İŞ EKİPMANLARI, KKD KULLANIMI

EKRANLI ARAÇLARLA ÇALIŞMALAR

 İŞ EKİPMANLARI, KKD KULLANIMI
EKRANLI ARAÇLARLA ÇALIŞMALAR

Konunun Genel Amacı

Katılımcıların, iş ekipmanlarının güvenli kullanımını,

ekranlı araçlarla yapılan çalışmalarda oluşabilecek riskler ve
bunlara karşı alınması gereken iş sağlığı ve güvenliği
önlemlerini öğrenmelerine yardımcı olmaktır.
 İŞ EKİPMANLARI, KKD KULLANIMI
EKRANLI ARAÇLARLA ÇALIŞMALAR
Öğrenme Hedefleri

Bu dersin sonunda katılımcılar;

Ekranlı araçlarla yapılan çalışmalardan kaynaklanabilecek riske

göre alınabilecek iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini belirler.

İş ekipmanlarının güvenli kullanımını öğrenir.

Kişisel koruyucu donanımların kullanımını öğrenir.

3
 İŞ EKİPMANLARI, KKD KULLANIMI
EKRANLI ARAÇLARLA ÇALIŞMALAR

Konunun Alt Başlıkları

Ekranlı araç kullanımı

İş ekipmanlarının güvenli kullanımı

Kişisel koruyucu donanımların güvenli kullanımı

4
 İŞ EKİPMANLARI İLE ÇALIŞMA

İş Ekipmanları Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları

Yönetmeliği

R.G. tarih ve sayısı: 25.04.2013 / 28628

Yönetmeliğin amacı: işyerinde iş ekipmanlarının kullanımı

ile ilgili sağlık ve güvenlik yönünden uyulması gerekli asgari
şartları belirlemektir.
5
 İŞ EKİPMANLARI İLE ÇALIŞMA

İş Ekipmanı: İşin yapılmasında kullanılan herhangi bir makine,

alet, tesis ve tesisat,
Bakım: İş ekipmanında yapılan her türlü temizlik, ayar,
kalibrasyon vb. işlemler,
İş ekipmanı kullanımı: İş ekipmanını çalıştırma, durdurma,
kullanma, taşıma, tamir, tadil, bakım, hizmete sunma ve
temizleme vb. faaliyetler,
6
 İŞ EKİPMANLARI İLE ÇALIŞMA

Maruz kişi: Tamamen veya kısmen tehlikeli bölgede

bulunan kişi,

Operatör: İş ekipmanını kullanma görevi verilen çalışan

veya çalışanlar,

Periyodik kontrol: İş ekipmanlarının, yetkili kişilerce belli

aralıklarla yapılan muayene, deney ve test faaliyetleri,
7
 İŞ EKİPMANLARI İLE ÇALIŞMA

İşverenlerin Yükümlülükleri

İşveren, kullanılacak iş ekipmanının işe uygun olması ve

çalışanlara sağlık ve güvenlik yönünden zarar vermemesi için
gerekli tüm tedbirleri alır. İş ekipmanının tamamen tehlikesiz
olması sağlanamıyorsa, kabul edilebilir risk seviyesine
indirecek uygun önlemler alınır.
8
 İŞ EKİPMANLARI

Kendinden hareketli veya bir başka araç vasıtasıyla hareket

edebilen iş ekipmanı,

Yük kaldırmada kullanılan iş ekipmanı (vinç, asansör,

forklift, yürüyen merdiven)

Kılavuzsuz (askıda iken serbest olan) yükleri kaldırmakta

kullanılan iş ekipmanı (vinç, makara, palanga)
9
 İŞ EKİPMANLARI

Yüksekte yapılan geçici işlerde iş ekipmanı (halat, merdiven, iskele)

Basınçlı kap/tesisler (kazan, tüp, tanklar)

Tesisatlar (elektrik, havalandırma, yangın söndürme, akü, transformatör)

Makine ve tezgâhlar,

Enerjili/mekanik el aletleri,

10
İŞ EKİPMANLARI

11
 İŞ EKİPMANI TEHLİKELERİ

Ezilme tehlikesi,

Kesme veya bölme tehlikesi,

Makaslama tehlikesi,

Takılma tehlikesi,

Kapma veya yakalanma tehlikesi,

Darbe (şok) tehlikesi,

12
 İŞ EKİPMANI TEHLİKELERİ

Delme veya saplanma tehlikesi,

Sürtünme veya aşınma tehlikesi,

Yüksek basınçlı sıvıların fışkırma tehlikesi,

Makine/iş parçalarının mekanik tehlikeleri,

Elektrik tehlikesi (statik elektrik dahil),

Termik tehlikeler, (düşük, yüksek),

13
 İŞ EKİPMANI TEHLİKELERİ

Gürültü kaynaklı tehlikeler,

Titreşim kaynaklı tehlikeler,

Radyasyon kaynaklı tehlikeler, (iyonizan, non-iyonizan, mor ötesi

ve lazer ışınları vb.)

Malzeme tehlikeleri, (kimyasal, patlayıcı, toz)

Ergonomik prensiplerin ihmali sonucu oluşan tehlikeler,

14
İŞ EKİPMANI KULLANIMINDA GENEL KURALLAR

İş ekipmanı, kullanıcı ve çalışana en az risk olacak şekilde

yerleştirilir/kurulur/kullanılır.

İş ekipmanı hareketli kısımları ile çevresinde bulunan

sabit/hareketli kısımlar arasında yeterli mesafe bulundurulur.

İş ekipmanında kullanılan ya da üretilen enerjinin veya

maddelerin güvenli bir şekilde temini ve uzaklaştırılması sağlanır.
15
İŞ EKİPMANI KULLANIMINDA GENEL KURALLAR

İş ekipmanı kurulması/sökülmesi, imalatçı kullanma talimatına

göre güvenlikle yapılır.
İş ekipmanı yıldırım düşmesine karşı korunur
İş ekipmanı, güvenli kullanımı ile ilgili eğitim alanlar tarafından
kullanılır.
Hareketli iş ekipmanı için, trafik kuralları ile hız sınırları konulur ve
uygulanır.
16
İŞ EKİPMANI KULLANIMINDA GENEL KURALLAR

Hareketli iş ekipmanı çalışma alanına, görevli olmayanların

girmesi önlenir. Çalışan zorunlu bulunacaksa, önlemler alınır.

