BIBLIA SACRA quxTa VULGATAM CLEMENTINAM NOVA EDITIO LOGICIS PARTITIONIBUS ALISQUE SUBSIDUS ORNATA A ALBERTO COLUNGA, O.P. ar LAURENTIO aS PROFESSORIBUS SACRAE SCRIPTURAE P.UNIVERSITATE CCL SAEMANTICENST DECIMA EDITIO BIBLIOTECA DE AUTORES CRISTIANOS MATRITI + MCMXCIXEVANGELIUM SECUNDUM M A T YT H A E U M ; PARS PRIMA: Iesu Curistr INFANTIA (1-2): Genea- SUMMARIUM logia Christi et conceptio virginalis (1). Magorum adven- tus et fuga in Aegyptum (2).—PARS SECUNDA: Inst CHRISTY PRAEDICATIO IN Gattvaza (3-20) : Ioannes in Iordane (1,1-17). Christi ieiunium m deserto (4,1-11). Christus in Galilaea priores discipulos vocat (4,12-23). Sermo montanus (5-7): Octo beatitudines et legis mosaicae declaratio (5). De eleemosyna et oratione (61-18). De rerum temporalium sollicitudine (6,19-7,11). Lex charitatis Deoque obedientia (7,12-29). Christi. mivacula in Capharnaum (8,1-22). In mare (8,23-34). Alia miracula in Capharnaum (9,1-38). Apostolorum electio et missio ad praedican- dum (10). Ioannis Bapt. legatio et Petri confessio (11). Pharisaeorum oppositio (12). Parabolae de regno ad mare Galilaeae (13). Joannis Bapt. martyrium et Christi secessus in desertum ubi panes. multiplicat (14). Seniorum traditiones (15,1-20). Mulier chananaea et altera panum multiplicatio (15,21-39). Fermenta pharisaeorum (16,1-12). Petri confessio et prima passionis praedictio (16,1 3-28). Christi transfigu- ratio et pueri lunatici sanatio (17). Quis maior in regno caelorum (18,1-14). De fra~ * terna correctione et peccatorum condonatione (18,15-35). Iter in Ierusalem per Transiordaniam (19). Parabola‘de operariis in vineam conductis (20,1-16). Petitio filiorum Zebedaei (20,17-34).—PARS TERTIA: Igsus 1n Ierusatem (21-25) : Solemnis ingressus in Jerusalem (21,1-17). Ad Iudaeos incredulos parabolae (21,28- 22,14). Iudacorum quaestiones (22,15-46). De pharisaeorum doctrina (23). Sermo ‘apocalypticus (24). Parabolae de vigilantia et supremi iudicii descriptio (25).—PARS QUARTA: Jesu Cunistr Passio ET RESURRECTIO (26-28): Unctio in Bethania (26,1-16). Postrema Christi caena (26,17-35). Christi oratio in horto et apprehen- sio (26,36-56). Christus coram Caipha (26,57-75). Christus coram Pilato (27,1-31) Christi mors et sepultura (27,32-66). Christi apparitio ad mulieres (28,1-16). Christi valedictio ad discipulos (28,17-20) Abiam. Abias autem genuit Asa. 8 Asa autem genuit Tosaphat. Tosaphat autem uit Joram, Joram autem genuit Oziam. PARS PRIMA Tesu CHRISTI INFANTIA (1y1-2,23) Genealogia Christi 4 1 Liber generationis Iesu Christi fii Davids fli Abraham. 2 Abraham genuit Isaac. Isaac autem genuit Iacob. Iacob autem genuit Iudam, et fratres eius. 3 Iudas autem genuit Pha~ res, et Zaram de Thamar. Phares autem genuit Esron, Esron autem genuit Aram, ‘Aram autem genuit Aminadab. Amina- dab autem genuit Naasson, Naason au- tem genuit Salmon. 5 Salmon autem ge- nuit Booz de Rahab. Booz autem genuit ‘Obed ex Ruth. Obed. autem genuit Tesse, Tesse autem genuit David regem. 6 David autem rex genuit Salomonem ex ea quae Tuit Uriae. 7 Salomon autem: genuit Roboam. Roboam autem genuit ae17: Le 3y Vopca8: Velgate. 3 Gen 38,1-30.— 5: | 27. —1 wh 4,13-22, — 6: 2 Sam 11,1-! Ene. Leonis XIN: D 1940.18: Le 1,26. Ozias autem genuit Joatham. Ioatham autem genuit Achaz, Achaz autem genuit Ezechiam, 10 Ezechias autem genuit Ma- nassen, Manasses autem genuit Amon. Amon autem genuit Iosiam, 11 Tosias au- tem genuit Techoniam, et fratres eius in transmigratione Babyloni 12 Et post, sree Babylonis: Techonias__genuit, jiel. “Salathiel au- fem _genuit Zorobabel. 13 Zorobabel au- tem genuit.Abiud. Abiud autem genuit Eliacim. Eliacim autem genuit Azor. 14 Azor autem genuit Sadoc. Sadoc au- tem genuit Achim. Achim autem genuit Eliud, 15 Bliud autem genuit Eleazar. Eleazar ‘autem genuit Mathan. Mathan autem genuit Iacob, '6 Iacob autem genuit Joseph virum Mariae,.de qua natus est Tesus, qui vocatur Christus. 17 Omnes itaque generationes ab Abra- ham Usque ad David, generationes qua- fuordecin: ot a David usque ad tana 4 Reg 22,1-25,21.