DAJANA TERZIĆ V2

TEME ZA VJEŽBU

1. OPISATI SVOJIM RIJEČIMA OSNOVNE POJMOVE: INTERNET, HOST

RAČUNARI, RUTERI, IP ADRESA.

Internet je globalna, javno dostupna mreža koja se sastoji od međusobno povezanog

mnoštva drugih mreža.

Host računar je krajnji računar u internet mreži. Host je računar ili server povezan u
računarsku mrežu a koji može korištenjem standardnih protokola ostvariti komunikaciju
sa drugim sličnim uređajima (hostovima). Odnosno, predstavlja računar koji ima
dodjeljenu IP adresu.

Ruter je mrežni usmjerivač – računarski uređaj koji služi za međusobno povezivanje

računarskih mreža. On povezuje modem, poput optičkog, kablovskog ili DLS modema na
druge uređaje koji omogućavaju komunikaciju između tih uređaja i interneta.

IP adresa je jedinstveni broj koji se dodjeljuje svakom uređaju na računarskoj mreži koja
za komuniciranje koristi internetski protokol.

2. STRUKTURNI I FUNKCIONALNI OPIS INTERNETA

Sa strukturnog stanovišta internet se definiše preko hardverskih, komunikacionih i

softverskih komponenti koje ga sačinjavaju što znači: internet je WAN mreža koja
povezuje mnoštvo manjih privatnih ili javnih mreža.

Sa funkcionalnog stanovišta internet se definiše preko usluga koje nudi svojim

korisnicima, što znači: internet je mrežna infrastruktura koja omogućava rad
distribuiniranim aplikacijama koje korisnici koriste.

3. TCP PROTOKOL, OSNOVNE KARAKTERISTIKE

Je protokol transportnog sloja u okviru interneta koji prije komunikacije vrši

uspostavljanje pouzdane konekcije između dva hosta. Kanal komunikacije je dvosmjeran.
Konekcija se uspostavlja tako što klijent i server razmjene tri poruke: zahtjev za
uspostavljanje konekcije, odobrenje i potvrda o konekciji. TCP garantuje pouzdanost
prenosa podataka čime se garantuje da će paketi koji su poslani biti primjeni. TCP uvodi
kontrolu i korekciju grešaka. TCP uvodi i kontrolu brzine protoka, kao i kontrolu
zagušenja – što se dešava kada se više čvorova pokušava da pošalje podatke kroz mrežu
koja je već na granicama svoje propusne moći. Ova činjenica kontrole zagušenja je jedan
od razloga zbog čega TCP spada u grupu sporijih protokola.

4. UDP PROTOKOL, OSNOVNE KARAKTERISTIKE I RAZLIKA U ODNOSU NA

TCP

UDP je protokol transportnog sloja u okviru interneta koji ne vrši uspostavljanje

komunikacije prije započinjanja komunikacije: prilikom korištenja UDP protokola ne vrši
se potvrda prijema poslanih paketa, tako da se komunikacija može smatrati nepouzdanom;
osnovni razlozi korištenja UDP protokola su njegova brzina zbog toga se uglavnom koristi
od strane aplikacija koje imaju potrebu za komunikacijom u realnom vremenu; UDP se
koristi takođe, i kod aplikacionih protokola koji daju elementarne mrežne usluge i vrše
kontrolu mreže.

Sa jedne strane, TCP je protokol usmjeren na vezu i pruža pouzdanu komunikaciju sa

različitim značajkama. Sa druge strane, UDP je vrlo jedinstven protokol prenosa u
stvarnom vremenu bez veze koji nudi brzi komunikacijski postupak od TCP-a, ali je
nepouzdan jer ga ne podržava niti jedan postupak potvrde primanja i slanja podataka.

5. ARHITEKTURA INTERNETA- ELEMENTI MREŽNOG HARDVERA KOJI SE

KORISTE, NABROJATI I KRATKO OPISATI SVAKI OD NJIH

Hub- dobijene poruke proslijeđuje svim priključenim uređajima: ne može kontrolisati

propuštanje paketa koje šalje povezanim uređajima, ne može odrediti najbolji put za slanje
paketa, nisu efikasni, koriste se u malim mrežama sa niskim nivoom komunikacije, radi na
nivou sloja veze podataka najbliže fizičkom sloju.