Seyyar iş ekipmanları ile, çalışan taşınması ancak güvenliğin tam

sağlanması ile olabilir.

İçten yanmalı motorlu seyyar iş ekipmanı, yeterli hava

sağlanması halinde kullanılır.
17
 YÜK KALDIRMA İŞ EKİPMANI GENEL
KURALLARI
Yük kaldırma iş ekipmanının, her durumda sağlam ve kararlı
kullanılması sağlanır.
İnsan kaldırılmasında, bu amaç için üretilen iş ekipmanı ve
aksesuarları kullanılır.
Çalışanlar iş ekipmanında iken, ekipmanın kumandasında her
zaman bir görevli bulunur
Yük askıda iken altında insan bulundurulmaz
18
 YÜK KALDIRMA İŞ EKİPMANI GENEL
KURALLARI
Çalışanların bulunabileceği korunmasız çalışma yerlerinin
üzerinden yük geçirilmez.
Yük kaldırma iş ekipmanı hareket alanı, iş bitene kadar uygun
şekilde sınırlandırılır.
Kaldırma aksesuarı; yüke, kavrama noktası, bağlantılar ve iklim
şartlarına uygun seçilir.
Aksesuarların, hasar görmemesi sağlanır.
19
HATALI İNSAN TAŞINMASI

20
FORKLİFTTE GÜVENLİK SEPETİ

21
 İŞ EKİPMANI ASGARİ GEREKLERİ

İş ekipmanında kumanda cihazları:

Açıkça görülebilir/tanınabilir özellikte olacak,

Gerektiğinde işaretlenecek,

Tehlikeli bölgenin dışına yerleştirilecek,

İstem dışı hareketlerde tehlikeli olmayacak,

Otomatik devreye giren ikaz sistemi olacak,

22
 İŞ EKİPMANI ASGARİ GEREKLERİ

İş ekipmanında çalıştırma sistemi:

Çalıştırma, kumandanın operatör tarafından bilerek/isteyerek
kullanılması ile sağlanacak,
Herhangi bir sebeple iş ekipmanın durmasından sonra tekrar
çalıştırılmasında,
Hız, basınç gibi çalışma şartlarında önemli değişiklikler yapılırken
de, kural uygulanacak
23
 İŞ EKİPMANI ASGARİ GEREKLERİ

İş ekipmanında durdurma sistemi:

Ekipmanı tümüyle ve güvenli bir şekilde durdurabilecek bir sistem
bulunacak,
Ekipmanı durdurma (birden çok) sistemleri, çalıştırma sistemine
göre öncelikli olacak,
Ekipman durdurulduğunda, harekete geçiren enerji de otomatik
kesilecek nitelikte olacak,
24
 İŞ EKİPMANI ASGARİ GEREKLERİ

İş ekipmanında diğer gerekler:

Tehlikeli durumlar için acil durdurma sistemi,

Parça fırlaması/düşmesi riskine güvenlik,

Gaz/buhar/toz için kaynağında havalandırma

İş ekipmanları ve parçaları sabitlenmeli,

Parça kırılma/kopma/dağılma riskine koruma

25
 İŞ EKİPMANI ASGARİ GEREKLERİ

Hareketli parçalarla teması önleyecek veya parçaları durduracak

koruyucu donanımı,

Koruyucu donanımı; sağlam, ilave tehlike yaratmayacak, kolayca

çıkarılmayacak, tehlike bölgesinden yeterli uzaklıkta, işlem
operasyon noktalarının görülmesine engel olmayacak ve sadec
işlem yapılan alana erişimi kısıtlayıcı özellikte olmalıdır.
26
İŞ EKİPMANI KORUYUCUSU

27
İŞ EKİPMANI KORUYUCUSU

28
 İŞ EKİPMANI ASGARİ GEREKLERİ

İş ekipmanı çalışılan/bakımı yapılan bölgesi yapılacak işleme

uygun aydınlatılacak,
Çalışan, ekipmanın sıcak/soğuk parçalarına teması/yaklaşması
riskine karşı korunacak,
İkaz donanımı kolay algılanır/anlaşılır olmalı,
İş ekipmanı sadece tasarım ve imalat amacına uygun
işlerde/şartlarda kullanılmalı,
29
 İŞ EKİPMANI ASGARİ GEREKLERİ

İş ekipmanı bakımı, çalışmazken yapılmalı,

Bakımlar, tehlike bölgesi dışında, gerekli iş güvenliği önlemleri alınarak

yapılmalı,

Bakım işlemleri bakım defterine kaydedilmeli

Ekipmanların enerjisini kesecek araç ve gereçler kolayca

görülebilir/tanınabilir olmalı,

Yeniden enerjilendirme tehlike yaratmamalı,

30
 İŞ EKİPMANI ASGARİ GEREKLERİ

Çalışanın güvenliği için ikaz/işaret bulunmalı

Çalışma yapılacak yerlere güvenli ulaşım ve uygun çalışma
şartları sağlanmalı,
Çalışan; ekipman aşırı ısınması/yanmasına, patlama, madde
yayılmasına karşı korunmalı
Ekipman, çalışanın doğrudan/dolaylı olarak elektrikle temasına
karşı korunmalı olmalı,
31
HAREKETLİ İŞ EKİPMANI ASGARİ GEREKLERİ

Üzerinde çalışan olan iş ekipmanın naklinde, tekerlek/paletlere

takılma/temas etme riski dahil çalışanlar için olabilecek bütün
riskleri azaltabilecek uygun sistemlerle donatılmalı,

Çekiciyle çekilen ekipman/aksesuarların, çarpma/sıkışmaya karşı

koruyucusu olmalı,

Enerji aktaran kısımlar yere temas etmemeli,

32
HAREKETLİ İŞ EKİPMANI ASGARİ GEREKLERİ

İş ekipmanın devrilme riskine önlem alınmalı

Devrilmesi halinde, çalışanın ekipman ile yer arasında

sıkışmasını önleyici sistem bulunur.