— 16: Le 3,23. Il ‘ 32SECUNDUM MATTHAEUM 1-2 grationein Babylonis, generationes_qua- Mordecim: et a transmigratione Babylo- nis usque ad Christum, generationes qua- ‘tuordecim. Iesu Christi conceptio virginalis 18 Christi autem generatio sic erat: Cum esset desponisata mater eius Maria Toseph, antequam convenirent inventa est in utero habens de Spiritu sancto, 19 Toseph autem vir efus cum esset fustus, oC Holl cant} traducere, voluit occulte dimittere cam. 20 Haec autem eo cogitante, ecce angelus Donini ‘apparat ie sommic"Gi dieenss Toseph Bir David, oll tiemere”accipere Maram coniuger tuami quod-enim in ea natum est, de Spiritu sancto est. 2! Pa- Spitters Ghina a vous soma oar Jesum: ipse ein’ salvum faciet popalum suum “a, fis_eorum. 22 Hoc. autem Sram Tatton est, at adimpleretar quod | dictum _est_a Domino per_prophetam dicentem: 27 Race virgo in utero habebit, et pariet filium: et vocabunt nomen eius Emmanuel, quod est interpretatum Nobis- cum Deus, #Exsurgens autem Toseph & somno, fecit sicut praccepit ef angelus Et Domini, et accepit coniugem suam. non cognoscebat eam donec peperit filium suum primogenitum: et_vocavit_nomen eius Tesum. Magorum adventus in Bethlehem Q, + Cum ergo natus esset lesus in Beth. Ichem Iuda in diebus Herodis regis, ‘ecce Magi ab oriente venerunt Ierosoly- mam, 2 dicentes: Ubi_est qui_natus est | ten fudacorum? “widimius enim stclant ius in oriente, et venimus adorare eum. 3 Audiens autem Herodes rex, turbatus est, et omnis Terosolyma cum illo. 4Et congregans omnes principes sacerdotum, et scribas populi, sciscitabatur ab eis ubi Christus nasceretur. 5 At illi dixerunt ei: Tn Bethlehem Iudae: sic enim scriptum est_per prophetam: 6 Et tu Bethlehem terra Iuda, ‘Nequaquam minima es In principibus Inda:z Ex te enim exiet dux, qui regat populum meum Israel. - 7 Tune Herodes clam vocatis Magis diligenter didicit ab eis tempus stellae, quae apparuit cis: Set mittens illos in Bethlehem, dixit: Ite, et interrogate dili- enter de puero: et Cum inveneritis, re- ‘nuntiate mihi, ut et ego veniens adorem Le 4,315 2,21; Act 2,38-39.—23: Is Mich 2 a Le 24-7. 22 Num 2407. 964 um. 9Qui cum audissent regem, abie- Tunt, et ecce stella, quam viderant in griente, antecedebat eos, usque dum ve- niens staret supra, ubi erat puer. 1 Viden- tes autem stellam gavisi sunt gaudio mag- no valde. 11 Et intrantes domum, inve- nerunt puerum cum Maria matre ¢itis, of Brochicntes adOraverunt Sumit ot aperie thesauris suis obtulerunt ei munera, au- rum, thus, et_myrrham. I Et response. Reefer fonmnit te redifeat ad Ferber, per aliam viam reversi sunt in regionem suam, Fuga in Aegyptum et trucidatio innocentium. 13 Qui cum recessissent, ecce_angelus Domini _apparuit in somnis Toseph, di- Gens: Surges et accipe puerum, et matcem eius, et Tuge in Aegyptum, et esto ibi usque Sag ican Ger Petru et enter ue Be odes _quaerat_puerum_ad_perdendum Gai 7" Ghar consurgens actepit pocram ot matrem ejus nocte, ét secessit in Ac tum: 15 et erat ibi usque ad obitum Hero- dis: ut adimpletétur quod dictum est Domino” per’ prophetam~ dcentem: Ex Regypto.vocavi flium meum. 18 Tune Herodes videns quoniam illu sus esset_a” Magis, iratus'est.-valde, ot mittens occidit omnes pueros, qui erant in Bethlehem, et in omnibus finibus eius, a bimatu et infra secundum tempus, quod exquisierat a Magis. 17 Tune adimpletum est quod dictum est per Jeremiam_pro- phetam dicentem: 18 Vox in Rama audita est Ploratus, et ululatus multus: Rachel_plorans filios_suos, Et noluit Consolan, quia non sunt. Reditus in patriam to autem Herode, ecce ange- Jus Domini apparuit in. somnts Toseph in Aegypio, 2Paicers: ‘Surge, et_accipe pyerum, et matrem eius, et vade In ter- Fam Verney Gofunet? sunt onlay gut ana ‘eount sulinamt puerl 7 Our consurgen, accepit puerum, ef matrem efus, et venit in terram Israci. 22 Audiens autem quod Archelaus regnaret in Iudaea pro Herode patre suo, timuit illo ire: et admonitus in somnis, secessit in. partes Galilaeae. 23Et veniens habitavit in civitate quae vocatur Nazareth: ut adimpleretur quod dictum est_per prophetas: Quoniam Na- Zaraeus vocabituir. Sa.—11 Ps 71045: Is 60.6. Tri: D 878.— is: Os 11,1. ag: Is 53,3: Le 1,26; 2,39. Cone. a7: Ter 31,965 PARS SECUNDA Tesu CHrIsTI PRAEDICATIO IN GALILAEA (3,1-20,34) Ioannes Baptista praedicat iuxta Tordanem 1 In diebus autem illis venit Ioannes Baptista praedicans in deserto Tu- Poenitentiam_agite: pant caclonaca. dacae, 2 et dicen: Vox clamantis in deserto: Rectas facite semitas eius. 4 Tpse autem Toannes habebat vestimen- tum de pilis camelorum, et zonam pelli- ceam circa lumbos suos: esca autem eius erat locustae, et mel silvestre. 