J JJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ

J J
J
J
యజ్ఞ యాగములు - వైశిష్ట్యము J
J
J J
J
J
డాll రాఘవ యస్. బొడ్డుపల్లి J
J
సంసకృతము మరియు వేదాధ్యయన సంసథ, సంజయనగర్, బంగళూరు – 560094
J J
J J
J raghava7boddupalli@gmail.com J
J J
J J
J J
J
Abstract
J
J The Vedic texts and their allied works are intimately related to Vedic sacrifices, i.e. J
J J
J Yajñas and Yāgas. Hence, an understanding of the Vedic sacrificial system will definitely help us J
J to understand and esteem, not only the Vedas, but also the Upaniṣads. Yajña is the subject of J
J J
J matter of entire Veda. The Yajurveda contains the knowledge of doctrines and the methods of J
J performing Yajñas and Yāgas as spiritual and scientific approaches for global welfare. In this J
J J
J article, some general rules to be followed to perform Yajña / Yāga / Iṣṭi, classification of Yajñas, J
J brief account of some well-known Yajñas, havis / oblations, Ṛtviks or Priests, Yajñāgni, Yajña J
J J
J implements, several terms those are mostly pronounced on the subject of Yajña and other J
J J
requirements are discussed. Yajña-Yāgas exerted a great influence on our ancient society either
J J
J directly or indirectly. Hence, it is very important to perform Yajñas periodically for purification J
J J
of the environment, for the society and beneficial for the individual good, which still survives in
J J
J various forms even today. J
J J
వేదములు - వర్గీకరణ
J J
J J
J J
J భారతదేశము వేదభూమి, తపోభూమి మరియు యజఞభూమి. వేదమంత్రములను దరిశంచినటువంటి J
J J
J వారు ద్రష్టలు లేక ఋషులు అని అందురు. మన ఋషులు వినన ఈ వేదమంత్ర రాశిని, శ్రీ వేదవాయస J
J J
J మహరిి ఇతర మహరుిలతో కల్లసి క్రోడీకరించి మరియు వర్గీకరణము ఈ విధ్ముగ చేసినారు: (1) J
J J
J ఋగ్వేదము నందు దేవతా వరణనలు మొదలగునవి, సూకతముల దాేరా వచన జ్ఞఞనము. వీటినే ఋక్కకలు J
J J
అని అనబడ్డను, (2) యజుర్వేదము - యజఞ సూత్రములు మరియు యజఞ యాగాదుల విధులయొకక J
J
J J
J J
J 1 J
J J J J J J J J J J J J J Vedaganga J J J Vol.
J XXVIII
JJJ 212J J J J J J J J J J J J J
J JJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ
J
ర్గతులను బోధంచును. వీటినే యజుస్సులు అని అందురు, (3) సామవేదము - శ్లిక జ్ఞఞనము, వీటిని J
J
J
J J
J సామములు అని చెప్పుదురు, మరియు (4) అథరేణవేదము - అథరేణ పరిజ్ఞఞనము - వైదయ విజ్ఞఞనము, J
J J
J శంతాయదులను గుఱంచి వరణనలు ఉననవి. ఈ వేదమునందు ఋక్కకలు, యజుస్సులు, సామములు J
J J
J కల్లసియుననవి. J
J J

సనాతన ధ్రమ మఠ సాథపన

J J
J J
J J
J చతుర్వేదములను అనుసరించి శ్రీ శఙ్కర భగవతాుదుల వారు సనాతన ధ్రమ మఠ సాథపన ఈ క్రంది J
J J
J విధ్ముగ ప్రతిష్ఠంచినారు: (1) పూరాేమ్ననయ శ్రీ గోవరధన పీఠం లేక గోవరధన మఠం, పూరి, ఒడిశ - J
J J
J
ఋగ్వేద పీఠం, (2) దక్షిణామ్ననయ శ్రీ శృఙ్గీరి శరదా పీఠం, శృంగ్వరి, కరాణటక - యజుర్వేద పీఠం, (3) J
J J
పశిిమ్నమ్ననయ శ్రీ శరదా పీఠం లేక దాేరకా శరదా మఠం, దాేరక, గుజరాత్ - సామవేద పీఠం, J
J J
J

మరియు (4) ఉతతరామ్ననయ శ్రీ జ్యయతిర్ పీఠం లేక జ్యయతిర్ మఠం, గరహవల్, ఉతతరాఖండ్ - అథరేవేద J
J J
J

పీఠం.
J J
J J
J J
J
J
వేద ప్రాశసతయం J
J

కంచి పరమ్నతమ, నడిచేదేవులు, శ్రీ శ్రీ శ్రీ చన్ద్రశేఖర్వన్ద్ర సరసేతి సాేమి (1994) ‘వేద ప్రాశసతయం’ J
J J
J

గురించి తమ మంగళాశసనము నందు ఈ క్రంది విధ్ముగా ప్రవచించినారు. వేదములు ప్రాచీన J

J J
J
J J
J భారతదేశము నందు ఉదభవించిన పవిత్ర గ్రంథములు. ఇవి సకల విజ్ఞఞనమునక్క మూలసతంభములు. ‘విద్’ J
J J
J అను ధాతువు నుంచి వచిిన పదం ‘వేదం’. విద్ అనగా ‘జ్ఞఞనముగల’ లేక ‘తెల్లసికొనుట’. || ‘వేదయ తీతి J
J J
J వేదః’ || అనగా ‘తెల్లయజేసేది గనుక వేదం’. || ‘సేయం సరేం వేతితతి వేదః’ || అనగా ‘సరేజఞతేం’ కలదని J
J J
భావము అని మరొక నిరేచనము. వేదం అపౌరుషేయ శస్త్ర జ్ఞఞనం. వేదములు శబ్తరంగ రూపాలు. J
J J
J
పరమేశేరుని ఉచ్ఛ్వాస నిశేస రూపాలు. ధ్ేని ఎంత ప్రాచీనమో శబ్ తరంగ రూపమైన వేదరాశి అంత J
J J
J

ప్రాచీనం. వేదములు నితయములు. సృష్ట ఎంత ప్రాచీనమో వేదములు అంత ప్రాచీనములు. వేదాలు ఒక తరం J
J J
J
J J
J J
J 2 J
J J J J J J J J J J J J J Vedaganga J J J Vol. J XXVIII
JJJ 213J J J J J J J J J J J J J
J JJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ
J J
J నుండి మరొక తరానికి మౌఖికంగా అందించబడాుయి. ఏ వ్రాతపూరేక వచనం నుండి బోధంచబడలేదు J
J J
J లేదా నేరుికోలేదు. అందువలన వేదములక్క ‘శృతి’ అనే పేరు వచిింది. J
J J

యజఞ సూత్రం
J J
J J
J J
J యజఞ సూత్రం అంటే ‘యజ్యఞపవీతం’ లేక ‘జందం’. ఇది వైదిక కరామచరణక్క అరహత కల్లగిస్సతంది J
J J
J కనుక యజఞ సూత్రం. వేదాధ్యయన యోగయత కల్లగిస్సతంది గనుక బ్రహమసూత్రం. ఉపనయన సమయంలో J
J J
J అది బ్రహమసూత్రం. ఎడమ భుజము విిూది నుంచి ఒక వైప్ప ఉదర భాగానిన, మరొక వైప్ప వీప్పను తగులుతూ J
J J
J
క్కడిచేతి క్రంద వ్రేలాడ్డతుననప్పుడ్డ అది ఉపవీతం. యజఞసూత్రం ఇలా ఉననప్పుడ్డ దేవతా కారాయలన్నన J
J J
చేయవచుి. యజఞ సూత్రం మెడలో హారంవలె వ్రేలాడ్డ తుననప్పుడ్డ అది నివీతం. పితృ, ఋష్ తదితర J
J J
J

తరుణములందు మరియు మలమూత్ర విసరజనాదులలో యజ్యఞపవీతం నివీతంగా ఉండాలని శస్త్రం.

J J
J J

యజమ్ననుడ్డ లేక యజఞకరత

J J
J J
J J
యజఞ-యాగాదులక్క ప్రథాన వయకితని ‘యజమ్ననుడ్డ’ అని పిల్లచెదరు. యజమ్నన అను పదమునక్క J
J J
J

వుయతుతిత అరధము యజఞము లేక యాగము చేయువాడ్డ - యజఞకరత. యజఞము యొకక ఖరుిలనినటిని, ఈ J
J J
J

యజమ్ననే భరించును మరియు యజఞ ఫలములను పందువాడ్డ అతడే. యజమ్ననుని ధ్రమపతిన కూడా J
J J
J
J J
J ఈ యజఞ-యాగాదులందు ముఖయపాత్ర వహంచును. వారిరువురు యజఞము కొరక్క దీక్ష తీస్సకోబడ్డదురు. J
J J
J దీక్షా అనగా యజ్ఞఞదిక్రయారంభమునందు అనుష్ఠంప పూనుకొనెడ్డ ఆచ్ఛ్రనియమము. J
J J

శ్రీరుద్రంలో యజఞ వివరాలు

J J
J J
J J
J శ్రీరుద్ర చమకములోని ఎనిదవ అనువాకము నందు, యజఞం నిరేహంచటానికి కావలసిన J
J J
J వస్సతవులు మరియు పదారథములను క్కిపతంగా కోరుతూ ఆ రుద్రభగవానుని ప్రారిథంచెదము - పవిత్రమైన J
J J
J సమిధ్లు (ఇధ్మం), దరభలు (బరిహ), యజఞవేది, హోమక్కండము, స్రుక్, స్రువములు, యజఞమును నిరేహంచే J
J J
J
ఋతిేక్కలు (ధష్ణ), వారికి ఉననతమైన ఆసనములు, సోమలతను దంచి రసము తీయుటక్క ఉపయోగించే J
J J
J J
J 3 J
J J J J J J J J J J J J J Vedaganga J J J Vol.
J XXVIII
JJJ 214J J J J J J J J J J J J J
J JJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ
J J
J రాళ్ళు (గ్రావాణము), దరభ మరియు సోమ కొమమలను కోయుటక్క చెకకతో చేయబడిన కతుతలు (సేరవశి), J
J J
J అధష్వణ ఫలకములు (సోమరసానిన తీయుటక్క), ద్రోణకలశము (సోమరసానిన నిలేచేయుటక్క), చమస J
J J
J పాత్రలు (సోమరసానిన త్రాగుటక్క), ప్పరోడాశ హవిస్సు, కర్రతో యూపసతంభమును తయారు చేయునప్పడ్డ J
J J
J క్రందపడిన పేళ్ళు, యజఞములో ఉపయోగించే వాయవయ, పూతభృత్ మరియు ఆధ్వన్నయ అను పేరుిగల J
J J
మటిట పాత్రలు, ఆగ్ననధ్ర ఋతిేక్కడ్డ (బ్రహమక్క సహాయక్కడ్డ, యజఞవేదికి ఉతతర దిక్కకన కూరుిని, యజ్ఞఞగినని J
J J
J
రగిల్లంచు ఋతిేక్కడ్డ), హవిరాధనము (హవిస్సు ఉంచబడ్డ సథలము), యజఞమును తిలకించుటక్క విచేిసిన J
J J
J

సదస్సయలక్క పందిళ్ళు, పూరాణహుతి సందరభముగా హోమ ద్రవయములను సేగాకారమును సంపూరణముగా J

J J
J
J
నేను అగినకి ఆహుతి చేయుదునుగాక! యజఞ పరిసమ్నపిత జరిగిన తరువాత పవిత్రమైన జలముతో అవభృథ J
J
J
J J
J సాననము చేయు అవకాశము నాక్క లభంచుగాక! J
J J
J యజఞం పూరతయిన తరువాత యజమ్నని, యజమ్నని ధ్రమపతిన, వారి సంతానముచేత ఋతిేక్కలు J
J J
J పవిత్రజలాలతో సాననం చేయించెదరు. ఈ సమయమునందే యజమ్నని దీక్షా విరమణ జరుగును. J
J J
J
యజఞనిరేహణలో దోషాలు జరిగి ఉంటే వాటి పరిహారారథం యజఞంలో భాగంగా నిర్వ్శితమైన చివరి ఘటటం. J
J J

యాగము
J J
J J
J J
J ఆదిమిథునములోని ప్పరుషుడే యాగము. యాగము ఒక ఆచ్ఛ్రకరమ. దేవతలను ఆరాధంచే శ్రౌత J
J J
కరమ. అంటే, దేవతలక్క చెందాలని కోరుతూ హోమ క్కండంలో హవిస్సులు అరుణ చేయటం. యాగంలో J
J
J J
ఐదు ముఖ్యంశలు ఉనానయి. 1. అశ్రావయ, 2. అస్సత శ్వేష్ట్, 3. యజ, 4. యే యజ్ఞమహే, 5. వష్ట్. J
J J
J

ఇవి యాగ శర్గరానిన రూపందించే ప్రధాన మంత్రాలు. వీటికి ముందు వెనుక చేసే పనులు, కల్లుంచే J
J J
J