Bridge- povezuje lokalnu mrežu sa drugom lokalnom mrežom koja koristi isti protokol:
ima jedinstveni ulazni i jedinstveni izlazni port, kontroliše propuštanje paketa na mreži na
osnovu MAC adrese odredišta ne šalje sve pakete bez kontrole, pakete prosljeđuje samo
mreži u kojoj se nalazi primalac, radi na nivou sloja veze podataka.

Switch- povezuje dvije ili više nezavisnih mreža: podržava veći broj ulaznih i izlaznih
portova, vrši kontrolu greške prije proslijeđivanja paketa, u zavisnosti od tipa realizuju
prosljeđivanje na nivou veze podataka i na nivou mreže, pakete proslijeđuje samo u mreži
u kojoj se nalazi primalac, kod velikih mreža koriste se umjesto habova za povezivanje
računara u podmrežama.

Router- kompleksniji uređaj namjenjen povezivanju raznorodnih mreža i povezivanju

mreža sa internetom: obično ima javni IP adresu koju dijeli cijela mreža, koristi IP adrese
za prosljeđivanje paketa što dopušta mrežnu komunikaciju po različitim protokolima,
proslijeđuje pakete na osnovu softvera dok svič radi hardverski, podržava različite WAN
tehnologije, radi na sloju mreže - višem nivou.

6. TEHNOLOGIJE PRISTUPA INTERNETU, NABROJATI I OPISATI SVAKU OD

NJIH

Tehnologije pristupa internetu su dio internet infrastrukture između host računara i prvog
rutera.

Modemski pristup- korištenje već postojeće infrastrukturnr fiksne telefonije: kako bi se

uspostavila veza potrebno je nazvati telefonski broj; fiksna telefonija podrazumijeva
postojanje parica koje povezuju udaljene tačke prenošenjem analognog signala; računar se
priključuje na telefonsku infrastrukturu preko uređaja koji se naziva modem koji ima
zadatak da vrši analogno/digitalnu konverziju; na drugo kraju veze nalazi se sličan modem
koji je povezan na ruter uključen u internet mrežu; fizičke karakteristike komunikacije
kroz telefonsku mrežu ograničavaju brzinu komunikacije na 56 Kbps, jer su na kraju
lokalne petlje instalirani filtri koji uklanjaju sve frekvencije van opsega 300Hz-3400Hz.

DSL- digitalna pretplatna linija je tehnologija za istovremeni prenos glasovnog signala i

digitalnih podataka velikim brzinama preko parica fiksne telefonske mreže: korisnici
istovremeno mogu i da telefoniraju i da prenose podatke; ostvaruje stalnu vezu i nema
potrebe za okretanjem broja prilikom uspostavljanja veze.

ISDN- ova tehnologija uvodi direktne digitalne veze zasnovane na žicama javne telefonije
kojima se istovremeno prenosi glasovni signal i digitalni podaci.Korisnicima je
omogućeno da istovremeno razgovaraju telefonom i koriste mrežu; Za razliku od DSL,
ISDN zahtjeva uspostavljanje veze pozivom broja, tako da spada u grupu dial up
pristupa;Brzina prenosa podataka je obično 128Kbps; ISDN je danas u velikoj mjeri
potisnut od strane DSL tehnologije, jer zahtjeva kompleksnije promjene u postojećoj
telefonskoj infrastrukturi, a ne donosi značajno povecanje brzine prenosa podataka u
odnosu na dial up.
HFC- Optičko-kablovske mreže su mreže koje se zasnivaju na kombinovanom prenosu

podataka kroz optička vlakna i koaksijalne kablove koje služe za isto vremeni prenos
televizijskog signala, radiosignala, i digitalnih podataka.

