Professional Documents
Culture Documents
Bai Tap Hoa Hoc Dai Cuong Le Mau Tuyen.o
Bai Tap Hoa Hoc Dai Cuong Le Mau Tuyen.o
fin H*
1 ^ t
if )$ | -
Ne
O U . Be
£ k* MRS
D Ar
m
3 £ a
^' r.
•9
e 8f Ki
K Ca Sc
rw I
4 ./ p
f* ?
Xe
Rb - Sr
1h >S! H |
»-.v
- I +
iV
I ft ; +
O Mv ..^' • 'V
; - Fr
i /
*h/ \<
R
+
■
1
"fr***" ^
k k
IBS5w>»v
3000023630
BAITAP
f
r
l6I noi DAU
Hoa hoc dai cUdng la mot mon hoc cd ban trong childng trinh dao tao
dai hoc, nh;\m cung cap cho sinh vien nhiing ly thuyet cd ban nhat cua hoa
De hoc tot mon hoc Hoa hoc dai c\idng, sinh vien nhat thiet phai co sach
ly thuyet va sach bai tap. Tuy nhien so liidng sach bai tap da dUdc xuat ban
qua it, khong du nhu cau cho sU hoc tap cua sinh vien. Cuon "Bai tap hoa
hoc dai cuang"nky nham dap hng phan nao nhu cau do cua sinh vien.
Do yeu cau dol v6i mon Hoa hoc dai cildng dUdc dat ra khac nhau gifla
cac trifdng, cac nganh hoc, nen de thoa man yeu cau do, cuon bai tap nay de
cap tudng doi rong rai, bao gom cac noi dung cd ban nhat, quan trqng nhat
cua mon hoc. TOt cac noi dung do. cac trUdng, cac nganh hoc co the chon ra
cac bai tap can thiet, thich hdp cho trddng minh, nganh minh.
Ngoai ra, cac thay, co giao co the gi6i thieu cho sinh vien td hoc, tham
khao them cac bai tap khac, vita dam bao tinh he thong cha mon hoc, yha
phat huy dUdc kha nang tu hoc cua sinh vien, phu hdp vdi thdr lUdng danh
Cuon bai tap nay dddc chia thanh cac chddng theo trinh Ui tildng til nhuf
cac chUdng trong cac sach ly thuye't. M6i childng g6m phhn torn tit ly thuyet
va ph&n bai tap. NhQng noi dung ly thuyet cd ban nha't, quan trong nhat,
dildc torn tat ngan gon, dl hieu d phan dau moi chUdng Cac bai tap van dung
(co Idi giai) dUdc dat d cuoi m6i chUdng. Ngoai ra. con co cac bai tap til giai
(chi co dap so) de sinh vien co th6 til kiem tra kien thrtc cua minh.
Tac gia hy vong cuon "Bai tap Hod hoc dai cMng"nky se la tai lieu
bo ich cho sinh vien, can bo giang day va nhiing ngddi yeu thich nghien cilu
Cuon sach co the con nhflng thieu sot, rat mong nhan dUdc y kien dong
gop cua ban doc dl sach ngay cang hoan thien hdn. Moi y kien dong gop xin
giii ve Nha xuat ban Giao due, Cong ty CP Sach Dai hoc Day nghe, 25 Han
Thuyen, Ha Noi.
■
LE MAU QUYEN
A
Chu!o?ng 1
Ba loai hat cau tao nen nguyen tef la proton, nOtron va electron (truf
nguyen tti hidro nhe ;H khong chda ndtron). Dac tinh cO ban cua chung
Bang 1.1. Khoi lircing va dien tlch cua proton, ndtron va electron
Dien tich, C
Ten Ky hieu
kg
-31 -4 -19
-27 -19
1,0073 + 1,602 . 10
Proton 1,673 . 10
-27
1,0087
Ndtron 1,675 . 10
Trong nguyen t\i so proton bang so electron. Trong bang tuan hoan
cac nguyen to hoa hoc, so thh t\i Z cua nguyen to dung bang so proton
ndtron cua nguyen trf, thi tong so Z + N la so khoi A cua hat nhan
A = Z + N
Z cung thUdng d\Ydc goi la so ddn vi dien tich hat nhan nguyen tii.
Nguyen tit khoi cua nguyen tit Id khoi iMng cua nguyen tit do nang
Ddn vi khoi liXdng nguyen tii la amu (atomic mass unit), thiYdng viet
tat la u
12
khoi lufdng cua mot nguyen trt C
lamu =
12
5
Nguyen t\i khoi cua cac nguyen to trong bang tuan hoan la nguyen
kho'i trung binh cua tat ca cac dong vi co trong tii nhien cua nguyen
to do. Vi du, nguyen tii khoi cua oxi la 15,9994 la nguyen t\i kho'i trung
1G
binh ciia ba dong vi trong t\i nhien cua oxi: 0 = 15,9950 (99,76% so'
17 18
nguyen tuf), 0 = 16,9992 (0,04%) va 0 = 17,9993 (0,20%):
Mol Id litOng chat chiCa so tieu phdn (nguyen tu:, phan tii, ion,
electron, proton, ndtron,...) dung bang so nguyen tit chiia trong 12g
12
dong vi cacbon C. Tri so' nay da diWc xac dinh b^ng thilc nghiem, no
electron chefa 6,022.1023 electron; Imol lien ke't O-H chifa 6,022.1023
Theo Planck, ndng litang bite xa do ede chat gidi phong hay hap
thu Id khong lien tuc, md gidn doan, nghla Id thdnh nhitng phdn rieng
Nang liidng E cua mot liidng t^ ty le vdi tan so' v (nuy) tuan theo
he thiic Planck:
E = h v
(1.1)
c
1
v ~ tan so bile xa, s (v = — , c — toe do anh sang trong chan khong);
Hieu dng quang dien Id hien titdng gidi phong ra ede electron khoi
be mat kim loqi ditdi tdc dung cua bite xq chieu vdo.
Doi vdi kim loai xac dinh, dieu kien de co hieu tjfng quang dien la
hxic xa diidc chieu vao be mat kim loai phai co mot tan so' to'i thieu v0,
• 1^. so' v > Vo thi nang lUdng cua hxic xa mot phfin
6
dung vao viec giai phong electron khoi be mat kim loai, mot phan
mv
(1.2)
hv = hv0 +
mv
Phiidng trinh (1.2) la phUdng trinh Einstein ve hieu ling quang dien.
Su chuyen dong cua moi hat vat chl't co khoi lefdng m va toe do v
deu lien he vdi mot song co do dai \ difdc xac dinh bdi he thiic
de Broglie:
h h
(1.3)
X ~
mv p
Vi du, tmh do dai song cua mot hat bui khoi Iddng 0,010mg chuyen
dong vdi toe do 1,0 mrms"1 va do dai song cua mot electron khoi Iddng
Giai:
-34
6,63.10
6,6.10_23m
Hat bui; X
-3
1.0.10-8 xl,0.10
-2
kg.m.s" .m.s
N.m.s
h J.s
m
Ddn vi: -i -i
kg.m.s kg.m.s-1
mv kg.m.s
-34
6,63.10
= 7,3.10-10m
Electron: X
9,1.10-31 x 1,0.10
Do dai song cua hat bui qua nho, chi the hien khi tildng tac vdi
mang nhieu xa co khe hci khoang 6,6.10-23m. Khoang each nhil the nho
hen nhieu so vdi kfch thvfctc nguyen tii (c3 10"10m), nen khi tildng tac
vdi ddi tUdng thUc, tinh chat song cua hat bui khong the hien. Trong
10
khi do bade song cua electron Idn hdn nhieu (7,3.10 m). Su nhilu xa
cua song nhit vay co the quan sat diidc khi cac electron tUdng tac vdi
9
Theo Heisenberg, khong the xdc dinh dong thcfi chinh xdc ca vi tri
Chang han, mot hat chuyen dong theo phUdng x vdi do btft dinh
dinh co dang:
Ax . Apx > h
2n
Th he thdc bat dinh ta thay tich cua cac do bat dinh cang 16n
khi khoi litdng m cua hat cang be. Chang han, doi vdi electron
m = 9.1.1Cr31kg:
A 6,63,10 T □ -i r*~4 2 -i
x
9,1.10
Gia thiet ban kinh cua nguyen tct hidro dildc biet vdi do chinh xac 1,0%,
13
nghia la — = 0,010, th do Ar = 0,010 x 0,053 = 5,3.10 = 5,3,10 m. V&y
1
Av=^A.l,4.10-m.s-
5,3.10
Ket qua nay la vo ly, vi do bat dinh ve toe do tim dhdc 16n hdn toe
do anh sang. Tit vi du nay ta thay tAm quan trong cua nguyen ly bat
1 *
dinh S quy mo nguyen t\i. Chang han, khong the biet chinh xac quy
dao chuyen dong cua electron trong nguyen txi. Ngifdc lai, doi vdi v^t co
khoi liirfng 16n thi tich so Ax.Avx nhd, thile te khong can tinh den
nguyen ly nay.
Ham song
Theo cd hoc liidng t\i trang thai cua electron trong nguyen txi 3
diem M va thdi diem t dhdc dac trhng bling ham \j/(x, y, z, t) goi la ham
• *. c-.;.
song. Ham v(pxi) co the co gia tri difOng, am hay ham phtlc. Nhung
2
| m | hay dung hdn (neu la ham phdc11') luon luon dUdng va^co y
nghia vat ly nhif sau. Xdc sudt phdt hien electron trong yen to the tich
dv ndo do dMc
dMc xdc dinh
dinh bang lvj;2(ii;. Nhif vay, \\\f bieu thi mat do xdc
xdc
sudt co mat electron d mot vi tri ndo do, Neu thay dv = 4 7ir"dr, thi dv la
the tfch cua 16p cau mong nam gida cac hinh cau co ban kmh r va r +dr.
ft I
* m
■ ' " H • • • * i
(hinh 1.1).
trang thai cua cac vi hat, chdng han cua electron trong nguyen til.
Doi vdi vi hat (electron ch&ng han) khdi liidng m, chuyen dong
trong trddng thei nang V, phrfdng trinh Schrodinger cho trang thai
dhng (trang thai cua vi hat khong phu thuoc vao thdi gian) co dang:
(1.5)
A + V U=Ey
2m
V'
*i <r 5
A toan t\i Laplace, A =
ox Sy2 5z
1 s g
Schrodinger c6 the dUOc ham philc, nen \\i* co the am vi (f g)
P 2fig - g2 (vi i2 = -1). Gia tri nay co thi am, ma xac suat phat hien electron phai
2m
cua electron. Tuy nhien viec giai chinh xac phUdng trinh nay chi thdc
hi en ditdc do'i vdi nguyen td hidro va ion dang hidro (nguyen txi va ion
co 1 electron, nhii He+, Li2+, Be3+,,..). Hoi vdi nguyen t^ nhieu electron,
Ket qua giai phitdng trinh Schrodinger cho nguyen tnf hidro va
dien tich ciia hat nhan, r la khoang each ttf electron den hat nhan. Coi
hat nhan dhng yen va la goc toa do. The nang cua electron la:
Ze2
V = -
47r80r
12
b0 - hang so' dien moi cua chan khong, e0 = 8,854.10 C2.J hm 1
k2
Ze2
A- \u - Ew (1.7)
2m 47i80r
___
r i
O
x = rsinGcoscp
N ! //
CD \ ! / y = rsinGsincp
y
0/
z = rcoscp
Ket qua giai phufdng trinh tren cho tMy, ham y phu thuoc vao ba
10
so Ivfdng tii, do la so liidng tii chinh n, so lUdng tii phu (. va so Iddng tvi
(' va m, ling v6i mot ham \\f goi la mot obitan nguyen tit.
Trong ham \\f thi ham R(r) chi phu thuoc vao hai so Ihdng t\i n va
t, con ham goc Y(0, cp) phu thuoc vao i va mf (xem bang 1.2).
Trong nguyen tit nhieu electron, ngoai thdng tac giiia electron va
hat nhan, con tUdng tac giha cac electron v6i nhau. Vx du, nguyen tri
heli co hai electron, coi hat nhan dhng yen, ^ va ra lan luot la khoang
each cua electron thri nha't va thii hai v6i hat nhan, r12 la khoang each
2e 2e
V = -
dTCSo**!:
47180*2
r
4^o i
2 2 1
h2 x e2
H = ——(Aj +A2)--
2m dTcs o Vri 12
A, va A2 - cac toan tii Laplace cua electron thd nhat va thii hai.
47tE0r12
mo hinh xuyen tarn. Vdi mo hinh nay, ngitdi ta coi mSi electron trong
nguyen tii chuydn dong doc lap vdi cac electron khac trong mot trddng
trung hinh cd doi xiing ciu (tritdng xuyen tam) tao bdi hat nhan va cac
electron con lai. Nhii vay hai toan N electron trd thanh hai toan mot
electron, giong nhut trifdng hop cua nguyen td hidro. Ket qua la trang
thai cua moi electron trong nguyen td nhieu electron cung diiOc dac
trpng bdng mot ham song mi. Moi ham i); cung phu thuoc vao ba gia tri
Cac so' lieu thOc nghicm va rinh toan ly thuyet cho thay ring, de
mo ta trang thai cua mot electron trong nguyen td la khong day du,
11
neu chi dung ba so ktong tii n, va m(, ma phai them vao mot so
electron^ dUcfc dac triing hang mot gid tri cua so luang tie chinh n. So
lUOng tii chinh n la nhQng so' nguyen, dofdng, tii 1 trd len:
7...
Do'i vdi nguyen tii hidro va ion dang hidro, n cho biet mhc nang
lifdng E cua electron trong nguyen tui hay ion va dUdc tinh bSng cong
thhc:
E me Z
n_
" 8enh2 n^
z2
-18 z
En =-2,18.10
r(J) = -13,6 —(eV)
(1.8)
n
n
(1 eV = 1,602.10'19J)
C) trang thai cd ban, electron doc nhat cua nguyen tri hidro hay ion
d^ng hidro d mute nang ludng tha'p nha't ting vdi n = 1 (Idp K). Ne'u cung
cap nang liMng cho no thi electron co the chuyen ra mile nang Irfdng cao
hdn (n >1). Khi do nguyen tri hay ion d trang thai kich thich. Trang thai
kich thich khong ben, electron co xu hudng trd ve trang thai co nang
lUdng thap hdn va giai phong nang liidng theo he thdc Planck:
Z Z
AE = 13,6
(eV)
(1.9)
n n
Doi vdi nguyen tii nhieu electron, ngoai sti tridng tac giQa
12
i
electron va hat nhan, con stf tiidng tac giiia cac electron vdi nhau, nen
nang lUdng cua electron phu thuoc vao hai so" litdng t^ n va ^. Do do
trong triidng hop nay n chi cho biet mdc nang lUdng trung binh cua cac
luting
moi 16p dung bang gia tri cua n chi 16p do. Vi du, Idp n = 1 co mot phan
Gia tri cua so' lUdng t^ phu i la nhdng so nguyen dudng tijf 0 den
n - 1:
4... (n-1)
De chi phan 16p electron thuoc 16p nao, ngudi ta viet them gia tri
(^=0)
Is
(n = 1)
(^=0)
(^=1) (^=2)
3s 3p 3d
(n = 3) (n = 3)
(n = 3)
• Gia tri cua ^ cho biet phan mrtc nang lUdng cua cac electron
trong 16p electron khao sat. Trong mot Idp electron, ndng lUdng cua cac
• i xac dinh gia tri momen dong lUdng obitan M cua electron:
h_
M = Je(i +1)
27C
Chmh hinh dang cua obitan nguyen tti dUdc rut ra t\i y nghia v^t
Obitan s co dang hinh clu. Obitan p gom hai qua cau tie'p xuc
nhau d hat nhan nguydn tti. Cac obitan d va f co dang phiic tap hdn
13
Sd lu<Jng tvt tie mf. Momen d6ng lifting obitan cua electron la vectd
M, gia tri cua no dcfdc xac dinh bang tri so cua so lildng phu (., con
so liidng tit tit m( xac dinh hinh chieu cua momen dong lifdng obitan
M, =m.
2n
Tit y nghla nay cua so ludng ttf tit mf ma set dinh hvtdng cua cac
obitan khong the tuy y, ma phai theo cac hitdng xac dinh (hinh 1.3).
tTng vdi mot gia tri cua f. co 2 i?+l gia tri cua m,. Do la nhQng so
chi co moc sd dinh hitdng trong khong gian xung quanh hat nhan, nen
obitan p dmh hitdng khac nhau trong khong gian xung quanh hat
nhan: mot doc theo true x (obitan pj, mot doc theo true y (obitan pv) va
mot doc theo true z (obitan pz) cua toa do Descartes (hinh 1,3).
Khi i? = 2 (obitan d) co nam gia tri cua mfla -2, -1, 0, +1 va +2.
Vay co nam obitan d dinh hxidng khac nhau (hinh 1.3) v.v...
So litang tit tit spin ms. Electron co mot momen dong iMng ndi tai
Ms = Js(s +1)
271
Hinh chieu ciia momen spin len true Z co gia tri dttdc tfnh theo
cong thiic:
M m
s(Z) = .
27t
a'
m -h
va rn
Bon so' Itfdng tri n, £ , m( va ms hoan toan xac dinh trang thai cua
14
Obitan nguyen tu
M6i ham song H/nfni cua electron trong nguyen tii la ket qua cua Idi
giai phUdng trinh Schrodinger dufdc goi la ohitan nguyen tit (viet tat la
*
AO, xuat phat tcf cac tif Atomic Orbital). Vay moi AO dUdc dac trUng
n - 1 = 0 => m
m = 0 ling v6i AO 1 s Q
£ = 2 -> m = -2, -1, 0, +1, +2, dng vdi nam AO 3dxy, 3dyz,
3d2X, 3d va 3dI ..
^ „:[
2 - I I I \ I 1.
• Nam
^ AO 3d cung nang lUdng, nen dude
2
" 7. x y —1—1—1—1—
Bang 1.2. Mot so ham song cua nguyen tur hldro va ion dang hidro
n e mf
Y(e, 9)
- /.r / a
1 0 Is .e
¥ioq
VJtc
1
1
2 0 0 2s
¥200
yf4n
V2
73 . a
-/.r/'ia,.
—P^sindcoscp
.r.e
2 1 ±1 2p,
¥21±l
27K
2V6
•zr/ 2a,.
.r.e "
¥21+
2>/6
-zr/2a,,
1
f .r.e
2 p.
1?
15
cM dx2 - y2
xy
yz
Hinh 1.3. Hinh dang cac AO s, p va d. Dau + va - tren cac AO la dau cua ham song
• Nguyen ly loai trit Pauli. Trong mot nguyen tic khong the ton tai
hai electron co ciing gid tri cua boh solUOng tiC n, £, m, vd ms.
n m in (1 electron)
Vay S 16p K co toi da 2 electron khac nhau bfii gia tri cua ms.
Diia vao nguyen ly Pauli, ta co the tinh diidc so electron toi da tren'
mot AO, trong mot phan 16p va mot 16p electron. Vi du:
vdi cac gia tri ms khac dau. Hai electron tren mot AO thitdng ditdc bieu
diin bing hai mui ten ngiidc chieu nhau trong mot 6 lUdng t\i: Hai
d mSi AO la 2:
16
(!) moi phan 16p: s = 2; p = 6; d = 10; f = 14;
• Quy tdc Kleskopxki. Sit diin cdc electron vdo cdc phdn Idp trong
mot nguyen tit d trang thai c0 ban theo thit tit tdng so' n +£ tang dan.
Khi hai phdn Idp co cxing gid tri cua n thi electron dien tritdc tien
Thti t\i dien cac electron vao cac phan Idp trong nguydn t\i d trang
Is 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s 4f 5d 6p 7s 5f 6d...
Vi du, nguyen tct titan (Z = 22) c6 22 electron. Thxi t\i dien cac
L M N
L6p electron; K
(a) la cSl\i hinh electron cua nguyen t\i titan dadi dang chit.
• Quy tdc Hund. Khi nguyen tit d trang thai cO ban, neu co phdn
Idp chita du so electron tdi da, thi cdc electron co xu hitdng phdn bo'deu
vdo cdc AO (cdc 6 litdng tit) cua phdn Idp do sao cho co so electron doc
than vdi cdc gid tri so litdng tit tit spin ms ciing dd'u Id Idn nhd't. Vi du,
cd'u hinh electron cua nguyen tit cacbon (Z = 6) ditdc viei theo quy tdc
£ c*
Mot electron chiem mot AO (m6t 6 liidng tii) goi la electron doc
than. Ba AO 2p cung nang iMng, nen hai electron co thi chiem bat ky
C£u hinh electron nguyen tvL diidc vilt nhU tren du^c goi 1^ c^fu
17
Trong nguyen tii nhieu electron, moi electron ngoai viec chiu tac
dung cua trudng hat nhan, con chiu liic d^y cua cac electron khac,
nghia la moi electron chiu tac dung cua hat nhan khong phai la Z nda,
ma giam di mot dai liitfng a nao day; a goi la hieu ting chdn. Hieu so':
Z - c = Z*
dUdc goi la so' dctn vi dien tick hat nhan hieu dung (cung goi la dien
Slater da de xuat nhdng quy tac ban kinh nghiem de tinh hang so'
chan a.
Slater chia cac AO trong nguyen tii thanh cac nhom theo trat tii
sau: (Is); (2s, 2p); (3s, 3p); (3d); (4s, 4p); (4d); (4f); (5s, 5p); (5d);,..
• Mot electron b ns hoac np hi mot electron b 16p n' chan nhu" sau:
Vi du, tinh hlng so chan cua cac electron khac nhau va so' ddn vi
dien tich hat nhan hieu dung tvfcJng hng cua nguyen tvf silic:
v
a 2p: a2E = cj2], = (2 x 0,85) + (7 x 0,35) = 4,15
=
ZL = 14 - 4,15 = 9,85
18
2. BT H6a hoc (Jai cUdng - B
+ Mot electron 3s hoac 3p bi chan b6i 2 electron Is, 8 electron
2s + 2p va 3 electron 3s + 3p:
= a
^38 3p = (2 x 1) + (8 x 0,85) + (3 x 0,35) = 9,85
* *
lUOne
y? t " rS * , i_T_
1 2 3 4 5 6
n :
Vi du, so sanh nang lUdng AO cua hai ctfu hinh electron nguyen trC
Ca'u hinh (a): mot electron 4s bi chin bdi hai electron Is, tam
Z* = 19-16.8=2,2
2,2?
E4b=-13,6 4,81eV
3,7
Cau hinh (b): mot electron 3d bi chin bdi nhQng electron ben trong nhif
a3i = (2 x 1) + (8 x 1) + (8 x 1) = 18
Z* =19-18=1
ri
= -l,51eV
Egj = -13,6
Vay £4, < Ega, co nghia la S trang thai cd ban nguyen tct Z = 19
(kali) co clu hinh electron (a), phu hdp vdi quy tic Kleskopxki.
19
r
BAI TAP
1.1. Lien ket Cl-Cl trong phan t\i CI2 bi pha du6i tac dung cua photon
vdi X < 495nm. Tlnh nang lUdng phan ly lien ket (tinh ra
kJ.mol"1).
• •> ►
-34 23
^ • cXT 6,63.10 x3,00.10 x 6,022.10
-1
E = h-NA =— 5— 242 kJ.mol
A
X 495.10
1.2. Khi chieu tia bdc xa co do dai song 205nm vao be mat t^'m bac kim
loai, cac electron bi biit ra vdi toe do ban dau la TjS.lO^.s"1. 'Pinb
nang iitdng lien ket cua electron 5 16p be mat mang tinb the bac.
• v •
mv , c mv
h
bv - hv0 + hv
-31 5\2
34
6,63.10- x 3,00.10 9,1.10 (7,5.10 )
hv0 = 7,1.10~19J
-9
205,10
rang 1 eV = 1,6.10~19J.
Tu: cac gia tri tmb dUdc, hay rut ra ket luan.
Gidi:
-34
h 6,63.10
a) X
r = 2(4.10"38m
mv
l,0.10aM^
s.e.io3
mv
mv = m
b) Ed
-34
6,63.10
9,1.10"13m
-19 \l/2
(2 x 1,67.10-27 x 1,0.103 x 1,6.10
Do dai song cua chiec xe qua nho co the bo qua, trong khi do bildc
song cua proton co the quan sat dUdc khi cac proton tiidng tac vdi
1.4. Su chuyen dong cua mot vien bi nang l,0g va cua m6t electron
20
do bat dinh c\ic tieu ve toe do cua chung. Rut ra ket iuan t\i ket
» • • •
• v *
-34
h 6,63.10 -1
6,6.10-21m.s
Vien bi; Av„ =
-10
6,63.10-34
= 7,3.106m.s"1
Electron: Avx = —^ ^^-iq
x 10
9,1.10 x 1,0,10
Do bat dinh ve toe do cua vien bi qua nho, co the bo qua, nhUng
» • *
a
0
.e
M^i
7ia
a) Mat do xac suat c6 mat electron d vi trf nao trong nguyen tut
b) Xac suat phat hien electron 6 khoang each r nao txi hat nhan
(De thi Olympic hoa hoc sinh vien toan quoc Vi§t Nam, nam 2006)
Gidi:
2r
.e
=
ira
Vay v2 16n nh^t khi r => 0, nghia la 6 gin sat hat nhan.
•> 1 A
2r 2r
2 _
4r
0 ao
.6 .47cr = —.e
P = \j/247cr
71a
Lay dao h^m cua P theo r de khao sat s\i bien thien:
2r 2r
2r 2i
2 -
8r 8r
dP 8r 4r a
= a
0 _ _ p ^ o
.e
.e
.6
a0'a3 ~a3
dr a^ do
2i
dP _ 8r
oo.
80
.e (a0 - r) = 0 khi r = 0, r = ao va r
dr al
21
r 0 0 < r < a0 ao < r < 00 +00
^0
+ —
P' 0 0 0
max
Vay xac suat phat hien electron i6n nhat trong nguyen tii hidro d
1.6. Tinh nang liidng cua electron trong nguyen tci hidro b trang thai
b) Khi nguyen t\i hi khii kxch thich tr3 ve trang thai cd ban thi no
Gidi:
1
-18
Ea
2,18.10 = -2,18.10"18J
1
-18
Eo =-2,18.10 = -2,42,10"19J
a) Ej < E3, vay nguyen tu! hidro 3 trang thai cd ban ben hdn
-34 8
6,63.10 x 3,00.10
-7
b) Eg - E, = h X = 1,03.10"'m
-18
X (2,18-0,242)10
1.7. Dila vao nguyen ly loai trxi Pauli chiing minh rang:
a) Moi AO co to'i da 2 electron vdi cac gia tri ma khac dau. Minh
Gidi:
n = 2 e = i m = 0
m
a - (1 electron).
2
a) AO 2p
n = 2 e = i m =0 m (1 electron).
s
Viay AO 2pz co toi da 2 electron chi khac nhau b3i gia tri ms.
22
£•
c) Lop thfl n co n phan 16p;
f = 0 co (2 x 0 + 1) AO = 1 AO
^ = 1 co (2 x 1 + 1) AO = 3 AO
£ = 2 co (2 x 2 + 1) AO = 5 AO
* ft •
/ — n — 1 co [2 (n — 1) + 1] AO = (2n - 1) AO
Day la cap so' cong v6i cong sal 2. TO do so' AO 0 16p thii n la:
n [l + (2n -1)]
n
" 2
Moi AO co nhieu nhat 2 electron, vay so' electron toi da 3 16p n la:
1.8. Trong so' cac cau hinh electron nguyen tii co so Z = 28 dUclc de
3d8 4 s2 (2)
2 2p 6 3s2 3p 8
Is 2 2s
b) Cau hinh nao ct trang thai cd ban va co may electron doc than?
d) SSp xep cac ca'u hinh theo tM tii nang ladng tang din.
Gidi:
a) Cau hinh (2) khong the co, vi theo nguyen ly Pauli phan 16p p
b) Ca'u hinh (3) 6 trang thai cd ban va co 2 electron doc than 5 3d8:
3d8; luitmimn
1.9. Trong so to hdp cac so hiring t\i sau, nhQng to hdp nao khong the
a) n = 3, f = 1, = 1; b) n = 4, f = 2, m( = 3;
23
■
Gidi.
1.10
nguyen
Gidi
1.11. Ly thuyet lifdng til dil doan s\i ton tai nhQng AO ng ting vdi so
lifdng t^ phu C = 4:
b) Dila vao quy tic Kleskopxki, hay d\i doan xem sau phan mdc
c) Nguyen tii co electron dau tien cf phan Idp ng la nguyen tii cua
• •>
b) Phan mhc nang litdng ng dau tien xua't hien trong cau hinh
Trong s6' cac cau hinh electron nguyen tii diidc de nghi diidi day,
c u hinh nao c( trang thai cc) ban, cau hinh nao d trang thai kich
thich, clu hinh nao khong the co, vi sao? Cac AO diidc viet theo
"'E] EH rrrrm
b)
El El inrm
c
>ebei rrrmm
d
) El El rrrrm
e
)El El irrm
s) E E Em n
24
Gidi:
e) Khong the co, vi trai vdi nguyen ly Pauli: 2 electron cung co gia
1.13. Mot nguyen td 5 trang thai cd ban co phan 16p electron ngoai
cung la 3p2. Hoi hai electron nay co the dng v6i nhGng gia tri nao
GidL
-1 0 +1 10+1 10+1
hoac hoac
3p2: n ^ 3, £ 1, m£
1.14. Moi AO dtfdc dac trUng bang nhSng so lildng nao? Minh hoa
bang AO 2p,.
Gidi:
1.15. Sii dung cong thiic tmh nang lildng AO cua Slater, hay so sanh
nang lUdng cua hai cau hinh electron nguyen tii sau (Z = 25):
Gidi:
Hai cau hinh chi khac nhau ve so electron S 3d va 4s, nen chi can
r
7*
z 25 - 20,1 = 4,9
a3A = 18 + 6 x 0,35 — 20,1
4,9
E. 13,6 36,28 eV
3d
36,28 x 7 254 eV
Nang lifdng cua 7 electron 3d: 7E3d
Z 25-21,4 = 3,6
a 10 + (13 X 0,85) + (0,35) = 21,4 4s
4s
3/6
^=-13,6 -12,87 eV
3,7
25
a3Cl = 18 + (4 x 0,35) = 19,4 .=> =25- 19,4 = 5,6
fKa\2
v ^ /
Vay cau hinh b) co nang lifdng thap hOn can hinh a) va la cau
1.16. Sii dung cong thcfc tinh nang lufdng AO cua Slater, hay so sanh
nang litdng cua ion Fe2+ (Z = 26) vdi cac cau hinh electron sau:
TO ket qua thu dildc hay cho biet khi nguyen tii Fe bi ion hoa
Gidi:
V 3 j
f p; 4^^
V 3,7 j
V 3 j
Ca'u hinh a) co nang lufdng thap hdn, nghla la khi nguyen tii Fe bi
ion hoa thanh Fe2+ thi hai electron 4s se tach ra khoi nguyen tii.
1.17. DUa vao cong thufc tinh nang lifdng obitan cua Slater, hay tinh nang
lifdng ion hoa thut nhat va thuf hai cua nguyen txi Mg (Z = 12).
26
Gidi:
3,2
E -13,6 15,5 eV
3s
Z 12-9,15 = 2,85
do (Mg) = 2 + 8 x 0,85 + 0,35 = 9,15 3s
2,85
E -13,6 12,3 eV
3s
Trong trildng hdp nay ta khong tinh nang l\idng cua cac electron
1.18. Khi dong bi bftn pha bang cac electron nang litdng cao se phat ra
tia X. Tinh nang Ihdng (tinh ra jun) lien ket vdi photon nay, neu
B.S. l^.KT^J
Tinh do dai song (tinh ra nm) Idn nhat de phan dng tren co the
xay ra.
B.S. 419nm
1.20. Man xanh cua bau trdi la do anh sang Mat Trdi bi cac phan tri
trong khong khi tan xa. Anh sang nay co tan so 7,50.10,4 Hz;
b) Tinh nang liidng cua hat photon lien ket vdi tan so nay.
27
1.21. Khi chieu sang vdi bil6c song 434nm vao be mat cac kim loai K,
Ca va Zn d kim loai nao se xay ra hieu ijtng quang dien? Hay tmb
to'c do ban dau cua electron bay ra khoi be mat kim loai do. Tan
Kim loai K Ca Zn
14 14 15
5,5.10 7,1.10 1,04.10
Vote"1)
-i
5
B.S. K vdi v - 4,5.10 m.s
a) Mot may bay co khoi litdng 100,0 tan, bay vdi toe do 1000,0km.h-1.
djOO.lO^cm.s"1.
1.23. Hay xac dinh do bift dinh ve dong lifdng va ve toe do ciia:
a) Mot electron chuyen dong trong vung khong gian theo chieu x
b) Mot ngiidi trddt tuyet nang 70,0kg, chuyen dong vdi toe do
100+lkm.lr1.
-i.
D.S. a) Ap GjG.lO'^kg.m.s"1; Av 7,3.10om.s~1.
-i
33 1
b) Apx = 2,39.10" kg.m.s ; Av 3,41.10' 35
m.s
1.24. Tinh mat do xac suat co mat electron trong mot ddn vi the tich
cd ban) khi:
ao
vj/ls(H) = ,e . Rut ra ket luan
Tea
2r
D.S. vi/2dv
ao
.e .dv
Tta
-6
2
a) r =0 thi u/ dv = 2,1.10
-7
b) r = 0,050nm > v|;2
dv = 3,2.10
28
1.25, Tinh nang liidng cua electron trong nguyen tii hidro d trang thai
cd ban theo he ddn vi SI va theo eV, khi sxi dung cac gia tri m, e,
80 va h.
1.26. Tinh nang lUdng ion hoa I cua nguyen tii hidro, Ig cua He (Z - 2)
Theo chilu H - He+ - Li2+ gia tri I tang, vi dien tfch hat nhan
tang, khong co tac dung chan cua cac electron, nen titdng tac gida
1.27. a) Tinh mdc nang Iddng cua electron trong nguyen tut hidro khi
hidro d trang thai cd ban nhan mot nang lifdng bang 99,0% nang
b) Tinh bitdc song phat ra khi electron 6 trang thai kich thich
1.28. Dtfa vao nguyen ly loai truf Pauli chiing minh r^ng:
a) M6i AO co toi da hai electron v6i cac gia tri m8 khac dau. Minh
1.29. Trong so' cac cau hinh electron nguyen tut diidc de nghi ditdi day,
nhutng c^u hinh nao khong the co, nhutng cau hinh nao d trang
thai cd ban, nhutng cau hinh nao 3 trang thai kich thich?
3 2 3
b) Is2 2s2 2p5;
a) Is 2s 2p ;
D.S. Z= 120
29
A
1.31. Trong so cac cau hinh electron nguyen tvf co so Z — 23 diWc de
nghi diidi day, cau hinh nao d trang thai cd ban, cau hinh nao d
*)
trang thai kfch thich, cau hinh nao khong the co?
[Ar] 3d 4s 4p
a)
b)
c)
d)
e)
E
g)
fj
1.32. Trong so' to hdp cac so' lifdng tii sau, nhhng to hdp nao co the co
va chung rfng v6i nhilng AO nao, nhhng to hdp nao khong the co,
vi saor
a) n - 3, (: = 0, m( - 0; b) n = 2, E - 1, mf = 0;
c) n - 3, C. -2, mf- 0; d) n = 2, E~ 2, m(
i;
e) n = 3, i-1, mf 2; g) n = 3, E= 0, m(
i;
Khong the co: d) vi gia tri cua E chi co the la 0 < £ < n-1
-i < m( <+^
1.33. Nguyen t^ titan d trang thai cd ban co hai phan 16p electron
ngoai cung la 3d24s2. Hoi 4 electron nay ling vdi nhQng gia tri nao
ms = +— hoac
2 ' 2
30
Hai electron nay khong the co cung gia tri cua m.r.
nhvf sau:
m( = -2 va -1; m( = -2 va 0; m( = -2 va +1; = -2
1.34. Sik dung cong thrtc ttnh nang litdng obitan cua Slater, hay so
drfdi day:
Td ket qua thu difdc, hay cho biet cau hinh nao d trang thai cd ban?
1.35. Nguyen td coban (Z = 27) co the nhitdng hai electron hoa tri khi
tham gia phan dng hoa hoc de trd thanh ion Co2+. Dung cong thdc
tinh nang kfdng obitan cua Slater, hay tinh xem cau hinh electron
nao dddi day cua ion Co2+ ben hdn. Td ket qua thu difdc, hay cho
biet khi nguyen td Co bi ion hoa thi nai electron nao se tach ra
1.36. Sd dung cong thdc tinh nang Iddng obitan cua Slater, hay tinh
nang Irfdng ion hoa I, cua nguyen td Co (Z = 27). Dung cac ket
qua S cac bai tap 1.34 va 1.35, tinh ^ + I2 cua nguyen td Co.
Ij + I2 = -504 - (-534) = 30 eV
31
Chiftyng 2
Nguyen tac sap xep cac nguyen to hoa hoc thanh bang tuan hoan
Hien nay da biet tren 110 nguyen to" hoa hoc. Chung dUdc xep
• Xep cac nguyen to theo chieu di$n tich hat nhan nguyen tii cua
• NhQng nguyen to" ma nguyen tfi co cau hinh electron hoa tri
Moi hang cac nguyen to" la mot chu ky. Moi cot la mot nhom, tru:
Bang tuln hoan hiSn nay co bay chu ky, Co mot so" each chia thanh
cac nhom khac nhau. Thong dung hdn ca la chia thanh tam nhom A va
tam nhom B.
Chu ky
Cac nguyen cua cac nguyen to" trong cung mot chu ky deu co so" 16p
electron (so' 16p chrfa electron) blng nhau va blng so" thef t\i chu ky chfia
chung, tru: paladi (Pd, Z = 46) d chu ky 5, nhiing chi, co boh Idp electron.
Dau mSl chu ky la nguyen t6' kim loai kiem (tru* chu ky 1). Cuo'i
Nhom
Cac nguyen th cua cac nguyen to" trong cung mot nhom co cau hinh
electron hoa tri tUdng tu nhau. Diy la yeu to cd ban nM't quyet dinh
tinh chat trfdng tu nhau cua cac nguyen to", ddn chat va hdp chat cua
Nhom A
• S\i dien electron cuo'i cung vao nguyen tii cua nguyen to' nh6m A
theo quy tic Kleskopxki deu rdi vao phan 16p ns hoac np.
32
• Co the nhan biet mot nguyen to' tuf nhom IIIA d§n nhom VIIIA
dila vao so" electron d 16p ngoal cung cua nguyen ti nguyen to do: so'
electron cl idp ngoai cung dung bling so' thd t\i nhom chda no.
• De nhan biet mot nguyen to' thuoc nhom A n^o, ta dila vao quy
tac Kleskopxki: neu s\i dien electron vao nguyen t\l cua nguyen to' d6
ns1 thi nguy£n to do S nhom IA (rieng hidro cung co the dat S nhom
VIIA hoac dat S vi tri dac biet khong thuoc nhom nao);
ns2: nh6m IIA, tru: heli, trd ve tlnh chat hoa hoc, nen dhdc chuyen
np1: nhom IIIA; np2: nhom IVA; np3; nhom VA; np4: nhom VIA; np5:
Nhom B
• Su dien electron cudi cung vao nguyen td theo quy tdc Kleskopxki
#
• So electron d Idp ngoai cung cua nguyen td deu it hon ba, trd
• Co the nhan biet mot nguyen to thuoc nhom B nao, ta diia vao sq
diln electron vao nguyen td theo quy tSc Kleskopxki; neu sU diln electron
Tuy nhien, so lieu thuc nghiem cho biet, mot so trUdng hop sit dien
Np (Z = 93), Cm (Z = 96).
Nguyen td s, p, d va f
nguyen td theo quy tac Kleskopxki ket thuc ci phan Idp s (p, d, f).
>
cac nhom B.
Nhi3ng nguyen to' ma sii dien electron cuo'i cung vao nguyen tii rdi
vao 4f (tu? Z = 58 den Z — 71) con dxitic goi la cac nguyen to' ho lantan
*
Nhiing nguyen to' ma sh dien electron cuo'i cung vao nguyen t\i rdi
vao 5f (tiX Z = 90 d&n Z = 103) con diidc goi la cac nguyen to' ho actini
• Ban kmh cong hoa tri bling ncfa khoang each giOa hai tam cua
hai nguyen t\i giohg nhau lien ket ddn cong hoa tri vdi nhau 3 250C.
• Ban kinh kim loai hkng nuta khoang each giuta hai tam cua hai
nguyen t3 kim loai gin nhau nhat trong tinh the kim loai 3 250C.
Khoang each giQa hai tam ion diidng va ion am gin nhau nhat
trong tinh the ion blng tong so'ban kmh cua ion dddng va ion am do.
Suf bien thien ban kinh nguyen tu va ion trong chu k^ va trong nhom
• TU trai sang phai trong mot chu ky, noi chung ban kmh nguyen
• TU tren xuong trong mot nhom A, ban kmh nguyen tut va ion
• TO tren xuong trong mot nhom B, ban kmh nguyen tut va ion
cung dien tich bien doi cham, thifdng tang it hoac khong doi.
Nang lufdng ion hoa nguyen t3 thut nhlt Ij, thut hai I2, thd ba Ig,...
• * *
k - khf; cb - cd ban.
Electron bi bflt ra khoi nguyen tri hoac ion khi bi ion hoa la electron
co nang lUOng 16n nhat. Nhu vay khi cae nguyen tii cua cac nguyen to'
• TO trai sang phai trong mot chu k^, noi chung Ii t&ng dSn.
• Ttf tren xuong trong mot nhom A gia tri Ij giam dan.
• TO tr§n xuohg trong mot nhom B gia tri li bid'n thien ch^m va
Ai lUc v6i electron cua nguyen la kha nang ket h^p electron cua
nguyen til thanh ion am. Kha nang nay ducfc dac tning blng nang lUdng
gan ket electron cua nguyen til va dildc dinh nghia bang sd do sau:
A - nang lUdng gan ket n electron cua nguyen til. Can phan bi§t
nang ludng gin ket electron thil nhat vao nguyen til (Aei), nhng lildng
Ai ktc vdi electron cua nguyen tot cang 16n thi nftng liidng gin ket
electron cua no cang nho (vl gia tri dai so). Ai lUc v6i electron 16n nha't
d cac nguyen til halogen, yeu nha't 6 cac nguyen td c6 phan Idp electron
Do am dien cua nguyen tii la kha nang cua no hut cap electron lien
• Theo Pauling, gia tri tuyet doi hieu do am dien gida hai nguyen
35
DAb - nang lUdng phan ly lien ket dan trong phan tut A~B, kJ.mol"1;
®a2 Db2 ~ n^ng ItWng phan ly lien ket ddn trong phan A-A
va B-B, kJ.mol"1.
•Theo Mulliken, d6 am dien dude tinh til n^ng lifdng ion hoa thd
nhlft (IJ n^ng hidng gin ket electron thii nhat (Aei ) cua nguyen tii
Ii-A
X = + 0,17 (2.2)
516
X = 3,59.10 + 0,744
(2.3)
Z so ddn vi dien tich hat nhan hieu dung doi vdi electron ngoai
cung, tfnh theo quy tic Slater, nhdng triX di m6t dai liidng 0,35 (dng
vdi a = 0,35)(1).
• TCf trai sang phai trong mot chu ky, noi chung do 5m dien tang din.
• Txi tren xuong trong mot nhom, noi chung do am dien giam dan.
ngo^i cung 16n hdn ba la kim loai. D61& Ge (Z = 32), Sn (Z = 50), Sb (Z = 51),
cua chung c6 so electron d 16p ngoM cung 16n hdn ba deu la phi kim.
s6 tkc cQ
_ ' gia ng goi cac nguyen to co tinh cha't vSt ly trung gian
giQa kim loai va phi kim la d kim, nhu bo, silic, gecmani, asen, antimon,
(i)
Nghia la tinh h^ng so chin cua t£t ca cac electron trong nguyen til
36
Sy bien thien tinh kim loai va phi kim trong chu ky va trong nhom
• Tu! trai sang phai trong mot chu ky, noi chung tinh kim loai giam
• Tii tren xuohg trong mot nhom A tmh kim loai tang dan, tinh phi
• TO tren xuohg trong mot nhom B tinh kim loai giam dan.
So* oxi hoa 16n nhKt cua da so' cac nguyen to' b^ng so thrt tii nhom
chxia chung, trh flo, oxi, hidro, cac nguyen td' nhom IB, da so cac
So' oxi hoa tha'p nM't cua cac phi kim bang so thvi tii nh6m chtia
BA1 TAP
2.1. Khong dung bang tuan hoan, hay cho biet cac nguyen to' vdi cau hinh
electron nguyen th dildi day thuoc chu ky, nhom A, nhom B nao?
