7 LIPIECa ue, we m 0 ro m6 m am a ARTYKULY OGOLNE. Na XX-leele Polukt Ludowed Prosty prayrsad do sprawdzania (ranzysterévr, 40 po- mara opornofcl, mapigcia I pragu — Kazlmiere, Wolléski Jearcze @ generatorach tranzytronomyeh — Eugentusz Pawlustewiea Uwagl na temat odbiomika telewizy}nexo eagd 02" — mage tnt, Sanuse Dillekt Sem Wakaz6wkt projektowania odbloralxéw tranzystorowych = Cz, VE — Automatyczna requlae'n wamocalenia — Ind. Janusz Justat PRZEGLAD SCHEMATOW Radloodblornik kieszonkowy Mir" — Rn. KROTKOFALOWIEC POLSKI NASI C2YTELNICY PISZA, ‘Uwagl @ Tutowantu — Jerxy Werlore KACIK DLA PoczaTKUSACYCH Obn6a rexonansony — K. W. % 2 PRARTYKI RADIOAMATORSKIES ‘Zulekszenle mocy wyHelowe) w odbioraiku Elica” — Bugentuse Zettel okl. PRZEGLAD WYDAWNICTT okt, CZ¥ WIECTE, Ze. © © madioktud LOK, Ursuy kewarseawy, ut RADIOAMATORZY! Polski Zivlazeie Krothofatoweéw zaprasza Was w s2e- rel nastuctioweéw 1 nadawedve pracujacyeh aktywnie pod znanym 1 cenionym na ealym éyelecle znaklem SP. Kasay 2 Was mote po preeszkotenia, ktére bezplat- fle zapewnlala Kluby Keothotalarsiie oteaymné snake nnasluchowea a potem nadawey 1 pracowaé’ na vetasne) radlostacjl KF tub UKF Zelaszalele se po vitisze ZarsqQu Oddsiaty WoJewbdrkiego PZK w Ws formaeJe do sekretarlant awe, ul, Nowy ZJaz@ 1, pok. mr 40%, (el. 2665-25 lub w Joa nym x klubéw zarejestrowanych Ww PZK, dzlalajaeyen nna terenle m, st, Warszawy 1 wolewddetwa warseaw- sklego, m. Ant © Klub Krétkotalowedw Pataew Mlodzledy — Warsza- a, Palag Kultury 4 Naud © ub Krotkotalowcow ZAKS! pray Wolskim Uniwer~ sylecle Robotnitaym — Warssavea, wh 2ytnla 26 © Warsrawsi! Madlokiub LOK, Warszawa, ul. Novo wiedsia 1 © centratny UL, Konopniekiey 6 Mareeeskl Klub Racznosel, Warszawa, 2wiet a Wigury 9 © SckoIny Klub Krétkoratewesw prey Techni: Blektryeanym w Sledieaeh, ul Konarsk © wy wi ich Keétkofalarskleh P23 aria- ven Ki lajneyeh ma Corenie’ wsaysthich woJewéaziwe Pitt, ‘zaraqd Oddzialu Wojew. PZ ‘Oktaang projektowat Wiktor Gérke Artyluléw nle zaméwionyen Redakeja.nle xwraca. << Mona rowntet doko Prenumerate na ra} prayimmuse ursedy pocstowe, saywae wplat ha Konto PKO Ne i4-100680 — Centrale Kolporisei Peasy M'wydawnicw Ruch", Warszawa, ul. Wrona 2. et tonosze ocaz Oddelaly 1 Delegatury, Ruch wrtaweas Elan prance! aaa Se wroawmcrwa : ee a Teonuremaon Fremumeratg 2a grace, kidra Sept 9 4 deotiza — T AceNoscr Eigramiceyes Suche" Watseade Eemromenaty,prayimowane, 4918 dia lesace popreedeatgcego okresprenumeray. ty noes m huro Kolportaty Wydawnictw ‘Wronia 8, tell ZO4EN, Konto PRO Nt I-e-1o00 Qgteszenta w cente 1080 21 2a 1 em na stronach oktadkowyeh w wyminrach do 240 cmt 1u> Sttoneenta drobne do 30 worandu "= Geoblate w conte s at's nandlowe ¢ 1 ta wyetz. prays. ‘muje Dulat Handjowy Wydswnlctw Komunixaclt s Eqcznodei, Warszawa, ul, Katimicraowske 3h, Naklad 40000 ene. Ark, druk 4. Papler druk. gat, V ikl. 00 6. Podplsano do druku 2.VIE6¢ #, Druk ukofiezone 10.VIL64 1. ysmuje Zaklady Graticzne RSW ,Prase", Warszawa, ul, Smoina 12, Zain, *99 7-23,Redagule KOMITET REDAKCYINY NAC, RED. tn. M, ‘Wargalla SEKR. RED. £. Fodsladio SERR, TECHN. Ul, Stuczyoska Radioamator i Krotkofalowiec polski ADRES REDARCII Warrawa 1, ul, Nowowteleka 1 Te, Baca duma obehodst Polska Ludowa swe XX-teele, Zaplse ‘ono chfubag karte w tysineleinle) histori! naeago frodu. Podjgcio jut w progu kewawo mlobywane) nlepo- leglogel gigantycznego wprost wyallk calego. spotcceeit- siwa nad odbudowa potwornyen zntszezch wo cnnyeh 1 dal ‘na rozbudowa bazy materiaino-techoleze) keajs, dokons rile tyluprzcobrazen ustrojow sel, oyeh frente swiatowe), ucayniente’ naszeKe Iudowego pasta trwalym 1 mocnym ozniwem Ww systemiesacjalityeznym, akiyway 1 wytewaly udzlal w walce @ PokG] — to 2ywa Lmader dogata tresé owe) wapomninne) na wsigple karty. Praypadalacy w bletqcym roku Jublteuse XX-Iecia Pot: Skt Ludowe} objat swym programen mle tytko att ofiejal- yeh obchodéw valcentusjexch nam roceniee; ueccly Jy Drzecleh — 1 to chyba najbardale} istotne — masy prtet Jace spontanicznym pode|mowaniem ezynaw produkeyjayen W'spotecanyen, wnowe nowe wartotel w dynaiilezny ros ‘w6} gospodarit naredowes. Na okrestonyeh elapach preebyte) Ww cudzie drogl doko: nujemy zazwyexa) pezeglady, waglednte prdby | podsume: wania esiggalgtyeh wynlkGt, aby 20a6 sole sprawe efek t6w reallzowanych poczyna. Zwiazanyeh bllsko x technlka radlowo-telewiz30y CaylelnlixGw naszeze nilesiecenika, nle- ‘watpliwie zainteresuje pruede wszysthii (0, 00 do te} wlasnlo gatcel techniki w mlnionsm XX-leeht, ‘Spré- Dujemy wiee priedstawie je xyntetyeente Ww ujgela mle tle Kompleksowym (wymagaloby 10 bowlem naplsania kstazkl), co fragmentaryeznym, éclsley — w ujgcia pokeywalacym s 2 kegglem zainteresowad radioamatorskich (corw6), tadio Fonll "I telewlz}l progeamowe) oraz oslggniecla. preemystt Drandowego, serveisu radiotechalczne-tclewizy)nege, — s2K0l nletwa, radioamatorsiwa, ruchu wydawnlezego). Pray ocento miary yeh oalqgnigé 2a okres ublestexo XXlecla nalefy wrlgé pod uwage, 20 wystartowanle do nich -odbywalo slew" warunkach supelne) dewastneit stant osiadania nasze) ,substanesi” radiowe) prvez olupama hhlderowsklego 1 ofolocenia 2 mie} catego kraj. Stan ws Sclowy tego posiadania praed 20 laty” sprowadzal ale za- tem do wartofel zerowe). ‘Tracha bylo twordye warystko fod pocegthu, dostownte Improwkzusae, Nasee starsze nleco pokolenle 2ywo jeszcze ma w pamigel tamte osobliwe pod wielu sezglgdaml cxaay 4 plerwsze, pet- ‘no oflamego zrywu pocaynanla, xmlerzajace do zradioto- nlzowanla bezpraykiadnle zalszezonego kesh. Wepomnlenta praywodza na myil plerwszq siacle radiofontenng, »Paeezdt- ke" (wagonowa), plerwaze radiowedly uruchamiane na uwal- ROK 14 eo LPI 1964.8 @ MRT tlanych spod okupacil terensch, podejmowana odbudowe letgcych w gruzach oblektéw stacy}ayeh, wydobywanle Za- Kopanyeh tw 1 Gwdale (lw ten spond ukeywanyen, preed wrogiem) radioodbloralkéw, bezinteresowng pomoc okeeann, nam praca Zwiqek Hadslecl(@aopairywanie Ww spragt \ urmdzenia, pezydzlat specjalst6w lip). Byly Yo czasy Jakge teudnego start do tworzenla nowes rzeczywistotel, ‘A potem praysoly znojne tata rozbudowy reallrowane) Ww Fa fiach Kolejnych wletoletnich planéw gospodarezyeh. Wy fmlerne Jeh cfekty mowin dels Same 2a sleble, Jednym 2 clementéw obravuicych nase dotyenezasowy dorobek sq Wskatniki radlofonizacs! kratiy (Ot one (wg stant ma 9124969 4): @ Leena zarcjestrowanyen radioodblornikéw . . 45t3se © Liceba zarejestrowanych tlewlzoréw . . 5. 1286s © Liczba rarclestrowanyen glosnikow radiowesto- WY ens 1908187 © Liczba “adiofonizowanych G@toinikami) ‘ws 16550 © Licz>a sradiotontzowanyeh (losnikuml) PGR-Gw 2340 © Lieaba readiofontzowanyen (glosnikam) Spal Proaumeyimyen ve ee ee © Liezba zradiofonizowanyeh (glofnlkam!) Innyets ‘oblektéw (ap. zakiadéw pracy, sakél, éwleile, ‘zpltall, Doméw Kultury, ofcodkéw wesasowyeh, hhotett ‘robotnlerych lip) sees ss GR Praysmulac, te 2 Kaddeko ureadzenia odblorczego Korey: sta przeclginle 4 osoby (rodzina), mozna sprowadsie- Mole Roraystafgeyen 2 stu = midlofonil dezprzcwodowe} do. = ridiofonit priewodowe) do. Stlewigt ae Lt ogéiem 2S Oczywifcie sq to dane przybllzone, albowiem nie uwzgied> nlaja one faktu Jednoczesnego posladania praez pewnn, lee De ahonentow dweck lub trzech rodzajéw ureadeed odblor czyeh (ap. radloodblornika 1 telewizora Iu radioodbloralika, {elewlzora 1 glosaika radioweziowego). Tak samo nie blerze Sle tu pod uwage, 20 pray zblorowym odbicrze programow radlowyeh lub telewizyinyeh (np. szkolach, fulellleach, rzedsekolach, bozach I Kolonlach. letnich, wadrowlskach ha) 2 iednego odbtornika, wagl. gloiniks ‘radiowevloweso Koraysta zazwycza) wigee) nit 4 o4oby. Inny wainy skiadnik bilansu naszyeh oxlggnigé — to sie€ Mezadzch nadawezyeh oraz reteansmlsy i tayeh. Obejouje ona (wz stamu na 3.1296 © 36 oSrodkow radlotonicznyeh x 54 nadajatkaml o tqeznel Mocy 2425 KW, a Ww aym 1 osrodek dlugofalowy (2 mee 137Aainikt 0 moes 50 KW, pokeywajace emissa. $54 por wicrechni Kraju), 21 osrouki seedniofslowe GI. madadaikt © mocy 1510 KW, pokryele — 53% powierzehnl Krajus 3 ofrodk krétkotatowe (2 nadajaikéw’ o moey 35,5 kW) 1 9 osrodkéw URE-PM (8 nadajnileGw ‘a mocy S13 IW, © fe wines Gelewizysuyen £18 madajntkam @ moey zainsta- lowane) 43 KW, moc) promlenlowanes 13138 KW. Za Slggiem swym ciisja telewiryina pokeywa 33% por fwleezehmt Keays © 8 stacH TV rotransmisyinyeh © macy nadajntkow 236.3 Ws © i rozglosni ,Polskiego Radia” 1 8 osrodkow 7) © 2509 radloweridw terenowsch (podtesiyeh PPT). Powaina 1 jut realizowana Inwestyela Jest budowa wlel- kiego oblekta Centraine) Rozglosn! Radiowa-relewiavines. Wo obickeie tym sajda pomleseezenia studin telewizyjne oraz radiowe, zaplecze warsztatowo-magazynowe, redakeje Tione, Plerwsze stadia EV zostany oddane do cksploatacs! ww 1965 roku. Osingnigein w rordudowie nadaweres 1 odbloreze) slect turnadeed radiowo-tclewizynyeh, ak rowniey wtxyskanie po- danyeh wyze) wskainikow radiogonlzowanla.Kenju zawdzle fea sie pezede Werystkinn stale Werasta}cemu potenc}atowl wplwdrezeru nasego, praemystu radlewero Metektronteznego. Deremyst ten representaia brat dowe vaktady’ produkeyine, nicusiannie. roxsrersajqee avor~ nt_swyeh “wsroboWw 1 pednosaace technolonle WStra: corse wy2s1y porlom (unoweczessianic Kkonsteuk- progukel), “mechanizacss obrObKt tp). ‘moatiwosciom wstworczym. pramysit ‘whisneg0 Tex takee rozwija sig cksport sprequu 4 uezqdzen iach weymanyhandlowej % vagrant. O dwiym Jud aréinicowanla asortymentowym moze latwo przckonae che IKI sklepowe Ww salonach radiosseh 1 do mach towsrowseh Wwybér radioadbloralkew, telewl- 2orOW, Magnetotonsw, pexsrradsw pomnlarowseh ft). ukesinyeh krajowseh saktadéw wstwareryeh rajowego nie (sIKe zaspokejone x4 poten syn © oabiornikow rastiowyen rr y @ cadiorninow telewtesinyen LLL LL 16000 © maxnctoronow S 76.000 @ cramofondw elekiryemiyeh w abudowie 5.850000 158 © stosnikow 19 c00 009 © fam etekte Rt 30.010 000 Kineskopowo ee 2500 000 @ alow 1 tranzystorow 10m 000 Asortyment produkowanyeh wyrebdw obelmuje: 30 typéw odbiormkGw radiowyen, 7 typow telewlzordw, 6 typow grax ‘hiofondw clcktrycznyes, ok. 29 typow lamp’ Gektronowyen Goecjalizacsa w ramach RWPG). Yakees recexowy produkejl 1 Je} asortyment odniesiono tu do Kitku tyiko najbardzie)_ nas lnteresujacyeh pores W festavieni tym, nie uwaslednlone szeregu lanyeh ty" now aparatury riz urzqdven radioteehnicenyeh, wyiwarzas fnyen W kediszyeh seriach dla potrach réznyeh dzledzin kit wielu galezt gospodarki narodowe). sig Kontakty handiowe naszeo kraju 2 za granica obcimala w eksportewel masic towarowe) mtn, Mapeatt radioodbiorexy. W latach 19611965 Mose wyekspor- towanyen odblormikow radiowyeh wyrazl sie lezba okt ‘Bcill chodi @ xzkolnictwo specsalistyennc oraz dzlataimosé naukowo-badaweza na tym polu oskjanglisimy ‘lomale sukeesy. Nie spossb Ww ograniezonyen ramaeharigkutu zobrazowae —bardzie} dawery. Dose powiedzieé, 2e rozbudowana Ww latach whe fizy Indowes sice stkoiniciwa teehnieznero ‘obelmue suoeeg Polltechalk, Wy2s1ych Sek6t Indynlersklch, Hleyne 23° Wodawe sakoly Srednie 1 podstawowe, ofrodkl szkolenia. 