rozoaiat 2 Ocena posiadanych przez sity zbrojne NATO zdolnosci do dziafan ekspedycyjnych Na szezycie w Bukareszcie przyw6dcy pafistw czlonkowskich NATO opisali i przedstawili transformacjg jako nieustajacy proces, wymagajacy stalej iaktyw- rej uwagi oraz ciagiego zaangazowania. Dotychczasowe obserwacje wskazuja, +e obecnie proces ten jest coraz giebszy i odnosi sig zar6wno do pafistw czton- kowskich NATO, jak i wewngtrznych struktur sojuszu oraz obejmuje swym zakresem integracjg funkcji sprawowanych przez wszystkie szczeble dowodze- nia, Ocena tego procesu, ktérego celem jest pozyskanie nowych zdolnosci, jest niezwykle istotna 2 punktu widzenia prowadzenia przyszlych dzialan ekspedy- cyinych. Dla sformulowania wymaga wobec zdolnosci sit zbrojnych prowadza- cych dziatania ekspedycyjne, a przede wszystkim dla dokonania oceny aktualnie ‘wystepujacych brakéw i wskazania perspektywy ich wyeliminowania niezbedna staje sig ocena podjgtych przez NATO inicjatyw, majacych na celu pozyskanie stosownych zdolnosci. Do zbudowania odpowiedniej listy zdolnosci potrzebne sq r6wniez wnioski z aktualnie prowadzonych przez NATO operacji. Zastosowanie analitycznych metod badawezych umozliwia zidentyfikowanie brak6w w zakresie posiadanych zdolnosci oraz sporzadzenie listy priorytetow. Wystepujace braki — zaréwno ilo- ciowe, jak i jakoSciowe ~ moga obejmowaé takée nowe, pojawiajgce sig dopiero zdolnosci, ktére bedg potrzebne w Srednio- lub dlugoterminowe| perspektywie czasowe} Nie modna réwniez zapominaé o Sitach Odpowiedzi NATO (NATO Response Forces ~ NRF), kt6re z jednej strony sq mechanizmem transformacji sojuszu, az drugiej narzedziem jego reagowania poza obszarem odpowiedzialnosci i pro- wadzenia dzialat ekspedycyjnych. Nie ulega tez watpliwosci, Ze w mechanizmach funkcjonowania NRF nalezy poszukiwaé rozwiqeai dotyczacych probleméwRezdzial 2. Ocena posiadanych przez sly zbrojne NATO zdolnosei.. 25 interoperacyjnosci i zastosowania nowych technologii. Ale czy sity te sq rzeczywi- Scie gotowe i zdolne do wykonania wszystkich, powierzonych im misji, a przede wszystkim czy NATO posiada wystarczajgcq ilosé sit zdolnych do prowadzeni dzialait ekspedycyjnych? Podstawowym warunkiem ich prowadzenia jest posiada nie stosownego systemu dowodzenia, Nasuwa sig zatem kolejne pytanie: Czy ake alnie posiadane zdolnosi w zakresie dowodzenia spelniaig wymagania okreslonego pracz politykéw pozioms aspiragi NATO? W aspekcie nakreSlone sytuacji problemowej celem niniejszego rozdziatu jest okreslenie aktualnego poziomu zdolnosci sit zbrojnych NATO do prowadzenia drialai ekspedycyinych. Osiagnigcie tego celu wymagalo rozwigzania podstawo- wwych kwestii, ktére przedstawitem w formie poniészych pytat: 1. W jaki spos6b iniciatywy pozyskania preez NATO zdolnoéci obronnych wplywajig na stan posiadareych i rozwijante preyselych zdolnosci do prowadzenia dziatar ekspedyoy- nych? 2, Jakie wnioski dla ksztaltowania praysebych adolnoici sit zbrojnych NATO do deiabart ekspedyojinych eyplycwajg z aktualnie prowadzonych prez sojuse operaci® 3. Jakimi zdobnosciam charakteryzuja sig Sity Odpocwiedzi NATO oraz jakiesq kierunki dalizego ich rozwojut 4. Jae sq obecnie zdolnosei sojuseu w zakresie dowodzenia dzialaniami ekspedycynymi ie jaki spossb zamierza sig osiqgngé wymagany poziom jego aspiragié 'W ostatnich latach paiistwa czlonkowskie sojuszu zrobity wiele, by ich sily zbrojne staly sig rzeczywiscie ekspedycyjne i mogly operowaé w diuzszym cza- sie z dala od wlasnego terytorium, bez lokalnego wsparcia, Prowadzone przez NATO operacje sq namacalnym przykladem znaczenia zdolnosci sil zbrojnych do dziatani ekspedycyjnych, a szczegélnie tych, ktore zostaly pozyskane w 2wigzku z prowadzeniem dziatafi w Afganistanie. Dziatania operacyjne w Kosowie, Afga- nistanie oraz operacje przeprowadzone przez Sily Odpowiedzi NATO pokazuja, jak wiele zostato zrobione w obszarze 2dolnosci do dzialan ekspedycyjnych, ale takée pozwalajg na zidentyfikowanie niedostatk6w oraz potrzeb, a wige na okresle- nie wymagah dlugoterminowych. Mozna zatem sformulowaé teze, Ze wszystko to, co pozyskano dla potrzeb prowadzenia aktualnych operacji (np. przeciwdziatanie improwizowanym tadunkom wybuchowym, wykorzystanie mozliwosei srodkéw bezpilotowych czy rozpoznania satelitarnego), bedzie mieé ogromny i niezaprze- czalny wplyw na zdolnosci do prowadzenia dzialai operacyjnych w dhuzszej per spektywie czasowej, a przede wszystkim na skuteczne prowadzenie dzialaa ekspe- dycyjnych w praysztosci,26 —_Zdolnosei NATO do dziatah ckspedyeyinych w prayszlym srodowise 2.1. Inicjatywy pozyskania zdolnosci do dziatan ekspedycyjnych w kontekscie transformacji NATO Transformacja to termin, ktéry odnosi sig generalnie do przeobratania i precksztal- cania™, ale potocznie jest kojarzony ze wszelkimi zmianami. W silach zbrojnych nabral szczeg6lnego znaczenia wu progu XXI wieku. Pojgcie to jest réznorodnie interpretowane posréd czlonkéw NATO. W niemieckich sifach zbrojnych trans- formacja jest rozumiana jako catkowite przeorientowanie, a nie jako reforma polega- jgca na usprawnianiu bad# zastepowaniu jednego spraetu innym”. Z tej definicji trudno jednak wywnioskowaé, w jaki sposéb mona dokonaé transformacji oraz w jaki sposb mozna ten proces oszacowaé. Cele transformacji niemieckich sit zbrojnych wyraéajg sig efektami, ktdre nalezy rozumiet jako: modliwose nie tylko