ISBN 978-9957-84-826-2

9 789957 848262
 ºq∏©ŸG π«dO
á«Hô©dG
q á¨∏q dG
ô°ûY …OÉ◊G ∞q °üdG
q
á«q æ¡ŸGh á«q ÁOÉcC’G ´hôØ∏d

:á«JB’G øjhÉæ©dG ≥jôW øY π«dódG Gòg ≈∏Y ºμJÉXƒë∏eh ºμFGQBG ∫ÉÑ≤à°SG á«°SQóªdG ÖàμdGh ègÉæªdG IQGOEG ô°ùj
11118 :…ójôÑdG õeôdG (1930) Ü.¢U 4637569 :¢ùcÉa 4617304/5-8 :∞JÉg
E-mail: ALanguage.Division@moe.gov.jo :»fhôàμdE’G ójôÑdG áWÉ°SƒH hCG
QGôb ≈∏Y AÉæH
k ,É¡©«ªL ᫪°TÉ¡dG
q á«fOQC
q ’G áμ∏ªŸG ¢SQGóe ‘ π«dódG Gòg ΩGóîà°SG º«∏©àq dGh á«HÎdG
q IQGRh äQôb
q
.Ω2019 /Ω2018 »°SGQódG
q ΩÉ©dG øe GAóH
k ,Ω2018/9/25 ïjQÉJ (2018/85) ºbQ º«∏©àq dGh á«HÎdG
q ¢ù∏›

º«∏©qàdGh á«HôqàdG IQGRƒd áXƒØëe É¡©«ªL ¥ƒ≤ëdG

¿q OQC’G – ¿ÉªYq /(1930) Ü.¢U

áq«æWƒdG áÑàμŸG IôFGO iód ´GójE’G ºbQ

(2018 /10/5508)
ISBN: 978 - 9957 - 84 - 826 - 2

π«dódG ∞«dCÉJ ≈∏Y ±Gô°TEÓd á°ü°üîàªdG á«æØdG áæé∏dG

á`````æeÉ©f »````gGR OÉ````ªY .O ´hó``édG º```«gGôHEG ó``````dÉN
äGOGô`L π```eÉc á``eÉ`°SCG .O Qƒ``«æ``°T í``dÉ``°U ó``````ªëe

¿ƒØdDƒªdG
¢Vƒ```Y ø```°ùM ¢``SÉ```æjEG .O ¿É``ª``gó``dG á``eÓ``°``S ∫Gƒ````f
»``°``†``Hô``dG π``«``∏``N É```ª```jO IôLGƒëdG π``«∏N ¿ƒ°ù«e .O

Iõ`````````©dG OhGO ø``````«eô`f : »``æØdG

q ô``jôëqàdG ´hó``é``dG º``«``gGô``HEG ó``dÉ``N : »ª∏©dG ô```jôëqàdG
∂«∏«©°U ƒHCG ¿Éª«∏°S øªMôdG óÑY.O : êÉ``````à``````````fE’G Qƒ``ª`q ````°``S OGDƒ```````a ó```````FÉ```Y : º``«````ª```°ü```q`à`dG

´hó``édG º``«gGôHEG ó``dÉN : É¡````````©````````LGQ Iô`LGƒëdG π«∏N ¿ƒ°ù«e .O :á``YÉÑ```£q dG ≥````qbO

Ω2019 / `g1440 ≈dhC’G á©Ñ£dG

 äÉjƒàëªdG áªFÉb
áëØ°üdG ´ƒ`°VƒªdG
áeóq ≤ªdG
5 ........................................................... ÜÉàμdG äGóMh ¢ùjQóàd »æeõdG ìôà≤ªdG
q
7 ................................................................................... á«≤«Ñ£J á«°SQO êPɪf
q q
9 .............................................................. ´Éªà°S’G IQÉ¡ªd á«≤«Ñ£J
q êPɪf (1)
19 ............................................................... çóëàdG
q IQÉ¡ªd á«≤«Ñ£J
q êPɪf (2)
33 .................................................................. IAGô≤dG IQÉ¡ªd á«≤«Ñ£J
q êPɪf (3)
75 ................................................................. ájƒ¨∏dG
q ÉjÉ°†≤∏d á«≤«Ñ£J
q êPɪf (4)
105 .................................................................. áHÉàμdG IQÉ¡ªd á«≤«Ñ£J
q êPɪf (5)
127 ........................................................................ ¢Vhô©∏d
n á«≤«Ñ£J
q êPɪf (6)
141 .................................................................................................. ≥MÓªdG

142 ................................................................................ iƒàëe π«∏ëJ êPƒªf

143 .......................................................................... á«°SGQO

q IóMh á£N êPƒªf
145 .............................................................................. (1) »∏Ñb QÉÑàNG êPƒªf
q
147 ............................................................................ (1) …ó©H
q QÉÑàNG êPƒªf
149 .............................................................................. (2) »∏Ñb QÉÑàNG êPƒªf
q
151 ............................................................................ (2) …ó©H
q QÉÑàNG êPƒªf
153 .............................................................................. ™LGôªdGh QOÉ°üªdG áªFÉb

3
 º«MôdG øªMôdG ˆG º°ùH

áe qó``≤ŸG

.Ú©ªLCG ¬Ñë°Uh ¬dBG ≈∏Yh ,ÚeC’G »ÑædG q óªfi q Éfó«°S q ≈∏Y ΩÓ°ùdGh IÓ°üdGh ,ÚŸÉ©dG ÜQ q ˆ óª◊G
,äɪ∏q ©ŸG ÉæJÓ«eRh Úª∏q ©ŸG ÉfAÓeR ,ó©Hh
¢ùjQóJ ≈∏Y Éæk «©e ¿ƒμ«d ;öûY …OÉ◊G ∞°ü∏d q á«Hô©dG
q á¨∏dG ÜÉàc ¤EG º∏q ©ŸG π«dO ºμjójCG ÚH ™°†f
.º¡JÉjƒà°ùeh Úª∏q ©àŸG á©«ÑW Ö°SÉæj ÉÃh ,ÜÉàμdG Gòg É¡«∏Y »n æp Ho »àdG ÒjÉ©ŸGh ¢ù°SC’G Ö°SÉæj Éà ÜÉàμdG
Ú©J IõØq fi ᫪∏q ©J áÄ«Hh ∫É©aq º«∏©J ¤EG ’ƒ°Uh k á«q Øq °üdG ºμJQGOEÉH AÉ≤JQ’G ≈∏Y ºμJóYÉ°ùe ≈∏Y É°UôMh k
á«≤«Ñ£J
q êPɉ øª°†àaq ;É°SÉ°SC
k G »≤«Ñ£àdG
q ≈ëæŸG π«dódG òîJq G π°†aC’G ƒëædG ≈∏Y º∏q ©àdG äÉLÉàf ≥«≤– ≈∏Y
IÉ≤àæŸG ¢ShQódG øe Oó©d ˃≤àdG äÉ«é«JGΰSGh q áYƒæàŸGq ¢ùjQóàdG äÉ«é«JGΰSGq ≥ah á«q Øq °üdG äGAGôLEÓd
ɪ∏Y
k ,É¡«∏Y iôNC’G ¢ShQódG ¢SÉ«bh ,¢ShQódG ∂∏J ò«Øæàd ¬H ¿hóà¡J ÉLPƒ‰ k ¿ƒμàd ;ÖdÉ£dG ÜÉàc øe
ºμàÑ∏W Ö°SÉæj Éà ɡ«a Gƒdó©J q ¿CG ºμdh ,»g ɪc ÉghòØq æJ ¿CG ºμ∏a ,§≤a OÉ°TΰSÓd »g êPɪædG √òg ¿Cq ÉH
á∏«°Sh äGAGôLE’G ∂∏J PÉîJq G ájɨdG ɉEq Gh ,É¡JGP óM q ‘ äGAGôLE’G â°ù«d ájɨdÉa ,᫪∏q ©àdG º¡àÄ«H Ö°SÉæjh
¢Uôa ÒaƒJh ,iôNCG á¡L øe º¡°ùØfCG áÑ∏£dG ÚHh ,á¡L øe áÑ∏£dG ÚHh ºμæ«H »HÉéjE q ’G πYÉØàdG ≥«≤ëàd
.õ«ªàe
q »Yƒf k
º«∏©J ¤EG ’ƒ°Uh ;º¡JGQóbh º¡JÉgÉŒGh q º¡dƒ«e Ö°SÉæj Éà º¡©«ªL áÑ∏£∏d º∏q ©àdG
q
IóMh á£ÿ q ÉLPƒ‰hk ,iƒàëŸG π«∏ëàd ÉLPƒ‰ k É°†jC
k G π«dódG øª°†J q »≤«Ñ£àdG
q ≈ëæª∏d Gõjõ©Jhk
QÉÑàN’ ÚLPƒ‰ ∂dòc π«dódG øª°†Jh q .ºμ°ShQód º«∏°ùdG §«£îà∏d ɪ¡H Ghó°Tΰùàd ;á«∏°üa q á«°SGQO
q
¥ó°üdGh á«©bGƒdG
q :¢ù°SCG ≈∏Y áÑ∏£dG º∏q ©J º««≤J ≈∏Y óYÉ°ùj Éà ÚJóMƒd …ó©H q QÉÑàN’ ÚLPƒ‰h »∏Ñb q
.º∏q ©àdG ∂dP ˃≤J ,ºK q øeh ,á «dƒª°ûdGh
q äÉÑãdGh
ƒëf ≈∏Y ¢ShQódG Ö°ùëH É¡©jRƒJh ÜÉàμdG ¢ùjQóàd á°ü°üîŸG q ¢ü°ü◊G º«°ù≤J ≈∏Y ºμJóYÉ°ùŸh
‘ »°SGQódG
q ΩÉ©dG QGóe ≈∏Y ¢SQO qπμd á°ü°üîŸG q ¢ü°ü◊G OóY ÚÑj q ÉMk În ≤eo ɪ«°ù≤J k ÉæØ°VCG ,πYÉa »©bGh q
.áeó≤ŸGq √òg ó©H π«dódG Gòg á–Éa
áÑ∏£dG ¢†©H iód ∞©°†dG á÷É©Ÿ á«LÓY q ᣰûfCG á«≤«Ñ£àdG q ¢ShQódG êPɉ Éæq ª°V q Éæfq CG ¤EG Éæg Ò°ûfh
ɪ«°S
q ’h áÑ∏£dG äÉLÉM á«Ñ∏àd á«FGôKE q G äÉeƒ∏©eh ᣰûfCG ∂dòc ÉgÉæq ª°Vh q ,º¡ª∏q ©J iƒà°ùà AÉ≤JQ’Gh
.º«∏©àdG ‘ á«Ø«XƒdG
q ≥«≤ëàd ;IÉ«◊ÉH º∏q ©àdG §Hôd GóæH k ÉgÉæq ª°V q ɪ∏ãe .º¡æe øjõ«ªàŸG q
≈∏Y Gƒ°Uô– ¿CG -ɪFGO k ºμH Éfó¡Y Gògh – äɪ∏q ©ŸG ÉæJÓ«eRh Úª∏q ©ŸG ÉfAÓeR ºμæe πeDq ƒf ,GÒNC k Gh
.áÑ∏£dG º∏q ©àH »≤Jôj ¿CG ¬fCÉ°T øe Ée qπc
.≥«aƒàdG ‹q h ˆGh
 á«ÁOÉcC’G ´hôØ∏d ÜÉàμdG äGóMh ¢ùjQóàd »æeõdG
q ìÎ≤ŸG
∫hq C’G »°SGQódG
q π°üØdG
IóMƒdG øeõdG

Qƒf ≈∏Y Qƒf :≈dhC’G IóMƒdG ∫ƒ∏jCG

á«©«Ñ£dG IÉLÉæe :á«fÉãdG IóMƒdG

ìhôdGh π≤©dG AGòZ IAGô≤dG :áãdÉãdG IóMƒdG ∫hCq ’G øjô°ûJ

áeGôμdG ¿q OQCG :á©HGôdG IóMƒdG

¿É°ùfE’G áë°U
q :á°ùeÉîdG IóMƒdG »fÉãdG øjô°ûJ
»fGòª¡dG
q äÉeÉ≤e øe :á°SOÉ°ùdG IóMƒdG

∫hC’G »°SGQódG
q π°üØ∏d á©LGôeh ¢Vhô©dG :á©HÉ°ùdG IóMƒdG ∫hCq ’G ¿ƒfÉc

ÊÉãdG »°SGQódG
q π°üØdG
IóMƒdG øeõdG

»°VɪdG ≈dEG ø«æëdG :áæeÉãdG IóMƒdG •ÉÑ°T

áq«μ∏ªdG Ö£îdG
o øe :á©°SÉàdG IóMƒdG

πqcƒàªdG ácôH ∞°Uh :Iô°TÉ©dG IóMƒdG QGPBG

IƒNC
q ’Gh áqÑëªdG :Iô°ûY ájOÉëdG IóMƒdG

ÜÉÑ°ûdG
q ≈dEG AGóf :Iô°ûY á«fÉãdG IóMƒdG ¿É°ù«f
!äÉ¡eCq ’G º¶YCG Ée :Iô°ûY áãdÉãdG IóMƒdG

»fÉãdG »°SGQódG
q π°üØ∏d á©LGôeh ¢Vhô©dG :Iô°ûY á©HGôdG IóMƒdG QÉqjCG

5
á«q æ¡ŸG ´hôØ∏d ÜÉàμdG äGóMh ¢ùjQóàd »æeõdG
q ìÎ≤ŸG
∫hq C’G »°SGQódG
q π°üØdG
IóMƒdG øeõdG
Qƒf ≈∏Y Qƒf :≈dhC’G IóMƒdG ∫ƒ∏jCG

ìhôdGh π≤©dG AGòZ IAGô≤dG :áãdÉãdG IóMƒdG ∫hCq ’G øjô°ûJ

áeGôμdG ¿q OQCG :á©HGôdG IóMƒdG »fÉãdG øjô°ûJ

¿É°ùfE’G áë°U
q :á°ùeÉîdG IóMƒdG ∫hCq ’G ¿ƒfÉc

¢Vhô©dG :á©HÉ°ùdG IóMƒdG

ÊÉãdG »°SGQódG
q π°üØdG
IóMƒdG øeõdG

»°VɪdG ≈dEG ø«æëdG :áæeÉãdG IóMƒdG •ÉÑ°T

áq«μ∏ªdG Ö£îdG
o øe :á©°SÉàdG IóMƒdG QGPBG

πqcƒàªdG ácôH ∞°Uh :Iô°TÉ©dG IóMƒdG ¿É°ù«f

IƒNC
q ’Gh áÑëªdG :Iô°ûY ájOÉëdG IóMƒdG QÉqjCG

¢Vhô©dG :Iô°ûY á©HGôdG IóMƒdG

6
á«q ≤«Ñ£J á«q °SQO êPɉ
 (1)
IQÉ¡Ÿ á«q ≤«Ñ£J êPɉ
´Éªà°S’G
 ‫ﻧﻮر ﻋﻠﻰ ﻧﻮر‬ :¤hC’G IóMƒdG
IóMGh á°üM ¢ü°ü◊G OóY ¿ƒàjõq dG âjR ¢SQódG ¿GƒæY

äÉLÉàædG
q øe º∏q ©ŸG √Dhô≤j …òdG ¢üædG
.´Éªà°S’G Ö«àc q ¤EG ™ªà°ùj -
.´ƒª°ùŸG ¢üæ∏d
q áeÉ©dG QÉμaC’G ¢ü∏îà°ùj -
.´ƒª°ùŸG ¢üæ∏d
q »HOC
q ’G §ªædG Oóëjq -
.á°UÉÿG
q ¬à¨∏H ´ƒª°ùŸG ¢üædG
q ¢üî∏j q -
.¢üæ∏d
q ôNBG Éfk GƒæY ìÎ≤j -
.≥∏ÿG ‘ ¬JQóbh ˆG ᪶Y ∫ÓLEGh ,áëq °üdG
q ≈∏Y ˆG ôμ°Tƒëf ,á«HÉéjE
q ’G äÉgÉŒ’Gh º«≤dG ¬°ùØf ‘ ƒªæJ -
º∏q ©àdG QOÉ°üe
.»°ù∏HÉædG
q ÖJGQ óªëŸ áæq °ùdGh ¿BGô≤dG ‘ »ª∏©dG
q RÉéYE’G áYƒ°Sƒe -
.ºà∏M ƒHCG ó«ª◊G óÑ©d »Ñ£dG
q ºé©ŸG -

äÉë∏£°üŸGh º«gÉØŸG
ájQGôM
q äGô©°S ≈∏Y …ƒà– ¿ƒgO »g á©Ñ°ûŸG á«æg q ódG
q ¢VɪMC’G :á©Ñ°ûŸG ÒZh á©Ñ°ûŸG áq«ægóq dG ¢†eGƒ◊G
§ÑJôJ á©Ñ°ûŸG ÒZ á«æg
q ódG
q ¢VɪMC’Gh .ÚLhQó«¡dÉH á©Ñ°ûe É¡«a ¿ƒHôμdG äGQPh ,᪰SO ¿ƒμJh ,á«dÉY
äÉLQO ‘ óªéàJ q ’ É¡fq CÉH á©Ñ°ûŸG ¿ƒgódG
q øY ∞∏àîJh ,IóMGh ÚLhQó«g IQòH IóMGh á«fƒHôc IQP É¡«a
Ió«Øe á©Ñ°ûŸG ÒZ ¿ƒgódGh
q .9 ɨ«ehCGh 6 ɨ«ehCGh 3 ɨ«ehCG :ΩÉ°ùbCG áKÓK º°ù≤æJ »gh ,ájOÉ©dG
q IQGô◊G
áÑFòdG ¢Vôà áHÉ°UE’G øe π∏q ≤Jh ,ÚjGöûdGh Ö∏≤dG ¢VGôeCÉH áHÉ°UE’G π«∏≤J ≈∏Y πª©J »¡a ;¿É°ùfEÓd GóLv
.»ªë°ûdG ÚJhÈdG ¢†ØNh ΩódG §¨°V ¢†ØN ≈∏Y πª©Jh ,ÊÉ«KôdG π°UÉØŸG ÜÉ¡àdGh ,AGôª◊G
᫪ë°T
q Oq Gƒe ™ªŒ
q ádÉM ≈∏Y ≥∏£j »q ÑWq í∏£°üe …ó«°ü©dG Ö∏q °üàdG hCG ÚjGöûdG Ö∏q °üJ :ÚjGöûdG Öq∏°üJ
íFÉØ°üdG
q ™ªŒh ¿ƒgódG q Ö°SôJh
q ,¿ÉjöûdG q QGóL ™e É¡∏YÉØJh ÚjGöûdG
q ¿GQóL ∫ƒW ≈∏Y Ió°ùcCÉàe á«ægOh q
.É¡≤«°†J
q áÑÑ°ùe
q ÚjGöûdG QGóL ≈∏Y á«Ø«∏dGq OGƒŸGh ájƒeódG
q
É¡àfƒ«d ó≤ØJ ºKq ,ÚjGöûdG ≥«°†J ,ájƒbh
q áØ«ãc íÑ°üJ »àdG ᫪ë°ûdGh
q á«æg
q ódG
q OGƒŸG ºcGôJh øeõdG
q Qhôe ™eh
…òdG ƒ°†©dG ¤EG ¿ÉjöûdG ÈY Úé°ùcC’Gh ΩódG ≥qaóJ π«∏≤J ¤EG …ODƒj …òdG ôeC’G ,ó°ùæJ
q óbh ,É¡àfhôeh
.¬àØ«Xhh ƒ°†©dG Gòg ájƒ«M ∞©°V ¤EG ∂dP …Oq Dƒ«a ,¬jò¨j q
ɪc ,¿ÉjöûdG Gòg ≈∏Y óªà©ŸG Aõ÷G hCG ƒ°†©dG äƒe ¤EG …Oq Dƒj Gò¡a ¿Éjöû∏d
q πeÉc OGó°ùfG π°üM GPEGh

10
óbh ,á∏°†©dG √òg …ò¨j …òdG »LÉàq dG ¿ÉjöûdG OGó°ùfG áé«àf Ö∏≤dG á∏°†Y øe AõL äƒe óæY çóëj
.á«Ñ∏b
q áàμ°S hCG áHƒf çhóM ôeC’G ájÉ¡f ‘ OGó°ùf’G ÖÑ°ùj
q
Ió¨dG ‘ π∏N hCG ≈∏μdG πªY ‘ π∏NhCG É«ª«fC’ÉH áHÉ°UE’G ÖÑ°ùH AGôª◊G ΩódG äÉjôc Ö°SôJ q :Ö°SÎdG
q
.Ö«°SÎdG ÖÑ°S áaô©eh í«ë°üdG ¢ü«î°ûàdÉH ádÉ◊G √òg èdÉ©Jo h ,ÜÉÑ°SC’G øe ÉgÒZh á«bQódG
q

