d+|Ú{ì`2 d+º¿£`10 n¿Ã¼ sY 2020

$wjáT dÖº¿£
 ¿£esY | ¿£<¸H \T
 nyîT]¿± n<ó«¿£ m ¿£\ $XâcÍ\T 04
 ÈbÍH ç|<ó >± jîÖw¾V¾²<û dT>± 07
 Å£ yîÕ{Ù ¿=Ôáï bÍ\Å£ &T w¿ù qy |t 08
 @¹¿`47 ¿£<¸ ¿£eÖMTw§ 09
 ç~¿£ïÔá\T ÔáÐZ+#áTÅ£ Hû+<TÅ£ uó²sÁÔY`#îÕH 5 dÖçÔ \T 11
 $<T«ÔáTï $ jîÖ>< sÁT\ V²Å£ Ø\ |Õ ¹¿+ç<+ eTTkÍsTT< 13
 C²rjáT sÃ>« deÖ# sÁ sÁÇV²D eTTkÍsTT< 15
 uó²sÁrjáT yîÕ<« eT+&* eÖsÁZ<sÁô¿±\T 16
 70e ed+Ôá+ýË¿ì ç|<ó yîÖ& 17
 uó²sÁÔá y jáTT dqýË sÁ |ýÙ jáTT<Æ $eÖH \T 18
 {²{² ç>Ö|tÅ£ ¿=Ôáï bÍsÁ¢yîT+{Ù ¿±+ç{²¿ù¼ 20
 n¿£s d«ÔáýË nç>kÍq+ýË ¹¿sÁÞø 21
 CÙ |t &ÖsTT+>´ _ Hîdt`2019 s «+Å£ \T 22
 ç|<ó qeT+çÜ eTÔáà« d+|< jîÖÈq çbÍsÁ+uó+ 23
 nÔá«+Ôá d+|q uó²sÁrjáTTýË¢ Ô=$T <Ã @& B nç>kÍq+ýË n+u²ú 24
 >±q >+<ósÁTÇ&T mdÓÎ u²\dTç V² D«+ eT Ü 26
 ¹¿+ç< eÖJ eT+çÜ ÈdÇ+ÔYd¾+>´ eT Ü 32
 ¿£sÃH Ôà ¹¿+ç< eT+çÜ dT¹swt n+>& eT Ü 34
 kÍÇ$T ¹¿Xøy q+< uó²sÁÜ eT Ü 35
 <ó «Ü ¿£yûÔáï kÍÇ$T nÐ yûXÙ eT Ü 36
 _VäsY n d+;¢ m ¿£\ w&Ö«ýÙ 37
 jáTÖmdt z |H`2020 $CñÔá\T 39
 ×{¡m|t |& ¿£|tÅ£ _©¢ JH ¿ì+>´ |sÁT 41
 »|Ómdt; n³jîTHà` +{ì+{ì¿¡ u²«+¿ì+>´ de\Tµ çbÍsÁ+uó+ 42
 bÍsÁ¢yîT+{Ù es ü¿±\ deÖyûXæ\T 45
 yîÕmkÍà sY d+|PsÁ bþwD, |¢dt |<¸¿±\T çbÍsÁ+uó+ 65

eT+r¢ ¿£sÁ+{Ù n|ÕsYà

 VÕ²<s u²<ýË <TsÁZ+ #îsÁTeÚ ¹¿ TýÙ e+Ôîq çbÍsÁ+uó+ 66
 Ôî\+>±D Xædqduó es ü¿±\ deÖyûXæ\T 69

 n+Ôás r¨ jáT n+Xæ\T ...... 77  yû~¿£\T ...... 119

 uó²sÁÔY Ê ç||+#á+ ...... 78  |Úd￱\T` $wØsÁD\T ...... 120
 C²rjáT n+Xæ\T ...... 80  d<dTà\T`deÖyûXæ\T ...... 121
N|t m&³sY :  ÔásÁ s çcͼ\T ...... 86  ¿£$T{¡\T`¿£$TwH\T ...... 122
jáTH. d+ÔÃwtÅ£ eÖs # ]  ¿ÃsÁT¼\T`rsÁTÎ\T ...... 87  ~HÃÔáày \T ...... 123
 Ôî\+>±D n+Xæ\T ...... 88  ]¿£ n+Xæ\T ...... 124
 +ç<óç|<ûXÙ n+Xæ\T ...... 97  dÕHà Ê fÉ¿± \ ...... 129
duÙ m&³sYà :  y sÁïýË¢ e«Å£ ï\T ...... 106  ç¿¡& $XâcÍ\T ...... 134
jáTH. s CñXøÇ]  ny sÁT¦\T ...... 111  çbÍ¿¡¼dt _{Ùà ...... 144
jáTT. dTC²Ôá  C²_Ô \T ...... 115  ¿=$&`19 n+Xæ\T ...... 155
jáTH. eT<óT
YES & YES PUBLICATIONS HYDERABAD - 60.
Dilsukhnagar, Suryaraopet,
VIJAYAWADA - 2.
¿. ~e« Cell : 90320 64822 e-mail : yes_books@yahoo.in
 nç>s È«+ nyîT]¿±ýË eTVädeTsÁ+ yîTT<\sTT+~. Âs+&T jîÖÈ¿£ >D duóT«\ d+K« 538. +<TýË d>+ ¿£+fñ mÅ£ Øe
ç|<ó q bͯ¼\ nuó«sÁT\T Ks sÁT ¿±e&+Ôà n<ó«¿£ m ¿£\ yû& Â>\T#áTÅ£ q nuó «sÁT \T (¿£ú d+ 270 z³T¢) |Õ |<eÚ\Å£
s EÅ£ +~. nyîT]¿± n<ó«¿£ |<$ n+fñ m+Ôà Xø¿eïì T+ÔáyTî q® |<$. m ¿£eÚÔ sÁT. m ¿£ýË @nuó«]¿¡ d>+ ¿£+fñ mÅ£ Øe z³T¢
n+Ôás ¨rjáT n+Xæ\ |Õ nyîT]¿± n<ó«Å£ & n_óçbÍjáÖ\T $T>Ô \_ó+#áÅ£ +fñ ¿±+çÂ>dt (nyîT]¿± bÍsÁ¢yîT+³T) ~>Te duó nsTTq
ç||+# # ý² ç|uó²$Ôá+ #ûkÍïsTT. n+<T¹¿ nç>s È«+ m ¿£\ |Õ ç|Ü <óT\ duó (House of representatives) n<ó«Å£ & m+|¾¿£
dsÁÇçÔ d¿ìï Hî\¿= +³T+~. |Õ>± kÍ] m ¿£\T.. ¿=$&- #ûdTï+~. ný²¹> bÍ<ó«Å£ & m ¿£ýË ç|Üw¼+uóq @sÁÎ&Ôû ¿±+çÂ>dtýË
19Ôà ç||+#áeT+Ô n\¢¿£ýË¢\eTe&+, nyîT]¿±ýË çbþnyîT]¿£q¢ m>Te duó nsTTq dHî{Ù bÍ<ó«Å£ & m+|¾¿£ #ûdTï+~. ç|Ü <óT\
duó n<ó«Å£ & mqT Å£ +fñ ç|Ü s çcͼ ¿ì ¿£ z³T +³T+~.
sÁdq>Þø+ e+{ì ç|Ôû«¿£ |]d¾ÔáT\ eT<ó« ÈsÁT>TÔáTH sTT. B+ÔÃ
bÍ<ó«Å£ & dHî{Ù mqT ¿Ãy *à e dï ç|Ü dHî³sYÅ£ ¿£ z³T
+¿± d¿ìï |]Ð+~. ¿£Ø& H \T¹>Þø¢¿=¿£kÍ] È]¹> m ¿£\T ¿±dï
+³T+~. 1800, 1824 m ¿£ýË¢ ç|Ü <óT\ duó n<ó«Å£ &
d+¿ì¢w¼+. ç|ç¿ìjáT mý² +³T+<à Ôî\TdTÅ£ +< +.
mqT Å£ +fñ, dHî{Ù 1836ýË bÍ<ó«Å£ & mqT Å£ +~.
ç|Ü H \T¹>Þø¢¿ÃkÍ] nyîT]¿£H z³sÁT¢ ÔáeT <ûXø n<ó«¿£ m ¿£ ¿=Ø¿£Ø s çcͼ ¿ì ¹¿{²sTT+#û m\¿£¼sÁ¢ d+K« s çw¼+ qT+º
ç|ç¿ìj áTýË bÍý¤Z+{²sÁT. 2020 qe+ sY 3q
ÈsÁ>uËjûT n<ó«¿£ m ¿£ ç||+#áy «|ï+>± ÔáØ+sÄÁ
¹s|ÚÔÃ+~. nç>s È«yîTq® nyîT]¿±ýË È]¹> s È¿¡jáT
ç|ç¿ìjáT $TÐ*q <ûXæ\ +{ìú ç|uó²$Ôá+ #ûdTï+~.
n<ó«¿£ |<$¿ì ]|_¢¿£H bͯ¼ qT+º ç|dTïÔá n<ó«Å£ &T
&=H ýÙ¦ ç³+|t, &îyîÖç¿£{ì¿ù bͯ¼ ÔásÁ|Úq eÖJ
bÍ<ó«Å£ &T CË uÉÕ&îH m ¿£\ ]ýË H sÁT.
nyîT]¿± n<ó«¿£, bÍ<ó«¿£ m ¿£ |sÿ£ |<ÆÜýË
ÈsÁT>TÔáT+~. 50 s çcͼ\T, y w¾+>¼H &.d¾.ýË ] d¼sY
nsTTq z³sÁT¢ jîÖÈ¿£ >D (Electoral college)
duóT«\qT mqT Å£ +{²sÁT. M] m\¿£¼sYà n+{²sÁT.
MsÁT nyîT]¿± n<ó«Å£ &T, bÍ<ó«Å£ & mqT Å£ +{²sÁT.
׿±H +&jáÖ 4 2020 n¿Ã¼ sY
¿±+çÂ>dtýË uójáT duó\Å£ m ¿£jûT« duóT«\Ôà deÖq+>±
+³T+~. < V²sÁDÅ£ ¿±*bþ] jáÖ s çw¼+ qT+º 53 eT+~
duóT«\T çbÍÜ <ó« duóÅ£ , <ÝsÁT duóT«\T dHî{ÙÅ£ çbÍÜ <ó«+
eV¾²kÍïsTÁ . yîTTÔáï+ 55 eT+~. s çw¼+ qT+º n<ó«¿£, bÍ<ó«¿£
m ¿£ýË z³T yû d m\¿£¼sYà d+K« Å£L& 55. fÉ¿±àdt qT+º 38
eT+~, bþ¢]& qT+º 29 eT+~, qÖ«jáÖsYØ qT+º 29 eT+~
m\¿£¼sYà m ¿£eÚÔ sÁT. ÈH uó²ýË ºq s çcͼýÉÕq yîs +{Ù,
ejîÖ$T+>´ qT+º eTT>TZsÁT m\¿£¼sYà m ¿£eÚÔ sÁT. &çd¾¼¿ù¼ |t
¿=\+_jáÖ qT+º m ¿£jûT« m\¿£¼sÁT¢ eTT>TZsÁT. d+K« ºq
s çcͼ\ m\¿£¼sÁ¢Ôà deÖq+>± +³T+~. ¿± {ì¼
yîTTÔá+ï m\¿£s¼ ¢Á d+K« R 50 s çcͼ\ qT+º ¿±+çÂ>dtÅ£ m ¿£jTû «
duóT«\T G 3 (y w¾+>´³H, &çd¾¼¿ù¼ |t ¿=\+_jáÖ duóT«\T) (538
R 535 G 3)
n<ó«¿£ |<$Ôà bͳT ¿±+çÂ>dtÅ£L m ¿£\T ÈsÁT>TÔ sTT.
nyîT]¿±ýË ¿±+çÂ>dt n+fñ eTq bÍsÁ¢yîT+{Ù ý²+{ì~. n¿£Ø& Å£L&
Âs+&T duó\T+{²sTT. ¿£{ì ç|Ü <óT\ duó- eTqýË¿ùduó ý²+{ì~.
dHû{Ù- eTq s È«duóý²+{ì~. ç|Ü <óT\ duóÅ£ Âs+&ûÞø¢¿=¿£kÍ]
m ¿£\T ÈsÁT>TÔ sTT. n<ó«¿£ m ¿£\ÔÃ ¿£*|¾ ¿£kÍ], Âs+&ûÞø¢sTTq
Ôás ÇÔá eTsÃkÍ]. duóýË yîTTÔáï+ duóT«\ d+K« 435. ç|dTïÔá+
&îyîÖ翱³¢ ~󿣫+ýË +~. 100 kÍH \Tq dHû{ÙýË < < |Ú 35
kÍH \Å£ |ÚÎ&T m ¿£\T ÈsÁT>TÔ sTT. dHû{Ù duóT«\ |<M¿±\+
¹sÞø ¢.
ç|C²kÍÇeT« <Æ+>±
nyîT]¿± n<ó«¿£ nuó«sÁT\ m+|¾¿£ Å£L& ç|C²kÍÇeT« <Æ+>±Hû
+³T+~. bͯ¼ HûsÁT>± nuó«] H $THû{Ù #ûjáT<T. ç|Ü bͯ¼ýËqÖ
¿£]¿£+fñ mÅ£ Øe eT+~ nuó«sÁT\T bþ{¡¿ì dTeTTK+ e«¿£ï+ #ûdÖï
eT<ÝÔáT Å£L&>³T¼Å£ Hû ç|jáT Ôá + #ûkÍïsÁT. +<T¿Ãd+ ç|Ü
s çw¼+ýËqÖ ç |ÕeT¯\T, ¿±¿£dt\T ÈsÁT>TÔ sTT. ç |ÕeT¯\qT s çw¼
ç|uóTÔ Ç\T sÁÇV¾²kÍïsTT. ¿±¿£dt\qT bͯ¼\T sÁÇV¾²kÍïsTT. bͯ¼
n<ó«¿£, bÍ<ó«¿£ |<$ bþ{¡¿ì nsÁ½Ôá\T
 nyîT]¿± s C²«+>+ Âs+&à ç|¿£sDÁ ç|¿±sÁ+ n<ó«¿£ |<$¿ì
bþ{¡#û d nuó«] nyîT]¿±ýË È +ºq båsÁT&îÕ +& *
 35 @Þø¢ ejáTdT ¿£*Ð, ¿£úd+ 14 @Þø¢sTTH nyîT]¿±ýË
ed¾+# *
 12e s C²«+> desÁD (1951) ç|¿±sÁ+ bÍ<ó«¿£ |<$¿ì
bþ{¡#û d nuó«]¿ì, n<ó«Å£ &¿ì +& *àq nsÁ½Ôá\T +& *
 22e s C²«+> desÁD ç|¿±sÁ+ n<ó«Å£ &T s +&T |s «jáÖ\
¿£+fñ mÅ£ ØekÍsÁT¢ m ¿£ ¿±Å£L&<T
 çbÍ+¿ìH¢ &.sÁÖCÙyîýÙ¼ eÖçÔáyûT H \T>TkÍsÁT¢ (1932, 1936,
1940, 1944) m ¿£jáÖ«sÁT
Ôás|Á Úq bþ{¡ |&û nuó«sÁT\Å£ ç|ÕeT¯ýË¢ ] d¼sY¦ z³sÁT¢ z³T yûkÍïsÁT.
¿±¿£dtýË¢ kÍ<ó sÁD+>± #ásÁÌ\ < Çs ¿£ n_óçbÍjáÖ ¿ì ekÍïsÁT.
M{ìýË¢ mÅ£ Øe eT+~ eT<ÝÔáT Å£L&>³T¼Å£ q y ¹s ÔáT~ nuó«]>±
\TkÍïsÁT. ÔáT~ nuó«] n~ó¿±]¿£+>± ç|¿£{ì+#á& ¿¡ ¿£ ç|ç¿ìjáT
+³T+~. jáÖ bͯ¼\ C²rjáT deÖyûXæýË¢Hû y ] n~ó¿±]¿£+>±
ç|¿£{kì ÍïsTÁ . jáÖ s çcͼ\ qT+º bͯ¼\ ç|Ü <óT\T deÖyûXæýË¢
nuó«sÁT\qT Ks sÁT #ûjáÖ*à +³T+~. ç|Ü <óT\ ¹¿{²sTT+|Ú
$<ó q+ Âs+&T bͯ¼\Å£ yû¹sÇsÁT>± +³T+~. &îyîÖ翱³¢ýË nsTTÔû
jáÖ nuó«sÁT\T kÍ~ó+ºq z³T¢, eT<ÝÔáT< sÁT\ wÎÜï <ó sÁ+>±
y ]¿ì ç|Ü <óT\qT ¹¿{²sTTkÍïsÁT. ]|_¢¿£q¢ýË nsTTÔû HîÕwÎÜï¿£
$<ó q+Ôà bͳT »$CñÔ¿á¹ yîTTÔáï+ ç|Ü <óT\Tµ nq $<ó H Å£L&
nqTd]kÍïsÁT. n+fñ ç |ÕeT¯\T, ¿±¿£dt\ýË mÅ£ Øe z³T¢ kÍ~ó+ºq
y ]¹¿ yîTTÔáï+ ç|Ü <óT\qT ¹¿{²sTTkÍïsÁT. yîTTÔáï+ MT< ç|ç¿ìjáT
d+¿ì¢w¼+>±Hû +³T+~. s çcͼ ¿¡, s çcͼ ¿¡ $<ó q+ eÖsÁTÔáT+~.
]|_¢¿£H bͯ¼ JyÃ|Ó n Å£L& |¾\TkÍïsÁT. n+fñ ç>±+&
zýÙ ¦ bͯ¼. ~ d+ç|< jáT y < bͯ¼ . ÔáT bÍ¿¡ V²Å£ Ø\qT

nyîT]¿± yîTT<{ì n<ó«Å£ &T C²]¨ y w¾+>´³H. jáTq dÇÔá+çÔá nuó«]>± bþ{¡ #ûd¾
Â>\Tbõ+< sÁT. jáTq Ôás ÇÔá m ¿Â Õq C²H &yTà |<M ¿±\+ qT+º (1776) nyîT]¿±
n<ó«Å£ \T Âs+&T ç|<ó q s È¿¡jáT |¿±\Å£ #î+~qy s¹ . y {ì |sÁT¢ ¿±\ç¿£eT+ýË eÖsÁTÔáÖ
ç|dTïÔá+ &îyîÖç¿£{ì¿ù, ]|_¢¿£H bͯ¼\T>± e«eVäsÁ+ýË H sTT. nyîT]¿±ýË ~Çbͯ¼
e«ed < &ó+>± yûÞøS¢ +~. eTÖ&à bͯ¼¿ì #î+~q nuó«sÁT\T 1860, 1912 m ¿£ýË¢
eÖçÔáyûT ¿=+Ôá ç|uó²e+ ¿£q ]# sÁT.
׿±H +&jáÖ 5 2020 n¿Ã¼ sY
¿=qkÍÐ+# \ , e\d\ |Õ jáT+çÔáD\T +& \
bͯ¼ y <q. ç>±MTD çbÍ+Ô ýË¢ \+>± q ³T¢
¿£q &TÔÃ+~. C²]¨ & Ö¢« Twt, s=H ýÙ¦ ¯>H, ]#ásY¦ ¿£àH
Ôá~ÔásÁT\T bͯ¼ ÔásÁ|Úq n<ó«Å£ \T>± | #ûXæsÁT.
&î y î Ö ç¿±{ì ¿ ù bͯ¼ < sÁ y < $<ó H \T
ne\+_d Tï + ~. e\d < sÁ T \ Ôá s Á | Úq > Þø +
$ |¾dTï+~.q>sÁçbÍ+Ô ýË¢ \+>± q ³T¢ ¿£q &TÔÃ+~.
C²H m|t ¿Hî&, MT ¿±sÁ¼sY, _ýÙ¿ì¢+³H, s ¿ù u²eÖ
Ôá~ÔásÁT\T bͯ¼ ÔásÁ|Úq n<ó«Å£ \T>± | #ûXæsÁT.
m ¿£\T m|ÚÎ&T?
 qe+ sÁTýË yîTT<{ì kþeTy sÁ+ Ôás ÇÔá e#ûÌ
eT+>Þøy sÁ+ sÁÇV¾²kÍïsÁT. ç|¿±sÁ+ kÍ]
qe+ sÁT 3q m ¿£\T ÈsÁT>TÔ sTT. ¿=Ôáï n<ó«Å£ &T
Èqe] 20q u²<ó«Ôá\T dÓÇ¿£]kÍïsÁT.
<ÝsÁÖ 70|Õ&q y ¹s
 ç³+|t, uÉÕ&îH <Ý] ejáTdÖ 70 < {ì+~. ç³+|t
ejáTdT 74 ¿±>± uÉÕ&îH ejáTdT 78. uÉÕ&îH Â>* dï
+Ôá ejáTdTq e«¿ìï Ô=*kÍ] n<ó«Å£ &sTTq #á]çÔáqT
kõ+Ôá+ #ûdTÅ£ +{²sÁT.
 $TÐ*q <ûXæ\ eÖ~]>± ¿±Å£ +& nyîT]¿± s È¿¡jTá
e«edýË Âs+&T bͯ¼\<û ç|<ó q ~ó|Ôá«+. n+fñ
n<ó«Å£ &T Âs+&T bͯ¼ýË¢ @<à ¿£ bͯ¼ qT+#û
+{²sÁT. Âs+&T bͯ¼\T- ]|_¢¿£H, &îyîÖç¿£{ì¿ù
 2016 n<«¿£ m ¿£ýË¢ V¾²\¢¯ ¿ì+¢ ³H|Õ &=H ýÙ¦ ç³+|t
$ÈjáT+ kÍ~ó+# &T. 1992-2000 esÁÅ£ nyîT]¿±
n<ó«Å£ &>± e«eV²]+ºq _ýÙ ¿ì+¢ ³H dreTDñ V¾²\¢¯
¿ì¢+³H.
nyîT]¿± m ¿£\T`2020 ]ýË q nuó«sÁT\T
>TsÁTï n<ó«¿£ nuó«]
]|_¢¿£H bͯ¼ @qT>T &=H ýÙ¦ C²H ç³+|t(74)
ç|dTïÔá n<ó«Å£ &T
&îyîÖç¿£{ì¿ù bͯ¼ >±&< CË uÉÕ&îH (CË d|t s _Hî{Ù uÉÕ&îH C² jáTsY`77)
eÖJ bÍ<ó«Å£ &T
׿±H +&jáÖ
bͯ¼\ >TsÁTï\ #á]çÔá
 &îyÖî ç¿£{ì¿ù bͯ¼ ºV² + >±&<.
 ]|_¢¿£H bͯ¼ ºV² + @qT>T.
 ºVä \ yîqT¿£ ¿=+Ôá #á]çÔá
+~. n<ó«¿£ |<$¿ì bþ{¡ #ûdq¾
&îyîÖç¿£{ì¿ù nuó«] +ç&Ö C²¿£àH (1828)qT ç|Ôá«sÁT\T >±&<ÔÃ
bþý²ÌsÁT. jáTqqT Jackass n V²Þøq #ûXæsÁT.
 jáTq yî* TºÌq n_óçbÍjáÖ\T, H < \T ýË#áH sÁV²¾ ÔáyTî q® $>±
ºçr¿£]+º jáTqqT Ôî*$ýñ >±&<Ôà bþý²ÌsÁT.
 ¿±ú &îyÖî ç¿£{¿ì ù bͯ¼ ºV² +>± >±&< çbÍ#áTsÁ«+ bõ+<& ¿ì n|Î{ì
ç|eTTK ¿±sÁÖ¼ dT¼ <¸ eTdt H dt¼ ¿±sÁÅ£ &T. 1860ýË eºÌq
n+ÔásÁT«< Æ e«Ü¹s¿ì+ºq bͯ¼ >±&<Ôà bþý²ÌsÁT. n|Î{Ë¢
&îyîÖ翱³T¢ n+ÔásÁT«< Æ e«Ü¹s¿ì+# sÁT.
 ]|_¢¿H£ bͯ¼¿ì @qT>T ºV² + çbÍ#áTsÁ«+ bõ+<& ¿ì Å£L& <¸ eTdt
H dt¼ ¿±sÁÖ¼Hû¢ ¿±sÁD+.
 z ¿±sÁÖ¼HýË >±&<, |Ú* #ásÁ + ¿£|Úο= $TÐ*q È+ÔáTeÚ\qT
uójáT |{ì¼q³T¢, ný² uójáT|&q È+ÔáTeÚýË¢ @qT>T Å£L& q ³T¢
ºçr¿£]+# sÁT. >±&< kþeT]Ôáq+, yîTT+&Ôáq+ ç|Ü_+_dï @qT>T
|]eÖD+ýË |<Ý $¿£ Ô ¿ì eÖsÁT |ÂsÕ+~.
 1828 m ¿£ýË¢ ]|_¢¿£H bͯ¼ nuó«] C²H &yTà Ôáq ç|Ôá«]
+ç&Ö C²¿£àHqT >±&<>± e]+# &T.
 ¿± C²¿£à H < ÔáqÅ£ nqTÅ£L\+>± eÖsÁTÌ¿= >±&<
$XæÇkÍ ¿ì, mÅ£ Øe sÁTeÚ yîÖjáT& ¿ì eÖsÁT |sÁT>± ç|# sÁ+
#ûdT¿=H &T.
 1864 m ¿£ýË¢ ]|_¢¿£H bͯ¼ nuó «] nç V²+ *+¿£H Å£
eT<ÝÔTá dTïq y s ï |çÜ¿£ @qT>T >TsÁTqï T bͯ¼ ºV² +>± ç|# sÁ+
¿£*Î+º+~. n+ÔásTÁ «<Æ+ýË jáTÖ jáTH ç|uóTÔáÇ $ÈjáÖ\qT e]dÖï
@qT>T bþs ³ |{ìeTÅ£ ç|Ô «eÖ jáT+>± e]+º+~.
bÍ<ó«¿£ nuó«]
yîT®¿ù |Hà(yîT®UñýÙ ]#ásY¦ |Hà`61)
ç|dTïÔá bÍ<ó«Å£ &T
¿£eTý²<û$ Vä«]dt(55)
¿±*bþ] jáÖ dHû³sY
6 2020 n¿Ã¼ sY
 ÈbÍH ç|<ó >± jîÖw¾V¾²<û dT>± (71)qT 2020 d |¼+ sY +³T+~. dÖ³T yûd T¿=Hû ºq bÍ{ì y «jáÖeÖ\T #ûkÍïsÁT.
16q <ûXø bÍsÁy¢ Tî +³T mqT ¿=+~. Ô=\TÔá jáTq n~ó¿±sÁ |¿£yîTq® nÔá«edsÁyTî ®Ôû yî+³Hû $<TýË¢¿ì yîÞ¢&ø ¹¿ jáTq ý² #ûdTï+{²sÁT.
* sÁýÙ &îyTî T翱{ì¿ù bͯ¼ HûÔá>± m ¿£jÖá «sÁT. +ÔáesÁÅ£ ç|<ó >± $TsÄ sTT |< s \T n+fñ eTVä w¼+. ç|È\T dÇXø¿ìïÔÃqT, |sÁdÎsÁ
e«eV²]+ºq w¾+CË nuñÅ£ Å£ &uóTÈ+>±, ú&>± e«eV²]+# sÁT. dV²¿±sÁ+ÔÃqÖ m<>±\q <û jáTq $<ó q+. |]bÍ\qýË ~
jáTq eT+çÜesÁZ+ýË N|t ¹¿_Hî{Ù ¿±sÁ«<]ô>±, ¿±sÁ«ç¿£eÖ\ ¿£ |¾dTï+~ Å£L& .
deTqÇjáT¿£s>ïÁ ± e«eV²]+º ÔîsÁyqî T¿£ |]bÍ\qqT ¿=qkÍÐ+# sÁT. sÁ¿£D eT+çÜ>± nuñ ÔáeTT&T
¿±sÁ « ç¿£ e Ö\ neT\TýË n~ó¿ ±sÁ j á T +çÔ +>+Ôà ¿£] Ä q +>± dÖ>± 20 eT+~Ôà eT+çÜes Z @s γT #ûXæsÁT. # ý²
e«eV²]kÍïsqÁ |sÁT+~. Ôáq $<ó H \qT e«Ü¹s¿ì+ºq n~ó¿±sÁT\qT eT+~ eT+çÔáT\Å£ eT°¢ ne¿±Xø+ \_ó+º+~. sÁ¿D£ eT+çÜ>± eÖJ
<ÖsÁçbÍ+Ô \Å£ ~© #ûjáT&yîÖ, $<óT\ qT+º Ô=\Ð+#á&yîÖ ç|<ó w¾+CË nuñ ÔáeTT &T H= Tyà ¿ìw¾ ¿=Ôáï>± jáT$T+# sÁT.
e+{ì #ás«Á \T rdTÅ£ Hû y sÁT. n+<T¹¿ jáTqqT »cÍ&à ç|ÕyT $T d¼sµY
¿ìw¾ ºq Ôáq+ýËHû yûTqeÖeTÅ£ <ÔáïÔá yîÞ²¢sÁT. $<ûo e«eVäs \
n n_óe]+#ûy sÁT. nuñ $<ó H \qT ¿=qkÍÐkÍïq jáTq eT+çÜ ÔÃw¾$TÔáTà yîTTfñ^, ]¿£ eT+çÜ, |ç|<ó Ô sà nkþ
d+<sÁÒ+Û >± #îbÍÎsÁT. ¿£sÃH qT n]¿£³&¼ +, eTV²eÖ ] ¿±sÁD+>± n<û |<eÚýË¢ ¿=qkÍ>qTH sÁT. *+|¾¿àù eT+çÜ>± wÕ¿Ã V²w¾yÖî {ËHû
<î ÒÜq ]¿£ e«edqT >±&ýË |³¼&yûT Ôáq ç|<¸eT çbÍ<ó q«Ôá\ +{²sÁT. @&T *+|¾¿ù ç¿¡&ýË¢ bÍý¤Zq yîT 1992ýË ¿±+d«
Ôî*bÍsÁT. |Ô῱ Â>\T#áTÅ£ H sÁT. 1964ýË È]Ðq {˿ë *+|¾¿ùà
dÇjáT+ ¿£ w¾Ôà m~Ðq ÂsÕÔáT _&¦ deTjáT+ýË yîT È +#á&+Ôà *+|¾¿ù CË«Ü n nsÁ+ e#ûÌý²
dT>± dÇjáT+ ¿£ w¾ÔÃHû q Ôá |<$ n~ósÃV¾²+# sÁT. yîTÅ£ wÕ¿Ã V²w¾yîÖ{Ë n Ôá*¢<+ç&T\T |sÁT |{²¼sÁT.
Ôá*¢<+ç&T\T çkͼuÉç¯\T kÍ>T#û d ÂsÕÔáT\T. y Âse]¿¡ s È¿¡jáÖ\Ôà nuñ s JH eÖ
d+ +<ó+ ýñ<T. q Ôá$< «uó²«d+ #ûdq¾ y sÁÖ ýñsTÁ . jáTq {˿ë dT>± n~ó¿±sÁ u²<ó«Ôá\T #û|³¼& ¿ì
$XøÇ$< «\jáT+ýË #á<TeÚÅ£ H sÁT. sÁTdTeTT\ #î*¢+|Ú ¿Ãd+ M\T>± nuñÔ Ã bͳT eT+çÜesÁ Ze T+Ô
ºH ºÔ῱ <ë>±\T #ûXæsÁT. ¿£kÍ] sÁjáT+ rdTÅ£ H ¿£ ¿£³T¼ & ý²+#áq+>± s JH eÖ #ûd¾+~. nH sÃ>«
+&ûy sÁ , |Î{ì¿¡ < Hû ¿=qkÍÐdTïH sÁ ºq H {ì d V¾²ÔáT\T ¿±sÁD²\ÔÃ nuñ ç|<ó |<$¿ì s JH eÖ
>TsÁTï#ûdTÅ£ H sÁT. jáTq e«¿ìï>Ôá J$Ôá+ # ý² ç¿£eT¥¿£DÔà #ûXæsÁT. BsÁ鿱\+bͳT |<$ýË q HûÔá jáTHû.
׿±H +&jáÖ 7 2020 n¿Ã¼ sY
 Å£ yîÕ{Ù ¿=Ôáï bÍ\Å£ &T w¿ù qy |t
Å£ yî{Õ Ù <ûXø ¿=Ôáï bÍ\Å£ &>± w¿ù qy |t nýÙ nV² < nýÙ d Vt²(83)
2020 d|¼+ sY 30q ç|eÖDdÓÇ¿±sÁ+ #ûXæsÁT. |Î{ì< ¿± Å£ yî{Õ Ù bÍ\Å£ &>±
q w¿ù d Vt²(91) nH sÃ>«+ ¿±sÁD+>± d|¼+ sY 29q eT Ü#î+<&+ÔÃ
jáTq eÖsÁT kþ<sÁT&îÕq w¿ù qy |t |]bÍ\q u²<ó«Ôá\T #û|{²¼sÁT. w¿ù
d Vt² eT Ü¿ì y [>± <ûXø+ýË q\uÉÕ sÃE\ d+Ô | ~H \T ç|¿£{ì+# sÁT.
1990ýË È]Ðq >ýÙÎÛ jáTT<Æ+ Ôás ÇÔá s ¿ùÔÃ d V¾²Ôá d+ +<ó \T
¿=qkÍÐ+#á&+ýË, ÔásÁçÔ çbÍ+rjáT d+¿Ãuó²\Å£ |]cÍØs \T #áÖ|&+ýË
jáTq ¿¡\¿£ bÍçÔá bþw¾+# sÁT. eTTK«+>± nsÁuÙ <ûXæ\ eT<ó« ÔáýÉÜïq
$y < \qT Ôáq <êÔá«+ < Çs |]wØ]dÖï e# ÌsÁT. ¹¿e\+ Ô=$T ~ sÃEýñ
Å£ yîÕ{Ù s E>± |<$ýË
q w¿ù kÍ< nýÙ n TÝý²¢
nýÙ du² nH sÃ>«+ ¿±sÁD+>± 2006ýË yîÕ<=\Ðq Ôás ÇÔá bÍsÁ¢yîT+³TýË
@¿£ç^e+>± w¿ù du² m ¿£jáÖ«sÁT. Ôás ÇÔá n+ÔásÁZÔá s È¿¡jáT ¿£\Vä\ÔÃ
¿=H Þø ¢ dÔáeTÔáeTjáÖ«sÁT. 2020 EýÉÕ qT+º jáTq n¿£kÍ ÔáTï>± nH sÃ>«+
bÍ\jáÖ«sÁT. jáT dT|çÜýË #û]Ì XøçdﺿìÔáà sÁÇV¾²+# sÁT. nH sÃ>«+
@$T³Hû~ n~ó¿±sÁ es Z\T yî\¢&+#áýñ<T. {¡e\ jáT nyîT]¿±ýË
$THî kþ{²Å£ ÔásÁ*+# sÁT. º¿ìÔáà bõ+<TÔáÖ n¿£Ø&û jáTq ¿£qT eTÖXæsÁT.

׿£«s È«d$TÜ Ô=* HýÉÕH deÖyûXø+

¿Ã$&-19 Hû|<¸«+ýË ç|<ó q <ûXæ~óHûÔá\ eTT+<T>± ]¿±sÁT¦ #ûdq¾ |H «kÍ\Ôà ׿£«s È«d$TÜ ç||+# ~óHûÔá\ Ô=* HýÉÕH deÖyûXø+
2020 d |¼+ sY 22q çbÍsÁ+uóyîT®+~. 75e y ]ü¿ÃÔáày |ÚsÁdØ]+#áT¿= d |¼+ sY 21q çbÍsÁ+uó deÖyûXø+ È]Ð+~. 193 duó«
<ûXæ\ |H «kÍ\T çbÍsÁ+uó+ njáÖ«sTT. deÖyûXæ\ d+<sÁÒÛ+>± ×s d ÈqsÁýÙ n d+;¢ duó«<ûXæ\ú ¿£*|¾ ¿£ rs H $&T<\
#ûXæsTT. ç>y < m<Ts=ØHû e«ed\qT ýË|Ôá+ #ûjÖá *àq
nedsÁeTT+< , eT]+Ôá mÅ£ Øe <ûXæ\Å£ , ç|uóTÔ Ç\Å£
uó²>kÍÇeT«+ ¿£*Î+#ûý² ×s dýË d+dØsÁD\T rdTÅ£ s y *à
+< rs q+ |s=Ø+~. ¿Ã$&-19 ý²+{ì deTd«\qT
m<Ts=ØHû+<TÅ£ dq <ÆÔáÔÃ +& \ Ôî*|¾+~.
yîÖB ç|d+>+...
×s d 75e y ]ü¿ÃÔáàe deÖyûXæ <ûÝ¥+º uó²sÁÔá ç|<ó q¹s+ç< yîÖB ç|d+ÐdÖï... ×s dýË eT]+Ôá eT+~¿ì çbÍÜ <ó«+ ¿£*Î+#ûý²
d+dØsÁD\T rdTÅ£ s y *àq nedsÁ+ +<H sÁT. ¿±\|Ú dy Þø¢qT m<Ts=ØHû+<TÅ£ |Ús Ôáq ¿±\+ H {ì e«ed\T |jîÖ>|&e
Ôî*bÍsÁT. deTç>yîT®q d+dØsÁD\T rdTÅ£ s ¿£bþÔû ×s d e«ed $XøÇdújáTÔá d+¿Ãuó+ýË |&TÔáT+< |s=ØH sÁT.

׿±H +&jáÖ 8 2020 n¿Ã¼ sY

 @¹¿-47. |sÁT $q>±Hû me]¿ÕH nÔ «<óT ¿£ ÔáTbÍ¿¡ n
nsÁ+ neÚÔáT+~. B <ûXæ\ eT<ó« È]¹> jáTT< ÆýË¢Hû ¿±Å£ +&
$|¢y ýË¢, kÍeÖ ¿£ ÜsÁT>Tu²³¢ýË |jîÖÐ+#á>±, n³T fÉçsÁ]dT¼\T,
³T eÖyÃsTTdT¼\T Å£L& |ÚÎ&T $ jîÖÐdTïH sÁT. ~ +Ôá>±
çbÍ#áTsÁ«+ bõ+<& ¿ì ¿±sÁD+ dsÁÇ¿±\ dsÁÇ |]d¾ÔáTýË¢, n+fñ
nÔá«~ó¿£ esÁü+ Å£ ] d ÂssTTH bÍÂsdT¼ýË¢, e&>±\T\T M#û m& sÁTýË¢,
nÜ oÔá\ eT+#áT ¿=+&ýË¢ ~ | #ûdTï+~. n+<T¹¿ ç|dTïÔá+
uó²sÁÔY y &TÔáTq H àdt ÂsÕ|¾Þø ¢ eT+#áT çbÍ+Ôá+ýË | #ûjáT¿£
bþÔáT+&&+ÔÃ, y {ì kÍq+ýË @¹¿-47 ÂsÕ|¾Þø ¢qT sÁcÍ« qT+º
¿=qT>Ã\T #û d+<TÅ£ uó²sÁÔY <ûXø+ÔÃ 2020 d |¼+ sY 2q
|Î+<+ #ûdTÅ£ +~.
@¹¿`47 ÔáTbÍ¿¡ yîÖ&ýÙ
+ÔáÅ£ @¹¿`47 ÔáTbÍÅ£ \+fñ @$T{¡? y {ì¿ì |sÁT mý²
eºÌ+~? @¹¿ n+fñ {ËeÖ{Ù ¿£\w¾ ¿Ãe n , 47 n+fñ 1947
d+ÔáàsÁ+ n |P]ï nsÁ+. kþ$jáT{Ù jáTÖ jáTHÅ£ #î+~q
$TVäsTTýÙ ¿£\w¾ ¿Ãe B ¿£ |³¼&+ÔÃ jáTq |sÁT MT<Hû ~
ç|U²«Ü #î+~+~. yîTT<{Ë¢ kþ$jîT{Ù dÕq«+ ¿Ãd+ M{ì sÁV²d«+>±
ÔájáÖsÁT #ûXæsÁT. 1919, qe+ sY 10e ÔûBq È +ºq ¿£\w¾ ¿Ãe
Âs+&à ç||+#á jáTT<Æ+ deTjáT+ýË kþ$jîT{Ù jáTT<Æ {²«+¿ù
yîT¿± ¿ù>± | #ûXæsÁT. 1941ýË kþ$jîT{Ù |Õ ÈsÁ ú <Ts ç¿£eTD
È]|¾q|ÚÎ&T jáTq rçe+>± >±jáT|& s¦ ÁT. kþ$jîT{Ù dÕ Å£ \ e<Ý
׿±H +&jáÖ
Xø¿ìïe+ÔáyîT®q ÔáTbÍÅ£ \T ýñ¿£bþe&+ e\¢Hû y ]Ôà bͳT Ô qT
>±jáT|& *à eºÌ+< ¿£\w¾ ¿Ãe uó²$+# sÁT. ný²+{ì ÔáTbÍÅ£ \
¿Ãd+ nV²] Xø\T çXø$T+# sÁT. |sÁ+|sÁýË nHû¿£ yîÖ&Þø¢ nq+Ôás+Á
jáTq @¹¿`47 ÔáTbÍ¿¡ yîÖ&ýÙqT ÔájáÖsÁT #ûjTá >*>±sÁT. 1947ýË
yîTT³¼yîTT<{ì kÍ]>± kþ$jîT{Ù M{ì ÔáÎÜï çbÍsÁ+_ó+º+~.
1949ýË B nkÍýÙ¼ ÂsÕ|¾ýÙ>± kþ$jáT{Ù ¯ dÓÇ¿£]+º+~.
y s à |Î+<+ < Çs ÔáTbÍÅ£ \T $$<ó <ûXæ\Å£ #ûs sTT.
$jáTÔ +, nbÍZ kÍH, ¿=\+_jáÖ, yîTTC²+_¿ù $|¢y ýË¢ @¹¿`47
ÔáTbÍÅ£ \qT ç|<ó q+>± |jîÖÐ+# sÁT. n+<T¹¿ y {ì CÉ+& ýË¢
@¹¿`47 ÔáTbÍ¿¡ z >TsÁTï>± $TÐ*bþsTT+~. @¹¿`47 ÔáTbÍÅ£ \
ÔáÎÜï < < |Ú <Xæ Ý+bͳT ¿=qkÍÐ+~. 1959ýË @¹¿m+ |]³
¿=Ôáï esÁüH eºÌ+~.
@¹ ¿ `47 Ôá T bÍÅ£ \
sÁTeÚqT ÔáÐZ+º, ¿±dï
#ê¿£ <ósÁÅ£ ¿=Ôáï
esÁüHqT ÔáÎÜï #ûXæsÁT.
Ôás ÇÔá ¿£\w¾ ¿Ãe
esÁüHqT Å£L& eÖ]Ì
¿±]¼&¨ ¿£*Ðq |Ó¹¿ eTw¾H >HqT ÔájáÖsÁT #ûXæsÁT. ý² |\T sÁ¿±\
esÁüqT¢ eºÌq|Î{ì¿¡ ç||+#á+ýË |\T <ûXæ\T |Î{ì¿¡ <óTú¿£]+ºq
@¹¿`47 ÔáTbÍÅ£ \qT ÔáÎÜï #ûdTïH sTT. ¿£\w¾ ¿Ãe n|Î{ì¿ì nyîT]¿±
9 2020 n¿Ã¼ sY
 |Î+<+ $XâcÍ\T...
uó²sÁÔýY Ë @¹¿-47 203 s |Õ ý¾ Ùà ÔáÎÜï¿ì d+ +~ó+º uó²sÁÔ,Y
sÁcÍ«\ eT<ó« ¿¡\¿£ |Î+<+ Å£ ~]+~. uó²sÁÔá sÁ¿£D eT+çÜ
s CÙH <¸ d¾+>´ sÁcÍ« |sÁ«³qýË |Î+<+ Å£ ~]+< 2020
d |¼+ sY 2q sÁcÍ« MT&jáÖ |s=Ø+~. +<TÅ£ d+ +~ó+º
uó²sÁÔ,Y sÁcÍ« d+jáTT¿£+ï >± » +&à sÁcÍ« s |Õ ý¾ Ùà ç|Õyû{Ù *$TfÉ&µqT
@s γT #ûjáTqTH sTT. C²sTT+{Ù yî+#ásY(CñM)ýË ]¦HîHà
dÕq«+ |jîÖÐdTïq m+-16 ÔáTbÍÅ£ \¿£H Xø¿ìïe+Ôá+>±
bÍ«¿£¼¯ uËsÁT¦(uó²sÁÔá d+d), ¿£ýË w¾¿Ãy ¿£HîàsY (sÁcÍ« d+d),
@¹¿`47 ÔájáÖsÁT #ûjáÖ\H d+¿£\Î+ÔÃHû jáTq n+<TýË
sÃkþuËsÃHî¿ùàbþsY¼(sÁcÍ« d+d)\T uó²>kÍÇeTT\T>± +{²sTT.
|\T esÁüqT¢ rdT¿=# ÌsÁT. »nyîT]¿± dÕ Å£ \T ÔáeT m+-16
CñMýË ]¦HHî à bÍ«¿£¯¼ ¿ì 50.5 XæÔá+ y {², ¿£Hàî sY Å£ 42 XæÔá+
Ôá T bÍÅ£ \qT $d¾] b͹ s kÍïs ÁT . @¹ ¿ `47 Ôá T bÍÅ£ \qT
y {², sÃkþuËsÃHî¿ùàbþsY¼Å£ 7.5 XæÔá+ y {² +~.
ý²Å£ Ø+{²sÁT. y {ì TýÉ¢³¢ ¿Ãd+ #á bþsTTq dÕ Å£ \ eTÔá
 @¹¿-47 ÂsÕ|¾ýÙàýË 203 yîÖ&ýÙ <óT ¿£yîT®q yîsÁüH.
<ûVä\ qT+º rdTÅ£ +{²sÁTµ n ¿£\w¾ ¿Ãy $jáTÔ + jáTT<Æ+
 ÔáïsÁç|<ûXÙýË ¿=s Ç ]¦HîHà bÍ«¿£¼¯ýË @¹¿-47\qT
d+<sÁÒÛ+>± Ô qT #ûd¾q y «K«\qT z |çÜ¿± +³sÁÖÇ«ýË
ÔáÎÜï #ûjáTqTH sÁT.
>TsÁTï #ûXæsÁT. Ôás ÇÔá nyîT]¿± dÕ Å£ \T È+>± s ¿ù
 ç|dTïÔá+ uó²sÁÔá ¯ y &TÔáTq HkÍdt 5.56 %x%45
jáTT<Æ+ýË @¹¿`47 ÔáTbÍÅ£ \T |jîÖÐ+ºq³T¢ Ô qT
m+m+ nkÍýÙ ¼ ÂsÕ| ¾ýÙ kÍq+ýË @¹¿-47 -203
$H q Å£L& jáTq #îbÍÎsÁT.
7.62×39 m+m+ ÂsÕ|¾ýÙàqT ç|yûXø |&Ô sÁT.
ç|dTïÔá+ ç||+#áy «|ï+>± n+<Tu²³TýË q @¹¿`47
 uó²sÁÔá ¯ ¿ì < < |Ú 7.7 \¿£\ @¹¿- 47 203\T nedsÁ+
ÔáTbÍÅ£ ýË¢ ÔáÅ£ ØeýË ÔáÅ£ Øe>± 50 nyîT]¿± & \sÁ¢Å£ <=]¹¿
|&Ô jáT n+#áH .
esÁüqT¢ Å£L& n+<Tu²³TýË H sTT. +Ôá{ì ç|U²«Ü #î+~q
 \¿£ s  |Õ ¾ýÙàqT sÁcÍ« qT+º ~>TeTÜ #ûdTÅ£ +{²sÁT. $T>Ô $
ÔáTbÍ¿¡ esÁüq¢qT dw¾+¼ ºq $TVäsTTýÙ ¿£\w¾ ¿ÃyqT kͼ*H ç|ÕCÙ,
<ûojáT+>± ÔájáÖsÁT #û dý² |Î+<+ Å£ ~]+~.
sÁ¦sY |t ýÉ H ny sÁT¦\T e]+#á>±, »»eÖ ç|È\ dÈH Ôá ¿£
 ¿ÃØÂsÕ|¾ýÙ K¯<T < < |Ú 1100 jáTÖmdt & \sÁT¢.
yîÖ<¸Ãd+|Üï¿ì ndýÉÕq ºV² +µµ ¿£\w¾ ¿ÃyqT 2007ýË sÁcÍ«
 ç|dTïÔá+ y &T¿£ýË q H àdt ÂsÕ|¾Þø¢qT 1996 qT+º
n<ó«Å£ &T y ¢~MTsY |ÚÜH n_óe]+# sÁT. ¿£\w¾ ¿Ãy, 2013ýË
$ jîÖÐdTïH sÁT.
Ôáq 94e @³ eTsÁDì+# sÁT. Ô qT Ôá sÁ¿£D ¿Ãd+ dw¾¼+ºq
 H àdt ÂsÕ|¾Þø¢ÔÃ V¾²eÖ\jáT eT+#áT çbÍ+Ô ýË¢ C²yT
@¹¿`47 m<TsÁT < &T\¹¿ ¿±Å£ +& fÉçsÁ]dT¼\ #ûÔáTýË¢
¿±e&+, |>TÞø ¢ s e&+ e+{ì deTd«\T edTïH sTT.
kÍeÖqT«\ çbÍD²\T rdTÅ£ +³Tq $wjáT+ Ôî*à ¿£\w¾ ¿Ãy
n+<T¹¿ ¯ ¿ì @¹¿-47 203 yîÖ&ýÙ s |Õ ¾Þq¢ø T n+~+# \
Ôáq ºe] sÃEýË¢ m+ÔÃ e«<¸ #î+< sÁT. »µuó]+#áýñ u²<óÔÃ
sÁsTT+# sÁT.
H V²<jáT+ ¿=³T¼$T{²¼&TÔÃ+~. HûqT ¿£ |{ì¼q jáTT<ó+
sÁcÍ« sÁ¿£DeT+çÜÔà s CÙH <¸ #ásÁÌ\T
ç|È\ çbÍD²\qT rd¾q³¢sTTÔû n+<TÅ£ |P]ï>± HûHû u²<óT«& µµ
sÁcÍ« sÁ¿£D eT+çÜ ÈqsÁýÙ d¯Z cþjáT>TÔà |\ç|<e+ÔáyîT®q
n ¿£\w¾ ¿Ãy Ôáq ºe] sÃEýË¢ sÁw«H sÁ& ¿ùà #á]Ì bÍ<sY¿ì
#ásÁÌ\T È]>±jáT uó²sÁÔá sÁ¿£D eT+çÜ s CÙH <¸d¾+>´ 2020
s d¾q ýñKýË |s=ØH sÁT. 1945ýË ÈbÍHýË V¾²sÃw¾eÖ,
d |¼+ sY 3q yî\¢&+# sÁT. sÁ¿£D, eP«VäÔá ¿£ dV²¿±sÁ+ dVä
H >kÍ¿ì q>s ýË¢ nyîT]¿± yûdq¾ u²+ T\ e\¢ < < |Ú s +&T
|\T n+Xæ\qT #á]Ì+ºq³T¢ Ôî*bÍsÁT. cÍ+ |T® ¿Ã |¹swH
\¿£\ eT+~ eTsÁD+ì #á>±, ç||+#áy «|ï+>± @¹¿`47 ÔáTbÍÅ£ \
sÁZHîÕCñwH(mdtdÓz) deÖyûXæ\ ¿Ãd+ s CÙH <¸ eTÖ&TsÃE\
e\¢ ¿= ¿Ã³¢ eT+~ ç|È\T eTsÁDì+# sÁq ~ z n+#áH .
sÁcÍ« |sÁ«³qÅ£ yîÞ²¢sÁT.
׿±H +&jáÖ 10 2020 n¿Ã¼ sY
 ç~¿£ïÔá\T ÔáÐZ+#áTÅ£ Hû+<TÅ£ #îÕH `uó²sÁÔY 5 dÖçÔ \T
ÔáÖ sÁTÎ \< ÝUÙ ý Ë H \T>T Hî \\T>± kÍ>TÔáTq dÕ ¿£
ç|Üw¼+uóqqT |]wØ]+#áT¿Ãe& ¿ì uó²sÁÔY, #îHÕ \T ×<T dÖçÔ \|Õ
@¿±_óçbÍjáÖ ¿ì e# ÌsTT. d]V²<TÝýË¢ uó²¯>± yîÖV²]+ºq
\>±\qT yû>+>± yîq¿ìØ rdT¿Ãy \ , ç~¿£Ôï á\qT |+#û #ás«Á \Å£
<ÖsÁ+>± +& \ , y dïy Bóq ¹sK (mýÙ@dÓ) yî+ & ç|Xæ+ÔáÔáqT
Hî\¿=ý²Î\ sÁ sTT+# sTT. d]V²<TÝýË¢ ç|dTïÔá+ Hî\¿=q
|]d¾ÔáT\ÔÃ @ <ûXæ ¿¡ ç|jîÖÈq+ +&uË<q n_óçbÍjáÖ ¿ì
sÁT |¿±\T e# ÌsTT. Ô C² |Î+<+ýË ¿= n+Xæ\qT neT\T
#û d n+Xø+ |Õ e#ûÌ Hî\ yîTT<{Ë¢ Âs+&T <ûXæ\ eT<ó« ¿ÃsY ¿£eÖ+&sÁ¢
kÍsTT #ásÌÁ \T È]¹> ne¿±Xø+ +~. cÍ+|T® dV²¿±sÁ d+d (mdtdyÓ Ã)
deÖyûXø+ nq+Ôás+Á 2020 d|¼+ sY 10q eÖkþØýË uó²sÁÔá $<ûo
e«eVäs \ XæK eT+çÜ mdt.ÈjYTXø+¿£sY, #îÕH $<ûXæ+> eT+çÜ
y +>´ sTÖ eT<ó « #ásÁÌ\T È]>±sTT. $ s D²Ôá ¿£+>±,
s= V²eÖ³+>± È]>±jáT n~ó¿±sÁ es \Z T 2020 d|¼+ sY 11q
$e]+# sTT. n+<TýË |+#á dÖçÔá ç|D²[¿£ |Õ sÁT <ûXæ\Ö
n+^¿±s ¿ì e# ÌjáT Ôî*bÍsTT. d]V²<TÝ $y < |]wØ]+#û
׿±H +&jáÖ 11
$wjáT +ýË sÁT <ûXæ\Å£ $ eÖsÁZ< sÁô¿£+>± +{²jáT
|s=ØH sTT.
n+^¿£]+ºq |+#á dÖçÔ \T..
1 uó²sÁÔY, #îÕH \ eT<ó« q $uóñ< \T $y < \T>± eÖsÁÅ£ +&
#áÖ&³+ dVä <îÕÇbÍ¿ì¿£ d+ +<ó \ e ~Æ |Õ sÁT <ûXæ\
nç>H jáT¿£ÔáÇ+ eT<ó« Å£ ~]q @¿±_óçbÍjáÖ\ qT+º dÖÎÛ]ï
bõ+< *.
2. ç|dTïÔá |]d¾Ü @ <ûXæ ¿¡ ç|jîÖÈq¿±] ¿±<T. sÁT <ûXæ\
\>±\T #ásÌÁ \qT ¿=qkÍÐ+# *. yû>+>± dÕ ¿£ |d+V²sÁD
ÈsÁ>±*. sÁT <ûXæ\ \>±\ eT<ó« ¹sÝ¥Ôá <ÖsÁ+ +& *.
3. d]V²<TÝ |Î+< \T, eÖsÁ<Z sÁô¿±\Å£ sÁT |¿±\Ö ¿£³T¼ & *.
Xæ+Ü |]sÁ¿ì+# *. ç~¿£ïÔá\qT |+#û mý²+{ì #ásÁ«\Å£L
~>s <T.
4. d]V²<TÝ n+Xø+ |Õ ç|Ôû«¿£ ç|Ü ~óÔà ţL&q jáT+çÔ +>+
< Çs #ásÁÌ \T ¿=qkÍÐ+# *. uó²sÁÔ Y- #îÕH d]V²<TÝ
e«eVäs \ |Õ @sÁÎ&¦ d+ç|~+|Ú\T, deTqÇjáT ¿±s «#ásÁD
2020 n¿Ã¼ sY
 jáT+çÔ +>+(& Ö¢«m+dÓdÓ) deÖyûXæ\qT ¿=qkÍÐ+# *.
45 @Þø¢ ÔásÁTy Ôá
5. ç~¿£Ôï á\T Ôá>TZeTTK+ |fñ¼¿=BÝ s +&T |¿±\Ö yû>+>± ¿£dsÁÔáTï kÍÐ+º,
¿=Ôáï>± $XæÇd+ bÍ<T>=ýñÎ #ásÁ«\qT Ks sÁT #ûjáÖ*. #îÕH d]V²<TÝýË¢ ¿±\TÎ\T
kÍÇ>Ü+ºq sÁcÍ« d]V²<TÝýË¢ Ôás#Á Tá >± ç~¿£Ôï á\T d w¾¼dÖï..
uó ² sÁ Ô Y qT ¿£$ ÇdTï q #î Õ H eTsÃkÍ]
ÔáÖsÁTÎ \< ÝUÙýË ç~¿£ïÔá\T ÔáÐZ+#áT¿Ãy \ uó²sÁÔY, #îÕH \T rdTÅ£ q Ôî+|]Ôáq+ #áÖ|¾+~. 2020 d |¼+ sY
sÁjáÖ sÁcÍ« kÍÇ>Ü+º+~. sÁT <ûXæ\ $<ûXæ+> eT+çÔáT\ eT<ó« 7q ÔáÖsÁTÎ \< ÝUÙýË bÍ«+>±+>´ dsÁdTà
deÖyûXæ ¿ì Ô eTT yû~¿£qT ¿£*Î+#á&+ d+ÔÃw+>± +< |s=Ø+~. d]V²<TÝýË¢ uó²sÁÔá <Þ²\Å£ V²#áÌ]¿£>±
~©¢ýË nÔáT«q Ôá kÍsTT uóñ{¡ #îHÕ |Ó|ÚýÙà * s¹ wH ¯ (|ÓmýÙ@) >±*ýË
uó²sÁÔY, #îÕH eT<ó« Å£ ~]q ×<T dÖçÔ \ |Î+<+ |Õ sÁ¿£D eT+çÜ ¿±\TÎ\T È]|¾ <TkÍàV²kÍ ¿ì Ôî> &+~.
s CÙH <¸d¾+>´ 2020 d |¼+ sY 11q ~©¢ýË nÔáT«q Ôá kÍsTT uóñ{¡ d]V²<TÝ |TsÁüD\ deTjáT+ýË ¿±\TÎ\Å£
sÁÇV¾²+# sÁT. +<TýË C²rjáT uóç<Ô d\Vä< sÁT n ÔY &Ãuó²ýÙ, bÍ\Î& Å£ L & < q | Î+<
çÜ<Þ²~ó|Ü ÈqsÁýÙ _|¾H s eÔY, çÜ$<ó <Þ²~ó|ÔáT\T bÍý¤ZH sÁT. ÔáÖsÁTÎ \¢+|¾T+º+~. 1975 H {ì |TsÁü D\
\< ÝUÙýË bÍ+>±+>´ dsÁdTà <¿ìD rsÁ+ e<Ý uó²sÁÔY, #îÕH \ eT<ó« Ô C² nq+Ôás+Á #îHÕ d]V²<TÝýË¢ ¿±\TÎ\ |T³q
#óT#ûdT¿Ãe&+ <û ç|<¸eT+. |ÓmýÙ@
|TsÁüD Hû|<¸«+ýË n¿£Ø& uóç<Ô |]d¾ÔáT\|Õ Å£L& uó{ñ ý¡ Ë dMT¿£ È]Ð+~.
>±*ýË ¿±\TÎ\T È]bÍjáT , d]V²<TÝýË¢
mý²+{ì |]d¾Ü ÔáýÜÉ ïH Ü|¾Î¿=fñý¼ ² uó²sÁÔá dÕq«+ dq <Æ+>± +< qsÁeDÉ
uó²sÁÔY bþdt¼qT kÍÇBóq+ #ûdTÅ£ Hû+<TÅ£
d+<sÁÒ+Û >± Ôî*|¾q³T¢ d+ +~óÔá es Z\T |s=ØH sTT. eTsÃyî|Õ Ú #áTw§ýÙýË
$|\jáTÔá + #ûXæjáT d |¼+ sY 8q
uó²sÁÔY, #îHÕ \ eT<ó« 2020 d |¼+ sY 11q Å£L& ç_¹>& ¿£eÖ+&sÁ¢ kÍsTTýË uó²sÁrjáT dÕq«+ ç|¿£{ì+º+~. y dïy Bóq
dÕ ¿£ #ásÁÌ\T È]>±sTT. ¹sK(mýÙ@dÓ)qT < {ì eºÌ uó²sÁÔá <Þ²ýñ
¿±\TÎ\T È]bÍjáTq #îÕH sÃ|D\qT
rçe+>± K+&+º+~. #îÕH \>±ýñ
¿±\TÎ\T È]bÍjáT dÎw¼+ #ûd¾+~.
]¼¿£ýÙ 6 ç|¿±sÁ+...
1988ýË n|Î{ì ç|<ó s Jy>±+Bó #îÕH
|sÁ«³qÅ£ yî[¢q|ÚÎ&T 3,500 ¿ì.MT
bõ&eÚH q uó²sÁÔY-#îÕH d]V²<TÝýË¢
Xæ+Ü kÍ|q ¿Ãd+ |sÁdÎsÁ+ $XæÇd+
bÍ<T¿=ýñÎ #ásÁ«\TÅ£ Ô=\TÔá ço¿±sÁ+
#áT{²¼sTÁ . Ôás ÇÔá 1993, 1996, 2005,
2012, 2013ýË |\T |Î+< \T
È]>±sTT. 1996ýË È]Ðq |Î+<+ýË
]¼¿£ýÙ 6 ç|¿±sÁ+ sÁT|¿±\T y dïy Bóq
¹sK yî+ & 2 ¿ì.MT. esÁÅ£ ¿±\TÎ\T,
|\TÞøÅ¢ £ bÍ\Î&Å£L&<T. dÓÇjáT jáT+çÔáD
bÍ{ìd Öï deTd«qT Xæ+Ü jáTTÔá+>±
#á]Ì+#áT¿Ãy *.

׿±H +&jáÖ 12 2020 n¿Ã¼ sY

 $<T«ÔáTï $ jîÖ>< sÁT\ V²Å£ Ø\|Õ ¹¿+ç<+ eTTkÍsTT<
$ jîÖ>< sÁT& Hî\y ¯ $<T«ÔáTï _\T¢ sÁÖ.yîsTT« $T+ºÔû
Ôá|Î d]>± HýÉÕHýË #î*¢+# \q +<óqqT ¹¿+ç< $<T«ÔáTïXæK
rdT¿=kþï+~. $<T«ÔáTï $ jîÖ>< sÁT\ V²Å£ Ø\T-2020 |sÁTÔÃ
sÁÖbõ+~+ºq eTTkÍsTT< ýË n+Xæ |s=Ø+~. _\T¢
sÁÖ.yîsTT«¿±ú, ýñ<+fñ ¿£$TwH ¹sÝ¥+ºq yîTTÔ ï ¿±ú $T+ºÔû
Ôá|Î d]>± HýÉÕHýËHû #î*¢+# *. ý² #î*¢+#ûy ]¿ì ¿£$TwH
¹sÝ¥+ºq ç|Ôû«¿£yîT®q çbþÔ àV²¿±\T, s sTTr\T \_ókÍïsTT. B |Õ
Hî\ 30e ÔûBýË|Ú n_óçbÍjáÖ #îbÍÎ\ 2020 d|¼+ sY
16q $&T<\ #ûd¾q |çÜ¿± ç|¿£³qýË ¿Ã]+~. ýË|Ú eºÌq
d\Vä\T, dÖ#áq\qT |]>DýË¿ì rdT¿= ÔáT~ ÔáïsÁTÇ\T C²¯
#ûkÍïeT |s=Ø+~.
 10 ¹¿& Ö¢« ýË& esÁÅ£ ¿=Ôáï ¿£Hî¿£H rdT¿Ãe& ¿ì Âs+&T
|çÔ \T # \T. n+<TýË 1. >T]ï+|Ú¿±sÁT¦ (bÍdtbþsÁT ¼,
<ó sY¿±sÁT¦ý²+{ì$), 2. ¿£Hî¿£H rdT¿=Hû d\+/uóeH ¿ì
d+ +~ó+ºq jáÖÈeÖq« V²Å£ Ø\T deT]Î dï d]bþÔáT+~.
 ¿=Ôáï ¿£Hî¿£H/bÍÔá ¿£Hî¿£H eÖsÁÌ& ¿ì uó Ü¿£+>±¿±ú, HýÉÕH
yîuÙbþsÁ¼ýÙ, yîTTuÉÕýÙ jáÖ|t < Çs ¿±ú <sÁU²dTï #ûdT¿Ãe#áTÌ.
¿£yÞû ø ¿¹ e\+ VäsY¿¦ ±|ÓjTû deT]Î+# \ wsÁÔáT $~ó dï eÖçÔá+
n$ n+~q yî+³Hû & fÉ®CÙ #ûd¾ yîuÙ dÕ{ÙýË n|týË&#ûd¾
$ jîÖ>< sÁT&¿ì ] ç d¼w H d+K« |+bÍ*. ¿£kÍ]
<sÁU²dTï< sÁT¿ì ] çd¼wH d+K« edï <sÁU²dTï n+~q³T¢>±Hû
׿±H +&jáÖ 13
uó²$+# *. ç>±MTD çbÍ+Ô ýË¢ nsTTÔû 30 sÃE\T, eTT à|ýÙ
çbÍ+Ô ýË¢ nsTTÔû 15 sÃE\T, yîTç{Ëq>s ýË¢ nsTTÔû y sÁ+
sÃEýË¢|Ú ¿=Ôáï ¿£Hî¿£H eÇ&+, ýñ<+fñ |ÚÎ&Tq ¿£Hî¿£HqT
eÖsÁÌ&+ #ûjáÖ*.
 MT³sÁT ýË|uóÖsTTw¼+, ¿±*bþe&+, #ï¿ì >TÂsÕq MT³sÁ¢
kÍq+ýË |³¼D²ýË¢ nsTTÔû 24 >+³ýË¢, ç>±MTDçbÍ+Ô ýË¢
nsTTÔû 72 >+³ýË¢ ¿=Ôáï MT³sÁT¢ @s γT #ûjáÖ*. MT³sÁT¢
ýñeq |sÁTÔÃ $<T«ÔáTï dsÁ| s |ÚqsÁT<ÆsÁDýË C²|«+
#ûjáT& ¿ì Mýñ¢<T.
 MT³sÁT d]>± | #ûjTá ¿£bþe& ¿ì $ jîÖ>< sÁT&T ¿±sÁDeT
çbÍ<¸$T¿£ $# sÁDýË Ôû*Ôû ¿£$TwH ¹sÝ¥+ºq deTjáT+ýË|Ú
d+ +~óÔá e«¿ìï KsÁTÌÔÃHû ¿=Ôáï MT³sY @s γT #ûjáÖ*.
 MT³sÁT Ôá F #ûd¾q|ÚÎ&T n~ mÅ£ ØyÃ, ÔáÅ£ Øyà MT³sY ¯&+>´
#áÖ|ÚÔÃ+< >T]ï dï n+<TÅ£ d+ +~ó+ºq #ó ¯¨\qT _\T¢ýËHû
dsÁTÝu²³T #ûjáÖ*. &dØ+\T #ûd¾q MT³sY ¯&+>´ |¯¿£\ÔÃ
$ jîÖ>< sÁT&T $uóñ~ dï $ jîÖ>< sÁT&T m+|¾¿£ #ûd¾q
<¸sY¦bͯ¼Ôà < Ôá F #ûsTT+# *. ¿£$TwH nqTeTÜ+ºq
<¸sY¦bͯ¼ *dt¼qT $ jîÖ>< sÁT\Å£ n+<Tu²³TýË +# *.
 MT³sÁT $ jîÖ>< sÁT& +{ì jáT³ neT]Ì +fñ < sÁ¿D£
u²<ó «Ôá &dØ+\<û, ¿£y ûÞø +{Ë¢ _Ð+º +fñ <
eT+º#î&T\Å£ $ jîÖ>< sÁT&T u²<ó«Ôá eV¾²+# *à +³T+~.
2020 n¿Ã¼ sY
 {²]|t ýÉ¿Ø£ \T &dØ+\ yîuÙ dÕ{ÙýË |{²¼*. ç|Ü _*¢+>´ dÕ¿ìýÙÅ£
eTT+<û $es \T +# *. n+<TýË +<óq dsY#ó ]¨, ÔásÁ
#ó ¯¨\ $es \T dÎw¼+>± |s=ØH *.
 MT³sÁT ¯&+>´ d]>±ýñ< , $<T«ÔáTï $ jîÖ>± ¿ì, MT³sÁT
¯&+>´Å£ Ôû& +< ¿±ú, ÐbþsTT+~, ¿±*bþsTT+~,
bÍ&sTT+< ¿±ú $ jî Ö >< sÁ T &T |¾ s «<T#û dï 30
sÃEýË¢ | Ú¿±ú, ¿£ $ TwH ¹ s Ý ¥ +ºq >&TeÚýË|Ú¿±ú
Ôá F#ûjÖá *. n+<T¿Ãd+ sÁTdTeTT @B edÖ\T #ûjTá Å£L&<T.
 kåsÁ $<T«ÔáTï ÔáÎÜï #û d $ jîÖ>< sÁT\T |ÚÎ&T
|jîÖÐdTïq ¿£Hî¿£H < Çs Hû $<T«ÔáTïqT $ç¿£sTT+#áT¿Ãe#áTÌ.
 MT³sY ýñÅ£ +& ¿=Ôáï ¿£Hî¿£H eÇÅ£L&<T. MT³sÁ¢ú kÍ sY¼
ç|Ó |sTT&yû nsTT +& *. ¿£yûÞø kÍ sY¼M T³sÁ¢ qT+º
$TqVäsTT+|Ú ¿±y \+fñ n+<TÅ£ $<T«ÔáTï ¿£$TwH nqTeTÜ
Ôá|Î d]. ¿£y ûÞø ¿£$TwH n+<TÅ£ nqTeTÜ#û̳¢sTTÔû
H «jáT <ÆyîT®q ¿±sÁD²\T #áÖ |{²¼*.
 ¿=Ôáï ¿£Hî¿£H deTjáT+ýË $ jîÖ>< sÁT&¿ì Âs+&T ne¿±Xæ\T
y Ç*. MT³sÁTÔÃbͳT, m+dÓ;, ÔásÁ |]¿£s \ú nÔáHû
¿=qT>Ã\T #û d M\T ¿£*Ð+#á&+>±ú, ýñ<+fñ <sÁU²dTï
deTjáT+ýËHû & TÒ¿£{ì¼ &dØ+ < Çs rdT¿=Hû yîdT\Tu²³T
¿£*Î+#á&+>±ú #ûjáÖ*.
 @jûT $<T«ÔáTï MT³sÁT¢, ÔásÁ |]¿£s \qT nqTeTÜdTïq B
&dØ+\T ÔáeT yîuÙ dÕ{ÙýË dÎw¼+>± bõ+<T|sÁ# *. < {ì¼
$ jîÖ>< sÁT&T y {ì jáT³ ¿=qT>Ã\T #ûjÖá ý²? ýñ<+fñ
&dØ+\ qT+#û rdT¿Ãy ý²? nq ~ sÁsTT+#áTÅ£ +{²sÁT.
 ç|Ü _\T¢qT >&TeÚÅ£ |~sÃE\ eTT+<T $ jîÖ>< sÁT&¿ì
#ûs¹ ý² n+~+# *. ] qýÙ _\T¢ s ¿£bþÔû &Ö|¾¿¹¢ {Ù _\T¢¿Ã¹s
V²Å£ Ø $ jîÖ>< sÁT&¿ì +³T+~. ýñ<+fñ dÓÇjáT eT~+|Ú
#ûdT¿= _\T¢ #î*¢+#áe#áTÌ. ný² ¿£{ì¼q yîTTÔáï+ y dïe _\T¢
¿£+fñ mÅ£ Øe/ÔáÅ£ Øe nsTTÔû $TÐ*q yîTTÔ ï Ôá<T|] Hî\ýË¢
dsÁTÝu²³T #ûjáÖ*.
 _\T¢ C²¯ #ûd¾q yî+³Hû $wjáÖ $ jîÖ>< sÁT&¿ì
mdtm+mdt, -yîTsTTýÙ < Çs #îbÍÎ*. $ jîÖ>< sÁT\Å£
d+ +~ó+ºq n _\T¢\qÖ yîuÙ dÕ{ÙýË n|týË& #ûjáÖ*.
n$ @& ~bͳT n+<Tu²³TýË +&ûý² #áÖ& *.
 $ jîÖ>< sÁT\Å£ 60 sÃE\T n+ÔáÅ£ $T+º \d«+>±
׿±H +&jáÖ 14
_\T¢\T |+|¾ dï y {ì |Õ s çw¼ $<T«ÔáT ï¿£$TwH ¹sÝ¥+ºq
ç|¿±sÁ+ 2 qT+º 5% esÁÅ£ s sTTr y Ç*.
 $ jîÖ>< sÁT\T meÂsÕH +{ì BsÁ鿱\+ bͳT U²°#ûd¾
yû¹s#Ã{ì¿ì bþÔáTH eTqTÅ£ q |Ú&T eTT+<dTï deÖ# sÁ+ ºÌ
eTT+<dTï>±Hû |¾¿ùà& #ó ¯¨\T #î*¢ dï ný²+{ì y ]¿ì &dØ+\T
HÃ{¡dT\T, Ô Ô Ø*¿£ _\T¢\T |+|Å£L&<T. $<T«ÔáTï ýÉÕHqT
jáT<¸ Ôá<¸+>± +# *.
 $ jîÖ>< sÁT&T Ôáq ¿£Hî¿£HqT XæXøÇÔá+>± Ô=\Ð+# \
n&Ðq|ÚÎ&T |ÕqýÙ _\T¢ #î*¢+ºq yî+³Hû < Ô=\Ð+# *.
¿£yûÞø |ÕqýÙ _\T¢, MT³sY ¯&+>´ eT<ó«ýË @<îÕH Ôû& e dï
< dÅ£L«]{¡ &bÍ {Ù qT+º dsÁTuÝ ²³T #ûdT¿Ãy *. $TÐ*q
&bÍ {Ù yîTTÔ ï 7sÃEýË¢|Ú Ü]Ð #î*¢+#ûjáÖ*.
 bÍÔá _\T¢\T #î*¢+#áýñ<q ¿±sÁD+ÔÃ &dt¿£Hî¿ù¼ #ûd¾ +fñ,
y {ì #î*¢+ºq sÁT>+³ýË¢|Ú ¿£Hî¿£HqT |ÚqsÁT<Æ]+# *.
 ç|Ó |sTT& MT³sYýË & TÒ nsTTbþsTTq yî+³Hû $<T«ÔáTï dsÁ|s
Ðbþy *. < &dt¿£Hî¿£H ¿ì+< uó²$+#áÅ£L&<T. ¯#ó ]¨
#ûd¾q yî+³Hû dsÁ|s njûT«ý² #áÖ& *.
 $ jîÖ>< sÁT\Å£ &dØ+\Å£ 24-7 $<T«ÔáTï dsÁ|s #ûjÖá *.
e«ekÍjáT< sÁTý²¢+{ì ç|Ôû«¿£ $ jîÖ>< sÁT\Å£ ÔáÅ£ Øe >+³\T
dsÁ|s #ûjÖá \ ¿£$TwH s¹ Ý¥+#áe#áTÌ. @& ~ýË m kÍsÁT¢
$<T«ÔáTï dsÁ|s ýË ýË|+ s y=#áÌq ~ ¿£$TwH dÎw¼+ #ûjÖá *.
d¾d¼+ jáÖe¹sCÙ +³sÁ|üH &Ö«¹swH +&î¿ùà (mdt@×&×),
d¾d¼+ jáÖe¹sCÙ +³sÁ|üH ç|Ó¿Çúà +&î¿ùà (mdt@×m|t×)
|sÁTÔà $<T«ÔáTï n+< (neÚfñCÙ) deTjáÖ ýÉ¿ìØ+# *.
ý²+{ì |]d¾ Ôá T \qT |]o*+º, yî + ³Hû $<T«Ôá T ï
|ÚqsÁT <Æ] +#á& ¿ì &dØ+\T ç|Ôû«¿£ jáT+çÔ +>±\qT
@s γT#ûjáÖ*.
 de\T n+~+#á&+ýË &dØ+\T C²|«+#û dï $ jîÖ>< sÁT&¿ì
|]VäsÁ+ n+~+# *. yîTTÔ ï _\T¢ < Çs {ËyûT{ì¿ù>±
$ jîÖ>< sÁT&¿ì #ûsÁyûjáÖ*.
 ¿£H¿î H,
£ &dt¿£Hî¿H,
£ ¯ ¿£H¿î H¿Ãd+
£ 24÷7 ¿±ýÙ d+³sY, yîuÙbþsÁý¼ Ù,
yîTTuÉÕýÙ n|¾¢¹¿wH sÁÇV¾²+# *.
 $ jîÖ>< sÁT\ |¾s «<T\ |]cÍØsÁ yû~¿£ýË duÙ &$ÈH kÍsTT
qT+º <ÝsÁT , eTT>ZsÁT $ jîÖ>< sÁT\Å£ çbÍÜ <ó «+
¿£*Î+# *. B e\¢ |¾s «<T\ |]cÍØsÁ+ dT\uó+ neÚÔáT+~.
2020 n¿Ã¼ sY
 C²rjáT sÃ>« deÖ# sÁ sÁÇV²D eTTkÍsTT<
<ûXø+ýË ç|È\+<]ú sÃ>« de\ |]~óýË¿ì
rdTÅ£ e#ûÌ+<TÅ£ C²rjáT & ³ýÙ V²ýÙï $TwHýË ¹¿+ç<
ç|uóTÔáÇ+ C²rjáT sÃ>« deÖ# sÁ sÁÇV²D eTTkÍsTT< qT
ç|¿£{ì+º+~. $TwHýË uó²>+>± ç|Ü ¿£Ø]¿¡ sÃ>«
>T]ï+|Ú d+K«qT C²¯ #û d+<TÅ£ e«¿ìï>Ôá $es \qT
rdT¿Ãe&+Ôà bͳT y {ì uóç<Ôá, >Ã|«ÔáqT bÍ{ì+#áqT+~.
$<ó q+ |Õ |Î{칿 ç|È\ qT+º dÖ#áq\T, d\Vä\T
dÓ Ç ¿£ ] kþï + ~. C²rjá T & ³ýÙ V²ýÙ ï
m¿Ãd¾d¼yT(mH& V²#Ymdt) ¿ì+< &û{²qT ¹¿+ç<, s çw¼,
kÍ ¿£+>± eTÖ&T <XøýË¢ ¿ì|ï+ #ûjáTqT+~. yîÕ<T«\T
u²~óÔáT& sÃ>« deÖ# s Ôî\TdTÅ£ yûTsÁÅ£
º¿ìÔáàqT ¿=qkÍÐ+#û+<TÅ£ M\eÚÔáT+~. sÃ>« d¾ Ò+~,
¹¿+ç<, s çw¼ ç|uóTÔ Ç\T, ;eÖ d+d\T, sÃ>« bÍ\dÓ\Å£
×&ÔÃ ç|È\ sÃ>« deÖ# sÁ+ n+<Tu²³TýË +³T+~.
sÃ>« >T]ï+|Ú d+K«ÔÃ mH&V²#YmdtýË uó²>kÍÇeT«+
¿±e#áTÌ. +<TýË #ûs&Á + e«¿ìï>Ôá w¼eT , >T]ï+|Ú d+K«
ýñ<q ¿±sÁD+ÔÃ yîÕ<«+ s ¿£]+#ás < |s=Ø+~.
yî<Õ T«\T, sÃ>« d¾ Ò+~ >T]ï+|Ú d+K« ¿Ãd+ <sÁU²dTï
#ûd¾ bõ+< *. yîÕ<«|¯¿£\ |çÔ \T, yîT&¿£ýÙ ç|¾çd¾Ø|üH,
]bþsÁT¼\T, ¿¢sTTyT\ |Õ & ³ýÙ d+Ô῱\T #ûjáÖ*à +~. nqTeTÜ +³T+~. meÂsÕH +<óq\T nÜç¿£$T dï y ] |Õ
n+Ôás ¨rjáT kÍsTTýË #á³¼|sÁ+>± #ásÁ«\T +{²jáT |s=Ø+~.
-]¿±sÁT¦\T ç|È\Ôà bͳT yîÕ<T«\Å£ Å£L& n+<Tu²³TýË  sÃ>« d+K« C²¯ deTjáT+ýË d¿£]+#áqTq e«¿ì>ï Ôá $es ýË¢
+&qTH sTT. n+Ôás ¨rjáT ç|eÖD²\Ôà ţL&q -]¿±sÁT¦\ e«Å£ ï\ ]¿£ d¾Ü, ýÉÕ+п£ J$Ôá+, Å£ \+, eTÔá+, e«¿ìï>Ôá,
$<ó H \qT &{ì+>´ #û d+<TÅ£ ç|Ôû«¿£ Èy T< ¯ e«ed eÖqd¾¿£ sÃ>«, n+Xæ\qT #ûsÁÌqT+~.
 u²«+Å£ U²Ô , ç¿&{Ù, &î_{Ù ¿±sÁT\
¦ T, ÔásÁ #î*+¢ |Ú\T, yîT&¿£ýÙ
n+<Tu²³TýË¿ì s qT+~. sÃ>« >T]ï+|Ú d+K« C²¯, nBó¿£ Ôá
deTjáT+ýË <ó sY ýñ< ÔásÁ >T]ï+|Ú ¿±sÁT¦ <ó sÁ+>± C²rjáT ]¿±sÁT¦\T, sÃ>« #á]çÔá, jîÖyîTç{ì¿ù deÖ# sÁ+, ÈqT«
sÃ>« n<¸ ]{¡ sÁjáT+ rdTÅ£ +³T+~. sÃ>« >T]ï+|Ú d+K« deÖ# sÁ+ Å£L& rdT¿ÃqT+~.
 Ô eTT @ s È¿¡jTá bͯ¼¿ì nqT +<óyîÖ.. @ bͯ¼ n+fñ w¼yÖ î
-¿±sÁT¦ ýñ< ¿±ÐÔásÖÁ | ¿±sÁTq¦ T #ûÌ ne¿±XøeTT+~. dÇ#áÌ+Û <+>±
e«edýË¿ì #ûseÁ #áTÌ. e<ÝqTÅ£ +fñ jáT³Å£ yî[b¢ þe#áTÌ. e«¿ì>ï Ôá Ôî\TdTÅ£ Hû ne¿±XøeTT+~. |¾\¢\ deÖ# sÁ+ $wjáT+ýË
deÖ# s Ô=\Ð+#áT¿Ãe#áTÌ. nsTTÔû &û{² |ÚqsÁT<ÆsÁD, s ØÕ eýÙ eÖçÔá+ Ôá*¢<+ç&T\ n+^¿±sÁ+ nedsÁ+.
 C²rjáT >T]ï+|Ú d+K« deÖ# sÁ sÁÇV²DýË e«¿ì> ï Ôá >Ã|«ÔáqT
$<ó q+ |]~óýË¿ì ýË & nqTeTÜ +³T+~. sÃ>« deÖ# sÁ
$ jîÖ>< sÁT\Å£ e«¿ì>ï Ôá deÖ# s #áÖ d+<TÅ£ #á{²¼\Å£ ýË & bÍ{ì+#áqTH sÁT.

׿±H +&jáÖ 15 2020 n¿Ã¼ sY

 uó²sÁrjáT yîÕ<« eT+&* eÖsÁZ<sÁô¿±\T
ý²¢ dT|çÔáTýË¢ dÎw*dt¼ yîÕ<« de\T eT]+Ôá #ûsÁTe
¿±qTH sTT. uó²sÁrjáT yîÕ<« eT+&*(m+dÓ×) rdTÅ£ q ¿¡\¿£
sÁjáT+ýË uó²>+>± e#ûÌ @& ~ qT+º ý²¢ dT|çÔáTýË¢ |ÓJ
$< «sÁT\T ¥¿£D bõ+<qTH sÁT. 2020-21 d+eÔáàs ¿ì |ÓJýË
#û¹s yîÕ< « $< «sÁT \+Ô Ôá| Î d]>± Âs +&Ã @& ~ qT+º
+< \y ¯>± ý²¢ dT|çÔáTýË¢ ¥¿£ D bõ+< \ m+dÓ×
bÍ\¿£eT+&* HÃ{ì|¹¿¾ wH C²¯ #ûd¾+~. yûTsÁÅ£ bþdt¼ ç>±&T«jûT{Ù & sY|Ó |PsÁïsTTÔûHû ÔáT~ |¯¿£Å£ nqTeTÜ
yîT&¿£ýÙ m&T«¹¿wH(desÁD) +<óq\T-2020 $&T<\ #ûd¾+~. 
+<TýË uó²>+>± 100 |&¿£\Å£ ÔáÅ£ Øe ¿±Å£ +& q ý²¢
dT|çÔáTýË¢ MsÁT ¥¿£D bõ+< *à +³T+~. |Î{ì esÁÅ£ |ÓJ
|PsÁsï TTq Ôás ÇÔá $< «sÁT\T uË<óH dT|çÔáTýË¢ ¥¿£D bõ+<TÔáT+&>±..
|ÚÎ&T eT<ó«ýËHû ý²¢ dT|çÔáTýË¢ ¥¿£DÅ£ yîÞø¢qT+&³+ $Xâw+.
¹¿+ç<+ Ô=*kÍ]>± ç|ç¿ìjáTqT çbÍsÁ+_ó+º+< ¿±ÞËJ sÃ>«
$XøÇ$< «\jáT+ yîÕdt #ó Hà\sY ¿£sÁTD²¿£sYÂs&¦ Ôî*bÍsÁT.
s=fñwH $<ó q+ýË ¥¿£D
 Ô C² eÖsÁZ<sÁô¿±\ ç|¿±sÁ+ |ÓJ $< «sÁT\T ¿ÃsÁTàýË uó²>+>±
3, 4, 5, d$Td¼sÁ¢ýË ç|Ü eTÖ&T Hî\\¿ÃkÍ] s=fñwH  ý²¢ Âsd¾&+î ³¢Å£ edÜ, sÁy D² d<TbÍjáÖ* s çw¼ ç|uóTÔáÇ+
$<ó q+ýË ý²¢ dT|çÔáTýË¢ | #ûjáÖ*à +³T+~. ý²¢
Âsd¾&îúà çbþç>±yT(& sY|Ó)>± |]>Dì+#û $<ó q+ÔÃ
׿±H +&jáÖ 16
¹¿çÔákÍsTTýË ç|È\Å£ e#ûÌ $$<ó sÁ¿±\ nH sÃ>« deTd«\|Õ
ne>±V²q |+#áT¿= $_óq yîT®q ¥¿£D bõ+<û ne¿±Xø+
$< «sÁT \Å£ ¿£\>qT+~. ý²¢ dT|çÔáTýË¢ n sÁ¿ ±\
$<óTýË¢qÖ MsÁT bÍ\T|+#áTÅ£ +{²sÁT. ç|dTïÔá+ ý²¢ýË¢ q
dÖ|sY dÎcÍ*{¡ yî<Õ T«\Å£ |ÓJ $< «sÁT\T ÔÃ&T ¿±qT+&³+ÔÃ
sÃ>« e«ed eT]+Ôá ýË |ÔáeTeÚÔáT+< uó²$dTïH sÁT.
$<ó q+ýË $< «sÁT\qT ý²¢ Âsd¾&î+³T¢>± e«eV²]kÍïsÁT.
¥¿£D ¿±\+ýË M]¿ì uó ÜÔÃbͳT y s +Ôá|Ú d\eÚ\T, ÔásÁ
d\eÚ\T +{²sTT. ý²¢ Âsd¾&úî à çbþç>±yT ¿Ã- ]¦H³û sY M]
|sÁ«yû¿dÖï
ì $< «sÁT\ ¿£Þ²Xæ\Å£ deÖ# sÁ+ n+~kÍïsTÁ . ¥¿£D
nq+Ôás+Á ç<óTM¿£sDÁ |çÔá+ n+<CñkÍïsTÁ . $< «sÁT\ | rsÁT |Õ
d+ +~óÔá yîÕ<« ¿£Þ²Xæ\Å£ , s çw¼ ç|uóTÔ Ç ¿ì yû~¿£
n+~kÍïsÁT.
 |ÓJ yîT&¿£ýÙ ¿ÃsÁTà ºe] |¯¿£Å£ nuó«] nqTeTÜ+# \+fñ
¥¿£DqT Ôá|Î d]>± |P]ï #ûjáÖ\Hû +<óq $~ó+# sÁT.
deTÅ£Ls Ì*à +³T+~.
2020 n¿Ã¼ sY
 uóÖ>sÁÒÛ Èý²\ |]sÁ¿£DÅ£
qÖÔáq eÖsÁZ<sÁô¿±\T
<ûXøy «|ï+>± ÔáÐZbþÔáTq uóÖ>sÁÒÛ Èý²\ |]sÁ¿£D #ásÁ«ýË¢
uó² >+>± qÖÔáq ¹¿+ç< È\Xø¿ ìï eT+çÜÔáÇ XæK qÖÔáq
eÖsÁZ<sÁô¿±\qT sÁÖbõ+~+º+~. M{ì ç|¿±sÁ+ $#áÌ\ $&>±
uóÖ>sÁÒÛ Èý²\qT ÔÃ&ûjTá &+ ¿£ |Õ Å£ <sÁ<T. ¿=Ôáï>± çbÍsÁ+_ó+#û
ýñ< |Î{칿 ¿=qkÍ>TÔáTq |]çXøeT\T, ç|Õy³û T y ³sY {²«+Å£ \
dsÁ|s < sÁT\T, V² d¾+>´ kõ dÕ{\¡ T ¿£ |Õ ú{ì $ jîÖ>± ¿ì
sÁuó«+ÔásÁ |çÔá+(mHzdÓ) rdT¿Ãy *à +³T+~. ¿¹ +ç< uóÖ>sÁÒÛ
È\XæK, s çcͼ\T/¹¿+ç< bÍ*Ôá çbÍ+Ô ýË¢ d+ +~óÔá $uó²>±\
qT+º mHzdÓ bõ+< *à +³T+~.
 +<óq \¢+|TqÅ£ bÍ\Î&Ôû sÁÖ.50yû\ qT+º
sÁÖ.10 \¿£\ esÁÅ£L È]eÖH #î*¢+# *à edTï+~.
 uóÖ>sÁÒÛ Èý²\T deT ~Æ>± q #ó ÔÃ&T¿=+fñ ç|Ü
Å£L«_¿ù MT³sY ú{ì¿ì sÁÖ.10 edÖ\T #ûkÍïsÁT. uóÖ>sÁÒÛ
Èý²\ eT³¼+ dÇ\Î Ôá>TZ<\ çbÍ+Ô ýË¢ nsTTÔû ç|Ü Å£L«_¿ù
MT³sYÅ£ sÁÖ.20, n<û u²>± ÔáÐZq çbÍ+Ô ýË¢ sÁÖ.25
#=|ÚÎq #î*+¢ # *à +³T+~. n³¼&T>TÅ£ |&bþsTTq #ó
ç|Ü Å£L«_¿ù MT³sYÅ£ sÁÖ.35 #=|ÚÎq #ó ¯¨\T $~ókÍïsÁT.
 |³¼D²\T/q>s ýË¢ > Väeds \ ¿Ãd+ Hî\Å£ 25 Å£L«_¿ù
MT³sÁ¢ýË|Ú ú{ì ÔÃ&T¿=Hû nbÍsÁT¼yîT+³T¢, ç>Ö|t V² d¾+>´
kõdÕ{¡\T, ç|uóTÔáÇ dsÁ|s d+d\Å£ mý²+{ì sÁTdTeTT\T
$~ó+#ásÁT. |]$TÜ < {ìÔû... 26-50 Å£L«_¿ù MT³sÁ¢
esÁ Å £ ç|Ü Å£ L «_¿ù MT³sYÅ £ sÁ Ö bÍsTT #=|ÚÎq,
n+ÔáÅ£ $T+#û ç|Ü Å£L«_¿ù MT³sYÅ£ sÁÖ.2 #=|ÚÎq #ó ¯¨\T
#î*¢+# *à +³T+~.
 +<ó q\qT \¢+|¾T dï dÓ\T yû d n~ó¿±sÁ+ ý²¢
n~ó¿±sÁT\Å£ +³T+~.
$TqVäsTT+|Ú\T..
1. ç>±MTD, |³¼D çbÍ+Ô ýË¢ e«¿ìï>Ôá > V² $ jîÖ>< sÁT\T
2. ç>±MTD Ô >T ú{ì |<¸¿±\T
3. e«ekÍjáT ¿±sÁ«¿£ý²bÍ\T
4. sÃEÅ£ 10 Å£L«_¿ù MT³sÁ¢ ú{ì ¿£+fñ ÔáÅ£ Øe uóÖ>sÁÒÛ Èý²\T
$ jîÖÐ+#û ºq |]çXøeT\T
5. ¹¿+ç< kÍjáTT<ó bþ©dt \>±\T/ dÕ ¿£ d+d\T
׿±H +&jáÖ
70e ed+Ôá+ýË¿ì ç|<ó yîÖB
ç|<ó q¹s+ç< yîÖB 2020 d |¼+ sY
17q 70e ed+Ôá+ýË¿ì n&T>T|{²¼sÁT.
<ûXø, $<ûXæ\Å£ #î+~q ç|eTTKT\T
jáT |Ú{ì¼qsÃE Xø u󲿱+¿£\ÔÃ
eTT+#îÔ ïsÁT. $$<ó sÁÖbÍýË¢ jáTqÅ£
ç|Ôû«¿£+>± d+<ûXæ\T |+bÍsÁT.
 <ûXø+ýË 60 ¿Ã³¢ eT+~ |<\ J$Ô ýË¢ ç|<ó yîÖB
yî\T>T\T +|¾, y ] Jeq ç|eÖD²\qT yîTsÁT>T|]# sÁ
¹¿+ç< VA+eT+çÜ n$TÔY cÍ |s=ØH sÁT. 70 @Þø¢ýË
¿±+çÂ>dt bͯ¼ #ûjáTýñ |qT\qT... yîÖB ×<ûÞø¢ýËHû #ûd¾
#áÖ|¾+# sÁ 2020 d |¼+ sY 17q jáTq >TÈs ÔYýË
>±+Bóq>sYýË 24 >+³\ Ô >Tú{ì dsÁ|s |<¸¿± ¿ì
esÁTÌeýÙ $<ó q+ýË Xø+Å£ kÍ|q ¿±sÁ«ç¿£eT+ýË #îbÍÎsÁT.
 ç|<ó |Ú{ìq ¼ sÃE d+<sÁÒ+Û >± ;Cñ|Ó 2020 d|¼+ sY 17q
<ûXøy «|ï+>± dy ¿±sÁ«ç¿£eÖ\T #û|{ì¼+~. bͯ¼ C²rjáT
n<ó«Å£ &T Cñ|Ó q& ¦... »»ý²sY¦ |t ]¿±sY¦àµµ |]³ ;Cñ|Ó
ç|uóTÔáÇ+ kÍ~ó+ºq 243 ]¿±sÁT¦\Ôà ţL&q |Úd￱
$w Ø]+# sÁ T . ¹ ¿ +ç< eT+çÜ ç| ¿±XÙ C²e&û ¿ £ s Y
»q¹s+ç<70. Hµ |sÁTq yîuÙ dÕ{ÙqT çbÍsÁ+_ó+# sÁT. yîÖB
J$Ôá $XâcÍ\T, jáTq |Õ MT&jáÖýË eºÌq ¿£<¸H \qT
+<TýË +# sÁT.
 ¿±+çÂ>dt bͯ¼¿ì #î+~q $< «] $uó²>+ »|¥ÌeT uÉ+>±ýÙ
#óáçÔ |]wÔYµ H jáTÅ£ \T eÖçÔá+ yîÖB |Ú{ì¼qsÃEqT
»C²rjáT sÁT <ë> ~q+µ>± bÍ{ì+ # sÁT . ¿ÃýÙ ¿ £Ô
$XøÇ$< «\jáT+Ôà bͳT |\T ¿£Þ²Xæ\\ çbÍ+>D²\ e<Ý
|¿Ã& , #ó jYT <T¿±D²\qT @s γT #ûXæsÁT.
 ç|<ó yîÖB |Ú{ìq ¼ sÃE d+<sÁÒ+Û >±... dT\uóÙ +³¹s wqýÙ
dÇ#áÌÛ+< d+d ÔáïsYç|<ûXÙýË bÍ]Xø <Æ«, sÁTÔáT |]Xø çuóÔá
ç|# sÁ+ #û|{ì¼+~. \UÙqeP, njîÖ<ó«, ¿±qTÎsY, y sÁD²d¾,
ç>±ýË¢ ç|È\Å£ eÖdTØ\T, Xæ ³¯ H |¾Øq¢qT |+º+~.
dT\uóÙ ¿±+ |¢Å£ à\ |]³ ÔáÅ£ Øe sÁTdTeTTÔà <ûXø y «|ï+>±
|_¢¿ù {²sTTýÉ{Ù de\qT d+d n+~kþï+~. bÍ]Xø
<Æ«+ |³¢ ç|ÈýË¢ ne>±V²q ¿£*Ð+#û+<TÅ£ , @{² yîÖB
|Ú{ì¼qsÃE d+<sÁÒÛ+>± ç|Ôû«¿£ ¿±sÁ«ç¿£eÖ\T sÁÇV¾²kþï+~.
17 2020 n¿Ã¼ sY
 uó²sÁÔá y jáTTdqýË sÁ|ýÙ jáTT<Æ $eÖH \T
sÁ |ýÙ jáTT<Æ $eÖH \T 2020 d |¼+ sY 10q uó²sÁÔá
y jáTT dqýË ç|yû¥+# sTT. n+u²ý²ýË È]Ðq ¿£ yû&T¿£ýË $
uó²sÁÔá neTT \bõ~ýË #ûs sTT. d+<sÁÒ+Û >± sÁ¿D£ eT+çÜ s CÙH <¸
d¾ + >´ eÖ{²¢ & TÔá Ö .. uó ² sÁ Ô á kÍsÁ Ç uó eÖ~ó ¿ ±s ¿ì Vä
¿£*Ð+# \qTÅ£ Hûy ]¿ì ~ |<Ý V²#áÌ]¿£ n |sÿ£+>± #îÕH qT
<ûÝ¥+º y «U²« +# sÁT.
n+u²ý² yîÕeÖ ¿£ kÍesÁ+ýË »>ÃýɦH jáÖsÃdtµ kÍØÇç&HýË
sÁ |ýÙ CÉ{Ù\T #ûs sTT. < < |Ú Âs+&T >+³\ bͳT kÍÐq
¿±sÁ«ç¿£eT+ýË çbÍHà sÁ¿D£ eT+çÜ bÍ¢ÂsHà bͯ¢, uó²sÁÔá çÜ<Þ²~ó|Ü
ÈqsÁýÙ _|¾H s eÔY, yîÕeÖ ¿£ <Þ²~ó|Ü msTTsY N|t eÖsÁüýÙ
sY.¿.mdt.uó<ê]jáÖ, çbÍHà jáTT<ó d+d\ q Ô ~ó¿±sÁT\T
bÍý¤ZH sÁT. d+<sÁÒÛ+>± sÁ |ýÙ CÉ{Ù\Å£ d+ç|< jáT »dsÁÇ<ósÁ
|Pȵ, »È\ |¾sÁ+ÐÔà e+<q+µ sÁÇV¾²+# sÁT. Ôás ÇÔá
jáTT<Æ$eÖH \T >±ýË¢ n<TÒÛÔá $H «kÍ\T sÁÇV¾²+# sTT. <ûojáT+>±
n_óe ~Æ #ûdq¾ ÔûÈdt jáTT<Æ$eÖH \T, »kÍsÁ+>´µ V²*¿±|¼sY +<+
Å£L& n TÒsÁ|]#û $H «kÍ\Ôà ¿£³T¼Å£ H sTT.
VQÞø bþs ³ kÍeTsÁ«eTTq sÁ |ýÙ jáTT<Æ$eÖH \qT çbÍHàÅ£
#î+~q <kþ @$jûTwH ÔáÎÜï #ûd¾+~. 36 jáTT<Æ$eÖH \ dsÁ|s
׿±H +&jáÖ
¿Ãd+ çbÍHà ç|uóTÔáÇ+Ôà uó²sÁÔY sÁÖ.59yû\ ¿Ã³¢ $\TyîqÕ |Î+<
Å£ <TsÁTÌÅ£ +~. +<TýË uó²>+>± ×<T jáTT<Æ$eÖH \T 2020
EýÉÕ 29q uó²sÁÔY #ûsÁTÅ£ H sTT. eTsà 5 qe+ sÁTýË eTq <ûXæ ¿ì
s qTH sTT. sÁ |ýÙÅ£ #î+~q yîTT<{ì kÍØÇç&HqT n+u²ý²ýË, s +&Ã
kÍØÇç&HqT |¥ÌeT uÉ+>±ýÙýË V²d¾eTs yîÕeÖ ¿£ kÍesÁ+ýË
yîÖV²]kÍïsÁT.
sÁ|ýÙ jáTT<Æ $eÖH \T
Ô=* $&ÔáýË eºÌq 5 sÁ |ýÙ jáTT<Æ $eÖH \T 17 kÍØÇç&H
>ÃýÉH¦ @sÃdt < Çs de\T n+~kÍïsTT. y jáTTdqýË >ÃýÉH¦ @sÃdt¿ì
ç|Ôû«¿£ kÍqeTT+~. n+u²ý²ýË 1951 n¿Ã¼ sY 1q ýÉ|H¼t +î {Ù ÈqsÁýÙ
&mýÙ çd¾Î+Â>{Ù HûÔá ÔáÇ+ýË ç|Ôû«¿£ <Þø+ @sÁÎ&+~. mý²+{ì
d+¿ìw¢ y¼ Tî q® |¹swq¢sTTH <ÞøyTû #û|&TÔáT+~. bÍ¿ìkÍïHÔà È]Ðq
jáTT< Æ\ qT+º 2019 @& ~ u²ý²¿Ã{Ù < &T\ esÁÅ£ mHÃ
|¹swq¢ýË 17 kÍØÇç&H >ÃýɦH @sÃdt n<TÒÛÔáyîT®q ç|Üuó
#áÖ|¾+º+~. Väs ÇsY¦ 2;, Vä¿£sY V²+³sY, $T>´ 21 e+{ì jáTT<Æ
$eÖH \ +{ìú Ô=\TÔá >ÃýɦH @sÃdt <Þø+ q&|¾+~. 2019,
@& ~ d |¼+ sY 10q sÁ |ýÙ jáTT<Æ $eÖH \ ¿Ãd+ <Þ²
eT°¢ |ÚqsÁT<Æ]+# sÁT. jáTT<Æ $eÖq+ q&|&+ýË |Î{칿
18 2020 n¿Ã¼ sY
¿=+<sÁT |Õ\³T¢, fÉ¿¡ w¾jáTqT¢, +ÈúsÁT¢
çbÍHàýË ¥¿£D rdTÅ£ H sÁT.
jáTT<ÆHê¿£ýË $<óTýË¢¿ì <ÝsÁT eTV¾²Þø\T
sÁ|ýÙ |Õ³sY CÉ{Ù |Õ\{Ù>± eTV¾²Þ² |Õ\{Ù
uó²sÁÔá yîÕeÖ ¿£ <Þø+(×@m|t) 2020,
d|¼+ sY 10q #û]q nÔ «<óT ¿£ sÁ |ýÙ |Õ³sY
Cɳ¢ <Þø+ýË¿ì ÔáÇsÁýË eTV¾²Þ² |Õ\{Ù ¿£sÁT
#ûsÁqTH sÁT. +<TÅ£ d+ +~ó+º $T>´-21
|Õ³sY Cɳ¢ eTV¾²Þ² |Õ\{Ù ¿£sTÁ ç|dTïÔá+
¥¿£D bõ+<TÔáTH sÁ ×@m|t n~ó¿±sÁT\T
yî\¢&+# sÁT. n+u²ý² ¹¿+ç<+>± | #û d
>ÃýɦH jáÖsÃdt kÍØÇç&HýË sÁ |ýÙ jáTT<Æ
$eÖH \qT ç|yûXø |{²¼sÁT.
yîTT<{ì uó²sÁrjáT eTV¾²Þ² |Õ\{Ù
uó²sÁÔá H꿱<Þø+ýË Ô=*kÍ]>± <ÝsÁT eTV¾²Þ² n~ó¿±sÁT\T ¿¡\¿£
u²<ó«Ôá\T #û|{ì¼ #á]çÔá d w¾¼+# sÁT. duÙ ýÉ|¾¼Hî+{٠ţ eTT~ Ô «Ð, duÙ
ýÉ|¾¼Hî+{Ù ¯Ü d¾+>´\T jáTT<ÆHê¿£ýË¢ V²*¿±|¼sÁ¢ýË |sÁ«yû¿£Å£ \T>±
jáT$TÔáT\jáÖ«sÁT. |Î{ìesÁÅ£L H꿱<Þø+ýË eTV¾²Þø\ jáÖeT¿£+..
rsÁçbÍ+Ôá+ýË kÍes \ qT+º |jáTqeTjûT« $eÖH \¹¿ |]$TÔáyîT+® ~.
|ÚÎ&T jáTT<ÆHê¿£\ |Õ yîÖV²]+#û V²*¿±|¼sý¢Á Ë $<óT\T sÁÇ]ï+#û ne¿±Xø+
eTV¾²Þø\Å£ Ô=*kÍ]>± <¿ìØ+~. eTV¾²Þ² n~ó¿±sÁT*<ÝsÁÖ uó²sÁÔá
H꿱<Þø+, rsÁsÁ¿£D <Þø+ýË deTTç< |Ö, Èý²+Ôás Z$T $<óÇ+d¿£
2018 |¾ç e] 19q jáTT<Æ $eÖH
$eÖH ýË¢ |]o\Å£ \T>± $<óT\T sÁÇ]ïkÍïsÁT.
+³]>± q&|¾q yîTT<{ì uó²sÁrjáT eTV¾²Þ²
 2020 d |¼+ sY 21q ¿ÃºýË »×mHmdt >sÁ T&µýË È]Ðq
|Õ\{Ù>± neú #áÔáT¹sÇ~ #á]çÔá d w¾¼+# sÁT.
¿±sÁ«ç¿£eT+ýË Å£ eTT~ , ¯Üd¾+>´\Ôà bͳT 17 eT+~ n~ó¿±sÁT\T
n|Î{Ë¢ yîT C²yTq>sY kÍesÁ+ qT+º $T>´-
¥¿£D |P]ï #ûdT¿= , H꿱, rsÁsÁ¿£D <Þ²ýË¢ #ûs sÁT.
21 uÉÕdH $eÖH kõ+Ôá+>± q&bÍsÁT.
sÁ |ýÙ |Õ yîTT<{ì eTV¾²Þ² |Õ\{Ù
jáTT<Æ $eÖH \ ¿Ãd+ ç|jîÖ>±Ôá ¿£+>±
 uó²sÁÔá y jáTT dqÅ£ #î+~q eTV¾²Þ² |Õ\{Ù Ô=*kÍ]>± nÔ «<óT ¿£
eTV¾²Þø\qT m+|¾¿£ #ûjáÖ\q ç|uóTÔáÇ+
sÁ |ýÙ jáTT<Æ$eÖH q&|uËÔáTH sÁT. çbÍHà qT+º deTÅ£LsÁTÌÅ£ q
sÁjáT+ yûTsÁÅ£ .. 2016 pýÉÕýË m+|¾Â¿Õq
5 sÁ |ýÙ CÉ{Ù\T n+u²ý² yîÕeÖ ¿£ kÍesÁ+ýË »>ÃýɦH jáÖsÃdtµ
eTT>TZsÁT eTV¾²Þø\ +<+ýË neú Å£L&
kÍØÇç&HýË #ûs sÁT. eTV¾²Þ² |Õ\{Ù ç|dTïÔá+ $T>´-21 jáTT<Æ
¿£sÁT. $T>Ô <ÝsÁT |Õ\³T¢ uó²eH ¿±+ÔY,
$eÖH q&T|ÚÔáTH sÁT. |ÚÎ&T <û kÍØÇç&HýË yîT $<óT\T
yîÖV²H d¾+>´. ç|dTïÔá+ ×@m|týË 10 eT+~
sÁÇ]ï+#áqTH sÁT. ¿£]ÄqyîT®q m+|¾¿£ |¯¿£ nq+ÔásÁ+ yîTÅ£ sÁ |ýÙ
eTV¾²Þ² |Õ\³T¢, dVäjáTÅ£ \T>± eTsà 18
q&| ne¿±Xø+ <¿ìØ+~. ç|dTïÔ+á yîT ¥¿£DýË H sÁTµµ n n~ó¿±sÁ
eT+~ H sÁT. ×@m|týË yîTTÔáï+ eTV¾²Þ²
es Z\T 2020 d |¼+ sY 21 Ôî*bÍsTT.
n~ó¿±sÁT\ d+K« 1,875.
׿±H +&jáÖ 19 2020 n¿Ã¼ sY
 {²{² ç>Ö|tÅ£ ¿=Ôáï bÍsÁ¢yîT+{Ù ¿±+ç{²¿ù¼
<ûXø ¿=Ôáï bÍsÁ¢yîT+³T uóeH sÁÖ.861.90
¿Ã³¢Ôà {²{² ç>Ö|tqÅ£ #î+~q {²{² çbÍCÉ¿à¼ù *$TfÉ&
] +#áqT+~. B ¿ì d+ +~ó+ºq ¿±+ç{²Å£ ¼qT 2020
d |¼+ sY 16q d+d <¿ìØ+#áTÅ£ +~. yîTTÔáï+ @&T
d+d\T ¿±+ç{²Å£ ¼ ¿Ãd+ bþ{¡ |& ¦sTT. {²{² ç>Ö|t
sÁÖ.861.90 ¿Ã³¢Å£ _& < K\T #ûjTá >±, ý²sÁàH n+&
³TçuË d+d sÁÖ.865 ¿Ã³¢Å£ yûd¾+~. B+Ôà ÔáÅ£ Øe
<ósÁÅ£ _& < K\T #ûd¾q {²{² çbÍCÉ¿ù¼à *$TfÉ&Å£
¿±+ç{²Å£ ¼ <¿ìØq³T¢ ¿¹ +ç< ç|C² |qT\ $uó²>+ Ôî*|¾+~.
d+ç³ýÙ $kͼ ¯&îeýÉ|tyîT+{Ù çbÍCÉÅ£ ý¼ Ë uó²>+>± ¿=Ôáï
bÍsÁ¢yîT+³T uóeq s D² ¹¿+ç<+ #û|{ì¼+~.
s D² 21 Hî\ýË¢ |P]ï #ûjáÖ*à +³T+~. 75e kÍÇÔá+çÔá« bÍsÁ¢yTî +³TÅ£ dMT|+ýË 118e bÍ¢³TýË s D+ ÈsÁ>qT+~.
~HÃÔáàe yû&T¿£\Å£ eTT+<û B çbÍsÁ+_ó+# \ ¿¹ +ç<+ uó²$kþï+~ jîÖÈ¿£es \Z |Úq]ÇuóÈq È]ÐÔû m+|Ó dÓ³¢ d+K« |sÁT>TÔ sTT.
d+ç³ýÙ $kͼ çbÍCÉ¿ù¼ ¿ì+<... B < w¾¼ýË +#áT¿= $Xæ\+>± ] +#áqTH sÁT. < < |Ú 1400
ç|dTïÔá bÍsÁ¢yîT+{ÙÅ£ <>ZsÃHû d+ç³ýÙ $kͼ ¯&îe\|tyîT+{Ù m+|Ó\T kå¿£sÁ«e+Ôá+>± Å£LsÁTÌHû+<TÅ£ M\T>± ¿=Ôáï bÍsÁ¢yîT+{Ù
çbÍCÉ¿¼ù ¿ì+< ¿=Ôáï uóeH \qT ] +#áqTH sÁT. çbÍCÉÅ£ ý¼ Ë uó²>+>± +³T+< ¹¿+ç< ç|C² |qT\ $uó²>+ n~ó¿±sÁT\T #î TÔáTH sÁT.
¿£ ¿=Ôáï bÍsÁ¢yîT+{Ù uóeq+, d+ç³ýÙ dç¿£fñ]jáT{Ù uóeq+ |¾¢+ÔY @]jáÖ < < |Ú 65,000 #á<sÁ|Ú MT³sÁ¢Ôà ç>€+&, Âs+&T
] +#á& yûT ¿±Å£ +& s CÙ | <¸ sÃ&qT yîT sÁT >T|sÁTkÍïsÁT . bþ¢sÁT\T +{²sTT. uñdtyîT+{Ù @]jáÖ Å£L& +³T+~.
n+Ôû¿±Å£ +& ç|<ó y d+, ¿±s «\jáÖ\qT kåÔYu²¢¿ù <>ZsÁÅ£ , eTÖ« jáÖ\T>± kåÔYH sYï u²¢¿ù\T....
|s çw¼|Ü qÖÔáq y kÍ H sYïu²¢¿ù <>ZsÁýË¿ì eÖsÁÔ sTT. uó²sÁÔá ç|uóTÔáÇ n~ó¿±sÁ ºVä \T>± yî\T>TÔáTq H sY,ï kåÔY u²¢¿\ù T
V²#YdÓ|ÓÅ£ ]ØfÉ¿£ÌsY u²<ó«Ôá... eTÖ« jáÖ\T>± eÖ¹s ne¿±Xæ\T H sTT. d+ç³ýÙ $kͼ çbÍCÉÅ£ ý¼ Ë
>TÈs ÔYÅ£ #î+~q V²#YdÓ|Ó d+d çbÍCÉÅ£ ¼ s D²\ uó²>+>± uó²¯kÍsTTýË eT & dºy \jáT+ ] +#áqTH sÁT. B
]ØfÉ¿£ÌsYqT deTÅ£LsÁTkþï+~. çbÍCÉÅ£ ¼ ¿Ãd+ ç|dTïÔá |s çw¼|Ü ¿Ãd+ Xæçd¾uï eH,
ó $C²ãH uóeH, <ë>´ uóeH. |s çw¼|Ü y d+ÔÃ
y d +>±¢, <ë> uóeH, ¿£ w¾ uóeH, XæçdÓï uóeH Ôá~Ôás \qT dVä # ý² uóeH \qT Å£L\ÌqTH sÁT. ~©¢ y «|ï+>± ¹¿+ç<
Å£L\ÌqTH sÁT. 21 Hî\ýË¢ bÍsÁ¢yîT+{Ù s D+ |PsÁïeÚÔáT+< ¿±s «\jáÖ\Å£ @& ~¿ì sÁÖ.1000 ¿Ã³T¢ n<îÝqT #î*¢dTïH sÁT.
n+#áH . nsTTÔû +¿± s D sÁ+uó ÔûB sÁsTT+#áýñ<T. eT & dºy \jáT+ s D+ |PsÁïsTTÔû kõeTT < neÚÔáT+<
bÍsÁ¢yTî +{Ù V² dt md¼{ÙýË bÍ¢{Ù q+ sY 118ýË uóeq s D+ n~ó¿±sÁT\T uó²$dTïH sÁT. 2024¿£ý²¢ dºy \jáÖ |P]ï #ûjÖá \
ÈsÁT>TÔáT+< dÓ|Ó& T¢«& Ôî*|¾+~. ¿=Ôáï bÍsÁ¢yîT+{Ù uóeq+ýË n~ó¿±sÁT\T uó²$dTïH sÁT. ç|<ó qeT+çÜ y kÍ , ¿±s «\jáÖ
< < |Ú 1400 eT+~ m+|Ó\T Å£LsÁTÌHû M\T+³T+~. çbÍCÉÅ£ ¼ kåÔY u²¢¿ù <>ZsÁýË, |s çw¼|Ü y kÍ H sYï u²¢¿ù dMT|+ýË
#û|fñ¼ çbÍ+Ôá+ \Ö«fÉH &ó©¢ýË +~. ] +#áqTH sÁT. kåÔY u²¢¿ùýË 1857Å£ |PsÁÇ+ uó²sÁÔá #á]çÔáqT,
H sYïu²¢¿ýù Ë Ôás ÇÔá uó²sÁÔá #á]çÔáqT ç|Ü_+_+#ûý² eTÖ« jáÖ\T
çÜ¿ÃD²¿±sÁ+ýË... @s γT #ûjáÖ\ n~ó¿±sÁT\T uó²$dTïH sÁT.
¿=Ôáï bÍsÁ¢yîT+{ÙqT çÜ¿ÃD²¿±sÁ+ýË ] +#áqTH sÁT. ç|dTïÔá
׿±H +&jáÖ 20 2020 n¿Ã¼ sY
 n¿£s d«ÔáýË nç>kÍq+ýË ¹¿sÁÞø
n¿£s d«ÔáýË ¹¿sÁÞø 96.2 XæÔá+ n¿£s d«ÔáÔà <ûXø+ýËHû nç>kÍq+ýË *º+~. 66.4 XæÔá+Ôà +ç<óç|<ûXÙ n³¼&T>T kÍq+ýË
\e>±.. Ôî\+>±D ¿ì+~ qT+º H \T>à kÍq+ýË +~. »V² dt VAýÙ¦ kþwýÙ ¿£qà+|üH: m&T«¹¿wH H +&jáÖµ nHû n+Xø+ |Õ HûwqýÙ
kͼ{ìd¾¼¿£ýÙ |Ódt »C²rjáT qeTÖH d¹sǵ sÁÇV¾²+º+~. <ûXø+ýË n s çcͼýË¢ @&ûÞø¢ ejáTdT < {ìq y ]ýË n¿£s d«Ôá ¹s³T |Õ d¹sÇ
<ó sÁ+>± ¿£ yû~¿£qT deT]Î+º+~. < ç|¿±sÁ+.. <ûXø+ýË
n¿£s d«Ôá ¹s³T 77.7%. ç>±MTD çbÍ+Ô ýË¢ 73.5% +&>±..
|¾\¢\ sÃ>±«_óe ~Æ dÖNýË ¹¿sÁÞø |dt¼
|³¼DçbÍ+Ô ýË¢ 87.7% +~.
¹sÞø¢ýË|Ú |¾\¢\ sÃ>«+ýË ¹¿sÁÞø ç|<¸eT kÍq+ýË \e>±
_VäsY n<¸eT kÍÆq+ýË +~. ç|<ó q+>± sÃ>«+, båw¾¿¼ ±VäsÁ+,
m<T>T<\ nHû 3 n+Xæ\Ôà bͳT, ¥Xø eTsÁD²\ ¹s³T,
çbÍ<¸ $T¿£ bÍsÄÁXæ\ýË¢ $< «sÁT \ VäÈsÁT XæÔ Å£L&
|]>DqýË¿ì rdTÅ£ s çcͼ\Å£ kÍH \qT ¹¿{²sTT+# sÁT.
2005-06 ýË |*Ô \qT 2015-16 H {ì |*Ô \ÔÃ
bþ\TdÖï sÁÖbõ+~+ºq yû~¿£qT jáT+>´ #îÕýÙ¦ neÚ{Ù¿£yTà
n¿£s d«Ôá s¹ ³TýË ¹¿sÁÞø nç>kÍq+ýË \e>±.. 88.7 XæÔá+ +&î¿ùà(yîdÕ Óz×) yî\&¢ +º+~. |s w¼ç|Ü yî+¿£jáT« H jáTT&T
n¿£s d«ÔÃ &ó©¢ 2e kÍq+ýË *º+~. Ôás ÇÜ kÍH ýË¢ esÁTd>± $&T<\ #ûd¾q » d¼{Ù |t < jáTÖÔY #îÕýÙ¦ H +&jáÖµ nHû
Ôásï K+&(87.6%), V¾²eÖ#áýÙç|<ûXÙ(86.6%), nkþ+ (85.9%) |Údï¿£+ýË yû~¿£ bõ+<T|]Ì +~. u²\\ sÃ>«, d+¹¿eT
H sTT. çdÓï, |ÚsÁTw§ýË¢ n¿£s d«ÔáýË.. |ÚsÁTw§ýË¢ 84.7 XæÔá+>± dÖNýË 2005-06ýË 0.443 bÍsTT+³T¢ kÍ~ó+ºq uó²sÁÔY
+&>±, eTV¾² Þøý Ë¢ 70.3 XæÔá +. ~ C²rjáT d>³T. 2015-16¿ì 0.585 e<Ý d¾sÁ|&+~. yîÕdÓz× yû~¿£ýË ¹¿sÁÞø,
s çcͼ\y ¯>± #áÖdTÅ£ H .. n s çcͼýË¢qÖ <û |]d¾Ü. ¿¹ sÁÞýø Ë >Ãy s çcͼ\T Ô=* s +&T kÍH ýË¢ +&>± nkÍà+, yûT|Ö\jáT,
nÔá«~ó¿£+>± |ÚsÁTw§\ n¿£s d«Ôá ¹s³T 97.4% +&>±.. çdÓï\ýË s ÈkÍH, #árdï t|T&, eT<ó« ç|<ûXÙ, C²sÁ•+&, ÔáïsÁ ç|<ûXÙ, _VäsY
95.2 XæÔá+ +~. @|ÓýË |ÚsÁTw§\ n¿£s d«Ôá ¹s³T 73.4% ºe] n³¼&T>T kÍH ýË¢ H sTT. s çcͼ\T yîÕdÓ ×
+&>±.. eTV¾²ÞøýË¢ 59.5% +~ yû~¿£ýËqÖ yîq¿£ & +&³+ >eTH sÁ½+. 2005ýË yîq¿£+ÈýË
q çÜ|ÚsÁ eÖçÔá+ ¿=+ÔáyûTsÁÅ£ yîTsÁT>T|&+~.
d¹sÇ ý².. jáT+>´ #îÕýÙ¦ m Çs HyîT+{Ù +&î¿ùà:
 2017 pýÉÕ qT+º 2018 pH q&TeT <ûXy ø «|ï+>± 8097 *+> uñ<ó+, |<]¿£+, #á<TeÚ, sÃ>«+, eT+ºú{ì dsÁ|s
ç>±eÖýË¢ 64,519 eT+~ .. |³¼DçbÍ+Ô ýË¢ 49,238 e+{ì n+Xæ\ <ó sÁ+>± yû~¿£ sÁÖbõ+~+# sÁT. +<TýË
eT+~ ç|¥ +º d¹sÇ sÁÇV¾²+# sÁT. d¹sÇýË bÍý¤Zq 2015-16Å£ >±qÖ uó²sÁÔY 0.672 bÍsTT+³¢qT kÍ~ó+º+~.
ç>±MTD çbÍ+Ô \y ]ýË 4 XæÔá + eT+~ Þø ¢ ý Ë¢ , C²rjáT d>³Tq < {ì ¹¿sÁÞø, >Ãy {²|týË +&>± nÔá«+Ôá
|³¼DçbÍ+Ô \ y ]ýË 23% eT+~ Þø¢ýË¢ ¿£+|P«³sÁT¢ ÔáÅ£ Øe bÍsTT+³¢Ôà C²sÁ•+&, ÔáïsÁç|<ûXÙ, _VäsY, eT<ó«ç|<ûXÙ
q ³T¼ Ôû*+~. ºe] ×<T kÍH ýË¢ H sTT. ¿±>± <ûXø+ýË q 15.9 ¿Ã³¢
 ¿ì + < qT+º Â s +&ÃkÍ q+ýË s ÈkÍ H (69.7%), ¹sÞø¢ýË|Ú ºH sÁTýË¢ 21 XæÔá+ eT+~ýË bþw¿±VäsÁ ýË|+,
eTÖ&ÃkÍq+ýË _VäsY (70.9%), H \T>à kÍq+ýË Ôî\+>±D 36 XæÔá+ eT+~ ÔáÅ£ Øe sÁTeÚÔà +&&+, 38 XæÔá+ eT+~¿ì
(72.8%), ×<ÃkÍq+ýË ÔáïsÁç|<ûXÙ (73%), sà kÍq+ýË {¡¿±\T n+<&+ ýñ< | s h|Ü yî+¿£jTá «H jáTT&T |Údï¿+£ ýË
eT<ó«ç|<ûXÙ (73.7%) H sTT. ç|kÍï$+# sÁT.
׿±H +&jáÖ 21 2020 n¿Ã¼ sY
 CÙ |t &ÖsTT+>´ _ Hîdt-2019 s «+Å£ \T
&bÍsYy¼ Tî +{Ù |sY ç|yîÖwqýÙ |t +&çdÓ¼ n+& +³sÁ ýÙ çfñ& (&|Ó××{¡) sÁÖbõ+~+ºq CÙ |t &ÖsTT+>´ _ Hîd(t yÃ&;)-
2019 s «+Å£ \qT 2020, d |¼+ sY 5q ¹¿+ç< ]¿£ eT+çÜ sÁ ý² dÓÔ s eTH $&T<\ #ûXæsÁT. $<ûo |³T¼ &T\qT ¿£]ü+#á&+ýË
¿¡\¿£yîT®q dT\uóÔásÁ y DìÈ« $uó²>+( yÃ&;)ýË +ç<óç|<ûXÙ s çw¼+ ç|<¸eT kÍq+ýË *º+~. 2019 @& ~¿ì >±qT &|Ó××{¡, esÁýÙ¦
u²«+¿ù d+jáTT¿£ï+>± dT\uóÔásÁ y DìÈ«+ ¿Ãd+ ¹sÝ¥+ºq 187 d+dØsÁD\qT +ç<óç|<ûXÙ s çw¼+ neT\T #ûjáT&+ < Çs yîTT<{ì
s «+Å£ qT ¿Õed+ #ûdTÅ£ +~.
 Ô=*kÍ]>± bÍ]çXæ$T¿£ yûÔáï\ n_óçbÍjáÖ\qT rdT¿= ç|¿£{ì+#á&+ s «+Å£ \ ç|Ôû«¿£Ôá. >Ôá+ýË s çw¼ ç|uóTÔ Ç\T d+dØsÁD\T
neT\T #ûd¾q³T¢ <ó M¿£sÁD |çÔá+ dï < <ó sÁ+>± s «+Å£ \T ç|¿£{ì+#ûy sÁT.
 d+dØsÁD\T neT\T neÚÔáTH jáÖ ýñ< nq $wjáÖ bÍ]çXæ$T¿£yûÔáï\ qT+º s «+&yT>± &|Ó××{¡, ç||+#á u²«+Å£ d¹sÇ #ûd¾
2019 @& ~(H \T>Ã $&Ôá) s «+Å£ \T ç|¿£{ì+# sTT.
 >Ôû& ~ 12e kÍq+ýË q ÔáïsÁç|<ûXÙ 10 kÍH \T m>u²¿ì Âs+&e kÍq+ýË¿ì s >±, Âs+&à kÍq+ýË q Ôî\+>±D s çw¼+
@& ~ eTÖ&Ã kÍH ¿ì |]$TÔáyîT®+~.
 ¿Ã$&-19 e\¢ <î ÒÜq bÍ]çXæ$T¿£ sÁ+>± <T¿Ãe& ¿ì ¹¿+ç< ç|uóTÔáÇ+ ç|¿£{ì+ºq Ôá sÁÒÛsY uó²sÁÔY |<¸¿± nÔá«~ó¿£+>±
$ jîÖÐ+#áTÅ£ q s çw¼+>± @|Ó ]¿±sÁT¦\Å£ m¿ìØ+~.
yÃ&;-2019 s «+Å£ \T
d+K« s çw¼+/¹¿+ç<bÍ*Ôá çbÍ+Ôá+ s «+Å£ d+K« s çw¼+/¹¿+ç<bÍ*Ôá çbÍ+Ôá+ s «+Å£
1 +ç<óç|<ûXÙ 1 19 |+C²uÙ 19
2 ÔáïsÁç|<ûXÙ 2 20 nkþ+ 20
3 Ôî\+>±D 3 21 ÈeTÖ ¿£o sY 21
4 eT<ó«ç|<ûXÙ 4 22 n+&eÖH, ¿Ãu²sY BeÚ\T 22
5 C²sÁ•+& 5 23 < ç< , q>sY V²yû© 23
6 #óárïdt>&ó 6 24 >Ãy 24
7 V¾²eÖ#áýÙç|<ûXÙ 7 25 $TCËs + 25
8 s ÈkÍïH 8 26 _VäsY 26
9 |¥ÌeT uÉ+>±ýÙ 9 27 |Ú<T#ûÌÛ] 27
10 >TÈs ÔY 10 28 ¹¿sÁÞø 28
11 Ôáïs K+& 11 29 nsÁTD²#áýÙç|<ûXÙ 29
12 &ó©¢ 12 30 #á+&>&ó 29
13 eTVäs çw¼ 13 31 eTDì|PsY 29
14 Ôá$TÞøH &T 14 32 yûT|Ö\jáT 29
15 \¿£BÇ|t 15 33 H >±ý²+& 29
16 V²]jáÖD² 16 34 &Xæ 29
17 ¿£s ³¿£ 17 35 d¾¿Øì + 29
18 & eTH-&jáTÖ« 18 36 çÜ|ÚsÁ 29
׿±H +&jáÖ 22 2020 n¿Ã¼ sY
 nyîT]¿±ýË nÔá«~ó¿£ < jáT+ bõ+<TÔáTq ç|<ó qeT+çÜ eTÔáà« d+|< jîÖÈq
$<ûojáTTýË¢ uó²sÁrjáTT\T nç>kÍq+ çbÍsÁ+uó+
<ûXø eTÔáà« m>TeTÔáT\T Âs{ì¼+|Ú #ûjáT&+, ÂsÕÔáT
$$<ó <û X æ\ qT+º eºÌ
nyîT]¿±ýË d¾sÁ|&q $$<ó <ûXæ\ eT<ó« < jáT+, eT] <ë>±e¿±Xæ\T ¿£\ÎHû
nyîT]¿±ýË d¾sÁ|&TÔáTq y ]ýË \¿£«+>± sÁÖbõ+~+ºq ç|<ó qeT+çÜ eTÔáà«
ÔásÁ>Ü Å£ ³T+u²\ d>³T < jáT+ @{²
uó² sÁr já T T\ d>³T < jáT + d+|< jîÖÈq(|Óm+m+mdtyîÕ) çbÍsÁ+uóyîT®+~.
kÍq+ <ûXø+ < jáT+(& \sÁ¢ýË)
n+<]¿£+fñ n~ó¿+£ >± +~. @{² 2020 d |¼+ sY 10q M&jîÖ ¿±qÎÛÂsHà < Çs
1 +&jáTH 1,00,500
n¿£ Ø& ç|uó TÔáÇ+ sÁÇ V¾² dTïq ç|<ó q¹s+ç< yîÖB |<¸¿± çbÍsÁ+_ó+# sÁT.
2 |¾*bþÎ 83,300
nyîT]¿£H ¿£eTÖ« {¡ d¹sÇýË ný²¹> ->ÃbÍ\ jáÖ|t, _VäsYýË eT]¿=
3 ÔîÕy údt 82,500
$wjáT+ yî\¢&îÕ+~. kÍ Å£ \T, |<¸¿±\qT, 50 ¿Ã³¢Å£ |Õ>± |Xø eÚ\Å£ |Ú& n+&
4 ço\+¿£H 74,600
$<ûojáTT\ eT<ó«d Å£ ³T+u²\ eTòÔY, ç T dýË¢d¾dt e+{ì y «<óT\T kþ¿£Å£ +&
5 È|údt 72,300
< já T $es \T nyî T ]¿£ H ºÔá + >± {¡ ¿ ± yû d ¿±sÁ « ç¿£ e Ö yî Ö B
6 eTýñd¾jáTH 70,300
¿£eTÖ« {¡ d¹sÇýË qyîÖ<T #ûkÍïsTÁ . çbÍsÁ+_ó+# sÁT. |¾w¯dtÔà bͳT bÍ& |]çXøeTqT
7 #îÕúdt 69,100
n+<TýË $$<ó <ûX æ\ qT+º n_óe ~Æ #ûjáT&+ < Çs ÂsÕÔáT\T, ÔáÎÜï< sÁT\
8 bÍ¿ìkÍïH 66,200 < jáT+ |+#áTÔ eT d+<sÁÒÛ+>± yîÖB
eºÌqy ] > D²+¿±\Ö
9 yîÕ{Ù-nyîT]¿£qT¢ 59,900 |s=ØH sÁT.
bõ+<TsÁTkÍïsÁT.
10 ¿=]jáTH 59,200 |Óm+m+mdty-îÕ eTTU²«+Xæ\T
d¹sÇ $es \ ç|¿±sÁ+... 11 +&ÃHûd¾jáTH 57,500  |Óm+m+mdtyîÕ ¿ì+< e#ûÌ ×<ûÞø¢ýË sÁÖ.20
nyîT]¿±ýË d¾ sÁ| &¦ +&jáTH 12 kÍ ¿£-nyîT]¿£qT¢ 56,200 yû\ ¿Ã³T¢ KsÁTÌ #ûjáTqTH sÁT.
nyîT]¿£q¢ d>³T < jáT+ @{² 13 <¸ jYTý²+& 55,000  |<¸¿£+ < Çs ç>±eÖ\ n_óe ~Æ, <ûXø
n+<]¿£+fñ mÅ£ Øe>± 1,00,500 14 +>±¢<ûo 50,000 kÍÇe\+ qÅ£ M\eÚÔáT+~.
& \sÁ T ¢ > ± qyî Ö <î Õ + ~. uó ²sÁÔ Y
15 HûbÍ© 43,500  e#ûÌ ×<ûÞø¢ýË eTÔáà« ÔáÎÔáTï\qT Âs{ì¼+|Ú
bõsÁT>T <ûXæýÉÕq ço\+¿£ 4e, #îHÕ 16 ý²{ìHÃ 43,000 #ûdÖï..n<q+>± 70 \¿£\ ³qT \ yûTsÁ
7e, bÍ¿ì k Íï H 8e kÍq+ýË 17 ç|¾¿£H-nyîT]¿£qT¢ 35,000 ÔáÎÜï |+º 2024-25 ¿£ý²¢ m>TeTÔáT\
*# sTT. yîTTÔáï+ MT< {²|t 10 < Çs \¿£ ¿Ã³¢ < jáT+ kÍ~ó+#áyûT |<¸¿£+
<ûXæýË¢ Ô=$T ~ d¾jáÖ <ûXæýñ ¿±>±.. kÍ Å£ \T @¿£+>± 9e kÍq+ýË *# sÁT. \¿£«+.
 2020-21 qT+º 2024-25 esÁ Å £
u²«º\sY &ç^ýËqÖ...
neT\jûT« Ôá sÁÒÛsY uó²sÁÔY bÍ«¹¿JýË
nyîT]¿±ýË d¾sÁ|&TÔáTq $<ûojáTTýË¢ u²«º\sY &ç^ q y ]ýËqÖ uó²sÁrjáTTýñ uó²>+>± |Óm+m+mdtyÕî sÁÖ.20,050 ¿Ã³¢ÔÃ
nç>kÍq+ýË H sÁT. nyîT]¿£qT¢ 28 XæÔá+ÔÃ K] kÍq+ýË *# sÁT. neT\T neÚÔáT+~.
<ûXø+ XæÔá+  eTÔá à « sÁ + > +ýË q ne¿±Xæ\qT
+&jáTH-nyîT]¿£qT¢ 70 $ jîÖÐ+#áTÅ£ Hû+<TÅ£ M\T>± eTÔáà«
¿=]jáTH-nyîT]¿£qT¢ 53 XæKqT @s γT #ûjáTqTH sÁT.
#îúÕ dt-nyîT]¿£qT¢ 51  ->ÃbÍ\ jáÖ|týË |Xø bþwD, sÃ>«+,
|¾*bþÎ-nyîT]¿£qT¢ 47 < D², Ô Î<¿£Ôá e+{ì n+Xæ\ |Õ deTdï
È|údt-nyîT]¿£qT¢ 46 deÖ# sÁ+ +³T+~. ->ÃbÍýÙ q T
d>³T nyîT]¿£qT¢ 28 jáÖ eTýÙ <ó sYÅ£ nqTd+<ó q+ #ûkÍïsÁT.
׿±H +&jáÖ 23 2020 n¿Ã¼ sY
 nÔá«+Ôá d+|q uó²sÁrjáTTýË¢ Ô=$T <à @& B nç>kÍq+ýË eTT¹¿XÙ n+u²ú
nÔá«+Ôá d+|q uó²sÁrjáTTýË¢ n|sÁ
Å£ uñsÁT&T eTT¹¿XÙ n+u²ú esÁTd>± Ô=$T <Ã
@& B nç>±dH <¿ìØ+#áTÅ£ H sÁT. @& ~
e«e~óýË jáTq d+|< @¿£+>± 73 XæÔá+ |]Ð
sÁÖ.6.58 \¿£\ ¿Ã³¢Å£ #ûsÁTÅ£ +~. Âs+&Ã
kÍq+ýË q V¾²+<TC²\ d+|< sÁÖ.1.43
\¿£\ ¿Ãfñ¢.fÉ*¿±+, ]fÉ®ýÙ $uó²>±ýË¢ y {²\T
$ç¿£sTT+#á& +ÔÃ ]\jáTHà +&çdÓ¼dt wsÁT
|sÁT>T\T rd¾+~. n+Ôás ¨rjáT kÍsTTýË dÕÔá+
uó²¯ ý²uó²\T bõ+~q Ô=* nsTT<T wsÁ¢ýË
*º+< ××m|tmýÙ yîýÙïÔÃ ¿£*d¾ VQsÁTH
sÁÖbõ+~+ºq yû~¿£ dÎw¼+ #ûkþï+~. ¿£sÃH ¿±sÁD+>± ]¿£ dÓ z dÕsdÁ t |PH y ý² d+|< 6 XæÔá+ |]Ð sÁÖ.94,300
eT+<>eTq Hû|<¸«+ýË, ]¿£ ndeÖqÔá\T eT]+Ôá |]¹> ne¿±Xø+ ¿Ã³¢Å£ #ûsÁ&+Ôà sà kÍq+ýË *# sÁT.
+<q n+#áH \ eT<ó« $&T<ýÉÕq C²_Ô >dT¼ 31 H {ì¿ì  &eÖsY¼ e«ekÍ|Å£ \T s <ó ¿ìwH <eÖú, Å£ ³T+ d+|<
sÁÖ.1000 ¿Ã³¢ ¿£+fñ mÅ£ Øe ¿£sÁ d+|< >\ 828 eT+~ 56 XæÔá+ |]Ð sÁÖ.87,200 ¿Ã³¢Å£ #ûsÁ&+Ôà {²|t-10ýË
uó²sÁrjáTT\qT >T]ï+º+~. nsTT<ûÞø¢ ¿ì+<{ì d+K«Ôà bþ* dï n&T>T |{²¼sÁT. MsÁT @&à kÍq+ýË H sÁT. ¿Ã³¿ù eTVÓ²+ç<
d+K« eTÖ&+Ôá\T. u²«+¿ù ç|yîÖ³sÁT <jYT ¿=³¿ù sÁÖ.87,000 ¿Ã³¢Ôà 8e
V¾²+<ÖC² kþ<sÁT\ d+|< 23 XæÔá+ ÔáÐZ sÁÖ.1.43 \¿£\ ¿Ã³¢Å£ s «+Å£ bõ+< sÁT.
|]$TÔáyTî H® .. s +&à kÍq+ýË \e>*>±sÁT. sÁÖ.1.41 \¿£\ ¿Ã³¢Ôà  dH bÍs ~©|t d+|¾TÇ d+|< 17 XæÔá+ n~ó¿£yîT®
M] Ôás ÇÜ kÍq+ýË q V²#YdmÓ ýÙ fÉ¿ù e«ekÍ|Å£ \T ¥yH & sY, sÁÖ.84,000 ¿Ã³¢Å£ #ûsÁ>±, jáTq kÍq+ 11 qT+º 9¿ì
Å£ ³T+ + d+|< @& ~ 34 #û]+~.
XæÔá+ |]Ð+~. s «+Å£ |sÁT d+|< (sÁÖ.¿Ã³¢ýË) eÖsÁTÎ ¿£+ |ú
 >€ÔáyT n< ú, Å£ ³T+ + ÔáeT 1 eTTsÁ° ~$, Å£ ³T+ + 49,200 89% ~Mdt ýñu¤¹s³¯dt
d+|<qT 48 XæÔá+ |+#áTÅ£ 2 _.bÍsÁkÍsÁ~óÂs&¦, Å£ ³T+ + 13,900 49% V²fÉsà ç&>´à
sÁ Ö .1.4 \¿£ \ ¿Ã³¢ Å £ 3 ¿.drXÙÂs&¦, Å£ ³T+ + 11,200 60% & ¿£¼sY Âs&¦dt
#ûsÁTÌÅ£ H sÁT. MsÁT H \T>à 4 |¾.|¾ºÌÂs&¦ 11,100 -17% yûT|Ö + ú]+>´
kÍq+ýË H sÁT. 5 |ÓM ¿£ cÍÂs&¦ 10,700 -17% yûT|Ö + ú]+>´
 $çbþ ç |yTJ eÖçÔá+ Âs+&T 6 JM ç|kÍ<, .nqTs <ó 9.400 59% & ¿£¼sY Âs&¦dt
kÍH \T ¿ì+<Å£ C²] nsTT<à 7 s yûTXøÇsÁs eÚ p|*¢, Å£ ³T+ + 8,900 -11% yîT® VAyT +&çdÓ¼dt
s «+Å£ Å£ |]$TÔáeTjáÖ«sÁT. 8 m+.dÔá«H s jáTDÂs&¦, Å£ ³T+ + 8,700 55% myTmdtmH ýñu¤¹s³¯dt
jáTq d+|< sÁÖ.1.14 \¿£\ 9 MdÓ qq |Hû 7,500 44% H {ËØ bÍs
¿Ã³T¢> ± qyî Ö <îÕ +~. dÓsÁy T 10 d¾.$XâÇXøÇsÁ s eÚ, Å£ ³T+ + 4,900 -22% qejáTT> + ú]+>´
Hd¾ ¼ ³ Ö«{Ù |t +&jáÖ
׿±H +&jáÖ 24 2020 n¿Ã¼ sY
 {²{²dHàýË ÔáeT yîTTÔáï+ y {²qT $ç¿£sTT+º ¿£+ |úÔÃ nÔá«+Ôá <óqe+ÔáTýÉÕq
Ôî><î+|Ú\T #ûdT¿Ãy \qTÅ£ +³Tq cÍ|P¯¨ |ýË¢+J ç>Ö|tqÅ£ uó²sÁÔá/ uó²sÁÔá d+ÔáÜ dÓ z\T/ q Ô ~ó¿±sÁT\T
#î+~q dÕsÁdt $TçdÓï, cÍ|PsY $TçdÓï\ d+|< 1 XæÔá+ ÔáÐZ |sÁT d+|<(sÁÖ.¿Ã³¢ýË) ¿£+ |ú
sÁÖ.76,000 ¿Ã³¢ #=|ÚÎq qyîÖ<îÕ+~. MsÁT 10e kÍq+ýË <¸ eTdt Å£ ]jáTH 11,300 s ¿ìýÙ
H sÁT. ÈjáTço ý²¢ýÙ 9,100 n]kͼ Hî{ÙesYØà
nÈjáTbÍýÙ d¾+>´ +>± 7,200 eÖd¼sY ¿±sY¦
Ôî\T>T s çcͼýË¢ {²|t-10 M¹s
¹¿XÙ nsÃs 6,500 bÍýË ý˼ Hî{ÙesYØà
Ôî\T>T s çcͼýË¢ nç>kÍq+ýË sÁÖ.49,200 ¿Ã³¢ ¿£sÁ d+|<ÔÃ
dÔá« H <îÞø¢ 5,900 yîTç® ¿ÃkÍ|t¼
eTTsÁ° ~$, Å£ ³T+ + *º+~. M] d+|< 89 XæÔá+ |]Ð+~.
dT+<sY |¾# jYT 5,900 ý²ÎÛuÉ{Ù
@|Ó, Ôî\+>±D C²_Ô ýË n+<] d+|< >Ôû& ~ÔÃ bþ* dï 34
Xø+ÔáqT H s jáTDY 4,500 n&ÃuÙ
XæÔá+ |]Ð+~. Ôî\T>T s çcͼ\ qT+º C²_Ô ýË #óT <¿ìØ+#áTÅ£ q
+ç< qÖsTT 3,500 ||¾à¿Ã
@¿տ£ eTV¾²Þ² bÍ]çXæ$T¿£yûÔáï eTV¾²eÖ < ³¢(sÁÖ.4,700 ¿Ã³T¢).
>± {ìjáTdt q$ýÙ 3,200 nyîqÖ« dÖ|sY eÖsY¼à
ç>±qÖ«ýÙà +&jáÖÅ£ #î+~q º>TsÁTbÍ{ì ¿£ w ç|kÍ< d+|<
~Ôá« |Ú] 1300 V²&m|tdÓ u²«+¿ù
218% |]Ð sÁÖ.3,500 ¿Ã³¢Å£ , ý²sÁdt ý²«uÙà # y dÔá«H s jáTD
d+|< 210% |]Ð sÁÖ.3,100 ¿Ã³¢Å£ #û]+~. uó²sÁÔYýË C²_Ô ýË¿¿±ØsÁT. VÕ²<s u²< qT+º 51 eT+~, $XæK|³ + qT+º
nÔá«~ó¿£+>± d+|< |]Ðq Ô=* nsTT<T>T]ýË M]<ÝsÁÖ #óT eTT>TZsTÁ , sÁ+>±Âs&¦, d¾¿ì+ç< u²< qT+º ¿=ØsÁT #=|ÚÎq C²_Ô ýË
<¿ìØ+#áTÅ£ H sÁT. yûT<ó dsÃÇ ç&îÕyà, esÁÖÌ ýñu¤¹s³¯dt, d¾+|Ö jáÖ H sÁT. sÁ+>±\y ¯>± #áÖ dï bÍs sÁ+>+ qT+#û 20 eT+~
|Ú&à +³¹s wqýÙ qT+º eTT>TZ sÁ T #=|ÚÎq <ó qe+Ôá T\T H sÁT. Ôás ÇÔá nÔá«~ó¿£+>± |Ú& çbÍ dd¾+>´ýË @&T>TsÁTH sÁT.

