UNIVERZITET U SARAJEVU

FAKULTET ZDRAVSTVENIH STUDIJA

Fizikalna terapija-vandredni studij

SEMINARSKI RAD

Tema:

Mehamizam mišićne kontrakcije i prijenos impulsa sa nerava na mišić

IME I PREZIME :Amina Muminović MENTOR:prof. Jaminko Huskić

Sarajevo 2018/2019
 MIŠIĆI

Mišići su izgrađeni od puno vlakna i podjedinica koji se pružaju kroz čitav mišić iu 98% slučaja su
inervirani jednim živčanim završetkom u blizini središta vlakna. Oni imaju sarkolemu koja je posebna
vrsta membrana građena od stanične membrane i od polisaharidne ovojnice koja sadrži mnogo
kolagenih vlakana. Mišići su građrni od mnogo miofibrila. To su veliki polimerizirani proteini koji
omogućuju kontrakciju. Miozinske niti su debele , a aktinske su tanje. Miozinske i aktinske niti
djelimično ulaze jedna u drugu,pa se vide svijetle i tamne pruge. Svijetle pruge zovu se I-pruge, a
tamne pruge se zovu A-pruge. Miozinske niti sadrže i male izdanke koji se zovu poprečni mostovi.
Aktinske niti su pričvršćene za Z-ploču koja je takođe građena od nitastih bjelančevina. Z-ploča prolazi
kroz pojedinu miofibrilu i povezuje susjedne miofibrile. Prostor između dvije Z-ploče zove se
sarkomera,a sednji dio sarkomere u kojoj se nalazi samo miozinske niti je H-zona. Miozinske i
aktinske niti na okupu drži titin. Međuprostor oko miofibrila ispunjava sarkoplazma bogata
kalijem ,magnezijem , fosfatom ,proteinima ,enzimima i usporedno poredanih mitohondrija za
opskrbu ATP-om. Također sadrži sarkoplazmatsku mrežicu,koja je posebno razvijena u mišićima
brze kontrakcije.
 MEHANIZAM MIŠIĆNE KONTRAKCIJE

Kontrakcija započinje oslobađanjem jona Ca++ iz cisterni sarkoplazmatskog retikuluma. Ca++ se veže
za C podjedinicu troponina uzrokujući konformacionu promjenu troponin-tropomiozinskog
kompleksa koji se uvlači dublje u aktinsku nit čime se aktivina mjesta na aktinu otkrivaju. Prethodno
na miozinsku glavicu dolazi molekula ATP-a koja se zbog ATP-azne aktivnosti glavice razlaže na ADP i
P koji ostaju na glavici i uzrokuju pojavu napetosti glavice i vrata (ATP energizira glavicu).

Kada se aktivno mjesto na aktinskoj niti oslobodi, dolazi do reverzibilnog spajanja aktina i miozina, pri
čemu energija nastala razgradnjom ATP-a dovodi do savijanja glavice i vrata miozinske molekule
prema repnom dijelu. Ovo savijanje miozinske glavice'i vrata se naziva zaveslaj, kojim se aktinske niti
povlače prema središtu sarkomere. Na taj način ona povuče za sobom i aktinske niti.

Nakon savijanja na miozinsku glavicu dolazi nova molekula ATP-a (ADP i P su se otpustili sa glavice),
što uzrokuje da se miozinska glavica vrati na prvobitno mjesto gdje se ATP opet razlaže na ADP i P i
čeka novo aktivno mjesto na aktinu. Na taj način dolazi do skraćivanja sarkomere uzrokovano
klizanjem aktinskih i miozinskih niti, dolazi do skraćivanja miofibrila, odnosno mišićne stanice. Iako se
aktin i miozin nazivaju kontraktilnim bjelančevinama, oni se ne skraćuju nego samo kližu jedni između
drugih. Do relaksacije dolazi odvajanjem Ca++ od troponina C, čime kompleks troponin - tropomiozin
ponovo prekrije aktivna mjesta na aktinu, Ca++ se vraca u cisterne sarkoplazmatskog retikuluma
primarnim aktivnim transportom, pomoću Ca++ pumpe (3.molekula ATP-a).

