‫ﺷﺮﻑ ﺍﻷﻧﺎﻡ ﻣﻮﻟﺪ‬

‫ﻟﻠﺸﻴﺦ ﺃﲪﺪ ﺑﻦ ﺍﻟﻘﺎﺳﻢ ﺍﳌﺎﻟﻜﻲ ‪ -‬ﺭﲪﻪ ﺍﷲ ﺗﻌﺎﱃ ‪-‬‬

‫ﻃﺒﻌﻪ ﺍﻟﺮﺍﺟﻲ ﻟﻌﻔﻮ ﺭﺑﻪ ﺍﻟﻜﺮﻳﻢ‪:‬‬

‫ْ‬ ‫ُ َ ْ ُ ْ ُ َ َ ْ َْ َ‬
‫ﺣﺴ ن أ ِ ﺑ ٍﺮ ا ﺎﻗ ِﻮي ﺑﻮنﺎد‬
‫َ ََُ ُ ُْ‬ ‫ََْ ََْ‬
‫ﺎري ﻠﻪ اﷲ ﺑ ِﻠﻄ ِﻔ ِﻪ‬ ‫ا ﻤﻠﻴﺒ ِ‬
‫َ َ َْ َ‬ ‫َ َ َ َ ُ ََ َ َ َ َ َ َ‬
‫و ﻔﺮ اﷲ ﺎ و ِﻮا ِ ِﻳﻨﺎ و ِﻷﺳﺎ ِﻴ ِﺬنﺎ و ِﻷﻫﻠِﻴﻨﺎ‬
‫َوﻟ ُﻘﺮاءِ ٰﻫ َﺬا ا ْ َﻤ ْﻮ ِ ِ َو ِ َﻤﻴﻊ ا ْ ُﻤ ْﺴﻠﻤ َ‬
‫ِِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ِ‬
‫َ ُْ ْ َ‬
‫ﺎت‪.‬‬‫وا ﻤﺴﻠِﻤ ِ‬

‫‪1‬‬
 ‫ﻳﺎ ﺃﻛــــــﺮﻡ ﺑﻴﺖ‬
‫ﻣﻦ ﻗﺼﻴﺪﺓ ﺍﻟﱪﺩﺓ ﺍﳌﺒﺎﺭﻛﺔ ﻟﻺﻣﺎﻡ ﺷﺮﻑ ﺍﻟﺪﻳﻦ ﺃﺑﻲ ﻋﺒﺪ ﺍﷲ‬
‫ﳏﻤﺪ ﺑﻦ ﺳﻌﻴﺪ ﺍﻟﺒﻮﺻﲑﻱ‪-‬ﺭﲪﻪ ﺍﷲ ﺗﻌﺎﱃ‪-‬‬
‫َ ْ َ َ َ ّ َ َ ّ ْ ٰ ً َ ًَ‬
‫ﻮﻻي ص ِل وﺳﻠِم دائِﻤﺎ أﺑدا‬
‫َ َ ْ َْ ْ ُّ‬ ‫ََ َ‬
‫ﺣﺒ ِ ﺒِك خ ِ ا ﻠ ِق ِ ِه ِم‬
‫َ ْ َُ ُ‬ ‫ْ‬
‫ٰ ََ َ َ‬‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ﻳﺎ أ ﺮم ا ﻠ ِق ﻣﺎ ِ ﻣن أﻟـﻮذ ﺑ ِ ِﻪ‬
‫َْ‬ ‫َْ‬ ‫ٰ َ َْ ُ ُ‬
‫ث اﻟﻌ ِﻤ ِم‬‫ﻮل ا ﺎ ِد ِ‬ ‫ِﺳﻮاك ِﻋﻨد ﺣﻠ ِ‬
‫َ ُ َ‬ ‫ََْ َ َ َ ُ َ‬
‫وﻟن ﻳ ِﻀﻴق رﺳﻮل اﷲِ ﺟﺎﻫك ِ‬
‫ْ َُْ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ َ ُ َ‬
‫ﺑ ِﺎﺳ ِم ﻣﻨﺘ ِﻘ ِم‬ ‫إ ِذا اﻟﻜ ِﺮ م‬
‫َْ َ َ ََ‬ ‫َ‬ ‫ْ ُ‬ ‫َ‬
‫فإِن ِﻣن ﺟـﻮ ِدك ا ﻴﺎ وضـﺮ هﺎ‬
‫َ ْ ُ ُ َ َْ ْ َ َْ َ‬
‫و ِﻣن ﻋﻠﻮ ِك ِﻋﻠم ا ﻠﻮ ِح واﻟﻘﻠ ِم‬
‫‪2‬‬
 ‫ْ َ َ ُ َ ْ‬ ‫َ ََْ‬ ‫ٰ َْ‬
‫ﻳﺎ ﻔ ِس ﻻ ﻘﻨ ِﻄﻲ ﻣِن زﻟ ٍة ظﻤت‬
‫ُْْ ٰ َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫ان ﻠﻤـ ِم‬ ‫إ ِن اﻟﻜﺒﺎئ ِــﺮ ِ اﻟﻐﻔــﺮ ِ‬
‫َ َْ َُ‬ ‫ََْ َ َّ‬ ‫ََ‬
‫ﺣــ ﻘ ِﺴﻤهــﺎ‬ ‫ﻟﻌــل ر ـة ر ِ ِ‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ َ‬ ‫ْ‬ ‫َ َ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫ﺎن ِ اﻟ ِﻘﺴ ِم‬ ‫ﺐ اﻟ ِﻌﺼﻴ ِ‬ ‫ﺣﺴ ِ‬ ‫ﺗﺄ ِ‬
‫ََْ َُْ‬ ‫ٰ َ ّ َ ْ َْ َ َ‬
‫ﻜ ٍس‬ ‫ﻣﻨﻌ ِ‬ ‫ﻳﺎ ر ِب واﺟﻌل رﺟﺎ ِ‬
‫َ َْ ُْ َ‬ ‫ََ ْ َ َ ْ َ ْ َ‬
‫ﻣﻨﺨـ ِﺮ ِم‬ ‫ﺣﺴـﺎ ِ‬ ‫ﻳك واﺟﻌل ِ‬
‫ار ن إن َ ُ‬ ‫َواﻟْ ُﻄ ْﻒ ﺑ َﻌ ْﺒـد َك ا َ‬
‫ِ ِ‬ ‫ِ ِ ِ‬
‫َ ًْ ََ َْ ُ ُ َْْ ٰ ُ ََْ‬
‫صــ ا ﻣ ﺗدﻋــﻪ اﻷﻫـﻮال ﻨه ِﺰ ِم‬
‫َ َ ّْ ٰ َ‬ ‫َ َْ ْ ُ ْ‬
‫ﺐ صﻼ ٍة ِﻣﻨك دائِﻤ ٍة‬ ‫وائﺬن ِﺴح ِ‬
‫ّ َُْ ّ َ ُْ َ‬ ‫َ َ‬
‫ﺠـ ِم‬ ‫ﻋـــ ا ِ ِ ﺑِﻤﻨهــ ٍل وﻣ ﺴـ ِ‬
‫‪3‬‬
 ‫ُ َ َ‬ ‫َْ‬ ‫ٰ َ َ ْ َ ََ‬
‫ﺎن ِر ح صﺒﺎ‬ ‫ﺎت ا ِ‬ ‫ﻣﺎ ر ت ﻋﺬ ﺑ ِ‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ َ‬ ‫ْ‬ ‫َ َ َ‬‫ْ‬ ‫َ‬
‫وأﻃﺮب اﻟ ِﻌ س ﺣﺎ ِدي اﻟ ِﻌ ِس ﺑ ِﺎ ﻐ ِم‬
‫ُ ّ َ َ ْ َ َ ْ َ َ ْ َُ‬
‫م ا ِﺮضﺎ ن أ ِ ﺑ ٍﺮ و ن ﻤ ِﺮ‬
‫َ‬
‫ﺎن ِذي اﻟﻜــﺮ ِمَ‬ ‫ْ‬ ‫َ َ ْ َ َ َ ْ َُْ َ‬
‫وﻋـن ِ و ن ﺜﻤـ‬
‫ََ‬ ‫َُْ َ ْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ‬
‫ﺳﻌــ ٍد ﺳ ِﻌﻴــ ٍد ز ٍ ﻃﻠحــ ٍة وأ ِ‬
‫ُ َﺒ ْﻴــ َدة َواﺑْن َﻋــ ْﻮف َ ِشــﺮ اﻟْ َﻜﺮ ِمَ‬
‫ِ‬ ‫ٍ‬ ‫ٍ ِ‬
‫ﺎﺑﻌ َ َ ُ ْ‬ ‫ْ ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫هم‬ ‫ﺐ ﺛـم ا ِ ِ‬ ‫واﻵ ِل وا ﺼح ِ‬
‫َ‬ ‫ْ‬
‫َوا ِﻠ ِم َواﻟﻜـﺮ ِمَ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫أﻫــل ا واَ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬

‫َ َ‬ ‫ُّ ُْ ْ‬ ‫َ ْ ْ ٰ‬
‫واﻏ ِﻔــﺮ إ ِ ِ ﻟ ِ ِ ا ﻤﺴﻠِ ِﻤ ﺑِﻤـﺎ‬
‫ْ‬
‫َو ا َﺮ ِمَ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َْ ُ ُ َْ ْ‬
‫ِ‬ ‫ﺠ ِد اﻷﻗ‬ ‫ﺘﻠﻮه ِ ا ﻤﺴ ِ‬
‫‪4‬‬
 ‫َ ٌَ‬ ‫َ ْ َُْ ُ َ َْ‬ ‫َ‬
‫ِ ــﺎه ِ ﻣـن ﺑ ﺘـﻪ ِ ﻃﻴﺒــ ٍة ﺣــﺮم‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ ُ ُ َ َ ٌ ْ‬
‫وا ِﺳﻤــﻪ ﻗﺴــم ِﻣن أ ظ ِم اﻟﻘﺴــ ِم‬
‫َْ ُ َ ْ‬ ‫َُُْ ُْ ْ َ‬ ‫َ ٰ‬
‫ﺎر ﻗد خﺘِﻤت‬ ‫وﻫــ ِﺬه ِ ﺑﺮدة ا ﻤﺨﺘــ ِ‬
‫َ ْ َ ََ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫وا ﻤـــد ِ ِ ِ ﺑــد ٍء و ِ خﺘــ ٍم‬
‫ّ َ َ ْ َ‬ ‫َ ْ َ ُ َ َ ْ َ َْ‬
‫أ ﻴﺎ هﺎ ﻗد أﺗت ِﺳــﺘ ِ ﻣــﻊ ِﻣﺎئ ٍة‬
‫َفــ ّﺮ ْج ﺑ َهﺎ َك ْﺮ َ َﻨﺎ ﻳٰﺎ ٰوا ِﺳــ َﻊ اﻟْ َﻜﺮ ِمَ‬
‫ِ ِ‬
‫َ َ ّ ُْ ْ َ َ َّ ْ ََ ََ‬
‫ﺎصدنﺎ‬ ‫ﻳﺎ ر ِب ﺑِﺎ ﻤﺼﻄ ﺑﻠِــﻎ ﻣﻘ ِ‬
‫اﻏ ِﻔ ْﺮ َ َﺎ َﻣﺎ َ َ ﻳَﺎ ٰوا ِﺳ َﻊ اﻟْ َﻜﺮ ِمَ‬ ‫َ ْ‬
‫و‬
‫َ ْ َ َ َ ّ َ َ ّ ْ ٰ ً َ ًَ‬
‫ﻮﻻي ص ِل وﺳﻠِم دائِﻤﺎ أﺑدا‬
‫َ َ ْ َْ ْ ُّ‬ ‫ََ َ‬
‫ﺣﺒ ِ ﺒِك خ ِ ا ﻠ ِق ِ ِه ِم‬
‫‪5‬‬
 ‫ﺳـــﻼﻡ ﺑﻴﺖ‬
‫َ َ َ‬ ‫َ َٰ ََ‬
‫ا ِ وﺳﻼ ِ‬ ‫صﻠﻮا ِ‬
‫َ‬ ‫َ ُ َ َ ْ ُ ْ َ َ َ ُْ‬
‫وﻫﻮ خ اﻷن ِﺎم ﺑدر ا ﻤ ِﺎم‬
‫َ ُ َ َْ َ َ ْ َ ْ َْ‬ ‫َ‬
‫ا ﺴــﻼم ﻋﻠﻴك ز ن اﻷن ِﻴــﺂءِ‬
‫َ ُ َ َْ َ َْ َ ْ َْ‬ ‫َ‬
‫ا ﺴــﻼم ﻋﻠﻴك أ اﻷﺗ ِﻘﻴﺂءِ‬
‫َُ َ َْ َ َ ْ َ ْ َ ْ‬ ‫َ‬
‫ا ﺴــﻼم ﻋﻠﻴك أص اﻷص ِﻔﻴﺂءِ‬
‫َُ َ َْ َ َْ َ ْ َْ‬ ‫َ‬
‫ا ﺴــﻼم ﻋﻠﻴك أز اﻷزكِﻴﺂءِ‬
‫ّ‬ ‫َُ َ َْ َ‬ ‫َ‬
‫ا ﺴــﻼم ﻋﻠﻴك ِﻣن ر ِب ا ﺴﻤﺂءِ‬
‫َُ َ َْ َ َ َ َ ْ‬ ‫َ‬
‫ا ﺴــﻼم ﻋﻠﻴك دام ﺑِﻼ ان ِﻘﻀﺂءِ‬
‫َُ َ َْ َ َُ َ‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﺒ‬‫ﺣ‬ ‫ﺎ‬ ‫ﻳ‬ ‫د‬ ‫أ‬ ‫ك‬ ‫ﻴ‬ ‫ﻠ‬ ‫ﻋ‬ ‫م‬ ‫ــﻼ‬ ‫ﺴ‬ ‫ا‬
‫‪6‬‬
 ‫َُ َ َْ َ ٓ ٰ َ َ‬ ‫َ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﺒ‬ ‫ﻃ‬ ‫ﺎ‬ ‫ﻳ‬ ‫ﻪ‬ ‫ﻃ‬ ‫ك‬ ‫ﻴ‬ ‫ﻠ‬ ‫ﻋ‬ ‫م‬ ‫ــﻼ‬ ‫ﺴ‬ ‫ا‬
‫َُ َ َْ َ َ َُْ َ َُ ْ‬ ‫َ‬
‫ا ﺴــﻼم ﻋﻠﻴك أ د ﻳﺎ ﻤد‬
‫َُ َ َْ َ ٓ ٰ َ ُ َ ْ‬ ‫َ‬
‫ا ﺴــﻼم ﻋﻠﻴك ﻃﻪ ﻳﺎ ﻤﺠد‬
‫َُ َ َْ َ َ َ ْ ً َ َْ َ ْ‬ ‫َ‬
‫ا ﺴــﻼم ﻋﻠﻴك ﻳﺎ كهﻔﺎ وﻣﻘﺼد‬
‫َُ َ َْ َ َ َ َ ً ََ ْ‬ ‫َ‬
‫ا ﺴــﻼم ﻋﻠﻴك ﻳﺎ ﺣﺴﻨﺎ ﻔﺮد‬
‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َُ َ َْ َ َ‬ ‫َ‬
‫ا ﺴــﻼم ﻋﻠﻴك ﻳﺎ ﻣﺎ ِ ا ن ِ‬
‫ﻮب‬
‫ُ‬ ‫ْ ُ‬ ‫َُ َ َْ َ َ َ‬ ‫َ‬
‫وب‬‫ا ﺴــﻼم ﻋﻠﻴك ﻳﺎ ﺟﺎ ِ اﻟﻜﺮ ِ‬
‫َ ُ َ َْ َ َ َ َْ ْ ََ‬ ‫َ‬
‫ا ﺴــﻼم ﻋﻠﻴك ﻳﺎ خ اﻷن ِﺎم‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َُ َ َْ َ َ َْ‬ ‫َ‬
‫ا ﺴــﻼم ﻋﻠﻴك ﻳﺎ ﺑدر ا ﻤ ِﺎم‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َُ َ َْ َ َ ُ‬ ‫َ‬
‫ا ﺴــﻼم ﻋﻠﻴك ﻳﺎ نﻮر اﻟظﻼ ِم‬
‫‪7‬‬
 ‫ٰ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َُ َ َْ َ َ ُ‬ ‫َ‬
‫ا ﺴــﻼم ﻋﻠﻴك ﻳﺎ ا ﻤﺮ ِام‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َُ َ َْ َ َ َ‬ ‫َ‬
‫ات‬‫ﺠﺰ ِ‬ ‫ا ﺴــﻼم ﻋﻠﻴك ﻳﺎ ذا ا ﻤﻌ ِ‬
‫ُْ ٰ‬ ‫َُ َ َْ َ َ َ‬ ‫َ‬
‫ا ﺴــﻼم ﻋﻠﻴك ﻳﺎ ﻫﺎ ِدي ا هداة ِ‬
‫َُ َ َْ َ َ ُ ْ َ ُْ َ‬ ‫َ‬
‫ا ﺴــﻼم ﻋﻠﻴك ﻳﺎ ذخﺮ اﻟﻌﺼﺎة ِ‬
‫َُ َ َْ َ َ َ َ َ ّ َ‬ ‫َ‬
‫ا ﺴــﻼم ﻋﻠﻴك ﻳﺎ ﺣﺴن ا ِﺼﻔ ِ‬
‫ﺎت‬
‫َُ َ َْ َ َ َ ْ َ ْ َ‬ ‫َ‬
‫ا ﺴــﻼم ﻋﻠﻴك ﻳﺎ ز ن ا ِﻤﻼ ِح‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َُ َ َْ‬ ‫َ‬
‫ﺎح‬‫ا ﺴــﻼم ﻋﻠﻴك ﻳﺎ رب ا ﺴﻤ ِ‬
‫َْ َ‬ ‫ٰ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َُ َ َْ‬ ‫َ‬
‫ا ﺴــﻼم ﻋﻠﻴك ﻳﺎ دا ِ اﻟﻔﻼ ِح‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َُ َ َْ َ َ ُ‬ ‫َ‬
‫ﺎح‬ ‫ا ﺴــﻼم ﻋﻠﻴك ﻳﺎ نﻮر ا ﺼﺒ ِ‬
‫َُ َ َْ َ َ َ َْ َ‬ ‫َ‬
‫ا ﺴــﻼم ﻋﻠﻴك ﻳﺎ اﻟﻔﻼ ِح‬
‫‪8‬‬
 ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َُ َ َْ َ َ ُ ْ‬ ‫َ‬
‫ا ﺴــﻼم ﻋﻠﻴك ﻳﺎ ر ن ا ﺼﻼ ِح‬
‫َ‬
‫ك ﻳَﺎ َخ ْ َ ْاﻷﺟﺂئﺮْ‬ ‫َُ َ َْ َ‬ ‫َ‬
‫ِ‬ ‫ا ﺴــﻼم ﻋﻠﻴ‬
‫ك ﻳَﺎ َض ْﻮ َء ا ْ َﺼﺂئﺮْ‬ ‫َُ َ َْ َ‬
‫ا ﺴــﻼم ﻋﻠﻴ‬
‫َ‬
‫ِ‬
‫ك ﻳَﺎ َ ا ْ َﻤ َﻔﺎخﺮْ‬ ‫َُ َ َْ َ‬
‫ا ﺴــﻼم ﻋﻠﻴ‬
‫َ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ك ﻳَﺎ َ ْ َﺮ ا َخﺎئﺮْ‬ ‫َُ َ َْ َ‬ ‫َ‬
‫ِ‬ ‫ا ﺴــﻼم ﻋﻠﻴ‬
‫َ َُ ََ َُْ ِ ْ َ َ‬
‫ا ﺴﻼم ا ﻤﻘدم ِِﻺﻣﺎﻣة‬
‫ْ َ َ‬ ‫َ َُ ََ ُْ َ‬
‫ا ﺴﻼم ا ﻤشﻔ ِﻊ ِ اﻟ ِﻘﻴﺎﻣة‬
‫َْ َ َ‬ ‫َ َُ ََ ُْ َ‬
‫ا ﺴﻼم ا ﻤظﻠ ِل ﺑِﺎﻟﻐﻤﺎﻣة‬
‫ْ َ َ َ‬ ‫َ َُ ََ َُْ‬
‫ا ﺴﻼم ا ﻤﺘﻮ ِج ﺑِﺎﻟﻜﺮاﻣة‬
‫ْ َ َ‬ ‫َ َ ُ َ َ ُْ َ َ‬
‫ا ﺴﻼم ا ﻼص ِة ِﻣن ﺗ ِهﺎﻣة‬
‫‪9‬‬
 ‫ََ‬ ‫َ َُ ََ َُْ‬
‫ا ﺴﻼم ا ﻤ ِ ﺑِﺎ ﺴﻼﻣة‬
‫َ َ ُ َ ِن ُ‬ ‫َ َُ‬
‫ﻮل‬
‫ﻤ ِد ا ﺮﺳ ِ‬ ‫ا ﺴﻼم‬
‫ّ َ َُْ‬ ‫َ َُ ََ‬
‫ا ﺴ ﻼم ا ِ ِ أ ِ ا ﺘ ِ‬
‫ﻮل‬
‫َ َ َْ َ ْ َ َ‬ ‫َ َُ‬
‫ا ﻠِﻴﻔ ِة ِﻣﻨك ِﻴﻨﺎ‬ ‫ا ﺴﻼم‬
‫َ‬ ‫َْ‬ ‫َ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ﺣ ِدﻳﻨـﺎ‬ ‫أ ِ ﺑ ٍﺮ ﻣﺒِﻴـ ِد ا ﺎ ِ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ َ‬ ‫َ ٰ َ‬
‫ﻤﺮ و ِ ا ﺼﺎ ِ ِﻴﻨﺎ‬ ‫كﺬاك‬
‫َ‬ ‫ْ ْ‬
‫ﻜﻴﻨﺎ‬ ‫َ‬
‫و ِذي ا ﻮر ِن رأ ِس ا ﺎ ِﺳ ِ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫َ َ‬ ‫َ ِن‬ ‫َ ٰ َ‬
‫ِ ا ﺴﺎ ِ ﻳ ِﻘﻴﻨﺎ‬ ‫كﺬاك‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ ُّ ْ‬
‫وآ ِك ِ ِهم وا ﺎﺑ ِ ِﻌﻴﻨـﺎ‬
‫َ َ َ َْ َ‬ ‫ََ‬ ‫َ َُ‬
‫ِصحﺎﺑِك أ ِﻌﻴﻨﺎ‬ ‫ا ﺴﻼم‬
‫‪10‬‬
 َ َ ََ ْ ََ
‫وﺗﺎﺑ ِ ِﻌ ِهم وﺗـﺎﺑِﻊ ﺗﺎﺑ ِ ِﻌﻴﻨﺎ‬

ُ َ َ َ َ َ ْ َ ُ ََ‫َور‬
ِ‫ﻮل اﷲ‬
ِ ‫ِﻴﻊ صحﺎﺑ ِة رﺳ‬ ِ ‫ِ اﷲ ن‬
ْ ْ َ
ْ َ َ َ َ َْ َ ُ َ
 ‫ آ ِﻣ‬، ‫اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وﺳﻠم أ ِﻌ‬ ‫ص‬
ْ َ ْ َ ُ ُ َ
 ، ‫ﺟﻴم‬
ِ ‫ﺎن ا ﺮ‬
ِ ‫أﻋﻮذ ﺑِﺎﷲِ ِﻣن ا شﻴﻄ‬
   

     

    

        

11
     

   . 

     

     

َ ّ َ ََ ْ ََ ّْ َ َ ّ َ ُ َ
‫ﺳﻴ ِ ِدنﺎ‬ ِ ‫ا ﻠهم ص ِل وﺳﻠِم و‬
‫ﺎرك‬
َُ َ ّ َ ََ َ َُ
‫آل ﺳﻴ ِ ِدنﺎ ﻤ ٍد‬
ِ ‫ﻤ ٍد و‬

12
 ‫‪   ‬‬
‫َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ ُ‬
‫ْ‬ ‫ْ‬
‫ﺐ‬ ‫ﺣ ِ‬ ‫ا ﻤد ِ ِ ا ِي ف اﻷنﺎم ﺑِﺼﺎ ِ‬
‫ُ َ َ َْ‬ ‫َْ َْ ََ َ‬ ‫ََْ‬
‫ا ﻤﻘ ِﺎم اﻷ ‪ ‬و ﻤل ا ﺴﻌﻮد ﺑِﺄ ﺮ ِم‬
‫َُْ َ َ َ ًَ ََ ْ ً َ َ َ‬
‫ﻮ ﻮ ٍد ﺣﻮى فﺎ وفﻀﻼ‪ ‬و ف ﺑ ِ ِﻪ‬
‫ُ‬ ‫ُ ُ َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ َ َ َ ُْ ُ َ َ َ َ‬
‫اﻵﺑﺎء وا دود و ﻸ ا ﻮﺟﻮد ِ ﻮ ِده ِ‬
‫َ ْ ً ََ َْ ُ ُ ُ َ ُ َ َ ُ َ ْ َ‬
‫ﻋدﻻ‪ ‬ﻠﺘﻪ أﻣﻪ آ ِﻣﻨة ر ِ اﷲ ﻨهﺎ‬
‫ًََ َ َ َ ً‬ ‫َْ‬ ‫ََْ َ ْ‬
‫فﻠم ِد ِ ﻤﻠِ ِﻪ أ ﻤﺎ وﻻ ﺛ ِﻘﻼ‪‬‬
‫اﷲ َﻋﻠَ ْﻴﻪ َوآ ِ ِ َو َﺳﻠمَ‬ ‫ُ‬ ‫َ َ َ َُْ َ‬
‫ووضﻌﺘﻪ ص‬
‫ِ‬
‫َْ َ‬ ‫َ‬ ‫َُْ ً َ ْ ُ ً‬
‫خﻠ ِﻊ ا ﻮﻗﺎرِ‬ ‫ِ‬ ‫ﺘﻮنﺎ ﻣﻜحﻮﻻ ِ‬

‫‪13‬‬
 ‫َ َْ َ َ ُْ َ َ ُ َ َ َ َ ّ ُ َ َُ ٌ‬
‫وا ﻤهﺎﺑ ِة ‪ ‬وو ِ ن ِﻴﻨﺎ ﺳﻴ ِدنﺎ ﻤد‬
‫َ َ َ َ ْ‬ ‫َ‬ ‫ُ َ َْ‬ ‫َ‬
‫ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ وﺳﻠم ﺑِﻮﺟ ٍﻪ ﻣﺎ‬
‫ُ‬ ‫َُ َ ْ َ ُ ُْ َ َ َ ْ َ‬
‫ﻮر‬‫ٍ‬ ‫ﻨ‬ ‫ِ‬ ‫ﺑ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺣ‬ ‫أ‬ ‫ﻻ‬ ‫و‬ ‫ﻪ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﻣ‬
‫ِ‬ ‫ن‬ ‫ﺴ‬ ‫ﺣ‬ ‫أ‬ ‫ى‬ ‫ﺮ‬ ‫ﻳ‬
‫َ ْ ُ َ َ ْ َُ ََ ْ َ َ َ ْ‬ ‫َ ْ‬
‫شﻤ ِس ﺑل ﻫﻮ أضﻮأ وأﺟ ‪ ‬و ﻐ ٍﺮ‬
‫َ َ ُ َ ُ ْ ُ ً َ ْ ُ َ َ ْ َ ََ ْ َ‬
‫فﺎق درا و ؤ ؤا ﺑل ﻫﻮ أ وأ ‪‬‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ َوآ ِ ِ َو َﺳﻠمَ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ‬‫ُ‬
‫ِ‬ ‫وأ ِي ﺑ ِ ِﻪ ص‬
‫َ َ ََ َُ َ‬ ‫َْ َ َ ْ ْ َ َ َ َ‬
‫اﻹ اءِ و ﻤ ‪ ‬وﺟﻌل ِدﻳﻨﻪ ص‬ ‫ﻠة ِ‬
‫ِٰ‬ ‫َ َ َ ََ‬ ‫َ‬ ‫ُ َ َْ‬
‫ا وام‬ ‫اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ وﺳﻠم‬
‫ُ ْﺴ َﺘ ْﻌﻠِ ًﻴﺎ ﻻَ ُ ْﺴ َﺘ ْﻌ َ ‪َ ‬و ِذ ْك َﺮهُ َ َ َ َﻤﺮّ‬
‫ِ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ْ‬ ‫َ َ ْ َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ َ ُ َُ‬ ‫ْ‬
‫اﻷﻳ ِﺎم ﻳ ﺮر و ﺘ ‪ ‬وأ ﻗت ِﻤﻮ ِ ِه ِ‬
‫‪14‬‬
 ‫َ َ َ َْ َ ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ َ َْ‬ ‫َ‬
‫ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ وﺳﻠم ا ﻨﺎ ِدس‬
‫َ ًْ َ ًَْ َ َ ًْ َ َ ْ ً َ َ ْ‬
‫ﻗﺎ وﻏﺮ ﺎ ووﻋﺮا وﺳهﻼ‪ ‬وخﺮت‬
‫اﷲ َﻋﻠَ ْﻴﻪ َوآ ِ ِ َو َﺳﻠمَ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬
‫ِﻤﻮ ِ ِ ه ِ ص‬
‫ْ‬ ‫َ‬
‫ِ‬
‫ً‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ُ ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َْ‬
‫اﻷصﻨﺎم ِﻣن أ ا ﻤﺠﺎ ِِس خﻀﻮ‬
‫َ َْ ٰ ُ ْ َ َ َُ َ ٌ‬ ‫َُ‬
‫وذﻻ‪ ‬وارﺗج إِﻳﻮان ك ِ ى وﻫﻮ ﺟﺎ ِس‬
‫َ َﻌ ِد َم اﻟْ َﻘ ْﻮ ُم ُ ْﻄ ًﻘﺎ َو َ ْﻘﻼً‪َ ‬و َ َِد ْت نَﺎرُ‬
‫َ َ َََ َ ُ ْ ُ ُْ ًَْ َ َ ْ ً‬
‫ﺎرس و ﺒدد ﻠﻜهم ﻌﺎ وشﻤﻼ‪‬‬ ‫ف ِ‬
‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ َ ُ َْ َ َ َ‬ ‫َ ُ ْ َ‬
‫ت ا ِ ﻨﺎن ﻠة ﻮ ِ ِ ه ِ ص اﷲ‬ ‫وزخ ِﺮف ِ‬
‫َ‬ ‫َ َ َ َ َ َ َْ َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ َْ‬
‫ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ وﺳﻠم واﻃﻠﻊ ا ق و ‪‬‬