bÍsÁÖÌH 40:40 C²_Ô ýË ¿±XÙ n+u²ú, cÍ n+u²ú\Å£ #óT

ç||+#áy «|ï+>± ç|uó²eo\TÂsqÕ ç|eTTKT\ C²_Ô ýË bÍ]çXæ$T¿£ ~>ZÈ+ ]\jáTHà +&çdÓ¼dt n~óHÔû á eTT¹¿XÙ n+u²ú y sÁdT\T
¿±XÙ n+u²ú, cÍ n+u²ú #óT <¿ìØ+#áTÅ£ H sÁT. m&T«¹¿wH fÉ¿± \J kͼsÁ¼|t d+d uÉÕpdt e«ekÍ|Å£ &T uÉÕE sÁM+ç<H,
cÍyÃMT +&jáÖ m+& eTqT Å£ eÖsY CÉÕH\Å£ Å£L& kÍq+ \_ó+º+~. 40 @Þø¢ ýË|Ú ejáTdTàq 40 eT+~ ç|eTTKT\Ôà bÍsÁÖÌH
eÖ«>CÉÕH C²_Ô qT sÁÖbõ+~+º+~.
fÉ¿± \J ¹¿³Ð¯ýË...
2020 @& ~ ]¿£+, kÍ+¹¿Ü¿£Ôá, yîÕ<«+, ç|uóTÔáÇ+.. s È¿¡jáÖ\T, MT&jáÖ..
$HÃ<sÁ+>+ nHû nsTT<T ¹¿³Ð¯\ qT+º bÍsÁÖÌH ç|eTTKT\qT m+|¾¿£ #ûd¾+~. fÉ¿± \J
¹¿³Ð¯ýË cÍ n+u²ú, ¿±XÙ n+u²ú, m&T«¹¿wH fÉ¿± \J kͼsÁ¼|t d+d uÉÕpdt
e«ekÍ|Å£ &T uÉEÕ sÁM+ç<H, cÍyÃMT +&jáÖ m+& eTqTÅ£ eÖsY CÉHÕ #óT <¿ìØ+#áTÅ£ H sÁT.
]\jáTHàÅ£ ÔÃ& γT...
{u H jáTÖ e]à{¡ qT+º m¿£q$T¿ùà &ç^ bõ+~q Ôás ÇÔá 2014ýË ¿±X٠ţ ³T+ y «bÍsÁyîT®q ]\jáTHàýË #ûs sÁT. jûTýÙ,
kͼHbþsY¦ $XøÇ$< «\jáÖýË¢ $< «uó²«d+ #ûdq¾ cÍ eTsÁTd{ì @& ~ ¿£+ |úýË #ûs sÁT. ]\jáTHà ýË uó²>yîTq® jîÖ bÍ¢{ÙbÍyTàýË
|dt T¿ù e+{ì ~>ZC²\T uó²¯>± HîÇdt¼ #ûjáT&+ýË jîÖ uËsÁT¦ duóT«\T>± MsÁT ÔÃ& γT n+~+ºq³T¢ bÍsÁÖÌH |s=Ø+~.
HýÉÕH $<« kÍ<ó«yûTq ...
uó²¯ kÍsTTýË HýÉHÕ $< «d+dqT Hî\¿=\Î&+ kÍ<ó«yûTq sÁM+ç<H sÁÖ|¾+# sÁ bÍsÁÖÌH |s=Ø+~. n³T kͼsÁ¼|tà @s γT
#ûd¾q nqTuóe+ Ôá|Î kÍ sY¼bþHà >T]+º n+Ôá>± Ôî*jáT eTqT CÉÕH .. #îÕH ¿£+ |ú cÍyÃMT uó²sÁÔYýË ¿±sÁ«¿£ý²bÍ\qT uó²¯>±
$dï]+#û+<TÅ£ ÔÃ&Î& ¦sÁ Ôî*|¾+~.
׿±H +&jáÖ 25 2020 n¿Ã¼ sY
 nsTT<Tq sÁ <Xæu²Ý\T>± ç|eV¾²dTïq dÇsÁs > >+>±ç|y V²+
ÐbþsTT+~. u²\>ÃbÍý²ú d+^Ôá dÇsÁZ+ýË z\ý²&+ºq
dÇsÁeÖ+çÜÅ£ & Xø¿£+ eTTÐd¾+~. uó²cÍ uóñ<+ ýñÅ£ +& uó²sÁrjáT
d¾ú Hû|<¸« >±H dTd+|q + #ûd¾q >Þø+ eTÖ>uËsTT+~.
u²\T&ý² ç|kÍH sÁ+_ó+º Ôî\T>Ty ] ¿¡]ï <Xø~Xøý²
y «|¾+|Cñd¾q >±q>+<ó sÁTÇ&T, VQeTTK ç|C²ãXæ* ço|Ü
|+&Ô s <óT«\ u²\dTç V² D«+ 2020 d |¼+ sY 25q #îHîÕ ýË
ÔáT~ XæÇd $&# sÁT. 40 yû\ |Õº\TÅ£ bͳ\qT eTq¹¿ e~ýñd¾,
rjáT>± bÍ&eT+³Ö.. mHÃ jáTTe>Þ²\Å£ kÍquÉ{ì¼.. Ô qT eTsÃ
ýË¿± ¿ì eTsÁ* yîÞ²¢sÁT. ¿= Ôás \T>± »dÇsÁeT+fñ u²\T, u²\T
n+fñ dÇsÁyûTq µ eTq* |¾Î+º.. yîT|¾Î+º.. eTT]|¾+ºq
bͳ\ ¹s&T nsÁÆ+ÔásÁ+>± ÔáqTeÚ # *+# sÁT. jáTq eTsÁDy sÁï
$ ç||+#áy «|ï+>± q n_óeÖqT\ >T+&î\T ¿£Ø ¿£D+ Ðbþ>±,
d+^Ôá d¾ú È>ÔáTï uóËsÁTq $\|¾+º+~. ¿£ú {ì bͳ\Ôà y [
n]Î+º+~.
mdÓÎ u²\dTç V² D«+ dÇ\Î ¿£sÃH \¿£D²\ÔÃ jáTq >dT¼
5q #îHÕî ýË m+Jm+ V²ýÙ¹¿ï sY dÎçÜýË #ûs sÁT. ºq bÍ{ì \¿£D²ýñ
H sTT Ôá|Î, Ôáq¿Â ý²+{ì deTd«\T ýñe , mesÁÖ +<ÃÞøq
#î+<e<Ý Ô=* sÃE dÇjáT+>± M&jîÖ < Çs Ôî*jáTCñXæsÁT u²\T.
Ôás ÇÔá jáTq |]d¾Ü $w$T+º+~. yî+{ìý³ñ sY, m¿Ã kÍjáT+ÔÃ
º¿ìÔáà n+~dÖï e# ÌsÁT. ÔáeT n_óeÖq >±jáTÅ£ &T d+|PsÁ
sÃ>«+ÔÃ Ü]Ð s y \ n_óeÖqT\T çbÍsÁq\T sÁÇV¾²+# sÁT.
jáTq ¿Ã\TÅ£ +³TH sÁ , ¿£sÃH HîÂ>{ìy>± eºÌ+< , ÔáÇsÁýËHû
&XæÌÛ]¨ neÚÔ sÁ ¥dTïH eT Å£ eÖsÁT&T #ásDÁ Y {¡e\ #î|Î&+ÔÃ
n_óeÖqT\ q+< ¿ì ne<óTýñ¢Å£ +& bþsTT+~. ¿±ú, jáTq
sÃ>«+ ¿¡Dì+º 2020 d |¼+ sY 25 eT<ó «V² + ÔáT~ XæÇd
׿±H +&jáÖ 26 2020 n¿Ã¼ sY
$&# sÁT. u²\TÅ£ uó²sÁ« kÍ$çÜ, Å£ eÖsÁT&T mdÓÎ #ásÁDY, Å£ eÖÂsï jáTTeÈ+³ yîq¿ìØ Ôá>Zýñ<T. n> dïXøÇsÁs eÚ u²\TÔà \T¢ U²°
|\¢$ H sÁT. y [¢<ÝsÁÖ >±jáTÅ£ ýñ. ÔÃ T³T¼eÚýÉÕq mdÓÎ XèÕ\È, #ûsTT+# sÁT. y ] neÖ sTT uÉ+>ÞøSsÁTÅ£ |+|¾+# sÁT. |[¢
mdÓÎ ed+Ôá Å£L& >±jáTúeTDTýñ. q³T&T Xø uóýñK dT<ó ¿£sY.. d+ +<ó \T #áÖ&³+ yîTT<\T |{²¼sÁT. u²\T $sÁV ²^Ô ýË¢
u²\T kþ<] nsTTq XèÕ\È uósÁï. eTT >±sÁT. |]d¾Ü #áÖd¾q $TçÔáT\T <Ý]ú d¾+Vä#á\+ rdT¿[¢
nd\T |sÁT..ço|Ü |+&Ô s <óT«\ u²\dTç V²D«+ n|Îq kÍ¿ì>± eTÖ&T eTÖÞø ¢ yûsTT+# sÁT. »»bÍfñ çbÍD+>±.. bÍfñ
u²\Ö |P]ï |sÁT..ço|Ü |+&Ô s <óT«\ u²\dTç V² D«+. Je+>±... bÍfñ Jeqyû<+>± ܹ¿ u²\T... Ôáq |¾\¢\Å£ dÕÔá+
1946 pH 4q Ôá$TÞøH &T s çw¼+ ÜsÁeÞøS¢sTÁ ý²¢ ¿ÃHû³+|³ýË |\¢$, #ásÁDY n |sÁT |³T¼¿=H sÁT.
kÍ+ eTÖ]ï, XøÅ£ +Ôá\eT <+|ÔáT\Å£ È +# sÁT. n|Î{ì Hî\Ö¢sTÁ »çoçoço eTs «<s eTq µ d¾ eÖýË Ô=*bͳ
ý²¢, ç|dTïÔá ç|¿±Xø+ ý²¢ýË ¿£+<TÅ£LsÁT ç>±MTD eT+&\+ ¿Ã<+&bÍDì d+^Ôá <sÁô¿£ÔáÇ+ýË »çoçoço eTs «<s eTq µ
eÖ#áesÁ+ýË |~ d+eÔáàs \ ejáTdT esÁÅ£ Ôá*¢<+ç&T\Ôà ¿£*d¾ d¾ eÖýË 1965 & d+ sÁT 15q Ô=*bͳ bÍ&q u²\ÖÅ£
H sÁT. çbÍ<¸$T¿£ $<«qT ºÔáÖïsÁT ý²¢ q>]ýË yûTqeÖeT Ôás ÇÔá eTsà ç|eTTK d+^Ôá <sÁô Å£ &T  ¿.$.eTV²<û e H
ço y ds eÚ +³ |P]ï#ûd¾, dÖØ\T |ÕqýÙ $<«qT ço¿±ÞøV²d¾ï ne¿±Xø$T# ÌsÁT. jáTq d+^Ôá <sÁô¿£ÔÇá +ýË »@¿£MsÁµýË mú¼ sYÅ£ ,
uËsÁT¦ dÖØ\TýË ¿=qkÍÐ+# sÁT. ÜsÁT|Ü ço yû+¿£fXñ Çø sÁ sY༠¿±ýñJýË » <ÝsÁT neÖ sTT\TµýË n¿ìØHû ¿ì bÍ&q u²\Ö ¿£ Ôás ÇÔá
|ÓjáTÖdÓ #á~y sÁT. Ôás ÇÔá Hî\Ö¢sÁTýË ¿£ ÂsØçkͼ +< yîqT~]Ð #áÖ&ýñ<T. Ôáq >±H eT Ôá+Ôà ¿Ã³¢eT+~ çXËÔá\Å£ MqT\
ÔájáÖsÁT #ûd TÅ£ , $TçÔáT \ÔÃ ¿£*d¾ ç|<sÁôq\T #ûÌy sÁT. $+<T #ûXæsÁT. XæçdÓïjáT d+^Ôá+ HûsÁTÌ¿ÃÅ£ H n+Ôá{ì ç|ÜuóqT
nq+Ôá|ÚsÁ+ýË CñmH{¡jáTÖýË + ú]+>´ dÓ³T eºÌH n¿£Ø& ¿£q s ÌsÁT. Xø+¿£s uósÁD+ d¾ eÖýË jáTq >±q $H «d+ ¿=Ôáï
¿=H Þ⢠#á<TeÚÅ£ H sÁT. Ôás ÇÔá eTç< dT yî[¢ +Èú]+>´ $<«Å£ sÁe& d w¾¼+º+~. |\T uó¿ìï \ÒyT\ýËqÖ jáTq bÍ&
deÖqyîTq® m.m+.×. .ýË #ûs sÁT. ç|eTTK >±jáTúeTDì mdt.C²q¿ì n\]+# sÁT.
çbþÔ àV²+ÔÃ >±jáTÅ£ &>± ç|jáTÔ \T çbÍsÁ+_ó+# sÁT. ¿£o sÁT qT+º ¿£H «Å£ eÖ] esÁÅ£ u²\>ÃbÍý² n\]+ºq
ç|eT |[¢ eT<óTsÁ >±jáTÅ£ &T mdÓÎ u²\dTç V² D«+. @ q³T&¿ì bͳ bÍ&H ,
@ uó²wýË bÍ&H y Þ⢠bÍ& s n n |¾+#ûý² eT+çÔáeTT>TÆ*
#ûd¾q dÇsÁC²ã jáTq. »»bÍ&TÔ rjáT>±, bÍ& \ +~µµ e+{ì
¿±sÁ«ç¿£eÖ\Ôà jáTTeÔás d+^Ôá+yîÕ|Ú eT[¢+#á&+ÔÃbͳT, eT{ìý¼ Ë
eÖD쿱«\qT yî\T>TýË¿ì rdT¿=ºÌq eÖsÁZ ¹sÝXøÅ£ \T. Ôáïs ~
>±jáTÅ£ \ >=+ÔáT $q& ¿ì n\y ³T |&q V¾²+B d¾úç|¾jáTT\qT
n\]+#á&+ n+Ôá cÍeÖwÓ ¿±<T. u²\T y ] >T+&îýË¢qÖ bÍ>±
yûXæsÁT. eTsÁ|Ús eT<óTsÁ ^Ô ýÉHà V¾²+B ºçÔ ýË¢ \|¾+º
<ûXøy «|ï+>± çXËÔá\qT n TÒsÁ|]# sÁT. <sÁôÅ£ &T u²\#á+<sY
»eTsÃ#á]çÔáµqT V¾²+BýË »@¿ù <ÖCÉ ¹¿ *jûTµ |sÁTÔà Ôîs¿Á ¿ìØ+# sÁT.
d¾ eÖýË ¿£<¸ H jáTÅ£ & bͳ\ú u²\ÖÔÃHû bÍ&+# sÁT.
bͳ\Ôà u²\Ö |sÁT <ûXeø T+Ô eÖsà Ð+~. ¿£ »yîTH® û bÍ«sY¿j ì Öá µýË
u²\T, kÍ$çÜ~ ç|eT |[¢. M] ç|eT ¿±e«+ Å£L& d¿ìï¿£syÁ Tû . jáTq bÍ&q bͳ\T jáTTeÔásÁ+ >T+&î\qT çsÁÖÔá\ÖÐ+# sTT.
u²\T eTç< dTýË n> dïXøÇsÁs eÚ +{Ë¢ n<îÝÅ£ +&ûy sÁT. y ] |<Ý d\ç_{¡ VA< eºÌq|Î{ì¿¡ u²\dTç V² D«+ýË
Å£LÔáTs¹ kÍ$çÜ. <ÝsÖÁ ç |eTýË |& s¦ TÁ . |[¢ ç|kÍïeq rdTÅ£ edï.. <sÁÎ+ @H &T Å£L& ¿£ |¾+#áý<ñ T. jáTq eÖ³ýË¢ m+Ôà $qjáT+,
<Ý]B ¹¿ >ÃçÔá+ ¿±e&+Ôà |<Ý\T s ¿£]+# sÁT. nsTTH ~Ý¿£ <óÇ dÖïHû +{²sTT. u²\Ö~ m+Ôá +&îÕq sÁÖ|yîÖ.. n+Ôá
׿±H +&jáÖ 27 2020 n¿Ã¼ sY

yîT+&îÕq eTqdT Å£L& . |¾\¢\T bÍý¤ZHû ¿±sÁ«ç¿£eÖýË¢ y ]¿ì #á¿£Ø{ì
eÖsÁZ ¹sÝXø+ #û dy sÁT. |<Ý\T Å£L& dÖÎÛ]ï bõ+<ûý² jáTq
V¾²Ôáe#áH \T+&û$. jáTq m+Ôá mÔáTïÅ£ m~ÐH |<Ý\Å£
bÍ< _óe+<q+ #ûjáT& ¿ì m|ÚÎ&Ö d+¿Ãº+#áýñ<T. ÔáqÅ£
d¾ ú >±já T Å£ & >± Èq ºÌq ç| eTTK d +^Ôá < sÁ ô Å£ & T
mdt.|¾.¿Ã<+&bÍDì eTsÁeýñ<T. kõ+Ôá ]¿±]¦+>´ dÖ¼&jîÖÅ£ jáTq
|sÁT |³T¼Å£ H sÁT.
u²\dTç V² D«+ ç|jáÖD+ýË m¿£Ø& $s eT+ ¿£ |¾+#á<T.
>±jáTÅ£ &>±, q³T&>± r]¿£ýÅñ £ +& q sÃEýË¢ jáTq <jáT+
@&T qT+º Ô=$T ~ eT<ó« bͳ\ ]¿±]¦+>´ |³T¼Å£ Hûy sÁT. <jáT+
9 qT+º kÍjáT+çÔá+ 6 esÁÅ£ ºçr¿£sÁDýË bÍý¤ZHûy sÁT. eT<ó«ýË
>+³ $s eT+ rdTÅ£ Hûy sÁT. kÍjáT+çÔá+ sÁT qT+º s çÜ |~
esÁÅ£ eT°¢ ]¿±]¦+>´. ¿£q & d+^Ôá <sÁôÅ£ &T |+ç<Å£ eÖsY
kÍsÁ<¸«+ýË ¹¿sÃE 21 bͳ\T bÍ& ]¿±sÁT¦ d w¾¼+# sÁT. ný²¹>
¹¿sÃE Ôá$TÞø+ýË 19 bͳ\T, V¾²+BýË 16 bͳ\T @¿£_Ðq
bÍ& eTsà ]¿±sÁT¦ kÍ~ó+# sÁT. V¾²+B d+^Ôá <sÁôÅ£ &T q+<
$T*+<Å£ 15 qT+º 20 bͳ\T ¹¿sÃE bÍ& eTç< dT Ü]ÐeºÌq
d+<s ÒÛ\Ö H sTT.
nHû¿£ VQeTÔáT\T
ÔáïeT >±jáTÅ£ &>± u²\T sÁT C²rjáT VQeTÔáT\T
n+<TÅ£ H sÁT. Xø+¿£s uósÁD+ (1979), @¿ù <ÖCñ ¹¿ *jûT (1981),
kÍ>sÁd+>eT+ (1983), sÁTç<MD (1988), d+^ÔákÍ>sÁ >±qjîÖÐ
|+# ¿£sÁ >y jYT (1995-¿£q &), $TH àsÁ ¿£DeÚ (1996-Ôá$TÞø+)
ºçÔ \Å£ C²rjáT |ÚsÁkÍØs \T n+<TÅ£ H sÁT. C²rjáT kÍsTTýË
Ôáeï T >±jáTÅ£ &>± »yîTH® û bÍ«sY ¿ìjÖá µ ºçÔ ¿ì |¾*+|sY |ÚskÁ ÍØs ,
׿±H +&jáÖ 28
<¿ìD uó²sÁÔá d¾ eÖýË¢ ÔáïeT >±jáTÅ£ &>± @&T |¾*+ |sY
|ÚsÁkÍØs \qT n+<TÅ£ H sÁT. eT & +ç<óç|<ûXÙ ç|uóTÔáÇ+ qT+º
Ôáeï T >±jáTÅ£ &>± 18 kÍsÁT,¢ d+^Ôá <sÁôÅ£ &>± »eTjáTÖ]µ ºçÔ ¿ì
q+~ |ÚsÁkÍØs * n+<TÅ£ H sÁT. »$T<¸Tq+µ d¾ eÖýË q³qÅ£
ç|Ôû«¿£ p«¯ VQeTÜ \_ó+º+~. Ôá$TÞø ºçÔ ýË¢ \|¾+ºq
bͳ\Å£ H \T>TkÍsÁT,¢ ¿£q & d¾ eÖýË¢ bÍ&q bͳ\Å£ eTÖ&TkÍsÁT¢
ÔáïeT >±jáTÅ£ &>± VQeTÔáT\T u²\T¿ì <¿±ØsTT. s C²\¿¡
bå+&ûwH, dTsY dH, n¿ìØHû , \Ô eT+¹>wØsY C²rjáT VQeTÔáT\T
dVä ýÉ¿£Øýñq ÔásÁ VQeTÔáT\T jáT e]+# sTT. uó²sÁÔá
ç|uóTÔáÇ+ 2001ýË |< ço, 2011ýË |< uóÖwDY |ÚsÁkÍØs \ÔÃ
u²\TqT >€sÁ$+º+~.
m¿£Ø&TH |ÚeÚÇ |]eTÞø+ $dï]dTï+~. mý² H ç|Üuó
>Tu²[dTï+~. u²\T bͳ ç|kÍqyûT +<TÅ£ <sÁôq+. dsÁ< >±
bÍ&³yûT Ôá|Î d¾ú Hû|<¸« d+^Ôá >±jáTÅ£ &T ¿±y \Hû ýË#áq
Ô=\TÔá u²\T¿ì ýñ<T. m.m+.×. . #á<TeÚÔáTq sÃEýË¢ >Ö&ÖsÁT
¿±[< d ¿£Þ² ¿¹ ÔáH \*Ôá d+^Ôá bþ{¡\T sÁÇV¾²+#á>± u²\T bÍý¤Z
~ÇrjáT VQeTÜ n+<TÅ£ H sÁT. VQeTÔáT\ ç|< HÃÔáày ¿ì
ç|eTTK >±jáT C²q¿ì eTTK« nÜ~¸>± VäÈsÁjáÖ«sÁT. yîT
eÖ{²¢&TÔáÖ »u²\T¹¿ ç|<¸eT VQeTÜ bõ+<û nsÁ½Ôá +~, d+>ÔáT\T
u²>± |*¿ì+# &Tµ n yû~¿£ |ÕHû #îbÍÎsÁT. d¾ eÖýË¢ ç|jáTÜ +#áeT
d\Vä # ÌsÁT. eÖ³\T u²\T >T+&îýË Ôá $XæÇkÍ +bÍsTT.
Ôás ÇÔá eTç< dt kþwýÙ n+& ¿£\ÌsÁýÙ ¿£¢uÙ <óÇsÁ«+ýË sÁÇV¾²+ºq
\*Ôá d+^Ôá bþ{¡ýË¢ bÍý¤Zq u²\T¿ì ç|<¸eT VQeTÜ eºÌ+~.
ç|U²«Ôá d+^Ôá <sÁôÅ£ \T dTdsÁ¢ <¿ìD²eTÖ]ï, |+& «\ H >¹ XøÇsÁs eÚ,
|T+³kÍ\ yû+¿£fñXøÇsÁs eÚ H «jáT ¹sÔá\T>± e«eV²]+ºq
bþ{¡¿ì eTsà d+^Ôá <sÁôÅ£ &T ¿Ã<+&bÍDì VäÈsÁjáÖ«sÁT. u²\T
bÍ&q $<ó q+ qºÌ d¾ eÖ ne¿±Xø+ kÍïq eÖ{ì# ÌsÁT.
ºÌq eÖ³ ç|¿±sÁ + ¿Ã<+&bÍDì u²\T¿ì »çoçoço
eTs «<s eTq µ d¾ eÖýË bÍ&û ne¿±Xø$T# ÌsÁT. |¾.dTo\, ¿£ý²«D+
sÁ|TTs eTjáT«, |¾._.ço y dt\Ôà ¿£*d¾ u²\T bÍ&q Ô=*bͳ
15 & d+ sÁT 1966q $ÈjáÖ >±Âs¦HàýË kÍÇ$TH <¸H n<óÇsÁ«+ýË
]¿±ÂsÕ¦+~. Ôás ÇÔá »eTÖ>JeÚ\Tµ d¾ eÖýË u²\T bÍ&q »<jáTýñ
ýË¿±qµ nHû |< « ¿Ã<+&bÍDì eTsà d+^Ôá <sÁôÅ£ &T eTV²<ûeHÅ£
$ |¾+#á > ± jáT q »ç |Õy û { Ù eÖkͼs ÁT µ d¾ eÖýË »bÍ&T¿Ã
bÍ&T¿Ã...bÍ&TÔáÖ #á<Teڿõ nHû bͳqT u²\TÔà bÍ&+# sÁT.
2020 n¿Ã¼ sY

Ôás ÇÔá mú¼ sY, @mH sY d¾ eÖ\¿ì bÍ&û ne¿±Xæ # ÌsÁT
eTV²<ûeH. »@¿£MsÁµýË mú¼ sY¿ì, » <ÝsÁT neÖ sTT\TµýË n¿ìØHû ¿ì
bÍ&+# sÁT. n|γT +º yîqT~]Ð #áÖdT¿Ãýñ<T u²\T. mú¼ sY,
@mH sY, XËuóHu² T, ¿£ w... ý² ¿£<¸ H jáTÅ£ &T meÂsÕH >±q+
eÖçÔá+ u²\THû. @ q³T&¿ì bͳ bÍ&H y Þø¢ eV¾²+# ¹syîÖ
nq ³T¼>± u²\T Ôáq >Þ² eÖsÁTÌÅ£ Hûy sÁT.
uó²sÁrjáT d¾ú d+^Ôá+|Õ Ôáq<îÕq eTTç<
Ôî\T>T d¾ú Hû|<¸« >±q+ýË |T+³kÍ\ yûd¾q |ÚH <T\ |Õ
|<Ý ¿Ã³Hû ] +# sÁT u²\T. uó²sÁrjáT d¾ú d+^Ôá+ |Õ Ôáq<îÕq
eTTç< yûXæsÁT. d+^Ôá <sÁôÅ£ &>±qÖ dÔ ï # {²sÁT. »¿£H «Å£ eÖ]µ
ºçÔá+Ôà dÇsÁ¿£sÁï>± ç|jáÖD+ yîTT<ýÉÕ+~. »Â¿ |¼H ¿£ wµ, »s s
¿£ wjáT«µ, »ÔáÖsÁTÎ yîÞ⢠ÂsÕ\Tµ, »d+^Ôáµ, »}sÁ+Ô d+翱+ܵ,
»uó²s «eTDìµ, »dÓÔáeT |[¢µ, » +>±sÁT º\¿£µ, »C²¿¡µ, »¿=+>TeTT&µ,
»eTjáTÖ]µ, »eTT<TÝ\ eTqes \Tµ, »<=+>ýË¢ <=sÁµ, »|&eT{ì
d+<ó «s >+µ ý² Ôî\T>TýË 30 ºçÔ \¿ì dÇs \T deTÅ£Ls ÌsÁT.
V¾²+B, Ôá$TÞø+, ¿£q & uó²wýË¢qÖ ¿£*|¾ 60 ºçÔ \¿ì d+^Ôá+
n+~+# sÁT. ¿.$XøÇH <¸ ÔîsÁ¿¿ìØ+ºq Xø+¿£s uósÁD+ ºçÔá+ ¿Ãd+
u²\T yîTT<{Ë¢ H «jáT+ #ûjTá ýñHyû Öî q d+<ûV²¾ +# sÁT. ºçÔá +<+
\e+Ôá+Ôà n+^¿£]+# sÁT. ºçÔá+Ôà C²rjáT ny sÁTÔ¦ à bͳT
q+~ |ÚsÁkÍØs n+<TÅ£ H sÁT.
u²\dTç V² D«+ýË s Ôá Å£L& H sÁT. »Xø uó d+¿£\Î+µ
ºçÔáyûT +<TÅ£ <sÁôq+. ¿£eTýÙVädH ¿£<¸ H jáTÅ£ &>± q{ì+ºq
ºçÔá+ÔÃHû <sÁôÅ£ &T ¿.$XøÇH <¸ q³T&>± ºçÔá |]çXøeTÅ£
|]#ájTá eTjáÖ«sÁT. ºçÔá+ ¿Ãd+ jáT q³T&>± eÖ¹sÌ+<TÅ£
u²\Ö # ý² Ò+~ |& *à eºÌ+~. q{ì+#á&+ nd\T w¼+
׿±H +&jáÖ 29
ýñ $XøÇH <¸qT +<TýË s jáTT&T bÍçÔá yûjáTeTH sÁT u²\T. B ¿ì
¿£Þ²Ôá|d¾Ç |ÚοÃýñ<T. »Xø uó d+¿£\Î+µ çd¾Ø|t¼qT $XøÇH <¸ eTT+<û
fñ TýÙ |Õ¿ì $d¾]¿={ì¼.. »qTeÚÇ s jáTT&T bÍçÔá #ûkÍïq+fñHû..
d¾ eÖ |{²¼ýÅÉ £ ØÔáT+~. ýñ<+fñ ýñ<T. çbÍCÉÅ£ ¼ ¿±« àýÙµ n yûX+ø >±
n¿£Ø& qT+º yî[¢bþjáÖsÁT u²\T. jáTqýË |³T¼<\qT, ç>Vä
#áÖd¾q $XøÇH <¸ eTqdT eÖsÁTÌ¿= s jáTT&T bÍçÔá yûXæsÁT.
mú¼ sY »B¿£µ ºçÔá+ýË »»yîT] d yûT|TeÖ*¿£ sÁTeTT\T # \T
# *¿£µµ nHû ^Ôá+ u²\T \|¾+# sÁT. mú¼ sYÅ£ \|¾+ºq Ô=*
^Ôá$T~. n|Î{Ë¢ bͳţ eT+º <sÁD <¿ìØ+~ ¿±ú, ÔîsÁ |Õ
mú¼ sY u²& ý²+¹>ÇJ¿ì, jáTq >=+ÔáT¿ì bõÔáTï Å£ <¹s¢<Hû $eTsÁô\T
$ |¾+# sTT. Ôás ÇÔá @jáTH sY » \TeT>\Tµ ºçÔá+ýË »»msÁ¿Ø£ bþsTT
e# ÌqT sÁTÅ£ ØbþjáÖqTµµ nHû bͳ bÍ& sÁT. y dïy ¿ì ^Ô
|T+³kÍ\ÔÃHû bÍ&+# *à +~. ]¿±]¦+>´ deTjáÖ ¿ì jáTq
nH sÃ>±« ¿ì >TsÁe&+Ôà wO{ì+>´ ¿Ãd+ Ô Ô Ø*¿£+>± u²\TÔÃ
bÍ&+# sÁT. rs ^Ô $H ¿£ n~ @jáTH sY dÕ¼ýÙÅ£
q|Îýñ< |¾+º+<³ ºçÔá +< ¿ì. ý² <ÝsÁT nç> VÓ²sÃ\
$wjáT+ýË m<TsÁT<î Ò\T Ôá> \&+ÔÃ >±jáTÅ£ &>± Ôáq |
nsTTbþsTTqfñ¢ nqTÅ£ H sÁT u²\T. ný² jáTq u²<óýË q |ÚÎ&T
#á\|Üs eÚ z d\Vä # ÌsÁT. »mú¼ sY, @jáTH sY >=+ÔáT yûsÁT.
|T+³kÍ\ dÇsÁ+ yûsÁT. ¿±ú, |T+³kÍ\ bÍ&Ôû.. dÇjáT+>± y Þâ¢
bÍ&TÅ£ H s ? nq ³T¢ +³T+~. < ¿ì ¿±sÁD+ jáTq y Þø¢
Väeuó²y * dÕÔá+ &d¾|³T¼¿Ãe&yûT. >±jáTÅ£ &¿ì m+Ôÿ=+Ôá
$T$Tç¿¡ Ôî*d¾ +& *. ¿£Þø Ôî* dï.. me] bͳHîÕH y Þø¢ dÕ¼ýÙýË
bÍ&îjîTT«#áT̵ n . ¿£ n|Î{ì qT+º u²\dTç V² D«+ <ÝsÁT
VÓ²sÃ\ dÕ¼ýÙ, yûTq]È+ u²>± >eT dÖï y Þø¢ý²¹> bͳ\T bÍ&³+
çbÍsÁ+_ó+# sÁ³. Ôás ÇÔá ¹s\+Ð, s Èu² T, n\T¢ s eT*+>jáT«
2020 n¿Ã¼ sY
e+{ì Väd« q³T\Å£ bÍ& *à eºÌq|ÚÎ&T <û ç|jáTÔá + #ûXæsÁT
u²\T.
¿±dï ç|jáTÜ dï u²\T H ý² bÍ&>\&T. ¿±ú eTsà Èq mÜïH
HûqT u²\Öý² bÍ&ýñqT n d+^Ôá kÍçeÖ³T¼ u²\eTTsÁ°¿£ w
u²\dTç V² D²« ¿ì ¿ìÔ T # Ì&T. Xø+¿£s uósÁD+ $q y Âse]¿ÕH
u²\T d+^Ôá+ HûsTÁ Ì¿Ãýñ<+fñ qeT ýñ+! ¿±ú d+^Ôá+ HûsTÁ Ì¿ÃÅ£ +& Hû
d¾ú ç||+#á+ýË n&T>T|{ìq¼ u²\T |³T¼<\ÔÃ, kÍ<óqÔà @ bͳHîÕH
n\yÿ£>± bÍ&û HîÕ|ÚD«+ kÍ~ó+# sÁT. ç|Ü bͳqÖ Ôá|dTàý²
#û dy sÁ T . u²\T d+^Ôá + Hû sÁT Ì¿ÃÅ£ H ...
s >Ô Þ²\ C²ãq+, d+^Ôá dÎ V² |+#áTÅ£ H sÁT.
n+<T¹¿ d+^Ôá <sÁ¿ £ÔáÇ+ýËqÖ u²\Ö uóñwt
n |¾+#áTÅ£ H &T. @ bͳ ºÌH n\yÿ£>± bÍ&û
HîÕ|ÚD«+ kÍ~ó+ºH @H &Ö Ôáq kÍ<óqqT Ôû*>±Z
rdT¿Ãýñ<T. ÔáqÅ£ u²>± eºÌq bÍfÉ®H d¹s
]VäsÁàýÙ ýñ <û ¿±sÁ«ç¿£eÖýË¢ bÍ&ûy sÁT ¿±<T. {¡M
¿±sÁ«ç¿£eÖ\ sÁÇV²DýË Å£L& n+Ôû ç¿£eT¥¿£DqT
bÍ{ì+#ûy sÁT. ! ¿£ØkÍ] wO{ì+>´ yîTT<ýÉ+Õ <+fñ...
çuñ ¿ù rdTÅ£ Hûy sÁT ¿±<T. ¿±sÁ« ç¿£e T+ýË
ç |¿£Å£ \TH y ]ÔÃ, fÉ¿ì w¾jáTHàÔà ¿£\d¾ bþsTT
+{²sÁT. n+Ôû>± d\ç_{¡ý² +&ûy sÁT ¿±<T.
ÔáïeT &_Ò+>´ ¿£Þ²¿±sÁT&>± q+~ VQeTÔáT\T
u²\T >±çÔá+ mHà bÍçÔá\Å£ neT ÔáyTî ® çbÍD+ bþd¾+~. d+^Ôá
<sÁôÅ£ &T #áç¿£e]ï çbþ<Ò\+Ôà yîTT<³ »eTq <ó©\µ Ôî\T>T ºçÔ ¿ì
&_Ò+>´ #îbÍÎs jáTq. ¿£eTýÙVädH, sÁÈú¿±+ÔY, uó²>«s CÙ, q¹>wt,
¿±]ï¿ù, sÁ|TTesÁH, dý² H U²H, n ýÙ ¿£|PsY ý²+{ì q³T\Å£
&_Ò+>´ #îbÍÎsÁT. »<XæeÔ sÁ+µ ºçÔá+ýË ¿£eTýÙ q{ì+ºq bÍçÔá\Å£
yîÕ$<ó«yîT®q >=+ÔáTÔà d+uó²wD\T |*¿ìq rsÁT ç |¿£Å£ * eTT>TÆ*
#ûdTï+~. »nq eTjáT«µ, »ço kÍsTT eTV¾²eTµ ºçÔ ýË¢ &_Ò+>´
#î|ξ q+<TÅ£ u²\T Ôáeï T &_Ò+>´ ¿£Þ²¿±sÁT&>± q+~ VQeTÔáT\T
Â>\T#áTÅ£ H sÁT. ]#ásY¦ nfÉH sà ] +ºq »>±+Bóµ ºçÔá Ôî\T>T
esÁüHýË >±+Bó bÍçÔá<ó ] uÉH ¿ì+>´à ýñÅ£ &_Ò+>´ #î|¾Î+~ Å£L&
u²\ÖHû. >±+BóJ eÖ³* Ôî\T>TýË eTq >T+&î\ |Õ eTTç~+ºq
|TqÔá u²\T<û.
{ì.m+.kå+<sYs ÈH, |T+³Xæ\Ôà ¿£\d¾ bÍ&³+Ôà bͳT...
s uËjûT ÔásÁ+ Å£ çs ÞøßÔà ţL& n+Ôû #áý²¿¡>±, Ô àV²+>±
׿±H +&jáÖ 30
bÍ&³+, y ] ejáTdTÅ£ ~Ð... È+>± u²\T&>± eÖsÁ³+...
y ]ýË ¿£\d¾ bþe³+ u²\T ç|Ôû«¿£Ôá eTç]#î³T¼ ¿ì+< eTsà yîTT¿£Ø
yîTT\e<+{²sÁT... ¿±ú ný²¿±Å£ +& ... Ô qT eTç]ý² m~ÐH ...
e+<\ uó²$e ¿±\Å£ H sÁT |{ì¼ úsÁT bþXæsÁT u²\dTç V² D«+.
{¡M bÍ&TÔ rjáT>± ¿±sÁ«ç¿£eT+ < Çs e+<\ eT+~ >±jáTÅ£ \Å£
;C²\T yûd¾ yîÞ²ßsÁT. yû\ >Þ²\qT fÉdT¼ #ûdq¾ |TqT& jáTq. VQXæ
jáTq $q >Þ²\T eTÂseÇsÁÖ $ +&sÁT. jáTq dÖ#áq\ÔÃ
# ý²eT+~ bÍ&û $<ó qyûT eÖ]bþsTT+~. $eTsÁôqT >€sÁe+>±
dÓ Ç ¿£ ] kÍï . .ný²¹ > ç| Xø + dÕ H . n+< T¹ ¿ ...
H ¿Â eÇ]ÔÃqÖ >=&eýñe¢ Ú n d>sÁÇ+>± ç|¿£{+ì ºq
nC²ÔáXøçÔáTeÚ u²\T. Hû Þøß Â¿¯sYýË me]ÔÃqÖ
>=&e|&+~ ýñ<T. eT<ó«ýË ¿£kÍ] ¿£ wÔÃ Ò+~
eºÌH < < Ý s Á Ö kÍeTsÁ d «+>±
|]wØ]+#áT¿Ã>*>±sÁT. ÞøjáTs C²Ôà bͳ\
$wjáTyîT® eTq'dÎÛsÁï\T eºÌH y {ì e«¿ìï>Ôá
d+ +<ó \Å£ eTT& |³¼ d+kÍØ] jáTq. n+<T¹¿
Hû Þøß dTBsÁé ¿¯sYýË uó²w\Å£ nrÔá+>± n+Ô
jáTqT ÔáeT u²\T&>±Hû #áÖXæsÁT.
<Xæu²Ý\ ¿±\+ sÃp sÁ+ÔásÁ+ bÍ&TÔáÖ
+&û >=+ÔáTqT ¿±bÍ&T¿Ãe³+ m+Ôá ¿£w¼+. nqTÅ£ q +Ôá dT\uó+
¿±<T. m|ÚÎ&Ã zkÍ] #û dy ]¿ì Ò+~ +&¿£bþe#áTÌ. ¿±ú sÃp
< < |Ú 50 d+eÔáàs \ |Õ & bÍ&TÔáÖHû +&³+ eÖ³\T ¿±<T.
¿±ú Ôáq<îqÕ ç¿£eT¥¿£DÔÃ, yîTT+& |³T¼<\ÔÃ, Ôá|dTàÔà Ôáq >=+ÔáTqT
¿±bÍ&TÅ£ H s jáTq. ný²> $TÐ*q >±jáTÅ£ ý²¢ ¿±Å£ +&
×dtç¿¡yT\T, dÓdzT¢ ÜHûy sÁT. d¾>s ³T¼ Ô >¹ y sÁT. Ôáq Å£LÔáTsÁT |\¢$¿ì
eÖ{ìºÌq eTsÁTd{ì sÃE qT+º d¾>Âs³T¼ eÖHûXæsÁT. nyûM V²<TÝ\T
< ³Å£ +& #áÖdTÅ£ Hûy sÁT. ^Ô +È* ºçÔá+ deTjáT+ýË >=+ÔáTýË
deTd« eºÌ+~. dÇsÁ |{ì¿£ýË¢ H &Ö«ýÙ +< Ôû*+~. eT+<T\ÔÃ
Ôá>Zýñ<T. Xøçdï º¿ìÔáà #ûsTT+#áT¿Ãy \H sÁT & ¿£¼sÁT¢. ¿±ú Ôás ÇÔá
eT°ß bÍ&>\T>TÔ sà ýñ<à Ôî*jáT |]d¾Ü. \Ô eT+¹>wØsY
ý²+{ìy sÁT e<Ý+fñ e<ÝH sÁT. ¿±ú u²\Ö XøçdﺿìÔá࿹ <ósÕî Á«+ #ûXæsÁT.
n< w¼eXæÔáTï eT°ß bÍ&>*>±sÁT. bͳ ¿Ãd+ ]dtØ rdTÅ£ H s jáTq.
Ôî\T>Ty Þø ß eTqy &T nqTÅ£ q fñ¢... Ôá$TÞøy Þø ß Ôá$TÞø
&>±...¿£q &y Þø ß ¿£q &>T&>±... uó²$+# sÁT. $TÐ*q uó²w* Å£L&
# ý² HûsÁTÌÅ£ H sÁT.
2020 n¿Ã¼ sY
Ô Ôá eTqeÞø¢Å£ bÍ&q |TqÔá u²\T~
Ôá+ç& ¿=&TÅ£ \Å£ ¿¹ >±jáTÅ£ &T bÍ&³yûT nsÁT<îÕq $wjáT+.
ný²+{ì~ Ô Ôá eTqeÞøÅ¢ £ bÍ&q |TqÔá u²\T~. mú¼ sY, u²\¿£ w\¹¿
¿±<T.., p jáTsY mú¼ sYÅ£L jáTq bÍ& sÁT. @mH sYÔà bͳT
H >±sÁT¨qÅ£L >±çÔá$T# ÌsÁT. ný²¹>... »eTTÔ «\T ekÍïy ?µ n+³Ö
n\T¢ s eT*+>jáT«Å£L, >+>ÃçÜ ºçÔá+ýË »qTePÇ.. HûqT ¿£*dT+fñHû
H ¿Â +Ôà w¼+µ n+³Ö n\T¢ nsÁT¨HÅ£L bͳ bÍ& yîT|¾Î+# sÁT. ¹¿
ºçÔá+ýË n³T mú¼ sYÅL£ , @mH sYÅ£ $_óq +>± bÍ& n\]+# sÁT.
»#ásÁD ¿ì+¿ìDT\T |T\T¢ |T\T¢eTq...µ n >+;ósÁ+>± \|¾+ºH ,
»Ô [¿£ ³ T¼ Xø uó yû Þ ø . .. µ n+³Ö $T$Tç¿¡ ^Ôá + bÍ& H
ç|Xø+d\+<T¿Ãe&+ mdÓι¿ #î\T¢ÔáT+~. »@¿£_\Ç+ ¥y sÁÎD+µ n
uó ¿ì ï ^ Ô \T \|¾ + ºH , »¿£ ~ *sÁ + & .. Ôî \ T> T<û X ø +
¿±sÁ«¿£sýïÁ ²s µn+³Ö s È¿¡jTá bͯ¼ bͳ\T bÍ&H jáTq >±çÔ ¿ì
u²\>ÃbÍ\ú n\]+#á&yûT Ôî\TdT.
neT Ôá+ *¹¿ dÇsÁyûT ¿±<T, n TÒsÁ |]#û q³H ¿€Xø\+
u²\T kõ+Ôá+. ç¿ì¿Â {Ù n$TÔá+>± w¼|&û u²\T Ôáq ¿Â ¯sY |sÁ+>±qÖ
ýÙs€+&sY n |¾+#áTÅ£ H sÁT. q³T&>± jáTq #ûd¾q d¾ eÖ\
d+K« q\uóÉÕ |Õº\TÅ£ +{²sTT. bÍ&q bͳ\Ôà bþ*dï q{ì+ºq
d¾ eÖ\ d+K« ÔáÅ£ Øyû ¿±y=#áTÌ ¿±ú, ç|Ü bÍçÔá |ÕH Ôáq<îÕq
eTTç<yûXæsÁT. »eTV² < _H ÔáT>¢¿ùµÔà yîTT<ýÉÕq jáTq q³ ç|kÍq+
2018ýË $&T<ýÉÕq H >±sÁT¨q, H \ »<ûe< dtµ esÁÅ£ kÍÐ+~.
»|sÁÇÔ \T bÍq¿±\Tµ d¾ eÖýË < d] H s jáTDs eÚÔÃ ¿£*d¾
bÍq¿±\T>± #áeT¿ù #áeT n+³Ö qeÚÇ\T Å£ ]|¾+# sÁT. »ç |$TÅ£ &Tµ
d¾ eÖýË ç|uóT<ûy Ôà ¿£*d¾ »n+<yîT®q ç |eTs Dì...µ bͳ¿ì & «Hà
#ûd¾ ç |¿£Å£ * XøÌs « ¿ì >T]#ûXæsÁT. >T+&î sÁTyî¿ìØ+#û bÍçÔá\¿ì
Å£L& ¿¹ s |t>± *# sÁT u²\T. yî+¿£fwñ ,t kå+<sÁ« È+³>± q{ì+ºq
»|$çÔá +<ó+µýË yî+¿£fñwt¿ì Ôá+ç&>± q{ì+º uó²s «uósÁï\ +<ó+
>=|Î<H $e]dÖï bÍçÔáýË ~ÐbþsTTq rsÁT ¿£ú Þø ¢ Ôî|ξ dTï+~.
ºçÔá+ýË q³q¿ì>±qÖ jáTq ÔáïeT dV²q³T&>± q+~
|ÚsÁkÍØs kõ+Ôá+ #ûdTÅ£ H sÁT. »sÁ¿£Å£ &Tµ, »>=|¾Î+{ì n\T¢&Tµ,
» |Þø¢+fñ qÖ¹sÞø¢ |+³µ, »s ÈV²+dµ, »yîT®H µ, »eTqdT|& ¦qT ¿±úµ,
»<ûeÚÞø ¢µ, »yîT¿± ¿ù eÖeTjáT«µ, »ºsÁTÈ\T¢µ, » +ç<µ, » sÃçbÍD+µ,
»|<Vä¹sÞø¢ neÖ sTTµ, »|PýÙàµ, »sÁÖyûT {Ùàµ, »Xø¿ìïµ Ôá~ÔásÁ ºçÔ ýË¢qÖ
mdÓÎ; Ôáq q³qÔà ç |¿£Å£ * eTT>TÆ* #ûXæsÁT. eú ¿ÔîÕïÔû
׿±H +&jáÖ 31
»$T<¸Tq+µ, »<ûekÍq+µ ºçÔ \T eTsà mÔáTï. Ôá ¿Þø¢ uósÁDì <sÁô¿£ÔáÇ+
eV¾²+ºq »$T<¸Tq+µýË $çXæ+Ôá bÍ<ó «jáTT&T n|Î< dT bÍçÔáÔÃ
u²\T ÔáqýË q³ $XøÇsÁÖ|yûT ç|<]ô+# sÁT.
mdÓÎ u²\dTç V² D«+ n+fñ >±jáTÅ£ &>±, q³T&>±, &_Ò+>´
]¼dT¼>±Hû Ôî\TdT n+<]¿¡. jáTqÅ£ ç¿ì¿{Ù n+fñ |¾ºÌ n ,
¿±ýñJ sÃEýË¢ eÖ«#Y\T &ûy & , Ôás ÇÔá ç¿ì¿{Ù #áÖ&³+
eTVä w¼eT # ý²eT+~¿ì Ôî*jáT<T. ×<T <Xæu²Ý\Å£ |Õ>± Ôáq
dTdÇsÁ >±q+ÔÃ eT+çÔá e T>TÆ * #û d ¾ q dÇsÁ > ±+<ó sÁ T Ç&T
u²\dTç V² D«+ >±jáTÅ£ &û ¿±sÁT.. q³T&T, &_Ò+>´ ]¼d¼,t sÁ#ásTTÔá
Å£L& . 1987ýË $&T<ýÉÕq »|&eT{ì d+<ó «s >+µ d¾ eÖ ¿Ãd+
+^¢wtýË z bͳ Å£L& s XæsÁT. u²\dTç V² D«+ J$Ô
eT\T|Ú Ü|¾Îq y ]ýË ¿£Þ²Ôá|d¾Ç, < < kÍV²uÙ bÍýñØ ny sÁT¦ ç>VÓ²Ôá
¿±oH <¸T $XøÇH <¸ eTTKT«\T. $XøÇH <¸Å£ u²\ÖÅ£ +<óTÔáÇ+
Å£L& +~. kþ<sÁT& esÁTd neÚÔ sÁT. jáTqqT u²\Ö $XøÇ+
nq jáT« n bÍ«jáT+>± |¾\TkÍïsÁT. ný²¹> dTç|d¾<Æ q³T&T
#á+ç<yîÖV²H Å£L& u²\ÖÅ£ kþ<sÁT& esÁd neÚÔ sÁT.
d+^Ôá+ s ¿£bþsTTH .. d¾ eÖ bͳ\T bÍ& \+³Ö ÔáqqT
çbþÔáàV¾²+º, Ôáq d¾úsÁ+> ç|yûXæ ¿ì ¿±sÁDyîT®q mdt.C²q¿ì nH ,
XæçdÓj
ï Tá d+^Ôá+ýË nbÍsÁyTî q® |³T¼q n<TÒÛÔá >±jáTÅ£ &T @dT< dT
nH u²\TÅ£ m+Ôà w¼+. ¿±<T ¿±<T.. nbÍsÁyîT®q uó¿ìï. n+<T¹¿
jáTq y ]<Ý]¿¡ |Tq dÔ ØsÁ+ #ûXæsÁT. 2018ýË Hî\Ö¢sÁT { H
VäýÙýË mdt.C²q¿ì |Tq+>± dÔáØ]+º, yîTÅ£ bÍ< _óe+<q+
#ûd¾ yîT |Õ ÔáqÅ£ q >€sÁy # ³TÅ£ H sÁT. ¿£.. Ôáq nq jáT«>±,
>TsÁTeÚ>± m|ÚÎ&Ö |s=ØHû @dT< dT¿ÕÔû drdyûTÔá+>± ¿±Þø ¢ ¿£&Ð,
|ÚcÍÎ\Ôà bÍ<|PÈ #ûd¾ >€sÁ$+#áTÅ£ H sÁT. @dT< dT Å£L& u²\T
|³¢ n+Ôû n_óeÖq+ÔÃ +&ûy sÁT.
u²\dTç V² D«+ sÃE eTq ýË¿£+ýË ýñ¿£bþe#áTÌÛ. jáTq
bͳ\T eTq* yû¹s ç||+#á+ýË¿ì $V²]+|CñjáT& ¿ì Ôá«+
$ |¾dÖïHû +{²sTT. u²\T m|Î{ì¿¡ eTqeT<óû« J$+º +{²sÁT..
ç|Ü <jáT + eTq* |\¿£] +#û bͳ\ sÁÖ |+ýË..u²\T
n+fñ..dÇjáT+¿£ w¾ ..¥\Î+..u²\T n+fñ..$çXø$T+#á dÇsÁ+..u²\T
n+fñ..ejáTdTqT $T+ºq $qjáT+..u²\T n+fñ.. \TyîÔáTï
d+kÍØsÁ+..u²\T n+fñ..Ôáq ú&ýË yîTT¿£Ø\qT yîTT*|¾+ºq
eTVäe ¿£+..!
2020 n¿Ã¼ sY
 ¹¿+ç< eÖJ eT+çÜ ÈdÇ+ÔYd¾+>´ eT Ü
¿¹ +ç< eÖJ eT+çÜ, ;Cñ|Ó e«ekÍ|¿£ duóT«&T, eÖJ ç|<ó
n³ýÙ _Vä¯ y CÙ |sTÖ¿ì nÔá«+Ôá |Úï&T ÈdÇ+ÔYd+¾ >´(82) &ó©¢ýË
2020 d |¼+ sY 27q eT‚Ü #î+< sÁT. ÈdÇ+ÔY |\T |s «jáÖ\T
s È«duó, ýË¿ùduóýË¢ duóT«&>± de\+~+#á&+Ôà bͳT ¹¿+ç<
¹¿_Hî{ÙýË ¿¡\¿£ eT+çÜÔáÇ XæK\T sÁÇV¾²+# sÁT. ç|D²[¿£ d+|T+
bÍ<ó«Å£ &>±qÖ u²<ó«Ôá\T sÁÇ]ï+# sÁT. y CÙ |sTÖ ç|uóTÔáÇ+ýË
jáTqÅ£ d+¿Ãuó |]wØsÁï>± |sÁT. 2014 >dT¼ýË Ôáq +{Ë¢
ç|eÖ<eXæÔáTï ¿ì+<|& Ôá\Å£ \yîT®q >±jáT+ ¿±e&+ÔÃ, ÈdÇ+ÔY
# ý² ¿±\+ bͳT ¿ÃeÖýË H sÁT. º¿ìÔáà ¿Ãd+ |\TeÖsÁT¢
dT|çÜýË #ûs sÁT. ç¿£eT+ýËHû 2020 pHýË eT°¢ jáTqT
Å£ ³T+ duóT«\T ¯ ¯ dsYÌ n+& ]|ÂsýÙ dT|çÜýË #û]Î+# sÁT.
sÃ>« |]d¾Ü $w$T+º ÔáT~XæÇd $&# sÁT.
jáTqÅ£ uó²sÁ« wÓÔáý٠ţ eÖ], <ÝsÁT Å£ eÖsÁT\T H sÁT.
|<Ý Å£ eÖsÁT&T eÖqyû+ç<d¾+>´ ;Cñ|Ó m+|Ó>± | #ûXæsÁT. ÈdÇ+ÔY
1938 Èqe] 3q s ÈkÍHýË u²¹s & ý²¢ ÈkþýÙ ç>±eT+ýË z
q Ôá Å£ ³T+ +ýË È +# sÁT. nCñ sYýË ç|ÜcÍ÷Ôá ¿£ yûTjîÖ
¿£Þ²Xæ\ýË $<«quó«d¾+# sÁT. nq+ÔásÁ+ K&¿ùy kÍ¢ýË HûwqýÙ
׿±H +&jáÖ 32
& |Hà n¿±&îMT(mH&@)ýË ¥¿£D rdTÅ£ H sÁT. m $T<ûÞø¢ bͳT
dÕq«+ýË | #ûXæ¿£ s È¿¡jáÖ\ |Õ d¿ìïÔÃ 1965ýË s JH eÖ
#ûXæsÁT.
$<ûXæ+> eT+çÜ>± #îsÁ> eTTç<
y CÙ |sTÖ ç|uóTÔáÇ+ýË 1998-2002 eT<ó« $<ûXæ+>
eT+çÜ>± ÈdÇ+ÔY Ôáq n<TÒÛÔá | rsÁTÔà #îsÁ> eTTç< yûXæsÁT.
1998ýË bþçU²H-2 nDT |¯¿£\T, eTsÁTd{ì @& ~ bÍ¿ùÔÃ
È]Ðq ¿±]ZýÙ jáTT<Æ+, 2001ýË uó²sÁÔY-bÍ¿ù ç>± ¥Ks ç>
deÖyûXø+, nDT |¯¿£\Å£ d+ +~ó+º nyîT]¿±Ôà Hî\¿=q rçe
ç|Üw¼+uó q ý²+{ì d+¿ì¢w ¼yîT®q n+Xæ\qT # ý² |]DÜÔÃ
|]wØ]+# sÁT. nDT |¯¿£\ Ôás ÇÔá |¥ÌeT <ûXæ\T uó²sÁÔY |Õ +¿£\T
$~ó+ºq |]d¾ÔáT\qT ¿±#áTÅ£ eT°¢ nyîT]¿±ÔÃ d+ +<ó \qT
|ÚqsÁT<Æ]+ºq rsÁT eTT< eV²+. nyîT]¿±ÔÃ <êÔá« #ásÌÁ ýË¢ ÈdÇ+ÔY
#áÖ|¾q # D¿±« n|Î{ì nyîT]¿± $<ûXæ+> XæK | eT+çÜ
çkþ¼uÙ {²\u¤{Ù ç|Ôû«¿£+>± ç|Xø+d¾+# sÁT. nsTTÔû 1999
& d+ sÁTýË È]Ðq uó²sÁÔá $eÖq+ VÕ²C²¿ù d+|T³q ÈdÇ+ÔY
ç|kÍq+ýË rsÁ eT#áÌqT $TÐ*Ì+~. VÕ²C²¿ù nsTTq $eÖq+ýË
2020 n¿Ã¼ sY
 +B\T>± q ç|jáÖDìÅ£ \qT $&|¾+#á& ¿ì eTòý²H eTdÖ< Ü]Ð+~. w¿±eÔYqT Ôáq s È¿¡jáT >TsÁTeÚ>± uó²$+#ûy sÁT.
nÈV²sY dVä eTT>TZsÁT ¿£sTÁ &T>{ìq¼ ç>y <T\qT $<ûXæ+> eT+çÜ nq+ÔásÁ+ ;Cñ|Ó e«ekÍ|¿£ duóT«&>± bͯ¼Ôà eTyûT¿£eTjáÖ«sÁT.
VA< ýË ÈdÇ+ÔY dÇjáT+>± rdT¿[¢ VÕ²C²¿£sÁ¢Å£ n|ÎÐ+#á&+ 1980ýË Ô=*kÍ] s È«duóÅ£ m ¿£jáÖ«sÁT. ×<TkÍsÁT¢ s È«duó
n|Î{Ë¢ rçe $y < dÎ<yîT®+~. B+ÔÃbͳT 2001 & d+ sÁTýË duóT«&>±, H \T>T kÍsÁT¢ ýË¿ùduó duóT«&>± $ÈjáT+ kÍ~ó+# sÁT.
bÍsÁ¢yîT+³T |Õ ç>< & $wjáT+ýËqÖ jáTq ç|Ü|¿±\ qT+º 2009 ýË¿ùduó m ¿£ýË¢ nqÖV²«+>± kõ+Ôá s çw¼+ qT+º ¿±¿£
rçe $eTsÁô\T m<TsÃØy *à eºÌ+~. 2002ýË eT°¢ ]¿£ XæK |¥ÌeT uÉ+>±ýÙýË & ]¨*+>´ qT+º ]ýË¿ì ~Ð Â>\Tbõ+< sÁT.
|>±Z\T #û|{²¼¿£ ÈdÇ+ÔY ¿¡\¿£ sÁjáÖ\T rdTÅ£ H sÁT. ç|uóTÔáÇ+ y CÙ|sTÖ¿ì V²qTeT+ÔáT&>±..
rdT¿=ºÌq dÇ# ÌÛ y DìÈ« d+dØsÁDýË¢ eTTK« bÍçÔá bþw¾+# sÁT. ;Cñ|Ó ~>ZC²ýÉÕq eÖJ ç|<ó y CÙ |sTÖ, mýÙ¹¿ n& ÇD¡\Å£
mú¦jTû n~ó¿±sÁ+ ¿ÃýËÎjáÖ¿£ 2004 qT+º 2009 esÁÅL£ s È«duóýË nÔá«+Ôá d V¾²ÔáT&>± ÈdÇ+ÔY |sÁT Ôî#Tá ÌÅ£ H sÁT. eT¯ eTTK«+>±
ç|Ü|¿£ HûÔá>± e«eV²]+# sÁT. 2012ýË |s çw¼|Ü |<$ ¿Ãd+ y CÙ |sTÖ V²jáÖ+ýË ¿¡\¿£yîT®q sÁ¿£D, ]¿£, $<ûXæ+> XæK\T
mú¦jûT nuó«]>± bþ{¡ #ûd¾ V²MT< nH ௠#ûÜýË z&bþjáÖsÁT. sÁÇV¾²+º ç|uóTÔáÇ+ rdTÅ£ q < < |Ú ç|Ü eTTK« sÁjáT+ýËqÖ
bÍ¿ìkÍH C²Ü|¾Ôá H qT ç|Xø+d¾+ºq+<TÅ£ , bͯ¼ sÁjáÖ ¿ì Ôáq ç|uó²y #áÖ bÍsÁ T. z sÁ¿ £+>± jáT q y CÙ |sTÖ¿ì
e«Ü¹s¿£+>± dÇÔá+çÔá+>± ]ýË¿ì ~Ðq+<TÅ£ Âs+&TkÍsÁT¢ ;Cñ|Ó V²qTeT+ÔáT& ý²+{ì y & bͯ¼ es Z\T |s=ØHû$. 1996ýË 13
qT+º V¾²wØsÁDÅ£ >TsÁjáÖ«sÁT. sÃE\T eÖçÔáyûT ¿ìýË q y CÙ |sTÖ ç|uóTÔáÇ+ýË Ô=*kÍ]>±
uójáT duóýË¢qÖ $ÈjáT <T+<T_ó ]¿£ XæK eT+çÜ>± | #ûXæsÁT.
s È¿¡jáT ç|kÍq+ sÁ+_ó+# ¿£ ÈdÇ+ÔYÅ£ ¿=Hû Þø¢bͳT ;Cñ|Ó qT+º Âs+&T kÍsÁT¢ V¾²wØsÁD
jáTqÅ£ dÂsÕq >T]ï+|Ú, $ÈjáT+ <¿£Øýñ<T. 1967ýË Ô=*kÍ] e«ekÍ|¿£ duóT«&>± q ;Cñ|Ó qT+º ÈdÇ+ÔY Âs+&TkÍsÁT¢
_¿£HûsY qT+º ýË¿ùduó m ¿£ýË¢ bþ{¡#ûd¾q ÈdÇ+ÔY 18,654 z³T¢ V¾²wØsÁDÅ£ >TsÁjáÖ«sÁT. 2009ýË ÔáqT s d¾q » H - +&jáÖ,
eÖçÔáyûT kÍ~ó+# sÁT. Ôás ÇÔá s ÈkÍH s È¿¡jáT ç|eTTKT&T bÍ]¼wH, +& |+&îHൠnHû |Údï¿£+ýË eTV²eT < n© H qT
uóÉÕs Hd¾+>´ w¿±eÔY odTà\ÔÃ Èqd+|tTýË #ûs ¿£ ÈdÇ+ÔY <Xø ç|Xø+d¾+#á&+ÔÃ jáTqT ;Cñ|Ó qT+º V¾²wØ]+# sÁT. Ôás ÇÔá

׿±H +&jáÖ 33 2020 n¿Ã¼ sY

10 Hî\\Å£ eT°¢ V¾²wØsÁD mÜïyûXæsÁT. ¿£sÃH Ôà ¹¿+ç< eT+çÜ dT¹sXÙ n+>& eT Ü
nsTTÔû 2014 m ¿£\ deTjáT+ýË {ì¿Â {Ù
¿¹ +ç< ÂsýÕ Çñ XæK dVäjáT eT+çÜ,
s ¿£ ] +#á & +Ôà bͯ¼ sÁ já Ö ¿ì
¿£s ³¿£ ;Cñ|Ó m+|Ó dT¹sXÙ
e«Ü¹s¿£+>± dÇÔá+çÔá nuó«]>± ]ýË¿ì
n+>& (65) ¿£qT eTÖXæsÁT.
~>±sÁT. B+Ôà eT°¢ jáTqT bͯ¼ qT+º
jáTqÅ£ ¿=~ÝsÃE\ ç¿ìÔá+
Ô=\Ð+# sÁT . m ¿£ý Ë¢ já T q
¿£ s ÃH kþ¿ì + ~. eTÖ& T
z&bþjá Ö sÁ T . n|γT +N já T q
sÃE\T>± rçe nH sÃ>«+ÔÃ
s È¿¡jáÖ\Å£ <ÖsÁeTjáÖ«sÁT. 2007ýË
u²<ó |&TÔáT q jáT q &ó ©¢
Ôáq +{Ë¢ È]Ðq yû&T¿£ýË nÜ<¸T\Å£
msTTyTà dT|çÜýË ç{²eÖ
q\¢eT+<T ¿£*|¾q bÍ\qT n+~+# sÁq
d+³sYýË º¿ìÔáà bõ+<TÔáÖ
sÃ| D\ÔÃ Èd Ç+ÔY $y < +ýË
2020 d |¼ + sY 23q
ºÅ£ ØÅ£ H sÁT. ¿¹ dTýË 2008ýË ç|Ôû«¿£
ÔáT~XæÇd $&# sÁT. ¿£sÃH e\¢
¿ÃsÁT ¼ jáTqÅ£ ¿¡¢H º{Ù ºÌ+~.
#á bþsTTq Ô=* ¹¿+ç< eT+çÜ jáTHû. 1955 pH 1q #îq d|Î, kþeTeÇ
ÈdÇ+ÔYÅ£ |Údï¿£ |sÄÁq+ n+fñ m+ÔÃ
<+|ÔáT\Å£ ¿£s ³¿£ýË uÉÞø>±$ Ô \Ö¿± ¹¿¹¿ ¿=|Î ç>±eT+ýË dT¹sXÙ n+>&
eTÅ£ Øe. dÇÔáVä>± 12Å£ |Õ>± |Úd￱\T
È +# sÁT. uÉÞø>±$ýË mdtmdtmdt ¿±ýñJýË ¿±eTsYàýË |{²¼ bõ+< sÁT. nq+ÔásÁ+
sÁº+# sÁT. >TçsÁ|Ú kÍǯ, #á<sÁ+>+,
H «jáT $<« nuó«d¾+# sÁT. uÉÞø>±$ ýË¿ùduó kÍq+ qT+º 2004, 2009, 2014,
>ÃýÙÎÛ &³+ jáTqÅ£ w¼+.
2019 m ¿£ýË¢ esÁTd>± ýË¿ùduóÅ£ m ¿£jáÖ«sÁT.

¹¿+ç< eÖJ eT+çÜ sÁ|TTe+XÙ ç|kÍ< d¾+>´ eT Ü

s çwÓ¼jáT ÈqÔ <ÞÙ ( ¹s¨&) dÓ jáTsY HûÔá, _VäsY s È¿¡jáÖýË¢ <Æ+&T&T, eÖJ
¹¿+ç< eT+çÜ sÁ|TTe+XÙ ç|kÍ< d¾+>´(74) 2020 d |¼+ sY 13q &ó©¢ýË eT Ü
#î+< sÁT. sÁ|TTe+XÙ ç|kÍ< d¾+>´ pHýË ¿£sÃH u²]q |& ¿Ã\TÅ£ H sÁT.
sÁ|TTe+XÙÅ£ <ÝsÁT Å£ eÖsÁT\T, ¿£ Å£ eÖÂsï H sÁT. jáTq uó²sÁ« >Ôá+ýËHû
eTsÁDì+# sÁT. ¹s&¨ e«ekÍ|Å£ &T ý²\Ö ç|kÍ< jáÖ<yÅ£ eTÖ&T <Xæu²Ý\ bͳT
ÔÃ&Öú&ý² e«eV²]+ºq sÁ|TTe+XÙ.. Ôáq eTsÁD² ¿ì H \T>T sÃE\ eTT+<T
bͯ¼¿ì dT|çÜ |&¿£ MT< qT+º s JH eÖ #ûd¾ XøÌsÁ«|]# sÁT. _VäsY >Þ²
bÍsÁ¢yîT+³TýË \+>± $ |¾+#á&+ýË sÁ|TTe+XÙ ¿¡\¿£ bÍçÔá bþw¾+# sÁT. eÖ«<¸à
çbõ |dsY >± | #ûd¾q jáTq d+jáTT¿£ï kþw*dT¼ bͯ¼Ôà s È¿¡jáT ç|yûXø+ #ûXæsÁT.
ÈHH jáT¿ù ¿±sÁÖί sÄ Å£LsY Ôás ÇÔá ÔásÁ+ýË kþw*C² eTT+<TÅ£ q&|¾+ºq
H jáTÅ£ &>± >T]ï+|Ú Ôî#áTÌÅ£ H sÁT. H \T>T <Xæu²Ý\ ç|kÍq+ýË Xædq duóT«&>±,
m+|Ó>±, ¹¿+ç< eT+çÜ>± #îsÁ> eTTç< yûXæsÁT. jáTÖ|Ó@-1 ç|uóTÔáÇ+ýË ¹¿+ç<
ç>±MTD²_óe ~Æ XæK eT+çÜ>± | #ûXæsÁT. ç>±MTD e«ekÍjáT |]d¾ÔáT\ |Õ nbÍsÁyTî q®
ne>±V²q q sÁ|TTe+XÙ Ôáq <óÇsÁ«+ýË eTVäÔ >±+Bó C²rjáT ç>±MTD
bÍ~ó VäMT |<¸¿£+ sÁÖ|¿£\Îq, neT\T |Õ ç|Ôû«¿£ çXø<Æ rdTÅ£ H sÁT. |<¸¿£+ $ÈjáTe+Ôá+ ¿±e&+ýË jáTq bÍçÔá mqýñ ~.
׿±H +&jáÖ 34 2020 n¿Ã¼ sY
 kÍÇ$T ¹¿Xøy q+< uó²sÁÜ ¿£qTeTÖÔá
s C²«+> eTò*¿£ dÇsÁÖbÍ eÖ¹sÌ V²Å£ Ø bÍsÁ¢yîT+³TÅ£
ýñ<+³Ö dTç|Ó+¿ÃsÁT¼ d+#á\q rsÁTÎ eÇ& ¿ì ¿±sÁDyîT®q ÔáÔáÇyûÔï,á
XæçdÓïjáT d+^Ô῱sÁT&T kÍÇ$T ¹¿Xøy q+< uó²sÁÜ(79) ¿£s ³¿£ýË
eT+>ÞøSsÁTýË 2020 d |¼+ sY 6q eT‚Ü #î+< sÁT. kÍÇ$T
¹¿Xøy q+< uó²sÁÜ 1940, & d+ sY 9q È +# sÁT. >Ôá ×<T
<Xæu²Ý\T>± ¿±dsY>&óýË ç|U²«Ôá m<úsÁT eTsÄ ~ó|Ü>± q
¹ ¿ Xø y q+< uó ² sÁ Ü çobÍ< >\ÇsÁ T já T ¿£ >±q ç|ç¿ì j á T qT
|ÚqsÁTÔûïÈ|sÁ#á&+ýË $Xâw ¿£ w¾ #ûXæsÁT.
yîT®\Ts sTT... rsÁTÎ
¹¿sÁÞø uóÖ d+dØsÁD\ #á{²¼\Å£ e«Ü¹s¿£+>± ¹¿Xøy q+< uó²sÁÜ
yûd¾q |¾{ìwHqT $# ]+º... bÍsÁ¢yîT+³T|Õ s C²«+> kÍ~ó¿±sÁÔáqT
dÎw¼+ #ûdÖï dTeÖsÁT 4 <Xæu²Ý\ ç¿ìÔá+ dTç|Ó+¿ÃsÁT¼ yîT®\Ts sTT
e+{ì rsÁTÎqT ç|¿£{+ì º+~. s C²«+> eTò*¿£ dÇsÁÖbÍ eÖsÁÌ&+
Å£ <sÁ< dÎw¼+ #ûdÖï.. d+#á\q rsÁTÎqT 13 duóT«\ <ós dq+
yî\Te]+º+~. |Î{ìesÁÅ£ nÔá«~ó¿£ d+K«ýË H «jáTeTÖsÁTï\T
duóT«\T>± q <ós dq+ ç|¿£{ì+ºq rsÁTÎ n<û ¿±e&+ $Xâw+.
s C²«+>± de]+#áe#áTÌ, ¿±ú..
¿¹ sÁÞø ç|uóTÔáÇ+ eÂsàdt ¿¹ Xøy q+< uó²sÁÜ ¿¹ dT rsÁTÎÔà s C²«+>
eTò*¿£ dÇsÁÖ| |]sÁ¿£D u²<ó«Ôá dTç|Ó+¿ÃsÁT¼Å£ <K\T |&+~.
׿±H +&jáÖ 35
s C²«+>± ¿ì desÁD\T #û d+<TÅ£ bÍsÁ¢yîT+³TÅ£ q n|]$TÔá
n~ó¿±s ¿ì ¿£Ôïsî Á yûd¾q rsÁTÎ>±, bÍsÁy¢ îT+³T #ûdq¾ n desÁD\qT
dMT¿ì+#û n~ó¿±s dTç|Ó+¿ÃsÁT¼Å£ ¿£³¼uÉ&TÔáÖ ºÌq rsÁTÎ>±
n~ ç|d¾~Æ >±+º+~. s C²«+>± de]+#áe#áTÌ. ¿±ú s C²«+>
eTò*¿£ dÇsÁÖbÍ de]+#á&+ Å£ <sÁ<T n ¹¿Xøy q+< uó²sÁÜ
¹¿dTýË dTç|Ó+¿ÃsÁT¼ $dÎw¼ rsÁTÎ ºÌ+~.
yîTT<³ ¹¿sÁÞø VÕ²¿ÃsÁT¼ýË...
uóÖ d+dØsÁD\ #á{²¼\ <ó sÁ+>± ¹¿sÁÞø ç|uóTÔáÇ+.. m<úsÁT
eTsÄ ¿ì #î+~q ¿=+Ôá uóÖ$T kÍÇBóq+ #ûdT¿Ãe& dy \T
#ûdÖï ¹¿Xøy q+< uó²sÁÜ yîTT<³ ¹¿sÁÞø VÕ²¿ÃsÁT¼ýË |¾{ìwH yûd¾,
bÍ¿ì¿£+>± $ÈjáT+ kÍ~ó+# sÁT. nsTTÔû, 29e s C²«+> desÁD
< Çs bÍsÁy¢ Tî +³T ¿¹ sÁÞø uóÖ d+dØsÁD\ #á{²¼ ¿ì sÁ¿D£ ¿£*Î+#á&+ÔÃ
jáTq dTç|Ó+¿ÃsÁT¼qT çXøsTT+# sÁT. bÍsÁ¢yîT+³T #ûd¾q 29e
s C²«+> desÁDqT deT]dÖï dTç|Ó+ ¿ÃsÁT ¼ rsÁT Î ºÌ+~.
s C²«+>+ýË 9e w&Ö«ýÙý¦ Ë (¿ÃsÁT¼\ H «jáTdMT¿£Å£ M\T ýñÅ£ +& )
#û]Ìq ¹¿sÁÞø rdTÅ£ eºÌq Âs+&T uó Ö d+dØsÁD\ #á{²¼\Å£
s C²«+>+ýË 31; n~ó¿s£ DÁ ¿ì+< sÁ¿D£ \_ó+#á& deT]+º+~.
nsTTÔû, n<û deTjáT+ýË, »368 n~ó¿£sÁD ç|¿±sÁ+ s C²«+>±
de]+#û n~ó¿±sÁ+ bÍsÁ¢yîT+³TÅ£ q |Î{ì¿¡.. s C²«+> eTò*¿£
dÇsÁÖ|+ýË eÖsÁTÎ\T #û d n~ó¿±sÁ+ eÖçÔá+ bÍsÁy¢ îT+³TÅ£ ýñ<Tµn
dÎw¼+ #ûd¾+~. s C²«+> eTò*¿£ dÇsÁÖ|+ýË ý ¿ì¿£Ô,á ç|C²kÍÇeT«+
uó²>yûTq Ôû*Ì #î|ξ +~. rsÁTÎ Ôá<q+ÔásÁ ¿±\+ýË |\T s C²«+>
desÁD\qT ¿={ì¼yûjáT& ¿ì çbÍÜ|~¿£>± *º+~. Ô C²>±,
q Ôá H «jáTkÍH ýË¢ H « jáTeTÖsÁTï\ jáÖeT¿± ¿ì d+ +~ó+ºq
mHCñ@dÓ #á{²¼ , d+ +~óÔá s C²«+> desÁDqT ¿={ì¼yûjáT& ¿ì
Å£L& r¹sÎ çbÍÜ|~¿£.
2020 n¿Ã¼ sY
 <ó «Ü ¿£ yûÔáï kÍÇ$T nÐyûXÙ eT Ü
ç|eTTK d+|T deÅ£ &T, <ó «Ü ¿£ yûÔáï kÍÇ$T nÐ yûXÙ(80)
¿£qT eTÖXæsÁT. ¿=+Ô῱\+>± *esY d¾çsÃd¾dt y «~óÔà &ó ©¢ýË
Hd¾¼³Ö«{Ù |t *esY n+& _*jáT¯ dHîÕàdt dÎçÜýË º¿ìÔáà
bõ+<TÔáTq jáTq 2020 d|¼+ sY 11q dÎçÜýË ÔáT~XæÇd $&# sÁT.
+ç<óç|<ûXÙýË ço¿±Å£ Þø+ ý²¢ # Ì|ÚsÁ+ dMT|+ýË z Å£ ç>±eT+ýË
1939 d |¼+ sY 21q È +ºq nÐ yûXÙ nd\T |sÁT yû| Xæ«yT
s eÚ. H \T¹>Þø¢ ejáTdTýËHû Ôá+ç& eTsÁDì+#á&+ÔÃ #óárïdt>&óýË Ô Ôá
e<Ý |]>±sÁT. ¿ÃýÙ¿Ô£ ýË dsTT+{Ù >¹ $¨ jáTsY ¿±ýñJ qT+º &ç^ #ûXæsÁT.
V²]jáÖD² $< « XæK eT+çÜ>±...
kÍeÖ ¿£ ¿±sÁ«¿£sÁï>±, <ó «Ü ¿£ yûÔáï>± |s=+~q nÐ yûXÙ u²\\ yî{ì¼# ¿ì¯ sÁÖ \q ¿Ãd+ +<ó eTT¿ìï yîÖs Ì |sÁTÔÃ
d+dqT kÍ|¾+º mqýñ ¿£ w¾ #ûXæsÁT. sÁ«deÖCÙ d¾< Æ+Ô \Å£ ¿£]üÔáTýÉÕq nÐ yûXÙ 1970ýË sÁ«duó nHû s È¿¡jáT bͯ¼
kÍ|¾+# sÁT. 1977ýË V²]jáÖD² n d+;¢¿ì m Â¿Õ $< « XæK eT+çÜ>± de\T n+~+# sÁT. yî{ì¼# ¿ì¯ sÁd¾dTïq y ] |Õ
bþ©dT\T ¿±\TÎ\T ÈsÁ|&+, H {ì V²]jáÖD² ç|uóTÔáÇ+ < |Õ eT Å£ úÂsÜïq³T¼ e«eV²]+#á&+Ôà nÐ yûXÙ eT+çÜ |<$¿ì
s JH eÖ #ûXæsÁT. 2010ýË n|Î{ì ¿±+çÂ>dt ç|uóTÔáÇ+ eÖyÃsTTdT¼ H jáTÅ£ \Ôà #ásÁÌ\T È] | u²<ó«Ôá kÍÇ$T nÐ yûXÙ¹¿
n|ÎÐ+º+~. sÁ«deÖCÙ ç||+#á eT+&*¿ì 2014 esÁÅ£ n<ó«Å£ &>± e«eV²]+# sÁT. ç|Ôû«¿£ Ôî\+>±D <«eÖ ¿ì Å£L& kÍÇ$T
nÐ yûXÙ eT<ÝÔáT # ÌsÁT.

|Ú{Ùu²ýÙ ³>±Þø¢ýË nÔá«~ó¿£ yîTTÔáï+ ]¨+ºq |¢jáTsY \jîTqýÙ yîTdÓà

bþsYÒà |çÜ¿£ yî\¢&+ºq $es \ ç|¿±sÁ+ 2020 @& ~ nÔá«~ó¿£ yîTTÔáï+ d+bÍ~+ºq |Ú{Ùu²ýÙ ³>±Þø¢ýË nÂs¨+{¡H |Ú{Ùu²ý٠ȳT¼
¿ |¼H \jîTqýÙ yîTdÓà Ô=* kÍq+ýË *# &T. yîTdÓà 2020 @& ~ýË 12 ¿Ã³¢ 60 \¿£\ & \sÁT¢ (sÁÖ. 927 ¿Ã³T¢) ]¨+# &T. +<TýË
9 ¿Ã³¢ 20 \¿£\ & \sÁT¢ yûÔáq+ < Çs s >±... $T>Ô 3 ¿Ã³¢ 40 \¿£\ & \sÁT¢ y DìÈ« |Î+< \ < Çs d+bÍ~+# &T. 15 @Þø¢
qT+º dÎsTTHÅ£ #î+~q $U²«Ôá ¿£u¢ Ù
u²]àýËH ȳT¼Å£ yîTdÓà çbÍÜ <ó«+ nÔá«~ó¿£ yîTTÔáï+ d+bÍ~+ºq |Ú{Ùu²ýÙ ³>±Þø ¢
eV¾²dTïH &T. kþwýÙ MT&jáÖýË s «+¿ù |¢jáTsY <ûXø+/¿£¢uÙ yîTTÔáï+
nÔá«~ó¿£ bÍýËesÁT¢ q |Ú{Ùu²\sY>± 1 yîTdÓà nÂs¨+{¡H /u²]àýËH 12 ¿Ã³¢ 60 \¿£\ & \sÁT¢ (sÁÖ. 927 ¿Ã³T¢)
|sÁTq bþsÁTÌ>ýÙ kͼsY ç¿ìd¾¼jáÖHà 2 s=H ý˦ bþsÁTÌ>ýÙ/jáTTyî+³dt 11 ¿Ã³¢ 70 \¿£\ & \sÁT¢ (sÁÖ. 860 ¿Ã³T¢)
s=H ý˦ 11 ¿Ã³¢ 70 \¿£\ & \sÁ¢ 3 HûeÖsY çuÉ ýÙ/|ÓmdtJ 9 ¿Ã³¢ 60 \¿£\ & \sÁT¢ (sÁÖ. 706 ¿Ã³T¢)
(sÁÖ. 860 ¿Ã³T¢) sÁ̈qÔà Âs+&à 4 m+u² | çbÍHà/|ÓmdtJ 4 ¿Ã³¢ 20 \¿£\ & \sÁT (sÁÖ. 309 ¿Ã³T¢)
kÍ q+ýË H & T. ³©ýË 5 dý² |t¼/*esY|PýÙ 3 ¿Ã³¢ 70 \¿£\ & \sÁT¢ (sÁÖ. 272 ¿Ã³T¢)
jáTTyî+³dt ¿£u¢ ÙÅ£ &TÔáTq s=H ý˦ 6 bþ>±Ò çbÍHà/eÖ+#îd¼sY 3 ¿Ã³¢ 40 \¿£\ & \sÁT¢ (sÁÖ. 250 ¿Ã³T¢)
yûÔáq+ < Çs 70 ¿Ã³¢ & \sÁT¢... 7 ç^CÙeTH çbÍHà/u²]àýËH 3 ¿Ã³¢ 30 \¿£\ & \sÁT¢ (sÁÖ. 242 ¿Ã³T¢)
m+& sY àyîT+³¢ < Çs 47 ¿Ã³¢ 8 uñýÙ yûýÙà/]jáTýÙ eÖç&& 2 ¿Ã³¢ 90 \¿£\ & \sÁT¢ (sÁÖ. 213 ¿Ã³T¢)
& \sÁT¢ bõ+< &T. 9 ýÉeH&êdÓà bþý²+&/eTÖ« ¿ù 2 ¿Ã³¢ 80 \¿£\ & \sÁT¢ (sÁÖ. 206 ¿Ã³T¢)
10 &jîTV² dÎsTTH/eÖ+#îd¼sY 2 ¿Ã³¢ 70 \¿£\ & \sÁT¢ (sÁÖ. 198 ¿Ã³T¢)
׿±H +&jáÖ 36 2020 n¿Ã¼ sY
 _VäsYýË nd+;¢ m ¿£\ w&Ö«ýÙ
_VäsYýË 243 n d+;¢ kÍH \Å£ 3 <XøýË¢ m ¿£\T(n¿Ã¼ sÁT 28,
qe+ sÁT 3, 7) sÁÇV¾²+#á& ¿ì ¹¿+ç< m ¿£\ d+|T+ sÁsTT+º+~.
qe+ sY 10q z³¢ ýÉ¿Øì +|Ú +³T+~. 7.29 ¿Ã³¢ eT+~ z³sÁTq¢ _VäsYýË
n d+;¢ m ¿£\ ç|D²[¿£ ( w&Ö«ýÙ)qT ç|<ó q m ¿£\ ¿£$TwqsY(dÓ dÓ)
dTúýÙ nsÃ& 2020 d|¼+ sY 25q ~©¢ýË yî\¢&+# sÁT. ¿=$& deTjáT+ýË
ç||+#á+ýË sÁÇV¾²dTïq nÜ |<Ý m ¿£\T yûq jáTq n_óe]+# sÁT.
_VäsY Xædqduó ¿±\|]$TÜ 2020 qe+ sÁT 29ÔÃ eTTÐjáTqT+~.
n&T>&T>TH nç|eTÔáïÔá
 +ÔáesÁÅ£ ç|Ü bþ*+>´ ÖÔYýË nqTeTÜ+#û >]w÷ z³sÁ¢ d+K« 1,500 ¿±>± m ¿£ýË¢ < 1,000¿ì ÔáÐZ+# sÁT.
 m ¿£\ sÁÇV²D ¿Ãd+ 7 \¿£\ jáTÖ ³¢ Vä«+& Xæ« fÉ®ÈsÁT¢, 46 \¿£\ eÖdTØ\T, 6 \¿£\ |Ó|Ó ¿ì³T¢, 7.6 \¿£\ eTTK ¿£e# \T
( |dt wÓýÙ¦\T), 23 \¿£\ #ûÜ Ô=&T>T\T n+<Tu²³TýË +#áTÔáTH sÁT. ný²¹> Mm+ |Õ MT³ H=¹¿Ø+<TÅ£ M\T>± ¿£kÍ]
y &b͹s d #ûÜ Ô=&T>T\qT z³sÁ¢Å£ kÍïsÁT. ý²+{ì$ yîTTÔáï+ 7.2 ¿Ã³T¢ n+~+#áqTH sÁT.
 nuó«sÁT\T H $THûwq¢qT HýÉÕHýË n|týË& #ûd¾ < ç|¾+³eÚ³¢qT ]³] +>´ n~ó¿±sÁT\Å£ deT]Î dï d]bþÔáT+~. Ô=*kÍ]>±..
&bÍ {Ù yîTTÔáï+ Å£L& HýÉÕHýË #î*¢+#û M\T ¿£*ÎdTïH sÁT. <û deTjáT+ýË ~esÁ¿£{ìý² kÍ<ó sÁD+>± H $THûwqT¢ < K\T #û d
yîdT\Tu²³Ö ¿=qkÍ>TÔáT+~.
$esÁ+ Ô=* <Xø 2e <Xø 3e <Xø
m ¿£\T È]¹> kÍH \T 71 94 78
m ¿£\ HÃ{ì|¾¹¿wH n¿Ã¼ sY 1 n¿Ã¼ sY 9 n¿Ã¼ sY 13
H $THûwq¢ < K\TÅ£ >&TeÚ n¿Ã¼ sY 8 n¿Ã¼ sY 16 n¿Ã¼ sY 20
H $THûwq¢ |]o\q n¿Ã¼ sY 9 n¿Ã¼ sY 17 n¿Ã¼ sY 21
|d+V²sÁD >&TeÚ n¿Ã¼ sY 12 n¿Ã¼ sY 19 n¿Ã¼ sY 23
bþ*+>´ Ôû~ n¿Ã¼ sY 28 qe+ sY 3 qe+ sY 7
z³¢ ýÉ¿ìØ+|Ú qe+ sY 10 qe+ sY 10 qe+ sY 10
 yîTTÔáï+ jîÖÈ¿£es Z\T - 243 yîTTÔáï+ z³sÁT¢ - 7,29,27,396 bþ*+>´ ¹¿+ç< \T - 1,06,526

n¿Ã¼ sÁT 9q » C²eÖu²< eT+&*µ m ¿£

C²eÖu²< kÍ ¿£ d+d\ XædqeT+&* kÍH ¿ì 2020 n¿Ã¼ sY 9q bþ*+>´ sÁÇV¾²+#áqTq ³T¢ ¹¿+ç< m ¿£\ d+|T+ d |¼+ sY 25q
ç|¿£{ì+º+~. ¿£Ø& qT+º >Ôá+ýË m ¿Õq nuó«] nqsÁ½Ôá yû³TÅ£ >T]¿±e&+Ôà m ¿£ sÁÇV¾²+#û+<TÅ£ 2020 eÖ]Ì 5q m ¿£\
d+|T+ HÃ{ì|¾¹¿wH C²¯ #ûd¾+~. @ç|¾ýÙ 7q bþ*+>´ ÈsÁ>±*à+~. nuó«sÁT\ ÔáT~ C²_Ô qT ç|¿£{ì+ºq Ôás ÇÔá ¿£sÃH ¿±sÁD+>±
m ¿£qT Ô=\TÔá 60 sÃE\bͳT y sTT< yûdTïq ³T¢ dÓ ç|¿£{ì+º+~. Ôás ÇÔá >&TeÚqT eTsà 45 sÃE\T bõ&Ð+º+~. n¿Ã¼ sÁT
9q <jáT+ 9 >+³\ qT+º kÍjáT+çÔá+ 5 >+³\ esÁÅ£ bþ*+>´ sÁÇV¾²kÍïsÁT. z³¢ ýÉ¿ìØ+|ÚqT 12e ÔûBq sÁÇV¾²+º |*Ô
ç|¿£{ìkÍïsÁT. ç|esÁïH jáTeÖe[ Ôá¿£D+ neTýË¢¿ì eºÌ+< m ¿£\ d+|T+ dÎw¼+ #ûd¾+~. eÖ]Ì 23q m ¿£\ d+|T+ ç|¿£{ì+ºq
bÍsÁ+-7;ýË |s=Øq eTT>TZsÁT nuó«sÁTýñ bþ{¡ýË +{²sÁT.

׿±H +&jáÖ 37 2020 n¿Ã¼ sY

 56 nd+;¢, ¿£ bÍsÁ¢yîT+³T jîÖÈ¿£es Z ¿ì qe+ sÁT 3q | m ¿£\T
d¾ ~ Ý |³ ý²¢ ý Ë <Tu²Ò¿£ Xædqduó
jîÖÈ¿£es Z ¿ì 2020 qe+ sÁT 3q | m ¿£
ÈsÁT>qT+~. ¹¿+ç< m ¿£\ d+|T+ 2020
d |¼+ sY 29q w&Ö«\T $&T<\ #ûd¾+~. 2018
m ¿£ýË¢ <Tu²Ò¿£ qT+º myîT ýñ«>± Â>\Tbõ+~q
kþ* |³ s eT*+>±Âs&¦({¡ sYmdt) 2020 >dT¼
6q nH sÃ>«+ÔÃ eT Ü #î+< sÁT. kÍH
uó ¯ï #û d+<TÅ£ qe+ sÁ T 3q | m ¿£
sÁÇV¾²+# \ m ¿£\ d+|T+ sÁsTT+º+~.
<Tu²Ò¿£ÔÃ ¿£*|¾ <ûXøy «|ï+>± 56 n d+;¢, ¿£
bÍsÁy¢ Tî +³T jîÖÈ¿£es Z ¿ì | m ¿£\T ÈsÁT>qTH sTT. m ¿£\ neTýË¢¿ì eºÌq ç|esÁïq jáTeÖe[
HÃ{ì|¾¹¿wHqT n¿Ã¼ sY 9q C²¯ #ûjáTqT+~. | m ¿£Å£ 2020 Èqe] 1q ç|#áT]ÔáyTî ®q z³sÁ¢ C²_Ô qT
yîTTÔáï+ 12 s çcͼýË¢.. |]>DqýË¿ì rdTÅ£ +{²sÁT. m ¿£\ ç|esÁïq jáTeÖe[ yî+³Hû
Ôî\+>±D dVä 12 s çcͼýË¢ | m ¿£\T sÁÇV¾²+#áqTH sÁT. neTýË¢¿ì edTï+< dÓ ç|¿£{ì+º+~. m ¿£\ ç|ç¿ìjTá d+<sÁÒÛ+>±
eT<ó«ç|<ûXÙýË 28 n d+;¢ kÍH \T, >TÈs ÔYýË 8, ÔáïsYç|<ûXÙýË ¹¿+ç<, s çw¼ ç|uóTÔ Ç\T C²¯ #ûd¾q ¿=$&-19 +<óq\T $~ó>±
7, sÁa²sÁ?+&, ¿£s ³¿£, H >±ý²+&, &Xæ s çcͼýË¢ 2 #=|ÚÎq, neT\T #ûjáÖ\ m ¿£\ d+|T+ |s=Ø+~. bþ*+>´ ç|ç¿ìjáTýË
bÍý¤ZHyû sÁ+Ô eÖdTØ <ó]+#á³+ÔÃbͳT uó Ü¿£ <óÖsÁ+ bÍ{ì+# \
dÎw¼+#ûd¾+~.
| m ¿£\ ç|ç¿ìjáT..
n¿Ã¼ sÁT 9: | m ¿£ HÃ{ì|¾¹¿wH C²¯
n¿Ã¼ sÁT 16: H $THûwq¢ < K\TÅ£ ÔáT~ >&TeÚ
n¿Ã¼ sÁT 17: H $THûwq¢ |]o\q
n¿Ã¼ sÁT 19: H $THûwq¢ |d+V²sÁDÅ£ ÔáT~ >&TeÚ
qe+ sÁT 3: bþ*+>´ (_VäsYýË m+|Ó kÍq+Ôà bͳT eTDì|ÚsYýË qe+ sÁT 7q)
qe+ sÁT 10: z³¢ ýÉ¿ìØ+|Ú
#óárïdt>&ó, V²]jáÖD²ýË¢ ¿ÃØ n d+;¢ kÍH ¿¡ qe+ sÁT 3q |
4 s çcͼýË¢ |m ¿£\T ýñeÚ
m ¿£\T ÈsÁ>qTH sTT. eTDì|ÚsYýË 2 n d+;¢ kÍH \Ôà bͳT
¿¹ sÁÞø, Ôá$TÞøH &T, nkþ+ s çcͼýË¢ Âs+&T #=|ÚÎq, |¥ÌeT
_VäsYýË y © ¿ìq>sY ýË¿ùduó kÍH ¿ì eÖçÔá+ qe+ sÁT 7q
uÉ+>±ýÙýË ¿£{ì ¿£*|¾ yîTTÔá+ï 7 n d+;¢ kÍH \T U²°>± H sTT.
bþ*+>´ sÁÇV¾²kÍïsTÁ . eT<ó«ç|<ûXÙýË ¿£eTýÙH <¸ HûÔá ÔáÇ+ýË ¿±+çÂ>dt
M{ì¿ì eÖçÔá+ ç|dTïÔá |]d¾ÔáTýË¢ | m ¿£\T sÁÇV¾²+#áÅ£L&<
ç|uóTÔ Ç ¿ì eT<ÝÔáT |d+V²]dÖï 25 eT+~ myîT ýñ«\T ÔáeT
m ¿£\ d+|T+ sÁsTT+º+~. jáÖ s çcͼ\Å£ #î+~q m ¿£\
s JH eÖ #ûXæsÁT. eTsà eTT>TZsÁT myîT ýñ«\T eT Ü #î+< sÁT.
n~ó¿±sÁT\T, ç|uóTÔáÇ ç|<ó q ¿±sÁ«<sÁTô\ qT+º n+~q $Èã|ï¾ yûTsÁÅ£
Hû|<¸«+ýË s çw¼+ýË |<Ý d+K«ýË n d+;¢ jîÖÈ¿£es Z\Å£
sÁjáT+ rdTÅ£ q ³T¢ yî\¢&+º+~.
| m ¿£\T sÁÇV¾²+# *àq |]d¾Ü @sÁÎ&+~.
׿±H +&jáÖ 38 2020 n¿Ã¼ sY
 jáTÖmdt z|H`2020 $CñÔá\T
jáT Ömdt z|H |ÚsÁ Tw§\ d¾ + ÐýÙ à
# +|¾jáTH &=$T ¿ù B¸yT
¿¯sYýË eTÖ&TkÍsÁT¢ ç>±+&kÍ¢y T
{˯ ýË¢ |ÕqýÙÅ£ #û] eTÖ&TkÍsÁÖ¢ sÁq sÁ|t
ç{Ë| Ó \ ÔÃ d ] |³T¼ Å £ q çd¾ ¼ j á Ö
ç¿¡& ¿±sÁT&T &=$T ¿ù B¸y T m³¼¹¿\Å£
H \T>à ç| já T Ôá +ýË ç>±+& kÍ¢ y T
# +|¾jáTH njáÖ«&T. jáTÖmdt z |H
ç>±+&kÍ¢yT |ÚsÁTw§\ d¾+ÐýÙà $uó²>+ýË
B¸yT # +|¾jáTH>± neÔá]+# &T. uó²sÁÔá
¿±\eÖq+ ç|¿±sÁ+ 2020 d|¼+ sY 14q
qÖ«jáÖsYØýË È]Ðq |ÕqýË¢ Âs+&Ã dÓ&
&=$T ¿ù B¸y T 4 >+³\ 2 $TcÍ\
bþs ³+ýË 2-6, 4-6, 6-4, 6-3, 7-6 (8/6)ÔÃ ×<Ã dÓ& s e&+ ~ Âs+&ÃkÍ] eÖçÔáyûT. 2019 $+ T\¦H |ÕqýË¢
nýÉ>±¨+&sY CÉÇÂsy(ÈsÁ ú) |Õ $ÈjáT+ kÍ~ó+# &T. $CñÔá B¸yTÅ£ |&sÁsY |Õ C¤¿Ã$#Y fÉ®çuñ¿ùýË Â>*# &T.
30 \¿£\ & \sÁT¢ (sÁÖ. 22 ¿Ã³T¢), sÁq sÁ|t CÉÇÂsyÅ£ 15 \¿£\ jáTÖmdt z|H eTV¾²Þø\ d¾+ÐýÙà $CñÔá qjîÖ$T kÍ¿±
& \sÁT¢ (sÁÖ. 11 ¿Ã³T¢) ç|ÕCÙeTú>± \_ó+# sTT. jáTÖmdt z |H ç>±+&kÍ¢yT eTV¾²Þø\ d¾+ÐýÙà $uó²>+ýË
ç||+#á eÖJ q+ sYeH, H \T>Ã dÓ&, ÈbÍH jáTTeÔ sÁ qjîÖ$T
kÍ¿± # +|¾jáTH>± *º+~. uó²sÁÔá ¿±\eÖq+ ç|¿±sÁ+ 2020
d|¼+ sY 13q qÖ«jáÖsYØýË È]Ðq |qýË¢ 22 @Þø¢ kÍ¿± >+{²
53 $TcÍýË¢ 1-6, 6-3, 6-3ÔÃ ç||+#á eÖJ q+ sYeH, ç|dTïÔá
27e s «+¿£sY $¿Ã¼]jáÖ nÈÂs+¿± (uÉý²sÁd)t |Õ $ÈjáT+ kÍ~ó+º+~.
kÍ¿± ¿¯sYýË ~ Âs+&à jáTÖmdt z |H fÉ®{ìýÙ, eTÖ&Ã
ç>±+&kÍ¢yT fÉ®{ìýÙ. yîT 2018ýËqÖ jáTÖmdt z |H ç>±+&kÍ¢yT
# +|¾jTá H>± *º+~. $CñÔ>á ± *ºq kÍ¿±Å£ 30 \¿£\ & \sÁT¢

Âs+&Ã çd¾¼jáÖ ³>±&>±....

 1990 Ôás ÇÔá È +º |ÚsÁ T w§\ d¾+ ÐýÙ à $uó ² >+ýË
ç>±+&kÍ¢yT d¾+ÐýÙà $CñÔá>± *ºq Ô=* |¢jáTsY B¸yT.
 <¸ eTdt eTTd¼sY (1995ýË ç |+#Y z |H) Ôás ÇÔá ç>±+&kÍ¢yT
fÉ®{ìýÙ HîÐZq Âs+&à çd¾¼jáÖ ³>±&>± B¸yT *# &T.
 ç>±+&kÍ¢yT {˯ \ #á]çÔáýË |ÕqýË¢ fÉ®çuñ¿ù < Çs |*Ôá+

׿±H +&jáÖ 39 2020 n¿Ã¼ sY

(sÁÖ. 22 ¿Ã³T¢), sÁq sÁ|t nÈÂs+¿±Å£ 15 \¿£\ & \sÁT¢ (sÁÖ. 11
¿Ã³T¢) ç |ÕCÙeTú>± \_ó+# sTT.
nyîT]¿±ýË q\¢ C²rjáTT\ |Õ ÈsÁT>TÔáTq $e¿£ |³¢ z
ç¿¡ & ¿±]Dì> ± qjî Ö $T já T Ömdt z |HýË n<TÒÛÔ á ¯ÜýË
dÎ+~+º+~. ¿=Hû Þø ¢>± bþ©dT\ #ûÔáTýË¢ ýÉÕq q\¢ C²rjáTTýË¢
@&T>T] m+#áT¿= y ] |sÁ¢qT Ôáq eÖdtØ |Õ s dT¿= eÖ«#YÅ£
eTT+<T, eÖ«#Y Ôás ÇÔá y {ì <ó]+º d+|ÓTuó²e+ Ôî*|¾+~.
Ô=* ç¿¡& ¿±]Dì kÍ¿±Hû...
 eTV¾²Þø\ fÉ dt d+|T+ (& Ö¢«{¡@) 1975ýË s «+¿ì+>´d
ç|yûXø |{²¼¿£ {²|t-20 ç¿¡& ¿±]DT\qT m<TsÃØÅ£ +& jáTÖmdt
z |H Â>*ºq Ô=* ç¿¡& ¿±]Dì kÍ¿±Hû. d¾Â>eTT+&-yîs C¤Çq¹sy È+³Å£ jáTÖmdt z|H eTV¾²Þø\ & TýÙà fÉ®{ìýÙ
 d¾jáÖ qT+º eTÖ&T ç>±+&kÍ¢yT d¾+ÐýÙà fÉ®{ìýÙà Â>*ºq jáTÖmdt z |H ç>±+&kÍ¢yT eTV¾²Þø\ & TýÙà $uó²>+ýË
Ô=* |¢jáTsY (|ÚsÁTw§\T, eTV¾²Þø\ $uó²>±ýË¢ ¿£*|¾) qjîÖ$T nHdÓ&î& CË& ý s d¾Â>eTT+&(ÈsÁ ú)-yîs C¤Çq¹sy (sÁcÍ«) È+³
kÍ¿±. H © (#îÕH ) Âs+&T ç>±+&kÍ¢yT fÉ®{ìýÙà HîÐZ+~. $CñÔá>± *º+~. uó²sÁÔá ¿±\eÖq+ ç|¿±sÁ+ 2020 d |¼+ sY
 jáTÖmdt z |H |ÕqýË¢ nÔá«~ó¿£+>± eTÖ&TkÍsÁT¢ z&bþsTTq 12q qÖ«jáÖsYØýË 80 $TcÍ\bͳT È]Ðq |ÕqýË¢ È+³ 6-
Âs+&Ã ç¿¡& ¿±]Dì nÈÂs+¿±. y H >Öý²>±+>´ ( ç d¼*jáÖ) 4, 6-4ÔÃ eTÖ&Ã dÓ& ¿ÃýÙ yîT*¿±sY(nyîT]¿±)-sTT bÍH w§(#îHÕ )
nÔá«~ó¿£+>± H \T>T jáT Ömdt z |H {˯ |ÕqýÙàýË CË&|Õ $ÈjáT+ kÍ~ó+º+~. $CñÔá d¾> eTT+&-C¤Çq¹sy <ÇjáT+Å£
z&bþsTT+~. 4,00,000 & \sÁT¢ (sÁÖ. 2 ¿Ã³¢ 94 \¿£\T) ç|ÕCÙeTú>± \_ó+# sTT
 ÔáeT ¿¯sYýË |ÕqýÙ #ûsÁTÅ£ q Ô=* eTÖ&T ç>±+&kÍ¢yT
|ÕqýÙàýËqÖ Â>*ºq ×<à 翡& ¿±]Dì kÍ¿±. yîÖ ¿± dýÉdt
nsTTÔû esÁTd>± sÁT ç>±+&kÍ¢yT |ÕqýÙàýË $CñÔ>á ± *º+~.
bÍ$#Y-kþÂsdt È+³Å£ jáTÖmdt z|H |ÚsÁTw§\ & TýÙà fÉ®{ìýÙ
jáTÖmdt z |H ç>±+&kÍ¢yT |ÚsÁTw§\ & TýÙà $uó²>+ýË
nHdÓ&&î <ÇjáT+ eÖ«{Ù bÍ$#Y(ç¿=jûTw¾jáÖ)-ç ÖHÃ kõÂsdt(çuÉ ýÙ)
fÉ®{ìýÙqT kõ+Ôá+ #ûdTÅ£ +~. |ÕqýË¢ bÍ$#Y-kþÂsdt È+³ 7-5,
6-3Ôà yîdÓ¢ Å£Lý²|t (Hî<s ¢+&à)- ¿Ãý² yîT¿ù{ì¿ù (ç¿=jûTw¾jáÖ)
CË&|Õ > *º+~. $CñÔ>á ± *ºq bÍ$#Y-kþÂsdt È+³Å£ 4,00,000
& \sÁT¢ ç |ÕCÙeTú>± (sÁÖ. 2 ¿Ã³¢ 93 \¿£\T) \_ó+# sTT

