Switzerland

Swiss Confederation
Five other official names

Flag

Coat of arms

Motto: (traditional)
"Unus pro omnibus, omnes pro uno" (Latin)
"One for all, all for one"

Anthem: "Swiss Psalm"

Location of Switzerland (green)
in Europe (green and dark grey)
Capital None (de jure)
Bern (de facto)[note 1][1][2]
 46°57′N 7°27′E
Largest city Zürich
Official language German
s French
Italian
Recognised Romansh
national languages
Ethnic groups  74.7% Swiss
(2019)[3] 25.3% foreign nationals
Religion  65.5% Christianity
(2018[4]) —35.8% Roman Catholic
—23.8% Swiss Reformed
—5.9% Other Christian
26.3% No religion
5.3% Islam
1.6% Others
1.3% Unknown
Demonym(s) English: Swiss
German: Schweizer(in)
French: Suisse(sse)
Italian: svizzero/svizzera or elvetico/elvetica
Romansh: Svizzer/Svizra
Government Federal assembly-independent[5][6] directorial 
republic under a semi-direct democracy
• Federal Council Ignazio Cassis (President)
Alain Berset (Vice President)
Guy Parmelin
Ueli Maurer
Simonetta Sommaruga
Viola Amherd
Karin Keller-Sutter
• Federal Chancellor Walter Thurnherr
Legislature Federal Assembly
• Upper house Council of States
• Lower house National Council
History
• Foundation date c. 1300[note 2] (traditionally 1 August 1291)
• Peace of 24 October 1648
 Westphalia
• Restoration 7 August 1815
• Federal state 12 September 1848[note 3][7]
Area
• Total 41,285 km2 (15,940 sq mi) (132nd)
• Water (%) 4.34 (as of 2015)[8]
Population
• 2019 estimate  8,570,146[9] (99th)
• 2015 census 8,327,126[10]
• Density 207/km2 (536.1/sq mi) (48th)
GDP (PPP) 2020 estimate
• Total  $584 billion[11] (38th)
• Per capita  $67,557[11] (9th)
GDP (nominal) 2020 estimate
• Total  $749 billion[11] (20th)
• Per capita  $86,673[11] (2nd)
Gini (2018)  29.7[12]
low · 19th
HDI (2019)  0.955[13]
very high · 2nd
Currency Swiss franc (CHF)
Time zone UTC+1 (CET)
• Summer (DST) UTC+2 (CEST)
Date format dd.mm.yyyy (AD)
Driving side right
Calling code +41
ISO 3166 code CH
Internet TLD .ch, .swiss
Switzerland, officially the Swiss Confederation, is a landlocked country at the
confluence of Western, Central and Southern Europe.[note 4][14] The country is
a federal republic composed of 26 cantons, with federal authorities based in Bern.
[note 1][2][1]
 Switzerland is bordered by Italy to the south, France to the
west, Germany to the north and Austria and Liechtenstein to the east. It is
geographically divided among the Swiss Plateau, the Alps and the Jura, spanning a
total area of 41,285 km2 (15,940 sq mi) and land area of
39,997 km2 (15,443 sq mi). Although the Alps occupy the greater part of the
territory, the Swiss population of approximately 8.5 million is concentrated mostly
on the plateau, where the largest cities and economic centres are, among
them Zürich, Geneva, Basel and Lausanne. These cities are home to several offices
of international organisations such as the WTO, the WHO, the ILO, the seat of
the International Olympic Committee, the headquarters of FIFA, the UN's second-
largest office, as well as the main building of the Bank for International
Settlements. The main international airports of Switzerland are also located in
these cities.
The establishment of the Old Swiss Confederacy in the Late Middle Ages resulted
from a series of military successes against Austria and Burgundy. Swiss
independence from the Holy Roman Empire was formally recognised in the Peace
of Westphalia in 1648. The Federal Charter of 1291 is considered the founding
document of Switzerland, which is celebrated on Swiss National Day. Since
the Reformation of the 16th century, Switzerland has maintained a firm policy
of armed neutrality; it has not fought an international war since 1815 and did not
join the United Nations until 2002. Nevertheless, it pursues an active foreign
policy. It is frequently involved in peace-building processes worldwide.
[15]
 Switzerland is the birthplace of the Red Cross, one of the world's oldest and
best known humanitarian organisations. It is a founding member of the European
Free Trade Association, but notably not part of the European Union, the European
Economic Area or the Eurozone. However, it participates in the Schengen
Area and the European Single Market through bilateral treaties.
Switzerland occupies the crossroads of Germanic and Romance Europe, as
reflected in its four main linguistic and cultural regions: German, French, Italian
and Romansh. Although the majority of the population are German-
speaking, Swiss national identity is rooted in a common historical background,
shared values such as federalism and direct democracy,[16] as well
as Alpine symbolism.[17][18] Due to its linguistic diversity, Switzerland is known by
a variety of native names: Schweiz [ˈʃvaɪts] (German);[note
5]
 Suisse [sɥis(ə)] (French); Svizzera [ˈzvittsera] (Italian); and Svizra [ˈʒviːtsrɐ,
ˈʒviːtsʁɐ] (Romansh).[note 6] On coins and stamps, the Latin name, Confoederatio
Helvetica – frequently shortened to "Helvetia" – is used instead of the four national
languages. A developed country, it has the highest nominal wealth per adult[19] and
the eighth-highest per capita gross domestic product; it has been considered a tax
haven.[20][21] It ranks highly on some international metrics, including economic
competitiveness and human development. Its cities such as Zürich, Geneva and
Basel rank among the highest in the world in terms of quality of life,[22][23] albeit
with some of the highest costs of living in the world.[24] In 2020, IMD placed
Switzerland first in attracting skilled workers.[25] The WEF ranks it the fifth most
competitive country globally.[26]

Etymology
Main article: Name of Switzerland
The English name Switzerland is a compound containing Switzer, an obsolete term
for a Swiss person which was in use during the 16th to 19th centuries.[27] The
English adjective Swiss is a loan from French Suisse, also in use since the 16th
century. The name Switzer is from the Alemannic Schwiizer, in origin an inhabitant
of Schwyz and its associated territory, one of the Waldstätte cantons which formed
the nucleus of the Old Swiss Confederacy. The Swiss began to adopt the name for
themselves after the Swabian War of 1499, used alongside the term for
"Confederates", Eidgenossen (literally: comrades by oath), used since the 14th
century. The data code for Switzerland, CH, is derived from Latin Confoederatio
Helvetica (English: Helvetic Confederation).
The toponym Schwyz itself was first attested in 972, as Old High German Suittes,
ultimately perhaps related to swedan ‘to burn’ (cf. Old Norse svíða ‘to singe,
burn’), referring to the area of forest that was burned and cleared to build.[28] The
name was extended to the area dominated by the canton, and after the Swabian
War of 1499 gradually came to be used for the entire Confederation.[29]
[30]
 The Swiss German name of the country, Schwiiz, is homophonous to that of the
canton and the settlement, but distinguished by the use of the definite article
(d'Schwiiz for the Confederation,[31] but simply Schwyz for the canton and the
town).[32] The long [iː] of Swiss German is historically and still often today spelled
⟨y⟩ rather than ⟨ii⟩, preserving the original identity of the two names even in
writing.
The Latin name Confoederatio Helvetica was neologised and introduced gradually
after the formation of the federal state in 1848, harking back to the
Napoleonic Helvetic Republic, appearing on coins from 1879, inscribed on
the Federal Palace in 1902 and after 1948 used in the official seal[33] (e.g., the ISO
banking code "CHF" for the Swiss franc, and the country top-level domain ".ch",
are both taken from the state's Latin name). Helvetica is derived from the Helvetii,
a Gaulish tribe living on the Swiss plateau before the Roman era.
Helvetia appears as a national personification of the Swiss confederacy in the 17th
century with a 1672 play by Johann Caspar Weissenbach.[34]

History
Main article: History of Switzerland
Switzerland has existed as a state in its present form since the adoption of the
Swiss Federal Constitution in 1848. The precursors of Switzerland established a
defensive alliance at the end of the 13th century (1291), forming a loose
confederation of states which persisted for centuries.
Early history
Main articles: Early history of Switzerland and Switzerland in the Roman era
The oldest traces of hominid existence in Switzerland date back about 150,000
years.[35] The oldest known farming settlements in Switzerland, which were found
at Gächlingen, have been dated to around 5300 BC.[35]

Founded in 44 BC by Lucius Munatius Plancus, Augusta Raurica (near Basel) was

the first Roman settlement on the Rhine and is now among the most important
archaeological sites in Switzerland.[36]
The earliest known cultural tribes of the area were members of the Hallstatt and La
Tène cultures, named after the archaeological site of La Tène on the north side
of Lake Neuchâtel. La Tène culture developed and flourished during the late Iron
Age from around 450 BC,[35] possibly under some influence from
the Greek and Etruscan civilisations. One of the most important tribal groups in the
Swiss region was the Helvetii. Steadily harassed by the Germanic tribes, in 58 BC,
the Helvetii decided to abandon the Swiss plateau and migrate to western Gallia,
but Julius Caesar's armies pursued and defeated them at the Battle of Bibracte, in
today's eastern France, forcing the tribe to move back to its original homeland.
[35]
 In 15 BC, Tiberius, who would one day become the second Roman emperor,
and his brother Drusus, conquered the Alps, integrating them into the Roman
Empire. The area occupied by the Helvetii—the namesakes of the
later Confoederatio Helvetica—first became part of Rome's Gallia
Belgica province and then of its Germania Superior province, while the eastern
portion of modern Switzerland was integrated into the Roman province of Raetia.
Sometime around the start of the Common Era, the Romans maintained a large
legionary camp called Vindonissa, now a ruin at the confluence of
the Aare and Reuss rivers, near the town of Windisch, an outskirt of Brugg.
The first and second century AD was an age of prosperity for the population living
on the Swiss plateau. Several towns, like Aventicum, Iulia Equestris and Augusta
Raurica, reached a remarkable size, while hundreds of agricultural estates (Villae
rusticae) were founded in the countryside.
Around 260 AD, the fall of the Agri Decumates territory north of the Rhine
transformed today's Switzerland into a frontier land of the Empire. Repeated raids
by the Alamanni tribes provoked the ruin of the Roman towns and economy,
forcing the population to find shelter near Roman fortresses, like the Castrum
Rauracense near Augusta Raurica. The Empire built another line of defence at the
north border (the so-called Donau-Iller-Rhine-Limes). Still, at the end of the fourth
century, the increased Germanic pressure forced the Romans to abandon the linear
defence concept. The Swiss plateau was finally open to the settlement of Germanic
tribes.
In the Early Middle Ages, from the end of the 4th century, the western extent of
modern-day Switzerland was part of the territory of the Kings of the Burgundians.
The Alemanni settled the Swiss plateau in the 5th century and the valleys of the
Alps in the 8th century, forming Alemannia. Modern-day Switzerland was
therefore then divided between the kingdoms of Alemannia and Burgundy.[35] The
entire region became part of the expanding Frankish Empire in the 6th century,
following Clovis I's victory over the Alemanni at Tolbiac in 504 AD, and later
Frankish domination of the Burgundians.[37][38]
Throughout the rest of the 6th, 7th and 8th centuries, the Swiss regions continued
under Frankish hegemony (Merovingian and Carolingian dynasties). But after its
extension under Charlemagne, the Frankish Empire was divided by the Treaty of
Verdun in 843.[35] The territories of present-day Switzerland became divided
into Middle Francia and East Francia until they were reunified under the Holy
Roman Empire around 1000 AD.[35]
By 1200, the Swiss plateau comprised the dominions of the houses
of Savoy, Zähringer, Habsburg, and Kyburg.[35] Some regions
(Uri, Schwyz, Unterwalden, later known as Waldstätten) were accorded
the Imperial immediacy to grant the empire direct control over the mountain
passes. With the extinction of its male line in 1263, the Kyburg dynasty fell in AD
1264. The Habsburgs under King Rudolph I (Holy Roman Emperor in 1273) laid
claim to the Kyburg lands and annexed them extending their territory to the eastern
Swiss plateau.[37]
Old Swiss Confederacy
Main article: Old Swiss Confederacy
Further information: Growth of the Old Swiss Confederacy, Reformation in
Switzerland, and Early Modern Switzerland