5 Tune exi- bat ad eum Terosolyma, et omnis Tudaea, et omnis regio circa Tordanem; 6 et bap- tizabantur ab eo in Tordane, confitentes ta sua. 7Videns autem multos pharisaeorum, et sadducacorum, venientes ad baptismum suum, dixit eis: Progenies viperarum, quis demonstravit vobis fugere a ventura ira? * Facite ergo Tructart digmum pooniten- were ne ele dier ftrswos Pa ‘vos: Pa- trem_habemus. Dico enim vo- bis quoniam potens est Deus deTapidibus ists suseltare Bllos Abrahae 70 Lam air sis suscitare Flos Abe = ae am niténtfam: qui-autem post me vert Pacers eT calboamienta PORTS’ Ips Vos GapTANDTE in Spiritu_sancto, et igni. ius ventila- ‘brum in manu sua: et permundabit aream swam: et_congregabit triticum suum _in Heneumpaless autem comburetTant| igextingutbil. Tesu Christi baptismus 13 Tune venit Iesus a Galilaea in Iorda- nem ad Joannem, ut baptizarctur ab co. 14 Toannes autem prohibebat cum, dicens: Ego a te debeo baptizari, et tu_venis ad fie? 1 Respondens autem Tesus, dixit ei: Sine_modo: sic effi deoet nos implere rota Me 4,2-8; Le 3,1-18.—2: Me 1.43 Le 3,3. | Cone. Trid.: D 807.—3:'Is yo.a; To 123.42 4 Reg 1,8.—7 Gen 3. is 8: Conc. Tride: D 80 To 8,33, 39, — 10: Ps 1,3; Le 13,75 Io 15,6. — 11: Io'ts, i 7 19,4. — a: Mt 13,30. 137: Me SECUNDUM MATTHARUM 3-4 omnem iustitiam. Tune dimisit eum: i Baptizatus autem Jesus, confestim as- cendit de aqua, et ccce aperti sunt ei caeli: et _vidit itum Dei descendentem sicut Si een ane EE Ghee vox de cael dicens? ices flius meus dilectus, in quo mihi eOmpticu,—— Jesu Christi ieiunium et tentatio AL ‘Tune Jesus ductus est in desertum a_Spirifu, ut tentaretur, a diabolo. 2Et chim iefunasset quadraginta diebus, et_quadraginta noctibus, estes exalt 3Et accedens tentator dixit ei: Si Filius Dei es, dic ut lapides iti ‘pase fant Tespondens aba ‘Scriptum est! Non in solo pane vivit homo, sed in Omul ver ‘bo, quod procedit de ore Dei, 5 Tune as- sampsit eum diabolus eum diabolus in sanctam civita- tem, et statuit eum super pinnaculum templi, 6 et dixit ei: Si Filius Dei es, mit- te te deorsum. Scriptum est enim: Quia angelis suis mandavit de te, et in manibus tollent te, ne forte offendas ad lapidem fem tuum. 7 Ait ili Tesus: Rursum scriptum est: Non_tentabis Dominum ‘Senn tuam Th fterum assumpsit eum dia- volus in montem excelsum valde: et os- tendit ei omnia regna niundi, et gloriam corum, 9 et dixit ei: Hae omnia tbl da si cadens adoraveris me. Tunc di- Shia tanues Vade Setanay Soriptum est eniin, Dominum Deum tuum adorabis et_illi_soli_servies. ™Tunc reliquit eum diabolus: et_ecce angeli_accesserunt, et ministrabant i. Tesus Christus in Galilaea 12. Cum autem audisset Tesus quod Toan- nes traditus esset, secessit in: Galilaeam: Wet, relicta civitate Nazareth, venit, et habitavit_in Capharnaum maritima, in Yeut finibus Zabulon et Nephthalim adimpleretur quod dictum est per Is prophetam: 1STerra. Zabulon, et terra Nephthalim, Via maris trans lordanem, Galilaea gentium: 16 Populus, qui sedebat in tenebris, ‘Vidit Tucem maj Et sedentibus in regione umbrae:mortis, BL sete i telone umbrae mort orta est eis. "17 Bxinde coepit Iesus praedicare, et di- tere: Poenitentiam agite: appropinqua- vi cols? Nan ee caclorum, Ps no-tt; Le 3,a1-22.— 16: To_1,33-— 47: 2.8; Mt 12,18; 17,5. lI Conc Tolet.: D 19. tt Me 11213; Le 41-13. —2: Ex 34, 28; 3 Reg 19,8. —6: Ps 911-1 Deut 6,16. — To: Deut 6,13.— 12! Me 1,14; Le 4, ag: Is 91-2, 17: Me 114-15. {} Conc.SECUNDUM MATTHARUM 4-5 Priorum discipulorum vocatio 38 Ambulans autem Tesus fuxta mare Galilaeae, vidit_duos fratres, Simonem, qui vocatur Petrus, et Andream frairem efus_ mittentés rete in_mare (erant enim piscatores), 19 et ait illis: Venite post me, Bt faciamn vos fied -piscatores Heminume At illi continuo relictis retibus secuti sunt eum, 21 Et procedens inde, vidit alios duos fratres, Iacobum Zebedaei, et Toan— nem fratrem ius, in navi cum Zebédaeo patre corum, reficientes retia sua: et vo- Cavit eos. 2?'Illi_ autem statim relictis_re- tibus et patré, secuti sunt eum. i cireuibat_Iesus totam Galilacam, docens in synagopis corum, et praedicans evangelium regni: et sanans omnem lan- guorem, et omnem infirmitatem in popu- lo, 24Et abiit opinio eius in totam Sy- iam; et obtulerunt ei omnes male haben- tes, variis languoribus, ét tormentis com- prehensos, et qui daemonia habebant, et lunaticos, et paralyticos, et curavit cos: 25 et secutae sunt cum turbae multae de Galilaea, et Decapoli, et de Yerosolymis, et de Tudaea, et de trans Tordanem. Sermo Montanus: Beatitudines 5 1,Yidens autem Iesus turbas, ascen~ dit_in_montem, et cum sedisset, ac- cesserunt ad eum discipuli efus, 2 et ape- riens os suum docebat eos dicens: * 3 Beati_pauperes spiritu: quoniam ip- soruim est regnum caelorum. 