jáTÖmdt z |H ç>±+&kÍ¢yT`2020 $CñÔá\T

$q sY sÁq sÁ|t
|ÚsÁTw§\ d¾+ÐýÙà &=$T ¿ù B¸yT( çd¾¼jáÖ) nýÉ>±¨+&sY CÉÇÂsy(ÈsÁ ú)
eTV¾²Þø\ d¾+ÐýÙà qjîÖ$T kÍ¿±(ÈbÍH) $¿Ã¼]jáÖ nÈÂs+¿± (uÉý²sÁdt)
|ÚsÁTw§\ & TýÙà eÖ«{Ù bÍ$#Y(ç¿=jûTw¾jáÖ)-ç ÖHà kõÂsdt(çuÉ ýÙ) yîdÓ¢ Å£Lý²|t (Hî<s ¢+&à)- ¿Ãý² yîT¿ù{ì¿ù (ç¿=jûTw¾jáÖ)
eTV¾²Þø\ & TýÙà ý s d¾Â>eTT+&(ÈsÁ ú)-yîs C¤Çq¹sy (sÁcÍ«) ¿ÃýÙ yîT*¿±sY(nyîT]¿±)-sTT bÍH w§(#îÕH )
׿±H +&jáÖ 40 2020 n¿Ã¼ sY
 ×{¡m|t |& ¿£|tÅ£ _©¢ JH ¿ì+>´ |sÁT
nyîT]¿±Å£ #î+~q ~>ZÈ fÉ dt ç¿¡& ¿±]Dì, ¿¯sY
sÁ+uó+qT+º deÖqÔáÇ V²Å£ Ø\ ¿Ãd+ bþs &q _©¢
JH ¿ì+>´(76)qT n+Ôás r¨ jáT fÉ dt deÖK«(×{¡m|t)
nsÁT<îÕq ¯ÜýË >€sÁ$+º+~. ç|ÜcͼÔá ¿£ ×{¡m|t {¡yT
yî+{Ù |& ¿£|t |sÁT eÖsÁTdÖï ¿£ |Õ B »_©¢
JH ¿ì+>´ ¿£|tµ>± e«eV²]kÍïeT 2020 d |¼+ sY
17q ç|¿£{ì+º+~. ¿£ {¡yT yî+{Ù {˯ eTV¾²Þø
|sÁTÔÃ e«eV²]+#á&+ #á]çÔáýË <û yîTT<{ìkÍ].
eTV¾²Þø\ fÉ dt s Ôá eÖ]Ìq e«¿ìï |sÁTqT ý² {˯ ¿ì
ÈÔá #ûjáT&+ dÂsÕq ¿±qT¿£>± Ô eTT uó²$dTïH eT
×{¡m|t n<ó«Å£ &T &û$& Vä>¯¼ #îbÍÎsÁT.
JH ¿ì+>´ bþs ³+ÔÃHû...
 _©¢ JH ¿ì+>´ çbõ |wqýÙ fÉ dt ¿¯sY @¿£+>± 31 @Þø¢ bͳT kÍÐ+~.
 eTV¾²Þø\ d¾+ÐýÙàýË H \T>T ç>±+&kÍ¢yT\Ö (yîTTÔáï+ 12) yîT U²Ô ýË
+&>±, +<TýË 6 $+ T\¦H fÉ®{ìýÙà. eTV¾²Þø\ & TýÙàýË 16, $T¿ùà&
& TýÙàýË 11 ¿£*|¾Ôû yîT U²Ô ýË yîTTÔáï+ ç>±+&kÍ¢yT\ d+K« 39Å£
#ûsÁTÔáT+~.
 |ÚsÁTw§\Ôà deÖq+>± eTV¾²Þø\ fÉ dtýË Å£L& {˯ +& \ , ç|ÕCÙeTú
Å£L& deÖq+>± y Ç\ yîT bþs &+~. Ôáq ¿¯sYqT |D+>± |{ì¼
eTV¾²Þ² ç¿¡& ¿±]DT\ V²Å£ Ø\ ¿Ãd+ çXø$T+ºq JH ¿ì+>´ ¿±sÁD+>±Hû 1973ýË eTV¾²Þ² fÉ dt d+|T+ (& Ö¢«{¡@) @s ÎfÉ®+~.
 Ôáq bþs ³+ýË uó²>+>± |ÚsÁTw ç¿¡& ¿±sÁT&T u²; ]>´dÔà »u²«{ìýÙ |t d¿àdtµ eÖ«#YýË Ôá\|& 6-4, 6-3, 6-3Ôà Â>\e&+
yîT ¿¯sYýË ºsÁd sÁD¡jáT |T³¼+.
 &û$dt ¿£|t ÔásÁVäýËHû eTV¾²Þø\Å£L {˯ +& \ y ~+ºq yîT ¿±sÁD+>±Hû » |& ¿£|tµÅ£ ço¿±sÁ+ |&+~.
 ç¿¡& ¿±]Dì>±, ¿Ã#Y>± ¿ì+>´ 10 |& ¿£|t fÉ®{ìýÙà $ÈjáÖýË¢ uó²>yîT®+~. |ÚÎ&T {˯ JH ¿ì+>´ |sÁTÔà e«eV²]+#á&+
deTTºÔá+>± uó²$+#áe#áTÌ.
jáTÖmdt z|HýË nÔá«~ó¿£ $ÈjáÖ\T kÍ~ó+ºq |¢jáTsY
dÂsH $*jáTyTà
jáTÖmdt z |H {ËsÁ yîT+{Ù #á]çÔáýËHû nÔá«~ó¿£ eÖ«#YýË¢ $ÈjáÖ\T n+<TÅ£ q
|¢jáTsY>± (|ÚsÁTw§\, eTV¾²Þø\ d¾+ÐýÙà $uó²>±\T ¿£*|¾) nyîT]¿± fÉ dt ~>ZÈ+
dÂsH $*jáTyTà |TqÔá eV¾²+º+~. qÖ«jáÖsYØýË 2020 d |¼+ sY 2q È]Ðq
eTV¾²Þø\ d¾+ÐýÙà Ô=* s€+&ýË eTÖ&à dÓ& dÂsH 7-5, 6-3Ôà Ôáq <ûXæ ¹¿
#î+~q ç¿ìdÓ¼ H|Õ $ÈjáT+ kÍ~ó+#á&+ÔÃ Ô C² ]¿±sÁT¦ qyîÖ<îÕ+~. Ô C²
Â>\T|ÚÔà 101 $ÈjáÖ\Ôà nyîT]¿±¹¿ #î+~q eTsà ~>ZÈ+ ç¿ìdt mesY¼ |]³
H ÞøS¢ q ]¿±sÁT¦qT 102e $ÈjáT+ÔÃ dÂsH <Ý\T ¿={ì¼+~.
׿±H +&jáÖ 41 2020 n¿Ã¼ sY
 »|Ómdt; n\jîTHà- +{ì+{ì¿¡ u²«+¿ì+>´ de\Tµ çbÍsÁ+uó+
ç|uóTÔáÇ sÁ+> u²«+Å£ \(|Ómdt;) U²Ô < sÁT\Å£ +{ì e<ݹ¿
u²«+¿ì+>´ de\T n+~+#û »|Ómdt; n\jîTHà- +{ì+{ì¿¡ u²«+¿ì+>´
de\Tµ ¿±sÁ«ç¿£eÖ ¹¿+ç< ]¿£XæK eT+çÜ sÁ ý² dÓÔ s eTH
2020 d|¼+ sY 9q çbÍsÁ+_ó+# sÁT. 2018ýË ]¿£ de\ $uó²>+
ç|yûXø |{ì¼q CÙ d+dØsÁDýË uó²>+>± de\qT n+<u²³TýË¿ì
Ôî# ÌsÁT. $ jîÖ>< sÁT\Å£ , dT\uó+>±, kå¿£sÁ«e+Ôá+>± de\qT
n+~+#á&yûT |Ómdt; n\jîTHà ¿±sÁ«ç¿£eT <ûÝXøeT ]¿£ de\
XæK ¿±sÁ«<]ô <ûu²¥wt bÍ+& |s=ØH sÁT. <ûXøy «|ï+>± 100
¹¿+ç< \ e<Ý de\T n+<Tu²³TýË +{²jáTH sÁT. de\T
ºÔá+ eÖçÔá+ ¿±<T. ç|Ôû«¿£+>± qyîÖ<T #ûdT¿Ãe&+Ôà bͳT
ç|Ü deÅ£ sÁTdTeTT #î*¢+# *à+<û. $ mý² bõ+<e#áÌ+fñ..
|Î{쿹 <ûX+ø ýË ~>ZÈ ç|Õy³û T sÁ+> u²«+Å£ \T n+~dTïq de\qT
Ô eTÖ ¿£ * Î+#á& + < Çs , U²Ô < sÁ ¢Å £ yîT sÁT  > Õ q de\T
n+~+#áe#áÌ 12 ç|uóTÔáÇsÁ+> u²«+Å£ \T sÁsTT+# sTT. MsÁ+Ô
¿£*|¾, m+|¾¿£ #ûd¾q d+d ç|Ü <óT\ < Çs n+~+#û »&ÃsY d¼|t
u²«+¿ì+>´ d¯Ç ddtµ ( +{ì e<ûÝ de\)Å£ sÁTdTeTT +³T+~.
d¼{Ùu²«+¿ù +&jáÖÔà bͳT jáTÖ jáTH u²«+¿ù, |+C²uÙ HûwqýÙ
u²«+¿ù, +&jáTH u²«+¿ù, ¿qs u²«+¿ù, u²«+¿ù |t +&jáÖ,
u²«+¿ù |t sÃ& , d+ç³ýÙ u²«+¿ù |t +&jáÖ, +&jáTH
zesYdÓdt u²«+¿ù, |+C²uÙ n+& d¾+<ó u²«+¿ù, jáTÖ¿Ã u²«+Å£ \T
׿±H +&jáÖ 42
¿£*d¾ Ôá«Ü fÉ¿± \Jdt ç |Õyû³T *$TfÉ&, +fÉç>± yîT®ç¿Ã d¾d¼yTà
ç|Õy³û T *$TfÉ&\qT +<T¿Ãd+ m+|¾¿£ #ûdTÅ£ H sTT. M{ì¿ì {ËýÙç|Ó
Hî+ sÁT¢, jáÖ|t\T H sTT. eTq+ ¿ÃsÁTÅ£ Hû deqT ç |Õyû³T
d+d\ ç|Ü <óT\T #ûkÍïsÁT. e«Å£ ï\T kõ+Ôá U²Ô |qT\T eÖçÔáyûT
ý² sÁÇV¾²+#áTÅ£ Hû M\T+³T+~.
eT<ó «V² + 3 >+³\ýË|Ú..
yîÖkÍ\Å£ Ô $eÇÅ£ +& ÔáÐq C²ç>Ôáï\T rdTÅ£ +³Tq ³T¢
u²«+Å£ \ ç|Ü <óT\T Ôî*bÍsÁT. u²«+Å£ \T | #û d sÃE eT<ó «V² +
3 >+³\ýË|Ú ¿£qT¿£, @<îÕH de ¿Ãd+ ¿±+ç{²Å£ ¼ d+d\ jáÖ|t,
yîuÙ dÕ{ÙýË qyîÖ<T #ûdTÅ£ +fñ, 3 >+³\ e«e~óýË |P]ï #ûjáÖ*à
+³T+~. kÍjáT+çÔá+ 3 >+³\ ÔásÁy Ôá qyîÖ<T #ûdTÅ£ +fñ,
eTsÁTd{ìsÃE eT<ó «V² + +{ì >+³ ýË|Ú |PsÁïeÚÔáT+~.
#ó ¯¨ sÁÖ.75 G Jmdt{¡
 ]¿£/ ]¹¿ÔásÁ de <û ¿Â HÕ sÁÖ.75(Jmdt{¡ n<q+) #î*+¢ # *à
+³T+~. 18% Jmdt{¿¡ ì sÁÖ.13.50 neÚÔáT+~. n+fñ ç|Ü
deÅ£ sÁÖ.88.50 #î*¢+# *à edTï+~.
 ç|Ü ~ó |+bÍ*àq nedsÁ+ ýñ , deÖ# sÁ+ ¿Ãd+ #û d
¿±ýÙàÅ£ m³Te+{ì # ¯¨ +&<T. qyîÖ<T, $ jîÖ>+ ý²
d+ +~óÔá d+d\ jáÖ|t\qT >Ö>T\ |¢kþ¼sY ýñ< jáÖ|¾ýÙ
2020 n¿Ã¼ sY
 ×kþ¼sY qT+º ~>TeTÜ #ûdT¿Ãy *.
 u²«+Å£ ýË qyîÖ<îÕq d¾yT ¿£*Ðq kÍ sY¼bþHýËHû #ûdT¿Ãy *.
z{¡|Ó edTï+~. z{¡|Ó qyîÖ<T #ûXæ¿£, n+^¿±sÁ+ Ôî\T|ÚÔTá +~.
|sÁT, yîTsTTýÙ, bÍdtesY¦, ºsÁTH eÖ qyîÖ<T #ûjáÖ*.
 jáÖ|týË de qyîÖ<T #ûdTÅ£ Hû+<TÅ£ , ÔáeT u²«+Å£ |sÁTqT
m+#áTÅ£ , u²«+¿ù U²Ô Hî+ sÁTýË ºe] 6n+¿\T qyîÖ<T
#ûjáÖ*. eT°¢ z{¡|Ó edTï+~. ~ qyîÖ<T #ûX湿, u²«+¿ù
U²Ô $es \T ¿£q|&Ô sTT. n|ÚÎ&T @ de ¿±y ýË qyîÖ<T
#ûdT¿Ãy *.
 U²Ô < sÁT ºsÁTH eÖÅ£ 10 ¿ìýËMT³sÁ¢ |]~óýË u²«+Å£
XæK\ $es \T <sÁôq$TkÍïsTT.
 ¿±y *àq XæK, @CÉ+³T @ deTjáT+ýË s y ýË qyîÖ<T #ûd¾,
dy sÁTdTeTT #î*¢+# *. $ U²Ô qT+º &î_{Ù neÚÔ sTT.
 Ôá<T|] e#ûÌ @CÉ+{Ù $es \T, bõ{ËÔà dVä HÃ{ì|¾¹¿wH
edTï+~. @CÉ+³TqT s ]+#áTÅ£ H ¿£, eTq <>ZsÁ +&û
d¯Çdt¿Ã&qT qyîÖ<T #ûX湿 de n+~+#û M\eÚÔáT+~. eTq
<>ZsÁ qT+º rdT¿Þ⢠q><T, |çÔ \qT eTqeTT+<û dÓýÙ #ûd¾
rdT¿޲ïsÁT.
 eTqÅ£ u²«+Å£ qT+º e#ûÌ |çÔ \T Å£L& dÓýÙ¦ ¿£esYýËHû
+{²jáTq ~ eTsÁTeÅ£L&<T.
M de\T
 U²Ô qT+º & TÒ Ôî|¾Î+#áT¿Ãe#áTÌ, U²Ô ýË yûjîTT#áTÌÛ
|Óm+ dÇ ~ó \_Æ< sÁT\ÔÃ yîÖB
eT<ó«ç|<ûXÙÅ£ #î+~q ç|<ó qeT+çÜ çdÓ¼{Ù yî+& sYà Ôá sÁÒÛsY ~ó(|Óm+dÇ ~ó) \_Æ< sÁT\qT <ûÝ¥+º 2020 d |¼+ sY 9q
HýÉHÕ Ã¢ ç|<ó q¹s+ç< yîÖB eÖ{²¢& sÁT.
$ jîÖ>< sÁT\ qT+º q><T rdT¿ÃÅ£ +& ,
& ³ýÙ |yîT+{Ù $<ó H çbþÔáàV¾²+# \
y ]¿ì dÖº+# sÁT. M<óTýË¢ ÔÃ|Ú&T +&¢ |Õ,
ÔásÁ eÖs ZýË¢ ºsÁTÜÞø ¢, ÔásÁ VäsÁ
|< s \qT nyûT ºq , eT<ó « ÔásÁV ä
y «bÍsÁT\ ¿Ãd+ |<Ý ÂskͼÂs+³¢ ÔásÁVäýË
¿£ H ýÉ Õ H &î * e¯ bÍ¢ { Ù b Íy TqT
sÁÖbõ+~+#û jáTÔ \T ¿=qkÍ>TÔáTH jáT #îbÍÎsÁT. +<TÅ£ d+ +~ó+ºq |<¸¿£+ ¿£{ì sÁÖ|¿£\Îq <XøýË +<H sÁT.
׿±H +&jáÖ 43
 &eÖ+& ç& |Ú¼\T, | sÁ¦sÁ¢ e+{ìM n+<T¿Ãe#áTÌ, u²«+Å£ Å£
|+bõ#áTÌ
 #î¿ù\T u²«+Å£ ýË ÈeT#û d+<TÅ£ |+bõ#áTÌÛ. #î¿ù T¿ù ¿Ãd+
nuó«sÁq y=Ç#áTÌÛ
 u²«+¿ù U²Ô d¼{ÙyTî +{Ù bõ+<=#áTÌÛ ¿±ý²e~ó &bÍ {Ù sÁd<Ó T\T,
15J/ V²#Y bÍs \T |+bõ#áTÌÛ
 |¾+#óqá sÁT¢ ýÉ|Õ t d]¼|¿Â¾ {Ù y=Ç#áTÌÛ. ¿¹ yîdÕ Ó ç<óTM¿£sDÁ \Ö u²«+Å£ Å£
|+bõ#áTÌÛ
ý²+{ì U²Ô \Å£ #î\¢eÚ
 C²sTT+{Ù n¿€+{ÙýË ¿£sÁT +&, eTs=¿£sÁT ýñÅ£ H .
 yîT®qsY U²Ô \T (>±]¦jáTH |sÁ«yû¿£DýË | #û d$).
 |esY |t n{²¯ < Çs sÁÇV¾²+#û U²Ô \T.
 sÁÇV²DýË ýñ $, ¹¿yîÕdÓ |P]ï#ûjáT U²Ô \T.
 mH sY×/$<ûo båsÁdÔáÇ+ q e«Å£ ï\ U²Ô \T.
 sÁ¿£s dT«\ U²Ô \T.
 d+d: Ôá«Ü fÉ¿± \Jdt
{ËýÙç|Ó Hî+ sÁT: 18001037188
jáÖ|t yîuÙ bþsÁ¼ýÙ: Doorstep Banking
 d+d: +fÉç>± yîT®ç¿Ã d¾d¼yTà
{ËýÙç|Ó Hî+ sÁT: 18001213721
jáÖ|t yîuÙ bþsÁ¼ýÙ: PSB Doorstep Banking
2020 n¿Ã¼ sY
 ]ÈsÁTÇ u²«+Å£ sÁTD²\¹¿ 21 s çcͼ\ yîTT>TZ
edTï- de\ |qT (JmdÓ¼) edÖÞø¢ýË @sÁÎ&¦ ý˳TqT ]ÈsÁTÇ ¿±\|]$TÜ 2022 pH esÁ¹¿ +~. n<q|Ú <óT\ ¿Ãd+ ~ó
u²«+Å£ #ûÌ sÁTD+ < Çs uó¯ï #ûdT¿Ãy \ 19 s çcͼ\T, 2 >&TeÚqT bõ&Ð+# \qTÅ£ +fñ ÔásÁTy Ôû sÁjáT+ rdT¿Ãy *à
¹¿+ç<bÍ*Ôá çbÍ+Ô \T sÁsTT+# sTT. ]¿£ +³T+~. ý˳T uó¯ï ¿±y \+fñ n<q|Ú
eT+<>eTq+, ¿£sÃH ¿±sÁD+>± n s çcͼ\T <óT\T dMT¿£]+#á¿£Ôá|Î<T. +<TÅ£ JmdÓ¼
¿£*|¾ yîTTÔáï+ sÁÖ.2.35 \¿£\ ¿Ã³¢ < jáÖ eT+& *ýË ¿£ ú d + 20 s çcͼ \ T
¿ÃýËÎjáÖsTT. +<TýË sÁÖ.97 yû\ ¿Ã³T¢ JmdÓ¼ n+^¿£]+# *à +~. ¿£sÃH s ¿£eTT+<T
neT\T ¿±sÁD+>± @sÁÎ &q ý˳T. eTsà qT+#û |qT edÖÞø ¢ |&bþe&+Ôà ¹¿+ç<+
sÁÖ.1.38 \¿£\ ¿Ã³T¢ ¿£sÃH ¿±sÁD+>± Å£L& #î*¢+#áýñ |]d¾ÜýË +~.
y «bÍs \T |&bþe&+ÔÃ JmdÓ¼ edÖÞø¢ýË
¿£ |¾+ºq Ôá>TZ<\. B uó¯ï #ûjTá & ¿ì ¿¹ +ç<+ s +&T ׺ÌÛ¿±\qT JmdÓ¼ |]VäsÁ+|Õ ¹¿+ç<+ sÁjáÖ e«Ü¹s¿ìdÖï
ç|ÜbÍ~+º+~. ¿£{Ë ×ºÌÛ¿£+ ¿ì+< sÁÖ.97 yû\ ¿Ã³¢qT ]ÈsÁTÇ
u²«+Å£ qT+º sÁTD+>± bõ+<&+. Âs+&à ׺ÌÛ¿£+ ¿ì+< yîTTÔáï+
6 s çcͼ\ sÁjáT+
sÁÖ.2.35 \¿£\ ¿Ã³¢qT eÖÂsØ{Ù qT+º sÁTD+>± rdT¿Ãe&+. edTï, de\ |qT (JmdÓ¼) |]VäsÁ+ |Õ ¹¿+ç<+ #ûd¾q Âs+&T
# ý² s çcͼ\T yîTT<{ì ׺ÌÛ¿£+ |Õ yîTT>TZ#áÖbÍsTT. yûTsÁÅ£ ç|ÜbÍ<q\qT ÜsÁdØ]dTïq ³T¢ Ôî\+>±D s çw¼ ]¿£XæK eT+çÜ
+ç<óç|<ûXÙ, nsÁTD²#áýÙ ç|<ûXÙ, nkþ+, _VäsY, >Ãy , >TÈs ÔY, {ì.V²¯XÙs eÚ ç|¿£{+ì # sÁT. JmdÓ¼ #á³¼+ ç|¿±sÁ+ sÁÖ.3 \¿£\
V²]jáÖD², V¾²eÖ#áýÙ ç|<ûXÙ, ¿£s ³¿£, eT<ó«ç|<ûXÙ, eTDì|PsY, ¿Ã³¢ |]Väs ¹¿+ç< ç|uóTÔáÇyûT sÁTD+>± rdTÅ£ s çcͼ\Å£
yûT|Ö\jáT, $TCËsÁ+, H >±ý²+&, &Xæ, d¾¿Øì +, çÜ|Ús,Á Ôásï K+&, #î*¢+# \ dÎw¼+ #ûXæsÁT. ¿¹ +ç<+ ç|ÜbÍ<q\ |Õ V²¯XÙs eÚ
ÔáïsYç|<ûXÙ\T n+^¿±sÁ+ Ôî*bÍsTT. M{ìýË ;Cñ|Ó bÍ*Ôá s çcͼ\ nsTT<T ;Cñ|ÓjûTÔásÁ s çcͼ\ ]¿£ eT+çÔáT\Ôà 2020 >dT¼
d+K« mÅ£ Øe>± H sTT. ¹¿+ç<bÍ*Ôá çbÍ+Ô ýÉÕq ÈeTÖ -¿£o sY, 31q M&jîÖ ¿±qÎÛs HàýË deÖyûXeø TjáÖ«sÁT. deÖyûX+ø ýË
|Ú<T#ûÌ] Å£L& yîTT<{ì ׺ÌÛ¿£+ yîÕ | H sTT. Ôî\+>±DÔà bͳT ¹¿sÁÞø, |+C²uÙ, ~©¢, |¥ÌeT uÉ+>±ýÙ,
sÁa²sÁ•+&, ¹¿sÁÞø, eTVäs çw¼, ~©¢, |+C²uÙ, s ÈkÍH, #óárïdt>&ó s çcͼ\T ¹¿+ç<+ ç|ÜbÍ<q* ÜsÁdØ]+# \
Ôá$TÞøH &T, Ôî\+>±D, |¥ÌeT uÉ+>±ýÙ\T +¿± ÔáeT n_óçbÍjáÖ sÁsTT+# sTT. ¹¿+ç<yûT sÁTD+ rdTÅ£ s çcͼ\Å£ |P]ï
#î|Îýñ<T. JmdÓ¼ýË ý˳T @sÁÎ&Ôû #á³¼+ ç|¿±sÁ+ ¹¿+ç<yûT uó¯ï |]VäsÁ+ #î*¢+# \ s çcͼ\ ]¿£ eT+çÔáT\T &eÖ+&
#ûjáÖ*à +< $ y ~dTïH sTT. nsTTÔû ç|dTïÔá+ nedsÁ+ #ûXæsÁT. JmdÓ¼ |]VäsÁ+ |Õ ¹¿+ç<+ sÁjáÖ e«Ü¹s¿ìdÖï sÁT
ýñ< ¹¿+ç<+ #î TÔÃ+~. sÁTD+ < Çs < uó¯ï #ûjáÖ\qTÅ£ +fñ s çcͼ\T sÁjáT+ rdTÅ£ H sTT. s çcͼ\ #á³¼ <ÆyîT®q V²Å£ Ø*
¹¿+ç<yûT n|ÚÎ rdT¿= < s çw¼ ç|uóTÔ Ç\Å£ |+º |{²¼\ ¿±\s dý² JmdÓ ¼ #á { ²¼ \¢ + | ¾ T +#û ý ² ¹ ¿ +ç<
dÖºdTïH sTT. s çw¼ < jáT+ýË @sÁÎ&q ý˳TÅ£ Ô yîT+<TÅ£ e«eV²]kþï+< .. B |Õ bþs & \Hû n_óçbÍjáÖ ¿ì e# ÌsTT.
sÁTD+ rdTÅ£ +{²eT ¹¿+ç<+ y ~kþï+~. y <q\ eÖ³ mý² ¿±>±, ¿±+çÂ>dt bÍ*Ôá |+C²uÙ s çw¼+Ôà bͳT ¹¿+ç< bÍ*Ôá
H n s çcͼ\Ö JmdÓ¼ eT+&* deÖyûXø+ È]¹> n¿Ã¼ sÁT 5ýË>± çbÍ+Ôá+ |Ú<T#ûÌ] dÕÔ+á ¿¹ +ç<+ ç|ÜbÍ<q\qT e«Ü¹s¿ì+# sTT.
ÔáeT n_óçbÍjáÖ\qT #îbÍÎ*à +~. ýñÅ£ +fñ ý˳T uó¯ï ¿±e& ¿ì JmdÓ¼ |]VäsÁ+ #î*¢+|Ú |Õ ¹¿+ç< ]¿£ eT+çÜ sÁ ý²
2022 pH esÁÅ£ yûº #áÖ& *à +³T+~. JmdÓ¼ ¿±sÁD+>± dÓÔ s eTHÅ£ eTTK«eT+çÜ ¹¿dÓ sY ýñK s XæsÁ V²¯XÙs eÚ
ý˳T @sÁÎ&Ôû < uó¯ï #ûjáT& ¿ì $ý²d edTïeÚ\T, njîÖ>« Ôî*bÍsÁT. <ûXø+ýË @ çbÍ+Ôá+ n_óe ~Æ #î+~H <ûX+ø n_óe ~Æ
edTïeÚ\ |Õ ddTà yûd¾ JmdÓ¼ |]VäsÁ ~ó @s γT #ûXæsÁT. < #î+~qfñ¢ n úÜ jîÖ>´ deÖyûXø+ýË ¹¿dÓ sY dÎw¼+>±
#îbÍÎsÁH sÁT.
׿±H +&jáÖ 44 2020 n¿Ã¼ sY
 bÍsÁy¢ îT+{Ù es ü¿±\ deÖyûXæ\qT 2020 d|¼+ sY 14 qT+º
n¿Ã¼ sY 1 esÁÅ£ sÁÇV¾²+# sÁT. deÖyûXæýË¢ bÍs e«ekÍjáT
_\T¢ yîÖ<+ bõ+~+~. e«ekÍjáT _\T¢Å£ s h|Ü yîÖ<+ Å£L&
\_ó+º+~. e«ekÍjáT _\T¢qT sÁd¾dÖï mú¦@ qT+º ¥sÃeTDì
n¿±©<ÞÙ(mdt@&) yîÕ<=\>>±, ¹¿+ç< VäsÁ Xø ~Æ |]çXøeT eT+çÜ
|<$¿ì V²sYd¾çeTÔY ¿€sY u²<ýÙ s JH eÖ #ûXæsÁT. ç|XË Ôáïs \ sÁ<TÝÅ£ yîÖ<+
ç|DuÙ eTTK¯¨¿ì y Þø \T
 eÖJ s çw¼|Ü ç|DuÙ eTTK¯¨¿ì bÍsÁ¢yîT+³T 2020 d |¼+ sY
14q |Tq y Þø \T n]Î+º+~. uójáT duóýË¢qÖ duó²<ó«Å£ \T
{¡e \ eT Ü #î + ~q ç|DuÙ $wjá Ö ç|Ôû « ¿£ + >±
ç|kÍï$+# sÁT. dTBsÁé s È¿¡jáT J$Ôá+ýË <ûXæ ¿ì jáTq
n+~+ºq $¥w¼ de\qT duóT«\+<sÁÖ d ]+#áTÅ£ H sÁT.
bÍsÁ¢yîT+³T es ü¿±\ deÖyûXæýË¢ uó²>+>± Ô=* sÃE uóñ{¡
nsTTq s È«duóýË yîTT<³ qÖÔáq+>± m ¿Õq duóT«\T
ç|eÖD+ #ûXæsÁT. nq+Ôás+Á eÖJ s çw¼|Ü ç|DuÙ eTTK¯¨ÔÃ
bͳT s È«duó d¾{ì¼+>´ m+|Ó\T uñDì ç|kÍ< esÁ , M¹s+ç<
Å£ eÖsY, neT]d¾+>´ eT Ü #î+~q $wjáÖ duó²<ó«¿£ kÍq+ýË
q #îÕsÁ H yî+¿£jáT«H jáTT&T Ôî*jáT CñXæsÁT. y sÁ+<]
de\qT, $¥w¼Ô\á qT ¿= jáÖ& sÁT. {¡e\ #á bþsTTq eÖJ
m+|Ó\T mMTÇ s ÈXâKsÁH, n ÔY CËÐ, q+~ m\¢jáT«, eTsÃ
11 eT+~Ôà bͳT >±çÔá d+^Ôá $< Ç+dT\T |+&{Ù ÈçkÍCÙ
Å£ s È«d uó d uó T«\T y Þø \]Î+# sÁ T . Ôá s ÇÔá
׿±H +&jáÖ 45
>€sÁedÖº¿£+>± duó ¿£ >+³ deTjáT+bͳT y sTT<
|&+~. ç|DuÙÔà bͳT eT<ó« ¿±\+ýË #á bþsTTq ¿£
d¾{ì¼+>´ m+|Ó, eTsà 18 eT+~ eÖJ m+|Ó\T, ¹¿+ç< eÖJ
eT+çÜ sÁ|TTe+XÙ ç|kÍ< d¾+>´, |+&{Ù ÈçkÍCÙ\Å£ ýË¿£duó
y Þø \T n]Î+º+~.
 es ü¿±\ d eÖyû X æýË¢ ç| XË Ôá ï s \Å£ d eTjá Ö
¹¿{²sTT+#á¿£bþe³+ |Õ uójáT duóýË¢qÖ $|¿£ duóT«\T
eT+&|& s¦ TÁ . deTjáÖuó²e+ < cͼ« ç|dTïÔá deÖyûXæýË¢ <
¿=qkÍÐ+#áýeñ T bÍsÁy¢ Tî +³¯ e«eVäs \ eT+çÜ ç|Vä¢< CËw¾
Ôî*bÍsÁT. ç|XË Ôásï \ sÁ<TÝ dVä Jsà nesY deTjáT+ Å£ ~+|Ú
e+{ì n+Xæ\ÔÃ Âs+&T duóýË¢qÖ $&$&>± rs H \T
ç|yûXø |³¼>± duóT«\T yîÖ~+# sÁT.
kÍ<ó sÁD+>±...
 kÍ<ó sÁD+>± duó çbÍsÁ+uó+ ¿±>±Hû Ô=* >+³ ç|XË Ôáïs \
deTjáT+( ¿£ÇXøÌH nesY)>± +³T+~. deTjáT+ýË ç|C²
ç|jîÖ Èq n+Xæ\ |Õ duó T«\qT eT+çÔáT\qT ç|¥ +º,
deÖ<ó H \T bõ+<e#áTÌ. Ô C² deÖyûXæýË¢, ¿£sÃH eTT|ÚÎ
¿±sÁD+>± Hî\¿=q nkÍ<ó sÁD |]d¾ÔáT\ e\¢ du󲿱sÁ«ç¿£eÖýË¢
¿£ÇXøÌH nesYqT, ç |Õyû³T yîT+ sY _ HîdtqT |¿£Øq |{²¼*à
eºÌ+< bÍsÁ¢yTî +³¯ e«eVäs \ eT+çÜ ç|Vä¢< CËw¾ duóÅ£
$e]+# sÁT.
2020 n¿Ã¼ sY
 ]¿£ eT+çÜ |Õ e«¿ìï>Ôá $eTsÁô\T
 ]Æ¿£ eT+çÜ sÁ ý² dÓÔ s eTH|Õ Ôá DeTÖýÙ ¿±+çÂ>dt ({¡m+dÓ)
m+|Ó kå>Ô s jYT ýË¿£duóýË e«¿ìï>Ôá $eTsÁô\T #ûjáT³+
n~ó¿±sÁ |¿£ duóT«\qT rçe ç>Vä ¿ì >T]#ûd+¾ ~. kå>Ô s jYT
¿£ eÖ|D\T #îbÍÎ\ ;Cñ|Ó m+|Ó\T &eÖ+& #ûXæsÁT.
kå>Ô s jYT y «K«\qT ]¿± sÁT¦\ qT+º Ô=\ÐdTïq ³T¢ dÓο£sY
z+ _s ¢ ç|¿£{ì+# sÁT. kå>Ô s jYT ¿£eÖ|D #îbÍÎsÁT.
m+|Ó\ JÔ ýË¢ ¿ÃÔá _\T¢
 ¿£sÃH Hû|<¸«+ýË @& ~ bͳT bÍsÁ¢yîT+³T duóT«\ JÔ \T,
n\yîqTàýË¢ 30 XæÔá+ yûTsÁ ¿ÃÔá $~ó+#û+<TÅ£ <ûÝ¥+ºq
_\T¢qT bÍsÁ¢yTî +³¯ e«eVäs \ eT+çÜ ç|Vä¢< CËw¾ ýË¿ùduóýË
ç|yûXø |{²¼sTÁ . JÔ ýË¢ ¿ÃÔáÅ£ d+ +~ó+ºq ]¦HHî àqT ¹¿+ç<
ç|uóTÔáÇ+ @ç|¾ýÙ Hî\ýËHû rdT¿=ºÌ+~. s È«duóýËqÖ
eT+çÔáT\ JÔ \T, uóÔ «\ ¿ÃÔáÅ£ d+ +~ó+ºq _\T¢qT ¹¿+ç<
dVäjáT eT+çÜ Ô «q+<s jYT ç|yûXø |{²¼sÁT. B+Ôà bͳT
n+³Ty «<óT\(desÁD) _\T¢, msTTsY翱|t¼(desÁD) _\T¢\T duó
eTT+<TÅ£ e# ÌsTT. VA$TjîÖ|Ü, uó²sÁrjáT d+ç|< jáT
yîÕ<« $<ó H ýË¢ H D«Ôá |+|Ú, ÔásVÁ ä yîÕ<« $< «$<ó H
eT]+Ôá yîTsÁT>T|]#û+<TÅ£ <û¥Ý +ºq s +&T _\T¢\qT ýË¿£duó
yîÖ~+º+~.
n<q|Ú e«jáT+ sÁÖ. 2.35 \¿£\ ¿Ã³T¢
 ç|dTïÔá ]¿£ d+eÔáàsÁ+ýË sÁÖ.2.35 \¿£\ ¿Ã³¢ n<q|Ú
e«jáÖ ¿ì d+ +~ó+º, ¿¹ +ç< ]¿£XæK bÍsÁ¢yîT+³T nqTeTÜ
¿Ã]+~. 2020 d|¼+ sY 14q ýË¿ùduóýË Ô=*$&Ôá nqT +<ó
|<TÝ\qT ç|yûXø |{ì¼+~. ¿£sÃH Hû|<¸ «+ýË ç|¿£{ì+ºq
ç|<ó qeT+çÜ bÍ«¹¿J neT\T ¿Ãd+ +<TýË nÔá«~ó¿£ <óT\T
¿¹ {²sTT+º+~. sÁÖ.2,35,852.87 ¿Ã³¢ n<q|Ú e«jáT+ ¿Ãd+
bÍsÁ¢yîT+³T nqTeTÜ ¿Ã]q|Î{ì¿ì... KC²H qT+º ¿£sÁ+>±
sÁ Ö .1,66,983,91 ¿Ã³T¢ KsÁ Ì eÚÔá T +< , $TÐ*q
sÁÖ.68,868.33 ¿Ã³¢qT $$<ó eT+çÜÔáÇ XæKýË¢ bõ<T|Ú #ûdq¾
yîTTÔáï+ qT+º dsÁTÝu²³T #ûkÍïeT ]¿£XæK |s=Ø+~.
+ç<óç|<ûXÙýË >T+³ÖsÁTýË ç|Ôá«¿£ |qT \ ¿±s «\jáT+,
¿±ÇsÁ¼sÁ¢ s D+ $TÔáï+ sÁÖ. 20.90 ¿Ã³T¢ ¹¿{²sTTdTïq ³T¢
Ôî*|¾+~.
׿±H +&jáÖ 46
<û ¿ì m+Ôá+fñ...
 15e ]¿£ d+|T+ d¾bÍsÁdT\ yûTsÁÅ£ ... < jáTý˳TqT uó¯ï
ç|¿£ Ü yî|Õ ¯Ô «\ y sÁD $TÔáï+ s çcͼ\Å£ sÁÖ. 46,602.43
¿Ã³T¢
 C²rjáT VäsÁ uóç<Ôá ¿ì+< d¿£]+#û VäsÁ <ó H «\ d_à&
¿Ãd+ sÁÖ. 10 yû\ ¿Ã³T¢
 ¿=$&-19 y sÁD $TÔá+ ï yî<Õ « sÃ>« XæKÅ£ sÁÖ.5,915.49
¿Ã³T¢, dT|çÔáTýË¢ eTò*¿£ edÔáT\ ¿£\ÎqÅ£ sÁÖ.3,763.94
¿Ã³T¢ yî<Õ « |]XË<óq\ $TÔá+ï uó²sÁÔá yî<Õ « |]XË<óq\ eT+&*
(×dÓm+ sY)¿ì sÁÖ.2,475 ¿Ã³T¢,
 >¯uÙ ¿£ý²«DY jîÖÈqÅ£ sÁÖ. 4,880 ¿Ã³T¢, |Óm+ ÈH<óH
jî Ö Èq ¿ì + < eTV¾ ² Þø \ U²Ô ýË¢ ÈeT #û j á T & ¿ì
sÁÖ.30,956.98 ¿Ã³T¢
 +~s >±+Bó C²rjáT e < |Æ « |¾+#óqá Å¢ £ eTsà sÁÖ.2,814.50
¿Ã³T¢ (yîTTÔáï+ sÁÖ. 33,771.48 ¿Ã³T¢)
 eTVäÔ >±+Bó ç>±MTD bÍ~ó VäMT |<¸¿£+ $TÔáï+ sÁÖ.40
yû\ ¿Ã³T¢, ç|uóTÔáÇsÁ+> u²«+Å£ \ ¯-¿±«|¾³ýÉÕCñwH ¿Ãd+
sÁÖ.20 yû\ ¿Ã³T¢
 ÈÇ\ |<¸¿£+ýË |< eTV¾²Þø\Å£ ºÔá >±«dt d¾*+&sÁ¢ |+|¾D¿¡ ì
sÁÖ. 13,278 ¿Ã³T¢.
ýË¿ùduóýË 3 e«ekÍjáT _\T¢\T
 e«ekÍjáTsÁ+>± ¿ì d+ +~ó+º ¹¿+ç< ç|uóTÔáÇ+ 2020
d|¼+ sY 14q ýË¿ùduóýË 3 _\T¢\qT ç|yûXø |{ì¼+~. ÂsÔÕ áT\T
ÔáeT |+³\Å£ ÔáÐq гT¼u²³T <ósÁ bõ+<û+<TÅ£L, ç |Õyû³T
|³T¼ &T\T, kÍ+¹¿Ü ¿£ÔáqT deTÅ£LsÁTÌÅ£ Hû+<TÅ£ $
<ÃV²<|&Ô jáT |s=Ø+~. nsTTÔû... ¿±+çÂ>dt, <
$TçÔá|¿±\T eÖçÔá+ M{ì rçe+>± e«Ü¹s¿ì+# sTT. ÂsÕÔáT\
V²Å£ Ø\qT ¿±\s d+<T¹¿ _\T¢\qT ç|uóTÔáÇ+ rdT¿=ºÌ+
< $sÁT#áTÅ£ |& ¦sTT.
 ¿=Ôáï _\T¢\ ç|¿±sÁ+ ÂsÔÕ Tá \T ÔáeT ÔáÎÔáT\ï qT <ûX+ø ýË m¿£Ø&îHÕ ,
me]¿HÕ ÔáeTÅ£ w¼+ eºÌq <ósÁÅ£ $ç¿£sTT+#áT¿=Hû ne¿±Xø+
\_ó dTï+~. HýÉÕHýËqÖ y {ì neTT ¿Ãe#áTÌ. ÂsÕÔáT\ |Õ
m¿£Ø& , mý²+{ì +¿£\Ö +&eÚ. +<T¿Ãd+ y sÁT eÖÂsØ{Ù
|ÓE #î*¢+# *àq nedsÁ+ +&<T.
2020 n¿Ã¼ sY
sÁÖ.39,402.94 ¿Ã³¢ |Óm|t |d+V²sÁD VA+XæK dVäjáTeT+çÜ Ô «q+<s jYT 2020 d |¼+ sY
 ý²¿ù&êH deTjáT+ýË ]¿£ Ò+<T\qT >fɼ¿£Ø& ¿ì 15q ýË¿ùduóýË z *ÏÔá|PsÁÇ¿£ ç|Xø Å£ deÖ<ó q+>± #îbÍÎsÁT.
ºsÁT<ë>T\Å£ |Óm|t |d+V²sÁD kå¿£s«Á + ¿£*Î+#á>± >dT¼ dÓ sY|Óm|t d¾ Ò+~ 35 eT+~, ;mdtm|týË 23, dÓ×mdtm|týË
31 esÁÅ£ sÁÖ.39,402.94 ¿Ã³¢qT |d+V²]+#áTÅ£ q ³T¢ 24, ×{¡;|ÓýË @&T>TsÁT, mdtmdt;ýË sÁT>TsÁT, @ sYýË
¹¿+ç< ¿±] ¿£XæK eT+çÜ d+ÔÃwt >+>±ÇsY Ôî*bÍsÁT. jáTq nsTT<T>TsÁT #á bþsTTq³T¢ yî\¢&+# sÁT.
2020 d |¼+ sY 14q ýË¿ùduóýË z *ÏÔá|PsÁÇ¿£ ç|Xø Å£ |Óm+ ¿ìkÍH yîTTÔáï+ |+#û ç|ÜbÍ<q ýñ<T
deÖ<ó q$T# ÌsÁT. +ç<ó ç|<ûX ÙýË 3,12,157 eT+~.  ç|dTïÔá ]¿£ d+eÔáàsÁ+ýË @ç|¾ýÙ qT+º >dT¼ esÁÅ£ s ÔÕ Tá \Å£
sÁÖ.1232.48 ¿Ã³T¢, Ôî\+>±DýË 6,20,450 eT+~. sÁÖ. sÁÖ.38,282 ¿Ã³¢ q><TqT HûsÁT>± y ] u²«+Å£ U²Ô \Å£
2619,39 ¿Ã³T¢ |d+V²]+#áTÅ£ H sÁ yî\¢&+# sÁT. ¿¹ +ç< ç|uóTÔáÇ+ ~© #ûd+¾ ~. |Óm+-¿ìkÍH deÖ H ~ó |<¸¿£+
<ûXøy «|ï+>± $~ó+ºq ý²¿ù&êH deTjáT+ýË 1,04,66,152 ¿ì+< yîTTÔ ï ÂsÕÔáT\Å£ n+~+ºq³T¢ ¹¿+ç< e«ekÍjáT
eT+~ e\d ¿±] Å£ \T y ] dÇdý²\Å£ #ûsÁTÅ£ q ³T¢ Ôî*bÍsÁT. eT+çÜ q¹s+ç< d¾+>´ ÔÃeTsY ýË¿ùduóÅ£ Ôî*bÍsÁT. ¿ÃØ ÂsÕÔáTÅ£
+<TýË +ç<óç|<ûX٠ţ 32,571 (0.31%), Ôî\+>±DÅ£ @& ~¿ì eTÖ&T $&ÔáýË¢ ~© #ûdTïq sÁÖ.6 yû\ yîTTÔ ï
37,050 (0. 35%) eT+~ Ü]Ð eºÌq³T¢ Ôî*bÍsÁT. sÁÖ.12yû\Å£ |+#û ç|ÜbÍ<q @B ýñ< eT+çÜ dÎw¼+ #ûXæsÁT.
msTTsY翱|t¼ desÁD _\T¢Å£ yîÖ<+ Âs+&T <ûojáT {¡¿±\ uóç<Ôá uóñwt
 $eÖqjá Ö q já T +çÔá D ²~ó ¿ ±sÁ d+d \Å£ #á³ ¼ <ÆÔ á  ¿£sÃH yîÕsÁdt y sÁDÅ£ eTq <ûXø+ýË sÁÖbõ+<TÔáTq Âs+&T
¿£*Î+#û+<TÅ£ <ûÝ¥+ºq msTTsY翱|t¼ desÁD _\T¢-2020 {¡¿±\ Ô=* <Xø ç|jîÖ>±\T $ÈjáTe+ÔáeTjáÖ«jáT ¹¿+ç<
2020 d |¼+ sY 15q s È«duó yîÖ<+ bõ+~+~. yîÕ<« sÃ>«XæK dVäjáT eT+çÜ n¥Çú #êuñ s È«duóÅ£
båsÁ$eÖqjáÖq &îÂsÕ ¿£s¼¹ {Ù ÈqsÁýÙ(&JdÓ@), båsÁ$eÖqjáÖq Ôî*bÍsÁT. uó²sÁÔY jîÖfÉ¿ù, ¿±«&ý² V²ýÙﹿsY *$TfÉ&\T
uó ç<Ôá d+d (;dÓ@ mdt), $eÖq ç|eÖ< \ <s «|Úï n_óe ~Æ #ûd Tïq {¡¿±ýË¢ uó ç<Ôá ç|eÖD²\T # ý²
d+d(@@×;)\Å£ _\T¢ e]ïdTï+~. +<óq\ \¢+|Tq\Å£ u²> TH já T Ôî * bÍsÁ T . Â s +&Ã < Xø ç| jî Ö >±\T
bÍ\Î&û y ]¿ì ç|dTïÔá+ $~ódTïq sÁÖ.10 \¿£\ È]eÖH qT ¿=qkÍ>TÔáTH jáTH sÁT.
sÁÖ.¿Ã{ì esÁÅ£L |+#û+<TÅ£ M\T¿£\T>TÔáT+~. msTTsY翱|t¼ JÔ \ ¿ÃÔá _\T¢Å£ ýË¿ùduó deTÜ
desÁD _\T¢Å£ eÖ]Ì 17q ýË¿ùduó yîÖ<+ Ôî*|¾+~.
 ¿£sÃH Hû|<¸«+ýË ]¿£ bõ<T|Ú #ásÁ«ýË¢ uó²>+>± m+|Ó\ JÔá
Ô «eds \ desÁD _\T¢Å£ ýË¿ùduó yîÖ<+ uóÔ «ýË¢ 30 XæÔá+ yûTsÁ ¿ÃÔáÅ£ d+ +~ó+ºq _\T¢qT 2020
 Ôá D <ó H «\T, ||ÚÎ ~qTdT\T, *¢ e+{ì y {ì |Õ ç|uóTÔáÇ d |¼+ sY 15q ýË¿ùduó yîÖ~+º+~.
jáT+çÔáDqT Ô=\Ð+#û+<TÅ£ <ûÝ¥+ºq Ô «edsÁ dsÁÅ£ \ kÍeÖ ¿£ <ÖsÁ+ ¿±<T.. dTsÁ¿ìÔá <ÖsÁ+
desÁD _\T¢- 2020 ýË¿ùd uó yîÖ~+º+~. mú¦jûT
 ç|dTïÔá ¿=$& eTV²eÖ ] |]d¾ÔáTýË¢ $]$>± y &TÔáTq
uó ² >kÍÇeT«|¿£ yî T ® q ¥sÃeTDì n¿±©<ÞÙ _\T¢ q T
kÍeÖ ¿£ <ÖsÁ+ nq |< ¿ì <T\T dTsÁ¿ìÔá <ÖsÁ+ n
*|¾yûjáÖ\ ¿Ã]+~. uó²ÈbÍ, Cñ&(jáTT)Ôà bͳT yîÕd|Ó Ó
| jî Ö Ð dï u²> T+³T+< s È«d uó #ó î Õ s Á H
_\T¢qT kÍÇ>Ü+#á>±...¿±+çÂ>dt, {¡m+dÓ, ;mdÓÎ, &m+¹¿
m+.yî+¿£jáT«H jáTT&T dÖº+# sÁT. 2020 d |¼+ sY 15q
e«Ü¹s¿ì+# sTT.
s È«duó Jsà nesYý Ë Ôá DeTÖýÙ ¿±+çÂ> dt duó T«&T
bÍs $T\³¯ýË ¿£sÃH Ôà 100 eT+~ eT Ü Xæ+ÔáqÖ dH eÖ{²¢&TÔáÖ yîÕsdÁ t d+ç¿£$T+#áÅ£ +& eTqTw§\
 ¹¿+ç< kÍjáTT<ó bþ©dT <Þ²ýË¢ ¿£sÃH ¿±sÁD+>± 2020 eT<ó« <ÖsÁ+ bÍ{ì+# \q <ûXÝ ø+Ôà |jîÖÐdTïq kÍeÖ ¿£
d |¼+ sY 10 H {ì¿ì 100 eT+~ eTsÁDì+ºq³T¢ ¹¿+ç< <ÖsÁ+ |<+Ôà <TwÎ]D²eÖ\T d+uó$dTïH jáT , yîÕsÁdtqT
׿±H +&jáÖ 47 2020 n¿Ã¼ sY
 kÍeÖ ¿£ eT#áÌ>± uó²$+º sÃ>T\qT <ÖsÁ+ |&TÔáTH sÁ ,
B e\¢ y ] Å£ ³T+u²\T $|¯ÔáyîT®q Ò+<T\T |& *à
ekþï+< |s=ØH sÁT. n_óçbÍjáT+ÔÃ yî+¿£jáT«H jáTT&T
@¿¡uó$+# sÁT. ¿£MT<³ < dTsÁ¿ìÔá <ÖsÁ+ ( d|t & d¼Hà)
n ç|jîÖÐ dï u²>T+³T+< dÖº+# sÁT.
dÕH « ç|Xø+d¾dÖï ýË¿ùduóýË s CÙH <¸ d¾+>´ ç|¿£³q
 y dïy Bóq s¹ K <>ZsÁ @¿£|¿£+>± jáT<¸ Ôá<d¾¸ Ü eÖ¹sÌ mý²+{ì
#ásÁ«HîÕH uó²sÁÔY rçe+>± n&T¦Å£ +³T+< ¹¿+ç< sÁ¿£DXæK
eT+çÜ s CÙH <¸ d¾+>´ dÎw¼+ #ûXæsÁT. #îHÕ Å£ B³T>± deÖ<ó q+
#î |Î+<TÅ£ uó²sÁÔY dÕq«+ dsÁÇd¾<Æ+>± +< |s=ØH sÁT.
n<û deTjáT+ýË \< ÆUÙ çbÍ+Ôá+ýË uó²sÁÔY ¿£]Äq dy \THû
m<Ts=Ø+{Ë+< Å£L& n+^¿£]+# sÁT. ÔáÖsÁTÎ \< ÆUÙýË
#îÕH ÔÃ @sÁÎ&q d]V²<TÝ ç~¿£Ôï \á T,. Ôá<q+ÔásÁ |]D²eÖ\|Õ
2020 d |¼+ sY 15q jáTq ýË¿ùduóýË dTBsÁé ç|¿£³q
#ûXæsÁT. d]V²<TÝýË¢ #îHÕ <ÖÅ£ &TqT Ôá|ÚÎ|{²¼sÁT. y dïy Bóq
¹sKqT #îÕH >T]ï+#á&+ ýñ<H sÁT. >Ôá |Î+< \qT Å£L&
<ûXø+ U²ÔásÁT #ûjáT&+ ýñ< s CÙH <¸ ç>V²+ e«¿£ï+
#ûXæsÁT. #îHÕ #ás«Á \qT uó²sÁÔY dÕ Å£ \T nÔá«+Ôá kÍV²kþ|Ôá+>± d]V²<TÝýË¢ <ÖÅ£ &T ç|esÁqï , @¿£|¿£+>± jáT<¸ Ôá<d¾¸ Ü eÖ¹sÌ
m|Î{ì¿£|ÚÎ&T Ü|¾Î¿=&TÔáTH sÁ Ôî*bÍsÁT. »»d+jáTeTq+
bÍ{ìdÖïHû... X sÁ«+ #áÖbÍ*àq deTjáT+ýË ÔáeT <óîÕsÁ«
kÍV²kÍ\qT ç|<]ôdÖï d]V²<TÝ\qT ¿±bÍ&TÔáTH sÁTµµ n
dÕq«+|Õ ç|Xø+d\ esÁü+ Å£ ]|¾+# sÁT. >ý²ÇH ýËjáT |T³qýË
çbÍD²\T ¿ÃýËÎsTTq ¿£sÁ ýÙ d+ÔÃwt u² T, ÔásÁ dÕ Å£ \
Ô «>±\qT <ûXø+ eTsÁTeýñ<H sÁT. |T³qýË #îÕH yîÕ|Ú
Å£L& # ý² eTsÁD²\T d+uó$+# jáT #îbÍÎsÁT. bÍ+>±+>´
<¿ìD uó²>+ýË jáT<¸ Ôá<¸d¾Ü eÖ¹sÌ ç|jáTÔ \qT uó²sÁÔY
dÕq«+ deTsÁ+>± Ü|¾Î¿={ì¼+< s CÙH <¸ |s=ØH sÁT.
 »»uó²sÁÔY eTÖ&T $wjáÖýË¢ dÎw¼+>± +~. ¿£{ì.. y dïy Bóq  dV²¿±sÁ u²«+Å£ \qT ]ÈsÁTÇ u²«+Å£ ( sY;×) |]~óýË¿ì
¹sKqT sÁT |¿±\T >€sÁ$+# *. Âs+&T.. jáT<¸ Ôá<¸ d¾Ü
\¢+|¾T+#û mý²+{ì #ásÁ«\Å£L sÁT |¿±\Ö bÍ\Î&Å£L&<T.
eTÖ&T.. >Ôá+ýË È]Ðq |Î+< \qT, &+ &¿£\qT
>€sÁ$+# *. eTÖ&T n+Xæ\ çbÍÜ|~¿£ |ÕHû #îHÕ ÔÃ #ásÌÁ \T
ÈsÁT|ÚÔáTH +µµ n s CÙH <¸ duóÅ£ dÎw¼+#ûXæsÁT. |Î{칿
$wjáÖ dÕ ¿£, <êÔá« eÖs Z\ < Çs #îÕH Å£ #îbÍÎeT
Ôî*bÍsÁT. >Ôá+ýË #îÕH #ûd¾q #=sÁu²³¢qT Å£L& d$esÁ+>±
׿±H +&jáÖ 48
s CÙH <¸ Ôáq ç|d+>+ýË ç|kÍï$+# sÁT. »»1962ýË ¹¿+ç<
bÍ*Ôá çbÍ+Ôá+ \< ÆUÙýË #îÕH < < |Ú 38 yû\ #á<sÁ|Ú
¿ìýËMT³sÁ¢ uóÖuó²>± ç¿£$T+º+~. B ¿ì n<q+>± bÍ¿ìkÍH
1963ýË bÍ¿ù ç¿£$TÔá ¿£o sYýË 5,183 #á<sÁ|Ú ¿ìýËMT³sÁ¢
uóÖuó²>± #îÕH Å£ n|ÎÐ+º+~. n+Ôû¿±Å£ +& ÔáÖsÁTÎ
d¿±¼sYýË nsÁTD²#áýÙ ç|<ûXÙýË 90 yû\ #á<sÁ|Ú ¿ìýËMT³sÁ¢
uóÖuó²>+ ÔáeT<ûq #îÕH y ~kþï+~µµ n s CÙH <¸ #îbÍÎsÁT.
d]V²<TÝýË¢ #îÕH mý²+{ì kÍV²kÍ ¿ì bÍ\Î&H .. ÔáÐq
deÖ<ó q+ #î |Î+<TÅ£ uó ² sÁ Ô á dÕ q «+ d¾ < Æ + >±
+<H sÁT.»»\< ÝUÙýË ç|Ü|T³q m<Ts=Ø+³TH +. +<TýË
mý²+{ì d+<ûV²+ ýñ<T. d]V²<TÝ\ <>ZsÁ #îÕH uó²¯>±
\>±\qT yîÖV²]+º+~. n+<TÅ£ B³T>± eTq \>±\qÖ
yîÖV²]+# +. <ûXø uóç<Ô ç|jîÖÈH \Å£ nqT>TD+>± n
#ásÁ«\Ö #û|{²¼+µµ n s CÙH <¸.. duóÅ£ Ôî*bÍsÁT. {¡e\
eÖkþØýË #îÕH sÁ¿£DXæK eT+çÜÔÃ Ô qT È]|¾q #ásÁÌ\
kÍs +Xæ Å£L& $e]+# sÁT. »»uó²¯ \>±\qT #îÕH
yîÖV²]+#á&+ |Õ uó²sÁÔY +<ÃÞøq\qT dÎw¼+>± #îbÍÎqT.
ç|jáTÔ \T.. >Ôá+ýË È]Ðq <îÇÕ bÍ¿ì¿£ |Î+< \Å£ $sÁT<ÆeT
|s=ØH qT.1993,96 |Î+< \ ç|¿±sÁ+ y dïy Bóq s¹ K <>ZsÁ
ÔáÅ£ Øe kÍsTTýË dÕ ¿£ \>±\T +& *àq $wjáÖ Å£L&
y ]¿ì >TsÁTï #ûXæqTµµ n s CÙH <¸ #îbÍÎsÁT. sÁ¿DeT+çÜ
£ ç|¿£³q
Ôás ÇÔá ¿±+çÂ>dt ¿= n+Xæ\qT ýñeHîÔ ï\ ç|jáTÜ +º+~.
B ¿ì ýË¿ùduó duó²|Ü z+ _s ¢ nqTeTÜ eÇýñ<T. B+ÔÃ
nd+Ôá |¾ï e«¿£ï+ #ûd¾q ¿±+çÂ>dt duóT«\T..duó qT+º y ¿€{Ù
#ûXæsÁT.
u²«+¿ì+>T jáT+çÔáD desÁD _\T¢Å£ ýË¿ùduó yîÖ<+
rdTÅ£ s e& ¿ì <ûÝ¥+ºq u²«+¿ì+>T jáT+çÔáD desÁD
_\T¢Å£ 2020 d |¼+ sY 16q ýË¿ùd uó yîÖ~+º+~.
$ jîÖ>< sÁT\ ç|jîÖÈH \qT ¿±bÍ&&+ ¿ÃdyûT B
rdTÅ£ edTïq ³T¼ _\T¢qT ç|ÜbÍ~+ºq ]¿£ eT+çÜ sÁ ý²
dÓÔ s eTH Ôî*bÍsÁT. dV²¿±sÁ u²«+Å£ \qT ]ÈsÁTÇ u²«+Å£
|sÁ«yû¿£DýË¿ì rdTÅ£ edÖï pHýË C²¯ #ûd¾q nÔá«edsÁ
<ûXæ\T kÍq+ýË _\T¢qT ç|yûXø |{²¼sÁT. |+C²uÙ-
2020 n¿Ã¼ sY
 eTVäs çw¼ dV²¿±sÁ (|Óm +dÓ ) u²«+Å£ ýË nç¿£ e Ö\T >Ôû& ~ n<ûdeTjáT+Ôà bþ* dï ~ 42.3% ÔáÅ£ Øe
yî\T>T#áÖd¾q Hû|<¸«+ýË n +{ìú ]ÈsÁTÇ u²«+Å£ ¿ì+<Å£ |s=ØH sÁT. dsÁÅ£ sÁy D² < jáT+ sÁÖ.46,433 ¿Ã³¢ qT+º
rdTÅ£ edÖï sÁjáT+ rdTÅ£ H sÁT. B |Õ È]Ðq #ásÌÁ Å£ sÁ ý² sÁÖ.39,548¿Ã³¢Å£ (-14.61%) ÔáÐqZ ³T¢ yî\&¢ +# sÁT. eÖ]Ì
dÓÔ s eTH deÖ<ó q$TdÖï ~ &bÍ {Ù< sÁÅ¢ £ sÁ¿D£ ¿£*Î+#û<û 23 qT+º ÂsÕÞø ¢ +< ¿±e&+Ôà {쿳T¢ T¿ù#ûdTÅ£ q y ]¿ì
Ôá|Î dV²¿±sÁ d+|Ö\ ] çkͼs¢Á n~ó¿±s \qT V²]+#û~ ¿±< d |¼+ sY 10esÁÅ£ sÁÖ.3,371.50¿Ã³T¢ ]|+& #ûd¾q³T¢
Ôî*bÍsÁT. M{ì ¹¿+ç< ç|uóTÔáÇ+ kÍÇBóq+ #ûdT¿ÃuË< , Ôî*bÍsÁT.
<ûÝXø+ ýñ< dÎw¼+ #ûXæsÁT. dV²¿±sÁ u²«+Å£ ýË¢qÖ yîTT+& 3 e«ekÍjáT _\T¢\Å£ ýË¿ùduó yîÖ<+
¿±sTT\T |sÁT>TÔáTH jáT , >Ôá Âs+&T <Xæu²Ý\T>± 430  mdt@&, $|¿£ duóT«\ sÁdq\ eT<ó« $y < dÎ< »< bÍsÁ sYà
u²«+Å£ \qT eTÖd¾yûjáÖ*à eºÌ+< Ôî*bÍsÁT. 2019 çbõ&Ö«dt çfñ& n+& ¿±eTsYà(ç|yîÖwH n+& |d¾*fñwH)µ
eÖ]ÌýË dV²¿±sÁ u²«+Å£ \ dÖ\ sÁs¿£Á dTï\T 7.27 XæÔá+ _\T¢qT, »< bÍsÁ sYà(m+|esYyîT+{Ù n+& çbõfÉ¿H) £ nçÐyîT+{Ù
¿±>±.. 2020 eÖ]ÌýË 10 XæÔ ¿ì |]>±sTT. 2018-19ýË H ç |Õdt ndÖ«ÂsHà n+& bÍyT d¯Ç ddtµ _\T¢qT 2020
277 |³¼D dV²¿±sÁ u²«+Å£ \T qcͼ\qT #á$#áÖXæjáT d |¼+ sY 17q eTÖEy Dì z³TÔà ýË¿ùduó yîÖ~+º+~.
Ôî*bÍsÁT. ¿£úd eTÖ\<óq |]$TÜ +<óq\qT bÍ{ì+#û d¾ÜýË  e«ekÍjáT sÁ+ >± ¹ ¿ #î+ ~q eTsà _\T¢ »m d üjáT ýÙ
ýñ |³¼D dV²¿±sÁ u²«+Å£ \T 100¿ì |Õ>± H jáT , 2019 ¿£eÖ&{¡dt(nyîT+&yîT+{Ù)µ 2020 d |¼+ sY 15q ýË¿ùduó
eÖ]Ì ºe] H {ì¿ì ¿£sÁ d+|< yîT®qdtýË q $ 47 yîÖ<+ bõ+~+~. >Ôá+ýË C²¯ #ûd¾q ]¦HîHà\ kÍq+ýË
u²«+Å£ \ yîT #îbÍÎsÁT. M³ +{ì |]>DqýË¿ì rdT¿=Hû _\T¢\qT ç|uóTÔáÇ+ duóýË ç|yûXø |{ì+¼ ~. $ +¿± s È«duó
nÔá«edsÁ <ûXæ\T y Ç*à eºÌ+< #îbÍÎsÁT. _\T¢qT yîÖ<+ bõ+< *à +~.
ç|Ü|¿±\T rçe+>± e«Ü¹s¿ì+# sTT. ~ s çcͼ\ V²Å£ Ø\qT  e«ekÍjáT sÁ+>± ¿ì d+ +~ó+ºq ç|ÜbÍ~Ôá #á{²¼\ÔÃ
V²]+#á&+ ¿ì+<¹¿ edTï+< sÃ|¾+# sTT. ÂsÕÔáT\ < jáT+ |sÁT>TÔáT+< ç|<ó q¹s+ç< yîÖB
uÉ+#Y\ @s γTÅ£ dTeTTK+>± ýñ dTç|Ó+ |s=ØH sÁT. ÂsÕÔáT\Å£ eT<ó«esÁTï\ uÉ&< Ô=\>TÔáT+<H sÁT.
 <ûXø+ýË ÔásÁ çbÍ+Ô ýË¢ dTç|Ó+¿ÃsÁT¼ uÉ+#Y\ @s γTÅ£ eTÖ&T _\T¢\T-$es \T
dsÃÇq Ôá H «jáTkÍq+ dTeTTK+>± ýñ< ¹¿+ç< ç|uóTÔáÇ+ 1. ÂsÕÔáT ÔáÎÔáTï\ y «bÍsÁ, y DìÈ« (çbþÔ àV²¿£, dT\uóÔásÁ) _\T¢
Ôî*|¾+~. 2020 d|¼+ sY 16q ýË¿ùduóýË ¿¹ +ç< H «jáTXæK  _\T¢ ç|¿±sÁ+... s ÔÕ Tá ÔáÎÔáT\ï y «bÍsÁ, y DìÈ« (çbþÔ àV²¿£,
eT+çÜ sÁ$Xø+¿£sY ç|kÍ< *ÏÔá|PsÁÇ¿£ deÖ<ó q+ dÖï dT\uóÔásÁ) ç|¿±sÁ+ ÂsÕÔáT\T |+&+ºq |+³* eÖÂsØ{Ù
dTç|Ó+¿ÃsÁT¼ uÉ+#Y\ @s γT|Õ |\T $qÔáT\T n+<TÔáTH jáT jáÖsÁTý¦ Ë¢Hû $ç¿£sTT+# \q +<óq\T +&eÚ. ÔáeT ÔáÎÔáT*ï
#îbÍÎsÁT. nsTTÔû +<TÅ£ dTç|Ó+¿ÃsÁT¼ n+^¿±sÁ+ Ôî\|ýñ< m|ÚÎ&îHÕ , m¿£Ø&îHÕ neTT ¿Ãe#áTÌ. eÖÂsØ{Ù |ÓE\T #î*¢+# *àq
#îbÍÎsÁT. nedsÁ+ ýñ<T. ÂsÕÔáT\T mÅ£ Øe <ósÁ eºÌq|ÚÎ&û ÔáeT |+³qT
42% |&bþsTTq ÂsÕýñÇ < jáT+ neTT ¿Ãe#áTÌ.
 ¿=$& ¿±sÁD+>± >Ôû& ~ÔÃ bþ* dï kÍ] ÂsÕýÇñ < jáT+
2. ÂsÕÔáT\ (kÍ~ó¿±sÁÔá, |]sÁ¿£D) <ósÁ\ VäMT, de\ |Î+< _\T¢
42.3%|&bþsTTq³T¢ ÂsýÕ Çñ eT+çÜ |ÓjTá Öwt >ÃjáTýÙ Ôî*bÍsÁT.  _\T¢ ç|¿±sÁ+... s ÔÕ Tá \ <ósÁ\ VäMT, de\ |Î+<+ ç|¿±sÁ+
2020 d |¼+ sY 16q jáTq ýË¿ùduóýË $$<ó *ÏÔá|PsÁÇ¿£ |+³\T yûjáT& ¿ì eTT+<û y «bÍsÁdTï\ÔÃ ÂsÕÔáT\T #ûdTÅ£ Hû
ç|Xø \Å£ deÖ<ó q$T# ÌsÁT. >Ôû& ~Ôà bþ* dï >dT¼ |Î+< \Å£ #á³¼ <ÆÔá edTï+~. ¿±+ç{²¿ù¼ d< « #á³¼ <Æ+
ºe]H {ì¿ì ¹¿e\+ 1.27% ç|jáÖDìÅ£ \T, 86.6% dsÁÅ£ #ûjTá &+ e\¢ y «bÍsÁT\T |Î+< \qT \¢+|¾T+#á&+ Å£ <sÁ<T.
sÁy D² eÖçÔáyûT È]Ðq³T¢ |s=ØH sÁT. < e\¢ ¿±ý² ¿ì 3. Ô «edsÁ dsÁTÅ£ \ (desÁD) _\T¢
ÂsÕýñÇ ç{²|¾¿ù < jáT+ sÁÖ.41,844.31¿ì #û]q³T¢ Ôî*bÍsÁT.  _\T¢ ç|¿±sÁ+... ºsÁT <ó H «\T, ||ÚÎ <ó H «\T, qÖHî
׿±H +&jáÖ 49 2020 n¿Ã¼ sY
 Ð+È\T e+{ì VäsÁ Ôá Î Ôá T ï \ \Ç\ |Õ +¿£ \T
Ô=\ÐbþÔ sTT.
¹¿+ç<eT+çÜ V²sYd¾çeTÔY ¿ sY s JH eÖ
 ¹¿+ç< VäsÁ Xø ~Æ
| ]çXø e T eT+çÜ,
¥ s à e T D ì
n¿±©<ÞÙ ( mdt @ &)
HûÔá V²sYd¾çeTÔY ¿€sY
u²< ýÙ d |¼ + sY
17q Ôá q eT+çÜ
|<$¿ì s JH eÖ #ûXæsÁT. ¹¿+ç< ç|uóTÔáÇ+ rdTÅ£ eºÌq
e«ekÍjáT sÁ+>± ¿ì d+ +~ó+ºq eTÖ&T _\T¢\Å£ e«Ü¹s¿£+>±
¹¿_Hî{ Ù eT+çÜ nsTTq V²sYd¾çeTÔY ¿€sY sÁ jáT+
rdTÅ£ H sÁT. _\T¢\qT mdt@& n<ó«Å£ &T, yîT uósÁï
dTFÒsYd¾+>´ u²<ýÙ ýË¿ùduóýË rçe+>± e«Ü¹s¿ì+# sÁT. n$
|+C²uÙýË e«ekÍjáT sÁ+>± H Xøq+ #ûkÍïjáTH sÁT.
 mH&@ýË ¥sÃeTDì n¿±©<ÞÙ ;Cñ|Ó¿ì nÔá«+Ôá $XøÇdújáT
uó²>kÍÇeT« |¿£+. ;Cñ|¿Ó ì Ô=* qT+º eT<ÝÔáT>± *ºq bͯ¼.
nsTTÔû, e«ekÍjáT sÁ+>+ýË d+dØsÁD\ ¿Ãd+ ç|uóTÔáÇ+
rdTÅ£ eºÌq eTÖ&T _\T¢\qT mdt@& rçe+>± e«Ü¹s¿ìkþï+~.
_\T¢ \ qT $| ¿ ±\T, Â s Õ Ô á T d +| Ö\T rçe+>±
e«Ü¹s¿ìdTïH sTT. |+C²uÙ, V²]jáÖD², ÔáïsÁç|<ûXÙ, &Xæ,
Ôî\+>±D s çw¼ s ÔÕ Tá \T M{ì e«Ü¹s¿ìdÖï +<ÃÞøq\T #û|{²¼sTÁ .
q¹s+ç<d¾+>´ ÔÃeTsYÅ£ |Ú& çbÍdd¾+>´ |]çXøeT\ XæK u²<ó«Ôá\T
 ¹¿+ç< eT+çÜ |<$¿ì ¥sÃeTDì n¿±©<ÞÙ HûÔá V²sYd¾çeTÔY ¿€sY m+|Ó\ yûÔáH \T ÔáÐZ+|Ú _\T¢Å£ yîÖ<+
#ûdq¾ s JH eÖqT s çw¼|Ü s yTH <¸ ¿Ã$+< yîÖ~+# sÁT.  bÍsÁ¢yîT+³T duóT«\ yûÔáH \qT @& ~ bͳT 30 XæÔá+
¿¹ +ç< ç|uóTÔáÇ+ rdTÅ£ eºÌq s ÔÕ +>± ¿ì d+ +~ó+ºq eTÖ&T
_\T¢\Å£ e«Ü¹s¿£+>± yîT 2020 d |¼+ sY 17q s JH eÖ
#ûXæsÁT. yîT |Ú& çbÍ dd¾+>´ |]çXøeT\ ¹¿_Hî{Ù eT+çÜ>±
H sÁT. ný²¹>, ¹¿+ç< e«ekÍjáT XæK eT+çÜ q¹s+ç< d¾+>´
ÔÃeTsYÅ£ |Ú& çbÍdd¾+>´ |]çXøeT\ XæKqT n<q+>± n|ÎÐdÖï
s çw¼|Ü uóeH <ûXæ\T C²¯ #ûd¾+~.
d]V²<TÝýË¢ eTq \>±\ |Väs qT mesÁÖ n&T¦¿ÃýñsÁT
 \< ÝUÙ çbÍ+Ôá+ýË uó²sÁÔá uóÖuó²>+ýË eTq dÕ Å£ \T >dÓï
ÜsÁ>Å£ +& ç||+#á+ýË @ Xø¿¡ï n&T¦¿ÃC²\< sÁ¿£D eT+çÜ
׿±H +&jáÖ 50
s CÙH <¸ d¾+>´ dÎw¼+#ûXæsÁT. ÔáÖsÁTÎ \< ÝUÙýË #îÕH uó²¯>±
\>±\qT yîÖV²]+º+< , Ô eTT Å£L& B³T>± dÕH «
sÁ+>+ýË¿ì ~+# eT #îbÍÎsÁT. d]V²<TÝýË¢ ç~¿£Ôï \á |Õ jáTq
s È«duóýË 2020 d |¼+ sY 17q ¿£ ç|¿£³q #ûXæsÁT.
dT ÔáyîT®q n+Xø+ |Õ #ásÁÌ #û|³¼s < ç|uóTÔáÇ+, $|¿£+
n+^¿±s ¿ì s e&+ÔÃ jáTq ç|¿£³q #ûXæsÁT. B |Õ
¿= $esÁD\T n&¹>+<TÅ£ duóT«\qT s È«duó #óîÕsÁ H
m+.yî+¿£jáT« H jáTT&T nqTeTÜ+# sÁT.
d¾$ýÙ d¯ÇddtýË dÓXæ{Ù +³T+~
 d¾$ýÙ d¯Çddt |¯¿£ýË¢ d¾$ýÙ d¯Çddt |¾¼³Ö«& fÉdt¼ (dÓXæ{Ù)
+³T+< ¹¿+ç< ç|uóTÔáÇ+ dÎw¼+#ûd+¾ ~. s È«duóýË n&Ðq
z ç|Xø Å£ d¾ Ò+~ e«eVäs \ XæK dVäjáT eT+çÜ Ôû+ç<
d¾+>´ deÖ<ó q$TdÖï.. |¯¿£qT Ô=\Ð+# \q ç|ÜbÍ<HûMT
ýñ< Ôî*bÍsÁT. d¾$ýÙ d¯Çdt |¯¿£\ qeTÖH qT Å£L&
eÖsÁÌuËeT eTsà ç|Xø Å£ deÖ<ó q+>± #îbÍÎsÁT.
y {² #î*¢+#á s çcͼ\T.. Ðq |dýÙ ;eÖ #î*¢+|Ú\T
 ç|<ó qeT+çÜ |dýÙ ;eÖ jîÖÈqÅ£ d+ +~ó+º s çcͼ\T
y {² ç|Ó$TjáT+ #î*¢+#á¿£bþe&+, ~>T &T\ deÖ# sÁ+
n+~+#á¿£ bþe&+ e\¢ 2019-20 jûT& ~¿ì d+ +~ó+ºq
9,411.230 <sÁU²dTï\T (¿s¢ TTyT) n|]wØ Ôá+>± q ³T¼ ¿¹ +ç<
e«ekÍjáTXæK eT+çÜ q¹s+ç<d¾+>´ ÔÃeTsY yî\¢&+# sÁT.
+ç<óç|<ûXÙ ç|uóTÔáÇ+ Ôáq y {² ç|Ó$TjáT+ #î*¢+#á¿£bþe&+ÔÃ
1,819.513 <sÁU²dTï\T, <û deTd«ÔÃ Ôî\+>±DýË 520
<sÁU²dTï\T |]cÍØs ¿ì HÃ#áT¿Ãýñ< #îbÍÎsÁT.
ÔáÐZ+#û+<TÅ£ <ûÝ¥+ºq »Xæ\¯, n\yîHîàdt n+& |qüH |t
yîT+ sYà |t bÍsÁ¢yîT+{Ù jáÖ¿ù¼-1954 desÁD _\T¢µÅ£
bÍsÁ¢yîT+³T yîÖ<+ Ôî*|¾+~. ¿Ã$& |Õ bþsÁTÅ£ nedsÁyîT®q
<óT\qT deTÅ£LsÁTÌÅ£ Hû+<TÅ£ ¿¹ +ç<+ sÁjáT+ rdTÅ£ q
$wjáT+ Ôî*d¾+<û. _\T¢qT ýË¿ùduó 2020 d|¼+ sY 15q
yîÖ~+#á>±, d |¼+ sY 18q s È«duó yîÖ<+ Ôî*|¾+~.
Âs+&ûÞø ¢>± sÁÖ.2yû\ Hó¢ eTTç<D +<
 Âs+&ûÞø ¢>± sÁÖ.2yû\ Hó¢qT eTTç~+#áýñ< ¹¿+ç< ]¿£XæK
2020 n¿Ã¼ sY
 dVäjáT eT+çÜ nqTs >´ d¾+>´ sÄ Å£ sY Ôî*bÍsÁT. M{ì eTTç<D
¿Ãd+ 2019-20, 2020-21 ]¿£ d+eÔáàs ýË¢ eTTç<D
¹¿+ç< \Å£ mý²+{ì <sÁU²dTïqT |+|ýñ< dÎw¼+#ûXæsÁT.
nsTTÔû, sÁÖ.2yû\ Hó¢ eTTç<DqT |P]ï>± |jáÖ\q
sÁjáÖú ¹¿+ç< ç|uóTÔáÇ+ rdT¿Ãýñ< 2020 d |¼+ sY 19q
ýË¿ùduóýË z *ÏÔá|PsÁÇ¿£ ç|Xø Å£ deÖ<ó q+>± #îbÍÎsÁT.
eT+çÜ deÖ<ó q+ ç|¿±sÁ+ >Ôá @& ~ ¿±\+ýË sÁÖ.2yû\
Hó¢ #îý²eTDì 16.74% yûTsÁ ÔáÐZ+~.
yîÕ<T«\|Õ < & #ûdï @&ûÞø¢ CÉÕ\T
 yîÕ<« de\T n+~+#û y ] |Õ < &T\Å£ bÍ\Î&û e«Å£ ï\qT
¿£] Äq +>± ¥¿ì +#û+ <TÅ£ <ûÝ¥+ºq _\T¢qT s È«duó
yîÖ~+º+~. +~ÔáT\ |Õ <s «|ÚïqT 30 sÃEýË¢>±,
H «jáTkÍH ýË¢ $# sÁDqT @& ~ýË>± eTTÐ+# *à +³T+~.
<Ãw§\Å£ >]w÷ +>± @&ûÞ ø¢ esÁ Å £ ¥¿£ $~ó +#áe #á T Ì.
n+³Ty «<ó T\ desÁD _\T¢- 2020 d |¼+ sY 19q
m>TeduóýË ¿¹ +ç< sÃ>«XæK eT+çÜ V²sÁüesÁHÆ ç|yûXø |{²¼sTÁ .
¹¿+ç< ç|uóTÔáÇ+ ~esÁÅ£ rdT¿=ºÌq ]¦HîHà kÍq+ýË Ô C²
_\T¢qT ç|ÜbÍ~+# sÁT. ¿£sÃH º¿ìÔáà\+~+#û deTjáT+ýË
yîÕ<T«\ |Õ È]Ðq < &T\qT < w¾¼ýË +#áT¿= _\T¢qT
rdT¿=# ÌsÁT.
e«ekÍjáT _\T¢\Å£ s È«duó yîÖ<+
 $|¿£ duóT«\ rçe ç>VäyûXæ\ eT<ó« yîÖB ç|uóTÔáÇ+
ç|ÜcͼÔá ¿£+>± rdTÅ£ eºÌq Âs+&T $y < dÎ< e«ekÍjáT
_\T¢\T 2020 d |¼+ sY 20q s È«duó yîÖ<+ bõ+< sTT.
»e«ekÍjáT ÔáÎÔáT\ï y «bÍsÁ, y DìÈ«(çbþÔ àV²+, dT\uóÔás+Á )µ
_\T¢, s ÔÕ +>(sÁ¿D,
£ kÍ~ó¿±sÁÔá) <ósÁ\ VäMT, e«ekÍjáT de\
|Î+<+µ _\T¢\qT eTÖEy Dì z³TÔÃ duó yîÖ~+º+~.
_\T¢\T |Î{칿 ýË¿ùduó yîÖ<+ bõ+~+~. s çw¼|Ü
yîÖ<+ nq+ÔásÁ+ $ #á³¼sÁÖ|+ < \TkÍïsTT. _\T¢\Å£
Cñ&jáTÖ, yîÕmkÍà¯à|Ó eT<ÝÔáT Ôî*bÍsTT. ¿±+çÂ>dt, &m+¹¿,
{¡m+dÓ, {¡ sYmdt, |t.. Ôá~ÔásÁ $|¿£ bͯ¼\Ôà bͳT mú¦jûT
$TçÔá|¿£+ ¥sÃeTDì n¿±©<Þ٠ţL& _\T¢\qT rçe+>±
e«Ü¹s¿ì+º+~.
8 eT+~ s È«duó duóT«\ ddÎqüH
 e«ekÍjáT _\T¢\ yîÖ<+ d+<sÁÒÛ+>± 2020 d|¼+ sY 20q
׿±H +&jáÖ 51
s È«duóýË sÁDsÁ+>± ¿ì ¿±sÁDyîTq® H \T>T bͯ¼\Å£ #î+~q
8 eT+~ duóT«\ |Õ s È«duó #óîÕsÁ H m+.yî+¿£jáT«H jáTT&T
d |¼+ sY 21q d dÎqüH yû³T yûXæsÁT. es ü¿±\ deÖyûXæ\T
eTTÐ desÁÅ£L y sÁT duóýË n&T>T |³¼& ¿ì Mýñ¢< dÎw¼+
#ûXæsÁT. Jsà nesY eTTÐd¾q yî+³Hû jáTq n+Xæ
#û|{²¼sTÁ . bÍsÁy¢ Tî +³T d+ç|< jáÖ\qT eT]ºbþsTT, n sÁ¿±\
\¿£ D¹sK\qT \¢+|¾T+º y sÁT |<Ý\ duó >€sÁy
~>C²s ÌsÁ , ý²+{ì ç|esÁï qqT m{ì ¼ |]d¾ Ôá TýË¢qÖ
n+^¿£]+#û ç|d¹¿ïýñ< dÎw¼+ #ûXæsÁT. &|P«{¡ #óîÕsÁ H
V²]e+XÙ |Õ ¿=+<sÁT duó T«\T nuó«+ÔásÁ¿£sÁ uó²wqT
|jîÖÐ+# sÁ , d¿±\+ýË eÖsÁüýÙà s ¿£bþsTT +fñ jáTq|Õ
uó Ü¿£ < & #ûd¾ +&ûy ¹syîÖ qq uó jáT+ ¿£*Ð+<
yî+¿£jáT«H jáTT&T |s=ØH sÁT. bÍsÁ¢yîT+³T +<óq\Å£
$sÁT<Æ+>± e«eV²]+ºq duóT«\qT d dÎ+& #ûjáÖ\
bÍsÁ¢yîT+³¯ e«eVäs \ XæK dVäjáTeT+çÜ eTTsÁ°<ósÁH
ç|ÜbÍ~+ºq rs H ¿ì duó yîÖ<+ Ôî*|¾+~. &|P«{¡
#óîÕsÁ H |Õ ç|Ü|¿£ duó T«\T ºÌq n$XæÇd HÃ{¡d TqT
ÜsÁdØ]+ºq³T¢ #óîÕsÁ H ç|¿£{ì+# sÁT. m+|Ó\ d dÎqüHqT
sÁd¾dÖï $|¿±\T bÍsÁ¢yîT+³T esÁDýË >±+Bó $ç>V²+
dMT|+ýË uÉÕsÄ sTT+º, sÁe~ó¿£ +<ÃÞøqÅ£ ~>±sTT.
d dÎ+&î Õ q m+|Ó \ T »ç|C²kÍÇeÖ« V²Ôá « #û X æsÁ T µ,
»bÍsÁ¢yîT+³TqT #á+ |XæsÁTµ nHû nsÁ+ e#ûÌ H < |\¿±\ÔÃ
sÁdq #û|{²¼sÁT.
d dÎ+&îÕq m+|Ó\T..
 &îÂs¿ù zç_jîTH, &Ãý²dH (Ôá DeTÖýÙ)
 ¿.¿.s ¹>wt, m\eÖsÁ+ ¿£¯H (dÓ|Óm+)
 d+ÈjYTd¾+>´ ( |t)
 s Jy dÔ y, djáT«< H sY VQdàH, ]|ÚH uËs (¿±+çÂ>dt)
>Ôá+ýËqÖ |~kÍsÁT¢ d dÎqüH ç|jîÖ>+
 s È«duóýË m+|Ó\ |Õ d dÎqüH yû³T |&³+ <û Ô=*kÍ]
¿±< T. > Ôá + ýË | ~kÍsÁ T ¢ ý²+{ì | ]D²eÖ\T
#óT#ûdTÅ£ H sTT.
1. Ô=*kÍ] 1962 d |¼+ sY 3q ÔáïsY ç|<ûXÙÅ£ #î+~q
dÇÔá+çÔá duóT«&T >Ã&û eTTsÁV²] d dÎ+& njáÖ«sÁT.
2. 1966 EýÉÕ 25q kþw*dt¼ bͯ¼¿ì #î+~q s CÙH s jáTDY,
dÇÔá+çÔá« duóT«&T >Ã&û eTTsÁV²] ddÎqüHÅ£ >TsÁjÖá «sÁT.
2020 n¿Ã¼ sY
 M]<ÝsÁÖ ÔáïsY ç|<ûXÙ qT+º çbÍÜ <ó«+ eV¾²+ºqy ¹s.
3. 1966 d|¼+ sY 10q eTTsÁV²]ÔÃbͳT |¥ÌeT uÉ+>±ýÙ
dÓ|Ó× m+|Ó uóÖ |wt >TbÍï\ |Õ yû³T |&+~. nq+ÔásÁ+
eTTsÁV²] 1972 qT+º 1977 esÁÅ£ n<û s È«duóÅ£
&|P«{¡ #óîÕsÁ H>± de\+~+#á&+ >eTH sÁ½+.
4. 1966 qe+ sY 16q mdtmdt|Ó bͯ¼(_VäsY)¿ì #î+~q
uóÖ |+ç< H s jáTDYqT |~ sÃE\bͳT d dÎ+& #ûd¾,
Ôás ÇÔá |d+V²]+#áTÅ£ H sÁT.
5. 1967 & d+ sY 14q s CÙH s jáTDY |Õ d dÎqüH
rs H yî Ö ~+# sÁ T . eT°¢ n<û sÃE
|d+V²]+#áTÅ£ H sÁT.
6. 1971 >dT¼ 12q s CÙH s jáTDYqT d dÎ+& #ûXæsÁT.  <ûXøy «|ï+>± n > Vä\Å£ $<T«ÔáTï dsÁ|s n+~+#á&yûT
7. 1974 EýÉÕ 24q s CÙH s jáTDYqT deÖyûXæ\ $T>Ô
¿±ý² ¿ì d dÎ+& #ûXæsÁT. eTsÁTd{ìsÃCñ sÁjáÖ
|d+V²]+º duóÅ£ nqTeTÜ+# sÁT. s CÙH s jáTDY
n|Î{Ë¢ +~s >±+Bó m ¿£qT n\Väu²< VÕ²¿ÃsÁT¼ýË  Ôá sÁÒÛsÁ bÍ«¹¿JýË uó²>+>± ç|<ó qeT+çÜ ÈÇ\ jîÖÈq
dy ýÙ #ûd¾, ¿¹ dT > *# sÁT. n~ yîT nqsÁ½ÔáÅ£ , Ôá< Çs
1975ýË nÔá«edsÁ |]d¾Ü¿ì < ]rd¾+~. 1977 ýË¿ùduó
m ¿£ýË¢ jáTq +~s >±+Bó z&+# sÁT.
8. 1987 EýÉÕ 29q Ôî\T>T<ûXø+ duó T«&T |Ú³¼bÍ> y DìÈ« ç|¿£³qýË¢ #ásÁ esÁ+|Õ $e¿£ #áÖ|s <T
s <ó ¿£ wqT d dÎ+&#ûXæsÁT.
9. HîÕÜ¿£ $\Te\ ¿£$T{¡ d¾bÍsÁTà\ yûTsÁÅ£ 2005ýË & ¿£¼sY
#óçá ÔábÍýÙd+¾ >´ ýË<ó qT duó qT+º |P]ï>± V¾²wØ]+# sÁT.
uó²ÈbÍÅ£ #î+~q jáTq ç|Xø \T n&>& ¿ì & TÒ
rdTÅ£ q ³T¢ Ôû\&yûT +<TÅ£ ¿±sÁD+.
10. 2010 eÖ]Ì 9q eTV¾²Þ² ]ȹsÇwH _\T¢ deTjáT+ýË
n|Î{ì bÍsÁy¢ îT+³¯ e«eVäs \ eT+çÜ | B¸Çs CÙ #êVäH
ç|yûXø |{ì¼q rs q+ yûTsÁÅ£ jáTÖ|Ó, _VäsY\Å£ #î+~q
$$<ó |¿±\ duóT«\T ¿£eTýÙ n¿£sï ,Y MsYbÍýÙd+¾ >´ jáÖ<y,
mC²CÙ n©, kÍ_sY n©, dTuó²wt ç|kÍ< jáÖ<y, nMTsY
\+ U²H, q+<¿ìXËsY jáÖ<y\qT deÖyûXæ\ $T>Ô
sÃE\Å£ ddÎ+& #ûXæsÁT. @ç|¾ýÙ 28q ¿=+<sÁT duóT«\|Õ
d dÎqüHqT |d+V²]+# sÁT.
V²#Y×M ¹¿dT\T Ôá>TZeTTK+: ¹¿+ç<+
 <Xæ Ý¿±\+ýË <ûXø+ýË V²#Y×M, msTT&à u²~óÔáT\ d+K«
׿±H +&jáÖ 52
Ôá>TZeTTK+ |{ì¼+< ¹¿+ç<+ Ôî*|¾+~. 2019 >D²+¿±\
ç|¿±sÁ+ <ûX+ø ýË 23.49 \¿£\ V²#Y×M, msTT&à y «~óç>dTï\T
H sÁ |s=Ø+~. 2010 qT+º 2019 eT<ó« y «~óç>dTï\
d+K« 37 XæÔá+ ÔáÐZ+< ;Cñ|Ó duóT«&T s ¹¿XÙ d¾H ½ n&Ðq
ç|Xø Å£ ¹¿+ç< sÃ>«XæK dVäjáTeT+çÜ n¥Ç Å£ eÖsY #êuñ
2020 d |¼ + sY 20q s È«d uó ýË *ÏÔá | PsÁ Ç ¿£
deÖ<ó q$T# ÌsÁT. 2018ýË Ôî\+>±DýË 1.60 \¿£ \
u²~óÔTá \T +&>±.. d+K« 2019ýË 1.58 \¿£\Å£ ÔáÐZ+<
$e]+# sÁT. <ûXyø «|ï+>± V²#Y×M, msTT&à y «~óç>dTï\T
q s çcͼý Ë¢ eTVäs çw¼ Ô=*kÍq+ýË +&>±, @|Ó
Âs+&ÃkÍq+ýË +< ¹¿+ç< dVäjáTeT+çÜ Ôî*bÍsÁT.
\¿£«+>± rdT¿=ºÌq kåuó²>« |<¸¿£+ < Çs 2019 eÖ]Ì
H {ì¿ì @|ÓýË 1,81,930 > Vä\Å£ , Ôî\+>±DýË 5,15,084
> Vä\Å£ $<T«ÔáTï edÜ ¿£*Î+# eT ¹¿+ç<+ Ôî*|¾+~.
< Çs @ç|¾ýÙ 2020 qT+º pH 2020 esÁÅ£ @|Ó¿ì
6,61,957 d¾*+&sÁT¢, Ôî\+>±DÅ£ 14,56,670 d¾*+&sÁT¢
eT+psÁT #ûd¾q³T¢ ¹¿+ç<+ Ôî*|¾+~.
 #ásÁ + sÁ+>TÅ£ d+ +~ó+º mý²+{ì $e¿£qT #áÖ |ý² y DìÈ«
ç|¿£³q\T +&Å£L&< ¹¿+ç< sÃ>« XæK dVäjáT eT+çÜ
n¥Çú #êuñ |s=ØH sÁT. Ôî\T|Ú es , #ásÁ + sÁ+>TqT
çbþÔáàV¾²+#û y DìÈ« ç|¿£³q\qT w~ó+#á& ¹¿+ç<+
|]>Dìkþï+< n s È«duóýË m<TÂsÕq ç|Xø Å£ #êuñ *ÏÔá
|PsÁÇ¿£ deÖ<ó q$T# ÌsÁT. n&ÇÂsÕ¼ +>´ |]çXøeTÅ£ #î+~q
dÓÇjáT jáT+çÔáD d+d n&ÇÂsÕ¼ +>´ kͼ+&sY¦à ¿€ àýÙ |t
+&jáÖ(@mdtdÓ×) |¾s «<T\ $uó²>± @s γT #ûd¾+< ,
y DìÈ« ç|¿£³qýË¢ Ôá|ÚÎ<Ãe |{ì¼+#û n+Xæ\ |Õ eºÌq
|¾s «<T\qT $uó²>+ $# ]dTï+< #êuñ |s=ØH sÁT.
6 sÁ; |+³\ ¿£úd eT<ÝÔáT <ósÁ |+|Ú
 2020-21 |+³ d+eÔáàs ¿ì(pH-pýÉ)Õ , 2021-22
eÖÂsØ{ì+>´ dÓÈHÅ£ >Ã<óTeT dVä 6 sÁ; |+³\ ¿£úd eT<ÝÔáT
<ósÁ(m+mdÓÎ)qT 6 XæÔá+ esÁÅ£ |+#áTÔáÖ ¹¿+ç<ç|uóTÔáÇ+
sÁjáT+ rdTÅ£ +~. sÁT sÁ; |+³\ m+mdÓÎ |+|ÚqT ç|<ó
2020 n¿Ã¼ sY
 q¹s+ç<yîÖB HûÔá ÔáÇ+ýË ]¿£ e«eVäs \ ¹¿_Hî{Ù ¿£$T{¡
yîÖ~+º+< ¹¿+ç< e«ekÍjáT XæK eT+çÜ q¹s+ç<d¾+>´
ÔÃeTsY 2020 d |¼+ sY 21q ýË¿ùduóÅ£ Ôî*bÍsÁT. eT+çÜ
Ôî*|¾q $es \ ç|¿±sÁ+...
 >Ã<óTeT ¿£úd eT<ÝÔáT <ósÁqT ¿ìÇ+{²ýÙÅ£ sÁÖ. 50 |+# sÁT.
< +Ôà ¿ìÇ+{²ýÙ >Ã<óTeT m+mdÓÎ sÁÖ. 1,975¿ì #û]+~.
 u²¯¢ ¿£úd eT<ÝÔTá <ósÁqT ¿ìÇ+{²ýÙÅ£ sÁÖ.75 |+# sÁT. < +ÔÃ
¿ìÇ+{²ýÙ u²¯¢ <ósÁ sÁÖ.1,600Å£ #û]+~.
 m+mdÓÎ sÁÖ.225 |sÁ>&+ÔÃ, ¿£+<T\ <ósÁ ¿ìÇ+{²ýÙÅ£ sÁÖ.
5,100¿ì #û]+~.
 eTdÖsY< ýÙ <ósÁ ¿ìÇ+{²ýÙÅ£ sÁÖ.300 |]Ð+~. < +Ôà y {ì
<ósÁ ¿ìÇ+{²ýÙÅ£ sÁÖ. 5,100¿ì #û]+~.
 y \ <ósÁ ¿ìÇ+{²ýÙÅ£ sÁÖ.225 |]Ð, sÁÖ. 4,650¿ì #û]+~.
 Å£ dTeT\ <ósÁ ¿ìÇ+{²ýÙÅ£ sÁÖ.112 |]Ð, sÁÖ.5,327¿ì #û]+~.
m|¾&î$T¿ù &dÓCÉd(t desÁD)_\T¢Å£ yîÖ<+
 ¿£sÃH |Õ bþs &û sÃ>« d¾ Ò+~ |Õ < &T\Å£ bÍ\Î&û y ]¿ì
×<ûÞ ø¢ CÉ Õ\ T ¥¿£ $~ó+#û+<TÅ£ <ûÝ¥+ºq m|¾& î$ T¿ù VÕ²¿ÃsÁT¼ <ós dH \ ç|ÜbÍ<q\|Õ N|t Èd¾¼d,t >esÁ sY n+^¿±sÁ+
&dÓCÉdt(desÁD)_\T¢qT 2020 d |¼+ sY 21q ýË¿ùd uó
eTÖEy Dì z³TÔà yîÖ~+º+~. s È«duó |Î{칿  s çcͼýË¢ $$<ó çbÍ+Ô ýË¢ VÕ²¿ÃsÁT¼ <ós dH \(uÉ+#Y\)
_\T¢Å£ yîÖ<+ Ôî*|¾+~.
ç|<ó yîÖB $<ûo |sÁ«³q\Å£ sÁÖ.517 ¿Ã³¢ KsÁTÌ
 uó²sÁÔá ç|<ó qeT+çÜ q¹s+ç<yîÖB 2015 qT+º 2019 esÁÅ£
58 <ûXæýË¢ |sÁ«{ì+# sÁT. |sÁ«³q\ ¿Ãd+ ¹¿+ç< ç|uóTÔáÇ+
sÁÖ.517.82 ¿Ã³T¢ KsÁTÌ #ûd¾+~. $wjáÖ\qT uó²sÁÔá
$<ûXæ+> XæK dVäjáT eT+çÜ $.eTTsÁ°<ósÁH 2020 d|¼+ sY
22q s È«duóÅ£ *ÏÔá|PsÁÇ¿£+>± Ôî*jáTCñXæsÁT. ç|<ó
|sÁ«³q\ e\¢ $<ûXæ\Ôà y «bÍsÁ+, y DìÈ«+, kÍ+¹¿Ü¿£,
sÁ¿£D Ôá~ÔásÁ sÁ+>±ýË¢ uó²sÁÔY d+ +<ó \T eT]+Ôá ýË|Ôá+
njáÖ«jáT eT+çÜ |s=ØH sÁT. yîÖB nyîT]¿±, sÁcÍ«, #îÕH
<ûXæýË¢ ×<T |s «jáÖ\ #=|ÚÎq |sÁ«{ì+# sÁT. d¾+>|PsY,
ÈsÁ ú, çbÍqTà, ço\+¿£, jáTÖ@ Ôá~<sÁ <ûXæ\Å£ ¿£{ì
¿£+fñ mÅ£ ØekÍsÁT¢ yîÞ¤¢# ÌsÁT.
|]o\qýË ÂsÕýñÇ CËqT¢, &$Èq¢ |Úq]ÇuóÈq
 <ûXø+ýË ÂsÕýñÇ CËqT¢, &$Èq¢ |Úq]ÇuóÈq, V²ÔáT BÆ¿£sÁD
n+Xæ |]o*dTïq ³T¢ ÂsÕýñÇ eT+çÜ |ÓjáTÖwt >ÃjáTýÙ
׿±H +&jáÖ
ýË¿ùduóýË 2020 d |¼+ sY 21q *ÏÔá|PsÁÇ¿£ ç|Xø Å£
deÖ<ó q+>± Ôî*bÍsÁT. s ÕýÇñ |]bÍ\q e«edýË d+dØsÁD\T,
uó²¯ ÂsÕýñÇ çbÍCÉÅ£ ¼\ ¿Ãd+ eqsÁT\ dMT¿£sÁD, ÂsÕýñÇ uËsÁT¦
|Úq]ÇuóÈq ¿Ãd+ 2014ýË _uñ¿ù &îçu²jYT HûÔá ÔáÇ+ýË z
¿£$T{¡ @s γT#ûXæeT jáTq #îbÍÎsÁT. 32 d¾bÍsÁTà\ÔÃ
2015ýË ¿£$T{¡ yû~¿£ deT]Î+º+<H sÁT. y {ìýË
¿= +{ì |Î{칿 neTýË¢¿ì rdT¿=# ÌeT , eT]¿= +{ì |Õ
¿£d sÁÔáTï\T ÈsÁT |ÚÔáTH eT yî\¢& +# sÁT. $< «sÁT \T,
ç¿¡& ¿±sÁT\Å£ dTïq {ì¿Â {Ù s sTTr kõeTT qT jáÖ eT+çÜÔáÇ
XæK\ qT+º s ³T¼¿Ãy \ ¿£$T{¡ d¾bÍsÁTà #ûd+¾ < >ÃjáTýÙ
#îbÍÎsÁT. n+XøeTÖ ÔáeT |]o\qýË +<H sÁT. 24 ¿Ã#Y\
ÂsÕÞø¢qT ç|yûXø |{ì¼ ç|jáÖDìÅ£ \ d+K«qT |+#áT¿Ãe&+, 16
¿Ã#Y \ kÍeTsÁ «eTTq m+já T Ö/& m+já T Ö Â s Õ Þ ø ¢ q T
rdTÅ£ s e&+, dsÁÅ£ sÁy D² y «>q¢ ¿£ Ü yîTsÁT>T|sÁÌ&+,
s ÕÞ¢ø uóç<Ôá $TqVä ÔásÁ sÁÇV²D u²<ó«Ôá\qT bõsÁT>T de\Å£
n|ÎÐ+#á&+ e+{ì n+Xæ\ |Õ ¿£dsÁÔáTï #ûdTïq ³T¢ Ôî*bÍsÁT.
Ôá|Î d]
@s γT ¿Ãd+ n¿£Ø& ç|uóTÔ Ç\T |+ | ç|ÜbÍ<q\Å£
d+ +~óÔá VÕ²¿ÃsÁT¼ ç|<ó q H «jáTeTÖ]ï, >esÁ sY nqTeTÜ
Ôá|Î d] n ¹¿+ç< H «jáTXæK eT+çÜ sÁ$Xø+¿£sY ç|kÍ<
Ôî*bÍsÁT. <ûXø+ýË ÔáïsYç|<ûXÙÔà bͳT eTÂs¿£Ø&îÕH VÕ²¿ÃsÁT¼
<ós dH \T Hî\¿=ýñÎ <ûXÝ +ø +< n jáTÖ|Ó m+|Ó s Cñ+ç<
n>s ÇýÙ 2020 d|¼+ sY 21q ýË¿ùduóýË n&Ðq *ÏÔá|PsÁÇ¿£
ç|Xø Å£ eT+çÜ deÖ<ó q$T# ÌsÁT. »ÈXøÇ+ÔY d¾+>´ ¿£$TwH
#ûd¾q d¾b ÍsÁTà\T, ]{Ù|¾{ìw H(d¾$ýÙ) Hî+.379/2000ýË
dTç|Ó+¿ÃsÁT¼ ºÌq rsÁTÎ ç|¿±sÁ+.. <ós dH \ @s γTÅ£
nedsÁy î T®q eTò*¿£ edÔáT \ ¿£\ Îq, e«jáT+ >T]+ºq
deÖ# sÁ+ÔÃ s çw¼ ç|uóTÔ Ç\T |P]ïkÍsTT ç|ÜbÍ<q\T
|+|¾+# *à +³T+~. VÕ²¿ÃsÁT¼Ôà bͳT, uÉ+#Y sÃEy ¯
|]bÍ\H e«eVäs \T #áÖ& *à+~ VÕ²¿ÃsÁT¼ ç|<ó q
H «jáTeTÖ¹sï ¿± {ì¼ s çw¼ ç|uóTÔáÇ ç|ÜbÍ<qÔà bͳT jáTq
yîÖ<+ Å£L& nedsÁ+. s çw¼ ç|uóTÔáÇ ç|ÜbÍ<qÅ£ d+ +~óÔá
s çw¼ >esÁ sY nqTeTÜ Å£L& +& *µµ n |s=ØH sÁT. |Î{ì
53 2020 n¿Ã¼ sY
 esÁÅL£ @ s çw¼ ç|uóTÔáÇ+ qT+N |P]ïkÍsTT ç|ÜbÍ<q s ýñ<
#îbÍÎsÁT. +ç<óç|<ûXÙ VÕ²¿ÃsÁT¼ ç|<ó q |ÓsÄÁ+ 2019 Èqe] 1
qT+º neTs eÜ ¹¿+ç<+>± | #ûkþï+< yî\¢&+# sÁT.
<ûXø+ýË 25 VÕ²¿ÃsÁTý¼ Ë¢ m $T~+{ì¿ì eÖçÔáyTû ¿£{¿ì ì $T+º
<ós dH \T q ³T¢ eT+çÜ #îbÍÎsÁT.
mH&@ qT+º yîÕ<=\Ðq ¥sÃeTDì n¿±©<ÞÙ
 ;Cñ|Ó HûÔá ÔáÇ+ýË C²rjáT ç|C²kÍÇeT« Å£L³$T (mH&@)
qT+º yîÕ<=\>TÔáTq ³T¢ ¥sÃeTDì n¿±©<ÞÙ ç|¿£{ì+º+~.
ÂsÕÔáT\ ç|jîÖÈH \qT <î ÒrdTïq e«ekÍjáT d+dØsÁD\
_\T¢\ |Õ ¹¿+ç< ç|uóTÔáÇ yîTT+& yîÕK]¿ì sÁdq>±Hû Ô MT
sÁjáT+ rdTÅ£ q ³T¢ bͯ¼ n<ó«Å£ &T dTUÙ;sY d¾+>´ u²<ýÙ
2020 d |¼+ sY 26q ç|¿£{ì+# sÁT. e«ekÍjáT d+dØsÁD\
_\T¢\qT e«Ü¹s¿ìdÖï ¥sÃeTDì n¿±©<ÞÙÅ£ #î+~q V²sYd¾çeTÔY
¿€sY u²<ýÙ ¹¿+ç< eT+çÜ |<$¿ì s JH eÖ #ûd¾+~. mH&@
qT+º yî<Õ =\Ðq H \T>à bͯ¼>± ¥sÃeTDì n¿±©<ÞÙ *º+~.
>Ôá+ýË s çwÓ¼jáT ýË¿ù deTÔ bͯ¼ ( |+ç< Å£ XæÇV²),
Ôî\T>T<ûXø+, ¥e dq bͯ¼\T mH&@ qT+º Ôá|Úο=H sTT.
e«ekÍjáT _\T¢\Å£ s çw¼|Ü yîÖ<+
 eTÖ&T e«ekÍjáT _\T¢\ |Õ s çw¼|Ü s yTH <¸ ¿Ã$+< 2020
d |¼+ sY 27q d+Ô῱\T #ûXæsÁT. e«ekÍjáT ÔáÎÔáTï\
y «bÍsÁ , y Dì È« çbþÔ àV²¿£, kå¿£s «\ ¿£ \ Îq _\T¢
(dÇ# ÌÛjáTTÔá eÖÂsØ{Ù), ÂsÔÕ Tá \ kÍ~ó¿±sÁÔ,á sÁ¿D-
£ <ósÁ\ VäMT,
e«ekÍjáT de\ |Î+< \ _\T¢ (¿±+ç{²Å£ ¼ e«ekÍjáT+),
Ô «edsÁ edTïeÚ\ desÁD ( \Ç\ |Õ |]$TÔáT\ mÜïyûÔá)
_\T¢\Å£ yîÖ<+ Ôî*bÍsÁT. e«ekÍjáT _\T¢\Å£ e«Ü¹s¿£+>±
<ûXø+ýË |\T#ó¢ eTTK«+>± |+C²uÙ, V²]jáÖD²ýË¢ ÂsÔÕ Tá \T
+<ÃÞøq #ûdTïH sÁT. $ ÂsÔÕ áT e«Ü¹s¿£eT , M{ì |Õ d+Ô῱\T
#ûjáTe<Ý ç|Ü|¿±\T s çw¼|Ü ¿Ãs sTT. Ü]Ð bÍsÁ¢yîT+³T
|]o\qÅ£ |+|¾+# \ $Èã|¾ï #ûXæsTT. +<ó q\Å£
e«Ü¹s¿£+>± s È«duóýË _\T¢\qT yîÖ~+# sÁ Å£L&
$eT]ô+# sTT. M³ +{ìú |¿£Øq |{ì¼ yîÖ<+ Ôî*bÍsÁT.
2020 pH 3q ¿¹ +ç< eT+çÜesÁ+Z _\T¢\qT yîÖ~+º+~.
pH 5q ]¦HHî à\T>± C²¯ njáÖ«sTT. bÍsÁy¢ îT+³T yîÖ<+ÔÃ
׿±H +&jáÖ 54
ç|dTïÔá+ #á{²¼\T>± eÖs sTT. nÔá«edsÁ <ûXæ\ sÁÖ|+ýË
|Î{칿 +<óq\T neTýË¢ q +<Tq M{ì ç|uó²e+
eÖÂsØ{Ù |Õ |&+~. _\T¢\qT bÍsÁ¢yTî +³TýË ç|yûXø |{ì¼q|Î{ì
qT+º |+C²uÙýË ÂsÕÔáT <«eÖ\T ÔáýÉÔ ïsTT. < +ÔÃ ;Cñ|Ó
ºsÁ¿±\ $TçÔá|¿£yîT®q n¿±°<ÞÙ mú¦jûTÅ£ <ÖsÁeTsTT+~.
mú¦jûTÅ£ q d+U²« \+ ¿±sÁD+>± ýË¿ùduóýË n _\T¢\Ö
dTH jáÖd+>± yîÖ<+ bõ+< sTT. s È«duóýË eÖçÔá+
d |¼+ sY 20q Âs+&T e«ekÍjáT _\T¢\T eºÌq|ÚÎ&T
nkÍ<ó sÁD >=&e È]Ð+~. 8 eT+~ $|¿£ duóT«\ ddÎqüHÅ£
< ]rd¾+~. eTsÁTd{ì sÃE 18 ç|Ü|¿±\T bÍsÁ¢yîT+³TqT
V¾²wØ]+# \ sÁsTT+# sTT. ç~¿£ïÔá\ Hû|<¸«+ýË
bÍsÁ¢y îT +³T deÖyûXæ\T m $T~ sÃE\ eTT+<T>±Hû
eTTÐXæsTT. kÍ<ó sÁD+>± ý²+{ì eTTK«yîT®q _\T¢\qT
bÍsÁ¢yîT+³T kÍsTÖ d+|Ö\Å£ |+|¾ n es Z\ d\Vä\T,
dÖ#áq\T rdT¿= n+<TÅ£ nqT>TD+>± desÁD\T #ûjáT&+
d+ç|< jáT+>± ekþï+~. ¿±ú ç|uóTÔáÇ+ ný² #ûjáTýñ<T.
s ÕÔTá \T, ÂsÔÕ Tá d+|Ö\T, ç|Ü|¿±\Ôà d+ç|~+|Ú\T ÈsÁ|ýñ<T.
¿£úd+ dýÉ¿¼ù ¿£$T{¡¿ì |+|¾+# \ $|¿±\T ¿Ã]H ç|uóTÔáÇ+
n+^¿£]+#áýñ<T.
n¿±©<ÞÙ nd+Ôá |¾ï
 _\T¢\Å£ s çw¼|Ü yîÖ<+ Ôî\|&+|Õ n¿±©<ÞÙ nd+Ôá |¾ï
e«¿£ï+ #ûd¾+~. ~ $# sÁ¿£sÁ+, nd+Ôá |¾ï¿£sÁ+, nÔá«+Ôá
<TsÁ< w¼¿£sÁeT bͯ¼ n<ó«Å£ &T dTK;sY d¾+>´ u²<ýÙ
y «U²« +# sÁT. ~ <ûXæ ¿ì N¿£{ì sÃÈ nH sÁT. M{ì
bÍsÁ¢yîT+³TÅ£ Ü|¾Î|+|¾+# \ ¿ÃsÁ>± n+^¿£]+#áýñ<
#îbÍÎsÁT. $wjáTyîT® ÈsÁT>TÔáTq ÂsÕÔáT\ +<ÃÞøqýË
bÍý¤Z+{²eT Ôî*bÍsÁT. eTsÃyîÕ|Ú #á{²¼\qT e«Ü¹s¿ìdÖï
mú¦jTû qT+º jáT³Å£ eºÌq n¿±©<ÞÙqT Ôá DeTÖýÙ ¿±+çÂ>dt
n_óq+~+º+~.
ÈeTÖ ¿£o sâ n~ó¿±sÁ uó²w\ _\T¢\Å£L..
 ÈeTÖ -¿£o sYýË eTsà eTÖ&T n~ó¿±sÁ uó²w\qT >T]ïdÖï
bÍsÁ¢yîT+³T yîÖ~+ºq _\T¢Å£ Å£L& s çw¼|Ü yîÖ<+
Ôî*bÍsÁT. +ÔáesÁÅ£ sÁÖÝ, +Тwt\T n~ó¿±sÁ uó²w\T>±
+&>± C²_Ô ýË ¿£o ¯, &Ãç^, V¾²+B\qT #ûs ÌsÁT.
2020 n¿Ã¼ sY
 bÍsÁ¢yîT+{Ù deÖyûXæ\T ` +ç<óç|<ûXÙ
+ç<óç|<ûXÙ - JmdÓ¼ edÖÞø ¢ Ôá>±ZjYT bþ\es ¿ì sÁÖ.8,614 ¿Ã³T¢..
 >Ôá H \T¹>Þø ¢>± JmdÓ¼ edÖÞø ¢ n+#áH \qT Ôá|¾Îq³T¢ ¹¿+ç<  +ç<óç|<ûXÙ |Úq]ÇuóÈq #á³¼+ ç|¿±sÁ+ C²rjáT çbÍCÉÅ£ ¼ýË
]¿£XæK dVäjáT eT+çÜ nqTs Ðd¾+>´ sÄ Å£LsY Ôî*bÍsÁT. uó²>+>± bþ\esÁ+ çbÍCÉÅ£ ¼Å£ |Î{ì esÁÅ£ sÁÖ.8,814 ¿Ã³T¢
ç|dTïÔ ¿ì n+#áH ýË¢ sÁÖ.5.87 \¿£ \ Ôû& q ³T¢ $&T<\ #ûdq¾ ³T¢ ¹¿+ç< ]¿£ XæK dVäjáT eT+çÜ nqTs >´d+¾ >´
yî\¢&+# sÁT. 2020 d|¼+ sY 14q ýË¿ùduóýË z *ÏÔá |PsÁÇ¿£ sÄ Å£LsY Ôî*bÍsÁT. ¿£&| m+|Ó n$H wt Âs&¦ n&Ðq ç|Xø Å£
ç|Xø Å£ deÖ<ó q$T# ÌsÁT. »Ô=* eTÖ&ûÞø¢ýË sÁÖ.17 \¿£\ eT+çÜ *ÏÔá|PsÁÇ¿£ deÖ<ó q$T# ÌsÁT. qÖÔáq s È<ó
¿Ã³T¢ edÖ\eÚÔ jáT n+#áH yûjáT>± sÁÖ. 18.22 \¿£\ @s γT, eTò*¿£ edÔáT\ n_óe ~Æ¿ì sÁÖ.2500 ¿Ã³T¢, s yîqÖ«
¿Ã³T¢ eÖçÔáyûT eºÌ+~. 2020-21ýË sÁÖ. 6. 30 ¿Ã³¢ ý˳T ¿ì+< sÁÖ.3,979.50 ¿Ã³T¢, yîqT¿£ &q @&T ý²¢\Å£
n+#áH yûjáT>±, Ô=* nsTT<T Hî\ýË¢ 28.22% (sÁÖ.1.81 sÁÖ.1400 ¿Ã³T¢, sÁTD²\T, e&¦\ #î*¢+|Ú\Å£ sÁÖ. 15.81
\¿£\ ¿Ã³T¢) eÖçÔáyûT deTÅ£L]+~. H \T¹>Þø¢ýË JmdÓ¼ ¿Ã³T¢ ¿£*|¾ yîTTÔáï+>± sÁÖ. 16,510.01 ¿Ã³T¢ n+<CñXæeT
|]VäsÁ+ ¿ì+< sÁÖ.2.96 \¿£\ ¿Ã³T¢ s çcͼ\Å£ # Ì+. eT+çÜ |s=ØH sÁT.
n+<TýË +ç<óç|<ûX٠ţ sÁÖ. 3,410 ¿Ã³T¢, Ôî\+ >±DÅ£ ;dÓ\Å£ ç|Ôû«¿£ eT+çÜÔáÇXæK @s γT #ûjáÖ*
sÁÖ.3229 ¿Ã³T¢ $&T<\ #ûXæ+µ n yî\¢&+# sÁT. >Ôá  yîq¿£ &q es Z\Å£ ç|Ôû«¿£ eT+çÜÔáÇXæK @s γT #ûjáÖ\
@& ~Ôà bþ* dï 2020-21ýË s çcͼ\Å£ 20.4% JmdÓ¼ yîÕdbÓ Í m+|Ó |¾*¢ dTuó²wt#á+ç<uËdt &eÖ+& #ûXæsÁT. 2020
edÖÞø ¢ Ôá>±ZjáTH sÁT. +<TýË +ç<óç|<ûX٠ţ 26,4%, d|¼+ sY 14q s È«duóýË eÖ{²¢&TÔáÖ.. yîq¿£ &q es \Z Å£
Ôî\+>±DÅ£ 26,3% yûTsÁ < jáT+ ÔáÐZ+ < #îbÍÎsÁT. ç|Ôû«¿£ ÈH uó² ýÉ¿£Ø\ d¿£sÁD #û|{²¼\ ¿Ãs sÁT. eTsÃyîÕ|Ú..
Ô Ô Ø*¿£ n+#áH \ ç|¿±sÁ+ 2020-21 ]¿£ d+eÔáàsÁ+ýË s È«duóÅ£ {¡e\ m+|¾Â¿Õq dTuó²wt #á+ç<uËdt, yîÖ|¾<û$
@ç|¾ýÙ qT+º EýÉÕ eT<ó« ¿±\+ýË @|Ó¿ì 4,627 ¿Ã³T¢, yî+¿£³sÁeTD\T Ô=*sÃE ýË¿ùduóýË Å£Ls=ÌH sÁT. ¿£sÃH
Ôî\+>±DÅ£ 5.124 ¿Ã³T¢ |]VäsÁ+ #î*¢+# *à edTï+< Hû|<¸«+ýË ¿=+ÔáeT+~ duóT«\Å£ ýË¿ùduóýË dÓ³T¢ ¿¹ {²sTT+#á>±
|s=ØH sÁT. y ]<ÝsÁÖ n¿£Ø&qT+#û duóýË bÍý¤ZH sÁT.
sÁÒ+<ó +>¢ eÖ<ó«eT+|Õ ¹¿+ç<+ CË¿£«+ #ûdT¿Ãy *: ¿£q¿£yûT&\ ¿±\Tw« ¿ÃsÁýË¢ @|ÓýË 13 q>s \T
 çbÍ<¸$T¿£ $<«ýË +>¢ eÖ<ó«eT+ Ôá|Î d] #ûdÖï, @|Ó  +ç<óç|<ûXÙýË 13 q>s \T ¿±\Tw« ¿ÃsÁýË¢ ºÅ£ ØÅ£ H jáT
ç|uóTÔáÇ+ rdT¿=ºÌq JyÃ\qT ¿ÃsÁT\¼ T ¿=fñ¼dH¾ @|Ó ç|uóTÔáÇ+ ¹¿+ç<+ Ôî*|¾+~. 2014 qT+º 2018 esÁÅ£ $$<ó q>s ýË¢
eTT+<T¿Þø¢+< Ôî<ûbÍ m+|Ó ¿£q¿£yûT&\ sÁM+ç<Å£ eÖsY >±* H D«Ôá |Õ È]|¾ q n<ó «já T q+ |Õ yî Õ d Ó | Ó m+|Ó
sÃ|¾+# sÁT. sÁÒ+<ó +>¢ eÖ<ó«eÖ ç|yûXø |³¼&+ |Õ $ÈjáTkÍsTTÂs&¦ n&Ðq ç|Xø Å£ ¹¿+ç< |s «esÁD XæK
¹¿+ç<+ CË¿£«+ #ûdT¿Ãy \ ¿Ãs sÁT. 2020 d |¼+ sY 14q dVäjáTeT+çÜ u² TýÙ dTç|¾jîÖ s È«duóýË *ÏÔá|PsÁÇ¿£
s È«duóýË jáTq eÖ{²¢&TÔáÖ.. »»s çw¼+ýË çbÍ<¸$T¿£ $<«ýË deÖ<ó q$T# ÌsÁT. @|ÓýË nq+Ôá|ÚsÁ+, ºÔáÖïsÁT, @\ÖsÁT,
Ôî\T>T eÖ<ó«eT+ sÁ<TÝ #ûd¾ +>¢ eÖ<ó« eÖ ç|yûXø |{²¼\ >T+³ÖsÁT, ¿£sÁÖ \T, Hî\Ö¢sÁT, +>Ã\T, s ÈeT V²+ç<esÁ+,
s çw¼ ç|uóTÔáÇ+ jîÖºkþï+~. ¹¿+ç<+ rdT¿=ºÌq qÖÔáq $< « ço¿±Å£ Þø+, $ÈjáTq>sÁ+, $ÈjáTy &, $XæK|{² ýË¢ dÇ#áÌyÛ Tî q®
$<ó q+ýË çbÍ<ó$T¿£ $<« eÖÔá uó²wýË ÈsÁ>±\ |s=ØH sÁT.
>±* H D«Ôá ÔáÅ£ Øe>± +< >T]ï+ºq³T¢ Ôî*bÍsÁT.
s çw¼| Ü, |s çw¼| Ü, ç|<ó Å£L& çbÍ<¸ $T¿£ $<«
eÖÔá uó²wýËHû ÈsÁ>±\ dÖº+# sÁTµ n >TsÁTï #ûXæsÁT.
׿±H +&jáÖ 55 2020 n¿Ã¼ sY
+ç<óç|<ûXÙ ç|uóTÔáÇsÁ+> d+d\ ¿±sTT\qT #î*¢+#á+& ¿£sÃH Hû|<¸«+ýË çbÍCÉÅ£ ¼ |P]ï ¿±e& ¿ì H \T>T Hî\\T
 ç|uóTÔáÇsÁ+> d+d\Å£ ¿±sTT q sÁÖ. 7.50 \¿£\ ¿Ã³¢qT >&TeÚ |]Ð+< Ôî*|¾+~. 2016, 2017ýË çbÍCÉÅ£ ¼
¹¿+ç<+ yî+³Hû #î*¢+# \ qsÁd s eÚ |³ m+|Ó ý²eÚ $TÔáï+ 2,989 m¿£s \T d¿£]+ºq³T¢ ;Cñ|Ó m+|Ó {¡J
ço¿£ w<ûes jáT\T ¿Ãs sÁT. ¿£sÃH Ôà ]¿£ e«ed Å£ <ûýÕqÉ yî+¿£fñXÙ n&Ðq ç|Xø Å£ ¹¿+ç< sÁ¿£DXæK dVäjáTeT+çÜ
Hû|<¸«+ýË BÝ|q bÍ«¹¿J¿ì |]çXøeT\T m<TsÁT#áÖdTïH jáT çobÍ<H jáT¿ù 2020 d|¼+ sY 14q s È«duóýË *ÏÔá|PsÁÇ¿£
Ôî*bÍsÁT. deÖ<ó q$T# ÌsÁT.
 C²rjáT VA$TjîÖ|Ü ¿£$TwH _\T¢ýË jîÖ>±, Hû#Tá sÃ|Ü\qT Ôá sÁÒsY bÍ«¹¿J ¿ì+< sÁTD²\T
#ûs Ì\ +>Ã\T m+|Ó eÖ>T+³ ço y dT\TÂs&¦ dÖº+# sÁT.  Ôá sÁÒsY bÍ«¹¿J ¿ì+< m+mdtm+ \Å£ ç|¿£{+ì ºq meTÂsú¨ à
ýË¿£ uóýË 2020 d |¼+ sY 14q È]Ðq #ásÁÌýË jáTq ç¿&{Ù ýÉÕH >±«Âs+{¡ dÓØ+ ¿ì+< $$<ó u²«+Å£ \ qT+º
eÖ{²¢& sÁT. _\T¢Å£ yîÕdÓ|Ó |P]ï eT<ÝÔáT dTïq ³T¢ Ôî*bÍsÁT. +ç<ó ç|<û X Ù Å £ sÁ Ö .3,151.74 ¿Ã³T¢ , Ôî \ +>±DÅ£
 s ÈeT V²+ç<es ¿£sÁüD¡jTá q>sÁ+>± ç|¿£{+ì # \ m+|Ó sÁÖ.2,584.14 ¿Ã³¢ sÁTD²\T n+~+ºq³T¢ ¹¿+ç< eT+çÜ ÜH
eÖs Z uósÁÔY s yT ¿Ãs sÁT. Jsà nesYýË jáTq eÖ{²¢& sÁT. >&د Ôî*bÍsÁT. 2020 d |¼+ sY 14q ýË¿ùd uóýË z
<ûXø+ýËHû |Ús Ôáq q>s ýË¢ ¿£f®qÉ s ÈeT+ç& +ç<óç|<ûXÙÅ£ *ÏÔá|PsÁÇ¿£ ç|Xø Å£ jáTq deÖ<ó q$T# ÌsÁT. eTVäs çw¼,
kÍ+dØ Ü¿£ s È<ó n Ôî*bÍsÁT. ç|uóTÔáÇsÁ+> d+d\Å£ ÔáïsÁç|<ûXÙ, Ôá$TÞøH &T, >TÈs ÔY, s ÈkÍH, |¥ÌeTuÉ+>±ýÙ
¿±sTT q sÁÖ.7.50 \¿£ \ ¿Ã³¢qT ¹¿+ç<+ yî+³Hû Ôás ÇÔá nÔá«~ó¿£ yîTTÔá+ï +ç<óç|<ûXÙ m+mdtm+ \¹¿ ºÌq³T¢
#î*¢+# \ qsÁds eÚ |³ m+|Ó ý²eÚ ço¿£ w<ûes jáT\T |s=ØH sÁT.
¿Ãs sÁT. ¿£sÃH Ôà ]¿£ e«ed Å£ <ûýÉÕq Hû|<¸«+ýË BÝ|q
$XæK dÓ¼ýýÙ Ë uóÖ¿£+bÍ\qT Ôá³T¼¿=Hû Å£ Ø ÔáÎÜï
bÍ«¹¿J¿ì |]çXøeT\T m<TsÁT#áÖdTïH jáT Ôî*bÍsÁT.
 s çw¼+ýË sÁÖ. 18.88 ¿Ã³¢Ôà ¿=Ôá>ï ± 84 çbÍ<¸$T¿£ bÍsÄXÁ æ\\  $XæKýË s çwÓ¼jáT kÍÎÔY >yT *$TfÉ&( sYmHmýÙ)ýË
çbÍsÁ+uó² ¿ì nqTeTÜ+ºq³T¢ ¹¿+ç< $< « XæK eT+çÜ sÁyûTwt uóÖ¿£+bÍ\qT Ôá³T¼¿= *#û m|t 500mdt ç¹>& Å£ Ø
bþç{ìjáÖýÙ Xæ+¿ù Ôî*bÍsÁT. eTº©|³ + m+|Ó e\¢uóHû ÔáÎÜï #ûdTïq ³T¢ ¹¿+ç< Å£ Ø XæK eT+çÜ <ó¹s +ç< ç|< H
u²\X ] n&Ðq ç|Xø Å£ *ÏÔá|PsÁÇ¿£ deÖ<ó q$T# ÌsÁT... Ôî*bÍsÁT. 2020 d |¼+ sY 14q ýË¿ùduóýË z *ÏÔá|PsÁÇ¿£
sTTýÙ, dV²È y jáTTeÚ sÁ+>± ¿ì d+ +~ó+º +ç<óç|<ûXÙýË ç|Xø Å£ jáTq deÖ<ó q$T# ÌsÁT. sYmHmýÙýË Ô Î<¿£Ôá,
sÁÖ.38,514 ¿Ã³¢ $\TyîÕq 484 çbÍCÉÅ£ \¼ T neTýË¢ H jáT H D«Ôá |+º, ÔáÎÜï e«jáÖ ÔáÐ+Z #á& ¿ì {¡e* ¿±\+ýË
¹¿+ç< |ç{Ë *jáT+, dV²Èy jáTTeÚ\ XæK eT+çÜ <ó¹s +ç< # ý² #ásÁ«\T rdTÅ£ q ³T¢ yî\¢&+# sÁT.
ç|<ó H Ôî*bÍsÁT. s È+|³ m+|Ó $T<¸TH s &¦ n&Ðq ç|Xø Å£ Ôî\T>T s çcͼ\Å£ 26%|Õ>± JmdÓ¼ qw¼+
*ÏÔá|PsÁÇ¿£ deÖ<ó q$T# ÌsÁT.  >Ôá H \T¹>Þø ¢>± JmdÓ¼ edÖÞø ¢ n+#áH \qT Ôá|¾Îq³T¢ ¹¿+ç<
 ¹¿ +ç<+ Å£ Ø deTT< jáÖ \ n_ó e ~Æ ¿ì d¾ < Æ+ #ûd ¾q ]¿£XæK dVäjáT eT+çÜ nqTs >´ d¾+>´ sÄ Å£LsY Ôî*bÍsÁT.
eTTkÍsTT< ýË |PsÃÇ<jáT Å£ Ø deTT< jáT+ýË +ç<óç|<ûXÙ ç|dTïÔ ¿ì n+#áH ýË¢ sÁÖ.5.87 \¿£\ Ôû& q ³T¢ yî\¢&+
+< ¹¿+ç< Å£ Ø XæK eT+çÜ <ó¹s +ç< ç|<ó H Ôî*bÍsÁT. # sÁT. ýË¿£àuóýË z *ÏÔá |PsÁÇ¿£ ç|Xø Å£ deÖ<ó q$T# ÌsÁT.
nq¿±|*¢, nq+Ôá|ÚsÁ+ m+|Ó\T & ¿£s¼ Y ;Xè{ì¼ yî+¿£³ dÔá«eÜ, »Ô=* eTÖ&ûÞý¢ø Ë sÁÖ. 17 \¿£\ ¿Ã³T¢ edÖ\eÚÔ jáT n+#áH
Ôá ý ²] sÁ + > já T « n& Ðq ç| Xø Å£ *ÏÔá | PsÁ Ç ¿£ yûjáT>± sÁÖ. 16.22 \¿£\ ¿Ã³T¢ eÖçÔáyûT eºÌ+~. 2020-
deÖ<ó q$T# ÌsÁT. 21 ]¿£ d+eÔáàsÁ+ýË sÁÖ.6.80 ¿Ã³¢ JmdÓ¼ n+#áH yûjTá >±,
 +ç<óç|<ûXÙýË ¿£sÖÁ \TýË #û|{ìq¼ & sY&yà $TdÕýÙ fÉd¾¼+>´ Ô=* nsTT<T Hî\ýË¢ n+<TýË ¹¿e\+ 26. 22% (sÁÖ.181
çbÍCÉÅ£ ¼ 2021 d|¼+ sÁT ¿£ý²¢ |PsÁeï ÚÔTá +< ¿¹ +ç<+ |s=Ø+~. \¿£\ ¿Ã³T¢) eÖçÔáyûT deTÅ£L ]+~. H \T¹>Þø¢ýË JmdÓ¼
׿±H +&jáÖ 56 2020 n¿Ã¼ sY
 |]VäsÁ+ ¿ì+< sÁÖ. 286 \¿£\ ¿Ã³T¢ s çcͼ\Å£ # Ì+. yîT&¿£ýÙ ¿ìàÈH deTd«Å£ çbÍ<ó q«+: & ¿£¼sY d+Jy Å£ eÖsY
n+<TýË +ç<ó ç|<ûX٠ţ sÁÖ.3410 ¿Ã³T¢, Ôî\+>±DÅ£ sÁÖ.  ¿£sÃH Hû|<¸«+ýË yîT&¿£ýÙ ¿ìàÈH ¿=sÁÔáqT |]wØ]+#áÅ£ +fñ
3,229 ¿Ã³T¢ $&T<\ #ûXæ+µ n yî\&¢ +# sÁT. >Ôá @& ~Ôà eTTqT +<T |]d¾Ü #ûsTT < ³TÔáT+< yîÕdÓ|Ó m+|Ó & ¿£¼sY
bþ* dï 2020-21 ]Æ¿£ d+eÔáàsÁ+ýË s çcͼ\Å£ 30,4% d+JyÅ£ eÖsY V²#áÌ]+# sÁT. Ô «edsÁ edTïeÚ\(desÁD)
JmdÓ¢ edÖÞø ¢ Ôá>±ZjTá H sÁT. +<TýË +ç<óç|<ûXÙÅ£ 26.4%, _\T¢ |Õ #ásÁÌýË jáTq eÖ{²¢&TÔáÖ... sÁÖ.157 +&û Å£L«_¿ù
Ôî\+>±DÅ£ 26. 3% yûTsÁ < jáT+ ÔáÐZ+< #îbÍÎsÁT. MT³sÁ¢ ¿ìàÈH d¾*+&sY <ósÁqT eTÖ&T Âs³¢Å£ n~ó¿£+>±
Ô Ô Ø*¿£ n+#áH \ ç|¿±sÁ+ 2020-21 ]¿£ d+eÔáàsÁ+ýË $ç¿£sTTdTïH sÁ +<ÃÞøq e«¿£ï+#ûXæsÁT. Ô «edsÁ edTïeÚ>±
@ç|¾ýÙ qT+º EýÉÕ eT<ó« ¿±\+ýË <ûXø y «|ï+>± 1,51,385 uó²$+º, B |Õ ç|Ôû«¿£ < w¾¼ kÍ]+# \ ¿Ãs sÁT. Xæ fÉ®ÈsÁT¢,
¿Ã³T¢ |]VäsÁ+ #î*+¢ # *à +<H sÁT. +<TýË @|Ó¿ì 4,627 eÖdTØ\ ÔáÎÜï |Õ ç|uóTÔáÇ jáT+çÔáDÔà eT+º |*Ô \T
¿Ã³T¢, Ôî\+>±DÅ£ 5,024 ¿Ã³T¢ #î*¢+# *à edTï+< e# Ìjá T , ç|dTï Ô á+ mH85 eÖdTØ\T ÔáÐ q <ó sÁÅ £
|s=ØH sÁT. n<q|Ú n|ÚÎqÅ£ nqTeTÜ \_ódTïH jáTH sÁT. y {ì ÔáÎÜïýË eTq<ûXø+ Âs+&à kÍq+ýË
 ¿=$& Hû|<¸«+ýË s çcͼ\T V¾²sÁ+> eÖÂsØ{Ù qT+º sÁÖ. *º+<H sÁT. bÍsÁ¢yTî +³TýË duóT«\T n&Ðq $$<ó ç|Xø \Å£
1,06,830 ¿Ã³¢ yûTsÁ n<q|Ú sÁTD²\T rdT¿Ãe& ¿ì >dT¼ jáÖXæK\ eT+çÔáT\T ºÌq deÖ<ó H \T...
31esÁÅ£ nqTeTÜ ºÌq³T¢ s Å£LsY Ôî*bÍsÁT. +<TýË  +ç<óç|<ûXÙýË 21,71,000 eT+~¿ì, Ôî\+>±DýË 44,43,000
+ç<óç|<ûX٠ţ sÁÖ. 5,051 ¿Ã³T¢, Ôî\+>±DÅ£ sÁÖ.5,017 eT+~¿ì yîÕ<« ;eÖ. ç|<ó q eT+çÜ jáTTcÍ H uó²sÁÔY dÓØ+
¿Ã³¢ yûTsÁ n<q|Ú n|ÚÎ rdT¿Ãe& ¿ì ne¿±Xø+ \_ó+º+< |]~óýË¿ì <ûXø+ýË 13.18 ¿Ã³¢ Å£ ³T+u²\T edTï+&>±
H sÁT. >dT¼ 31esÁÅ£ d¼{Ù &C²d¼sY ]©|t |+& ¿ì+< n+<TýË @|Ó qT+º 144 ¿Ã³¢ Å£ ³T+u²\T.
@|Ó¿ì sÁÖ.559.50 ¿Ã³T¢, Ôî\+>±DÅ£ sÁÖ. 221.50 ¿Ã³T¢  <ûXø+ýË qyîÖ~Ôá & ¿£¼sÁT¢ 12,55.786 eT+~. s çw¼ yîT&¿£ýÙ
$&T<\ #ûd¾q³T¢ Ôî*bÍsÁT. ¿€ àÞø¢ ¿ì+< @|ÓýË 1,02,324 eT+~ qyîÖ<T. Ôî\+>±DýË
ç|Õyû³T VäsÁ \Ç\ jáT+çÔáD mý²?:s yîÖ V²H H jáTT&T 7931 eT+~ qyîÖ<T. yîT&¿£ýÙ ¿€ àýÙ |t +&jáÖe<Ý
 ç |Õyû³T e«Å£ ï\ <óÇsÁ«+ýË q <ó q«+, VäsÁ \Ç\qT qyîÖ<îÕq y ] d+K« 52,866 eÖçÔáyûT. ç|dTïÔá <ûXø ÈH uó²
mý² jáT+çÜdTïH sÁ {¡&|Ó ýË¿ùduó² |¿£HûÔá s yîÖ V²H ç|¿±sÁ+ (135 ¿Ã³T¢) & ¿£¼sÁ̈H uó² wÎÜï 11848. <ûXø+ýË
H jáTT&T ç|uóTÔ Ç ç|¥ +# sÁT. Ô «edsÁ edTï eÚ\(desÁD) q 7.88 \¿£\ eT+~. jáTT¹sÇ<, jáTTH , VA$TjîÖ|Ü
_\T¢-2020 |Õ ýË¿ùduóýË 2020 d |¼+ sY 15q È]Ðq & ¿£¼s¢qÁ T ¿£*|¾Ôû wÎÜï 1825.. - <ûX+ø ýË ¿£sÃH sÃ>T\Å£
#ásÁÌýË jáTq eÖ{²¢& sÁT. m|tdÓ× \Ç\Å£ d+ +~ó+º yîÕ<« de\T n+~dÖï |Î{ìesÁÅ£L 155 eT+~ yîÕ<« d¾ Ò+~
¿£+|P«³ÂsÕCÙ¦ e«ed +< , ç|Õyû³T ¿£+ |ú\ \Ç\qT mý² eT ÔáT«y Ôá. 12 eTsÁD²\Ôà +ç<óç|<ûXÙÅ£ eTÖ&ÃkÍq+. Ô=*
|]o*kÍïsà Ôî\bÍ\H sÁT. nÔá«edsÁ |]d¾ÔáT\ +<óqýË Âs+&T kÍH ýË¢ eTVäs çw¼ (21), >TÈs ÔY, |¥ÌeTuÉ+>±ýÙ
¿£sÁeÚ, esÁ< \T, jáTT<Æ+ e+{ì$ |s=ØH sÁ ... nyû+ (14), ¿=$& sÃ>T\Å£ yîÕ<«+ n+~dÖï Ôî\+>±DýË @&T>TsÁT
ýñ¿b£ þsTTH {¡e\ |+C²uÙ, s ÈkÍH, >TÈs ÔY\ýË $T&Ôá\ yîÕ<« d¾ Ò+~ eT Ü.
< &ÔÃ |+³qw¼+ y {ì*¢+< ... ný²+³|ÚÎ&T mý²  e«ekÍjáT eTò*¿£ d<TbÍjáÖ\ ~ó ¿ì+< +ç<óç|<ûXÙýË sÁÖ.
e«eV²]kÍïsà Ôî* jáT CñjáÖ\H sÁT. e«ekÍjáT + s çw¼ 344.57 ¿Ã³¢ $\TyîÕq 347 çbÍCÉÅ£ ¼\Å£ dÖçÔáçbÍjáT+>±
C²_Ô ýË n+XøeT , dV²¿±sÁ deÖK« e«edýË s çcͼ\ nqTeTÜ. Ôî\+>±DýË sÁÖ. 222.87 ¿Ã³¢ $\TyîÕq 207
n_ó ç bÍjá Ö \qT >€sÁ $ +# \ d Öº+# sÁ T . Ôá e T çbÍCÉÅ£ \¼ Å£ dÖçÔá çbÍjáT yîÖ<+. |Óm+ ¿ìkÍH ¿ì+< 2020-
nuó«+Ôás \qT |]>DqýË¿ì rdT¿Ãy \ ¿ÃsÁTÔáÖ _\T¢Å£ 21ýË +ç<óç|<ûXÙÅ£ sÁÖ. 1,934 ¿Ã³T¢, Ôî\+>±DÅ£
Ôî<ûbÍ eT<ÝÔáT dTïq ³T¢ ç|¿£{ì+# sÁT. sÁÖ.1,414 ¿Ã³¢ $&T<\.

׿±H +&jáÖ 57 2020 n¿Ã¼ sY

 z;dÓ | e¯Z¿£sÁD ¿£$TwH >&TeÚ Èqe] 31, 2021 esÁÅ£ s çw¼+ýË eÖJ n&=ǹ¿{Ù ÈqsÁýÙ Ôá~ÔásTÁ \|Õ ¿¹ dT\T qyîÖ<T
bõ&Ð+|Ú #ûXæsÁ , nkÍ<ó sÁD ¹¿dT\ <s «|Úï |Õ VÕ²¿ÃsÁT¼ d¼ ºÌ+<
 ¿¹ +ç< |Ús edTï d¹sÇ |]~óýË +ç<óç|<ûXÙýË 135, Ôî\+>±DýË kÍsTTÂs&¦ #î TÔáT+&>± #ásÁÌÅ£ d+ +~ó+ºq n+Xø+ |ÕHû
8 kÍ sÁ¿±\Å£ sÁ¿£D eÖ{²¢& \ duó²<ó«¿£ kÍq+ýË q &|P«{¡ #ósÕî Á H y ]+# sÁT.
 @& ~ K¯|týË +ç<óç|<ûXÙýË 8 8%, Ôî\+>±DýË nsTTH kÍsTTÂs&¦ ¿=qkÍÐ+#á&+ÔÃ eTsÃkÍ] &|P«{¡ #óÕsî Á H
31.38% yûTsÁ kÍ>T $dÓïsÁ+ |sÁT>T<\. y ]+# sÁT. ç|uó TÔáÇ+ |Õ s È¿¡jáT ç|r¿±sÁ sÃ|D\T
 2015-16 <ósÁ\ ç|¿±sÁ+ +ç<óç|<ûXÙ ýË ÂsÕÔáT Å£ ³T+u²\ #ûdTïH sÁ kÍsTTÂs&¦ nq&+ÔÃ.. &|P«{¡ #óîÕsÁ H #ásÁÌÅ£
y ]ü¿£ < jáT+ sÁÖ.1,04,092, Ôî\+>±DýË sÁÖ. 88291 d+ +~ó+ºq n+Xø+ |ÕHû eÖ{²¢& \ ¿Ãs sÁT. s çw¼ ç|uóTÔáÇ+
¹¿sÁÞøýË sÁÖ . 1,55,788, ¿£s ³¿£ýË sÁÖ . 154,399, ¿£sÃH sÃ>T\Å£ n<TÒÛÔáyîT®q º¿ìÔáà n+~kþï+< n+³ÖHû..
Ôá$TÞøH &TýË sÁÖ.138568. eTsÃkÍ] H «já T e«ed qT ç|kÍï $ +#á & +ÔÃ ç|d+>+
 mdÓà ]ȹsÇwq¢ $wjáT+ýË {¡e\ dTç|Ó+¿ÃsÁT¼ ºÌq rsÁTÎ |P]ï # û j á Ö \ &|P«{¡ #ó î Õ s Á H <û ¥ +# sÁ T . B+ÔÃ
yûTsÁÅ£ e¯Z¿£sÁD #û|{²¼\ s çw¼ ç|uóTÔ Ç\HûMT s¹ ¥Ý +#áýñ<T. $ÈjáTkÍsTTÂs&¦ ç|d+>+ |P]ï#Xû æsÁT. Ôî<bû Í m+|Ó ¿£q¿£yTû &\
ç|dTïÔ ¿ì ¹¿çÔá kÍsTTýË ~esÁÅ£ dTç|Ó+¿ÃsÁT¼ M ºq jáT« dÖ#áq yûTsÁÅ£ .. $ÈjáTkÍsTTÂs&¦ H «jáTe«ed |Õ #ûd¾q
¹¿dTýË ºÌq r¹sÌ neTýË¢ +~. y «K«\qT ]¿±sÁT¦\ qT+º Ô=\ÐdÖï &|P«{¡ #óîÕsÁ H sÁjáT+
 dÇ<ûo |]C²ãq+Ôà sÁÖbõ+~+ºq s +&T sÁ¿±\ ;{¡ e+¿±jáT\ rdTÅ£ H sÁT.
¹¿çÔá kÍsTT |¯¿£\Å£ nqTeTÜ. neTs eÜ¿ì eTsÃkÍ] >T]ï+|Ú
H «jáTe«ed|Õ $ÈjáTkÍsTT y «K«\ Ô=\Ð+|Ú  dÕ¿ýì Ùà4#óû+CÙ ¿±sÁ«ç¿£eÖ ¿ì s È<ó VA< ýË neTs eÜ
 ¿£ s ÃH |Õ s È«duó ýË È]Ðq #á s Á Ì ýË yî Õ d Ó | Ó m+|Ó ¹¿+ç< ç|uóTÔáÇ+ m+|¾¿£ #ûd¾+~. ç|C² sÁy D² e«ed ¿ì+<
$ÈjáTkÍsTTÂs&¦ H «jáTe«ed >T]+º #ûdq¾ y «K«\qT ]¿±sÁT\¦ dÕ¿ì ¢+ >´qT çbþÔá àV¾² +#á & ¿ì <ûX ø+ ýË n s çcͼ \
qT+º Ô=\Ð+# sÁT. duóýË #ásÁÌÅ£ d+ +~ó+ºq n+Xø+ |ÕHû s È<ó qT\T, 5 \¿£\ ÈH uó² q q>s \T, kÍ sY¼ d¾{¡ýË¢
eÖ{²¢& \ &|P«{¡ #óîÕsÁ H |<û|<û #î TÔáTH .. ç|Ükͯ Ôá\ |{ì¼q ¿±sÁ«ç¿£eT+ýË bÍý¤Zq& ¿ì d |¼+ sY 17 H {ì¿ì
H «jáTe«ed ç|kÍïeq rdTÅ£ s e&+ÔÃ ¿£ deTjáT+ýË jáTq 107 q>s \T qyîÖ<T #ûdTÅ£ H jáT n+<TýË +ç<óç|<ûXÙ
>{ì¼>± <û¥+# *à eºÌ+~. ¿£sÃH eTV²eÖ ] |Õ ¹¿+ç< qT+º neTs eÜ, ¿±¿ìH &, ÜsÁT|Ü, $XæK|³ + H jáT
sÃ>«eT+çÜ V²sÁüesÁÆH #ûd¾q ç|¿£³q |Õ s È«duóýË 2020 ¿¹ +ç< |³¼D²_óe ~ÆXæK eT+çÜ V²sYB|t d¾+>´ 2020 d|¼+ sY
d |¼+ sY 17q #ásÁÌ È]Ð+~. +<TýË $ÈjáTkÍsTTÂs&¦ 21q s È«duóýË #îbÍÎsÁT.
ç|d+>+.. >+<sÁ> ÃÞ² ¿ì ÔîsÁ rd¾+~. ¿£sÃH y «|¾ï múàm©¼ neTs eÜ¿ì eÖsÁÌ+&: >ý²¢ ÈjáT<ûy
jáT+çÔáDÅ£ eTTK«eT+çÔáT\ÔÃ ç|<ó ç¿£eT+ Ôá|ÎÅ£ +&  +ç<óç|<ûXÙÅ£ #î+~q HûwqýÙ ¿£+ |ú ý² çfÉ® T«qýÙ (múàm©¼)
deÖyûXæ\T sÁÇV¾²+#á& jáTq ç|Xø+d¾+# sÁT. ¿£sÃH uÉ + #Y neTs eÜ |sÁ T MT< H VÕ ² <s u²<ýË
jáT+çÔáDÅ£ s çw¼ ç|uóTÔáÇ+ #û|{ì¼q #ásÁ«\qT $e]+# sÁT. ¿=qkÍÐdTïH sÁ .. < yî+³Hû neTs eÜ¿ì eÖs Ì\
eTÖ&T ¿Ã³¢ ÈH uó² < {ìq s çcͼ\qT |]>DqýË¿ì rdTÅ£ +fñ Ôî\T>T<ûXø+ bÍsÁ¢yîT+³¯ bͯ¼ HûÔá >ý²¢ ÈjáT<ûy ¿Ãs sÁT. <
nÔá«~ó¿£ s ÆsÁD |¯¿£\Ôà <ûXø+ýËHû @|Ó ç|<¸eTkÍq+ýË HkÍýÉÇúà n+& u²«+ç¿£|¼dÓ (desÁD) _\T¢-2020 |Õ
+<H sÁT. nq+ÔásÁ+ +ç<óç|<ûXÙýË ]¿£ d+¿ÃuóyûT ¿±<T ýË¿ùduóýË 2020 d |¼+ sY 21q È]Ðq #ásÁÌýË jáTq
n+³Ö H «jáTe«ed|Õ eÖ{²¢&³+ çbÍsÁ+_ó+# sÁT. B+Ôà eÖ{²¢& sÁT. V¾²+<Ö <ûy \jáÖ\ |Õ, V¾²+<Ö $XæÇkÍ\ |Õ
#ásÁÌÅ£ , n+Xæ ¿ì d+ +<ó+ ýñ< +³Ö {¡&|Ó m+|Ó < &T\T dV¾²+#áÅ£L&< ÈjáT<ûy nH sÁT. ýË¿ùduó JsÃ
¿£q¿£yûT&\ sÁM+ç<Å£ eÖsY rçe nuó«+ÔásÁ+ e«¿£ï+ #ûXæsÁT. nesYýË jáTq eÖ{²¢& sÁT.
׿±H +&jáÖ 58 2020 n¿Ã¼ sY
ÂsÕýñÇCËHqT çbÍsÁ+_ó+# *: s yîÖ V²H
s È«duó duóT«&>± |]eTÞÙ qÔ Çú ç|eÖD+
 Ôáïs +ç<ó ç|È\ ¿£\, &eÖ+& nsTTq <¿ìD ¿ÃkÍï ÂsÕýÇñ
 s È«duó duóT«&>±
&$ÈH ¿±sÁ«ç¿£eÖ\qT yî+³Hû çbÍsÁ+_ó+# \ {¡&|Ó ýË¿ùduó²
|]eTÞÙ qÔ Çú
|¿£ HûÔá s yîÖ V²HH jáTT&T &eÖ+& #ûXæsÁT. ýË¿ùduóýË
ç|eÖD dÓÇ¿±sÁ+
jáTq eÖ{²¢&TÔáÖ..$XæK|³ + ¹¿+ç<+>± <¿ìD ¿ÃkÍï ÂsýÕ ñÇ
#ûXæsÁT. s È«duó
CËH ç|¿£{ì+º 18 Hî\\T |PsÁïsTTH Hû{ì esÁÅ£ |P]ï kÍsTTýË
#óîÕsÁ H yî+¿£jáT«
¿±sÁ«ç¿£eÖ\T çbÍsÁ+uó+ ¿±ýñ<H sÁT. CËH V²<TÝ\ |Õ dÎw¼Ôá
H jáTT&T 2020
ýñ<H sÁT.
d |¼+ sY 9q Ôáq
H «jáT ç|ç¿ìjáTqT \d«+ #ûdTïH sTT: u²\X ] #ó + sYýË
 HûwqýÙ ¿£+ |ú ý² çfÉ® T«qýÙ (múàm©¼) uÉ+#Y\ d+K«qT qÔ ÇúÔà ç|eÖDdÓÇ¿±sÁ+ #ûsTT+# sÁT. 2008ýË
|+# \ yîdÕ Ó|Ó m+|Ó e\¢uHûó u²\X ] ¿Ãs sÁT. |\T uË>dt sÁa²sÁ•+& qT+º dÇÔá+çÔá duóT«&>± m ¿Õq qÔ Çú
¿£+ |ú\T H «jáTkÍH \Å£ yî[¢ H «jáT ç|ç¿ìjáTqT \d«+ 2014ýËqÖ n<û s çw ¼ + qT+º s È«d uó Å£
#ûdTïH jáT nH sÁT. < HkÍýÉÇúà n+& u²«+ç¿£|d¼ Ó (desÁD) m+|¾¿j £ Öá «sÁT. kÍ] +ç<óç|<ûXÙ qT+º yîdÕ |Ó Ó ÔásÁ|Úq
_\T¢Å£ yîÕdÓ|Ó |P]ï eT<ÝÔáT kþï+< Ôî*bÍsÁT. m+|¾¿£jáÖ«&T.

׿±H +&jáÖ 59 2020 n¿Ã¼ sY

 bÍsÁ¢yîT+{Ù deÖyûXæ\T ` Ôî\+>±D
¿±ÞâXøÇsÁ+ |³T¼ &T\ nqTeTÔáT\ nuó«+Ôás \|Õ dÎ+~+# *: ¹¿+ç<+
 ¿±ÞâXøÇsÁ+ çbÍCÉÅ£ ¼ |³T¼ &T\ nqTeTÔáT\ ç|Ü bÍ<q\Å£
d+ +~ó+º ¿¹ +ç< È\d+|T+ ýñeHîÜqï nuó«+Ôás \|Õ çbÍCÉÅ£ ¼
n<¸ ]{¡ dÎ+~+# \ ¹¿+ç< dVäjáTeT+çÜ sÁÔáH ý²ýÙ V²#YdÓÅ£L« $ jîÖ>+.. Âs+&à kÍq+ýË Ôî\+>±D
¿£{²]jáÖ Ôî*bÍsÁT. ¿±ÞâXøÇsÁ+ çbÍCÉÅ£ q¼ T >Ã< e]|Õ ] dTïq  ¿£sÃH deTjáT+ýË VÕ²ç& ¿¡à ¿Ã¢sÿìÇH eÖçÔá\ $ jîÖ>+ýË
çbÍCÉÅ£ ¼>± >T]ïdTïH s ? n+³Ö {¡ sYmdt duóT«&T ¹¿ sY
dT¹sXÙ s &¦ n&Ðq ç|Xø Å£ ¿¹ +ç< dVäjáTeT+çÜ 2020 d|¼+ sY
14q s È«duóýË *ÏÔá|PsÁÇ¿£ deÖ<ó q$T# ÌsÁT. È\eqsÁT\
çbÍCÉÅ£ ¼\T s çw¼ |]~óýË n+XøeT Ôî*bÍsÁT. s çcͼ\Å£
¿±y *àq kÍ+¹¿Ü¿£, ]¿£ kÍjáT+ $$<ó |<¸¿±\ < Çs ¿¹ +ç<+
#û|&TÔáT+< $e]+# sÁT. @|Ó $uóÈq #á³¼+ ç|¿±sÁ+
bþ\esÁ+ çbÍCÉÅ£ ¼qT C²rjáT çbÍCÉÅ£ ¼>± ç|¿£{ì+# eT
¿£{²]jáÖ |s=ØH sÁT.
qyÃ<jáT bÍsÄÁXæ\\T eT+psÁT #ûjáT+&
 Ôî\+>±DýË qyÃ<jáT bÍsÄÁXæ\\T ýñ 22 ý²¢ýË¢ yî+³Hû
y {ì eT+psÁT #ûjáÖ\ Ôîs d ýË¿ùduó²|¿£ |HûÔá ¿=Ôáï
ç|u󲿣sY Âs&¦ ¹¿+ç< ç|uóTÔ Ç ¿ì $Èã|¾ï #ûXæsÁT. uóÖ$T, eTò*¿£
edÔáT\T d¾<Æ+>± H jáT #îbÍÎsÁT. ýË¿£duó Jsà nesYýË
2020 d |¼+ sY 14q jáTq eÖ{²¢& sÁT.
 ¿=$&-19 jáT +çÔáD ýË Ôî\ +>±D ç|uó TÔáÇ sÁ¢ ¿ ±«
$# ]+#û+<TÅ£ ç|Ôû«¿£ +< (d¾{Ù) @s γT #ûjáÖ\
uóTeqÐ] m+|Ó ¿ÃeT{ìs &¦ yî+¿£³Âs&¦ ¹¿+ç< ç|uóTÔ Ç ¿ì $Èã|ï¾
#ûXæsÁT. Xædq e«ed |Õ ¿±sÁ« s ÇV²¿£ e«ed ç¿£eTDqT
nqTeTÜ+#=<Ý VÕ²<s u²< m+|Ó nd<TBÝH yîÕdÓ ¹¿+ç<
¿Ãs sÁT. ç|XË Ôáïs \ sÁ<TÝ rs q+ |Õ ýË¿ùduóýË jáTq
eÖ{²¢& sÁT..
eT+<T\ |sÁT¢ |<Ý n¿£s ýË¢ s jáÖ*: ¹¿+ç<+
 uó²sÁÔá yî< Õ « eT+&* +<óq\ ç|¿±sÁ+ yî<Õ T«\T Ww<ó+ Èq]¿ù
|sÁTqT |<Ý n¿£s ýË¢ s d¾y Ç\ ¹¿+ç<+ dÎw¼+ #ûd¾+~.
yûTsÁÅ£ 2017 @ç|¾ýÙ 21q ] d¼sY¦ yîT&¿£ýÙ çbÍ¿¡¼wqsÁ¢Å£
ÔáïsÁTÇ\T C²¯ #ûd¾+< Ôî*|¾+~. +<óq\T \¢+|¾T dï
yîÕ<T«\ |Õ uó²sÁÔá yîÕ<« eT+&*, s çw¼ yîÕ<« eT+&Þø¢Å£ #ásÁ«\T
rdT¿=Hû n~ó¿±sÁ+ +< 2020 d |¼+ sY 15q {¡ sYmdt
׿±H +&jáÖ 60
duóT«&T &T>T *+>jáT«jáÖ<y n&Ðq ç|Xø Å£ ¹¿+ç<
sÃ>«XæK dVäjáTeT+çÜ nXøÇúÅ£ eÖsY #ê s È«duóýË
deÖ<ó q$T# ÌsÁT.
Ôî\+>±D <ûX+ø ýË 2e kÍq+ýË *º+~. Ôásï çY |<ûXÙ Ôás ÇÔá
nÔá«~ó¿£ y &¿£+ ¿£Ø&û È]Ðq³T¢ ¹¿+ç< yîÕ<«, sÃ>«XæK
dVäjáTeT+çÜ n¥ÇúÅ£ eÖsY #êuñ 2020 d |¼+ sY 15q
s È«duóÅ£ ºÌq deÖ<ó q+ýË yî\&¢ +# sÁT. n s çcͼ\Å£L
¿£*|¾ ¹¿+ç<+ 10.83 ¿Ã³¢ V²#YdÓÅ£L« eÖçÔá\T dï, s çcͼ\T
eTsà 5.21 ¿Ã³T¢ d¿£]+# jáT #îbÍÎsÁT. |Î{ìesÁÅ£ y {ìýË
8.51 ¿Ã³T¢ $ jîÖÐ+# jáT yî\¢&+# sÁT. Ôî\+>±DÅ£
¹¿+ç<+ 42.50 \¿£\ eÖçÔá\T dï, s çw¼ ç|uóTÔáÇ+ eTsÃ
94.44 \¿£\T d¿£]+º+< |s=ØH sÁT. n¿£Ø& 95.58 \¿£\
eÖçÔá\qT y & sÁ , eTsà 41.36 \¿£\T n+<Tu²³TýË
H jáT yî\¢&+# sÁT. ÔáïsYç|<ûXÙ (98.14 \¿£\T) Ôás ÇÔá
nÔá«~ó¿£ eÖçÔá\ y &¿£+ È]Ð+~ Ôî\+>±DýËHûq #îbÍÎsÁT.
< Ôás ÇÜ kÍq+ýË >TÈs ÔY (92.73 \¿£\T) q ³T¢
Ôî*bÍsÁT. +ç<óç|<ûXÙýË 15.08 \¿£\ V²#YdÓÅ£L« eÖçÔá\
$ jîÖ>+ È]Ð+< |s=ØH sÁT. s çcͼ ¿ì ¿¹ +ç<+ 31.50
\¿£ \ eÖçÔá\T dï, s çw¼ ç|uóTÔáÇ+ eTsà 20 \¿£\T
d¿£]+º+< Ôî*bÍsÁT. |ÚÎ&T @|Ó e<Ý 36.41 \¿£\ eÖçÔá\T
n+<Tu²³TýË H jáT #îbÍÎsÁT. <ûXø+ýË $ jîÖ>yîT®q
yîTTÔáï+ V²#YdÓÅ£L« eÖçÔáýË¢ 11.22% Ôî\+>±DýË, 1.77%
+ç<ó ç|<ûXÙýË È]Ðq³T¢ |s=ØH sÁT.
 <ûXø+ýË ç|uóTÔáÇ, ç |Õyû³T dT|çÔáTýË¢ ¿=$& sÃ>T\ ¿Ãd+
15,49,931 ×kõýñwH uÉ&T¢, 2,31,87 ¿ìàÈH uÉ&T¢, 62,979
×dÓjáTÖ |&¿£\T (@|ÓýË 4,766, Ôî\+>±DýË 1,782),
32,862 yî+{ìýñ³sÁT¢ (@|ÓýË 1,427, Ôî\+>±DýË 518)
n+<Tu²³TýË H sTT.
 ¿
¹ +ç<+ s çcͼ\Å£ 32,109 yî+{ìý³ñ sÁT¢ ¿¹ {²sTT+º+~. y {ìýË
@|Ó¿ì 3,960, Ôî\+>±DÅ£ 1,400 e# ÌsTT. eTVäs çw¼
(4,434) Ôás ÇÔá nÔá«~ó¿£ yî+{ìý³ñ sÁT¢ +ç<ç|<û
ó XÙÅ£ n+< sTT.
 ¿=$& deTjáT+ýË Ôî\+>±DÅ£ 13.85 \¿£\ mH95 eÖdTØ\T,
2020 n¿Ã¼ sY
 2.41 \¿£\ |Ó|Ó ¿ì³T¢ ¹¿+ç<+ n+<Cñd¾+~. @|Ó¿ì 14.63  C²rjáT JeHÃbÍ<ó T\ $TwH ¿ì +< Ôî\ +>±DýË 34
\¿£\ mH95 eÖdTØ\T, 2.79 \¿£\ |Ó|Ó ¿ì³T¢ n+< sTT. edÜ> Vä\T ] +º s çXøjTá TýÉqÕ 2,813 eT+~¿ì |³¼D²ýË¢
y «¿ìàH n_óe ~ÆýË... çXøjTá + ¿£*Î+ºq³T¢ ¿¹ +ç< |³¼D²_óe ~Æ XæK eT+çÜ V²sYB|t
 y «¿ìàH n_óe ~Æ, |¯¿£\ ¿Ãd+ ¿ ¹ +ç< Ww<ó ç|eÖD jáT+çÔáD d¾+>´ |P¯ Ôî*bÍsÁT. qý¤Z+& m+|Ó ÔáïyT n&Ðq ç|Xø Å£
eT+&* @&T d+d\Å£ nqTeTÜ ºÌ+~. y {ìýË |ÚDÉ¿ì *ÏÔá|PsÁÇ¿£ deÖ<ó q$T# ÌsÁT.
#î+~q dÓsÁ+ Hd¾¼³Ö«{Ù |t +&jáÖ, HÃy jîÖ  kåuó²>« |<¸¿£+ Ôî\+>±DÅ£ sÁÖ.15 ¿Ã³¢ ç>±+³T ºÌq³T¢
bÍs dÖ{ì¿£ýÙà *$TfÉ&, VÕ²<s u²<Å£ #î+~q uó²sÁÔY z ç|Xø Å£ ¿¹ +ç< $<T«ÔáTï XæK eT+çÜ sY.¿Â .d¾+>´ Èy _# ÌsÁT.
jîÖfÉ¿ù +³¹s wqýÙ, jîÖý² ¿£ýÙ *$TfÉ&, nsÁ_+<à  @& ~ýË pH esÁÅ£ +ç<óç|<ûXÙýË 8,210, Ôî\+>±DýË
bÍs *$TfÉ&, nV² < u²<Å£ #î+~q ¿±&ý² V²ýÙﹿsY, 8,766 sÃ&T¦ ç|eÖ< \T #óT#ûdTÅ£ H jáT sÁV²< ], sÁy D²
eTT+ sTT¿ì #î+~q ]\jáTHà ýÉÕ|t dÕHîàdt ç |Õyû{Ù *$TfÉ& XæK eT+çÜ ÜH >&د z ç|Xø Å£ *ÏÔá|PsÁÇ¿£+>± #îbÍÎsÁT.
H sTT. M{ìýË uó²sÁÔY jîÖfÉ¿ù, ¿±&ý² V²ýÙﹿsY yîTT<{ì<Xø  ÈýÙ JeH $TwH ¿ì+< 2020-21ýË +ç<ó ç|<ûX ÙÅ£
ç|jîÖ>±\T n<TÒÛÔáyîT®q |*Ô \ # ÌsTT. sÁÖ .790.48 ¿Ã³T¢, Ôî\+>±DÅ£ sÁ Ö.412.19 ¿Ã³T¢
@|Ó, Ôî\+>±DýË¢ ×mdt nÔá«+Ôá ç¿¡jáÖo\+>± +~ ¹¿{²sTT+ºq³T¢ ÈýÙXø¿ìï dVäjáT eT+çÜ sÁÔáHý²ýÙ ¿£{²]jáÖ
 +ç<óç|<ûXÙ, Ôî\+>±D dVä |\T s çcͼýË¢ kÍ¢$T¿ù d¼{Ù ýË¿ùduóýË z ç|Xø Å£ jáTq *ÏÔá|PsÁÇ¿£ deÖ<ó q$T# ÌsÁT.
(×mdt) nÔá«+Ôá ç¿¡jáÖo\+>± +< ¹¿+ç<+ |s=Ø+~. bþ¢ÂsÕ& sÁV¾²Ôá s çw¼+>± Ôî\+>±D
<¿ìD²~ s çcͼýÉÕq @|Ó, Ôî\+>±D, ¿£s ³¿£, Ôá$TÞøH &T ,  bþ¢s Õ& sÁV²¾ Ôá s çw¼+>± Ôî\+>±D s çw¼+ neÔá]+º+~. bþ¢s &Õ
¿¹ sÁÞýø Ë¢ ×mdtÅ£ d+ +~ó+º 122 eT+~ +~ÔáT\qT C²rjáT sÁV¾²Ôá s çw¼+>± Ôî\+>±DýË bþ¢ÂsÕ& |Ó&Ôá ç>±eÖýñ¢e
<s «|Úï d+d nÂsdT¼ #ûd+¾ < Ôî*|¾+~. jáÖ s çcͼýË¢ ×mdtÅ£ bÍsÁy¢ îT+³T kÍ¿ì>± ¹¿+ç< ç|uóTÔáÇ+ 2020 d |¼+ sY 18q
d+ +~ó+º 17 ¹¿dT\T qyîÖ<T nsTTq³T¢ 2020 d |¼+ sY ç|¿£{+ì º+~. »$TwH uó^sÁ<µ|<¸¸ ¿£+ ç|yûXø |³¼& ¿ì eTT+<T..
16q s È«duóýË z ç|Xø Å£ ¹¿+ç< VA+XæK dVäjáTeT+çÜ n+fñ 2015 @ç|¾ýÙ 1H {ì¿¡ s çw¼+ýË 976 bþ¢ÂsÕ& ç|uó²$Ôá
¿ìwHÂs&¦ *ÏÔá|PsÁÇ¿£ deÖ<ó q$T# ÌsÁT. y kÍ\T+&>±.. 2020, >dT¼ 1e ÔûB H {ì¿¡ d+K«
¿±ÞâXøÇsÁ+ e«jáT+ sÁÖ.88,557 ¿Ã³T¢ dTH Å£ #ûsÁTÅ£ +~. bþ¢sÃd¾dt ç|uó²$Ôá çbÍ+Ô \Å£ $TwH
 ¿±ÞâXøÇsÁ+ çbÍCÉÅ£ ¼ n+#áH e«jáÖ sÁÖ.80,190 ¿Ã³¢ qT+º
uó^sÁ<¸ ¿ì+< sÁ¿Ôáì Ô >TúsÁT n+~+#á&+Ôà bþ¢sÃd¾dt sÁÖ \q
sÁÖ.88,557.44 ¿Ã³¢Å£ de]+ºq³T¢ Ôî\+>±D ç|uóTÔáÇ+ kÍ<ó«yîT®+~.
Ôî*jáTCñd¾+< ÈýÙXø¿ìï dVäjáT eT+çÜ sÁÔáHý²ýÙ ¿£{²]jáÖ Ô=*kÍ] <]ôýË >T]ï+|Ú
Ôî*bÍsÁT. ¿£¯+q>sY m+|Ó +& d+ÈjYT n&Ðq ç|Xø Å£  uóÖ>sÁÒÛÈý²ýË¢ Ô=*kÍ] bþ¢ÂsÕ& qy Þø ¢ 1937ýË ç|¿±Xø+
¿¹ +ç< eT+çÜ *ÏÔá|PsÁÇ¿£ deÖ<ó q$T# ÌsÁT. w&Ö«ýÙ ç|¿±sÁ+ ý²¢ <]ôýË, 1945ýË q\¢>=+& ý²¢ eTç]>Ö& eT+&\+
2020 & d+ sÁT H {ì¿ì |qT\T |PsÁïsTT jáT¿£³T¼Å£ ³¢ | *¢ (bÍÔá ) ýË ¿£ |¾ + # sTT. 1985ýË ³¢ | *¢ ý Ë
ç|jîÖÈH \T ¿£\T>TÔ jáT s çw¼ ç|uóTÔáÇ+ Ôî*|¾q³T¢ ç||+#á+ýËHû nÔá«~ó¿£ |]eÖD+(28 |Ó|Óm+)ýË bþ¢ÂsÕ&
|s=ØH sÁT. q ³T¼ Ôû*+~. n+>yîÕ¿£\«+.. n+ÔáT|³¼ nH sÃ>«+..
 C²rjáT, n+Ôás ¨rjáT bþ{¡ýË¢ bÍý¤ZHû+<TÅ£ UñýË +&jáÖ
eTsÁT>TE¨Ôáq+.. T~ÆeÖ+<«+.. ejáTdT Ôá>Z³T¼>± m<>
|<¸¿£+ ¿ì+< 2,932 eT+~, uó²sÁrjáT ç¿¡& n<¸ ]{¡ (XæjYT) Xø¯sÁ+.. $ bþ¢ÂsÕ& u²]q |&q y ] qy Þø ¢.
¿ì+< 10,248 eT+~ m+|¾¿£ #ûd¾ ¥¿£D dTïq ³T¢ ¹¿+ç< Ôáïs K+&, >TÈs ÔY\qT Å£L& ...
ç¿¡&\ XæK eT+çÜ ¿ìsÁDY ] E Ôî*bÍsÁT. ÈVÓ²s u²< m+|Ó  Ôî\+>±DÔÃbͳT Ôáïs K+&, >TÈs ÔY\qT Å£L& bþ¢ÂsÕ&
_._.bÍ{ì ý Ù n& Ðq ç| Xø Å£ eT+çÜ *ÏÔá | PsÁ Ç ¿£ sÁV¾²Ôá s çcͼ\T>± >T]ïdÖï.. ¹¿+ç< ç|uóTÔáÇ+ bÍsÁ¢yîT+{ÙýË
deÖ<ó q$T# ÌsÁT. n~ó¿±]¿£ ç|¿£³q #ûd¾+~.
׿±H +&jáÖ 61 2020 n¿Ã¼ sY
Ôî\+>±DýË bÍ~ó VäMT¿ì ÔáÐZq &eÖ+& +< ¹¿+ç< sÃ>« XæK dVäjáT eT+çÜ n¥Çú Å£ eÖsY #êuñ
 ý²¿ù&êH ¿±\+ýË »ç>±MTD bÍ~ó VäMTµ |<¸¿± ¿ì <ûXyø «|ï+>± yî\&¢ +# sÁT. ejáTdTàÅ£ d+ +~ó+º \¿£ eT+~¿ì d¾¿Øì +ýË
Ðs ¿¡ |sÁ>>±, Ôî\+>±DýË eÖçÔá+ uó²¯>± ÔáÐZ+~. >Ôá 33.1, #óárïdt> &ó-26.4, ¹¿sÁÞø-24.3, Ôî\+>±D-20.6,
@& ~ @ç|¾ýÙ- >dT¼ eT<ó« ¿±\+Ôà bþ* dï | ýË bÍý¤Zq çÜ|ÚsÁýË 18.2 eT+~ Ôá V²Ôá« #ûdTÅ£ +³TH sÁ z m+|Ó
y ] d+K« nqÖV²«+>± 47% ÔáÐZ bþsTTq³T¢ ¹¿ +ç< n&Ðq ç|Xø Å£ jáTq *ÏÔá|PsÁÇ¿£ deÖ<ó q$T# ÌsÁT.
ç>±MTD²_óe ~ÆXæK eT+çÜ q¹s+ç<d¾+>´ ÔÃeTsY Ôî*bÍsÁT. M{ìÔÃbͳT |\TeÚsÁT duóT«\T n&Ðq yû¹sÇsÁT ç|Xø \Å£ $$<ó
2020 d |¼+ sY 18q s È«duóýË z *ÏÔá|PsÁÇ¿£ ç|Xø Å£ XæK\ eT+çÔáT\T, dVäjáT eT+çÔáT\T deÖ<ó H \T # ÌsÁT.
eT+çÜ ºÌq deÖ<ó q+ $wjáÖ Ôû³Ôî\¢+ #ûd¾+~. $es \T..
ý²¿ù&êH deTjáT+ýË ç¿ìÔ+á d+eÔáàsÁ+ ¿£+fñ 52.11% e«¿ì>ï Ôá  VÕ ² <s u²< ¹ ¿ +ç< já T TH yî Õ < « |]XË<ó q d+d
| ~H \T n~ó¿£+>± d w¾¼+# eT , n+<TÅ£ nqT>TD+>± (dÓ sY×jáTÖm+) 2019 |¾ç e]ýË #ásÁ deTd«\ jáTTH
<óT\ ¿¹ {²sTT+|ÚqT sÁÖ.61,500 ¿Ã³¢ qT+º sÁÖ.1,01,500 yîÕ<« C²rjáT |]XË<óq d+d>± q r¿£sÁD #î+~+~.
¿Ã³¢Å£ |+# eT @|Ó m+|Ó {¡J yî+¿£fñwt n&Ðq eTsà  >Ôá @& ~Ôà bþ* dï ¿=$&-19 ç|uó²e+Ôà @ç|¾ýÙ qT+º
ç|Xø Å£ deÖ<ó q$T# ÌsÁT. C²rjáT kÍsTTýË | ¿Ãd+ d¿ìï pH esÁÅ£ |¾\¢\Å£ #ûÌ V²|fÉ®{ìdt-_ y «¿ìàq¢ýË 19.4
#áÖ|¾q Å£ ³T+u²\T 41.80% yûTsÁ |]Ðq ÔásÁTD+ýËqÖ XæÔá+, ÔásÁ y «¿ìàq¢ýË 31 XæÔá+ Ôá>TZ<\ qyîÖ<îÕ+~.
Ôî\+>±DýË n+<TÅ£ $sÁT<Æy îT®q |]d¾ Ü ¿£ |¾+#á& +  EýÉÕ, >dT¼ Hî\ýË¢ 22,89,500 |Ó|Ó ¿ì³¢ m>TeTÔáT\Å£
>eTH sÁ½+. bõsÁT>T s çw¼+ +ç<óç|<ûXÙýË eÖçÔá+ 22.35% nqTeTÜ+# +.
yûTsÁ |]Ð+~. <ûXø+ýË @ç|¾ýÙ- >dT¼ eT<ó« ¿±\+ýË 34  2023 H {ì¿ì <ûXø+ýË Ôá³T¼(MT ýÙà), sÁTuÉý²¢qT ] +# \
s çcͼ\Å£ >±qT ¹¿e\+ H \T>T s çcͼýË¢ eÖçÔáyTû bÍ~ó VäMT ¹ > já Ö d¾ j á Ö <û X æ\ÔÃbͳT eTq <û X ø + \¿£ «+>±
| ¿ì Ðs ¿¡ ÔáÐZ+~. nkþ+ýË 21%, eTVäs çw¼-1.30%, ¹sÝ¥+#áTÅ£ +~.
Ôá$TÞøH &T-3.75% yûTsÁ | n&¹> Å£ ³T+u²\T Ôá>Z>±,  sÁÒÛjáT |+& ¿ì+< Ôî\+>±DÅ£ sÁÖ.1.82 ¿Ã³T¢ $&T<\
Ôî\+>±DýË d+K« 47% +~. #ûjTá >± sÁÖ.1.35 ¿Ã³T¢ KsÁTÌ #ûXæsÁT. +ç<óç|<ûXÙÅ£ sÁÖ.110
$esÁ+ | n&Ðq Å£ ³T+u²\T &eÖ+& (XæÔá+) ¿Ã³T¢ $&T<\ #ûjáT>± sÁÖ.26.05 \¿£\T $ jîÖÐ+# sÁT.
2019`20 2020`21  +ç<óç|<ûXÙýË ¿£sÖÁ \T yî<Õ « ¿£Þ²Xæ\, Ôî\+>±DýË VÕ²<s u²<
<ûXø+ 10,50,61,043 14,89,80.925 41.80 m+mHCñ Hd¾¼³Ö«{Ù |t n+¿±\J n+& sYdÓdÓýË s çw¼
@|Ó 1,49,46,516 1,82,87,498 22.35 ¿±«qàsYà d+d\Å£ nqTeTÜ+# +.
Ôî\+>±D 74,73,264 39,59,176 ` 47.02  jîÖ>±Ôà ¿=$& u²~óÔáT\T ç|jîÖÈq+ bõ+~q³T¢ yîTTs ¯¨
me]¿¡ ç|jîÖÈq+ ýñ<Hû #ûHûÔá uËsÁT¦\ sÁ<TÝ <ûXæjYT C²rjáT jîÖ>± d+d d¿£]+ºq deÖ# sÁ+ < Çs
Ôî*d¾+~.
 <ûXøy «|ï+>± q HûÔá ¿±] Å£ \T @$<óyîT®q ç|jîÖÈq+
bõ+<&+ ýñ< Ôû*q Ôás ÇÔá nÏ\ uó²sÁÔá #ûHûÔá uËsÁT¦qT {¡¿±ýË¢ Ôî\+>±DÅ£ 3e kÍq+
sÁ<TÝ #ûd¾q³T¢ ¹¿+ç< C [ XæK eT+çÜ d Ü s ú 2020  deTç> {¡¿±\ neT\TýË Ôî\+>±D eT+º | rsÁTqT
d |¼+ sY 18q ýË¿ùduóýË yî\¢&+# sÁT. ¿=$& ¿±sÁD+>± ¿£q sÁTkþï+~. 2020 >dT¼ H {ì¿ì ºH sÁT\Å£ {¡¿±\qT
uó²sÁÔá MT&jáÖ, m+³sYfH®É yîT+{Ù |]çXøeT < jáT+ 16 XæÔá+ n+~+#á&+ýË 87.7 XæÔá+Ôà Ôî\+>±D C²rjáT kÍsTTýË
|&bþsTT+< ¹¿+ç< deÖ# sÁ, ç|kÍsÁ XæK\ eT+çÜ ç|¿±wt eTÖ&à kÍq+ýË *º+~. {¡¿±\ neT\TýË ÈeTÖ -¿£o sY
C²e&û¿£sY Ôî*bÍsÁT. C²rjáT HûsÁ yû~¿£ Ö«sà ç|¿±sÁ+ 18 98.3 XæÔá+Ôà nç>kÍq+ýË +&>±, Âs+&à kÍq+ýË
qT+º 30 @Þø¢ ejáTdTàýË Ôá V²Ôá«\T #ûdTÅ£ +³Tq y ] yûT|Ö\jáT(89.7XæÔá+) *º+~. Ôî\+>±DýË 3,63,026
d+K« mÅ£ Øe>± q s çcͼýË¢ Ôî\+>±D H \T>à kÍq+ýË eT+~ ºH sÁ T \Å£ >dT¼ H {ì ¿ ì {¡¿ ±\T # ÌsÁ T .
׿±H +&jáÖ 62 2020 n¿Ã¼ sY
 +ç<óç|<ûXÙýË 3,58,333(65.3 XæÔá+) eT+~¿ì {¡¿±\ neT\T
È]Ð+~. s È«duó ýË ç|XË Ôáïs \ deTjáT+ýË ¿=$&
deTjáT+ýË {¡¿±\ neT\T rsÁT |Õ duóT«\T n&Ðq ç|Xø Å£
¿¹ +ç< sÃ>« eT+çÜÔáÇ XæK deÖ<ó q$TºÌ+~. C²rjáT d>³T
68.5 XæÔá+>± yî\¢&+º+~.
mdÓà e¯Z¿£sÁDÅ£ 14 s çcͼ\T e«Ü¹s¿£+
 mdÓà ]ȹsÇwq¢ e¯Z¿s£ DÁ |Õ |Î{ìesÁÅ£ 22 s çcͼ\T/¹¿+ç<bÍ*Ôá
çbÍ+Ô \T dÎ+~+# jáT ¹ ¿ +ç< kÍeÖ ¿£ H «jáT +, 
kÍ~ó¿±sÁXæK dVäjáT eT+çÜ sÁÔáHý²ýÙ ¿£{²]jáÖ Ôî*bÍsÁT.
n+<TýË 14 s çcͼ\T e«Ü¹s¿ì dï, 7 eT<ÝÔáT Ôî*bÍjáT
#îbÍÎsÁT. ýË¿ùduóýË m+×m+ m+|Ó nd<TBÝH yîÕdÓ, eTsÃ
<ÝsÁT m+|Ó\T d+jáTT¿£ï+>± n&Ðq *ÏÔá|PsÁÇ¿£ ç|Xø Å£
2020 d |¼+ sY 20q eT+çÜ deÖ<ó q+ # ÌsÁT. »»
ó XÙ ç|uóTÔáÇ+ mdÓà ]ȹsÇwq¢ e¯Z¿£sDÁ Å£ eT<ÝÔTá >± 
eT & +ç<ç|<û
2004 &d+ sÁT 10q nd+;¢ýË #ûd¾q rs q+ ç|Ü ¹¿+ç<
ç|uóTÔ Ç ¿ì |+|¾ n+Xæ bÍsÁy¢ Tî +³TýË #û|{²¼\ ¿Ã]+~.
< ¿ì nqT>TD+>± @|ÓýË mdÓà ]ȹsÇwq¢ e¯Z¿£sÁD n+Xæ
|]o*+#á& ¿ì C²rjáT ¿£$TwH @s ÎfÉ®+~. n~ 2008 yûT
1q ¹¿+ç< ¿ì yû~¿£ deT]Î+º+~. mdÓà ]ȹsÇwq¢qT
e¯Z¿£]+#û+<TÅ£ M\T>± s C²«+>+ýË ]¼¿£ýÙ 341
de]+# \ d¾bÍsÁTà #ûd+¾ ~. d¾bÍsÁTà\ |Õ ¿¹ +ç< ç|uóTÔáÇ+
$$<ó s çcͼ\ n_óçbÍjáÖ\T ¿ÃsÁ>± |Î{ìesÁÅL£ 20 s çcͼ\T,
2 ¹¿+ç<bÍ*Ôá çbÍ+Ô \T dÎ+~+# sTT. nkþ+, >Ãy ,
>TÈs ÔY, V¾²eÖ#áýÙç|<ûXÙ, ¹¿sÁÞø, eT<ó«ç|<ûXÙ, eTDì|ÚsY, ¿=$& jîÖ<óT\Å£ 10% n~ó¿£ yûÔáH \T # Ì+: H eÖ
yûT|Ö\jáT, &Xæ, d¾¿Øì +, çÜ|ÚsÁ, Ôáïs K+&, |¥ÌeTuÉ+>±ýÙ,  ¿£sÃH jîÖ<óTýÉÕq yîÕ<T«\T, qsÁTà\T, bÍ]Xø <Æ« ¿±] Å£ \Å£
~©¢ e«Ü¹s¿ì+# sTT. +ç<óç|<ûXÙ, #óárïdt>&ó, V²]jáÖD²,
sÁa²sÁ?+&, ¿£s ³¿£, Ôî\+>±D, |+C²uÙ ç|uóTÔ Ç\T e¯Z¿£sDÁ Å£
eT<ÝÔáT Ôî*bÍsTT. ¹¿+ç<bÍ*Ôá çbÍ+Ôá+ #á+&>&ó mý²+{ì
n_óçbÍjáT+ e«¿£ï+ #ûjáTýñ<T. ]ȹsÇwq¢ e¯Z¿£sÁDÅ£ <T\T
]ȹsÇwq¢ dç¿£eT neT\TÅ£ ÔáÐq jáT+çÔ +>± @s γT
#ûjáÖ\ e«Ü¹s¿ì+ºq s çcͼ\T |s=ØH sTT. kÍeÖ ¿£, $<«,
]¿£| sÁy îT®q ç|Ôû«¿£ |<¸ ¿±\ < Çs mdÓà ýË¢ nÔá«+Ôá
|<ýÉÕqy ]¿ì kÍ~ó¿±sÁÔá ¿£*Î+# \ dÖº+# sTTµµ n
sÁÔáHý²ýÙ ¿£{²]jáÖ Ôî*bÍsÁT. n+Xø+ |Õ ¹¿+ç<, s çw¼
ç|uóTÔ Ç\ eT<ó« {¡e\ ¿±\+ýË mý²+{ì deÖyûXæ\T
ÈsÁ>ýñ< #îbÍÎsÁT.
׿±H +&jáÖ 63
VäsÁ uóç<Ôá ¿ì+< s çcͼ ¿ì sÁÖ.17,479 ¿Ã³T¢
 C²rjáT VäsÁ uóç<Ôá |<¸¿£+ ¿ì+< Ôî\+>±DÅ£ 2016-17
qT+º 2020 d |¼+ sÁT 14 esÁÅ£L sÁÖ.17,479.31 ¿Ã³T¢
eT+psÁT #ûdq¾ ³T¢ ¹¿+ç< $ jîÖ> e«eVäs \T, ç|C²|+|¾D¡
XæK eT+çÜ <HûÇs y kÍV²uÙ < < s y Ôî*bÍsÁT. eTý²Ø Ð]
m+|Ó ¹s e+ÔY  s &¦ n&Ðq ç|Xø Å£ ¹ ¿ +ç< eT+çÜ
deÖ<ó q$T# ÌsÁT.
Ôî\+>±D ç|uóTÔáÇ+ sÁ+>±Âs&¦ ý²¢ eÖ$T&|*¢ýË sÁÖ.18.50
¿Ã³¢Ôà ç|ÜbÍ~+ºq Ôî\+>±D s çw¼ |Xø >D²_óe ~Æ
d+d({¡mdtdÓ mýÙ&) @s γTÅ£ kÍqTÅ£L\+>± q ³T¢ ¿¹ +ç<
|Xø d+esÁÆ¿£ XæK dVäjáT eT+çÜ d+JyÅ£ eÖsY u²ý²«H
Ôî*bÍsÁT. #ûyîÞ¢ø m+|Ó & ¿£¼sY .sÁ+ ÔYÂs&¦ n&Ðq ç|Xø Å£
deÖ<ó q$T# ÌsÁT.
s eT>T+&+ |]¼ýÈÕÉ sYà ¿Â $T¿£ýÙà *$TfÉ& |qT\T 2020 >dT¼
H {ì¿ ì 99.70 XæÔá+ |PsÁ ïsTTq³T¢ ¹ ¿+ç< msÁ T eÚ\T,
sÁkÍjáTH \XæK eT+çÜ &.$.d< q+<>€& Ôî*bÍsÁT. yîT<¿ù
m+|Ó ¿=Ôáï ç|u󲿣sYÂs&¦ n&Ðq ç|Xø Å£ ¹¿+ç< eT+çÜ
deÖ<ó q$T# ÌsÁT. Ôî\+>±DÅ£ 5 Je sÁkÍjáTq/Je msÁTeÚ\
jáTÖ ³¢qT eT+psÁT #ûd¾q³T¢ ¹¿+ç< e«ekÍjáTXæK eT+çÜ
q¹s+ç<d¾+>´ÔÃeTsY Ôî*bÍsÁT. eÖqe V²Å£ Ø\ ¿±sÁ«¿£sÁï\ |Õ
yû~ó+|Ú\Å£ d+ +~ó+º +ç<óç|<ûXÙýË 2017 qT+º 2021
esÁÅ£ 7 ¹¿dT\T, Ôî\+>±DýË 8 ¹¿dT\T qyîÖ<îÕq³T¢ ¹¿+ç<
VA+XæK dVäjáT eT+çÜ ¿ìwHÂs&¦ Ôî*bÍsÁT.
Ôî\+>±D ç|uóTÔáÇ+ 10 XæÔá+ yûÔáH \T n~ó¿£+>± ºÌ+<
{¡ sYmdt ýË¿ùduó²|¿£ HûÔá H eÖ H ¹>XøÇsÁs eÚ Ôî*bÍsÁT.
ýË¿ùduóýË ¿£sÃH |Õ 2020 d |¼+ sY 20q È]Ðq #ásÁÌýË
jáTq eÖ{²¢& sÁT. eTÖÔá|&q |]çXøeT\ jáÖÈeÖH «\ÔÃ
eÖ{²¢& Ô Ô Ø*¿£ ¿±] Å£ \qT <TÅ£ H eTH sÁT. <T¿±D²\T,
Þø¢ n<îÝ\qT \e+Ôá+>± edÖ\T #ûjîTT<Ý eTTK«eT+çÜ
¹¿dÓ sY dÖº+# sÁ Ôî*bÍsÁT. sÁT<ë>T\qT <TÅ£ Hû
$wjáT+ýË ¹¿+ç<+ < w¾¼ |{²¼\ H eÖ ¿Ãs sÁT. ý²¿ù&êH
¿±\+ýË e\d ¿±] Å£ \T Ò+~ |& s¦ Á , Ôî\+>±D ç|uóTÔáÇ+
y ]¿ì edÜ, uóËÈq kå¿£sÁ«+ ¿£*Î+º+< #îbÍÎsÁT. s çcͼ\T
]¿£ Ò+<TýË¢ q +<Tq JmdÓ¼ |]VäsÁ+ yî+³Hû $&T<\
2020 n¿Ã¼ sY
 #ûjáÖ\ ¿Ãs sÁT. sÁÖ.9 yû\ ¿Ã³¢qÖ $&T<\ #ûjáT+&: yî+¿£fñXÙ HûÔá
s çw¼+ýË +>±sÁT, eçC²\ \Ç\|Õ d¹sÇ  s çcͼ ¿ì s e*àq JmdÓ,¼ ×JmdÓ¼ ¿±sTT\T, ; sYJm|t <óT\T
 Ôî\+>±DýË $$<ó ý²¢ýË¢ +>±sÁT, eçC²\ >qT\ ¿Ãd+ yîTTÔáï+ sÁÖ.9 yû\ ¿Ã³¢qT yî+³Hû $&T<\ #ûjáÖ\ |<Ý|*¢
nHûÇwD kÍ>TÔáTq ³T¢ ¹¿+ç< >qT\XæK eT+çÜ ç|Vä¢<CËw¾ m+|Ó yî+¿£fñwt HûÔá $Èã|¾ï #ûXæsÁT. »< HkÍýÉÇúà n+&
Ôî*bÍsÁT. 2020 d |¼+ sY 21q ýË¿ùduóýË #ûyîÞø¢ m+|Ó u²«+ç¿£|¼dÓ (desÁD) _\T¢-2020µ |Õ È]Ðq #ásÁÌýË jáTq
.sÁ+ ÔYÂs&¦ n&Ðq *ÏÔá| PsÁÇ¿£ ç|Xø Å£ yûTsÁÅ£ eÖ{²¢& sÁT.
deÖ<ó q$T# ÌsÁT . »»¹¿ +ç< >qT\ XæK <ó ÇsÁ« +ýË  Ôî\+>±DýË kÍ>T $dÓïsÁ+ ¿Ã{ì qT+º 1.34 ¿Ã³¢ m¿£s \Å£
jáTý² ¿£ýÙ d¹sÇ |t +&jáÖ +>±sÁT \Ç\ ¿Ãd+ |]Ð+< #ûyîÞø¢ m+|Ó & ¿£¼sY sÁ+ ÔYÂs&¦ Ôî*bÍsÁT. ýË¿ùduó
eTV² ÖuÙq>sY, CË>Tý²+ >< Ç\, eq|]ï, qý¤Z+& ý²¢ýË¢ Jsà nesYýË jáTq eÖ{²¢&TÔáÖ &eÖ+& mÅ£ Øe>±
¿= çbÍ+Ô ýË¢, eçC²\Å£ eTÖ\yîTq® ¿ì+ sYý{ÕÉ Ù, ý²+çbþsTT{Ù q +<Tq s çcͼ ¿ì y Ç*àq jáTÖ]jáÖqT yî+³Hû $&T<\
s Þø¢ ¿Ãd+ eTV² ÖuÙq>sY, $¿±s u²<, CË>Tý²+ >< Ç\, #ûjáÖ\H sÁT.
eq|]ï, H >sY¿s£ ÖÁ ýÙ ý²¢ýË¢ d¹sÇ #û|{ì+¼ ~. m¿£Ø& +ÔáesÁÅ£ uó²¯>± ÔáÐZq ý²«+& ýÉÕH ¿£Hî¿£qT¢
mý²+{ì n+#áH Å£ s ýñ<T. $wjáT+ýË Ôî\+>±D >qT\  >Ôá ¹sÞø¢ýË Ôî\+>±DýË 46.06XæÔá+ yûTsÁ ý²«+& ýÉÕH
XæK qT+º ¹¿+ç< ¿ì Ôá<T|] mý²+{ì deÖ# sÁ+ n+<ýñ<Tµµ ¿£Hî¿£ qT¢ ÔáÐZbþjáÖsTT. <ûXøy «|ï+>± ;mdtmHmýÙÅ£ q
n eT+çÜ dÎw¼+ #ûXæsÁT. ý²«+&ýÉÕH ¿£Hî¿£qT¢ d>³Tq 45XæÔá+ Ôá>±ZsTT. Ôî\+>±DýË
Ôî\+>±D ¿ÃsÁT¼ýË¢ 8.54 \¿£\ |+&+>´ ¹¿dT\T 2016 eÖ]Ì 31H {ì¿ì 5.6 \¿£\T q ¿£Hî¿£q¢ d+K« EýÉÕ
 Ôî\+>±DýË $$<ó H «jáTkÍH ýË¢ ç|dTïÔ+ á 8.54 \¿£\ ¿¹ dT\T 31 H {ì¿ì 3.03 \¿£\Å£ |&bþsTT+< eT+çÜ d+ÈjYT<óÃçÔû
|+&+>´ýË H sTT. d |¼+ sÁT 16 H {ì¿ì VÕ²¿ÃsÁT¼ýË 2020 d |¼+ sY 21q ýË¿ùduóýË #îbÍÎsÁT.
2,31,760 ¹¿dT\T, ¿ì+~kÍsTT ¿ÃsÁT¼ýË¢ 6,22,985 ¹¿dT\T eT& z³sÁT C²_Ô ¿Ãd+ #á³¼desÁD <ûÝXø+ ýñ<T
|+&+>´ýË q ³T¢ ¿¹ +ç< H «jáTXæK eT+çÜ sÁ$Xø+¿£sY ç|kÍ<  eT & z³sÁ¢ C²_Ô sÁÖ|¿£\Îq ¿Ãd+ m ¿£\ +<óq\qT
Ôî*bÍsÁT. VÕ²¿ÃsÁT¼ýË |+&+>´ ¹¿dTýË¢ d¾$ýÙ 1,98,908, eÖ¹sÌ <ûÝXø+¿±ú, ç|C²çbÍÜ <ó« #á{²¼ de]+#û <ûÝXø+
ç¿ì$TqýÙ 32,852 q ³T¢ #îbÍÎsÁT. ¿±ú ¹¿+ç< ¿ì ýñ< nd<TBÝH zyîÕdÓ n&Ðq *ÏÔá|PsÁÇ¿£
q+~ m\¢jáT« eT Ü|Õ ýË¿ùduó d+Ô |+ ç|Xø Å£ ¹¿+ç< eT+çÜ sÁ$ Xø+¿£sY ç|kÍ< ýË¿ùd uó ýË
 eÖJ m+|Ó q+~ m\¢jáT« eT Ü |Õ ýË¿ùduó 2020 d |¼+ sY deÖ<ó q$T# ÌsÁT.
21q d+Ô |+ e«¿£ï+ #ûd¾+~. duó²|Ü z+ _s ¢ d+Ô |
rs H ç|yûXø |{²¼sTÁ . jáTq eT Ü |³¢ duóT«\T d+Ô |+
e«¿£ï+ #ûXæsÁT.

s È«duó duóT«\T>± ¹¿¹¿, dT¹sXÙ Âs&¦ ç|eÖD dÓÇ¿±sÁ+

Ôî\+>±D s çw¼ d$TÜ qT+º {¡e\ s È«duó duóT«\T>± m ¿Õq ¿.¹¿Xøes eÚ, ¿. sY.dT¹sXÙÂs&¦\T 2020 d |¼+ sY 14q
ç|eÖDdÓÇ¿±sÁ+ #ûXæsÁT. |s çw¼|Ü, s È«duó #îÕsÁ H yî+¿£jáT«H jáTT&T y ]Ôà ç|eÖD+ #ûsTT+# sÁT. ¹¿Xøes eÚ Ôî\T>TýË,
dT¹sXÙÂs&¦ +>¢+ýË ç|eÖD+ #ûXæsÁT. eT & +ç<óç|<ûXÙ eÖJ duó²|Ü n+³Ö dT¹sXÙ s &¦ d+<sÁÒ+Û >± #îsÕ Á H yî+¿£jTá «H jáTT&T
duóT«\Å£ |]#ájáT+ #ûXæsÁT. M]<ÝsÁT dVä yîTTÔáï+ 15 eT+~ d |¼+ sY 14q s È«duó duóT«\T>± ç|eÖD dÓÇ¿±sÁ+ #ûXæsÁT.
M]ýË sÁa²sÁ•+& eTT¿ìï yîÖs Ì n<ó«Å£ &T ¥ T kõ¹sH, &m+¹¿ H jáTÅ£ &T ÜsÁTºÌ ¥e, uó²ÈbÍÅ£ #î+~q djáT«< È| kÍ¢+ (
Ôáïkç|<ûXÙ), |¥ÌeT uÉ+>±ýÙ qT+º {¡m+dÓ H jáTÅ£ &T ~HûXÙ çÜyû~ Ôá~ÔásÁT\T H sÁT.

