Azərbaycan dili Buraxılış imtahanı (05.03.

2023) 050-345-74-64
1. Hansı nümunələrdə həm bağlayıcı, həm də bağlayıcı ilə 7. Cümlələrdən birində mübtədanın əlavəsi işlənmişdir:
omonim olan köməkçi nitq hissəsi işlənmişdir? A) Yaradıcı adamlar gördükləri və eşitdikləri haqqında
1. Tələb budur ki, idarəyə verilən ərizə gərək latın əlifbası qeydlər aparırlar.
ilə yazılsın. B) Meydana yığışmış gənclər – Azərbaycanın mərd
2. Babam ancaq Füzuli və Ağdama avtobus reysləri övladları birlik nümayiş etdirdilər.
açılanda doğma torpaqları ziyarət etdi. C) Şirəli dayı yenə də öz işi ilə, yəni əkin-biçinlə məşğul
3. Kim ki insanı sevər, aşiqi hürriyyət olur, olurdu.
Bəli, hürriyyət olan yerdə də insanlıq olur. D) Yarışda fərqlənənlərə - Tahir və Köçəriyə də mükafat
(M.Ə.Sabir) verildi.
4. Mən ki damdan, bacadan baxmaz idim, E) Gəmi ağır yüklü qatarlardan başqa, üç yüzədək
Su kimi hər tərəfə axmaz idim. (M.Ə.Sabir) sərnişin – fəhlə və dənizçi də götürdü.
5. Otların hamısı, habelə boynubükük bənövşələr də
dirçəlmişdi. 8. “Söhbətlərdən çıxan nəticə budur ki, indi savadlı
A) 1, 4, 5 B) 1, 2, 5 C) 1, 2, 3 mütəxəssislərə çox böyük ehtiyac var” cümləsi ilə bağlı
D) 3, 4, 5 E) 2, 3, 4 səhvi müəyyən edin.
A) Budaq cümlə baş cümləyə bağlayıcı ilə bağlanıb.
2. Hansı sırada bütün sözlərin tələffüz forması düzgündür? B) □←○ sxeminə uyğundur.
A) [ayağaltı], [qumbara], [protakol] C) Baş cümlə sxeminə uyğundur.
B) [ica:zə], [sərgi], [çökəklix’] D) Baş cümlə ismi xəbərlidir.
C) [fəvva:rə], [paraşüt], [şərtdəşməx’] E) Budaq cümlə sxeminə
D) [hirsli], [pencəy], [süqut] uyğundur.
E) [k’arifey], [türx’], [polad]
9. Hansı cümlədə feili bağlama yoxdur?
3. Klasterə əsasən nöqtələrin yerinə yazıla biləcək fikirləri A) Uşaqlar gülə-gülə oyunlarını davam etdirdilər.
müəyyən edin. B) O danışdıqca rahatlaşırdı.
C) İbrahim üzə-üzə o biri sahilə çatdı.
D) Qoşunlar təmas xəttində üz-üzə dayandılar.
E) Aslan gedərkən qardaşını da özü ilə apardı.