ODNOS SNAGE I DUŽINE MIŠIĆA

Ako je sarkomera jako rastegnuta tako da je aktinska nit potpuno izvučena do krajeva miozinske niti
tj uopće nema preklapanja snaga koju razvija aktivirani mišić jednaka je nuli Skraćivanjem sarkomere,
preklapanje miozinske niti sa aktinskom niti se poveć- ava.U isto vrijeme se i napetost u mišiću
povečava, sve dok se sarkomera ne skrati na približno 2,2 m. Tada je stepen preklapanja miozinskih i
aktinskih niti optimalan pa će snaga mišićne kontrakcije biti maksimalna. Ako se sarkomera i dalje
skraćuje, pa se krajevi aktinskih niti počinju preklapati jedan s drugim, a ujedno preklapaju i
miozinsku nit, tada se snaga mišićne kontrakcije znatno smanjuje.

Maksimalna kontrakcija se postiže onda kada su aktinska i miozinska nit u optimalnom odnosu, tj.
kada aktinska nit optimalno preklapa poprečne mostove miozinske niti. Ovaj mehanizam je prisutan u
procesu autoregulacije srčanog rada. Njime se omogućava da se u fiziološkim granicama sva krv koja
dođe u srce ispumpa iz njega. U slučaju zatajivanja srca, kada se poveća inicijalna dužina mišićnih
vlakana izvan fizioloških granica ovaj mehanizam postaje nedjelotvoran
 ENERGETIKA MIŠIĆNE KONTRAKCIJE

Misićna kontrakcija predstavlja visoko energetski proces tj. za njeno odvijanje je potrebna
odgovarajuća količina energije. Neposredni donator energije za mišićni rad je ATP. U mišićnim
stanicama postoji ograničena količina ATP-a koja se brzo troši i mora se nadoknaditi iz drugih izvora
da bi se održala mišićna aktivnost. Postoje 3 metabolička sistema koji mišićima daju energiju :

1. fosfageni izvor

2. sistem glikogen-mliječna kiselina

3. aerobni sistem

1. fosfageni sistem čine ATP i kreatinfosfat. Obje molekule posjeduju energijom bogate fosfatne veze
čijom se hidrolizom oslobađa energija. U svakoj fosfatnoj vezi ATP-a je pohranjeno oko 30,5 kJ
energije po molui, a u kreatinfosfatu 43 kJ po molu. Većina stanica ima 2 do 4 puta više kreatinfosfata
nego ATP-a. Količina ATP-a u mišićnoj stanici dobro treniranih sportista je dovoljna za održavanje
maksimalne snage mišića za samo oko 3 sekunde. Fosfageni sistem je odgovoran za maksimalni, ali
kratkotrajni rad u toku 8-10 sekundi.

2.Glikogen koji je pohranjen u mišićima može se razgraditi procesom glikoogenolize dajući molekule
glukoze. Početna faza razgradnje glukoze, glikoliza se odvija bez prisustva kisika. Glukoza se pri tome
razlaže na 2 molekule pirogrožđane kiseline, a energija osobođena iz svake molekule glukoze daje 4
molekule ATP-a, od kojih se samo dvije koriste za mišićni rad. Kad nema dovoljno kisika većina
pirogrožđane kiseline se pretvara u mliječnu kiselinu. Sistem glikogen-mliječna kiselina namiče
energiju 2 puta sporije nego fosfageni mehanizam. Osigurava dodatnih 1-1,5 minuta maksimalnog
mišićnog rada.

3.Pirogrožđana kiselina međutim obično ulazi u mitohondrije mišićnih stanica, i u prisustvu kisika,
aerobnom glikolizom nastaje 38 mola ATP-a. Aerobni sistem podrazumijeva okidaciju hranljivih
materija u mitohondrijama radi namicanja energije. Glukoza, masne kiseline i aminokiseline iz hrane
uz utrošak kisika oslobađaju energiju za sintezu ATP-a. Aerobni sistem je odgovoran za dugotrajni
napor.
 IZOMETRIJSKA I IZOTONIČNA MIŠIĆNA KONTRAKCIJA

U odnosu da li se u toku mišićne kontrakcije mijenja tonus ili dužina mišića, opisujemo dvije vrste
mišićnih kontrakcija:

1) izometrijska kontrakcija- je takva kontrakcija gdje se dužina mišića ne mijenja, ali se tonus
povećava, npr: stajanje, podizanje tereta kojem ne možemo da savladamo težinu.