׿±H +&jáÖ 64 2020 n¿Ã¼ sY

 yîÕmkÍàsY d+|PsÁ bþwD, |¢dt |<¸¿±\T çbÍsÁ+uó+
>]ÒÛDT\T, u²*+Ôá\T, |¾\¢\Å£ yîTsÁTÂ>Õq båw¾¼¿±Väs n+~+#û+<TÅ£ <ûÝ¥+ºq »yîÕmkÍàsY d+|PsÁ bþwD,µ yîÕmkÍàsY
d+|PsÁ bþwD |¢dµt |<¸¿±\qT +ç<óç|<ûXÙ ç|uóTÔáÇ+ çbÍsÁ+_ó+º+~. |<¸¿±\qT 2020 d|¼+ sY 7q eTTK«eT+çÜ yîÕmdt È>HyîÖV²HÂs&¦
Ôáq ¿±«+|Ú ¿±s «\jáT+ qT+º ¿£+|P«³sYýË ³H H=¿ìØ çbÍsÁ+_ó+# sÁT. d+<sÁÒÛ+>± dÓm+ eÖ{²¢&TÔáÖ... » V²©Ý u²& +fñHû V²©Ý
yîT®+&.. n|ÚÎ&û Ôá©¢ _&¦ýË¢ $¿±d+ +³T+~µ n nH sÁT. H &T-Hû&T < Çs 55,607 n+>Hy &\ sÁÖ|Ú¹sK\T eÖsÁÌuËÔáTH eT ,
ç|¾ç |ÕeT¯ ¹¿+ç< \T>± eÖsÁTÎ #ûdTïH eT |s=ØH sÁT. |Ó|Ó-1, |Ó|Ó-2 yîTT<\T |&TÔáTH eT Ôî*bÍsÁT.
|<¸¿±\T-$es \T
 s çw¼+ýË 77 Ð]Èq eT+&ý²ýË¢ »yîÕmkÍàsY d+|PsÁ bþwD
|¢dtµ |<¸¿± , $TÐ*q eT+&ý²ýË¢ »yîÕmkÍàsY d+|PsÁ bþwDµ
|<¸¿± neT\T #ûkÍïsÁT.
 |<¸¿±\ < Çs >]ÒÛDT\T, u²*+Ôá\Å£ sà Hî\ qT+º 36
Hî\\ esÁÅ£ , |¾\¢\Å£ 36 Hî\\ qT+º 72 Hî\\ esÁÅ£
båw¾¼¿±Väs n+~kÍïsÁT.
 s çw¼ y «|ï+>± 55,607 n+>Hy & ¹¿+ç< ýË¢ < < |Ú 30.16 \¿£\ eT+~¿ì |<¸¿±\ < Çs ç|jîÖÈ+ #ûÅ£LsÁqT+~.
 yîÕmkÍàsY d+|PsÁ bþwD |¢dt ¿Ãd+ sÁÖ.307.55 ¿Ã³T¢, yîÕmkÍàsY d+|PsÁ bþwD ¿±sÁ«ç¿£eT+ ¿Ãd+ < < |Ú sÁÖ.1,555.56 ¿Ã³T¢
KsÁTÌ #ûjáTqTH sÁT. yîTTÔáï+>± Âs+&T |<¸¿±\ ¿Ãd+ ç|uóTÔáÇ+ @& ~¿ì sÁÖ.1863.11 ¿Ã³T¢ KsÁTÌ #ûjáTqT+~.
 s çw¼+ýË 47,287 n+>Hy & ¹¿+ç< \T Ð]ÈHûÔásÁ çbÍ+Ô ýË¢ H sÁT . y {ì |]~óýË 26.36 \¿£\ eT+~ Ôá\T¢\T, |¾\¢\T
H sÁT.
 77 Ð]Èq eT+& ý²ýË¢ 8,320 n+>Hy &\ |]~óýË 3.8 \¿£\ eT+~ |¾\¢\T, Ôá\T¢\T H sÁT.
yîÕmkÍàsY ds |<¸¿£+ çbÍsÁ+uó+ »yîÕmkÍàsY È\¿£Þøµ çbÍsÁ+uó+
bõ<T|Ú d+|Ö\ eTV¾²Þø\Å£
]Æ¿£ ÔÃ& γT n+~+#û+<TÅ£
<ûÝ¥+ºq »yîÕmkÍàsY ds
| <¸ ¿£ + µqT +ç<ó ç| <û X Ù
ç|uó TÔá Ç+ çbÍsÁ+_ó+ º+~.
2019, @ç|¾ ýÙ 11 H {ì¿ì
bõ<T|Ú d+|Ö\ |]³ u²«+Å£ ýË¢ +&û n|ÚÎ yîTTÔ ï H \T>T $&ÔáýË¢ #î*¢+#û »yîÕm kÍàsY È\¿£Þøµ |<¸ ¿± eTTK«eT+çÜ
|<¸¿± eTTK«eT+çÜ yîÕmdt È>HyîÖV²HÂs&¦ 2020 d |¼+ sY 11q È>Hyî Ö V²H s&¦ 2020 d |¼+ sY 28q
çbÍsÁ+_ó+# sÁT. dÓm+ ¿±«+|Ú ¿±s «\jáT+ qT+º ¿£+|P«³sYýË ³H H=¿ìØ Ô=* Ô &û|*¢ýË ¿±«+|Ú ¿±s «\jáT+ýË M&jîÖ
<XøýË sÁÖ.6,792.20 ¿Ã³¢qT bõ<T|Ú d+|Ö\ eTV¾²Þø\ U²Ô \Å£ dÓm+ ÈeT ¿±qÎÛÂsHà < Çs çbÍsÁ+_ó+# sÁT. »yîÕmkÍàsY
#ûXæsÁT. 8,71,302 bõ<T|Ú d+|ÖýË¢ 87,74,674 eT+~ eTV¾²Þø\ |sÁTÔà È\¿£Þøµ |<¸¿£+ ¿ì+< ºq , dq ¿±sÁT ÂsÕÔáT\
u²«+Å£ ýË¢ q n|ÚÎ sÁÖ.27,168.83 ¿Ã³¢qT ç|uóTÔáÇ+ H \T>T $&ÔáýË¢ HûsÁT>± bõý²ýË¢ uËsÁT¢ ÔáeÇ&+Ôà bͳT.. y {ì¿ì
jáÖ d+|Ö\ bõ<T|Ú U²Ô ýË¢ ÈeT #ûjáTqT+~. +<TýË uó²>+>± Ô=* @& ~ ºÔá+>± yîÖ{²sÁT¢ Å£L& _ÐkÍïeT eTTK«eT+çÜ
sÁÖ.6,792.20 ¿Ã³¢qT eTTK«eT+çÜ $&T<\ #ûXæsÁT. È>HyîÖV²HÂs&¦ ç|¿£{ì+# sÁT.
׿±H +&jáÖ 65 2020 n¿Ã¼ sY
 VÕ²<s u²<ýË <TsÁZ+ #îsÁTeÚ ¹¿ TýÙ e+Ôîq çbÍsÁ+uó+
VÕ²<s u²<ýË $$<ó çbÍ+Ô \
qT+º VÕ²fÉ¿ù d¾{¡, |ÕH üjáTýÙ &çd¾¼¿ù¼àÅ£
dT\uó +>± s ¿£b þ¿£\T kÍÐ+#û+<TÅ£
sÁÖ.334 ¿Ã³¢Ôà ] +ºq <TsÁZ+ #îsÁTeÚ
¹¿ TýÙ e+Ôîq, p;¢V²¾ ýÙà 45 m*yûfÉ&
¿±]& sY\ T ç|È\Å£ n+<Tu²³TýË¿ì
e# ÌsTT. ¿¹ +ç< VA+ XæK dVäjáT eT+çÜ
¿ìwHÂs&¦ÔÃ ¿£*d¾ Ôî\+>±D s çw¼ eTT à|ýÙ,
×{¡XæK\ eT+çÜ Â¿.Ô sÁ¿s£ eÖs eÚ 2020
d |¼+ sY 25q M{ì çbÍsÁ+_ó+# sÁT. +<TýË <TsÁZ+ #îsTÁ eÚ ¿¹ TýÙ ç||+#á+ýËHû ~ »ý²+Â>dt¼ kÍÎH ¿±+ç¿¡{Ù &î¿ù m¿ùàç{² &Ãdt¦
e+ÔîqÅ£ sÁÖ. 184 ¿Ã³T¢ KsÁTÌ¿±>±, m*yûf&É ¿±]& sYÅ£ sÁÖ.150 ¹¿ TýÙ d¼jYT¦ ç_&¨µ n J V²#Ym+dÓ N|t +ÈúsY ço<ósY
¿Ã³T¢ e«jáTyîT®+~. +Èú]+>´ # ýÉ+CÙ>± #û|{ì¼q ׿± ¿ù Ôî*bÍsÁT.
ç_&¨ VÕ²<s u²< Vä«+Ð+>´ ç_&¨>±, ³Ö]dt¼ kÍÎ{Ù>±qÖ eÖ]+~.  »yûT¿ìH +&jáÖµýË uó²>+>± nyîT]¿±, jáTÖsÁ|t, sÁcÍ«,
¹¿ TýÙ ç_&¨ $es \T.. Vä+¿±+>´\Å£ #î+~q |Âs ¿£> q |\T n+Ôás ¨rjáT
 ¿¹ TýÙ ç_&¨ yîTTÔá+ï bõ&eÚ (nçbþ#îdt dVä) :735.639 MT³sÁT¢ +Èú]+>´ d+d\ dV²¿±sÁ+Ôà çbÍCÉÅ£ ¼qT |P]ï #ûXæsÁT.
 m¿ùàç{² &Ãdt¦ ¹¿ TýÙ d¼ ç_&¨ bõ&eÚ: 425.85 MT³sÁT¢  mkÍàsY&|Ó |qTýË¢ uó²>+>± J V²#Ym+dÓ B ] +º+~.
(96`233.85`96) m*yûfÉ& ¿±]& sY
 nçbþ#Y ejáÖ&¿ù¼+kÍ*& s «+|t: 309.789 MT³sÁT¢  p;¢V¾²ýÙà sÃ& q+ sY 45 qT+º <TsÁZ+ #îsÁTeÚ ¹¿ TýÙç_&¨
 ¿±«¹sCÙ yû yî&\TÎ: 2`9 MT³sÁT¢ (2`3 ýñqT¢) #ûsTÁ Å£ Hû+<TÅ£ m*yûf&É ¿±]& sY s D+ Å£L& |PsÁsï TT+~.
 |Ú{ÙbÍÔY : 2`1.8 MT³sÁT¢
 |Õ¢zesY $es \T..
 d¼ ¹¿ TýÙà 56 (26`2)
 çbÍCÉ¿ù¼ e«jáT+: sÁÖ.184 ¿Ã³T¢ bõ&eÚ: 1.74 ¿ì.MT.
 s D d+d: mýÙ n+& {¡ ¿£Hçd¼¿£H yî&\TÎ: 16.60 MT³sÁT¢(H \T>TýñqT¢)
e«jáT+: sÁÖ.150 ¿Ã³¢
<ûXø+ýË |<Ý~..
 m¿ùàç{² &Ãdt¦ ¹¿ TýÙ d¼ ç_&¨ýË¢ nÔá«+Ôá bõ&yîÕq yîTsTTH kÍÎH
(233.85 MT³sÁT¢) <ûXø+ýË <û ç|<¸eT+. >TÈs ÔYýË
uósÁÖ#YýË qsÁ < q~ |Õ 144 MT³sÁ¢ bõ&eÚÔà q <û |Î{ì
esÁÅ£ |<Ý~. ç||+#áy «|ï+>± |]>DqýË¿ì rdTÅ£ +fñ ~
eTÖ&Ã~.
 ÈbÍHýË +Ôá¿£+fñ |<Ý$ q |Î{ì¿¡ y {ìýË¢ dÓ¼ýÙqT
$ jîÖÐ+# sÁT.
 ç|Ó¿±dt¼ ¿±+ç¿¡{Ù ç_&¨ýË eÖçÔá+ +Ôá |<Ý~ +¿¿£Ø& ýñ<
׿±H +&jáÖ 66 2020 n¿Ã¼ sY
 »dÇ#áÌÛ uó²sÁÔYµýË esÁTd>± eTÖ&à @& ~ Ôî\+>±DÅ£ Ô=*kÍq+

»dÇ#áÌÛ uó²sÁÔYµýË Ôî\+>±D eTsÃkÍ] <ûX+ø ýËHû yîTT<{ìkÍq+ýË
*º+~. esÁTd>± eTÖ&ÃkÍ] ny sÁT¦ <¿ìØ+#áT¿= Vä«ç{ì¿ù
kÍ~ó+º+~. ý²¢\ ¹¿³Ð¯ýË ¿£¯+q>sY <ûXø+ýË eTÖ&à kÍq+
¿Â eÕ d+ #ûdTÅ£ +~. ¿¹ +ç< Ô >TúsÁT-bÍ]Xø <Æ« $uó²>+(&&& Ö¢«mdt)
d+# \Å£ &T jáTT>ýÙ CËw¾ s çw¼ |+# jáTrs CÙ XæKÅ£ 2020
d |¼+ sY 29q s d¾q ýñKýË $wjáT+ yî\¢&+# sÁT.
@{² dÇ#áÌÛ uó²sÁÔY ¿ì+< ¹¿+ç< ç|uóTÔáÇ+ s çcͼ\T, ý²¢\T,
u²¢¿ù\T, ç>±eT |+# jáTr\y ¯>± ny sÁT¦\T n+<Cñkþï+~.
Ô >TúsÁT, bÍ]Xø <Æ« $uó²>+ýË ¹¿+ç<+ 2019ýË eTÖ&T
¿±sÁ«ç¿£eÖ\T çbÍsÁ+_ó+º+~. n+<TýË uó²>+>± 2019 qe+ sÁT
1 qT+º 2020 @ç|¾ýÙ 20 esÁÅ£L »dÇ#áÌÛ dT+<sY deTT< sTT¿ù
X # \jáTµ (mdtmdtmdtmdt), pH 15 qT+º d |¼+ sÁT 15 esÁÅ£
ý²¢\T, ç>±eÖ\ ¿£eTÖ« {¡ eTsÁT>T<=&¢ s D+ - sÁÇV²DÅ£
d+ +~ó+º »deTT< sTT¿ù X # \jáT n_ójáÖHµ (mdtmdt@), 2020
>dT¼ 8 qT+º >dT¼ 15 esÁÅ£ #îÔáï, e«s \qT Ô=\Ð+#û+<TÅ£
»>+<^ eTT¿ùï uó²sÁÔYµ (Jm+;) ¿±sÁ«ç¿£eÖ\qT sÁÇV¾²+# sÁT.
eTÖ&T $uó²>±ýË¢qÖ n<TÒÛÔá |*Ô \T kÍ~ó+ºq Ôî\+>±D <ûXø+ýË
yîTT<{ì kÍq+ýË *º+< jáTT>ýÙ CËw¾ s d¾q ýñKýË |s=ØH sÁT.
ý²¢\ $uó²>+ýË ¿£¯+q>sY <ûXø+ýËHû eTÖ&à kÍq+ <¿ìØ+#áTÅ£ +~.
»dÇ#áÌÛ uó²sÁÔYµ ~edt d+<sÁÒÛ+>± n¿Ã¼ sÁT 2q ny sÁT¦\qT
n+<CñjáTqTH sÁT. ¿£sÃH Hû|<¸«+ýË pyT, jáTÖ ³Ö«uÙ ýÉÕy
< Çs ny sÁT¦\qT ¹¿+ç< ÈýÙXø¿ìï eT+çÜ >Cñ+ç<d¾+>´ w¿±eÔY
esÁTÌeýÙ |<ÆÜýË n+<#ûkÍïsÁT.
Ôî\+>±D s çw¼+ dÇ#áÌÛÔá ~HÃÔáàe+>± eTVäÔ >±+Bó ÈjáT+Ü
C²Ü|¾ Ô á eTVäÔ >±+Bó Èjá T +Ü dÇ#á Ì Û Ô á ~HÃÔá à e+>±
sÁÇV¾²kÍïeT Ôî\+>±D |ÚsÁbÍ\¿£ XæK eT+çÜ Â¿.Ô sÁ¿£s eÖs eÚ
Ôî*bÍsÁT. >±+Bó dÖÎÛ]Ôï Ã s çw¼+ýË |³¼D²ýË¢ bÍ]Xø <ó « ¿ì eT]+Ôá
çbÍ<ó q«Ôá #ûÌ+<TÅ£ ¿±sÁ«ç¿£eÖ #û|&TÔáTq ³T¢ 2020
d|¼+ sY 14q yî\&¢ +# sÁT. ç|Ü |³¼D+ýË Ôá& bõ& #îÔïá ¿±sÁ«ç¿£eT+
|<Ý mÔáTïq ¿=qkÍÐ+# \ n~ó¿±sÁT\Å£ dÖº+# sÁT.

dÇ#áÌÛuó²sÁÔY $TwHýË |<Ý|*¢ ý²¢Å£ C²rjáTkÍsTT >T]ï+|Ú

dÇ#áÌÛuó²sÁÔY $TwH(ç>±MTDY) ¿±sÁ«ç¿£eT+ýË uó²>+>± C²rjáTkÍsTTýË |ÚsÃ>Ü ¿£q ]ºq |~ ý²¢\ ¿£ýÉ¿£¼sY\Ôà ¹¿+ç< ÈýÙXø¿ìï
eT+çÜÔáÇ XæK 2020 d |¼+ sY 11q M&jîÖ ¿±qÎÛÂsHà sÁÇV¾²+º+~. +<TýË s çw¼+ qT+º |<Ý|*¢ ý²¢Å£ ne¿±Xø+ <¿ìØ+~.
2018-19ýË dÇ#áÌuÛ ²ó sÁÔýY Ë ç|>Ü, mÅ£ Øe eT+~ ç|È\ uó²>kÍÇeT«+.. Ôá~ÔásÁ n+XæýË¢ |ÚsÃ>Ü |Õ ¿¹ +ç< n~ó¿±sÁT\T dMT¿ì+# sÁT.
d+<sÁÒÛ+>± jáÖ ý²¢ýË¢ #û|{ì¼q ¿±sÁ«ç¿£eÖ\qT ¿£ýÉ¿£¼sÁT¢ yî\¢&+# sÁT. |<Ý|*¢ýË #û|{ì¼q ¿±sÁ«ç¿£eÖ\ |Õ ý²¢ H#ó ]¨ ¿£ý¿É £¼sY
uó²sÁr VA[¹¿] |esY bÍsTT+{Ù ç|CÉ+fñwH < Çs $e]+# sÁT. M&jîÖ ¿±qÎÛÂsHàýË Ôî\+>±D qT+º |<Ý|*¢, +ç<óç|<ûXÙ
qT+º uójáT>Ã< e] ý²¢\T, >TÈs ÔY qT+º < VA&, eTV¾² dq, eTV¾²kÍ>sY, V²]jáÖD² qT+º ¹se], eTVäs çw¼ qT+º
H d¾¿ù, $TCËs + qT+º d¾sú|t, |+C²uÙ qT+º mdt@mdtq>sY ý²¢\ ¿£ýÉ¿£¼sÁT¢ bÍý¤ZH sÁT.
׿±H +&jáÖ 67 2020 n¿Ã¼ sY
 Ôî\+>±D s çw¼+ýË |]Ðq Hûs \T
Ôî\+>±D s çw¼+ýË 2018ÔÃ bþ*ÌÔû 2019ýË Hûs \T dÇ\Î+>±
|]>±sTT. C²rjáT kÍsTTýË 51,56,172 Hûs \T qyîÖ<eÇ>± s çw¼+ýË
d+K« 1,31,254 (2.54 XæÔá+)>± q ³T¢ C²rjáT HûsÁ >D²+¿£
d+d(mHdÓ sY;) yû~¿£ yî\&¢ +º+~. n+ÔáÅ£ eTT+<T @& ~ s çw¼+ýË
1,26,858 ¹¿dT\T qyîÖ<jáÖ«sTT. Ôî\+>±DýË ]¿£ Hûs \T, w&Ö«ýÙ
Å£ ý²\Å£ #î+~q e«Å£ ï\ |Õ, dÕ sY, eTV¾²Þø\ |Õ Hûs ýË¢ |sÁT>T<\
q ³T¢ >D²+¿±\T #î TÔáTH sTT. eTV¾²Þø\ |Õ Hûs ýË¢ <ûXø+ýË Ôásï çY |<ûXÙ
59,853 ¿¹ dT\Ôà Ô=*kÍq+ýË +&>±.. 18,394 ¹¿dT\Ôà Ôî\+>±D
9e kÍq+ýË *º+~. s çw¼+ýË 2018ýË 16,027 ¹¿dT\T
qyîÖ<jáÖ«sTT.
 ¿£d& ¼ ,ý²¿£|ýt Ë eTsÁD²\T <ûXyø «|ï+>± 31 qyîÖ<eÇ>± 6 #=|ÚÎq
eTsÁD²\ÔÃ eT<ó«ç|<ûXÙ, Ôî\+>±D yîTT<{ìkÍH ýË¢ H sTT.
 s çw¼+ýË n_ójîÖ>|çÔ \ < K\T XæÔá+ 81.4. C²rjáT d>³T
67.2. Hûs ýË¢ C²rjáT ¥¿£\ d>³T 50.4 ¿±>±.. s çw¼ XæÔá+
42.5.
 2019ýË <ûXy ø «|ï+>± w&Ö«ý٠ţ ý²\|Õ È]Ðq Hûs \T 45,935
¿±>± s çw¼+ýË @fñ{² < &T\T |sÁT>TÔáTH sTT.2018ýË
1,507, 2019ýË 1,690 È]>±sTT. 2019ýË w&Ö«ý٠ţ ý²\Å£
#î+~q eTV¾²Þø\ |Õ < &T\T mÅ£ Øe>± ÈsÁT>TÔáTq s çcͼýË¢
Ôî\+>±D H \T>Ã kÍq+ýË +~.
 2019ýË È]Ðq eÖqe nç¿£eTsÁy D² ¹¿dT\ +{ìýË Ôî\+>±D
bþ©dT\T n_ójîÖ>|çÔ \T < K\T #ûXæsÁT. 51 ¹¿dTýË¢
+~ÔáT\Å£ ¥¿£ |&>±.. 124 ¹¿dT\T MÐbþjáÖsTT.
 dÕ sY ¹¿dTýË¢ Ôî\+>±D kÍq+ 4. 2,691 ¿ ¹ dT\T qyîÖ<jáÖ«sTT.
 ]¿£Hûs ýË¢ s çw¼+ 4e kÍq+ýË +~.
 7,718 bþsÁ̈¯, Nó{ì+>´, çbÍ& ¹¿dT\Ôà s çcͼ ~ eTÖ&à kÍq+.
 ]¿£ Hûs ýË¢ nÂsd¼sTTq eTV¾²Þø\T s çw¼+ýË 842 eT+~
+&>±.. $eTT¿ìï bõ+~q çdÓï,|ÚsÁTw§\T 3,462 eT+~.
 uósÁï\ çÅ£LsÁÔáÇ+ýË s çw¼ kÍq+ ×<T. qyîÖ<îÕq ¹¿dT\T 8,541.
 s çw¼+ýË ºH sÁT\|Õ È]Ðq 99.7 XæÔá+ n|ÖsTTÔ «\ ¿ ¹ dTýË¢
+~ÔáT\T y ]¿ì Ôî*d¾qy ¹s.
 ºH sÁT\|Õ ÈsÁT>TÔáTq Hûs \qT sÁÖ|¾+#á&+ýË s çw¼ bþ©dT\
<s «|Úï Ôû*bþsTT+~. +~ÔáT\Å£ ¥¿£\ XæÔá+ 14.1 >±Hû
+~. ÔáïsYç|<ûXÙýË 61.2 XæÔá+ +~.
׿±H +&jáÖ 68
Ôî\T>T s çcͼýË¢ |sÁT>TÔáTq ÂsÕýñÇ Hûs \T
Ôî\T>T s çcͼýË¢ ÂsÕýñÇ d¼wqT¢, ÂsÕÞø¢ýË ç|jáÖDìÅ£ \ |Õ Hûs \T
|sÁT>TÔáTH sTT. ç|jáÖDìÅ£ \ uóç<ÔáÅ£ d+ +~ó+ºq n+Xø+ýË
2018Ôà bþ* dï 2019ýË qyîÖ<îÕq ¹¿dT\qT |]o* dï..
<ûXøy «|ï+>± ¹¿dT\T 6.8 XæÔá+ Ôá>±ZsTT. n<ûdeTjáT+ýË
@|ÓýË 6.6, Ôî\+>±DýË 14.86 XæÔá+ #=|ÚÎq |]>±sTT.
C²rjáT Hûs \ qyîÖ<T d+d (mHdÓ sY;) Ô C²>± $&T<\
#ûd¾q yû~¿£ýË $wjáT+ yî\¢&îÕ+~.
 d¼wqT¢, ÂsÕÞø¢ýË ç|jáÖDìÅ£ \ qT+º q>\T, q><T #ï,
eTÔáTeï T+<T ºÌ <Ã|¾&¿ì bÍ\Î&³+ e+{ì y {ìÔà bͳT..
n|V²]+#á&+, V²Ôá« #ûjáT&+, eÖsÁD²jáTT<ó \Ôà s ÕÞ¢ýø Ë
ç|jáÖD+ #ûjáT&+ e+{ì ç|jáÖDìÅ£ \ uóç<Ôá |Õ ç|uó²e+
#áÖ | Hûs \ |Õ ¹¿dT\ qyîÖ <T, $# sÁD ç|uó TÔáÇ
ÂsÕýñÇbþ©dT\(J sY|Ó) |]~óýË¿ì ekÍïsTT. ÂsÕýñÇ dTï\Å£
qw¼+ ¿£*Ð+#á&+, ÂsÕÞø ¢, d¼wq¢ýË s ÕýÇñ dTï\ #ï, {ì¿{Ù
ýñÅ£ +& ç|jáÖD+, d¾> ýÙ {²«+|]+>´, y{¡ +>´
Ôá~ÔásÁ Hûs \ |Õ ÂsÕýñÇ|]sÁ¿£D <Þø+ ¹¿dT\T qyîÖ<T #ûd¾
$# sÁD #û|&TÔáT+~.
 ÔásÁ s çcͼ\Ôà bþ* dï <¿ì DeT<ó «ÂsÕýñÇ |]~óýË
Ôî\+>±D, @|Ó s çcͼýË¢ s ýÕ Çñ Hûs \T d+U²«|sÁ+>± ÔáÅ£ Øyû.
nsTTÔû ¿¡\¿£yTî q® ç|jáÖD deTjáT+ýË ç|jáÖDìÅ£ \ uóç<Ôá
$wjáT+ýË ç|uó²e+ #áÖ | Hûs \T eÖçÔá+ <.eT.ÂsÕýñÇ
|]~óýË |sÁT>TÔáTH sTT. ¹¿dT* J sY|Ó qyîÖ<T#ûd¾
$# ]kþï+~.
 2019ýË <ûXøy «|ï+>± J sY|Ó qyîÖ<T #ûd¾q ÂsÕýÇñ Hûs ýË¢
ÔáïsYç|<ûXÙýËHû 45,431 ¹¿dT\TH sTT. <ûXø+ýË È]Ðq
yî T TÔá ï + Â s Õ ý ñ Ç Hû s ýË¢ < < |Ú 45 XæÔá + n¿£ Ø &û
qyîÖ<jáÖ«sTT. 8,570 ¹¿dT\Ôà jáTÖ|Ó Âs+&à kÍq+ýË
*º+~. Ôî\T>T s çcͼýË¢ ¿£*|¾ 3,342 ¿¹ dTýñ q |Î{ì¿.¡ .
2018Ôà bþ* dï eÖçÔá+ 312 ÂsÕýñÇHûs \T |]>±sTT.
<ûXøy «|ï+>± #áÖ dï y {ì d+K« 7,382¿ì ÔáÐZ+~.
d+eÔáàsÁ+ <ûXyø «|ï+>± @|ÓýË Ôî\+>±DýË
2017 90,556 2,049 1,387
2018 1,07,092 1,685 1,345
2019 99,710 1,797 1,545
2020 n¿Ã¼ sY
 Ôî\+>±D Xædqduó es ü¿±\ deÖyûXæ\qT 2020 d |¼+ sY
7 qT+º 16 esÁÅ£ sÁÇV¾²+# sÁT. d+<sÁÒÛ+>± |\T ¿¡\¿£
_\T¢\Å£ XædqdV² uË<+ Ôî*|¾+~. n<û$<ó+>± uó²sÁÔá eÖJ
ç|<ó |ÓM qsÁd¾+Väs eÚÅ£ uó²sÁÔásÁÔá ç|¿£{ì+# \ Xædqduó
@¿£ç^e+>± yîÖ<+ Ôî*|¾+~.
eÖJ ç|<ó |ÓM¿ì uó²sÁÔásÁÔá ç|¿£{ì+# \ nd+;¢ rs q+
uó²sÁÔá eÖJ ç|<ó q eT+çÜ bÍeTT\|]ï yî+¿£³ qsÁd+¾ Väs eÚÅ£
uó²sÁÔásÁÔá |ÚsÁkÍØs ç|¿£{ì+# \ Ôî\+>±D s çw¼ n d+;¢
¿Ã]+~. yû T sÁ Å £ 2020 d |¼ + sY 8q eTTK«eT+çÜ
¿Â .#á+ç<XâKsYs eÚ nd+;¢ýË ç|yûXø |{ìq¼ rs H duó @¿£ç^e+>±
yîÖ~+º+~. |ÓM¿ì uó²sÁÔásÔÁ á |ÚsÁkÍØsÁ+ y Ç\ , bÍsÁ¢yTî +³TýË
jáTq $ç>Vä |{²¼\ , VÕ²<s u²< ¿¹ +çBjáT $XøÇ$< «\jáÖ ¿ì
|ÓM |sÁT |{²¼\ ¹¿+ç< ¿ÃsÁTÔáÖ n d+;¢ýË rs q+ #ûXæsÁT.
eTTK«eT+çÜ dÖ#áq yûTsÁÅ£ Xædqduó çbÍ+>D+ýË |ÓM $ç>Vä
@s γT #ûjáTqTq ³T¢ dÓο£sY bþ# sÁ+ ço y dt Âs&¦ ç|¿£{ì+# sÁT.
¿=Ôáï ÂsyîqÖ« _\T¢
eTTK«eT+çÜ ¹¿dÓ sY 2020 d |¼+ sY 9q XædqduóýË ¿=Ôáï
ÂsyîqÖ« _\T¢qT ç|yûXø |{²¼sÁT. M sÃÇ e«ed sÁ<TÝ _\T¢ÔÃbͳT
nHû¿£ eÖsÁTÎ\Ôà ÔîºÌq Ôî\+>±D ]¿±sY¦ |t ÂsÕ{Ùà H ý²«+&
n+& |{²¼< sY bÍdt T¿ùà jáÖ¿ù¼- 2020 _\T¢qT eTTK«eT+çÜ ¿¹ dÓ sY
duó eTT+<T +# sÁT. s çw¼+ýË n ÔáV²dÓý²ÝsÁT ¿±s «\jáÖýË¢
׿±H +&jáÖ 69
@¿£ ¿±\+ýË e«ekÍjáT uóÖeTT\ ] çd¼wH, eTT«fñwH\T |PsÁj ï Tû «ý²
¿=Ôáï #á³¼+ ne¿±Xø+ ¿£*Îkþï+~. |Î{ì esÁÅ£ neTýË¢ q uóÖ
jáÖÈeÖq« V²Å£ Ø\ ¿£\Îq #á³¼+-1971qT ç|uóTÔáÇ+ sÁ<TÝ #ûd¾+~.
¿=Ôáï #á³¼+Ôà |P]ï kÍsTTýË m\翱¼ ¿ù |<ÆÜýË uóÖ <çkÍï\qT
sÁÇV¾²+#áqTH sÁT. <ósÁDì bþsÁ¼ýÙ>± e«eVäsÁ+ýË q ç|uóTÔáÇ+
sÁÖbõ+~+ºq +{ìç>¹ fÉ& ý²«+& ]¿±sY¦à yûTHûCÙyTî +{Ù d¾dy¼ T ¿£ |Õ
eT]+Ôá ¿¡\¿£+ ¿±qT+~.
qÖÔáq #á³¼+ $XâcÍ\T..
¿=Ôáï s yîqÖ« #á{²¼ ¿ì d +~ó+ºq ç|uóTÔáÇ+ XædqduóýË ç|yûXø |{ìq¼
_\T¢ýË mHà d+dØsÁD\T #óT#ûdTÅ£ H sTT. ç|dTïÔá+ q e«edÅ£
ç|uóTÔáÇ+ ç|ÜbÍ~+ºq eÖsÁTÎ*ý² H sTT.
duÙ ] çkͼsÁT>± ÔáV²dÓý²ÝsÁT
 ÔáV²dÓý²ÝsÁT ¿±s «\jáÖýË¢ e«ekÍjáT uóÖeTT\ ] ç d¼wqT¢
#û|&Ô sÁT. ÔáV²dÓý²ÝsÁT duÙ ] çkͼsÁT>± e«eV²]kÍïsÁT.
 eT+&\ |]~óýË e«ekÍjáT uóÖeTT\ $ç¿£jáÖ\T, VQeTÜ
(Ð|t)¼ , ÔáqU², <ý²sTT+|Ú\T #û|&Ô sÁT. +<T¿Ãd+ ] d¼sTÁ
#ûd¾q |çÔ \Ôà yîuÙ dÕ{ÙýË <sÁU²dTï #ûdTÅ£ +fñ ÔáV²dÓý²ÝsÁT
deTjáT+ (kÍ¢{Ù) ¹¿{²sTTkÍïsÁT.
 ] ç d¼w H deTjá T+ýË <sÁ U²dTï< sÁT n|¾ & ${Ù , |{²¼
bÍdT|Údï¿£+ n+<CñjáÖ*.
 uóÖ jáTÈeÖ <sÁU²dTïýË |s=Øq $es \qT <ósÁDì bþsÁý ¼ ÙýË
uóÖ <çkÍï\ deÖ# sÁ+Ôà ÔáV²dÓý²ÝsÁT d]bþ\TÌÅ£ +{²sÁT.
2020 n¿Ã¼ sY
 uó²sÁÔá kͼ+|Ú\ #á³+¼ ç|¿±sÁ+ kͼ+|Ú &Ö«{¡, eTT«fñwH sÁTdT+
edÖ\T #ûkÍïsÁT.
 ] ç d¼ w H |PsÁ ï j á Ö «¿£ eTT«fñ w H deTjá T +ýË uó Ö
ç¿£jáT$ç¿£jáT< sÁT\ U²Ô ýË¢ uóÖ $dÓïs qM¿£]kÍïsÁT.
 ÔáqU²Å£ <ósÁDìýË dÖº+ºq yûTsÁÅ£ sÁTdT+ edÖ\T #ûkÍïsÁT.
 uóÖ$T ¿=qT>Ã\T #ûd¾q jáTÈeÖ ¿ì >Ôá+ýË |{²¼ bÍdT|Údï¿+
ýñÅ£ +fñ ¿=Ôáï>± C²¯ #ûkÍïsÁT.
>Ôá+ýË ý²..
 s çw¼+ýË ] ç d¼wq¢ XæKÅ£ #î+~q 141 duÙ ] çkͼsÁT
¿±s «\jáÖ ýË¢ eÖçÔáy û T ] ç d¼w qT¢ È]¹ > $. ×< sÁ T
eT+&ý²\Å£ ¿£ duÙ ] çkͼsTÁ ¿±s «\jáT+ +~. e«ekÍjáT,
e«ekÍjûTÔásÁ uóÖeTT\T, d¾sÁ, #ásÁ dTï\ ] çd¼wqT¢ ¿£Ø&û
#û|&TÔáT+&³+Ôà sÁBÝ mÅ£ Øe>± +&û~. kÍ¢{Ù <=]¹¿+<TÅ£
n~ó¿£ deTjáT+ |fñ¼~.
bÍdT|Údï¿£+ |PN¿£ÔáTï ýñÅ£ +& Hû sÁTD+
 |{²¼ bÍdT|Údï¿£+, |VäD¡ q¿£\T rdT¿ÃÅ£ +& Hû m\翱¼ ¿ù
<çkÍï\ |]o\q <ó sÁ+>±Hû u²«+Å£ \T, ÔásÁ d+d\T
e«ekÍjáT sÁTD²\T eT+psÁT #ûjáÖ*. sÁTD+ bõ+~q, Ü]Ð
׿±H +&jáÖ
#î*+¢ ºq y ] $es \qT d+d\T ç|uóTÔáÇ bþsÁ¼ýÙýË qyîÖ<T
#ûjáÖ*.
 >Ôá+ýË ý²: sÁTD d+d\T sÁTD²\T eÇ& ¿ì>±qT |{²¼< sÁT
bÍdT|Úd￱\ #á³¼+ 1971ýË d¿£H 6d¾, 6_ ¿ì+<
bÍdt TÅ£ Ø\T, fÉ{® ìýÙ &&\T n&T>TÔáTH sTT. uóÖjáTÈeÖqT\T
£ y {ì ¿Ãd+ |³T¼ &TÔáTH sÁT. bÍdT|Úd￱\T, fÉ®{ìýÙ&&\T
|{ì¼ sÁTD²\T bõ+~q ÂsÕÔáT\T Ü]Ð <çkÍïýË¢ y ] |sÁTÔÃ
uóÖ$T eÖsÁTÌ¿Ãe& ¿ì ¿£cͼýÉ<Ts=Øq d+|T³qýÉHÃ
H sTT. e«ekÍjáT uóÖ$T¿ì d+ +~ó+ºq |VäD¡ |çÔ ç>±eT
s yîqÖ« n~ó¿±] (M sÃÇ) ç<óTM¿£]+# ¿£, ÔáV²dÓý²ÝsÁT ç<óTe|çÔá+
C²¯ #û dy sÁT. < rdT¿= bÍdT|Úd￱ u²«+Å£ ýË
|PN¿£ÔáTï>± |³T¼Å£ sÁTD+ eT+psÁT #û dy sÁT.
{ËyûT{ì¿ù $<ó q+ýË eTT«fñwH
 ÔáV²dÓý²ÝsÁT uóÖ$T ]Èç d¼wH |P]ï #ûjáT>±Hû HýÉÕH ýË
eTT«fñw H (uó Ö jáÖ ÈeÖq« V²Å£ Ø eÖ]Î&) ç|ç¿ìjáT
|PsÁïeÚÔáT+~. <ósÁDì bþsÁ¼ýÙýË ¿ì|ï+ #ûd¾q uóÖ <çkÍï\
deÖ# sÁ+ <ó sÁ+>± < q+Ôá³ n<û {ËyûT{ì¿ù $<ó q+ýË
È]ÐbþÔáT+~.
70 2020 n¿Ã¼ sY
 >Ôá+ýË ý²..: ¿=qT>Ã\T #ûdq¾ uóÖ$T|Õ V²Å£ Ø\T bõ+< \+fñ
|~ sÃE\ deTjáT+ >&TeÚ +&û~. duÙ] çkͼsÁT e<Ý
] ç d¼wH #ûdTÅ£ q |çÔ \Ôà ÔáV²dÓý²ÝsÁTÅ£ eTT«fñwHÅ£
<sÁU²dTï #ûdT¿Ãy *à +&û~.
 ÔáV²dÓý²ÝsÁT/Ðs ÝesÁT( sY×), ç>±eT ÂsyîqÖ« n~ó¿±] (M sÃÇ)
< Çs uóÖ ç¿£jáT$ç¿£jáT< sÁT\Å£ HÃ{¡dT\T |+|¾ ¹¿çÔákÍsTT
qT+º $# sÁD <çdï+ rdTÅ£ H ¿£ eTT«fñwH #û dy sÁT.
y sÁdÔáÇ ~©... uó²> |+|¾D¡ ý²
 uóÖ jáTÈeÖ qT+º y sÁdT\T uóÖ$T|Õ V²Å£ Ø\T bõ+< \+fñ
eT &>± |Î+<+ Ôá| Î d]. #á³¼ <ÆyîT®q y sÁd T\T
Ô yûTq+³Ö sÁÖ|¾ dï ÔáV²dÓý²ÝsÁT uóÖ $uóÈq #ûjáÖ*.
eT & |Î+< |çÔá+, <sÁU²dTïqT bþsÁý¼ ÙýË deT]Îdï ÔáV²dÓý²ÝsTÁ
deTjáT+ ¹¿{²sTTkÍïsÁT. Å£ ³T+ duó T«\T Ôá|Î d]>±
ÔáV²dÓý²ÝsÁT m<T³ VäÈsÁy Ç*. H «jáT|sÁyîT®q n+Xæ\qT
|]o*+º eTT«fñwH sÁTdT+ #î*¢+# ¿£ uóÖ$T V²Å£ Ø\ <çkÍïýË¢
qyîÖ<T #ûd¾ ¿=Ôáï bÍdT|Údï¿£+ C²¯ #ûkÍïsÁT.
 >Ôá+ýË HÃ{¡dT\T C²¯, $# sÁD, nuó«+Ôás \ |]o\q
ç|ç¿ìjáT\T +&û$.
m\翱¼ ¿ù $<ó q+ýË ...
 ¿£ |Õ |P]ï>± m\翱¼ ¿ù $<ó q+ýË uóÖ ]¿±sÁT¦\ sÁÇV²D
¿=qkÍ>TÔáT+~. <ósÁDì bþsÁ¼ýÙ <ó sÁ+>± HýÉÕHýË uóÖ
jáÖÈeÖq« V²Å£ Ø\ |sÁ«yû¿£D, ~© ¿=qkÍ>TÔáT+~. ¿ÃsY
u²«+¿ì+>´ $<ó q+ ¿Ãd+ ç|Ü ç>±eT+ýË uóÖ V²Å£ Ø\
<çkÍï\qT & ³ýÙ sÁÖ|+ýË kþ¼¹sJ ( \Ç) #û|{²¼*. >Ôá+ýË
kÍ<ó sÁD |<ÆÜýË s yîqÖ« eÖÔá <çkÍï\T, |VäDì, 1 _ |çÔá+,
ÔásÁ |çÔ \qT sÁÇV¾²+#ûy sÁT.
ç|uóTÔáÇ uóÖeTT\Å£ e]ï+#á #á³¼+
 ¿=Ôáï #á³+ ¼ ¿ì+< s çw¼, ¿¹ +ç< ç|uóTÔáÇ uóÖeTT\Å£ $TqVäsTT+|Ú
+³T+~. bÍsTT>±, C²^sÁT, d+kÍH \T, eT¿±ï, ç>±eT
nç>VäsÁ+, V¾²¢, eTT¿±kÍ dVä n sÁ¿±\ uó ÖeTT\
jáÖÈeÖq«+ #á³+¼ ¿ì+< ~© Å£ <sÁ<T. C²^sÁT, d+kÍH,
eT¿±ï, bÍsTT>±, H + sÁÖbÍýË¢ VÕ²<s u²< bÍ\Å£ \T < H \
¿ì+< uóÖeTT\T # ÌsÁT. y {ì bõ+~qy sÁT J$Ô῱\+
nqTuó$+#áe#áTÌ. y {ì $ç¿£jáT+, y sÁdÔáÇ+ #î\¢<T. uóÖ
jáTÈeÖ eT Ü #î+~Ôû bÍ\Å£ \Å£ #î+<TÔáT+~. y {ì
׿±H +&jáÖ 71
Ü]Ðy Çý² e< Ý nHû~ bÍ\Å£ \ $#á¿£D yûTsÁÅ£ +³T+~.
ç¿£eT+ýË ç|uóTÔáÇ+ ÔîºÌq C²^sÁT sÁ<TÝ #á{²¼ dTç|Ó+
¿ÃsÁT¼ s C²«+> <ós dq+ deT]+º+~. C²^sÁT, d+kÍH,
eT¿±ï, H + uóÖeTT\T s çw¼ ç|uóTÔáÇ |sÁeTjáÖ«sTT.
uóÖ$y < \Å£ d+ +~ó+º @|Ó (Ôî\+>±DçbÍ+Ôá)nÜjáÖÔY
$# sÁD #á³+¼ 1952 ¿ì+< nÜjáÖÔY ¿ÃsÁT¼ Ôásï ÁTÇýñ n+ÜeT+.
<çkÍï\T ~~ÝÔû.. n+Ôû...
 ç|uóTÔáÇ <ë>T\T meÂsH Õ <çkÍï\qT ~~Ýq³T¢, eÖ]Ìq³T¢
({²+|sY) >T]ï dï d¯ÇdT qT+º Ô=\ÐkÍïsÁT. #á³¼ ç|¿±sÁ+
ç¿ì$TqýÙ #ásÁ«\T. n|s <ó sÁTdT+ $~ókÍïsÁT.
Ôá|ÚÎ #û dï ç¿ì$TqýÙ #ásÁ«\T
 ç|uóTÔáÇ uóÖeTT\Å£ yîÖd|P]Ôá+>± |{²¼ bÍdT|Údï¿£+ C²¯
#û dï ÔáV²dÓý²ÝsÁTqT $<óT\ qT+º Ô=\Ð+º ç¿ì$TqýÙ #ásÁ«\T
#û|&Ô sÁT. bÍdT|Údï¿£+ sÁ<TÝ#ûd¾, uóÖ$T kÍÇBóq+ #ûdTÅ£ Hû
n~ó¿±sÁ+ ý²¢ ¿£ýÉ¿£¼sYÅ£ +³T+~.
&ç¿¡\ neT\T
 ¿ÃsÁT¼\T C²¯#û d &ç¿¡\T neT\T #û d deTjáT+ýË uó Ö
jáTÈeÖqT\Å£ kÍ¢{Ù ¿¹ {²sTT+º ¿ÃsÁT¼ +<óq\ yûTsÁÅ£ sÁTdT+
edÖ\T #ûkÍïsÁT. ¿=Ôáï |{²¼ bÍdT|Údï¿£+ C²¯ #ûkÍïsÁT.
 ç| ¿£ ³ q < Çs ç| uó TÔ Ç ¿ì ¿=Ôá ï > ± +<ó q\qT
sÁÖbõ+~+#áTÅ£ Hû n~ó¿±sÁ+ +³T+~.
uóÖeTT\Å£ nqTeTÜ
 s çw¼+ýË |Î{ì esÁÅ£ |{²¼ bÍdT|Úd￱\T C²¯ ¿±
uóÖeTT\Å£ ¿=Ôáï |{²¼ |Úd￱\T #ûÌ+<TÅ£ ÔáV²dÓý²ÝsÁ¢Å£
nqTeTÜ \_ó+#áqT+~. |+&+>´ýË q bÍdT|Úd￱\ C²¯,
|+|¾D¡ ç|ç¿ìjTá \T |P]ï #û d+<TÅ£ +<óq\ yûTsÁÅ£ nqTeTÜ
+³T+~.
desÁD\ |Õ < y Å£ M\Týñ<T
 & ³ýÙ <çkÍï\ <ó sÁ+>± ç|uóTÔáÇ n~ó¿±] ýñ< ç|uóTÔáÇ+
desÁD\T #û dï n~ó¿±] ýñ< ç|uóTÔáÇ+|Õ m³Te+{ì < y \T
Å£ <sÁeÚ.
 uóÖ <çkÍï\Å£ d+ +~ó+º $# sÁD #û|fñ¼+<TÅ£ ç|uóTÔáÇ+
jáT$T+ºq n~ó¿±sÁT\Å£ d¾$ýÙ çbõdÓÈsYà, 1908 ç|¿±sÁ+
d¾$ýÙ ¿ÃsÁT¼\ n~ó¿±s \T+{²sTT.
2020 n¿Ã¼ sY
ý²«+& çfÉ® T«qÞø ¢
 uóÖ $y < \qT |]wØ]+#û+<TÅ£ ý²«+& çfÉ® T«qÞø ¢ @s γT
#ûkÍïsÁT. |Î{ì esÁÅ£ ÔáV²dÓý²ÝsÁT, ¯¦yÃ, d+jáTT¿£ï ¿£ý¿É £¼sY
¿ÃsÁTý¼ Ë¢ q n|]wØ Ôá ¿¹ dT\ú çfÉ® T«qÞøÅ¢ £ ~© neÚÔ sTT.
|Úq' |]o\q ¹¿dT\T Å£L& ~© ¿±qTH sTT. çfÉ® T«qÞø¢
rsÁTÎýñ n+ÜeT+.
fÉ®{ìýÙ &&>± |{²¼ bÍdT|Údï¿£+
 ¿=Ôáï #á³+ ¼ ç|¿±sÁ+ C²¯ #û d |{²¼ bÍdT|Údï¿£+ fÉ®{ýì Ù &&qT
¿£ |Õ V²Å£ Ø |çÔá+>± >T]ïkÍïsÁT. ç{²Hà|sY |t çbÍ|¯¼ #á³¼+,
1882 ç|¿±sÁ+ ÔáqU²Å£ Å£L& yîdT\Tu²³T +³T+~.
<çkÍï\qT ] d¼sY #ûdTÅ£ Hû+<TÅ£ ] ç d¼wH #á³¼+, 1908
¿ì+< nqTeTÜdTï+~.
JV²#Ym+dÓ, |ÚsÁbÍ\¿£, |+# jáTrs CÙ #á{²¼\Å£ desÁD
s çw¼+ýË e«ekÍjûTÔásÁ uóÖeTT\T, dTï\ ] ç d¼wH nsTTq
yî+³Hû ]¿±sÁT¦ýË¢ uóÖjáÖÈeÖq« V²Å£ Ø\qT eÖsÁTÎ (eTT«fñwH)
#ûd¾ ç<óTe|çÔá+ #ûÌý² #á{²¼\qT de]dÖï ç|uóTÔáÇ+ 2020 d|¼+ sY
9q XædqduóýË _\T¢* ç|yûXø |{ì+¼ ~. ¿£ |Õ ] d¼sY nsTTq yî+³Hû
d¾ï |qT ]¿±sÁTý¦ Ë¢ ¿=qT>Ã\T< sÁT |sÁT qyîÖ<eÚÔáT+~. eTT«fñwH,
d¾ï|qT d+K« ~© e+{ì n~ó¿±s \T ç|dTïÔá+ |³¼D²ýË¢,
¿±s=ι s wq¢ ý Ë ¿£$ TwqsY Å £ +&>± ¿£ |Õ n~ó ¿ ±sÁ +
duÙ] çkͼsY\Å£ <K\T ¿±qT+~. ç|uóTÔáÇ+ n+<Tu²³TýË¿ì ÔîºÌq
<ósÁDì bþsÁ¼ýÙ < Çs jáÖÈeÖq« V²Å£ Ø\qT ~© #û d n~ó¿±s
] ç d¼wH XæKÅ£ ¹¿{²sTT+# sÁT. J V²#Ym+dÓ #á³¼+-1955,
|ÚsbÁ Í\¿£ #á³+¼ -2019, |+# jáTrs CÙ #á³+¼ -2018\ýË ç|uóTÔáÇ+
yûTsÁÅ£ eÖsÁTÎ\qT ç|ÜbÍ~+º+~. |ÚsbÁ Í\¿£ #á³+¼ , JV²#Ym+dÓ
#á{²¼\ desÁD _\T¢\qT |ÚsÁbÍ\¿£ XæK eT+çÜ Â¿.{ì.s eÖs eÚ,
|+# jáTrs CÙ #á³¼ desÁD _\T¢qT XæK eT+çÜ mçsÁuÉ*¢
<jáÖ¿£sYs eÚ duóýË ç|yûXø |{²¼sÁT.
duóýË H \T>T ]¦Hqî Tà\T
XædqduóýË ç|uóTÔáÇ+ 2020 d|¼+ sY 9q |\T ]¦Hqî Tà\qT
ç|yûXø |{ì¼+~. 2019-20 ]¿£ d+eÔáàsÁ+ýË ¹¿+ç< |qT \ y {²
ÔáÐZq Hû|<¸«+ýË sÁÖ. 1,435 ¿Ã³T¢ n<q|Ú sÁTD+ rdTÅ£ Hû+<TÅ£ ,
¿=$& ¿±sÁD+>± s & ÔáÐZ KsÁTÌ\T |]Ðq Hû|<¸«+ýË JmdÓ¦|ÓýË
5 XæÔá+ yûTsÁ sÁTD+ rdTÅ£ Hû+<TÅ£ M\T>± ç<e« u²<ó«Ôá, &î̈{Ù
׿±H +&jáÖ 72
sÁÇV²D (m|t sY;m+) #á³¼+ desÁDÅ£ ç|ÜbÍ~+º+~. ¿=$&-
19 e\¢ n<q+>± Âs+&T XæÔá+ sÁTD+ rdT¿Ã& ¿ì ¹¿+ç<+
nqTeTÜ+#á&+Ôà #á³¼ desÁDÅ£ ç|ÜbÍ~+ºq³T¢ ç|uóTÔáÇ+
|s=Ø+~. ný²¹> ç|uóTÔáÇ jáTT¹sÇ<, VA$TjîÖ|Ü, jáTTH ,
Hû#áTsÃ|Ü yîÕ< « ¿£Þ²Xæ\ýË¢ uË<óq d¾ Ò+~ |<M $sÁeTD
ejîÖ|]$TÜ 58 qT+º 65 d+eÔáàs \Å£ |+#û+<TÅ£ C²¯ #ûdq¾
]¦HîHà, ¿=$&-19 ¿±sÁD+>± ç|uóTÔáÇ <ë>T\ yûÔáH ýË¢ ¿ÃÔá
$~ó+#û+<TÅ£ pH 16q C²¯ #ûd¾q ]¦HîHà, s çw¼+ýË ç |Õyû³T
$XøÇ$< «\jáÖ\ @s γTÅ£ yûT 20q C²¯ #ûdq¾ ]¦HHî à (eTVÓ²+ç<
$Xø Ç $< «\já T +, yÃÂ ¿ àH, eTý²¢ Â s & ¦ , mkÍàsY . nqTs >´
$XøÇ$< «\jáÖ\ @s γT >T]+º)\qT duóýË ç|yûXø |{²¼sÁT.
Ôî\+>±D uóÖ$T V²Å£ Ø\ _\T¢Å£ nd+;¢ yîÖ<+
s yîqÖ« d+dØsÁDýË¢ uó²>+>± sÁÖbõ+~+ºq Ôî\+>±D uóÖ$T
V²Å£ Ø\T, |{²¼< sÁT bÍdt T¿ù\ _\T¢-2020Å£ , M sÃÇ sÁ<TÝ _\T¢Å£
Ôî\+>±D Xædqduó 2020 d |¼+ sY 11q @¿£ç^e+>± yîÖ<+
Ôî*|¾+~. ný²¹> Ôî\+>±D ç>±eT n~ó¿±sÁT\ |<eÚ\ sÁ<TÝ _\T¢Å£ ,
|+# jáTrs CÙ- 2020 desÁD _\T¢Å£ , |ÚsÁbÍ\¿£ #á³¼+-2020
desÁD _\T¢Å£ Å£L& n d+;¢ @¿£ç^e+>± yîÖ<+ Ôî*|¾+~.
uóÖeTT\ |Õ ÂsÕÔáT\T, uóÖ jáTÈeÖqT\ V²Å£ Ø\qT |]sÁ¿ì+#á&+,
Âsyîq Ö« XæKýË $|¯Ôá+ >± |]Ðq n$úÜ, nç¿£ e Ö\qT
sÁÖ|ÚeÖ|&+, ç|È\Å£ yîTsÁT> qÕ de\T n+~+#á&+ ¿Ãd+ ç|uóTÔáÇ+
ÂsyîqÖ« d+dØsÁD\qT #û|{ì¼+~.
ç|dTïÔá+ neTýË¢ q uóÖ jáÖÈeÖq« V²Å£ Ø\T-1971 #á³¼+
kÍq+ýËHû.. < Ôî\+>±D Âs{Õ Ùà H ý²«+& n+& |{²¼< sY bÍdt T¿ùà
_ýÙ -2020qT ç|uó TÔá Ç + rdT¿ÃºÌ+~. ç>±eT  s yî q Ö«
n~ó¿±](M sÃÇ) bþdT¼\qT sÁ<TÝ #û d+<TÅ£ »< Ôî\+>±D nu²*wH
|t < bþdt¼à |t $ýñC Ù ÂsyîqÖ« |Ód sYà _ýÙ- 2020µqT
sÁÖbõ+~+º+~.
Xædqduó yîÖ~+ºq _\T¢\T..
 < Ôî\+>±D ÂsÕ{Ùà H ý²+& n+& |{²¼< sY bÍdt T¿ùà _\T¢-
2020
 < Ôî\+>±D nu²*wH |t < bþdt¼à |t $ýñCÙ ÂsyîqÖ«
|ÓdsYà _\T¢-2020
 eTT àbÍ*{¡ #á³¼+-2019 desÁD _\T¢
2020 n¿Ã¼ sY
 |+# jáTr s CÙ n+& sÁÖsÁýÙ &îe\|tyTî +{Ù, ç>±eT|+# jáTr,
ç{²Hà|sY |t H H nçп£\ÌsÁýÙ çbÍ|¯¼ #á³¼+-2018 desÁD
_\T¢
{¡mdt ;-bÍdt _\T¢Å£ Xædqduó yîÖ<+
uóeq s D nqTeTÔáT\qT dsÁ°¿£ Ôá+ #ûjáT&+ÔÃbͳT |P]ï
bÍsÁ<sÁô¿£ÔáÅ£ M\T ¿£*Î+#ûý² sÁÖbõ+~+ºq »Ôî\+>±D s çw¼ uóeq
s D nqTeTÔáT\T, yîÖ< dÓÇjáT ç<óTM¿£sÁD $<ó q+({¡mdt ;-
bÍdt)µ _\T¢Å£ Ôî\+>±D Xædqduó 2020 d |¼+ sY 14q yîÖ<+
Ôî*|¾+~. n+ÔáÅ£ eTT+<T |ÚsÁbÍ\¿£ eT+çÜ ¹¿{¡ sY _\T¢qT duóýË
ç|yûXø |{ì¼ < ç|Ôû«¿£Ôá\qT $e]+# sÁT.
{¡mdt-;bÍdt ç|Ôû«¿£Ôá\T
 |]çXøeT\Å£ nqTeTÔáT\ ¿Ãd+ rdTÅ£ eºÌq @¿£ >y ¿£ $<ó q+
{¡mdt-×bÍdt ÔásÁVäýËHû {¡mdt-;bÍdt +³T+~. ¿=Ôáï #á³¼+
ç|¿±sÁ+ 75 #á<sÁ|Ú >C²\ $dÓïsÁ+, @&T MT³sÁ¢ ¿£+fñ ÔáÅ£ Øe
mÔáTï +&û y kÍ\Å£ mý²+{ì qTeTÜ nedsÁ+ýñ<T.
 75 #á<sÁ|Ú >C²\ ¿£+fñ mÅ£ Øe 600 #á<sÁ|Ú >C²\ ýË|Ú(500
MT³sÁ¢ ¿£+fñ ÔáÅ£ Øe). |~MT³sÁ¢ ¿£+fñ ÔáÅ£ Øe mÔáTï +&û
uóeq s D²\Å£ dÓÇjáT ç<óTM¿£sDÁ < Çs nqTeTÜ \_ódTï+~.
600 #á<sÁ|Ú >C²\ ¿£+fñ mÅ£ Øe $dÓïsÁ+ýË ] +#û y d,
y dÔásÁ uóeH \Å£ ¿=Ôáï #á³+¼ ç|¿±sÁ+ 21 sÃEýË¢ nqTeTÜ
edTï+~. {¡mdt ×bÍdt ÔásVÁ äýË $$<ó XæK\ qT+º bõ+< *àq
nqTeTÔáT\T, sÁuó«+ÔásÁ |çÔ \ ¿Ãd+ <sÁU²dTï< sÁT&T ÔásÁ
XæK\qT d+ç|~+# *àq nedsÁ+ýñ<T. eT & <sÁU²dTï
< K\T #û dï nÐ eÖ|¿£, kÍ>Tú{ì XæK, ÂsyîqÖ«, bþ©dT,
$eÖqjáÖq d+d\ nqTeTÜ¿ì <sÁU²dTï {ËyîT{ì¿ù>± yîÞø
+ï ~. d+ +~óÔá XæK\T ]eÖsÁTØ\qT y sÁ+ qT+º 15 sÃEýË¢
|+bÍ*. +<óq Å£L& 600 #á.>. |Õ &q s D²\¹¿.
{¡mdt-;bÍdt uóeq s D nqTeTÔáTýË¢ deTjáTbÍ\q,
+<óq\T bÍ{ì+#û+<TÅ£ , XæK\ eT<ó« deTqÇjáT+ ¿Ãd+
{¡mdt-_bÍdt #û +>´ dýÙqT @s γT #ûkÍïsÁT.
 uó eq s D nqTeTÔáT \Å£ @¿£ >y ¿£ $<ó q+. ]Ýw ¼
deTjáT+ýË nqTeTÜ
 yîTTuÉÕýÙ jáÖ|t, {¡mdt ;bÍdt yîuÙ dÕ{Ù, MT dy ¹¿+ç< \T,
|³¼D kÍ ¿£ d+d\T, ¿£ý¿É s¼¹£ ³¢ýË båsÁ dy ¿¹ +ç< ýË¢ <sÁU²dTï
#ûdT¿Ãe#áTÌ
׿±H +&jáÖ 73
 Ôá|ÚÎ&T deÖ# sÁ$TºÌH ... eÖd¼sbY Í¢H, CË +>´ +<óq\Å£
$sÁT<Æ+>± s D+ q ³T¢ >T]ï dï nqTeTÜ bõ+~q 21
sÃEýË¢ sÁ<TÝ #ûjáTe#áTÌ. dÓÇjáT ç<óTM¿£sÁD < Çs nqTeTÜ
bõ+~q 21 sÃE\ Ôá s ÇÔá uó eq s D |qT\T
çbÍsÁ+_ó+# *. 21 sÃEýË¢ |]o\q |PsÁeï ÚÔáT+~. ý²¢ýË¢
¿£ýÉ¿s£¼ Y n<ó«¿£Ôáq, JV²#Ym+dÓýË CËqýÙ ¿£$TwqsY <óÇsÁ«+ýË
¿£$T{¡ |]o\q ÈsÁT>TÔáT+~. Ôá|ÚÎ\qT >T]ï dï nqTeTÜ
sÁ<TÝ #ûkÍïsÁT.
 dÓÇjáT ç<óTM¿£sDÁ ÔÃ {¡mdt-_bÍdt < Çs nqTeTÔáT\T bõ+~q
n uóeH \ $es \T yîuÙ dÕ{Ë¢ +{²sTT. M{ì |Õ me]¿ÕH
¹¿|D +fñ 21 sÃE\ýË|Ú ¿£$T{¡ < w¾¼¿ì rdTÅ£ s y *.
 \¢+|Tq\T >T]ï dï Å£L*ÌyûjáT&+ ýñ< eTÖd¾yûjáT&+ ýñ<
È]eÖH $~ókÍïsÁT.
 <sÁU²dTï deTjáT+ýË +<óq\Å£ $sÁT<Æ+>± +fñ m³Te+{ì
HÃ{¡d T eÇÅ£ +& Å£L*ÌyûjáTe#áÌ <sÁU ²dTï< sÁT&T
ç|¿£{ì+# *.
 nqTeTÜ eT+psÁTýË C²|«+ È]ÐÔû d+ +~óÔá n~ó¿±] |Õ
ç¿£eT¥¿£D #ásÁ«Ôà bͳT nedsÁyîT®Ôû È]eÖH $~ókÍïsÁT.
¿¡\¿£yîT®q 8 _\T¢\Å£ nd+;¢ yîÖ<+
Ôî\+>±D Xædqduó y H ¿±\+ deÖyûXæýË¢ uó²>+>± 2020
d|¼+ sY 14q |\T ¿¡\¿£ _\T¢\qT duó yîÖ~+º+~. ç|XË Ôásï \T,
Jsà nesY eTTÐd¾q Ôás ÇÔá _\T¢\ |Õ #ásÁÌ #û|{²¼sÁT. yîTTÔáï+ 8
_\T¢\qT eT+çÔáT\T ç|ÜbÍ~+#á>±, #ásÁÌ nq+ÔásÁ+ _\T¢\qT
yîÖ~dTïq ³T¢ Xædqduó dÓο£sY bþ# sÁ+ ço y dts &¦ ç|¿£{+ì # sÁT.
Xædqduó yîÖ~+ºq 8 _\T¢\T...
1. Ôî\+>±D ç |Õyû³T $XøÇ$< «\jáÖ\ (kÍ|q, ç¿£eT BÆ¿£sÁD)
_\T¢ 2020
2. Ôî\+>±D $|ÔáTï, ç|C² sÃ>« nÔá«edsÁ |]d¾Ü (ç|Ôû«¿£
+<óq\T) _\T¢ 2020
3. Ôî\+>±D ç|uó TÔáÇ <ë>±\ (|<M $sÁeTD ejáT dT
ç¿£eT BÆ¿£sÁD) (desÁD) _\T¢ 2020
4. Ôî\+>±D ¿ÃXø u²<ó«Ôá, &î̈{Ù sÁÇV²D (desÁD) _\T¢ 2020
5. Ôî\+>±D edTïeÚ\T, de\ _\T¢ (Âs+&Ã desÁD)
6. Ôî\+>±D s çw¼ uóeq nqTeTÜ yîÖ<+, dÓÇjáT ç<óTM¿£sÁD
$<ó q ({¡ mdt ;bÍdt) _\T¢
2020 n¿Ã¼ sY
7. Ôî\+>±D H «jáTkÍq sÁTdTeTT, < y \ eT~+|Ú(desÁD) _\T¢
8. Ôî\+>±D d¾$ýÙ H «jáTkÍH \ (desÁD) _\T¢
ÂsyîqÖ« _\T¢Å£ eT+&* yîÖ<+
Ôî\+>±D s çw¼ ç|uóTÔáÇ+ ¿=Ôá>ï ± ÔîºÌq ÂsyîqÖ« _\T¢Å£ Xædq
eT+&* yîÖ<+ Ôî*|¾+~. ¿=Ôáï ÂsyîqÖ« _\T¢Ôà bͳT M sÃÇ
e«ed sÁ<TÝ, Ôî\+>±D |ÚsbÁ Í\¿£ XædH \ (desÁD) _\T¢, Ôî\+>±D
|+# jáTr s CÙ (desÁD) _\T¢\Å£ eT+&* @¿£ç^e+>± yîÖ<+
Ôî*|¾q³T¢ eT+&* #îÕsÁ H >TÔ ï dTUñ+<sYÂs&¦ ç|¿£{ì+# sÁT.
qÖÔáq $<T«ÔY #á{²¼ ¿ì e«Ü¹s¿£+>± Xædqduó rs q+
¿¹ +ç< ç|uóTÔáÇ+ ç|ÜbÍ~+ºq qÖÔáq $<T«ÔY #á³¼+-2003
desÁD _\T¢qT e«Ü¹s¿ìdÖï Ôî\+>±D s çw¼ Xædqduó 2020 d|¼+ sY
15q rs q+ #ûd¾+~. ~ deÖK« dÖÎÛ]ï¿ì $sÁT<Æ+>± +< ,
s çcͼ\ V²Å£ Ø\qT V²]+#û $<ó+>± +< , ÂsÕÔáT\T, |<\
ç|jîÖÈH \qT <î Òrdý² _\T¢ sÁÖ|¿£\Îq È]Ð+< |s=Ø+~.
eTTK«eT+çÜ Â¿.#á+ç<XâKsYs eÚ rs H ç|yûXø |³¼>± duóT«\T
@¿£ç^e+>± yîÖ~+# sÁT.
;bÍdt _\T¢Å£ eT+&* yîÖ<+
< sÁ U ²d Tï #û d TÅ£ q 21 sÃEýË¢ H û uó eq s D² ¿ì
nqTeTÔáT*#ûÌ+<TÅ£ <ûÝ¥+ºq »{¡mdt ;bÍdt _\T¢µqT Ôî\+>±D
Xædq eT+&* yîÖ~+º+~. {¡mdt ;bÍdt Þø ¢ ¿£³T¼Å£ Hû |<\Å£
ç Vä çdï+>± | ¿=dTï+< , Þø¢ s D+ýË <Xæu²Ý\T>± ¿ì+~kÍsTT
ç|C²ç|Ü <óT\T, n~ó¿±sÁT\ yû~ó+|Ú\Å£ >TÂsÕ ¿£cͼ\T |&q y ]¿ì
׿±H +&jáÖ
_\T¢Ôà $eTT¿ìï \_ódTï+< eTT à|ýÙ, |]çXøeT\ XæK eT+çÜ
¿¹ {¡ sY |s=ØH sÁT.
Ôî\+>±D Xædqduó, XædqeT+&* sÁe~ó¿£ y sTT<
Ôî \+>±D Xædqduó , XædqeT+&* es ü¿±\ deÖyûXæ\T
sÁe~ó¿+£ >± y sTT< |& s¦ TT. 2020 d|¼+ sY 16q uójáT duóýË¢
dÇ\ο±*¿£ #ásÁÌ\ nq+Ôás+Á Xædq duó²|Ü bþ# sÁ+ l y dtÂs&¦,
eT+&* #óîÕsÁ H >TÔ ï dTUñ+<sYÂs&¦\T ÔáeT sÁjáÖ yî\¢&+# sÁT.
deÖyûXæ\Å£ VäÈÂsqÕ <ÝsTÁ myîT ýñ«\Å£ , myîT ©à jîT> Z eTýñ¢Xø+Å£ ,
bþ©dT, nd+;¢, eT+&* d¾ Ò+~ýË ¿=+<]¿ì ¿£sÃH kþ¿ì+<H sÁT.
;@dÓ dÖ#áq\ÔÃ, n |¿±\ duóT«\ $Èã|¾ïÔà ¿£sÃH y «|¾ï
¿±sÁD+>± duó\qT sÁe~ó¿£+>± y sTT< yûXæeTH sÁT.
31.52 >+³\ bͳT kÍÐq Xædqduó
m $T~ sÃE\bͳT kÍÐq Xædqduó, eT+&*\T 12 _\T¢\Å£ , 2
rs H \Å£ yîÖ<+ Ôî*bÍsTT. n d+;¢ 31.52 >+³\ bͳT
kÍÐ+~. #ásÁÌýË¢ 80 eT+~ eÖ{²¢& sÁT. dÓm+ ¹¿dÓ sY, eT+çÔáT\T
15.06 >+³\T eÖ{²¢& sÁT. eTTK«eT+çÜ ¿£ØsÁT 4.52 >+³\T
eÖ{²¢&>±, ¿±+çÂ>dt |¿£ HûÔá uó{ì¼ $ç¿£eÖsÁØ 2.37 >+³\T, eT ¢dt
Xædqduó²|¿£ HûÔá n¿£ÒsÁTBÝH 2.27 >+³\T eÖ{²¢& sÁT.
XædqeT+&* 22.57 >+³\ bͳT kÍÐ+~. duóT«\T 63 kÍsÁT¢
ç|d+Ð+# sÁT. eT+&*ýË dÓm+ 2.28 >+³\T eÖ{²¢& sÁT. ¿±+çÂ>dt
duóT«&T JeHÂs&¦ 2.02 >+³\T, ;Cñ|Ó duóT«&T s +#á+<sYs eÚ
1.13 >+³\T, eT ¢dt duóT«&T C²ç|¾ 1.04 >+³\T eÖ{²¢& sÁT.
74 2020 n¿Ã¼ sY
 Ôî\+>±DýË dTï\ qyîÖ<TÅ£ H «|t jáÖ|t
Ôî\+>±D s çw¼+ýË dTï\ qyîÖ<TÅ£ ç|uóTÔáÇ+ 2020
d |¼+ sY 30q H H nçп£\ÌsÁýÙ çbÍ|¯¼dt n|t&ûwH(H «|t) nHû
ç|Ôû«¿£ jáÖ|tqT n~ó¿±sÁT\Å£ n+<Tu²³TýË¿ì ÔîºÌ+~. ç|Ü +{ì
e<ÝÅ£ n~ó¿±sÁT\T dÇjáT+>± eºÌ $es \qT, s D bõ{ËqT
rdTÅ£ jáÖ|týË n|týË& #ûkÍïsTÁ . jáTÈeÖ $es \Ôà bͳT
Å£ \+, s D $ jîÖ>+, d¾ï d+ç¿£$T+ºq $<ó q+Ôà bͳT
$<T«ÔY, ú{ì _\T¢\ deÖ# sÁ+ dVä yîTTÔáï+ 52 n+Xæ\qT
d¿£]kÍïsTÁ . ç|Ü d¾¿ï ¡ <ó sY >T]ï+|Ú d+K«qT nqTd+<ó q+ #ûkÍïsTÁ .
s çw¼+ýË VÕ²<s u²< dVä ÔásÁ q>s \T, |³¼D²ýË¢ d¾ï|qT
>T]ï+|Ú d+K« (çbÍ|¯¼ {²«¿ùà ×&î+{ì|¾¹¿wH q+ sÁT-|Ó{¡×mH)
¿£*Ðq s D²\ $es \qT d¿£]+#û ¿±sÁ«ç¿£eT+ yîTT<ýÉÕ+~.
n¿Ã¼ sÁT 12ýË|Ú |Ó{¡×mH q n dTï\ $es \qT qyîÖ<T
#ûjáÖ\ ç|uóTÔáÇ+ <û¥+º+~.
|³¼D²\T, q>s ýË¢ e«ekÍjûTÔásÁ dTï\Å£ d+ +~ó+º ç|Ü
jáTÈeÖ ¿ì H H nçп£\ÌsÁýÙ çbÍ|¯¼ ]¿±sÁT¦ (mH@J|Ó sY)qT
n+~+# \ ç|uóTÔáÇ+ sÁsTT+º+~. ]¿±sÁT¦ ¿Ãd+ jáTÈeÖqT\
qT+º deTç>yîTq® $es \qT d¿£]dTïq ³T¢ |ÚsbÁ Í\¿£XæK |s=Ø+~.
jáTÈeÖqT\Å£ d+ +~ó+º d¾|ï qT d+K«Ôà bͳT ¿= kÍ<ó sÁD
$es \T eÖçÔá+ ÔáeT e<Ý H jáT ÔásÁ $es \ ¿Ãd+
ç|Ôû«¿£ qyîÖ<T ¿±sÁ«ç¿£eT+ #û|{ìq¼ ³T¢ Ôî*|¾+~. ] çd¼wq¢ $<ó q+ýË
deTÖ\ eÖsÁTÎ\ Hû|<¸«+ýË ¿±s=ιswqT¢, |ÚsÁbÍ\¿£ d+|ÖýË¢
d¾ï|qT ]¿±sÁT¦\qT duÙ] çkͼsY ¿±s «\jáÖ\Ôà nqTd+<ó q+
#ûkÍïsTÁ . ] çd¼wH deTjáT+ýËHû eTT«fñwH |P]ï #û d+<TÅ£ M\T>±
dTï\ $es \T |¿±Ø>± +&ûý² #áÖdTïH sÁT. H H nçп£\ÌsÁýÙ
çbÍ|¯¼ ]¿±sÁT¦ uó$w«ÔáTïýË ç¿£jáT, $ç¿£jáÖ\Å£ ¿¡\¿£ ]¿±sÁT¦>±
+³T+~. mH@J|Ó sY eTTkÍsTT< ]¿±sÁT¦\qT y sÁT¦ ¿£$T{¡
eTT+<T+º nuó«+Ôás \qT dÓÇ¿£]kÍïsÁT. y {ì |Õ $# ]+º eTÖ&T
sÃEýË¢ sÁ jáT + rdTÅ£ +{²sÁT . nq+Ôá sÁ + ÔáT ~ C²_Ô
d¾<ÆeTeÚÔáT+~.
d¹sÇ deTjáT+ýË jáTÈeÖ Ôá|Î d]>± +& *àq nedsÁ+
ýñ< n~ó¿±sÁT\T Ôî*bÍsÁT. »»jáTÈeÖ n+<Tu²³TýË ýñÅ£ +fñ
Å£ ³T+ duóT«\ qT+º $es \qT rdTÅ£ +{²+. ¿ìs sTT< sÁT\T+fñ
y ] qT+º jáTÈeÖ bþH q+ sÁT rdTÅ£ nedsÁyTî q® deÖ# sÁ+
d¿£]kÍï+. bþHýËqÖ n+<Tu²³TýË¿ì s jáTÈeÖqT\ ¿Ãd+
eTTqT +<T ç|uóTÔáÇ+ ç|Ôû«¿£+>± z yîuÙ *+Å£ qT n+<Tu²³TýË¿ì
rdT¿=#ûÌ ne¿±Xø+ +~. B < Çs dTï\ $es \qT dÇjáT+>±
׿±H +&jáÖ 75
qyîÖ<T #ûdTÅ£ Hû yîdT\Tu²³T +&=#áTÌ. B |Õ |P]ï>± dÎw¼Ôá
s ýñ<T. d¹sÇ ÈsÁT>TÔáTq ç¿£eT+ýË m<TsÁjTû « nqTuóy \ <ó sÁ+>±
sÁjáT+ +&=#áT̵µ n JV²#Ym+dÓ n~ó¿±sÁT\T Ôî*bÍsÁT. d¾|ï qT
]¿±sÁT¦ýË |sÁT q jáTÈeÖ $es \qT qyîÖ<T #ûkÍïsÁT. n<îÝÅ£
q y ] $es \T ýñ< ©EÅ£ rdTÅ£ q y ] $es \qT qyîÖ<T
#ûjáTsÁT.
|ÚsÁbÍ\¿£ d+|Ö\T q>sÁbÍ\¿£ d+dýË¢ $es \ d¿£sÁDÅ£
|sÁ«yû¿£Å£ \qT jáT$T+# sÁT. s çw¼+ýË ý²¢\qT 7 jáTÖ ³T¢>±
$uó +º |ÚsÁbÍ\¿£ XæK dÓ jáTsY n~ó¿±] dVä eTsà eTT>TZsÁT
n~ó¿±sÁT\Ôà |sÁ«yû¿£ D ¿£$ T{¡ @s γT #ûX æsÁT. dÓ & m+@
¿±s «\jáT+ýË ç|Ôû«¿£ ¿£+ç{ËýÙ sÁÖ+ @s γT#ûXæsÁT. d+<ûVä\qT
e Üï #û d+<TÅ£ ç|Ôû«¿£+>± ¿=+<sÁT n~ó¿±sÁT\qT jáT$TdÖï
|ÚsÁbÍ\¿£ XæK &îÕÂs¿£¼sY ÔáïsÁTÇ\T C²¯ #ûXæsÁT.
ç>±eT |+# jáTrýË¢ ...
ç>±eT |+# jáTr\ |]~óýË n s D²\qT qyîÖ<T #ûkÍïsTÁ .
H H nçп£\ÌsÁýÙ çbÍ|¯¼dt n|t&wû H jáÖ|t |+# jáTr ¿±sÁ«<sÁTô\Å£L
n+<Tu²³TýË¿ì eºÌ+~. ý²¢ |]wÔY dÓ yÃ, &|P«{¡ dÓ yÃ,
ç>±eT|+# jáTrýË¢ s D²\ d¿£sÁD $es \qT |sÁ«yû¿ì+# \
|+# jáTrs CÙ, ç>±MTD²_óe ~Æ ¿£$TwqsY sÁ|TTq+<qs eÚ T<óy sÁ+
<ûXæ\T C²¯ #ûXæsÁT. ý²¢ n<q|Ú ¿£ýÉ¿£¼sY kÍ ¿£ d+d\ÔÃ
deTqÇjáT+ #ûkÍïsÁT. ç|Ü |+# jáTr ¿±sÁ«<]ô sÃEÅ£ 70
s D²\qT qyîÖ<T #ûjáÖ\ \¿±« ¹sÝ¥+# sÁT.
d¿£]+#û $es \T...
 jáTÈeÖ |sÁT, Å£ \+, +{ì q+ sÁT, ºsÁTH eÖ, s D
$ jîÖ>+ (y DìÈ«+, Âsd¾&î üjáTýÙ, Âsd¾&î üjáTýÙ-y DìÈ«+)
 d¾ï $dÓsï +Á (#á<sÁ|Ú >C²ýË¢); s D d\+ (#á<sÁ|Ú n&T>TýË¢)
 d¾|ï qT eT~+|Ú d+eÔáàsÁ+, d¾ï mý² eºÌ+~ (uó²>kÍÇeT«+,
y sÁdÔáÇ+, Ð|t¼, ¿=qT>Ã\T)
 uóÖ$T dÇuó²e+ ( u²~, ç |Õyû³T, ç|uóTÔáÇ+, n dÕH¦ uóÖ$T)
 jáTÈeÖ bõ{Ë, jáTÈeÖ >T]ï+|Ú <ó sÁ+
 |{²¼< sÁT bÍdT|Údï¿£+/ VäsÁ uóç<Ôá ¿±sÁT¦/ Èq<óH U²Ô /
u²«+Å£ U²Ô / <ó sY ¿±sÁT¦
 ejáTdT, yîTsTTýÙ×&, $<T«ÔY ¿£Hî¿£H, y ³sY ¿£Hî¿£H q+ sÁT
 z³sÁT >T]ï+|Ú ¿±sÁT,¦ ý²«+& eÖsÁTØ, Å£ ³T+ duóT«\ $es \T
 bõ{Ë rdT¿Ãe&+|Õ nuó«+ÔásÁ+ +fñ jáTÈeÖ ÜsÁdØ]+#áe#áTÌ.
2020 n¿Ã¼ sY
 Ôî\+>±DýË mýÙ sYmdt #ó ¯¨\T 4 Xæ¢uÙ\Å£ <T\T 7>± $uóÈq
s çw ¼ + ýË nq~ó ¿ ±]¿£ bÍ¢ ³ T¢ , nç¿£ e T ýñ n eÚ{Ù \ Jyà 131 e«eVäsÁ+ýË s çw¼ ç|uóTÔ Ç ¿ì 2020 d |¼+ sY 17q
ç¿£eT BÆ¿s£ DÁ (mýÙ sYmdt) #ó ¯¨\T ÔáÐdZ Öï ç|uóTÔáÇ+ 2020 d|¼+ sY VÕ²¿ÃsÁT¼ HÃ{¡dT\T C²¯ #ûd+¾ ~. Jyà s C²«+> <ÆÔÅá £ d+ +~ó+º
17q ÔáïsÁTÇ\T C²¯ #ûd¾+~. #á<sÁ|Ú >È+ <ósÁ <ó sÁ+>± $es \Ôà ¿€+³sÁT < K\T #ûjÖá \+~. Jyà neT\TqT *|¾yûdÖï
ç¿£eT BÆ¿£sÁD ¿Ãd+ #î*¢+# *àq #ó ¯¨\ Xæ¢uÙ\qT |+º+~. eT<ó«+ÔásÁ ÔáïsÁTÇ*y Ç\q |¾{ìwqsY m+.|< H uóÂs&¦(bþsÁ+ |sY
s¹ ¥Ý +ºq U²° dý²\T e<\ #ó #î*+¢ # *àq sÁTdT+Å£ ] çd¼wH >T& >eÂs Hà ÔásÁ|Úq ¿±sÁ«<]ô) nuó«sÁqqT ÜsÁdØ]dÖï $# sÁDqT
deTjáT+ýË duÙ ] çkͼsY sÁsTT+ºq <ósÁHû çbÍÜ|~¿£ #ûd¾+~. n¿Ã¼ sÁT 8¿ì y sTT< yûd+¾ ~. Jyà 131|Õ d|¼+ sY 17q ç|<ó q
ç|Ôû«¿£+>± H ý² #ó ¯¨\T #î*¢+# *àq nedsÁ+ýñ< ç|uóTÔáÇ+ H «jáTeTÖ]ï Èd¾¼dt sY.mdt.#êVäH, Èd¾¼dt _.$ÈjYT dHÂs&¦\
ç|¿£{ì+º+~. mýÙ sYmdt #ó ¯¨\ uó²sÁ+ ÔáÐZkÍïeT |ÚsÁbÍ\¿£XæK <ós dq+ $# sÁD #û|{ì¼+~. dÓmdt, eTT à|ýÙ, |+# jáTrs CÙ
eT+çÜ Â¿.{ì.s eÖs eÚ d |¼+ sY 16q XædqduóýË yî\¢&+#á>± XæK\ eTTK« ¿±sÁ«<sÁTô\T, JV²#Ym+dÓ, V²#Ym+&jûT\Å£ <ós dq+
+<TÅ£ nqT>TD+>± s çw¼ ç|uóTÔáÇ ç|<ó q ¿±sÁ«<]ô kþyûTXÙÅ£ eÖsY HÃ{¡dT\T C²¯ #ûdÖï ¿€+³sÁT¢ < K\T #ûjáÖ\ <û¥+º+~.
d |¼+ sY 17q Jyà q+ sÁT 135 C²¯ #ûXæsÁT. Ô C² Âs>T«\ÂsÕCñwH #ó ¯¨\T
2020 >dT¼ 31q C²¯ #ûd¾q Jyà q+ sÁT 131 ç|¿±sÁ+ eÖÂsØ{Ù $\Te duÙ ] çkͼsY sÁsTT+ºq $\Te
mýÙ sYmdt #ó ¯¨\Å£ 4 Xæ¢uÙ\qT ¹sÝ¥+#á>± d |¼+ sY 17q C²¯ #á<sÁ|Ú >C² ¿ì sÁÖ.\ýË ç¿£eT BÆ¿£sÁD sÁTdT+(XæÔá+ýË)
#ûd¾q ÔáïsÁTÇ\ýË 7 Xæ¢uÙ\qT n+<Tu²³TýË¿ì Ôî# ÌsÁT. >Ôá Jyà 3,000 ¿£+fñ ÔáÅ£ Øe 20
ç|¿±sÁ+ >È+ uóÖ$T $\Te |~yû\ sÁÖbÍjáT\Å£ |Õq +fñ 3,001 qT+º 5,000 30
e+<XæÔá+ ç¿£eT BÆ¿s£ DÁ sÁTdT+ #î*+¢ # *à +&û~. Ô C² Ôásï TÁ Ç\ 5,001 qT+º 10,000 40
ç|¿±sÁ+ #á<sÁ|Ú >È+ sÁÖ.50,001 |Õq +fñHû e+< XæÔá+ 10,001 qT+º 20,000 50
Âs>T«\ÂsÕCñwH #ó ¯¨\T #î*¢+# *à +³T+~. |~yû\ sÁÖbÍjáT\T.. 20,001 qT+º 30,000 60
n+Ôá¿£+fñ ÔáÅ£ Øe +fñ >]w÷+>± 40 XæÔá+ #î*¢ dï d]bþÔáT+~. 30,001 qT+º 50,000 80
2015ýË C²¯ #ûd¾q ýñneÚ{Ù ç¿£eT BÆ¿£sÁD JyÃýË 7 Xæ¢uÙ\T 50,001Å£ |Õq 100
+&>± |ÚÎ&T eT°¢ nHû Xæ¢uÙ\qT n+<Tu²³TýË¿ì Ôî# ÌsÁT. 2020 >dT¼ 31q C²¯ #ûd¾q Jyà ç|¿±sÁ+
duÙ] çkͼsY sÁsTT+ºq <ósÁ e]ï+|Ú eÖÂsØ{Ù $\Te ç¿£eT BÝ¿£sÁD sÁTdT+(XæÔá+ýË)
nq~ó¿±sÁ bÍ¢³T¢, nç¿£eT ýñneÚ{Ù\ýË ¹sÝ¥+ºq 10 XæÔá+ 3,000 ýË|Ú 25
U²° C²>± ýñÅ£ +fñ Âs>T«\ÂsCÕ wñ HÅ£ #î*+¢ # *àq 14 XæÔá+ #ó ¯¨\Å£ 3,001 qT+º 5,000 50
] çd¼wH #ûdTÅ£ q |ÚÎ&T duÙ] çkͼsY sÁsTT+ºq uóÖ$T <ósÁqT 5,001 qT+º 10,000 75
|]>DqýË¿ì rdTÅ£ +{²eT JyÃýË ç|uóTÔáÇ+ |s=Ø+~. +Ôáç¿ìÔá+ 10,001Å£ |Õq 100
$&T<\ #ûd¾q 131 q+ sÁT JyÃýË 2020 >dT¼ 26 H {ì <ósÁ
çbÍÜ|~¿£>± +&û~. <ûy < jáT, e¿ùÎÛ uóÖeTT\ ] çd¼wq¢|Õ w<ó+
H ý² #ó ¯¨\ sÁ<TÝ |<Ý }sÁ³ <ûy < jáT, e¿ùÎÛ uóÖeTTýË¢ ] ç d¼wq¢qT Ôî\+>±D ç|uóTÔáÇ+
mýÙ sYmdt <sÁU²dTï< sÁT\Å£ H ý² #ó ¯¨\T |<Ý uó²sÁ+>± w~ó+º+~. ç|uó TÔáÇ s D²\Å£ Å£L& y {ì uó ÖeTT\T
+&û$. H ý² #ó ¯¨ 3 XæÔá+Ôà bͳT |H ©¼ 1.5 XæÔá+ edÖ\T ¹¿{²sTT+#ásÁT. yûTsÁÅ£ 2020 d |¼+ sY 28q ç|uóTÔáÇ ç|<ó q
#û dy sÁT . Ô C²>± ç|Ôû«¿£+ >± H ý² #ó ¯¨ \T #î*¢+# *àq ¿±sÁ«<]ô kþyûTX٠ţ eÖsY ÔáïsÁTÇ\T C²¯ #ûXæsÁT. dÓm+ ¹¿dÓ sY
nedsÁ+ýñ< ç|uóTÔáÇ+ ÔáïsTÁ Ç\T C²¯ #ûjTá &+Ôà <sÁU²dTï< sÁT\Å£ <ûXæ\ yûTsÁÅ£ #ás«Á \T #û|&TÔáTq ³T¢ |s=ØH sÁT. ] ç d¼wq¢ #á³¼+
}sÁ³ \_ó+ºqfÉ®¢+~. d¿£H 22m(1) (d¾)ýË <ûy < jáT uóÖeTT\T, e¿ùÎÛ dTï\qT #ûs ÌsÁT.
mýÙ sYmdt |Õ ç|uóTÔ Ç ¿ì VÕ²¿ÃsÁT¼ HÃ{¡dT\T ç|¿±sÁ+ dTï\ $ç¿£jTá +, $ç¿£jTá |Î+< \T, VQeTÜ, |<ûÞÅ¢ø £
nç¿£eT ýñneÚ³¢ ç¿£eT BÆ¿s£ ÁD $TÔá+ï >dT¼ 31q C²¯ #ûd¾q $T+º d¾s dTï\ ©E, ç³dT¼\qT kõ+Ôá+ #ûdT¿Ãe&+ #î\¢<T.
׿±H +&jáÖ 76 2020 n¿Ã¼ sY
 {ì¿ù{²¿ù, M # {Ù\|Õ nyîT]¿± w<ó+
#îÕH Å£ #î+~q {ì¿ù{²¿ù, M# {Ù jáÖ|t\qT
w~ódTïq ³T¼ nyîT]¿± ç|¿£{+ì º+~. 2020
d |¼+ sY 20 qT+º Âs+&T jáÖ|t\
&êHýË&\qT *|¾yûjáTqTq ³T¢ nyîT]¿±
y DìÈ« $uó²>+ d |¼+ sY 18q |s=Ø+~.
ÔáeT båsÁT\ e«¿ìï>Ôá deÖ# s #îÕH
d¿£] kþï+< nyîT]¿±
s H|Õ nyîT]¿± +¿£\T |ÚqsÁT<ÆsÁD y DìÈ« $uó²>+ ¿±sÁ«<]ô
s H |Õ ×¿£«s È«d$TÜ $~ó+ºq +¿£\ +{ìú |ÚqsÁT<Æ]dTïq ³T¼>± nç>s È«+ nyîT]¿± $ýÙ sY sÃdt yî\&¢ +# sÁT.
2020 d |¼+ sY 20q ç|¿£{ì+º+~. 2015ýË s HÔà ţ ~]q nDT |Î+<+ýË <ûXø uóç<ÔáqT < w¾¼ýË
eT & deTç> ¿±s «#ásÁD ç|D²[¿£ (CñdÓ|Óz@)ýË +<óq* <ûXø+ \¢+|¾Tkþï+< +#áT¿= {ì¿ù{²¿ù, M# {Ù
nyîT]¿± sÃ|¾+º+~. uóç<Ô eT+&* #á{²¼\ ç|¿±sÁ+ s H #ûdTïq |qT\T dÂsÕq$ jáÖ|t\qT w~ódÖï sÁjáT+ rdTÅ£ q ³T¢
¿±e+³Ö nyîT]¿± $<ûXæ+> eT+çÜ yîT®¿ù bÍ+|¾jîÖ s HÅ£ HÃ{¡dT\T |+bÍsÁT. Ôî*bÍsÁT. eTsÃyîÕ|Ú uÉÕ{Ù& «Hà *$TfÉ&Å£
HÃ{¡dT\ >&TeÚ Hî\ |P]ï ¿±>±Hû +¿£* $~ódTïq ³T¼>± &=H ýÙ¦ ç³+|t ç|uóTÔáÇ+ #î+~q {ì¿ù{²¿ù ¿£+ |ú 100 $T*jáTq¢
ç|¿£{ì+º+~. jáTT<ó \ w<ó+ dVä n sÁ¿±\ +¿£* |ÚqsÁT<Æ]+# eT , jáTÖmH nyîT]¿± båsÁT\ deÖ# s jáÖ¿ìàdt
duó«<ûXø+>± ÔáeT¿ì V²Å£ Ø +< nç>s È«+ |s=Ø+~. #ûdTïq Hû|<¸«+ýË uóç<Ô sÁ+>+ |ÚDT\T
 2018ýË nyîT]¿± nDT |Î+<+ qT+º m|ÚÎ&îÕÔû yîÕ<=*Ð+<Ã n|ÚÎ&û s H |Õ
|Î{칿 +<ÃÞøq e«¿£ï+ #ûXæsÁT. {ì¿ù{²¿ù,
+¿£\T $~ó+#û V²Å£ Ø ¿ÃýËÎsTT+< çbÍHà, ç_³H, ÈsÁ ú n+³TH sTT. nyîT]¿± M# {ÙÔà bͳT e+<Å£ |Õ>± #îHÕ jáÖ|t\qT
sÁjáÖ\qT #îÕH , sÁcÍ« m|γT +#à e«Ü¹s¿ìdTïH sTT.
uó²sÁÔY >Ôá+ýË w~ó+º+~.
 nDT |¯¿£\ $wjáTyîT® 2015ýË nyîT]¿±, ç_³H, #îÕH , çbÍHà, ÈsÁ ú, sÁcÍ«, s H
<ûXæ\ eT<ó« |Î+<+ Å£ ~]+~. |Î+<+ ç|¿±sÁ+ Xø ~Æ #ûd¾q jáTT¹s jáT+, nýÉ¿¡à H e© |Õ $wç|jîÖ>+ ÈyûT
uó²sÁ Èý²\qT m>TeTÜ #ûd¾, s H Ôáq e<Ý q \Ç\qT ÔáÐZ+#áT¿Ãe\d¾ +~. sÁcÍ« ç|Ü|¿£ H jáTÅ£ &T nýÉ¿¡à H e© |Õ
|Î+<+ ¿±sÁD+>±Hû n|Î{Ë¢ s H |Õ q +¿£ýË¢ ¿= +{ì mÜïyûXæsÁT. $wç|jîÖ>+ ÈsÁ>&+ ÈyûTq çbÍHà
nDT |Î+<+ qT+º 2018 yûT 8q nyîT]¿± yîÕ<=*Ð+~. dÓ Ç & H ýË ç| Ôû « ¿£ ç| jî Ö > Xæ\\T
¹s jáÖ-nÈsYuÉÕC²H eT<ó« eT°¢ |TsÁüD ç<óTM¿£] +# sTT. |Î{칿 ÈsÁ ú dÕ ¿£
¹s jáÖ, nÈsYuÉÕC²H <ûXæ\ eT<ó« eTsÃkÍ] ç~¿£ïÔá\T uó>TZeTH sTT. $y < dÎ< ç| jî Ö > Xæ\ Å£ L & <û $w já Ö
»H >=sà -¿£s u²UÙµ çbÍ+Ôá+ýË sÁT <ûXæ\ \>±\T 2020 d |¼+ sY 27q |sÁdÎsÁ+ yî\¢&+º+~. z|ÓdÓ& Ö¢«ýË Å£L& |¯¿£
|TsÁüD |& ¦sTT. |TsÁüDýË 16 eT+~ eT ÔáT«y Ôá|& ¦sÁT. »H >=sà -¿£s u²UÙµ nHû~ ÈsÁ T > TÔá T q | Î{ì ¿ ¡ . . H e© |Õ
|sÁÇÔ \Ôà ţL&q çbÍ+Ôá+. < $dÓïsÁ+ 4,400 #á<sÁ|Ú ¿ìýËMT³sÁT¢. uó >Ã[¿£+>± n~ $wç|jîÖ>± ¿ì HÃ$#ê¿ù ç>Ö|t qÅ£ #î+~q
nÈsYuCÉÕ ²HýË +~. nsTTÔû- 1994 qT+º < |Õ |P]ï jáT+çÔáD ¹s jáÖ eT<ÝÔTá ÔÃ Â ¿ $T¿£ ý Ù dsY Ç @CÉ + fñ ¿±sÁ D eT
Å£L&q \>±\<û. Ô C² |TsÁüDýË Ô eTT nÈsYuÉÕC²HÅ£ #î+~q Âs+&T V²*¿±|¼sÁ¢qT ç|jîÖ >Xæ\\T ç<ó TM¿£] +# já T H sÁT .
Å£L*ÌyûXæeT ¹s jáÖ sÁ¿£D eT+çÜÔáÇ XæK ç|¿£{ì+º+~. eTÖ&T jáTT<Æ {²«+Å£ \qT H e© nH sÃ>±« ¿ì >TÂsÕq Âs+&T sÃE\
|*ÌyûXæeT |s=Ø+~. d |¼+ sY 27q H {ì < &TýË¢ ÔáeT \>±\ÔÃbͳT kÍ<ó sÁD Ôás ÇÔá >dT¼ 20q $eÖq+ýË ÈsÁ ú¿ì
ç|C²ú¿± ¿¡ qw¼+ y {ì*¢+< nÈsYuÉÕC²H n<ó«Å£ &T n*jûTy #îbÍÎsÁT. 2020 EýÉÕýË yîÞ²¢sÁT. ç|dTïÔá+ jáTq uÉ]¢ýË # ]{¡
»H >=sà -¿£s u²UÙµ e<Ý ÔáýÉÜïq |TsÁüDýËqÖ 16 eT+~ eT ÔáT«y Ôá|& ¦sÁT. dT|çÜýË º¿ìÔáà bõ+<TÔáTH sÁT.
׿±H +&jáÖ 77 2020 n¿Ã¼ sY
 qe+ sYýË Ð*ZÔY nd+;¢ m ¿£\T:
bÍ¿ìkÍïH
bÍ¿ìkÍïH ç¿£$TÔá ¿£o sY(|Óyù¿)ýË Ð*ZÔY-
u²*¼kÍïH n d+;¢¿ì 2020, qe+ sY 15q
׿£«s È«d$TÜ eTV¾²Þ² deÖqÔáÇ ¿£$TwH¿ì uó²sÁÔY m+|¾¿£ m ¿£\T ÈsÁ|qTq ³T¢ bÍ¿ìkÍïH ç|uóTÔáÇ+
ç||+#áy «|ï+>± *+> deÖqÔáÇ+, eTV¾²Þ² kÍ~ó¿±sÁÔá\ |Õ | #û d »jáTÖmH ¿£$TwH H ç|¿£{+ì º+~. 2017 m ¿£\ #á³+¼ ç|¿±sÁ+
< d¼³dt |t eÚyîTHµ nHû n+Ôás ¨rjáT d+dýË #îÕH qT z&+º, uó²sÁÔY duó« <ûXø+>± Ð*ZÔY-u²*¼kÍïH XædqduóÅ£ qe+ sY 15q
m+|¾Â¿Õ+~. 54 duó« <ûXæ\ m¿£q$T¿ù n+& kþwýÙ ¿ àýÙ¿ì @w¾jáÖ |d¾|¿¾ ù <ûXæ\ ¿Ã{²ýË m ¿£\T ÈsÁT>TÔ jáT bÍ¿ù n<ó«Å£ &T ]|t
È]Ðq m ¿£ýË¢, #îÕH |Õ uó²sÁÔY $ÈjáT+ kÍ~ó+º+~. ׿£«s È«d$TÜ m¿£q$T¿ù n+& n©Ç 2020 d|¼+ sY 24q HÃ{ì|¹¿¾ wH C²¯
kþwýÙ ¿ àýÙ ( dÓyÃmdtyÃdÓ)¿ì nqT +<ó d+d nsTTq ¿£$TwH eTV¾²Þ² V²Å£ Ø\qT #ûXæsÁT. B |Õ uó²sÁÔY rçe nuó«+ÔásÁ+
çbþÔáàV¾²+#á&+, ç||+#áy «|ï+>± çdÓï\ Jeq ºçÔ & Å£ «yîT+{Ù #ûjáT&+, n+Ôás ¨rjáT Ôî*|¾+~. dÕq«+ ç¿£$T+#áTÅ£ q Ð*ZÔY-
kÍsTTýË deÖqÔáÇ+, eTV¾²Þ² kÍ~ó¿±Ôá\Å£ ç|eÖD²\T s¹ ¥Ý +#á&+ \¿£«+>± | #ûkþï+~. u²*¼ k Íï H çbÍ+Ôá + ýË ç| d Tï Ô á e TTq
uó²sÁÔYýË nyîT dÓ¼ ¿±sÁ«¿£ý²bÍ\ *|¾yûÔá |]d¾ÔáT\qT eÖ¹sÌ+<TÅ£ #û d mý²+{ì
uó²sÁÔYýË ÔáeT ¿±sÁ«¿£ý²bÍ\qT *|¾yûdTïq ³T¢ n+Ôás ¨rjáT eÖqeV²Å£ Ø\ d+d nyîT dÓ¼ ç|jáTÔá + Å£L& H «jáT|sÁ+>± #î\T¢u²³T
+³¹s wqýÙ ç|¿£{ì+º+~. <ûXøy «|ï+>± ÔáeT u²«+¿ù U²Ô \qT n~ó¿±sÁT\T dï+_ó+| ¿±< |s=Ø+~. ÈeTÖ ¿£ o sY ,
#ûXæsÁ .. |]d¾ÔáTýË¢ uó²sÁÔYýË | #ûdTïq ÔáeT d+d <ë>T\qT Ô=\Ð+º... ç|# sÁ, \< ÝUÙ\ÔÃbͳT Ð*ZÔY-u²*¼kÍïH uó²sÁÔYýË
|]XË<óq ¿±sÁ«ç¿£eÖ\qT * |jáT&+ n+Ôás ÒÛ> +>± H jáTú, m|Î{ì¿¡
Ôá|Î ÔáeTÅ£ eTsà eÖsÁ+Z ýñ< Ôî*|¾+~. +{²jáT uó²sÁÔá $<ûXæ+> XæK ç|Ü ~ó
uó²sÁÔá ç|uóTÔáÇ+ ¿£¿£ kÍ~ó+|Ú <óÃsÁDìÔà nqTs >´ çoy dïe dÎw¼+ #ûXæsÁT.
e«eV²]dÖï, yû~+ó |Ú\Å£ bÍ\Î&TÔÃ+< |Úý²ÇeÖýË uóç<Ô <Þ²\|Õ
sÃ|¾+º+~. »» d |¼+ sY 10q nyîT dÓ¼
+³¹s wqýÙÅ£ #î+~q n uó²sÁÔá u²«+Å£ U²Ô \qT.. ç|uóTÔáÇ+ dï+_ó+|#ûd¾+~. B+Ôà $T*fÉ+³¢ < &
d+d sÁÇV¾²dTïq |qT\ú ÐbþjáÖsTTµµ n ç|¿£³qýË $e]+º+~. sÃ|D\ |Õ ÈeTÖ -¿£o sYýË |Úý²ÇeÖ €ý²¢ýË uóç<Ô
ç|uóTÔáÇ es Z\T dÎ+~+# sTT. nyîT dÓ¼¿ì $s Þ²*ºÌq z ç |Õyû³T d+dÅ£ $<ûXæ\ qT+º <Þ²\ |Õ 2020 d |¼+ sY 13q $T*fÉ+³T¢
m¿ùàbþsY¼à çbõdÓ&à ¿ì+< eºÌq nqTeÖH dÎ< sÁÖ.51 ¿Ã³¢ |ÕHû eÖçÔáyûT & <s «|Úï < & ¿ì bÍ\Î& ¦ s Á T . uó ç< Ô < Þ²\T
#ûkþï+< .. U²Ô \qT eÖçÔáyûT dï+_ó+|#ûXæeT |s=ØH sTT. m<TsÁT¿±\TÎ\T ÈsÁ| &+ÔÃ eTTwØsÁT\T
#á{²¼\ \¢+|Tq Å£ <sÁ<T: ¹¿+ç<+ bÍ]bþjáÖsÁT. nsTTÔû < &TýË¢ mý²+{ì
ç|uóTÔáÇ ¿£¿kÍ~ó
£ +|Ú\ ¿±sÁD+>± uó²sÁÔYýË ÔáeT ¿±sÁ«¿£ý²bÍ\qT *|¾yûdTïH eT nyîT dÓ¼ çbÍDqw¼+ ÈsÁ> ýñ< kÍ ¿£ bþ©dT\T
+³¹s wqýÙ #î|Î& ¹¿+ç< VA+eT+çÜÔáÇXæK rçe+>± K+&+º+~. eÖqeV²Å£ Ø\qT yî\¢&+# sÁT. eTsÃyîÕ|Ú uóç<Ô <Þ²\T n<û
kÍÅ£ >± #áÖ|¾+º.. <ûXø+ýË #á{²¼\qT \¢+|¾TkÍïeT+fñ Å£ <sÁ< dÎw¼+ #ûd¾+~. úÜ €ý²¢ýË z jáTTeÅ£ &¿ì ç>y <+ qT+º
y ¿±«\T #î TÔáÖ.. #ûd¾q #á³¼ e«Ü¹s¿£ ¿±sÁ«¿£ý²bÍ\ qT+º nyîT dÓ¼ +³¹s wqýÙ $eTT¿ìï ¿£*Î+# sTT. w~óÔá ç>y < d+d
Ôá|¾Î+#áT¿Ãy \ #áÖkþï+< |s=Ø+~. $<ûo $s Þ²\T rdTÅ£ Hû d+d\Å£ .. kÍ ¿£
nýÙ <sYýË #û]q jáTTeÅ£ & .. nÔá&
s È¿¡jáÖýË¢¿ì #=sÁ &û ne¿±Xø$TeÇeT dÎw¼+ #ûd+¾ ~. $<ûo $s Þ²\ ( jáT+çÔáD)#á³¼+
Ôá*¢<+ç&T\ dV²¿±sÁ+Ôà m+Ôà çXø$T+ºq
(m|tdÓ sY@) ¿ì+< $s Þ²\ d¿£sÁDÅ£ nyîT dÓ¼¿ì nqTeTÜ ýñ< Ôî*|¾+~.
nq+ÔásÁ+ uóç<Ô <Þ²\T ¿±bÍ& sTT.
׿±H +&jáÖ 78 2020 n¿Ã¼ sY
 s H sÁ¿£D eT+çÜ V²{²$TÔà s CÙH <¸ #ásÁÌ\T
s H sÁ¿£D eT+çÜ ÈqsÁýÙ nMTsY V²{²$TÔà uó²sÁÔá sÁ¿£D eT+çÜ
s CÙH <¸d¾+>´ uóñ{¡ njáÖ«sÁT. s H s È<ó fÉçVäHýË 2020
d|¼+ sY 5q È]Ðq deÖyûX+ø ýË <îÇÕ bÍ¿ì¿£ dV²¿±sÁ+, çbÍ+rjáT
uóç<ÔáÔÃbͳT nbÍZ kÍïHýË ç|dTïÔá |]d¾Ü Ôá~ÔásÁ n+Xæ\ |Õ
sÁTeÚsÁT HûÔá\T #ásÁÌ\T È]bÍsÁT. s CÙH <¸ sÁcÍ«ýË eTÖ&T sÃE\
|sÁ«³q eTTÐ+#áT¿= s HÅ£ e# ÌsÁT.
bÍ¿ù #îsÁýË 19eT+~ uó²sÁrjáTT\T
nç¿£eT ç|yûXø+, >Ö&ó#ásÁ«+ Hûs \ |Õ Âs+&T Hî\\ ç¿ìÔá+ 19 eT+~
uó²sÁrjáTT\qT $$<ó çbÍ+Ô ýË¢ nÂsdT¼ #ûd¾ $$<ó CÉÕÞø¢ýË +# eT
bÍ¿ìkÍïH n~ó¿±sÁT\T Ôî*bÍsÁT. <ÝsÁT +>±¢<ûojáTT\qT nÂsdT¼
#ûXæeT , 2020, qe+ sYýË <ûXø nÔáT«q Ôá H «jáTkÍq+ $# sÁD
#û|fñ<¼ ¿± MsÁT CÉÕýË¢Hû +{²sÁ 2020 d |¼+ sY 7q |s=ØH sÁT.
eTVäÔ >±+Bó ¿£Þø¢< Ý\Å£ sÁÖ.2.55 ¿Ã³T¢
eTVäÔ >±+Bó <ó]+# & uó²$dTïq +>±sÁT|PÔá |Pd¾q ¿£Þø¢< \Ý T
ç_³HýË ]¿±sÁT¦ <ósÁÅ£ neTT &jáÖ«sTT. dt¼ ç_d¼ýÙ ¿£Hà d+d
sÁÇV¾²+ºq yû\+ýË ¿£Þø¢CË&T 2,60,000 bå+&¢ (sÁÖbÍjáT\T
2.55 ¿Ã³T¢)Å£ neTT &îÕ+~. <¿ìD²ç|¾¿±ýË ç_{ìwt |ç{Ë*jáT+Å£
| #ûdTïq deTjáT+ýË, 1910-1930 eT<ó«¿±\+ýË ç_³H
<ûXdø Tï&¿ì $ VQeTÜ>± e# ÌsTT. Ôás ÇÔá jáTq Ôáq +<óTeÚ\Å£
M{ì n+<CñXæsÁT. ç_³HýË kåÔY >Ö¢ dd¼sY wÕsYýË ed¾+#û e«¿ìï
50 @Þø ¢>± ÔáeT +{Ë¢ q ¿£Þø¢CË&TqT yû\+ yûjáÖ*à+~>±
¿Ãs sÁT. 10 qT+º 15 yû\ bå+&T¢ |\TÅ£ Ô jáT uó²$+# sÁT.
nsTTÔû @¿£+>± Âs+&T \¿£\ nsÁyîÕ yû\ bå+&¢Å£ nyîT]¿±Å£ #î+~q
¿£ e«¿ìï B kõ+Ôá+ #ûdTÅ£ H &T. uó²sÁÔY, KÔ sY, nyîT]¿±,
sÁcÍ«, ¿q& \ qT+º |\TeÚsÁT yû\+ bͳýË bÍý¤ZH sÁT.
dÕ ¿£ d<TbÍjáÖ\ |sÁdÎsÁ $ jîÖ>± ¿ì
uó²sÁÔY-ÈbÍH |Î+<+
uó²sÁÔY, ÈbÍH\T ÔáeT dÕ ¿£ d<TbÍjáÖ\qT, kÍes \qT |sÁdÎsÁ+
$ jîÖÐ+#áTÅ£ Hû+<TÅ£ M\T ¿£*Î+#û |Î+<+ m³¼¹¿\Å£ Ks s Õ+~.
nHû¿£ @Þø¢ #ásÌÁ \ nq+Ôás+Á uójáT <ûXæ\Ö #á]çÔ Ôá ¿£ |Î+<+|Õ
2020 d|¼+ sY 10q d+Ô῱\T #ûXæsTT. #îHÕ Ôáq dÕ ¿±~ó|Ô «
|+#áTÅ£ Hû+<TÅ£ <ÖÅ£ &T>± ç|jáTÜ dTïq ÔásTÁ D+ýË |]D²eT+
׿±H +&jáÖ 79
çbÍ<ó q«+ d+Ôá]+#áTÅ£ +~. |sÁdÎsÁ dV²¿±sÁ |Î+<+ |Õ sÁ¿£D
XæK ¿±sÁ«<]ô nÈjYTÅ£ eÖsY, ÈbÍH s jáTu²] dTE¿ì dÔÃw¾
d+Ô῱\T #ûdq¾ ³T¢ sÁ¿DXæK
£ n~ó¿±sÁ ç|Ü ~ó Ôî*bÍsÁT. eTsÁeT ÔáT\
¹¿+ç< \qT $ jîÖÐ+#áTÅ£ Hû+<TÅ£ , dsÁ|s \T/ de\T |sÁdÎsÁ+
bõ+<& ¿ì |Î+<+ M\T ¿£*ÎdTï+~. d |¼+ sY 10q uó²sÁÔá
ç|<ó q¹s+ç<yîÖB, ÈbÍH ç|<ó w¾+CË nuÉ Ô=\TÔá bþHâ
eÖ{²¢&TÅ£ H sÁT. |Î+< sÁTeÚsÁÖ VäÇ +# sÁT. Âs+&T
<ûXæ\ q&TeT sÁ¿£D sÁ+> dV²¿±s eT]+Ôá>± |+º, +&Ã-
|d¾ | ¾ ¿ ù çbÍ+Ôá + ýË Xæ+Ü , uó ç<Ôá q T |+#á & ¿ì ~
<ÃV²<|&TÔáT+< y sÁT Xæuó²e+ e«¿£ï+#ûXæsÁT. pHýË
çd¼*jáÖÔà eTq <ûX+ø ý²+{ì |Î+<+ Å£ <TsÁTÌÅ£ +~. nyîT]¿±,
çbÍHà, d¾+>|PsY\ÔÃqÖ ÔásÁVä |Î+< \TH sTT. V¾²+<Ö
eTVä deTTç<+, +&Ã |d¾|¿¾ ù çbÍ+Ôá+, <¿ìD #îHÕ deTTç< çbÍ+Ô ýË¢
#îÕH $dïsÁDy < ¿±sÁ«¿£ý²bÍ\qT < w¾¼ýË |³T¼Å£ ý²+{ì
|Î+< \Å£ eTq <ûXø+ çbÍ<ó q«$Tkþï+~.
l\+¿£ ç|<ó eTV¾²+< s È|¿£à`q¹s+ç<yîÖB
M&jîÖ ¿±qÎÛÂsHà
l\+¿£ ç|<ó eTV¾²+< s È|¿£àÔà uó²sÁÔá ç|<ó q¹s+ç<yîÖB
2020 d |¼+ sY 26q M&jîÖ ¿±qÎÛÂsHà sÁÖ|+ýË uóñ{¡ njáÖ«sÁT.
d+<sÁÒ+Û >± yîÖ& ço\+¿£ýË yîTH® ¯¼\T>± q Ôá$TÞø \Å£ eT]
n~ó¿±s \T ~© #ûjáÖ\ eTV¾²+< s È|¿£àqT ¿Ãs sÁT.
deÖqÔáÇ+, H «jáT+, Xæ+Ü, > sÁe+ bõ+<&+ ¿Ãd+ y sÁT
|³T¼Å£ q Xø\qT HîsyÁ ûs Ì\ nH sÁT. n~ó¿±s \ $¹¿+çB¿£sDÁ Å£
<û¥Ý +ºq 13e s C²«+> desÁDqT neT\T #ûjÖá \ dÖº+# sÁT.
ço\+¿£ Ôá$TÞø \ deTd«Ôà bͳT, $$<ó n+Xæ\|Õ #ásÌÁ \T È]>±sTT.
<ûXø+ýË u <Æ ¹¿+ç< \ n_óe ~Æ¿ì sÁÖ.110 ¿Ã³¢ ]¿£ dVäjáT+
#ûjáTqTq ³T¼ yîÖB ç|¿£{ì+# sÁT. {¡e* m ¿£ýË¢ |Tq$ÈjáT+
kÍ~ó+ºq+<TÅ£ Ô=\TÔá s È|¿£àqT yîÖB n_óq+~+# sÁT. Âs+&T
<ûXæ\ eT<ó« yû\ @Þø¢H {ì d+ +<ó \T H jáT , y {ì eT]+Ôá
ýË|Ôá+ #ûjÖá \ nH sÁT. »bõsÁT>T y ¹s ç|<¸eT+µ nq $<ó H
ÔáeT ç|uóTÔáÇ+ neT\T #ûkþï+< Ôî*bÍsÁT. sÁ¿£D sÁ+>+ýË
d+ +<ó \T u²>TH jáT s È|¿£à d+Ôá |¾ï e«¿£+ï #ûXæsÁT. sÁTD²\
#î*+¢ |Ú y sTT< , eTÔáà«¿±sÁT\ deTd«\T Å£L& ç|kÍïeqÅ£ e# ÌsTT.
ç>y <+ sÃ<ó+ýË |sÁdÎsÁ+ dV²¿£]+#áT¿Ãy \ sÁsTT+# sÁT.
2020 n¿Ã¼ sY
 eÖqd¾¿£ sÃ>«+ ¿Ãd+
»¿ìsÁDYµ(18005990019) V²ýÙÎýÉÕH

|;¨ dVä 118 #îÕH jáÖ|t\|Õ w<ó+

|;¨ dVä 118 #îÕH jáÖ|t\ |Õ w<ó+ $~ódÖï ¹¿+ç< ç|uóTÔáÇ+ ¿¡\¿£ sÁjáT+ rdTÅ£ +~. ç|ÈýË¢ ÜïÞø¢Ôà ÔáýÉÜïq eÖqd¾¿£|sÁyîT®q
|;¨Ôà bͳT uÉÕ&T, ¿±«yT¿±sY¦, $# {Ù ¯&+>´, fÉHîà+{Ù MH, dÕ sY V²+³sY, ýÉÕ|t |¼sY Ò+<T\qT Ô=\Ð+#û + <TÅ£ ¹ ¿ +ç<
e+{ì |\T jáÖ|t\ |Õ w<ó+ $~ódTïq ³T¢ ç|uóTÔáÇ+ q&T+ _Ð+º+~. eÖqd¾¿£+>±
¿¹ +ç< ×{¡ eT+çÜÔáÇ XæK 2020 d|¼+ sY < &ó+>± +º 24I7 ºÔá+>± dVäjáT+
2q yî\¢&+º+~. jáÖ|t\ e\¢ <ûXø n+~+#û+<TÅ£ V²ýÙÎýÉÕH @s γT #ûd¾+~.
uóç<ÔáÅ£ , kÍsÁÇuó eÖ~ó¿±s ¿¡, deTç>ÔáÅ£ »¿ìsÁD Yµ(18005990019) nHû |sÁT ÔÃ
qw¼+ y {ìý¢ñ ç|eÖ<+ q +<T eýñ¢ Ô C² @s γT #ûd¾q V²ýÙÎýÉÕH qT 2020
sÁjáT+ rdTÅ£ q ³T¢ |s=Ø+~. ç|uóTÔáÇ d |¼+ sY 7q ¹¿+ç< kÍeÖ€¿£ H «jáT,
sÁjáT+Ôà >Ö>TýÙ, jáÖ|¾ýÙ |¢kþsÁ¼ qT+º 118 jáÖ|t\qT Ô=\Ð+# sÁT. qÎÛ¹s wH kÍ~ó¿±sÁÔá XæK eT+çÜ <¸ esY#+á < > VA¢ÔY
fÉ¿± \J jáÖ¿ù¼ýË d¿£H 69 (m), ç|È\ deÖ# sÁ+ d+ç>V¾²+#á& sÃ~ó+#û $<ó q+, çbÍsÁ+_ó+# sÁT. V²ýÙÎýÉÕH $es \qT
uóç<Ôá\ +<óq\T- 2009 |]~óýË 118 jáÖ|t\qT ç|uóTÔáÇ+ w~ó+º+~. |uÙJ eT+çÜ yî\¢&+# sÁT.
>¹ yT |¾\¢\T, jáTTeÔá eÖqd¾¿£ sÃ>«+|Õ rçe ç|ÜÅ£L\ ç|uó²e+ #áÖ|ÚÔÃ+<Hû n_óçbÍjáT+ eT+çÜ Ôî*|¾q $es \ ç|¿±sÁ+...
+~. uó²sÁÔYýË |uÙJ ç¿ìjáÖo\ $ jîÖ>< sÁT\T 3.3 ¿Ã³¢ eT+~ H sÁT. ç|ÜsÃp  |dt¼ msTT&, Üï& y sÁD, eÖqd¾¿£
eTq<ûXø+ýË 1.3 ¿Ã³¢ eT+~ B &TÔáTH sÁT. nH sÃ> « d eTd «\ | ]cÍØsÁ + ,
kͼsÁ¼|t # ýÉ+CÙ #áTHêÜ ¿±sÁ«ç¿£eT+ çbÍsÁ+uó+ XæeV² < ¿£Î<¸ + |+|Ú Ôá~ÔásÁ
de\qT ¿ìsÁDY V²ýÙÎýÉÕH n+~dTï+~.
$qÖÔá yîTq® $wØsÁD\Ôà eTT+<TÅ£ e#ûÌ kͼs¼|Á t d+d\Å£ <óT\ kÍjáT+ n+~+#û+<TÅ£
 jáÖ e«Å£ ï\T, u²~óÔá Å£ ³T+u²\T,
¹¿+ç< m\翱¼ ¿ùà, ¿£eTÖ« ¹¿wq¢ XæK »#áTHêܵ |sÁTÔà z ¿±sÁ«ç¿£eÖ ç|¿£{ì+º+~.
|Úqs y d ¿¹ +ç< \T, dÎçÔáT\T, ý²
ç|Ôû«¿£+>± ~ÇrjáT çXâDì |³¼D²\(fÉ®sY-2)|Õ < w¾¼ kÍ]+#û
meÂsÕH dVäjáT+ rdT¿Ãe#áTÌ.
kͼs|¼Á \t T, kÍ|ty¼ sû Y ÔáÎÔáT\ï qT çbþÔáàV¾²+#û #áTHêÜ Ôá<T|]
 Ôî\T>T, Ôá$TÞø+, V¾²+B, +Тwt Ôá~ÔásÁ
<Xø kͼsÁ¼|t # ýÉ+CÙ bþ{¡ ¹¿+ç< ×{¡ XæK eT+çÜ
13 uó²wýË¢ ¿ Hîà*+>´ kÍïsÁT.
sÁ$Xø+¿£sY ç|kÍ< 2020 >dT¼ 28q çbÍsÁ+_ó+# sÁT.
 668 eT+~ eÖqd¾¿£ |ÚDT\T, 660
300 esÁÅ£ kͼsÁ¼|t\ m+|¾¿£...
eT+~ ¿ì¢ ¿£ýÙ |ÚDT\T ¿ìsÁDYýË |
 #áTHêÜ ¿±sÁ«ç¿£eT+ < Çs m+|¾¿£ #ûd¾q $uó²>±ýË¢ | #û d 300 esÁÅ£ kͼsÁ¼|t\qT
#ûdTï+{²sÁT.
m+|¾¿£ #ûd,¾ ¿ÃØ< ¿ì sÁÖ.25 \¿£\ esÁÅ£ <óT\ kÍjáT+ÔÃbͳT, ÔásÁ kå¿£s «\qT
 <ûX ø +ýË m¿£Ø & qT+#îÕH yî TTuÉ ÕýÙ ,
¿£*Î+#áqTH sÁT. #áTHêÜ ¿±sÁ«ç¿£eT+ ¿Ãd+ ç|uóTÔáÇ+ eTÖ&ûÞø¢ýË sÁÖ.95 ¿Ã³T¢ KsÁTÌ
ý²«+&ýÉÕHÔà ¿±ýÙ #ûjîTT#áTÌ.
#ûjáTqT+~.
׿±H +&jáÖ 80 2020 n¿Ã¼ sY
 qeÖ$T >+¹> ÔásÁVäýË 13 q<T\ |]sÁ¿£D eTT+<TÅ£ rdTÅ£ yîÞ⢠#ásÁ«\qT ¹¿+ç< ç|uóTÔáÇ+ nqTd]kþï+~.
>+>± q~ ç|¿±Þøq ¿Ãd+ #û|{ìq¼ »qeÖ$T >+¹>µ çbÍCÉ¿ù¼ ÔásÁVäýËHû <ûojáT+>± ] +ºq # sÁs¼ Y ³>´ u˳¢Hû $ jîÖÐ+# \+³Ö ç|<ó q
ç|Ôû«¿£ |<ÆÔTá \ < Çs 13 q<T\qT |]sÁ¿+# ì \ ¿¹ +ç< ç|uóTÔáÇ+ bþsÁT\¼ qT(z&¹seÚ\T) w¾|ξ +>´ eT+çÜÔáÇ XæU <û¥+º+~. Ôá< Çs
sÁsTT+º+~. +<TÅ£ d+ +~ó+º q<T\ |]sÁ¿DÅ£ £ deTç> çbÍCÉ¿¼ù <ûo w¾|t _*¦+>´ |]çXøeTÅ£ |ÚqsÁTÔûCï ² rdTÅ£ s e#áÌq ~ ¹¿+ç<+
yû~¿£ (&|Ó sY)\T sÁÖbõ+~+#û u²<ó«ÔáqT &îçVä&ÖH ¹¿+ç<+>± <ûÝXø«+. Ôá sÁÒÛsY uó²sÁÔY ¿±sÁ«ç¿£eT+ ¿ì+< Ôá sÁÒÛsY w¾|¾Î+>´
| #û d +& já T H ¿ àýÙ | t b Í s dt ¼ ¯ dsY Ì n+& ¿Ãd+ #û|{ì¼q #ásÁ«>± B w¾|¾Î+>´ XæU² eT+çÜ eTH dTUÙ
m&T«¹¿wH(×dÓm|t sY )¿ì ¹¿+ç<+ n|ÎÐ+º+~. eÖ+&MjáT n_óe]+# sÁT. ³>´ uË{Ù nq ~ Ô={ì¼ ¿±sÁ+Ôà ţL&q
13 q<T\T, çbÍCÉÅ£ ¼ ç|jîÖÈH \T... |&e. z&\T bþsÁTý¼ Ë¢¿ì e#ûÌ+<TÅ£ M{ì kÍjáT+ nedsÁeTeÚÔáT+~.
 <ûXø+ýË nÔá«~ó¿£ XæÔá+ jáT¿£³T¼Å£ kÍ>Tú{ì , n~ó¿£ XæÔá+ eqsÁT\ |+|¾D¡ýË nç|eTÔáïÔá eTTK«+
ç|È\Å£ Ô >Tú{ì n+~+#û Je q<T\T>± _jáÖdt, NH uÙ, ¿£sÃH eTV²eÖ ] |]d¾ÔáTýË¢ 15e ]¿£ d+|T+ s çcͼ\Å£ ]¿£
J\+, s $, dfÉ¢CÙ, \Ö , jáTeTTq, qsÁ <, >Ã< e], ¿£ cÍ, eqsÁT\T |+|¾D¡ #û d deTjáT+ýË nç|eTÔáï+>± e«eV²]+# \
¿±yû], ç V² |ÚçÔá, eTVäq~ |s=+< sTT. ç|<ó qeT+çÜ ]¿£ d\Vä eT+&*.. 15e ]¿£ d+|Ö ¿ì
 Ô C² çbÍCÉ¿ù¼ |PsÁïsTTÔû n³M $dÓïsÁ+ |]Ð |s «esÁD dÖº+º+~. 2020 d |¼+ sY 4q È]Ðq M&jîÖ ¿±qÎÛÂsHàýË
deTÔáT\«Ôá @sÁÎ&TÔáT+~. B e\¢ n #Ã{²¢ @¿£¯Ü esÁübÍÔá+ ]¿£ d\Vä eT+&* duóT«\T, ç|Ôû«¿£ VäÇ ÔáT\T ]¿£ d+|T+
kÍ<ó«eTeÚÔáT+~. #óîÕsÁ H mH¹¿ d¾+>´Ôà eÖ{²¢& sÁT. ç|dTïÔá+ ~esÁÅ£ mq &Öýñ
 esÁü|Ú ú{ì n&eÚ\T &d¾ |³¼&+ < Çs ú{ì ç|y Vä n ¥ÌÔá |]d¾ÔáT\T Hî\¿=q +<Tq s çcͼ\Å£ |qT \T, ÔásÁ ]¿£
ç¿£eT <Æ+ #ûd¾ bÍ¢wt |¢&dqT y ]kÍïsTT. B e\¢ uóÖ>sÁÒÛ eqsÁT\ |+|¾D¡ $wjáT+ýË nç|eTÔáÔï á ç|<]ô+# \ dÖº+# sÁT.
È\eT{²¼\T d¾sÁ|& q~ýË dV²Èd¾<Æ (}³) ç|y V²+ ¿ìkÍH ÂsÕ\T çbÍsÁ+uó+
|]¹>+<TÅ£ <ÃV²<+ #ûdTï+~. Ôá< Çs yûd$ýËqÖ q<TýË¢
< «q ÔáÎÔáTï\ ¿Ãd+ nq+Ôá|ÚsÁ+ qT+º ç|yûXø |{ì¼q ¿ìkÍH
|ÚwØ\+>± Èý²\T \_ókÍïsTT.
s \Õ TqT ~©¢ qT+º ¿¹ +ç< e«ekÍjáTXæK eT+çÜ q¹s+ç<d¾+>´ ÔÃeTsY,
 n&eÚ* |+#á&+ e\¢ Èý²\T ¿£\Tw¾Ôá+ ¿±eÚ. uóÖ$T ¿ÃÔá
ÂsÕýñÇXæK dVäjáT eT+çÜ dT¹sXÙ n+>&, Ô &û|*¢ýË ¿±«+|Ú
y ]+#á & çbÍCÉÅ£ ¼ýË¢ |P&¿£ #ûsÁ<T.
¿±s «\jáT+ qT+º @|Ó dÓm+ È>H Ôá~ÔásÁT\T 2020 d |¼+ sY
# sÁ¼sY ³>´ u˳¢ $ jîÖÐ+# \ z&¹seÚ\Å£ <ûXø+ 9q M&jîÖ ¿±qÎÛs Hà < Çs |#áÌCÉ+& }|¾ çbÍsÁ+_ó+# sÁT. <ûX+ø ýË
kÍÇe\+ q uó²sÁÔY( Ôá sÁÒÛsY) ¿±sÁ«ç¿£eÖ eT]+Ôá \+>± Âs+&Ã~, <¿ìD eT<ó« ÂsÕýñÇ |]~óýË yîTT<{ì<îÕq ¿ìkÍH ÂsÕ\T

yûT|Ö +Èú]+>´Å£ CË ý²¢ ³Hî ýÙ |qT\T

s D sÁ+> ~>ZÈ+ yûT|Ö +Èú]+>´ , HçbÍçd¼¿£Ì sYà(m+ ×mýÙ )
V¾²eÖ\jáÖýË¢ ÈeTÖ ¿£o sY-\< ÝUÙýË CË€ý²¢ bÍdt ³Hî ýÙ s D |qT\
çbÍCÉÅ£ ¼qT #û€¿ìØ+#áTÅ£ +~. $wjáÖ HûwqýÙ VÕ²yûdt, +&çd¾¼jáTýÙ
&îe\|tyîT+{Ù ¿±s=ιswH 2020 >dT¼ 21q yî\¢&+º+~. çbÍCÉÅ£ ¼ e«jáT+
sÁÖ.4,509.50 ¿Ã³T¢>± +< |s=Ø+~. çbÍCÉÅ£ ¼qT 72 Hî\ýË¢ |P]ï #ûjáÖ*à
+³T+< $e]+º+~. yîTTÔáï+ | < < |Ú 33 ¿ìýËMT³sÁ¢ yûTsÁ 2 $uó²>±\T>± #û|{²¼*à +³T+~.
ÈeTÖ ¿±o sYýË çoq>sY qT+º \< UÝ Ù ýñV²t çbÍ+Ôá+ýË q sÁV²< ] @& ~ýË 6 Hî\\bͳT |P]ï>± eTÖd¾ydû TïH sÁT. ç|Ô «eÖ jáT
eÖs ZýË¢ dTBsÁé <ÖsÁ+ ç|jáÖDì+#á& ¿ì nÔá«~ó¿£ e«jáT ç|jáÖd\Ôà bͳT deTjáT+ Å£L& e <ó neÚÔÃ+~. |]d¾ÔáTýË¢
eTTK«+>± kþH eÖsYZ qT+º ¿±]ZýÙ MT<T>± ýñVt², \&UÙÅ£ sÁV²< ] ³Hî ýÙ ] +# \ ç|ÜbÍ~+# sÁT.
׿±H +&jáÖ 81 2020 n¿Ã¼ sY
< Çs 322 ³qT \ |+&¢qT nq+Ôá|ÚsÁ+ qT+º ~©¢ýË C²<|PsY d|¼+ sY 21q ç|¿£{+ì º+~. ¿±]& sY n_óe ~Æ¿ì |Î{쿹 HûwqýÙ
eT+&¿ì sÁy D² #ûdTïH sÁT. +&çd¾¼jáTýÙ ¿±]& sY &îe\|tyîT+{Ù n+& +|¾¢yîT+fñwH ç³dt¼
$<T«ÔY kÍsY¼ MT³sÁ¢ ¿Ãd+ C²sTT+{Ù yî+#ásY @s γT (mHdÓ&×{¡) yîÖ<+ \_ó+º+#á>±.. +¿± ¹¿+ç< ¹¿_Hî{Ù ¿£$T{¡
<ûXø+ýË kÍ sY¼ $<T«ÔY MT³sÁ¢qT yû>+>± neT\T #û d+<TÅ£ ÔáÐq yîÖ<+ Ôî\bÍ*à +~. 2,500 m¿£s ýË¢ n_óe ~Æ #û d ¿£ w|³ +
eT & d<TbÍjáÖ\ ¿£\ÎqÅ£ (dÓ;×m|t).. ç|uóTÔáÇsÁ+> d+d\ bÍ]çXæ$T¿£ y & |qT\qT 2021ýË çbÍsÁ+_ó+º H \T>T <XøýË¢
<óÇsÁ«+ýË sÁÖ.2,000 ¿Ã³¢Ôà C²sTT+{Ù yî+#ásY @s γT ¿±qT+~. 2024 H {ì¿ì |P]ï #ûjáÖ\ &|Ó××{¡ \¿£«+>± |³T¼Å£ +~.
mH{¡|ÓdÓ, sY dÓ, |Óm|tdÓ, |esYçÐ& uó²>kÍÇeT«+Ôà C²sTT+{Ù  ¿=Ôáï>± VÕ²<s u²<-uÉ+>ÞøSsÁT bÍ]çXæ$T¿£ ¿±]& sYÅ£
yî+#ásY @s γeÚÔáT+~. ¿ÃØ ¿£+ |ú sÁÖ.150 ¿Ã³¢qT |³T¼ &>± &|Ó××{¡ yîÖ<+ Ôî*|¾+~. B+Ôà <ûXøy «|ï+>± n_óe ~Æ
|³¼qTH sTT. n+fñ H \T>T ç|uóTÔáÇsÁ+> d+d\T ¿£*|¾ sÁÖ.600 #ûdTïq bÍ]çXæ$T¿£ ¿±]& sÁ¢ d+K« 11Å£ #û]+~.
¿Ã³¢qT |³T¼ &>± |&TÔáT+fñ, eTsà sÁÖ.1,400 ¿Ã³T¢ &î{Ù sÁÖ|+ýË <ûXø+ýË Ô=* »¯ÈqýÙ s «|¾& ç{² à{Ù d¾d¼yT( sY sY{¡mdt)µ
+&qT+~. ÂsÕ\T qeTÖH $&T<\
mH×dÓ ¿£+|P«³sÁ¢|Õ eÖýÙyûsY < & <ûXø+ýË Ô=* »¯ÈqýÙ s «|¾& ç{² à{Ù d¾d¼yT( sY sY{¡mdt)µ ÂsÕ\T
¿¡ \ ¿£ ¹ ¿ +ç< ç|uó TÔá Ç $uó ² > yî T ® q Hû w qýÙ H| s {ì ¿ ù à qeTÖH qT ¿¹ +ç< |³¼D²_óe ~Æ, > V² s D XæK $&T<\ #ûd¾+~.
d+³sY(mH×dÓ)Å£ #î+~q < < |Ú 100 ¿£+|P«³sÁ¢ |Õ eÖýÙyûsY &ó©¢ýË ç|U²«Ôá ý˳dt fÉ+|ÚýÙ &CÉÕHýË B +ÈHuó²>+
< & È]Ð+~. B ¿ì d+ +~ó+º, mH×dÓ ºÌq |¾s «<T yûTsÁÅ£ ÔájáÖsÁT#ûXæsÁT. &ó©¢-|T€jáÖu²<-MTsÁ{Ù ¿±]& sYýË >+³Å£ 180
&ó©¢ bþ©dT\T ¹¿dT qyîÖ<T #ûd¾, <s «|Úï #ûdTïH sÁT. »mH×dÓ ¿ìýË MT³sÁ¢ >]w¼yû>+Ôà ÂsÕ\T <ÖdTÅ£ bþqT+~. uó²sÁÔYýË
<ëР¿£]¿ì, Ôáq n~ó¿±]¿£ yîTsTTýÙ ×&¿ì ¿£ yîTsTTýÙ eºÌ+~. ÂsÕ\T >+³Å£ 180 ¿ìýËMT³sÁ¢ yû>+Ôà q&#û Ô=* ÂsÕ\T ¿±qT+~.
n+<TýË *+¿ù |Õ ¿ì¿¢ ù #ûjTá &+Ôà <ëР¿£+|P«³sYýË¿ì eÖýÙysû Y d¼sTTHýÉdt dÓý¼ ÙÔà sÁÖbõ+<û s ÞÕ ø ¢ |s «esÁD² ¿ì nqTÅ£L\yîT®q$.
#=sÁ &+~µ n 2020 d |¼+ sY 18q bþ©dT n~ó¿±sÁT\T 2022 H {ì¿ì ÂsÕÞø ¢ n+<Tu²³TýË¿ì s qTH sTT.
yî\¢&+# sÁT. uÉ+>ÞøSsÁTýË ¿£ d+d qT+º eÖýÙyûsY 5e ÔásÁ>Ü esÁÅ£L eÖÔá uó²wýË uË<óHû yûT\T: ç|<ó yîÖB
yîTsTTýÙ eºÌq³T¢>± >T]ï+# sÁT. »21e XøÔ Ý+ýË bÍsÄÁXæ\ $<«µ nq n+Xø+ |Õ Âs+&T sÃE\ bͳT
 ç|uóTÔáÇ+ýË ¿¡\¿£ e«Å£ ï\T, <ûXø båsÁT\T, <ûXø uóç<Ôá\Å£
M&jîÖ¿±qÎÛÂsHà < Çs È]Ðq C²rjáT dyûT Þøq+ýË bÍý¤Zq
d+ +~ó+ºq nÔá«+Ôá dT ÔáyîT®q deÖ# sÁ+ mH×dÓ bÍ<ó «jáTT\qT <û¥Ý +º ç|<ó q¹s+ç<yîÖB 2020 d|¼+ sY 11q
¿£+|P«³sÁ¢ýË ¿ì|ïyîT® +³T+~. ç|d+Ð+# sÁT. ÖÔá uó²wýË $< «uË<óq ºH sÁT\ eÖqd¾¿£ $¿±d+ýË
 m\翱¼ ¿ùà n+& qÎÛ¹s wH fÉ¿± \J eT+çÜÔáÇ XæK |]~óýË
¿¡\¿£bÍçÔá eV¾²dTï+< yîÖB dÎw¼+ #ûXæsÁT. eTTK«+>± çbÍ<¸$T¿£
| #û d mH×dÓ ç|<ó q $<óTýË¢... ç|uóTÔ Ç ¿ì d+ +~ó+º $<« +{ì/kÍ ¿£ uó²wýËHû ¿=qkÍ>±\H sÁT. n_óe ~Æ #î+~q <ûXæ\
dÕ sY sÁ+>+ýË eTò*¿£ edÔáT\ ¿£\Îq ¿£{ì. nqTuóy \T <û $wjáÖ $XøB¿£]dTïH jáT $e]+# sÁT.
 ¿ ¹ +ç<, s çw¼ ç|uóTÔ Ç\Å£ , ÔásÁ ç|uóTÔáÇ d+d\Å£ $uó²>+ ç|<ó ç|d+>+ýË eTTU²«+Xæ\T
->eÂs Hà ýË Hî{Ù esYØ dbþsY¼ #ûdTï+~.  qÖÔáq $< « $<ó q+ýË eÖÔá uó²wÔà bͳT ÔásÁ uó²w\T
#îHîÕ -uÉ+>ÞøSsÁT ¿±]& sYýË uó²>+>± HûsÁÎ&+, HûsÁTÌ¿Ãe&+ |Õ n&¦+Å£ \T ¿£*Î+#áýñ<T. m $<ûo
¿£ w|³ + bÍ]çXæ$T¿£y & @s γT uó²wýÉHÕ HûsÁTÌ¿Ãe#áTÌ. ¿±ú n<û deTjáT+ýË n uó²sÁrjáT
uó²w\qÖ çbþÔáàV¾²kÍï+.
#îHîÕ -uÉ+>ÞøSsÁT bÍ]çXæ$T¿£ ¿±]& sYýË uó²>+>± Hî\Ö¢sÁT €ý²¢
 |PsÁÇ bÍsÄÁXæ\ (ç|Ó dÖØýÙ) kÍsTT qT+#û \yîT®q |ÚH ~
¿£ w|³ +ýË eT©¼ çbõ&¿ù¼ bÍsÁTØqT n_óe ~Æ #ûdTïq ³T¢ &bÍsY¼yTî +{Ù
yûj áÖ \q <ûÝX ø+ÔÃHû 10G2 $< «$<ó q+ kÍq+ýË
|sY ç|yîÖwH |t +&çdÓ¼ n+& +³sÁ ýÙ çfñ& (&|Ó××{¡) 2020
׿±H +&jáÖ 82 2020 n¿Ã¼ sY
 5G3G3G4 e«edqT # ý² ý˺+º rdT¿=# Ì+. #á<e&+
¿Ãd+ HûsTÁ Ì¿Ãe³+ ¿±Å£ +& HûsTÁ Ì¿Ãe³+ ¿Ãd+ #á<TeÚ¿Ãe³+
nq ~Xø>± $< «$<ó H eÖsÁTÌÔáTH +. eTq $< «sÁT\qT
21e XøÔ u²Ý ¿ì nedsÁyîT®q HîÕ|ÚD²«\qT Hû]ÎdÖï eTT+<TÅ£
rdT¿޲¢*. ¿Ã&+>´, ¿£ çÜeT yûT<¸, +³sYHî{Ù |t ~¸+>´à,
&û{² dÕHà, sÃuË{ì¿ù dÕHà >T]+º Ôî\TdT¿Ãy *. qÖÔáq
$< «$<ó q+ |Õ y sÁ+ sÃEýË¢ {¡#ásÁ¢ qT+º 15\¿£\Å£ |Õ>±
d\Vä\T, dÖ#áq\T e# ÌsTT.
 @ uó²wqT $+³Ö $< «] qeÚÇÔ &Ã, @ uó²w nsTTÔû +{ì
uó²w neÚÔáT+<à n+<TýË #î|¾Îq|ÚÎ&û $< «sÁT\T u²>±
HûsÁTÌ¿Ã>\T>TÔ sÁT. |¾\\¢ T nq«uó²wqT $+³Tq |ÚÎ&T Ô=\TÔá
y sÁT eTqdTýË kõ+Ôá uó²wýË¿ì nqTe~+#áT¿= Ôás ÇÔû
nsÁ+ #ûdTÅ£ +{²sÁT. ~ eTd¾cï ÍØýË¢ njîÖeTjáÖ d w¾d¼ Tï+~.
Üï&¿ì >T]#ûdTï+~. ÔásÁ uó²wýË¢ $< «uË<óq #û dï eTq
ç>±MTD çbÍ+Ôá Ôá* ¢< +ç&T\T y ] |¾\ ¢\ #á< TeÚ\ÔÃ
nqTd+<ó q+ ¿±ýñsÁT. kÍ<ó«yîT®q+Ôá esÁÅ£ ¿£úd+ nsTT<Ã
ÔásÁ>Ü esÁ¿ÕH eÖÔá uó²wýËHû $< «uË<óq #ûjáÖ\ qÖÔáq
$< «$<ó q+ #î TÔÃ+~.
kͼsÁ¼|t\ çbþÔ àV²+ýË Ôî\T>T s çcͼ\Å£ #óT
kͼs Á¼| t\ @s γTÅ£ nqTyîÕq y Ô esÁ D+ ¿£ * Î+º y {ì
çbþÔáàV¾²+#á&+ýË ¹¿+ç<bÍ*Ôá çbÍ+Ô \ $uó²>+ýË n+&eÖH
¿Ãu²sY BeÚ\T, s çcͼ\ C²_Ô ýË >TÈs ÔY ÔáïeT | rsÁTqT
¿£q ]# sTT. $_óq ¿=\eÖH \ <ó sÁ+>± ¹¿+ç< y DìÈ«XæK
<óÇsÁ«+ýË &|Ó××{¡ (&bÍsY¼yîT+{Ù |t ç|yîÖwH +&çdÓ¼ n+&
+³sÁ ýÙ çfñ&)m+|¾¿£ #ûdq¾ ÔáïeT s çcͼ\ |sÁq¢ T 2020 d|¼+ sY
11q ¹¿+ç< y DìÈ«XæK eT+çÜ |ÓjáTÖwt >ÃjáTýÙ ç|¿£{ì+# sÁT.
dÕÎ]+>´ ©&sYà, dT\uóÔásÁ |_¢¿ù çbõÅ£L«sYyTî +{Ù $uó²>±ýË¢ Ôî\+>±D
#óT <¿ìØ+#áT¿Ã>±, meT]¨+>´ kͼsÁ¼|t m¿Ãd¾d¼y Tà $uó²>+ýË
+ç<óç|<ûXÙ kÍq+ d+bÍ~+º+~.
*¢ m>TeTÔáT\|Õ w<ó+
<ûojáT $|DTýË¢ *¢bÍjáT\ dsÁ| s qT |+º y {ì <ó sÁ\T
|sÁ>Å£ +& jáT+çÜ+#û+<TÅ£ ¹¿+ç< ç|uóTÔáÇ+ #ásÁ«\T #û|{ì¼+~.
n sÁ¿±\ *¢bÍjáT\ m>TeTÔáT\qT 2020 d |¼+ sY 14q mdt× #á+< < sÁT\Å£ sÁT<ë> uó Ü #î*¢+|Ú
w~ó+º+~. Ôá¿£DyûT <ûXæ\T neT\TýË¿ì ekÍïjáT $<ûo ¿£sÃH ¿±sÁD+>± <ë>±\T ¿ÃýËÎsTTq mdt× #á+< < sÁT\Å£
׿±H +&jáÖ 83
y DìÈ« &îÕÂs¿£¼ ¹s{Ù ÈqsÁýÙ (&JmMT) ç|¿£³qýË Ôî*|¾+~. ¹¿+ç<
y DìÈ« eT+çÜÔáÇXæKÅ£ #î+~q &JmMT m>TeTÔáT\T, ~>TeTÔáT\Å£
d+ +~ó+ºq e«eVäs \qT |sÁ«yû¿dTï ì +³T+~. <ûXø s È<ó ~©¢ýË
¿ìýË *¢ <ósÁ sÁÖ.40 |\TÅ£ ÔÃ+~.
dÓ sY|Óm|t ç|Ôû«¿£ Èy q¢ <óÇs «q »< sÁT&ó« uó²sÁÔYµ s «©
dÓ sY|Óm|tÅ£ #î+~q ç|Ôû«¿£ kÍeTs «\ d¾ Ò+~... »< sÁT&ó« uó²sÁÔYµ
ç|# sÁ+ $TÔáï+ 900 ¿ìýËMT³sÁ¢ dÕ¿ìýÙ s «© #û|{²¼sÁT. 2020
d |¼+ sY 17q nV² < u²<ýË d sÁ r çXøe T+ qT+º
çbÍsÁ+uóyîT®q jáÖçÔá... >TÈs ÔY, s ÈkÍH, V²]jáÖD² MT<T>±
kÍÐ, n¿Ã¼ sÁT 2q ~©¢ýË s CÙ|Ö{ÙÅ£ #ûsÁTÅ£ +³T+~. MsÁ+Ô
$~ó sÁÇV²DýË >±jáÖ\bÍýÉ,Õ nejáTy \qT bþ>=³T¼Å£ q Èy Hûq¢ ,
yîÕ< « dVäjáT+ $TÔáï+ M] yî+³ n+ TýÉH à +³T+<
|s=ØH sTT. >esÁ sY # sÁ« <ûçy ÔY esÁTÌeýÙ $<ó q+ýË CÉ+& qT
}|¾ s «© çbÍsÁ+_ó+# sÁT.
sÁ¿£D sÁ+>+ýË {ËyûT{ì¿ù>± 74% m|t&×
sÁ¿D£ sÁ+>+ýË {ËyûT{ì¿ù eÖsÁZ+ýË 74 XæÔá+ esÁÅ£L $<ûo ç|Ôá«¿£
|³T¼ &(m|t&×) ¿¹ +ç< ç|uóTÔáÇ+ nqTeTÜ+º+~. <ûojáT jáTT<ó
ÔájáÖ¯ýË¿ì $<ûo |³T¼ &< sÁT\qT ¿£]ü+#û <ûÝXø+ÔÃ #ás«Á qT
#û | {ì ¼ + ~. | ]çXø e T\T, n+Ôá s Á Z Ô á y Dì È « çbþÔ àV ²¿£
$uó²>+(&|Ó××{¡) 2020 d|¼+ sY 17q yûTsÁÅ£ ¿£ ç|¿£³q
C²¯ #ûd¾+~. sÁ¿£D sÁ+>+ýË $<ûo |³T¼ &T\T C²rjáT uóç<Ôá
¿ÃD+ýË ç|uóTÔáÇ |]o\qÅ£ ýË & +{²jáT dÎw¼+ #ûd¾+~.
C²rjáT uóç<Ôá |Õ ç|uó²e+ #áÖ|ÚÔáT+fñ m|t&×|Õ |Úq'dMT¿£ È] |
V²Å£ Ø ç|uóTÔ Ç ¿ì +³T+< Ôî*|¾+~. ç|dTïÔá m|t&× $<ó q+
ç|¿±sÁ+ sÁ¿£D |]çXøeTýË¢ 100 XæÔá+ m|t&׿ì nqTeTÜ +~.
nsTTÔû n+<TýË » {ËyûT{ì¿ùµ eÖsÁZ+ýË 49 XæÔá+ esÁ¹¿ |³T¼ &
|fñ¼+<TÅ£ ne¿±Xø+ +~. n+ÔáÅ£ $T+ºÔû ç|uóTÔáÇ nqTeTÜ
rdT¿Ãy *. »»¿=Ôáï bÍ]çXæ$T¿£ ýÉÕ dqTà\T bõ+<û ¿£+ |ú\Å£ 74
XæÔá+ esÁÅ£L {ËyûT{ì¿ù eÖsÁZ+ýË nqTeTÜkÍï+µµ n &|Ó××{¡
Ôáq Ô C² ç|¿£³qýË Ôî*|¾+~. ¿£sÃH Ôà <î ÒÜq ]¿£ e«edÅ£
}Ôá$T#ûÌ+<TÅ£ yûT Hî\ýË BÝ|q bÍ«¹¿JýË 74 XæÔá+ m|t&×
sÁjáÖ ¹¿+ç< ]¿£ eT+çÜ sÁ ý² dÓÔ s eTH ç|¿£{ì+º+~.
2020 n¿Ã¼ sY
 sÁT<ë> uó Ü \_ódTï+~. y ]¿ì JÔá+ýË 50 XæÔá+ kõeTT qT
uó Ü>± #î*¢kÍïsÁT. n³ýÙ ;$TÔY ¿£ý²«DY jîÖÈq ¿ì+< dVäjáT+
\_ódTï+< 2020 d|¼+ sY 17q ¹¿+ç< ¿±] ¿£ XæK ç|¿£{ì+º+~.
<ë>±\T ¿ÃýËÎsTTq ¿±] Å£ \T dMT|+ýË mdt× ¿±s «\jáT+ýË
d+ç|~+#áe#áTÌ. dÇjáT+>± >±ú, HýÉÕH < Çs >±ú, bþdT¼ýË
>±ú +<TÅ£ d+ +~ó+ºq <sÁU²dTï |+|¾+#áe#áTÌ. <sÁU²dTïÔÃ
<ó sY ¿±|Ó, u²«+Å£ $es \T, n|¾&${ÙqT deT]Î+# *à +~.
EýÉÕ 1 qT+º neTýË¢¿ì eºÌq |<¸¿£+ 2021 pH 30 esÁÅ£
¿=qkÍ>TÔáT+~. ¹¿+ç< ¿±] ¿£ eT+çÜ d+ÔÃwt Å£ eÖsY >±+>±ÇsY
n<ó«¿£Ôáq È]Ðq ¿±] ¿£ s È« ;eÖ d+d ( mdt×dÓ) deÖyûX+ø ýË
yûTsÁÅ£ sÁjáT+ rdTÅ£ H sÁT. >Ôá+ýË yûÔáq+ýË 25 XæÔá+
sÁT<ë> uó Ü ¿ì+< \_ó+#á>±, < ç|dTïÔ+á 50 XæÔ ¿ì |+# sÁT.
+<óq\qT Å£L& dsÁ°¿£]+# sÁT. +ÔáÅ£ eTT+<T d+d jáTÈeÖ
< Çs eÖçÔáyTû <sÁU²dTï\T |+|¾+# *à +&>±, |ÚÎ&T dÇjáT+>±
¿±] Å£ ýñ deT]Î+#áTÅ£ Hû M\T ¿£*Ð+# sÁT. kõeTT HûsÁT>±
¿±] Å£ \ u²«+Å£ U²Ô ýËHû |&TÔáT+~.
mHm+dÓ ¿ì+< 4 dÇÔá+çÔá eT+&Þø ¢
yîÕ<« $<« |sÁ«yû¿£D ¿Ãd+ m+dÓ× kÍq+ýË 2020 d |¼+ sY 25q
qT+º neTýË¢¿ì eºÌq HûwqýÙ yîT&¿£ýÙ ¿£$TwH(mHm+dÓ) ¿ì+<
¿¹ +ç< ç|uóTÔáÇ+ 4 dÇÔá+çÔá eT+&Þøq¢ T @s γT #ûd+¾ ~. #á³¼+ýË
+<óq\ ç|¿±sÁ+ M{ì¿ì ço¿±sÁ+ #áT{ì¼+~. n+&sY ç>±&T«jûT{Ù
yîT&¿£ýÙ m&T«¹¿wH uËsÁT(¦ jáTÖJm+ ;) ç|d¾&+î {Ù>± nV² < u²<Å£
#î+~q J sY <Ãw¾, ¹¿m+ yîTV²Ô Hd¾¼³Ö«{Ù |t ¿ì& &dÓCÙ
¯d]Ì d+³sY çbõ|dsY & ¿£s¼ Y nsÁTD $.y Dì¿s£ Y jáT$TÔáT\jáÖ«sÁT.
bþdtç¼ >±&T«jûT{Ù yîT&¿£ýÙ m&T«¹¿wH uËsÁT¦(|ÓJm+ ;) ç|d¾&+î {Ù>±
uÉ+>TÞøSsÁT yîT&¿£ýÙ ¿±ýñCÙ n+& ¯ dsYÌ Hd¾¼³Ö«{Ù dsÁ¨¯
$uó²>±~ó|Ü & ¿£s¼ Y m+¹¿sÁyûTwt, yîT&¿£ýÙ n ddtyTî +{Ù n+& ¹s{ì+>´
uËsÁT¦ (m+@ sY;) ç |d¾&î+{Ù>± ~©¢ýË & ¿£¼sY u²u² kÍ V²uÙ
n+uñ&ØsY yîT&¿£ýÙ ¿±ýñCÙ &îÕÂs¿£¼sY ç|¾ à|ýÙ & ¿£¼sY n#áýÙ >Tý²{ì
jáT$T+# sÁT. +<TýË duóT«\T>± VÕ²<s u²< n¥ÇHà dÎcÍ*{¡
Väd¾Î³ýÙ &îÕÂs¿£¼sY & ¿£¼sY €.dÖsÁ« H s jáTD s EÅ£ ne¿±Xø+
eºÌ+~. m~¸¿ùà n+& yîT&¿£ýÙ ]€ç d¼wH uËsÁT¦ ( m+ sY;)
ç |d¾ &î+ {Ù > ± uÉ+ >ÞøS sÁT eÖ½H à &îÕÂs¿£¼sY ;mH >+>±<ó sY
jáT$TÔáT\jáÖ«sÁT. & ¿£¼sY M¹¿bÍýÙ HûÔá ÔáÇ+ýË |Î{ìesÁÅ£ |
#ûd ¾q bÍ\¿£ e T+&* (m+dÓ × $<ó T\qT bÍ\¿£ e T+&*
׿±H +&jáÖ 84
HûsÁ #á]çÔáqT eTÖ&T kÍsÁT¢ yî\¢&+# *
m ¿£ýË¢ bþ{¡#û d HûsÁ #á]ÔáT\T ¿£ MT<³ ÔáeT HûsÁ #á]çÔáqT
bþ*+>´ ÔûB¿ì eTT+<û eTÖ&TkÍsÁT¢ ç|kÍsÁeÖ<ó«eT ç|¿£³q\
< Çs yî\&¢ +# \ ¹¿+ç< m ¿£\ d+|T+(dÓ dÓ) |s=Ø+~.
2020 d|¼+ sY 11q È]Ðq ¿£$TwH deÖyûXø+ýË yûTsÁÅ£
sÁjáT+ rdTÅ£ q ³T¢ yî\¢&+º+~. nuó«sÁT\T, y ] ]ýË
~+|¾q s È¿¡jáT bͯ¼\T ç|¿£³q\T #ûjáÖ\ Ôî*|¾+~.
¿=Ôáï +<óq\ ç|¿±sÁ+ |çÜ¿£\T, {¡MýË¢ ç|¿£³q*y Ç*àq
w&Ö«ýÙ..
 Ô=* ç|¿£³q: H $THûwq¢ |d+V²sÁD >&TeÚ Ôás ÇÔá
Ô=* H \T>T sÃEýË¢
 Âs+&Ã ç|¿£³q: H $THûwq¢ |d+V²sÁD >&TeÚ Ôás ÇÔá
5 qT+º 8 sÃE\ eT<ó«ýË
 eTÖ&Ã ç|¿£³q: ç|# sÁ+ eTTÐd ºe] sÃE (bþ*+>´Å£
Âs+&T sÃE\ eTT+<T)
sÁÇ]ï+º+~) yî<Õ « $<«ýË #û|{ìq¼ d+dØsÁD\qT eTT+<TÅ£ rdT¿Þø
ï+~. bÍ\¿£eT+&* <óÇsÁ«+ýËHû 2014-20 eT<ó«¿±\+ýË
m+;;mdt dÓ³T¢ 54yû\ qT+º 80yû\Å£ , |ÓJ dÓ³T¢ 24 yû\ qT+º
54yû\Å£ |]>±sTT. |ÚÎ&T yîÕ<« $< «e«edq+Ô mHm+dÓ
ç¿£eT BÆ¿]£ dTï+~. $< « d+d\Å£ H D«ÔáqT {ì¼ ¹s{ì+>´à dTï+~.
|]XË<óq |Õ < w¾¼ kÍ]dTï+~. m+;;mdt Ôás ÇÔá eT & ÔáT~ |¯¿£
(Hî¿ùà¼-HûwqýÙ mШ{Ù fÉdt¼) sÁÇV²DÅ£ nedsÁyîT®q $~ó$<ó H \qT
Ks sÁT #ûjTá qT+~. |¯¹¿ m+;;mdt ]€çd¼wH, |ÓJýË ç|yûXæ ¿ì
|jîÖ>|&TÔáT+~. ný²¹> ç |Õyû{Ù yîT&¿£ýÙ ¿±ýñJ\T edÖ\T
#ûjáÖ*àq |ÓE\qT s Æ]dTï+~. kÍeÖ€¿£ yîÕ<«+ n+~+#û
(¿£eTÖ« {¡ V²ýÙï çbõyî&Õ sYà) y ]¿ì ç|eÖD²\qT s Æ]+º ý²+{ì
y sÁ T çbÍ<¸ $T¿£ yî Õ< « de\T n+~+#û +<TÅ£ |]$TÔáy îT ® q
nqTeTÔáT*dTï+~.
~©¢ ` yûTsÁsÄY eT<ó« <óT ¿£ ÂsÕ\T
~©¢ qT+º 82 ¿ìýËMT³sÁ¢ <ÖsÁ+ýË +&û yûTsÁsÄY eT<ó« <óT ¿£
s \Õ TqT q&|+<TÅ£ @s γT¢ #ûdTïH sÁT. uó²sÁÔYýË Ô=*kÍ]>± ¯€qýÙ
s «|¾& ç{² à{Ù d¾d¼+ ¿ì+< B q&|qTH sÁT. ~ >+³Å£ 180
¿ì.MT. yû>+ÔÃ q&TdTï+~. sÃ&T¦eÖsÁZ+ýË 3-4 >+³\T |fñ¼ ~©¢-
yûTsÁsYÄ ç|jáÖD+ B e\¢ 60 $TcÍ\Å£ ÔáÐbZ þqT+~. >TÈs ÔYýË
2020 n¿Ã¼ sY
 +u²]¦jáTsY ÂsÕýÙ bÍ¢+{ÙýË ÔájáÖsÁT #ûdTïq ÂsÕ\T qeTÖH qT
¿¹ +ç< |³¼D²_óe ~Æ XæK ¿±sÁ«<]ô <Ts Z Xø+¿£sY $TçXø 2020 d|¼+ sY
25q $&T<\ #ûXæsÁT. ~©¢ýË ý˳dt fÉ+|ÚýÙqT <ó sÁ+>± #ûdT¿=
qeTÖH qT sÁÖbõ+~+# sÁT. B e\¢ ýË|*¿ì dV²ÈyîT®q yî\TÔáTsÁT,
>±* ekÍïsTT. ~ yîTç{Ë ¿£+fñ eTÖ&T s ³¢ yû>+Ôà <ÖdTÅ£ bþÔáT+~.
çr ¿±sY çfÉ®HýË 900 eT+~, 6 ¿±sY çfÉ®HýË 1,790 eT+~
ç|jáÖDì+#á& ¿ì M\eÚÔáT+~. 2025 H {ì¿ì ¿±]& sY
çbÍsÁ+uóeTeÚÔáT+~. B < Çs ~©¢-yûTsÁsÄY eÖsÁZ+ýË sÃEÅ£ 8
\¿£\ eT+~ s ¿£bþ¿£\T kÍÐkÍïsÁ n+#áH . sY sY{¡mdt-1 ¿ì+<
B+Ôà bͳT eTsà Âs+&T <XøýË¢ ~©¢->TsÁTç>±yT-cÍÈVäH|ÚsY,
çeÖH , uñsÃsY nsÁÒH ¿±+ |¢¿ùà (s ÈkÍH), ~©¢-bÍ |ÔY\ eT<ó«
#û|&Ô sÁT. mHdÓ sY{¡dÓ ç|dTïÔá+ yûTsÁsÄY eÖsÁZ+ýË ÂsÕÞø¢ s ¿£bþ¿£\
¿Ãd+ 30 ÂsÞÕ ¢qø T ¿=qT>Ã\T #ûkþï+~. ný²¹> yûTsÁsýÄY Ë kÍ ¿£ sÁy D²
kå¿£s «\ ¿Ãd+ eTÖ&T ¿±sÁ¢Ôà ţL&q |~ ÂsÕÞø¢qT ¿=+{Ë+~.
çbÍCÉÅ£ ¼ ¿Ãd+ mHdÓ sY{¡dÓ.. d¾jáÖ n_óe ~Æ u²«+Å£ qT+º
sÁÖ.3,750 ¿Ã³¢ sÁTD+ rdTÅ£ +{Ë+~.
ç|<ó qeT+çÜ q¹s+ç<yîÖB eTH¿¡ u²ÔY
ç|<ó q¹s+ç<yîÖ& 2020 d |¼+ sY 27q »eTH¿¡ u²ÔYµ < Çs
C²ÜqT<ûÝ¥+º ç|d+Ð+# sÁT. e«ekÍjáT sÁ+>+, ÂsÕÔáT\T, ç>±MTD
çbÍ+Ô ýñ » Ôá sÁÒsÛ Y uó²sÁÔµY Å£ <ó sÁeT q¹s+ç<yîÖB n_óe]+# sÁT.
$ m+Ôá ýË|ÔáyîT®Ôû ¿±sÁ«ç¿£eÖ ¿ì |ÚH ~ n+Ôá \+>±
+³T+< y «U²« +# sÁT. ÂsÕÔáT\T m+Ôá <óT ¿£ÔáqT CË&+º
kÍ>T#û dï n+Ôá yûT\T ÈsÁT>TÔáT+<H sÁT. ç|dTïÔá+ ¹¿+ç< ç|uóTÔáÇ+
ÔîºÌq e«ekÍjáT _\T¢\ e\¢ ÂsÕÔáT\ ¿£cͼ ¿ì eT]+Ôá ç|Ü|\+
<Å£ ØÔáT+< |s=ØH sÁT.
nyîT]¿± qT+º dÕ ¿£ kÍeTçÐ ¿=Hû+<TÅ£ ¹¿+ç<+ yîÖ<+
#îHÕ Ôà d]V²<TÝ ç~¿£Ôï \á Hû|<¸«+ýË uó²sÁÔY uó²¯>± sÁ¿£D |]¿£s \
¿=qT>ÃÞø¢Å£ ço¿±sÁ+ #áT{ì¼+~. < < |Ú sÁÖ.2,290 ¿Ã³¢ $\TyîÕq
dÕ ¿£ kÍeTçÐ nyîT]¿± qT+º ¿=qT>Ã\T #û d+<TÅ£ 2020
d |¼+ sY 28q sÁ¿£D eT+çÜÔáÇXæK yîÖ<+ Ôî*|¾+~. +<TýË
< < |Ú 72 yû\ nÔ «<óT ¿£ d¾>´ kÍesY ÂsÕ|¾Þø ¢ Å£L& H sTT.
sÁ¿DeT+çÜ
£ s CÙH <¸ d¾+>´ HûÔá ÔáÇ+ýË deÖyûXøyTî q® sÁ¿D£ ¿=qT>ÃÞø¢
eT+&*(&@dÓ) yûTsÁÅ£ sÁjáT+ rdTÅ£ +~. ÂsÕ|¾Þø¢ ç|ÜbÍ<qÔÃ
bͳT.. H꿱, y jáTT dqÅ£ jáÖ+{¡ msTTsY |ÓýÙ¦ jáTT<ó e«edqT,
sÁÖ.540 ¿Ã³¢Ôà nÔ «<óT ¿£ s¹ &jîÖ d³¢qT ¿=qT>Ã\T #ûjTá qT+~.
׿±H +&jáÖ 85
»sÁ¿£DµýË © +>´ $<ó q+
sÁ¿D£ ¿=qT>ÃÞø¢ $<ó q+ýË ¹¿+ç<+ eÖsÁTÎ\T #ûsTÁ Î\T #ûd+¾ ~. ç|dTïÔá
$<ó H ¿ì 5 n<ó «jáÖ\qT CË&+º+~. ¿=Ôáï qÖÔáq sÁ¿£D
deTTbÍsÁ¨q $<ó H 2020 d |¼+ sY 28q sÁ¿£ D eT+çÜ
s CÙH <¸d¾+>´ $&T<\ #ûXæsÁT. +<TýË ©€+>´ $<ó H #ûs ÌsÁT.
|Î{ìesÁÅ£ q |t d{Ù $<ó q+ýË eÖsÁTÎ\T #ûXæsÁT. ç|uóTÔ Ç\
eT<ó« Å£ ~¹s sÁ¿£D |Î+< \T, d¾+ÐýÙ yî+&sY ¿±+ç{²Å£ ¼ýË¢
$<ó q+ ¿£ +&<T. ç|dTïÔá+ sÁÖ.300 ¿Ã³¢Å£ |Õ>± $\TyîÕq
jáTT<ó ¿±+ç{²Å£ \¼ T <¿ìØ+#áTÅ£ q $<ûo d+d\T ¿±+ç{²Å£ ¼ yîTTÔá+ï ýË
¿£úd+ 30 XæÔ uó²sÁÔYýË |³T¼ &>± |{²¼*. ç|uóTÔáÇ+ <
sÁ<TÝ #ûd+¾ ~. ¿±+|¾f{ñ yì _&¦+>´ýË |t d{Ù +<óq ¿=qkÍ>TÔáT+~.
<ûçVä<ÖHýË +&jáTH $T*³¯ n¿±&MT(×myT@)ýË sÁÖ.45
¿Ã³¢Ôà #û|&TÔáTq Âs+&T kõsÁ+> eÖs Z\ s D² ¿ì s CÙH <¸
d¾+>´ M&jîÖ ¿±qÎÛÂsHà < Çs 2020 d |¼+ sY 28q Xø+Å£ kÍ|q
#ûXæsÁT. kõsÁ+> eÖs \Z < Çs n¿±&MTýË $$<ó çbÍ+>D²\Å£
ç{²|¾¿ù deTd«\T ýñÅ£ +& ç|jáÖDì+#û+<TÅ£ M\eÚÔáT+~.
H >±ý²+& yûs γTy < eTTsÄ |Õ w<ó+ bõ&Ð+|Ú
H >±ý²+&Å£ #î+~q yûs γTy < eTTsÄ »HûwqýÙ kþw*dt¼ ¿ àýÙ
|t H >±ý²+&- KbÍ¢+>´ (mHmdtdÓmH-¿)µ |Õ $~ó+ºq w<ó
¹¿+ç< ç|uóTÔáÇ+ eTsà 5 d+öö\ bͳT bõ&Ð+º+~. |Î{ì¿¡
eTTsÄ $ç<ÃV² #ásÁ«\Å£ bÍ\Î&TÔáT+&³yûT +<TÅ£ ¿±sÁDeT
Ôî*|¾+~. 2015 d |¼+ sÁT 28 qT+º |Î{ìesÁÅ£ mHmdtdÓmH-
¿ 104 V¾²+kÍÔá ¿£ |T³q\Å£ bÍ\Î&+< .. @&T>TsÁT uóç<Ô
d¾ Ò+~ÔÃbͳT sÁT>TsÁT båsÁT\ çbÍD²\qT * rdTÅ£ +< ¹¿+ç<
VA+ eT+çÜÔáÇ XæK |s=Ø+~.
+^¢wt çbõ yîTTuÉÕýÙ jáÖ|t $wØsÁD
+Тwt uó²wqT dT\uóÔásÁ+>± HûsÁTÌÅ£ Hû+<TÅ£ sÁÖbõ+~+ºq
» +^¢wt çbõµ jáÖ|tqT ¹¿+ç< $< « XæK eT+çÜ sÁyTû XÙ bþçÏjáÖýÙ
Xæ+¿ù 2020 >dt¼ 31q &ó©¢ýË çbÍsÁ+_ó+# sÁT. jáTÖ e]à{¡
kþwýÙ ÂskÍÎ à_*{¡ (jáTÖmdt sY)ýË uó²>+>± +Тwt n+&
b͹ s H ý²+¹ > ÇÈdt já T Ö e]à{¡ ( | P¢ ) já Ö |t q T
n+<Tu²³TýË¿ì ÔîºÌ+~. $< «sÁT\T, d¿ìï >\ n es Z\
ç|È\T +^¢wtqT dT\uó+>± HûsÁTÌÅ£ Hû+<TÅ£ jáÖ|t
|jîÖ>|&TÔáT+< |P¢ MdÓ çbõ |dsY dT¹swtÅ£ eÖsY Ôî*bÍsÁT.
2020 n¿Ã¼ sY
 eTÖ&T |ç{Ë*jáT+ çbÍCÉÅ£ ¼\T çbÍsÁ+uó+
_VäsY s çw¼+ýË sÁÖ.900 ¿Ã³¢Å£ |Õ>±
e«jáT+ÔÃ ] +ºq eTÖ&T |ç{Ë*jáT+
çbÍCÉÅ£ ¼* ç|<ó q¹s+ç<yîÖB 2020
d |¼+ sY 13q C²Ü¿ì n+¿ìÔá+ #ûXæsÁT.
bÍs B|t- V²*ÝjáÖ-<Ts Z| PsY |Õ|týÉÕH
Â> +fñwH çbÍCÉÅ£ ¼, +¿±, #á+|s HýË
Âs+&T *¿ìÇ |Õ& |ç{Ë*jáT+ >±«dt(mýÙ|ÓJ)
jáTÖ|ÓýË y Âs+³T¢ ýñÅ£ +& Hû nÂsdT¼ #ûd ¿=Ôáï #á³¼+ u²{ì*+>´ bÍ¢+{ÙàqT M&jîÖ ¿±qÎÛs Hà < Çs
y Âs+³T¢, H «jáTkÍq+ qT+º <ûXæ\T, m|t× sY e+{ìyûMT ýñÅ£ +& HûsÁT>± me]HîÕH yîÖB çbÍsÁ+_ó+# sÁT. nq+ÔásÁ+ yîÖB
nÂsdT¼ #û d n~ó¿±s bþ©dT\Å£ ¿£*Î+#û $y < dÎ< sÁjáÖ ÔáïsYç|<ûXÙ ç|uóTÔáÇ+ eÖ{²¢&TÔáÖ... d]¿=Ôáï uó²sÁÔ,Y d]¿=Ôáï _VäsY
rdTÅ£ +~. B ¿Ãd+ ç|Ôû«¿£ uóç<Ôá <Þø+(mdtmdtm|t) ¿£{ì jáTÖ|Ó bþ©dT XæKýË \¿£«+ýË _VäsY eTTK«eT+çÜ rX٠ţ eÖsY
@s γsTT+~. me]HîÕH nÂsdT¼ #ûjáT& ¿ì, y ] Þø¢ýË/¿±s «\jáÖýË¢ kþ< \T ¿¡\¿£ bÍçÔá bþw¾dTïH sÁH sÁT.
sÁÇV¾²+#á& ¿ì bþ©dT XæKýË ÔásÁ 7 $uó²>±\Å£ ýñ n~ó¿±s \qT $uó²>± ¿ì eT<ó «ç|<ûXÙýË ç|<ó HeT+çÜ y dt
# ÌsÁT. nÂsdT¼ #ûjáT& ¿ì »ÔáÐq <ó sÁ+µ $uó²>+ e<Ý +fñ # \T. sÁTdT+ #î*¢+º jîÖÈq(|Óm+@yîÕ-ç>±MTDY)ýË uó²>+>± |P]ï
mdtmdtm|t de* ç|Õy³û T d+d\T, ¿£+ |ú\T, e«Å£ \ï T Å£L& |jîÖÐ+#áT¿Ãe#áÌ jáTÖ|Ó #ûd¾q 1.75 \¿£\ Þø¢ > V² ç|yûXæ\qT
ç|uóTÔáÇ n<q|Ú ç|<ó q ¿±sÁ«<]ô n$H XÙ ned¾ Ôî*bÍsÁT. ç |Õyû³Ty ] ¿Ãd+ $<óT\T 2020 d |¼+ sY 12q ç|<ó yîÖB HýÉHÕ
sÁÇV¾²dTïq |ÚÎ&Ö $uó²>± ¿ì nyû n~ó¿±s \T +{²sTT. $uó²>+ýË | #û d me]|ÕH < Çs çbÍsÁ+_ó+º ç|d+Ð+# sÁT. |Óm+@yîÕ-
¹¿dT |³¼& ¿ì M\T+&<T. ¿ÃsÁT¼\T Å£L& ç|uóTÔáÇ nqTeTÜ ýñÅ£ +& M] |Õ Hûs \qT ç>±MTDY ¿ì+< #û|{ì¼q Þø¢ s D ds d]
|]>DqýË rdTÅ£ Hû ne¿±Xø+ ýñ< ç|uóTÔáÇ ÔáïsÁTÇ\T #î TÔáTH sTT. eTÖ&T Hî\ýË¢ deTjáT+ 125 sÃE\ qT+º ý²¿ù&êH deT
mdtmdtm|t | #ûjáT&+ çbÍsÁ+_ódTï+~. {¡e\ È]Ðq Xædqduó es ü¿±\ deÖyûXæýË¢ jáT+ýË 45-60 sÃE\Å£ ÔáÐZbþsTT +<
jîÖÐ ~Ôá«H <¸ ds ØsÁT »jáTÖ|Ó ç|Ôû«¿£ bþ©dT $uó²>+µ _\T¢Å£ yîÖ<+ Ôî*|¾+~. ç|<ó Ôî*bÍsÁT. kõ+ÔáÖÞøÅ¢ £ #ûsTÁ Å£ q e\d
mdtmdtm|t ¿Ãd+ 1913 ¿=Ôáï bþdT¼\qT eT+psÁT #ûkÍïsTÁ . yîTTÔáï+ 9919 eT+~ B ýË ¿±] Å£ \T Þø¢ |qTýË¢ bÍ\T|+#áT¿Ãe&+
+{²sÁT. ×<T uÉ{²*jáTq¢ÔÃ, n<q|Ú &J|Ó HûÔá ÔáÇ+ýË ~ | #ûjáT& ¿ì Ô=*<XøýË Å£L& +<TÅ£ <ÃV²<|&+<H sÁT.
sÁÖ.1746 ¿Ã³T¢ KsÁÌeÚÔáT+~. >Ôá+ýË jáTÖ|Ó ¿ÃsÁT\¼ çbÍ+>D²ýË¢Hû ¿= Hûs \T ÈsÁ>&+ÔÃ
\>±\qT n\Väu²< VÕ²¿ÃsÁ T¼, \UÙ qeP <ó s dq+, €ý²¢ H «jáTkÍH ýË¢ _VäsYýË |¾¼¿£ýÙ |Õ sY +³Âs {Ù d¯Çddt
$ jîÖÐ+#áqTH sÁT. s çw¼ ç|uóTÔáÇ |]bÍ\q ¿±s «\jáÖ\T, çbÍsÁq eT+~s \T, yîTç{Ë\T, _VäsY s çw¼+ýË n ç>±eÖ\Å£ +³Âs {Ù
$eÖH çXøjáÖ\T, u²«+Å£ \T, |]çXøeTýË¢qÖ mdtmdtm|t \>±\qT $ jîÖÐkÍïsÁT. kå¿£sÁ«+ ¿£*Î+#û » |¾¼¿£ýÙ |Õ sY +³Âs {Ù
CÉÕ|PsYýË |çÜ¿± ¹>{Ù çbÍsÁ+uó+ d¯Çddtµ ¿±sÁ«ç¿£eT+qT ç|<ó q¹s+ç<yîÖB
s ÈkÍïH s È<ó CÉÕ|PsYýË |çÜ¿± ç>Ö|t ] +ºq |çÜ¿± ¹>{ÙqT ç|<ó q¹s+ç<yîÖB 2020 d |¼+ sY 21q esÁTÌeýÙ $<ó q+ýË
2020 d|¼+ sY 8q &ó©¢ qT+º HýÉÕHýË çbÍsÁ+_ó+# sÁT. |çÜ¿± ç>Ö|t #îÕsÁ H >Tý²uÙ çbÍsÁ+_ó+# sÁT. ný²¹> s çw¼+ýË 9 VÕ²yû
¿=sÄ ] sÁº+ºq Âs+&T |Úd￱\qT $wØ]+# sÁT. nq+ÔásÁ+ yîÖB eÖ{²¢&TÔáÖ... uó²sÁÔY çbÍCÉÅ £ ¼ \ Å£ Xø+ Å£ kÍ|q #û X æsÁ T .
MT&jáÖ #î |Î $wjáÖ\qT ç||+#á <ûXæ\T çXø<>Æ ± $+³TH jáT Ôî*bÍsÁT. ¿¹ +ç< ç|uóTÔáÇ+ d+<sÁÒÛ+>± yîÖB eÖ{²¢&TÔáÖ... Ô C²>±
sÁjáÖ\T, |<¸¿±\ neT\T MT&jáÖ rçe+>± $eT]ô+ºq|Î{ì¿¡, $eTsÁôýñ uó²sÁÔá bÍsÁ¢yîT+³T yîÖ~+ºq e«ekÍjáT _\T¢\T
ç|C²kÍÇeÖ« eT]+Ôá ýË|Ôá+ #ûkÍïjáT y «U²« +# sÁT. HýÉÕH ¿±sÁ«ç¿£eT+ýË 21e XøÔ Ý|Ú uó²sÁÔá<Xû æ ¿ì nedsÁyTî q® e
s ÈkÍH >esÁ sY ¿£ýÙs CÙ $TçXæ, s çw¼ dÓm+ nXË¿ù Â>Vä¢{Ù bÍý¤ZH sÁT. |s=ØH sÁT.
׿±H +&jáÖ 86 2020 n¿Ã¼ sY
 s È¿¡jáT H jáTÅ£ \|Õ
4,442 ç¿ì$TqýÙ ¹¿dT\T
<ûXø+ýË s È¿¡jáT H jáTÅ£ \ |Õ 4,442
ç¿ì$TqýÙ ¿¹ dT\T |+&+>´ýË H sTT. M{ìýË
{¡M MT&jáÖ|Õ jáT+çÔáD nedsÁ+ : dTç|Ó+¿ÃsÁT¼ 2,556 ¹¿dTýË¢ d¾{ì¼+>´ m+|Ó\T, myîT ýñ«\T
{¡M MT&jáÖqT jáT+çÜ+# *àq nedsÁeTT+<+³Ö <ûXø nÔáT«q Ôá H «jáTkÍq+ ¿¡\¿£
+~ÔáT\T>± H sÁT. n VÕ²¿ÃsÁT¼\T
y «K«\T #ûd¾+~. m\翱¼ ¿ù MT&jáÖ yîTTÔáï+ {¡ sY|Ó\ #áT³Ö¼ ÜsÁT>TÔÃ+< , n+<T¹¿
d+#á\H Ôá ¿£ y sÁï\¿¹ mÅ£ Øe çbÍ<ó q«Ôá kþï+< |s=Ø+~. < ¿ì dÓÇjáT jáT+çÔáD dTç|Ó+¿ÃsÁTż £ deT]Î+ºq deÖ# sÁ+ yûTsÁÅ£
nsTTH +& \ n_óçbÍjáT|&+~. dT<sÁôH {¡M sÁÖbõ+~+ºq »_+< dt uËýÙµ $es \T yî\¢&jáÖ«sTT. bÍsÁ¢yîT+³T,
¿±sÁ«ç¿£eÖ ¿ì e«Ü¹s¿£+>± < KýÉÕq |¾{ìwH |Õ $# sÁD d+<sÁÒÛ+>± 2020 d |¼+ sY 15q Xædqduó\Å£ m ¿Õq ç|C²ç|Ü <óT\ |Õ
dTç|Ó+¿ÃsÁT¼ y «K«\T #ûd¾+~. n~ó¿±sÁ e«edýË¿ì ÈsÁT>TÔáTq eTTd¾¢+\ »#=sÁu²³Tµ |+&+>´ýË q ç¿ì$TqýÙ ¿¹ dTýË¢ $# sÁDqT
Å£ ç³qT V¾²sÁÔZ á+ #ûkÍïeT+³Ö dT<sÁôH {¡M »_+< dt uËýÙµ ¿±sÁ«ç¿£eÖ sÁÖbõ+~+º+~. yû>e+Ôá+ #ûjáÖ\ dTç|Ó+¿ÃsÁT¼ VÕ²¿ÃsÁT¼\
m|¾kþ&¢ çbÍsÁ+uó² ¿ì eTT+<T {¡MýË ç|kÍsÁ+ #ûd¾q ç|# sÁ M&jîÖ\T(çbþyîÖ\T)
]€çkͼ s Y ÈqsÁ ý Ù à qT <û ¥ +º+~.
$y < dÎ<eTjáÖ«sTT. B ç|kÍs *|¾yûjáÖ\+³Ö VÕ²¿ÃsÁT¼ýË |¾{ìwH < KýÉÕ+~.
B Èd¾¼dt &yîÕ #á+ç<#áÖ&, Èd¾¼dt +<T eTý˽çÔ , Èd¾¼dt ¹¿m+ CËd|t\Ôà ţL&q çÜduó« +<TýËuó² >+>± y ] |Õ q ¹ ¿ dT\
<ós dq+ $# ]+º+~. çbÍ<¸$T¿£ <ó s \ ç|¿±sÁ+ ¿±sÁ«ç¿£eT+ eTTd¾¢+\ |Õ $e¿£ $es \qT y Ç\ <û ¥+#á > ± n
#áÖ |ý² +< n_óçbÍjáT|&q <ós dq+.. ç|kÍsÁ+ #ûjáTuËjûT Ô=* Âs+&T m|¾kþ&¢ |Õ VÕ²¿ÃsÁT¼\T deÖ# s |+#áTÅ£ H sTT.
d¼ $~ó+º+~. ¿¹ TýÙ {¡M +<óq\ ç|¿±sÁ+.. ¿£] |sÁTeÚÅ£ uó+>+ ¿£*Ð+#ûý², ndÔ «\T, yû~¿£ýË eTTU²«+Xæ\T..
nsÁÆ dÔ «\Ôà ţL&q }VäÈ Ôá y sÁï\qT ç|kÍsÁ+ #ûjáTÅ£L&< dÎw¼+ #ûd¾+~.  413 ¹¿dTýË¢ jáÖeJ¨e ¿±s >±sÁ ¥¿£
d+<sÁÒÛ+>±Hû {¡M MT&jáÖ jáT+çÔáD |Õ |\T y «K«\T #ûd¾+~. »»n+Ôás ¨ý²
$~ó+#û Hûs \T+&>±, M{ìýË 174
jáT+çÜ+#á&+ # ý² ¿£w¼+. ¿±ú m\翱¼ ¿ù MT&jáÖqT jáT+çÜ+# *. nsTTÔû ç|uóTÔ Ç\T
< dH àsY #ûjáÖ\ yûT+ #î|Î&+ ýñ<T. m+<T¿£+fñ n~ y ¿ùkÍÇÔá+çÔ « ¿ì ¹¿dTýË¢ d¾{ì¼+>´\T H sÁT.
$sÁT<ÆeTeÚÔáT+~. nsTTÔû dÓÇjáT jáT+çÔáD nedsÁ+µµ n |s=Ø+~. < ¿ì kõ*d¾³sY  já T Ö|Ó ý Ë 1,217 ¹ ¿ d T\T+& >±
ÈqsÁýÙ ÔáTcÍsY yîTV²Ô <T*dÖï »» ¿£ $<óyîT®q dÓÇjáT jáT+çÔáD nedsÁyûT ¿±ú.. _VäsYýË 531 ¹¿dT\TH sTT.
bÍçܹ¿jáT dÇ#áÌÛqT ¿±bÍ& *µµ n |s=ØH sÁT. B ¿ì <ós dq+ dÎ+~dÖï »» @ dÇ#áÌÛ  mÅ£ Øe ¹¿dT\T n$úÜ sÃ<ó¿£ #á³¼+,
d+|PsÁ+ ¿±<Tµµ n y «U²« +º+~.
eTúý²+&]+>´, jáTT<ó \ #á³¼+,
sÁÖbÍsTT È]eÖH #î*¢+ºq ç|Xæ+ÔY uóÖwDY ç|C² dTï\ $<óÇ+d y sÁD #á³¼+,
¿ÃsÁT¼ ~ó¿£ØsÁD ¹¿dTýË ÔáqÅ£ $~ó+ºq ¥¿£ |Õ |Úq'|]o\q ÈsÁbÍ\ ¿ÃsÁTÔáÖ H «jáTy ~
×|ÓdÓ d¿£H 500 ¿ì+< < KýÉqÕ |sÁTeÚ
ç|Xæ+ÔY uóÖwDY 2020 d |¼+ sY 14q dTç|Ó+¿ÃsÁT¼ýË dMT¿£ y «C²« < K\T #ûXæsÁT.
jáTq #ûd¾q Âs+&T {¡Ç³T¢ ¿ÃsÁT¼ > sÁy ¿ì uó+>+ ¿£* Ð+#û$>± H jáT+³Ö dTç|Ó+¿ÃsÁT¼ qcͼ ¿ì d+ +~ó+ºq$.
¿£ sÁÖbÍsTT È]eÖH qT $~ó+º+~. B jáTq dTç|Ó+¿ÃsÁT¼ ]€çdÓ¼ýË #î*¢+# sÁT.  ç|r €ý²¢ýË m+|Ó\T/myîT ýñ«\ ¹¿dT\

nq+ÔásÁ+ ]eP« |¾{ìwHqT deT]Î+ # sÁT. È]eÖH #î*¢+|ÚqÅ£ <ûXø+ ýË |\TeÚsÁT $# sÁDÅ£ ç|Ôû«¿£ ¿ÃsÁT\¼ T @s γT#ûd,¾
e«Å£ ï\ qT+º $s Þ²\T n+< jáT , kõeTT Ôà »dÔá« ~óµ @s γT #ûkÍïq Ôî*bÍsÁT. VÕ²¿ÃsÁT¼ |sÁ«yû¿£D +&ûý² #áÖ& \
_óH _óçbÍjáÖ\qT e«¿£ï+ #ûd¾q y ] |Õ ¹¿dT\T |&Ôû H «jáTdVäjáT+ n+~+#á& ¿ì n$T¿£dt Å£L«¯ ¿Ãs sÁT.
kõeTT qT $ jîÖÐkÍïeT #îbÍÎsÁT. È]eÖH #î*¢+ºq+Ôá eÖçÔ q dT|Ó+¿ÃsÁT¼ rsÁTÎqT
yîÖ~+ºq³T¼ ¿±< Ôî*bÍsÁT.
׿±H +&jáÖ 87 2020 n¿Ã¼ sY
 >esÁ sY Ôá$T[dÕ |<M¿±\+ @& ~ |P]ï

