4 Antropometrija

Aparati, mere, indeksi

Dr Sandra Vujkov
vujkovsandra@gmail.com
 Antropometrija (grč. Anthropos = čovek;
metrein, methros = meriti) oblast antropologije
koja se bavi merenjem fizičkih dimenzija
ljudskog tela, njihovom obradom i analizom
dobijenih mera
 Merenja se vrše na telu čoveka
(somatometrija) ili na kosturima (osteometrija)
 Mere se udaljenosti između pojedinih tačaka
na telu (metričko merenje) i uglovi koje
obrazuju određene ravni i linije tela
(goniometrijsko merenje)
 Antropometrija kvantitativno određuje
morfološke osobine čoveka i sagledava
objektivnu sliku stanja rasta ispitivane osobe
 Kvantitativne
osobine (lat. quantitas = kolikoća,
količina, veličina; odomaćeno:
kvantitet) imaju takav vid
promenjivosti koji se opisuje,
meri i imenuje jedinicama jednog
ili više postojećih sistema mera
(m, m2, m3, itd.)
 Kvantitativna svojstva variraju
kontinuirano
 Kvantitativnu promenljivost
ispoljava veliki broj svojstava
ljudskog organizma (TV, TM, KN,
O,...)
Vrste antropometrijskog merenja

 Razlikujemo sledeće antropometrijske pojmove:

 a) statička merenja (telo čoveka miruje,
mehanika)
 b) dinamička merenja (telo u pokretu, temelji se
na biomehanici)
 c) mezostabilne antropometrijske varijable
(zakon o relativno jedinstvenom rastu koji
dozvoljava da se predvidi, u odnosu na visinu tela,
čitav niz telesnih dimenzija- manje podložne
egzogenom uticaju – sedeća visina, dužine ruke,
nadlakta, podlakta, natkolena potkolena)
 d) mezolabilne antropometrijske varijable (pod
znatnim egzogenim uticajem – TT, obimi grudnog
koša, obimi delova ekstremiteta,...)
 Dve grupe zadataka antropometrije:
 1) Antropometrijska merenja sportista u
praktične svrhe:
 - Sticanje objektivne slike o stanju telesnog
razvoja ispitivane osobe
 - Sagledavanje napretka/stagnacije
antropometrijskih mera (poređenja uzastopnih
merenja)
 - Pravovremeno usmeravanje sportista prema
određenim sportskim disciplinama
 2) Antropometrijska merenja na većim
grupama ispitanika
 -Longitudinalna (ista grupa kroz vreme) – stiče se
uvid u dinamiku rasta i razvoja dece i
adolescenata u određenim životnim uslovima
 -Transverzalna (merenje u vremenskoj tački) –
stiče se uvid u prosečno stanje telesnog razvoja
određene populacije
Aparati i instrumenti morfološke dijagnostike
 Pri svakom merenju
neophodno je
poznavati i obeležiti
referentne tačke i
nivoe na telu – u cilju
preciznijeg merenja
 IBP – International
biological program –
sva merenja se vrše
na levoj strani
(ekstremiteti, trup)
Antropometrijske tačke