23 o, vakindy doksetateanla, rawodewegoItp. Absolwen- Si ten e2k6t coroczmte zasiiajanasze Kadry spee}allst6w, & tikie pbiniejerveh maukowesw. Speciallstow dla potreed Wofskastkoll Wojskows Akademia Teehnlezna. W opareit f@ system pozaszkoinege ksrinteenla w zakreste radiotechal- Ki idubywa odpowlednle kwalifikacle wlelu Zotalerzy slut by ‘cayane), Jak réwalek teant absolwenct kurséw prowar auonyen pevez radioktuby LOK. Co” natonninst — dotyers' arinlatnosel naukowwo-badawweres w duiedzinte feehniki radiowo-tclewlzyne} 1 elektroniks, 10 reallauja Jq Instytuty Naukowo-Radaweze (np. Instytue Lace nosed, Instytut Tele: 4 Radlotcebnlezny. Przemysiowy Insty- fu Etektronikl, Instytut Mada Jydrowyeh), nicktdre 23 Kady w Instytutach PAN orar pray wyiszyeh wezelniach technicznyen, szerer lahoratoriéw prayzakiadowyeh, ira Stidléw ltd. Wasysikie te ostudkl, wyposatone Ww nowo-cezesne urzadzenia tochnlerne 4 obsadzone wysolcokwalliiko- wanym personetem, stanowin bazc dia omavlane) dzlatal- nnofel, a Jednoczesnle 1 powadny whad do og6inege dorob- ka XX-teela, Na Jego Konele nalety Kolel odnotowae utworzento powscechnle dostepnego serwisu radiotechnter nego t tetewizysnego. Ustusl w tym zakresio (sprzcdnt hurtowa | detallezna oraz maprawaspraeit od= Dlorezego) swiadezy sleé placdwek terenowyeh (SOR — ezylt ‘Siacjl Obstugl Kadiotechalezne}, SOT — ezyll_ Stacjl Ob- ‘hugl elewizyIne!) wyposazoaych w_zapleeze warsttatowe, Placowkt te podiegaja centrall (Zaktady Ustug Radiotech- falcenych 1 Telewizyjnych) 1 zatrudniajq. 2400 pracownlk6w And-techn, Od chwill powstania te} centrall, ul. od 1957 Merbaplacéwok zwigkszata siz roku na’ rok, podobale zresaia Jak I zakres Swladezonyeh praez nfo ust. Hustrute Je to kitka poniészych wskaénikéw: Wartosé areailzowanyeh ustug tyke w 196i fr, wyrazita sig kowota 318 min, 2 ys, 22 Sleé placéwek serwisu uspotcczntoneso obe}muje Jue warystkie missin wojewédzkle oraz powlatowe (bez 20, Kkidre otrzymala_Je do Kofica bledacego roku) oraz sporn Mose wigkszyeh mlejseowotet, AstnleJe poza tym na terenle kraju pewns Herbs prywat= hnych, wel. spétdzlelerych warsziatSw napeaweryeh. ‘A teraz Kr6tkl przegiad oslagnicé dztatatnogel pa bilcystyezno-wydawniczes. Spelnia ona. donio- sly funkeje w upowszechnlaniu 1 posteblaniuwledzy tech aicene} 1 swigzanyeh 2 nig dyscyplin mawkowyeh, Jest sku tecanym érodkiem popularyzowania akeji politechnlzacy}- wirhd spoteccesstwa, zaznajamla ¢ najnowszyml oslag- inigclaml 4 postepem technieznym. W poréwnaniu do okresu miodzywoJennego ruch wydaw- nlezy Ww XX-leclu oslagaat poziom wrece Imponulaey. Za- FGwno Jeiell chodzl 0 Wezbe tytuléw wydanyeh Kslatek, Jak 1 Slog wanowles oraz wysokose posvezessinych naka. ‘G6w. Obtity asortyment ksllek 4 brosur” potwleconyen technice radlowe) 1 telewizyine}, elektronice, automatyee Wa., Jakle tratlty w tym okreste do rak caytelnileéw, w2b0- kacony byt publlkaclamt @ nleco ianym enarakterze, 9 mila Rowicle rézncgo rodzaju Diuietynami naukowo-lechnicanynl (wydawanyml przez resorty, Insiytuty, nlektOre zaklady Wy twéreze), atalogam}, skeyptaml, normamt technleznymi, ‘opracowanlaml z dziedziny slowaleiwa (cleelekityeinege In, @ ponadto ezasoplsmami fachowyml. Plon ruchu wydawnlezego w okresle XX-lecla, osingnighy perez diva tylko (pod warledem beangowe) tematykl naj. Dardztel typowe) pruedsleblorsiva pafstwowe znajduje swe ‘odbiele w nastepujacyeh tlezbach: WSDAWNICTWA ROMUNIRACS 1 LAczNosct Ogoina Hose wydanyeh tytutéw 1 zakresu tacznotel — 388, w (ym 51 dotyezyto poargeznikow. Objetosé wydlanych poryeHl wynlosta Gott ark. wyd, Incana zag wysokosé na- Kindu — 2614000 egz. W podziale tematyemym przypada: ‘na radiotechnike, elektronike 1 telewizje 4s tylulow, na Aelotechnike — 38%, na studde pocziows — Hs 1 na dzlat ‘ogslnolgcznosclowy — 7s, 'W prickladzle 2 Jozykéw obeyeh wydano 50 ty(ulow. Winowienla naktadéw objely 37 tyutdw, nalwleksza Hote wanowles dancgo tyiulu — 5. Kilka tytul6w zostalo wyda- nych zagraniea w prackiadzle na Jezyk rosylekl, czesk, ‘woplerskl. STWA NAUKOWO-TECHNICZNE Ogéina to6é wydanych tytulow x drlata , Teleelektryka” (ovelmujacero: zagadntenla podstawowe 1 oféine, materia- loznawstwo tele- | radlotecnnicznc, eletechniig, ‘radiotech- rike, (clewizle, elektronike, clektroakustyke, techalke mi- Kcofatowa, radiotokacke) — mie ileze pokrewnych pozyelt 2 dziat ,,Automatyka” — wyraziia sig lezbq 168, a Taezaa ‘ysokos¢ "nakiadu ok. £000 000. cgz. W te} llezble wydano w preektadzle 1 Jezyka rosyjsitlego 2 tytuly, 2 Jezvka an sletsklego 18, 2 Jeryka francuskleso 2, 2 Jezyka. nlemlec- lego 1. Wanowlenia naktadéw objely 3 tytuly. Najwieksza Hosé winowled danego tytulu — 5 Rejestr pravtoczonych jut oslagni¢é malety uzupetnlé Jeszeze Jedna Istotng poryely a mlanowicle roxwoiem naszego ruchu radloamatorskiego, Uslso- fhe przedstawlenle go. modiiwe Jest tylko w edaieslenia do yen organizacil, Ktére zezeszaln 1 sakola radloamatoréw oraz prowadzy ich satystyke, Natomlast rozw6} radios orstwa nlezrzesronego wymyka sig sped kontroll staty- Myeme) { nle moze bye poparty Wskagnikaml lezbowymt Ruch rétkofalarskd, zapoczatkowany uw mas Jud przed 40 iaty, a zawleszony podezas okupact hitlerowsile}, zosiat wanowiony w Intach powojennych 1 2jednoezony w 1956 Ww reakiywowanym POLSKIM ZWIAZKU KROTKOPALOW. COW, Mowarzyszenlu wytsze} wbylecznesel, edaeym od tor. celonilem“Mledaynarodowe) ‘Unll Radloamatorse) TARU. PZK. Jest organizacla zrzesza$yea polskie ra amatoréw-xréikefatoweow 1 kecajqen teh dalatainosela, Jogo struktura organizaeyjna odejmuje ora Zareqdem Gl6wnym = Oddriaty Wolewédzkle oraz 25 wlasnych klubéw tereno- wych, a setell chodsl o f1os¢ zezeszonyeh czlonkow — to wyraza sle ona tlezb3 ponad 1100 eencjonowanyeh nadaw- cow 1 ok. 2000 nastuchowes, prey ezym naledy tu Jeszeze luwaglednié pozostatyeh calonk6w PZK praynalednyen do Kiubéw zaréwno wlasnyeh, Jak I Isiniejyeyeh w ZHP, ZMS, pray erzewenlach sportowyeh, zakladach pracy, domach Kultury tip. W ramach prowadzonego szkolenla spectalistyez- nego praysposoblono tytko w roku 1963: na kursach — 220 sib, ma radiosiacfach Kklubowych — 180 060 oraz na deo- ze “spoteeanie swiadezone} pomecy Insteuktorskle) — 409 ssn. Na calosé ostagaleé ruchu Keéthofalarskiego — oprécz po sunlgé organtzacyjnyeh, akell propagandowe) 1 dziatalnaset sekoleniowo-publieystyezne] — zlodvly slg ponadto: orga- nizowane zawody KF oraz UKF, udalal w mlgazynarodowyeh Imprezach sportowych I 7jnzdach, pomoc w zaopatrywanl ‘elonkow Ww" potrzebne im akcesotia, ureadzane wystawy KE (np. w Bydgoszezy 1 Lublinle)y znacena lose dyploméw Monorowych zdobyiyeh za ustanawlane rekordy 1d. (© amblinyeh zadaniach naszego keétkofalarstwa winder, Jego plany rozwojowe aa najbilisze lata: osiagniecle Mezby 5000 Icencjonowanyeh nadawe6w 1 zorganlzowanle 2 000 nowyeh klubéw KF. Dalalainesé LIGK OBRONY KRAJU (precdtem: Ligh Pray- faci6t 2otnlerza) obejmowaia Ju of W850 r. szkolenle cxton- eww zakresie réinyen dyscyplin, w tym 1 tqeznosel. Pos cxynajne od roku 1937 powstaja Radlokluby, Ktdryen obee- ‘ale mamy Jui 122. Sq one wsposazone w pracownle war= ‘wiatowe, prayexidy pomlarowe, pomoce ‘szkolne, ureqdze- tla do naukt stuchowexo edbioru{ nadawania zakéw Morsego, Dibiioteczkt fachowe 1 dysponuja kadr3_ instru: torska, Radioktuby LOK zrzeszaly nastepullace Hotel cxlon- K6w: 2900 wr 1952, 5000 wf. 1960, 6812 Wr. 1962, Pro wadzily one sikolenle podsiawowe (kursy taeznosel, addym x nich 2105120 godzin zaloe) oraz svKolenle maso- We polltechnizacyine (radlo-lele-clektro-minimum, obstiza slintk6w elektryeznyeh, kursy o czasle trwanla 22230 0- 4zin), W ramach szkolenla. podstawowego” praysposoblono 0d 1959 F, do 1361. x gérq 42698 operaiorow 1 radlome= cchanik6w, za w ramach szkolenla mosowego od 1959 %. do 1862. — ponad 47000 080d, Ogéina Heada Kursow zorge- nlzowanych w okresle 1837-1963 wynoslla 4850. Dla potezed sekotenla, praysziyeh operatorow "sluza nadawezo-odblorece radiosiacJe krétkofalowe, zainstalowane w 75 radioklubach LOK, zrveszajacyeh 455 indywidualnyeh nadawedw. Opréez wymlenlonych form szkolenia radiokiuby orga- alzowaty corocznle zawody spertowe (wlelob6} Iacrnesel, lowy na tsa, zawody radiomechasikéw i in), wystawy Wy" Konanyeh modell. urzadzea oraz climinownty zawadaikéw nna _micdzynarodows imprezy organizowane przet bratnle organizacje zagranteame DOSAAF, Svazaem 1 In). Spoteczna dzlalainosé radioamatoréw zrzeszonyen przejar ‘wiata sig m. in, w utrzymantu Iqeznosel radiowel podezas Kolarakich WyScig6w Pokoju, w wypadkach leak tywlo- Towyeh (powsds, pezy xwaleraniu pleactwa drogowego,. Ww exasle éwicres terenowych oddelaléw samoobrony, wo Fadnletwle Konstruttorsklm oraz w szkolent laeznoselowgm na obozach Ietnleh (szkolnych, harcerskleh), . 