Ôî\+>±D s h m ¿£\ d+|T+ ¿£$TwqsÁT>± bÍsÁkÍsÁ~¸ >esÁ sY>± @& ~ |P]ï #ûdTÅ£ q Ôî\+>±D
Ôî\+>±D s h m ¿£\ d+|T+ >esÁ sY Ôá$T[ dÕ 2020 d |¼+ sY 9q
¿£$TwqsÁT>± d¾.bÍsÁkÍsÁ~¸ 2020 $ýñ¿£sÁT\ÔÃ < Xø«eÖ<ó«eT+ýË eÖ{²¢& sÁT.
d|¼+ sY 9q u²<ó«Ôá\T #û|{²¼sTÁ . d+ç|< jáÖ\T, ç |eÖ_óeÖH \Å£ Hî\yîÕq
Ôî \ +>±D s çw ¼ m ¿£ \ Ôî\+>±DÅ£ >esÁ sY> ± +&&+ Ôá q
¿£ $ Tw qsY > ± bÍsÁ kÍsÁ ~ ¸ n< w¼eT #îbÍÎsÁT. Ôî\+>±D <«eT+ýË
jáT$TdÖï 2020 d |¼+ sY 8q ç|È\ Ô «>±\T eTsÁeýñ eH sÁT. s CÙueH ó
s çw ¼ ç| uó TÔá Ç + Ôá ï s Á T Ç\T ¿=Ôáï yîuÙ dÕ{ÙqT >esÁ sY çbÍsÁ+_ó+# sÁT.
C²¯#û d ¾ + ~. n+Ôá Å £ eTT+<T ÔáqqT ¿£* d+<TÅ£ yîuÙ dÕ{Ù < Çs
¿£ $ TwqsY> ± q $.H ÐÂ s&¦ nqTeTÜ rdT¿Ãe#á Ì .. |¾ s «<T\T,
2020, @ç|¾ýÙýËHû |<M $sÁeTD #ûXæsÁT. u²<ó«Ôá\T #û|{ì¼q H {ì qT+º eTÖ&ûÞø¢bͳT dÖ#áq\T |+|e#áÌH sÁT. $XøÇ$< «\jáÖ\
bÍsÁkÍsÁ~¸ |<$ýË ¿=qkÍ>qTH sÁT. |PsÁÇ$< «sÁT\T @¿£Ô {ì |Õ¿ì Ôî#ûÌ+<TÅ£
bÍsÁkÍsÁ~¸ ç|kÍq+... #ó Hà\sY ¿£Hî¿ù¼à n\Ö$T |sÁTÔà eTsÃ
 1993 d¯Çdt ¹¿&sY ×@mdt n~ó¿±] bÍsÁkÍsÁ~¸ ;mdÓà (nçп£\ÌsY), +ç<óç|<ûXÙ
yîuÙ dÕ{ÙqT Å£L& yîT çbÍsÁ+_ó+# sÁT.
e«ekÍjáT $XøÇ$< «\jáT+ qT+º myîT dÓà (nçп£\ÌsY)- ç>Ãq$T &d¾¼+¿£HýË bþwD eÖd+>± 2020 d|¼+ sY
|P]ï#ûXæsÁT. 2020, d |¼+ sYqT bþwD eÖd+>±
 1988 & d+ sY 4q $ÈjáTq>sÁ+ ¯¦yÃ>± u²<ó«Ôá\T #û|{²¼sÁT. |]>DìdÖï eTV¾²Þø\T, |¾\¢\ sÃ>«+ |Õ
 ×@mdt>± ~ý²u²< €ý²¢ & sY&@ çbÍCÉ¿ù¼ &îÂsÕ¿£¼sY>± nq+Ôá|ÚsÁ+, esÁ+>ýÙ €ý²¢\ eT]+Ôá çXø<Æ #áÖbÍ\ Ôî\+>±D s çw¼
CñdÓ>± $<óT\T sÁÇV¾²+# sÁT. eTV¾²Þ²_óe ~Æ, ¥Xø d+¹¿eT XæK eT+çÜ
 2004 pH 19q ¿£¯+q>sY €ý²¢ ¿£ýÉ¿£¼sY>± u²<ó«Ôá\T #û|{ì¼, 2006 pH 6q dÔá « eÜ s <¸ à & ç|¿£ { ì + # sÁ T . €ý²¢
eÖsYØ |& m+&>±, Ôás ÇÔá ×n+&|Ó sY ¿£$TwqsY>±, 2011 pH 18q @|Ó d¼{Ù d+¹¿eÖ~ó¿±sÁT\Ôà 2020 >dT¼ 29q
msTT&d ¿£+ç{ËýÙ kõ dÕ{¡ |Ó&>± u²<ó«Ôá\T sÁÇV¾²+# sÁT. sÁÇV¾²+ºq M&jîÖ ¿±qÎÛÂsHà ýË eT+çÜ
 2014 pH 2q båsÁdsÁ|s \ XæK ¿£$TwqsY>±, 2015 @ç|¾ýÙ 15q e«ekÍjáTXæK eÖ{²¢&TÔáÖ... d|¼+ sYqT bþwD eÖd+>±
¿£$TwqsY>±, Ôás ÇÔá eTTK«¿±sÁ«<]ô>± |<Ãq Ü bõ+~ 2020, |¾ç e] 4 esÁÅ£ ç|uó TÔáÇ+ ¹sÝ¥+º+< .. Hî\+Ô
¿¡\¿£yîT®q u²<ó«Ôá\T sÁÇV¾²+# sÁT. n+>Hy &ýË¢ qyîÖ<îqÕ u²*+Ôá\T, >]ÒÛDT\
 Ôás ÇÔá |Ó{¡ sY× &îÂsÕ¿£¼sY ÈqsÁýÙ>± ~© |Õ yî[¢, 2020, @ç|¾ýÙ 30q |<M sÃ> «+ |Õ ç| Ôû « ¿£ çXø < Æ #á Ö bÍ\
$sÁeTD #ûXæsÁT. <û¥+# sÁT.
׿±H +&jáÖ 88 2020 n¿Ã¼ sY
 msTTsYbþsY¼ d¾{¡ýË m&T«bþsY¼
VÕ ² <s u²< msTTsY b þsÁ T ¼ d¾{ ¡ý Ë n<TÒÛ Ô á y î T ®q $< «d+d
n+<Tu²³TýË¿ì s qT+~. n+Ôás ¨rjáT ç|eÖD²\Å£ nqT>TD+>±
»m&T«bþsÁT¼µ sÁÖ|Ú~<TÝ¿ÃqT+~. $$<ó sÁ+>±ýË¢ ç|Üuó²e+ÔáTýÉÕq
$< «sÁT\qT r]Ì~<û+Ý <TÅ£ dTeÖsÁT 100 m¿£s \ $dÓsï +ýË
n_óe ~Æ #û d+<TÅ£ JmeÖ sY VÕ²<s u²< msTTs=ç{Ëbõ*dt *$TfÉ&
(JV²#Y@mýÙ) ç|D²[¿£\qT d¾<+Æ #ûd+¾ ~. yûTsÁÅ£ dsTT+{ÙyTû ¯dt
m&T«¹¿wqýÙ kõ dÕ{¡Ôà |Î+<+ Å£ <TsÁTÌÅ£ q ³T¢ JmeÖ sY
+³¹s wqýÙ msTTsYbþsÁT¼ q Ô ~ó¿±] ¿£sÁT 2020 >dT¼ 20q
Ôî*bÍsÁT. q>s ¿ì <ÖsÁ+>± ç|Xæ+Ôá y Ô esÁD+ýË |s «esÁD
|]sÁ¿£DÅ£ nqTÅ£L\+>± $<«, |]XË<óH d+d\qT n_óe ~Æ #û d
\¿£«+Ôà J V²#Y@mýÙ n+Ôás ¨rjáT kÍsTT m&T«¹¿wqýÙ ¿£¢d¼sYqT
@s γT #û d+<TÅ£ dH Vä\T #û|{ì¼q³T¢ |s=ØH sÁT. s qTq
eTÖ&ûÞø¢ýË $ jîÖ>+ýË¿ì Ôûy \ uó²$dTïq ³T¢ |s=ØH sÁT.
»m&T«bþsY¼µ|\T C²rjáT, n+Ôás ¨rjáT d+d\ÔÃ nqTd+<ó qyîT®
+³T+~.
|#áÌ<q+ |+|ÚÅ£ ç^H dÎdt +&î¿ùà
eTT àbÍ*{¡ýË¢ |#áÌ<q+ |+#û+<TÅ£ »ç^H dÎdt +&î¿ùൠ|]³
ç|Ôû«¿£ ¿±sÁ«ç¿£eÖ çbÍsÁ+_ó+#áqTq ³T¢ Ôî\+>±D s çw¼ ×{¡,
|]çXøeT\T, eTT à|ýÙ XæK eT+çÜ Â¿.Ô sÁ¿£ s eÖs eÚ 2020 >dT¼
30q yî\¢&+# sÁT. ¹¿+ç< V² d¾+>´, |³¼D e«eVäs \ XæK
sÁÖbõ+~+ºq eÖsÁZ<sÁô¿±\Å£ nqT>TD+>± ¿±sÁ«ç¿£eT+
+³T+< |s=ØH sÁT.
 H \T¹>Þø¢ bͳT n eTT àbÍ*{¡ýË¢ ç^H dÎdt +&î¿ùà
¿±sÁ«ç¿£eÖ ¿=qkÍÐkÍïsÁT.
;dÓýË¢¿ì 17 Å£ ý²\T
Ôî\+>±DýË 17 Å£ ý²\qT yîq¿£ &q Ôás>Á ÔáT\ (;dÓ)
C²_Ô ýË #ûsÁTdÖï s çw¼ ç|uóTÔáÇ+ 2020 d|¼+ sY
9q ÔáïsÁTÇ (Jyà Hî+.3)\T C²¯ #ûd¾+~. +<TýË
13 Å£ ý²\ y ] ;dÓ-@ ç>Ö|ÚýË, 4 Å£ ý²\qT ;dÓ-
& ç> Ö|ÚýË #û s Á T d Tï q ³T¢ |s=Ø+~. {¡ e \
eT+çÜeT+&* rdTÅ£ q sÁjáÖ ¿ì nqT>TD+>±
ÔáïsÁTÇ\T yî\Te& ¦sTT. Ô C² #û]¿£\ÔÃ Ôî\+>±DýË
;dÓ Å£ ý²\ d+K« 130¿ì |]Ð+~.
׿±H +&jáÖ
 |#áÌ<H |+#û nÔáT«ÔáïeT |ÚsÁbÍ*¿£\Å£ @{² ny sÁT¦\T
kÍïsÁT. Ôá< Çs bþ{¡ÔáÔáÇ+ |+|ÚÅ£ M\eÚÔáT+~.
 ç^H dÎdt +&î¿ùàýË uó²>+>± $qÖÔá &CÉÕqT¢, sÃ&¢ |¿£Øq
|#áÌ<q+, +{ì yîTT¿£Ø\ |+|¿£+ e+{ì n+Xæ\Å£ ç|Ôû«¿£
Á dÖØÞøq¢ T çbÍ<ó q«Ôá kÍïsÁT.
 eTT àbÍ*{¡ýË¢ ç|dTïÔáeTTq ç^H ¿£esYqT eT~+#û+<TÅ£
€jîÖç>|¾¿ù qÎÛ¹s wH d¾d¼yT (J×mdt), |ç>V² ºçÔ \T,
bõ{Ëç>|Ó, M&jîÖç>|Ó, €jîÖ {²«Ð+>´ |<ÆÔáT\ < Çs ]¿±sÁT¦
#ûkÍïsÁT.
 eTT àbÍ*{¡\ y ¯>± jáÖ |³¼D²ýË¢ ç^H ¿£es¹ J¿ì 85 XæÔá+,
ç^H ¿£esY |+#á&+ýË ne\+_+ºq HÃ yû{ìy |<ÆÔáT\Å£
5 XæÔá+, ¿£³T¼Å£ Hû &CÉÕq¢Ôà #û|fñ¼ bÍ¢+fñwH Å£ eTsà 10
XæÔá+ yîsTTfñJ ºÌ ÔáïeT |ÚsÁbÍ*¿£\qT m+|¾¿£ #ûkÍïsÁT.
 nÔá«~ó¿£ nsÁÒH ç^H dÎdt, uÉdt¼ &çd¾¼ Ö«wH |t nsÁÒH ç^H
dÎdt, nsÁÒH ç^H dÎdt |sY ¿±«|¾³ýÙ, sÃ&¢ |¿£Øq yîTT¿£Ø\
|+|¿£+ e+{ì ¹¿³Ð¯ýË¢ ny sÁT¦\T kÍïsÁT.
¿±ÞËJ ÈjáT+Ü
ç|C²¿£$ ¿±ÞËJ H s jáTDs eÚ ÈjáT+Ü 2020 d |¼+ sY 9q
sÁÇV¾²+# sÁT. eTTK«eT+çÜ ¹¿dÓ sY Xædqduó ý²;Vä\TýË jáTq
ºçÔ ¿ì |P\eÖ\ yûd¾ dÓm+ y Þø \T n]Î+# sÁT.
C²|{Ù |]~óýË¿ì nsÁÒH bÍÂsdt¼ bÍsÁTØ\T
Ôî\+>±D s çw¼+ýË n nsÁÒH bÍÂsdt¼ bÍsÁTØ\qT »p, bÍsÁTØ
n<¸ ]{¡ |t Ôî\+>±Dµ(C²|{Ù) |]~óýË¿ì rdT¿=dÖï s çw¼ n³MXæK
2020 d |¼+ sY 2q ÔáïsÁTÇ\T C²¯ #ûd¾+~. Ôî\+>±DýË È+ÔáT
ç|<sÁôq Xæ\\T, €+¿£\ bÍsÁTØ\T, HûwqýÙ ¿£q¨¹sÇwH bÍsÁTØ\
;dÓ`@ C²_Ô ýË #û]Ìq Å£ ý²\T (13)
;dÓ`& C²_Ô ýË
1. n<Ý|Ú y sÁT 8. eÖdjáT«\T (|³+y sÁT)
#û]Ìq Å£ ý²\T (4)
2. u²>ÃÔáT\ 9. z&
1. nVÓ²sY jáÖ<y
3. uÉÕýÙ¿£eT sÁ 10. dH jîÖ\T¢
2. >=$*
4. @qÖ{ì 11. ço ¿£çÜjáT s eTCËÐ
3. Å£ \¢¿£&Ð
5. >+€Å£L{ìy sÁT 12. ÔîsÁNsÁ\
4. kÍsÃÞø ¢
6. > &CÉ{ì¼ 13. ÔÃ\Tu¤eT ý²³y sÁT(u¤|Î\)
7. ¿±¿ì|&>\
89 2020 n¿Ã¼ sY
 ÔáïeT y djîÖ>« q>sÁ+>± VÕ²<s u²<Å£ >T]ï+|Ú
<ûX+ø ýËHû nÔá«+Ôá y djîÖ>« q>sÁ+>± VÕ²<s u²< >T]ï+|Ú kÍ~ó+º+~.
n_ósÁT#áT\Å£ nqT>TD+>± dÂsÕq |s «³¿£ çbÍ+Ô \qT m+#áT¿Ãe&+,
n¿£Ø&¿ì #ûsTÁ Å£ Hûý² |s «³Å£ \Å£ kÍjáT+#û d Vä*& |Õ.¿±yT yîuÙ dÕ{Ù
2020 Èqe]-pH eT<ó« ¿±\+ýË <ûX+ø ýË 34 q>s ýË¢ d¹sÇ sÁÇV¾²+º
$wjáÖ s Æ]+º+< s çw¼ ç|uóTÔáÇ+ 2020 d |¼+ sY 15q
|s=Ø+~. y d edÜ, bÍ~ó ne¿±Xæ\T, ÔásÁçÔ n+Xæ\ <ó sÁ+>±
È]Ðq d¹sÇýË uó²>«q>sÁ+ yîTT<{ìkÍq+ bõ+~q³T¢ Ôî*|¾+~.
»Vä*& |Õ.¿±yT d+d <ûXøy «|ï+>± |s «³Å£ \T #áÖ&<Ðq ç|<ûXæ\T,
n¿£Ø&Tq kå¿£s «\T, d+dØ Ü, d+ç|< jáÖ\ |Õ #ûd¾q d¹sÇ, |]XË<óqýË VÕ²<s u²< eTT+<T \e&+ >sÁÇ¿±sÁD+. d¹sÇýË
VÕ²<s u²< Ôás ÇÜ kÍH ýË¢ eTT+ sTT, |ÚDÉ, #îHîÕ , uÉ+>ÞøSsÁT q>s \T *# sTT. # ]çÔá¿£ ¿£³¼& ýÉÕq # ] H sY, >Ãý¤Ø+& ¿Ã³,
mHà V²+>T\Ôà sÁÖ|Ú~<TÝÅ£ q s yîÖJ |¾ýÙ d¾{¡ #áÖ&<>Ze , VÕ²<s u²< |sÁ«³qÅ£ d |¼+ sÁT qT+º eÖ]Ì esÁÅ£ eT+º
deTjáTeT d¹sÇ d+d |s=Ø+~µ n ç|uóTÔáÇ+ yî\¢&+º+~. {¡e\ $&T<ýÉÕq CñmýÙmýÙ-2020 dÖNýËqÖ VÕ²<s u²<
ç||+#á+ýËHû » ÔáïeT &îÕq$T¿ù d¾{¡µ>± >T]ï+|Ú kÍ~ó+ºq $wjáÖ ç|uóTÔáÇ+ ç|kÍï$+º+~.

sÁÇV²DÅ£ 2014 >dT¼ýË C²|{ÙqT s çw¼ ç|uóTÔáÇ+ @s γT
#ûd+¾ ~. ç|dTïÔ+á s çw¼+ýË |\T#ó¢ nsÁÒH bÍÂsdt¼ bÍsÁTØ\ s D+
|P]ï ¿±y=dTï+&³+Ôà y {ì |sÁ«yû¿£DÔà bͳT |Î{칿 |PsÁïsTTq
bÍsÁTØ\ sÁÇV²DqT C²|{Ù |]~óýË¿ì rdTÅ£ s y \ sÁsTT+# sÁT.
dºy \jáT s D² ¿ì @@× nqTeTÜ
Ôî \ +>±D s h qÖÔá q dºy \já T + s D² ¿ì uó ² sÁ Ô á
$eÖH çXøjÖá \ çbÍ~ó¿±sÁ d+d (msTTsYbþsY༠n<¸ ]{¡ |t +&jáÖ
-@@×) nqTeTÜ \_ó+º+~. s çw¼ ç|uóTÔáÇ+ 7 n+ÔádTï\T, 7
\¿£\ #á<sÁ|Ú n&T>T\ $dÓïsÁ+ýË ç|dTïÔá çbÍ+>D+ýËHû qÖÔáq
uóeq deTT< jáÖ ] +# \ sÁsTT+# sÁT. bÍÔá uóeH \
Å£L*ÌyûÔá e«eVäsÁ+ýË ç|C² ç|jîÖÈq y «C²«\T < KýÉqÕ Hû|<¸«+ýË
qÖÔáq s D+ $wjáT+ýË eTT+<dTï>±Hû n nqTeTÔáT\T
rdT¿Ãy \ ç|uóTÔáÇ+ sÁsTT+º+~.
dºy \jáT s D e«jáT+ sÁÖ.619 ¿Ã³T¢
Ôî\+>±D s çw¼ qÖÔáq dºy \jáT s D e«jáT+ sÁÖ.619 ¿Ã³T¢
neÚÔáT+< ç|uóTÔáÇ+ sÁsTT+º+~. @&T n+ÔádTïýË¢ @&T \¿£\
#á<sÁ|Ú n&T>T\ $dÓïsÁ+ýË ] +# \ sÁsTT+# sÁT. s D² ¿ì
sÁÖ.400 ¿Ã³¢ e«jáTeTeÚÔáT+< Ô=\TÔá ç|uóTÔáÇ+ n+#áH yûd+¾ ~.
yîTT<³ sÁT n+ÔádTï\T>± qeTÖH \T d¾<Æ+ #ûd¾q|Î{ì¿¡ Ôás ÇÔá
׿±H +&jáÖ 90
@&T n+ÔádTï\Å£ |+# sÁT. fÉ+&sÁT¢ VäÇ +#û+<TÅ£ M\T>±
n~ó¿±sÁT\T n+#áH \T sÁÖbõ+~+# sÁT. s D² ¿ì sÁÖ.619 ¿Ã³T¢
KsÁÌeÚÔáT+< sÁsTT+# sÁT. 2020 d |¼+ sY 7q È]Ðq s çw¼
eT+çÜesÁZ deÖyûXø+ýË n+#áH e«jáÖ yîÖ~+# sÁT.
s çw¼kÍsTT ÔáïeT bÍ<ó «jáTT\T
s çw¼kÍsTT ÔáïeT bÍ<ó «jáT |ÚsÁkÍØs \qT $< «XæK 2020
d |¼+ sY 4q ç|¿£{ì+º+~. bÍsÄÁXæ\ $< «XæK |]~óýË $$<ó
$uó ² >±\ qT+º 48 eT+~ m+|¾ ¿ £ #û X æsÁ T . n+<TýË
ç|<ó HÃbÍ<ó «jáTT\ $uó²>+ýË 12 eT+~ H sÁT. yûTsÁÅ£
bÍsÄXÁ æ\ $< «XæK ÔáïsTÁ Ç\T C²¯ #ûd+¾ ~. $XøÇ$< «\jáÖ\T, y {ì
|]~óýË ¿£Þ²Xæ\ýË¢ Å£L& 70 eT+~¿ì |Õ>± Ôáeï T bÍ<ó «jáTT\qT
¿£Þ²Xæ\ $< «XæK m+|¾¿£ #ûd¾+~. s çw¼kÍsTT Ôáïe T
bÍ<ó «jáTT\T>± m+|¾Â¿Õq y ]¿ì d|¼+ sY 6e ÔûB Ôás ÇÔû y ]
Þø¢Å£ yî[¢ |ÚsÁkÍØs \qT n+<CñjáÖ\ $< «XæK ç|Ôû«¿£ ç|<ó q
¿±sÁ«<]ô ºçÔ s eT#á+ç<H <ûXæ\T C²¯ #ûXæsÁT. eÖJ s çw¼|Ü
ç|DuÙ eTTK¯¨ eT Ü #î+<³+Ôà d+Ô | ~H \T ç|¿£{ì+ºq+<Tq
Ôáày \T +&e |s=ØH sÁT.
|ÚsÁkÍØs \Å£ ¿= $XøÇ$< «\jáÖ\ qT+º m+|¾Â¿Õq # sÁT«\T:
 zjáTÖ: ¿.¿£ wjáT«(yîT¿± ¿£ýÙ), €.eTýñ¢Xø+(m\ç¿ì¼¿£ýÙ), $.
cÍ¿ìsDÁ (Y ¿±eTsYà), m+.>ÃbÍýÙH jáT¿ù(d¾$ýÙ), mH.¿ìwH(>DìÔ+á )
2020 n¿Ã¼ sY
 n+uñ&ØsY e]à{¡: €.dsÃÈ(ýÉÕç ¯) |ÓdÓ; |]~óýË¿ì &îsTT¯\T, >ÃXæ\\T
 ¿=+& \¿£ DY Vä]¼¿£\ÌsY: sY.ç|ÓÔáyT > & bÍ\ ÔáÎÜï ¹¿+ç< \T(&îsTT¯ bÍ+), >ÃXæ\\qT Ôáq |]~óýË¿ì
 Ôî\T>T $XøÇ$< «\jáT+: ¿.V²qTeT+Ôás eÚ rdTÅ£ edÖï Ôî\+>±D s çw¼ ¿±\Tw« jáT+çÔáD eT+&* (|ÓdÓ;)
 |ÓM qsÁd¾+Väs eÚ yî³sÁ ¯: ;&|Ó ¿£Þ²Å£ eÖsY, mH.s Èq sÁjáT+ rdTÅ£ +~. yûTsÁÅ£ ¿£ qT+º &îsTT¯ bÍeTT\T, >ÃXæ\\
 yTà: |< C²<TsÁZ(ç¿ì{ì¿£ýÙ ¹¿sY), m.d+B|tÅ£ +<Âs&¦(jáT+>´ {¡#ásY)
@s γT, sÁÇV²DÅ£ |Ód;Ó nqTeTÜ rdT¿Ãy *à +³T+~. ¿=Ôáï>±
 CñmH@m|t@ $XøÇ$< «\jáT+: u¤ý²¢ ço y dÂs&¦(¥\ο£Þø) @s γT#û d y {ìÔà bͳT |Î{쿹 q y {ì¿ì +<óq e]ïdTï+~.
V²#YdÓjáTÖ kͼsÁ¼|t d+dÅ£ nyîT]¿± <óT\T ¿±\TcÍ« {ì¼ bÍ\ ÔáÎÜï ¿¹ +ç< \qT s +CÙ ¿¹ ³Ð¯ýË, >ÃXæ\\qT
¿£sÃH $|ÔáØsÁ |]d¾ÔáT\ qT+º jáT³|&û+<TÅ£ ç||+#áy «|ï+>± ç^H ¹¿³Ð¯ýË |ÓdÓ; #û]Ì+~. C²rjáT V²]Ôá H «jáTkÍq+ (mú¨{¡)
|]XË<óq d+d\T ¿=Ôáï eP«Vä* nHûÇw¾dTïH sTT. B |Õ uó²sÁÔY {¡e\ ºÌq <ûXæ\ Hû|<¸«+ýË M{ì¿ì nqTeTÔáT\T Ôá|Î d]
¹¿+ç<+>± | #ûd Tïq |]XË<ó q d+d\T, n+Å£ sÁ d+d\Å£ #ûdÖï |ÓdÓ; sÁjáT+ rdTÅ£ +~.
jáTÖmdt×mdt{¡ m|t (jáTÖmdt- +&jáÖ dÕHà n+& fÉ¿± \J s $s «\ e<Ý ^H |Óý¦Ù yîT>± &îsTT¯ @s γT
m+&ÃyîT+{Ù |+&) d+d <óT* n+~+º ç|jîÖ>±\Å£ dV²¿±sÁ+ sÁ+>±Âs&¦ €ý²¢ eT V²XøÇsÁ+ eT+&\+ýË s $s «\ e<Ý ç^H |ÓýÙ¦
n+~kþï+~. <ûXøy «|ï+>± bþ{¡|&q 520 +< ýË¢ 11 d+d\T yîT>± &îsTT¯ @s γT #ûdTïq ³T¢ Ôî\+>±D |Xø d+esÁÆ¿£ XæK
<óT\T bõ+<û+<TÅ£ nsÁ½Ôá kÍ~ó+# sTT. M{ìýË VÕ²<s u²< d+ç³ýÙ eT+çÜ Ôá\kÍ ço y djáÖ<y Ôî*bÍsÁT. yûTsÁÅ£ XædqduóýË
jáTÖ e]à{¡ +Å£ «uñ³sY yû~¿£>± | #ûdTïq H¿ÃdÓ¿ù ç|sTTyû{Ù 2020 d |¼+ sY 15q yî\¢&+# sÁT. $ÈjáT &îsTT¯¿ì çu²+&+>´
*$TfÉ& kͼs¼|Á t d+d +~. 2020 @ç|¾ýÙýË jáTÖmdt×mdt{¡ m|t ¿£*ÎkÍïeT , @& ~ H {ì¿ì 500 $ÈjáT bÍsÁ¢sÁ¢qT @s γT
¿=$& jáT+çÔáD eP«Vä\T, $qÖÔá $wØsÁD\Å£ VäÇq+ #ûjáTuËÔáTH eT eT+çÜ $e]+# sÁT. >< Ç\ýË $ÈjáT &îsTT¯
|*¿ì+~. < ¿ì V²#YdÓjáTÖ kͼs¼|Á t d+d »jáÖ+{¡u²&\Ôà º¿ìÔáà ÔáÇsÁýË @s γT |s=ØH sÁT. 2.13 \¿£\ eT+~ s ÔÕ Tá \Å£ ç|jîÖÈq+
eP«V²+µ n+Xø+ |Õ yû~¿£qT |+|¾+~. H¿ÃdÓ¿ù +<+ ¿£*Ð+#á & ¿ì ç|uó TÔáÇ+ bÍ& |Xø eÚ\ |+|¾D ¡ |<¸ ¿±
nyîT]¿±ýË ¿±Âs ýÙ jáTÖ e]à{¡ çbõ |dsY >dt¼ nyû¯Ôà ¿£*d¾ ç|yûXø |{ì¼+<H sÁT.
¿=$&-19 yîsÕ dÁ t |Õ ç|jîÖ>±\T #ûjTá qT+~. <û +<+ >Ôá+ýËqÖ
s eT#á+ç<$TwH y «dsÁ#áq bþ{¡\T-2020
_s ¿ù ç>±+{Ù kõ+Ôá + #ûd TÅ£ +~. u²~ó Ô á T \ Xø ¯ sÁ +ýË
jáÖ+{¡u²&\qT Ôá³d+>± +#áTÔáÖ n+~+#û º¿ìÔáà $<ó q+ |Õ sÁ+>±Âs&¦ €ý²¢ q+~>±eT eT+&\+ ¿£q½ ç>±eT|+# jáTr |]~óýË
kͼsÁ¼|t d+d | #ûkþï+~. ços eT#á+ç<$TwH VäsY¼|ÚýÙHîdt, ׿£«s È«d$TÜ deÖ# sÁ ¹¿+ç<+
d+jáTT¿£ï <óÇsÁ«+ýË sÁÇV¾²dTïq » ýÙ +&jáÖ mdà ÂsÕ{ì+>´
yîÕ<« ¿£Þ²Xæ\ýË¢ uË<óH d¾ Ò+~¿ì yûÔáH \ |+|Ú
yî+{Ù- 2020µqT | s h|Ü yî+¿£jTá «H jáTT&T 2020 d|¼+ sY
ç|uóTÔáÇ yîÕ<« ¿£Þ²Xæ\ýË¢ uË<óH d¾ Ò+~¿ì yûÔáH \qT |+#áTÔáÖ 11q HýÉÕH ýË çbÍsÁ+_ó+# sÁT. jáTTeÔáqT dÂsÕq eÖsÁZ+ýË
ç|uóTÔáÇ+ 2020 d |¼+ sY 9q ÔáïsÁTÇ\T C²¯ #ûd¾+~. jáTÖJdÓ q&|¾+#á& ¿ì VäsY¼|ÚýÙHîdt d+d #ûdTïq ¿£ w¾ |s çw¼|Ü
yûÔáq desÁD, 2016qT |]>DqýË¿ì rdT¿= 1.1.2016 qT+º ç|Xø + d¾ + # sÁ T . <û X ø s D+ýË já T TeÔá bÍçÔá ¿¡ \ ¿£ e T
de]+ºq yûÔáH \T e]ï+#û $<ó+>± <ûXæ\T C²¯ #ûd¾+~. ços eT#á+ç<$TwH >TsÁÖJ ¿£eTýñwt |fñýÙ nH sÁT. <ûXøy «|ï+>±
J|Óm|t |Õ 7.1 XæÔá+ e&¦ ¹s³T +>¢+, V¾²+BÔà bͳT eTsà Ô=$T ~ çbÍ+rjáT uó²wýË¢ bþ{¡\T
s çw¼+ýË <ë>T\ J|Óm|tÅ£ e&¦ ¹s³TqT sÁsTTdÖï ]¿£ XæK sÁÇV¾²dTïq ³T¢ #îbÍÎsÁT. bþ{¡ýË¢ bÍý¤ZHû $< «sÁT\T n¿Ã¼ sÁT 10
eTTK«¿±sÁ«<]ô ¿.s eT¿£ cÍs eÚ 2020 d |¼+ sY 9q ÔáïsÁTÇ\T esÁÅ£ ÔáeTy «kÍ\qT ççç.Ç «-ïµÌ9 (. 9ýË deT]Î+# \ #îbÍÎsÁT.
C²¯#ûXæsÁT. 2020-21 ]¿£ d+eÔáàsÁ+ýË EýÉÕ 1e ÔûB qT+º $uó²>±\T, y «kÍ+Xæ\ $es \Å£ n<û yîuÙ dÕ{ÙqT d+<]ô+# \
d |¼+ sY 30 esÁÅ£L e&¦¹s³TqT 7.1 XæÔá+>± ]¿£ XæK dÖº+# sÁT. yîTT<{ì 10 y «kÍ\Å£ VQeTÔáT*eÇqTq ³T¢ #îbÍÎsÁT.
ç|¿£{ì+º+~.
׿±H +&jáÖ 91 2020 n¿Ã¼ sY
 <¿ìD eT<ó« ÂsÕýñÇýË »mýÙ V²#Y;µ bÍ]ôýÙ uË^\T sÁÖbõ+~+ºq $<ó q+ neT\T |Õ &J|Ó eT V²+<sYÂs&¦ 2020
n~ó¿£ kÍeTsÁ«+Ôà bͳT nÔ «<óT ¿£ V²+>T\Ôà sÁÖbõ+~+ºq d |¼+ sY 15q $$<ó $uó²>±\Å£ #î+~q n~ó¿±sÁT\Ôà M&jîÖ
qÖÔáq »*+¿ù Vä| H Twt (mýÙ V²#Y ;) dsÁÅ£ sÁy D² uË^\qT ¿±qÎÛs Hà sÁÇV¾²+# sÁT. bþ©dTXæKýË q 80 yû\ eT+~ d¾ Ò+~¿ì
<¿ìD eT<ó« ÂsÕýñÇ VÕ²<s u²< &$ÈHýË ¿=Ôáï>± ç|yûXø |{²¼sÁT. ~ ç|jîÖÈq¿£sÁ+>± +³T+< &J|Ó yî\¢&+# sÁT.
¿±º>Ö&->Ty V²{ì eT<ó« q&#û bÍ]ôýÙ ÂsÕ\TýË M{ì neTs ÌsÁT. VQdàHkÍ>sY rsÁ+ýË 125 n&T>T\ n+uñ&ØsY $ç>V²+
n~ 2020 d |¼+ sY 15q >Ty V²{ì¿ì #ûsÁTÅ£ +~. uË^\ÔÃ
VÕ²<s u²< VQ dàHkÍ>sY rsÁ+ýË n+uñ&ØsY $ç>V²+ @s γTÅ£
Å£L&q s \Õ TqT >+³Å£ 130 ¿ìýËMT³sÁ¢ yû>+Ôà q&|e#áTÌ. ¿£|ÚsÁýï ²
s çw¼ ç|uóTÔáÇ+ ÔáïsTÁ Ç\T C²¯ #ûd¾+~. sÁÖ.146.5 ¿Ã³¢ e«jáT+ÔÃ
¿Ã#Y bÍ«¿£¯¼ ýË ÔájÖá s Õq uË^\Å£ 24 ³qT \ dsÁÅ£ qT yîÖdT¿Þâ¢
125 n&T>T\ mÔáTï, 45.5 n&T>T\ yî&\TÎÔÃ.. 96.19 yîTç{ì¿ù
kÍeTsÁ«+ +~µ n <.eT. ÂsÕýñÇ Jm+ >C²qH eTý²« Ôî*bÍsÁT. ³qT \ ¿±+d« $ç>Vä @s γT #ûjáTqTH sÁT. 7.91 \¿£\ ¿ìýË\
u²+&¢ yû\+Ôà sÁÖ.1500 ¿Ã³¢ sÁTD+ dÓ¼\TqÖ |jîÖÐ+#áqTH eT .. yîTTÔáï+ 11.8 m¿£s \ $dÓïsÁ+ýË
Ôî\+>±D s çw¼ ç|uóTÔáÇ+ u²+&¢ $ç¿£jáT+ < Çs sÁÖ.1,500 ¿Ã³¢ çbÍCÉÅ£ ¼qT #û|³¼qTq ³T¢ ç|uóTÔáÇ+ Ôî*|¾+~. n+uñ&ØsY $ç>V²
sÁTD² dMT¿£]+º+~. sY;× < Çs 20 @Þø¢ ¿±\|]$TÜÔà ţL&q qeTÖH qT eT+çÔáT\T ³\ s Cñ+<sY, ¿=|ÚÎ\ XøÇsY, dÔá«eÜ
u²+&¢qT 2020 d|¼+ sY 15q $ç¿£sTT+º+~. 2020 d|¼+ sY s <¸Ã& 2020 d |¼+ sY 16q Xædqduó ¿£ $T{¡ Vä\TýË
1q sÁÖ.1,500 ¿Ã³¢qT u²+&¢ < Çs d¿£]+º+~. $wØ]+# sÁT.
bþ©dT XæKýË V²#Y sYm+mdt $<ó q+ sÁy D²XæKýË |¿£$TwqsY>±
Ôî\+>±D s çw¼+ ýË bþ©dTXæKýË | #ûd Tïq d¾ Ò+~¿ì #á+ç<XâKsY> & |Úq] jáÖeT¿£+
d+ +~ó+ºq |]bÍ\H e«eVäs \qT yîTsÁT>T|]#û+<TÅ£ eÖqe Ôî\+>±D s çw¼ sÁy D² XæKýË | ¿£$TwqsY(&{¡dÓ)>± eÖ$T+&¢
eqsÁT\ sÁÇV²D $<ó q+(V²#Y sYm+mdt)Å£ sÁÖ|¿£\Îq #ûXæsÁT. #á+ç<XâKsY> & |Úq] jáT$TÔáT\jáÖ«sÁT. 2019 eÖ]ÌýË jáTq
B e\¢ d¾ Ò+~ ÔáeT <îÕq+~q ¿±sÁ«¿£ý²bÍ\T sÁÇV¾²+#áT¿Ãe&+ Ôáq <ë>± ¿ì s JH eÖ #ûd¾ ¿£¯+q>sY, ~ý²u²<, yîT<¿ù,
¿£ MT<³ dT\uó + ¿±qT+~. d+³sY |sY >T& >eÂs Hà C²eÖu²< XædqeT+&* |³¼uóç< jîÖÈ¿£esÁZ+ m ¿£ýË¢ bþ{¡

¿=Ôáï>± 18 y DìÈ« |qT \ d]ØýÙ ¿±s «\jáÖ\T

y DìÈ« |qT \XæKqT Ôî\+>±D s çw¼ ç|uóTÔáÇ+ 2020 d |¼+ sY 15q |ÚqsYe«edÓ¿£]+º+~. ç|¿±sÁ+ s çw¼+ýË ¿=Ôáï>± eTsÃ
18 y DìÈ« |qT \XæK d]ØýÙ ¿±s «\jáÖ\qT @s γT #ûXæsÁT. $$<ó ¹¿³Ð]ýË¢ 161 qÖÔáq bþdT¼\qT eT+psÁT #ûXæsÁT.
eTÖ&T C²sTT+{Ù ¿£$TwqsY bþdT¼\T, sÁT &|P«{¡ ¿£$TwqsÁT¢, |~ eT+~ nd¾ d¼+{Ù ¿£$TwqsY\T dVä 18 ¿£eT]üjáTýÙ {²«¿ùà
n~ó¿±sÁT\T, 59 &|P«{¡ ¿£eT]üjáTýÙ {²«¿ùà n~ó¿±sÁT\T, 65 nd¾ d¼+{Ù ¿£eT]üjáTýÙ {²«¿ùà n~ó¿±sÁT\ jáTeÖ¿£+ ¿Ãd+ ¿=Ôáï
bþdT¼\qT eT+psÁT #ûXæsÁT. 37 p jáTsY d¼HÃ bþdT¼\T, 30 fÉ®|¾dt¼ bþdT¼\T, 35 ]¿±sY¦ nd¾ d¼+{Ù bþdT¼\T, 59 ç&îÕesY bþdT¼\qT
sÁ<TÝ |]# sÁT. yûTsÁÅ£ s çw¼ ç|uóTÔáÇ ç|<ó q ¿±sÁ«<]ô kþyûTXÙÅ£ eÖsY ÔáïsÁTÇ\T C²¯ #ûXæsÁT.
¿=Ôáï d]ØÞø ¢..
VÕ²<s u²<ýË ¿=Ôáï>± 15 y DìÈ« |qT \ d]ØýÙ ¿±s «\jáÖ\T @s γT #ûXæsÁT. $¿±¿£ H s jáTDY |³, eq|]ï, eTT\T>TýË
¿=Ôáï>± y DìÈ«|qT \XæK d]ØýÙ ¿±s «\jáÖ\qT @s γT #ûdTïq ³T¢ ç|¿£{ì+# sÁT. VÕ²<s u²<ýË wÓsYu²>´-2, wÓsYu²>´-
H +|*¢-2, uñ>+|³-2, s eT>ÃbÍýÙ |³-s Dì>+CÙ-2, p;¢V¾²ýÙà-3, p;¢V¾²ýÙà-4, UÉÕsÁÔ u²<-kþeÖ€>Ö&-2, |+C²>T³¼-
2, çoq>sY¿±\ú-2, yî+>Þøs eÚq>sY-2, eTV²+¿±[ çdÓ{¼ Ù- sY|sÓ Ã&-2, eÖ< |PsY-5, eÖ< |PsY-6, eÖ< |PsY-7, eÖ< |PsY-
8 ¿=Ôáï d]ØÞø ¢ @s γT ¿±qTH sTT.

׿±H +&jáÖ 92 2020 n¿Ã¼ sY

#ûXæsÁT. m ¿£ýË¢ jáTq z&bþ>± ¿±+çÂ>dt nuó«] JeHÂs&¦ |Xø d+|< |+|¿± ¿ì »m¿ùàýÉHàµ
Â>*# sÁT. nq+ÔásÁ+ Ôáq |Úq] jáÖeT¿£+ ¿Ãd+ #á+ç<XâKsY> & <¿ìD uó²sÁÔá+ýËHû Ô=*kÍ] Ôî\+>±DýË |Xø d+|<, eTÖ>Jy \
ç|uóTÔ Ç ¿ì <sÁU²dTï #ûdT¿Ã>±.. eT°¢ &{¡dÓ>± jáT$TdÖï ç|uóTÔáÇ+ n_óe ~Æ ¿¹ +ç<+(d+³sY |t m¿ùàýÉHà) @s γeÚÔÃ+~. s çw¼ ç|uóTÔáÇ
ÔáïsÁTÇ\T ºÌ+~. ç|ÜbÍ<q yûTsÁÅ£ ¹¿+ç<+ »s çwÓ¼jáT ¿£ w¾ $¿±dt jîÖÈqµ( ¹sØMyîÕ)
] çd¼wq¢ XæKýË |<Ãq ÔáT\Å£ ¿£$T{¡ |<¸¿£+ ¿ì+< »m¿ùàýÉHൠ@s γTÅ£ sÁÖ.18.50 ¿Ã³T¢ eT+psÁT#ûd¾
]€çd¼wq¢ XæKýË nsÁT½ýqÕÉ n~ó¿±sÁT\Å£ duÙ ]€çkͼsTÁ >¢ ± |<Ãq ÔáT\T sÁÖ.3 ¿Ã³T¢ $&T<\ #ûd¾+~. yîTTÔáï+ e«jáT+ýË 40 XæÔá+ s çw¼
¿£*Î+#û+<TÅ£ M\T>± ç|uóTÔáÇ+ 2020 d |¼+ sY 18q XæK ç|uóTÔáÇ+ uó]+# *à +&>±.. <óT\ $&T<\Å£ ç|uóTÔáÇ+ yîÖ<+
|<Ãq ÔáT\ ¿£$T{¡ (&|ÓdÓ) @s γT #ûd¾+~. ¿£$TwqsY- H dο£¼sY Ôî*|¾+~. sÁ+>±Âs&¦ €ý²¢ eT V²XøÇsÁ+ eT+&\+ eÖ$T&|*¢ýË
ÈqsÁýÙ duó« ¿£úÇqsY>±, u²Ø¯ XæK ¿£$TwqsY, ÂsyîqÖ« XæKÅ£ »>=çÂs\ |+|¿£+ ¹¿+ç<+µýË ¹¿+ç< @s γT #ûdTïH sÁT.
#î+~q &|P«{¡ dç¿£³¯\T duóT«\T>± ¿£$T{¡ jáT$TdÖï ç|uóTÔáÇ  yûTýÉÕq bÍ& |Xø eÚ\T, >=çÂs\T, yûT¿£\T, ¿ÃÞø¢ ÔáÎÜïýË
ç|<ó q ¿±sÁ«<]ô kþyûTXÙÅ£ eÖsY ÔáïsÁTÇ\T C²¯ #ûXæsÁT. d+ +~óÔá n<óTH Ôáq |]C²ãq+ $ jîÖ>+Ôà bͳT y {ì < Çs n~ó¿£
XæKýË nsÁT½ýÉÕq n~ó¿±sÁT\Å£ duÙ ]€çkͼsY ç¹>&-1, nsÁT½ýÉÕq duÙ < jáT+ bõ+<û+<TÅ£ rdT¿Ãy *àq #ásÁ«\ |Õ ¹¿+ç<+ýË
]€çkͼsÁ¢Å£ ç¹>&-2 duÙ ]€çkͼsÁT¢>± |<Ãq ÔáT\T ¿£*Î+#áqTH sÁT. s ÔÕ áT\Å£ , ç>±MTD sÁT<ë>T\Å£ ¥¿£D kÍïsTÁ . ¿ÃØ $uó²>± ¿ì
B ¿Ãd+ nsÁT½\ C²_Ô qT ¿£$T{¡ sÁÖbõ+~+#áqT+~. ¿£$T{¡ ¿£ ç|<sÁôq ¹¿çÔá+ @s γT #ûkÍïsÁT. bÍ& |Xø eÚ\ |+|¿£+,
Âs+&ûÞø¢ ¿±\+bͳT ¿=qkÍ>qT+~. &îsTT¯, ÔásÁ jáTÖ {Ù\qÖ sÁÇV¾²kÍïsÁT.
 d+³sY |t m¿ùàýÉHà @s γT s çcͼ ¿ì eT+º ne¿±Xø+.
MTdy ¹¿+ç< ýË¢ sÁTD deÖ# sÁ+ bÍ&|Xø eÚ\T, >=çÂs\T, yûT¿£\T, ¿ÃÞø¢ |+|¿£+ýË n<óTH Ôáq
Ôî\+>±DýË »MTdeµ ¿¹ +ç< \ýË ¿£ |Õ e«¿ì>ï Ôá sÁTD yû~¿£ (ç¿&{Ù $<ó H \qT ÂsÕÔáT\Å£ , sÁT<ë>T\Å£ HûsÎÁ & ¿ì ¹¿+ç<+
]bþsY¼)\ deÖ# sÁ+ \_ó+#áqT+~. yûTsÁÅ£ MT dy d+d |jîÖ>|&TÔáT+~.
eTT+ sTT¿ì #î+~q ¿ìÇbÍ¿ùà nqT +<ó d+d nsTTq ¿ìÇbÍ¿ùà
ºq ×{¡ |]çXøeT\Å£ #ûjáTÖÔáÅ£
ç¿&{Ù qÎÛ¹s wH d¯Ç ddt ç |Õyû{Ù *$TfÉ&Ôà uó²>kÍÇeT« |Î+<+
Xø y sÁ+ Å£ <TsÁTÌÅ£ +~. s çw¼+ýË 4000 MT dy ¹¿+ç< \ýË ç|uóTÔáÇ çbþÔ àV²¿£ d\Vä ¿£$T{¡
de\T n+<Tu²³TýË¿ì ekÍïsTT. ç|dTïÔá+ MT dy ¹¿+ç< \ < Çs Ôî\+>±DýË ¿£sÃH |]d¾ÔáT\Ôà Ò+<T\T |&TÔáTq dÖ¿£ , ºq ,
ç| ÜsÃE \¿£ eT+~¿ì de\+< TÔá T H sTT. Ô C²>± eT<ó «ÔásÁV ä |]çXøeT\Å£ #ûjáTÖÔá y Ç\ s çw¼ ç|uó TÔáÇ+
$ jîÖ>< sÁT\Å£ sÁTD yû~¿£\qT n+~kÍïsÁT. ¿=Ôáï dy kå¿£sÁ«+ sÁsTT+º+~. y {ì¿ì çbþÔ àV²¿£ d\Vä ¿£$T{¡ @s γT #ûdÖï
çbÍsÁ+uó² |ÚsÁdØ]+#áT¿= eT+çÜ ¹¿{¡ sY eÖ{²¢&TÔáÖ sÁTD 2020 d |¼+ sY 26q Jyà q+.9 C²¯ #ûd¾+~. eÖ]ÌýË ¿£sÃH
deÖ# sÁ+Ôà bͳT ]¿£ neds \ ¿Ãd+ sÁTD²\T bõ+<{² ¿ì yîTT<\e>± ºq |]çXøeT\T, n+Å£ s \ |Õ < ç|uó²e+ rçe+>±
båsÁT\Å£ yû~¿£\T |jîÖ>|&Ô jáT Ôî*bÍsÁT. |&+~. y {ì <TÅ£ Hû+<TÅ£ nedsÁyîT®q #ásÁ«\ ¿Ãd+
VÕ²<s u²<ýË _>´©|t qÖÔáq ¿±s «\jáT+
eÖqeqsÁT\ deýË¢ eT> yîT®q ¿£+ |ú _>´©|t fÉ¿± \Jdt VÕ²<s u²<ýË qÖÔáq d<TbÍjáÖ
@s γT #ûd¾+~. B Ôî\+>±D s çw¼ ç|uóTÔáÇ ×{¡ XæK ç|<ó q ¿±sÁ«<]ô ÈjûTwt sÁ+ÈH ý²+#óáq+>±
çbÍsÁ+_ó+# sÁT. ¿£+ |ú ç|<ó q+>± V²#Y sY kͼ|¾+>´, |sÃýÙ çbÍ dd¾+>´, ]çÅ£L{ÙyîT+{Ù de\T
n+~kþï+~. e#ûÌ @& ~ ¿±\+ýË 6,000 eT+~ <ë>T\qT rdT¿ÃqTq ³T¢ d+<sÁÒÛ+>± ¿£+ |ú
yî\¢&+º+~. |¾¢|t¿±sY¼, $T+çÔ , zý², ×{¡dÓ, HÃÎÛfÉ¿ù, qÖ«VäýÉ+& ç{²¿£¼sYà, ç¿&{Ù;, s |¾&Ã, u Hà,
|ÓM sY d¾ eÖdt, ¹¿|t ¿±|Ó&û Ôá~ÔásÁ ç|eTTK ¿£+ |ú\Å£ Ô eTT de\T n+~dTïq ³T¢ |s=Ø+~.
׿±H +&jáÖ 93 2020 n¿Ã¼ sY
 {ìdt d\Vä eT+&* duóT«&>± $HÃ<
eTT+ sTTýË {²{² kÍeÖ€¿£ Xæçdï n<ó«jáTH \ d+d({ìdt) d\Vä eT+&* duóT«\T>±
Ôî\+>±D ç|D²[¿£ d+|T+ bÍ<ó«Å£ &T uËsTTq|*¢ $HÃ<Å£ eÖsY jáT$TÔáT\jáÖ«sÁT. Âs+&ûÞø¢
bͳT u²<ó«Ôá\T sÁÇV¾²+#áqTH sÁT. dÓ jáTsY bÍsÁy¢ Tî +fñ]jáTH>± ne>±V²q, H «jáTy ~>±
<Xæu²Ý\ nqTuóe+, s çw¼ ç|D²[¿± d+|T+ bÍ<ó«Å£ >± u²<ó«Ôá\T sÁÇV¾²dTï+&³+ e+{ì
n+Xæ\qT |]>DqýË¿ì rdTÅ£ bÍ\¿£eT+&* ÔásÁ|Úq {ìdt #îÕsÁ H mdt.s eT<TÂsÕ jáTqqT
m+|¾¿£ #ûd¾q³T¢ VÕ²<s u²< çbÍ+>D &îÕÂs¿£¼sY cÍ* uósÁÔY ç|¿£{ì+# sÁT.

ÔáïsÁTÇ*ºÌ+~. ¿£$T{¡¿ì |]çXøeT\ XæK eTTK« ¿±sÁ«<]ô ÈjûTXÙ
sÁ+ÈH #óîÕsÁ H>± +{²sÁT. {¡mdt{¡mdt m+&, qMq kÍ+¹¿Ü¿£Ôá\
ç|Ôû«¿±~ó¿±], VÕ²d¾jÖá n<ó«Å£ &T, dÖ¿£ , ºq , eT<ó«ÔásVÁ ä |]çXøeT\
yû~¿£ ç|Ü ~ó, ç|Ôû«¿£ sÁÇV²D n~ó¿±], H kÍØyT çbÍ+rjáT
d+# \Å£ &T duóT«\T>± +{²sÁT. ×{¡ XæK eTTK« d+ +<ó \
n~ó¿±] ¿±sÁ«<]ô>± e«eV²]kÍïsÁT. ¿=Ôáï ×{¡ uó²¯ çbÍCÉÅ£ ¼\T |<Ý
d+d\Å£ <¿ìØH ... n+<TýË 30 XæÔá+ |qT\T ºq |]çXøeT\Å£
#ûÌý² ¿£$T{¡ #áÖdTï+~. B ¿Ãd+ & wt uËsÁT¦qT @s γT
#ûdTï+~. n XæK\qT deTqÇjáT|sÁTdTï+~. ç|Ü Hîý² ¿£$T{¡
deÖyûXøeÚÔáT+~. eT]¿=+<sÁT |ÚDT\qT ç|Ôû«¿£ VäÇ ÔáT\T>±
#ûsÁTÌÅ£ Hû+<TÅ£ ç|uóTÔáÇ+ ne¿±Xø+ ¿£*Î+º+~. ]¿£ eqsÁT\T
nedsÁeTsTTÔû &î̈{Ù ¹¿{²sTTkÍïeT |s=Ø+~.
42 <ûekÍH ýË¢ bÍ\¿£esÁZ @s γTÅ£ sÁjáT+
s çw¼+ ýË ç|<ó qyîT®q eTÖ&T <ûekÍH \Å£ bÍ\¿£es Z\qT
jáT$T+#áÅ£L&< Ôî\+>±D s h ç|uóTÔáÇ+ sÁsTT+º+~.
\jáÖýË¢ n_óe ~Æ ¿±sÁ«ç¿£eÖ\T ÈsÁT>TÔáT+&³+Ôà bÍ\¿£esÁZ
jáÖeT¿£ C²_Ô qT+º Ô=\Ð+ºq³T¢ ÔáïsÁTÇ\T C²¯ #ûd¾+~.
C²_Ô ýË uóç< #á\+ çodÓÔ s eT#á+ç<kÍÇ$T <ûekÍq+, yûeTT\y &
ço s Ès CñXøÇsÁkÍÇ$T <ûekÍq+, jáÖ< ç~ ço\¿¡ H sÁd¾+V²kÍÇ$T
<ûekÍq+ H sTT. ¿±>± s çw¼+ýË eTsà 42 <ûy \jáÖ\Å£
d+ +~ó+ºq e+XøbÍsÁ+|¹s«ÔásÁ bÍ\¿£es Z\qT jáT$T+# \
sÁsTT+º+~. <ûy \jáÖ\ $es \qT €ý²¢\ y ¯>± jáÖ
\jáÖýË¢, ÔáV²dÓý²ÝsÁT, |+# jáTr ¿±s «\jáÖýË¢ ç|<]ô+# sÁT.
HÃ{ì|¾¹¿wH yî\Te&q 20 sÃE\ e«e~óýË d¿ìï>\ nuó«sÁT\T
jáÖ €ý²¢\ <ûy < jáTXæK dVäjáT ¿£$TwqsÁ¢Å£ <sÁU²dTï
#ûdT¿Ãy \ ç|uóTÔáÇ+ |s=Ø+~.
Ôî\+>±DÅ£ sÁÖ.5500 ¿Ã³¢ mHdÓ&dÓ <óT\T
K¯|týË <ó q«+ d¿£sÁD ¿Ãd+ Ôî\+>±DÅ£ ¹¿+ç<+ sÁÖ.5500 ¿Ã³T¢
eT+psÁT #ûd¾+~. ¿£úd eT<ÝÔáT <ósÁ(m+mdt|Ó) ¿±sÁ«¿£ý²bÍ\ ¿ì+<
<ó q«+ d¿£sÁDÅ£ Ôî\+>±D, #óárïdt>&ó, V²]jáÖD²\Å£ HûwqýÙ
¿Ã|¹s{ìy &îe\|tyîT+{Ù ¿±s=ιswH(mHdÓ& dÓ) Ô=*$&Ôá> ±
sÁÖ.19444 ¿Ã³T¢ $&T<\ #ûd¾+~. jáÖ s çcͼýË¢ <ó q«+ d¿£sÁD
d¿±\+ýË |P]ï#ûjáT& ¿ì <óT\T eT+psÁT #ûd¾+~. ¿£sÃH
eTV²eÖ ] deTjáT+ýË <ó q«+ ÔáÎÜïýË 75XæÔá+ y {² q
eTÖ&T s çcͼ\ ÂsÕÔáT\Å£ nedsÁyîT®q ]¿£ dVäjáT+ n+~+#û
ç¿£eT+ýË mHdÓ&dÓ ÔáÐq sÁjáT+ rdTÅ£ +< ¹¿+ç< e«ekÍjáT
ç|¿£³qýË Ôî*|¾+~.
jáÖ+çr¿£sÁD |<¸¿£+ neT\TÅ£ ¿£$T{¡\T
¿¹ +ç< ç|uóTÔáÇ+ neT\T #ûdTïq »e«ekÍjáT jáÖ+çr¿£sDÁ | $TwHµ
|<¸¿£+ neT\T |Õ |sÁ«yû¿£DÅ£ s çw¼, €ý²¢ kÍsTT ¿£$T{¡\qT
@s γT#ûdÖï Ôî\+>±D e«ekÍjáTXæK 2020 d |¼+ sY 29q
ÔáïsÁTÇ\T C²¯ #ûd¾+~. e«ekÍjáT XæK eTTK« ¿±sÁ«<]ô #óîÕsÁ H>±
s çw¼ ¿£$T{¡, ¿£ýÉ¿£¼sY #óîÕsÁ H>± €ý²¢ ¿£$T{¡\T +{²jáT Ôî*|¾+~.
ÂsÕÔáT\Å£ |<¸¿£+ ¿ì+< s sTTr |Õ jáT+çÔ \qT |+|¾D¡ #ûjáÖ*.
|ÓM XøÔáÈjáT+Ü Ôáày \ ¿£$T{¡
ç|Ôû«¿±~ó¿±]>± eÖ$T& V²]¿£ w
eÖJ ç|<ó |ÓM q]à+Väs eÚ XøÔáÈjáT+Ü Ôáày \ ¿£$T{¡ýË
ç|Ôû«¿±~ó¿±]>± Ôî\+>±D kÍ+dØ Ü¿£ XæK d+# \Å£ &T eÖ$T&
V²]¿£ w jáT$TÔáT\jáÖ«sÁT. yûTsÁÅ£ ç|uóTÔáÇ+ ÔáïsÁTÇ\T C²¯
#ûd¾+~.

׿±H +&jáÖ 94 2020 n¿Ã¼ sY

 ¹¿dÓ sY ¿ì{Ù |<¸Å£+Ôà eT+º |*Ô \T ç|>Ü |*Ô \T
Ôî\+>±D s çw¼ ç|uóTÔáÇ+ ç|ÜcͼÔá ¿£+>± ç|yûXø |{ì¼q ¹¿dÓ sY Ôî\+>±D d>³T C²rjáT d>³T
¿ì{Ù |<¸Å£+Ôà eT+º |*Ô \T kÍ~ókþï+~. |<¸¿£+ ¿ì+< dT|çÜ ç|dy \T 96% 79%
|Î{ìesÁÅ£ 9,31,531 ç|dy \T È]>±sTT. d+eÔáàs \ d+|PsÁ {¡¿±\ neT\T 96% 79%
3 Hî\\ ¿±\+ýËHû ç|uóTÔáÇ dT|çÔáTýË¢ ç|dy \ XæÔá+ 30 ç|Ü 1000 ¥Xø ÈqH \Å£ 27% 32%
qT+º 50 XæÔ ¿ì |] Ð+~. <ûXø+ýËHû ç|dÖÜ eTsÁD²\T eTsÁD²\ ¹s³T
>DújáT+>± ÔáÐZq s çcͼýË¢ Ôî\+>±D ç>>±$T>± *º+~. ×<ûÞø¢ýË|Ú ºH sÁT\ 30% 36%
2017 pH 3q |<¸¿± çbÍsÁ+ _ó+#á>±... 2020 eTsÁD²\ ¹s³T
d |¼+ sÁT 18 H {ì¿ì s çw¼+ýË 7,53,927 ¹¿dÓ sY ¿ì³¢qT qeC²Ôá ¥Xø eTsÁD²\ ¹s³T 19% 22%
|+|¾D¡ #ûXæsÁT. >]ÒÛDT\Å£ yû¹sÇsÁT <XøýË¢ |Î{ì esÁÅ£L sÁÖ. ç|dÖÜ eTsÁD²\ ¹s³T 63% 113%
990.26 ¿Ã³¢qT HûsÁT>± y ] u²«+Å£ U²Ô ýË¢ ÈeT #ûXæsÁT. (ç|Ü \¿£Å£ )
¹¿dÓ sY ¿ì{Ù |<¸¿£+ neT\T rsÁT |Õ yîÕ<« sÃ>«XæK 2020 dV²È ç|dy \T 65%
d |¼+ sY 14q ç|>Ü yû~¿£qT $&T<\ #ûd¾+~. |<¸¿£+ d¾Cñ]jáTqT¢ 35%
kÍ~ó+ºq |TqÔá\qT n+Xæ\ y ¯>± $e]+º+~.
n <XøýË¢ n+&>±..
 ¹¿dÓ sY ¿ì{Ù |<¸¿£+ ¿ì+< qyîÖ<T #ûdTÅ£ q eTV¾²ÞøÅ£ <Xø\ y ¯>± sÁÖ.12 yû\T ( &_&¦ |Ú&Ôû sÁÖ.13 yû\T) ÈeT
#ûkþï+~. >]ÒDì deTjáT+ýË yî<Õ T«\ d+ç|~+|Ú\Å£ , ç|dy q+ÔásÁ+ +{ì¿ì yî޳⢠|ÚÎ&T, ºH ]¿ì {¡¿±\ ¿Ãd+ dT|çÔáT\Å£
ºÔá+>± s ¿£bþ¿£\T ¿=qkÍÐ+#û+<TÅ£ M\T>± 200 »neT &(102)µµ y V²H \qT ç|yûXø |{ì¼+~.
 ç|de ÔûB >]ÒÛDì¿ì ç|uóTÔáÇ yîÕ<« d¾ Ò+~ eTT+<dTï>±Hû >TsÁTï #ûdÖï y ] sÃ>« |]d¾Ü {ì¼ dMT|+ýË ds ØsÁT
<y U²H ýË ç|dy ¿ì rdT¿Þø ïH sÁT. ¿±qTÎ deTjáT+ýË mý²+{ì H |¿£qT¢ kþ¿£Å£ +& +&û+<TÅ£ sÁÖ.28.46 ¿Ã³¢ÔÃ
305 ç|de ><T\qT <óT ¿¡¿£]+º+~.
 22 eÖÔ ¥Xø d+sÁ¿£D dT|çÔáT\qT ¿=Ôáï>± ] +#û+<TÅ£ sÁÖ. 407 ¿Ã³¢qT eT+psÁT #ûd¾+~. M{ìýË |Î{칿 9
dT|çÔáT\qT çbÍsÁ+_ó+º+~. Ôá< Çs 1350 |&¿£\T ¿=Ôáï>± n+<Tu²³TýË¿ì e# ÌsTT. M{ì¿ì nqT>TD+>± yîÕ<« d¾ Ò+~
jáT$T+º+~. ç|dy q+ÔásÁ+ eTV¾²Þø\Å£ sÁÖ.2 yû\ $\Te ¿£*Ðq 15 edTeÚ\Ôà ţL&q ¿ì{ÙqT n+~kþï+~.

>Ôá+ýË eÖ~]>±Hû yû*eTTç<ÔÃ ¹swH

#ê¿£<ósÁ\ <T¿±D+ qT+º ¹swH _jáT«+ rdTÅ£ Hû+<TÅ£ eTTqT|{ì eÖ~]>± ¿±sÁT¦< sÁT\T yû*eTTç< yû d +<óq\qT Ü]Ð neTýË¢¿ì
rdTÅ£ s y \ Ôî\+>±D ç|uóTÔáÇ+ sÁsTT+º+~. ¿£sÃH Hû|<¸«+ýË ¹¿ -bÍdt jáT+çÔá+ |Õ ¿±sÁT¦< sÁT\+Ô yû*eTTç< yû dï ¿£sÃH
ç| \TÔáT+<q nqTeÖq+Ôà ç|uóTÔáÇ+ +<óqqT Ô=\Ð+º+~. ¿±sÁT¦< sÁT& yû*eTTç< kÍq+ýË <¸sY¦bͯ¼ n~ó¿±] yû*eTTç<ÔÃ
_jáT«+ #ûÌý² +<óq\qT sÁÖbõ+~+º+~. Ô C²>± +<óq\qT ç|uóTÔáÇ+ de]+º+~. ¿±sÁT¦< sÁT\Å£ eTÖ&T sÁ¿±\ yîdT\Tu²³¢qT
¿£*Î+º+~. n¿Ã¼ sÁT Hî\ qT+º +<óq\qT rdTÅ£ eºÌ+~. ¿±sÁT<¦ sÁT& Å£ ³T+ +ýË mesà ¿£] yû* eTTç< ýñ< <ó sY¿±sÁT¦ýË
qyîÖ<T #ûdTÅ£ q dýÙbþHÅ£ ¿£kÍ] eÖçÔáyûT #î\T¢u²³jûT« bÍdtesY¦ (z{¡|Ó) edTï+~. < -bÍdt jáT+çÔá+ýË qyîÖ<T #ûjáÖ*.
n~ ¿±¿£bþÔû ×]dt < Çs ¿£+{ìbÍ| ºçÔá+Ôà ¿±sÁT¦< sÁT\qT >T]ï+º _jáT«+ y Ç\ ç|uóTÔáÇ+ sÁsTT+º+~. eTÖ&T sÁ¿±\
yîdT\Tu²³¢ýË @<à ¿£ $<ó H nqTd]+#û dÇ#áÌÛqT ¿±sÁT¦< sÁT\Å£ ç|uóTÔáÇ+ ºÌ+~. <ó sYÔà dýÙbþH q+ sÁT nqTd+<ó q+ ¿±
|¿£+ýË qyîÖ<T #ûdT¿Ãy \ dÖº+º+~.
׿±H +&jáÖ 95 2020 n¿Ã¼ sY
 Ôî\+>±DÅ£ dTç|Ó+¿ÃsÁT¼ HÃ{¡dT\T
jáTTcÍ H uó²sÁÔY |<¸¿± s çw¼+ýË neT\T #ûjáT¿£bþe& ¿ì ¿±sÁD²\T Ôî\bÍ\+³Ö Ôî\+>±D dVä H \T>T s çw¼ ç|uóTÔ Ç\Å£
dTç|Ó+¿ÃsÁT¼ HÃ{¡dT\T C²¯ #ûd¾+~. ¿£sÃH u²~óÔáT\Å£ ºÔá+>± º¿ìÔáà n+~+#û+<TÅ£ ¹¿+ç<+ ç|yûXø |{ì¼q » jáTTcÍ H uó²sÁÔYµqT
Ôî\+>±D, ~©¢, &Xæ, |¥ÌeTuÉ+>±ýÙ s çcͼýË¢ neT\T #ûjáT&+ ýñ<+³Ö VÕ²<s u²<Å£ #î+~q |s \ #á+ç<XâKsYs eÚ (;Cñ|Ó)
< K\T #ûd¾q |¾{ìwHqT 2020 d |¼+ sY 11q Èd¾¼dt mdt@ uËuñ¦, Èd¾¼dt @mdt uË|q , Èd¾¼dt $.s eTdTç V² D«jáTH\Ôà ţL&q
<ós dq+ $# sÁD #û|{ì¼+~. y <q\T $q <ós dq+.. Âs+&T y s ýË¢ ¿ +³sÁT < K\T #ûjáÖ\ jáÖ s çcͼ\ ç|uóTÔ Ç\qT
<û¥dÖï $# sÁDqT d |¼+ sY 28Å£ y sTT< yûd¾+~.

m+|Ó d+ÔÃwt Å£ eÖsY ç^H +&jáÖ #ó ýÉ+CÙÅ£ dÎ+<q

s È«duó duóT«&T CËÐq|*¢ d+ÔÃwtÅ£ eÖsY ç^H +&jáÖ
#ó ýÉ+CÙÅ£ ýË¿ùduó duó²|Ü z+_s ¢ dÎ+~+# sÁT. bÍsÁ¢yîT+³T
esÁDýË 2020 d|¼+ sY 17q jáTq yîTT¿£Ø H {²sÁT.
]ÈsYÇ bÍÂsdt¼qT <ÔáïÔá rdTÅ£ q d¾ú VÓ²sà ç|uó²dt
ç^H +&jáÖ # ýÉ+CÙýË uó²>+>± ç|eTTK d¾ú VÓ²sà |Î\bÍ{ì
yî+¿£³ dÖsÁ«H s jáTD ç|uó²dt s E(ç|uó²dt) nsÁÒH bÍÂsdT¼qT
<ÔáÔï á rdTÅ£ H sÁT. VÕ²<s u²< dMT|+ýË 1,650 m¿£s \ ]ÈsYÇ
bÍÂsdt¼qT n_óe ~Æ #û d+<TÅ£ u²VQ * d¾ eÖ VÓ²sà ç|uó²dt
eTT+<TÅ£ e# ÌsÁT. sÁjáT+ e\¢ <T+&>ýÙ |]dsÁ çbÍ+Ôá
y dT\Å£ eTsà nsÁÒH bÍÂsdt¼ bÍsÁTØ, m¿Ã³Ö]È+ d+³sY
n+<Tu²³TýË¿ì s qT+~. 2020 d |¼+ sY 7q d+>±Âs&¦ €ý²¢
U²J|*¢ n³M çbÍ+Ô d+<]ô+ºq d+<sÁÒÛ+>± ç|uó²dt $wjáÖ ç|¿£{ì+# sÁT. Ôî\+>±D n³M, |s «esÁD eT+çÜ
+ç<¿£sÁDYÂs&¦, m+|Ó CËÐq|*¢ d+ÔÃwtÅ£ eÖsYÔà ¿£\d¾ n_óe ~Æ |qT\Å£ jáTq Xø+Å£ kÍ|q #ûXæsÁT. d+<sÁÒÛ+>± E$Ç,
Å£ dTeT, s $ yîTT¿£Ø\T H {²sÁT.
dÖsÁ«H s jáTD s E |sÁT MT<T>±...
 m+|Ó d+ÔÃwtÅ£ eÖsY #û|{ì¼q ç^H # ýÉ+CÙ dÖÎÛ]ï,
ç |sÁDÔÃ |s «esÁD yûT\T ¿Ãd+ Ôáq e+ÔáT
kÍeÖ€¿£ u²<ó«Ôá>± ]ÈsÁTÇ n³M çbÍ+Ô <ÔáÔï á
rdTÅ£ q ³T¢ ç|uó²dt Ôî*bÍsÁT. n³M çbÍ+Ôá+
n_óe ~Æ ¿Ãd+ njûT« KsÁTÌqT Ô qT uó]kÍïq
#îbÍÎsÁT. eTT+<dTï>± sÁÖ.2 ¿Ã³¢ $\TyîÕq #îÅ£ ØqT
ç|uóTÔ Ç ¿ì jáTq n+<CñXæsÁT. <Xø\ y ¯>±
nedsÁyTî q® yîTTÔ ï deTÅ£LsÁTkÍïq yî\&¢ +# sÁT.
Ôáq Ôá+ç& yî+¿£³ dÖsÁ«H s jáTD s E |sÁT
MT<T>± u²VQ * ¿±sÁ«ç¿£eÖ #û|{²¼sÁT.

׿±H +&jáÖ 96 2020 n¿Ã¼ sY

 »yîÕmkÍàsY ºÔá e«ekÍjáT $<T«ÔY |<¸¿£+µ
+ç<óç|<ûXÙ s çw¼+ýË ÂsÕÔáT\Å£ ç|uóTÔáÇ+
n+~dTïq ºÔá $<T«ÔY |<¸¿± ¿£ qT+º
»yîmÕ kÍàsY ºÔá e«ekÍjáT $<T«ÔY |<¸¿£+µ>±
|¾\TkÍïsÁT. yûTsÁÅ£ 2020 d |¼+ sY 7q
s çw¼ ç|uóTÔáÇ+ ÔáïsÁTÇ\T C²¯ #ûd¾+~.
|<¸ ¿£+ < Çs ÂsÕÔáT\ ºÔá $<T«ÔYÅ£
ç|uóTÔáÇ+ n+~+#û d_à& yîTTÔ ï 2021-
»@|Ó bþ©dT deµ jáÖ|t çbÍsÁ+uó+ 22 qT+º HûsÁT>± ÂsÕÔáT\ U²Ô ýË¢¿ì, n¿£Ø&
qT+º $<T«ÔY |+|¾D¡ d+dÅ£ ~© #ûkÍïsTÁ .
q><T ~© $<ó H Ô=\TÔá ço¿±Å£ Þø+
€ý²¢ýË ç|jîÖ>±Ôá ¿£+>± 2020, d |¼+ sY
Hî\ qT+º çbÍsÁ+_ó+#áqTH sÁT.
 +ç<ó ç| <û X Ù ý Ë +Èú]+>´
$< «sÁT\Å£ ¥¿£D ºÌ HîÕ|ÚD²«\qT
|+bõ+~+#û+<TÅ£ ç|eTTK sÃuË{ì¿ù
çbÍ ddt {ËyûTwH ( sY|Ó@) kÍ|t¼yûsY
¿£+ |ú »jáTT× |bÍÔYµÔà s çw¼ d¾ØýÙ
bþ©dT e«ed ç|È\Å£ eT]+Ôá #ûsÁTejûT«+<TÅ£ , båsÁT\Å£ sÁ+ÔásÁ+ n+<Tu²³TýË &îe\|tyîT+{Ù ¿±s=ιswH m+yÃjáTÖ
+&û+<TÅ£ <ÃV²<|&û »@|Ó bþ©dT deµ jáÖ|tqT eTTK«eT+çÜ È>HyîÖV²HÂs&¦ #ûdTÅ£ +~. @& ~ e«e~óýË 50 yû\
neTs eÜýË dÓm+ ¿±«+|Ú ¿±s «\jáT+ýË 2020 d |¼+ sY 21q $wØ]+# sÁT. eT+~ +Èú]+>´ $< «sÁT\Å£ ¥¿£D
jáÖ|tÔà yîTTÔáï+ 6 $uó²>±ýË¢ 87 sÁ¿±\ båsÁ de\T ç|È\Å£ n+<TÔ sTT. ºÌ | ]çXø e T\ ned s \Å£
 ç<ó Te|çÔ \T bõ+< \H , bþsTTq y {ì |Õ |¾s «<T #ûj áÖ\H , ýÉÕ dqTà\T nqT>TD+>± r]Ì~<ÝqTq ³T¢ d¾ØýÙ
qM¿£]+#áT¿Ãy \H , sÁu«+Ôá ó sÁ |çÔá+ ¿±y \H bþ©dTd¼wHÅ£ yîÞ²¢*àq nedsÁ+ &îe\|tyîT+{Ù ¿±s=ιswH #îÕsÁ H #áý²¢
ýñ<T. jáÖ|t < Çs <sÁU²dTï #ûdT¿Ãy=#áTÌ. eT<óTdÖ<qÂs&¦ Ôî*bÍsÁT.
 m|t× sY ç|Ü bõ+<=#áTÌ. < d¾Ü>ÔáT\qT Ôî\TdT¿Ãy=#áTÌ. yîÕmkÍàsY yû< ç~ |<¸¿± ¿ì Xø+Å£ kÍ|q
 eTV¾²Þø\ uóç<Ôá, sÁ¿DÅ£
£ d+ +~ó+ºq 12 n+Xæ\ÔÃbͳT, ~Xø jáÖ|t nqTd+<ó qyîT® ¿£ cÍ €ý²¢ È>ZjáT« |³ eT+&\+ yû< ç~
+³T+~. ço\¿¡ qsÁd¾+V²kÍÇ$T \jáT+ dMT|+ýË
 sÁV²< ] uóç<ÔáÅ£ d+ +~ó+º 6 n+Xæ\TH sTT. m¿£Ø& ç|eÖ<+ È]ÐH jáÖ|t
¿£ cÍ q~ |Õ sÁÖ.490 ¿Ã³¢ n+#áH e«jáT+
< Çs kÍ ¿£ bþ©dT d¼wHÅ£ deÖ# sÁ$Ty=Ç#áTÌ. ÔÃ ] +#áqTq »yîÕmkÍàsY yû< ç~ mÜïbþÔá\
 dÕ sY Hûs \ |Õ |¾s «<T\T, ne>±V²qÅ£ d+ +~ó+º 15 n+Xæ\TH sTT. kÍeÖ€¿£
|<¸ ¿±µ ¿ì Xø + Å£ kÍ|q È]Ð+~.
eÖ<ó«eÖýË¢ e#ûÌ deÖ# sÁ+ýË y dï$¿£ÔáqT s Æ]+#áTÅ£ Hû+<TÅ£ »bÍ«¿ù¼ #î¿ùµ çbÍCÉÅ£ ¼Å£ 2020 >dT¼ 28q eTTK«eT+çÜ
n+<Tu²³TýË +~. yî Õ m dt È>Hyî Ö V²H s &¦ Ôá q ¿±«+|Ú
 ~Xø jáÖ|tqT |Î{ìesÁÅ£L 11 \¿£\ eT+~ &êHýË& #ûdTÅ£ H sÁT. B < Çs 568
¿±s «\jáT+ qT+º M&jîÖ *+¿ù < Çs
|¾s «<T\T n+<>±.. y {ìýË¢ 117 |Õ m|t× sY\T qyîÖ<jáÖ«sTT. Xø+Å£ kÍ|q #ûd¾ |Õý²H $wØ]+# sÁT.
׿±H +&jáÖ 97 2020 n¿Ã¼ sY
 ]\jáTHà, ný²¢q\Ôà @|Ó ç|uóTÔáÇ+ m+zjáTÖ
eTV¾²Þø\Å£ d¾sÁyîT®q JeHÃbÍ~ó ¿£*Î+#á&+ýË uó²>+>± +ç<óç|<ûXÙ
s çw¼ ç|uóTÔáÇ+ |\T ç|eTTK ¿£+ |ú\Ôà |Î+<+ #ûdTÅ£ +~.
2020 >dT¼ 20q eTTK«eT+çÜ yîÕmdt È>HyîÖV²HÂs&¦ deT¿£+ýË
¿±«+|Ú ¿±s «\jáT+ýË ]\jáTHà ]fÉ®ýÙ, €jîÖ, ný²¢q ¿£+ |ú\
ç|Ü <óT\T, dsYÎ dÓ z ne>±V²q |Î+< \|Õ d+Ô῱\T #ûXæsÁT.
]\jáTHà ]fÉ®ýÙ...
 eTV¾²Þø\ ¿ìs D² y «bÍs ¿ì dVäjáT dV²¿±s \T n+~dTï+~.
 <T¿±D²\ sÁÇV²D, <ó T ¿¡¿£sÁD, y «bÍsÁ deTsÁ ÔáqT
|+#á&+ýË eTV¾²Þø\Å£ ¥¿£D dTï+~.
 dsÁdyîTq ® <ósÁ\¿¹ ÔáÎÔáT\ï qT n+~dTï+~. |+&T¢, Å£LsÁ>±jáT\
kÍ>TÅ£ dV²¿£]dTï+~.
jîÖ...
 ¿±sÁ«¿£ý²bÍýË¢ n+<]ú nqTd+<ó +#û bÍ¢{ÙbÍyT @s γT
#ûdTï+~.
 ç|uóTÔáÇ+, \_Æ< sÁTýÉÕq eTV¾²Þø\ eT<ó« HûsÁT>± nqTd+<ó q
e«ed @s γT #ûdTï+~.
 €jîÖ # {Ù < Çs HûsÁT>± 20 \¿£\ eT+~ \_Æ< sÁT\ÔÃ
&jîÖ, M&jîÖ d+<ûXæ\T |+|&+, ÔásÁçÔ n<q|Ú
< jáT+ bõ+<û ne¿±Xæ\T ¿£*ÎdTï+~.
ný²¢q...
 |Ú& çbÍ dd¾+>´, m>TeTÜ sÁ+>+ýË $Xâw nqTuóe+ +~.
1865 qT+º ¿£+ |ú ¿±sÁ«¿£ý²bÍ\T kÍ>TÔáTH sTT.
 ¹><î\T, >=çÂs\T, yûT¿£\ |+|¿£+ýË kÍ+¹¿Ü¿£ dV²¿±sÁ+
n+~dTï+~. y {ì Ü]Ð ¿=qT>Ã\T #ûjáTqT+~.
|Ú& çbÍdd¾+>´|Õ Hî<s ¢+&àÔÃ +ç<óç|<ûXÙ |Î+<+
|Ú& çbÍ dd¾+>´ |Õ Hî<s ¢+&à ç|uóTÔáÇ+, $$<ó d+d\T, ¿£+ |ú\ÔÃ
+ç<óç|<ûXÙ s çw¼ ç|uóTÔáÇ+ 8 ne>±V²q |Î+< \T #ûdTÅ£ +~.
2020 d|¼+ sY 4q eTTK«eT+çÜ yîmÕ dt È>HyîÖV²HÂs&¦ deT¿£+ýË
¿±«+|Ú ¿±s «\jáT+ýË |Î+< |çÔ \ |Õ d+Ô῱\T È]>±sTT.
s ÔÕ Tá \T Ôás#Á Öá Ò+<T\T m<Ts=Ø+³Tq @&î $T~ ç|<ó q |+³\Å£
d+ +~ó+º |Ú& çbÍ dd¾+>´ #ûjáÖ*à+~>± d+<sÁÒÛ+>±
n~ó¿±sÁT\qT dÓm+ <û¥+# sÁT.
ne>±V²q |Î+< \T-$es \T
 VäsÁ ÔáÎÔáTï\ çbÍ dd¾+>´ýË nÔá«+Ôá ¿¡\¿£yîT®q +{¡]jáTsY
]ØfÉ¿£ÌsY, &CÉÕH, bÍ«¹¿€+>´, ¿£+fÉ®qsÁ¢ n+Xæ\ |Õ Hî<s ¢+&à
ç|uóTÔáÇ+Ôà @|Ó |Î+<+ Å£ <TsÁTÌÅ£ +~. M&jîÖ ¿±qÎÛs HàýË
qÖ«&ó©¢ qT+º uó²sÁÔYýË Hî<s ¢+&d n+u²d¾&sY eÖÂs¼H y H
&îH uÉsYZ ¿±sÁ«ç¿£eT+ýË bÍý¤ZH sÁT. Hî<s ¢+&à ç|Ü ~ó
Xæú ^]¦H ¿±«+|Ú ¿±s «\jáT+ýË bÍý¤ZH sÁT.
 nsÁ{ ì |+³Å£ d+ +~ó+º mH sYdÓ H H ÜsÁT ºÌÔÃ
|Î+<+ #ûdTÅ£ H sÁT. ¿=Ôáï yîTç® ¿Ã|Ú& çbÍdd¾+>´ ç|yîÖwHÔÃ
bͳT ¿±Ç*{¡ fÉd¾¼+>´ ý²«u¤¹s³¯\ |Õ y sÁT | #ûkÍïsÁT.
 nsÁ{ì dVä |+&T¢, Å£LsÁ>±jáT\ |Ú& çbÍ dd¾+>´ |Õ |ÚDÉÅ£
#î+~q |P«#ásYfÉ¿ù |Ú&d ç |Õy û{Ù *$TfÉ&Ôà |Î+<+
#ûdTÅ£ H sÁT.
 ³eÖ{², nsÁ { ì çbÍ dd¾ + >´ Å £ d+ +~ó + ºq eTò*¿£
d<TbÍjáÖ\ ¿£\Îq |Õ _>´ u² dØ{ÙÔà ç|uóTÔáÇ+ |Î+<+
Å£ <TsÁTÌÅ£ +~.
 eÖ$T&, Nú, $TsÁ| e+{ì |+³\ çbÍ dd¾+>´ |Õ ×{¡dÓÔÃ

u²|³¢ bÍsÁ dÓ ¿£Þ²Xæ\ ç|¾ à|ýÙÅ£ 3 |fÉ+³T¢

>T+&îÈ TÒ, eT<óTyûTV² u²~óÔáT\T y &û Ww<ó \ ÔájáÖ¯ýË |]XË<óq\Å£ u²|³¢ bÍsÁ dÓ ¿£Þ²Xæ\
ç|¾ à|ýÙ {¡ >ÃbÍ\¿£ weTÖ]ï 3 |fÉ+³T¢ kõ+Ôá+ #ûdTÅ£ H sÁT. Ôî\¢y sÁTC²eTTq >T+&îbþ³TÔÃ
n~ó¿£ eTsÁD²\T d+uó$dT+ï{²sTT. >T+&î y «<óT\ y sÁDÅ£ |jîÖÐ+#û Ww<ó ¿ì eTsà dyûT ÞøH
CË&+#á&+ < Çs n~ mÅ£ Øe d|Ú | #û dý² >ÃbÍ\¿£ weTÖ]ï |]XË<óq\T #ûXæsÁT. +<TÅ£
jáTq |fÉ+{Ù bõ+< sÁT. sÁ¿£ïbþ³T u²~óÔáT\T y &û »z© kÍs ¼Hµ Ww<ó+ | rsÁT yîTsÁT>T<\ |Õ
|]XË<óq\T #ûd¾ eTsà |fÉ+{Ù <¿ìØ+#áTÅ£ H sÁT. qTà*H yîTT¿£Ø |sÁTÔà e«eV²]+#û »¿±d¼dt > dtµ
nHû yîTT¿£Ø Å£ \qT eT<óTyûTV² u²~óÔáT\T Ü+³T+{²sÁT. Å£ \ #áÖsÁ+Ôà eÖçÔá\T ÔájáÖsÁT #ûd¾,
eT<óTyûTV² sÃ>T\Å£ dÔáÇsÁ |*Ô \T n+~+#û kå\uó²« $wØ]+º |fÉ+{Ù bõ+< sÁT.
׿±H +&jáÖ 98 2020 n¿Ã¼ sY
 ç|uóTÔáÇ+ |Î+<+ Å£ <TsÁTÌÅ£ +~. dºy \jáÖ\T, y \+{¡sÁ¢XæK\T
 ý²ÂsHà &ûýÙ ç>à çbÍ dd¾+>´ (©|t) ¿£+ |ú dÓ yà $ÈjáT
s |TeH ç|uóTÔáÇ+Ôà ne>±V²q |Î+<+ |Õ d+Ô῱\T eT+çÔáT\Å£ ¹¿{²sTT+|Ú
#ûXæsÁT. *¢ çbÍ dd¾+>´ |Õ < w¾¼ |³¼qTq ³T¼ ¿£+ |ú ç>±eT, y sÁT¦ dºy \jáÖ\T, y \+{¡s¢Á XæK\qT <ÝsTÁ yûs¹ ÇsÁT
yî\¢&+º+~. eT+çÔáT\Å£ ¹¿{²sTTdÖï s çw¼ ç|uóTÔáÇ+ 2020 d |¼+ sY
 s=jáT«\T, #û|\ |+|¿£+ýË fÉ¿± \J, eÖÂsØ{ì+>´ Ôá~ÔásÁ 21q ÔáïsÁTÇ\T C²¯ #ûd¾+~. |+# jáTr\ |]~óýË
n+Xæ\ |Õ ×m|t;Ôà @|Ó |Î+<+ Å£ <TsÁTÌÅ£ +~. dºy \jáÖ\T, y \+{¡s¢Á XæKqT |+# jáTrs CÙXæK eT+çÜ
 s=jáT«\T, #û|\ m>TeTÜ, ]fÉ®ýÙ eÖÂsØ{ì+>´ |Õ n+ |ÕsY |~ÝÂs&¦ s eT#á+ç< Âs&¦¿ì, |ÚsÁbÍ\¿£ d+|Ö\ |]~óýË
¿£+ |úÔà m+yÃjáTÖ #ûdTÅ£ +~. dºy \jáÖ\T, y \+{¡sX¢Á æKqT |ÚsbÁ Í\¿£, |³¼D²_óe ~ÆXæK
¿Ã|]ïýË m\¿±¼ç ¿ù eÖqT«bÍ¿£Ì]+>´ ¿£¢d¼sY eT+çÜ u¤Ôáà dÔá«H s jáTDÅ£ n|ÎÐ+º+~.
yîÕmkÍàsY €ý²¢ ¿Ã|]ïýË »yîÕmkÍàsY m\¿±¼ç ¿ù eÖqT«bÍ¿£Ì]+>´ ¿£¢d¼sY eTV¾²Þø\ yû<qqT, <«eÖ ¿£Þø¢Å£ ¿£{²¼sÁT. <«eT+ #ûdTïq
(yîmÕ kÍàsY m+dÓ)µ @s γT #ûjÖá \ +ç<óç|<ûXÙ s çw¼ ç|uóTÔáÇ+ eTV¾²Þø\T,  sÕÔ áT \ |Õ bþ©dT\ <TsÁTdT ç|esÁïq, ç>±eÖ*
sÁ sTT+º+~. dTeÖsÁT 500 m¿£s ýË¢ ¿£¢d¼sY @s γTÅ£ ~>Ò+~ó+#á&+, nsÁÆs çÜ s ÔÕ Tá \ Þø¢ýË¢ Ôá F\T, ç>±eÖýË¢ bþ©dT\T
nqTeTÔáT*dÖï s çw¼ ç|uóTÔáÇ+ 2020 >dT¼ 26q ÔáïsÁTÇ\T C²¯ ç&Ãq¢Ôà ºçr¿£]+#á&+e\¢ |Õ¿£|ÚÎýñ V¾²sÁ+> kÍ H \ ><T\qT
#ûd¾+~. ¹¿+ç< ç|uóTÔáÇ+ ç|¿£{ì+ºq m+dÓ-2 $<ó q+ ¿ì+< $ jîÖÐ+#û eTV¾²Þø\T m<Ts=ØHû Ò+<T\ e+{ì n+Xæ* n+<TýË
m\¿±¼ç ¿ù ÔájáÖ¯< sÁT\qT ¿£]ü+#û+<TÅ£ sÁÖ.730.50 ¿Ã³¢ ç|kÍï$+# sÁT.
|³T¼ &Ôà yîÕmkÍàsY m+dÓ @s γT #ûdTïq ³T¢ s çw¼ |]çXøeT\ @|Óm+mdt×&dÓ |qT\ Ks sÁTÅ£ VÕ²|esY fÉ+&sÁT ¿£$T{¡
XæK ç|Ôû«¿£ ç|<ó q ¿±sÁ«<]ô sY. ¿£]¿£ýÙ e\eH |s=ØH sÁT.
+ç<ó ç|<û X Ù yî Õ < « de\T, eTò*¿£ d<TbÍjá Ö \ n_ó e ~Æ
ç>±+{Ù>± sÁÖ.380.50 ¿Ã³T¢...
d+d(@|Óm+mdt×&dÓ) <óÇsÁ«+ýË H &T-Hû&T, ÔásÁ d¾$ýÙ |qT\qT
yîÕmkÍàsY m+dÓ @s γTÅ£ ¹¿+ç< m\¿±¼ç ¿ù n+& qÎÛ¹s wH
Ks sÁT #û d+<TÅ£ dÓmdt n<ó«¿£Ôáq VÕ²|esY fÉ+&sY ¿£$T{¡ @s γT
fÉ ¿ ± \J eT+çÜÔá Ç XæK sÁ Ö .380.50 ¿Ã³T¢ ç>±+{Ù > ±
#ûdÖï yî< «sÃ>« Å£ ³T+ d+¹¿eTXæK ÔáïsÁTÇ\T C²¯ #ûd¾+~.
deTÅ£L sÁ ÌqT+~. $TÐ*q sÁÖ .350 ¿Ã³T¢ s çw¼ ç|uó TÔáÇ+
¿£$T{¡¿ì @|Óm+mdt×&dÓ dÓ ¿£úÇqsY>± e«eV²]kÍïsÁT.
uó]+#áqT+~. {ËyîÖ{ìy m\¿±¼ç ¿ùà, +&d¾¼çjáTýÙ m\¿±¼ç ¿ùà,
¿£qÖ¨«eTsY m\¿±¼ç ¿ùà, yîT&¿£ýÙ m\¿±¼ç ¿ùà, ¿£+|P«³sY VäsY¦yûsY, $XæKýË jîÖ¿=VäeÖ fÉ®sÁ¢ bÍ¢+{Ù
fÉ*¿±+ Hî{Ùe]Ø+>´, ¿£eTÖ« ¿¹ wH, yîTT_*{¡ ÔáÎÔáT\ï ÔájÖá ¯¿ì
#î+~q |³T¼ &T\qT ¿£]ü+#û $<ó+>± @|Ó××dÓ m+dÓ
n_óe ~Æ #ûjTá qT+~. ¿£d¢ s¼ Y < Çs sÁÖ.|~yû\ ¿Ã³¢ |³T¼ &T\qT
¿£]ü+#á&yûT ¿±Å£ +& \¿£ý²~ eT+~¿ì bÍ~ó \_ódTï+< ç|uóTÔáÇ+
n+#áH yûkþï+~.
@|Ó s È<ó <«eT+|Õ cÍsY¼ |¾ýÙ »¹¿|¾³ýÙ ePdtµ
+ç<óç|<ûXÙÅ£ @¿տ£ s È<ó >± neTs eÜHû ¿=qkÍÐ+# \+³Ö
s È<ó s D² ¿ì uóÖeTT*ºÌq ÂsÕÔáT\T, 29 ç>±eÖ\ ç|È\T
ÈbÍH ~>ZÈ+ jîÖ¿=VäeÖ ç>Ö|týË uó²>yîT®q n\jáTHà fÉ®sY
#ûdTïq +<ÃÞøq |Õ Ôî\+>±DÅ£ #î+~q bÍçܹ¿jáTT&T ço<ósY
ç>Ö|t(@{¡J) $XæKýË ÔáeT fÉs® ¢Á bÍ¢+³T @s γT #ûjáTqT+~. B |Õ
<ós dq+ »¹¿|¾³ýÙ ePdtµ |sÁTÔà cÍsY¼ |¾ýÙ qT sÁÖbõ+~+# &T.
165 $T*jáTH & \sÁT¢ (dTeÖsÁT sÁÖ. 1,240 ¿Ã³T¢) HîÇdt¼
8.25 $TcÍ\ &$ q & Å£ «yîT+³¯ýË s È<ó ÂsÕÔáT\T,
׿±H +&jáÖ 99 2020 n¿Ã¼ sY
#ûjTá qT+~. 2023 Ô=* çÔîeÕ Öd¾¿+£ ýË ~ n+<Tu²³TýË¿ì s >\<
jîÖ¿=VäeÖ +&jáÖ #îÕsÁ H, @{¡J &îÂsÕ¿£¼sY ÜH yî\¢&+# sÁT.
B Ôà ¿=Ôáï>± 600 <ë>±\ ¿£\Îq ÈsÁT>TÔáT+< |s=ØH sÁT.
@{¡J¿ì çC²jîTýÙýË 45,000 ³qT \ bÍ¢+³TÔà bͳT ç|<ó q
n_óe ~Æ, |]XË<ó q( sYn+&&) ¹¿+ç<+ +~. <ûojáT+>±
>TÈs ÔYýË < V²CÙ, Ôá$TÞøH &TýË ÜsÁTqýñÇ*ýË Âs+&T bÍ¢+³T¢
H sTT. $XæKýË @s γT #û d~ eTÖ&Ã~ neÚÔáT+~. ÜsÁTqýñÇ*
bÍ¢+³TýËqÖ sYn+&& d+³sY +~. 2016ýË @{¡J
jîÖ¿=VäeÖ ç>Ö|t ¿=qT>Ã\T #ûd¾+~.
fÉ¿ù eTVÓ²+ç<, jîÖ¿±H, dÕ &sY\Ôà @|Ómdtmdt&dÓ |Î+<+
|]çXøeT\ neds \Å£ ÔáÐq³T¢>± |ÚDTýÉÕq eÖqe eqsÁT\qT
deTÅ£LsÁÌ&yûT \¿£«+>± eTÖ&T ç|eTTK ¿±s=ιs{Ù d+d\T fÉ¿ù
eTVÓ²+ç<, jîÖ¿±H, dÕ &sY\Ôà +ç<óç|<ûXÙ d¼{Ù d¾ØýÙ &îe\|tyTî +{Ù
¿±s=ιswH(@|Ómdtmdt&dÓ) |Î+<+ #ûdTÅ£ +~. Ô &û|*¢ýË
@|Ómdtmdt&dÓ ¿±s «\jáT+ýË 2020 d |¼+ sY 16q È]Ðq
¿±sÁ«ç¿£eT+ýË @|Ómdtmdt&dÓ m+&, dÓ yà & ¿£¼sY ns ¨ ço¿±+ÔY,
fÉ¿ù eTVÓ²+ç< bå+&ûwH dÓ yà s ¹¿wt kþ , jîÖ¿±H n¿±&MT
çbþç>±yT &H _+<T n€ÔY, dÕ &sY m\ç¿ì¼¿ù m&T«¹¿wH V²&
kÍsTT¿£ ws eÚ ne>±V²q |Î+< \ |Õ d+Ô῱\T #ûXæsÁT.
|Î+< \T-$es \T
 Ô C² |Î+< \ ç|¿±sÁ+ fÉ¿ù eTVÓ²+ç< bå+&ûwH $XæKýË
ý²€d¾¼¿ùà d¿±¼sYýË d+³sY |t m¿ùàýÉHà qT Hî\¿=\ÎqT+~.
|]çXøeTýË¢ | #û d+<TÅ£ nqTyîÕq ¿ÃsÁTà\T, d¾\ dt, çfÉ® +>´
|t çfÉq® sYà, d¾ØýÙ ¿±ýñJýË¢ &€³ýÙ fÉ¿± \J, V²ýÙ¿¹ï sY $uó²>±ýË¢
d]¼|¾¹¿wH ¿ÃsÁTà\qT n+~+#áqT+~.
 ç|eTTK jîÖfÉ¿± \J d+d jîÖ¿±HÅ£ #î+~q jîÖ¿±H
n¿±&MT s çw¼ ç|uóTÔáÇ+ @s γT #ûjáTqTq d¾ØýÙ ¿±ýñJýË¢
ýÉÕ|t dHîÕàdt $uó²>+ýË H ýÉ&È bÍsÁ¼qsY>± e«eV²]+#ûý²
|Î+<+ Å£ <TsÁTÌÅ£ +~. |]çXøeT\Å£ nedsÁyîT®q ¿ÃsÁTàýË¢
¥¿£ D, bÍsÄ «+Xæ\qT sÁ Ö bõ+~+#á & +ýË jî Ö ¿±H
uó²>kÍÇeT«+ ¿±qT+~.
 VQÞøC²Ü d+d dÕ &sY m\ç¿ì¼¿ù, mq¯¨, {ËyûTwH, &€³ýÙ
kõ\Ö«wHà $uó²>±ýË¢ ¿£\d¾ | #û d+<TÅ£ eTT+<T¿=ºÌ+~.
d+d Hî\Ö¢sÁT d¾ØýÙ ¿±ýñJýË m\ç¿ì¼¿£ýÙ $uó²>+ýË d+³sY
|t m¿ùàýÉHà ¹¿+ç< @s γT #ûjáTqT+~. ÔásÁ €ý²¢ýË¢
12 d¾ØýÙ d+³sÁý¢ ËqÖ {ËyûTwH, mq¯¨, yûTHûCÙyTî +{Ù sÁ+>±ýË¢
uó²>kÍÇ$T ¿±qT+~.

{¡{¡& »>T&¿Ã >ÃeÖÔáµ ¿±sÁ«ç¿£eT+

+ç<ç|<û
ó XÙ, Ôî\+>±D, ¿£s ³¿£ s çcͼýË¢ 28 <ûy \jáÖýË¢ »>T&¿Ã >ÃeÖÔáµ ¿±sÁ«ç¿£eÖ
|Õ\{Ù çbÍCÉÅ£ >¼ ± çbÍsÁ+_ó+# \ ÜsÁTeT\ ÜsÁT|Ü <ûekÍq+({¡{&¡ ) ç³dT¼ sÁsTT+º+~.
V¾²+<Ö <ósÁ ç|# sÁ |]wÔY, {¡{¡& mdÓÇ >Ãd+sÁ¿£DXæ\ <óÇsÁ«+ýË ¿±sÁ«ç¿£eÖ
neT\T #ûjáTqTH sÁT. @|ÓýË 13 €ý²¢\T, Ôî\+>±DýË bÍÔá 10 €ý²¢ýË¢... €ý²¢Å£
¿£ \jáT+ #=|ÚÎq, ¿£s ³¿£ýË 5 <ûy \jáÖýË¢ ¿£*|¾ yîTTÔáï+ 28 \jáÖýË¢
ç|jîÖ>±Ôá ¿£+>± ¿±sÁ«ç¿£eT+ çbÍsÁ+_ókÍïsÁT. ç|dTÔáï+ {¡{¡& <ósÁ ¿£sÁï\ eT+&*
n<ó«Å£ &>± yîÕM dTu²ÒÂs&¦ H sÁT.
¿£s ³¿£ uóeq deTT< jáÖ\ s D² ¿ì uóÖ$T |PÈ
 2008 @& ~ýË {¡{¡& ÜsÁTeT\ýË ¿£s ³¿£ # ]{¡dtÅ£ 7.05 m¿£s \ uóÖ$T
50 @Þø¢Å£ ©EÅ£ ºÌ+~. d\+ýË sÁÖ.200 ¿Ã³¢Ôà qÖÔáq edÜ deTT< jáÖ\ s D+ #û|³¼& ¿ì 2020, pýÉÕýË
¿£s ³¿£ ç|uóTÔáÇ+, {¡{¡& eT<ó« n+^¿±sÁ+ Å£ ~]+~. Hû|<¸«+ýË qÖÔáq+>± ] +#áqTq edÜ deTT< jáÖ\Å£
+ç<óç|<ûXÙ s çw¼ eTTK«eT+çÜ yîÕmdt È>HyîÖV²HÂs&¦Ôà ¿£*d¾ ¿£s ³¿£ eTTK«eT+çÜ ;mdt jáT&jáTÖsÁ|Î 2020 d|¼+ sY
24q uóÖ$T |PÈ #ûXæsÁT. {¡{¡& s D²\T |P]ï #ûd¾ ¿£s ³¿£ ç|uóTÔ Ç ¿ì n|ÎÐ+#áqT+~.

׿±H +&jáÖ 100 2020 n¿Ã¼ sY

 d¾+<óTÅ£ eTsà @& ~ z& kå¿£sÁ«+
uó²sÁÔá kͼsY w³¢sY |¾.$.d¾+<óTÅ£ H &Ö«{¡(z&) kå¿£s « @& ~ bͳT
¿=qkÍÐdÖï +ç<óç|<ûXÙ s çw¼ ç|uóTÔáÇ+ 2020 d |¼+ sY 29q ÔáïsÁTÇ\T
C²¯ #ûd¾+~. 2021 *+|¾¿ùà dq <ÆÔá ¿Ãd+ e#ûÌ @& ~ >dT¼ esÁÅ£
z& kå¿£s « ç|uóTÔáÇ+ bõ&Ð+º+~. 2019 & d+ sÁT qT+º d¾+<óT
&|P«{¡ ¿£ýÉ¿£¼sY VA< ýË VÕ²<s u²<ýË ýñ¿ù eP« nÜ~¸ > V²+ýË @|Ó
çbþ{Ë¿±ýÙ $uó²>+ýË zmdt&>± H &Ö«{¡ýË ¿=qkÍ>TÔáTH sÁT.

|]C²ãH |sÁdÎsÁ+ |+#áTÅ£ Hû+<TÅ£ »{ìÇ +>´µ bÍ~ó VäMT eT+&* duóT« >± ¿£sÁTD²¿£sY
bÍsÄÁXæ\ýË¢ bÍ<ó «jáTT\T, $< «sÁT\ eT<ó« |]C²ãH |sÁdÎsÁ+ s çw¼ ç>±MTD bÍ~ó VäMT eT+&* H $THûf&É duóT« >± ¿£sTÁ D²¿£sYqT
|+#áTÅ£ Hûý² ¹¿+ç< ç|uóTÔáÇ+ Ôá\ |{ì¼q »{ìÇ +>´µ ¿±sÁ«ç¿£eÖ jáT$TdÖï +ç<óç|<ûXÙ ç|uóTÔáÇ+ 2020 d |¼+ sY 11q ÔáïsTÁ Ç\T
2020 $< « d+eÔáàsÁ+ qT+#û neT\T #ûjÖá \ +ç<óç|<ûXÙ deTç> C²¯ #ûd¾+~. C²rjáT bÍ~ó VäMT #á³¼+ +<óq\ yûTsÁÅ£ $$<ó
¥¿£ sÁsTT+º+~. bÍsYq¼ sYw|¾ ,t {¡#ásY m¹¿àÌ+CÙ çbþç>±+ ¿ì+< m+|¾¿£ d+d\ Ôás|Á Úq H H n|¾wj
¾ Tá ýÙ duóT« >± jáT$T+ºq yî+¿£ç{²eÚ|Õ
#ûd¾q 50 bÍsÄÁXæ\ýË¢ B neT\T #ûjáTqTH sÁT. sÃ|D\T s e&+ÔÃ.. $# ]+º jáTqqT ç|uóTÔáÇ+ Ô=\Ð+º+~.
 {ìÇ +>´ < Çs ç>±MTD, Ð]Èq çbÍ+Ô \ bÍsÄX Á æ\\qT |³¼D, jáTq kÍq+ýË ¿£sÁTD²¿£sYqT jáT$TdTïq ³T¢ ÔáïsÁTÇýË¢ |s=Ø+~.
dMT nsÁÒH bÍsÄÁXæ\\Ôà |sÁdÎsÁ+ nqTd+<ó kÍïsÁT. eÖyÃsTTdT¼ bͯ¼|Õ eTsà @& ~ w<ó+
bÍ<ó «jáTT\T, $< «sÁT \ eT<ó« $C²ãH |+#áT¿Ãe&+ dÓ|Ó× (eÖyÃsTTdT¼) bͯ¼, < nqT +<ó d+d\ |Õ ç|dTïÔá+
nqTd+<ó q+ \¿£«+. neT\eÚÔáTq w<ó +ç<óç|<ûXÙ ç|uóTÔáÇ+ eTsà @& ~ bͳT
 d¿£+&¯, dÓ jáTsY d¿£+&¯ $< «sÁT\T, {¡#ásÁ¢Å£ eÖçÔáyûT
bõ&Ð+º+~. 2020 >dT¼ 17 qT+º bõ&Ð+|Ú e]ïdTï+~.
¿±sÁ«ç¿£eÖ neT\T #ûkÍïsÁT. w~óÔá d+d\ C²_Ô ýË dÓ|Ó×(eÖyÃsTTdT¼) bͯ¼Ôà bͳT $|¢e
 ÔásÁ bÍsÄÁXæ\\qT d+<]ô+#á&+ < Çs $< «sÁT\Å£ uË<óH ¿±] ¿£ deÖK« ($¿±d), d¾+>¹sDì ¿±] ¿£ deÖK« (d¾¿±d), s &¿£ýÙ
ç|ç¿ìjáT, H D«Ôá, deTd«\T, dÎwýÙ HÃ yû{ìy çbÍCÉÅ£ ¼\T, dÖ¼&î+{Ùà jáTÖ jáTH ( sYmdtjTá Ö), ÂsÔÕ áTÅ£L© d+|T+ ( sYdÓmdt),
dÕHà |sTTsY ý²+{ì$ |]o*+#û ne¿±Xø+ ¿£\T>TÔáT+~. s &¿£ýÙ jáTÖÔY©>´ ( sYyîÕmýÙ), ]e\Ö«wq¯ &îyîTTç¿£{ì¿ù bͯ¼
 ¿£Þø\T, #ûÜe ÔáTï\T, kÍ+dØ Ü¿£, kÍV¾²Ôá«, dÇ#áÌÛ+< dy
( sY&m|t) e+{ì nqT +<ó d+|Ö\TH sTT. yûTsÁÅ£ ç|uóTÔáÇ
¿±sÁ«ç¿£eÖ\T (mHdÓd,Ó kåØ{Ùà n+& Â>Õ&d) ýÉÕ|t d¾ØýÙà ý²+{ì$ ç|<ó q ¿±sÁ«<]ô ú\+ kÍV¾² 2020 d |¼+ sY 11q ÔáïsÁTÇ\T
|+bõ+~+#áTÅ£ Hû ne¿±Xø+ +³T+~.
C²¯ #ûXæsÁT.
 bÍsÄÁXæ\ sÁÇV²DýË deÖ# sÁ e«ed, ¿£$T{¡\ bÍçÔá, | rsÁT
>T]+º Ôî\TdTï+~.
ÂsyîqÖ« ý˳T ¿ì+< @|Ó¿ì sÁÖ.491 ¿Ã³¢ $&T<\
15e ]¿£ d+|T+ d¾bÍsÁTà\ yûTsÁÅ£ <ûXø+ýË 14 s çcͼ\Å£
» +&çd¾¼jáTýÙ V²uٵţ Xø+Å£ kÍ|q
s yîqÖ« ý˳T ¿ì+< d|¼+ sÁT Hî\Å£ sÁÖ.6,195.08 ¿Ã³T¢ $&T<\
bõ{ì¼ ços eTT\T Hî\Ö¢sÁT €ý²¢ Ôá Å£LsÁT eT+&\+ýË Hî\Ö¢sÁT- #ûd¾q³T¢ ¹¿+ç< ]¿£XæK yî\¢&+º+~. +<TýË +ç<óç|<ûXÙÅ£
eTT+uÉÕ VÕ²yû |¿£ØHû H sÁ+ |³ n&¦sÃ&T¦ e<Ý @s γT #ûjáTqTq sÁÖ.491.41 ¿Ã³T¢ ºÌq³T¢ |s=Ø+~. ¿¹ +ç< |qT ýË¢ y {² |+ºq
» +&çd¾¼jáTýÙ V²uٵţ Xø+Å£ kÍ|q È]Ð+~. €ý²¢ ¿£ý¿É £¼sY ¹¿MmH Ôás ÇÔá s çcͼ\Å£ @sÁÎ&TÔáTq ÂsyîqÖ« ý˳TqT uó¯ï #ûjáT& ¿ì
#áç¿£<ósYu² TÔà ¿£*d¾ @|Ó |]çXøeT\T, ×{¡, y DìÈ«+, C [,
<óT\T $&T<\ #ûd¾q³T¢ Ôî*|¾+~.
Hî|Õ ÚD²«_óe ~Æ, eTò*¿£ edÔáT\ ¿£\Îq XæK eT+çÜ yûT¿£bÍ{ì > ÔáyTÂs&¦
2020 d |¼+ sY 20q V²uÙÅ£ Xø+Å£ kÍ|q #ûXæsÁT.
׿±H +&jáÖ 101 2020 n¿Ã¼ sY
 ]yîÖ{ÙÔà q&#û yîTsÃ{Ë (n+^¿±sÁ |çÔá+) n+<CñXæsÁT. ný²¹>.. d+dÅ£ sÁÖ.25 \¿£\
$XæKýË y ýñïsÁT &$ÈqýÙ ÂsÕýñÇ dT|çÜýË sÃ>T\Å£ eT+<T\T, eTT+<dTï #î*¢+|Ú\T #ûXæsÁT. 30 m¿£s ýË¢ uó²¯ nÜ~¸ > V²
úsÁT, uóËÈq+ n+~+#á& ¿ì, yîÕ<T«\Å£ , qsÁTà\Å£ dVäjáT+>± s D² ¿ì d+d ç|D²[¿£ sÁº+#áqT+~. +<TýË uó²>+>±
+&û+<TÅ£ ]yîÖ{ÙÔà q&#û »yîTsÃ{Ë &€ýÙ ýË¿Ã w&(&mýÙmdt) ]ØfÉ¿£ÌsÁýÙ, +€ú]+>´, +{¡]jáTsY ¿£ ÔáT\T y Ç*. M{ìÔÃ
kÍ+¹¿Ü¿£ |ÚDT\T $wØ]+# sÁT. yîTsÃuË |P]ï>± yîTTuÉÕýÙ jáÖ|t bͳT çd¼¿£ÌsÁýÙ, m\ç¿ì¼¿£ýÙ, |¢+_+>´, Ð eÖ|¿£, V²]Ôá uóeq
< Çs q&TdTï+~. sÃÐ Xø¯sÁ cþç>ÔáqT dqàsY < Çs rdTÅ£ ¿£ ÔáT\Å£ ç|D²[¿£ d¾<Æ+ #ûjáÖ*. +<TýË uóeq deTT< jáÖ\T,
yîTTuÉÕýÙ jáÖ|t¿ì |+ | e«edqÖ +<TýË +# sÁT. y sÁT¦* |sÁ« bÍ]Ø+>´, < «qeH \ ¿£ ÔáT\T, çr& $EeýÉÕCñwHà #ûjáÖ*.
yû¿ì+#á&+Ôà bͳT s çÜyûÞø dÕÔá+ dÎw¼+>± M&jîÖ* r d dÓdÓ B+ÔÃbͳT çbÍCÉÅ£ ¼ |P]ï¿ì m+Ôá KsÁÌeÚÔáT+<Hû n+#áH Ôà bͳT
¿yîTs qT sÃuËÅ£ ÈÔá #ûXæsÁT. sÃuË <>ZsÁ #ûÔáT\T |&Ôû dqàsY s D+ |PsÁïjûT«esÁÅ£L d<sÁT d+ d |P]ï |sÁ«yû¿£D #û|{²¼*.
< Çs Xæ fÉÈ® sY yû d e«ed Å£L& +~. &JmýÙ ýË¿Ã w& dÓ jáTsY yûÔáq desÁD ¿£$TwH >&TeÚ bõ&Ð+|Ú
&m+ d+ÔÃwt Å£ eÖsY bÍçÔà HûÔá ÔáÇ+ýË çbÍCÉÅ£ ¼ kÍÐ+~. @|Ó ç|uóTÔáÇ+ 11e yûÔáq desÁD ¿£$TwH >&TeÚqT 2020 d|¼+ sY
V²#YdÓ|Ó d+dÅ£ ¿£ ÔáT\ sÁÖ|¿£\Îq u²<ó«Ôá Hîý²KsÁT esÁÅ£ bõ&ÐdÖï d|¼+ sY 17q Ôásï TÁ Ç\T C²¯ #ûd¾+~.
$XæK|³ + dMT|+ýË ¿±|Ú\TbÍÎ& ç¹>V² +&à ¿=+& |Õ 30 yûÔáq desÁD ¿£$TwqsY>± nXø ÔÃwt $TçXæ >&TeÚqT Hîý²KsÁT esÁÅ£
m¿£s ýË¢ @|Ó s çw¼ nÜ~¸ > V²+ (@|Ó d¼{Ù Â>dt¼V² dt) s D+ýË bõ&ÐdÖï ç|uóTÔáÇ ç|<ó q ¿±sÁ«<]ô ú\+ kÍV¾² <ûXæ*# ÌsÁT.
eTsà n&T>T eTT+<TÅ£ |&+~. deTç> s D ¿£ ÔáT\T, çbÍCÉÅ£ ¼ ¿=Ôáï ý²¢\ n<ó«jáTq+|Õ duóT«\ jáÖeT¿£+
sÁÇV²D de\Å£ nV² < u²<Å£ #î+~q V²#YdÓ|Ó &CÉÕH bÍ¢ +>´ s çw¼+ýË ¿=Ôáï €ý²¢\ @s γT|Õ n<ó«jáTH ¿ì @s γT #ûdq¾ Âs+&Ã
n+& yûTHûCÙyîT+{Ù d+dqT $XæK eTVä çbÍ+Ôá n_óe ~Æ d+d |d+|T+ýË duóT«* jáT$TdÖï +ç<óç|<ûXÙ ç|uóTÔáÇ+ 2020
(Mm+ sY&@) n~ó¿±sÁT\T m+|¾¿£ #ûXæsÁT. 2020 >dT¼ 13q d¿ìï d|¼+ sY 18q ÔáïsTÁ Ç\T C²¯ #ûd¾+~. |d+|Ö ¿ì kÍ<ó sÁD
q d+d\ qT+º ç|ÜbÍ<q\T VäÇ +#á>± >&TeÚýË>± ¿£Ø |]bÍ\q XæK ¿±sÁ«<]ô (d¯Ç ddt) #óîÕsÁ H>± e«eV²]kÍïsÁT.
d+d eÖçÔáyûT _& < K\T #ûd¾+~. Ôás ÇÔá eTsà y sÁ+ >&TeÚ H «jáTXæK ¿±sÁ«<]ô, |+# jáTrs CÙ XæK ¿£$TwqsY, ]¿£XæK
bõ&Ð+#á>± eTsà d+d bþ{¡|&+~. Mm+ sY&@ |sÁ«yû¿£DýË qT+º ¿£ ç|Ü ~ó, J@& | ¿±sÁ«<]ô (d¯Ç ddt) duóT«\T>±
#û|fñ¼ çbÍCÉÅ£ ¼ ¿Ãd+ V²#YdÓ|Ó, ¹¿+ç< ¿ì #î+~q y ³sY n+& +{²sÁT. $$<ó XæK\ ç|Ôû«¿£ ç|<ó q ¿±sÁ«<sÁTô\T, eTTK« ¿±sÁ«<sÁTô\T,
|esY ¿£qàýɼúà d¯Ç ddt *$TfÉ& (& Ö¢«@|ÓdÓyÃmdt) bþ{¡|& ¦sTT. ¿±sÁ«<sÁTô\T, $uó²>±~ó|ÔáT\T nedsÁyîT®q|ÚÎ&T deTqÇjáT+ÔÃ
nsÁÒH bÍ¢ +>´ýË nqTuóe+ ¿£*Ðq V²#Yd|Ó Ó d+dÅ£ {¡e\ mýÙyÃdÓ | #ûkÍïsÁT.

+³sYýË 30 XæÔá+ bÍsÄ «+Xæ\T ÔáÐZ+|Ú

+³¯ &jáT{ÙýË +ç<óç|<ûXÙ ]¿£ e«ed, #á]çÔá, sÃ>« sÁ+>+, $<«, |s «³¿£+ bÍsÄ \qT Ô=\Ð+# sÁT. ¿£sÃH ¿±sÁD+>±
$< « d+eÔáàsÁ+ | ~H \T ÔáÐZbþe&+Ôà +<TÅ£ nqT>TD+>± 30 XæÔá+ bÍsÄ «+Xæ\qT ÔáÐZ+# sÁT. +<TýË uó²>+>± Âs+&Ã
@& ~ ]¿£ Xæçdï+ýË @|Ó >T]+º q ¿= n+Xæ\qT rd¾yûXæsÁT. e«ekÍjáT, |]çXøeT\ sÁ+>±\ bÍsÄ \qT rd¾yûXæsÁT. yîTT<{ì
@& ~ýË ]¿£ Xæçdï |]#ájáT+qT Ôá|¾Î+# sÁT. Âs+&à @& ~ s ÈúÜ Xæçdï+ýË s çw¼ Xædq, H «jáT e«ed, uó²sÁÔá<ûXø+ýË kÍ ¿£
ç|uóTÔ Ç\T, s È¿¡jáT bͯ¼\T, uó²sÁÔá<ûXø+, @|ÓýË {¡e\ n_óe ~Æ bÍsÄ «+XæýË¢ ¿= n+Xæ\qT Ô=\Ð+# sÁT. yîTT<{ì @& ~
#á]çÔáýË çXøeT, Å£ \ e«ed, ç>±MTD Jeq+, ]¿£ e«ed, kÍeÖ€¿£ e«Ô «d+ bÍsÄ «+Xæ\qT Ôá|¾Î+# sÁT. Âs+&à @& ~
#á]çÔáýË ç |+#Y, bÍ]çXæ$T¿£ $|¢e+ bÍsÄ \qT Ô=\Ð+# sÁT. uó Ü¿£Xæçdï+ýË ç|dTïÔá+ m\ç¿ì¼d¾{¡, eTÖ$+>´ #ó sŸdt, yîT¹> {ìàyT,
sÁkÍjáTq Xæçdï+ýË ç|Ü J$Ôá+ýË sÁkÍjáTqXæçdï+ |P]ï n<ó«jáT+ rd¾yûXæsÁT. C²rjáT $<« |]XË<óq, ¥¿£D eT+&*(mHdÓ ¯¼)
dÖ#áq\Å£ nqT>TD+>± bÍsÄ \qT Ô=\Ð+# sÁT.
׿±H +&jáÖ 102 2020 n¿Ã¼ sY
 @|Ó qÖÔáq eT<«+ $<ó q+ ç|¿£³q »uó²eqbÍ&Tµ |Óm+dÓ>± {²{² ¿£qà*¼+>´ +ÈúsYà *$TfÉ&
uó²eqbÍ&T bþsÁT¼ n_óe ~Æ¿ì çbÍCÉÅ£ ¼ yûTHûCÙyTî +{Ù ¿£qàýÉú¼ à(|Óm+dÓ)>±
{²{² ¿£qà*¼+>´ +ÈúsYà *$TfÉ&, HsÃdt ý²¿ùqsY mdt
¿£H à]üjáT+qT m+|¾¿£ #ûdÖï ç|uóTÔáÇ+ 2020 d |¼+ sY 25q
Ôásï TÁ Ç\T C²¯ #ûd+¾ ~. ç^H|ÓýÙ¦ bþsÁT¼ n_óe ~Æ¿ì nedsÁyTî q® dÖ#áq\qT
|Óm+dÓ d+d y Ç*à +~.
dºy \jáT <ëÐqT\Å£ ç|dÖÜ d\eÚ\T
ç>±eT, y sÁT¦ dºy \jáÖýË¢ eTV¾²Þ² <ëÐqT\Å£ |P]ï yûÔqá +ÔÃ
Å£L&q 180 sÃE\ ç|dÖÜ d\eÚ\qT ç|uóTÔáÇ+ eT+psÁT #ûd+¾ ~.
+ç<óç|<ûXÙýË ¿=Ôáï>± eT<«+ eÖýÙà s qTH sTT. »y ¿ù H cÍ|tൠç|dTïÔá+ çbõuñwHýË q y ]¿ì Å£L& ~ e]ïdTï+< dÎw¼+
|]³ M{ì s çw¼ç|uóTÔáÇ+ @s γT #ûjáTqT+~. $ q ÔáçXâDì
#ûdÖï 2020 d |¼+ sY 25q ÔáïsÁTÇ\T ºÌ+~.
eT<«+ <T¿±D²\T. s çw¼+ýË 50-100 esÁÅ£ ý²+{ì eÖýÙà
Hî\¿=\ÎqTq ³T¢ deÖ# sÁ+. ç|<ó q q>s \T, €ý²¢ ¿¹ +ç< \T, eTTK« kͼsÁ¼|t d+d\ çbþÔ àV²¿£ ¹¿+ç< \T
|³¼D²ýË¢ M{ì @s γT#ûkÍïsÁT. +ç<óç|<ûXÙ d¼{Ù uÉes¹ CÉdt ¿±s=ιswH
*$TfÉ& (@|Ómdt;dÓmýÙ) M{ì sÁÇV¾²dTï+~. n+<TÅ£ M\T ¿£*ÎdÖï
s çw¼ ç|uóTÔáÇ+ 2020-21 d+eÔáàs ¿ì qÖÔáq eT<«+ $<ó H
ç|¿£{ì+º+~. ÂsyîqÖ« XæK ç|Ôû«¿£ ç|<ó q ¿±sÁ«<]ô sÁÈÔY uó²sÁZe
2020 d |¼+ sY 25q ÔáïsÁTÇ\T C²¯#ûXæsÁT.
 2020 n¿Ã¼ sÁT 1 qT+º 2021 d |¼+ sÁT 30 esÁÅ£L
$<ó q+ neTýË¢ +³T+~. ç|dTïÔá+ ç|uóTÔáÇ+ sÁÇV¾²dTïq
eT<«+ <T¿±D²ýË¢ ¿= sÁ¿±\ çu²+&û¢ +³TH sTT. Ô C²>±
@s γT #ûjTá qTq »y ¿ù H cÍ|tàµýË n çu²+&Ö¢ +# \
@|Ómdt;dÓmýÙ jîÖºkþï+~. $ +&û#ó ç|dTïÔeá TTq eT<«+
<T¿±D²\qT Ô=\ÐkÍïs ÁT. s çw¼+ýË yîT TÔáï+ 2,934Å£ s çw¼+ýË n $XøÇ$< «\jáÖ\T, e Üï $<«, dÇjáT+ ç|Ü|Üï
$T+#áÅ£ +& eT<«+ <T¿±D²\T +&ûý² #áÖkÍïsÁT. ¿£Þ²Xæ\ýË¢ e«ekÍ|¿£Ôá, kͼsÁ¼|t d+d\ çbþÔ àV²¿£ ¹¿+ç< \T
eT<«+ $<ó q+ýË ç|<ó H +Xæ\T Hî\¿=ý²Î\ @|Ó q Ôá $< «eT+&* <ûXæ\T ºÌ+~. $< «sÁT\T
 2019 n¿Ã¼ sÁT 1q ç|uóTÔáÇ <óÇsÁ«+ýË 3,500 eT<«+ d ÈH Ôá ¿£ ýË#áq\Ôà dÇjáT+ bÍ~ó bõ+<&yûT ¿±Å£ +&
<T¿±D²\T çbÍsÁ+uóeTjáÖ«sTT. @& ~ yûT 9q M{ì ÔásTÁ \Å£ <ë>±\T ¿£*Î+#û bÍ]çXæ$T¿£yÔû \ïá T>± ÔájÖá sÁT #ûjTá &+
2,934Å£ Å£ ~+# sÁT. ¹¿+ç< \ \¿£«+. $< « d+eÔáàsÁ+ýË 500Å£ |Õ>± ¹¿+ç< \T
 2020-21 d+eÔáàsÁ+ýËqÖ n+Ôû d+K«ýË ¿=qkÍ>TÔ sTT. @s γT #ûjáTqTH sÁT. M{ì |]o\qÅ£ s çw¼ kÍsTTýË q Ôá
 ÜsÁT|Ü ÂsÕýÇñ d¼wH qT+º n*|¾] esÁÅ£L ¯¼dÓ kͼ+&T, $< «eT+&* #óîÕsÁ H n<ó«¿£Ôáq d\Vä, |sÁ«yû¿£D ¿£$T{¡ +³T+~.
©ý²eTV²ýÙ d]ØýÙ, q+~ d]ØýÙ, $w§ y d+, ço y d+, +<TýË e]à{¡\T, ¿£Þ²Xæ\\T, |]çXøeT\ eT+çÜÔáÇ XæK\
mdtM sY sY dT|çÜ, d¾ÇyTà çbÍ+Ô ýË¢ eT<«+ <T¿±D²\ ç|Ü <óT\T duóT«\T>± +{²sÁT. q Ôá $< «d+dýË¢ yîÕdt #ó Hà\sY,
@s γTÅ£ nqTeTÜ+#ásÁT. ç|¾ à|ýÙ HûÔá ÔáÇ+ýË @s γT #û d d\Vä ¿£$T{¡ýË¢ n<ó «|Å£ \T,
 ç{²¿ù n+& çfñdt $<ó H bÍ{ìkÍïsÁT. bÍ]çXæ$T¿£yûÔáï\T, y «bÍsÁT\T, €ý²¢ýË u²«+Å£ \T, kÍ ¿£ ç|uóTÔáÇ

׿±H +&jáÖ 103 2020 n¿Ã¼ sY

ç|Ü <óT\T duóT«\T>± +{²sÁT. Ô Î<¿£, de, kÍeÖ€¿£ sÁ+>±\ $s ÒÛ e deTjá T +ýË ç¿ìj á Ö o\ ¿±sÁ« ¿£ sÁ ï> ± de\+~+º
|ÚDT\Ôà @s γT #ûd¾q eTsà ¿£$T{¡ ç|Ü ¹¿+ç< ¿ì eÖsÁZ ¹sÝXø+ n+#î\+#î\T>± m~>±sÁT. bͯ¼ s çw¼ ¿±sÁ«<]ô>± | #ûXæsÁT. >Ôá
#ûdTï+~. ç| uó TÔá Ç V ²já Ö +ýË ¿±| Ú ¿±s=ι s w H Ô=* #ó î Õ s Á H >±
¹¿+ç< \ ¿±sÁ«¿£ý²bÍ\T.. jáT$TÔáT\jáÖ«sÁT. ç>±eT dsÁÎ+º>±, ¿=#îÌsÁ¢ kõ dÕ{¡ n<ó«Å£ >±,
 $< «sÁT\T, <ë>T\Å£ ne>±V²q ¿±sÁ«ç¿£eÖ\T &dÓm+mdt #ósÕî Á H>±qÖ de\+~+# sÁT. jáTq dreTDì \¿¡ bÍsÁÇÜ
 jáTTeÔá, eTV¾²ÞøýË¢ e«ekÍ|¿£ yîÕK] çbþÔáàV¾²+#á&+ ¿=#îÌsÁ¢ kõ dÕ{¡ n<ó«Å£ s *>± | #ûXæsÁT. M]¿ì <ÝsÁT Å£ eÖsÁT\T.
 WÔ àV¾²¿£ $< «sÁT\T bÍ]çXæ$T¿£yûÔáï\T>± m~¹>+<TÅ£ ¥¿£D
eÖJ myîT ýñ« eT+>|Üs eÚ eT€Ü
 kͼsÁ¼|t ¹¿+ç< \qT kÍ|¾+º y «bÍsÁ ýË#áq\T, ç|D²[¿£\T
$XæK|³ + €ý²¢Å£ #î+~q eÖJ myîT ýñ« |P& eT+>|Üs eÚ(66)
n_óe ~Æ #ûjáT&+
2020 d |¼+ sY 16q eT•Ü #î+< sÁT. eT+>|Üs eÚÅ£ uó²sÁ«,
 <óT\T deTÅ£L¹sÌ d+d\ qT+º |³T¼ &T\T bõ+<û+<TÅ£
eTT>TZsÁT Å£ eÖsÁT\T H sÁT. $XæK €ý²¢ ¿.¿Ã³bÍ&T eT+&\+
yû~¿£\ ÔájáÖ¯ýË ¥¿£D
yûT&#ásÁ¢ dÇç>±eT+. s È¿¡jáT Hû|<¸«+ ¿£*Ðq Å£ ³T+ + qT+º
 ¿£Þ²Xæ\\Ôà u²«+Å£ \T, ]¿£ d+d\ nqTd+<ó q+
eºÌq jáTq 2004-09 esÁÅ£ |PsÁÇ Ôáïs |*¢ jîÖÈ¿£esÁZ
 $CñÔáýÉÕq y «bÍsÁyûÔáï\ÔÃ eÖsÁZ<sÁôq+.
( jîÖÈ¿£es Z\ |Úq]ÇuóÈqýË ~ sÁ<ÝsTT+~) myîT ýñ«>± H sÁT.
¿±|Ú ¿±s=ιswH eÖJ #óîÕsÁ H s eÖqTÈjáT eT Ü Â¿.¿Ã³bÍ&T eT+&\ |]wÔY #óîÕsÁ H>±, yûT&#ásÁ¢ ç>±eT dsÁÎ+º>±
@|Ó ¿±|Ú ¿±s=ιswH eÖJ #óîÕsÁ H #á\eT\Xè{ì¼ s eÖqTÈjáT(62) | #ûXæsÁT. Ô=\TÔá qT+º ¿±+çÂ>dt H jáTÅ£ &>± q jáTq {¡e\
$ÈjáTy &ýË 2020 d |¼+ sY 11q eT•Ü #î+< sÁT. ¿£ cÍ €ý²¢ n d+;¢ m ¿£\ eTT+<T {¡&|ÓýË #ûs sÁT.
¿£*~+& eT+&\+ýË eÅ£LsÁT s eÖqTÈjáT dÇç>±eT+. {¡&|Ó

ÜsÁT|Ü m+|Ó <Ts Zç|kÍ< eT Ü

ÜsÁT|Ü bÍsÁ¢yîT+³T duóT«&T *¢ <Ts Zç|kÍ<s eÚ (64) #îHîÕ ýË 2020 d |¼+ sY
16q eT Ü #î+< sÁT. <Ts Zç|kÍ<Å£ ¿£sÃH kþ¿£&+Ôà nbþýË dÎçÜýË #ûs sÁT.
¿= sÃE\ Ôás ÇÔá ¿£sÃH HîÂ>{ìy eºÌ+~. ¿Ã\TÅ£ Hû deTjáT+ýË rçeyîT®q
>T+&îbþ³T s e&+ÔÃ ¿£qT eTÖXæsÁT. ço bõ{ì¼ ços eTT\T Hî\Ö¢sÁT €ý²¢
H jáTT&T |³ eT+&\+ýË ;óeTesÁ+ýË 1956 pH 15q *¢ |+#á\jáT«,
s eT\¿ì <+|ÔáT\Å£ <Ts Zç|kÍ<s eÚ È +# sÁT. Ôá*<¢ +ç&T\T bÍ<ó «jáTT\T
¿±e&+Ôà yî+¿£³Ð]ýË d¾sÁ|& ¦sÁT. Hî\Ö¢sÁT M sY ¿£Þ²Xæ\ýË ;@ ;mýÙ
#á<TeÚÅ£ q <Ts Zç|kÍ<s eÚ H «jáTy < e Üï çbÍsÁ+_ó+# sÁT. q\¢|Âs&¦
#á+ç<XâKsYs &¦, ço y dT\TÂs&¦ n_óeÖ >± +³Ö s È¿¡jTá nsÁ+¹>ç³+ #ûXæsÁT.
28 @Þø¢¹¿ Hî\Ö¢sÁT €ý²¢ >Ö&ÖsÁT qT+º myîT ýñ«>± m ¿£jáÖ«sÁT. n|Î{ì qT+º
esÁTd>± nsTT<TkÍsÁT¢ n<û jîÖÈ¿£esÁZ+ qT+º Ôî<ûbÍ nuó«]>± bþ{¡ #ûXæsÁT.
1989 $TqVä $TÐ*q H \T>TkÍsÁT¢ myîT ýñ«>± Â>*# sÁT. {¡&|Ó ç|uóTÔáÇ+ýË
1996 qT+º 1998 esÁÅ£ çbÍ<¸$T¿£ $< «XæK eT+çÜ>± | #ûXæsÁT. 2019
kÍsÁÇçÜ¿£ m ¿£ýË¢ {¡&|Ó n~ócÍ÷q+ >Ö&ÖsÁT {ì¿Ø{Ù s ¿£]+#á&+Ôà yîÕdÓ|ÓýË #ûs sÁT. eTÖ&T sÃEýË¢Hû ÜsÁT|Ü bÍsÁ¢yîT+³T
jîÖÈ¿£esÁZ nuó«]>± jáTqT yîÕdÓ|Ó ç|¿£{ì+º+~. m ¿£ýË¢ jáTq 2,26,061 z³¢ yîTC²¯¼Ôà m+|Ó>± Â>\Tbõ+< sÁT.
׿±H +&jáÖ 104 2020 n¿Ã¼ sY
 +ç<óç|<ûXÙ ¹¿_Hî{Ù sÁjáÖ\T
eTTK«eT+çÜ yîÕmdt È>HyîÖV²HÂs&¦ n<ó«¿£Ôáq s h ¹¿_Hî{Ù 2020 d|¼+ sY 3q yî\>&|P&ýË dºy \jáT+ýË deÖyûXøyîT+~.
d+<sÁÒÛ+>± |\T sÁjáÖ\T rdTÅ£ +~.
 deÖÈ+ýË #î&T <óÃsÁDT\Å£ ¿±sÁDeTeÚÔÃq HýÉÕH, |týÉÕH sÁMT , bþ¿£ýÙ e+{ì p<+, uÉ{ì¼+>´\ |Õ +ç<óç|<ûXÙ s çw¼ ç|uóTÔáÇ+
w<ó+ $~ó+º+~. +<TÅ£ d+ +~ó+º @|Ó ¹>$T+>´ jáÖ¿ù¼-1974Å£ #ûd¾q desÁD\qT s çw¼ eT+çÜesÁZ+ yîÖ~+º+~. @|Ó
¹>$T+>´ jáÖ¿ù-¼ 1974Å£ #ûd¾q desÁD\ ç|¿±sÁ+... w<ó+ $~ó+ºq sÁMT , bþ¿£ýÙ e+{ì p<+, uÉ{ì¼+>´\qT &ûy Þø¢Å£ sÁT Hî\\
CÉÕ\T ¥¿£, s ÇV²Å£ \Å£ @& ~ CÉÕ\T ¥¿£, È]eÖH $~ókÍïsÁT. Âs+&ÃkÍ] Ôá|¾Î< ¿ì bÍ\Î&Ôû Âs+&ûÞø ¢ CÉÕ\T ¥¿£, È]eÖH
$~ókÍïsÁT.
 e«ekÍjáÖ ¿ì ºÔá $<T«ÔYÅ£ q><T ~© |<¸¿± ¿ì yîÖ<+.
 >T+³ÖsÁT €ý²¢ u²|³¢ eT+&\+ eTÖ\bÍýÉ+, ÈeTT \bÍýÉ+ ç>±eÖýË¢ ç|uóTÔáÇ yîÕ<« ¿£Þ²Xæ\ @s γTÅ£ nedsÁyîT®q 51.07
m¿£s \ uóÖ$T ¹¿{²sTT+|Ú.
 ç|¿±Xø+ €ý²¢ eÖs Ø|ÚsÁ+ eT+&\+ s jáTesÁ+ýË ç|uóTÔáÇ yî<Õ « ¿£Þ²Xæ\ @s γTÅ£ nedsÁyTî ®q 41.97 m¿£s \ uóÖ$T ¿¹ {²sTT+|Ú.
 |+# sTTrs CÙ XæKýË yîTsÁTÂ>Õq bÍ\q ¿Ãd+ @s γT #ûd¾q ç>±eT, y sÁT¦ e\+{¡sÁT¢, dºy \jáT e«edýË &$ÈqýÙ &îe\|tyîT+{Ù
|ÓdsYà (&&yÃ) bþdT¼\qT @s γT #ûjáÖ\ sÁjáT+.
 C²sTT+{Ù ¿£ýÉ¿£¼sÁ¢Å£ ¿ì+< m+|Ó&yà (eT+&\ |]wÔY &îe\|tyîT+{Ù |ÓdsY)\Å£ |Õq &|P«{¡ &îÂsÕ¿£¼sY ¹¿&sYýË &&yà bþdT¼\
@s γT. m+|Ó&yÃ\Å£ |<Ãq ÔáT\ < Çs &&yà bþdT¼\ uó¯ï.
 eÖyÃsTTdT¼ bͯ¼, < nqT +<ó d+|Ö\ MT< eTsà @& ~bͳT w<ó+ bõ&Ð+|Ú.
 ¿£ cÍ &îý²¼ #ê&T u²sÁÅ£ +& |]sÁ¿ì+#û+<TÅ£ ç|¿±Xø+ u²«¹sJ¿ì ~>Teq eTsà Âs+&T ¿=Ôáï u²«¹sJ\ s D² ¿ì yîÖ<+. Âs+&T
¿=Ôáï u²«¹sJ\ s D² ¿ì sÁÖ.2,565 ¿Ã³¢ e«jáT+ neÚÔáT+< n+#áH . u²«¹sJ s D+ e\¢ uóÖ>sÁÒÛ Èý²\T |sÁT>TÔ sTT.
deTTç<|Ú úsÁT m><q <T. ¿£ cÍ &îý²¼qT |]¿ì+#áe#áTÌ. Ô >Tú{ì¿ì Ò+<T\Å£ |]cÍØsÁ+ \_ódTï+~. ç|¿±Xø+ u²«¹sJ¿ì 12
¿ìýËMT³sÁ¢ ~>Teq ¿£ cÍ €ý²¢ |qeT\ÖsÁT eT+&\+ #Ã&esÁ+, >T+³ÖsÁT €ý²¢ eT+>ÞøÐ] eT+&\+ s eT#á+ç< |ÚsÁ+ eT<ó«
¿£ cÍ q~ |Õ 2.70 {¡m+dÓ\ kÍeTsÁ«+Ôà u²«¹sJ s D+. B ¿ì sÁÖ.1,215 ¿Ã³¢ e«jáT+ neÚÔáT+< n+#áH . ç|¿±Xø+ u²«¹sJ¿ì
62 ¿ìýËMT³sÁ¢ ~>Teq V²+d\B$¿ì m>Teq ¿£ cÍ €ý²¢ yîÖ|¾<û$ eT+&\+ +&¿ÃÞø¢+¿£, >T+³ÖsÁT €ý²¢ ¹s|ýÉ¢ eT+&\+
ÔáÖsÁT|ÚbÍýÉ+ eT<ó« ¿£ cÍ q~ |Õ 3.25 {¡m+dÓ\ kÍeTsÁ«+Ôà eTsà u²«¹sJ s D+. B ¿ì sÁÖ.1,350 ¿Ã³¢ e«jáT+ neÚÔáT+<
n+#áH .
 |ý² &T Ô >T, kÍ>Tú{ì neds \T rsÁÌ&+ ¿Ãd+ e]¿£|P&Xè\ mÜïbþÔá\ |<¸¿£+ #û|{²¼\ sÁjáT+. |<¸¿£+ < Çs >T+³ÖsÁT
€ý²¢ yî\TÆ]ï, <T]Z, u¤ý²¢|*¢ eT+&ý²\T dd«Xæ«eT\+ neÚÔ sTT. mÜïbþÔá\ |<¸¿± ¿ì sÁÖ.1,273 ¿Ã³¢ e«jáT+.
 <T]ÒÛ¿£ s jáT\dÓeT çbÍ+Ôá+ýË 14 ]Ès ÇjáTsÁT¢, mÜïbþÔá\ |<¸¿±\ s D+, ÔásÁ |qT\Å£ d+ +~ó+ºq |]bÍ\H |sÁyîT®q
nqTeTÔáT\Å£ eT+çÜesÁZ+ yîÖ<+. s jáT\dÓeT ¿£sÁeÚ y sÁD ç|D²[¿£ýË uó²>+>± |qT\T #û|{²¼\ sÁjáT+.
 |¥ÌeT>Ã< e] €ý²¢ýË @s γT #ûjáTqTq +ç<óç|<ûXÙ |¾w¯dt jáTÖ e]à{¡ ¿Ãd+ sÁÖbõ+~+ºq +ç<óç|<ûXÙ |¾w¯dt ]¦HîHà-
2020¿ì yîÖ<+. eTÔáà«sÁ+>+ýË deTç>±_óe ~Æ ¿Ãd+ @s γT #ûjáTqTq #ûjáTqTq jáTÖ e]à{¡¿ì s qTq ×<ûÞýø¢ Ë sÁÖ.300
¿Ã³¢ e«jáT+ #ûjáTqTH sÁT. e]à{¡ < Çs s çw¼+ýË eTÔáà«, ¿±ÇsÁ+>±ýË¢ deTç>±_óe ~Æ kÍ~ó+# \q <û ç|uóTÔáÇ <ûÝXø+.
 Ôáïs +ç<óÅ£ >Ã< e] Èý²\qT ÔásÁ*+º, dd«Xæ«eT\+ #ûjáT& ¿ì u² T È>J¨eH s yT Ôáïs +ç<ó dTÈ\ çde+Ü çbÍCÉÅ£ ¼
|qT\Å£ yîÖ<+. 63.2 {¡m+dÓ\ ú{ì ÔásÁ*+º.. $XæK|³ +, $ÈjáTq>sÁ+, ço¿±Å£ Þø+ €ý²¢ýË¢ dTeÖsÁT 8 \¿£\ m¿£s \
kÍ>Tú{ì n+~+# \ sÁjáT+. |<¸¿± ¿ì sÁÖ.15,389.80 ¿Ã³¢ e«jáT+ neÚÔáT+~.
׿±H +&jáÖ 105 2020 n¿Ã¼ sY
 +&jáTH qÖ«dt ||sY kõdÕ{¡(×mHmdt)
n<ó«Å£ &>± mýÙ. ~eTÖ\+

s È«duó &|P«{¡ #óîÕsÁ H>± eT°¢ V²]e+XÙ m ¿£ <û X ø + ýË qÖ«dt || sÁ T ¢ , eÖ> JqT¢ ,
s È«duó &|P«{¡ #îÕsÁ H>± V²]e+XÙ H s jáTDd¾+>´ |Ó]jáÖ&¿£ýÙàÅ£ d+ +~ó+ºq n |¿ùàu²&
eT°¢ m ¿£jáÖ«sÁT. ÈqÔ <ÞÙ(jáTTHîÕfÉ& )Å£ #î+~q +&jáTH qÖ«dt ||sY kõ dÕ{¡(×mHmdt)
jáTq mú¦jûT nuó«]>±, ¹s¨& duóT«&T eTHÃCÙ sÁaÖ 2020-21 n<ó«Å£ &>± mýÙ. ~eTÖ\+
$|¿±\ Ôás|Á Úq ]ýË *# sÁT. H s jáTDYd+¾ >´ |sÁTqT m ¿£j áÖ «sÁT . 81e y ]ü¿£ kÍ<ó sÁD
;Cñ|Ó n<ó«Å£ &T, s È«duó duóT«&T Cñ|Ó q& ¦ ç|Ü d eÖyû X ø + ýË m ¿£ È]Ð+~.
bÍ~+#á>±... duó² H jáTÅ£ &T Ô esY #á+< > VA¢ÔY mýÙ. ~eTÖ\+ V²ýÙï n+& ~ jáÖ+{¡ d|¾¿¼ ù
\|]# sÁT. 2020 d|¼+ sY 14q eTÖEy Dì z{ì+>´ ÈsÁ ýÙ ç|Ü ~ó>± H sÁT. ×mHmdt qÖÔáq
< Çs È]Ðq m ¿£ýË V²]e+XÙ H s jáTD d¾+>´ $ÈjáT+ kÍ~ó+ºq³T¼ s È«duó ¿±sÁ « esÁ Z + ýË & | P«{¡ ç |d¾ & î + {Ù > ±
#îÕsÁ H, | s çw¼|Ü yî+¿£jáT«H jáTT&T ç|¿£{ì+# sÁT. q+< C²sY |çÜ¿£ qT+º &.&.|Ús ØjáTdï,
 s È«duó &|P«{¡ #îÕsÁ H m ¿£ýË¢ mú¦jûT nuó«] V²]e+XÙÅ£ yîÕdÓ|Ó, {¡&|Ó eT<ÝÔáT
yîÕdt ç |d¾&î+{Ù>± m¿£q$T¿ù fÉ®yTà qT+º
Ôî*bÍsTT. {¡ sYmdt eÖçÔá+ z{ì+>´ bÍý¤Zqýñ<T. yîÖV¾²ÔY CÉÕH, > sÁe ¿ÃXæ~ó¿±]>± s ¹¿wt
XøsÁ ( CÙ deÖCÙ), dç¿£³¯ ÈqsÁýÙ>± yûT]
|Ó{¡× #îÕsÁ H>± nM¿ù ds ØsY m ¿£
bÍýÙ m ¿£jÖá «sÁT. eTsà 11 eT+~ ¿±sÁ«esÁZ
ç |dtç³dt¼ |t +&jáÖ(|Ó{¡×) #îÕsÁ H>± q+< duóT«\T>± m ¿£jáÖ«sÁT.
C²sY ç>Ö|t |_¢¿¹ wHà m&³sY m$T]³dt, yîdÕ t #îsÕ Á H
×{² n<ó«Å£ &>± n ýÙ CÉÕH
nM¿ù ds ØsY(75) m ¿£jÖá «sÁT. $wjáÖ |Ó{ס
uËsÁT¦ 2020 >dT¼ 29q ç<óTM¿£]+º+~. |+C²uÙ nÏ\ uó ² sÁ Ô á fÉ dt d +| T+(×{²)
¹¿d] ç>Ö|t N|t m&³sY $ÈjYTÅ£ eÖsY #ÃçbÍ n<ó«Å£ &>± uó²sÁrjáT ÈqÔ bͯ¼(;Cñ|Ó)
kÍq+ýË nM¿ù ds ØsY u²<ó«Ôá\T #û|³¼qTH sÁT. s È«duó duóT«&T n ýÙ CÉHÕ m ¿Â j
Õ Öá «sÁT.
ds ØsY.. fÉ*ç>±|t, q+< C²sY |çÜ¿£ &îÕ©\Å£ m&³sY>± e«eV²]+# sÁT. ç|dTïÔá+ yûTsÁÅ£ 2020 d |¼+ sY 6q È]Ðq »×{²µ
ç>Ö|t ¿ì+< sÁT {¡M # qÞø ¢, nHû¿£ yûT>JqT¢ H sTT. |+ÐÇH +&jáÖÅ£ bå+&+>´ y ]ü¿£ deÖyûXø+ýË qÖÔáq ¿±sÁ«es Z
m+&>±, _€Hîdtkͼ+&sY¦Å£ bå+&+>´ m&³sY>±qÖ e«eV²]+# sÁT. mqT Å£ H sÁ T . eT<ó «ç| <û X Ù fÉ dt
d+|T+(m+|Ó{¡@) n<ó«Å£ &>± q n ýÙ
@;dÓ #îÕsÁ H>± <ûyû+ç< <s Ý
<óÖ|sYqT dç¿£³¯ ÈqsÁýÙ>±... uó²sÁÔá eÖJ
&{Ù Ö«sà |t dsÁTØ«ýñwH(@;dÓ) #îÕsÁ H>± ýË¿ùeTÔY MT&jáÖ ç>Ö|t¿ì #î+~q <ûyû+ç< &û$ dt ¿£ |t ¿ |¼H sÃV¾² ÔY s CÙ b ÍýÙq T
$.<s Ý @¿£ç^e+>± m ¿£jÖá «sÁT. 2020-21 d+eÔáàs ¿ì jáTq #îsÕ Á H>± ¿=qkÍ>TÔ sÁT. <ûX+ø ýË ¿ÃXæ~ó¿±]>± m ¿£jáÖ«sÁT. MsÁT 2024
ç|eTTK |çÜ¿£\T, yûT>CÉqÕ ¢ dsÁTØ«ýñwH $es \qT @;dÓ &{Ù #ûdTï+³T+~. esÁÅ£ |<eÚýË¢ ¿=qkÍ>qTH sÁT.
׿±H +&jáÖ 106 2020 n¿Ã¼ sY
 V¾²+<TkÍH w¾|tjáÖsY¦ dÓm+&>± V²eT+ÔY KçÜ
V¾²+<TkÍH w¾|tjáÖsY¦ qÖÔáq #îÕsÁ H n+& yûTHû€+>´ &îÂsÕ¿£¼sY
(dÓm+&)>± HûM ]fÉ®sÁT¦ n~ó¿±] ¿£yîTT&ÃsY V²eT+ÔY KçÜ 2020
d |¼ + sY 1q u²<ó «Ôá \ T dÓ Ç ¿£ ] +# sÁ T . ]já T sY n& sÁ ý Ù
mýÙ.$.XøsÁÔYu² T kÍq+ýË KçÜ jáÖeT¿£+ È]Ð+~. KçÜ
w¾|tjáÖsY¦ýË 2017 qT+º &îÂsÕ¿£¼sY (çkͼ³€¿ù çbÍCÉ¿ù¼)>± | #ûXæsÁT.
&îÂs¿Õ £¼sY>± q deTjáT+ýË d+dýË eTsÁeT ÔáT\ ¿Ãd+ eºÌq
×mHmdt d¾+<óÖMsY, ×mHmdt nçdï<ósÁDì duÙyîTÂsÕH\qT ¯Ôá
deTjáT+ ¿£+fñ eTT+<û n+~+# sÁT. ×mHmdt B|¿ù, ×mHmdt
Xø¿ìï, HûeýÙ |Ó{Ù {²«+¿£sàY e+{ì Hê¿£\Ôà bͳT jáTÖsÃ|¾jáTH
w¾|tjáÖsY¦ýË Hê¿£\ ÔájáÖ¯ýË KçÜ¿ì nqTuóe+ +~. V¾²+<TkÍH
w¾|tjáÖsY¦ ç|<ó q ¿±s «\jáT+ $XæK|³ +ýË +~.
m ¿£\ ¿£$TwqsY>± s JyÅ£ eÖsY
uó²sÁÔá m ¿£\ d+|T+ qÖÔáq ¿£$TwqsY>± eÖJ ×@mdt n~ó¿±]
s JyÅ£ eÖsY 2020 d |¼+ sY 1q |<M u²<ó«Ôá\T dÓÇ¿£]+# sÁT.
@w¾jáTH &îe\|tyîT+{Ù u²«+¿ù bÍ<ó«Å£ &>± #û]q nXË¿ù ý²y kÍ
kÍq+ýË s Jy jáT$TÔáT\jáÖ«sÁT. 1984 u²«#Y ×@mdt ]fÉ®sY¦
n~ó¿±](C²sÁ‚+& ¿±«&sY) nsTTq s JyÅ£ eÖsY ×<ûÞøßbͳT
|<$ýË ¿=qkÍÐ, 2025ýË ]fÉ®sY neÚÔ sÁT. 2024 kÍsÁÇçÜ¿£
m ¿£\T jáTq HûÔá ÔáÇ+ýË ÈsÁ>qTH sTT. +<óq\ ç|¿±sÁ+
m ¿£\ ¿£$TwqsY ¹sÞø ¢ |<$ýË +& *à +&>±, 2025
|¾ç e]ýË 65 @Þø ¢ +&&+Ôà jáTq ¿£ @& ~ eTT+<T>±Hû
]fÉ®sY ¿±qTH sÁT.
HçkͼýË nÔá«~ó¿£ bÍýËesÁT¢ ¿£*Ðq dýÉç_{¡
Hçkͼ>±yTýË uó²sÁÔá ç¿ì¿{٠ȳT¼ ¿ |¼H
$s {Ù ¿ÃV¾²¢ nqTd]dTïq y ] d+K«
7 ¿Ã³¢ 50 \¿£\T < {ì+~. < +ÔÃ
Hçkͼ>±yTýË @&Tq sÁ ¿Ã³T¢ bÍýËesÁT¢
¿£*Ðq Ô=* d¾jáÖ dýÉç_{¡>± ¿ÃV¾²¢
>T]ï+|Ú bõ+< &T. ¿ÃV¾²¢ Ôás ÇÔá d¾jÖá

ç||+#á+ýË nÔá«+Ôá d+|q eTV¾²Þø yîT¿£+J kÍØ{Ù

ç||+#á+ýË nÔá«+Ôá d+|q eTV¾²Þø>± yîT¿£+J kÍØ{Ù(50) |TqÔáqT <¿ìØ+#áTÅ£ H sÁT.
nyîTC²H wsÁT¢ ý²uó²\Ôà eÖ¿+J <óq e+ÔáT\ C²_Ô ýË {²|týË¿ì <ÖdT¿=# ÌsÁT.
kÍØ{Ù ¿£sÁ $\Te |ÚÎ&T 68 _*jáTH & \sÁT¢Å£ |]Ð+~. Ö¢yTuÉsYZ _*jáTúsY
dÖº¿£ ç|¿±sÁ+ < Ôá, sÁ#ásTTçÜ, yîT¿£+J ç||+#á <ó ¿£ eTV¾²Þø>± *# sÁT. ýË]jáTýÙ
y sÁdTs \T çbÍ+¿ÃsTTdt uÉfÉH¿ÃsY¼ yûTjáTsYàqT n~ó>$T+# sÁT. 2019ýË nyîTC²H
dÓ yà CÉ|t uÉCËdtÔà $& Å£ \ |]cÍØsÁ+ d+<sÁÒÛ+>± kÍØ{Ù nyîTC²H wsÁ¢ýË 35
_*jáTH & \sÁ¢ ¿£+fñ mÅ£ Øe $\TyîqÕ 4 XæÔá+ y {²qT n+<TÅ£ H sÁT. Ô C²>± nyîTC²H
wsY $\Te uó²¯>± |sÁ>&+Ôà yîT¿£+J kÍØ{Ù d+|< |Ú+EÅ£ +~. B+Ôà yîT
ç||+#á+ýË12e d+|qT s \T>± *# sÁT. ¿±>± |Î{칿 116 d+d\Å£ < < |Ú 1.7
_*jáTH & \sÁ¢qT $s Þø+>± ºÌq³T¢ kÍØ{Ù pýÉÕýË ç|¿£{ì+# sÁT. >Ôá eTÖ&T Hî\ýË¢
nyîTC²H kͼ¿ù dTeÖsÁT 28XæÔá+ |]Ð+~. d+eÔáàsÁ+ |Î{ìesÁÅ£ 90XæÔá+ ¿£+fñ
mÅ£ Øe |]Ð+~. B+Ôà uÉCËdt d+|< 202 _*jáTH & \sÁÅ¢ £ #ûsTÁ Å£ +~. B+Ôà ç||+#á+ýË
n|sÁ Å£ uñsÁT&>± uÉCËdt Ôáq kÍH \uɳT¼¿Ã>± y sÁ+ çbÍsÁ+uó+ýË, fÉkÍ¢ dÓ z
mýËH eTdtØ eÖsYØ E¿£sY sYZqT n~ó>$T+º ç||+#á+ýË eTÖ&e <óqe+ÔáT&>± *# &T.