2) izotonična kontrakcija – je ona kontrakcija gdje se tonus mišića ne mijenja, a dužina se smanjuje,
npr: bilo kakvo dizanje.

U organizmu su u principu sve kontrakcije kombinirane, tj kombinuju se izotonična I izometrijska

kontrakcija, npr: podizanje teškog predmeta rukom, hodanje.

Izotonična kontrakcija troši manje energije jer nema klizanja između aktinskih I miozinskih niti.

Osim toga i mišićne relaksacije možemo podijeliti na izometrijske i izotoničke. Izometrijska relaksacija
je relaksacija gdje dužina ostaje ista, a tonus mišića se smanjuje, dok je izotonička relaksacija- tonus
isti , a dužina se povećava.

MOTORNA JEDINICA

Skeletne mišiće inerviraju vlakna iz prednjih rogova kičmene moždine (aksoni α-moto neurona).
Svako vlakno se na svom kraju grana na nervne završetke, pri čemu svako mišićno vlakno dobija po
jedan nervni završetak. Sva mišićna vlakna koja inervira jedno nervno vlakno čine motornu jedinicu.
Broj mišićnih vlakana unutar motorne jedinice varira i zavisi od funkcije samog mišića. Postoje male i
velike motorne jedinice. Ako mišić vrši precizan rad kao sto je to slučaj kod mišića šake i larinksa,
unutar njihovih motornih jedinica ima vrlo malo mišićnih vlakana To je potrebno zbog toga što
informacija koja dolazi za njihovu kontrakciju iz kore velikog mozga mora biti jako precizna
(informacija je preciznija što se nervno vlakno manje grana). Za razliku od ovih mišića, mišići koji ne
vrše tako preciznu radnju (mišići leđa), unutar motornih jedinica imaju i do 100 mišićnih vlakana,tj
imaju male motorne jedinice, jer i informacija koja dolazi za njihovu kontrakciju ne mora biti precizna.

Postoji mogućnost udruživanja motornih jedinica u istovremenu kontrakciju , kako bi se povećala

snaga mišićne kontrakcije- ova pojava je označena kao regrutacija motornih jedinica.
 NEUROMUSKULARNI SPOJ

Mišićna kontrakcija počinje oslobađanjem jona Ca++ iz cisterni sarkoplazmatskog retikuluma, a onda
se Ca++ veže za troponin C. Da bi se Ca++ oslobodio iz cistemi sarkoplazmatskog retikuluma,
potreban je odgovarajući podražaj - impuls. Taj impuls dolazi sa nervnog vlakna na mišićno vlakno
preko motorne ploče - neuramuskularne veze. To je sinapsa između nervnog i mišićnog
vlakna. Kao i svaka sinapsa ima 3 dijela:

1.Presinaptička membrana - čini je membrana aksonskog završetka u kojem se nalaze vezikule sa

neurotransmiterom – acetilholinom i veliki broj mitohondrija

2.Sinaptička pukotina - prostor između 2 membrane širine 20-30nm. U njoj se nalazi veliki broj Ca++
jona i enzim acetilkolin ¬esteraza.

3.Postsinaptička membrana - čini je membrana mišićnog vlakna, na kojoj se nalaze receptori za

acetilholin

Kada impuls koji dolazi putem aksona dođe do aksonskog završetka, on uzrokuje ulazak jona Ca++ iz
sinaptičke pukotine u aksonski završetak. To dovodi do toga da se vezikule sa acetilholinom približe
membrani, spoje sa njom i nastaje egzocitoza acetilholina u sinapticku pukotinu. Zatim acetilholin
dolazi do postsinaptičke membrane gdje se veže za receptore, a to su aktivirajuća vrata na medijator
ovisnim aktivnim kanalima, te dolazi do njihovog otvaranja.