‫‪15‬‬
 ‫ْ َ‬ ‫ْ َ‬ ‫ْ َ َ ُ‬ ‫ََ َ‬
‫ﺎت‬
‫ِﻴﻊ ا ِ ه ِ‬
‫ِ‬ ‫ت اﻟ ئِﻨﺎت ِﻣن‬ ‫ونﺎد ِ‬
‫َْ ً َ َ ْ ً ُ َْ ً َ َ ْ ً‬
‫أﻫﻼ وﺳهﻼ م أﻫﻼ وﺳهﻼ‪‬‬
‫َ‬ ‫ُ َ َْ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ ََ َ ّ َ َُ‬ ‫َ‬
‫ص اﷲ ﺳﻴ ِ ِدنﺎ ﻤ ٍد ‪ ‬ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وﺳﻠم )‪(٣‬‬
‫َ ٌَ َ َ ْ ٌ ََ ْ َ َ‬
‫صﻼة و ﺴـﻠِﻴم وأز ِﻴ ٍ‬
‫ـة‬
‫َ‬ ‫ََ ُْ ْ َ َ ُْ ْ َ َ ْ ْ‬
‫ﺎر خ ِ اﻟ ِ ِة‬ ‫ا ﻤ ﺼ ﻄ ا ﻤﺨ ﺘ ِ‬
‫َْ ََ ُ ُُ ْ َ َْ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ‬
‫ﻴﻊ ﻗد ﺑدى نﻮره اﻷ‬ ‫ِشه ِﺮ ر ِ ٍ‬
‫ََ َ َ َْ ٌ ٰ َ ْ َ ُْ َ‬
‫ﻴﺎ ﺣﺒﺬا ﺑدر ﺑِﺬاك ا ِ‬
‫َْ ْٰ ُ َ ًْ َ َْ ً‬ ‫ََ َ ْ‬
‫أنﺎرت ﺑ ِ ِﻪ اﻷ ﻮان ﻗﺎ وﻣﻐ ِﺮ ﺎ‬
‫َ َ ُ َُ َْ َ ً َ ْ ً‬ ‫ََ ْ ُ‬
‫وأﻫل ا ﺴﻤﺎ ﻗﺎ ﻮا ﺮﺣﺒﺎ أﻫﻼ‬

‫‪16‬‬
 ‫َ ًَْ‬ ‫ْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬
‫ﻮر ِﻋﺰا و ِر ﻌة‬ ‫وأﻟ ِس ﺛـﻮب ا ِ‬
‫ْ َ ُْ ْ ُ ْ َ ْ َ‬ ‫ََ ُُْ‬
‫خﻠﻌ ِة ا ﺴ ِن ﺴﺘﺠ‬ ‫ﻤﺎ ِﻣﺜﻠﻪ ِ ِ‬
‫َ َ َ ُ َْ ْ ُ َ َ ُ ْ‬
‫و ﻤـﺎ رآه ا ـدر ﺣــﺎر ِ ﺴﻨ ِ ِﻪ‬
‫َ َ َ َ ُْ َْ َ ً َْ ُ ُ َْْ َ‬
‫وشﺎﻫد ِﻣﻨﻪ هﺠة ﺴﻠﺐ اﻟﻌﻘﻼ‬
‫َ ْ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ ْ‬ ‫ُ‬
‫وأﻃ ِﻔئ نﻮر ا شﻤ ِس ِﻣن نﻮرِ وﺟ ِه ِﻪ‬ ‫َ‬
‫َ َ َْ َ َ َ َ ْ َ‬
‫ِ ِ ﻣـﺎ أﺑــ و ِ ِ ﻣـﺎ أﺣــ‬
‫ََ َ ْ َ ُْ ْ َ َ َ َ ََْ‬
‫ﺎر ﺟددت شـﻮ ﻨﺎ‬ ‫أﻳ ﺎ ﻣـ ﻮ ِ ا ﻤ ﺨ ﺘ ِ‬
‫ََ َْ ْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ ْ َُْ‬
‫ﻴل ﺣﻮى اﻟﻔﻀﻼ‬ ‫ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ﻠ‬ ‫ﺟ‬ ‫ﻮث‬
‫ٍ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﺒ‬ ‫ﻣ‬ ‫ِ‬ ‫خ‬ ‫ِ‬ ‫إ‬
‫َ ْ‬ ‫َ َ ْ ً ُ ً ْ َ‬
‫ﺎر ِﻤـﻮﻟ ِـ ِد‬ ‫ٍ‬ ‫ـ‬ ‫ﺨ‬ ‫ِ‬ ‫ﺘ‬ ‫ﺎف‬ ‫ِ‬ ‫ﺑ‬ ‫ﺎ‬ ‫ﻴﻤ‬ ‫ﻘ‬ ‫ِ‬ ‫ﻣ‬ ‫ـدا‬ ‫ﻌ‬‫ﺳ‬ ‫و‬
‫ََ ً ُْ َ‬ ‫َ ُ َ ٌَ َ ْ ُ ْ‬
‫ﻟــﻪ خ ﻋــن ﺣﺴﻨ ِـ ِﻪ أﺑـدا ﺘ‬
‫‪17‬‬
 ‫َ ََْ ٰ َ ْ َ ْ َْ ََُ‬
‫ﺳﺄ ﺎ إِﻟـﻪ اﻟﻌــﺮ ِش ﻳﺮ ﻨﺎ ﺑ ِــ ِﻪ‬
‫ْ َ‬ ‫َ َْ ُ ََ ًَْ َ َْ َ ُ‬
‫و ﻐ ِﻔﺮ ﺎ ذ ﺒﺎ و ﻤﻊ ﺑ ِ ِﻪ ا شﻤﻼ‬
‫َ‬ ‫َ َ‬ ‫َ َْ َ َ ُ‬
‫ت ا ﺼﺒﺎ‬ ‫ﻋﻠﻴ ِﻪ صﻼة اﷲِ ﻣﺎ ﻫﺒ ِ‬
‫َ َْ ْ َ‬ ‫َّ‬ ‫َ َ َ َ َ‬
‫ﺎق إ ِ ا ﻤﻌ‬ ‫وﻣﺎ ﺳﺎر ﺣﺎ ٍد ﺑِﺎ ِﻴ ِ‬
‫َُُْ َ َ َ‬
‫ﻌﺎ ‪    :‬‬ ‫ﻗﻮ‬
‫ً‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫‪) ◦  ‬أي شﺎ ِﻫدا‬
‫آﻣنَ‬‫َ َُ ّ ً َ ْ َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬
‫ﻴﻎ ‪ ،‬وﻣ ِ ا ِﻤن‬ ‫ِﻠﺮﺳ ِل ﺑِﺎ ﺒﻠِ ِ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ ً َ ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫ﺎر◦(‬ ‫ﺑِﺎ ﻨ ِة ‪ ،‬ون ِﺬﻳﺮا ِﻤن كﺬب ﺑِﺎ ِ‬
‫َ ْ َ َْ‬
‫ﺣﻴ ِده ِ‬ ‫‪)   ‬أي إ ِ ﺗﻮ ِ‬
‫‪18‬‬
 ‫َْ‬ ‫َْ‬ ‫َ ََ‬
‫وﻃﺎﻋﺘِ ِﻪ◦( ‪) ‬أي ﺑِﺄ ِﺮه ِ◦(‬
‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ ُ ُ ٰ ً‬
‫‪) ◦ ‬ﺳﻤﺎه اﷲ ِ اﺟﺎ ِﻷنﻪ‬
‫ُ‬ ‫ُْ َ َ‬ ‫ٰ‬ ‫َ ّ‬ ‫ََُْ‬
‫اج ﺴﺘﻀﺎء ﺑ ِ ِﻪ ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫هﺘدى ﺑ ِ ِﻪ‬
‫َْ‬
‫اﻟظﻠﻤ ِة( ‪    ‬‬
‫َ َ َُ ُ َ َ َ َ ْ‬
‫‪)    ‬أ ﺮه اﷲ ﻌﺎ أن‬
‫ﻀل اﻟْ َﻜﺒ ﻣنَ‬ ‫َُ ّ َ ُْ ْ َ َْ ْ‬
‫ِ ِ ِ‬ ‫ﻳ ِ ا ﻤؤ ِﻣﻨ ِ ﺑِﺎﻟﻔ ِ‬
‫ُ ََ َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ َ ََْ َ‬
‫اﷲ ﻌﺎ‬ ‫اﷲِ ﻋﺰ وﺟل وﻗد‬
‫َْ ْ َ ْ َ َ َْ ََ َ‬
‫اﻟﻔﻀل اﻟﻜﺒ ِ ِ ﻗﻮ ِ ِ ﻌﺎ (‪ :‬‬

‫‪19‬‬
   

     

◦      

َْ َ ََ ُ َُْ
‫ )أي‬   : ‫ﻗﻮﻟـﻪ ﻌـﺎ‬
ْ ْ َ َ َ ْ َ ْ
‫ )أي ِﻣن‬ (◦‫ِﻣن أﻫ ِل ﻣﻜة‬
ُ َ ُ َ َ َ ْ ْ َ
- ‫ )ﻳﺎ ﻤد‬  (◦‫أﻫ ِل ا ﻤ ِدﻳﻨ ِة‬
َ ْ َ َْ َ ّْ َ َ ّ َ ُ َ
‫ أي ﻻ‬- ‫ا ﻠهم ص ِل وﺳﻠِم ﻋﻠﻴ ِﻪ‬
َ ٌ ُ َْ َ ٰ َ َْ َ ْ َُ
‫ﺎز ِﻫم ﻋﻠﻴ ِﻪ وﻫﺬا ﻣ ﺴﻮخ ﺑِﺂﻳ ِة‬ ِ
20
 ‫َ‬
‫‪)  ‬أ َ َﺮهُ‬ ‫ْ َ‬
‫ﺎل◦( ‪   ‬‬ ‫اﻟ ِﻘﺘ ِ‬
‫َُ َ َْ َ ََ ُ َ ْ َ َ َ‬
‫ﺑِﺎ ﻮ ِ ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ﺴﻪ ﺑِﻘﻮ ِ ِ ﻌﺎ (‪:‬‬
‫َ ََْ َ ً‬
‫‪)   ‬وﻣﻌ و ِﻴﻼ‪:‬‬
‫ّ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ً‬ ‫ْ َ‬ ‫َ‬
‫أي ﺣﺎف ِظﺎ◦( ور ِوي ﻋ ِن ا ِ ِ ص‬
‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ َ َْ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ وﺳﻠم نﻪ ﻗﺎل‪ :‬كﻨت‬
‫َ َ َ َ ْ َ َ ْ َ ْ َُ‬ ‫ُ ً ََْ ََ‬
‫ﻳد ِي اﷲِ ﻌﺎ ﺒل أن ﻠق‬ ‫نﻮرا‬
‫ﻼَ ْم ﺑﺄﻟ ْ َ َ ُ َ‬
‫ّ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ َ َ َْ‬
‫ٍم ﺴﺒ ِح اﷲ‬ ‫ِ‬ ‫آدم ﻋﻠﻴ ِﻪ ا ﺴ‬
‫َْ َ َ ُ‬ ‫ََُ ّ ُ‬ ‫ُ‬ ‫ٰ َ‬
‫ذ ِك ا ﻮر و ﺴﺒ ِح ا ﻤﻼئ ِ ة‬
‫ُ ََ َ ََ‬ ‫َ ََ‬ ‫ََ‬ ‫َْ‬
‫ح ِﻪ فﻠﻤﺎ خﻠق اﷲ ﻌﺎ آدم‬ ‫ﺑ ِ ﺴ ِﻴ ِ‬

‫‪21‬‬
 ‫َﻋﻠَ ْﻴﻪ ا ﺴﻼَ ْم‪ ‬أﻟ ذ َِك ا ﻮرَ‬
‫ٰ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ََ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬
‫ﺐ آدم‬ ‫ِ‬ ‫ﻠ‬‫ص‬ ‫ِ‬ ‫اﷲ‬ ‫َ‬ ‫ِﻃﻴ ﺘِ ِﻪ فﺄﻫﺒﻄ ِ‬
‫ََََ‬ ‫ْ َْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ﻋﻠﻴ ِﻪ ا ﺴﻼم إ ِ اﻷر ِض و ﻠ ِ ِ‬ ‫َ‬
‫َْ‬ ‫َ َْ‬ ‫ُ ْ ُ‬ ‫َ‬
‫ﻮح ﻋﻠﻴ ِﻪ ا ﺴﻼم‬ ‫ﺐن ٍ‬ ‫ا ﺴ ِﻔﻴﻨ ِة ِ صﻠ ِ‬
‫َْ‬ ‫َ‬ ‫ْٰ‬ ‫ُ ْ‬ ‫َ َ ََ‬
‫ﻴل‬
‫ﺐ إِﺑﺮا ِﻫﻴم ا ﻠِ ِ‬ ‫وﺟﻌﻠ ِ ِ صﻠ ِ‬
‫َ ُ َ‬ ‫َْ‬ ‫َ َْ‬
‫ﺣ ﻗ ِﺬف ﺑ ِ ِﻪ ِ َ ا ِ‬
‫ﺎر‬ ‫ﻋﻠﻴ ِﻪ ا ﺴﻼم ِ‬
‫َ ْ ْ َ‬ ‫ََْ ََْ َُْ ُ َ ّ‬
‫و م ﻳﺰل ﻨﻘﻠ ِ ر ِ ِﻣن اﻷصﻼ ِب‬
‫خﺮة َِ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ َ‬
‫ﺎم ا ﺰكِﻴ ِة اﻟﻔﺎ ِ‬ ‫اﻟﻄﺎ ِﻫﺮةِ إ ِ اﻷرﺣ ِ‬
‫ُ ْ َ ْ َ َ َ َ َْ‬ ‫َ َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ﺣ أخﺮﺟ ِ اﷲ ِﻣن ِ أﺑﻮي و م‬ ‫َ‬
‫ََْ َ ََ َ َ‬
‫ﺎح ط‪‬‬ ‫ِﺳﻔ ٍ‬ ‫ﻳﻠﺘ ِﻘﻴﺎ‬
‫‪22‬‬
 ‫َ‬ ‫ُ َ َْ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ ََ َ ّ َ َُ‬ ‫َ‬
‫ص اﷲ ﺳﻴ ِ ِدنﺎ ﻤ ٍد ‪ ‬ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وﺳﻠم )‪(٣‬‬
‫ُ َ َ َ ُ‬ ‫َ َ‬
‫اﷲ اﷲ اﷲ ‪ ،‬اﷲ اﷲ اﷲ‬
‫ُ َ َْ ََ ُ‬ ‫َ‬
‫اﷲ اﷲ اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ ﺗﻮ ﻮا‬
‫ُ َ‬ ‫َْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ََ ْ َ‬
‫ﺎب ﺳﻮد ٍد‬ ‫ﻨﻘﻠت ِ أصﻼ ِب أر ِ‬
‫َْٰ َ َََ ُ‬ ‫ْ ُ‬ ‫َ َ‬
‫ﺟهﺎ ﺗ ﻨﻘل‬ ‫كﺬا ا شﻤس ِ أﺑﺮا ِ‬
‫ََ َ ْ‬ ‫ُُ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ َ‬
‫ﻮن فت‬ ‫و ِ ت ِﺎ ِ ﻄ ٍ‬
‫ُُْ ُْ َ ُ‬ ‫َْ َ َْ‬
‫ﻮر ا ﻤﻌﻮل‬ ‫ِ ﻤ ٍ َل ﻋﻠﻴ ِﻪ ِ اﻷ ِ‬
‫ت ِﻴه ْم َو ِﻣ ْﻨ ُهمُ‬ ‫َ ً َ ْ ْ َ‬
‫ِ‬ ‫ﻫﻨ ِ ئﺎ ﻟ ِﻘــﻮ ٍم أن‬
‫ْ َ َ ْ ٌ َْ َ ُ َ ْ َ ُ‬ ‫ََ‬
‫ل‬ ‫ﺎل‬‫ﺑدى ِﻣﻨك ﺑدر ﺑِﺎ ﻤ ِ‬

‫‪23‬‬
 ‫ٌ‬ ‫ََ‬ ‫َ َْ ٌ ْ َ‬
‫ﺟئت ِﻴـ ِﻪ وﻃﺎﻟ ِــﻊ‬ ‫و ِ ِ وﻗت ِ‬
‫َ ٌ ََ َ ْ ُْ ُ َ ُْ ُ‬
‫ﺳ ِﻌﻴد أﻫ ِل ا ﻮﺟﻮ ِد وﻣﻘﺒِل‬
‫ُ َ َُُ‬ ‫َ َْ َ َُ‬
‫ﻋﻠﻴ ِﻪ صﻼة اﷲِ م ﺳﻼﻣﻪ‬
‫ْ َْ ُ‬ ‫َ‬ ‫ٌ‬ ‫َْ ٰ َ َْ‬
‫ﺐ ِل‬ ‫ﺑِﺘﻌدا ِد ﻣﺎ ﻄﺮ ِﻣن ا ﺴح ِ‬
‫ٌ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ ُ َ‬
‫ِﻴﻊ اﻷن ِﻴﺂءِ ﻤد‬ ‫ِ‬ ‫خﺘــﺎم‬‫ِ‬
‫َُْ ُ َ ُ‬ ‫َََْ َ‬
‫ﺎس ﺒﻌث أول‬ ‫ﺎم ا ِ‬ ‫و ﻮم ِﻴ ِ‬
‫ْ َ ََْ‬ ‫َ ُ ْ َ َ ُ َ‬
‫فﺠد ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲِ ِﻣﻨك ﺑِﺮ ٍة‬
‫ُ َ َُْ‬ ‫ُ‬ ‫َْ َ‬
‫ل‬ ‫ﻮب‬ ‫ﻟ ِﻌﺒ ٍد أ ِﺳ ٍ ﺑِﺎ ن ِ‬
‫َ َ ّ ٰ ُ َ ْ َ َْ َ‬
‫ﻳـﻮ ٍم و ﻠ ٍة‬ ‫وصــ ِل إِﻟـ ِ‬
‫ََ َ ََْ ُْ ْ َ ُ َ َْ َ ُ‬
‫ﺎر ﻮ اﻟﻔﻀﺎئِل‬ ‫أ د ا ﻤﺨ ﺘ ِ‬
‫‪24‬‬
 ‫َ ْ‬ ‫ْ َ ْ‬ ‫َ َ ْ َ َ ْ َْ‬
‫ﺐ ن‬ ‫و ن ﻳ ِﺰ د ﺑ ِن ﺒ ِد اﷲِ ﺑ ِن وﻫ ٍ‬
‫ُ ََُْ َ َ ْ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ﻤﺘِ ِﻪ ر ِ اﷲ ﻨهﻤﺎ ﻗﺎﻟت‪ :‬كﻨﺎ‬
‫ُ ََْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ﺴﻤﻊ أن آ ِﻣﻨة ر ِ َ اﷲ ﻨهﺎ ﻤﺎ‬
‫َ‬ ‫ُ َ َْ‬ ‫َ‬ ‫َََ ْ َ ُ‬
‫ﻮل اﷲِ ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ‬ ‫ﻠت ﺑِﺮﺳ ِ‬
‫َ ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ّ‬ ‫َ‬ ‫ُ ُ َ َ َْ ُ‬ ‫َ َ َ َ َ‬
‫وﺳﻠم نت ﻘﻮل ﻣﺎ شﻌﺮت ِ ﻠت‬
‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫َُ َ ً ََ ً‬ ‫ََ َ َ‬
‫وﻻ وﺟدت ﺛ ِﻘﻼ وﻻ أ ﻤﺎ‪ ‬كﻤﺎ ِد‬
‫َ‬ ‫ْ‬
‫َْ ُ َ َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ّ‬ ‫َ‬ ‫ّ َ‬
‫اﻟ ِﺴﺎء إ ِﻻ ِ أن ﺮت ر ﻊ ِ‬ ‫ُ‬
‫ﺣﻴﻀ ِ‬
‫َََ َ ْ َ ْ َ َْ ْ َ َ َ َ‬ ‫َََ‬
‫ا ﻮ ِم وا ﻘظ ِة ﻘﺎل‬ ‫آت وأنﺎ‬ ‫وأﺗﺎ ِ ٍ‬
‫َ ََّ‬ ‫ََْ‬ ‫َْ َ َْ َ‬
‫ت؟ فﻜ ِ‬ ‫ك ﻠ ِ‬ ‫ت ن ِ‬ ‫ِ ﻫل شﻌﺮ ِ‬

‫‪25‬‬
 ‫َْ ََْ‬ ‫ََ َ‬ ‫َُ ُ َ َْ‬
‫ت‬ ‫ك ﻗد ﻠ ِ‬ ‫أﻗﻮل ﻻ أد ِري ﻘﺎل إِن ِ‬
‫َْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ّ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ٰ‬ ‫ّ‬ ‫َ‬
‫ّ‬
‫ِﺴﻴِ ِد ﻫ ِﺬه ِ اﻷﻣ ِة ون ِﻴ ِهﺎ ن ِ ِ ا ﺮ ِة‬
‫َ َ َ َ ٰ َ ََْ‬ ‫َ‬ ‫ُ َ َْ‬ ‫َ‬
‫ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ وﺳﻠم وذ ِك ﻳﻮم‬
‫ت َف َ َن ٰذ َِك ﻤﺎ َ َﻴﻘنَ‬ ‫ْ َْْ َ َ ْ‬
‫ِ‬ ‫اﻹﺛ ِ ﻗﺎﻟ‬ ‫ِ‬
‫ََ ََ‬ ‫ْ َ ْ ُ َ َ َ َْ‬ ‫ْ‬
‫ِﻋﻨ ِدي ا ﻤل فﻠﻤﺎ دنت ِوﻻد ِ أﺗﺎ ِ‬
‫ُ ُ ُ ْٰ‬ ‫ََ َ ُ‬ ‫ٰ َ ْ‬
‫ﺣ ِد‬ ‫ذ ِك اﻵ ِ ﻘﺎل ﻗﻮ ِ "أ ِﻴﺬه ﺑِﺎ ﻮا ِ‬
‫َ َ ْ‬ ‫َ َ‬ ‫ْ َ ّ ُّ‬ ‫َ‬
‫ا ﺼﻤ ِد ِﻣن ِ ِ ِذي ﺣﺴ ٍد" ﻗﺎﻟت‬
‫َ‬ ‫ً‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ّ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ٰ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬
‫فﻜﻨت أﻗﻮل ذ ِك وأ ِﺮره ِ ٰﺮارا‪ِ ‬ﻴل‬
‫ُ َ َ َ ُ ُ َ َْ‬ ‫ٰ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ﻤﺎ أراد اﷲ ﻋﺰ وﺟل ظهﻮر خ ِ‬
‫ُ َ َْ‬ ‫َ‬ ‫َ ّ َ َُ‬ ‫َ ْ‬
‫خﻠ ِﻘ ِﻪ ﺳﻴِ ِدنﺎ ﻤ ٍد ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ‬
‫‪26‬‬
 ‫َْ‬ ‫َ َ َ ََ َ ْ َ َ َْ‬ ‫َ‬
‫ﺟ ِ ل ﻋﻠﻴ ِﻪ ا ﺴﻼم‬ ‫وآ ِ ِ وﺳﻠم أ ﺮ ِ‬
‫َْ‬ ‫ْ َ َ‬ ‫َ َُ‬ ‫َ ْ َْ َ‬
‫ِه ِ‬ ‫أن ﻘﺒِض ِﻃﻴ ﺘﻪ ِﻣن ﻣ ِن‬
‫َََ َ َ ُ َ َ َ َ‬ ‫ْ َ‬
‫ﺎت‬ ‫اﻟﻜ ِﺮ ِم‪ ‬ﻘﺒﻀهﺎ م ﻃﺎف ﺑِهﺎ ﺟﻨ ِ‬
‫ْ‬ ‫ََْ‬ ‫َ َ َ َ َ‬
‫ﻴم‪‬‬ ‫ﺎر اﻟ ﺴ ِ ِ‬ ‫ﻴم‪ ‬و ﻤﺴهﺎ ِ أ ه ِ‬ ‫ا ِﻌ ِ‬
‫َ‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫َوأ ﺒل ﺑِهﺎ إ ِ َﻣﺎ َ َ ﻳ َدي اﷲِ اﻟﻌ ِ ّ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫َََ َ َ ٌ َ ُ َ َ ََ ُ‬ ‫َْ‬
‫ﻴم‪ ‬و هﺎ ﻋﺮق ِﺴﻴل‪ ‬فﺨﻠق اﷲ‬ ‫اﻟﻌ ِظ ِ‬
‫ْ ٰ َ ََْ ُ َ ُّ َ ّ َ‬
‫ﻴل‪‬‬ ‫ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ﻠ‬‫ﺟ‬ ‫ٍِ‬ ‫ن‬ ‫ِ‬ ‫ر‬ ‫ﻮ‬ ‫ن‬ ‫ق‬‫ِ‬ ‫ﺮ‬‫ﻌ‬ ‫اﻟ‬ ‫ِك‬ ‫ذ‬ ‫ن‬ ‫ﻣ‬
‫ِ‬
‫ْ ُ َّ َ‬ ‫َ َ ُ ْ َْ َ ُ ُ‬
‫ﻮر ﺳﻴ ِ ِدنﺎ‬ ‫فﺠ ِﻤﻴﻊ اﻷن ِﻴﺎءِ خﻠِﻘﻮا ِﻣن ن ِ‬
‫َ َ َ ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ َ َْ‬ ‫َ‬ ‫َُ‬
‫ﻤ ٍد ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ وﺳﻠم‪ ‬م‬
‫ُ َ ّْ َ ّ َُ َ ْ َ َ َ َْ‬
‫أو ِدﻋت ﺗ ِﻠك اﻟ ِﻄﻴﻨة ِ ظه ِﺮ آدم ﻋﻠﻴ ِﻪ‬
‫‪27‬‬
 ‫َ ََ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َْ‬
‫ِﻴهﺎ ا ﻮر ا ِي ﺳﺒق‬ ‫ا ﺴﻼم وأﻟ‬
‫َ ْ ُُ َ ََ َ َََ َ ْ َُ َ َ ٰ ُ‬
‫فﺨﺮه و ﻘدم ‪ ،‬فﻮ ﻌت ﻫﻨﺎ ِك ﻃﻮائِﻒ‬
‫َْ َ َ ُْ َ َ ُ ً َ َ َ َْ‬
‫ا ﻤﻼئ ِ ِة ا ﻤﻘﺮ ِ ﺳﺠدا ِﻵدم ﻋﻠﻴ ِﻪ‬
‫َ ََ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َْ ُ‬
‫آدم‬ ‫ا ﺴﻼم‪ ‬م أخﺬ اﷲ ﻌﺎ‬
‫ﻮد ﺣ َ‬ ‫َْ َْٰ َ َ ُْ ُ َ‬ ‫َ َْ‬
‫ِ‬ ‫ﻋﻠﻴ ِﻪ ا ﺴﻼم ا ﻤﻮا ِﻴق واﻟﻌه‬
‫َ ْ َ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫ََ َ‬ ‫َ‬
‫أ ﺮ ا ﻤﻼئ ِ ة ﺑِﺎ ﺴﺠﻮ ِد‪ ‬أن ﻻ‬
‫َ ْ ْ ََ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ َ ٰ‬
‫ﻳﻮ ِدع ذ ِك ا ﻮر إِﻻ ِ أﻫ ِل اﻟﻜﺮ ِم‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َُْ َ‬ ‫َ ُْ‬
‫وا ﻮ ِد‪ ‬ا ﻤﻄه ِﺮ ن ِﻣن ا ِس‬
‫ُ ََْ ُ‬ ‫ََ ٰ ٰ َ‬ ‫َ ُْ ُ‬
‫وا حﻮ ِد‪ ‬ﻤﺎ زال ذ ِك ا ﻮر ﻳ ﺘ ِﻘل‬
‫ُُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ ُ ُ‬
‫ﻮن‬‫ﻄ ِ‬ ‫ﺎر‪ ‬إ ِ‬ ‫ﻮر اﻷخﻴ ِ‬ ‫ِﻣن ظه ِ‬
‫‪28‬‬
 ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫ِف‬ ‫َ‬ ‫ار‪ ‬ﺣ أوصﻠﺘﻪ ﻳد ا‬ ‫ٰ‬
‫اﻷﺣﺮ ِ‬
‫َْ‬ ‫ْ‬ ‫َ َْ‬ ‫َ َْ َ‬
‫ﺒ ِد اﷲِ ﺑ ِن ﺒ ِد‬ ‫وا ﻤ ِر ِم إ ِ‬
‫َ َ ُ َ ْ ُْ‬ ‫ْ ٰ‬ ‫ُْ‬
‫ﺐ ﺑ ِن ﻫﺎ ِش ٍم ‪-‬ر ِ اﷲ ﻨهم‪-‬‬ ‫ا ﻤ ﻄﻠ ِ ِ‬
‫َ ََ‬ ‫َ ْ‬ ‫َ َٰ ُ ََ‬ ‫ََ‬
‫فﻠﻤﺎ آن أوان وفﺎءِ ه ِده ِ ﻃﻠﻊ ِ‬
‫ُ َ َ َُ ُُْ‬ ‫َْ ْٰ َ ُ َ ْ‬
‫ان ﻃﺎﻟ ِﻊ ﺳﻌ ِده ِ‪ ِ ‬ﻋﻠم اﻟﻔﺘﻮة ِ‬ ‫اﻷ ﻮ ِ‬
‫ُ َ َ َ ْ َْ‬ ‫َ َ‬ ‫ُ ُ‬
‫ﻮر خﺎﺗ ِم ا ﺒﻮة ِ شﺨﺼت ﻟ ِﻌﺒ ِد اﷲِ‬ ‫ِ‬ ‫ﻟ ِظه‬
‫َ ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ َُْـ َ‬ ‫َ‬
‫ر ِ اﷲ ﻨﻪ اﻷﺑﺼﺎر أ ﻗت‬ ‫َ‬ ‫ـ‬