Mreže mobilne telefonije- Razvoj mobilne telefonije karakteriše se generacijama. U prvoj

generaciji vršen je analogni prenos glasa, u drugoj generaciji digitalni prenos glasa, dok se
u okviru treće generacije vrši digitalni prenos glasa i podataka, a u četvrtoj generaciji je
omogućen prenos veoma velikih količina podataka sa znatno većim brzinama i
minimalnim kašnjenjem. Tehnologije pristupa internetu koje koriste postojeće mreže
mobilne telefonije u novije vrijeme postaju sve naprednije i sve šire korištene. U okviru
četvrte generacije se koristi tehnologija Long Term Evolution(LTE), sa brzinom
preuzimanja sadržaja do 105 Mbps i brzinom postavljanja sadržaja do 30 Mbps, koja
omogućuje gledanje odabranih sadržaja u visokoj definiciji, uključujući i digitalni TV
program, te bolji kvalitet video servisa. ehnologija koje se u okviru trece generacije
najviše koristi je High Speed Packet Access (HSPA). Omogućava brzine prenosa i do
14Mbps u dolaznom i 6Mbps u odlaznom saobraćaju. HSPA je unapređenje je Wideband
Code Division Multiple Access (W-CDMA) tehnologije. Još starija General Packet Radio
Service (GPRS) tehnologija je omogućavala brzine od 56 do 114Kbps i korištena je za
prenos podataka u okviru druge generacije.

7. NAJZNAČAJNIJI INTERNET SERVISI, NABROJATI I OPISATI SVAKI OD NJIH

Elektronska pošta- predstavlja jedan od najstarijih servisa interneta, godišnje se razmjeni

više milijardi poruka. Funkcioniše tako što svaki korisnik posjeduje svoje poštansko
sanduče na nekom serveru. Za slanje elektronske pošte koristi se protokol SMTP, a za
primanje POP3 i IMAP.

Diskusione grupe predstavljaju distribuinirani internet sistem. Korisnici mogu da čitaju i

šalju javne poruke. Pristup diskusionim grupama se vrši korištenjem specijalnog softvera,
obično su korisnici elektronske pošte i korisnici diskusionih grupa.

Udaljen pristup ovaj servis omogućava korisnicima da se korištenjem interneta prijave na

udaljen računar i da nakon uspješnog prijavljivanja rade na tom računaru kao da je u
pitanju lokalni računar. Korisnik na ovaj način dobija terminal kojim upravlja udaljenim
računaro izdajući komande. Udaljeni računar prima komande i izvršava ih korištenjem
svojih resursa a rezultate šalje nazad klijentu koji ih korisniku prikazuje u okviru
terminala. Prijavljivanje na udaljeni računar se vrši preko Telnet protokola i SSH
protokola.

Prenos podataka predstavlja jedan od klasičnih servisa Interneta i datira još od ranih 1970-
tih. Prenos datoteka se vrši između klijentskog računara i serverskog računara u oba
smjera (mogu se preuzimati i postavljati datoteke na server). Ovaj servis se obično koristi
za postavljanje datoteka na Web servere kao i za preuzimanje velikih datoteka. Serveri
koji čuvaju kolekcije datoteka obično se identifikuju adresom koja počinje sa FTP. Za
prenos datoteka koristi se FTP protokol, kao i SCP i SFTP protokoli bazirani na SSH koji
nude enkripciju pri prenosu datoteka.

Web ili WWW- Internet servis nastao tek ranih 1990-tih godina, međutim veoma brzo je
postao najznačajniji Internet servis današnjice. To je sistem međusobno povezanih
dokumenata poznatih kao web strane koje mogu da sadrže tekst, slike, video snimke i dr.
Web strane su povezane korištenjem veza (linkova), tj. predstavljaju hipertekst. Korisnici
aktivirajući veze (obično jednostavnim klikom miša) prelaze sa jedne stranice na drugu.
Stranice se čuvaju na specijalizovanim web serverima i na zahtjev klijenata se prenose na
klijentske računare gde ih specijalizovani programi prikazuju. Ovi programi nazivaju se
web preglednici (web browsers). Najpoznatiji browseri danas su Google Chrome,
Microsoft Edge, Mozilla Firefox, Safari, Opera, Yandex, Microsoft Internet Explorer, itd.
Dostava web sadržaja je zasnovana na HTTP protokolu i HTTPS protokolu (pruža
dodatnu sigurnost jer se podaci šalju u šifrovanom obliku).

Skladištenje datoteka: kompanije nude usluge skladištenja podataka u cloud-u odnosno u

oblaku. Sa različitih računara i uređaja korisnik ima pristup svojim podacima,
sihronizacija se vrši automatizovano, sadržajima u skladištu moguće je pristupiti preko
Web-a. Najpopularnija skladišta su: Dropbox, google drive,..