The Old Swiss Confederacy from 1291 (dark green) to the sixteenth century (light
green) and its associates (blue). In the other colours shown are the subject
territories.
The Old Swiss Confederacy was an alliance among the valley communities of the
central Alps. The Confederacy, governed by nobles and patricians of various
cantons, facilitated management of common interests and ensured peace on the
important mountain trade routes. The Federal Charter of 1291 agreed between
the rural communes of Uri, Schwyz, and Unterwalden is considered the
confederacy's founding document, even though similar alliances are likely to have
existed decades earlier.[39][40]
By 1353, the three original cantons had joined with the cantons
of Glarus and Zug and the Lucerne, Zürich and Bern city-states to form the "Old
Confederacy" of eight states that existed until the end of the 15th century. The
expansion led to increased power and wealth for the confederation.[40] By 1460, the
confederates controlled most of the territory south and west of the Rhine to the
Alps and the Jura mountains, particularly after victories against the Habsburgs
(Battle of Sempach, Battle of Näfels), over Charles the Bold of Burgundy during
the 1470s, and the success of the Swiss mercenaries. The Swiss victory in
the Swabian War against the Swabian League of Emperor Maximilian I in 1499
amounted to de facto independence within the Holy Roman Empire.[40] In 1501,
Basel and Schaffhausen joined the Old Swiss Confederacy.

The 1291 Bundesbrief (federal charter)

The Old Swiss Confederacy had acquired a reputation of invincibility during these
earlier wars, but expansion of the confederation suffered a setback in 1515 with the
Swiss defeat in the Battle of Marignano. This ended the so-called "heroic" epoch
of Swiss history.[40] The success of Zwingli's Reformation in some cantons led to
inter-cantonal religious conflicts in 1529 and 1531 (Wars of Kappel). It was not
until more than one hundred years after these internal wars that, in 1648, under
the Peace of Westphalia, European countries recognised Switzerland's
independence from the Holy Roman Empire and its neutrality.[37][38]
During the Early Modern period of Swiss history, the growing authoritarianism of
the patriciate families combined with a financial crisis in the wake of the Thirty
Years' War led to the Swiss peasant war of 1653. In the background to this
struggle, the conflict between Catholic and Protestant cantons persisted, erupting in
further violence at the First War of Villmergen, in 1656, and the Toggenburg
War (or Second War of Villmergen), in 1712.[40]
Napoleonic era
Main articles: Switzerland in the Napoleonic era, Helvetic Republic, and Act of
Mediation
The Act of Mediation was Napoleon's attempt at a compromise between
the Ancien Régime and a Republic.
In 1798, the revolutionary French government invaded Switzerland and imposed a
new unified constitution.[40] This centralised the government of the country,
effectively abolishing the cantons: moreover, Mülhausen joined France and
the Valtellina valley became part of the Cisalpine Republic, separating from
Switzerland. The new regime, known as the Helvetic Republic, was highly
unpopular. An invading foreign army had imposed and destroyed centuries of
tradition, making Switzerland nothing more than a French satellite state. The fierce
French suppression of the Nidwalden Revolt in September 1798 was an example of
the oppressive presence of the French Army and the local population's resistance to
the occupation.
When war broke out between France and its rivals, Russian and Austrian forces
invaded Switzerland. The Swiss refused to fight alongside the French in the name
of the Helvetic Republic. In 1803 Napoleon organised a meeting of the leading
Swiss politicians from both sides in Paris. The Act of Mediation was the result,
which largely restored Swiss autonomy and introduced a Confederation of 19
cantons.[40] Henceforth, much of Swiss politics would concern balancing the
cantons' tradition of self-rule with the need for a central government.
In 1815 the Congress of Vienna fully re-established Swiss independence, and the
European powers agreed to recognise Swiss neutrality permanently.[37][38][40] Swiss
troops still served foreign governments until 1860 when they fought in the Siege of
Gaeta. The treaty also allowed Switzerland to increase its territory, with the
admission of the cantons of Valais, Neuchâtel and Geneva. Switzerland's borders
have not changed since, except for some minor adjustments.[41]
Federal state
Main articles: Restoration and Regeneration (Switzerland) and Switzerland as a
federal state
The first Federal Palace in Bern (1857). One of the three cantons presiding over
the Tagsatzung (former legislative and executive council), Bern was chosen as the
permanent seat of federal legislative and executive institutions in 1848, in part
because of its closeness to the French-speaking area.[1]
The restoration of power to the patriciate was only temporary. After a period of
unrest with repeated violent clashes, such as the Züriputsch of 1839, civil war
(the Sonderbundskrieg) broke out in 1847 when some Catholic cantons tried to set
up a separate alliance (the Sonderbund).[40] The war lasted for less than a month,
causing fewer than 100 casualties, most of which were through friendly fire. Yet
however minor the Sonderbundskrieg appears compared with other European riots
and wars in the 19th century, it nevertheless had a significant impact on both the
psychology and the society of the Swiss and Switzerland.
The war convinced most Swiss of the need for unity and strength towards their
European neighbours. Swiss people from all strata of society, whether Catholic or
Protestant, from the liberal or conservative current, realised that the cantons would
profit more if their economic and religious interests were merged.
Thus, while the rest of Europe saw revolutionary uprisings, the Swiss drew up a
constitution which provided for a federal layout, much of it inspired by
the American example. This constitution provided central authority while leaving
the cantons the right to self-government on local issues. Giving credit to those who
favoured the power of the cantons (the Sonderbund Kantone), the national
assembly was divided between an upper house (the Council of States, two
representatives per canton) and a lower house (the National Council, with
representatives elected from across the country). Referendums were made
mandatory for any amendment of this constitution.[38] This new constitution also
brought a legal end to nobility in Switzerland.[42]

Inauguration in 1882 of the Gotthard Rail Tunnel connecting the southern canton

of Ticino, the longest in the world at the time
A system of single weights and measures was introduced, and in 1850 the Swiss
franc became the Swiss single currency, complemented by the WIR franc in 1934.
[43]
 Article 11 of the constitution forbade sending troops to serve abroad, marking
the end of foreign service. It came with the expectation of serving the Holy See,
and the Swiss were still obliged to serve Francis II of the Two Sicilies with Swiss
Guards present at the Siege of Gaeta in 1860.
An important clause of the constitution was that it could be entirely rewritten if
necessary, thus enabling it to evolve as a whole rather than being modified one
amendment at a time.[44]
This need soon proved itself when the rise in population and the Industrial
Revolution that followed led to calls to modify the constitution accordingly. The
population rejected an early draft in 1872, but modifications led to its acceptance
in 1874.[40] It introduced the facultative referendum for laws at the federal level. It
also established federal responsibility for defence, trade, and legal matters.
In 1891, the constitution was revised with unusually strong elements of direct
democracy, which remain unique today.[40]
Modern history
Main articles: Switzerland during the World Wars and Modern history of
Switzerland