׿±H +&jáÖ 107 2020 n¿Ã¼ sY

qT+º nÔá«~ó¿£ bÍýËesÁT¢ ¿£*Ðq y ] C²_Ô ýË Âs+&Ã kÍq+ýË
ç|¾jÖá +¿£ #ÃçbÍ (5 ¿Ã³¢ 60 \¿£\T), eTÖ&à kÍq+ýË B|¾¿£ |<T¿=Hî
(5 ¿Ã³¢ 20 \¿£\T) H sÁT.
 ç||+#áy «|ï+>± Hçkͼ>±yTýË nÔá«~ó¿£ bÍýËesÁT¢ ¿£*Ðq
ç¿¡& ¿±sÁT\ C²_Ô ýË ¿ÃV¾²¢ (7,57,89,920) H \T>Ã kÍq+ýË
H &T. Ô=* eTÖ&T kÍH ýË¢ |Ú{Ùu²ýÙ kͼsYà ç¿ìd¾¼jáÖHÃ
s=H ý˦ (bþsÁTÌ>ýÙ-23 ¿Ã³T¢), \jîTHîýÙ yîTdÓà (nÂs¨+{¡H -
16 ¿Ã³T¢), HîeÖsY (çuÉ€ýÙ-14 ¿Ã³T¢) H sÁT. ÔásÁ kÍeÖ€¿£
eÖ<ó«eÖýÉÕq |dt T¿ùýË ¿ÃV¾²¢ 4 ¿Ã³¢ 32 \¿£\T eT+~...
{ìdz¼sYýË 3 ¿Ã³¢ 74 \¿£\ eT+~ nqTd]dTïH sÁT.
jáTT<ó ¿£s >±s \ uËsÁT¦ #óîÕsÁ H>± dÓmdt $XøÇ¿£sÁ
¿ÃýÙ¿Ô£ ýË jáTT<ó ¿£s >±s \ uËsÁT¦ #óîÕsÁ H>±, &îÕÂs¿£¼sY ÈqsÁýÙ>±
dÓmdt $XøÇ¿£sÁ u²<ó«Ôá\T dÓÇ¿£]+# sÁT. ç|dTïÔá+ | #ûdTïq
V²]yîÖV²H |<M $eTsÁD #ûXæsÁT. $XøÇ¿£sÁ +&jáTH ]¦HîqTà
bÍ«¿£¼¯ d¯Ç ddt 1984 u²«#YÅ£ #î+~q n~ó¿±]. >Ôá 36 @Þø ¢>±
jáTT<ó ¿£s >±s ýË¢ $$<ó kÍsTTýË¢ | #ûXæsÁT.
& sY&yà #îÕsÁ H drXÙÂs&¦ |<M¿±\+ bõ&Ð+|Ú
sÁ¿£D |]XË<óq, n_óe ~Æ d+d(& sY&yÃ) #îÕsÁ H €.drXÙÂs&¦
|<M¿±ý² ¹¿+ç< ç|uóTÔáÇ+ Âs+&ûÞø ¢ bõ&Ð+º+~. yûTsÁÅ£
¹¿+ç< d¾ Ò+~ e«eVäs \ XæK 2020 >dT¼ 24q <ûXæ\T C²¯
#ûd¾+~. ço bõ{ì¼ ços eTT\T Hî\Ö¢sÁT €ý²¢ Ôá Å£LsÁT eT+&\+
eTV¾²eT\ÖsÁTÅ£ #î+~q drXÙÂs&¦ 2018 >dT¼ýË Âs+&ûÞø¢ ¿±ý² ¿ì
& sY&yà #îÕsÁ H>± jáT$TÔáT\jáÖ«sÁT. 2020 >dT¼ 26e ÔûBÔÃ
jáTq |<M¿±\+ eTTÐjáTqT+&>± ¹¿+ç<+ jáTqqT ¿=qkÍÐdÖï
sÁ jáT+ rdTÅ£ +~. &bÍsY¼yîT+{Ù |t & |Hà ¯ dsYÌ n+&
&îe\|tyîT+{Ù (&z& sY&) ¿±sÁ«<]ô>± Å£L& drXÙÂs&¦ u²<ó«Ôá\T
sÁÇV¾²kÍïsÁT
¿£ cÍ uËsÁT¦ ¿=Ôáï duó« ¿±sÁ«<]ô>± s jYT|Ú¹s
¿£ cÍ qB jáÖÈeÖq« uËsÁTŦ £ ¿=Ôáï duó«¿±sÁ«<]ô jáT$TÔáT\jáÖ«sÁT.
¹¿+ç< È\d+|Ö ¿ì #î+~q &.m+.s jYT|Ú¹sqT |<$ýË
jáT$TdÖï ÈýÙXø¿ìï eT+çÜÔáÇXæK <ûXæ\T C²¯ #ûd¾+~.
Hîý²KsÁTýË jáTq u²<ó«Ôá\T dÓÇ¿£]+#áqTH sÁT.
@×dÓdÓ C²rjáT n<ó«Å£ &>± |PsÁ#á+ç<s eÚ
+&Ã nyîT]¿£H #ó + sY |t ¿±eTsYà (@×dÓdÓ) C²rjáT n<ó«Å£ &>±
׿±H +&jáÖ 108
VÕ²<s u²<Å£ #î+~q bÍ]çXæ$T¿£yûÔáï |PsÁ#á+ç<s eÚ dÖsÁ|Hû
m ¿£jáÖ«sÁT. jáTq VA< ýË @& ~bͳT ¿=qkÍ>qTH sÁT.
uó²sÁÔ,Y nyîT]¿± y DìÈ« d+ +<ó ýË¢ @×dÓdÓ ¿¡\¿£ bÍçÔá bþw¾dTï+~.
|PsÁ#á+ç<s eÚ VÕ²<s u²< ¹¿+ç<+>± | #ûdTïq >â ýÙ HÃÎÛ$ÈH
yûTHû€+>´ &îÕÂs¿£¼sY.
>D²+¿£ XæçdïyûÔáï dÓ sYs eÚ 100e |Ú{ì¼q sÃE
ç||+#á ç|U²«Ôá >D²+¿£ XæçdïyÔû ,áï |< $uóÖwDY çbõ|dsY ¿£\«+|P&
s <ó ¿£ ws eÚ(dÓ sY s eÚ) 2020 d|¼+ sY 10q 100e |Ú{ì¼qsÃE
ÈsÁT|ÚÅ£ H sÁT. +&jáTH kͼ{ìd¾¼¿£ýÙ Hd¾¼³Ö«{Ù &îÕÂs¿£¼s>Y ± |<M
$sÁeTD #ûd¾q nq+ÔásÁ+ nyîT]¿±ýË d¾sÁ|&q jáTq ç|dTïÔá+
jáTÖ e]à{¡ |t |ýËýË ¯ dsYÌ çbõ |dsY>± de\+~dTïH sÁT.
uó²sÁÔá kͼ{ìd¾¼¿ù sÁ+>± ¿ì jáTq #ûd¾q de\qT >TsÁTï#ûdTÅ£ +³Ö
uó²sÁÔá dÕHà n+& fÉ¿± \J XæK d |¼+ sY 9q yî_H sY < Çs
sÁÇV¾²+ºq d¾+bþ€jáT+ýË <ûXø$<ûXæ\Å£ #î+~q |\TeÚsÁT
XæçdïyûÔáï\T jáTqÅ£ n_óq+<q\T Ôî*bÍsÁT. VÕ²<s u²<ýË
dÓ sYs y n& ÇHà& Hd¾¼³Ö«{Ù |t eÖ«<¸yîT{ì¿ùà, kͼ{ìd¼¿¾ àù n+&
¿£+|P«³sY dÕHà e«ekÍ|Å£ ýÉÕq dÓ sY s eÚ 1920 d |¼+ sY 10q
Þ²¢] €ý²¢ V²&>[ýË È +# sÁT. Ôás ÇÔá +ç<óç|<ûXÙýË >Ö&ÖsÁT,
qÖ€M&T, q+~>±eTýË¢ jáTq u²\«+ >&º+~. +ç<ó
$XøÇ$< «\jáT+ qT+º myîT dÓà eÖ«<¸yîT{ì¿ùà #ûd¾q jáTq
jáTÖ e]à{¡ |t ¿ÃýÙ¿£Ô ýË m+@ kͼ{ìd¾¼¿ùà #ûXæsÁT. ¹¿+ç_&¨
$XøÇ$< «\jáT+ýË ¿ì+>´à ¿±ýñJýË 1948ýË |Ó V²#Y& |P]ï#Xû æsÁT.
+&jáTH kͼ{ìd¾¼¿£ýÙ Hd¾¼³Ö«{ÙýË $< «]>± #û] n<û d+dÅ£
&îÕÂs¿£¼sY>± m~>±sÁT. dÓ sY s eÚ de\T ¹¿e\+ kͼ{ìd¾¼¿£ýÙ sÁ+>± ¹¿
¿±Å£ +& m¿£q$T¿ùà, CÉ {ì¿ùà, +çÔÃbÍ\J Ôá~ÔásÁ sÁ+>±\Å£L
$Xâw +>± |jîÖ>|&q³T¢ yî_H sYýË bÍý¤Zq Xæçdïy ûÔáï\T
|s=ØH sÁT. 19 <ûXæ\qT+º 39 & ¿£¼¹s³T¢ n+<TÅ£ q jáTq
|Î{ìesÁÅ£ 477 |]XË<óq |çÔ \T deT]Î+# sÁT. 15 |Úd￱\T
s XæsÁT. 2002ýË nyîT]¿± n<ó«Å£ &T C²sŸ Twt #ûÔáT\ MT<T>±
<ûXø nÔáT«q Ôá HûwqýÙ yîT&ýÙ |t dÕHà |ÚsÁkÍØsÁ+ n+<TÅ£ H sÁT.
jáTÖ¹¿ +³¹s wqýÙ kͼ{ìd¾¼¿£ýÙ Hd¾¼³Ö«{Ù, Hd¾¼³Ö«{Ù |t
eÖ«<¸yîT{ì¿ý£ Ù dÕHà, +³¹s wqýÙ jîÖyîTç{ì¿ù kõdÕ{¿¡ ì n<ó«Å£ &>±
| #ûXæsÁT. uó²sÁÔá kͼ{ìd¾¼¿ùà sÁ+>± ¿ì #ûd¾q de\Å£ >T]ï+|Ú>±
çbõ |dsY s eÚqT uó²sÁÔá ç|uóTÔáÇ+ 1968ýË |< uóÖwDY, 2001ýË
|< $uóÖwDYÔà dÔáØ]+º+~.
2020 n¿Ã¼ sY
 C²rjáT ¿£$T{¡ýË e«ekÍjáT e]à{¡ MdÓ¿ì #óT
e«ekÍjáT q Ôá $<«ýË qÖÔáq $< «$<ó q+-2020 neT\TÅ£
sÃ&eÖ«|t sÁÖbõ+~+#û+<TÅ£ uó²sÁrjáT e«ekÍjáT |]XË<óq
eT+&*(×dÓ@ sY) C²rjáT kÍsTT ¿£$T{¡ @s γT #ûd¾+~.
¿£$ T{¡ýË çbõ |dsY ÈjáT Xø+¿£sY Ôî\+>±D s çw¼ e«ekÍjáT
$XøÇ$< «\jáT+ yîÕdt #ó Hà\sY & öö ç|MDYs eÚÅ£ #óT <¿ìØ+~.
yîTTÔáï+ 10 eT+~ ¿£$T{¡ýË duóT«\T>± +{²sÁT. qÖÔáq
$< «$<ó q+ neT\TÅ£ nqTd]+# *àq $~ó$<ó H \qT ¿£$T{¡
sÁÖbõ+~dTï+~. s çw¼ $XøÇ$< «\jáÖýË¢ qÖÔáq $<ó q+ < Çs
rdT¿Ãy *àq #ásÁ«\ >T]+º ¿£$T{¡ $e]+#áqT+~.
> V² sÁÒ+<ó+ M& ¿£ Ô=*kÍ] ~©¢¿ì |sÁÖUÙ n TÝý²¢
> V² sÁÒ+<ó+ qT+º jáT³|&q ýË¿ùduó m+|Ó, ÈeTÖ -¿£o sY
eÖJ eTTK«eT+çÜ |sÁÖUÙ n TÝý²¢ Ôás ÇÔá Ô=*kÍ]>± 2020
d |¼+ sY 13q ~©¢¿ì #ûsÁTÅ£ H sÁT. d |¼+ sY 14 qT+º È]¹>
bÍsÁy¢ Tî +³T deÖyûXæ\Å£ jáTq VäÈsÁT ¿±qTH sÁT. ÈeTÖ -¿£o sYÅ£
dÇjáT+ç|Ü|Üï sÁ<TÝ #ûXæ¿£ bÍsÁ¢yîT+³TÅ£ jáTq VäÈsÁT ¿±e&+
<û Ô=*kÍ]. HûwqýÙ ¿±qÎÛÂsHà n<ó«Å£ &îÕq jáTqqT.. ç|C² uóç<Ôá
#á³¼+(|Ómdt@) ¿ì+< 2019 d |¼+ sÁT qT+º > V² sÁÒ+<ó+ýË
+# sÁT. n+<Te\¢ >Ôá Âs+&T $&Ôá\ bÍsÁ¢yîT+³T deÖyûXæ\Å£
s ýñ¿£bþjáÖsÁT.
$\¿£D q³T&T ÈjáTç|¿±wtÂs&¦ ¿£qT eTÖÔá
d Tç| d¾ < Æ $\¿£ D q³T& T Ôá Ö sÁ T Î
Èjá T ç|¿±wt  s &¦ ( 74) ¿£ q T eTÖXæsÁ T .
>T+&îbþ³T ¿±sÁD+>± 2020 d |¼+ sY
8q >T+³ÖsÁT $< «q>sYýË jáT q
y d+ýË ÔáT~XæÇd $&# sÁT. ¿£sÁÖ \T
€ý²¢, d¾]yîÞø¢ eT+&\+, Ms Âs&¦ |ýÉ¢ýË
1946, yûT 8q È +ºq ç|¿±wt s&¦
1988ýË $&T<ýÉÕq ç V² |ÚçÔáT&T ºçÔá+Ôà Ôî\T>T d¾úsÁ+>± ¿ì
|]#ájáTeTjáÖ«&T. ç|Ü H jáTÅ£ &>±, Väd« q³T&>±, ¿±«Âs¿£¼sY
]¼dT¼>±, sÁ+>d\ ~>ZÈ+>± < < |Ú sÁT <Xæu²Ý\bͳT q³H
sÁ+>+ýË $Xâw ¿£ w¾ #ûXæsÁT. Ôî\T>T, Ôá$TÞø, ¿£q & uó²wýË¢ 340
d¾ eÖ\T, 3 yû\ H ³¿±ýË¢ q{ì+º $\¿£D q³T&>± |sÁT
Ôî#Tá ÌÅ£ H sÁT. s jáT\dÓeT jáÖdÔà jáTq q³qÅ£ mqýñ >T]ï+|Ú
eºÌ+~.
׿±H +&jáÖ 109
\eÚ&T H >s E eT€Ü
Ôî\T>T #á\q ºçÔá |]çXøeTýË $Xâw ç |¿£¿±<sÁD bõ+~q bås Dì¿£
ºçÔá+ \eÅ£ XøýË \eÚ&T bÍçÔá bþw¾+ºq q³T&T q|]ï H >s E
VÕ²<s u²< >±+Bóq>sYýË >T+&îbþ³TÔÃ 2020 d |¼+ sY 7q
¿£qT eTÖXæsÁT. 340¿ì |Õ>± ºçÔ ýË¢ q{ì+ºq H >s E nd\T
|sÁT.. H ¹>+<sYs eÚ. ¿¡\T>TçsÁ+, V²]XøÌ+ç< d¾ eÖýË¢ q{ì+ºq
@.M.dTu²Òs eÚ Å£ eÖsÁT&û H >s E.
Vä©eÚ& VÓ²sà #á~Ç¿ù uËdteÖ«H ¿£qT eTÖÔá
eÖÂsÇýÙ dÖ|sY VÓ²sà u²¢¿ù bÍ+<¸sY>± bÍ|Úý²]{¡ d+bÍ~+ºq
Vä©eÚ& VÓ²sà #á~Ç¿ù uËdteÖ«H(43) ¿£qT eTÖXæsÁT. |>T d+ +~óÔá
¿±«qàsYÔà jáTq ý²dt@+CÉýÙàýË 2020 >dT¼ 28q ÔáT~XæÇd
$&# sÁT. 2016ýË jáTqÅ£ ¿±«qàsY q ³T¢ jáT³|&+~.
2003ýË q³T&>± ¿¯sYqT çbÍsÁ+_ó+ºq #á~Ç¿ù »~ ¿ìýÙ VAýÙ,
ç& |t¼ &û, Â>{Ù H n|t, >±&à |t €|t¼µ e+{ì d¾ eÖ\T #ûXæsÁT.
¿±«qàsY º¿ìÔáà, ¿¡yÖî <¸sî |Á \Ó qT rdTÅ£ +³ÖHû »u²¢¿ù bÍ+<¸sY, eÖsÁüýÙ,
< 5 ¢&µ e+{ì u²¢¿ù d¼sY d¾ eÖýË¢ q{ì+# sÁT.
kÍV¾²Ôá« ny sÁT¦ ç>VÓ²Ôá d< q+< eT€Ü
ºÔáÖïsÁT €ý²¢Å£ #î+~q ç|eTTK sÁ#ásTTÔá, ¹¿+ç< kÍV¾²Ôá« n¿±&MT
ny sÁT¦ ç>VÓ²Ôá ¿£\Te¿=\qT d< q+<(81) 2020 >dT¼ 25q
eT•Ü #î+< sÁT. 1939 |¾ç e] 22q bÍ¿±\ýË È +ºq jáTq
n¿£Ø&û ÔáT~XæÇd $&# sÁT. d< q+< nHû¿£ u²\\ ¿£<\T, ¸ >¹ jáÖ\T,
¿£$Ôá\T, qe\\T ¿£<¸ ¿£\T, H {ì¿\£ T sÁº+# sÁT. ç>±MTD J$Ôá+ÔÃ
bͳT |³¼D J$Ô Å£L& Ôáq ¿£<ýË¢ ¸ #áÖ|¾+# sÁT. sÁ#ásTTÔá>±Hû
¿±¿£, ºçÔ῱sÁT&T>±, ¿±sÁÖ¼ dT¼>± Å£L& Ôî\T>T ç|È\Å£ jáTq
ºsÁ| ]ºÔáT\T. ç |ÕeT¯ {¡#ásY>± 36 @Þø ¢ | #ûd¾ 1997ýË
]fÉ®sÁjáÖ«sÁT.
kÍÇ$T ç|C²ãsÁD« ¥yîÕ¿£«+
ç|eTTK <ó «Ü ¿£ >TsÁTeÚkÍÇ$T ç|C²ãsÁD« eTVäs E(88) çobõ{ì¼
ços eTT\T Hî\Ö¢sÁT €ý²¢ d+>+ eT+&\+ nH Âs&¦bÍÞè+ýË
s eTjîÖÐ Ôábþeq+ýË 2020 d |¼+ sY 9q ¥yîÕ¿£«+ #î+< sÁT.
|Ps ÇçXøeT+ýË dÓ|sÓ eÚ>±(|< H uós eÚ) jáTq M sY ¿£Þ²Xæ\ýË
e ¿£ XæçkÍï~ó|Ü>± | #ûXæsÁT. ç|Ü bÍsÄÁXæ\ýË dÕqTà ¿£¢uÙ\qT
@s γT #ûd¾q jáTq d w¾¼, }VäXæçdï+ e+{ì dÕqTà |çÜ¿£\qT
q&bÍsÁT. C²rjáT dÕqTà ¿±+çÂ>dtýË Ôî\T>T uó²wýËHû |]XË<óq
2020 n¿Ã¼ sY
|çÔ \T deT]Î+º eÖÔá uó²w |Õ ÔáeT n_óeÖH # ³TÅ£ H sÁT.
<ë> $sÁeTD Ôás ÇÔá dH «d+ dÓÇ¿£]+# sÁT. sÁeTD eTV²]ü
ç|¾jTá ¥w§«ýÉÕq nH s &¦bÍÞè+ y d¾ s eTjîÖÐ Hî\¿=*Îq Ôábþeq+
u²<ó«Ôá\qT #û|{ì¼ < <ó «Ü ¿£eq+>± r]Ì~< ÝsÁT. ç<y VäsÁ+
eÖçÔáyûT rdTÅ£ +³Ö Jeq+ ¿=qkÍÐ+# sÁT.
nyîT]¿± dTç|Ó+¿ÃsÁT¼ýË È&¨ nsTTq Âs+&Ã eTV¾²Þø ¿£qT eTÖÔá
nyîT]¿± dTç|Ó+¿ÃsÁT¼ H «jáTeTÖ]ï Èd¾¼dt sÁÖÔY u²&sY ÐHà sY(Z 87)
¿£qT eTÖXæsÁT. >Ôá ¿=Hû Þø ¢>± bÍHç¿ìjáÖ{ì¿ù ¹¿qàsYÔà bþs &TÔáTq
yîT qÖ«jáÖsYØýË
ç Ö¿ì¢H ýË 2020
d |¼ + sY 18q
ÔáT~XæÇd $&# sÁT.
ç Ö¿ì¢HýË jáTÖ<T
e \d < s Á T \ Å£
#î+ ~q kÍ<ó sÁD
Å£ ³T+ +ýË
1933, eÖ]Ì 15q
È +ºq sÁÖÔY Väs ÇsY¦ jáTÖ e]à{¡ýË ý² #á~y sÁT. eTV¾²Þ²
V²Å£ Ø\ ¿Ãd+, kÍeÖ€¿£ H «jáT+, *+> deÖqÔáÇ+ ¿Ãd+
J$Ô +Ôá+ ¿£ w¾ #ûd¾q yîT nyîT]¿± dTç|Ó+¿ÃsÁT¼ýË È&¨ nsTTq
Âs+&à eTV¾²Þø>± ]¿±sÁT¦\¿¿±ØsÁT. 1993ýË n|Î{ì n<ó«Å£ &T,
&îy îTT翱{ì¿ù H jáTÅ£ &T _ýÙ ¿ì¢+³H yîTqT dTç|Ó+ È&¨>±
jáT$T+# sÁT.
 nyîT]¿± s C²«+>+ n<ó«Å£ &¹¿ dTç|Ó+¿ÃsÁT¼ H «jáTeTÖsÁTï*
já T $T+#û ds Ç~ó ¿ ±s \qT n|ÎÐ+º+~. ¿£ k Í]
H «jáTeTÖ]ï jáÖeT¿£+ È]ÐÔû y sÁT J$Ô +Ôá+ |<$ýË
¿=qkÍ>TÔ sÁT. ç|dTïÔá+ nyîT]¿± dTç|Ó+¿ÃsÁT¼ ç|<ó q
H «jáTeTÖ]ï(dÓCñ)>± C²H s sY¼à H sÁT.
_ýÙ ¹>{ÙàÅ£ |¾Ôá $jîÖ>+ e«ekÍ|Å£ \T s eT>ÃbÍ\H(94) #îHîÕ ýË 2020 d |¼+ sY 30q
yîTç® ¿ÃkÍ|t¼ dV² e«ekÍ|Å£ &T
_ýÙ ¹>{Ùà Ôá+ç& $*jáT+
V²çú ¹ > {Ù à (94)
¿£qT eTÖXæsÁT. H «jáTy ~>±
| #û d ¾ q já T q...
e < Æ | «+ýË n©¨ e TsY à ÔÃ
׿±H +&jáÖ
u²<ó|&TÔáÖ VQ&¹¿qýÙýË Ôáq +{ìýË 2020 d |¼+ sY 14q
eT Ü#î+< sÁT. »_ýÙ n+& $T*+& >¹ {Ùà bå+&ûwHµ kÍ|qýË dÓ jáTsY
¹>{Ùà ¿¡\¿£ uóÖ$T¿£ bþw¾+# sÁT. Ôáq Ôá+ç& ÔáqÅ£ <sÁôeT , Ôáq
ç|jáTÔ \ú jáTqý² +&³+ ¿ÃdyûTq _ýÙ¹>{Ùà |s=ØH sÁT.
ç|eTTK ºçÔ῱sÁT&T Xø+¿£sY ¿£qT eTÖÔá
|³T¼ e<\ $ç¿£eÖsÁTØ&T uñÔ Þø & Xøy uóTC²q yûdTÅ£
jáTýñÝs &+fñ yî+³Hû sÄÁÅ£ Øq >TsÁTï¿=#ûÌ u¤eT .. #á+<eÖeT
eTTKºçÔáyûT. ný²+{ì mHà n<TÒÛÔáyîT®q ºçÔ \T ^d¾ u²\
>ÃbÍý² n\]+ºq
u¤eT \ Ô Ôá j á T «
¿£ýñsÁT. |¾\\¢ ¿£<¸\
| Ú d ï ¿ £ +
»#á+<eÖeTµýË Ôáq
Å£ +#îÔÃ n<TÒÛÔáyîT®q
u¤eT \qT ^d¾ q
Xø+¿£sY(96) #îHîÕ ýË
2020 d |¼ + sY
29q eT•Ü #î+< sÁT. uñÔ Þø ¿£<¸\Å£ Ôáq<îÕq XèÕ*ýË ºçÔ \qT
sÁÖbõ+~+º ºH sÁT\ qT+º |<Ý\ esÁÅ£ n+<] eTq q\T
n+<TÅ£ H sÁT. eTTK«+>± »#á+<eÖeTµýË ¿£<¸\T, ÜVäkÍ\T,
|Ús D²\Å£ Ôáq Å£ +#î < Çs n<TÒÛÔyá Tî q® u¤eT \qT ^XæsÁT. bås Dì¿£
bÍçÔá\Å£ Ôáq ºçÔá¿£ÞøÔà eT]+Ôá eHî rdT¿=# ÌsÁT. 1951ýË
»#á+<eÖeTµýË #û]q jáTq 60 @Þø¢ bͳT n+<TýËHû | #ûXæsÁT.
#á+<eÖeT eTÖÔá|& ¦¿£ »s eT¿£ w $ÈjáT+µ |çÜ¿£ýË | #ûXæsÁT.
Ôáq d ÈH Ôá ¿£ÔÔá à eTsÁ|Ús mHà ºçÔ \T ^d¾ ÔásÔÁ sá \ |¾\\¢ qT
n\]+# sÁT.
V¾²+<Ö eTTq e«ekÍ|Å£ &T s eT>ÃbÍ\H eT Ü
Ôá$TÞøH &TýË V¾²+<Ö kÍ+dØ Ü¿£ d+d V¾²+<Ö eTTq
¿£sÃH ÔÃ ¿£qT eTÖXæsÁT. Ôá$TÞøH &TýË >Dñwt Ôáày \Å£ ,
eTȨH ¿ì s eT>ÃbÍ\H çbÍ#áTsÁ«+ ¿£*Î+# sÁT. jáTq 1927
d |¼+ sÁT 19q Ôá+C²ePsÁT €ý²¢ d¾sY¿±€ýË È +# sÁT. &bõ¢eÖ
|P]ï #ûd¾q jáTq $<T«ÔáTïXæKýË <ë>+ eÖHûd¾, 1945ýË
sYmdtmdtýË y \+{¡sÁT>± #ûs sÁT. 1980ýË V¾²+<Ö eTTq
çbÍsÁ+_ó+# sÁT.
110 2020 n¿Ã¼ sY
 çkþ n~ó|Ü ¥eHÅ£
dÕeTH s yîÖ |ÚsÁkÍØsÁ+

&û$& nfÉH sÃÅ£ +~s >±+Bó Xæ+Ü VQeTÜ

ç_³HÅ£ #î+~q ç|d¾<Æ y «U²«Ôá &û$&
nfÉ H sÃÅ£ +~s >±+Bó Xæ+Ü d¾d¼yTà +€ú]+>´ sÁ+>+ýË #ûd¾q ¿£ w¾¿ì
V QeTÜ-2019 \_ó + º+~. >T]ï+|Ú>± uó²sÁÔá n+Ôá] ¿£ |]XË<ó q
|ÚskÁ ÍØs 2020 d|¼+ sY 7q HýÉHÕ ýË d+d ( çkþ) n~ó | Ü & ¿£ ¼s Y Â ¿ .¥eH,
È]Ðq ¿±sÁ«ç¿£eT+ýË nfÉH sÃÅ£ eÖJ +&jáTH Hd¾¼³Ö«{Ù |t dÎdt dÕHà n+&
ç|<ó eTHà V²Hd¾+>´ n+~+# sÁT. ¿±sÁ«ç¿£eT+ýË ¿±+çÂ>dt N|t kþ jáÖ >±+Bó Å£L& fÉ ¿ ± \J(××mdt { ¡ ) #ó qà\sY ;mH
bÍý¤ZH sÁT. nsÁÆXøÔ u²Ý ¿ì |Õ>± &û$& ç|¿£ Ü d+|< |]sÁ¿£DÅ£ neTÖ\« yîT®q dT¹ s wt\ Å£ dÕ e TH s yîÖ |ÚsÁ k ÍØsÁ +
de\q+~+# sÁT. |\T ºçÔ \T, |Úd￱\ < Çs |s «esÁD |]sÁ¿£D ¿Ãd+ ¿£ w¾ #ûXæsÁT. \_ó+º+~. uÉ+>ÞøSsÁTýË çkþ ç|<ó q
ç|eTTK q³T&T ]#îsY¦ nfÉH sÃÅ£ dsY &û$& nfÉH sà kþ<sÁT&eÚÔ sÁT. +~sÁ Xæ+Ü ¿±s «\jáT+ýË 2020 d |¼+ sY 29q
VQeTÜ $CñÔáÅ£ sÁÖ.25 \¿£\qT n+~kÍïsÁT. È]Ðq ¿±sÁ«ç¿£eT+ýË & sY&yà eÖJ #óÕsî Á H
Xø+cÍu²< msTTsYbþsÁT¼Å£ mq¯¨ ©&sY ny sÁT¦ $.¹¿. çÔû #ûÔTá \ MT<T>± ¥eH, çkþ ]fÉ®sÁT¦
+<óq bõ<T|Ú kÍeTs «\qT |+#áT¿Ãe&+Ôà bͳT |s «esÁD V¾²ÔáyîT®q #ásÁ«\Ôà dÓ jáTsY dÕ+{ìdT¼ sY.m+.y d>+ #ûÔáT\
eTT+<T¿Þø ÔáTq Xø+cÍu²< n+Ôás ¨rjáT $eÖH çXøjáÖ ¿ì Âs+&T C²rjáT |ÚsÁkÍØs \T MT<T>± dT¹swt |ÚsÁkÍØs n+<TÅ£ H sÁT.
\_ó+# sTT. 2020 ¿±HîÎÛ&î¹swH |t +&jáÖ, >Ãç<ûCÙ ç^H _€Hîdt <óÇsÁ«+ýË m¿ùàýÉHà $T<ó ýË »s CÙuó²cÍ > sÁy |ÚsÁkÍØsYµ
H mq¯¨ yûTHûCÙyîT+{Ù C²rjáT ny sÁT¦ýË¢ uó²>+>± »HûwqýÙ mq¯¨ ©&sYµny sÁT¦Ôà bͳT VÕ²<s u²<ýË ¹¿+ç< ç|uóTÔáÇ sÁ+> d+d
»m¿ùàýÉ+{Ù mq¯¨ m|Ów¾jîT+{Ùµny sÁT¦qT bõ+~q³T¢ Jm+ sY msTTsYbþsÁT¼ n~ó¿±sÁT\T $TçXø<ó ÔáT >+ *$TfÉ&($T<ó ) Ôáq
yî\¢&+# sÁT. +<óq eqsÁT\qT deTsÁ+>± $ jîÖÐ+#áT¿Ãe&+Ôà msTTsYbþsÁT¼ ny sÁT¦\T <ë>T\ ¿Ãd+ |Údï¿£ sÁ#áH |<¸¿£+ ¿ì+<
bõ+~+< |s=ØH sÁT. »$T<ó s CÙuó²cÍ > sÁy |ÚsÁkÍØsYµqT
; bþdt¼Å£ +&jáTH m¿ùàç|dt fÉ¿± \J ny sÁT¦ @s γT #ûd¾+~. B ç|¿±sÁ+ ç|Ü @{²
eTV¾²Þ² dÇjáT+ dVäjáT¿£ d+|Ö\ deTd«\ |]cÍØs ¿ì u²¢¿ù #îsTTH fÉ¿± \J (; bþdt¼) Xæçdï, kÍ+¹¿Ü¿£ sÁ+>±\ÔÃbͳT y DìÈ«
$ jîÖ>+ýË Ôî\+>±D s çw¼ ç|uóTÔáÇ+ #áÖ|¾q #=sÁeÅ£ » +&jáTH m¿ùàç |dt fÉ¿± \J n+Xæ\ |Õ V¾²+BýË s d Âs+&T |Úd￱\qT
duó ny sÁT-¦ 2020µ \_ó+º+~. ny sÁTq¦ T 2020 >dT¼ 26q È]Ðq z ¿±sÁ«ç¿£eT+ýË |ÚsÁkÍØs ¿ì m+|¾¿£ #ûkÍïsÁT. d+dýË
s çw¼ ç|uóTÔáÇ+ ÔásÁ|Úq meT]¨+>´ fÉ¿± \Jdt $uó²>+ &îs ¿Õ ¼s£ Y sÁeÖ<û$ dÓÇ¿£]+# sÁT. ¿±Ð {Ë sÁÇV¾²+ºq V¾²+B |¿ÃÔáày \ ¿±sÁ«ç¿£eT+ýË
#îÕH kͼsÁ¼|t sÁÖbõ+~+ºq »u²¢¿ù #îsTTH çbõfÉ¿£H |t çdÓï ~ó ç{²H à¿£Hàµ(; bþdt¼) jáÖ|t d+d #óîÕsÁ H, m+& d+ÈjYT Å£ eÖsY sÁa²
< Çs mdt V²#YJ eTV¾²Þø\ ]¿£ ý²y <ûM\T dT\uóÔásÁ+ ¿±qTH sTT. ç|¿£{+ì # sÁT.

׿±H +&jáÖ 111 2020 n¿Ã¼ sY

 +ç<óç|<ûXÙÅ£ ×dÓ@ sY C²rjáT ny sÁT¦ |ÚsÁkÍØsÁ+ <¿ìØ+~. &ó©¢ yû~¿£>± È]Ðq esÁTÌeýÙ bþç>±+ýË
nsÁ{ì m>TeTÔáTýË¢ nqÖV²« ç|>Ü kÍ~ó+ºq +ç<óç|<ûXÙÅ£ 2020e ¿¹ +ç<eT+çÜ sÁyTû XÙ bõçÏjáÖýÙ qT+º d¾ Ôá ny sÁT¦qT n+<TÅ£ H sÁT.
d+eÔáàs ¿ì >±qT C²rjáT kÍsTTýË |ÚsÁkÍØsÁ+ \_ó+º+~. >TsYç|ÓÔYÅ£ 2019-20 |Ú{Ùu²\sY |t < jáTsY ny sÁT¦
Ôá$TÞøH &T ÜsÁTºs |*¢ýË uó²sÁrjáT e«ekÍjáT |]XË<óq nÏ\ uó²sÁÔ á |Ú{Ù
¿¹ +ç<+(×dÓ@ sY) nqT +<ó nsÁ{ì |]XË<óq ¿¹ +ç<+ýË 2020 >dT¼ u²ýÙ d eÖK«
21q sÁÇV¾²+ºq ¿ìkÍH yûTÞ²ýË s çw¼ < «q XæK ¿£$TwqsY ( @ × m | t m | t )
ºsÁ+J$ #ê<T] |ÚsÁkÍØs n+<TÅ£ H sÁT. ny sÁT¦ýË¢ 2019-
s eÖ #á+ç<eTò[¿ì ¿±ÞËJ kÍV¾²Ôá« |ÚsÁkÍØsÁ+-2020 20 d+eÔá à s ¿ì
ç|eTTK kÍV¾²ryûÔáï s eÖ #á+ç<eTò[¿ì ¿±ÞËJ H s jáTDs eÚ kÍV¾²r >±qÖ | ÚsÁ T w §\
|ÚsÁkÍØsÁ+-2020 \_ó+º+~. $uó²>+ýË >ÃýÙ ¿¡|sY
VÕ ² < s u²< ýË ç| > Ü >TsYç|ÓÔY, eTV¾²Þø\ ¹¿³Ð¯ýË $T&|Ó\¦sY d+E »|Ú{Ùu²\sY |t <
uóeHýË 2020 d |¼+ sY 9q jáTsYµ ny sÁT\¦ qT >Â \T#áTÅ£ H sÁT. sÁÔHá u²ý²<û$ »meT]¨+>´ eTV¾²Þ²
È]Ðq ¿±sÁ « ç¿£ e T+ýË |Ú{Ùu²\sYµ>± *º+~. Ô=*kÍ]>± |ÚsÁkÍØs ¿ì m+|¾Â¿Õ q 28
#á+ ç<eTò[¿ì eTTK«eT+çÜ @Þø¢ >TsYç|ÓÔ.Y .. 2009ýË dTç Ô bÍýÙ Ôás ÇÔá ny sÁT¦ n+<TÅ£ q
 ¿ .#á + ç< Xâ K sY s eÚ Âs+&à >ÃýÙ¿¡|sY>± *# &T. »Â¿ |¼H dTúýÙ #óîçr ny sÁT¦qT
|ÚsÁkÍØs ç|< q+ #ûXæsÁT. # ý²kÍsÁT¢ Â>\Tbõ+< &T. Ôáq #áÖd¾ HûqT Å£L& ny sÁT¦
#á + ç<eTò[¿ì |ÚsÁ k ÍØsÁ + ¿ì + < sÁ Ö .\¿± 1,116 q><T n+<TÅ£ Hû kÍsTT¿ì m<>±\ ¥+# µ n >TsYç|ÓÔY y «U²« +# &T.
n+~+#á&+ÔÃbͳT Xæ\Ty ¿£|¾Î dH +# sÁT. ¿±sÁ«ç¿£eT+ýË eTTç~¿± K+&ûýÙy ýÙÅ£ »jáT+>´ + úsYµ ny sÁT¦
kÍ+dØ Ü¿£ XæK eT+çÜ $.ço y dt> & bÍý¤ZH sÁT. |]XË<óq sÁ+>+ýË s DìdTïq jáTTe XæçdïyûÔï\á Å£ +&jáTH HûwqýÙ
d¾ Ô >Ã$+<Å£ ¥¿£¿ù |ÚsÁkÍØsY n¿±&MT |t +€ú]+>´ @{² ny sÁ T ¦\ qT n+~kþï +~.
d+ç³ýÙ uËsY¦ |t d¿£+&¯ m&T«¹¿wH n+~+#û ¥¿£¿ù |ÚsÁkÍØsY <ûXøy «|ï+>± 15 eT+~¿ì ny sÁT¦\T ç|¿£{ì+#á>± n+<TýË ××{¡
2019-20 ny sÁT¦ Ôî\+>±D qT+º d¾ Ô >Ã$+<Å£ <¿ìØ+~. eÖJ VÕ²<s u²< nkþd¾jûT{Ù çbõ |dsY eTTç~¿± K+&ûýÙy ýÙÅ£ #óT
s çw¼|Ü d¹sÇ|*¢ s <ó ¿£ wH ÈjáT+Ü d+<sÁÒ+Û >± @{² |ÚsÁkÍØsÁ+ <¿ìØ+~. yîT ××{¡ V²#YýË yîT{¡]jáTýÙ dÕHà yîT³\]¨¿ý£ Ù +€ú]+>´
ç|< q+ #ûkÍïsTÁ . Ôî\+>±D qT+º u¤ý²¢s+Á ýË ¯ |_¢¿ù dÖØýÙýË $uó²>+ýË $<óT\T sÁÇV¾²dTïH sÁT. ny sÁT¦ÔÃbͳT sÁÖ.\¿£ q><T
ç|<ó H # sÁT«\T>± | #ûdTïq d¾ Ô >Ã$+<Å£ 2020 @& ~ VQeTÜ n+<T¿ÃqTH sÁT.

yî dt |¾ýÙ |dt¼ýË »~ &d¾|Úýٵţ ÔáïeT çdÓØH|¢ ny sÁT¦

³©ýË yî dtýË 2020 d|¼+ sY 2 qT+º 12 esÁÅ£ È]Ðq 77e
yî dt |d¾¼eýÙýË #îÕÔáq« ÔáeÖ½Hû <sÁô¿£ÔáÇ+ eV¾²+ºq eTs ¯Ä ºçÔá+ »~
&d¾ | ÚýÙ µ Å£  s +&T ny sÁ T ¦ \ T \_ó + # sTT. Ôá ï e T çdÓ Ø H |¢ ,
m|t|Ó sY mdtd×Ó ç¿ì{¿ì àù $uó²>+ýË s +&T ny sÁT\¦ qT > \T#áTÅ£ +~.
<sYô >ÃbÍ\¿£ wH Ôîs¿Á ¿ìØ+ºq eT\jáÖÞø ºçÔá+ »eTÜÞø ¿£ýÙµ (1989)
Ôás ÇÔá ÔáïeT çdÓØH |¢ |ÚsÁkÍØsÁ+ n+<TÅ£ q ºçÔá+>± ~ &d¾|ÚýÙ
*º+~. z jáTTe d+^Ôá ¿£Þ²¿±sÁT&T #û d d+^Ôá ç|jáÖD+
¿£<¸ +Xø+Ôà d¾ eÖqT ÔîsÁ¿¿ìØ+# sÁT. <sÁôÅ£ &T #îÕÔáq« >Ôá+ýË rd¾q »¿ÃsY¼µ C²rjáT ÔáïeT ºçÔá+ ny sÁT¦ kÍ~ó+º+~.
׿±H +&jáÖ 112 2020 n¿Ã¼ sY
 kå+<sÁs ÈHÅ£ ç<ÃD²# sÁ« |ÚsÁkÍØsÁ+ n+<Cñkþï+~. jîÖý²€¿£ýÙ dÕHîàdt $uó²>+ýË #ûd¾q ¿£ w¾¿ì >±qT
ç|eTTK HîçbÍ\€dT¼, >esÁ sY Ôá$T[ dÕ uósÁï & ¿£¼sY kå+<sÁs ÈHÅ£ 2020 d+eÔáàs ¿ì Xø uóB|t #óᳯ¨, uó Ü¿£ Xæçdï+ýË n+~+ºq
~©¢ HîçbÍ\€dT¼\ yû~¿£ ç<ÃD²# sÁ« |ÚsÁkÍØs ç|¿£{+ì º+~. yû~¿£ de\Å£ >T]ï+|Ú>± dTsÁ€ÔY <ó s \Å£ |ÚsÁkÍØsÁ+ \_ó+º+~.
n<ó«Å£ &T & ¿£¼sY s D² n<ó«¿£Ôáq >\ ¿£$T{¡ jáTqqT m+|¾¿£ drwtÂs&¦¿ì CñmH{¡jáTÖV²#Y > sÁe & ¿£¼¹s{Ù
#ûd+¾ ~. HîçbÍ\J sÁ+>+ýË <Xæu²Ý\T>± de\+~+ºq |ÚDT\Å£ sÁ¿£D, |]XË<óq n_óe ~Æ d+d(& sY&z) #óîÕsÁ H €.drwtÂs&¦¿ì
|ÚsÁkÍØs ç|Ü @{² yû~¿£ kþï+~. CñmH{¡jáTÖ V²#Y > sÁe & ¿£¼¹s{Ù n+<CñjáTqT+~. n¿Ã¼ sÁT 16e
××dÓ{¡ XæçdïyûÔáï\ +< ¿ì dÓmdt× sY fÉ¿± \J-2020 |ÚsÁkÍØsÁ+ ÔûBq ÈsÁ>qTq $XøÇ$< «\jáT+ kÍ Ôá¿ÃÔáàe+ýË < jáTqÅ£
¿¹ +ç< |]XË<óq d+d dÓmdt× sY-××dÓ{¡ VÕ²<s u²< ¹¿+ç<+ VA¿£]+#áqT+~. Hî\Ö¢sTÁ €ý²¢Å£ #î+~q drwtÂs&¦.. CñmH{¡jáTÖ
d+# \Å£ &T, XæçdïyûÔáï & ¿£¼sY #á+ç<XâKsY +< ¿ì dÓmdt× sY nq+Ôá|ÚsÁ+ qT+º ;fÉ¿ù, CñmH{¡jáTÖ VÕ²<s u²< qT+º m+fÉ¿ù
fÉ¿± \J-2020 |ÚsÁkÍØsÁ+ <¿ìØ+~. ~©¢ýË È]Ðq 79e dÓmdt× sY |P]ï #ûXæsÁT. <û e]à{¡ qT+º 2012ýË |Ó V²#Y& |{²¼ dÕÔá+
$s ÒÛe yû&T¿£ýË¢ ¹¿+ç< yîÕ< «sÃ>«XæK eT+çÜ & ¿£¼sY V²sÁüesÁÆH n+<TÅ£ H sÁT. $< «d+d\ n_óe ~Æ¿ì |PsÁÇ $< «sÁT\ dV²¿±sÁ+
2020 d |¼+ sY 26q |ÚsÁkÍØs \qT ç|¿£{ì+# sÁT. & ¿£¼sY rdT¿Ãy \ , y ] de\qT $ jîÖÐ+#áT¿Ãy \ uó²$dTïq >esÁ sY
#á+ç<XâKsY HûÔá ÔáÇ+ýË +<+ ¿=$& u²~óÔáT\Å£ º¿ìÔáà Ôá$T[ dÕ.. e]à{¡ d¾bÍsÁdT #ûd¾q eTT>TZ] |sÁ¢ýË ¿£ÂsÕq drwtÂs&¦¿ì
n+~+#á&+ýË ¿¡\¿£+>± *ºq bÍ$|¾sÁ$sY Ww<ó <ûojáT > sÁe & ¿£¼¹s{Ù #ûÌ+<TÅ£ yîÖ<+ Ôî*bÍsÁT.
eTÖ\¿±\Ôà |ÚqsÁTÔáÎÜï #ûjáT&+ýË $ÈjáT+ kÍ~ó+º+~. ÔáÅ£ Øe HÃuÉýÙ Xæ+Ü VQeTÜ¿ì &=H ýÙ¦ ç³+|t H $THû{Ù
<ósÁýË Ww<ó kÍ ¿£+>± n_óe ~Æ #û d+<TÅ£ ××dÓ{¡ +<+ 2021 HÃuÉýÙ Xæ+Ü |ÚsÁkÍØs ¿ì nyîT]¿± n<ó«Å£ &T &=H ýÙ¦ ç³+|t
d¾bÍ¢ d+dÔà ¿£*d¾ | #ûd¾+~. +<+ýË dÓ jáTsY XæçdïyûÔáï\T H $THû{Ù njáÖ«sÁT. çC²jîTýÙ, jáTTHîf&®É nsÁuÙ m$T¹s{Ùà (jáTÖ@ )
dÓ V²#Y s €Âs&¦, |¾.H ¹>+<sY, ç|<¸eT.mdt.yîT®+¿±sY H sÁT. eT<ó« |Î+<+ Å£ ~¹sý² ¿£ w¾ #ûd¾q+<TÅ£ >±qT ç³+|tqT
Xø uóB|t, dTsÁ ÔY\Å£ Xæ+Ü dÇsÁÖ|t uó{² >sY |ÚsÁkÍØsÁ+ nÔáT«q Ôá |ÚskÁ ÍØs ¿ì H $THû{Ù #ûdq¾ ³T¢ H ¹sÇ bÍsÁy¢ Tî +{Ù duóT«&T
Xæ+Ü dÇsÁÖ|t uó{² >sY(mdtmdt;) |ÚsÁkÍØs \Å£ VÕ²<s u²<ýË ç¿ìd¾¼jáTH fÉ®ç_+>´ CÉ&î¦ Ôî*bÍsÁT. çC²jîTýÙ, jáTÖ@ \ eT<ó«
d+³sY |sY &mH@ |¾+>sY ç|¾+{ì+>´ n+& &jáÖ>à d¾¼¿ùà(dÓ&m|t&) |Î+<+ eT<ó«çbÍ#á«+ýË ¿£ >¹ yT #û+ÈsY n |s=ØH sÁT. fÉ®ç_+>´
Xæçd ï y û Ô á ï & öö Xø uó B|t #ó á ³ ¯¨ , VÕ ² < s u²< ¹ ¿ +çBjá T CÉ&î¦ ç³+|t H $THû{Ù #ûjáT&+ ~ yîTT<{ìkÍ] ¿±<T. 2018ýË
$XøÇ$< «\jáT+(V²#Ydj Ó áTÖ) çbõ|dsY dTsÁ€ÔY <ó s m+|¾¿j £ Öá «sÁT. uójáT ¿=]jáÖ\ eT<ó« ç~¿£ïÔá\ y sÁDÅ£ ç³+|t ¿£ w¾ #ûXæsÁ+³Ö
dÕHà n+& fÉ¿± \J sÁ+>+ýË $Xâw de\+~+#û y ]¿ì @{² jáTq H $THû{Ù #ûXæsÁT. 2009ýË n|Î{ì nyîT]¿± n<ó«Å£ &T
¿ àýÙ |t dÕ+{ì|¾¿ù n+& +&çd¾¼jáTýÙ ¯ dsYÌ(dÓmdt× sY) d+d s ¿ù u²eÖ n+Ôás ¨rjáT <êÔá« d+ +<ó \ ýË |Ôá+ýË
ç|eTTK XæçdïyûÔáï Xæ+ÜdÇsÁÖ|t uó{² >sY |]³ ny sÁT¦\qT nkÍ<ó sÁD ¿£ w¾¿ì>±qT HÃuÉýÙ Xæ+Ü VQeÖq+ \_ó+º+~.
kþqÖ dÖ<Å£ jáTTmH&|Ó |ÚsÁkÍØsÁ+
ý²¿ù&êH deTjáT+ýË $$<ó <ûXæýË¢ ºÅ£ ØÅ£ bþsTTq yûý²~ eT+~ ¿±] Å£ \qT
kõ+Ôá KsÁTÌ\Ôà dÇdý²\Å£ |+|¾+#á&+ÔÃbͳT |< $< «sÁT\Å£ ºÔá $<«,
yî<Õ « d<TbÍjáT+ n+~dÖï < sÁÔá # ³TÅ£ +³Tq q³T&T kþqÖ dÖ<Å£ nsÁT<îqÕ
> sÁe+ <¿ìØ+~. jáTq #ûdTïq de\Å£ >±qÖ ×¿£«s È« d$TÜ n_óe ~Æ
d+d(jáTTmH&|Ó).. ç|ÜcÍ÷Ôá ¿£ »d d¼sTTq TýÙ &îe\|tyîT+{Ù >ÃýÙà(mdt&J)
VQ«eÖ fñ]jáTH jáÖ¿£Hµ |ÚsÁkÍØsÁ+Ôà dÔáØ]+º+~. 2020 d |¼+ sY 29q
esÁTÌeýÙ $<ó q+ýË È]Ðq ¿±sÁ«ç¿£eT+ýË kþqÖdÖ< |ÚsÁkÍØs dÓÇ¿£]+# sÁT.
׿±H +&jáÖ 113 2020 n¿Ã¼ sY

×dt >&¦\ eT<ó« dTBósÁ鿱\+ >&|¾q e«¿ìï>± CËd|t ¿ÃuÉsY¢ ]¿±sÁT¦
çd¾j
¼ Öá Å£ #î+~q d¾ÇeT sY CËd|t ¿ÃuÉs¢Y ×dt >&¦\ eT<ó« dTBós¿éÁ ±\+
>&|¾q e«¿ìï>± ç||+#á ]¿±sÁT¦ Hî\¿=ý²ÎsÁT. 2020 d |¼+ sY 5q
jáTq $jáTH yîTsTTH ÂsÕýñÇ d¼wHÅ£ m<TsÁT>± >±E >~ýË
+ºq 200 ¿ìýË\ ×dtÅ£L«uÙ\ eT<ó« +{ì |Õ ¹¿e\+ d¾ÇyT dÖ{Ù
eÖçÔáyûT <ó]+º Âs+&T >+³\, 30 $TcÍ\, 57 d¿£q¢ bͳT
\ & s¦ TÁ . nsÁ>+³ mÅ£ Øe deTjáT+ >&|¾ 2019ýË ÔáqT Hî\¿=*Îq
]¿±sÁTq¦ T Ô C²>± <Ý\T¿={²¼sÁT. ç|<sÁôq Ôás ÇÔá CËd|tÅ£ yîÕ<T«\T
|¯¿£\T #ûd¾, |P]ï sÃ>«+Ôà q ³T¢ ç<óTM¿£]+# sÁT. 2021 @& ~
ý²dt@+CÉýdÉ ýt Ë ý²+{ì ç|jáTÔá yûT #ûd,¾ eTsà ]¿±sÁT¦ Hî\¿=ýñÎ+<TÅ£
ç|jáTÔ \T çbÍsÁ+_ó+ºq³T¢ CËd|t Ôî*bÍsÁT.
bÍd¼d¼t VA«eTH ¹¿*Å£ «ýñ³sY>± ú\¿£+sÄÁ uó²qT ç|¿±XÙ
>DìÔá+ýË nÔá«+Ôá yû>+>± >Dq ç|ç¿ìjáT |P]ï#ûd¾q eÖqe
¿£+|P«³sY>± VÕ²<s u²<Å£ #î+~q ú\¿£+sÄÁ uó²qT ç|¿±XÙ
|s=+< &T. 2020, >dT¼ 15q \+&HýË sÁÇV¾²+ºq »yîT®+&
kþÎsY¼ *+|¾jáÖ&µýË >DìÔá+ýË nkÍ<ó sÁD Ôî*$Ôû³\T #áÖ|¾
>ÃýÙ¦ yîT&ýÙ kÍ~ó+º nÔá«+Ôá bÍd¼dt¼ VA«eTH ¹¿*Å£ «ýñ³sY>± uó²qT
]¿±sÁT¦\¿¿±Ø&T. bþ{¡ýË dTeÖsÁT 13 <ûXæ\Å£ #î+~q 30 eT+~
yûT<ó eÚ\T bÍý¤ZH sÁT. yîÖrq>sYýË y deTT+³Tq @Þø¢ uó²qT
ç|¿±XÙ $XøÇ$U²«Ôá VÕ²¹s+CÙ T¿ù |t esÁýÙ¦ ]¿±sY¦àýË kÍq+
d+bÍ~+# &T.
*eÖØ T¿ù |t ]¿±sY¦àýËqÖ....
>DìÔ+á ýË n+ÔáTº¿£Ø deTd«\Å£ |]cÍØs \qT ¿£ |&TÔáTq uó²qT
ç|¿±XÙ ç|dTïÔ+á &ó©¢ jáTÖ e]à{¡ |]~óýË dsTT+{Ù dÓ¼ |H ¿±ýñJýË
;mdÓà eÖ«<¸eÖ«{ì¿àù (VäqsYà) #á<TeÚÔáTH &T. uó²qT >Ôá+ýË *eÖØ
T¿ù |t ]¿±sY¦àýËqÖ kÍq+ d+bÍ~+# &T. |Î{ìesÁÅ£ 5 esÁýÙ¦
]¿±sÁT¦\T, 50 *eÖØ esÁýÙ¦ ]¿±sY³àqT kÍ~ó+º n+<] eTq q\T
bõ+< &T.
׿±H +&jáÖ
|{¡m+ |dt¼ ¹>yTà çu²+& n+u²d¾&sY>± dºH Ôî+&Ö\ØsY
|{¡m+ nqT +<ó d+d |{¡m+ |dt¼ >¹ yTà çu²+& n+u²d¾&sY>±
eÖJ ç¿ì¿³sY dºH Ôî+&Ö\ØsY jáT$TÔáT\jáÖ«sÁT. »»¿Ã{²¢~
eT+~ n_óeÖ +#û dºH.. <ûXø+ýË bÍ+³dÓ ç¿¡&\ |³¢
ne>±V²q ¿£*Î+#á&+ýË ¿¡\¿£bÍçÔá bþw¾kÍï&T. ný²¹> ¿£ &¦,
|Ú{Ùu²ýÙ, u²dØ{Ùu²ýÙÔÃ dVä n ç¿¡&\ çbÍeTTK«ÔáqT ç|# sÁ+
#ûkÍï&Tµµ n |{¡m+ Ôî*|¾+~.
e&¦ sÁ<TÝ e«eVäsÁ+|Õ n<ó«jáTH ¿ì ¿£$T{¡
eÖsÁ{Ë]jáT+ deTjáT+ýË sÁTDç>VÓ²Ôá\Å£ e&¦|sÁyîT®q
|XøeTq+ ¿£*Z+# \q dTç|Ó+¿ÃsÁT¼ dÖ#áq\ |Õ n<ó«jáTq+ #ûd¾
dÖ#áq\T #ûjáT& ¿ì ¹¿+ç< ]¿£XæK 2020 d |¼+ sY 10q
eTT>TZsÁT duóT«\Ôà ţL&q |ÚDT\ ¿£$T{¡ @s γT #ûd¾+~.
eÖJ ¿±>´ s Jy yîTçV¾²w¾ n<ó«¿£Ôáq | #û d ¿£$T{¡ýË ××m+
nV² < u²< eÖJ çbõ |dsY, sY;× eÖ ³¯ bÍ\dÓ ¿£$T{¡
eÖJ duóT«&T sÁM+ç< V²#Y.<óÃý²¿ìjÖá , mdt;×, ×&;× u²«+¿ù
eÖJ &îÕÂs¿£¼sY _.ços + duóT«\T>± +{²sÁT. sÁTD²\ |Õ e&¦
eÖ|Ó #û dï ]¿£ e«ed, ]¿£ d¾sÁÔáÇ+ |Õ |&û ç|uó²e+, eÖsÁ
{Ë]jáT+ deTjáT+ýË neT\T#ûdTïq e&¦ |Õ e&¦ $~ó+|Ú
$<ó H sÁ<TÝ#û dï ¿£*>¹ ç|uó²e+ >T]+º ¿£$T{¡ n<ó«jáTq+
#ûdTï+~. deÖÈ+ýË $_óq es \Z T m<Ts=Ø+³Tq ]¿£ Ò+
<T\qT |]wØ]+#á& ¿ì rdT¿Ãy *àq #ásÁ«\qT dÖºdTï+~.
#îÕH u¤>TZ > ç|eÖ<+ýË 16 eT+~ eT Ü
#îHÕ ýË Ï€jáÖ+>´ €ý²¢ýË q kÍ+>±¨yà u¤>TZ > ýË 2020
d |¼+ sY 27q È]Ðq |TËsÁ ç|eÖ<+ýË 16 eT+~ eT Ü
#î+< sÁT. kÍ<ó sÁD kÍsTT¿ì $T+º ¿±sÁÒH yîÖH ¿Õà& y jáTTeÚ
$&T<\e&+ÔÃHû ç|eÖ<+ È]Ðq³T¢ n¿£Ø& MT&jáÖ
¿£<H¸ \T Ôî*bÍsTT.
114 2020 n¿Ã¼ sY
 d>³T JÔ \ >â ýÙ *dt¼ýË
uó²sÁÔYÅ£ 72 s «+Å£
ç||+#áy «|ï+>± d>³T Hî\y ¯ JÔ \
>â ýÙ s «+¿ì+>´àýË uó²sÁÔY 72e kÍq+ýË
*º+~. 106 <ûXæýË¢ d>³T Hî\y ¯
JÔ \T, yûÔáH \T mý² H jáTq < |Õ
>â ýÙ Hà yûwH +&î¿ùà-2020ýË uó²sÁÔYÅ£ 48e s «+Å£
n+Ôá s ¨ r já T -¿±eTsY à bÍ¢ { Ù b Í+
2020 d+eÔáàs ¿ì>±qT ç||+#á yûT<óÃV²Å£ Ø\ d+d(& Ö¢«×|ÓyÃ), ¿±Âs ýÙ jáTÖ e]à{¡, |¾¿=&.¿±yT È]|¾q d¹sÇýË $wjáT+
HdÓ& _€Hîdt dÖØýÙ d+jáTT¿£ï+>± sÁÖbõ+~+ºq >â ýÙ Hà yûwH +&î¿ùà(J××)- yî\¢&îÕ+~. d¾Ç³¨s ¢+& sÁÖ.4.49 \¿£ \
2020ýË uó²sÁÔYÅ£ 48e s «+Å£ \_ó+º+~. $< «d+d\T, eÖqe eqsÁT\T, eTò*¿£ (5,989 jáTÖmdt & \sÁT¢) d>³T JÔá+ÔÃ
d<TbÍjáÖ\T, fÉ¿± \J Ôá~ÔásÁ n+Xæ\ |Õ 131 <ûXæýË¢ n<ó«jáTq+ #ûd¾ J××-2020qT nç>kÍH kõ+Ôá+ #ûdTÅ£ +~.
sÁÖbõ+~+# sÁT. J××-2019ýË uó²sÁÔY 52 s «+Å£ qT bõ+<>±... Ô C²>± H \T>T kÍH \T
d>³T Hî\y ¯ JÔ \ >â ýÙ s «+¿ì+>´à
m>u²¿ì 48e kÍq+ýË *º+~.
J××-2020ýË eTTU²«+Xæ\T s «+Å£ <ûXø+ n+¿\T
 C²_Ô ýË Ô=* ×<T kÍH ýË¢ d¾Ç³¨s ¢+&, dÓÇ&H, nyîT]¿±, ç_³H, Hî<s ¢+&à (jáTÖmdt & \sÁT¢)
*# sTT. 1 d¾Ç³¨s ¢+& 5,989
 qe¿£\Îq\Å£ d+ +~ó+º {²|t 50 <ûXæ\ C²_Ô ýË uó²sÁÔY Ô=*kÍ] kÍq+ 2 \Â>¨+ sYZ 4,014
<¿ìØ+#áTÅ£ +~. qe¿£\ÎqýË¢ {²|t <ûXæ\T d¾sÁ+>± ¿=qkÍ>TÔáTq |Î{ì¿¡ ç¿£eT+>± #îHÕ , 3 nyîT]¿± 3,534
uó²sÁÔY, |¾*|ÓÎHà, $jáTÔ + e+{ì d¾jáÖ <ûXæ\ kÍH \T yîTsÁT>T|&TÔáTH sTT. 4 &îH sYØ 3,515
 $$<ó n+Xæ\ çbÍÜ|~¿£q #áÖ dï qe¿£\Îq\Å£ d+ +~ó+º ~>Te eT<ó« kÍsTT 5 d¾+>|PsY 3,414
< jáT <ûXæýË¢ uó²sÁÔY eTÖ&Ã kÍq+ýË +~. 6 çd¼*jáÖ 3,333
 qÎÛ¹s wH n+& ¿£eTÖ« ¹¿wH fÉ¿± \J, d¯ÇdT\ m>TeTÔáT\T, ç|uóTÔáÇ HýÉÕH 7 KÔ sY 3,232
d¯ÇdT\T e+{ì $uó²>±ýË¢ {²|t 15 <ûXæýË¢ #óT <¿ìØ+#áTÅ£ +~. 8 H ¹sÇ 3,174
]¿£ dÇ# ÌÛ dÖN-2020ýË uó²sÁÔYÅ£ 105e s «+Å£ 9 Vä+¿±+>´ 3,024
n+Ôás ¨rjáT ]¿£ dÇ# ÌÛ dÖN-2020ýË uó²sÁÔYÅ£ 105e kÍq+ <¿ìØ+~. ¿q& Å£ 10 ×dtý²+& 2,644
#î+~q ç |dsY d¾¼³Ö«{Ù 2020 d |¼+ sY 10q m¿£q$T¿ù ç|Ó&yT |t ~ esÁýÙ¦:2020 72 uó²sÁÔY 437
|sÁTÔà $&T<\ #ûd¾q yû~¿£ýË $wjáT+ yî\¢&îÕ+~. ]¿£ dÇ#áÌÛ $wjáT+ýË uó²sÁÔY 106 Å£L«u² 36
26 kÍH \T ¿ì+<Å£ C²]bþsTTq³T¼ yû~¿£ |s=Ø+~. Ôá<T|] <Xø d+dØsÁD\ neT\T, d¾jáÖýË <¿ìD ¿=]jáÖ...
n+Ôás ¨rjáT y DìC²« ¿ì Ôá\T|Ú\T ÔîsÁe&+ |ÕHû uó²sÁÔYýË ]¿£ dÇ#áÌÛ |]¹> ne¿±Xæ\T d¾ j á Ö ýË <û X æýË¢ <¿ì D ¿=]já Ö
<ó sÁ|& H jáT Ôî*|¾+~. sÁÖ.1,72,900 d>³T Hî\d] < jáT+ÔÃ
 uó²sÁÔá ç|uóTÔáÇ+ $wjáT+ýË 8.22 qT+º 7.16Å£ , H «jáT e«ed, d¾ï V²Å£ Ø\ q Ôá kÍq+ýË +&>±, #îHÕ sÁÖ.72,100,
$wjáT+ýË 5.17 qT+º 5.06Å£ , n+Ôás ¨rjáT y DìC²« ¿ì d+ +~ó+ºq dÇ#áÌÛ eTýñd ¾ j áÖ sÁÖ .62,700, <¸ jY T ý²+&
$wjáT+ýË 6.08 qT+º 5.71Å£ , sÁTD jáT+çÔáD, ¿±] ¿£, y «bÍs \ $wjáT+ýË sÁÖ.46,400 Ôás ÇÔá s «+Å£ ýË¢ *# sTT.
6.63 qT+º 6.53Å£ uó²sÁÔY |]eÖD+ ÔáÐZ+~. 10 bÍsTT+³¢ kÍsTTýË +fñ < $já T Ô + sÁ Ö .30,200, | ¾ * |Ó Î H à
n~ó¿£ ]¿£ dÇ#áÌÛ>± |]>DìkÍïsÁT. ]¿£ dÇ# ÌÛ dÖNýË Vä+>´¿±+>´, d¾+>|PsY sÁÖ.23,100, +&ÃHûd¾jáÖ sÁÖ.22,900,
nç> kÍH ýË¢ *# sTT. qÖ«€ý²+&, d¾Ç³¨s ¢+&, jáTÖmdt, ç d¼*jáÖ, eÖ]wdt, bÍ¿ìkÍïH sÁÖ.15,700 Hî\d] d>³T JÔ \T,
C²]¨jáÖ, ¿q& , ×s ¢+& yîTT<{ì |~ kÍH ýË¢ H sTT. yûÔáH \Ôà n<¸eTkÍH ýË¢ *# sTT.
׿±H +&jáÖ 115 2020 n¿Ã¼ sY
 sÁÖ.14.91 \¿£\ ¿Ã³¢ eÖÂsØ{Ù ¿±«|t kÍ~ó+ºq
Ô=* uó²sÁÔá ¿£+|ú ]\jáTHà +&çdÓ¼dt
]\jáTHà +&çdÓ¼dt ¿£+ |ú
2020 d |¼+ sY 10q eTsÃ
]¿±sY¦ |TqÔá kÍ~ó+º+~.
]\jáTHà nqT +<ó $uó²>+
]\jáTHà ]fÉ®ýÙýË 40 XæÔá+
esÁÅ£L y {²qT n+Ôás ¨rjáT
HýÉHÕ ~>ZÈ+ nyîTC²HÅ£ $ç¿£sTT+#áqTq <q y sÁï\ ¿±sÁD+>±...
]\jáTHà wsY +ç{²&ûýË 8.4 XæÔá+ ý²uó+ÔÃ J$Ôá ¿±\ >]w¼
kÍsTT, sÁÖ.2,344qT Ô ¿ì+~. ºesÁÅ£ 7 XæÔá+ ý²uó+ÔÃ sÁÖ.2,315
e<Ý eTTÐd¾+~. B+Ôà ¿£+ |ú eÖÂsØ{Ù ¿±«|t sÁÖ.14.91 \¿£\
¿Ã³¢Å£ (20,000 ¿Ã³¢ & \sÁT¢) m>d¾+~. kÍsTT eÖÂsØ{Ù ¿±«|t
kÍ~ó+ºq Ô=* uó²sÁÔá ¿£+ |ú <û. ¿£Ø d |¼+ sY 10e ÔûBHû
]\jáTHà sÁÖ.97,000 ¿Ã³¢ yûTsÁ eÖÂsØ{Ù¿±«|t |]Ð+~.
+&jáÖ e]à{¡ s «+¿ì+>´àýË CñmHjáTÖÅ£ nç>kÍq+
W{Ù\T¿ù-×dÓ@ sY +&jáÖ jáTÖ e]à{¡ s «+¿ì+>´à-2020ýË
&ó©¢ýË ÈeV²sYý²ýÙ HîçVA jáTÖ e]à{¡(CñmHjáTÖ) ç|<¸eT
kÍq+ýË *º+~. <ûXø+ýË nÔáT«ÔáïeT {²|t-25 e]à{¡\ÔÃ
d |¼+ sY 13q $&T<ýÉÕq s «+Å£ \ C²_Ô ýË VÕ²<s u²<
d+ç³ýÙ jáTÖ e]à{¡ Âs+&Ã kÍq+, eTòý²H C²< C²rjáT
sÁÖÝ $XøÇ$< «\jáT+(eTqÖ) 24e kÍq+ bõ+< sTT. yîTTÔá+ï 1,000¿ì
>±qT CñmHjáTÖ 931.67 kþØsY bõ+~+~. V²#YdÓjáTÖ 887.78
kþØsY #ûjTá >±.. eTqÖ 436.88 kþØsY #ûd¾+~. ç|<ó q+>± n¿£&$T¿ù,
¯ dsYÌ m¿ùàýÉHà, +&çdÓ¼ +³¹sÎÛ dt, |¢dyt îT+{Ù, edÔáT\T, >eÂs Hà,
n& wqT¢, &îÕe]à{¡, W{Ù¯#Y e+{ì |]$TÔáT\ýË kÍ~ó+ºq ç|>Ü
<ó sÁ+>± s «+Å£ \T ¹¿{²sTT+# sÁT.
ç||+#á kÍsY¼ d¾{¡ýË¢ d¾+>|PsYÅ£ Ô=* kÍq+
×m+&, mdtjáTÖ{¡&\T d¹sÇ #ûd¾ sÁÖbõ+~+ºq »ç||+#á kÍ sY¼
d¾{¡ dÖN-2020µýË d¾+>|PsY Ô=* kÍq+ýË *º+~.
C²_Ô ýË 2019 @& ~ÔÃ bþ* dï uó²sÁrjáT q>s \ s «+Å£ \T
~>C²s sTT. C²_Ô ýË VÕ²<s u²< 85, qÖ«&ó©¢ 86, eTT+uÉÕ 93,
uÉ+>ÞøSsÁT 95e kÍH ýË¢ *# sTT. 2019ýË q>s \T esÁTd>±
67, 68, 78, 79 kÍH \T <¿ìØ+#áTÅ£ H sTT.
n+Ôás ¨rjáT+>± #áÖ dï...
n+Ôás ¨rjáT+>± #áÖ dï kÍ sY¼ d¾{¡\ C²_Ô ýË d¾+>|PsY Ôás ÇÔá
V²*à Ø, p«]#Y, ¿ùý²+&, zkþ¢, ¿Ã |HVäÂ>H, CÉúy , ÔîÕ|Ó,
yTd¼sY& yT, qÖ«jáÖsYØ\T H sTT.
¿£sÃH ç|uó²e+...
kÍ sY¼ d¾{¡\ C²_Ô sÁÖbõ+~+#á& + ¿Ãd+ ç|Ü q>sÁ+ýË
e+<ý²~eT+~ d¹sÇ #ûXæsÁT. d¹sÇ ¿Ãd+ 15 dÖº¿£\qT y & sÁT.

fÉ®yT eÖ«>CÉÕH »nÔá«+Ôá ç|uó²$Ôá+ #áÖ|¾+ºq e«Å£ ï\T-100µ C²_Ô ýË q¹s+ç<yîÖB

2020 @& ~¿ì >±qT fÉ®yT eÖ«>CÉÕH sÁÖbõ+~+ºq »nÔá«+Ôá
ç|uó²$Ôá+ #áÖ|¾+ºq e«Å£ ï\T-100µ C²_Ô ýË ç|<ó q¹s+ç<yîÖB
dVä ×<T>TsÁT uó²sÁrjáTT\T kÍq+ d+bÍ~+# sÁT. båsÁdÔáÇ desÁD
#á{²¼ ¿ì e«Ü¹s¿£+>± &ó©¢ýË cÍV¾²Hu²>´ +<ÃÞøq\qT eTT+<T+&
q&|¾+ºq 82 @Þø¢ _*Ødt C²_Ô ýË kÍq+ bõ+< sÁT. ný²¹>
u²©eÚ& q³T&T jáTTcÍ H KTs H , >Ö>TýÙ dÓ yà dT+<sY |¾# jYT,
çbõ |dsY sÁM+ç< >TbÍï C²_Ô ýË #óT <¿ìØ+#áTÅ£ H sÁT.
 fÉy ® Tà C²_Ô s È¿¡jáT H jáTÅ£ \ ¹¿³Ð¯ýË yîÖBÔà bͳT>± nyîT]¿± n<ó«Å£ &T ç³+|t, #îÕH n<ó«Å£ &T €H|¾+>´, +&jáTH
nyîT]¿£H ¿£eTý² Vä«]dt H sÁT. uó²sÁÔY eTT+<TÅ£ q&|¾+#û H jáTÅ£ &T yîÖB $T+º eTs=¿£sÁT ýñsÁ fÉ®yT |çÜ¿£
|s=Ø+~. ¹¿+ç_&¨ jáTÖ e]à{¡ýË ¿ì¢ ¿£ýÙ yîT®ç¿Ã jáÖ\JýË çbõ |dsY>± | #ûdTïq sÁM+ç< >TbÍï V²#Y×M msTT&à y «~ó
ÈsTT+ºq e«¿ìï>± >T]ï+|Ú bõ+< sÁT. ]¼dT¼\ ¹¿³Ð]ýË kÍq+ <¿ìØ+#áTÅ£ q u²©eÚ& q³T&T jáTTcÍ H KTs H >T]+º
fÉ®yT çbõ |ÕýÙýË q{ì B|¾¿± |<T¿=Hî s XæsÁT.
׿±H +&jáÖ 116 2020 n¿Ã¼ sY
¿¡\¿£+>± sÃ>«+, uóç<Ôá, sÁy D², ne¿±Xæ\T, bÍ\q Ôá~ÔásÁ
n+XæýË¢ kÍ+¹¿Ü¿£Ôá $ jîÖ>+ |Õ d¹sÇýË mÅ£ Øe < w¾¼ |{²¼sÁT.
kÍ sY¼d¾{¡\ |Õ ¿£sÃH ç|uó²e+ rd¾yûjáTýñ < , kÍ+¹¿Ü¿£Ôá u²>±
q #ó¢ ç|uó²e+ ÔáÅ£ Øe ×m+& çbõ|dsY nsÁTs¼ Ãç_dt |s=ØH sÁT.
ç||+#á s <ó« e«Å£ ïýË¢ yîÖB, n$TÔ uÙ, ¿ÃV¾²¢, cÍsÁT¿ù
ç||+#á+ýËHû nÔá«+Ôá s <óT«ýÉÕq 20 eT+~ |ÚsÁTw§\ C²_Ô ýË..
ç|<ó qeT+çÜ q¹s+ç<yîÖB¿ì 4e kÍq+ <¿ìØ+~. u²©eÚ& ~>ZÈ+
n$TÔ uÙ #áÌH(14e kÍq+), uó²sÁÔá ç¿ì¿{٠ȳT¼ ¿ |¼H $s {Ù
¿ÃV¾²¢(16e kÍq+), u²©eÚ& dÖ|sYkͼsY cÍsÁT¿ùU²H(17e kÍq+)
Å£L& C²_Ô ýË H sÁT. 42 <ûXæýË¢ d¹sÇ sÁÇV¾²+ºq »jáTTy>yµ
d+d B ÔájÖá sÁT#ûd¾+~. nyîT]¿± eÖJ n<ó«Å£ &T s ¿ù u²eÖ
+<TýË yîTT<{ì kÍq+ýË +&>±, kÍ|t¼yûsY ~>ZÈ+ _ýÙ ¹>{Ùà,
#îÕH n<ó«Å£ &T €H|¾+>´\T Âs+&T, eTÖ&T kÍH ýË¢ H sÁT. u <Æ
eTÔá >TsÁTeÚ <ýÉÕý²eÖ (8e kÍq+), sÁcÍ« n<ó«Å£ &T y ¢~$TsY
|ÚÜH (12), nyîT]¿± n<ó«Å£ &T &=H ýÙ¦ ç³+|t (15), ç¿Õdïe eTÔá
>TsÁTeÚ bþ|t çbÍ àdt (18e kÍq+)\Å£L #óT <¿ìØ+~. uó²sÁÔYýË
nÔá«+Ôá s <ó« |ÚsÁTw§\ C²_Ô ýË yîÖB nç>kÍq+ýË +&>±,
Ôás ÇÜ kÍH ýË¢ esÁTd>± sÁÔHá {²{², eÖJ ç¿ì¿³sY m+.mdt.<óÃ
H sÁT. ç¿ì¿{Ù ~>ZÈ+ dºH Ôî+<T\ØsY 7e kÍq+ýË, $s {Ù ¿ÃV¾²¢
9e kÍq+ýË *# sÁT.
|]Xø çuóyîT®q s çcͼýË¢ @|Ó¿ì 6e kÍq+
bÍ]Xø <ó«+, |]Xø çuóÔá sÁÇV²DÅ£ d+ +~ó+º ¹¿+ç< ç|uóTÔáÇ+
#ûÌ »dÇ#YÌÛ d¹sÇ¿£DYµ s «+Å£ ýË¢ +ç<óç|<ûXÙýË |\T q>s \T,
|³¼ D ²\T Å£L & C²rjá T kÍsTTýË nÔáT «Ôáï e T s «+Å£ \T
<¿ìØ+#áTÅ£ H sTT. |]Xø çuóyîTq® s çcͼ\ C²_Ô ýË +ç<óç|<ûXÙ 6e
kÍq+ (2018-19ýË s «+¿ù 20) kÍ~ó+º+~. 2019-20 @& ~¿ì
¹¿+ç<ç|uóTÔáÇ+ 2020 >dT¼ 20q ç|¿£{ì+ºq s «+Å£ ýË¢ 10 \¿£\
¿£+fñ $T+ºq ÈH uó² q q>s \ ¹¿³Ð¯ýË $ÈjáTy & H \T>Ã
s «+Å£ kÍ~ó+#á>±.. $XæK|{² ¿ì Ô=$T <à s «+Å£ <¿ìØ+~. 10
׿±H +&jáÖ
\¿£\ ýË|Ú ÈH uó² q q>s \ ¹¿³Ð¯ýË ÜsÁT|Ü¿ì sà s «+Å£
\_ó+º+~. 4,242 q>s \T/|³¼D²\T, 62 ¿£+{ËHî +{Ù uËsÁT¦\
|]~óýË ¹¿+ç<+ dÇ#YÌÛ d¹sÇ sÁÇV¾²+º+~.
$$<ó ¹¿³Ð¯ýË¢ @|Ó s «+Å£ \T...
 100Å£ |Õ>± |³¼D kÍ ¿£ d+d\T q s çcͼýË¢ +ç<óç|<ûXÙ
sà s «+¿ù kÍ~ó+º+~.
 10 \¿£\ ýË|Ú ÈH uó² ¹¿³Ð¯ýË {²|t-100 s «+Å£ ýË¢
s ÈeT V²+ç<esÁ+ 51, +>Ã\T 57, ¿±¿ìH & 58, ÔîH *
75, ¿£&| 76, ºÔáÖïsÁT 81, V¾²+<Ö|PsY 93, Ô &|çÜ 99
s «+Å£ \T <¿ìØ+#áTÅ£ H sTT.
 10 \¿£\ qT+º 40 \¿£\ ÈH uó² q q>s \ ¹¿³Ð¯ýË
nÜ |<Ý Xø çuóyîT®q q>sÁ+>± $ÈjáTy &
 \¿£ qT+º 3 \¿£\T ÈH uó² q q>s \ ¹¿³Ð¯ýË ÔáïeT
d¾sÁyîT®q (d dÕ¼H TýÙ) ºq q>sÁ+>± ÜsÁT|Ü
 50 yû\ qT+º \¿£ ÈH uó² q ¹¿³Ð¯ýË ÔáïeT d¾sÁyîT®q
ºq q>sÁ+>± Ns \.
 25 yû\ qT+º 50 yû\ ÈH uó² q ¹¿³Ð¯ýË ÔáïeT d¾sÁyîTq ®
ºq q>sÁ+>± Ôá Å£LsÁT.
 kåÔY CËHýË 50 yû\ qT+º \¿£ ÈH uó² ¿£*Ðqy {ìýË |]Xø
çuóyîT®q q>sÁ+>± |\eTHûsÁT
 25 yû\T ýË|Ú ÈH uó² ¿£*Ðq y {ìýË nܺq bÍdt¼ eTÖ$+>´
d¾{¡>± eTTeT &esÁ+
 50 yû\ qT+º \¿£ ÈH uó² ¿£*Ðq q>s \ ¹¿³Ð¯ýË kåÔY
CËHýË {²|t-100 s «+Å£ ýË¢ @¿£+>± 40 s «+Å£ \T s çcͼ ¿ì
<¿±ØsTT. 1 qT+º 8 s «+Å£ \T |\eTHûsTÁ , Ns \, |Ú+>qÖsÁT,
¿£+<TÅ£LsÁT, eT+& |³, |Ú*yî+<T\, qs à|PsY, ÔáDTÅ£
kÍ~ó+# sTT.
 25 yû\ qT+º 50 yû\ ÈH uó² q q>s \ ¹¿³Ð¯ýË {²|t-
10ýË |Ú³¼| ]ï 2, ÈeT \eT&T>T 5, &<yÃ\T 6,
s eT#á+ç< |ÚsÁ+ 7e s «+Å£ \T kÍ~ó+# sTT. ¹¿³Ð¯ýË
{²|t-100 s «+Å£ ýË¢ eTq s çcͼ ¿ì 32 s «+Å£ \T <¿±ØsTT.
n¿£s d«ÔáýË @|Ó¿ì 22e kÍq+
@&ûÞø ¢, |Õ ejîÖ~óÅ£ \ n¿£s d«ÔáýË +ç<óç|<ûXÙ yîqT¿£ &+~.
66.4XæÔá+ n¿£s d«ÔáÔÃ <ûXø+ýË 22e kÍq+ýË *º+~. _VäsY,
Ôásï çY |<ûXÙ, Ôásï K+& s çcͼ\ ¿£+fñ ~>TeÅ£ |&bþsTT+~. C²rjáT
117 2020 n¿Ã¼ sY
>D²+¿£ ¿±s «\jáT+ 2020 EýÉÕ ºesâ $&T<\ #ûd¾q yû~¿£ýË
$es \T yî\¢&+º+~. EýÉÕ 2017 qT+º pH 2018 esÁÅ£
#û|{ì¼q d¹sÇ $es \qT »uó²sÁÔá<ûXø+ýË $<«|Õ > V² $ jîÖ>+µ
|sÁTÔà yû~¿£ sÁÖbõ+~+º+~. 2011 ÈH uó² ýÉ¿£Ø\ ç|¿±sÁ+
@|Ó n¿£s d«Ôá 67.4% ¿±>±, yû~¿£ýË 66.4 XæÔá+>± Ôû*Ì+~.
~ C²rjáT d>³T n¿£s d«Ôá (77.7%) ¿£+fñ ÔáÅ£ Øe. @& ~
y sTT< |&q ÈH uó² ýÉ¿Ø£ \T |PsÁïsTTÔû y dïe >D²+¿±\T yî\&¢ jûT«
ne¿±Xø+ +&û~.
ç>±MTD+ýË 60.4XæÔáyûT
s çw¼+ýË ç>±MTD |ÚsÁTw§ýË¢ 67.5 XæÔá+, eTV¾²ÞøýË¢ 53.4 XæÔá+
eT+~ eÖçÔáyTû n¿£s dT«\T H sÁT. |³¼D²\T, q>s ýË¢ |ÚsÁTw§ýË¢
86.3%, eTV¾²ÞøýË¢ 73.1% #á<TeÚÅ£ q y sÁT H sÁT. ç>±MTD+ýË
d>³T n¿£s d«Ôá 60.4% ¿±>±, |³¼D²ýË¢ 79.6%>± +~.
ç>±MTD+, |³¼D²ýË¢ ¿£*|¾ |ÚsÁTw§ýË¢ 73.4%, eTV¾²ÞøýË¢ 59.5%
eT+~ n¿£s dT«\T>± ýÉ¿Ø£ Ôû*+~. |ÚsÁTw§\T, eTV¾²Þø\ n¿£s d«ÔáýË
|³¼D²\ ¿£+fñ |ýÉ¢ýË¢ e«Ô «d+ mÅ£ Øe>± +~. bõsÁT>T s çcͼýÉÕq
Ôá$TÞøH &T 82.9%, &Xæ 77.3%, ¿£s ³¿£ 77.2%, Ôî\+>±D
72.8% d>³T n¿£s d«Ôá ¿£*Ð H sTT.
uÉdt¼ d¾{¡ ¹¿³Ð¯ýË VÕ²<s u²<Å£ yîTT<{ì kÍq+
¹¿+ç< ç|uóTÔáÇ+ ç|¿£{ì+ºq dÇ#YÌÛ d¹sÇ¿£DY-2020 s «+Å£ ýË¢ ç¹>³sY
VÕ²<s u²< eTT à|ýÙ ¿±s=ιswH(J V²#Ym+dÓ)Ôà bͳT Ôî\+>±D
s çw¼+ýË |\T |³¼D²\T $$<ó ¹¿³Ð¯ýË¢ s «+Å£ \T kÍ~ó+# sTT.
¹¿+ç< > V² s D, |³¼D²_óe ~Æ XæK #û|{ì¼q d¹sÇ |*Ô
\qT 2020 >dT¼ 20q dÇ#áÌÛ eT VAÔáày d+<sÁÒÛ+>± ¹¿+ç<+
ç|¿£{ì+º+~. 40 \¿£\Å£ |Õ &q ÈH uó² ¿£*Ðq |³¼D²ýË¢
VÕ²<s u²< »uÉdt¼ d¾{¡ H d¾{ìÈHà |Ó&u²«¿ùµ\ ¹¿³Ð¯ýË yîTT<{ì
kÍq+ýË *º+~. ¿£ C²rjáT kÍsTTýË »uÉdt¼ d¾{ìÈH ýÉ&
w¾jûT{ìy ¹¿³Ð¯µýË ¿£¯+q>sY nç>kÍq+ kÍ~ó+º+~. 50 yû\
qT+º \¿£ ýË|Ú ÈH uó² ¿£*Ðq |³¼D²ýË¢ <¿ìD²~ýË »uÉdt¼ bÍ d¼dt¼
eTÖesY d¾{¡µ>± ÈVÓ²s u²< *º+~.
¿¡¢H d¾{¡>± yûT&ÌýÙ..
<¿ìD²~ýË 25yû\ qT+º 50yû\ ÈH uó² ¿£*Ðq |³¼D²\ ¹¿³Ð¯ýË
¿¡¢H d¾{>¡ ± yûT&ÌýÙ eTT àbÍ*{¡¿ì ç|<¸eT kÍq+ <¿ìØ+~. \¿£ qT+º
10 \¿£\ ýË|Ú ÈH uó² q |³¼D²\ ¹¿³Ð¯ýË C²rjáT kÍsTTýË
¿£¯+q>sY 72, C²eÖu²< 133e kÍq+ýË *# sTT. 50 yû\
qT+º \¿£ ýË|Ú ÈH uó² q eTT àbÍ*{¡ýË¢ CËqýÙ kÍsTTýË d¾]d¾\¢
16, d¾~Ý |³ 27, ÈVÓ²s u²< 31, >< Ç\ 38, uË&T|ÎýÙ 42,
eq|]ï 51e kÍH ýË¢ *# sTT. 25 yû\ qT+º 50 yû\ ýË|Ú
ÈH uó² q |³¼D²\ ¹¿³Ð¯ýË VQpsY q>sY 9, cÍ<q>sY 15,
yîT<¿ù 24, ¿£\ÇÅ£ ]ï 26e kÍq+ kÍ~ó+# sTT.
ç||+#á ¿£sÁüD¡jáT q>s ýË¢ VÕ²<s u²<Å£ 85e kÍq+
ç||+#á ¿£sÁüD¡jáT q>s \ dÖNýË¢ uó²sÁÔá q>s \ kÍq+
~>C²]+~. 2019ÔÃ bþ*ÌÔû VÕ²<s u²<, ~©¢, eTT+ sTT,
uÉ+>ÞøSsÁT kÍH \T Ôá>±ZsTT. VÕ²<s u²<Å£ 85e kÍq+(>Ôá @& ~
67), ~©¢¿ì 86(>Ôá+ýË 68), eTT+ sTT¿ì 93(>Ôá+ýË 78),
uÉ+>ÞøSsÁTÅ£ 95(>Ôá+ýË 79)e kÍq+ \_ó+# sTT. ¿£sÃH
y sÁDÅ£ q>s ýñM ÔáÐq $<ó+>± d¾<Æ+ ¿±¿£bþe&yûT +<TÅ£
¿±sÁD+. d¾+>|PsY jáTÖ e]à{¡ |sY fÉ¿± \J n+& &CÉÕH
dV²¿±sÁ+Ôà Hd¾³¼ Ö«{Ù |sY yûTHûCÙyîT+{Ù &îe\|tyîT+{Ù nHû d+d
2020 d+eÔáàs ¿ì >â ýÙ kÍ sY¼d{¾ ¡ +&î¿àù qT ç|¿£{+ì º+~. ¿£sÃH
y sÁDÅ£ kÍ+¹¿Ü¿£ÔáqT @$<ó+>± $ jîÖÐdTïH sÁHû $wjáÖ
|]>DqýË¿ì rdT¿=+~. < +ÔÃ ç||+#á+ýËHû kÍ sY¼ d¾{>¡ ± d¾+>|PsY
*º+~.

>Ö>TýÙ |ÔÃ MkÍ uó²>kÍÇeT«+

&€³ýÙ y ýÉ{Ù bÍ¢{ÙbÍ+, HýÉHÕ |yîT+{Ù d¾dy¼ T nsTTq >Ö>TýÙ |, |ÕH üjTá ýÙ
d¯Çddt ¿£+ |ú MkÍ uó²>kÍÇeT«+ Å£ <TsÁTÌÅ£ H sTT. +<TýË uó²>+>± nÔá«+Ôá
uóç<ÔáÔà &€³ýÙ {Ë¿HÔà ţL&q &î_{Ù, ç¿&{Ù ¿±sÁT¦ <ó ]Ôá #î*+¢ |Ú\ $<ó H
n+<Tu²³TýË¿ì Ôî# ÌsTT. ç|Ôá«¿£+>± ç¿&{Ù, &î_{Ù ¿±sÁT¦ $es \T #ûÌ nedsÁ+
ýñÅ£ +& Hû >Ö>TýÙ | Hç& sTT& jáTÖÈsÁT¢ &€³ýÙ {Ë¿HÔà #î*¢+|Ú\T
ÈsÁ|e#áÌ 2020 d |¼+ sY 21q d+d\T yî\¢&+# sTT.
׿±H +&jáÖ 118 2020 n¿Ã¼ sY
 »#îÕýÙ¦ yîÖs ¼*{¡ ýÉeýÙà, çfÉ+&à 2020µ
yû~¿£
ç||+#áy «|ï+ >± ¥Xø eTsÁD²\T nHû
n+Xø+ |Õ »#îÕýÙ¦ yîÖs ¼*{¡ ýÉeýÙà, çfÉ+&à
2020µ |sÁTÔà ׿£«s È«d$TÜ ¿£ yû~¿£qT
2021ýË <¿ìD²d¾jáÖýË |sÁ>qTq eTV¾²Þø\ |<]¿£+ $&T<\ #ûd+¾ ~. 1990-2019 eT<ó«ýË ¥Xø
eTV²eÖ ] ¿Ã$& ¿±sÁD+>±, 2021ýË <¿ìD²d¾jáÖýË eTV¾²Þø\ |<]¿£+ eT]+Ôá eTsÁ D ²\T uó ² ¯>± Ôá Ð Z q | Î{ì ¿ ¡
|sÁ>qTq ³T¼ ׿£«s È«d$TÜ $&T<\ #ûd¾q >D²+¿±\T dÎw¼+ #ûdTïH sTT. s qTq ç||+#áy «|ï+>± qyîÖ<jûT« nsTT<ûÞø¢ýË|Ú
<Xæ Ý+ýË 25-34 @Þø¢ ejáTdTà\ y ]ýË |ÚsÁTw§\ ¿£+fñ n~ó¿£+>± çdÓïýñ |<]¿£+ u²]q ºH sÁT\ eTsÁD²ýË¢ eTÖ&Ã e+ÔáT HîJÕ ]jáÖ,
|&Ô sÁ d+d yî\¢&+º+~. >Ôá <Xæu²Ý\ýË eTV¾²Þø\qT |<]¿£+ qT+º jáT³Å£ uó²sÁÔYýË d+uó$dTïH jáT yû~¿£ýË
rdTÅ£ s e& ¿ì #ûd¾q ¿£ w¾, |Î{ì esÁÅ£ È]Ðq eTV¾²Þø\ n_óe ~Æ ¿Ã$& eTV²eÖ ] ׿£«s È«d$TÜ |s=Ø~.
¿±sÁD+>±, ÜsÃ>eTq+yîÕ|Ú eTÞø ¢ÔÃ+< Ôî*|¾+~. |*Ôá+>± 2021 H {ì¿ì 4 ¿Ã³¢ 70 ׿£«s È«d$TÜ yû~¿£ýË ç|<ó H +Xæ\T...
\¿£\ eT+~ n<q+>± |<]¿£+ u²]q |&qTH sÁ jáTTmH eÚyîTH, jáTTHîÕfÉ& HûwHà  uó²sÁÔYýË ¥Xø eTsÁD²\T Ôá>TZeTTK+
&îe\|tyîT+{Ù çbþç>±+ d+d\T yî\¢&+# sTT. |{²¼sTT.
 ¿Ã$& ¿±sÁD+>± <¿ìD²d¾jáÖýË çdÓ- ï |ÚsÁTw n+Ôás \T rçe+>± |]ÐbþsTT, eTV¾²Þø\T  ç||+#áy «|ï+>± 1990ýË nsTT<ûÞø¢
eT]+Ôá |<]¿£+ýË¿ì Å£LsÁTÅ£ bþqTH sÁ »»ç|+ HdÕ{Ùà ³T jáÖ¿£H.. CÉ+&sY ¿±Ç*{¡ ýË|Ú ºH sÁT\T 1.25 ¿Ã³¢ eT+~
H ~ yû¿ù |t ¿Ã$&-19µµ |sÁTÔÃ $&T<\ #ûd¾q ]bþsÁT¼ýË |s=ØH sTT. ¿Ã$&¿ì eTsÁDì dï 2019 H {ì¿ì y ] d+K« 52
eTT+<T <¿ìD²d¾jÖá ýË eTV¾²Þø\ |<]¿£+ s¹ ³T 2021ýË 10 XæÔá+>± n+#áH yûjTá >±, \¿£\¿ì ÔáÐ+Z ~. n<û uó²sÁÔýY Ë 34 \¿£\
ç|dTïÔá+ n~ 13 XæÔá+>± eÖsÁqT+~. 2021ýË jáÖeÔY ç||+#á+ýË, ç|Ü e+< qT+º 8 \¿£\ 24yû\¿ì ÔáÐZ+~.
eT+~ |< |ÚsÁTw§\Å£ 118 eT+~ çdÓï\T < ]ç<«+ýË +{²sÁ ]bþsÁT¼ Ôî*|¾+~.  uó ² sÁ Ô Y ý Ë 1990ýË nsTT<û Þ ø ¢
 eTV²eÖ ] 2021 H {ì¿ì 9.6 ¿Ã³¢ eT+~ <TsÁÒsÁ < ]ç<«+ýË¿ì Hî&TÔáT+&>±, ejáT dTýË|Ú |¾\¢ ýË¢ ç|r yîs TT«
n+<TýË 4.7 ¿Ã³¢ eT+~ çdÓï\T, u²*¿£ýñ +{²sÁ ]bþsÁT¼ýË dÎw¼+ nsTT«+~. eT+~ýË 126 eT+~ eTsÁDì dï, 2019
eTq deÖÈ+, ]¿£ e«ed\ s D+ýË q Ôá|ÚÎ&T $<ó H \ e\¢ n+Ôás \T d+eÔáàsÁ+ H {ì¿ì d+K« 34¿ì
|sÁT>TÔáTq ³T¼ jáTTmH eÚyîTH N|t mШţL«{ìy &îÕÂs¿£¼sY |Ú+€ýñ ý²+uË HîÅ£L¿± ÔáÐZ+~.
Ôî*bÍsÁT. eT<ó«, <¿ìD d¾jáÖ, dVäs ç|¾¿± çbÍ+Ô ýË¢ ç||+#á+ýËHû nÔá«~ó¿£+>±  çd¼*jáÖ, qÖ«€ý²+& $TqVä eT<ó«,
87 XæÔá+ |<]¿£+ +&>±, |ÚÎ&T n<q+>± eT<ó« d¾jáÖýË 5.4 ¿Ã³T¢, <¿ìD²d¾jáÖ <ûXæýË¢ nsTT<ûÞø¢ ýË|Ú
<¿ìD²d¾jáÖýË 2.4 ¿Ã³¢ eT+~ ç|È\T n+Ôás ¨rjáT < ]ç<« ¹sK ~>TeÅ£ ºH sÁ T \ eTsÁD ²\T Ôá > TZ e TTK+
|&bþqTq ³T¢ ]bþsÁT¼ yî\¢&+º+~. |{²¼sTT.
e«ekÍjîÖÔáÎÔáTï\|Õ 154e yû~¿£  nÔá « ~ó ¿ £ + >± ¥Xø eTsÁ D ²\T
e«ekÍjáT, eTÔáà«, bÍ¢+fñwH, ¿= Ò]|Ó#áT, |dT|Ú Ô Î<q\ m>TeTÔáT\ |Õ bÍsÁ¢yîT+³¯ d+uó$dTïq <ûXæýË¢ duÙ dVäs ç|¾¿±,
kÍsTÖ d+|T+ n<ó«jáTq+ #ûd+¾ ~. n<ó«jáTq+, d¾bÍsÁTà\Å£ d+ +~ó+ºq 154e yû~¿£qT eT<ó«, <¿ìD²d¾jáÖ <ûXæýñ H sTT.
kÍsTÖ d+|T+ #îÕsÁ H $.$ÈjáTkÍsTTÂs&¦ 2020 >dT¼ 26q &ó©¢ýË s È«duó #îÕsÁ H  d>± ¿ì |Õ>± ¥Xø eTsÁD²\T HîJ Õ ]jáÖ,
m+.yî+¿£jáT«H jáTT&TÅ£ deT]Î+# sÁT. <ûXø+ qT+º m>TeTÜ njûT« yîTTÔáï+ dsÁTÅ£ \ýË uó²sÁÔ,Y bÍ¿ìkÍïH, ¿±+>Ã, ~¸jÖî |¾jáÖ
e«ekÍjáT ÔáÎÔáTï\ y {² d>³Tq 1 XæÔá+ Å£L& +&³+ ýñ< yû~¿£ |s=Ø+~. <ûXæ\ qT+#û qyîÖ<jáÖ«sTT.

׿±H +&jáÖ 119 2020 n¿Ã¼ sY

 ¹¿+ç<, s çcͼ\ n|ÚÎýË¢ uó²¯ |sÁT>T<\
>Ôû& ~ ¿£H kÍ] ¿¹ +ç<, s çw¼ ç|uóTÔ Ç\ n|ÚÎ\T uó²¯>± |]Ðq³T¢
¹¿+ç< ]¿£ e«eVäs \ $uó²>+ 2020 d |¼+ sY 4q $&T<\ #ûd¾q
Hî\y ¯ ]¿£ |]d¾ÔáT\ yû~¿£ yî\&¢ +º+~. ¿ì+<{ì @& ~ÔÃ bþ*dï
»d¼{Ù |t jáT+>´ #îÕýÙ¦ H +&jáÖµ |Údï¿£ $wØsÁD
>dT¼ H {ì¿ì ¹¿+ç<+ sÁTD²\T 1.72 Âs³T¢, s çcͼ\ n|ÚÎ\T 58.7%
yûTsÁ |]>±sTT. @& ~ Ô=* çÔîÕeÖd¾¿£+ýË e&¦\T, ç|<ó q d_à&\
¿Ãd+ #ûd¾q KsÁTÌ\T 33.7% yûTsÁ m>u²¿±sTT. EýÉÕ H {ì¿ì ]¿£
ý˳T sÁÖ.8.2 \¿£\ ¿Ã³¢Å£ #û]+~. >Ôû& ~ <û deTjáÖ ¿ì ]¿£ý˳T
&î̈{Ù n+#áH ýË¢ 77.8% yûTsÁ +&>±, kÍ] n~ 103.1%¿ì
|]Ð+~. ¿£sÃH eTV²eÖ ] ¿±sÁD+>± < jáT edÖÞø ¢ |&bþjáÖsTT.
sÁT&T <û deTjáÖ ¿ì ¿£sÁ < jáT edÖÞø ¢ 20.5% yûTsÁ +&>±,
|ÚÎ&T n$ 12.4%¿ì ÔáÐZbþjáÖsTT. e«¿ìï>Ôá < jáT|qT >Ôû& ~
sÁÖ.1.29 \¿£\ ¿Ã³¢ yûTsÁ edÖ\T¿±>±, kÍ] n~ sÁÖ.91 yû\ ºH sÁT\T-båw¾¼¿±VäsÁ+ nHû n+Xø+ |Õ yîTTuÉÕýÙ ç¿¡#îdt
¿Ã³¢¹¿ |]$TÔáyîT®+~. sÁTDñÔásÁ eTÖ\<óq(H H&î{Ù ¿±«|¾³ýÙ) edÖÞø ¢ sÁÖbõ+~+ºq » d¼{Ù |t jáT+>´ #îÕýÙ¦ H +&jáÖµ
|Î{ìesÁÅ£ ¹¿e\+ sÁÖ.5,458 ¿Ã³¢Å£ |]$TÔáeTjáÖ«sTT. >Ôû& ~ |Úd￱ | s çw¼|Ü m+.yî+¿£jáT«H jáTT&T HýÉÕH
<û deTjáÖ ¿ì n$ 14.2% edÖ\T¿±>± |ÚÎ&T 2.4%¿ì yû~¿£>± $wØ]+# sÁT. &ó©¢ýË | s çw¼|Ü y d+ýË
|&bþjáÖsTT. eTÖ\<óq e«jáT+ @& ~ |Î{ìesÁÅ£ sÁÖ.1.12\¿£\ 2020 d |¼+ sY 4q È]Ðq ¿±sÁ«ç¿£eT+ýË yî+¿£jáT«
¿Ã³¢¹¿ |]$TÔáyîT®+~. >Ôá @& ~ bÍ{ì¿ì &î̈{Ù n+#áH ýË¢ 31.8% eÖ{²¢& TÔáÖ ... sÃ>« uó²sÁÔá s D+ýË uó²>+>±
KsÁTÌ#ûjTá >±, kÍ] n~ 27.1% e<ûÝ ÐbþsTT+~. eTsÃyîÕ|Ú s yîqÖ« ºH sÁT\Å£ båw¾¼¿±VäsÁ+ n+~+#á&+ nÔá«+Ôá ¿¡\¿£yîT®q
e«jáT+ >Ôá @& ~¿£+fñ |]ÐbþsTT+~. 2019-20ýË <û deTjáÖ ¿ì n+XøeT |s=ØH sÁT. <ûX+ø ýË q 15.9 ¿Ã³¢ s¹ Þøý¢ Ë|Ú
ÂsyîqÖ«.. &î¨{Ù e«jáT+ýË 34.3% ¿±>±, |ÚÎ&T n~ 35.8% ºH sÁTýË¢ 21 XæÔá+ eT+~ýË bþw¿±VäsÁ ýË|+, 36
(sÁÖ.9.42 \¿£\ ¿Ã³T¢)¿ì #û]+~. XæÔá+ eT+~ ÔáÅ£ Øe sÁTeÚÔà +&&+, 38 XæÔá+ eT+~¿ì
{¡ ¿±\T n+<&+ ýñ< |Údï ¿£+ ýË q n+Xæ\T
27 XæÔá+ eT+~¿ì kÍsY¼bþH\T ýñeÚ
ç|kÍï$+# sÁT.
HýÉÕH ¿±¢dT\Å£ VäÈsÁjûT«+<TÅ£ <ûXø+ýË ¿£úd+ 27 XæÔá+ eT+~
$< «sÁT\Å£ kÍ sYb¼ þqT¢, ý²«|t{²|t\T n+<Tu²³TýË ýñe múà sY{¡ »E«&w¾jáT¯, È&¨ n+& ~ n& çd¼wH |t Èd¾¼dtµ |Úd￱$wØsÁD
d¹sÇýË Ôû*+~. n+Ôû¿±Å£ +& ... $<T«ÔáTï dsÁ|s ýË n+Ôás jáT+, dTç|Ó+¿ÃsÁT¼ eÖJ H «jáTeTÖ]ï Èd¾¼dt sY.uó²qTeTÜ
¿£Âs+³T kå¿£sÁ«+ ýñ¿£bþe&+ Å£L& HîÕ¢H ¿±¢dT\Å£ $|ÖÔáyûTq 28 sÁº+ºq »E«&w¾jáT¯, È&¨ n+& ~ n& ç d¼wH |t
XæÔá+ $< «sÁT\T, Ôá*¢<+ç&T\T n_óçbÍjáT|&q³T¢ d¹sÇ Ôî*|¾+~. Èd¾¼dtµ |Úd￱ dTç|Ó+¿ÃsÁT¼ dÓCñ Èd¾¼dt mdt@ u²uñ¦
esÁTÌeýÙ>± $wØ]+# sÁT. 2020 d|¼+ sY 12q È]Ðq
bÍ|ÚýñwH d¼³dt ]bþsÁT¼\T $&T<\
¿±sÁ«ç¿£eT+ýË dTç|Ó+ ¿ÃsÁT¼ H «jáTeTÖ]ï Èd¾¼dt mHM
+&jáTHà nkþd¾jûTwHà |t bÍsÁ¢yTî +fñ]jáTHà |sY bÍ|ÚýñwHà n+&
sÁeTD, Èd¾¼dt uó²qTeTÜ bÍý¤ZH sÁT. H «jáTe«ed dÇÔá+çÔá
&îe\|tyîT+{Ù ÔájáÖsÁT#ûd¾q »» d¼³dt |t d¿ùà ¹sw¾jîÖ m{Ù sYï H
ç|Ü|Üï ¿±bÍ& *àq u²<ó«Ôá n+<] |ÕH +< Èd¾¼dt
+&jáÖµµ, »»m\¦¯b¢ Í|ÚýñwH H +&jáÖ...d¼³dt n+& dbþsY¼ d¾dy¼ T൵
u²uñ¦ d+<sÁÒ+Û >± |s=ØH sÁT. nq+Ôás+Á Èd¾d¼ t uó²qTeTÜ
]bþsÁT¼\T $&T<\jáÖ«sTT. 2020 >dT¼ 20q È]Ðq ¿±sÁ«ç¿£eT+ýË
eÖ{²¢&TÔáÖ H «jáTe«edýË $_óq ¿ÃD²\qT |Údï¿£+ýË
|s çw¼|Ü m+.yî+¿£jáT«H jáTT&T ]bþsÁT¼\qT $&T<\ #ûXæsÁT.
Ôáq n_óçbÍjáÖ\T #îbÍÎqH sÁT.
׿±H +&jáÖ 120 2020 n¿Ã¼ sY
 +ç<HûM |sÁTÔà uó²sÁÔY, sÁcÍ« HûM
$H «kÍ\T
uó²sÁÔY, sÁcÍ« H $¿±<Þ²\T +ç<HûM-2020
|sÁTÔà d+jáTT¿£ï $H «kÍ\T sÁÇV¾²+# sTT.
uó$w«ÔY ç|jîÖÈH \qT ¿±+¿ìdÖï, |sÁdÎsÁ
sÁ¿£ D |Î+< \T |{ìw ¼+ #ûjáT&+ýË
uó²>+>± +>±Þ²U²Ôá+ deTTç<+ýË 2020
d |¼+ sY 4, 5 ÔûBýË¢ $H «kÍ\qT
ç||+#á Ô=* kþý²sY fÉ¿± \J d<dTà sÁÇ V¾ ² +# sÁ T. $H «kÍýË¢ uó ² sÁ Ô Y
ç||+#á Ô=* kþý²sY fÉ¿± \J d<dTà 2020 d |¼+ sY 8q esÁTÌeýÙ>± È]Ð+~. H $¿±<Þ² ¿ì #î+~q ¿ì|Dì $<óÇ+d¿£ Hê¿£\T
n+Ôás ¨rjáT kþý²sY Å£L³$T (×mdt@) sÁÇV¾²+ºq d<dTàýË < < |Ú 149 <ûXæ\ sÁH $ÈjYTXø¿ìï, sYj áTÖm|tmH Hê¿£\T
ç|Ü <óT\T bÍý¤ZH sÁT. #ê¿qÕ , dTd¾sÁyîTq® Xø <Æ +<óH \qT yû>e+Ôá+ #ûjáT&+|Õ, kþý²sY bÍý¤ZH sTT. 翱dt&î¿ù |¢sTT+>´, |Õ]+>´,
$<T«ÔáTïýË Ôá<T|] ÔásÁ+ fÉ¿± \J\qT $wØ]+#á&+ |Õ d<dTà < w¾¼ kÍ]+º+~. Ôá ~ Ôá s Á $H «kÍ\T $Èjá T e+Ôá + >±
×mdt@ n d+;¢ ç |d¾&î+{Ù>± ¹¿+ç< |ÚqTsÁTÔ Î<¿£ +<óq XæU² eT+çÜ ¹sØ d¾+>´ sÁÇV¾²+# sÁT. +ç< |sÁTÔà 2003 @& ~
e«eV²]+# sÁT. jáTqÔÃbͳT, dV² ç |d¾&î+{Ù>± q çbÍHà eT+çÜ u²sÁÒs bõ+|¾*, qT+º uó²sÁÔY, sÁcÍ«\T HûM $H «kÍ\T
ç|¾¿±, d¾jáÖ |d¾|¾¿ù, ýñ{Hì nyîT]¿±, ¿£¹s_jáTH çbÍ+Ô \ ÔásÁ|Úq ×mdt@ bÍ<ó«Å£ \T sÁÇV¾²dTïH sTT. Ô C²>± 11e m&wH
dÕÔá+ d<dTàýË bÍý¤ZH sÁT. d<dTàýË ç|<ó yîÖB d+<ûXæ |ÚqsÁTÔ Î<¿£ +<óq $H «kÍ\qT $ÈjáTe+Ôá+>± |P]ï #ûXæsTT.
XæU² eT+çÜ ¹sØ d¾+>´ #á~$ $ |¾+# sÁT. uó²sÁÔY-#îÕH d]V²<TÝ\ýË ç~¿£ï |]d¾ÔáT\T
jáTÖmdt- +&jáÖ çkͼfÉ ¿ù bÍsY¼qsYw¾|t bþsÁyT yîÖB ç|d+>+ Hî\¿=q Hû|<¸«+ýË uó²sÁÔ-Y sÁcÍ« Hê¿£\T ÔáeT
nyîT]¿±-uó²sÁÔY eP«VäÔá ¿£ uó²>kÍÇeT« eT+&* (jáTÖmdt- +&jáÖ çkͼfÉ€¿ù bÍsY¼qsYw|¾ t jáTT<ÆçbÍMD«+ |¯¿ì+#áT¿Ãe&+ çbÍ<ó q«Ôá
bþsÁyT) <ûÝ¥+º 2020 d |¼+ sY 3q M&jîÖ ¿±HîÎÛÂsHà < Çs ç|<ó q¹s+ç<yîÖB d+Ôá]+#áÅ£ +~.
ç|d+Ð+# sÁT. ¿Ã$& nq+ÔásÁ |]d¾ÔáTýË¢ n+Ôás ¨rjáT |³T¼ &< sÁT\Å£ uó²sÁÔY nÔáT«ÔáïeT qÖÔáq $< « $<ó q+|Õ >esÁ sÁ¢ d<dTà
>eT«kÍqeT d+<sÁÒÛ+>± yîÖB |s=ØH sÁT. »sÃýÙ |t mH |Ó H ç{²Hà bÍ] +>´
eÖkþØýË mdtdzÓ sÁ¿£D eT+çÔáT\ deÖyûXø+ V²jáT«sY m&T«¹¿wHµnHû n+Xø+ |Õ 2020
sÁcÍ« s È<ó eÖkþØýË 2020 d |¼+ sY 4q cÍ+ |T® ¿Ã |¹swH sÁZHîÕCñwH(mdtdÓz) d |¼+ sY 7q >esÁ sÁ¢ d<dTà È]Ð+~.
sÁ¿£D eT+çÔáT\ deÖyûXø+ È]Ð+~. deÖyûXø+ýË sÁcÍ« sÁ¿£D eT+çÜ ÈqsÁýÙ d¯Z ç|<ó q¹s+ç<yîÖB, s çcͼ\ >esÁ sÁ¢ÔÃ
cþjáT>T, uó²sÁÔá sÁ¿D£ eT+çÜ s CÙH <¸d¾+>´, #îÕH sÁ¿D£ eT+çÜ ÈqsÁýÙ M |H|ÓT bÍý¤ZH sÁT. bͳT s çw¼|Ü s yTH <¸ ¿Ã$+<, s çcͼ\
mdtdÓzýË uó²sÁÔY, #îÕH , sÁcÍ«, ¿£È¿ìkÍïH, ¿ì]ZkÍïH, bÍ¿ìkÍïH, ÔáÈ¿ìkÍïH, CÉÒ¿ìkÍïH duó« $< « XæK\ eT+çÔáT\T, e]à{¡\ yîÕdt
<ûXæ\T>± H sTT. <ûXæ\ yîTTÔáï+ ÈH uó² ç||+#á ÈH uó²ýË 40 XæÔá+ +³T+~. # Hîà\sÁT¢ bÍý¤Zq d<dTàýË s çw¼|Ü
41e Jmdt{¡ ¿ àýÙ deÖyûXø+ s yTH <¸ ¿Ã$+< çbÍsÁ+uóË|H «d+ #ûXæsÁT.
¿£sÃH yîÕsdÁ t <ûXø ]¿£ e«edqT >{ì¼>±Hû Ô ¿ì+< , ç|¿£ Ü #ásÁ«Ôà ç|dTïÔá ]¿£ ¯ dsYÌ n+& Hà yûwHÅ£ J&|ÓýË nyîT]¿±
d+eÔáàsÁ+ýË(2020-21) e ~Æ |&bþqT+< ¹¿+ç< ]¿£ XæU² eT+çÜ sÁ ý² dÓÔ s eTH 2.8 XæÔá+, <¿ìD ¿=]jáÖ 4.2 XæÔá+, çC²
nH sÁT. 41e Jmdt{¡ ¿ àýÙ deÖyûXø+ >dT¼ 27q eTTÐd¾q nq+ÔásÁ+ eT+çÜ jîTýÙ 4.3 XæÔá+ <óT\qT ¹¿{²sTTdTï+&>±,
yûTsÁÅ£ |s=ØH sÁT. 2020-21ýË s çcͼ\T Jmdt{¡ < jáÖ\ sÁÖ|+ýË sÁÖ.2.35 \¿£\ uó²sÁÔY eÖçÔá+ J&|ÓýË 0.7 XæÔá+ <óT\qT
ý˳TqT m<TsÃØe#áÌ ¹¿+ç<+ n+#áH yûkþï+~. eÖçÔáyTû ¿¹ {²sTTkþï+< ¿Ã$+< |s=ØH sÁT.
׿±H +&jáÖ 121 2020 n¿Ã¼ sY
 bÍsÁ¢yîT+³¯ kÍsTÖ d+|Ö\ #óîÕsÁ qT¢>± ¹¿¹¿, $ÈjáTkÍsTT
bÍsÁ¢yîT+³¯ kÍsTÖ d+|Ö\Å£ #óîÕsÁ qT¢, duóT«\qT jáT$T+# sÁT. {¡ sYmdt bÍsÁ¢yîT+³¯ bͯ¼ HûÔá ¿.¹¿Xøes eÚ |]çXøeT\ kÍsTÖ
d+|Ö ¿ì, yîÕdÓ|Ó bÍsÁ¢yîT+³¯ bͯ¼ HûÔá $ÈjáTkÍsTTÂs&¦ y DìÈ« d+|Ö ¿ì, ;Cñ|Ó s È«duó duóT«&T {ì.€.yî+¿£fñwt sÁy D², |s «³¿£,
kÍ+dØ Ü¿£ kÍsTÖ d+|Ö\Å£ #óîÕsÁ qT¢>± |Úq' jáT$TÔáT\jáÖ«sÁT. eTÖ&+{ìÔÃbͳT ÔásÁ bÍsÁ¢yîT+³¯ kÍsTT d+|ÖýË¢ |\TeÚsÁT
Ôî\T>T s çcͼ\ m+|Ó\qT duóT«\T>± jáT$T+# sÁT.
|]çXøeT\T #îÕsÁ H ¿.¹¿Xøes eÚ, ¿£&| m+|Ó yîÕ.mdt.n$H XÙÂs&¦
sÁy D², |s «³¿£, kÍ+dØ Ü¿£+ #óÕsî Á H {ì.€.yî+¿£fwñ t, s ÈeTV²+ç<esÁ+ m+|Ó eÖs Z uósÁÔY, s È«duó duóT«&T <ósÁ |Ú] ço y dt
y DìÈ«+ #îÕsÁ H $ÈjáTkÍsTTÂs&¦, KeT +, C²eÖu²<, +>Ã\T, $ÈjáTy & m+|Ó\T H eÖ
H ¹>XøÇsÁs eÚ, <ósÁ |Ú] n]Ç+<, eÖ>T+³ ço y dT\T Âs&¦, ¹¿¥Hû H
VA+XæK H >sY ¿£sÁÖ ýÙ, ¿±¿ìH & m+|Ó\T bþÔáT>+{ì s eTT\T, e+>± ^Ôá
eÖqe eqsÁT\ n_óe ~Æ >T+³ÖsÁT, qsÁds eÚ|³ m+|Ó\T >ý²¢ ÈjáT<ûy, ý²eÚ ço¿£ w<ûes jáT\T
n&eÚ\T, |s «esÁD, VÕ²<s u²<, yîT<¿ù m+|Ó\T nd<TBÝH yîÕd,Ó ¿=Ôáï ç|u󲿣sYÂs&¦, s È«duó duóT«&T |]eTÞÙ qÔ Çú
y Ô esÁD eÖsÁTÎ\T, Xæçdï, kÍ+¹¿Ü¿£
sÃ>«+, Å£ ³T+ d+¹¿eT+ eTV² Öu²u²< m+|Ó eÖýËÔY ¿£$Ôá, s È«duó duóT«&T dT¹swt ç|uóT
ç|C² |¾s «<T\T, d¾ Ò+~ |<Ý|*¢, qsÁkÍ|ÚsÁ+ m+|Ó\T u¤sÁ¢Å£ +³ yî+¿£fñwt HûÔá,
e«eVäs \T, H «jáT sÁ|TTs eT¿£ ws E, s È«duó duóT«&T ¿. sY.dT¹swtÂs&¦
e«ekÍjáT+ ço¿±Å£ Þø+, ÈVÓ²s u²<, q+< «\ m+|Ó\T ¿ì+C²sÁ|Ú s yîÖ V²HH jáTT&T,
_._.bÍ{ìýÙ, |¾.ç Vä q+<Âs&¦
×{¡ #ûyîÞø¢, $XæK|³ + m+|Ó\T sÁ+€ÔYÂs&¦, m+.$.$.dÔá«H s jáTD, s È«duó duóT«&T yîÕ.mdt.#ê<]
sÁ¿D£ eTý²ØCÙÐ], @\ÖsÁT m+|Ó\T ¹se+ÔYÂs&¦, ¿Ã³Ð] ço<ósY, s È«duó duóT«&T ¿ |¼H \¿¡ ¿±+Ô s eÚ
+<óq+ $ÈjáTq>sÁ+, qý¤Z+& m+|Ó\T uÉý²¢q #á+ç<XâKsY, mH. ÔáïyTÅ£ eÖsYÂs&¦
$<ûo e«eVäs \T nsÁÅ£ , ~ý²u²<, eTV² ÖuÙq>sY m+|Ó\T >=&û¦{ì eÖ<ó$, kþjáT+ u²|Ús eÚ, eTHî ço y dÂs&¦
]¿£ eTº©|³ +, s È+ |³ m+|Ó\T u²\X ], $T<¸THÂs&¦,
s È«duóduóT«\T d¾.m+.sÁyûTwt, €.$.mýÙ. qsÁd¾+Väs eÚ
VäsÁ, $ jîÖ> ¿£sÁÖ \T m+|Ó d+JyÅ£ eÖsY
e«eVäs \T, ç|C²|+|¾D¡
¿±] ¿£ esÁ+>ýÙ m+|Ó |dTqÖ] <jáÖ¿£sY, s È«duó duóT«&T +& ç|¿±XÙ
|ç{Ë*jáT+, dV²È y jáTTeÚ neTý²|ÚsÁ+ m+|Ó º+Ô nqTs <ó, s È«duó duóT«&T ¿£q¿£yûT&\ sÁM+ç<Å£ eÖsY
ÂsÕýñÇ ºÔáÖïsÁT m+|Ó Âs&¦|Î, s È«duó duóT«&T CËÐq|*¢ d+ÔÃwtÅ£ eÖsY
|³¼D²_óe ~Æ ¿£¯+q>sY, Hî\Ö¢sÁT m+|Ó\T +& d+ÈjYT, ç|u󲿣sYÂs&¦,
s È«duó duóT«\T yîÕ.mdt.#ê<], Þø¢ njîÖ<ó«s $TÂs&¦
È\ eqsÁT\T V¾²+<Ö|ÚsÁ+ m+|Ó >ÃsÁ+³¢ eÖ<óy
sÁkÍjáTH \T, msÁTeÚ\T u²|³¢ m+|Ó q+~>+ dT¹swt
ç>±MTD²_óe ~Æ nq+Ôá|ÚsÁ+ m+|Ó Ôáý²] sÁ+>jáT«
u¤>TZ, Å£ Ø uóTeqÐ], nq¿±|*¢ m+|Ó\T ¿ÃeT{ìÂs&¦ yî+¿£³Âs&¦, ;Xè{ì¼ yî+¿£³ dÔá«eÜ, s È«duó duóT«\T
yîÖ|¾<û$ yî+¿£³sÁeTD²s eÚ, yû$TÂs&¦ ç|u󲿣sYÂs&¦, &T>T\ *+>jáT«jáÖ<y
׿±H +&jáÖ 122 2020 n¿Ã¼ sY
 ç||+#á deTTç< ~HÃÔáàe+
2020 d |¼+ sY
24q ç| | +#á
deTTç< ~HÃÔáàe+
sÁ Ç V¾ ² +# sÁ T .
B¸yT ` Sustainable Shipping for a Sus-
tainable Planet

ç||+#á Ôá V²Ôá«\ y sÁD ~q+ ç||+#á ¿= Ò]¿±jáT\ ~HÃÔáàe+ d |¼+ sY 2

2020 d |¼+ sY 10q ç||+#á Ôá V²Ôá«\ C²rjáT bÍ<ó «jáT ~HÃÔáàe+ d|¼+ sY 5
y sÁD ~q+ sÁÇV¾²+# sÁT. B¸yT ` Work- +³¹s wqýÙ &û |t # ]{ì d |¼+ sY 5
ing Together to Prevent Suicide ¿£eÖ|D\ ~HÃÔáàe+ d |¼+ sY 7
n+Ôás ¨rjáT zCËH |]sÁ¿£D n+Ôás ¨rjáT n¿£s d«Ôá ~HÃÔáàe+ d |¼+ sY 8
~HÃÔáàe+ esÁýÙ¦ |¾€¿£ýÙ <î̧sÁ|¾ &û d |¼+ sY 8
2020 d |¼+ sY 16q n+Ôás ¨rjáT ç||+#á Ôá V²Ôá«\ y sÁD ~HÃÔáàe+ d |¼+ sY 10
zCËH | ]sÁ ¿ £ D ~HÃÔá à e+ esÁýÙ¦ |dt¼ msTT& &û d |¼+ sY 14
sÁÇV¾²+# sÁT. B¸yT ` Ozone for Life: V¾²+B ~HÃÔáàe+ d |¼+ sY 14
35 years of ozone layer protection HûwqýÙ +ÈúsYà &û d |¼+ sY 15
+³¹s wqýÙ &û |t &îyîÖç¿£d¾ d |¼+ sY 15
esÁýÙ¦ |w+{Ù d|Ó¼ &û ç||+#á zCËH ~HÃÔáàe+ d |¼+ sY 16
2020 d |¼+ sY 17q esÁýÙ ¦ eTýñd¾jáÖ &û d |¼+ sY 16
| w+{Ù d|Ó¼ &û sÁÇV¾²+# sÁT. n+Ôás ¨rjáT Xæ+Ü ~HÃÔáàe+ d |¼+ sY 21
B¸yT ` Health Worker Safety: esÁýÙ¦ n©¨eTsYà &û d |¼+ sY 21
A Priority for Patient Safety sÃCÙ &û (¿±«qàsY sÃ>ç>dT\ d+¹¿eT+) d |¼+ sY 22
esÁýÙ¦ u²+ Ö &û esÁýÙ¦ eÖ]fÉ®yT &û d |¼+ sY 24
ç||+#á ~ósÁT\ ~HÃÔáàe+ d |¼+ sY 26
2020 d |¼+ sY 18q esÁýÙ¦ u²+ Ö &û sÁÇV¾²+# sÁT. B¸yT ` BAM-
ç||+#á |s «³¿£ ~HÃÔáàe+ d |¼+ sY 27
BOO NOW
esÁýÙ¦ ¹s_dt &û d |¼+ sY 28
n+Ôás ¨rjáT Xæ+Ü ~HÃÔáàe+
uó>ÔYd¾+>´ ÈjáT+Ü d |¼+ sY 28
2020 d|¼+ sY 21q n+Ôás ¨rjáT esÁýÙ¦ VäsY¼ &û d |¼+ sY 29
Xæ+Ü ~HÃÔáàe+ sÁÇV¾²+# sÁT. B¸yT
+³¹s wqýÙ ç{²HàýñwH &û d |¼+ sY 30
` Shaping Peace Together
esÁýÙ¦ ]esYà &û d |¼+ sY
4e ~y sÁ+

׿±H +&jáÖ 123 2020 n¿Ã¼ sY

 ¹¿+ç<+ n|ÚÎ sÁÖ.101 \¿£\ ¿Ã³T¢
¿¹ +ç< ç|uóTÔáÇ+ sÁTD²\T pH ºe] H {ì¿ì
sÁÖ.101.3 \¿£\ ¿Ã³¢Å£ |]>±sTT. eÖ]Ì
H {ì¿ì sÁÖ.94.6 \¿£\ ¿Ã³¢ n|ÚÎ +&>±,
eTÖ&T Hî\\ e«e~óýËHû sÁÖ.6.7 \¿£\ ¿Ã³¢
sÁTD+ rdT¿Ãy *à eºÌ+~. ç|uóTÔáÇ sÁTD
sÁÇV²D|Õ 2020 d|¼+ sY 18q $&T<ýÉqÕ
sY;× m&T«¹¿wH & Å£ «yîT+{Ù $&T<\ çÔîeÕ Öd¾¿£ yû~¿£ýË $wjáT+ yî\&¢ sTT+~.
ç|È\qT ]¿£+>± #îÔÕ qá «e+ÔáT\qT #û d+<TÅ£ .. ]¿£ $<«qT eTÖ&T Hî\\ ¿±\+ýË ¹¿+ç< ç|uóTÔáÇ+
çbþÔáàV¾²+#û+<TÅ£ 5 ç|<ó q n+Xæ\Ôà ţL&q ¿±s «#ásÁD sÁÖ.3.46 \¿£\ ¿Ã³¢Å£ dÅ£L«]{¡ u²+&¢qT
ç|D²[¿£Ôà ]ÈsYÇ u²«+¿ù |t +&jáÖ( sY;×) eTT+<TÅ£ $&T<\ #ûd¾+~. M{ì d>³T yîT#áÖ«]{¡
eºÌ+~. yûTsÁÅ£ HûwqýÙ çkͼ³J |sY |ÕH üjTá ýÙ m&T«¹¿wH ¿±\| ]$TÜ 14.61 d+eÔá à s \T>±
2020-2025µ (mHmdtm|t ) |sÁTÔà sY;× 2020 >dT¼ qyîÖ<sTT+~. dÅ£L«]{¡\qT 39 XæÔá+
20q & Å£ «yîT+{ÙqT $&T<\ #ûd¾+~. sY;׿ì #î+~q HûwqýÙ d+³sY |sY |ÕH üjáTýÙ yûTsÁ y DìÈ« u²«+Å£ \T, 26.2 XæÔá+ yûTsÁ
m&T«¹¿wH (mHdÓm|t ) d+d mHmdtm|t 2020-25 sÁÖbõ+~+º+~. ;eÖ ¿£+ |ú\T ¿=qT>Ã\T #ûXæsTT. <û
5 ç|<ó q n+Xæ\T...
d eTjá T +ýË d Ç\ο±*¿£ dÅ£ L «]{¡
 Ôáq ¿±s «#ásÁD ç|D²[¿£ýË |s=Øq 5 ç|<ó q n+Xæ\T.. ¿£+fÉ+{Ù ($wjáÖ\T),
u²+&T¢ý²+{ì ¿±«wt yûTHûCÙyîT+{Ù _ýÙà C²¯
¿bÍd¾{¡ (kÍeTsÁ«+), ¿£eTÖ« {¡ (d+|T+), ¿£eTÖ« ¹¿wH (deÖ# sÁ+), ¿=ý² ¹swH
(dV²¿±sÁ+)qT ç|<ó q+>± sY;× ç|kÍï$+º+~. #ûjáT&+ < Çs eTsà sÁÖ.80 yû\ ¿Ã³T¢
 <ûXø+ýË n+<]¿¡ ]¿£ de\qT #ûsÁTe #ûjáT&+ nq ~ ¹¿+ç< ç|uóTÔáÇ+Ôà bͳT, d¿£]+#á> *Ð+~. V¾²sÁ+> eÖÂsØ{ÙýË
]¿£ jáT+çÔáD d+d\T sY;×, d;, × ¯¦@×, |Óm|t ¯¦@ ç|<ó q mCÉ+& >± dÅ£L«]{¡\ $ç¿£jáT+ < Çs +¿Ã sÁÖ.10
+~. yû\ ¿Ã³T¢ deTÅ£LsÁTÌ¿=+~. ç|uóTÔáÇ u²+&¢
 <ûXø ç|ÈýË¢ ]¿£ ne>±V²q ¿£*Î+#û+<TÅ£ , kÍ~ó¿±sÁ uó²sÁÔY ¿Ãd+ ç|uóTÔáÇsÁ+> < Çs çÔîeÕ Öd¾¿+£ ýË d>³Tq 5.85 XæÔá+
d+d\T, ÔásÁ d+d\T yû{¿ì y£ û $&>± ¿±Å£ +& , ¿£\d¾¿³£ T¼>± ( VQÞø uó²>kÍÇeTT\ÔÃ) < jáT+ deTÅ£L]+~. n+ÔáÅ£ eTT+<T
| #û d $<ó q+ nedsÁeT dÖº+º+~. çÔîÕeÖd¾¿£+ýË 6.70 XæÔá+ < jáT+ s >±
¿±eTÔY bÍ«HîýÙ d¾bÍsÁdT\Å£ sY;× yîÖ<+ ç|dTïÔ+á ÔáÐ+Z ~. yîTTÔáïMT < çÔîeÕ Öd¾¿+£ ýË
¿£sÃH Hû|<¸«+ýË #î*¢+|Ú\T ÐbþsTTq sÁTD²\qT |ÚqsYe«edÓ¿£]+#û $wjáTyîT® ¿¹ M ¿±eTÔY ç<e«ý˳T sÁÖ.6,62,363 ¿Ã³¢Å£ #ûsTÁ Å£ +~.
bÍ«HîýÙ deT]Î+ºq d¾bÍsÁd T\Å£ ]ÈsYÇ u²«+¿ù |t +&jáÖ( sY;×) yîÖ<+ n|ÚÎ\ uó²sÁ+
Ôî*|¾+~.sÁTD²\ |ÚqsYe«edÓ¿£sDÁ $wjáT+ýË 5 sÁ¿±\ |ÕH üjTá ýÙ s¹ w¾jÖî \T, 26 sÁ+>±\Å£ d+eÔáàsÁ+ n|ÚÎ
d+ +~ó+º |]>DqýË¿ì rdT¿Ãy *àq |]$TÔáT\qT bÍ«HîýÙ dÖº+º+~. eÖJ u²«+¿£sY
(sÁÖ.\¿£\ ¿Ã³¢ýË)
¹¿M ¿±eTÔY n<ó«¿£Ôáq sÁTD²\ |ÚqsYe«edÓ¿£sÁDÅ£ d+ +~ó+ºq dÖ#áq\ ¿Ãd+ 2020,
2020 pH 101.3
>dt¼ 7q sY;× bÍ«HîýÙqT jáT$T+#á>±, d |¼+ sY 4q bÍ«HîýÙ sY;׿ì Ôáq yû~¿£qT
deT]Î+º+~. d¾bÍsÁdT\Å£ |P]ï>± n+^¿±sÁ+ Ôî*|¾q³T¼ 2020 d |¼+ sY 7q sY;× 2020 eÖ]Ì 94.6
yî\¢&+º+~. 2019 pH 88.18
׿±H +&jáÖ 124 2020 n¿Ã¼ sY
 ç<e«ý˳T 3.5 XæÔá+ < ³Å£L&<q ~ ç|uóTÔáÇ \¿£«+ n< ú #ûÜ¿ì JM¹¿ eTT+ sTT $eÖH çXøjáT+
ç|uóTÔáÇ < jáT+-e«jáÖ\Å£ eT<ó« ¿£sÁ e«Ô «d+ ç<e«ý˳T
ç|dTïÔá ]¿£ d+eÔáàsÁ+ (2020-21) yîTT<{ì H \T>T Hî\ýË¢Hû
¿£³T¼Ôá|¾Î+~. ¿£+çbþ¼\sY ÈqsÁýÙ |t n¿ +{Ùà (dÓJ@) $&T<\
#ûd¾q >D²+¿±\qT |]o* dï...
 2020 (@ç|¾ýÙ)-2021 (eÖ]Ì) ]¿£ d+eÔáàsÁ+ýË yîTTÔáï+
ç<e«ý˳T sÁÖ.7.96 \¿£\ ¿Ã³¢ ç<e«ý˳T +& \q ~
2020, |¾ç e]ýË ]¿£XæK eT+çÜ sÁ ý² dÓÔ s eTH
bÍsÁ¢yîT+³TýË ç|yûXø |{ì¼q &î̈{Ù \¿£«+.
 ]¿£ d+eÔáàsÁ+ dÖ\ <ûojîÖÔáÎÜï (J&|Ó) n+#áH ýË 3.5 eTT+ sTT n+Ôás ¨rjáT $eTH çXøj áT+ n< ú ç>Ö|Ú #ûÜ¿ì
XæÔá+ < ³Å£L&<q ~ \¿£«+ <ûÝXø+. yî[¢bþÔÃ+~. yûTsÁÅ£ |Î+<+ Å£ ~]q³T¢ n< ú ç>Ö|Ú, JM¹¿
 nsTTÔû ]¿£ d+eÔáàsÁ+ Ô=* H \T>T Hî\\Ö >&#û d]¹¿- ç>Ö|Ú 2020 >dT¼ 31q yî\¢&+# sTT. Ôá< Çs <ûXø+ýË Âs+&Ã
n+fñ @ç|¾ ý Ù qT+º pýÉ Õ eT<ó « H {ì ¹ ¿ ç<e«ý˳T nÜ|<Ý $eÖH çXøjáÖ n< ú ç>Ö|Ú <¿ìØ+#áTÅ£ q ³T¢ neÚÔÃ+~.
sÁÖ.8,21,349¿Ã³¢Å£ #û]+~. n+fñ y ]ü¿£ \¿£«+ýË 103.1 kͼsÁ¼|t\ ¿Ãd+ ×kͼsÁ¼|t 2.0
XæÔ ¿ì #û]+<q eÖ³. <ûXø+ýË kͼsÁ¼|t\ d+K« |sÁT>TÔáTq Hû|<¸«+ýË, y {ì¿ì kÍjáT+
 ç|uóTÔáÇ yîTTÔáï+ &î̈{Ù < jáT n+#áH ýË¢ pýÉÕ H {ì¿ì 10.4
#û d+<TÅ£ ×kͼs|¼Á t 2.0 |<¸¿± ¿ì ×dÓ×dÓ× u²«+¿ù ço¿±sÁ+ #áT{ì+¼ ~.
XæÔá+ eÖçÔáyûT (sÁÖ.2,32,860 ¿Ã³T¢) q>Ö]+~. ]¿£ B ¿ì+< u²«+¿ù U²Ô < sÁTýÉÕq n+Å£ sÁ d+d\ s ÇV²Å£ \T 3
d+eÔáàsÁ+ýË yîTTÔáï+ < jáT \¿£«+ sÁÖ.22.45 \¿£\ ¿Ã³T¢. sÁ¿±\T>± ¿£s +³T U²Ô qT bõ+<û M\T+³T+~. ç|yîÖ³sÁÅ¢ £ ç|Ó$TjáT+
¿£ e«jáÖ\T < < |Ú jáT<¸ Ôá<¸+>± n+#áH ýË¢ 34 XæÔ ¿ì bõ<T|Ú U²Ô , jáÖ d+dýË¢ <ë>T\Å£ yûÔqá U²Ô ¿¹ {²sTTkÍïsTÁ .
(sÁÖ.10,54,209 ¿Ã³T¢) #ûs sTT. M]¿Ãd+ ç|Ôû«¿£+>± ]ýñwHw¾|t yûTHûÈsY Å£L& +{²sÁT. ¿£+ |ú
2020 nÔá«+Ôá $\TyîÕq uó²sÁÔá çu²+&>± V²#Y&m|tdÓ u²«+Å£
2020 d+eÔáàs ¿¡ nÔá«+Ôá $\TyîÕq uó²sÁÔá çu²+&T>± V²#Y&m|tdÓ u²«+Å£ *º+~. $wjáÖ ç||+#á+ýËHû nÜ |<Ý
ç|¿£³q\ ¿£+ |ú nsTTq & Ö¢«|Ó|Ó Ôî*|¾+~. ¿£sÃH yîÕsÁdt Hû|<¸«+ýË V²#Y&m|tdÓ u²«+Å£ çu²+& $\Te 11 XæÔá+ ÔáÐZ 20.26
_*jáTH & \sÁ¢Å£ |&bþsTTq|Î{ì¿¡.. 2020 @& ~¿ì nÔá«+Ôá $\TyîÕq uó²sÁÔá çu²+&T>± Ôáq kÍH \uɳT¼Å£ +< |s=Ø+~.
 V²#Y&m|tdÓ u²«+Å£ Ôás ÇÔá mýÙ×dÓ 18.29 _*jáTH & \sÁ¢Ôà Âs+&à kÍq+ýË +~. mýÙ×dÓ çu²+& $\Te dÕÔá+ 9 XæÔá+
esÁÅ£ ÔáÐZ+~.
 msTTsYfý É Ù çu²+& $\Te 36 XæÔá+ |]Ð 13.94 _*jáTH
& \sÁ¢Å£ #û]+~. C²_Ô ýË çu²+&Å£ H \T>à kÍq+
\_ó+º+~.
 €jîÖ çu²+&Å£ @&Ã kÍq+ \_ó+º+~. çu²+& $\Te
26 XæÔá+ |]Ð 6.87 _*jáTH & \sÁ¢Å£ #û]+~.
 <ûXø+ýË nç>kÍsTT 75 çu²+&¢ $\Te 2020ýË |Î{ì esÁÅ£ 6 XæÔá+ ÔáÐZbþsTT 216 _*jáTH & \sÁT¢>± +< & Ö¢«|Ó|Ó
|s=Ø+~. ]¿£ e«ed Ü]Ð e ~Æ |<¸+ýË¿ì s q+Ôá esÁÅ£ |]d¾ÔáT\T n+Ôá dC²eÚ>± +&e & Ö¢«|Ó|Ó ç>Ö|ÚýË uó²>yîT®q
&û{², ¿£qà*¼+>´ ¿£+ |ú ¿±+³sY H dÕ{Ùà N|t mШţL«{ìy ç|ÓÜÂs&¦ Ôî*bÍsÁT.