Gidi:
(n-Dd10;
b) Chu ky 4, nhom VIIB, vi s\i dien electron cuol cung ket thuc S
(n-l)d5;
c) Chu ky 4, nhom IIA, vi s\i dien electron cudi cung ket thuc 5 ns2;
d) Chu ky 4, nhom VIIA, vi sU dien electron cuoi cung ket thuc 3 np5.
2.2. Nguyen to' nao 6ng vdi cau hinh electron nguyen tii diidi day la
37
I
b) Is2 2s2 2p6 3s2 3p0 3d2 4s2;
d) [Rn] 5f 7 s2;
e) [Xe] 4f 6s2.
Gidi.
b) Nguyen to'd, vi sil dien electron cuoi cung ket thuc d obitan d;
2.3. Viet cau hinh electron nguyen td diidi dang chd va dang 6 litdng
td cua cac nguyen to' A va X co cac phan 16p electron ngoai cung
Gidi:
A: Is2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d6 4s2; 3dB 4s2: |t||t \\ || |fl [g]
X: Is2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d10 4s2 4p3; 4s2 4p3: gj] |f j| \\ \
X d chu ky 4, nhom VA, vi sii dien electron cuoi cung ket thuc d np3.
2.4. Nguyen td cua nguyen to' M co 5 16p electron, tao difdc oxit MgO?,
Idp ngo^i cung. Hay viet cfiii hinh electron nguyen td cua M. Hoi
Gidi:
So' oxi hoa cao nhat cua M la +7, nen M phai d nhom VIL M co
M: Is2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d10 4s2 4p6, 4d5 5s2.
2.5. Nguyen td cua nguyen to'X d chu ky 4, co so oxi hoa 16n nhat la +7.
Hoi X thuoc nhom nao, bid't ring X la phi kim? Hay viet;
b) Cong thdc oxit ddn gian nh^'t, trong d6 X c6 so' oxi hoa +7;
c) C6ng thdc phan td cua X vdi hidro, trong do X c6 s6' oxi hoa
th^'p nhat.
38
Gidi:
X la phi kim, co so oxi hoa cao nhat -i-7. Va^ X ci nhom VIIA.
b) X207;
c) HX, vi so oxi hoa thap nhat cua phi kim nhom VII A la
7 - 8 = -1.
6 electron ci 16p ngoai cung. X 5 nhom nao, so thxf tu Z bang bao nhieu?
Gidi:
X: Is2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d10 4s2 4p6 4d10 5s2 hp" v6i Z = 52.
2.7. Viet cau hinh electron nguyen tii cua nguyen to M h chu ky 5,
bao nhieu?
Gidi:
M; Is2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d10 4s2 4pG 4d2 5s2 v6i Z = 40.
va IVT;
c) Electron 3d1 co the dng vdi nhQng gia tri nao cua bon s6' litdng id?
d) So sanh ban kmh giQa nguyen td M va cac ion Mnt va gida cac
Gidi:
Khi nguyen td cua cac nguyen to chuyen tiep hi ion hoa thi
M3+ + 3e -> M
3d2 4s2.
39
A
M3+: Is2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d1;
b) M S chu ky 4, nhom IV B;
2 2
• %
c) Viet cong thiic ph£m tut oxit ddn gian nM't, trong do X co sd' oxi
Gidi:
X + 2e -> X2"
V$y phan Idp electron ngoai cung cua nguyen tvt X la 4p4.
a) cong hoa tri cua flo, biet ring do dai lien kd't trong phan tut F2
la 0,142nm;
b) kim loai natri, biet ring khoang each gifla hai tam nguyen tut
c) ion Cs+ trong tinh thl CsCl, bilt ring khoang each gifla hai
tam ion Cs+ va Cl" gan nhau nhlt trong tinh the la 0,356nm va
Gidi:
a) Pauling, biet ring cac ndng liKJng phan ly lien ket (kJ.mor1)
nha sau;
, 40
DCjf — 245; Dp 155; Dc, = 240
b) Theo Mulliken dtfa vao nang lUdng ion hoa nhat va nang
l\ldng gkn ket electron thd nhat cua clo nhii sau:
c) Theo Allred va Rochow, biet ring ban kmh cong hoa tri cua clo
la 99pm.
• 9 •
a) |x Xci| _
0'102./DC1F fDF2 + DCi2 j
1251 + 349
b) +0,17 = 3,27.
Z 17-11,25 = 5,75
a = 2 + 8 x 0,85 + 7 x 0,35 = 11,25
3 5,75
+ 0,744 = 2,85.
Xc, =3,59.10
992
BditdptUgiai
2.12. Hay neu each nhkn biet mot nguyen to thuoc chu ky nao, 3 nhom
A hay nhom B, dUa vao cau hinh electron nguyen trt cua no.
2.13. Neu chi dUa vao so electron 3 16p ngoai cung cua nguyen t^ mot
nguyen to', thi triidng hdp nao co the nhan biet diidc nguyen to do
2.14. Viet cau hinh electron nguyen tct cua hai nguyen to M va X, biet
rang chung thuoc cung chu ky, cung so thil W nhom. Nguyen tii
41
b) Viet cong thufc oxit cua M X trong do M va X co so oxi hoa
» •
cao nhat.
D.S. M: Is2 2s2 2p6 3s2 3p6 Sd10 4s2 4pG 4d5 5s2;
X: Is2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d10 4s2 4p6 4d10 5s2 5p5;
b) M2O7 va X2O7.
2.15. Hai nguyen to' M va X cung chu ky 5, cung nhom, nguyen tii cua
a) Viet cau hinh electron nguyen tii cua M, X va cua cac ion
M2+, X2+;
D.S. a) M: Is2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d10 4s2 4pG 5s2;
X: Is2 2s2 2pc 3s2 3p6 3d10 4s2 4p6 4d10 5s2:[Kr] 4d10 5s2;
b) M d nhom II A, X d nhom II B.
2.16. Viet cau hinh electron nguyen td cua cac nguyen to' sau:
ngoai cung.
nang lUdng ion hoa thd nh&t, ai lilc vdi electron thd nhat, do am
c) Cation nao, anion nao dS tao thanh nhat khi tham gia phan
42
r-
b) I,, ai lUc v6i electron, do am dien dgu bien thien
nhb sau:
M<X>E<G<Z
2.17. Dba vao quy tac Kleskopxki, hay db doan so nguyen to toi da cua
nhom nao?
D.S. 32 nguyen to
Z = 107 : [Rn] 5f14 6dr' 7s2; Z = 117: [Rn] 5£u 6d10 7s2 7p5
b) Electron ad1 co the bng vdi nhhng gia tri nao cua boh so lildng th?
b) X 6 chu ky 5, nhom VI A;
d) rx < rx2,
2.20. Tlnh nang Ibdng tao thanh mot phan til KC1 d the khi va trang
43
I^K) = 419 kJ.mol"1; Aei (Cl) = -349 kJ.mor1;
Khoang each giiia hai ion K+ va Cl" trong phan t\i KC1 (k) la
0,267nm;
e2
47ie0r
D.S. -7,68.10"19J
a) cong hoa tri cua clo, biet r&ng do dai lien ket trong phan txi Cl2
la 0,1988nm;
b) kim loai Fe-a, bi^'t r&ng khoang each gida hai tarp nguyen
c) ion I" trong tinh the Csl, biet rang khoang each gida hai ion
Cs+ va I" g^n nhau nhi't trong tinh the la 0,385nm va ban kmh
c) Allred va Rochow, bidt rang ban kmh cong hoa tri cua iot 1^
0,133nm.
44
ChiWng 3
• Doi v6i phan tii hai nguyen tti, nang lildng phan ly lien ket ting
1ah = ^ 1
412 kJ.mol (mol lien ket C-H)
Dc-H ~
4 4
AH — 6Dc_h + 2Dc-c + He = o
Do dai lien kit, goc lien ket, do boi lien ket (bac hay cl so lien ke
0,0957nm
0 = C = 0
N = N
H-H
H H
OCO= 180°
Theo phildng phap obitan phan tut, do bdi ben ket co the 1^ so th^p phan.
• Lien ket ion dufdc tao thanh khi mot kim loai manh tac dung vdi
(lot phi kim manh, khi d6 kim loai nhvfcfng electron hoa tri cho phi kim
tl trci thanh cac ion trai d&'u. Cac ion nay lien ket vdi nhau bfing lilc
tinh dien.
45
A
• Lien ket ion cung thildng dUdc tao thanh giQa cac muo'l chda ion
• Ban cM't cua lien ket ion la liic tinh dien giiia cac ion.
• Lien ket ion la lien ket khong co hddng (theo mgi hudng), khong
bao hoa va rat ben, Hdp chat ion co nhiet do nong chay cao, 5 nhiet do
Lien ket cong hoa tri. PhUdng phap lien ket hoa tri (phifdng phap VB)
• Moi lien ket cong hoa tri ditdc tao thanh bang mot cap electron
chung giuta hai nguyen tii lien ket. Cap electron chung co the do moi
nguyen tii gop mot electron hoa tri doc than. Hai electron doc than cua
hai nguyen tii gop chung phai co gia tri so' liidng tii tii spin ms khac
dKu. Cap electron chung cung co the do mot nguyen tii cung cap, con
nguyen tii kia co AO hoa tri trohg de tao lien ket (lien ket cho — nhan).
• Khi tao lien keft xay ra sd xen phu cac AO hoa tri cua hai
nguyen tii lien ket. Su xen phu cang 16n, lien kd't cang ben.
Su xen phu cang Idn khi do boi lien ket cang 16n, khi cac AO hoa
tri co nang lufdng cang thap (cac AO hoa tri co cac so' kfdng tut n va
• Lien ket cong hoa tri la lien ket co hifdng. Hvfdng ciia lien ket
cong hoa tri la hudng co do xen phu cac AO 16n nhat, VI du, hudng xen
phii 16n nhat ciia mot so' AO nhd sau (hinh 3.1):
a)
P.-s
P7-P
b)
Px-Px xz -p
Hinh 3.1. a) Suxen phu Idn nhat cac AO s va p tao thanh lien Ket a.
fa) Syt xen phu Idn nhat cac AO p va d tao thanh lien ke't it.
46
Trang thai hoa trj cua nguyen to theo phUdng phap lien ket hoa tri
Cap electron chung tao lien ket gitfa hai nguyen tu trong phan tU
co the do moi nguyen trt gop mot electron doc than, do do trang thai
hoa tri cua mot nguyen to co the dMOc ti'nh hkng so electron doc than
Nguyen tut nitd c6 ha electron doc than, nen no co the co hoa tri ba,
2
av thnn- Is2 2R2 2d6 3s2 3d3 : ... 3s? 3p3 fill It It It |. Vay photpho cung co
doc than: Is 2s2 2p6 3s2 3p3: ... 3s2 3p3lttllt 11 11 I- Vay photpho cung co
Tuy nhien, ta cung gap nhQng hdp chat, trong do photpho thS
hien hoa tri nam, nhd trong Pni6, nghia la trong trddng hdp nay
nguyen tvi photpho co nam electron doc than. Trdcing hdp nay dildc
giai thich nhit sau. Ldp electron thd ba cua photpho co AO hoa tri 3d
trong. Khi tham gia phan dng hoa hoc, photpho hap thu nang kWng
cua phan dng de chuyen mot electron d 3s ra 3d. Trang thai nay la
trang thai kich thich cua photpho va dddc ky hieu bang dau sao tren
Nitd d cung nhom vdi photpho, cung co nam electron hoa tri
(2s2 2p3), nhiing nitd khong co hoa tri nam, vi de co nam electron doc
than, mot electron 2s (tfp thd hai) phai chuyen ra Idp thd ba (16p M).
Qua trinh nay doi hoi nang Iddng qua 16n, khong diidc bu bang nang
Til vi du tren, ta hieu rang, tai sao oxi khong co cac hoa tri 4 va 6
nhd lUu huynh, selen va telu cung nhom; flo khong co cac hoa tri 3, 5
So lien ket cong hoa tri cua mot nguyen to' con phu thuoc vao sd
tao lien ket cho - nhan, Vi du, nitd co ba electron doc than, nhdng co
the tao dddc bon lien ket cong hoa tri, nhd trong ion NH^ :
• *
47
H H
H-N:+nH+ H-N H
H H
Lien ket cho — nhan chi dUdc tao thanh khi mot nguyen tii (hay
ion) con cap electron hoa tri chUa tham gia lien k§'t, con nguyen tut
(hay ion) kia con AO hoa tri trohg dl nhan cap electron do.
Mot vf du khac:
F F
F B □ + [:F:j F-B F
F F
Bon lien ket c6ng hoa tri trong NH*, cung nhif trong BF4~ co gia
tri ngang nhau, vi deu co ban cMt la lien ket hhng mot cap electron.
Cdng thvic Lewis cho chung ta bid't sd do lien ket trong cac phan tfi.
Cac bufdc cd ban de viet mot cong thtic Lewis nhu sau:
• Nguyen tii trung tam trong phan tot noi chung la nguyen t^ c6 do
am dien nhd nM't, cac nguyen tvi hidro va flo d diu hoac cudl c6ng thxic
• Su dung cac cap electron hoa tri de tao lien ket gifia cac nguyen
tut sao cho moi nguyen tut co mot cong hoa tri hdp ly.
Vi du, cong thutc Lewis cua NFg, HN03 va CO?" nhu sau:
F N- F: H-0 ?
•'Q 0
I
li »*
N
:F: o c O:
• ♦ « ♦
■i-
Cong thiic Lewis cua phan tut 03 c6 the dude viet nhu
sau:
• «
0
o
Tuy nhien, thUc nghiem cho bigt hai lidn kgt 0 - 0 trong phan txi
03 hoan to^n giong nhau. Do d6 khong m6t c6ng thutc Lewis n^o d tren
48
dien dat chinh xac cau true cua phan O3. De giai quyet v^'n de nay,
ngUdi ta sii dung ca hai cong thdc Lewis Vci mdi cong th\ic diidc goi la
cau true cong hifdng. Ky hieu <-> de chi rling cac c6ng thtic Lewis la cac
Cac cau true cong hU&ng cua ion cacbonat nhut sau:
:
:0: :0: 0:
II B 1
:0 - C - 0: -—- -O = C - O: -—^ :0 - C = Q.
A - - A* A ♦ •
Quy tac octet chi dung cho khong nhilu triidng hdp, do do co nhieu
:F:
* ♦ :0:
:F F:
• • T • • #
H-O-S-O-H
#
H-Be-H : F— B — F: N O "P
*« * * y
« •
•• II "•
: F F:
:0:
:F:
• •
De giai thich cau true cua da so cac pMn tii, ngxibi ta phai bo sung
Vi du, xet sii tao thanh lien ket trong phan CH4. Nguyen ixi
cacbon b trang thai hoa tri bon: Is2 2s12p^ 2?^ 2P1,. Bon electron doc
than nay tao bon lien ket vdi bdn nguyen tii hidro, trong dd cd ba lien
ket 2p-ls va mot lien ket 2s-ls. Su xen phu Idn nhat cua ba lien ket
2p-ls phai tao thanh gdc lien ket HCH bfing 90°. Lien ket thd tu
2s-ls theo moi hudng la nhU nhau. Neu coi lien ket thd tU phai each
deu ba lien ket kia thi gdc lien ket HCH ndy phai bang 125014'. K§'t
qua nay con d5n den do ben cua lien ket 2s-ls phai khac vdi do ben
Tuy nhien, thUc nghiem xac nhan r^ng, bon goc lien ket HCH
trong phan tct CH4 deu bang nhau va bang 109o28, (goc bon mat d§u)
De phu hdp vdi thiic te cua phan ixi CH4 va cua da so cac phan ixi
hoa v6i nhau tao thanh boh obitan lai hoa sp3 giohg het nhau. Boh
obitan nay hudng tdi boh dmh cua hinh boh mat deu, d do chung xen
phu 16n nh^'t v6i boh obitan Is cua b6h nguyen tv£ hidro. V^iy boh lien
ket C-H phai co do ben nhii nhau boh goc lien k5't HCH phai b^ng
nhau va bang goc cua hinh boh mat deu (hinh 3.2).
+H
/ \
\
+ \ / \
\
/ / v \
v
/ \ \
\ \
/ C \ \
/ /Sb/
\ \
\ +
c
+ \
\ \
+
H \
H H
/
+ \
Hinh 3.2. Cau true cua phan tur CH4 theo thuyet lai hoa
• Lai hod sp. Mot AO ns lai hoa v6i mot AO np, t^o thanh hai
obitan lai hoa sp giohg het nhau nlm thing hang vdi nhau, tao thanh
• Lai hod sp2. Mot AO ns lai hoa vdi hai AO np, tao thanh ba
obitan lai hoa sp2 giohg het nhau. Ba obitan nay hufdng t6i ba dmh cua
tam giac deu, tao thanh goc giiia cac obitan lai hoa mot goc 120°
(hinh 3.3b).
• Lai hod sp3. Mot AO ns lai hoa vdi ba AO np, tao th&nh boh
obitan lai hoa sp3 giohg het nhau. Boh obitan lai hoa nay hifdng tdi boh
dinh cua hinh boh mat d£u, tao thanh goc giQa cac obitan lai hoa 109o281
• Lai hod sp3d. Mot AO ns lai hoa vdi ba AO np va mot AO nd, tao
th^nh nam obitan lai hoa sp3d gi6hg het nhau. Nam obitan lai hoa n^y
hudng tdi nam dmh cua hinh ch6p doi tam giac, tao thanh nhQng goc
50
4. BT H6a hoc tlai ciiona - B
• Lai hod sp3d2. Mot AO ns lai hoa v6i ba AO np va hai AO r.d, cao
chanh sau obitan lai hoa sp3d2 giong het nhau. Sau obitan lai hoa n&y
hudng tdi sau dinh cua hinh tam mat deu, tao thanh g6c giQa cac
jf\\
\
a
a\
as
o)
b)
a)
= 120 a = 109.47
a = 180°
..m.
1V-.
p\
/.•
a h ax
./
e)
d)
= 6 = 90°
a = 120°
B = 90°
Hinh 3.3. Hudna cua cac obitan lai hoa xung quanh nguyen tuf trung tam
giCfa
(V alence
Cac cap electron lien ke't vd khong lien ket (co khi la electron doc
AX trong d6 m \k so
nguyen
Tong so m + n cho phep ta suy doan clu true phan tvt vh tit d6 c6
thl biet dUdc kieu lai hoa cac AO cua nguyen td trung tam A (hinh 3.4
bang 3.1).
51
a) AXoEq b) AX3E0 c) AXoE
« •
\ /[ Ell
/r\
/V EA
w
EVT
E v
// //
// XN
\\
r>'
• ^
/ s
w w
w
Hinh 3.4. Bleu dlln khong gian ctfu trtic phSn tur theo Thuyet Gillespie
• Cap electron khong lien ket chiu tac dung cua mot hat nhan A,
nen chiem khoang kh6ng gian 16n hdn, do do tac dung d^y manh hdn
so vdi cap electron da lien ket. Tti do tac dung da'y cua cac cap electron
KLK - cdp electron khong lien ket; LK - chp electron lien ket.
52
4
Bang 3.1. Cau true cua mot so phan tuf va ion theo Thuyet Gillespie
pi pi I !■
BeH2 co2
3.4a Thing
AX 9 En
2 Doan
thing I HCN
BeC^
deu
cor
AICI3
Tam giac
| N0C1
sor
Bo'n m^.t CH4
3.4d
AX4Eo
POCI3
nh;
NH3 1 SOBr2
3.4e Chop tam
AXoEi
• ^
OH3+
| CIO3
NH
PCI sof4
3,4h Chop doi
AXrEQ
tam giac
AsF
IOF3
3.4i Bon mat jp;. TeCl4
AXA
XeF202
lech
Ch6p doi
1C12{C6H5)
3.41 Thang
AXoE
2^3
XeF
SF. IF60
3.4m Tam mat
AXgEo
[IQ2(OH)4]
BrFg XeF40
3.4n Chop
AXgE,
vuong
Tam m^t SbCl:
* f
53
Vi du, xet c^'u true cua ba phan tut CH4, NtL va H^O (hinh 3.5) deu
co m + n = 4.
H4
H3
! C
o
H1
1
H2
V V
a) b) c)
a) CH4> goc HCH = 109,47°; b) NH^ goc HNH = 107,3°; c) H20, goc HOH = 104.5°
N02 deu co m + n 3:
o o
0 O
phla minh, lam giam tac dung day cua cac electron nay, nen goc lien
▼ w
Sb
Sb
Sb
/1 \r.
/pi l/ pBr
C1
1
Cl Cl
• Nguyen til trung tam A co dp am dien nho, cap electron lien ket
se d xa nguyen til A hdn, lam Ivfc day cua cap electron nay giam, goc
H20
H2S
H2Se H2Te
• Lien ket boi co luc day manh hdn lien ket ddn, nen lam bien doi
doi chut goc lien ket. Vi du, OCF2 va (CH3)2C = CH, deu co m + n = 3:
O
H3C 122,2° H N
II
C l,5
'6T c = c F- S-F
'^Do'i vdi cac phan td chda hidro, lap luan vl do am dien khi so sanh goc lien
ket vdi cac phan td khong chda hidro noi chung khong dung.
54
• Trong cac phan tv£ AX4E!, AX3E2 va AX2E3 vdi in + n — 5, cac cap
Ton tai mot so sit kien thUc te ma phitdng phap VB khong giai
thich dildc, nhii lien ket dude tao thanh chi bang mot electron, vi du
P ' ^
P
Mot phildng phap khac ra ddi co hieu qua hdn, do la phUdng phap
obitan phan td. Tuy nhien phUdng phap obitan phan td cung khong
giai quyet dUdc moi va'n de cua lien ket hoa hoc va can tao phan td,
hdn nda phUdng phap obitan phan tu rat phdc tap, nen hien nay ngUcJi
Do tinh phdc tap cua phUdng phap obitan phan td, ngUdi ta phai
dung cac phUdng phap gSn dung. PhUdng phap gin dung thUdng dung
la phUdng phap obitan phan td - td hdp tuyen tinh cac obitan nguyen
tat la MO—LCAO).
• Coi cac hat nhan nguyen td trong phan td ddng yen. Moi
electron trong phan td dUdc coi nhU chuyen dong xung quanh mot
trUdng do ta't ca cac hat nhan va cac electron con lai gay ra. Trang thai
cua moi electron do dUdc dac trUng bang ham song <|> (phi). Ham $ goi
• Chi cac AO hoa tri mdi tao thanh cac MO, cac electron 6 nhiing
I6p ben trong cua moi nguyen tot trong phan til lien ket chat che v6i
hat nhan tilng nguyen trf, nen coi nhU thuoc rieng nguyen t\l do.
• Cac MO diltfc tao thanh bang td hop tuyen tinh cac AO tham gia
lien ket. Vi du, cac MO $ dilOc tao thanh td AO \\fl cua nguyen t\i 1 va
Hi)) = E<t)
55
i
Giai phiidng trinh nay, se xac dinh diidc ham ((> va cac nang lildng
E tUdng dag.
^■
• Cac AO phai co cung tinh chat doi xttng. Ve mat dinh ti'nh, neu
cac AO co cung dau 6 mien xen phu thi cac AO do co cung tmh chat doi
CD eoso
3
- s(ct) P . p(0)
003 +
S - p(a)
P - Pfr) p - cl(jt)
Phifdng phap MO-LCAO doi vdi cac cau tuf A"1 cua chu ky 1
Cac nguyen tu( cua chu ky 1 chi c6 mot AO hoa tri la Is. To' hdp
s***- ^^2):E_(M0cj*)
<|)+ =
^(Vl +
V2): E+ (MOcts )
tham gia to hop, con MO phdn lien kit o* co nang litdng cao hon cac AO
Is tham gia to hop. Hinh 3.7 la gian do nang hfOng cac MO cua cac cau
56
Hinh 3.7. Gian do nang li/dng cac MO cua cac phan tur Aj va cac ion Alj ciia cnu ky 1
Sut diln cac electron v^o cac MO theo dung cac nguyen ly va quy
tic nhil sii dien cac electron vao cac AO. Vl du, ca'u hinh electron cua
Theo phiidng phap MO. bftc lien ket (d6 hoi lien ket hay chi so lien
ket) giQa hai nguyen td trong phan td hai nguyen td A2 hay AB dUOc
(3.1)
= —
Prs n*)
Vi du, bac lien ket [H-H]+ vdi ca'u hinh electron a, la:
Pra=|(l-0)=0.5
Theo phiidng phap MO, b^c lien ket c6 the la so tMp phan.
Bang 3.2 la mot so dac tinh lien ket cua Hg, H2, HeJ va He2
Bang 3.2. D3c tmh lien ket cua cac cau tur Af chu ky 1
Do dai lien
Bac N3ng li/dng phan ly
He Cau hinh
ket, nm
lien ket lien ket, kJ-mol"1
electron
256 0,106
0,5
H2
CJ
^2 *i
He; 0,5
9 8
_2 *2
He,
Bac lien ket cua H2 16n hdn Hg, nen nang Iiidng phan ly lien ket
H216n hdn so v6i va do dai lien ket H-H ng^n hdn so vdi [H-H]+.
Bac lien ket cua He2 bang khong, nen khong ton tai phan toi Hea.
So sanh nang lirong ion hoa giura phan tur va cac nguyen ttr tao
thanh no
Nang liidng ion hoa thd nh^t cua phan tii dng vdi qua trinh sau:
Khi phan tut bi ion hoa, thi electron bi bdt ra khdi phan tut trutdc
tien la electron co nang liidng Idn nhat. Do do neu electron cua phan td
bi butt ra khi ion hoa d tren MO lien ket thi li Idn hdn so vdi nguyen tii
tao thanh no. Ngutdc lai Ij cua phan tut se nho hdn ^ cua nguyen tut tao
thanh no, neu electron bi ion hoa cua phan tut d tren MO phan lien ket.
Vf du, Ij cua phan tik Hg la 1488 kJ.mor1, Idn hdn ^ cua nguyen tut H
PhifOng phap MO-LCAO doi vd! cac cau tuf cua chu ky 2
M6i nguyen tut A cua chu ky 2 co boh AO hoa tri la 2s, 2px, 2py va
1 /
=
^ ^{V2s' +
^): M0Os
^=w(y2p!' "^pj^00
-
^3H/2p +
^4^2
C
^ = 5V21>,1 + C6M/2p^
58
J
2
MO ti
+M'2
j1
Cac hinh 3.8 va 3.9 la gian do nang lUdng MO cua cac cau tu A
s '
y ^ v
2P
2p x /
Os
2s
2s
A
A A
2
Hinh 3.8. Gian do nang liidng cac MO cua cac phan tu va ion A2 chu kj 2
(d day A la O, F va Ne)
/! \ s
1
2p
2p **v'i
H.
\\
N
>/
y>
/ \
f\
2s
2s
\\ / ✓
^ \ /V
A
A A?
Hinh 3.9. Gian do nang lugng MO cua cac phan va ion A2 chu ky 2
=n
Theo hinh 3.8: (KK)a!3asa27rx *yal
Ky hieu (KK) chi rang, co boh electron 5 16p K cua hai nguyen th A
khong tham gia to hdp tao thanh cac MO. Khi viet c^u hinh electron
Hai day nang lufdng chi khac nhau ve vi tri cac MO 7ix 7rv va a2. Sd
■ a y ^ *
khac nhau nay dndc giai thfch nhit sau. 6 cac nguyen tci dau chu ky tfi(
Li den N, hieu nang lUdng cac AO hoa tri 2p va 2s nhd, nen khi tao
thanh cac MO co sii tifdng tac cts — c2. 0 cac nguyen tii cuo'i chu ky O,
Dda vao cac day nang lUdng cac MO, ta co the viet dddc cau hinh
O2" : (KKlafcCa^ = ^ = n*
Ro rang cac phan tct B2 va 02 deu chda cac electron doc than, nen
chung co tinh thuan td, ma phddng phap VB khong giai thfch dddc.
PhtTdng phap MO-LCAO doi vdi cac cau tur ABn± cua chu ky 2
Hinh 3.10 la gian do nang lUdng MO cua cac ceiu td ABn± chu ky 2.
Gian do cac MO 3.10 tildng th gian do 3.9. Su khac nhau chi el mflc
♦ *
Dda theo gian do 3.10, ta co the viet cau hinh electron cua cac cau
CO : (KK)^:2^ = TtyCT2
Phan tc£ CO khong co electron doc than, nen co tinh nghich td, cd
Prs = ^ (8 - 2) = 3
60
Lien k^t ba trong phan tv( CO dUdc xac dinh blng thuc nghiem.
Theo phUdng phap VB, lien ket ba trong phan til CO nhii sau:
C= 0
Ttw \V
/'/
ir
2D // / ^ \N
\ W 2p
\ \
v*s'
V\N V
\ —
\ //'
\/ A I
A V
,< /> - / \
I \ ' \ r
/ /\ >
<' v\
\ /\ ^
2S \ 0
I 2s
\ \ I
\ \
I
\ \
I
\ \
I /
t '
A AB
Hinh 3.10. Gian do nSng lifdng MO cua cac cau tuf AB"* chu Ky 2.
Trong so boh AO hoa tri cua flo chi co mot AO 2p tham gia to hdp
- C1v|;2 : MOa*
= CjH/^ + C2vj/2
^ + C2m/2 : MOa
Ba AO hoa tri con lai cua flo (2px, 2py va 2s) khong to hdp diidc vdi
AO Is cua hidro, vi cac AO 2px va 2py khong cung tlnh cM't doi xdng
vdi AO Is cua hidro, con AO 2s cd nang lUdng th^Tp hdn nhilu so vdi
nang lUdng AO Is cua hidro. Ba AO nay cua flo d trong phan tut HF la
cac MO khong lien ket, nang lUdng cua chdng khong bidn doi so vdi
61
Cau hinh electron cua phan trf HF: nja2n^n^ .
x- y
Hinh 3,11 la gian do nang lufdng cac MO cua phan tvL HF.
a*
[EH
1s
2p
HHV'
EE m
2s
HF F
Phurc chat
Ngoai nhutng hdp ch&t thong thitdng nhif AgNOa, CuS04> FeS04,...
ta con gap nhGng hdp chat phiic t^p hdn, nhd [Ag(NH3)2]N03,
[Cu(NH3)4]S04> K4[Fe(CN)6],.,. Cac hdp ch^'t phiic tap nay difdc goi la
Cac phan t^ phtic chat ke tren gom hai ion, ion trong dau moc
vuong la ion phitc hay cdu ngi cua phtic chat, ion ngo^i dau moc vuong
2+ CN -s4
H3N NH3
CR I ' CN
[HgN—Ag-NHaf
Cu Fe
/IN
H3N NH3 CN ^ CN
62
TCf so do cau tao ta thay ion phdc co hai thanh phan. Cac ion Ag ,
Cu2+ va Fe2+ goi la cac nhan trung tarn cua phdc cha't, chting thildng la
cac ion diiOng cua cac kim loai chuyen tiep. Thanh phan thd hai la cac
phoi tie (ligand). Cac phdi tit thitong la cac ion am hay phan td nhil
Dau hieu chfnh de nhan biet mot phttc chat la trong ion phitc so
cac lien kei vdi nhan trung tam vUOt qua so can thiet ring vdi hod tri co
dien cua nhan trung tam trong cac hqp chat thong thUbng. Vi du, Ag"
co hoa tri mot, nhitng lai c6 hai lien ket vdi hai phan td NH3; Cu21 hoa
tri hai, nhitng co bon lien ket vdi bon phan td NH3, Fe2+ co hoa tri hai,
Ngifdi ta cung gap nhdng phdc chat khong cd cdu ngoai nhd
[Co(NI«M3], [Ni(CO)4]; phdc chat cd nhieu hdn mot nhan trung tam,
So' cac nguyen td cua mot phd'i td lien ket trdc tiep vdi nhan trung
❖ o
..,0
vo
/V
NH3 3+ o
v
/ o
❖ /
O-Fe o
Co
/N
H3N | NH3
0 o
NH3 1 I
ro 0—0
II 11
o o
^
to &
t>o
(nguyen
nhan trung tam Co3+, nen NH3 cd dung IdOng phd'i tri bang mot. Moi
hai nguyen td lien ket trdc tiep vdi nhan trung tam, nen chung cd
So' cac nguydn td cua cac phd'i td trong ion phdc lien ket trdc tiep
vdi mot nhan trung tam la so phdi tri cua nhan trung tam. Vi du:
63
3+ 4+
NH3 H NH3
HgN
NH3 H
3N I ^,0 I ' NHg
Co
Co Co
HoN NH.3
H3N I O NH3
H
NH3 NH3
NH3
So pho'i trl cua Co3+ cl hai ion phiic tren deu bang 6.
Khi phiic chat hoa tan trong nude, phan txi cua no, noi chung, phan
ly manh ra ion phiic vk ion cau ngoai. Sau do ion phiic phan ly yeu
[Ag(NH3r][NH3]
K1(d) =
[AgCNHg)^
[Ag(NH3)]+ Ag+ + NH
_[Ag-][NH3]
Ko(d) =
" AgCNHg)+'
[Ag+][NH3]
-1
P2
AgCNHg >2
D61 vox phvic ch^t, ngUdi ta hay dung hang sd' tao thanh tftng n^fc
va hang so' tao th^nh tdng hdp (doi khi cung goi la hang so' ben txing
Ag+ + NHa :
[AgCNHg)]+
iing vdi hang so tao th^nh nac thil nhat Ki v^i cung l£i hang so' tao
[ArtNH, r 1
[Ag-lfNHg]
SA
H&ng so tao thanh nac thui hai K2 Ung vQi phofOng trinh
[Ag(NH3)2r
[Ag(NH3)]+ + NH?
[ Ag(NH3)- ]
K„ =
Ag(NH3)+][NH3]
[Ag(NH3r2]
K, .K2 =
[ Ag+ ] [NH3 f
[Ag(NH3)2]+
Ag+ + 2NH3
Phan th ma cac trong tam dien tfch dildng cua cac hat nhan vt
trong tam dien tich am cua cac electron trung nhau la phan tri khong
cue. Do la cac phan tvf co cau true hoan toan d6i xtJng, nhU phan tut A2,
cac phan til tam giac dlu BF3, SO3; cac phan til b6n mat deu CH4) CC14,
true
true gap khuc; cac phan til chop tam giac NH3, PCh; cac phan til bon
Khi hai nguyen til A va X co do am dien khac nhau lien ket v6i
nhau tao thanh phan til AX, thi phan til nay co cUc va no c6 mot
momen lildng cUc p. Neu do am dien cua X Ifin hdn ci.a A thi cap
Hiontv™ lipn ket lech ve phia nguyen tit X, nen d X xuat hien dien tich
diidng
am
u =
gia tri tuyet doi cua dien tich tren A hoac tren X, C;
q
Debye (D):
ID = 3,33.10"30 C.m
8+ S~
-30
1,83x3,33.10
5 = = 0,41
-9
1,602.10-19x 0,092.10
Momen lifdng cilc la dai IvWng vectd, thddng quy Udc t\X am sang
diidng. Momen ludng cdc cua phan tii nhieu nguyen tut la tdng cac
vectd momen cac lien ket. Vi du, phan tcf HoO vdi khoang each 0. 0_n =
0,0957nm, goc HOH = 104,5° va \i = 1,85D. Momen liidng ede cua phan
tii HgO la sd d6ng gop cua hai momen Iddng ede lien ket O-H va cua
hai cap electron hoa tri khong lien ket cua oxi. Tuy nhien vi khong biet
dddc dien tich thdc va khoang each thdc gida cac cap electron do, nen
khong danh gia dddc sd dong gop cua chung, ta bd qua chung khi tinh
a a
p = p1cos~ + p2cos-
Mi
a \
2 \
\
1,85
o M
= 1,51D
/
2 cos 52,25 /
/
= j.12 la momen Iddng ede
dl /
Gia thiet lien ket O-H la 100% ion, thi pgt cua lien ket O-H la
1,602.10"19 x0,0957.10"9 4
— — = 4,60D
g
3,33.10
1,51
I
x 100% = 32,8%
O-H
4,60
JTS
-rw.'-r
iV
NhCfng phan tii khong co cxic (phan tii co cau true hoan toan doi
xiing) thi momen lUdng cite bang khong (p = 0). Vi du, phan tvt BeH.2 co
H Be H
Hai momen lu5ng cUc lien ket Be-H bang nhau, nhvfng dinh hadng
=
ngiidc nhau, nen momen tong ciia phan til p = Pi + m ^
Waals
Tildng tac Van der Waals la hlc hut giiia cac phan tb. TilcJng tac
nay co tac dung chuyen cha't d trang khf thanh long va long thanh r^n.
Waals
—
. Tieang tac dinh hiidng la titcing tac giQa cac phan tli co p > 0.
Nang Ividng tefdng dng co ten la nang lUOng Keesom, dUdc tinh bang
M (3.3)
Ek =
3 (4jte0)2 kTd
hm"1;
=
h^ng so' dien moi cua chan khong, s© 8,854.10 C .J
. TMng tac cam ting. Khi cac phan td co p > 0 tPdng tac dinh
hudng vdi nhau se lam bien dang phan tct va dan den tUdng tac bo
sung goi la tddng tac cam tog. Nang Iddng tiidng dng la nang Iddng
2_ ap
(3.4)
(47180)
. Taring tac khuech tan. Hai kieu Wdng tac tren chUa giai thich
dildc sil hoa long va hoa rfin cua cac chat co p = 0. Do sxi chuyen dong
khong nghng cua cac electron trong phan tii khong cUc lam cho co thdi
67
>7
diem cac trong tarn dien tich diWng va am cua phan tii lech nhau. Khi
do xua't hien momen liidng cxic tarn thdi; tao ra tiiOng tac khuech tan.
L (3.5)
NhQng chat gom cac phan td co p = 0, chi co titdng tac khuech tan.
EK + ED + EL=-A
Titdng tac Van der Waals la hie hut giQa cac phan td, nhiing chi
tdi gidi han nao do, khi ma cac obitan cua cac phan td xen phu nhau,
thi xua't hien hie day va cac phan td ci trang thai can bang. Ldc da'y
E , =-A + _B
mm
mm d6 + (3.6)
12
Waals
tn va ion, nen no anh hiidng chu yeu den tinh cha't vat ly cua cac cha't.
Noi chung tiidng tac Van der Waals tang theo momen liidng cilc, ki'ch
thiidc va kho'i liidng phan td. Vi du, td flo de'n iot trong nhom halogen
(Px2 =0), ki'ch thvidc va khoi liidng phan td X2 tang, nen tiidng tac Van
der Waals tang, lam cho nhiet do nong chay va nhiet do s6i tang.
Lien ket hidro Id lien ket phu gida nguyen td hidro da lien ket
nguyen^ td khac cung co do am dign Idn va con doi electron hoa tri
chiia lien ket. Lien ket hidro thddng dddc bieu diln bfing nhdng dau
cham. Vi du:
iV"
5" " .P
V •-.if
F.
r
5+ C H
H H "
68
Lien ket hidro manh d cac hdp chi't cua flo, oxi, yeu hdn d cac hdp
chat cua nitd va yeu hdn nhieu d cac hdp chat cua clo, liiu huynh.
Lien ket hidro la lien ket yeu, nen anh hitdng chu y§'u den tlnh
chat vat ly cua cac chat, Vi du, theo chieu HF-HCl-HBr~HI: nhiet do
nong chay va soi giam tiif HF d§ri HC1, nhUng tang t\i HC1 den HI, vi
d HF co lien ket hidro manh. Tinh hinh tifdng tu theo cac day
-i + 100 H20 f
100
HF
H2Te
J 1 u -j
J 1
HoO
oh-
SbH
3
NH
H
Hole
At;
At:
SnH
s 4
'At:
NH
3
JOUI
SbH 13 PH GeH
AgJ 3 4L _ .
HF -100 L
-100 h
aq pssA'i
4
SnH4
4
GeH
4
CH SH
4 4
-200
-200
b)
a)
HF hoa tan trong midc theo ty 16 Mt ky, NH3 hoa tan rkt nhieu
trong nUdc (700 the tlch khi NH3 trong mot thi tlch nufdc cl dieu ki6h
thddng) cung do s\i dong gop 16n cua lien ket hidro giQa cac phan t^
Nxidc co nhiet dung cao bat thiidng cung co nguyen nhan cua lien
ket hidro. HF la axit yeu trong nitf c, mot phan do lien ket hidro:
-4
HF H+ + r; K= 7,2.10
>-
BA! TAP
3.1, Giai thich tai sao flo va clo d cung nhom VII A, nhifng flo chi co
minh hoa.
Giai.
H-0 O H - 0v O
H-O-Ci ; H-O-CJ =0
C1 Cl^
II O
3.2. Oxi co the the hi§n cong hoa tri 1, 2 va 3 trong cac hdp chat. Lay vi
du minh hoa.
Giai:
H — O O
H H
3.3. Giai thich tai sao N co 5 electron hoa tri, B chi co 3 electron hoa
tri, nhUng chung co the tao dxidc toi da 4 lien ket cong hoa tri. Lay
vi du minh hoa.
Giai:
H F
I I
H N H F B F
H F
3.4. Viet cong thfic Lewis kha dl nhtft cho cac phan tot va ion sau, bao
gom tat ca cac cau true cong hvtdng: Allg, CSa, HCOOH, C0C12,
CIO3 va NO3.
Giai.' Cau true cua CS2, HCOOH, COCI2 v£i NOo tuan theo quy tac octet.
♦ • w ▼ w *
Vi du: C:
:0: O* :o: o* -o
%
:o:
:0:
• •
70
All^ va CIO3 khong tuan theo quy t^c octet:
« *
; 1;
x
n' o] ^ [•/n'^-p] ^[/>.p-
3.5. Sxi dung thuyet Gillespie, hay xac dinh cau true cua cac phan t^
va ion sau, dong thdi cho biet kieu lai hoa cac AO hoa tri cua
nguyen t\i trung tam va so sanh goc lien ket gida chung.
a) CF, va NFg;
b) N02, N0^N02;
c) OF2, OCl2;
Gidi:
a) CF^; bon mat deu; NF3: chop tam giac. 6 C va N deu co lai hoa
6 N trong N02 va NOg co lai boa sp2. 6 N trong NOJ co lai hoa
sp. 6 NO; goc ONO = 180° > ONO ci N02 > ONO ci NO;.
c) OF2 va OCl2 deu co dang gap khuc va 6 oxi deu co lai hoa sp3.
d) Ca 4 phan tii deu co cau true chop tam giac. 6 nguyen th trung
tam dlu co lai hoa sp3. Goc HXH giam dan th NH3 den SbHa trong
nhom, vi d6 am dien cua nguyen tii trung tam giam dan theo day:
N-P-As-Sb.
3.6. Dpa vao thuyet Gillespie, hay so sanh g6c lien ket XSX giQa cac
Gidi: v
• »/
0=S^
Goc FSF < GlSCl < BiBBr vi tr > Xci > Xik •
71
3.7. Hay cho biet cau true cua cac phan tii sau theo thuyet Gillespie,
dong thdi cho biet ki^u lai hoa cac AO hoa tri cua nguyen tii trung
ci
p >CI
sp3d.
r
CI
F
SF4 vdi cong thdc VSEPR:
hoa sp3d.
Xe
F j. F
/
/ SF6 vdi cong thiic VSEPR:
/ S /
/
/
/
/
F
jrF
/
/
/
/
hod sp3d2.
72
3.8. MO tao hdi vj)A cua nguyen tii A va i|/B cua nguyen B co dang
^ - CaM/a + CBv|;B, Tlnh thdi gian electron tren MO nay chuyen dong
c) Tim dang cua MO de 90% thdi gian electron chuyen dpng tren
Gidi:
A va 50% S B:
Cl
= 0,707 =
= 0,50 va Cl +Cb = 1 => CA =
V2
c2. + a
= 0,95
0,90 va Ci + Cg = 1 => C
c)
Cn = JO,10 = 0,32
0,95\}/a + 0,32x1/0
3.9. Viet cau hinh electron cua cac phan txi va ion O2, 0+2, 0~2, 02' theo
e) Giai thich cac so li§u ve do dai lien ket (/?) cua cac cSlu txi:
2- O
0^_
Cau txi
O Pi
0,121 0,112
0,149 0,126
i (nm)
g) Slip xep cac c^u txi theo chieu nkng hldng phan ly lien k^t
t^ng d&n.