‫َ َ ْ ْ َ ْ ٰ ُ ُ ْ َ َ ْ َ ْ َ ََ‬
‫ﻋﻠﻴ ِﻪ اﻷنﻮار‪ ‬أﻟ ِس ﺛﻮب ا ﻤﻼﺣ ِة‬
‫َ َْ َ َ َ ٰ ُ َ ُ‬ ‫َ َ َ ََْ‬
‫ﺎن واﻟﻔﺼﺎﺣ ِة نﺎداه ِﺴﺎن‬ ‫ﻄق ﺑِﺎ ﻴ ِ‬
‫َ َ ْ َُ ًَْ َ‬ ‫َْ َ َ َ ْ َ‬
‫ا ﻤ ِش ئ ِة ﻳﺎ ﺒد اﷲِ ﻣﺎ ﻳﺼﻠح ك ا ِﻤﺎ‬
‫‪29‬‬
‫َ ْ َ ُ ََ‬ ‫ََ ْ َ َ َْ َ‬
‫إِﻻ أﺣشﺎء آ ِﻣﻨة‬ ‫ﻠت ِﻣن ا ﻮ ِدﻳﻌ ِة‬
‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬
‫َ ْﻨ ُه َﻤﺎ‪ ‬اَ ﻤﻄهﺮة َِ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫ا ﻤﻨِﻴﻌ ِة ر ِ َ اﷲ‬
‫َ َ َ َ‬ ‫َ َ ْ َ ْٰ‬ ‫َ‬
‫ار‪ ‬ﺳﻴِدة ِ ِﺴﺎءِ ﺑ ِ‬ ‫ِﻣن ا ِس واﻷ د ِ‬
‫َ َ‬ ‫َََْ َ ْ ُُ َ ْ َ‬
‫ﺎر ا ِﺟﺘﻤﻊ شﻤﻠﻪ ِشﻤﻠِهﺎ‪ ‬ا ِﺗﺼل‬ ‫ا ﺠ ِ‬
‫َ ََ َ َ ُ َ َ‬ ‫َ ْ ُُ َْ َ‬
‫ﺣﺒﻠﻪ ِ ﺒﻠِهﺎ◦ ظهﺮ صﻔﺎء ﻳ ِﻘﻴﻨِهﺎ‪‬‬
‫َ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ْ ْ ُ َ َ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َْ‬
‫ﺟﻨ ِ ﻨِهﺎ‪ ‬ﺳﻄﻊ‬ ‫ت اﻷﺣشﺎء‬ ‫ا ِ ﻄﻮ ِ‬
‫اﷲ َﻋﻠَ ْﻴﻪ َو َﺳﻠمَ‬ ‫ُ‬ ‫ّ َ‬
‫نﻮر ا ِ ِ ص‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫َْ َ‬ ‫ْ ُ ُ‬ ‫َ َ َ َ َ ْ‬
‫ﻮر ﻠِهﺎ‬ ‫َﺟﺒ ِ ﻨِهﺎ‪ ‬أول شه ٍﺮ ِﻣن شه ِ‬
‫َْ‬ ‫َ ُ َ َْ‬ ‫ََْ‬ ‫َ َ‬
‫ﺎم آدم ﻋﻠﻴ ِﻪ ا ﺴﻼم‪‬‬ ‫أﺗﺎﻫﺎ ِ ا ﻤﻨ ِ‬
‫ََ ْ َ َ َ َ َ َ َ َ ْ َ َ ّ ْ َ َ‬
‫وأﻋﻠﻤهﺎ هﺎ ﻠت ﺑِﺄﺟ ِل اﻟﻌﺎ ِم‪‬‬
‫‪30‬‬
 ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ا شهﺮ ا ﺎ ِ َ أﺗﺎﻫﺎ ِ ا ﻤﻨ ِﺎم إِد ِر س‬
‫َ ْ ََ ْ َ َ َ َ ْ َ ّ َ‬ ‫َ َْ‬
‫ﻋﻠﻴ ِﻪ ا ﺴﻼم‪ ‬وأخ ﻫﺎ ﺑِﻔﺨ ِﺮ ﺳﻴ ِ ِدنﺎ‬
‫ُ َ َْ َ َ َ َ ََْ‬ ‫َ‬ ‫َُ‬
‫ﻤ ٍد ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ وﺳﻠم وﻗدرِه ِ‬
‫ََْ‬ ‫َ ََ َ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ‬
‫ا ِﻔ ِس‪ ‬ا شهﺮ ا ﺎﻟ ِث أﺗﺎﻫﺎ ِ ا ﻤﻨ ِ‬
‫ﺎم‬
‫َْ‬ ‫َْ ََ َ ََ‬ ‫ُ ٌ َ َْ‬
‫ك ﻗد‬ ‫نﻮح ﻋﻠﻴ ِﻪ ا ﺴﻼم وﻗﺎل هﺎ إِن ِ‬
‫ُ‬ ‫َ ُْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ََْ‬
‫ﻮح‪‬‬ ‫ِ واﻟﻔﺘ ِ‬ ‫ﺐ ا‬ ‫ﺣ ِ‬ ‫ت ﺑِﺼﺎ ِ‬ ‫ﻠ ِ‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫اَ ش ْه َﺮ ا ﺮاﺑ َﻊ أﺗﺎﻫﺎ ا َﻤﻨ ِﺎم إﺑ َﺮا ِﻫﻴمُ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫َْ ََ َ َ ََ َ ْ َ‬ ‫َْ ُ َ َْ‬
‫ا ﻠِﻴل ﻋﻠﻴ ِﻪ ا ﺴﻼم وذكﺮ هﺎ فﻀل‬
‫َ‬ ‫ُ َ َْ‬ ‫َ‬ ‫َ ّ َ َُ‬
‫ﺳﻴ ِ ِدنﺎ ﻤ ٍد ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ‬
‫َ َ َ َ َ َ ُ َْ َ َ ْ َ َْ َ‬
‫وﺳﻠم و ﻠﻪ ا ﻠِﻴل‪ ‬ا شهﺮ ا ﺎ ِس‬
‫‪31‬‬
 ‫ْ َ ُ َ َْ‬ ‫ََْ‬ ‫ََ َ‬
‫أﺗﺎﻫﺎ ِ ا ﻤﻨﺎم إِﺳﻤﺎ ِ ﻴل ﻋﻠﻴ ِﻪ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ا ﺴﻼَ ْم‪َ ‬و َ َ َﻫﺎ أن ا ﻨهﺎ َصﺎﺣﺐُ‬
‫ِ‬
‫َ‬ ‫َ َْ‬ ‫َْ َ َ َ ْ‬
‫ﻴل‪ ‬ا شهﺮ ا ﺴﺎ ِدس‬ ‫ﺠ ِ‬ ‫ا ﻤهﺎﺑ ِة وا ﺒ ِ‬
‫ْ َ ُ َ َْ‬ ‫َ ِ ُ َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫أﺗﺎﻫﺎ ِ ا ﻤﻨﺎم ﻮ اﻟ ِﻴم ﻋﻠﻴ ِﻪ‬
‫َ ْ ََ ْ َ َ َ ُ ْ َ َ ّ َ ُ َ‬
‫ا ﺴﻼم‪ ‬وأﻋﻠﻤهﺎ ﺑِﺮ ﺒ ِة ﺳﻴ ِ ِدنﺎ ﻤ ٍد‬
‫َ َ َ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ َ َْ‬ ‫َ‬
‫ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ وﺳﻠم وﺟﺎ ِﻫ ِﻪ‬
‫ََْ‬ ‫َ ََ َ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ‬ ‫َْ‬
‫ﺎم‬‫ﻴم‪ ‬ا شهﺮ ا ﺴﺎﺑِﻊ أﺗﺎﻫﺎ ِ ا ﻤﻨ ِ‬ ‫اﻟﻌ ِظ ِ‬
‫َ ْ ََ ْ َ َ َ َ َ‬ ‫ٰ ُ ُ َ َْ‬
‫داوود ﻋﻠﻴ ِﻪ ا ﺴﻼم وأﻋﻠﻤهﺎ هﺎ‬
‫ََْ ِ َْ ْ ُ‬ ‫َ‬ ‫َََ ْ‬
‫ﺐ ا ﻤﻘﺎم ا ﻤحﻤـﻮ ِد‪‬‬ ‫ﺣ ِ‬ ‫ﻠت ﺑِﺼﺎ ِ‬
‫َ ّٰ َْ ُْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫وا ـﻮ ِض ا ﻤﻮرو ِد‪ ‬وا ﻠِﻮاءِ ا ﻤﻌﻘﻮ ِد‪‬‬
‫‪32‬‬
 ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫واﻟﻜﺮ ِم وا ﻮ ِد ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ‬
‫ََْ‬ ‫َ ََ َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ َ َ ْ‬
‫ﺎم‬‫وﺳﻠم‪ ‬ا شهﺮ ا ﺎ ِﻣن أﺗﺎﻫﺎ ِ ا ﻤﻨ ِ‬
‫َ ْ ََ ْ َ َ َ َ َ‬ ‫ُ َْ َ ُ َ َْ‬
‫ﺳﻠﻴﻤﺎن ﻋﻠﻴ ِﻪ ا ﺴﻼم‪ ‬وأخ ﻫﺎ هﺎ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َََ‬
‫ﺎن‪ ‬ا شهﺮ ا ﺎ ِﺳﻊ‬ ‫ِ‬ ‫ﻣ‬ ‫ﺰ‬ ‫ا‬ ‫َ ﻠت ﺑ ِ ِ ِ ِ‬
‫ﺮ‬ ‫خ‬
‫ِ‬ ‫آ‬ ‫ّ‬
‫َْ ُ َ َْ‬ ‫َ‬ ‫ََْ‬ ‫َ َ‬
‫ا ﻤ ِﺴﻴح ﻋﻠﻴ ِﻪ‬ ‫ﺎم ِﻋ‬ ‫أﺗﺎﻫﺎ ِ ا ﻤﻨ ِ‬
‫َْ ُ ْ‬ ‫َْ َ ََ ََ‬
‫ت‬ ‫ك ﻗد خ ِﺼﺼ ِ‬ ‫ا ﺴﻼم‪ ‬وﻗﺎل هﺎ إِن ِ‬
‫َ ّ َ‬ ‫ّ‬ ‫ُْ‬
‫ﺎن‬ ‫ﻴح وا ﻠِﺴ ِ‬ ‫ح ِ‬‫ﻳن ا ﺼ ِ‬ ‫ﺑِﻤظ ِه ِﺮ ا ِ ِ‬
‫ُْ ْ َُ ُ ََ‬ ‫َ‬ ‫َُ‬ ‫َْ‬
‫ﺣ ٍد ِﻣﻨهم ﻘﻮل هﺎ‬ ‫ﻴح‪ ‬و وا ِ‬ ‫اﻟﻔ ِﺼ ِ‬
‫َْ َ َ َُـ َ َ ُ َ َْ ـ ٰ‬
‫ِ نﻮ ِهﺎ ﻳﺎ آ ِﻣﻨة ر ِ اﷲ ﻨهﺎ إِذا‬
‫َ َ ْ َ ْ َ َْ َ ِ َ ُْ َ َ َ ّ‬
‫ت شﻤس اﻟﻔﻼح وا هدى فﺴ ِﻤﻴ ِﻪ‬ ‫وضﻌ ِ‬
‫‪33‬‬
 ‫ُ َ َ ْ َ َ َ َـ َ َ‬ ‫َُ ً ـ َ‬
‫ﻤدا ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ وﺳﻠم ‪ ‬فﻠﻤﺎ‬
‫َ‬
‫ََْ َْ َْ َ َ ٌ‬ ‫ْ َ َ َ ُْ َّ‬
‫ﺎس‪ ‬و م ﻌﻠم ﺑِهﺎ أﺣد‬ ‫اشﺘد ﺑِهﺎ ﻃﻠق ا ِﻔ ِ‬
‫َ ْ‬ ‫َ‬ ‫ٰ َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ََ َ ْ‬ ‫َ‬
‫ﺎس‪ ‬ﺴﻄت أ ﻒ شﻜﻮاﻫﺎ إ ِ ﻣن‬ ‫ِﻣن ا ِ‬
‫َ َ ْ ََ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َْ‬
‫َ‬
‫ﻌﻠم ِ ﻫﺎ و ﻮاﻫﺎ‪ ‬فإِذا ِ ﺑِﺂ ِﺳﻴة ا ﺮأة ِ‬ ‫ٰ‬
‫ْ َْ َ َ َ ُ ََْ َ َََْ ََْ ْٰ َ‬
‫فِﺮﻋﻮن ر ِ اﷲ ﻨهﺎ و ﺮ م ا ﻨة ِﻋﻤﺮان‬
‫ُْ‬ ‫َ‬ ‫َََ َ‬ ‫ُ ََُْ‬ ‫َ‬
‫َ‬
‫ر ِ اﷲ َﻨهﻤﺎ‪ ‬و ﺎﻋ ٍة ِﻣن ا ِ‬
‫ﻮر‬
‫َْ َُ‬ ‫َْ َ َ ْ ََ‬ ‫ْ َ‬
‫ﺎن‪ ‬ﻗد أضﺎء ِﻣن ﺎ ِِهن ا ﻤ ن‪‬‬ ‫ا ِﺴ ِ‬
‫َ َ َ َ َ ْ َ َ َ ُ َ ْ َ ْٰ‬
‫ان‪‬‬
‫فﺬﻫﺐ ﻨهﺎ ﻣﺎ ِد ِﻣن اﻷﺣﺰ ِ‬
‫ّ َْ َ‬ ‫َ َْ‬ ‫ّ‬ ‫َ َ َ ّ‬
‫ك ا ِﺴ ﻨﺎ‬ ‫ﻳﺎ ِم ا ِ ِ ِﻣﻨﺎ ﻻ هﺘ ِ ِ‬
‫َ َ َ َ ْ ُ َ َ ُ ْ ََ َ ْ ُ ُ‬
‫و ف ِﻨﺎ وا ﻒ ﻨﺎ و ن ﺎ ﺣﻴث كﻨﺎ‬

‫‪34‬‬
 ‫َ‬ ‫ُ َ َْ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ ََ َ ّ َ َُ‬ ‫َ‬
‫ص اﷲ ﺳﻴ ِ ِدنﺎ ﻤ ٍد ‪ ‬ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وﺳﻠم )‪(٣‬‬
‫ّ َُ‬ ‫َ َ ّ َ ّ ََ‬
‫ﻳﺎ ر ِب ص ِل ا ِ ِ ﻤ ٍد‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُْ‬
‫ﻣﻨ ِ ا ﻼئ ِ ِق ِﻣن ﺟهﻨم ِ ﻏ ٍد‬
‫َْ ُ َ َ ُ ُ َ َ ّ ُ‬ ‫ُو ِ اَ‬
‫ﺒِﻴﺐ وخده ﻣﺘﻮ ِرد‬
‫َ ُ ْ َ ََ َََ ُ‬
‫وا ﻮر ِﻣن وﺟﻨﺎﺗ ِ ِﻪ ﺘﻮﻗد‬
‫ْ َ ُ َ ْ ُ ُ َ ُ َُ‬ ‫ُو ِ اَ‬
‫ﺒِﻴﺐ و ِﻣﺜﻠﻪ ﻻ ﻳﻮ‬
‫ُ َ َْ ُ َ َ ُ ُ َ َ ّ ُ‬
‫و ِ ا ﺒِﻴﺐ وخده ﻣﺘﻮ ِرد‬
‫َْ َ ُ َ ُ َ َ‬ ‫ُو ِ اَ‬
‫ِي ﻮﻻه ﻣﺎﻋ ِشق ا ﻘﺎ‬
‫َ َ َ ُ َ ْ َ َ َْ ْ َ ُ‬
‫وﻻ ذكِﺮ ا ِ وا ﻤﻌهد‬

‫‪35‬‬
 ‫َْ َُ َ ُ َ ْ ُ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬
‫و ِ ا ِي ﻮﻻه ﻣﺎ ذكِﺮت ﺒﺎ‬
‫َ ُ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ ُ َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ً‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫أص ﻼ و ﻻ ن ا ﻤح ﺼ ﺐ ﻘ ﺼد‬
‫ٰ َ َْ َ ْ ٰ َ‬
‫ﻫﺬا ا ﻮ ِ ﺑِﻌه ِده ِ ﻫﺬا ا ِي‬
‫ُ ْ ٌ َ ْ َُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ ْ َ‬
‫ﺎح ﻏﺼن أ‬ ‫ﻣن ﻗده ﻳﺎ ص ِ‬
‫ُ َ ْ َ َْ َ َ ُ‬ ‫ٰ َ‬
‫ﻫﺬا ا ِي خﻠِﻌت ﻋﻠﻴ ِﻪ ﻼ ِس‬
‫َ َ َ ٌ َ َ ُُ َ ُ َ ُ‬
‫ـظ ه ﻻ ﻳﻮﺟـد‬ ‫و ﻔﺎ ِس ﻨ ِ‬
‫َ‬ ‫َ َ ْ َ َ َ ُ‬ ‫ٰ َ‬
‫ﻫﺬا ا ِي ﻗﺎﻟت ﻼئ ِ ة ا ﺴﻤﺎ‬
‫َ‬
‫ٰ َ َ ُ ْ َ ْ ٰ َ َُ‬
‫ْ‬
‫ﻫﺬا ﻠِﻴح اﻟﻜﻮ ِن ﻫﺬا أ د‬
‫َ‬ ‫ْ َ َ ُْ ُ ُ ُ‬
‫ﻴﺼ ِﻪ‬‫ﺠﺰ ﻳﻮﺳ ٍﻒ ﺑِﻘ ِﻤ ِ‬ ‫إِن ن ﻣﻌ ِ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫َ َُْْ ُ ُْ ْ ُ‬ ‫َ‬
‫ﺗﺎﷲِ ذا ا ﻤﻮ ﻮد ِﻣﻨﻪ أز ـد‬
‫‪36‬‬
 ‫َ ُ َ‬
‫ـدهُ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫أو ن إِﺑﺮا ِﻫﻴم أﻋ ِﻄﻲ رش‬ ‫ٰ‬
‫َ ْ َ ْ ُ ُ ْ ُ َ ْ َُ‬ ‫َ‬
‫ﺗﺎﷲِ ذا ا ﻤﻮ ﻮد ِﻣﻨﻪ أرشد‬
‫َ ْ َ َ ْ ََ‬ ‫ٰ َْ َ ُْ ْ َ‬
‫ﺎر م ك ِﻣن ﻨﺎ‬ ‫ﻳﺎ ﻮ ِ ا ﻤﺨ ﺘ ِ‬
‫َْ ُ َ ْ ُ َ ُ‬ ‫َ َ ٰ‬
‫وﻣدائ ِ ٍح ﻌﻠﻮ و ِذك ٍﺮ ﻳﻮﺟـد‬
‫ُّ‬ ‫َ ََ ُ‬ ‫َ َ‬
‫ـﺎش ِﻘ ﺗﻮ هﻮا ِ ﺣﺒ ِـ ِﻪ‬ ‫ﻳﺎ ﻋ ِ‬
‫ٰ َ ُ َ َْ َ ُ َْ ُ ْ ُ ْ َ ُ‬
‫ﻫﺬا ﻫﻮ ا ﺴن ا ِﻤﻴل ا ﻤﻔﺮد‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬
‫ا ِ ِ ّ وآ ِ ِ‬ ‫م ا ﺼـﻼة‬
‫ُّ َْ َ ِ َ َُ ُ‬
‫ِ ِ ﻳﻮ ٍم ﻣـﺎﺿ ٍﺊ و ـدد‬
‫ً َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ّ‬
‫َ َ َ َ‬ ‫ْ‬ ‫َ َ َ َ‬
‫ت ا ﺒِﻴﺐ ﺳﻴِدنﺎ ﻤـدا صـ‬ ‫ووضﻌ ِ‬

‫‪37‬‬
 ‫َ َ َ َ َُ ُ َ ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ َ َْ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ وﺳﻠم وﻫﻮ ﻣﻜحل‬
‫َ ْ ُ ٌ َ َ َ ُْ‬ ‫َْ ُ ُ‬ ‫ُُْ‬
‫ﻮن ﻣﻘﻄﻮع ا ة ِ ﺘﻮن أخﺬﺗﻪ‬ ‫اﻟﻌﻴ ِ‬
‫ُ َ َْ‬ ‫َ‬ ‫َْ َ َ ُ ََ ُ‬
‫ا ﻤﻼئ ِ ة ﻄﺎفﻮا ﺑ ِ ِﻪ ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ‬
‫َ َ ُ‬ ‫ْ َ َْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬ ‫َ‬
‫ِﻴﻊ اﻷ ﻄﺎرِ‪ ‬وﻋﺮفﻮا‬ ‫ِ‬ ‫وآ ِ ِ وﺳﻠم ِ‬
‫َ َ‬‫ْ‬ ‫َ ْ‬‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ ٰ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ﺎر‬
‫ات واﻷر ِض وا ِح ِ‬ ‫ﺑ ِ ِﻪ أﻫل ا ﺴﻤﺎو ِ‬
‫َ‬ ‫ََ ْ َ َْْ‬ ‫َُْ‬ ‫َ َ َ ُ‬
‫اﻟﻜﻮ ِ إ ِ‬ ‫ورﺟﻌﻮا ﺑِﺎ ﻤﻔﻀ ِل‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ّ‬ ‫ُ‬
‫َ‬
‫أ ِﻣ ِﻪ آ ِﻣﻨة ر ِ اﷲ ﻨهﺎ ِ أ ع ِﻣن‬ ‫َ‬
‫ْ َ ْ ٰ َ ْ َُ‬ ‫َ َْ َْ َ ََ ْ‬
‫ان أﻋﻼم‬ ‫ﻃﺮف ِة ٍ خﻔﻘت ِ اﻷ ﻮ ِ‬
‫ت اﻟْ َ َشﺎئ ِ ُﺮ ﻟ ُِﻘ ُدو ِﻣ ِﻪ‪َ ‬ﺟﺎءَ‬ ‫ُ‬
‫ﻋﻠﻮ ِﻣ ِﻪ دﻗ ِ‬
‫ُ ُ‬
‫َ َ َ ْ َ َْ‬ ‫ََْ ٰ َ ََْ‬
‫ا هﻨﺎ زال اﻟﻌﻨﺎ‪ ‬ﺣﺼل اﻟ ِﻐ ن ِﻠﻨﺎ‬
‫‪38‬‬
 ‫ُ ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬
‫ت ا نﻮب‬ ‫ت اﻟﻘﻠﻮب‪ ‬ﻏ ِﻔﺮ ِ‬ ‫ا ﻤ ﻃﺎﺑ ِ‬
‫ْ ُ ُ ُ‬ ‫ُُْ ُ ُ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬
‫ت اﻟﻜﺮوب‪‬‬ ‫ت اﻟﻌﻴﻮب ك ِشﻔ ِ‬ ‫ﺳِ ِ‬
‫َْ ْ ُ‬ ‫َ َ ّ َ ُ َ ن َْ‬
‫ﻮب‬ ‫ﻴﺐ ا ﻤحﺒ ِ‬ ‫ﺑِﻠِﻘﺎءِ ﺳﻴ ِ ِدنﺎ ﻤ ِد ا ﺒ ِ ِ‬
‫ِ‬

‫اﷲ َﻋﻠَ ْﻴﻪ َوآ ِ ِ َو َﺳﻠم‪َ‬‬‫ُ‬ ‫َ‬

‫ص‬
‫ِ‬
‫َ َ َ َْ ْ ُ َ ُْٰ ُ‬
‫ﺣﺼل اﻟﻘﺼد وا ﻤﺮاد‬
‫َ َ َ َْْ ُ َ ْ َ ُ‬
‫وصﻔﺎ ا ﻮﻗت وا ِﻮداد‬
‫ُ ْ َ َُ‬ ‫َ‬
‫و ِـــﺮؤ ﺎ ــﻤــــ ٍد‬
‫َ َ ْ َُْ ُ ْ َ‬
‫ف ِﺮﺣت أ ﻔس اﻟ ِﻌﺒﺎ ِد‬
‫َ ََ ْ َ ُ َ َ ُ ََْ َ ّ ََ‬
‫رﻣﻘت آ ِﻣﻨــة ر ِ اﷲ ﻨهﺎ ﺳﻴ ِـدنﺎ‬