׿±H +&jáÖ 125 2020 n¿Ã¼ sY

 dÖN >D²+¿±\ ç|¿±sÁ+.. ÔájÖá ¯ sÁ+> ÔáÎÜï 11.1 XæÔá+ ÔáÐ+Z ~.
>qT\T, $<T«ÔY sÁ+>±\ ÔáÎÜï esÁTd>± 13%, 2.5% #=|ÚÎq
¿¡ Dì + # sTT. |³T¼ &T\Å£ çbÍeÖDì ¿ £ + >± uó ² $+#û uó ² ¯
jáT+çÔá|]¿£s \ sÁ+>+ýË ÔáÎÜïýË 22.8 XæÔá+ ¿¡Dì+º+~.
eT ¿Õq edTïeÚ\ sÁ+> ÔáÎÜï 23.6 XæÔá+ ¿¡Dì+#á>±.. ¿£qÖ¨eTsY
H H &Ö«sÁ TýÙà sÁ+> ÔáÎÜï 7.7 XæÔá+ |]Ð+~. @ç|¾ýÙ- EýÉÕ
¿±\+ýË bÍ]çXæ$T¿ÃÔáÎÜï 29.2 XæÔá+ ¿¡Dì+º+~. ¿ì+<fñ& ~
]€ç d¼w H, |qT e«eVäs \T, sÁÇV²D, ý²€d¾¼¿ùà, &€³ýÙ
<û deTjáT+ýË bÍ]çXæ$T¿ÃÔáÎÜï 3.5 XæÔá+ |]Ð+~. »¿£sÃH
eÖÂsØ{ì+>´, kͼ|¾+>´, sÁÇV²D jáÖÈeÖq« de\T n+~+#û
yîÕsÁdt y «|¾ï jáT+çÔáDýË uó²>+>± ç|uóTÔáÇ+ ç|¿£{ì+ºq <ûXøy «|ï
d+d\T(yî+&sÁT¢) Å£L& n+<Tu²³TýË +{²sTT.
ý²¿ù&êHÔà bÍ]çXæ$T¿£ sÁ+>+ýË # ý² d+d\T 2020 eÖ]Ì
nd+|T{ìÔá sÁ+>+ýË y ]¿ì ×dÓ×dÓ× > V²sÁTD²\T ºe] qT+º ¿±sÁ«¿£ý²bÍ\T sÁÇV¾²+#áýñ<T. B+Ôà d+d\T
nd+|T{ìÔá sÁ+>+ýË | #ûdÖï.. ç¿£eT <ÆyîTq® < jáT+ ýñ y ]¿¡ ÔáÎÜï #û d edTïeÚ\ |Õ ç|uó²e+ |&+~. ç¿£eTç¿£eT+>± ý²¿ù&êH
> V²sÁTD²\T n+~+#û+<TÅ£ ×dÓ×dÓ× VA+ |ÕH Hà ¿=Ôáï |<¸¿± +¿£ \qT d&*+# ¿£ bÍ]çXæ$T¿£ ¿±sÁ « ¿£ ý ²bÍ\T Ü]Ð
çbÍsÁ+_ó+º+~. »nbÍ |TsY ç&yTൠ|sÁTÔà ¿±ÂsÎ+³sÁT,¢ m\ç¿¡w¼ j
¾ Tá qT¢, çbÍsÁ+uóeTjáÖ«jáTµ >D²+¿±\T, ¿±sÁ«ç¿£eT neT\T eT+çÜÔáÇ XæK
Å£ ³T¼| y sÁT, sÁ+>T\ ¿±] Å£ \T, yîT¿± ¿ù\T Ôá~ÔásÁ sÁ+>±ýË¢ Ôî*|¾+~.
| #ûd Tïq y ]¿ì M{ì n+~+#áqT+~. sÁÖ .2\¿£ \ qT+º
\¿¡ $ý²dt u²«+¿ù |sÁ«yû¿£DÅ£ ¿£$T{¡
sÁÖ.30\¿£\ esÁÅ£L M]¿ì sÁTD²\qT kÍïeT ×dÓ×dÓ× VA+
|ÕH Hà Ôî*|¾+~. kõ+Ôá +{ì ¿=qT>Ã\T #ûjáÖ\qTÅ£ Hû y ]¿ì
< jáT ç<óTMsÁ¿£sÁD\T, ÔásÁ |çÔ \T ýñÅ£ H sÁTD²
n+~kÍïeT yî\¢&+º+~.
sÁTD²\ }_ýË Å£LsÁTÅ£ q \¿¡ $ý²dt u²«+¿ù e«eVäs \ |sÁ«yû¿DÅ£
£
10.4% ÔáÐZq bÍ]çXæ$T¿ÃÔáÎÜï ]ÈsÁTÇ u²«+¿ù( sY;×) sÁ+>+ýË¿ì ~Ð+~. u²«+¿ù sÃEy ¯
2020 EýÉÕýË bÍ]çXæ$T¿ÃÔáÎÜï 10.4 XæÔá+ ÔáÐZ+~. ÔájáÖ¯, ¿±sÁ«¿£ý²bÍ\qT q&|¾+#û+<TÅ£ eTT>TZsÁT duóT«\Ôà ţL&q &îÕÂs¿£¼sÁ¢
>qT\T, $<T«ÔY sÁ+>±\ ÔáÎÜï ¿¡Dì+#á&yûT +<TÅ£ ¿±sÁDyîT®+~. ¿£$T{¡ (dÓz&) jáT$T+#û+<TÅ£ sY;× yîÖ<+ Ôî*|¾+~.
2020 d |¼+ sY 11q ç|uóTÔáÇ+ $&T<\ #ûd¾q bÍ]çXæ$T¿ÃÔáÎÜï Ô Ô Ø*¿£+>± u²«+¿ù m+&, dÓ z n~ó¿±s \qT dÓz& ¿£*Ð

sÁÖ.50,000|Õq #îÅ£ Ø\Å£ |Úq' s ÆsÁD

u²«+¿ì+>´ yîÖkÍ\Å£ n&T¦¿³£ y¼ û d+<TÅ£ 2021 Èqe] 1 qT+º #îÅ£ Ø\Å£ »bÍ€{ìy
| d¾dy¼ TµqT neT\T #ûjáÖ\ ]ÈsYÇ u²«+¿ù |t +&jáÖ( sY;×) sÁsTT+º+~.
B ¿ì+< sÁÖ.50,000 |Õ &¦ #îÅ£ Ø\ #î*¢+|Ú\ $wjáT+ýË ¿¡\¿£ $es \qT |Úq'
s ÆsÁD #ûkÍïsÁT. d<TbÍjáÖ |jîÖÐ+#áT¿Ãy ý² e< Ý nq ~ U²Ô < sÁT
$#á¿£D¹¿ e~*yûjáTqTH sÁT. nsTTÔû sÁÖ.5 \¿£\T, |Õ yîTTÔ ï\Tq #îÅ£ Ø\Å£
$<ó H u²«+Å£ \T Ôá|Î d] #ûjáT& |]o*+#áe#áTÌÛ »bÍ€{ìy | d¾d¼yTµ ¿ì+< #îÅ£ Ø C²¯< sÁT mdtmyTmdt, yîTTuÉÕýÙ jáÖ|t,
+³Âs {Ù u²«+¿ì+>´ ýñ< @{¡myT < Çs #îÅ£ ØÅ£ d+ +~ó+ºq ¿£úd $es \T (me] |]³ # ÌsÁT, yîTTÔáï+, q><T
|d+V²sÁD #û d u²«+Å£ , ÔûB) deT]Î+# *à +³T+~. #îÅ£ ØqT #î*¢+|Ú ¿Ãd+ rdT¿[¢q|Ú&T u²«+Å£ n~ó¿±sÁT\T $es \qT
Ôá F #ûdTÅ£ +{²sÁT. @<îÕH Ôû& ¿£ |¾ dï yî+³Hû Ôá<qT>TD+>± #ásÁ«\T rdT¿Ãe& ¿ì M\T+³T+< sY;× Ôî*|¾+~.
׿±H +&jáÖ 126 2020 n¿Ã¼ sY
+³T+< u²«+¿ù yî\¢&+º+~. eTT>TZsÁT dÇÔá+çÔá &îÕÂs¿£¼sTÁ ¢ MTsÄ  >&ºq 40 @Þø¢ýË <ûXø J&|Ó eT°¢ yîT®qdtýË¿ì C²]bþe&+
eTKH, Xø¿ìï d¾H ½, drX٠ţ eÖsY ¿£çý²\Ôà &îÕÂs¿£¼sÁ¢ ¿£$T{¡ sY;× <û Ô=*kÍ]. #á]çÔáýË +Ôá{ì |TËsÁ ¿¡DÔá qyîÖ<e&+ Å£L&
jáT$T+º+< , ¿£$T{¡¿ì MTsÄ eTKH HûÔá ÔáÇ+ eV¾²kÍïsÁ yîTT³¼yîTT<{ìkÍ].
u²«+¿ù yî\¢&+º+~.  çÔîÕeÖd¾¿£ >D²+¿±\T çbÍsÁ+uóyîT®q 1996 qT+N ]¿£ e«ed
×{¡ ]³sÁT \ýË $es \T n¿£Ø¹s¢<T +Ôá < sÁTD |Ôáq+ <û Ô=*kÍ].
 Ô C² çÔîÕeÖd¾¿£+ýË e«ekÍjáT sÁ+>+ eÖçÔáyûT(3.4 XæÔá+)
|qT #î*¢+|Ú< sÁT\T sÃEy ¯ çfñ&+>´, dÇ\Î ¿±\ $ç¿£jáÖ\T
e ~Æ ¹s³TqT qyîÖ<T #ûdTÅ£ +~.
ýñ< ¿=qT>ÃÞø ¢ #û d y sÁT wsÁT y ¯ yû~¿£\qT ÔáeT < jáT
 mdtmdtz >D²+¿±\ ç|¿±sÁ+ 2019-20 ]¿£ d+eÔáàsÁ+
|qT ]³sÁT \ýË bõ+<|sÁ# *àq nedsÁ+ ýñ< < jáT |qT
Ô=* çÔîÕeÖd¾¿£+ýË dÖ\ <ûojîÖÔáÎÜï $\Te sÁÖ.35.35 \¿£\
$uó²>+ dÎw¼+ #ûd¾+~. 2020-21 eT~+|Ú d+eÔáàs ¿ì ~
¿Ã³T¢. Ô C² dMT¿± çÔîeÕ Öd¾¿£+ýË $\Te sÁÖ.26.90 \¿£\
e]ïdTï+< 2020 d |¼+ sY 26q ¿£ HÃ{ì|¾¹¿wHýË Ôî*|¾+~.
¿Ã³T¢. yîsÁd¾ yîT®qdt -23.9 XæÔá+ ¿¡D ¹s³T qyîÖ<sTT«+~.
eT~+|Ú d+eÔáàs ¿ì wsÁT y ¯ $es \qT deT]Î+# *à
 ¹¿e\+ edTï ÔáÎÜï kÍsTT esÁÅ£L |]o*+#û dÖ\ $\Te
+³T+<q y sÁï\T eºÌq Hû|<¸«+ýË yûTsÁÅ£ dÓ;&{¡ dÎw¼ÔáqT
CË&+|Ú (JM@) ç|¿±sÁ+ J&|Ó $\Te sÁÖ.33.08 \¿£\ ¿Ã³¢
ºÌ+~.
qT+º sÁÖ.25.53 \¿£\ ¿Ã³¢Å£ |&bþsTT+~. n+fñ ¿£Ø&
×{¡ ]³sY \ < K\TÅ£ qe+ sÁT 30 esÁÅ£ >&TeÚ $\Te yîT®qdt 22.8 XæÔá+ ¿¡Dì+º+~.
¿=$& eTV²eÖ ] Hû|<¸«+ýË 2019-20 nddtyTî +{Ù d+eÔáàs ¿ì J&|Ó n+#áH \|Õ mdt;× yû~¿£ »m¿Ãs «|tµ
d+ +~ó+ºq ×{¡ ]³sY à < K\TÅ£ >&TeÚqT 2020 qe+ sÁT
2020-21 ]¿£ d+eÔáàsÁ+ýË uó²sÁÔá dÖ\ <ûojîÖÔáÎÜï (J&|Ó)
30 esÁÅ£ bõ&ÐdTïq ³T¢ ¿¹ +ç< ç|Ôá«¿£ |qT \ uËsÁT(¦ dÓ;&{¡) 2020
nHû n+Xø+ |Õ d¼{Ù u²«+¿ù |t +&jáÖ(mdt;×) »m¿Ãs «|tµ |sÁTÔÃ
d|¼+ sY 30q Ôásï TÁ Ç\T C²¯ #ûd+¾ ~. 2020 eÖ]Ì 31Ôà eTTÐd¾q
¿£ |]XË<óH yû~¿£qT 2020 d |¼+ sY 1q $&T<\ #ûd¾+~.
2019-20 ]¿£ d+eÔáàs ¿ì d+ +~ó+ºq ]³sY à < K\TÅ£
ç|dTïÔá ]¿£ @& ~ uó²sÁÔá J&|Ó yîTqdt 10.9 XæÔá+ esÁÅ£
dÓ;&{¡ >Ôá+ýË pH 30esÁÅ£ >&TeÚ ºÌ+~. ¿£sÃH eTV²eÖ ]
¿¡DìdTï+< yû~¿£ n+#áH yûd¾+~. uó²sÁÔá J&|Ó yîT®qdt 6.8
ç|uó²e+ Ôá>Zq+<Tq, >&TeÚqT EýÉÕ 31, d |¼+ sÁT 30 esÁÅ£
XæÔá+>± +&=#áÌ mdt;× >Ôá+ýË n+# H yûd¾+~. Ô C²>±
<Xø\y ¯>± bõ&Ð+º+~. |ÚÎ&T >&TeÚqT qe+ sÁT 30esÁÅ£
yîT®qdt 10.9 XæÔ ¿ì |+º+~.
bõ&ÐdTïq ³T¢ dÓ;&{¡ yî\¢&+º+~.
uó²sÁÔá ]¿£ e«ed|Õ d¾jáTH &îe\|tyîT+{Ù u²«+¿ù $Xâ¢wD
40 @Þø¢ Ôás ÇÔá yîT®qdtýË¿ì uó²sÁÔá J&|Ó
uó²sÁÔY ]¿£ e«edýË ç|dTïÔá ]¿£ d+eÔáàsÁ+ (2020-21) ]¿£e¯
ç|dTïÔá ]¿£ d+eÔáàsÁ+ (2020-21) Ô=* çÔîÕeÖd¾¿£+ýË (@ç|¾ýÙ-
ne¿±Xæ\T ¿£ |¾+#á&+ ýñ< d¾jáTH &îe\|tyîT+{Ù neÚ{Ù\T¿ù
pH) uó²sÁÔá dÖ\ <ûojîÖÔáÎÜï (J&|Ó) bÍÔ Þ² ¿ì C²]bþsTT+~.
(@&z) 2020 n|t&ûfÉ& yû~¿£ |s=Ø+~. |]d¾ÔáTýË¢ m¿±qMT
>Ôá @& ~ ¿±\+ÔÃ bþ* dï, nd\T e ~Æý¿ñ £bþ>± yîT®qdt 23.9
>Ôá (2020, pHýË yûd¾q) ¿¡D n+#áH 4 XæÔ Ô C²>± 9
XæÔá+ ¿¡Dì+º+~. ¿£sÃH Hû|<¸«+ýË <ûXø+ýË neT\T#ûd¾q ¿£]Äq
XæÔ ¿ì |+#áTÔáTq ³T¢ |s=Ø+~. uó²sÁÔY m¿±qMT yîTT<{ì
ý²¿ù&êH B ¿ì ç|<ó q ¿±sÁD+. C²rjáT >D²+¿±\ ¿±s «\jáT+
çÔîÕeÖd¾¿£+ýË 23.9 XæÔá+ ¿¡DÔá Hû|<¸«+ýË @&; $&T<\ #ûd¾q
(mdtmdtz), >D²+¿±\T, ¿±sÁ«ç¿£eÖ\ neT\T eT+çÜÔáÇXæK 2020
Ô C² yû~¿£ $es \qT u²«+¿ù N|t m¿£q$Tdt¼ jîTdTjáTT¿¡ dy &
>dT¼ 31q $&T<\ #ûdq¾ >D²+¿±ýË¢ $wjáÖ\T yî\&¢ jáÖ«sTT.
2020 d |¼+ sY 15q Ôî*jáTCñXæsÁT.
 2020-21 Èqe]-eÖ]Ì çÔîÕeÖd¾¿£+ýË <ûXø J&|Ó e ~ƹs³T
 2021-22 ]¿£ d+eÔáàsÁ+ uó²sÁÔY 8 XæÔá+ e ~Æ ¹s³TqT
3.1 XæÔá+ nsTTÔû 2019 <û çÔîÕeÖd¾¿£+ýË 5.2 XæÔá+>±
qyîÖ<T #ûdTï+~. sÁy D², dsÁ|s \T, y «bÍsÁ ¿±sÁ«¿£ý²bÍ\
+~.
׿±H +&jáÖ 127 2020 n¿Ã¼ sY
 ç¿ìjáÖo\ÔáÔÃbͳT uñdt m |¿ù¼ (2020-21ýË nÜ ÔáÅ£ Øe }Ôá$T#ûÌ BÝ|q #ásÁ«\qT ÔáÐq+Ôá>± ç|uóTÔáÇ+ #û|³¼¿£bþe&+
¿¡D ¹s³T) B ¿ì ¿±sÁD+. +<TÅ£ ¿±sÁD+>± |s=Ø+~. nsTTÔû uó²sÁÔY e ~Æ ¹s³T 2020-
 1951 qT+N J&|Ó >D²+¿±\T n+<Tu²³TýË +&>±, 1958, 21ýË -5 XæÔá+>± +&=#áÌ yûTýË ç¿ìd¾ýÙ n+#áH yûd¾+~. pH
1966, 1967, 1973, 1980 ]¿£ d+eÔáàs ýË¢ ¿¡D ¹s³T¢ çÔîÕeÖd¾¿+£ ýË e ~Æ -23.9 XæÔá+>± qyîÖ<T¿±e&+ÔÃ.. |Õ $<ó+>±
qyîÖ<jáÖ«sTT. 1980ýË yîTq® dt 5.2 XæÔá+ ¿¡DÔá qyîÖ<T¿±>± e ~Æ n+#áH qT de]+º+~. nsTTÔû -9 XæÔá+ e ~Æ s¹ ³T qyîÖ<îÔÕ .û .
Ô C² qw¼+ eT]+Ôá mÅ£ Øe>± +³T+~. 1950 Ôá s ÇÔá <û nÔá « ~ó ¿ £ ¿¡ DÔá neÚÔá T +< ç¿ì d ¾ ý Ù
 ç|uóTÔáÇ |sÁ+>± #áÖd¾H , ³T ç |Õyû³T |sÁ+>± #áÖd¾H sÁTD n_óçbÍjáT|&+~. »ç<e« \uó«Ôá d¾Ü n+Ôá+Ôû +&³+Ôà ]¿£
uó²s \T |]¹> ne¿±Xæ\T H sTT. jáÖ |]d¾ÔáT\T e«ed ýË Ôû ïÈ + + |+<TÅ£ ç|uó TÔá Ç + |<Ý > ± <ó T\T
kÍ+¹ ¿ Ü¿£ , eTò*¿£ |³T¼ &T\ |Õ ç|ÜÅ£L \ ç|uó² e+ ¿¹ {²sTT+#áý¿ñ b£ þÔÃ+~. |Î{ìesÁÅ£ e ~Æ |Ú+EÅ£ Hûý² #û d+<TÅ£
#áÖ|qTH sTT. #û|{ìq¼ $<ó q|sÁyîT®q #ásÁ«\T H eTeÖçÔáyûT. n<q+>± J&|ÓýË 1
 ¿£sÃH yîÕsÁdtÅ£ eÖÔá uóÖ$T nsTTq #îÕH eÖçÔá+ 2020ýË XæÔá+ yûTsÁ BÝ|q bÍ«¹¿J ç|uóTÔáÇ+ ç|¿£{ìdTï+<Hû n+#áH ÔÃ
1.8 XæÔá+ e ~Æ qyîÖ<T #û d ne¿±Xæ\TH jáT @&; yûTýË e ~Æ ¹s³TqT ýÉ¿£Ø>{²¼+. nsTTÔû n~ ÈsÁ>ýñ<µ ç¿ìd¾ýÙ
n+#áH yûd¾+~. n_óçbÍjáT|&+~.
uó²sÁÔá ]¿£ e«ed |Õ eT]¿= d+d\ ¿¡D n+#áH \T uó²sÁÔá e ~Æ -11.5% : eTÖ&dt HîÇd¼sYà
d+d Ô C² n+#áH ç¿ìÔá+ n+#áH 2020`21 ]¿£ d+eÔáàsÁ+ýË uó²sÁÔá e ~Æ -11.5 XæÔá+ yûTsÁ
mdtn+&|Ó -9 ¿¡Dì+#áe#áÌ eTÖ&dt HîÇd¼sYà d¯Çdt n+#áH ¿£{+ì¼ ~. n+Ôáç¿ìÔá+
>ÃýÙ¦eTH Xæ¿ùà -14.8 -11.8 n+#áH -4 XæÔá+>± +~. »ÔáÅ£ Øe e ~Æ, n~ó¿£ sÁTD²\T, \VÓ²q
|¾#Y -10.5 -5.0 ]¿£ e«ed e\¢ uó²sÁÔá sÁTD çbõ |ÕýÙ |Õ Üï& |sÁT>TÔÃ+~.
eTÖ&dt -11.5 -4.0 Ò+<T\ú ¿£sÃH yû>+>± y «|¾dTïq +<T eýñ¢ ÈsÁT>TÔáTH jáTµ
¹¿sY -8.2 -6.4 nyîT]¿± ¹s{ì+>´ @CÉúà n+#áH yûd¾+~. ç|dTïÔá ]¿£
+&jáÖ ¹s{ì+>´à -11.8 -5.3 d+eÔáàsÁ+ýË ç|uóTÔáÇ sÁTD²\T J&|ÓýË 90 XæÔ ¿ì #ûs=#áÌú
mdt;× m¿Ãs «|t -10.9 -6.8 n+#áH yûd¾+~. n+Ôáç¿ìÔá+ @& ~ sÁTD²\ uó²sÁ+ J&|ÓýË 72
2020-21|Õ mdt n+& |Ó n+#áH XæÔ ¿ì #ûsÁ>±.. ç<e«ý˳T 4.6 XæÔá+>± qyîÖ<îÕ+~.
2020-21 ]¿£ d+eÔáàs ¿ì uó²sÁÔá e ~Æ ¹s³T n+#áH qT -9 2021-22ýË ]¿£ e«ed 10.6 XæÔá+ yûTsÁ e ~Æ kÍ~ó+#áe#áÌ
XæÔ ¿ì mdt n+& >â ýÙ ¹s{ì+>´à de]+º+~. +ÔáÅ£ eTT+<T 5 eTÖ&dt n+#áH yûd¾+~. 2020-21ýË ÔáÅ£ Øe J&|Ó kÍsTT\ e\¢
XæÔá+>± n+#áH yûjáT>±.. ¿=$&-19 ¹¿dT\ d+K« |sÁT>T yûTsÁÅ£ e ~Æ ¿£ |¾+#áe#áÌ n+{Ë+~. ¿£ ¹¿+ç<, s çcͼ\
ÔáT+&³+Ôà e ~Æ eT]+Ôá>± ¿¡Dì+º -9 XæÔá+>± qyîÖ<T ¿±e#áÌ ç<e«ý˳T esÁTd>± 7.5 XæÔá+, 4.5 XæÔá+>± qyîÖ<T ¿±y=#áÌ
|s=Ø+~. 2021-22 ]¿£ d+eÔáàs ¿ì 10 XæÔá+ e ~Æ ¹s³TqT #î TÔÃ+~. @& ~ uó²sÁÔá e ~Æ -10.5% yûTsÁ qyîÖ<T ¿±y=#áÌ
n+#áH yûd¾+~. nd+|T{ìÔá sÁ+>±\T +¿± |Ú+E¿Ã¿£bþe&+, |¾#Y, -14.8 XæÔ ¿ì #ûs=#áÌ >ÃýÙ¦eÖH Xæ¿ùà n+#áH yûXæsTT.
ºq dÖ¿£ d+d\Å£ rçeyîTq® qcͼ\ Hû|<¸«+ýË ]¿£ e«ed e ~Æ¿ì ç¿ìd¾ýÙ, +&jáÖ s¹ {ì+>´à n+& ¯dsYÌ e+{ì <ûojáT @CÉúà\T dÕÔá+
eTT|ÚÎ bõ+º +< mdt n+& |Ó n_óçbÍjáT|&+~. esÁTd>± -9%, -11.8% yûTsÁ n+#áH ¿£{²¼sTT.
uó²sÁÔá e ~Æ 9% ¿¡Dì+#áe#áTÌ : ç¿ìd¾ýÙ 8-8.2 XæÔá+ ¿¡Dì+#=#áTÌ: ¹¿sY
ç|dTïÔá ]¿£ d+eÔáàsÁ+ýË(2020-21) uó²sÁÔá e ~Æ ¹s³T 9 XæÔá+ ç|dTïÔá ]¿£ d+eÔáàsÁ+ýË <ûXø ]¿£ e«ed 8-8.2 XæÔá+ yûTsÁ
yûTsÁ ¿¡Dì+#áe#áÌ ¹s{ì+>´à d+d ç¿ìd¾ýÙ n+#áH yûd¾+~. ¿£sÃH ¿¡Dì+#=#áÌ <ûojáT s¹ {ì+>´ @CÉúà ¿¹ sY s¹ {ì+>´à n+{Ë+~. n+Ôáç¿ìÔ+á
yîÕsÁdt ¹¿dT\ d+K« |Î{ì¿¡ n~ó¿£+>±Hû +&³+, ]¿£ e«edÅ£ <û d+d Ôáq n+#áH qT -6.4 XæÔá+>± |s=Ø+~.
׿±H +&jáÖ 128 2020 n¿Ã¼ sY
 n+Ôá]¿£+ qT+º z³T V²Å£ Ø
$ jîÖÐ+#áT¿ÃqTq ¹¿{Ù sÁÖ_Hà
Ôáq z³T V²Å£ ØqT n+Ôá ] ¿£ + qT+º
$ jîÖÐ+#áTÅ£ +{²q nyîT]¿± sÃ<d¾
d+d(H kÍ) yëeT>±$T ¹¿{Ù sÁÖ _Hà
ç|¿£{+ì # sÁT. ¹¿{Ù ç|dTïÔ+á sÁcÍ«ýË H sÁT.
n¿Ã¼ sYýË È]¹> n+Ôá]¿£jáÖq+ ¿Ãd+
dq <ÆeTeÚÔáTH sÁT. uóÖ$T¿ì 200 yîT®Þø¢
M×>± y=& bþH, ×&jáÖ çu²+&T¢ mÔáTýï Ë +&û n+Ôás r¨ jáT n+Ôá]¿£ ¿¹ +ç<+
fÉ*¿£+ eÖÂsØ{ÙýË y {² |+#áTÅ£ Hû \¿£«+ÔÃ, eT]+Ôá eT+~ (×mdtmdt)ýË yîT 6 Hî\\ bͳT $<óT\T
#á+< < sÁT\qT ¿£]ü+#á&+ < Çs Hî{ÙesYØ ýË|Ôá+ \¿±«\ÔÃ.. sÁÇ]ï+#áqTH sÁT. yëeT>±eTT\T mÅ£ Øe
y=& bþH ×&jáÖ *$TfÉ&(M×mýÙ) 2020 d |¼+ sY 7q »M×µ eT+~ VA«d¼HýË ed¾dTï+{²sÁT. uóç<yîT®q
|sÁTÔà ¿=Ôáï çu²+&qT $wØ]+º+~. y=& bþH, ×&jáÖ çu²+&¢qT m\翱¼ ¿ù u²«ýÉ{Ù < Çs y sÁT z³T V²Å£ Ø
¿£MT<³ M×>± |¾\eqTq ³T¼ ¿£+ |ú ç|¿£{ì+º+~. pH ºe]¿ì $ jîÖÐ+#áTÅ£ Hû ne¿±Xæ fÉ¿±àdt s çw¼+
28 ¿Ã³¢ #á+< < sÁT\T y=& bþH ×&jáÖ Hî{ÙesYØ |]~óýË ¿£*Îkþï+~. $<ó q+ýË.. $TwH ¿£+ç{ËýÙ
H sÁT. y=& bþH, ×&jáÖ $©q+ÔÃ y=& bþH ×&jáÖ *$TfÉ& @sÁÎ&+~. @J sY, ÔásÁ
¿±sTT\ sÁÖ|+ýË y=& bþH ×&jáÖ fÉ*¿£+ XæKÅ£ sÁÖ.58,000 ¿Ã³¢qT #î*¢+# *à
+&>±, |Î{ì¿ì sÁÖ.7,000 ¿Ã³¢Å£ |Õ>± #î*¢+|Ú\T #ûd¾+~.
o\+¿£ýË >â ýÙ d+³sYqT çbÍsÁ+_ó+ºq V²#YdmÓ ýÙ
ço\+¿£ýË ¿=\+uË q>sÁ+ýË ×{¡ d¯ÇdT\ ~>ZÈ+
V²#YdÓmýÙ fÉ¿± \Jdt >â ýÙ &îe\|tyîT+{Ù d+³sYqT
çbÍsÁ+_ó+º+~. ço\+¿£ ç|<ó eTVÓ²+ç< s CÙ|¿¹ à, uó²sÁÔá
s jáTu²] >ÃbÍýÙ u²¹>¢\T esÁTÌeýÙ ¿±sÁ«ç¿£eT+ < Çs
2020 d |¼+ sY 8q d+³sYqT $wØ]+# sÁT.
Ö¢º|t ¿£+ |úÅ£ de\qT n+~+#û Hî¿ù¼à-Èq¹swH d\Ö«wHà |Õ d+³sY < w¾¼
kÍ]dTï+< ¿£+ |ú Ôî*|¾+~. ¿£Ø& de\ ¿Ãd+ e#ûÌ 3-5@Þø¢ýË 3yû\Å£ |Õ>± ¿=Ôáï
d¾ Ò+~ jáT$T+#áTÅ£ +{²eT ¿£+ |ú |s=Ø+~. ç|dTïÔ ¿ì ¿±s «\jáT+ýË 650 n~ó ¿ ±sÁ T \T u²«ýÉ { Ù q T ×mdt m dt Å £
eT+~¿ì |Õ>± <ë>T\TH sÁT. +<TýË 100 eT+~¿ì |Õ>± kÍ Å£ \TH sÁT. |+|ÚÔ sÁT. z³T yûXæ¿£ < yëeT>±$T
s ¿ìýÅÙ £ {ì¿ù{²¿ù jáÖ|t Ü]Ð uóÖ ¿¹ +ç< ¿ì |+|ÚÔ sÁT. n¿£Ø& qT+º
M&jî Ö w]+>´ jáÖ |t {ì¿ ù { ²¿ù nyî T ]¿± $uó ² >± ×{¡ ~>ZÈ + yîT ®ç ¿ÃkÍ|t ¼ n~ d + +~ó Ô á já T +çÔ +>± ¿ì ]ýñ
<¿ìØ+#áT¿Ãýñ¿£bþsTT+~. yîT®ç¿ÃkÍ|t¼¿ì $ç¿£sTT+#ás < #îÕH Å£ #î+~q {ì¿ù{²¿ù eÖÔá d+d neÚÔáT+~. n+Ôá]¿£+ qT+º z³T yû d
uÉÕ{Ù& «Hà sÁsTT+#áTÅ£ +~. nyîT]¿±ýË ÔáeT ¿±sÁ«¿£ý²bÍ\ ¿Ãd+ eTsà ×{¡ ~>ZÈ+ ne¿±Xø+ <¿£Ø&+ >=|Î > sÁeeT ¹¿{Ù
s ¿ìýÙqT fÉ¿± \J uó²>kÍÇ$T>± m+#áTÅ£ +~. yîT®ç¿ÃkÍ|t¼ ¿£ ç|¿£³qýË $wjáÖ\T Ôî*bÍsÁT. >Ôá+ýËqÖ yîT |<ÆÜýË z³T
Ôî*|¾+~. yûXæsÁT.
׿±H +&jáÖ 129 2020 n¿Ã¼ sY
 ç|<ó yîÖ& {ìdz¼sY n¿ +{Ù Vä«¿ù |s=Ø+~. ÔáeT nqT +<ó d+d HÃÎÛd¾dt HÃy VA*¦+>´à < Çs
uó²sÁÔá ç|<ó qeT+çÜ q¹s+ç<yîÖB e«¿ìï>Ôá yîuÙ dÕ{Ù¿ì nqTd+<ó q+>± ¿©&ÃkþØ|t ¿=qT>Ã\T ÈsÁT>TÔáT+< HÃÎÛd¾dt Ôî*|¾+~. 2021
q {ìdz¼sY U²Ô 2020 d|¼+ sY 2q Vä«¿£sTT+~. »»¿£sÃH ¿£³&¼ ¿ì ]¿£ d+eÔáàsÁ+ Âs+&à çÔîÕeÖd¾¿£+ýË &ýÙ |P]ï ¿±>\<
C²rjáT dVäjáT ~ó¿ì ç¿ìbþ¼ ¿£Âsúà < Çs $s Þ²\T y Ç\ $Èã|¾ï $e]+º+~. yîT®ç¿Ãd]¨¿£ýÙ kÍ<óH \T, XøçdﺿìÔáàýË |jîÖÐ+#û
#ûdTïH . uó²sÁÔYýË &€³ýÙ ¿£Âsúà #îý²eTDìýË¿ì eºÌ+~µµ n+³Ö kÍ<óH \T yîTT<ýÉÕq$ ¿©&ÃkþØ|t sÁÖbõ+~kþï+~.
ç|<ó U²Ô qT+º Vä«¿£sÁT¢ {¡Ç{Ù #ûXæsÁT. »» n¿ +{Ù C²H $¿ù $Ôáïq+ J$Ôá ¿±\+|Õ ç¿ìXæ{Ù ç|jîÖ>+
Vä«¿ù #ûd¾+~. nsTTÔû |{¡m+ eÖýÙ eÖçÔá+ yûTeTT Vä«¿ù $Ôáïq+ m+Ôá ¿±\+ ÔáTÅ£ ÔáT+~? nq ç|Xø Å£ deÖ<ó q+
#îjáT«ýñ<Tµµ n eTsà {¡Ç{Ù #ûXæsÁT. $wjáT+ Ôî\TdTÅ£ q {ìdz¼sY yîܹ¿+<TÅ£ VÕ²<s u²< ¹¿+ç<+>± | #ûdTïq n+Ôás ¨rjáT yîT³¼
d+d ç|<ó U²Ô qT |ÚqsÁT<Æ]+º+~. 2020, pýÉÕýË s ¿ù çbÍ+Ôá |+³\ |]XË<óq ¹¿+ç<+ ( ç¿ìXæ{Ù) ç|jáTÜ kþï+~.
u²eÖ, CË uÉ&îÕH, _ýÙ ¹>{Ùà e+{ì ç|eTTKT\ U²Ô \T Å£L& +<T¿Ãd+ eTsà 6 n+Ôás ¨rjáT d+d\Ôà ¿£*d¾ »»kÍÇýÙuËsY¦ >â ýÙ
Vä«¿ù njáÖ«sTT. dÓ& y ýÙ¼µµýË 13 sÁ¿±\ $ÔáïH \qT e+<ûÞ¢ø ç|jîÖ>±\ ¿Ãd+ \Ç
¿©&ÃkþØ|t Hà yûwHqT ¿=qT>Ã\T #ûjáTqTq HÃÎÛd¾dt #ûjáTqT+~.
nyîT]¿±Å£ #î+~q çbõ&¿ù¼ &CÉÕH, &îe\|tyîT+{Ù d+d ¿©&ÃkþØ|t ç¿ìXæ{Ù ç|jîÖ>+-eTTU²«+Xæ\T
HÃ yûwHqT ¿=qT>Ã\T #ûjTá qTq ³T¢ <ûo ×{¡ de\ ~>ZÈ+ HÃÎÛdd¾ t  uó $w«ÔáTïýË ç||+#á+ yîTTÔáïMT < @<îÕH |+³qT eT°¢
2020 d|¼+ sY 3q yî\&¢ +º+~. &ýÙ $\Te < < |Ú dTeÖsÁT |ÚqsÁT<Æ]+#û+<TÅ£ @+ #ûjáÖ\q ~ ç|jîÖ>+ < Çs
42 $T*jáTH & \sÁ¢ (dTeÖsÁT sÁÖ. 308 ¿Ã³T¢) < ¿± +³T+< Ôî\TdTï+< n+#áH .
 ç¿ìXæ{ÙÔÃbͳT ÔásÁ d+dýË¢ $Ôáïq ÈqT«u²«+Å£ \T
ç|jîÖ>+ýË bÍý¤Z+³TH sTT.
Ü]>=ºÌq #îÕH |Úq]Ç jîÖ> yëeTHê¿£  yîTTÔáï+ 13 sÁ¿±\ $ÔáïH \qT kÍÇýÙuËsY¦ýË $Ôáïq u²«+Å£ ýË
#î Õ H ç|jî Ö Ð+ºq | Úq]Ç jî Ö > n+Ôá ] ¿£ Hê¿£ \Ç #û j á T qT+&>± +<TýË H \TÐ+{ì ç¿ì X æ{Ù
$ÈjáTe+Ôá+>± Ü]>=ºÌ+~. €¿±ÇH n+Ôá]¿£ ¹¿+ç<+ deTÅ£LsÁÌqT+~.
qT+º 2020 d |¼+ sY 4q ý²+>´ eÖsYÌ-2m|t s ¿{ÙÔà  yû s Á T Xø q >, C¤q , ¿£ + ~, Xø q > |+³\qT ç¿ì X æ{Ù
yëeTHê¿£qT |¯¿ì+# sÁT. Âs+&T sÃE\ bͳT ¹s¥Ý Ôá n+<CñjáTqT+~.
¿£¿£«ýË |]çuó$T+ºq Hê¿£ Ü]Ð uóÖ$T |Õq eTT+<û  ç|jîÖ>+ 2022-23ýË yîTT<\eÚÔáT+~.
sÁsTT+ºq d\+ýË ý²«+& nsTT+~. ~ |Úq]Ç jîÖ>  $Ôáïq u²«+Å£ ýË $ÔáïH \qT -18 &ç^\ d*àjáTdt cþç>ÔáýË¢
yëeT Hê¿£ kÍ+¹¿Ü¿£ |]XË<óqýË ¿¡\¿£ eTT+<&T>T>± \Ç #ûkÍïsTÁ . |<ûÞÅø¢ £ ¿£kÍ] $ÔáïH \qT yî*¿ìrd¾ |]o*+º
<ûXø MT&jáÖ yî\¢&+º+~. nyîT]¿± ç|jîÖÐ+ºq eÖqe eT°¢ \Ç #ûkÍïsÁT.
sÁV¾²Ôá |Úq]Ç jîÖ> yëeTHê¿£ m¿ùà-37; ÔásÁVäýËHû
××{¡ KsÁ>´|PsY yîT®ç¿Ã ú&ýÙ ÔájáÖsÁT
B +³T+< n~ó¿±sÁT\T #î|¾Îq³T¢ MT&jáÖ Ôî*|¾+~.
| Î{ì e sÁ Å £ L m¿ù à -37; H \T> T $Tw q¢ ý Ë ××{¡ KsÁ>´|PsYÅ£ #î+~q |ÚDT\T nÔá«+Ôá dq yîT®ç¿Ã ú&ýÙqT
bÍ\T|+#áTÅ£ +~. ç||+#á <ûXæ\T <ó sÁ|&TÔáTq nyîT]¿± ÔájáÖsÁT #ûXæsÁT. dÖ~ÔÃ +CÉ¿£H #û dï H= |Î Ôî*jáT<
~Å£Lຠe«ed >â ýÙ bõ€w +>´ d¾d¼+(J|Ómdt)Å£ bþ{¡>± ÔájáÖ¯< sÁT\T |s=ØH sÁT. nÔá«+Ôá dq >± q |Î{ì¿¡ Xø¯s ¿ì
ÔájáÖsÁT #ûdTïq ;&Ã H $¹>wH d¾d¼+ çbÍCÉÅ£ ¼qT #îÕH >T#ûÌ deTjáT+ýË $]Ð bþÅ£ +& +&ûý² \yîTq® >±E ¿±sÁÒHÔÃ
|Î{칿 |P]ï #ûd¾+~. çbÍCÉÅ£ ¼ |P]ï $ jîÖ>+ýË¿ì sÁÖbõ+~+# sÁT.
s e& ¿ì ¿±y *àq 35 |ç>Vä\T ¿£¿£«ýË¿ì #ûs sTT.

׿±H +&jáÖ 130 2020 n¿Ã¼ sY

 ]\jáTHà ]fÉ®ýÙ #ûÜ¿ì |P«#ásY ]fÉ®ýÙ e«eV²]dTï+< H kÍØyT |P«#ásYd¾ØýÙà ¿Ã- ]ØfÉ¿ù¼ n$TÔY n>s ÇýÙ
Ôî*bÍsÁT.
#îÕH ýË ç Öd¾ýË¢dd¾ t u²«¿¡¼]jáÖ y «~ó
#îÕH ýË ¿=Ôáï u²«¿¡¼]jáÖ y «~ó yî\T>T #áÖd¾+~. È+ÔáTeÚ\ < Çs
ç Öd¾ýË¢d¾dt u²«¿¡]¼ jáÖ ý²+C q>sÁ+ýË 3,245 eT+~¿ì kþ¿ìq³T¢
#îÕH Ôî*|¾+~. eTsà 1,401 eT+~¿ì u²«¿¡¼]jáÖ çbÍ<¸$T¿£ <XøýË
]\jáTHà +&çdÓ¼dt nqT +<ó ¿£+ |ú nsTTq ]\jáTHà ]fÉ®ýÙ +< 2020 d |¼+ sY 18q yî\¢&+º+~. ç|uóTÔáÇ jîÖ bÍs
yî+#ásYà( sY sYMmýÙ).... ¿ìcþsY _jáÖú ç|yîÖ{Ù #ûdTïq |P«#ásY dÖ{ì¿ý£ Ù bÍ¢+{Ù qT+º >±* < Çs u²«¿¡]¼ jáÖ kþ¿ìq³T¢ Ôî\Tkþï+~.
ç>Ö|tqÅ£ #î+~q ]fÉ®ýÙ, VAýÙ dýÙ y «bÍs \ÔÃbͳT, ý²€d¾¼¿ùà, B ¿±sÁD+>± ÈÇsÁ+, ¿¡Þø¢ H=|ÚÎ\T, Ôá\H=|¾Î, nejáTy \ y |Ú,
yûsYV² €+>´ $uó²>±\qT ¿=qT>Ã\T #ûjáTqT+~. $wjáÖ d+Ô q kÍ|\«Ôá ¿ÃýËÎjûT ç|eÖ<+ Å£L& +³T+< #îÕH
sY sYMmýÙ 2020 >dT¼ 29q yî\¢&+º+~. &ýÙ $\Te |s=Ø+~. bÍ¢+{ÙýË sÁÇV²D d]>± ýñ¿£Hû u²«¿¡]¼ jáÖ y «|¾ï #î+~q³T¢
sÁÖ.24,713 ¿Ã³T¢ n |s=Ø+~. |P«#ásY ç>Ö|týË uó²>yîT®q uó²$dTïH sÁT.
1,800\Å£ |Õ>± _>´ C²sY, m|t;;, J&û, d+ç³ýÙ, |Ú&VäýÙ kþ¼sTÁ ¢ Xø çÅ£ & yûT|ÖýË dÖ¿£ JeÚ\T
<ûXøy «|ï+>± 420\Å£ |Õº\TÅ£ q>s ýË¢ $dï]+# sTT.
uóÖ$T¿ì yî\T|\ m¿£Ø&îÕH Je+ +< nq ~ eÖqeÚ\ yîT<Þø¢qT
&ýÙýË uó²>+>± |P«#ásY ç>Ö|t ]fÉ®ýÙ, VAýÙ dýÙ y «bÍs \T
Ô=\TdTïq ç|Xø . |Ú&$T¿ì bõsÁT>THû q Xø ç¿£ ç>V²+ýË dÖ¿£ JeÚ\
sY sYMmýÙÅ£ #î+~q ]\jáTHà ]fÉ®ýÙ n+& bÍ«wH ýÉÕ|t dÕ¼ýÙ
¿ì¿ì d+ +~ó+ºq ¿£ <ó s ç_³H XæçdïyÔû \ïá T ¿£qT>=H sÁT.
*$TfÉ&Å£ ~© neÚÔ sTT. ný²¹> ý²€d¾¿¼ àù , yûsYV² €+>´ $uó²>±\T
ç>V²+ #áT³Ö¼ e]+ºq yûT|ÖýË¢ nsÁT<îÕq bÍdÓH y jáTTeÚqT
sY sYMmýÙÅ£ ~© #ûkÍïsÁT.
>T]ï+# sÁT. ~ uóÖ$T |Õ |]çXøeT\ qT+º ¿±ú ¿ìàÈH sÁV¾²Ôá
m&ÃuÙ +&jáÖÔà H kÍØyT ȳT¼ y Ô esÁD²ýË¢ J$+#û dÖ¿£ JeÚ\ < Çs ¿±ú yî\Te&TÔáT+³T+~.
jáTÖÈsY m¿ùà|Ó]jáTHà(jáTÖm¿ùà) &CÉÕHýË $< «sÁT\T, |ÚDT\Å£ Xø çÅ£ & |Õ <³¼+>± e]+ºq yûT|ÖýË¢ dÖ¿£ JeÚ\T +&=#áÌq
¥¿£D #ûÌ+<TÅ£ m&ÃuÙ +&jáÖÔà ×{¡ d+d\ deÖK« H kÍØyT $Xâ¢wD\T m|Î{ìqT+#à H sTT. yûT|ÖýË¢ y d+ < Çs .. n¿£Ø&
ȳT¼ ¿£{ì¼+~. +<TÅ£ d+ +~ó+º 2020 >dT¼ 28q jáTÖm¿ùà Hû\ |Õ q rçekÍsTT cþç>Ôá\qT JeÚ\T Ôá|ξ +#áTÅ£ Hû M\T+<
bå+&ûwH çbþç>±+qT m&ÃuÙ +&jáÖ, H kÍØyT $wØ]+# sTT. XæçdïyûÔáï\T n+#áH \T yûXæsÁT. nsTTÔû yûT|Ö\ýË rçekÍsTT
H kÍØyTÅ£ #î+~q |P«#ásdY ؾ ýÙà bÍ¢{ÙbÍ+|Õ qyîÖ<T #ûdTÅ£ q yîTTÔá+ï eT¢Ô Ç n$ Ôá³T¼¿Ãy \H sÁT. Ô C²>± n¿£Ø& bÍdÓÎH y jáTTeÚ
3 \¿£\ eT+~ duÙçdØsTT sYàÅ£ ~ ºÔá+>± n+<Tu²³TýË yî\T>T #áÖ&³+Ôà ç>Vä+ÔásÁ Je+ |Õ Xø\T º>T]+# sTT.
+³T+~. ¥¿£D $wjáT+ýË |]çXøeT uó²>kÍÇ$T>± ¿±Ð CÉ+{Ù V²y ýË CñyTà ¿£¢sYØ eÖ«¿ùà yîýÙ fÉ*kþØ|Ú(CñdÓm+{¡) kÍjáT+ÔÃ

»eTòw¾¿ùµ |sÁTÔà yîT®ç¿Ã çbÍddsY

××{¡ eTç< dt |]XË<óÅ£ \T »eTòw¾¿ùµ |sÁTÔà yîT®ç¿Ã çbÍ ddsYqT n_óe ~Æ #ûXæsÁT.
|P]ï dÇ<ûo |]C²ãq+Ôà ÔájáÖÂsÕq çbÍ ddsYqT ç¿&{Ù, &î_{Ù ¿±sÁT¦ýË¢,
Mm+\ýË, |Ódt yûTHûCÙyTî +{Ù e«edýË¢ $ jîÖÐ+#áT¿Ãee#áTÌ. ¿¹ +ç< m\翱¼ ¿ùà
n+& qÎÛ¹s wH fÉ¿± \J eT+çÜÔáÇ XæK çbÍCÉÅ£ ¼Å£ <óT\T deTÅ£L]Ì+~.
çbÍ ddsY ¿±Hîà|t¼, &CÉÕH, n_óe ~Æ |qTýË¢ ç|Ô |t dTç eTD«+ d+³sY |sY
&€³ýÙ +fÉ*CÉHà, »ÂsÕdtµ ç>Ö|tÅ£ #î+~q dÅ£L«sY VäsY¦yûsY ]ØfÉ¿£ÌsY, ××{¡
eTç< dt ¿£+|P«³sY dÕHà, +Èú]+>´ $uó²>±\T bÍ\T|+#áTÅ£ H sTT.
׿±H +&jáÖ 131 2020 n¿Ã¼ sY
 eT Ôá q¿£çÔá+ #î+Ôá uó²¯ ç>V²+
¿£ eT Ôá q¿£çÔá+ #áT³Ö¼ ÜsÁT>TÔáTq uó²¯ ç>Vä XæçdïyûÔáï\T Ô=*kÍ]>±
¿£qT>=H sÁT. ~ uóÖ$T¿ì 80 ¿±+Ü d+eÔáàs \ <ÖsÁ+ýË +~. nyîT]¿±
n+Ôá]¿£ d+d »H k͵ţ #î+~q »fÉdtµ n+Ôá]¿£ fÉ*kþØ|Ú kÍjáT+Ôà ç>Vä
XæçdïyûÔáï\T >T]ï+# sÁT. B ¿ì & Ö¢«& 1856; n |sÁT |{²¼sÁT. ~ >TsÁT
ç>V²+ |]eÖD+ýË +~. Ôáq eÖÔá Ô sÁ #áT³Ö¼ 34 >+³\¿ÃkÍ]
|]çuó$Tkþï+~. B eÖÔá Ô sÁýË +<óq+ U²° nsTT+~. |*Ôá+>± <
|]eÖD+ uó²¯>± |]ÐbþsTT+~. ºe]¿ì Ôáq ¿ÃsY uó²>+ |Õ Å£ |ÎÅ£L*bþsTT,
XâÇÔá eTsÁT>TE¨(yîÕ{Ù & ÇsYÎÛ) q¿£çÔá+>± $TÐ*bþsTT+~. |ÚÎ&T ~ uóÖ$T
|]eÖD+ýË +~. Ô sÁ ¿£H .. < #áT³Ö¼ ÜsÁT>TÔáTq ç>V²yûT |<Ý>± +~. kÍ<ó sÁD+>± q¿£çÔá+ n+ÔáeTjûT« ç¿£eT+ýË
< #áT³Ö¼ Ü]¹> ç>Vä\ Xø¿£eTÖ eTT>TdTï+~. & Ö¢«& 1856; ç>V²+ eÖçÔá+ $<óÇ+kÍ Ôá|¾Î+#áTÅ£ +~. eTTsÁT>TE¨ q¿£çÔá
>TsÁTÔ Ç¿£sÁüD ç|uó²y ¿ì ýËHîÕ, ç>V²+ n¿£Ø&¿ì #û] +³T+< XæçdïyûÔáï\T $Xâ¢w¾dTïH sÁT. »»XâÇÔá eTsÁT>TE¨ Ô sÁ\ #áT³Ö¼ Å£L&
ç>Vä\T +{²jáT dÎw¼eTeÚÔÃ+~. ~ eÖÅ£ +ÔáÅ£ eTT+<T Ôî*jáT<Tµµ n 翱dt|ÓýÙ¦ #îbÍÎsÁT. eTsà 500 ¿Ã³¢ d+eÔáàs ýË¢
dÖsÁ«>ÃÞø+ Å£L& XâÇÔá eTsÁT>TE¨ Ô sÁ>± eÖ]bþÔáT+< #îbÍÎsÁT. ç|ç¿ìjáTýË uóÖ$T n+Ôá+ ¿±e#áÌ $e]+# sÁT.

Xø çÅ£ &|Õ bÍdÓÎH C²&qT XæçdïyûÔáï\T |³T¼¿=H sÁT. B |]eÖD+ d]¿=Ôáï kÍ+¹¿Ü¿£Ôqá T ××{¡-
¯Ô « n¿£Ø& JeÚ\ < Çs Hû ~ ÔáÎÜï nsTT« +&=#áÌ XæçdïyÔû \áï T KsÁ > ´ | ÚsY | ]XË<ó Å£ \T
Ôî*bÍsÁT. JeÚ\T. . uóÖ$T |Õ +&û dÖ¿£ JeÚ\Å£ _óq +>± $wØ]+# sÁT . +<TÅ£
+&=#áÌ , n+<Te\¢ n$ rçekÍsTT eT¢Ô Ç Ôá³T¼Å£ Hû M\T+< y sÁ T ¿£ çÜeT yû T <ó Ã
#îbÍÎsÁT. ( ]¼|Ów¾jáTýÙ +fÉ*CÉHà)
#îHîÕ ¿ì esÁ< eTT|ÚÎ Ôá|Îý² eTç< dT ××{¡ ç|D²[¿£ | ]C²ã q +Ôà | #û d
yîÖ&ýÙàqT sÁÖbõ+~+# sÁT.
Ôá$TÞøH &T s È<ó #îHÕî ¿ì esÁ< eTT|Ú Ôá|ξ +#û+<TÅ£ m×{¡ eTç< dT
n<ó «jáTq+ýË uó²>+>±...
ç|D²[¿£ sÁÖbõ+~+º+~. q>s ¿ì n&jáÖsY, Å£LeyT, mHà sY
|¥ÌeT uÉ+>±ýÙýË >+>±qB
q<T\ < Çs esÁ<\T edTï+{²sTT. uó²¯ es ü\T eºÌq|ÚÎ&T M{ì
|]y V²¿£ çbÍ+Ôá+ýË Âsà ¿ù CËq¢qT, n¿£Ø& ç|ÈýË¢ m+ÔáeT+~
< Çs deTTç<+ úsÁT yîq¿ìØ Ôá q>sÁ+ýË¿ì ç|yû¥dTï+~. B
¿±\TcÍ« ¿ì ç|uó²$ÔáeTjáÖ«sÁT nq $wjáÖ\qT |]XË<óÅ£ \T
y ]+#á& ¿ì mHà sY q~ deTTç<+ýË ¿£*Hû #ó |<Ý sÁ¿£D >Ã&
>T]ï+# sÁT. uó >Ã[¿£, |s «esÁD n+Xæ\qT |]>DqýË¿ì rdTÅ£ ...
] +# \ d+d |ÚDT\T ç|ÜbÍ~+# sÁT. q~ eTTK< ÇsÁ+
@× yîÖ&ýÙà < Çs $es \qT $Xâ¢w¾+# sÁT.» dÕHà |t < {˳ýÙ
e<Ý |P&¿£ rjáÖ*à +³T+< Å£L& dÖº+# sÁT. >Ôá+ýË ý²+{ì
m Çs HyîT+{Ùµ |çÜ¿£ $es \qT n+~+º+~.
>Ã&\T ] +ºq|ÚÎ&T úsÁT *ºbþsTT eT] Ò+<T\T
m<TsÁsTTq d+|T³q\qT |]>DqýË¿ì rdT¿= y {ì¿ì |]cÍØsÁ kÍ>sÁ cÍ Ôî*| uóÖ¿£+| &û{²
eÖs Z\T Å£L& #áÖ|¾+# sÁT. V¾²+<Ö eTVädeTTç<+ m+Ôá yû>+>± yû&Åî £ ØÔÃ+<q ~ >T]ï+#û+<TÅ£
uóÖ>sÁÒÛ Èý²ýË¢ ¿±\TcÍ« >T]ï+#û kÍ+¹¿Ü¿£Ôá XæçdïyûÔáï\T ¿£ $qÖÔá $<ó H ¿£qT>=H sÁT. kÍ>sÁ >sÁÒÛ+ýË
e#ûÌ uóÖ¿£+bÍýË¢ ÔáÎq eTjûT« <óÇqT\qT $Xâ¢w+¾ #á&+ < Çs y sÁT
sÁÖbõ+~+ºq ××{¡-KsÁ>´|ÚsY |TqÔá kÍ~ó+# sÁT. nyîT]¿±ýË ¿±*bþ] jáÖ Hd¾³¼ Ö«{Ù |t
uóÖ>sÁÒÛ Èý²\T ¿£\Tw¾ÔáeTjáÖ«jáÖ? ýñ< ? nq $wjáÖ >T]ï+#û fÉ¿± \J XæçdïyûÔï\á T |]XË<óq sÁÇV¾²+# sÁT. +<TýË uó²>+>±

׿±H +&jáÖ 132 2020 n¿Ã¼ sY

y sÁT.. uóÖ¿£+bÍ\ |sÁ«yû¿£DÅ£ ç|dTïÔáeTTq |]¿£s \T, uóÖ
ç|¿£+|q\Å£ d+ +~ó+ºq #á]çÔ Ôá ¿£ &û{²qT |jîÖÐ+º
eTVädeTTç<+ýË cþç>ÔáýË¢ eºÌq eÖsÁTÎ\qT >T]ï+# sÁT.
V¾²+<Ö eTVädeTTç<+ýË 3yû\ ¿ìýËMT³sÁ¢ bõ&yîÕq çbÍ+Ôá+ |Õ
y sÁT < w¾¼kÍ]+# sÁT. 2005 qT+º 2016 eT<ó« n¿£Ø& cþç>ÔáýË¢
V²#áTÌÔá>TZ\T #óT#ûdTÅ£ q $wjáÖ >T]ï+# sÁT. deTTç<+ ýË|\
uóÖ¿£+|+ eºÌq|ÚÎ&T n+<TýË ¿=+Ôá Xø¿ìï.. <óÇ sÁÖ|+ýË ú{ì
>T+& # ý² <ÖsÁ + bͳT |já T dTï + < |]XË<ó qýË
bÍ\T|+#áTÅ£ q C²sY ¹¿*dt #îbÍÎsÁT. ú{ì cþç>Ôá |]ÐÔû Xø Ý
ÔásÁ+>±\ yû>+ Å£L& |sÁT>TÔáT+< $e]+# sÁT. ]Ýw¼ <ÖsÁ+
ç|jáÖDì+#á& ¿ì ÔásÁ+>±\Å£ |{ì¼q deTjáÖ ýÉ¿ìØ+#á&+
< Çs n¿£Ø& ú{ì cþç>ÔáqT sÁÆ]+#áe#áÌ |s=ØH sÁT.
yîT<&TÅ£ ¥¿£DÔà yîÖwH d¾¿ùHîdt <ÖsÁ+
y V²H ýË¢ ç|jáÖDì+#û deTjáT+ýË ¿=+<]¿ì Þø ¢ Ü|Î&+, y +ÔáT\T
¿±e&+ e+{ì (yîÖwH d¾¿ùHîdt)$ ÔáýÉÔáTïÔáT+{²sTT. B ¿ì ç_³H
XæçdïyûÔáï\T $sÁT>T&TqT ¿£ |{²¼sÁT. »$Eyà dÎw¾jáTýÙ ¥¿£Dµ
nuó²«kÍ\ < Çs Ò+~ n~ó>$T+#=#áÌ Ôûý²ÌsÁT. $ yîÖwH
d¾¿ùHîdtqT 50 XæÔá+ yûTsÁ ÔáÐZ+# jáTH sÁT. esÁTÌeýÙ ]jáÖ©¼
V²& d{Ù\T, d¾eTT«ýñ³sÁT¢ |jîÖÐ+#û deTjáT+ýËqÖ yîÖwH
d¾¿ùHîdt ÔáÎq eTeÚÔáT+~. ç&îÕ$+>´ ¿±Å£ +& .. |Údï¿£ |sÄÁq+,
d¾ eÖ\T #áÖ&³+ e+{ìy {ìýË mÅ£ Øe>± eT> + ¿±e& ¿ì
ç|È\T w¼|&TÔáTq Hû|<¸«+ýË y ]¿ì yîÖwH d¾¿ùHîdt ÔáÐZ+#á&+
# ý² eTTK«yîT®+~. B e\¢ @{² 508 _*jáTH & \sÁ¢ yûTsÁ
Ô Î<¿£Ôá |sÁ>=#áÌ yîÖs ZH kͼú¢ d+d n+#áH yûkþï+~.
Hû|<¸«+ýË ç|jáÖD sÁT> ÔáqT ÔáÐZ+#á& ¿ì ç_³HýË y sY$¿ù
$XøÇ$< «\jáT XæçdïyûÔáï\T 3& d¾eTT«ýñ³sYqT sÁÖbõ+~+# sÁT. B
kÍjáT+Ôà yîT<&TÅ£ $EyÃdÎw¾jTá ýÙ ¥¿£D eÇ&+ < Çs ç|jáÖD+
kÍ|Ó>±, Vä¢<¿£sÁ+>± kÍÐbþÔáT+< #îbÍÎsÁT.
sYV²#Y-200ýË ¿=Ôáï ÔásÁVä kÍ+¹¿Ü¿£Ôá
n+Ôá]¿£ |]XË<óqýË¢ uó²sÁÔá XæçdïyûÔáï\T eTsà ¿=Ôáï kÍ+¹¿Ü¿£ÔáqT
¿£qT>=H sÁT. sY V²#Y-200 kå+&+>´ s ¿Â {ÙqT |Tq +<óq $TçXøeT
dÖçÔá+(VÕ²ç& ¿Â àÕ ýÙ fÉ] HûfÉ& bÍ© T«³&H)Ôà ÜsÁTeq+Ôá|ÚsÁ+ýË
ÔáT+u² ¿ìÇ{Ë]jáTýÙ s ¿{Ù ç|jîÖ> ¹¿+ç<+ qT+º {¡e\
$ÈjáTe+Ôá+>± ç|jîÖÐ+# sÁT. 62.71 ¿ì.MT. >eÖ« s¹ ¥Ý +#á>±..
123 d¿£q¢ýË 60.71 ¿ì.MT.\qT #óû~+º+~.
׿±H +&jáÖ 133
yîTTuÉÕýÙÔÃHû eTýñ]jáÖ |¯¿£
Xø¯s ¿ì mý²+{ì |]¿£s+Á Ô ¿ì+#á¿Ø£ ¹s<¢ T. ¿¹ e\+ yîTTuÉýÕ Ù <ó sÁ+>±
n+³Ty «<óT\qT ¿£*Ð+#û ç¿ìeTT\qT, bþw¿±VäsÁ ýËbÍ\qT fñ¼
¿£qT>=qe#áTÌ. nÔ «<óT ¿£ |]¿£s uó²sÁÔá d+ÔáÜ XæçdïyûÔáï
kåsÁuÙó yîTV²Ô HûÔá ÔáÇ+ýË ¿±Âs ýÙ |]XË<óÅ£ \ +<+ ¿£ |{ì+¼ ~.
M] |]XË<óqÅ£ yîTºÌ.. nyîT]¿±ýË HûwqýÙ Hd¾¼³Ö«{Ù |t
V²ýÙï (mH× V²#Y) d+d.. \¿£ & \sÁ¢ VQeTÜ ç|¿£{ì+º+~.
¿=Ôáï $wØsÁDýË yîTTuÉÕýÙÅ£ ºq çr& ç|¾+fÉ& n& |¼sYqT
neTsÁTkÍïsÁT. < yîTTuÉÕýÙ jáÖ|tÔÃ nqTd+<ó kÍïsÁT. jáÖ|t
bþH ¿yîTs qT |jîÖÐ+º ý²ý²È\+ýË eTýñ]jáÖ \¿£D²\TH ,
×sÁH ýË|+ H fñ¼ |d¾>fñd¼ Tï+~. 15 $TcÍýË¢ |¯¿± |*Ô \qT
yî\Te]dTï+~.
»ç<óTeµ ÔájáÖ¯ýË V²#Y@mýÙ |TqÔá
V²#Y@mýÙ (V¾²+<TkÍH msÃH {ì¿£ýÙ *$TfÉ&) dÕ ¿£ neds \
¿Ãd+ <óT ¿£, Ôû*¿£bÍ{ì jáTT<Æ V²*¿±|¼sÁ¢ (@mýÙ V²#Y-n& ÇHà&
ýÉ{Õ Ù V²*¿±|¼s-Y ç<óTe) ÔájÖá ¯ýË 300 yîT®\Ts sTT #ûsTÁ Å£ q +<TÅ£
2020 d |¼+ sY 29q uÉ+>ÞøS sÁTýË V²#Y@mýÙ ç|<ó q
¿±s «\jáT+ýË yû&T¿£ #ûdTÅ£ H sÁT. d+<sÁÒÛ+>± V²#Y@mýÙ
dÓm+& sY.eÖ<óeH 300e @mýÙ V²#Y ÔájáÖ¯ ç<óTM¿£sÁD |çÔ
V²*¿±|¼sY ¿±+ |¢¿ùà dÓ z J;mdt uó²dØsYÅ£ n+<CñXæsÁT.
çbõd¼{Ù ¿±«qàsYÅ£ d]¿=Ôáï Ww<ó+ »CÉ54µ
çbõ d¼{Ù ¿±«qàsYÅ£ º¿ìÔáà #ûjáT& ¿ì |jîÖ>|&û ¿£ Ww<ó
>±+Bóq>sYýË ××{¡ XæçdïyûÔáï\T ¿£qT>=H sÁT. nyîT]¿±ýË
\Öd¾jÖá H d¼{Ù jáTÖ e]à{¡ |]XË<óÅ£ \ÔÃ ¿£*d¾ y sÁT |TqÔá
kÍ~ó+# sÁT. |ÚsÁTw§ýË¢ nÔá«+Ôá mÅ£ Øe>± edTïq ¿±«qàsÁý¢ Ë çbõd¼{Ù
¿±«qàsY Âs+&à kÍq+ýË +~. ¿£DÜ |sÁ>& ¿ì +ç&ÃCÉH
nHû Väsà H nedsÁ+. ç|dTïÔá+ Väsà qýÙ <î̧s|Á Ó ýñ< +ç&ÃCÉH
&ç |ÕyûwH <î̧sÁ|Ó (@&{¡) çbÍeÖDì¿£ º¿ìÔáà>± +~. Xø¯sÁ+ýË
ÔásÁ nejáTy \Å£ ¿±«qàsY $dï] dï º¿ìÔáà $<ó q+ $|\+
¿±y=#áTÌ. Hû|<¸«+ýË »CÉ54µ nHû ¿=Ôáï Ww<ó XæçdïyûÔáï\T
¿£qT>=H sÁT. ~ çbõ d¼{Ù ¿±«qàsY ¿£DÜ |]eÖD² 50 sÃEýË¢Hû
ÔáÐZ+#á>\< yî\¢&îÕ+~. çbÍeÖDì¿£ º¿ìÔáà $<ó H \Ôà eÖqeÚýË¢
¿£DÜ dÕE Ôá> Z& ¿ì ds d]q 18 Hî\\T |&TÔáT+<
|]XË<óqýË bÍ\T|+#áTÅ£ q ¥eç|¾jáT Ôî*bÍsÁT.
2020 n¿Ã¼ sY
 eTV¾²Þø\ d\¿£H ¿£$T{¡ #óîÕsÁ H>±
úÔáÖ &û$&

ç||+#á z|H #îdt {˯ $CñÔá>± *ºq Ô=* uó²sÁÔá ç>±+& eÖd¼sY jáTH
uó²sÁÔá ç>±+& eÖd¼s(Y Jm+) |¾. jáTH
ç||+#á z |H #î d t {ËsÁ yî T +{Ù
# +|¾jáTH>± *# &T. $wjáÖ uó²sÁÔá eTV¾²Þø\ d\¿£H ¿£$T{¡ #ósÕî Á H>± úÔáÖ
2020 d |¼ + sY 3q {˯ &û$&qT ;dÓdÓ× jáT$T+º+~. V²eT\Ôá
s ÇV²Å£ \T yî\ ¢& +# sÁ T. B+Ôà ¿£Þø kÍq+ýË yîT u²<ó«Ôá\T dÓÇ¿£]+#áqT+~.
ç||+#á z |H #îdt {˯ ýË $CñÔá>± $T<¸T eTTK¯¨, ¹sDT eÖsÁZÂs{Ù, ]ï yîÕ<«,
*ºq Ô=* uó²sÁÔá Jm+>± jáTH ¿£\Îq.. ¿£$T{¡ýË ÔásÁ duóT«\T. MÞø+¢ <sÁÖ
U²«Ü¿¿±Ø&T. 2020, >dT¼ 7 qT+º uó²sÁÔá eÖJ ç¿ì¿Â ³¹s.¢ »»dÓ jáTsY nsTTq eÖJ
9 eT<ó« ¿±¢d¾¿£ýÙ fÉ®yT ¿£+ç{ËýÙ |<ÆÜýË {˯ È]ÐH ... |sTTsY |¢ +<óq\qT ýÉ>´d¾Îq sY úÔáÖ &û$& nsTT<T>TsÁT duóT«\
|¯¥*+ºq nq+ÔásÁ+ s ÇV²Å£ \T d |¼+ sY 3q $CñÔáqT ç|¿£{ì+# sÁT. d\¿£H ¿£$T{¡¿ì H jáT¿£ÔáÇ+ eV¾²dTï+~.
 ¿£sÃH e\¢ HýÉÕHýË 9 s +&¢ bͳT È]Ðq {˯ ýË sÁT $ÈjáÖ\T, eTÖ&T uó²sÁÔY ÔásÁ| Úq eHû¦ýË¢ eTV¾²Þø\ ç¿ì¿{Ë¢
»ç& µ\T qyîÖ<T #ûd¾q 17 @Þø¢ jáTH... 7.5 bÍsTT+³¢Ôà sÁcÍ« Jm+ dT¨Ðsà nÔá«~ó¿£ $¿³T¢ rd¾q u \sÁ¢ C²_Ô ýË úÔáÖ
dqHÔà bͳT d+jáTT¿£ï+>± Ô=* kÍq+ýË *# &T. nsTTÔû yîTsÁTÂ>Õq »fÉ® çuñ¿ùµ (141) Âs+&à kÍq+ýË +~. eHû¦ýË¢ 100
+&³+Ôà jáTHÅ£ fÉ®{ìýÙ kõ+ÔáyîT®+~. yîTTÔáï+ {˯ ýË 16 <ûXæ\Å£ #î+~q $¿³T¢ rd¾q uó²sÁÔá Ô=* u \sY yîTµµ n
120 eT+~ #îdt |¢jáTsÁT¢ bÍý¤Zq>±... n+<TýË 30 eT+~ Jm+\T H sÁT. ;dÓdÓ× Ôî*|¾+~. 43 @Þø¢ úÔáÖ uó²sÁÔá
bþý²+& #îdtýË çyÿ±¢ ȳT¼Å£ uó²sÁÔá ç>±+& eÖd¼sY V²]¿£ w çbÍÜ <ó«+ eTV¾²Þø\ ȳT¼ ÔásÁ|Úq 10 fÉdT¼\T, 90 eHû¦
bþý²+& #î d t {¡ y T # +|¾ j á T Hw¾ | t ý Ë eÖ«#Y\T &+~. z fÉd T¼ +>´àýË
+ç<óç|<ûXÙ ç>±+&eÖd¼sY |+fñ\ V²]¿£ w nÔá«~ó¿£ $¿³T¢ rd¾q u \sY>± ç||+#á
çbÍÜ <ó «+ eV¾²+ºq çyÿ±¢ bõýË jáÖ ]¿±sÁT¦(8/53) Hî\¿=*Î+~. >Ôá d\¿£H
ȳT¼Å£ fÉ®{ ìýÙ \_ó+º+~. bþý²+&ýË ¿£$T{¡ |<M ¿±\+ eÖ]ÌýËHû eTTÐd¾H ¿=Ôáï
翱¿ ýË 2020 d |¼+ sY 4q q>sÁ+ýË d\¿£H ¿£$T{¡ m+|¾¿£ #ûjáT¿£bþe&+ |Õ
eTTÐd¾ q {˯ ýË yî T TÔáï + 9 ȳT¢ $eTsÁô\T #î\s¹ Ðq d+>Ü Ôî*d¾+<û. ;dÓdÓ×
bÍý¤ZH sTT. V²]¿£ w ȳT¼ yîTTÔáï+ 16 jáTÖ@ ýË eTÖ&T ȳ¢ eTV¾²Þø\ #ó ýÉ+ÈsY
bÍsTT+³T¢ kÍ~ó+º nç>kÍH kõ+Ôá+ #ûdTÅ£ +~. V²]¿£ w {˯ ýË eTÖ&T ¹>eTTýË¢ d¾¯dt sÁÇV¾²+#áqT+~. {˯ ýË bþ{¡|&û
Â>*º, ×<T ¹>yT\qT »ç& µ #ûdTÅ£ H &T. 15 bÍsTT+³¢Ôà y kþØ ¿£{ËyîÕdt ȳT¼ Âs+&à ȳ¢qT m+|¾¿£ #ûjáÖ*àq Hû|<¸«+ýË uËsÁT¦
kÍq+ýË, 14 bÍsTT+³¢Ôà d¾¼ýËH >±s ¨ ȳT¼ eTÖ&à kÍq+ýË *# sTT. ¿=Ôáï ¿£$T{¡ jáT$T+º+~.
׿±H +&jáÖ 134 2020 n¿Ã¼ sY
 d¾ àH {ì eÖd¼sYà # +|¾jáTH>± C¤¿Ã$#Y
yîds¼ Y n+& d<sÁH fÉ dt {ËsÁ yîT+{Ù (d¾ àH {ì eÖd¼sàY )ýË ç||+#á
q+ sYeH H=y ¿ù C¤¿Ã$#Y # +|¾jáTH>± neÔá]+# &T. uó²sÁÔá
¿±\eÖq+ ç|¿±sÁ+ 2020 >dT¼ 30q eTTÐd¾q d¾ àH {ì eÖd¼sàY
|ÚsÁTw§\ d¾+ÐýÙà |ÕqýË¢ {²|t dÓ& C¤¿Ã$#Y 1-6, 6-3, 6-4ÔÃ
$TýËdt s y #Y (¿q& )|Õ > *º $CñÔ>á ± *# &T. $CñÔá C¤¿Ã$#YÅ£
2,85,000 & \sÁ¢ ç |ÕCÙeTú (sÁÖ. 2 ¿Ã³T¢), 1000 s «+¿ì+>´
bÍsTT+³T¢... sÁq sÁ|t s y #YÅ£ 1,85,015 & \sÁ¢ ç|ÕCÙeTú (sÁÖ.
¿Ã{¡ 35 \¿£\T), 600 s «+¿ì+>´ bÍsTT+³T¢ \_ó+# sTT.
 y dïy ¿ì ç|Ü jûT{² d¾ àH {ì z|H eÖd¼sàY {˯ VäjîÖ
s çw¼+ýË d¾ àH {ì q>sÁ+ýË ÈsÁT>TÔáT+~. kÍ] ¿£sÃH
¿±sÁD+>± yû~¿£qT d¾ àH {ì qT+º qÖ«jáÖsYØÅ£ eÖs ÌsÁT.
 C¤¿Ã$#Y ¿  ¯sYýË ~ 35e eÖd¼sàY d¾¯dt fÉ{® ýì Ù. ç¿£eT+ýË
nÔá«~ó¿£ eÖd¼sYà d¾¯dt fÉ®{ýì Ùà > *ºq |¢jTá sY>± s |ýÙ H <ýÙ
(35 fÉ®{ìýÙà- dÎsTTH) |]³ q ]¿±sÁT¦qT C¤¿Ã$#Y deT+
#ûXæ&T. n+Ôû¿±Å£ +& $ÈjáT+Ôà nkþd¾jûTwH |t fÉ dt
çbõ |wqýÙà (@{¡|Ó) dsÁÖØ«{ÙýË È]¹> Ô=$T ~ yû¹sÇsÁT eÖd¼sYà
d¾¯dt fÉ®{ìýÙàqT ¿£úd+ Âs+&TkÍsÁT¢ #=|ÚÎq Â>*º »Â¿¯sY >ÃýɦH
eÖd¼sYൠ|TqÔá kÍ~ó+ºq @¿տ£ ç¿¡& ¿±sÁT&>± C¤¿Ã$#Y ¿=Ôáï
#á]çÔá d w¾¼+# &T.
eTÖ« ¿ù ȳT¼Å£ jáTÖ m|t@ fÉ®{ìýÙ
jáTÖ jáTH |t jáTÖsÃ|¾jTá H |Ú{Ùu²ýÙ nkþd¾jTû wHà(jáTÖ m|t@)
ç|ÜcͼÔá ¿£ # +|¾jáTHà ©>´ {ËsÁ yîT+{Ù fÉ®{ìýÙqT jîTsY eTÖ« ¿ù
ȳT¼ ¿Õed+ #ûdTÅ£ +~. uó²sÁÔá ¿±\eÖq+ ç|¿±sÁ+ 2020 >dT¼
24q bþsÁTÌ>ýÙ s È<ó *dÒHýË È]Ðq |ÕqýË¢ jîTsY
eTÖ« ¿ù(ÈsÁ ú) ȳT¼ 1-0 >ÃýÙ Ôû& Ôà bÍ]dt dsTT+{Ù CÉsÁ sTTH
(|ÓmdtJ) ȳT¼ |Õ $ÈjáT+ kÍ~ó+º+~. zes ýÙ>± # +|¾jáTHà
©>´ fÉ®{ìýÙqT jîTsY eTÖ« ¿ù ȳT¼ kÍ~ó+#á&+ ~ sÃkÍ].
$CñÔá>± *ºq jîTsY eTÖ« ¿ù ȳT¼Å£ ¿Ã{¡ 90 \¿£\ jáTÖsÃ\T
(sÁÖ. 166 ¿Ã³T¢)... sÁq sÁ|t |ÓmdtJ ȳT¼Å£ ¿Ã{¡ 50 \¿£\ jáTÖsÃ\T
(sÁÖ. 131 ¿Ã³T¢) ç |ÕCÙeTú>± \_ó+# sTT.

nÔá«~ó¿£ eÖd¼sYà d¾¯dt fÉ®{ìýàÙ HîÐZq |¢jáTsY H=y ¿ù C¤¿Ã$#Y

ç||+#á q+ sYeH fÉ dt |¢jTá sY H=y ¿ù C¤¿Ã$#Y( d]ÒjáÖ) ¿=Ôáï #á]çÔá d w¾+¼ # &T.
³© s È<ó sÃyTýË 2020 d |¼+ sY 21q eTTÐd¾q {²*jáTH z |HýË
$CñÔá>± *º nÔá«~ó¿£ nkþd¾jûTwH |t fÉ dt çbõ |wqýÙà (@{¡|Ó) eÖd¼sYà
d¾¯dt fÉ®{ìýÙà HîÐZq ç¿¡& ¿±sÁT&>± ]¿±sÁT¦ Hî\¿=ý²Î&T. {˯ ¿ì eTT+<T s |ýÙ
H <ýÙ ( dÎsTTH), C¤¿Ã$#Y 35 eÖd¼sYà d¾¯dt fÉ®{ìýÙàÔà deT J¨>± H sÁT.
Ô C² $ÈjáT+Ôà H <ýÙqT yîq¿ìØ Hî{ì¼ C¤¿Ã$#Y 36 eÖd¼sYà d¾¯dt fÉ®{ìýÙàÔÃ
#á]çÔá |Ú³ýË¢¿ì m¿±Ø&T.
 {²*jáTH z |HýË &>à cÍÇsY¼CÙeTH(nÂs¨+{¡H )Ôà È]Ðq |ÚsÁTw§\ d¾+ÐýÙà |ÕqýË¢ {²|t dÓ& C¤¿Ã$#Y 7-5, 6-3ÔÃ
$ÈjáT+ kÍ~ó+# &T. # +|¾jáTH C¤¿Ã$#YÅ£ 2,05,200 jáTÖsÃ\T (sÁÖ. ¿Ã{¡ 77 \¿£\T) ç |ÕCÙeTú>± \_ó+# sÁT . 2020
@& ~ C¤¿Ã$#Y¿ì~ H \T>à fÉ®{ìýÙ. ç d¼*jáTH z |H, <Tu²jYT z |H, d¾ àH {ì z |H\ýË Å£L& C¤¿Ã$#Y $CñÔá>±
*# &T.
eTV¾²Þø\ d¾+ÐýÙàýË...
 {²*jáTH z |H fÉ dt {˯ eTV¾²Þø\ d¾+ÐýÙà $uó²>+ýË ç||+#á Âs+&à s «+¿£sY
d¾yîÖH V²ýÉ|t(s=yûT jáÖ) $CñÔá>± *º+~. & |+&+>´ # +|¾jáTH |¾¢kþØy (#î¿ù
]|_¢¿ù)Ôà È]Ðq |ÕqýË¢ V²ýÉ|t Ô=* d{ÙqT 6-0Ôà HîÐZ, Âs+&à d{ÙýË 2-1ÔÃ
~󿣫+ýË q |Ú&T |¾¢kþØy Ô=& ¿£+&s \ >±jáT+Ôà eÖ«#Y qT+º yîÕ<=*Ð+~.
$CñÔá V²ýÉ|tÅ£ 2,05,190 jáTÖsÃ\T (sÁÖ. ¿Ã{¡ 77 \¿£\T) ç |ÕCÙeTú>± <¿±ØsTT
׿±H +&jáÖ 135 2020 n¿Ã¼ sY
 ¿£¯_jáTH ç|Ó$TjáTsY ©>´ $CñÔá ç{ìHu²>à HîÕ{ÙÂsÕ&sYà ȳT¼
ç{ì & & n+& {¤u²>Ã yû~¿£>± È]Ðq
¿£¯_jáTH ç|Ó$TjáTsY ©>´ (dÓ|ÓmýÙ)ýË
ç{ìHu²>à HîÕ{ÙÂsÕ&sYà ȳT¼ fÉ®{ìýÙ $CñÔá>±
*º+~. {˯ ýË |s ÈjáTeTHû<û ýñÅ£ +&
kÍÐq ȳT¼ esÁTd>± 12e eÖ«#Y > *º
ç{Ë|Ó kõ+Ôá + #û d TÅ£ +~. 2020
d |¼+ sY 10q È]Ðq |ÕqýË¢ ç{ìHu²>Ã
8 $¿³¢ Ôû& Ôà dsTT+{Ù \Öd¾jáÖ
p¿ùà |Õ $ÈjáT+ kÍ~ó+º+~. eTT+<T>± u²«{ì+>´Å£ ~Ðq p¿ùà
19.1 zesÁ¢ýË 154 |sÁT>T\¹¿ ý fÉ®+~. nq+ÔásÁ+ HîÕ{ÙÂsÕ&sYà
18.1 zesÁ¢ýË 2 $¿³¢Å£ 157 |sÁT>T\T kÍ~ó+º+~. ç{ì & &
ȳT¼ dÓ|ÓmýÙ fÉ®{ìýÙ Â>\e&+ ~ H \T>à kÍ].
³dØH ç>±+&ç|¾ bÍsÁT ý²eH ¹sdT $CñÔá \ÖsTTdt Vä$T\¼H
³dØH ç>±+&ç|¾ bÍsÁT ý²eH ¹sdTýË yîT]à&îdt ȳT¼ ç&îÕesY \ÖsTTdt
Vä$T\¼H $CñÔá>± *# &T. ³©ýË ³dØHýË 2020 d |¼+ sY
13q È]Ðq ¹sdTqT bþýÙ bõ€wHÔÃ sÁ+_ó+ºq Vä$T\¼H
¯Ôá 59 ý²«|t\qT 2 >+³\ 19 $TcÍ\ 35.060 d¿£q¢ýË
eTTÐ+º Ôáq ¿Â ¯sYýË 90e $ÈjáÖ qyîÖ<T #ûdTÅ£ H &T. yîT]à&îdt
ȳT¼¹¿ #î+~q u¤{²dt Âs+&à kÍH d+bÍ~+# &T. ç¿¡&
#á]çÔáýË 1000e ¹sdTýË ]ýË¿ì ~Ðq |s ¯ ȳT¼Å£ ¥+ºq
|*Ôá+ s ýñ<T. ȳT¼ ç&îÕesÁT¢ # Âs¢dt ýÉ¿ùýÉsYØ 8e kÍq+ýË *º
4 bÍsTT+³T¢... du²d¾¼jáTH yîfÉýÙ 10e kÍq+ýË *º ¿£Ø
bÍsTT+{ÙÔà d] |³T¼Å£ H sÁT. Ô=$T ~ ¹sdT\ Ôás ÇÔá Vä$T\¼H 190
bÍsTT+³¢ÔÃ ç&îÕesYà # +|¾jáTHw¾|t $uó²>+ýË {²|t s «+¿ùýË
H &T. dÓÈHýË Ôá<T|] ¹sdT sÁcÍ« ç>±+&ç|¾ d |¼+ sY 27q
kþº q>sÁ+ýË ÈsÁT>TÔáT+~.
uÉ*¨jáT+ ç>±+&ç|¾ fÉ®{ìýÙ $CñÔá>± Vä$T\¼H
uÉ*j¨ Tá + ç>±+&ç|¾ bÍsÁT ý²eH s¹ dTýË yîT]à&îdt ȳT¼ ç&îeÕ sY \ÖsTTdt
Vä$T\¼H $CñÔá>± *# &T. uÉ*¨jáT+ýË kÍÎ-çbÍ+¿ÃsY# +|tàýË
2020 >dT¼ 30q È]Ðq ¹sdTqT »bþýÙ bõ€wHµÔÃ sÁ+_ó+ºq
Vä$T\¼H ¯Ôá 44 ý²«|t\qT >+{² 24 $TcÍ\ 08.761 d¿£qý¢ Ë
eTTÐ+º nç>kÍH <¿ìØ+#áTÅ£ H &T. Vä$T\¼H ¿¯sYýË ~ 89e
fÉ®{ìýÙ. eTsà Âs+&T fÉ®{ìýÙà Â>* dï nÔá«~ó¿£ m|t1 fÉ®{ìýÙà Â>*ºq
׿±H +&jáÖ
ÈsÁ ú ~>ZÈ s¹ dsY yîT¹¿® ýÙ w§eÖ¿£s(Y 91 fÉ{® ýì Ùà) |]³ q ]¿±sÁTq¦ T
Vä$T\¼H deT+ #ûkÍï&T. ¹sdTýË yîT]à&îdt ȳT¼¹¿ #î+~q y ýÉï]
u¤{²dt Âs+&Ã kÍH bõ+< &T.
{²*jáTH ç>±+& ç|¾ $CñÔá >dÓ¢
{²*jáTH ç>±+& ç|¾ýË ný²ÎÛ Ôê¯ ç&îÕesY |¯ >dÓ¢ ¹sdTýË $CñÔá>±
*# &T. 24 @Þø¢ >dÓ¢¿ì <û Ô=* bÍsÁT ý²eH $ÈjáT+. ¿±sâdt
dÕ+CÙ (yîT¿ùý²ÂsH), ý²Hà çkþ¼ýÙ (¹sd¾+>´ bÍsTT+{Ù) Ôás ÇÜ Âs+&T
kÍH ýË¢ *# sÁT. bþýÙ bõ€wH qT+º ¹sdTqT sÁ+_ó+ºq ç||+#á
#ó +|¾jTá H Vä$T\¼H n\yÿ£>±Hû Â>*#ûý² ¿£ |¾+# &T. ¿±ú eTÖd¾
+ºq |¾{Ù ýñHýË¿ì yî[¢q+<TÅ£ |~ d¿£q¢ |H ©¼ |&&+ÔÃ
yîqT¿£ &bþjáÖ&T.
VÕ²<s u²< m|tdÓ qÖÔáq ¿Ã#Y>± eÖÂsØCÙ
kÍÎ wt |Ú{Ùu²ýÙ ©>´ »\ ©>µ ȳT¼ m|tdÓ u²]àýËH ¿Ãd+ ÔáeT
V²& ¿Ã#Y \ÒsY¼ sÿ± (dÎsTTH)qT $&T<\ #ûdq¾ +&jáTH dÖ|sY
©>´ (×mdtmýÙ) çbÍ+#îÕJ VÕ²<s u²< m|tdÓ nÔá& kÍq+ýË dÎsTTH¹¿
#î+~q eÖqT«jîTýÙ eÖÂsØCÙqT jáT$T+º+~. yûTsÁÅ£ jáTqÔÃ
@& ~ ¿±ý² ¿ì |Î+<+ Å£ <TsÁTÌÅ£ q ³T¢ VÕ²<s u²< ȳT¼ 2020
>dT¼ 31q Ôî*|¾+~. & |+&sY>± ¿¯sY yîTT<\T |{ì¼q eÖÂsØCÙ...
28 @Þø¢ ejáTdTýË ³Å£ >T&uÉÕ #î|¾Î ¿Ã#Y>± eÖs &T. nq+ÔásÁ+
»\ ©>µýË ý²dt bÍýÙeTdtÔà bͳT ç¿=jûTw¾jáÖýË |\T {²|t
|Ú{Ùu²ýÙ ¿£¢uÙ\Å£ ¿Ã#Y>± | #ûXæ&T.
kÍjYT ¿=Ôáï ýË>Ã $wØsÁD
uó²sÁÔá ç¿¡& çbÍ~ó¿±sÁ d+d(kÍjYT) ¿=Ôáï ýË>ÃqT ¹¿+ç< ç¿¡&\
eT+çÜ ¿ìsÁDY ]€E 2020 d |¼+ sY 30q $wØ]+# sÁT.
1982ýË kÍjYT @s ÎfÉ®q Ôás ÇÔá ýË>ÃqT eÖsÁÌ&+ <û
Ô=*kÍ].
136 2020 n¿Ã¼ sY
 s ÈkÍïH s jáTýÙà ȳT¼ yîT+{²sY>± wHy sY
×|ÓmýÙ çbÍ+#îJÕ s ÈkÍïH s jáTýÙà ȳT¼Å£ |Î{쿹 ç|# sÁ¿s£ ï>Á ± q çd¼*jáÖ
~>ZÈ+ wHy sY |ÚÎ&T eTsà bÍçÔáýË¿ì ç|yû¥dTïH &T. ȳT¼ýË jáTTe ³>±Þøq¢ T
r]Ì ~<ûÝ+<TÅ£ y sY qT {¡yT yîT+{²sY>± m+|¾¿£ #ûd¾q³T¢ 2020 d |¼+ sY
13q çbÍ+#îÕJ ç|¿£{ì+º+~. {¡yT ¿Ã#Y, Ôáq $¿Ã¼]jáÖ È³T¼ eÖJ dV²#ásÁT&T
nsTTq +ç&Ö yîT¿ù&=H ýÙ¦ÔÃ ¿£*d¾ y sY | #ûkÍï&T. 2008ýË È]Ðq Ô=*
×|ÓmýÙqT 51 @Þø¢ wH y sY H jáT¿£ÔáÇ+ýËHû s ÈkÍïH Â>\T#áTÅ£ +~. n|Î{ìqT+º
@<Ã ¿£ sÁÖ|+ýË {¡yTÔÃ nÔáqT Ôáq nqT +<ó ¿=qkÍÐdTïH &T.

&ó©¢ ¿±«|¾³ýÙà u•*+>´ ¿Ã#Y>± ]jáÖH Vä«]dt ¿±«+|sTTHÅ£ n+ÔáÅ£ eTT+<T dºH fÉ+&ÖØ\sY, m+dt <óà , $T<¸ ©
2020 @& ~ ×|ÓmýÙýË ÔáeT ȳT¼ u *+>´ ¿Ã#Y>± ç d¼*jáÖ s CÙ\T ç|# sÁ¿£sÁï\T>± e«eV²]+# sÁT.
eÖJ u \sY ]jáÖ H Vä«]dt qT &ó ©¢ ¿±«|¾³ ýÙà çbÍ+#îÕJ eTV¾²Þø\ Vä|t eÖsÁ<¸ HýË ¿=Ôáï ç||+#á ]¿±sÁT¦
jáT$T+º+~. »×|ÓmýÙýË eT°¢ uó²>+ neÚÔáTq +<TÅ£ m+ÔÃ
q+<+>± +~µ n ç d¼*jáÖ ÔásÁ|Úq 27 fÉdT¼\T, 21 eHû¦\T,
3 {ì20\T &q Vä«]dt Ôî*bÍ&T. >Ôá Âs+&T dÓÈH \Å£ &ó©¢
u *+>´ ¿Ã#Y>± q dÓdt ýÙs +&sY CñyTà VA|t e«¿ìï>Ôá
¿±sÁD²\ÔÃ 2020 @& ~ ×|ÓmýÙÅ£ <ÖsÁeTjáÖ«&T. < +ÔÃ nÔá&
kÍq+ýË Vä«]dtqT rdTÅ£ H sÁT. 2009 ×|ÓmýÙ # +|¾jáTH &¿£ØH
# sÁ̈sYà ȳT¼ýË Vä«]dt duóT«&>± H &T. n+Ôû¿±Å£ +& Vä«]dt
>Ôá+ýË ¿ì+>´à mýÉeH |+C²uÙÔà bͳT dÓdt ȳT¼Å£ , _>´u²wt
©>´ ȳT¼ ç_ dÒH VÓ²{ÙÅ£ u *+>´ ¿Ã#Y>± | #ûXæ&T. eTV¾²Þø\ Vä|t eÖsÁ<¸ H(21.1 ¿ì.MT) yî+{ÙýË Â¿H « n<¸{î¢ Ù |Âsdt
dÓÇ&H ȳT¼ ¿Ã#Y>± C²+{¡ sÃ&à CÉ|tºsYºsY ¿=Ôáï ç||+#á ]¿±sÁT¦qT qyîÖ<T #ûd¾+~. #î¿ù ]|_¢¿ù
dÓÇ&H ç¿ì¿{٠ȳT¼ V²& ¿Ã#Y>± <¿ìD²ç|¾¿± eÖJ ç¿ì¿³sY, |Ó*¦+>´ s È<ó çbÍ>´ýË 2020 d |¼+ sY 5q È]Ðq bþ{¡ýË 26 @Þø¢
~>ZÈ+ C²+{¡ sÃ&à jáT$TÔáT\jáÖ«sÁT. ×|ÓmýÙýË ¿ì+>´à mýÉeH |Âsdt... >+{² 5 $TcÍ\ 34 d¿£q¢ýË \¿±« #ûsÁT¿= ¿=Ôáï
ȳT¼Å£ |Ó*¦+>´ ¿Ã#Y>± ç|dTïÔá+ e«eV²]dTïq 51 @Þø¢ sÃ&à... esÁýÙ¦ ]¿±sÁTq¦ T Hî\¿=*Î+~. >Ôá+ýË ]¿±sÁT¦ ~¸jÖî |¾jÖá n<¸{î¢ Ù
{˯ eTTÐd¾q yî+³Hû Å£ ³T+ +Ôà dVä dÓÇ&HýË d¾sÁ|&qTH &T. Hî{ÙkÍHî{Ù >T&î{² |sÁT MT< +&>±... Ô C²>± |Âsdt <
dbͯ ȳT¼ ÔásÁ|Úq C²+{¡ 52 fÉdT¼\T, 245 eHû¦\T & &T. de]+º+~. 2018 esÁýÙ¦ Vä|t eÖsÁ<¸ H # +|¾jáTHw¾|týË
Hî{ÙkÍHî{Ù bþ{¡ >+{² 6 $TcÍ\ 11 d¿£qý¢ Ë |P]ï #ûd¾+~.
jáÖ+|Ó ç|# ¿£sÁï\T>± uó²sÁÔá ç¿ì¿³sÁT¢
uó²sÁÔá ç¿ì¿³sÁT¢ sÃV¾²ÔY XøsÁ , ¥KsY <ó eH, Èdtç|ÓÔY TçeÖ, çXâjáTdt
500 $¿³T¢ |P]ï #ûdTÅ£ q Ô=* u•\sY
njáT«sY\Ôà +&çdÓ¼ u²& jáÖ+|Ó |Î+<+ Å£ <TsÁTÌÅ£ +~. {ì20 ç¿ì¿{ÙýË 500 $¿³T¢ |P]ï #ûdTÅ£ q Ô=* u \sY>± yîd¾¼+&dt
|Î+<+ ç|¿±sÁ+... jáTTeÔáÅ£ eTÖ«#áTeýÙ |+&d |Õ ne>±V²q ýÙs +&sY &ûÇH çu²yà #á]çÔá d w¾¼+# &T. ¿£¯_jáTH ç|Ó$TjáTsY
¿£*Î+#û+<TÅ£ »»eTÖ«#áTeýÙ |+&à dVÓ² VÕ²µµ |sÁTÔÃ q\T>TsÁT ©>´ (dÓ|ÓmýÙ) {ì20 {ËsÁ yîT+{ÙýË uó²>+>± 2020 >dT¼ 26q
ç¿ì¿³sÁT¢ ç|# sÁ+ #ûjáTqTH sÁT. |]çXøeTýË çbõ&¿ù¼\ >T]+º bþsY¼ |t dÎsTTH yû~¿£>± dsÁT +{Ù \Öd¾jÖá p¿ùà ȳT¼Ôà È]Ðq
ne>±V²q ¿£*Î+#á&yûT \¿£«+>± ç|# sÁ+ ¿=qkÍ>qT+~. eÖ«#YýË ç{ìHu²>à HîÕ{ÙÂsÕ&sYà ÔásÁ|Úq &TÔáTq &ûÇH çu²yÃ

׿±H +&jáÖ 137 2020 n¿Ã¼ sY

 eTV¾²Þø\ d]ÎÛ+>´ýË Ð dt ]¿±sÁT¦
eTV¾²Þø\ d]ÎÛ+>´ýË çuÉ€ýÙÅ£
#î+~q 33 @Þø¢ eTjá Ö
>uñs Ð dt esÁýÙ¦ ]¿±sÁTq¦ T
kõ+Ôá+ #ûdTÅ£ +~. {¡e\
bþsÁ T Ì> ýÙ ý Ë qC²¹ s
rsÁ+ýË >uñs 73.5 (22
MT³sÁT¢) n&T>T\ mÔîÕïq
n\ |Õ d]ÎÛ+>´ #ûd¾ >Ôá
|TqÔá n+<TÅ£ H &T. sÁFyT ¿±sY y ýÙqT neÚ{Ù #ûjáT&+ < Çs ]¿±sÁT¦\qT ÔáT&º |{ì¼+~.
çu²yà {ì20 ç¿ì¿{Ù #á]çÔáýË 500 $¿³T¢ rd¾q Ô=* u \sY>± Ð dt esÁ ý Ù ¦ ]¿±sÁ T ¦
*# &T. ç|Ü <óT\T eTjáÖ d]ÎÛ+>´
 2006ýË qÖ«€ý²+&Ôà È]Ðq eÖ«#YÔà {ì20 ç¿ì¿{ÙýË M&jîÖ |]o*+º 2020 d |¼+ sY 10q n~ó¿±]¿£+>± yîT
nsÁ+¹>ç³+ #ûd¾q çu²yà >Ôá 14 @Þø¢ýË n+Ôás ¨rjáT, |sÁTqT ç|¿£{ì+# sÁT. eTjáÖ 2013ýË <û rsÁ+ýË mÔîÕq n\ |Õ
çbõ|wqýÙ ©>´dÔÃ ¿£*|¾ 459 {ì20 eÖ«#Y\T & &T. yîTTÔá+ï d]ÎÛ+>´ #ûjáT& ¿ì ç|jáTÜ +º çbÍD²\ MT<Å£ Ôî#áTÌ¿=+~.
501 $¿³T¢ |&>={²¼&T. C²_Ô ýË ço\+¿£ |dt u \sY Ôás ÇÔá # ý²¿±ý² ¿ì ¿Ã\TÅ£ q yîT Ü]Ð d]ÎÛ+>´ ¿¯sYqT
\d¾ÔY eT*+> 390 $¿³¢Ôà Âs+&à kÍq+ýË H &T çbÍsÁ+_ó+º Ð dt ]¿±sÁT¦ kÍ~ó+º+~.

fÉdT¼ýË¢ 600 $¿³T¢ rd¾q Ô=* |dt u•\sY

fÉdT¼ ç¿ì¿{ÙýË 600 $¿³T¢ |&>={ì¼q Ô=* |dt u \sY>± +>¢+& |dt u \sY
CñyTà n+&sÁàH ]¿±sÁT¦ Hî\¿=ý²Î&T. +>¢+&ýË kåÔ +|¼HýË bÍ¿ìkÍïHÔÃ

fÉdT¼ýË¢ nÔá«~ó¿£ $¿³T¢ rd¾q u \sÁT¢ ({²|t-10)

u \sY <ûXø+ fÉdT¼\T $¿³T¢
eTTsÁ°<ósÁH ço\+¿£(d¾ÎH u \sY) 133 800
wH y sY çd¼*jáÖ(d¾ÎH u \sY) 145 708
n ý٠ţ +uñ¢ uó²sÁÔY(d¾ÎH u \sY) 132 619
n+&sÁàH +>¢+&( |dt u \sY) 156 600
yîT¿ùç>±ÔY çd¼*jáÖ( |dt u \sY) 124 563 2020 >dT¼ 25q »ç& µ>± eTTÐd¾q eTÖ&à fÉdT¼ýË
dT¼esY¼ çu²& +>¢+&( |dt u \sY) 143 514 38 @Þø¢ n+&sÁàH |TqÔá kÍ~ó+# &T. fÉdT¼ýË¢
d¼sTTH <¿ìD²ç|¾¿±( |dt u \sY) 93 439 nÔá«~ó¿£ $¿³T¢ rd¾q u \sÁ¢ C²_Ô ýË Ô=* eTÖ&T
¿£|¾ýÙ <ûy uó²sÁÔY( |dt u \sY) 131 434 kÍH ýË¢ q eTTÔáïjáT« eTTsÁ°<ósÁH (ço\+¿£-800
sÁ+>q V²s ÔY ço\+¿£(d¾ÎH u \sY) 93 433 $¿³T¢), wH y sY ( ç d¼*jáÖ-708 $¿³T¢), n ýÙ
]#ásY¦ Vä«&¢ qÖ«€ý²+&(|dt u \sÁT¢) 86 431 Å£ +uñ¢ (uó²sÁÔY-619 $¿³T¢) d¾Îq ¹s¢.

׿±H +&jáÖ 138 2020 n¿Ã¼ sY

 &TbÍ¢+{ìdt ç||+#á ]¿±sÁT¦ <óà ]¿±sÁT¦ <Ý\T
sÃyTýË È]Ðq >ÃýɦH >±ý² n<î̧¢{ì¿ù MT{ÙýË |ÚsÁTw§\ bþýÙy ýÙ¼ {¡ 2 0 ç¿ì  ¿ {Ë¢
W{Ù&ÃsY bþ{¡ýË¢ dÓÇ&H n<î̧¢{Ù sÁ +& &TbÍ¢+{ìdt ç||+#á ]¿±sÁT¦ nÔá « ~ó ¿ £ eT+~
Hî\¿=ý²Î&T. 6 MT³sÁ¢ 15 d+{¡MT³sÁT¢ mÐ]q &TbÍ¢+{ìdt.. W{Ù #û j á T & +ýË
1994ýË Tu²Ø (6.14 MT³sÁT¢) Hî\¿=*Îq ]¿±sÁT¦qT < fñXæ&T. bÍ\T| +#á T Å£ q
2020 |¾ç e]ýË >±¢kþZýË È]Ðq n<¸{¢î ¿ì àù MT{ÙýË &TbÍ¢+{ìdt +&ÃsY $ ¿ {Ù ¿¡ | sY > ±
ç||+#á ]¿±sÁT¦ (6.18 MT³sÁT¢)qT Å£L& U²Ô ýË yûdTÅ£ H &T. çd¼*jáÖ eTV¾²Þø\
ejáTdT $uó²>±\ {˯ ýË¢qÖ ]¿±sÁT¦\T d w¾¼+ºq &TbÍ¢+{ìdt.. ç¿ì¿{Ù kͼsY n©kÍ
|]Ð+~ nyîT]¿±ýË nsTTH , Ô qT |Ú{ì¼q dÓÇ&H ÔásÁ|Úq bþ{¡ VÓ ² © ]¿±sÁ T ¦
|&TÔáTH &T. d w¾¼+º+~. uó²sÁÔá
$s {ÙÅ£ sÁÖ.12 \¿£\ È]eÖH eÖJ ¿ |¼H <óÃ
s jáTýÙ #ó ýÉ+ÈsYà uÉ+>ÞøSsÁT ¿Â |¼H $s {Ù ¿ÃV¾²¿¢ ì È]eÖH |&+~. |]³ q
¿ì+>´à mýÉeH |+C²uÙÔà eÖ«#YýË kþ¢ zesY ¹s{Ù ¿±sÁD+>± ¿ÃV¾²¢ |Õ ]¿±sÁT¦qT yîT <Ý\T ¿={ì¼+~. <óà bõ{ì¼ ç¿ì¿{Ë¢ 91 eT+~
sÁÖ.12 \¿£\ È]eÖH $~ó+# sÁT. »» dÓÈHâ uÉ+>ÞøSsÁT Ô=*kÍ] W{Ù (57 ¿±«#Y\T+ 34 d¼+|Ú\T) #ûjáT>±.. n©kÍ 114
ç¿£eT¥¿£D jáTeÖe[ MT]+~. n+<T¹¿ ¿£úd zesY¹s{ÙqT eÖ«#YýË¢ 92 W³¢Ôà nÔáDì n~ó>$T+º+~. 2020 d |¼+ sY
n+<T¿Ãq+<TÅ£ $s {ÙÅ£ sÁÖ.12 \¿£\ È]eÖH |&+~µµ n 27q qÖ«€ý²+&Ôà s +&à {¡20 d+<sÁÒ+Û >± nMT kͳsYy{Õî ÙqT
×|ÓmýÙ n~ó¿±sÁT\T yî\&¢ +# sÁT. eÖ«#YýË sYdÓ; 97 |sÁT>T\ d¼+bå{Ù #ûjáT&+ < Çs yîT.. <óÃú < fñd¾+~.
Ôû& ÔÃ |+C²uÙ #ûÜýË z³$T bÍýÉÕ+~.
ç d¼*jáÖýË È +ºq 37 @Þø¢ ¹¿¢&H |Õ ç>V¾²+ºq d dà¿ùà ȳT¼
çXâjáTdtÅ£ È]eÖH
nÔá& |Õ yû³T yûdTïq ³T¢ 2020 d |¼+ sY 6q ç|¿£{ì+º+~. B |Õ
~©¢ ¿±«|¾³ýÙà ¿ |¼H çXâjáTdt njáT«sY È]eÖH Å£ >TsÁjáÖ«&T. +>¢+&, yûýÙà ç¿ì¿{Ù uËsÁT¦( dÓ;) Å£L& $# sÁD È]|¾kþï+~.
dHÂsÈÕ sYà VÕ²<s u²<ÔÃ eÖ«#YýË ~©¢ eT+<¿=& zesYs¹ {ÙÔÃ u *+>´
#ûd¾q+<TÅ£ +<óq\ ç|¿±sÁ+ çXâjáTdt |Õ sÁÖ.12 \¿£\ È]eÖH
p&Ã |¢jáTsY BbÍqTü u²\jáTH|Õ w<ó+
|&¦³T¢ z ×|ÓmýÙ yî\¢&+º+~. uÉ+>ÞøSsÁT ¿ |¼H $s {Ù ¿ÃV¾²¢ &Ã|¾+>´ýË |³T¼ &³+Ôà uó²sÁÔá p&à |¢jáTsY BbÍqTü u²\jáTH
Å£L& kþ¢ zesY¹s{Ù e\¢ sÁÖ. 12 \¿£\ È]eÖH Å£ >TsÁjáÖ«&T. |Õ C²rjáT &Ã|¾+>´ sÃ<ó¿£ d+d(H & ) 22 Hî\\ w<ó
$~ó+º+~. 2019, pHýË p jáTsY d¾jáÖ # +|¾jáTH w¾|t
Xæ fÉ®ÈsYqT +Ü¿ì n+{ì+ºq+<TÅ£
ç³jáTýÙàýË nÔá& qT+º Xæ+|¾ýÙàqT d¿£]+º |¯¿ì+#á>±... n+<TýË
ç¿ì¿³sY $T#Y ¹¿¢&H|Õ w<ó+ w~óÔá çÔûÎsÁ¿+£ »|P«sà dyîT®&µ q ³T¢ Ôû*+~. &Ã|¾+>´ +<óq
d¾Ç+>´qT s fñ¼+<TÅ£ Ôáq e<Ý q Vä«+& Xæ fÉ®ÈsYqT +Ü¿ì 10.2.1 ç| ¿±sÁ + nÔá & |Õ H \T¹ > Þø ¢ w<ó
n+{ì+#á&+ÔÃ... +>¢+& ¿ +{¡ |¢jáTsY $T#Y ¹¿¢&H w<ó ¿ì $~ó+# *à+~>±@&&|Ó »H & µ ¿Ã]+~. nsTTÔû <ûXÝ |ø PsÁÇ¿£+>±Hû
>TsÁjáÖ«&T. ddà¿ùà ȳT¼Å£ çbÍÜ <¸«+ eV¾²kþïq nÔá&T... 2020, BbÍqTü çÔûÎsÁ¿± y &q³T¢ »H & µ sÁTEeÚ #ûjáT¿£bþe&+ÔÃ
>dT¼ Hî\ýË È]Ðq ¿£ eÖ«#YýË +Ü¿ì Xæ fÉÈ® sYqT |Pd¾ u *+>´ nÔá& ¥¿£ ÔáÐZ+~. |P«sà dyîT®&qT eTÖçÔ n~ó¿£+>± ÔáÎÜï
#ûXæ&T. eÖ«#YýË nÔá&T eTÖ&T $¿³T¢ <¿ìØ+#áTÅ£ H &T. ¿£sÃH #û d+<TÅ£ y &Ô sÁT. < +Ôà n<¸î¢{Ù Ôáq sÁTeÚ ¿ÃýËÎe&+
Hû|<¸«+ýË +Ü¿ì $T Ôà dVä m³Te+{ì |< s \qT s jáTÅ£L&<Hû ÈsÁT>TÔáT+~. n+<Te\¢ n<î̧¢{Ù Ôáq sÁTeÚ ¿£+fñ ÔáÅ£ Øe>± q
+<óqqT n+Ôás r¨ jáT ç¿ì¿Â {Ù eT+&*(×dÓd)Ó ç|yûXø |{ì¼+~. < +Ôà ¹¿³Ð¯ýË bÍý¤ZHû ne¿±Xø+ ¿£\T>TÔáT+~.

׿±H +&jáÖ 139 2020 n¿Ã¼ sY

 jáTÖ@ ç¿ì¿³sÁ¢|Õ w<ó+ ç |+#Y z |H yî+³yî+³Hû e# ÌsTTµµ n kÍ¿± #î|¾Î+~. 2020
eÖ«#Y | ¾ ¿ ì à +>´ sÃ| D\ |Õ < Ý s Á T já T THî f É ® & nsÁ u Ù d |¼+ sY 27q çbÍsÁ+uó+ ¿±qTq ç |+#Y z |H qT+º & |+&+>´
m$T¹s{Ùà(jáTÖ@ ) ç¿ì¿³sÁ¢ |Õ n+Ôás ¨rjáT ç¿ì¿{Ù eT+&*(×dÓdÓ) #ó +|¾jáTH u²¯¼ {¡eýñ Ôá|ÚÎÅ£ +~. çbÍHàýË ¿£sÃH eTV²eÖ ]
#ásÁ« rdTÅ£ +~. jáTÖ@ ¿ì #î+~q $TsY V²jáTÔY, ncÍÎÛUÙ $È +_ódTïq Hû|<¸«+ýË ç|¿£Å£ \ d+K«qT ÔáÐ+Z # \ s ÇV²Å£ \T
nV² <\ |Õ Ô Ô Ø*¿£ w<ó+ $~ódTïq ³T¢ 2020 d |¼+ sY 13q sÁsTT+# sÁT. sÃEÅ£ 11,500 eT+~¿ì <T\T 5,000 eT+~
ç|¿£{ì+º+~. ncÍÎÛUÙ 16 eHû¦\T, 12 {ì20ýË¢ C²rjáT ȳT¼Å£ ç |¿£Å£ * eÖçÔáyûT d¼&jáT+ýË¿ì nqTeTÜkÍïeT Ôî*bÍsÁT.
çbÍÜ <ó«+ eV¾²+#á>±, V²jáTÔY 8 eHû¦\T 4 {ì20\T & &T. ×@@m|t eÖJ n<ó«Å£ &T ý²$THû &jáÖ¿ùÅ£ Âs+&ûÞø¢ CÉÕ\T ¥¿£
<ûXøy [ ç¿ì¿{ÙÅ£ jáÖH uÉýÙ M&ÃØ\T n+Ôás ¨rjáT n<î̧¢{ì¿ùà deÖK«(×@@m|t) eÖJ n<ó«Å£ &T ý²$THû
+>¢+& eÖJ ç¿ì¿³sY jáÖH uÉýÙ <ûXøy [ ç¿ì¿{ÙÅ£ M&ÃØ\T &jáÖ¿ùÅ£ Âs+&ûÞø¢ CÉÕ\T ¥¿£ |&+~. sÁcÍ« &Ã|Ó\qT w~ó+#áÅ£ +&
|*¿±&T. |Î{칿 n+Ôás r¨ jáT eHû\¦ Å£ >T&uÉÕ #î|ξ q uÉýÙ... 2020 bþ{¡ýË¢ bÍý¤ZHûý² n$úÜ¿ì bÍ\Î&³+Ôà bÍ]dt ¿ÃsÁT¼ 87 @Þø¢
@& ~Ôà <ûXøy [ ç¿ì¿{ÙÔà bͳT fÉdT¼ ç¿ì¿{ÙÅ£ Å£L& M&ÃØ\T &jáÖ¿ùqT <Ãw¾>± Ôû*Ì ¥¿£ Ks sÁT #ûd¾+~. dHî>ýÙ <ûXæ ¿ì #î+~q
|\¿£qTq ³T¢ 2020 d|¼+ sY 6q ç|¿£{ì+# &T. 2004ýË +>¢+& jáTq 1999 qT+º 2015 esÁÅ£ dTBsÁ鿱\+ bͳT ×@@m|týËHû
eHû¦, fÉdT¼ ȳ¢ýË nsÁ+¹>ç³+ #ûd¾q 38 @Þø¢ uÉýÙ... 161 eHû¦ýË¢ nÔá«+Ôá ç|uó²ee+ÔáyîT®q n<ó«Å£ &>± | #ûXæsÁT. nsTTÔû jáTq
5416 |sÁT>T\T, 118 fÉdT¼ýË¢ 7727 |sÁT>T\T kÍ~ó+# &T. fÉdT¼ |<Ý mÔáTïq n$úÜ¿ì bÍ\Î&q³T¢ sÃ|D\T e# ÌsTT. B |Õ
¿¯sY ¿Ãd+ 2015ýËHû eHû¦\Å£ ]fÉ®Âs +{Ù ç|¿£{ì+ºq 38 @Þø¢ $# ]+ºq ¿ÃsÁT¼ CÉÕ\T¥¿£ÔÃbͳT 5 \¿£\ jáTÖsÃ\T (sÁÖ. 4 ¿Ã³¢
uÉýÙ... >±jáÖ\Ôà fÉdT¼ ȳT¼ýËqÖ Ôáq kÍH dTd¾sÁ+ #ûdT¿Ãýñ<T. 34 \¿£\T) È]eÖH Å£L& $~ó+º+~.
ºe]kÍ]>± +>¢+& ÔásÁ|Úq 2015ýË fÉdT¼ eÖ«#Y & &T. n|Î{ì s H ÂsÈ¢sYÅ£ eTsÁD ¥¿£
qT+º <ûXøy [ ç¿ì¿{٠ȳT¼ y ]Ç¿ù wÕsYÔà H &T.uÉýÙ Ôáq ¿¯sYýË s H ÂsÈ¢sY qM< nbÍد¿ì <ûXø ç|uóTÔáÇ+ 2020 d |¼+ sY
+>¢+& ÔásÁ|Úq 8 {ì20\T & &T. 12q eTsÁD¥¿£ neT\T #ûd¾+~. 2018ýË È]Ðq ç|uóTÔáÇ e«Ü¹s¿£
ç|+#Y z|HÅ£ kÍ¿± <ÖsÁ+ n\¢s¢ýÁ Ë ¿£ >±sÁT¦qT ¿£ÜïÔà bõ&º #á+bÍ&q n_ójÖî >+|Õ qM<Å£
jáTTmdt z|H #ó +|¾jTá H qyÃ$T kÍ¿± ç|+#Y z|HÅ£ <ÖsÁyîT+® ~. s H ç|uóTÔáÇ+ ¥¿£ $~ó+º+~. 27 @Þø¢ nbÍد¿ì s +&T ¿ÃsÁT¼\T
m&eT Ô=& ¿£+&s \ >±jáT+ ¿±sÁD+>± ç|+#Y z |H qT+º ]¥¿£ s Æ]+# jáT s H ç|uóTÔáÇ y s ï d+d d |¼+ sY 13q
yîÕ<=\T>TÔáTq ³T¢ kÍ¿± yî\¢&+º+~. »» @& ~ ç |+#Y z |HýË yî\ ¢ & +º+~. ç¿¡& ¿±sÁT& #ásÁ « ç|uó TÔáÇ + |Õ ç|r¿±sÁ+
<TsÁ< w¼eXæÔáTï &fñ¢<T. Ô=& ¿£+&s \ >±jáT+ u²~ódTï+&³+Ôà rsÁTÌ¿Ãe&yûTq |s=Øq z ç¿ì$TqýÙ ¿ÃsÁT¼ nÔá& <Ãw¾>±
¹¿¢ ¿ÃsÁT¼ {˯ ¿ì d¾<ÆeTjûT«+<TÅ£ deTjáT+ ýñ<T. jáTTmdt z |H, s Æ]+º+~. qM<Å£ ]¥¿£ neT\T #ûjáT&+ |Õ <ûXø+Ôà bͳT

çoXæ+ÔY|Õ eTTÐd¾q w<ó+

2013 ×|ÓmýÙ kÍÎ{Ù |¾¿ìà+>´ ¹¿dTýË ºÅ£ ØÅ£ q uó²sÁÔá eÖJ
|dsY çoXæ+ÔYÅ£ $eTT¿ìï \_ó+º+~. nÔá& |Õ $~ó+ºq @&ûÞø¢
w<ó+ 2020 d |¼+ sY 13q eTTÐd¾+~. uó²sÁÔY ÔásÁ|Úq 27
fÉdT¼\T, 53 eHû¦\T &q çoXæ+ÔY... fÉdT¼ýË¢ 87, eHû¦ýË¢ 75
$¿³T¢ |&>={²¼&T. 2007 {ì20, 2011 eHû¦ ç||+#á¿|£ t\T > *ºq
uó²sÁÔá ȳ¢ýË nÔáqT duóT«&T. Ôáq w<ó+ eTTÐd¾q yî+³Hû sÁ+JýË¢
Ôáq s çw¼+ (¹¿sÁÞø) ÔásÁ|Úq & \ +< çoXæ+ÔY Ôî*bÍ&T.
׿±H +&jáÖ 140 2020 n¿Ã¼ sY
 (;& Ö¢«m|t) y ]ü¿£ ¿±«ýÉ+&sYýË uó²sÁÔYýË ÈsÁ>±*àq +&jáÖ
z |H dÖ|sY-500 {˯ , djáT«< yîÖB n+Ôás ¨rjáT dÖ|sY-
300 {˯ \Å£ kÍq+ ýñÅ£ +& bþsTT+~. 2020 @& ~¿ì s +&T
{˯ \qT sÁ< TÝ #ûd Tïq ³T¢ ;& Ö¢«m|t 2020 >dT¼ 27q
yî\¢&+º+~. bÍÔá w&Ö«ýÙ ç|¿±sÁ+ +&jáÖ z |H 2020,
eÖ]ÌýË ÈsÁ>±*à+~. ¿£sÃH ¿±sÁD+>± {˯ & d+ sYÅ£
y sTT< yûXæsÁT. djáT«< yîÖB z|HqT qe+ sYýË sÁÇV¾²+# \
nqTÅ£ H sÁT. ¿±ú s +&T {˯ \qT sÁ<TÝ #ûXæsÁT. 2020, n¿Ã¼ sY
ç||+#á y «|ï+>± sÁdq\T e«¿£ïeTeÚÔáTH sTT. qM<Å£ eTsÁD¥¿£ 3 qT+º 11 esÁÅ£ &îH sYØýË ÈsÁ>±*àq <¸ eTdt ¿£|t, uÉsY ¿£|t
$~ó+#áe<Ý $$<ó <ûXæ\Å£ #î+~q 85yû\ eT+~ n<î̧¢³¢Ôà bͳT ç||+#á {¡yT u²«& +³H # +|¾jTá Hw¾|qt T jáT<ó $~ó>± sÁÇV¾²kÍïeT
nyîT]¿± n<ó«Å£ &T &=H ýÙ¦ ç³+|t $q $+ºH s H ç|uóTÔáÇ+ ;& Ö¢«m|t Ôî*|¾+~.
|{ì+¼ #áT¿Ãýñ<T. s H ç|uóTÔáÇ #ásÁ«qT n+Ôás r¨ jáT *+|¾¿ù ¿£$T{¡ <¿ìD²ç|¾¿± ç¿ì¿{Ù uËsÁT¦ sÁ<TÝ
K+&+º+~.
¿=+Ôá ¿±\+>± rçe d+¿Ãuó +ýË q <¿ì D²ç|¾¿± ç¿ì¿ {Ù
uó²sÁÔá eÖJ ç¿ì¿³sY d< ¥y bÍ{ìýÙ ¿£qT eTÖÔá uËsÁT¦(dÓmdt@)|Õ <ûXø ç|uóTÔáÇ+ #ás«Á rdTÅ£ +~. uËsÁT¦qT sÁ<TÝ
uó²sÁÔá eÖJ ç¿ì ¿³sY d< ¥y s yJ(mdt sY) bÍ{ì ýÙ(86) #ûdTïq ³T¢ ç|¿£{+ì º ç¿ì¿Â {Ù ¿±sÁ«¿£ý²bÍ\T yîTTÔá+ï ç|uóTÔáÇ Bóq+ýË¿ì
¿£ q T eTÖXæsÁ T . 2020 d |¼ + sY 15q já T q Ôî#áTÌÅ£ +~. C²Ü $e¿£ sÃ|D\T, ȳT¼ m+|¾¿£ýË ]ȹsÇwH\T,
¿=ý²½|PsY(eTVäs çw¼)ýË Ôáq y d+ýË ÔáT~ XæÇd $&# sÁT. ]¿£ deTd«\T Ôá~ÔásÁ ¿±sÁD²\Ôà dbͯ ç¿ì¿{Ù |]d¾Ü # ý²
MT&jáT+ |dsY nsTTq bÍ{ìýÙ... 1955ýË qÖ«€ý²+&Ôà È]Ðq <î ÒÜ+~. yîT®< q+ýË Å£L& ȳT¼ esÁTd |s ÈjáÖ \T
fÉdT¼ eÖ«#YýË uó²sÁÔYÅ£ çbÍÜ <ó«+ eV¾²+# sÁT. uó²sÁÔY ÔásÁ|Úq m<Ts=Ø+³Ö ekþï+~. nsTTÔû ×dÓdÓ +<óq\ ç|¿±sÁ+ ç¿ì¿{Ù
fÉdT¼ eÖ«#Y &q 79e ³>±&>± *ºq jáTq... ¹¿e\+ ¹¿ uËsÁT¦ e«eVäs ýË¢ ç|uóTÔáÇ CË¿£«+ +&s <T.
¿£ fÉdT¼ eÖ«#YÅ£ |]$TÔá+ njáÖ«sÁT. nq+Ôás+Á ý²+¿ù wÕsY ©>´ýË @m|tdÓ ¿£|t sÁ<TÝ
1959 qT+º 1961 esÁÅ£ Âs+&T dÓÈHýË¢ 52 eÖ«#YýË¢ &... d¾jáÖ |Ú{Ùu²ýÙ deÖK«(@m|tdÓ) ¿£|t-2020qT sÁ<TÝ #ûdTïq ³T¢
111 $¿³¢qT Ôáq U²Ô ýË yûdTÅ£ H &T. 1952-64 eT<ó« eTVäs çw¼ @m|tdÓ 2020 d |¼+ sY 10q ç|¿£{ì+º+~. ¿£sÃH Hû|<¸«+ýË
Ôás|Á Úq 36 |dt¼ ¿±¢dt eÖ«#Y\T & &T. sÁ+JýË¢ eTVäs çw¼Å£ kÍsÁ<«+
¸ sÁjáT+ rdTÅ£ q ³T¢ |s=Ø+~. 2020, eÖ]ÌýËHû {˯ ÈsÁ>±*à
Å£L& eV¾²+# &T. H ... ¿£sÃH $È +uóDÔÃ d|¼+ sYÅ£ y sTT< |&+~. Ô C²>±
<¸ eTdt ¿£|t- uÉsY ¿£|t {˯ y sTT< sÁ<ÝsTT+~. @m|tdÓ n+&sY-16, n+&sY-19 {˯ \qT 2021
ç|ÜcͼÔá ¿£ <¸ eTdt ¿£|t- uÉsY ¿£|t {¡yT u²«& +³H {ËsÁ yîT+{ÙqT @& ~¿ì y sTT< yûdÖï @m|tdÓ sÁjáT+ rdTÅ£ +~.
2021 @& ~¿ì y sTT< yûd Tï q ³T¢ ç||+#á u²«& +³H sÁT ȳ¢Å£ kÍÎqàsY>± ;¹¿{¡ fÉ®sYà
deÖK«(;& Ö¢«m|t) yî\&¢ +º+~. ¿£sÃH yîsÕ dÁ t uójáÖ ¿ì {˯ ýË ×|ÓmýÙ 13e dÓÈHâ bÍý¤Z+³Tq 6 ȳ¢Å£ kÍÎqàsY #ûjáTqTq ³T¼
&uËeT #î |Î <ûXæ\ d+K« |sÁ>&+ÔÃHû sÁjáT+ rdTÅ£ q ³T¢ fÉs® ¢Á ÔájÖá ¯ d+d ;¹¿{¡ fÉs® àY yî\&¢ +º+~. M{ìýË eTT+uÉÕ +&jáTHà,
|s=Ø+~. eTT+<qTÅ£ q w&Ö«ýÙ ç|¿±sÁ+ 2020, n¿Ã¼ sY 3 qT+º #îHîÕ dÖ|sY ¿ì+>´d, &ó©¢ ¿±«|¾³ýÙà, ¿ì+>´d mýÉeH |+C²uÙ, ¿ÃýÙ¿Ô£ á
11 esÁÅ£ &îH sYØýË nsÁ½dtýË {˯ ÈsÁ>±*à +~. HîÕ{Ù ÂsÕ&sYà, s ÈkÍH s jáTýÙà H sTT.
+&jáÖ z|H u²«&+³H {˯ sÁ<TÝ & sY¼eT+& ¿£¢uÙÔà VÕ²<s u²< m|tdÓ |Î+<+
¿£sÃH eTV²eÖ ] ¿±sÁD+>± de]+ºq ç||+#á u²«& +³H deÖK« ÈsÁ ú |Ú{Ùu²ýÙ ©>´ » T+&îdt©>µ ȳT¼ u¤sÁTd¾jáÖ& sY¼eTT+&ÔÃ
׿±H +&jáÖ 141 2020 n¿Ã¼ sY
 +&jáTH dÖ|sY ©>´(×mdtmýÙ) çbÍ+#îÕJ VÕ²<s u²< |Ú{Ùu²ýÙ ¿£ ç|¿£³qýË dÇjáT+>± Ôî*|¾+~. < +ÔÃ HûeÖsY ¿£ |Õ |ÚeT
¿£¢uÙ (m|tdÓ) Âs+&ûÞø¢ |Î+< Å£ <TsÁTÌÅ£ +~. $wjáÖ ÔájáÖsÁT #ûd¾q Cɯà, Ö³¢qT <ó]+º eÖ«#YýË¢ bÍý¤Z+{²&T.
VÕ²<s u²< dV² jáTÈeÖ esÁTDY çÜ|ÚsÁHû 2020 >dT¼ 20q |¾bÍ |Ú{Ùu²ýÙ s «+¿ì+>´àýË uó²sÁÔYÅ£ 109e kÍq+
yî\¢&+# sÁT. |Î+<+ ç|¿±sÁ+ ÔáeT ȳT¼Ôà bͳT ¿£Ø&
|&¹swH +³¹s wqýÙ & |Ú{Ùu²ýÙ nkþd¾jûTwH(|¾bÍ-m|t×m|t@)
jáTTe |¢jáTsÁ¢qT yûT{ì ³>±Þø >¢ ± ÔájáÖsÁT #ûjáT&+ýË VÕ²<s u²<
2020, d|¼+ sY 17q ç|¿£{+ì ºq |Ú{Ùu²ýÙ s «+¿ì+>´àýË uó²sÁÔYÅ£
m|tdÓ¿ìu¤sÁTd¾jáÖ dVäjáT|&TÔáT+~. & sY¼eTT+& |Î{칿 ç||+#á
109e kÍq+ <¿ìØ+~. s «+¿ì+>´àýË uÉ*¨jáT+ ȳT¼... 1773
y «|ï+>± q |\T |Ú{Ùu²ýÙ ©>´ ȳ¢Ôà ³Te+{ì |Î+< \qT
bÍsTT+³¢Ôà Ôáq nç>kÍH ¿±bÍ&TÅ£ +~. 2018 kÍ¿£sY ç||+#á
¿£*Ð +~. <¸ jYT ç|Ó$TjáTsY ©>´ ȳT¼ T]sÁyT jáTTHîÕfÉ&ÔÃ,
¿£|t $CñÔá çbÍHà s +&à kÍq+ýË +&>±... eTÖ&T, H \T>T kÍH ýË¢
ç d¼*jáÖÅ£ #î+~q múÎmý٠ȳT¼ eÖsÃØ m|tdÓÔÃ, ÈbÍHÅ£
çuÉ€ýÙ, +>¢+& ȳT¢ esÁTd>± H sTT. 2016 jáTÖsà ¿£|t
#î+~q ×y fÉç>Tý²¢yîÖ]jîÖ¿£ÔÃu¤sÁTd¾jáÖ |Î+< \qT ¿£*Ð
# +|¾jTá H bþsÁTÌ>ýÙ s +&T kÍH \T m>u²¿ì ×<à kÍq+ýË *º+~.
+~.
eTsÃyîÕ|Ú uó²sÁÔY s «+¿ì+>´àýË ¿£ kÍq+ ~>C²] 109e kÍq+ýË
#î¿ù z|H fÉ dt {˯ ýË sÁq sÁ|t>± *ºq uó²sÁÔá È+³ *º+~. d¾jáÖ qT+º ÈbÍH (28e s «+Å£ ) Ô=* kÍq+ýË
#î¿ù z |H @{¡|Ó # ýÉ+ÈsY fÉ dt {ËsÁ yîT+{ÙýË ~$CÙ XøsÁDY- +~. |¾bÍ ç|<ó q ¿±s «\jáT+ d¾Ç³¨s ¢+&ýË p«]#YýË +~.
ços yT u²ý²J(uó²sÁÔY) È+³ sÁq sÁ|t>± *º+~. #î¿ù ]|_¢¿ùýË 8 s çcͼýË¢ »UñýË +&jáÖ d¼{Ù d+³sY |t m¿ùàýÉHà
çbõd¼CËy q>sÁ+ýË 2020 d|¼+ sY 12q È]Ðq |ÚsTÁ w§\ & TýÙà
(¹¿×mdtdÓ )µ ¹¿+ç< \ n_óe ~Æ
|ÕqýË¢ ~$CÙ-u²ý²J <ÇjáT+ 2-6, 6-2, 6-10Ôà »dÖ|sY fÉç® uñ¿µù ýË
<ûXøy «|ï+>± 8 s çcͼýË¢ »UñýË +&jáÖ d¼{Ù d+³sY |t m¿ùàýÉHà
&îHî¿ù ¿=ý²sY-\T¿±dt sÁkþýÙ(#î¿ù ]|_¢¿ù) CË& #ûÜýË z&bþsTT+~.
(¹¿×mdtdÓ )µ ¹¿+ç< \qT n_óe ~Æ #û d+<TÅ£ ¹¿+ç< ç¿¡& XæK
sÁq sÁ|t>± *ºq uó²sÁÔá CË&¿ì 4,570 jáTÖsÃ\ ç |ÕCÙeTú (sÁÖ.
d¾<ÆyîT®+~. uó$w«ÔY *+|¾¿ùà # +|¾jáTH\qT ÔájáÖsÁT #ûjáT&+
3 \¿£\ 97 yû\T)ÔÃbͳT 75 s «+¿ì+>´ bÍsTT+³T¢ \_ó+# sTT.
¿Ãd+ ¹¿+ç< ç|uóTÔáÇ+ ç|ÜcͼÔá ¿£+>± #û|{ì¼q »UñýË +&jáÖµ
|ÚeTÔà ÈÔá¿£{ì¼q HûeÖsY p jáTsY |<¸¿£+ýË uó²>+>± ¿¹ ×mdtdÓ \qT n_óe ~Æ #ûjáTqTH sÁT. s çcͼ\
ÈsÁ ú¿ì #î+~q ç|eTTK d+d |ÚeTÔà çuÉ€ýÙ |Ú{Ùu²ýÙ kͼsY HûeÖsY dV²¿±sÁ+Ôà m¿ùàýÉHà ¹¿+ç< \qT sÁÇV¾²kÍïeT ¹¿+ç< ç¿¡& XæK
p jáTsY ÈÔá¿£{²¼&T. $wjáÖ |PeÖ 2020 d|¼+ sY 12q |s=Ø+~.
×|ÓmýÙýË n$úÜ sÁÖ \qÅ£ »kþÎsY¼ s & sYµÔà ;dÓdÓ× |Î+<+
×|ÓmýÙ-2020ýË |¾¿àì +>´ Ôá~ÔásÁ n$úÜ ¿±sÁ«¿£ý²bÍ\T ÈsÁ>Å£ +& +&û+<TÅ£ uó²sÁÔá
ç¿ì¿Â {Ù jáT+çÔáD eT+&*(;dÓdÓ×) ç|Ôû«¿£ @s γ¢Ôà dq <ÆyTî +® ~. +<T ¿Ãd+ jáTTHîf&É®
¿ì+>´&yTÅ£ #î+~q »kþÎsY¼ s & sYµ nHû ¿£+ |úÔÃ uËsÁT¦ ç|Ôû«¿£ |Î+<+ #ûdTÅ£ +~.
n€ÔY d¾+>´ HûÔá ÔáÇ+ýË ;dÓdÓ× n$úÜ sÃ<ó¿£ $uó²>+Ôà ¿£*d¾ d+d ×|ÓmýÙýË
| #ûdTï+~. ×|ÓmýÙ-2020 dÓÈH d |¼+ sY 19q jáTÖ@ ýË yîTT<\eÚÔáT+~.
|Ó{¡M kþÎsY¼àÅ£ |ÓdÓ; ç|kÍsÁV²Å£ Ø\T
 kõ+Ôá>&¦ |Õ È]¹> n+Ôás ¨rjáT eÖ«#Y\ ç|kÍsÁ V²Å£ Ø* bÍ¿ìkÍïH ç¿ì¿{Ù uËsÁT¦(|ÓdÓ;) < < |Ú
eTÖ&T <Xæu²Ý\ Ôás ÇÔá Ô=*kÍ]>± kÍ ¿£ MT&jáÖ d+dÅ£ ¿£³u¼ {É +¼ì ~. yûTsÁÅ£ eTÖ&ûÞÅø¢ £ >±qÖ
|ÓdÓ; 2020 d |¼+ sY 16q »|Ó{¡M kþsY³àµÔà bͳT »×-MT&jáÖ ¿£eTÖ« ¹¿wH d¯Ç ddtµ
d+dÔà |Î+<+ Å£ <TsÁTÌÅ£ +~. |Î+<+ ç|¿±sÁ+ 20 ¿Ã³¢ nyîT]¿± & \sÁ¢Å£ (bÍ¿ìkÍïH ¿£ÂsúàýË sÁÖ. 3,327 ¿Ã³T¢) |Ó{¡M
d+dÅ£ Xæ{ìýÉÕ{Ù ç|kÍsÁ V²Å£ Ø\T...×-MT&jáÖ ¿£eTÖ« ¹¿wqTàØ ¹¿ TýÙ |+|¾D¡ V²Å£ Ø* ¿£³¼uÉ{ì¼q³T¢ |ÓdÓ; Ôî*|¾+~.
׿±H +&jáÖ 142 2020 n¿Ã¼ sY
Ô=* <XøýË... Èd¾d¼ t (]fÉ®sY¦) <sY <Tç¹sCÙ nV² <qT &&dÓ@ n|¿ùà ¿ àýÙ 2020
 Ô=* <XøýË Ôî\+>±DÔà bͳT &Xæ, $TCËsÁ+, eTDì|PsY, d |¼+ sY 13q jáT$T+º+~.
H >±ý²+&, nsÁTD²#áýÙç|<ûXÙ , ¿£s ³¿£, ¹¿sÁÞø s çcͼýË¢ |¾¿ìà+>´ sÃ<ó ¿ì |¾bÍ jáÖ|t
¹¿×mdtdÓ ¹¿+ç< \qT n_óe ~Æ #ûjáTqTH sÁT. +<TÅ£ >±qÖ
eÖ«#Y |¾¿àì +>´ e«eVäs \qT sÃ~ó+#û+<TÅ£ n+Ôás r¨ jáT |Ú{Ùu²ýÙ
sÁÖ. 95.15 ¿Ã³¢ &î̈{ÙqT ç¿¡& XæK yîºÌ+#áqT+~. m+|¾¿£
deÖK« (|¾bÍ) eT] #ásÁ«\T #û|{ì¼+~. yûTsÁÅ£ n+Ôás ¨rjáT
#ûd¾q s çcͼ\ ç¿¡& çbÍ+>D²ýË¢ eTò*¿£ edÔáT\ ¿£\Îq, kþÎsY³à
|Ú{Ùu²ýÙ ³>±Þø¢ jáTÖ jáTH sÁÖbõ+~+ºq kÍ sY¼bþH jáÖ|tqT
dÕHà d+³sÁ¢ @s γT, |ÚDTýÉÕq ¿Ã#Y\ jáÖeT¿£+, ³>±Þø¢
|¾bÍ yîÖ~+º+~. jáÖ|tqT jáÖ <ûXæ\ C²rjáT ³>±Þø¢
¿Ãd+ |¾€jîÖ<î̧sÁ|¾dT¼\Ôà bͳT ç d¼+<î̧ +>´ ¿£+&w +>´
d+|Ö\ < Çs ..çbõ|wqýÙ |Ú{Ùu²\sÁÅ¢ £ n+<CñkÍïsÁT. s & ³H
|ÚDT\qT n+<Tu²³TýË¿ì rdTÅ£ s qTH sÁT.
jáÖ|tqT |jîÖÐ+#á&+ < Çs ..ÔáeT |sÁT jáT³|&Å£ +& |¾¿àì +>´
bÍsÁT ý²eH #á]çÔáýË 1000 ¹sdTýË¢ bÍý¤Zq Ô=* ȳT¼ |s ¯ e«eVäs \qT ³>±Þø ¢ Ôî*jáTCñjáTe#áTÌ.
bÍsÁT ý²eH(m|t1) #á]çÔáýË 1000 ¹sdTýË¢ bÍý¤Zq Ô=* ȳT¼>± *+|¾¿ùà sÁÇV¾²kÍï+: ÈbÍH ç|<ó
³©¿ì #î+~q $U²«Ôá yîÖ{²sY ¹sd¾+>´ ȳT¼ |s ¯ ]¿±sÁT¦
¿£sÃH eTV²eÖ ] uójáT |&TÔáTq |Î{ì¿¡ 2021ýË {˿ë *+|¾¿ùà
d w¾¼+º+~. ³©ýË ³dØH |³¼D+ýË 2020 d |¼+ sY 13q
sÁÇV¾²+º rsÁÔ eT ÈbÍH ¿=Ôáï ç|<ó q eT+çÜ jîTTw¾V¾²<î dT>±
È]Ðq ³dØH ç>±+&ç|¾ ç|<ó q ¹sdTýË |s ¯ ȳT¼ ç&îÕesÁT¢ # Âs¢dt
nH sÁT. »»¿£sÃH eTV²eÖ ] eÖqeC²Ü z&+º+<q& ¿ì
ýÉ¿ùýÉsYØ 5e kÍq+ qT+º... ç||+#á eÖJ # +|¾jáTH du²d¾¼jáTH
sÁTEeÚ>± e#ûÌ @& ~ yûd$ýË {˿ë *+|¾¿ùà, bÍs *+|¾¿ùà
yîfÉýÙ 14e kÍq+ qT+º çbÍsÁ+_ó+# sÁT. 1950ýË m|t1
sÁÇV¾²+# \Hû |³T¼<\Ôà ÈbÍH +~µµ n ׿£«s È«d$TÜ
yîTT<ýÉqÕ |Î{ì qT+º |Î{ìesÁÅ£ ç¿¡&ýË |s ¯ ¿=qkÍ>TÔÃ+~.
dsÁÇç|Ü ~ó duó y ]ü¿£ deÖyûXø+ d+<sÁÒÛ+>± #îbÍÎsÁT. »»nÔá«+Ôá
|Î{ì esÁÅ£ 999 s¹ dTýË¢ bÍý¤Zq |s ¯ ȳT¼ ç&îÕesÁT¢ 238 s¹ dTýË¢
dTsÁ¿ìÔá y Ô esÁD+ýË È]¹> ç¿¡&\Å£ $TeT * VäÇ +#á& ¿ì
$CñÔá>± *# sÁT. m|t1 ç¿¡&ýË nÔá«~ó¿£ fÉ®{ìýÙà HîÐZq ȳT¼>±
Xø¿ìïe+#áq ýñÅ£ +& ç|jáTÜ kÍïµµ n M&jîÖ d+<ûXø+ýË dT>±
|s ¯¹ ¿ >T]ï+ |Ú +~. $U²«Ôá ç&î ÕesY yîT® ¹¿ ýÙ w§eÖ¿£sY
|s=ØH sÁT. 2020ýË ÈsÁ>±*àq *+|¾¿àù ¿£sÃH yîÕsÁdt ¿±sÁD+>±
|<ûÞø¢bͳT(1996-2006) |s ¯ ȳT¼Å£ çbÍÜ <ó«+ eV¾²+º
2021¿ì y sTT< |& ¦sTT.
ȳT¼Å£ 72 $ÈjáÖ\T n+~+# &T. 871 ¹sdT\Ôà |s ¯ ȳT¼
Ôás ÇÔá yîT¿ùý²ÂsH(ç_³H) ȳT¼ Âs+&à kÍq+ýË +~. yîT¿ùý²ÂsH ×mdtmýÙýË dt¼ uÉ+>±ýÙ
ȳT¼ ç&îÕesÁT¢ 182 ¹sdTýË¢ $ÈjáT+ kÍ~ó+# sÁT. +&jáTH dÖ|sY ©>´(×mdtmýÙ) |Ú{Ùu²ýÙ {˯ ýË eTsà ¿=Ôáï ȳT¼
&&dÓ@ n+ T&àeTH>± <sY <Tç¹sCÙ nV²< #û]+~. ¿ÃýÙ¿£Ô ¹¿+ç<+>± q&#û dt¼ uÉ+>±ýÙ m|td.Ó . qe+ sYýË
sÁ+uó+ ¿±qTq ×mdtmýÙ @&Ã dÓÈHýË ]ýË ~>qT+< ©>´
&ó ©¢ &çd¾ ¼¿ù ¼à ç¿ì ¿ {Ù nkþd¾j ûT wH(&&dÓ@) n+ T&àeTH>±
#ósîÕ Y|sÁàH úÔ n+u²ú 2020 d|¼+ sY 27q ç|¿£{ì+# sÁT. B+ÔÃ
¿=qkÍ>TÔáTq Èd¾¼dt(]fÉ®sY¦) B|¿ùesÁ qT s çw¼ d+|T+ |<$
dÓÈHýË bþ{¡|&û ȳ¢ d+K« 11Å£ #û]+~. ¿£sÃH Hû|<¸«+ýË
qT+º Ôá|¾Î+º+~. &&dÓ@Å£ n+ T&deTH>± +³ÖHû {¡e\
dÓÈH eÖ«#Y\T >Ãy ¹¿ |]$TÔá+ ¿±qTH sTT. n¿£Ø& eTÖ&T
jáTq VÕ²<s u²< ç¿ì¿{Ù nkþd¾jûTwH( V²#YdÓ@) n+ T&àeTH>±
d¼&jáÖýË¢ eÖ«#Y\T ÈsÁ>qTH sTT.
Å£L& u²<ó«Ôá\T dÓÇ¿£]+#á&yûT n+<TÅ£ ¿±sÁD+. B|¿ùesÁ kÍq+ýË
Ð]Èq ºH sÁT\Å£ n+&>± *#û+<TÅ£ »mú¨yà |]y sYµ dºH fÉ+&Ö\ØsY ÈÔá
]¿£+>± yîqT¿£ &q Ð]Èq ºH sÁT\Å£ n+&>± *#û+<TÅ£ uó²sÁÔá ç¿ì¿Â {Ù ~>ZÈ+ dºH fÉ+&Ö\ØsY
eTT+<TÅ£ e# Ì&T. eT<ó«ç|<ûXÙÅ£ #î+~q »mú¨yà |]y sYµ uó²>kÍÇeT«+Ôà nÔáqT y ]¿ì dV²¿±sÁ+
n+~+#áqTH &T. dºH #ûÌ #ûjTá ÖÔá e\¢ 560 eT+~ ºH sÁT\Å£ #á<TeÚ, båw¾¿¼ ±VäsÁ+ \_ókÍïsTT.
׿±H +&jáÖ 143 2020 n¿Ã¼ sY
 1
1. ׿£«s È«d$TÜ |Ódt ¿¡|sYàýË eTV¾²Þø\ XæÔá+? 8. esÁýÙ¦ ¿Ã¿Ãq{Ù &û m|ÚÎ&T sÁÇV¾²kÍïsÁT?
1) 50% 2) 25% 1) 31 >dT¼ 2) 1 d |¼+ sY
3) 15% 4) 6% 3) 2 d |¼+ sY 4) 3 d |¼+ sY
2. @ d+eÔáàsÁ+ H {ì¿ì 100 yîTç{ì¿ù ³qT \ u¤>TZ >±«d¾|¾¹¿wH 9. HûwqýÙ ç¿ÕyT ]¿±sY¦à Ö«sà 2020 d |¼+ sY 1q $&T<\
kÍ~ó+# \Hû \¿±« uó²sÁÔY ¹sÝ¥+#áTÅ£ +~? #ûd¾q yû~¿£ ç|¿±sÁ+ 2019ýË nÔá«~ó¿£ sÃ&T¦ ç|eÖ< \T
1) 2020 2) 2025 d+uó$+ºq q>sÁ+ @~?
3) 2030 4) 2035 1) eTT+uÉÕ 2) &ó©¢
3. CII-GBC »Hû w qýÙ mq¯¨ ©&sY µ ny sÁ T ¦ q T mesÁ T 3) ¿ÃýÙ¿£Ô 4) #îHîÕ
Â>\T#áTÅ£ H sÁT? 10. C²rjáT bÍ<ó «jáT ~HÃÔáàe+ m|ÚÎ&T sÁÇV¾²kÍïsÁT?
1) #á+&>&ó ÂsÕýÇñ d¼wH 1) 1 d |¼+ sY 2) 5 d |¼+ sY
2) ço dÔá«kÍsTT $eÖH çXøjáT+ 3) 5 n¿Ã¼ sY 4) 15 d |¼+ sY
3) s Jy>±+Bó n+Ôás ¨rjáT $eÖH çXøjáT+ 11. yîTT<{ì eÖdtØ @{¡m+ @ s çw¼+ýË çbÍsÁ+_ó+#á &+~?
4) @B ¿±<T 1) eT<ó«ç|<ûXÙ 2) >Ãy
4. 2020 d |¼+ sY 1q esÁTÌeýÙ>± ç^H ³sY n V²& eÖÂsØ{Ù 3) ÔáïsÁç|<ûXÙ 4) eTVäs çw¼
(GTAM)qT mesÁT çbÍsÁ+_ó+# sÁT? 12. 96.2% n¿£s d«Ôá ¹s³TÔÃ nç>kÍq+ýË >\ s h+ @~?
1) ¹sØ d¾+>´ 2) ÜH >&د 1) ¿£s ³¿£ 2) ¹¿sÁÞø
3) q¹s+ç<d¾+>´ ÔÃeTsY 4) |¾jáTÖwt >ÃjáTýÙ 3) >TÈs ÔY 4) &Xæ
5. C²rjáT ºq |]çXøeT ~HÃÔáàe+ m|ÚÎ&T sÁÇV¾²kÍïsÁT? 13. VÕ²|sYkþ ¿ù ¿ì|DT\ ¿Ãd+ çkÍØyTCÉ{Ù fÉ¿± \J @ d+d
1) 30 >dT¼ 2) 31 >dT¼ $ÈjáTe+Ôá+>± |¯¿ì+º+~?
3) 1 d |¼+ sY 4) 2 d |¼+ sY 1) ISRO 2) DRDO
6. JeyîÕ$<ó « & Å£ «yîT+{Ù #ûjáT& ¿ì JeyîÕ$<ó« eT+&*
3) NASA 4) @B¿±<T
@s γT #ûd¾q ¹¿+ç< bÍ*Ôá çbÍ+Ôá+ @~?
1) \¿£BÇ|t 2) ÈeTÖ ¿±o sY 14. 2020 d |¼+ sY 4q "State of Young Child in India"
3) bÍ+&#û] 4) &ó©¢ yû~¿£qT mesÁT $&T<\ #ûXæsÁT?
7. 2021 esÁýÙ¦ jáTÖ e]à{¡ s «+¿ì+>´à ç|¿±sÁ+ 63 uó²sÁrjáT 1) yî+¿£jáT«H jáTT&T 2) n$TÔY cÍ
d+d\ýË @ d+d nç>kÍq+ýË +~? 3) q¹s+ç<yîÖ& 4) d Ü s
1) IIT Indore 2) ICT Mumbai

3) IISc Bengaluru 4) IIT Ropar

׿±H +&jáÖ 144 2020 n¿Ã¼ sY

15. yîÕjáTdt sY d+|PsÁ bþwD |<¸¿± @ s çw¼ ç|uóTÔáÇ+ 25. n+Ôás ¨rjáT deÖq yûÔáq ~q+ m|ÚÎ&T sÁÇV¾²kÍïsÁT?
çbÍsÁ+_ó+º+~? 1) 16 d|¼+ sY 2) 17 d|¼+ sY
1) ¿£s ³¿£ 2) Ôî\+>±D 3) 18 d|¼+ sY 4) 20 d|¼+ sY
3) +ç<óç|<ûXÙ 4) |+C²uÙ 26. Djibouti ç|esÁïH jáTeÖe[ýË @ <ûXø+ #û]+~?
16. 2019 CÙ |t &ÖsTT+>´ _ Hîdt s «+¿ì+>´àýË @ s çw¼+ 1) #îÕH 2) s H
nç>kÍq+ýË +~? 3) +&jáÖ 4) nyîT]¿±
1) V²s «H 2) +ç<óç|<ûXÙ 27. ABHYAS |Õ¢{Ù fÉdt¼qT sÁÇV¾²+ºq <ûXø+ @~?
3) &Xæ 4) eTVäs çw¼ 1) sÁcÍ« 2) +>±¢<ûXÙ
17. +&jáTH ¹s&jîÖ çkͼq$T |¾Ô eTVQ&T mesÁT? 3) +&jáÖ 4) bÍ¿ìkÍïH
1) >Ã$+< dÇsÁÖ|t 2) d+ÈjYT y dT<ûeH 28. n+Ôás ¨rjáT d+¹¿Ôá uó²w\ ~HÃÔáàe+ m|ÚÎ&T sÁÇV¾²kÍïsÁT?
3) ç|u󲿣sY H jáTsY 4) dT¹swt uó{²¼# sÁ« 1) 19 d|¼+ sY 2) 20 d|¼+ sY
18. n+&sY ç>±&T«jûT{Ù ¿ÃsÁTà\ ¿Ãd+ @ s çw¼ ç|uóTÔáÇ+ »»nbÍØ 3) 22 d|¼+ sY 4) 23 d|¼+ sY
$TçÔ µµ # {ÙuË{ÙqT çbÍsÁ+_ó+º+~? 29. ÂsÕýñÇ Ôáq çu²&¹>CÙ eÖs Z\qT @ d+öö H {ì¿ì 100%
1) |+C²uÙ 2) V²s «H $<T«B¿£sÁD |P]ï #ûjáÖ\ jîÖºkþï+~?
3) s ÈkÍH 4) ÔáïsÁç|<ûXÙ 1) 2021 2) 2022
19. yîTT³¼yîTT<{ì esÁýÙ¦ kþý²sY fÉ¿± \ d$T {ÙqT sÁÇV¾²+ºq 3) 2023 4) 2025
d+d? 30. {¡e\ ¿£sÃH ÔÃ eT Ü #î+~q dT¹swt n+>& @ XæK dVäjáT
1) ISA 2) WSTS eT+çÜ?
3) ISRO 4) @B ¿±<T 1) sÁy D² 2) ÂsÕýñÇ
20. Ôá sÁÒÛsY uó²sÁÔY ARISE-ANIC ¿±sÁ«ç¿£eÖ çbÍsÁ+_ó+ºq 3) > V² e«eVäs \T 4) sÃ>«+
d+d? 31. esÁýÙ¦ u²+ Ö &û m|ÚÎ&T sÁÇV¾²kÍïsÁT?
1) AIM 2) ICMR 1) 16 d|¼+ sY 2) 18 d|¼+ sY
3) 19 d|¼+ sY 4) 20 d|¼+ sY
3) NITI Aayog 4) 1 eT]jáTT 3
32. 2020 d¾jáÖ ¹>yT #óû+ÈsY ny sÁT¦ ç>VÓ²Ôá?
21. 2020 jáTTmdt z |H yîTHà fÉ dt {ËsÁ yîT+{ÙqT mesÁT 1) #î|t $¿±dtKH 2) $s {Ù¿ÃV¾²¢
Â>\T#áTÅ£ H sÁT? 3) n$TÔ uÙ #áÌH 4) m+.mdt.<óÃ
1) qyÃ$T kÍ¿± 2) $¿Ã¼]jáÖ nÈÂs+¿± 33. uó²sÁÔá<ûXø+ yîTT³¼yîTT<{ì ¿±sÃZ |ç¯ Hê¿£ 'MCP linz'qT
3) dÂsH $*jáTyTà 4) mesÁÖ ¿±<T ç¿ì+~ <ûXæ ¿ì $&T<\ #ûd¾+~?
22. V¾²+B ~edt m|ÚÎ&T sÁÇV¾²kÍïsÁT? 1) +>±¢<ûXÙ 2) HûbÍýÙ
1) 11 d|¼+ sY 2) 12 d|¼+ sY 3) ço\+¿£ 4) eÖ©ÝeÚ\T
3) 13 d|¼+ sY 4) 14 d|¼+ sY 34. »w¾¿±s ¹sdtµqT sÁÇV¾²+ºq~?
23. n+Ôás r¨ jáT zCËH |]sÁ¿D£ ~HÃÔáàe+ m|ÚÎ&T sÁÇV¾²bÍïsTÁ ? 1) +&jáTH HûM 2) +&jáTH ¯
1) 14 d|¼+ sY 2) 15 d|¼+ sY 3) kÍ+dØ Ü¿£ eT+çÜÔáÇ XæK 4) @B ¿±<T
3) 16 d|¼+ sY 4) 18 d|¼+ sY 35. m|t 1 ³kÍØH ç>±+& ç|¾¿ùà 2020qT mesÁT Â>\T#áTÅ£ H sÁT?
24. |{¡m+ |dt¼ ¹>yTà çu²+& n+u²d¾&sY mesÁT? 1) nýÉ>±¨+&sY \ÒH 2) y ýɼ] u²{²dt
1) dºH fÉ+&Ö\ØsY 2) m+.mdt.<óÃ 3) \ÖsTTdt Vä$T\¼H 4) mesÁÖ ¿±<T
3) sÃV¾²ÔYXøsÁ 4) mesÁÖ ¿±<T