10. Sual ədatı işlənmiş cümlələri müəyyən edin.

1. Görəsən, onu tapdılar?
A) 1. tək; 2. Köməkçi nitq hissəsi kimi də işlənə bilir. 2. Nə üçün Məmməd işdən çıxdı?
B) 1. beş; 2. Bəzən cümlənin feili xəbəri olur. 3. Məgər bütün bunlar aydın deyil?
C) 1. birinci; 2. Əsasən, təkdə olan isimlə işlənir. 4. Bəs müəllim olmaq istəmirdin?
D) 1. ikilik; 2. Cümlə üzvü kimi, əsasən, təyin olur. 5. Sən necə əsərləri xoşlayırsan?
E) 1. səksən; 2. Numerativ sözlərlə işlənə bilir. 6. Maraqlıdır, o bizimlə razılaşacaqmı?
A) 1, 3 B) 3, 4, 6 C) 4, 5
4. Hansı cümlələrdə qoşma ilə işlənmiş feili birləşmə zaman D) 1, 5, 6 E) 2, 3, 4
zərfliyinin ifadə vasitəsidir?
1. Yeməkdən sonra qonaqlar həyətdə qalanmış tonqalın Telekinez: reallıq, yoxsa illüziya?
ətrafına toplaşdılar.
2. Narahat olmağından əvvəl heç kimin xəbəri yox idi. Telekinez – fiziki təmas olmadan bir şəxsin materiyaya
3. Onunla görüşəndən bəri xeyli ürəkləndim. təsir göstərə bilməsidir. Məsələn, əgər bir şəxs telekinetik olsa,
4. Çox çalışıb tezliklə istəyimizə nail ola bilərik. hər hansı əşyanı ona toxunmadan tərpətməyi bacarar.
5. Torpaqlarımız azad olunandan sonra Qarabağda Tarixdə telekinetik bacarıqlarının olduğunu iddia edən
quruculuq işlərinə başlanıldı. minlərlə insan olub. Onlar fikrin gücü ilə əşyalara hökm edə
A) 1, 4, 5 B) 1, 2, 4 C) 3, 5 bildiklərini iddia etmiş, şou-nümayişlər göstərmiş, insanları
D) 2, 3 E) 2, 4, 5 özlərinə inandırmışlar. Lakin belələrinin saxtakarlığı ya öz
etirafları, ya da insanların müşahidəsi və həyat təcrübəsi
5. Vurğusuna görə mənası dəyişən, eyni nitq hissəsinə aid nəticəsində təkzib edilmişdir. Məsələn, italyan Evsapiya
olan sözü müəyyən edin. Palladino seanslarında masanı telekinezlə deyil, ayaqları ilə
A) satirik B) dönə-dönə C) dama-dama hərəkət etdirirdi. Yəhudi əsilli Yuri Qeller isə uzun
D) çaparaq E) elektrik müddət insanları aldatdıqdan sonra öz meneceri tərəfindən ifşa

6. Frazeoloji birləşmələrdən biri “hövsələdən çıxmaq” edildi və adi gözbağlayıcı fəndlər işlətdiyi məlum oldu.
ifadəsinin sinonimidir: Təbii ki, bu işə sənət kimi yanaşan insanlar da var. Devid
A) dilə gəlmək Bleyn, Devid Kopperfild kimi böyük fokus ustaları
B) ağız büzmək göstərdikləri nömrələrin yaxşı hazırlanmış bir gözbağlayıcı
C) səbir kasası daşmaq
fənd olduğunu bildirmiş, bəzən hətta sirlərini açıqlamışlar.
D) ürəyi yerindən çıxmaq
Bəs belə nömrələrlə insanları aldadan fırıldaqçıların
E) dilə düşmək
 Azərbaycan dili Buraxılış imtahanı (05.03.2023)
uğurlarının səbəbi nədir? Əslində, bu insanlar çox zaman
qeyri-adi bacarığa malik olduqlarına, qazandıqları
nailiyyətlərə özləri də inanırlar. Özünü aldadan insan
asanlıqla başqalarını da aldada bilir. Təəssüf ki, biz
insanlar çox vaxt möcüzə gözləyirik. Maraqlı faktdır
ki, etdiklərini fövqəladə qüvvələrlə bağlayan tək bir şəxs
belə indiyə kimi öz bacarıqlarını elmi cəhətdən sübuta
yetirə bilməmişdir. Belə insanlar çox vaxt ən adi fiziki
qanunlardan xəbərsiz olurlar.
Bəs beyinin gücü ilə əşyaları hərəkət etdirmək elmi
cəhətdən mümkündürmü? Məlumdur ki, beynimiz
elektromaqnit enerjisindən təsirlənən elektrik xassəli
fəaliyyətə malikdir. Lakin yalnız beynimizdəki elektrik
gücündən və ya maqnit cazibəsindən istifadə edərək hər
hansı fiziki hadisəni törədə bilməyimiz mümkün deyil.
Belə ki, beyindəki elektrik sadəcə 1
nanoamper miqdarındadır. Əgər beynimizdəki 100
milyarda qədər neyronun hamısını eyni vaxtda
çalışdırsaq, eyni fəaliyyətə yönəldə bilsək belə, yaranacaq
elektrik yalnız bir LED lampanı qısa zaman ərzində
işıqlandıra bilər. Beynimizdəki maqnit sahəsinin təsir
gücü də həddindən artıq zəif olduğundan bu işdə bizə
kömək edə bilməz.
Bütün bunlara baxmayaraq, elmin qapıları hər
zaman hər kəsə açıqdır və bir gün kimsə indiyə qədər hər
kəsin qəbul etdiyi fikirlərin üstündən xətt çəkə, yeni fikir
ortaya qoya bilər. Əlbəttə ki, yalnız elmin
metodologiyasına uyğun olmaq şərti ilə.
11. “Beynimizin aldadılmağa nə qədər açıq olduğunu
göstərən məqamlardan biri də budur” cümləsi hansı
rəqəmin yerinə yazılsa, məntiqi əlaqə pozulmaz?
050-345-74-64
etmə; 2. baxış
D) 1. təkzib edilmək – bir məlumatın yalan olduğunu
çıxış, məqalə və s. ilə sübut edilməsi; 2. təsbit edilmək
E) 1. etiraf – öz qüsur və nöqsanını, az-çox özünün
günahı olan bir şeyi inkar etməyib, qəbul etmə; 2.
boynuna almaq
14. Mətnin üslubu ilə bağlı doğru fikirləri müəyyən edin.
1. Nəticə hissədə termin sıxlığı müşahidə olunur.
2. Digər üslubun xüsusiyyəti də özünü göstərir.
3. Yalnız ixtisas sahiblərinin anlayacağı dildədir.
4. Anlaşıqlı sözlərdən daha çox istifadə olunub.
5. Qəzet, yaxud jurnal dilinə yaxındır.
A) 2, 4, 5 B) 1, 3 C) 1, 2, 5 D) 1, 2, 4 E) 2, 3
15. Mətnin strukturunu dəqiqləşdirmək üçün hansı düzəliş
aparılmalıdır?
A) Giriş hissənin sonuna əsas hissə ilə əlaqə yaradan
cümlə əlavə edilməlidir.
B) Giriş hissədən məntiqi əlaqəni pozan cümlə
çıxarılmalıdır.
C) Nəticə hissə iki abzasa ayrılmalıdır.
D) Əsas hissənin üçüncü abzası iki abzas şəklində
verilməlidir.
E) Əsas hissədə birinci və üçüncü abzasların yeri
dəyişdirilməlidir.
16. Mətndəki obrazlara əsasən tənqid və təbliğ edilə bilən
xüsusiyyətləri müəyyən edib yazın və fikrinizi
əsaslandırın.
17. Mətndə çərçivədə verilmiş ifadəyə əsasən cədvəli
tamamlayın.