73
Gidi:
0)1,(02) <1,(0);
=
Pra (0^) 1,5, PrsCOj" ) = 1;
e) Bac lien ket giam dan dan den do dai lien ket tang dan theo chieu:
g) Nang Iddng phan ly lien ket tang theo chieu b^c lien ket tang:
o2--O--O2^
b) Do ben cua lien k§'t trong phan tii N2 Idn hdn trong ion Ng, con
dp ben lien ket trong phan tii F2 lai be hdn trong ion F2+ .
Gidi:
i * •
Pr*m > Prs (N;), nen lien k§'t trong N2 ben hdn.
Ci
74
3.11. Viet cau hinh electron ciia phan t\i CN va ion CN theo phiidng
phap MO—LCAO:
b) So sanh nang \mng ion hoa thd nhat giila CN va cac nguyen t^
C va N.
Gidi:
pvs(CN") > Pra(CN), nen lien ket trong CN' ben hdn va do dai lien
3.12. AgBr rat It tan trong mi6c? nhilng dl tan trong dung dich
Na2S203 (chat dinh hinh dung trong nhiep anh den - trang) do tao
a) Viet phiidng trinh phan dng xay ra dvfdi dang phan tik va ion,
biet rang Ag+ co so phoi tn bang hai va ion S20§" co dung liidng
b) Viet phPdng trinh dien ly cua phvte cha't tao thanh, kern theo cac
i phPdng trinh hdng so' phan ly thng nac va tong hdp cua ion phdc.
Gidi:
! [Ag(S203)-][S20r]
Kl(d)_
[Ag(S20g)2"
[ Ag+ ][ S2023' ]
75
!
,K K) -r'-MlW
-1
3-
3.13. Trong so cac phan tii dutdi day, phan td n^o co cUc, phan td nao
khong cUc, phan td n^o c6 momen ludng cilc 16n hdn khong, phan
td nao co p = 0?: BeCl2, H2S, CC14, BCl3, PFj, HCN, SO,, SO,, HBr.
Gidi.
Cac phan td sau co cilc, nen co p > 0; H2S, PFj, HCN, S02, HBr.
Cac pMn td sau khong co cue, nen p = 0: BeCl2, CC14, BCI3, SO3.
3.14. Xac dinh phan tram dac tfnh ion va dien tich ma nguyen td
mang trong cac phan td HC1 va HI, biet ring p(HCl) = 1,07D;
Gidi:
1,07 x 3,33.10
1,602,10" x 0,127.10
„T 0,44.3,33.10"30
HI: x
H- l" vdi 151 = 0,06.
, ^ ^ 19 9 100% = 6%
19
1,602.10 x 0,161.10'9
3.15. Tfnh tUdng tac Van der Waals giQa hai phan td HC1, dUa vao cac
d = 0,250nm T = 298K
Gidi:
ek =
.N
3 (4ra0)2 kTd6 A
-1
E 5.2 kJ.mol
E
-.BLn
2 j6 A
76
V6i a = 2,93.10"40m3;
-1
En 1,5 kJ.mol
2 _.2
1 V, a
r-NA
el =
(47:80)2 2^ d
Vdil1 = 2,195.10"18 J:
-1
E
E, = -28,2 kJ.mol
3.16. So sanh nhiet do nong chay va nhiet do soi gida CH4 va CCI4,
Gidi:
Nhiet do nong chay va sdi cua CCI4 cao hdn so vdi CH4, vi hai phan
nhilng
ixi nky deu co \x
vi hai pMn trt deu c6 khoi lifdng hkrxg nhau, nhUng 6 CH3CH20H
a) Trang thai hoa tri c6 the co cua oxi, luu huynh va brom.
D.S. a) Oxi khong co AO hoa tri 2d, nen chi co trang thai
hoa tri 2.
3.18. a) Neu cong thdc mot hdp cM't ion chi chda cac nguyen to' phi kim,
b) Neu cdng thdc mot hdp ch^'t ion chxia mot kim loai- manh
3.19. Viet cong th\3tc Lewis kha di nhat cho cac phan trt va ion sau, bao
gom t^'t ca cac ctfu trdc cong hiidng: H2S, NO2, C104, OCN (ion
N 5 trung tarn).
true
77
3.20. Gio'ng bai 3.19 cho cac phan va ion sau: PO^ , NgO, BeCL
AsFg, A1C1T.
PO^- (4); N20 (1); BeCl2 (1); AsF5 (1); AlCl" (1).
3.21. Sxi dung thuyet Gillespie, hay xac dinh cau true cua cac phan
tii va ion du6i day, dong thdi cho biet kieu lai hoa cac AO hoa
tri cua nguyen td trung tam va so sanh goc lien ket trong tifng
day mot:
a) PH3 va PH;;
b) SF2 va SC12;
D.S. a) PH3: chop tam giac, PHJ: bon mat deu. C) P deu
* ^
deu co lai hoa sp3. Goc IPI > LAsI > ISbl.
3.22. So sanh cac goc lien ket OSO va FSF trong phan tii S02F2 va goc
3.23. Xac dinh cau true ciia cac phan tii va ion sau theo thuyet
Gillespie, dong thdi cho biet kieu lai hoa cac AO hoa tri cua
nguyen tii trung tam: S0F„ TeCl„ BrFg, I", IOF5, SbCl.-, ICi:.
78
D.S. SOF4, TeCl4, BrF3 va I3: ci nguyen tii trung tam deu
I3: thang.
3.24. Ion C*" ton tai trong mot so' hdp ch^'t, vf du CaCg:
a) Viet cau hinh electron cua phan tii C2 va ion theo phUdng
phap MO-LCAO,
b) So sanh do ben lien ket, do dai lien ke't va nang Iddng ion hoa I,
giOa C2 va C2~.
* •
3.25. Viet cau hinh electron cua phan tii I2 theo phUdng phap MO-LCAO.
a) Cau hinh electron klch thich dau tien cua phan t\i I2 nhu the nao?
b) Khi chuyen sang trang thai kich thich dau tien, phan tii Ig hap thu
btic = 537nm. Tinh hieu nang Iddng giQa hai trang thai nay.
79
D.S. I2 : (KK)0s2a:Vf = TTW2 = T:*2
. y
he 6,63.10~34 x 3,00.10
b) AE =
= 3,70.10"19J
-9
537.10
3.26. Viet cau hinh electron cua cac phan tii va ion CO, NO va NO+
c) Giai thfch cac so' lieu thvic nghiem ve Ij dit6i day giQa cac
C N O CO NO
-i
I,, kJ.mol 1083 1396 1312 1354 913
yz
2 2
NO : (KK)as2cT:27r2x = nW*: thu^n td;
y z
3.27. Viet cau hinh electron cua phan tii HC1 theo phtfdng phap
MO-LCAO:
b) MO lien ket trong phan tii HC1 c6 dang <]) = + C2v3 . Tinh
H Pot
cac he so C, va C2, biet rang 38% thdi gian electron tren MO nay
chuyen dong 6 phia hidro, con 62% thdi gian chuyen dong d phia clo.
D.S. a) n2a2n2n2
pr8=|(2-0) = l
80
3.28. Cac MO trong phan tii LiH diidc tao thanh tuf to hdp tuyen tinh
a) Tinh nang Ividng cac MO tao thanh va ve gian do nang lifdng cac
Li: -67,32 (Is); Li: -5,39 (2s) = H22 (tich phan Coulomb).
H : -13,60 (Is) = H ii
H 4,00 eV;
=
Tich phan trao doi - 112! -
=C
l^lsH +^2^23^
\ .
15,23 eV.
^ = 0,93\};ls + 0, 38V[/2S ; E+
E(eV)
-3,76
-5.39
2s s
-13,60
1s
-15,23
LIH
Li
3.29. Fe,03 la thanh ph&n chinh cua gi sit. FezO, hoa tan dildc trong
dung dich axit oxalic (H2C204) do tao thanh ion phhc ben. Viet
phUdng trinh phan Cfng xay ra, bie't ring Fe3+ co so phoi tri la sau
3.30. Them tif tijf dung dich NH3 vao dung dich CuSO.,, dau tien thay
tao thanh ket tua xanh da trcii, sau do ket tua tan tao thanh dung
dich xanh dim do tao thanh ion phcte ben. Vi§'t cac phUdng trinh
hoa hoc dudi dang phan trt va ion, biet ring ion Cu2+ co so phoi tri
81
Hay dung cac hoa chat thfch hdp tach cac ion kim loai (difdi dang
hop chat) ra khoi nhau, bid't rang chi ion Cu2+ tao dildc phdc chat
vdi NH3.
D.S. Dung dung dich NH3; sau do dung dung dich NaOH.
3.32. Co cac phan tut sau: OF2> IBr, CS2, COS, CHgCla, CBr45 CsF,
AICI3, C2H2:
a) Hay chi ro lien ket ion, lien ket cong hoa tri phan cUc, li§n ket
cong hoa tri khong c\ic trong cac phan tuf tren;
b) Phan ti nao co cxic, phan tii nao khong cxic? Phan tut nao co ju > 0,
3.33. Giai thfch tai sao phan tut NH3 va NF3 deu co c^'u true chop tarn
giac, nhufng p(NH3) = 1,46D 16n hdn nhieu so vdi p(NF3) = 0,24D.
D.S. Vi momen lutdng ctfc cua lien ket N~H cung chieu
vdi momen cua cap electron hoa tri cua N chUa lien
3.34. So lieu thuc nghiem cho biet p(LiH) = 5,880, do dai lien ket Li-H
D.S. 77%
3.35. Momen lutdng cute cua nitrobenzen la 4,3D. Coi lien ket C-H dong
gop khong dang ke v^o momen lifdng c\lc cua phan t^. Hay tinh
1,3,5~trinitrobenzen,
3.36. Chutng minh rang, neu dung cac ddn vi cua p 1^ Debye, cua a la
met khoi, cua nang ludng ion hoa Ik jun va cua d Ik nanomet cho
cac bieu thiic 3.3, 3.4 vk 3.5, thi chung cd dang S 298K:
Ek =-1,61.10"27.^1.Na (kJ.mor1)
ed =
-1>79.1012.^-.Na (kJ.mor1)
Ed = -2,13 kJ.mol"1
El = -23,2 kJ.mol"1
3.37. Trong nUdc da, do dai lien ket hidro giila hai phan nude
canh nhau la 0,176nm. Nang lUdng t^o thanh lien ket hidro la
a) Tinh nang lUdng tUdng tac Van der Waals giiia cac phan txi nUdc 5
ddn vi SI.
*
b) Suy ra gia tri gin dung entanpi thang boa cua nildc da 6 0oC.
3.38. Hay chi lien kit cho - nhan, lien ket hidro trong cac phan txi va
B.S. Trong moi phan til va ion sau deu chila mot lien ket
3.39. Sip xep nhiet d6 n6ng chay va nhiet do soi tang din theo cac day sau;
b) CH3COOH, HCOOCH3.
b) HCOOCH3 - CH3COOH.
83
ChUdng 4
Cac tinh the khac nhau cua cac chat diidc chia thanh bay he. Su
phan loai nay dtia vao tinh doi xdng khac nhau cua cac tinh the. Tuy
nhien de d§ nhan biet hdn co the diia vao cac canh a, b, c va cac goc a,
B, y cua da dien dac trUng cho m6i he tinh the (bang 4.1).
Bang 4.1. Cac thong so dac trufrig cho cac he tinh the
He lap phtrong
a
Lap phirong
«
bi
ru
#
P
♦
eg
9
»
^ 9
daychurnhat aTtb^c
a = p = y = 90
Thdng so mang
Khoi da dlen
He tinh the
a *= c
a = y = 90
He mot nghieng
day binh hc»nh
6^90°
He ba nghieng
a ^ B ^ y ^ 90
any ww
6 mang cd sci la the tich nho nhat cua mang tinh the bieu thi day
^ *■ V
nguyen
nuns w - - - ^ ^ iv
mat hay cac nut) chiem nhQng vi tri khac nhau. Cac mat dUdc quy Udc la
hinh can. Cac m&t gin nhau nhat trong 6 mang tiep xuc vdi nhau, nen
khoang each gifla cac tarn cua hai mit nay la tong ban kinh cua chung.
GiQa cac mSt khac trong o mang cl xa nhau hdn tao thanh nhQng lo
trong Khi hinh th^nh tinh the, mot so mit co the chiem cac 16 trong
nay, tao thanh cac cau true tinh the' khac nhau (ca'u true kim cQdng,
natri clorua, sphalerit, florin,...). Co the chuyen tQ can true tinh the
nay sang chu true tinh the' khac bdng nhQng bien doi ddn gian xuat
6 mang Bravais
Theo Bravais, m6i he tinh th§ tQdng Qng v6i mot sQ phan bo' khong
gian cac nguyen tfl, ion hay phan tfl trong 6 mang, nhQ dQdc the hien
-y-
c)
a) b)
Hinh 4.1: a) lap phudng ddn giin (nguyen thuy); b) lap phudng tam khoi;
85
• Hai 6 mang he bon phudng (hinh 4.2)
i>
a) b)
a) b)
Hinh 4.2:
Hinh 4.3:
a) b) c) d)
Hinh 4.4: a) True thoi ddn gi^n; b) True thoi tam khdi;
a) b)
Hinh 4.6:
Hinh 4.5:
Hinh4.7:
86
L6 tinh the
L6 tinh the la phan khong gian khong hi chiem h6i cac n guy en tei,
ion hay phan th trong cau true tinh the (xuat phat th cac 6 mang
Bravais). KM hinh thanh tinh the, cac 16 trong nay co the hi cac mat
khac chiem.
trong la tarn mat, neu no la tarn cua hinh tarn mat deu, ma sau dinh la
sau mat gan no nM't trong 6 mang. Neu chi co bon mat gan
nhat tao thanh hinh bon mat dlu, thi la 16 trong bon mat.
• Mot 16 trong tam mat 6 tam cua hinh lap phiidng d\i6c danh dau
X trong hinh 4.8a. L6 trong nay each deu sau mat nam d giQa sau mat
2
1
7*
'JM
b)
a)
. 6 giQa moi canh cua hinh lap phiidng la mot 15 trong tam mat.
Lo trong nay chung cho bon hinh lap phddng 1, 2, 3, 4 (hinh 4.8b, nen
» *
mang cd sd.
Tong so' lo trong tam mat thuoc ve mot 6 mang lap phiidng tam
mat 16:
12
1 + 4
a >/2
87
r
h) Ld trong boh mat
i
thanh tam hinh lap phutfng con vdi
i K\
/
3i
i y
yrong mot o mang sau phUdng chat khit co sau 16 trong tam mat
So' pho'i tri trong tinh the la so' cac mlt gan nh6't xung quanh mot
mat khao sat va co cung khoang each vdi mlt xet. Vf du, xet mil 6 tam
6 mang lap phifdng tam khoi (hinh 4.1b), ta thay no co so' pho'i tri tam
So nguyen t\i, ion hay phan tu thuoc ve mot 6 mang diidc goi la so'
mat Z. So mat Z nay khong giong nhau doi vdi cac 6 mang khac nhau.
• Can trucjap phiicfng tam khoi (hinh 4.1b). Mot mlt d tam hinh
lap pmidng. M6i mat 6 dinh cua hinh lap phildng thuoc ve tam 5 mang
Tohg so'mlt thudc ve mot 6 mang i^p phifdng tam kho'i la:
Z — 1+ — x 8 = 2
• Clu true lap phctdng tam mat (hinh 4.1c). M5i mlt d giQa mat
hinh lap phiidng thuoc v| hai 6 mang cd sd. Tam mlt d tam dinh cua 6
mang giong nhit d 6 mang lap phildng tam khoi. Vay co:
Z=®+1=4
2 8
88
• Cau true sau phiidng chat kbit (hinh 4.3b). Mitdi hai mat 6 miidi
hai dinh. Moi mat thuoc ve sau 6 mang. M5i mat 6 tam cua hinh lye
giae mat day thuoc ve hai 6 mang. Ba mat S giiia khoi lang try thuoc
z=12 + 2+3 = 6
6 2
Do dac kbit
Vi du do dac khit cua cau true lap phUdng tam khoi nhxi sau. Xet
- 5 # ♦
— Ttr3 x Z - nr3 x 2
(4.1)
C =
as
(4.2)
s
0 = ^ = 0,68
cheo D tiep xuc v6i nhau.
Vay do dac khit cua cau true lap phifdng tam khoi la 68%, nghia la
Bang each tddng txi, co the tinh ditdc do dac khit cua ca'u true lap
phUdng tam mat va sau phildng chat khit (vdi cac cau tii giong nhau)
deu la 74%.
Khoi liidng the tfch p cua mot v^t hien nay dxiOc thay the cho thu^t
P
The tfch V cua vat
• *
89
_ Khoi lUdng cua Z m^t thuoc ve mot 6 mang cd sd
Neu trong 6 mang chi co mot loai mit co khoi lUdng mol la
hi A
MxZ
P =
VxN.
0 mang cd sd cua kim cifdng la lap phiidng tam mat, ngoai ra cac
nguyen til cacbon con chiem mot niia so' 16 trong bon mat trong 6 mang
H'nh 4.11. 6 mang kim ciidng: lap phifdng tam mat, ngoai ra co them bon nguyen tuT
cacbon 6 bon tam cua bon hinh lap phtldng con 1, 2, 3,4 canh ^ .
Cesi clorua (CsCl) la hdp chat ion, nen cac mdt mang la cac ion Cs+
va cr. 6 mang cd sci la lap phildng tam khoi (hinh 4.1b). Moi 6 mang
Cac ion Cs+ va CF tiep xuc v6i nhau tren ditong cheo cua hinh lap
a — —= 0,404nm
V3
So' lieu thiic nghiem la a = 0,4123nm. Sd sai khac gida hai gia tri
90
43 43
- 7:rr t
Gs C1
3 3
= 0.683
c-
a3
d
CsCl
2-
tao
Tinh the sphalerit ZnS co cau true kieu kim cUdng. Cac ion S
_ _y ^ O— , -i ^
thanh mang lap phitdng tam mat, nghia la co bon ion S" thuoc ye my
0 mang cd ad. Cac ion Zn2+ chiem bon trong so tam 16 trong bon mat
Florin la canxi florua (CaF2) tU nhien. 6 cau true florin, cac ion
Ca2+ lap thanh mang lap phhdng tam mat. Cac ion F chiem tat ca tam
lo bon mat trong 6 mang. Vay co th't ca bon ion Ca2+ va tam ion 1'
BAI TAP
4.1. Trong 6 mang cd sci sau phddng chat kbit co sau 16 trong tam mat
va mildi ha'i 16 trong bo'n mat. Hay chi ro vi tri cac 15 trong do.
Gidi:
W////A W/M
V///7}.
M6i 16 trong tam mat (da'u x)
91
Moi mat day tao thanh ba 16
/ \a
/f\
mat day tao thanh sau 16 trong JjVi\ 1
tam mat.
3
Cac 16 trong boh mat trong 6 >
Mot 16 boh mat ditdc tao thanh boli mot mat 6 tam cua mat day (vi
du G) v6 ba mat 8 giQa hai mat day. Hai mat day tao thanh hai lo
Mot 16 trong bon mat khac difdc tao ra bSi mot m^t 8 dmh 6 mang
(vf du H) va ba mat d giufa cac mat day, trong do moi mat thuoc ve
mot 6 mang khac nhau, nam sat canh nhau. Lo trong n£iy nam
16 trong nay thuoc ve mot 6 mang. Vay mufdi hai dinh cua 6 mang
Mot 16 boh mat nda dddc tao thanh bdi mot mat 8 gitia hai mat day
(vi du I) va ba mat d mat day. V6.y moi mat day tao thanh ba lo
bon mat, hai mat day tao thanh sau 16 boh mat.
Cac lo trong bon mat nay hoan toan giohg nhau vdi canh cua hinh
2 + 4 + 6=12
4.2. Ti'nh do dac khit C cua ctfu true lap phUdng tam mat, chda cac mSt
giong nhau.
Gidi:
-x8 + —x6 = 4
8 2
4 3
— nr x 4
4r
vdi a
92
C = — g = 0,74
( 4r V
4.3. Dong ket tinh daOi dang lap phiidng tam mat. Khoi lUdng the tlch
cua dong la 8,96 g.cm"3. Ti'nh ban kinh kim loai cua dong, biet ring
M 63,5 g.mor1.
Cu
Gidi:
63,5x4 -23
3 _
4,707.10 cm
<1 — ' _
Na x p 6,022.1023 x 8,96
-8
a = 3,61.10 cm.
Trong 6 mang l^p phiidng tam mSt, ba mii tiep xiic v6i nhau n^m
r =
d2 = 2a2 d = aJ2 - 4r
8
3,61.10 V2 = ! 28.10~8cm
r =
rCu = 0,128nm.
4,4. Tinh thl vanadi (V) c6 cau true lap phiidng tam khoi. Ban kmh kim
loai cua vanadi la 0,131nm. Tinh khdi lUdng the tlch cua vanadi,
biSt rang khoi liidng mol nguyen tit cua vanadi la 50,94 g.mol"1.
Gidi:
M.Z
na.v
Cac nguyen vanadi tiep xuc vdi nhau tren dudng chdo cua hinh
lap phiidng:
4r
D = aV3 = 4r
= 4 x 0,131 = 0 303nm
50,94x2
6,08g.cm"3.
-8 \3
6,022.1023 (3,03.10
93
4.5. Coban (Co) ket tinh dii6i dang sau phutdng chat kbit vdi thong so
mang c = 0,408nm. Tmh thong so a cua 6 mang, ban kmh kim loai
va khoi ludng the tich cua coban. Khoi lUdng mol nguyen t^ cua
Gidl:
, c aV2
h - — = ————
r I
2 V3 I
I
Vs 0,408a/3
"fc— "tK
a = = 0,250nm 1
\V
2V2 2V2
2r
0.125nm
i--
M.Z
vdi V = S. c
NA.V
S = 3a2
cua coban
V= 66,249.10-24 cm3
58,933 x 6
-3
P = = 8,86g.cm
-24
6,022.1023 x 66,249,10
4.6. Khoi lifdng mol nguyen tuf cua lot la M = 126,9 g.mor1. Khoi Ihdng
the toh cua I2(r) la 4,93 g.crrf3. Tinh so' phan th I2 thu5c ve mot 6
m^ng cd scl cua iot, bie't ring cac thong so' mang cua iot la
M.Z
z _ P-Na . V
P =
NA.V M
(126,9.10"3)2
Z = 4
94
4.7. Tlnh khoi liidng the tlch cua tinh the NaCl (hinh 4.12), biet rang
khoang each giiia hai ion gan nhau nhat trong tinh the 0,28Inm.
Gidi:
NaCl (Z = 4),
Th do:
58,5x4
-3
= 2,19g.cm' .
P = -8\3
6,022.1023 (5,62.10
4.8. Tinh the BaF2 co cau true kieu florin, vdi thong so mang a = 0,620nm.
Ban kmh cua ion F" la 0,136nm. Tinh ban kfnh cua ion Ba2+ va
-i
19,0 g.mol
M 137,0 g.mol"1 ; M
Ba
Gidi,
Trong 6 mang cua BaF2, ion Ba2+ va F" gan nhau nMt nam trc
dicing cheo d cua hinh lap phiidng con canh - (hinh 4.11). Th do:
d2 =3
r + r
= Ba- F
0,620-Is
- 0,136 = 0,132nm
r
Ba-
X
^Balv, ^
P =
NAxa3
Cac ion Baz+ lap thanh 5 mang Ihp phddng tam mat, nen:
B"2 8 2
Tarn ion F- chiem tat ca tarn lo trong bdn mat cua 6 mang
Z =8
F-
175,0.10"3 x4 -3
4,88.103 kg.m
-9 \3
6,022.1023(0,620.10
-3
95
4,9. Km hinh thanh tinh the, cac mat co the chiem cac 16 trong trong 6
mang Bravais. De khong lam bien dang tinh the, mat chiem lo trong
phai co d\ibng kinh be hdn hoac bang difcJng kinh cua lo trong.
Mot kim loai co c^u true 16p phiidng tam mat. Hoi mot mat phai co
ban kinh nhuf the nao de khi chid'm lo trong tam mat, ma khong
Gidi.
Gpi r la ban kinh kim loai, r! la ban kinh m&t chiem 16 trong tam
*
a -2r
2r1 < a - 2r
r
i - (1)
4r
4r = aV2 a =
(2)
71
V . 7. - A
trong tam mat d tam cua
r(2-S)
hinh lap phirong.
r. < 0,414r.
72
4.10. Tinh the Fe-a co cau true l^p phiidng tam khol. Khi Fe~a ke't
tinh, cac nguyen tfi cacbon co the chiem tam cac mat cua 6 mang
cd sci. Ban kinh kim loai Fe-a la 0,124nm. Ban kinh cong hoa tri
cua cacbon la 0,077nm. Hoi do dai cua thong so' mang a se tang
them bao nhieu khi Fe-a co chijfa cacbon so vdi khi no ci trang thai
nguyen cMT.
Tinh txidng til cho Fe-y (c6u true lap phildng tam mat), bi6't rang
cac nguyen t^ cacbon co the chiem lo trong tam mat d tam cua 6
Co the rut ra ket lu§n gi kha nang xam nh^p cua cacbon vao
Gidi:
4r 4x0,124 ^
Sit a :
a = —f= = 7=— = 0,286nm
v3 v3
96
Sat y:
42 42
Kha nang cacbon xam nhap vao Fe—a kho hdn vao Fe—y, do do do
• 9 ♦
4.11. Tinh the natri co cau true lap phiidng tam khoi. Ban kinh kim loai
cua natri la 0,186nm. Tmh khoi lUdng the tlch cua natri tinh the.
-i
M 23,0 g.mol
Na
-3
4.12. Tinh ban kinh cong hoa tri cua cacbon kim cUdng, biet rang
B.S. r = 0,07723 nm
4.13. Tinh the magie ket tinh dUfli dang sau phiidng chat khit.^Tinh
thong s6' mang c va khoi lildng the tich cua magie tinh the, biet
4.14. Tinh the Csl co cau true kieu cesi clorua vdi canh a = 0,445 nm.
Ban kinh cua ion Cs+ la 0,169 nm. Kho'i liidng mol cua Csl la
-3
4.15. Tinh the LiH co cau true kieu NaCl. Tinh thong so mang a cua 6
mang cd sd, biet rang kho'i hldng the tich cua tinh the LiH la
B.S. a = 0,40 nm
4.16. Cacbon dioxit C02 ket tinh diidi dang lap phiidng tarn mat vdi
a) Xac dinh kho'i lildng the tich cua tinh the C02;
M = 44,0 g.mol
CO
4.17. M6t kim loai co cau true lap phiidng tam mat. Xac dinh ban kmh
cua m&t co the chi§'m lo tr6'ng boh mat trong tinh the nay ma
khong lam bien dang cSu true cua tinh the kim loai.
D.S. Mlt phai co ban kinh rj < 0,225r vdi r la ban kinh
4.18. Fe-y ke't tinh dufdi dang l^p phudng tam mat vdi thdng so' mang
la a:
a) Xac dinh ban kinh r cua Fe-y, bid't rang khoi iUdng thl tich cua
b) Gang la hdp kim cua s&t chvfa mot liidng nho cacbon. Hoi cacbon
vdi ban kmh 0,077nm co the chui v^o 16 trohg tam mat vik b6h mat
tnic
khong?
He nhiet d6ng goi tat la he. H6 la mot vht hay mot nhom vat dhdc
quy dinh lam doi thdng nghien chu. Phhn con lai bao quanh he la moi
triidng.
• He co lap la he khong trao doi chat va nang Ihdng v6i moi trhdng.
Pha
Pha la phin cua he, trong do cac thong so trang thai chdng d6 hoac
la dong deu, hoac bien thien lien tuc th diim nay den diem khac trong
GiQa hai pha bao gid cung co hi mat phan chia, qua hi mat nay co
Vi du, he gom mldc long, mldc da va hdi mldc co ba pha: pha long, pha
hdi va pha rin. Niidc da co thl g6m nhieu mhu vln chi la mot pha ran. ^
Hon hdp cac cha't khi la mot pha. Dung dich la he mot pha. Hon
hdp n cha't ran kh5ng tan lln vao nhau la he gom n pha.
Quy udc dau cua nang liWng trao doi giura he va moi trudng
Trong qua trinh bien do'i, ne'u he nhan nang liidng cua moi trhdng,
» >*
99
Neu khi bien doi ma he nhiidng nang liidng cho moi triXdng, thi
Nhu:ng dai liidng dac trUng cho trang thai vl mo cua mot he dUdc
• Thong so' trang thai khuech do la dai lUdng ty le vdi lUdng ch&'t,
• Thong so trang thai cUdng do la dai litdng khdng phu thuoc vao
Trang thai can bang cua m6t he la trang thai khi gia tri cac thong
so trang thai dac trifng cho h§ do khong bien doi theo thdi gian.
Bien doi thuan nghjch va bien doi bat thuan nghjch nhiet dong hoc
• Su bien doi thuan nghich cua h$ la sii bien doi tvC trang thai can
bang nay sang trang thai can bdng khac vo cung ch^m qua lien ti^p
cac trang thai can blng. Dac triing cua sd bien doi n^y la cong he sinh
la cdc dai va khong phu thuoc vao dxibng di, chi phu thuoc vao trang
• Sd bien doi bat thuan nghich la sd bien doi vdi toe do dang ke.
Nhdng sd bien doi xay ra trong thdc te deu la b^'t thuan nghich.
Ham trang thai la ham neii gia tri cua no chi phu thuoc vao cac
thong so trang thai dac trdng cho he, khong phu thudc vao nhdng sd
oi trddc
p _
■0'
nRT
p _ 2
2
V
2
P la ham trang thai, no khong phu thuoc v^o each bien doi td tr^ng
100
i-
Cong va nhiet
Cong W nhiet Q la hai hinh thiic trao doi nang lUdng gida he va
Cong va nhidt khong phai la ham trang thai. Vi du, cong cua sil
gian nS khi ly titdng tCf the tlch V1 ddn the tlch V2 d nhidt do khong doi:
W = -f2PdV
dV (5.1)
= -fP"
Neu sU bien doi la bat thuan nghich thi Pn blng ap suat khi quyen
va la htog so':
(5.2)
wbtn - - Pn (V2 - VO
Neu sU bien doi la thuan nghich, nghia lit giam Pn nhQng lifdng vo
ciing be, de the tfch tang len nhQng iQdng vo cung nho, khi do Pn thQc
nRT
P. =P,. =
(5.3)
= -nRT In ^
TQ do:
w
»=-f°STf
Noi nang
Noi nang U cua mot hd la phan nang Iddng dng vdi sU vdn dong
Noi nang cua he phu thuoc v^o ban chat, so hieing, ap suat, nhiet
do, thi tich va thanh phan cua no. U la dai IQdng khuech do va la ham
trang thai.
Noi nang cua n moi khi ly tQclng chi phu thuoc vao nhiet do.
Xet mot he d6ng bien doi tQ trang thai (D sang trang thai ®. Trong
qua trinh bie'n doi, he chi trao doi v6i moi trQdng iQdng c6ng W va
lifdng nhiet Q:
Wi +Q1
W2 +Q2
U2
Ut
W3 +Q3
DQ sQ bien doi tQ trang thai ® sang trang thai ® theo each nao,
thi theo nguyen ly thQ nhat cua nhiet d6ng lUc hoc, ta deu co:
101
AU = U2 - Ui - W + Q = const (5.4)
dU = 5W + 5Q (5.5)
Neu cong diidc thiic hien chi do s\i bien doi the tfch (cong the tfch) thi;
5W PdV
TO do:
dU = 60 - PdV
AU - Q PdV (5.6)
Neu he bien doi 6 the tich khong doi, thi dV ~ 0, th do theo (5.6):
AU = Qv (5,7)
(5,7)
Vay tritdng hdp nay AU hay Qv la ham trang thai va la dai Iddng
Nhiet dang ap
^ U2 - U, = Qp - PV2 + PVi
AH = H2 - H1 = Qp (5.9)
Qp hay AH nhidt dSng ap, thiidng diidc goi la entanpi cua he, n6
Nhiet phan iing ding ap hay entanpi cua phan dng (AH) la lUdng
nhiet trao doi v6i moi trddng, khi cac chat phan ling hoan toan vdi
nhau theo dung cac he so' ty lUdng, tao ra cac san phlm 3 ap suat va
nhiet do khong doi vk cong duy nh£t dtfdc thiic hien la cong th^ tich.
Nhi§t phan xing dang tich (AU) chi khac nhi$t phan 6ng dang ap 3
cho la phan iing dddc thdc hi§n 3 the tich v^ nhiet do khong doi.
102
Phan tirng toa nhiet va phan urng thu nhiet
• Phan ufng toa nhiet la phan utng nhitcing nang liidng cho moi triidng
• Phan ting thu nhiet la phan ifrig nhan nang liidng cua moi truing
Tii cong thtic (5.8) ap dung cho phan tog hoa hoc, khi svt dung
AH = AU + AnRT (5-10)
An - hieu so so' moi khi h ve' phai phildng trinh hoa hoc va so' moi
■
va AU la jun;
• Chat khi. Trang thai chuan cua chat khi la trang thai cua khi
mot so tai lieu, ngildi ta coi ap sua't chuan la 1,0 bar, sil khac nhau nay
. Chat long va chat ran tinh the. Trang thai chuan cua ch^t long
hay cha't ran tinh the la trang thai cua cha't do b nhiet do T va 6 ap
Vay trang thai chu^n cua mot chat S nhiet do T khong doi hoi
trang thai vat ly cua no ben nha't d nhiet do do. Vi du, b 250C^va
l.Oatm, mldc long la ben, nhhng trang thai chu£n cua mldc co the la
trang thai vat ly xac dinh la entanpi cua phan ting tao thanh l,0mol
chk't do b nhiet do T va trang thai chu&n tit cac ddn cha't ben nha't d
* •
{,)
Cac so li£u nhidt dong chuSn da dU^c xac dinh b ap sua't l.Oatm.
103
■■
Vi du} A H^8 f (CO2, k) = - 393,5 kJ.mor1 la entanpi cua phan dng sau:
^^295 f (C, kim ciidng) = 1,90 kJ.mor1 la entanpi cua phan ting:
C (gr) C (kc)
Tu: dinh nghia tren, ta suy ra entanpi chulln tao thanh cua ddn 1
cua phan ting dot chay hoan toan l,0mol chat do bang oxi 01 nhiet do T
va trang thai chuan, tao thanh cac oxit ben co so' oxi hoa cao nhat cua
sau, khi cac chat trong phan tog deu d dieu kien chuan vk d 250C:
dot chay l,0mol cacbon graphit bang oxi ci dieu kien chuln va 250C,
tao thanh C02(k). Gia tri -393,5 kJ cung Id entanpi chu£n tao thanh
cua m6t so'chat bang khong. Vi du, AH° (02,k) = AH° (C02,k) = 0,...
Su chuydn pha la qua tnnh chuy§n trang thai v|it ly cua cac ch^it:
Long Hdi
104
0 ap sucft khong doi, khi mot chat nguyen ch^t chuy^n pha, thi
trong qua trinh dang chuyen pha, nhiet do khong bien doi, goi la nhiet
do chuyen pha, khi do ton tai can bkng giQa hai pha:
(Pi ^ 92 '
Lifdng nhiet trao doi v6i moi triidng khi l,0mol chat chuyen pha d
nhiet do va ap suat khong doi goi la entanpi chuyen pha, neu b ap su^t
l,0atm thi goi la entanpi chudn chuyen pha (AH^f). Vi du, b ap su^'t
i 4
Su chuyen mot chat khi, long hoac ran thanh cac nguyen tot rieng
biet d trang thai khi, gpi la qua trinh nguygn tit hoa chat do. Entanpi
chu^n nguyen tot hoa mot cha't ting v6i qua trinh chuyen l,0mol chat
Nang lUdng mang ludi ciia mot tinh the ion (Eml) la noi nang chuan
cua phan ting tao thanh 1,0 mol tinh the chat do tit cac ion thanh phan d
trang thai khi khong co sil tvtdng tac vdi nhau d nhiet do OK (AU°al 3 OK).
Vi du: Na+ (k) + Cl' (k) ^ NaCl (tt); Eml = -780.0 kJ.mol"1
Trong mot so tai lieu, ngtldi ta dinh nghia nang litdng mang lildi ion
bing phan ting ngddc vdi phan ting tren, nen gia tri co dau ngddc lai.
Trong moi trildng nvtdc, cac ion hoa tan bi cac phan tit midc bao
suh't l.Oatm goi Ih entanpi chuan hidrat hoa ion (AH^). Vi du:
105
Entanpi tao thanh ion trong dung djch
De xac dinh entanpi tao thanh cua cac ion trong dung dich, ngitdi
ta quy itdc entanpi chu^n tao thanh cua H+.aq bang khong d moi nhiet
TtC do, ta co the tfnh dUdc AHf cua cac ion khac trong nddc. Vf du,
A A
=> -167,1 = AH? (H+.aq) + AH? (Cr.aq) -iAH? (H2)k) - ^AH? (Cl2)k).
2 2
AH
298,f (Cr.aq) = -167,1 kJ.mor1.
l,0mol ch^t len 1,0 K d ap suat khdng d6i va trong khoang nhiet do do
C dH C
p = (^]p => = PdT (5.11)
Cv = dU = CvdT (512)
(f I "
Sir phu thuoc cua nhiet phan tifng vao nhiet do. Djnh luat Kirchhoff
106
Dinh luat Hess
m •
AH hay AU cua phan tog hoa hoc chi phu thuoc vao trang thai dau
(trang thai cac chat phan tog) va trang thai cuoi (trang thai cac san
pham), khong phu thuoc vao cac giai doan trung gian chuyen td trang
Vi du:
i
ahN< AH2
CO(k)+io2(k)
AH = AH, + AH2
. AHt (p/ii) = EAHT,f (cac san phdm) - SAHT,f (cac ch&'t phan Ung) (5.17)
AHt (p/U)
BAI TAP
5.1. Tinh cong cua sU bien do'i dtog nhict, thuan nghich va ba't thuan
Khi dildc coi la ly Wong. So sanh cac ket qua thu dUdc va rut ra
ket luan.
Gidi:
V, „™ Pi
ln 1
28
107
nRT nRT
TO do: W,.„ = -P
-nRT
btn
P
Pi P2 ?!
42
2 n 1
= -
><8,314x3,00.10 -3,0.103 J
btn
28
b) Nen khi:
42 1
Pl
W:„ = -nRT In
= -—x8,314 x 3.00.102 In-
Po 2o 5
w:n = 6,0.103 J w
tn
Trong sii bien doi thuan nghich, cong he sinh khi di tii trang
trang thai 1.
Trong sii bien doi bat thu§n nghich, cong he sinh nho hdn cong
he nhan.
♦ #
*
Trong sii bien doi thuan nghich cong he sinh (cite: dai) 16n hdn so
2H2(k) + 02(k)
2H20(k)
JK
O 25,0°C, phan Ung trSn toa ra mot lUdng nhigt Ih 483,66 kJ, trong
dieu kien ap suat rieng phan cua moi khi bang l,0atm va phan
dng dildc thrtc hien d ap suat la hang s6. Nhiet bay hdi cua mldc
b) Tinh AH298 cua phan dng tren, neu dung 6,0 gam H2 de phan
483,66
a) AH° (H20,k) = -i
= --241,83kJ.mol
b) AH"
285,84 x
298 - 857,52 kJ.
Dot chay hoan toitn mot lifdng xac dinh C2H5OH (£) 6 ap suat
108
a) Tinh so mol C2H5OH da dung, biet rang sau phan ting con dtf
0,250mol oxi.
Gidi:
0,750
0,250
So mol CoHsOH da dung:
343 -i
3
- _1372 = ~1,37.10 kJ.mol
b) AH0298C(C2H50H,O = -
0,250
c) Vi entanpi chuan chay cua oxi va midc deu b&ng khong, nen
C02(k) + 2H20(k)
CH:iOH(k) + 102(k)
02(k) CH3OH(k)
C02(k) H20(k)
1
0 -201,17
-393,51 -241,83
A H?g8 f (kJ.mor1)
29,372 49,371
33,572
37,129
C? (J.K'1.mol"1)
b) Thiet lap phUOng trinh A H° = f(T) va tinh AH° d 221°C cho phan
dng, thifa nhan rang C° la hlng so trong khoang nhiet do khao sat.
Gidi:
677,24 kJ.
AU°
1
b) A0° = 37,129 + 33,572 x 2 - 49,371 - 29,372 x 1,5 - 10,844 J.K
109
r
(
5.5. AH^8 C cua C(gr), H2(k) va C4H604 (tt) lan lM6t la -393,51; -285,84
Gidi:
TO
AH -393,51 x 4 - 285,84 x 3 - (-1487,00) = -944,56 kJ
298
-i
944,56 kJ.mol
^^298f (C4H604 , tt)
Gidi:
AH - AU = AnRT = 1245J
1245
An 0,500
8,314x3,00.10
Tinh AH^ cua phan dng tren diia vao cac so'lieu sau:
-1
AH^g f (CO,k) = -110,52 kJ.mor1; AH^g f (C02,k) = -393,51 kJ.mol
Gidi:
ac; - c;(co2,k)-cop(co,k)-o,5cop(o2,k)
fl73
A H473 -283,68 kJ
+
^^•298 [ ACMT
p
^98
110
Tmh liidng nhiet can thiet de nang nhiet dp cua 0,500mol nxidc t£(
223K len 773K d ap suat l,Oatm. AH° nong chay cua H20 (tt) a 273K
la 6,004 kJ.mor1. AH0 bay hdi cua H20 ( () cl 373K la 40,66 kJ.mol .
AH»
1-I20( o ^H.OCO -^aOCk) -M->H20(k)
H/Xtt)
773K
373K
373K
273K
273K
1
^223
-2
0,500.10 /rjnn'i n 7 q 2\
373
+ 0,500 x 30,2 (773 - 373) + O™ - )•
C02(k) + 2NH3(k)
CO(NH2)2(tt) + H20(O
Tinh AH°98 cua phan tog tren dUa vao cac so lieu sau 3 250C;
201,0 kJ
Ill
Gidi.
\W
+ 2HCl(k) + 2HCl(k)
Affi AH"
AH
5.10. Tinh AH298f (CH4,k), biet ring entanpi nguyen tui hoa C(gr) la
ah: 718,4 kJ.mol nang lifdng phan ly cac lien ket H-H trong
Gidi:
A H0
_
4DC_.|
2Dh_H
C(k) + 2H2(k)
C(k) + 4H(k)
A H2g
298g AH +2DH_H-4DC. H
5.11. Tinh nfing lilclng mang lutdi ion cua CaClg dila vao cac so' lieu sau
1
Ij + I2 (Ca,k) — 1745 kJ.mol ; DCi_cl — 243,0 kJ.mol"1
va
A -364,0 kJ.mol"1.
ci
Gidi:
Ca{tt) -f Cl2(k)
' CaCl2(tt)
AH Doi_
ci-ci
Em!
t ♦
2A
ci
Ca(k) +2Cl(k)
Ca2+(k) + 2Cr(k)
ai+i2)ca
-1
AH
298 = AH^g f (CaCl2,tt) = -795,0 kJ.mol
112
-795,0 = 192,0 + 243,0 - 364,0 x 2 + 1745 + Eml
5.12. Tinh AH^cua phan ting hoa tan NaCl(tt) trong HgOC-f), Diet
Gidi:
5.13. Tinh nhiet do cua ngpn Ida cacbon chay b ap suat l,0atm trong
b) Trong khong khi (20% oxi va 80% nitd theo the tfch).
-i
Gidi:
393,5k J
COo (k); AHoqs
a) C (tt) + 02 (k)
LUdng nhiet toa ra do phan dng dung de dot nong khi COz sinh ra .
3 93,5.103+ [T C°(CO2,k)dT = 0
T = 3779K
C02(k) (+N2)
C(tt) + 02(k)
b)
Imol 4mol
Ludng nhi$t toa ra bay gicJ dung di dot nong Imol C02 va 4mol N2
+ 4C! (N2,k)dT = 0
393,5.103 + [
T = 2124K.
113
5.14. Trong so' cac gia tri AH^cua cac phan ting sau, gia tri nao la
A f cua CuO(tt)?
-1
D.S. -155,2 kJ.mol
5.15. Tmh cong cua sil bien doi ding nhiet thu§n nghich va h&t thuftn
nghich cua 48,0 gam oxi (difcte coi la khi ly tudng) 3 nhiet do 250C
khi:
b) W +8,6.103J; W 3,3.104J
tn btn
a) Tinh entanpi chuan cua phan ting 6 250C, biet rang entanpi
chuan tao thanh cua HCl(k) va H20(^) d 250C lln litdt la -92,30
va -285,8 kJ.mol" .
b) Neu H20 tao thanh d the khi thi A H^g cua phan vlng la bao
nhieu, biet rang AH0 bay hdi cua H20(^) 6 250C la 44,0 kJ.mor1?
c) Tinh nhiet phan ring chuan dang tich cl 250C cua phan ting.