హంగులు అన్నన వసాాలంకారాల వంటివి. ఇందులో అశ్రావయ ప్రారంభ రూపం. చివరది వష్టాకరం. కృష్ణ J
J J
J
J J
J యజుర్వేద తైతితర్గయ సంహతలో యాగానిన కామధేనువుతో పోల్లి, ఈ ఐదు అంశలను వివరించ్ఛ్రు. J
J J
J యజఞ వాక్కకలు కామధేను రూపం ధ్రిస్సతనానయి. యజఞ వాక్కకలను సూనృత వాక్కకలనానరు. యజఞం చేసే J
J J
J J
J J
J 4 J
J J J J J J J J J J J J J Vedaganga J J J Vol.
J XXVIII
JJJ 215J J J J J J J J J J J J J
J JJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ
J J
J యజమ్నని ఆశ్రావయ అనే మంత్ర పాఠనం చేత యజఞ రూప సూనృత వాక్ ధేనువును ఆహాేనిసాతడ్డ. అది J
J J
J ప్రారంభం. (ప్రాయణమ) కామధేనువు పాలు చేపడానికి దూడను దగీరక్క పిలవడం రండవ అంశం. దీనికి J
J J
J ఉపయోగపడేది ‘అస్సత శ్రౌష్ట్’ మంత్రం. పాలు పిండ్డకోవడానికి పాత్రను సిదధం చేయడం మూడవ అంశం. J
J J
ఇందుక్క సంబంధంచిన మంత్రం ‘అజ’. దోగధ, అంటే పాలు పిండ్డకొనే యజమ్నని ‘యే యజ్ఞమహే’ J
J J
J
మంత్రముతో ధేనువు వద్క్క వెళతాడ్డ. యజఞం దాేరా సాధంచుకొన దలచుకొనన కోరకను సాధంచడం J
J J
J

చివరి అంశం. ‘వష్ట్’ అనే మంత్రముతో ఇది పూరతవుతుందని శ్రుతి వచనం. ఈ ఐదు మంత్రాలలో మొతతం J
J J
J
J J
J పదిహేడ్డ (సపతదశ) అక్షరాలు ఉనానయి. J
J J
J యజఞయాగాలలో ప్రసిదధమైనవి కొనిన ఇవి: అగానయధానం, దరశపూరణ మ్నసాలు, పిండపితృయజ్ఞఞలు, J
J J
J ఆగ్రయణం, చ్ఛ్తురామసయం, నిరూఢ పశు బంధ్ం, సౌత్రామణి, ఔపాసనం, వైశేదేవం, సాథలీపాకం, సరుబల్ల, J
J J
J సత్రయాగం, ఈశనబల్ల, అష్టకానయష్టక సోమ యాగం, అగినష్టటమం, అతయగినష్టటమం, ఉకథయం, ష్టడశి, J
J J
J
వాజపేయం, అతిరాత్రం, ఆపూతరాయమం, సరేతోముఖం, రాజసూయం, పౌండర్గకం, అభజితత, విశేజితత, J
J J
అశేమేధ్ం, బృహసుతి సవం మరియు అంగిరసం. ఈ యాగములనినటిని యజుర్వేద సంహత మరియు J
J J
J

బ్రాహమణాలలో విశదీకరింపబడాుయి. ఈ వాయసమునందు ఇవి తరువాత క్కిపము త గా వరిణంపబడాుయి.

J J
J J

ఇష్ట
J J
J J
J J
ఇష్ట అనగా ‘కోరిక’ అను అరధము ఉననది. యాగము మరియు యజఞముతో పోల్లసేత, ఇష్ట ఒక చినన J
J J
J

ప్రక్రయ. దరశ, పౌరణమ్నస యజఞభేదములను కూడా ఇష్ట అని పిల్లచెదరు. సంతానం పందాలనే కోరికతో J
J J
J

యాగం నిరేహసాతరు. దీనిని ‘ప్పత్రకామ ఇష్ట’ లేక ‘ప్పత్రకామేయష్ట’ అని అందురు (రాఘవ బొడ్డుపల్లి, 2019). J
J J
J
J J
J 1. అననకామేష్ట (తై. సం. 1-3-8) - ప్పష్కలంగా ఆహారం పందడానికి ప్రతిపాదింపబడిన ఇష్ట. అగిన J
J J
J మరియు విషుణవులక్క హవిస్సులు సమరిుసాతరు. J
J J
J J
J J
J J
J J
J 5 J
J J J J J J J J J J J J J Vedaganga J J J Vol. J XXVIII
JJJ 216J J J J J J J J J J J J J
J JJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ
J J
J 2. ఆదిత్యయష్ట (తై. సం. 2-3-1) - రాజ్ఞయనిన పందేందుక్క రాజులు చేయవలసిన ఇష్ట. ఆదితుయనికి J
J J
J హవిస్సులు సమరిుసాతరు. J
J J
J 3. ఆతిథ్యయష్ట (తై. సం. 6-2-1) - సోమయాగములో ఒక అఙ్ీము. ఆశీస్సులు పందేందుక్క సోముని J
J J
గౌరవారథం ఇష్ట.
J J
J J
4. పశుకామేష్ట (తై. సం. 2-1-1) - ప్పష్కలంగా పశువులను పందేందుక్క చేయవలసిన ఇష్ట. సోముడ్డ J
J J
J

మరియు ప్పష్న్ క్క హవిస్సులు సమరిుసాతరు.

J J
J J
J J
J 5. సాకంప్రసాథయీయేష్ట (తై. సం. 2-5-4) - ప్పష్కలంగా పశువులను పందేందుక్క చేయుదగు ఇష్ట. J
J J
J అగినకి హవిస్సులు సమరిుసాతరు. J
J J
J 6. త్రయంబకేష్ట (తై. సం. 1-8-6) - అపమృతుయ దోష్ం మరియు జనన మరణ చక్రం నుండి విముకిత J
J J
J పందేందుక్క ప్రతిపాదింపబడిన ఇష్ట. త్రయంబక్కనికి / రుద్రునికి హవిస్సులు సమరిుసాతరు. J
J J
J
7. కర్గర్వష్ట (తై. సం. 2-4-9) - వరాిలు క్కరిపించేలా వరుణుడిని ప్పరసకరించుక్కని ఇష్ట. కర్గర (Capparis J
J J
decidua) ఫలములు హవిస్సులుగా సమరిుసాతరు. రాజయం లేక రాష్ట్రం కరువు కాటకములతో ఇబబంది J
J J
J

పడ్డనప్పుడ్డ, కర్గర్వష్టని నిరేహంచుబడ్డను.

J J
J J

8. నక్షత్రేష్ట (తై. బ్రా. 3-1-4) - బ్రహమవరిస్సు, ఆధాయతిమక ప్రాధానయత అభయరిధంచు ఇష్ట. బృహసుతికి J
J J
J
J J
J హవిస్సులు సమరిుసాతరు. J
J J
J 9. నక్షత్రేష్ట (తై. బ్రా. 1-3-4) - పశుసమృదిధ కోసం చేయదగు ఇష్ట. రుద్రదేవునికి హవిస్సులు సమరిుసాతరు. J
J J
J 10. త్రైధాతవీయేష్ట (తై. సం. 2-4-11) - అనిన కోరికలను నెరవేరుిటక్క చేయవలసిన ఇష్ట. J
J J
J
11. పవమ్ననేష్ట (తై. బ్రా. 1-1-5) - దైవిక వైభవానిన, త్యజస్సు పందేందుక్క, మరియు దీరఘకాల్లక వాయధులను J
J J
నయం చేయడానికి అగినకి హవిస్సులతో నిరేహంచబడే ఇష్ట.
J J
J J

12. అహోరాత్రేష్ట - రాజ్ఞయనిన తిరిగి పందేందుక్కగాను చేయబడే ఇష్ట. వరుణ దేవతక్క హవిస్సులు. J
J J
J

సమరిుసాతరు.
J J
J J
J J
J 6 J
J J J J J J J J J J J J J Vedaganga J J J Vol.J XXVIII
JJJ 217J J J J J J J J J J J J J
J JJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ
J J
J 13. కామేయష్ట - అపారమైన సంపదను సంపాదించి మరియు రాజ్ఞయనిన తిరిగి పందేందుక్క చేయు ఇష్ట. J
J J
J ఆదితయ దేవతక్క హవిస్సులు సమరిుసాతరు. J
J J
J 14. వస్సకామేష్ట - ధ్న ధానాయభవృదిధ కొరక్క చేయు ఇష్ట. J
J J
J
15. ప్రజ్ఞకామేష్ట - యోగయమైన క్కమ్నరులను పందుటక్క చేయవలసిన ఇష్ట. ప్రజ్ఞపతికి హవిస్సులు. J
J J
16. ఆయుషాకమేష్ట - ఆరోగయకరమైన శర్గరం మరియు దీరాఘయువు పందేందుక్క మరియు దీరఘకాల్లక J
J J
J

వాయధులతో బాధ్పడ్డతునన వారికి ఉపశమనం కలుగచేయు ఇష్ట.

J J
J J

17. సరేపృషేథష్ట - ప్పరుష్తాేనిన పంచడానికి చేయు ఇష్ట.

J J
J J
J J
J 18. శతక్రష్నలేష్ట - మృతుయ భయం తొలగించు ఇష్ట. J
J J
J 19. యవిషేథష్ట - వామతంత్రము నుండి రక్షణ కల్లగించు ఇష్ట. J
J J
యజఞము
J J
J J
J
‘యజఞ’ నామము ‘యజ’ అను ధాతువు నుండి ఉదభవించినది. యజ్ + నఞ్ - ‘ఇజయత్య హవిః దీయత్య J
J
J
J J
J అత్ర’ - ఇకకడ హవిని ఈయబడ్డను, అనగా యజఞము. ‘ఇజయనేత పూజయనేత దేవతాః అత్ర’ - దేవతలు ఇకకడ J
J J
J పూజింపబడ్డదురు, అందువలన ఇది యజఞము. దేవపూజ్ఞ-సంగతి-కరణ-దానేషు యజతి, యజత్య అనగా J
J J
J
పూజించుట, సతుంగము చేయుట, దానము చేయుట అని అరధములు. ‘యజ్యఞ వై విషుణః’ - యజఞ ప్పరుషుడ్డ J
J J
మరియు యజఞభోకత విషుణవు. యజఞః పదముక్క ‘అధ్ేరః’ మరియు ‘శివః’ అను అరధములు చెపుబడినవి.
J J
J J

అగినహోత్రంతో దేవతల ప్రీతి కోసం చేసే కరమకాండని ‘యజఞము’ అని అందురు. ఇవి పాక J
J J
J

యజ్ఞఞలని, హవిరయజ్ఞఞలని, సోమ యజ్ఞఞలన్న సూథలంగా త్రివిధాలు. తిరిగి, ఇవి ఒకొకకటి ఏడేసి విధాలు – J
J J
J
J J
J (1) ఔపాసన, (2) వైశేదేవ, (3) సాథలీపాక, (4) సరుబల్ల, (5) ఈశనయబల్ల, (6) అష్టక మ్నసి, (7) శ్రాదధం అని J
J J
J పాక యజ్ఞఞలు ఏడ్డ విధాలు. వీటికి లౌకికాలనే పేరు కూడా ఉననది. సామరాతగినయందు చేయఁబడ్డ J
J J
J యజఞములు, పాకయజఞములు. సామరాతగినయు, ఔపాసనాగిన హవిరయజఞములును, సోమ యజఞములు రండ్డను J
J J
J J
J J
J 7 J
J J J J J J J J J J J J J Vedaganga J J J Vol.
J XXVIII
JJJ 218J J J J J J J J J J J J J
J JJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ
J J
J శ్రౌతాగినయందు చేయబడ్డనవి. ఇవన్నన గాక రాజసూయం, పౌండర్గకం, బృహసుతి సవం, మొదలైన J
J J
J అభుయదయకర యజ్ఞఞలు ఉనానయి. బ్రాహమణుడ్డ విధగా చేయవలసిన పంచ మహా యజ్ఞఞలు. అవి: 1. J
J J
J
దేవయజఞం, 2. పితృయజఞం, 3. భూతయజఞం, 4. మనుష్యయజఞం, 5. బ్రహమయజఞం. దేవయజఞంలో J
J J
ఔపాసనం ప్రధానం. సూరాయగునలను అరిించడం ఇందులో పదధతి. పితృయజఞం అంటే పితృదేవతలను J
J J
J

సమరిసూత చేసే శ్రాదధతరుణాదులు. భూతయజఞం బల్లరూపంలో ఉంటుంది. మనుష్యయజఞం అంటే ఎవరికైనా J

J J
J

భోజనం పటటడం. బ్రహమయజఞం అంటే నితయం వేదాధ్యయనం చేయడం. యజఞవిధాన వివరణము J

J J
J
J J
J ఆపసతంబసూత్రమునందు చెపుబడిఉననవి. J
J J
J
J
యజఞ యాగాదుల ముఖ్యయదే్శం J
J

యజుర్వేదం ప్రపంచ సంక్షేమం కోసం ఆధాయతిమక శస్త్రియ విధానాలుగా సిదాధంతాల జ్ఞఞనం J

J J
J
J J
J మరియు యజఞ, యాగాదులను అవిచేసే పదధతులను వివరించియుననది. యజుర్వేద సంహత, J
J J
J బ్రాహమణములు చ్ఛ్రిత్రాతమక వైదిక ధ్రమం. వాటికి సంబంధంచిన యజఞ యాగాదులను చేయడానికి J
J J
J అవసరమైన మంత్రజ్ఞఞనానిన అందించింది. అగినని ‘దేవ ముఖ’ అని పిలుసాతరు మరియు యజ్ఞఞనికి కేంద్ర J
J J
J
దైవం. మొకక/చెటుట మరియు వాటి ఉతుతుతలను ఉపయోగించక్కండా ఎటువంటి యజఞ యాగాదులను J
J J
నిరేహంచలేరు. యజ్ఞఞయుధ్ లేదా యజఞ పరికరములు ఎక్కకవ భాగం చెకకతో తయారు చేయబడినవి J
J J
J