Ti kanali su u unutrašnjosti negativno nabijeni tako da spriječavaju prolazak klora, kroz ove kanale
prolaze joni Na+, jer ih osim negativnosti u unutrašnjosti kanala privlači i negativan naboj proteina sa
unutrašnje strane membrane. Ulaskom jona Na+ dolazi do porasta potencijala, odnosno javlja se
potencijal motorne ploče. To je elektrotonički potencijal, odnosno potencijal spoja, koj i se ne
širi , dok akcioni potencijal nastaje tek na krajevima motorne ploče. On se širi duž membrane i ulazi u
T¬-tubule. Zbog bliskosti membrane T tubula i cisterni taj se akcioni potencijal širi s jedne membrane
na drugu i uzrokuje otvaranje napon ovisnih kanala za kalcij koji izlazi iz cisterni u citoplazmu.

PROSTA MIŠIĆNA KONTRAKCIJA

Je ona kontrakcija koja se dobija samo u eksperimentalnim uslovima, tj. kada se primjeni samo jedan
impuls na mišićno vlakno. Ona prosječno traje lOOms i obuhvata 3 perioda:

1) latentni period, predstavlja širenje električnih procesa tj. širenje akcionog potencijala duž nervnog
vlakna preko motorne ploče na mišićno vlakno i oslobađanje jona Ca++. Traje prosječno lOms,

2) aktivna faza - faza kontrakcije, predstavlja mehaničke procese tj. klizanje aktinskih i miozinskih niti
i skraćenje mišića. Traje prosječno 30ms,

3) pasivna faza - faza relaksacije, predstavlja relaksaciju mišića, tj.vraćanje aktinskih i miozinskih niti
na prvobitna mjesta i vraćanje jona Ca++ u cisterne sarkoplazmatskog retikuluma, traje prosječno
60ms.

SLOŽENE MIŠIĆNE KONTRAKCIJE; TETANUSI

To su sumirane, produžene mišićne kontrakcije koje nastaju zbog produženog izlaska Ca++ iz cisterni
sarkoplazmatskog retikuluma. Sumacija znači zbrajanje pojedinih mišićnih trzaja radi povećanja
intenziteta ukupne mišićne kontrakcije. Sumacija nastaje na dva načina: 1) povećanjem broja
motoričkih jedinica koje se kontrahuju istovremeno – sumacija većeg broja vlakana i 2) povećanjem
frekvencije kontrakcija – sumacija frekvencija.

U zavisnosti u koju fazu proste mišićne kontrakcije pada naredni impuls, dešava se sljedeće:

a) ako naredni impuls padne u latentni period, neće doći do pojave nove mišićne kontrakcije, to je
zbog toga što su membrane u fazi depolarizacije apsolutno refraktarne,

b) ako naredni impuls padne u aktivnu fazu, doći će do pojave nove mišićne kontrakcije, pri čemu se
ova kontrakcija sumira sa prethodnom i dobija se jednogrba krivulja.

c)ako naredni impuls padne u pasivnu fazu, doći će do pojave nove mišićne kontrakcije koja će se
sumirati sa prethodnom pri čemu ćemo dobiti dvogrbu krivulju.

Tetanusi

To su sumirane, produžene mišićne kontrakcije koje nastaju zbog produženog izlaska Ca++ iz cisterni
sarkoplazmatskog retikuluma. Kad frekvencija dosegne kritični nivo, uzastopne kontrakcije tako su
brze da se bukvalno stapaju, pa kontrakcija postane kontinuirana. To se zove tetanizacija.