159© ideowes dosevatosel 1 obywatelskle) postawic aktywu adioamatorsklege Svladery poza tym podeJmowanle czy- now spolecenyeh din uczezenla XX-lecla Polskt Ludowed ‘oraz IV Zjazdu Part ‘Warte wspomnleé tu jeszcze 0 ogdinokrajowyeh Kenku sach twérezosel radloamaterskle} 1 wystawach modell, Sal- clowanyeh I vespétreallzowanyeh przez redakele mies. ,a- ‘loamator 1 Krétkoratowiee” tow dutym skedcle ufety fragment nastexo dorobku aa okres XX-lecla, a pray tym tytul do dumy 2 Jaka ob- chodzone Jest ono przez ealy naréd. igtrzy ‘she przed nami jeszcze wiele zadah 1 nlemalo trudnesel. To co zostalo Jud dokonane, 0 zaledwle funda ment, na kiérym zostanie urzeezyiwistnlona winds Jemero lepszero 1 szereditwszego Jutea nasze) ludowed Olexysny. Pod priewodaletwem Parl, zespotenl Jedna mysin 1 oflar- ‘nq peaea, zahactowanl w walce o sociallam — bedzlemy da- aye nleustepliwie “do wytknlgtego mam cel przerwyeleta- Be wszystkle truanosel, Amatorski wzmacniacz Hi-Fi 10 W ezesé | la nauwadyé co- zaintereso odtwarzaniem bro parametsy wi O ‘aint raz szersze wysokojakosciowym muzyki z plyt i tagm magnetofono- wi wych. Do tego celu stosowane sa uujemnego zestawy elektroakustyezne dobre} Klasy, moione ze érddta audyeji {gramofon elektryczny, magnetofon lub odbiornik UKF), odpowiednie- go wamacniacza mez, taw. Hi-Fi i glosnika lub zestawu glosnikow. Elemente, ktéry sprawia _mitos- nikom dobre} muzyki najwigee} Klopotu, jest przewaznie wamac- niiacz, Istotnie, -wykonanic dobrego wamaeniaca nie jest ani Tatwe, ani... tanie, totez 2 pewnoscin wielu Czylelnik6w —zainteresuje uklad_wzmaeniacza bardzo wyso~ oa kkiej Gak na amatorskie warunki) jakosci, opracowanego _specjalnie pod katem prostoty, taniosei i la- twosei wykonania, Wzmacniaez, 0 Ktérym_mowa, z0stal zestawiony 2 minimalne} ilosei elementéw sto sunkowo latwo dostepnych na ryn- : ku. Jedynie transformator wyjéeio- : wy nalety wykona¢ samodzielnic, . gayi w spredazy jest on — jako o niotypowy — nicosiqgalny. Moe wyiiclowa wemacniacza wy- si okolo 10 W, co w zupelnoset : ‘wystareza do doskonatego nagtos- nienia duzego pomicszezenia miesz- kealnego. Znicksztaleenia wzmaenia~ ea nie zostaly doktadnie zmierzo- ne, nie powinny one jednak prae- kkraczaé (przy_petne} mocy wyiscior wwe)) 1.3%. Charakterysiyka czgstom Uiwosciowa Jest lntown w zakresie 30-4 15000 Hz, Czulos¢ wemacniaeza = ok, 0,1 V dla pete) mocy wyi- felowe}. To, stosunkowo bardzo do- migdzy stopniami stopniu pracuje 2000 6 —— 160 | ing. Konrad Widelski nie ly osiggnigte mader prostymi srod- kami, a mianowieie przez zastoso- ie w Killeu punktach spragzenia ‘oraz bezposredniego sprzeienia po- Na rysunku 1 przedstawiony jest sehemat ideowy wzmacniacza, J widaé jlos¢ lamp ¢ elementow z0- stala ograniczona do rzadko spo tykanego minimum. system pentody ez zosta~ ta npy ECE #2, Anoda pentody jest bezposrednio sprzgiona % siatk, stopnia odweacania fazy pracujace- 0 na triodzie, Warunki pracy obu slopni sq take dobrane, Ze siatka sterujgea triody ma potencjal okolo 2.5V nidszy od potenejalu katody tej lampy. Ocry= Kk wiseie zasadniezym celem stosowa- nia dakiego ukladu nie jest za~ oszezedzenie kondensatora sprzega- Jacego 1 opornika siatkowexo, lez znakomite poprawienie charaktery ukladu ‘awroinego W pier (ree SN HSE oe (se IRys. 1. Schemat Meowy amatorsklego wzmaeniaeza HLPL — 10 W‘styki praenoszenia catego wzmac- niacza (w zakresie malych i wiel~ Kich c2gstotliwosci) oraz obnizenie Poziomu. szuméw. Zastosowany uklad odwracania fazy (tzw. katodyna) jest niezawod- ay w swe} prostocie. W_ stopniu oficowym pracuje para lamp typu EL84. Oczywiscie, zgodnie z wy- maganiami wspélezesnej_ techniki Hi-Fi, w stopniu tym zastosowano ujemne spragéenie zwrotne w siat- kach ekranujacyeh (tew. uktad ul- ‘tralinear). Siatki te sq_praylaczone nie jak to zwykle bywa bezposred- nio do irédla wysokiego napigcia, Jecz do specjalnych odezepéw na uawojeniu pierwotnym transforma- tora wyjiciowego. Oczywisele sto- sowanie te} metody nieco kompli- kuje wykonanie —transformatora wyiselowego, lecz jest nader opla- caine, gdyz_ okolodwukrotnie zmniejszaznieksztalcenia _niclinio- we wnoszone przez stopiefi_mocy. Ponadto, caly wzmacniacz jest ob- Jety glgbokim ujemnym spregte- niem zwrotnym, kt6re biegnie od wldenego uzwojenia transtormato- ra wyjiciowego do katody wzmac- niacza_wstepnego (systemu pento- dy ECF 82). Zrealizowanie ujem- nego spragtenia zwrotnego obejmu- Jacego caly wzmacniacz jest moili- we migdzy innym! dzi¢ki zastoso- waniu bezposredniego sprzgtonia pomigdzy wzmacniaczem wstepnym ‘a stopniem odwracania fazy. ‘ZESTAWTENTE CZRSCI MONTAZOWYCH ‘WZMACNIACZA, Lampy: EL 8 2 sat ECF 82 1 set Oporniki: 130 92 W 1 szt 047 M9/0,1 W 3 szt 100 k9/0,5 W 2 szt 220K0/0.5 W 1 sat 1,8 2/05 W 1 sat 047 MQ0,25 W 1 s2t 1 szt 2242105 W 1 sat Kondensatory: Kondensator_elektrolit. 100 FS V 1 sat Kondensator elektrolit, 216 nFI350_V 1 sat Kondensator elektrolit. 50 uF350 V 1 set Kondensator blokowy 0,8 F350 V 1 set Kondensator _styrofleksowy 10 nF/250 V 2 szt Kondensator ceramiceny 100 pF 1 sat ‘Transformator —_wy/Selowy (org opisu) 1 s2t kecaz 22 083 Schemat praedwzmacniacza jest praedstawiony na rysunku 2. Jest to klasyceny uktad 2 lampq typu ECC83, 2 korcktorami niskich 1 wysokich tonéw zestawionymi 2 elementéw RC pomicdzy obu stop- niami, Przedstawiony na schemacie 2 le- we} strony potencjometr P, sluty do regulacji tonéw niskich. W gér- nej pozyeji suwaka potencjometra tony niskio sq uwypuklone, Potencjometr Py z prawej strony schematu uwypukla tony wysokie rowniet w gérme} pozycji suwaka. Dla czestotliwosei 1000 Hz tlumie- nie wprowadzane przez uktad ko- rekfora jest mnie} wigce} jednako- ‘wo ostabione, prawie niezaleine od ustawienia potencjometréw. Osta- iene to jest z minimalna nadwy?- eq pokrywane przez drugi stopieh ‘wamocnienia. W sumie dwustopnio- wy przedwzmacniacz daje zaledwie okoto 40-krotne wzmocnienie, Potencjometr P, reguluje sile glo- su odtwarzanych audycji. ‘ZESTAWTENTE CZRSCI MONTAZOWYCH PRZRDWZMACNIACZA Potencjometr _logarytmicz~ ny IMR 1 szt Lampa ECC 8 1 szt Opomik 1 k0/0,5 W 1 set Opornik 47 k9/0,5 W 2 szt Opornik 22 k9/0,1 W 1 sat Potencjometr 22 MQ — Ii- nowy 2 sit Opomnite 10 k9/0,1 W 1 set Opornik 100 k0/0,1 W 1 szt Opornik 1,8 k0/o,5 W 1 st Opornite 22 k9/0,5 W 1 set Kondensator styrofleksowy 50 nF/250 V 2 sit ys. 2 Schem ldeowy prxedwamacatacza Kondensator _styrofleksowy 2 nF/250 V 2 sat Kondensator _styrofleksowy 5 nF/250 V 1 sat Kondensator ceramiczny 200 pF 1 sit Kondensator elextrolityezny 18 uF/ (350 V — wyszezegélniony w ze~ stawieniu ezeéel_ wamacniacza Hi-Fi jako kondensator 2x16 4/350 V. ‘Schemat przedwzmaeniacza z ko- rektorami barwy tonu jest pokaza~ ny na odrebnym schemacie, ponte- wat moze on byé zestawiony jako oddzielny czlon, zaleinie od mecha- nieznego rozwiazania ealosei kon- strukeji, Amatorzy niejednokrotnie montuja taki praedwzmacniacz od- dzielnie i umieszczaja go w mie}- seu, gdzie pokretla regulacyjne mo- ga byé latwo dostepne. Jest to mo- 2liwe, ponlewat preedwzmacniacz jest nlewiclki i lekki, Wzmacniace Koficowy umieszezony jest na ogél w nieco innym miejscu, np. na nie lub pétce radioli czy inne} obudowy. Odleglosé migdzy przed- wamacniaczem a wzmacniaczem nie powinna byé Jednak zbyt wielka (maksimum 05+1 m), gdyt pray zbyt dlugim przewodzie ekranujq- eym, stosowanym dla polaczenia obu elementéw, nastapitoby wyrad- ne oslabienie wysokich tonéw. Ko- mu nie zalety na wysokie} jakosel edtwarzania moze przedwzmacnia- za nie wykonywa¢, 0 ezym bedzie mowa jeszeza w koficowej czeSel opisu. Natomiast bardzo stuszne i celowe jest wykonanie, w postaci oddzielnego podzespolu, zasilacza naszego wamacniacza, Jest to rzad- ko spotykane, lecz naprawdg do- bre rozwigzanie, pozwalajgce unik- 161a 639 Zoreene aera | 80/7 V | ~200y 44 1. 3. Schiemat Ideowy zasilacza a — 2 lampq EZ a0, » — 2 prostowntkiem w uktadzle ngé wielu klopotéw 2 szumami wamacniacza (przydiwigk). Schemat ideowy zasilacza — rys. 3 praedstawia _konwenejonalny uklad prostownika dwupoléwkowe- g0 % transformatorem sieclowym. Na rysunku 3a pokazano zasilacz 2 typowym transformatorem siecio- wym od odbiornikéw polskie} pro- dukeji (np. typu Aga” ,Stolica’ »Btiuda” itp) 1 lamp prostownicza EZ80, > na rysunku 3b — zasilace 2% tansformatorem nowszego typu, stosowanym w_ odbiornikach typu »Bolero”, ,Tatry”, Rumba” itp. oraz x suchym prostownikiem réw- niez stosowanym w tych aparatach. W obu przypadkach transformatory Kazimierz Wolitski ale opis prostego prayrzadu do sprawdzania tranzystor6w (G-retr), ktéry w celu jak najszer- szezo wykorzystania zastorowanego W nim miliamperomierza i baterii, praystosowalem réwniez do pomia- ru opornosei, napigcia i pradu. Prayraad pracuje bardzo dobrze i oddaje duze uslugi w mojej prak- tyce radioamatorskiej. PRZYRZAD JAKO BETAMETR Pomiar tranzystoréw opisanym prayraqdem ograniczony jest do o- kreflenia pradu zerowego kolekto- ra Icg oraz wspélezyanika wamoe nienia pradowego w —ukladzie ‘wspélnego emitera (6). Pomiar tych Awéch parametréw aczkolwiek nis~ 162 te musza dostarezyé dosé duzej mocy, nieco wigksze} niz w orygi- nalnych ukladach, dlatego tet lek- ko sig grzejq — oczywiscie jeszcze w dopuszezalnych granicach. Réw- nick tego wagledu bardzo ko- rzystne jest wykonanie zasilacza W postaci odrebnego zespolu, co umo- iwi usytuowanie go w odpowied- ‘nim miejscu, korzystnym ze wzgle- du na chlodzenie, Dtawik _filtru mona zastosowaé, np. od telewizo- ra dowolnego typu. ZESTAWIENIE. CzrSCI DO BUDOWY ZASILACZA ‘Transtormator opisu) jeciowy (wa, 1 set zbyt dokladny, zupelnie wystareza do oceny jakoSei tranzystoréw, aw szezegélnosei pozwala na stwier- dzenie, ezy maja one zwarcia, kts~ ry 2 kilku badangch tego samego typu tranzystoréw jest _najlepszy” ktére egzemplarze sa dla siebie od- powiednikami (parami) itp. Rysunek 1 przedstawia _uktad f-metru x przylaczonym do jego zaciskéw tranzystorem, Badany tranzystor pracuje jako wzmacniacz pradu stalego. Prad bazy Ip pray~ jeto staly (20 WA) dla wszystkich badanych tranzystoréw. Prayjmu- Jac napigcie Upp réwne napigciu baterii 4,3 V, obliczamy opornik w obwodzie bazy 225 k@ B 4A a Bee [: I ee | J mostkowym Lampa BZ 80 lub prostownik suchy SP5-5B-250-100 1 sat Kondensator _ elektrolityezny 50 nE/500 V 1 sit Diawik filtru (wg opisu) 1 sat Opornik 100 ka/2 W 1 sat Gniazdko bezpiecznikowe 1 sat Do budowy zasilacza i wemacnia- za bedq nam potrzebne ponadto clementy montazowe, jak podstawki lampowe typu ,.noval”, senur dwuylowy 2 wtyezka, pod- stawa_metalowa itp. (Daisey clqg w nastepnym numerzey Prosty przyrzqd do sprawdzania tranzystoréw, do pomiaru opornoéci, napiecia i prqdu Pomlar pradu zerowego kolektora eo) Pomiar ten przeprowadzamy w pierwszej kolejnosei. W tym ceiu podigezamy do gniazd prayrzadu badany tranzystor i wlaczamy ba- terie. Prey dobrym —tranzystorze miliamperomierz powinien wskazaé WA (wychylenie wska- zowki 0 14 dzialek). Wychyle- nie wskazéwhi bedz sze, im lepszy bedzie tranzyst tan. im mniejszy jest prad Iro. Jest wskazéwka wychyli sig natychmiast calkowicie lub jesli po kilku se kundach je} wychylenie zacznie stopniowo ale wyraénie wzrastaé, bedzie to oznaczaé, ze pomigdzy ko- Iektorem i emiterem tranzystorays. 1. Schemat dcowy botametra jest zwareie. Taki tranzystor mozna uwataé za bemuiyteczny 1 dalszy Pomiar parametru f jest bezcelo- wy. Pomiar pradu Kolektora 1, | wopétezynniiea wemocni Pradowego Dia dokonania tego pomiaru na- lety zewrzeé gniazda R, (MQ), co jest réwnoznaczne 2 wlaezeniem Ww obwéd bazy opornika Ry, Wska~ zbwka miliamperomierza powinna teraz wychylié sig bardziej niz pray Probie Ico. Wielkosé wychylenia dla kazdego typu tranzystoréw, a nawet dla tego samego typu, lecz dla réinych egzemplarzy bedzie in- na (rozraut parametréw). Im wit sze bedzie wychylenie wskazéwiti, tan, im wigkszy bedzie prad Io, tym lepszy jest tranzystor. Oznacza i ze wspélezynnik wzmocnienia pra- dowego tranzystora jest _wigkszy, gays 8 I Pomiar B nie jest pominrem bez~ Posrednim, wymaga on dokonania Prostego obliczenia, Prayjmujae staly prad bazy Ip = 20 4A, od- czytujemy —wskazanie— milernika prey pomiarze pradu Ie i dzielne Je praez Ty otrzymujemy wartosé B.Na praykiad, dia Ig = 1 mA — awe 20+ 10-6 W modelowym prayrzadzie zasto- sowano miliamperomierz 0 zakce- sie 2 mA (2000 WA), baterie plaska 45 V oraz opornik bazy Ry = 220 KO. Praktyka wykazala, de pomiar Parametru i wszystkich dostepnych na naszym rynku tranzystoréw ma- Ye} mocy jest motliwy na jednya tylko zakresie opisanego prayrzadu, Pelne wychylenie wskazéwki mi- Mamperomierza (2000 WA) odpowia da warlosei 8 = 100. Kolejne od- c2yty To np. 1800 KA, 1600 A, 200 HA — dadzq odpowiednio wartosci B :90, 80, 10. 50 Dla _amiany zakresu pomiaro~ PRZYRZAD JAKO OMomIERZ wego f przy tym samym napieciu vaterii (4,5 V) i miliamperomicrzu (2 mA) naleialoby odpowiednio amienié wartosé opornika Rp. Do obliczenia opornika Ry pray zasto- sowaniu innych wartosci_napiecia eaterii (Ucr), _miliamperomierza (na) 1 innego maksymalnego za- rest @rax) Zastosujemy weer: Przy budowie odbiornikéw tran- zystorowych czesto zachodzi ko- niecznogé eksperymentalnego do- bierania opornikéw, najlepie} za pomoca potencjometru. Do zasta- pienia ustalone} wartosei oporno- Sei potencjometru opornikiem sta- lym, niezbedny jest omomierz. Odda on nam réwniez duie uslugi wledy, kiedy 2akodowane oznacze- nia wartogci opornosci sq zatarte, lub gdy nie znamy kodu oznacze! moina takie vkreslaé nim uplyw- nost_kondensatoréw. Schemat omomierza przedstawia rysunek 2. ew be 1, Py Pry korgystaniu 2 tego wzora naledy szezegéInie mied na uwadz> wielkosé napigcia baterit, ktéra nie powinna w zasadzie przekraczaé polowy maksymalnego napiecia dla tranzystora_o naintiszei wartosci katalogowe} Us W praktyce sto- suje sig zwykle Ucg < 9 V. W praypadiu ufyeia w preyrza- dzie malo caulego miernika, np. 20 mA, Wskazane jest podstawie we wzorze wigksze Pay nie w6y- nikaloby 10% potraeb pomiaro~ wych, a to w tym celu, aby uzy- skaé x obliczenia wigkszq wartose opornika Rp, a tym samym mniej- sey prad bazy Ty Prad bazy pry omiarze nie powinien w zasadzie pizekraczaé wartofci 100 WA, Nawet pray tranaystorach © bar- dzo malym fi (rzqdu 10+20), wska- zone sq dwa wejicia: R, (cQ) — zéwka miliamperomierza_drgnie, 40 pomiaru opornikow w_2akre- wzgl¢dnie wychyli sig 0 ulamek sie 50 Q + 50 k® i R, (MQ) — do dziatki, co zupelnie wystarcza do POMiaru opornikéw od 5 kQ +5 M@ stwierdzenla prawidlowosei pomia- 82 do okreslenia uplywnosel kon ru i braku zwarcia. densatoréw, Cechowanle prayreadu_ najlepie} przeprowadzié doswviadezalnie, mie- reac prad Io i vbliczaige B dla katdego typu tranzystora.oddzici- ale, prayimuige 2a wskaénik po- réwnawery do dalsaych pomiarow minimalne Ic i maksymalne f sposréd kilku, jesli to jest modli- we, tranzystoréw danego typu, Tablica preedstawia parametry niektéryeh tranzystoréw zmierzo- ne opisanym prayrzadem, Rys. 2 Schemat sdeowy omemlersa Do pomiaru opornikéw przezna- Cechowanle 1 pomiar opornlkéw na welteht R, ako) Prey tym pomiarze bateria OS V), miliamperomierz, wylacanik Wy. badany opornik (wlyezony do gntand R, (2) oraz opornite zerujaey Ry polaczone sq szeregowo. W zalei- noéel od wartosei badanego opor- nika nastepuje na nim pewien spa- eke napieia, Kt6ry odexytuiemy na. skali_miliamperomierza, Tabites Parametry 2mlerzonyeh trantystoréw "co te cp Tranaystor |. + ” 1 ror a 30 2 roe o 0 3 3 a «0 1 : a0 00 8 res o 0 ‘ ros . 1100 1 ocite a 100 ©) Pray pradzle bazy ~20 A | ny = 220 KOPrey cechowanlu omomierza, a take przed kaddym pomiarem, nalety ustalié taka wartost opor- nika zmiennego R,, aby pray zwar- clu welfela Ry (kQ) wskazéwka wychylila sig catkowicie (wskazu- jac w naszym przypadku 2 mA). Bedzie to umowne 0 pr2yrzadu. Z kolei rozwicramy weiécie Rz (kQ) 1 do jego zaciskéw przylacza- my opornik 50 kQ 0 moéliwie ma- le} tolerancji (5%). Wychylenie wskaz6wki miliamperomierza od- notujemy jako koniec zakresu (50 kQ). W podobny sposéb ustalamy inne wartoéci skali. Cechowanle 1 pomlar opornikéw na welseia IQ) Do tego pomiaru konieceny jest tranzystor podigezony do zacisk6w KBE. Najodpowiedniejszy bedzic tu tranzystor 0 stosunkowo duiym A, np. typu OCI70 lub TG50 +53. Badany opornik podigezamy do za- ciskéw R, (MQ) i zwierajge styki wylacznika W, powodujemy prze- plyw pradu Je, kt6rego wielkosé, zaleznie od wartosei_badanego pornika odezytujemy ze skali_ mi- Hamperomierza. Skalg cechujemy Ww megaomach. Umownym zerem (poczatkiom skali) bedzie dziatka, na ktére} zatrzymala sig wskazéw- ka pray zwartych zaciskach Ry (MQ). W omawianym modelu dla tranzystora OC170 byta to dziatka 1600 "A. Graniczng wartoseiq za- kkresu, w naszym przypadku 60 4A, jest dziatka, ktora wskate wska- z6Wwka miliamperomierza przy wia- czonym oporniku 5 MQ. Najmnie}- 52a wartosciq opornika, motliwa do odezytania na skalimiliampe- romierza pray korzystaniu z wej- Scia Ry (MQ), jest 5 kQ. Cechowanie przyrzadu dla in- nyc poirednich wartofei oporno- Sci przeprowadzamy doswiadezalnie praez przylaczanie do zacisk6w Re {M) r6inych opornikéw 0 znanych wartogciach, odnotowujae na skali dla kaidego 2 nich prad Ip. Ze wagledu na liniowy charakter ska- i miliamperomierza i Tiniowa cha- rakterystyke pradu Ig moina wy- cechowaé skale réwnie? za pomo- cq wykresu, Jezeli zamiast opornika _przyla~ cxymy do zaciskéw R, (M9) kon- densator, wowezas mozemy spraw- dzié jego uplywnosé. Podezas po- tmiaru kondensatoréw elektrolityez- nych wskazéwka millamperomierza wychyli sig gwaltownie i powoli zacznie opadaé. Im poloienie jej bedzie bliésze pradowi zerowemu kolektora (Ico), tym uplywnost kondensatora bedzie mniejsza, a wige i kondensator bedzie lepszy. Wskazania te zaleine sq réwnicd 6d wartogei pojemnosei_kondensa~ tora oraz od jego wytrzymatosei dielektryczne}, I tak na prayklad, pr7y kondensatorze miniaturowym 4 uF 70/80 V uzyskano wskazanie 320 WA, pray kondensatorze 25 FP 70/80 V — 200 WA, a przy konden- satorze 8 uF 450/500 V — 80 pA. Sq to wartosei sumaryezne pradu uplywnosci badanego kondensatora i pradu Ic9, ktéry dla tranzysto- ra typu OCI70 wynosit 40 pA. Szybkost 2 jaka wskaz6wka po ewaltownym wychyleniu powraca do zera skali_ miliamperomierza Swiadezy réwniez 0 jakosci_kon- densatora. Im szybkoSt ta jest wigksza, tym Kondensator jest lep- sey, pray czym uwzglednié treba ojemnosé kondensatora. IBys 3. Ukiad elektryceny preyrsqdu 164 PRZYRZAD JAKO WOLTOMIERZ Do pomiaru napigeia stuéq za- ciski V. WartoS opornika Ry de- cyduje 0 zakresie woltomierza. Z uwagi na niezbyt czuly miernik, opornost wewnetrzna woltomierza wynosi 500 9/1 V przy petnym wy- chyleniu wskaz6wki skali. Jest to opornosé bardzo mata, lecz dla wielu zastosowait radioamatorskich ‘wystarezajqea do pomiaréw 0 cha- rakterze orientacyjnym. PRZYRZAD JAKO MILIAMPEROMIERZ Tu ma micjsce bezpoirednic wy- korzystanie miernika mA. Pomiar odbywa sig ma zaciskach mA’ Najmniejszy moiliwy odezyt wy- Rosi 40 MA (I dzfatka skali). KONSTRUKCIA PRZYRZADU Pelny uklad clektrycany przy- tzadu przedstawiony jest na rysun- ku 3, Dotychezasowe schematy sq tu uzupeinione blyskawicznym pre lacznikiem déwisniowym Wa wy- Igeznikiem prayciskowym Wy oraz tranzystorem OCI70 do pomiara opornikéw i uplywnoSci kondensa- toréw. Dzigki tym clementom oraz mechanicenemu sprzeieniu wylacz~ nika Ws 2 