‫اﻟﺼﻒ‬
ّ ‫إﺳﺘﺮاﺗﻴﺠﻴﺎت اﻟﺘﺪرﻳﺲ وإدارة‬
(»ë«°VƒJ
q ¢VôY) öTÉÑŸG ¢ùjQóqàdG
âjR ‘ π©Œ ∞«c" :¿Gƒæ©H »°Só≤dG π«ªL Qƒàcó∏d (܃«Jƒj) ƒjó«a ™£≤e ¢Vô©H ¢SQó∏d q º∏q ©ŸG ó¡Á
q -1
.™£≤ŸG iƒàfi ‘ áÑ∏£dG º∏©ŸG ¢ûbÉæj ºK ,á≤«bO 2^5 IóŸ "?¢†©ÑdG É¡°†©H ¥ƒa áØYÉ°†e äÉcôH ¿ƒàjõdG
™e É«ægP
k ∞«μàdGh
q ,çóëàŸG
q q ´Éªà°S’G •höûH ¬àÑ∏W º∏q ©ŸG ô qcòj -2
¤EG ΩɪàgÉH ô¶ædG :É¡æeh ,ó«÷G
,áØ∏àîŸG äGAÉÁE’Gh ,IOó©àŸG
q äGƒ°UC’G ÚH õ««ªàdG ≈∏Y IQó≤dGh ,á«©ª°ùdG
q ábódGh
q ,çóëàŸGq áYöS
q ‘ á«M
.øgòdG q á°ù«FôdG QÉμaC’ÉH ®ÉØàM’G ≈∏Y IQó≤dGh
(áªqbôŸG ¢ShDhôdG) äÉYƒª› ‘ πª©dG
.äÉYƒª› â°S q º∏q ©ŸG º°ù≤j
q áÑ∏£dG q -1
.¬ªbQ πªëj …òdG ∫GDƒ°ùdG øY Ö«é«d (6-1) øe ɪbQ k áYƒª› qπc ‘ ÖdÉW qπc º∏q ©ŸG »£©j - 2
.ÚÑ°SÉæe áYöSh øeR ‘ ¢üædG q º∏q ©ŸG CGô≤j - 3
.¬ªbQ πªëj …òdG ∫GDƒ°ùdG øY áHÉLE’G ÖdÉW πc º∏q ©ŸG ∞∏q μj - 4
,(1) ºbôdG πª– »àdG ádhÉ£dG ¤EG ¬LƒàdG
q q øe (1) ºbôdG ¿ƒ∏ªëj øjòdG áÑ∏£dG
áYƒª› πc q º∏q ©ŸG ∞∏μj - 5
.á∏Ä°SC’G á«≤H ‘ Gòμgh (2) ºbQ πª– »àdG ádhÉ£dG ¤EG ¬LƒàdG (2) ºbôdG ¿ƒ∏ªëj øjòdG áÑ∏£dGh q
áHÉLEG ≈∏Y ¿ƒ≤Øàjh ,É≤k Ñ°ùe ÉjOôa
v ¬æY GƒHÉLCG …òdG ∫GDƒ°ùdG áHÉLEG ‘ ádhÉW πc ≈∏Y áÑ∏£dG q ¢ûbÉæàj - 6
.º¡àHÉLEG ¿ƒfhójh IOófi q
q äÉYƒªéŸG ÚH º∏q ©ŸG ∫ƒéàj
.(˃≤J IGOCG) º∏©àdG Ò°S πé°S π©Øjh q -7
.áYƒª› qπc ¬àfhOq Ée ¢Vô©«d É¡ª°SÉH ÉKk óëàe
q áYƒª› qπc Ú©J q -8
.iôNC’G äÉYƒªéŸG ΩÉeCG ¬àYƒª› ¬àfhO Ée ¢VôY ¬àYƒª› º°SÉH çóëàŸG q º∏q ©ŸG ∞∏q μj - 9
q áYƒª› qπc øe ¥GQhC’G º∏q ©ŸG ™ªéj -10
.É¡ª«≤jh
.á«ë°üdG ¿ƒàjõdG âjR ᫪gCG Gók qcDƒe ´ƒª°ùŸG ¢üædG
q ¢ü«î∏J áÑ∏£dG q º∏q ©ŸG ∞∏μj -11
.áÑ°SÉæŸG áYöùdÉH º¡æe ܃∏£ŸG RÉ‚EG ≈∏Y áÑ∏£dG q IQób ≈∏Y º∏q ©ŸG »æãj -12

11
 á«q FGôKEG áeƒ∏©e
±ÓN âàÑKCG áãjó◊G äÉ°SGQódG øμdh ,¿RƒdG IOÉjRh á檰ùdG
q ÖÑ°ùj ób ¿ƒàjõdG âjR ¿Cq G ¢SÉæq dG ¢†©H ø¶j
q
.ø¶dG Gòg

»FGôKE
q G •É°ûf
q Úàq dG ¿GÎbG π∏q Yh ,ʃHÉ°ü∏d
:¤É©J ¬dƒb ‘ ¿ƒàjõdÉH q "Ò°SÉØàdG IƒØ°U" Ò°ùØJ ‘ Úàq dG IQƒ°S ¤EG óYo -
]1 ájB’G ,ÚàdG IQƒ°S] .| }

‫اﺳﺘﺮاﺗﻴﺠﻴﺎت اﻟﺘﻘﻮﻳﻢ وأدواﺗﻪ‬

.ºq∏©àdG Ò°S qπé°S / á¶MÓŸG

.´Éªà°S’G IQÉ¡e :´ƒ°VƒŸG
/ / :ïjQÉàdG ............................................................:ÖdÉ£dG º°SG
........................................................:´Éªà°S’G ¿GƒæY
....................................................:´Éªà°S’G øe ±ó¡dG
..............................................................?â∏©a GPÉe
.............................................................?âª∏q ©J GPÉe
?ó«÷G
q ´Éªà°S’G ‘ »JQÉ¡e ø°ùMC q G ¿CG ™«£à°SCG ∞«c
.........................................................:º∏q ©ŸG äɶMÓe

IÉ«◊ÉH º∏q ©àdG §HQ

.¢SÉæq dG ¢†©Ñd áÄWÉÿG Iô¶ædG ±ÓN ¿É°ùfE’G áë°üd
q áªLq óFGƒa hP ¿ƒàjõdG q ’-
q âjR ¿Cq G ‘ ∂°T

12
 ‫اﻟﺤﻨﻴﻦ إﻟﻰ اﻟﻤﺎﺿﻲ‬ :áæeÉãdG IóMƒdG
IóMGh á°üM ¢ü°ü◊G OóY »àdƒØW ¢SQódG ¿GƒæY

äÉLÉàædG
.´Éªà°S’G ¢Uƒ°üf Ö«àc q øe º∏q ©ªdG √Dhô≤j …òdG ¢üædG
q ≈dEG ™ªà°ùj -
q ¿ƒª°†e ô qcòàj -
.√QÉμaCGh ´ƒª°ùªdG ¢üædG
.´ƒª°ùªdG ¢üædG
q »a áeÉ©dG IôμØdG ¢ü∏îà°ùj -
.´ƒª°ùªdG ¢üædG
q á∏Ä°SCG äÉHÉLEÉH CÉÑæàj
q -
.´ƒª°ùªdG ¢üædG
q »a ∫ɪédG ô°UÉæY ±ô©àj q -
.™ª°ùj Ée »a É«bhP
v ÉkjCGQ Ωó≤j
q -
.¬∏°UCGh √QhòL ≈dEG Aɪàf’G :πãe ,á«HÉéjE
q G äÉgÉéJGh º«b ¬jód ƒªæJ -
º∏q ©àdG QOÉ°üe
.¿Éª«∏°S OGDƒØd ôª≤dG ÜQO -
.¿hQÉg ΩÓ°ùdG óÑY ≥«≤ëJ ,(¿ÉWhC’G ≈dEG ø«æëdG ádÉ°SQ) ßMÉédG πFÉ°SQ -

‫اﻟﺼﻒ‬ ّ ‫إﺳﺘﺮاﺗﻴﺠﻴﺎت‬
ّ ‫اﻟﺘﺪرﻳﺲ وإدارة‬
(áHƒLCGh á∏Ä°SCG) ô°TÉѪdG ¢ùjQóqàdG
:á∏Ä°SC’G øe áYƒªée ìô£H ¢SQó∏d q º∏q ©ªdG ó¡ªj
q - 1
q ÉØk bƒe ô qcòàj øe •
?¬àdƒØW ΩÉjCG »a ¬H ôe
.∞bƒªdG Gòg ô qcòàJ âfCGh ∑ôYÉ°ûe ∞°U •
?∂«a GhôKC q G øjòdG ¢UÉî°TC’G øe •
.áÑ°SÉæªdG á©LGôdG ájò¨àdG Ωó≤jh
q ,´Éªà°S’G ¢üf q ´ƒ°VƒªH ∂dP §Hôjh ,áÑ∏£dG q äÉHÉLEG ≈dEG ™ªà°ùj - 2
.äÉHÉLE’G DƒÑæJh
q (´ƒª°ùªdG ¢üædG
q á∏Ä°SCG) Qô≤ªdG
q ÜÉàμdG »a IOQGƒdG á∏Ä°SC’G IAGôb ¬àÑ∏W º∏q ©ªdG ∞∏q μj - 3
q ´Éªà°S’G •hô°ûH ¬àÑ∏W º∏q ©ªdG ô qcòj
.ó«édG - 4
´ƒª°ùªdG ¢üædG
q øe äɶMÓªdG òNCGh ,ó«édG q ´Éªà°S’G ≈∏Y ¢UôëdG ≈dEG ¬àÑ∏W º∏q ©ªdG ¬Lƒj q - 5
.º¡JGDƒÑæàH
q ÉgƒfQÉ≤«d
.ø«Jôe q Iô°TÉÑe º∏q ©ªdG 䃰üH hCG ,´ƒª°ùªdG ¢üæ∏d »Jƒ°U
q ≈dEG Iôe q q ™ªà°ùj - 6
π«é°ùJ ≈dEG áÑ∏£dG
q á©LGôe ¬àÑ∏W ≈dEG º∏q ©ªdG Ö∏£j ,´Éªà°S’G ó©H - 7
.Égƒ©°Vh »àdG äGDƒÑæàdG

13
 (ábÉ£ÑdG øe ôNB’G ∞°üædGq øY åëÑdG) •É°ûædG ∫ÓN øe ºq∏©àdG
AõédGh ,¢üædG q äÉbÉ£ÑdG √òg øe AõL ,¬àÑ∏W ≈∏Y äÉbÉ£ÑdG øe áYƒªée º∏q ©ªdG ´Rq ƒj - 1
q á∏Ä°SCG º°†j
hCG ∫GDƒ°ùdG QGôμJ øμªjh ,IóMGh áHÉLEG hCG GóMGh
k ’GDk ƒ°S πªëJ ábÉ£H qπc) äÉHÉLE’G º°†j q ôNB’G
q OóYh Ö°SÉæàj ɪH äÉbÉ£H çÓK hCG ø«àbÉ£H ≈∏Y ÜGƒédG
.(áÑ∏£dG
ábÉ£H øY åëÑj ∫GDƒ°S ábÉ£H ¬jód øe) ábÉ£Ñ∏d ôNB’G ∞°üædG q øY GƒãëÑj ¿CG ¬àÑ∏W º∏q ©ªdG ∞∏q μj - 2
á∏ªμªdG
q ábÉ£ÑdG óéj øªa ºKq øeh ,(∫GDƒ°ùdG ábÉ£H øY åëÑj áHÉLEG ábÉ£H ¬jód øeh ,áHÉLE’G
.•É°ûæ∏d ¢ü°üîªdG øeõdG q »¡àæj ¿CG ≈dEG ¬d πªμªdG
q ¬∏«eRh ƒg ∞°üdG
q øe ájhGR »a ∞≤j ¬àbÉ£Ñd
.áë«ë°üdG q äÉHÉLE’G áÑ∏£dGq ¢Vô©à°ùj - 3
.äÉbÉ£ÑdG ∫OÉÑJ áÑ∏£∏d øμªj - 4
.áÑ°SÉæªdG á©LGôdG ájò¨àdG º∏q ©ªdG Ωó≤j
q - 5

»FGôKE
q G •É°ûf
q 𪩫d áæjóªdG »a ô≤à°SG
∫GR Ée ájôb »a ìÓaq ôNB’Gh ,É¡«a ÉØk Xƒe q ɪgóMCG :ø«æKG ø«H GQGƒM
k ÖàcG -
.∂FÓeR óMCG ™e ¬∏ãq e ºK
q ,É¡æY ¢SɪëH çóëàjh
q áFOÉ¡dG É¡à©«ÑW ≥°û©j

14
 ‫اﺳﺘﺮاﺗﻴﺠﻴﺎت اﻟﺘﻘﻮﻳﻢ وأدواﺗﻪ‬

.…Oó©dG ôjó≤àdG ºq∏°S / á¶MÓŸG

.´Éªà°S’G IQÉ¡e :´ƒ°VƒŸG

1 2 3 4 5 AGOC’G ô«jÉ©e ºbôdG

.ΩɪàgGh õ«côàH ´ƒª°ùªdG ¢üædG
q ≈dEG »¨°üj 1
.´ƒª°ùªdG ¢üædG
q »a á°ù«FôdG IôμØdG Oóëj
q 2

q ø«eÉ°†e π∏q ëj
.¢üædG 3
.¢üædG
q »a ∫ɪédG ô°UÉæY í°Vƒj
q 4
.á≤ãH ´ƒª°ùªdG ¢üædG
q ¿ƒª°†e »a ¬jCGQ …óÑj 5

,∞«©°V (2) ôjó≤àdG πãq Áh ,§°Sƒàe (3) ôjó≤àdG πãq Áh ,GóL

k ó«L (4) ôjó≤àdG πãq Áh ,RÉà‡ (5) ôjó≤àdG πãq Á
.∫ƒÑ≤e (1) ôjó≤àdG πãq Áh

IÉ«◊ÉH º∏q ©àdG §HQ

.∂FÓeR ΩÉeCG ∂«a äôKq CG ∂àdƒØW »a ÉgôcòJ á«©bGh
q á°üb
q Oô°SG -

15
 ّ
‫اﻟﻤﺘﻮﻛﻞ‬ ‫وﺻﻒ ﺑﺮﻛﺔ‬ :Iô°TÉ©dG IóMƒdG
IóMGh á°üM ¢ü°ü◊G OóY AÉbQõdG …OGh ¢SQódG ¿GƒæY

äÉLÉàædG
q øe º∏q ©ªdG √Dhô≤j …òdG ¢üædG
.´Éªà°S’G ¢Uƒ°üf Ö«àc q ≈dEG ™ªà°ùj -
q ¿ƒª°†e ô qcòàj -
.´ƒª°ùªdG ¢üædG
.´ƒª°ùªdG ¢üædG
q »a áeÉ©dG IôμØdG ¢ü∏îà°ùj -
.´ƒª°ùªdG ¢üædG
q á∏Ä°SCG äÉHÉLEÉH CÉÑæàj
q -
.¢üæ∏d
q ÉÑ°SÉæe
k Éfk GƒæY ìôà≤j -
.™ª°ùj Ée »a É«bhP
v ÉkjCGQ Ωó≤jq -
.¬aQÉ©eh ¬JGôÑîH ´ƒª°ùªdG ¢üædG q §Hôj -
.É¡«∏Y ®ÉØëdGh ,ÉgôgɶªH ÜÉéYE’Gh á©«Ñ£dG ÖM q ¬jód ƒªæj -
º∏q ©àdG QOÉ°üe
.≈°SƒªdG ¿Éª«∏°S áªLôJ ,ΩÉ¡éæμÑd ø«£°ù∏ah ¿OQC
q ’G »a äÓMQ -
.º«¡a óªëe ø«°ùëd äÓMôdG
q ÜOCG -

‫اﻟﺼﻒ‬ ّ ‫إﺳﺘﺮاﺗﻴﺠﻴﺎت‬
ّ ‫اﻟﺘﺪرﻳﺲ وإدارة‬
(áHƒLCGh á∏Ä°SCG) ô°TÉѪdG ¢ùjQóqàdG
k ógÉ°T ºμæe øe :πãe øe ,á∏Ä°SC’G øe áYƒªée ìô£H ¬àÑ∏£d ´Éªà°S’G ´ƒ°Vƒªd º∏q ©ªdG ó¡ªj
Gô¡f q - 1
.¬H ᣫëªdG á≤£æªdG ∞°U ?¬H ôe q hCG
.áÑ°SÉæªdG á©LGôdG ájò¨àdG Ωó≤jh
q ,´Éªà°S’G ¢üf q ´ƒ°VƒªH É¡£Hôjh ,áÑ∏£dG q äÉHÉLEG ≈dEG ™ªà°ùj - 2
.äÉHÉLE’G DƒÑæJh
q (´ƒª°ùªdG ¢üædGq á∏Ä°SCG) Qô≤ªdG
q ÜÉàμdG »a IOQGƒdG á∏Ä°SC’G IAGôb ¬àÑ∏W º∏q ©ªdG ∞∏q μj - 3
q ´Éªà°S’G •hô°ûH ¬àÑ∏W º∏q ©ªdG ô qcòj - 4
.ó«édG
q ÉgƒfQÉ≤«d äɶMÓªdG øjhóJ ≈dEG ¬àÑ∏W º∏q ©ªdG ¬Lƒj
.º¡JGDƒÑæàH q - 5
.ø«Jôe q Iô°TÉÑe º∏q ©ªdG 䃰üH hCG ,´ƒª°ùªdG ¢üæ∏d
q ≈dEG Iôe q »Jƒ°U
q π«é°ùJ ≈dEG áÑ∏£dG q ™ªà°ùj - 6
q á©LGôe ´Éªà°S’G ó©H ¬àÑ∏W ≈dEG º∏q ©ªdG Ö∏£j - 7
.Égƒ©°Vh »àdG äGDƒÑæàdG
.IQƒÑ°ùdG
q ≈∏Y ¢üædG
q á∏Ä°SCG áHÉàc áÑ∏£dGq óMCG º∏q ©ªdG ∞∏q μj - 8

16
 (∑QÉ°T -Ó«eR q äÉYƒªée »a πª©dG
k p≥àfG -ôμa)
.∫GDƒ°S qπμd ÉÑ°SÉæe
k Éæk eR GOk óëe q á∏Ä°SCG qπëd äÉYƒªée çÓK áÑ∏£dG
q ¢üædG q º∏q ©ªdG º°ù≤j
q - 1
.´Éªà°S’G ¢üfq IAGôb º∏q ©ªdG ó«©j - 2
.áHƒ∏£ªdG ᪡ªdG
q RÉéfE’ ¬©e πª©∏d É¡°ùØf áYƒªéªdG øe ¬d Ó«eR k áYƒªéªdG »a ÖdÉW qπc »≤àæj - 3
᫨H º∏q ©ªdG ÉgOóM q »a áYƒªéªdG OGôaCG ≈∏Y ¬fÉ°Vô©jh ,܃∏£ªdG ɪ¡æe qπc Öàμj - 4
q »àdG IóªdG
.áYƒªéªdG OGôaCG óæY Iƒ≤dG
q øWGƒe øe IOÉØà°S’G
.äÉYƒªéªdG »bÉH ΩÉeCG É¡JÉHÉLEG áYƒªée qπc ¢Vô©J - 5
q á©LGôdG ájò¨àdG Ωó≤jh
.áÑ°SÉæe ºjƒ≤J IGOCG ÉØk Xƒe q º∏q ©ªdG ™HÉàj - 6
q ,πª©dG ò«ØæJ AÉæKCG »a áÑ∏£dG

‫اﺳﺘﺮاﺗﻴﺠﻴﺎت اﻟﺘﻘﻮﻳﻢ وأدواﺗﻪ‬

.…Oó©dG ôjó≤àdG º∏°S / á¶MÓŸG

.»Yɪ÷G
q πª©dG AÉæKCG ‘ ÖdÉq£dG AGOCG ˃≤J :´ƒ°VƒŸG

1 2 3 4 5 AGOC’G ô«jÉ©e ºbôdG

.»YɪédG
q πª©dG »a áÑZQ …óÑj 1
.¬àYƒªée »a πYÉa QhóH ∞°üàq j 2
.º¡JGQóbh øjôNB’G QGhOCG Ωôàëj 3
.᪫∏°ùdG IQGOE’Gh IOÉ«≤dÉH ∞°üàq j 4
.øjôNB’G AGQBG πÑ≤àj
q 5
.á≤ãH ¬jCGQ …óÑj 6