prowadzenia operaci reagowania kryzysowega, ale i poryskizwania zdolnoici niezbednych do rozwigzywania sytuagi kryzysowyeh, gliwnie poprzez wykorzystanie nowyc) tec)- nologii®. Stany Zjednoczone w publikacji pt. Military Transformation: A Strategic Approach cal transformacji definiuja w aspekcie globalnej strategii, przez co tatwie} moina zrozumie€ przestanki sklaniajqce do przeprowadzenia po?gdanych zmian i reform w sferze militarne}. Definicja z kolei jest bardzo szeroka i odnosi sig do: _procesu ksztabeuiqcego zmiany charaktera globalnej rywalicacii militar) i wspétdeiata- nia popraez kombinacie zastosotania nowych koncepeji, zdolnose,ludzi, organizacti oraz _zapecniajqcego posiadanie preewoagi, a take obromg preed zagroieniami asymetrycznymi, trzymanie srategicone) proewagi USA, pokoju i stabilizagi wo Swiecie™. Pozostale kraje NATO postrzegaja transformacjg bardziej poprzez u2ycie sit zbrojnych i prowadzenie operacji militarnej. Wielka Brytania cele transformacji opisuje poprzex motliwose sieciocentrycznego zespolenia rodzajéw sit zbrojnych i prowadzenia operacji na zasadzie oczekiwanych rezultatow" Francja wskazuje ra znaczenie sieciocentrycznosci i osiqgania efektow. Definiuje cel transformacji jako: usieciowioniewoseysthich aktoriee pozwalajgce na podniesienie tempa planctwania i procwadzenia operagi oraz optymalizocania efektézo". Podobnie jak pozostali czton- Kowie NATO, réwnied Kanada postrzega transformacjg w mosliwosci integrowa- % Stounit jet polskie, op. cit, « 523 % B Berg, Transformation, Together with ts Partners, the Bundenceby Intends to Find New Ansaersto the Three Situation ofthe 2st Century, 5 August 200. © Thidem, Transforming Planning Guidance, Department of Defence USA, Washington, April 2003, 5.3 © Detivring Security in « Charging World, Fue Capabilities, Ministry of Defence UK, London, Jay 2008, 5.13. © The 30 Year Praspetve Plan: A Summary, French Ministry of Demence, Paris, July 2004, 10,Rezdzial 2. Ocena posiadanych przez sly zbrojne NATO zdolnosci... 27 nia wszystkich komponent6w i osiggania efekt6w poprzez uzycie wlasciwych sit ‘we whasciwym miejscu i czasie dla osiagnigcia oczekiwanych rezultatow'. Z powyiszych rozwazaf wynika wniosek, ée proces transformacjami ma na celu posiadanie polgczonych sit zbrojnych, zdolnych do interoperacyjnego dziata- nia { operowania w Srodowisku migdzynarodowym oraz generowania efektow. Sily te powinny posiadaé wysoce efektywne i zintegrowane struktury dowodzenia oraz moiliwosé pozyskiwania informacji rozpoznawczych, pozwalajacq na precyzyine i skutecane radenie cel6w. Transformacie naleZy zatem rozumieé jako nowy spo- s6b prowadzenia dzialaa zbrojnych przy wykorzystaniu zdobyczy nowoczesnych technologii. W USA transformacja byta kojarzona ghwnie z rewolucig w spraweach wojskowych (revolution in military affairs). Jednak gléwnie odnosila sig ona do pozyskiwania nowych zdolnosci, ktérych konsekwencja byly zmiany doktrynalne, organizacyjne oraz zmiany w procesie szkolenia wojsk. Efektem transformacji stala sig nowa filozofia prowadzenia walki zbrojne), zatem jej konsekwencje praekladaly sig na wszystkie obszary Zycia wojskowego", a szczegélnie na proces planowania obronnego, ktéry musiat ulec zmianie. Zdolnosci staly sig podstawowym i glow- nym wyznacznikiem nie tylko planowania, ae i prowadzenia walki zbrojne}. Nowe technologie, a seczegéinie informatyzacja, promowaly wprowadzanie nowych sys- teméw dowodzenia™ i uzbrojenia. W efekcie dzieki zjawisku synergii powstawaly owe moiliwosci sit zbrojaych jako organizacji, pozwalajgce na wigkszq ich sku- tecznos, ograniczenie stanéw osobowych oraz. zapewnienie wiekszej Zywotnosci wojsk. Transformacja zapoczatkowana w Stanach Zjednoczonych miafa ogromne implikacje dla wszystkich cztonkéw NATO, a preede wszystkim dla sojuszu jako organizacji. Waszyngton zachecat NATO do rozpoczecia wlasnego procesu trans- formacji. Admiral Edmund Giambastiani — byly dowédea Dowédztwa Transfor- macyjnego NATO w Norfolk (Allied Command Transformation ~ ACT), opisywat transformacig jako: strategiceng okazje i niezmiemnie wainy moment dla sojusenikére, skutkwiqcy poprawg interoperacyjnosci. Fundamentalnie spéjne i sieciocentrycene sity “TL Haris, Canadian Fores Transformation —A Bridge to Far, Canadian Forces College, October 2005, x 6;G. Mallet, Proper or Pe In The Sky? Canadian Fores Tnanformation VS The Pucure Openaing Environment, US, Atmny Wat College, Calisle Barracks, Pensylvania, 15 March 2006, 2. © Znaczenie rewolucji w sprawach wojskowych, a preede wszystkim rola nowych technologi ww prowadzeniu dziatat zarojaych jest podkreslona w dokumencie Jaixe Vision 2020, Washington, D.C: US. Department of Defence, June 2000, * Zdolnosc byly podstawowym wyznacznikiem planowania i prowadzenia opera Rowstawaly btnorodne, nowe teorie. Na przyklad capability based planning eect based operations, ktOre promowaly spéine funkejonowanie wszystkich rodeajéw st zbrojaych i rodzajéw wojsk oraz osigganie efektow synergi. © W konsekwencii rozwoju nowych technologii powstaa teoria sieciocentrycznosi, polegajgca 1a wzrofcie sly bojowe} popreee polgczenie w sieé informacying sensor, decydemtdw i systemow walkizbrojne. | Krgciij, Deialanasiecccentrycene,reybraneproblemy, Warszawa 200828 —_Zdolnosei NATO do dziatah ckspedyeyinych w prayszlym srodowise zbrojne,posiadajqce preewage decyzyjng i