0
CH4(k) + 202(k) C02(k) + 2H20(k); AH
758,23kJ
298
Tinh entanpi chuin d 1773K cua phan utng dila vao cac so' lieu
C® (J.^^mol-1) sau:
114
8
8. BT H6a hoc*## "
few
H20(k): 30,54 + 10,29.10-3T
D.S. -768,11 kJ
5.18. Phan flng tao tMnh benzen tif cac ddn ch&'t khong the xay ra 6
250C. De xac dinh entanpi chu£n tao th&nh cua benzen 6 250C,
Dot chay hoan toan 0,6700 gam benzen long blng mpt hldng dd oxi
S 250C trong bom nhiet lv<(?ng ke dung tfch khong doi, tao tMnh
a) Xac dinh nhiet chu^n chay dang tich vh ding dp cua benzen
long 5 250C.
b) Tinh entanpi chuin tao thdnh cua benzen long d 250C, bigt
-393,51 kJ.mor1.
5.19. 6 250C vd ap sud't l,0atm, nhiet chay cua xiclopropan (CH^ khi,
cua cacbon graphit vd cua hidro tao thdnh r20( i) Idn lUdt bdng
kJ.mol1. Tinh:
Phan dng chi xay ra b nhi^t do cao vd khong c6 mdt oxi. Phan ting
dvf<jc si dvmg trong 16 cao di khi qudng sdt thdnh sit kim loai.
115
Thiet lap phildng trinh A H° = f(T) cua phan ving doi vdi hai trildng
a) Coi C° (J.K '.mor1) cua cac chat la hang so' do'i vdi nhiet do-
b) Chay trong khong khi (20% oxi 80% nitd theo the tlch),
L\idng oxi viXa du cho phan ftng. Nhidt d6 ban dau la 250C.
5.22. Luyen kim kem tuf qu|lng sfalerit (chda ZnS) bang phUdng phap
kho theo hai giai doan: nung ZnS trong khfing khi thknh ZnO, sau
do khrf ZnO thanh Zn. Xet sU nung ZnS trong khong khi:
■ 3 :
''
116
ZnO(tt) ZnS(tt) S02(k) 02(k) N2(k) Si02(tt)
Phan ling diWc thiic hien 5 1350,OK. Hay xet xem phan ting c6 tu
duy tri dvidc khong, nghia li lildng nhiet do phan ting toa ra c6 du
de cung cap cho phan ting tang tii nhiet do m6i trildng len nhiet do
b) Gia thiet sfalerit chi chtia ZnS. H5n h(?p ZnS v^t kh6ng khi (20%
oxi va 80% nitd theo the tich) ban dlu theo dung cac h$ so ty liidng
c) Thrtc te sfalerit khong nguyen ch&'t. Gia thiet quSng chi chtia
Si02(tt). Tinh ham Ividng ZnS toi thieu trong quang de phan ting co
the duy tri dildc (tinh so gam ZnS chtia trong 100,0 gam quang).
(De thi Olympic Hoa hoc sinh vien toan quoc Viet Nam lln thti ba,
n^m 2005).
5.23. Phan ting giuta hidro va oxi dUdc dung de dly con t^iu vu tru:
a) Tinh nhiet do ciic dai cua ngon liia H2 chay trong 02 nguy§n
Trong tnldng hdp nky thi nhiet dp cxic dai cua ngon lita la bao nhieu?
c) d nhigt do nao thi hon hdp cuoi chtia nhQng lupng dang ke H va
• ^
2 *
a) Xac dinh x va y;
117
H20(k): -241,83; H(k) : 218,00; 0(k): 249,17
khi 1A 88,0 kJ-mol"1. Tinh nang lilpng tao thanh lien ket C = N
trong pMn til CH3CN dna vAo cac so lieu sau day:
C » H:-413; C - C:-348
f>.5.-889 kJ.mol"1
5.25. Tinh nang hWng mang \\i6i Eml cua tinh the KI, dila vao cac so
5.26. Cho 10,08 gam nvfdc da 3 0oC v^o 50,4 gam nude long 3 40,0oC.
Tinh nhiet do cuoi cua hon hop. Entanpi chuHn n6ng chay cua
1
mtdc da la 6004 J.mol , nhift dung mol chu^n dang ap cua nUdc
D.S. T = 293 K
■
• 9 *
• < #
118
2Na(tt) + Br2(I) + aq -> 2Na+.aq + 2Br .aq, AHj98 - -722,4 kJ
Tinh entanpi chu^n tao thAnh cua Br .aq vA cua Na .aq d 250C.
d.28. Tinh AH^, cua cac anion halogen X'(k) dUa vko cac so lif u:
NSng luqng phan ly lien k& D (kJ.moF1) cua cac phan til X2(k) vk
nAng Ivfdng gin kit electron A.CkJ.mor1) cua cac nguyen til X 6
lot
Flo Clo Brom
149,0
155,0 240,0 ' 190,0
Dx-x :
-295,0
-328,0 -349,0 -325,0
A.
119
Chtfofng 6
Mot he dong chiu rriot suf bien doi d nhiet do T, trong qua trinh nay
he trao doi vdi moi trifdng mot IxiOng nhiet 5Q, thi su bien doi entropi
>5Q
dS
(6.1)
Dau > dng vdi qua trinh bat thu§n nghich (5Qbtn).
Vi entropi la ham trang thai, nen du la bien doi thu^n nghich hay
r2 5Q
tn
AS = S2-S1 = f
(6.2)
i T
50
hti\
Dl nhien
iS>f
(6.3)
i rp
khong doi.
• Neu sii bien doi b&t thu^n nghich (sii bien d6i xay ra trong
thutc te) thi dS > 0: entropi cua he tang va khi dat gia tri ctfc dai,
S
U bien Men entropi Id tieu chudn dinh lUdng xdc dinh chiiu vd
120
dS > 0 (entropi tang): he tut dien bien 1 (6-4)
- 7
d2S <01 c
^n
Sir bien thien entropi khi chuyen pha chat nguyen chat
Khi mot chat nguyen chat chuyen pha (nong chay, soi, thang hoa,
chuyen dang tinh the) 6 ap suat khong doi, thi trong sud^t qua trinh
dang chuyen pha, nhiet do khong bien doi, nen theo (6.2), ta co.
(6.5)
AS = ^
AS - sii bien thien entropi trong qua trinh chuyen pha, J.K '.mol
Sir bien thien entropi cua qua trinh gian nd dang nhiet khi ly tu^ng
Vi noi nang cua n mol khi ly tUdng chl phu thuoc vao nhiet do. nen:
AU = Qm + Wtn = 0
*
AS = ^- = nRln^- (6.6)
T V1
V2 > V!, nen AS > 0: s\i gian nd dang nhi$t khi ly tiidng la qua trinh
Khi dun nong mot chat nguyen chat tti T! den Tg 3 ap su§ft khong
doi va trong khoang nhiet d6 nay khong co sxi chuyin pha thi theo
(6.2):
^ 6Q.V, ^ dH
d
I (6.7)
AS nC
= f p T
121
r
Trong khoang hep cua nhiet do, neu coi Cp h^ng so, thi
AS = nC ln^
(6.8)
p T
T2 > T! thi Sa > Sj, nghla la entropi cua chat tang theo nhiet do. Ta
co cong thiic tvfdng tii v6i qua trinh dang Wch (thay Cp bang Cv).
Entropi cua moi chat nguyen chat ket tinh hoan thien d khong do
Nguyen ly nay cho phep xac dinh entropi tuyet doi cua chat
khong doi;
dT("
Neu trong qua trinh nay co sU chuyen pha, thi phai them s6' hang
-1
S°98 (L, tt) 116,1 J.K-'.mol
Entropi cua mot chat tang theo liidng chat, nhiet do va d6 hon
don. Vi du:
S. <8.
(tt) s.
(0 (k)
Ngddi ta quy ifdc entropi chu£n cua Htaq bang khong cs moi nhiet do:
S°(H+.aq) = 0
AS (phan dng) = IS (cac san pha'm) - SS (cac chat phan ting) (6.10)
dT
si5 = f aT
=0^=1^4^.
T
122
Anh hUdng cua nhlet do den AS cua phan umg d &p suat khong dol
Entanpi tir do
Entanpi tu do (hay nSng lildng Gibbs, th^ ding nhiet - ding ap,
th^ ding ap) G \k ham trang thai vh Ilk dai lUdng khuech do, dilqtc dinh
nghla bdi;
G = H - TS (6.12)
dG 5 0 (615)
khi dG <0vdd trang thai c&n bang khi dat gid tri cUc tieu (dG = 0 vl
The ding tich (hay the ding nhi&t - ding tich, nfing ld«?ng
Helmholtz) A la him trang thai vl dai lUdng khuech dp, dUdc dinh
nghia bdi:
A = U - TS (6.16)
Vfty, d nhiet dg vd thi tich khdng doi, he tu diin bien khi dA<0vd
d trang thai c&n bang khi dat gid tri cxic tieu.
Thi ding tich it dung hdn thi ding dp, nen sau day chi xdt thi
ding ap.
123
r
The dang ap chuan tao thanh cua mot chat
The' dang ap chuan tao tMnh cua mot chfi't d nhidt do T (AG° f) va
d trang thai vat ly xac dinh la the dSng ap cua phan dng tao thanh
l,0mol chat do a nhiet do T va ap suat l,Oatm tut cac ddn chat ben nhft't
Tit do;
Tit dinh nghia ve AG° r ta suy ra rdng, AG° f cua cac ddn chat ben
bang khong.
AGt - SAGT,f (cac sari pham) - £AGT f (cac chat phan ring) (6.21)
AGt = 2AGt (cac qua trinh trung gian cung trang thai dau va
■ •
* # •
(
^)1. = -S => (~p)p = -AS (6.23)
T(^)1. - AG = -AH
AG
ar ^ AH
^2 "" rn2
124
Q /
agV1)
■ Vay:
Ve trai cua phufdng trinh nay bang —
01 \ T i
J^f AG AH
(6.24)
rn2
ari T
Thong thUdng ta bi6t AG°9S va AH^ = f(T). Khi do (6.24) trd thanh:
AG^ AG^g
-fT ^dT.
J298 T2
T 298
(^2.) (6.25)
=V
T
ap
Doi v6i chat rhn va chat long, co the coi V - const doi vdi ap sua't
(6.26)
G(T, PJ = G(T, P,) + V(P2 - P,)
G(T,Pi) nen:
ThPdng V(P2 - Pi)
G(T,P2) = G(T,P,)
Doi vdi cha't khi, neu dope coi la khi ly todng, thi dng vdi l,0mol
khi, ta co:
RT
P.
vu uv
lil = , trong do u = AG va v - T
125
4 -
Hoa the
Hoa the cua c^'u tut i trong mot hon hdp la dao ham rieng cua
ham G theo lUdng chat i, moi thong so khac deu khong doi.
_,dG.
(6.29)
)pXn
* ~ dni >"
Pi la dai lUdng ciidng do, thadng diiOc bieu thi bang kJ.mol"1.
Epidni the hien sil bien doi thanh phfin cua he do ket qua cua siJ
chuyen chli't hoac ton tai phan ting hoa hoc trong long h$.
Hoa the cua khf ly tuong n guy en chat phu thuoc vao ap suat
Neu he chi co mot chat thi hoa the la the dang ap cua l,0mol ch^'t,
I1 (T) ~ thd chuan (Pq — l,0atm) cua khi ly tiicing nguyen ch^t 3
nhiet do T.
Po
^(TjPi) - hoa the cua khf i trong hon hdp khf ly tUcfng d nhiet do T,
dudi ap suat toan pMn P, trong do Pj la ap suft rieng phan cua khf i;
Neu d§.t Pj — ^jP, trong do Xi 1^ phfin mol cua khf i trong hon hdp
Pq
Pq
Pi (T,P) - phan hoa the cua khf i nguyen cM't dudi ap su^'t P 3
nhiet do T.
126
Hoa the cua chat ran va long nguyen chat
The tlch cua chat rftn va long bien doi rat it theo ap sua't nen c6 the coi:
Hoa the cua cau tilf i trong h6n hdp ran hoac long 1^ tudng
Tiidng tit nhii khi i trong hon hdp khi ly tudng (bieu thetc 6.34),
nhrtng vi ap sua't anh hiiclng rat it de'n chat ran va chat; long, nen co
the coi:
p*(T,P) = p?(T)
(6.36)
^(T.P) = p? (T) + RTlnXi
(6.37)
k(T,P)= p°(T) + RTln-^
-1
Dieu kien can bang giura hai pha cua mot chat nguyen chat
Mot he dong chuta n mol cha't nguyen cha't B nam can bang giQa
B(B)
B (a)
(6.38)
p (a) = p (P)
Hoa the va sir tir dien bien cua cac qua trinh
- ^
S^dni < 0
cC + dD
aA + bB
127
j
BAI TAP
6.1. Tron 10,08 gam nu6c da 6 273K vdi 50,4 gam midc long cf 313K.
Tinh AS0 cua he khi dat t6i trang thai can bang, biet rang cua
la co lap
Gidi:
Theo so li5u cua bai tap 5.26, nhiet do can bang cua he la 293K.
ASf
AS0
nc
H20( C ) H20(0 H20(O H20(tt)
313K
293K 273K 273K
293 50, 4
dT
AS
ii3 18,0
T 18,0 t73 18,0
273 T
AS > 0, nen qua trinh san bang nhiet do 1^ til dien bien,
6.2. Tinh AS0 cua qua trinh dun 0,500mol H20 til 223K den 773K, biet
rang AH°C cua mldc S 273K la 6004 J.mor1, AH0 bay hdi cua mldc S
• 9 ♦
AS® AS®
H20(tt) H20(tt) H.OCO
HoO(0 ^ H20(k) ^ H20{k)
223K 273K
273K 373K 373K 773K
223
273
373
-i
AS® = 0,500x75,3 In = 11,8 J.K
273
128
773 -i
373
6.3. Ti'nh AS va AG cua s\i hinh thanh l,0mol h6n help khx ly tudng gom
0,20mol N2> 0,50mol H2 va 0,30mol NH3. H6n hdp khi diidc hinh
va ap suat cua ba khi luc d&u deu la 273K va l.Oatm. O dieu kien
Gidi.
Cac khi ly tddng khuech tan vao nhau la qua trinh dang nhiet
(AH = 0).
= 2,7J,K'1
AS 0,20 x 8,314 In
0,20V
V -1
V -1
= 0,30x8,314 In = 3,0J.K
AS
NH.
0,30 V
-1
Yi
nRTln
AG = nRTln §
v*
0 20V
= -0,73kJ.
AGn, =0,20x8,314x2731n-A—
Tvtdng td:
0,82 kJ
0,79 kJ va AGnh
AGh
2,34 kJ
AG = - 0,73 - 0,79 - 0,82
6.4. Cho biet phan ting va cac s6' lieu dddi day:
H ,0 (t)
H2(k) + - 02(k)
H2(k) H20( ( )
02(k)
130,6 69,90
205,0
S° ^J.IT'.inor1)
75,3
-1 30,0+4,20.10-3T 27,3+3,20.10"3T
Cp(J.K"I.mor')
Gidl:
M V
^ J298 T
Zi
AS°=-L63,2+fT 33,0-5,30.10-3TdT
^298 T
AH
3oo.f(kJ-morl) -645,2 -393,5 -46,2
AG
3oo,( (kJ mol ) - 458,0 - 394,4 - 16,6
a) Hoi el dieu kien chuan va 270C phan ting di theo chieu nao?
c) Neu coi AH0 va AS0 ciia phan ting khong bien doi theo nhiet do.
thi d nhiet do nao phan ting 3 dieu kien chuan doi chieu?
Gidi:
b A
) H°00 = - 393,5 - 46,2 x 2 + 645,2 = 159,3 kJ
T 300 ''
c) De phan ting theo chieu thuan thi AG" = AH0 - TAS0 < 0
0,430
130
9. BT H6a hoc <5ai caong - B
2HgO(tt) ^ 2Hg(k) + 02(k)
r5(AG°) _
AS",, =464,5 J
AG" = 51,8 kJ
608,0.103 417,0
AH"
AH"
rr«2
i2 T2 +
T
ST T
1
345 kJ.
AH"
631
NHa(k)
- N2{k) + ~ H2(k)
2 ^
-i
-99,15 J.K
-46181,7 J; AS"
298
A H" 8
16635,0 J
f AC"dT
A m = AH" 8 +
1
Jess
131
= -40348,5 - 25,05T + 9,23.10-3T2 + 2)42.105T-1 (J)
odT
A S.". - AS°98 + AC° ^
hoac:
AG^ AG«
T
^dT
T 298
-i>98 T2
hoac:
0
(diAG )
-AS0
;po
ar
t ^ ■ t.
Sii dung AS
f(T) 5 tren;
A G^ ~ 3
40348,1 - 61,75T - 9,23.10 T2 + 1,21. lO5^1 + 25,05 TlnT (J)
d) AG
- 6187 J.
400
6.8. 6
graphit la V(gr) = {
- 5,21 cm3.mor1, cua cacbon kim cifdng la
b) Phai tac dong mot ap su^t to'i thie'u la bao nhieu len mot mSu d
eaebon dang ben nhat de bien n6 thanh dang kia a 250C? Gia thiet
rang the tich mol cua chung khong doi v6i ap suat. '
Giai:
a) Dang bin hdn la dang c6 hoa the' tha'p hdn, do 15 cacbon graphit.
132
d)x(kc) = -S(kc)dT + V(kc)dP
5
P = P0 - P°(^ - P°(kc) -i oi3 10 + 2,850.103
0 V(gr)-V(kc) (S^l-S.SSno-6
• k
• • m
P= l,66.109Pa.
6.9. Mot binh km dung tich 1,000 lit chcfa 1,000.10"2mol COOc) va
Gidi:
RT
P 3P 0,7380atm
CO CO
172,5 kJ.
169,0.103 + 8,314 x 300,0 In 0,2460
M-co
6.10. Tmh AS® cua qua trinh trqn lln 200,0 gam nxidc d 15,0oC vdi
400,0 gam nxidc d 60,0oC. He la co Iftp. Nhidt dung mol ding ap cua
-i
6.11, Tinh AS0 cua qua trinh dun n6ng l,0mol I2(tt) tut 25,0oC den
133
25498 J.mor1,
113,60C, AH* 15633 J.mor1; AH*(I2, 0
6.12. Tinh sU bien thien entropi cua qua trinh gian n3 500,0 cm3 khi
agon (Ar) d 298K va l,0atm den the tlch 1000,0 cm3 va 373K, biet
-i
£),S. 0,175 J.K
6.13. Tron iSn nimol khi A v6i ng mol khf B. Hai khf deu co cung nhict
a) Thiet lap cac bieu th^c AS = f(Xi) va AG = f(Xi) cua qua trinh tron
+
£).S, a) AS = ~R(njlnxA n2Inxn)
AG = RTtnjInxA + n2lnxB)
c) AS = 0; AG = 0.
6.14. Mot binh do^n nhiet dUdc tach thanh hai ngan dung tfch bang
25,0oC, ngan thut hai chfta 3,0mol agon d ap suzft 4,5atm 25,0oC.
Hai khf difdc coi la ly tutdng. Ngiidi ta nhac vach ngan ra, hai khf
D.S. a) 25,0oC;
6.15. Tfnh AG0 cua qua trinh dong d§c l,0mol H20(^ ) S -10,0oC thanh
134
b) Thiet lap phildng trinh A11 ?r = f(T) dUa vao bieu thdc;
— (AH0) = AC"
p
cT
d AG" ah^.
ar T 1,0 T2
AH0 dong dac cua nUdc 0oq la -6000,0 J.mor1. Nhiet dung
=
mol cua niidc long la C° -75,5 J.K '.mol cua nUdc da la
-i
212 J.mol
D.S. a) AGn,...^ —212 J.mol b) AG2(;;
263
H20(k);Affi9a =-241,8 kJ
H2(k) + ~ 02(k)
Thiet Iftp phUdng trinh AG:;. = f(T) bang ba phUdng phap dUa vao
H2(k) H20(k)
02(k)
130,6 188,7.
205,0
S° (J.K-'.mor1)
28,8 33,6
31,2
C" (J.K"1.mol"')
= aho - TAS0
D.S. AG0
♦
AG" AH0
rp2
po
5T T
5AG°
= -AS0
192 kJ.
^ Ginoo
C02(k) H20(k)
Na2C03(tt)
1 NaHCO.Jtt)
-393,5 -241,8
-948,0 -1131,0
213,7 188,7
102,1 136,0
j
s:;HS (j.K"1.mor1) ▼
a) Tinh A GL8 cua phan vfng. Hoi d dieu kien chuan va 250C phan
ci nV
135
b) 6 nhi^t do n^o thi phan ting d dieu chu^n di theo chieu ngUdc
vdi chi^u 3 250C, coi AH0 vk AS0 la h§ng so' doi vdi nhif t dd?
b) T > 388K
, f
6.19. Cho big't cac so lieu AH°98f (kJ.mor1) vA S°98 (J.R-'.mor1) cua cac
Tinh AH", AS® va AG® d 25°C cho cac qua trinh sau:
* '
136
6.20. CO(k) + H20(k) C02(k) + H2(k)
b) Thiet lap cac phiidng trinh AHm= f(T); AS^. - f(T) AG^ f(T)
41,16; AG -28,52 kJ
D.S. a) AH°
298 298
o _
6.21. Cho biet cac so lieu AH°, AG" (kJ.mor1) va 8°, C! (J.K^.mor1) d
S
AH? AG?
Cp
237,4 43,9
200,97 -161,72
Metanol (k)
130,4 28,8
H2(k)
5,68 8,57
C(gr)
204,8 29,3
02(k)
a) Thiet lap cac phiidng trinh AH? = f(T); AS^, = f(T) va AG^ f(T)
b) Tmh AH?, AS? va AG? d 64,70C cua metanol long va khi. Tut cac
so lieu thu difdc suy ra vai trd cua nhiet do 64,70C doi vdi metanol
la gi?
c) Gia thiSt coi metanol khi nhuf khi ly t\ibng va hoa the cua
metanol long khong phu thuoc vao ap suat« Hay thiet lap bieu thiic
InP = f(T), trong do P la ap suat hdi bao ho^ cua metanol long.
3^
AH? =-238,5
137
1
r
AS° = -246,15 + 0,68 InT (J.K-'.mor1)
Metanol khi:
AS?=-242,19 J.K^.mor1;
AG?=-156,52 kJ.mor1.
A S? =-136,094 J.K-'.mor1;
AG?=-156,48 kJ.mor1.
'
c) CH3OH( 0
CH:iOH(k)
Mh RT In . Ttrdo:
R,
P
_ AG° ^ AGl
^=^+RTln In — =
P. P. RT RT
P 5842
In
^ 4J52InT +43,61
P.
138
Chtftfng 7
Can bftng boa hoc la trang thai cua phan ving thuSn nghich khi
AG = 0 hoac khi toe do phan dng thuan hang toe do phan Ceng nghich.
aA + bB cC + dD
X
A B
X
"A Mi
Khi phan ting 6 trang thai can bang thi AG = 0, nen (7.1) trO thanh:
(7.2)
AG^=-RTln(S^-)cb
1 X r
A B
P:
(i) trong bieu thdc (6.32)
De ddn gian, ta bo qua Po — 1»0 atm cua ti so
139
O trang thai can bang thanh phan cac chat trong phan ting khong
(PcxPo.
= K
(7.3)
Pa x PBb U
K,, - hang so can bang ap suat. K,, chi phu thuoc ban chat phan
A G* = -RTlnKp
(7.4)
0,
AG™ =RTln
(7.5)
aA + bB ^
cC + dD
-(HM
K =(
(7.6)
b ^cb
[Af [B]
1
nong do mol.L cua chu td i d trang thai can bang;
[i]
- hang so can bang nong do; K, chi phu thuoc ban cha't phan
dng va nhiet do
/nC-nD \
K =
(7.7)
na nb
A B
K =(1^)
(7.8)
\a vb ''cb
/CA-XB
GiQa cac hang so can bang cua phan dng xac dinh S cung nhi$t do
1
Zn
An — hieu so so' mol khi S ve san pham va so' mol khf b ve cac cM't
Zn — tong so' mol kha (ke ca cac khi khong phan ting) ciia he luc can bang.
Vay cac h&ng so Kn va Kz khong nhQng phu thuoc vao ban chat
phan t£ng va nhiet do nhif cac hang so Kp v^ Kc, ma con phu thuoc vao
Khi so' mol khi b hai v^' cua phifdng trinh hoa hoc b^ng nhau hoac
Kp = Kc = Kn = Kz
Rieng triidng hdp khi ap suat cua h§ luc can bang Pcb = 1,0atm, thi:
K K
Vi ap suat anh hiiSng rat it den chat ngufng tu (chh't rin, cMt long),
nen neu cha't ngUng tu khong hoa l&n vdi cac ch^'t khac trong phan dng
(nhuf tao dung dich ran), thi hoa the cua no chi phu thuoc vao nhifct do,
nghia la hoa the cua ch^'t ngUng tu trung v6i hoa the chuan cua no
(p = p0). Vi vay trong cac bieu thotc hlng s6' can bang K khong co mat
P
n
/ co \ .
r
( co \ .
K„ = K V /d. J
' cb >
n
XVv\ "Wp' n
co.
co
K_ / Xco ^
__ ^ ;cb
Xco.
Liiu y rang, hlng so can bang di li^n v6i phitdng trinh hoa hoc cu
the. Vi du;
p2
r
cog
K. =
cb
p2 p
^eo ^Oo
141
CO(k) + — 02(k) CO,(k)
p
1
CO., ■
K=(
P pl/2^*>
1
co •ra2
p2 p
,1 CO ^o., ^
k: =
pi ' cb
^CO..
JK
Kp^K,)2^
Su chuyen dich can bang la sii di chuyen tvif trang thai can bang
nay sang trang thai can bang khac do tac dong cua cac yeu to' tCf ben
Xuat phat tii phifdng trinh (6.24), neu cf di^u kien chuan ta thay
AG = AG0 = -RTlnK,, (theo bieu thxic 7.4), ta dufdc phiidng trinh dang ap
Van't Hoff:
_ ah;;
(7.10)
ST 'h RT2
Neu phan litng thu nhiet (AH > 0), khi tang nhiet do, K,. tang,
Neu phan dng toa nhiet (AH < 0), khi tang nhiet do, K,. giam,
Ly luan tUdng tu cho trifdng hop giam nhiet dp, can bftng se chuyen
Trong khoang hep cila nhiet do, neu coi AH" la hang so doi vdi
In
(7.11)
142
Anh hudng cua ap suit den can bang
Tii (7.9):
Kj, = Kx(P)cb
Vi K,, cua phan ling xac dinh chi phu thuoc vao nhict do, nen 3
• Neu An > 0, khi Pcb tang thi Kx giam, nghia la can bing chuyen
• Neu An < 0, khi Pcl> tang thi tang, nghia li can bing chuyen
Xet can bSng sau trong binh kin ci nhiet do khong ddi:
^ ^C02]U
Vi Kc la hfing so cl nhiet dp khong ddi, nen viec them hoac belt mpt
litdng C02 hoac CO vao he can bSng deu lam cho ty so (7.12) bien ddi,
do do can bang phai chuyen dich cho tdi khi ty so' (7.12) trd lai gia tri
ban dau.
Tit do, dS dang hieu rdng, viec cho them C02 vao he can bang, thi
CO, phai phan flng them vdi C de giam bdt litdng C02 va tang them
lildng CO. Li luan tUdng til cho trildng hdp lay bdt lildng C02, cho them •
Viec them hoac bdt mot lildng nho chat rln hoac long'1' (d dang
nguyen chat) khong anh hildng ddn can bang, vi thanh phan chat
ngilng tu khong cd mat trong bieu thdc cua hang so' can bang K.
Mot he dang 6 trang thai can bdng, khi chiu mot tac dong td ben
ngoai, nhil lam bien ddi nhiet do, ap suat, ndng do, thi cdn bang se
chuyen dich theo chieu lam giam tac dong ben ngoai do.
(l)
. Trd trildng hdp viec them hoac bdt mot lildng Idn gay ra sd bien ddi ap suat
143
^ r
BAI TAP
Hoi 6 cung nhiet do phan dng tren di theo chieu nao vdi dieu kien sau
a
) Pn.Oj - 0,90atm; PN02 = 0,10atm
b
) Pn.o = 0,72atm; PN0 = 0,28atm
8 4 2
Qp
Theo (7.5): AG = ETln
K_
Q0
p =
- K
Kpd thi AG = 0: phan ting
xing S
d trane
trang thai
thai can bang
1
a
) Qp - . '-rg - 90 > Kp : phan iing di theo chieu nghich
V.U, XUi
0,72
(0,28)
0,10
(0,90):
C(gr) + C02(k>
2CO(k); K 1,41 d 7270C
Cho l,0mol CO2 mdt litdng dU C vao trong mot binh chan khong
kin 6 7270C:
a) linh pMn tram CO2 da phan fing khi phan utng d trang thai can
a) C(gr) + COM
2CO(k)
(2a) 1,0 4a 4a
K
1,41
1 -a v1 + a r~a a
144
b)K1,=<22£.^Mii.2,1.
1 -a 1 - 0,51
"»\-An 3\-l
Kc = KP(RT) 1,41 (0,082 x 1,0.10 J
) 1,7.10"2.
b) Cho amol NaHCOa vao binh chan khong dung tlch 22,4L. Khi
can bang 3 470C do diidc P = 30,0 mmHg. Tmh Kp, Kc cua phan ting
va so' mol toi thieu NaHC03 can co trong binh de dat dufdc ap su^'t
30,0 mmHg.
c) Tmh AG® va AS0 cua phan dng d 470C, coi AH0 va AS0 la hiing so
Gidi:
P P
K
p-
K x — = 3,90.10"4
b)
760,0 J 4
3,90,1Q"4 10-7
c
(0,082 x 320)
PV 30,0x22,4 o.m-2 1
n = = = 3,4.10 mol.
RT 760,0x0,082x320
0
c) AG = -RTlnK, = -8,314 x 320 In 3,90.10'4 = 20,9 kJ
129,7-20,9
AS 0,34 kJ.K'1.
320
7.4. Cho khi H2 vao binh chan khong dung txch 4,0L sao cho ap suat
trong binh bhng 0,82atm d 5270C. Sau do cho them 0,20mol khi HI
145
• * .
a) Vi An = 0, nen ap suat cua he luc can bang bang ap suat ban dau:
0,20x0,082x800
4,0
= 0,82x4,0 =QQ5Qmol
H2
0,082x800
H2(k) 2HI(k)
+ l2(k)
An K Kn = K
(0,20 -0,2Qa)2
37,2 = a = 0,13.
(0,050+ 0,10a)0,10a
0,050 +0,10a
c) P; =3_P
2 = x
. Srii 0 25 4,l- l,0atm
>< 4,1 _ 0
" .2latm Phi = 2,9atm.
do nay, khi phan dng 3 trang thai can bang, 1,0 lit hon hdp khi
b) Tinh hang so'can b&ng Kp. Ap suat luc c^n bang la l,0atm.
-1
Mco = 44,0 g.mol
Gidi:
a a
Khi can bang: 1 - a
a Sn = 1 +
nRT
Khoi hidng cac chat trong phan ilng la h&ng so', nen:
a
(1-a)
1 +
K,, = 2,0.10"3.
>
(3) 6 727°C:
b) Tinh ap su&'t rieng phan cua CO va C02 3 can bang (3), neu ap
c) Phan dng (3) la toa nhiet hay thu nhiet? Tinh AS0 cua phan ting (3).
d) Tang nhiet do, tang ap sud't cua he can bang (3) co anh hddng
CO(k) (4)
I C{gr) + i C02(k)
Z A
2CO(k) (5)
C(gr) + C02(k)
AG°
a)
C(gr) + C02(k)
2CO(k,
f
N
AG"
liei
2C(gr) +02(k)
AG 2 AG?
AG°
3,00T-2(-110,5.10 89,0T)
393,5.10
147
AG°=-172,5.103+ 175,0 T(J)
„ -AG" -^S.IO3
p
BT 8,314x1000
X
0,74 = 2 => x = PCo - 0,67atm
va 1 - x = PCOz = 0,33atm.
AS0 = -175,0 J.K"1 < 0 vi so mol khi 5 san ph^m it hdn so mol
d) Tang nhiet do, can bang chuyen dich theo chieu nghich, vi phan
Tang ap sto't, can bang chuyen dich theo chieu thuan, vi An < 0.
Hp 0,74
Can bang dtWc thiet lap xuft't phat tit a mol N204:
b) Neu co 1,588 gam N204 trong binh dung tich 0,50 lit a 25,0oC va
-i
Mn = 14,0 g.mol"1; M0 = 16,0 g.mol
Gidi:
a) N204 ^ 2N02
P T 4a2a2 ( P V 4a2
Kp=Kn
P.
148
1
a
b) N o =-2—^—= 1,726.10"2mol
N
'01 92 - -
1
a(l + a) = ^ '0X0'50 = 2,046.10"2
RT 0,082x298
a = 0,1854.
4(0,1854f 4
'' 1 -(0,1854)
p a(1
no =: ~<x)p=:1~0'1854 =0,69atm.
N
'0< a(l + a) 1 + 0,1854
PNoa = 0,31atm.
a) Tmh hang so can bang Kp cua phan ting b 200oC, biet rang do
phan ly a cua PCI5 h nhiet do nay la 0,485 va ap sutft luc can bhng
la l,0atm.
b) Tmh ap suat cua he luc can bang, n§u cho 2,085 gam PClg vao
Gidi:
y- a2 r P ^ a2
i\. =
1-avl + aj 1-a
^ (0,485)2 307
^ 1 - (0,485)
b)
""•-mt"1,000 10
"1"01
110 00 = 0
^ [PCUo = 0 2f '050mOl L
"1-
149
r
PCI PCI, + CI
-3
0,050 - x
„ 0,066x0,082x473
P = 2,6atm.
Hlng sd^ can bang K,, cua phan ving & nhiet do 17270C va 7270C lan
lufdt la 4,237.10"6 va 4,90. lO"11. Tlnh AH0 cua phan xing, coi AH0 la
Cho biet:
Gidi.
/
0
KJT2) AH f 1 1
a) In—L
R T T
K(%) v •"-l 2
h) K
K, H2 + L + Cl K
1
-2 8
K = Kj x Ko = 3,80.10 zrr- 7,76.10
4,90.10
-1
c;(j.K-l.morl) 35,71 8,64 28,84
150
a) Tinh Kp cua phan ting 6 250C.
b) Thiet lap phUdng trinh AH^ = f(T), coi C; khong phu thudc
nhiet do.
So sanh cac gia tri K,, 3 7270C 250C xem co phu hdp vdi nguyen
-1
K ..xp-50'81'10 = 1,24,10—.
p P
8,314x298
-i
C)(^)
dlnK =
98 p Ri298 r
{ p
' dT " RT
Khi tang nhiet do K,. tang la phu hdp vdi nguyen ly Le Chatelier
vi phan dng la thu nhiet, can bang chuyen dich theo chieu thuan.
2N02(k)
N.O
a) Cho 18,4 gam N204 vao binh chan khong dung tich 5,904 Ht 6
270C. Luc can hang ap suat trong binh la l.Oatrri. Tinh ap sua't rieng
b) Neu ap sutft luc can bang chl la 0,50atm, thi ap suat cua N02 va
So sanh cac ket qua vdi phan a) xem co phu hdp vdi nguyen ly
18,4
0,20mol
n
a)
n,o,
92
151
2N02
n2o4
£n = 0,20 + x
1,0x5,904
0.04mol
0,24mol
0,20+ X_
0,082x300
0.16mol
2x = 0,08mol va nN 0 - 0,20
n
NO.
P2
r
rx _ NQ,
b)
1' P
NvO
-P
P2
= 0,28atm
PNO = 0,22atm va PNa0i
6 0,50 -P
P 0,22
NO
= 0,79
0,28
So vbi phan a:
Pn2o, 3 2
Vay viec giam ap sua't, can bang chuyen dich theo chicu thuan la
a) Tinh ty le chuyen boa cua CO luc can bang, neu xua't phat tit
b) Neu dung so mol H20 gap 99 l&n so mol CO, thi ty le chuyen boa
So sanh ket qua v6i phftn a) xem c6 phu hdp vdi nguyen ly Le
Chatelier khong.
152
Gidi:
CO H
CO tLO
a)
a a
Luc can b^ng: 1 -a a
Vi An = 0 => Kp - Kn - K
1,0 = a = 0,50
(1-a)
COo + Ho
CO + H90
b)
99
Luc can bang: I - x
0,99.
1,0-
(1 - x)(99 - x)
7.13. Trong cong nghiep amoniac dhOc tdng hop theo phan Ctng sau:
2NH3(k)
N,(k) + 3H2(k)
a) Chdng minh rang c) nhiet do va ap suat nhat dinh, phan mol cua
NH3 h trang thai can bftng la Idn nhat, neu xuat phat tcf hon hop c6
b) Tinh AG° cua phan dng dOa vao cac so lieu S 250C dildi day:
H2(k) NH3(k)
N2(k)
-46,19
AlrK (kJ.mor1)
-1 192,51
130,59
191,49
S0(J.K"1.morl)
w
Hoi chieu cua phan ling (J dieu kidn chu^n va 250C? Neu coi AH va
AS0 la hang so doi vdi nhidt do, thi h nhiSt do nao, phan ijtng S dieu
c) Be c6 hieu su^t NH3 cao can ap su^'t cao hay thSp? O ap su^'t
nao va nhiet do 450oC, thi hieu suat chuyln hoa la 90%, neu xuat
Gidi:
2NH
No + 3H
a)
153
i-y
x + ax + y
(1)
1 + a
y
K = (2)
x x(ax)3 a3x4
trong (2):
(3)
(i - y)4
1 + a
i-y
u U' V - uv'
oy"y-y'2 , y"(i-y) + y
4 3 A
(5)
y2 (i - y)2 (1 + a)2 +
a2
2y' 4yt 3
+
y l-y~3"
=i-i<0
ly i 4 3
.c) Dl c6 hi$u su^ft NH3 cao cfin ap suSft cao vi phan ting c6 An < 0
154
+ 3H 2NH
In 2a
3a 2a
Luc can bang: 1 - a
-2
4a2 (4 "2a)
(2a)2 f P
_
27(1 - a)4 P
^ (1 - a)(3 - 3a)3 U - 2a
104
K,. = 0,5808 x
92,38.103 - 198,24x723 _ -4
2,08.10
K = exp
8,314x723
Vay; P
n r\r\ t rv—4
2,08.10
Ap suat nay rat kho thilc hien trong thiic te. Hien nay ngUdi ta
7.14. Voi song diidc san xuat tuf da voi theo phan dng sau.
+177,8 kJ
CaO(tt) + C02(k); AH
CaCOgCtt) 298
a) De thu dildc CaO v6i hieu suat cao tvt mot litclng CaCOa xac
dinh, can dong thdi nhdng bien phap gi? C6 the chuye'n 100%
C02(k)
CaO(tt)
CaCOaCtt)
37,13
42,80
81,85
1
C" (J.K'Vmor )
c) Cho CaCOa vao binh chan khong 6 9870C. Tinh AS° cua phan
ting S nhiet do nay, biet rang ap sua't cua he luc can bang la l,0atm.
d) Khi phan ting 6 trang thai can bang, neu them hoac bdt mot it
CaCOa (tt) vao he, thi can bang c6 chuyen dich khong? Tai sao?
Gidi.
a) Can nhiet do cao, vi AH > 0, dong thdi giam ap sua't khi C02 xuong.
Co the chuyen 100% hidng CaCOa thanh CaO bang each tang nhiet
do phan ting va cho khi C02 bay ra khdi khu vdc phan dng, can
155
b) AC" = 42,80 + 37,13 - 81,85 = -1,92 J.K"1
AFT
AS
Ago ^ ns^.io3-1,92x1170
151 J.K1.
1170
d) Vi can bang nay co cha't khi, nen chi ton tai trong binh kin. Khi
bieu thbc tinh K,,. Do do viec them hoSc bdt mot ft CaC03 khong
lam bien doi Pco^, nen can bang khong chuyen dich.
N,04(k) 2N02(k)
a) Phan dng tren dude thdc hien d nhict do khong doi va ap suat
khong doi l,0atm. Thiet lap bieu thdc lien he giQa do phan ly a
cua NX) | va ty kho'i d cua hon hdp khi luc can bang so vdi khong
b) Thiet lap bieu thdc K,. = f(a,P)( trong do P la ap suat ciia he luc
can bang.
c) 6 nhiet do 333K, d = 2,08. Tinh a, K,, va AG0 cua phan dng d 333K
a) N.O.1
2NO
^ (1 a)MN 0^ +2aMN0
N.O 92
d
29(1 + a)
29(1 + a) 29(1 + a)
4a
Kp=i^fJL
P.
P
1-ail+a
a
g_ 92
2,08 =
a = 0,53
29(1 + a)
T "m 4(0,53)2
= 1,6
P
1 -(0,53)2 X1
'5b
7.16. C) 1020K, hai can btog sau cung ton tai trong mot binh kin:
2CO(k); K 4,00
Cgr + C02(k) ^
b) Cho l,0Qmol Fe; l,00mol cacbon graphit; l,20mol CO2 vao binh
chan khong dung tich 20,0 lit d 1020K. Tinh so mol cac cM't luc
can blmg.
Gidii
p2
^CO
Pco
= 4,00; -1,25
a)
P P
x
co2
p2
17
CO . Pco _
^-p
Fco
p K;
x
CO, Pco,
4,00
:3,20atm
:
^co
1,25
3,20
- - .... m
= 2,56atm.
Pco,
1,25
2CO(k)
C(gr) + COaCk)
b)
2x + y
1,2 - x - y
Luc can bang: 1
FeO(tt) + CO(k)
Fe(tt) + G02(k)
1,2-x-y y 2x + y
Liic can bang: 1 - y 1,2 -x-y
y + 2x + y = 1,2 + x
Tong so'mol khi liic can bang: 1,2 — x
x = 0,18mol.
0,082x1020
-K 0,082x1020
3,20x20,0 =Q|77mol
co
0,082x1020
y = 0,77-2x0,18= 0,41
n 2x + y
co
157
Bdi tap tU giai
cua CO2 trong khong khf la 3,33.1(r4atm. Tfnh AG cua phan dng cf
f
25°C va suy ra chieu cua phan dng trong dieu kien nay.
phan dng d trang thai can bang ap suat cua he la P. Thiet lap bieu
i
thdc Kp = f(P).
b) Neu dung tfch cua binh la 5,46 lit, thi d 20,0oC ap suft can bang
c) Tfnh AG0 va AS0 cua phan dng d 20,0oC} coi AH0 va AS0 la hang
B.S. a) K = — P3
p 27
7.19. Nung NH4C15 4270C trong binh chan khong km xay ra can bang sau:
cua he la 8360,0 mmHg, coi AH0 va AS0 la hang so doi vdi nhiet do.
-12,8 kJ
D.S. a) K =9,0 ; AG;J0
-i
5839
l'
+ 4,581
CO(k); IgK
C(gr) + - 02(k)
T
&
20600,0
+ 0,043
C02{k); IgK',
C(gr) + OgCk)
a) Thiet lap phvtong trinh lgK'p cho can bang (a) sau:
2CO(k) (a)
C(gr) + C02(k)
b) Tinh AH0 va AS0 cua phan tog (a), coi chung la hang so d6i v6i
nhiet do.
H,{k) + I2(k)
2HI(k) ^
D.S. a) 3,80.10~2
-1
13,85 J.K
13,34 kJ; AS°
b) AH
2 ^
luc can bang la l,0atm va 0,80atm, biet rdng ban dSu chi co NH3.
So sanh cac ke't qud thu dUdc xem co phii hcip vdi nguyen ly Le
Chatelier khong. „ .
159
7.23. CO(k) + H20{k) ^ C02(k) + H2(k)
nhit sau:
b) Thiet lap cac phittng trinh AH.® = f{T); AG® = f{T) va lnKp = f(T).
c) Tmh nong do cac chat luc can bang 5 25c>C va 3 7270C, neu nong
So sanh ket qua 3 hai nhiet do xem co phu hdp v6i nguyen ly Le 1
Chatelier khong.
. * *
[CO] = 2,0.10~6M.
m f
[CO] = 0,14M.