,∞«©°V (2) ôjó≤àdG πãq Áh ,§°Sƒàe (3) ôjó≤àdG πãq Áh ,GóL

k ó«L (4) ôjó≤àdG πãq Áh ,RÉà‡ (5) ôjó≤àdG πãq Á
.∫ƒÑ≤e (1) ôjó≤àdG πãq Áh

IÉ«◊ÉH º∏q ©àdG §HQ

.¬H ᣫëªdG á≤£æªdG ∞°U ?¿OQC
q ’G »a É«FÉe
v ÉkjOGh hCG Gô¡f
k hCG GôëH
k äQR πg -

17
 (2)
IQÉ¡Ÿ á«q ≤«Ñ£J êPɉ
çóë q àq dG
 ّ
‫أردن اﻟﻜﺮاﻣﺔ‬ :á©HGôdG IóMƒdG
IóMGh á°üM ¢ü°ü◊G OóY QGƒ◊Gh çóq ëàdG ¢SQódG ¿GƒæY

äÉLÉàædG
.áeGôμdG ácô©e øY ᪫∏°S á¨dh ábÓ£H çóëàj q -
:…ô©
q °ûdG
q â«ÑdG ¿ƒª°†e »a ICGôLh ábÓ£H √AÓeR QhÉëj -
øWƒdG
r ∫o óp ©jr A»°T
n ’ n óp ∏r îdG
ør ªn «dG o án æq L Ög
r
.øjôNB’G »a ô«KCÉàdG ≈∏Y IQó≤dG ¬jód ƒªæJ -
.ÜOCÉH ºgQhÉëjh øjôNB’G AGQBG Ωôàëj -
.¬J’ƒ£Hh »Hô©dG
q ¢û«édG - á«fOQC q ’G áë∏q °ùªdG äGƒ≤dG OÉéeCÉH ôîàØj -
.¬d AÉaƒdGh øWƒdG ÖM q ¬jód ƒªæj -

º∏q ©àdG QOÉ°üe

.QƒWÉædG Oƒªëªd áeGôμdG ácô©e -
.ôÑ°ùdG ˆGóÑY øH ó©°ùd øWƒdG ÖM
q -
.≈°ù«Y ìÓ°üd øWƒdG ôàaO øe äÉjÉμM -

‫اﻟﺼﻒ‬ ّ ‫إﺳﺘﺮاﺗﻴﺠﻴﺎت‬
ّ ‫اﻟﺘﺪرﻳﺲ وإدارة‬
(»YɪédG
q »fhÉ©àdG
q ºq∏©àdG) äÉYƒªée »a πª©dG ,(»ë«°VƒJ
q ¢VôY) ô°TÉѪdG ¢ùjQóqàdG
»àdG áeGôμdG ácô©e Ö≤Y ìÓ°ùdG q »a ¬bÉaôd ∂∏ªdG ádÓL ádÉ°SôH ¬£HôH çóëà∏d q º∏q ©ªdG ó¡ªj
q - 1
.´Éªà°S’G ´ƒ°Vƒe »a Égƒ°SQO
.äÉYƒªée ∞°üdG q º∏q ©ªdG º°ù≤j
q - 2
IQƒ°U) IQƒ°U áYƒªée πc òNCÉJ å«ëH ,äÉYƒªéªdG ≈∏Y áeGôμdG ácô©ªd GQƒ°U k º∏q ©ªdG ´Rƒj - 3
IQƒ°Uh ,áHÉHódG
q ≈∏àYG óbh -√GôK ˆG Ö«W - ø«°ùëdG ∂∏ªdG ádÓL IQƒ°Uh ,¥óæîdG »a Oƒæéd
( ..., IôeóªdG
s hó©dG áë∏°SC’
:IQÉÑ©H É¡æY ô«Ñ©àdGh º¡jójCG ø«H »àdG IQƒ°üdGq πeCq ÉJ äÉYƒªéªdG »a áÑ∏£dG q º∏q ©ªdG ∞∏q μj - 4
.... IQƒ°üdG »a iQCG
.... 䃰U ™ª°SCG
...... `H ô©°TCG

20
»a ¿hóà°S
q »àdG äGQÉÑ©dG ≈∏Y ¥ÉØJq ’Gh ,IQƒ°üdG
q â«ÑãJ ≈dEG äÉYƒªéªdG »a áÑ∏£dG q º∏q ©ªdG ¬Lƒj - 5
.áYƒªéªdG áMƒd
q ,É¡æ«H QGƒëdG º∏q ©ªdG ôjójh ,É¡JÉMƒd äÉYƒªéªdG ¢Vô©J - 6
.áÑ°SÉæªdG á©LGôdG ájò¨àdG Ωó≤jh
(QGhOC’G Ö©d ) •É°ûædG ∫ÓN øe ºq∏©àdG
:ô©°ûdG â«H º∏q ©ªdG ¿hój q - 1
øWƒdG
r ∫o óp ©jr A»°T
n ’ n óp ∏r îdG
ør ªn «dG o án æq L Ör gn
.…ô©°ûdG
q q óMCG º∏q ©ªdG ∞∏q μj - 2
â«ÑdG IAGôb áÑ∏£dG
:¬«a IOQGƒdG QÉμaC’Gh â«ÑdG Gòg ¿ƒª°†e »a QGƒëdG ÜÉH º∏q ©ªdG íàØj - 3
?øª«dG ôYÉ°ûdG iôj ∞«c •
?áæL ¬æWh ôYÉ°ûdG iôj GPɪd •
?øWƒdG ∫ó©j A»°T ’ :¬dƒb øe º¡ØJ GPÉe •
?∂jCGQ Ée ?¿ÉWhC’G qπc ≈∏Y ( øWƒdG ∫ó©j A»°T ’) :¬dƒb ≥Ñ£æj πg •
?GPɪdh ?∫É©aCÉH ôYÉ°ûªdG ¿GôàbG Öéj ΩCG øWƒdG √ÉéJ ôYÉ°ûªdÉH »ØàμfCG •
.¬«dEG Aɪàf’Gh øWƒdG ÖM q âÑãJ á∏ãeCG ôcPG •
.¬«dEG ¬æ«æM øY Gôk Ñ©e
q øWƒdG øY √ó©H øe ƒμ°ûj ôLÉ¡e á«°üî°T q ¢üª≤Jq áÑ∏£dGq óMCG º∏q ©ªdG ∞∏q μj - 4
.¬àHôZ »a ¬°ü≤æj …òdG Éeh øWƒdG √ÉéJ √Qƒ©°T »a º¡∏«eR áÑ∏£dG q QhÉëj - 5
.áÑ°SÉæªdG á©LGôdG ájò¨àdG Ωó≤jh q ,QGƒëdG º∏q ©ªdG ™HÉàj - 6

»FGôKE
q G •É°ûf
.É¡æY ájô©°T
q ™WÉ≤eh GQƒ°Uh
k äÉeƒ∏©e …ƒëj áeGôμdG ácô©e øY É«ªjó≤J
v É°VôY
k ºª°U-
q

21
 ‫اﺳﺘﺮاﺗﻴﺠﻴﺎت اﻟﺘﻘﻮﻳﻢ وأدواﺗﻪ‬

.»¶Ø∏dG
q ôjó≤àdG ºq∏°S / á¶MÓŸG
.çóq ëàdG IQÉ¡e :´ƒ°VƒŸG

1 2 3 4 ᪰ùdG
…ô°üÑdG
q π°UGƒàdG
ó°ùédG á¨d
´ƒ°VƒªdÉH áaô©ªdG
AÉ≤dE’G á≤jôW
º«¶æàdG

:ìÉàØŸG
1 2 3 4 ᪰ùdG
π°UGƒàdG Ωóîà°ùj ’ Ωóîà``°ùj É``e Ó``«∏b
k É`jô````°üH
v π```°UGƒàj ø«`©ªà``°ùªdÉ``H ºà¡j
q π°UGƒàdG
™````e …ô````````°üÑdG
q …ô``°üÑdG
q π``°UGƒàdG ,ø`«`©`ªà``°ùªdG ™``e É`jô``°üH
v π```°UGƒàjh …ô°üÑdG
q
CGô≤jh ,ø«©ªà``°ùªdG ,ø«`©ªà``°ùªdG ™````e ≈``dEG ™```Lôj ¬```æμd ô¶æj Ée GQOÉfh
k ,º¡©e
ø``e π``eÉc πμ``°ûH øe CGô``≤j Ée É``ÑdÉZh .äÉXƒë∏ªdG .äÉXƒë∏ªdG ≈dEG
.äÉXƒë∏ªdG .äÉXƒë∏ªdG
k
Ωó````````î`````à``°``ù``j ’ Ωó``îà°ùj É``e Ó«∏b ó°ùédG á¨d Ωóîà°ùj á``¨``d Ωó```î```à```°```ù```j ó°ùédG á¨d
hCG ó```°ù`édG á`````¨`d hCG ó``°``ù``é``dG á``¨``d IófÉ°ùªd äGAɪjE’Gh äGAɪjE’Gh ó°ùédG
.äGAɪjE’G .äGAɪjE’G .çóëàdG
q Ió````YÉ````°````ù````ª````d
≈∏Y ø````«©ªà°ùªdG
.»ægòdG
q Qƒ°üàdG

á«Ñ°üYh
q k
Gôk Jq ƒJ ô¡¶j ,’óà©e Gôk Jq ƒJ ô``¡¶j ø``e π``«∏≤dÉH ™``≤j ,á∏eÉc áaô©e ô``¡¶j áaô©ªdG
¬``jó`dh ,á``ë```°VGh »a á∏μ``°ûe ¬``jódh ¬```q`æμd ,AÉ````£`NC’G á`«`ëjQC
q ÉH ¢Vô````©jh ´ƒ°VƒªdÉH
∑QGóJ »``a á∏μ``°ûe .AÉ£NC’G ∑QGóJ ,É©jô°S
k ∂dP ∑QGóàj ø`e ¢ù`Ø`ædÉH á```≤Kh
.AÉ£NC’G hCG ,ôJq ƒJ QÉ¡XEG ¿hO .AÉ£NCG ô«Z
.¬æe π«∏≤dG QÉ¡XEG

22
,샰Vh ô`«¨H º`∏μàj É``Jk ƒ`°U Ωó``î`à``°ùj É`Jk ƒ```°U Ωó``îà``°ùj É`Jk ƒ```°U Ωó`î`à``°ùj AÉ≤dE’G á≤jôW
äÉ``ª∏`μ`dG ß``Ø∏jh ßØ∏j ’h ,É``°†Øîæe
k ß```Ø∏jh ,É``ë``°VGh
k ,É`ë«ë°Uh
k É`ë°VGh
k
,í`«ë°U ô`«Z πμ°ûH π`μ```°ûH äÉ``ª∏μdG äÉ````ª∏μdG º```¶©e å«ëH á≤«bO ÉXÉØdC k Gh
.áYô°ùH çóëàjh
q ™`«`£à°ùjh ,í`«`ë°U ,í`«`ë``°U π`μ``°ûH ™````«`ªé`dG ™`ª``°ùj
ø«`©ªà``°ùªdG º¶`©e º```¶`©e ™`«£à``°ùjh .åjóëdG
.åjóëdG ´É`ª°S ´É``ª°S ø«`©ªà°ùªdG
.åjóëdG
™`````````«`£`à```°ùj ’ ¿ƒ©ªà``°ùªdG ó``éj äÉ`eƒ`∏`©ªdG Ωó``≤`j
q äÉ`eƒ∏©ªdG Ωó````≤j
q º«¶æàdG
º``¡a ¿ƒ`©ªà``°ùªdG á©HÉàe »``a áHƒ©``°U »``≤`£æe
q π``°ù∏``°ùàH ,»```≤`£æe
q π`μ``°ûH
ÖÑ``°ùH å```jó`ëdG Ö``Ñ°ù``H ;¢Vô```©dG u
ø«©ªà``°ùªdG ø``μªJ ™```à`ªe π`°ù∏`°ùàHh
π``°ù∏°ùJ OƒLh ΩóY øe ∫É``≤àf’G Iô``ãc .¬à©HÉàe øe ,ø«©ªà°ùªdG Üòéj
.äÉeƒ∏©ª∏d iô``NCG ≈``dEG Iô``μa q
ø````e º````¡`æμ`ªjh
.É«FGƒ°ûY
k .¬à©HÉàe

IÉ«◊ÉH º∏q ©àdG §HQ

.É«dÉY
k ¬ª°SG ™aQ ≈∏Y πª©dGh ,¬JGQó≤e ≈∏Y á¶aÉëªdÉH øWƒdG ÖM ¿ôà≤j ¿CG Öéj -

23
 ‫ﺧﻮة‬0‫اﻟﻤﺤﺒﺔ وا‬ :Iô°ûY ájOÉ◊G IóMƒdG
IóMGh á°üM ¢ü°ü◊G OóY QGƒ◊Gh çóq ëàdG ¢SQódG ¿GƒæY

äÉLÉàædG
.º∏°ùe √GhQ ' GƒHq ÉëJ ≈àM GƒæeDƒJ ’h ,GƒæeDƒJ ≈àM áæédG Gƒ∏NóJ ’'' : ∫ƒ°SôdG ∫ƒb ¿ƒª°†e »a ᪫∏°S á¨∏H çóëàj
q -
.ø«jô©°ûdG ø«à«ÑdG ¿ƒª°†e »a ábÓWh ICGôéH √AÓeR QhÉëj -
.çóëàdG
q ÜGOBÉH ≈∏q ëàj -
.É¡H ¬àYÉæb Gô¡¶e
k ¬ãjóM »a ø«gGôÑdGh ádq OC’G ∞Xƒj
q -
.øjôNB’G »a ô«KCÉàdG ≈∏Y IQó≤dG ¬jód ƒªæJ -
.É¡d ™eÉ°ùdG º¡a øª°†j 샰VƒH √QÉμaCG ¢Vô©j -
.¬d ¢ü°üîªdG
q âbƒdGh ¬«a çóëàj
q …òdG ´ƒ°VƒªdG Ωõà∏j -
.AÉNE’Gh áÑëªdG :πãe ;á«HÉéjE
q G äÉgÉéJGh ɪ«b k ∂∏àªj -

º∏q ©àdG QOÉ°üe

.»dƒîdG »∏Y óªëªd á«Hô©dG
q á¨∏dG ¢ùjQóJ Ö«dÉ°SCG -
.»≤ØdG º«gGôHE’ íeÉ°ùàdGh ÖëdG Iƒb -

‫اﻟﺼﻒ‬ ّ ‫إﺳﺘﺮاﺗﻴﺠﻴﺎت‬
ّ ‫اﻟﺘﺪرﻳﺲ وإدارة‬
óbÉædG ô«μØàdG á«é«JGôà°SEG
øeDƒj ’ ' :∞jô°ûdG …ƒÑædG åjóëdG ¿ƒª°†e »a áÑ∏£dG á°ûbÉæªH çóëàdGq ´ƒ°Vƒªd º∏q ©ªdG ó¡ªj q - 1
.¬«∏Y ≥Øàe ' ¬°ùØæd Öëj Ée ¬«NC’ Öëj ≈àM ºcóMCG
.܃∏£ªdG ∞jô°ûdG …ƒÑædG
q åjóëdG IAGôb áÑ∏£dG ∞∏μj - 2
.ø«Øjô°ûdG ø«ãjóëdG ¿ƒª°†e ø«H ¥ôØdG »a áÑ∏£dG ¢ûbÉæj - 3
.∞jô°ûdG åjóëdG ¬«dEG ÉfƒYój ɪY q áÑ∏£dG AGQB’ º∏©ªdG ™ªà°ùj - 4
.ɪ¡fƒª°†e á°ûbÉæeh ø«jô©°ûdG
q ø«à«ÑdG IAGôb áÑ∏£dG º∏q ©ªdG ∞∏q μj - 5
.ø«à«ÑdG iƒàëe »a QhÉëàdG áÑ∏£dG ∞∏μj - 6
.áÑ°SÉæªdG á©LGôdG ájò¨àdG Ωó≤jh
q ,áÑ∏£dG äÉHÉLEG ≈dEG ™ªà°ùj - 7
.á°üëdG AÉæKCG »a ¬H GhQhÉëJ Ée áÑ∏£dG ¢üî∏j - 8

24
 »FGôKE
q G •É°ûf
ÉgCGôbGh AÉNE’Gh áÑëªdG
q ≈dEG ƒYóJ »àdG ájƒÑædG
q åjOÉMC’G øe OóY øY åëHGh ,á°SQóªdG áÑàμe ≈dEG óY -
.á«°SQóªdG áYGPE’G »a
.AÉNE’Gh áÑëªdG Éફb É¡«a äô¡X ∂©e âKóM á°üb ôcPG -

‫اﺳﺘﺮاﺗﻴﺠﻴﺎت اﻟﺘﻘﻮﻳﻢ وأدواﺗﻪ‬

…Oó©dG
q ôjó≤àdG º∏°S / AGOC’G ≈∏Y óªà©ŸG ˃≤àdG
çóq ëàdG IQÉ¡e :´ƒ°VƒŸG

1 2 3 4 5 AGOC’G ô«jÉ©e ºbôdG

.᪫∏°S áë«°üa á¨∏H çóëàj 1

.샰Vhh §HGôJh π°ù∏°ùàH ÉjƒØ°T
v √QÉμaCG ¢Vô©j 2
.ábÓWh ICGôLh á≤ãH çóëàj
q 3
.≈橪dGh ó°ùédG á¨d ø«H ºFGƒj 4
.ø«gGôÑdGh ádOC’ÉH ∂dP Gók jDq ƒe ¬KóëJ
q »a »°üî°ûdG
q ¬jCGQ …óÑj 5
.á«aô°Uh
q ájƒëf
q óYGƒb øe ¬Ñ°ùàcG Ée ¬KóëJ »a ∞Xƒjq 6
.¬FÓeRh ¬ª∏q ©e øe AÉæq ÑdG ó≤ædG πÑ≤àj
q 7
,∞«©°V (2) ôjó≤àdG πãq Áh ,§°Sƒàe (3) ôjó≤àdG πãq Áh ,GóL
k ó«L (4) ôjó≤àdG πãq Áh ,RÉà‡ (5) ôjó≤àdG πãq Á
.∫ƒÑ≤e (1) ôjó≤àdG πãq Áh

IÉ«◊ÉH º∏q ©àdG §HQ

.¬£«ëeh ¬©ªàée øe AÉNE’Gh áÑëªdG øY É°ü°übh
k ∞bGƒe ÖdÉ£dG ôcòj -

25
 ‫ﻧﺪاء إﻟﻰ اﻟﺸﺒﺎب‬ :Iô°ûY á«fÉãdG IóMƒdG
IóMGh á°üM ¢ü°ü◊G OóY QGƒ◊Gh çóq ëàdG ¢SQódG ¿GƒæY

äÉLÉàædG
.ábÓ£H ºgQhÉëjh ᪫∏°S á¨∏H ¬FÓeR ≈dEG çóëàj q -
.ájôëHq áMhô£ªdG IQÉÑ©dG »a ¬jCGQ …óÑj -
.»ægòdG
q Qƒ°üàdG
q ≈∏Y ø«©ªà°ùªdG IóYÉ°ùªd äGAɪjE’Gh ó°ùédG á¨d Ωóîà°ùj -
:…ô©°ûdG
q â«ÑdG »a √AÓeR QhÉëj -
äGõé©p ªdG
o ƒHCG ÜÉÑ
n °ûdG
q ¿ps EÉan p °ûdG
ÜÉÑ q ¿Cn É°Tn äo ôr Ñc n n
n CG ÉfCG GPEG
.™àªe π°ù∏°ùàHh »≤£æe
q πμ°ûH äÉeƒ∏©ªdG Ωó≤j q -
.™ªàéªdG áeóN »a ºgQhOh ÜÉÑ°ûdÉH RGõàY’G ¬jód ƒªæj -

º∏q ©àdG QOÉ°üe

.…hóædG
q »æ°ùëdG
q »∏Y ø°ùëdG »HC’ º∏°ùªdG ÜÉ°û∏d äÉ¡«LƒJh íFÉ°üf -
.á«æ«£°ù∏ØdG
q äÉeƒ∏©ªdGh AÉÑfC’G ádÉcƒd »©ªàéªdG
q ô««¨àdG á«∏ªY »a ÜÉÑ°ûdG QhO -
.øjôÑédG øªMôdG óÑY øH ˆGóÑ©d ÆGôØdGh ÜÉÑ°ûdG -