మరియు ఈ చెటి పేరుి యజుర్వేదంలో వెలిడి చేయబడాుయి మరియు వివరించబడాుయి. మన ఋషులు J

J J
J

యజఞ యాగాదులను నిరేహంచి, వాటి విధ విధానాలను మ్నరీదరశకాలను అందించి మనక్క J

J J
J
J J
J మ్నరీదరశక్కలయాయరు (రాఘవ బొడ్డుపల్లి, 2019). J
J J
J
J
యజఞ వైవిధ్యం J
J

యజ్ఞఞలు ఎన్నన ఉననపుటికీ, ప్రధానంగా అవి ‘ప్రకృతులు’, ‘వికృతులు’ అని రండ్డ విధాలు. J
J J
J
J J
J యజఞంలో చేయవలసిన అనినంటిని గురించి శ్రుతి తెల్లయచేసినవి ప్రకృతులు. విశేషాంగాలను గురించి J
J J
J J
J J
8
J J J J J J J J J J J J J Vedaganga J J J Vol.
J XXVIII
JJJ 219J J J J J J J J J J J J J
J JJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ
J J
J మ్నత్రమే శ్రుతి తెల్లయజేయనివి ఉంటే అవి వికృతులు. వికృతులలో వేటిని గురించి శ్రుతి చెపులేదో వాటిని J
J J
J ప్రకృతుల నుంచి గ్రహంచవలసి ఉంటుంది. ‘ప్రకృతివదిేకృతి కారాయ’ అని శస్త్రం. ఉదాహరణక్క ‘విఘవం’ J
J J
అనేది వికృతి యజఞం. దీనికి అగినహోమం అనే ప్రకృతి యజఞం నుంచి కొనిన అంశలను గ్రహంచవలసి J
J J
J
ఉంటుంది. ‘వేదసార రతానవళి’ ఇందుక్క సంబంధంచిన మరినిన వివరాలను అందిస్సతంది.
J J
J J

యజఞం, యజఞ విధ, ప్రయోజనాలు

J J
J J
J J
యజుర్వేద అవగాహనక్క యజఞము కీలకము. యజుర్వేద సంహత నందల్ల మంత్రభాగం, వివిధ్ J
J J
J

యజఞములు, యాగములు, హోమములు మరియు ఇష్ఠలను నిరేహంచవలసిన విధానము సవివరంగా J

J J
J

వివరిసాతయి. యజ్ఞఞచరణము నందు ఉతుననమయే పలు ప్రయోజనములు వివరణాతమకముగా శుకి (18-1, J

J J
J

18-2, 18-6) మరియు కృష్ణ యజుర్వేద సంహతల (4-7-5, 4-7-9) యందు వరిణంపబడినది (యజేఞన J
J J
J
J J
J కలునాతమ / యజేఞన కలుతామ). యజుర్వేద సంహతలు యజఞ ప్రయోజనములను విప్పలముగా J
J J
J వరిణంచును, అవి ఏమనగా: ఆహార సమృదిధ (వాజ), సంపద (ప్రసవ), పనిలో సామరథయం (ప్రయతి), మ్ననసిక J
J J
J తీక్షణత (ధతి), జ్ఞఞన్నదయము (జ్యయతి), భౌతిక దార్యము (ఓజస్సు), ఆయురా్యము (దీరాఘయువు), J
J J
ఆరోగయము (అనామయ), ప్రశంతతేము (శరమ), నిరభయము (అభయ), సేనహము (అనమిత్రం) మరియు J
J
J J
స్సఖ నిద్ర (స్సఖం శయనమ). యజఞ ప్రారంభ సమయమున ఈ యజఞము దాేరా తన జీవితము సారథకము J
J J
J

కావలెనని యజమ్నని ప్రారిథంచును.

J J
J J

యజఞవేది
J J
J J
J J
యజఞవేది అనేది ఎతెతతన లేదా త్రవేబడిన ప్రదేశము. ఈ వేది దరభ గడిుతో నింపబడి, J
J J
J

యజ్ఞఞయుధ్ములు లేక యజఞ పరికరములు మరియు పాత్రలు ఉంచబడ్డను. ఇది దీరఘచతురస్రాకార J

J J
J

ఆకారంలో ఉనన ప్రాంతంలో నిరిమసాతరు. దీని ఉతతర, దక్షిణ భుజ్ఞలు ప్పటాకారంగా ఉంటాయి. శ్రౌత J
J J
J
J J
J గ్రంథాలలో వివరించిన విధ్ంగా, యాజఞవేది యొకక కొలతలు మరియు ఆకారం అవి ఆచరించే యజఞ- J
J J
J J
J J
9 XXVIII 220
J J J J J J J J J J J J J Vedaganga J J J Vol.J JJJJJJJJJJJJJJJJ
J JJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ
J J
J యాగాదుల యొకక రకానిన బటిట మ్నరుతూ ఉంటాయి. యజఞ యజమ్నని యొకక ఎతుత ప్రమ్నణముగా J
J J
J తీస్సకొని, యజఞవేది వివిధ్ కొలతలను నిరణయించబడ్డను. J
J J
J
యజఞవేదితో J
J J
అనుబంధంచబడినది ‘చయనము’
J J
J J

లేదా ‘అగినచయనము’. ఇది

J J
J J

సోమయాగాలలో అగినక్కండం కోసం

J J
J J
J J
J ఇటుకతో కటటబడ్డను. ఇది ఐదు J
J J
J పరల ఇటుకలతో J
J J
J నిరిమంచబడ్డతుంది. ఇది స్సపరణ (డేగ), J
J J
J శేయన (గద్) మరియు దోనె వంటి అనేక J
J J
ఆకారాలను కల్లగి ఉంటుంది. దీనికి
J J
J J
ఉపయోగించబడ్డ ఇటుకలు కూడా
J J
J J

వివిధ్ ఆకృతులను కల్లగి ఉండ్డను.

J J
J J
J J
J అవి - త్రిభుజ్ఞకార, దీరఘచతురస్రాకార J
J J
J లేదా చదరప్ప ఆకారములు. J
J J
J ఏ యజఞవేది నిరామణమైనా J
J J
J ఆయా నిబంధ్నల ప్రకారమే జరగాల్ల. మొటటమొదట, నిరేహంచవలసిన యజఞం మరియు వివిధ్ J
J J
ఆచ్ఛ్రాలను నిరేహంచడానికి సథలం ఎంపిక చేయబడ్డతుంది. ఉదాహరణక్క, సోమ యాగం చేయడానికి J
J
J J
సంతృపితపరిచే సథలానిన ఎంచుకోవాల్ల. సోమ యాగం చేసే సథలంలో తూరుు వైప్ప న్నరు ఉండాల్ల. ఈ సథలం J
J J
J

ఉపునేల అయి ఉండరాదు. మరియు సారవంతమైన భూమిగా ఉండాల్ల. వృక్షసంపద ప్పష్కలంగా ఉండాల్ల J
J J
J

మరియు వివిధ్ రకాల మొకకలతో కల్లసి ఉండాల్ల. భూమిని ఈశనయం వైప్ప వాలుగా ఉండాల్ల, తదాేరా J
J J
J
J J
J J
10
J J J J J J J J J J J J J Vedaganga J J J Vol.
J XXVIII
JJJ 221J J J J J J J J J J J J J
J JJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ
J J
J న్నరు ‘కాటాేలా’ వైప్ప ప్రవహస్సతంది. ఇది మహావేది యొకక ఈశనయ మూలక్క సమీపంలో ఉంటుంది. J
J J
J ఇచట ఉదహరించబడిన యజఞవేది నమూనా (పైన చిత్రం), ఒకక అగినహోత్ర, దరశ-పూరణమ్నస మరియు J
J J
J
ఇష్టలక్క ఉపయోగపడ్డ యజఞవేది (సాేమి హరాినంద, 2008). J
J J
యజఞవేది నిరామణములు, ర్వఖ్గణిత కొలతలు మరియు నిరామణ నమూనాలను కల్లగి ఉంటాయి. J
J J
J

బౌధాయన, ఆపసతంబ, కాతాయయన శ్రౌతసూత్రముల యందు వివిధ్ యజఞవేదులను సవివరంగా J

J J
J

వివరించ్ఛ్యి (కాష్కర్ మరియు దండేకర్ 1958; కాష్కర్ 1966).

J J
J J
J J
J
J
యజఞ నిరేహణ - ఋతిేజులు J
J

ఆగ్ననధ్రుడ్డ మొదలగు పదునారుగురు ఋతిేజులు యజఞకరతక్క సహాయక్కలుగా నుండి J

J J
J

యజఞము/యాగములను నిరేహసాతరు. యజఞమునందు అగినని ప్రకాశింపజేయువానిని ‘ఆగ్ననధ్రుడ్డ’ అని J

J J
J
J J
J అందురు. ఆగ్ననధ్రుడ్డ కూరుిండ్డ సాథనమును ‘ఆగ్ననధ్రీయము’ అని పేరు. ఇటేి మిగిల్లన ఋతిేజుల J
J J
J సాథనములక్క కూడ పేరుి కలవు. అవి - (1) బ్రహమ (2) ఉదాీతా (3) హోతా (4) అధ్ేరుయః (5) బ్రాహమణాచవంసీ J
J J
J (6) ప్రసోతతా (7) మైత్రావరుణః (8) ప్రతిప్రసాథతా (9) పోతా (10) ప్రతిహరాత (11) అచ్ఛ్వవాకః (12) నేషాట J
J J
J (13) ఆగ్ననధ్రః (14) స్సబ్రహమణయః (15) గ్రావస్సతత్ మరియు (16) ఉనేనతా. యజఞకరత చేత ధ్నములచే J
J J
వరింపదగిన ఈ పదహారుమంది ఋతిేజులను ‘యాజక్కలు’ అని పిల్లచెదరు. నలుగురు ప్రధాన పూజ్ఞరులు J
J J
J
ఉంటారు. ప్రతి ఒకకరు నాలుగు వేదాలలో ఒకదానిని సూచిసాతరు: హోతా (ఋగ్వేదం), అధ్ేరుయడ్డ J
J J
J

(యజుర్వేదం), ఉదాీతా (సామవేదం) మరియు బ్రహమ (అథరేవేదం). యజఞ యాగాదులలో పూజ్ఞరుల J

J J
J
J J
J సంఖయ దాని అవసరాలను బటిట మ్నరుతుంది. సోమయాగాలలో మొతతం పదహారు ఋతిేక్కలు చురుగాీ J
J J
J పాల్ీంటారు. J
J J
J
J కొనిన ప్రసిదధ యజఞ-యాగాదుల సంక్షిపత వరణన J
J
J J
J J
J J
J J
J J
11
J J J J J J J J J J J J J Vedaganga J J J Vol.J XXVIII
JJJ 222J J J J J J J J J J J J J
J JJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ
J J
J యజఞ యాగాదులు అనేక సమూహాలుగా వర్గీకరించబడాుయి. యజఞ-యాగాదుల సమగ్ర వివరణ J
J J
J బోధాయన-గృహయసూత్రములందు (1.1.18.21) ఈ క్రంద విధ్ముగా ఇవేబడినది: J
J J
J యజఞములను మొతతం ఇరవైఒకక సమూహాలుగా వర్గీకరించబడినవి. ఈ యజఞములను మూడ్డ J
J J
వేదాలలోని ఋగ్, యజుస్ మరియు సామ మంత్ర పఠనముతో నిరేహసాతరు. పంప్పడ్డ జంతువులు, అడవి J
J J
J
జంతువులు, మొకకలు మరియు వృక్ష/చెటి ఉతుతుతలు హవిస్సుగా ఉపయోగించే పదారాథలు. యజ్ఞఞనిన J
J J
J

నాలుగు రకాలుగా కూడా వర్గీకరించవచుి: సాేధాయయయజఞం, జపయజఞం, కరమయజఞం మరియు J

J J
J
J J
J మ్ననసయజఞం. ప్రతి తదుపరి యజఞం మునుపటి దానికనాన పదిరటుి ఎక్కకవ ఫల్లతానినస్సతంది. చివరి భాగం J
J J
J చ్ఛ్లా ఆసకితకరంగా ఉంది మరియు కొంత వివరణ అవసరం. ‘సాేధాయయం’ అంటే చదువు మరియు J
J J
J గురుక్కలంలో నేరుిక్కనన వేదాలను సమరించుకోవడం. ‘జపము’ అనేది కొనిన వైదిక ప్పనరుకిత శ్లికాలు లేదా J
J J
J మంత్రాలు. కరమయజఞ అనేది నిర్వ్శించిన కరమల యొకక వాసతవిక పనితీరు. ప్రతీకాతమకమైనది, వేద J
J J
J
ఆచ్ఛ్రాలపై ఆధారపడి ఉండ్డను. చివరిదైన ‘మ్ననసయజఞం’ అనినటిలో ఉతతమమైనదిగా J
J J
పరిగణించబడ్డతుంది.
J J
J J

ఇప్పుడ్డ అందుబాటులో ఉనన వేద మరియు శ్రౌతసూత్రములను అనుసరించి యజఞ-యాగాదుల J

J J
J

వివరణలు ఈ క్రంది విధ్ముగ ఉననవి:

J J
J J
J J
J అగినహోత్రం - J
J J
J
అగినహోత్రం, యజఞం ప్రారంభంచిన రోజు నుండి తపునిసరిగా చేయవలసిన యాగం అని J
J J
నిరణయించబడినది. దీనిలో హవిస్సు, ఆవు పాలు లేదా పిండి లేదా వండిన అననం లేదా పరుగు లేదా నెయియ J
J J
J

వాడెదరు. ఆ సమయమున యజమ్ననుడ్డ లేకపోత్య, అతని భారయ లేదా అతని క్కమ్నరుడ్డ లేదా అతని J
J J
J

విదాయరిథ అతని తరప్పన చేయగలరు.

