dac biét PUAN INA E RONNIE % GIHO-DUC GIA-DINH NCUYET- SAN THANG?(9 NAM 1974 S6é 39nguyét san $6 39, théng 9 nim 1974, Gidp Dan PHU'ONC DONC Cho ahigm, Cho Bot : HOANG-SY.QUY 7 Pho Cho Bot: LUU-TRUNG-KHAO Phy t6 Cho nbiém : TRAN QUY-THAI Tea Dac Biét GIAO - DUC GIA- BINH 2 1. B8n canh van ds nd} HOU TUONG — 171 2. Anh huéng gla dinh xva vé nay trong tanh vic gido duc (tty TOAN ANH — 177 3. Te thy Ngié kinh val van dé gide dyc gia dinh (tt) NGUYEN VAN THO — 183 4. Gla dinh va hoe duéng TRAN THANH THAO — 189 5 Nhé van-vél gla dinh DA LAN — 196 6 DuGl dan... quanh bép lia BINH NGUYEN LOC — 200 7. Gido duc tinh cam va dgo dé nol con trol con gél KHUAT DUY LINH — 205 8. Bal hénh ca BS tét (tho) TRAN HOANG VY — 215 9. Thdén phan con ngwd! qua Sartre, Camus, Malraux, Jaspers LUONG DANH MON — 217 10. Néu con... (the) ANDRE MAUROIS — 226 11. Hanh huong Téy tréc m6! (tt) HOANH SO'N HOANG SY QUY — 228 12, Béng y va Nam duce trong vigc tri Iléu bgnh tidy duGng 233 13° Tré lol bgn doe gép ¥ NGUYEN DUY THU LUONG — 244 TIN TOC — HOP THO — SACH BAO NHAN BUCC VIET NAM @ PHUC'NG DONG @ THOIDAL¥ THE GIOI¥ DAO GIAO 8A0 QUAN : I61, Y6n-83, SAIGON 3 — BIEN THOAI : 21.592 — HOP THO 2094Neuyét San PHU'O'NG BONA 161, Yén-B6 Saigon — H.T. 209% — B.T. 24. 592 GIA BAO Méi 35 1504 Céng sé gid gap 46i Mét nim 18008 Mot nim (age gid sinh vien) 17001 Mot nim gc gid An ob’n 3500d sip lén Cao nguyén va mién Trung (tit Di-lat tro lén) thém 3004 cuéc phi may bay m§t nim, Ngoai quéc : thém 800d cuéc phi dudng thdy mét 13m. Quy vj nao tim dugc 8 doc gid dai ban xio kinh biéu m§t nim bio. E Mét 83 b4o mat, xin bdo tin va tra mot otra tién bdo va titan buu phi, Toa béo sé giri ba. CACH TRA TIEN 1) Ng&o pniéu vi bru phéu, d& cho : Cé Dé thi ‘Phuong, PHUO'NG DONG 161, Yén DS, Saigon, H.T. 2094 2) Dén ty buu digo, tra qua Truong Muc Buu Diga: Saigon T/M 2790. Tap chi PHUO'NG DONG r6r, Yén Dd Saigon ghi dja chi va ly do 3) Cong sb, c6 th? gui tra vio Truoog Muc Ting Ngin Khé V.N. Saigon T/M 57070, Tap chi PHUO'NG DONG 161, Yén DS Saigon GIA BIEU QUANG CAO 1 trang quang céo Gn nhan I trang quéng céo than hou 1/2 trang trong 81 ky 1/4 trang trong mBI ky Trang bia mat sav 2 mau, mB! ky Trang bia mat sau mau, moi ky Quan ly: Xu6t ban : DO-THI-PHU'O'NG pd- DUY Thu ky toa sogn: Phén phét : L£-1THANH-CHUNG TRAN-ANH-HUNGBEN CANH VAN DE error retro e ear eseresree. reeereesntc ee % Wb biu Gung D2 siva soan ludn a s5 ve Gido Duc Gia Dink vd Lién Hé Gia Dink Gia Téc, nguyét san Phuong Dong c6 goi tho dén quy vj cong téc vien mt 36 dé-muc gidp cho vigéc chon d2 tai. Sau khi kh4 lau suy oghi, toi tin n6i bén canh van dé Bdi toi thy vin d@ qué quan trong, Lap mot gia dinh 4y 14 x4y khudu khd va nép séag, chang nhirng cho minh cing ogrdi ngdu phéi, hod: tron doi «bach niéo giai lio», ho’c nta duong gay génh$ ma cda cho cd nhiéu thé hé cua mai sau, C4i anh hudng cho gon cdi, c6 1é, cdn sau dam, cda bi dét hon, néu xay ra viéc giy gioh ova dong (thi trong trong hgp nay, ké viét bai cing nén thin trong gdp méy lin bon nita !) Boi qué than trong, ma tdi khéng dam dem y kién thd thitn cGa mioh ra lam mau myc. Téi chi xin d&n chisng oci hai agydi xuc, ma tic phim da dugc hiu nhw todn din ta céng nb4a, Nguéi xua thé nhét 12 mot thi si. sSng vao cudi thé ky XVIII va Gu thé ky XIX. Thi ph3m cia nguoi durge phd cap hon hét. O Dang agoai, dén hang binh dan cing thugc ram long, Tdi mu6n n6i dén Nguyéo Du va thi ph3m Kim Tay tinh tir. Bay 14u nay, ti nghe gidi thigu tac pham nay duéi ohidu tén khdc big, Nio 1a Truygn Kitu, nio la Kim Van Kitu, nao 1a Dogn trong tan thank, Nhieng ohan d& nay, tha that, khong gitp cho t0i chat té nao a3 gop ma viét bai cay. Ching n6 chi ggi trong ldng t6i 1a noi dung chi thuat bhi dvi cua nang Kitu, hojic cdi duyén ky ng gita ching Kim, voi cé em a Téy Vn, rdi luda cd chj 1a Tuy Kiéu, (tire 1a mot cSt chuyén, ma dich gidcda Tir Tr3m.A cdm d& bang hai c4u tho lang mgn sau diy > M6ét cay tén ban cd 426i chim Ngam tho voi chi, gay din cing em. Thi thy hdi duyén ky ng dy c6 nén néu léo lam mu myc ching.) 7 Hay '3, voi nhan 42 thir ba, 18 Dogn truveng tén thanh, tri tdi chi von vo trong khée nhac méi néi lén nhieng ndi dit rugt ma thdi! Riéng tdi chm on mét ban dong song cé, 1a thi si Thuan Phong, 44 day cong Lan 19i, dé tim lai duge va cd xuy cho chting ta goi thi ph&m Sy bing cai ten m4 T6 Nhe tién sanh di at cho con dé tinh thin cia minh: B Kim Tay tinh tir. Truéc, 18 tdi ding trén ché ohin cda ngudi t6n trong172 — BEN CANE VAN DE: PHUUNG BONG sy trung hau va ch3ng thich nbirng ké bSp méo, vo rrda ay th§t, 42 phuc vy cho quan ditm riéng tw cia minh, Tht nia, va day méi 1a ditu quan trong v6 cing, danh xung Kim Tuy tinh tir dem mot 4oh sing mgi vio cha TINH, mot csi tinh ma Nguyé1 Du cho la ding ghi vao: Phong tinh cB luc con truyén sie xanh. Trong doi lu lac @ chéu p.ong tran cua nang Kigu, ring 43 tiép can xac thjt véi chang biet bao nbiéu nguéi, ma biet dau, m¥c dau lic ‘ban dau, ning chéi tir, chong éi lai ohing loi day cba my Td Ba, truvea cho nang tat cd nhirng xdo thudt cia « vanh ngoai bay chit, vanh trong tim nghé », thé ma, rdi mién cuGng, rdi thanh thoi queo, rdi thanh Iau luyéo, nang 43 choi «cho lin lé¢ 4, cho mé man dvi»? Biog chitng cia gid thiét ray, 1a bén pbia van nhan, chang Thic da si dén mirc, con bén vd phii, thl Tir Hai phailuy béisaco, Trén 1a HS Ton Hiéo, dui la Thd Cong, ai macim |éng cho dju véi sy quyén ri cia xic thit? Sy quyén ri cia x4c thjt ndy 18 dng co kich thich cho céi «dim», C4i dim nay, d6i khi, cing tic dgng dén cim tinh, ma khién cho ping Kitu cing cé luc tinh chuyé= «giai lao» voi charg Thuc, voi Tir Hii, Nghia 1a ciing c6 thé din dén cdi «tinh», Nhung ma tinh ray dén sau cdi dam, va khi dam v4ng béng, thi tinh cing mat, Noi day, tinh 1a pho san cia dam, hay 1a mOt thir épiphénoméne cia dim, khing c6 chog duge. Khich mua vui tim Kigu, cét d@ mua cai dam. Vi dau chdog durge tinb, thi khéng th? My cé 46 dugc ma bat min... Con duge ahu Thic Sinb, @uge aku Ti Hai, véa di mua heo, ma cé duge cho thém ga vit, thi {a cdi riéng may... Thi si 43 miéu td dai dai cdi doi thanh lau ofa nang Kitu, khong phim myc dich «khidu dim », oh ldm téc phim khic, T6 Nhu tién sank yé c4i dim, ohu hoa si vé may. Nét cang ohiéu, cang phitn tap, cdng ric r6i, tO cng d4m, cing den, thi chang khic chi gitp cho hoa si lam. obi bit virng ting sing ry. Ay 18 T6 Nhe nhim myc dich lam ndi bat cdi «tinby gitta chang Kim va nang Kiéu, Cai tink ody, c4i ma tiga sanh mudn