ගුරුත්ව කේන්ද්‍රය | © CHATHURANGA WICKRAMASINGHE

ගුරුත්ව
කේන්ද්‍රය
Centre of Gravity

1) ඒකාකාර 𝐴𝐵𝐶𝐷 ඍජුකකෝණාස්‍ර ආස්තරකේ 𝐴𝐵 =

8𝑎, 𝐵𝐶 = 4𝑎 ඒකාකාර 𝐵𝑃𝑄𝑅 හා 𝐴𝐿𝑀𝑁 සමචතුරස්‍ර

ආස්තර සවිකර ඇත. 𝐵𝑃 = 2𝑎, 𝐴𝐿 = 4𝑎 කේ.

සංයුේත වස්තුකේ ගුරුත්ව කේන්ද්‍රයට 𝐴𝐷, 𝐴𝐵

කසායන්ද්‍න. 𝐷 වලින්ද්‍ එල්ලා සමතුලිත විට, 𝐴𝐷 සිරසට
ආනත කකෝණය කසායන්ද්‍න.

1|P a g e
 ගුරුත්ව කේන්ද්‍රය | © CHATHURANGA WICKRAMASINGHE

2) 𝐴𝐵𝐶𝐷 ඒකාකාර ඍජුකකෝණාස්‍රාකාර ආස්තරකේ 𝐴𝐵 = 10𝑚, 𝐵𝐶 = 8𝑚 කේ. පැත්තක

දිග 2𝑚 වන 𝐵𝑃𝑄𝑅 ඒකාකාර සමචතුරස්‍ර ආස්තරය කපා ඉවත්

කරනු ලැකේ. ඉතිරි කකාටකස් ගුරුත්ව කේන්ද්‍රය කසායන්ද්‍න.

i. පද්ධතිය 𝐷 වලින්ද්‍ එල්ලා සමතුලිත නම්, 𝐷𝐴 සිරසට

ආනත කකෝණය කසායන්ද්‍න.

ii. 𝐶𝑅 තිරස් තලය ස්පර්ශව ඉතිරි කකාටස සමතුලිත

කේද?

3) 𝐴𝐵𝐶𝐷 ඍජුකකෝණාස්‍ර ආස්තරයකි. 𝐴𝐵 = 12𝑚 කේ.

𝐴𝐵, 𝐵𝐶 හි මධය ලේ‍යය 𝐸, 𝐹 කේ. 𝐵𝐸𝐹 කකාටස

කපා ඉවත් කරනු ලැකේ. ඉතිරි කකාටකස් ගුරුත්ව

කේන්ද්‍රය කසායන්ද්‍න.

i. 𝐷 වලින්ද්‍ එල්ලා සමතුලිත නම්, 𝐷𝐴 සිරසට

ආනත කකෝණයද කසායන්ද්‍න.

ii. 𝐶𝐹 තිරස් තලය ස්පර්ශව ආස්තරය සිරස්ව සීමාකාරී සමතුලිතතාවකේ

පැවතීමට 𝐸 ට සවිකළ යුතු අංශුකේ ස්කන්ද්‍ධය කසායන්ද්‍න. ඒකක කේත්‍රයක

ස්කන්ද්‍ධය 5𝑘𝑔 කේ.

4) 𝐴𝐵𝐶𝐷 ඒකාකාර සමචතුරස්‍ර ආස්තරයකි. පැත්තක දිග 4𝑎𝑚 කේ. 𝐵𝐶𝐸 සමද්ීපාද
ඒකාකාර ත්‍රිකකෝණාකාර ආස්තරයකි. 𝐸 සිට 𝐵𝐶 ට ලම්බ දුර 12𝑎𝑚 කේ. සංයුේත

වස්තුකේ ගුරුත්ව කේන්ද්‍රය කසායන්ද්‍න.

i. 𝐷 වලින්ද්‍ එල්ලා සමතුලිත නම්, 𝐷𝐴 සිරසට ආනත කකෝණය කසායන්ද්‍න.

ii. 𝐷 වලින්ද්‍ එල්ූ විට 𝐷 තුළින්ද්‍ සිරස් කර්ඛාව 𝐵𝐶 හි මධය ලේ‍යය තුළින්ද්‍ යෑමට
𝐴𝐷 හි මධය ලේ‍යයට සවිකළ යුතු අංශුකේ ස්කන්ද්‍ධය 𝑘𝑔 වලින්ද්‍ කසායන්ද්‍න.