‫‪39‬‬
‫اﷲ َﻋﻠَ ْﻴﻪ َوآ ِ ِ َو َﺳﻠمَ‬ ‫ُ‬ ‫َُ ً َ‬
‫ﻤدا ص‬
‫ِ‬
‫َ َ َ َ ُ ُ َ ْ ٰ َ ْ ََ‬ ‫َ‬ ‫َْ‬
‫ِ ‪ ‬فإِذا فﺮﻗﻪ ﺼﺒ ِح إِذا أﺳﻔﺮ‬ ‫ﺑِﺎ‬
‫َوا ْ َﺘ َﻜﺮ‪َ‬‬ ‫ٰ َ َ‬
‫وشﻌﺮه ﻠﻴ ِل إِذا ﺳ‬
‫َ َ ْ ُُ َ ْ‬
‫اﷲ َﻋﻠَ ْﻴﻪ َوآ ِ ِ َو َﺳﻠمَ‬ ‫ُ‬ ‫َ َ ْ ُُ َ‬
‫ووﺟهﻪ ص‬
‫ِ‬
‫ْ‬
‫َ َ ُ َ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫أضﻮأ ِﻣن ا شﻤ ِس وأنﻮر‪ ‬أﻣﺎ ﺳ ِﻤﻌت‬
‫ْ َ َْ‬ ‫ََ‬ ‫ََْ َْ َُ َْ َ‬
‫ُ‬
‫ﺟﺒ ِ‬ ‫كﻴﻒ ا شق اﻟﻘﻤﺮ‪ ‬أزج ا ﺎ ِ‬
‫َ ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫اﻷن ِﻒ د ِﻴق‬ ‫أ حل اﻟﻌﻴ ِ ‪ ‬أ‬
‫ََ َ َََ ُ َ ْ َ‬ ‫ََْ‬
‫ا شﻔﺘ ِ ك ﻤﺎ ﺘ ﺴم ن ن ِﻀﻴ ِد‬
‫اﷲ َﻋﻠَ ْﻴﻪ َوآ ِ ِ َو َﺳﻠمَ‬ ‫ُ‬ ‫َ ُُُ ُ َ‬
‫ا ررِ ﻨﻘﻪ ص‬
‫ِ‬
‫ََْ َ َ ََ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ ُ‬ ‫َ‬
‫ﺟﻴ ِد‬ ‫ِ‬ ‫ك نﻪ إِﺑ ِﺮ ق ف ِﻀ ٍة وﻗد فﺎق‬
‫‪40‬‬
‫اﷲ َﻋﻠَ ْﻴﻪ َوآ ِ ِ َو َﺳﻠمَ‬‫ُ‬ ‫ََ ُ َ‬ ‫ٰ‬ ‫َْ‬
‫ِ‬ ‫ال‪ ‬وﻗده ص‬ ‫اﻟﻐﺰ ِ‬
‫ٰ َ َ َ َ َْ‬ ‫َْ َ ُ َ ُْ ْ‬
‫ﻴﺐ إِذا خﻄﺮ‪‬‬ ‫أرشق ِﻣن اﻟﻐﺼ ِن ا ﺮ ِﻃ ِ‬
‫َ َْ َ َُ ُ ََ َْ َ َ ْ َ ََُ‬
‫كﺘِﻔﻴ ِﻪ خﺎ م ا ﺒﻮة ِ ﻴﺎ فﻮز ﻣن ﻨﻪ‬
‫ْ َ‬ ‫َ‬ ‫ْ ٌَ ْ َْ‬ ‫ٰ‬ ‫َََ َ َ‬
‫ﺎف‬ ‫و ظﺮ‪ ‬فه ِﺬه ِ ﻗ ِﻄﻌة ِﻣن ﻌ ِض أوص ِ‬
‫َ َ َ ََ ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ َ َْ‬ ‫َ‬ ‫ََ‬
‫ﺎ ِ ِ ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ وﺳﻠم وأﻣﺎ‬
‫اﷲ َﻋﻠَ ْﻴﻪ َوآ ِ ِ َو َﺳﻠ َم فَﻼَ ُ دَ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ََ‬
‫كﻤ ﺎ ِ ِ ص‬
‫ِ‬
‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ َ ُْ‬ ‫ٰ‬
‫‪‬‬ ‫اص ٍﻒ وﻻ‬ ‫ِﻮ ِ‬
‫ْ ُ ْ َ ُْ َ ُ ُْ ُ‬
‫ِ ِﻣﺜ ِل ﺣﺴﻨِك ﻌﺬر اﻟﻌشﺎق‬
‫ََُ َ َ ً َ َ َْ َْ ُ‬
‫ﺎضﻌـة ك اﻷ ﻨﺎق‬ ‫و ﻤد خ ِ‬
‫َْ‬ ‫َْ َ َ ُ ْ ُ َ ُْ ُ‬
‫ﻗد فﺎق ﺣﺴﻨك ِﻠﻮﺟﻮ ِد ﺑِﺄ ِه ِ‬
‫َ َ َ َ ُ َ ْ َ ُ‬
‫ـﻮرك اﻵفﺎق‬ ‫ﺣ أضـﺎء ﺑِﻨ ِ‬
‫‪41‬‬
 ‫َ ْ‬ ‫َ َ َ َُ ُ ْ َ ْ َ َُ‬
‫وروى ﻤد ﺑ ِن ﺳﻌ ٍد ر ِ ﻪ اﷲ ن‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ََ َ‬
‫ﺎﻋ ٍة ِﻣ ْن أﻫل اﻟ ِﻌﻠ ِم أن آ ِﻣﻨة َر ِ َ‬
‫ِ‬
‫َ‬ ‫ُ ََْ َ َََ ْ َ ُ‬
‫ﻮل اﷲِ ص‬ ‫اﷲ ﻨهﺎ ﻤﺎ ﻠت ﺑِﺮﺳ ِ‬
‫َ َ َ َ َ ْ ََ ْ‬ ‫َ‬ ‫ُ َ َْ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ وﺳﻠم ﻗﺎﻟت ﻟﻘد‬
‫َُ َ َ ً َ َ‬ ‫ََ َ َ‬ ‫َ ْ ُ‬
‫شﻘة وﻻ‬ ‫ﻋﻠِﻘت ﺑ ِ ِﻪ ﻤﺎ وﺟدت‬
‫َ َ ً َ َ ُ َ َ َ َ َ ْ َ َ َ َ َ َُ‬
‫ﻌ ﺒ ﺎ و ن ﻪ ﻤﺎ ف ﺼ ل ﻨ ه ﺎ خ ﺮ ج ﻣ ﻌ ﻪ‬
‫ﺎم‪َ ‬و َﻣﺎ َ ْ َ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ٌ‬ ‫ُ‬
‫نﻮر أضﺎءت ﻗﺼﻮر ا ش ِ‬ ‫َ‬
‫َ َ َ َ َ َ ْ َْ‬ ‫َ َْْ‬ ‫َْ ْ‬
‫اﻷر ِض‬ ‫ا ﻤ ِ ِق وا ﻤﻐ ِﺮ ِب ووضﻊ‬
‫ُ‬ ‫ُ َْ ً ََ ََ ْ ٰ ً َ َ ُُ َ‬
‫ﻣﻌﺘ ِﻤدا ﻳدﻳ ِﻪ راف ِﻌﺎ ﺑ ه ص اﷲ‬

‫‪42‬‬
 ‫ادهُ‬ ‫َ َ َ َ‬ ‫َ َ َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ َْ‬
‫ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ وﺳﻠم إ ِ ا ﺴﻤﺎ ِء وز‬
‫َف ْﻀﻼً َو َ َ فًﺎ َ َ ﻳْﻪ‪َ ‬و َر َوى ﻳَﺰ ُد ْنُ‬
‫َِ‬ ‫ِ‬
‫ََ‬ ‫َ ْ َ‬ ‫ْ َْ‬ ‫َْ‬
‫ﺐ ن ﻤﺘ ِ ِﻪ أن آ ِﻣﻨة‬ ‫ﺒ ِد اﷲِ ﺑ ِن وﻫ ٍ‬
‫َ َ ُ ََْ َ َ َ َ ْ َ ُ َ‬
‫ر ِ اﷲ ﻨهﺎ ﻤﺎ وضﻌت رﺳﻮل اﷲِ‬
‫ُ َ َْ َ َ َ َ َْ َ َ ْ َ‬ ‫َ‬
‫ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ وﺳﻠم أرﺳﻠت إ ِ‬
‫ُ َ ْ ُـ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ـ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ ّ َْ‬
‫ﺐ ر ِ اﷲ ﻨﻪ‬ ‫ﺟ ِده ِ ﺒ ِد ا ﻤﻄﻠِ ِ‬
‫ْ ْ‬ ‫َ َ َُ َْ ُ َ َُ َ ٌ‬
‫فﺠﺎءه اﻟ ِش وﻫﻮ ﺟﺎ ِس ِ ا ِﺠ ِﺮ‬
‫َ َ َ َ ُ َ ْ َ َ ََ ْ‬ ‫ََ ْ َ ُ َ‬
‫فﺄخ ه أن آ ِﻣﻨة ر ِ اﷲ ﻨهﺎ و ت‬ ‫َ‬
‫ٰ َ ُ ُ ً َ ً ََ َ‬ ‫ُ‬ ‫ُ ًَ َ‬
‫ﻏﻼﻣﺎ ف ﺑﺬ ِك ورا كﺜ ِ ا‪ ‬وﻗﺎم‬
‫ُ َ َ َ ْ َ َ ُ َ َ َ َ َ َ ْ َ َ َ ْ َ َ ُْ‬
‫ﻫﻮ وﻣن ﻣﻌﻪ فدخل ﻋﻠﻴهﺎ فﺄخ ﺗﻪ‬
‫‪43‬‬
 ‫ُ ّ َ ََْ ُ َ َ َ َ ْ َ َ َ ََ‬
‫ﺑ ِ ِل ﻣﺎ رأﺗﻪ وﻣﺎ ﺳ ِﻤﻌت وﻣﺎ ِﻴل هﺎ‬
‫َ َ َ َ ُ َ ُ َ ُْ‬ ‫َ َ ُ َ ْ‬
‫وﻣﺎ أ ِﺮت ﺑ ِ ِﻪ‪ ‬فﺄخﺬه ﺟده ﺒد‬
‫ُ َ ْ ُ ـ َ َ ْ َ َُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ـ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬
‫ﺐ ر ِ اﷲ ﻨﻪ وأدخﻠﻪ‬ ‫ا ﻤﻄﻠِ ِ‬
‫َ‬ ‫َْ َ َْ ُ‬ ‫ْ َ ََْ ََ َ‬
‫اﻟﻜﻌﺒة وﻗﺎم ِﻋﻨدﻫﺎ ﻳدﻋﻮ اﷲ‬
‫َ‬
‫َو َ ْش ُﻜ ُﺮهُ َﻋﺰ َو َﺟل َ َ َﻣﺎ أ َﻄﺎهُ َو ُرويَ‬
‫ْ‬
‫ِ‬ ‫َ‬
‫ًْ‬ ‫ْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬
‫نﻪ ﻗﺎل ﻳﻮﻣئِ ٍﺬ ِشﻌﺮا‪‬‬
‫َ‬ ‫ُ َ َْ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ ََ َ ّ َ َُ‬ ‫َ‬
‫ص اﷲ ﺳﻴ ِ ِدنﺎ ﻤ ٍد ‪ ‬ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وﺳﻠم )‪(٣‬‬
‫َ َ َْ َ ُ ٰ َ ْ َ‬
‫ص ﻋﻠﻴك اﷲ ﻳﺎ ﻋـدنﺎ ِ‬
‫ٰ ُ ْ َ َ ٰ َ ْ ََ ْٰ‬
‫ﻳﺎ ﺼﻄ ﻳﺎ صﻔﻮة ا ﺮ ِن‬
‫َْ‬ ‫َ‬ ‫َ َْ ْ ُ‬
‫ا ﻤـد ِ ِ اﻟـــ ِﺬي أ ﻄﺎ ِ‬
‫‪44‬‬
 ‫َ‬
‫ّ َ ْ ْٰ‬ ‫ٰ َ ُْ ََ‬
‫ان‬ ‫ﻫـﺬا اﻟﻐﻼم اﻟﻄﻴ ِﺐ اﻷرد ِ‬
‫َْْ ََ ْ َْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ﺎن‬
‫ﻗدﺳﺎد ِ ا ﻤه ِد اﻟ ِﻐﻠﻤ ِ‬
‫َْْ َ‬ ‫ُ ُ ُ َْْ‬
‫ت ِذي اﻷر ِن‬ ‫أ ِ ﻴﺬه ﺑِﺎ ﻴ ِ‬
‫َ ََْ‬ ‫َٰ ُ َ‬ ‫َ‬
‫ــﺎن‬
‫ﺣــ أراه ﺑﺎﻟ ِــــﻎ ا ﻴ ِ‬
‫َ َْ‬ ‫ّ‬ ‫َ‬ ‫ُ ْ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬
‫ﺎن‬‫ـﺮ ِذي ش ئ ِ‬ ‫أ ِ ﻴـﺬه ِﻣن ش ِ‬
‫ََْْ‬ ‫ُ ْ َ‬ ‫ْ َ‬
‫ﺎن‬‫ِﻣن ﺣﺎ ِﺳ ٍد ﻀﻄ ِﺮ ِب اﻟﻌﻴﻨ ِ‬
‫ْ ُْ‬ ‫ُ ّ َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫آن‬ ‫أنت ا ِي ﺳ ِﻤﻴت ِ اﻟﻘﺮ ِ‬
‫َ َْ َ َ ْ ُ ٌ ََ ْ َ‬
‫ﺎن‬
‫ا ِ ﻨـ ِ‬ ‫أ ـد ﻣﻜﺘﻮب‬
‫َ َ َْ َ ُ ْ َ ْ َ‬
‫ﺎن‬ ‫ص ﻋﻠﻴك اﷲ ِ اﻷﺣﻴ ِ‬
‫ّ ّ َ ْ ْ َ‬ ‫ُ‬ ‫َُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫اﻹﻋﻼ ِن‬ ‫أ ده ِ ا ِ ِ و ِ‬
‫‪45‬‬
 ‫َ ََ ْ ْ َ ِ َ ْ َ‬
‫ﺎن‬ ‫اﻹﻳﻤ ِ‬ ‫اﻹﺳﻼم و ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﺣ ﻘﺎ‬
‫َْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫َ ُ ْ َ َ َ ْ َ َ‬
‫ﻴﻊ اﻷو ِل‬ ‫فﺴﺒحﺎن ﻣن أﺑﺮز ِ شه ِﺮ ر ِ ِ‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ََ‬ ‫َ ْ َ َ َ َ ُْ ُ‬
‫ﻃﻠﻌة ﻤ ِﺮ ا ﻮﺟﻮ ِد ‪ ،‬ﻤﺎ أ ﻠهﺎ ِﻣن‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫َ َْ َ ْ‬
‫ﻃﻠﻌ ٍة وأ هﺎﻫﺎ ‪ ،‬وﻣﺎ أﺣﺴﻨهﺎ ِﻣن‬
‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ َ ْ‬‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ََ َ َ ْ‬
‫ﺎ ِﺳن وأﺣﻼﻫﺎ ‪ ،‬و ﻠت ﺑ ِ ِﻪ ص اﷲ‬
‫َ َْ َ َ َ َ َ ُ َ َ ُ َ ْ َ‬
‫ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ وﺳﻠم آ ِﻣﻨة ر ِ اﷲ ﻨهﺎ‬
‫َْ َ َ َ‬ ‫َ َ َ َ َ ُ َ َْ‬
‫فﺠﺎءﻫﺎ آدم ﻋﻠﻴ ِﻪ ا ﺴﻼم وﻫﻨﺎﻫﺎ ‪،‬‬
‫َْ ََ َ َ‬ ‫َ ََ َ ُ ٌ َ َْ‬
‫ﺑﺎﺑِهﺎ‬ ‫وو ﻒ نﻮح ﻋﻠﻴ ِﻪ ا ﺴﻼم‬
‫َ َ َ َ َََ َ ْ َ ُ َْ ُ َ َْ‬
‫ونﺎداﻫﺎ ‪ ،‬وأﺗﺎﻫﺎ إِﺑﺮا ِﻫﻴم ا ﻠِﻴل ﻋﻠﻴ ِﻪ‬

‫‪46‬‬
 ‫ََ َ َ‬ ‫َْ َُ ّ ُ َ َ َ َ‬
‫ا ﺴﻼم ﻳ ِ ﻫﺎ ﺑِﻤﺎ آﺗﺎﻫﺎ ‪ ،‬وﻗﺼد‬
‫َْ‬ ‫ْ َ ُ َ َْ‬ ‫ََ ُ َ‬
‫اﻟ ِﻴم ﻋﻠﻴ ِﻪ ا ﺴﻼم‬ ‫ﺣﻠﺘهﺎ ﻮ‬ ‫ِ‬
‫َ َ َ َ ََْ َ َ َ ُ ٰ َ َ ْ‬
‫فﺴﻠم ﻋﻠﻴهﺎ وﺣﻴﺎﻫﺎ ‪ ،‬ذ ِك ِﻷﺟ ِل‬
‫َْْ ُ‬ ‫ََ َ ْ‬ ‫ٰ َ َُْْ‬
‫ﻫﺬا ا ﻤﻮ ﻮ ِد ا ِي فت ﺑ ِ ِﻪ اﻷرض‬
‫ُ ُ ْ َْ َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬ ‫ََٰ َ‬
‫ت اﻟﻄﻴﻮر ِﻣن أو ِرﻫﺎ‬ ‫وﺛﺮاﻫﺎ ‪ ،‬وﺟﺎء ِ‬
‫َُ‬ ‫ُْ ُ َ َ َ ْ‬ ‫َ َ َ َ َ َ َ‬
‫خ ﻠﻊ‬ ‫ت ا ﻮر وﻋﻠﻴ ِهن ِ‬ ‫وف ِﻨﺎﻫﺎ ‪ ،‬وخﺮﺟ ِ‬
‫ﻳن " َﻣﺎ ٰﻫ َﺬا ا ﻮرُ‬ ‫ا ُ ور َو ُﻫن ُ َﻨﺎد َ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ََ َ‬ ‫َََ ْ َ َ ََ َ َ‬
‫ا ِي ﻸ ا ِﻘﺎع و ﺴﺎﻫﺎ ! " ‪ ،‬ﻘﺎل‬
‫َْ َْ ُ َ َ ْ َ َ‬ ‫ْ ُ َ َْ‬
‫ﺟ ِ ل ﻋﻠﻴ ِﻪ ا ﺴﻼم "ﻗد و ِ ﻣن فﺎق‬ ‫ِ‬
‫ْ‬ ‫َ َ ْ َ‬ ‫َْ َ َ َ َ ٰ َ‬
‫اﻟ ِ ة وﻣﺎ ﻋداﻫﺎ" ‪ ،‬وخﺮت ِﻤﻮ ِ ِه ِ‬
‫‪47‬‬
 ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ َ َ َْ‬ ‫َ‬ ‫ُ َ َْ‬ ‫َ‬
‫ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ وﺳﻠم اﻷصﻨﺎم ‪،‬‬
‫َ ٰ َ َ َ‬ ‫َََ َ ْ َ ٰ ُ ْ ُ‬
‫ﺎن وزال ﺑِﻨﺎﻫﺎ ‪،‬‬ ‫و هدﻣت صﻮا ِﻣﻊ اﻟﻜه ِ‬
‫َْ ََ ََ ْ‬ ‫َ َََُ ْ ُ َ َْ‬
‫ﺟ ِ ل ﻋﻠﻴ ِﻪ ا ﺴـﻼم ﻳدﻳ ِﻪ‪،‬‬ ‫و ﻠﻪ ِ‬
‫َ‬
‫َ ُ َ َُ ّ ُ َْ َ َ َْْ َ َُ ُ َُ َ‬
‫ْ‬
‫ﻴ ﻴ ِﻪ ‪ ،‬و ﻘﻮل أنت‬ ‫وﻫﻮ ﻘﺒ ِل‬
‫ت وَ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ ٓ ٰ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ ٓ‬‫ٓ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ٓ‬ ‫ٓ‬
‫ِ‬ ‫ﺣم‪ ‬أنت س‪ ‬أنت ﻃﻪ‪ ‬أن‬
‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ُْ ْ َ‬ ‫ُ‬
‫ﻮس ا ﻤؤ ِﻣﻨ ِة أنت ﻮﻻﻫﺎ ص اﷲ‬ ‫ا ﻔ ِ‬
‫َ‬ ‫َ َْ َ َ َ‬
‫ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ وﺳﻠم ‪‬‬
‫َ‬ ‫ُ َ َْ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ ََ َ ّ َ َُ‬ ‫َ‬
‫ص اﷲ ﺳﻴ ِ ِدنﺎ ﻤ ٍد ‪ ‬ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وﺳﻠم )‪(٣‬‬
‫ًَ‬ ‫َ‬ ‫َْ َ َ َ ّ َ َ ّْ ٰ ً‬
‫أﺑدا‬ ‫ﻮﻻي ص ِل وﺳﻠِم دائِﻤـﺎ‬
‫َْ ْ ُّ‬ ‫َ َْ‬ ‫ََ َ‬
‫ِ ا ﻠ ِق ِ ِه ِم‬ ‫ﺣﺒ ِ ﺒِك خ‬
‫‪48‬‬
 ‫َ َُْ َْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ ْ َ‬
‫ﻴﻊ ﻃﻠﻌة اﻟﻘﻤ ِﺮ‬ ‫ﺑـدت ﺎ ِ ر ِ ٍ‬
‫ْ‬
‫ْ َ ْ َ ْ َ َ ُ َْ ْ َ َ َ‬
‫ِ‬ ‫ِﻣن وﺟ ِﻪ ﻣن فﺎق ا د ِو وا‬
‫َ ْ ُ ْ َ ْ َ ْ َ ْ َ ُ َ ْ ُ ُُ‬
‫ﺟﻠﻮه ِ اﻟﻜﻮ ِن واﻷ ﻼك ﺠﺒﻪ‬
‫َ ْ َ ُْ ْ َ ْ َ ّ َ ُْ َ‬
‫ا ِﻴ ِﻪ وا ﻔ ِﺮ‬ ‫ِ ﻃﻠﻌ ِة ا ﺴ ِن‬
‫َو َ َن ﻣ ْﺜل ٰﻫ َﺬا ا ش ْهﺮ َ ْﻮ ِ ُ هُ‬
‫ِ‬ ‫ِ َِ ِ‬
‫ْ ْ َ ْ َ ْ َْ ْ َ ْ َ َ‬
‫أ ِﺮم ﺑِﻤﻮ ِ ِ خ ِ ا ﻠ ِق واﻟ ِ‬
‫ـﻮ ٰواﺣ ُدهُ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ِ‬ ‫ﻤﻊ ا ﺴـن ِﻴ ِﻪ ه‬
‫َ ُْ ُ َ َ َ ْ ََ َْ َ‬
‫ﺟﻠﻮه ِ صﻮر ٍة فﺎﻗت اﻟﻘﻤ ِﺮ‬
‫َ َ َ َ َ ْ َ ُ َ َ ْ ُ َ ْ َ َُ‬
‫ﻣ أرى ر ﻌﻪ ﻳﺎ ﺳﻌد واﺳـﻊ‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ً‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬
‫َﺳ ْﻌ ًﻴﺎ َ َ ا ﺮأ ِس ﺑل َﺳﻌﻴﺎ َ ا َ َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫ِ‬
‫‪49‬‬
 ‫ُُ‬ ‫ْ َ ْ َ ُ ْ َ ْ َ ُ َ َ ُْ‬
‫إِن م أزر ه ﻳﺎ ﺳﻌد ِ ﻤ ِﺮي‬
‫ْ َ ْ ٰ َ ْ َ َ ٰ َ ْ َ َ ْ ُُ‬
‫ِﻣن ﻌ ِد ﻫﺬا ا ﻔﺎ وا ضﻴﻌة اﻟﻌﻤ ِﺮ‬
‫َ َ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ََ‬
‫ـﺎرﺣ ٍة‬‫ﻘﺴم ا ﺐ ِﻴـ ِﻪ ﺟ َ ِ‬
‫َ‬ ‫َ َْ ْ ُ َْ ْ َ ْ ْ َ ُ‬
‫ﺐ واﻷﺟﻔﺎن ِﻠﺴه ِﺮ‬ ‫فﺎ ﻮﺟد ِﻠﻘﻠ ِ‬
‫َ َ َْ َُ َْ ْ َ َ َ َ ْ‬
‫ص ﻋﻠﻴ ِﻪ إ ِ اﻟﻌﺮ ِش ﻣﺎ صدﺣت‬
‫َ ُْ َ‬ ‫ْ َ‬ ‫ََ ُ ُْ ْ ُ‬
‫ﺎل وا ﻜ ِﺮ‬ ‫ﺎئِم ا ﻮرق ِ اﻵصـ ِ‬
‫َ َ َ‬ ‫ْ َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ََ‬
‫فﻠﻤﺎ آن أوان ﻮ ِ ِه ِ اﻟﻜ ِﺮ ِم وﺣﺎن‬
‫َ َ‬ ‫ُ‬ ‫َْ‬ ‫ُ‬ ‫َْ َ ُُ‬
‫ﻣﻘدﻣﻪ ا ِ ﻒ اﻟﻌ ِظﻴم‪ ‬صﺎح‬
‫َ ُ ُ ْ َ َ ْ َ َ َ ْ ْ َْ‬
‫اﻹشﺎرة ِ ﺑِﺎﻟ ِشﺎرة ِ ِﻷﻫ ِل اﻷر ِض‬ ‫شﺎؤوس ِ‬

‫‪50‬‬
 ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫أ ِﻌ ‪    :‬‬
‫ُّ‬ ‫َ َْ ٰ َ َ ْ‬
‫‪  ‬ف ِﻌﻨد ذ ِك ﺣﻔت ﺑِﺄ ِﻣ ِﻪ‬
‫َْ َ َ ُ ْ ََْ ُ َْ ُ ُ َ َ ْ َ َ‬
‫ا ﻤﻼئ ِ ة اﻷﺑﺮار ﺠﺒهﺎ ﺑِﺄﺟﻨِحﺘِهﺎ‬
‫ََََ َ ْ َ َ‬ ‫َ ْ َ ُْ َْ َْ‬
‫ﺎر‪ ‬فﻮ ﻒ ن ﻳ ِﻤﻴﻨِهﺎ‬ ‫ن أ ِ اﻷ ﻴ ِ‬
‫َْ َََْ ََ َْ‬ ‫َ ُ َ َْ‬
‫ِﻣﻴ ِﻴل ﻋﻠﻴ ِﻪ ا ﺴﻼم ‪ ،‬و ﻳد هﺎ‬
‫َْ ََُ ْ َ َ ٌ‬ ‫ْ ُ َ َْ‬
‫ﺟ ِ ل ﻋﻠﻴ ِﻪ ا ﺴﻼم‪ ‬و هم زﺟل‬ ‫ِ‬
‫َْ‬ ‫َ ْ‬ ‫َ ْ‬ ‫ْ‬
‫ك‬ ‫ﻴل ِﻠﻤﻠِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﻴح وا ﻘ ِد ِس وا هﻠِ‬ ‫ﺑِﺎﻟ ﺴ ِ ِ‬
‫ْ ُ ْ ُ َ ُّ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ََ‬ ‫ْ‬
‫ت ا ﻮر اﻟ ِﻌ إ ِ أ ِﻣ ِﻪ‬ ‫ُ‬ ‫ﻴل‪ ‬وأ ﺒﻠ ِ‬ ‫ا ﻠِ‬‫َ‬
‫َ‬ ‫ِ‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ََ َ َ ُ َ َْ َُ ّ ُ َ‬
‫آ ِﻣﻨة ر ِ اﷲ ﻨهﺎ ﺗ ِ ﻫﺎ هﺎ ِﻣن‬