zdolnosé kreowania na polu calki masorwych afektéu, 2apenia sojuszowi nicewykly skuteconosé deialania’ Nie wszysey jednak byli tak entuzjastycznie nastawieni do transformacji. Nawet najwyisz¢j rangi przedstawiciele NATO, ktérzy oficjalnie wspicrali jg jako proces, poddawali w watpliwosé tezg, ze dziatania podejmowane w Stanach Zjed- noczonych modna latwo implementowaé na gruncie NATO. Byly przewodniczacy Komitetu Wojskowego general Harald Kujat, na pytanie, czy amerykaiiski spos6b prowadzenia transformacji moze byé zaimportowany przez NATO, odpowiedziak rie (..) NATO musi braé pod wzwage tyzwanta, Ktbre zwiqzane sq 2 wielonarodowokig i niecaleinoicig suwerennych parses”. Ini poddawali w watpliwoSé potrzebe dotrzymywania przez Europe kroku Stanom Zjednoczonym. Przez ponad pét wicku trwala dyskusja na temat likwi- dacji dysproporcji migdzy zdolnosciami Stanéw Zjednoczonych a 2dolnosciami pozostalych krajéw NATO. Szczegélne emocje budzila wielkos€ érodkéw finan- sowych przeznaczanych na budowanie zdolnosci obronnych oraz ciagle wystepu- jacy problem interoperacyjnosci. Dyskusje te jednak nie powstrzymaly wigkszosci kerajéw cztonkowskich od angazowania sig we wspélne, czasami bardzo skompliko- wane operacje, ktérych praykladem moga byé m.in. te w Bosni, Kosowie czy Afga- nistanie. Nalezy zaznaczyé, Ze sita Europy polegala na sprawnym zastosowaniw instrumentéw cywilnego oddzialywania, na co wskazuje seczegélna skutecznosé ww: prowadzeniu mediacji,zapobieganiu kryzysom, zarzadzaniu kryzysowym, pro- wadzeniu operacji pokojowych, monitorowaniu sytuacji itp. W tym kontekscie moina postawié teze, ze zamiast podaiaé za Stanami Zjednoczonymi, Europa powinna robié to, co potrafi najlepie). Debata trwa, ale nie ogranicza sig tylko do zdolnosci. W szerszym aspekcie transformacyjnym dostrzegane sq rozbieznosei w strategicznym mysleniu, postrzeganiu zagrozeh, okreslaniu priorytetéw doty- czacych wydatkéw finansowych, sposobie podejécia do planowania obronnego i operacyjnego oraz szkoleniu wojsk™. Jezeli USA dojda do wniosku, ze NATO nie jest w stanie sprostaé wyzwaniom zwiqzanym z zapewnieniem bezpieczefistwa, to beda traktowaé sojusz jako orga- nizacjg niepotrzebna, ze wagledu na jego niepraydatnose w rozwigzywaniu bic#a- cych probleméw. Uwaiam, #e transformacjg NATO nale#y postrzegaé z szersze) perspektywy: Jezeli ma ona zakosiczyé sig sukcesem, to musi wychodzié daleko poza wymiar militarny. Sojusz musi dokona¢ jej w sposéb kompleksowy i uwzgled- “EP. Giambastiani, Syprome Allied Commander Transformation, What is Transformation? Trasor mation is a Continuing Proce, nt a Destination. © The Transformation of NATO’ Miltary Fores and its Link with US Transformation, Speech by General Harald Kujat, Seminar (OPEN ROAD”, Norfolk, Virginia, 25 January 2003, ® DS. Hamilton, Transatlantic Tronsformations: Equipping NATO for the 2st Century, Center for Transatlantic Relations, Washington, 30 November 2004, s. 6-7.Rezdziat 2. Ocena posiadanych przez sly zbrojne NATO zdolnosei... 29 nia€ racje strategicane, braé pod uwage partneréw strategicznych, sposéb i charak- ter realizowanych zadai, ale przede wszystkim zapewnié zdolnosei niezbedne do przeciwstawienia sig przyszlym zagrozeniom. Dysproporcje migdzy zdolnosciami Stanéw Zjednoczonych i Europy dotycza w wickszosei sprzgtu i wyposazenia majgcego decydujacy wplyw na prowadzenie dziaiat ekspedycyinych. Moina do nich zaliczyé m.in. srodki: transportu strate- gicanego, tankowania powietrznego, logistyczne, mobilnego dowodzenia i lczno- Sci, informatyzacji, rozpoznania i wywiadu, precyzyjnego razenia itp. W ostatnie} dekadzie NATO podielo wiele inicjatyw majacych na celu zredukowanie dyspro- porcji i wystepujacych brakéw, wywierajacych istotny wplyw na mozliwosé pro- wwadzenia dzialat poza obszarem odpowiedzialnosci traktatowej* W kwietniu 1999 roku na szczycie w Waszyngtonie przyjgto inicjarywe dory- zqcq transformacji zdolnosci obronnych (Defence Capabilities Initiative - DCI), dre) celem bylo szybkie przemieszczenie wojsk w rejon kryzysu, zapewnienie im ochrony i wsparcia logistycznego oraz, wyposazenie w sprzgt pozwalajacy na efek- tywne przeciwstawienie sig przeciwnikowi. Na bazie doswiadezei balkatiskich 2de- finiowano 58 obszaréw zdolnosci, ktére podzielono na pigé zasadniczych kategorii, obejmujacych: mobillnosé (zdolnosé do przemieszczenia), logistyke (podtrzymanie dzialaf), efektywne prowadzenie operacj, Zywotnosei dowodzenie™, Niestety, wiek- s208é krajéw nie zwickszyla swoich wydatk6w obronnych, a cele awiqzane 2 pozy- skaniem nowych zdolnosci nigdy nie zostaly osiagnigte®. W rezultacie NATO pod silnym wplywem Stanéw Zjednoczonych na szczycie w Pradze przyjeto nowa inicja- tywe poprawy zdolnosci nazzwang Praskimi zobowiqzaniami obronreymi (Prague Capa- Bites Commitment ~ PCC). Obejmowata ona pozyskanie zdolnosei do zwalczania terroryzmu, strategicznego transportu powietrznego, broni precyzyjnego razenia iochrony przed bronig masowego razenia, Nowa inicjatywa byta bardziej konkretna nid. poprzednia, Ustalono, ze nalezy na bieiqco monitorowaé postep w pozyskiwa- niu nowych zdolnosei i systematycznie dokonywaé ocen. Kraje czlonkowskie popro- szono o skladanie wyjasnien w przypadku odstepstw od przyjgtych zobowigzai Za najwainiejsza decyzig podjgta na szczycie w Pradze naledy uznaé vg doty- ezqcqutworzenia Sil Odpowiedzi NATO, Ponadto zdecydowano o zmianie struk- 8. BK Kramer, NATO and Forward Defise:An Anais of Expeditionary Capabilities and oxt of Area Security, Naval Postgraduate School, Monterey June 2005, 5. 