11-01-2023 17:02 Waarvoor dient een weerballon?

| EOS Wetenschap

Podcast Natuur & Milieu

Waarvoor dient een weerballon?

Het KMI lanceert drie keer per week een weerballon met
radiosonde in Ukkel. Waarvoor dient die weerballon? Weerman
Bram Verbruggen legt het uit.

Eos Wetenschap - Vraag het aan

Waarvoor dient een weerballon? -…

Een weerballon is vrij groot, met een diameter van ongeveer twee meter. De ballon is
meestal gevuld met helium. Alleen een ballon laten vliegen, zou ons weinig of geen
informatie geven. Daarom hangen we onder een weerballon een kleine parachute en een
radiosonde. Dat is een soort van waarnemingsdoosje met aan boord verschillende
meetinstrumenten.

Het geheel wordt gelanceerd (in feite gewoon losgelaten) en zal niet alleen stijgen, maar
ook meegevoerd worden door de wind. Waarheen? Tja, dat weten we niet op voorhand,
dat gaan we nu net meten.

https://www.eoswetenschap.eu/natuur-milieu/waarvoor-dient-een-weerballon?utm_source=mail&utm_medium=ActiveCampaign&utm_campaign=… 1/7
11-01-2023 17:02 Waarvoor dient een weerballon? | EOS Wetenschap

Tot hoe hoog gaat hij? Meestal tot zo een 25 à 30 kilometer hoogte. Daar knapt de
weerballon en de radiosonde komt aan het parachuutje naar beneden om vervolgens
ergens in de natuur te verdwijnen. De modernste exemplaren zijn bio-afbreekbaar,
gelukkig.

Terwijl de ballon stijgt, zal de radiosonde continu verschillende parameters meten.

Luchttemperatuur en dauwpunttemperatuur bijvoorbeeld. Daaruit kunnen we dan ook de
luchtvochtigheid afleiden en dus bepalen op welke hoogte er wolkenvorming is.

Ook luchtdruk wordt gemeten en in sommige gevallen ook andere parameters zoals
bijvoorbeeld ozon. De radiosonde stuurt die continue metingen door via radiosignalen
naar het grondstation, waar alles geregistreerd wordt en waar het uiteindelijke
eindresultaat cijfermatig en grafisch wordt samengesteld. En zo krijgen we dan een
verticaal temperatuur- en drukprofiel van de lucht boven ons, tot op een hoogte van
ongeveer dertig kilometer.

Meestal wordt een radiosonde ook gevolgd via GPS-signaal. Hierdoor weten we de exacte
locatie op elk moment en kunnen we dus gaan meten hoe snel en in welke richting de
sonde afgedreven wordt door de wind en dus wat de windsnelheid en -richting op
verschillende hoogtes bedraagt. Zo krijgen we niet alleen een verticaal temperatuurprofiel
van de lucht boven ons, maar ook een verticaal windprofiel, wat zeer nuttige informatie is
voor het bepalen in welke richting wolken zich bijvoorbeeld zullen verplaatsen en aan
welke snelheid. Maar ook voor ballonvaarders bijvoorbeeld is die windinformatie van groot
belang, aangezien zij enkel en alleen van richting kunnen veranderen door te stijgen of te
dalen.

Deze waargenomen verticale profielen worden ook in weercomputers gepompt, die dan
voorspelde verticale profielen berekenen, dewelke dagelijks gebruikt worden door
meteorologen.

Een zeer nuttig instrument dus, zo een weerballon met radiosonde. Wereldwijd zijn er zo
een 1300 meetstations die radiosondes lanceren. Sommige moeten manueel bediend
worden (een persoon moet de ballon opblazen, de sonde klaarmaken en lanceren), maar
er zijn er heel wat die volautomatisch werken. In de Alpen heb ik ooit zo eens een
https://www.eoswetenschap.eu/natuur-milieu/waarvoor-dient-een-weerballon?utm_source=mail&utm_medium=ActiveCampaign&utm_campaign=… 2/7
11-01-2023 17:02 Waarvoor dient een weerballon? | EOS Wetenschap

automatische lancering gezien vanuit een skilift, per toeval. Plots zag ik het deksel van een
grote ton open gaan en de weerballon vertrok. In België vindt er dagelijks één lancering
plaats, door Meteo Wing op de militaire luchtmachtbasis in Bevekom, rond middernacht.
Ook het KMI lanceert drie maal per week een weerballon in Ukkel met radiosonde, telkens
rond 11u30 in de middag en dat op maandag, woensdag en vrijdag.