 Uglavnom vezane za kosti: za koštane tačke (one tačke na telu

na kojima je skelet najbliži površini tela)
 Budući da se telesne veličine mere na telesnoj površini,
antropometrijske tačke govore o udaljenosti između različitih
mesta na toj površini, ali ujedno i o uglu kretanja kod zgloba
(pregiba).
 Tako razlikujemo «fiksne» i «virtuelne» antropometrijske tačke
 «Fiksne» - uvek lokalizovane na istom delu tela. Jasno su
uočljive jer se nalaze iznad (ili u neposrednoj blizini) nekog
palpaciji pristupačnog dela skeleta. Tim antropometrijskim
tačkama je, budući da njihov položaj odgovara uvek istim
anatomskim strukturama, relativno lako odrediti položaj.
 Položaj «virtuelnih» tačaka se menja s obzirom na položaj
tela. Ponekad direktno zavisi i o ravni na kojoj se nalazi
ispitanik prilikom merenja, jer se onda ta ravan smatra
tačkom od koje merimo.
 Antropometrijske tačke i nivoi (IBP)
 Akromion (a)
 Akropodion (ap)
 Alare (al)
 Basis (B)
 Cervicale (c)
 Daktylion (da)
 Deltoide (d)
 Endokanthion (en)
 Euryon (eu)
 Frontotemporale (ft)
 Glabella (g)
 Gnathion (gn)
 Gonion (go)
 Hypochondricale (hy)
 Iliocristale (ic)
 Incizurale (in)
 Iliospinale (is)
 Inion (i)
 Lumbale (lu)
 Malleolare (m)
 Mesosternale (ms)
 Metacarpale radiale (mr)
 Metacarpale ulnare (mu)
 Metatarsale fibulare (mtf)
 Tibiale (ti)
 Nasion (n)
 Opisthocranion (op)
 Orbitale (or)
 phalangion (ph)
 Porion (po)
 Postaurale (pa)
 Preaurale (pra)
 Pternion (pte)
 Radiale (r)
 Stomion (sto)
 Stylion (sty)
 Subaureale (sba)
 Subnasalle (sn)
 Superaureale (sa)
 Suprastenale (sst)
 Symphysion (sy)
 Tibiale (ty)
 Tragion (t)
 Trichion (tr)
 Trochanterion (tro)
 Vertex (V)
 Zygion (zg)
Standardne telesne mere (IBP)
 Standardizovana merenja antropometrijskih varijabli se vrši prema Međunarodnom
Biološkom Programu koji obuhvata 39 telesnih mera.
 Principi ovog programa standardizuju uslove merenja za mogućnost poređenja sa
prethodnim sopstvenim ili tuđim merenjima
 Principi obuhvataju:
 Izbor parametara u planiranim merenjima
 Izbor mernih instrumenata
 Tehniku antropometrijskih merenja
 Izbor parametara je preduslov uspešnog istraživanja
 Broj i vrsta merenja zavise od cilja istraživanja
 Dobro planirano merenje može obuhvatiti reprezentativnu grupu ispitanika, pri čemu je
neophodno odabrati parametre koji definišu četiri antropometrijske dimenzije:
1. Uzdužna – longitudinalna dimenzionalnost skeleta: visina tela, sedeća visina,
raspon ruku, dužina ruku, dužina nogu, dužina stopala,...
2. Poprečna – transverzalna dimenzionalnost skeleta: širina ramena, širina
karlice, širina kukova, promer lakta, kolena, skočnog zgloba
3. Telesna masa i volumen tela: telesna težina (masa), obim grudnog koša, obim
trbuha, kukova, nadlakta podlakta, natkolena, potkolena
4. Potkožno masno tkivo: kožni nabori nadlakta, podlakta, leća, grudi, trbuha,
natkolena, potkolena,...
 28. Širina glave
29. Širina donje vilice
30. Širina lica
Antropometrijske mere po IBP 31. Morfološka visina lica
17. Obim nadlaktice (u 32. Širina usta
1. Telesna težina relaksiranom položaju) 33. Debljina usana
2. Telesna visina 18. Obim nadlaktice (pri 34. Visina nosa
3. Sedeća visina kontrakciji) 35. Širina nosa
4. Bikondilarna širina 19. Širina ramena 36. Kožni nabor nadlakta (u
bedrene kosti (biakromijalni raspon) visini m.triceps brachii)
5. Širina skočnog zgloba 20. Širina grudnog koša 37. Kožni nabor na leđima
6. Visina tibiale (transverzalni prečnik) (subscapularni)
7. Dužina potkolenice 21. Dubina grudnog koša 38. Kožni nabor trbuha
8. Dužina stopala (anterio-posteriorni 39. Suprasternalna visina
9. Obim natkolenice prečnik) 1. Raspon ruku
10. Obim potkolenice 22. Obim grudnog koša 2. Dužina šake
11. Dužina ruke 3. Širina stopala
23. Dužina noge (visina 4. Obim trbuha
12. Dužina nadlaktice spine-iliake anterior 5. Obim kukova
13. Dužina podlaktice superior) 6. Širina kukova (bitrohanterični raspon)
14. Bikondilarna širina 24. Širina karlice (bikristalni 7. Bideltoidna širina ramena
nadlaktice 8. Kožni nabor na vratu
raspon) 9. Kožni nabor na dorzumu šake
15. Bistiloidni dijametar 25. Obim glave 10. Kožni nabor natkolenice
zgloba šake 26. Dužina glave 11. Kožni nabor potkolenice
16. Širina šake 12. Obim potkolenice
27. Visina glave 13. Obim vrata
Tehnika merenja