äÉë∏£°üŸGh º«gÉØŸG
.™ªàéªdG áeóN -

‫اﻟﺼﻒ‬ ّ ‫إﺳﺘﺮاﺗﻴﺠﻴﺎت‬
ّ ‫اﻟﺘﺪرﻳﺲ وإدارة‬
(ôFGR ∞«°V) ô°TÉѪdG ¢ùjQóqàdG
.™ªàéªdG áeóNh øWƒdG AÉæH »a ÜÉÑ°ûdG q ≈∏Y º∏q ©ªdG ¿hój
q QhO :»JB’G ¿Gƒæ©dG IQƒÑ°ùdG q - 1
øY åjóë∏d á«æWƒdG
q á«HôàdG
q º∏q ©e hCG …ƒHôàdG
q ó°TôªdG áaÉ°†à°SÉH çóëàdG
q ´ƒ°Vƒªd º∏q ©ªdG ó¡ªj
q - 2
.Oóëe
q øeR »a ™ªàéªdG »a ÜÉÑ°ûdG q QhO
(∂ª°ùdG
q ¢VƒM) äÉYƒªée »a πª©dG
q ≈dEG º∏q ©ªdG Ö∏£j - 1
(ÜÓW 8 ≈dEG 5 øe) §°SƒdG »a Iô«¨°U ɪgGóMEG :ø«JôFGO »a ¢Sƒ∏édG áÑ∏£dG
.ø«¶MÓªdG øe Iô«Ñc iôNCG IôFGO É¡H §«ëJh ,ø«cQÉ°ûªdG ¿ƒª°ùjh
q

26
πNóàdG »a ø«¶MÓªdG øe ÖZôj øe ¬fCÉH á«∏NGódG
q IôFGódG »a áZQÉØdG óYÉ≤ªdG óMCG ≈dEG º∏q ©ªdG ô«°ûj - 2
.¬àYƒªée ≈dEG ó©jh o ¬à¶MÓe Ωó≤«∏a q ,ácQÉ°ûªdG hCG
q »a á«∏NGódG
™ªàéªdG áeóN á«Ø«c q áYƒªéªdG »a áÑ∏£dG q QhÉëàjh ,áÑ∏£dG q ≈∏Y ΩÉ¡ªdG
q º∏q ©ªdG ´Rq ƒj - 3
.ºgDhÓeR ¬H Ωƒ≤j ɪY
q äɶMÓªdG iôNC’G áYƒªéªdG AÉ°†YCG ¿hój q ɪæ«H ,ÜÉÑ°ûdG óYGƒ°ùH ¬FÉæHh
.á©LGôdG ájò¨àdG Ωó≤jh ø«àYƒªéªdG AGOCG º∏q ©ªdG ™HÉàj - 4
∫ƒëàjh ,OóL ø«cQÉ°ûe áYƒªée QÉàîj å«ëH ø«¶MÓªdGh ø«cQÉ°ûªdG ø«H º∏q ©ªdG ∫óÑj - 5
.ø«¶MÓe ≈dEG ≈eGó≤dG ¿ƒcQÉ°ûªdG
:…ô©°ûdG
q â«ÑdG º∏q ©ªdG CGô≤j - 6
äGõé©p ªdG
o ƒHCG ÜÉÑ
n °ûdG
q ¿ps EÉan p °ûdG
ÜÉÑ q ¿Cn É°Tn äo ôr Ñc n n
n CG ÉfCG GPEG
.¬fƒª°†e »a QhÉëàdG á«∏NGódG
q IôFGódGq »a áÑ∏£dG q øe Ö∏£jh
.ºgQGƒM ≈dEG ™ªà°ùjh áÑ∏£dG q º∏q ©ªdG ™HÉàj - 7
.º¡FÓeR AGOCG øY á«LQÉîdG
q IôFGódG
q »a áÑ∏£dGq AGQBG ≈dEG º∏q ©ªdG ™ªà°ùj - 8
.Ö°SÉæªdG õjõ©àdGh á©LGôdG ájò¨àdG º∏q ©ªdG Ωó≤j
q - 9

»FGôKE
q G •É°ûf
ÉgCGôbGh ,(óo ∏s îªdG
o √o óéeh
o ó¨dG
o Éæd ÜÉÑ°ûdG
q øëf) Ió«°üb øY åëHGh ,ô«¨°üdG π£NC’G ¿GƒjO ≈dEG óY -
.∂FÓeR ΩÉeCG

27
 ‫اﺳﺘﺮاﺗﻴﺠﻴﺎت اﻟﺘﻘﻮﻳﻢ وأدواﺗﻪ‬

.»¶Ø∏dG
q ôjó≤àdG ºq∏°S / á¶MÓŸG
.çóq ëàdG IQÉ¡e :´ƒ°VƒŸG

kGQOÉf kÉfÉ«MCG kÉÑdÉZ kɪFGO AGOC’G ô«jÉ©e ºbôdG

.º¡©e Éjv ô°üH π°UGƒàjh ø«©ªà°ùªdÉH ºà¡j

q 1

≈∏Y ø«©ªà°ùªdG IóYÉ°ùªd äGAɪjE’Gh ó°ùédG á¨d Ωóîà°ùj

2
.»ægòdG
q Qƒ°üàdG

.AÉ£NCG ô«Z øe ,¢ùØædÉH á≤Kh á«ëjQC

q ÉH ¢Vô©j 3

™ª°ùj å«ëH á≤«bO ÉXÉØdCGh ,Éë«ë°Uh

k Éë°VGh
k ÉkJƒ°U Ωóîà°ùj
4
.åjóëdG ™«ªédG

ø«©ªà°ùªdG á∏Ä°SCG øY ¬àHÉLEG ∫ÓN øe á∏eÉc áaô©e ô¡¶j

5
.™°SƒàdGh
q ìô°ûdG ™e É¡©«ªL

Üòéj ™àªe π°ù∏°ùàHh ,»≤£æe

q πμ°ûH äÉeƒ∏©ªdG Ωó≤j
q
q 6
.¬à©HÉàe øe º¡æμªjh ,ø«©ªà°ùªdG

IÉ«◊ÉH º∏q ©àdG §HQ

.ÖjôîàdG øe øWƒdG äGQó≤e ≈∏Y á¶aÉëªdGh ,á«©ªàéªdG
q áeóîdGh »Yƒ£àdG
q πª©dG ≈∏Y ¢UôëdG -

28
 !‫ﻣﻬﺎت‬0‫ا‬
ّ ‫ﻣﺎ أﻋﻈﻢ‬ :Iô°ûY áãdÉãdG IóMƒdG
IóMGh á°üM ¢ü°ü◊G OóY QGƒ◊Gh çóq ëàdG ¢SQódG ¿GƒæY

äÉLÉàædG
.ø«Ñ°SÉæe áYô°Sh øeR »a AÉæHC’G ≈∏Y øjódGƒdG ¥ƒ≤M øY çóëàj q -
.™ªàéªdGh Iô°SC’G »a ΩCÓd º«¶©dG QhódG »a √AÓeR QhÉëj -
.샰Vhh §HGôJh π°ù∏°ùàH ÉjƒØ°T
v √QÉμaCG ¢Vô©j -
.øjôNB’G AGQBG á«∏≤©dG
q ø«gGôÑdÉH èLÉëj -
.≈橪dGh ó°ùédG á¨d ø«H ºFGƒj -
.»æq ªàdGh ΩÉ¡Øà°S’Gh AGóæq dG πãe ;øjôNB’G »a IôKq Dƒe ájƒ¨d
q Ö«dÉ°SCG ¬ãjóM »a ∞Xƒj q -
ôHh
q ,É¡bƒ≤M ßØMh ,ICGôªdG ΩGôàMGh ,ΩC’G ÖM q :ƒëf ;á«HÉéjE
q ’G äÉgÉéJ’Gh º«≤dG ¬°ùØf »a ƒªæJ -
.øjódGƒdG
º∏q ©àdG QOÉ°üe
.…QÉîÑdG
q í«ë°U -
.»dGõ¨∏d
q º∏°ùªdG ≥∏N -

‫اﻟﺼﻒ‬ ّ ‫إﺳﺘﺮاﺗﻴﺠﻴﺎت‬
ّ ‫اﻟﺘﺪرﻳﺲ وإدارة‬
(áHƒLCGh á∏Ä°SCG) ô°TÉѪdG ¢ùjQóqàdG
≈°Sƒe »HCG øHG) çóëj »HCG ⩪°S ∫Éb IOôH »HCG øY :á«JB’G á°ü≤dG q Oô°ùH ¢SQó∏dq º∏q ©ªdG ó¡ªj q - 1
¬o es oCG πn ªn Mn - âp «r Ñn dr ÉHp ±ƒ
o £o jn »w fp ɪn jn πLQh
l ,ôn ªn Yo øHG ó¡°T ¬fq CG (ôeÉY π«bh çQÉëdG ¬ª°SG ,…ô©°TC’G
:∫ƒ≤j - √ô¡X AGQh
pôYrn PoCG ºr dn É¡HÉc
o pQ är ôn Yrp PoCG ¿pr EG πo ds òn ªo dr G Égô«o ©p Hn É¡dn »fu pEG
n ªn dr G ≈JnCÉan ôn ªn Yo øo HGr ±ÉW
≈∏q °ünn a ΩÉ≤ n ºs Ko ,Im ón MGh
p Im ôn ar õn Hp ’hn ’ :∫Éb n ?É¡ào jr õn Ln »fGôJo nCG ôn ªn Yo øn HGr Éjn :∫Éb
n ºs Ko
óªëª`d OôتdG ÜOC’G ÜÉàc) .ɪ¡o eÉeC n G Ée ¿GôØu μn Jo øp «r àn ©n rcQn sπ oc ¿ps EG ≈°Sƒ
n eo »HnCG øH Éj :∫Éb ºK ø«à©cQ
.(8¢U/1ê (`g256ä) ,…QÉîÑdG π«Yɪ°SEG øH
q ≈∏Y á«JB’G á∏Ä°SC’G º∏q ©ªdG ìô£j - 2
:áÑ∏£dG
q ¿ƒª°†e ôcPG •
.ɡ੪°S »àdG á°ü≤dG
q øe IOÉØà°ùªdG ôÑ©dGh ¢ShQódG Ée •
?á°ü≤dG

29
 .ΩCq ’ÉH ôÑdG
q ᫪gC p •
q G ó qcDƒj ÉØk jô°T Éãk jóM äÉg
q
.ɪ¡«a ôμØàdGh çóëàdG
q »Yƒ°Vƒe IAGôb áÑ∏£dG q º∏q ©ªdG ∞∏q μj - 3
(áªqbôªdG ¢ShDhôdG) äÉYƒªée »a πª©dG
IóMGh ábQh QÉ«àNG É«FGƒ°ûY
q q óMCG ∞∏q μjh ,áfƒ∏e á«bQh
áÑ∏£dG q äÉ°UÉ°üb ¬«a Ékbhóæ°U º∏q ©ªdG ô°†ëj - 1
ôHq ôKCGh AÉæHC’G ≈∏Y AÉHB’G ¥ƒ≤M øY çóëà∏d q QÉ«àN’G ¬«∏Y ™bh …òdG ÖdÉ£dG º°SG É¡«a ¿hóe q
.IôNB’Gh É«fódG
q »a øjódGƒdG
.çóëà∏dq ¬FÓeR ΩÉeCG QÉ«àN’G ¬«∏Y ™bh …òdG ÖdÉ£dG ∞≤j - 2
.º¡∏«eR åjóM AÉæKCG »a ⪰üdG q áÑ∏£dGq á«≤H Ωõà∏j - 3
.åjóëdG AGôKE’ á∏Ä°SC’G ¢†©H ¬«LƒJ ¬æμªjh ,çóëàªdG
q ÖdÉ£dG º∏q ©ªdG º«≤j
q - 4
π©Øjh
q ,¬FÓeR ΩÉeCG çóëà∏d q ójóL ÖdÉW º°SG πªëJ iôNCG ábQh QÉ«àNG ôNBG ÉÑdÉW k º∏q ©ªdG ∞∏q μj - 5
.á°üëdG øe ∫hC’G ∞°üædG »¡æj ≈àM Gòμgh ,»°ü°ü≤dGq πé°ùdG
(∑QÉ°T ,Ó«eR q äÉYƒªée »a πª©dG
k p≥àfG ,ôμa)
v (™ªàéªdGh Iô°SC’G »a ΩCq Ód º«¶©dG QhódG) ´ƒ°Vƒe »a ô«μØàdG áÑ∏£dG º∏q ©ªdG ∞∏q μj - 1
øeR »a ÉjOôa
.Oóëe
q
.Oóëe k QÉàîj ¿CG ÖdÉW qπc º∏q ©ªdG ∞∏q μj
q øeR »a QÉμaC’G »a ¬cQÉ°ûj ¬d Ó«eR - 2
q áYƒªée πc º∏q ©ªdG ∞∏q μj
.iôNC’G äÉYƒªéªdG ΩÉeCG ÉgQÉμaCG ¢VôY á«FÉæK - 3
.á©LGQ ájò¨J Ωó≤jh á«FÉæãdG
q áYƒªéªdG AGOCG º∏q ©ªdG º«≤j
q - 4
.äÉYƒªéªdG á«≤H ™e Gòμgh ,äÉYƒªéªdG ΩÉeCG É¡∏ªY ¢Vô©àd iôNCG á«FÉæK áYƒªée º∏q ©ªdG QÉàîj - 5
øjódGƒdG ôHq ᫪gC
q G ócDƒJ çóëàdG
q ¢SQO øe IOÉØà°ùe IóMGh áª∏c ôcP áÑ∏£dG q º∏q ©ªdG ∞∏q μj - 6
¬æWh Ωóîj ídÉ°U π«éH √óaQh ¬μ°SɪJh ™ªàéªdGh Iô°SC’G AÉæH »a ΩCq ’G / ICGôªdG QhOh ,ɪ¡àjÉYQh
.ˆeCq Gh

»FGôKE
q G •É°ûf
.™ªàéªdG AÉæH »a ΩC’G QhO øY Ió«°üb ¬æe êôîà°SGh »bƒ°T óªMCG ¿GƒjO ≈dEG óYo -

30
 »LÓY •É°ûf
,áë«°üØdÉH çóëàdG
q ≈∏Y º¡©é°ûJ ¿CG ∂«∏©a ,á«eÉ©dGh
q q ¢†©H êõªj ób -
áë«°üØdG á«Hô©dG ø«H áÑ∏£dG
.â«ÑdG »a ´ƒ°Vƒª∏d ≥Ñ°ùªdG OGóYE’ÉH º¡d ìɪ°ùdGh ,åjóëdG »a »fq CÉàdGh

‫اﺳﺘﺮاﺗﻴﺠﻴﺎت اﻟﺘﻘﻮﻳﻢ وأدواﺗﻪ‬

.»°ü°ü≤dG
q πé°ùdG / á¶MÓŸG
/ / :ïjQÉàdG çóq ëàdG IQÉ¡e :´ƒ°VƒŸG
..........................ßMÓªdG º°SG..........................:º∏q ©àªdG º°SG
¢†aQ ÉÑdÉW
k ¿Cq G ’EG ,Oóëe
q øeR »a ø«©e ´ƒ°Vƒe »a çóëàdG q q âØ
áÑ∏£dG o ∏q c :çóq ëàdG IQÉ¡e »a á¶MÓªdG
ÖÑ°S »a ÖdÉ£dG q ™e âK o óëJq á°üëdG
q AÉ¡àfG ó©Hh ,¬°†aQ øe AÉ«à°S’ÉH äô©°ûa
o ,¬FÓeR ΩÉeCG çóëàdG
q
.åjóëdG »a ºã©∏àdG ≈°ûîjh áÑ∏£dG q ΩÉeCG ±ƒbƒdG Öëj q ’ ¬fq CG »æHÉLCÉa ,çóëàdG
q ¬°†aQ
ÖdÉ£dG äÉjƒæ©e
q ™aôd É«éjQóJ
v É©e
k πª©dG ÉfCGóHh ,…ƒHôàdG
q ó°TôªdG ≈∏Y á∏μ°ûªdG âMôWo :á©LGôdG ájò¨àdG
¬jódh ,çóëàdG
q ≈∏Y Ió«L q á«°üî°ûH ™àªàj ¬fq CG äó qcCGh ,¬JQÉ¡e π≤°Uh ,¬°ùØæH ¬à≤K IOÉjRh
q IQóbh Ió«L
.π°üØdG ájÉ¡f ≈àM ¬JGP ø«°ùëJ ≈∏Y IQó≤dG

IÉ«◊ÉH º∏q ©àdG §HQ

?ø«æq °ùªdG ájÉYQ QhO »a ø«æ°ùªdG º¡FÉHBG ™°Vh ≈dEG ¿hDƒé∏j øjòdG ¢SÉæq dG ¢†©H í°üæJ ºH
n -

31
 (3)
IQÉ¡Ÿ á«q ≤«Ñ£J êPɉ
IAGô≤dG
 ‫ﻣﻨﺎﺟﺎة اﻟﻄﺒﻴﻌﺔ‬ :á«fÉãdG IóMƒdG
¢ü°üM çÓK ¢ü°ü◊G OóY AÉ°ùŸG ¢SQódG ¿GƒæY

äÉLÉàædG
.ø«Ñ°SÉæe áYô°Sh øeR »a áàeÉ°U IAGôb ¢üædG q CGô≤j -
.Ö°SÉæªdG »Jƒ°üdG
q º«¨æàq dG É«YGôe
k IôÑ©eh
q áë«ë°U ájô¡L q IAGôb ¢üædG
q CGô≤j -
.¢üædG
q »a IójóédG Ö«cGôàdGh äGOôتdG ô°ùØj q -
.¢üædG
q »a á«YôØdGh
q á°ù«FôdG QÉμaC’G ¢ü∏îà°ùj -
.äÉ«HC’G »a OQGƒdG AÉëjE’G í°Vƒj
q -
.äÉ«HC’G »a ∫ɪédG øWGƒe ø«Ñj q -
.πeCq Éàq dG ᫪gCG ¬jód ƒªæJ -

º∏q ©àdG QOÉ°üe

.§«°SƒdG ºé©ªdG -
.¿Gô£e π«∏N ¿GƒjO -

‫اﻟﺼﻒ‬ ّ ‫إﺳﺘﺮاﺗﻴﺠﻴﺎت‬
ّ ‫اﻟﺘﺪرﻳﺲ وإدارة‬
(QGhOC’G Ö©d ) •É°ûædG ∫ÓN øe ºq∏©àdGh ,(áHƒLCGh á∏Ä°SCG) ô°TÉѪdG ¢ùjQóqàdG
q óMCG ¬«a ¢üª≤àj
áÑ∏£dG q ,¿Gô£e π«∏N ôYÉ°ûdÉH q ∞jô©à∏d »∏«ãªJ
q ó¡°ûªH ¢SQó∏d º∏q ©ªdG ó¡ªj q - 1
.ôYÉ°ûdG á«°üî°T
q
k º¡dCÉ°ù«a ,ôëÑdG øYh ,Ωƒj qπc ¬fƒ°†≤j ∞«ch AÉ°ùªdG âbh ´ƒ°Vƒe »a áÑ∏£dG
:Óãe q º∏q ©ªdG ¢ûbÉæj - 2
.Gòμgh ....ôëÑdG ÅWÉ°T ≈∏Y ¢Sƒ∏édG óæY ∑Qƒ©°T ∞°U ?ôëÑdG QGR ºμæe øe

(»ë«°VƒJ
q ¢VôY) ô°TÉѪdG ¢ùjQóqàdG
q º∏q ©ªdG ∞∏q μj - 1
§£îªdÉH áfÉ©à°S’ÉH É¡æe áeÉ©dG IôμØdG ¢UÓîà°SGh ,áàeÉ°U IAGôb äÉ«HC’G IAGôb áÑ∏£dG
:»JB’G

34
 ?ôYÉ°ûdG ¬æe ƒμ°ûj …òdG AGódG Ée

?¬FGO øe AÉØ°ûà°S’G ôYÉ°ûdG ∫hÉM ∞«c

?√Gƒμ°T ôYÉ°ûdG åH
q Ω’E
n G

.á∏Ä°SC’G äÉHÉLEG »a ¬àÑ∏W º∏q ©ªdG ¢ûbÉæj - 2

q º∏q ©ªdG CGô≤j - 3
.Ihó≤dG IAGôb ¢üædG
.IÉcÉëªdG IAGôb ¢üædG q CGô≤j - 4
q áÑ∏£dG
(á«JƒÑμæ©dG áμÑ°ûdG) äÉYƒªée »a πª©dG
:(3 , 2 , 1 ) πª©dG ¥GQhCG É¡«∏Y ´Rq ƒjh ,äÉYƒªée çÓK ¬àÑ∏W º∏q ©ªdG º°ù≤j - 1
.(5-1) øe äÉ«HC’G (1) πª©dG ábQh :≈dhC’G áYƒªéªdG
.(10-6) øe äÉ«HC’G (2) πª©dG ábQh :á«fÉãdG áYƒªéªdG
.(15-11) øe äÉ«HC’G (3) πª©dG ábQh : áãdÉãdG áYƒªéªdG
.äÉHÉLE’G ¿ƒ°ûbÉæjh πª©dG ¥GQhCG áÑ∏£dG q qπëj - 2
q äÉYƒªéªdG πªY º∏q ©ªdG ™HÉàj - 3
.º¡JÉHÉLEG øY á©LGQ ájò¨J Ωó≤jh
k áYƒªée qπc º°†J
øe ÉÑdÉW q å«ëH IójóL äÉYƒªée ¿ƒμjh q ,äÉYƒªéªdG ™jRƒJ º∏q ©ªdG ó«©j - 4
πª©dG ábQh ¬FÓeR á«≤Ñd ìô°ûj º¡æe óMGh qπch ,á≤HÉ°ùdG çÓãdG äÉYƒªéªdG øe áYƒªée qπc
.¬àYƒªée É¡àHÉLCG »àdG
q º∏q ©ªdG ¢ûbÉæj - 5
.πª©dG ¥GQhCG äÉHÉLEG »a áÑ∏£dG