7.24. Cho SO2 phan ting v6i O2 khong khi 3 700K co mat chat xuc tac
Khi can bang 3 ap suat l,0atm, thu dUdc hSn hdp khi chiia 0,21mol
vSn gixi nhxi tren, thi ty le chuyen hoa cua SOg se la bao nhieu? Ap
D.S. a) Kp = 4,48.104
c) 98%
d) 99%
a) Xuat phat l,0mol PCI5 S 280oC, khi can hkng thu dxitic hon
hdp khi co ty khoi so vdi khong khi (Mrk ^ 29,0 g.mol"1) bang 3,83.
b) Tinh do phan ly a' cua PCI5 S cung nhidt dd nhu tren, nhUng ap
D.S. a) a = 88%
b) a' = 73%
a) Cho amol PC13 va bmol Cl2 vao trong mot binh km 5 nhiet do
525K. Ty le a : b phai nhd the nao de thu dUOc phan mol cua PCI5
la Idn nh^'t?
b) Cho l,0mol PCI5 vao binh chan khong ci nhiet do 525K. Ap suat
luc can bang la 2,0atm. Tinh so" mol cac chat luc can bang.
c) Khi can bang 6 ph&i b) dUdc thig't lap, them vao binh phan £fng
l,0mol khi hiem agon (cha't trd), vln giQ nguyen dung tich cua
binh va nhiet do. Can bang co chuyen dich khong? Giai thich.
d) Lam tiidng tu nhii phftn c), nhiing bien doi dung tich cua binh
phan iing de giQ ap suat cua he luc can bang vln 11 2>0atm. Can
bang co chuyen dich khong va chuyen dich theo chieu nao? ChQng
161
khi a = 1.
S O
n :=
pci- 0,23mol; nc] = npCj =0,77 mol
7.27. Cho 0,250mol NH4l(tt) vao binh chan khong dung tich 3,00 lit d
64
a) Tmh ap suat rieng phan cua cac khi va ap suat tong cong luc
can bang.
b) 23>4g.
7.28. O 820oC hl.ng so can bang Kp cua cac phan ting nhti sau:
Cho l,00mol CaC03 va l,00mol C(gr) vao binh chan khong dung
b) 6 dung tich nao cua binh phan ting thi sU phan huy CaCOa b^t
n —
caco.,
o 0,871; nc = 0,92Imol.
b) V = 174 lit.
162
11. BT H6a hoc <Jai cuong - B
7.29. Cu(tt) + - Cl2(k) ^ CuCl(tt): (1)
CuClaCtt) d ba't cC( nhiet do nao theo phan utng (3) sau:
b) Tinh ap suft't cua Cl2 6 nhiet do 673K cho can bang (1) va can
c) CuCl(tt) hay CuCl2(tt) dUcfc tao thanh khi cho khf Cl2 S ap sua't
d) Cho mot luong khi Cl2 v6i ap suat Fcli = const va 6 nhiet do
3
khong doi di qua CuCI(tt). Thiet lap phiidng trinh AG4 — f(Pci2 ^
Neu v&n giQ PC1 = l,0atm = const thi d nhiet do nao gia tri AG4
e) Cho mot luong khi Cl2 vdi Pcl2 = l,0atm di qua CuCl(tt) d nhiet
do 298K xay ra hien tPcing gi? Neu tang nhiet do cho phan dng thi
Ti = 432K.
7.30. Ziriconi (Zr) la nguyen lieu dvfdc dung lam vd bqc nhien lieu hat
nhan. Ngbdi ta thhdng dieu chc Zr bang phitdng phap Kroll theo
Phan dng dUdc thdc hicn d 1073K trong moi trildng khi agon (khi trd)
d ap suat l,0atm. Cac pha trong phan dng khong hoa lln vao nhau.
163
a) Thiet lap phufdng trinh A G^. = f(T) cho phan iing.
b) Chiang minh ring phan ring la tii phat trong dieu kien cong
Cho biet entanpi tao thanh A H°, entanpi thang hoa A H°h, entanpi
. *
nhu sau:
'
164
Chufafcig 8
Cau t\i hoa ly la mot thiic the diidc bi^u thi hkng mot cong thdc
hoa hoc. Do co the la m6t nguyen tii, mot ion, mot phan t^, mot cau
true tinh the, nhvf O, O2, O3, O2', Hg, H2O, Na, CaO.
Thong thifdng thu^t ngii ctfu txidMCc dung thay cho thu^t ngQ
c^'u t^ hoa ly khi khong co nghi ngd gi ve trang thai cua d6i tutdng
diidc xet.
B&c t\i do cua he can bang v la s6 nho nhat cac thong so' tr§.ng thai
ci/dng do doc lap xac dinh trang thai can bling cua he,
Long ^ Hdi
He can bang nay co v = 1, nghia la he can blng nay chi dUdc xac
dinh bdi mot thong so' trang thai ciiclng do, do la nhiet do hoac ap suat
hdi bao hoa. Noi each khac, S nhiet do xac dinh thi ap su^t hdi bao hoa
cua he la xac dinh hoac n^'u biet dUdc ap suat hdi bao hoa thi biet ditdc
• * *
. Nhiet do b moi diem trong cac pha cua he phai nhU nhau: cfn
• • ♦
blng nhiet.
» Ap suat giong nhau 5 moi diem trong cac pha: can bang cd.
. Hoa the cua mSi cau td b moi pha phai bftng nhau; can bang h6a.
Quy tSc pha Gibbs diidc the hien difdi dang mot cong thdc dung
de xac dinh bac tii do cua he can bang. Cong thdc do dhdc thi§'t lap
165
nhU sau: Tim hieu so giQa so thong so' trang thai cifdng do xac dinh
trang thai can bang cua he va so' phiidng trinh lien he nong do cac
Xet mot he dong gom c cau tii diidc phan bo' trong f pha a, p,... f.
Trong triidng hdp chung cac thong so' trang thai c\idng do xac dinh
• Goi Xi la phan mol cua cau tii i trong mot pha. Tul do tdng so'
+ + =
Xi X2 •• Xi I- Vay de xac dinh nong dp cua c c^i'u tii trong mot pha
can phai biet nong dp cua c - 1 cau tii. Vi co f pha, nen de xac dinh
nong dp cua c cau tii trong f pha, thi so' nong dp can bie't la (c - l)f.
Tdng so' thong so' trang thai citdng dp xac dinh trang thai can bang
ciia he khao sat la (c - l)f + 2. So' hang 2 bieu thi cho hai thong so'
• Nong dp cua moi cau trf lien he vdi hoa the cua no. Khi can b&ng,
hoa the cua moi cau tii trong cac pha phai bang nhau. TO do ta co the
— —
Pg 1^2 P2
Moi cau tii co f - 1 phiidng trinh lien he nong dp thong qua hoa
the. Vpy co c cau tii phai co (f - l)c phUOng trinh lien he cac nong dp
trong he.
Ngoai ra, neu co bo sung them q phudng trinh lien he nong dp cac
cau tii trong he nda, vi du co phUOng trinh hang so can bang K lien he
nong dp cac cau tii, thi tdng so phUOng trinh lien he cac ruing dp trong
he la (f - 1) c + q.
v = (c - 1) f + 2 - [(f - 1) c + qj
v=c~q-f+1
v = c - q - f
166
Ap dung quy tic pha cho qua trinh chuyen pha chat nguyen chat
Hai pha ch^'t nguyen chSt nSm can bang v6i nhau co the 1^:
R(tt) L
L H
R(tt) H
R(a)
R(P)
Cong thtic (8.1) ap dung cho can blng ch^'t nguyen chtft vdi c = 1,
0 . TO do:
v 1-0-2+2
Trang thai can bang cua he diidc xac dinh bdi nhiet do hoac ap
• 5 ap suat nha't dinh, chtft nguyen cha't nong chay, sol, thang hoa,
chuyen dang tinh the 5 nhiet do xac dinh, diWc goi 1^ nhiet do chuyen
pha Tcf. Nhiet do nay khong bien doi trong qua trinh dang chuyen pha.
=:
Khi ap suat bien doi thi bien d6i theo. Vi du, d P l,0atm, nofdc
• 5 nhiet do xac dinh hdi nam can hkng vdi long hoac r^n co ap
Cac dudng cong hiiu thi sU phu thuoc ap sxiKt hdi bao hoa cua pha
ran vao nhiet do, cua pha long vao nhiet do va cua nhiet do nong chay
vao ap suat clt nhau tai mot diem goi la diem ba. 0 diem ba nay ba
R ^ L
Anh huoing cua ap suat den nhiet do chuyen pha chat nguyen chat
Neu he chi co m6t chtft thi hoa thtf dong nhtft vdi the dang ap mol,
vi vfty khi t va P khong doi, dieu kien can btfng giQa hai pha a va P la:
167
A
Ga - Gp
tai can bang, thong so" kia phai bien doi theo T
T + dT. Khi d6:
G Ga + dGa
va G Gp + dGp
^ dGa = dGn
dT AV
%-y
dP AS
sB-s(
AHef
Theo (6.5):
AS
cf =
T.
dT
AH
cf
TO do:
^ hoac ^
(8.2)
dP AH
dT T.AV
Theo
• Khi mot chd't soi AV — VH — VL > 0 AHcf > 0, nen khi ap su^'t
• Khi mot ch^'t nong chay AHcf > 0 va da so' trddng hdp
AV = VL - VR > 0, do do, nhiet do nong chay se tang theo ap suat ben ngoai.
^ Doi vdi niidc AV < 0 vi VR > VL, nen khi ap suat tang, nhiet do nong
Ly luan tiidng tii cho triidng hdp thang hoa va chuyen dang tinh the.
Anh hirdng cua nhiet do den ap suat hdi bao hoa chat nguyen chat
L ^ H
R(tt) H
Vh - VL =Vh va
AV ~ VH - VR - VH. Ngii hdi dUdc coi Ik ly tudng, thi doi vdi LOmol ta co:
RT
Vh-
dP.AH
dT RT2
168
dlnr AH
(8.3)
dT RT
Trong khoang hep cua nhiet do, neu coi AH = const thi (8.3) trd thanh:
( A
AH 1 1
(8.4)
In — =
R
V \ T2
BAI TAP
Ddi vdi m6i can bang, hay xac dinh bftc tU do cho ba triMng hdp dUdi
day va giai thi'ch cac gia tri tim diidc. Binh phan ting luc dau chtia;
Giai:
a)»v = 4- l- l + 2 — 4
Vay bdt dtidc hai thong so, chi con nhiet do va ap suat xac dinh
b).v=3-l-2 + 2 = 2
169
c) v - 3 - 1 - 3 + 2 = 1: dung cho ca ba trifdng hdp.
Nhiet do hoac ap suat cua O2 xac dinh trang thai can bang.
An - 0, nen ap suat khong phai la yeu to' can bang, v = 2 dung cho
v=3-2-1+1=1
8.2. O ap suat l,0atm, nil6c" da nong chay d 0°C. Hoi cl 3,0atm uu'oc da none
chay 6 nhiet do nao? Cho biet VR = 1,098 cnh.g'1, V,, = 1,001 cmlg"1 va
Gidi.
-G
dT _ TAV _ 273,15(1,001 -1,098)18.0.10
dP AH 6,004.10
= -7,94.10"sK.Pa"1
dT = -7,94.10~sdP
8.3. Tinh entanpi hoa hdi trung binh cua CH., trong khoang nhiet do tu
88,2K den 112,2K, biet ring ap suat hdi cua CH., d hai nhiet do
w it*
Gidi:
P., AH f 1 1 ^
In— =
P, R
iT, Tj
_ 8,314x112,2x88,2, 1,013.105
8.4. Trong cong nghiep NHg dUdc tong hdp theo phan iing sau:
- w o .1"^ * * * ^ a. u \.*.w i
phan u-ng la h^ng so. Rut ra cac yeu to anh hxiang don can bdng.
170
b) Tinh hang so can bang K,, 6 2770C, coi AH0 la hang so trong
khoang nhiet do khao sat. Ket qua thu dUdc co phu hdp vdi nguyen
ly Le Chatolier khong.
Gidi:
=
a)v=3~l~l + l 2. Ap suat va ty le so' mol N2 : H2 anh hifSng
3 \
KfSSOK) -92,42.10 1 1
b) In—E~-—™
Chatelier.
a) Tinh bac tu do cua he can bang. So lieu thu diidc cho ta biet gi?
b) Thiet lap cac phUdng trinh AGI' = f(T) va InK,, = fCO, biet rang
C02(k) H2{k)
CO(k) H20(k)
- 393,5 0
-241,8
- 110,5
AH;
213,7 130,6
197,6 188,7
S0
Coi AH0 va AS0 cua phiin dng la hang so ddi vdi nhifit do.
c) Tinh phan tram CO da phan dng khi phan dng dat tc'ii trang thai
can bang d 1,00.103K, biet ring luc dau co n mol CO va n mol H20.
Gidi.
AG1=-41,2.10:5 + 42,0T(J)
8,314T T
RT
4,96.10
K 0,91,
- 5,05 = - 0,09
c) inK.,
1,00.10
K.
Vi An = 0, nen K,, = Kn
171
CO + H20 COo + H
2 2
n a a
K =
= 0,91
n2(l-a) d-a)
a = 0,49.
8.6. SO3 la san pham trung gian trong san xuat HoS04. No diidc tao thanh
2S02(k) + 02(k)
2S03(k) : K
l,21.105a800K
a) Dot pirit (FeS^ trong khong khi thu difoc hon hdp khi chiia 7,0%
SO2, 10,0% 02 va 83,0% Na theo the tich. Sau do oxi hoa SOa thanh
Thiet lap phiidng trinh Kp = f(P, x), trong do P la ap suat tong cpng
cua he liic can bkng, x la so mol S03 tao thanh khi xuat phat th
nhieu?
c) Tfnh bac tiJ do cua he can b&ng khi nhiet d6 va ap su^it cua he
• ■
• •> ♦
a)
2SO + 0
2SO
m
10-
P p- p — 2. p. p
1
so. P
In ' 02
In SOil
In
In = 7 - x + 10 - + x + 83 = 100 - ~
2 9.
x2(100--)
K = 2_xi
(7 -x)2(10-—) P
b) Vi Kp 1,21.10 r^'t 16n, lufdng O2 du, nen phan ling gfin nhU
172
72(100 - 3,5)
1,21.105 =
(7 - x)2(10 - 3,5)
0,078 6,922
CH,OH(k) (3)
CO(k) + 2H2(k)
a) Them khf trd vao m5i can bang b nhiet do khong doi, neu:
f)
b) Cho S02C12 vao trong binh chan khong ci 102oC xay ra can bang (1).
• Them l,0mol khi heli (heli khong tham gia phan Qng) vao he can
bang, nhhng vln giQ ap suat cSn bang la l,0atm. Tinh do phan ly
a) • 6 the tich khong doi va nhi6t do khong doi, ap sua't rieng phan
cua cac khi khong doi, nen can bang khong chuyen dich.
Can bang (1) chuyen dich sang phai, can bang (3) chuyen dich
K > const
k
- ^
Can bang (1) co An > 0, khi En tang, P khong doi, thi (—)4n giam,
do d6 Kn phai tang.
Can blng (3) c6 An < 0, xay ra hien Wdng ngildc v6i can bang (1).
SO, + Cl
S02C1
b)
En = 1 + a
173
a2 P a2P
l~a l + a 1-a
a'2 1
2,39 = ——(—!—)
1 -a 2 + a
a' = 0,89.
a) Tinh bac tii do cua he can bang. Rut ra yeu to' anh hiidng den
can bang. Neu ban dau chi co CaCOg thi bac tii do cua can bang co
binh chan khong dung tfch 22,4 lit d 820oC. Tinh so mol cac chat
c) Neu tang dung tich cua binh phan ting len den V lit, thi V co
gia tri toi thieu la bao nhieu de 0,10mol CaCOs phan huy hoan
d) Neu them vao he mot littfng nho CaO(tt) thi can bang co chuyen
can bang.
Ne'u ban dau chi co CaCOg, thi v van khong doi vi khong them
b)
CaCO- CaO + CO
K
PCo - 0,20atm
0,20x22,4
X = nco
'=0,082 X1093 =0
'05mo1-
n
cao ^ 0,05mol; nr
CaCO = 0,10-0,05 = 0,05mol.
;
0,10mol,
co.
khi do:
174
0,10x0,082x1093 8L
0,20
0,10x0,082x1093 9,0
atm.
P =
V V
d) Them mot lifdng nho CaO(tt) can bSng khong chuyen dich, vi
8.9. Cho m gam HgO(tt) vao binh chan khong dung tfch 0,50 lit 3 nhifit
phan dng luc dau chiifa ta't ca cac cau td theo ty le ba't ky. Rut ra
d) Tinh lUdng nho nha't m0 cua HgO can cho thi nghiem nay.
e) Lap lai thi nghiem bang each cho m gam HgO va 02 vao binh v6i
O2
Gidi:
const).
T = const nen K
atm
P atm va Png
b) PHg=2P0
8) 4
— x — 9,48
Kp
3. 3
14,5.103J
8,134 x 7731n9,48
AG
773
14,5.10
7,25 kJ-mol"1
c) AG°73 f(HgO,tt)
8 0,50
2
2,1.10 mol
n = —x
0,082x773
175
e) Khi can bang;
+
Po2 - 3 (Pt 0,80) (atm)
a) Tinh bac tii do cua he can bang. Rut ra cac yeu to' anh hiiSng
bang ia l,0atm.
Tmh AG cua phan dfng. Suy ra chieu phan utng 3 dieu kien nay.
a
)v 8 1 1 + 2- 3. Nhiet do, ap suat va ty le so mol giRa
b)
CH3CHOHCH CHoCOCHo + H
a2 a2
K - ( P \ P
p
l~a 1 + a 1 - a2
0,44 a = 0,55.
1 - a
bang co (1,0 + a*)mol, nen ap su^'t can bang la (1,0 + a')atm. TO do:
a l + a' a
0,44
a' = 0,48.
6
d) Q, =0' 0?<0'40=2,4.
0,10
AG = 8,314 x 4501n-^
6347J > 0: Chieu nghich.
0,44
176
Bdi tap tu gidi
8.11. Co bao nhieu bac tu do doi v6i m6i he sau va cho biet nhGng
thong so' trang thai nao dac triing cho moi he d6:
a) NUdc long va hdi nUdc n^m can blng vdi nhau b ap suat l,0atm.
c) NUdc long va mot so m^u nUdc da nkm can blng vdi nhau.
f).S. a) v = 0
b) v = 1
c) v = 1
d) v ~ 1
Do'i vdi moi can bang, hay xac dinh bac tu do cho ba trUdng hdp dudi
day va giai thich cac gia tri tim dUdc, Binh phan Ung luc dau chUa:
v = 1 (T).
v = 3 (T, P v^ ty le CH4:02)
v = 2 (T va P).
8.13. 6 ap suKt l,00atm, nUdc soi 3 100,0oC. Tmh nhiet do soi cua nUdc
3 l,95atm, biet ring entanpi hoa hdi cua nUdc 3 nhiet do soi 1^
40,66 kJ.mol-1.
D.S, 120oC
177
£ A
sau h 298K:
♦
AG? 0 0 - 16,63
AH? 0 0 -46,19
a) Tinh b^c tii do cua he can bang. Rut ra ket lu^n can thiet.
d) Muon co hieu suat tong hdp NH3 16n 3 773K co the ap dung
e) Tinh ap suat rieng ph^n cua NH3 neu duy tri ap suat can bang 3
b a
) G°98 = -16,63 kJ; Kp(298K) = 822,4
KP(773K) = 3,65.10"3
pi
8.15. Khi dot chay C co the xay ra dong thcii bon phan ting sau:
b) Tinh thanh phan CO va CO2 trong h5n help can bang 3 ap suat
178
12. BT H6a hoc dai cuong - B
c) Neu ap suat can bang chi la 0,50atm, nhPng vSn giQ cac nhiet
So sanh cac ket qua vdi phan b xem co phu hdp vdi nguyen ly Le
Chatelier khong.
B.S. a) Thieu oxi (hay khong khi); T > 978K va ap sua't thap.
8.16. Bang thUc nghiem ngitdi ta da xac- dinh dUOc mot hon hop khi
gom 1,95% CO va 98,05% C02 theo the tich nam can bang vdi
Tinh ap suat rieng phan cua oxi n^m can bhng vdi Ni va NiO, dong
thdi tinh AGf cua NiO(tt) d nhiet do 1773K dda vao cac so' lieu
sau:
a) Tinh bac td do cua he can bang. Rut ra kd't luhn can thiet.
b) Thiet lap phddng trinh AG^= f(T) cho phan dng, thda nhan
AH° va AS" la hang so doi vdi nhiet do. 6 250C hang so can bang
c) Cho l,0.10"2mol Ag20 vao binh chan khong dung tich 2,0 lit d
d) Khi can bang, neu tang dung tich cua binh phan dng len d nhiet
c) n0j = l,54.10"3mol
179
8.18. ZnO(tt) + CO(k) ^ Zn(k) + C02(k), aH0 - 195,0 kJ
a) Tmh bac tut do cua he can b£mg, neu luc dau chi co ZnO(tt) va
b) Cho ZnO va CO vao binh chan khong kin ci 1273K Tmh ap suat
rieng phan cua cac khi luc can bang, biet rSng Kp = S.O.IO"2 va P
c) Lam nguoi tif tif he can b5ng xuong 1073K. Tmh K,, a 1073K, coi
d) Can duy tri ty le PCo : PC02 la bao nhieu de khi can bfing P2n la
0,15atm S 1073 K?
e) Khi can b&ng neu them mot lUpng nho ZnO(tt) vao thi can bang
B.S. a) v = 2 (T va P)
b
) Pco, = 0,15atm; Pco = 0,71atm; P2n = 0,15atm
c) KP(1073K) = 9,7.lO-4
d) Pco : P =155
a
) Tinh bac tcf do cua he can bang. Rut ra ket luan can thiet.
b) Khi can bang ap suS't rieng ph^n cua NH3 la PNHi va ap suat
B.S. a) v = 2 (T va P)
b)
P(i - a)2 = 0
'325^ vka = 0
'335
b) Cho 0,10mol CaCOa vao binh chfin khong kin dung tich 22,4 lit d
1093K. Tinh so mol cac cha't luc can bang, biet rang Kp = 0,20.
180
c) Cho 0,10niol CaO vao binh cMn khong kin dung tich 22,4 lit 3
• n b&ng bao nhieu thi CO2 bat ddu phan rtng vdi CaO?
• n b^ng bao nhieu thi CO2 phan ling vxia. bet CaO?
• n b^t d^u b&ng bao nhieu thi ap sutft P trong binh 16n hdn Kp?
D.S. a) v = 0
c) • n > 0,050
• n = 0,15
b) Tinh Kp 3 373K.
c) Cho 0,020mol ^(tt) vao binh chan khdng dung tich 5,0 lit 3
d) Neu tang dung tich cua binh phan ilng len 3 nhiSt d6 khong doi,
thi 3 dung tich V* nao cua binh, 3 do ^(tt) bat dltu bien ma't?
e) Chutng minh rang d 373K phan iitng sau xay ra khong dang ke
♦
b) K, = 6,45.10-2
c) n
iJ(k) = 2
; n
i2(u)- 0,9.10
d) V = 9,5L; v = 1
e) PI(k) = 2,8.10"9atm.
a) Tinh bac tu do cua can bang, neu luc d^u chi c6 N2 va 02 theo ty
b) Dung N2 vb 02 vdi so mol blng nhau cho phan dng. Khi can
181
c) Neu dung khong khf (0,80 mol N2 va 0,20mol O2) cho phan iing d
d) Tim bieu thdc lien he giiia ap suat rieng phan cua tufng khf va
ap suat chung PT khi he el trang thai can b&ng trong trifbng hdp
£>.S. a) v = 1 (T)
b) K = —
81
c) 20%
2 T
C) nhiet do xac dinh T, khi can bang co 80,0% SO2 da chuyen thanh SO3.
Goi n la tong so mol khi trong hon hop ban dau. Tinh so mol tifng
c) Tinh K,, va nhiet do T cua phan hng, biet rang luc can bdng ap
suSt la l,0atm.
b) n
so2 = 0,10n; n02 =0,10n; nNa =:0,80n
a) Xac dinh AH0 va AS0 cua hai phan dng (1) va (2). Coi AH0 va AS0
182
/
c) Xac dinh AG" cua phan ilng (4) d 800,OK:
4CuO(t., (4)
2Cu20(tt) + 02(k)
110,0 kJ.
c) AG
-i
-127,8 J.K
-529,2 kJ; AS
b) AH 1500
1500
337,5 kJ.
AC"=-37,8 J.K"1; AG
1500
2Cu20(tt) (i);
4Cu(tt) + 02(k)
4CuO(tt) (2);
2Cu20(tt) + 02(k)
2CuO(tt) (3)
2Cu(tt) + 02(k)
a) Tinh AH0, AS0 va thiet lap phadng trinh In P0i = f(T) doi v6i ba
b) Cho 5 gam CuO(tt) vao trong binh chan khong dung tfch 2,0 lit b
i470C. Tinh
-1
136,6 J.K
333,4 kJ; AS;
D.S. a) AH;
-1
184,6 J.K
310,4 kJ; AS
ah;
lnP<1)=16,43-40,1.103T-1;
InP),21 =27,98-34,57.lO3^1;
-3
mol.
183
8.27. Cao hdn nhiet do n6ng chay cua Zn (1180 K cl ap suS't l.Oatm),
cac phan iing (1) va (2) dUdc m6 ta bSng cac phddng trinh sau:
• Tinh nhiet d6 b d6 phan dng (3) b dieu kiSn chuan di theo chieu
thi bi khct.
c) Mot luong khx H2 dUdc thoi qua ZnO trong 16 d nhiet do Tj. Khi
can bfing ap sutft cua hi 16 l,00atm. Tinh ap suat rieng phln cua
cac ca'u tut khi can bang (3) dU(?c thiet lap.
d) M6t buong chan khong kin dung tich 10,0 lit dUdc duy tri b
• Xac dinh so' mol ZnO toi thieu dUdc duta vao buong de thoa man
can bang.
• T, = 1730 K
d) • P = 43atm
n =
• zno l,02mol.
9
8.28. Can bang Deacon ngAy nay dUdc dung de san xua't clo:
AH
298= -114,0 kJ va AS°98= -120,8 J.K'1
Gia tri AH2g8 f (kJ.mol ') va C° (J.K"1.mol-1) cua cac cha't nhu sau:
AHJ 0 0 ? -242,0
a) Tinh AH298)f cua HCl(k).
c) Neu coi AH0 va AS® la hang so' do'i y6i nhiet do, hay tinh a va b
xac dinh. Khi can bling so' mol O2 gap doi s6' mol HCI. Ap su^'t luc
can bling la l,Oatm. Tinh so mol Clg thu difdc va gia tri K,, 3 nhiet
-1
b)-117,6 kJ
1,37.10
c) InK 14,5
8.29, Trong cong nghiGp crom co the diidc dieu che hkng phan ting sau:
Luc can bang, dit6i ap su^'t cua hidro khong doi v^ b^ng l,0atm,
ngcfdi ta do dUdc suat cua hdi nUdc theo nhiet do nhil sau:
Gia thiet rang, cac entanpi chuan cua phan ilng va tao thanh la
a) Xac dinh entanpi chuan cua phan ting bang do thi. TO do suy ra
entanpi chuan tao thanh cua Cr203(tt), biet ring entanpi chuan
1
tao thanh cua F^OCk) la -241,8 kJ.mol .
• Tinh ap suat rieng phan cua hidro va cua hdi nildc 3 can blng.
b) • PHO=3,7.10"4atm; PH = l,0atm
nc. 2,44.10"5mol
T = 1620 K.
185
8.30. De nhiet phan thach cao, ngufdi ta si dung hai can bang sau d
1400K:
a) Xac dinh Mc W do cua he can bSng thu dddc chi CaS04. Giai
b) Tfnh ap suat rieng phan cua cac khi, neu luc dftu chi co CaS04 6
c) Irong thiic te, ngifdi ta them Si02 vao CaS04. Khi do can bang
• Tmh PSOa a dieu kien nay. Ket luan ve viec them Si02.
D.S. a) v = 1
<
Chitong 9
DUNG DICH
■
He phan tan
Mot chat hay mot so chat phan bo thanh nhflng hat nho trong mot
chat khac tao thanh mot he, goi la he phan tan. Chat phan bo goi la
chat phan tan, chat chiia chat phan tan goi la mdi trUdng phan tan.
Huyen phu va nhu titdng la cac he phan tan, trong do klch thvfdc cua
cac hat phan tan c3 t\i lO"7 den 10"4 m, con moi trildng phan tan la long.
Neu hat phan tan la ran, he phan tan la huyen phu, vi du, nude
phu sa, Neu hat phan tan la long he phan tan la nhu tUOng, nh\l cac
Dung dich keo la he phan tan, trong do cac hat phan tan co kich
thudc cd 10"y den 10*7 m. Dung dich keo tutdng doi ben.
Dung djch
Dung dich that, thufdng goi la dung dich, la he phan tan, trong do
cac hat phan tan cd kich thifdc phan tii hay ion. He nay r£it ben.
Trong dung dich, chat phan tan goi la chat tan, con moi triidng
Entanpi hoa tan la litdng nhiSt toa ra hay thu vao khi hoa tan
hoan toan l,0mol chat trong mot Iddng dung moi xac dinh 6 nhiet do
Vi du, entanpi hoa tan ciia NH^NOa va cua KOH trong mot lifting
187
uung djch bio hoa va qua bio hoa
Dung dich bao hoa la dung dich chda liidng to'i da chat hoa tan 3
dieu kien nhat dinh, khi do giGa phan da hoa tan va phan khong hoa
frong mot so tracing hop ta co the tao dadc dung dich chGa laong
chat tan Idn hdn so vdi dung dich bao hoa, goi la dung dich qua bao
hoa. Dung dich qua bao hoa khong ben, ladng da cha't tan de tach ra
Do hoa tan
Do hoa tan cua mot chat trong mot dung moi nao do, daoc tfnh
Dp hoa tan cua da so chat rin va chat long trong nadc tang theo
nhiet do.
• €
I
Do hoa tan cua chat khi trong nadc giam theo nhiet do, nhang tang
theo ap sua't.
Trong dung dich bao hoa cha't khi t6n tai can bang
sau:
Khi ap sutft chat khi tang, cdn bang chuyen dich theo chieu thu^n.
Theo dinh luat Henry, neu tang ap suat len n lan, thi do hoa tan cung
m = kP
(9.1)
k he so ty le, k phu thuoc ban cha't chat khi, dung moi va nhiet dp.
Neu tren mat dung moi cd mot so chat khi. thi do hoa tan cua m
cua moi
khi phu thupc vao ap sua't rieng phan cua tGng khi.
Dinh luat Henry chi dung cho cha't khi cd dp hoa tan nho, d ap sua't
khong
ig I6n
Idn va
va chat
cha't khi
khi khong
khdnv tac
tac dung
Huno- hoa
VinQ hoc
Vinr* vdi
xrAi dung moi.
Dung dich ly tadng la dung dich ma hoa the cua no tuan theo dinh
Hoa the cua cau td i trong dung dich ly tadng daoc tinh theo cdng
thGc (6.36).
188
%
Ap suit hdi bao hoa cua dung djch ty tUdng. Djnh luat Raoult
Dieu kien can bing giiia long va hdi cua dung dich ly tudng 3 nhiet
do va ap suat nhat dinh la hoa the cua m6i cau tii i trong pha long va
h =
Theo (6.36): p! = pr + RT In Xi
h
Theo (6.32): p" = p° + RT In Pj (vdi P latm)
R p^-pf
RT
Xi
5
Dat k-
p
i = kiXi
Xi
(9.2)
Pi = ^Xi
N6u dung dich chiia chat hoa tan khong bay hdi, thi Xi < txi d6
Pi < Pj0, nghia la ap suat hdi cua dung dich (P^ chufa chat hoa tan
khong bay hdi luon luon nho hdn ap suat hdi cua dung moi nguyen
Gia s\i dung dich chda chat hoa tan khong bay hdi vdi phfin mol la
P = P0 (1-xJ
Pq-P
= X
AP n
(9.3)
P.
Nhiet do sdi cua chat long la nhiet do 3 do ap su^'t hdi bao hoa cua
189
Nhiet do sol cua chat long nguyen chat
L ^ H
v — 1-0-2 + 2 = 1
Nhiet do soi cua chat long nguyen chat chi phu thuoc vao ap suat
ben ngoai. Vay trong qua trinh soi, nhiet do soi cua chat long nguyen
chat khong bien doi, neu ap suat tren mat ch^Tt long khong bien doi.
Nhiet do soi cua dung djch chat tan khong bay hdi. Dinh luat Raoult
Nhiet do soi cua dung dich loai nay cao hdn so vdi dung moi
nguyen chat, vi 6 cung nhiet do ap suat hoi cua dung dich nho hon. Bac
til do:
v=2-0-2+2=2
Nhiet do soi cua dung dich chat hoa tan khong bay hdi phu thuoc
Neu goi ts (dd) la nhiet do soi cua dung dich, ts(dm) la nhiet do soi
Ats — do tang nhiet do soi cua dung dich so vdi dung moi nguyen
'C- nong do molan (so moi chfi't hoa tan trong 1,0kg dung moi);
ks - hang so nghiem soi, k8 chi phu thuoc ban chat dung moi, vi du,
Khi dung dich loang bay hdi, thi hdi dung moi bay ra lam cho nong
do dung dich tang ddn, nen nhiet do soi tang dan cho den khi dat den
dung dich bao hoa, thi nhiet do soi khong bien doi mia. Luc nay hdi
dung moi bay ra, ch&'t hoa tan se ket tinh lai, nen nong do khong doi.
v = 2-0-3 + 2= 1.
Luc nay chx ap sug't ben ngoai anh hilSng den nhiet do sdi.
190
Nhiet do dong dac cua chat long
Nhiet do dong dac cua cM't long nhiet do 3 do ton tai can blng sau:
L ^ R(tt)
v= 1-0-2 + 2 = 1
Nhiet do dong dac cua cM't long nguyen chat chi phu thuoc v^o ap
J J f
Trong qua trinh dong dac, nhiet do khong bien doi, neu ap suat
Nhiet do dong dac cua dung djch khong tao dung djch ran vdi
dung moi
v=2-0-2+2=2
Nhiet do dong dac cua dung dich (khong han ch§' chi vdi chat hoa tan
khong bay hdi) phu thuoc vao ap suat ben ngoki va nong do dung dich.
Nhiet do dong dac cua dung dich ludn thgTp hdn nhiet do dong dac
cua dung m6i nguyen chtft, vx khi hoa tan mot chat vao dung moi, thi
L ^ R(tt)
chuyen dich sang trai, tuan theo nguyen ly Le Chatelier, nen c^n phai
Goi td(dm) \k nhidt do dong dac cua dung moi nguyen cM't va td(dd)
la do giam nhidt do dong dac cua dung dich so vdi dung mdi, tuan theo
Atd-kd^=kd^ (9.5)
kd - hang so nghi§m d5ng, kd chi phu thuoc ban chat dung moi, vi
Khi dung dich loang dong dac thi hiu h§'t cac trildng hdp tinh the
tach ra dau tien la dung m6i, lam cho nong d6 tang d^n, nen nhi$t
d6 dong dSc cua dung dich giam din trong qua trinh dong dac. Khi
191
dat den dung dich bao hoa thi tinh th^ ch^ft tan va dung moi cung ket
tinh. Luc nay nhiet do ddng d§c dufdc gid nguyen cho tdi khi toan khoi
hoa ran.
- HSn hdp tinh the gom cM't tan va dung moi la hdn hap cftecti.
Nhiet do luc tao hon hdp dtecti la nhiit do cftecti. N6ng do ting vdi luc
6 nhif t do dtecti cac tinh the dung moi va chat tan mdi cung ton
t^i, cao hdn nhiet do nay, mdt trong hai loai tinh thi se tan ra. Trong
trUdng hdp n^y, tinh thi nao c6 ap suat hdi 16n hdn se tan. Vi du, nhiet
ml*
do dtecti cua dung dich NaCl trong nude la -21,20C, ting vdi nong do
dtecti la 24,4% NaCl. Neu tr6n cac tinh the NaCl vdi nitdc da d 0oC thi
hudc da se tan. Qua trinh nay ha'p thu nhiet lam nhiet do cua hon hdp
giam xuo'ng thap hdn 0°C. Hien tUdng nay dddc ting dung de tao hon
Dung dich cua moi chat cd nhiet do dtecti xac dinh. Vi du. nhiet do
dtecti cua dung dich KNO3 trong nitdc la -2,90C va cua CaCl2 la -550C.
v = 2- 0- 3 + 2= 1
Ltic nay nhiet do ddng dac cua dung dich chi phu thuoc ap sua't
ben ngohi.
Sd tham tha'u la hi§n tddng khuech tan mdt chieu cac phdn td
Mhng ban tha'm la mang chi cho cac phan td dung mdi di qua ma
Hidn titqng tham thau xay ra khi hai ben cua mdng ban tha'm
chda cac dung dich cd nong do khac nhau, hoac mot ben Id dung dich,
con hdn kia Id dung mdi nguyen cha't. Khi dd cac phan td dung mdi se
khuSch tan td dung dich cd nong dd tha'p hdn hodc td dung mdi
nguyen cha't sang phfa ben kia nhieu hdn so vdi sd khuech tan cac
phan td dung mdi theo chilu nguqc lai, do dd Idm tang thi tich cua
* ^
*
192
n
Ap suat tham thau
Ap suat tham thau P cua mot dung dich la ap suat can thiet tac
dung len dung dich de lam ngiing sU th^m thau. No bang ap suat thuy
tinh gay ra bdi cot chat long lam ngijfng sti tham thiu.
Ap su&t th^m thau P diidc tinh b^ng cong th\5c giohg nhU doi vdi
p = = crt (9.6)
C — nong do mol.L'1.
Cong thdc cua Van't Hoff cac cong thdc cua Raoult trong
childng nay chi ap dung dddc cho dung dich loang cua cac chlTt khong
dien ly.
BAI TAP
*
9.1. Tinh entanpi hoa tan cua CaC^tt) trong nUdc, biet ring entanpi
1
cua CaC^tt) thanh CaCl2.6H20(tt) blng -98,0 kJ.mol .
GicLii
AHf^CaCl2.6H20(tt) + aq^AH"
9.2. 6 20oC va l,0atm, do hoa tan trong 100,0 mL nildc cua oxi la
100,0 mL nitdc cua oxi va nitd khong khi vdi gia thiet rang, trong
Gidi:
1 4
P„ = —atm va PN = —atm
o, 5 ' 5
193
13. BT Hoa hoc flai ciidng - A
» 02 8,26.10~4 1,40.10'3 0
y : 0
® ^ ^ >52 > ty le ^ trong khong khi.
*K
9.3. O 25°C ap suat hdi bao hoa cua niffjc la 3159,68 Pa. Tinh ap suat
hdi bao hoa cua dung dich chfla l,80g glucozO (CeH^O,;) trong
Gidi.
Po-P n.
n
Po 2 + n,
n2 0,0100 m0l; n := 28
i ^^ = .0lnol
3159,68-P 0,0100
9.4. Mot dung dich chda 17, Ig chat tan khong bay hoi, khong dien ly
trong 0,500kg nude bat dau dong dac ci -0,186oC. Tinh khoi litOng
mol cua chat tan va nhiet do bat dau soi cua dung dich.
Gidi:
g
M At. 0,186
_ 34 2
9.5. Nhiet do soi cua CS2 la 319,200K. Dung dich ch^a 0,2170g lilu
huynh hoa tan trong 19,31g CS2 bat dau s6i b 319,304K. King so
nghiem soi cua CS2 la 2,370. Xac dinh so' nguyen td litu huynh
Gidi.
ivr - jS >< m
_ 2
' 370 x 11,24
g
At 0,104
s
256
l2""8'
194
13. BT Hoa hoc dat cUdng • B
9.6- 6 293K ap su&'t hdi cua nu6c la 2338,5 Pa, ap suat hdi cua dung
dich ch^'t tan khong bay hdi, khong dien ly la 2295,8 Pa. Xac dinh
ap su&t th^m thau cua dung dich b 313K, biet rang 6 nhi§t dd nay
khoi liidng the tich cua dung dich la 1,01 g.cm"3, khoi ludng mol
Gidi:
42,7
= = 1,83.10"2
P0 n2-i-n1 2338,5
Gia thiet so' mol nude trong dung dich la 10,0 thi ng la:
191,184
9.7. Entanpi tao thanh cua KCl(tt) la -435,87 kJ-mol'1. Entanpi tao
thanh cac ion K+.aq va C1 .aq lan lildt la —251,2 vh —167,1 kJ.mol .
9.8, Nitd khong khi vdi ap sua't rieng phan la 0,80atm, hoa tan trong
mau 8 370C la S.e.lO^mol.L"1. Mot ngUdi thd lan thd khong khi
nen vdi ap suat rieng phfin cua nitd la 4,0atni. Gia thiet tong the
tich mau trong cd thd la 5,0L. Tinh so mol khi N2 thoat ra khi
B.S. l.l.lO^mol
nude Ih 22,98 mmHg. Tinh so mol ure hoa tan trong 1,0kg nUdc.
B.S. l,8mol
195
9.10. Xac dinh khox luong mol cua dinitrobenzen, biet rlmg neu ho^ tan
IjOOg cMt nky trong 50,Og benzen, thi diem soi tSng len 0,300oC.
k.CCeHe) = 2,63
D.S. 168g
9.11. Etilen glicol (CH2OH — CH2OH) la mot chlft chong dong bang
dCmg cho oto. Do ch^'t tan trong nifdc khong bay hdi (nhiet do
soi 1970C). Tfnh nhiSt do bit dau dong bang va nhiet do bit dau
soi cua dung dich chda 651,Og hdp cMt n^y trong 2505g nifdc.
* s ,
9.12. Tinh khoi liidng mol cua hemoglobin, biet rang ap suit thlm
thlu cua dung dich chnta 35,Og hemoglobin trong 1,0L (dung mdi II
19*
Chtfafng 10
Chat dien ly
• Chfi^t dien ly manh la chat khi tan trong mldc cac ph§n tii hoa
Cac axit manh (HC1, HBr, HI va cac axit chuta oxi co cong thufc
chung la OmX(OH)n, trong do m la so nguyen til oxi lien ket trdc tiep
vdi nguyen to X m^ khong lien ket v6i hidro), Neu m > 2 la axit manh.
Cac bazd manh (MOH, M(OH)2 vdi M la kim loai kiem va Ca, Sr? Ba)
PhiWng trinh dien ly cMt dien ly manh \h mot chieu, con doi vdi chat
NhQng axit manh nhieu nac, bazd manh nhieu nac, muo'i axit,
HSO^H++SOr K = 1,0.10~2
HC0;^H++CO23- K = 4,84.10"11
• Cha't dien ly yeu hi chfi't khi tan trong midc chi m6t ph^n so' phan
197
Tv\X cac cM't dien ly manh da ke d tren, con lai cac axit, bazd va
CHgCOOH ^ CH3COO- + H+
Cong thufc Raoult va Van't Hoff dung cho dung djch chat dien ly
_ _
AP Ats "Atd y_1>1 (10
'1)
AP, At, P: dung dich chat khong dien ly | cung dieu kien
i: he so'Van't Hoff
Nguyen nhdn: Cac phan td ch^ft di^n ly phan ly ra ion lam so' c^'u
tu trong dung dich tang. Chinh AP', At' va P' phu thuoc vao nong do cac
. _ So' cau tu (so ion + so phan td khong phan ly) trong dung dich
06 dien iy a
a = —
B^ng thdc nghiem, gia tri a cda ch^'t didn ly manh do dufdc thUdng
nho hdn 1, chi khi dung dich r^'t loang a do dude mdi bang 1.
Giai thick: Trong dung dich rat loang, cac ion d rift xa nhau, c6 the
bo qua sU tUdng tac tmh dien gida cac ion. Nhung n§u dung dich khong
du loang, liic tinh di§n nay anh hitdng ddn tinh ch§ft cda dung dich, nen
gia tri a do diidc nho hdn 1. Gia tri a nay kh6ng phai la d6 dien ly thiic
cda ch^'t diSn ly manh, nen dude goi la do dien ly bieu kiih.
198
Na la so' phan tii phan ly ra ion.
Naq + N-Na , ^^
! = = a{q -1) + 1
q-1
*
Axit la nhQng hdp chKt chiia hidro, khi tan trong niidc phan ly ra
cation H+.
Bazd la nhufng hdp chat chda nhom OH, khi tan trong nxidc phan
ly ra anion OH".
A ^ B + H+
6 250C:
Kw dude goi la tlch so" ion cua nddc. Gia tri Kw chi phu thuoc vao
nhiet do.
