๗ วิธีตายอย่างสบายใจ
คำ�นำ�สำ�นักพิมพ์
ดังตฤณ เขียน
พญ.ณัฐชญา ไมตรีเวช อำ�นวยการผลิต
เกสรา เติมสินวาณิช บรรณาธิการ
อลิสา ฉัตรานนท์ บรรณาธิการ
ศรันย์ ไมตรีเวช ปกและรูปเล่ม
สำ�นักพิมพ์ฮาวฟาร์ ผู้ผลิตและจำ�หน่าย ตุลาคม ๒๕๕๕
http://howfarbooks.com
คนในโลกโดยมากคิดแต่เรื่องการ
ใช้ชีวิตเพื่ออยู่ดีกินดี น้อยนักที่ไม่ประมาท
คำ�นึงถึงการใช้ชีวิตเพื่อความสบายใจก่อน
ตายไปด้วย
นี่คือหนังสือเล่มเล็กของคุณดังตฤณ
ที่ออกแบบมาให้ผู้ป่วยระยะสุดท้ายได้อ่าน
เอง หรือรับฟังจากญาติ เพื่อความสบายใจ
ครั้งสำ�คัญที่สุดในชีวิต
สำ�นักพิมพ์ฮาวฟาร์
 สารบัญ
๗ วิธีตายอย่างสบายใจ 6
บุญแค่ไหนถึงได้ไปสวรรค์แน่? 44
มาฝึกยอมรับความจริงกันเถอะ!59
คิดไม่ดี ไม่ได้แปลว่าเป็นคนไม่ดี74
คนทำ�ชั่วจะกลัวที่นอน 84
เหลือใจที่ถูกไว้ดวงหนึ่ง 91
ใช้ชีวิตให้คุ้ม 104
ทำ�บุญครั้งสุดท้าย 115
 9

๗ วิธีตายอย่างสบายใจ เด็กที่ผ่านบทเรียนตามสูตรได้สำ�เร็จ
จะเป็นผู้ใหญ่ที่ฉลาด
ผู้ใหญ่ที่ผ่านทุกบทเรียนในชีวิตได้โดยดี
จะเป็นคนตายที่สบายใจ

๗ วิธีต่อไปนี้ ใช้ได้กับคนที่เหลือ
เวลาในชีวิตไม่ต่ำ�กว่า ๑ วันกับ ๑ คืนขึ้น
ไป หากเหลือเวลาน้อยกว่านั้นคงอ่านไม่ทัน
หรือทำ�ความเข้าใจไม่ถูก หรือมีแก่ใจซักซ้อม
ให้พร้อมไม่ได้
๗ วิธีต่อไปนี้ ไม่ได้มีไว้ให้คนที่รู้ตัว
ว่ากำ�ลังจะตายเท่านั้น แต่ยัง เหมาะสำ�หรับ
คนที่ไม่คิดว่ากำ�ลังจะตายเร็วๆนี้ด้วย
๗ วิธีต่อไปนี้ เหมาะแม้สำ�หรับ