a cao bing nhan 4@ Kim Tuy tinh tir cia thi phim, la mdt khéi oi¢m tich edi ban ngoai cdi ddm. Khi chang va nang gép g& ohay, thi Song tinh dwing dd xiéu xiéu, Xem trong du yém cé chitu ld loi. Nobw vay, thi si phin bige bin hai khai oi¢m, voi-canh gi6l 66 ceteHO HOU TUONG — 173 Khai nitm truéc 18 tinh, Khdi niém sau 1 dim. Va rah giéi 12 ch3 ma thi si dinh nghia bing trigu chirng «trong 4u yém cé 14 loi». Nhung ma tang Ki&u voi vang chan dirng ching lugn «séng tinh dudng da xiéu xidue 4y va gife cho nd dugc thuin ob’t, biog nhéng c4u chéi tir. Ma Uoh vin 1a tinh, khéng pha tron véi dim. G& dogn két, khi m3 Kim Kidu tdi ngé, thi trd Sy Iai di€n ra in th® hai, Bay gi chang Kim y thire ring K2u 44 chu-g tinh véi minh, mot lin nia, yeu clu «vurgt tuyén ,r¥i dja hat cia tink, ma tinh chuyén ddm ‘Thi mét lan ota, Kitu 43 chan ngin duge sy «vergt tuyéo» dy, vol ahyng 181 1@ bén trong ctrng c4p, boc mot Iép té nhj va uyén chuyén vd cing, 6 th dic két bang cau, : Chit trinh con m§t chit nay nita théi! Ché trinh nay, toa dn va y boc Tay phwong djnh nghia bing mot tim mang méng, ddu kin trong co quan sanh dyc cia ngwdi con gai «cdn trinhe, va khi nS bi rich di, !ac4i bing chirng hitu hioh, v4t chit, khoa hoc, va khng ch6i cdi duge cia sy «mat trinhs, Nhung ma, 46i vél thi si ta, chir «trinh» khénz djnh nghia ober vay dugc, Déi voi mit nhin cia Tay phurong, nang Kiéu 44 «mat trinh» voi tén diém M3 Gidm Sinh, khi 26 mua nang véi ba trim Iwong bac, dé hudng nhyy non, triréc khi giao hing cho my Tu Ba, Va déi véi hang Ta Ba va Mi Gidm Sinh, tic hang halwu cua x3 hgi phuong dong, thi cdi atrinh» cia nang Kidu cing duge dinh nghia yobw tod 4n va y hoc Tay phuong vay. Nhwog ma nang K'tu (va Kim Trong cing chp nh§n lap luan fy) mae diu trong mudi 1am nim Ivu Igc 460 ngwdi cira truéc, dua ngwdi ctra sau, Khong biét may chyc ngin 130 tng dung «tim nghts cia thin May Tring ty theo khich mua vui thugc vao tam pham- tra: tring, dodn, dai, tity cép, hodn, téc, tri, nang Kigu v4a cho minh ia ccdn trinhs 3 n&n nang méi dim th6t v6iké chung tinh, Chit trinh con mét chit ndy niva théi. Tai sao ong quin nigm nhw viy? Béi vi nang oghi rang ché trinh cha nang 13 cdi dite cia cdi tinh thuan nit, ching \4n dye bei cai dam, Khi méi g§p chang Kim, nang 43 hién cho Kim céi tish thuan obit ay; 10) bay gid, sau mudi 1am rim nang bj cdi dam lam cho ligu da hoa tan 31, ma nacg hién cho Kim cdi dim, Sy 1a nang «mit tricks vay. C6 le thi si Nguyén Du chia xé quan dim cia aang Kitu. Vi dau cdi «tem sy chanb trjv cua T6 Nhu cd thé dem dnh séng cua di Kigu md174 — BEN CANH VAN BE PRUONG ONG nol sdng ching, vidia my ngaa cau tho cia ngtrdi cé phii ld «tiéng off Girt rugt méiv ching, song Nguyén Du 43 dem lai cho ching ta mét dist ngbia £8 cét, phan minh ranh giéi, cua chit tink va ohan dé Kim Tiiy teh tiv néi t6m lai rdt xdc ding. Noi xong ch thoh cua Nguyéo Du, tdi xin mirgn céi djoh nghia fy mandi sang qua mot negwdi xua kbdc, song tron trong thé ky XX ma thi phim cing duge phd bién manh & Ding trong, ching kém ci Kim Tuy ninh tir dug hoan azhinh. & Dang ngoli. Toi mudn n6i dén tl si Nguyéo Dinh Chiéu va tho Lyc Van Tién Cu 45, khi khéi dau thi phim, dit o&n méng c6 rét cho mét pir dinh kitu mau, 18 gia dinb cua Lucénz, ma phan ctién thién» 43 gido due @uge 6 diva con néu lén lam guong mau, 1a ching trai ho Lye, Cy ti, hao nhién viet : Cé ngwoi ¢ quén Ding Thanh Lye dng chit dae phi ttnh yén cank Ve chong dn & hitn lank Tu nhdn tich dire sém sanh con hitn B6n c&u tho trén diy, Trerong Vith Ky chiét bé cau a va clu 3, bo éng cho 18 v6 ngbia, va khicio xudt bin tho Lyc Vdn Tién, dng thiy ring cfux voi chi thank cé th? gieo vin voi chit sanh cia cau 4, milt ai th’y sy chiét bé cua hai c4u 2 vi 3. Nhung ma, chinh 1a cfu 2 vig méi 14 cAi nn méng tién thién cla sy sanh con tét. Va su bj Truong Vink Ky chiét be ma bd di, 43 gay m$t phan eng manh trong gidi thimo'o & mitn Nam vao luc dé. Cg Dd Chibu sanh nim Nhim Ngo (1822) & géc troi Nam, dng thdi véi Gregor Joban Mendel (1822 - 1884) & Ao Dai Igi, mot the vit hoe gia nditiéng va lam gido su dai boc, ngudi da dé xudng ra mét djob Jugt vé di truy2n hoc, ma dén nay, cdc hoc sink irung hoc khdp thé giti déu phai hoc... : Cing nim 1832 fy, & Anh quéc, ra ddi Francis Galton (181 —1911) 13 mét oa ogh én ciéru ve sanb 74t hoc, da cién minh rit ohity ve di truyén hoc, v8 wu sanh hoc, 42 eng dyuog vio myc dich cdi ‘wong 1oai ngudi, bing cich Iya chon sy phdi nedu, tirc 1a tam thé ado cho sanb con a8 chdu cing tét d¢> non. Khoa athigén ching hoc» hay 14 ey sinhHO HOU TUONG — 175 hoc» (Bugenics).tdng hyp céc thé khoa hoc, shirt !4 di truy2n hoc néi chung luat Mendel néi riéng, dt ma tuyen trach sy phdi ngdu. N6i cich kbc, tire la day kéa vy, kén ching viy. Rat tiée 14 ci hainha Khoa hoc Au chau Igi khéng biét dfn thi phim cia ngurdi ding thei cia minh la cy 63 mb Nguyéo-Dinh-Caitu. The Luc Vén Tién dem hai 186i ph6! ng&u, ma 2 g3o nhau, tic 1a ddug phuong phip ty gido, Léi phdi ngdu the phat 1a cdi phdi ogdu byt, gitta Luc-V4n- Titn va V8-Thé-Loan, rdi gifta Vé-th?-Loae va Vuoog-Te-Trye. Thi sf 43 phin quyét bang cich kéttOithé phdi ngdu Jy mot cich tryng trong ; cop tha V6-Thé-Loan ma bé vio hang Thuong-Tong... Con 16i ph6i agdu thir hai 1a c4i ph6ing4u thanh, gita Lyc-Van-Tién va Kitu-Nguyét- Nga, ly c3n ban noi ché TINH cia Nguyét-Nga, mot thé tinh hét sic chung thiy, m%c dau nang nghi lim rang chang 44 xudog su6i vang. Va thi sicling 42 phdn quyét bing cich suy tén 16i ph6i ngdu Sy mot cdch tugng trung: diva Nguy?t-Nga lén ngdi hoing hgu, cét d2 minb boa cau tho, néu & d3u a2 cho cdc gai agi rin viéc teuéc, ldnh dé thin sau» ma luén luén lay phuong cham «g4i thoi ti€e hanb 1a cau trau minh» Hal thisi lon obSt & Vidt-Nam, ogwdi teuve djnh aghta ché TINH ogudy sau lay chit TINH ma xy dyng gia dinb, gia tc, va quée gia, néu cé mot thir « thién ching hoc, » 4t 42 lam mét cugc cich mang vi dei trong khoa n3y, Khoa truyéo thSag hoc cua Au ch4u, nfu néi ndm na, dt 18 cin ban ly thuyét cia cAu tyc ogi Con vua tht dang lam vaa Con sdi & chia thi quétlé da _ Lujt truyén thong cua Mendel, cho phép ta cchéng minho ring nbGng dirc cua vj anh hing dat Lam son sé di truyén lai cho con chéu (vi biga minh cho thuyét ch4nh trj cha truyén con adi»), va sé tim lei duge & mot... Lé.Chi@u-Thoog. Suy lugo that xa, truy2a th6ng hoc 14 mot tkboa hgc bao thir, Trai lai, vy chong Luc éng, trong tho Lyc Van Tién chi & heng binh dia rit tim thudng, khong cé gi ding cho thi si o6i phdc qua véi mOt vai nét chim phé, Nbung ma chi cé ba yéu t6: 1.