‫‪51‬‬
 ‫ٌَ ََُ ُ َ‬ ‫َْ َ‬ ‫َ‬
‫ﺎو ِف آ ِﻣﻨة‪ ‬و ﻨﻮب ﻋ ِن‬ ‫ِﻴﻊ ا ﻤﺨ ِ‬ ‫ِ‬
‫َ َ‬ ‫ََُ ّ ُ َ‬ ‫َْ َ‬ ‫ْ َٰ‬
‫اﻟﻘﻮاﺑ ِ ِل اﻟ ِ ِة وﺗ ِ ﻫﺎ ﺑِﺎ ﺴﻌﺎدة ِ‬
‫َ َْ‬ ‫ْ ََ‬ ‫َ ُْ‬ ‫ْ ََ‬
‫اﻷﺑ ِدﻳ ِة واﻟﻐﺮة ِ اﻟﻘﻤ ِﺮ ِة واﻟﻄﻠﻌ ِة‬
‫َـ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ـ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬
‫ا ﻤحﻤ ِدﻳة ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ وﺳﻠم ‪‬‬
‫ُُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫أخﺬﻫﺎ ا ﻤﺨﺎض واشﺘد ﺑِهﺎ آﻻﻣﻪ ‪،‬‬
‫َ‬ ‫ُ َ َْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َََ‬
‫ت ا ِ ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ‬ ‫فﻮ ِ‬
‫ََ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬
‫َ َ َ َ ُ َْ‬ ‫َ‬
‫وﺳﻠم ك نﻪ ا در ِ ﻤﺎ ِﻣ ِﻪ‪‬‬
‫َ‬ ‫ُ َ َْ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ ََ َ ّ َ َُ‬ ‫َ‬
‫ص اﷲ ﺳﻴ ِ ِدنﺎ ﻤ ٍد ‪ ‬ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وﺳﻠم )‪(٣‬‬
‫ٰ نَ َ َ ْ َ َ ْ ُ ْ‬
‫ﻳﺎ ِ ﺳــﻼم ﻋﻠﻴ م‬
‫ﻴﺐ َﺳ َﻼ ْم َﻋﻠَ ْﻴ ُ ْ‬
‫ٰ َ ْ‬
‫م‬ ‫ﻳﺎﺣﺒِ‬
‫‪52‬‬
 ‫ﻮل َﺳ َﻼ ْم َﻋﻠَ ْﻴ ُ ْ‬ ‫ٰ َ ُ ْ‬
‫ﻳﺎرﺳ‬
‫م‬
‫َ َْ ُ ْ‬ ‫َ َٰ ُ‬
‫صﻠﻮات اﷲ ﻋﻠﻴ م‬
‫َ ْ َ َ َْ ْ ُ َ ََْ‬
‫أشــﺮق ا در ﻋﻠﻴﻨﺎ‬
‫ْ‬
‫ت ِﻣ ْﻨ ُﻪ ا ُدورُ‬
‫ُ‬ ‫َ ََْ ْ‬
‫فﺎخﺘﻔ‬
‫ْ َ ُ ْ َ َ ََْ َ‬
‫ِﻣﺜل ﺣﺴﻨِك ﻣﺎ رأ ﻨﺎ‬
‫ُ‬ ‫َ َ َ ْ َ‬
‫ور‬
‫ط ﻳﺎ وﺟﻪ ا ﺴـﺮ ِ‬
‫ت ﺑ ْدرٌ‬‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ ٌ‬‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫أ ن ت ش ﻤس أ ن‬
‫َْ َ ُ ٌ َ ْ َ ُ‬
‫ﻮر‬
‫ٍ‬ ‫ن‬ ‫ق‬ ‫ﻮ‬ ‫ـ‬ ‫ف‬ ‫ﻮر‬ ‫ــ‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫أ‬
‫ٌ َ َ‬ ‫َْ َ ْ‬
‫أنت إِك ِﺴــ وﻏـﺎ ِ‬
‫ُ‬ ‫َ‬
‫َ ْ ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ور‬
‫أنت ِﺼﺒﺎح ا ﺼد ِ‬
‫‪53‬‬
 ‫َ َُ ُ‬ ‫َ َ‬
‫ﻳﺎ ﺣﺒِﻴـ ِ ﻳﺎ ـﻤـد‬
‫َ َ ُ َ َْ َ ْ‬
‫ﻳﺎ ﻋــﺮوس ا ﺎف ِﻘ ِ‬
‫َ ُ َ ْ َ َُ ْ‬
‫ﻳﺎ ﻣــؤ د ﻳﺎ ﻤﺠـد‬
‫َ َ َ ْ ْ ََ ْ‬
‫ﻳﺎ إِﻣــﺎم اﻟ ِﻘﺒﻠﺘــ ِ‬
‫َ ْ َ َ َ ْ َ َ َ ْ َْ‬
‫ﻣن رأى وﺟهك ﺴﻌد‬
‫َ َْ َ ْ‬ ‫َ َ‬
‫ﻳﺎ كـــ ِﺮ م ا ﻮاﻟ ِــدﻳ ِن‬
‫َُْ ْ‬ ‫َ ْ ُ َ‬
‫ﺣﻮضك ا ﺼﺎ ِ ا ﻤ د‬
‫َُْ َ َْ ُ‬
‫ﻮر‬
‫ِوردنﺎ ﻳــﻮم اﻟ شـــ ِ‬
‫َ َ ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ﻣﺎ رأ ﻨﺎ اﻟ ِﻌ س ﺣﻨت‬
‫َْ َ‬ ‫َ‬
‫ﺑِﺎ ﺴـــﺮى إِﻻ إ ِ ــك‬
‫‪54‬‬
 ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َْ‬ ‫َ َْ َ َ‬
‫واﻟﻐﻤﺎﻣـــة ﻗد أظﻠت‬
‫َ َْ َ َ ْ َ َْ َ‬
‫وا ﻤــﻼ صـﻠﻮا ﻋﻠﻴك‬
‫ََ َ َ ْ ُ ُ َ ْ‬
‫وأﺗــﺎك اﻟﻌــﻮد ﺒـ ِ‬
‫ََ َ ْ ََْ ََْ َ‬
‫ﻳدﻳـك‬ ‫وﺗــﺬﻟل‬
‫َ ْ َ َ َ ْ َ َ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﺒ‬ ‫ﺣ‬ ‫ﺎ‬ ‫ﻳ‬ ‫ت‬‫ﺎر‬ ‫ﺠ‬ ‫ﺘ‬ ‫اﺳ‬ ‫و‬
‫ِﻋ ْﻨ َد َك اﻟظ ْ ُ ا ُﻔﻮرُ‬
‫َْ َ ْ‬ ‫ََ َ‬
‫ﺣﻴﻨﻤﺎ شدوا ا ﻤحﺎ ِل‬ ‫ِ‬
‫ْ‬ ‫َََ َ‬
‫ﺣﻴــ ِل‬ ‫و ﻨـــﺎدوا ِﻠﺮ ِ‬
‫ُُْْ َ ُْ َ ْ‬
‫ﺟئﺘهم وا ﻣﻊ ﺳـﺎئِل‬ ‫ِ‬
‫َ َ ُ‬ ‫ُْ ُ ْ‬
‫ﻗﻠت ﻗ ِـﻒ ِ ﻳﺎد ِ ل‬
‫‪55‬‬
 ‫َ َ ْ‬ ‫َ ََ ْ‬
‫و ﻤــل ِ رﺳــﺎئِل‬
‫ْ ُ َْ ُ‬ ‫َ َ‬
‫هﺎ ا شــﻮق ا ِﺰ ل‬
‫ْ‬ ‫ََْ َ َ َْ َ‬
‫ﺎزل‬ ‫ﻮ ﻫﺎ ِﻴك ا ﻤﻨــ ِ‬
‫ْ َ َ َ َ ُْ ُ‬
‫ﻮر‬
‫ِ اﻟﻌشــﺎﻳﺎ وا ﻜ ِ‬
‫ْ َْ َ ُ‬ ‫ُ َ ْ‬
‫ﻣن ِ اﻟﻜﻮ ِن ﻫﺎ ﻮا‬
‫ﻴك ﻳَﺎ ﺑَﺎ ِ ا ْ َﺒ ُ‬
‫َ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫َ َ َ ُ‬ ‫َ َُ ْ‬
‫و هم ِﻴــك ﻏــﺮام‬
‫ﺎق َو َﺣـــﻨ ُ‬ ‫َ ْ َ ٌ‬
‫ِ‬ ‫واش ِﻴــ‬
‫َ ْ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ََ‬
‫ِ ﻣﻌﺎ ِﻴــك اﻷنﺎم‬
‫َﻗد َﺒــد ْت َﺣﺎئﺮ نَ‬
‫ِِ‬
‫‪56‬‬
 ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫خﺘﺎم‬ ‫أنت ِﻠﺮﺳــ ِل ِ‬
‫ُ‬ ‫َ‬
‫ت ِﻠ َﻤـ ْﻮ َ شﻜﻮرُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫أن‬
‫َ ْ ُ َ ْ ْ ُ َْ ُ‬
‫ﻜ ﻳﺮﺟﻮ‬ ‫ﺒدك ا ِﻤﺴ ِ‬
‫َ‬ ‫ْ‬
‫ك ا َـم اﻟﻐ ِﻔ ُ‬‫ْ‬ ‫َ ْ َ َ‬
‫فﻀ ﻠ‬
‫َ َْ ْ َ ُ ّ‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ِﻴك ﻗد أﺣﺴﻨت ظ ِ‬
‫ﻳَﺎ َ ِشـــ ُ ﻳَﺎ نَ ِﺬﻳــﺮُ‬
‫َ‬
‫َفﺄﻏﺜــ َوأﺟـــﺮْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ‬
‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ ُ‬
‫ﻳﺎ ِ ــ ِﻣن ا ﺴ ِﻌ ِ‬
‫َ َ َ‬ ‫َ َ‬
‫ﻳﺎ ِ ﻴــﺎ ِ ﻳﺎ ﻼ ِذي‬
‫ْ ُُ‬ ‫ُ‬
‫ﻮر‬
‫ﺎت اﻷ ِ‬ ‫ِ ﻠِﻤــ ِ‬
‫‪57‬‬
 ‫َ َ َْ ٌ َ َ‬
‫فﺎز ﺒــد ﻗد ﻤ‬
‫َ َْ َ َ ْ ُ ُْ ُ ُ‬
‫وا ــ ﻨﻪ ا هﻤﻮم‬
‫ﻴك ﻳَﺎ ﺑَــ ْد ٌر َ ـَ‬‫َ‬
‫ِ‬
‫ْ‬
‫ك ا ْ َﻮ ْص ُﻒ ا َﺴ ُ‬ ‫ََ َ‬
‫ِ‬ ‫فﻠ‬
‫َْ َ َْ َ ْ َ َ ْ ً‬
‫ﻟ س أز ِﻣﻨك أصﻼ‬
‫َ َ َ ُْ َ ْ‬
‫ط ﻳﺎ ﺟد ا ﺴــ ِ‬
‫َ َ َْ َ ُ َ‬
‫ﻌﻠﻴــك اﷲ صــ‬
‫ُ‬ ‫َ ً ُ َ‬
‫ﻮر‬
‫دائِﻤــﺎ ﻃـﻮل ا ﻫ ِ‬
‫َْ َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ﻳــﺎ و ِ ا ﺴﻨــ ِ‬
‫ﺎت‬
‫َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ﺎت‬‫ﻳﺎ ر ِﻴـــﻊ ا رﺟ ِ‬
‫‪58‬‬
 ‫َّ َ ْ َ ّ ُُ‬
‫ك ِﻔــﺮن ﻋ ِ ذنـﻮ ِ‬
‫َ َّ‬ ‫َ ْ َ ْ‬
‫واﻏ ِﻔــﺮن ِ ﺳ ِئﺎ ِ‬
‫ُ َْ َ َ‬ ‫َْ َ َ‬
‫أنت ﻔــﺎر ا ﻄﺎﻳﺎ‬
‫ُْ َ‬ ‫َ ُ‬
‫ﺎت‬
‫ﻮب ا ﻤﻮ ِﻘ ِ‬ ‫وا نــ ِ‬
‫ْ‬
‫َ َ ُ َ َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ﺎوي‬ ‫أنت ﺳﺘﺎر ا ﻤﺴ ِ‬
‫َ‬ ‫ُ ََْ‬ ‫َ ُ‬
‫ات‬
‫وﻣ ِﻘﻴـــل اﻟﻌﺜـﺮ ِ‬
‫َ ُ ّ ّ ََ ْ َ‬
‫ِم ا ِﺴــ ِﺮ وأخ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ُ ْ َ‬
‫ات‬‫ﺠﻴﺐ ا ﻋﻮ ِ‬ ‫ﺴﺘ ِ‬
‫َ َ َْْ َ َ ً‬
‫ر ﻨﺎ ار ـﻨﺎ ِﻴﻌﺎ‬
‫ﺎت‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ِ ِﻤﻴــ ِﻊ ا ﺼﺎ ِ ِ‬
‫‪59‬‬
 ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ُُ َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫فﻠﻤﺎ أ َ ق نﻮره ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ‬
‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ُْ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬
‫وﺳﻠم ِ ا ﻮﺟﻮ ِد ‪ ،‬أذ ن ِ ِ ﺑِﺎ ﺴﺠﻮ ِد‬
‫ََْ َُْْ َُْ َُْ ٌ ُ َْ ََ ْ َ‬
‫و م ﻠق ِﻣﺜﻠﻪ ﻮ ﻮد م أوﻣﺄ ﺑِإِصﺒ ِﻌ ِﻪ‬
‫َ‬ ‫ُ َ َْ‬ ‫َُ َ َ‬ ‫َ‬
‫إ ِ ا ﺴﻤﺂءِ فﻮ ِ ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ‬
‫َ َ َ ُ َ ً َ ْ ُ ً ُ َ ً َُْ ً‬
‫وﺳﻠم ﻣﻜحﻼ ﻣدﻫﻮنﺎ ﻣﻌﻄﺮا ﺘﻮنﺎ‬
‫ورا ُﻣ َﻜﺮ ًﻣﺎ َو َخ َﺮ َج ِﻣ ْن َ ْﻐﺮه ِ نُﻮرٌ‬ ‫َ ْ ُ ً‬
‫َِ‬ ‫َ‬
‫ْ ْ‬ ‫َ‬ ‫ُ ُ ُ ُ ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫أضﺂءت ﻗﺼﻮر ﺑ ى ِﻣن أر ِض‬
‫َْ‬ ‫ِ َ َ ْ ََْ َ ُ‬
‫ﺎن‬‫ا شﺎم ‪ ،‬وخﺮت ِهﻴ ﺘِ ِﻪ ِﻴﻊ ا ﺼﻠﺒ ِ‬
‫َ َْ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬
‫َ ْ ْ َ ِ َ ْ ََ‬ ‫َ‬
‫ﺎر ﻌد ِﻋﺰﺗ ِ ِﻪ‬ ‫واﻷصﻨﺎم وأصﺒح ﺟﺒ ٍ‬

‫‪60‬‬
 ‫َ ُ َ ْ َْ َ َ‬ ‫َ ً َ ُ َ‬
‫ت ا شﻴﺎ ِﻃ أن ﺴ ِق‬ ‫ذ ِ ﻼ‪ ‬وﻣﻨِﻌ ِ‬
‫ْ َ ََْ َ ْ َْ َ َ َ َ‬
‫ا ﺴﻤﻊ فﻠم ِد ﻌـد ذ ِك إ ِ ا ﺴﻤﺂءِ‬
‫َْ‬ ‫َ ً َ َ َ َ ْ ََْ ُ ُ‬
‫ﺳ ِﻴﻼ ‪ ،‬فﻠﻤﺎ ﺑدت أنﻮار ﻏﺮﺗ ِ ِﻪ ا ِهﻴ ِة‬
‫ُْْ‬ ‫َ َْ‬ ‫َ ُْ‬ ‫َ َ ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫وأ ﻗت شﻤس ﻃﻠﻌﺘِ ِﻪ اﻟﻌﻠ ِﻮ ِة‬
‫َ ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫أضﺂءت ِﻤﻮ ِ ِه ِ ا ﻨﺎ ِدس وا شق إِﻳﻮان‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ َََ ْ َ ُ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫ت‬ ‫ﺎرس و ِ ِ‬ ‫ك ِ ى و دت نﺎر ف ِ‬
‫َ اﷲُ‬ ‫َْ ُ َْ ً ُ ُ‬
‫ا ﺼﻠﺒﺎن ﻌ ِظﻴﻤﺎ ﻟ ِﻘدو ِﻣ ِﻪ ص‬
‫َ َْ َ َ َ َ ََْ ً ََ َ َُ‬
‫ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ وﺳﻠم وﺗﻮ ِ ا‪ ‬ونـﺎدى ﻣﻨﺎ ٍد‬
‫َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ً‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫كﺮاﻣﺘ ِ ِﻪ‬ ‫ان ﺗ ﺒِﻴهﺎ ِﻷﻣﺘ ِ ِﻪ‬ ‫ِ اﻷ ﻮ ِ‬

‫‪61‬‬
 ً ََْ
    :‫وﺗﺬك ِ ا‬

      

     

      

َ ْ َ ٰ ُ َ َْ َ َ
ِ ‫ص ﻋﻠﻴك اﷲ ﻳﺎ ﻋـدنﺎ‬
ْٰ ََْ َ ٰ َ َ ْ ُ ٰ
‫ﻳﺎ ﺼﻄ ﻳﺎ صﻔﻮة ا ﺮ ِن‬
َ‫َفﻠَ َ ْم َ ُ ِﻣ ْن آﻳَة َ ْش ُهﻮرة‬
ٍ
ً‫ﻜ َﺘﺎب ﺑ َهﺎ َﻏ َدا َ ْﺴ ُﻄﻮرا‬ ْ َ
ِ ِ ِ ‫نص اﻟ‬
ْ َ ّ َُ ُ َْ ُ َ َُ ْ َ َ
‫ﻮس ون ِ ﺴت‬ ِ ‫ِدت نﺎر ا ﻤﺠ‬
62
 ‫ُ‬
‫ﺎك ﺒﻮراً‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬
‫ُ ْ َ ْ‬‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫أصﻨﺎ هم فدﻋﻮا ﻫﻨ‬
‫ََ َ ُ َ ّ ُ ْ ٰ َ َ َ‬
‫وأ ﻳ ِ ﺑِﺎ ِهداﻳ ِة وا‬
‫اك ﻳُ ْد َ َﻫﺎ ِدﻳﺎ ً َو َ ِش اً‬ ‫َ َ َ‬
‫فﺒِﺬ‬
‫اﷲ َﻋﻠَ ْﻴﻪ َوآ ِ ِ َو َﺳﻠمَ‬ ‫ُ‬ ‫ََ ُ َ َ‬
‫و ﻤﺎ و ِ ص‬
‫ِ‬
‫َ ََ َْ ْ ُ َ ُْ َ َ َ َ ُ َ َ ََ‬
‫ت‬ ‫ﺳﺄل ا ﻮﺣش واﻟﻄ رضﺎ ﺘﻪ وﺳﺄﻟ ِ‬
‫ُ َ َ َ‬ ‫َْ َ َ ُ َْ ََُ ََ َ‬
‫ا ﻤﻼئ ِ ة ﺗﺮ ِ ﺘﻪ ﻘﺎل اﷲ ﻋﺰ وﺟل‬
‫َ َ‬ ‫ََ َ ٌ َ ْ ََُّ ُ ْ َ ْ َ َ‬
‫ﺎع وﻻ‬ ‫أنﺎ ﻗﺎ ِدر أن أر ِﻴﻪ ِﻣن ِ رض ٍ‬
‫ََ ْ‬ ‫ََ ْ َ ََ ْ َ َ‬ ‫َ َ‬
‫ﺐ وﻟ ِ ن ﺳﺒﻘت ِﻤ ِ و ﻤت‬ ‫ٍ‬ ‫ﺳﺒ‬
‫ْ ََ‬ ‫ْ َ َََْ ُ ََ َْ‬
‫ﻔ ِ ِ اﻷز ِل‬ ‫ﺣﻜﻤ ِ و ﺘﺒت‬ ‫ِ‬

‫‪63‬‬
 ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫َْ َ َ َ‬‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ٰ‬ ‫ْ َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ﻴﻤة ْ ُ‬ ‫أن ﻻ ﻳﺮ ِضﻊ ﻫ ِﺬه ِ ا ﻮﻫﺮة ا ِ‬
‫ََ َ َُ َ َ ُ ََْ‬
‫أﻣ ِ ﺣﻠِﻴﻤة ‪ -‬ر ِ اﷲ ﻨهﺎ‪ -‬‬
‫َ‬ ‫ُ َ َْ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ ََ َ ّ َ َُ‬ ‫َ‬
‫ص اﷲ ﺳﻴ ِ ِدنﺎ ﻤ ٍد ‪ ‬ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وﺳﻠم )‪(٣‬‬
‫ﻟـ ِ ﻳٰـﺎ إِﻟـ ِٰ‬ ‫ﻟـ ِ ﻳٰـﺎ إ ِ ٰ‬
‫إِ ٰ‬
‫ٰ‬ ‫ََْ ً ََْ َْ‬ ‫إِ ٰ‬
‫ﻟـ ِ ﺗﻮ ـة ﺒل ا ﻤﻤ ِ‬
‫ـﺎت‬
‫ْ َ ْ ُ ْ َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ ُ ْ ُ َْ ْ‬
‫ﻄﺮق ا ﻮص ِل أضحت ﺴﺘ ِﻘﻴﻤة‬
‫ُ َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫َ ْ ٰ ُ َ‬ ‫َ‬
‫وأ ار ا هﻮى ِﻋﻨ ِدي ﻣ ِﻘﻴﻤة‬
‫َ َ َْ َ ُ ُ ً ْ َ‬
‫ﻴﺐ‬
‫فﻼ ش صدودا ِﻣن ﺣﺒ ِ ِ‬
‫َُ َ ٌ َ ْ َ َ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ن ِﻌم ﺑِﻤﺎ أو ﻋ ِﻤﻴﻤة‬
‫ٰ َ ُ َْ َ َ َُْ‬
‫إذا زﻻت ﺒ ٍد ﺑﺎﻋدﺗﻪ‬
‫‪64‬‬
 ‫َ‬ ‫َُُُّ َٰ ُُ‬
‫ﺣﻴﻤة‬ ‫ﻘ ِﺮ ﻪ ﻋﻮا ِﻃﻔﻪ ا ﺮ ِ‬
‫ْ‬ ‫َ ْ َ َُ ْ َ ُ ُ ُ‬
‫اﻟﻌﺠﻮل ِﺴﻮءِ ف ِﻌ ٍل‬ ‫و ِن‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ُ َ ُ ُ ْ َ‬
‫ﺎف ك ِﺮ ﻤة‬ ‫ﻳﻼ ِﻃﻔﻪ ﺑِﺄوص ٍ‬
‫َو ْ َ ْ ُ ْ َ ٰ َ َ ُ َ ْ‬
‫ِن شك اﻟﻐﺮام ﺣﻠِﻴﻒ شﻮ ٍق‬
‫َُ ُّ ُ َ ََْ ُ ُ َ َ‬
‫ﻘ ِﺮ ــﻪ و ﻌﻠـﻪ ن ِدﻳﻤة‬
‫َ‬
‫ّ َ َ َ ُ َ ُْ َ َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬
‫ﻗﺎل أﻫل ا ِﺴ ِ ر ِ اﷲ ﻨهم و ن‬
‫ُ ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ْ َ َ ْ ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫أﻫل ﻣﻜة ِﻣن داﺗ ِِهم أن ﺮﺟﻮا‬
‫َ َ ْ َ َ ُ‬ ‫ََ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ْ ْ‬
‫اض ِﻊ ﻗﺎﻟت ﺣﻠِﻴﻤة‬ ‫ﺎل إ ِ ا ﻤﺮ ِ‬ ‫ﺑِﺎﻷﻃﻔ ِ‬
‫َ َ ْ‬ ‫َ َ ُ َ ْ َ َ َ َ َ َْ‬
‫ر ِ اﷲ ﻨهﺎ فﺄصﺎﺑ ﻨﺎ ِ ﺑ ِ ﺳﻌ ٍد‬

‫‪65‬‬
 ‫َ ٌَ َ ْ ُ ُْ ًَ َ ْ َْْ َ َْ‬
‫ﺠئﻨﺎ‬ ‫ثف ِ‬ ‫ﺳﻨة شهﺒﺂء ﻣﻐﻠِﻴة ﻟ ِﻌد ِم اﻟﻐﻴ ِ‬
‫َ َ َ َْ َ َ ْ َ َ ْ ََ ً َ َ ُ ّ ْ ََ‬
‫إ ِ ﻣﻜة ﻮ أر ِﻌ ا ﺮأة ﻣﻊ ِ ا ﺮأ ٍة‬
‫َ َ َ َ َ َ‬ ‫َْ َُ ََْ ُ‬
‫ِﻣﻨﺎ ﻌﻠهﺎ نﻠﺘ ِﻤس ا ﺮضﻌﺂء‪ ‬فﺨﺮج‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫اض ِﻊ‬ ‫أﻫل ﻣﻜة ﺑِﺄﻃﻔﺎ ِِهم إ ِ ا ﻤﺮ ِ‬
‫َ َ ََ‬ ‫ََ َ ُ ُْ َ َْ ْ َ َْ‬
‫فﻮضﻌﻮﻫم ﺣﻮل اﻟﻜﻌﺒ ِة ف َﺴﺒﻘ ِ‬
‫َ َ ََ ْ ُ‬ ‫َ‬ ‫ّ ُ َ ُّ‬
‫ﻴﻊ ﺑِﻤﻜة وﺗﺄخﺮت‬ ‫ِ ر ِض ٍ‬ ‫اﻟ ِﺴﺂء إ ِ‬
‫َ ْ َ‬ ‫َ ُ ْ ََ‬ ‫ََ ُ ْ‬
‫أنﺎ ِﻀﻌ ِ وضﻌ ِﻒ أﺗﺎ ِ ﻟ ِ ِﻘﻠ ِة ﺳ ِﻫﺎ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫ً‬ ‫َ‬
‫ْ ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ ْ ُ ََ‬
‫ﺟد ش ئﺎ ِﻣن ا ﺮضﻌﺂءِ‪‬‬ ‫ﺠ ئت ف ﻠ م أ ِ‬ ‫ف ِ‬
‫َ َ َ ْ َُ َ َ ُ ََْ ُ ُ َ‬
‫وﺳ ِﻤﻌت آ ِﻣﻨة ر ِ اﷲ ﻨهﺎ ﺑِﻘدو ِﻣﻨﺎ‬
‫ُْ ُ ْ َ ْ ُ َ‬ ‫ََ َ ْ َْ ُْ‬
‫ﺐ ا ظﺮ ِﻤﻮ ﻮ ِدك‬ ‫ﻘﺎﻟت ﻟ ِﻌﺒ ِد ا ﻤﻄﻠِ ِ‬
‫‪66‬‬
 ‫ٰﻫ َﺬا ُ ْﺮض َﻌ ًة ﻣ ْن ﺑَ َﺳ ْﻌد َ َﻘ ْد ﻗَد ْﻣنَ‬
‫ِ‬ ‫ٍ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ِ‬
‫ْ َ ُ ُْ ُ ْ َ ْ ُ َ‬ ‫َْ ٰ ُ‬
‫اضﻊ ا ﺴﻌ ِدﻳﺎت‪ ‬ا ظﺮ ِﻤﻮ ﻮ ِدك‬ ‫ا ﻤﺮ ِ‬
‫َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ُْ ًَ ْ‬
‫ٰ‬
‫ﺮ ِضﻌة ِﻣن أ ِف اﻟ اﻳﺎ‪ ‬فﺨﺮج‬ ‫َ‬
‫ْ َ َ َ ً‬ ‫َْ‬ ‫َُْ ُْ‬
‫ﺐ ﻤ ِ إِذ ﺳ ِﻤﻊ ﻫﺎﺗ ِﻔﺎ‬ ‫ﺒد ا ﻤﻄﻠِ ِ‬
‫ْ‬ ‫َ ُ ُ َُ ُْ ُ ْ َ َ َ َ‬
‫ﻘﻮل ا ظﺮ إ ِ ﺣﻠِﻴﻤة ا ﺴﻌ ِدﻳ ِة‬
‫ً َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُْ ُ َ ََ َ َ ْ‬
‫ﻤدا ص‬ ‫ﺗﺮ ِضﻊ و آ ِﻣﻨة اﻷ ِﻣ‬
‫اﷲ َﻋﻠَ ْﻴﻪ َوآ ِ ِ َو َﺳﻠم‪َ‬‬ ‫ُ‬
‫ِ‬
‫ً‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ َ ََ‬
‫ﻤدا‬ ‫إِن ا ن آ ِﻣﻨة اﻷ ِﻣ‬
‫َ ْ ُ ْ َ َ َ َ ْ َ ُ َْ‬
‫خـ اﻷن ِﺎم وصﻔـﻮة ا ﺒ ِ‬
‫ـﺎر‬

‫‪67‬‬
 ‫َ َُ ُْ َ‬ ‫ُ‬ ‫ََ َ‬
‫ﻤﺎ إِﻻ ﺣﻠِﻴﻤة ﺮ ِضﻌـة‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬
‫ن ِْﻌ َم ا ا ﻤﺼﻄ ا ﻤﺨﺘﺎرُ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬
‫ِ‬
‫ُ‬ ‫ٰ ٰ‬ ‫َ ُْ ُ ُ َ‬
‫ﻻ ﺴـﻠِﻤﻮه إ ِ ِﺳـﻮاﻫﺎ إِنـﻪ‬
‫َْ ٌ َ ُ ْ ٌ َ َ ْ َ‬
‫أﻣـﺮ وﺣ م ﺟـﺂء ِﻣن ه ِ‬
‫ﺎر‬
‫ْ ُ َ َ ُ ََْ‬ ‫َ َ ْ َ َ ُ‬
‫ﻗﺎﻟت ﺣﻠِﻴﻤة ا ﺴﻌ ِدﻳة ر ِ اﷲ ﻨهﺎ‬
‫َ َ َُُْ‬ ‫ُ ّ ََ ْ ُ َْ ُْ‬
‫ﺐ فﺴﺄ ﻪ‬ ‫م إ ِ ِ ﺮرت ﺑِﻌﺒ ِد ا ﻤﻄﻠِ ِ‬
‫َ َ‬ ‫َ ْ ُ‬ ‫ََ َ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ‬
‫ك و ﻣﺎ‬ ‫ﻴﻊ ﻘﺎل ِ ﻣﺎ اﺳﻤ ِ‬ ‫ن ر ِض ٍ‬
‫َ َ ُ َ ََ‬ ‫ََُ َُ ْ ُ ْ‬
‫ك ﻘﻠت ا ِﺳ ِ ﺣﻠِﻴﻤة ‪ ،‬وﻋﺮ ِ‬ ‫ﻋﺮ ِ‬
‫ً َََ َ َ ْ ُُ‬ ‫َُ َ ْ َََ َ َ‬
‫ﺣ و هﻠل وﺟهﻪ‬ ‫ﻨﻮ ﺳﻌ ٍد ﺘ ﺴم ضﺎ ِ‬