1. trajno potpuni (TP) – nastaju kada su frekvenca i intenzitet impulsa visoki, a svaki impuls pada
u aktivnu fazu prethodne kontrakcije

2. trajno nepotpuni (TN)– frekvenca I intenzitet impulsa niži I svaki naredni impuls pada u
pasivnu fazu prethodne kontrakcije

OSNOVNI MEHANIZMI KONTRAKCIJE GLATKOG MIŠIĆA

Glatki mišić za razliku od skeletnog grade puno tanja i kraća mišićna vlakna. Dvije osnovne
karakteristike glatkih mišića su: nemaju poprecnu ispruganost, ne stoje pod uticajem naše
volje.Razlikujemo 2 vrste glatkih mišića:

a) Višejedinični glatki mišić - izgrađen je od velikog broja međusobno odijeljenih mišićnih vlakana koja
imaju inervaciju od vegetativnog nervnog sistema (autonomnog) npr:cilijami mišić oka i piloerekcijski
mišić dlake

b) Jednojedinični glatki mišić - je izgrađen od mase velikog broja međusobno stopljenih mišićnih
vlakana. Na membranama tih vlakana postoji jako puno pukotinastih spojeva koji omogućavaju da
joni prelaze iz jedne stanice u drugu. Zbog toga se glatki mišić kontrahira poput mase tj. sincicija. Ova
vrsta glatkog mišića izgrađuje zid unutrašnjih organa, pa se jos naziva i visceralni glatki mišić.

Glatka mišićna stanica se razlikuje od skeletne mišićne stanice po sljedećim karakteristikama: stanice
su kraće, vretenaste i imaju jedno centralno postavljeno jedro. Na membrani nema T-tubula. Imaju
slabo razvijen sakroplazmatski retikulum u kojem nema dovoljno Ca++ za mišićnu kontrakciju pa se
on unosi dodatno iz ekstracelularne tekućine. Nemaju sarkomere, nemaju Z-membranu, nego se
aktinske niti jednim svojim krajem vežu za zgusnuta tjelašca, a između aktinskh niti se nalazi jedna
miozinska nit;

U sastavu aktinskih niti nemaju troponin C, nego se Ca++ veze za kalmodulin; dolazi do aktivacije
miozinske niti.

Mehanizam kontrakcije glatkog mišića

1) nakon sto uđe ucitoplazmu, Ca++ se veže za kalmodulin,

2) kompleks Ca-kalmodulin aktivira enzim miozin-kinazu,

3) miozin-kinaza fosforilira jedan od lakih lanaca na miozinskoj glavici koji se naziva regulacijski lanac.
To dovodi do pojave klizanja aktinskih i miozinskih niti,

4). do relaksacije dolazi aktiviranjem miozin-fosfataze , enzima smještenog u tekućini glatke mišićne
stanice, koja deformiše regulacijski lanac što uzrokuje prestanak kontrakcije i vraćanje Ca++ u
ekstracelularnu tekućinu.

Medjutim proces razdvajanja aktivna i miozina traje znatno duže nego kod skeletnih vlakana, zbog
slabe ATP-azne aktivnosti miozinske glavice. Zbog toga kontrakcija traje duže i troši manje energije.
Ovaj produženi kontakt aktina i miozina se naziva zaključani most. Za razliku od skeletnih mišića do
čije kontrakcije mogu dovesti samo nervni impulsi, kontrakciju glatkih mišića mogu proizvesti različiti
faktori, a to su :

1. nervni faktori- nervni impulsi iz VNS-a tj simpatikusa i parasimpatikusa.

2. humoralni faktori- hormoni, neurotransmiteri, promjene u sastavu ekstracelularne tekućine

3. mehanički faktori- rastezanje mišićnih vlakana.

 USPOREDBA KONTRAKCIJE GLATKOG I SKELETNOG MIŠIĆA

Većina se skeletnih mišića kontrhuje i relaksira brzo, a kontrakcija je većine glatkih mišića tonična i
dugo traje, katkad satima ili čak danima.

Za razliku od kontrakcije skeletnog mišića,

- kontrakcije glatkih mišića znatno duže traju. To je zbog toga što glavice miozinskih molekula
imaju slabu ATP¬aznu aktivnost, pa aktinske i miozinske niti ostanu duže vezane jedne uz druge. Osim
toga, u toku kontrakcije glatkih mišića, iz istog razloga

- troši se i manje energije. Glatki mišić za postizanje iste kontrakcijske napetosti troši 10-300
puta manje energije. Ekonomičnost trošenja energije vrlo je važna za cjelokupnu energetiku
organizma, jer organi poput crijeva, mokraćnog mjehura itd., moraju gotovo neprekidno održavati
toničnu mišićnu kontrakciju.

