Radioskopija

dr sci med Milana Mitrić Ašković

 Prvu radioskopiju uradio Rentgen
 Rendgenski zraci prolaze kroz materiju različite strukture u kojoj mogu biti
apsorbovani i rasuti i time manje odnosno više dospevaju na fluorescentni
ekran
 Telo postavljeno između rendgenske cevi kao izvora X zraka i
fluorescentnog ekrana apsorbuje jedan deo snopa X zraka srazmerno
svojoj debljini, gustini i atomskom broju
 Apsorbovani zraci ostaju u telu i ne stižu do ekrana pa ne mogu ni izazvati
fluorescenciju te se oni na fluorescentnom ekranu pokazuju kao tamne
senke, oni koji su prošli kroz izvesnu strukturu stižu do ekrana na kome
pobuđuju luminiscentne supstance do svetline pa se vide kao svetle senke
 Radioskopija ili prosvetljavanje je subjektivna radiološka metoda koja služi
za pregled organa u pokretu.
 Koristi se za pregled srca, pluća, probavnog (digestivnog trakta) i
vaskularnog sistema, kod izvođenja interventnih procedura
 Ona je direktna vizualizacija dejstva x zraka na fluorescentni ekran,
elektronski pojačivač slike ili na flat detektor.
 Zahvaljujući kompjuterskoj tehnologiji danas je radiografsku sliku moguće
prenijeti na film,bilo kao radioskopsku ili radiografsku
 Na radioskopskom ekranu zasenčenje se pojavljuje kao tamna senka a
rasvetljenje kao svetla senka
 Fluorescentni ekran: sastoji se od luminiscentnih supstancija koje su
ugrađene u transparentnu plastičnu masu, prilepljenu za karton
 Fluorescentni ekran je postavljen na olovno transparentno staklo radi zaštite
osoblja (lekara i tehničara)
Zračna slika

 Na ekranu dolazi do transformacije zračne energije u svetlosnu

 Na radioskopskom ekranu se samo 20-ti deo energije X zraka transformiše u
vidljive svetline
Prednosti i nedostaci

 Prednost:
1) Daje uvid u oblik, položaj organa uz praćenje pojedinih fizioloških funkcija i
pokreta mobilnih organa
2) Više stručnjaka može da posmatra pregled
3) Može da se vrši i za vreme operacije
Prednosti i nedostaci

 Nedostaci:
1) Neostavlja trajan dokument
2) Veća izloženost zračenju ( 1 minut radioskopije ista doza jonizujućeg
zračenja kao za 200 radiografija pluća)
 Radioskopski pregled se obavlja na dijagnostičkim rendgen aparatima koji
imaju specijalno konstriusan dijagnostički stativ sa mobilnom klupicom na
kojoj bolesnik stoji
 Ispred bolesnika je uređaj za ciljano snimanje a rendgenska cev iza
 Sama skopija treba da traje dijagnostički dovoljno dugo ali vremenski što
kraće kako bi zračna doza kojoj je izložen pacijent (kao i radiolog) bila što
manja
Primena

 Pregled digestivnog trakta

 Pluća i srce
 Fistulografije
 angiografija
Direktna radiologija
 Direktno očitavanje detektora bez umetanja optičkog skeniranja odnosno
kompletan sistem i za detekciju i za očitavanje je ispod radiografskog stola
 Slika se dobija odmah na monitoru i moguća je provera kvaliteta dok je
pacijent još u prostoriji za snimanje
 Svi podaci o pacijentu i uslovima snimanja idu odmah uz sliku a prosleđuje
se i štampaču
 Postoje tri nezavisne digitalne detektorske tehnologije sve su sa direktnim
očitavanjem (nema nošenja kasete u čitač) ali postoje direktna i inirektna
konverzija
 direktna i inirektna konverzija da li se pri apsorpciji rendgen
zračenja električni siglan odmah dobije ili prvo nastaje svetlosti pa električni