General Ulrich Wille, appointed commander-in-chief of the Swiss Army for the

duration of World War I
Switzerland was not invaded during either of the world wars. During World War I,
Switzerland was home to the revolutionary and founder of the Soviet
Union Vladimir Illych Ulyanov (Vladimir Lenin). He remained there until 1917.
[45]
 Swiss neutrality was seriously questioned by the Grimm–Hoffmann affair in
1917, but that was short-lived. In 1920, Switzerland joined the League of Nations,
which was based in Geneva, on condition that it was exempt from any military
requirements.
During World War II, detailed invasion plans were drawn up by the Germans,
[46]
 but Switzerland was never attacked.[40] Switzerland was able to remain
independent through a combination of military deterrence, concessions to
Germany, and good fortune as larger events during the war delayed an invasion.[38]
[47]
 Under General Henri Guisan, appointed the commander-in-chief for the
duration of the war, a general mobilisation of the armed forces was ordered. The
Swiss military strategy was changed from one of static defence at the borders to
protect the economic heartland to one of organised long-term attrition and
withdrawal to strong, well-stockpiled positions high in the Alps known as
the Reduit. Switzerland was an important base for espionage by both sides in the
conflict and often mediated communications between the Axis and Allied powers.
[47]
Switzerland's trade was blockaded by both the Allies and by the Axis. Economic
cooperation and extension of credit to Nazi Germany varied according to the
perceived likelihood of invasion and the availability of other trading partners.
Concessions reached a peak after a crucial rail link through Vichy France was
severed in 1942, leaving Switzerland (together with Liechtenstein) entirely isolated
from the wider world by Axis-controlled territory. Over the course of the war,
Switzerland interned over 300,000 refugees[48] and the International Red Cross,
based in Geneva, played an important part during the conflict. Strict immigration
and asylum policies and the financial relationships with Nazi Germany raised
controversy, but not until the end of the 20th century.[49]
During the war, the Swiss Air Force engaged aircraft of both sides, shooting down
11 intruding Luftwaffe planes in May and June 1940, then forcing down other
intruders after a change of policy following threats from Germany. Over 100
Allied bombers and their crews were interned during the war, between 1940 and
1945, Switzerland was bombed by the Allies causing fatalities and property
damage.[47] Among the cities and towns bombed
were Basel, Brusio, Chiasso, Cornol,
Geneva, Koblenz, Niederweningen, Rafz, Renens, Samedan, Schaffhausen, Stein
am Rhein, Tägerwilen, Thayngen, Vals, and Zürich. Allied forces explained the
bombings, which violated the 96th Article of War, resulted from navigation errors,
equipment failure, weather conditions, and errors made by bomber pilots. The
Swiss expressed fear and concern that the bombings were intended to put pressure
on Switzerland to end economic cooperation and neutrality with Nazi Germany.
[50]
 Court-martial proceedings took place in England and the U.S. Government paid
62,176,433.06 in Swiss francs for reparations of the bombings.
Switzerland's attitude towards refugees was complicated and controversial; over
the course of the war, it admitted as many as 300,000 refugees[48] while refusing
tens of thousands more,[51] including Jews who were severely persecuted by the
Nazis.
After the war, the Swiss government exported credits through the charitable fund
known as the Schweizerspende and donated to the Marshall Plan to help Europe's
recovery, efforts that ultimately benefited the Swiss economy.[52]
During the Cold War, Swiss authorities considered the construction of a
Swiss nuclear bomb.[53] Leading nuclear physicists at the Federal Institute of
Technology Zürich such as Paul Scherrer made this a realistic possibility. In 1988,
the Paul Scherrer Institute was founded in his name to explore the therapeutic uses
of neutron scattering technologies. Financial problems with the defence budget and
ethical considerations prevented the substantial funds from being allocated, and
the Nuclear Non-Proliferation Treaty of 1968 was seen as a valid alternative. All
remaining plans for building nuclear weapons were dropped by 1988.[54]
In 2003, by granting the Swiss People's Party a second seat in the governing
cabinet, the Parliament altered the coalition that had dominated Swiss politics since
1959.
Switzerland was the last Western republic to grant women the right to vote. Some
Swiss cantons approved this in 1959, while at the federal level, it was achieved in
1971[40][55] and, after resistance, in the last canton Appenzell Innerrhoden (one of
only two remaining Landsgemeinde, along with Glarus) in 1990. After obtaining
suffrage at the federal level, women quickly rose in political significance, with the
first woman on the seven-member Federal Council executive being Elisabeth
Kopp, who served from 1984 to 1989,[40] and the first female president being Ruth
Dreifuss in 1999.
Switzerland joined the Council of Europe in 1963.[38] In 1979 areas from the canton
of Bern attained independence from the Bernese, forming the new canton of Jura.
On 18 April 1999, the Swiss population and the cantons voted in favour of a
completely revised federal constitution.[40]
In 2002 Switzerland became a full member of the United Nations, leaving
the Vatican City as the last widely recognised state without full UN membership.
Switzerland is a founding member of the EFTA but is not a member of
the European Economic Area. An application for membership in the European
Union was sent in May 1992, but not advanced since the EEA was rejected in
December 1992[40] when Switzerland was the only country to launch a referendum
on the EEA. There have since been several referendums on the EU issue; due to
opposition from the citizens, the membership application has been withdrawn.
Nonetheless, Swiss law is gradually being adjusted to conform with that of the EU,
and the government has signed a number of bilateral agreements with the European
Union. Switzerland, together with Liechtenstein, has been surrounded by the EU
since Austria's entry in 1995. On 5 June 2005, Swiss voters agreed by a 55%
majority to join the Schengen treaty, a result that EU commentators regarded as a
sign of support by Switzerland. This country is traditionally perceived as
independent and reluctant to enter supranational bodies.[38] In September 2020, a
referendum calling for a vote on end to the pact that allowed a free movement of
people from the European Union was introduced by the Swiss People's
Party (SPP).[56] However, the voters rejected the attempts of taking back control
of immigration, defeating the motion by a roughly 63%–37% margin.[57]

Geography
Main article: Geography of Switzerland

Physical map of Switzerland (in German)

Extending across the north and south side of the Alps in west-central Europe,
Switzerland encompasses a great diversity of landscapes and climates on a limited
area of 41,285 square kilometres (15,940 sq mi).[58] The population is about
8.7 million (2020 est.).[59] The average population density in 2019 was 215.2
inhabitants per square kilometre (557/sq mi).[60]: 79  In the largest canton by
area, Graubünden, lying entirely in the Alps, population density falls to 28.0
inhabitants per square kilometre (73/sq mi).[60]: 30  In the canton of Zürich, with its
large urban capital, the density is 926.8 per square kilometre (2,400/sq mi).[60]: 76 
Switzerland lies between latitudes 45° and 48° N, and longitudes 5° and 11° E. It
contains three basic topographical areas: the Swiss Alps to the south, the Swiss
Plateau or Central Plateau, and the Jura mountains on the west. The Alps are a high
mountain range running across the central and south of the country, constituting
about 60% of the country's total area. The majority of the Swiss population live in
the Swiss Plateau. Among the high valleys of the Swiss Alps, many glaciers are
found, totalling an area of 1,063 square kilometres (410 sq mi). From these
originate the headwaters of several major rivers, such as
the Rhine, Inn, Ticino and Rhône, which flow in the four cardinal directions into
the whole of Europe. The hydrographic network includes several of the largest
bodies of fresh water in Central and Western Europe, among which are
included Lake Geneva (also called le Lac Léman in French), Lake
Constance (known as Bodensee in German) and Lake Maggiore. Switzerland has
more than 1500 lakes and contains 6% of Europe's freshwater stock. Lakes and
glaciers cover about 6% of the national territory. The largest lake is Lake Geneva,
in western Switzerland shared with France. The Rhône is both the main source and
outflow of Lake Geneva. Lake Constance is the second-largest Swiss lake and, like
Lake Geneva, an intermediate step by the Rhine at the border to Austria and
Germany. While the Rhône flows into the Mediterranean Sea at the French
Camargue region and the Rhine flows into the North Sea at Rotterdam in the
Netherlands, about 1,000 kilometres (620 miles) apart, both springs are only about
22 kilometres (14 miles) apart from each other in the Swiss Alps.[58][61]

Contrasted landscapes between the regions of the Matterhorn and Lake Lucerne

Forty-eight of Switzerland's mountains are 4,000 metres (13,000 ft) above sea in
altitude or higher.[58] At 4,634 m (15,203 ft), Monte Rosa is the highest, although
the Matterhorn (4,478 m or 14,692 ft) is often regarded as the most famous. Both
are located within the Pennine Alps in the canton of Valais, on the border
with Italy. The section of the Bernese Alps above the deep
glacial Lauterbrunnen valley, containing 72 waterfalls, is well known for
the Jungfrau (4,158 m or 13,642 ft) Eiger and Mönch, and the many picturesque
valleys in the region. In the southeast the long Engadin Valley, encompassing
the St. Moritz area in canton of Graubünden, is also well known; the highest peak
in the neighbouring Bernina Alps is Piz Bernina (4,049 m or 13,284 ft).[58]
The more populous northern part of the country, constituting about 30% of the
country's total area, is called the Swiss Plateau. It has greater open and hilly
landscapes, partly forested, partly open pastures, usually with grazing herds or
vegetables and fruit fields, but it is still hilly. There are large lakes found here, and
the biggest Swiss cities are in this area of the country.[58]
Within Switzerland there are two small enclaves: Büsingen belongs to
Germany, Campione d'Italia belongs to Italy.[62] Switzerland has no exclaves in
other countries.
Climate

Köppen–Geiger climate classification map for Switzerland

The Swiss climate is generally temperate, but can vary greatly between the
localities,[63] from glacial conditions on the mountaintops to the often pleasant
near Mediterranean climate at Switzerland's southern tip. There are some valley
areas in the southern part of Switzerland where some cold-hardy palm trees are
found. Summers tend to be warm and humid at times with periodic rainfall, so they
are ideal for pastures and grazing. The less humid winters in the mountains may
see long intervals of stable conditions for weeks. At the same time, the lower lands
tend to suffer from inversion, during these periods, thus seeing no sun for weeks.
A weather phenomenon known as the föhn (with an identical effect to the chinook
wind) can occur at all times of the year and is characterised by an unexpectedly
warm wind, bringing an air of very low relative humidity to the north of the Alps
during rainfall periods on the southern face of the Alps. This works both ways
across the alps but is more efficient if blowing from the south due to the steeper
step for oncoming wind. Valleys running south to north trigger the best effect. The
driest conditions persist in all inner alpine valleys that receive less rain because
arriving clouds lose a lot of their content while crossing the mountains before
reaching these areas. Large alpine areas such as Graubünden remain drier than pre-
alpine areas, and as in the main valley of the Valais, wine grapes are grown there.
[64]

The wettest conditions persist in the high Alps and in the Ticino canton, which has
much sun yet heavy bursts of rain from time to time.[64] Precipitation tends to be
spread moderately throughout the year, with a peak in summer. Autumn is the
driest season, winter receives less precipitation than summer, yet the weather
patterns in Switzerland are not in a stable climate system. They can vary from year
to year with no strict and predictable periods.
Environment
Switzerland contains two terrestrial ecoregions: Western European broadleaf
forests and Alps conifer and mixed forests.[65]
Switzerland's ecosystems can be particularly fragile, because the many delicate
valleys separated by high mountains often form unique ecologies. The
mountainous regions themselves are also vulnerable, with a rich range of plants not
found at other altitudes, and experience some pressure from visitors and grazing.
The climatic, geological and topographical conditions of the alpine region make
for a very fragile ecosystem that is particularly sensitive to climate change.[63]
[66]
 Nevertheless, according to the 2014 Environmental Performance Index,
Switzerland ranks first among 132 nations in safeguarding the environment, due to
its high scores on environmental public health, its heavy reliance on renewable
sources of energy (hydropower and geothermal energy), and its control
of greenhouse gas emissions.[67] In 2020 it was ranked third out of 180 countries.
[68]
 The country pledged to cut GHG emissions by 50% by the year 2030 compared
to the level of 1990 and works on a plan to reach zero emissions by 2050.[69]
However, access to biocapacity in Switzerland is far lower than world average. In
2016, Switzerland had 1.0 global hectares[70] of biocapacity per person within its
territory, 40 percent less than world average of 1.6 global hectares per person. In
contrast, in 2016, they used 4.6 global hectares of biocapacity – their ecological
footprint of consumption. This means they used about 4.6 times as much
biocapacity as Switzerland contains. The remainder comes from imports and
overusing the global commons (such as the atmosphere through greenhouse gas
emissions). As a result, Switzerland is running a biocapacity deficit.[70] Switzerland
had a 2019 Forest Landscape Integrity Index mean score of 3.53/10, ranking it
150th globally out of 172 countries.[71]

Politics
Main article: Politics of Switzerland

The Swiss Federal Council in 2016 with President Johann Schneider-

Ammann (front, centre)[note 7]
The Federal Constitution adopted in 1848 is the legal foundation of the modern
federal state.[72] A new Swiss Constitution was adopted in 1999, but did not
introduce notable changes to the federal structure. It outlines basic and political
rights of individuals and citizen participation in public affairs, divides the powers
between the Confederation and the cantons and defines federal jurisdiction and
authority. There are three main governing bodies on the federal level:
[73]
 the bicameral parliament (legislative), the Federal Council (executive) and
the Federal Court (judicial).