36-39. ® K Boland, NATO’ Defence Initiative: Popring for Fuse Challenges, “NATO Review", Web Edi sion, Vol 47, No.2, Summer 1999 s, 26-28 8G, Ek, NATO’ Prague Capabilitier Commitment, Congressional Research Service Repor ‘Congress RS21659, 24 January, 2007. NATO: Building New Capabilities For New Challange, Fact Sheet, The White House, Office of dl retary 21 November 2002; N.Firoenza, NATO to Adopt Capabiy Plan, .Defense News”, 18 November 200230 _2dolnosei NATO do dziatah ckspedyeyinych w prayszlym srodowise tury dowodzenia oraz prayjgciu Koncepojii obrony przed terroryzmem i rozpoczeciu realizacji projektu obrony przed pociskami balistycznymi. Poproszono rownie? paiistwa 0 rozpoczecie prac zmierzajgcych do poprawy zdolnosci w obszarac obrony chemicznej, biologiczne} i radiologicznej, wywiadu i rozpoznania, moni- torowania z powietrza sytuacji naziemnej, dowodzenia i fycznosei, zwigkszenia efektywnosci bojowej, pozyskania srodk6w strategicznego transportu morskiego i powietrznego, tankowania w powietrzu, pozyskania wigkszej liczby ekspedycyj- nych jednostek wsparcia bojowego i zabezpieczenia logistyeznego™. Organy decyzyjne sojuszu uwwataly, ze inicjatywa przyniesie sukces, dy 2 jed- nj strony zostala objeta nadzorem ministréw obrony paristw cztonkowskich, az drugie} zidentyfikowane zdolnosei zostaly wlaczone w proces planowania obronnego NATO. Nie wszyscy jednak byli optymistami. Ocena postepow przed- stawiona w brytyjskiej Izbie Gmin byla raczej ostrozna, Ze wayledu na problemy techicene i fnansowe w 2008 roku zrealizowano 72% zaplanowanych projektdw, a 28% pozostalych do wykonania obejmowato najbardzie| Rosztowne, ale i najbardzigj potrzebne proedsigwigcia, takie jak main, pozyskanie srodkéw transportu stategicenego™, ROwni cksperci z Uniwersytetu Obrony Stanéw Zjednoczonych oceniali rezultaty reali- zacji PCC bardzo dwuznacznie. Uwadali, podobnie jak inni analitycy, Ze sukces bylby moiliwy, gdyby sojusznicy zwickszyli wydatki na zakup priorytetowego sprzgtu i uzbrojenia™. Pozytywnie za to ocenili osiagnigcie przez NRF pelnych zdolnosci bojowych. Wyrazili jednak pesymizm, stwierdzajac, 4e przy cigglym zmniejszaniu buddetéw obronnych przez niektore pafistwa Europy nawet ambitne projekty modernizacyjne moga staé sig ofiarami cigé finansowych™. Na szezycie w Rydze w listopadzie 2006 roku sojusz zdecydowal sie preekiero- wwa€ wysitki PCC na rozwj priortetowych obszaréwo zdolnosci, skupiajac uwage bar- dziej na wybranych celach sit zbrojnych nina calosciowych pakietach, ktorych sukces zalezy glownie od wzrostu wydatkéw finansowych. Do takiego dzialania przyczynilo sig wdrozenie praez NATO Kompleksowych wytycanych politycanych”. Dokument ten okresla glowne priorytety transformacyjne sojuszu w perspekty- wie 10-15 lat, w tym dotyczace wymagah wobec zdolnosei obronnych. Zawiera informacje dotyczace przyszlych operacj, kt6re beda prowadzone przez NATO, © BK Kramers, NATO and Forward. op cit, 39. % The Futur of NATO and European Defence, House of Commons Committee on Defence, Ninth Report, Session 2007-2008, London, 4 March 2008, © Siaegic Challange, National Defence University ~ Digital Collections, Washington, 215, % Zgodnie x opublikowang na szczycie w Rydze informacia ok. 70% 2 466 zdolnosei bedzie oxi- sgnitych do korica 2008 roku, ¢ pozostale 30% do kota 2009 roku ipo » Komplksowe wsiyconepolitycone waupeniaig i aktualizug Konepcestratgicong NATO 1999, ale sq dokumentem niészej rangi prawdopodobnie zstang zaktualizowsane po wydania none) koncepedi strategicznej NATO,Rezdziat 2. Ocena posiadanych przez sly 2brojne NATO zdolnosei... 31 aw élad za nimi okresla kluczowe zdolnosci, kt6re beda niezbedne do wypetniania réwnied tych operacj, kt6re beda prowadzone poza granicami odpowiedzialnosei traktatowej. Dokument kladzie nacisk na wymagania wobee sit zbrojnych, ktére ‘muszq byé zdolne do szybkiego przemieszczenia i rozpoczecia dzialai zbrojnych oraz ich prowadzenia w spos6b bardziej efektywny. Nie chodzi tu jednak o liczeb- nose sil, a bardziej o ich jakosé. Decyzje co do pozyskiwania konkretych zdolno- ci pozostawiono poszczegélnym krajom cztonkowskim, Dokument nie okresla, ww jaki sposéb powinny byé pozyskane, Naledy podkresli, de nie wskazano w nim ra konkretne systemy uzbrojenia czy wyposazenie (np. jakie powinny byé zaim- plementowane systemy dowodzenia czy razenia), ale ghowny nacisk polozono na efekty, ktére wywola w teatrze dziataf zastosowanie danej zdolnosci. Postrzeganie zdolnosci poprzez efekty prowadzi do zmiany paradygmatu clau- sewitzowskiej wojny, rozumianej jako kontynuacja polityki przy pomocy sitzbroj- nych'®, Doswiadezenia ostatniej dekady, a szczeg6lnie konfliktow w Iraku i Afga- nistanie, upowafniajg do redefinicji terminu wojna, ktéra moze byé rozumiana jako zastosowanie kinetycznych i niekinetycznych zdolnosei do osiagnigcia zakladanego celu. W tym sensie wojna® zostaje ukierunkowana na zdolnosci i wymaga zastosowania holistycanych metod myslenia oraz jej prowadzenia, Kla- syczna wojna ukierunkowana jest na walky zbrojng i wymaga skoordynowanego i zsynchronizowanego wiycia rénego rodzaju sit zbrojnych, podezas gdy wojna ukierunkowana na zdolnosci bedzie