howfarbooks.com
10
คนที่กำ�ลังคิดจะฆ่าตัวตาย และอยาก
เตรียมใจพร้อมรับความตายโดยปราศจาก
ความกระวนกระวาย เพราะทั้ง ๗ วิธีไม่มี
คำ�ขอร้องให้ใครอยู่ต่อ มีแต่การนำ�เสนอ
ข้ อ เท็ จ จริ ง ไว้ ใ ห้ สำ � หรั บ เตรี ย มใจก่ อ นตาย
สถานเดียว
๗ วิธีต่อไปนี้ ยืนพื้นอยู่บนความ
สามารถทำ�ได้จริง ไม่ว่าคุณจะเชื่อเกี่ยวกับ
ชีวิตหลังความตายอย่างไร เราจะหยุดกันแค่
ที่การได้ตายอย่างสบายใจ อันควรเป็นยอด
ปรารถนาสุดท้ายของชีวิต ส่วนความจริงที่
ปรากฏภายหลังความตายจะตรงหรือไม่ตรง
กับความเชื่อของใคร อันนั้นก็ค่อยปล่อยให้รู้
เฉพาะตน
๗ วิธีต่อไปนี้ เพียงข้อใดข้อหนึ่งที่
11
คุณทำ�ได้ ก็พอเชื่อว่าคุณจะสบายใจในขณะ
เผชิ ญ หน้ า กั บ ความตาย และหากทำ � ได้
มากกว่าหนึ่งข้อ ก็เป็นประกันได้ว่าไม่ใช่แค่
สบายใจอย่างเดียว แต่ความตายของคุณจะ
ฝากรอยยิ้มไว้ให้โลกดูด้วยความประทับใจ
อีกด้วย!
๑
เข้าใจให้ชัดว่าความสบายใจเกิดขึ้นได้อย่างไร
แม้มีเวลามากมายเหลือเฟือในชีวิต
ที่มนุษย์จะฝึกทำ�ความสบายใจ ก็ยากนักที่
เราจะเห็นใครเก่งพอจะบรรลุการฝึก ยากนัก
ที่ เราจะเห็ น ใครสามารถทำ � ใจให้ ส บายได้
howfarbooks.com
12
ตามต้องการ ซึ่งนั่นก็หมายความว่า ขณะ
จวนอยู่จวนไปใกล้ตายเต็มทน เวลา
เพี ย งน้ อ ยนิ ด ย่ อ มไม่ พ อสำ � หรั บ การ
ทำ�ใจให้สบายได้ทันการณ์เป็นแน่
ความสบายใจไม่ ไ ด้ เ กิ ด จากการ
แกล้งทำ�เนื้อทำ�ตัวให้สบาย ความสบายใจไม่
ได้เกิดจากอำ�นาจสั่งการของใคร
แท้ที่จริงแล้ว ความสบายใจเกิดจาก
การไม่มีเรื่องให้ห่วง แต่ปัญหาคือชีวิตมนุษย์
เต็มไปด้วยเรื่องน่าห่วง โดยเฉพาะในยาม
ใกล้ตาย ไหนจะญาติมิตรและสมบัติข้างหลัง
ไหนจะหวังให้ชีวิตยืดยาวต่อไปข้างหน้า
เมื่อมองออกเช่นนั้น ก็จะเข้าใจว่า
วิธีง่ายๆที่จะหายห่วงก็คือ แยกให้ออกว่า
13
‘เรื่องน่าห่วง’ กับ ‘อาการเป็นห่วง’ มิใช่สิ่ง
เดียวกัน เป็นต่างหากจากกัน แม้ยังมีเรื่อง
น่าห่วงก็ไม่จำ�เป็นต้องไปห่วงมัน โดยเฉพาะ
ขณะกำ�ลังหน้าสิ่วหน้าขวาน ต้องการความ
สบายใจเป็นที่หนึ่ง
คุ ณ ต้ อ ง ต ร ะ ห นั ก ใ น โ ท ษ ข อ ง
‘อาการห่วง’ ให้ดีว่า มันทำ�เอาเราไม่สบายใจ
ไปเปล่าๆ การตระหนักจะทำ�ให้เกิดความ
ฉลาดเลือก และแน่นอนว่าจิตที่ฉลาดย่อม
เลือกความสบายใจมากกว่าอาการห่วงกังวล
อาจฟังง่ายเหมือนเอากำ�ปั้นทุบดิน แต่ก็ได้
ผลจริง คือดินยุบลงไปจริงๆ
ที่ ผ่ า นมาจิ ต ของคุ ณ มั ว แต่ พุ่ ง ออก
ไปจดจ่อกับบุคคลหรือวัตถุนอกตัวอันเป็นที่
ตั้งของความกังวล ซึ่งก็เท่ากับเลือกรักษา
howfarbooks.com
14
อาการกังวลเอาไว้ ทีนี้ถ้าหวนย้อนกลับเข้า
มาข้างใน เห็นความกังวลเป็นของแปลก
ปลอมที่เข้ามารบกวนความสบายใจ พอเห็น
บ่อยเข้า ใจคุณก็ถอนตัวออกมาจากอาการ
กังวลได้เอง เพราะไม่มีใจใครอยากยึดอยาก
หวงของเสียๆอยู่แล้ว
ลองดูแล้วจะรู้ กล่าวโดยสรุปย่นย่อ
คือ มองให้เห็นตัวความกังวลในใจ เห็นเป็น
ของแปลกปลอมรบกวนจิต เห็นโทษของมัน
แล้วมันจะหายไปเอง เมื่อใดความกังวลหาย
ไป เมื่อนั้นความสบายใจก็ปรากฏว่ามีอยู่
แล้วโดยเดิมตามธรรมชาติ
15
๒
ระลึกถึงความดีที่ทำ�มา
ขอบอกไว้ล่วงหน้าเลย ว่าสิ่งที่คุณ
จะเห็นขณะที่จิตยกขึ้นสู่วิถีแห่งมรณะ คือ
นิมิตการกระทำ�ที่ผ่านมา อย่างใดอย่างหนึ่ง
หรือมากหลาย ทุกคนคงเคยมีประสบการณ์
ใกล้หมดสติ และพบว่าเรื่องราวตั้งนมนาน
ผ่านแวบเข้ามาในหัวได้อีก ทั้งที่ปกติหลงลืม
ไปอย่างสนิทแล้ว แม้เหตุการณ์ช่วงเพิ่งลืมตา
ดูโลกไม่นานก็เอาหมด หวนกลับมาฉาย
ภาพซ้ำ�ได้หมด
ฉะนั้น แทนการให้จิตซึ่งใกล้หมด
howfarbooks.com
16
สติ เป็นผู้สุ่มเลือกการกระทำ�แต่หนหลังขึ้น
มาแสดง ซึ่งอาจมีทั้งดีทั้งร้ายคละกัน คุณก็
ชิงนึกถึงแต่ตอนที่คุณยังมีสติดีๆ มีความ
สามารถเลือกตัดสินใจดีๆได้ไว้ก่อน โดย
เลื อ กเอาเฉพาะที่ คุ ณ เคยตั ด สิ น ใจปฏิ เ สธ
เครื่องยั่วใจให้ผิดศีลผิดธรรม ตัดสินใจอภัย
แทนที่จะแก้แค้น ตัดสินใจช่วยเหลือผู้คน
แทนที่จะทอดทิ้งพวกเขา
การหมั่นระลึกถึงกรรมดีในอดีต จะ
ช่วยให้เกิดความเคยชินกับอารมณ์ดีๆ พอถึง
เวลาใกล้จิตดับ อำ�นาจความเคยชินนั้นจะดึง
เอาความทรงจำ�ด้านดีออกมาจากคลังกรรม
ซึ่งสะสมมาทั้งชีวิตมากมาย เรียงรายเป็นคิว
ยาวเหยียด ชนิดที่คุณนึกไม่ถึงทีเดียวว่าตน
เคยดีมาได้ขนาดนั้น
17
ทุ ก คนเคยทำ � ชั่ ว เคยนึ ก ผิ ด คิ ด
พลาดแน่นอน แต่อย่าไปเสียเวลานึกถึงมัน
ถ้าอดนึกไม่ได้ก็ขอให้เป็นการสำ�นึกผิดครั้ง
สุดท้าย แล้วหันเหไปกลบทับเสียด้วยการ
ระลึ ก ถึ ง คุ ณ งามความดี อั น เป็ น คู่ ต รงข้ า ม
กับทั้งถามตัวเองอีกด้วยว่า ในความดีหนึ่งๆ
ซึ่งเคยทำ�ไว้ ถ้าย้อนเวลากลับไปได้ คุณจะดี
กว่าที่เคยสักแค่ไหน ยิ่งจินตนาการได้ชัด ใจ
คุณจะยิ่งดำ�ดิ่งลงไปในน้ำ�ทิพย์แห่งความดี
ชนิดนั้นๆ บังเกิดความปีติปรีดาทวีขึ้นกว่าที่
เคยได้
หากนึกไม่ออก หรือลำ�บากมากนัก
ก็อาจใช้ชีวิตที่เหลืออยู่ในปัจจุบันนั้นเอง พูด
ให้ใครก็ได้รู้สึกดี หรือทำ�อะไรก็ได้ให้ใครสัก
คนรับประโยชน์จากชีวิตอันเหลือน้อยของ
howfarbooks.com
18
คุณ คราวนี้คุณจะได้ไม่ต้องเค้นระลึกถึงอดีต
ฝังลืมต่างๆอีกต่อไป เอากรรมดีที่เกิดขึ้น
สดๆนั่ น แหละเป็ น ใบเบิ ก ทางสู่ ธ งชั ย แห่ ง
ความสว่าง
ด้วยข้อวิธีนี้ คุณจะพบกับความจริง
ด้วยความเต็มตื้นว่า เพียงด้วยการระลึกถึง
ความดีให้ออก ยิ่งบ่อยเท่าไร ความสบายใจ
ก็จะยิ่งทวีขึ้นเท่านั้น และนั่นก็เพราะ ค่าของ
คนอยู่ที่ผลของการทำ�ดีไว้กับโลกนั่นเอง
๓ บริสุทธิ์ สามารถรับรู้ทุกสิ่งได้ตรงกับที่มัน
ยอมรับความจริง
19
ความจริงเป็นสิ่งที่น่ายอมรับที่สุด
เพราะอย่างไรมันก็ต้องเป็นของมันอยู่อย่าง
นั้น แต่สิ่งที่น่ายอมรับที่สุดนั่นแหละ ที่
มนุษย์มักปฏิเสธยิ่งกว่าอะไรอื่น ราวกับจิตใจ
ห่ อ หุ้ ม ไปด้ ว ยเมฆหมอกแห่ ง การหลอกตั ว
เองหนาทึบ ยากจะปัดเป่าให้เบาบางลง
เมื่อไม่มีอาการแข็งขืน เมื่อไม่มี
ความอยากให้เป็นอื่น การยอมรับตามจริง
จะเกิ ด ขึ้ น และนั่ น เองคื อ ที่ ม าของสติ ที่
เป็น
เคยได้ ยิ น ไหมว่ า คนใกล้ ต ายไม่
โกหก? รู้ไหมเพราะอะไร? เพราะจิตของคน
ใกล้ตายต้องการสติสัมปชัญญะเหนือสิ่งอื่น
ใด การคิดปั้นน้ำ�เป็นตัวให้จิตเพี้ยนในขณะ
howfarbooks.com
20
ใกล้ตายจึงไม่ใช่วิสัยปกติ
คนใกล้ตายเห็นสัจธรรมบางอย่าง
นั่นคือ ชีวิตทั้งหมดเป็นเรื่องโกหกอยู่
แล้ว พวกเราถูกหลอกว่ามี พวกเราถูกหลอก
ว่าเป็น ทั้งที่ไม่เคยมีและไม่เคยเป็นอะไร
จริงๆสักอย่าง ทุกอย่างผ่านมาให้ดู เพื่อ
ผ่านไปให้เสียดาย หรือไม่ก็ผ่านไปให้โล่งใจ
เล่นแป๊บๆเท่านั้น
วั น แห่ ง ความตายคื อ วั น แห่ ง การ
เปิดเผยความจริง ทุกสิ่งจะหลุดจากกำ�มือ
ของเราไป ประโยชน์อะไรกับการพยายาม
พูดโกหก ปั้นเรื่องเท็จซ้อนเข้าไปในเรื่องเท็จ
กันอีก
การฝึกยอมรับความจริงที่ดีที่สุด ได้
21
ผลแรงทันใจ ควรเริ่มกันที่ ‘การบอกความ
จริง’ ในทางที่ดี ที่เป็นประโยชน์ โดยเฉพาะ
กับคนข้างหลัง
ลองตั้งต้นจากคนที่เข้ามาหาคุณใน
ช่วงท้ายๆ เริ่มคิดถึงสิ่งที่คุณหลอกเขาไว้
หรือสิ่งที่คุณยังกำ�เป็นความลับที่ทำ�ให้เขา
เสียประโยชน์ แล้วพูดความจริงให้เขาฟัง จะ
พบว่าคำ�จริงที่หลุดจากปากคุณแต่ละครั้ง คือ
การสลายม่านหมอกแห่งความลวงออกทีละ
น้อยจากใจคุณเอง
ยิ่งยอมรับผิดมากขึ้นเท่าไร ใจคุณ
จะยิ่ ง เห็ น ความจริ ง ที่ ถู ก ต้ อ งปรากฏชั ด ขึ้ น
เท่านั้น
คุณจะพบว่าความจริงสำ�คัญสูงสุดที่
howfarbooks.com
22
ควรรู้ ควรตระหนัก ไม่มีอะไรยิ่งไปกว่าความ
จริงที่คุณต้องทิ้งทุกสิ่งไว้ในโลก และมนุษย์
ทุกคนต้องตาย
คุณจะเห็นข้าวของรอบตัวถนัดชัด
ตาขึ้น ทุกสิ่งเก่าลง แล้วจะต้องปรวนแปรไป
กว่านั้นอีก หากคุณไม่เคยยอมรับความจริง
เหล่านั้นได้ ก็จะพบว่าง่ายขึ้นหลังจากทยอย
‘พูดความจริงดีๆ’ ออกไปเรื่อยๆกระทั่งเกิด
พลังสัจจะ ย้อนกลับมาช่วยเป็นแสงสว่างให้
คุณเห็นอะไรๆกระจ่างขึ้น
การยอมรับความจริงย่อมทำ�ให้ใจ
คุณสบายกว่าตอนไม่ยอมรับ ความจริงไม่
เคยน่าหวาดกลัวสำ�หรับนักยอมรับ ความ
จริ ง เป็ น แค่ สิ่ ง ที่ เ กิ ด ขึ้ น เป็ น ธรรมดาอยู่ ทุ ก
เมื่อเชื่อวัน ไม่ว่าก่อนคุณเกิดหรือหลังคุณ
23
ตาย
ระหว่ า งมี ชี วิ ต ไม่ ว่ า คุ ณ จะเคย
ทำ�ความจริงให้บิดเบี้ยวไปเพียงใดก็ช่าง ขอ
เพียงใช้เวลาช่วงสุดท้ายดัดมันให้กลับตรง
มากที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้เถิด ผลจะเกิด
เป็นจิตที่สบายของคุณเองอย่างไม่ต้องสงสัย
๔
เผื่อใจให้กับการมีอยู่ของปรโลก
การอยู่กับฉากต้นๆและฉากกลางๆ
ของละครชีวิต จะไม่ช่วยให้คุณนึกถึงละคร
เรื่องใหม่ ต่อเมื่อคุณอยู่กับฉากท้ายๆใกล้จบ
นั่นแหละความรู้สึกเกี่ยวกับการเล่นและการ
howfarbooks.com
24
ชมละครเรื่องใหม่ จึงค่อยๆผุดชัดในใจ แม้
ยังไม่อาจคาดเดาว่าเรื่องใหม่จะเป็นอย่างไร
แต่อย่างน้อยคุณก็เลิกสำ�คัญเสียที ว่าโรง
ละครโรงใหญ่แห่งนี้มีแต่เรื่องเดิมได้แค่เรื่อง
เดียว
ขณะใกล้ตายเป็นช่วงแห่งสังหรณ์
โดยเฉพาะสังหรณ์เกี่ยวกับภพข้างหน้า คุณ
จะเห็ น ว่ า ความรู้ สึ ก ที่ เ กิ ด เป็ น ปกติ อ ยู่ ใ น
ปัจจุบันนี่เอง คือลางบอกเหตุ ชีวิตที่เหลือ
อยู่น้อยนี้เองคือรากของอนาคตอันจะมีขึ้น
อีกมาก
ยกตัวอย่างเช่น ใจที่สงบจะชวนให้
คุ ณ นึ ก ถึ ง แสงสว่ า งและสภาพแวดล้ อ มน่ า
รื่นรมย์ ใจที่กระสับกระส่ายจะชวนให้คุณ
นึกถึงม่านมืด ตลอดจนสภาพแวดล้อมชวน
25
ขนหัวลุก ส่วนใจที่ครึ่งๆกลางๆ เดี๋ยวสงบ
เดี๋ยวกระสับกระส่ายจะไม่ชวนให้คุณมั่นใจ
นักว่ากำ�ลังจะต้องเผชิญกับอะไรกันแน่
ขณะยังมีชีวิตช่วงต้นและช่วงกลาง
ถ้าไม่รู้ก็ถือว่าไม่ผิด ถ้าไม่คิดถึงโลกหน้าก็
อ้างได้ว่าต้องเอาเวลาไปทำ�ประโยชน์อย่าง
อื่น แต่สำ�หรับช่วงท้ายๆ การไม่คิดถือว่า
ประมาท เวลาที่เหลือของคนใกล้ตายจะเป็น
ประโยชน์อะไรได้มากไปกว่าเตรียมตัวพบ
กับอนาคตเล่า?
ขอให้คิดถึงการเดินทางไกล หาก
ไม่รู้อะไรเกี่ยวกับหนทางข้างหน้าเสียเลย ก็
อาจถือได้ว่าเป็นความผิดใหญ่หลวง
ยามใกล้ตายคนทั่วไปไม่มีใครกล้า
howfarbooks.com
26
อวดดื้อถือดี สั่งให้ตนเองเชื่อว่าตายแล้ว
ตายเลย ทุกคนจะหมดความทะนงหลงมั่นใจ
ในความเชื่อของตัวเองไปพร้อมกับเรี่ยวแรงที่
ถดถอย ในเมื่ อ ร่ า งกายที่ เ คยบั ญ ชาให้
เคลื่อนไหวตามใจนึกได้ ก็กลายเป็นบัญชา
ไม่ได้อีกต่อไป นับประสาอะไรกับดวงจิตที่
ปรวนแปรไปมา ควบคุมไม่ได้อยู่แล้วขณะมี
ชีวิตเป็นปกติ พอใกล้ตายที่ภาวะต่างๆผิด
ปกติ ใครเล่าจะควบคุมให้จิตใจหยุดเดินทาง
ไปตามแรงขับเคลื่อนของกรรมได้?
ความเชื่อเรื่องตายแล้วสูญ นับเป็น
ศรัทธามืดอันเกิดจากความไม่รู้จริง ไม่เคย
ตายจริง ผู้มีศรัทธามืดได้ชื่อว่าเป็นผู้ปิดใจ
การปิดใจจะทำ�ให้รู้สึกคับแคบ ไม่อาจสบาย
และไม่อาจหายสงสัยว่าเรื่องจริงหลังความ
27
ตายคือการยุติ หรือว่าคือการเริ่มละครเรื่อง
ใหม่กันแน่ ต่อให้เป็นพวกมิจฉาทิฏฐิ ที่เคย
ตะล่อมหลอก เที่ยวบอกให้ใครต่อใครเชื่อว่า
เกิดหนเดียวตายหนเดียว ก็จะเกิดความไม่
สบายใจ กระวนกระวายเป็นอันมาก เมื่อถึง
เวลาได้ พิ สู จ น์ ค วามจริ ง กั บ ตนเอง นั่ น
เพราะความจริงหลังตายไม่สนใจวาทะใคร มี
อะไรต้องแสดงก็แสดงออกมาหมดตามที่ควร
มีควรเป็น
อย่ า งน้ อ ยการเผื่ อ ใจเชื่ อ เรื่ อ ง
หลังความตาย จะลดแรงต้านลงได้มาก การ
ลดแรงต้านลงก็คือการไม่ต้องออกกำ�ลังต่อสู้
กับความไม่รู้ มันช่วยผ่อนคลายจิตใจให้
สบายขึ้นได้จริง เลิกเถียงกับตัวเองเกี่ยวกับ
การมีหรือไม่มีชีวิตหลังความตาย อะไรจะ
howfarbooks.com
28
เกิดก็ต้องเกิดให้เห็นในไม่ช้าอยู่แล้ว ความ