Chat- korisnicima interneta omogućava uspostavljanje kontakta i priču na razne teme

kucanjem uživo. Korisnici pristupaju sobama za ćaskanje i time mogu da se uključe u
grupnu ili privatnu komunikaciju. Chat je u današnje vrijeme zasnovano ili na specifičnim
protokolima i aplikacijama ili se koriste Web zasnovane chat room.

Instant Messaging osnaova razlika u odnosu na chat je da se instant poruke uglavnom

razmjenjuju oči u oči između poznanika. Dok chat obično podrazumijeva grupnu
komunikaciju u chat room. Neki od servisa su: AOL Instant Messenger, Microsoft MSN,
Google Talk, ICQ,..
VpIP servisi i programi omogućuju glasovnu i video komunikaciju između udaljenih
osoba preko interneta. Moguće je pozivanje onih poznanika koji su tog trenutka
priključeni na ovaj servis Moguće je povezivanje ovih servisa i sa klasičnom telefonijom,
ali je ta usluga komercijalne prirode. Najpopularniji servisi su: Skype, Viber, Telegram, ..

Peer to peer ( P2P): Popularizacija P2P servisa desila se 1999. kada je servis pod imenom
Napster iskorišten za razmjenu velike količine muzickih MP3 datoteka između velikog
broja korisnika širom svijeta; Za razliku od većine Internet servisa koji funkcionišu po
klijent-server modelu komunikacije, P2P servisi se zasnivaju na direktnoj razmjeni
podataka između različitih klijenata, pri čemu serveri samo služe za koordinaciju
komunikacije, bez direktnog kontakta sa samim podacima koji se razmjenjuju; P2P servisi
se obično koriste za razmjenu velikih datoteka (obično video i audio sadržaja); P2P
aplikacije čine ogroman dio Internet saobraćaja; Najkorišteniji P2P servisi i protokoli
danas su Bittorent, DC++, Gnutella, G2, E-mule, KaZaA (FastTrack), itd. Postoji veliki
broj aplikacija koje korisnicima omogućuju korištenje ovih protokola.

Forumi- korisnicima omogućavaju diskusiju na određene teme.

Blogovi- korisnici objavljuju svoja mišljenja o nekoj temi.

Društvene mreže- omogućavaju povezivanje sa nalozima prijatelj poznanika ili nalozima

javnih ličnosti. Najkorištenije mreže su: Facebook, Instagram, YouTube.

Geografski informacioni sistemGIS- sistem koji sadrži geografske informacije, mape,

satelitske snimke, baze podataka sa interesantnim geografskim tačkama. Danas na
internetu postoje svima dostupni sajtovi koji nude funkcionalnosti GIS sistema: Google
Maps, Google Earth, Bing Maps, (u Srbiji PlanPlus, B92 mape) i sl. Pametni telefoni
opremljeni sistemom globalnog pozicioniranja (GPS) doprinose korištenju mapa za
određivanje trenutne pozicije i davanje instrukcija kako stići do željene destinacije.

Elektronska trgovina: postoje tri vrste : B2C (business to customer) - kompanije prodaju
svoju robu/usluge pojedinačnim kupcima, B2B (business to business) - kompanije prodaju
svoje usluge drugim kompanijama, C2C (customer to customer) - prodavci pojedinačno
prodaju svoju robu/usluge pojedinačnim kupcima.
Banke danas pružaju usluge elektronskog i mobilnog bankarstva: Provjera stanja na
računu, uplata, isplata, prenos sredstava sa računa na račun, Pitanje sigurnosti je ovdje od
velikog značaja – obično se ugrađuje dvofaktorska autentifikacija.

E – learning: podrazumijeva korištenje informacionih tehnologija, Web-a i Interneta u

oblasti obrazovanja; Sistemi za upravljanje učenjem (learning management systems,
LMS) omogućavaju da nastavnici postave elektronski nastavni materijal, organizuju
testiranje - primjer Google Meet, Zoom i sl.