𝑎 = 2𝑚 හා ඒකක කේත්‍රයක ස්කන්ද්‍ධය 𝑝 = 1𝑘𝑔 කේ.

2|P a g e
 ගුරුත්ව කේන්ද්‍රය | © CHATHURANGA WICKRAMASINGHE

5) අරය 𝑎, 3𝑎𝑚 හා කේන්ද්‍රය 𝐴, 𝐵 වන ඒකාකාර මුදු කදකේ බාහිරව ස්පර්ශ වනකස්

පරිදිකේ 𝑂 ලේ‍යයකදී සවිකර ඇත. සංයුේත වස්තුකේ ගුරුත්ව කේන්ද්‍රයට 𝐴 සිට

දුර කසායන්ද්‍න. 𝐴 තුළින්ද්‍ 𝐴𝐵 ට ලම්බ කර්ඛාව පරිදිය හමුවන 𝐶 වලින්ද්‍ එල්ලා පද්ධතිය

සමතුලිත කේ.
i. 𝐴𝐶 සිරසට ආනත කකෝණය කසායන්ද්‍න.

ii. දිේකල 𝐴𝐵 කර්ඛාව පරිදිය 𝐷 හිදී හමුකේ. එම 𝐷 ලේ‍යයට 𝑚 අංශුව සවිකළ

විට, සිරස් කර්ඛාව 𝑂 තුළින්ද්‍ යයි නම්, 𝑚 කසායන්ද්‍න.

6) ඒකාකාර අරය 4𝑎 වන වෘත්තාකාර ආස්තරයක

කේන්ද්‍රය 𝑂 කේ. 𝐴𝑂𝐵, 𝐶𝑂𝐷 විෂ්කම්භය එකිකනකට

ලම්බ කේ. 𝐵 හි අරය 𝑎 වන වෘත්තය කපා ඉවත් කර

ඇත. 𝐷 හි අරය 𝑎 වන වෘත්තාකාර ආස්තරය අලවා

ඇත. 𝐴 හි අරය 2𝑎 වන වෘත්තාකාර ආස්තරය

සවිකර ඇත. 𝑂𝐷, 𝑂𝐵 සිට සංයුේත ආස්තරකේ

ගුරුත්ව කේන්ද්‍රයට දුර කසායන්ද්‍න.

i. පද්ධතිය 𝐵 වලින්ද්‍ එල්ලා සමතුලිත විට 𝐵𝐴 කර්ඛාව සිරසට ආනත කකෝණය

කසායන්ද්‍න.

ii. 𝐵 වලින්ද්‍ ඉවත් කළ ආස්තරකේ ස්කන්ද්‍ධය 𝑚 නම්, 𝐵 වලින්ද්‍ එල්ලා ඇතිවිට

සිරස් කර්ඛාව 𝑂𝐶 හි මධය ලේ‍යය තුළින්ද්‍ යෑමට 𝐶 ට සවිකළ යුතු අංශුව 𝑀
113𝑚
නම්, 𝑀 = බව කපන්ද්‍වන්ද්‍න.
4

3|P a g e
 ගුරුත්ව කේන්ද්‍රය | © CHATHURANGA WICKRAMASINGHE

7) රූපකේ දැේකවන උපකරණය 3𝑎 දිග ඒකාකාර

මිටකින්ද්‍ හා අරය 𝑎 වන අර්ධ වෘත්ත චාපයකින්ද්‍

යුේතකේ. සංයුේත වස්තුකේ ගුරුත්ව කේන්ද්‍රය

කසායන්ද්‍න.
i. වක්‍ර පෘෂ්ඨය තිරස් තලය ස්පර්ශව

සමතුලිත නම්, 𝑂𝐶 සිරසට ආනත කකෝණය කසායන්ද්‍න.

ii. 𝐴𝐵 තිරස් ීමට 𝐷 හි සවිකළ යුතු අංශුකේ 𝑀 ස්කන්ද්‍ධය කසායන්ද්‍න. පළමු

පද්ධතිකේ ස්කන්ද්‍ධය 𝑚 කේ.