เชื่อที่ขัดกับความจริงจะถูกทิ้งไว้ข้างหลังโดย
ไม่มีใครนำ�ไปใช้ต่อสู้กับสัจธรรมได้เลย
อีกทางหนึ่ง เมื่อเผื่อใจให้กับการมี
อยู่ของชีวิตหลังความตาย คุณอาจฟุ้งซ่านต่อ
เช่น ชีวิตหลังความตายจะมีอะไรเป็นตัว
กำ � หนด มี อำ � นาจชนิ ด ใดมาบงการหรื อ
วางแผนให้เป็นอย่างนั้นอย่างนี้
แน่ น อนว่ า ความฟุ้ ง ซ่ า นดั ง กล่ า ว
อาจทำ�ให้กระสับกระส่ายไม่เป็นสุข โดย
เฉพาะอย่างยิ่งเมื่อสำ�รวจเข้าไปไม่เห็นความ
ปักใจเชื่อเป็นเด็ดเป็นขาดเลยสักอย่าง กรรม
ก็ไม่รู้จะเชื่ออย่างไร พระเจ้าก็ไม่รู้จะเชื่อแบบ
ไหน
29
อันนี้ก็ขอให้เลิกคิด แล้วทำ�อะไรสัก
อย่าง ถ้าสมัครใจเชื่อพระเจ้า ก็สวดวิงวอนให้
รู้สึกอุ่นใจเลย แต่ถ้าสมัครใจเชื่อกรรม ก็อาจ
สวดมนต์เพื่อให้เกิดความสุขทางใจ หรือเพื่อ
ให้เห็นว่าคุณมี ‘มโนกรรม’ ในช่วงท้ายๆ
เป็นการผูกใจไว้กับการสรรเสริญสิ่งศักดิ์สิทธิ์
ถ้าไม่เคยทราบก็ขอให้ทราบว่าบทสวดเช่น
‘อิติปิโส’ คือการพรรณนาคุณงามความดีของ
พระพุ ท ธ พระธรรม และพระสงฆ์
ผู้สรรเสริญสิ่งที่สว่างอยู่ด้วยปากกับใจ ปาก
กับใจย่อมสว่างตาม ความสว่างนั้นเองจะ
เป็นที่มาของความสบายใจ หายฟุ้งซ่านเสีย
ได้
howfarbooks.com
30
๕
อภัยโลก
โลกนี้โกลาหลวุ่นวายอยู่เป็นนิตย์ ก็
ด้วยความกระทบกระทั่งนานา และในเมื่อ
ทุกคนอาศัยอยู่ในโลก ก็ย่อมต้องถูกโลก
กระทบ­กระทั่งเป็นธรรมดา หลีกเลี่ยงไม่ได้
แล้ ว โลกก็ เ ต็ ม ไปด้ ว ยไอร้ อ นของ
ควันไฟอันเกิดจากใจแค้นเคือง ไม่ค่อยมี
ที่ไหนฉ่ำ�เย็นด้วยกระแสน้ำ�แห่งการให้อภัย
เท่าใดนัก
ปกติคนใกล้ตายจะไม่นึกอยากเอา
31
เรื่องเอาราวกับใครอีก เพราะในไม่ช้าก็จะ
ต้องอยู่คนละโลกกันแล้ว เอื้อมมาแตะต้อง
กันไม่ได้อีกแล้ว การตายของคนคนหนึ่งคือ
การปิ ด เกมแห่ ง การเบี ย ดเบี ย น เปรี ย บ
เหมือนนักมวยที่แขวนนวม เลิกใช้ชื่อเดิมขึ้น
เวทีอย่างเด็ดขาดแล้ว
อย่ า งไรก็ ต าม ความพยาบาท
อาฆาตอาจทำ�ให้ ‘เรื่องปกติ’ กลายเป็นสิ่ง
ผิดปกติไป หลายคนยังผูกใจเจ็บ ยังนึกไปใน
ทางเคียดแค้นอยากเอาคืน เสียดายไม่อยาก
ตายตอนนี้ เพราะยั ง ไม่ ทันได้ เอาคืน ให้
หนำ�ใจ หรือกระทั่งคิดเลยเถิดถึงขั้นประกาศ
ศักดาชัด ว่าคอยดู เดี๋ยวกูเป็นผีก็จะมาเอามึง
คืนแน่นอน!
เรื่องพรรค์นี้เกิดขึ้นแล้วจริงๆ แถม
howfarbooks.com
32
ไม่ ใช่ ข องหายากเสี ย ด้ ว ย เพราะคน
จำ � นวนมากปล่ อ ยให้ ค วามแค้ น เป็ น ใหญ่
ครอบงำ�จิตใจตัวเอง ไม่ให้ความสำ�คัญกับ
ความสุขความสบายใจมากเท่าการได้ชำ�ระ
แค้นกัน
ก่อนกายนี้สิ้นลม เรารู้ว่า ‘วิญญาณ
อาฆาต’ มีจริงด้วยความคิดฝังใจไม่อภัยศัตรู
สิ่งที่ไม่รู้ก็คือ หลังกายนี้สิ้นลม ‘วิญญาณ
อาฆาต’ นั้น ยังมีจริงต่อไปไหม นี่แหละ! คน
เราทนทุกข์ทนร้อนด้วยไฟโกรธขณะมีชีวิตไม่
พอ แม้ธรรมชาติให้โอกาสจบทุกข์จบร้อน
ด้วยความตาย ก็ยังอุตส่าห์อยากเติมเชื้อไฟ
ต่ออายุให้มันเข้าไปอีก
สิ่งเดียวที่ประกันความรู้ได้แน่นอน
ก็คือ ระหว่างยังไม่ตายนี้ คุณสามารถดับ
33
วิญญาณอาฆาตลงได้ด้วยความคิดให้อภัย
และเมื่อเชื้อแห่งทุกข์ร้อนดับลงแล้ว หลังตาย
ก็ไม่น่าหลงเหลือวิญญาณอาฆาตอยู่ ณ ที่ใด
อีก
ค่อยๆนึกถึงใครก็ได้ที่คุณผูกใจเจ็บ
อยู่ และที่ผ่านมาไม่เคยนึกอยากให้อภัย
แม้ว่าเขาหรือเธอจะเป็นอดีตที่ฝังลืมไปแล้ว
ปัจจุบันคุณไม่นึกถึงอีกแล้ว ก็ขอให้ขุดเขา
และเธอขึ้นมาระลึกถึง นึกให้ออกทีละคน
หากโทร.ได้ทันก็โทร.ไปขออภัย ขออโหสิต่อ
กันยิ่งดี
คุ ณ จะพบว่ า ใครต่ อ ใครในชี วิ ต ที่
ผ่านมา รวมตัวกันประกอบขึ้นเป็นโลกในใจ
คุณ ยิ่งคิดอโหสิได้มากคนขึ้นเท่าไร โลกใน
ใจของคุณจะยิ่งปลอดโปร่งโล่งเบาขึ้นเท่านั้น
howfarbooks.com
34
และนั่ น ย่ อ มจะยิ่ ง ทำ � ให้ ทิ้ ง ร่ า งนี้ ไ ปด้ ว ยใจ
อภัยโลกเต็มดวงขึ้นด้วย
สิ่ ง ที่ คุ ณ จะรั บ รู้ ก่ อ นตายหลั ง อภั ย
โลกได้ ก็คือใจที่สบายหายห่วง แต่ละครั้งที่
คุณพูดกับปาก หรือเพียงนึกด้วยใจบริสุทธิ์
แท้ว่า เลิกแล้วต่อกันนะ ไม่มีภัยเวร ไม่มีเส้น
สายมืดดำ�โยงใยระหว่างใจกันอีกแล้วนะ คุณ
จะชื่นมื่น เห็นความเป็นโมฆะแห่งภัยเวรมาก
ขึ้นเรื่อยๆ จนสว่างจ้าออกมาจากกลางใจ
ชัดเจนทีเดียว
๖ วิญญาณ เป็นภาระให้คนข้างหลังช่วยกัน
ฝึกสติก่อนหลับ
35
ตายอย่างคนหมดตัว ตายอย่างคน
ไร้ญาติ ไม่เลวร้ายเท่าตายอย่างคนขาดสติ!
หากหมอบอกว่าคุณเหลือเวลาอีก
ไม่มาก นั่นก็คือคุณไม่มีทางพยากรณ์ ว่าการ
หลับครั้งใดจะเป็นการหลับครั้งสุดท้าย ไม่มี
สิ่ ง ใดเป็ นหลั กประกั นว่ าหลั บ ลงครั้ ง ต่อไป
คุณจะได้ตื่นขึ้นมาอีกหรือเปล่า
แม้สำ�หรับคนที่บอกตัวเองว่ายังอยู่
ได้อีกนาน เขาก็ยังหลับทั้งคิดว่าจะต้องตื่น
แต่ ล งเอยตอนเช้ า ก็ ทิ้ ง ร่ า งที่ ป ราศจาก
แบกลงจากเตียงไปเข้าโลงกัน สำ�หาอะไรกับ
คนที่หมอรับรองว่าใกล้ตายเข้าไปทุกทีเล่า?
แต่ละวันมีการตายโดยไม่รู้เนื้อรู้ตัว
howfarbooks.com
36
ทั่วโลกเป็นจำ�นวนมาก ใช่ว่าแค่สิบคน ใช่ว่า
แค่ร้อยคน ใช่ว่าแค่พันคน แต่นับได้เป็น
แสน!
ฉะนั้น การฝึกสติไว้เสียตั้งแต่ยังมี
สติให้ฝึก จึงเป็นนโยบายที่ดีที่สุด นับว่า
รอบคอบที่สุด
การหมดสติเพื่อหลับ กับการหมด
สติเพื่อตาย มีความเหมือนกันอยู่อย่างหนึ่ง
คือ ‘หมดสติ’ ฉะนั้น ช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อแห่ง
การใกล้หมดสติ หากฝึกตั้งสติไปจนถึงเสี้ยว
วินาทีสุดท้าย ย่อมเป็นกำ�ไร ย่อมเป็นการ
กลั่นค่าของชีวิตมาใช้จนถึงที่สุด
สติ ที่ ย อดเยี่ ย มทางพุ ท ธ คื อ สติ
ระลึกรู้ความไม่เที่ยงของสิ่งต่างๆ เมื่อกำ�ลัง
37
รู้สึกถึงความไม่เที่ยงของสิ่งใด ก็จะค่อยๆรู้
ชัดขึ้นทุกทีว่าสิ่งนั้นเป็นสมบัติของความตาย
ไม่ใช่สมบัติของตัวตน
ก่อนสติใกล้ดับ ไม่ว่าดับเป็นหรือ
ดับตาย สิ่งที่เหลือให้ระลึกได้ชัดไม่มีอะไร
เกิ น ไปกว่ า ลมหายใจอี ก แล้ ว ด้ ว ยเหตุ นี้
พระพุ ท ธเจ้ า จึ ง ทรงให้ ร ะลึ ก ถึ ง ลมหายใจ
บ่อยๆ เป็นการสร้างความคุ้นชินไว้กับสิ่งที่
จะเป็นสรณะได้ทั้งยามอยู่และยามไป
หากระลึกนึกถึงลมหายใจ ว่าเฮือก
นี้อาจเป็นเฮือกสุดท้ายที่คุณจะรู้ กับทั้งระลึก
ว่าคุณอาจไม่รู้สึกถึงลมหายใจไหนๆอีก นั่น
เท่ า กั บ เป็ น การซั ก ซ้ อ มเตรี ย มตายได้
ใกล้เคียงของจริง ขอให้สังเกตดูเถิด หากมี
สติรู้สึกถึงลมหายใจเข้าออกได้อย่างสบาย
howfarbooks.com
38
แม้ก้าวลงสู่ความหลับในบัดนั้น ก็เหมือน
ครึ่ ง หนึ่ ง ของสติ ยั ง ไม่ ข าดสายหายไปไหน
แม้ ต้ อ งเกิ ด นิ มิ ต ฝั น ก็ เ ป็ น นิ มิ ต ฝั น อั น
สวยงาม หรือหากจะต้องเป็นนิมิตฝันน่า
เกลียดน่ากลัว ก็เหมือนสติจะยังอยู่ช่วยให้ไม่
กลัวลานเกินไป และหากจะไม่เกิดนิมิตฝัน
เลย ก็จะเหลือแต่ความว่างอันแสนสบายของ
จิตอันสว่างรุ่งโรจน์อยู่ นี่ก็เป็นอานิสงส์ของ
เศษแห่งสติ
ถ้ า ยั ง มี โ อกาสหลายคื น ก่ อ นตาย
แล้วคุณใช้ทุกคืนให้คุ้ม ไม่ทิ้งขว้าง ก็จะทราบ
ว่าในนาทีเข้าด้ายเข้าเข็ม จวนเจียนสิ้นเลือด
สิ้นเนื้อนั่นเองว่า ไม่มีอะไรในโลกเป็น
ที่พึ่งได้ดีกว่าสติ ผู้มีสติก้าวลงสู่ความตาย
คือผู้สบายใจว่าตนมีที่พึ่งให้ตัวเองแน่
39
๗
ปล่อยวางทุกสิ่ง
สภาพที่เหมือนยังอยู่ได้อีกนาน จะ
ชวนให้ ห ลงนึ ก ว่ า ทุ ก สิ่ ง เป็ น จริ ง ไปหมด
อะไรๆเป็นของคุณไปหมด คุณจะไม่มีสัก
แวบที่เอะใจคิดว่า เวลาในชีวิตเหลือน้อยลง
ทุกวินาที ทีละคืบ ทีละคลาน
กระทั่งเวลาในชีวิตที่เหลืออยู่ นับ
ได้เป็นวัน หรือนับได้เป็นชั่วโมง เมื่อนั้น
สภาพใกล้ตายจะฟ้องชัดว่ากายใจในชาตินี้
หาใช่สมบัติที่แท้จริงของคุณไม่
howfarbooks.com
40
ก็แม้ชีวิตยังไม่ใช่ของคุณ แล้ว
อะไรในชีวิต ที่ควรอ้างว่าเป็นของคุณได้
เล่า?
ควา มเกิ ด และค ว า มต า ยแห่ ง
สรรพสิ่งเริ่มต้นมาจากไหนก็ไม่รู้ จักรวาลนี้
เกิดมาได้อย่างไร และจะตายไปด้วยท่าไหน
ก็ ยั ง เป็ น ที่ ถ กเถี ย งกั น อยู่ ใ นระหว่ า งหมู่
นักวิทยาศาสตร์ไม่รู้จบ คิดไปคิดมาก็น่า
ฉุกคิดว่า ‘ความไม่รู้’ นั่นแหละ อาจก่อให้มี
การเกิดการตายขึ้นมา
ถ้ า รู้ ว่ า จะแก้ ไขอย่ า งไรไม่ ใ ห้ ต าย
เศรษฐีที่กำ�ลังได้ดีมีสุขคงรีบทำ� และในทาง
กลับกันเป็นตรงข้าม ถ้ารู้ว่าแก้ไขอย่างไรไม่
ให้เกิด ยาจกที่กำ�ลังยากเข็ญเป็นทุกข์คงไม่
รอช้าจนสายเกินไป
41
ถ้ า กวาดตามองเกมยุ ติ ธ รรมที่
มนุษย์คิดขึ้นเล่นกันเอง จะเห็นว่าทุกเกมให้
โอกาสเลือกแต่แรกว่าจะเล่นหรือไม่เล่น ทว่า
เกมแห่งการเกิดตายนั้นไม่ใช่ จู่ๆก็ให้ลง
สนามเลย ลงมาเสร็จค่อยรู้ว่าต้องเล่นเกม
โหดหรือเกมฮา
หากมองการเกิดการตายเป็นเกมที่
ต้องเล่นไปเรื่อยๆไม่มีที่สิ้นสุด คุณจะเห็น
ทางเดียวที่จะไม่ต้องตาย ก็คือ ต้องไม่เกิด!
เพราะเกิ ด ขึ้ น แล้ ว อย่ า งไรก็ ห ลี ก หนี ค วาม
ตายไปไม่พ้น ต่อให้อาศัยเทคโนโลยีแช่แข็ง
ต่อให้อาศัยเทคโนโลยีปลูกถ่ายอวัยวะ หรือ
ต่อให้อาศัยเทคนิคทางสมาธิชั้นสูงเพื่อชะลอ
ความแก่แบบใดๆ สุดท้ายก็ต้องตายอยู่ดี
หรือถึงไม่ตาย ก็คงไม่มีใครอยากทนจำ�เจอยู่
howfarbooks.com
42
กับความเป็นอมตะอย่างไร้ญาติมิตร หรือ
ปราศจากจุ ด หมายปลายทางของการเป็ น
อมตะอย่างโดดเดี่ยวเดียวดายอยู่ดี
ธรรมชาติคือธรรมชาติ ถือกำ�เนิด
เกิ ด ขึ้ น ด้ ว ยเหตุ ปั จ จั ย ประกอบประชุ ม กั น
เกิ ด แล้ ว ไม่ ช้ า ก็ เร็ ว ต้ อ งดั บ ลงเป็ น ธรรมดา
ธรรมชาติแห่งความมีชีวิตก็ไม่ต่างไป ชีวิตหา
ใช่ดำ�รงอยู่เพื่อการเป็นอมตะไม่
แท้จริงแล้ว ชีวิตดำ�รงอยู่ด้วยพลัง
ของเหตุผล เมื่อหมดเหตุผลที่จะดำ�รงอยู่ ก็
ต้องเสื่อมสลายไปสู่ความเป็นอื่นในที่สุด
บางคนทำ�ใจได้กับการตายจากไป
ของตัวเอง แต่กลับทำ�ใจไม่ได้กับการมีชีวิต
อยู่ของคนข้างหลัง นั่นเป็นเครื่องชี้ว่าการ
43
ทำ�ใจควรครอบคลุมให้ทั่วทั้งหมด ไม่ใช่ทำ�ใจ
ได้เฉพาะส่วนของตัวเอง แต่ต้องทำ�ใจให้หาย
ห่วงได้กับการอยู่และการสิ้นไปของคนอื่น
ด้วยเช่นกัน
แค่เอาตัวเองเป็นตัวตั้ง คุณก็คิดต่อ
ได้แล้วว่า ตัวเราเป็นอย่างไร คนอื่นก็อย่าง
นั้น ในเมื่อคุณต้องตาย นึกหรือว่าคนอื่นจะ
อยู่ ร อดปลอดภั ย พ้ น จากเงื้ อ มมื อ ของ
มัจจุราชไปได้? อย่างไรวันหนึ่งพวกเขาก็ต้อง
ตายตามคุ ณ หายไปจากโลกนี้ ด้ ว ยกั น
ทั้งหมดทั้งสิ้น ไม่เหลือใครไว้ห่วงใครเลย
สักคน
แม้ ค วามมี ค วามเป็ น ในอนาคต
หลังความตายก็เช่นกัน ถ้ายังมีเกิดอีก ก็แปล
ว่ายังต้องมีตายอีก จึงควรรู้ให้ได้ก่อนสิ้นลม
howfarbooks.com
44
ว่า ที่ต้องเกิดก็เพราะไม่รู้ หลงนึกว่ามี
เราตัวหนึ่งเคยเกิดมา หลงนึกว่ามีเรา
ตัวนั้นกำ�ลังจะตายไป และหลงนึกว่ามี
เราตัวอื่นไปเกิดใหม่
หากกลับความเห็นเสียได้ทันตาย
ทำ�ความรู้สึกเข้ามาที่กายอันกำ�ลังปรากฏอยู่
ในอิริยาบถปัจจุบันนี้ แล้วเปลี่ยนจากความ
ไม่รู้มาเป็นความรู้ว่า ที่ผ่านมาไม่เคยมีตัว
คุณเกิด มีแต่กายใจชุดหนึ่งประชุมกันเกิด
และที่กำ�ลังจะต้องเผชิญก็หาใช่ความตายของ
คุณไม่ มีแต่กายใจชุดหนึ่งแยกตัวกันสู่ความ
ดับ เมื่อนั้นจิตย่อมเป็นอิสระที่จะดับลง โดย
ไม่ ต้ อ งมี จิ ต ดวงใหม่ อุ บั ติ ขึ้ น เพื่ อ สื บ สาย
ความเข้าใจผิดกันต่อ
ตราบใดยังมีจิตดวงใหม่อุบัติขึ้น ก็
45
ต้องเข้าไปประชุมกับรูปกายใหม่ร่ำ�ไป เพื่อ
ชดใช้ความไม่รู้และความสำ�คัญผิดไม่เลิกรา
ความสบายใจที่เกิดจากการปล่อย
วางได้ทุกสิ่ง ด้วยการกำ�จัดอวิชชา ด้วยการ
เปลี่ยนความไม่รู้เป็นความรู้แจ้ง นับเป็น
ความสบายใจขั้นสูงสุด เหมือนคุณได้ลิ้มอีก
รสหนึ่งที่ประหลาดและแตกต่างไปกว่าเคย
ขอเพียงรู้จักรสนั้นครั้งเดียว ก็แปลว่าคุ้มทั้ง
ชีวิตคุณแน่แท้แล้ว คุณจะไม่เสียดายแม้ต้อง
ตายไปเดี๋ยวนี้
howfarbooks.com
46 47