4 Beati mites: quoniam ipsi possidebunt terram. > Beati jui_lugent: quoniam ipsi consolabuntur. 'Beatt qui esuriunt ef sitiont iustitiam: quoniats ipst saturabuntar. 7 Beat mise- ricordes: quoniam ipsi misericordiam con- Sequentur. 8 Beati mundo corde: quoniam ipsi Deum videbunt. 9 Beati pacifici niam filii Dei vocabuntur. 0 Beati qui per- secutionem patiuntur_propter_iustitiam: quoniam ipsoruni est regnum caelorum. 11 Beati_estis cum_maledixerint vobis, et persecuti vos fuerint, et dixerint’otine malum adversum vos mentientes, proptér me: !2 gaudete, et exsultate, quoniam mer- ces vesira copiosa est in caelis. Sic enim persecuti sunt prophetas, qui fuerunt an- te vos. ‘Me 3,13; Le 612.17.—g-121 Le 6, Cor 1,26-30; lac 2,5. II Enc. 966 Discipuli sal terrae et lux mundi 13 Vos estis sal terrae, Quod si sal eva- nuerit, in quo salietur? ad nihilum- valet ultra, nisi ut mittatur foras, et concul- cetur ab hominibus. ¥4 Vos estis lux mun- di. Non potest civitas abscondi supra mon. tem posita, 15 neque’accendunt lucernam, &¢ ponunt éam sub modio, sed super can- delabrum, ut luceat omnibus qui in domo sunt. 16 Sic luceat lux vestra coram homi- nibus: ut _videant opera vestra bona, et glorificent Patrem_vestrum, qui in_cae- lis est. Tesus Christus et praecepta anti- quae legis 17 Nolite_putare quoniam veni solvere legem; aut_prophelas: non Veni solvere,— sed adanploe © Anton quippe dics wb donee transeat cachim ef tesa Tom Unum aut unus apex non praeteribit a lege, do- nec omnia fiant. 19 Quiergo solverit unum de mandatis isis minis. ot docuerit sit homines, minimus vocabitur in regno cae- Iorum? qui autem fecerit et docuerit, hic magnus vocabitur in regno caclorum, 29 Dico enim vobis, quia nisi abundaverit iustita-vestra plas quaiySonBaR, et Bharisacorurm,-non-tatrablts in regen” caelorur Quinti praecepti declaratio 21 Audistis_quia-dictum est antiquis: Non oceides: qui autem occiderit, reus erit iudicio. 22 Ego autem dico_vobis: quia_omnis qui irascitur fatri suo, reus eri Tidieae Out gutta dinerfi leat soo, raca: reus‘erit concilio, Qui_autem dixe- rit, fatue: reus chennae ignis. 23 Si Ergo offers manus Tuam ad aliare, et sbi recordatus fueris quia frater tuus habet aliquid adversum te: 24 relinque ibi munus jum ante altare, et vade prius reconci- liari fratri tuo: et func veniens offeres mu- nus_tuum, 25 Esto consentiens adversario tuo“cito dum es in via cum eo: ne forte tradat te adversarius iudici, et index tra- dat te ministro: et in carcerem mittaris. 26 Amen dico tibi, non exies inde, donec reddas novissimum quadrantem. 8: Ps 23,3-4; Hebr 12,14. — 9: Rom 15,33; 10, 20. —ro: Tac 1,2; 1 Petr 3,14.—13: Me 9,50; Le 14,34-35.—14: Mt 8,12. — 15: Mc 4,25; Le 8,16; 11,33-— 16: 1 Petr 2,12. — x7: Mt 15: Le 16,17; Rom 3,39-31. ll Epist. 8. Siri- cli: D 89; Cone. Arausic. II: D 194. — 19: Tae 30-11. — ar2 Ex, 20,13: Deut 5,17; 1 To 3, Leonis 42 Ps 36,11. — 52 Ps 15,5; 1s 61,2-3; Apoc 7,17. Eccl. 24, 28; Le 18,9.—7: Mt 18,32-33; Tac 2,13. — 15.23: Me 11,25.— 25: Le 12,58-59. — 27967 Sexti praecepti declaratio 27 Audistis quia dictum est _antiquis: ‘Non moechaberis, * Ego autem dico vo- ‘bis; quia omnis qui Viderit mulierem a concupiscendum eam, iam moechatus est eam in corde suo. 2 Quod si oculus tuus dexter scandalizat te, erue eum, et projice SEER Eran (bl ut pereat uneen membrorum tuorum, quam totum cor- pus tuum mittatur in gchennam. 30 Et si dextra_manus tua scandalizat te, abscide’ eam, et proiice abs te: expedit enim tibi ut pereat unum membrorum tuorum, quam: totum corpus tuum eat in gehen- nam. 31 Dictum est autem: Quicumque.dimi- serit uxorem suam, det ei libellum repudii 22 Ego auitem dico vobis: Quia omnis qui dimiserit uxorem suam, excepta fornica- tionis causa, facit eam moechari: et qui dimissam duxerit, adulterat, Secundi praecepti declaratio 33 Jterum audistis quia dictum est an- tiquis! Non periurabis: reddes autem Do- mino inraiienta ta." Ego autem dico bis, non iurare omnino, neque per cae- iim, quia thronus Del est: 35 neque per terram, quia scabellum est pedum eius: neque per Ierosolymam, quia civitas est magni regis: 36 neque per caput tuum iu- rayeris, quia non potes unum capillum album’ facere, aut nigrum. 