 Tehnike merenja i načini upotrebe mernih

instrumenata - samo površno objašnjenje
(detalinije u praktikumima biološke
antropologije)
 Uvek pre sprovođenja samog merenja
pojedinih morfoloških dimenzija -
inspekcijom i palpacijom odrediti mesto na
kojem se nalazi određena antropometrijska
tačka (obeležiti je demografskom olovkom)
 Položaj tačaka se utvrđuje u “standardnom
položaju” –normalnom uspravnom stavu (ruke
ispitanika su ispružene uz trup, a glava se
nalazi u položaju "frankfurtske horizontale -
ravni").
Tehnika merenja

 Korektnost rezultata obezbeđuju merni

instrumenti koji odgovaraju standardima i
koji se kalibrišu pre merenja
 Instrumenti ...merna traka, vaga,
antropometar, klizni šestar, pelvimetar,
kefalometar, kaliper,
 Demografska olovka, merna lista,
kombinovani barometar, hidrometar i
termometar
Antropometar po Martinu

 Za merenje longitudinalnih i transverzalnih

dimenzija
 Ukupna dužina 2m (4 dela)
 Pokretni i nepokretni deo
 Očitavanje rezultata vrši se na četvrtastom
otvoru (središnja crta)
 Gornji deo se često koristi i kao klizni
šestar
 Tačnost merenja 0.1cm
Kaliper (John Bull, Harpenden)

 Za merenje debljine kožnih nabora

 Pre merenja neophodno baždarenje
 Pritisak kojim hvataljke instrumenta sabijaju
kožu i potkožno tkivo – standardno
(10gr/mm2)
 Tačnost očitavanja 0.2mm
 Rezultat merenja se očitava 2 sek nakon što
je hvataljkom zahvačen kožni nabor (interval
savladavanja elastičnosti tkiva)
 Velika varijabilnost rezultata (3 puta –
prosečna vrednost)
Metalna merna traka
 Za merenje obima delova tela
 Dužina trake – 150cm
 Santimetarska traka – tačnost rezultata 0.5cm
 Metalna traka – tačnost rezultata 0.1cm
 Pelvimetar
 Skala na vodoravnoj osovini koja spaja dva
kraka
 Merenje biakromialne (D2) i bikristalne
širine (D9)
 Na krajevima – oštriji završetci – na tačke
 Rezultat se očitava na unutrašnjoj ivici klizne
skale (60cm), baždarenost na 0.1cm
 Kefalometar i klizni šestar
 Kefalometar
 Konstrukcija slična pelvimetru, samo manji
 Skala raspona do 30cm, baždarenost na 0.1cm
 Služi za merenje manjih longitudinalnih i
transverzalnih dimenzija tela (dužina, širina glave
i njenih delova)
 Klizni šestar
 Za merenje manjih rastojanja na telu
 Obično dijametri zglobova
 Klizni šestar po Martinu (20cm), klizni šestar sa
nonijusom (15cm)
 Merenje zahteva obeležavanje tačaka
 Rezultat se očitava na pokretnom delu, tačnost 0.1cm
 Savremena antropometrija u sportskoj
medicini:

 Morfološke karakteristike opisuju građu tela sportiste na

osnovu većeg broja antropometrijskih podataka
 Rezultat su interakcije biološkog nasleđa i adaptacije sportiste
na uticaje različitih faktora (posebno trenažnog procesa i
ishrane)
 Zato se i sportisti različitih sportova razlikuju i po građi tela
 Poznavanje morfoloških obeležja sportista je jedan od temelja
planiranja trenažnog procesa
 Osim antropometrijskih mera, standardno se radi i analiza
sastava tela (cilj – unapređenje i optimizacija trenažnog procesa
– poboljšanje sportskih performansi)
Prikaz najčešće merenih morfoloških
obeležja kod sportista (Vučetić, Sporiš,
Jukić, 2015)
 Antropometrija pruža uvid u morfološki status sportiste u
određenom trenutku, i daje kvantitativne podatke o
uticajima treninga ili ishrane na organizam sportista.
 Zahtevna i složena disciplina sa strogim protokolima kako
bi rezultati imali maksimalnu validnost (ISAK – International
Society for the Advancements in Kinanthropometry) – organizuje
adekvatne kurseve za obučavanja osoba koje izvode
antropometrijska merenja
 Specifičnosti Antropometrijskog rada na sportistima
iziskuje stvaranje novih i modernih preporuka i protokola
 Zašto je važno poznavanje telesne kompozicije sportiste?
 Zato što....

 Nizak % masti u strukturi tela poželjan je u mnogim sportovima

(Dowson i sar., 1999; Reilly 2000)
 Sa druge strane mišićna masa poboljšava sportsko postignuće u
sportovima mišićne snage, izdržljivosti i aerobnih sposobnosti
(Radmand i Bird, 1987; Green 1992)
 Tipično, sportisti – manje masti u strukturi tela u poređenju sa
neaktivnim pojedincima, sa najnižim vrednostima %masti u
sportovima izdržljivosti
 Kod muškaraca donja fiziološka granica masti oko 5%, a kod žena
sportista 12-16%
 Mišićna masa je takođe veća kod sportista, kod muškaraca često
prelazi 55-60% UKT (Martin i sar., 1990)
 Zato...za određivanje gustine tela i sadržaja masti u strukturi tela,
najveći broj autora preporučuje sledeće protokole i jednačine:
Gustina tela
Jackson & Pollock (1978) – muškarci 18-29 god:
BD= 1.12 - 0.00043499 x Σ7 + 0.00000055 x (Σ7)² - 0.00028826 x ST

Jackson i sar. (1980) – žene 18-29 god:

BD= 1.096095 – 0.0006952 x Σ4 + 0.0000011 x (Σ4)² - 0.0000714 x ST

Forsyth & Sinning (1973) – dečaci 14-19 god:

BD= 1.10647 - 0.00162 x SSKn - 0.00144 x AKn - 0.00077 x TKn + 0.00071 x MAKn

Siri (1957)
Muškarci Mast (%) = [(4.95/BD) – 4.5] x 100
Žene Mast (%) = [(5.01/BD) – 4.57] x 100

Gde je BD = telesna gustina; Σ7 = suma sedam kožnih nabora (mm): tricepsni, grudni, srednji
aksilarni, trbušni, suprailiačni, subskapularni i natkoleni kožni nabor; Σ 4 = suma četiri kožna
nabora (mm): tricepsni, suprailiačni, trbušni i natkoleni kožni nabor; ST = starost (godine);
SSKn = subskapularni kožni nabor; AKn = trbušni kožni nabor; TKn = tricepsni kožni nabor;
MAKn = midaksilarni kožni nabor.
Mišićno tkivo u strukturi tela

Ne postoje validne specifične metode za procenu mišićnog tkiva kod

sportista u savremenoj antropometriji, preporuka je određivanje MM% po
Martinu i sar. (1990), ali se odnosi samo na muškarce:

MM (kg) = [TV x (0.0553· CTG2 + 0.0987 x FG2 + 0.0331 x CCG2) - 2445] x 0.001

Mišići (%) = (MM / TM) x 100

Gde je MM = mišićna masa (kg); TV = telesna visina (cm); CTG = korigovan obim nadkolenice
(cm): obim (cm) - 3.14 x (DKN natkolenice (mm)/10); FG = maksimalan obim podlaktice;
CCG = korigovan obim potkolenice (cm): obim (cm) - 3.14 x (DKN potkolenice (mm) / 10);
TM = telesna masa (kg).
Koštano tkivo u strukturi tela
- Matiegka (1921) – skeletna robusnost visoko korelira sa dijametrima
kostiju, posebno (lakat, koleno, ručni i skočni zglob)

- Eston i Reilly (2001) sportisti uglavnom imaju veću koštanu masu u

poređenju sa neaktivnim osobama...Mada je procena koštane mase u
drugom planu (masti i mišići) - sadržaj kostiju u strukturi tela za
muškarce i žene - po Drinkwateru i sar. (1986)

KM = [(HB +WB + FB + AB) / 4]² x TV x 0.92 x 0.001

Kosti (%) = (KM / TM) x 100

Gde je KM = koštana masa (kg); HB = humerusni biepikondilarni dijametar (cm); WB =

bistiloidni dijametar (cm); FB = femoralani biepikondilarni dijametar (cm); AB = bimaleolarni
dijametar (cm); TV = telesna visina (cm); TM = telesna masa (kg).
Ime i prezime Datum merenja

Klub
Starost (godine) Kata / Kumite
Telesna visina (cm) Telesna masa (kg)

DKN - Biceps (mm) Koža i potkožno masno tkivo (%) #DIV/0!

DKN - Triceps (m m ) Koža i potkožno masno tkivo (kg) 0.00
DKN - Subscapula (m m )
DKN - Pektoralni (m m )
DKN - Midaksila (m m ) MASNO TKIVO - SKF Athlete (%)
DKN - Suprailiaca (m m )
DKN - Abdom en (m m ) Sadržaj mišića u sastavu tela (%) #DIV/0!
DKN - Natkolenica (m m ) Sadržaj mišića u sastavu tela (kg) 0.00
DKN - Potkolenica bočni (mm)
DKN - Podlaktica prednji (mm) Sadržaj kostiju u sastavu tela (%) #DIV/0!
DKN - Podlaktica bočni (mm) Sadržaj kostiju u sastavu tela (kg) 0.00
DKN - Potkolenica zadnji (mm)
DKN - Torakalni (mm) Rezidualna masa (%) 20.60
Rezidualna masa (kg) 0.00
OBIM - Nadlaktica (cm )
OBIM - Podlaktica (cm ) INDEKS TELESNE MASE (kg/m2) #DIV/0!
OBIM - Nadkolenica (cm ) TELESNA POVRŠINA (m2) 0.00
OBIM - Potkolenica (cm )
A 0.00
RASPON - Lakat (cm ) Širina ramena (cm) 0.00
RASPON - Ručni zglob (cm ) C 0.00
RASPON - Koleno (cm ) D 0.00
RASPON - Skočni zglob (cm )

DUŽINA šake (cm) BRAHIJALNI INDEKS (cm/cm) #DIV/0!