J J
J J
J J
J అగినష్టటమం - J
J J
J J
J J
J 12 XXVIII 223 J
J J J J J J J J J J J J J Vedaganga J J J Vol.
JJJJJJJJJJJJJJJJJ
J JJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ
J J
J ఇది సోమయాగాలలో మొదటిది మరియు ఇది ఒక ప్రకృతి నమూనా. ఈ సోమయాగం ఐదు J
J J
J రోజులు విసతరించి, మొతతం పదహారు మంది పూజ్ఞరులతో నిరేహంచి చేయవలసిన యాగవిశేష్ము. ఇది J
J J
J ఏటా వసంతబుతువు నందు నిరేహసాతరు. మధ్యందినాసవన, సోమరసంను వెల్లకితీసే సమయం. ఇందు J
J J
ఋతిేజులక్క యజఞ రుస్సమును కూడా పంపిణీ చేయబడ్డ యాగము.
J J
J J

సోమ యాగము -
J J
J J
J J
J అగినస్సతతిసాధ్నమగు అగినష్టటమమను సామముతో సమ్నపితయగు యాగము. ఈ యాగము J
J J
J చేసినవారిని ‘సోమయాజి’ అని పిల్లచెదరు. అగినష్టటమ యజఞమునక్క పిమమట చేయవలసిన యజఞమును J
J J
J ‘అతయగినష్టటమము’ అని అందురు. ఇది ఒక సోమయజఞము. అగినష్టటమం, అతయగినష్టటమం, అతిరాత్రం, J
J J
అపోతరాయమం, వాజపేయం ముననగునవి సోమ యజ్ఞఞలు. సోమలతను దంచి తీసిన రసానిన పానం చేసూత,
J J
J J
మూడ్డ సంవతురాలు చేసే యజ్ఞఞనిన ‘సోమ యాగము’ అని అందురు.
J J
J J

అపోతరాయమం -
J J
J J
J J
J అగినష్టటమం యొకక సవరణే అపోతరాయమము. ఇది ఏదైనా కోరికను నెరవేరిడానికి J
J J
J నిరేహంచబడ్డతుంది. ఈ యజఞ యజమ్ననుడ్డ 1000 లేదా అంతకంటే ఎక్కకవ ఆవులను బహుమతిగా J
J J
ఇవేవలెనని శ్రుతి విధ. హోత ప్పరోహతునక్క రథం కూడా ఇవేవలెను.
J J
J J

అశేమేధ్ం -
J J
J J
J J
J అశేమేధ్ం ఒక మహా యజఞం. ‘కలు సూత్రం’ ప్రకారం ఇది మూడ్డ రోజులు జరిగ్వ యజఞం. మొదటి J
J J
J రోజు చతుష్టటమం. రండవ రోజు ఉకథయమనే యజఞం. మూడవ రోజు అతి రాత్రం. ఒకప్పుడ్డ అశేమేధ్ J
J J
J యజఞంలో అరణయ మృగాలను, గ్రామయ మృగాలను బల్ల ఇచేి ఆచ్ఛ్రం ఉండేది. అశేమేధ్ యాగమునక్క J
J J
J
ఉపయోగించు గుఱ్ఱానిన ‘అశేమేధీయము’ అని పిల్లచెదరు. అశేమేధ్యాగములు నూరు కావించినవాఁడ్డ J
J J
ఇంద్ర పదవి నందునని శస్త్రము. శుకి యజుర్వేదానికి సంబంధంచిన శతపథ బ్రాహమణంలోని ‘అగినరాే J
J J
J
J J
J J
J 13 XXVIII 224 J
J J J J J J J J J J J J J Vedaganga J J J Vol.
JJJJJJJJJJJJJJJJJ
J JJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ
J J
J అశేః అజయం మేధ్ః’ అనే వాకయం ప్రకారం అగినలో నేయిని పోసి వ్రేలిడం మ్నత్రమే అశేమేధ్మని సాేమి J
J J
J దయానంద తమ సతాయరథ ప్రకాశంలో సుష్టం చేశరు. పూరే ప్రభువులు కొందరు ఇందుక్క భననంగా J
J J
J దిగిేజయ యాత్రల కోసం అశేనిన దాని ఇష్టం వచిినటుి పోనివేడం, శత్రు రాజులను జయించడానికి J
J J
అదొక సాక్క కావడం, జుగుపాుకరమైన మరికొనిన ఆచ్ఛ్రాలను పాటించడం జరుగుతుండేది. వాటికి J
J J
J
ఆనాడ్డ సైతం వయతిర్వకత ఉననటుట పౌరాణిక ఆధారాలు ఉనానయి. ఇప్పుడ్డ వాటికి సామ్నజిక ఆమోదం J
J J
J

గాన్న, శస్త్ర సమరథన గాన్న లేదు. వామ్నచ్ఛ్ర ప్రభావం వలి యజఞ కాండలో వేద విహతం కాని జుగుపాుకర J
J J
J
J J
J ఆచ్ఛ్రాలు ప్రవేశించ్ఛ్యని వేదానిన విశేసించి గౌరవించే పలువురి విశేిష్ణ. J
J J
J అతిరాత్రం - J
J J
ఇది కూడా ఒక సోమయాగం (జ్యయతిష్టఠమం యొకక ఐచివక రూపం) మరియు ఒకరోజు
J J
J J
నిరేహంచబడ్డతుంది. అశిేన్న దేవతలక్క ప్పరోడాశం అందించబడ్డతుంది. ఒక గొర్రె లేదా పటేటలును J
J J
J

సరసేతి దేవతక్క బల్ల ఇసాతరు.

J J
J J

చ్ఛ్తురామసయ -
J J
J J
J J
J వాసతవానికి చ్ఛ్తురామసయ యాగము నాలుగు నెలల వయవధలో మూడ్డ యాగాలను కల్లగి ఉంటుంది. J
J J
అవి: వైశేదేవ, వరుణప్రఘాస మరియు శకమేధ్. కొనినసారుి స్సనాసిరియా యాగము కూడా చేయవలసి J
J
J J
ఉంటుంది. వీటిలో ప్రతి ఒకకటి ఒక ఋతువు యొకక ఆగమనానిన సూచిస్సతంది. అవి పౌరణమి రోజులలో J
J J
J

ఫాలుీణ లేదా చైత్ర (ఫిబ్రవరి/మ్నరిి), ఆషాఢం (జూలై) మరియు కార్గతక లేదా మ్నరీశిర పౌరణమి J
J J
J

రోజులలో (నవంబర్) నిరేహసాతరు. ప్పరోడాశ మరియు చరువు ప్రధాన హవిస్సులు.

J J
J J
J J
J దరశ-పౌరణమ్నస - J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J 14 XXVIII 225 J
J J J J J J J J J J J J J Vedaganga J J J Vol.
JJJJJJJJJJJJJJJJJ
J JJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ
J J
J ఇది తపునిసరిగా చేయవలసిన యాగము. ఇది ఒక ఇష్ట రకానికి చెందినది. ఇది పౌరణమి రోజున J
J J
J ప్రారంభమయి, అగానయధానం తరాేత రండ్డ రోజుల పాటు విసతరించవచుి. నలుగురు ప్రధాన అరిక్కలు J
J J
J ఇందులో పాల్ీంటారు. J
J J

నిరూఢపశుబనధ -
J J
J J
J J
J ఆరు నెలలక్క ఒకసారి లేదా సంవతురానికి ఒకసారి విధగా నిరేహంచవలసిన యాగము. J
J J
J దీనియందు ఒక మేక లేక గొర్రె జంతువును బల్లయివేడము జరుగుతుంది. ఈ యాగము దాేరా ఇంద్రుడ్డ J
J J
J మరియు అగిన, సూరుయడ్డ మరియు ప్రజ్ఞపతిని శంతింపవలసిన దేవతలు. ఆరుగురు పూజ్ఞరులు ఈ J
J J
J యాగమును నిరేహంచును. J
J J

పిండపితృ యజఞము -
J J
J J
J J
J ఇది యాగము, దరశ యాగమునక్క లోబడి యుండ్డను. ఈ పితృయజఞమునందు, పిండములు లేదా J
J J
J అననప్ప ముద్లను తయారుచేయుదురు. మూడ్డ పిండాలు (ప్రతి ఒకకటి తరువాత వచేివి మునుపటి వాటి J
J J
J కంటే పద్ది) తండ్రి, తాత మరియు ముతాతతలక్క అందించబడ్డతుంది. J
J J
సత్రయాగము -
J J
J J

సత్రయాగ వయవధ 12 రోజుల నుండి ఒక సంవతురం లేదా అంతకంటే ఎక్కకవ కాలం J

J J
J
J
ఉండవచుిను. సత్రయాగము నందు పూజ్ఞరులు ఉండరు. పాల్ీనే బ్రాహమణులందరూ యజమ్ననులు J
J
J
J J
J అవుతారు. వారి సంఖయ 17 కంటే తక్కకవ ఉండకూడదు మరియు 24 కంటే ఎక్కకవ ఉండకూడదు. ఈ J
J J
J యాగము నందు జంతు బల్ల ఉంటుంది. ఈ యాగము నందు ఒక ఆసకితకరమైన విష్యం ఏమనగా, 100 J
J J
J తీగలుగల, ముంజ గడిుతో (Saccharum benghalense) తయారుచేయబడిన, వీణా వాయిదయం ఒక J
J J
J
ప్రత్యయకమైన ఆకరిణ. J
J J

సౌత్రామణీ యజఞము -
J J
J J
J J
J J
J 15 J
J J J J J J J J J J J J J Vedaganga J J J Vol.
J XXVIII
JJJ 226J J J J J J J J J J J J J
J JJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ
J J
J ఇంద్రుడ్డ దేవతగా గల యజఞమును సౌత్రామణీ యజఞము అని అందురు. ఈ యజఞము J
J J
J హవిరయయజఞమునక్క సంబంధంచినది. సౌత్రామణీ యజఞము రండ్డ విధ్ములు: 1. చరక సౌత్రామణీ - ఇది J
J J
J రాజసూయ యజఞములో ఒక భాగము, 2. కౌకిలీ సౌత్రామణీ - ఇది సేతంత్ర యజఞము. కౌకిలీ సౌత్రామణీ J
J J
యజఞము, కోలోుయిన రాజ్ఞయనిన తిరిగి పందడం కోసం లేదా శ్రేయస్సు పందడం కోసం J
J J
J
నిరేహంచబడింది.
J J
J J

రాజసూయ యజఞం -
J J
J J
J J
J అతుయననత సారేభౌమ్నధకారం లేదా సారేత్రిక చక్రవరిత పటాటభషేకం సందరభంగా రాజు సేయంగా J
J J
J మరియు అతని ఉపనది యువరాజులు నిరేహంచే యజఞమే ‘రాజసూయ యజఞం’. J
J J
ఇది చ్ఛ్లా సంకిిష్టమైన యాగము లేక యజఞము. ఇది రండ్డ సంవతురాల పాటు విసతరించి, అనేక
J J
J J
ఇష్టలు మరియు సోమ యాగాలు కల్లగి ఉంటుంది. దీనిని రాజులు లేదా చక్రవరుతలు మ్నత్రమే J
J J
J

నిరేహంచగలరు. ఇందు పూజ్ఞరులక్క 2,40,000 ఆవుల భార్గ రుస్సము ఇవేవలసి ఉంటుంది. J

J J
J

అభషేకన్నయ వ్రతం కల్లగి ఉండి, రాజుక్క లేక చక్రవరితకి పవిత్ర జలములతో అభషేకము నిరేహంపబడ్డను. J
J J
J
J J
J దీనిని ప్రధానమైనదిగా పరిగణించబడ్డతుంది. J
J J
J వాజపేయ యజఞం - J
J J
అపరిమిత ఆధపతయం కోసం నిరేహంచే ఈ వాజపేయ యజ్ఞఞనికి అనేక ప్రత్యయకతలు, లక్షణాలు J
J J
J

ఉనానయి . ఈ వ్రతంలో 17వ సంఖయ చ్ఛ్లా ముఖయమైనది. ఉదాహరణక్క: 17 జంతువులు తాయగం, 17 J

J J
J

వస్సతవులు రుస్సముగా పంపిణీ చేయబడతాయి. మరియు ఈ యజఞము 17 రోజుల పాటు కొనసాగుతుంది. J