บุญแค่ไหนถึงได้ไป สวรรค์และนรก
คือสิ่งที่มนุษย์สร้างขึ้นระหว่างมีชีวิต
สวรรค์แน่? และไปพบผลงานของตัวเอง
หลังจากสิ้นชีวิตลง!

พระพุ ท ธเจ้ า ตรั ส ว่ า ผู้ เ ที่ ย งที่ จ ะถึ ง

สวรรค์ ได้แก่ อริยบุคคลนับแต่โสดาบันขึ้น
ไป เมื่อเป็นโสดาบันบุคคลแล้วเป็นอันปิด
อบายถาวร
อันว่าโสดาบันบุคคลนั้น ต่อให้
ปรารถนาจะมาบำ � เพ็ ญ บารมี ต่ อ ในโลก
มนุษย์ อย่างน้อยตายไปก็ได้พักบนสวรรค์
ก่อนอย่างแน่นอน
จิตของโสดาบันบุคคลมีดีอย่างไรจึง

howfarbooks.com
48
ปิดอบายได้? มีดีตรงที่ไม่มีแนวโน้มจะเป็น
สหายแห่งสัตว์นรก สัตว์เดรัจฉาน เปรต
หรืออสุรกายใดๆ เพราะธรรมฝ่ายมืดอันจะ
นำ � ไปสู่ อ บายภู มิ ข าดสิ้ น แล้ ว กล่ า วคื อ
นอกจากจะไม่ก่อบาปด้วยกายและวาจา ยัง
เป็นผู้ไม่ละเมิดศีล ๕ ด้วยใจอีกด้วย จึงมี
ความผ่องแผ้วอยู่ หมดความผูกพันกับอบาย
มีแ ต่ ความสั มพั น ธ์อัน ดีกับสรวงสวรรค์กับ
มนุษยโลกเท่านั้น
ผู้ เ ที่ ยงที่ จะถึงสวรรค์เช่น โสดาบัน
บุคคลเขาทำ�กันอย่างไร จึงได้บรรดาศักดิ์
ประกันความปลอดภัยเช่นนั้นมา? คำ�ตอบ
คือ ต้องมีน้ำ�ใจให้ทาน มีจิตอันงามสะอาด
สมศั ก ดิ์ ศ รี ผู้ ท รงศี ล และสำ � คั ญ ที่ สุ ด คื อ
ต่อยอดจิตดีๆที่มีอยู่แล้วนั้น เจริญสติกระทั่ง
49
เห็นความจริงอันประเสริฐ นั่นคือ กายใจนี้
ไม่เที่ยง จนรู้สึกชัดว่าไม่มีตัวตน มีแต่ตัวรูป
ธรรมเช่นกาย มีตัวนามธรรมเช่นจิต ปรุงกัน
ไปปรุงกันมาชั่วคราว ที่รู้สึกว่าเป็นเราๆอยู่นี้
ก็แค่อุปาทาน อาการสำ�คัญผิดไปเป็นขณะๆ
ของจิตเท่านั้น
ที่ จ ะรู้ ชัด ซึ่ ง ความจริ ง อั นประเสริฐ
ถึงขนาดที่เกิดปรากฏการณ์บรรลุธรรม จิต
สว่างล้างความเห็นผิดได้นั้น คนๆหนึ่งต้อง
เจริญสตินานพอจะมีสมาธิ จิตตั้งมั่นอยู่ใน
อาการรู้เห็นความจริงในกายใจได้เป็นปกติ
ไม่ ใช่ ทำ � สมาธิ แช่ นิ่ ง หรื อ เดิ น ไปเดิ น มาใน
ลู่ ท า ง จ ง ก ร ม แ ค่ ป ร ะ เ ดี๋ ย ว ป ร ะ ด๋ า ว
พระพุทธเจ้าถึงตรัสบอกว่า การบรรลุให้ถึง
ซึ่งมรรคผลนิพพานมิใช่ของง่าย ไม่ใช่อาศัย
howfarbooks.com
50
ความเพียรเพียงเล็กน้อยก็สำ�เร็จกัน
คำ�ถามคือ ถ้ายังเจริญสติไม่ได้ถึง
ความเป็นโสดาบันบุคคล กัลยาณชนทั้ง
หลายควรมีดีแค่ไหน จึงเป็นอันตัดสินได้ว่า
จะปิดอบายอย่างน้อยสักชาติหนึ่ง?
พระพุ ท ธเจ้า ตรัสว่า ผู้มีที่พึ่งให้
ตนเองได้ คือผู้ที่มีจิตตั้งมั่นแล้วในศรัทธา
ตั้งมั่นแล้วในทาน และตั้งมั่นแล้วในศีล
ถ้าศรัทธาตั้งมั่น ทานตั้งมั่น และ
ศีลตั้งมั่น ก็เปรียบเหมือนผู้ที่ตั้งมั่นอยู่ใน
เส้นทางสู่สุคติภูมิหรือนิพพานนั่นเอง
เพื่อย่นย่อให้เห็นภาพง่าย ดูกันแค่
ว่าในความเป็นเรานี้ ‘จิตมีปกติเป็นดีหรือ
เป็นร้าย’ ก็ได้ นั่นเพราะปกติของจิตเป็น
51
อย่างไร ภาวะที่รอรับเราอยู่ก็เป็นอย่างนั้น
เอาจุดที่ยั่วโมโหได้ที่สุด เราหลุด
หรือเรายังอยู่กับสติได้?
ยกตัวอย่างเช่น ถ้าใจดีตอนหิว
ถ้าไม่แอบด่าตอนโกรธ ก็พยากรณ์ได้ว่า
คุณจะไม่ฝันร้าย ตายไปไม่มีทางเจอ
นรก!
สิ่งที่คงเป็นคำ�ถามขึ้นมาในใจทันที
คือ ‘มันยากนะ’ จะให้ใจดีตอนหิว จะให้ไม่
แอบด่าตอนโกรธ
ก็ ย ากน่ ะ สิ ค รั บ ! ถ้ า ง่ า ยก็ ค งไป
สวรรค์กันหมดแล้ว ของดีในโลกหายาก พอ
ตายไปจะรู้ว่าของดีนอกโลกยิ่งหายากกว่า
นั่นก็เพราะ ‘ต้นเหตุดีๆไม่ได้มีกันบ่อยๆ’
howfarbooks.com
52
นั่นเอง
ทางที่ถูก คือ ควรเอากรรมอันทำ�ได้
ยากมาเป็นเครื่องหมายของความดี เพื่อจะ
ได้เกิดแรงบันดาลใจ อยากพยายามไปให้ถึง
การมีเป้าสูงๆไว้ให้เล็งนั้น แม้ปีน
ขึ้ น ไปไม่ ถึ ง อย่ า งน้ อ ยเท้ า เราก็ พ้ น จาก
ทรายดูดขึ้นมาสักนิดหนึ่ง
การมองขึ้นฟ้า แม้ดูเป็นไปไม่ได้ใน
วาระแรกที่ยังคิดวิธีบินไม่ออก อย่างน้อยก็ดี
กว่ามองดินโคลน และคิดแต่จะย่ำ�ไปย่ำ�มา
อยู่แถวนั้น
การคิดถึงสวรรค์ แม้ไม่ทราบว่า
สวรรค์มีจริงหรือเปล่า อย่างน้อยก็มีแก่ใจใช้
ชีวิตเพื่อสร้างทางสวรรค์ มิฉะนั้นก็ไม่รู้จะเอา
53
อะไรเป็นจุดหมายปลายทางในการใช้ชีวิตดี
จริงไหม?
สวรรค์ เริ่ ม ปรากฏรำ � ไรให้ รู้ สึ ก ได้
ด้วยความใจเย็น เป็นธรรม สัมผัสได้ด้วย
ตนเองว่า แม้ใจยังถูกล้อมกรอบด้วยไอร้อน
ของเหล่าคนกิเลสหนา ก็เหมือนใจของเรา
ถอยห่างออกมามากแล้ว
คำ�ถามคือ จะทำ�อย่างไรให้จิตเย็น
และมีสติอยู่ได้ ในขณะเจอเสียงต่อว่าอัน
ประกอบด้วยเหตุผลก็ตาม หรือเสียงด่าทอที่
ไร้เหตุผลก็ตาม?
คำ�ตอบคือ ยอมรับไปว่าจิตร้อน
และอาศัยจิตร้อนๆในแต่ละครั้งนั่นเอง เป็น
แบบฝึกหัด โดยทำ�ความเข้าใจไว้ให้ดีว่า เมื่อ
howfarbooks.com
54
ใดที่ใจมีสติ เมื่อนั้นความเย็นจะเกิดขึ้น
ก็แล้ว ‘สติ’ มาจากไหน? สติคือ
ความสามารถในการระลึกรู้ได้ถึงสิ่งที่กำ�ลังมี
อยู่เป็นอยู่ ฉะนั้น แม้เมื่อความร้อนกาย
ร้อนใจเกิดขึ้นยามโกรธ ขอเพียงคุณ
ยอมรับความจริงว่ากำ�ลังร้อน เพียง
เท่านั้นก็นับได้ว่าสติเกิดขึ้นแล้ว และ
อาการเย็นลงจะตามมาเองเป็นเงาตาม
ตัวแน่แล้ว
ความเย็นลงแม้เพียงนิดน้อย คือ
ความสามารถ คือโอกาสที่คุณจะเห็นว่า
ความโกรธเป็นของลดระดับได้ ความโกรธ
แสดงความไม่เที่ยงได้
ธรรมชาติของจิตนั้น เมื่อรู้สึกถึง
55
ความไม่เที่ยงของสิ่งใด จิตจะเห็นสิ่งนั้น
ไม่น่าเอา ไม่น่าหวง ไม่น่าเกาะเกี่ยวไว้
ความรู้สึกจากภายในจะเหมือนกับว่าใจ
ถอนตัวออกมา หรืออย่างน้อยถอยห่าง
ออกมาจากสิ่งนั้น
นับว่าน่าเสียดาย คนส่วนใหญ่ใน
โลกโชคไม่ดี ที่ไม่รู้เคล็ดลับตรงนี้กัน ยาม
โกรธจึงมีทางเลือกเพียงสองทาง หนึ่งคือ กด
ข่มอารมณ์โกรธเอาไว้ดื้อๆ จนเกิดความ
อึ ด อั ด คั ด แน่ น เข้ า ไปใหญ่ สองคื อ
กระโจนทะยานตามอารมณ์โกรธ ฟาดงวง
ฟาดงาให้พังกันไปข้าง
ต่อเมื่อมีวาสนาพอ เป็นชาวพุทธที่รู้
เคล็ ด วิ ช าถอนจิ ต จากความโกรธ ซึ่ ง
พระพุทธเจ้าสอนไว้นานแล้ว โกรธเมื่อไรให้
howfarbooks.com
56
ยอมรับว่าโกรธ โกรธแล้วร้อนอย่างไรให้รู้ว่า
ร้อนอย่างนั้น สติก็จะนำ�ความเย็นมาแทนที่
ความร้อนได้ครั้งหนึ่ง ยิ่งทำ�ได้มากครั้งเท่าไร
ก็ยิ่งสะสมความเย็นเป็นเมตตาเพิ่มมากขึ้น
เท่านั้น
ขอเพียงจิตมีความเป็นเมตตาตั้งมั่น
และยังมีสติอยู่ได้ในขณะถูกด่าทอ ก็จะเกิด
ความ ‘ขี้เกียจด่าตอบ’ คร้านที่จะเอาจิตไป
จมอยู่กับความสกปรกทางภาษาไปเอง
ถ้าใครขี้เกียจด่าแม้ในใจได้เรื่อยๆ
ทุกครั้ง ก็แปลได้สถานเดียวว่าเรา ‘ฝึกจิต’
จนกระทั่ งตั้ งมั่ นอยู่บนทางสวรรค์นิพพาน
อย่างชัดเจนประจักษ์ใจ
ช่วงแรกๆที่ฝึก หากเมตตายังไม่พอ
57
จะดับไฟในอก ก็อาจฝึกเปลี่ยน ‘เสียงด่า’ ให้
เป็น ‘เสียงแห่งความเห็นใจ’ ขึ้นมาในหัว
เช่น คิดว่าเขาโตมาอย่างนั้น ถ้าจะเปลี่ยนเขา
ต้องเปลี่ยนเส้นทางชีวิตทั้งหมด และเปลี่ยน
ตั้งแต่ก่อนเกิดมาอยู่กับพ่อแม่คู่นี้ทีเดียว ซึ่ง
มันเป็นไปไม่ได้ เพราะกรรมเก่าเป็นตัวการ
ผูกมัดเขาไว้กับความเป็นอย่างนี้ สิ่งที่เรา
เปลี่ยนได้คือมุมมองและความคิดของตนเอง
ให้ เ ป็ น ไปในทางที่ จ ะเห็ น ใจเขาอยู่ อ ย่ า งนี้
แหละ
หากไม่ เ ปลี่ ย นเสี ย งด่ า ให้ เ ป็ น อื่ น
เราก็จะเคยชินไปเรื่อยกับการ ‘เริ่มด่าแล้ว
หยุดยาก’ คือ ด่าซ้ำ�ซาก ด่าเพิ่มเติม ด่าได้
ทุกเรื่อง ตลอดจนกระทั่งด่าไม่ต้องมีเหตุผล
ในครั้งต่อไปที่เจอหน้า
howfarbooks.com
58
การสั่งสมเสียงด่าไว้ในหัว เท่ากับ
สั่งสมไฟร้อนไว้ในจิตวิญญาณ ก็ขอให้ลอง
คิดดูเอาเองว่าจิตวิญญาณที่มีไฟลุกท่วมอยู่
นั้น เหมาะสมกับคำ�ว่าอะไร ระหว่าง ‘นรก’
กับ ‘สวรรค์’
ถ้าฝึกแล้วเสียงด่ามันกึกก้องอยู่ข้าง
ในก็อย่าเพิ่งท้อ ให้ยอมรับตามจริงไปก่อน
ว่า ‘เรายังมีเสียงเพรียกจากอบายในหัวอยู่’
บอกตัวเองอย่างนี้บ่อยๆ บอกไปเรื่อยๆ
รับรองจะหายท้อ มีแก่ใจอยากฝึกต่อขึ้นมา
เอง
ผลพวงที่เกิดจากการเป็นคนใจดี มี
เมตตา ไม่มักโกรธ คือมีแก่ใจใคร่รักษา
สันติธรรม ไม่อยากเบียดเบียนสัตว์ให้เป็น
เดือดเป็นร้อนด้วยกาย ด้วยวาจา และแม้
59
ด้วยใจของเรา ซึ่งนั่นก็เหมารวมศีลไว้ครบ
ทุกข้อ คือ ไม่อยากฆ่าสัตว์ ไม่อยากลักทรัพย์
ไม่อยากผิดกาม ไม่อยากพูดร้าย ตลอดจน
ไม่อยากให้ใครตกอยู่ในความเสี่ยงกับการ
เป็นคนขี้เหล้าเมายาขาดสติของเรา
กระแสความเมตตาที่เอ่อขึ้นอิ่มแล้ว
มาพร้อมกับความสบายใจเสมอ รัศมีความ
สบายใจที่กระจายออกไปให้ผู้อื่นรู้สึกได้ คือ
จุดเริ่มต้นของการแผ่เมตตา
หากนึ ก ไม่ อ อกว่ า แผ่ เ มตตามี
ลักษณะอย่างไร ขอให้เอาความสบายใจของ
คุณเองเป็นตัวตั้ง แล้วพูดอะไรก็ได้ด้วยความ
ปรารถนาให้คนอื่นสบายใจตามคุณ คุณจะ
รู้สึกถึงน้ำ�เสียง สีหน้า ความฉลาดเลือกคำ�
ตลอดจนรั ศ มี สุ ข ที่ ก ระจายออกไปเป็ น วง
howfarbooks.com
60 61

กว้าง เหล่านั้นแหละคือ ‘เมตตาที่แผ่ออกไป’

มาฝึกยอมรับความจริง
การฝึกแผ่เมตตาให้เป็นสมาธิ ก็แค่
ต่ อ ยอดรั ก ษาความสุ ข นั้ น ให้ ค งเส้ น คงวา กันเถอะ!
หรือแผ่กว้างออกไปอีก ยิ่งรู้สึกนุ่มนวลขึ้น
เท่าไร กว้างขวางขึ้นแค่ไหน ก็ยิ่งเป็นสมาธิ
มั่นคงขึ้นประมาณนั้น
ผู้มีจิตเป็นเมตตา ไม่คิดเบียดเบียน
สิ่งมีชีวิตอื่น ย่อมเป็นผู้มีปกติอยู่เย็น และ
พร้อมจะไปเย็น สามารถประกันภพภูมิให้ตัว
เองได้ด้วยความรู้สึกในชีวิตเย็นๆนั่นเองว่า
ไม่มีทางตายร้อน ต่อให้ต้องตายด้วยความ
ทรมานทางกายมากมายเพียงใดก็ตาม