8. TIPOVI WEB STRANICA, DATI OSNOVNE KARAKTERISTIKE I RAZLIKE

Statičke Web stranice - prikazuju unaprijed pripremljen sadržaj; Dinamičke Web stranice
sa procesiranjem na strani servera: Dinamične - podrazumijevaju interakciju sa
korisnikom, Dinamika se dodaje specijalizovanim programima – skriptovima, Skriptovi
se izvršavaju na strani servera - klijentu se šalju generisane HTML stranice, Skript
tehnologije: PHP, JSP, itd

Dinamičke Web stranice sa procesiranjem na strani klijenta: Dinamične - obezbeđuju

interakciju sa korisnikom, samo na drugačiji način pored opisa u HTML-u i CSS-u sadrže
i programski kod koji Web pregledač čita i izvršava, Kod omogućava izmjenu strane pri
njenom prikazivanju u pregledaču,U tu svrhu, najzastupljeniji jezik danas je
JavaScript.Većina Web sajtova danas kombinuje skriptove koji se izvršavaju na strani
klijenta i one koji se izvršavaju na strani servera

9. WEB PRETRAŽIVAČI (BROWSERI)

Internetski pretraživač (Web preglednik, web browser, Internet browser) je program koji
korisniku omogućuje pregled web-stranica i multimedijalnih sadržaja vezanih uz
njih.Najpopularniji preglednici danas su: Google Chorme, Safari, Firefox, Microsoft
Edge, Oprea, Internet Explorer. Web pretraživači sadrže komponentu pod nazivom pauk
ili kroler (crawler); Algoritmi rangiranja stranica: Page Rank (Google) - brojanje veza
koje vode ka stranici; SEO (search engine optimization) - razne tehnike za obezbeđivanje
da Web sajt bude prikazan među prvim rezultatima pretrage; Postoje razne tehnike
poboljšanja pretrage; Web portali treba da pružaju relevantne informacije za određenu
temu, prikupljene iz različitih izvora. U poslednje vrijeme ima sve više dezinformacija.
Nažalost, na korisniku je da pokuša da razluči koje će informacije da prihvati kao
relevantne, a koje će da odbaci kao netačne ili nedovoljno tačne.
10. MREŽNI I INTERNET PROTOKOLI, OBJASNITI SLOJ PO SLOJ

Komunikacija na fizičkom sloju- Fizički sloj, od sloja veze podataka dobija zadatak da
preko komunikacionog medijuma prenese sekvcencu bitova; To je najniži nivo
komunikacije - proučava se mehanizam slanja pojedinačnih bitova od jednog do drugog
uređaja kroz komunikacioni medijum; Potreba za velikom efikasnošću; Zavisi od tipa
komunikacionog medijuma - žičana ili bežična veza, koja vrsta kablova je u pitanju i sl.

Komunikacija na sloju veze podataka- Sloj veze podataka od uređaja koji rade na
mrežnom sloju dobija zadatak da se paket (ako se na mrežnom sloju koristi IP protokol,
tada se paket naziva IP datagram) prenese: sa jednog rutera na drugi, sa jednog uređaja na
drugi u okviru lokalne mreže. Taj zadatak se realizuje tako što se IP datagram obmotava
dodatnim podacima i kreiraju se okviri (frame). Potrebno je spriječiti izmjenu podataka
prilikom mrežnog prenosa (preskakanje bitova, izmjena bitova, ponavljanje, ...);Na kraj
okvira dodaje se sekvenca za proveru okvira:omogućava primaocu da provjeri da li je
došlo do greške,neke greške se mogu ispraviti;Moguće je detektovati i ispraviti složenije
greške korištenjem sekvenci od više bitova, kodiranih kodovima za otkrivanje i
ispravljanje grešaka;Ruteri u unutrašnjosti mreže obično su povezani tačka na tačku
(point-to-point);Ruteri u unutrašnjosti Interneta koji spajaju velike mreže povezani su
brzim vezama (najčešće optičkim);Kućni ruter je najčešce direktnom vezom (preko
modema, a zatim telefonskog ili koaksijalnog kabla) povezan sa ruterom dobavljaca
Interneta. U okviru lokalne mreže komunikacija se zasniva na tehnologijama:Ethernet
(žicano povezivanje),Wi-Fi (bežicno povezivanje);Brzina prenosa podataka u ovakvim
mrežama veća je od 1 Gbps;Na sloju veze podataka koriste se MAC adrese:Predstavljaju
se pomoću 48 bita,Zapisuju se u obliku 6 dvocifrenih heksadekadnih brojeva, Na početak
okvira dodaju se MAC adresa primaoca i pošiljaoca;Ako se u okviru nalaze IP datagrami,
tada okvir sadrži i IP adrese primaoca i pošiljaoca, ali one se na ovom nivou ne
analiziraju; MAC adresa i IP adresa mogu da se odnose na razliciite uređaje: na uređaj
koji će proslijediti datagram dalje i na krajnje odredište.