wymagala zastosowania wszystkich moz- liwych instrument6w oddzialywania. Fakt, e NATO w ostatnie} dekadzie prowadzi operacje daleko poza obszarem euroatlantyckim, wskazuje na potrzebe posiadania Srodkéw pozwalajgcych na szyb- kic i bezpiecene przemieszczanie wojsk i spragtu w rejon dzialasi operacyjnych, gdzie starry i lgdowania odbywaja sig bardzo czgsto w trudnych warunkach, Strate- giceny transport pozostaje absolutnym priorytetem dla sojuszu, gdy2 niewiele kra- jéw go posiada. Aby rozwiqzaé ten problem, aktualnie prowadzone sq nastepujace inicjatywy® Strategiczny transport powietrzny (The Strategic Aircraft Capability ~ SAC). Konsorcjum 14 krajéw NATO i dwéch pafistw partnerskich® podjelo dziatania ‘majgce na celu pozyskanie co najmniej trzech samolotéw C-17, ktére moglyby byé ® K von Clausewitz, O wie, Lublin 1995, © Zols B Baleerowicz, Konflikty rane ison w zmienijgcy se odoin beopeceista, War zara 2004 it, Carentan Future Capabilsy Priorities forthe Atlantic Alliance, 160 DSTCOBE © Woprojekcie uezestniezg: Bulgaria, Crechy, Estonia, Wegry, Wlochy, Litwa, Holandia, Norwe- a, Polska, Rursunia, Sloweni, Stany Zjednoczone, Finlandia Szwecja.32 _2dolnosei NATO do dziatah ckspedyeyinych w prayszlym srodowise. wwykorzystane dla potrzeb operacyjnych NATO, EU i ONZ" Projekt ma ulatwié mniejszym krajom uczestniczenie w dziataniach ekspedycyjnych, a jego wdroze- nie zaplanowano na 2009 rok®. ‘Tymczasowe rozwiqzanie problemu transportu powietrznego (The Strategic Airlife Interim Solution ~ SALIS). W projekcie uczestniczy 16 krajéw, a jego celem jest uzyskanie dostepu do samolotéw An-124-100 dla potrzeb prowadzenia opera- ji przez NATO i UE, do chwili zakupu Airbuséw A-400, Planowane jest pozyska- nie przez siedem krajéw NATO az 180 samolot6w wspomnianego typu (pierwsze jednostki mialy rozpoczaé stuabe w 2009 roku). Absolutnym priorytetem, a zarazem wainym elementem transformacji NATO w obszarze pozyskania przewagi informacyjne} jest projekt nadzoru % powie- trza pola walki (alliance ground surveillance ~ NGS), kt6ry ma zostaé zaimplemen- towany w 2012 roku. Jest to jeden z niewielu projektéw realizowanych w catosci przez NATO i bedacych do jego dyspozycji (podobnie jak AWACS), a zarazem naj- wigkszy w historii, bowiem ma kosztowaé ok. 5 mld euro”. Pokrewnym projektem jest wielosensorowy koalicyjny system rozpoznania® (multi sensor aerospace —gro- sund joint intelligence surveillance and reconnaissance interoperability coalition), kt6rego celem jest dostarczenie obrazu pola walki do wszystkich jego uaytkownikow®, Program obrony przed terroryzmem (Defence Against Terrorimm ~ DAT) ukie- runkowany jest na poszukiwanie zdolnoci do szybkiego rozmieszczenia wojsk oraz przeciwdzialania improwizowanym ladunkom wybuchowym, atakom mod- dzierzy i ochrony Smigtowcéw oraz infrastruktury, a szczeg6Inie portéw lotni- czych i morskich. Na szczycie w Rydze w 2006 roku zapoczatkowano inicjatywe ‘wspélnego treningu i szkolenia sit specjalnych celem poprawy interoperacyjno- Sci w obszarach dowodzenia, logistyki, wywiadu, informatyzacji™. Z kolei w Buka- reszcie ustalono wspélng politykg obrony przed cyberterroryzmem oraz. sprawo- waniem nadzoru nad obszarami morskimi, ‘Uwzgledniajac doswiadczenia balkariskie oraz z Afganistanu, NATO rozwija rowniez zdolnosci, ktére sq przydatne w sytuacjach innych nié dziatania bojowe % Thamsorming NATO (.. apa), A Primer forthe NATO Sumit in Rigs 2006, Center for Strategic and International Studies (CSIS), November 2006, 534 ‘© Wigee}informacii patra: worvensto-pa.int/ default asp’SHORTCUT-1427 oraz wowaireraft- ‘world.pl/component/content/article/251-pierwszy-boeing-c-17-docey-do-midzynarodowe)- jednostk-transportu-powietranego (13.02.2010), Tides, © Transforming NATO (.. again). Prime for... op. cit, 8.35 Projekt skupia 10 krajéw a krjem wiodacym 59 Stany Zjednoczone. © B Tigner, NATO Planners Demand Interoperability, .Jane’s Defence, Weekly”, 10 October 2007, a, % Transforming NATO (.. again). Primer for. op ct, 5. 36-29.Rezdzial 2. Ocena posiadanych przez sly zbrojne NATO zdolnosei.. 33 6 wysokie) intensywnosci. Obejmujg one zdolnosci do prowadzenia dzialaf sta- bilizacyjnych i rekonstrukeyjnych we wszystkich fazach konfliktow, a szczegélnie obejmuja Srodki, kt6re sq niezbedne do uzycia bezposrednio po zakoaczeniu dzia- laf bojowych, Przykladem moze byé Afganistan, gdzie wielkim wyzwaniem byto wypelnienie zw: pustki po zakoriczone} operacji i niedopuszczenie do powrotu wypedzonych wezesnie) talib NATO poszukuje obecnie zdolnosci do razenia sity zywe}, ale niepowodujg- eych skutk6w Smiertelnych (non-lethal capabilities), ktore pozwolilyby na prowa- dzenie operacji przez niewielkie sity w zlozonym srodowisku i unikanie strat po stronie ludnosei cywilne). Nie ustaja tez wysitki sojuszu w budowaniu systeméw cobrony przed pociskami balistycznymi (active layered theatre ballistic missle defence = ALTBMD)”, Na szezycie w Bukareszcie, co prawda, nie okreslono nowych wymagafi wobec zdolnosci, ale wskazano na istniejace problemy, a przede wszystkim na priorytety sojuszu, do kt6rych nalezy zaliczyé”: 1) transport strategiczny i operacyjny; 2) bezpilotowe srodki rozpoznania; 3) przyspieszenie wdrozenia inicjatywy zakupu C17; 4) sinalizowanie programu AGS; 5) zwigkszenie wydatkéw finansowych na rozwijanie nowych zdolnosci; 6) zwigkszenie ilosci sit zdolnych