(QGhódG
q ¢Uô≤dG á≤HÉ°ùe) •É°ûædG ∫ÓN øe ºq∏©àdG
.ád’ódGh ºé©ªdG á∏Ä°SCG »a ¬àÑ∏W º∏q ©ªdG ¢ûbÉæj - 1
PEG º¡æ«H á≤HÉ°ùe ó≤©Jo ºK q º°ù≤
q ,äÉYƒªée ™HQCG áÑ∏£dG q «ao ;QGhódG
q ¢Uô≤dG á≤HÉ°ùe º∏©ªdG Ωóîà°ùj - 2

35
∑ôëjh
q áYƒªéªdG øe Ühóæe êôîj ∫GDƒ°S πc óæYh ,QGhO q ¢Uôb ≈∏Y á∏Ä°SC’G á«≤H ΩÉbQCG ™°VƒJ
.¬æY áHÉLE’Gh ∫GDƒ°ùdG QÉ«àN’ QGhódG
q ¢Uô≤dG
,¬àYƒªéªH ¿É©à°SG GPEG •É≤f 3 h ,∫GDƒ°ùdG øY áë«ë°U áHÉLEG ¬°ùØæH ÜÉLCG GPEG •É≤f 5 ÖdÉ£dG ≈£©jo - 3
.IóMGh Iôe ’Eq G áHÉLE’ÉH ÖdÉ£∏dq íª°ùj ’h ,∫GDƒ°ùdG øY áHÉLE’G ™£à°ùj ºd GPEG A»°T ’h
k ôãcC’G áYƒªéªdG Rƒa ø∏©jh
.ÉWÉ≤f o ,áYƒªée qπc •É≤f ™ªéJo - 4

8 1
¢S ¢S
7 2
¢S ¢S

6 3
¢S ¢S
5 4
¢S ¢S

QGhódG
q ¢Uô≤dG

36
 .ó°UôdG áªFÉb /AGOC’G ≈∏Y óªà©ŸG ˃≤àdG
.áqjô¡÷G IAGô≤dG :´ƒ°VƒŸG

’ º©f AGOC’G ô«jÉ©e ºbôdG

.Ö°SÉæe øeR »a IAGô≤dG òØq æj 1
.º«∏°ùdG
q §Ñ°†dG
q ≈∏Y ¢Uôëj 2
.ájƒ¨∏dG
q k
Ö«dÉ°SC’G Óãªàe »Jƒ°üdG
q øjƒ∏àq dG »YGôj 3
.∞bƒdG ™°VGƒe »YGôj 4
.áë«ë°üdG
q ±hôëdG êQÉîe »YGôj 5
.¢üædG
q »a á«YôØdGh
q á°ù«FôdG QÉμaC’G Oóëj
q 6
.¥É«°ùdG
q ád’O øe Gó«Øà°ùe
k äGOôتdG ô°ùØj
q 7
.É¡Hƒ°üjh
q IAGô≤dG »a øjôNB’G AÉ£NCG Oóëj
q 8
q ɪH IAGô≤∏d á«dÉàdG äÉ°ûbÉæªdG »a ∑QÉ°ûj
.Ahô≤ªdG º¡a ≈∏Y ∫ój 9

.…Oó©dG ôjó≤àdG ºq∏°S / á¶MÓªdG

.•É°ûædG ∫ÓN øe ºq∏©àdG :´ƒ°VƒªdG
1 2 3 4 5 AGOC’G ô«jÉ©e ºbôdG
.á≤Kh 샰VƒH √QÉμaCG ¢Vô©j 1
.≥jôØdG ìhôH πeÉ©àj 2
.É¡æe ó«Øà°ùjh É¡∏Ñ≤àjh
q iôNC’G ¥ôØdG AGQBG Ωôàëj 3
.á°ûbÉæªdG »a ∑QÉ°ûj 4
k
OôØæj ’h ≥jôØdG »a Ó«°üëJ qπbC’G √AÓeR óYÉ°ùj
5
.áeƒ∏©ªdÉH
.≥jôØ∏d »YɪédG
q πª©dG õ«ªàHq ºà¡jq 6
.º∏q ©ªdG øe AÉæq ÑdG ó≤ædG πÑ≤àj
q 7
,∞«©°V (2) ôjó≤àdG πãq Áh ,§°Sƒàe (3) ôjó≤àdG πãq Áh ,GóL
k ó«L (4) ôjó≤àdG πãq Áh ,RÉà‡ (5) ôjó≤àdG πãq Á
.∫ƒÑ≤e (1) ôjó≤àdG πãq Áh

46
 »∏gCG ∫RÉæe πª©dG ¥GQhCG

(3) πª©dG ábQh

:»JCÉj ɪY q ÖLCG ,Ió«°ü≤dG øe ådÉãdG ™£≤ªdG ∂JAGôb Aƒ°V »a

?ȸǸN
q ,áYô°ûe
q :≈æ©e Ée - 1
?¬eɪYCG ôYÉ°ûdGq ∞°Uh ºH n - 2
?''ák Ñ«g Éæàn jôb ¢TôàØj
o ƒgh »HCG On ÉYh'' :¬dƒb »a hGƒdG ´ƒf Ée - 3
.AÉeó≤dG AGô©°ûdG ܃∏°SCÉH ôYÉ°ûdG q ôKq CÉJ ≈∏Y ádGódG
q IQÉÑ©dG OóM
q - 4
:¬dƒ≤H ôYÉ°ûdG
q ó°üb GPÉe - 5
Gƒ∏q W ôª©dG ºàq Y GPEG √ƒLh GPEG √ƒLh '
?''QhóÑdG πãe ôª©dG áªàY ≈∏Y

58
 »LÓY •É°ûf
.É¡¶Ød áeÓ°Sh ™£≤dGh π°UƒdG äGõªg ™°VGƒe É«YGôe
k á∏°üàq e IAGôb Ió«°ü≤dG øe ∫hCq ’G ™£≤ªdG CGôbG -

»FGôKE
q G •É°ûf
,Ω2006/1/25 ïjQÉàH á«fOQC
q ’G …CGôdG áØ«ë°U »a Qƒ°ûæªdG …OƒjõdG Ö«ÑM º∏≤H (∫RÉæªdG) ∫É≤e ≈dEG óY -
k ∂FÓeR ΩÉeCG √CGôbGh
.Ió«°ü≤dG ´ƒ°VƒªH ¬fƒª°†e É£HGQ

‫اﺳﺘﺮاﺗﻴﺠﻴﺎت اﻟﺘﻘﻮﻳﻢ وأدواﺗﻪ‬

.…Oó©dG ôjó≤àdG ºq∏°S / á¶MÓªdG

.¢ùªîdG äGƒ£îdG á«é«JGôà°SEG :´ƒ°VƒªdG

1 2 3 4 5 AGOC’G ô«jÉ©e ºbôdG

.¢üæ∏d
q á«MÉàتdG
q á∏ªédG ójóëJ ™«£à°SCG 1
.á«YôØdG
q QÉμaC’G øe á°ù«FôdG QÉμaC’G õ«eC
q G 2
.¢üæ∏d
q áYƒæàªdG
q á∏Ä°SC’G ƃ°UCG 3
.É¡à©°Vh »àdG á∏Ä°SCÓd äÉHÉLE’G ôcòà°SCG 4
.áeÉ©dG √QÉμaCÉH ®ÉØàM’G ™e ¢üædG
q ¢üîdC
q G ¿CG ™«£à°SCG 5
.É«JGP
s º∏©JCG ¿CG ™«£à°SCG 6
,∞«©°V (2) ôjó≤àdG πãq Áh ,§°Sƒàe (3) ôjó≤àdG πãq Áh ,GóL
k ó«L (4) ôjó≤àdG πãq Áh ,RÉà‡ (5) ôjó≤àdG πãq Á
.∫ƒÑ≤e (1) ôjó≤àdG πãq Áh

59
 .ºq∏©àdG ô«°S ∞°Uh πé°S / äGòdG á©LGôe
.äÉYƒªée »a ºq∏©àdG :´ƒ°VƒªdG
¥ó°üdG
q Góªà©e
k »YɪédG
q πª©dG á«∏YÉa
q ióe »a ∂°ùØf Ωƒ≤àd
q É¡∏ªcCG ºK
q ,Gó«L
k É¡ª¡ØJh
q ,á«JB’G OƒæÑdG CGôbG
.É¡«a á«©bGƒdGh
q
..................... ¿Cq ’ ;äÉYƒªée »a πª©dG CGóÑj ÉeóæY É°SɪMh
k áÑZQ …óHCG - 1
..........................................................................
................................»æfq C’ ;áYƒªéªdG »a øjõ«ªàªdG
q øe »°ùØf óLCG - 2
..........................................................................
......................... ¿Cq G äóLh ¿EG áYƒªéªdG OGôaC’ Ék`ªFGO IóYÉ°ùªdG ΩóbC
q G- 3
..........................................................................
..............................¿Cq ’ ;Qô≤ªc
q áYƒªéªdG πªY ¢VôY »a ÖZQCG ’ - 4
..........................................................................
............................. »a ájƒb q áYƒªéªdG âfÉc GPEG ôîØdGh õ«ªàdÉH
q ô©°TCG - 5
..........................................................................
.......................................... ¿Cq ’ ;á∏«∏b ´ƒ°VƒªdG øY »JÉeƒ∏©e - 6
..........................................................................
... ÖÑ°ùH ;äÓμ°ûe øe ¬¡LGhCG ób Ée qπM »a OGôØfG ≈∏Y º∏q ©ªdG ™e πª©dG π°†aC q G- 7
..........................................................................
..................¿Cq ’ ;ºgAGQBG πÑ≤JC
q Gh ,áYƒªéªdG AÉ°†YCG ô¶f äÉ¡Lh ≈dEG ™ªà°SCG - 8
..........................................................................
.................... É¡fq C’ ;πª©dÉH AóÑdG πÑb º∏q ©ªdG É¡«£©j »àdG äGOóëªdÉH
q ΩõàdCG - 9
..........................................................................
.........................»æq fC’ ;ôeCG »∏Y o
q º¡HCG Ée GPEG »FÓeR IQhÉ°ûe »a ÖZQCG -10

60
 .ó°UôdG áªFÉb / á¶MÓªdG
.óbÉædG ô«μØàdG á«é«JGôà°SEG ºjƒ≤J :´ƒ°VƒªdG

’ º©f AGOC’G ô«jÉ©e ºbôdG

.áZÉ«°üdG áªμëe ᪫∏°S á¨d Ωóîà°ùj 1

.™ª°ùj Ée ºcÉëjh ICGôéH ¬jCGQ …óÑj 2

q ´ÉæbEG πØμj ɪH ø«gGôÑdGh ádq OC’G ¥ƒr °ùH

.™eÉ°ùdG n ¬°Vô©j Ée ô°ùØj
q 3

q
.»≤q ∏àªdG º¡a øª°†j ɪH √QÉμaCG º¶æj 4

.É¡∏Ñ≤àjh
q AGQB’G ™«ªL Ωôàëj 5

.AÓeõdGh º∏q ©ªdG øe AÉæq ÑdG ó≤ædG πÑ≤àj

q 6

IÉ«◊ÉH º∏q ©àdG §HQ

.¿B’G ≈dEG ∂«a ôKq Dƒjh ,∂àdƒØW ΩÉjCq ÉH ∑ô qcòj ∂H ᣫëªdG ájOɪdG
q íeÓªdG øe Éëª∏e
k ôcPG -

61
 ‫ﻣﻦ اﻟﺨﻄﺐ اﻟﻤﻠﻜﻴﺔ‬ :á©°SÉàdG IóMƒdG
¢ü°üM çÓK ¢ü°ü◊G OóY ÊÉãdG ˆG óÑY ∂∏ŸG ádÓL ÜÉ£N øe ¢SQódG ¿GƒæY

äÉLÉàædG
.Ö°SÉæe øeR »a áªgÉa á©jô°S áàeÉ°U IAGôb ¢üædG
q CGô≤j -
.᪫∏°Sh IôÑ©e
q ájô¡L
q IAGôb ¢üædG
q CGô≤j -
.IójóédG Ö«cGôàdGh »fÉ©ªdG ô°ùØj -
.ø«°ùëdG øHG »fÉãdG ˆGóÑY ∂∏ªdG ádÓL ô¶f á¡Lh øe QÉgOR’Gh ¢ûjÉ©àdG ≥≤ëJ »àdG äGƒ£îdG ±ô©àj -
.ºdÉ©∏d ø«°ùëdG øHG »fÉãdG ˆGóÑY ∂∏ªdG ádÓL Égó°ûæj »àdG äɪ°ùdG q ¢ü∏îà°ùj -
.∫GóàY’Gh ,íeÉ°ùàq dG :ƒëf ,á«HÉéjE’G º«≤dG ¬jód ƒªæJ -

º∏q ©àdG QOÉ°üe

.ø«°ùëdG øHG »fÉãdG ˆGóÑY ∂∏ªdG ádÓéd á«°TÉ≤ædG
q ¥GQhC’G -
(www.kingabdullah.jo) .ø«°ùëdG øHG »fÉãdG ˆGóÑY ∂∏ªdG ádÓéd »ª°SôdG ™bƒªdG -
q
.á«eÓ°SE
q ’G á©eÉé∏d ô«Ñ©àdGh áHÉàμdG øa
q -

äÉë∏£°üŸGh º«gÉØŸG
.á«fÉ°ùfE
q ’G âfôàfEG ,íeÉ°ùàq dG ,±ô£
q àq dG ,¿ÉªY ádÉ°SQ ,¢ûjÉ©àq dG

‫اﻟﺼﻒ‬ ّ ‫إﺳﺘﺮاﺗﻴﺠﻴﺎت‬
ّ ‫اﻟﺘﺪرﻳﺲ وإدارة‬

á«°SɪîdG ºq∏©àdG IQhOh ,(»ë«°VƒJ

q ¢VôY) ô°TÉѪdG ¢ùjQóqàdG
êÉeóf’G á∏Môe :’hC
k G
¢Vô©«a ,ø«°ùëdG øHG »fÉãdG ˆG óÑY ∂∏ªdG ádÓéd á«°TÉ≤ædG
q ¥GQhC’ÉH ¬£HôH ¢SQó∏dq º∏q ©ªdG ó¡ªj
q - 1
.É¡fƒª°†e »a ºgQhÉëjh á«°TÉ≤ædG
q ¥GQhC’G ióMEG øe GAõL
k º¡«∏Y
.IAGô≤dG øeR Oóëjh
q ¢üæ∏d
q áàeÉ°üdG q ∞∏q μj - 2
q IAGô≤dG áÑ∏£dG
:πãe ,áÑ£îdG øY áeÉY á∏Ä°SCG º∏q ©ªdG ìô£j - 3
?ÜÉ£îdG ¬°ûbÉæj …òdG ¢ù«FôdG ´ƒ°VƒªdG Ée •
?ÜÉ£îdG áÑ°SÉæe Ée •

62
 ±É°ûμà°S’G á∏Môe :Ék«fÉK
.áÑ£îdG AÉ≤dEG Ö«dÉ°SCÉH ¬Jƒ°U øjƒ∏J ≈∏Y ¢UôëdG ™e Ihó≤dG IAGôb ÜÉ£îdG º∏q ©ªdG CGô≤j - 1
.ájô¡L IAGôb ¢üædGq IAGôb áÑ∏£dG q ∞∏q μj - 2
í«°VƒàdGh ìô°ûdG
q á∏Môe :ÉkãdÉK
(øNÉ°ùdG »°SôμdG)
q äÉYƒªée »a πª©dG
.¬∏«∏ëàd ¢SQódG k áYƒªée qπc »£©jh ,äÉYƒªée áÑ∏£dG
q øe GAõL q º∏q ©ªdG º°ù≤j - 1
. qπëdGh á°ûbÉæªdG øe AÉ¡àfÓd Ö°SÉæªdG øeõdG Oóëjh
q ,äÉYƒªéªdG ≈∏Y ΩÉ¡ªdG q ´Rq ƒj - 2
»°SôμdG
q ≈∏Y áYƒªéªdG πãq ªe ¢ù∏é«a ,øNÉ°ùdG »°SôμdG q á«é«JGôà°SE
q q ™e º∏q ©ªdG Ωóîà°ùj - 3
G áÑ∏£dG
ÜhÉæàJ ºK ,¬àYƒªéªd ¢ü°üîªdGq q »bÉH ¬H §«ëj ɪæ«H øNÉ°ùdG
AõédG øY á∏Ä°SC’ÉH ¬fhô£ªjh áÑ∏£dG
AÉ¡àf’G ≈àq M ,øNÉ°ùdG »°SôμdG
q ≈∏Y ¢ù∏éj …òdG ô«ÑîdG ƒg ¿ƒμ«d É¡∏ãq ªe QÉ«àNÉH äÉYƒªéªdG
.¢üædG
q π«∏ëJ øe
.áÑ°SÉæªdG á©LGôdG ájò¨àdG »£©jh º¡¡Lƒjh q q AGOCG º∏q ©ªdG ™HÉàj - 4
áÑ∏£dG
™°SƒàdG
q á∏Môe :É©HGQ k
ìô£j ºK ,∂∏ªdG ádÓL É¡MôàbG »àdG ™Ñ°ùdG äGƒ£îdG πeCÉJh ¢üædG q ≈dEG IOƒ©dÉH áÑ∏£dG q º∏q ©ªdG ¬Lƒj - 1
?∂dP ≥Ñ£fq ºd ¿EG çóëj GPÉe :»JB’G ∫DhÉ°ùàdG º¡«∏Y
?¿ÉjOC’G ø«H ∑ôà°ûªdG ôgƒédG ≈dEG ó©f ºd GPEG çóëj GPÉe :∫Éãe
.º¡d ∑ôà°ûªdG º¡ØdG øª°†j ≈àM äGƒ£îdG ™«ªL ≈∏Y áÑ∏£dG q ô«μØJ IQÉãà°SG »a º∏q ©ªdG ôªà°ùj - 2
(IQGhódG
q IôμdG) •É°ûædG ∫ÓN øe ºq∏©àdG
å«ëH ,»dɪédG
q ¥hòàdGh
q π«∏ëàdGh º¡ØdG á∏Ä°SCG qπM »a §°ûædG º∏q ©àdG á«é«JGôà°SEG º∏q ©ªdG Ωóîà°ùj - 1
q óMCG ≈∏Y Iô«¨°U Iôc »≤∏j ºK ∫GDƒ°ùdG º∏q ©ªdG CGô≤j
.¬æY Ö«é«d áÑ∏£dG
q ≈∏Y IôμdG QhóJ ¿CG IÉYGôe ™e ,»dÉàdG ∫GDƒ°ùdG øY Ö«é«d ôNBG π«eõd IôμdG ÖdÉ£dG »≤∏j - 2
áÑ∏£dG
.º¡©«ªL
º««≤àdG á∏Môe :É°ùeÉN
k
q ≈∏Y á≤aôªdG πª©dG ábQh º∏q ©ªdG ´Rƒj -
.áÑ∏£dG

63
 ᫪«gÉØe á£jôN πª©dG ábQh

:á«JB’G ᫪«gÉتdG
q á£jôîdG »a ¢SQódG
q äÉjƒàëe ¢üî∏f
q É«g
q ,ÖdÉ£dG …õjõY
ΩÓ°ùdGh QÉgOR’Gh ¢ûjÉ©àdG ≥«≤ëJ

í°VGh ∞bƒe PÉîJG äGƒ°UCG º«¶©J ácôà°ûªdG ìhôdG

∫É°üJ’G
±ô£àdG ó°V ∫GóàY’G ¿ÉjOC’G ø«H

á£∏°ùdG Iƒ¡°T ÉfQÉL Öëf

t

≈∏Y Iô£«°ùdG
¢VQC’G

ºMGôJ

64
 »FGôKE
q G •É°ûf
ô°†MCGh ,(www.kingabdullah.jo) ø«°ùëdG øHG »fÉãdG ˆGóÑY ∂∏ªdG ádÓéd »ª°SôdG
q ™bƒªdG ≈dEG óY -
.π«ãªàdG ™e á«æØdG
q ¬Jɪ°S í°Vhh
q ,¬JÉHÉ£N óMCG