37 Sit autem sermo_vester, est, est: non, non? quod autem his abundantius est, @ malo est. ‘Declaratio legis talionis a 38 Audistis. ia dictum est: Qculum oguld: et dentem pro dente. 3° Ego autenr| deo vobis, non resistere malo: Sec°Ht qui | te percusserit in dexteram maxillam tuam, pracbe illi et alteram: 4 et ei, qui vult tecum iudicio contendere, et tunicam tuam tollere, dimitte ei et pallium: 4 et quicum- que te angariaverit mille passus, vade cum illo et alia duo. 42 Qui petit a te, d ei: et volenti mutuari-a te, ne avertaris, Praeceptum dilectionis 43 Audistis quia_dictum est: Diliges| proximum tuum, et odio Habebis inimi- Ex 20,14; Deut 5,18.— 28: Iob 31,1. || Enc. Pii XI: D 2231. — 29: Mt 18,9; Mc 9,47. — 31 Deut 24,4; Mt'19,7; Mc 10,4, 32: Me 10,11; §; Cor ngo-tt. il Rois. Aleian: Sit. — 35? Ps 47,3-— 38: Ex 21,24; Lev 24, ig-a0; Deut 19.41, —39: Le 629-30; Rom tast9i 1 Cor 67. 4a: Le 63. ine, Bene dicti XIV: D_1479. — Lev 19,18; Deut Le’ 6,27-28; 23,34; Rom’ 12,20; SECUNDUM MATTHAEUM 5-6 cum tuum. 4 Ego autem dico vobis: Dili gite inimicos vesttos, Benefacite his qui Gderunt vos: et orate pro persequentibus et calumniantibus vos: 45 ut sitis filii Pa tris vestri, qui in caelis est: qui solem suum Gait Tacit super bonos et malos: et pluit super iustos et iniustos. 46 Si enim diligitis, eos qui vos diligunt, quam mercedem ha- bebitis? nonne et publicani hoc faciunt? 47 Et si salutaveritis fratres vestros tantum, quid amplius facitis? nonne et ethniei hoc faciunt? '8 Estote ergo vos perfecti, sicut ot Pater vester caslesss perfectas est perfectus est, Quomodo facienda sit eleemosyna G Altgnite ne iustitiam vestram facia- tis_Coram hominibus, ‘ut videamini ab eis: alioquin mercedem non habebitis. apud Patrem vestrum, qui in caelis est. z Cum ergo facis_cleemosynam,noli tuba Cancre ante te, sicut hypocritae fa- ciunt in synagogis, et in vicis, ut honori- ficentur ab hominibus. Amen’ dico vobis, receperunt mereedem suam. 3 Te autem faciente cleemosynam, nesciat sinistra tua quid faciat dextera tua: ? ut sit eleemosy- nng_tua_in_abscondito, et Pater tuus, qui videt in abscondito, reddet tibi. Quomode orandum 5 Et cum oratis, non eritis sicut by iin SU pege ee ne platearum stantes orare, ut videantur ab hominibus: amen dico vobis, receperunt mercedem sam. *Tu autem cum orave- ris, intra in cubiculum tuum, et clauso ostio,_ ora Patrem_tuumi_in_abscondito: et Pater tuus, qui videt in abscondito, red- det tii. 7 Orantes autem, nolite mulium Togui, sicut ethnici, putant enim quod in multiloquio suo exaudiantur. 8 Nolite ergo assimilari eis, scit enim Pater vester, quid opus sit_vobis, antequam petatis “eum. o Se age vos Sab Pater noster, qui es in caclis: sanctifice- tur nomen tuum. 1 Adveniat regnum tuum, Fiat voluntas tua, sicut in caelo, et in terra, 11 Panem nostrum supersubstan- tialem tda nobis hodie. 12 Et dimitte nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus de~ bitoribus nostris. 13 Et ne nos inducas in tentationem. Sed libera nos a malo. Amen. 14 $i enim dimiseritis hominibus pecca- 1 Thess 5,15; 1 Petr 3,9. — 48: Lev 19,2; Le 6, 36; 1 Petr 1,16. || Conc. Lateran. IV: D 432: 6 3Mé25,34-36; Rom 12,8. — 5: Mt 23,6. — 6:4 Rey 4.33. — 7s 1515. — 9-43: Le 112 x0: ME 7,21, 4-—91 lo 17,6; Le 22,42; To 4,34; 1: Mt 6,25- 34..Il Cone. Trid.: D 882, — x2: Mt 18,21-25. i] Cone. Carthag. XVI: D 107 et 108; ‘Cone. ‘Trid.: D 804. fo 17.14.15. I] De gratiaSECUNDUM MATTHAEUM 6-7 ta eorum: dimittet et _vobis Pater vester caelestis_delicta_vestra. Si autem non | dimiseritis hominibus: nec Pater vester dimittet vobis peccata vestra. Quomodo ieiunandum 16 Cum autem ieiunatis, nolite fieri sic. ut.hypocritae “tristes. Exterminant enim Facies Saas UF appateant hominibus ieiue nantes. Amen dico vobis, quia receperunt mercedem suam. 17 Tu autem, cum feiu- nas, unge caput tuum, et faciem tuam la- ya, 18 ne videaris hominibus ieiunans, sed Patri tuo, qui est in abscondito: et Pater tus, qui videt in abscondito, reddet tibi. De anxia rerum pereuntium cura 19 Nolite_thesaurizare_vobis_thesauros in terra: ubi aerugo, et tinea demolitur: et ubi fures effodiunt, et furantur. 