Forklift devrilmesi risklerine karşı; uygun yapıda, sürücü için

kabin, devrilmesi halinde yerle forklift arasında yeterli açıklık
olacak ve sürücü ezilmesini önleyecek yapıda olmalı,
33
 HAREKETLİ İŞ EKİPMANI ASGARİ GEREKLERİ

Kendinden hareketli iş ekipmanı hareket halinde iken kişilere risk

oluşturmaması için;

yetkisizlerce çalıştırılmayı önleyecek donanım,

frenleme ve durdurma donanımı,

hareketli parçaların çarpışmasının önlemi,

görüş alanını iyileştirecek uygun araçlar,

34
HAREKETLİ İŞ EKİPMANI ASGARİ GEREKLERİ

işi yürütmeye uygun aydınlatma sistemi,

yangın çıkma tehlikesine karşı yeterli ysc,

uzaktan kumandalılarda otomatik durdurma,

uzaktan kumandalılarda çarpma ve ezilme tehlikelerine karşı

korunak, sağlanamadığı hallerde diğer uygun araçlarla çarpma
riskinin kontrol altına alınması,
35
YÜKLERİN KALDIRILMASINDA KULLANILAN İŞ
EKİPMANLARI ASGARİ GEREKLERİ
Kalıcı kurulan yük kaldırma ekipmanının, mukavemet ve
kararlılığı sağlanmalı,

Yüklerin kaldırmada kullanılan makinelerde, kaldırılabilecek

maksimum yükü gösteren levhalar veya işaretler bulunmalı,

Kaldırma aksesuarları güvenli kullanım için özelliklerini

gösterecek şekilde işaretlenmeli,
36
YÜKLERİN KALDIRILMASINDA KULLANILAN İŞ
EKİPMANLARI ASGARİ GEREKLERİ
İnsan kaldırmak/taşımak için tasarlanmamış iş
ekipmanlarının, amacı dışında kullanımını önlemek için
açıkça işaretlenmeli,

Sabit kurulan iş ekipmanı yükün; çalışanlara çarpması,

tehlikeli bir şekilde sürüklenmesi veya düşmesi ve istem dışı
kurtulması riskini azaltacak şekilde tesis edilmeli,
37
ÇALIŞANLARIN KALDIRILMASINDA KULLANILAN
İŞ EKİPMANLARI ASGARİ GEREKLERİ
Taşıma kabininin düşme riski önlenmeli,

Kullanıcının kabinden düşme riski önlenmeli,

Kullanıcının çarpma/sıkışma riski önlenmeli,

Kabinde mahsur kalan çalışanların tehlikeye maruz kalmaması ve

kurtarılması sağlanmalı

Kabin düşme riskine karşı, emniyet katsayısı daha yüksek güvenlik

halatı kullanılmalı,
38
İŞ EKİPMANLARI BAKIM, ONARIM ve KONTROLÜ

İş ekipmanı bakım/onarım/periyodik kontrolü, standartlardaki

aralık ve kriterlerde, imalatçı verileri ve tekniğine göre yapılır.

İş ekipmanı bakımları, yetkili servis veya işyerinde

görevlendirilmiş kişilerce yapılır.

İş ekipmanı operatörünce her çalışma öncesi gözle (çatlak,

aşınma vb.) kontrol edilir.
39
İŞ EKİPMANLARI BAKIM, ONARIM ve KONTROLÜ

Gözle uygunsuzluk tespit edilen iş ekipmanı, ayrıntılı muayene

için kullanım dışı bırakılır.

İş ekipmanında günlük, haftalık, aylık, üç aylık vb. aralıklarla

yapılan muayeneler ile tüm bakım ve onarımlar kayıt altına alınır.

Periyodik kontrol aralığı, aksi belirtilmediyse, bir yılı aşmamalıdır.

40
İŞ EKİPMANLARI PERİYODİK KONTROLÜ

Periyodik kontrole tabi iş ekipmanları

Basınçlı kap ve tesisatlar (kazan, tüp, tank)

Kaldırma ve iletme ekipmanları (vinç, forklift, asansör, yürüyen

merdiven/bant, yapı iskele)

Tesisatlar (elektrik, topraklama, paratoner, trafo, akü, boru, pompa, ysc,

iklimlendirme)

Tezgâhlar (mekanik, elektonik)

41
İŞ EKİPMANLARI PERİYODİK KONTROLÜ

Birden fazla iş yapan iş ekipmanı yaptığı işlere göre, ayrı ayrı

periyodik kontrol edilir.
İş ekipmanının kurulduktan sonra ve her yer değişikliğinde,
periyodik kontrolleri yapılır.
Periyodik kontrol, iş ekipmanı özelliğine göre birden fazla
branştaki yetkililer tarafından yapılırsa, birlikte rapor düzenlenip
imzalanır.
42
 ÇALIŞANLARIN BİLGİLENDİRİLMESİ

Çalışana, kullandığı iş ekipmanına ilişkin yeterli bilgi ve anlaşılır

yazılı talimat verilir. Talimat iş ekipmanıyla beraber bulundurulur.

Görevlendirilen operatör ve bakımcılara, riskler/kaçınma yollarına

ilişkin eğitim verilir.

Çalışanlar, kendileri kullanmasalar bile iş ekipmanının

tehlikelerinden haberdar edilir.
43
 KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM

KKD’lerin İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik

R.G. tarih ve sayısı: 02.07.2013 / 28695

Yönetmeliğin amacı: işyeri ve iş risklerinin önlenmesi ve

azaltılması sağlanamadığında kullanılacak kkd’lerin
özellikleri, temini, kullanımı ile ilgili usul ve esasları
belirlemek,
44
 KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM

Kişisel koruyucu donanım: Çalışanı, işten kaynaklanan,

sağlık ve güvenliği etkileyen bir veya birden fazla riske karşı
koruyan, çalışanca giyilen, takılan, tutulan, bu amaca uygun
olarak tasarımı yapılmış tüm alet, araç, gereç ve cihazlardır.