‫اﺳﺘﺮاﺗﻴﺠﻴﺎت اﻟﺘﻘﻮﻳﻢ وأدواﺗﻪ‬

.»¶Ø∏dG ôjó≤àdG º∏°S / á¶MÓªdG

.»YɪédG
q πª©dG :´ƒ°VƒªdG
ó«L
¿x óàe ∞«©°V §°Sƒàe GóL RÉàªe AGOC’G ô«jÉ©e ºbôdG
v
.¬≤jôa øe áHƒ∏£ªdG ΩÉ¡ªdG
q »a èeóæj 1
.᪡ªdG
q ò«ØæJ »a á«∏YÉØH
q º¡°ùjh ¬FÓeR ™e ¿hÉ©àj 2
.…OôØdG
q ÛǻJ
q ’ ¬≤jôa õ«ªàH
q ºà¡j
q 3
.äÉ°ûbÉæªdG IQGOEGh ≥jôØdG IOÉ«b ≈∏Y IQó≤dG ∂∏àªj 4
.iôNC’G ¥ôØdG á∏Ä°SCG øY áHÉLE’Gh ¬≤jôa π«ãªJ ™«£à°ùj 5
.¬FÓeõd É¡¡Lƒjh
q ¢üædG
q ≈∏Y áÑ°SÉæe á∏Ä°SCG ìô£j 6
»a ∑QÉ``°ûjh iôNC’G äÉYƒªéªdG πªY øe ó«Øà``°ùj 7
.É¡ª««≤J
.ÖMQ Qó°üH AÓeõdG hCG º∏q ©ªdG øe AÉæq ÑdG ó≤ædG πÑ≤àj
q 8
.™ª°ùj hCG CGô≤j Ée ≈∏Y ÉeÉμMC
k G Qó°üjh ¬jCGQ …óÑj 9

q ™æ≤J »àdG ádq OC’Gh ø«gGôÑdG Ωóîà°ùj 10

.™eÉ°ùdG
.(1) ¿óàe
x ,(2) ∞«©°V ,(3) §°Sƒàe ,(4) GóL
v ó«L ,(5) RÉà‡

IÉ«◊ÉH º∏q ©àdG §HQ

q ¢Uôëj -
.äÉYGõædG qπM »a QGƒëdG ΩGóîà°SGh íeÉ°ùàq dG ≈∏Y ÖdÉ£dG

65
 ‫اﻟﻤﺤﺒﺔ واﺧﻮة‬
ّ :Iô°ûY ájOÉ◊G IóMƒdG
¢ü°üM çÓK ¢ü°ü◊G OóY áqÑëŸG Iôé°T ¢SQódG ¿GƒæY

äÉLÉàædG
.ø«Ñ°SÉæe áYô°Sh øeR »a áàeÉ°U IAGôb ¢üædG
q CGô≤j -
.»Jƒ
q °üdG
q º«¨æàdG É«YGôe
k ᪫∏°S IôÑ©e ájô¡L
q IAGôb ¢üædG
q CGô≤j -
.IójóédG Ö«cGôàdG ä’’Oh áÑ©°üdG äGOôتdG »fÉ©e ô°ùØj q -
.¢üæ∏d
q á«YôØdGh
q á°ù«FôdG QÉμaC’G ¢ü∏îà°ùj -
.¢üædG
q »a IOQGƒdG äGQÉÑ©dG »a »æØdG
q ôjƒ°üàdG ∫ɪL í°Vƒj -
.á°ü≤∏d
q á«æØdG äɪ°ùdG q ¢ü∏îà°ùj -
.ÉgOÉ©HCG Oóëjh
q äÉ«°üî°ûdG π∏q ëj -
.á°ü≤dG
q ô°UÉæY ¢ü∏îà°ùj -
.á°ü≤∏d
q iôNCG ájÉ¡f ìôà≤j -
.á°ü≤∏d
q ôNBG Éfk GƒæY ìôà≤j -
.øjôNB’G IóYÉ°ùeh ,QÉãjE’Gh ,á«ë°†àq dGh ,øWƒdG ÖM
q :πãe ,á«HÉéjE
q G äÉgÉéJGh ɪ«b
k ∂∏àªj -
º∏q ©àdG QOÉ°üe
.hõ¨dG ∞°Sƒ«d QÉ«àN’G -
.ºéf óªëªd á°ü≤dG
q øa -
.§«°SƒdG ºé©ªdG -

‫اﻟﺼﻒ‬ ّ ‫إﺳﺘﺮاﺗﻴﺠﻴﺎت‬
ّ ‫اﻟﺘﺪرﻳﺲ وإدارة‬

(áHƒLCGh á∏Ä°SCG) ô°TÉѪdG ¢ùjQóqàdG

¢†©H »a ™«°ûJ âdGR Ée »àdG á«Ñ∏°ùdG
q äGOÉ©dG ¢†©H »a áÑ∏£dG q á°ûbÉæªH ¢SQó∏d º∏q ©ªdG ó¡ªj q - 1
.¢SÉædG IÉ«M QGô≤à°SG »a ÉgôKCGh á«Hô©dG
q äÉ©ªàéªdG
?¢üæ∏d
q áeÉ©dG IôμØdG Ée :πãe øe ,IóY
q á∏Ä°SCG ìô£j ºK ,áàeÉ°U IAGôb ¢üædG
q IAGôb áÑ∏£dG q º∏q ©ªdG ∞∏q μj - 2
.¢üædG
q ƒLh q ¢UÉ≤dÉH
q q º∏q ©ªdG ∞∏q μj – 3
∞jô©àdG áÑ∏£dG
.IôÑ©e ájô¡L
q q º∏q ©ªdG CGô≤j - 4
IAGôb ¢üædG
q ≈∏Y äÉ«°üî
.áÑ∏£dG q °ûdG q QGhOCG ´Rq ƒj - 5

66
 :á«JB’G á∏Ä°SC’G ìô£j ¿CG IAGô≤dG øe AÉ¡àf’G ó©H º∏q ©ª∏d øμªj - 6
q øY ∫ƒ≤J GPÉe •
?É¡JAGôb ó©H á°ü≤dG
?∂ægP »a á°ü≤dG q É¡JQÉKCG »àdG á∏Ä°SC’G Ée •
(»YɪédG
q »fhÉ©àdG
q ºq∏©àdG) äÉYƒªée »a πª©dG
.äÉYƒªée ¢ùªN áÑ∏£dG q º∏q ©ªdG º°ù≤j q - 1
.áæ«©e
q Iô≤a áYƒªée πμd Oóëj q - 2
Ö«cGôàdG ä’’Oh RƒeôdGh IójóédG »fÉ©ªdG ójóëJ øª°†àJ q äÉYƒªéªdG ≈∏Y πªY ábQh ´Rq ƒj - 3
.≥FÉbO ô°ûY »a á«æØdG q Qƒ°üdGh
.äÉYƒªéª∏d á©LGQ ájò¨J Ωó≤jh áÑ∏£dG q ø«H º∏q ©ªdG ∫ƒéàj q - 4
.iôNC’G äÉYƒªéªdG ΩÉeCG É¡JõéfCG »àdG πª©dG ábQh áYƒªée qπc ¢Vô©J - 5
.á©LGQ ájò¨J Ωó≤jh q äÉHÉLE’G º∏q ©ªdG º«≤j q - 6
.ºgôJÉaO »a äÉHÉLE’G áÑ∏£dG q ¿hój q - 7
.ÉgQGôªà°SGh á«fÉ°ùfE
q ’G äÉbÓ©dG áeGóà°S’ ¢SÉ°SCG íeÉ°ùàdGh áÑëªdG
q q ájÉ¡f »a º∏q ©ªdG ó qcDƒj - 8
¿Cq G ¢SQódG
áq«ª«gÉتdG á£jôîdG
çGóMC’Gh ,ÉgOÉ©HCGh äÉ«°üî°ûdGh
q ¿ÉμªdGh ¿ÉeõdG q á«MÉf øe á°ü≤dG
q ô°UÉæY áÑ∏£dG q ™e º∏q ©ªdG π∏q ëj - 1
:á«JB’G ᫪«gÉتdG
q á£jôîdG ∫ÓN øe

á`````°ü≤dG ô`°UÉ```æY

qπ``ëdG á``μÑ`ëdG çGó``MC’G ¿É``μ``ªdG ¿É``eõ``dG äÉ`«°üî°ûdG

á``°ü≤`dG Ö`«dÉ``°SCG
á```°ù«FôdG

á````jƒfÉãdG
∞``°UƒdG Oô``°ùdG QGƒ``ëdG
á`````«eÉædG

(êƒdƒfƒªdG) »∏NGódG
q (êƒdÉjódG) »LQÉîdG
q á``````àHÉãdG

67
 :á«JB’G πª©dG ábQh äÉYƒªéªdG ≈∏Y º∏q ©ªdG ´Rq ƒj - 2
:»JB’G ∫hóédG »a á°ü≤dG
q ô°UÉæY OóM
q ,á°ü≤dG
q ∂à°SGQO ó©H
á°ü≤dG
q »a OQh Ée á°ü≤dG
q ô°üæY ºbôdG

¿ÉeõdG 1
¿ÉμªdG 2
äÉ«°üî°ûdG
q 3
çGóMC’G 4
áμÑëdG 5
qπëdG 6
á°ü≤dG
q Ö«dÉ°SCG 7

.á°ü≤dG
q á«æH »a ÉgôKCGh É¡àªJÉNh á°ü≤dG q ™e º∏q ©ªdG π∏q ëj - 3
q ájGóH ø«H ábÓ©dG áÑ∏£dG
.á°ü≤∏d
q á«æØdG
q äɪ°ùdG q ¢UÓîà°SG É«FÉæK
v áÑ∏£dG q º∏q ©ªdG ∞∏q μj - 4
.ºgôJÉaO »a É¡æjhóJh á°ü≤∏d
q iôNCG ájÉ¡f ìGôàbG iOGôa áÑ∏£dGq º∏q ©ªdG ∞∏q μj - 5
(øNÉ°ùdG »°SôμdG)
q •É°ûædG ∫ÓN øe ºq∏©àdG
.¬FÓeR ΩÉeCG øNÉ°ùdG »°SôμdG
q q óMCG º∏q ©ªdG ∞∏q μj - 1
≈∏Y ¢Sƒ∏édG á°üëdG ájÉ¡f »a áÑ∏£dG
∫GDƒ°S ¬d ¬Lƒ
s jo áHÉLE’G »a ôNCq ÉJ GPEGh ,áYô°ùH Ö«éj ¿CG ¬«∏Yh á≤MÓàe áYƒæàe q ¬Lƒj
q á∏Ä°SCG ¬d áÑ∏£dG q - 2
q á«≤H ∞bƒàj ≈àM Iô°TÉÑe ôNBG
.á∏Ä°SC’G ìôW øY áÑ∏£dG
(áq«LQÉîdGh áq«∏NGódG IôFGóq dG) äÉYƒªée »a πª©dG
.äÉYƒªée â°S q áÑ∏£dG q º∏q ©ªdG º°ù≤j
q - 1
áYƒªée »JCÉJh ,êQÉîdG √ÉéJÉH º¡gƒLhh IôFGO πμ°T ≈∏Y ±ƒbƒdG ≈dhC’G áYƒªéªdG OGôaCG ∞∏q μj - 2
q ÓHÉ≤e
.≈dhC’G áYƒªéªdG »a ÖdÉ£∏d k á«fÉãdG áYƒªéªdG »a ÖdÉW πc q íÑ°ü«a ,É¡dƒM ∞≤J iôNCG
.º««≤J ábÉ£Hh iôNC’G ábÉ£ÑdG øY ÉØk ∏àîe ’GDk ƒ°S øª°†àJ
q ábÉ£H qπc ,äÉbÉ£H 5 º∏q ©ªdG ó©j q - 3
q ≈∏Y á∏Ä°SC’G ¿ƒMô£jh ,á«∏NGódG
áÑ∏£dG q IôFGódG áÑ∏W ≈∏Y Ió©ªdG
q ¢ùªîdG äÉbÉ£ÑdG º∏q ©ªdG ´Rq ƒj - 4
.º∏q ©ªdG √Oóëj
q Oóëe q øeR »a á«LQÉîdGq IôFGódG »a

68
qπc ∞≤j ºK ,OóëªdG
q âbƒdG AÉ¡àfG ó©H á«∏NGódG
q IôFGódG áÑ∏W ∫ƒM á«LQÉîdG
q IôFGódG áÑ∏W ∑ôëàj
q - 5
.á«∏NGódG
q IôFGódG øe ójóL π«eR ΩÉeCG º¡æe óMGh
äGƒ£îdG QôμJh
q ,IójóL äÉbÉ£ÑH º∏q ©ªdG ºgOhõjh
q ,QGhOC’G á«∏NGódGh
q á«LQÉîdG
q IôFGódG ∫OÉÑàJ - 6
.á≤HÉ°ùdG
q
.ºgAGOCG º«≤jh
q á°üëdG q ájÉ¡f »a É¡©«ªL äÉbÉ£ÑdG º∏q ©ªdG ™ªéj - 7
.iOGôa á°ü≤dG q º∏q ©ªdG ∞∏q μj -
q á∏Ä°SCG øY áHÉLE’G áÑ∏£dG 8

69
áÑq ëŸG Iôé°T πª©dG ¥GQhCG

(1) πª©dG ábQh

(.ΩÓ¶dG »a ≥∏£æJ ...â«H ∫GR Ée) øe äGô≤ØdG

:á«JB’G äGOôتdG »fÉ©e ô°ùaq - 1
.QCÉãdG ,…hóJ
q ,Ωóàëe ,IóFÉH
?¬àjôb ≈dEG Oƒ©j ɪdÉM ódÉN â«H ºdÉ°S ô qcòàj ºdn - 2
?™ªàéªdGh OGôaC’G ≈∏Y QCÉãdG QGô°VCG Ée ,∂jCGôH - 3

(2) πª©dG ábQh

(.∂∏àbC’ âÄL Ée ...¬à∏FÉY »a ódÉN ¿Éc) øe äGô≤ØdG

:øe qπc ≈æ©e Ée - 1
?õØq ëàe ,∞àg ,¬¡Lh π∏μJ
?ájô≤dG πgCG ¢ùª¡j ¿Éc ºH - 2
.ódÉN øe ±ƒîdÉH ºdÉ°S ô©°ûj ºd r :π∏q Y - 3
?''∂∏àbC’ âÄL Ée'' :ºdÉ°ùd ódÉN ∫ƒb ád’O Ée - 4

70
 áÑq ëŸG Iôé°T πª©dG ¥GQhCG

(3) πª©dG ábQh

(.ódÉN Éj GôcÉ°T
k É¡∏ÑbCG...É≤KGh âæc) øe äGô≤ØdG
:»JCÉj Ée »a á«æØdG
q IQƒ n °üdG
q í°Vh q - 1
…òdG »eGódG
q ´Gô°üdG
q Qƒ°üH ájGóÑdG »a ôeC’G »d äQƒ°U
q Ωó≤dG øe Éæ«dEG IQóëæªdG ó≤ëdG Ö°SGhQ''
.''∫ƒ≤©dGh ܃∏≤dG CÓªj ¿Éc
.''¬JQOÉѪd ∫ƒgòdG øe á«ZÉW áLƒe »æàMÉàLG''
?ódÉN øe Iô«¨°U áfƒàjR á∏≤Y òNCG ºdÉ°S πÑb ºdn - 2
?(Iô«¨°U áfƒàjR á∏≤Y) `d ájõeôdGq ád’ódG Ée - 3
?Iô≤ØdG »a OQGƒdG QGƒëdG ´ƒf Ée - 4

(4) πª©dG ábQh

(âÑ°UCG ó≤d ,ódÉN ...áeÉ°ùàHG äôªZ) øe äGô≤ØdG

.§Nq ¬àëJ Ée »a ≈橪dG »a ¥ôa q - 1
.ájÉYôdGh
q ájÉ≤°ùdÉH
q ÉgÉfó¡©Jhq Iô«¨°üdG á∏≤©dG ÉæYQR
.ôØ°ùdG
q øe ¬JOƒY ó©H ¬jódGƒH ôÑj q ¿CG πLôdG ó¡©Jq
.(Ö°†¨dG ºªM) `d ájõeôdG
q ád’ódG
q í°Vh
q - 2
.''∫hõJ ¿CG Ohó°ùdG
q ∂∏àd ¿BG ' :IQÉÑY »a á«æØdG
q IQƒ°üdG q í°Vh
q - 3
.»æWƒdG
q ¬ÑLGh …Oq Dƒj ƒgh GódÉN
k ∞°U - 4

71
 áÑq ëŸG Iôé°T πª©dG ¥GQhCG

(5) πª©dG ábQh

(É¡∏gCG ܃∏b ...¬àeÉb äógÉ°T) øe äGô≤ØdG

:øe qπc »fÉ©e ô°ùa
q - 1
.êó¡àe
q ,¬æ«Y »a ¥ôbôàJ á©eO ,AÉ«YEG
.''»∏«é°ùJ
q §jô°T »a ôªJ
q ɪc »dÉ«N »a çGóMC’G äôe' q ' :IQÉÑY »a á«æØdG
q IQƒ°üdG q í°Vhq - 2
.∂jCGQ í°Vh
q ?ø«à∏FÉ©dG ø«H QCÉãdG IhòL äóªNCG ºdÉ°S PÉ≤fEG ódÉN ádhÉëe ¿Cq G ø¶J
q πg - 3
?∂jCGQ »a ºdÉ°Sh ódÉN »ª°SG ¢UÉ≤dG
q QÉ«àNG ád’O Ée - 4

72
 »FGôKE
q G •É°ûf
ΩÓ°ùdGh
q áÑëªdG
q ó qcDƒJ iôNCG á°üb
q ôàNGh ,hõ¨dG ∞°Sƒ«d (QÉ«àN’G) á«°ü°ü≤dG
q áYƒªéªdG ≈dEG óYo -
.∂FÓeR ΩÉeCG ÉgCGôbGh

»LÓY •É°ûf
.»∏NGódG
q QGƒëdGh »LQÉîdG
q QGƒëdG ¿Óãq ªJ ø«JQÉÑY êôîà°SGh ,á°ü≤dG
q øe Iô«NC’G Iô≤ØdG ≈dEG óYo -

‫اﺳﺘﺮاﺗﻴﺠﻴﺎت اﻟﺘﻘﻮﻳﻢ وأدواﺗﻪ‬

.…OóY
q ôjó≤J ºq∏°S / π°UGƒàdG
.á°ü≤dG
q π«∏ëJ IQÉ¡e :´ƒ°VƒªdG

1 2 3 4 5 AGOC’G ô«jÉ©e ºbôdG

.á°ü≤dG
q ô°UÉæY ¢ü∏îà°ùj 1

.áàq HÉãdG øe á«eÉædGh

q ,ájƒfÉãdG
q øe á°ù«FôdG á«°üî°ûdG õ«ªj
q 2

.(êƒdƒfƒªdG) »∏NGódG
q QGƒëdG øe (êƒdÉjO) »LQÉîdG
q QGƒëdG õ«ªj
q 3

.ÉgOÉ©HCG Oóëjh
q äÉ«°üî°ûdG π∏q ëj 4

.á«dÉëdG
q πªédG øe QÉãcE’G π∏q ©j 5

.á°ù«FôdG QÉμaC’G ≈∏Y á¶aÉëªdG ™e á°UÉîdG

q ¬à¨∏H á°ü≤dG
q ¢üî∏j
q 6

.á°ü≤∏d
q iôNCG ájÉ¡f ìôà≤j 7

,∞«©°V (2) ôjó≤àdG πãq Áh ,§°Sƒàe (3) ôjó≤àdG πãq Áh ,GóL

k ó«L (4) ôjó≤àdG πãq Áh ,RÉà‡ (5) ôjó≤àdG πãq Á
.∫ƒÑ≤e (1) ôjó≤àdG πãq Áh

IÉ«◊ÉH º∏q ©àdG §HQ

?Üô≤ªdG
q ∂≤jó°U ø«Hh ∂æ«H ´É≤jE’G ∫hÉëj …òdG ∂∏«eR ™e ∞°üdG
q »a πeÉ©àJ ∞«c -

73
 (4)
ÉjÉ°†≤∏d á«q ≤«Ñ£J êPɉ
ájq ƒ¨∏q dG
 ‫ﻧﻮر ﻋﻠﻰ ﻧﻮر‬ :¤hC’G IóMƒdG
IóMGh á°üM ¢ü°ü◊G OóY Údƒ©Øe ¤EG ájóq ©àŸG ∫É©aC’G ¢SQódG ¿GƒæY