gnfazdami KBE, obsluge przyrzadu znacznie uproszezono. Rysunki 4a, b, © i rysunek 5 wyfasniajq rozmieszezenie detalii szezegély konstrukeyine. Obudowg wykonano 2 05 mm blachy stalowei, a plytki statora, rotora i uchwytu, oznaczone cyt rami 1, 2, $ na rys. 4, 21 mm folli izolacy nei ‘Napisy (symbole) na plytkach wylacrnikéw W, i Ws oraz pray gniazdach przemaczonych do ba- dania opornikéw, wyiasniaja spo- 36> postugiwania sig prayrzadem. Na prayklad, dla wykonania po- miaru Teo lub f badanego tranzy- stora nalezy nacisngé jedna reka uchwyt 3 az do oporu dinia prze- rywana na rys. 42), druga nato- miast — wetknaé badany tranzy- stor jego clektrodami odpowiednto w gniazda EBK 1 zwolnié uchwyt, Ktéry powréci do potogenia pier- wotnego. Z kolei dtwignie przeta- cemikéw W, { Wy ustawiamy w po- AWienie doine (na rys. 4 déwignie zaimujq pototenie gémne). Po tych2 ra “ / a 2| © : AS\ ee ZL utente b Oh a oyiro| E i sy) ae wi l rer / ¢ ys. 4. onstrukelapreyreada aa NMOK & Rory. B — widok 2 boku, ¢ ~ widok of spody I — plytkt atatory gniazd_tranzystora: tvixa ‘rotor: 3 —" uchwyt ze seerelinam! (mniazdarnl) EBX dia elektro badaneso.tranaysiora; f= takie Same srezaliny, w_plytkacheatatorach fy 3, wyclgcle wodrace ww pivteach Braylutowany do giowid srupy jedna 2) traech “spreiyn Rniged. Wransysto Sbeeerne'pivtea-statore ° inledsy’ rotor 21 katownlle ‘emywek iub “spretyn. ‘sruby :5 = uchwyt mocujaey PO atownile skrdaona rzywia (damca) plurosta = umocowante eprgiyny 7 DIytky Dateria; 12 ~ obudowa 2 preszpanu dia bateril? 13° uchwyt Phnalety’podtorye pase preszpanty Noy" dla pewnosel Szolowat ‘wylaczniiea ‘Wy ys. 5 Obudowa prayreadu Ww rozwi rlgetu ezynnosciach wskazéwka miliam- eromierza wychyli sie i wskade Ico. Dia dokonania pomiaru 8 na- ley powtérnie nacisnaé na uchwyt 3, wskutek ezego styki wylacznitta Ws zostang 2warte. Wskaz6wka miliamperomierza wychyli sig da- lej 1 wakate f. W azasadzie obojetna jest kole}- ‘oft dokonywanta pomiaréw. Jeszeze o generatorach teanzytronowych WwW uzupetnieniu artykulu pt nGeneratory — tranzytronowe GRadioamator i Krétkofalowiee’ nr 4/64) podajg opis dalszych od- mian generatoréw tranzytronowych mer. w ktérych lepie} 2ostaly do- brane warunki pracy. Dotyery to zaréwno samych uktadéw i sposo- bu pobierania napigcia wyjsciowe- 60, Jak i wielkoéci napigcia zasi- lajacego. Na rysunku 1 pracistawiono w= ktad generatoratranzytronowego typu relaksacyjnego z elementami RC. Crgstotliwosé —generatora waha sig w granicach od 800-1200 Hz 1 zalezna jest w duzym stopniu od wielkosei napigeia anodowego. Ze wagledu na mala wartosé pobiera- nego pradu anodowego, wielkosé napigcia anodowego moana regu- lowaé potencjometrycznie, co spo- woduje zmiang czestotliwosei drgatt generatora. Generator pracuje pew= nie juz prey napigeiu 100 V. Generator przedstawiony na ry- sunku 2 wytwarva drgania si- nusoidaine. Posiada. on obwéd rezonansowy w siatee ekranowej. Cagstotliwoéé drgati generatora nie jest zasadniczo zalezna od wielko- Sci napigcia anodowego, natomiast uwarunkowana jest parametrami LC obwodu rezonansowego tt ( 2: Ve) W danym ukladzie C motna zmieniaé skokowo w granicach od 3 nF do Ot wF, przez co uzyskuje sig skokowa zmiang czgstotliwosel. Oczywiscie moina tu zastosowaé obwody rezonansowe posladaigce inne wartosei LC, nalety jednak 165vay pamigtaé o lym, Ze obwéd taki po- winien posiadaé duta dobroé. W da nym przypadku cewka obwodu re- _sterowania. zanansowego wykonana byla na ferrytowym —rdzeniu _kubkowym F001 9 wymlarach 25X20 mm (ze szczelina). Generator tego typu pracuje bar- dz stabilnic; praktyeznie byt on wykorzystany w charakterze modu- latora w nadajniku Modulowany byl tu koficowy stopieh nadajnika z lam- pa typu EL 63 (modulacja w siat- cc zerowe} tzw. niesymetryezna — Blebokosé _modulac; ‘Maksymaina moc moina otrzymaé przez zmniejsze- +2804 ys. 2 nia opornosei Re na 25 KO i Rye na do zdalnego 50 ka. Bugentuss Pautustewtce OD REDAKCII: we wspomntanym arty- ute wo nr 4/64 na str. 05 4.90 wkradty sie do ry. 2 13 bledy. W ob rysunkach miefsca kraytowanla sie przewoddw do- 80%) chodzqeyeh ido drugtey ¢ trzecte}.statkt 2 gencratora lampy. oznaczone zostaly — omytkowo punktam!, jako mlejsea polgczeh, Prza- braszamy’ C2ytelnikow € Autora, Uwagi no temat ODBIORNIKA TELEWIZYJNEGO “SZMARAGD 902,, Separator ramki 0 malej wrailiwoéel na zaktécenla Impulsowe Odbiorniki telewizyjne produkeji krajowc! wyka- zujq duéq wradliwoéé na réine zaklécenia impulso- we. W wigkszofei zaklécef wystepuje yerywanie’ synchronizacii pionowej, obraz wykonuje szereg drgaf pionowych o réznej amplitudzie, az nawet — do calkowite) utraty synchronizacji wlgcznie. Duzo mniejszq wrailiwoscia na zaklécenia tego typu od- znaczaja sig odbiorniki zagraniczne, kt6re posiadaja separatory ramki przewaznie w postaci ukladow cai- kujacych. W_ niektérych odbiornikach (np. f-my GRUNDIG, TESLA) ,,wyzwalanie” generatora ramki ‘edbywa sig poprzez trzecie uzwojenie transformatora generatora’ samodiawnogo. Uklad calkujacy dobre flumi zaklécenia impulsowe. Odbiorniki krajowe majq najczeScie} na ,wejSe‘u" Jednoimpulsowego separatora tranzytronowego uklad rOimiezkujacy odwrécony ,grzebien” impulsow czqst- kowych synchronizacji pionowej. Uktad ten. dobrze preenosi zaklécenia impulsowe — stad dua wradli- wos krajowych telewizoréw na te zaktécenia. Tranzylronowy separator jednoimpulsowy, opraco- wany przez konstruktoréw brytyiskich, Swietnie na- daje sie do separacji impuls6w synchronizujgeych ramki w standardzie brytyjskim, gdy2 wskutek mo- dulacji_pozytywowe} wszelkie ‘zakiécenia impulsowe lokalizuja sig ponize} poziomu czerni, a wige nie 166 wplywaiq na jakosé synchronizacji, lecz na tresé ‘obrazu (co jest znacanie mnie} ucigiliwe dla widza); stosowanie za$ tego rodzaju scparatorow staje sig w W. Brytanii koniecznoseiq ze wzgledu na zacho- wanie migdzyliniowosei (orak impulsow wyréw- nawezych). W naszym standardzie do separacji impulsow syn- chronizujaeych ramki mozna stosowaé obwody cal- Irujace bez obawy pogorszenia micdzyliniov:o8ci po- nize} dopuszczalnyeh granic — pod warunkiem do- brego zaekranowania transformatora linii, separatora generatora ramki. W prayjetym przez Polske stan- dardzie OIRT (modulacja negatywowa) wszelkie za- kiécenia impulsowe wystepuja nie tylko w_ tresci obrazu, lecz ponad poziomem czerni, co jest juz nie~ Korzystne dla prawidtowe} synchronizacii, zwlaszcza odchylania pionowego. W celu wyel:minowania tego zjawiska mozna albo stosowaé na ,wejSciu” selek- tora specjalny detektor zaklécei (np. w postaci trio- Cowego inwertora fazy impulséw zaklécajacych), albo opracowaé specialny, niewrazliwy na zaklocenia uklad separatora ramki, Zastosowanie inwertora pociagaloby za soba stosowanie nowego gnixzla lampowego (pray pozostawieniu istniejqcego juz separatora tranzytro- nowego na lampie EF 80). Nowy typ separatora ramki przedstawia schemat na rysunku 1a, Zmiang zrobiono w oryginalnym sehemacie odblornika ,Szmaragd 902”, KondensatorCy petni funkeje spragéenia z ukladem sclektora, natomiast opomnik R, funkeje opornosci siatkowe), W momencie ,zatkania” lampy Vi- przez impuls, np. linij, kondensator C; rozladowuje sig popraez opornik Ry ze stala czasu R;C;, W momentach migdzy impulsami lampa Vi przewodzi i laduje kondensator Cy ze stata czasu, réwng iloczynow!: (+R RDC, sdzie: Ry — opornosé lampy podczas przewodzenia, R, — opornosé érédia zasilania, W rezultacie na katodzie lampy uzyskujemy prze- bie (rys. 1b). Poniewaz impulsy ezastkowe ramki trwajq znacznie dluzc} od impuls6w synchronizujq- eych lini (impuls czstkowy ramki — 27 ys, impuls lini — 5 us), przeto podezas ich trwania kondensa- tor Cy rozladowuje sig do mnicjsze} wartosel_napic- cia, a wige zostaje uwydatniony ,grzebien” impul- s6w synchronizujgeyeh ramki, Druga lampa dziata Jako wzmacniacz 2 wziemiona siatka, obcinajacy przc~ bbiew na poziomic zakreskowanym na rysunku 1b. Poriom obcinania moina ustalié przez dobér punk- tu pracy drugie) poléwki lampy, m. in. przez zmiang wartosci opornika R,. Przez zmniejszanie opornosci opornika Ry uzyskujemy uwydatnienie pierwszego impulsu czqstkowego. Nalezy tak dobraé wartosé opornika Rs, aby pierwszy impuls ezastkowy ramki preewyzszal pozostale (rys. 1c), gdy2 inacze} wyste- puja drgania pionowe obrazu, szczegélnie wyraine przy_malym kontrasele Regulacja opornika Ry jest pod tym wagiedem dose kxytyczna, Zastosowanie na ,.tyjselu" separa- tora ukladu réiniezkujqcego zmniejsza_krytyeznosé reulacji opornika Ry oraz poprawia stabilnosé syn- chronizacji i migdzyliniowosei; nie zmniejsza jednak weadliwogei ukladu na zakléconia, Wradliwoit tq moina dodatkowo zmniejszyé przez umleszezenie przed selektorem inwertora zaklécefi, Ponadto mozna Poprawié migdzyliniowoss przez dodatkowa f'Itracie apigcia zasilajqcego generator ramkl, Po zrézniczko- waniu impulséw ezastkowyeh ramki przez wspo- miany jué uklad réiniezkujaey otraymujemy cigg im- pulséw ,szpilkowych” dodatnich i ujemaych; impul- sy dodatnie, powstajace przy koficach ujemnych im- pulséw czqstkowych aml, moina uiyé do synchro- nizacji slatkowe) generatora samodiawnego odchyla~ tia pionowego. Na anodzie pierwsze} poléwki lampy wystepuja dodatkowo obcigte i wzmocnione przez ten uklad dodatnie impulsy synchronizujace, ktére mozna w3 koraystaé do synchronizacji generatora odchylania poziomego przez przylotenie ¢o siatki symetryzatora. Poniewaz normalnie na symetryzator podawane sq ujemne impulsy synchronizujace, practo dla zapew- nienia prawidlowe} pracy uktadu synchronizacji fa- zowej linii nalety zamienié miejscami podlaczenie diod detektora fazowego oraz dobraé wielkosei im- pulsow prayktadanych na_,wejscie” symetryzatora. Impulsy synchronizujace lini sq dobrze wyréwnane z obu stron i wzmocnione przez dodatkowy stopiei, nie wystepuje wige