The Federal Palace, seat of the Federal Assembly and the Federal Council

The Swiss Parliament consists of two houses: the Council of States which has 46
representatives (two from each canton and one from each half-canton) who are
elected under a system determined by each canton, and the National Council,
which consists of 200 members who are elected under a system of proportional
representation, depending on the population of each canton. Members of both
houses serve for 4 years and only serve as members of parliament part-time (so-
called Milizsystem or citizen legislature).[74] When both houses are in joint session,
they are known collectively as the Federal Assembly. Through referendums,
citizens may challenge any law passed by parliament and, through initiatives,
introduce amendments to the federal constitution, thus making Switzerland a direct
democracy.[72]
The Federal Council constitutes the federal government, directs the federal
administration and serves as collective Head of State. It is a collegial body of
seven members, elected for a four-year mandate by the Federal Assembly which
also exercises oversight over the council. The President of the Confederation is
elected by the Assembly from among the seven members, traditionally in rotation
and for a one-year term; the President chairs the government and assumes
representative functions. However, the president is a primus inter pares with no
additional powers and remains the head of a department within the administration.
[72]

The Swiss government has been a coalition of the four major political parties since
1959, each party having a number of seats that roughly reflects its share of
electorate and representation in the federal parliament. The classic distribution of 2
CVP/PDC, 2 SPS/PSS, 2 FDP/PRD and 1 SVP/UDC as it stood from 1959 to 2003
was known as the "magic formula". Following the 2015 Federal Council elections,
the seven seats in the Federal Council were distributed as follows:
1 seat for the Christian Democratic People's Party (CVP/PDC),
2 seats for the Free Democratic Party (FDP/PRD),
2 seats for the Social Democratic Party (SPS/PSS),
2 seats for the Swiss People's Party (SVP/UDC).
The function of the Federal Supreme Court is to hear appeals against
rulings of cantonal or federal courts. The judges are elected by the
Federal Assembly for six-year terms.[75]
Швейцария
Швейцария Конфедерациясы
көрсету
Басқа бес ресми есім

Жалау

Елтаңба

Ұраны:  (дәстүрлі)
" Unus pro omnibus, omnes pro
uno "  ( латын )
"Біріміз бәріміз үшін, бәріміз біріміз
үшін"

Әнұран:  « Швейцария жыры »
 MENU
0:00

Швейцарияның орналасқан жері (жасыл)

Еуропада ( жасыл  және қою сұр)
Капитал Ешбір ( де-юре )
Берн ( іс жүзінде ) [1
ескертпе] [1] [2]

46° 57'N 7°27'E
Ең үлкен Цюрих
қала
Ресми неміс
тілдер француз
итальян
Танылған Романш
ұлттық
тілдер
Этникал 74,7% швейцариялықтар
ық 25,3% шетел азаматтары
топтар 
(2019) [3]
Дін  65,5% христиандық
(2018 [4] ) —35,8% Рим-католик
—23,8% Швейцария
реформасы
—5,9% Басқа христиандар
26,3% Дінсіз
5,3% Ислам
1,6% Басқалар
1,3% Белгісіз
 Жын(лар Ағылшын: швейцар
) неміс : Schweizer (in)
Француз : Suisse(sse)
Итальянша :
svizzero /svizzera немесе elve
tico/elvetica
Романша : Свизцер/Свизра
Үкімет Жартылай тікелей
демократия жағдайында фе
дералды жиналыстан
тәуелсіз [5] [6] директорлық ре
спублика
•  Федералд Игнацио
ық кеңес Кассис ( президент )
Ален Берсет ( вице-
президент )
Жігіт Пармелин
Уэли Маурер
Симонетта Соммаруга
Виола Амхерд
Карин Келлер-Саттер
•  Федералд Уолтер Турнерр
ық
канцлер
Заң Федералдық жиналыс
шығаруш
ы орган
•  Жоғарғы мемлекеттер кеңесі
палата
•  Төменгі Ұлттық кеңес
палата
Тарих
•  Құрылған в.  1300 [2-ескерту] (дәстүр
күні бойынша 1291 ж. 1 тамыз)
•  Вестфали 1648 жылғы 24 қазан
я
бейбітшілі
гі
•  Қалпына 1815 жылы 7 тамыз
келтіру
•  Федералд 1848 ж. 12 қыркүйек [3-
 ы ескертпе] [7]

мемлекет
Аудан
• Барлығы 41 285 км 2 (15 940 шаршы
миль) ( 132 -ші )
• Су (%) 4,34 (2015 ж. жағдай
бойынша) [8]
Халық
• 2019 8 570 146 [9] ( 99 -шы )
жылғы
бағалау
• 2015 8 327 126 [10]
жылғы
халық
санағы
• Тығыздық 207/км 2 (536,1/шаршы
миль) ( 48 -ші )
ЖІӨ  ( PP 2020 бағалау
P )
• Барлығы $584 миллиард [11] ( 38-ші )
• Жан $67 557 [11] ( 9-шы )
басына
шаққандағ
ы
ЖІӨ  (но 2020 бағалау
миналды)
• Барлығы $749 миллиард [11] ( 20-
шы )
• Жан $86 673 [11] ( 2-ші )
басына
шаққандағ
ы
Джини  (2  29,7 [12]
018) төмен  ·  19-шы
HDI  (201  0,955 [13]
9) өте жоғары  ·  2-ші
Валюта Швейцариялық
франк ( CHF )
 Уақыт UTC +1 ( CET )
белдеуі
• Жаз UTC +2 ( CEST )
( DST )
Күн кк.мм.жжж ( AD )
пішімі
Жүргізу дұрыс
жағы
Қоңырау +41
коды
ISO 3166 CH
коды
Интернет .ch , .швейцария
TLD
Швейцария , ресми түрде Швейцария
Конфедерациясы , Батыс , Орталық және Оңтүстік Еуропаның түйіскен
жеріндегі теңізге шыға алмайтын ел . [4-ескертпе] [14] Ел 26
кантоннан тұратын федеративтік республика болып табылады , федералды
билігі Бернде орналасқан . [1 ескертпе] [2] [1] Швейцария оңтүстігінде Италиямен ,
батысында Франциямен , солтүстігінде Германиямен
және Австрия және Лихтенштейнмен шектеседі.шығысқа қарай. Ол
географиялық жағынан Швейцария үстірті , Альпі және Юра арасында
бөлінген, жалпы ауданы 41 285 км 2 (15 940 шаршы миль) және жер аумағы
39 997 км 2 (15 443 шаршы миль) құрайды. Альпі таулары аумақтың көп
бөлігін алып жатқанымен, шамамен 8,5 миллион швейцариялық
халық негізінен ең ірі қалалар мен экономикалық орталықтар орналасқан
үстіртте шоғырланған, олардың
арасында Цюрих , Женева , Базель және Лозанна бар . Бұл қалаларда
ДСҰ сияқты халықаралық ұйымдардың бірнеше
кеңселері орналасқанДДҰ , ХЕҰ , Халықаралық Олимпиада
комитетінің орны , ФИФА - ның штаб -пәтері , БҰҰ - ның екінші ірі кеңсесі ,
сондай-ақ Халықаралық есеп айырысу банкінің бас
ғимараты . Швейцарияның негізгі халықаралық әуежайлары да осы қалаларда
орналасқан.
Ескі Швейцария
Конфедерациясының құрылуы соңғы орта ғасырларда Австрия мен Бургунди
яға қарсы бірқатар әскери табыстардың нәтижесінде
пайда болды . Швейцарияның Қасиетті Рим империясынан тәуелсіздігі 1648
жылы Вестфалия бейбітшілігінде ресми түрде мойындалды. 1291 жылғы
Федералдық хартия Швейцарияның ұлттық күні тойланатын Швейцарияның
негізін қалаушы құжат болып саналады . 16 ғасырдағы реформациядан бері
Швейцария қарулы бейтараптық саясатын берік ұстанды.; ол 1815 жылдан
бері халықаралық соғысқа қатысқан жоқ және 2002 жылға дейін Біріккен
Ұлттар Ұйымына кірген жоқ. Соған қарамастан ол белсенді сыртқы саясат
жүргізеді. Ол бүкіл әлемде бейбітшілік орнату процестеріне жиі
қатысады. [15] Швейцария - Қызыл Кресттің туған жері , әлемдегі ең көне
және ең танымал гуманитарлық ұйымдардың бірі. Бұл Еуропалық еркін сауда
қауымдастығының негізін қалаушы мүшесі , бірақ Еуропалық
Одақтың , Еуропалық экономикалық аймақтың немесе Еуроаймақтың бөлігі
емес . Дегенмен, ол екіжақты шарттар арқылы Шенген
аймағына және Еуропалық бірыңғай нарыққа қатысады.
Швейцария германдық және романтикалық Еуропаның тоғысқан жерінде
орналасқан, бұл оның төрт негізгі лингвистикалық және мәдени аймағында
көрінеді: неміс, француз, итальян және романш . Халықтың көпшілігі неміс
тілінде сөйлейтін болғанымен, швейцариялық ұлттық бірегейлік ортақ
тарихи ортадан, федерализм және тікелей демократия сияқты ортақ
құндылықтардан , [16] , сондай-ақ альпілік символизмнен тұрады. [17] [18] Тілдік
әртүрлілігіне байланысты Швейцария әртүрлі жергілікті атаулармен
танымал: Schweiz [ˈʃvaɪts] ( неміс ); [5-ескертпе] Suisse [sɥis(ə)] ( француз ); Свизце
ра [ˈzvittsera] ( итальяндық ); және Свизра [ˈʒviːtsrɐ, ˈʒviːtsʁɐ] ( романш ). [6-
ескертпе]
 Монеталар мен маркаларда төрт ұлттық тілдің орнына Confoederatio
Helvetica – жиі қысқартылған « Helvetia » – латынша атауыДамыған ел ,
ол ересек адамға шаққандағы ең жоғары номиналды байлыққа
ие [19] және жан басына шаққандағы жалпы ішкі өнім бойынша сегізінші
орында ; ол салық баспанасы болып саналды . [20] [21] Ол экономикалық
бәсекеге қабілеттілікті қосаалғанда, кейбір халықаралық көрсеткіштер
бойынша жоғары орын алады адам дамуы . Оның Цюрих, Женева және
Базель сияқты қалалары әлемдегі өмір сүрудің ең жоғары шығындарына
қарамастан [22] [23] өмір сүру сапасы бойынша әлемдегі ең жоғары орындардың
бірі болып табылады. [24] 2020 жылы IMD білікті жұмысшыларды тарту
бойынша Швейцарияны бірінші орынға қойды. [25] ДЭФ оны
әлемдегі бәсекеге қабілетті бесінші ел деп есептейді. [26]
Этимология
Негізгі мақала: Швейцарияның атауы
Швейцарияның ағылшынша атауы - құрамында швейцар сөзі бар қосылыс ,
16-19 ғасырлар аралығында қолданыста болған швейцариялық адамға
арналған ескірген термин . [27] Ағылшын сын есімі Swiss - француздық Suisse -
ден алынған несие , сонымен қатар 16 ғасырдан бері
қолданылады. Швейцар атауы алемандық Швайзерден шыққан , Швиц және 
онымен байланысты аумақтың тұрғыны , Ескі Швейцария
Конфедерациясының ядросын құрайтын Вальдштат кантондарының
бірі . Швейцариялықтар бұл атауды Шваб соғысынан кейін қабылдай
бастады1499 жылғы, «Конфедерация» терминімен қатар
қолданылатын Эйдгеноссен (сөзбе-сөз: ант берген жолдастар ), 14 ғасырдан
бері қолданылған.Швейцарияның деректер коды CH, латын Confoederatio
Helvetica (ағыл.: Helvetic Confederation ) тілінен алынған.
Schwyz топонимінің өзі алғаш рет 972 жылы расталды, өйткені ескі жоғары
неміс сюиттері , сайып келгенде, өртеніп, тазартылған орман аймағына
сілтеме жасай отырып, сведанның «жану» (қараңыз. Ескі норвегиялық svíða
«ән айту, өртеу») деген сөзімен байланысты . тұрғызу. [28] Бұл атау кантон
үстемдік ететін аймаққа кеңейтілді және 1499 жылғы Сваб соғысынан кейін
бірте-бірте бүкіл Конфедерация үшін қолданыла
бастады. [29] [30] Елдің швейцариялық неміс атауы Schwiiz , кантон мен елді
мекен атауына ұқсас, бірақ анықтауыштың ( d'Schwiiz ) қолданылуымен
ерекшеленеді.Конфедерация үшін [31] , бірақ кантон мен қала үшін жай
ғана Schwyz ).  [32] Швейцариялық неміс тілінің ұзын [iː] әріптері тарихи және
әлі күнге дейін ⟨ii⟩ емес, ⟨y⟩ деп жазылады, тіпті жазбаша түрде екі есімнің
түпнұсқасын сақтайды.
Confoederatio Helvetica латын атауы неологизацияланды және 1848
жылы федералды мемлекет құрылғаннан кейін бірте-бірте енгізілді ,
Наполеондық Гельветикалық Республикасына оралды, 1879 жылдан бастап
монеталарда пайда болды, 1902 жылы Федералдық сарайда жазылған және
1948 жылдан кейін ресми мөрде қолданылды [ 33] (мысалы, швейцариялық
франк үшін ISO банк коды «CHF» және елдің жоғары деңгейлі домені «.ch»
екеуі де штаттың латын атауынан алынған). Гельветица Швейцария
үстіртінде тұратын галл тайпасының Гельветийлерінен шыққан .Рим
дәуіріне дейін .
Гельветия 1672 жылы Иоган Каспар Вайсенбахтың пьесасымен 17 ғасырда
Швейцария конфедерациясының ұлттық бейнесі ретінде пайда болады[34]

