Osnovni elementi računarskih komunikacija

Računarske telekomunikacije predstavljaju jedan od oblika komunikacija, odnosno

komunikaciju na daljinu ostvarenu putem korišćenja računara. Iako se često uzimaju
za jedan od najsavremenijih rezultata razvoja civilizacije, one ne rešavaju ni jedan od
suštinskih problema vezanih za komunikaciju već predstavljaju strogo tehnološki
napredak. Ipak, takav napredak je posredno doveo do mnogih napredaka u
oblastima nevezanim za računarske tehnologije, kao i do određenih socioliških,
kulturoloških i drugih fenomena.

Osnovni principi računarskih telekomunikacija uslovljeni su principima vezanim za

komunikaciju uopšte i principima vezanim za računarstvo uopšte. U ovom poglavlju
su predstavljeni osnovni principi računarskih telekomunikacija, prvenstveno sa
aspekta principa računarskih sistema i tehnologija za komunikaciju na daljinu.

Osnovni elementi računarskih komunikacija

Kao osnovni elementi računarske mrežne komunikacije mogu se izdvojiti:

1. komunikacioni kanal (vod),

2. hardver računara,
3. operativni sistem i
4. korisničke aplikacije.

Slika 1.1-1. Elementi računarskih mreža

Kod direktne komunikacije dva računara oba učesnika poseduju sve navedene
elemente, osim u slučajevima kada se komunikacija inicira ili završava na nivou
operativnog sistema ili kada je u pitanju kontrolna komunikacija na nivou mrežnog
hardvera. Međutim, kod kompleksnijih mreža komunikacija krajnjih čvorova može biti
posredna i odvijati se preko jednostavnih mrežnih uređaja koji se sastoje od
hardvera sa ugrađenim funkcijama i interfejsima, ili preko kompleksnih mrežnih
uređaja koji u sebi sadrže specijalizovani mrežni operativni sistem. Komunikacioni
kanali i elementi koji ih povezuju sa mrežnim interfejsima računara ili uređaja
nazivaju se pasivnom mrežnom opremom. Mrežni uređaji koji u sebi, pored
hardvera, sadrže i firmver ili softver sposoban za analizu i modifikaciju nosećih
signala nazivaju se aktivnom mrežnom opremom. Pravila po kojima se
komunikacija vrši na svim pomenutim nivoima jesu protokoli.

Za uspešnu komunikaciju između krajnjih članova mreže potrebno je obezbediti

funkcionalnost na svim komunikacionim nivoima. U slučaju da računari nemaju
adekvatnu podršku za hardverske ili softverske elemente na kojima se bazira
računarska mreža, komunikacija neće biti moguća.

Pasivna mrežna oprema predstavlja najjednostavniju komponentu računarskih

mreža. Atribut “pasivna” potiče od ciljne karakteristike komponentata ove kategorije
da nad mrežnim saobraćajem ne izvrše nikakvu izmenu. Pasivne komponente mreže
čine:

● utičnice,

● kablovi,

● paneli za prespajanje i za završavanje kablova (patch panel),

● kablovi za prespajanje (patch cabel),

 ● rek ormani,

● kanalice za vođenje kabla i drugo.

Pod aktivnom mrežnom opremom se podrazumevaju aktivni uredjaji koji su

sastavni deo lokalne računarske mreže, ovi uredjaji su switch-evi, ruteri, serveri,
klijent računari, mrežni štampači i skeneri, WiFi-evi, … Oni upravljaju
saobraćajem u mreži.

Najčešći opis klijent server sistema koji na najednostavniji način pokazuje i

opisuje šta ta tehnologija predstavlja je “Mreža je računar”. Ona sadrži svu mudrost
ove tehnologije koja omogučava korisnicima da mogu sa svojih računara, bez
obzira kakvi su to računari, da pristupe podacima, servisima ili drugim resursima
bilo gde na mreži. Korisnik-klijent radi na svom računaru i koristi mnoge mrežne
servise koji su mu dostupni, kao da su to lokalni resursi na njegovom računaru. Tako
se od jednostavnog klijent računara pravi jako snažna mašina čija se snaga sada
ogleda u snazi kojom raspolaže mreža računara
Da bi sve stanice (host-ovi) bile povezane u neku mrežu potreban je neki medijum
koji će fizički povezivati te stanice. LAN kabliranje je medijum koji povezuje
računare u jednu . Za povezivanje računara koriste se i mnogi dodatni uređaji koji
nam pomažu kod povezivanja računara i to su: habovi (hubs), mrežni komutatori
(switches), repetitori-pojačavači ( repeaters), mostovi (bridges), ruteri (routers) i
mrežni prolazi (gateways).

Umrežavanje u lokalnu mrežu

1, ARCnet (Attached Resource Comuter Network)

● Predstavlja najstariju tehnologiju umrežavanja koja se još uvek koristi.

● Razvijena je 70-tih godina u kompaniji Datapoint Corporation
● Koristi sistem prosleđivanja tokena, tj. deterministička tehnologija pa se
koristi samo u sistemima sa predvidljivim propusnim opsegom.
● Brzina rada ove mreže iznosi od 2,5 Mbps do 10 Mbps i u okviru ove
mreže možemo povezati maksimalono 255 računara.

2. Token Ring mreže

● Drugačiji mehanizam kontrole pristupa medijumu i format podataka.

● Tehnologijom token ring prvo su umreženi računari u kompaniji IBM.
● U Token Ring mreži nema sukobljenosti niti algoritma odustajanja.
● Radne stanice se nadmeću pomoću okvira-token, koji se prosleđuje
preko mreže prema logičkoj topologiji prstena, od stanice do stanice
● Jedino stanica koja dobije prazan token može da prenese podatak
● Kako token redovno kruži prstenom, može se izračunati najduže vreme
potrebno da ga stanica primi i započne slanje podataka preko mreže.
● Zato Token Ring mreže spadaju u strogo determinističke mreže

3. Ethernet mreže

● Najraspostranjenija mrežna tehnologija koja povezuje uređaje na mreži

● Broj računara koji su povezani pomoću Etherneta nadmašuje sve ostale
● Gotovo svi proizvođaći nude opremu koja je projektovana da radi po
principima Ethernet lokalnih mreža.
● Razvijen je veliki broj različitih žičanih i bežičnih Etherneta standarda
● Ethernet je počeo kao jednostavna tehnologija lokalne mreže da bi se
danas razvio u ozbiljnu tehnologiju regionalne mreže.
● Razvoj je počeo u istraživačkim laboratorijima Xerox-a umrežavanjem više
računara koji su istovremeno koristili laserski štampač.
● Od prvih komercijalnih verzija koje su radile sa brzinama od 10 Mbps (70-
tih godina) do današnjih Gb-nih mreža (Ethernet IEEE 802.3ae).
● Korišćenjem komutacije, povećanjem brzina, pune dupleks veze i
prilagodljivost različitim medijumima, Ethernet tehnologiju svrstava daleko
ispred svih ostalih LAN tehnologija razvijanih zadnjih 30 god.
● Ne postoji ni jedan razlog koji bi ograničavao dalji napredak ove
tehnologije što je još jedan jak razlog za dominantnu ulogu