J J
J
J J
J ఇందు నిరేహంపబడే రథ పందంలో యజఞ యజమ్ననుడ్డ కూడా పాల్ీంటాడ్డ. మరియు ఎలిప్పుడూ J
J J
J ‘గెలవడానికి’ సహాయం చేసాతడ్డ అనేది మరొక ఆసకితకరమైన విష్యం. J
J J
J
J
అతిరుద్ర మహా యజఞం - J
J
J J
J J
J 16 XXVIII 227 J
J J J J J J J J J J J J J Vedaganga J J J Vol.
JJJJJJJJJJJJJJJJJ
J JJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ
J J
J ల్లంగాకృతిలో ఉండే శివుడిని లేక రుద్రుడిని అభషేకించడం రుద్రాభషేకం. ఒకసారి నమకమును, J
J J
J చమకమును పూరితగా చెపిు అభషేకారినలు చేయుటను ‘ఏక రుద్రం’ అని పిల్లచెదరు. ఇలా పదకొండ్డ J
J J
J సారుి చేసేత ‘ఏకాదశ’ రుద్రాభషేకం. దీనిని ‘రుద్రి’ అని కూడా అంటారు. పదకొండ్డ ఏకాదశ రుద్రాభషేకాలు J
J J
చేసేత అది లఘు రుద్రాభషేకం (11 x 11 = 121). పదకొండ్డ లఘు రుద్రాలు (121x11 = 1331), J
J J
J
అది మహా రుద్రం అవుతుంది. అలాంటి మహా రుద్రాలు పదకొండ్డ చేసేత (1331x11 = 14641), దీనిన J
J J
J

‘అతిరుద్రం’ అని అంటారు. అంటే పది నాలుగు వేల ఆరు వందల నలుబది ఒకక సారుి అభషేకం చేయడం J
J J
J
J J
J అతిరుద్రం. వీటిననినటిని మహానాయస పూరేకముగా చేయవలయును. J
J J
J ఈ అతిరుద్ర మహాయజఞము నందు మొతతం పదకొండ్డ యజఞక్కండాలు ఉండ్డను. ప్రతి J
J J
J యజఞక్కండము చుట్టట దీక్షతీస్సక్కనన పదకొండ్డ ఋతిేక్కలు కూరుిందురు. యజఞశల యందు ప్రతి J
J J
J నితయము ఉదయం అరుణపారాయణ తరువాత మహానాయసపూరేక ఏకాదశ రుద్రాభషేకం జరుగును. J
J J
J
తదనంతరము ప్రతి యజఞక్కండమునందు రుద్రహోమం జరుగును. రుద్రహోమము నందు వడ్డి, నువుేలు, J
J J
బలిం ముకకలు, చరక్క ముకకలు కల్లపిన హవిస్సును ఇవేబడ్డను. దీనితో పాటు ఎండబటిటన బిలే J
J J
J

ఫలములు, బిలే పత్రములు, కలువ పూలు పదకొండ్డ రోజుల పాటు రుద్రహోమము నందు J
J J
J

రుద్రభగవానునికి హవిస్సు సమరిుంచబడ్డను.

J J
J J
J J
J
J
హవిస్సు / ఆహుతి / ఆహుతులు J
J

హవిస్సు అనగా అగినహోత్రమునందు వేలుిటక్క ఇగురబటిటన అననము. యజఞ-యాగాదులందు J

J J
J
J J
J అందించే హవిస్సుల పేరుి, వాటి రకాలు ఈ విధ్ముగ వివరింపబడినవి. యజఞములలో ముఖయమైన J
J J
J హవిస్సులు, అవి - J
J J
J
1. ఆజయం (నెయియ) - ఆవునెయియ మ్నత్రమే ఆజయం. J
J J
J J
J J
J J
J J
J 17 XXVIII 228 J
J J J J J J J J J J J J J Vedaganga J J J Vol. JJJJJJJJJJJJJJJJJ
J JJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ
J J
J 2. ప్పరోడాశము - హోమము నిమితతము న్నటితో తడిపి ముద్గా చేయబడిన పిండిని ప్పరోడాశము అని J
J J
J అనబడ్డను. ఇది యవల పిండి లేక బియయప్ప పిండితో అపూపం (పిండివంట / అపుం) చేయడం ఒక J
J J
J పదధతి. ఈ హవిస్సు బియయం మరియు యవల నుండి తయారు చేయబడ్డను. వీటిని గారహపతాయగినపై J
J J
క్కండ పంక్కల మీద వేలిబడ్డను.
J J
J J
3. చరువు - వెనన మరియు పాలతో ఉడకబటిటన బియయం మరియు పప్పు ధానయము. ఇది ఆంబ, గారుమత్, J
J J
J

గావిధుక, న్నవార, ప్రియఙ్గీ, యవ, వ్రీహ మరియు శయమ్నక ధానాయలముతో తయారు చేయబడ్డను.
J J
J J
J J
J 4. సక్కత - సక్కత అనేది ముతకగా పిండిచేయబడిన హవిస్సును సూచిస్సతంది. ముఖయంగా బార్గి గింజలు J
J J
J పాలతో ఉడకబటిటన హవిస్సు. J
J J
J 5. లాజ - వేయించిన లేదా ఎండిన బియయప్ప గింజలు. ఇంతక్క పూరేం దంచిన బియయం వాడరాదు. J
J J
J 6. ధానా - వేయించిన బార్గి గింజలు లేదా దంచిని బార్గి పిండి నుండి ఈ హవిస్సును J
J J
J
తయారుచేయబడ్డను. ఇది ఋగ్వేదంలో తరచుగా ప్రసాతవించబడింది. ధానా హవిస్సును J
J J
సోమరసంతో కల్లపి హవిస్సుగా వాడెదరని ఋగ్వేదము నందు పేరొకనబడినది.
J J
J J

7. కరమభ - ఇది ఒక రకమైన గంజి లేక జ్ఞవ. ఇది పటుట తీసి, కొది్గా ఎండబటిట, పిండి యవ లేక బార్గి J
J J
J

గింజల నుండి తయారు చేయబడ్డతుంది.

J J
J J
J J
J 8. యవాగు - బార్గి గంజి లేక జ్ఞవ లేక అంబల్లని యవాగు అని అందురు. J
J J
J హవిస్సు లేక హవిస్సులను అగినకి ఆహుతి చేసిన తరువాత సాేహా, శ్రౌష్ట్, పౌష్ట్, వష్ట్, సేధా J
J J
J అనే ఐదు మంత్రాలలో సందరాభనిన బటిట ఏదో ఒక మంత్రానిన చెపువలసి ఉంటుంది. ఉదాహరణక్క : J
J J
J
‘అగనయే సాేహా’. ‘అస్సత శ్రౌష్ట్’. ‘శిఖ్యైపౌష్ట్’. ‘వష్టకరోతి’. ‘సేధాపితృభయః’. J
J J

హోమపగ - పరాయవరణంపై ప్రభావం

J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J 18 XXVIII 229 J
J J J J J J J J J J J J J Vedaganga J J J Vol. JJJJJJJJJJJJJJJJJ
J JJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ
J J
J హోమ్నగినయందు వేలిబడ్డ అనేక హవిస్సులు, సమిధ్లు, ఆహుతులు అరుణ జరుగును. అగినశకిత J
J J
J మరియు వేదమంత్రముల ఉచ్ఛ్ిరణ ప్రభావము, యజఞం లేదా హోమ్ననికి హాజరయేయ వారందరికీ J
J J
J ప్రయోజనకరమైన, అతయంత పవిత్రమైన మరియు శుదిధ చేసే ప్రచండమైన వాయువులను సృష్టంచును. దీని J
J J
J
నుండి వచుి పగ మరియు ధూళికణములు వాతవరణముపైన మరియు యజఞమునందు పాల్ీనుచునన J
J J
మనుషుయలపై పడినప్పడ్డ, ఆ పగ పీల్లినప్పడ్డ, ఏ ర్గతి ప్రభావం ఉంటుంది అనే విష్యం మీద అనేక J
J J
J

పరిశ్లధ్నలు జరిగినవి. యజ్ఞఞ-యాగాదులలో ఉపయోగించే హోమ-ఆజయ, ఆవు పాలతో మ్నత్రమే తయారు J

J J
J

చేయబడింది. ఆవు-నెయియలో అనేక ముఖయమైన పోష్కాలు, కొవుే ఆమ్నిలు, యాంటీ బాకీటరియల్, యాంటీ J
J J
J
J J
J ఫంగల్, యాంటీ-ఆకిుడెంటుి మరియు యాంటీ వైరల్ లక్షణాలు ఉనానయని కొనినశస్త్రియ పరిశ్లధ్న J
J J
J నివేదికలు సూచిస్సతనానయి. ఆవునెయియ చలిగా, తీపిగా మరియు సంతృపత కొవుే ఆమ్నిలతో నిండి J
J J
J ఉంటుంది. కొనిన నివేదికల ప్రకారం, నెయియ నిప్పులో వేసినప్పుడ్డ, పైకి లేచి, కొవుే కణాలు J
J J
J వాతావరణంలోని ధూళి కణాలపై (వంటగదిలోని వస్సతవులపై ఉండే అంటుక్కనేలా కొంతవరక్క సమ్ననంగా J
J J
ఉంటాయి) మరియు వరింతో పాటు భూమిపై పడతాయి. హోమము నుండి వెలువడిన పగ, శిలీంధ్ర J
J J
J

బీజ్ఞంశలను తగిీంచడానికి సమరథవంతముగా పనిచేయునని ఒక శస్త్రియ నివేదిక తెల్లపినది (వేదం J

J J
J

వేంకట �మశ� మరియు �ఘవ �డ్డ�పల్లి, 2018).

J J
J J

సోమ, సోమలత, సోమవల్లి

J J
J J
J J

సోమలత (Sarcostemma acidum) మొకక నుంచి తీసిన రసానిన సోమం లేక సోమ రసం అని J
J J
J

అందురు. ఈ సోమ రసానిన ‘ద్రోణకలశము’ అనే యజఞపరికరము నందు నిలే చేయుదురు. యజ్ఞఞలలో J
J J
J
J J
J సోమపానం విధగా జరుగుతుంది. సోమలత తిపు తీగ కావచుి, కాకపోవచుి. కాన్న ఈ సోమతీగక్క J
J J
J అనేకములైన ఓష్ధీ గుణాలు ఉనానయి. J
J J
యజ్ఞఞగిన
J J
J J
J J
J J
J 19 J
J J J J J J J J J J J J J Vedaganga J J J Vol.
J XXVIII
JJJ 230J J J J J J J J J J J J J
J JJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ

అగినని ‘దేవ ముఖ’ అని పిలుసాతరు - | ‘అగినముఖ్ ఏవ దేవతాః ప్రీణాతి | అగినం వా అనేనాయ J
J J
J
J J
J దేవతాః’ || (తై. బ్రా. 3-7-1). అగిన యజ్ఞఞనికి కేంద్ర J
J J
J దేవత. మంత్ర సమరుణ చేసి ఇచిిన హవిస్సులు ఆ J
J J
J
యా దేవతలక్క అగినదాేరా సమరిుంచబడతాయి J
J J
| యజఞముఖే యజఞముఖే హోతవాయః || [తై. బ్రా.
J J
J J

3-8-8(30)]. యజఞము మరియు యాగము

J J
J J

కోసం ప్పటిటంచేటువంటి అగినని ‘యజ్ఞఞగిన’ అని

J J
J J
J J
J అంటారు. అగినమనథన పరికరము దాేరా J
J J
J యజ్ఞఞగిన ఉదభవించును. శమీవృక్ష గరభము నుండి J
J J
J పరిగిన అశేతథవృక్ష మ్నను నుండి అరణిని J
J J
J
తయారుచేసి, వాటిని అగినమనథన యంత్రముగా J
J J
వాడ్డదురు. అగిన ఒకసారి దేవతలనుండి
J J
J J

అదృశయమై అశేరూపము (గుఱ్ాము) దాల్లి అశేతథ

J J
J J

వృక్షమునందు బస చేసినాడని వేదమునందు

J J
J J
J J
J చెపుబడినది. అశే మనగా గుఱ్ాము. ఏ J
J J
J వృక్షమునందైత్య అశేరూప్పడై అగిన నివసించెన్న J
J J
J ఆ వృక్షానికి ‘అశేతథము’ అని పేరు వచిినది. అగిన మనథన యంత్రముకొఱ్క్క ఉపయోగించే అశేతథవృక్ష J
J J
J మ్నను, శమీవృక్ష మ్నను గరభమునందుండి ఎదిగినదై ఉండవలెను. ఇచిట సాధారణ అశేతథవృక్ష మ్ననుని J
J J
ఉపయోగించరాదు. | ‘శమీగరాభదగినం మనథతి’ || (తై. బ్రా. 1-1-9), | ‘శనతయోనిగ్ం శమీగరభమ’ || (తై. బ్రా. J
J
J J

1-`2-1). శమీవృక్ష గరభకోశమునక్క శంతింపజేసే సేభావము ఉననది. అందువలన అగినని శంతపరచు J