— phitinh yn anh; 2.— ve chong in & higa lanh; 3.— Tunhon tich disc; r5 vo chdog ké thudng din 4y som sanb con hién 14 Lyc Vda Tien, Va ctru cénb cia cdi «thign ching hoce cua Nguyén-Dinh-Chiéu la Van-Tién @ioh dudi duge gic O Qua176 — BEN CANH VAN BE PHUONG BONG aiét ogudi Cot D5t, a8 rdi din tuyét dink cia vioh quang, 1a dugc vua auéc¢ S& nhirong cho ng6i bdu, Néu céc nha triét hoc pan bigt cdi elachose en soi» va «la chose eur nous» thi djnh lugt Mendel va ethiga ching hoc» Au chau tzo cho hang binh din néi riéng, tao cho dan téc nhurge titu néi chung cdi tim (rang buéng xudi theo sé phan da an bai. Con cS ging gi niéa dé md tranh dua voi cdc dan thc titn tién, 43 sin cé co thé manh, co cfu t3 chic tinh rio, phiong tign didi dio 2 Au 18 nhda tang ma cam chju thigt thdi 42 chy ngay ma ludt ety nhiéo dao thai» dua ra ngoii dong sik | | Nhung ma cthién chiog hoce ca Ngay&n-Dioh-Chiéu oudi trong Jdog cia binh din néi riéng, cho céc dan téc nhugs tiéu néi chun7, mot nitm tin vi dai. Hd-Phi-Phic va Nguyén-Thj-Dong chic da chia xé cdi aitm tin dy, néo hai vg chdng cia thén Pat Lac, 4p Tay Son, 4] phi tinh yén anh, 44 Sn & hiéa lanh, 44 tunhontich disc, ma tré sanh durge ba trai Nhec, Hué, Lit 64 lam sang chdi lich st cia dan téc Viet Nam mét thoi, Véi quan niém 6, voi tim guong 46, bit cir ndog din nie cing cb th? nubi trong Idng cic niém by vong Ion lao ring con minh sé mic 4o vaj phit c¥ dio, mbi khi lich si ctia din thc dai hdi. Néu éjoh nghia «vin héa 14 cdi gilim cho ngudi cang cao qui, dep 42 hon, cho ngwdi tre nto NGUCh, thiquan niém cia Nguyéo-Du va Nguyén.Dinb-Chitu vé ch TINH 16 ring 18 cdi vin héa 6 vay. Csi quan nigm cao qui cia hai thi sf ta vé chi tinh nay bat budc thi sf phai 42 cao céi thuyét «ty do chon tinh», Nang Kigu cing shy nang Nguyét Nga ching dgi mai dong din m6éi, ching cho cha m¢ ra liob Hai ning ty chon ngudi yeu ma chang cin c6 mai dong do. Rdi hai ning 63¢ cha mg ogdi nuvi ch3 ma hai nang mudn. Céi quan nigm «cha me dat diy wgdi dé» chi danh cho ohitng Tuy Vu, danh ohitng phudng Th? Loan hai hang sau nay, natu d@ cho ho chon, 4t khéng biét lam thé ndo, Boi viho chi thay nhitng cdi be ngodi; sy dep trai, sy gidu cd, sy sang trong, ma bo chang bao gid thay cdi TINH. Con nép sdng vit chit ma ching ta du nbdp tir ngodi, voi avi s6ng «bién dam» ma chang «higo tinh», véi liéu thudc ngira thai (biét dau ching giét chét mot Luc. V4n-Tién trong khi cdn [4 tinh trang?) nép sag ay cO chogidi tré ngay nay céi TINH obw Nguyéo.Du va Nguyéa- Dinh-Chiéu da day ching ¢Anh huéng Gia dinh xwa va nay TRONG LANH-VU'C GIAO - DUC (Tiép theo) emer Anh hudng cie gia dinh trong lah aye giéo duc xue la vay, gia dinh va hoc duvéng hd try nhau trong viée dao tgo dire uénén ngudi. Nguai xza quan nigm, kién thir [a cng nhung cain hon kin thae la 1é nghie dao dice Con ngudi <6 Jé nghts dao dirc la con nguai ¢6 liém ai, Khéng bao gid lta thay phan ben, wa thi ding va0 dia vj lanh dyo dit to di ahd, con nguéi nay khéng bao gid phan dio hei nuéce Bén con nguéi dao dic, ¢6 bao ohigu con ngudi khée, kién thée that rong, thi that cao nhung chi vi thigu cin ban dgo dirc, ho da chi Ia mdt bon ab ligm of, m3t bon phan thay phao ban, phan din phan nuée. Da itoh biy v2 anh hudag gia dish trong. lanh vye giéo dyc xua, ching t6i khéng tk® khong nhc t6i anh hudng cia gia dinh trong linh vee gifo dyc pgly ney: Ching «i bit diu w Thai gido. Thai gido ngiy nay ¢6 hay khéng ? Bs wa loi ching 14) chi n@u lée ching dir kigo : — lpi ohing gia dish lao déng nghto khé, ching lim vg lam méi di En, tnvéc ngiy sinh mot ngay, ngudi ve con quan quit lm vigc, hofe génh mét géah hang nging eft sire di chy, quén ca ring thi ngiy mai minh s& sishs Séng trong hoan canh dy, ligu cé ai nghi dén van dé thai gifo khéng ? % Goan Anb Tréi pie tai nbirog gia dinh sung tes haog ogudi ody ngay ney phai ohio rang chi c6 m@t 96 ft. Nh@og gia dinh nay ching lo mai mé theo dudi ay aghiéps mai mé kigm tito, mot ed chi kiém tide mt e&ch bit chinh, cdn ef¢ ba ve no com &m cats ain uy thé quyén hinh cle chéng, s&n ti8n cia chong kiém 1a, ede ba phai lo tiu sai titn ching kigm, lo xii dye ehéng x& dung quyta hanh 2 lam sing lim bay, cd bi abe gid sinh wai gid cdo ngdi & bin tir ec, edn dang xoa mat chuge | O' nhitng gia dinh ody, khéng biét c6 nan djt vin dB thai giko khong > — Cé lé ngosi hai hang gie dish trén, van cdn méts6 gia diah eng trong dao dircy theo o%p sdng ¢6 truyén hda hep voi nhirog digu hay thu thip cia cla ohéng néo héa mi da objp, ohung khéng hitu ditu kign kinh t& cé cho phép ho thye hign nhirog digu ho muén khéng, hay trirge hoan canh v§t gié gie ting phi ma, ho cdn lo chay geo chey x8ng, chey diu hii v.v-.. Rai khi dita tré ra dais viee gifo dyc tho nhi ngiy nay cing khéve gidng ura, hoge c6 ai muén gié phy xa cing khéog duge Truée hér, doi ng gia dink nghé>, dai edng khé khins vot gid dét dd, chéng di lam» ve di lame kiém an chét vat cdn thigu thdns Him sao ngudi me 6 thé & nha nudi con va sin sbe178 — ANH HUONG GIA BINH... gon dirge. Ho cir vit con day, ci di fim, dB con chi nim bay tudi erdng con fom méi sinh hoe duge vii bSa théoge 18) hofe budi truer hog: thinh tholng nguei me méi chay v8 cho con bir diy Ik néi ching trudng hyp ngwdi me ¢6 th? v8 dures can phn déng, mo chi dé mc chj-em my déa eon trang nhew, nhir why khéng xiy 7 lam Bi, cdn néi chi dén gifo dy: hi ofa. Khéng phai eée bic cha me tag Iép nghdo kh3 khong big dén ghirng tei van cé th8 xay ra cho con duge nhung vi ngho danh phai phé théc mic tdi. O diy, na n6i t6i inh hudng gia dioh d3i vi vite gifo duc tho obi hin ai ceding léy lam chua xét mi ohgn thy aob hudng nay khong tot dep gt Aah hudng cia gia diab day, ohung ching ta phai thanh thyc oh§n day chioh [a 18: tai 28 hei. Ben nhing gia dish nghdo déi aly Wa nhéog gia dinb gidu cé sung tic. TSt phiga obitng gia dich nay nhidu it gi ho cing nghi t6i ay hoc hanh cia con hor nhwng ho chi nght dén khi ho théy whog diva tré eS th8 di hoe dug, Ho g0i con hg vio nh@ng vedn tréy nhing lop mBu gio cé tigag tims nhGng aci mi tang Iép trudog gia, nhit 1a boo trrgng gia hoc lam sang, moi ndi gidu sha oy higa ditn cha ngopi tc tren d3t nec, dua cheu giri con téi- _ Nhe véys nghfa [a trong thai ky tréng nue, trong théi ky sy sn abc che ngrdi mo la cdo thiét d2 tao anh hurong trén ngudi co khéng bao gid bo nght t6i vin dd gigo dye dire tré PHUG'NG BONG nhw ngwdi xua- Ho nudi con bing ste