GUNUNG WARUNG

Alkisah, wonten setunggaling laladan (ingkang sapunika[SAMENIKA] mlebet

dhateng lebeting tlatah kecamatan karangsambung), wonten setunggaling
perkampungan alit ingkang tlatahipun madeg saking hamparan siti datar. Mboten
setunggal nggih gundukan siti utawi perbukitan ingkang ketingal[KEPRIKSAN]
wonten sawentawisipun. Wonten setunggaling dalu ingkang sunyi senyap, para
sesepuh kampung ketingal[KEPRIKSAN] saweg ndonga kalih[dhateng] para dewa
wonten kahyangan. Kalih[kaliyan] kebak khusyuk, piyambakipun sedaya
nedha[NYUWUN] supados dipundamelaken setunggaling redi wonten celak/caket
papan manggen piyambakipun sedaya. Rupinipun , donga piyambakipun sedaya
dipunkabulaken dening para dewa. Pandamelan redi puniku[MENIKA]
ajeng[badhe] dipunwiwiti benjing dintenipun lan ajeng[badhe] dipun-kerjakaken
lebeting wekdal ndalu . nanging kalih[kaliyan] syarat, mboten setunggaling tiyang
nggih wargi ingkang angsal[KEPARENG] sumerep[PRIKSA] ing wanci[wekdal]
redi puniku[MENIKA] dipundamel. Para sesepuh kampung menyanggupi
persyaratan puniku[MENIKA]. Ngenjing enjingipun, piyambakipun sedaya
ngempalaken para wargi kangge[KAGEM] sanjangaken[NGATURAKEN] wartos
bingah[RENA] lan persyaratan kasebat . “wahai, sedaya warganipun kula! Kita
wantos-wantos kalih[dhateng] sampeyan-sampeyan[PANJENENGAN-
PANJENENGAN] sedaya supados ing wanci[wekdal] dinten jelang senja,
masuklah dhateng lebeting griya[DALEM] sampeyan-
sampeyan[PANJENENGAN-PANJENENGAN] piyambak-piyambak lan mboten
setunggaling tiyang nggih ingkang angsal[KEPARENG] medal[MIYOS]
griya[DALEM] ngantos srengenge[SURYA] terbit benjing enjing!” ujar
setunggaling tiyang sesepuh kampung. “maaf, tuan! Bencana punapa[MENAPA]
ingkang ajeng[badhe] nglanda kampung kita[KULA LAN PANJENENGAN]?
Kenging punapa[MENAPA] kita dilarang medal[MIYOS] griya[DALEM]?”
taken[MUNDHUT PRIKSA] setunggaling tiyang wargi kalih[kaliyan] bingung.
Histori homepagefolklorelegenda storyteller in legenda legenda redi wurung redi
wurung inggih punika[MENIKA] setunggaling redi ingkang papan wonten
kabupaten kebumen, jawi tengah, indonesia. Bentuk redi puniki[MENIKA] cekap
unik, amargi tingginipun namung[naming] sawentawis 80 meter lan mboten
nggadhahi[NGAGUNGANI] puncak paling inggil. Midherek masyarakat sak
enggen, redi puniki[MENIKA] dipundamel dening para dewa saking kahyangan.