45
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM

46
 KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM
İşverenin Yükümlülükleri

KKD, risklerin toplu korunma yöntemleriyle

önlenemediğinde, iş kazası/meslek hastalığının önlenmesi,
çalışanların risklerden korunması, sağlık/güvenlik koşulların
iyileştirilmesi amacı ile kullanılır. İşveren toplu korunma
önlemlerine kişisel korunma önlemlerine göre öncelik verir.
47
 KKD GENEL KURALLAR

Tüm kişisel koruyucu donanımlar (KKD);

1) Kendi ek risk oluşturmadan riski önlemeli,

2) İşyerinde var olan koşullara uygun olmalı,

3) Kullanıcı ergonomisi/sağlığına uygun olmalı,

4) Ayarlama yapıldığında kullanana tam uymalı

5) KKD’ler CE belgeli, kullanım kılavuzlu olmalı

48
 KKD GENEL KURALLAR

6) Birden fazla risklere bir arada kullanılabilmeli

7) KKD kullanım şart ve süresi; risk derecesi, maruziyet sıklığı ve iş

özelliğine göre belirlenir.

8) KKD’ler, tek kişi tarafından kullanılmalı,

9) Zorunlu çoklu kullanım olursa, sağlık/hijyen problemi olmaması için

her türlü önlem alınmalı

10) KKD’ler, işveren tarafından ücretsiz verilir.

49
 KKD GENEL KURALLAR
11) Bakım/onarım/periyodik kontrolü yapılmalı,

12) İhtiyaç duyulursa parçaları değiştirilebilmeli,

13) Hijyenik şartlarda muhafaza edilmeli,

14) Her an kullanıma hazır bulundurulmalı,

15) KKD’ler hakkında çalışanlar bilgilendirilmeli

16) İşveren uygulamalı KKD eğitimi verdirmeli,

50
 KKD GENEL KURALLAR
17) KKD’ler, amacına uygun olarak kullanılmalı,

18) KKD’ler çalışanın kolayca erişebileceği yerlerde ve yeterli

miktarlarda bulundurulmalı,

19) KKD’ler talimatlara uygun kullanılmalı,

20) KKD’lerin bakımı ve temizliği yapılmalı,

21) Çalışan KKD’leri doğru kullanmak, korumak ve muhafaza etmekle

yükümlüdür.
51
 KKD GENEL KURALLAR
22) Arızalı KKD arızası giderilmeden ve gerekli kontrolleri yapılmadan
kullanılmamalı,

23) Gerektiğinde yenileri ile değiştirilmeli,

24) KKD her kullanımdan önce kontrol edilmeli,

25) İşveren, KKD’lerin belirlenmesi konusunda çalışanların önceden

görüşlerinin almalı,

26) Çalışma süresince kullanılması zorunludur.

52
 YARALANMA İSTATİSTİKLERİ
1-Eller 20.233 8
2-El Parmaklar 15.783 11 12
3-Ayaklar 14.722 13 18 17
4-Kol ve Dirsek 4.926
5
5-Sırt 2.572 15
6-Bacak 2.491
7-Gövde ve İç Organlar 1.907 4
8-Gözler 1.695
9-Bilek 1.437 7
10-Ayak bileği 1.318 16
11-Bütün Vücut 1.258
12-Kafa 1.256
9
13-Yüz 1.207 1
14-Ayak Parmaklar 1.202 2
15-Omuz 911
16-Kalça 474
17-Boyun 340 6
18-Kulaklar 68 10
Diğer 6.789 3 14 53
 KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM
CE Uygunluk İşareti:
Üreticinin,

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM YÖNETMELİĞİNDEN

kaynaklanan bütün yükümlülüklerini yerine getirdiğini ve
KKD'nin ilgili tüm uygunluk değerlendirme işlemlerine tabi
tutulduğunu gösteren işareti,
ifade eder. 54
55
 KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM

1. BAŞ KORUYUCULARI
2. KULAK KORUYUCULARI
3. GÖZ VE YÜZ KORUYUCULARI
4. SOLUNUM SİSTEMİ KORUYUCULARI
5. GÖVDE VE KARIN BÖLGESİ KORUYUCULARI
6. EL VE KOL KORUYUCULARI
7. AYAK VE BACAK KORUYUCULARI
8. CİLT KORUYUCULARI
9. VÜCUT KORUYUCULARI
 BAŞ KORUYUCULARI

Baretler; endüstride (maden, gemi, inşaat vb. endüstride)

kullanılan koruyucu baretler,

Saçlı derinin korunması; (kep, bone, saç file)

Koruyucu başlık; (normal kumaş veya geçirimsiz kumaştan

yapılmış boneler, kepler, gemici başlıkları vb.)

57
 BAŞ KORUYUCULARI

Baret:

Başa düşen nesnelerin çarpma, darbe ve elektrik şoklarından korur.

Fiberglas, plastik ve alüminyumdan yapılmıştır. Ağırlığı TSE’de 450 gr.

Sert dış kabı ve içliği vardır.

İçlik ile baret arasında 2 cm. ara olmalıdır.

58
 BAŞ KORUYUCULARI

İçlik vurma kuvvetini emer ve baretin her noktasına eşit olarak

dağıtır.

Düşme noktasına göre kafayı 10-15 kg ağırlıklardan

koruyabilmelidir.

İçlik her kafaya göre ayarlanabilir olmalıdır.

Baştan düşmemesi için çenelikle birlikte kullanılmalıdır.

59
 BAŞ KORUYUCULARI

Yalıtkanlığı ile 600 V’a kadar güvenlik sağlar.

Plastik baret, sıcak ortamlarda yumuşadığı için, buralarda

kullanılmamalıdır.(alüminyum)

İyi kullanıldığında 5 yıl süreyle kullanılabilir.

Elektrik işlerinde, yüksek düzeyde yalıtkanlık özelliğine sahip,

havalandırma deliği ve perçin gibi metal parçası bulunmamalıdır.
60
 BAŞ KORUYUCULARI
Baretlerin Yapım ve Kullanım Özellikleri

Düşey
boşluk

Baş üstü
seviyesi
Havalandırma
delikleri

Ter bandı

Siper
Kolon bağlantısı
Kolon 61
 BARET KULLANIMI

Baretlerin, kolon ve bantları çıkarılmamalıdır.