bay tranh nheu di mua che den nhiog lopi sfa o&i tiéng 18 Ste Bi dd trong nom con, ho mugn ogudi lam, muén aim» Ho khéng bao gié quan tim toi Soh hung cia ngudilam va dah hudog cla site bd ddi voi con ho. RBi khi déa wé di hoe, he khéog theo déi, phé thée mgc ahd trudng hoke ¢6 theo déi ho cling chitkeo dé v8 bai hoe bai Im, nghia fa v8 phin kigo thée cdn vé tim dn cia dita ud duéng ohur rite ngwoi dB ¥ tbi- Khong ¢6 anh hudng cia sy &m bi dju ding ete ngwdi me tong vin dt gido duc dia tré, wa cling [a thigu eb anh hirong cha ey nghitm bb3c cis ngwéi cha khi déa tré bt div huéng vB Gi 15: Qua thdi ky miu gigo dém thai ky fu hoce eo hoce Lic nay dia tré hoe tép hoin tole & hoc dung hoc d8 m& mang tf tet hoe dé trau ddi kiga thes Néi abv vayr khéng phai Snh huéng gis disk khéng cdn ddi voi ey giéo dyc Su nhi Gia dinh luén luéa ¢é aoh hurdog tree laoh vye di bat c& & lia tudi ndo. Téi days ching t8i xin duge phép 48 cép téi anh hudng ecie hon chah gia dinh trong laoh vye giéo duc. S& dit ching t6i nhac téi hoan canh gia dlob vihoin ecénh gia dinh thirdng liga he yc tiép t6i ey hoc hanh cia con és nbat fa tik lép tu hoc ure lene Trong phitn hop khofng dai ngiy 25-3-1974 vita qua, Hai Ding Vin Hie.tio dye dé lén tigéng béo dong vl nem nit hecsinhy chi vi hodn canh gia dion thiéu thén truée tinh trang suy sup ve kivh té cha dt nirécy trurée sp ting gid #8 161 va ce nhirog nha yéu phim, geo div hii, ota, &t xing, kéo theo ay ting gié cha tt ci cée phim vat khée, da phai nghi hece Céc em hoc trang w phii oghl hee vi bS me khéng cé tiga ta titn hees cic em hoe trudng céng phai nghl hoc v? khénged tito xo di t6i wong, Mgt vj linh myc gidm déc mot tung hee tu thye léa, Hai vien H6i Ding Vin Hée Gido Duc cé cho ching big, trang cha linh myc hign nay cé 70 léps ohwng trrde ay giam sit ding ogai clin ef 90> trong nién khéa toi 1974 — 75, ob& trudng 08 chi dim mo 48 lop thei Ritng vé céc tinh mién Trung nhat La may tlab eye bacr 93 hoe ud bd lop tai be titu hoc» theo ay b‘o déng cia Hji Doug Véo Héa Giéo Dye lén téi 40%. TF Ie nay d& durge b§ Vin Hoa Giéo Dye va Thanh Nidan c&i chfnhy cho day 1a mét ay hoang bdo, va néi rang ty 1 bd lop tai cée tinh ody chi lan ti 25%. Ching ta ci chp nhgn con 36 25%, va cin cr wio day ching ta thr ube lugng con 86 hoe trd phai bd Isp vhoan canh gia dinh 1a bao nhiéu, ching te 28 th3y day khéog phai 1a mgt con 03 ahd! Néu ching ta tinh ci moi gia dinh nim ngudis 6 hai ngwai lon va ba tré em, con #8 tre em thudng nhigu hone ching ta sé thay con 66 cia eée em bd tnrong 1a dang ngai- Day cing chfoh 1a anh hudng cia gia dioh, gia cinh trong hodn coh thiéu thén, trong lanh vye gido duc ngay nay, TOAN ANH — 179 nhung anh heéng tay cie gis dloh mb 16i chfnh ra 1a cha xa hdie Khéng néi gi dén anh hudng dow 18i By cia hodn cinh gia diohy voi tinh trang thigu thén ciing cye cia ohiéu gia dinh, cho rang cdc bjc cha me 6 c& that lung buée bung cho con an hoc, or thigu hyt cia gia dioh khéng khdi anh huéng tye tigp ngay téi dire tré. Di. aha tudng c6 day nh tng gt 161 dep bao nhiéu, vé dén nha, edng trong gia dtah thifu hyt, ay thigu hut da d¥e déa ud ruse mot thye tei phi phang. R&i trong nhifng Ic ngdi chung voi cha mor nha trong ohitng bira in chaog hen, Jé tt nbién dia tré phai cha f tGi cau chuyén cia cha me, ma ohitng cau chuyén nay chi xoay quanh ay tung thiée cia cha mo, ly do sy ting thiga» Nhirog. cfu chaygn Sy, dd bs me khéng mudo nhng ngay mét ngay hai, din din cing gay trong dau éc dia ud mat § tuong cim hon, 7 tuong nay da gat bd hin mgi bai hoe luda |7 tai oha-trrong. Diy la nhitog gia dinh oghdo khs, edn nhéng gia dich du ia du mie tht sao ? Sé gia dinh nay, nh ching ti di néis eo voi oan thd dao ching khong ohigu. Nhing gia dich aay v6i hoan edah x8 héi hign tai kigm So moe céch qué dé dais ho kiém tiéo trigu nh choi, trong khi nhéng ngwai khée char vat kiém tram bac cing khe- (C6 ti8n ho phai tiéus con céi he phai tigue Néucé dita tré ngoan tidu tig cia chamg v8o vige hoe hinh thi phan lon ohitng dita tré khéc ditng tién cha me dB théa man théi hy t@ xu, d3 dua dai nhéng thi vui ngogi nhap, nhing thé vod180 — ANH HUONG GIA DINE... aby hay thi ft, 6 hoi thi ohigu, © day ching ta khéng th8 chéi efi duge, ohitng oy kign xy ra b&t nguéa wr ay thiéu gide duc gia dink Gido dyc gia dinh can thiét, gio ddyc gia dinh cé vieng tris gido dyc hoe duang méi c6 ké qua vé phuong dign dao dire, Cée bac lam che me nhigu khi v) v6 toh da lam hai cao ban dgo dic cia céc con, nhat 1a trong nhioggia Jinh giau x0) va dang 1am gidus Mét 60g bé tham phiing ban tinh véi ve ve cdch x:ay 8O Jam tidn-M@t 6g bé gian thuong bas tinh sbi vg wa céch béec I6t dong bao qua gi6 hang phi mi hoje thy hign dau co ch uG& traog tyne Nhirog oy ban tinh: nhitng hanh dong nay, kh di lam sao khong Anh hudng 16: tinh thin con céie Ching phai theo guong bd me chéng. Va kiéo thitc chiing thaw thép duge & hoc dudag s& chi gidp chéag cing khdn n hen trong dudng \6i tham ohing ho¥c gian thuong!Bé me ay, lim eao long thign dugey rau mio &t phiai sau Sy, con céi Bat phai ging cha me, phai bat chuge cha me ! Khuy@n phy sink BS ur xza nay chi la wrong hep thét hiém boi! True nhitag théc logan zim pham tei dgo dire, trayén théng hoc dudng bi luug Tay» va dé cé bdi qué lung ley dén 0j Tong ThOog phai ra chi thi cho Hai Bang Via Héa Giéo Dye nghién edu va thio khuy&o oghj Tutn hinh cht thj cia T8og Théng, trong khéa hop khosng dai bit thudng thang 4 nim 1972 Hoi Bang Vio Hod G bo Duc di nghién céu va dé ra mot PHUONG BONG huyfn aghj d2 ngiy 15.4-72, trong phis ahaa diah c6 obirog diéu ding kB sau diy; «— H@i déng nhgn thay trong nhéng olmgin day ky luge va lé giéo hoc dudng cé ahigu giam act ram trong Béla hgu gua cia mor toh trang 28 hgi ahigu nhuong v6 k} luft va doi séng vit cha: k'.6 khan cia tat ca moi ogo}, Tinh trang trén sé dua thank thigu niéo Viet Nam dén méigiai dog eye k} nguy he’s néu ohung ngwai cé tréch nhiém khong som ¢6 biéa phép dé cai igo chan hung Sy tiga b§ nhaoh chéng cia khow hee ky thugt da khién cho nhitng gia ti tinh than xuze phét we Vin Hée, Téa gido va ifm linh con ngwdi kbéng phét uito kip» do dé tao nén mot khoang trdng céch big: trong dé moi gid tt) tioh thin hau ohu déa bj dao Ign cing ta dé, oh@n sinh quan cia con ngwai 8 oan toin thay doi dé thich nghi voi thoi dei moi. Tinh thin ky luge va 18 gido trong bai canh chung dé cing da Van hdi thay doi. Ky lug hoc duwdng, nhat trong che ky thi va tei eéc dja phirong, cdn bj 160 tron vi