Nanging, piyambakipun sedaya sampun mendhelaken pandamelanipun
saderengipun redi puniku[MENIKA] bibar dipundamel. Kenging
punapa[MENAPA] para dewa mboten ngrampungaken pandamelan redi
puniku[MENIKA] ngantos tuntas? Criyosipun angsal[KEPARING]
sampeyan[PANJENENGAN] tumuti[DEREKI] lebeting criyos legenda redi
wurung salajeng puniki[MENIKA]. * * * alkisah, wonten setunggaling laladan
(ingkang sapunika[SAMENIKA] mlebet dhateng lebeting tlatah kecamatan
karangsambung), wonten setunggaling perkampungan alit ingkang tlatahipun
madeg saking hamparan siti datar. Mboten setunggal nggih gundukan siti utawi
perbukitan ingkang ketingal[KEPRIKSAN] wonten sawentawisipun. Wonten
setunggaling dalu ingkang sunyi senyap, para sesepuh kampung
ketingal[KEPRIKSAN] saweg ndonga kalih[dhateng] para dewa wonten
kahyangan. Kalih[kaliyan] kebak khusyuk, piyambakipun sedaya
nedha[NYUWUN] supados dipundamelaken setunggaling redi wonten celak/caket
papan manggen piyambakipun sedaya. Rupinipun , donga piyambakipun sedaya
dipunkabulaken dening para dewa. Pandamelan redi puniku[MENIKA]
ajeng[badhe] dipunwiwiti benjing dintenipun lan ajeng[badhe] dipun-kerjakaken
lebeting wekdal ndalu . nanging kalih[kaliyan] syarat, mboten setunggaling tiyang
nggih wargi ingkang angsal[KEPARENG] sumerep[PRIKSA] ing wanci[wekdal]
redi puniku[MENIKA] dipundamel. Para sesepuh kampung menyanggupi
persyaratan puniku[MENIKA]. Ngenjing enjingipun, piyambakipun sedaya
ngempalaken para wargi kangge[KAGEM] sanjangaken[NGATURAKEN] wartos
bingah[RENA] lan persyaratan kasebat . “wahai, sedaya warganipun kula! Kita
wantos-wantos kalih[dhateng] sampeyan-sampeyan[PANJENENGAN-
PANJENENGAN] sedaya supados ing wanci[wekdal] dinten jelang senja,
masuklah dhateng lebeting griya[DALEM] sampeyan-
sampeyan[PANJENENGAN-PANJENENGAN] piyambak-piyambak lan mboten
setunggaling tiyang nggih ingkang angsal[KEPARENG] medal[MIYOS]
griya[DALEM] ngantos srengenge[SURYA] terbit benjing enjing!” ujar
setunggaling tiyang sesepuh kampung. “maaf, tuan! Bencana punapa[MENAPA]
ingkang ajeng[badhe] nglanda kampung kita[KULA LAN PANJENENGAN]?
Kenging punapa[MENAPA] kita dilarang medal[MIYOS] griya[DALEM]?”
taken[MUNDHUT PRIKSA] setunggaling tiyang wargi kalih[kaliyan] bingung.
“ketahuilah, sedaya menawi para dewa ajeng[badhe] ndamelaken setunggaling redi
kangge[KAGEM] kita[KULA LAN PANJENENGAN] lan mboten setunggaling
tiyang nggih ingkang angsal[KEPARENG] tingal[PRIKSA] kala[NALIKA]
piyambakipun sedaya saweg nyambut damel, ” kantenan setunggaling tiyang
sesepuh kampung ingkang sanes. Sasampunipun mireng[MIDHANGET]
penjelasan puniku[MENIKA], barulah para wargi ngertos[sumerep] kenging
punapa[MENAPA] piyambakipun sedaya dilarang medal[MIYOS]
griya[DALEM]. Kala[NALIKA] dinten jelang senja, kawontenan kampung wiwit
sepen. Sedaya wargi sampun mlebet dhateng lebeting griya[DALEM] lan
mengunci konten rapat-rapat. Mboten pinten lami[DANGU] lajeng , para dewa
nggih mandhap[TEDHAK] saking kahyangan kangge[KAGEM] wiwit nyambut
damel yasa setunggaling redi wonten laladan hulu kampung. Wiwitipun
piyambakipun sedaya yasa tiang-tiang ingkang kokoh. Sasampunipun sepalih dalu
nyambut damel, para dewa sampun bibar yasa tiang-tiang kasebat . tiang-tiang