Plastik baretler 600 volt, yüksek düzeyde yalıtkan baretler 30.000
volt’a korumalıdır.
Baretler sık sık kontrol edilmeli, koruyucu özelliklerini yitirip
yitirmediği belirlenmelidir.
Baretler, sık sık temizlenmeli ve dezenfekte edilmeli, havadar
yerde saklanmalıdır.
62
 BARET KULLANIMI FAYDALARI

Elektrik çarpmalarında başı korur.

Fırlayan/başa düşen ağır malzemelerin baş kısmını
yaralamasından korur.
Başın hareketiyle sert ve keskin kısımlara çarpma ile olabilecek
kazalardan korur.
Saçların makinenin dönen kısmına sarılması nedeniyle
oluşabilecek kazaları önler.
63
 BARET KULLANIMI FAYDALARI

PLASTİK BARET ALÜMİNYUM BARET

YALITKAN BARET MADENCİ BARETİ

64
 BAŞ KORUYUCULARI

Saçlı derinin korunması (kep, bone, file):

Saçı, dönen makine aksamlarından korur.

Gıda ve ilaç sanayinde, ürün koruma amaçlı çalışanlarca

kullanılmalıdır.

Boneler, kullanılıp atılan tipte olmalıdır.

65
 BAŞ KORUYUCULARI

Koruyucu başlık:

Asit ve kıvılcım sıçrayabilecek işlerde ve tozlu çalışma

alanlarında ve güneşten korunmak için kullanılır.

Saçları, dönen makine aksamlarından ve işyerlerinde

oluşan kirlerden korur.

66
 BARET RENKLERİ

yönetici yangın işçi bakım sağlık ustabaşı

ziyaretçi ateşleyici çevre

67
 KULAK KORUYUCULARI

Başka yollarla önlenemeyen gürültünün zararlarını önlemek

üzere kullanılır.

Kulak tıkaçları; küçük olmaları taşıma ve saklama kolaylığı sağlar.

Başka amaçlı koruyucularla birlikte kullanımları kolaydır.

Kulak manşonları; tıkaçlara göre daha etkili, kullanıcı kolay alışır

ve denetimi kolaydır.
68
KULAK KORUYUCULARI

69
 KULAK KORUYUCULARI

İstatistikler, çalışanların yaklaşık %25’inin işitme kaybı ile

karşılaştığını göstermektedir.

Gürültü, en düşük maruziyet etkin değeri 80dB (A) aştığında,

kullanıma hazır olacaktır

Gürültü, en yüksek maruziyet etkin değeri 85dB (A) ulaştığında

ya da aştığında, kulak koruyucuları kullanılacaktır.
70
 KULAK TIKACI KULLANIMI

Doğru Kullanım Yanlış Kullanım

MANŞON TİP KULAKLIK

72
 KULAK KORUYUCU TÜRLERİ

Kulak tıkaçları ve benzeri cihazlar

Tam akustik baretler

Endüstriyel baretlere uyan kulaklıklar

Kapalı devre haberleşme alıcısı olan kulak koruyucuları

İç haberleşme donanımlı kulak koruyucuları

73
KULAK KORUYUCU TÜRLERİ

Manşon Tipi Kulaklık

Akustik Baretler

Kulak Tıkaçları
 GÖZ VE YÜZ KORUYUCULARI

Gözlükler

Kapalı gözlük (dalgıç tipi gözlük)

X-ışını, lazer ışını gözlüğü, ultra-viyole, kızılötesi, görünür

radyasyon gözlükleri

Yüz siperleri

Ark kaynağı maskeleri ve baretleri

75
 GÖZ KORUYUCULARI

Gözü kimyasal, toz ve yüksek ışık/ısının yol açacağı tehlikeler ve

parça-çapak sıçrama riskine korumak için göz koruyucu kullanılır.

Kullanılmayan yüz siperleri ve koruyucu gözlükler, özel yerlerde

saklanmalıdır.

Gözlük camlarının temizlenmesinde, gözlük lensini çizmeyecek

malzeme kullanılmalıdır.
76
 GÖZ KORUYUCULARI

Fincan tipli muhafazalı gözlük: gözlük camı kırıldığında,

parçaların göze batmasını önler.
Taşçı tipi: şeffaf camlı, parça sıçramalarına karşı
kullanılır.
Tozdan koruyucu: ince toz partiküllerine karşı kullanılır,
gözleri bütünüyle kapsar ve kenarları şakak kemiklerine
iyice oturur.
77
 GÖZ KORUYUCULARI

Kaynak tipi: zararlı ışınlara karşı kullanılır.

Elastik gözlükler: ince toz, duman, asit ve sislere karşı kullanılır.

Çerçevesi elastik olup, darbelere karşı daha az koruyucudur.

Plastik siperli: uçuşan parçalarda kullanılır.

Dökümcü tipi: erimiş metal sıçramalarına, şiddetli darbe ve toza

karşı kullanılır.
78
 GÖZ KORUYUCULARI

DARBEYE DAYANIKLI GÖZLÜK KAPALI GÖZLÜKLER

ULTRA-VİYOLE, İNFRARED

YARI KAPALI GÖZLÜK

KAYNAK GÖZLÜKLERİ
ÇOK AMAÇLI GÖZLÜK NORMAL GÖZLÜK
79
 YÜZ KORUYUCULARI

Miğferli siperler: Başın üst kısmını, kulakların

arkasında kalan bölgeyi, yüz ve boynu korur.
Miğfer uygun bir kayış tertibatı ile başa
tutturulur, ancak başa değmez.
Kaynak miğferleri, ısıya dayanıklı, enfraruj
ışınlarının etkilerine karşı koruma sağlar. Ön
kısmında filtre koruma camı penceresi vardır
80
 YÜZ KORUYUCULARI
Yüz siperleri: hızla uçuşan parça ve tehlikeli sıvı
sıçramalarına karşı ve sıcak metal işleme yapılan
işyerlerinde kullanılır. Yalıtkan ve kıvılcımlanmaz olmalı
ve üzerlerinde bu özellikleri belirten etiket bulunmalıdır.
El siperleri: kaynak işleminin gözetlemesinde
kullanılır, yalıtkan ve zor yanıcı malzemeden yapılan
sapları vardır.
81
 YÜZ KORUYUCULARI

MİĞFERLİ YÜZ SİPERLERİ

YÜZ SİPERLERİ
EL SİPERİ 82
YÜZ KORUYUCULARI

83
GÖZLÜK KABİNİ-TEMİZLEME

84
 SOLUNUM SİSTEMİ KORUYUCULARI

İşyeri havasındaki zararlı; metal tozları, çözücüler

(solventler) zehirlenmelere, silis, amyant, kömür tozu vb.
maddeler akciğer hastalığına (pnömokonyoz) neden olurlar.