8) ඒකාකාර දිග 𝑎 කම්ියේ රූපකේ ආකාරයට නමා ඇත. 𝐴𝐶𝐵

අර්ධ වෘත්ත චාපයකි. 𝐴𝐷 = 𝐵𝐷 ඒකාකාර දඬු කේ. 𝐴𝐷𝐵 = 60°

ේ කේ. ගුරුත්ව කේන්ද්‍රය කසායන්ද්‍න.

i. පද්ධතිය 𝐴 වලින්ද්‍ එල්ලා සමතුලිත නම්, 𝐴𝐵 සිරසට

ආනත කකෝණය කසායන්ද්‍න.

9) ඒකාකාර අර්ධ වෘත්ත 𝐴𝐶𝐵 ආස්තරයේ හා 𝐴𝐷

̂ 𝐵 = 2𝛼 වන 𝐴𝐵𝐷 සම ද්ීපාද

ත්‍රිකකෝණාකාර ආස්තරයේ 𝐴𝐵 = 2𝑎 දිකේ සවිකර සාදා ඇති සංයුේත වස්තුකේ

ගුරුත්ව කේන්ද්‍රය කසායන්ද්‍න.

i. 𝐴𝐷 තිරස් තලයේ ස්පර්ශව ආස්තරය සිරස්ව 𝐴 වටා කපරළීම සීමාකාරී නම්,

𝛼 තෘප්ත කරන සමීකරණයේ කසායන්ද්‍න.

ii. වක්‍ර පෘෂ්ඨකේ ඕනෑම ලේ‍යයේ තිරස් තලය ස්පර්ශව සමතුලිත නම්, 𝛼

කසායන්ද්‍න.
iii. 𝐴 වලින්ද්‍ එල්ලා සමතුලිත නම්, අේ‍ය සිරසට ආනත කකෝණය කසායන්ද්‍න.

4|P a g e
 ගුරුත්ව කේන්ද්‍රය | © CHATHURANGA WICKRAMASINGHE

10) අරය 2𝑎 වන ඒකාකාර ඝන අර්ධ කගෝලයේ හා අරය 𝑎 වන ඝන අර්ධ කගෝලයේ

කේන්ද්‍ර සමපාත වනකස් පාදවලින්ද්‍ සවිකර ඇත. සංයුේත වස්තුකේ ගුරුත්ව

කේන්ද්‍රය කසායන්ද්‍න.

i. විශාල ඝන අර්ධ කගෝලකේ පාදකේ පරිදිකේ ලේ‍යයකින්ද්‍ එල්ලා සමතුලිත

නම්, සමමිතික අරය සිරසට ආනත කකෝණය කසායන්ද්‍න.

ii. විශාල ඝන අර්ධ කගෝලකේ වක්‍ර පෘෂ්ඨකේ ඕනෑම ලේ‍යයේ තිරස් තලය
ස්පර්ශව සමතුලිත ීමට සමමිතික අේ‍යකේ කකළවරටම ඈඳිය යුතු

අංශුකේ ස්කන්ද්‍ධය කුඩා ඝන අර්ධ කගෝලකේ ස්කන්ද්‍ධය වන 𝑚 ඇසුරින්ද්‍

ලබාගන්ද්‍න.

11) සමජාතීය දෘඪ වස්තුවේ අරය 2𝑎 හා උස 2ℎ වන ඒකාකාර ඍජු වෘත්තාකාර

සිලින්ද්‍ඩරයක පාදකේ අරය 4𝑎 වන ඒකාකාර ඝන අර්ධ කගෝලයක තල මුහුණතට

සිලින්ද්‍ඩරකේ අේ‍යය කගෝලකේ අරකේ මධය ලේ‍යකේ වනකස් සවිකර ඇත.

i. කගෝලකේ වක්‍ර පෘෂ්ඨ තිරස් තලයේ ස්පර්ශව පද්ධතිය සමතුලිතව ඇත.