kasebat lajeng piyambakipun sedaya timbuni kalih[kaliyan] siti ngantos
mangkenipun mbentuk setunggaling redi . para dewa nyambut damel cocog
kalih[kaliyan] ayahan piyambak-piyambak tanpa wicanten[NGENDIKA] sepatah
tembung nggih. Piyambakipun sedaya terus nyambut damel ngantos larut dalu
tanpa tepang lelah. Kala[NALIKA] dinten jelang enjing, pandamelan redi
puniku[MENIKA] meh bibar , tilar ngrampungaken penimbunanipun ingkang
ketirah sakedhik malih. Ing wanci[wekdal] para dewa taksih sibuk nyambut damel,
ndadak saking arah kampung setunggaling tiyang prawan mlampah[TINDAK]
tumuju dhateng luk ulo (lepen ) ingkang wonten ing antawising papan pandamelan
redi kasebat . rupinipun , prawan puniku[MENIKA] mboten sumerep pengumuman
bab larangan medal[MIYOS] griya[DALEM] ing dalu puniku[MENIKA]. Amargi,
ing wekdal pengumuman puniku[MENIKA]
dipunsanjangaken[DIPUNATURAKEN] dening salah setunggaling tiyang sesepuh
kampung, piyambakipun[PANJENENGANIPUN] mboten dugi[RAWUH] lan
mboten setunggaling tiyang nggih wargi ingkang nyukani[MARINGI] ngertos
ngengingi bab puniku[MENIKA]. Prawan puniku[MENIKA] dugi[RAWUH]
dhateng lepen amargi kajeng[badhe] nggirahi wos kangge[KAGEM] dipunmasak.
Piyambakipun[PANJENENGANIPUN] mlampah[TINDAK] tanpa merhatikaken
kawontenan wonten saubenganipun amargi kawontenan taksih peteng. Ing
wanci[wekdal] ajeng[badhe] mandhap[TEDHAK] dhateng lepen , prawan
puniku[MENIKA] terperanjat amargi ndadak wonten ajenganipun wonten
setunggaling gumuk. “hah, kenging punapa[MENAPA] ndadak wonten gumuk
wonten papan puniki[MENIKA]? Padahal, dinten-dinten saderengipun papan
puniki[MENIKA] taksih datar? Ya allah, mimpikah kula puniki[MENIKA]?”
gumam prawan puniku[MENIKA] kadosipun mboten pitados kalih[kaliyan]
punapa[MENAPA] ingkang dilihatipun . nanging, kados puniku[MENIKA]
sumerep[PRIKSA] pinten-pinten sosok makhluk ingkang menyeramkan gerak
enggal sinambi nginggahaken sela ageng tanpa sepatah tembung nggih, prawan
puniku[MENIKA] langsung mlajeng nilaraken lepen amargi kaajrihan.
“tolooong… tolooong… tulung kula !” teriakipun kalih[kaliyan] atos|sora. Prawan
puniku[MENIKA] terus mlajeng tanpa memperdulikan malih kawontenan
piyambakipun[PANJENENGANIPUN] mila wos ingkang badhe dicucinipun
dilemparkan kados puniku[MENIKA] mawon. Mboten ayal malih, wos kasebat
berceceran wonten antawising gumuk. Konon, wos kasebat menjelma dados
bebatuan ingkang bentukipun memper kalih[kaliyan] wos . para dewa ingkang
mireng[MIDHANGET] suwanten teriakan prawan puniku[MENIKA] dados
tersentak. Piyambakipun sedaya nggih rumaosi menawi kasunyatanipun
pandamelan piyambakipun sedaya sampun dipuntingali[DIPUNPRIKSANI]
dening manungsa. “penduduk kampung sampun nglanggar perjanjian kita[KULA
LAN PANJENENGAN]. Mangga[sumangga] kita[KULA LAN PANJENENGAN]
tilaraken papan puniki[MENIKA]!” seru salah setunggal dewa kalih[dhateng]
dewa ingkang sanesipun . pungkasanipun, para dewa kasebat mendhelaken
pandamelanipun. Piyambakipun sedaya nilaraken papan puniku[MENIKA] lan
bergegas wangsul dhateng kahyangan. Padahal, pembangunan redi
puniku[MENIKA] dereng bibar . pungkasanipun, batallah pandamelan redi
puniku[MENIKA].