• #
pH va pOH
PH = - igtm
pOH = -lg[OH1
pH + pOH = 14,0
199
Moi trudng trung tinh, axit, kiem
Moi trildng trung tinh: [H+] = [OH"] = 1,0.10"7M hoac pH = 7,00 3 250C.
Moi tritdng axit; [H+] > [OH"] hay [H+] > 1,0.10"7M hoac pH < 7,00
3 250C.
Moi tritdng kiem: [H1"] < [OH"] hay [H+] < 1,0.10"7M hoac pH > 7,00
3 25°C.
Su dien ly cua axit ye'u la qua trinh thuan nghich, nen no tuan
theo moi dinh luftt cua can blng hoa hoc. Vi du:
CH3COOH ^ CH3COO- + H^
K ,[CH.coo-1|H'-|
;cb
[CH3COOH]
K - JNH'iron
b
[NH3] ^
m*
(NH,][H.O*]
■:l [NH;]
K .[NH;irOH-1
b
[NH3] ^
200
Neu mot axit la manh, vi du HC1, HNO3 thi bazd lien help vdi no
Cl', NOj la bazd ede ki yen. Thdc te Cl", NO; la trung tmh trong midc.
Cac axit nhu! Na+1 K+ lien hdp v6i cac bazd manh NaOH, KOH cung
1
Xet dung dich HC1 nong do Camol.L :
HC1 H+ + Cl"
H7O H+ + OH
[OH"] = x.
lgCa.
Khi Ca > 3,0.10-7M, co the coi [H+] = Ca va pH
1
Xet dung dich NaOH nong do Cb mol.L :
NaOH Na+ + OH
H,0 ^ H+ + OH
K
^ = Cb+[Ht]=>[H+]2+Cb[Ht]-Kw
[H+] ^ l j l j l
pH = 14 - pOH
HNO H+ + NO
K -(MM) (1)
cb
[HNO2]
H+ + OH
H,0
201
Dieu kien trung hoa dien:
H+ H+
[HN02] = ca-[N0:i
(3)
rHNol-r|JH;]'-K--C-[H-]4H-]'->K
W
(4)
H+" H+
• [H+]2-KW r n
w
K =
c.[h-]-[h-T + k
C4H+HHT+Kw
w
w
[H+] ~
C
Khi KaCa > lO"13 va 0,10 < -f- < 100, co the bo qua H+ do H20
XV.
HNO H+ +
NO
K
a = p j vdi dieu kien 0 < x < Ca. Vay x = [H+]
[H+]
202
NH, + H.,0 Nir + OH
rNH;fOH-]
b 1 cb
[NH, 1
H,0 H+ + OH
(10.8)
+ + 2 +
Kb [H T + (Kb.Cb + KW)[H ] - KbKw [H ] - K'^ = 0
K,.
[OH"l =
b-wb
l
Xet dung dicb NH4C1 nong do C mol.L :
-i
C mol.L
NHaCl nh; + cr v6i [nh; ]
Chi NH! the hien tinh axit, con Ch trung tlnh trong nit6c:
NH, + H,0+
NH! + H20
2H,0 H,0+ + OH
Cach tinh nong do H30+ giong nhit axit yeu mot nac.
-1
CHoCOOH + OH
CHoCOO" + H,0
H,0 H+ + OH
203
pH cua dung djch muoi lirdng tmh
Xet dung dich cMa ir.uo'i ludng tmh NaHA (vl du NaHCOj):
L J
[OH"] [H+l Kai
Kw+Ka2 [HA"
[H+] ~ IBJt
1 +
ki:[HA-]
Trong da so triMng hop HA" phan ly rat yeu, nen c6 the coi nong
Kw+K C
(10.10)
M-J
i + Kr'c
a
i
Neu
va R-'Cs.! hoac Ka «kC, thi (10.10) trd thanh:
' (io.li)
♦ •
^pH = |(PKai+pKai).
Xdt dung dich H3P04 0,100M. Trong dung dich co cac can bfing sau:
10-2.23
HaPO, ^ H+ + H,POT;
(1)
H2PO- ^ H+ + HPO2";
lO"7'21
K2 = (2)
HP02-^H++P02-; : IQ"12'32
K3 = (3)
204
Vi K, » K2 » K3 » Kw, nen (1) la can b&ng chu yeu;
H+ H2PO-
H3PO,
-2,23
x = [H+] = 2,15.1Cr2M .
10
0,100-x
-f HPO
H+
h2po-
2,15.10~2- y 2,15.10-2+ y y
Nong do can b&ng:
(2,15.10'2 + y)y
-7,21 .- ■ | .L T
10
2,15.10'2 - y
2-
y = 10"7'21 =[HPO
2-
+ PO
H+
HPO
-7,21
2,15.10"2+Z
- Z
Nong do can bang: 10
-2
(2,15.10' + z)z
-12,32
10
10"7'21 - z
Vi z «10"7'21, nen:
-7,21
10
z = lO12'32
-2
2,15.10
-18
[P02-] = 1,37.10 M
Xet dung dich Na2C03 0,100M. Trong dung dich co cac can bang sau:
= 10-3'G7
(1)
HCOj + OH";
cor+h2o ■
; jq-1,65
iH„CO,+OH-; (2)
K2 =
HCO: + H20
= 1,0.10"" (3)
H+ + OH"; Kw
H20
So sanh cac gia tri K, ta tha'y K, » K2 » Kj, nen can bang chu yeu
trong dung dich la can bang (1). Cach tinh cac nong do can bang Wdng
-8
-3
M
[oh-]=[hco;] = 4.52.io
205
Mo'i lien he giGfa hang so phan ly va do dien ly
HA ^ H+ + A"; K
H20 ^ H+ + OH"; K
vv
HA ^ H+ + A"
K_ C2a2 a2C
(10.12)
C ~ Ca 1 - a
(10.12) la cong thdc cua dinh luat pha loang ciia Ostwald. Vi 6
nhiet do xac dinh K la hang so', nen khi pha loang dung dich (C giam),
thi a se tang.
Trong dung dich bao hoa cua ch^'t dien ly it tan, vi du MmAn, ton
Can bang nay dng vdi hang so' can b^ng Kc:
Kc = [Mu ]m[Am"]n
Trong trtfdng hdp nay Kc dac tning cho do hoa tan cua MmA„, nen
• Tinh tich so tan trong dung dich bao hoa AgCl, bid't rang do tan
206
n
S = [Ag+] + [AgOH] = [Cr] = 1,001. lO"5 M
Vi K rat be nen co the coi sil thuy phan cua Ag+ tao ra AgOH
[Ag+] = [CH = s
• Tinh do tan s moi.L-1 tut tich so tan. Vi du, tfnh do tan cua BaS04
trong dung dich bao hoa BaSO.i, biet ring K^BaSOJ = 10"'J'9e.
Vi K„ va Kb qua be, nen co the bo qua hai qua trinh nay. TO do;
s s
s —- l.Ob.lO"5 M.
2s = [F]
K = !_Ty(2s)2=10-7'86
8 1 + IO"1'8
207
n+
. A"1" >K3{MmAn)
„o - _ n sV m n/
Vi du, tron 1,0 mL dung dich HI 0,30M vdi 1,0 mL dung dich
Pb(N03)2 0,010M. Hoi co ket tua Pbla khong? Tich so' tan cua Pbla
[Pb2+l[rI =(5
'0'10-310-1 )2 >Ks(PbI2).
rat be, dac biet trong moi triidng co mat axit HI. That vay:
2+
Pb + HoO PbOH+ + H+
xas.io^+x)
-3
10-7'8 = vdi x 5.10
(5.10"3 - x)
-10
x = 5,3.10
-3
Vay [Pb 2+
] = 5.10"3 - x = 5.10"3M
Qua trinh hoa tan nay ngUOc vfli qua trinh tao ket tua. Muoh qua
trinh hoa tan xay ra, can lam giam tich so' ion cua chat dien ly it tan
Vi du, can nong do HC1 toi thieu la hao nhieu de hoa tan hoan toan
K.
P
2-
Cd24 + S2' + 2H+ + 201"
Cd2+ + 2C1' + H2S
-1
(K, .K2)
-3,69
1
K=K8(KrK2)- .p 10
208
CdS(tt) + 2H+ + 201" ^ CdCl2 + H2S
►
(C-0,02)2
Da so' muo'i khi hoa tan trong niidc xay ra phan ilng trao doi ion
cua muoi v6i midc. lam pH ciia fnfdc bien doi. Phan iing nhu the
Vf du, khi hoa tan CHgCOONa trong nude, triidc tien xay ra sii
Ddy la phan ling thuy phan cua ion CH3COO". Phan ling nay giai
Noi chung phan iing thuy phan la ihukn nghich, trii trddng hdp
san ph^m phan iing tach ra khoi moi triidng phan ling, chang han set
bazd lien hdp cua CH3COOH, nen phan ling (1) la phan ling axit-bazd.
NhU vay khai niem thuy phan khong con y nghia khi s\i dung
thuyet axit-bazd cua Bronsted — Lowry. Tuy nhien theo truyen thong,
• Muoi trung hoa chiJa cation cua bazd manh va anion cua axit
yeu, vf du, CH3COONa, NajCOs, K2S. Khi tan trong niidc, cac anion
cua loai muoi nhy hi thuy phan giai phong ra cac anion OH" va dung
• Muo'i trung hoa chiia cation cua bazd you va anion cua axit manh,
chdng han NH4C1, FeCNOa^. Dung dich cac muoi nay co pH < 7,0, vi
cac cation bi thuy phan, giai phong cac ion H+. VI du;
209
nh\i CHsCOONH^ NH4N02. Khi tan trong nude, ca cation va anion deu
bi thuy phan. Gia tri pH cua loai muoi nay phu thuoc vao do thuy phan
cua cation va cua anion. Cach txnh pH cua loai muoi nay da xet 6 phan
HC03,HP04 ,H2P04 la iiiQng tinh. Gia tri pH cua cac dung dich muoi
nay phu thuoc vao ban chft cua goc axit (xem phan tinh pH cua dung
Hoat do va he so hoat do
• p
• ■ ■
Trong dung dich cac chat dien ly, neu cac ion d gan nhau (dung dich
khong dii loang), giQa chung co tUdng tac tinh dien, can trd s\i chuyen
dong tu do giuta cac ion. Nong do ion cang 16n, s\i can trd nay cang Idn.
De danh gia trang thai nay cua cac ion trong dung dich, nguhi ta
dung dai lUdng goi la hoat do. Hoat do ducic hieu la nong do hoat d5ng.
(i) = f.ffl
He so hoat do fj phan anh trtdng tac tinh dien giufa cac ion, nen no
phu thuoc vao sii co mat cua tat ca ion co mat trong dung dich. Gia tri
fi < 1, chi trong dung dich rat loang f; mdi bang 1, khi do hoat do blng
nong do.
Trong tmh toan, dung hoat do mOi cho k§t qua tvfdng do'i chinh
xac. Tuy nhien, trong thuc t§' do khong biet chinh xac he so' hoat do
hoac do yeu cau cua viec tmh toan chi la gan dung hoac chi la dinh
hudng de giai thich hien tifOng, ngridi ta chap nhan dung nong do.
[i] - nong do moLL"1 cua ion i co mat trong dung dich vdi so'ddn vi
3
Trong dung dich loang (I < 1,0.10 ), co the tinh fj theo cong thdc
210
s3!
.I *
Ig f, = - AZf Vl
A - hlng so", phu thuoc ban ch^t dung moi va nhiet do. Trong dung
Neu liic ion cao hdn, co the dung cong thi5c Davies:
f /i
-AZf -^—=-0,201
lgfi =
i + Vi
Vi du, tinh hoat do cua ion H+ trong dung dich HC1 1,00.10' M.
-3
fH+ =0,963
-3
9,63.10"4 M.
(H+) = fH» [H+] = 0,963x1,00.10
BA1 TAP
10.1. Dung dich glucozd, dung dich IN II, dung dich MgCl2 co cung nong
giam an sua't hoi, do tang nhiet do soi va do giam nhiet do dong dac
Giai.
Vay cac gia tri AP, At3 va Atd giam theo thd tU sau.
Dung dich MgCl2 > Dung dich NaCl > Dung dich glucozd.
10.2. Dung dich chda 2,21g CaCl2 trong lOO.Og nhdc 6 293K co ap suat
hoi bao hoa la 2319,8Pa. Ap sua't hdi bao hoa cua midc nguyen cha't
trong dung dich nay. MCaC1 = 111,0 g.mol MHs0- 18,0 g.mol .
211
Giai:
AP' . n2
= 1
P0 n2 +
2,21 100,0
n = ; n. = —
2 1
111,0 18,0
=>i = 2,24
i-1 2,24-1
a = = — = 0,620.
q-1 3-1
10.3. Xac dinh do di$n ly bleu kien cua HIO3 trong dung dich chda
0,506g HIO3 trong 22,48g C2H5OH. Dung dich nay b^t dau soi b
Gidi:
0,506x1,00.103 _
mH,0a
22~48 ~22'51g
• Atg 0,164
1 = =
" At. 22,51 ^
176,0
1,08-1
a = — = 0,08.
2-1
10,4. Tinh nhiet do bat dfiu dong dSc cua dung dich chxia 7,308g NaCl
trong 0,250kg nifdc, bifi't rfing ap suit th&n thau cua dung dich nay
d 291K 2,1077.106 Pa, khSi Itfdng the tlch cua dung dich 1^
Gidi:
p. = iP = iiEx^T i M FV
M V m RT
1_ x
^ = 1,86
7,038 8,314x291
m
At' = iAt = 1,86 x 1,86
58,5
212
= 7,308x1,00
= 29,2g
V6i m
0,250
At' = 1,73
b) HNO3 6,3.10~8M.
Giai.
a) [H+ ] = [HCl] = 1
'0-10^01'0-103 = 0
'10M => PH = l.O-
H+ + NO
HNO
6,3.10"8
HoO H+ + OH
-8
x = 7,35.10
8 1
(6,3.10' + x)x = 1,0.10
-8
[H+] = 6,3.10"8 +7,35.10 1,4.10'7 M.
pH = 6,9
080 _ 0 020M
pH = 12,3.
pOH = 1,7
40,0
-6
2,8.10
40,0
-14
-8
10,1.10
-8
17,1.10"8M
[OH"] = 7,0.10"8 + 10,1.10
-5
b) CH3COOH 1,0.10"4M
c) CHaCOONa 1,0.10"2M
213
A
d) NHg l,0.10'3M; Kb = I^BO.IO"5
Gidi:
a) CH3COOH ^ CHqCOO" + H+
K,, 1,75.10-°
x=[Ht]=vi^c:
lj 15»T0
10 -x L J
pH = 4,5.
_ 1,0.10-
11
1,75.10-6"5'710
pH = 8,4.
d
) NH3 + H2O ^ NH; + OH
Nong do
viy can
Vicin bang:
uaiig; 10-3~X
iu -x x
X x
X
13
Kt.Ci, > 10 0,10 < < 100, nen bo qua nong do OH" do H2O
X w X
e
) H2SO,, H+ + HS04
IQ-'+x IO"3-}
214
i
H+ SO
HSO
10"3+x x
(10'3 + x)x -4
x= 8,44.10
I.O.IO"2 =
lO-3 - x
i n-3 1. A OA/ -3
1,8.10"3M
+ 3
[H ] = 1,0.10 + 0,844.10
pH = 2,7.
Vi cac hang so Kai va Kaj rat be nen co the ap dung bieu thflc
(10.11):
0,080M.
-4,8
Gidi:
CH3COO" + H+
CH3COOH
a)
0,080 0
0,10
Nong do ban dfiu:
0,080 + x
0,10 - x
Nong do can bang
0,10
_ 0, Q80x
0,080
x = K
^ 0,080
" 0,10
pH = pKa|+lg^ = 4,7
Vfty
" 0,10
CH,COO~ + H*
h) CH3COOH
Ka [CH3COOH] _ Ka C.
[CH3COO-
H+
[h+]
215
Tudng tu nhu v^y:
CHaCHgCOOH ^ CH3CH2COO- + H+
[CH^COO-]-?' H.COOH].^C.
1 1 J
' [H*] [H-]
Dung dich kha axit, nen co thl bo qua nong do H+ do nude phan ly ra
k
r^-i K-C. .C2
L J
[H+] [H+]
pH = 3,2.
-5
^(HNOj) = 5,13. lO"4; ^(NHa) = 1,80.10"5; ^(CHaCOOH) = 1,75.10
Gidi:
1 0 in-14
K'(NO;)-^=19510""
x(10 4 x)
1,95.10-" = V6i x «lO"4:
0,10-x
1,95.10-" x 0,10
-8 -- 1 rv—4
x = —^—-— = 1,95.10"° «10
io-*
1,0.10^ 1,0,10^
-10
^ rOH-l I.O.IO'4
L J
pH = 10,0.
216
^ 1
K, (NH^) = Kw x K,,1 (NHj) = 5,56. lO'10 [NH^ ] = K^' [NH3 ] [H+ J (5)
-5
tCH3COOH] = K-1 [CH3COO-][H+] (6)
K (CH3COOH) = 1,75.10
31^ ^
Ci va
Vi KiXNH;,) va KtCCHaCOO") rat nho nen co the coi [NH3]
[CHaCOOT = C2;
K
w
(7)
[^i
I + KI'C.+KI'C,
Ngoai ra Kbi .C, » .C2 » Kw , nen can bang chu yen trong dung
-12
pH= 11,1.
[HI = 7,52.10
[OH-] = 1,33.10~3M
pH = 11,1-
[H+] = 7,46.10~12M
-7,02.
K, = lO"'2-9
; K, =
a) dung dich H2S 0,010M; = K, = 10
Gidi:
Ki -: 10"7'02 (1)
+
a) H2S ^ H + HS , K, - lO"''92
k2 =: lO"12'9 (2)
MS" ^ H+
H+ +
+ S2
S2";
- ; K2 = lO"12'9
+ HS
ITS H+
2
x
-4,31
10-V.O2 = _x
x=[h+] = [hs-] = io
0,01-x
pH = 4,5.
217
2-
HS~ H + -f S
-4,51
4,51
Nong do can bang: 10~ - y
y
y
-12,9 = (1Q ^' + y) V6i << 10-4,51;
10
10 — y
-12,9 -12,9
2
10 [S -] = 10~12,aM.
HoO H+ + OH' ; Kw
(3)
S2~ + HoO HS + OH
0,10
K,.
Vi dung dich nay kha axit, nen co the bo qua nong do H+ do H20
phan ly ra:
a2C a
-5
K 1,75.10 x 0,10
1 -a l-a
-2
, 1,3.10
-2
-2
a = 1,3.10 a=—
0,65.10
C = 0,40M .
-2
1,3.10 0,0065
10.11. Mot dung dich FeCl3 nong do C mol.L"1. Cation Fe3+ la axit:
Hoi nong do C la bao nhieu thi bit dau co ket tua Fe(OH)3? Tinh pH
218
• ? •
2+
3+ Fe(OH) + H+
Fe + H,0
-1
Ka
C
10
(2)
Khi bdt d4u ket tua Fe(OH)3 thi [Fe3+]
[Off]
Mat khac:
-14 -42
10 10
(3)
[0H-]
X
4„3
(4)
3+
Thay (3) vao (2): [Fe ] = lO^x
-1 2.2
2
x 10
So sanh (1) va (4); 104x3 = x^K
pH = 1,8.
[H+] = lO'1'8 M
3+
icmcr1'8)3 = io^-4M
Til
-1.8
5,6.10"2M.
Tuf (1): C = [Fe3+] + x = lO"1'4 + 10
10.12. Tron 4,0mL dung dich HC1 0,20M vdi 6,0mL dung dich Pb(N03)
-7,80
Ka(Pb2+) = 10
5
ILrPbCy = 1,6.10" ;
Gidi:
%
-3\2
2+ 2,9.10"6 < K
8
[Pb 1 rcrT -(8,o.io-2)(6>o.io-3)
_ o L Jo
Pb2+ rat nho va trong moi trUdng axit (HC1), nen sU thuy
Vi K0 cua
Pb(OH)+ + H+
2t
Pb + H,0
-3
' 0 0,080
6.10
Nong do ban diu:
0,080 + x
3
Nong do can bang: 6.10 - x
Vdi x «: 6.10"3:
0,080x -3
-7,80
x = 1,19.10'9 «6.10
10
6.10"3
219
l7,2
10.13. Tmh do tan cua FeS cl pH = 5,0. Biet Ks(FeS) = 10 ; Ka vaK
' 7 ►
10-5,92
Fe2t + HoO + +
Fe(OH) + H ; Ka = (2)
1
Goi do tan mol.L cua FeS la s, ta co:
s = [Fe2t] + [FeOHl
(5)
+1-1
TO (2); [Fe(OH) ] = Ka[Fe 2+
] [H +
]
(6)
[Fe2+](1+KaWT1) (7)
[Fe2+] =
(13)
-I
1 + Ka [H+1
2-
(14)
[s
TO (13) va (14):
K, =[Fe2+][S2'] =
220
s = Jks(1 -t- Ka [H+1"1 )(1 + [H+ ] + (Kai .Ka2 )-1 [H+ ]2)
-17,2 9,92 \ _
1
10.14. Tinh do tan s mol.L ciia Agl trong dung dich NH3 1,0M, biet
Gidi.
Gia tri Ks cua Agl rat be, nong do NHg kha Idn, nen co the coi Ag+ se
chuyen thanh ion AgCNHj)^. Cac gia tri Ka va Ki, deu nho nen co
-8.76
10
^(NHg)4 + T; K = Ks.Ki.K
Agl(tt) + 2NH3
1,0-2s
[]:
-8,76
4,17.10'5 M.
10
(1 - 2s)
10.15. Dung dich saccarozd va dung dich Na2S04 chtia cung so mol chat
hoa tan trong mot Iddng nrtdc bang nhau. Hay so sanh ap suat hdi,
nhiet do hit d&u soi va nhiet do bat dau d6ng dac giQa hai dung
♦ •
dich nay.
10.16. Co hai dung dich chda cung mot lildng mtdc. Dung dich thfl nhat
tan. Hai dung dich nay bat ddu dong dac S ciing mot nhiet do. Xac
dinh do dien ly bieu kien cua CaCl2 trong dung dich nghien chu.
D.S. 75%.
221
rri
10.17. 6 50oC ap suat hdi bao hoa cua na6c nguyen chlft bang
92,51 mmHg. Tinh ap su^'t hdi bao hoa cua dung dich chda l,0mol
NaCl hoa tan trong 1,0 kg niidc, biet rang do dien ly bieu kien cua
10.18. Dung dich 2,17% CaClg trong nUdc bat dim soi 3 373,233K. Tinh
kg(H20) = 0,52
10.19.12 phan tog vto du v6i 0,0160g NaOH trong 1,0 lit dung dich:
a) Tinh pH cua dung dich sau khi cac phan tog trong dung dich ket thuc.
c) Tinh do dang cao cua cot dung dich (cm) do sU tham th£u.
Ka(HlO) = 2,0.10~11; Khoi ludng the tich cua dung dich 1,0 g.mLT1.
a) HC11,0.10'3 M; HC14,0.10-7M
4
c) NH4C1 0,10M; NH4C11,0.10 M; Ka(NH4+) = lO"9'26
b) 10,0 ; 7,7;
c) 5,1 ; 6,6;
d) 2,1.
e) 9,4;
g) 8,3.
6^ _ 222
i
b) H6n help KCN Cy = O.IOOM va NH3 C2 = O.IOOM.
Ka (HCN) = 4,47.IO"10.
£).S. a) 3,4
b) 11,3
c) 7,1
e) 9,5.
B.S. 2,15.10"6M
oU
b) Nong do ban dau cua Al3+ phai la bao nhieu thi bat dftu xuat hien
B.S. a) pH = 3,2
10.24. 0,331g AgBr tan het dUdc trong 1,0 lit dung dich NH3 1,0M. Tinh
B.S. Ks = 1,80.10'13.
*
10.25. Tinh nong do nho nh^t cua NH4CI can dS ngan Mg(OH)2 ket
tua trong 1,0 lit dung dich chiia 0,010mol NH3 va 1,0.10~3 MgC^.
Hang so' phan ly bazd cua NH3 la 1,80.10~5 va tich so' tan cua
Mg(OH)2 la l^e.lO"11.
D.S. 1,5.10~3M
10.26. Chutng minh rang dung dich loang chda hon hdp cung so' mol cua
NH4C1 va NHg la dung dich dem, pH cua no khong bien doi khi pha
*
loang. Gia tri pH ciia dung dich nay la 9,25. "Tmh hang so' phan ly
b) Khi them vao dung dich dem 5 tren l,0.10~3mol HC1 trong
1,0 lit.
c) Khi them vao dung dich dem l,0.10_3mol NaOH trong 1,0 lit.
D.S. a) 9,26
b) 9,25
c) 9,26
D.S. s = 7,6.ICT22 M.
10.29. Mot dung dich chiia AgNOg 1,0.10"3M va PbCNOg) 0,10M. Hoi
ij ^
co the tach hoan toan ion Ag+ ra khoi dung dich bang dung dich
HC1 khong? Thvfa nhan rang, s\i tach hoan toan khi [Ag+] con lai
224
10.30. d n6ng d6 nao cua HC1 co the tach ho&n toan 0,010mol CdS khoi CuS.
-12,1
D.S. C 1C1 = 0,73M hoa tan hoan tohn 0,010mol CdS, nhvtng
10,31. Tlnh tlch sd' tan cua AgCl S 250C dUa v^io cac so lieu (kJ.mol )
AG;(AgCl, tt) = -109,8; AG°(Ag+ .aq) = 77,1; AG° (Cl" .aq) = -131,3.
-10
D.S. 1,79.10
10.32. Tlch so tan cua AgCl cl 250C va 50oC l&i lifdt la 1,70.10'10 vh 1,29.10-9.
AgCl(tt) (a)
Ag+ + Cl
b) Tlnh AH0 va AS0 cua phan utng (a), coi AH0 va AS0 la hang so doi
c) Tinh do tan s mol.L"1 cua AgCl trong dung dich HCI 0,10M S 250C.
-i
30,9 J.KJ.mol
b) AH -64,9 kJ.mol"1; AS
~i
c) s = IJ.lO^mol.L"1.
1
CaF2, trong do s la do tan mol.L cua CaF2, K,
1,0 va
CaF, la e.S.lO^mol.L"1 6 pH
b) Do hoa tan cua
K.
2,0.10"4mol.L"1 5 pH =
4s3K^
D.S. a) K.
(h + K.)
-4
10.34. a) Hay thiet lap phddng trinh tlnh pH cua dung dich de bat
dSu kS't tua mu6'i MS bang dung dich bao hoa H2S (0,10M) chuta
225
[M2fj = 1,0.10"^ M (sai so' 1,0%). Cac h&ng so' phan ly axit cua H2S
Hoi phai duy tri pH trong khoang nao de ket tua ho^n toan CdS (sai
D.S. a) pH = ~ IgKg + 12
pH=|lgK, + 13
Toe do phan utng thifdng dufdc do b^ng do bien thien nong do cua
mot trong cac chat phan ling hoac san pham phan vtng trong m6t ddn vi
thdi gian.
cC + dD
aA + bB
roe do trung binh cua phan dng d\idc tinh nhif sau.
AC, AC
b ( , ACp
v = —
dC dC,
dC, dC
!5- = + ^ = + (11.1)
Toe do phan flng noi chung giam, khi nong do cac chat phan ting
aA + bB C
(11.2)
,
v = k[A]" [B]"
k - hang so toe do, k phu thuoc ban chtft phan iing, nhiet do va sU co
m va n — bac rieng phan doi vdi cau til A va c&'u til B. Noi chung m
phan hoac so khong. Cac gia tri m va n dufdc xac dinh bang thdc nghicm.
227
ufng bac 2. Hai loai phan u:ng nay hay gap. Cac phan ling bac khong va
b^c 3 ft gap.
(11.2) thadng goi la phUdng trinh dong hoc cua phan ufng hay dinh
Bac ban dau, bac hren thdi, phan umg khong co bac
Co the co triidng hdp phudng trinh tinh tdc do phan iing khong dung
cho moi thdi di§m. Vi du, phan ijfng nhiet phan CH3CHO:
Trong trUdng hdp nay co the co giai doan bac hien thdi khac - va 2.
v-kMl^r
[2 ]
N6i chung cac phan dng hoa hoc thudng trai qua mot s6' qua trinh
trung gian triidc khi tao thanh cac san pham. Vi du, phan dng:
2NO(k) ^ N202(k)
IVloi qua trinh trung gian dddc goi la mot qua trinh cO ban. So phan
td phan dng d mot qua trinh cd ban goi Id phan tie so phan ting. Phan td
228
so' cua qua trinh ccJ ban luon luon nho va la so nguyen: thiWng la hai, doi
Phan tii so' cua mdi qua trinh cd ban cl tr^n deu la hai.
Xac dinh cd che phan ling chinh la xac dinh cac qua trinh cd ban cho
phan ling va cd che do phai phu hdp vdi phifdng trinh dong hoc cua phan
Quy tac Van't Hoff ve anh hiring cua nhiet do den toe do phan urng
Bang thilc nghidm, Van't Hoff nMn thay rang, crt tang nhiet dd
them 10oC thl tdc do phan iing thiidng tang khoang trf 2 den 4 lin.
Vf«
^ — y 10
(11.3)
V
T>
11,3 chi gan dung cho phan iing dong the 3 nhiet do khong cao
BT (11.4)
k = Ae
T - nhiet do K;
• « '
E nang liidng hoat hoa cua phan ting. Ea la h^ng rao n^ng liidng
l
ma phan ting phai viidt qua de tao ra san ph§.m, J.mol .
+ InA (115)
Ink
RT
1 v E
229
lnkT - ~ + In A
RT2
In k.,. = 2- + In A
RT
km .
ka. HIT. T
(Mang ludng hoat hoa va hieu ufng nhiet cua phan urng tnuan nghjch
0 hinh 11.1, Ea(t> la nang liidng hoat hoa cua phan ling thu^n, Eu(r
la nang litdng hoat hoa ciia phan tfng nghich. Mot each gan dung:
Ea(n) — AH,
Ea(t) = 1 a7k j
Ea(n) = 184kJ
2HI
AH = -17kJ
+
H? I2
Hinh 11.1. Gian do nSng lirong cua phan urng 6 600 - 800K
H2{k) * l2{k)
2HI(k)
Chat xuc tac la ch^Tt lam tang toe do phan dng, nhtfng con lai sau
Prong da so trtong hdp» chat xuc tac lam tang toe do phan tog la do
Ink' = + In A
RT
RT
k' E_ -E
In
(11,7)
k RT
230
Xuc tac dong the va di the
• Chat xuc tac d cung pha v6i cac chat phan ting la chat xuc tac
dong the.
• Chat xuc tac thuoc ve mot pha khac v6i pha cac chat phan ling la
• Tinh chon loc. Mot chat xuc tac lam xuc tac cho phan hng nay,
nhtfng khong chdc lam xuc tac dUdc cho phan ting khac.
• Chat xuc tac khong lam chuyen dich can bang. Neu phan ling
thuan nghich chit a d trang thai can bang, chat xuc tac co tac dung lam
Vi du, cacbon hay ancol etylic chay trong oxi la cac phan ling trong
ho di the.
# •
Toe do ciia loai phan dug nay con phu thuoc vao do Idn cua be mat tiep
A B
v ~ -
M -kl
In
[A]o
1
[A]0 - nong do mol.L ban dau cua cau tvi A;
[Al
In 2
^1/2
thdi gian niia phan ting (chu ky ban huy, chu ky ban ra)
tl/2
231
Phan irng bac hai
A + B C + D
Bac rieng phan cua A va B deu bang m6t. Nong do ban d^u cua A va
B bang nhau:
v =
kt
(11.10)
WfAl
Khi[Al = Ml;
172 (11.11)
k[A]
0
A +
B H
► C + D
6 thdi diem t aM
bM 0 0
C5 thdi diem t a - x
b - x X X
v
~ ^ = k(a - x)(b - x)
(1.12)
b - a b(a - x)
V6i b > a
BA. TAP
ngvfcti
2NO(k) + 2H2{k)
2H20(k) + N2(k)
Thf nghiem
[H2], M
[NO], M
Toe d6 ban dau M.s
0,010 -6
0,025
Vi = 2,4.10
2
0,0050 -e
0,025
v2 = 1,2.10
3
0,010 -6
0,0125
V3 = 0,60.10
a) Xac dinh phUdng trinh dong hoc vk bftc cua phan ling.
232
<
<
Gidi:
-o
ra n
v, k[H2] [NO] k(0,01)m(0,025)n 2,4.10
a)
-c
v
k[H2]m [NOf k(0,005)m(0,025)n 1,2,10
-6
k(0,01)(0,025)n 2,4.10
i _
= 4
-6
k(0,01)(0,0125)n 0,60.10
v = k[H2][NO]
k 2,4.1Q~6
-2r 2_-l
b) = 0,38mor L s
1 ~ 0,010(0,025)2
11.2. Chijfng minh rang phildng trinh dong hoc cua phan ting d bai t^p
. o .
[NAj
[NOf
^r
-3-
-3 100-44
1,32.10 5,6
10
4,73
a)
-7
2,19.10
l,32.1p'3 E -1
E 153kJ.mol
b) In
-7
233
A
11.4. CHo - CH CHo = CH, + H
6 507oC: k, = 2,3. KTV1. <3 5270C toe do phan ling tang len gap doi:
Gidi.
a) Tu: dcJn vi cua hSng so' toe dp, ta suy ra phan ting la bac mot:
^ - k [CHs-CHiJ
b) In —- = In — = In 2 =
Ink, = + In A
RT
18Q.1Q3
8,314x780
21,6.10
Ink = - + 19,3
c)
=1 ^
Ea 167kJ. Khi c6 m&t chat xuc tac toe dp phan iSng tang len
2,5.10 l^n. Xac dinh nang Itfdng hoat boa cua phan ilng khi c6 mat
Gidi:
(167-El)10
In 2,5.109 =
k RT
8,314x600
E' = 59 kJ.
11.6. C6H5-CH0H-CH2C1 + OH
—
CH — CH2 + C1 + H,0
(A)
0
Phan iing la bile hai (bile mot doi v6i moi can tii).
a) Giai thfch tai sao trong moi triibng dem phan ling la bile mot.
b) 0 ISOC, trong m6i trifdng dem, nong d6 ban diiu cua chat A la
-3
tting
234
480 1140 1260
t(ph) 180 360
Chiing minh day la phan dug bac mot va tfnh hlmg so toe do k.
Gidi:
O x
t: a - x
dx
v = = k'(a-x)[OH ]
dt
b)
se la mot cktdng thftng. Do thi xac nhan gia thict nay. TO do xac
Phan dng la bac mot. Luc dau chi co (CH3)20 vdi ap suat trong
P = 308 1 mmHg. Tinh hSng so toe do k va thdi gian niia phan kng.
Gidi
+ CO + H;
CH.
(CH3)20
0 0 0
Po
Ap suat luc dau:
X
Po-x
Ap su^'t sau 10s:
P-P 3P. - P
o
P« - X =
P = P0 + 2x X
o
2
2
2P -3 .-I
$— - kt k = 1,36.10 s
In - = kt In
3Po-P
A
]
In 2
~ = 510s.
1/2 i rt-3
1,36.10
235
i
11.8. C2H5I + NaOH -> C2H5OH + Nal
Nong do ban dlu cua hai chat phan tog btog nhau. De mot niia
lUdng ban dau cac chfit phan dng chuyen thanh san pham d 320C
a) Tmh thdi gian de mot nufa lufdng ban dau cac ch^'t phan tog
c) Tinh hang so toe do k d hai nhiet do trdn, biet rang phan ting la
bac hai (bac mot doi v6i mSi ch^'t) va nong do ban dfiu m6i chat deu
la O.OSOmol.L"1.
Gidi:
1 „
a) v ~ ~. nen:
t2-T,
1 1 1
10 2.8
t2 t/ 906
t2 = 49ph.
v, ko 906
2 _
b)
k 49
I i
906 1
Ea f 1
In
E 88 kJ
a
49 8,3141 305 333
1
1
-I -1
c) t k. = 2 1 -1
1/2 = 2,2.ICr mor .L.ph (6 32<>C)
k[A]0 906x0,050
1
-i
1
k = 4,1.10" mol"1 .L.ph"1 (d 60oC)
2 =
49x0,050
CoH5Br + OH
C2H&OH + Br
1
7,0.10 mol.L . O thdi diem t, lay ra 10,0 cm3 dung dich v£i dinh
Itidng KOH chila phan ting. The tich dung dich HC1 5,0.10"2M c^n
cho viec trung hoa ho^.n toan KOH theo thdi gian la x cm3 nhif sau:
I ■ * .
t(h)
0,50 1,00 2,00 4,00
x (cm3)
12,84
11,98 10,78 9,48
Xac dinh b^c vii hl,ng sd' toe d6 k cua phan ting.
236
Gidi:
c2h5oh 4- Br
C2H5Br + OH
b 0 0
Nong do dau: a
Gia thiet phan dng bac hai, thi phai tuan theo
dy
v = = k(a-y)(b-y)
dt
b - a b(a - y)
b(a - y)
Neu la dufdng thang thi gia thiet phan vtng bac hai la dung.
-i
93
11.10. Chu ky ban ra ciia dong vi phong xa Zr la 60,0 ngay. Tinh thdi
Gidi.
1
ngay
k=^-= 1,155.10"2
60,0
1 100
[H.
In 19 ngay
In kt => t =
-2
1,155.10 80
[A]"
NH.OCN
11.11. OC(NH2)2
Gidi:
E 1 1 -i
6,35.1Q"5 _ a(t)
E 130,5 kJ.mol
In a(t)
a)
-O
8,3141334 344
1,62.10
N
-6
E 1 1 -i
4,45.10 a(n)
99,5 kJ.mol
o(n)
In
-6
8,3141334 344
1,57.10 y
AH, 31 kJ.moT1.
1
E 31 kJ.mor ; AHn
b) AH. = E a(n)
a(t)
237
11.12. H202 + 2HI 2H20 + I2
Oe xac dinh bac rieng phan va bac cua phan ling ngUdi la lien hanh
Tlii nghiem 1: Tron 10,0 cm3 dung dich HI 0,50M vdi 10,0cm3 dung
80,0cm3 HgO va 50,0cm3 H2SO(, 1,0M. Bac phan ufng xac dinh diWc
cung b&ng 1, nhifng toe do phan ling gap hai lan so vdi thi nghiem 1.
a) Xac dinh bac rieng phan va bac chung cua phan dng.
Cluing minh r^ng, cd che hai giai doan nay phu hdp vdi phifdng trinh
Giai
a) v = k [HA]m[Hl]n
O ca hai thi nghiem [HI] » [H202], nen [HI] difdc coi la h^ng so'.
Tu! do:
HI tang gap doi, dSn den toe do phan dng tang gap doi. Vay bac doi
v = k [H202] [HI]
b) Trong hai giai doan cua phan ting, giai doan dau quyet dinh toe
do phan ting la phu hdp vdi phildng trinh dong hoc cua phan ufng.
1
11.13. Cho a mol.L H2 tac dung vdi a mol.L"112 xay ra phan ling sau:
vt = kt[Ii2],n[I2]n
OjOBOmol.L"1.
.38
Toe do ban dau ciia phan ufng la OjO.lO^moLI/^ph"1.
b) Tmh hlng so' toe do cua phan ling nghich kn, biet rang v,, = kn[HI]".
» f *
^ ^[H2r[i2r
-i
m0l L
- = ' P'1 ' = molW2 = (mol.I/'Xmol.L-1)
k L.mol ph
9,0.10
~ = 0,050M
b)
3,6.10
H + 2H1
A,
in 2x = 0,060M
0,05-x 0,05-x
Nong do bang:
K -(0'06)a-fio
l
' (0,02)2 '
_ kt 3,6.10 ^ _ -1 -1
4,0.10"3L.mol l
.ph
Kc =
9,0
k
" Kc
-I
c) v = v — vn =3,6.10"2(0,030)2-4,0.10-:J(0,040)2=2,6.10"5mol.Lr,.ph
Tron NO v6i O., theo cac nong do khac nhau 6 250C, ngUcli ta da xac
• " .
v0,mol.L '.e
ENOJo, M [OJo, M
Thi nghiem
A
1,21.10-' I.IS.IO"8
1,16.10"'
1
'2,41.10-' 2,28.lO"8
1,15.10''
2
2,42.10-' 9,19.10-8
4 2,31.10"'
1
i
239
--a
a) Xac dinh b^c rieng ph^n dol v6i NO va O2.
D.S. a) v = k [NOJ^OJ
b) k = 7,13.103L2.mor2<s-1
Bang thiJc nghie-m da xac dinh diidc phvfdng trinh dong hoc nhd sau:
v = k [N0]2[C12]
a) Chxing minh ring cd ch^' phan dng nhuf sau phu hdp vdi phUdng
b) Phan tut so cua m5i qua trinh cd ban tren bang bao nhieu?
b) Phan tut so' cua mSi qua trinh cd ban (1) (2) dlu
bang hai.
d l,0oCJ hlng so' toe do kj = ^b.lO^"1. Nang lufdng boat hoa bang
Xac dinh nang liidng hoat hoa blng do thi. Rut ra h§ so nhiet dp cua
phan utng d 30oC, d6ng thdi thdi gian nuta phan utng 3 30oC.
11.18. Phan utng hoa hoc l^m suta chua c6 nSng lupng hoat hoa blng
43,05 kJ.mol"1. Hay so sanh toe d6 cua phan ting nay 3 30,0oC vk 5,0oC.
240
11.19* Phan ling phan huy H2O2 c6 Ea = 75,312 kJ.mor1. Khi co mat
chat xuc tac men trong vet thUdng, E'a = 8,368 kJ.mol"1. Hoi S
20,0oC, khi co mat chat xtic tac men, toe do phan fing tang len bao
11.20. Phan dng N2O5 —> N2O4 + -^02bac mot. (3 450C do thi ln[N205]
cua NjOs-
11.21. Chu ky ban ra cua dong vi "C la 5,73.103 nam. Xac dinh nien dai
cua mot xac Udp c6 do phong xa M 2,50 nguyen tvt phan ra trong
1,0 phut, ti'nh cho l,0g cacbon. Cac vat song co do phdng xa la
15,3 nguyen tii phan ra trong 1,0 phiit, tinh cho l,0g cacbon.
11.22. Xac dinh nien dai cua co vat blng C-14 chi gidi han cho co vat
khong lau qua 5,0.104 nam. Sau thcii gian do C-14 con lai trong cd vat
la bao nhieu phan tram? Chu ky ban ra cua C-14 la 5,73.103 nam.
D.S. 0,24%
Bit ddu chi co azometan vdi Po = 160,0 mmHg. Sau 100,0 giay ap
Theo doi tdc do phan dng nay bang each dinh phan dung dich H202
0 10
Thdi gian (ph): '0 20
'0 30
'0
The tich dung dich KMnOi da dung (mL) 22,8 13,8 8,25 5,00
11.25. Mot binh chfla hon hdp hai cha't A va B deu phan huy bac mot.
Chu k£ ban huy cua A la 50,0 phut, cua B la 18,0 phut. Neu ndng d6
♦
• S
241
rr
cua A va B luc d£u bang nhau thi can bao lau de nong do cua A
11.26. Chi la san ph^m cuSi cung cua sU phan huy ph6ng xa U-238.
gan dung tuoi cua mSu da do, tw cua U-238 la 4,51.10® nSm.
-i
1
Mu = 238 g.mol" ; MPb = 206 g.mol
r + cio 10" + ci
v,kM[E2J
(a)
[on-]
Chufng minh ring ccf che sau tuan theo phUdng trinh dong hoc cua
phan dng:
[HCIO] rut ra ti* can blng (1). Hlng so' k trong (a) la k = k'Kc, trong
Kc
28
1,0 lit. Sau 2,00.102 phut thi 3/5 este da bi thuy phan.
b) t 1,3.104 phut
1/2
Phan ting la bac mot doi v6i H2 va bac mot doi vdi I2. 6 thdi diem
t = 0 thi [H2] = [I2] = 0,250M. Sau 20,0 giay [I21 = 0,240M. Tlnh h^ng
so toe do k.
H2(k) + I2(k)
242
16. BT Hoa hoc dai ciiong - B
Phan ling la b^c hai, Xutft phat ttf nong do ban dSu cua HI la
c) Svl dung cac sd' lieu b hai phfin a) va b), hay tinh nong do cua H2,
B.S. a) k = 8>33.10-3L.mor1.s"1
b) k'= l,50.10"lL.mor1.s"1
a) Hoi c£n bao nhieu thdi gian de 90,0% CH3COOH ban dau phan
b) Tinh kho'i lifdng CH4 va xeten tao thanh tit 100,Og CHjCOOH.