ay can thigp cia ohirng cé nhin 6 quyén thé ditog bao lye dé bénh rye mot céch mi quéng quyén lov thitn cin con em mioh+ Cac nha chire tréch haoh chéoh tai che dja phuong thiong lam dyng quyén thé cla ho d& trung dyng gido chire lam nhitng vite tréi hn v6i nhigm vy cia nha giéo khiés uy tfa dng thay bj Bn thong va higu nding hugo bj gidm edt (chéog hen canh gées lam tap dich chung vui hoc trds phy gitp che cuge tigp tan cha Tinh wudag, Quintruéng:.) Vi bj déi xi nhu thé, gido chiéte mit uy thé trong x4 hgi vakhé long duge hoc sinh va phy huynh hocsinh kinh n&- Tinh trang kinh t@ ngiy cing khé khan, thém vo dé luan ly gia dish 43 bj lung lay tan Gi 1 vl ohimng trio luu cé nhin oj ky, da khién cfc be phy huynh hoe sinh phii khoSa tring ebng vitc giéo duc con em cho chd tuong vA quén h&a teéch chim cia minh. Nhung ngvee [pi khi cS digu gi bit binh thyéng banh ye con minh qué dings khién nba giéo naa ldng hogc ngao ngén trong vide &p dyng ky leat va rea luygn hoc sinhe Tran day 1a mBy di’ trong nhitu digu cla pbin oho djnh khuyén nghj nghy 15-4-72 eda Hai Bang Vin Héa Giéo Dye. Nhitng ditu nbjn dinh nay dé adi lén nhirng dita ching ti muén néi va phan anh déog toh trang suy syp cia truy8n thing hee dudng. Thir héi lam sao ma con truy8n thing hoc dudng dege khi bs me hee sinh déa t@n trupng hanh hung thay giéo khi chinh c&c hoc sinh cing quan tam tg nga dé d3 thong thay giéo, khi cbc ng Tinh trudnge Quan trudng coi cfc tam nif igo or ohy mt [a nam nit boi bin, khi céc 6ng mi cao sGng dai mang sing toi trirdng thi ding ép lye de loi thay gido d8 béoh wee dira con ogu i lwai bigog cha mink | Nhéng sy kite teen xay ra & hoe dvdng, nhung chinh do gia dink mang Ie’, va néu gia dinh 6 meng lei ohGng digo xiu 22 nay cho hoe dung, th? cing pi (8i tpi xf hai I TOAN ANU — 18F Nhie thi nhieng ditu ndy ching ta cang thm chén ! Nhung may thay nhitng diéu da iy ra chi la nhieng cdi bao, céi bot adi tr8n mgtnudc, va cht xiy ra & nbiéng dé thj. ahirng noi ma thé vui ngogi nh@p da tng lan trio voi m§t quannigm cie n’n vin minh ky thuat, gat bd dao dirc ra ngoaie Nhirng ci bo bot dy #& bj x’m vi ofng bj ng vi mira, va gif trj dgo dire 08 dug bio toln, béi hign nay nd dang duge cn mt bio wv & ohitng aci xe xi, & toh ahd, & néog thén. Chfah chéug durge chirng kigo av bio ve cin mit ndy- Cudi adm 1972, khi qua thém tinh Viah Binhs ching ti di cé dip di thim tnrdng itu hoc aot day vaching t0i dé rit cam déng khi duge din toi mgt ngdi miéu thigt lip gidasin trudng, boi phy haynh hoc sinh, oghfa la boi gia diohe Ng6i miéu mang danh la migu Tigo Vi Miéu Ti8n Vang thé ai 2 Xin thra noi day thd tt ca cfc thay gido che cb giko dé ting day hoe & nh’ trang vA ngay ney da. qué ving Ngwdi duge the trong miéu khéng k? quéc tich nie Phép cds Mién ¢, Vist c5 Trung Hom cing cé wa-ciing khéng k? da theo t6n gifo nto: c6 Phit giko, c6 Thién Chie gio va c6 cée dao giéo khée nira- Miéu do phy huyoh boc sinh bio try v8 gép ohGng khi tudo tiét séc rong dtu cé cing 1. 7 Ngbi migu eng trung oy bidt on efia phy huynh hee sinh déi voi ahirng ngwai da day d& con em mioh va cing luge luén ahic cho hee sinh phai ah&482 — NHA HUONG GIA BINH... con th3y. Nh@ng hoc tr ci cia nha tred:g, ngly nay 1am nén danh vong andi khi qua trréng ci thuéng ghé vio nghigog minh rege ban thé cée thay Véi ng3i_ miu nay, ai dém bio aruyén théng hoc duéng suy sup | Use mong b§ Vin Héa Giéo Dye va Theoh Nign d? ¥ tdi vige may dB tai khap che noi khée cing «é cé nhirng ngéi migu Tign Vang twong wy. Thue qdy vir khéng phai chi «6 & Vinh Binh moi 6. ch@og c& cia ay cha trayén théng hoc duéng gon Gia djvh days ching thi cling lei da durge dip chérng kién hing hanh déng td dep cia hoc ud A3i v6i thay I Khéng biét trong qiy vi da 6 ai abi vigng thim trraéng Cac Dang M§ Thugt Gia dinh chua ? Tei day qay vj sé thay ngay & gita sfn trudéng pho tugng cla Hoa sr Lé Vain Dg moat hoa of vang denh quéc ¢é va da hon mét Hin Lam dep mat née Viét-Nam qua ashing hoa phim eta dng. Hoa a sing lap ra truréng Cao Dang My Thuat Gia Dinh va dé dao tao khéng bigt bao phifu hoa sicé tai. Tugog do m§t nhém cu tinh vién eta boa sw cing ohau ty déng gam gép titn tao nén dé nhac nha céc thé hé sau aréng th3y tugng nay phai biét nhé on thay. Bic tugng da duge khinh thinh ngay 27 théng 2 nim 1972, ngay durge eée sinh vida trudag Cao Ding My Thugt ménh'denh lb NGAY NHO ON THAY: PHUONG DONG Cy <8 Quée Vy Khanh dc uéch Vin Héa Mei Tho Truyén da khénb thanh bire tongs Trong bai digo cu da nhan menh? «R3i day trong linh vee My Thuit s€ con ohigu Hoa sf tai danh khécs xing ding duge dyng twgng nhy Cé Hoa tT La Vin Dé, ahwng cage 12 hém cay d8i vai 161 cd mot y nghia dye big: va da gfy cho téi nhigu xGe déngs vi ofng kiéo dyog tugng khéng do co quan ehfoh quy8n, khéng do higp héi vin héa ma [a do nhéng hoc trd efi chi tong dé twéng nhé& thay.” Thus qui vi, Truyén théng hoc dung trén dat nuréc¢ ching ta cdn virog lim, va ab huang eda gia dish trong léah vie gifo duc edn t8t dep lam, chinh nhéng cyu sinh vién cba Hos sx La Van Dé higa la nhirng chi gia dinh, néu guong st cho con em. Bs két lufp budi néi chuyén hém nay ching t6i xin ohae lai mot cau néi pita trong b3i_ dién tirca_ cu Mai Tho Truyén *Trong khing sng. tinh thin cia dan tec mht 4a gi6i tre bj lung lay déng ngei bai lan-aéng duy vét 92 khéi Wra chién tranh dai dang mgt phin tu thé ky, thar kh6ng cé gi an di te hon Ja thay tinh thay trd thiéng ligog wa cao quy duge dé cao mot cdch diy ¥ oghie khigs che ohirng ai thiét the dén itn d& cba dat nuge cS th8 r& mot ny ordi hah dign va ¢6 quy8n tin tung & oy trrdng '8n cha dia tgc, bt chip moi thing trim lich air, vi 18 nghia ligm ef cdn 1a qudc gia cdn.