- Glatki mišići stvaraju znatno veću silu pri svom skraćivanju nego skeletni, znatno se više
skrate u toku mišićne kontrakcije i brže se oporavljaju od skeletnih mišića nakon mišićne kontrakcije.

- Glatki mišići posjeduju sposobnost stres-relaksacije. Naime, sila kontrakcije se, nekoliko
sekundi ili minuta nakon produživanja ili skraćivanja mišića, vrati gotovo na isti nivo. Npr. mišići
mokraćnog mjehura: kad se mokraćni mjehur napuni urinom, porastom volimena u njemu raste
pritisak i dolazi do rastezanja njegovih zidova. Međutim, tokom slijedećih 15s – 1min, uprkos
neprekidnom rastezanju zida mjehura, pritisak se vraća gotovo na isti nivo prije rastezanja. Ako se
volumen naglo smanji, pritisak se znatno snizi, ali se u sljedećih nekoliko sekundi ili minuta vrati na
početni nivo. Te pojave nazivamo stress-relaksacijom odnosno obrnutom stress-relaksacijom.

PRIJENOS IMPULSA SA NERAVA NA MIŠIĆ

Da bi se mišić podražio najprije impuls putuje živcem gdje se u aksonu oslobađa acetil-kolin, koji
preko istoimenih kationskih kanala uzrokuje ulazak natrija i depolarizaciju. Potom se otvarju kalijevi
kanali regulirani naponom i na membrani mišića stvara se akciski potencijal koji putuje uzduž
membrane mišića, te se iz sarkoplazme oslobađa Ca ione koji uzrokuju kontrakciju. Na kraju Ca crpka
izbacuje ione van i kontrakcija završava.

NEURON

je osnovna morfofunkcionalna jedinica građe nervnog sistema. Morfološki na njemu razlikujemo

tijelo- somu, koja sadrži jedro i organele, te 2 vrste nastavaka, kratke- dendrite, i duge –
aksone( neurite) – obično jedan akson. Na aksonu razlikujemo aksonski brežuljak , aksonsko vlakno i
aksonsi završetak – telodendron.

Funkcionalno neuron možemo podijeliti na receptivni dio- dio koji prima podražaj – to su tijelo i
dendriti, i konduktivni dio- dio koji prenosi podražaj- to je akson. Da bi se mogle vršiti ove funkcije, na
neuronu su raspoređeni jonski kanali. Pasivni jonski kanali su raspoređeni po cijelom neuronu. Napon
ovisni jonski kanali, koji su neophodni za nastanak akcionog potencijala su raspoređeni duž aksona,
dok su medijator-ligand ovisni jonski kanali raspoređeni duž tijela i dendrita. Njihovim otvaranjem
nastaje lokalna promjena potencijala, koja se ne širi, ali ako je dovoljnog intenziteta može izazvati
pojavu akcionog potencijala na aksonskom brežuljku, koji će se širiti duž aksona. Širenja akcionog
potencijala duž nervnih vlakana ovisi o vrsti nervnog vlakna. Postoje debela i tanka nervna vlakna.
Debela su vlakna mijelinizirana a tanka su nemijelinizirana.

Kod mijeliniziranih vlakna, srčiku čini akson, a membrana axona zapravo je vodljiva membrana, koja
provodi akcioni potencijal. Središnji dio axona ispunjava aksoplazma, viskozna intracelularna tečnost.
Oko axona se nalazi mijelinska ovojnica. Na razmacima od 1-3 mm uzduž axona, mijelinsku ovojnicu
prekidaju Ranvierovi čvorovi.

Mijelinsku ovojnicu oko axona sačinjavaju Schwannove ćelije. Na mjestu na kojem se sastaju dvije
Schwannove stanice nalazi se maleno područje bez izolacije, a to su upravo Ranvierovi čvorovi.