äÉLÉàædG
.ôÑNh CGóàÑe ɪ¡∏°UCG ¢ù«d ø«dƒ©Øe Ö°üæJ »àdG ∫É©aC’G ±ô©àj
q -
.ôÑNh CGóàÑe ɪ¡∏°UCG ø«dƒ©Øe Ö°üæJ »àdG ∫É©aC’G ±ô©àj q -
.ø«dƒ©Øe Ö°üæJ »àdG ∫É©aC’G øe GóMGh
k k
’ƒ©Øe Ö°üæJ »àdG ájó©àªdG
q ∫É©aC’G õ«ªj q -
.ɪ«∏°S
k ɣѰVk ø«dƒ©ØªdG §Ñ°†j -
.ÉeÉJ
v ÉHGôYE
k G ø«dƒ©ØªdG Üô©j -
.ø«dƒ©Øe Ö°üæJ å«ëH ¬FÉ°ûfEG øe Ió«Øe πªL »a ∫É©aC’G Ωóîà°ùj -
¬àª¶Yh ˆÉH ¿ÉªjE’G OÉjORGh ,øjôNB’G IóYÉ°ùe ÖM
q :πãe ;á«HÉéjE’G äÉgÉéJ’Gh º«≤dG ¬°ùØf »a ƒªæJ -
.¿ƒμdG »a
äÉë∏£°üŸGh º«gÉØŸG º∏q ©àdG QOÉ°üe
≈dEG êÉàëj …òdG π©ØdG ƒg :…ó©àªdG π©ØdG - .á°ùdɨe Oƒªëªd »aÉ°ûdG
q ƒëæq dG -
.á∏ªédG ≈æ©e ¬H ºà«d
q ôãcCG hCG ¬H ∫ƒ©Øe .ΩQÉédG »∏©d »aGƒdG ƒëæq dG -

‫اﻟﺼﻒ‬ ّ ‫إﺳﺘﺮاﺗﻴﺠﻴﺎت‬
ّ ‫اﻟﺘﺪرﻳﺲ وإدارة‬

(π«∏ëàdG) óbÉædG ô«μØàdGh ,(áHƒLCGh á∏Ä°SCG) ô°TÉѪdG ¢ùjQóqàdG

:…ó©àªdG
q q á©LGôªH ¢SQó∏d
π©ØdGh ΩRÓdG π©ØdG ø«H ¥ôØdG »a áÑ∏£dG q º∏q ©ªdG ó¡ªjq - 1
?ΩRÓdG π©ØdG Ée •
?…ó©àªdG
q π©ØdG Ée •
?…ó©àªdG
q π©ØdG ΩÉ°ùbCG Ée •
:∂FÉ°ûfEG øe πªL »a ¬eGóîà°SG ó©H »JCÉj Ée »a …ó©àªdG
q π©ØdG øe ΩRÓdG π©ØdG õ«e q •
.Ögh ,ó¡àLG ,π≤f ,ßYh ,¢†Z q ,≈£YCG ,Ωóîà°SG ,óYÉ°S
:á«fƒJôc
q q ≈∏Y á«JB’G á∏ãeC’G º∏q ©ªdG ¿hój
áMƒd hCG IQƒÑ°ùdG q - 2
.nIôبªdG n ˆG âdC
o É°S
q ák ∏q M ¢VQC
.ák fƒ∏e n ’G ™«HôdG
o É°ùc

76
 .´hô°ûªdG RÉéfE’ ák «aÉc án «fGõ«ªdG
q ¢Só桪dG
o iCGQ
.ÉHƒK
k ±ƒ n °üdG
q »eCq G â∏©L
r
.ák ∏¡°S án dCÉ°ùªdG ÖdÉ£dG
o óLh
q É¡àëJ »àdG ∫É©aC’G ≈dEG ô¶ædG º∏q ©ªdG ∞∏q μj - 3
:º¡dCÉ°ùj ºK ,§N
?áeR’ ΩCG ájó©àe
q §N q É¡àëJ »àdG ∫É©aC’G πg •
?óMGh ∫ƒ©ØªH ∫É©aC’G âØàcG πg •
.á©LGQ ájò¨J Ωó≤jh q äÉHÉLEG º∏q ©ªdG ≈≤q ∏àj - 4
q áÑ∏£dG
.áeR’ â°ù«dh ájó©àe q èàæà°ùj - 5
q (óLh ,π©L ,iCGQ ,É°ùc ,∫CÉ°S) ∫É©aC’G ¿Cq G áÑ∏£dG
q πªédG ¿ÉcQCG ójóëJ º∏q ©ªdG ∞∏q μj - 6
:»JB’G ∫hóédG ≥ah á≤HÉ°ùdG
»fÉãdG ¬H ∫ƒ©ØªdG ∫hC’G ¬H ∫ƒ©ØªdG πYÉØdG π©ØdG

q äÉHÉLEG º«≤j - 7
.á©LGQ ájò¨J Ωó≤jh áÑ∏£dG
.ø«dƒ©Øe ≈dEG ájó©àe
q á≤HÉ°ùdG q èàæà°ùj - 8
q ∫É©aC’G ¿Cq G áÑ∏£dG
q ≈∏Y á«JB’G πª©dG ábQh º∏q ©ªdG ´Rq ƒj - 9
:áÑ∏£dG

77
 Údƒ©Øe ¤EG ájó©àŸG
q ∫É©aC’G πªY ábQh

:»JB’G ∫hóédG ≥ah á«JB’G πªédG ∞æq °U -

.]31 ájB’G ,Iô≤ÑdG IQƒ°S] | } :≈dÉ©J ∫Éb - CG
.¢SÉædG
p ºà°Tn »bÓNCG »æ©æªJ -Ü
.nIôبªdG n ˆG âdC
o É°S -`L
.ÉÑ©°U
k ¿Éëàe’G
n ÖdÉ
o £dG q óLh - O
»fÉãdG ¬H ∫ƒ©ØªdG ∫hC’G ¬H ∫ƒ©ØªdG πYÉØdG π©ØdG

78
 .á©LGQ ájò¨J Ωó≤jh q øe äÉHÉLE’G º∏q ©ªdG ≈≤q ∏àj -10
q áÑ∏£dG
q º∏q ©ªdG ∞∏q μj -11
:»JB’G ƒëædG ≈∏Y á∏ªL πc øe πYÉØdGh π©ØdG ±òM áÑ∏£dG
IôبªdG ˆG In ôبªdG n ˆG âdC
o É°S
.Ö©°U ¿Éëàe’G ÉÑ©°U
k ¿Éëàe’G
n ÖdÉ£dG
o óLh
’ (IôبªdG ˆG) IQÉÑ©a ,ôÑNh CGóàÑe ɪ¡∏°UCG ¢ù«d ø«dƒ©Øªd ó©àex (∫CÉ°S) π©ØdG ¿CG áÑ∏£dG q èàæà°ùj -12
(Ö©°U ¿Éëàe’G) á∏ªédG ¿Eq G PEG ;ôÑNh CGóàÑe ɪ¡∏°UCG ø«dƒ©Øªd ó©àe x (óLh) π©ØdGh .É¡d ≈æ©e
.ôÑNh CGóàÑe øe áfƒμe
ɪ¡∏°UCG ¿’ƒ©ØªdG πg ¿hOóëj q ºK ,á∏ãeC’G »bÉH »a πYÉØdGh π©ØdG ±òM áÑ∏£dG q º∏q ©ªdG ∞∏q μj -13
.GôÑNh
k CGóàÑe ɪ¡∏°UCG ¢ù«d hCG ôÑNh CGóàÑe
.ôÑNh CGóàÑe ɪ¡∏°UCG ø«dƒ©Øe Ö°üæJ »àdG ájó©àªdG
q ∫É©aC’G ≈dEG ó©æd :º∏q ©ªdG ∫ƒ≤j - 14
.(óLh ,π©L ,iCGQ) IQƒÑ°ùdG q ≈∏Y ∫É©aC’G º∏q ©ªdG Öàμj - 15
q ∫É©aC’G ád’O »a º∏q ©ªdG ¢ûbÉæj - 16
.á≤HÉ°ùdG
:ΩÉ°ùbCG áKÓK º°ù≤J ôÑNh CGóàÑe ɪ¡∏°UCG ø«dƒ©Øe Ö°üæJ »àdG ájó©àªdG
q q èàæà°ùj - 17
∫É©aC’G ¿Cq G áÑ∏£dG
.IQhô«°üdG
q ∫É©aCGh ,¿ÉëLôdG q ∫É©aCGh ,܃∏≤dG ∫É©aCG
:ôÑNh CGóàÑe ɪ¡∏°UCG ø«dƒ©Øe Ö°üæJ »àdG ájó©àªdG
q q º∏q ©ªdG ∞∏q μj - 18
∫É©aC’ÉH »JB’G ∫hóédG Aπe áÑ∏£dG

IQhô«°üdG
q ∫É©aCG ¿ÉëLôdG
q ∫É©aCG ܃∏≤dG ∫É©aCG

(»YɪédG
q »fhÉ©àdG
q ºq∏©àdG) äÉYƒªée »a πª©dG
:á«JB’G πª©dG ¥GQhCG º¡«∏Y ´Rƒjh ,äÉYƒªée çÓK áÑ∏£dG q º∏q ©ªdG º°ù≤j - 1

79
 Údƒ©Øe ¤EG ájó©àŸG
q ∫É©aC’G πª©dG ábQh

( CG ) áYƒªéªdG
:á«JB’G πªédG »a ø«r dn ƒ©ØªdG ø«Y q
s ép jn ¿r nCG πn Ñnr b ,√o ôn Lr nCG ô«L
øHG √GhQ) ' ¬o bo ôn Yn ∞ n n
n C’G Gƒ£Yr CG' : p G ∫ƒ°S
ˆ o Qn ∫Éb
n :∫Éb p G óp Ñr Yn ør Yn - 1
n ,ôn ªn Yo øp Hr ˆ
.(¬LÉe
.áÄ«æg IÉ«ëdG ôLÉ¡ªdG ºYR - 2
.∑QÉ©°T ∫DhÉØàdG π©LG - 3
.…ô°S
q É«°ûØe
k »≤jó°U âo ær æX - 4

(Ü) áYƒªéªdG
:∂JÉeƒ∏©e ôÑàNG
:ÉgOóM q ,IóMGh á∏ªL ’Eq G ø«dƒ©Øe Ö°üæj Ó©a k á«JB’G πªédG âæq ª°†J
.]29 ájB’G ,AGô°SE’G IQƒ°S] | } :≈dÉ©J ∫Éb - 1
p °ûr Hp øe
√ô r ák ©∏No án dGõ¨dG É°ùch ¬p ¶ëd
p øe r ák MÓe ∫Gõ¨dG n íæe
n - 2
p
.IAGô≤dG …óëJ p
q á≤HÉ°ùe p
óYƒe øY p É°S - 3
r án ª∏q ©ªdG áo ÑdÉ£dG âdC
.É¡H ¬o ≤Øf ÉHƒ∏b
k ˆG ÉfÉ£YCG - 4

(`L) áYƒªéªdG
.ø«dƒ©Øe Ö°üæJ »àdG ∫É©aC’G Éeóîà°ùe
k º∏q ©ªdG π°†a É¡«a ø«ÑJ
q Iô≤a ÖàcG

80
 q äÉYƒªéªdG πªY º∏q ©ªdG ™HÉàj -2
.á©LGQ ájò¨J Ωó≤jh
܃μdGh ,IóYÉ°ùª∏d á°SÉe
q áLÉM »a ôªMC’G ܃μdG) áfq ƒ∏ªdG ÜGƒcC’G π©ØJ q ¿CG äÉYƒªéª∏d øμªj -3
…ODƒJh IóYÉ°ùª∏d áLÉàëe ô«Z ô°†NC’G ܃μdGh ,ᣰSƒàe áLQóH IóYÉ°ùª∏d áLÉM »a ôØ°UC’G
.(ádƒ¡°Sh ô°ù«H •É°ûædG
.á©LGQ ájò¨J Ωó≤jh
q ,É¡H á°UÉîdG
q πª©dG ábQh ¢Vô©J ¿CG áYƒªée qπc º∏q ©ªdG ∞∏q μj -4
ø«dƒ©Øe Ö°üæJ »àdG ájó©àªdG ∫É©aCÓd ᫪«gÉØe
q q º∏q ©ªdG ∞∏q μj -5
á£jôN º«ª°üJ ¢SQódG ájÉ¡f »a áÑ∏£dG
.√ôàaO »a
áq«ª«gÉتdG á£jôîdG
.ø«dƒ©Øe Ö°üæJ »àdG ájó©àªdG
q ∫É©aCÓd ᫪«gÉØe
q á£jôN áMƒd º∏q ©ªdG ¢Vô©j -

ø«dƒ©Øe ≈dEG ájóq ©àªdG ∫É©aC’G

ôÑNh CGóàÑe ɪ¡∏°UCG ¢ù«d ôÑNh CGóàÑe ɪ¡∏°UCG

IQhô«°üdG ∫É``©``aCG ܃````∏≤dG ∫É``©``aCG

≈``£YCG π``©L
ô`q«°U ¿ÉëLôdG ∫É©aCG ø«≤«dG ∫É©aCG
í``æe
Ö``gh Oq Q
™``æe
∫CÉ``°S øX
q iCGQ
Ö°ùM º∏Y
ºYR óLh
óq Y iQO
Ög r

81
 ÜÉàμdG »a äÉÑjQóàdG á∏Ä°SCG qπëd (»YɪédG
q »fhÉ©àdG
q ºq∏©àdG) äÉYƒªée »a πª©dG
.äÉYƒªée ™HQCG áÑ∏£dG q º∏q ©ªdG º°ù≤j
q - 1
áãdÉãdG ø«àYƒªéªdG ∞∏q μjh ,∫hC’G ∫GDƒ°ùdG øY áHÉLE’G á«fÉãdGh ≈dhC’G ø«àYƒªéªdG º∏q ©ªdG ∞∏q μj - 2
.»fÉãdG ∫GDƒ°ùdG øY áHÉLE’G á©HGôdGh
.á©LGQ ájò¨J Ωó≤jh q áÑ∏£dG q ø«H º∏q ©ªdG ∫ƒéàj
q - 3
»a äÉHÉLE’G »a áÑ∏£dG ¢ûbÉæàjh ,IóMGh áYƒªée íÑ°üàa É©e k á«fÉãdGh ≈dhC’G ø«àYƒªéªdG èeój - 4
.á©HGôdGh áãdÉãdG ø«àYƒªéªdG ™e π©Øj ∂dòch ,º¡æ«H Ée
.äÉYƒªéªdG πªY AÉæKCG »a É°†©H
k º¡°†©H áÑ∏£dG q IóYÉ°ùe ᪫b ¢SôZ ≈∏Y º∏q ©ªdG ¢Uôëj - 5
.É¡«∏Y Gƒ≤ØJG »àdG äÉHÉLE’G ø«àYƒªéªdG áÑ∏W ¿hój q - 6
.É¡ª°SÉH çóëàj
q øe ø««©J ø«JójóédG ø«àYƒªéªdG º∏q ©ªdG ∞∏q μj - 7
.É¡æe ܃∏£ªdG ≈dhC’G áYƒªéªdG ¢Vô©J - 8
.á©HGôdGh áãdÉãdG ø«àYƒªéªdG »a ∂dòch ≈dhC’G áYƒªéªdG AGOCG º««≤J á«fÉãdG áYƒªéªdG ≈dq ƒàJ - 9

á«q FGôKEG áeƒ∏©e

k ¿Éëàe’G
.Ó¡°S n ÖdÉ£dG
n âª∏YC
o G :ƒëf ,π«YÉØe áKÓK Ö°üæJ »àdG ∫É©aC’G ¢†©H óLƒj -

»FGôKE
q G •É°ûf
Ö°üæJ »àdG ∫É©aC’G É¡æe êôîà°SGh ,ájR p áeÉ≤ªdG ôàNGh ,»fGòª¡dG ¿ÉeõdG ™jóH äÉeÉ≤e ≈dEG óY -
q ôr ëdG q
.∫hóL »a É¡Øæq °Uh ø«dƒ©Øe

»LÓY •É°ûf
.ø«dƒ©Øe ≈dEG ájó©àªdG
q ∫É©aC’Gh ,∫ƒ©Øe ≈dEG ájó©àªdG
q ∫É©aC’G É¡æe êôîà°SGh ,≈ë°†dG
q IQƒ°S ≈dEG óY -

82
 ‫اﺳﺘﺮاﺗﻴﺠﻴﺎت اﻟﺘﻘﻮﻳﻢ وأدواﺗﻪ‬

.…Oó©dG ôjó≤àdG ºq∏°S /á¶MÓªdG

.äÉYƒªéªdG πªY :´ƒ°VƒªdG

1 2 3 4 5 AGOC’G ô«jÉ©e ºbôdG

.óMGƒdG ≥jôØdG ìhôH áYƒªéªdG OGôaCG πª©j 1
.OóëªdG
q øeõdG
q »a É¡∏ªY áYƒªéªdG õéæJ 2
.πª©dG »a √QhO áYƒªéªdG OGôaCG øe Oôa qπc òNCÉj 3
.ÜOCÉH øjôNB’G ™e äÉeƒ∏©ªdG áYƒªéªdG »a Oôa qπc ∫OÉÑàj 4
.É«côMh
v Éjô°üH
v øjôNB’G ™e áYƒªéªdG »a Oôa qπc π°UGƒàj 5

q ’G áYƒªéªdG »a Oôa qπc ô¡¶j

.øjôNB’G √ÉéJ á«HÉéjE 6
.áMGô°üH ¬jCGQ øY áYƒªéªdG »a Oôa qπc ôÑ©j
q 7
,∞«©°V (2) ôjó≤àdG πãq Áh ,§°Sƒàe (3) ôjó≤àdG πãq Áh ,GóL
k ó«L (4) ôjó≤àdG πãq Áh ,RÉà‡ (5) ôjó≤àdG πãq Á
.∫ƒÑ≤e (1) ôjó≤àdG πãq Áh

IÉ«◊ÉH º∏q ©àdG §HQ

.çóëàdGh
q áHÉàμdG »a ø«dƒ©Øe ≈dEG ájó©àªdG
q ∫É©aCÓd º«∏°ùdG
q ∞«XƒàdG -

83
 ‫ﻧﻮر ﻋﻠﻰ ﻧﻮر‬ :¤hC’G IóMƒdG
IóMGh á°üM ¢ü°ü◊G OóY ‘
q öüdG
q ¿Gõ«ŸG ¢SQódG ¿GƒæY

äÉLÉàædG
.»aô
q °üdG
q ¿Gõ«ªdG Ωƒ¡Øe ±ô©àj q -
.äɪ∏μ∏d …ƒ¨q ∏q dG QòédG Oóëj
q -
.ɪ«∏°S
k Éfk Rh äɪ∏μdG ¿õj -
q »∏q ëàdGh ,πª©dG ¿É≤JEG :ƒëf ;á«HÉéjE’G äÉgÉéJ’Gh º«≤dG ¬°ùØf »a ƒªæJ
.ôÑ°üdÉH -

äÉë∏£°üŸGh º«gÉØŸG º∏©àdG QOÉ°üe

.áª∏μdG π°UCG ,»aô°üdG
q ¿Gõ«ªdG - .…hÓªë∏d
q ±ô°üdG
q øa q »a ±ô©dG Gò°T -
.»æ«jÓ¨∏d
q á«Hô©dG ¢ShQódG
q ™eÉL -

‫اﻟﺼﻒ‬ ّ ‫إﺳﺘﺮاﺗﻴﺠﻴﺎت‬
ّ ‫اﻟﺘﺪرﻳﺲ وإدارة‬

(π«∏ëàdG) óbÉædG ô«μØàdGh ,(øjQɪàdGh äÉÑjQóàdG ,áHƒLCGh á∏Ä°SCG) ô°TÉѪdG ¢ùjQóqàdG

,IóMGh áØq c …P ¿Gõ«eh ø«àØq c …P ¿Gõ«e øe øjRGƒª∏d áØ∏àîe Qƒ°U ¢Vô©H ¢SQó∏d º∏q ©ªdG ó¡ªj - 1
:á«JB’G á∏Ä°SC’G ìô£jh ,ÖgòdG ≠FÉ°U ¿Gõ«eh ,IQGôM ¿Gõ«eh
?Qƒ°üdG »a ¿hôJ GPÉe •
?Ωóîà°ùJ ºH •
?Éæ°SQóH Qƒ°üdG √òg »a Ée ábÓY Ée •
π©ØdGh ,ɪ¡æ«H õ««ªàdGh ójõªdG π©ØdGh OôéªdG
q π©ØdG :á«JB’G ∫É©aC’G Ωƒ¡Øe »a áÑ∏£dGq º∏q ©ªdG ¢ûbÉæj - 2
:ø««JB’G ø«dGDƒ°ùdG ∫ÓN øe ɪ¡æ«H õ««ªàdGh qπ੪dG π©ØdGh í«ë°üdG
:ø«à«JB’G ø«à∏ªédG »a ójõªdG π©ØdG øe OôéªdG q π©ØdG õ«e q •
.äÉbƒ∏îªdG ôFÉ°S øe ¬d Gõ««ªJ
k π≤©dG ¿É°ùfE’G ˆG ÉÑM
.á∏FÉg ≠dÉÑe ádhódG á«fGõ«e
q áëdɪdG ôëÑdG √É«e ôjôμJ ∞∏q μj
:ø«à«JB’G ø«à∏ªédG »a qπ੪dG π©ØdG øe í«ë°üdG
q π©ØdG õ«eq •
.áªédG
q ÉgóFGƒØd Qƒ£ØdG áÑLh ∫hÉæàJ ¿CG Öéj
.äƒëdG AÉ©eCG øe ôÑæ©dG êôîà°ùjo