׿±H +&jáÖ 145 2020 n¿Ã¼ sY

36. 13e @sà +&jáÖ-21 @ q>sÁ+ýË ÈsÁ>qT+~? 43. esÁýÙ¦ ÂsÕHà &û m|ÚÎ&T sÁÇV¾²kÍïsÁT?
1) \¿Ã 2) &ó©¢ 1) 19 d|¼+ sY 2) 20 d|¼+ sY
3) uÉ+>ÞøSsÁT 4) #îHîÕ 3) 22 d|¼+ sY 4) 23 d|¼+ sY
37. @w¾jáTH &îe\|tyîT+{Ù u²«+¿ù mШţL«{ìy &îÕÂs¿£¼sY>± mesÁT 44. IMF mШ Å £ L «{ì y &î Õ Â s ¿£ ¼ s Y d \V ä< sÁ T >± mesÁ T
jáT$TÔáT\jáÖ«sÁT? jáT$TÔáT\jáÖ«sÁT?
1) dMTsYÅ£ eÖsY K¹s 2) eTdÔáTà>T nd¿±y 1) Ð]C² eTT+>* 2) ç¿ìkͼ*H C²]¨y
3) s Cñwt KTý²¢sY 4) mesÁÖ ¿±<T 3) d¾eT+#á\ & wt 4) mesÁÖ ¿±<T
38. fñ¿Ã ¿= w¾ uó²sÁÔá<ûXæ ¿ì ¿£+ç{¡ &îÕÂs¿£¼sY>± jáT$T+ºq 45. ¹¿+ç< |Ú& çbÍ dd¾+>´ +&çdÓ¼dt XæK eT+çÜ V²sYd¾çeTÔY¿ sY
u²«+¿ù? u²<ýÙ s JH eÖ #ûjáT&+Ôà XæK u²<ó«Ôá\T mesÁT
1) SBI 2) ADB #û|{²¼sÁT?
1) |¾jáTÖwt >ÃjáTýÙ 2) sÁyûTwt bþçÏjáÖýÙ
3) PNB 4) HDFC
3) d Ü s ú 4) q¹s+ç<d¾+>´ ÔÃeTsY
39. HûwqýÙ +ÈúsYà &û m|ÚÎ&T sÁÇV¾²kÍïsÁT? 46. »»meT]¨+>´ m+³sYç |qÖ«sYà _ HîdtµµqT @ u²«+¿ù @s γT
1) 11 d|¼+ sY 2) 13 d|¼+ sY #ûd¾+~?
3) 15 d|¼+ sY 4) 17 d|¼+ sY 1) Bandhan Bank 2) PNB
40. ÈbÍH qÖÔáq ç|<ó mesÁT?
3) SDB 4) ADB
1) d&¿±E Ô >±¿ì 2) jáTdTyà |ÚÅ£ &
3) jîÖw¾V¾²<û dT>± 4) $T¿±kÍ jáÖ>±$T 47. »»m çbÍ$Tdt¦ ý²«+&µµ me] C²ã|¿£+?
41. HûwqýÙ ÈýÙ JeH $TwH @ eT+çÜÔáÇ XæKÔà ¿£\d¾ ×d¾{ì 1) q¹s+ç<yîÖ& 2) s ¿ù u²eÖ
ç>±+& #ó ýÉ+CÙqT çbÍsÁ+_ó+º+~? 3) &=H ýÙ¦ ç³+|t 4) @+CÉý² yîTÂsØýÙ
1) VA+ XæK 48. "Kitchens of Gratitude" |Údï¿£ sÁ#ásTTÔá mesÁT?
2) sÁy D² XæK 1) #ûÔáH uó>ÔY 2) $¿±dt KH
3) m\翱¼ ¿ùà Ê qÎÛ¹s wH fÉ¿± \J XæK 3) Xø¥<¸sÁÖsY 4) mesÁÖ ¿±<T
4) @B ¿±<T 49. ç Ö¿ùy ³sY >ÃýÙÎÛ ¿£¢uÙ eTV¾²Þø\ #ó +|¾jáTHw¾|tqT mesÁT
42. ;VäsYýË ¿Ãd¾ ÂsÕýÙ yîT>± ç_&¨qT esÁTÌeýÙ> ± mesÁT Â>\T#áTÅ£ H sÁT?
çbÍsÁ+_ó+# sÁT? 1) wÓ¢ u²¯¼ 2) dÂsH $*jáTyTà
1) n$TÔY cÍ 2) ÜH >&Ø] 3) C²]¨jáÖ VäýÙ 4) *&jáÖ ¿Ã
3) q¹s+ç<yîÖ& 4) d Ü s 50. SBOTOP jîTT¿£Ø yîTT<{ì ç¿ì¿³sY n+u²d¾&sY mesÁT?
1) $s {Ù ¿ÃVÓ²¢ 2) m_ & $\¢sYà
3) m+.mdt <óÃ 4) &ûÇH çu²yÃ
ANSWERS
1) 4 2) 3 3) 3 4) 1 5) 1 6) 2 7) 3 8) 3 9) 2 10) 2

11) 3 12) 2 13) 2 14) 1 15) 3 16) 2 17) 1 18) 2 19) 1 20) 4

21) 1 22) 4 23) 3 24) 1 25) 3 26) 3 27) 3 28) 4 29) 3 30) 2

31) 2 32) 1 33) 4 34) 2 35) 3 36) 3 37) 1 38) 2 39) 3 40) 3

41) 3 42) 3 43) 3 44) 3 45) 4 46) 1 47) 2 48) 2 49) 1 50) 4

׿±H +&jáÖ 146 2020 n¿Ã¼ sY

 2
1. & sY&z ABHYAS qT @ s h+ qT+º |¯¿ì+º+~? 9. d¾+>|PsY $XøÇ$< «\jáT+Ôà ¿£\d¾ @ d+d 2020 kÍ sY¼ d¾{¡
1) nkÍà+ 2) &Xæ +&î¿ùàqT 2020 d |¼+ sY 17 q $&T<\ #ûd¾+~?
3) ÈeTÖ ¿±o sY 4) ¹¿sÁÞø 1) IIT 2) IMD
2. "Voices of Dissent" |Údï¿£ sÁ#ásTTÔá mesÁT?
3) ICT 4) @B ¿±<T
1) nsÁT+<óÜ s jYT 2) sÃ$Tý² <¸ |sY
3) ¿ìsÁDY <ûXæjYT 4) mesÁÖ ¿±<T 10. m+|Ó\ JÔ \qT m+Ôá XæÔá+ ÔáÐZ+# \ ýË¿ùduó _\T¢
3. s È«duó &|P«{¡ #îÕsÁ H>± mesÁT Ü]Ð m ¿£jáÖ«sÁT? yîÖ~+º+~?
1) q¹s+ç<d¾+>´ ÔÃeTsY 2) V²sÁüesÁÆH 1) 10% 2) 20%
3) yîÕ.mdt.Âs&¦ 4) V²]e+XÙ H s jáTDYd¾+>´ 3) 30% 4) 50%
4. 'My Life in Design' |Údï¿£ sÁ#ásTTÔá mesÁT? 11. esÁýÙ¦ | w+{Ù d|Ó¼ &û m|ÚÎ&T sÁÇV¾²kÍïsÁT?
1) >ÃV²sYU²H 2) ¿£+>H sÁHêÔY 1) 15 d|¼+ sY 2) 16 d|¼+ sY
3) > ¯U²H 4) HûVä ¿£¿£ØsY 3) 17 d|¼+ sY 4) 19 d|¼+ sY
5. 77e yî dt |¾ýÙ |d¾¼eýÙýË uÉdt¼ çdÓØH |¢ ny sÁT¦ Â>\T#áTÅ£ q 12. @|Ó bþ©dt dy jáÖ|tqT mesÁT çbÍsÁ+_ó+# sÁT?
ºçÔá+? 1) q¹s+ç<yîÖ& 2) n$TÔY cÍ
3) È>HyîÖV²HÂs&¦ 4) sÁyûTwt bþçÏjáÖýÙ
1) La La Land 2) The Disciple
13. ç||+#á deTTç< ~HÃÔáàe+ m|ÚÎ&T sÁÇV¾²kÍïsÁT?
3) Knives Out 4) @B ¿±<T 1) 22 d|¼+ sY 2) 23 d|¼+ sY
6. nyîT]¿± ¿±sÁ«¿£ý²bÍ\ ¿Ãd+ s ¿ìýÙqT fÉ¿± \J uó²>kÍÇ$T>± 3) 24 d|¼+ sY 4) 25 d|¼+ sY
@ d+d m+#áTÅ£ +~? 14. UNEPçbÍ+rjáT s jáTu²]>± mesÁT jáT$TÔáT\jáÖ«sÁT?
1) |uÙ 2) {ì¿ù{²¿ù 1) KTw¾ º+< *jáÖ 2) nqTwØ XøsÁ
3) |dt T¿ù 4) >Ö>TýÙ 3) $T<¸ © s CÙ 4) V²sÁ Hç|ÓÔY ¿ sY
7. esÁýÙ¦ u²«+¿ù jîTT¿£Ø VA«eTH ¹¿|¾³ýÙ +&î¿ùà`2020ýË 15. 87 \¿£\ eT+~ eTV¾²Þø\T kÍ~ó¿±sÁÔá kÍ~ó+#á& ¿ì yîmÕ dt sY
uó²sÁÔY s «+¿ù @$T{ì? ds |<¸¿± @ s çw¼+ýË çbÍsÁ+_ó+# sÁT?
1) 36 2) 98 1) eT<ó«ç|<ûXÙ 2) +ç<óç|<ûXÙ
3) 109 4) 116 3) Ôî\+>±D 4) ;VäsY
8. ¹¿+ç< eT+çÜ |<$¿ì {¡e\ s JH eÖ #ûd¾qy sÁT? 16. 200 _*jáTH & \sÁ¢ m+¿±|tqT Ô ¿ìq yîTT<{ì uó²sÁÔá ¿£+ |ú?
1) ÜH >&د 2) V²sYd¾çeTÔY ¿ sY u²<ýÙ 1) {²{² 2) ]\jáTHà
3) q¹s+ç<d¾+>´ ÔÃeTsY 4) mesÁÖ ¿±<T 3) uó²sÁÜ msTTsYfÉýÙ 4) _s ¢

׿±H +&jáÖ 147 2020 n¿Ã¼ sY

17. HûwqýÙ dÖØýÙ |t ç& eÖ qÖÔáq #îÕsÁ H mesÁT? V²ýÙÎýÉÕH |sÁT @$T{ì?
1) n$TÔY cÍ 2) |¹swt s eýÙ 1) VIRAT 2) KOMAL
3) nqT|yT UñsY 4) eT V²wt uó{Ù
3) KIRAN 4) KESHAV
18. jáTTeÔáÅ£ & ³ýÙ Hî|Õ ÚD« ¥¿£D eÇ& ¿ì *+¿ù¦ H @ d+dÔÃ
uó²>kÍÇeT«+ ¿£*Ð +~? 27. yîÕjáTdt sY d+|PsÁ bþwD |<¸¿± @ s çw¼+ çbÍsÁ+_ó+º+~?
1) ¿£s ³¿£ 2) Ôî\+>±D
1) CBSE 2) NSDC
3) +ç<óç|<ûXÙ 4) >Ãy
3) E-skill 4) @B ¿±<T 28. 2019 +~s >±+Bó Xæ+Ü VQeTÜ ç>VÓ²Ôá?
19. CÉÕ|PsYýË |çÜ¿£ ¹>{ÙqT mesÁT çbÍsÁ+_ó+# sÁT? 1) dsY &û$& nfÉH sà 2) ÈjáTç|¿±wtÂs&¦
1) q¹s+ç<yîÖ& 2) n$TÔY cÍ 3) n$TÔ uÙ #áÌH 4) &=H ýÙ¦ ç³+|t
3) jîÖÐ ~Ôá«H <¸ 4) s yTH <¸ ¿Ã$+< 29. ׿£«s È«d$TÜ jîTT¿£Ø ECOSOCýË @ <ûXø+ duó«ÔáÇ+
20. ÈeTÖ ¿±o sY n& ç d¼{ìy d¯Çdt n~ó¿±sÁT\ ¿Ãd+ Smart bõ+~+~?
Performance Appraisal Report Recording Online Win- 1) nyîT]¿± 2) +&jáÖ
dow (SPARROW) e«edqT mesÁT çbÍsÁ+_ó+# sÁT? 3) çuÉ ýÙ 4) çC²jîTýÙ
1) q¹s+ç<yîÖ& 2) eTHÃCÙ d¾H ½ 30. ç||+#á u²«+Å£ ýË mШţL«{ìy &îÕÂs¿£¼sY>± ç¿ì+~ y ]ýË mesÁT
3) jîÖÐ ~Ôá«H <¸ 4) sÁyûTwt bþçÏjáÖýÙ jáT$TÔáT\jáÖ«sÁT?
21. VÕ²|sYkþ ¿ù fÉ¿± \J &eÖ ç d¼wH yîV¾²¿£ýÙ(HSTDV)qT 1) &û$& eÖýÙbÍdt 2) sÁyûTwt # V²sY
|¯¿ì+ºq <ûXø+ @~? 3) s Cñwt KTý²¢sY 4) mesÁÖ ¿±<T
1) #îÕH 2) +&jáÖ 31. nyîTC²H Ôáq nýÉ¿±à y sTTdt nd¾ d¼+{Ù ¿Ãd+ me]ÔÃ
3) jáTTmdtm 4) sÁcÍ« |Î+<+ Å£ <TsÁTÌÅ£ +~?
22. $< «sÁT\ýË dÕ sY uóç<Ôá |Õ ne>±V²q ¿£*Î+#á& ¿ì dÕ sY|dÓ t 1) n¿£jYTÅ£ eÖsY 2) n$TÔ uÙ #áÌH
bå+&ûwH @ ¿£+ |úÔà |Î+<+ Å£ <TsÁTÌÅ£ +~? 3) m+.mdt.<óà 4) ¿£çÜH ¿Õ|t
1) >Ö>TýÙ 2) y {²à|t 32. <¸ eTdt eT]jáTT uÉsY ¿£|t |ÕqýÙà 2021¿ì @ uËsÁT¦/ |&¹swH
3) |dt T¿ù 4) Hkͼç>±yT y sTT< yûd¾+~?
23. International Day to protect education from attack 1) BCCI 2) BWF
m|ÚÎ&T sÁÇV¾²kÍïsÁT?
3) ICC 4) TWF
1) 7 d |¼+ sY 2) 8 d |¼+ sY
3) 9 d |¼+ sY 4) 12 d |¼+ sY 33. 2020 d |¼+ sY 23q ¹¿+ç< ¿±\Tw« jáT+çÔáD eT+&*
24. 'Signature Visa Debit Card' qT çbÍsÁ+_ó+ºq u²«+¿ù? mq e e«ekÍ|¿£ ~HÃÔáày ÈsÁT|ÚÅ£ +~?
1) 40e 2) 44e
1) SBI 2) Bank of India
3) 46e 4) 51e
3) RBI 4) PNB 34. u€Â> Çýñ¢ n<ó«Å£ &>± mesÁT m ¿£jáÖ«sÁT?
25. +&jáÖ-sÁcÍ« <ûojáT eT]jáTT <îÇÕ bÍ¿ì¿£ |]D²eÖ\|Õ 2020 1) *jîÖ &jîÖH 2) {²MT {²+kÍØýÙ
d |¼+ sY 3 qT+º 5 esÁÅ£ +&Ã-sÁw«H jáT+>´ kÍØ\sYà 3) cÍ jîTýÙ ÔÃsÃeÖ 4) M{ìýË @B ýñ<T
+³¹s wqýÙ `¿±qÎÛÂsHàqT mesÁT sÁÇV¾²+# sÁT? 35. N95 eÖdTØ\qT sÁÖ *+#á& ¿ì ''Chakr DeCoV'' qT
1) +&jáTH bå+&ûwH 2) @w¾jáTH bå+&ûwH çbÍsÁ+_ó+ºq ××{ì?
3) jáTT¹sw¾jáTH bå+&ûwH 4) @B ¿±<T 1) ××{ì sÁÖ¯Ø 2) ××{ì ¿±qÖÎsY
26. uó²sÁÔá ç|uóTÔáÇ+ çbÍsÁ+_ó+ºq eÖqd¾¿£ sÃ>« |Úqs y d 3) ××{ì \¿Ã 4) ××{ì &ó©¢

׿±H +&jáÖ 148 2020 n¿Ã¼ sY

36. 2020 d |¼+ sY 4q »|Úq]Ç jîÖ> ç|jîÖ>±Ôá ¿£ n+Ôá]¿£ 1) |]Ð+~ 2) ÔáÐZ+~
Hê¿£qTµ ¿£¿£«ýË¿ì ç|yûXø |{ì¼q <ûXø+ @~? 3) eÖsÁTÎ ýñ<T 4) @B ¿±<T
1) +&jáÖ 2) #îÕH 44. ç||+#á Ôá V²Ôá«\ y sÁD ~q+ m|ÚÎ&T sÁÇV¾²kÍïsÁT?
3) nyîT]¿± 4) sÁcÍ« 1) 8 d |¼+ sY 2) 9 d |¼+ sY
37. "Breaking The Cocoon @ 40" |Údï¿£ sÁ#ásTTÔá mesÁT? 3) 10 d|¼+ sY 4) 11 d|¼+ sY
1) #ûÔáH uó>ÔY 2) s <ó m+ H jáTsY 45. bÍ+³d¾ kþÎsY¼à ¹>$T+>´ bÍ¢{Ùb ÍyT |¢jáTsYbÍ{Ù çu²+&
3) eTVä<û$ esÁ 4) mesÁÖ ¿±<T n+u²d¾&sY mesÁT?
38. 2022ýË FAO d¾jÖá |d¾|¿¾ ù çbÍ+rjáT d<dTàqT sÁÇV¾²+#û 1) uóTeHûXøÇsY Å£ eÖsY 2) d Ü eT+<q
<ûXø+ @~? 3) Èdtç|ÓÔY TçeÖ 4) 1 eT]jáTT 2
1) nyîT]¿± 2) +&jáÖ 46. +&jáTH msTTsYbþsYàýË¿ì 2020 d|¼+ sY 10q m s |ýÙ
3) +>±¢<ûXÙ 4) #îÕH $eÖH \qT n~ó¿±]¿£+>± #ûs ÌsÁT?
39. |¾mdt_\#û &ÃsY d¼|t u²«+¿ì+>´ de\qT mesÁT çbÍsÁ+_ó+# sÁT? 1) 4 2) 5
1) n$TÔY cÍ 2) sÁ \ dÓÔ s eTH 3) 8 4) 10
3) q¹s+ç<yîÖ& 4) |¾jáTÖwt >ÃjáTýÙ 47. esÁýÙ¦ |dt¼ msTT& &û m|ÚÎ&T sÁÇV¾²kÍïsÁT?
40. d+ç³ýÙ u²«+¿ù & ³ýÙ ¿£ Âsúà fÉd ¾¼ +>´ bÍ¢{ Ùb ÍyTqT 1) 11 d|¼+ sY 2) 12 d|¼+ sY
çbÍsÁ+_ó+ºq ¿±sÁT¦ @~? 3) 13 d|¼+ sY 4) 14 d|¼+ sY
1) MkÍ 2) eÖd¼sY ¿±sY¦ 48. HÃuÉýÙ Xæ+Ü VQeTÜ 2021Å£ ç¿ì+~ y ]ýË mesÁT H $THû{Ù
3) sÁÖ | 4) nú njáÖ«sÁT?
41. International Day of Clean Air for blue skies m|ÚÎ&T 1) q¹s+ç<yîÖ& 2) &=H ýÙ¦ ç³+|t
sÁÇV¾²kÍïsÁT? 3) y ¢~$TsY |ÚÜH 4) çeÖHU²H
1) 4 d |¼+ sY 2) 5 d |¼+ sY 49. 2020 jáTTmdt z |H |ÚsÁTw§\ fÉ dt {ËsÁ yîT+{ÙqT mesÁT
3) 7 d |¼+ sY 4) 10 d |¼+ sY Â>\T#áTÅ£ H sÁT?
42. dÎdtm¿ùà 100 Mbps &êHýË& yû>± |+#á&+ ¿=sÁÅ£ 2020 1) >±d¼H >±&jîÖ 2) &=$T ¿ù B¸yT
d |¼+ sY 3q 12e kͼsY*+¿ù $TwH ¿ì+< m |ç>Vä\qT 3) H <ýÙ 4) sÃÈsY bÍ&sÁsY
ç|jîÖÐ+º+~? 50. n&ÇsÁ¼sTT +>´ kͼ+&sYঠ¿ àýÙ |t +&jáÖ(ASCI) qÖÔáq
1) 50 2) 56 #óîÕsÁ H mesÁT?
3) 60 4) 63 1) sÃV¾²ÔY >TbÍï 2) dTuó²wt ¿±eTÔY
43. 1990 eT]jáTT 2019 eT<ó« uó²sÁÔ<á Xû ø |¾\\¢ eTsÁD²\ s¹ ³TýË 3) mH.mdt.s ÈH 4) mesÁÖ ¿±<T
eÖsÁTÎ @$T{ì?
ANSWERS
1) 2 2) 2 3) 4 4) 3 5) 2 6) 2 7) 4 8) 2 9) 2 10) 3

11) 3 12) 3 13) 3 14) 1 15) 2 16) 2 17) 2 18) 2 19) 1 20) 2

21) 2 22) 2 23) 3 24) 2 25) 3 26) 3 27) 3 28) 1 29) 2 30) 3

31) 2 32) 2 33) 3 34) 3 35) 4 36) 2 37) 2 38) 3 39) 2 40) 2

41) 3 42) 3 43) 2 44) 3 45) 4 46) 2 47) 2 48) 2 49) 2 50) 2

׿±H +&jáÖ 149 2020 n¿Ã¼ sY

 3
1. "Apna Ghar Dreamz" > V² sÁTD |<¸¿± çbÍsÁ+_ó+ºq 10. »» ]¿± dÎ+<qµµ sÁTD |+|¾D¡ ¿±sÁ«ç¿£eÖ @ s çw¼ ç|uóTÔáÇ+
d+d @~? çbÍsÁ+_ó+º+~?
1) Bajaj Finserv 2) ICICI Home Finance 1) ¹¿sÁÞø 2) &Xæ
3) SBI Home Finance 4) @B ¿±<T 3) ¿£s ³¿£ 4) nkÍà+
2. ç Ö dýËd¾dt y «|¾ï @ <ûXø+ýË È]Ð+~? 11. +&jáTH u²«+¿ì+>´ nkþd¾jûTwH jîTT¿£Ø EASE Banking
1) +&jáÖ 2) nyîT]¿± Reforms Index 2.0ýË @ u²«+¿ù nç>kÍq+ýË +~?
3) #îÕH 4) sÁcÍ« 1) mdt;× 2) u²«+¿ù |t sÃ&
3. |Õy kͼsY $ýñCÉdt nHû |<¸¿± @ $uó²>+ çbÍsÁ+_ó+º+~? 3) |¾mH_ 4) u²«+¿ù |t +&jáÖ
1) sY¼ Ê ¿£\ÌsY &bÍsY¼yîT+{Ù 2) bþd¼ýÙ &bÍsY¼yîT+{Ù 12. 5e ç_¿ùà kÍ+dØ Ü¿£ eT+çÔáT \ deÖyûX æ ¿ì mesÁT
3) n_óe ~Æ XæK 4) sÁy D² XæK VäÈsÁjáÖ«sÁT?
4. @sà +&jáÖ 2021 yîuÙ dÕ{ÙqT mesÁT çbÍsÁ+_ó+# sÁT? 1) ç|Vä¢<d¾+>´ |fñýÙ 2) ÜH >&د
1) q¹s+ç<yîÖ& 2) n$TÔY cÍ 3) |¾jáTÖwt >ÃjáTýÙ 4) mesÁÖ ¿±<T
3) s ÈH <¸d¾+>´ 4) |¾jáTÖwt >ÃjáTýÙ 13. @ ¿£+ |ú Ôáq ÔáÎÔáTï\ +{ìú ¿=Ôáï |sÁT eT]jáTT ýË>Ã
5. C²rjáT n³M neTsÁMsÁT\ ~HÃÔáàe+ m|ÚÎ&T sÁÇV¾²kÍïsÁT? »»Viµµ |sÁT eÖsÁÌ&+ < Çs Ôáq ¿=Ôáï @¿¡¿£ Ôá çu²+& >T]ï+|ÚqT
1) 10 d|¼+ sY 2) 11 d |¼+ sY ç|¿£{ì+º+~?
3) 13 d|¼+ sY 4) 15 d |¼+ sY 1) msTTsYfÉýÙ eT]jáTT y=& bþH
6. +³¹s wqýÙ &û |t &îyîÖç¿£d¾ m|ÚÎ&T sÁÇV¾²kÍïsÁT? 2) y=& bþH eT]jáTT ×-u²ýÙ
1) 11 d|¼+ sY 2) 13 d |¼+ sY 3) y=& bþH eT]jáTT ×&jáÖ
3) 14 d|¼+ sY 4) 15 d |¼+ sY 4) msTTsYfÉýÙ eT]jáTT jîÖ
7. ºÔá sÁT | &î_{Ù ¿±sÁT¦qT H_ýÙ¼ jáÖ¿ìà&î+{Ù qÖàÂsHà 14. qÖÔáq fÉ¿± \J <ó ]Ôá e«ekÍjáT-edTïeÚ\ y «bÍsÁ+
¿£esYÔà sÁÖ.1 \¿£\T @ |<¸¿£+ ¿ì+< n+~+#á &Ô sTT? eT]jáTT kþ]à+>´ -eÖÂsØ{Ù bÍ¢{ÙbÍsÁyT AgriotaqT @ <ûXø+
1) PMJDY 2) PMSBY çbÍsÁ+_ó+º+~?
1) +&jáÖ 2) nyîT]¿±
3) PMJJY 4) @B ¿±<T
3) jáTTm 4) #îÕH
8. esÁýÙ¦ n©¨eTsYà &û m|ÚÎ&T sÁÇV¾²kÍïsÁT? 15. International Day of the Victims of Enforced Disap-
1) 17 d|¼+ sY 2) 20 d |¼+ sY pearances m|ÚÎ&T sÁÇV¾²kÍïsÁT?
3) 21 d|¼+ sY 4) 25 d |¼+ sY 1) 27 >dT¼ 2) 28 >dT¼
9. n+Ôás ¨rjáT Xæ+Ü ~HÃÔáàe+ m|ÚÎ&T sÁÇV¾²kÍïsÁT? 3) 29 >dT¼ 4) 30 >dT¼
1) 20 d|¼+ sY 2) 21 d |¼+ sY 16. >Ö>TýÙ nd¾ d¼+{ÙýË ]¼|w¾ j¾ Tá ýÙ +³*CÉHà- |esY¦ y sTTdt
3) 22 d|¼+ sY 4) 23 d |¼+ sY # {Ùu²{Ù 'LiGo'qT çbÍsÁ+_ó+ºq ;óeÖ d+d @~?
׿±H +&jáÖ 150 2020 n¿Ã¼ sY
 1) LIC 2) Bajaj Alliance 26. ç |dt ç³dt¼ |t +&jáÖ qÖÔáq #óîÕsÁ H mesÁT?
3) ICICI Prudential Life 4) Bharti AXA
1) $úÔY CÉÕH 2) nM¿ù ds ØsY
3) #á+ç<eTò[ Å£ eÖsY 4) mesÁÖ ¿±<T
17. CSIR-CMERI ç||+#á+ýËHû nÜ |<Ý kåsÁ #î³T¼qT m¿£Ø&
27. 2020 -20 $<ûXæ+> eT+çÔáT\ deÖyûXø+ Ü<¸« <ûXø+?
n_óe ~Æ #ûd¾+~?
1) +&jáÖ 2) kåB n¹s_jáÖ
1) <Ts Z|PsY 2) ¿±qÖÎsY
3) çC²jîTýÙ 4) s H
3) s jYT|PsY 4) s CÙ|PsY
28. +³¹s wqýÙ &û |t # ]{ì m|ÚÎ&T sÁÇV¾²kÍïsÁT?
18. sÁa²úàýË sYmýÙ_ ¿¹ +ç< e«ekÍjáT $XøÇ$< «\jáT+ jîTT¿£Ø
1) 2 d |¼+ sY 2) 5 d |¼+ sY
¿£Þ²Xæ\, |]bÍ\H uóeH \qT 2020 >dT¼ 29q M&jîÖ
3) 7 d |¼+ sY 4) 11 d |¼+ sY
¿±qÎÛÂsHà < Çs mesÁT çbÍsÁ+_ó+# sÁT?
29. >Ö>TýÙ | {¡e\ @ u²«+¿ù ¿±sÁT¦Ôà uó²>kÍÇeT«+ ¿£*Ð
1) s yTH <¸ ¿Ã$+< 2) n$TÔY cÍ
+~?
3) q¹s+ç<yîÖ& 4) mesÁÖ ¿±<T
1) z]jáT+³ýÙ u²«+¿ù 2) u²«+¿ù |t sÃ&
19. |P«#ásY ç>Ö|tqT sÁÖ.24,713 ¿Ã³¢Å£ ¿=qT>Ã\T #ûd¾q d+d?
3) ×d¾×d¾× 4) mdt;×
1) {²{² 2) ]\jáTHà
30. $ jîÖ>< sÁT\T ÔáeT &î_{Ù ýñ< ç¿&{Ù ¿±sÁT\¦ Ôà dTsÁ¿Ôáì +>±
3) eTVÓ²+ç< 4) dTE¿ì
ý²y <ûM\T ÈsÁ|& ¿ì M\T ¿£*Î+#û {Ë¿£HîÕCñwH jîTT¿£Ø
20. 2020 >dT¼ 30q ç|<ó yîÖ& eTH¿¡u²ÔYýË @ Hî\qT
bÍ¢{ÙbÍsÁyTýË¿ì yîÞø¢& ¿ì MkÍÔà @ d+d uó²>kÍÇeT«+
»bþwDY eÖdtµ>± bÍ{ì+# \ |s=ØH sÁT?
#ûd¾+~?
1) >dT¼ 2) d |¼+ sY
1) PhonePe 2) Paytm
3) n¿Ã¼ sY 4) & d+ sY
21. ç||+#á+ýË nÜ|<Ý kåsÁ #î³T¼qT n_óe ~Æ #ûd¾q <ûX+ø @~? 3) Amazon Pay 4) Google Pay
1) jáTTmdtm 2) +&jáÖ 31. $* +>´³HqT yîTT<{ì ç||+#á jáTT<Æ+ V²]fñCÙ d¾{>¡ ± mesÁT
3) sÁcÍ« 4) @B ¿±<T ç|¿£{+ì # sÁT?
22. sÁcÍ«ýË 2020 >dT¼ 23 qT+º 29 esÁÅ£ sÁÇV¾²+ºq 1) q¹s+ç<yîÖ& 2) &=H ýÙ¦ ç³+|t
+³¹s wqýÙ $T*³]`fÉ¿ì ¿£ýÙ bþsÁy T "Army-2020" 3) |ÚÜH 4) mesÁÖ ¿±<T
mq e~? 32. bþ©dt |ÓdsY |PqyT U²çÜ @ $uó²>+ýË eÚw§ ç||+#á
1) 50 2) 56 #ó +|¾jáTH>± *# &T?
3) 60 4) 70 1) 60 ¿ìýË\T 2) 70 ¿ìýË\T
23. s uËu²+¿ù jîTT¿£Ø 2020 >â ýÙ {²|t `20 C²_Ô ýË #óT 3) 75 ¿ìýË\T 4) 85 ¿ìýË\T
<¿ìØ+#áTÅ£ q uó²sÁrjáT bÍ\ d+d? 33. ¿Ã$&-19 eTV²eÖ ]|Õ bþs &{² ¿ì uó²sÁÔá<Xû +ø ¿Ãd+ CÉ|y¾ Õî
1) eT<sY &îÕ¯ 2) neTTýÙ 50 _*jáTq¢ nÔá«edsÁ sÁTD² @ <ûXø+ $dï]+º+~?
3) >ÃbÍ©¨ 4) @B ¿±<T 1) #îÕH 2) nyîT]¿±
24. dÕ¿¢+ì >´ |&¹swH |t +&jáÖ @ d+eÔáàsÁ+ýË yîTT³¼yîTT<{ì 3) çuÉ ýÙ 4) ÈbÍH
dÕ¿ì¢+>´ ¥Ks ç> deÖyûXæ ¿ì Ü<¸«+ eÇqT+~? 34. ¿=$&-19 sÃ>T\Å£ VäsÁ+, eT+<T\T n+~+#á& ¿ì
1) 2020 2) 2022 'MEDBOT'qT mesÁT n_óe ~Æ #ûXæsÁT?
3) 2024 4) 2021 1) uó²sÁÔá ç|uóTÔáÇ+ 2) +&jáTH ÂsÕýñÇ
25. 2020 d |¼+ sY 1-15 esÁÅ£ dÇ#áÌÛ |U²Ç&>± bÍ{ì+ºq 3) +&jáTH msTTsYyûdt 4) sÃ>« eT+çÜÔáÇ XæK
¹¿+ç< eT+çÜÔáÇXæK @~? 35. d¾_&{ì #óîÕsÁ H ç|yîÖ<#á+ç< yîÖ& |<M ¿±ý² 2020
1) msÁTeÚ\ eT+çÜÔáÇ XæK2) sÃ>« eT+çÜÔáÇ XæK d |¼+ sY 1 qT+º m Hî\\T bõ&Ð+# sÁT?
3) sÁ¿£D eT+çÜÔáÇ XæK 4) @B ¿±<T 1) 2 Hî\\T 2) 4 Hî\\T
׿±H +&jáÖ 151 2020 n¿Ã¼ sY
 3) 6 Hî\\T 4) 12 Hî\\T 1) 1 2) 10
36. bÍ¿ìkÍïH H $¿±<Þø+ ¿Ãd+ nÔá«+Ôá n<óTH Ôáq jáTT<ÆHê¿£ 3) 48 4) 50
fÉ®|t-054 çbÍsÁ+_ó+ºq <ûXø+ @~? 44. ¹¿+ç< ç|uóTÔáÇ+ {¡e\ m #îÕH yîTTuÉÕýÙ jáÖ|t\qT
1) +&jáÖ 2) jáTTm w~ó+º+~?
3) #îÕH 4) çC²jîTýÙ 1) 50 2) 100
37. n<î̧¢{ì¿ùà ¿Ã#Y |ÚsÁTcþÔá+ s jYT @ ny sÁT¦qT n+<T¿Ãe& ¿ì 3) 118 4) 165
¿£ sÃE eTT+<T eTsÁDì+# sÁT? 45. V¾²eÖ\jáTH &û m|ÚÎ&T sÁÇV¾²kÍïsÁT?
1) nsÁT¨q ny sÁT¦ 2) |< ço ny sÁT¦ 1) 7 d |¼+ sY 2) 8 d |¼+ sY
3) ç<ÃD²# sÁ« ny sÁT¦ 4) @B ¿±<T 3) 9 d |¼+ sY 4) 10 d |¼+ sY
38. V²#Y sY w¾jûT{ìy "Nayi Disha" Å£ >±qT VA«eTH 46. ç|<ó qeT+çÜ eTÔáà« d+|< jîÖÈqqT mesÁT çbÍsÁ+_ó+# sÁT?
¿±«|¾³ýÙ yûTHûCÙyîT+{Ù m¿£àýÉHà ny sÁT`¦ 2020qT n+<TÅ£ q 1) n$TÔY cÍ 2) sÁyûTwt bþçÏjáÖýÙ
u²«+¿ù @~? 3) ÜH >&د 4) q¹s+ç<yîÖ&
1) PNB 2) SBI 47. 2020 >dT¼ 27, 28 ÔûBýË¢ sÁÇV¾²+ºq esÁýÙ¦ sÁÖÝ
3) HDFC 4) RBI ¿±qÎÛÂsHàýË ç|d+Ð+ºq ¹¿+ç< eT+çÜ mesÁT?
39. n+Ôás ¨rjáT nDT |¯¿£\ e«Ü¹s¿£ ~HÃÔáàe+ m|ÚÎ&T 1) sÁyûTwt bþçÏjáÖýÙ 2) d Ü s ú
sÁÇV¾²kÍïsÁT? 3) q¹s+ç< d¾+>´ ÔÃeTsY 4) |¾jáTÖwt esÁ
1) 26 >dT¼ 2) 27 >dT¼ 48. |¾¿Ã&.¿±yT ÔájáÖsÁT#ûd¾q d>³T yûÔáH \ ç||+#á s «+¿ì+>´
3) 28 >dT¼ 4) 29 >dT¼ ç|¿±sÁ+ Hî\y ¯ d>³T yûÔHá ýË¢ sÁÖ.32,800ÔÃ uó²sÁÔY mq e
40. {¡e\ ]fÉs® +{Ù ç|¿£{ì+ºq ç jáÖH ç <sYà @ ç¿¡& ¿±sÁT\T? kÍq+ýË *º+~?
1) fÉ dt 2) fñ TýÙ fÉ dt 1) 1 2) 12
3) u²«& +³H 4) kÍØÇwt 3) 50 4) 72
41. 2020 HýÉÕH FIDE #îdt *+|¾jáÖ&ýË sÁcÍ« @ <ûXø+Ôà 49. HûwqýÙ qÖ«ç{ìwH M¿ù 2020qT m|ÚÎ&T sÁÇV¾²+# sÁT?
¿£\d¾ eT & $CñÔá\>± \º+~? 1) 29 >dT¼- 5 d |¼+ sY
1) jáTTmdtm 2) #îÕH 2) 30 >dT¼- 6 d |¼+ sY
3) +&jáÖ 4) çC²jîTýÙ 3) 1 d |¼+ sY- 7 d |¼+ sY
42. uÉ*¨jáTH ç>±+& ç|¾¿ùà`2020qT mesÁT Â>\T#áTÅ£ H sÁT? 4) @B ¿±<T
1) &û jáTýÙ ]¿ìjáÖsæ 2) \ÖsTTdt Vä$T\¼H 50. ç|DuÙ eTTK¯¨ uó²sÁÔá<ûXø mq e s çw¼|Ü>± | #ûXæsÁT?
3) eÖ¿ùà yîsYkͼ |ÎH 4) y ýɼ] u²{²dt 1) 10e 2) 12e
43. esÁýÙ¦ +³ýÉÅ£ ÌeýÙ çbÍ|¯¼ sÁZHîÕCñwH $&T<\ #ûd¾q 13e 3) 13e 4) 15e
>â ýÙ Hà yûwH +&î¿ùà`2020ýË uó²sÁÔY s «+Å£ ?
ANSWERS
1) 2 2) 3 3) 2 4) 3 5) 2 6) 4 7) 1 8) 3 9) 2 10) 3

11) 2 12) 1 13) 3 14) 3 15) 4 16) 3 17) 1 18) 3 19) 2 20) 2

21) 2 22) 3 23) 2 24) 4 25) 1 26) 2 27) 2 28) 2 29) 4 30) 4

31) 1 32) 3 33) 4 34) 2 35) 3 36) 3 37) 3 38) 2 39) 4 40) 1

41) 3 42) 2 43) 3 44) 3 45) 3 46) 4 47) 1 48) 4 49) 3 50) 3

׿±H +&jáÖ 152 2020 n¿Ã¼ sY

 4
1. |¾+#óáqT< sÁT\ ¿Ãd+ » |qüqsYà ¿±sÁ sYµ yîTTuÉÕýÙ jáÖ|tqT 1) 50% 2) 60%
çbÍsÁ+_ó+ºq~? 3) 70% 4) 74%
1) BSF 2) CISF 8. mdt.¿£ wH @ u²«+¿ù m+& Ê d¾ >± jáT$T+#á & ¦sÁT?
3) CRPF 4) &ó©¢ bþ©dT\T 1) ¿qs u²«+¿ù 2) md¾Ò×
2. ç_¿ùà <ûXæ\ ç¿¡& eT+çÔáT\ deÖyûXæ ¿ì VäÈÂsqÕ ¿¹ +ç< eT+çÜ 3) |+C²uÙ Ê d¾+<ó u²«+¿ù 4) |¾mH_
mesÁT? 9. eTsÁ> TE¨ Â> ý²¿¡à\ q¿£ çÔ \ yû> e+Ôáy îT®q s D²
1) q¹s+ç<d¾+>´ ÔÃeTsY 2) ¿ìsÁDY ] E ¿£qT>=q ~?
3) |¾jáTÖwt >ÃjáTýÙ 4) mesÁÖ ¿±<T 1) NASA 2) ISRO
3. ¿Õý²wt-eÖq|sÃesYýË ¿ì|Dì dý² @ <ûXø+ ] dTï+~? 2) ARIES 4) @B ýñ<T
1) bÍ¿ìkÍïH 2) +&jáÖ 10. {¡e\ ¿£sÃH Ôà eT Ü #î+~q ¿£H «Å£ eÖ] m+|Ó, ed+ÔY
3) #îÕH 4) HûbÍýÙ Ê ¿Ã e«ekÍ|Å£ \T, ed+Ôá {¡M (Ôá$TÞø #ó qýÙ) e«ekÍ|Å£ &T
4. V¾² +<TkÍïH w¾| t j áÖ sY ¦ *$TfÉ & d¾m +&>± u²<ó «Ôá \ T V²#Y.ed+ÔáÅ£ eÖsY @ s È¿¡jáT bͯ¼¿ì #î+~qy sÁT?
dÓÇ¿£]+ºq~ mesÁT? 1) _CÉ|¾ 2) @×&m+¹¿
1) mýÙ $ XøsÁÔY u² T 2) V²eT+ÔY U²çÜ 3) ¿±+çÂ>dt 4) &m+¹¿
3) B|¿ù $Ts +& 4) mesÁÖ ¿±<T 11. Ôî\T>T uó²cÍ ~HÃÔáàe+ m|ÚÎ&T sÁÇV¾²kÍïsÁT?
5. # {ÙuË{Ù < Çs & ³ýÙ n¿£s d«Ôá de\qT n+~+#á& ¿ì 1) 27 >dT¼ 2) 28 >dT¼
¿±eTH d¯Ç ddt d+³sYÔà uó²>kÍÇeT«+ nsTTqq kþwýÙ 3) 29 >dT¼ 4) 1 d |¼+ sY
MT&jáÖ bÍ¢{ÙbÍ+ @~? 12. esÁýÙ¦ z|H HýÉÕH #îdt {ËsÁ yîT+{ÙqT mesÁT > \T#áTÅ£ H sÁT?
1) |dt T¿ù 2) {ìdz¼sY 1) |¾. jáTH 2) dqH dT¨ÐsÃy
3) y {²à|t 4) kÍ |t# {Ù 3) $XøÇH <¸H q+< 4) mesÁÖ ¿±<T
6. &ó©¢ $eÖH çXøjáT+ýË uó²sÁÔá<Xû ø|Ú yîTT<{ì ÈqsÁýÙ @$jûTwH 13. +&Ã-|d¾|¾¿ù eP«Vä çbÍsÁ+_ó+ºq <ûXø+ @~?
fÉ] qýÙqT mesÁT çbÍsÁ+_ó+# sÁT? 1) <¸ sTTý²+& 2) ÈsÁ ú
1) sÁyûTwt bþçÏjáÖýÙ 2) V²¯Ý|td¾+>´ |P] 3) ×s ¢+& 4) çbÍHà
3) q¹s+ç<d¾+>´ ÔÃeTsY 4) ÜH >&د 14. 'The Commonwealth of Cricket: A Lifelong Love Af-
7. eTT+uÉÕ +³¹s wqýÙ msTTsYbþsY¼ *$TfÉ&ýË n< ú ç>Ö|t fair with the most subtle and sophisticated game known
m+Ôá XæÔá+ y {²qT kõ+Ôá+ #ûdT¿ÃqT+~? to humankind' |Údï¿£ sÁ#ásTTÔá?

׿±H +&jáÖ 153 2020 n¿Ã¼ sY

 1) sÁ$Xæçd¾ï 2) kåsÁy >+>Ö© 19. uó²sÁÔá<ûXø+ jîTT¿£Ø yîTT³¼y îTT<{ì ¿±+{²¿ù¼ýÉdt #î*¢+|Ú
3) s eT#á+ç< >TV² 4) mesÁÖ ¿±<T >&jáÖs fÉ®{²H @ u²«+Å£ Ôà çbÍsÁ+_ó+º+~?
15. C²CÙ n\jáTHà ýÉÕ|t jîTT¿£Ø çu²+& n+u²d¾&sY mesÁT?
1) HDFC 2) SBI
1) $s {Ù ¿ÃVÓ²¢ 2) n¿£jYT Å£ eÖsY
3) PNB 4) RBI
3) jáTTcÍ H KTs H 4) m+.mdt.<óÃ
16. ¿=Ôáï |Údï¿£+ "The Little Book of Green Nudges"qT mesÁT 20. 5 fÉ¿± \JýË @ eTÖ&T <ûXæ\T ¿£*d¾ | #ûjáÖ\
çbÍsÁ+_ó+# sÁT? sÁsTT+#áTÅ£ H sTT?
1) UNICEF 2) UNEP
1) +&jáÖ, çC²jîTýÙ eT]jáTT sÁcÍ«
2) +&jáÖ, sÁcÍ« eT]jáTT nyîT]¿±
3) UNESCO 4) UN
3) +&jáÖ, çC²jîTýÙ eT]jáTT nyîT]¿±
17. "iStartup 2.0" |sÁ T Ôà ¿=Ôá ï Ôá Î Üï @ u²«+¿ù 4) çC²jîTýÙ, sÁcÍ« eT]jáTT nyîT]¿±
çbÍsÁ+_ó+º+~? 21. >â ýÙ m¿£H $T¿ù ç|Ó&yT +&î¿ùà`2020ýË uó²sÁÔY s «+¿ù?
1) HDFC 2) ICICI 1) 50 2) 75
3) PNB 4) SBI 3) 97 4) 105
18. 2020 n+Ôás ¨rjáT |]sÁ¿£D ~HÃÔáàe+ B¸yT @$T{ì?
1) Caring for all life: 35 years of ozone layer protection

2) Keep Cool and Carry on: 35 years of ozone layer

protection

3) Ozone for Life: 35 years of ozone layer protection

4) Healing Ozone: 35 years of ozone layer protection

ANSWERS
1) 2 2) 2 3) 3 4) 2 5) 3 6) 2 7) 4 8) 3 9) 3 10) 3

11) 3 12) 1 13) 2 14) 3 15) 3 16) 2 17) 2 18) 3 19) 2 20) 3

21) 4

׿±H +&jáÖ 154 2020 n¿Ã¼ sY

 ¿=$& 19 ` d|¼+ sY 2020 n+Xæ\T
20 >dT¼ 2020
y «¿ìàH ÔáÎÜïýË uó²sÁÔYÔà | #ûkÍï+: sÁcÍ«
¿Ã$&-19qT m<Ts=ØHû+<TÅ£ Ô eTT n_óe ~Æ #ûd¾q y «¿ìàH dTÎÜ ¿ù-5 ÔáÎÜï ¿Ãd+ uó²sÁÔYÔà uó²>kÍÇeT«+ Å£ <TsÁTÌÅ£ Hû+<TÅ£
dTeTTK+>± q ³T¢ sÁcÍ« &îsÕ ¿ù¼ HîÇdt¼yîT+{Ù |+& ( sY&×m|t) dÓ z ¿ì]ýÙ ~$TçÜy #îbÍÎsÁT. dTÎÜ ¿ù {¡¿±qT sY&×m|tÔà ¿£*d¾
>eTýñjáÖ ¯ dsYÌ d¾¼³Ö«{Ù n_óe ~Æ #ûd¾+~. y «¿ìàH qT deTsÁÆe+Ôá+>± ÔáÎÜï #û d kÍeTsÁÆ«+ uó²sÁÔYÅ£ +~. ç|dTïÔá
&eÖ+& Ôá³T¼¿Ãy \+fñ ý²+{ì uó²>kÍÇeÖ«\T nedsÁ+ n 2020 >dT¼ 20q ¿ì]ýÙ Ôî*bÍsÁT.
26 >dT¼ 2020
Hÿ± ¿ìàÈH <î̧sÁ|Ó |]¿£sÁ+ $&T<\
Hÿ±sYØ M310 |]³ <ûXø+ýËHû Ô=*kÍ]>± #ê¿£ yî+{ìýñ³sYqT n_óe ~Æ #ûd¾q Hÿ± sÃuË{ì¿ùà.. Ô C²>± eTs=¿£ Ô «<óT ¿£
|]¿£s ÔájáÖsÁT #ûd¾+~. VÕ²-bþ¢ ¿ìàÈH <î̧sÁ|Ó |]¿£sÁ+ »Hÿ±sYØ V²#Y210µ eÖÂsØ{Ë¢¿ì 2020 >dT¼ 26q $&T<\ #ûd¾+~.
¿Ã$& sÃ>T\ ¿ì¢w¼yîT®q º¿ìÔáà $TÔáï+ B |jîÖÐ+#áe#áÌ ¿£+ |ú Ôî*|¾+~. mdt××dÓ, ××{¡ ¿±qÖÎsY +Å£ «uñ³sY Hÿ±
sÃuË{ì¿ùà.. úsÁT nedsÁ+ ýñÅ£ +& kþý²sY bÍ«HîýÙàqT Xø çuó|]#û Hÿ±sYØ mdt200, @600 sÃu˳¢qT n_óe ~Æ #ûd¾+~.
¿ùà|sY¦ ¿Ã$& y «¿ìàH ÔájáÖ¯¿ì dV²¿±sÁ+ n+~dTïq dÓsÁ+ Hd¾¼³Ö«{Ù |t +&jáÖÅ£ d+ +~ó+º |ÚDñýË uó²sÁÜ $< «|r
yîT&¿£ýÙ ¿±ýñJýË ¿Ã$wÓýÙ¦ Âs+&Ã <Xø {¡¿± ç|jîÖ>+ 2020 >dT¼ 26q çbÍsÁ+uóyîT®+~.
31 >dT¼ 2020
|<\ sÃ>«+|Õ ç|D²[¿£ sÁÖbõ+~+#á+&
|<\ sÃ>«+ $wjáTyîT® V²ÔáïsÁ ç|D²[¿£ sÁÖbõ+~+# \ 2020 >dT¼ 31q dTç|Ó+¿ÃsÁT¼ ¹¿+ç< ç|uóTÔ Ç <û¥+º+~.
¿£sÃH yîÕ< « ¿ì n~ó¿£ #ó ¯¨\T edÖ\T #ûdTïq ç|sTTyû³T dT|çÔáT\qT jáT+çÜ+# \ , ºq |³¼D²ýË¢ Å£L& ÔáÅ£ Øe KsÁT̹¿
yîÕ< « n+<Tu²³TýË¿ì rdTÅ£ s y \ ¿ÃsÁTÔáÖ dºH CÉÕH nHû H «jáTy ~ < K\T #ûd¾q ç|C² ç|jîÖÈq y «È«+ $# sÁD
d+<sÁÒÛ+>± <ûXæ\T ºÌ+~. y «C²« ç|<ó q H «jáTeTÖ]ï Èd¾¼dt mdt.m.uËuñ¦, Èd¾¼dt m.mdt.uË|q , Èd¾¼dt
$.s eTdTç eTDìjáTH\Ôà ţL&q <ós dq+ $# sÁD ÈsÁT|ÚÔÃ+~. |Î{쿹 q sÃ>« #á{²¼\T, C²rjáT sÃ>« _\T¢-2009ýË
n+Xæ\ <ó sÁ+>± n s çcͼ\Ö sÃ>« ç|D²[¿£\T sÁÖbõ+~+#áT¿= deÖyûXæ ¿ì s y \ dÖº+º+~. nq+Ôás+Á eTsÃkÍ]
deÖyûXø+ sÁÇV¾²+#áT¿= n ç|D²[¿£\qT ç¿Ã&¿£]+º deTç> ç|D²[¿£qT sÁÖbõ+~+# \ <û¥+º+~.
¿£sÃH |¯¿£\ ¿Ãd+ eÖ«|tyîT®JHÃyT »¿=$d|tµ
¿=$&-19 &jáÖ> d¾¼¿ù fÉd¾¼+>´ ¿±sÁ«¿£ý²bÍ\qT dT\uóÔásÁ+ #û d+<TÅ£ M\T ¿£*Î+#û yîÕsÁýÙ Xæ+|¾ýÙ ¿£ý¿É H£ ¿ì{ÙqT »¿=$ d|tµ |sÁTÔÃ
eÖ«|tyTî ®JHÃyT nHû d+d $wØ]+º+~. B ×dÓm+ sY eÖsÁZ<sÁô¿±\Å£ nqT>TD+>± sÁÖbõ+~+ºq³T¢ eÖ«|tyTî ®JHÃyT |s=Ø+~.
¿ì{ÙýË H kþbÍ]+ jáTýÙ/ zsÃbÍ]+ jáTýÙ kÍÇuÙ, sYmH@wÓýÙ¦Ôà ţL&q d¼_ýÉÕ +>´ kõ\Ö«wH +{²sTT. ¿ì{ÙÔà ¿=$&-
19 Xæ+|¾ýÙ d¿£]+#á³+ e\¢ mHÃ ç|jîÖÈH \T q ³T¢ ¿£+ |ú |s=Ø+~. d¼_ýÉÕ +>´ kõ\Ö«wH e\¢ yîÕsÁdt Xø¿$ìï VÓ²q+ nsTTbþsTT
|¿£Ø y ]¿ì $dï]+#áýñ< , Ôá< Çs Xæ+|¾ýÙ d¿£sÁD- |¯¿£ ¿±sÁ«¿£ý²bÍýË¢ eT> yîT®q sÃ>« ¿±sÁ«¿£sÁï\Å£ eTT|ÚÎ Ôá|¾ÎbþÔáT+<

׿±H +&jáÖ 155 2020 n¿Ã¼ sY

 $e]+º+~. Xæ+|¾ýÙ sÁy D²Å£ ¿ÃýÙ¦#HÕî e«ed nedsÁ+ ýñ< , n+Ôû>±¿£ Xæ+|¾ýÙ ¿£ Hî\ sÃE\ esÁÅL£ #î&bþ< Ôî*jáTCñd+¾ ~.
¿ì{Ù $ jîÖ>+Ôà ¿=$&- 19 y «|¾ï sÃ~ó+#á³yûT ¿±Å£ +& |Ó|Ó ¿ì³T¢, ¿ÃýÙ¦#îÕH, Xæ+|¾ýÙ çbÍ dd¾+>´ ¿±sÁ«¿£ý²bÍ\Å£ njûT«
e«jáÖ\T >DújáT+>± ÔáÐZbþÔ jáT eÖ«|tyîT®JHÃyT dÓ z nqT # sÁ« Ôî*bÍsÁT.
04 d|¼+ sY 2020
2021 pH Ôás ÇÔû y «¿ìàH: & Ö¢«V²#YyÃ
2021 @& ~ pH esÁÅ£ ¿£sÃH y «¿ìàH $d ïÔá+>± n+<Tu²³TýË¿ìe#ûÌ ne¿±Xæýñ¢e ç||+#á sÃ>« d+d(& Ö¢« V²#YyÃ)
dÎw¼+ #ûd¾+~. n ç|jîÖ>±\qT < ³T¿= y «¿ìàH m+Ôá deTsÁ+>± m+Ôá dTsÁ¿ìÔá+>± | #ûdTï+<à Ôû\& ¿ì deTjáT+
|&TÔáT+< & Ö¢« V²#Yyà ç|Ü ~ó eÖsÁsZ {Ù Vä«]dt 2020 d|¼+ sY 4q |s=ØH sÁT. & Ö¢« V²#Yyà n+#áH \ ç|¿±sÁ+ |Î{ìesÁÅ£
ÔáT~ <Xø ç|jîÖ>±ýË¢ q y «¿ìàH\ú 50 XæÔá+ Å£L& dTsÁ¿ìÔá+ ¿±< eÖsÁZÂs{Ù #îbÍÎsÁT.
sÁcÍ« y «¿ìàH »dTÎÜ ¿ù Mµ dTsÁ¿ìÔáyûTq ý²Hîà{Ù ÈsÁ ýÙ z |]XË<óqqT yî\Te]+º+~. yîTTÔáï+ 76 eT+~ |Õ È]|¾q ç³jáTýÙàýË
rçeyîT®q dÕ& m |Å£ ¼ýñMT ¿£q|&ýñ< Ôî*|¾+~.
¿Ã$& {¡¿± |+|¾D¡ $<ó q+|Õ ¿£$T{¡
¿£sÃH y «¿ìàH n+<Tu²³TýË¿ì e dï < |+|¾D¡, {¡¿± &ÃdT\T @ <ûXæ ¿ì eTT+<T y Ç\q n+Xø+ |Õ 19 eT+~Ôà ţL&q
n+Ôás ¨rjáT sÃ>« |ÚDT\ +<+ ¿£ $<ó H sÁÖbõ+~+º+~. | àýñÇ jáÖ jáTÖ e]à{¡¿ì #î+~q mCÉ¿¡ýÙ Cñ meT qÖ«ýÙ
HûÔá ÔáÇ+ýË +<+ |\T <XøýË¢ y «¿ìàH |+|¾D¡¿ì |\T dÖ#áq\T #ûd¾+~. ¿Ã$&-19 < Çs e#ûÌ sÃ>« deTd«\T, me] |Õ
mÅ£ Øe>± yîÕsdÁ t < & #ûkþï+~, eTsÁD²\ jáT+çÔáD e+{ì n+Xæ\qT < w¾¼ýË +#áT¿= $<ó H sÁÖbõ+~+# sÁT. ç||+#á+ýË
n <ûXæ\Å£ çbÍ<ó q«Ôá dÖï {¡¿± |+|¾D¡ #ûjáÖ\ ç||+#á sÃ>« d+d |Î{칿 d+|q <ûXæ\Å£ dÖº+º+~.
|ÚDT\ +<+-dÖ#áq\T
 ¿£sÃH yîÕsÁdtÔÃ nÔá«~ó¿£+>± eTsÁD²\T d+uó$+#û <ûXæ\Å£ Ô=* çbÍ<ó q«+ y Ç*.
 ¿Ã$&-19ÔÃ }V¾²+ºq < ¿£+fñ eTT+<T>± eTsÁD²\T qyîÖ<jûT« çbÍ+Ô \qT >T]ï+º {¡¿±\T y Ç*.
 yîÕsÁdtÔÃ bþs &TÔáÖHû ]¿£+>± eTT+<TÅ£ yîÞø ÔáTq <ûXæ\Å£ Âs+&Ã çbÍ<ó q«+ y Ç*. B e\¢ ¿Ã$& ç|uó²e+ÔÃ @sÁÎ&q
|<]¿± deTsÁe+Ôá+>± m<TsÃØe#áTÌ.
 yîÕsÁdt y «|¾ï n~ó¿£+>± q <ûXæ\Å£ y «¿ìàH dsÁ|s #ûjáÖ*.

sÁcÍ« {¡¿± dTÎÜ ¿ù dTsÁ¿ìÔáyûT : ý²Hîà{Ù

sÁcÍ« y «¿ìàH dTÎÜ ¿ùqT <ûXø ç|uóTÔáÇ+ >Ôá Hî\ V²& eÚ&>± yîÖ~+#á&+Ôà # ý² nqTeÖH \T ç||+#áy «|ï+>± ÔáýÉÔ ïsTT.
{¡¿± dTsÁ¿ìÔáeÖ ¿±< nq #ásÁÌ\T È]>±sTT. y {ì |{²|+#á\T #ûdÖï 2020 d |¼+ sY 4q yîÕ<« |çÜ¿£ ý²Hîà{ÙýË dTÎÜ ¿ù
Ô=*, Âs+&à <Xø ç|jîÖ>±\ |*Ô \qT |]XË<óÅ£ \T ç|#áT]+# sÁT. Ô eTT #ûd¾q ç|jîÖ>±ýË¢ {¡¿± |P]ï dTsÁ¿ìÔáeT Ôû*+<
|]XË<óÅ£ \T yî\&¢ +# sÁT. {¡¿± yûdTÅ£ q y ]ýË 21 sÃEýË¢Hû jáÖ+{¡ u²&\T ÔáÎÔáïjáÖ«jáT ç|¿£{ì+# sÁT. sÃ> sÃ<ó¿£ Xø¿ìï
|+#á&+ýË ¿¡\¿£ bÍçÔá bþw¾+#û {¡ ¿£D²\ ç|ÜdÎ+<q Å£L& 28 sÃEýË¢Hû ¿£ |¾+º+< Ôî*bÍsÁT. yîTTÔáï+ 76 eT+~ |Õ
ç|jîÖ>±\T #ûXæeT .. y ] 42 sÃE\T |]o*+# eT .. me]ýËqÖ <TçwÎuó²y \T ¿£ |¾+#áýñ< |s=ØH sÁT. kÍ<ó sÁD
È\T TÅ£ ¿±sÁDeTjûT« n&HÃyîÕsÁdt ÈqT«ç¿£eÖ eÖ]Ì.. kÍsYà-¿Ãy-2 dÕοù çbõ{¡H ÔájáÖsÁT#ûdT¿=Hûý² {¡¿±qT ÔájáÖsÁT
#ûXæsÁT. ç|jîÖ>±ýË¢ Âs+&T sÁ¿±\ &ÃdT\qT y & sÁT. ¿£{ì sY@&26-mdt ¿±>± Âs+&Ã~ sY@&5-mdt. Âs+&+{ì 18 qT+º 60
@Þø¢ eT<ó« ejáTdT >\ sÃ>«¿£sÁ e«Å£ ï\ |Õ ç|jîÖÐ+# sÁT. Ô=* <Xø ç|jîÖ>±ýË¢ bÍý¤Zq y \+{¡sÁ¢Å£ Âs+&à &ÃdTýË¢ @<Ã

׿±H +&jáÖ 156 2020 n¿Ã¼ sY

 ¿£< eÖçÔáyûT # ÌsÁT. Âs+&à <Xø ç|jîÖ>±ýË¢ Âs+&T &ÃdT\qÖ ¿£*|¾ # ÌsÁT. |*Ô \T # ý² Ô àV²¿£sÁ+>± H jáT
|]XË<óÅ£ \T Ôî*bÍsÁT. jáÖ+{¡u²&\ ÔáÎÜï # ý² mÅ£ Øe>± +< .. {¡ ¿£D²\ ç|ÜdÎ+<q Å£L& yû>+>± +< #îbÍÎsÁT.
nsTTÔû ¹¿e\+ 42 sÃEýË¢ 76 eT+~ |Õ #ûd¾q ç|jîÖ>±\ <ó sÁ+>± {¡¿±|Õ ¿£ s ÆsÁDÅ£ s ýñeT .. Âs+&T <Xø\ y ¯>±
È]Ðq |]XË<óqýË¢ Ô=*<XøýË ¹¿e\+ eT> y \+{¡sÁ¢qT, n+<TýËqÖ 20- 30 @Þø¢ eT<ó« q y ]Hû rdTÅ£ H eT ÈsÁ ýÙýË
|]XË<óÅ£ \T |s=ØH sÁT.
08 d|¼+ sY 2020
eÖÂsØ{Ë¢¿ì $&T<ýÉÕq Ô=* ¿£sÃH y «¿ìàH
¿Ã$&-19 ¿£³¼&¿ì sÁcÍ« ÔájáÖsÁT #ûd¾q dTÎÜ ¿ù M y «¿ìàH eÖÂsØ{Ë¢ $&T<ýÉÕ+~. sÁcÍ« >eÖ*jáÖ HûwqýÙ ¯ dsYÌ d+³sY |t
m|¾&eÖ\J n+& yîT®ç¿Ã jáÖ\J, sÁw«H &îÂsÕ¿ù¼ HîÇdt¼yîT+{Ù |+&( sY&×m|t) d+jáTT¿£ï+>± sÁÖbõ+~+ºq y «¿ìàH sÁcÍ«
ç|È\¿ì n+<Tu²³TýË¿ì eºÌ+~. Ô=*$&Ôá {¡¿± &ÃdT\T ç|È\¿ì n+<Tu²³TýË H jáT sÁcÍ« sÃ>« eT+çÜÔáÇ XæK 2020
d |¼+ sY 8q ç|¿£{ì+º+~.
uó²sÁÔYýË eTÖ&Ã <Xø ç|jîÖ>±\T...
 sÁcÍ« Ôáq y «¿ìàHqT uó²sÁÔý
Y Ë eTÖ&à <Xø ç|jîÖ>±\T È]|¾ eÖÂsØ{Ë¢¿ì $&T<\ #ûjTá & ¿ì dq <Æ+>± +~. B ¿ì d+ +~ó+º
sÁcÍ« qT+º ç|ÜbÍ<q\T n+~q³T¼>± úÜ njîÖ>´ duóT«&T $.¿. bÍýÙ yî\¢&+# sÁT. ç|ÜbÍ<q* eTq <ûXø+ýË |\T
yîT&¿£ýÙ ¿£+ |ú\T |]o*dTïH sTT. |Î{칿 kåB n¹s_jáÖ, çuÉ ýÙ, +&ÃHûd¾jáÖ, |¾*|t |ÕHà e+{ì <ûXæ\T sÁcÍ« {¡¿±Å£
nqTeTÔáT\T eT+psÁT #ûXæsTT.
ç||+#áy «|ï+>± |+|¾D¡ #ûkÍï+..
¿Ã$& y «¿ìàH e# Ì¿£ ç||+#áy «|ï+>± |< <ûXæ\Å£ Ô eTT kÍjáT+ n+~kÍïeT jáTÖ d|t ç|¿£{ì+º+~. |Î{칿 MT ýÙà,
bþ*jîÖ e+{ì y «<óT\Å£ @{² 2 _*jáTq¢ y «¿ìàqT¢ ¿=qT>Ã\T #ûd¾ |+|¾D¡ #ûdTïH eT #î|¾Î+~. ¿£sÃH {¡¿± e# Ì¿£ < < |Ú
100 <ûXæ\Å£ kÍjáT+ n+~kÍïeT #î|¾Î+~. B ¿Ãd+ nyîT]¿± y «|ï sÃ>« d+d (| VA)Ôà ¿£\d¾ ¿Ãy ¿ùà {¡¿± ¿Ãd+ m+<TsÁT
#áÖdTïq ³T¢ #î|¾Î+~.
2020 d|¼+ sÁT 30 esÁÅ£ n+Ôás ¨rjáT $eÖq de\ sÁ<TÝ
n+Ôás ¨rjáT $eÖq de\ sÁ<TÝqT 2020 d |¼+ sÁT 30 esÁÅ£ bõ&ÐdTïq ³T¼ båsÁ$eÖq &îÕÂs¿£s¼¹ {Ù ÈqsÁýÙ(&JdÓ@) ç|¿£{ì+º+~.
|]d¾ÔáT\Å£ nqT>TD+>± m+|¾¿£ #ûd¾q eÖs ZýË¢ ç|Ôû«¿£ $eÖH \qT q&T|Ú¿Ãe#áÌ Ôî*|¾+~. ¿£sÃH ¿±sÁD+>± 2020 eÖ]Ì
23 qT+º $eÖq de\ú sÁ<ÝjáÖ«sTT. ÔásÁ <ûXæ\Ôà ţ <TsÁTÌÅ£ q <îÕÇbÍ¿ì¿£ |Î+< \ ¿±sÁD+>± e+<ûuó²sÁÔY $TwH ¿ì+<
ç|Ôû«¿£ $eÖH \T q&TdTïH sTT. dsÁÅ£ sÁy D² #û d ¿±sÃZ $eÖH \ deýË¢ mý²+{ì n+Ôás jáT+ ¿£\>ýñ<T.
uó²sÁÔY jîÖfÉ¿ù {¡¿±|Õ Âs+&à <Xø ¿ì¢ ¿£ýÙ |¯¿£\T
uó²sÁÔY jîÖfÉ¿ù +³¹s wqýÙ *$TfÉ& n_óe ~Æ #ûd¾q ¿£sÃH {¡¿± ¿=y ¿ì̈H |Õ Âs+&à <Xø ( |CÙ- 2) ¿ì¢ ¿£ýÙ |¯¿£\T çbÍsÁ+uó+
¿±qTH sTT. +<TÅ£ ¹¿+ç< ç|uóTÔáÇ+ýË d+ç³ýÙ ç&>´ kͼ+&sY¦à ¿£+ç{ËýÙ sÁZHîÕCñwH (dÓ&mdtdÓyÃ) nqTeTÜ ºÌ+~.
|¯¿£\qT 380 eT+~ e\+{¡sÁ¢ |Õ sÁÇV¾²+# \ dÖº+º+~.
¿ùà|sY¦ {¡¿± ç|jîÖ>±\ Ô Ô Ø*¿£ *|¾yûÔá
¿£sÃH |Õ bþsÁTýË XæÈq¿£+>± ¿£ |¾+ºq ¿ùà|sY¦ {¡¿± eÖqe ç|jîÖ>±\Å£ Ô Ô Ø*¿£ çuñ¿ù |&+~. ¿ùà|sY¦ $XøÇ$< «\jáT+ÔÃ
¿£\d¾ ç|eTTK Ww<ó d+d çkͼCÉH n_óe ~Æ #ûdTïq {¡¿± yîTT<{ì Âs+&T <Xø\ ç|jîÖ>±\qT $ÈjáTe+Ôá+>± |P]ï #ûdTÅ£
׿±H +&jáÖ 157 2020 n¿Ã¼ sY
 ç|dTïÔá+ eTÖ&Ã <XøýË +~. {¡¿±qT y &q z y \+{¡sÁTýË ç|ÜÅ£L\ ç|uó²y \T ¿£ |¾+#á&+ÔÃ ç_³H, nyîT]¿±, çuÉ ýÙ,
<¿ìD²ç|¾¿±ýË¢ sÁÇV¾²dTïq eTÖ&à <Xø ç|jîÖ>±\qT ¿= sÃE\ bͳT *|¾yûdÖï ¿ùà|sY¦ sÁjáT+ rdTÅ£ +~.
09 d|¼+ sY 2020
¿£sÃH Ôà Ôî\+>±D eTTK«eT+çÜ u²\«$TçÔáT& eT Ü
Ôî\+>±D eTTK«eT+çÜ ¹¿dÓ sY u²\«$TçÔáT&T u¤yîT sÁ yî+¿£fñXø+(65) ¿£sÃH Ôà 2020 d |¼+ sY 9q eT Ü #î+< sÁT. <¿ìD ¿±o>±
|s=+~q ÈjáTXø+¿£sY uóÖbÍ\|*¢ ý²¢ýË ç|d¾<Æ |ÚD«¹¿çÔá+ ¿±ÞâXøÇsÁ eTT¿¡ïXÇø sÁ <ûekÍq+ bÍ\¿£eT+&* #óÕsî Á H>± ç|dTïÔá+ jáTq
Âs+&ÃkÍ] ¿=qkÍ>TÔáTH sÁT. <Tu²Ò¿£ |ÚsÁbÍ*¿£ |]~óýË #îý²¢|PsY y sÁT¦Å£ #î+~q yî+¿£fñXø+ ¿=+Ô῱\+>± d¾~Ý |³ |³¼D+ýË
y d+ +³TH sÁT. jáTqÅ£ uó²sÁ« $ÈjáT, q\T>TsÁT Å£ eÖsÁT\T, ¿£ Å£ eÖÂsï H sÁT. yî+¿£fñXø+ ºq Ôáq+ýË <Tu²Ò¿£ ç|uóTÔáÇ
bÍsÄÁXæ\ýË ¹¿dÓ sYÔà ¿£*d¾ #á<TeÚÅ£ H sÁT. >Ôá+ýË jáTq eT & yîT<¿ù ý²¢ ÂsÕdt$T\¢sÁ¢ d+|T+ ¿±sÁ«<]ô>± Å£L& | #ûXæsÁT.
<Tu²Ò¿£ |ÚsÁbÍ*¿£ |]~óýË ¹sÅ£ \Å£ +³ eT*¢¿±sÁT¨qkÍÇ$T \jáT bÍ\¿£eT+&* &îÕÂs¿£¼sY>±qÖ ¿=qkÍ>±sÁT.
10 d|¼+ sY 2020
VÕ²<s u²<-<Tu²sTT eT<ó« $eÖq d¯ÇdT\T çbÍsÁ+uó+
VÕ²<s u²< n+Ôás ¨rjáT $eÖH çXøjáT+ qT+º <Tu²sTT¿ì $eÖq d¯ÇdT\T çbÍsÁ+uóeTjáÖ«sTT. nHý²¿ù 3.0 ç|ç¿ìjáTýË uó²>+>±
$$<ó <ûXæ\ eT<ó« $eÖq d¯ÇdT\T |ÚqsÁT<Æ]+#û+<TÅ£ ¹¿+ç< båsÁ $eÖqjáÖq XæK #ásÁ«\T çbÍsÁ+_ó+º+~. +<TýË uó²>+>±
uó²sÁÔY, jáTÖ@ eT<ó« Å£ ~]q »y jáTT sÁy D² TýÙµ |Î+<+ ç|¿±sÁ+ sÁT<ûXæ\ eT<ó« $eÖH \T q&eqTH sTT. Ô=\TÔá
2020 d |¼+ sY 10q <jáT+ 8.25 >+³\Å£ m$T¹s{Ùà msTTsYýÉÕHàÅ£ #î+~q ¿£ $eÖq+ 178 eT+~ ç|jáÖDìÅ£ \ÔÃ
VÕ²<s u²<Å£ eºÌ+~. nq+ÔásÁ+ 10 >+³\Å£ 153 eT+~ ç|jáÖDìÅ£ \Ôà Ü]Ð yî[¢+~. $eÖH \T eT+>Þø, >TsÁT,
~y s ýË¢ q&TkÍïsTT.
11 d|¼+ sY 2020
¿Ã$& ¿£³¼&¿ì HîÕ|sY d+d »ýÉÕ|t yîÕsà ç{¡{Ùµ y «¿ìàH
¿Ã$&-19 yîsÕ dÁ Ôt ÃbͳT n XæÇd¿ÃXø HîÎ¿Û q¢£ qÖ deTsÁ+>± jáT+çÜ+#û »ýÉ|Õ t yîsÕ Ã ç{¡{Ùµ nHû y «¿ìàHqT ¿£qT>=q ³T¢ VÕ²<s u²<ýË
HûwqýÙ Hd¾¼³Ö«{Ù |t bÍs dÖ«{ì¿£ýÙ m&T«¹¿wH n+& ¯ dsYÌ(HîÕ|sY) d+d yî\¢&+º+~. HîÕ|sY, ýÉÕ|t ¿ì¼yd, dTç|Ó+ +&çdÓ¼dt
d+jáTT¿£ï <óÇsÁ«+ýË n_óe ~Æ #ûd¾q y «¿ìàHqT 2020 d|¼+ sY 11q $ýñ¿£sÁT\ deÖyûXø+ýË ç|<]ô+# sÁT.
È+ÔáT ç|jîÖ>±\|Õ »¿=y ШHµ $ÈjáTe+Ôá+
uó²sÁÔY jîÖfÉ¿ù +³¹s wqýÙ n_óe ~Æ #ûd¾q ¿£sÃH yîÕsÁdt y «~ó {¡¿± »¿=y ШHµ È+ÔáT ç|jîÖ>±ýË¢ dÔáÎÛ*Ô \T kÍ~ó+º+~.
$wjáÖ uó²sÁÔY jîÖfÉ¿ù +³¹s wqýÙ »{ìdzsYµýË yî\¢&+º+~. {¡¿± e\¢ È+ÔáTeÚýË¢ yîÕsÁdt Ôá>TZeTTK+ |{ì¼q³T¢ ¿£ |¾+º+<
$e]+º+~. VÕ²<s u²< yTàýË »¿=y ШHµ {¡¿± Âs+&Ã<XøýË uó²>+>± 2020 d |¼+ sY 11q eTsà 10 eT+~ y \+{¡sÁ¢Å£
Ô=*&Ãdt eÇ&+Ôà <Xø |PsÁïsTTq³T¢ ç|¾ à|ýÙ HîÇd¾¼¹>³sY & ¿£¼sY ç|u󲿣sYÂs&¦ Ôî*bÍsÁT. yîTT<{ì <Xø ç|jîÖ>±ýË¢ 50 eT+~
y \+{¡sÁ¢qT m+|¾¿£ #ûXæsÁT. M]¿ì Ô=* &Ãdt ºÌq 14 sÃE\ nq+ÔásÁ+ Âs+&ÃkÍ] Öd¼sY &Ãdt # ÌsÁT. Âs+&à <XøýË yîTTÔáï+
45 eT+~ m+|¾¿£ #ûXæsÁT. M]¿ì eÖçÔá+ 28 sÃE\ Ôás ÇÔá Öd¼sY &Ãdt eÇqTH sÁT. yîTTÔáï+ 95 eT+~ y \+{¡sÁ¢ |Õ {¡¿±
ç|jîÖ>±\T #ûkþï+~ yîÕ<« +<+. y ] sÃ>« |]d¾Ü m|Î{ì¿£|ÚÎ&T dMT¿ì+º yû~¿£qT yîÕs \J ý²«uÙÅ£ |+|qTH sÁT. eTÖ&Ã
<Xø ç|jîÖ>±\ ¿Ãd+ uó²sÁÔá yîÕ<« |]XË<óq eT+&*(×dÓm+ sY) nqTeTÔáT\ ¿Ãd+ m<TsÁT #áÖdTïq ³T¢ yîÕ<« +<+ |s=Ø+~.

׿±H +&jáÖ 158 2020 n¿Ã¼ sY

 12 d|¼+ sY 2020
¿ùà|sY¦ y «¿ìàH ç|jîÖ>±\T |Úq'çbÍsÁ+uó+
¿Ã$&-19 ¿£³¼&¿ì nÜ |<Ý Ww<ó ¿£+ |ú çkͼCÉHÔà ¿£*d¾ ¿ùà|sY¦ jáTÖ e]à{¡ sÁÖbõ+~dTïq ChAdOx1 nCoV19 y «¿ìàH
ç|jîÖ>±\T |Úq'çbÍsÁ+uó+ njáÖ«sTT. ç³jáTýÙà dTsÁ¿Ôáì eT yîT&d¾Hà V²ýÙï Âs>T«ýñ³¯ n<¸ ]{¡ (m+V²#Y sY@) s ]+#á&+ÔÃ
ç|jîÖ>±\qT |Úq'çbÍsÁ+_ó+ºq³T¢ çkͼCÉH, ¿ùà|sY¦ 2020 d |¼+ sY 12q Ôî*bÍsTT. uó²sÁÔYýË çkͼCÉH ¿¡¢ ¿£ýÙ ç³jáTýÙàqT
ç&>´ ¿£+ç{Ë\sY ÈqsÁýÙ |t +&jáÖ qT+º nqTeTÜ bõ+< ¿£ |Úq'çbÍsÁ+_ó+ºq³T¢ dÓsÁyT d¾¼³Ö«{Ù |s=Ø+~.
15 d|¼+ sY 2020
;× sY@dÓÔÃ nsÁ_+<Ã |Î+<+
¿Ã$&-19 y «¿ìàH n_óe ~Æ ç|D²[¿£ ç|¿±sÁyTû ÈsÁT>TÔÃ+< bÍs d+d nsÁ_+<Ã 2020 d|¼+ sY 15q yî\&¢ +º+~. jáTÖmdtýË
d+dÅ£ #î+~q nqT +<ó ¿£+ |ú » sà y «¿ìàHൠ< Çs y «¿ìàHqT kõ+Ôá+>± n_óe ~Æ #ûkþï+~. HûwqýÙ jîÖbÍs $TwHýË
uó²>+>± jîÖfÉ¿± \J XæKÅ£ #î+~q jîÖfÉ¿± \J +&çdÓ¼ ¯dsYÌ nd¾ d¼Hà ¿ àýÙ (;× sY@dÓ) y «¿ìàH n_óe ~Æ¿ì nsÁ_+<ÃÅ£
eT<ÝÔáT>± *º+~. <ûXø neds \ ¿Ãd+ eTV²eÖ ]Ôà bþs ³+ýË uó²>+>± y «¿ìàHÂ¿Õ nsÁ_+<à bÍs Ôà uó²>kÍÇeT« |Î+<+
Å£ <TsÁTÌÅ£ q ³T¼ ;× sY@dÓ Ôî*|¾+~.
ePVäHýËHû ¿£sÃH |Ú{ì¼+~
ç||+# uójáTçuó²+ÔáT\Å£ >T]#ûkþïq ¿£sÃH yîÕsÁdt |Ú{ì¼+~ ePVäHýË ç|uóTÔáÇ ç|jîÖ>Xæ\ýËHûq #îÕH ¿ì #î+~q yîÕs \ dT¼
& ¿£¼sY *-yîT+>´ jáÖH d+#á\q $wjáÖ jáT³ |{²¼sÁT. B ¿ì Ôáq e<Ý XæçdÓïjáT <ó s \TH jáT yîT yî\¢&+# sÁT. ç_{ìwt
{²¿ù cþ »\Ödt eÚeTHµ m¿ùàÅ£L¢ y ¿±sÁ«ç¿£eT+ýË & ¿£¼sY jáÖH y «K«\T #ûXæsÁT. yîT Vä+¿±+>´ dÖØýÙ |t |_¢¿ù V²ýÙïýË
yîÕs \J, eTT«H \JýË XæçdïyûÔáï. 2019, & d+ sY- 2020, Èqe]ýË Ô=*kÍ], 2020, Èqe] eT<ó«ýË eTsÃeÖsÁT & ¿£¼sY
jáÖH #îÕH ýË qÖ«yîÖ jáÖ |Õ Âs+&T |]XË<óq\T #ûXæsÁT. ÔásÁTy Ôá yîT Vä+¿±+>´ qT+º nyîT]¿± bÍ]bþjáÖsÁT.
2024 ºe]¿ì Å£L& ..
 2024 @& ~ ºe]H {ì¿ì Å£L& ç||+#á+ýË n <ûXæ\ båsÁT\Å£ y «¿ìàH n+<³+ ¿£w¼yûTq dÓsÁyT Hd¾¼³Ö«{Ù |t
+&jáÖ N|t mШţL«{ìy |ÓdsY n< sY |PH y ý² #îbÍÎsÁT. n+<]¿¡ y «¿ìàH n+~+#á& ¿ì ¿£úd+ 15 _*jáTH &ÃdT\T
nedsÁeTeÚÔ jáT #îbÍÎsÁT.
15 d|¼+ sY 2020
bÍ¢kÍ <¸îsÁ|ÓÔà eTsÁD²\T Ôá>Zýñ<T : ×dÓm+ sY
bÍ¢kÍ <î̧sÁ|Ó e\¢ ¿=$&-19 eTsÁD²\T Ôá>Zýñ< »uó²sÁrjáT yîÕ<« |]XË<óq eT+&*µ (×dÓm+ sY) &îÕÂs¿£¼sY ÈqsÁýÙ \s + uó²sÁZe
dÎw¼+ #ûXæsÁT. ¹¿+ç< yîÕ<« sÃ>« XæK ¿±sÁ«<]ô s Cñwt uóÖwDYÔà ¿£*d¾ jáTq 2020 d |¼+ sY 15q $ýñ¿£sÁ¢ deÖyûXø+ýË
eÖ{²¢& sÁT. »bÍ¢kÍ <î̧sÁ|Ó e\¢ eTsÁD²\T Ôá>Zýñ<q $wjáT+.. 14 s çcͼýË¢ 39 dT|çÔáTýË¢ 469 eT+~ u²~óÔáT\ |Õ sÁÇV¾²+ºq
n<ó«jáTq+ýË s ÆsDÁ nsTT+~. sÃ> rçeÔáqÖ <î̧sÁ|Ó sÃ~ó+#á&+ ýñ<T. +¿± ç|#áT]Ôá+¿± n<ó«jáTq+ |Õ ÔÃ{ì XæçdïyûÔáï\
dMT¿£ ÈsÁT>TÔÃ+~. n~ |PsÁïjáÖ«¿£ n<ó«jáTq+ n~ó¿±]¿£+>± ç|#áT]ÔáeTeÚÔáT+~. deÖ# s {²dtØbþsYà, yîÕ<« sÃ>« XæK
d+jáTT¿£ï |sÁ«yû¿£¿£ +<+ |]o*+º $<ó H ¿=qkÍÐ+# ý²? ýñ< ? nq ~ sÁsTTkÍïsTTµ n jáTq |s=ØH sÁT.

׿±H +&jáÖ 159 2020 n¿Ã¼ sY

¿=$& bþs ³jîÖ<óT\ ;eÖ >&TeÚ bõ&Ð+|Ú
¿=$&-19 bþsÁTýË eTT+<T+& bþs &TÔáTq yîÕ<« d¾ Ò+~ ¿Ãd+ eÖ]Ì 30q qÖ« +&jáÖ mdÖ«ÂsHà d+d(mH×@)ÔÃ ¿£*d¾
çbÍsÁ+_ó+ºq ;eÖ |<¸¿± ¹¿+ç< ç|uóTÔáÇ+ eTsà 6 Hî\\T bõ&Ð+º+~. ;eÖ ¿ì+< sÁÖ.50 \¿£\ ¿£e¹sJ \_ódTï+~.
|Î{ìesÁÅ£ mH×@.. 61 ¿¢sTTyT\qT |]wØ]+º+~. 156 ¿¢sTTyT\T |]o\qýË H sTT. +¿± 67 ¿¢sTTyT <sÁU²dTï\qT
s çcͼ\T deT]Î+# *à +~.
¿±*q jáTÖMdÓ ýÉÕ³¢Ôà ¿£sÃH yîÕsÁdtqT sÁÖ *+#û u²¿ùà
jáTÖMdÓ ýÉÕ³¢qT |jîÖÐ+º ¿£sÃH yîÕsÁdtqT sÁÖ *+#û u²¿ùàqT d w¾¼+# sÁT C²eÖu²< ý²¢ qM |³Å£ #î+~q eT+&
q]à+Vä# ]. ¿±*q ³Ö« TýÉÕ³¢qT yî*Ð+#û ç|jîÖ>+ýË ç|d¾~Æ #î+~q # ] n<û bÍsÁT ý²qT ¿±*bþsTTq jáTÖMdÓ ýÉÕ³¢Å£
|jîÖÐ+# sÁT. ç{² àd¼sÁT¢, Âsd¾d¼sÁT¢, ¿£+&îqàsÁT¢, m\翱¼qT¢ eT]¿= m\翱¼ ¿ù |]¿£s \T ÈÔá #ûjáT&+ < Çs ¿£sÃH , ÔásÁ
yîÕsÁdt\qT d+V²]+#û kÍ+¹¿Ü¿£ÔáqT ÈÔá #ûXæsÁT. 15 d¿£q¢ qT+º 1200 d¿£q¢ýË yîÕsÁdt d+VäsÁ¿£ kÍeTsÁ«+ u²¿ùàÅ£
+<H sÁT. B ¿ì |fÉ+{Ù \_ó+ºq³T¢ #îbÍÎsÁT. kÍsYàÔà bͳT kÍsYà-dÓyÃM2 dVä |\T sÁ¿±\ yîÕsÁdt\qT d+V²]+#û kÍeTsÁ«+
¿£*Ð+#û ç|jîÖ>+ $ÈjáTe+ÔáyîT®q³T¢ dÓdÓm+; n~ó¿±]¿£+>± ç<óTM¿£]+º+< s çw¼ qÖÔáq $wØsÁD\ $uó²>+({¡mdt×dÓ)
2020 d |¼+ sY 15q yî\¢&+º+~.
16 d|¼+ sY 2020
dTÎÜ ¿ù-M y «¿ìàH dsÁ|s Â¿Õ sY&×m|tÔà Âs&¦dt ý²«u¤¹s³¯dt |Î+<+
¿Ã$&-19qT n]¿£³¼& ¿ì sÁcÍ« n_óe ~Æ #ûd¾q »dTÎÜ ¿ù-Mµ y «¿ìàH eTÖ&e <Xø Ww<ó |¯¿£\ÔÃbͳT |+|¾D¡Â¿Õ VÕ²<s u²<
d+d & ¿£¼sY Âs&¦dt ý²«u¤¹s³¯dt, sÁw«H &îÂsÕ¿ù¼ HîÇdt¼yîT+{Ù |+& ( sY&×m|t) eT<ó« |Î+<+ Å£ ~]+~. ný²¹> uó²sÁÔá Ww<ó
jáT+çÔáD d+d qT+º nqTeTÜ \_ó+ºq Ôás ÇÔá Âs&¦dtÅ£ 10 ¿Ã³¢ &ÃdT\ y «¿ìàq¢qT sY&×m|t dsÁ|s #ûjáTqT+~. |¯¿£\T
$ÈjáTe+Ôá+ nsTT, y «¿ìàH qyîÖ<T ç|ç¿ìjáT |P]ï nsTTÔû.. 2020 @& ~ ºe] qT+#û <ûXø+ýË y «¿ìàq¢ &î*e¯ +&û ne¿±Xø+
+< Âs&¦dt 2020 d |¼+ sY 16q ç|¿£{ì+º+~.
VA«eTH m&HÃyîÕsÁdt bÍ¢{ÙbÍ+ |Õ...
 sÁcÍ«Å£ #î+~q >eTýñjáT HûwqýÙ ¯ dsYÌ Hd¾³ ¼ Ö«{Ù |t m|¾&î$TjáÖ\J n+& yîT®ç¿Ã jáÖ\J dTÎÜ ¿ù-M y «¿ìàHqT n_óe ~Æ
#ûd¾+~. VA«eTH m&HÃyîÕsÁdt &Ö«jáTýÙ yî¿£¼sY bÍ¢{ÙbÍ+ |Õ y «¿ìàH n_óe ~Æ #ûXæeT , ~ dTsÁ¿ìÔáyîT®+< sY&×m|t
dÓ yà ¿ì]ýÙ ~$Tçry Ôî*bÍsÁT. sÁcÍ«ýË 25 @Þø ¢>± & ¿£¼sY Âs&¦dtÅ£ dTd¾sÁ, > sÁeç|< kÍq+ +< y «U²« +# sÁT.
dÓÈqýÙ y «~ó>± $TÐ*bþqTq ¿=$&
uó$w«ÔáTïýË ¿=$& Å£L& ¿£ dÓÈqýÙ y «~ó>±Hû $TÐ*bþÔáT+< ýÉ H HýË ;sÁÖ{Ù nyîT]¿£H jáTÖ e]à{¡ n<ó«jáTq+ |s=Ø+~.
¿£sÃH yîÕsÁdtÅ£ e«Ü¹s¿£+>± kÍeÖ ¿£ sÃ> sÃ<ó¿£Ôá( V²sY¦ eTÖ« {¡) m+Ôá ÔáÇsÁ>± kÍ~ókÍïeTq < |ÕHû ~ <ó sÁ|&
+³T+< n+#áH yûd¾+~. n+ÔáesÁÅ£L ~ n dÓÈq¢ýËqÖ <|<bÍ\T>± y «|¾dÖïHû +³T+< |s=Ø+~. »XæÇd¿ÃXø d+ +<ó
yîÕsÁdt\T dÓÈq¢ y ¯>± mý² $È +_ódTïH sTT? ¿£sÃH yîÕsÁdt rsÁT uó$w«ÔáTïýË mý² +&qT+~?µ nq n+Xæ\ |Õ XæçdïyûÔáï\T
n<ó«jáTq+ #û|{²¼sÁT.
»»kÍeÖ ¿£+>± sÃ> sÃ<ó¿£Ôá |]ÐÔû ¿£sÃH y «|¾ï ÔáÐZbþÔáT+~. Ôás ÇÔá deToÔÃw y Ô esÁD |]d¾ÔáTýË¢ eÖçÔáyûT yîÕsÁdt ¿ì
¿£ |¾dTï+~. n|Î{ìesÁÅ£L ¿£sÃH n dÓÈq¢ýËqÖ y «|¾dÖïHû +³T+~. ç|È\T Å£L& ¿£sÃH Ôà dV²Jeq+ #ûjáT& ¿ì n\y ³T
|& *. eÖdTØ\T <ó]+#á&+, #ûÔáT\qT m|Î{ì¿£|ÚÎ&T Xø çuó+ #ûdT¿Ãe&+, <ÖsÁ+ bÍ{ì+#á&+ e+{ì C²ç>Ôáï\T Ôá|Î d]µµ n
|]XË<óq¿£sÁï V²dH C²s ¹¿ÔY |s=ØH sÁT.
׿±H +&jáÖ 160 2020 n¿Ã¼ sY
 ÜH >&د¿ì ¿£sÃH
¿¹ +ç< sÃ&T¦ sÁy D², sÁV²< sÁT\ XæK eT+çÜ ÜH >&د ÔáqÅ£ ¿£sÃH bÍ {ìy eºÌq³T¢ yî\¢&+# sÁT. úsÁd+>± q ³T¢
n |¾+#á³+Ôà yîÕ<« |¯¿£\T #ûdT¿Ã>± ¿£sÃH yîÕsÁdt kþ¿ìq³T¢ Ôû*+< 2020 d |¼+ sY 16q {¡Ç{Ù < Çs jáTq Ôî*jáTCñXæsÁT.
ÔáT$TH , <ÐZH ...yîÕsÁdqt T H Xøq+ #ûd eÖdTØ
ç_³HýË +³Tq uó²sÁÔá d+ÔáÜ mH{¡ yî<Õ « |ÚDT&T & .n ÔY C²sŸ... ¿£sÃH qT+º sÁ¿D£ ¿£*Î+#û eÖdTØ\qT sÁÖbõ+~+#á&yûT
¿±Å£ +& , dT|çÔáTýË¢ y {ì ºÔá+>± n+~dTïH sÁT. s jáTýÙ kþ¼¿ù jáTÖ e]à{¡ dT|çÜýË dsÁ̈H>± q jáTq... eTsà yîÕ<«
|ÚDT&T ç¿ìdt ¿Ã\àHÔÃ ¿£*d¾ Ô=\TÔá »kÍ |tµ nHû |]¿£s ¿ì sÁÖ|¿£\Îq #ûXæsÁT. Ôás ÇÔá d¼H jáTÖ e]à{¡ÔÃ ¿£*d¾ <
eÖdTØ>± n+<Tu²³TýË¿ì rdT¿=# ÌsÁT. º¿ìÔáà #û d deTjáT+ýË... eTTÅ£ Ø, #î$, >=+ÔáT < Çs ; yîÕ<« |]¿£s \ < Çs H |¿£H
kþ¹¿ eTT|ÚÎ +³T+~. XøçdﺿìÔáà\T #û d deTjáT+ýË sÃ>T\ eTTÅ£ Ø, HÃ{ìýË ¿ì ºq bÍ{ì |]¿£s \qT #=|¾Î+#á¿£ Ôá|Î<T.
deTjáT+ýË y sÁT ÔáTeT &+, <>Z&+ e+{ì$ #ûdTï+{²sÁT. Ôá< Çs yîÕsÁdt y «|¾+#û ç|eÖ<+ +³T+~. nsTTÔû deTd«
ÔáýÉÔáïÅ£ +& & .n ÔY »kÍ |tµqT sÁÖbõ+~+# sÁT. sÃ>T\Å£ m+&ÃkþØ|t #û d+<TÅ£ M\T>± eÖdTØ\Å£ |Õuó²>+ýËqÖ, ¿ì+~
uó²>+ýËqÖ Âs+&T y \TÇ\T +{²sTT. m+&ÃkþØ|t |]¿£s Ô=\Ð+ºq Ôás ÇÔá $ eTÖdTÅ£ bþÔ sTT. eÖdTØqT <ó]+ºq
e«¿ìï ÔáT$T q|ÚÎ&T, <ÐZq|ÚÎ&T, N~q|ÚÎ&T e#ûÌ ÔáT+|sÁ¢qT eÖdtØ ýË|* uó²>+ V²]+#ûdTï+~. yîÕsÁdt y «|¾ï #î+<Å£ +& eÖdtØ
deTsÁ+>± n&T¦Å£ +³T+< |ÚDT\T #î TÔáTH sÁT. HûwqýÙ V²ýÙï d¯Çdt ¿ì¢ ¿ù\Å£ yû\ d+K«ýË M{ì ºÔá+>± dsÁ|s
#ûdTïH sÁT.
17 d|¼+ sY 2020
¿£sÃH ÔÃ m+|Ó nXË¿ù >dÓï eT Ü
s È«duó duóT«&T nXË¿ù >dÓï(55) ¿£sÃH Ôà 2020 d |¼+ sY 17q uÉ+>ÞøSsÁTýË eT Ü #î+< sÁT. d |¼+ sY 2q rçeyîT®q XæÇd
d+ +<ó deTd«Ôà uÉ+>ÞøSsÁTýË eTDìbÍýÙ dÎçÜýË #ûs sÁT. n¿£Ø& jáTqÅ£ ¿=$&-19 |¯¿£\T ÈsÁ|>± bÍ {ìy>± Ôû*+~.
qT«yîÖ jáÖ deTd«ÔÃbͳT VQÞø nejáTy \T <î ÒÜq³+Ôà |~ sÃE\T ×dÓjáTÖýËHû Je dVäjáT e«ed\Ôà º¿ìÔáà\T
n+~+# sÁT. º¿ìÔáà |*+#á¿£ d |¼+ sY 17q eT€Ü #î+< sÁT. s jáT#áÖsÁT ý²¢Å£ #î+~q nXË¿ù >dÓï 2020 EýÉÕ 22q s È«duó
duóT«&>± ç|eÖD+ #ûd¾ bÍsÁ¢yîT+{ÙýË n&T>T |³¼Å£ +& Hû eT Ü #î+< sÁT.
<ÐZÔû ¿=$& >T³T¼ #î|Î d]¿=Ôáï @× kÍ+¹¿Ü¿£Ôá
<¹>³Z |ÚÎ&T e#ûÌ Xøu²Ý $Xâw¢ ¾+#á&+ < Çs ... d<sÁT e«¿ìï ¿=$&Ôà u²<ó|&TÔáTH & ? ýñ< ? nq ~ s Æ]+#û d]¿=Ôáï kÍ+¹¿Ü¿£ÔáqT
eTT+ sTT¿ì #î+~q »e<ó Çú Hd¾¼³Ö«{Ù |t ]¼|Ów¾jáTýÙ +fÉ*CÉHൠn_óe ~Æ #ûd¾+~. eTV²eÖ ] çbÍsÁ+uó+ qT+#û B |Õ < w¾¼
kÍ]+ºq d+d... ¿£sÃH , kÍ<ó sÁD <>TZ\Å£ d+ +~ó+º Xø Ý qeTÖH \qT d¿£]+º+~. ¿£ çÜeT yûT<óà kÍ+¹¿Ü¿£Ôá (@×)
< Çs y {ì $Xâ¢w¾+º, @jûT Xøu²Ý\T ¿=$&Å£ d+ +<óeTT+<à #î |Î ³ÖýÙqT sÁÖbõ+~+º+~. B ¿ì |Î{칿 nyîT]¿± qT+º
|fÉ+{Ù \_ó+º+< , mý²+{ì \¿£D²\T ýñ ¿=$& u²~óÔáT\qT Å£L& ³ÖýÙ >T]ï+#á>\< Hd¾¼³Ö«{Ù es Z\T yî\¢&+# sTT.
mý²+{ì n<q|Ú edÔáT\T, eÖqe eqsÁT\ nedsÁ+ ýñÅ£ +& Hû... <ûXø+ýË 43% mÅ£ Øe>± ¿=$& |¯¿£\T sÁÇV¾²+#û+<TÅ£
³ÖýÙ |¿£]dTï+< Hd¾¼³Ö«{Ù ç|<ó q |]XË<óÅ£ &T s VQýÙ |Dì¿£ØsY #îbÍÎsÁT. H ¹sÇ- +&jáÖ uó²>kÍÇeT« ¿±sÁ«ç¿£eT+
(mH×|Ó×), & ¿£¼sYà |sY jáTÖ (&m|tyîÕ), msTTyTà-CË<ó|ÚsY, ç¹>³sY eTT+ sTT eTT à|ýÙ ¿±s=ιswH\ uó²>kÍÇeT«+Ôà e<ó Çú
Hd¾¼³Ö«{Ù |]XË<óq kÍÐ+º+~. +<TýË uó²>+>± _VäsY, &Xæ, s ÈkÍH, eTVäs çw¼\Å£ #î+~q 3,621 eT+~ qT+º Xø Ý
qeTÖH \qT d¿£]+º... y ]ýË 2,041 eT+~¿ì ¿£sÃH kþ¿ìq³T¼ s Æ]+# sÁT.

׿±H +&jáÖ 161 2020 n¿Ã¼ sY

 18 d|¼+ sY 2020
@|ÓýË u²sÁ¢|Õ 20% ¿=$& sÁTdTeTT
+ç<óç|<ûXÙýË u²sÁ¢ ýÉÕ dqTà\qT 2021 pH Hîý²KsÁT esÁÅ£L ¿=qkÍÐ+#û+<TÅ£ nqTeTÜdÖï s çw¼ ç|uóTÔáÇ+ 2020 d |¼+ sY
18q ÔáïsÁTÇ\T C²¯ #ûd¾+~. nsTTÔû n+Xø+ |Õ VÕ²¿ÃsÁT¼ýË $# sÁDýË q ]{Ù |¾{ìwH |Õ e#ûÌ ÔáT~ rsÁTÎqÅ£ ýË &
¿=qkÍÐ+|Ú +³T+~. ç|uóTÔáÇ <ûXæ\ Hû|<¸«+ýË ¿=$& +<óq\Ôà >Ôá 101 sÃE\T>± s çw¼y «|ï+>± eTÖÔá|& q 840
u²sÁT¢, yîT®ç¿Ãç Öe¯\T, q¿£çÔá VA³Þø¢ýË u²sÁT¢ d |¼+ sY 19 qT+º ÔîsÁT#áTÅ£ Hû ne¿±Xø+ +~. ný²¹> jáÖ u²sÁ¢ |Õ ¿=Ôáï>±
¿=$& sÁTdTeTTqT s çw¼ ç|uóTÔáÇ+ $~ó+º+~. jáÖ u²sÁ¢Å£ d+ +~ó+ºq ýÉÕ dqTà eTÖ\ sÁTdTeTT, H H ]|+& TýÙ ] ç d¼wH
#ó ¯¨\ |Õ 20 XæÔá+ yûTsÁ ¿=$& sÁTdTeTT #î*¢+# *.
|¿£y Ôá kÍØq¢ÔÃ yîÕsÁdtqT >T]ï+#=#áTÌ
|¿£y Ô >T]ï+#û+<TÅ£ nÔá«edsÁ+>± sÁÇV¾²+#û kÍØq¢Ôà ¿=$&-19qT Å£L& >T]ï+#û ne¿±Xø+ +< ç_³H XæçdïyûÔáï\
n<ó«jáTq+ Ôû*Ì+~. B+Ôà yîT<&TÅ£ >±jáTyîT®q³T¢ nqTeÖqeTTq y ]ýË ¿=$&-19 u²~óÔáT\qT ÔáÇsÁ>± >T]ï+º, y «~ó y «|¾ï
n&T¦¿Ãe& ¿ì M\eÚÔáT+< $e]+º+~. \+&HýË » VÕ²|sY nÅ£L«{Ù çkþ¼¿ù jáTÖ ³¢µýË 225 eT+~ sÃ>T\ Ôá\, yîT& uó²>±ýË¢
sÁ¿£ï H Þ²\Å£ sÁÇV¾²+ºq nÔá«edsÁ ¿£+|P«fÉ& {¤yîÖç>|Ó(dÓ{¡) kÍØq¢qT |]o*+# sÁT. +<TýË }|¾]ÜÔáTïýË¢ |Õuó²>±\Ö
¿£ |¾+# sTT. n¿£Ø& »ç> +& >±¢dt |d¾|¾¹¿wHµ rsÁTýË È]Ðq eÖsÁTÎ\ <ó sÁ+>± ¿=$&qT >T]ï+#=#áÌ XæçdïyûÔáï\T Ôûý²ÌsÁT.
y {ì < Çs ¿=$& eTsÁD²\qÖ eTT+<T>±Hû n+#áH yûjáTe#áÌ Ôî*bÍsÁT. ç|dTïÔá+ ¿£sÃH yîÕsÁdtqT >T]ï+#á& ¿ì sÁÇV¾²dTïq
sY{¡-|ÓdÓ sY |¯¿£Å£ # ý² deTjáT+ |³¼&+ÔÃbͳT ¿= kÍsÁT¢ |*Ô ýË¢ Ôû& \Ö edTïq Hû|<¸«+ýË |]XË<óqÅ£ çbÍeTTK«Ôá
@sÁÎ&+< |s=ØH sÁT. ý²+{ì sÃ>T\T eÖdTØ\T <ó]+#á&+ ¿£w¼eT , n+<Te\¢ y ]¿ì ¿=$&-19 Å£L& kþ¿ìq³T¢ eTT+<û Ôî* dï
dT|çÜ d¾ Ò+~ eT]+Ôá C²ç>Ôáï>± +&{² ¿ì M\eÚÔáT+< Ôî*bÍsÁT.
90 $TcÍýË¢Hû ¿£ºÌÔáyîT®q ¿=$& |¯¿£
¿=$&-19qT yû>+>± >T]ï+#û+<TÅ£ ç_³H XæçdïyûÔáï\T ¿=Ôáï |¯¿£ kÍ<óH ÔájáÖsÁT#ûXæsÁT. ~ 90 $TcÍýË¢Hû |*Ô
dTï+~. B ¿£ºÌÔáÔáÇ+ # ý² yîTsÁT>±Z +~. »HîÐ{ìyµ |*Ô \ $wjáT+ýË # ý² ÔáÅ£ Øe kÍsTTýË Ôû& \qT #áÖ|¾+~. bÍ {ìy
|*Ô \ $wjáT+ýË eÖçÔá+ mý²+{ì yîÕsÁT<ó «\T ýñeÚ. »¿=$& q&¨µ nHû kÍ<óH \+&HýË +|Ó]jáTýÙ ¿±ýñJ XæçdïyûÔáï\T
sÁÖbõ+~+# sÁT. ~ ¿£ ºq |fɼý² +³T+~. B sÁÇV²DÅ£ mý²+{ì ýñu¤¹s³¯ nedsÁ+ ýñ<T. yîTTuÉÕýÙ bþH ¿£H ºq >±
+&û ¿±«ç{ì&¨\ kÍjáT+Ôà B #û|³¼e#áTÌ. ç_³HýË C²rjáT sÃ>« de\ $uó²>± (mH V²#Ymdt)¿ì #î+~q 386 eT+~ |Õ
|¯¿ì+º, B deTsÁÔáqT sÁTEeÚ #ûXæsÁT. »»u²~óÔáT& |&¿£ |¿£ØHû |¯¿£qT sÁÇV¾²+#áe#áTÌ. Xæ+|¾Þø¢ sÁÇV²DÅ£ ç|Ôû«¿£ @s γT¢
nedsÁ+ýñ<T. çbÍeÖDì¿£ ýñu¤¹s³¯ |¯¿£ kÍsTTýËHû B ¿£ºÌÔáÔáÇ+ +³T+~µµ n |]XË<óqÅ£ H jáT¿£ÔáÇ+ eV¾²+ºq çbõ |dsY
ç>±V²+ Å£ ¿ù |s=ØH sÁT. nHû¿£ |¯¿£ýË¢ yû>yîÖ.. ¿£ºÌÔáÔáÇyîÖ +³T+< jáTq Ôî*bÍsÁT. Ô C² $<ó q+ýË eÖçÔá+ Âs+&Ö
kÍ<ó«eTeÚÔáTH jáT #îbÍÎsÁT. u²~óÔáT& kÍÇuÙ qeTÖH qT kÍ<óq+ýË¿ì ç|yûXø |{ì¼q yî+³Hû n~ ¿£sÃH yîÕsÁdtÅ£ d+ +~ó+ºq
ÈqT« |< sÁ qy Þø¢ ¿Ãd+ XË~ódTï+~.
19 d|¼+ sY 2020
»¿=$wÓýÙ¦µ 3e <Xø ¿ì¢ ¿£ýÙ ç³jáTýÙàÅ£ nqTeTÜ
2020 d |¼+ sY 11q *ºbþsTTq »¿=$wÓýÙ¦µ¦ eTÖ&Ã<Xø ¿ì¢ ¿£ýÙ ç³jáTýÙà |Úq' çbÍsÁ+uó² ¿ì eÖsÁZ+ dT>eT+ nsTT+~. ¿=$&
19qT y ]+#á& ¿ì ¿ùà|sY¦ $XøÇ$< «\jáT+ ÔájáÖsÁT#ûdTïq {¡¿±Å£ d+ +~ó+ºq eTÖ&Ã<Xø ¿ì¢ ¿£ýÙ ç³jáTýÙàqT |ÚDÉýË

׿±H +&jáÖ 162 2020 n¿Ã¼ sY

 ddÖàH ÈqsÁýÙ dT|çÜýË d |¼+ sY 21 qT+º #û|³¼qTH sÁT. yîÕ<«Xæ\ &H eTTsÁ°<ósY Ôá+uñ yûTsÁÅ£ d |¼+ sY 19q
yî\¢&+# sÁT. {¡¿± ç|jîÖ>+ýË bÍý¤Zq& ¿ì |Î{칿 ¿=+ÔáeT+~ y \+{¡sÁT¢ eTT+<T¿=# ÌsÁ Ôî*bÍsÁT. deÖsÁT 150 qT+º
200 eT+~ |Õ {¡¿±qT ç|jîÖÐ+#áqTq ³T¢ jáTq $e]+# sÁT.
d]¿=Ôáï jáTÖM ¿±+Ü >T]ï+ºq ÈbÍH
eÖqeÚ\Å£ Vä ¿£*Ð+#á ¿£s¿Á +£ nÜú\ýËV¾²Ôá ¿±+ÜÔà ¿£sÃH yîÕsdÁ qt T deTsÁ+>± #á+ |jáTe#áÌ ÈbÍH XæçdïyÔû \ïá T >T]ï+# sÁT.
V¾²sÃw¾eÖ $XøÇ$< «\jáT XæçdïyûÔáï\T |]XË<óq #ûXæsÁT. 222 H HÃMT³sÁT¢(mHm+) ÔásÁ+> <îÕsÁé«+ ¿£*Ðq nÜú\ýËV¾²Ôá-d¾
(jáTÖMdÓ) ¿±+Ü ¿£sÃH qT #á+ |dTï+< y sÁT |s=ØH sÁT. |]XË<óqýË uó²>+>± XæçdïyûÔáï\T.. Xø çuóyîT®q bÍ*d¼]H |¢³T |Õ ¿£sÃH
yîÕsÁdt ¿£*Ðq 100 yîT®ç¿Ã©³sY ç< eD² bþXæsÁT. kÍ<ó sÁD >~ cþç>Ôá e<Ý n~ m+&bþjûTý² #ûXæsÁT. nq+ÔásÁ+ |¢{Ù |Õ 24
d+{¡MT³sÁ¢ mÔáTïýË.. jáTÖMdÓ ¿±+Ü yî<Èýñ¢ \TÒqT +# sÁT. 30 d¿£q¢ bͳT ¿±+Ü ç|d]+|#ûjáT&+ e\¢ 99.7 XæÔá+
yûTsÁ yîÕsÁdt V²ÔáyîT®q³T¢ >T]ï+# sÁT. eÖqe ¿£qT , #ásÁ |Õuó²>±ýË¢¿ì ¿ìsÁD²\T #=#áTÌ¿Þø¢ýeñ Å£L& Ôûý²ÌsÁT.
¿£sÃH u²~óÔáT\ de\Å£ #ê¿Õq sÃuË
¿=$&-19 |Õ bþsÁTýË uó²>+>± KÔ sY XæçdïyûÔáï\T ¿£ sÃuËqT ÔájáÖsÁT#ûXæsÁT. ~ ¿£sÃH u²~óÔáT\Å£ VäsÁ+, Ww<ó \T
n+~+#á&+ÔÃbͳT |]ds ýË¢ >±*, |]Ôáý²\qT Xø çuó+ #ûdTï+~. +<T¿Ãd+ eTsÁeT w¾ýË nHû¿£ e«ed\qT |]XË<óÅ£ \T
@s γT #ûXæsÁT. kÍ ¿£ eÖÂsØ{ÙýË dT\TeÚ>± n+<Tu²³TýË q nHû¿£ $&uó²>±\ kÍjáT+Ôà sÃuËqT ÔájáÖsÁT#ûXæsÁT.
|*Ôá+>±.. n+Ôás r¨ jáT ¿£+ |ú\T $ç¿£sTT+#û ÔásVÁ ä ç|Ôû«¿£ eTsÁeTqTw§\ ¿£H # ý² ÔáÅ£ Øe <ósÁÅ£ ~ \_ódTï+< |]XË<óÅ£ \T
Ôî*bÍsÁT. sÃuËýË nqTyîÕq jáT+çÔáD e«ed\T H sTT. |*Ôá+>± ~ ÔáqÅ£ n|ÎÐ+ºq |qT\qT deTsÁ+>± sÁÇV¾²dTï+<
|]XË<óqýË bÍ\T|+#áTÅ£ q dMTsY >Ã$< Ôî*bÍsÁT.
sÃuË.. dT|çÔáT\T, ×kþýñwH y sÁT¦ýË¢ de\T n+~+#á>\< XæçdïyûÔáï\T Ôî*bÍsÁT. nÜú\ýËV¾²Ôá ¿ìsÁD²\T(jáTÖMdÓ) ýñ<
sÁkÍjáTq ÔáT+|sÁ¢qT yî<È\¢&+ < Çs >±*, |]Ôáý²\qT Xø ~Æ #ûdTï+<H sÁT. +<TýË Xø¿ìïeT+ÔáyîT®q yîÖ{²sÁT¢ H jáT ,
|*Ôá+>± n~ó¿£ sÁTeÚ\qT Å£L& yîÖdT¿Þø¢>\< $e]+# sÁT. sÃuË ¿£ çÜeT yûT<ódTà kÍjáT+Ôà | #ûdÖï Å£LsÁ>±jáT\
|+³\ |Õ d+ç~jáT, sÁkÍjáTq ç¿ì$Td+VäsÁ¿£ eT+<T\qT |¾º¿±¯ #ûjáT>\< |s=ØH sÁT.
u²sÁ¢ qT+º 30 sÃEýË¢ ¿=$& sÁTdT+ edÖ\T
+ç<óç|<ûXÙýË u²sÁ¢ ýÉÕ dqTà< sÁT\ qT+º 30 sÃEýË¢>± ¿=$& sÁTdTeTT edÖ\T #ûjáÖ\ s çw¼ ç|uóTÔáÇ+ <û¥+º+~. ¹sÝ¥Ôá
e«e~óýË>± sÁTdTeTT #î*¢+#á¿£bþÔû #ásÁ«\T rdT¿Ãy \ dÖº+º+~. u²<ó«Ôá\qT jáÖ ý²¢\ m¿ÕàCÙ dÖ|]+fÉ+&î+³T\Å£
n|ÎÐ+º+~. ¿=$& sÁTdTeTT sÁÖ|+ýË sÁÖ.50 ¿Ã³T¢ < jáT+ e#ûÌ ne¿±Xø+ +< n~ó¿±sÁT\T n+#áH yûdTïH sÁT. ný²¹>
ýÉÕ dqTà sÁTdTeTT\T, ] ç d¼wH #ó ¯¨\ edÖÞø¢qT Å£L& ¿£*|¾Ôû yîTTÔáï+>± sÁÖ.180 ¿Ã³¢ esÁÅ£L < jáT+ edTï+< uó²$dTïH sÁT.
s çw¼y «|ï+>± q 840 u²sÁ¢ ýÉÕ dqTà\qT 2021 pH K] esÁÅ£L ¿=qkÍÐdÖï ç|uóTÔáÇ+ {¡e\ ÔáïsÁTÇ\T C²¯ #ûd¾+~.
Hû|<¸«+ýË u²sÁT¢ Ôî]#û|ÚÎ&T nqTd]+# *àq jáTeT +<óq\qT |s=Ø+³Ö m¿ÕàCÙ XæK 2020 d |¼+ sY 20q eÖsÁZ<sÁô¿±\T
$&T<\ #ûXæsÁT. yûTsÁÅ£ ¿£³¼& çbÍ+Ô ýË q u²sÁ¢qT jáÖ ý²¢\ ¿£ýÉ¿£¼sÁ¢ e<Ý eTT+<dTï nqTeTÜ rdTÅ£ q Ôás ÇÔû ÔîsÁy *à
+³T+~.
¿±\+ #î*¢q ;sÁ¢qT $ç¿£sTT+#á{² ¿ì Mýñ¢<T. uó•Ü¿£ <ÖsÁ+ bÍ{ì+#û+<TÅ£ M\T>± u²sÁ¢ýË fñ TÞø ¢ @s γT #ûjáÖ*. y {ì | yûÞøýË¢
sÃEÅ£ Âs+&T kÍsÁT¢ yîTTÔáï+ çbÍ+>D² Xæ fÉ®CÙ #ûjáÖ*. ç|yûXø < ÇsÁ+ e<Ý Xæ fÉ®ÈsÁT¢, <¸sÁ ýÙ kÍØqsÁT¢ n+<Tu²³TýË +# *.
ç|Ü ¿£Ø¯ <¸sÁ ýÙ çdÓØ +>´ #ûd¾q Ôás ÇÔû ýË|*¿ì |+|¾+# *. | #û d d¾ Ò+~ Ôá|Îqd]>± eÖdTØ\T, #ûÜ Ô=&T>T\T <ó]+# *.
pH ¿£{Ë ÔûB ¿£+fñ eTT+<T #î*¢+ºq #óáý²H \qT ýÉÕ dqTà sÁTdTeTT, ] ç d¼wH #ó ¯¨\ ¿ì+< n+^¿£]+#ásÁT.
׿±H +&jáÖ 163 2020 n¿Ã¼ sY
 ýÉÕ dqTà sÁTdTeTT\ $es \T
 ¿=$& ý²¿ù&êH Hû|<¸«+ýË 101 sÃE\ bͳT u²sÁT¢ eTÖÔá|& ¦sTT. ¿±ý² ¿ì $TqVäsTT+#áT¿= 2020 d |¼+ sY 19 qT+º
2021 pH 30e ÔûB esÁÅ£L ¿ÃØ ýÉÕ dqTà < sÁT qT+º m+Ôî+Ôá ýÉÕ dqTà sÁTdTeTT, ] ç d¼wH #ó ¯¨ edÖ\T #ûjáÖ\Hû~
ç|uóTÔáÇ+ ¹sÝ¥+º+~. $es \T ý² H sTT.
Xæ¢ T ýÉÕ dqTà sÁTdTeTT ] ç d¼wH #ó ]¨ yîTTÔáï+
50 yû\ ýË|Ú ÈH uó² q çbÍ+Ô ýË¢ 1,41,439 5,65,755 7,07,194
50,001 qT+º 5 \¿£\ ÈH uó² q çbÍ+Ô ýË¢ 1,41,139 12,72,949 14,14,388
5 \¿£\T |Õ & ÈH uó² q çbÍ+Ô ýË¢ 1,41,139 19,80,143 21,21,582
¿ùà|sY¦ eTÖ&Ã<Xø Ww<ó |¯¿£\T çbÍsÁ+uó+
¿ùà|sY¦ n_óe ~Æ #ûdTïq »¿=$wÓýÙ¦µ y «¿ìàH eTÖ&Ã<Xø Ww<ó ç|jîÖ> |¯¿£\T(¿ì¢ ¿£ýÙ ç³jáTýÙà) uó²sÁÔYýË çbÍsÁ+uóeTjáÖ«sTT.
|ÚDÉýË ddÖH ÈqsÁýÙ dÎçÜýË ç|jîÖ> |¯¿£ #û|{ì¼q³T¢ dT|çÜ yîÕ<T«\T & ¿£¼sY eTTsÁ°<ósÁH Ôá+uñ Ôî*bÍsÁT. çkͼCÉH
bÍs ¿£+ |ú uó²>kÍÇ$T nsTTq dÓsÁ+ Hd¾¼³Ö«{Ù |t +&jáÖ ç³jáTýÙàqT sÁÇV¾²+#áqT+~. {¡¿± eTÖ&à <Xø |¯¿£\qT
çbÍsÁ+_ó+# eT .. B ¿Ãd+ |Î{칿 150 qT+º 200 eT+~ y \+{¡sÁT¢ ÔáeT |sÁT¢ qyîÖ<T #ûdTÅ£ H sÁ & ¿£¼sY eTTsÁ°<ósÁH
|s=ØH sÁT. |ÚDÉýË uó²sÁr $< «|ÓsÄY yîT&¿£ýÙ ¿£Þ²Xæ\, ¹¿ m+ dÎçÔáT\ýË Âs+&à <Xø ç³jáTýÙàqT sÁÇV¾²+# sÁT. ÔásÁ <ûXæýË¢
sÁÇV¾²+ºq ç|jîÖ> |¯¿£ýË¢ bÍý¤Zq y ]¿ì ¿= nH sÃ>« deTd«\T ÔáýÉÜïq ¿±sÁD+>± uó²sÁÔá Ww<ó jáT+çÔáD eT+&* ¿£Ø&
ç³jáTýÙàqT *|¾yûd¾+~.
¿£sÃH |¯¿£Å£ qeTÖH \qT d¿£]+#û sÃuË
¿=$&-19 s ÆsDÁ |¯¿£ ¿Ãd+ u²~óÔáT\ eTTÅ£ Ø qT+º qeTÖH \qT d¿£]+#û ¿£ sÃuËqT d¾+>|PsY XæçdïyÔû áï\T ÔájáÖsÁT #ûXæsÁT.
|*Ôá+>± ç|eÖ<¿£sÁ yîÕsÁdt qT+º sÃ>« |]sÁ¿£D d¾ Ò+~ sÁ¿ì+#á& ¿ì M\eÚÔáT+~. HûwqýÙ ¿±«qàsY d+³sY
d¾+>|PsY(mHdÓdmÓ dt), d¾+>|PsY ÈqsÁýÙ dT|çÜ(mdtJ V²#Y) XæçdïyûÔ\áï T |TqÔá kÍ~ó+# sÁT. MsÁT.. yîÕ<« sÃuË{ì¿ùà |]C²ãq+ýË
u²>± nqTuóe+ q jîÖuË{Ù d]¨¿£ýÙ nHû d+d uó²>kÍÇeT«+Ôà »kÍÇuÙuË{Ùµ sÃuËqT ÔájáÖsÁT#ûXæsÁT. qeTÖH \qT d¿£]+#û
| sÃuË\Å£ n|ÎÐ+#á&+ e\¢ ç|ç¿ìjáTqT çbÍeÖDì¿¡¿£]+#á&+ kÍ<ó«eTeÚÔáT+< XæçdïyûÔáï\T Ôî*bÍsÁT. sÃuËqT ç|Èýñ
kõ+Ôá+>± sÁÇV¾²+#áT¿Ãe#áTÌ. kÍ<óH H #ûjáT>±Hû.. ~ kÍÇuÙqT eTTÅ£ Ø >T+& H dýÙ ¹¿${¡ esÁÅ£L HûsÁTÎ>± #=|¾ÎdTï+~.
uó²>+.. H d¾¿£ sÁ+ç<ó+ qT+º < < |Ú 10 d+{¡MT³sÁ¢ <ÖsÁ+ýË +³T+~. eTTÅ£ Ø |]eÖD²\T, ¿£ ÔáT\T _óq ¯ÔáTýË¢
q |Î{ì¿¡.. sÃuË d¿£]+#û qeTÖH \ rsÁTÔîqT ýË¢ Ôû& \T +&uËe |]XË<óqýË bÍý¤Zq \Ö¿ù fñ #îbÍÎsÁT.
rçekÍsTT ¿=$&Å£ ¿=Ôáï Ww<ó+
¿=$&-19ÔÃ e#ûÌ nHû¿£ <TçwÎuó²y \qT y ]+#á>*¹> ¿=Ôáï Ww<ó XæçdïyûÔáï\T ¿£qT>=H sÁT. nyîT]¿±, dÎsTTH XæçdïyûÔáï\T
|]XË<óq #ûXæsÁT. 4-|¾HîÕýÙ T{ì]¿ù jáÖd¾& (4-|Ó;@) nHû Ww<ó+.. rçekÍsTT ¿=$& ¹¿dTýË¢ ÔáýÉÔûï H|¢yûT³¯ ç|ÜdÎ+<qqT
jáT+çÜ+#á&+ýË ¿¡\¿£ bÍçÔá bþw¾dTï+< y sÁT >T]ï+# sÁT. È+ÔáTeÚýË¢ sÁÇV¾²+ºq |]XË<óqýË¢ yûTsÁÅ£ Ôû*+<H sÁT.
rçekÍsTT ¿=$& u²~óÔáTýË¢ Xø¯sÁ sÃ> sÃ<ó¿£ e«ed.. uó²¯>±, n|]$TÔá+>± dÕ{Ë¿Õq¢qT $&T<\ #ûdTï+~. B e\¢ sÁ¿£ïH Þ²\T
<î ÒÜ , VQÞø nejáTe yîÕ|\«+ ÔáýÉÔáïe#áTÌ. rçekÍsTT ¿£sÃH u²~óÔáTýË¢ º¿ìÔáàÅ£ » dÕ{Ë¿ÕH ÔáTbÍqTµqT jáT+çÜ+#á&+
# ý² eTTK«+. ¿£D Üï& ÔáÐZ+#û kÍeTsÁ«+ 4-|Ó;@ Ww<ó ¿ì +< >T]ï+ºq³T¢ |]XË<óqýË bÍ\T|+#áTÅ£ q y H <Ts H
#îbÍÎsÁT. uÉÕ+&+>´ eTT«HÃ>â T*H çbõ{¡H (;×|Ó).. ¿£D Üï& kÍsTT dÖºdTï+< Å£L& ÔáeT |]XË<óqýË Ôû*+<H sÁT.

׿±H +&jáÖ 164 2020 n¿Ã¼ sY

¿=$&-19 rçe sÁÖ|+ < \Ì& ¿ì ¿±sÁD²\qT ¿£qT>=q nyîT]¿± XæçdïyûÔáï\T
¿=+<]ýË ¿=$&-19 rçe sÁÖ|+ < \Ì& ¿ì ¿±sÁD²\qT nyîT]¿± XæçdïyÔû áï\T ¿£qT>=H sÁT. B u²]q|&TÔáTq 10 XæÔá+ eT+~
jáTTeÅ£ \T, sÃ>«e+ÔáTýË¢.. Ôá|ÚÎ<Ãe |{ì¼q jáÖ+{¡u²&\T +{²jáT |s=ØH sÁT. n$.. yîÕsÁdt |Õ ¿±Å£ +& dÓÇjáT sÃ> sÃ<ó¿£
e«ed |ÕHû < & #ûkÍïjáT Ôî*bÍsÁT. eTsà 3.5 XæÔá+ eT+~ýË ýË|uóÖsTTw¼ ÈqT« ÔáÎ]esÁïq\T +{²jáTH sÁT. nyîT]¿±ýË
s ¿ù |\¢sY $XøÇ$< «\jáT XæçdïyûÔáï\T |]XË<óq #ûXæsÁT. ¿£sÃH yîÕsÁdt e\¢ # ý² eT+~ýË mý²+{ì \¿£D²\T +&eÚ. ¿=+<sÁT
eÖçÔá+ eTV²eÖ ] u²]q|&q ¿=~ÝsÃEýË¢Hû eTsÁDìdTïH sÁT. B ¿ì ¿±sÁD+ d<sÁT jáÖ+{¡u²&\T, ÈqT« ÔáÎ]esÁïqýñq
|]XË<óÅ£ \T Ôûý²ÌsÁT. Âs+&T sÁ¿±\ deTd«\Tq y ]ýË.. ¿¡\¿£yîT®q 17 çbõ{¡q¢Ôà ţL&q »fÉ®|t × +³sY |s Hµ ýË|¾dTïH sTT.
|Ú³T¼¿£Ôà eºÌq sÃ> sÃ<ó¿£ Xø¿ìïýË çbõ{¡qT¢ uó²>+. yîÕsÁdt\T < & #ûd¾q|ÚÎ&T sÃ> sÃ<ó¿£ e«ed ç|ÜdÎ+~+#á& ¿ì eTT+<û
$ sÁ+>ç|yûXø+ #ûkÍïsTT. ¿£D sÁ¿£D e«ed\qT ýË|Ôá+ #ûjáT&+ýË $ eTTK« bÍçÔá bþw¾kÍïsTT. rçekÍsTT ¿=$&-19
u²]q|&q ¿=+<sÁT u²~óÔáTýË¢ dÓÇjáT jáÖ+{¡u²&ýñ +³sY |s q¢qT H Xøq+ #ûjáT&yîÖ, ýË|uóÖsTTw¼ ÈqT«eÚ e\¢ n$
d]|& ÔáÎÜï ¿±¿£bþe&yîÖ ÈsÁT>TÔÃ+< XæçdïyûÔáï\T $e]+# sÁT.
¿=$&-19 {¡¿±|Õ jáTÖ¹¿ýË »H=y y «¿ùൠ|¯¿£\T
jáTÖmdt ¿£+ |ú H=y y «¿ùà, ¿=$&-19 {¡¿±|Õ jáTÖ¹¿ýË eTÖ&à <Xø ¿ì¢ ¿£ýÙ |¯¿£\T çbÍsÁ+_ó+º+~. jáTÖ¹¿ýË ¿=$&-19 y «~ó
n~ó¿+£ >± q +<Tq ÔáÇ]Ôá+>± |¯¿£\T sÁÇV¾²+#á& ¿ì, |*Ô \T $Xâ¢w+¾ #á& ¿ì yîTsÁTÂ>Õq ne¿±Xø+ q ³T¢ H=y y «¿ùà |s=Ø+~.
+<TýË uó²>+>± < < |Ú 10,000 eT+~ y \+{¡sÁ¢ |Õ {¡¿± |¯¿£\T sÁÇV¾²kÍïsÁT. e\+{¡sÁ¢ ejáTdTà 18 qT+º 84 @Þø¢ eT<ó«
+&û $<ó+>± #áÖkÍïsTÁ . jáTÖ¹¿ ç|uóTÔáÇ+ @s γT #ûdq¾ {²dtØbþsYà uó²>kÍÇeT«+Ôà |¯¿£\T #û|&TÔáTq ³T¢ H=y y «¿ùà yî\&¢ +º+~.
H=y y «¿ùà qT+º 6 ¿Ã³¢ &ÃdT\ {¡¿± ¿=qT>Ã\T #ûjáT{² ¿ì jáTÖ¹¿ ç|uóTÔáÇ+ |Î{칿 |Î+<+ Å£ <TsÁTÌÅ£ +~.
¿£sÃH >T]ï+|Ú ¿ì{Ù n_óe ~Æ
¿£sÃH yîÕsÁdtqT >T]ï+#û ¿ì{ÙqT uó²sÁrjáT $C²ãq d+d(××mdtdÓ)¿ì nqT +<ó+>± ¿±sÁ«¿£ý²bÍ\T sÁÇV¾²dTïq ¿ìÇH jîÖfÉ¿ù
kͼsÁ¼|t n_óe ~Æ #ûd¾+~. |¯¿£qT Ôû*¿£>±, #ê¿£>±, ¿£ºÌÔáyîT®q |*Ô \qT s fñ¼+<TÅ£ sÁÖbõ+~+ºq ¿ì{ÙÅ£ »>â ýÙ &jáÖ>à d¾¼¿ù
¿ì{Ùµ>± |sÁT |{²¼sÁT. |P]ï>± <ûojáT kÍ+¹¿Ü¿£ÔáÔà sÁÖbõ+~+ºq |¿£sÁD+ ]esYà ç{²Hàçd¾Ø |¼CÙ bÍ*eT¹sCÙ #îÕH ]jáÖ¿£H
$<ó q+ýË | #ûdTï+< ¿ìÇH jîÖfÉ¿ù e«ekÍ|Å£ &T, ××mdtdÓ JesÁkÍjáTq XæK çbõ |dsY ÔáÎýÙ ³³T Ôî*bÍsÁT. ¿£sÃH
u²]q|&q nqTeÖ ÔáT& qT+º d¿£]+ºq qeTÖH \ÔÃ >+³q sÁ ýË>± |*Ô \qT Ôî\TdTÅ£ Hû+<TÅ£ ne¿±Xø+ +³T+<
$e]+# sÁT. ¿=$&-19 fÉdt¼ ¿ì{ÙÅ£ nqTeTÜ bõ+<û+<TÅ£ ç|jáTÜ dTïH eT Ôî*bÍsÁT. M{ì uó²¯ yîTTÔáï+ýË ÔájáÖ¯, |+|¾D¡
#û d+<TÅ£ $$<ó yîT&-fÉ¿ù d+d\Ôà #ásÁÌ\T ÈsÁT|ÚÔáTH eT $e]+# sÁT.
{¡¿± ÔájáÖ¯ýË uó²sÁÔY ¿¡\¿£+: ç_³H
¿£sÃH eTV²eÖ ] jáT+çÔáDÅ£ {¡¿± ÔájáÖ¯ |Õ uó²sÁÔY #ûdTïq ç|jáTÔ \qT ç_³H ç|<ó uË]dt C²qàH ç|Xø+d¾+# sÁT. ç|dTïÔá+
ç|jîÖ> <XøýË q nÔá«+Ôá XæÈq¿£yîT®q y «¿ìàH ÔájáÖ¯ýË uó²sÁÔY bÍçÔá ¿¡\¿£+ ¿±qT+< .. ~ $ÈjáTe+Ôá+ ¿±y \
¿±+¿ì+# sÁT. ׿£«s È«d$TÜ (jáTÖmH) dsÁÇduó« deÖyûXø+ýË ç|d+Ð+ºq deTjáT+ýË jáTq y «K«\T #ûXæsÁT. ç|dTïÔá+
¿ùà|sY¦ y «¿ìàH eTÖ&à ç|jîÖ> <XøýË +~. çkͼCÉH |Î{칿 $T*jáTq¢ yîÖÔ <T\ ÔájáÖ¯¿ì #ásÁ«\T çbÍsÁ+_ó+º+~. 1
_*jáTH yîÖÔ <T\ dsÁ|s Å£ dÓs+Á Hd¾¼³Ö«{Ù |t +&jáÖÔà |Î+<+ Å£ <TsÁTÌÅ£ +< uË]dt |s=ØH sÁT. ~ ºq <ûXæ\Å£
|jáTT¿£ï+>± +³T+< #îbÍÎsÁT.

׿±H +&jáÖ 165 2020 n¿Ã¼ sY

¿=$&qT deTsÁ+>± m<Ts=ØHû Ww<ó+
|Î{칿 $ jîÖ>+ýË q fÉ®¿ÃbÍ¢ H nHû Ww<ó ¿=$&-19 º¿ìÔáàÅ£ |jîÖÐ+#áe#áÌ ~©¢ýË ××{¡ |]XË<óÅ£ \T
Ôûý²ÌsÁT. eTV²eÖ ] ¿Ãd+ ç|dTïÔá+ y &TÔáTq nHû¿£ Ww<ó \ ¿£H ~ 20 Âs³T¢ deTsÁ+>± | #ûdTï+< y sÁT Ôî*bÍsÁT.
××{¡ýË Å£ dTeT dÖØýÙ |t jîÖý² ¿£ýÙ dÕHà XæçdïyûÔáï\T |]XË<óq #ûXæsÁT. |Î{칿 yîÖ<+ bõ+~q 23 sÁ¿±\
eT+<T\ |Õ y sÁT |]XË<óq\T #ûXæsÁT. ¿£sÃH yîÕsÁdtÅ£ º¿ìÔáà #ûjáT& ¿ì $ ¿= eÖs Z\qT #áÖbÍjáT |s=ØH sÁT. fÉ®¿ÃbÍ¢ H
nHû~ Â>Õ¢¿Ã | |Õ¼& ÔásÁ>Ü jáÖ+{¡ jîÖ{ì¿ù. ç>±yT-bÍ {ìy u²«¿¡¼]jáÖ H |¿£q¢qT qjáT+ #ûjáT& ¿ì B |jîÖÐdTïH sÁT.
¿£sÃH s ÆsÁDÅ£ #ê¿Õq, yû>e+ÔáyîT®q |¯¿£
¿=$& s ÆsÁDÅ£ ç|dTïÔá+ #ûdTïq s «|¾& jáÖ+{ìCÉH |¯¿£ ¿£H eT]+Ôá ¿£ºÌÔá+>±, n+Ôû yû>+Ôà |*Ô Ôî*jáTCñ d »ç¿ìdÎsY
|\Ö< µ |¯¿£qT uó²sÁÔá XæçdïyûÔáï\T n_óe ~Æ #ûXæsÁT. B ~©¢ýË dÓmdt× sY- Hd¾¼³Ö«{Ù |t JHÃ$T¿ùà n+& +{ìç¹>{ìy
jîÖ\J (×J×;), {²{² ç>Ö|t d+d\T n_óe ~Æ #ûXæsTT. |¯¿£ ¿ì³¢qT y DìÈ«|sÁ+>± ÔáÎÜï #û d+<TÅ£ uó²sÁÔá Ww<ó
jáT+çÔáD d+d (&JdÓ×) nqTeTÜ ºÌ+~. ç|U²«Ôá <sÁôÅ£ &T dÔá« ÔY ¹s d w¾¼+ºq &fÉ¿ì¼y bÍçÔá |\Ö< |sÁTqT |¯¿£Å£
|{²¼sÁT. B ¿ì sÁÖ.500 KsÁÌeÚÔáT+~. >sÁÒÛ<ó sÁD |¯¿£Å£ |jîÖÐ+#û |{¡¼ ÔásÁVäýË ~ +³T+~. yîÕsÁdtqT >T]ï dï B sÁ+>T
eÖ]bþÔáT+~. 45 $TcÍýË¢Hû |*Ôá+ edTï+~. ÔásÁ sÁ¿±\ ¿£sÃH yîÕsÁdt\ýË ¿=$&-19 ¿±sÁ¿£ kÍsYà-¿Ãy-2 yîÕsÁdtqT ~
]Ýw¼+>± >T]ï+#á>\<T. |¯¿£ »¿£¢d¼s¦Y Âs>T«\¯¢ +³sY dÎdt¦ cÍsY¼ bÍ*+ç&Ã$T¿ù ]|Ó{Ùൠ(ç¿ìdÎsY) |]C²ãq+ <ó sÁ+>± | #ûdTï+~.
¿£ ÈqT«eÚ ýË|\ ]Ýw¼ &mH@ ç¿£eÖ\qT ~ >T]ï+#á>\<T. |sÁeÖDT ¿£ÔîïsÁý² | #û d ¿£ m+CÉÕyT kÍjáT+ÔÃ ÈqT«eÚqT
¿£Üï]+#á>\<T. kÍeTsÁ«+Ôà ¿£sÃH yîÕsÁdtqT Å£L& >T]ï+#áe#áÌ XæçdïyûÔáï\T Ôî*bÍsÁT. nÔá«+Ôá ]Ýw¼yîT®q »¿±dt9 çbõ{¡Hµ
<ó sÁ+>± ¿£sÃH yîÕsÁdtqT >T]ïdTï+<H sÁT.
×dÓm+ sY Âs+&Ã d¹sÇ
<ûXø+ýË 130 ¿Ã³¢ eT+~ ÈH uó²ýË |Î{칿 8.58 ¿Ã³¢ eT+~¿ì ¿£sÃH eºÌ, bþsTTq³T¢ uó²sÁrjáT yîÕ<« |]XË<óq eT+&*
(×dÓm+ sY) sÁÇV¾²+ºq dÓsà d¹sÇýË Ôû*+~. <ûXø+ýË 70 ý²¢ýË¢ #û|{ì¼q d¹sÇ ç|¿±sÁ+ |<ûÞø ¢ |Õ &q y ]ýË 6.6% eT+~ýË
jáÖ+{¡u²&\T ¿£ |¾+# sTT. >dT¼ 17 qT+º d |¼+ sY 22 eT<ó« sÁÇV¾²+ºq Âs+&à dÓsà d¹sÇ $es \qT ×dÓm+ sY &îÕÂs¿£¼sY
ÈqsÁýÙ \s + uó²sÁZe 2020 d |¼+ sY 29q yî\&¢ +# sÁT. yûT-pH eT<ó« sÁÇV¾²+ºq d¹sÇýË 0.73% eT+~ýËHû jáÖ+{¡u²&\T
¿£ |¾+#á>±, nyû çbÍ+Ô ýË¢ |ÚÎ&~ 6.6%¿ì |]Ðq³T¢ #îbÍÎsÁT.
23 d|¼+ sY 2020
eTTÅ£ Ø < Çs n+~+#û ¿£sÃH {¡¿± ÔájáÖ¯¿ì uó²sÁÔY jîÖfÉ¿ù |Î+<+
eTTÅ£ Ø < Çs n+~+#û ¿£sÃH {¡¿± ÔájÖá ¯¿ì d+ +~ó+º nyîT]¿±ýË y w¾+>¼H jáTÖ e]à{¡Ôà VÕ²<s u²< ¹¿+ç<+>± | #ûdTïq
uó²sÁÔY jîÖfÉ¿ù |Î+<+ Å£ <TsÁTÌÅ£ +~. $wjáÖ 2020 d |¼+ sY 23q uó²sÁÔY jîÖfÉ¿ù yî\¢&+º+~. {¡¿± ýÉ dÕ à+>´Å£
d+ +~ó+ºq |Î+<+ ç|¿±sÁ+... uó²sÁÔY jîÖfÉ¿ù nyîT]¿±, ÈbÍH, jáTÖsÁ|t <ûXæ\T $TqVä $TÐ*q <ûXæýË¢ {¡¿±qT |+|¾D¡
#û d V²Å£ Ø\T ¿£*Ð +³T+~. VÕ²<s u²<ýË HÃyT y «©ýË q ¿£+ |ú ¹¿+ç<+ýË {¡¿± ÔáÎÜï ÈsÁ>qT+~. ¿£úd+ e+<
¿Ã³¢ &ÃdT\T ÔájáÖsÁT #ûjáÖ\q ~ ÔáeT \¿£«eT ¿£+ |ú #îÕsÁ H n+& yûTHû +>´ &îÂsÕ¿£¼sY ¿£ w mý²¢ Ôî*bÍsÁT.

׿±H +&jáÖ 166 2020 n¿Ã¼ sY

bÍ\dÓ< sÁT\ n+^¿±s ¿ì z{¡|Ó
;eÖ bÍ\dÓ\T rdTÅ£ Hû bÍ\dÓ< sÁT\ qT+º eH fÉ®+ bÍdtesY¦(z{¡|Ó) < Çs n+^¿±s rdTÅ£ Hû+<TÅ£ J$Ôá, kÍ<ó sÁD ;eÖ
d+d\Å£ × sY&@ nqTeTÜ ºÌ+~. ¿=$&-19 Hû|<¸«+ýË bÍ\dÓ ç|ÜbÍ~Ôá |çÔ \ |Õ bÍ\dÓ< sÁT\T d+Ô῱\T rdT¿Ãe& ¿ì
<T\T>± B y &T¿Ãe#áÌ Ôî*|¾+~. B+ÔÃbͳT Ôá|Î d]>± ;eÖ |çÔ \qT |+bÍ*àq nedsÁeTÖ ç|dTïÔ ¿ì ýñ<
Ôî*|¾+~. nsTTÔû, -yîTsTTýÙ < Çs M{ì |+|¾+# \ dÖº+º+~. >TsÁTy sÁ+ $&T<\ × sY&@ eÖsÁZ<sÁô¿±\qT $&T<\
#ûdÖï.. eÖ]Ì 31, 2021 esÁÅ£L +<óq\T e]ïkÍïjáT Ôî*|¾+~.
eTTsÁT>TúsÁT |+|¾kÍï+.. ¿£sÃH y «|¾ï Ôû\Ì+&
¿£sÃH yîÕsÁdt |Õ |]XË<óq\qT d+³sY |sY d\T«ý²sY n+& eÖ*Å£ «\sY jáÖ\J(dÓdÓm+;) $dï Ôá+ #ûd¾+~. VÕ²<s u²<ýË y «|¾ï
rsÁTqT >T]ï+#û+<TÅ£ +&jáTH Hd¾¼³Ö«{Ù |t ¿$T¿£ýÙ fÉ¿± \J (××dÓ{¡)Ôà ¿£*d¾ eTTsÁT>Tú{ì qeTÖH \qT |]XË~ó+º+~.
B Ôás ÇÔá <ûX+ø ýË ÔásÁ ç|eTTK q>s \T eTTsÁT>Tú{ì qeTÖH \qT dÓdmÓ +;¿ì |+|¾dTïH sTT. jáÖ q>sÁ n~ó¿±sÁ jáT+çÔ +>±\
$Èã|¾ï yûTsÁÅ£ ~©¢, ¿ÃýÙ¿£Ô , eTT+ sTT, #îHîÕ , n\Väu²<ÔÃbͳT eT]¿= q>s \ eTTsÁT>Tú{ì qeTÖH \ |Õ dÓdÓm+; n<ó«jáTq+
#ûkþï+~.
¿=$&-19Å£ H dýÙ çdÎ {¡¿±
¿£sÃH yîÕsÁdt y sÁDÅ£ eTTÅ£ Ø < Çs #ûÌ {¡¿±qT #îÕH |]XË<óÅ£ \T n_óe ~Æ #ûXæsÁT. B |Õ ¿ì¢ ¿£ýÙ |¯¿£\ sÁÇV²DÅ£ ¿£Ø&
ç|uóTÔáÇ+ Ô=*kÍ]>± nqTeTܺÌ+~. yîTT<{ì $&Ôá |¯¿£\T qe+ sYýË ÈsÁT>TÔ sTT. +<T¿Ãd+ e+< eT+~ y \+{¡sÁ¢qT
m+|¾¿£ #ûdTïq ³T¢ ¿£Ø& n~ó¿±]¿£ MT&jáÖ »>â ýÙ fÉ®yTൠÔî*|¾+~. H|P¢jîT+C², ¿£sÃH yîÕsÁdt\ qT+º Å£L& {¡¿± sÁ¿£D
¿£*Î+#û ne¿±Xø+ q ³T¢ $e]+º+~. eTÖ&T <XøýË¢ ¿ì¢ ¿£ýÙ |¯¿£\T |P]ï #ûjáT& ¿ì ¿£úd+ @& ~ deTjáT+ |&TÔáT+<
XæçdïyûÔáï\T Ôî*bÍsÁT. +CÉ¿£q¢Ôà bþ* dï H dýÙ ç dÎ sÁÖ|+ýË {¡¿±qT yûjáT&+ # ý² dT\Te #îbÍÎsÁT. ÔáÎÜï Å£L& Ôû*¿£
|s=ØH sÁT. |Õ>± B e\¢ |<Ý>± <TçwÎuó²y \Ö +&uËeH sÁT.
¿£+|P«³sYýË jáÖ+{¡ yîÕsÁýÙ çbõ{¡H\T
Å£+|P«³sY kÍjáT+Ôà sÁÖbõ+~+ºq ¿£ çÜeT jáÖ+{¡ yîÕsÁýÙ çbõ{¡qT¢ ¿£sÃH yîÕsÁdt qT+º yîTsÁT>±Z sÁ¿£D ¿£*ÎdTïH jáT XæçdïyûÔáï\T
Ôûý²ÌsÁT. ç|jîÖ>Xæ\ýË e ~Æ #ûd¾q eÖqe ¿£D²\qT $ yîÕsÁdt u²] qT+º sÁ¿ì+# jáT Ôî*bÍsÁT. nyîT]¿±ýË y w¾+>¼H
$XøÇ$< « \jáT XæçdïyûÔáï\T |]XË<óq #ûXæsÁT. ¿£sÃH yîÕsÁdt |]Ôá\+ |Õ ¿=eTT ý²¢+{ì dÕοù çbõ{¡qT¢ +{²sTT. eÖqe
¿£D²\ÔÃ d+<ó q+ ¿±e&+ýË n$ kÍjáT|&Ô sTT. |*Ôá+>± ¿£D+ýË¿ì yîÕsÁdt ç|yû¥+º, H |¿£HqT ¿£*ÐdTï+~.
ÔájáÖ¯
 ç|ç¿ìjTá qT \¿£«+>± #ûdTÅ£ Hû Ww<ó \ < Çs ¿=$&-18Å£ º¿ìÔàá #ûjTá e#áÌ XæçdïyÔû \áï T Ôî*bÍsÁT. eTV²eÖ ] y sÁDÅ£L
n$ |jîÖ>|&Ô jáTH sÁT. ¿£sÃH yîÕsÁdtýË HîÕdt çbõ{¡q¢qT |{ìw¼+>± +~ó+º, eÖqe ¿£D+ýË¿ì ç|yû¥+#áÅ£ +& n&T¦Å£ Hû
¿=Ôáï çbõ{¡q¢qT n_óe ~Æ #ûjáT& ¿ì |]XË<óÅ£ \T ¿£+|P«³sÁ¢qT |jîÖÐ+# sÁT. |<ÆÜýË 20 \¿£\Å£ |Õ>± çbõ{¡q¢qT &CÉÕH
#ûXæsÁT. y {ìýË 1.18 \¿£\ çbõ{¡q¢qT ý²« ýË ÔáÎÜï #ûd¾, |¯¿ì+# sÁT. M{ì |Õ $dï Ôá+>± ¿ì¢ ¿£ýÙ |¯¿£\T sÁÇV¾²+# *à
+³T+< XæçdïyûÔáï\T Ôî*bÍsÁT.

׿±H +&jáÖ 167 2020 n¿Ã¼ sY

 28 d|¼+ sY 2020
ç_³HýË ¿=$& ¿£³¼&¿ì ¿£]Äq +<óq\T
¿=$&-19 y «|¾ï n&T¦¿Ãe& ¿ì ç_³H ç|uóTÔáÇ+ 2020 d |¼+ sY 28 qT+º ¿£]qÄ +<óq\qT neT\T #ûkþï+~. M{ì ç|¿±sÁ+..
¿£sÃH kþ¿ìq y sÁT dÓÇjáT ¿±ÇsÁ+fÉH® ýË +& *à+<û. ýñÅ£ +fñ yîsTT« bå+&¢ È]eÖH #î*¢+# *à +³T+~. |<û|<û +<óqqT
\¢+|¾T dï È]eÖH 10yû\ bå+&¢(dTeÖsÁT sÁÖ.9.5 \¿£\)Å£ |sÁT>TÔáT+~. <ûXøy «|ï+>± ¿£sÃH yîÕsÁdt eTsÃkÍ] <Æ Ôá+>±
y «|¾ï #î+<TÔáTq Hû|<¸«+ýË ¿£]Äq +<óq\T nedsÁeTjáÖ«jáT ç|uóTÔáÇ+ dÎw¼+#ûd¾+~. dÓÇjáT ¿±ÇsÁ+fÉ®HýË q <ë>T\qT
|ÓdTÅ£ s y \ Üï& #û d d+d\ |Õ 10 yû\ bå+&¢ È]eÖH qT $~ókÍïeT ç|uóTÔáÇ+ Ôî*|¾+~.
29 d|¼+ sY 2020
|s çw¼|Ü yî+¿£jáT«H jáTT&¿ì ¿£sÃH
|s çw¼|Ü yî+¿£jáT«H jáTT&T ¿£sÃH u²]q |& ¦sÁT. nsTTÔû jáTqÅ£ mý²+{ì \¿£D²\T ýñe , sÃ>«+>± H sÁ |s çw¼|Ü
¿±s «\jáT+ 2020 d |¼+ sY 29q {ìdzsYýË ç|¿£{+ì º+~. »» <jáT+ s={¡H>± ¿=$&-19 |¯¿£\T #ûsTT+#áTÅ£ q |ÚÎ&T |s çw¼|Ü¿ì
¿£sÃH bÍ {ìy n Ôû*+~. \¿£D²ýñMT ýñeÚ. VA+ ¿±ÇsÁ+fÉ®HýË +& \ yîÕ<T«\T dÖº+# sÁT. jáTq dreTDì wÅ£ HîÂ>{ìy
eºÌ+~. yîT ×kõýñwHýË¿ì yîÞ²¢sÁTµµ n ¿±s «\jáT+ |s=Ø+~.
¿£*ÎÔá Xæy <+ÔÃ uó²sÁÔYÅ£ eT]+Ôá eTT|ÚÎ : »< ý²Hîà{Ùµ
uó²sÁÔYýË |]d¾ÔáT\ú u²>TH jáT+³Ö #ûdTïq ¿£*ÎÔá Xæy < ç|# sÁ+ |*Ôá+>±... uó$w«ÔáTïýË ç|eÖ< \T eTT+#áTÅ£ s e#áÌ
ç|U²«Ôá yî<Õ « |çÜ¿£ »< ý²Hîà{Ùµ Ôáq d+bÍ<¿¡jáT+ýË |s=Ø+~. <ûX+ø ýË ¿=$& ¹¿dT\T, eTsÁD²\qT < º|fñ¼ ç|jáTÔá + ÈsÁT>TÔÃ+<
y «U²« +º+~. B e\¢ ç|È\T sÃ>«|sÁyîT®q C²ç>Ôáï\T bÍ{ì+#áÅ£ +& sÁ¢¿£«+ eV¾²+#û ne¿±XøeTT+<ú... B+Ôà eTTqT +<T
eT]+Ôá eTT|ÚÎ ÔáýÉÔáïe#áÌ |çÜ¿£ |s=Ø+~.
eTsÁD²\T |sÁ>=#áTÌ...
 uó²sÁÔYýË eTV²eÖ ] |ÚÎ&û Ôá>TZeTTK+ |fñ¼ý² ýñ<T. eTsÁD²\T |]¹> ne¿±Xæ\T <+&>± ¿£ |¾dTïH sTT. eTsÃyîÕ|Ú.. <ûXø+ýË
XæçdÓïjáT d+dýË¢ | #û d # ý²eT+~ e Üï |ÚDT\T ç|ÜÅ£L\ y sÁï\qT |]V²]+# \q Üï& m<Ts=Øq ³T¼ ¿£ |¾kþï+~.
×dÓm+ sY mý²+{ì XæçdÓïjáT <ó s \Ö ýñÅ£ +& Hû s È¿¡jáT ç |¹s|¾Ôá nÔáT«Ô àV² Xæy V² < ¿£Î<¸ ç|<]ô+º+~. >dT¼
15q y «¿ìàHqT $wØ]+# \ uó²$dTïq ³T¼ ×dÓm+ sY &îÕÂs¿£¼sY ÈqsÁýÙ \s + uó²sÁZe ýñK s XæsÁT. VÕ²ç& ¿ìà¿Ã¢sÿìÇH e\¢
¿£sÃH qjáTeTeÚÔáT+< >{ì¼ sÁTEeÚ\T ýñ¿b£ þsTTH ×dÓm+ sY < deT]+º+~. z XæçdÓj ï Tá |çÔá+ýË H|¿£HÅ£ d+ +~ó+ºq
&û{²qT Ô=\Ð+º+~. {¡e\ ç|#áT]ÔáyîT®q z ç||+#á yû~¿£ ç|¿±sÁ+... uó²sÁÔYýË eTsÁD²\ ¹s³TqT ÔáÅ£ Øe#ûd¾ #áÖ|ÚÔáTH sÁq
sÃ|D\TH sTT. <ûXø H jáT¿£ÔáÇ+ XæçdÓïjáT <ó s \qT, |ÚDT\ n_óçbÍjáÖ\qT, XæçdïyûÔáï\ dÇ#áÌÛqT > sÁ$+# ýñ Ôá|Î...
¿£*ÎÔá Xæy < |+#áÅ£L&<Tµµ n < ý²Hîà{Ù |s=Ø+~.

׿±H +&jáÖ 168 2020 n¿Ã¼ sY