J J
J
J J
J J
J J
J 20 J
J J J J J J J J J J J J J Vedaganga J J J Vol. J XXVIII
JJJ 231J J J J J J J J J J J J J
J JJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ
J
గుణము కల్లగిన శమీవృక్ష గరభము నుండి పరిగిన అశేతథవృక్ష మ్ననుని ‘అరణి’ తయార్గలో J
J
J
J J
J ఉపయోగించవలెను. J
J J
J
J అగిన మనథన పరికరము, భాగములు మరియు యజ్ఞఞగిన ప్పటుటక విధానము [తై. సం. J J

1-3-7(12)]
J J
J J
J J
J తైతితర్గయ సంహత నందు అగినమంథన పరికరము, దాని భాగములు మరియు యజ్ఞఞగిన J
J J
ఉదభవించు విధానము ఈ క్రంది మంత్రము నందు పేరొకనబడినవి.
J J
J J
మంత్రం:- | అగ్వనరజనిత్రమసి వృష్ణౌ సథ ఉరేశయసాయయురసి ప్పరూరవా ఘృత్యనాఽకేత వృష్ణం J
J J
J

దధాథాం గాయత్రం ఛన్న్ఽను ప్ర జ్ఞయసే త్రైషుటభం జ్ఞగతం ఛన్న్ఽను ప్ర జ్ఞయసే ||
J J
J J
J J
J క్రంది భాగమున నక కొయయను, పై భాగమున నక కొయయను ఉంచి రండింటికి మధ్య భాగమున J
J J
J రంధ్రము చేసి ఆ రంధ్రములందు ఒక కాష్ఠమునుంచి పైదానిని గటిటగా నదిమి పటుటకొని మధ్యమున నునన J
J J
J కాష్ట విశేష్మును త్రాడ్డ కటిట కవేమునువలె త్రిపిునచో అగినప్పటుటను. క్రంది దారువునక్క ‘అధ్రారణి’ J
J J
J
అనియు, పైన నునన దారువునక్క ‘ఉతతరారణి’ అనియు వయవహారము. మధ్యమున నునన కాష్ఠము ఇచట J
J J
శకలమని వయవహరింపబడినది. క్రంది అరణి ‘ఊరేశి’గాను, ఉతతరారణి ‘ప్పరూరవుడ్డ’గాను వరిణంపబడినవి. J
J J
J

ఈ రండింటి సంబంధ్మువలన అగినప్పటుటను, కావున అరణులు మ్నతా పితృ సాథన్నయములైనవి. J

J J
J

యజఞమునక్క ముఖయముగా కావలసిన అగిన, అరణి దేయమునుండి ప్పటుటను (పైన చిత్రం), కావున అరణి J
J J
J
J J
J దేయము యజఞమునక్క ఆయుసాథనము వంటివి. (అధ్ేరుయడ్డ అరణి దేయమును దరభలచే అభమంత్రించి J
J J
J అగిన మంథన శకలమును ఆ అరణి దేయమునందు సమకూరివలెను). ఓ అగ్నన! న్నవు హోత పఠంచుచునన J
J J
J గాయత్రీ, త్రిషుటప్, జగతీ ఛందస్సులను అనుసరించి అతిశయముగా నుదభవించుము (అగిన ప్పటుటటకై J
J J
J అధ్ేరుయడ్డ అరణిని మథంచవలెను). J
J J

యజ్యఞపకరణములు - యజ్ఞఞయుధ్ములు - యజఞపరికరములు

J J
J J
J J
J J
J 21 J
J J J J J J J J J J J J J Vedaganga J J J Vol.
J XXVIII
JJJ 232J J J J J J J J J J J J J
J JJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ

‘యజ్ఞఞయుధ్’ అను పదము తైతితర్గయ సంహత 1-6-8 అనువాకము నందు పేరొకనబడినది. కనుక, J
J J
J

ఈ అనువాకమునక్క ‘యజ్ఞఞయుధ్ సంభృతి’ అని పేరు. ఈ అనువాకము నందు పది యజ్ఞఞయుధ్ముల J

J J
J
J J
J పేరిను చెపుబడినవి. అధ్ేరుయడ్డ ఈ క్రంది మంత్రము చెప్పుచూ, యజ్ఞఞయుధ్ములను సంపాదించవలెను. J
J J
J మంత్రం:- | యజ్ఞఞయుధాని సమభరతి యజ్యఞ వై యజ్ఞఞయుధాని యజఞమేవ తథుమభరతి J
J J
J యదేకమేకగ్o సమభర్వతిుతృదేవతాయని స్సయరయథుహ సరాేణి మ్ననుషాణి దేేదేే సమభరతి J
J J
యాజ్ఞయనువాకయయోర్వవ రూపం క’రోతయథో మిథునమేవ యో వై దశ యజ్ఞఞయుధాని వేద ముఖతో సయ
J J
J J
యజఞః కలుత్య స్యశి కపలా’ని చ్ఛ్ గినహోత్రహవణీ చ శూరుం చ కృషాణజినం చ శమ్నయ చోలూఖలం చ J
J J
J

ముసలం చ దృష్చోిపలా చైతాని వై దశ యజ్ఞఞయుధాని య ఏవం వేద ముఖతో సయ యజఞః కలుత్య ||

J J
J J
J J
J యజఞ-యాగములందు అనేక రకములైన యజఞ పరికరములను ఉపయోగించబడ్డను. J
J J
J దోష్రహతమైన యజఞమును లేక యాగానిన నిరేహంచుటక్క నిరి్ష్టమైన యజ్యఞపకరణములను J
J J
J ఉపయోగించవలెనని యజుర్వేదము నందు పేరొకనబడినది (రాఘవ బొడ్డుపల్లి మరియు వేదం వేంకట J
J J
J రామ��, 2015). ఈ యజ్యఞపకరణములు ఏ ఏ వృక్ష మ్ననులనుండి తయారుచేయవలెన్న కృష్ణ J
J J
వ వ వ
యజుర్వేద తైతితర్గయ సంహతా 3 కాండము, 5 ప్రశనము, 7 అనువాకము నందు వెలిడించబడినది. ఈ J
J
J J
సపతమ్ననువాకమునందు దరశపూరణమ్నసాంగభూత స్రుగాదులక్క వృక్షవిశేష్ములు విధంపబడ్డచుననవి. ఈ J
J J
J

చెటుి ప్రత్యయకముగా యజఞపరికరముల తయారుచేసే ఏకైక ప్రయోజనం కొరక్క ఉపయోగిసాతరు (పటిటక 01). J
J J
J

వివిధ్ యజఞములలో అరవైకి పైగా యజఞపరికరములు ఉపయోగించబడ్డతునానయి. ముఖయమైన J

J J
J
J J
J యజఞ పరికరముల పేరుి, అవి ఏ వృక్షము నుండి తయారు చేయబడ్డను మరియు ఆ వృక్ష బోటన్న పేరు J
J J
J ఇచిట పేరొకనబడినవి: స్సక్కక (పరణవృక్షము - Butea monosperma), స్రువము (ఖ్దిరవృక్షము - J
J J
J Acacia catechu), జుహువు (పరణవృక్షము - Butea monosperma), ఉపభృతుత (అశేతథవృక్షము - Ficus J
J J
J
religiosa), ధ్రువము (వికఙ్కతవృక్షము - Flacourtia sapida), వసోరాధర (ఔదుంబరవృక్షము - Ficus J
J J
racemosa), స్య లేక స్యం (ఖ్దిరవృక్షము - Acacia catechu), శమయ (ఖ్దిరవృక్షము -
J J
J J
J J
J 22 J
J J J J J J J J J J J J J Vedaganga J J J Vol.
J XXVIII
JJJ 233J J J J J J J J J J J J J
J JJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ
J J
J Acacia catechu), ఉలూఖలము - ముసలము (వరణమ్నను - Crateva magna), ద్రోణకలశము J
J J
J (వికఙ్కతవృక్షము - Flacourtia sapida), ప్రాశిత్రహరణ (ఖ్దిరవృక్షము - Acacia catechu), మేక్షణ J
J J
J (అశేతథవృక్షము - Ficus religiosa), పిష్టఠదేపన్న (వరణమ్నను - Crateva magna), ప్రణీతము J
J J
J
(అశేతథవృక్షము - Ficus religiosa), ఉపవేశ (పరణవృక్షము - Butea monosperma). J
J J
ఈ వాయసమునందు చ్ఛ్లా ముఖయమైన యజఞపరికరముల పేరుి మ్నత్రమే ఇవేబడినవి. యజఞ- J
J J
J

యాగాదులందు ఉపయోగింపబడ్డ అనేక యజఞపరికరములను, రఘవీరా (1934), పూనా మీమ్నంస J

J J
J

సంసథలో కూరొిని తన సేహసతములతో చిత్రించిన యజ్ఞఞయుధ్ చిత్రములను ఈ వాయసమునందు J

J J
J
J J
J చూడవచుిను. J
J J
J
J
సమిధ్లు - ఇధ్మము J
J

ఒకే వృక్షమునుండి చేరిిన ఎండిన కఱ్ాలను ఒక కటటగా కటిట యజఞము లేక హోమమునందు J
J J
J
J J
J ఉపయోగించబడే ఇంధ్నమును ‘సమిధ్’ లేక ‘సమిధ్లు’ అని అందురు. సమిధ్ సేకరణ వేదవిదయలో ఒక J
J J
J భాగమని చెపిుయునానరు. అడవికి వెళిు వేదమంత్రములను వలెివేయుచూ సమిధ్లను సమకూరుికొని J
J J
J సాయంసంధ్య వేళక్క గురుక్కలమునక్క చేరుక్కంటారు. ఈవిధ్ముగా సమకూరిిన సమిధ్లను గురుశిషుయలు J
J J
J
తమతమ అగినకారయమునక్క వినియోగించెదరు. శిషుయడ్డ గురువునాశ్రయించి వారివద్నుండి వేదవిదయను J
J J
అభయసించుటక్క మరియు సీేయ జ్ఞఞనము పందుటక్క, శిషుయలు చేతిలో సమిధ్లు ఉంచుకొని J
J J
J

అరిధంచును. అందువలన సీేయ జ్ఞఞనము పందుటక్క సమిధ్లు చిహనములు.

J J
J J

సమిధ్లలో అగినదేవతక్క ప్రియమైన సమిధ్లు ఏడ్డ రకములని కృష్ణ యజుర్వేద మంత్రము J

J J
J
J J
J నందు పేరొకనబడినది [తై. సం. 4-6-5(25)]. అవి - అశేతథము, ఔదుంబరము, పలాస, శమీ, వైకఙ్కతము, J
J J
J అశనిహత మరియు ప్పష్కర పరణము. కృష్ణ యజుర్వేద తైతితర్గయ సంహత యందు నిరి్ష్ట వృక్షజ్ఞతి J
J J
J సమిధ్లు వివిధ్ యజఞములలో వాటి ఉపయోగములు ప్రసాతవించబడిన అనేక ఉదాహరణలు ఉనానయి J
J J
J J
J J
J 23 J
J J J J J J J J J J J J J Vedaganga J J J Vol. J XXVIII
JJJ 234J J J J J J J J J J J J J
J JJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ
J
(రాఘవ �డ్డుపల్లి మరియు వేదం వేంకట రామ��, 2015). అవి: ఔదుంబరము (తై. సం. 5-1-10, 5-4- J
J
J
J J
J 6 మరియు 5-4-7); వైకఞ్కతము (తై. సం. 5-1-9, 5-1-10 మరియు 5-4-7); శమీ (తై. సం. 5-1-9, 5-1- J
J J
J 10 మరియు 5-4-7); క్రుముక (తై. సం. 5-1-9) మరియు అశేతథము (తై. సం. 5-1-10). J
J J

సంగ్రహ నివేదిక
J J
J J
J J
J ప్రతి దేశం దాని సేంత నమమకాలను కల్లగి ఉంటుంది. ఈ నమమకాలు శతాబా్లుగా J
J J
J నిలబడాుయి మరియు కొనసాగుతునానయి. సనాతన ధ్రమము నందు, వేదములు, ఉపనిష్తుతలు, భగవదీీత J
J J
J మరియు ప్పరాణాలను ప్రత్యయకంగా విశేసిస్సతంది మరియు ఇపుటికీ నమిమ పాటిస్సతననది. ఇది సహజమైన J
J J
J
ఆధాయతిమక అనుభవంగా పరిగణించబడ్డతుంది మరియు ఈ పవిత్ర గ్రంథములు అతయంత గౌరవన్నయులైన J
J J
అనేక ఋషుల యొకక అనుభవాల జ్ఞఞపికలు.
J J
J J

ఈ పవిత్ర గ్రంథములందు యజఞ-యాగముల యొకక దైవిక ఆవిరభవానిన ప్రకటించ్ఛ్యి. కాబటిట J

J J
J

వాటిని మనం తరచు నిరేహంచి, ఆ సంప్రదాయానిన కొనసాగించు బాధ్యత మనపై ఉననది. అయిత్య, నేడ్డ J
J J
J
J J
J ఇవి చ్ఛ్లా అరుదుగా నిరేహంచబడ్డచుననవి. కాన్న మనసూ్రితగా ప్రారిథంచడం మరియు దేవునికి విజఞపిత J
J J
J చేయడం కూడా బలంగా కొనసాగుతుంది. నేడ్డ ఆలయ ఆచ్ఛ్రాలు, పూజలు మరియు హోమ్నలు (ప్రైవేట్ J
J J
J మరియు పబిిక్ రండూ), జప రూపంలో (మంత్రాలు మరియు దైవ నామ్నలను ప్పనరావృతం చేయడం) J
J J
J
మరియు భకిత గానం జరుగుచుననది. ఇది యజఞ ఆరాధ్న యొకక ఆతమ దైవానికి సంబంధంచినది మరియు J
J J
ఆ దైవానికి నైవేదాయలు, హవిస్సులు అరిుంచడం అది మనల్లన ఇప్పుడ్డ నిలబడ్డతోంది.
J J
J J
యజఞము యొకక సంసకృతి, హంస (జంతు బల్ల) అని కొందరు వయకతం చేసినారు. జంతుబల్ల J
J J
J