howfarbooks.com
62
ฝึกยอมรับความจริงไว้แต่เนิ่นๆ
เพราะยิ่งเวลาผ่านไป
คุณจะยิ่งต้องยอมรับความจริง
ที่ไม่น่ายอมรับมากขึ้นทุกที!
ชี วิ ต บอกอะไรหลายอย่ า ง ผ่ า น
เหตุการณ์ต่างๆในแต่ละวัน ที่เป็นความจริง
และมีสาระสำ�คัญให้กับเราเสมอ เช่น ถึงเวลา
ที่คนที่เรารักต้องจากไป สัตว์เลี้ยงแสนรัก
ด่วนตายก่อนวัยอันควร หรือความรุ่งเรืองใน
ชีวิตกลับตกต่ำ�ลงโดยไม่คาดฝัน
แต่สิ่งที่เราเลือกฟัง หาใช่ความจริง
ที่กระซิบผ่านเหตุการณ์ดีร้ายไม่ แต่เป็นสิ่งที่
เราอยากได้ยิน อันได้แก่ฝันลมๆแล้งๆที่เรา
อยากให้เกิดขึ้น อยากให้ใครมาตะโกนดังๆ
63
ปลุกเราตอนเช้าด้วยข่าวดี เช่น บอกว่า
คนตายฟื้นคืน สัตว์เลี้ยงกลับมา ชีวิตดีกว่า
เดิมด้วยปาฏิหาริย์แห่งสวรรค์
เมื่ออยากฟังแต่เสียงลวงในใจ ไม่ใช่
ความจริงที่ชีวิตพยายามบอก ก็เท่ากับสร้าง
อันตรายทางใจให้เกิดขึ้นแล้ว เพราะยิ่งแก่
ตั ว ลงเท่ า ไร เราก็ ยิ่ ง เจอแต่ เรื่ อ ง
ไม่ น่ า ยอมรั บ มากขึ้ น เรื่ อ ยๆ นั บ แต่
ความจริ ง เกี่ ย วกั บ กายใจของตนเอง
ตลอดไปจนกระทั่ ง อะไรๆรอบตั ว
ทั้งหมดเลยทีเดียว
คนที่ไม่เคยฝึกยอมรับอะไรๆไว้ ฝึก
แต่สะสมการไม่ยอมรับไปมากๆ ในที่สุดจะ
ถึงจุดๆหนึ่งในชีวิตที่จะต้องเสียใจไปอีกแบบ
howfarbooks.com
64
เสียใจที่ยอมรับความจริงอะไร
ไม่ได้สักอย่าง!
ชีวิตบีบให้เราหลอกตัวเอง หรือ
ปลอบใจตัวเองไปวันๆมาตลอด ฉะนั้น หาก
คิดจะฝึกยอมรับความจริง ก็ต้องตระหนักไว้
แต่เนิ่นๆว่าไม่ใช่ของง่าย อย่าคิดว่าใช้ความ
รู้สึกชนิดที่ ‘รู้ๆกันอยู่’ แล้วจะผ่าน
ดังเช่นที่หลายคน ‘คิดว่า’ ตนฝึก
ยอมรับความจริงมาตลอด แต่พอเจอความ
จริงที่เจ็บปวดเข้า ใจก็ดิ้นพราดๆ อึดอัด
สับสน อยากร้องไห้ และขาดสติ อย่างนั้นก็
ขอให้เร่งเข้าใจโดยด่วนว่ายังฝึกมาไม่ถูกทาง
ลองมาดูวิธีฝึกยอมรับความจริงของ
คนทั่วไปกันดู ที่ยกมานี้อาจไม่ใช่ทั้งหมด แต่
65
‘ส่วนใหญ่’ จะทำ�ๆอยู่ ได้แก่ สั่งตัวเองให้
แข็งทื่อเหมือนหุ่นยนต์ที่ต้องตอบสนอง
คำ�สั่ง ‘จงดูสิ่งที่อยู่ข้างหน้า’
ด้วยวิธีนี้ คุณจะไม่ได้อะไรมากไป
กว่าความรู้สึกแข็งขืน ฝืนแกล้ง แสร้งยอมรับ
ด้วยความคิด แต่จิตยังติดค้างอยู่กับเรื่องที่ไม่
อยากยอมรับไม่เลิกรา
อีกแนวคือ ปลอบตัวเองเหมือน
ครูสอนเด็กให้เข้าใจอะไรๆตามที่ควร
จะเป็น
ด้ ว ยวิ ธี นี้ คุ ณ อาจรู้ สึ ก เหมื อ น
‘ทำ�ใจ’ ได้ชั่วคราว แต่ในที่สุดก็จะตระหนัก
ซ้ำ�แล้วซ้ำ�เล่าว่าใจเป็นสิ่งที่แสร้งทำ�กันไม่ได้
คำ�ปลอบอาจช่วยบรรเทาอาการเจ็บปวด แต่
howfarbooks.com
66
ไม่ได้ รั ก ษากั นที่ ต้น เหตุของความเจ็บปวด
เมื่อใดรู้สึกเจ็บปวดขึ้นมาอีก ก็ต้องสรรหา
คำ�ปลอบใหม่ๆมาใช้กันอีก เพราะเกิดอาการ
‘ดื้อยา’ กับคำ�ปลอบเก่าๆเสียแล้ว
สรุปคือ ถ้าใช้วิธีไหนแล้วผลจริงๆ
แค่หลอกตัวเอง หรือทำ�ให้รู้สึกดีขึ้นชั่วคราว
เหล่านั้นยังห่างไกลจากการยอมรับความจริง
อยู่หลายขุม
สาระสำ � คั ญ ของความสามารถ
ยอมรับความจริง คือ ใจที่สงบนิ่ง ไม่กลับ
ดิ้นรนพยายามปรับเปลี่ยนความจริงให้
เป็นเท็จ เพื่อสนองความอยากได้เรื่อง
เท็จขึ้นมาอีก
เพื่อเปลี่ยนจิตจากเบี้ยวบิดผิดเพี้ยน
67
ขาดความสามารถในการรับความจริง คุณ
ต้อง ‘พูด’ และ ‘คิด’ ดังนี้
ประการที่หนึ่ง อย่าให้จิตบิดเบี้ยว
ด้วยคำ�โกหก หรือสร้างคำ�ขอร้องที่รู้แก่ใจว่า
ไม่มีใครให้กับคุณได้
คำ�พูดมีอิทธิพลสำ�คัญกับจิต ใคร
พูดบิดความจริงให้เบี้ยว สภาพของจิตก็จะ
เบี้ยวบิดไปด้วย ขอให้ดูเถิดว่าคนโกหกเก่ง
ที่ไหนยอมรับความจริงได้บ้าง วันๆเอาแต่
ปั้นแต่งเรื่องที่ตนไม่ชอบใจไปในทางที่ชอบ
และเสริ ม เติ ม เรื่ อ งที่ ต นชอบใจให้ เ กิ น จริ ง
ออกไปอีก แล้วเมื่อไรใจจะเสมอกันกับความ
จริงได้?
ประการที่ ส อง ฝึ ก ยอมรั บ
howfarbooks.com
68
ความจริงง่ายๆต่อหน้าต่อตา จนเกิดการ
ปรับจิตให้ตรง แล้วเขยิบความสามารถใน
การยอมรับความจริงที่ยากขึ้นเรื่อยๆ
ข้อนี้เป็นเรื่องที่ต้องฝึกกันเรื่อยๆทั้ง
วัน เพราะตอนที่ใจไม่อยากยอมรับความจริง
นั้น จะเกิดอาการคิดบิดเบือนความจริงกัน
ทั้งวัน ดังนั้น ถ้าจะให้อาการนั้นหยุดลง ก็
ต้องฝึกทั้งวันถึงค่อยเป็นอันสมน้ำ�สมเนื้อ
ตามหลั ก การฝึ ก ของพระพุ ท ธเจ้ า
นั้น ท่านให้เริ่มจากการยอมรับเรื่องที่ทุกคน
ยอมรับได้ง่ายที่สุด นั่นคือ ลมหายใจเข้าออก
ความจริงที่ว่า ลมหายใจกำ�ลังเข้า
หรือออกอยู่ ไม่ใช่เรื่องโก้เก๋ แล้วก็ไม่ใช่เรื่อง
น่าอับอาย
69
ความจริงที่ว่า ลมหายใจสั้นบ้าง
ยาวบ้าง ไม่เท่ากันเสมอไป จัดเป็นเรื่องที่ไม่
น่ายินดี แล้วก็ไม่น่ายินร้าย ใจจะเฉยๆเสมอ
เมื่อรับรู้ความจริงนั้น
แต่ ก ารรั บ รู้ ค วามจริ ง นั้ น เรื่ อ ยๆ
นั่ น เอง กลั บ ทรงคุ ณ ค่ า อย่ า งใหญ่ ห ลวง
เพราะการรู้ความจริงเรื่อยๆ แปลว่าสติเกิด
อยู่เรื่อยๆ และเมื่อสติเกิดด้วยความไม่ยินดี
ยินร้ายอยู่เรื่อยๆ สภาพจิตก็ถูกดัดให้ตรง ไม่
เบี้ยวบิดผิดเพี้ยน เห็นได้ง่ายๆว่าเมื่อจิตตรง
ดีแล้ว ย่อมเกิดความรู้สึกทำ�นอง ‘จะฝืน
ความจริงให้เหนื่อยเปล่าไปทำ�ไม’ ขึ้นมา
แทนความทุรนทุราย อยากได้ในสิ่งที่มีไม่ได้
โลกนี้ก็ไม่มีอะไรน่ายอมรับเท่ากับ
ลมหายใจเข้าออก โลกนี้ไม่มีอะไรฟรีเท่ากับ
howfarbooks.com
70
ลมหายใจเข้าออก โลกนี้ไม่มีอะไรติดตัวเรา
ตลอดเวลาเท่ากับลมหายใจเข้าออก เรามี
โอกาสฝึ ก ยอมรั บ ลมหายใจตามจริ ง ไป
จนกว่าชีวิตจะหาไม่
หายใจออกรู้ หายใจเข้ารู้ หายใจ
ยาวรู้ หายใจสั้นรู้ เมื่อรู้ได้เรื่อยๆ ก็จะเก่งใน
การอยู่กับปัจจุบันขึ้นเรื่อยๆ ถึงจุดหนึ่ง คุณ
จะค่ อ ยๆสามารถขยายขอบเขตไปยอมรั บ
ความจริงที่รู้ยากขึ้น เช่น กำ�ลังอึดอัดหรือ
สบายอยู่ ขณะมีลมหายใจนี้เลี้ยงชีวิตอยู่
การยอมรั บ ว่ า กำ � ลั ง อึ ด อั ด หรื อ
สบาย ไม่ใช่เรื่องน่าปฏิเสธ ไม่จำ�เป็นต้องมี
กลไกปกป้องตัวเอง อึดอัดก็รับไปง่ายๆว่า
อึดอัด สบายก็รับไปเฉยๆว่าสบาย ไม่มีการ
ได้หน้าหรือเสียหน้ากับตนเองแต่อย่างใด
71
ลมหายใจที่ ม าพร้ อ มกั บ ความ
อึดอัด เมื่อถูกยอมรับตามจริง จะกลายเป็น
ลมหายใจที่สบายขึ้น และนั่นก็อาจเป็นจุด
ตั้งต้นในการสังเกตได้ถูกว่า ลมหายใจที่มา
พร้อมกับ ‘ความอยากสบาย’ ก็อาจกลาย
เป็นลมหายใจที่อึดอัดไป
คุณจะเริ่มสังเกตออกว่ายิ่งอยากให้
อะไรๆเป็ น ตรงข้ า มกั บ ความจริ ง มากขึ้ น
เท่าใด ความอึดอัดเป็นทุกข์ก็จะยิ่งทวีขึ้นเป็น
เงาตามตัว
ในทางกลับกัน ยิ่งความอยากหาย
ไปเท่าใด ยอมรับความจริงโดยดุษณีได้แค่
ไหน ใจก็ยิ่งสงบเย็น สบายเนื้อสบายตัวมาก
ขึ้นเท่านั้น
howfarbooks.com
72
ความสามารถในการยอมรับตาม
จริ ง ของคุ ณ จะพั ฒ นาขึ้ น ไปอี ก คราวนี้
สามารถรับได้ว่าจิตกำ�ลังสงบหรือฟุ้งซ่าน
ปกติคนเราจะไม่อยากยอมรับความ
ฟุ้งซ่าน เพราะความฟุ้งซ่านเป็นเรื่องน่า
รำ�คาญ แสดงถึงความไม่เอาไหน
จำ � ไว้ เ ป็ น ข้ อ สั ง เกตว่ า อาการ
ปฏิเสธว่าคุณกำ�ลังฟุ้งซ่าน จะมาพร้อม
กั บ ความอยากหายฟุ้ ง ซ่ า น อยาก
ควบคุมความคิดตัวเองให้ได้
ต่อเมื่อสั่งสมความสามารถในการ
ยอมรับความจริงมาเพียงพอ คุณจะรู้สึกว่า
ความฟุ้ ง ซ่ า นเกิ ด ขึ้ น ได้ ใ นลมหายใจใด
ลมหายใจหนึ่ง เป็นเรื่องธรรมดา นั่นเอง
73
ความอยากหายฟุ้งซ่านจะไม่เกิด อาการ
อยากควบคุมความคิดจะไม่มี
คุ ณ จะเริ่ ม มี ค วามสุ ข กั บ การเห็ น
ความจริงว่า เมื่อใดฟุ้งซ่านแล้วยอมรับอย่าง
มีสติว่า ‘กำ�ลังฟุ้งซ่านที่ลมหายใจนี้’ ภายใน
ลมหายใจต่อมานั่นเอง สภาพความฟุ้งซ่าน
จะเบาบางลงให้เห็นอย่างถนัด
แม้เมื่อความฟุ้งซ่านหวนกลับมาอีก
ในลมหายใจต่อมา คุณก็จะไม่อนาทรร้อนใจ
ไม่ เร่ ง รั ด ให้ ค วามฟุ้ ง ซ่ า นหายไป สั ก แต่
ยอมรับตามจริงอีก และอีก
ถึ ง ตรงนี้ แ หละ คุ ณ จะสามารถ
ยอมรับความจริงที่ซับซ้อนกว่านั้นได้ แถม
ง่ายดายอย่างน่าแปลกใจ
howfarbooks.com
74 75

นอกจากเอาชนะความฟุ้ ง ซ่ า นได้ ยอมรับตามจริง ก็คือความสามารถเห็น

สำ�เร็จ คุณจะพบความสามารถเอาชนะความ อนิจจัง ยิ่งยอมรับได้มากขึ้นเท่าใด ก็ยิ่ง
หดหู่ได้เช่นกัน กล่าวคือ เมื่อใจเกิดความ มีพลังในการเห็นอนิจจังมากขึ้นเท่านั้น
หดหู่ คุณจะเห็นว่าความรู้สึกหดหู่มันสร้าง
มโนภาพบางอย่างขึ้นมาในใจ คล้ายเด็ก
น้อยหน้าตาซึม ท่าทางจ๋อย ต่อให้ร่างกาย
ใหญ่โตก็เหมือนหดลงเหลือตัวเล็กนิดเดียว
พอฝึ ก ยอมรั บ ความจริ ง เกี่ ย วกั บ
อาการจิตหดและมโนภาพเล็กจ้อยที่เกิดขึ้น
ในใจได้ บ่ อ ยๆ จะเกิ ด อาการพลิ ก กลั บ
เหมือนเหรียญเปลี่ยนจากก้อยเป็นหัว เมื่อ
หดหู่ถึงที่สุด ก็กลับตาลปัตรกลายเป็นความ
กระตื อ รื อ ร้ น ในการเริ่ ม ทำ � สิ่ ง ที่ น่ า ยอมรั บ
มากกว่ากัน
ทำ�ได้ทั้งหมดนี้ จะเห็นว่า การ
howfarbooks.com
76 77

คิดไม่ดีไม่ได้แปลว่า ข้อแตกต่างระหว่างคนดีกับคนชั่ว
ไม่ใช่คนดีไม่คิดชั่ว
เป็นคนไม่ดี แต่คนดี
ห้ามใจไม่ทำ�ตามความคิดชั่วๆได้!

ข้ า งต้ น คื อ นิ ย ามความเป็ น คนดี

ที่มาจากการรักษาศีล ๕ สำ�เร็จนะครับ
ศีล คือ ข้อห้าม หรือกรอบจำ�กัด
ความประพฤติทาง ‘กาย’ และทาง ‘วาจา’
ไม่ได้รวมไปถึง ‘ใจ’
หมายความว่า ต่อให้น้ำ�ลายหก
อยากปล้ำ�หญิงมีเจ้าของเพียงใด ถ้าไม่ตั้งใจ
เอาจริง ก็ยังไม่นับเป็นผู้ละเมิดศีลเลย ไม่
แม้แต่จะมีศีลด่างพร้อยด้วยซ้ำ�

howfarbooks.com
78
แต่ ห ากเริ่ ม สะกดใจไม่ อ ยู่ คิ ด
วางแผนชั่ ว ร้ า ย หมายจะเอาเขามาทำ �
มิ ดี มิ ร้ า ยจริ ง จั ง กั บ ทั้ ง ย่ อ งไปหาหวั ง จะ
ประพฤติชั่วตามแผน อันนั้นเริ่มเปลี่ยนจาก
ไม่เลวเป็นเลวแล้ว จิตเปื้อนมลทินบาปแล้ว
ศีลมีอันต้องด่างพร้อยแล้ว
หากกระทำ�การโฉดสำ�เร็จ หญิงที่มี
เจ้าของตกเป็นทาสบำ�เรอกาม แม้เพียงด้วย
การล่วงล้ำ�อวัยวะเพศด้วยอวัยวะเพศ ก็เรียก
ว่าศีลขาดทะลุเต็มขั้น บาปสำ�เร็จครบวงจร
ชนิดที่ต้องได้ชดใช้กรรมในภายหลังแน่นอน
จะเร็วหรือช้าเท่านั้น
พูดให้ฟังง่ายนะครับ แม้ใจจะคิด
อยากทำ�ผิด แต่ตราบใดยังห้ามกายห้ามใจไว้
ได้อยู่ ก็เรียกว่ารักษาศีล ๕ ได้ เช่น เกือบจะ
79
ย่องถึงห้องเธอแล้ว แต่เหมือนโจรกลับใจ ใจ
สั่งตัวให้กลับหลังหัน เลิกล้มแผนร้ายเสีย
ก่อน นี่ก็ยังถือว่า ‘มีศีล’ อยู่ ศีลยังไม่ขาด แม้
จะด่างพร้อย หน้าคล้ำ�ดำ�หมองไปบ้าง ก็ยัง
ไม่ได้สร้างเวร และไม่ต้องมานั่งด่าตัวเองใน
ภายหลังไปทั้งชีวิต
ด้วยตัวอย่างประมาณนี้ ทำ�ให้เห็น
ได้ชัดว่า การตั้งใจรักษาศีลเป็นจุดเริ่มต้น
ของความเป็นคนดี แม้คิดชั่ว แต่ไม่ทำ�ชั่ว
ก็ไม่มีใครเดือดร้อนจากความชั่วนั้น
สำ�คัญเหนือสิ่งอื่นใด การรักษาศีล
สำ�เร็จอย่างต่อเนื่อง ถือเป็นเครื่องวัดได้ว่าดี
จริง เพราะการเอาชนะ ‘ปีศาจในตน’ ได้
เสมอนั้น ก็คือการสร้าง ‘เทวดาประจำ�ตัว’
ขึ้นมาคุ้มครองชีวิต เป็นแสงมงคลประดับ
howfarbooks.com
80
ชีวิตอย่างถาวรนั่นเอง
คนพาลส่ ว นใหญ่ แ ม้ ขึ้ น ชื่ อ ว่ า เลว
ถู ก ด่ า ทอว่ า ประพฤติ ตั ว ชั่ ว ช้ า หน้ า ด้ า น
หน้าทน แท้จริงก็ยังกลุ้มใจกับความชั่วของ
ตน หรือมีความสำ�นึกผิดใหญ่หลวงที่แอบ
ซ่อนไว้ไม่ให้ใครรู้ เพราะกลัวเสียหน้า เปิด
เผยออกไปจะโดนหาว่าไม่แน่จริง ไม่เจ๋งพอที่
จะอยู่บนถนนของ ‘คนใจถึง’ ได้อย่างเต็ม
ภาคภูมิ
แท้จริงแล้ว ความรู้สึกผิดและความ
ละอาย เป็นเครื่องหมายของความดี หรือ
อย่างน้อยเป็นสัญญาณบอกว่า ‘เชื้อ’ แห่ง
ความดียังมีอยู่ หาใช่เลวล้วนๆเกินจะหวังกู่
เรียกความดีกลับมาได้
81
ถ้าเคยชั่วแล้วละอาย นึกอยากใช้
ชีวิตที่เหลือทำ�ดีชดใช้ความผิด อย่างนี้ก็เรียก
ว่า ‘ชั่วปลอมๆ’ แต่ ‘ดีจริงๆ’
ถ้าตายอย่างคนดีจริงๆ ความชั่วที่
เคยทำ�ไว้ก็จะตามไปส่งผลแบบหลอกๆ คือ
ให้ผลไม่รุนแรงนัก หรือถึงรุนแรงก็ไม่ยืดเยื้อ
เกินทน
คำ�ถามคือ ทำ�อย่างไรจะปลุกสำ�นึก
ผิดชอบชั่วดีให้เกิดขึ้นได้ตลอดชีวิตที่เหลือ
เพื่อเป็นคนดีที่ละอายเกินกว่าจะทำ�ชั่ว?
อันที่จริงแล้ว ความดีซึ่งมาในรูป
ของความรู้ สึ ก ละอายต่ อ การทำ � ชั่ ว นั้ น
อย่างไรก็จะไม่หายไปจากชีวิตมนุษย์ เพราะ
ที่ถือกำ�เนิดเกิดเป็นมนุษย์กันได้ ก็ด้วยธรรม
howfarbooks.com
82
อันนำ�มาสู่ความเป็นมนุษย์ อย่างที่เรียกว่า
‘มนุษยธรรม’ นั่นเอง
มนุษยธรรมอันเป็นของติดตัว คือ
คำ�ตอบว่าเหตุใดหลายความชั่วร้ายที่ทำ�ไป
จึงกลายเป็นความรู้สึกเสียใจในภายหลัง
ความเสียใจ หรือความสำ�นึกผิด ถ้า
ไม่เกิดขึ้นบ้าง ก็อาจขาดแรงขับดันให้อยาก
ทำ�ดีมากๆ หรืออยากทำ�ดีทั้งชีวิต เพื่อให้ทั้ง
ชีวิตดีๆเหมือนน้ำ�ใส ชะล้างคราบสกปรก
และกลิ่นเหม็นในอดีตจนเกลี้ยงที่สุดเท่าที่จะ
เกลี้ยงได้
อย่างเช่นพระเจ้าอโศกมหาราช ต้น
ชีวิตของท่านหมกมุ่นอยู่กับการฆ่าฟัน ทั้ง
อริ ร­ าชศั ต รู หรื อ แม้ ก ระทั่ ง ญาติ พี่ น้ อ ง
83
วงศ์วานว่าน­เครือก็ไม่เว้น
ต่อเมื่อเข้ากลางชีวิต ท่านเกิดความ
เบื่อหน่ายกลิ่นอายการฆ่าฟัน ยิ่งเมื่อได้พบ
ผู้ทรงคุณในพุทธศาสนาจุดประกายไฟแห่ง
สำ�นึกผิดชอบชั่วดีให้ลุกโพลงขึ้น ท่านก็หัน
มาขวนขวายทำ�นุบำ�รุงพระศาสนา เปลี่ยน
แผ่ น ดิ น เพลิ ง ให้ ก ลายเป็ น แผ่ น ดิ น ทอง
เรืองรองด้วยคุณงามความดีไปแทน
เป็นที่ทราบกันว่า ถ้าพระเจ้าอโศก
มหาราชไม่ ท รงดำ � ริ จ ะเผยแผ่ พ ระพุ ท ธ
ศาสนาให้กว้างไกลออกไปตลอดโลก วันนี้ก็
อาจไม่เหลือพระพุทธศาสนาตกทอดมาถึง
รุ่ น เรา เพราะช่ ว งนั้ น พุ ท ธศาสนาเจริ ญ
รุ่งเรืองอยู่แต่ในประเทศอินเดีย และต่อมาก็
เกื อ บจะสิ้ น สู ญ ไปจากอิ น เดี ย ด้ ว ยการ
howfarbooks.com
84
เหยี ย บย่ำ � รุ ก รานจากศาสนาอื่ น หาก
ปราศจากขบวนการเผยแผ่ธรรมอย่างเป็น
ทางการจากพระ­มหาจักรพรรดิ ส่วนอื่นที่
เหลื อ ของโลกก็ ค งไม่ มี โ อกาสรั บ แสงสว่ า ง
ทางพุทธเป็นแน่
เมื่อเป็นดังนี้ โลกก็จำ�แต่คุณธรรม
เด่ น ของท่ า น เมื่ อ พู ด ถึ ง พระเจ้ า อโศก
มหาราช ก็ จ ะพู ด ถึ ง ความเป็ น อั ค ร
ศาสนูปถัมภกที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในพุทธศาสนา
ไม่ ค่ อ ยมี ค นพู ด ถึ ง ความโหดเหี้ ย มในครั้ ง
ตะลุยปราบโลกเพื่อขยายพระราชอาณาจักร
กัน หรือแม้จะพูดบ้าง ก็พูดว่าถ้าท่านไม่
ปราบโลก โลกก็คงไม่ยอมเปิดทางให้ท่าน
เผยแผ่พระศาสนาโดยดี
สรุปคือ แม้คิดชั่ว ก็ไม่ใช่จะต้องเป็น
85
คนชั่ว ตราบเท่าที่ไม่ยอมให้ปากกับมือเท้า
เป็นเครื่องมือของความคิดชั่วๆ
และต่อให้พลาดทำ�ชั่วไปแล้ว ก็ยัง
ตัดสินไม่ได้ว่าเป็นคนชั่วขนานแท้ ตราบเท่า
ที่ยังไม่ตายอย่างคนชั่วกันจริงๆ
ไม่ ว่ า จะเคยคิ ด ร้ า ยมาเพี ย งใด
ตราบเท่าที่ยังไม่ตาย ก็ยังมีโอกาสตายเยี่ยง
คนตั้งใจทำ�ดีกันได้ ถ้าชีวิตที่เหลือคือชีวิตที่
ตัดสินใจหันหลังให้กับความคิดร้ายๆ ใน
ที่สุดก็จะลงเอยเป็นความสบายใจหายห่วง
เวลาได้ยินใครพูดถึงสวรรค์กัน ก็มั่นใจว่าตัว
เองจะเป็นหนึ่งในผู้ที่ได้ไปแน่ๆ ไม่สงสัยเลย
howfarbooks.com
86 87