do przemieszcze- nia i prowadzenia dzialaf ekspedycyjnych z 40 do 50%. W Koncepcji Strategiczne} NATO z Lizbony, podkresla sig znaczenie zdolnosci, kt6re sq nieodzowne do przeciwstawienia sig zagrozeniom”*, Wyraénie wskazuje sig na obszary zdolnosci obronnych. Zapisy koncepeji méwia, de kryzysy i kon- fikey majace miejsce poza granicami NATO, moga stanowié bezposrednie zagro- Zenie dla Sojuszu. Pomimo tego, Ze kluczowym dla NATO pozostaje prowadzenie operacji w ramach artykutu V, to Sojusz bedzie sig angazowal w operacjc reagowania keryzysowego. Na pierwszy plan wysuwaja sig sity odpowiedzi NATO, kt6re maj zapewni¢ bezpieczeristwo i odpowiadaé na zagrozenia poza obszarem traktatowym, poprzez dzialania ckspedycyjne. Ambicja NATO jest wezesne angazowanie sig ww rozwigzywanie sytuacji kryzysowych, dlatego tez ekspedycyjny charakter dzialat bedzie dominowal w nastepne| dekadzie. Wymagae sig bedzie posiadania zdolnosei do zapobiegania konfliktom, zarzadzania kryzysowego wsparcia pokoju i dzialaf % RE. Armadottis, Garrnt and Buse. op. cit 8.9 ” Wigea|informacji mona odnaleté w specjalnytn raporcie praygotowanym przez M, Mates, _Misile Defence: The Alliance Perspective, Special Report, Science and Technology Comittee, 169 SIC OBE bis; rmnsorming NATO (.. gain) A Prime for... 0p it 8. 38-82 % J Arbuthnot, The Bucharest Summit and the Future of NATO, ,RUSI Journal”, Vol 153, No. 3, June 2008 Swategic Concept For the Defence and Secovity of The Members ofthe North Adlantic Treaty Organi sation, Aatce Engagement, Modem Defence, Bruksela 2010 x, wwwinataint/eps/en /natohq/topies_827 Oshem [2601.2015}34 —_2dolnosei NATO do dziatah ckspedyeyinych w prayszlym srodowisk. 6 charakterze rekonsrukcyjnym’®, Dogwiadczenia z Afganistanu i Libii wskazuj %¢ NATO powinno doskonalié doktryng i zdolnosei do prowadzenia operacii spe- cjalnych, a takée przeciwdzialania rebeliom, prowadzenia reform i utrzymania pokoju”, Waznym jest, aby unikaé duplikacji wysitkéw w rozwijaniu projektéw obronnych oraz zwigkszaé ich efektywnos, w aspekcie osigganych rezultatow i ponoszonych kosztéw. Oczekuje sig podniesienia racjonalnosci w pozyskiwaniu nowych zdolnosci poprzez inicjatywe Smart Defense. Uwaza sig, 3 NATO powinno rozwijaé zdolnosci w nastepujacych obszarach”: 1) Zdolnosci do preemieszczenia i podtrzymania dzialai w rejonach konfliktéw; 2) Zdolnosci do rozwigzywania sytuacji kryzysowych z zastosowaniem instrumentw cywilnych, politycznych, wwojskowych iinnym podmiotéw znajdujgeych sig w obszarze prowadzonej operacji (organizacji pozarzadowych, ekspertw cywilnych itd.);3) Zdolnosci do prowadze- nia operacji wsparcia pokoju i prowadzenia dzialai rekonstrukeyjnych; 4) Zdolnosei do szkolenia lokalnych si! bezpieczesistwa (zaréwno wojskowych jak i cywilnych); 5) Wzmocnienie 2dolnosci do prowadzenia konsultacji politycznych z potencjal- nymi partnerami; 6) Zdolnosci do zapobiegania konfliktom i podnosz mosci sytuacyjne). Weigi krytyczne dla dzialaf ckspedycyinych pozostajg zdolno- ci do transporta strategicznego, brak jest émiglowedw do dziatania taktycznego, wsparcia medycznego, logistycznego, rozpoznania i nadzoru przestrzeni powietr2- gj. Konkludujac, NATO powinno posiadaé zdolnosci ekspedycyine zapewnia- jace prowadzenie operacji specjalnych oraz oddzialywania w obszarze ladowym, powietrznym, morskim i eyberprzestraeni. Szezyt NATO w Newport w Walii, ktéry odbyl sig w dniach 4-5 wrzesnia 2014 r poswigcony byl wzmocnieniu wigzi transatlantyckich w odpowiedzi na agresywne diatania Rosji na Ukrainic oraz niestabilng sytuacjg w poludniowym sasicdztwie NATO, Szefowie pafistw NATO potwierdzili zzangazowanie NATO w realizacig wwszystkich trzech zadat praewidzianych w koncepeji strategicznej, to jest: obrony kolcktywne), zarzqdzania kryzysowego i wspélpracy partnerskic) W celu zapewnienia gotowosci Sojuszu do reagowania na nowe wyzwania w obszarze bezpieczefistwa, na walijskim szczycie zatwierdzono ,Plan Dziatah ra Rzecz Gotowosei” (Readiness Action Plan ~ RAP). Clem tego planu jest umoc- nia Swiado- ® SA Sendmeyer, NATO Stay and Oxtof Area Opeitions, School of Advanced Military Stu- dies United States Army Command and General Staff College. Fort Leavenworth, Kansas 2010, 5.3641. htsps//wwwihslLorg/view8edid713508, [26.01.2015] % JG. Hoalishy, NATO 2020: A vile new sate concept for expeditionary operations, US, Artoy War College. Carlisle Barracks, 2011 r, s. 18-22, wwvedticamildie/tr/fulltext/u2/2589959.pdi, (26012015; 7 N. Ameline, 080 DSCTC If E-NATO operations under a mew Strategic Concep and the EU as an opertionalparner, Broksela, 2011, worw.nato-pa.int/ default ap’SHORTCUT-2441 [26.01.2015] 1G. Hialisky, NATO 2020: A viable new strategie concept fer expeditionar...op. cit, 5.19120.Rezdzial 2. Ocena posiadanych przez sly zbrojne NATO zdolnosei.. 