Povezivanje uređaja u lokalnoj mreži- Postavljanje haba između povezanih uređaja -

primljeni paketi se prosleđuju svim uređajima povezanim na njega (jednostavno, ali je
vjerovatnoca sudara velika).Postavljanje sviča između povezanih uređaja – poruka se
prosleđuje samo uređaju kome je namjenjena (efikasnija komunikacija).Svič čuva tabelu
koja preslikava MAC adrese priključenih uređaja na redne brojeve priključaka.Tabela se
gradi i održava automatski tokom komunikacije.

Protokol razrješavanja adresa- na osnovu mrežne maske utvrđuje da li je primalac u istoj

mreži, ako jeste šalje njemu, ako nije šalje izlaznoj kapiji (gateway);u oba slucaja zna IP
adresu uređaja u lokalnoj mreži; za dobijanje adrese koristi se protokol razrješavanja

adresa (address resolution protocol, ARP); javno se emituje ARP zahtev sa IP adresom;

uređaj sa tom IP adresom šalje ARP odgovor sa svojom MAC adresom.

IP protokol mrežnog sloja- Internet protokol (Internet Protocol - IP) je protokol koji se
koristi za komunikaciju u okviru mrežnog sloja Interneta.Dvije osnovne verzije ovog
protokola su IPv4 i IPv6.

11. ZAŠTO JE UVEDEN IPv6 PROTOKOL?

U okviru Ipv4 adrese su 32-bitni neoznačeni brojevi koji se obično predstavljaju kao 4
dekadno zapisana broja između 0 i 255. Postoji ukupno 232 adresa IPv4 što se pokazalo
kao nedovoljno. Ipv6 donosi 128-bitne adrese, što rješava ovaj problem.

12. IP ADRESE SA SPECIJALNOM NAMJENOM?

U okviru svake mreže postoje dvije adrese sa specijalnom namjenom. Prva adresa
(250.150.100.0) smatra se adresom mreže, posljednja adresa (250.150.100.255) adresa za
javno emitovanje- svaka poruka poslata na tu adresu dostavlja se svim uređajima u mreži.

13. SISTEM IMENA DOMENA?

IP adrese su pogodne za korištenje od strane računara, ali nisu pogodne za ljudsku

upotrebu. Zato je uveden sistem imena domena DNS adrese hostova zadaju se u
tekstualnom obliku. DNS se smatra telefonskim imenikom interneta koje imenima
domena dodjeljuje razne informacije. Domeni su hijerarhijski organizovani i čitaju se sa
desna na lijevo. Domeni najvišeg nivoa mogu biti bilo nacionalni, a mogu biti i generički.
Domeni se koriste u okviru jedinstvenih lokatora resursa na Web-u u okviru adresa
elektronske pošte.

14. ČEMU SLUŽE TCP PORTOVI?

Različite aplikacije koriste različite portove: HTTP server koristi port 80, POP3 koristi
priključak 110 i SMTPport 25, Telnet koristi port 23, FTP koristi port 21. port predstavlja
jednoznačni indetifikator brojeva između 0 i 65535. Port predstavlja logičku vezu između
konkretnog softvera i hardvera na kome je taj softver pokrenut. Port nije mjesto na koje se
povezuje uređaj već broj koji označava pristupnu tačku za komunikaciju sa serverom.

TCP portovi između 0 i 1023 su rezervisani za poznate servise i ne preporučuje se da ti

portovi korise nove serverske programe. Ako izvršavaju serverski programi na
računarskoj mreži kompanije tada sa administratorom sistema treba provjeriti koji su
portovi slobodni a koji zauzeti.

15. HTML, OBJASNITI SVOJIM RIJEČIMA

HTML je skraćenica za Hyper Text Markup Language što znači prezentacijski jezik za
izradu web stranica. Hipertekst dokument stvara se pomoću HTML jezika. HTML
jezikom oblikuje se sadržaj i stvaraju se hiper veze hipertekst dokumenata.