29 The- aurizate autem vobis thesauros in caelo, Gbineqae aerugo, neque tines demolitur et ubi fures non effodiunt, nec furantur. 21 Ubi enim est thesaurus tuus, ibi est et cor um, “Zz Lucetha corporis tui est oculus tuus. ‘Si oculus tuus fuerit simplex: totum _cor- pus tuum lucidum evit. 23 Si autem oculus | tuus fuerit nequam: totum corpus tuum tenebrogum erit Si ergo Tumien quod it quod in te est, tenebrae sunt: ipsae tenebrae ‘quan- tac erunt? TENG otest_duobus_dominis ser- vire: aut enim unum odio habebit, et al- ierum diliget: aut unum sustinebit, et al- terum contemnet. Non potestis Deo ser- vire et mammona . “2 Tdeo dico vobis, ne solliciti sitis ani- mae vestfae quid manducetis, neque cor- eee ee eee Pee ae ma Bias oot ‘est quam esca: et corpus plus quam vestimentum? 26 Respicite volatilia Caeli, quoniam non serunt, neque me- ~-tfint, neque congregant in horrea: et Pa- ter vester_caelestis pascit illa. Nonne vos Inagis pluvis est URS? 27 Quis antem ves- trum cogitans potest adiicere ad staturam suam cubitum unum? 28 Ft de vestimento quid solliciti estis? Considerate lilia agri (nomiodo erescunt: Aon laborant, ‘neque | nent. 29 Dico autem yobis, quoniam nec Salomon in Guan! plovia sus-coopertus est] sicut unum ¢x istis. i_autem foenum agri, quod hodie est, et eras in cibanum mitiitur, Deus sic vestit, quanto_magi Yor moicas fdei? 3! Nolte ergo solic esse, dicentes: Quid manducabimus, aut Dei Indiculus: D141. — xg: Me 11,25. — xt Ts 58,5-03 Zach 7.4-5, — 20: Mt 19,21. — 22: 11,34-35. —242 Mt 16,13. — 25-34: Le 12,22- Petr §,7.—26: lob 38,41.—29: 3 Reg | D 2274 7.— 33: 3 Reg 313-14; Rom 14,17.— 34! Ex 16,1 tau 968 quid bibemus, aut quo operiemur? 32 haec enim omnia gentes inquirunt. Scit enim Pater vester, quia his omnibus indigetis. 35 Quaerite ergo primum regnum Dei, et iustitiam efus: et_haec omnia_adiicientur vobis. 4 Nolite ergo solliciti esse in crastie num. Crastinus enim dies sollicitus erit sibi ipsi: sufficit diei malitia sua. Minime de proximo iudicandum 7 | Nolite iudicare, ut_non iudicemin, 2h quo enim iudicio ‘iudicaveritis, iudicabimini: et in qua mensura mensi fucritis, remetietur vobis. 3 Quid_autem vides_festucam in_oculo fratris tui: et trabem in oculo tuo non vides? 4 Aut uomodo dicis fratri tuo: Sine eiiciam festucam de oculo tuo, et ecce:trabs est in oculo tuo? 5 Hypocrita, eiice primum ttabem de oculo Tub. et fae vides etl fe festucam de oculo fratris tui. 6 Nolita dare sanctum _canibus: neque mittatis margaritas vestras ante porcos, ne forte conculcent eas pedibus suis, et conversi dirumpant vos. Orationis efficacia 7 Petite, ot dabitur vobis: quaerite,’ et invenitis: pulsate, et aperietur vobis, = Om- nis enim qui petit, accipit: et qui quaerit, invenit:, et pulsanti aperietur. 9 Aut_quis est ex vobis homo, quem si petierit filius suus panem, numquid lapidem porriget ei? 10 Aut si piscem potierit, numquid ser- Ponte porte eTP TSE cone woe cum sitis mali, nostis bona data dare filiis ves- tris: quanto magis Pater vester, qui_in caelis est, dabit bona petentibus se? Lex charitatis 12. Omnia. ergo quaecumque_vultis it faciant vobis homines, et_vos facite illis. Haec est enim lex, et prophetae a iauate per aaa porlim: quia lata porta, et spatiosa via -est, quae du- cit ad-perditionem, et multi sunt qui in- trant per eam. 14 Quam anj rta, et arcta via est, quae uci ad ity ok BRE Gi sunt qui javeniunt eat Vitandi falsi prophetae 15 Attendite a falsis prophetis, qui ve- njuntad vos i Vestesontaoviuey ntrins secus autem sunt lupi rapaces: 16a fruc- tibus_corum cognoscetis eos. Numquid colfigunt de spinis uvas, aut de tribulis 7 1 Le 6437; Rom 2,1; 1 Cor 4,5-—; 4.24.6: Mt 15,26. —7: Ter 20! Me 11,24; Le 11,9-10} To 14,13. Enc. “ag: Le 13,24. —15! Mt 24,1 x3,22; Act 20,20.—17: Le 6,44-45. Le 3,93 Io 15,2.6,— ax: Le 6,46; Rom969 ficus? 17 Sic omnis arbor bona_fructus bonos facit:; mala autem arbor malos fructus Tacit. 18 Non potest arbor bona malos fructus facere: neque arbor mala ‘ponos fructus facere. 19 Omnis arbor, quae non facit fructum bonum, excidetur, et in ignem mittetur. 20 Igitur ex fructibus eo- fum_cognoscetis eos. Deo non solum verbo sed opere obediendum. 21 Non omnis qui dicit mihi, Domine, Domine, intrabit in regnum caelorum: ‘sed_qui Tacit voluntatem Patris mei, qui Fr calls est, pee IASB ie Tega’ coo. Jorum. 