>TU THU NGU KINA voi Van Dé Gido Duc GIA-DINH (Tiép theo) TRUNG DUNG VO1GIA DINH Trung Dung cho rAng git duge cho gia dinb @m 4m 1a bide dau trén con dvong tién téi hoan thigo. Trung Dung viét: 1! Dao quan tr ohu in l& the, Muén di xa phai ty ch8 gan. Dao ngwoi nhu cugc dang san, Mu6n léo téi dinb, dau dang 13 chao, Kioh Thi ring : Gia dioh thé ter vui vay, Dan cam dan sit so day ém dém, Auh em trong 4m ngoai ém, Thujn héa vui vé dudi treo xum vay. Gia dinh ohw thé hay thay, Vg con thao thu4n thdng ogay yén vui, Mg cha tréng xuSng thanh thoi.., (Trang dang Chuong XV) Trung dung cing ohu Tir The, Ngi Kish con cho ring : Con ngudi, va gia dinh, quéc gia x4 hoi c6 lién lac hét sire ch3t ché voi nhau, Mot céng din tét, théi ciing 1a mot ngudi ban tot, Moe ngudi ban t8t, cling 14 mot ngudi con tét, mot % Aguyén oan Sho pgudi con tét di nhién 12 mot gu di cé tao hdn ogay chinb, dep dé. Netge gi, mot agudi cé tam bon chéch mdc dé dang, thi khéng th? 1a con ngudi tét, khongthé la agudi ban t6t. khéng thé la ngudi cong dan tét, Trung Dung viét : «Khi cip dwéi khong trd0 ohigm vay Thi cSp trén chang du tin long, Dui trén 44 ching tin long, Lam sao dan nudéc dim mong tr] binb, Muén bift 13 trén tin hay og4a, Hay xét xem bé ban oghi sao. Ban bé 44 cbdng tin nao. Newdi teen khi dy 1am eao tia minh? Mu6n thiu d4o y tinh b2 ben, Thir xét ta higu thugo ra sao, Me cha cén déi tim phio, Ban be khi 4y nhé nao tin ta 7 Muén thiu 440 tinh nha td 13, 1) Lug Ngé, Vi chinh, 6 2) Lugn Nei, Vi chinh, 7 3) Lugn Nga, Nhen Uyén XII, 11) Lugn Ng@ Born trong Com Tet dire tang thes tr 189%ted — TU THU NGO KINI. Hay xét xem ta d& hay hay. Tam bon chéch mic, ching ogay, Lam sao thao thu§n cho day phan con ? MuSn th4u dio tim hin té xfu, Hay xét xem hiéu théu may tam, Ditu Moh chu biét bita phdo, Lam sao cé thé thaoh than, thanh ngwdi 2» (Trang Dung chuong XX) DAI HQC VOI GIA DINH Dai hoc d& cao tim quan trong cia gia dinh d6i voi quéc gia x hdi- Dai hoc viet: «Néu trong mot nha ma mol ogedi dtu nhao bju, lan ra cd nude déu nhan hgu. Néu trong mot nha ma moi ogedi 6tu 18 nhugng lanra cd nuée dtu 12 nhugng. MOt ngudi matham lam, tréi oguge, lan ra ca nuéc dtu r6i loan, Céi co 1a ob vay 46. Boi 46, ngwdi xa cé truytn Igi rang: «MQt 1di 1am hai cd cng viéc, mot ngudi lam yén cd nudc,» (D.H. 9) va di obiéa chi treong chinh yéu eda Dai Hoc 1a ctu than, t2 gia, tri qadc, bioh thitn hg... (Dgi hee x) MANH TU VOt GIA DINH Manh ti ban nhitu ve gia dinh, Chi xin ghi li doan sau day, Manh ti viét s «Trong Kinh Lé cé dey ring s Khi mt ngudi con trai trudog thanh PHUONG BONG tire 12 duge hai muri tudi, thi the 18 adi mio. Nguoi cha bén dey cho biét nbitng phdo sy cia ké trugag phu,.. Ké trurgng phu & trong dire: Nh4n, 1a ché rong rai obat trong thier ha. Lic ddc chf ra 1am quan, tht chung sirc cng dao, ma thi haoh nh&og dc Nhan, Lé Nebia, Kbi chang dacchi, thi an d§t ma tu thin, haoh dao. Néu due gidu cé, sang trong, thi ch3og hoang dim, phéng tung. G3p khi nghéo khé ti tigen th) ching d3i doi tiét thdo. Cho ntn oai thé v4 v& luc ching 1am cong vay duge chi khi cia mioh, (Xem Manh Té, Ding vin Céng chyong ett ha, tiét 2— Ban djch Doda Trorg Con, tr, 185) «Khi mot cb ghi dung tudi rude gid, ogudi me day con nhéng phjn sie cha ogudi lam vg. «Khi con v8 ha chdng tirc 18 nhd ctia con, thi nén kich ohtrong. gif mioh cho vén khéo, dirng c6 trii ¥ chong. Nén dem nét thuga téng lam phép chinh, 46 1a dao 1am vgs (Xem Manh Ti, Ding van Cong chuong cu thugng, tlt a) Ching ta con ohé& khi Le Qui Dés ai thi, tritu dink 44 ra bat Kioh Nghia theo y trén : «May vé aha chong, phi kinb, pbii rin, ché trai loi chdng» va Le Qui Dén 43 lam thanh mé¢t bai lui vin bat ho, Xin trich din mgt doan nhw sau : «Liic & nba nhd cha hd me, vé nbd ching, abd ching, nhé con, con nhétKhén ching qualé, khde chiog qua Wi, ché bat churée ngwéi dai x6 chan 18 mdi chi lang ohing. Nh nay con, di dén noi, v8 dén chén, viéc hd vigc cra cho siéng ning, hdi thi n6i, goithi thura, thd me the cha cho phdl 18, Kinh lay a%y, sn ldy ddy 1 Ligu hoc Jn n6i, boc géi hoe md, khi anh né c6 xO rit chi Idi, cing tuoi, clog ep, ciing vui cudi, cho shy ai hoc théi oha ma, ma hoc con chcon ké chi ké le: «Lic & aba, 18 mg con, ve ohd chdng 18 d4u, 12 con, con abé | Khon cho ngudi ta ddi, dai cho ngwdi ta thong, ché bit chuéc ngwdi thé mic do qua du chi khang binh, Nghe chira con ? Nghe chura con ? Ko c6 noi, nim c6 chén, Idi 40 net & cho ra tudng, goithi da bio thi ving,tho me, tho cha cho phai dao. Kioh vay thay, ran v3y thay! Cho cly khén, cdy khéo, cfy duyén chy tai; khi anh 06 hoac ndi bang bing chi sic, thi lay thi van thilé pbép, dirog hoc chi nhitng tubng di théa, mi hoje day mo ré md chi Idi thsi... (Xem Van Dan bdo dém Mic Lim, Saigon 196g, Q. 2, tre 194) (2) TONG-LUAN Tém lai, Nho g'4o xua 44 coi gia dioh obw 1b hugo luyén coo ogudi. trong d6 moi ngudi dtu cd b3n phan gitp nhau tro nén ogay chinh, tro nén gidi giang, tro néo ly tudng. (1) Néu theo ding quan niém nay thi bit ky nam hay of Gu phai cOng cé ohitnz co héi, NGUYEN VAN THO — 185 ohtog phuong ti¢h ding dtu 2 tifa béa ohw hau, Chiah vi vay, ma ngwdi xva quan nigm ring ching cli ra khdi ohd mavdn lam duge chioh tr} moet cach hitu higu, vi ho cho ring chinh trj chSog qua la phuong thuat gidp cho con ogwéi tro nén ngay chiab, C6 ngudi héi Khong ti ring ¢ Sao ngii khong ra tham chihh ?» Dic KbSng dp: «Kinh The c6 n6i vé nét higu, ngudi cé biét chang Kinh Thy néi ring; «Duy ké a0 higu v6i cha me, thugo véi anh em méi thi hanh duge viéc chinh tej tir noi nha mich.» DS cing 13 lm chinh trj rdi. Doi chi téi [4m quan méi ra lam chénh trj.» (Luan Ngt, Vi Chiob, 21) Nho gido néi chung, gido duc gia dinh, c4 nhin theo Nho giato n6i ring, cing nh bét moi vin dg chinh trj xi bOi kh4c déu dya tréo Xquan nigm c3n bin nay : Trong Nhio tam cdn cé Thito tam (2) (hay Do tam, Thién ly, 1) Néu phéng doan vin nay ra day, tée gia khong ¢6 ¥ cd xdy quan nim trqog nam, khioh ni nhung thy 18 vec mudn cho ngudi coo géi khi v8 cha chong cu xt lam so cho khéo, cho phai va ube muén cho céc cp vo ching dit v6i ohau lic ndo cling trroog kfok shir tén® (trong ohau ohw khéche) 2) Phyc kj kign Thiga dia chi tam h8- Kinh Djch, Qué Phy: — Thoéar186 — TO THU NGU KINH... Thién tinh, Thiéo méoh, Mink dirc, Trung, Di, Tac v, v° , .) Thién Tam 1a. tirog&® ca Kioh Dich. Dao Tam(3) Trung (4) 1a tis og cia Kinh Thu, Thién ménh la tir ng& cua Trung Dung (5) Tioh (6) 1a tir ngi céa Trung Dung, Lujn ogiét Maoh ti, Di, Tac la tir ogi cia Kinh Thi (6) - Mioh dic 14 tir ogi cia Dai Hee (2) Tinga tuy khdc nhau, nhung chung qui chi mudén adi lén mot chan lysduy nbat 1 duéi nhitng lop hign twrgog tim tu, cdn cé Ban thé Troi lam cin ‘co chil chét. —Chinh vi thé ma Nho gido chinh théng Iujn ludn cha trvong TINH BAN THIEN (3) —Buo tioh Troi ay 14 géc. moi vigckb:c thugc céc bish dign tam tu, trithirc, xactuan, gia dinh, quéc gia, x4 bol, thign bg, déu 1a wy thugc éu la ngon oganh, Khang biét goc @hi lam'sao tri duge ngoa cio hay? —Cho nén nguoi quan t& phai hoe hd:, mai migc suy tw, 48 tim cho fa cdi «khudn thiéng», cai agdc trois titm Gn noi mioh, roi ra moi cé tht chin tam, thanh y.té gia tej quéc, binb thién ha duge... PHUONG BONG Giéo sw L# Hitu Myc, trong kbi bioh gidi Hudn Djch Thép dita 3) Nhan tim duy nguy. Beo