Bu tür zararlıların, maksimum konsantrasyon değerlerini

geçmelerinde, aspirasyon sistemi ve solunum sistemi
koruyucusu kullanılmalı,
85
 SOLUNUM SİSTEMİ KORUYUCULARI

Gaz, toz ve radyoaktif toz filtreli maskeler

Hava beslemeli solunum cihazları

Takılıp çıkarılabilen kaynak maskesi bulunduran solunum

cihazları

Dalgıç donanımı

Dalgıç elbisesi
86
 SOLUNUM SİSTEMİ KORUYUCULARI

Kullanıldığı yere ve kullanım maksadına uygun

olarak seçilmelidir.

Her kullanıştan sonra gözden geçirilmeli ve

filtreleri çıkarıldıktan sonra temizlenmelidir.

Koruma özelliğini kaybeden filtreler,

değiştirilmelidir.
87
 SOLUNUM SİSTEMİ KORUYUCULARI

Filtreli maskeler: yeterli oranda (%19,5 üzeri) oksijen içeren, fakat

içerisinde toz, sis, gaz, buhar ve duman gibi zararlı maddeler
bulunan ortamdaki çalışmalarda kullanılır.

Temiz hava maskeleri: yetersiz oksijen ve içerisinde filtrelerle

süzülmeyen toz, sis, gaz, buhar duman vb. zararlı maddeler
bulunan ortamlarda yapılacak çalışmalarda kullanılır.
88
 MASKELER

Tam yüz maskesi: zararlı ve zehirli gazlara karşı yüz, göz ve

solunum yollarını korur.

Yarım yüz maskeleri: zehirli, zararlı gaz, duman ve tozlara

karşı solunum yollarını korumak için kullanılır. Burun ve ağzı
kapatır.

89
 MASKELER

Kağıt maskeler: yüze tam olarak uyum sağlamalı, sızdırmazlık

özelliği bulunmalıdır.
Metal ve silis tozlarına karşı kullanılır.
Ortamda asılı duran toz partikülleri solunum esnasında, filtre
tarafından tutulur.
Kısa sürede toz ile (rengi koyulaşır) dolar, bu nedenle sık
değiştirilmelidir.
90
MASKE TAKILMASI

91
MASKE KULLANILMASI

92
 MASKELER

Hava beslemeli maskeler: işyeri havasında

bulunan zararlı etkilerden korunmak üzere,
hortum vasıtasıyla dışarıdan hava verilir.

Tehlikeli konsantrasyonda toz, gaz, buhar vb

içeren tank, kuyu vb. yerlerde kullanılır.

93
 SOLUNUM CİHAZLARI

Temiz havası kendinden olan solunum cihazları:

yüksek konsantrasyonlarda zararlı gaz ve oksijen
yokluğunda solunum sağlar.
Sırtta taşınanları her yerde kullanılabilir, ancak ağır
olması bir dezavantajdır.
Kullanma tarihi dolan kimyasal kartuşlar
değiştirilmeli, filtreler neme karşı korunmalı,
94
SOLUNUM CİHAZLARI

95
 KORUYUCU GİYSİLER

Koruyucu iş elbisesi (iki parçalı ve tulum),

Makinelerden korunma sağlayan giysi (delinme, kesilme vb.)

Kimyasala karşı koruyucu yelek/ceket/önlük,

İnfrared radyasyon ve ergimiş metal sıçramalarına karşı korunma

sağlayan giysi,

Isıya dayanıklı giysi,

96
 KORUYUCU GİYSİLER

Termal giysi,

Radyoaktif kirlilikten koruyan giysi,

Toz geçirmez giysi,

Gaz geçirmez giysi,

Florasan yansıtıcılı giysi ve aksesuarları,

Koruyucu örtüler,
97
 KORUYUCU GİYSİLER

KİMYASALLARA ÖNLÜK ERGİMİŞ METAL ÖNLÜK DELİNME-KESİLME ÖNLÜK

98
KORUYUCU GİYSİLER

99
KORUYUCU GİYSİLER

100
KORUYUCU GİYSİLER

101
 GÖVDE VE KARIN KORUYUCULARI

Vucüt koruyucuları: zararlı kimyasal madde temizlenmesi ve

taşınmasında kullanılır.
Tulumlar: tek parçalı, başlıklı veya başlıksız yapılır. Temizleme, boya,
zirai ilaçlamada, çok tozlu, zehirli ortamda kullanılır.

102
VUCÜT KORUYUCULARI

103
 ÖNLÜKLER

Vücudun ön kısmını ısıya, kire, sıvılara, asitlere, kesilmelere

ve kıvılcım sıçramasına karşı korumak için yapılırlar.

Kullanım alanlarına göre farklı maddelerden üretilirler. Bazı

idari personel, laboratuar elemanları ve sağlık personeli
önlük kullanmalıdır.

104
 ÖNLÜKLER

Kaynak işlerinde çalışanlar deriden yapılmış önlükleri,

Kesim işinde çalışanlar çelik örgü önlükleri,

Kimyasal maddelerle çalışanlar PVC, nitril veya neoprenden

yapılanları kullanmalıdır.

105
ÖNLÜKLER

106
 VÜCUT KUŞAKLARI-KEMERLERİ

Düşmeyi önleyici ekipman: (gerekli tüm

aksesuarlarıyla birlikte)

Kinetik enerjiyi absorbe eden frenleme ekipmanı:

(gerekli tüm aksesuarlarıyla birlikte)

Vücudu boşlukta tutabilen donanım: (paraşütçü

kemeri)
107
 VÜCUT KUŞAKLARI-KEMERLERİ

Elektrik direği, kule vb. yükseklere güvenle çıkıp-inmek ve çalışmak için

kullanılır.
Çalışanın, inip-çıkma ve çalışması sırasında olası düşmede, zarar
görmeden askıda kalır.
Kullanıcılar uygulamalı olarak eğitilmelidir.