Тарих
Негізгі мақала: Швейцарияның тарихы
Швейцария 1848 жылы Швейцария Федералды Конституциясы
қабылданғаннан бері қазіргі күйінде мемлекет ретінде өмір сүрді.
Швейцарияның прекурсорлары 13 ғасырдың соңында (1291) қорғаныс
одағын құрып, ғасырлар бойы сақталып келген мемлекеттердің бос
конфедерациясын құрады. .
Ерте тарих
Негізгі мақалалар: Рим дәуіріндегі Швейцария мен Швейцарияның ерте
тарихы
Швейцариядағы гоминидтердің өмір сүруінің ең көне іздері шамамен 150 000
жыл бұрын кездеседі. [35] Гахлингенде табылған Швейцариядағы ең көне
егіншілік қоныстары шамамен б.з.б. 5300 жылдарға жатады. [35]
Біздің дәуірімізге дейінгі 44 жылы Люций Мунатиус Планкус негізін
қалаған Августа Раурика (Базельге жақын) Рейндегі алғашқы Рим қонысы
болды және қазір Швейцариядағы ең маңызды археологиялық орындардың
бірі болып табылады. [36]
Бұл аймақтың ең ерте белгілі мәдени тайпалары Нойшатель көлінің солтүстік
жағындағы Ла Тене археологиялық орнының атымен
аталған Холлстатт және Ла Тене мәдениеттерінің өкілдері болды . Ла Тене
мәдениеті біздің дәуірімізге дейінгі 450 жылдан бастап, [35] , мүмкін,
грек және этруск өркениеттерінің кейбір әсерінен кейінгі темір
дәуірінде дамып, өркендеді . Швейцария аймағындағы ең маңызды тайпалық
топтардың бірі гельветийлер болды . Біздің эрамызға дейінгі 58 жылы герман
тайпалары тарапынан тұрақты түрде қудалауға ұшыраған Гельветийлер
Швейцария үстіртін тастап, Батыс Галлияға қоныс аударуға шешім
қабылдады , бірақ Юлий Цезарьның әскерлері оларды қуып жетіп , қазіргі
Францияның шығысындағы Бибракте шайқасында жеңіп , тайпаны өзінің
бастапқы отанына қайта көшуге мәжбүр етті. [35] Біздің дәуірімізге дейінгі 15
жылы бір күні екінші Рим императоры болатын Тиберий және оның
ағасы Друсус Альпі тауларын жаулап алып, оларды Рим
империясына біріктірді . Гельвецийлер алып жатқан аумақ —
кейінірек Конфоэдератио Хельветиканың есімдері — алдымен
Римнің Галлия Бельгия провинциясының, содан кейін оның Германияның
Жоғарғы провинциясының бөлігі болды, ал қазіргі Швейцарияның шығыс
бөлігі Римнің Раетия провинциясына біріктірілді.. Бір кездері біздің дәуірдің
басында римдіктер Виндонисса деп аталатын үлкен легионер лагерін ұстады ,
қазір Ааре мен Реусс өзендерінің түйіскен жерінде, Брюг
қаласының шетіндегі Виндиш қаласына жақын жерде қиранды .
Біздің заманымыздың бірінші және екінші ғасырлары Швейцария үстіртінде
тұратын халықтың гүлдену дәуірі болды. Aventicum , Iulia Equestris және
Augusta Raurica сияқты бірнеше қалалар керемет мөлшерге жетті, ал ауылдық
жерлерде жүздеген ауылшаруашылық нысандары ( Villae rusticae ) құрылды.
Шамамен 260 жылы Рейннің солтүстігіндегі Агри
Декуматтар территориясының құлауы бүгінгі Швейцарияны империяның
шекаралық жеріне айналдырды. Аламан тайпаларының қайталанатын
рейдтері Рим қалалары мен экономикасының күйреуіне әкеліп соқты,
халықты Августа Раурика маңындағы Castrum Rauracense сияқты Рим
бекіністерінің жанынан баспана табуға мәжбүр етті . Империя солтүстік
шекарада (Донау-Иллер-Рейн-Лаймс деп аталатын) тағы бір қорғаныс желісін
салды. Дегенмен, төртінші ғасырдың соңында германдық қысымның артуы
римдіктерді сызықтық қорғаныс тұжырымдамасынан бас тартуға мәжбүр
етті. Швейцариялық үстірт ақыры герман тайпаларының қоныстануы үшін
ашық болды.
Ерте орта ғасырларда , 4 ғасырдың аяғынан бастап, қазіргі Швейцарияның
батыс бөлігі бургундия патшаларының территориясының бөлігі
болды . Алемандықтар 5 ғасырда Швейцария үстіртіне , 8 ғасырда Альпі
аңғарларына қоныстанып, Алеманияны құрады. Қазіргі Швейцария сол кезде
Алемания және Бургундия патшалықтары арасында бөлінді . [35] Бүкіл
аймақ 6 ғасырда Хловис I Толбиактағы алемандарды жеңгеннен кейін
кеңейіп келе жатқан Франк империясының бір бөлігі болды.504 ж., кейінірек
бургундтардың франктердің үстемдігі. [37] [38]
Қалған 6, 7 және 8 ғасырларда Швейцария аймақтары франк гегемониясының
( Меровинг және Каролинг әулеттері) астында болды. Бірақ
Ұлы Карл тұсында кеңейтілгеннен кейін Франк империясы 843 жылы Верден
келісімімен бөлінді . [35] Қазіргі Швейцарияның аумақтары біздің дәуіріміздің
1000 жылы Қасиетті Рим империясының астына қайта біріктірілгенге
дейін Орта Франция мен Шығыс Францияға бөлінді. . [35]
1200 жылға қарай Швейцария үстіртінде
Савой , Зерингер , Габсбург және Кибург үйлерінің үстемдігі
болды . [35] Кейбір аймақтарға ( Ури , Швиц , Унтервальден , кейінірек
Вальдштеттен деген атпен белгілі ) империяға тау асуларын тікелей
бақылауға беру үшін императорлық рұқсат берілді. 1263 жылы оның ерлер
тұқымы жойылып, Кибургтер әулеті б.з. 1264 жылы құлады. Король Рудольф
I (1273 жылы Қасиетті Рим императоры) тұсындағы Габсбургтер Кибург
жерлеріне талап қойып, олардың территориясын шығыс Швейцария үстіртіне
дейін қосып алды. [37]
Ескі Швейцария Конфедерациясы
Негізгі мақала: Ескі Швейцария Конфедерациясы
Қосымша ақпарат: Ескі Швейцария Конфедерациясының өсуі,
Швейцариядағы реформалар және Ерте заманауи Швейцария

Ескі Швейцария Конфедерациясы 1291 жылдан (қара жасыл) XVI ғасырға

дейін (ашық жасыл) және оның серіктестері (көк). Басқа түстерде тақырып
аумақтары көрсетілген.
Ескі Швейцария Конфедерациясы орталық Альпі алқабындағы
қауымдастықтар арасындағы одақ болды. Әртүрлі кантондардың
дворяндары мен патрицийлері басқаратын Конфедерация ортақ мүдделерді
басқаруды жеңілдетіп, маңызды тау сауда жолдарында бейбітшілікті
қамтамасыз етті. Ури , Швиц және Унтервальден ауылдық
коммуналары арасында келісілген 1291 жылғы Федералдық
Хартия конфедерацияның құрылтай құжаты болып саналады, дегенмен ұқсас
одақтар ондаған жылдар бұрын болған болуы мүмкін. [39] [40]
1353 жылға қарай үш
бастапқы кантон Гларус және Зуг кантондарымен және Люцерн , Цюрих жән
е Берн қала-мемлекеттерімен қосылып, 15 ғасырдың соңына дейін өмір
сүрген сегіз штаттан тұратын «Ескі конфедерацияны» құрады. Кеңейту
конфедерация үшін күш пен байлықтың артуына әкелді. [40] 1460 жылға қарай
конфедерациялар Рейннің оңтүстігі мен батысындағы Альпі мен Юра
тауларына дейінгі аумақтың көп бөлігін, әсіресе Габсбургтерге қарсы
жеңістерден кейін ( Семпах шайқасы , Нефельс
шайқасы ), Бургундия Болд Чарльзды бақылайды.1470 жылдары
және швейцариялық жалдамалылардың табысы . Швейцарияның 1499
жылы император Максимилиан I свабиялық лигасына қарсы Швабия
соғысындағы жеңісі Қасиетті Рим империясының құрамында іс
жүзінде тәуелсіздікке қол жеткізді . [40] 1501 жылы Базель мен Шаффхаузен
Ескі Швейцария Конфедерациясына қосылды.