tam doy vis Duy tioh’ day nhit, Doda chip quyét trung- (Kinh Ther, Dai va mb 5) Long cia Troi situ vj huyta ao, Lang con ngwéi dién dao nga nghiéog. Tinh rbng chuyén rat ngay dém Ra céng ra sire giir oguyéo long Trai-) 4) Duy Hoitng Thuong dé gidng Trung vu he dao, nhc hitu hing tinh hae tuy quyét du duy hiu. (Kinh The, Thang céo 2) (Thugng dé da ban cho dan long ui, va chieé nh vua moi nueng theo dirge tioh Janh Sy cia dan ma lap nén duge dao giéo mét céch tw ohién)- 5) Trung Dung chiang I. 6) Trung Dung chwong I. — Lugn ngé, Ung Da, 17. — Céng Da Tring, 12, Duong Héa 2+ Manh Te: Bang vin Congr Thing, tiét 1. —M-T, Cfo tir chuong cd thugng, I, 2veve. 1) Thign sich chong dan, Hitu vit héu tic, Dan chi binh di Hiéo thj ¥ dite. (Kinh Tht Boi Nhe Bang, Chung dans 6— Manh Te Céo wr chuong ci thirgng, 6 8) Trdi sinh ra Ehap ching daw Vat o80 phép nay, bigén phin ranh anh Long dan d& ¢&> c&o ‘anh, Nén wa ohing céi tinh thich dep tuoi 2) Bei hoc chi deo tei minb Mish Bace (Bal Hoc 1)¢ia vua Minh Mang (Th4oh TS Nhin Hoang Dé) 44 ohn djnh nb sau: «Gido duc truréc bét 1a gido dyc <4 aban, cho néa mot khi céng cudc tu than 44 do luyén cho con ngudi 6 nhitng t§@p quan tét nhu bic hoc, thim vin. than tw, minh biéo, dgc hanb (Trung Dung XX, 19) mot khi edi Minh dtc 44 tda sang thi erat ty gia dink sé chioh t2, ohirog hanh 4$ng thin dansé lam cho nén chioh tri quéc gia duge bn cd, Boi vay cd é$ng tinh than sdog chinb hoc (digu qtrong Huda dich thap dieu), vua Thanh TS 43 x4c djoh : «sé di hoc B hoc 1am ngwdi, cho nén khong tht cé mot ngurdi vé hoc troug thién bg, cing nhu khéng th? s6ng mét ng’y ma khéng hoc... Trim mong tridu thir cdc ngwoi tén sing chinb hoc, gidng minh nhan luan, dao Nghiéu thuda chi 1a higu a8 ma thoi, tito duc Khong Manh, cha trong abin oghia triréc héts, (Hudn dich thip didu tr, 36 va céc trang 108, 12a, 216) —Vi 43 c6 sin mim méng hodn thign 201 minh, cho nén moi ngudi pbai cS g4ng tris dong mim méng hoan thign dy cho téi mic tuyét bio. —Moi ngwdi phii nd lve titn tol myc phitu cao dei dy, phai gép phin vao céng cugc dai héa dai tao Sy cha 44t tdi, Tat ci triét ly cao dep dy 43 dugc ghi ngay noi dau sich Dai Hoc, Dai hoe vise: Dgi hoc, co myc phiéa r5 rét, NGUYEN VAN THO.— 187 Duéc lyong tam cuwong quy€t phét huy. Day din l6i séng tin kj, Chia noi boan thign, cdo i chia ngirng. Cé mgc phiéu rdi ldng sé dinb, Long djnh r3i, nhe gioh lotoan, Hét lo lang sé binh an, Binb av, tim tri r6ng dang xét suy. Suy xét rong, tioh vi thiu tron, Thiu sy adi nganb ngon d3u audi, Truéc sau 43 15 khic ohdi, Thé 18 gin Dgo, g3n troi cdn chi, Mu6n dirc sing truyén di thién ha Newdi xwa lo cdi héa d’a minh Trj dan, truéc trj gia dinh, Gia dinh mu6n trj sira minh true tién, Musa sira minb, tim nén sita truéc, Sta t4m hin, trudc ct ¥ hays Y hay phdi hoc cho day, Hoc cho thdu trige méi hay «KHUON TROD Hay KHUON TROT at thél thiu triét. Thau trigt cdi, ¥ thigt long ngay, Long angay, ta sé héa hay. Ta hay, gia ég0 mdi ngay mot yéo, Nha 43 yén, ouéc lito thjoh tej, Nuéctrj binb, b6én be binh an, Ti vua cho téi dan giam1a3 — TU THU NGU KINH . ‘Tu than mot myc lay lam cn eo. Suy cho cing, thi anh hudng Nho gido vin hay cdn ndog dugm trong din gian Viét Nam, Ditu 46 @uge bitu higu qua cau ca dao: Trai thi trung hiéu 1am 43u, Gai thdi tiét hanb 1am cau stra minb, .. Néa ban vé phuong phap 4z0 Nho dong 42 tej gia dink, vé quan niém Dao Nho déi voi vin 42 gido dyc gta @inh, dén nay cing chang c6 gi la lac hau. Trdi lei Nho gido vin cé thé day cho ching ta nohitng bai hoe hét sire 12 dich dang, hét stclahgyp thoy Dé két thiic uéc gimoi rgudi chung ta : —Hay cht trong d€n vin dé gldo duc gia dinb. —Néu & vio dja vi chi chét trong gia dinh, hay in & cho ngay ebinh, duonog hoadng. Nhu vay méi “¢6 thé lam gtrong cho con cdi méi e6 th? khuyén nha con cdi di vao PHUONG BONG con Gwong tu thin, con durdog dite hanh, —Hiy tam niém ring hién trang bing Goa thiy trong x3 héi ogiy nay 14 phn anh sy bang doa trong gia dinh vi & noi c& nhan. —Dirng voi qui trdch ohitm cho chinh quyén, ma ching ta dich thin phai kigm 4i&m fai hank vi, tu tung tac phong cia m&i nguil ching ta, kim dim 191 12 Wi ching ta khuyén rin day bao con cdi. N& thiy c6 nbitng digu chéch mic db dang, mdi ngudi chtng ta phaitio tinb tu stra, Néu qua inh, mbi mot ngudt trong ching ta déu quyét tim ty than, quyét t4am lo cho gia dink chting ta dug ven hao, lo cho nhitng ngudi than yéu cua ching ta try nén ngay chioh, thi nuréc Viét Nam than yéu cia ching ta héi sao a khénog vin minh tiéo bokip ngudl, Ké viét bai aay chi chan thin mong wée cé bay nhiéu, Abt Gude PAW O'NG - BONG KHAO COU THY'C NGHIEM BONG TAY Y - DUQC “so CHINOMOTO Bén tai céc nha thudc va 10 Lé-van-Duyét Saigon Dign thogi 20.832 va 20.277 S6 KD/BYT/155/958GIA DINH VA HOC DUONG Ngdy xve ngwdi hge td di hoe = dala hge chit hay hoc ngh8 — déi vi tng thay bao gid cfing tufa phuc va ifah trong tuy@t dis Myc dich viee hoc wnghte hon vy Igie Tri ohirog ngudi 6 ur chit théng minh d¥c biét khéng 42, di hoc khéng phii ai cing mong thi div cao 1am quan Ién dé tnd-nang may mit, 1 rang me cha, *Ngay cd nhirog ngudi thi dau niray khOng phai ei cing shim vao myc dich fam quan- Thi dju cto lam quaa to durge din ching nguéng wd danh, chung thi da cao ma théng xuat chinh lai edn durge dan ching agvéng md nhitv hon n&e- Duong nh gira titn bac auvén thé v& danh dy 06 apt ew ti 8 nghjch- Nén chi ngwai hee tro di hoe phan dang «3: d? kiém rim ba ché Bo &aa0 chohgp vii dao thénh hi€ns doc cho thing b'i a t® hay vin khan trong shimg ng*y cine i& Ang ba 13 tian cho Khai 16i dao 1 m cos, lam chéu. Bédi vSi Bng thiy lufia '¥ nho gifo edn d§t lao tréo ‘ja vi bac sinh thanh Cha mg ‘uy 6 céng sinh dugng, nhuog dtolu.