108
VÜCUT KUŞAKLARI-KEMERLERİ

109
 EL-KOL KORUYUCULARI

Özel koruyucu eldivenler, (makine, elektrik, kimyasal, sıcak ve soğuktan

koruyucu)
Koruyucu eldivenler,
Parmaksız ve tek parmaklı eldivenler,
Parmak kılıfları,
Kolluklar,
Ağır işler için bilek koruyucuları (bileklik)
110
 EL-KOL KORUYUCULARI
YALITKAN
ELDİVEN

METAL ÖRGÜLÜ
ELDİVEN

KORUYUCU ELDİVENLER TEK PARMAKLI

ELDİVEN 111
 EL KORUYUCULARI

Nem ve suya karşı, doğal veya sentetik kauçuk, su

geçirmez kumaş, plastik ve camyününden yapılmış
eldivenler kullanılır,
Darbe ve sıkıştırmaya karşı, eldivenlerin uçlarına çelik
yüksükler konulur,
Ağır döküm parçaları çalışmasında, içerisine çelik
takviye edilmiş eldivenler kullanılır,
112
 EL KORUYUCULARI

Keskin kenarlı aletlerden doğabilecek tehlikelere karşı, tel

dokumayla takviye edilmiş eldivenler kullanılır.

Sıcak malzeme çalışmalarında; kromlu deri, amyant,

alüminyum kumaş veya cam elyaflı malzemelerden yapılmış
eldivenler kullanılır.

113
 EL KORUYUCULARI

Asit, yağ vb kimyasal madde çalışmalarında; sıvı/ince tozları

geçirmeyen, kauçuk, PVC, ateşe dayanıklı branda, cam
elyafı, su geçirmez deriden yapılmış eldiven kullanılır.

Radyasyondan korunmada; kurşun ile emprenye edilmiş

lastikten üretilen eldivenler kullanılır.

114
 EL KORUYUCULARI

Elektrik tehlikelerine karşı; manşetleri eli, bileği şok ve

yanıklardan koruyacak kadar uzun olan yalıtkan lastik
eldivenler kullanılır. Bunlar 90.000 volta 3 dakika
dayanmalıdır. Bu eldivenler, diğer plastik eldivenlerle
karıştırılmamalıdır. Bu eldivenlerin üzerinde, etkili
olabileceği voltaj değeri belirtilmelidir.
115
 PARMAK-BİLEK KORUYUCULARI

Parmak koruyucuları: özellikle montajlarda kullanılır. Genellikle

kauçuktan üretilir.
Bilek koruyucuları: bileği kesilmelerden, titreşimden korur.
Bileklikler özel üretilmiş kesilmeyen, esnek maddelerden
yapılmıştır.
Kolluklar: kola temas riski olan işlerde bilekten omuza kadar olan
bölümü korur.
116
 KOL KORUYUCULARI

Kolluk; alev/ısı/darbe/kesilme/asit sıçraması,

elektrik/radyasyon yanıklarına karşı kullanılır

Asbest, alüminyum, astarlı kumaş, kurşunlu deri, kauçuk

deri, pamuklu-yünlü dokuma gibi malzemelerden üretilir.

Genellikle dökümhane, cam kesme, tav ocakları vb.

yerlerde kullanılır.
117
 EL-BİLEK-KOL KORUYUCULARI

Nitril Eldiven PVC Eldiven

Darbe-kesilme eldiven Neopran Eldiven Kevlar-Pamuk Eldiven

Su ve ısı 118
 AYAK-BACAK KORUYUCULARI

Normal ayakkabı, çizme, bot, uzun botlar, güvenlik bot ve

çizmeleri

Bağ ve kancası çabuk açılabilen ayakkabılar

Parmak koruyuculu ayakkabılar

Tabanı ısıya dayanıklı ayakkabı ve kılıflar

Isıya dayanıklı ayakkabı/bot, çizme ve tozluk

119
 AYAK-BACAK KORUYUCULARI

Termal ayakkabı, bot, çizme ve kılıflar,

Titreşime dayanıklı ayakkabı/bot/çizme/kılıf

Antistatik ayakkabı, bot, çizme ve kılıflar,

İzolasyonlu ayakkabı, bot, çizme ve kılıflar,

Zincirli testere operatörü koruyucu bot/çizme

Tahta tabanlı ayakkabılar,

120
 AYAK-BACAK KORUYUCULARI

Takıp çıkarılan ayak üst kısmı koruyucuları,

Dizlikler,

Tozluklar,

Takılıp çıkarılabilen iç tabanlıklar, (delinmeye ve ısıya dayanıklı,

ter geçirmez)

Takılıp çıkarılabilen çiviler, (buz/kar/kaygan)

121
 AYAK-BACAK KORUYUCULARI

Parmak koruyucu (güvenlik) ayakkabıları: yuvarlanan ve ağır

malzemelerle çalışılan işlerde, ayak parmaklarının korunması için
kullanılır. Çalışma alanına uygun taban seçimi yapılmalıdır.

Kimyasal madde çalışmalarında nitril kauçuk tabanlı, sıcak ortam

çalışmalarında tahta tabanlı ve bağcıksız tiptekiler seçilmelidir.

122
 AYAK-BACAK KORUYUCULARI

Ayakkabının ön (burun) kısmında 0,1-1 mm. kalınlığında çelik

bulunur. (1 m. yükseklikten düşecek 20 kg.lık ağırlığa
dayanmalıdır)

İletken ayakkabılar: parlama, patlama ve yanma riskinin olduğu

yerlerde, sürtünme ile insanda oluşan statik elektriğin, tehlikesiz
bir şekilde toprağa iletilmesi için kullanılır.
123
 AYAK-BACAK KORUYUCULARI

Yalıtkan ayakkabılar: çelik burnu dahil hiçbir kısmı metal olmayan

ve yalıtılmış tabanlı elektrik şoku kazasında kullanılan, üst kısmı
deri, taban/topuğu özel kauçuktan yapılmış, kuru/sağlamken
tesirli bir koruyucudur.