1291 Бундесбриф (федералдық хартия)
Ескі Швейцария Конфедерациясы осы бұрынғы соғыстар кезінде
жеңілмейтін беделге ие болды, бірақ конфедерацияның кеңеюі 1515
жылы Мариньяно шайқасында швейцариялық жеңіліске ұшырады . Осымен
Швейцария тарихының «ерлік» деп аталатын дәуірі
аяқталды. [40] Цвингли реформасының кейбір кантондардағы табысы 1529
және 1531 жылдары кантонаралық діни қақтығыстарға әкелді ( Каппель
соғыстары ). Осы ішкі соғыстардан кейін жүз жылдан астам уақыт өткен соң
ғана, 1648 жылы Вестфалия бейбітшілігі бойынша Еуропа елдері
Швейцарияның Қасиетті Рим империясынан тәуелсіздігін және
оның бейтараптығын мойындады . [37][38]
Швейцария тарихының ерте жаңа кезеңінде отыз жылдық соғыстан кейінгі
қаржылық дағдарыспен бірге патрициат отбасыларының өсіп келе
жатқан авторитаризмі 1653 жылғы Швейцария шаруалар соғысына
әкелді . Бұл күрестің аясында католиктік және протестанттық кантондар
арасындағы қақтығыс 1656 жылы Вильмергеннің бірінші соғысында және
1712 жылы Тоггенбург соғысында (немесе Вильмергеннің екінші соғысында)
одан әрі зорлық-зомбылыққа ұласты. [40]
Наполеон дәуірі
Негізгі мақалалар: Наполеон дәуіріндегі Швейцария , Гельветикалық
республика және медиация актісі

Медиация актісі Наполеонның ежелгі режим мен республика арасындағы

ымыраға келу әрекеті болды.
1798 жылы революциялық француз үкіметі Швейцарияға басып кіріп, жаңа
біртұтас конституция енгізді. [40] Бұл кантондарды тиімді түрде жойып, ел
үкіметін орталықтандырды: сонымен қатар, Мюльгаузен Францияға қосылды
және Вальтеллина аңғары Швейцариядан бөлініп,
Цизальпі республикасының бөлігі болды . Гельветикалық республика деп
аталатын жаңа режим өте ұнамсыз болды. Басқыншы шетелдік армия
ғасырлар бойғы дәстүрді таңып, жойып жіберді, бұл Швейцарияны
француздық серік мемлекетке айналдырды . 1798 жылдың
қыркүйегінде Нидвальден көтерілісін француздардың қатал басып-жаншуы
олардың қысым көрсетуінің мысалы болды.Француз армиясы мен жергілікті
халықтың оккупацияға қарсылығы.
Франция мен оның қарсыластары арасында соғыс басталғанда, орыс
және австриялық күштер Швейцарияға басып кірді. Швейцариялықтар
Гельветикалық республика атынан француздармен бірге соғысудан бас
тартты. 1803 жылы Наполеон Парижде екі жақтың жетекші швейцариялық
саясаткерлерінің кездесуін ұйымдастырды. Медиация актісі нәтижесінде
Швейцария автономиясы қалпына келтірілді және 19 кантоннан тұратын
Конфедерация енгізілді. [40] Бұдан былай Швейцария саясатының көп бөлігі
кантондардың өзін-өзі басқару дәстүрі мен орталық үкіметтің қажеттілігін
теңестіруге қатысты болады.
1815 жылы Вена конгресі Швейцарияның тәуелсіздігін толығымен қалпына
келтірді және еуропалық державалар Швейцарияның бейтараптығын біржола
мойындауға келісті. [37] [38] [40] Швейцария әскерлері 1860 жылға дейін
Гаэта қоршауында соғысқанға дейін шетелдік үкіметтерге қызмет етті . Шарт
сонымен қатар Швейцарияға Вале , Нойшатель және Женева кантондарын
қабылдау арқылы өз аумағын ұлғайтуға мүмкіндік берді . Швейцарияның
шекаралары кейбір шамалы түзетулерді қоспағанда, содан бері өзгерген
жоқ. [41]
Федералды мемлекет
Негізгі мақалалар: Қалпына келтіру және регенерация
(Швейцария) және Швейцария федералды мемлекет ретінде

Берндегі бірінші Федералдық сарай (1857). Tagsatzung (бұрынғы заң

шығарушы және атқарушы кеңес) төрағалық ететін үш кантонның бірі Берн
1848 жылы федералдық заң шығарушы және атқарушы институттардың
тұрақты орны ретінде таңдалды, ішінара француз тілінде сөйлейтін аймаққа
жақын болғандықтан. [1]
Патрициаттың билігін қалпына келтіру уақытша ғана болды. 1839 жылғы
Цюрипутш сияқты қайталанатын зорлық-зомбылық қақтығыстары бар
толқулар кезеңінен кейін 1847 жылы кейбір католиктік кантондар жеке
альянс ( Зондербунд ) құруға тырысқан кезде азаматтық соғыс
( Зондербундскриег ) басталды . [40] Соғыс бір айдан аз уақытқа созылды, 100-
ден аз шығын әкелді, олардың көпшілігі достық атыс
кезінде болды . Сондербундскриг 19 ғасырдағы басқа еуропалық
тәртіпсіздіктер мен соғыстармен салыстырғанда қаншалықты аз болса да, ол
Швейцария мен Швейцарияның психологиясына да, қоғамына да
айтарлықтай әсер етті.
Соғыс швейцариялықтардың көпшілігін еуропалық көршілеріне бірлік пен
күш қажет екеніне сендірді. Католик немесе протестант, либералдық немесе
консервативті ағым болсын, қоғамның барлық қабаттарынан шыққан
швейцариялықтар, егер олардың экономикалық және діни мүдделері
біріктірілсе, кантондар көбірек пайда әкелетінін түсінді.
Осылайша, Еуропаның қалған бөлігі революциялық көтерілістерді көргенде,
швейцариялықтар федералдық құрылымды қарастыратын конституция
жасады, оның көпшілігі американдық үлгіден шабыт алды . Бұл конституция
кантондарға жергілікті мәселелер бойынша өзін-өзі басқару құқығын
қалдыра отырып, орталық билікті қамтамасыз етті. Кантондардың билігін
қолдайтындарға (Зондербунд Кантон) сенім білдіре отырып, ұлттық
жиналыс жоғарғы палата (Мемлекеттер Кеңесі , әр кантонға екі өкіл)
және төменгі палата ( Ұлттық кеңес , өкілдері сайланған ) арасында
бөлінді. бүкіл ел бойынша). Референдумдаросы конституцияға кез келген
өзгертулер енгізу үшін міндетті болды. [38] Бұл жаңа конституция сонымен
қатар Швейцариядағы ақсүйектерге заңды түрде нүкте қойды . [42]
1882 жылы Тичиноның оңтүстік кантонын байланыстыратын Готхард
теміржол туннелінің ашылуы , сол кездегі әлемдегі ең ұзын.
Бірыңғай салмақтар мен өлшемдер жүйесі енгізілді және 1850
жылы швейцариялық франк 1934 жылы WIR франкімен
толықтырылған Швейцарияның біртұтас валютасына
айналды. [43] Конституцияның 11-бабында шетелде қызмет ету үшін әскер
жіберуге тыйым салынды, бұл шетелдіктердің аяқталуын білдіреді. қызмет
көрсету. Бұл Киелі Таққа қызмет етуді күтумен келді, ал
швейцариялықтар 1860 жылы Гаэта қоршауында швейцариялық гвардиямен
бірге екі Сицилияның Френсис II- ге қызмет етуге міндетті болды .
Конституцияның маңызды тармағы қажет болған жағдайда оны толығымен
қайта жазуға болатындығы болды, осылайша оның бір уақытта бір түзетуді
өзгертуге емес, тұтастай дамуына мүмкіндік береді. [44]
Бұл қажеттілік көп ұзамай халық санының өсуі және одан
кейінгі өнеркәсіптік революция конституцияны сәйкесінше өзгертуге
шақырған кезде өзін дәлелдеді. Халық ерте жобаны 1872 жылы
қабылдамады, бірақ өзгертулер оны 1874 жылы қабылдауға
әкелді. [40] Ол федералды деңгейде заңдар үшін факультативті референдумды
енгізді. Ол сондай-ақ қорғаныс, сауда және құқықтық мәселелер бойынша
федералды жауапкершілікті белгіледі.
1891 жылы конституция бүгінде бірегей болып қала беретін тікелей
демократияның ерекше күшті элементтерімен қайта қаралды. [40]
Қазіргі заман тарихы
Негізгі мақалалар: Дүниежүзілік соғыстар кезіндегі Швейцария
және Швейцарияның қазіргі тарихы