සිලින්ද්‍ඩරකේ අේ‍යය සිරස සමඟ සාදන කකෝණය කසායන්ද්‍න.

ii. අර්ධ කගෝලකේ සමමිතික අරය තුළින්ද්‍ කර්ඛාකේ කකළවකර්ම ලේ‍යය තුළින්ද්‍
සිලින්ද්‍ඩරකේ පාදකේ විෂ්කම්භකේ අකනේ කකළවරින්ද්‍ එල්ලා සමතුලිත නම්,

අේ‍ය සිරසට ආනත කකෝණය කසායන්ද්‍න.

1
12) ඒකාකාර ඍජු වෘත්තාකාර ඝන කේතුවක අේ‍ය ශීර්‍කේ සිට 3 දුරකදී තලයකින්ද්‍

කපා කුඩා කේතුව ඉවත් කරනු ලැකේ. ඉතිරි ජින්ද්‍නකකේ ජනකය තිරස් තලයේ
ස්පර්ශ කරමින්ද්‍ සමතුලිතව පවතී නම්, 13 tan2 𝛼 < 17 බව කපන්ද්‍වන්ද්‍න. 𝛼 කේතුකේ

අර්ධ සිරස් කකෝණය කේ.

5|P a g e
 ගුරුත්ව කේන්ද්‍රය | © CHATHURANGA WICKRAMASINGHE

13) ඒකාකාර 3ℎ උස අරය 𝑎 වන ඍජු වෘත්තාකාර කේතුවක ශීර්‍කේ සිට ℎ දුරින්ද්‍ කපා

ඍජු වෘත්තාකාර කුඩා කේතුව ඉවත් කර ඇත. කේතුව අේ‍ය හා සම්පාත වන

𝑎
අරය හා ℎ උස වන ඍජු සිලින්ද්‍ඩරාකාර කකාටස හාරා ඉවත් කර ඇත. ඉතිරි
2

කකාටකස් ගුරුත්ව කේන්ද්‍රයට කුඩා කේතුකේ පාදකේ කේන්ද්‍රය වන 𝑂 සිට දුර

කසායන්ද්‍න.
i. කුඩා කේතුව ඉවත් කළ, පාදකේ ගැට්කට් ලේ‍යයකින්ද්‍ එල්ලා සමතුලිත විට,

අේ‍ය සිරසට ආනත කකෝණය කසායන්ද්‍න.

14) අරය 5𝑎 වන ඒකාකාර කුහර අර්ධ කගෝලයක ඇතුල් පෘෂ්ඨයට ඒකාකාර ඍජු
කුහර සිලින්ද්‍ඩරයක ගැට්ට සවිකර ඇත. සිලින්ද්‍ඩරකේ අරය 4𝑎 හා උස 2ℎ කේ.

සිලින්ද්‍ඩරකේ අේ‍ය හා කගෝලකේ සමමිතික අරය එකම සරල කර්ඛාකේ ඇත.

කගෝලකේ 𝑂 කේන්ද්‍රකේ සිට ගුරුත්ව කේන්ද්‍රයට දුර කසායන්ද්‍න.

i. ℎ = 4𝑎 නම්, සිලින්ද්‍ඩරකේ නිදහස් ගැට්කට් ලේශයයකින්ද්‍ එල්ල සමතුලිත විට

අේ‍ය සිරසට ආනත කකෝණය කසායන්ද්‍න.

ii. 2𝜋𝑎2 𝑝 = 𝑚 හා ℎ = 4𝑎 විට, වක්‍ර පෘෂ්ඨකේ ඕනෑම ලේ‍යයේ තිරස් තලයේ

ස්පර්ශව පද්ධතිය සමතුලිත ීමට සිලින්ද්‍ඩරකේ අේ‍කේ කකළවරට සවිකළ

යුතු අංශුකේ ස්කන්ද්‍ධය කසායන්ද්‍න.