Kıvılcım çıkarmayan ayakkabı: patlayıcı madde imali, benzin ve

hidrokarbon bulunan tankların temizliğinde güvenle kullanılır.
124
 AYAK-BACAK KORUYUCULARI

Bot ve çizme: sulu/çamurlu/asitli ortamlarda altı lastik/plastik

botlar ve çizmeler kullanılır.

Tozluk: bacağı, ateşe/sıçrayan kıvılcımlara karşı korur. Döküm işi

ve fırınlarda kullanılır. Mutlaka, pantolon altına ve ayakkabı
üzerine giyilmelidir. Erimiş madde çalışmalarında diz kapağını
örten, yanmaz malzemeden yapılmış tozluklar kullanılır.
125
 AYAK-BACAK KORUYUCULARI

KAYMAZ TABAN

YALITIMLI TABAN
126
 CİLT KORUYUCULARI
Koruyucu kremler / merhemler

127
 KKD KULLANILACAK SEKTÖR

Baş koruyucuları (baret): inşaat işleri, iskele ve yüksekte çalışma,

kalıp yapım/sökümü, montaj/kurma işleri, yıkım işleri, yüksek fırın,
haddehane, boru hattı, santral, tünel, maden hafriyat, patlatma,
asansör, vinç, konveyör, makine, gemi, metal, demiryolu,
mezbaha, demir işleme, döküm işleri, silolar, bunkerler,
konteynırlar, presle sıcak demir işleme vb.

128
 KKD KULLANILACAK SEKTÖR

Delinmez tabanlı emniyet ayakkabıları: karkas/temel

işleri, yol çalışması, iskeleler, bina yıkım işleri, kalıp yapma ve
sökme işlerini de kapsayan beton ve prefabrike parçalarla
yapılan çalışmalar, şantiye alanı ve depolardaki işler, çatı işleri
vb.

129
 KKD KULLANILACAK SEKTÖR
Delinmez taban gerektirmeyen emniyet ayakkabıları: çelik
yapılar, yüksek fırınlar, çelik işleri, haddehane, konteyner, boru
hattı, vinç, santraller, fırın yapımı, havalandırma ve ısıtma
tesisatı kurma, metal montaj işleri, tadilat/bakım işleri, metal
işleri, demir işleme, presle demire şekil verme, cam eşya
üretimi, seramik, taşıma, konserve paketleme vb.
130
 KKD KULLANILACAK SEKTÖR

Kaymayı önleyici ve delinmeye dayanıklı ayakkabılar: çatı

işleri, ıslak-kaygan zemin,

Yalıtkan tabanlı koruyucu ayakkabılar: çok sıcak/soğuk

malzemelerle yapılan çalışmalar

Kolayca çıkarılabilen emniyet ayakkabıları: ergimiş

maddelerin ayakkabıdan içeri girme riski bulunan işler,
131
 KKD KULLANILACAK SEKTÖR
Koruyucu gözlük, yüz siperi, elle tutulan yüz koruyucuları:
kaynak, öğütme/ayırma işleri, keski ile yontma, biçimlendirme
işleri, taş yontma, civatalama, talaşlı çalışmalar, pres,
aşındırıcı ve sıvı spreylerle çalışmalar, ergimiş maddelerle
çalışmalar, radyant ısı ile çalışma, lazerle çalışma, atık ve
artıkların parçalanması ve uzaklaştırılması işleri vb.
132
 KKD KULLANILACAK SEKTÖR

Solunum sistemi koruyucuları: yetersiz oksijen/zararlı gaz

ortamları, kapalı alanlar, gaz yakan endüstriyel fırınlar, toz
bulunması muhtemel fırın içi döşeme işleri, kepçelerle yapılan
çalışmalar, sprey boyama işleri, yeraltı çalışmaları, soğuk
hava depoları, ağır metal dumanlarının bulunabileceği yüksek
fırın kapakları civarındaki çalışmalar vb.
133
 KKD KULLANILACAK SEKTÖR

Kulak koruyucuları: metal şekillendirme presi pnömatik

matkap, havalimanları, fore kazık, motopomp, ağaç/tekstil
işleri vb. gürültülü iş

Koruyucu giysi: asit, çözeltiler, dezenfektan ve aşındırıcı

temizlik ürünleriyle yapılan işler, ısı etkisi olan yerler, kumlama
işleri, düz cam ürünleriyle çalışma, derin dondurucu odalar,
134
 KKD KULLANILACAK SEKTÖR

Ateşe dayanıklı koruyucu giysi: kapalı alanlarda kaynak işleri,

yüksek ısı ortamları,

Delinmeye dayanıklı önlükler: kesme ve kemiklerinden ayırma

işleri, bıçağın vücuda doğru çekilmesini gerektiren işler,

Deri önlükler: kaynak işleri, sıcak demircilik işleri, döküm işleri

135
 KKD KULLANILACAK SEKTÖR

Ön kolun korunması: kesme/kemik ayırma,

Eldivenler: kaynak, keskin kenarlı cisimlerin elle tutulması,

asit ve baz çözeltili çalışmalar

Metal örgülü eldiven: kesme/kemik ayırma, el bıçağı

kullanılarak yapılan kesim işleri, kesim makineleri
bıçaklarının değiştirilmesi,
136
 KKD KULLANILACAK SEKTÖR

İklime dayanıklı giysi: açıkta, sıcak, soğuk ve yağmurlu havada yapılan

çalışmalar,

Yansıtıcı giysi: çalışanların açıkça görülmesi gereken yerlerde yapılan

çalışmalar,

Emniyet kemeri: iskele, direk, prefabrik vb.

Güvenlik halatı: yüksekte yapılan çalışmalar,

Deri korunması: tabaklama, kaplama işleri

137
KKD KULLANILACAK SEKTÖR

138
KKD KULLANILACAK SEKTÖR

139
140
Lütfen eğitimde anlatılanları hatırlamaya çalışınız
İSAGEM EĞİTİM KURUMLARI

Kazasız Çalışmalar Dileriz