22 Multi dicent mihi in illa die: Domine, Domine, nonne in nomine tuo prophetavimus, et in nomine tuo daemo- nia elecimus, et in nomine, tuo virtutes multas fecimus? 23 Et tunc confitebor il- fis: Quia nunquam novi vos: discedite-a Ta Beata tr Oranis ergo qui audit verbs mea haec, ef facit ea, assimilabitur viro sapient, qui aedificavit domum suam supra petram, 2S et descendit pluvia, et venerunt flumi- na, et flaverunt venti, et irruerunt in do- ‘mum illam, et non cecidit: fundata enim erat super petram. 26.Et omnis qui audit Serba mea ‘hace, et non Tacit ea, siaulis erit_viro_stulto, qui aedificavit domum suam super arenam: 27 et descendit plu- via, et, venerunt flumina, et flaverunt ven- ti, et irruerunt in domum illam, et ceci- dit, et fuit ruina ill %sBt factum est: cum consummasset Tesus verba haec, admirabantur turbae Super doctrina cits. 2 Brat enim docens eos sicut potestatem habens, et non sicut scribae eorum, et pharisaei. Tesu Christi varia miracula: Sanatur leprosus 8 1 Cum autem descendisset de monte, secutae sunt eum turbae multae: ? et ‘ecce leprosus veniens, adorabat eum, di- cens: Domine, sj vis, potes me mundare. 3 Et extendens Jesus manum, tetigit eum, dicens: Yolo. Mundare. Et confestim mundata ést Tepra ‘eius. * Et ait illi Iesus: ‘Vide, nemini_dixeris: sed_vade, ostende ‘g.sacendod, ct offer muna. qued prac: ffer munis, quod. prac cepit Moyses, in testimonium illis. Servus centurionis 5 Cum autem introisset Capharnaum, accessit ad eum centurio, rogans cum, Set dicens: Domine, puer meus iacet in domo ; Tac 1,22, a2: Ter 14,143 27.153 Le 13, — 24-27: Le 6,47-49.— 28: Mt 22,33; 1418; Le 4,32; To 7,46. SECUNDUM MATTHAEUM 7-8 paralyticus, ot male torquetur, 7 Et ait illi Yesist Ege venlam, et purabo cum, ¢ Et responds en ate Domne: nea gum_dignus ut-intres sub tectum mean SEP TantanT dic verbo, ot senabitur poet meus, Nam et €go homo sum sub pots: tate constitutus, habens sub me milites, et dico huic: Vade, et vadit: et alii: Veni, et venit: et servo meo: Fac hoe, et facit. 10 Audiens autem Iesus miratus est, et se- quentibus se dixit: Amen dico vobis, non fhveni_tantam fidem in Israel Tico autem yoois, quod multi ab oriente ef oc- Gidente venient, et recumbent cum Abra- ham, et Isaac, et Iacob in regno caelorum: 12 filii autem regni eiicientur in tenebras cxterfores® Tor ert etus et sutdor dene tium. Et dixit Iesus-centurioni: Vade, et sicut credidisti, fiat tibi. Bt sanatus est puerinillahora. SS Socrus Simonis 14 Et cum venisset Iesus in domum Pe- , vidit socrum eius jacentem, et febri- citantem: 15 et tetigit manum eins, et di- misit eam febris, et surrexit, et ininistra- bat els. Sanantur multi 16 Vespere autem facto, obtulerunt ei multos daemonia habentes: et eiiciebat ‘spiritus verbo: et omnes male habentes curavit: 17 ut adimpleretur quod dictum est per Isaiam prophetam, dicentem: Ij infirmitates nostras. acre et acgrotati es nostras’portavi fidens auter sus turbas multas circum se, jussit ire trans fretum, Conditiones ad Christi sequelam 19 Bt avcedens ‘unus scriba, at ill: Ma- gister, sequar te, quocumque ieris. 20 Et dicit et Tesus? fe al volucres cacti nidos; Filius autem homi- nis non habet ubi caput reclinet, 2 Alius recline, 2 Alius Iutom de discipolis us at MT pecmitte me primum ire, et sepelite pat trem moum, 2Tesus autem ait illi: Seque- re me, et dimitte mortuos = twos suos. ‘Tempestas in mari sedata 23 Bt ascendente eo in naviculam, se- cuti sunt eum discipuli efus: 24 et ‘ecce Motus magnus factus est in mari, it2 ut Savicula operitetur Wuctbus ipse vero dormiebat, 25 Et accesserunt ad eum dis- 1s 49,12; 59,19; Mal 1, Me 15,28. — 14-17 Me 1,20.34; Le 438-41. — 17: Is 53,4.— 18: Me 1SECUNDUM MATTHARUM 8.9 uli eius, et suscitaverunt eum, dicentes: Domine,’ salva_nos, perimus. 2 Et dicit Gis Tesus: Quid timidi estis, modicae fidei? Tune surgens imperavit ventis, et mari, et facta est tranquillitas magna. 27 Porro homines mirati sunt, dicentes: Qualis est hic, quia venti et mare obediunt ei? Daemoniaci a daemone liberati_ 28 Et cum venisset trans fretum in re~ jonem Gerasenorum, occurrerunt ei duo abentes daemonia, de monumentis exeuntes, saevi nimis, ita ut nemo posset transire per viam illam, 29 Et ecce clama- yerunt, dicentes: Quid nobis, et tibi, Jesu fili Dei? Venisti huc ante tempus torquere SeeT SUE autem. non Tonge abe ile grex inultorum porcorum pascens. 