15) ස්කන්ද්‍ධය 𝑀 ද, අර්ධ විෂ්කම්භය 𝑎 ද, වන ඒකාකාර අර්ධ කගෝලීය පාත්‍රයක දාරයට

සම්බන්ද්‍ධ කකාට ඇති ස්කන්ද්‍ධය 𝑚 ද, දිග 2𝑙 ද, වන ඒකාකාර සිහින්ද්‍ මිටකින්ද්‍

සමන්ද්‍විත කම්ස හැන්ද්‍දක ගුරුත්ව කේන්ද්‍රය කසායන්ද්‍න. කමම කම්ස හැන්ද්‍කද්

𝑚 1
කගෝලාකාර පෘෂ්ඨය තිරස් කම්සයේ මත ගැකටන කස් තැබූ විට, 𝑙 = 3𝑎 නම්, 𝑀 < 56

වන කල හැන්ද්‍කද් මිකට් අග කකළවර කම්සකේ කනාවදින බව කපන්ද්‍වන්ද්‍න.

6|P a g e
 ගුරුත්ව කේන්ද්‍රය | © CHATHURANGA WICKRAMASINGHE

16) අරය 𝑎 වූ ඒකාකාර ඝන අර්ධ කගෝලයක ස්කන්ද්‍ධ කේන්ද්‍රය අර්ධ කගෝලකේ

3𝑎
ආධාරකකේ සිට දුරකින්ද්‍ පිහිටන බව කපන්ද්‍වන්ද්‍න.
8

අරය 𝑎 වූ ඒකාකාර ඝන අර්ධ කගෝලයකින්ද්‍, උස 𝑎 ද, ආධාරකකේ අරය 𝑎 ද, වූ ඍජු

වෘත්තාකාර කේතුවේ ඉවත් කිරීකමන්ද්‍ ඝන වස්තුවේ සාදා ඇත. අර්ධ කගෝලකේත්

කේතුකේත් තල ආධාරකය සම්පාත වන අතර කදකකහිම කපාදු කේන්ද්‍රය 𝑂 කේ.
3ℎ
උස ℎ වූ ඍජු වෘත්තාකාර කේතුවක ස්කන්ද්‍ධ කේන්ද්‍රය, ශීර්‍කේ සිට දුරකින්ද්‍
4

ඇතැයි උපකල්පනය කරමින්ද්‍, ඉහත විස්තර කරනු ලැබූ ඝන වස්තුකේ 𝐺 ස්කන්ද්‍ධ

කේන්ද්‍රයට 𝑂 සිට ඇති දුර කසායන.

තිරසට 𝜃 කකෝණයකින්ද්‍ ආනත වූ රළු තලයේ සමඟ, ඉහත

කී ඝන වස්තුකේ වක්‍ර පෘෂ්ඨකේ ලේ‍යයේ ස්පර්ශ කවමින්ද්‍

සමතුලිතතාවකේ පිහිටන අවස්ථාකේදී, එම වස්තුකේ සිරස්

හරස්කඩේ රූපකේ දැේකේ. තලකේ වැඩිතම බෑවුම්

කර්ඛාවත් සමඟ එකම සිරස් තලයක 𝑂 සහ 𝐺 පිහිටයි. 𝑂𝐺

තිරස් යැයි දී ඇත්නම්, 𝜃 = 30° බව කපන්ද්‍වන්ද්‍න.

𝑊 යනු අර්ධ කගෝලකේ බර නම්, ස්පර්ශ ලේ‍යකේදී,

ඝර්‍ණ බලයත් අභිලම්බ ප්‍රතික්‍රියාවත් 𝑊 ඇසුරින්ද්‍ ලබාගන්ද්‍න. ඝනවස්තුවත්

තලයත් අතර ඝර්‍ණ සංගුණකයට තිිය හැකි අඩුතම අගයද කසායන්ද්‍න.

17) අර්ධ විෂ්කම්භය 5𝑟 වන අර්ධ කගෝලාකාර පත්‍රයේද, උස ℎ හා අර්ධ විෂ්කම්භය 4𝑟

වන කුහර ඍජු වෘත්තාකාර සිලින්ද්‍ඩරයේද, ඒකාකාර තුනී රවයකින්ද්‍ නිමවා තිකේ.