คนทำ�ชั่วจะกลัวที่นอน เตียงนอนในบางคืน
ก็เป็นแท่นตัดสินลงโทษหรือตกรางวัล
ให้กับความดีความชั่ว
ในช่วงวันที่ผ่านมาได้เท่าสวรรค์และนรก

บางคนทำ�ชั่วมากๆแล้วกลัวที่นอน
นอนทีไรฝันร้ายทุกที หรืออย่างเบาก็นอนไม่
หลับต่อเนื่องกันเนิ่นนาน
เมื่อเป็นเช่นนี้ ก็ไม่ควรกล่าวว่า
ความฝันเป็นเรื่อง ‘เหลวไหล’ ตรงข้าม ควร
ให้ค่าว่าเป็นเรื่องจริงจัง เป็น ‘หลักฐานอัน
หนักแน่น’ ของผลแห่งกรรม เป็นภพภูมิ
อายุ สั้ น ในชั่ ว ข้ า มคื น ซึ่ ง แสดงให้ เราดู
ตั้งแต่ยังมีชีวิตอยู่ ไม่ต้องตายดับไปเสียก่อน

howfarbooks.com
88
อาจกล่าวว่า ฝันร้ายๆเป็นตัวอย่าง
ของชาติหน้าร้ายๆ เหมือนหนังสั้นที่ฉายให้
ดูว่าหนังยาวมีอารมณ์ประมาณไหน
ถ้าใครฝันร้ายบ่อยๆ มันแปลว่าจิต
ติดพันอยู่กับวิธีปรุงแต่งความคิดแบบร้ายๆ
มองอย่ า งคนไม่ รู้ จั ก ศาสนาจะถามว่ า ต้ อ ง
แก้ฝันร้ายด้วยการกินอะไร ออกกำ�ลังท่า
ไหน หรือกระทั่งไล่ผีด้วยพิธีกรรมประมาณ
ใด แต่หากมองอย่างคนรู้จักวิธีการในพุทธ
ศาสนา จะตั้งโจทย์ที่ตรงเป้า คือ ต้องแก้ฝัน
ร้ายด้วยกรรมใด
ถ้าฝันร้ายเปรียบเหมือนความมืด ก็
ต้องถามว่า กรรมใดเปรียบเสมือนความ
สว่างที่จะมาขับไล่ความมืด?
89
ขอให้คิดง่ายๆว่า กรรมทางการคิด
กรรมทางการพู ด ตลอดจนกรรม
ทางการกระทำ�อันใด สามารถจะไขจิตให้
สว่าง รู้สึกว่าโลกเปิด รู้สึกว่าสบายใจ ก็กรรม
เหล่านั้นแหละ คือคำ�ตอบ
กรรมอันจะยังจิตให้เกิดความสุก­
สว่าง สดชื่นเป็นกุศลนั้น มีอยู่มากหลาย
ชวนให้ขี้เกียจจดจำ� แต่ก็มีวิธีลัดๆ คือ
เรียนรู้เข้ามาที่จิตของตนเองตรงๆ สังเกต
ง่ายๆว่าตัด­สินใจทำ�อะไร เลือกคำ�พูดใดใน
สถานการณ์ไหน หรือกระทั่งกำ�ลังคิดถึงใคร
ด้วยอาการแค้นเคืองหรืออาการไม่อยากเอา
เรื่อง แล้วมีความบรรเจิด โปร่งโล่งออกมา
จากกลางใจ ก็นั่นแหละที่จะต้องจดจำ�ไว้เป็น
ตัวอย่าง
howfarbooks.com
90
เช่นว่า เมื่อพบหน้าศัตรูคู่อาฆาต มี
ใบหน้ากระตุ้นคำ�ด่าให้ผุดขึ้นในหัวของคุณ
คุ ณ จะเกิ ด ความรู้ สึ ก เหมื อ นหมอกควั น
มืด­คลุ้มก่อตัวขึ้นในตน ถ้าเพียงปล่อยเวลา
ให้ผ่านไปโดยไม่ทำ�อะไรกับสิ่งที่เกิดขึ้นใน
หัว ความมืดคลุ้มดังกล่าวจะทวีตัวขึ้นหนา
แน่น กลายเป็นความอึดอัดคัดอก ความคิด
วกวนอยู่แต่กับเรื่องของการจิกกัด ด่าทอ
หรือหาวิธีทำ�ร้ายกันต่างๆนานา
ความมืดชนิดนั้นแหละ เกิดจาก
กรรมทางความคิด ที่สั่งสมแล้วกลายเป็น
ปัจจัยให้เกิดฝันร้ายได้บ่อยๆ
แต่หากในสถานการณ์เดียวกัน เมื่อ
พบศัตรูคู่อาฆาตแล้ว กระตุ้นให้เกิดคำ�ด่าใน
หั ว ของคุ ณ แล้ ว หรื อ กระทั่ ง เกิ ด อาการ
91
คันคะยิกขึ้นกลางอกกลางใจแล้ว คุณมีกรรม
ทางความคิดเกิดขึ้นใหม่ คือ เห็นตามจริงว่า
ค ว า ม มื ด ท า ง วิ ญ ญ า ณ เ ป็ น ข อ ง ไ ม่ ดี
เป็นต้นเหตุของฝันร้าย เป็นความอึดอัด
คัดแน่นที่สูญเปล่า หาสาระมิได้ แล้วเกิด
อาการตาสว่าง เห็นโทษเห็นภัยของอกุศลจิต
ที่ปรากฏอยู่ต่อหน้าต่อตา แล้วละอกุศลนั้น
เสียได้ ความคุมแค้นแน่นอกหายไป กลาย
เป็นสบายใจ โปร่งโล่ง บันดาลแต่ความคิด
ด้านดีขึ้นมาแทน
อาการตาสว่างนั้นแหละ คือผลของ
มโนกรรมในทางที่เป็นกุศล ในทางที่ก่อให้
เกิดสติ หลังจากสั่งสมมากครั้งเพียงพอแล้ว
ก็จะเป็นปัจจัยให้เกิดฝันดีขึ้นมาได้
ผู้ที่สะสมมโนกรรมอันสว่าง สดใส
howfarbooks.com
92 93

มีฤทธิ์ในการชะล้าง สะสางความป่วยทางจิต
ยามตื่น ย่อมเอนกายลงนอนอย่างผู้มีความ เหลือใจที่ถูกไว้ดวง
เบาตัวเบาใจ สุขสบายหายห่วง ไม่คิดฟุ้งซ่าน
จับจดไปถึงเรื่องอื่นๆ หนึ่ง
เพียงถ้าน้ำ�หนักแห่งความสุขมาก
พอจะปักหลักอยู่กับที่ ไม่เลือนหายไปเร็วนัก
คุ ณ จะพบประสบการณ์ ก ารนอนอย่ า ง
สบายใจ พยากรณ์ตนเองได้ว่าอีกไม่กี่อึดใจ
ข้างหน้าหลังจากหลับสนิท จะต้องเกิดการ
ปรุงแต่งจิตในทางที่แช่มชื่น น่าชอบใจเป็น
แน่
แ ล้ ว คุ ณ จ ะ รู้ ด้ ว ย ต น เ อ ง อ ย่ า ง
ประจักษ์แจ้งว่า คนทำ�ดีไม่ใช่แค่ไม่กลัว
ที่นอนเท่านั้น แม้แต่โลงศพก็ไม่พรั่น
เลย!!
howfarbooks.com
94
ในวันที่ทุกสิ่งดูผิดพลาดไปหมด
ขอเพียงเหลือใจที่ถูกต้องไว้ดวงเดียว
ใจดวงนั้น
จะพาทุกอย่างกลับเข้าที่เข้าทางไปเอง
มีอยู่จริงครับ ช่วงที่ชีวิตเหมือนหล่น
ร่วงดำ�ดิ่งลงสู่ที่ต่ำ� ทุกอย่างฉุดกระชากลากถู
กันลงเหว ไม่มีแรงลากขึ้นสูงเลย
อย่างเช่น การตัดสินใจที่เคยถูกมา
ตลอด ก็กลายเป็นผิดพลาดไปทั้งหมด หรือ
หนักกว่านั้น คือบุคคลรอบตัว แทนที่จะยื่น
มื อ มาช่ ว ยก็ เ หมื อ นกระหน่ำ � ซ้ำ � เติ ม จนคุ ณ
รู้สึกเหมือนเละไม่มีชิ้นดี โดยพวกเขาอาจ
จงใจ หรือบางคนก็รู้เท่าไม่ถึงการณ์ แต่สรุป
คือทั้งคนทั้งเหตุการณ์คล้ายรวมหัวเล่นงาน
95
คุณแบบไม่ยอมให้พักหายใจ
ในห้วงเวลาแห่งความงงงัน เหมือน
โลกทั้งใบผิดหมด และไม่เหลือทางเดินที่ถูก
ไว้ให้เดินเลย คุณจะไปหาความถูกต้องมา
จากไหนได้?
เมื่อตกไปอยู่ในห้องมืดโดยไม่รู้เนื้อ
รู้ตัว โอกาสเดียวที่คุณจะได้แสงสว่างมา คือ
คุณต้องพกไฟฉายติดตัวไว้ก่อน ไม่ใช่ไปงม
หาเอาจากห้องมืดที่ทุกอย่างวางผิดที่ผิดทาง
ไปหมด
แสงสว่างที่ว่านี้ ก็คือธรรมะซึ่งคุณ
ศรัทธาแน่แล้ว บอกกับตัวเองไว้เป็นมั่น
เหมาะแล้วว่า จะเกิดอะไรขึ้นก็ตาม คุณจะยัง
คงรักษาไว้กับตัวไปจนตาย
howfarbooks.com
96
ธรรมะแท้ ๆ หาใช่ ค วามรู้ ใ น
กระดาษหรือความจำ�ในสมองไม่ แต่เป็น
หนทางเดินที่ถูก เป็นกรรมที่คุณจะถือปฏิบัติ
เสมอ ไม่ว่าต้องตกไปอยู่ในสถานการณ์เลว
ร้าย ได้เปรียบหรือเสียเปรียบขนาดไหน
ธรรมะอันเป็นประสบการณ์ภายใน
คือ ความรู้สึกทางใจที่ไสวสว่าง ความรู้สึกว่า
ใช่ ความรู้สึกปลอดโปร่งสบายใจ ความรู้สึก
เต็มตื่นอยู่ด้วยสติ ไม่พลัดหลงเข้าสู่ถ้ำ�แห่ง
ความโง่อันมืดทึบ
หมายความว่า ถ้าเหตุการณ์เลวร้าย
ลงถึงที่สุดแล้วคุณยังมีธรรมะ ก็จะไม่รู้สึก
มืดมน หรือถึงมืดมนลงบ้าง ก็เหมือนไขแสง
เองได้ในไม่ช้า
97
แม้ เ มื่ อ เศร้าได้ ธรรมะในใจก็จะ
ส่องให้เห็นว่าเดี๋ยวก็คลายเศร้าได้ เมื่อโกรธ
ได้ ธรรมะในใจก็จะส่องให้เห็นว่าเดี๋ยวก็หาย
โกรธได้
ธรรมะที่แท้ มีหน้าที่ฉายความจริง
ให้รู้ว่า มืดได้ก็สว่างได้ ตกได้ก็ขึ้นได้ แม้ใน
ความรู้สึกเหมือนไม่เหลืออะไรเลย ธรรมะก็
อยู่เป็นเพื่อน และบอกกับคุณว่า คุณยังมี
สิทธิ์เหลือจิตที่ประกอบด้วยสติ
คุณจะพบว่าสติเป็นของสูงในชีวิต
ตราบใดยังไม่ขาดสติ ตราบนั้นยังไม่ใช่เวลา
ตกต่ำ�จริงๆจังๆแต่อย่างใด
คนยังมีสติ ยังประคองตัวเองไม่ให้
ตกต่ำ�ถึงที่สุด จะไม่ทำ�ผิด ไม่พูดพลาด และ
howfarbooks.com
98
ไม่คิดประชดชีวิตให้ชีวิตร่วงหล่นถลำ�ลึกลง
ไปกว่านั้นอีก
เมื่อธรรมะช่วยประคองไม่ให้ทำ�ผิด
คิดพลาดได้ ไม่ช้าไม่นานต่อมา คุณจะพบว่า
ตัวเองค่อยๆอยู่ท่ามกลางทางออกของปัญหา
ซึ่ ง แต่ เ ดิ ม อาจมองไม่ เ ห็ น เลยสั ก ทางเดี ย ว
เพราะจิตมัวแต่หม่นมืดด้วยเมฆหมอกแห่ง
ความโง่เขลา ต่อเมื่อความโง่เ­ขลาถูกชำ�แรก
แทรกแทนด้วยแสงกุศล อะไรๆรอบตัวจึง
ปรากฏตามสภาพแท้จริงของมันอย่างชัดเจน
คือ อาจไม่มีอะไรแย่เท่าที่คิด มีแต่ความ
คิดว่าแย่เกินจะรับ
ชี วิ ต จะแย่ จ ริ ง ๆก็ ต่ อ เมื่ อ คุ ณ ยอม
เลื่อน­ไหลตามความคิดเลวๆ ไม่ว่าความคิด
เลวๆนั้นจะผุดจากภายใน หรือโดนกระทบ
99
จากภายนอก
ต้องเห็นใจ ที่ชีวิตบางคนเจอแต่
อะไรแย่ๆ เกิดมายากจน พ่อแม่แตกแยก
หรือกระทั่งไม่มีคนดูแล ไม่มีใครสนใจว่าจะ
เป็นตายร้ายดีอยู่ที่ไหน จึงโตขึ้นมาแบบไม่
ทราบว่าจะยึดสิ่งใดเป็นสรณะดี
คนที่ชีวิตเป็นทุกข์มากกว่าเป็นสุข
จะรู้ สึ ก ถึ ง ความอึ ด อั ด ที่ ค้ า งแน่ น อยู่ ใ นอก
ความอึดอัดนั้นกดดันให้อยากหาทางระบาย
ออก และวิธีพยายามระบายออกของคนส่วน
ใหญ่ ก็คือการหาแพะรับบาป ส่วนลึกหวังจะ
ลากคนผิดสักคนมาลงโทษ ด้วยข้อหาที่ว่าทำ�
ชีวิตฉันให้มีอันต้องทุกข์ทรมานปานนั้น
แพะรับบาปหลักๆจะหนีไม่พ้นพ่อ
howfarbooks.com
100
และแม่ที่ทำ�ให้เกิดมา แต่เลี้ยงแบบทิ้งๆ
ขว้างๆ หรือหนักกว่านั้นคือหายหน้าไปไหน
ก็ไม่ทราบ ไม่เคยได้เจอกันเลยตั้งแต่เกิด
ถัดจากพ่อแม่ ก็เป็นครูบาอาจารย์ที่
สอนไม่ดี หรือไม่ก็เพื่อนพ้องน้องพี่ คนรัก
คนใคร่ ที่ไม่เอาใจใส่กัน
โลกยุคปัจจุบันที่เต็มไปด้วยการปั่น
กระแสเรี ย กร้ อ งนี้ ยั ง มี ใ ครต่ อ ใครอี ก
มากมายให้หมายหัว เช่น นักการเมืองที่
เสนอตัวเข้ามาช่วยชาติ แต่เอาเข้าจริงกลับ
มาปล้นแผ่นดิน หรืออย่างดารา นักร้อง
ตลอดจนคนดั ง ทั้ ง หลาย ที่ เ ป็ น บุ ค คล
สาธารณะ สมควรทำ�ตนเป็นแบบอย่าง แต่
กลับประพฤติตนเป็นหลุมดำ� ดึงดูดแสงแห่ง
ความดีของปวงชน สร้างคลื่นยักษ์ซัดพาคน
101
จำ�นวนมากให้ไหลไปสู่หุบเหวนรก
แนวคิ ด ในการจั ด การกั บ บรรดา
แพะรับบาป คือ ‘ปล่อยไว้ไม่ได้ ต้องด่า!’
เมื่อรู้จักและเข้าใจพระพุทธศาสนา
เราจะไม่อยากด่าใคร ไม่อยากหาแพะมา
บูชายัญ ในเมื่อความจริงถูกเปิดเผยโดย
พระพุทธเจ้าแล้วว่า ที่แต่ละคนอยู่สบายหรือ
เดือดเนื้อร้อนใจ ได้ดีหรือตกยาก มีชีวิตที่
หยาบหรือประณีต ก็เป็นไปตามกรรมที่ทำ�
มาทั้งสิ้น จะเป็นกรรมเก่าในชาติก่อน หรือ
เป็นกรรมใหม่ในชาตินี้ก็ตาม
คนอื่ น ๆทั่ ว ทั้ ง โลก เป็ น เพี ย ง
‘เครื่องกระทบ’ ให้เราสะดุ้งสะเทือน หรือไม่
ก็เป็น ‘แรงกดดัน’ ให้เราทนไม่ไหว ต้องลุก
howfarbooks.com
102
ขึ้นก่อกรรมโต้ตอบโลกกัน
โลกมีพลังสะเทือนให้เรารู้สึกอยาก
ร้ายหรืออยากดี ส่วนการตัดสินใจว่าจะดี
หรือร้ายนั้น ขึ้นอยู่กับตัวเราว่าอยากยืนอยู่
ข้างไหน ฝ่ายธรรมะหรือฝ่ายอธรรม
พระพุทธเจ้าตรัสว่า กรรมคือเจตนา
เจตนาคือกรรม การตัดสินใจดีร้ายนั่นเอง
คือกรรมที่เราทำ�ไว้เป็นเงาตามตัวสืบไป
คนส่วนใหญ่โดยมาก จะทำ�ตาม
สัญชาตญาณ ใครมาดีก็ดีตอบ ใครมาร้ายก็
ร้ายคืน กรรมของคนส่วนใหญ่จึงเป็น ‘กรรม
ตามใบสั่งของกิเลส’ ไม่ใช่ ‘กรรมอันเกิดจาก
ธรรมะบันดาลใจ’
ขอให้ดูจากยุคอินเตอร์เน็ตนี้ ที่
103
คนในโลกมีโอกาสระบายความอึดอัดอย่าง
เสรี พอพบกระทู้ที่ยกเอานักการเมืองหรือ
คนดังขึ้นมาเป็นเป้าล่อ ก็จะรีบเข้าไป ‘ระบาย
ของเสีย’ กันด้วยคำ�ด่ายกใหญ่ ราวกับใคร
คนนั้นเป็นผู้ทำ�ให้ชีวิตข้าพเจ้าพังพินาศมา
ก่อน พอได้ทีจึงต้องขอเอาคืนบ้าง
เรื่องของเรื่อง ถ้ามีใครพลาดไปมี
ภาพเสียๆหายๆ หรือถูกสื่อมวลชนวาดภาพ
เป็นพญามาร ภาพนั้นจะไปกระตุ้นต่อม
‘อยากเห็นแพะโดนประชาทัณฑ์’ ขึ้นมา ซึ่ง
ถ้ามีการร่วมกระทืบ ด่าทอสาดเสียเทเสียกัน
อย่างคึกคัก ก็จะรู้สึกครึกครื้นสมใจ สะใจ
เหมื อ นได้ แ ก้ แ ค้ น ทั้ ง ที่ ไ ม่ เ คยรู้ จั ก หรื อ
ทำ�ความเจ็บใจให้แก่กันมาก่อนเลยในชาตินี้
สังคมยุค ‘ด่ากันง่ายๆได้โดยอิสระ’
howfarbooks.com
104 105