‫‪68‬‬
 ‫ْ ُ‬ ‫ََ ً ََ َ َ َ َ َ َُ‬
‫فﺮﺣﺎ ﻘﺎل ﺑ ٍخ ﺑ ٍخ ﻳﺎ ﺣﻠِﻴﻤة ا ﺴﻌ ِدﻳة‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ َ ُ ََْ َْ َ‬
‫ﺎع‬‫ك ِ إِرض ِ‬‫‪-‬ر ِ اﷲ ﻨهﺎ‪ -‬ﻫل ِ‬
‫ْ َ َ ُ‬ ‫َ‬ ‫َْ َ‬ ‫ُ َ َ‬
‫ﻴم ﺴﻌ ِدﻳن ﺑ ِ ِﻪ إِن شﺎء اﷲ‬ ‫ﻏﻼ ٍم ﻳ ِ ٍ‬
‫ََ َ‬
‫ﻌﺎ ‪‬‬
‫َ‬ ‫ُ َ َْ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ ََ َ ّ َ َُ‬ ‫َ‬
‫ص اﷲ ﺳﻴ ِ ِدنﺎ ﻤ ٍد ‪ ‬ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وﺳﻠم )‪(٣‬‬
‫ّ َُ‬ ‫َ َ ّ َ ّ ََ‬
‫ﻳﺎ ر ِب ص ِل ا ِ ِ ﻤ ٍد‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُْ‬
‫ﻣﻨ ِ ا ﻼئ ِ ِق ِﻣن ﺟهﻨم ِ ﻏ ٍد‬
‫َُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ َ ْ َ َُ‬
‫ﺎع ﻤــ ٍد‬ ‫فﺎزت ﺣﻠِﻴﻤة ِﻣن رضـ ِ‬
‫ْ‬
‫َ َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ َْ َ ُ‬
‫خ ِ ا ﻮرى ﻃﺮا ﺑِﺄ ظ ِم ﻣﻘﺼ ِد‬
‫َ َ َ ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫َ َ ْ‬
‫ﺣ ﻀت ﺑ ِ ِﻪ‬ ‫ت ِ‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫ورأت ِﻣن اﻟ‬

‫‪69‬‬
 ‫َ ْ ُ َ َ َ َ َ ْ َ َ َْ‬
‫فﺎ ﺴﻌـد ﻗﺎر هﺎ ﺑِﻄﻠﻌـ ِة أ ـ ِد‬
‫ْ ُ ْ َ َ َ‬ ‫َْ‬ ‫َ‬
‫ﻗد در ِﻣﻨهﺎ ا دي ِﻋﻨـد رضﺎ ِﻋـ ِﻪ‬
‫ْ ُّ َ ْ ُْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫أ ِﻣﻨت ﺑ ِـ ِﻪ ِﻣـن ِ ﺟهـ ٍد ِه ٍد‬
‫ْ َ ْ َ ََ ْ َ‬ ‫ََ َ ُ َ‬
‫ﺐ ﻗـد ﺳﺒﻘت ﺑِهــﺎ‬ ‫وأﺗـﺎ هﺎ ِﻠﺮك ِ‬
‫ََْْ‬ ‫ُ‬ ‫ََ ً َ ً‬
‫ﻮل اﻷ ِد‬ ‫فﺮﺣـﺎ و ِﻴهـﺎ ﺑِﺎ ﺮﺳـ ِ‬
‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ً‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫أ ﻨﺎ هــﺎ نت ِشـﺒﺎﻋـﺎ ﻤــﺎ‬
‫َ َ َ ْ َُ ُ ََ َ ّ ُ َْ‬
‫ﺳــﺮﺣت ـﻮد هﺎ ﺑِد ٍر ﺰ ـ ٍد‬
‫َ َْ ْ َ َ ْ َ َ ُ َ‬ ‫َ ََ ْ‬
‫ﻔ هﺎ‬ ‫ات و‬‫ورأت ِﻣــن ا ـ ِ‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ َ َْ‬ ‫َ ُ‬
‫وا ﺎس ِ ِ ٍن وﻋ ٍش أن ِد‬
‫َ ََْ‬ ‫ُ َْ َ‬ ‫َ َ ْ‬
‫نﺎﻟت ﺑ ِــ ِﻪ ا ﻤﺴــﺮة ِ وا هﻨــﺎ‬
‫‪70‬‬
 ‫ُ َ‬ ‫َ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َُ‬
‫ﺴﻮ ٍد‬ ‫هـﻮ ا ِي ﻗد ﺳـﺎد‬
‫ْ ُ َ َ ُ ََْ‬ ‫َ َ ْ َ َ ُ‬
‫ﻗﺎﻟت ﺣﻠِﻴﻤة ا ﺴﻌ ِدﻳة ر ِ اﷲ ﻨهﺎ‬
‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ّ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫َ‬
‫ت أ ِﻣ ِﻪ آ ِﻣﻨة ر ِ اﷲ‬ ‫ﺠئت إ ِ ﻴ ِ‬ ‫ف ِ‬
‫َ‬ ‫ٌ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ ْﻨ َهﺎ َو ِ َ ا ِْﻣ َ‬
‫ـﺮأ ٌة ِﻫﻼ ِ ـة ﺗ ْﺰ َﻫﺮُ‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ّ ّ َ َ َُ َُْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ َ ْ َ‬
‫ﺐ ا ِر ِي فﺴﺄ هﺎ ﻨﻪ ﻘﺎﻟت‬ ‫ﻟﻜﻮك ِ‬
‫َ ْ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬
‫أ ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ﺘم ﻳﺎ أﻫل ا ﺎ ِدﻳ ِة ﻄﻠﺒﻮن ﻣن‬ ‫َ‬
‫ﺎت أﺑﻮهُ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ ُ َ َُْ َ ٰ َ ٌْ َ ٌ َ َ‬
‫ِدون ِرفده وﻫﺬا ِﻃﻔل ﻳ ِﻴم ﻣ‬
‫َ ً َ َ َُ َ ُ َُْ‬ ‫َُْ ُ‬
‫و ﻨت ﺑ ِ ِﻪ ﺣﺎ ِﻼ فﻜﻔﻠﻪ ﺟده ﺒد‬
‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬
‫ﺐ‪ ‬ﻗﺎﻟت ﺣﻠِﻴﻤة ر ِ َ اﷲ‬ ‫ا ﻤﻄﻠِ ِ‬

‫‪71‬‬
 ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ََْ ََ َ ْ ُ َ َْ‬
‫ﺎوره ِﻴ ِﻪ‬ ‫ﻨهﺎ َفﺮﺟﻌت إ ِ ﻌ ِ ِﻷش ِ‬
‫ٰ َ ُْ ََ َ َ ْ َ َ ُ‬ ‫ََ َ‬
‫ﻘﺎل أ ِر ِ ﻫﺬا اﻟﻐﻼم ﻗﺎﻟت ﺣﻠِﻴﻤة‬
‫َ َ ُ َ َْ َََ ْ ُ ََ ََ ْ َ‬
‫ر ِ اﷲ ﻨهﺎ ﺘﻘدﻣت أنﺎ و ﻌ ِ إ ِ‬
‫َ َ َ َ ُ َ ْ َ َ ُ ْ َ َ ُّ‬ ‫َْ‬
‫ت آ ِﻣﻨة ر ِ اﷲ ﻨهﺎ ﻘﻠﻨﺎ ﻫﻠ ِ‬ ‫ﻴ ِ‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ََْ َ ْ‬
‫ﺑ ِ ِﻪ إ ِ ﻨﺎ‪ ‬فﺄﺗت ﺑ ِ ِﻪ ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ‬
‫ْ‬ ‫َْ‬ ‫َ َ َ َْ ُ ً ُْ َ ً‬
‫وﺳﻠم ﻣدﻫﻮنﺎ ﻣدرﺟﺎ ِ ﺛﻮ ٍب ِﻣن‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ٌ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ُصﻮف أ ْ ﻴض َو ْﺘ ُﻪ َﺣﺮ َﺮة خ ٰاءُ‬
‫ِ‬ ‫ٍ‬
‫اﷲ َﻋﻠَ ْﻴﻪ َوآ ِ ِ َو َﺳﻠمَ‬ ‫ُ‬ ‫َ َ َ ْ ُُ َ‬
‫فإِذا وﺟهﻪ ص‬
‫ِ‬
‫َََ َ َْ‬ ‫ُ ُ َ ْ َ َ َْ َ َ َْ ْ‬
‫ﻳ ِ ء ﻟﻘﻤ ِﺮ ﻠة ا د ِر‪ ‬ﻨظﺮ ﻌ ِ‬
‫ََ َ َ َ َْْ َ َ َ َ ُْ َ‬ ‫َ ْ‬
‫ِ وﺟ ِه ِﻪ ﻔﺘح ﻴ ﻴ ِﻪ فﺨﺮج ِﻣﻨهﻤﺎ‬
‫‪72‬‬
 ‫ُ ٌ َ ٌ َ َ ٌ َ ٌ َ َ َ َْ‬
‫نﻮر ﺳﺎ ِﻃﻊ و ِضﻴﺎء ﻻ ِﻣﻊ فحﺎر ﻘ ِ‬
‫َ َْ ُ َْ ََ َ َ َْ َ َ َ ُ ٰ َ‬
‫ك ﻳﺎ ﺣﻠِﻴﻤة ﻫﺬا‬ ‫و ﻘل ﻌ ِ ﻘﺎل و ِ‬
‫ْ َ ْ ُ ُ ُ ْ ُ َ َ ْ َ ْ ُ ُ َ ُ ْ ُ َُ‬
‫ا ﻤﻮ ﻮد ا ﻤ وا ﻤﻘﺼﻮد ﻘﻠت‬
‫ََ َ‬ ‫َُ ُ ٌَ َ ٌ ََ َ َ ْ َُ‬
‫ﻫﻮ ﻏﻼم ﻳ ِﻴم ﻤﺎ ذا نﺼﻨﻊ ﺑ ِ ِﻪ ﻘﺎل‬
‫َ‬ ‫ْ‬
‫اﷲ ﺑ َ َ ﺘ ِ ِﻪ ﻳﺮز ﻨﺎ إن شﺎءَ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َََ‬ ‫ُ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫خ ِﺬﻳ ِﻪ فﻠﻌل‬
‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ ََ‬
‫اﷲ ﻌﺎ ‪ ‬ﻗﺎﻟت ﺣﻠِﻴﻤة ر ِ اﷲ‬
‫َ‬
‫ﺛ ْد ﻟ َ ٌ‬ ‫َ‬ ‫ُ َ ْ َ‬‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ََْ َ‬
‫ِ‬ ‫ﻨهﺎ فﺄخﺬﺗﻪ وﻟ س ِ‬
‫ْ‬ ‫ْ ُْ ُ‬ ‫ُ َ‬ ‫َ ََ‬
‫وو ِي ﻃﻮل ا ﻠﻴ ِل ﻘﻠِﻘ ِ ِﻣن ِشدة ِ‬
‫ُ‬ ‫ُْ ِ َ َ َ َ ْ ُ ُ َ ً َ‬
‫ا ﻮع فﻠﻤﺎ ﻠت ﻤدا ص اﷲ‬
‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ٌ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ َْ‬
‫ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ وﺳﻠم وأنﺎ ض ِﻌﻴﻔة ﻗ ِﻮ ت‬
‫‪73‬‬
 ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ ٰ َ َ ّ َ‬
‫ﺟد ِﻣن اﻷ ِم م وضﻌت‬ ‫وزال ﻋ ِ ﻣﺎ أ ِ‬
‫َ َ‬ ‫َُ َ‬ ‫َ‬ ‫ََ‬ ‫َْ‬
‫ﺛد ِ ِ ِﻴ ِﻪ ﺜﺎر ا ﻠ ﺣ فﺎض‬
‫َََ َ َ َ ْ ُ َ ً َُ ُ ُ َ َ‬
‫ك‬ ‫ِ‬ ‫و ﺒدد وﺳ ِﻤﻌت ﻗﺎئِﻼ ﻘﻮل‪ :‬ﻃﻮ‬
‫َْ‬ ‫َْ‬ ‫ْ ُ‬ ‫َ َُ‬
‫ﺘهﺎ ا ﺴﻌ ِدﻳة ﺑِﺎﻟﻄﻠﻌ ِة ا هﺎ ِش ِﻤﻴ ِة‬
‫َ ٌْ‬ ‫ْ َُ‬ ‫َ ْ‬ ‫َْ َ‬ ‫َ ُْ‬
‫واﻟﻐﺮة ِ اﻟﻘﻤ ِﺮ ِة وا ِهﻤ ِة اﻟﻘﺮ ِشﻴ ِة ﺳﻌد‬
‫َ َ‬ ‫َ َ َ َُ‬
‫ك ﻳﺎ ﺣﻠِﻴﻤة ﺑِﺎ رة ِ ا ِﻴﻤ ِة ‪‬‬ ‫ِ‬
‫َ‬ ‫ُ َ َْ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ ََ َ ّ َ َُ‬ ‫َ‬
‫ص اﷲ ﺳﻴ ِ ِدنﺎ ﻤ ٍد ‪ ‬ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وﺳﻠم )‪(٣‬‬
‫ﻟـ ِ ﻳٰـﺎ إِﻟـ ِٰ‬ ‫ﻟـ ِ ﻳٰـﺎ إ ِ ٰ‬ ‫إِ ٰ‬
‫َ ْ َ ً َ ْ َ ْ َٰ‬ ‫ٰ‬
‫ـﺎت‬
‫ِ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻤ‬ ‫ا‬ ‫ل‬ ‫ﺒ‬ ‫ـة‬ ‫ﻮ‬ ‫ﺗ‬ ‫إِ ِ‬
‫ﻟـ‬
‫َ َﻌﻠ َم ِ ُﻨ ُﻪ اﻟْ ُﻐ ْﺼ ُن اﻟْ َﻘﻮ مُ‬
‫ِ‬
‫‪74‬‬
‫ﺎف َﻣﻌﻨﺎهُ اﻟ ﺴﻴمُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ ْ َ‬‫ْ‬ ‫َ‬
‫ِ‬ ‫و ِﻣن أﻟﻄ ِ‬
‫ﻴح َ ْم َ ُـ ْﺰ َ َ ٌ ُﺣـﻼَهُ‬ ‫َ ٌ‬
‫ﻠِ‬
‫َفـ َدل ﺑ نـ ُﻪ شــ ٌﺮ كــﺮ مٌ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ﻴم َ ﻼَ َﺣﺘﻪ َﺣشﻴـمٌ‬ ‫َوﺳ ٌ‬
‫ِِ ِ‬ ‫ِ ِ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫َو َﻣﺎ ا ُﺴن ط ُ ﻗﺴﻴمٌ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫َ َﻤﺎ ُ ا شــ َﻘﺎ إﻻ َﺟ َﻔﺎهُ‬
‫ِ‬
‫اصﻠِﻪ نَﻌﻴمٌ‬ ‫َ َٰ ُ‬ ‫ََْ َ‬
‫ِ ِ‬ ‫وﻟ س ِﺳـﻮى ﺗﻮ‬
‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َُ َ َْ‬
‫ِ ﻃﻴﺒـ ٍة أﺳ ﻣﻘــﺎم‬
‫َ َ ﻳْــﻪ ا ُ أ ﻌـﻪ ﻣﻘﻴمٌ‬
‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫َْ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ٰ َ‬
‫ﺑ ِ ِﻪ ﺣﺎ ِدي ا ﻤﻄﺎﻳﺎ‬ ‫إِذا‬
‫‪75‬‬
 ‫َ‬ ‫َ‬
‫ت ا ﻮق ِﻣ ْن َﻃ َﺮب ﺗهﻴمٌ‬ ‫ْ‬
‫َ َ‬ ‫َ‬
‫ٍ ِ‬ ‫رأﻳ‬
‫َ‬ ‫ََ َ ْ ْ‬ ‫َ َُ‬
‫صﻼة اﷲِ خ ِ اﻟ ِ ة‬
‫ت َﺴﻴــمٌ‬ ‫ٌ ُ َ َ ْ‬
‫ِشــ ﻤﺎ ﻫﺒـ‬
‫َ‬
‫ِ‬
‫َ َ ْ َ َ ُ َ َ ُ َ َْ ََ َ ْ ُُ‬
‫ﻗﺎﻟت ﺣﻠِﻴﻤة ر ِ اﷲ ﻨهﺎ فﺄخﺬﺗﻪ‬
‫ََ َْ ْ َ ََ َ َ َُُ‬ ‫ُ‬ ‫ََ َ ْ‬
‫اﻷصﻨ ِﺎم ﻨﻜس ﻫﺒل‬ ‫ودخﻠت ﺑ ِ ِﻪ‬
‫َ‬
‫ْ َ ُ ْ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ َ ُ َ َ‬ ‫ْ‬
‫ت اﻷصﻨﺎم ِﻣن أﻣﺎكِﻨِهﺎ‬ ‫رأﺳﻪ وخﺮ ِ‬
‫َ َْ َ ْ َ ْ َ ُ َ ّ َ ُ‬ ‫َ ْ ُ‬
‫ﺟئت ﺑ ِ ِﻪ إ ِ ا ﺠ ِﺮ اﻷﺳﻮ ِد ِﻷﻗﺒِﻠﻪ‬ ‫و ِ‬
‫َ َ َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫َ َ َ َ َ َ ُ ْ َ‬
‫فﺨﺮج ا ﺠﺮ ِﻣن ﻣ ن ِ ِﻪ ﺣ ا ﺼق‬
‫اﷲ َﻋﻠَ ْﻴﻪ َوآ ِ ِ َو َﺳﻠمَ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬
‫ﺑِﻮﺟ ِه ِﻪ ص‬
‫َ ْ‬
‫ِ‬

‫‪76‬‬
 ‫ٰ َ َ َ َ ََْ َُْ َ‬ ‫ََ ْ َْ ُ َ ْ‬
‫ك‬ ‫فﺄخ ت ﻌ ِ ﺑِﺬ ِك ﻘﺎل أ م أﻗل ِ‬
‫َ َ َ ْ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ‬ ‫ُ َُ َ ٌ َ ُ‬
‫إِنﻪ ﻣﺒﺎرك فﺨ ِﺬﻳ ِﻪ وان ِ ِ ﺑِﻨﺎ ﻗﺎﻟت‬
‫ُ ََْ ََ ْ َ ََ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ َُ‬
‫ﺣﻠِﻴﻤة ر ِ اﷲ ﻨهﺎ ﻤﺎ ان ف‬
‫َ َ ٌ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ ٌ َ‬‫َ‬ ‫َ‬
‫أﺣد كﻤﺎ ان ﻨﺎ وﻻ ظ ِﻔﺮ أﺣد ﺑِﻤﺎ‬ ‫َ‬
‫ْ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ َْ َ َ ْ ََ ْ ُ‬
‫ﺟئت‬ ‫ظ ِﻔﺮنﺎ ﻗﺎﻟت فﺮ ِﺒت ا اﺑة اﻟ ِ ِ‬
‫َ َْ َ ََ َ ْ َ َ ً َ َْ َ ُ‬
‫ﻋﻠﻴهﺎ و نت ض ِﻌﻴﻔة ﻻ ﺴﺘ ِﻄﻴﻊ‬
‫َ‬ ‫ُ َْ ُ َ‬ ‫َْ ْ َ َ َ َ َ‬
‫ت ا اﺑة ﺴﺒِق دواب‬ ‫فﺠﻌﻠ ِ ‪ِ ‬‬ ‫اﻤ‬
‫ّ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫َن اﻟ ِ َﺴﺎءُ‬ ‫َ‬
‫أﻫ ِل اﻟﻘﺎف ِﻠ ِة هﺎ ﺣ‬
‫َ ـ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َُ ْ‬
‫ك ﻨﺎ ﻳﺎ ﺣﻠِﻴﻤة‬ ‫ﻘﻠن ِ أ ِﺴ ِ أﺗﺎن ِ‬
‫َ َ ُ َ َْـ َُ َ َُ ََ َ َ‬
‫ر ِ اﷲ ﻨهﺎ و ﻨﺎ ﻻ ﻤﺮ شﺠ ٍﺮ‬
‫‪77‬‬
 ‫َ َُ ُ َ َُ َ َْ َ‬ ‫َ َ َ َ‬
‫وﻻ ﺣﺠ ٍﺮ إِﻻ و ﻘﻮل "ا ﺴﻼم ﻋﻠﻴك‬
‫َ َْ ُ َْ َ‬ ‫َُ‬ ‫َ َ َّ َْ َ‬
‫ﻳﺎ ﺳﻴِد اﻟ ِ " و ﻨﺎ ﻻ ِل ت‬
‫ْ َ ْ ََ ْ َ َ ْ‬ ‫َ ََ َ َ‬
‫شﺠﺮ ٍة ﻳﺎ ِﺴ ٍ ‪ٍ ‬ة إِﻻ اخ ت وأ ﻤﺮت‬
‫ُ ََْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ِﻮﻗﺘِهﺎ ﻗﺎﻟت ﺣﻠِﻴﻤة ر ِ اﷲ ﻨهﺎ‬
‫َْ َ َ ََ َ ْ َ َ‬ ‫َ َْ َ‬
‫ﺎز ﺎ و ِﻋﻨدنﺎ‬ ‫ﺟئﻨﺎ ﻣﻨ َِ‬ ‫ِ‬ ‫ف ِ نﺎ ﺣ‬
‫َ ٌ َ َ ْ ُ َ‬ ‫ُ ََْ ٌ َ ٌ‬
‫شﻮ هﺎت ِﻋﺠﺎف ِضﻌﺎف فﺄخﺬت ِﻴ ِد‬
‫اﷲ َﻋﻠَ ْﻴﻪ َوآ ِ ِ َو َﺳﻠمَ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬
‫ﻤ ٍد ص‬
‫َُ‬
‫ِ‬
‫ََ َ ْ َ َْ‬ ‫َ َ َ َُْ َ َْ‬
‫ووضﻌﺘهﺎ ﻋﻠﻴ ِهن فدررن ِﻮﻗﺘِ ِهن‬
‫َ‬
‫ُ ْ ُ ْ َ ْ ٌ‬‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ ُْ ُ‬
‫وﻣﻨﺬ أخﺬنﺎه م ﻳ ن ﺎ ِﺼﺒﺎح ِ‬
‫َ‬ ‫ُ ُ َ ْ‬ ‫ُْ ْ َ‬ ‫َ‬
‫ا ﻠﻴﺎ ِ ا ﻤظﻠِﻤ ِة إِﻻ نﻮر وﺟ ِه ِﻪ ص‬
‫‪78‬‬
 ‫َ َ َ ََ ْ َ َ ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ َ َْ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ وﺳﻠم ﻗﺎﻟت ﺣﻠِﻴﻤة‬
‫ُ َ ْ َ َ ُ ْ ُ َ َ ْ َ ْ ُُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ر ِ اﷲ ﻨهﺎ و ﻨت إِذا أ ﻄﻴﺘﻪ‬
‫َْ ْ َْ َ َ َ َ ْ ُ َ َ َ ُُْ َ‬
‫ﺛد ِ اﻷ ﻤن ِب ﻣِﻨﻪ و ِذا ﺣﻮ ﻪ إ ِ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫ب ِﻣﻨﻪ ِﻷن اﷲ‬ ‫َ‬ ‫اﻷ ِ أ و م‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ََ َ َ َََ َ‬
‫ﺒﺎرك و ﻌﺎ أ هﻤﻪ اﻟﻌدل ﺣ ِ‬
‫ً َ َ َ َُ‬ ‫َ َ َ َُ َ‬ ‫َ‬
‫ِ ﺎ ﻨﺎصﻔﻪ‬ ‫ﺎع ﻋﻠِم أن‬ ‫ا ﺮض ِ‬
‫اﷲ َﻋﻠَ ْﻴﻪ َوآ ِ ِ َو َﺳﻠمَ‬ ‫ُ‬ ‫َ ْ ً ُّْ َ‬
‫ﻋدﻻ ِﻣﻨﻪ ص‬
‫ِ‬
‫ََ ْ َ َ ُ َ َ ُ َ ْ َ َ ْ َ َ َ‬
‫ﻗﺎﻟت ﺣﻠِﻴﻤة ر ِ اﷲ ﻨهﺎ وا ﻘﻄﻊ‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ث َ ﻨﺎ َﺳ َﻨ ًة ﻣ َن ا ّﺴ َ فَﺄخﺬنﺎهُ‬ ‫َْْ ُ‬
‫ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫اﻟﻐﻴ‬
‫ْ ٰ ََُْ َ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ َ َ َْ‬
‫وخﺮﺟﻨﺎ ﺑ ِ ِﻪ إ ِ ا ﺼحﺮاءِ وﻗﻠﻨﺎ "ا ﻠهم‬
‫‪79‬‬
 ‫َ َ َ ْ َ ََ‬ ‫َّ ٰ َ َْ ُْ‬
‫ِ ِق ﻫﺬا ا ﻤﻮ ﻮ ِد إِﻻ ﻣﺎ ﺳﻘﻴت ﺎ‬
‫ُ َْ‬ ‫َْْ َ َ َُْ ُ َ َ ْ َ َ‬
‫اﻟﻐﻴث ﻳﺎ ﻣﻌﺒﻮد" ﻗﺎﻟت فإِذا ا ﺴﻤﺂء ﻗد‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ََ َ ْ َ َ َ َ ْ ٰ ً َ‬
‫ب‪‬‬ ‫ٰ‬
‫ﻐﻴﻤت وﺳﻜﺒت ﻣﺎء كﺄفﻮاه ِ اﻟ ِﻘﺮ ِ‬
‫َ‬ ‫ُ َ َْ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ ََ َ ّ َ َُ‬ ‫َ‬
‫ص اﷲ ﺳﻴ ِ ِدنﺎ ﻤ ٍد ‪ ‬ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وﺳﻠم )‪(٣‬‬
‫َ ْ َ َ َ ّ َ َ ّ ْ ٰ ً َ ًَ‬
‫ﻮﻻي ص ِل وﺳﻠِم دائِﻤﺎ أﺑدا‬
‫َ َ ْ َْ ْ ُّ‬ ‫ََ َ‬
‫ﺣﺒ ِ ﺒِك خ ِ ا ﻠ ِق ِ ِه ِم‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫َﻣ ْن ﻣ ْﺜ ُل أ َ َد اﻟﻜ ْﻮ ْ ه ٰﻮاهُ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ُ ْ َ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َْ ٌ َ ُ ْ‬
‫ﺑدر ِﻴﻊ ا ﻮرى ِ ﺣﺴﻨ ِ ِﻪ ﺗﺎﻫﻮا‬
‫َ ْ ُُْ َ ٰ ُ َْْ َ َ ُ‬
‫ﻣــن ِﻣﺜﻠﻪ و ِﻟـﻪ اﻟﻌﺮ ِش فـﻪ‬