zjawisko. ,gigcia” lini u gory obrazu. Zamiast lampy (ypu PCF 82 moina zastoso- waé ECC 82 lub inna podw6jnq triode. Zmntejszenle wrailiwoscl na zaktécenta Impulsowe Jeéeli w tresel sygnalu wizji pojawi sig zaklécer impulsowe, ktérego wartosé przekracza poziom czer~ ni (w naszym standardzie — przy negatywowej mo- dulacji, wéwezas impuls ten praedostanie sig do separatorow linii i ramki, a nastepnie bedzie powo- dowaé czasowe psucie sig synchronizacji poziome} lub pionowej, w zaleinosci od czasu trwania (szero- kosci) oraz fazy tego impulsu. Aby uniknaé psucia sig synchronizac}i — nie wolno dopuseié tych impulsow zaktécajqcyeh do uklad6w ratoréw linii i ramki. Do tego celu study spe- cjalny uklad przeciwzakiocentowy (ograniczanie ener- sii zaktécen) 2 podwojng stata czasu, umieszczony w obwodzie siatkowym selektora amplitudy. Schemat tego uklady z odbiornika ,Szmaragd 902” przed- stawiono na rysunku 2. +20v +200 Po przeprowadzeniu dokladnych pomiaréw okazalo sig, 20 istniejacy uktad przeciwzakléceniowy (Rrs, Rie Cz) motna ulepszyé przez zmiang wartosei ele- mentow tego uktadu. Proponuje sig zastosowanie na- stepujgeych element6w ukladu_ praeciwzakidceniowe- £0: Rig = 200 kM; Rg = 2.2 MQ; Cz, = 200 pF. Poprawa migdzyliniowosel Przy dobre} migdzyliniowosei obrazu telewizyjnego generator ramki jest ,wyzwalany” w prawidlowych odstepach czasowych dla obu sasiednich pélobrazéw. Do tego celu sluzq m. in. impulsy wyréwnawcze w catkowitym sygnale wizyjaym. Objawem ale} mic- dzyliniowoSei jest ,parowanie sie” linii siatki obra~ 167zowej — zblitenia state, ew. drgania (2 pewna am- plituda i cagstotliwofcia) sasiednich lini wzgledem siebie. Defekt ten moina w powainym stopniu zmniejszyé (w odbiornikach, w ktérych generator ramki zasilany jest napigeiem po diodzie usprawnia- Jacej, a wige np. w odbiorniku ,Szmaragd 902") przez zastosowanie dodatkowej filtracji napigcia zasilaja- ego anode gencratora ramki, Odpowiedni schemat przedstawiony jest na rysunku 3. Th PCL 82 { t! | clement trac (ENB rosea ur ot ‘anv all z 2) ‘aaron ra Odbiorniki typu stabiIng migdzyliniowosé (drgania lini). Opisany spo- sob dodatkowe} filtracji zwieksza stabilnosé migdzy- liniowosei Wyeaszanie plamki w kineskopie W odbiornikach telewizyjnych, po wylaczeniu z sieci, czgsto pozostaje na ekranie jasno swiecaca plamka (wskutek utraymujqcego sig przez dosé diugi czas wysokiego napigcia na anodzie kineskopu). Skr¢- cenie regulatora jaskrawoSci do minimum nieznacz~ nie tylko zmniejsza to zjawisko. Podobnie nikle re- zultaty daje zwickszenle stale) czasu w obwodzie siatki pierwsze) i — ekranowej kineskopu. Efekt ten jest seczegélnie szkodliwy w kineskopach 21” f-my TUNGSRAM, gdyz wspomniana plamica jest bardzo intensywna i moze doprowadzié w kr6tl czasie do wypalenia plamy w luminoforze. Aby temu zapobiec naleiy podawaé dodatnie napigcie z zasi- Jacza wprost na pierwsza siatke kineskopu — natych- miast po wylqczeniu odbiornika z sieci (napigcie sta- Je utrzymuja przez pewien czas kondensatory elek- trolityezne). Moina to zrealizowaé kilkoma sposo- bami: I za pomocg przelacenika klawiszowego (rys. 4 przed- stawia interesujacy nas uktad odbiornika ,Szmaragd 902"); 4 Beonay ap euine (mccoy fey fey ptr he eS ae OK. OK Jee. Es asad [fone nae Ca 230v 5 Ta Ta 16 ler hr Fie ca ig Tar 4 c ~, a 2 =] 205, E i [CER pearl, Ini ioe enaar 6 neisiecieKlowisza Ryn 4 168 2 poprzez dodatkowy zwieracz sprzeiony mechanicz- nie z wylacznikiem sieciowym. Ustawienie zwiera- za przymocowanego do osi potencjometru (rys. 8) ]- Prenoay Pret eoator 0 zesilaeza Lutonad \ a) Kinesiap wos, "nestopa te : p Pret (p.5) f i \ 2wieraer® yt. seciony Goassis nyt sic ‘Widok chassis 2 preodu ——‘Midok z Boku ys. 5 nalety tak dobraé, aby zwarcie z pretem zewnelrz~ nym nastapilo natychmlast po wylaczeniu odbiorni- ka. Minimalne opSénienie momentu zwarcia spowo- duje utrzymanie sig plamki; wéwezas dla wygasza- nia je} naledy wigczyé odbiornik do sieci; = fe ar 6 3 2a pomoca dwubiegunowego praelgcznilea blyska- wicznego (jeden biegun sieci zewrzeé na stale 2 .ma- sq” telewizora) — rys. 6. ‘Mylne wskazanta pr2y pomiarach Pray preeprowadzaniu pomiarbw czgsto stwierdza sig pewne niewiclkie napigcie migd2zy metalowymi obudowami przyrzadéw, mimo 4c sq one zasilane przez transformator. Nie nalety wéwezas stawiat jed- nego prayrzqdu na drugim, ani tez stykaé ich ze soba i laczyé ,masami”, gdy2 powoduje to mylne ‘wskazania przy pomiarach. Motna je taczyé popraez Kondensator. Bliski odbiér programu telewizyinego W micjscowosciach znajdujacych sig niedaleko na- dawezoj stacji telewizyjnej wystepuja czesto znie- ksztalcenia obrazu spowodowane wlozeniem wtyczki kabla_antenowego do gniazda antenowego oznaczone- go ,Odbi6r dateki?. Moina wéwczas zaobserwowaé wyginanie sig lini siatki obrazowej, niestabilnos¢ synchronizacji poziomej, silny praydiwigk 50 Hz w slosniku, brak powrotu synchronizacji poziome} po amniejszeniu kontrastu 1 ponownym zwigkszeniu. W niektérych odbiornikach wystepuje powaane zmniejszenie sig kontrastu. Znicksztalcenia powyisze znikaja po przelogeniu wtyczki abla antenowego ‘oznaczonego ,Odbi6r bliski’ Uszkodzente obwodu kaskody Uszkodzenie obwodu kaskody objawia sig m, in. slabym Kontrastem obrazu oraz chrypigcym déwie- kkiem, prey ezym dostrojenie do najlepszego odbioru ‘déwigku powoduje znikanic obrazu i na odwrét, Pray- ezyna uszkodzenia moze byé prvepalenie opornika anodowego kaskody Ry (470 9). Odpowiedni fragment schematu przedstawia rysunek 7. Inna przyezyna podobnego uszkedzenia jest utrata, ‘opornosei opornika Rj; (22 ki) w oscylatorze. Uszko- dzenie objawia sig chrypigcym déwigkiom i brakiemJ obrazu, Umiejscowienie tego opornika na schemacie Preedstawia rysunek 8. Slaby kontrast obrazu W pewnych przypadkach slaby kontrast obrazu spowodowany jest nieprawidlowym dzialaniem ob- wodu ARW. Odbiornik’ posiada automatyke Kluezowana, Im- Pulsy o czgstotliwosei odchylania poziomego, ktéry- ‘mi ,odtyka sie” czesé triodowa lampy PCL 81, bra- ne sa — poprzez dwéjnik Rss Cig — 20 specialnego Uzwojenia transformatora linii. Jezeli te impulsy sq za duze, wowezas powstanie zbyt duiy minus” w obwodzie ARW, co mote spowodowaé slaby Kontrast 42-007 1s % act [ad Su] zO0F fy ET ‘utomatyki Do uktadu apdénienia tue 0 obrazu. W tym przypadku dla uzyskania wigkszego Kontrastu wystarezy zwigkszyé opornosé Ras (najle- pie} dobraé odpowiedniq wartosé za pomoca poten- clometru nastawnego — np. 470 kM). Odpowiedni fragment schematu przedstawia rysunek 9, Uszkodzenie kineskopu Jetell pray zwigkszonej jaskrawosel ekranu wyste- puje nieregularnie, w kilku miejscach obrazu, zry- wanie synchronizacji poziomej polgezone z rozjas- nianiem ekranu w tyeh miejseach — prayczyny tych usterek nalezy szukaé w wyslepujacym iskrzeniu przy styku 2 kablem wysokiego napigcia lub wewnatrz kineskopu, Defekt ten znika po zmniejszeniu jaskra- wosci (przy zachowanej jeszcze widocznosel obrazu), ‘Znleksztatcenia liniowosel plonowed Czgsta przyezyna braku liniowoéel plonowe} w od= biorniku ,Szmaragd 902" jest przebicie kondensatora Ce, (0,05 WF) — rys. 10. Na ekranie daje to efekt zilustrowany na rysunku 11. Przebieg zmian napie- cia obserwowany na ekranie synchroskopu. pokazuje dmeasstorcene ‘are Heene ovraga cb dot ys. rysunek 12a (cla Uniowosé) i rysunek 126 (dobra li- niowoée), Jak widzimy, wystepuja znieksztatcenia Kola po- kazane na rysunku 11, Obraz jest rozeiagnigty gory, a skrécony u dolu. Pokrgtlem regulaeji Uniowosei pionowej mie mozna ustawié dobre} liniowosei. ¢ e ys. 1 Inny typ znieksztalcef Lniowofel plonowe} powo- dowany jest przez przebicie kondensatora sprzega- JRCeE0 Cie (0,05 uF). Daje to efekt przedstawiony na rysunku 13, mor tnt. Janusz Billekt Zagpszyentesragusmene » falln gornes crests coraey lapels sim erin 7) —— ays 13 169GLAD SCHEMATOW @ PRZEGLAD SCHEMATOW @ PRZEGLAD SCHEMATOW @ PRZEGL RADIOODBIORNIK KIESZONKOWY » Mir? ‘O81. lesookowy releocnorae MI fat traspsio+ rowym ukladem superheterodynowym, opraco- s gn pre siule” Bntandy Mone GR, ‘i Scnomat Idsowy abtedu. pesesaviony fot a 272 sone DANE TECHNICZNE. Caulosé anteny ferry:ows}: w zakresie dlugofalowym — 2,5 mv/m w vakresie fal sredaich — 13 mV/m Selektywnose: przy 89 kHz —- 24 dB Moc wyiéciowa mez: 10 mVA Cigzar: 400 g ‘Wymiary: 137%80%39 mm Napigcie zasilania: od 9 V do 56 V Prad bez sygnalu; 8 mA A oo kilka uwag dotyezqcyeh — Konstrukeji 3 uklady. Obwody wejsciowe dia zakresu éredniotalowego i dlugofalewego sq nawinigte ma dwéch oddzielnych pretach forrytowyeh, Wamacniace post. ¢2. dwustopniowy, przy czym wamocnienie pierwszego stopnia jest automatycznic regulowane za pomoca napigcia stalego uzyskiwa- nego % uktadu detekcyjnego. Uklad detekeyjny i wzmucniacz m.ce. konwencjo- nalny, We wzmacniaezu mez. zastosowano ujemne sprzgienie zwrotne, obejmujgee oba stopnie. woru e1 OWT Monta wykonany jest na plytce z polaczeniami ¢rukowanymi o wymiarach 107X74 mm. Anteng sta~ now'a dwa prety ferry‘owe 0 dlugosel 74 mm i Sred- nicy 8 mm (ferryt F600). Filtry posr. ez. i obwody heterodyny sq nawinigte na rdzeniach kubkowych 2 ferrytu (ferryt F600). Transformatory sy typu mi- niaturowego na rdzeniach o prackroju 3X6 mm. W praypadku zastosowania akumulatorkéw, tado- wanie ich oddywa sig za pomoca przystawki (poka~ zane} na schemscic) i diody wmontowanej w 03- bior vew on 61 Schemat Mdeowy transystorowego radloodbiornika kleszon- kowego ASIN 170ing. Janusz Justat Wskazéwhi projektowania odbiornikéw tranzystorowych Cz. VI pracowanie w — odbforniiu tranzystorowym dobrze dzia- Injace} automatyemej —regulach wamocnienia nie jest weale latwe, Nie ma bowicm tranzystorowych odpowiednikéw lamp ze zmiennym nachyleniem charzkterystyki, kto~ rych wzmocnienie bardzo silnie za- tezy od punktu pracy. W odbiorni- kach tranzystorowych