DUŽINA podlaktice (cm) KRURALNI INDEKS (cm/cm) #DIV/0!
DUŽINA nadlaktice (cm)
WHR (cm/cm) #DIV/0!
DUŽINA natkolenice (cm)
DUŽINA potkolenice (cm)
DUŽINA stopala (cm)
STISAK ŠAKE (kg) D
OBIM nadlaktica T (cm) STISAK ŠAKE (kg) L
OBIM struk (cm)
OBIM kukovi (cm)
OBIM grudi (cm)

ŠIRIN A ramena (cm)

ŠIRIN A kukova (cm)
RASPON ruku (cm)

dr Sandra Vujkov
 ANTROPOMETRIJA – OPISI VARIJABLI – MERENJE

 ALDS Mere longitudinalne dimenzionalnosti skeleta

Br. ID testa Naziv M jedinica ID AK
1. ALVT Visina tela cm ALDS
2. ALRR Raspon ruku cm ALDS
3. ALSV Sedeća visina cm ALDS
4. ALND Dužina noge cm ALDS
5. ALDR Dužina ruke cm ALDS
6. ALDNAD Dužina nadlaktice cm ALDS
7. ALDPOD Dužina podlaktice cm ALDS
8. ALDSA Dužina šake cm ALDS
9. ALDPOT Dužina potkolenice cm ALDS
10. ALDST Dužina stopala cm ALDS

1. Visina tela – meri se antropometrom. Ispitanik stoji na ravnoj podlozi, s težinom

raspoređenom jednako na obe noge. Ramena su relaksirana, pete skupljene, a glava
postavljena u položaj tzv. frankfurtske horizontale, što znači da je zamišljena linija koja
spaja donju ivicu leve orbite i tragus heliksa levog uha u vodoravnom položaju.
Vodoravni krak antropometra spušta se do temena glave (tačka vertex) tako da prijanja
čvrsto, ali bez pritiska..
2. Raspon ruku – meri se antropometrom. Ispitanik stoji, ruku raširenih u visini ramena,
tako da su u vodoravnom položaju. Dlanovi su okrenuti prema napred. Vrh srednjeg prsta
(daktylion III) leve ruke naslonjen je na zid. Merilac s prednje strane ispitanika meri
udaljenost od levog do desnog daktiliona (vrhovi jagodica srednjih prstiju).
3. Sedeća visina – meri se antropometrom. Ispitanik sedi na stolici, ispruženog je trupa,
glave u položaju tzv. frankfurtske horizontale, opuštenih nogu koje dodiruju podlogu.
Antropometar se postavlja vertikalno uz leđa ispitanika tako da ih dotiče u području
sakruma i interskapularno. Pomični krak antropometra spušta se na tačku vertex kao i pri
merenju visine tela.
4. Dužina noge – meri se antropometrom. Ispitanik stoji na ravnoj podlozi, s nešto
razmaknutim paralelnim stopalima. Težina je jednako raspoređena na obe noge. Meri se
udaljenost od baze do tačke iliospinale (spina iliaca anterior superior) na koju se
postavlja vrh pomičnog kraka antropometra.
5. Dužina ruke – meri se skraćenim atropometrom. Ispitanik stoji relaksiranih ramena.
Ruka je minimalno odmaknuta od tela i potpuno ispružena, kao i šaka ispitanika koja je
okrenuta prema telu. Jedan krak antropometra postavlja se na akromion (processus
acromialis) i meri se udaljenost do vrška najdužeg prsta tačka daktylion).
6. Dužina nadlaktice – meri se skraćenim antropometrom. Ispitanik stoji, ruka je minimalno
odmaknuta od tela. Jedan krak antropometra postavlja se na akromion (proc. akromialis)
i zatim se meri udaljenost do označene glavice kosti u lakatnom zglobu (tačka radiale).
7. Dužina podlaktice – meri se skraćenim antropometrom. Ispitanik stoji, ruka je minimalno
odmaknuta od tela, dlan je okrenut prema telu. Jedan krak antropometra postavlja se na
označenu glavicu palčane kosti (tačka radiale) i meri se udaljenost do vrha koštanog
nastavka – proc. styloideus (tačka stylion).
8. Dužina šake – meri se kliznim šestarom. Ispitanik stoji, ruke savijene u laktu pod pravim
uglom. Dlan je okrenut prema dole i prsti su skupljeni i ispruženi u pravcu uzdužne
osovine podlaktice. Ruka nije prislonjena na podlogu. Kraci šestara postavljaju se s
gornje strane šake i meri se udaljenost od vrška najdužeg prsta (daktylion) do
interstiliona (tačka u sredini linije između stiliona radiale i ulnare).