‫‪80‬‬
‫اﷲ أ َﻄـﺎهُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬
‫َ ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫ﺑِﺎ ـﻠ ِق وا ﻠـ ِق إِن‬
‫َ ْ ُ َْ َ ُ ْ َْٰ َ ْ َ‬
‫ار ﻃﻠﻌﺘ ِ ِﻪ‬ ‫وا شﻤس ﺠل ِﻣن أنﻮ ِ‬
‫ﻮل ا ْ َﻮ َرى َو ْصﻒ َﻣ ْﻌ َﻨﺎهُ‬ ‫َ َ ْ ُُ ُ‬
‫ﺣﺎرت ﻘ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫َ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ََ َ َ ُ َ‬
‫ﺒــﺎرك اﷲ ﻣﺎ أﺣــ شـﻤﺎئِﻠـﻪ‬
‫ﻴﺎهُ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫َ َ ََ‬
‫ﺣــﺎز ا ﻤــﺎل ﻤﺎ أ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬ ‫َ ُْ َ ٰ‬
‫ﻳﺎ ﻋﺮب وا ِدي ا ﻘﺎ ﻳﺎ أﻫل ِظﻤ ٍة‬
‫ْ‬
‫َﺣ ّﻴ ُ ْم َ َﻤ ٌﺮ اﻟْ َﻘﻠْﺐ َﻣﺄ ٰواهُ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ﺎس َ ْهــ ٰﻮاهُ‬ ‫ٌ َُ‬ ‫ٰ َ َ‬
‫ﻫــﺬا ﻠِﻴــح و ا ِ‬
‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ ُ َْ ْ‬
‫وﺳـﺎئِﺮ ا ﻠ ِق ِ أوصﺎف ِـ ِﻪ ﺗﺎﻫﻮا‬
‫َ َ ْ ُٰ ْ َ ْ َ َ َ َ ْ‬ ‫َ‬
‫صـ ﻋﻠﻴ ِﻪ إ ِ اﻟﻌﺮ ِش ﻣﺎ ﻃﻠﻌت‬
‫‪81‬‬
‫َ َ َُ‬ ‫َ ْ ٌ َ َ َ ْ َ َ َْ‬
‫شﻤس وﻣﺎ ﺣﺜحث ا ﺎدِي ﻣﻄﺎﻳﺎه‬
‫َ َ ْ َ َُ َ َ ُ ََْ ََ ٰ َ‬
‫ﻗﺎﻟت ﺣﻠِﻴﻤة ر ِ اﷲ ﻨهﺎ ﻤﺎ زال‬
‫ُ َ َ ْ َ ْ َ ْٰ‬ ‫َ‬ ‫ََ‬ ‫َُ َ‬
‫ات‬‫ِ‬ ‫اﷲ ﻋﻠﻴﻨﺎ ا‬ ‫ﻫ ﻨﺎ ﺣ‬
‫َ َ َ ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ َ َْ‬ ‫َ‬ ‫َََ‬
‫ﺑ ِ ﺘ ِ ِﻪ ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ وﺳﻠم م‬
‫ُ َ َ َ ٰ َ َْ َ َ ْ َ َْ َ ْ َ‬
‫إ ِنﻪ خﺮج ذات ﻳﻮ ٍم ﻣﻊ إِخﻮﺗ ِ ِﻪ ﻳﺮﻋﻮن‬
‫َ‬ ‫ٰ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ ً ََ َ ْ َ ُُ َ َ ََْ َ‬
‫ﻨﻤﺎ ﺎ ﺣﻮل ﻴﻮﺗ ِﻨﺎ ﺒ ﻨﻤﺎ أنﺎ كﺬ ِك‬
‫ٰ ْ َ ْ َ َ َ ْ ُ َ َ ْ َ َْ ُ ُ ْ َ ٌ‬
‫إِذا ﺑِﺎِﺑ ِ ضﻤﺮة ﻌدو وﻗد ﻋﻠﺘﻪ صﻔﺮة‬
‫َ ً‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ َُ َُ‬
‫ﻤدا‬ ‫وﻫﻮ ﻨﺎ ِدي ﻳﺎ أﻣﺎه أ ِ ِ أ ِ‬
‫ُ َ َْ َ َ َ َ َ َ َُ‬ ‫َ‬
‫ك‬ ‫ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ وﺳﻠم ﻤﺎ أظﻨ ِ‬
‫ُ ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫َُْ ً َ‬ ‫َ َُ‬
‫ِ ِدﻳﻨﻪ إِﻻ ﻣﻘﺘﻮﻻ أ ذه اﷲ ِﻣن‬
‫‪82‬‬
 ‫ُ ََْ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ٰ‬
‫ذ ِك◦ ﻗﺎﻟت ﺣﻠِﻴﻤة ر ِ َ اﷲ ﻨهﺎ‬
‫ََ‬ ‫ٌ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ ْ‬‫َ‬
‫خص ﺑِﺒ ِه ِ‬ ‫فﺄ ﻨﺎ إ ِ ِﻪ فإِذا ﻫﻮ شﺎ ِ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ً‬ ‫ََ َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ ََ‬ ‫َ‬
‫إ ِ ا ﺴﻤﺎءِ فﻠﻤﺎ رآ ِ ﺗ ﺴم ضﺎ ِ‬
‫ﺣ‬
‫ت ََْ‬ ‫ََ ْ ُ‬ ‫َ َ َُُْ َ َ ْ‬
‫فﻀﻤﻤﺘﻪ إ ِ صد ِري و ﺒﻠ‬
‫َ‬ ‫َ َْْ َُْ ُ َُ ََ ْ َ َْ‬
‫ﻴ ﻴ ِﻪ وﻗﻠت فدﺗك ﻔ ِ ﻣﺎ ا ِي‬
‫َ َ َ َ َ ُ َ َ َ َ َ َ َ ََُ َ َ‬
‫ﻘﺎل ﺟﺎء ِ ﺛﻼﺛة ﻔ ٍﺮ‬ ‫أصﺎﺑك ﻳﺎ‬
‫ْ‬ ‫َ‬
‫َ ْ َُ َ َ ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫وأخ ﻫﺎ هم شﻘﻮا صدره وأخﺮﺟﻮا‬ ‫َ‬
‫َ ْ َ ُ َ َ ُ ُ َ َ ُ َ َ َ َ ْ َ ََ‬
‫ﻗﻠﺒﻪ وﻏﺴﻠﻮه وردوه إ ِ ﻣ ن ِ ِﻪ فﺎ ﺄم‬
‫اﷲ َﻋﻠَ ْﻴﻪ َوآ ِ ِ َو َﺳﻠمَ‬ ‫ُ‬ ‫َ ْ ُُ َ‬
‫صدره ص‬
‫ِ‬
‫َ َ َ ْ َ ْ ََ‬ ‫َ‬ ‫ُ ْ‬
‫ﺑِﻘدرة ِ اﷲِ ﻌﺎ ِﻣن ِ أ ٍم ‪‬‬
‫‪83‬‬
 ‫َ‬ ‫ُ َ َْ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ ََ َ ّ َ َُ‬ ‫َ‬
‫ص اﷲ ﺳﻴ ِ ِدنﺎ ﻤ ٍد ‪ ‬ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وﺳﻠم )‪(٣‬‬
‫َ ْ َ َ َ ّ َ َ ّ ْ ٰ ً َ ًَ‬
‫ﻮﻻي ص ِل وﺳﻠِم دائِﻤﺎ أﺑدا‬
‫َ َ ْ َْ ْ ُّ‬ ‫ََ َ‬
‫ﺣﺒ ِ ﺒِك خ ِ ا ﻠ ِق ِ ِه ِم‬
‫َ َْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ َْ ً َْ َ‬
‫ﻳﺎ ﻮ ِ ا ﻗد ﺣﻮى ِﻋـﺰا و ِ ﺒﺎﻻ‬
‫َ ْ َُُْ ُْ ْ َ ُ َ ً‬
‫ﺑِﻮص ِﻔ ِﻪ ﺒﻠﻎ ا ﻤشـﺘﺎق آﻣﺎﻻ‬
‫َ َُ ُ ََ‬ ‫ّ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬
‫ﺐ ِﻴ ِﻪ وﻫﻮ ذو و ٍ‬ ‫ﻳﺎ ﻣد ِ ا ِ‬
‫َ َ ٰ ُ َ َ َ ْ ً ََ ْ َ ً‬
‫و ِ ﻫـﻮاه ﺟﻔﺎ أﻫﻼ وأﻃﻼﻻ‬
‫ََ‬ ‫ْ ُْ َ َْ َ ُ ُ ُ ْ‬
‫إِن كﻨت ﻌشﻘﻪ ﻣت ِ ﺒﺘ ِـ ِﻪ‬
‫ُ َ َ َْ ْ ُ ْ َ ً َ ً‬
‫ﺐ شـﺘﺎﻗﺎ و ِﻻﻻ‬ ‫ﻣـﻮ اﻟﻘﻠ ِ‬

‫‪84‬‬
 ‫َ ُ َْ َ ُ ُ َ ْ ً ََْ ُ‬
‫ـدهُ‬ ‫ا ﻮق ﻌشﻘـﻪ وﺟدا و ﻘ ِﺼ‬
‫َ ًْ ََْ ُ ُ ْ َُْ ُ َْ ً‬
‫شﻮﻗﺎ و ﻄﻠﺐ ِﻣن رؤ ﺎه إ ِ ﺎﻻ‬
‫ََ َ ٰ َ ْ ََ ْ َ ُ َُ‬
‫أﻣﺎ ﺗــﺮاﻫﺎ إِذ ﻻﺣت ﻗ ِﺒﺎب ﺒﺎ‬
‫ََْ ً‬ ‫َُ َ َْ ُ َ ُ ْ‬
‫ط ﻨهﺎ ﺣداة اﻟ ِﻌ ِس أ ﻘﺎﻻ‬
‫ﻴﻪ َ ُ‬
‫ُ ْ َ ًَ َ َ ْ َ ْ َ َ َ‬
‫شﺘﺎﻗة ﻋ ِشﻘت ﻣن ﻻ ش ِ‬
‫َْ َ ً‬ ‫ْ ُ َْ‬ ‫َُ ّ ُ‬
‫ﻘ ِﻄﻊ ا شﻮق ِﻣﻨهﺎ ِﻴ ِﻪ أوصﺎﻻ‬
‫ْ َ ْ ُْ ُُ‬ ‫َ َ َْْ َ َ ْ‬
‫إِﻳﺎك واﻟﻌدل ﻣن ِ اﻟﻜﻮ ِن شﺒِهﻪ‬
‫ُْ ْ َ ْ َ ً ََ ْ َ ً‬ ‫َْ َ َ‬
‫ﻗد فﺎق ِ ا ﺴ ِن أش ﻻ وأﻣﺜﺎﻻ‬
‫ْ ْ َ َ َ َ َ ْ ْ َ َ ْ َ َُ‬
‫ﺟ ئ ت ﺮ ﻌﻪ‬ ‫ﺟئت ﺑﺎب ا ﻘﺎ أو ِ‬ ‫إِن ِ‬
‫َ َ َ ْ َْ َ َ َْ ً‬ ‫َ ُ‬
‫ﺎن أ ﺎﻻ‬ ‫فحط ﻳﺎ ﺣﺎ ِدي اﻷظﻌ ِ‬
‫‪85‬‬
 ‫َ َ ُ َ َ ْ َ ْ ُ ْ َ َ َُ‬ ‫َ‬
‫ﺎز‬
‫ِ‬ ‫ضــﺎع ا ﺰﻣـﺎن و م أ ظﺮ ﻣﻨ‬
‫َ َ ََ ْ ُ َ َ ّ ْ َ ْ َ ً‬
‫ﺐ أﻃﻼﻻ‬ ‫وﻣﺎ رأﻳت ﺑِﺬاك ا ِشﻌ ِ‬
‫ُْ ُ‬ ‫َ‬ ‫َْ َُ ّ ُ‬
‫ذن ِ ﻘﻴ ِــد ِ وا ﺼــد ﻘ ِﻌـد ِ‬
‫ََ ْ ََْ ُ َ ْ َْ ٰ ََْ ً‬
‫ار أ ﻘـﺎﻻ‬ ‫وﻗــد ﻠ َت ِﻣن اﻷوز ِ‬
‫ْ ُ ُ َْ َ ُ‬ ‫َ‬ ‫ٰ‬
‫ـد أرﺟﻮه شﻔــﻊ ِ‬ ‫ﻜﻨ ِ ِ ﻏـ ٍ‬ ‫ﻟ ِ‬
‫َ ُ ْ ُ َ ّ َ ْ َْ ْ َ ٰ ً‬
‫وﺣﺴن ظ ِ ِ ِ ا ﻠ ِق ﻣﺎ زاﻻ‬
‫َ َ ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ َ ْ ََ‬
‫ﺎب اﻟﻜ ِﺮ ـ ِم وﻣـن‬ ‫ﻘ د ﺄن ﺎ إ ِ ﺑ ِ‬
‫َ ْ َ ُ َْ َ َ َ ْ ً َ ْ َ ً‬
‫ﻳﻠﺠﺄ إ ِ ِﻪ ﻳـﺮى رﺣـﺒﺎ و ِ ﺒـﺎﻻ‬
‫ُ ْ ََ َ َ ً‬ ‫ٰ‬ ‫َّ َ‬
‫ِ ِﻘـ ِﻪ ﻳﺎ إِﻟـ ِ ﺟـد ﺎ كــﺮﻣﺎ‬
‫َْْ َ ْ ْٰ ً َ ْ َ ً‬
‫ﺑِﺎﻟﻌﻔ ِﻮ وا ﺼﻔ ِح إِكﺮاﻣﺎ و ِفﻀﺎﻻ‬
‫‪86‬‬
 ‫ٰ َ ُْ ُ ُ‬ ‫َ‬ ‫َُ‬
‫هﻮ ا ِ ا ِي ضﺎء ا ﻮﺟﻮد ﺑ ِ ِﻪ‬
‫ً‬ ‫َ َْ ُ ُ ً َ ُ‬ ‫َ‬
‫و ِﻴـ ِﻪ خـﺎﻟﻔت ﻟـﻮاﻣﺎ وﻋــﺬاﻻ‬
‫َ َْ َُ ْ َ ْ ُ َ َ‬ ‫َ‬
‫صـ ﻋﻠﻴ ِﻪ إ ِ اﻟﻌـﺮ ِش م ﻋـ‬
‫َ ً َ ٰ ً‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ﺐ آﺑـﺎدا وآزاﻻ‬ ‫أﻫﻠِﻴـ ِﻪ وا ﺼحـ ِ‬
‫َ َ ُ َ َْ َ َ َُ ً‬
‫ﻤدا‬ ‫وﺳـﻤﺎه رب اﻟﻌـﺎ ِﻤ‬
‫َْ ْ ُ َ َُ َْ‬ ‫ََ َ ْ‬
‫وص ِﻔ ِﻪ ا ﻤحﻤﻮ ِد وﻫﻮ ﺑ ِ ِﻪ ﻳد ِري‬
‫ًَ‬ ‫َ‬
‫َ َ َ َ ْ ْ ُ ْ َْ‬
‫َ‬
‫وﻣﺎ ﻏﺴل اﻷ ﻼك ِﻣن ﻄﻨِ ِﻪ أذى‬
‫ََ ُ ْ ٰ ُ ُ ُ ًْ ََ ُ ْ‬
‫ﻃه ٍﺮ‬ ‫ﻜﻨهم زادوه ﻃهﺮا‬ ‫وﻟ ِ‬
‫ً‬ ‫ْ‬ ‫َُُ‬ ‫َ ُ َ َ ْ َ ُ ْ َْ َ َ ْ ً ََ ْ‬
‫ﻫم ِﻫﻤة‬ ‫هﻮ أ ظم اﻷن ِﻴﺎ ِء ﻗدرا وأ‬
‫َ‬
‫ً َوﻻَ أ ٰدارَ‬ ‫َ َ ْ ً َْ َُ َ َ َ َ ُ َ َ‬
‫وفﺨﺮا‪ ‬ﻮﻻه ﻣﺎ خﻠق اﷲ ﻠ‬
‫‪87‬‬
 ‫َْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ً‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ََ ً َ َ‬
‫فﻠ ‪ ‬وﻻ أﻃﻠﻊ ﺑدرا ‪ ،‬أ ِي ﺑ ِ ِﻪ إ ِ ِﻪ ِ‬
‫َْٰ َ ُ ْ َ َ‬ ‫َ َ ُ ُ َْ‬
‫اﻟظﻼ ِم ِ ﺨﺼﻪ ﺑ ِ ﻴ ِل ا ﻤﺮ ِام فﺴﺒحﺎن‬
‫ْ ٰ َ َ َُ‬‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫اﻹ ا‪ ‬وخﺎﻃﺒﻪ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ا ِي أ ى ﺑِﻌﺒ ِده ِ ﻠة ِ‬
‫ْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬
‫ﺎط ﻗد ِﺳ ِﻪ‪ ‬فﺄو‬ ‫ِﺴ ِ‬ ‫ﺎن أ ِﺴ ِﻪ‬ ‫ﺑِﻠِﺴ ِ‬
‫اﷲ َﻋﻠَ ْﻴﻪ َو َﺳﻠمَ‬ ‫ُ‬ ‫َ َ ًْ َ‬ ‫َْ ْ ُ‬
‫ِ‬ ‫إ ِ ِﻪ ِﻣﻨﻪ ِ ا وﺟهﺮا ص‬
‫َْ َ ُ ُ‬ ‫َ َ‬ ‫َ َ ْ‬ ‫َ ََ‬
‫و آ ِ ِ وصحﺒِ ِﻪ ﺳﺎدة ِ ا ﻴﺎ و ﻠﻮ ِك‬
‫ْ ُ َْ‬
‫اﻷخﺮى‪‬‬
‫َ‬ ‫ُ َ َْ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ ََ َ ّ َ َُ‬ ‫َ‬
‫ص اﷲ ﺳﻴ ِ ِدنﺎ ﻤ ٍد ‪ ‬ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وﺳﻠم )‪(٣‬‬
‫َ ْ َ َ َ ّ َ َ ّ ْ ٰ ً ًََ‬
‫ﻮﻻي ص ِل وﺳﻠِم دائِﻤﺎ أﺑدا‬
‫َْ ْ ُّ‬ ‫َ َ ْ‬ ‫ََ َ‬
‫ﻠ ِق ِ ِه ِم‬ ‫ﺣﺒ ِ ﺒِك خ ِ ا‬

‫‪88‬‬
 ‫َ َٰ‬ ‫َ ْ َُ ََ‬
‫ا ﻮرِ ا ِي ظهﺮا‬ ‫اﻹ‬
‫ص ِ‬
‫ْ َ َٰ‬ ‫َْ‬ ‫َ‬ ‫ََ َ ْ‬
‫ﺎ ِشـه ِﺮ ر ِﻴ ِﻊ اﻷو ِل اشﺘهﺮا‬
‫ْ‬ ‫ً َْ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ت اﻷرض نﻮرا ﻳﻮم ﻮ ِ ِه ِ‬ ‫َ‬
‫أضﺎء ِ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ََ ْ َ َ ْ َ ْ ُ ْ َ‬
‫وأصﺒح اﻟﻜﻮن ِﻣن أ ﻔﺎ ِﺳ ِﻪ ﻋ ِﻄﺮاٰ‬
‫َْ َ َْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬
‫ت ا ﻴﺎ ﺑِﻄﻠﻌﺘِـ ِﻪ‬ ‫ﻫﻮ ا ِي نﺎر ِ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫َو ِﺳــﺮهُ ِ ﻗﻠﻮب اﻟﻌـﺎر ِ ﺳـﺮاٰ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫َ َْ َ َ َ َ‬ ‫ْ َْ‬
‫ِﻣـن ﻄ ِن آ ِﻣﻨ ٍة ِﻠﻌﺎ ِﻤ ﺑــدا‬
‫َ ْ ُ ُ ُ ْ َ َ ُ ُ ْ ُ ْ َ َٰ‬
‫ﺠل اﻟﻘﻤﺮا‬ ‫ﻮ ﻮد ﺣﺴ ٍن ﺳﻨﺎه ِ‬
‫ﺎء ْت َ ﻶئ َ ُة ا ﺮ ْ ٰن َ ْش َه ُدهُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ﺟ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ََْ َُّ َ ْ َ‬
‫كﻴﻤﺎ ﻤﺘ ِـﻊ ِﻣـن أنـ ٰﻮاره ِ ا ظـﺮاٰ‬
‫ِ‬
‫‪89‬‬
 ‫َْْ َ َ َْ ْٰ َ َ َََْ‬ ‫َ ُ‬
‫ﻃﺎفﻮا ﺑ ِ ِﻪ اﻷرض واﻷ ﻮان أ ﻌهﺎ‬
‫ـﺘـ ِ اٰ‬ ‫َ َ ُ ْ َ‬ ‫ُ‬ ‫َْ ََ‬
‫ﻟ ِ شهد ا ﺎس ِ ا ن ﺴ‬
‫َ َ َْ‬ ‫ََ ْ َ ُ ُ َ‬
‫وأخــ وا أﻣـﻪ أن ا ِي ـﻠت‬ ‫ُ‬
‫َ ْ َ َ ْ ُ ْ َ ْ َ ْ َ َٰ‬
‫ت وا ﺘﺨﺮا‬ ‫ﺑِﻔﺨ ِﺮه ِ ﻋـﺰ ﻗدر ا ﻴ ِ‬
‫ْ َ ْ َْ ُ ُ‬ ‫ُ َ ْ‬ ‫َ‬ ‫َ ُ‬
‫وﻫﻮ ا ِي ﻣن ِ اﻟﻜﻮ ِن ﻌ ِشﻘﻪ‬
‫ُ‬ ‫ٰ‬
‫َو ُ ْﻄـﺮ ُب ا ﺼﺐ َﻣ ْﻌ َﻨـﺎهُ إذا ذكِﺮاٰ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ٰ َ َ ٌ َ ٌ ٰ َ ُ َ ٌَ‬
‫ﻫـﺬا ﻳ ِﻴم كـ ِﺮ م زانـﻪ ف‬
‫ْ َ ْ ُ ْ َ ُ ْ َ ْ َ ُ َ ْ ُ َٰ‬
‫ِﻣن أﺟﻠِ ِﻪ ﺗ ﺮم اﻷ ﺘـﺎم واﻟﻔﻘﺮا‬
‫َْ َ َ ََُُ‬ ‫ٰ َ‬
‫ﻫـﺬا ا ِ ا ِي ﻮﻻ ﺟـﻼ ﻪ‬
‫َ َ َ َٰ‬ ‫َ ْ ُ ْ َ َْ ْ ُ َ‬
‫ﺟﻨﺎ وﻻ ا‬ ‫م ﻠ ِق ا ﻠق ﻻ ِ‬
‫‪90‬‬
 ‫َ ْ ٰ َ ُ ْ ََُ‬ ‫ٰ َ‬
‫ﻫﺬا ا ِ ا ِي ﻣن زار ﺣﺠﺮﺗﻪ‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬
‫ﺎل ا هﻨﺎ َوا ﻤﻨﺎ َوا ﺴؤل َوا َﻮﻃﺮاٰ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ َ‬
‫ن‬
‫َ َ َْ َُ َْ ْ َ َ َ َ ْ‬
‫ص ﻋﻠﻴ ِﻪ إ ِ اﻟﻌﺮ ِش ﻣﺎ ﻄﻘت‬
‫ﺎﻣ ٌة َف ْﻮ َق ُﻏ ْﺼن َﻣﺎ ٍِس َﺳ َحﺮاٰ‬ ‫ََ َ‬
‫ٍ‬
‫ْ ُ ْ َ َ َ َُ‬ ‫َ‬ ‫َ َ َُْ ْ‬
‫ﺣ ِد ن إِﺳﻤﺎ ِ ﻴل ر ِ ﻪ‬ ‫ﻗﺎل ﺒد ا ﻮا ِ‬
‫اﷲ َ َن ﺑﻤ ْ َ َر ُﺟ ٌل ﻳَ ْﺼ َﻨ ُﻊ َ ْﻮ ِ اً‬
‫ِِ‬
‫َ َ َ ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ َ َْ‬ ‫ّ َ‬
‫ِﻠﻨ ِ ِ ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ وﺳﻠم‬
‫َ ٌُ َُ‬ ‫ََ َ َ َ‬ ‫َ‬
‫ٍم و ن إ ِ ﺟﺎنِﺒِ ِﻪ رﺟل هﻮدِي‬
‫َ َ َ ْ َ ْ َ ُ َْ ُ ّ َ َ ُ َ َ‬
‫ﺎرنﺎ‬
‫ﻘﺎﻟت زوﺟة ا هﻮ ِد ِي ﻣﺎ ﺑﺎل ﺟ ِ‬

‫‪91‬‬
 ‫ْ ٰ َ‬ ‫ً‬ ‫َ‬ ‫ً‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬
‫ا ﻤﺴﻠِ ِم ﻨ ِﻔق ﻣﺎﻻ كﺜ ِ ا ِ ِﻣﺜ ِل ﻫﺬا‬
‫ْ ََ َ ََ َ ْ ُ َ ُ َْ َ ُ َ‬
‫ا شه ِﺮ◦ ﻘﺎل هﺎ زوﺟهﺎ إِنﻪ ﻳﺰ م أن‬
‫ْ ََُ َْ َُ ٰ َ‬ ‫ٰ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ ُ‬
‫ن ِﻴﻪ و ِ ِ ﻫﺬا ا شه ِﺮ هﻮ ﻔﻌل ذ ِك‬
‫َ َ َ َ َ َ‬ ‫ْ‬ ‫َْ َ ً ََ ٰ َ ً َُ َ َ‬
‫فﺮﺣة و ﺮاﻣة و ِﻤﻮ ِ ِه ِ‪ ‬ﻗﺎل فﺴﻜﺘﺎ‬
‫ّ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬
‫م نﺎﻣﺎ ﻠﺘهﻤﺎ فﺮأت زوﺟة ا َهﻮ ِد ِي‬ ‫ْ‬
‫ََْ َ ُ ً َ ً َ ً َ ً‬
‫ﺎم رﺟﻼ ﺟﻠِﻴﻼ ِ ﻴﻼ ﻣﺜِﻴﻼ‪‬‬ ‫ِ ا ﻤﻨ ِ‬
‫َ َْ َ َ ٌَ َ َْ ٌ َْ َ َ َ َْ َ‬
‫ﺠﻴل ﻗد دخل ﻴت‬ ‫ﻋﻠﻴ ِﻪ هﺎﺑة و ﺒ ِ‬
‫َ َ َُْ ََ َ ٌ ْ‬ ‫َ ُ ُْ ْ‬
‫ﺎﻋة ِﻣن‬ ‫ﺎر ِﻫم ا ﻤﺴﻠِ ِم وﺣﻮ‬ ‫َﺟ ِ‬
‫َ ُْ َُ ّ ُ َُ ََُ ّ ُ َُ‬ ‫ْ َ‬
‫ﺠﻠﻮنﻪ و ﻌ ِظﻤﻮنﻪ‪‬‬ ‫أصحﺎﺑ ِ ِﻪ وﻫم ﺒ ِ‬
‫ُ ُ‬ ‫ُْْ َ ْ ٰ َ‬ ‫ََ َ ْ َ ُ‬
‫ﻘﺎﻟت ِﺮﺟ ٍل ِﻣﻨهم ﻣن ﻫﺬا ا ﺮﺟل‬
‫‪92‬‬
 ‫ََ َ ََ َ َ َ ُ ُ‬ ‫َْ ُ ْ َ ْ‬
‫ا ِﻤﻴل ا ﻮﺟ ِﻪ‪ ‬ﻘﺎل هﺎ ﻫﺬا رﺳﻮل‬
‫ُ َ َْ َ َ َ َ َ َ ٰ َ‬ ‫َ‬
‫اﷲِ ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وﺳﻠم دخل ﻫﺬا‬
‫َ َ ُ َ ُْ‬ ‫َْْ َ ُ َ َّ ََ َ ْ‬
‫أﻫﻠِ ِﻪ و ﺰورﻫم‬ ‫ا ﻤ ِل ﻟ ِ ﺴﻠِم‬
‫َ‬ ‫ُ َ َْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ﺣ ِهم ﺑ ِ ِﻪ ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ‬ ‫ﻟ ِﻔﺮ ِ‬
‫ٰ‬ ‫َ َ َ ََ َ ْ َُ َْ َُ ُ َ ُّ‬
‫وﺳﻠم‪ ‬ﻘﺎﻟت ﻫل ﻫﻮ ﻳ ﻠِﻤ ِ إِذا‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫َ ْ ُُ ََ َ ََ َ َ ْ َ ْ ْ َ‬
‫َ‬
‫ﻤﺘﻪ ﻘﺎل هﺎ ﻌم فﺄﺗت إ ِ ِﻪ ص‬
‫َ َ َ َ ََ ْ َُ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ َ َْ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ وﺳﻠم فﻘﺎﻟت ﻳﺎ‬
‫ت َ ُ أ ﻴﺐُ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َُ ُ ََ َ ََ َ ْ ََ َ ْ‬
‫ِ‬ ‫ك ﻘﺎﻟ‬ ‫ﻤد ﻘﺎل هﺎ ﻴ ِ‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ َ‬ ‫ْ‬
‫ِ ِدﻳﻨِك‬ ‫ِ ِﻤﺜ ِ ﺑِﺎ ﻠﺒِﻴ ِة وأنﺎ‬
‫َََ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ٰ َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ‬
‫و ِﻣن أﻋدائِك‪ ‬فﻘﺎل هﺎ وا ِي ﻌﺜ ِ‬
‫‪93‬‬
‫ََْ‬ ‫َ ُ ٰ‬‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫ْ‬
‫َ‬
‫أﺟﺒت ن ِداء ِك إِﻻ وﻗد‬ ‫ﺑِﺎ ِق ن ِﻴﺎ ﻣﺎ‬
‫ََ َ َْ َ ٰ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ ُ‬
‫اك‪:‬‬
‫ﻌﺎ ﻗد ﻫد ِ‬ ‫ﻋﻠِﻤت أن اﷲ‬
‫َ‬ ‫ُ َ َْ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ ََ َ ّ َ َُ‬ ‫َ‬
‫ص اﷲ ﺳﻴ ِ ِدنﺎ ﻤ ٍد ‪ ‬ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وﺳﻠم )‪(٣‬‬
‫َ‬ ‫َ ٌَ َ ٌَ َ‬
‫صــﻼة ﺳـﻼم ﻋـــ‬
‫َ ْ‬ ‫َ‬ ‫َ ُ‬
‫ــﺮ ٍم ﻠِــح‬
‫ـﻮل ك ِ‬‫رﺳ ٍ‬
‫َ َ َْ َ َ ْ َ ْ‬
‫ﻌــﺎ ﻮا ﺑِﻨــﺎ نﺼﻄﻠِـح‬
‫ََ ُ ّ َ َْ ُ ْ‬
‫ﺒــﺎب ا ِﺮضـﺎ ﻗد فﺘِح‬
‫َٰ ُ ُْ ٰ َ‬
‫وداووا اﻟﻔــؤاد اﻟــ ِﺬي‬
‫َْ َ َْ ُ ْ‬ ‫َ ْ‬
‫ِﺴـﻴ ِﻒ ا هـﻮى ﻗد ﺟ ِﺮح‬
‫َُّ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫أﻳــﺎ ﻣــد ِﻋـﻲ ﺣﺒ ِﻨــﺎ‬
‫‪94‬‬
 ‫َْ ْ‬ ‫َ ُ‬ ‫َِ‬
‫ـﺮح‬ ‫دع ا ﺮوح ﺛــم ا ﻄ ِ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ََ ْ‬
‫ــل ا هــﻮى‬ ‫ﻌﻠـق ﺑِﺄﻫ ِ‬
‫ْ َ ْ‬ ‫َُ ْ َْ ُ‬
‫ول اﺳ ِح‬ ‫وﻗــل ِﻠﻌــﺬ ِ‬
‫ْ ُّ ُ ْ‬ ‫ٌ‬ ‫َ َْ‬
‫و ِ ﻗﻠـﺐ ِﻣـن ﺣﺒِـ م‬
‫ُ ْ َ َ ْ‬ ‫َ َ َ‬
‫ﻋــ ﺑـﺎﺑ ِ م ﻣـﺎ ﺑ ِﺮح‬
‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫أﻻ ﻳــﺎ نﺒ ِــﻲ ا هـــدى‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫أ ِﻏث ﻣـن ﺑِـ ِﺬك ِﺮك ﻳ ِﺼح‬
‫اﻟﻜﺮ ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ِ ـم‬ ‫أﻻ ﻳﺎ رﺳــﻮل‬
‫ْ‬ ‫َ َْ َ َ ٌَ َ‬
‫حﻴـح‬ ‫ﻋﻠﻴـك صــﻼة ص ِ‬
‫َ َ ْ َ ُ ْ َ َْ َ‬
‫وشـﻮ ِ ﻟ م ﻣﺎ ا ﻘ‬
‫‪95‬‬
 ‫َ ُّ َ ُ ْ َ َ ْ‬
‫ــﺮح‬ ‫وﺣ ِ ﻟ م ﻣــﺎ ﺑ ِ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫َو ـــم ﻻﻣـ ﻻئِـمٌ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ِ‬
‫ْ‬ ‫َ َ ُ ُ ّ َ‬
‫ـــﺮح‬ ‫وﻣـﺎ ِﺴـﻠـ ِﻮي ف ِ‬
‫ََ َْ َُ َ َ‬
‫أﻣــﺎ ﺗﺮ ـﻮا ﺑـﺎكِﻴـﺎ‬
‫ْ‬ ‫َ ُْْ َ‬ ‫َ َ‬
‫ــﺮح‬ ‫حك ا ﻤ ش ِ‬ ‫إِذا ضـ ِ‬
‫ََ َ ْ َ َ ْ َ ُ ْ‬
‫ﻴﺎ ﺳــﻌد ﻣــن ﺣﺒ م‬
‫َ َْ َ َ ْ َ ْ‬
‫ف ِ اﻟﻌـﺎﻗ ِﺒﻪ ﻗــد ر ِـح‬
‫ْ‬ ‫ــﺮ ْ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ِ‬ ‫ـ‬‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ا‬ ‫ﺮ‬
‫ِ‬ ‫ك‬ ‫ﺬ‬
‫ِ‬ ‫ــ‬ ‫ـ‬‫ِ‬ ‫ﺑ‬ ‫م‬ ‫ﺗ‬
‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ َ ّْ‬
‫ــﺮد ﺑِـ ِﻪ ﺛـم ِصـح‬ ‫وﻏ ِ‬
‫ُ َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫أﻻ ﻳـﺎ نﺒِـﻲ ا هــدى‬
‫‪96‬‬
 ‫ْ َ َ ْ‬ ‫َ ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫أ ِﻏـث ﻣـن ﺑِـ ِﺬك ِﺮك ﻳﻠِح‬
‫َ َ ّ َ َ ُْ ْ َ َ‬
‫ـل ﻋـ ا ﻤﺼـﻄ‬ ‫وص ِ‬
‫ُ ْ‬ ‫َ َ ْ‬ ‫َ‬
‫خﺘـﺎ ِ وﻣـن ﺑ ِ ِﻪ فﺘِـح‬ ‫ِ‬
‫َ ٌ َ َ ََ َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬ ‫ََ َ ْ‬
‫ﻘﺎﻟت إِنك ِ ك ِﺮ م و ِنك ﻟﻌ‬
‫َ‬
‫َ َ َ ْ َ ََ َْ َ‬ ‫ُ ُ َ‬
‫ﻴم ﺗ ِﻌس ﻣن خﺎﻟﻒ أ ﺮك‬ ‫خﻠ ٍق ﻋ ِظ ٍ‬
‫َ َ َ َ ْ َ َ َ ْ َ َ ُْ ُ ْ َ َ َ َََ‬
‫وخﺎب ﻣن ﺟ ِهل ﻗدرك اﻣدد ﻳدك فﺄنﺎ‬
‫ٌ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬
‫ُ َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫أشهد أن ﻻ إ إِﻻ اﷲ و نك ﻤد‬
‫َ َ َـ‬ ‫َ‬ ‫ُ َ َْ‬ ‫ـ َ‬ ‫ُ ُ‬
‫رﺳﻮل اﷲِ ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ وﺳﻠم‬
‫ّ َ‬ ‫َ ََ َ‬ ‫َ َ ََ‬ ‫ُ‬
‫ت اﷲ ﻌﺎ ِ ِ ِﻫﺎ‬ ‫م إ ِ هﺎ ﻫد ِ‬