direktni i indirektni detektori

 CCD kamera- indirektni
Lumimiscentni sloj/optika CCD Gadolinijum oksisulfid ili fiber optika/ CCD
 Flat panel indikretni
Luminiscentni sloj /fotodioda/TFT
Cesilijum jodid amorfni silicijum H fotodioda+ TFT
Cesilijum oksisulfid silicijum H fotodioda+ TFT
 Flat panel- direkni
Rendgen osetljiv sloj/TFT amorfni selen/ kondenzarorski sloj+amorfni Si:H TFT
CCD kamera (charge couple device) nalazi se u kamerama za video i
digitalnu fotografija
Najvažnija karakteristika je da ima malo polje 2-3 cm tako da se svetlosna slika,
dobijena sa luminiscentnog sloja, mora smanjti uz pomoć odgovarajuće
optike. Dolazi do gubitka kao i rasipanja što utiče na zračnu dozu i kvaliter
slike. U grafiji nju su vec potisnuli flat panel detektori
Koriste se u skopiji kao priključak na PES ali i tu počinju da se koriste flat panel
detektori, izbacujući istovremeno i PES iz upotrebe
 Flat panel detektori ili da ih nazovemo detektorske ploče mogu biti sa
direktnom i indikretnom konverzijom.
 Stvara se električni signal tokom ekspozicije.
direktni konverzija: nabojnizazivaju direktno rendgen zraci
indirektna konverzija: zraci padaju na fluoroscentni sloj koji rasvetli
Stativ aparata za radioskopiju

 razlikuje od ostalih aparata

 stativ aparata za radioskopiju ima višestruku namenu, često se naziva i
univerzalni dijagnostički stativ
 Glavni deo ovakvog stativa je ploča sa postoljem na kome pacijent stoji u
toku izvođenja pregleda.
 Ploča se pomera na obe strane, gore i dole zahvaljujući elektromotoru
 Držači za ruke i glavu nalaze se na obe strane odnosno na gornjem kraju
ploče
 Pomenuti držači omogućavaju pacijentu da se pridžava u toku pomeranja
ploče ili pri promenama položaja čitavog aparata, npr. iz verikalnog preko
kosog do horizontalnog.
 Na krajevima horizontalnog dela stativa nalaze se uređaj za ciljano
radiografisanje i rendgenska cev, s tim što se prvi nalazi neposredno ispod
ploče na kojoj je pacijent, a izvor x-zraka je na 1.5 [m] u odnosu na prednju
stranu ploče.
 Uređaj za ciljano radiografisanje sastoji se od fluorescentnog ekrana i
mehanizma za prihvatanje kasete sa rendgenskim filmom.
 Prema potrebi, elektromotor uređaja postavlja kasetu sa filmom iza ekrana
omogućavajući tako da se na rendgenskom filmu dobije slika koja postoji i
na ekranu. Poseban elektronski mehanizam omogućava prosvetljavanje
samo delova (1/4, 1/2) ili čitave kasete sa rendgenskim filmom, kako se već
u toku pregleda planira. Za vreme prosvetljavanja dela filma, ostali delovi
su zaštićeni posebnom olovnom pločom, čime je moguće da se na jednom
rendgenskom filmu prikažu jedna, dve, tri ili četiri rendgenske slike.
 Poseban elektronski mehanizam omogućava prosvetljavanje samo delova
(1/4, 1/2) ili čitave kasete sa rendgenskim filmom, kako se već u toku
pregleda planira.
 Za vreme prosvetljavanja dela filma, ostali delovi su zaštićeni posebnom
olovnom pločom, čime je moguće da se na jednom rendgenskom filmu
prikažu jedna, dve, tri ili četiri rendgenske slike.
 U kućištu rendgenske cevi, na drugom kraju horizontalnog dela stativa,
smeštene su blende kojima se reguliše veličina zračnog polja.
 Kod najvećeg broja aparata pomenuta površina nije veća od 35 [cm2 ].
 Sa prednje strane kućišta rendgenske cevi, može se prema potrebi,
montirati mobilni tubus.
 Zadatak tubusa je da vrši kompresiju pomeranjem rendgenske cevi prema
telu pacijenta.
 Značajna prednost ovakvog stativa ogleda se u mogućnosti izvođenja
metoda linearne tomografije. Zahvaljujući mehaničkom sistemu i
elektromotoru, omogućeno je kretanje uređaja za ciljano radiografisanje i
izvora x-zraka, što je inače neophodno za izvođenje tomografskih metoda.
HVALA NA PAŽNJI!