16. OSNOVNE HTTP METODE, UKRATKO O NAMJENI

GET- koristi se za preuzimanje informacija sa datog servera na osnovu ate adrese.

Zahtjevi koji koriste metod GET treba samo da pribavljaju podatke, a nikako ne treba da
ih mjenjaju.

HEAD- je vrlo sličan GET metodu s tim što se tijelo poruke ne vraća klijentu. Metod se
može koristiti radi utvrđivanja da li je link izmjenjen u odnosu na prethodno stanje
izmjenjeno stanje se testira upoređivanjem informacija poslatih u zaglavlju zahtjeva sa
informacijama iz zaglavlja generisanog odgovora.

POST- se koristi za zahtjev da se pošalju podaci HTTP serveru korištenjem HTML forme.

PUT- koristi se za zahtjev HTTP serveru da se podaci poslani u okviru zahtjeva smjeste na
mjestu navedenog resursa.

DELETE- koristi se za zahtjevn serveru da se ukloni navedeni resurs.

TRACE- izvršava testiranje povratne poruke duž putanje kojim se zahtjev kreće prema
ciljnom resursu.

OPTIONS- opisuje opcije komunikacije za ciljni resurs.

CONNECT- obezbjeđuje tunelsku komunikaciju prema serveru određenom sa datom

adresom.
 17. NABROJATI NEKE HTTP KODOVE I STATUSE ODGOVORE

200 OK- zahtjev je uspješan i informacija se vraća u okviru odgovora.

304 Not Modified- zahtjevani objekat nije promjenjen od datuma navedenog u zahtjevu i
nama ga potrebe ponovo slati.

505 HTTP Version Not Supported- server ne podržava verziju HTTP protokola.

18. ŠTA JE URL?

URL- uniform resource locator- usklađeni lokator sadržaja. URL je putanja do određenog
sadržaja na internetu i obično se naziva poveznica ponekad i mrećna adresa. Sadržaj na
kog upućije url može biti web stranica, slika ili bilo koja datoteka koja se nalazi na nekom
poslužitelju.

19. PROTOKOLI APLIKATIVNOG SLOJA – SNTP, POP3 I IMAP

Simple Mail Transfer Protocol – SMTP- je standardi protokol za slanje pošte.

Post Pffice Protocol – POP3- je jedinostavni protokol za preuzimanje poruka sa servera pri
čemu se prilikom preuzimanja poruke obično brišu sa servera. Preuzete poruke se čuvaju na
klijentskom računaru, koji nakon preuzimanja poruka više ne mora da ima pristup Internetu.
POP protokol koristi TCP konekciju na portu 110. Osnovne komande koje klijentski softver
izdaje u POP3 protokolu su: APOP - ovim se vrši autorizacija klijenta navođenjem njegovog
korisničkog imena i kriptovane lozinke,STAT - statistika o stanju poštanskog sanduceta,LIST
- lista poruka,RETR - primanje poruke sa navedenim rednim brojem,DELE - brisanje poruke
sa navedenim rednim brojem, QUIT - prekidanje sesije.

Internet Message Access Protocol (IMAP) je znatno napredniji protokol za primanje pošte.
On je prevashodno namjenjen korisnicima koji su mobilni tj. koji svojoj pošti pristupaju sa
razlicitih računara: Kako bi ovakvi korisnici imali mogućnost pristupa svim svojim porukama,
nije poželjno brisati ih sa servera (iz poštanskog sanduceta) prilikom preuzimanja; Klijenti za
elektronsku poštu na lokalnim računarima obično omogućavaju korisnicima sortiranje poruka,
organizovanje u fascikle, pretragu i sl.; IMAP protokol je projektovan tako da se ovakva
funkcionalnost obezbjedi tako što se korisnicima omogući da ove funkcije izvode direktno u
svom poštanskom sandučetu na serveru; Mana ovog pristupa je što se zahtjeva da korisnici
imaju pristup Internetu sve vrijeme dok rade sa svojom elektronskom poštom; Određeni broj
Web aplikacija za rad sa elektronskom poštom je zasnovan na IMAP protokolu.