అనేది ఒక నిరి్ష్ట యాగమునందు మ్నత్రమే ఉనికిలో ఉందని సుష్టంగా గమనించ్ఛ్ల్ల. అది నిరూఢపశుబంధ్ J
J J
J
J J
J రకం. అటువంటి యాగానిన మనం చేయవలసిన అవసరం లేదు. కాన్న, మ్ననవునికి ఉపయోగకరమైన J
J J
J మిగిల్లన అనేక యజ్ఞఞ-యాగాదులు మనం తపుక నిరేహంచవచుిను, వాటి నుండి మంచి ఫల్లతములను J
J J
J J
J J
J 24 J
J J J J J J J J J J J J J Vedaganga J J J Vol.
J XXVIII
JJJ 235J J J J J J J J J J J J J
J JJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ
J J
J పందవచుిను. కల్లయుగమునందు అశేమేధ్ యజఞము చేయనవసరములేదని పద్లమ్నట. కాని, J
J J
J ధ్రామచరణము చేయుచూ ఈ అశేమేధ్ మంత్రములను పారాయణ చేసినచో మంచి ఫల్లతములు J
J J
J లభంచునని ప్రతీతి. మంత్రోచ్ఛ్ిరణ వలి ఉచ్ఛ్ిరణ చేసేవారిలోను, మంత్రానిన వినినవారిలోనూ పవిత్రత J
J J
చేకూరుతుంది. మ్ననసిక వికాసం కల్లగి మ్ననసికానందం కలుగుతుంది. దానివలి ఎన్నన మ్ననసిక రోగాలు J
J J
J
దూరమవుతాయి. ఈ మ్ననసికానందం పలువురికి కలగడంతో విశేశంతి ఏరుడ్డతుంది. అందువలన J
J J
J

రుద్ర, అరుణ ప్రశన, అశేమేధ్ యజణ మంత్ర పారాయణలు అనేక మంది సామూహకముగ దేవసాథనములందు J
J J
J
J J
J మరియు చ్ఛ్లా సంసథలు వేదపారాయణ చేయుచునానరు. J
J J
J ప్రపంచ హతైషులు భారతీయులు. ‘సర్వేజనాస్సుఖిన్నభవనుత’ అనేది వారి నాదం, ‘వేదం’. J
J J
J కనుకనే సరేజనులు స్సలక్షణంగా ఉండాలని, సరేజగతుత ససయశయమలంగా ఉండాలని వేదం కోరుకోమని J
J J
J చెబుతుంది. వేదానిన పరమ ప్రమ్నణంగా భావించే హందవులు సరేజనుల స్సభక్షత కోసం యజఞ J
J J
J
యాగాదులు చేయడం పూరేకాలమునుండి జరుగుచుననవి. యుగాలు మ్నరినా, సమ్నజ్ఞలు మ్నరినా, J
J J
భారతీయుల జీవనాడి ఐకయతారాగమునే ఆలపిస్సతంది. దీనికి ముఖయకారణము వేదమునందు విశేసము J
J J
J

మరియు నమమకము. సరేజగతుత స్సఖంగా, సంతోష్ంగా ప్పరోభవృదిధ చెందాలని కోరుక్కంటుంది. అందుకే J

J J
J

ఆ వేదకాలంనాటి యజఞ యాగాదులను ప్రభుతేము మరియు సేచింధ్ సంసథలు చేయడానికి నేడ్డ కూడా J
J J
J
J J
J సంకల్లుసూతనే ఉనానయి. ఆ యజఞనిరేహణలో కృతకృతుయలు అవుతూనే ఉనానరు. పూరేకాలం నుంచి J
J J
J చక్రవరుతలు, రాజులు, మహరుిలు లాంటి వారు సరుేలక్క శుభం కలగాలని యజఞ యాగాదులను J
J J
J నిరేహంచేవారు. యజఞమునందు ఉపయోగించు వివిధ్ సమిధ్లను అగినయందు వ్రేలిడం వలి మ్ననవునిలో J
J J
J
రోగ నిరోధ్క శకిత పరుగుతుందని అనేక మంది శస్త్రజుఞలు నిరూపణచేసినారు. సాతిేకగుణలక్షణాలు J
J J
పంపందుతాయి. పరాయవరణంలోని కాలుషాయనిన నియంత్రిస్సతంది. ప్రాణవాయువు పరుగుతుంది. అనేక J
J J
J

రకాల ప్రమ్నదకరమైన సూక్షమ జీవులు నశిసాతయి.

J J
J J
J J
J J
J J
J 25 XXVIII 236 J
J J J J J J J J J J J J J Vedaganga J J J Vol.
JJJJJJJJJJJJJJJJJ
 సారాంశం:
సారాంశం: యజఞ యజఞ--యాగాదులు
యాగాదులు మన
మన ప్రాచీన
ప్రాచీన సమ్నజంపై
సమ్నజంపై ప్రతయక్షంగా
ప్రతయక్షంగా లేదా
లేదా పరోక్షంగా
పరోక్షంగా గొపు
గొపు
సారాంశం: యజఞ-యాగాదులు మన ప్రాచీన సమ్నజంపై ప్రతయక్షంగా లేదా పరోక్షంగా గొపు
ప్రభావానిన సారాంశం:
ప్రభావానిన తపుక
తపుక యజఞ-యాగాదులు
చూపించ్ఛ్యి.
చూపించ్ఛ్యి. మరియు
మరియు ఈ మనయజ్ఞఞ
ఈ ప్రాచీన
యజ్ఞఞ సమ్నజంపైసామ్నజిక
--యాగాదులు
యాగాదులు ప్రతయక్షంగాశ్రేయస్సు
సామ్నజిక లేదా పరోక్షంగా
శ్రేయస్సు కోసం, గొపు
కోసం, వయకిత
వయకిత గ
గత
త
J Jప్రభావానిన
J J Jతపుక చూపించ్ఛ్యి. J Jమరియు
J J ఈ
J యజ్ఞఞ
J J J- యాగాదులు
J J J సామ్నజిక
J J J శ్రేయస్సు
సారాంశం: యజఞ-యాగాదులు మన ప్రాచీన సమ్నజంపై ప్రతయక్షంగా లేదా పరోక్షంగా గొపు
J J J J J J J J కోసం,
J J వయకిత
J J గతJ J
ప్రభావానిన
J అభవృదిధ తపుకనేటికీ
అభవృదిధ కొరక్క,
కొరక్క, చూపించ్ఛ్యి.
నేటికీ వివిధ్
వివిధ్ మరియు
రూపాలోి ఈ యజ్ఞఞ
మనుగడలో -యాగాదులు సామ్నజిక శ్రేయస్సు కోసం, వయకితగత J
ఉంది.
J అభవృదిధ సారాంశం: యజఞరూపాలోి మనుగడలో
-యాగాదులు ఉంది.
మన ప్రాచీన సమ్నజంపై ప్రతయక్షంగా లేదా పరోక్షంగా గొపు
ప్రభావానినకొరక్క,
తపుకనేటికీ వివిధ్ రూపాలోి
చూపించ్ఛ్యి. మరియుమనుగడలో ఉంది.
ఈ యజ్ఞఞ -యాగాదులు సామ్నజిక శ్రేయస్సు కోసం, వయకితగత J
J అభవృదిధ కొరక్క, నేటికీ వివిధ్ రూపాలోి మనుగడలో ఉంది.
పరామరశ
పరామరశ
J ప్రభావానిన గ్రంథములు
గ్రంథములు
తపుక // పరిశ్లధ్న
చూపించ్ఛ్యి. పరిశ్లధ్న
మరియు ఈ వాయసములు
వాయసములు
యజ్ఞఞ-యాగాదులు సామ్నజిక శ్రేయస్సు కోసం, వయకితగత J
J