Word lid en steun deze podcast

Deze podcast is een productie van Eos Wetenschap vzw en wordt mogelijk gemaakt door onze
leden. Wil jij er mee voor zorgen dat we dit soort podcasts kunnen blijven maken? Word dan
ook lid van Eos! Dat kan al vanaf €12/jaar. Voor dat bedrag word je lid van Eos Insider, een digitaal
lidmaatschap waarbij je wekelijks een premium artikel rechtstreeks in je mailbox ontvangt. Op
die manier lees je elke zaterdag een diepgravend journalistiek stuk én steun je deze podcast.

Word lid

Bram Verbruggen
Meer artikels van deze auteur

Meer over de volgende onderwerpen:

Natuur & Milieu Weerman Bram

https://www.eoswetenschap.eu/natuur-milieu/waarvoor-dient-een-weerballon?utm_source=mail&utm_medium=ActiveCampaign&utm_campaign=… 3/7
11-01-2023 17:02 Waarvoor dient een weerballon? | EOS Wetenschap

Dit is een artikel van:

Eos Wetenschap

Gepubliceerd op:
04 januari 2023

Dit artikel delen op:

Facebook Twitter Linkedin

Gerelateerde artikels

Podcast Natuur & Milieu

Hoe voorspellen weerkundigen code geel, oranje of

rood?
Je hoort af en toe op radio en televisie dat code geel, oranje of rood actief wordt. Weerman
Bram Verbruggen legt in deze aflevering uit hoe die weerwaarschuwingen bepaald worden.

Door Bram Verbruggen

https://www.eoswetenschap.eu/natuur-milieu/waarvoor-dient-een-weerballon?utm_source=mail&utm_medium=ActiveCampaign&utm_campaign=… 4/7
11-01-2023 17:02 Waarvoor dient een weerballon? | EOS Wetenschap

Podcast Natuur & Milieu

Schaffen we de zomertijd beter af? - Weerman

Bram
Twee keer per jaar verzetten we onze klok: van zomertijd naar wintertijd en omgekeerd. De
reden waarom we dat doen is eigenlijk achterhaald. Maar kiezen we dan voor permanente
zomertijd of permanente wintertijd, vraagt weerman Bram Verbruggen zich af.

Door Bram Verbruggen

Podcast Technologie

Hoe betrouwbaar is de buienradar? - Podcast

Weerman Bram
Eten we buiten of binnen vanavond? Wacht, eventjes de buienradar checken. We kennen hem
allemaal en we gebruiken hem ook allemaal af en toe. Weerman Bram Verbruggen legt uit hoe
die buienradar werkt en hoe betrouwbaar hij is.

Door Bram Verbruggen

https://www.eoswetenschap.eu/natuur-milieu/waarvoor-dient-een-weerballon?utm_source=mail&utm_medium=ActiveCampaign&utm_campaign=… 5/7
11-01-2023 17:02 Waarvoor dient een weerballon? | EOS Wetenschap

Keuze van de redactie

Psyche & Brein

1. Hoe onderzoeken wetenschappers seks?

Gezondheid
2. 'Koorts is een veel kleiner probleem dan we doorgaans
aannemen'

Natuur & Milieu

3. Geknal vuurwerk zindert nog lang na voor vogels

Psyche & Brein

4. Werkt microdosing? Conclusie: voorlopig onvoldoende bewijs

Technologie
5. ChatGPT in de klas: durft ons onderwijs binnenkort de sprong
te maken?

Kies je nieuwsbrief
Eos Wetenschap
2 x week

Tracé
Wekelijks

Psyche & brein

Tweewekelijks

Iedereen wetenschapper
Maandelijks

E-mailadres

Inschrijven

Eos Wetenschap
https://www.eoswetenschap.eu/natuur-milieu/waarvoor-dient-een-weerballon?utm_source=mail&utm_medium=ActiveCampaign&utm_campaign=… 6/7
11-01-2023 17:02 Waarvoor dient een weerballon? | EOS Wetenschap

Eos maandblad
Digitale themanummers
Eos Psyche&Brein
Eos Specials
Eos Tracé
Iedereen Wetenschapper
Grijze cellen
Eos Pipet
Ons Manifest

Contact
Abonnementendienst
Tijdschriftenwinkel
Adverteren
Redactie
Bezorg ons jouw pitch
Stages en vacatures

Volg ons op

© EOS
DISCLAIMER
PRIVACY
VERKOOPSVOORWAARDEN
COOKIES AANPASSEN

https://www.eoswetenschap.eu/natuur-milieu/waarvoor-dient-een-weerballon?utm_source=mail&utm_medium=ActiveCampaign&utm_campaign=… 7/7