 Sastav strukture tela u opštoj populaciji se računa

metodom kožnih nabora i uvrštavanjem vrednosti u
prethodno opisane jednačine za procenu gustine tela i %
telesne masti
 Međutim ako iste jednačine primenjujemo i na proceni
sastava tela sportista (ne postoje validne specifične
jednačine pa se koriste jednačine za opštu populaciju) –
često % masnog tkiva bude precenjen za nekoliko % (veća
hidracija sportista, veća MM, KM,...)
U sportu su takođe od velikog značaja informacije koje se dobijaju utvrđivanjem
relacija između pojedinih antropometrijskih dimenzija (proporcija).

U cilju toga, kao normativi, se koriste određeni "idealni indeksi" i standardi.

Primeri indeksa, koji uključuju odnos između telesne mase i visine:

Brokov indeks: TV (cm) - 100 = Normalna težina

Lorencov indeks: (TV-100) - ((TV-150) x 0.25) = Idealna težina

Kuperov indeks: Težina (kp) / Visina (cm)² x 1000

Rohrerov indeks: Težina (kp) / Visina (cm)³ x 100000

Mišićni indeks (određuje se učešće mišićne mase u ukupnoj telesnoj težini).

Mišićni indeks = (Obim bicepsa max - min) x 100 / Obim min

 Metode standarda – konstitucionalni tipovi

 Metode standarda - važne za određivanje konstitucionalnih tipova za

određeni sport (selekcija i usmeravanje ka određenim disciplinama)
 Npr: bacač kugle treba da bude izrazito dimenzionalan, košarkaši
visoki, gimnastičari niski i “sabijeni” ,...
 Problem zastarelih metoda – dobrih standarda u odnosu na
kriterijume (uzrast, pol,,...) nema
 Kod sportista se antropometrijske mere koriste i za utvrđivanje
konstitucionalnih tipova (somatotip) – najčešće Heath and Carter
metod (1967).
 Somatotip se utvrđuje na osnovu 10 amtropometrijskih mera, i
klasifikuju se na tri osnovna konstitucionalna tipa:
 ENDOMORFNI
 MEZOMORFNI I
 EKTOMORFNI
Konstitucionalni tipovi sportista
 ENDOMORF
 jača konstitucija
 Šira ramena i bokovi
 Izraženost potkožnog masnog tkiva
(vrednost 3 kožna nabora)
 MEZOMORF
 Izražena razvijenost muskuloskeletnog
sastava (visoki, mišićavi)
 Računa se iz vrednosti TV i obima (nadlakt,
potkoleno)
 Šira ramena, uži bokovi
 EKTOMORF
 Longitudinalnost tela prema odnosu TV i
TM
 Vitko telo, vižljasti
 Tanke kosti, uska ramena i bokovi
 Brz metabolizam
 Dugi ekstremitetii
 BMI (ITM)  Indeks telesne mase – odnos TM i kvadrirane TV

BMI =TM (kg) / TV² (m)

Primer: Osoba ima telesnu težinu 85kg i telesnu visinu 170cm.

BMI = 85 / (1.70 x 1.70) = 85 / 2.89 = 29.41

BMI – veći značaj pri analizi zdravstvenog rizika od značaja u sportskoj morfologiji
Brojni drugi faktori osim nagomilavanja telesnih masti (npr. mišićna i koštana masa, zapremina
plazme, proporcionalna distribucija mase igraju ulogu u determinaciji vrednosti BMI.
Visok BMI kod sportista, usled povećane mišićne mase nastale usled treninga, može dovesti
do pogrešnog zaključka o gojaznosti. ..
SLEDEĆI ČAS...
 Testiranje funkcionalnosti pokreta
(FunctionalMovementScreening)