Генерал Ульрих Вилле , Бірінші дүниежүзілік соғыс кезінде Швейцария

армиясының бас қолбасшысы болып тағайындалды.
Дүниежүзілік соғыстардың ешқайсысында Швейцария басып алынған
жоқ. Бірінші дүниежүзілік соғыс кезінде Швейцарияда революционер
және Кеңес Одағының негізін қалаушы Владимир Илич Ульянов ( Владимир
Ленин ) болды. Ол 1917 жылға дейін сонда қалды. [45] Швейцарияның
бейтараптығына 1917 жылғы Гримм-Гофман ісі қатты күмән келтірді , бірақ
бұл қысқа болды. 1920 жылы Швейцария кез келген әскери талаптардан
босатылған жағдайда Женевада орналасқан Ұлттар Лигасына қосылды.
Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде немістер басып алудың егжей - тегжейлі
жоспарларын жасады [46] , бірақ Швейцария ешқашан шабуылға
ұшырамады. [40] Швейцария әскери тежеу, Германияға жеңілдіктер және
сәттілік комбинациясы арқылы тәуелсіз болып қала алды, өйткені соғыс
кезіндегі үлкен оқиғалар басып алуды кейінге қалдырды. [38] [47] Генерал Анри
Гуйсанның қол астында ұзақ уақытқа бас қолбасшы болып
тағайындалды.соғыс кезінде қарулы күштерді жалпы жұмылдыру туралы
бұйрық берілді. Швейцарияның әскери стратегиясы экономикалық
орталықты қорғау үшін шекаралардағы статикалық қорғаныстан ұйымдасқан
ұзақ мерзімді тозуға және Редуит деп аталатын Альпідегі күшті, жақсы
жинақталған позицияларға шығуға өзгертілді . Швейцария қақтығыстағы екі
жақтың да тыңшылық жасауының маңызды базасы болды
және осьтер мен одақтас державалар арасындағы байланыстарды жиі
жүргізді. [47]
Швейцарияның саудасын одақтастар да, осьтер де қоршап
алды. Экономикалық ынтымақтастық және нацистік Германияға несие беру
басқыншылықтың болжамды ықтималдығына және басқа сауда
серіктестерінің болуына байланысты өзгерді. Швейцарияны
( Лихтенштейнмен бірге ) осьтер басқаратын территория арқылы кең әлемнен
толығымен оқшаулап қалдырып, 1942 жылы Виши Франция арқылы өтетін
маңызды теміржол байланысы үзілгеннен кейін концессиялар шыңына
жетті . Соғыс барысында Швейцария 300 000 босқынды
интернациялады [48] және Женевада орналасқан Халықаралық Қызыл
Крест қақтығыс кезінде маңызды рөл атқарды. Қатаң иммиграция
және баспанасаясаты мен нацистік Германиямен қаржылық қарым-
қатынастар дау тудырды, бірақ 20-шы ғасырдың соңына дейін емес. [49]
Соғыс кезінде Швейцария Әуе күштері екі жақтың да ұшақтарын соқты, 1940
жылдың мамыр және маусым айларында 11 шабуылдаушы Luftwaffe ұшағын
атып түсірді, содан кейін Германиядан келген қауіптерден кейін саясат
өзгергеннен кейін басқа шабуылдаушыларды құлатты. Одақтастардың 100-
ден астам бомбалаушы ұшақтары мен олардың экипаждары соғыс кезінде
интернацияланды, 1940-1945 жылдар аралығында Швейцария одақтастар
тарапынан бомбаланып, қаза тапқандар мен материалдық залал
келтірді. [47] Бомбаланған қалалар мен елді мекендер
арасында Базель , Брусио , Кьяссо , Корноль ,
Женева, Кобленц , Нидервенинген , Рафц , Рененс , Самедан ,Шаффхаузен , 
Штайн ам Рейн , Тагервилен , Тайнген , Вальс және Цюрих . Одақтас күштер
соғыстың 96-бабын бұзған жарылыстарды навигация қателерінен,
жабдықтың істен шығуынан, ауа райы жағдайларынан және бомбалаушы
ұшқыштардың қателерінен деп түсіндірді. Швейцариялықтар
жарылыстардың Швейцарияға нацистік Германиямен экономикалық
ынтымақтастық пен бейтараптықты тоқтату үшін қысым көрсету мақсатында
жасалғанына қорқады және алаңдаушылық білдірді. [50] Әскери сот ісі
Англияда өтті және АҚШ үкіметі жарылыстардың орнын толтыру үшін
швейцариялық франкпен 62,176,433,06 төледі.
Швейцарияның босқындарға деген көзқарасы күрделі және даулы
болды; Соғыс барысында ол 300 000 босқынды қабылдады [48] , сонымен бірге
нацистердің қатты қудалауына ұшыраған еврейлерді қоса алғанда , тағы он
мыңдаған [51] бас тартты.
Соғыстан кейін Швейцария үкіметі Schweizerspende деп аталатын
қайырымдылық қоры арқылы несиелерді экспорттады және Еуропаның
қалпына келуіне көмектесу үшін Маршалл жоспарына қайырымдылық
жасады , нәтижесінде Швейцария экономикасына пайда әкелді. [52]
«Қырғи- қабақ соғыс» кезінде Швейцария билігі швейцариялық ядролық
бомбаның құрылысын қарастырды . [53] Цюрих Федералдық Технологиялық
Институтының жетекші ядролық физиктері, мысалы Пол Шеррер мұны
шынайы мүмкіндікке айналдырды. 1988 жылы оның атына нейтронды
шашырау технологияларын терапевтік қолдануды зерттеу үшін Пол Шеррер
институты құрылды. Қорғаныс бюджетіне қатысты қаржылық мәселелер
және этикалық көзқарастар қомақты қаражатты бөлуге кедергі келтірді
және Ядролық қаруды таратпау туралы шарт1968 жылы жарамды балама
ретінде қарастырылды. Ядролық қару жасаудың барлық қалған жоспарлары
1988 жылға қарай жойылды [54] .

2003 жылы Швейцария Халықтық партиясына үкіметтік кабинетте екінші

орынды беру арқылы Парламент 1959 жылдан бері Швейцария саясатына
үстемдік етіп келген коалицияны өзгертті.
Швейцария әйелдерге дауыс беру құқығын берген соңғы Батыс
республикасы болды . Кейбір Швейцария кантондары мұны 1959 жылы
мақұлдады, ал федералды деңгейде оған 1971 жылы қол жеткізілді [40] [55] және
қарсылықтан кейін соңғы Апенцелл Иннерроден
кантонында ( Гларуспен бірге қалған екі Ландсгемейнденің бірі ) 1990 жылы
Федералды деңгейде сайлау құқығын алғаннан кейін, әйелдердің саяси
маңызы тез көтерілді, жеті мүшеден тұратын Федералдық кеңестің бірінші
әйелі 1984 жылдан 1989 жылға дейін қызмет еткен Элизабет Копп [40] және
бірінші әйел президент Рут Дрейфус болды. 1999 жылы.
Швейцария Еуропа Кеңесіне 1963 жылы қосылды. [38] 1979 жылы Берн
кантонының аудандары Берннен тәуелсіздік алып, Юра жаңа кантонын
құрады . 1999 жылы 18 сәуірде Швейцария халқы мен кантондар толығымен
қайта қаралған федералды конституцияны жақтап дауыс берді . [40]
2002 жылы Швейцария Біріккен Ұлттар Ұйымының толыққанды мүшесі
болды, Ватикан БҰҰ-ның толық мүшесі болмаған соңғы кеңінен танылған
мемлекет ретінде қалды. Швейцария EFTA -ның негізін қалаушы мүшесі
болып табылады, бірақ Еуропалық экономикалық аймақтың мүшесі
емес . Еуропалық Одаққа мүшелікке өтініш 1992 жылы мамырда жіберілді,
бірақ ЕЭА 1992 жылдың желтоқсанында қабылданбағандықтан
берілмеді [40]Швейцария ЕЭА бойынша референдум өткізген жалғыз ел
болған кезде. Содан бері ЕО мәселесі бойынша бірнеше референдум
өтті; азаматтардың қарсылығына байланысты мүшелік өтініші кері
қайтарылды. Соған қарамастан, Швейцария заңнамасы ЕО заңнамасына
сәйкес бірте-бірте түзетілуде және үкімет Еуропалық Одақпен
бірқатар екіжақты келісімдерге қол қойды. Швейцария Лихтенштейнмен
бірге 1995 жылы Австрия кіргеннен бері ЕО қоршауында. 2005 жылы 5
маусымда швейцариялық сайлаушылар 55% көпшілік дауыспен Шенген
келісіміне қосылуға келісті , мұны ЕО комментаторлары Швейцарияның
қолдауының белгісі деп санады. . Бұл ел дәстүрлі түрде тәуелсіз және ұлттан
жоғары органдарға кіруге құлықсыз ел ретінде қабылданады. [38]2020 жылдың
қыркүйегінде Швейцарияның халықтық партиясы (SPP) Еуропалық
Одақтан адамдардың еркін қозғалысына мүмкіндік беретін пактіні тоқтату
туралы дауыс беруге шақыратын референдумды енгізді . [56] Дегенмен,
сайлаушылар иммиграцияны бақылауды қайтарып алу әрекеттерін
қабылдамады, бұл қозғалысты шамамен 63% -37% маржамен жеңді. [57]

География
Негізгі мақала: Швейцарияның географиясы
Швейцарияның физикалық картасы (неміс тілінде)
Батыс - Орталық Еуропадағы Альпі тауларының солтүстік және оңтүстік
жағында созылып жатқан Швейцария 41 285 шаршы шақырым (15 940
шаршы миль) шектеулі аумақта ландшафттар мен климаттың алуан
түрлілігін қамтиды. [58] Халқы шамамен 8,7 миллион адамды құрайды (2020
ж.). [59] 2019 жылы халықтың орташа тығыздығы бір шаршы шақырымға
215,2 тұрғынды құрады (557/шаршы миль). [60] : 79  Толығымен Альпі
тауларында орналасқан ең үлкен кантон Граубунденде халық тығыздығы бір
шаршы шақырымға 28,0 тұрғынға (73/кв миль) дейін төмендейді. [60] :
30 
 Цюрих кантонында, оның ірі қалалық астанасы бар, тығыздығы бір шаршы
километрге 926,8 (2,400 / шаршы миль) құрайды. [60] : 76 
Швейцария 45° және 48° солтүстік ендік пен 5° және 11° шығыс бойлық
арасында орналасқан . Ол үш негізгі топографиялық аумақты қамтиды:
оңтүстікте Швейцария Альпі , Швейцария үстірті немесе Орталық үстірт
және батыста Юра таулары . Альпі - елдің орталық және оңтүстігінде
орналасқан биік тау сілемі, елдің жалпы аумағының шамамен 60%
құрайды. Швейцария халқының басым бөлігі Швейцария үстіртінде
тұрады. Швейцария Альпінің биік аңғарларының арасында жалпы ауданы
1063 шаршы километрді (410 шаршы миль) құрайтын көптеген мұздықтар
кездеседі. Осылардан Рейн сияқты бірнеше ірі өзендердің бастаулары
басталады.Бүкіл Еуропаға төрт негізгі бағытта ағып
жатқан Inn , Ticino және Rhône . Гидрографиялық желіге Орталық және
Батыс Еуропадағы бірнеше ірі тұщы су қоймалары кіреді, олардың
арасында Женева көлі (француз тілінде ле Лак Леман деп те
аталады), Констанс көлі (неміс тілінде Боденси деп аталады) және Маджоре
көлі кіреді.. Швейцарияда 1500-ден астам көл бар және Еуропадағы тұщы су
қорының 6% құрайды. Көлдер мен мұздықтар республика территориясының
шамамен 6% алып жатыр. Ең үлкен көл – Женева көлі, Швейцарияның
батысында Франциямен бөліседі. Рона – Женева көлінің негізгі көзі де,
ағысы да. Констанс көлі - екінші үлкен Швейцария көлі және Женева көлі
сияқты, Австрия мен Германия шекарасындағы Рейннің аралық сатысы. Рона
Францияның Камарг аймағындағы Жерорта теңізіне құяды және Рейн
Нидерландыдағы Роттердамда Солтүстік теңізге құяды, бір-бірінен шамамен
1000 шақырым (620 миль), екі бұлақ әрқайсысынан шамамен 22 шақырым
(14 миль) қашықтықта орналасқан. басқалары Швейцариялық Альпіде. [58] [61]
Маттерхорн мен Люцерн көлі аймақтарының арасындағы қарама-қарсы
ландшафттар
Швейцарияның қырық сегіз тауының биіктігі теңізден 4000 метр (13 000 фут)
немесе одан жоғары. [58] 4,634 м (15,203 фут) Монте Роза ең биік,
дегенмен Маттерхорн (4,478 м немесе 14,692 фут) жиі ең танымал болып
саналады. Екеуі де Италиямен шекаралас Вале кантонындағы Пеннин
Альпінің шегінде орналасқан . Берн Альпінің терең
мұздық Лаутербруннен аңғарының үстіндегі бөлігі , құрамында 72 сарқырама
бар, Юнгфрау (4,158 м немесе 13,642 фут) Эйгер және Мёнхпен танымал.,
және аймақтағы көптеген көркем аңғарлар. Оңтүстік-
шығыста Граубюнден кантонындағы Сент-Мориц аймағын қамтитын
ұзын Энгадин аңғары да белгілі; Көрші Бернина Альпінің ең биік
шыңы Пиз Бернина (4049 м немесе 13284 фут). [58]
Елдің жалпы аумағының шамамен 30% құрайтын, халқы көп солтүстік бөлігі
Швейцария үстірті деп аталады. Оның ашық және төбелі ландшафттары,
жартылай орманды, жартылай ашық жайылымдары бар, әдетте жайылымдық
табындар немесе көкөністер мен жеміс алқаптары бар, бірақ ол әлі де
таулы. Мұнда үлкен көлдер бар, ал Швейцарияның ең үлкен қалалары елдің
осы аймағында орналасқан. [58]
Швейцарияда екі шағын анклав бар : Бюсинген Германияға, Campione
d'Italia Италияға тиесілі. [62] Швейцарияның басқа елдерде эксклавтары жоқ.
Климат