‫‪97‬‬
 ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ﻴﻊ ﻣﺎ‬ ‫هﺎ إِذا أصﺒحت ﺘﺼدق ِ ِﻤ ِ‬
‫ُ‬ ‫ّ َ‬ ‫ً‬ ‫َْ ُ ُ ََ ْ َُ َْ‬
‫ﻤﻠِﻜﻪ وﺗﺼﻨﻊ ﻮ ِ ا ِﻠﻨ ِ ِ ص اﷲ‬
‫ْ َ َ‬ ‫َ َ َ َْ َ ً‬ ‫َ‬ ‫َ َْ‬
‫ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ وﺳﻠم فﺮﺣة ﺑِإِﺳﻼ ِهﺎ‬
‫ََ َ‬ ‫ََ ْ َ‬ ‫َْ‬ ‫َ ُ ًْ‬
‫وشﻜﺮا ِﻠﺮؤ ﺎ اﻟ ِ رأ هﺎ ِ ﻣﻨﺎ ِهﺎ‬
‫َ َ َ ْ َ َ ْ ََ ْ َ ْ َ َ َ ْ َ َ‬
‫فﻠﻤﺎ أصﺒحت رأت زوﺟهﺎ ﻗد ﻫﻴﺄ‬
‫َ َ َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ ًَ َ ُ‬
‫و ِ ﻤة وﻫﻮ ِ ِﻫﻤ ٍة صﺎ ِ ٍة ﻋ ِظﻴﻤ ٍة‬
‫ٰ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ْ ُ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫َََ َ ْ ْ ْ‬
‫ﺘﻌﺠﺒت ِﻣن أ ِﺮه ِ ﻘﺎﻟت ﻣﺎ ِ أراك‬
‫ْ َْ‬ ‫َ َ ََ َ ََ‬
‫ِ ِﻫﻤ ٍة صﺎ ِ ٍة ﻘﺎل هﺎ ِﻣن أﺟ ِل‬
‫َْ َ َ‬ ‫ََ ََ ْ‬ ‫َ ْ َْ‬
‫ﺎرﺣة‬ ‫ﻳدﻳ ِﻪ ا ِ‬ ‫ت‬ ‫ا ِي أﺳﻠﻤ ِ‬
‫ََ َ ْ َُ َ ْ َ َ َ َ َ َ ْ ٰ َ‬
‫ﻘﺎﻟت ﻣن كشﻒ ك ن ﻫﺬا‬
‫‪98‬‬
 ‫َ َ ْ َْ ََ َ َ َْ‬ ‫ّ ّ َْ ُ‬
‫ﻮن وﻣن أﻃﻠﻌك ﻋﻠﻴ ِﻪ‬ ‫ا ِ ِ ا ﻤﺼ ِ‬
‫َ ْ َْ ُ َْ َ ََ ََْ‬ ‫ََ َ ََ‬
‫ﻳدﻳ ِﻪ‬ ‫ﻘﺎل هﺎ ا ِي أﺳﻠﻤت ﻌد ِك‬
‫ُ َ َْ َ َ َ َ َ ٰ َُ َ ْ ً‬ ‫َ‬
‫ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ وﺳﻠم وزاده فﻀﻼ‬
‫َو َ َ فﺎ ً َ َ ﻳْ ِﻪ َك َﻤﺎ َﻋﺮ َف ﺑﺎﷲِ َو َد َ إ َ ِﻪْ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ِﻴﻤ ْن ﻳُ َﺼ ّ َو ُ َﺴﻠِّمُ‬
‫َ‬ ‫ََُ ُْ َ ُ َ ً‬
‫ِ‬ ‫هﻮ ا ﻤشﻔﻊ ﻏدا‬
‫َ َ َـ‬ ‫َ‬ ‫ُ َ َْ‬ ‫َ َْ ـ َ‬
‫ﻋﻠﻴ ِﻪ ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ وﺳﻠم ‪‬‬
‫َ‬ ‫ُ َ َْ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ ََ َ ّ َ َُ‬ ‫َ‬
‫ص اﷲ ﺳﻴ ِ ِدنﺎ ﻤ ٍد ‪ ‬ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وﺳﻠم )‪(٣‬‬
‫َ ٌَ َ َ ْ ٌ ََ ْ َ َ‬
‫صﻼة و ﺴـﻠِﻴم وأز ِﻴ ٍ‬
‫ـة‬
‫َ‬ ‫ََ ُْ ْ َ َ ُْ ْ َ َ ْ ْ‬
‫ﺎر خ ِ اﻟ ِ ِة‬ ‫ا ﻤ ﺼ ﻄ ا ﻤﺨ ﺘ ِ‬
‫َ ٌ ُ َ ُ َْ ْ ُ ْ ُ ْ َ ْ‬
‫ﺣﺒِﻴﺐ ﻐﺎر ا در ِﻣن ﺣﺴ ِن وﺟ ِه ِﻪ‬
‫‪99‬‬
‫َ َـ َت ْاﻷف ُر َوصﻒ َﻣﻌﻨـﺎهُ‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫َُ ً‬ ‫ُْ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ ٌ َ‬
‫ﻮب ﺎ ِﻃﺒﺎ‬ ‫ﺣﺒِﻴﺐ ــ ِﻠﻘﻠـ ِ‬
‫ُ ْ ً َ ُ ْ َ ُ‬ ‫ََ ُ‬
‫هﺎ ﻮا ﺑ ِ ِﻪ ﺳﻜﺮا و ِ ﺣﺴﻨ ِ ِﻪ ﺗﺎﻫﻮا‬
‫َ ٌ َ َ ُ ْ َ ُْ‬
‫ا ِﻤﻼ ِح ِ ﺴﻨ ِـ ِﻪ‬ ‫ﻠِﻴـح ﺳ‬
‫َ‬
‫اح اﻟْ َﻘﻠْ ُﺐ ﻣ ْن َ ْﻌض أ ْ ٰ اهُ‬ ‫َُ ْ ُ َٰ َ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫فﺮﺣت ور‬
‫ُٰ ُ َ ْ ً ََ ْ ً َ ُ‬
‫اصﻠ ِ ﻃﻮرا وﻃـﻮرا ﻳﺼـد ِ‬ ‫ﻳﻮ ِ‬
‫ْ‬
‫َو ٰﻫﺎ أنﺎ ٰراض ﺑﺎﻟـﺬي ﻫــ َﻮ هــ ٰﻮاهُ‬
‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ٍ ِ ِ‬
‫َ ْ ً ََ ُّ َ َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬
‫ِ ﺣﺎﻟ ٍة‬ ‫ر ِضﻴت ﺑ ِ ِﻪ ﻣــﻮ‬
‫ـل ِ َﻌﻴـد ا ار َد ْﻋــ َو ﻳـﺎهُ‬ ‫َُ ْ‬
‫ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ﻘ‬
‫َ َْ َُ َ َ َ َْ َ ُ َ‬
‫فﻠﻮﻻه ﻣﺎ ﻃﺎب ا هــﻮى ِﻤﺘﻴ ِم‬
‫‪100‬‬
‫اﺳ َﺘ ْﻌ َﺬ َب اﻟﻄ ْﺮ ُف ا ْ ُﻤ َداﻣ َﻊ َ ْﻮﻻَهُ‬
‫َ َ ْ‬
‫وﻻ‬
‫ِ‬
‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َُ‬ ‫ْ‬ ‫َ َْ َُ َ َ‬
‫ﺟــ ٍﺮ‬ ‫و ﻮﻻه ﻣﺎ ﺣــن ا داة ِ ﺎ ِ‬
‫اﻣﺎهُ‬‫َ َ ْ َْ َ َ ُْ ُ َْ ً ُ ٰ ٰ‬
‫وﻻ اﺳﺘ شق اﻟﻌشﺎق ﻳﻮﻣﺎ خﺰ‬
‫َ ٌَ َ َْ ٌ ََ َ ْ ُ ْ َ‬
‫خ ِ ﺮﺳـ ٍل‬ ‫صﻼة و ﺴﻠِﻴم‬
‫َ‬
‫ُ َﻤد ِن ا ا ِ إ َ ُﺳ ُﺒــل أﻫ ٰداهُ‬
‫ْ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬

‫َْ‬ ‫ُ ََ ُ َ ُْ‬ ‫َْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ٰ‬ ‫ﱠ‬ ‫َ‬

‫ُ‬
‫ﺗﻢ ﻫﺬا ا ﻤﻮ ِ ا ِ ﻒ و ﻤـل ِ ﺴـ ِن ﺗﻮ ِ ِ‬
‫ﻴـق‬
‫ََ َ َُ َ‬ ‫َ‬ ‫ََْ ُ‬ ‫ُْ‬ ‫ََ ْ‬
‫ﻴﻒ ونﺮﺟﻮ ِﻣن اﷲِ ﻌﺎ ﺒﻮل‬ ‫اﷲِ وفﻀﻠِ ِﻪ ا ﻤﻨ ِ ِ‬
‫ُ ََ ٰ َ َ ٌ َ ُ َ َ ُ ٌ َ َ‬ ‫ٰ َ‬
‫ذ ِك ف ِإ ِنﻪ ذ ِك ﻗ ِدﻳﺮ و ِ ئ ِﻨـﺎ ِ ﻴـﺐ وﻣـﺎ‬

‫‪101‬‬
 ‫ُ َ َ‬ ‫ُ‬ ‫َ َْ ََ ْ ُ َ َ‬ ‫َْ‬
‫ْ‬
‫ﺗﻮ ِﻴ ِ إ ِﻻ ﺑ ِﺎﷲِ ﻋﻠﻴ ِﻪ ﺗﻮ ت و ِ ِﻪ أ ِﻴﺐ وص‬
‫َ َ ْ‬ ‫َ ََ‬ ‫ُ َ َ َ ََ َ ّ َ َُ‬
‫اﷲ وﺳﻠم ﺳـﻴ ِ ِدنﺎ ﻤـ ٍد و آ ِ ِ وصـحﺒ ِ ِﻪ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ّ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫َ‬
‫أ ِﻌ وا ﻤد ِ ِ ر ِب اﻟﻌﺎ ِﻤ ‪‬‬

‫‪102‬‬
 ‫ﺩﻋـــــــــــــــﺎء‬
‫َ ّ ْ َ َ َ َ ْ ً ُٰ‬ ‫َ َْ ْ ُ‬
‫دا ﻳﻮا ِ‬ ‫ا ﻤد ِ ِ ر ِب اﻟﻌﺎ ِﻤ‬
‫ََُ َُ َ ُ َ َُ َ ُ َ ّ‬
‫ن ِﻌﻤﻪ و ﺎف ِئ ِﺰ ده◦ ا ﻠهم ص ِل‬
‫َّ َ‬ ‫َ َ ّْ ََ َ ّ َ َُ َ ََ‬
‫آل ﺳﻴ ِ ِدنﺎ‬ ‫ِ‬ ‫وﺳﻠِم ﺳﻴ ِ ِدنﺎ ﻤ ٍد و‬
‫ْ‬ ‫ُ ْ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ َ ََ‬ ‫َُ‬
‫ﻤ ٍد◦ ﺟﻌﻠﻨﺎ اﷲ و ِﻳﺎ م ِﻤن‬
‫َ‬ ‫َْ َْ ُ َ َ َ َُ َََْ‬
‫ﺟﺐ شﻔﺎ ﺘﻪ و ﺮﺗ ِ ﺑ ِ ِﻪ ص‬ ‫ﺴ ﺘﻮ ِ‬
‫َ ََُْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ َ َْ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وآ ِ ِ وﺳﻠم ِﻣن اﷲِ ر ﺘﻪ‬
‫َ ّ‬ ‫َ َ َ َْ ُ‬‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫َ َ َُ‬ ‫ْ‬
‫وا ﻤد ِ ِ ر ِب‬ ‫ورأ ﺘﻪ ﻌﺎ‬
‫َ‬ ‫ٰ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َْ َ‬
‫اﻟﻌﺎ ِﻤ ◦ ا ﻠهم ِ ﺮﻣ ِة ﻫﺬا ا ّ‬
‫ِِ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ َ َْ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ْ َ‬
‫اﻟﻜ ِﺮ ِم ص اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وﺳﻠم وآ ِ ِ‬
‫‪103‬‬
 ‫َْ‬ ‫َ َْ‬ ‫َ َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ﺠ ِﻪ اﻟﻘ ِﻮ ِم‬ ‫ِه ِ‬ ‫وأصحﺎﺑ ِ ِﻪ ا ﺴﺎﻟ ِ ِ‬
‫ﻜ‬
‫َ ْ َُْ َْ‬ ‫ْ َ َْ ْ َ ُ‬
‫ﺎر أﻣﺘ ِ ِﻪ واﺳ نﺎ ﺑِﺬﻳ ِل‬ ‫خﻴ ِ‬ ‫إِﺟﻌﻠﻨﺎ ِﻣن ِ‬
‫َ‬ ‫ُ ْ‬ ‫َ ْ ُ َْ َ ً‬ ‫ُْ َ‬
‫ﺣﺮﻣﺘِ ِﻪ واﺣ نﺎ ﻏدا ِ ز ﺮﺗ ِ ِﻪ‬
‫َ ْ‬‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ َْ ْ‬
‫َ‬
‫ﺣ ِﻪ ون ﺗ ِ ِﻪ‬ ‫واﺳﺘﻌ ِﻤل أ ِﺴﻨـﺘـﻨﺎ ِ ﻣد ِ‬
‫َ ََ‬ ‫َ َ َ‬ ‫ََ ْ َ ُ ْ َ ْ‬
‫ﻜ ﺑِﻄﺎﻋﺘ ِ ِﻪ و ﺒﺘِ ِﻪ‬ ‫وأﺣﻴِﻨﺎ ﺴﺘﻤ ِﺴ ِ‬
‫َ ُ‬ ‫َََ َ‬ ‫َ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ﺳ ﺘِ ِﻪ و ﺎﻋﺘِ ِﻪ◦ ا ﻠهم‬ ‫وأ ِﻣﺘﻨﺎ‬
‫َ ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ ُ‬‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫خﻠﻨﺎ ﻣﻌﻪ ا ﻨة فإِنﻪ أول ﻣن‬ ‫َ‬ ‫أد ِ‬
‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َْ ُ َُ َ َ َ ُ‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ﻳدخﻠهﺎ وأن ِﺰ ﺎ ﻣﻌﻪ ِ ﻗﺼﻮرِﻫﺎ فإِنﻪ‬
‫َْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬
‫ِ هﺎ◦ وار ﻨﺎ ﺑ ِ ِﻪ ﻳﻮم‬ ‫أول ﻣن‬
‫َْ َ ُ َ َ ْ َ ُ َ َ ُ‬ ‫َْ َ ْ ُ‬
‫هﺎ◦ ا ﻠهم‬ ‫ﺴ ش ِﻔﻊ ﺑ ِ ِﻪ ا ﻼئِق‬
‫‪104‬‬
 ‫َْ َ َ َْ َََ َ َْ َ َ ّ َ‬ ‫ْ‬
‫إِنﺎ ﻗد ﺣ نﺎ وﻗﺮأنﺎ ﻮ ِ ن ِﻴِك‬
‫َ‬
‫اﻟﻜﺮ م ص اﷲ ﻋﻠﻴﻪ َوآ ِ ِ َوﺳﻠمَ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫ِ‬ ‫ِ ِ‬
‫ْ‬
‫فَﺄف ِض ﻋﻠﻴﻨﺎ ﺑ َ َ ﺘﻪ ِ َﺎس اﻟﻌﺰّ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ِِ‬ ‫ِ ِِ‬
‫َ‬
‫ٰ‬ ‫ٰ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ﻴم‬‫ار ا ِﻌ ِ‬ ‫ﻜﻨﺎ ِ ِﻮارِه ِ ِ د ِ‬ ‫وا ﻜ ِﺮ ِم وأﺳ ِ‬
‫َ ُ‬ ‫ُْ‬ ‫َْ‬ ‫َََّْ‬
‫ﻴم◦ ا ﻠهم‬ ‫ﻴم ا ﻤ ِﻘ ِ‬ ‫ون ِﻌﻤﻨﺎ ِ ا ﻨ ِة ﺑِﺎ ِﻌ ِ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫ّ ُ ْ َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬
‫َْ َ‬
‫إِنﺎ ﺴﺄ ك ِ ﺎه ِ ا ِ ِ ا ﻤﺼﻄ ص‬
‫ّ ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ َ َْ َ َ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴ ِﻪ وﺳﻠم وآ ِ ِ أﻫ ِل ا ِﺼد ِق‬
‫َ َْ َ َ ْ ُ ْ ََ ُ ً َ ُ ْ ً‬
‫وا ﻮفﺎ أن ن ﺎ ﻣ ِﻌﻴﻨﺎ و ﺴ ِﻌﻔﺎ◦‬
‫َ‬ ‫َ َ ّ ْ َ َ َْ ُ َ ً َ ْ ُ ْ َ‬
‫و ِﻮ ﻨﺎ ِﻣن ا ﻨ ِة ﻏﺮفﺎ وارز ﻨﺎ ِ ﺎ ِﻫ ِﻪ‬
‫َ َ ًَ َ ُ‬ ‫َ‬ ‫َْ َ َُ ً‬
‫ِﻋﻨدك ﺒﻮﻻ و ِﻋﺰا و فﺎ◦ ا ﻠهم إِنﺎ‬
‫‪105‬‬
 ‫ُ‬ ‫َ َ َ ُ َْ َ َ ّ َ ُْ ْ َ َ‬
‫ﺎر ص اﷲ‬ ‫ِ‬ ‫ﺘﻮﺳل إ ِ ك ﺑ ِ ﺒِﻴِك ا ﻤﺨﺘ‬
‫َ َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ َْ َ َ‬
‫ﺎر وأصحﺎﺑ ِ ِﻪ‬ ‫ﻋﻠﻴ ِﻪ وﺳﻠم وآ ِ ِ اﻷﻃ َه ِ‬
‫ْ ُ ََّ َ‬ ‫َ ْ َ ْٰ‬ ‫َْْ َ‬
‫ار◦ أن ﺗ ِﻔﺮ ﻨﺎ‬ ‫ﺎر ا ﺴ َﺎدة ِ اﻷﺑﺮ ِ‬ ‫اﻷخﻴ ِ‬
‫ُ َ َ ْ ْ َ َ َ ْ ُْ َ ْ َ‬
‫ِﻴﻊ‬‫ِ‬ ‫ا نﻮب واﻷوزار◦ واﺣﺮﺳﻨﺎ ِﻣن‬
‫َ َْْ َََْ‬ ‫َ ْ َ َْ‬ ‫َْ َ‬
‫ﺎر◦ وا ﻊ ﺑ ﻨﻨﺎ‬ ‫ﺎو ِف واﻷخﻄ ِ‬ ‫ا ﻤﺨ ِ‬
‫َ‬ ‫َََ ْ‬ ‫ٰ ْ َٰ‬ ‫َََُْ‬
‫ار◦ و ﻘﺒل ِﻣﻨﺎ ﻣﺎ‬ ‫ار اﻟﻘ َﺮ ِ‬ ‫و ﻨﻪ ِ د ِ‬
‫ْ ْ َ‬ ‫َ‬ ‫ْ َ‬ ‫َ َْ ُ ْ َ‬
‫اﻹﻋﻼ ِن‬ ‫ﻗدﻣﻨﺎه ِﻣن ِﺴ ِ أ ﻤﺎ ِ ﺎ ِ ِ‬
‫َ ْ َ ْ َ َ ْ َ َ َ ْ ْ ََ‬ ‫َ ْ َْ‬
‫ار◦ وار ﻨﺎ ﺑِﺮ ﺘِك واﻏ ِﻔﺮ ﺎ‬ ‫ِ‬ ‫اﻹ‬
‫و ِ‬
‫َ‬
‫ت اﻟﻌﻔﻮ اﻟﻐﻔﺎر◦ُ‬‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َْ َ َ‬
‫ﺑِﻤﻐ ِﻔﺮﺗ ِك إِنك أن‬
‫ََ َ ٰ َ ًَْ‬ ‫َ‬ ‫َ ُ َ ََ ْ َ‬
‫ا ﻠهم ﻻ ﺗدع ﺎ ِ ﻣﻘﺎ ِﻣﻨﺎ ﻫﺬا ذ ﺒﺎ‬
‫‪106‬‬
 ‫َ ََُْ َ َ َ‬ ‫َ ََُْ َ َ ًَْ‬
‫إِﻻ ﻔﺮﺗﻪ وﻻ ﻴﺒﺎ إِﻻ ﺳ ﺗﻪ وﻻ ﻫﻤﺎ‬
‫َ َُْ َ َ‬ ‫َ َُْ َ َ ًَْ‬
‫إِﻻ فﺮﺟﺘﻪ وﻻ د ﻨﺎ إِﻻ أد ﺘﻪ وﻻ‬
‫َ ََُْ َ َ َ َ ً ْ َ َ َ‬ ‫ََ ً‬
‫ﺮضﺎ إِﻻ شﻔﻴﺘﻪ وﻻ ﺣﺎﺟة ِﻣن ﺣﻮائِج‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َْ‬
‫خﺮة ِ إِﻻ ﻗﻀﻴﺘهﺎ ﻳﺎ رب‬ ‫ا ﻴﺎ واﻵ ِ‬
‫َ‬
‫ك ﻳَﺎ أ ْر َﺣمَ‬ ‫َ ََْ َ‬ ‫َ‬ ‫َْ َ‬
‫اﻟﻌﺎ ِﻤ ◦ آ ِﻣ ﺑِﺮ ﺘِ‬
‫ُ ََ َ ْ َ ْ‬ ‫ِ َ َ َ‬
‫خ ِ خﻠ ِﻘ ِﻪ‬ ‫ا ﺮا ِ ◦ وص اﷲ‬
‫َ‬
‫َﺳ ّﻴدنَﺎ ُ َﻤد َو َ َ آ ِ ِ َو َص ْحﺒﻪ أ َﻌ ◦َ‬
‫ْ‬
‫ِ‬ ‫ِِ‬ ‫ٍ‬ ‫ِِ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬

‫‪107‬‬
   

◦   

108
 َ َََ َُ َ ْ ُ ُ َ
സർ ശ നായ ‫ اﷲ ﺳﺒﺤاﻧﻪ و ﻌا‬ഇതിെ
രചയിതാവിെ ാനം
വർ ി ി ുെകാടു െ ... അവെരയും
നെ യും മാതാപിതാ െളയും
ഉസ്താദുമാെരയും മശായിഖുമാെരയും
ഭാര മാ െളയും ഇതു പാരായണം
െച ു വെരയും സ ർ േലാക ് ഹബീബ്
َ‫اﷲ َﻋلَﻴْ ِﻪ َوآ ِ ِ َو َﺳلﻢ‬
ُ ‫ َﺻ‬േയാെടാ ി ു ഒരുമി ു കൂ ി
അനു ഗഹി െ ..

َ ‫اﷲ َو َﺳﻠ َم َ َ َﺳ ّﻴدنَﺎ ُ َﻤد َو َ َ آ ِ ِ َو َص ْحﺒﻪ أَ ْ َﻌ‬

ُ َ َ
‫وص‬
ِ ِِ ٍ ِِ
ْ َ َْ ّ َ ُ ْ َْ َ َ ٰ ْ َ ُ َ
. ‫خﺮ دﻋﻮانﺎ أ ِن ا ﻤد ِ ِ ر ِب اﻟﻌﺎ ِﻤ‬ ِ ‫وآ‬

ൈടപ് െചയ്തു ത ാറാ ിയത് വിനീതൻ

ഹുൈസൻ ബാഖവി െപാ ാട്.
husainbaqawi@gmail.com

26/09/2022

109