35 nienie obrony kolektywne} Sojuszu oraz wamocnienie 2dolnosci zarzqdzania kryzysowego. Elementy planu obejmujg Srodki odnoszace sig zardwno do nie- ustannej potrzeby zapewnienia bezpieczefistwa sojusznikom, jak i strategiczne} adaptacji siti srodkéw wojskowych Sojuszu do nowych wyzwai w obszarze bez- pieczenstwa. ‘W ramach kontynuacji dotychczasowych realizowanych w 2014 roku Srodkéw zapewnienia bezpieczesistwa Sojusz 2decydowat o utrzymywaniu ciggtej i rotacyj- ne) obecnosci Sojuszniczych wojskna ziemi, morzui w powietrau na terenie krajéw wwschodnigj flanki oraz w akwenach morza Baltyckiego, Czarnego i Srédziemnego. W dalszym ciagu Sojusz.realizowat bedzie zintensyfikowane éwiczenia, zwlaszcza na terytorium wschodniej flank. Scenariusze tych éwiczefi eda dostosowane do obecnych wyzwaf, a seczegélnie zagrozen plynacych ze wschodu. Swiadomosé sytuacyjna bedzie zwigkszana poprzez wykonywanie lotéw samolotéw AWACS na wschodnic} flance to jest w Polsce i Rumunii oraz zwigkszenie wymiany informa- ji rozpoznawcze) i wywiadowezej pomigdzy sojusznikami i Strukturg Dowodze- nia NATO, Utrzymana bedzie wzmocniona misja nadzoru przestrzeni powietr2- rej Pafistw Baltyckich Baltic Air Policing, w skladzie 16 samolotéw bazujacych na lotniskach w Szawle (Litwa), Amarii (Estonia) oraz Malborku. Planowane jest wzmocnienie wspéldziatania pomigdzy Strukturg Dowodzenia NATO i dowédz- twami narodowymi oraz aktualizacja planéw obronnych i ewentualnosciowych dla krajéw wschodniejflanki. Druga czg6¢ ,Planu Dzialafi na Rzecz Gotowosei” obejmuje Srodki adaptacyjne niezbgdne do zapewnienia pelne| zdolnosci Sojuszu do sprostania nowym wyzwa- niom w obszarze bezpieczefistwa. W ramach tych Srodk6w Sojusz dokona reformy Sil Odpowiedzi NATO (SON). Istotg tej reformy jest utworzenie sil zdolnych do szybkiego przemieszczania sig i reagowania na potencjalne wyzwania i zagrozenia, Wich sklad wejda sily 0 bardzo wysokiej gotowosci do podjgcia dzialah (Very High Readiness Joint Task Force - VJTF).W cclu koordynacji éwiczeh oraz zabezpieczenia przyigcia sit sojuszniczych zdecydowano o utworzeniu w 6 krajach (Litwa, Esto- nia, Lotwa, Polska, Rumunia i Bulgaria) zespotow NATO Forces Integration Units NFIU. Zdecydowano takze o rozbudowie infrastruktury i baz logistycznych oraz rozmieszczeniu zapas6w i sprzgtu wojskowego w krajach wschodniej flanki, dla przyjecia sil sojuszniczych. Zdolnosci Statych Sit Morskich NATO (NATO's Stan- ding Naval Forces) do prowadzenia petnego spektrum operacji na morzu zostang zwigkszone, tak aby utrzymaé staly obecnoSé w akwenach morza Baltyckiego, Czarnego i Srédziemnego. Wainym clementem dzialat bedzie poprawa efek- tywnosci Struktury Sit NATO (NATO Force Seructure ~ NFS), 2 uwaglednieniem zwiekszenia zdolnosci Dowddztwa Wielonarodowego Korpusu Pélnoc-Wschod. Kategoria gotowosci Dowédztwa Korpusu zostanie podwyiszona 2 niskie)36 —_Zdolnosei NATO do dziatah ckspedyeyinych w prayszlym srodowisk (do 180 dni) do wysokiej (do 30 dni)”, Dowédztwo korpusu szcz: réwniez dostosowane do dowodzenia operacjami polaczonymi w rejonie wschod- niej anki. Zwickszona zostanie liczbai skala éwiczeh Sojuszniczych, ze wzmoio- nym naciskiem na éwiczenie scenariuszy obrony kolektywnej. Plany ewentual Sciowe beda dostosowane do nowych zagrozea i maja uwzgledniaé reagowanie na nowy rodzaj dzialai taw. hybrydowych. Réwnolegle do wdrazania ,Planu Dziatan na Rzecz Gotowosci” Sojusz bedzie pracowat nad wzmocnieniem zdolnosei w obszarze reagowania na zagrozenia hybrydowe, kt6re obejmuja szeroki zakres jawnych i niejawnych oraz militarnych, paramilitarnych i cywilnych dziatai écigle ze soba skoordynowanych. Sojusz powinien posiadaé niezbedne narzedzia i procedury do skutecznego odstraszania i reagowania na te zagrozenia, W tym celu wzmocniona bedzie komunikacja strate- gicana (STRATCOM), opracowane zostang nowe scenariusze éwiczet z uwzgled- nieniem zagrozed hybrydowych oraz wzmocniona zostanie koordynacja dzialat NATO 2 pafistwami i organizacjami partnerskimi Na szczycie w Newport zatwierdzono Koncepcjg Pafistw Ramowych (NATO Framework Nations Concept), kt6ra polega na tworzeniu grup sojusznik6w podej- maujacych wspélne prace, koordynowane przez pafistwo ramowe. Wdrozenie tej koncepeji przyczyni sig do zapewnienia Sojuszowi spdjnych sit i wymaganych zdolnosci. W ramach tej koncepcji Wielka Brytania jako pafistwo ramowe wspél- nie z Norwegiq, Dania, Holandia, Litwa, Lotwa i Estonia utworzy Polgczone Silty Ekspedycyine (Joint Expeditionary Force - JEF). Beda to sily zdolne do przerzutu ww krétkim czasie i prowadzenia pelnego spektrum operacji. Niemey jako pafistwo ramowe beda rozwijaé zdolnosci w zakresie zabezpieczenia logistycznego, ochrony przed bronig masowego razenia, obrony przed pociskami balistycznymi, rozpo- znania i dowodzenia, Wlochy maja koordynowaé rozwijanie zdolnosci w zakresie dziatai stabilizacyjnych i rekonstrukeyjnych™, Pozytywnie oceniono proces osiagania zdolnoéci w zakresie obrony przed poci- skami balistycznymi (Ballistic Missle Defence ~ BMD). W 2015 roku planowane jest zakoficzenie procesu rozmieszczenia systemu Aegis Ashore w Rumunii, W 2015 roku po rozmieszczeniu w bazie Rota w Hiszpanii kolejnych dw6ch okret6w, USA beda posiadaly w tej bazie juz cztery okrety wyposazone w system Aegis, WL Lorenz, Spica NATO potreine tarcey na wichodnieflance, Biletyn PISM nr 15,Warszawa 2015,1, wwwpism.p/files/7id_plik=19213 [26.02.2015] J. Balowshi, Sepia mie wy stacy Jk NATO mate porsreymaé Rost, worwedefenee24 pl analiza sepica-nie-wystarczy-jak-nato-moze-powstraymac-rosje [26 022015} © Acgis Ashore —lydowy wariant amerykatiskiego systemu obrony przed pocis yr Aegis, montowany w rumusiskiej bazie Devesel. © | Palowsk, Stas obenosé US Marine w Hisrpani, wowed -marines-w-hiszpanis [26.02.2015] i baliseyez- ce24.pl/news_stalz-obeenose-us-Rezdzial 2. Ocena posiadanych przez sly zbrojne NATO zdolnosci.. 