අේ‍ය පාත්‍රකේ ගැට්ටට ලම්බව සමමිතික කලස පිහිටනකස් සිලින්ද්‍ඩරකේ එේ

මුහුණතේ පාත්‍රකේ ඇතළු පැත්තට සවි කිරීකමන්ද්‍ සාදන ලද සංයුේත වස්තුවේ

අර්ධ කගෝලකේ වක්‍ර පෘෂ්ඨය තිරස් තලයේ මත ගැකටමින්ද්‍ සමතුලිතතාවකේ තිකේ.

2ℎ ≷ (√161 + 6)𝑟 ීම අනුව සමතුලිතතාව අස්ථායී උදාසීන කහෝ ස්ථායී වන බව

කපන්ද්‍වන්ද්‍න.

7|P a g e
 ගුරුත්ව කේන්ද්‍රය | © CHATHURANGA WICKRAMASINGHE

18) අරය 𝑎 වූ ඒකාකාර ඝන අර්ධ කගෝලයක ස්කන්ද්‍ධ කේන්ද්‍රය, එහි සමමිතික අේ‍ය
3𝑎
මත, ආධාරකකේ කේන්ද්‍රකේ සිට දුරකින්ද්‍ පිහිටන බව
8

කපන්ද්‍වන්ද්‍න.
එකම ඒකාකාර රවයකින්ද්‍ සැදි ඝන අර්ධ කගෝලයේ හා ඝන

කගෝලයේ, දිග 2𝑙 හා ස්කන්ද්‍ධය 𝑚 වූ ඒකාකාර දණ්ඩක

කදකකළවරට, රූපකේ දැේකවන ආකාරයට අර්ධ කගෝලකේ

සමමිතික අේ‍ය, දණ්ඩ හා කගෝලකේ කේන්ද්‍රය එකම සරල

කර්ඛාවේ මත පිහිටන පරිදි දෘඪ කලස සවි කිරීකමන්ද්‍, සංයුේත

වස්තුවේ සාදා ඇත. කගෝලකේ අරය 𝑟 ද, ස්කන්ද්‍ධය 𝑚 ද, වන

අතර, අර්ධ කගෝලකේ අරය 2𝑟 කේ. සංයුේත වස්තුකේ ස්කන්ද්‍ධ
1
කේන්ද්‍රය, අර්ධ කගෝලකේ ආධාරකකේ කේන්ද්‍රකේ සිට 6 (8𝑟 + 3𝑙) දුරකින්ද්‍ පිහිටන

බව කපන්ද්‍වන්ද්‍න.

කමම සංයුේත වස්තුව තිරසට 𝜃 කකෝණයකින්ද්‍ ආනත අචල තලයේ මත, අර්ධ
කගෝලකේ ආධාරකය තලය ස්පර්ශ කරමින්ද්‍ තබා ඇත. ලිස්සා යෑම වැළේීමට
12𝑟
ප්‍රමාණවත් තරම් තලය රළු යැයි උපකල්පනය කරමින්ද්‍, tan 𝜃 < 8𝑟+3𝑙 නම් සංයුේත

වස්තුව කනාකපරකලන බව කපන්ද්‍වන්ද්‍න.

4𝑟 𝜋
𝑙= හා 𝜃 = 6 නම්, සංයුේත වස්තුව කනාකපරකලන බව කපන්ද්‍වා සංයුේත වස්තුව
3

මත ආනත තලය මගින්ද්‍ කයාදන අභිලම්භ ප්‍රතික්‍රියාකේ විශාලත්වය කසායන්ද්‍න.