réwniez wy= korzystuje sig zaleznosé wzmocnie- nia od punktu pracy tranzystora, ale to rozwiqzanie ma szereg wad. Wemocnienie tranzystora znacznie mnie} zalezy od punktu pracy, a whaselwie od pradu kolektora, sku- teeznosé regulaeii jest wige mnic}- s2a, Nie wolno tez w dadnym przy- padku zapominaé, Ze zmiana pradu kolektora ma wplyw nie tylko na wielkosé wzmocnienia, lez powo- duje duze zmiany opornosci_ wej- éclowe} i wyléclowe) tranzystora, a oprécz tego oddzialywuje na jego Pojemnosei, szezegélnie pomigdzy bazq i emiterem oraz kolektorem emiterem. Jakie sq konsckwencje takiego stanu rzeczy? Ot6z jezoli wplywaé sie bedzie na prad kolektora w tranzystorze wema- eniaeza rezonansowego, np. posre- nie} czestotliwosei, fo zmiana jego opornosei bedzie prayezyna zmiany szerokofei pasma —praenoszonexo przez sprzezony z nim obwéd rezo- nansowy zaé zmiana pojemnoscl wyiéciowe} wywola rozstrojenie ob- wodu rezonansowexo. Stosowanie ARW musi byé 2 ko- niecznosei ograniczone do_nickté: rych tylko stopni odbiornika. W praktyee odpada: ealy wamacniacz m. cz. i drugi stopieri wzmocnienia posr. cz. W tych ezlonach odbiorni- ka znaezny poziom sygnaléw, wy: noszacy od kilkudziesigeiu miliwol- t6w a% do kilku wolt6w, untemodli- wia regulaeje przez zmiang punktu pracy. Aby nie wywolaé przestero- wania tranzystoréw tych stopni i spowodowanych tym znieksztalcet mieliniowych, prad kolektora musi okreslong wartosé. Poniewat dziatanie ARW polega na zreduko- waniu wzmocnienia tranzystor6w wlasnie przez zmnieiszenie pradu kolektora, zatem znicksztaleei sv- gnalu wskutek przesterowan'i daloby sig unikngé, Stqd_ wnioselc, ARW moze obejmowaé tylko te stopnie, w klérych poziom sygnatu Jest dostatecanie niski. Ale i ten wniosek nie jest calkowieie slusz~ ny. Diialanie ARW nie moze bowie obejmowaé stopnia przemiany cze- stotliwogei, jezeli ten sam tranzy- stor pelni funkejg mieszacza i oseylatora. Spadek wzmocnicnia te- go tranzystora, wywolany dziala- niem automatyki, doprowadzitby w pewnym momencie do zerwania Grgat oseylatora, Zanim by do te~ go doszlo, zmiany pojemnosei wej- Sciowe} i wyiéclowej tranzystora zmienialyby czgstotliwosé drgari oscylatora. Utrudnialoby to, a na- wet uniemozliwiato dostrojenie od- diornika do zadanej stacji, szeze- gélnie na zakresie krétkofalowym, Reasumujae, mona powiedzieé, #e ARW moie obeimowaé naste- pujace slopnie ‘odbiornika: wzmac- niaez w. cz. (Jedeli oczywiscie od- biornik go posiada), pierwszy sto- pie wzmaeniacza posr. ¢z. i 2 po- danymi zastrzeéeniami —_stopies Przemiany ezestotliwosei. W praktyce istnieie szereg ukla~ dow ARW — od bardzo prostyeh a do skomplikowanych. W dalszym ciagu artykulu zostanq oméwione poszezegélne rozwiqzania, Daialanie najprostszego, niemniej czesto spotykanego ukladu ARW motna rozpatrzyé na schemacie (rys. Ia — patrz nr 6/64), gdzle po- azany jest fragment odbiornika Eltra”, Automatyka dziata na pierwszy tranzystor wzmacniacza Posr. cz Jezeli aparat nie odbiera Yadne} stacji, jego prad kolektora ustala ujemne napigcie z dzieiniixa ‘oporowego Ry — Ry + Ry (dla uproszezenia pominigto opornosé diody detekcyjne] Di). Podezas od- vioru audyeji w obwodzie detekcy}- nym na oporniku Rs powstaje spadex napigeia (kierunek jego zamaczono AUTOMATYCZNA REGULACJA WZMOCNIENIA pa rysunku), wywolany przez prad Jednokierunkowy, plynacy w_ wy- niku prostowania sygnalu poér. cz; Jest on tym wigkszy, im silniejszy sygnat dociera do odbiornika, Punkty B i A sq polaczone prze- wodem, wskutek ezego napigcie na evorniku Rs zmnicjsca_ujemne preedpigcie bazy tranzystora T2 1 w konsekweneji redukuje prad ko- lektora, a wige | wzmocnienic, W ten spos6b istniejgce miedzy punkta- mi A iB spraezenie zwrotne zmniejsza wabania amplitudy sy- galu na wy) poér. ez Niestely spadek pradu ko- Jektora pocigga za soba automaty- cznie wzrost opornosci weisclowe} 1 wyiselowej tranzystora. Wobee tego maleje tlumienie I i 1 filtru posr. ez, i aweia sig wyraénie pasmo ezestotliwoseiprzenoszonych przez te filtry, a wige { preez caly wama~ emiacz, Zjawisko to jest bardzo korzystne, gdyz aparat staje sie nadmiernie selcktywny pray od- biorze silnyeh stacji, np. lokalnej. Pray odbiorze tych stacji wyradnie daje sig odezué brak wysokich to- n6w, Natomiast slabe, odlegte sta eje przechodza wraz % wszelkimi vakiéecniami bez preestkéd ze stro- ny wzmacniaeza w. ¢z. Sprzgienie migézy punktami Ai B, cayli_ welsciem i wyiécicm wamaeniacza, moie latwo spowo- dowaé jego wbudzanie sig. Treba zatem dopilnowaé, aby opréez na- pigeia stalego nie precdostat sig sy- enal posrednie} lub mate} czgsto- tiwosel, Aby temu zapobice zasto- sowano filtr dla prqadéw emiennych. Sklada sig on z opornika Ry, kon densatora 0 mate} pojemnosci C; i kondensatora elektrolitycenezo 0 duie} pojemnoset Cy Wybér wartoSel opornika Ry jest wynikiem swojego rodzaju kompro- misu, Dla uzyskania dobre} stabili- zacji temperaturowe} _tranzystora 1m72 wartosé jego powinna byé mo- #liwie duga, np. 1,2 kQ, jak pray tranzystorze 73. Jednak im wigksza Jest wartosé opornika Rs, tym gor- sze dzialanie automatyki, poniewat przy zmianach pradu kolektora wy- stepuja duze wahania napigeia emi- tera wagledem punktu odniesicnia, {, masy. Zmiany napigcia emitera w pewnym stopniu praceiwdziataja zmianom polaryzacji bazy, wywola- nym przez ARW, Lepsze wyniki, 1), wieksza sku- tecmosé dzialania i mniejszy cfekt obcinania wyiszyeh ezestotliwodct pray odbiorze si.nych stacji, fo- wala osiggnaé automatyezna regu- Iecja wzmoentenia z ,diodq tlumig- ca”, Zasadg dzialania takiego ukla- du wyjasnia rysunek 1 Wotym ukladzie ARW dziala @wiema drogami. W analogiczny spos6b jak poprzednio, sterowany ys i. Ukiad ARW 2 dloda ttumiey jest punkt pracy tranzystora T2 ktry pracuje w pierwszym stopniu wrmacniacza posr, cz. Oprécz tego przy odbiorze silnych stacji dioda D1 awiera czgéciowo, tzn. tlumi 9b- wéd rezonansowy posr. ez. Cy Li. Dla pradu zmiennego dioda D1 po- Igezona jest rownolegle 2 konden- satorem C; i cewka Ly przez kon- densatory Cy Cy i Cy polaczone sze- regowo, Wykorzystuje sig tu znang wlageiwogé diod, a mianowicie, 2¢ spolaryzowane w kierunku zaporo- wym maja bardzo duza opornosé riedu 100 k®, natomiast w kierun- ku preewodzenia opornosé ta ni prackracza w dobrych diodach 500-700 2. Jezeli odbiornik nie jest dostrojo- ny do tadnej stacji, to spadki na~ pigela na opornikach Ry i Ry 3a tak dobrane, ic na diodzie wyste- puje napigeie 0.5-*1V w kierunky 2aporowym. Gdy odbiornik odbiera Jokid sygnal, to wskutek dziatania ARW maleje prad kolektora w tranzystorze 72 1 zmniejsza sig 172 spadek napigcia na oporniku Rs. W efekeie napigcie zaporowe na diodzie stopniowo maleje, stale sie réwne zeru. a przy odbiorze bardzo silnych stacji zmienia sw6) kieru- nek i osiqga wartosé 0,270.3 V w kierunku przewodzenla, Oczywifcie dioda thumi wtedy bardzo silnie ‘obw6d Ly Cy, ograniczajae dodatko- wo wemoenienie sygnatéw poér. ez. ‘Tlumienie wniesione przez diody sprawia, 2 paso czgstotliwosel przenoszonych przez obwéd Ly Cy macznie sig rozszerza, wyrownujae Ww ten sposéb ograniczenie pasma spowodowane w2rostem opornoécl tranzystora T2. Opornik regulowany Ry sluty jednoczesnie do nastawin- nia punktu pracy tranaystora T2 i dobrania wlasciwego napigcia a- porowego dla diody D1. Dia pracsuwanla punktu pracy tranzystora —podezas—dlzinlania ARW niezbgdna jest pewna ilosé mocy. Moc, kt6ra moze dostarczy$ detektor, jest bardzo ograniczona 1 dlatego wprowadzono uklady ze ‘wemocniona automatyka. Zasadg dzialenia ukladu preedstawia rysu- nek 2. Dioda D2 stuty nie tylko do de~ tekeji, lez wyprostowane przez nig napiecie (skiadowa stala) doprowa- @zane jest do bazy tranzystora OC604. Filtr skladajqcy sig 2 dla~ wika Diy 1 kondensatora Cy zawie- 3 zasnaa Gzlalania wemoenlone) automatycane) ra resztki pradéw w. cz, Dzielnike napigeia Ry Rp ustala poczatkowy punkt pracy tranzystora OCw04, kto= Ty pracuje w pierwszym_ stopniu ‘Wemaeniacza m. ez. Do jego bazy dociera wige nie Aylko sygnal 0 cze- stotliwosei akustyezne} ale i napie- cle stale, proporejonaine do sily sygnalu posr. ez Im silnicjszy sy- nat cochodzi do odbiornika, tym wigksze wlemne napigcie bazy tran- zystora OC604 I tym wigkszy prad kolektora. Oczywisele i napigcie kolektora vlega wahanlom, poniewaz wskutek zmian wielkosci pradu kolektora zmienia sig spadek napigcla na oporniku pracy Rig tego tranzysto- ra, Wzmocnione napigcie automaty~ ki odbiera sig 2 potencjometru Ris Kondensator elektrolityezny C, usu- wa tetnienia 0 czestotliwosel aku- styczne}, ktéra wzmacniana jest w tranzystorze OC604, W odbiornikach 2 zakresem krét= kofalowym lub w odbiornikach sa- mochodowych, gdzie wahania sy- gnalu wejsciowego moga byé bar- 20 duie, ukladowi ARW poswieca sig szczegélnic duzo uwagi, Zasadg @zjalania rozbudowane} ARW w od- Diorniku ze wamacniaczem Ww. c& pokazano schvmatycznie na rysun- ku 3. Dalszy clay na str 179 vegulacst wemoenientePOLSKI 2WiIAzEK KROTKOFALOWCOW CZLONEK MIRDZYNARODOWES UNH RADIOAMATORSKIES (ARU) ORGAN ZARZADU GLOWNEGO PZK Krotkofalowiee posses NR 7 @ (50) @ UKF ¢ UKF ¢ UKF REGULAMIN xxUL VHF — sro ‘contest oreanizowanyen przez Wolewidz- Ai” Gadsiar Pen” w Kavowleach 1. VHF—SP9 contest sa polskim! za- wodami UKF. organtzowanymt —w pasmie 145 1 $35 mMntz 2 zawoay odbeda sig It 1 12 patdeler- ‘alka 1064 1. 3. W zawodacn moga w7iqé udziat ie cencjonowant nadawey oraz nastu> chowey postadajgey znak nasiucho- wy. 4. zawody w kaidym pasmle réowno- fezeénie odnywain sig w dwden tu rach: Ttura —-1nX.964r. gods. 18-24 GAT Hoy, SEX e goaz, et GNT 5. W katde) turze 1 pasmie moana na~ wigzaé 2 tq sama stacia tylko jed= CQ — SPS". TW. ezasie tacrnotel nalety nadag 1 fodedraé anak stacii, raport RS IKd RST, trzyeyfrowy kolejny numer Ww tym’ pasmie 1 QRA locator sktadasa- obowigauje wywolante ey sig 2 plgcht anakow, np. 39000. sks, 4. Lyeenosel prowadzié motaa emis}a A a2 AL 9. Moc radiostacil nle mote przckra- une warunkéW ligeneih 10. 