పరామరశ
అభవృదిధ గ్రంథములు
కొరక్క, నేటికీ వివిధ్/రూపాలోి
పరిశ్లధ్న వాయసములు
మనుగడలో ఉంది.
పరామరశ గ్రంథములు /రూపాలోి
పరిశ్లధ్న వాయసములు
J J
అభవృదిధ కొరక్క, నేటికీ వివిధ్Saraswathiమనుగడలో ఉంది.
1. Chandrasekharendra Saraswathi Maha Swami, 1994. Sound and Creation, In: Hindu Dharma:
1. Chandrasekharendra Maha Swami, 1994. Sound and Creation, In: Hindu Dharma: J
పరామరశ గ్రంథములు / పరిశ్లధ్న వాయసములు
J
The Vēdas. English translation of certain invaluable and engrossing speeches of Sri Sri Sri
1. The
Chandrasekharendra
Vēdas. SaraswathiofMaha
English translation certain Swami,
invaluable1994. Sound and Creation,
and engrossing In: Hindu
speeches of Sri Dharma:
Sri Sri
J J
పరామరశ గ్రంథములు / పరిశ్లధ్న వాయసములు
1. Chandrasekharendra
The Vēdas. English Saraswathi
Saraswathi
translation ofMaha
Maha
certain Swami,
Swami
invaluable1994.
(at
Chandrasekharendra Saraswathi Maha Swami (at various times during the years 1907 Sound
various
and and
times
engrossingCreation,
during In:
the
speeches Hindu
years
of Dharma:
1907
Sri to
Sri Sri
to
J J
The
1994).
1. 1994). Vēdas. English translation of certain
http://www.kamakoti.org/hindudharma/part5/chap7.htm
Chandrasekharendra Saraswathi Maha
Saraswathi MahaSwami,
http://www.kamakoti.org/hindudharma/part5/chap7.htm invaluable
Swami1994. and
(at various engrossing
Sound times speeches
during the
and Creation, of Sri
years Dharma:
In: Hindu Sri Sri
1907 to
J J
Chandrasekharendra
1994).
The Vēdas. SaraswathiofMaha certainSwami
http://www.kamakoti.org/hindudharma/part5/chap7.htm
English translation invaluable (at various times during
and engrossing the years
speeches of Sri1907 to
Sri Sri
J 1. Chandrasekharendra Saraswathi Maha Swami, 1994. J
Sound and Creation, In: Hindu Dharma:
J
2. 1994).
2. Kashikar, http://www.kamakoti.org/hindudharma/part5/chap7.htm
C.G.
C.G. 1966.
Chandrasekharendra
Kashikar, 1966. A Survey
Survey of
ASaraswathi of theMaha
the Swami (atJournal
Śrautasūtras.
Śrautasūtras. variousof
Journal
J
the
the University
oftimes during the
University of Bombay,
of years
Bombay, 1907New
Newto
The
Series,Vēdas.
35 English
(Part 2), translation
Arts No: 41. of certain invaluable and engrossing speeches of Sri Sri Sri
J 2. Kashikar,
1994). 35C.G.(Part1966. No: 41.of the Śrautasūtras. Journal of the University of Bombay, New
A Survey
Series, http://www.kamakoti.org/hindudharma/part5/chap7.htm
2), Arts J
J 2. Chandrasekharendra
Kashikar,
Series, 35C.G. (Part1966.
2), ArtsASaraswathi
Survey
No: 41.of the Maha Swami (at Journal
Śrautasūtras. variousoftimes during theofyears
the University Bombay, 1907 to
New
1994). J
3. Series, http://www.kamakoti.org/hindudharma/part5/chap7.htm
35 (Partand 2), Dandekar,
Arts No: 41.R.N. Śrautakōśa
J 2. Kashikar, C.G.
3. Kashikar, 1966.
C.G. and A Survey
Dandekar, of the
R.N. 1958.
1958. ŚrautakōśaJournal
Śrautasūtras. (Encyclopedia
(Encyclopedia
J of
of Vedic
Vedic Sacrificial
of the University of Bombay,
Sacrificial Ritual,
New
Ritual,
3. Sanskrit
Series, 35
Kashikar,
Sanskrit and
and English,
(Part
C.G. EightNo:
2), Dandekar,
and
English, Arts volumes),
41.R.N. Vaidika Samsodhana
1958. Śrautakōśa Mandala,
(Encyclopedia Poona.of Vedic Sacrificial Ritual,
J 2. Kashikar, C.G. 1966.Eight volumes),
A Survey of the Vaidika Samsodhana
Śrautasūtras. Mandala,
JournalJ of the Poona.
University of Bombay, New
J 3. Sanskrit
Kashikar, C.G. and Dandekar, R.N. 1958. Śrautakōśa
and English, Eight volumes), Vaidika Samsodhana Mandala, Poona. (Encyclopedia
J of Vedic Sacrificial Ritual,
Series, 35 (Part 2), Arts No: 41.
J 3. Sanskrit
Kashikar, andC.G.English, Eight volumes),
and Dandekar, R.N. Vaidika Samsodhana(Encyclopedia
1958. Śrautakōśa Mandala, Poona.
J of Vedic Sacrificial Ritual,
J 4. కృష్ణ �
Sanskrit
4. Kashikar, రిత
కృష్ణ�రిత C.G.
and ��,
��, andఆర్.
English, 1989.
ఆర్. Dandekar, కృష్ణ
1989. కృష్ణR.N.
Eight volumes), యజుర్వేదీయ
యజుర్వేదీయ
Vaidika తైతిత ర్గయ సంహత,
తైతితర్గయ (Encyclopedia
Samsodhana వేదారథ
సంహత, వేదారథ of
Mandala,
J Poona.దీపికా
దీపికా సహతము.
సహతము. సంకలనము,
సంకలనము,
1958. Śrautakōśa
4. కృష్ణ�రిత ��, ఆర్. 1989. కృష్ణ యజుర్వేదీయ తైతితర్గయ సంహత, వేదారథ దీపికా సహతము. సంకలనము,
J 3. J Vedic Sacrificial Ritual,
J అనువాదము
4. కృష్ణ
అనువాదము
Sanskrit and మరియు
�రిత ��, మరియుఆర్. వాయఖ్యనము
1989. కృష్ణ -- యజుర్వేదీయ
volumes),�రోమ�
వాయఖ్యనము
English, Eight
�రోమ� రామవరప్ప తైతితర్గయకృష్ణ
రామవరప్ప
Vaidika Samsodhana �
�రిత
సంహత,
కృష్ణ రిత ��,
Mandala,
J వేదారథతెలుగులో
��, 1
1 నుండి
దీపికా సహతము.
తెలుగులో
Poona. 7
7 కాండలు.
నుండి సంకలనము, కాండలు.
J అనువాదము
4. కృష్ణ �రిత- తిరుమలమరియు
��, ఆర్. వాయఖ్యనము
1989. కృష్ణ - �రోమ�
యజుర్వేదీయ రామవరప్ప కృష్ణ
తైతితర్గయపబిిసంహత,�J రిత ��, తెలుగులో
వేదారథనం:దీపికా 1
సహతము. నుండి 7 కాండలు.
సంకలనము,
J ప్రచురణ
అనువాదము మరియు తిరుపతి దేవసాథ
వాయఖ్యనము న ములు,
- తి.తి.దే.
�రోమ� రల్లజియస్
రామవరప్ప కృష్ణకే
�ష్నుు
రిత సీర్గస్
��, 324.
తెలుగులో
ప్రచురణ - తిరుమల తిరుపతి దేవసాథనములు, తి.తి.దే. రల్లజియస్ పబిికేష్నుు సీర్గస్ నం: 324. తి.తి.దే. ప్రెస్, తిరుపతి.
J తి.తి.దే.
1 ప్రెస్,
నుండి 7 తిరుపతి.
కాండలు.
J ప్రచురణ
4. కృష్ణ -
�రిత ��,
అనువాదము తిరుమల
మరియు తిరుపతి దేవసాథ
ఆర్. వాయఖ్యనము న ములు,
1989. కృష్ణ - యజుర్వేదీయ తి.తి.దే.
�రోమ� రామవరప్పరల్లజియస్ పబిి
తైతితర్గయకృష్ణ కే
సంహత,ష్నుు
�రిత ��,
J సీర్గస్ నం: 324.
వేదారథ తెలుగులో తి.తి.దే.
దీపికా సహతము. ప్రెస్,
1 నుండి సంకలనము, తిరుపతి.
7 కాండలు.
ప్రచురణ - తిరుమల తిరుపతి దేవసాథనములు, తి.తి.దే. రల్లజియస్ పబిికేష్నుు సీర్గస్ నం: 324. తి.తి.దే. ప్రెస్, తిరుపతి.
అనువాదము మరియు వాయఖ్యనము -Principles
�రోమ�తి.తి.దే.రామవరప్ప కృష్ణ
పబిికే� రిత సీర్గస్
��, నం: తెలుగులో 1 నుండి ప్రెస్,7Research
కాండలు.
J J
J 5. ప్రచురణ - తిరుమల
5. Ramachandra
Ramachandra తిరుపతి
Rao,
Rao, S.K.దేవసాథ
S.K. నములు,
1991.
1991. Principles రల్లజియస్
of
of Yajña-Vidhi
Yajña-Vidhi ష్నుు
J (Introduction).
(Introduction). 324. తి.తి.దే.
Kalpatharu
Kalpatharu తిరుపతి.
Research
5. Academy Publications,
Rao, S.K.Bangalore.
1991. Principles of Yajña-Vidhi (Introduction). Kalpatharu Research
5. ప్రచురణ - తిరుమల తిరుపతి దేవసాథ నములు, తి.తి.దే. రల్లజియస్ పబిికేష్నుు సీర్గస్ నం: 324. తి.తి.దే. ప్రెస్, Research
తిరుపతి.
J Ramachandra
Academy Publications, Bangalore. J
J Ramachandra Rao, S.K.
Academy Publications, Bangalore. 1991. Principles of Yajña-Vidhi J (Introduction). Kalpatharu

6. రఘనాథాచ్ఛ్రయ,
రఘనాథాచ్ఛ్రయ, ఎస్. ఎస్. బి.
బి. (1982)
(1982) ఆరిఆరి విజ్ఞఞ
విజ్ఞఞన
న సరేసేము,
సరేసేము, మొదటి మొదటి సంప్పటము,
సంప్పటము, వేద వేద సంహతలు,
సంహతలు, ప్రధాన
5. Academy Publications, Bangalore. Kalpatharuసంపాదక్కడ్డ
ప్రధాన సంపాదక్కడ్డ
J 6. Ramachandra Rao, S.K. 1991. Principles of Yajña-Vidhi J (Introduction). Research
రఘనాథాచ్ఛ్రయ, ఎస్. బి. S.K.
(1982) ఆరిPrinciples
విజ్ఞఞన సరేసేము, మొదటి సంప్పటము, వేద సంహతలు, ప్రధాన సంపాదక్కడ్డ
J Academy Publications, Bangalore. J
6. Ramachandra
ఎస్. బి. రఘనాథాచ్ఛ్రయ, ప్రచురణ తిరుమల తిరుపతి దేవసాథ న ములు (తి.తి.దే.), తిరుపతి.
5. Rao, 1991. of Yajña-Vidhi (Introduction). Kalpatharu Research
J రఘనాథాచ్ఛ్రయ, ఎస్.
ఎస్. బి. రఘనాథాచ్ఛ్రయ,
6. Academy బి. (1982)
ప్రచురణ
Publications, Bangalore. ఆరి
తిరుమల విజ్ఞఞ న సరేసేము,
తిరుపతి దేవసాథ నమొదటి
ములు సంప్పటము,
(తి.తి.దే.),
J వేద
తిరుపతి.సంహతలు, ప్రధాన సంపాదక్కడ్డ
J ఎస్. బి. రఘనాథాచ్ఛ్రయ,
6. రఘనాథాచ్ఛ్రయ, ఎస్. బి. ప్రచురణ
(1982) తిరుమల
ఆరి విజ్ఞఞతిరుపతి
న సరేసేము, దేవసాథన ములు సంప్పటము,
మొదటి (తి.తి.దే.), తిరుపతి.
J
వేద సంహతలు, ప్రధాన సంపాదక్కడ్డ
J ఎస్. బి. రఘనాథాచ్ఛ్రయ, ప్రచురణ తిరుమల తిరుపతి దేవసాథ న ములు (తి.తి.దే.),
J తిరుపతి.
7. రఘనాథాచ్ఛ్రయ,
7. Raghava
Raghava S. ఎస్. బి. (1982)
S. Boddupalli
Boddupalli and ఆరి
and Vedam
Vedam విజ్ఞఞతిరుపతి
నVenkata
సరేసేము,
Venkata Rama Ramaమొదటి సంప్పటము,
Sastri,
Sastri, 2015.వేద
2015.
సంహతలు, Important
Sacrificially
Sacrificially ప్రధాన సంపాదక్కడ్డ
Important Trees Trees
ఎస్. బి. రఘనాథాచ్ఛ్రయ, ప్రచురణ తిరుమల దేవసాథ న ములు (తి.తి.దే.), తిరుపతి.
J 6. J
J Revealed
7. Revealed in the
Raghava S.inBoddupalli Kṛṣṇa
the Kṛṣṇa and Yajurvēda Saṃhitā
VedamSaṃhitā
Yajurvēda Venkata–Rama – Their Description
TheirSastri, 2015. and
Description
J and Uses.
Sacrificially Indian
Important
Uses. Indian Journal
Journal of
Trees
of
J 7. ఎస్. బి. రఘనాథాచ్ఛ్రయ,
History
Raghava
Revealed
History ofS.in
of Science,
Boddupalli
Science, ప్రచురణ
50(4):
the Kṛṣṇa
50(4): and తిరుమల
549-564.
Yajurvēda
549-564. తిరుపతి
VedamSaṃhitā Venkata దేవసాథ
–Ramaనములు
Their (తి.తి.దే.),
Sastri, 2015.
Description
J తిరుపతి.
Sacrificially
and Important
Uses. Indian Journal Trees
of
J Revealed
7. History
Raghava ofS.in the Kṛṣṇa
Science, 50(4):
Boddupalli Yajurvēda
and VedamSaṃhitā
549-564. Venkata–Rama TheirSastri,
Description
J 2015. and Uses. Indian
Sacrificially Important Journal of
Trees
J 8. History
Raghava of S.Science,
RevealedS.inBoddupalli,
8. Raghava 50(4):
Boddupalli,
the Kṛṣṇa Yajurvēda549-564.
2019. Plant
2019. PlantSaṃhitā Biology of
Biology –ofTheir Yajurveda -
Description
Yajurveda J Project
- Project Report. Indian
Uses. Indian
andReport. Journal
Indian Journal of of
7. Raghava
8. History
Raghavaof S. Boddupalli and Vedam Venkata Rama Sastri, 2015. Sacrificially Important Trees
J History ofS.Science,
Science, 54(2):
Boddupalli,
50(4):2019.
54(2): 226-237.
Plant Biology of Yajurveda - Project Report. Indian Journal of
549-564.
226-237. J
Revealed in the Kṛṣṇa Yajurvēda Saṃhitā
Biology–Used ofTheir Description Uses. Indian
andReport. Indian Journal of
J 8. Raghu
9. Raghava
History ofS.Science,
Vira, Boddupalli,
54(2):2019.
1934. Implements Plant
226-237. and Vessels Yajurveda
in Vēdic -Sacrifice.
J Project The Journal of Journal
the Royal of
History
History of
of Science,
Science, 50(4):
54(2): 549-564.
226-237.
J 8. Asiatic
Raghava Society
S. Boddupalli,
of Great Britain
2019. Plant
and Ireland,
BiologyNo. of Yajurveda
2 (Apr., 1934),
J - Project Report. Indian Journal of
pp. 283-305.
J History of Science, 54(2): 226-237. J
8. Raghava S. Boddupalli, 2019. Plant Biology of Yajurveda - Project Report. Indian Journal of
J 10. Swami Harshananda, 2008. A Concise Encyclopaedia 26
26 of Hinduism. Vols. 1-3. ISBN-13 978-81-
J
J History of Science, 54(2): 226-237.
7907-057-4, Sri Ramakrishna Math, Bangalore. 26 J
J 26 J
J 11. Vedam Venkata Rama Sastry and Raghava J
26 Boddupalli, 2018. Chemistry of different
J oblations (‘Āhutis’) in Yajñas and Yāgas. Vedaganga, 24: 105-106. J
J 26 J
J J J J J J J J J J J J J Vedaganga J J J Vol.
J XXVIII
JJJ 237J J J J J J J J J J J J J
JJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ
J
J పటిటక 01: యజ్యఞపకరణములు తయారుచేయుటక్క ఉపయోగించే వృక్షములు
J
J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J 28 J
J J J J J J J J J J J J J Vedaganga
J J J Vol.J XXVIII
JJJ 238J J J J J J J J J J J J J
JJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J 29 J
J J J J J J J J J J J J J Vedaganga
J J J Vol.J XXVIII
JJJ 239J J J J J J J J J J J J J
JJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J J J J J J J J J J J J Vedaganga
J J J Vol.30 XXVIII
J JJJ 240J J J J J J J J J J J J J
JJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J 31 J
J J J J J J J J J J J J J Vedaganga
J J J Vol.J XXVIII
JJJ 241J J J J J J J J J J J J J
JJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J 32 J
J J J J J J J J J J J J J Vedaganga
J J J Vol.J XXVIII
JJJ 242J J J J J J J J J J J J J
JJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J 33 J
J J J J J J J J J J J J J Vedaganga
J J J Vol.J XXVIII
JJJ 243J J J J J J J J J J J J J
JJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J 34 J
J J J J J J J J J J J J J Vedaganga
J J J Vol.J XXVIII
JJJ 244J J J J J J J J J J J J J
JJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J 35 J
J J J J J J J J J J J J J Vedaganga
J J J Vol.J XXVIII
JJJ 245J J J J J J J J J J J J J
JJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J J
J 36 J
J J J J J J J J J J J J J Vedaganga
J J J Vol.J XXVIII
JJJ 246J J J J J J J J J J J J J