8|P a g e
 ගුරුත්ව කේන්ද්‍රය | © CHATHURANGA WICKRAMASINGHE

19) උස ℎ වූ ඒකාකාර ඝන ඍජු වෘත්තාකාර කේතුවක ස්කන්ද්‍ධ කේන්ද්‍රය එහි

ℎ
සමමිතික අේ‍යය මත, ආධාරකකේ සිට දුරකින්ද්‍ පිහිටන බව කපන්ද්‍වන්ද්‍න.
4

රූපකේ දැේකවන පරිදි, එකට සවිකර ඇති ආධාරකකේ අරය 3𝑟 හා උස 2ℎ වන ඍජු

වෘත්තාකාර කේතුවකින්ද්‍ හා අරය 𝑟 හා 2ℎ උස වන ඍජු වෘත්තාකාර

සිලින්ද්‍ඩරයකින්ද්‍ ඒකාකාර ඝන සංයුේත වස්තුව සමන්ද්‍විත කවයි.

සංයුේත වස්තුකේ ස්කන්ද්‍ධ කේන්ද්‍රය, එහි සමමිතික අේ‍ය
5ℎ
මත, කේතුකේ ශීර්‍කේ සිට දුරකින්ද්‍ පිහිටන බව
4

කපන්ද්‍වන්ද්‍න.
එක කකළවරක සිවිලිමකට හා අකනේ කකළවර කේතුකේ වෘත්තාකාර පතුකල්
පරිදිකයහි 𝐴 නම්, ලේ‍යයකට සවිකකාට ඇති සැහැල්ු අවිතනය තන්ද්‍තුවේ මගින්ද්‍

සංයුේත වස්තුව සිරස් තලයක නිදහකස් එල්කලමින්ද්‍ තිකබයි.

සංයුේත වස්තුකේ සමමිතික අේ‍යය යටි අත් සිරස සමඟ 𝛼 කකෝණයේ සාදයි
12𝑟
නම්, tan 𝛼 = බව කපන්ද්‍වන්ද්‍න.
ℎ

කේතුකේ ශිර්‍කේදී සංයුේත වස්තුකේ සමමිතික අේ‍ය දිකේ 𝑃 නම්, බලයේ

කයදීකමන්ද්‍ සංයුේත වස්තුකේ සමමිතික අේ‍යය තිරස් වන ආකාරයට සංයුේත

වස්තුව සමතුලිතතාවකයහි තැකබයි. 𝑃 බලය තන්ද්‍තුකේ ආතතිය, 𝑊 හා 𝛼 ඇසුකරන්ද්‍

කසායන්ද්‍න. කමහි 𝑊 යනු, සංයුේත වස්තුකේ බර කවයි.

20) රූපකේ දැේකවන ක්‍රීඩා භාණ්ඩය අරය 𝑎 වන ඝන අර්ධ කගෝලයකින්ද්‍,

අරය 𝑎 වන උස 2𝑎 වන ඝන සිලින්ද්‍ඩරයකින්ද්‍ හා අරය 𝑎 වන උස 𝑎

වන ඝන ඍජු වෘත්තාකාර කේතුවකින්ද්‍ යුේත කේ. රූපකේ

ආකාරයට ඒවා අලවා සංයුේත වස්තුවේ තනා ඇත. කේතුව හා

සිලින්ද්‍ඩරය සාදා ඇති රවයකේ ඝනත්වය 𝑝 කේ. ඝන අර්ධකගෝලය සැදි

රවයකේ ඝනත්වය 𝑘𝑝 කේ. ඝන අර්ධකගෝලය තිරස් කම්සයේ

ස්පර්ශව සමතුලිතව තබා එේ පැත්තකට විස්ථාපනය කළවිට

නැවත සිරස් පිහිටීමට පැමිකණ් නම්, 𝑘 > 11 බව කපන්ද්‍වන්ද්‍න.

9|P a g e
 ගුරුත්ව කේන්ද්‍රය | © CHATHURANGA WICKRAMASINGHE

1
තිරසට sin−1 (8) ේ ආනත රළු තලයේ අර්ධ කගෝලය ස්පර්ශව සමතුලිතව තබා

ඇත. සමමිතික අේ‍යය සිරසට sin−1[(2𝑘 + 7/6(−11)] කකෝණකයන්ද්‍ ආනත බව

73
කපන්ද්‍වන්ද්‍න. සමතුලිතතාවය පැවතීමට 𝑘 ≥ බව අකපෝහනය කරන්ද්‍න.
4

10 | P a g e