Швейцария үшін Коппен-Гейгер климаттық классификация картасы

Швейцарияның климаты әдетте қоңыржай , бірақ тау төбесіндегі мұздық
жағдайдан бастап Швейцарияның оңтүстік шетіндегі Жерорта теңізіне жақын
жиі жағымды климатқа дейін [63] елді мекендер арасында айтарлықтай өзгеруі
мүмкін . Швейцарияның оңтүстік бөлігінде кейбір суыққа төзімді пальмалар
кездесетін алқаптар бар. Жаз мезгіл-мезгіл жауын-шашын кезінде жылы және
ылғалды болады, сондықтан олар жайылым мен жайылым үшін өте
қолайлы. Таулардағы аз ылғалды қыстар апта бойы тұрақты жағдайлардың
ұзақ аралықтарын көруі мүмкін. Сонымен қатар, төменгі
жерлер инверсиядан зардап шегеді , бұл кезеңдерде апталар бойы күн
көрінбейді.
Föhn деп аталатын ауа райы құбылысы ( чинук желіне бірдей әсер ететін )
жылдың барлық уақытында болуы мүмкін және жауын-шашын кезінде Альпі
тауының солтүстігіне өте төмен салыстырмалы ылғалдылықтағы ауаны
әкелетін күтпеген жылы желмен сипатталады. Альпінің оңтүстік бетіндегі
кезеңдер. Бұл альпі арқылы екі жолмен де жұмыс істейді, бірақ оңтүстіктен
соққан желдің тік қадамына байланысты тиімдірек болады. Оңтүстіктен
солтүстікке қарай созылатын аңғарлар ең жақсы әсер береді. Ең құрғақ
жағдайлар жаңбыр аз жауатын барлық ішкі альпі аңғарларында сақталады,
өйткені келетін бұлттар осы аймақтарға жеткенге дейін тауларды кесіп өту
кезінде өздерінің мазмұнының көп бөлігін жоғалтады. Граубунден сияқты
үлкен альпі аймақтарыальпіге дейінгі аймақтарға қарағанда құрғақ болып
қалады, ал Валейдің негізгі аңғарындағыдай, онда шарап жүзімдері
өсіріледі. [64]
Ең ылғалды жағдайлар биік Альпіде және күн көп
түсетін Тичино кантонында сақталады, бірақ анда-санда қатты жаңбыр
жауады. [64] Жауын-шашын жыл бойына қалыпты түрде таралады, ең жоғары
шегі жазда болады. Күз - ең құрғақ мезгіл, қыста жазға қарағанда жауын-
шашын аз түседі, бірақ Швейцариядағы ауа-райы тұрақты климаттық жүйеде
емес. Олар қатаң және болжамды кезеңдерсіз жылдан жылға өзгеруі мүмкін.
Қоршаған орта
Швейцария екі құрлықтық экорегионнан тұрады: Батыс Еуропаның жалпақ
жапырақты ормандары және Альпі қылқан жапырақты және аралас
ормандар . [65]
Швейцарияның экожүйелері әсіресе нәзік болуы мүмкін, өйткені биік
таулармен бөлінген көптеген нәзік аңғарлар жиі бірегей экологияны
құрайды. Таулы аймақтардың өздері де осал болып табылады, басқа биіктікте
кездеспейтін өсімдіктердің бай диапазоны бар және келушілер мен
жайылымнан біршама қысым көреді. Альпі аймағының климаттық,
геологиялық және топографиялық жағдайлары климаттың өзгеруіне ерекше
сезімтал өте нәзік экожүйені құрайды . [63] [66] Соған қарамастан, 2014 жылғы
Экологиялық тиімділік индексіне сәйкес , Швейцария қоршаған ортаны
қорғау бойынша 132 елдің арасында бірінші орында тұр, өйткені оның
қоршаған ортаның денсаулығы бойынша жоғары ұпайлары, жаңартылатын
энергия көздеріне ( су энергетикасы) қатты
тәуелділігі.және геотермалдық энергия) және оның парниктік газдар
шығарындыларын бақылау . [67] 2020 жылы ол 180 елдің ішінде үшінші
орынға ие болды. [68] Ел 1990 жылғы деңгеймен салыстырғанда 2030 жылға
қарай парниктік газдар шығарындыларын 50%-ға қысқартуға уәде берді және
2050 жылға қарай нөлдік шығарындыларға жету жоспары бойынша жұмыс
істейді. [69]
Дегенмен, Швейцариядағы биосыйымдылыққа қол жеткізу әлемдік орташа
деңгейден әлдеқайда төмен. 2016 жылы Швейцария өз аумағында бір адамға
1,0 жаһандық гектар [70] биосыйымдылыққа ие болды, бұл бір адамға 1,6
жаһандық гектардан 40 пайызға аз. Керісінше, 2016 жылы олар 4,6 жаһандық
гектар биосыйымдылықты пайдаланды - олардың тұтынудың экологиялық ізі
. Бұл олардың биосыйымдылықты Швейцариядағыдан шамамен 4,6 есе көп
пайдаланғанын білдіреді. Қалғаны импорт пен жаһандық ортақ заттарды
(мысалы, парниктік газдар шығарындылары арқылы атмосфераға) шамадан
тыс пайдаланудан келеді. Нәтижесінде, Швейцария биосиымдылық
тапшылығына ұшырауда. [70] Швейцарияның 2019 жылғы Орман
ландшафтының тұтастығы индексі болдыОрташа балл 3,53/10, оны дүние
жүзінде 172 елдің ішінде 150-ші орында. [71]

Саясат
Негізгі мақала: Швейцария саясаты

Швейцария Федералдық Кеңесі 2016 жылы Президент Иоганн Шнайдер-

Амманмен (алдыңғы, орталық) [7-ескертпе]
1848 жылы қабылданған Федералдық Конституция қазіргі федералды
мемлекеттің құқықтық негізі болып табылады. [72] 1999 жылы Швейцарияның
жаңа Конституциясы қабылданды, бірақ федералды құрылымға елеулі
өзгерістер енгізбеді. Ол жеке адамдардың негізгі және саяси құқықтарын
және азаматтардың қоғамдық істерге қатысуын сипаттайды, Конфедерация
мен кантондар арасындағы өкілеттіктерді бөледі және федералды
юрисдикция мен билікті анықтайды. Федералдық деңгейде үш негізгі басқару
органы бар: [73] қос палаталы парламент (заң шығарушы), Федералдық
кеңес (атқарушы) және федералды сот (сот).

Федералдық сарай , Федералдық Жиналыс пен Федералдық Кеңестің орны

Швейцария парламенті екі палатадан тұрады: 46 өкілден (әрбір кантоннан
екіден және жарты кантоннан бірден ) әр кантон анықтайтын жүйе бойынша
сайланатын Мемлекеттер Кеңесі және 200 мүшеден тұратын Ұлттық кеңес .
әр кантонның халқына байланысты пропорционалды өкілдік жүйесі бойынша
сайланады . Екі палатаның мүшелері 4 жыл қызмет етеді және тек толық емес
күндізгі ( Milizsystem немесе азаматтық заң шығарушы орган деп аталатын )
парламент мүшелері ретінде қызмет етеді. [74] Екі палата бірлескен отырыста
болғанда, олар ұжымдық түрде Федералдық Жиналыс деп
аталады . арқылыреферендумда азаматтар парламент қабылдаған кез келген
заңға қарсылық білдіре алады және бастамалар арқылы федералды
конституцияға түзетулер енгізе алады, осылайша Швейцарияны тікелей
демократияға айналдырады . [72]
Федералдық Кеңес федералды үкіметті құрайды, федералды
әкімшілікті басқарады және ұжымдық мемлекет басшысы қызметін
атқарады . Бұл Федералды Жиналыс төрт жылдық мандатқа сайлайтын жеті
мүшеден тұратын алқалы орган, ол сонымен
бірге кеңесті қадағалайды . Конфедерация президентін Ассамблея жеті
мүшенің арасынан дәстүрлі түрде ротация бойынша және бір жылдық
мерзімге сайлайды; Президент үкіметке төрағалық етеді және өкілдік
функцияларды өзіне алады. Дегенмен, президент қосымша өкілеттіктері
жоқ примус интер парес болып табылады және әкімшіліктегі бөлім
басшысы болып қалады.  [72]
Швейцария үкіметі 1959 жылдан бері төрт негізгі саяси партияның
коалициясы болды, әр партияда сайлаушылардың және федералды
парламенттегі өкілдіктің үлесін шамамен көрсететін бірнеше орын бар. 2
CVP/PDC, 2 SPS/PSS, 2 FDP/PRD және 1 SVP/UDC классикалық таралуы
1959 жылдан 2003 жылға дейін « сиқырлы формула » ретінде белгілі
болды. 2015 жылғы Федералдық Кеңес сайлауынан кейін Федералдық
Кеңестегі жеті орын келесідей бөлінді:
Христиан-демократиялық халықтық партияға (CVP/PDC) 1 орын ,
Еркін демократиялық партияға (FDP/PRD) 2 орын ,
Социал-демократиялық партияға (SPS/PSS) 2 орын ,
Швейцария халықтық партиясына 2 орын (SVP/UDC).
Федералды Жоғарғы Соттың функциясы кантондық немесе
федералды соттардың шешімдеріне шағымдарды қарау болып
табылады. Судьяларды Федералдық Жиналыс алты жылдық
мерзімге сайлайды. [75]