07-Sep-22

Uvod u
građevinske
materijale
Snežana Paunović, dig.

Uvod u građevinske materijale

• Fond časova: nedeljni -2; godišnji -70
• Propisani udžbenik:
Građevinski materijali sa osnovama
geologije, Ađelija Stefanović-Ilić, 2007. BG
• Cilj nastave predmeta:
▪ upoznavanje vrsti i svojstva građevinskih materijala i
▪ pravilan izbor i odgovarajuća primena u izgradnji objekata,
▪ razvijanje sposobnosti, veština i stavova korisnih u
svakodnevnom životu,
▪ razvijanje motivacije za učenje i interesovanje za
građevinarstvo kao privrednu granu uz primenu koncepta
održivog razvoja i očuvanja životne sredine.

1
 07-Sep-22

Osnovna svojstva i načini

ispitivanja gradjevinskih materijala
• Građevinski materijali su svi materijali od kojih se
nešto gradi.
• Razlikujemo osnovne i ostale građevinske materijale.
• Osnovni građevinski materijali su: kamen, glineni
proizvodi, metali, drvo, bitumen, mineralna veziva i
sintetički materijali.
• Ostali građevinski materijali se dobijaju daljom
obradom i preradom kao i kombinovanjem osnovnih
građevinskih materijala.

Ispitivanje materijala

• Da bi se materijali mogli upotrebiti i ugraditi

u objekat, neophodno je utvrditi da li
zadovoljavaju zahtevani kvalitet definisan
standardom (SRPS, DIN, EN,...).
• Kvalitet materijala se dokazuje u postupku
koji se naziva ispitivanje materijala.

2
 07-Sep-22

Osnovna svojstva građevinskih

materijala
• Pri projektovanju građevinskih objekata, potrebno je
poznavati svojstva i karakteristike građevinskih materijala:
▪ Strukturna svojstva i parametri stanja,
▪ Fizičko-mehanička svojstva,
▪ Konstrukciona svojstva,
▪ Geološka svojstva,
▪ Hemijska svojstva,
▪ Eksploataciona svojstva
• Za ispitivanje se uzimaju
uzorci ili opitna tela na
tačno propisan način.

Osnovna svojstva i načini ispitivanja

Fizička, Mehanička i Tehnološka svojstva
• Fizička svojstva (nepromenjiva, bez
obzira na oblik i količinu u kojoj se nalaze):
▪ zapreminska i specifična masa,
▪ poroznost,
▪ higroskopnost,
▪ vodopropustljivost,
▪ bubrenje i skupljanje,
▪ otpornost na mraz i požar,
▪ provodljivost toplote i zvuka,
▪ akustična svojstva...

3
 07-Sep-22

Fizička svojstva
Zapreminska masa (gustina) ϒ Specifična masa (gustina) ϒo
materijala, predstavlja masu materijala predstavlja masu
materijala sa svim šupljinama i materijal bez šupljina i pora u
porama u jedinici zapremine. jedinici zapremine.

ϒ=m/V (kg/m³) ϒo=mo/Vo (kg/m³)

mo - masa
m – masa materijala
materijala bez
V – zapremina materijala šupljina i pora
Vo – zapremina
materijala bez
šupljina i pora

Fizička svojstva

4
 07-Sep-22

Fizička svojstva

• Poroznost p je zbir svih šupljina i pora po

jedinici zapremine.

• Vp – zapremina pora i šupljina u uzorku

• V – ukupna zapremina uzorka

Fizička svojstva
• Higroskopnost je svojstvo materijala da upijaju
ili zadržavaju vodu iz okoline.
• Vodopropustljivost je svojstvo materijala da
zbog poroznosti pod određenim pritiskom
propušta vodu.
• Bubrenje i skupljanje su zapreminske
deformacije koje se javljaju usled promene
vlažnosti.

5
 07-Sep-22

Fizička svojstva

• Otpornost na mraz je
sposobnost materijala da u stanju
zasićenosti vodom, bez tragova
destrukcije i smanjene čvrstoće
podnese određeni broj ciklusa
smrzavanja i odmrzavanja.
• Otpornost na dejstvo požara je
sposobnost materijala da se
suprostavi kratkotrajnom
delovanju visokih temperatura pri
razvijanju požara.

Mehanička svojstva
• Dolaze do izražaja pri izlaganju materijala spoljašnjim
silama, pri čemu se javljaju određena naprezanja:
• –pritisak

• –zatezanje

• –savijanje

6
 07-Sep-22

Tehnološka svojstva
Svojstva materijala koja su važna pri
proizvodnji materijala:

• kod metala: kovanje, zavarivanje,

presovanje, izvlačenje, uvijanje

• kod betona: konzistencija

• kod gline: plastičnost

Podela građevinskih materijala

• Prema poreklu građevinski materijali se

dele na:
▪ Prirodne (drvo, kamen, pesak, šljunak i glina)
▪ Veštačke (kreč, gips, cement, malter, beton…)

• Prirodni građevinski materijali koriste se takvi

kakvi se pronađu u prirodi, bez prerade. Neki
materijali se u prirodi ne mogu naći, pa ih čovek
proizvodi posebnim tehnološkim postupcima.

7
 07-Sep-22

Podela građevinskih materijala

• Prema nameni građevinski materijali se dele na:
▪ Konstruktivne (kamen, opeka, beton, armirani
beton, čelik, drvo…)
▪ Vezivne (gips, cement, smola...)
▪ Izolacione (bitumen, plastika, staklo, mineralna i
staklena vuna, stiropor…)
▪ Materijali za oblaganje (drvo, kamen,
keramičke pločice, linoleumi, tapete…)
▪ Instalacioni materijali (instalacije kao:
vodovod, kanalizacija, centralno grejanje,
električna…)

Osnovna svojstva građevinskih materijala

Hvala na pažnji!

Predmetni nastavnik: Snežana Paunović