Akcioni potencijal se javlja samo na tim čvorovima i dalje se prenosi od čvora do čvora. To se zove
skokovito vođenje i korisno je iz dva razloga. Prvo, povećava se brzina širenja impulsa u
mijeliniziranim vlaknima do 50x. Drugo, štedi se energija axona. Naime, depolarizuju se samo suženja
– čvorovi, pa se gubi 100x manje jona nego inače.

AKCIONI POTENCIJAL
Akcioni potencijal predstavlja brze, kratkotrajne izmjene mirujućg membranskog potencijala nastale
djelovanjem odgovarajuce draži. Jedan od osnovnih preduslova koji draž mora zadovoljiti, da bi
dovela do pojave akcionog potencijala, je da mora imati odgovarajucu jačinu.Taj minimalni intenzitet
draži koji dovodi do pojave akcionog potencijala naziva se pražna vrijednost , a to je minimalni
intenzitet draži koji je dovoljan da izazove redukciju MMP-a za1/6 njegove vrijednosti.

Za nastanak akcionog potencijala su odgovorni aktivni napon ovisni jonski kanali za natrij. Oni imaju
dvoja vrata : aktivirajuća - voltažna(napon) ovisna, koja su u mirovanju zatvorena, i inaktivirajuća-
vremenska vrata ,koja su u stanju mirovanja otvorena.

Kada draž djeluje na membranu, na tom dijelu dolazi do otvaranja aktivirajućih vrata na određenom
broju aktivnih kanala za jone Na+. Potom joni Na+ ulaze u ćeliju i na tom dijelu membrane dolazi do
inverzije potencijala – lokalna inverzija. Ukoliko je draž dovoljne jačine, tj ukoliko je ulazak natrija
dovoljan da izazove promjenu MMP- a za 1/6 njegove vrijednosti nastaće akcioni potencijal tj
dostigne se nivo okidanja. U tom momentu dolazi do eksplozivnog otvaranja velikog broja aktivnih
jonskih kanala za Na+ , po sistemu strujnih krugova i joni Na+ ulaze u stanicu. To je stadij
depolarizacije. Tada je membrana oko 1000 puta permeabilnija za jone Na+ nego za K+.

Kako potencijal raste, tj. postaje sve više pozitivan, to uzrokuje zatvaranje inaktivirajućih vrata na
aktivnim kanalima za jone Na+ i u jednom trenutku prestaje ulazak jona Na+ , na čitavoj membrani se
desila inverzija potencijala.

Da bi se vratila normalna razlika potencijala potrebno je da se iz stanice izbace pozitivni joni. Budući
da u stanici ima najviše K+, dolazi do otvaranja njegovih aktivnih kanala, pri cemu K+ izlazi iz stanice i
to je stadijum repolarizacije. Potencijal na membrani opada ali pada ispod vrijednosti MMP-a, što se
naziva hiperpolarizacija ili negativni naknadni potencijal. Nastaje zbog sporog otvaranja i zatvaranja
aktivnih kanala za kalij.

To ispravlja Na-K pumpa. U toku depolarizacije i početnog dijela repolarizacije membrana je

apsolutno refraktorna. To znači da se ne može uopšte podražiti nikakvom draži. U ostalom dijelu
repolarizacije je relativno refraktarna ali samo na draži puno većeg intenziteta od pražne.

Ako draž nema pražnu vrijednost, dolazi do otvaranja određenog broja Na –kanala ali taj ulazak Na+
jona nije dovoljan da se dosegne pražna vrijednost pa akcioni potencijal ne nastaje. Nastaje lokalna
reakcija (elektronički potencijal) koji se ne širi po zakonu sve ili ništa.

Kad nastane, akcioni potencijal se širi po zakonu sve ili ništa, s jednog dijela membrane duž čitave
membrane, uvidu strujnih krugova, gdje jedan kanal otvara drugi, itd Širenja akcionog potencijala duž
nervnih vlakana ovisi o vrsti nervnog vlakna. Postoje debela i tanka nervna vlakna. Debela su vlakna
mijelinizirana a tanka su nemijelinizirana.