37 |W ramach przyjgtej na szczycie w Chicago inicjatywy na rzecz Polaczonego Wywiadu, Obserwacji i Rozpoznania (Joint Intelligence, Surveillance and Reconnais- sance — JISR) trwajq prace nad osiagnigciem wstepne| gotowosci operacy} ‘wsparcia operacji sojuszniczych oraz kolejnych rotacji Sit Odpowied2i NATO od 2016 roku. W tym obszarze zauwazalny jest postgp w rozwoju sojuszniczego Sys- temu Obserwacji Obiektéw Naziemnych z Powietr2a (Alliance Ground Surveillance AGS), kxSry osiagnie gotowosé operacyjng w 2017 roku®. Sojuse zdecydowal, 2e nadal bedzie rozszerzaé wdrazanie Strategii Morskiej Sojuszu (Alliance Maritime Strategy). Zwigkszona zostanie aktywnosé Stalych Sit Morskich NATO i ich udzial w odstraszaniu, obronie kolektywnej, zarzadzaniu kryzysowym i zapewnieniu bezpieczefistwa morskiego. Ich struktura bedzie elastyczna i dostosowana do cha- rakteru i miejsca prowadzenia operacji. Dazyé sig bedzie do poprawy efektywnosci zdolnosci morskich Sojuszu®. W odpowiedzi na rosngce zagrozenie atakami cybernetycenymi przyjgto dokument o nazwie Wamocniona Polityka Cyberobrony (Enhanced Cyber Defence Policy). Polityke w obszarze eyberobrony zamierza sig realizowaé poprzez wzmoc~ nienie bezpieczeiistwa cybernetycznego sieci uzywanych przez NATO, pogicbie- nie wspotpracy z sektorem przemystu obronnego oraz intensyfikacje szkolen i éwi- czefi w tym obszarze. Ustalono, ze obrona cybernetyczna stanowie bedzie jedno 2. dzialaf obrony kolektywnej NATO. Dla pozyskania zakladanych przez NATO zdolnosci, wszystkie paristwa czton- kowskie zadeklarowaly daienie do osiggnigcia w ciagu dekady progu 2% PKB vwydatkowanego na obronnosé, Uzgodniono réwnie# pakict planowanych dziatan obronnych (Defence Planning Package) obejmujacy szereg priorytetéw takich jak: zwickszenie zdolnosci w obszarze wywiadu i rozpoznania, obrony przed poci- skami balistycznymi, a takie intensyfikacji szkolen i éwiczes. Pakiet ten ulatwi inwestycje obronne Sojuszu oraz poprawi zdolnosei sojusznikéw w ramach naro- dowych zasobsw*. Rofnorodny charakter dziatat prowadzonych przez NATO w ostatniej deka- die potwierdza stusznosé podjetych dziatat transformacyjnych oraz wskazuje na dalsza potraebe ich kontymuowania"., Nalezy sqdzié, de w prayszlosci sojusz.coraz czgiciej bedzie sig angazowaé w rozwigzywanie sytuacji kryzysowych i prowadzié daiatania ekspedycyjne poza obszarem curoatlantyckim, kt6re bed mialy charak- ter coraz bardziej rs2norodny i kompleksowy: Konsckwentna implementacja przez elem ‘© Wales Summit Declaration, wownataint/eps/en/netoha/oficial_texts_112964.htm (26022015), Tider, © idem, % J Pawlowski, Zdobaic wojshowe i niemiltame Soiucu Pibnoooatlanychiego wobec prograzows yc earn bezpeceista globalnego, Warszawa 2010, A38 —_Zdolnosei NATO do dziatah ckspedyeyinych w prayszlym srodowise poszezegélne kraje czlonkowskie inicjaryw transformacyjnych bedzie stanowié podstawowy warunek przeciwstawienia sig przyszlym zagrozeniom. Aktualnie prowadzone przez NATO operacje, a szczegélnie ich ocena pod katem posiada- nych zdolnosci, pozwalaja na potwierdzenie lub zweryfikowanie kierunkéw trans- formacyjnych. Niemniej wana jest ocena aktualnie wystgpujgeych brakéw, ktora pozwoli na okreslenie potrzeb zwigzanych z pozyskiwaniem nowych zdolnosci, z przyigciem nowych inicjatyw. 2.2. Ocena zdolnosci sit zbrojnych NATO w aspekcie zakoriczonych i aktualnie prowadzonych operagi Obcenie dostrzegalny jest trend, ktory wyraénie wskazuje na angazowanie sig NATO w coraz wigks2a liczbe prowadzonych operacji. Aby w prayszlosci sojusz mégt wypelniaé role aktora zapewniajgcego migdzynarodowe bezpieczeristwo i stabilizacjg, juz dzisiaj musi zadbaé 0 zdolnosci, ktdre umoiliwig prowadzenie dzialai ekspedycyjnych i zarzadzanie coraz bardzicj skomplikowanym srodowi- skiem bezpieczeristwa. Uwzgledniajae potrzebg prowadzenia przyszlych dzialat ckspedycyinych przcz sity migdzynarodowe i realizowania wspélnych zadai ope- racyjnych, modna postawié teze, ze w aspekcie ich efektywnosci niezwykle zna- czenie bedzie miata interoperacyjnos¢, Swiadczyé o tym moga choéby problemy w spektrum radiokomunikacji, czy przeciwdzialania improwizowanym ladunkom wybuchowym", Dostep do nowych technologii méglby poprawié te sytuacig, ale polityka niektérych krajéw jest zbyt restrykeyjna. Przyktadem tego moga byé problemy z rozwijaniem nowych zdolnoéci w obszarze amunicji precyzyjnego razenia, ze wzgledu na niecheé Standw Zjednoczonych do udostepnienia nowych technologii, szczegélnie kodéw do naprowadzania Srodkéw razenia®, Problem braku interoperacyjnosci podkreslat réwnie# generat Lance Smith, byly dow6dca ACT. Zwracajac sig do przedstawicieli przemyslu obronnego, powiedzial: NATO potrzebuje interoperacyinych ssteméea.(...) Apetyt dowwédeétw na Srodki bezpilotowe jest snieogranicoon. Ale informacje pozyskane proez holenderskie UAV, operuigce w pobudnio- saym Afeanistanie, moga byt wyhoreystywane preez brytjskich, 2y kanadyjskich donwéd- ces (..) Chcemy, aby praemyst rozwigzat ten problem tak szybka, jak jes to mozlizoe®. ‘Zaangazowanie NATO w Afganistanie najlepiej odzwierciedla proces transfor- ‘macjisojuszu, a praede wszystkim Scisly 2wiqzek polityczno-militarny transforma- © B Tignes, NATO Report Urges Acton to Improve Interpol, Jane's Defence Weekly”, 28 November 2007, 7. [Shims Progress om ce Prague Capability Commitment, Report 170 DSCT OSE. © B Tignes, NATO Planners. op. cit, $1.