1oS¢ operatoréw Jest micograntezona, ML. Stacjom pracujacym w_ pasmle 185 Mitz nie wolno zmleniaé orgstotik- wotel t usywad nndajaticow samen wabuanyen. W Praca moze odbywae ste 20. stateso lub terenowego QTH. Stacie tereno- We lub mobline uaywajq znaku .P” kb at, 13. Punkiacjaw zawodach wg zasady: w pasmie 143 MIM2—1 pit 2a 1 em Ww pasmie 435 MMe —3 pit, 2a 1 im. M4 Kinsytikaeia vedzie dokonywana od- zieinie “w tech grupach: Grupa A — stacje state Grupa B — stacle terenowe — mor bilne, Grupa ¢ — nastucnowey. 15 Wynik Koileowy dedzie suma puke téw uzyskanyeh w ody turach 1 pa- ‘smach. pomnotona przez flos¢ pasm, Ww detdiyen stacja brala wdziat 16. Dalennikt zawodow (aia katdogo. pa ‘sma. oddzicinie) nalety preesiae w ferminie do 30x81, pa adres! UKF — Manager SP9 — A. Jabio“i- ki, Gliwice, ul. Okrzel 11/12, Decy= Guje ‘data stempla pocaiowedo. 17, Ocona wyntkéw Dedzie _przeprowa- zona komisyjale. Deeyzja Komis}t Jest ostatecena, 18, Wynlkt rawoddw veda ogtoszone w Romuntikacle stacit SPS PZK 1 mie- sigezntku Radioamator 1 Krétkotae 18. Za zalecie cxolowych miejse praewi- @aiane sa wyr6inienia, spaxz WYNIKI zawoDow RSG 7 Mile DX CONTEST ioe" W_ marcowym numerze _.tuletyau. RSGB" z br. podane zostaly wyntkl zawodéw zorganlzowanyen przez RSGB Jestenla ub, roku pod nazwa .RSGB TMH2 DX Contest” 1969", Zawedy te, luragdzane corocznie, cleazq le. zashu- tonym powodzenlem, na co wplywa ale tylko Korzystna Ww ostatnieh lataeh propagacja DX-owa w pasmle 7 Mitt, Jeez rowaiet motiiwosé —uryskanla geznoei 2 wieloma clekawymt sine claml DX-owyml blorneymi delat w zawodach. Najlepszy wynik w cxgiet telegeatiez- ne) uzyskala stacla G3DQ_z imponujn- fe floselq 2406 punktéw. W zawodach tyeh Dralo udziat wiele staell pole kien, toryeh lokata oraz iloSé uzy~ kangen punktow s4 nastepojace: SPSFZ —~ 990 punktow SPLY = Sw SPIAAY =585 ® spoMS 490, 108, SPAOB = 50 Trudne perspektywy Wojewodskt Ziad PZK w Bydgos2- czy kontynuowat swe obrady w dni ISIILA96t fF. Ponlewat w wypowledzlach uczestnikow —przewijatn sly gleboka troska 0 reallzacje wzrastajgcych za- dan, wataych zaréwno dla rozwofu samme] organteacsi, Jak t fe) udelaty W wykonawstwie oféinokrajowych za- da polltechnizacysnyen 1 obronnych, rzeto postanowilem = wysunaé —Kllka probleméve, aby staly sl one tematem dyskusy)nym 1 drogowskazem prey ostatecznym ustalantu profllu nasze} pracy. LIPIEC © 1964 ML, SP2RS = #0. punktow ia. spacs 35, 136, SPINE | = 255 ‘W zawodach tych itkw nadaweom europessiaim uaalo sig zrealtzowne igce- oset w pasmle 7 MHz ze wszystkim! ontynentam!, Z clekawszyeh stacii bedneyeh normainte rarytasamt w pas: mle T MHz nalely wymienlé: P32, VSt, VQs, 5N2, 41, MPS, VIK, PY. W czgfel fontezne} wynlkt byly znace- rnle gorsze, a udziat uezesinikow bez poréwnania maniejsay. Tylko Jedna sta- cia polska Drala delat w te) ezetcl, 8 mianowicle SPOAHA, uzysieujac 123 Punkiow 1 16 mlejsce’ w konkurene}i gdinosvwiatowey. Nafbllésze tegoroeme zawody ..RSCB 1 Milz DX Contest 196" odbeda sie 1 paddzierntka 1 1 tstopada br. vezese fonlezna) oraz i 1 22 listopada br. cache telegratiezna). Pray okes{l warto dodag, 40 RSGB organinije réwnlet zawody —foniezne Ww pasmach 211 2) MHz rownoczesnle. W “ublegtorocznyeh zawodaen wyntk dyly nadspodrlewante dobre, a DX-owy awyelgzea ZBIBX uzyskat 2285 pun- tow, Wérddwezestnikow — zawodow byly tale clekawe stacje, jak: ZD7BW, COsRA, VPINX. VPOBY, VQIAA oraz sze- reg VK, VE, NE itd. Ani Jedaa stacla polska nie brata udzlatu w tych za Wodach, a szkoda, gay Jest to nle- codzienna okazja uzyskania nie tylko nowych krajéw w tych tk rzadko ‘obecnie _wiywanyeh pasmach, ale tak~ se okaria wyprébowanla RX, TX oraz posiadanych anten. Najbliisze zawody fonlezne SGD nps Mz odbgda sig 9 1 6 grudnia spine Jake wynika 2 zalotes, zasaaniczym 1 najwazniejszym zadaniem jest aqzente do warostu stanu Mezboweso extonkow, toler wickszolé dyskutantéw zableraia los na tematy wspéipracy 2 miodzieta ores szkolenta. Stwlerdzono Konlecznosé zaclesnienla wspétpracy 2 LOK, pontewae w dzlar Tinofel te} organizacii jest duto za sadnied wspéinyeh, ktére prey dobrych eheelach cbu organizacji mos _pray- slesé. jak najlepsze wyntkt ‘Analizulye _dotychezasowe —_formy wapoipracy 2 TOPL oraz Zz Prac. Lex nofel uwatamy, 2¢ naletaloby Je rom 173wingé, +2 ubolewantem stwierdzono, 2€ na soll obrad brakuje przedstawielelt ZMS, ZMW 1 ZHP. Szkeda, te nle praybylt na nasze zaproszente. Chetnie ‘wystuchalibyémy glosow na temat zain- teresowai mlodziety. ‘Teraz, kledy pro lem miodicty wysuwa sie na sedno 2 ezolowych miejse, nle motemy 2 tymt towarzyszomi doJé6 do. porozumienta. Uwaiamy, te wéred wielu tysigey mlo- ziexy atvestone) Ww ZMS 1 ZHP sq 4} tacy, Ktéryeh zalnteresuje —krotko- fatarstwo, Naledy wige dadyé, aby pro- Dlematyka PZK bya dostrzctona_w oezynanlach { programach ZMS 1 ZHP. Na temat zalnteresowat — miodzicty wypowindall slg réwnlez oben! na sall obrad przedstawiclele szkeinicwa, Ten dute doswiadezenle w pracy 2 mlo- alee wskazuJe na ogromne mottiwosel ronwofu nasze) pracy na terenie szkol. Podiresiano Jednak, te oslagnigcle kon areinych efekiow te} pracy jest uza- leinione od stworzenla_odpowiadnich, Warunkow. —Glownle chodzlteby ows posaienie praysztych szkolnyeh Khue bow P2K w sprzct montatowy oraz ‘operators. ‘Bardo duto ezasu poswigeone spra- wom szkolenta. Dyskutujaey mate tematy stwlerdzill, 20 szkolenle radio foperatorskie Ww Radloklubach LOK” 20- talo 2reformowane, co 2 Kolel dopro= wadzito do zupeinego zatarcia charak- teru_ masowego srkolenia, | Przedstawi- clel LOK, pik. Musial stwierdzi, 20 rreerywiscle sytuaeja ta mle Jest Ko- raysing, leer uwata, 12 nie nie stol na praestkodule, aby ' prowadzié w LOK kursy radlooperatorsiile. Ocaywisele wyklady muslalyby sig odbywat na zayadach spoteezne} dilatainosel. Ppl. Muslal obiecat pomoe ZO PZK Ww prae ey propagandowe) w powiataen, gdy2 Spiawy te zargblaja sie 2 dzlalainoscia Oddziatow Samoobrony. Naleiy siwlerdslé, 20 w_ wypowies delnch krdtkofaloweow pracwiahy sig take glosy nieufnogel we wlasne sily. Pezyznae Jednak trzeb, 2e moze 4 urnsadnione. Podkresiono 2 cata. sta- nowezoéela, 2e wymaganaZarzadu Gtownego PZK sq zbyt wysokle, szeze- ‘eoinle jetell chodal_ 0 zadania_szko- leoiowe, Praca w przysziyeh Klubach P2K bedzle trudna, a to chyba ze wrglgda na brake odpowiedniego zaplo- era. Ponadto waza slg, 22 prowadze rie szkolenia opartego na pracy spo- leczne) jest problematyezne, Jetell LOK posinda fundusze na Gilalalnosé. szkolenlowa, to élaczego ich le maw PZK, Zadania Identyezne, leez niezabezplecrone w tadne} mierze, Co prawda, znajge postawe naszyeh eclonkw uwazamy, e moina prowa- aié te drtalalnoss' spotecznie, ale tyi- ko ezeéctowo. Na pewno nasi nadaw- ey podle}da “do tego zagadnienia 2€ zrozumieniem. Podejma wyktady oraz szeret prac orsanizacyino-propagando- wyeh, Tee wyllady to ale wszystko. Do wykonanla tyeh zadah_szkolento~ wych patrzebapomoey naukowyen, pomleszereh itd, a to wymaga rod kow tinansowyeh, 2 To szezegdinie powinten — Zaread Giowny PZK —waine pod uwage. Nie motemy opleraé swe) pracy szkolenlo- we) wylgeznle na pomocy LOK. Nalety dobrze przemysled strong orkantzacysnn Ww stkolnyeh 1 zakladowyeh Klubach 174 PZK. C62 z tego, 20 zorgantzujemy Kdub, 4e preeszkolimy w mim ludzi, Jelell le wypesatymy fon w ntexbdedny spregt do pracy w welerze”. Wszystko to zabexpiecayé_na_whasnym terenle bez Konkretne} pomocy wladz contral- rnych bedzle nam naprawde trudno. spur PROGNOZY WARUNKOW PROPAGACYJNYCH — sierpien 1964 r, — Ornacrents =-—— prawdopodobiesstwo dostatecr- 40 odbiory (@SA stacii ute} mocy | stabego odbtoru (@SA 1-2) stacil mate} ‘mocy przez 2 dni w miesiacu. prawdopodobietstwo dobrego odblora (QSA 44) stacii due} mocy osm pose 7 se ae we 6 Sterpren 186 1 dostatecznego odblors (8A 1) stacit ‘male} mocy preez 1521 dnt w miesigcu). ++. prawdopedobiesstwo dobrego ‘dblora (Q3A +) przez I—18 dnt w mie ‘sucu: sporadyezne moaifwote! odbiora odlegtyeh staci! bardzo male} mocy. Fosmo id Hie Stengren W964 bis ac} nee Pasme 2! Hae a Ow et Sierpuen (96s WW. t [ar i Bh [su [257 C0 WF Wi. a brie can) DyPLOMY DLA NasLucHoWcow Spenialge prosbe wielu cxyteinikesw, podaemy warunkl wzy'kanla najlatwlo} Gostepnyen dyploméw dla nasuchow- ec Dia_uzyskania tego typlomu_nalety wykazaé sie potwierdzonym! praez kar ty QSL nastuchami co najmnic) 15 sta ei amatorsiien 2 co najmnie} 15 rae jow curopesskich, “Wykaz stacii” wraz 2 datami nastuchow 4 pasm naleay wras 2.15 kartaml QSL 1 dwoma_kuponamt IRC wysiaé na adres: VERON, Post Box 2, Amsterdam, Holandia P=2MT oraz Pan-oK Dyplom ten wydaje Centrainy Radlo- Kid w Czechostowaelt tym warystikim nastuchoweom. kiSray wyleatg sien slucham! stacjf polotoaych w OK, DM, MA, LZ, SP, UA, UA2, UAS, UAL, UAG, vad Vad, UBS, UC2. UDs' dub UFO. UNE dub UIE czy Use, ULT dub UME, UN1, UOs, UP2, UQ2, UR, YO, YU. wyiaz, zawlerajgey 25 naskuchowebw = Kazdego 2 wymienionyen wy2e) pre Aiksow oraz 25 kart QSL naley wysy- ing na_adres: Central Radio Club, Post Box 6% Praha, Czechostowaesa, Dy- plom Jest wydawany bezplatnie, Pod tym. samym adresem mozna wysytaé zeloszenia wraz x kartam! QSL, stwier Gzajacymi nastuchy 10) réknych stacit exechoslowackich po inny’ dypiom — zwany P-l00 OK. mac 1 56. Dyplomy te wydawane sq 22 potwier zone Kartamt QSL nastuehy stacjt ama torskichz 6 Kontynemow, pray ceym le nalezy zapominaé, 20 Ameryka Potnocna 1 Ameryka Poludniowa leza sig Jako odézicine awa kontynenty, 238 bok Australltzallezane 94 do tezo ian tymentu rownie? stacje 2 Nowe Zelan- a oraz Oceanil. Dyplomy tego typs wydawane sq Ww nastapujacych Kralach: 8) Zwiqzkes Radsleckim preezCen- ralny Mado Kb w Moskwie, Post