A) B) C) D) E) Mətndəki sözün
işləndiyi funksiya
Başqa Başqa funksiyada
12. Hansı fikirlərin yeri dəyişilsə, cədvəldəki uyğunsuzluq (poetik,
funksiya cümlə
sırası düzələr? terminoloji,
informativ)
Mətndə bu barədə Mətndə bu barədə
Başqa Başqa funksiyada
məlumat var. məlumat yoxdur.
funksiya cümlə
1. Elmə əsaslanan
düşüncə qəbul edilə 4. Hər kəs istənilən
bilər. əşyanı ona
2. Diqqətli və təcrübəli toxunmadan hərəkət 18. I, IV, V abzasların hər birində məna yaxınlığı baxımından
insanları aldatmaq o etdirməyi bacarır. bir-biri ilə qarşılıq təşkil edən sözləri müəyyən edərək
qədər də asan deyil. 5. Möcüzələrə yazın (hər abzasa aid bir nümunə yazın).
3. Elm adamları inananlar reallığı
telekinetikləri qəbul etməkdə çətinlik 19. Mətnə əsasən cədvəli tamamlayın.
mütəmadi olaraq tənqid çəkirlər.
Müddəa Fakt
edirlər.
Beynimizdəki maqnit
sahəsinin gücü zəifdir.
A) 1↔4 B) 2↔5 C) 3↔5 D) 1↔3 E) 2↔4

13. Mətndə tünd-qara hərflərlə yazılmış cümlə əsasında

müəyyən edin:
1. Cümlədə kontekstə uyğun olmayan söz və həmin
20. Hansı hikmətli ifadələrlə mətnin məzmununu
sözün mənası;
əlaqələndirmək olar? (√) Seçiminizi əsaslandırın.
2. Həmin sözü əvəz edə bilən ifadə.
A) 1. təcrübə - sınama; 2. sınaq
B) 1. saxtakarlıq – saxta iş görmə; 2. yalançılıq
C) 1. müşahidə - diqqətlə baxma, nəzər yetirmə, seyr