ของพวกเรานับว่าน่ากลัว เพราะเป็นยุคที่ไม่ ตาย และเอาจิตที่ไม่ผิดไปเกิดใหม่ ก็ต้อง

ชวนให้ มี แ ก่ ใจเหลื อ อะไรที่ ถู ก ต้ อ งไว้ เ ป็ น เลือกก่อกรรมที่ถูก ที่ทำ�ให้สบายใจไว้ตั้งแต่
สมบัติประจำ�ตัวเลยสักอย่าง เดิมทีชีวิตแย่อยู่ ยังมีชีวิต ไม่มีใครสร้างความสบายใจกันขึ้น
แล้ว ก็ยิ่งไปก่อกรรมแย่ๆซ้ำ�เติมให้ตนเอง มาได้ด้วยความปรารถนาก่อนตาย
เข้าไปอีก ในโลกที่ผิด ให้เหลือจิตที่ถูกไว้
ยุคที่คนได้ยินเสียงก่นด่ามากกว่า ดวงหนึ่ง คุณอาจต้องอยู่อย่างลำ�บาก
เสียง­ชมเชย ยุคที่คนอารมณ์เสียมีปริมาณ เป็นบางครั้ง แต่เชื่อมั่นว่าจะเป็นหนึ่ง
มากกว่าคนอารมณ์ดี ยุคที่ความอยุติธรรมมี ในผู้ไปสบายในทุกกรณี
อำ�นาจเหนือความยุติธรรม บีบให้เรารู้สึกว่า
โลกทั้งใบ ‘ผิดหมด’ นี้ ถ้าเพียงเผลอปล่อย
จิตปล่อยใจแบบเลยตามเลย เราจะก่อกรรม
ผิดๆตามเขา และจบชีวิตไปกับความรู้สึกผิด
พลาด ไม่อาจสบายใจได้ว่ามีทิศทางที่ถูกที่
ชอบให้ตัวเองก้าวไปหา
บอกตัวเองว่า เพื่อจะเอาจิตที่ถูกไป
howfarbooks.com
106 107

ใช้ชีวิตให้คุ้ม จุดเริ่มต้นของการใช้ชีวิตให้คุ้ม
คือทุ่มเทกับการ ‘ใช้ชีวิตในขณะนี้’
ไม่ใช่ ‘ใช้ชีวิตซ้ำ�อยู่ในหัว’
และไม่ใช่ ‘ใช้ชีวิตล่วงหน้าอยู่ในฝัน’

วันไหนคุณใช้เวลานอน ๖ ชั่วโมง ก็
แปลว่าวันนั้นคุณเหลือเวลา ๑๘ ชั่วโมงใน
การลืมตาตื่น คิดเป็นหนึ่งในสี่ของวัน
หากนอนวันละ ๖ ชั่วโมงไปทั้งชีวิต
ก็แปลว่า มีอายุทั้งหมดเท่าไร ให้หักออก
หนึ่งในสี่ เช่น สมมุติว่าอายุขัยของคุณคือ
๘๐ เอาเข้าจริงคุณก็มีเวลาทำ�อะไรเท่าที่หนึ่ง
สมองสองมือจะทำ�ได้เพียง ๖๐ ปีเท่านั้น
นี่คือความจริงนะครับ ชีวิตเราถูก

howfarbooks.com
108
หักอายุไปตามธรรมชาติความจำ�เป็นที่ต้อง
หลับต้องนอน คนตายอายุ ๘๐ ไม่ใช่แปลว่า
‘ได้ใช้ชีวิต’ ๘๐ ปี ต่อให้เป็นพวกบ้างาน
ทำ�งานหัวหูดับทั้งวันทั้งคืนตลอดศกก็เถอะ
ยังครับ... ไม่ใช่แค่นั้น
ถ้าแต่ละวันคุณเอาแต่เฝ้าเสียดาย
อดีตเป็นเวลาสัก ๓ ชั่วโมง แล้วใช้เวลาอีก
ร่วม ๓ ชั่วโมงในการฟุ้งซ่านถึงอนาคต สิริ
รวมแล้วคุณปล่อยให้อีก ๖ ชั่วโมงหายไป
เปล่าๆโดยไม่มีการ ‘ใช้ชีวิต’ แต่อย่างใด
เพราะการใช้ชีวิต คือการเอา
ปัจจุบันไปทำ�อะไรเพิ่ม ไม่ใช่การนึกถึง
สิ่งที่เคยทำ�ไว้แล้ว แก้ไขไม่ได้แล้ว และ
ยิ่ ง ไม่ ใช่ ก ารนึ ก ถึ ง สิ่ ง ที่ ยั ง ไม่ มี สิ ท ธิ์ ทำ �
109
ไม่รู้จะได้ทำ�หรือเปล่า
คนทั่วไปถ้านอน ๖ ชั่วโมง หมกมุ่น
ครุ่นคิดถึงอดีตกับอนาคตอีก ๖ ชั่วโมง รวม
เป็น ๑๒ ชั่วโมง ครึ่งหนึ่งของวัน จึงเหลือ
เวลาจริงๆไว้ใช้ชีวิตเพียงครึ่งหนึ่งของอายุขัย
ถ้านึกว่าตัวเลขนี้เกินจริง ก็ลองเฝ้า
สังเกตกันเอาเอง นับดูว่าเฉลี่ยแล้วคุณนอนกี่
ชั่ ว โมง แล้ ว หานาฬิ ก ามาจั บ เวลาว่ า คุ ณ
‘อยากปล่อยใจ’ ให้เหม่อลอยไปหาอดีตกับ
อนาคตรอบละกี่นาที กว่าที่จะดึงสติมาอยู่กับ
เนื้อตัวตรงนี้ หรือการงานตรงหน้า
คุณอาจคิดว่าไม่เห็นจะเสียดาย ใน
เมื่ อ ได้ ใช้ ชีวิ ต สบายๆเรื่ อยเปื่ อยตามความ
พอใจเสียอย่าง
howfarbooks.com
110
ตอนยั ง มี โ อกาสคิ ด สบายๆเรื่ อ ย
เปื่อยก็น่าจะอย่างนั้นแหละครับ แต่พอถึง
เวลาโดน ‘เช็คบิลตอนจบ’ ขึ้นมา ที่เคยรู้สึก
ไม่เสียดายนั้น ก็เชื่อเถอะว่าจะกลายเป็น
แสนเสียดายจับจิตจับใจ
นโยบายที่เหมาะสำ�หรับการ ‘เริ่ม
ต้นใช้ชีวิตให้คุ้ม’ ควรออกตัวจากการตกลง
กับตนเองชัดๆว่า เราจะ ‘สูญเสียปัจจุบัน’ ให้
กั บ อดี ต และอนาคตน้ อ ยที่ สุ ด เท่ า ที่ จ ะ
เป็นไปได้
จี้ลงไปให้ชัดๆ พอรู้ตัวว่าบ่นอะไร
เช่น ‘สมมุติว่าย้อนเวลากลับไปได้นะ...’ ต้อง
รีบแก้ใหม่ สั่งตัวเองทันที อย่ามัวสมมุติว่า
ย้อนเวลาได้จะแก้อะไรดี แต่สมมุติว่า
ถ้าสำ�นึกได้เดี๋ยวนี้ มีความคิดไหนให้
111
เปลี่ยนบ้าง!
อีกอย่าง คือการตกลงกับตัวเองว่า
จะไม่กังวลเกี่ยวกับพรุ่งนี้หรือวันหน้า แต่จะ
ขยันทำ�ทุกอย่างในวันนี้เพื่อให้สบายใจ
ว่าได้ทำ�รากของวันพรุ่งนี้ไว้ดีที่สุดแล้ว
ถ้ า จะต้ อ งเอาวั น นี้ ไ ปเกี่ ย วข้ อ งกั บ
วันหน้า ก็คือคิดอ่านวางแผน ไม่ใช่ให้ถูก
พรุ่งนี้ปล้นด้วยอาการกลุ้มเปล่า
หลังจากตกลงใจได้ว่าจะเอาแต่วัน
นี้ เมื่อวานไม่เอา พรุ่งนี้ไม่เอา คุณจะพบ
ว่าการหลงใช้ชีวิตแบบ ‘สมมุติว่า’ หายไป
กลายเป็นใช้ชีวิตแบบ ‘มีอะไรต้องทำ�’ เสียได้
หากคุณตกลงใจแล้ว แต่ยังคงติด
อยู่ในอดีต และถูกดูดไปหาอนาคต ก็ต้อง
howfarbooks.com
112
สำ�รวจดูว่าเพราะอะไรจึงเป็นเช่นนั้น
สำ�รวจความคิดตัวเอง จับให้ได้
ไล่ให้ทันว่าถ้ารวมความคิดทั้งหมดเป็นกลุ่ม
ก้อน และกรองให้เหลือคำ�ๆเดียว มันคือคำ�
ว่าอะไร
ยกตัวอย่างเช่น ถ้ารู้ตัวว่ากำ�ลังโดน
บั่นทอนกำ�ลังใจ ลองหาคำ�สำ�คัญจากในหัว
ของตัวเองดู คุณจะพบว่ามีคำ�บางคำ�ผุดขึ้น
มาบ่อยกว่าคำ�อื่น เช่น ‘เป็นไปไม่ได้หรอก’
คำ�ๆนี้อาจเป็นเสียงออกมาจากปาก
ของคนอื่น แต่เวลาที่มันแปรเป็นความคิด
ของคุณเอง ก็มักมีการเสริมเติมคำ�ใหม่ๆ
เข้าไป เช่น ‘ทำ�ไม่ได้หรอก ไม่ต้องพยายาม
หรอก’
113
ถ้าเป็นเช่นนี้ ก็ต้องสังเกตดูตาม
ความเป็ นจริ ง เอาของจริ ง ในหั ว มาตีแ ผ่
จนกว่าจะเข้าใจว่าเสียงจากอดีต ความกังวล
เกี่ยวกับอนาคตใดๆ ที่ยับยั้งคุณไว้จากการ
ลงมือใช้ปัจจุบันให้คุ้ม ล้วนแล้วแต่เป็นสิ่ง
สูญเปล่า ยิ่งให้ค่ามันมากขึ้นเท่าไร ก็ยิ่งลด
ค่าชีวิตลงเท่านั้น
อาการตาสว่างที่เกิดขึ้น จะช่วยให้
คุณรู้ชัดว่า เสียงใครบั่นทอนกำ�ลังใจเรา
ก็ ไ ม่ เ ท่ า เสี ย งในหั ว บั่ น ทอนกำ � ลั ง ใจ
ตัวเอง
หลังจากตาสว่างมากพอ คุณจะพบ
ว่าตัวเองใช้ชีวิตได้คุ้มขึ้น และตระหนักว่า
ชีวิตที่คุ้มที่สุด คือชีวิตที่มีแต่ปัจจุบันดีๆอยู่
ในใจมากที่สุด ไม่ปล่อยให้ใจกำ�อดีตเน่าๆ
howfarbooks.com
114
ตลอดจนอนาคตเสียๆไว้อย่างสูญเปล่า
แม้เมื่อตาสว่างแล้ว จะเหลือเวลา
อีกเพียงหนึ่งวันในชีวิตนี้ ก็จะเป็นเวลาหนึ่ง
วันจริงๆ กลั่นเอาประโยชน์จากทุกนาทีให้
มากที่สุด ไม่หยุดชีวิตอยู่กับการห่วงไปข้าง
หลังหรือแม้กระทั่งหวังไปข้างหน้า
หนึ่งวันอันทรงคุณค่า อาจเทียบ
ได้กับหนึ่งปี หรือหนึ่งร้อยปีที่สูญเปล่า
ของคนอื่น
พระพุทธเจ้าเคยตรัสเปรียบเทียบ
คุณค่าของอายุไว้อย่างน่าจดจำ� ดังนี้
ผู้มีความเด็ดเดี่ยวในการรักษาศีล
มีชีวิตอยู่วันเดียว ประเสริฐกว่าคนทุศีล จิตใจ
ไม่มั่นคง ที่มีชีวิตอยู่ตั้งร้อยปี
115
ผู้มีปัญญา แน่วแน่พิจารณาธรรม มี
ชี วิ ต อยู่ วั น เดี ย วประเสริ ฐ กว่ า คนไร้ ปั ญ ญา
จิตใจไม่มั่นคง ที่มีชีวิตอยู่ตั้งร้อยปี
ผู้ตั้งใจประกอบความเพียร มีชีวิต
อยู่วันเดียว ประเสริฐกว่าคนเกียจคร้าน ที่มี
ชีวิตอยู่ตั้งร้อยปี
ผู้ พิ จ ารณาเห็ น ความเกิ ด ขึ้ น และ
เสื่อมไป มีชีวิตอยู่วันเดียวประเสริฐกว่าคน
ไม่พิจารณาเห็นความเกิดขึ้น และความเสื่อม
ไป ที่มีชีวิตอยู่ตั้งร้อยปี
ผู้พิจารณาเห็นทางดับทุกข์ได้ถาวร
มี ชี วิ ต อยู่ วั น เดี ย ว ประเสริ ฐ กว่ า คนไม่
พิจารณาเห็นทางดับทุกข์ได้ถาวร ที่มีชีวิตอยู่
ตั้งร้อยปี
howfarbooks.com
116 117