B.S. a) 0,288s
a) Viet phUdng tnnh tinh toe do cho phan Ctng thuan va nghich.
b) NSu de n mol C02 tren mat nddc, sau 23,0 giay thi mot ml a khi
C02 hoa tan. Tinh hang so toe do k cua phan ilng thuan.
c) Hang so toe do k' cua phan dng nghich la 20,0s-1. Tinh hang so
c) Kc = 1,51.lO"3.
6 nhiet d6 va the tich khong doi, ap sua't rieng phln cua COCl2 do
# •
243
Thi nghiem 1: Ap suat ban d^u PC1 = 400,0 mmHg; PCo = 4,0 mmHg.
Thi nghiem 2: Ap suat ban dau P 1600,0 mmHg; Pco = 4,0 mmHg.
CL
244
Chtftfng12
ox + ne kh
Mot cM't oxi hoa (ox) khi nhan electron chuyen thanh chat khrt (kh)
NgUdc lai mot chat kh^ khi nhUdng electron chuyln thanh cha't oxi hoa.
j Dung djch
B Catot
Anot ©
Cu
Zn
Dung djch
Dung djch
CUSO4
ZnSCh
Zn nhung trong dung dich chtfa cac ion Zn2+ goi la dien c\ic kem. Cu
ihung trong dung dich chda cac ion Cu2+ goi la dien ciic dong.
khil sau:
2+
Zn2+ + Cu
Zn + Cu
Tuy nhien, sil oxi hoa Zn va sU kbit Cu' xay ra 6 hai vi tri khac nhau.
Cac electron chuyen tii dien cUc kem sang dien cUc dong nh3 vao
245
Trong mot he dien hoa bat ky (pin, acquy, dien phan), ngUdi ta quy
ufdc, ndi xay ra sU oxi hoa goi la anot, ndi xay ra sut kh\i goi la catot.
Trong pin dien hoa, cac electron chuyen tit anot sang catot nhd day
dSn dien, con chieu dong dien diidc quy ii6c ngUdc vdi dong electron.
Vat lieu dien ctfc 1 | dd dien cUc 1 11 dd dien ciic 2 1 Vat lieu dien c\ic 2
Zn I Zn2+ 11 Cu2+ I Cu
Dien cefc kim loai gom mot kim loai nhung trong dung dich muoi
cua no. I
GiiJa kim loai va dung dich xuat hien mot hieu so dien the. Gia tri
ciia hieu so dien the nay phu thuoc vao ban chat kim loai, ban chat dung
moi (trong tai lieu nay chi xet dung moi nUdc), nong do ion kim loai
trong dung dich va nhiet do. Gia tri nay khong thd xac dinh dUdc. nen
phai quy cfdc Itfy mot dien cxic lam chuan va gan cho no mot gia tri the
dien ede de so sanh vdi cac di^n ciic khac. Di§n cilc dUdc chon la dien ede
chuan hidro.
Dien ede kim loai va dien ede hidro goi la cac di$n ede loai mot.
Dien ede chu^n hidro gom mot thanh platin, phu muoi platin, nhung
trong dung dich axit co pH = 0, co khi hidro d ap suat l,0atm 16i qua.
V^y dien ede nay lam viec vdi cap oxi hoa - khii H+/H2. The cua dien
ede chuan hidro dddc quy ddc bang 0V d moi nhiet dp:
Gia tri nay goi la the dien ede chuan hidro hoac the kh^ chu£n cua
Dien ede calomen 1^. di^n ede l^m viec vdi c^p oxi hoa — khi
Hg.CVHg:
246
:x
Hai dien cdc loai hai khac cung hay dUdc dung la dien cilc bac
Dien cue gom kim loai trd nhung trong dung djch chOra mot cap oxi
hoa - khdr
Kim loai trd thddng dung cho loai dien cdc nay la platin. Vi du, kim
loai platin nhung trong dung dich chda cap oxi hoa - khvi Fe,!+/Fe2 .
Cac dien cdc kieu nay la cac dien cdc loai ha.
The cua loai dien cdc loai ha phu thuoc vao ban chat kim loai lam
dien cdc, ban cha't cila cap oxi hoa - khd, ty le n6ng do giQa dang oxi hoa
Mot dien cdc d dieu kien chuan khi nong do (chinh xac la boat do)
cua m6i cau td tham gia phan dng dien cdc bang l,Omol.L V Neu la chat
khi thi ap su&'t (chinh xac la boat ap) rieng phan cua moi ca'u td tham
gia phan dng dien cdc la l.Oatm. Neu la chat ran phai d dang tinh the
nguyen cha't d dddi ap sua't l.Oatm. Neu la cha't long phai Ih nguyen
De co the so sanh difdc the dien ciic cua cac loai dien chc khac nhau,
ngoai viec quy dinh dieu kien chu^n cua cac loai di$n ciic, con phai quy
Ngddi ta quy d6c chieu cua cac phan dng di$n cdc la chieu cua qua
trinh khd:
ox + ne ^ kh
kh ^ ox + ne
thi da'u cua the' dien cdc phai do'i (gia tri tuyet do'i bdng nhau).
Chinh dda vao sd quy d6c nay, ma the' dien cdc cung c6 ten la
the khvi. Tuy nhien trong mot so tai lieu, ngdcli ta cung goi la the oxi
hoa - khd.
247
Vi the dien ctfc phu thuoc vao nhiet do, nen sxi so sanh the dien cUc
cua cac dien ctic khac nhau phai S cung nhi§t do.
The dien ciic chuan d 25°C cua nhieu dien cdc da ditdc xac dinh
• %
" •
De xac dinh the dien ede chuan cua mot dien ede nao do, ngdcli ta
thiet lap mot pin gom dien ede chuan can xac dinh the va dien ede
chuan hidro, roi do hieu so dien the Idn nhat gida hai dien cdc.
Hieu so dien the Idn nhat do dddc la the dien cdc chuan cua dien cdc
can xac dinh, vi the dien cdc chuan hidro ddOc quy ddc bang OV. The
The dien cdc chuan xac dinh dddc se co gia tri dddng, neu dien cdc
can do the la dien cdc dddng (catot) cua pin so vdi dien cdc chuan hidro. i
Ngddc bu neu dien cdc can xac dinh the la dien cdc am (anot) so vdi dien
Vi du, cac gia tri the dien cdc chuan sau dddc xac dinh d 250C: '
E°(Cu2+/Cu) = +0,337V
E°(Zn24yZn) = -0,763V
Di^n cdc chuan hidro thdc te khong ton tai, nen ngddi ta phai dung
mot dien cdc so sanh khac la dien cdc loai hai, chdng han dien cdc i
calomen. The dien cdc chuan cua dien cdc calomen d 250C la
E0(Hg2Cl2/Hg) =+0,268V. !
Dien cdc calomen trong dung dich bao hoa KC1 co E(Hg2CVHg) = + 0,244V. !
Gia tri the' khd chu^n cua mot cap oxi hoa - khd cang Idn (tri so' dai
so) thi dang oxi hoa (ox) co tinh oxi hoa cang manh va dang khd (kh) co
^ Sijfc di^n dong cua pin S la gia tri (tri so tuyet doi) cua hieu so' dien
^=Ew-E(_)>0 (12.1)
248
Neu pin diftfc cau tao bcfi hai dien cUc chu^Ln thi
Cac yell to anh hUdng den the khur. Cong thufc Nernst
a ox + ne ^ b kh
Tjrp |QX|
nF [kh]
[ox] va [kh] - nong do mol.L"1 cua cac dang oxi hoa va dang kh\k,
n [kh]
Mot so vi du ci 250C:
Cu2+ + 2e ^ Cu
0,059,
2H+ + 2e ^ H2(k)
0 059 r^i
^ Ph.,
Do'i vdi cha't khi, dung ap suat (atm) thay cho nong do mol.L"1.
0 059 rMn04l.[H+]
Nude la dung moi, khong co mat trong cong thdc tinh. Ve trai co 8H+
tham gia phan dng dien ede, nen phai cd mat trong cong thdc Nernst.
249
HgXWtt) + 2e 2Hg(^) + 2Cl
n n^q i
2
[c'i
Hg^C^tt) va Hg( O la nhufng pha ngiing tu, nen khong co mat trong
Sn4+ + 2e Sn2+
2+
Sn
AG = -nFAE (12.5)
n - so electron trao doi gi(3a chat oxi hoa va chat khii trong phan dng;
F = 96,5.103 C.mol"1;
oxi hoa — khil co dang oxi hoa (oX|) b ve trai phUdng trinh phan Ctog, con
E(ox2/kh2) la the' khii cua cap oxi hoa — khii co dang khu[ (kh2) b ve trai
cua phufdng trinh phan dng, nghla la rfng vdi phiidng trinh phan dng
sau:
TO bieu thiic (12.5) ta thay ngay rang, chi can Efoxj/kh,) > ECox^h^
thi AG < 0 va ngifdc lai, con khi E(ox,/kh1) = E(oxJkhJ thi phan ting b
Khi phan ting d dieu kien chuan (nong do cac cau tii trong dung dich
tham gia phan ting, ke ca san ph^m deu bang l,0mol.L"\ neu 1^1 chat
khi thi ap suat rieng phan la l?0atm), thi chieu phan ting dUdc xac dinh
AG0 = -nFAE0
(12.6)
E0(ox1/khj) - E0(ox2/kh2)
250
Vi du, xet phan ling sau 6 250C:
a) Tinh AG" cua phan dng. Hoi d dieu kien chuan phan dng xay ra
298
A*
Tinh AG'^s ciia phan dng (2). Suy ra chieu phan dng (2).
c) Mot dung dich chda hon hop cac chat sau: Fe(N03)3 0,10M;
Fe(NO;i)2 0,010M; AgN03 0,010M va Ag kim loai da. Hoi chieu phan Cfng
Gidi:
Hang so can bang cua phan ting oxi hoa — khuf trong dung dich
RT
nAE0 = In K
A , Tr nAE0
(12.7)
026,C; lgK = MM
251
r
Vi du, tmh hdng so' can bang cua phan vtng (1) cl 250C
1(0,7991 - 0,771) _ 48
0,059
K = 3,0,
_ 1(0,771-0,7991)
= -0,48
0,059
K* = 0,33.
vi hai phan flng (1) va (2) diidc viet nglide chieu nhau.
E°(Fe27Fe) = -0,44V.
AG
Fe3+ + 3e Fe
AG^ AG"
Fe2+ + 2e
E0(Fe3+/Fe) 0,036V.
E°(Mn02/Mn2+) = +l,23V:
AG
2+
Mn04 Mn
AG? AG^
MnO
AG0=AG? + AG
-5 x 1,51 3 E° - 2 x 1,23
Ej (MnO^/MnOa) = +1,70V.
252
Tinh E°(AgCl/Ag), biet E0(Ag7Ag) = +0,7991V va K,(AgCl) = l.b.lO .
AG"
AgCl Ag
AG? AG?
1 2
^Ag^Cr
9d,5.1U
E0(AgCl/Ag) = +0,220V.
AG0
Cu2+ Cu
/ AG
AG? _ / AG3
Cu
I ^
AG0
AG
AG?
AG?
P 1^
E°([Fe(rN)6]37[Fe(CN)6r) = 0,358V.
253
i '■•■"Tt
i
Tinh the khuf cua cap H+/H2 o» pH = 7,0, pH = 14,0 va PH = 1,0atm
2H+ + 2e HM
ir/ii.
2 P,.,
-0,413 V
0,413V la the khii cua cap H+/H2 cua nadc nguyen chat, nen
J I A'. .
thitclng viet:
6 pH = 14,0:
0,826V
Gia tri 0,826V la the khil cua H+/H2 trong moi triidng ki^m vdi
[OH ] — 1,0M. Day la nong do chu^n cua ion OH~, nen gia tri nay goi la
the khxi chuan cua cap H20/H2 trong moi triidng kiem:
Thong thifdng khong co ghi chu gi, thi the khuf chuan dufOc ghi trong
Neu bien doi nong do H+, thi gia tri the dien ciic bien doi. Gia thiet,
neu nong do H+ la 0,50mol.L"1, cac nong khac gid nhd S dieu kien chuan,
ta co:
Acquy
Acquy la dung cu bien hoa nang thanh dien nang giohg pin, nhtog
khac pin a cho, sau khi phong dien, no co the difcfc tich dien lai nhd
V * • •
(acquy kiem).
254
i
J
I
Acquy chi
Acquy chi gom cUc am (anot) la chi xop, cUc dudng (catot) la chi
dioxit. Hal ciic dufdc nhung trong dung dich H2SO4 35-40%, vi d nong do
Phan ling phong dien va tich dien trong acquy chi nhd sau;
Chieu phan dng t\i trai sang phai la chieu phong dien. Chieu ngiidc
lai la chieu tich dien. Stic dien dong cua acquy chi khoang 2,0V.
De tich dien cho acquy, ngiidi ta noi ciic diidng v6i ciic diidng va cxic
Acquy cadlmi-niken
hidrat Ni203.H20 hoac NiOOH la catot. Dung dich chat dien ly la KOH
Phan dng phong dien va tich dien cua acquy cadimi-niken nhxi sau:
phong dien
tich dien
Sy dien phan
Sy dien phan la qua trinh oxi hoa - khii xay ra & be mat cac dien
c\ic khi cho dong dien mot chieu di qua hdp chat nong chay hoac dung
Khi dien phan cac chat trong dung dich nddc, cac cation cua ch£t
dien ly va cac cation H+ cua H20 co sd canh tranh nhau de phong dien 6
catot (dien ciic am), con d anot (dien ciic diidng) co sii canh tranh gitia
cac anion cua chat dien ly va cac anion OH cua H2O, neu anot lam bang
vat lieu kim loai, con co sil canh tranh cua vkt lieu lam anot.
7
• » • •
Qua trinh nao se xay ra 5 cac dien cv(c, triidc het phu thuoc vao gia
tri the khd cua cac cap oxi hoa - khh. Dieu do c6 nghia la dang oxi hoa
ciia cap oxi hoa - khd nao co the khii Idn nhat se hi khd a catot va
dang khii cua cap oxi hoa - khd nao co the khii nho nhat se hi oxi hoa 6
255
anot. Nhang do khong phai la yeu to duy nhat anh hiidng den qua
trinh hoa hoc xay ra d cac dien cilc khi dien phan. Vat lieu lam dien
cue, be mat dien cUc, mat do dong dien, thanh pMn dung dich, nhiet
dp cung la nhiing ygu to" quan trong anh hudng den qua trinh tao ra
Do tinh phiic tap cua van de dien phan, nen el day chi dita ra mot so
nhan xet dinh tinh diia vao cac so lieu thnc nghiem.
Qua trinh xay ra 6 catot khi dien phan trong dung djch
Xet hai qua trinh canh tranh nhau de ph6ng dien giQa cac ion kim
loai de tao thanh kim loai va cac ion H+ cua H20 de tao thanh khi Ha;
EflVTVM) Idn hdn nhieu so vdi -0,413V thi xay ra qua trinh (a).
E°(M"7M) > E0(Sn27Sn) = -0,136V. Ngitdc lai, neu E0(Mn7M) nho hdn
nhieu so vdi -0,413V thi xay ra qua trinh (b). Do la tritdng hdp cua
Nhiing kim loai co E0(Mn7M) gan vdi gia tri -0,413V, thi tuy vao
nong do dung dich va dieu kien dien phan ma kim loai M hay H2 thoat
Qua trinh xay ra d anot trd khi dien phan trong dung djch
Khi dien phan, d anot sU oxi hoa cac anion xay ra dl nha't la cac
anion khong chcta oxi (trd F"), nhu I", Bri, CF, sau do den cac anion
OH . Cac anion chda oxx la cac gdc axit rat khd hi oxi hoa.
Neu trong moi tnidng kiem, ma xay ra sii oxi hoa cac anion OH" thi:
40H- 02 + 4e + 2H20
Qua trinh xay ra d anot hoat dong khi dien phan trong dung djch
Anot hoat dong thiidng dildc 1dm bang vat lieu kim loai. Trong
tnidng hdp nay khi dien phan cd ba qua trinh canh tranh nhau. Do Id
256
sil oxi hoa vat lieu kim loai, sU oxi hoa HUO. svi oxi hoa anion cua chat
dien ly.
Neu kim loai co the khii nho hdn hai he dien hoa kia thx quan sat
M -> Mn+ + ne
Trong trUdng hdp ngvfdc lai se xay ra giong nhii 6 anot trcf.
m = ^ (12.8)
nF
m - khoi kfdng (g) chartTToat ra 5 anot hoac catot khi dien phan;
A - khoi liidng mol nguyen tti (g.mol"1) cua chat thoat ra cf anot hoac
6 catot;
n - gia tri tuyet doi so' oxi hoa cua ion hi khct dien tlch 6 dien c\ic
khao sat;
Hieu so dien the toi thieu cua dong dien mot chieu giSa hai dign cxic
# •
khi tien hanh dien phan de sii dien phan bat dau xay ra goi la the phan
huy.
Ve ly thuyet, the phan huy cua mot chat nao d6 trong dung dich
bang stic dien dong cua pin tao bdi cac chat thoat ra 6 cac dien cUc khi
dien phan.
*
Tuy nhien trong nhieu tracing hdp the phan huy Idn hdn gia tri dadc
tinh theo ly thuyet. Phan vadt troi dong gop vao the phan huy ly thuyet
Qua the
Qua the = The phan huy thUc te - The phan huy ly thuyet.
Qua the phu thudc rat nhieu ye'u to, nha ban cha't cua ion bi phong
dien, ban cha't dung moi, ban cha't vat lieu lam dien cUc, be mat dien
cUc, mat do dong dien, thanh ph^n dung dich, trang thai cac cha't thoat
257
17, BT Hoa hoc dal cUOng - A
* ♦
8AI TAP
P
Cau muoi noi hai dien cue la dung dich KC1 bao hoa. 6 25°C co;
a) Vi6t phuong trinh phan flng xay ra khi pin boat dong.
b) Chi ro catot, anot cua pin va chieu di chuyen cac electron, cac ion
c) Tinh sufc dien dong cua pin (bo qua cac phan vtng phu).
Gidi:
b) Anot la dien cttc Mg, catot la dien cute Ag. Cac electron chuyen tut
Trong dung dich, cac anion chuyen ve anot, cac cation chuyen ve catot.
c) ^ 0,740-(-2,43) = +3,17V.
12.2. Co mot pin n^ng do d 250C nhK sau (pH = 0 d ca hai dien cytc):
c) Viet cac qua trinh hoa hoc xay ra d cac dien ciic va phan xfcig hoa
d) Tmh nong do Cu2+ d cac dien die khi pin ngiing hoat d6ng va the
Gidi:
a) E(Cu27Cu) = E0 + lg[Cu2+]
Vi [Cu2+] 3 ben phai 16n hdn 3 ben trai cua sd do pin, nen E(Cu27Cu)
t ben phai 13n hdn so v3i 3 ben trai. V&y catot 3 phia ben phai, con
258
2 0,010
JK
2+ 2+
Cu + Cu Cu + Cu
0,100-x 0,010+x
[Cu2+1 = 0,055M
0 0^9
Moi trUdng kha axit nen co the bo qua sU dien ly cua H2O:
+ H,0 NH + H,0+
NHt
Td do:
= (7,318.10-)' = 5410-,.
0,10
12.4. Tinh E0(Zn27Zn) d 250C dba vao cac so lieu dbdi day:
0 0 -152,84
0
AH^ftkJ.mor1)
259
Giai:
AH°98=-152,84 kJ
aS
298= -107,53 + 130,7 - 41,6 = -18,43 J.K-1
12.5. a) Tinh the cua dien ciic platin nhung trong dung dich A chda hon
■ •
b) Mot lit dung dich A el tren, neu chiia them KI 0,40M, thi khi phan
fing d trang thai can bang nong do cac ion Fe3+, Fe2+, F va IF la bao
Tinh the can bfing cua dien ctfc so vdi dien cUc calomen bao hoa.
Gidl
0 • 10
0,966V la gia tri so vdi the cua dien cUc chuan hidro.
b) 2Fe3+ + 31"
2Fe2t + 1"
=> K= 9,25.107.
Vi K rat Idn, I da, nen co the coi phan ting gin hoan toan, nghla la
2x = 0,20, [Fe3+]-8 = 0:
=
e2(0 10)3 ^ g =
[Fe J = 2
,1.10"'M.
-4
0,20
260
n
12.6. Tron 100,0 mL dung dich AgNOa 5,0.10"2M vdi 100,0 mL dung dich
a) Tmh the cua dien cUc Ag nhung trong dung dich A, biet rlmg tich
b) Them vao dung dich A 100,0 mL dung dich Na2S203 0,20M. Ket
tua AgCl tan hoan toiln tao thanh ion phiic [Ag^Oa^]3" va the
dien cxic do ditoc la 0,20V. Tinh hing so tao thanh tong hdp jla cua
ion phdc.
Gidi:
cr AgCl
a) Ag+
-3 -2
5,0.10 1,0.10
So' mol ban dau
1,0.10~2 - x
So' mol luc can bang: 5,0.10"3 - x
Vi Ks(AgCl) rat be, nen co the coi phan ting gin hoan toan va
-3
1,0.1Q-2-5,0.10
= 2,5.1Cr2M
[Cl-] =
0,200
[Ag+] = 2
'5'1" 1 =1.Q.10"M
1 eJ
2,5.10
-8
0,33V.
E(Ag+/Ag) = +0,80 + 0,059 Ig 1,0.10
"M
[Agl
b) 0,20 = +0,80 + 0,059 Ig [Ag+]
Nong do Ag+ tu do con lai sau khi tao phufc la rat nho, nen co the coi
hau nhii toan bo ion Ag+ nlm trong ion phflc, nghia la trong dung
3-
Tii
5,0.10'
3
= 1,67.10"2M
[Ag(Si203)2] " =
0,300
So ion S203" n&m trong ion phdc gap doi so ion Ag+;
TO d6:
261
[S20n = — = 3,33.10-2M
Mr 0,300
i.eT.io2
10
P, = = 7,4.10 .
2 " e.TT.lO-'HS^S.lO"2)2
12.7. Mot dung dich 5 pH = 0 chiia cac chat sau: CuS04 0,50M;
c) Tinh ty le fFe3+] : [Fe2+] de phan vfng b^t d^u doi chieu, neu giii
Gidi:
O 9^
0,025
0 n^q
7
b) IgK = ' = 14,576 =>K = ^aiO".
0,059
•? O s
[Fe3*] rFe3+1 N
Fe Fe
Eo(02/H20) = +1,23V
a) Tai sao dung dich muoi Sn2+ khong bao quan dude lau trong
khong khl (P0 trong khong khi la 0,20atm) ngay 3 nhiet do thiidng.
Si
b) Ngtfdi ta thiidng cho vao dung dich muoi Sn2+ mot It hat Sn kim
262
Gidi:
a) AG
4+
Sn
Sn
AG
AG?
2+
Sn
AG0 = AG? + AG
2HoO
Oo + 4e + 4H+
ft
ECO^HaO) = +1,22V
E(0,/H20) > E0(Sn4+/Sn2+), nen Sn2+ bi oxi khong khl oxi hoa thanh Sn*".
b) E°(Sn4+/Sn2+) > E0(Sn2+/Sn), nen khi co mat Sn, cac ion Sn4+ se bi
2+
2Sn
Sn4+ + Sn
12.9. Mot dung dich chvfa CuS04 0,10M; NaCl 0,20M; CuCl dif va Cu dxi
2 CuCl (tt)
Cu + Cu2+ + 2C1
+0.15V va
7 0 2+ +
Tich so" tan cua CuCl la 1,0.10" ; E (Cu /Cu )
E0(Cu+/Cu) = +0,52V.
Tinh hang so can bang cua phan flng tren va nong do cac ion Cu2+,
Gidi:
AG
2CuCl
Cu + Cu2+ + 2C1
AGS
AG?
2Cu+ + 2C1
AG" = AG? + AG
^>K = KvK2
1(0,15-0,52) -7
0,059
263
K2 = = 1,0.10
-7 \2
K (1,0.10
K= Ki . = 5,35.10
Hang so' can bang K cua phan v£ng rat 16n5 nen phan ufng gan nhu
2+
Cu + Gu + 2cr 2CuCl
5,35.107
5,35.107 =
4(0,10-x)
12»10. Sue khx CI2 (Pcl l,0atm) vao niidc cl 250C xay ra phan dng sau
E0(Cl2.aq/Cr) = +1,40V.
b) Tinh hang so can bang cua phan ting (a), nong do HCIO, Cl" va
Cl2(k) + aq
CI2. aq
Gidi:
a)
AG
HCIO
Cl
AG?
/ AG?
Cl2(k)
E0(HC10/Cl2,k) = +1,62V
1,36-1,62
b) IgK = = -4,41
0,059
K = 3,92.10"5:
264
2^
HC10 + H+ + C1
-2
M
3,92.10" 5
= X = [HC10] = [H+] = [cr] = 3>4.10
pH = 1,47
c) AG0
Cla-aq
Cl2(k) + aq
AGf^-
2C1 + aq
o"p
ln[Cl2.aq] = —(1,36-1,40)
Ki
[Cl2.aq] = 0,044M.
-27,02kJ
+ Sn2+ + H2(k); AG
Sn + 2H ^ 298
= -65,62 kJ
2+ Cu + 2H+ ; AG 298
Cu + H2(k)
2+
Sn2* + Cu
Sn + Cu
• 9 •
2(0,34 + 0,14)
16,27
lgK =
b)
0,059
K = 1,87.1016.
12.12. Viet phhdng trinh phan tog xay ra khi tron 25,0 mL dung dich
060M
pH = 0, biet rang:
265
Gidi:
a) Nong do cac ion ban dau sau khi tron dUdc tinh b^ng cong thtfc
V,
a = c
1
YN
Vi du:
9^
150
-2
2+ 10
-3
0,059, 10
g
Iorr = +0
'1795V-
Phan iing:
2+ 4-t
3+
2Fe + Sn 2Fe 2+
+ Sn
l6K=?<^_p)=21i02
b)
K = 1,04.1021.
a) Hoi chieu phan ling a dieu kien chuan va 250C. Tinh A G°9S
cua
. o *
a)
AG
3+
Au
Au
AGj
AG9
Au+
E°(Au / Au^) = —(3 x 1,50 -1,70) = +1,40V < E0(Au+/Au), nen phan
266
2(1,70-1,40)
b)
0,059
10
K= 1,48.10
c) AG
Au
AuCl
AG"
AGj
Au+ + C1
EQ(AuCyAu) = 0,58V.
12.14. Nhung mot day dong vao dung dich FeCls 0,100M d pH - 0. Tinh
nong do cac cation va the cua cac cap oxi hoa — kbil luc can b§.ng.
Gidi:
3+
Cu + 2Fe Cu + 2Fe
m77-0,34>- 8
g
0,059
3+ 2+
0,100-2x x 2x
0,050
0,050(0,100)
14
3,77.10 =
3+
[F
[Fe3+] = 1,15.10_9M
-9
1,15.10
0,30V.
E 0,77 4- 0,059 ig
cb
0,100
12.15. Can bao nhieu Faraday (F) dien lufdng de san xuat:
b) 1,50 lit clo d 750,0 mmHg va 20,0oC t\i NaCl nong chay
267
Gidi:
n = n
a) |^ o = ^o^84 -3,44.1Q~2mQL
0z
RT 0,082x298
3,44.10~2 x 4F = 0,14F
750,0x1,50 ,
2
760,0x0,082x293
2
6,2.10 x 2F = 0,12F
c) X 2F = 0,10F.
118,7
De khd l,0mol Sn2+ th^nh Sn can 2,0mol electron, moi mol electron
dng v6i mot dien Iifdng la 1,0F. V^y can 2,OF de kh^ l,0mol Sn2+
thanh Sn.
a) Hay cho biet dau la anot, catot cua pin va cho biet chieu di
♦J
b) ^ = 0,462V
12.17. Mot pin gom mot dien cUc hidro d dieu kien chuan va mot di§n
♦ « •
c\ic niken nhung trong dung dich Ni2+ 0,010M co sdc dien dong
0,309V ci 25°C. Tinh the khii chuan cua cap Ni2+/Ni d 250C, biet ring
B.S. -0,250V.
a) Tmh the khd cua cap AgVAg trong dung dich bao hoa Agl.
b) Bac co the day ditcfc hidro khoi dung dich HI 1,0M va dung dich
HI 1,0.10~2M khong?
268
MflWit
1
D.S. a) E(Ag+/Ag) = -i-0,327V
hidro.
E0(Fe3+/Fe2+) = +0,771V
a) Giai thi'ch tai sao dung dich muoi Fe2+ khong bao quan dUOc lau
trong khong khi'? P0i trong khong khi la 0,20atm. Coi dung dich bao
quan co pH = 1,0.
b) Trildc khi xac dinh nong do Fe2+, ngildi ta thdcfng cho vao dung
c) K = 1,0.1052.
12.20. Tron l&n ba dung dich sau; 25,0 mL Fe(N03)2 0,10M; 25,0mL
FeCNOsXj 1,0M; 50,0mL AgN03 0,60M. Cho them vao dung dich mot
b) 6 gia tri nao cua ty so' [Fe3+] ; [Fe2+] phan dng bat d^u do'i chieu,
c) Tinh hang so can bang cua phan ring thuan va nghich 6 250C.
[ Fe3+1
b
>H<o'92
c) K= 3,1; K* = 0,32.
269
r
0,066.
P
^ Cl,
Tinh hang so' can bang cua cac phan ling sau cl 250C
D.S. a) 2,65.10~3.
b) 4,02. HT1.
•>
a) Hoi co the dieu che dUdc dung dich chda cac ion Hg^ bang phan
b) Tinh h^ng so' can bling cua hai phan vfrig sau 3 250C:
50
2
b) Kj = 1,26.10" va K2 = 3,15.10
D.S. 1,6.10~10
Sdc dien dong bang 0,4058V, Tinh hang so'phan ly bazd cua CH3COO .
-10
D.S. 5,7.10
Eo(NC07CN") = -0,140V:
a) Hoi H202 co t\i phan huy trong dung dich khong? Viet phiidng
b) Co the dung H2O2 de khii doc xianua CN~ trong nUdc b^ng phan
270
t::
i'
I:
/
I.
*
>
1
H^CX 0,10M co the khd dUdc hoan toan GN" khong? Tinh nong do
CN' con lai trong nrfdc khi phan tfng ket thiic.
(Phong theo de thi Olympic hoa hoc sinh vien toan quoc Viet Nam
b) [CN"] = 1,8.10'67M.
12.26. De chuan do ham Iddng Cl2 trong nddc sinh hoat, ngddi ta co the
a) Tlnh AG0 va hang so' can btag K cua phan tog gito ChCk) va
E0(l3"/r) = +0J54V.
b) Khi trong ntoc co mat cac ion Cu2+, cac ion Cu2+ se can trd sU
d) Tinh htog so' can bang cua phan tog gito 2Cu2+ va 51 5 250C va
nong do cac ion khi phan tog 6 trang thai cto bang, biet rang nong
(De thi Olympic hoa hoc sinh vien toto quoc Viet Nam lan thd hai,
nam 2004).
ID T
12.27. De chuan do cac ion Fe2+ co the dung dung dich Ce4+ b nhiet do
250C:
271
2+ 4+ 3+
3+ 2+ 3
E°(Fe /Fe ) = +0,77V; E^Ce^/Ce ") = +1)61V.
^ a- £
14
D.S. a) K 1,73.10
b) 1,32.107
c) E 1,19V.
cb
a) Hoi chieu cua phan dng sau d dieu kien chuan va 6 250C:
nguyen
b) pH > 0,40.
a) Tinh Eo(HI0/I2>tt)
b) Tinh hang so' can bang cua phan dng (a), nong do HOI, I" va pH
I2(tt) + aq la-aq
D.S. a) 1,45V.
-16
b)K= 2,55.10
-1
c) 9,0.10 ^mol.L"1.
b) Tinh hang so' can b&ng cua phan ting sau d 250C:
272
rrw-,. '-V
D.S. a) E0(Zn27Zn) = -0,76V
E°(Ag7Ag) = +0,80V
52
b)K= 7,6.10
2+
2Cu+ Cu(tt) + Cu
K,(CuI) = 1,0.10-12;
c) Tinh E0(CuI/Cu).
b) K = 1,3.106
c) E0(CuI/Cu) = -0,19V.
1 Ag
(K-
c) Vi§'t cac qua trinh hoa hoc xay ra b cac dien ciic va phan ting xay
Anot
b) ^ = 0,84V
Agl + e
c) Anot (-): Ag +1
Agl
Ag +
Ag +
Ag+ +
(-)
(+)
(-)
(+)
b) Neu dung dich A co them CuSO. 0,20M va I2 0.10M thi phan ting
2CuI(tt) +1
2CU2+ + 41
b) Chieu thu&n.
a) Viet phiidng trinh phan ling xay ra khi tron 50,0 mL dung dich
b) K = 6,3.107
c) AG 84,9 kJ.
298
a) Tinh E0 cua cap K" / F, biet rang trong dung dich phan tog sau
rn-
L + nl
2+ii
b) n = 1.
12.36. a) Dung dich axit chtia Fe2+ 0,10M bi oxi khong khi oxi hoa
Khi can blng dUdc thiSt lap [H+] = 0,10M va P0 = 0,20atm. Hoi co
+
b) Dung dich chda Fe 0,10M d trong binh kin, khong tiep xuc v6i
khong khi, (5 day binh chto bot Fe dii. Tinh nong do Fe3+ 5 trang
D.S. a) 2,4.10~5%
b) IjB.lO^mol.L"1.
7. Nhieu nSm ngiidi ta khong r5 ion thuy ngan (I) ton tai trong
dung dich difdi dang HgJJ+ vdi gia tri n b&ng bao nhieu, Dl xac dinh
Dung dich A chda 0,263g Hg(I) nitrat trong 1,0 lit. Dung dich B
274
18. BT Hoa hoc dal ci/dng - B
chCia 2,630g Hg(I) nitrat trong 1,0 lit. SKc dien dong do dUdc
12.38. Vang trong tU nhien thifdng lim trong cac loai da. De thu hoi
vang, ngu'di ta nghien vun da, roi cho tac dung vdi dung dich NaCN
co mat oxi khong khi (sue khong khx vao h6n hdp phan flng), Oxi se
oxl hoa vang thanh Au(CN)-. Sau do, ngvWi ta dung bot kem d^y
a) Giai thich tai sao vang phan flng dUOc vdi oxi khong khi (ap suat
ciia oxi trong khong khi la 0,20atm) trong dung dich CN" co gia tri
c) Hoi nong CN'd trang thai can blng phai la bao nhieu de 99,0%
c) [CN"] = 2,6.10"19mol.L k
12.39. a) Lie hot Cu trong dung dich CuSO, 1,0.10"3M d 25°C, Tinh ndng
\ [Cu2+]
L J
275
b) Tlnh E° cua {Cu(NH3)2]+/Cu} bi^t r^ng hang so tao thanh tong
E® =+0,52V; E°=+0,16V
b) E04 = -0,13V
12.40. xac dinh so" phoi tuf n hang so' tao thanh tong hdp pn cua ion
b) Ci = 1,0M; C2 = 0 thi sdc dien dong la 420,0 mV. Tmh pn cua ion phdc.
D.S. a) n = 2
b) p2 = 1,3.107.
12.41. a) Can bang sau xay ra trong dung dich mfdc b 250C:
p) M6t dung dich chtia CuS04 0,10M va Cu du. Tlnh nong do Cu+ luc
can bang.
b) Tlnh hang so can bang cua cac phan ting sau b 250C:
c) Hoi hang so' phan ly tong hdp pj1 cua ion phtic [CuCNHg^ trong
dung dich phai nhd hdn gia tri n^o, bi^'t ring 0,10mol CuCl(tt) ho^
tan hoan toan dUdc trong dung dich NH3 0,20m. Hay tlnh gia tri do.
d) p^1 cua ion phtic [AgtNHgJJ4^ Ik 5,8.10"8. Hoi dung dich NH3
276
Cac so' lieu sau 3 250C:
"14
4,0.10
c) P;1
12.42. De san xuat mot ttfn nhom, ngildi ta di§n phan boxit chxia 50,0%
AI2O3. Tinh liidng boxit va thdi gian tien h^nh dien pban v6i ciidng
12.43. Khi dien phan dung dich AgNOg thi sau mot thdi gian thu dUdc
a) Viet phan dng xay ra 6 cac dien ciic khi dien phan vdi anot trd.
b) 599C.
12.44. Can thdi gian \k bao nhieu de' ma dUdc mot Wp crom tii dung dich
CraCSOJa day l,0.10"2mm len m6t vat dien tich 0,250m2 bang dien
phan vdi dong dien 25,OA. biet ring kho'i lUdng the' tich cua crom la
7,19 g.cnT3?
277
PHU LUC I
1. Neii can co do chinh xac 0,lmg thi ket qua can phai diicfc ghi den chQ
so' chi phan mUdi cua miligam, Vi du, khi can dUdc l)324g, phai ghi
2. Trong mot so', nhQng chijt so' khac chut so' khong deu co nghia. Vi du,
3. Chut so' khong la co nghia neu no nam giuta hai chi5 so khac chut so'
khong hay nam ben phai chiJ so' khac chut so' khong. Chd so' khong la
khong co nghia khi no n^m ben trai chut so khac chut so' khong. Vi du:
0,00502: ba chut so' co nghia la 5, 0 va 2, gia tri cua no nlim giuta cac so
4. Doi v6i nhutng so khong co dau phay tMp phan, cac chut so' khong 6
cuoi so co the la co nghia hoac khong co nghia, neu khong co chi din
cu the.
Vi du, 5000 co the co boh chut so co nghia, hoac ba chut so' co nghia,
hoac hai chut so' co nghia, hoac mot chut so'co nghia. Neu vie't:
5. Ket qua cua ph^p cong hoac truf khong the co nhieu so' thap phan hdn
89,332 + 1,1 = 90,432, chi lay ket qua 90,4, vi so' hang 1,1 chi co mot
la do ket qua lam tron, vi chut sd' 6 d cuoi 16n hdn 4), con neu nho hdn
5 thi bo di).
278
6. Ket qua cua phep nhan hay phep chia khong the co nhieu chut so co
nghia hdn so v6i thufa so' kem chmh xac nhat. Vf du:
36,54 x 58,4 = 2133,936, chi lay 2,13.103, vi thto so 58,4 chi co ba chvL
so co nghla.
235,45 : 42,3 = 5,56619, chi lay 5,57, utng vdi ba chut so co nghla cua
thvfa so 42,3.
7. So nguyen tii nhien ditdc coi 1^ so co vo han cac chut so co nghla, cung
tu nhien, gia tri tim dutdc dng dung vdi bon chU so co nghia 126,9.
- Igl 0.10'7 = 7,00, nghla la sau dau phay phai lay hai chut so' co
0
chQ so co nghia trong so' 3,34.10 .
pH = -lg[H+] = 6,47 thi [H+] = 3,4,10"7M, chi lay hai chil so co nghia
flng vdi hai chut so' cd nghia 47 sau dau phay cua gia tri pH.
NhU vay doi vdi cac ket qua cua phep tinh logarit cac chut so ben trai
da'u phay thap phan (phan dac tinh) khong dhOc coi la cac chut so' cd
nghia. Vi du:
9. Trong cac phep tinh thildng chi dufdc lam tron so 6 ket qua cuoi cung.
279
i
PHU LUC 2
7p
7s
6d
5f
5d
5p
5s
4f
4d
1P
4s
3d
3p
3s
19 20 21 37 38 39
55 56 57 87 88 89
K CaSc
Rb Sr y Cs Ba La Fr Ra Ac
PHU LUC 3
e = 1,602177.10~19C
Dien tich cd ban
h = 6,626075. Hr34J.s
Hlng so Planck
ti = 1,054572.10~34J.s
H^ng so'Planck rut gon h/27t)
-i
Na = 6,022 ISG.lO^mor1
Hang so' Avogadro
R = 8,314510 J.K^.mor1
H^ng so' khi ly tiidng
-1
F = 06 485,31 C-moF1
Hang so' Faraday
-1
m 9,109 389.10'31kg
Kho'i liidng electron
m 1,672 623.10'27kg
m 1,674 928.10*27kg
n
Kho'i Itfdng ndtron
52,917 725.10'12 m
9-0
Ban kinh Bohr
Manheton Bohr
3
V , = 22,414.10 m3.mol
15K)
(P = 1,01 325.105 Pa, T = 273,
mu = 1,6605402.10"27 kg
Ddn vi kho'i lufdng nguyen tii
eV
1 kJ.mor1 lOcing dUdng v6i 0,239 006 kcal.mor1 hay 1,036 427.10-2
19
(1 eV tefdng dildng vdi 1,602.10 J)
lat.m Wdng dvfdng v6i 1,013 25.105 Pa hay 1,01325 bar hay 760,0 tor
1 bar titdng dvfdng vdi 105 Pa hay 0.986 923atm hay 750.062 tor.
735,561 tor.
281
PHU LUC 4
Mot so doto vi he SI
DcJn vi cd ban
Do dai
1^1 \
Khoi ludng
*
Thdi gian
Ludng chat
mol I
Ci.tdng do san
candela
Dai mdng
Dc/n vi
f
ryi x-
lan so -i
Luc
m.kg.s-2
lufdng nhidt
Cong suat
m2.kg.s''3=J.s"1
dong
Dien trd
om n -i
mz.kg.s"1,A 2
= V.A
Do din dien
ximen -1
m "2.kg'1.s3.A2 = A.V* 1
=n
Thufa so Tiep dau ngtf Ky hieu I Thvfa so Tiep dau ng^ Ky hieu
12
10 tera T
10"3 mili m
10y
giga G
10~6 micro
l
10"* nano
10-12
pico
» *
10~15 femto
l
*
10'18 atto
PHU LUC 5
Nguyen!
Nguyen I4.10-2
2
I3.IO-2
i4.io-2 MO"
I2.IO-2 I3.IO-2 Ii 1
II
tijf
tii
43,9 58,5
419 30,6
K
He 2372 52,2
11,5 49,2 65
Ca 590
521 73,0 117,5
Li
34,4 48,4
1140 18,5
250,2 Br
24,2 36,6
B 801
10,6 55,0
549 (41)
74,7 Sr
34,0 53,0
O 1313
!