84
 q äÉHÉLE’G º∏q ©ªdG ≈≤q ∏àj - 3
.á©LGQ ájò¨J Ωó≤jh
(ΩÓdGh ø«©dGh AÉØdG) »g ,±ôMCG áKÓK ≈∏Y áª∏μdG ¿Gõ«e Gƒ∏©L ±ô°üdG
q Aɪ∏Y q¿CG »a áÑ∏£dG q º∏q ©ªdG ¢ûbÉæj - 4
.π`n ``©`n `an É¡°ùØf áfhRƒªdG áª∏μdG äÉcôM (π©a) »aô°üdG
q ¿Gõ«ªdG òNCÉjh ,(πn ©nn a) áª∏c »a áYƒªée
á≤HÉ°ùdG
q áaô©ªdG §«°ûæJ á«é«JGôà°SEG
ºK ,∫hóédG øe ∫hC’G Oƒª©dG áÄÑ©J º¡Ø∏q μjh ,»JB’G á«é«JGôà°SE’G ∫hóL áÑ∏£dG ≈∏Y º∏q ©ªdG ´Rq ƒj - 1
.¬«a º¡°ûbÉæj
?¬àª∏©J …òdG Ée ?±ôYCG ¿CG ójQCG GPÉe ?±ôYCG GPÉe

Gƒaô©J ¿CG ¿hójôJ GPÉe ,»aô q ¿Gõ«ªdG ƒg Ωƒ«dG Éæ°SQO :º∏q ©ªdG ∫ƒ≤j ,√ƒÑàc Ée »a á°ûbÉæªdG ó©H
q °üdG - 2
?»aô
q °üdG
q ¿Gõ«ªdG øY
É¡fƒMô£j ºK ,á∏Ä°SCG πμ°T ≈∏Y »fÉãdG Oƒª©dG »a »aô°üdG
q ¿Gõ«ªdG øY ¬àaô©e ¿hójôj Ée áÑ∏£dG q ¿hój
q - 3
.º∏q ©ªdG ΩÉeCG
äɪ∏μdG âëJ É£N v ™°†jh ,á«fƒJôc áMƒd hCG IQƒÑ°ùdG ≈∏Y á«JB’G πªédG øjhóàH ¢SQódG º∏q ©ªdG CGóÑj - 4
:á«JB’G
.áeÉ©dG ájƒfÉãdG »a Éæà°SQóe áÑ∏W íéf
.ø«bƒØàªdG áÑ∏£dG q ºjôμàH ôjóªdG óYh
.¬Øq °U áaɶf ≈∏Y ¢üjôM ÖdÉW ô°UÉf
.§bq ¬jódGh Ö°†¨J áª∏c ójR π≤j ºd
:»JB’G ∫GDƒ°ùdG ìô£H (íéf) π©ØdG ¿RƒH CGóÑj ºK ,É¡fƒª°†ªH º∏q ©ªdG º¡°ûbÉæjh á∏ãeC’G áÑ∏£dG q CGô≤j - 5
?áª∏μdG π°UCG Ée
≈∏Y ∫ƒ°UC’ÉH ∫ƒ°UC’G πHÉ≤j ºK (íéf) »KÓãdG É¡∏°UCG ¿CG≈dEG ¿ƒ∏°Uƒàjh ,áÑ∏£dG q øe áHÉLE’G ≈≤q ∏àj - 6
:πn ©nn a É¡∏°UCG íéf :»JB’G ƒëædG
ìn `Ln `f

n `©`n
π` `na

85
.π©ØdG Ω’ AÉëdGh ,π©ØdG ø«Y º«édGh ,π©ØdG AÉa ¿ƒædÉa ,(πn ©nn a) ƒg íéf áª∏μd »aô
q °üdG
q ¿Gõ«ªdG GPEG - 7
.ºgôJÉaO »a (óYh) π©ØdG ¿Rh √óMh ÖdÉW πc º∏q ©ªdG ∞∏q μj - 8
.á©LGQ ájò¨J Ωó≤jhq áHÉLE’G º∏q ©ªdG ≈≤∏àj - 9
:»JB’G ∫GDƒ°ùdG ìô£H (ô°UÉf) º°S’G ¿Rh ≈dEG º∏q ©ªdG π≤àæj -10
?(ô°UÉf) áª∏c π°UCG Ée •
.ÉgRõ©jh ,äÉHÉLE’G º∏q ©ªdG ≈≤∏àj -11
∫n ´n ±
n (ô°üf) π©ØdG ¿õj ºK ,(ô°üf) ƒg áª∏μdG π°UCG ¿CG º∏q ©ªdG ócDƒj -12
ô` `p °U É` `f ô°UÉf ¿Rh GPEG
πYÉa
π` `p Y `an
:ø««JB’G ø«dGDƒ°ùdG º∏q ©ªdG ìô£j -13
?(ô°UÉf) áª∏c »a óFGõdG ±ôëdG Ée
?óFGõdG ±ôëdÉH π©Øf GPÉe
≈∏Y (É¡«fƒªàdCÉ°S) áª∏c »a ™ªéJ »àdG IOÉjõdG ±hôM øe ôãcCG hCG ±ôM ójR GPEG ¬fCG áÑ∏£dG q èàæà°ùj -14
äÉcôM òNCÉf ¿CG ≈°ùæf ’h ,πYÉa p :(ô°UÉf) ¿Rh »a ∫É≤«a ¬¶Ø∏H óFGõdG ±ôëdG øY ôÑ©j q ,π°UC’G
.¬JGP ¿Gõ«ª∏d áfhRƒªdG áª∏μdG
(»YɪédG
q »fhÉ©àdG
q ºq∏©àdG) äÉYƒªée »a πª©dG
:á«JB’G πª©dG ábQh º¡«∏Y ´Rq ƒjh ,á«FÉæK
q äÉYƒªée áÑ∏£dG q º∏q ©ªdG º°ù≤j
q - 1
:á«JB’G äɪ∏μdG ¿R
áHôéJ Ö©dG
r í°UÉæJ ô°†NG
q ô°UÉf ºq∏Y ø°ùëà°SG ø°ùëJ
q ø°ùMCG

.á©LGQ ájò¨J Ωó≤jh áÑ∏£dG q ø«H º∏q ©ªdG ∫ƒéàj

q - 2
.áé∏q ãªdG OGƒYC’G º∏q ©ªdG π©Øj
q - 3
q º°SG πªëj …òdG OGƒYC’G øe óMGh QÉ«àNG á«FGƒ°ûY
.ÖdÉ£dG q q óMCG º∏q ©ªdG ∞∏q μj
á≤jô£H áÑ∏£dG - 4
.Gòμgh É¡fRh ܃∏£ªdG áª∏μdG ¿õ«d IQƒÑ°ùdG q ≈dEG ÖdÉ£dG êôîj - 5
.áª∏μdG ¿Rh »a áfq ƒ∏ªdG ΩÓbC’G áÑ∏£dGq Ωóîà°ùj - 6
.á©LGQ ájò¨J Ωó≤jh
q áÑ∏£dG q áHÉLEG º∏q ©ªdG º«≤j
q - 7

86
 .(π≤j) á«JB’G áª∏μdG ¿Rh ≈dEG º∏q ©ªdG π≤àæj - 8
q óMCG º∏q ©ªdG ∞∏q μj - 9
.IQƒÑ°ùdG ≈∏Y É¡fhójh (∫Éb) áª∏μdG π°UCG ôcP áÑ∏£dG
.¥QRC’G ¿ƒ∏dÉH É¡àëJ É¡fRhh ôªMC’G ¿ƒ∏dÉH áfhRƒªdG áª∏μdG áHÉàc ôNBG ÉÑdÉW k º∏q ©ªdG ∞∏q μj -10
rπ` ``≤o ` `jn
rπ` `Øo ` `jn
?áfhRƒªdG áª∏μdG ≈∏Y ¿ƒ¶ë∏J GPÉe áÑ∏£dG q º∏q ©ªdG ∫CÉ°ùj -11
?π©Øf GPÉe :º∏©ªdG ∫CÉ°ù«a ,±hòëe áª∏μdG π°UCG »a QƒcòªdG (∞dC’G) ±ôM ¿CG áÑ∏£dG q èàæà°ùj -12
k G ¿RƒdG øe ∞dC’G ±òëf ¿CÉH áHÉLE’G º∏q ©ªdG ≈≤∏àj -13
áª∏μdG ¿Rh ô«°ü«a ,óFGõdG ±ôëdG êQófh ,É°†jC
.(πØo j)n
.¿RƒdG »a ¬∏HÉ≤j Ée ±òëj ¿hRƒªdG »a ±òë q èàæà°ùj -14
n jo Ée ¿CG áÑ∏£dG
ä’ÉM »a á°UÉN ´ô°ùàdG
q øY ó©ÑdGh πª©dG »a ôÑ°üdÉH q º∏q ©ªdG ÜQój
q »∏q ëàdG IQhô°V ≈∏Y áÑ∏£dG q -15
.CÉ£îdG »a º¡©bƒj ɪe
q áHÉLE’G »a ´ô°ùàdG áÑ£dG ¢†©H É¡«a ∫hÉëj
:á«JB’G πª©dG ábQh º¡«∏Y ´Rƒjh á«FÉæK
q äÉYƒªée áÑ∏£dG q º∏q ©ªdG º°ù≤j
q -16
:∫hóédG »a IOQGƒdG äɪ∏μdG ¿R
óo Yp nCG ádCÉ°ùr en ∞o °üp nj QÉ¡fCG án∏°Up ∞r bp

.á©LGQ ájò¨J Ωó≤jh

q á«FÉæãdG
q äÉYƒªéªdG πªY º∏q ©ªdG ™HÉàj -17
.áYƒªéªdG »a ÖdÉW qπc AGOCG º∏q ©ªdG º«≤j
q -18
.ÖdÉ£dG º°SG πªëj …òdG OGƒYC’G øe óMGh QÉ«àNG á«FGƒ°ûY q q óMCG º∏q ©ªdG ∞∏q μj -19
á≤jô£H áÑ∏£dG
.Gòμgh É¡fRh ܃∏£ªdG áª∏μdG ¿õ«d IQƒÑ°ùdG ≈dEG ÖdÉ£dG êôîj -20
.áª∏μdG ¿Rh »a áfƒ∏ªdG ΩÓbC’G áÑ∏£dGq Ωóîà°ùj -21
.á©LGQ ájò¨J Ωó≤jh q áHÉLEG º∏q ©ªdG º«≤j -22
q áÑ∏£dG
q º∏q ©ªdG ∞∏q μj -23
øe √ƒª∏q ©J ɪe ¬«a ådÉãdG Oƒª©dG áÄÑ©Jh ,á«é«JGôà°SE’G √òg êPƒªf ≈dEG IOƒ©dG áÑ∏£dG
.¢SQódG
.ÜÉàμdG »a ÖjQóàdG qπM ÉjOôa q º∏q ©ªdG ∞∏q μj -24
v áÑ∏£dG
.á©LGQ ájò¨J Ωó≤jh
q áÑ∏£dGq ø«H º∏q ©ªdG ∫ƒéàj
q -25
.AÉ£NC’G ܃°üjh
q äÉHÉLE’G º∏q ©ªdG ≈≤q ∏àj -26

87
 »FGôKE
q G •É°ûf
:á«JB’G äɪ∏μdG ¿R -
.áLôMO ,IQɪà°SG ,IOÉLEG
.»aô q ¿Gõ«ªdG ¢SQód É£k £îe
q °üdG q º°SQG -

»LÓY •É°ûf
:á«JB’G äɪ∏μdG π°UCG äÉg -
.QGô°†NG ,ádƒ«°S ,ádAÉ°ùe ,IQÉfEG

88
 ‫اﺳﺘﺮاﺗﻴﺠﻴﺎت اﻟﺘﻘﻮﻳﻢ وأدواﺗﻪ‬

.…Oó©dG
q ôjó≤àdG ºq∏°S /á¶MÓªdG
.»aô°üdG
q ¿Gõ«ªdG :´ƒ°VƒªdG

1 2 3 4 5 AGOC’G ô«jÉ©e ºbôdG

.áë«ë°U áHÉàc áfhRƒªdG áª∏μdG Öàμj 1
.áª∏μdG π°UCG Oóëj
q 2
.ɪ«∏°S
k Éfk Rh áª∏μdG ¿õj 3
.áª∏μdG ¿Rh »a π°ù∏°ùàdG »YGôj 4
,∞«©°V (2) ôjó≤àdG πãq Áh ,§°Sƒàe (3) ôjó≤àdG πãq Áh ,GóL
k ó«L (4) ôjó≤àdG πãq Áh ,RÉà‡ (5) ôjó≤àdG πãq Á
.∫ƒÑ≤e (1) ôjó≤àdG πãq Áh

IÉ«◊ÉH º∏q ©àdG §HQ

QƒeC’G ¿õJ ¿CG ∂«∏©a ,¬à°SGQO »a ÖZôJ …òdG ¢ü°üîàdG Ée Qô≤J
q ¿CG ∂«∏Yh ,ájƒfÉãdG »a ÖdÉW âfCG -
.ó©H Ée »a ΩóæJ ’ »c Ö°SÉæªdG QGô≤dG òîàJ ¿CG πÑb É«∏e
v ôμØJh

89
 ‫اﻟﻘﺮاءة ﻏﺬاء اﻟﻌﻘﻞ واﻟﺮوح‬ :áãdÉãdG IóMƒdG
IóMGh á°üM ¢ü°ü◊G OóY (É¡JGƒNCGh ¿q EGh ,É¡JGƒNCGh ¿Éc) ï°SGƒædG ¢SQódG ¿GƒæY

äÉLÉàædG
.ï°SGƒædÉH Oƒ°ü≤ªdG ±ô©àj
q -
.áî°SÉædG ±hôëdG øe áî°SÉædG ∫É©aC’G õ«ªj q -
.á∏ãeC’G »a ÉgôÑNh É¡ª°SGh ï°SGƒædG Oóëj
q -
.ÉgôÑNh É¡ª°SGh ï°SGƒædG Üô©j -
.¬FÉ°ûfEG øe áeÉJ
q πªL »a ï°SGƒædG ≈∏Y á∏ãeCG »£©j -

äÉë∏£°üŸGh º«gÉØŸG º∏©àdG QOÉ°üe

.á°übÉædG ∫É©aC’G ,ï°SGƒædG - .»ëLGôdG
q √óÑ©d …ƒë
q æq dG ≥«Ñ£àdG -

‫اﻟﺼﻒ‬ ّ ‫إﺳﺘﺮاﺗﻴﺠﻴﺎت‬
ّ ‫اﻟﺘﺪرﻳﺲ وإدارة‬

(øjQɪàdGh äÉÑjQóàdGh ,á«FGô≤à°S’G á≤jô£dGh ,áHƒLCGh á∏Ä°SCG) ô°TÉѪdG ¢ùjQóqàdG

:᫪°S’G
q á∏ªédG »a áÑ∏£∏d »∏Ñ≤dG
q º∏q ©àdG á©LGôªH á°üë∏d
q º∏q ©ªdG ó¡ªj
q - 1
?᫪°S’G
q á∏ªédG ¿ƒμàJ ºe q •
?á∏ªédG »a ôÑîdGh CGóàѪ∏d »HGôYE’G ºμëdG Ée •
?É¡HGôYEG »a ᫪°S’G
q á∏ªédG ≈∏Y É¡JGƒNCGh ¿Éc hCG É¡JGƒNCGh ¿Es G ∫ƒNO ôKq Dƒj πg •
.çóëj GPÉe ¿B’G iôæ°S
.á∏ªédG »a É¡àØ«Xhh ,É¡«fÉ©eh ,ï°SGƒædG Ωƒ¡Øe »a áÑ∏£dG q º∏q ©ªdG ¢ûbÉæj - 2
:É¡JGƒNCGh ¿Éc ≈∏Y iôNCG á∏ãeCGh ,πªL »a É¡JGƒNCGh ¿EG ≈∏Y á∏ãeCG º∏q ©ªdG ¢Vô©j - 3
πª©∏d øjó©à°ùe ¿ƒ°Só桪dG ¿Éc • ¿ƒëdÉ°U ø«æeDƒªdG ¿Es G •
GOk QÉH ƒédG
t ∫GR Ée • ôcÉH
l âbƒdG
n qπ©d •
Gƒë°U
k ¢ù≤£dG
o QÉ°U • Ωhój
o ™«HôdG
n â«d •
q ≈dEG º∏q ©ªdG Ö∏£j - 4
.ÉgôÑNh É¡ª°SGh á∏ãeC’G »a ï°SGƒædG ójóëJ áÑ∏£dG
q ¬Lƒj
.á∏ªédG ≈∏Y É¡JGƒNCGh ¿Éch É¡JGƒNCGh ¿Eq G ∫ƒNO áfQÉ≤e ≈dEG áÑ∏£dG q - 5

90
 q ¢ü∏îà°ùj - 6
.ºgôJÉaO »a É¡fƒfhójh IóYÉ≤dG áÑ∏£dG
q º∏q ©ªdG ¢ûbÉæj - 7
.ÜÉàμdG äÉÑjQóJ »a áÑ∏£dG

(»YɪédG
q »fhÉ©àdG
q ºq∏©àdG) äÉYƒªée »a πª©dG
.äÉYƒªée áÑ∏£dG q º∏q ©ªdG º°ù≤j - 1
q ≈∏Y (πªY ábQh) º∏q ©ªdG ´Rƒj - 2
.É¡∏q ëd Éàk bh º¡«£©jh áÑ∏£dG
.áÑ°SÉæªdG á©LGôdG ájò¨àdG Ωó≤jh q qπM ≈dEG º∏q ©ªdG ™ªà°ùj - 3
q áÑ∏£dG

91
 .¬H á°üàîªdG
q ´ƒ°VƒªdÉH ≥∏q ©àJ πªY ábQh IôÑN áYƒªée qπc ≈∏Y º∏q ©ªdG ´Rq ƒj - 6
.Aɪ°SC’ÉH á°üàîªdG
q ≈dhC’G áYƒªéªdG (1) πª©dG ábQh
.ΩÓYC’ÉH á°üàîªdG
q á«fÉãdG áYƒªéªdG (2) πª©dG ábQh
.äÉØ°üdÉH á°üàîªdG
q áãdÉãdG áYƒªéªdG (3) πª©dG ábQh
.πª©dG ábQh »a IóMGƒdG áYƒªéªdG áÑ∏W ¢ûbÉæàj - 7
¢ùªN áfƒμe
q q ’G áYƒªéªdG) ΩC’G áYƒªéªdG ≈dEG äÉYƒªéªdG º∏q ©ªdG ó«©j ∂dP ó©H - 8
,(á«∏°UC
≈dhC’G áYƒªéªdÉa ,É¡æY áYôØàeh
q á≤HÉ°ùdG IôÑîdG äÉYƒªée øY á≤ãÑæe IójóL äÉYƒªée
»a ¢üàîe
q ådÉK ÖdÉWh ,ΩÓYC’G »a ¢üàîe
q ôNBG ÖdÉWh ,Aɪ°SC’G »a ¢üàîe
q ÖdÉW É¡«a ¿ƒμ«°S
:»JB’G ƒëædG ≈∏Y ,¬Yƒ°Vƒe »a qπc AGôÑN ÜÓW áKÓK É¡«a á«∏°UC q G áYƒªée qπc ¿Cq G …CG ;äÉØ°üdG
q

á«fÉãdG áYƒªéªdG
2

áãdÉãdG áYƒªéªdG ≈dhC’G áYƒªéªdG

3 1

á«∏°UC’G äÉYƒªéªdG
ΩC’G äÉYƒªéªdG

á©HGôdG áYƒªéªdG á°ùeÉîdG áYƒªéªdG

4 5

.iôNC’G äÉYƒ°VƒªdG »a AGôÑîdG ¬FÓeR ≈dEG É¡∏≤æjh ,¬JôÑN ô«ÑN ÖdÉW qπc ìô°ûj - 9
.äÉYƒªéªdG »a áÑ∏£dGq AGOCG á©HÉàªd ºjƒ≤J IGOCG º∏q ©ªdG ∞Xƒj
q -10

99
 " "

https www youtube com watch?v mDBm4JpmZ7k

•
•
•

•
 " "

" "
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Form # Qf71 – 1 47rev a
 "

" "
 "

"
 "

"

"
 ”

"
" "
 "

"
–
 "

"