ผู้พิจารณาเห็นธรรมขั้นสูงสุด มี
ชีวิตอยู่วันเดียวประเสริฐกว่าคนไม่พิจารณา ทำ�บุญครั้งสุดท้าย
เห็นธรรมขั้นสูงสุด ที่มีชีวิตอยู่ตั้งร้อยปี

howfarbooks.com
118
ขณะตายที่กำ�ลังจะต้องทิ้งโลกทั้งใบไป
เป็นช่วงเวลาค้นพบความจริง
ว่าทุกสิ่งที่เคยมีคือของหลอก
แต่กรรมทุกอย่างที่ทำ�มาคือของจริง!
ของหลอก หรือของปลอม คือสิ่งที่
ไม่เป็นอย่างที่เห็นจริงๆ ต้องเลอะเลือน
ปรวนแปร หรือปฏิรูปไปเป็นอื่น
ส่วนของจริง คือสิ่งที่เที่ยงแท้ถาวร
ไม่เปลี่ยนแปลงไปเป็นอื่น เป็นอย่างไรก็เป็น
อย่างนั้นชั่วนิรันดร์
ของจริงในธรรมชาติมีอยู่ เช่น กฎ
แห่งกรรม และนิพพาน
ทุกชาติเมื่อถึงเวลาตาย คือขณะ
119
แห่ ง การตระหนั ก ว่ า ชี วิ ต ที่ ผ่ า นมาคื อ ของ
หลอก เพราะจะไม่เหลืออะไรให้จับต้องได้อีก
ของจริงที่เหลืออยู่ คือจิตที่ควบคุม
บัญชาตัวเองไม่ได้ ความทรงจำ�แต่หนหลัง
รวมพลกันประดังเข้ามาในหัวไม่หยุด
บาปที่เคยทำ� อยากลืม แต่ก็ลืมไม่
ลง ในเมื่อมันยังตามมาเป็นตัวป่วน รบกวน
จิตใจให้ซัดส่ายไม่เลิก
บุญที่เคยทำ� อยากจำ� แต่ก็นึกให้
ออกยากหน่อย ในเมื่อร่างกายกำ�ลังเรรวน
ชวนแต่จะคิดถึงความรุ่มร้อน ที่ทำ�ให้ใจคอ
ไม่ค่อยดี
ไม่ มี ใ ครรู้ ว่ า จะได้ ทำ � บุ ญ ครั้ ง
สุดท้ายวันไหน มีแต่คนรู้ในวันสุดท้าย
howfarbooks.com
120
ว่าทำ�บุญมาพอจะสบายใจ มีสิทธิ์ไปดี
หรือยัง
อันที่จริงแล้ว สิ่งที่เป็นเครื่องหมาย
บอกว่ า เราทำ � มาดี พ อ ก็ วั ด ได้ จ ากชี วิ ต ที่
ประสบอยู่ ทุ ก เมื่ อ เชื่ อ วั น นี่ แ หละ ถ้ า เกิ ด
ปัญหา เกิดเรื่องยุ่งยาก เกิดเหตุให้น่าฟุ้งซ่าน
รำ�คาญใจ ชวนให้คิดอกุศล แล้วคุณคิดร้าย
หรือคิดดี อยากเอากุศลหรืออกุศล อยาก
กลับไปสู่สภาพจิตใจที่ปลอดโปร่งสบายหาย
ห่วง หรืออยากหมกมุ่นอยู่กับสภาพจิตแย่ๆ
ที่เพิ่งปรากฏ
ความรู้สึกนึกคิดที่เกิดขึ้นเป็นปกติ
ในปัญหาชีวิตประจำ�วัน เป็นสิ่งที่แกล้งทำ�ให้
เกิดไม่ได้ มันวัดความเป็นตัวจริงบนเส้นทาง
เตรียมตัวตายของคุณได้อย่างดี
121
หากเกิดปัญหาน่ากลุ้ม คุณกลุ้ม
แล้วแก้ได้ด้วยปัญญา แก้ได้ด้วยวิธีที่เป็น
กุศล ทำ�ได้เช่นนั้นเป็นเดือนเป็นปี ก็บอก
ตัวเองเลยครับว่า นั่นแหละ ทำ�บุญมาพอจะ
สบายใจ และมีสิทธิ์ไปดีแน่นอนแล้ว
ถ้ า แค่ ตั้ ง ใจทำ � บุ ญ ทำ � กุ ศ ลง่ า ยๆ
อยากใส่บาตร อยากช่วยเด็กและคนแก่ แต่
พอถึงเวลาจริงกลับชักช้า โยกโย้พิร่ำ�พิไร
เต็มไปด้วยข้ออ้างที่จะชะลอการบุญไว้ก่อน
แบบนี้ก็ต้องบอกตัวเองว่า ‘ยังไม่แน่ว่าบุญ
พอ’ ครับ
หรื อ หากใครรู้ สึ ก ครึ่ ง ๆกลางๆ
เหมือนพยายามทำ�บุญทำ�กุศลมานาน แต่ไม่
เคยตอบตัวเองได้อย่างมั่นใจว่าจะไปดี ก็ต้อง
เร่งสำ�รวจตัวเองครับว่าทำ�ไมเป็นอย่างนั้น
howfarbooks.com
122
นโยบายที่ดีที่สุด คือ สำ�รวจตัวเอง
ผ่านการเจริญสติทุกวัน เพราะการเจริญสติ
เป็นบุญขั้นสูงสุด เมื่อไหร่ที่มีสติเป็นปกติ
เมื่อนั้นคุณได้ชื่อว่าทำ�บุญอยู่ตลอดเวลา
แม้แต่อกุศลจิตเกิดขึ้น สติก็รู้เท่า
ทัน หรืออีกนัยหนึ่งคือเกิดกุศลจิตแทนที่
อกุศลจิต เห็นภาวะมืดมนหายไป กลายเป็น
ผ่องใสสว่างขึ้นมาแทน
สรุปคือ การจะทำ�บุญจนบุญติดจิต
ติดใจ ก็คือการเจริญสติจนสติเจริญขึ้นจริง
กลมกลืนเป็นอันหนึ่งอันเดียวกับใจที่สบาย
จนวาระสุดท้าย นั่นแหละ จะได้รู้ในวัน
สุดท้ายว่า ‘ไม่เสียชาติเกิดใต้ร่มพุทธ’ เป็น
อย่างไร
123
วิ ธี เจริ ญ สติ ไ ด้ จ นถึ ง นาที สุ ด ท้ า ย
ได้แก่ การฝึกรู้สึกถึงลมหายใจเข้าออกโดย
ความเป็นธาตุลม ไม่ใช่หญิงชาย ไม่ใช่บุคคล
ไม่ใช่ตัวตนเราเขา
หายใจเข้ารู้ หายใจออกรู้
ทำ�แค่นี้ก่อน ถ้ารู้อย่างถูกต้องจะ
สบาย ถ้าบังคับตัวเองจะอึดอัด
จากนั้น สังเกตว่าที่หายใจเข้าและ
หายใจออกอยู่นั้น จัดว่ายาวหรือสั้น
รู้ได้แค่ไหน เอาแค่นั้น หากเห็น
ความจริงเกี่ยวกับลมหายใจที่ปรากฏได้ตรง
ตามจริง ให้ถือว่าทำ�ถูก
เมื่อทำ�ถูกสักแค่เพียงสองสามนาที
howfarbooks.com
124
ใจจะเหมือนถอนความรู้สึกว่า ‘เรากำ�ลัง
หายใจ’ เสียได้ กลายเป็น ‘เรากำ�ลังดู
ธรรมชาติอันมีภาวะพัดไหวอยู่’ เดี๋ยวเข้ามา
เดี๋ยวออกไป เดี๋ยวก็ยาว เดี๋ยวก็สั้น
ตัวของจิตผู้รู้นั้นแหละ ที่เราต้องการ
ก่อนตาย หากเห็นลมหายใจไม่เที่ยงได้ ก็
สามารถเห็นความอึดอัดและสบายได้ ไม่ว่า
จิตหรือกายกระสับกระส่ายเพียงใด ก็รู้สึกว่า
สั ก แต่ เ ป็ น สภาพความไม่ เ ที่ ย งอย่ า งหนึ่ ง
ปรากฏให้รู้ ปรากฏให้ดูอยู่ โดยไม่มีความ
น่าครอบครอง
ที่รู้สึกว่าไม่น่าครอบครอง เพราะ
จิตเริ่มฉลาดในการเห็นความจริง จึงยอมรับ
ความจริ ง ได้ ง่ า ย ไม่ มี สิ่ ง ใดเป็ น ของเรา
สักหน่อย
125
สิ่งที่จะหายไป คือลมหายใจที่ออก
ไปแล้้วไม่กลับเข้ามาอีก
สิ่งที่จะแตกดับ คือรูปกาย ไม่ใช่เรา
ที่เป็นความรู้สึกนึกคิดอันปรวนแปรตลอด
เวลาอยู่แล้ว
การไม่ยึดอะไรๆที่จะหายไป หรือที่
จะแตกดับ โดยความเป็นตัวเรา นั่นแหละ
ยอดสุดแห่งการไปดี ไปถูก ไปชอบ เพราะ
ก่อนตายมีสติดี เห็นถูกต้องตามจริง ตาม
ความชอบธรรม
ขอให้ จำ � ไว้ แ ม่ น ๆเลยครั บ ว่ า
บุ ญ ใหญ่ ที่ จ ะทำ � ได้ เ ป็ น ครั้ ง สุ ด ท้ า ย
ไม่ใช่ให้ทาน ไม่ใช่รักษาศีล แต่เป็นการ
เจริญสติ
howfarbooks.com
126 127

ผู้ที่ฝึกเจริญสติมาดี ย่อมหายห่วง
รู้แน่แก่ตัวด้วยความอุ่นใจ ว่าตนมีเครื่องมือ
ทำ � บุ ญ ก่ อ นตายอั น หาได้ ย ากในคนตาย
ทั่วไปแล้ว ชนิดที่ไม่ต้องสงสัย ไม่ต้องหาใคร
มาช่วยประกันนาทีสุดท้ายให้อีกเลย

howfarbooks.com
 ๗ วิธีตายอย่างสบายใจ
หนั ง สื อ ที่ อ อกแบบมาให้ ผู้ ป่ ว ยระยะ
สุดท้ายได้อ่านเอง หรือรับฟังจากญาติ
เพื่อความสบายใจครั้งสำ�คัญที่สุดในชีวิต
ผิดที่ไม่รู้
แค่ไม่รู้ว่าผิด ก็นับว่าผิดแล้วที่ไม่รู้ โดย
เฉพาะกฎแห่งการเวียนว่ายตายเกิด อัน
หมายถึงกติกาการตัดสินชะตาในแต่ละ
ชาติด้วยอดีตกรรมที่เคยทำ�ไว้กับคนอื่น
ต่อเมื่อรู้แล้ว จึงค่อยนับเป็นผู้มีโอกาส
สร้างวาสนาดีๆให้ตนเองขึ้นมาได้
๑๐๐ เล่ม ๒,๙๐๐ บาท
๓๐๐ เล่ม ๘,๔๐๐ บาท
๕๐๐ เล่ม ๑๓,๕๐๐ บาท
๑,๐๐๐ เล่ม ๒๖,๐๐๐ บาท
เตรียมเสบียงไว้เลี้ยงตัว ฉบับ คัดสรร
รวมคำ�ถามและคำ�ตอบเกี่ยวกับกรรมวิบากที่คัด
แล้วว่าคนในยุคไอทีอยากรู้เป็นที่สุด
๑๐๐ เล่ม ๓,๙๐๐ บาท
๓๐๐ เล่ม ๑๑,๔๐๐ บาท
๕๐๐ เล่ม ๑๘,๕๐๐ บาท
๑,๐๐๐ เล่ม ๓๖,๐๐๐ บาท
เสียดาย... คนตายไม่ได้อ่าน
แก่นความจริง อันเป็นคำ�ตอบที่มีให้กับ
๓ คำ�ถามสำ�คัญของมนุษย์ที่ว่า เกิดมา
เป็นอย่างนี้ได้อย่างไร? ตายแล้วไปไหน
ได้บ้าง? และยังอยู่จะให้ทำ�เช่นใดจึงคุ้ม?
มีชีวิตที่คิดไม่ถึง
ตี แ ผ่ ก ฎแห่ ง ธรรมชาติ ด้ ว ยมุ ม มองว่ า
ทั้งหมดเป็นเกมกรรม ทุกรายละเอียด
ต้นทุนชีวิตเป็นคะแนนเก่า และกรรมที่
กำ�ลังทำ�อยู่เป็นคะแนนใหม่ เพื่อตัดสิน
ว่าขณะนี้ คะแนนของคุณกำ�ลังเป็นบวก
หรือติดลบ ควรทำ�คะแนนต่อท่าไหน
เตรียมเสบียงไว้เลี้ยงตัว ฉบับ
อยู่สบาย ไปสบาย
รวมคำ � ถามและคำ � ตอบ ตลอดจน
บทความสำ�คัญที่คนอ่านช่วยกันโหวตว่า
ดีที่สุดของดังตฤณ เพื่อช่วยให้ตกลงกับ
ตัวเองง่ายขึ้น ว่าเส้นทางชีวิตแบบใด
สบายใจทั้งยามอยู่ และยามจากโลกนี้ไป
๑๐๐ เล่ม ๕,๙๐๐ บาท
๓๐๐ เล่ม ๑๗,๔๐๐ บาท
๕๐๐ เล่ม ๒๘,๕๐๐ บาท
๑,๐๐๐ เล่ม ๕๖,๐๐๐ บาท
 สั่งเร่งด่วนเพื่อแจกให้ทันวันเผาได้ที่
http://howfarbooks.com
เปลี่ยนปกใหม่ตามที่ส่งมา บวกเพิ่มเล่มละ ๑๕ บาท
เพิ่มรูปหรือเนื้อหาด้านใน ๑๐ หน้า บวกเพิ่มเล่มละ ๑๐ บาท
สั่งออกแบบปกตามแนวคิดที่ต้องการ บวกเพิ่ม ๒๐,๐๐๐ บาท
ราคาที่แจ้งอาจเปลี่ยนแปลงตามค่ากระดาษ ณ เวลาสั่งซื้อ
และยังไม่รวมค่าขนส่ง
โดยจะคำ�นวณตามน้ำ�หนักและปลายทาง

ส่งไฟล์ปกและเนื้อหาที่ต้องการ
หรือสอบถามยืนยันราคาได้ที่
howfarbooks@gmail.com
(081) 545-1949