19.7 (60)
616 11,9
84,2 Y
1681 33,7 1 60,5
(30) (40)
1008 18,3
61,7 93,0
Ne 2081 39,5
1
1
18,4 (50)
541 11,0
51,6 La
22,9 38,5
C1 1251
Nang Iirdng gin ke't electron thuf nhat (kJ.mor1) cua mot so nguyen tuf
VIA VIIA
VIIA VI IIA
IVA VA
niA
1A IIA
He: (21
H:-77
Si: -120
-120 P: -74 S: -200 Cl:-349 Ar: (35
Na:~53 Mg:(230) Al: -44
283
Do am dien cua mot so nguyen tur
2.20
2.21
2.20
0.98 1.57
2.04
9 2,55
N'a Mg
A1 Si S C1 Ar
1,01 1,23
1,47 1,74 2,44 2,83 3,3
0.74 1.17
1,64 2,25 2,28 2,95 —
0,93 1,31
1,61 1,93 2,58 —
3,16
K Ca | So Ti
Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn
Ga Ge As Se
0,91 1,04
1 1,60 1,64
- 1,75 1,6( 1,82 2,02
0.77 0,99
- 1,36 1,4! 1,82 2,50
0.82
* i.ool
i 1,55 1,83 1,88 1,91 1,90 1,61
1,81 2,01
Rb Sr 1 Zr Nb Tc Ru Rh Pd Ag Cd
In Sn Sb Tc
0.89 0,99
1,36 1,42
1,49 1,72
l
; i
| 0.50 0.85
1,57 2,44
1
0,82 0.95
00
1,92 2,18
Cs Ba La Hf Ta W
Re Os Ir Pt Au Hg
Tl Pb Bi Po At
0.79 0,89 ;
1,94 2,18
1,62 1,87 2,2
■n Ka
0,97
0.9
H
PHU LUC 7
Li*: 0,060
Na*: 0,095 K*: 0,133
Rb*: 0,148
Cs+: 0,169
F": 0,136
cn o,i8i Br': 0,195
I': 0,216 IR: 0,208
Mg2*: 0,065
Ca2*: 0,099
Sr2*: 0,113 Ba2*: 0,135
O2": 0,140
S2": 0,184 Se2": 0,198
Te2~: 0,221
284
cac
Lu Lr
Br 1 At
H C1
0,1717
0.037065 0,0709 0,0994 0,1142 0,1333
(O.OSO)^
Yb No
Se Te Po
0 S
0,167 0,1940
0,074 0,103 0,1161 0,1432
*
Tm Md
As 1 Sb Bi
N P
Er Fm
Ge Sn Pb
C Si
0,1750 0,1734
0,1176 0,1225 0,1405
0.077226
*
Ho Es
In Tl
B A1 Ga
0,1704 0.1743
0,1432 0,1221 0,1626 *
0,0795
Dy Cf
Zn Cd Hg
0,1503 0,1752
* 0,1333 0,1489
Au Tb Bk
Cu Ag
0,1442 0,1763
0,1278 0,1445
Cd Cm
Pd Pt
Ni
0,1388 0,1787
0,1246 0.1376
1 Ir Eu Am
Rh
1
C0
0,1357 0.1995
0,1253 0,1345
Sin Pu
Ru ! Os
Fe
0,1513
0,1241 0,1325 0,1338
Pin Np
Tc Re
Mn
0,131
0,1352 0,1371
0,1366
• Nd U
Mo W
Or
■
0,1814 0,139
1 0,1363 0,1371
0,1249
Pr Pa
Nb Ta
V
Ce Th
Ti Zr Hf
0,1825 0,1798
0,1589 0,1564
0,1448
La Ac
Sc Y
0,1869 0,1878
0,1606 0,1776
Ba Ra
Ca Sr
Be Mg
Cs Fr
K Rb
Li Na
0,248 0,2655
0,1858 0,2272
0,1519 1 1
(1) Gia tri 0,37065 nm dlfdc tmh til phan tii H2, gia tri 0,30 la gia tri trung tinh cltldc Unh td nlncu
Chat 8° (J/ICmol)
AH^ (kJ/mol) AGf (kJ/mol) C" (J/K.mol)
I 42,7 25,48
. .... w.... Y.|k, v
105,9 73,9
♦ TtT •Trf^T'^^T
-
• t t « r*T^f r ■ ItT« 4 < rt i ■ n■ M-*n i n fcrr i m ■ m > r** i ■ ^V- * tf nr > 111 raak II v:^ >.V '' '' ' I •■ |-\iiHir«mkMt1li i r < ■ nn n in-' ■ i in H 11 H II I I rrrm
140,9 (93,05)
28,3 24 34
M-«a • ravaraaav •<■••■ •« » 11' > r — a^ ^ . A* v«^ I < - • • - • « • • ^#4 a » M •k*«kl*l4^«*klli**4iii k .. k |T.. ^ r _. • ^ *^T-rH^t-aMkl'ktTia fr f« ■" I ^ r It I I ' . . -i, „ , ^ ._ a r^-i a k a ^ t ki r m kfe*-ilkr H< kfl
-1669,8 50,99 I
j d
35,15 t
4- —.r-4aftftata.aa-a + r4,r^l,M#r^,4^Kk,r,,,Wr<rr,%,,-,,,fc,--#^,#^<-k *4 *4>y«84f yaastf f y8B4fft4 f8Blftft/B44**ft«4aa «Maa aMa«a4« 4i %« ^ . «| ,
l a Ba a av ssai sav
"**k**r<'',*4J,M4,M,Mr,4*'*kl"*rM*rT'**^** -•t4*tf rrtPk+ral rateliv^tkallttkla «l#tk#Aal4#t»*t -It It III f TP tkl* If IT*P *•**•* ^^''^^'^ *
••f«***"^T*aam ff BBff«ikaB4ffft8BBf*»kBS4«f *ftk44ftf a*8a4»aaaa«aa^#aaM^^« b*««aaa«Maa**aa*a**a- • * TtfT IT I tfl* M* * I+*t at Iff aa# 11 a-a al airar a aa mI • iifffnry •*-•••■■■■ tiff ii
171,5
rf If 8444 Vf-«SSkftl4ft aaa . «/. » » < » 4 » 1^ IT 8 y » % Ifff 8 4 ft 8 f 4 fcf f | a a a » a 4 a » a a a ^1 T • *** * * v ^ I "ff FT • TTTtt f r PIH f IT m t p i f ft k » •* rt tf »k* <>kk«a44fkkh*4 4«fkkBaa^a k 4 ff k ft I 4 4 a ♦ fc fc »ft 4 • ft • a a « • • • • » i B -
I
■ • • ov • . (I I • a a . tm m» a « t IVF»a'^Wf-«^*IV«l*^^Aka««a^«IAI*lll*a^aaB. a.-a.. 1,
^*/4•»» ' ftf^y •< •■♦••T4f» lal^afk —aaa«._aw^.aa4*Aa.|aT.a.aa llftfaama a I ■ ■■ i f-r 11 It ■ IT"'. • . " "T"
aaa f I f I f a B l*n 4 ■ a I ■ B M I ai
I 6,5
«a»aV...a<r..ayr«.-..aftaa.a%M4,l...«ar«yf**«*4f4«l(lf4f.ft4v.4«rft.4.|^afftft.tf..^1^r^..AM|| T T T, , IT. a . 111 ft 1 ■ *kkifB
r a Tfl ti ft 11 ■ t —*■ <-■ k a I a a a a a a ia a a rfw i ■ I a f
»
- 1067,8 59,8
1218,8
I
Chat W 8° (J/K,mol)
A AG? (kJ/mol)
I 9,5
Be (tt)
j
t I
BeO (tt)
75,71
, , , m r, ml* * » V »« » I # • I ^ • «-
102,8 80,7
: » 120,9
tkiiitiiTkit r .v.vr«..»...#..»»^^*k — I**" ■ * ■ 4^
29,12
-36,2 -53,2
»
I t
t I
a. a a4*kaa *««•■• ra<a>y4«--»^*"* — I ■ ■ ^^ • a a V * I a ^ ■ •*•••"• • r k a v I « I ♦ »*
6,07
1,90 2,87 ■ ■ • i*#-trIB#1* l\^ ^4 IIW**iiwwwr
• » •• •»•••<■ ■
.,k.-a.—P.4
29,15
-110,5 -137,3 kl^l |<#|I^4^.-T-..-^4-ar».-V^».
I
TIIIAiiiik 'T^r ■•«•«• a^Ak (4 — |H^iB«a4#ka»4»k4»Ak4»^
Bi i «■ r r k fer I r-VI T k 1 T * Tt r
37,13
-393,5 -394,4
tktl t/IITP llltpntx?**?"**11 M'4*4**4'
-412,9 -386,2
t »
ktrkkkrillltk^lf^*"""""
676,3 -528,1
■ay—M—aea a a B W-^ * ■ • F*
*
587,1
» 699,1
4
-699,7 r4aka.faaa.«iaaai>/ar-*ka4«»a4*#PM«*« #••##■••■.«F
i
45,65
115,3 ■ afaaaa %*»»•«»■(»-«■ •■«■■ I
75,65
87,9 k#«ir^TB**"*- - •■- ^..•.a.4«4lkTr ika«aw*«M*»*K^|iT"««*""*"TA%k
M-a . - aa a AAk • a • • k a * » 14 * I AV* > M ¥ f — •aaaaaJAa *•♦*•••••••••*
4 93,14
I t
-333,19
■ a. —at.a4kBA«««tt4A/*IM»IB«Tyi'Tfc'*fct"*k<4
3,84
a
4
— a —% —— .M.-..8AA-»B^y^4*»»«4TH4»'4T»'»^ .taa.AkFAyatFB.T—..-y—rt. ^.
2+ I -55,2
——i aaaA i ■ a aa*ATFya ..♦AtAt4--
Ca (aq)
— " 1— a.aa.aa k k a a a a a a a * B a a a ** h a M M I ■ I * I Fk «
76,2 87,5
..aaaaaa —a —•a.........aMTTkAt4««yry"«^**^*«4AAyi*fc*ll*l4BI
Ca(OH)o (tt) BlTltlBrnl
r
f'tm IMrrItT-rkB*l>MT-l*kfITl 14* •»••»-♦••-•*'••'♦a*"
68,87 67,03
i^tknmitr
^aFo (tt)
'•llf MBFBI<Btfcl4«T\4 H<BMB<TkfcB4 H<TI»*kBII**llf T>"***"P*""
113,8 72,61
J I 4 -,
—t.k-.,4 —aAA>4 aAyaBArM*^* 4 —a..A. A# V«4*~—ky ••-^"••• 4♦• "* **'* * '** "
CaClo (tt)
" aaaaaa^a kfetttBFTklAl r/^A«
106,69 99,66
A I Yt.alrll* a.aa.aa i — ark a a AA44««y''l- BtrtaAlktP ykAlillkTBUk^lf TkTtt IITP
^k_m^.kkkBBBa-a.44.. A.^kAa4~-..a^-*kl^»««^»t*»»I4'»'*"^*^
CaSO. (tt)
r4 4J
* • -Tttttttti tirtattv■ tt raAtr4«
,85
CaCCK (tt) l ♦
i l
»
H^r^Y.rAa-.tA^y.A^yt rAt At IT ITBB B k4 T^ * * * Aaa^t ■ a 11 ■ a . a — avay . . a a,
■ 11 ■■ ■ I Vri i T I r T
'li'rrtBBkll'r . k M r r r I \ • I r I ■■ I ' |,-| > I i T r 11 B
2+ -61,09
-77,7 _. — 4 IA a J a AS «a a a *« at««%a.y— t tatrtta#■■■IB■ fci r I B
72,38 mii k^l#AT-TB**-4W
ba All A^B* At^f I-y** *» •» ♦ ^1"1 ■ a <■ ^a > — k a « a B 4 « y^B
a ..yAAA»l-**A.A«4AaaFkfll»ll »k k 4 » k 11 y a A F " P
4 ,
4 4 B t r a b a^ B I b aaa by I a a Art k Yl a 1 bBbb (■ t r k AYB b art 4 A* * '—T AaAa#A.H4Blf iTf TP** r • *»» y* ipkmtTB**
43,43
-225,06 54,8
254,6 144 , a ^ 4^4 A^* AA k A8 A—• • » VB . y- ■ ■BaABIAIA-F'e ^-»y*^BA*AA>FTa»>>AyAABAAI»AAABI 't A 4B I PAB FA
IIBr-A4T 14TITTT T 1 rir^ABTfrT *^
CdO (tt) Mta ,-A%.-A-4T^--**.a4A—aaa
ItAlltAAPlTAf T4AA***
■I'^irr^fell 1-aAP# kk AB# klFBTABt kl Alt kilt kll VTI1T TAB ..,J-.,W....««—41—"-——,,,,"'-4-",*MM
73,22 .
118,4
342,59
389,1 ^a.a.Aa —k4 J*4 a k a a - * 4 yy I 4^ 4 kA I 4 H-AA 4 r^A k 8*4 kWFT t—
A 4 - T»4»ataaBB
_ —Aaaa kA4a4ll4«a-A4kTAla^»»y •*-« tB»A^-P--4-
fc... ——■riAarB*4^>4iAk-*» — y ** *
4
— —.4 —AA«A»t4A>FB4**F4F«yF4A**J y*A«tl*-rAt
I 223,0
I a .4 k^ AA »A >-AT AA • 4 ♦ h
.-—-|~.-ll4B4..«^4A4IT4«tk%,4>AAFT4AFHtkAAay.F4»^FA»AA*Fyft-^yyy4.ka
klltm atllTATIlT
56,5
167,2
I 4
f „ akaakakYB A|TBf ykyA Ak A4a kAay^-' -k a — kaAB B a at ra ka-. V -Ay»A»FF#ytAAIAAA *«BkA-t-*B**,^W4*
i
187,0
Chat 8° (J/K.mol) c" (J/K.niol)
AH ^ (kj/mol) AG° (kJ/mol)
d
Co (tt) 0 0
• "■•••••• •- if 4A4f-A'AT r aAar Ak As a a a avAAl • 14 A AAkS Atf 4 A k AA4 ,44 »Ak 4#r4 at a aAAaAaH4Aa H • " • ♦F 44 -f • f • 44 ♦'AFF »14 A f H 4-f F1 FMf»lr4AAA«skss k a AA 1 a ^ a y-^ aA f 4 A k 14 ♦ a ■ — — •^saaAa 1 4 ■ a a y yya a I y • a #a a ■ ■ ■ ' sskA448s aa A • f
-239,3 -213,38
ISSDEHB
Cr (tt) I I 23,3 t
r a mr aaawaavaaa f ' * p ■ < ■ < I r tti ■ ■ ri i <".t (' t r ) 11 ■ rri I ■ rrr rllallllal rrvliHian 7TTT I TTTT'T f t T* r I Tf r M *11 rrl r f TTTl
Cr2+ (e 138,9
-^a»4'ik»^v*«aia-«iii4a« ~**arv,va V^~*T*~ V ^1"^ Tl* tl-IT Tf ll^f ^*'ll^t Ir af atvaaiHVv i TT r rn 1 f r I ■ P ' tt I T a ■ ^*t 4 '' I I") ' I 11 fc I 4 (■■ aaa^bt! aa t bb •■■It aau A I (I «■**• ■■*!***
-1128,4 I ■A
Cr.,03 (tt) 81,17 I
I -ABraae • a*rTa aaM*»• aa%%^j aaa • a A«aaa«a*aa#aa%%#raAa«*a« «*v»%l#<»a»a*4*<<**e-a»*i^e»Ae»«S<*e*eeeeeAe< aaaa a»aa««aa«
rrre-iTTi^rr"nirr rTTMn-^r 11 tt ' ■ i r 11 AI ■ uiitk-*-^ 4 'rk tdlfrkik Ak ( t <<kk«v«AAktrA«4fth
I t 38,49
CrOF (aq) -863,16
■ (•4*4«ia<«r«*%ra4»4*kMk4«»«aftait*««ll4k4««l4*«4*riaiftl»«kMikll«4kb r-4a <■ aa k^ 4a a ^ a *k a a a a Ak» a 4 a a a a a aa a »aaa a a aaa a aaa aa « aa f *41 tirrrr ir# r1 ii-iif f - r rt-Men W » Ia4 »A« »AAA aaaoaaa • raa4 A^a aaaa ^aa aaaa a a a«|faaa> Ml t T I ^ r T tt tr 11 I^ttt irilt-rtTlllTrT If' I ^ t« M 11A A rrai I n 111 fikrr 11 ^ k tr
J
Cr20~" (aq) * 1257,29 3,8
82,8 31,4
» AA^Tk^M-I^T • »-*-4 >!»♦< < »<a a Aa._. a^^aja • raj a . . aaaaAa a r4T4V ri^ r ^ Tt r tTf r r k tn i a rri 11 I i .hit>kkt1> kA A. AAkaaAaA.—...ra Aaa.aAaaa^a ^ I^^A.AA .f a^A^AuB
Cu (tt) I I A
^^T-rTk^^■*fr v
f r i VI I- 1111 ATT ci r ■ A..... ■ • --AA aajA
50,2
Fa --«»liaAAFr-4*<Af a^>P«aA/«ll< Al«a'AkaAIII klAkr a-aaa*.aaAAA—^.ALAAAA.AaAAAa. AAA
d $
Cu (aq) 64,98 98,7
" llff"*aail4frtraa4,AT>afltl Ii , i i •••./, • aa vaaa Aa«^a AArA-«a-«kala-«aaa Av Aaarf-aaaaaa-A-aa aa IT 'T TT TT I TT tTtl 4 T I Am ■ f kill f aAll AaMM t eA eA I iBBiaTii A
Cu,0 (tt) 4
—
-146,,36 100,8
-fl44\t^HrTka k #*i i a a a »^a ^aa *»a-aaaAa h T«a----A»ra.^»wa.4A1ka ■ ■ ■ A, a . a a . va AA . . AA . . .^a.An, rAt ..M..A- *1 r • #■ iliinrl
-205,85
aafl I Avail.a-aa«a aasaai aaa a « a a ma _ a a^A a aa . .. - I i Tl t T 14 Tl tr«lTiBiriAl<Jr I I Tl^il #■* ■ ■ k k I
-48,5, 49,0 4
66,5
I a*.*Mkk.^♦#l4»APP»44fAPP44*AH-H4AfcAar\A-A44fA« a,, ♦♦k|#aarA<<fcAMA..^M-,ie#-.tp.fcrtA r ft meaHkA n akklaa a*a4**«AAava88AAA|aAA.-
769,86 -661,9 « I f
J
I l
*«»-4a4 I«*a4*>r a-avHaaa-a-y VM4 V4^4 Akh»4*«-kkk4A^aT||* aa ,32
I a ^ ' 1 * **** • T 11 f • • k-VT k«4 F » ♦ IT r a a 4a4 a a A a^A - a a-A » a »
A
-329,1 %
m mM
W lt~frrT*\rrTfm 9,6
Mf Ala.AAI*AA..aa.»aAAavav,»^ _
-271,6
Fe(tt) I I
-■*!*" ttatriTf%t' Iran aria ,23
Fe2+ (aq)
j
9
^ ran, ll^a«l ■•AAAkllAIAAIAI Ik*.*.. k.aArAV|^My*y|«^ry«||M4^lt*4*»A44A*......|AA, IVri«^«'*»^l.aa..af||iA,
Fe(0H)u (tt)
IF (k) 0 0
131,0 28,83
'" ♦ —..4^f - aaA^%^^ .4AA.a .AAA^A4. — If
H+ (aq) 0 0
* • ■ I 4 V« r F > 4 TTT » W. 4 4 a A a k I 4 Aa mm • • • AAAA aa a a a aaaa . aaaa a a-. ^ aa h_ . . _ I'Flf •4»ff 4ffA4f»f^a*A.a.„WA.^n**^a#,.-*..^,.4|<^ev^,w^M
288
Chat
AH? (kj/mol) AG® (kJ/mol) S0 (J/K.mol) c® (J/K.mol)
M
I
■ ■ 11 rv ■ • ^rvKk1111 r aik^ f 11▼ I■ • ' > • ( i < illt* f f«r«C^'ta
Hg (aq) -164,38
h%wttiiiri iir*i^TTiiT"r*-iTTT^
-58,5 I 45,73
-230,1 76,60
HgClo (tt) ■ ■ii r ilinul 1 tt 11 ra i ir ■■■■■
.•a4Ta k%»>r4«#>M. ■■ <» a 4* . * • • ♦ 4 fcfck ♦ H »l t ♦ 4« I 11 4 4 ♦ • • • ' • ^ 44#»
A A 'A
I I ♦
%
» I
206,3 %
25,9
a
63,6 29,96
K (tt)
I 28,0 23,64
L4Tka''*Taaa* M • • " • • • • "ka aa##aP14aT4*" ♦ ■•♦•♦IIMIIvrBilPilVf l4TTPI4f I^T4Mf>TI4f P^TMI^T* K4T t TPl4 a a
278,46 14,2
Li+ (aq) |
k|IBIIT*P aa,aa
'*' " 11 ♦ I ♦♦ k * • ♦* t * 11 * ♦♦ k 4 ♦♦ k k *♦ ■■♦♦PIITI VT ♦ P ' 4 V
%
i A
487,2 50,2
LiOH (tt)
A
32,5
■ 1 niin a a ♦ rrr • y In vrr rtillT aa«T»aaa^.<A»»<l-a.fcakiTaaa«akiaT»B«a»iaaa^»arar 1 Tifcaai na-n■■♦»»» ■ a M4a»iii«i4F'P4r-«rii
♦ ■*llVllAlfllPI4IPt^lPfll4Tl'4TIIITI44 pfpl^T****^"!* a
l**,»'>^4aaTIIPT<4#aTTTTT1 ■ ■■■ ■M1 tt■ ■ ■ mi♦ ■ ■ ■ *4■ 4 ilTiBiii*#lk\#kl4*#««TTIBPf Il«fr*il*#hl4f rttatllT#*4h#il*f IIITIIBTTIIVTIIIVI*!
aaaaa^aa-- —aa|aaaaa*aTT«*all*»TT»-l4«#TI4*ITT»... .a...a
-1173,6 91,6
MgSO,,^!)
■ 14 P«lll*l4TITa4~ a * • *11* TTT* »!••*• a I* !♦♦♦ a Ika r>P»i4' ■ ■■■■♦■■■♦Piimiieiw*k*Pl4Tr4ll*iki^«*f rpi4w*TPrrrr
29,3 65,69
MgCOa (tt)
2+
Mn -2
(aq)
I
-52 -466,1
MnCB (tt)
I 191,5 29,10
-• ^ a■ ■ ■■ r i irV•••*•*<< "h
(aq) 245,18
^••••■^••••♦vYkaaaaaaailavK PAIlkrtPIIAYYIIlAtPr
a
-315,39 I 94,56
-366,1 181,17
IUYN I IHTk,A" •♦•■*••••"•••••■»•*••»■
50,4
r»f k M P n • A - Y I »t k Vt ■ * P • • • ^
90,4 210,6
33,85 240,46
l««aaa%^.aaaBaaaaa%a«kaaaa^^as
♦
304,3 8,99
*—... . IIot.. . . < - r- ■ ■ •*t kl-tiMrtl/Pt ^ I I K Y* PklllYkk BKI YT k 1111 TT IT I I 1 t I >■ I I Y 1 Y k WT Pl'YY lATP TT A 'PT .-aa^iaa^s #<M«-»aA#aa-^»P*aa«aaaaa-a»,'ka*'"
-118,8 -53,6
I 51,05 28,22
Na(tt)
11 lllltlVTlT'^TPrt TtHl'" n■ r • a y mi r ■ av I a • r
'd 50,79
NaCl (tt) I -384,0 72,38
Mrf4aiiMMiiiHMi»AikP««#IAMPP«iYMiiiA4APIMtfl4«IA*l«MkAPflMIYYPII<«tTII«k^flllYYPmT*T^IIAtfllPPMTIl'-Mklk« -r «AaaaaaawAaaa«»4*Aaaa*akh
■••••• .(kllP** "" * * *a'*k*lll''*a% »JtJm ms * m mm • r . i.-* I
-288,0 54,31
Nal (tt)
llTi^ m ■§ • • • * rr 111 P » i I ■ r*Y 11«IP * P • M • V** P * 1 IftklA krkltalTYlA PPltY^lTT""---
»
I -1047,67 135,98 110,0,
Na^COa tt)
T P r • ■"rt iiiraitriinit* P ITytt P ki«»YTT *r ■ i iriflif YllVI — J . ktr<|t^^....«K^...^.k..|r1^«U&.*....i.rT..y^.r^..^*k....^^.k.lil*kKl •*PPAA«A«P*i*<A Y«P » » A Ml 4«4.«k #%> •4M»«aaa^'akM--
♦ r..JS a«#/«aa^*raa4AAaiatf4«««aP»P%«*P" H»a*H«^a*a*<«<*^k«<a.
'A 87,72
NaHCO, (tt) -85 9 I
AA*P«PY»riikYP+*"-'-"»",,T,TP PI^PAa rii-YiiiAltfPA PP*"!!" P^f lAI ■ ■■■riiairrrk ■■iiiawt ik li «iMiMii*iMr«iiBiMilialM^ PAAPII iilTrTiiM T»kf4^^kk'"
^•^•••M«aaikB*p«kai
205, 29,36
'4
♦ 237,6 39,20
I
23,22
44,
29,3 20,83
18,4 13,8
. —— —4.*t.<.*k.r«Mll> - -
■ • n^f kit Pkl\fPt*f If It
-1025,59 -217,57
-1284,07
■ riCtlllTTIl
204,8
-3012,48
18,2 I
9,25
-1094,1
HPOr (aq)
, » • < •• • a % % • a« 4
J
I 1135,1
H0PO: (aq)
26,82
• rr -Ji ra^- m nn « fr'^ 11 tiff
mswm. . m iiikti*iikl#t^iifl^P-ASf*l—
24,3 21,3
Pb'2+ (aq) 1,6
<<»pt uti
• r|« , *> I 4 4\ »» • • < » • • • ^
45,86
-188,49 69,45
PbO (tt) -217,86 itf ' 'I' '••♦''''••I*
• .^•a• •a • •• • I* %* *aJ* k* *r ar
76,57 62,89
-218,99
PbO., (tt) -276,65 ■ ii ^ Ik I rll kttlltPTII
A
104,3
-918,4 -811,2
PbSO. (tt)
'A 4 26,57
-384,5
'A
30,42
I
J
J M -282,2
22,60
sa
M—■■■<rkt " •••••<*<■
S (trilc thoi)
32,55 23,64
0,10
S (mot nghieng) 0,30 —
248,5 39,87
-300,4
296,1 a
SO. (k) |f|taVa..a.«..a.kP — ~ A.a.. ^.,tP• 4«*"«••♦••• «t..4 ^
256,2 50,63
370,4
■ •■■■••■•<#k#kkttPI-tMf-P»,*,,*«4"*" ■ ••■■■••xiiHtllltfPltP —
— III r t ittk - Hit I* • —
-497,06 43,5
-624,25
sol (aq)
■■■ki it^ktiiif •"•f*-'"-
-■■■•■II i •< kktt i it-PII-IPI*"^4 "k
-741,99 17,15
907,5
33,97
-33,0 205,64
-20,15 S a. a a.. ... . .. ..4 4 I ■! I ■ 111 ■# P k t* A
H.S (k)
■ t4 •■■■tlntlt' h
132,38
-527,3
627,98,
HSO; (aq)
4^- -
126,86
-752,87
-885,75
IISO. (aq)
T|aaf •aaa-.aa^v-«r44 W HIltMAktlltf Pit* - » —
■T^f|- ,Akfc-,, >
"" ' ■•■••tif •W»"kTP"f - ^ -
a a ■.aaaaaaaaa*«a.a4a«»ala4IV^>4««V4«IVI*r>*4«r4
—811 3 1
HoSO., (1)
A 'A 'A t
I
Se (tt) — ^.,WP.f. —... W —
■ 14 ■■■■>€1' Iff* It Mitt M*"*"
M r-
-225,35 aaa.aaa«l4*l*ll*flP< kaa##*fc*PtPPP"*t**^*t*tPP*" " ^
SeOv (tt) : ■ ■■■■■i ••■kiArP**"** »tPH»tVt**^
4 kttllttirt* k*'ak*^
a
..l.kf«f — 4%.%.^rk.4« i.a4-..*.tt.tllt-.«4t»»^..#^rP
15,90
H.Se (k)
291
Chat
AH? (kJ/mol) AG? (kJ/mol) S0 (J/K.mol) q (J/K.mol)
W(tt) '4
I 24,8
j
I
83,26
ir*+ri^rtr%
'd
wo: (aq)
■ J
1
41,6 25,48
• I aAkAlta t ■I'SM* ka^AaaaaKKaaaasaa aaa •> KHaa i i mat tia at.
152,4 Hwsm
• *4 A ML A I I i a • aaa aaa aaa raaavaaa • a a a a a rm a a a a > * m* a a aa a raa a a a a • a a a r AAA4
d
43,9 40,25
1 trvxkll^ m 1 I ■ I 44 ■ 1 t t I a 1 * a WkllAaaaaalaaarara
a aaa aaa avaa
r t aaa^ rava
~ tt 4 A A % % k a • t aa Ma ass asasa • s s a s s sss aas s a a s s a aa a s s ssassavssarass ma asas#>"""
-a.. •*"Traaa*"» l4AA4
J
H08,37
• •.agsss»4«g | | fcg*g4*| |>v#*kM klV#«4 klk4*«lllk*Mia«V*kaik»«lkt* A A
I
57,7 46,02
,r
iaL4M4»"»a» — •sssiaamssiss ra • a a • » r rm m saa i svaa i saavavaaaaaaaas « a r a a AkkAA
sr " AAsrAAAarA
W
A
f
1
Axetilen (k)
%
'4 4
I
-1274,5 -910,56
Saccarozd (tt)
-2221,7 -1544,3
PHU LUC 9
m m
As/AsHs -0,60
Agl/Ag - 0,151
HAsOo/As +0,247
+0,01
Ag(S209)r/Ag
HgAsCVHAsOa +0,559
+0,095
AgBr/Ag
+0,66
+0,222 Au(CNS); / Au
AgCl/Ag
+0,87
AglOa/Ag +0,35 AuBr~ / Au
+0,96
+0,446 AuBif / Au
AgsCrOVAg
+1,00
AgaMoO^Ag +0,49 AuCI^ / Au
Au(OH)3/AU +1,45
AgBrOs/Ag +0,55
Au3+/Au +1,50
AgN02/Ag +0,564
Au+/Au +1,68*
AgCHaCOO/Ag +0,643
+0,653
AgaSD^Ag
h3bo3/b -0,87
+0,7991
AgVAg
Ba2+/Ba -2,90
2+ +
+1,98
Ag /Ag
Be2+/Be - 1,85
1 BiO+/Bi +0,32
3+ -1,66
A1 /A1
-2,32
Am3+/Am
4+ Bi204/Bi0+ +1,59
+1,26
AmOo / Am •
+1,64 +1,6
j Bk4+/Bk3+
AmOr / AmOg
+1,0652
3+ +1,69 Brg/Br"
AmOl* I Am
+1,52
3-f +1,725 j BrOg / Br2
AmOg / Am
+1,59
+2,18 | HBrO/Br2
4+ 3+
Am /Am
co2/hcooh CuBr/Cu
HCOOH/HCHO CuCFCu
C/CH4 Cu27Cu+
c2n2/hcn Cu27Cu
c2h4/c2h6 Cu7Cu
CHgOH/CH., Cu27CuCl
C2H2/C2H4 Cu27CuBr
Cu27CU(CN)2-
Ca27Ca -2,87
Ce37Ce s
FoO/H90
+2,1
CeJ7Ce3+ t
F
+ 1,21 4
CIO3 / HC102 « t
cio2/hcio2 +1,275 9
Fe(CN) /Fe(CN)
cycr
+1,3595 Fe3+/Fe ' 1
HC10/C12 +1,63
i
HCIOo/HCIO +1,64
Ga37Ga 0,53
Co27Co l
Gd /Gd 2,4 «
Co3+/Co2+
I
3
Cr 7Cr
Ge02/Ge
Cr37Cr2+
'd
l
3+ H2/H -2,25
Cr20^ / Cr
H7H
-2,10
CsVCs
-2,923 H7H
0,00
Mn37Mn -0,2*
2
Hgl" / Hg
+0,564
HgBr, " 2
/ Hg MnO: / MnO;
2+
MnOo/Mn +1,23
2+
Hg / Hg
2+
2+ / T T _2 + 3+ +1,51
Mn /Mn
Fig / Hg
2H
+1,51
MnO: / Mn
+1,695
+0,5355
MnO" / MnO
+1,06 -0,23
n2/n2h:
+0,69
HN3 / NH:
no/h2n2o2 +0,71
+1,45
+0,80
no;/n2o4
+1,6
hno2/h2n2o2 +0,86
+0,94
N03/HN02
In37In - 0,342
+0,96
NO- /NO
+1,275
n2H:/NH:
hno2/n2o +1,29
K/K -2,925
+1,35
NH30HVNH;
+1,42
La 7 La NHgOH" / N2H^
+ 1,96
LiVLi - 3,045 HN3 / NH; + N2
h2n2o2/n2 +2,85
Na7Na -2,714
Nb37Nb
NhoOJNh 1
Mg /Mg
295
■3.
4
Cap oxi hoa - khi Cap oxi hoa - khd E0(V)
2+
-0,250 PbOJPb
+1,68 PbOJPbSO *
4
Np3+/Np I
t /Pd
3+
Np 4
7Np I I
I /Pd
4+ * f
t Pd I
NpO: / Np
2-
+
NpOr / Np02 PdClg / PdCP
r
O2/HO2 1 1
O2/H2O2 1
H2O2/OH + H2O
»
O2/H2O
t
HO^HgO, 1
Oi/OO + HoO 1
+0,93
PuOf/PuO
O/H2O
Pu4VPu3+ +0,97
OH/HoO
+1,04
Puce / Pu4H
Os +0,85 +1,15
Puo: / Pu4t
HsPOJF 1
Ra2+/Ra -2,92
P/PH,
+0,363
Re 07 / Re
PblJPb
Re O; / Re O, +0,51
PbSO./Pb 1
1
P
PbBr^Pb 1 1
PbCL/Pb t «
+0,60
RuCl?' / Ru
296
I Cap oxi hoa - khuf
2-
-2,89
SO - / S20
I TaoOs/Ta -0,81
H2S03/HS20-
I «
s/h2s
TeOo/Te »
so-/H2so3
t TeOOH+/Te l
(CH3)2S02/(CH3)2S0
H6Te06(tt)/Te0 I
HoSOJS I
3
2-
Th4+/Th -1,90
H2S03 / S40^
I T1I/T1 I
S20 - / H2S03
I TIBr/Tl I 9
(CNS)2/CNS
TICyTl I
SoCys
2
2-
I T1VT1 I 9
s2o-/so:
Sb/SbHg Tl3+/Tr
u3+/u I
u4+/u3+ I
2+
+0,581 I
uo: / ucx
4+
3+
Sc /Sc -2,08
U0'+ / u
4+
I
Se/H2Se -0,40 uo;/u
+0,74 v2^
H2Se03/Se
V3+/V2+ I
+1,15
SeO^/HsSeOg
-1,2 V(OH): / V
SiF62" / Si
3+
I
Si02/Si -0,86
VO'+ / V
2+
t
SySiH4 +0,102
V(OH): / VO
2
r
-2,41 Y3+/Y -2,3
Sm3+/Sm
Tl
297
i
(Trong moi truftng kiem)
C0CO3/C0 0,64
Ag(CN); / Ag
«
AgCN/Ag
CoiNK^ I CoiNKX
Ag(S03)2/Ag Co(OH)3/CO(OH)O
Ag20/Ag Cu2S/Cu 54
43
Ag(NH3)2+/Ag Cu(CN)-/Cu
Ag2CO.JAg CU2O/CU
AgO/AgoO Cu(CNS)/Cu
Ag2OJAgO
CuCNHg^/Cu
*
FeS/Fe I
As02 / As
I Fe(OH)2/Fe l
AsOr / AsO
-1,79 FeCOJFe 1 #
h2bg-/b
r
BaCOHJa-SHvO/Ba 2,9 FeoSJFeS I
-2,62 Fe(OH)3/Fe(OH)2 I
Be20*-/Be
Bi203/Bi -0,44 I
FeOf / FeO"
+0,61
BrO" / Br H^aO' /Ga
Br07Br" +0,76 I ,9
HGeO'/Ge
CdS/Cd 21 Hf0(0H)9/Hf
Cd(CN)f/Cd 03
Cd(OH)2/Cd
Hg(CN)5-/Hg
Cd(NH3)f/Cd
CIO3/CIO-
ClO^ / ClO"
HgTO?" /IO
cio2/cio- In(OH)3/In
C107Cr
010 J CIO
-1,57
La(OH)3/La HPO3' / H2PO-
-1,12
UROHyLu -2,72 PO^" / HPOg"
-0,89
Mg(OH)2/Mg -2,69 j P/PH3
PbS/Pb
Mn(OH)2/Mn
«
MnCOJMn RPbO'/Pb
PbCOg/Pb l 1
I l
Mn02/Mn(0H)2
*
l Pb02/PbO (do)
Mn{OH)3/Mn(OH)
Pd(OH)2/Pd +0,07
l
MnO!" / Mn0o
Pt(OH)./Pt +0,15
,05
MoO'j" / Mo
4
I Pu(OH)3/PU
NO" / NO."
I
I PU(OH)4/PU(OH)3
N2H.,/NH3,aq
I
I Pu02(0H)2/PU020H
NH2OH/N2H4
NiS/Ni -0,83 Re 04 / Re 02
-0,47 Re02/Re
+
Ni(NH3)f. /Ni
3'a
RhsOa/Rh
NiCO:t/Ni -0,45
+0,60
+0,49
NiO,/Ni(OH)., RuO- / RuO^
-0,56 so'-/s2o^
o2 / O-
2-
-0,24
SOf/SO^
HO: / OH + 20H
-0,076 sor/s2oi
O, / HO
2-
+0,4 s/s
0;/H0
+0,401 s4or/s2oi
Oo/OH"
-0,66
+0,88 Sb02 / Sb
HO-/OH"
Sc(OH)3/SC
+1,24
0;i/02 + OH"
-0,92
+2,0
OH/OH"
-0,366
+0,
HOsO: / Os
+0,05
SeOj" / SeOfj
Si032-/Si ZnS/Zn -1,44
SnS/Sn
Zn(CN)2-/Zn -1,26
Te/Te2
ZnCOs/Zn -1,06
TeOg / Te -1,03
ZnCNHg)^ / Zn
Th(OH)4/Th
-2,48
WO2- / w -1,05
1
T12S/T1 f
T10H/T1 I
T1(0H)3/T10H I
2,39
U(OH)4/U(OH)
-2,2
U(OH)3/U
2,17
Na2U04/U(0H) 1,61
HVeO:/V
1. Axit va bazd vo cd
Ag+/AgOFI 11,7
Hg2+/Hg2OH+
2+
2
A1 /AlOH 5,0 r/Hio
8.1 HIO/IO"
HgAsOg / H2 AsOg
2.2
HgAsO, /H2ASO- HIO3/IO;
6,9
H2AsO^ / HAsO2- NH; / NH3
11,5
3
HAsO2 "/AsO - HNO„/NO
HoO/OH"
HBOg/BO-
HCN/CN- 9,3
H2O2 / HO2
A
t
CO,.aq/HCO H3P03/H2P0-
2-
HCO:/CO O H2P03/PIP0^
HCIO/CIO" 7,5
H2PO- / HPO^"
3-
2,0
HC102/C102 HPO^ / PO;
Cr3+/CrOH2+ . H2S/HS-
HS7S2_
2+
CrOH /Cr(OH)^
I
S02.aq/HS0
HXrO. /HCrO:
HSOg/SOf
HCrO; / CrO2-
3,2 Sn2VSnOH+
HF/r
* ..
8,3 Sr2+/SrOH+
Fe2+/FeOH+
2,2 Zn27ZnOH+
FeJ+/FebH2+
FeOH2+ / Fe(OH)o
2. Axit va bazd hiru cd
axit fomic
HCOOH/HCO
axit axetic
CHaCOOH/CHsCOCT
axit monocloaxetic
CH2C1C00H/CH2C1C00~
axit dicloaxetic
CHCl2COOH/CHCl2COO"
axit oxalic
HOOC-COOH/HOOC-COO
2~
H00C-C007 C20^
phenol CgH50H/C6H30-
C.H.NHt/CoH.NH.
ion etylamoni
axit benzoic
C^COOH/C^H.COO-
axit picric
(N02)3C(iH20H/(N02)3C(iH20-
axit salixilic
-COOH/HO-C^COO-
axit phatalic
HOOC - CgH., - COOH/ HOOC - C6H4 - COO
302
PHU LUC 11
; tan ci 250C
BiP04 22,9
# t 28,9
Ca3(P04)2
* Cd3(P04)2 32.6
♦
t Co3(P04)2 34.7
i CU3(P04)2 36,9
f 26.4
I* ®3(PO.|)2
FeP04 21,9
f i Mg3(P04)2 27.2
Ni3(P04)2 30.3
Pb3(P04)2 43.5
t Sr3(P04)2 27.4
Zn3(P04)2 35,4
I t
BaHPO., 7,4
t
AgBr
CaHP04 6.6
9
HgoBr
CoHP04 6.7
PbBr
Hg2HP04 12,4
9 9
MgHP04 5.8
9
PbHP04 9.9
AgaCrO.,
SrHPO., 6,2
BaCrO.,
Ag2S
CuP207 15,1
CaCrO.,
Bi2S3
Hg2P207 13,7
CuCrO,
CdS
HgP 2O7 18.7
Ag2S04
FeCrO,
CoS-a
BaSO, NiP.>07 12.8
Hg2Cr04
CoS-p
CaS04.2H20
13,9
PbCrO,
Cu2S
Hg2S04
9
SrCrO.
CuS
PbS04 9
9
FeS
SrS04
*
9
AgCHjjCOO
Ag2C03 P
9
A
Hg2(CH3COO)2
• BaCO,
562
TAJ LIEU THAM KHAO CHINH
thii nhat. MPSI va PTSI. Ban dich cua nha xuat ban Giao due, Ha Noi
2001.
MP*-PSI. PSI*-PT-PT*. Ban dich cua Nha xuat ban Giao due, Ha Noi,
2001.
3. PGS. Nguygn Dinh Chi. Hoa hoc dai cPdng. Nha xuat ban Giao
4. Le Mau Quyen. Co sd ly thuyet hoa hoc Phan bai tap. Nha xuat
ban Khoa hoc va Ky thuat, Ha Noi, 1995, 1996, 1999, 2001, 2004, 2007.
5. Le Mau Quyen. Bai tap hoa hoc vo cd. Nha xuat ban Khoa hoc va
6. Nguyln Hanh. Co sd ly thuyet hoa hoc. Phan II. Nha xuat ban
7. N.L.Glinka. Hoa hoc dai citong. Tap 1. Nha xuat ban Dai hoc va
Trung hoc chuyen nghiep. Nha xugit ban Mir, Matxcdva, 1988.
8. Nguyen Tinh Dung. Hoa hoc phan tich. Can bang ion trong dung
2002.
V
304
II
J
<
*
3
Q
P 3 i » r.
g "
5 |>l
2 -
Ja
SOQ I
i? =
<
5 8 _
CM f> 2
3 CD U* U
•«
l«
a»
I §■£
••
^ o>|
o PC I
a
? 2
X 8 H
~<i; p s
J
:?Q.? pQS
•o
9? . 1
O (y> CQ i.
c
<o I 0) I
f ~isi
'<<
S 2
ZJ
S
•o-
pj ' Cft ® w s
<tif n
O I j 2X5
CD rS O
(/>
o
(D c 51 2
^
< •a> it
? e1
CO r
■a I
I ft
o II sz
<
a ■>
1
tt a> Oi l
*
5C/)^
CD
IS
It O :=
C ■
si
* ^ :i:
^
2 S ♦
■ <o M
* ^
s "
?!
CD 3
U
• 9
-5
t/> -J s<
^0)
s s ? 5 <n a 3 5
«. 2
<m A s rt
S
<
su OJ* | CO _
0) (Q
so SCO s SCCl
ml djSI
2 3 S 5
5. ? - S 5
-
8 ~
g
> . a :
<
- «o E J*
e
ol Li.
^zi s
~Xi
1/ h-
CO
305
Sv
MUC LUC
• m
Bai tap
Bai rap 32
Bai tap
Ciutang 5. Ap dung nguyen ly thuf nha't cua nhiet dong luc hoc vao hoa hoc.
Chicmg 6. Ap dung nguyen ly thu* hai cua nhiet dong fire hoc vao hoa hoc.
Chicu va gidi han tirdien bid'n cua cac qua trinh 120
Chmng 5 Quy (dc pha Gibbs va trang thai cdn bang 165
bm mp ZZ;;:Z;!;zzzz";ZI;;;Z;;Z;ZZ69
Chifong 12. Phan ung oxi hoa - khtf va cac qua trinh dien hoa 245
306
278
Pbu hie 1. NhCrng chir so co nghia va quy tac lam tron s6
280
Phu luc 2. Sir bien thien nang kfong E cac AO theo ctien tich hat nhan Z tang dan
Pliu luc 3. Cac hang so hoa ly. Quan ha giua cac don vi nang lircmg.
281
Quan ha gi&a cac dan vi ap suat
282
Phu luc 4. M6t sd dan vi he SI
4 » • » •
Phu luc 5. Nang lirang ion hoa (kJ.mof1) ci'ia mot so nguyan tir.
283
Nang lirang gdn ket electron thir nha't (kJ.mor1) cua m6t $6 nguyen tu:.
284
Phu luc 6. D6 am di^n cua mot so nguyen tir
Phu luc 7. Ban kmh (nm) cua mot so ion (theo Pauling).
285
Ban kmh cong hoa tri va kim loai (nm) cua cdc nguy6n x6
286
Phu luc S. So lieu nhiCt dOng d latm va 25<>C,..
293
0
Phu luc 9. The khu chu^n cua cac cap oxi hoa - khir a 25 C
Phu luc 10. Sd lieu pKa (pKa = -IgKJ cua mot s6 cap axit - baza
301
trong dung djch nudrc cr 250C
303
0
Phu luc 11. SO' lieu pK, (pKs = -IgKJ cua mOt sb cha't dien ly ft tan 6 25 C
307
...
Chiu trdch nhiem xudt ban :
• ■
Pho Tong Giam doc kiem Tong bien t^p NGUYEN QUY THAO
Chu tich HDQT kiem Giam doc Cong ty CP Sach DH-DN TRAN NHAT TAN
nguyIn hA xuAn
Che ban:
In 1.500 ban (QD : 07), khd 16 x 24 cm. In tai Cong ty CP In Phu Tho.
Dia chi: Phi/dng Gia Cam, TP. Viet Tri, Phii Tho.
^ A.