én tioh kif cia dira té, Bido dyc dita tr cho nén nguwdi: ey thanh céng hay thét bei cia ‘ira tré hoan todn [a do agi dng thay. Cho nén ngudi xva méi néit Quin Se Phy uén la vues r0idéo thay, sau méi dén cha, Ngan ngé& cing day ring ; “nat ur vi eu, bdo ty vi owe U) dkfoh thay méi dire Lam thay? va ukh6og thay dé may lam nén*) Hoc rd dinh trong éng thay 1a do cha mo néu eeee: % Grdn than Chao gvong trube vt ring; Muén sang th béc ca Ritu Muén con hay ché phdi yéu léy thay Tuy nhian khéng phai éng thay nto eiing déng trong, Nhirng 6ng thy kém kha ning chuyén mén, thigu tw céch wa deo dirckhéng due hirdng ey t6n viob 48. Trong din giany nhirng cfu chuyén tray@o kh8u durge shag téc dé ché gide ohing éng thay bat xing dé khéng phai fa higm. Thf dy ohw chuygn dog thay dét dey hoc td bBilA ey bit, phim hugn méng 1a éng Phim, 6ng Huia éng Méng (2). Mét éng thay khéc day hoc td ti tamdai con gi(3)- Lai mot ang khéc mang biét danb [a 6ng dd hom (4) bi vt gia chi khéng ra gi v8 cing bai vi ng chua xitng ding 1a bac dao die mé phgm. Ngwdi din Vigt nam kfnh trong dng thay that day, nheng ditng cé ai diya vio oy tén kigh dé dB théoh héa mét céch qaé déog ohitng bhe mé pham- Bén lic dé thi ngudi ta lai um céch dura éng thiy tre v8 vi ticon nguwdi voi day da thit toh Tye dyce Nao la; Tam hoang, Ngd dé chi the Cé anh nhé og ngat thir mat ra hey; Tam hoangs Nga dé chi the Thay ngdi thay dé cd ta ihag va190 — GIA BINH VA HOC BUONG bay; Van chong chit nghta b? b2 Thani.» dm dnh cing mé man dole Tréi lei nhéog bée md pham chin ebfah bao gid cing duge kiah trong dic bigt, Nhu truéng hep Chu vin An ching hpo- Ong KhSng Ti Vigt Nam nay di dey biét bao boc trd thank date Nhbidu pgvdi km dén Thugng thy TE twong ma khi tre ve trong ci thim thiy vin git 18 obw khi cbn c&p séch theo hoce Burge Idi thay giang dey thi Igy Tam eung song, Lam ditu g) lim 18i th3y cfing quét mang dudi ra chir khéng phai hoc trd lam quan to wong tridu dinh ma vj 08 Trong ben hoc wd cé ca loa? dj ching. Vay ma cy Chu vaio An Khéng h8 tj bidm vin dem oghia ly séch ve cia théoh hia ra truyén giang Béo khi tdi law dai han, thay dan ching mat mia déi khd, cy Chu vin Aneai hai ngudi hoc rd kia di lam mua dé efru dan. Bj thirgng dé phong toa ca séng hd bong lay cau re owoc dé lam mua, shung gab thay dau dim tréiy hai ngudi hoe td da lay ouGe trong ngniém myc 23 lam mua. Muse d3 xucng ohw ira phuog hai ngurgi hoc rds vt irai lénh Troi én da bj xir vty Tran mua vio tan, th) ngudi ta thay ty trén trai rot wadng hai céi xéc thudng ludng, cy Chu win An cho thu don di th8 osy dem ch6o & ngoai ddn,- ChS d> nay van con wa dao ching méoh danh la Ma thudng ludng- Gp trigu thin lgnz haohs cy Chu win An dalim s& dang lén xin chém dau 17 ngwai quy2a thine Vuo khong chuaa téu. Lip tire cy Chu vin Ancéo quan Jui vé dé hanh oghé gido dyce Khi oha PHUO'NG DONG vua trigu ey ra dé tan phong lam tuéngy ey ch6i ti oha vua toan cd épy thi bi Hiée Ta Théi hau can adi: — Nguoi ay la bac cao hido, Thite td bit ogwdi ta lim téi thé ndo dugc t Tuy vay ¢&p nhimng viéc quan quéc ttong. dai, cha vua cho vdi cy vac kich bin thaoy cy khéng td chdi- Nha vua ban cho mii 60+ Cy shin nhurng Iai dem ting [pb cho ngwéi khéce Ty thoit ra khoi vong sevong toa, cy Chu vin An vui cing canb tri thio nhiéa ly thio moc hoa didu, ton thiy lam bao, Khi- cy qua die vue gai quan vé té, ban téa thyy la Vio trinh Céng, téu higu 1a Khang tiét tito sinh, Laicho ngwéi ting wo Vie miéu ogang hing véi céc bac tién abo (5). Ngo3i cy Chu vin An, cdn biét bac bjc thénh m6 hién-pham khéc séng So danh sau nhitog lay tre xanh dé phe thé gido mot vai cau thaob nghi » (6). Nhiug bge thay dé thong duge dis ling coi ohu tém guroog dé tréng vio dé ma noi theo, hay sita minh, Co vite traoh tyng, dan lang nhiéu khi khéng mang ohau léa cong duvong nh quan xét xi makéo nhau téi thay hoc dé nho phan giat. Chon gic tét cat néc oha, phi kim cai edt mot ngii mor Iya gio t3,00 doi tud: dé ci hanh hdn 1é, xin mdr doi cau doi hiéu hy, dan lang bao gid cing kigm coi trau chai ruqu, mot vai quan tién toi oho éng thay, Ong thay qué that la cdi tdi khdn cua dao lng, Uy quyén cia 6ng thay cing thit fa lon -Hoe isd dit thi déu cao lam quan toy mhung trong c&ch xir thé cé nhirg digu dpi oghich bat dpo, thi éng thiy voi tr ech 1A thy day c6 quy8s va 6 ba phan dang «6 lao wide dinhtio tho@t 13 odi vy wh xin tridu dich tha h8i cd bign bing ede cha anh hoc trd bit nghfa v5 dao kiae Sy lida he gia thiy wa td that 1a trom vene Néw may mao tée thanh duge mot ogrdi boc trd hudng phén wa lc née, dng thay cing dugc chung hudng efi vinh dy cing v&i hoc trs- Khi rege vioh quy béi t3, ngoai véng cia cha m vy edn cé c& véng cia Ang thay trong efi dém rec nhigu mau ede va ron rh tigog ewdi dé nae Néu ching mayy pgirdi hoc trd di thi 1am bai pham béy hay eau ody [am ehing chuy¢n phin agbjch chéng lei trigu dinh, th) éng thay 6 khi cing bj va lay. Boc Nha nho dée gia hin oho chuygn éng Hodog giép Tam trong lie cw tang da bit dic dire khdi oha, qua log béa, bar mot ng Nghe Tién nam xudng dét cho ba roi chi vi dog Ngh@ may da tham phé phy bin, da toan bd ngirdi vg tim cfm di dB két hdn véi con ghi_ mot Ong Thugng nio dé. Banh ring cfu chuyén trén chi la chuyén trong tidu thuyét, nbirng khéng phai la khong cé that & ngoii ddi. LY tran Quén gifn anh hoe td bit nghia vd dao, bat chia Trinh nap cho quan Tay Son da ty minh nfm vio trorg quan t8i rdi bat ogwéi nha dem minh di chén sng 1a m@t thi du khéc néi lén sy lién hé mt thiét gita thay va trd trong x8 hoi xua- Sy lign lac rat ehgt ché gitta gia dinh va 6ng thay, ey t6o kinh ma gie dinh danh cho 6ng thiy da khién cho dim hoc td cing 60 phyc va kinh on - 6ng thay hon. Troog gia dinhy g%p nhitng ngiy gid agiy tt, bao gid ngirdi ta cing mdi Sng thay 23 t6i udng chén regu not cing gia chie Ong thiy hide 16 ting TRAN THANH THAO — 191 gia dtoh bigu 16 tém tinh ww chit ting dow tré cho nén phuong phép gitng diy thay 3; theo ting déi tong. Ching ching hoe trd egy thiy da danb, ma ngey ca mhitng dita tré ding trang lira cho dix khéng thy gifo cling sg éng thiy mot phép- Negay nay vy tin wv quytn hank Ong thay déi wi hoc trd Ehéng cdn durge mét phin nhé ohoi nhy théi xvas Lop hoe qué déng dio, thay khéng biét mét hoc td wa ciing chang nh tén hoc trd- Théy dey chi trayén thy mot m& kiéo thire chuy¢n mén cho hoe trd, nén toh thiy td rit nhat nhéo va lang léo- BE thé nhigu dng thay tudi the lai ching hon bge tr) bao ohiéu hf 1a c& v8 phirong dién dao dirc tr céch nite, Day hoc ter&c kia 1a mot a mang thiéng ligng wa cao c& thi nay chi cdn Ta m@t ké muu einh khéng hon khéng kém. Ba thé lpi cdn khong biét bao nhiga bac thay -bao gan tuyén bét¢ Hay lim digu t6i n6i chr ding bat chuée vite t6i lam> Nagwdi ta coi vie day hoc 18 mée dich vy nh trim ngin dich wy khéce Newéi hoc trd di hoe ol 3 tién hoe efing nhw tign muon ngudi am gidp cho miah mét dich vue Ong thay nhén tiép cia hee trdv) da lam cho anh hoc tre kia xong mét dich vy. VA fng cé quyén nhan tién tra céng eho dich vy dé Tiga €6 trac thi méi due mic chit Tien hoe phf hau hoe van la thé. Tuy ohién, khoog phai dng thay nao ngay nay ciing vays khong phai ngirai hoe trd nio ngiy nay 468i veith’y cing nhu vey Trd khong kinh trong thay tuy nhitu, ahung so 65