31 Dae- mMones autem rogabant eum, dicentes: Si| ejicis nos hinc, mitte nos in’ grey T= Sora OTE at Ms Tear i ensues abierunt in porcos, et ecce impetu abiit totus grex per praeceps in mare: et mor- tui sunt_in aquis. 33 Pastores autem fuge- runt: et venientes' in civitatem, nuntiave- runt omnia, et de eis qui daemonia ha- buerant. 34 Et ecce tota_civitas exiit_ ob- vyiam Tesu: et viso co, rogabant ut transi- feta finibus con “ Paralyticus sanatur 9 1 Bt ascendens -in naviculam, trans” fretavit, et, venit in civitatem suam. 2 Et ecce offerebant ei paralyticum iacen- tem in lecto. Et videns Tesus fidem illo- rum, dixit paralytico: Confide fili, remit- tuntur tibi ita_tua, > Bt ecce quidam de sonbis dbierant inte se: Hic blagphe- mat. 4Et cum vidisset Iesus cogitationes corum, dixit: Ut quid cogitatis mala ‘in cordibus vestris? > Quid est facilius dice- re: Dimittuntur tibi peceata tua: an di- ‘Ceres et: ula? it autem scia- ti quia Piffos hominis Eabet potertaton f Jectum tuum, et va- in docket tana, TY aeveate or ete in domum.suam. § Videntes autem tur- bac timuerunt, et glorificaverunt Deum, qui dedit potesistem talem Rominibus- | Matthaei vocatio 9 Et, cum transiret inde Iesus, vidit ho- minem sedentem in telonio, Matthaeum nomine. Et ait illi: Sequere me. Et sur- gens, sccutus est eum. IEt facium est, discumbente eo in domo, ecce multi pu- 4,35; Le 8,22. — 19-22: Le 9,37-60.—21: 3 Reg (0,20. — 23-27: Me 4,30-40; Le 8,22-25. — 28-34: Mc §,1-20; Le 8,26-39. — 29: Mc 1,24; Le4,34.41; 2 Petr 2,4. 970 blicani et peccatores venientes, discum- bebant cum Tesu, et discipulis ¢ius. 11 Et videntes pharisaei, dicebant discipulis eius: 2 At Jesus Auiens. aitr New est opus Valentibus me, dicus, sed male habentibus- Euntes au tem discite quid est: Misericordiam volo, ‘et non sacrificius (on enim yeni vocare fst Se ects “SWltine acsesserunt ad eum discipuli Toannis, dicentes: Quare nos, et pharisaci ieiunamus frequenter: discipuli autem tul non ieiunant? 15 Bt ait illis Tesus: Num quid_possunt filii sponsi lu; gum_illis est_sponsus? Venient autem dies cum auferetur ab eis sponsus: et tune _ieiunabunt. 16 Nemo autem immittit commissuram pani rudis in vestimentum enim plenitudinem eius a vestimento: et peior scissura fit. 17 Neque mittunt vinum. novum in utres veteres: Sanatur hemorrhoissa 18 Hacc illo loquente ad eos, ecce prin- ceps unus accessit, et adorabat eum, di- cens: Domine, filia mea modo defuncta ‘est: sed veni, impone manum tuam super ‘cam, et Vivet. 19 Ft surgens lesus, seque- batur eum, et discipuli cius. 20 Et ecce miulier, quae sanguinis fluxum patieba- tur duodecim annis, accessit retro, et te- tigit fimbriam vestimenti ejus. 21 Digebat™ Guin Tatra Se° ST teigero” tatu vesti- mentum éius, salva ero. 22 At Tesus con- versus, et videns eam, dixit: Confide filia, fides tua te salvam fecit. Et salva” est muller ex.flla hora. Filia Iairi 23 cum venisset Tesus in domum principis, et vidisset tibicines et turbam tumultuantem, dicebat: 24 Recedite: non est_enim mortua_puella, sed dormit, Et denidebant eum Et cum clecta esset turba, intravit: et tenuit manum eius. Et surrexit_puella, 25 Ft exit fama haec in Universam terram illam, Duo caeci 27 Bt transeunte inde Iesu, secuti sunt eum duo caeci, clamantes, et dicentes: Miserere nostri, fili David. 28 Cum autem venisset domum, accesserunt ad eum cae~ ci. Et dicit eis Tesus: Creditis quia hoc 9 x: Me §,21: Le 8,40. —2-8: Me 2,1~ Le 518-20. — 2: Le 7.48; To 5,14. tI Cone. Trid 2 D798. — 9-87: Me 2,19:23 Le 5,27-39. 13: Os 6,6.— fo 3,29. — 18-26: Me 5,22-974 possum facere vobis? Dicunt ei: Utique, BEING SS Tone tengit oculos corumade cens: Secundum fidem_vestram fiat _yo- bis. 2°Et aperti sunt oculi eorum? ef comminatus est illis Iesus dicens: Yidete ne_quis sciat. 3! Illi autem exeuntes, dif- famaverunt eum in tota terra illa. Daemoniacus mutus 32 Egressis autem illis, ecce obtulerunt ¢j hominem mutum, daemonium haben- tem. 33Et eiecto daemonio, locutus est inutus, et miratae sunt turbae, dicentes: Nunquam apparuit sic in Israel. 34 Pha- risaei autem dicebant: In principe daemo- niorum eiicit daemones. Multorum curatio 35 Et circuibat Iesus omnes civitates, et castella, docens in synagogis corum, et praedicans evangelium regni, et curans omnem languorem, et omnem infirmita- tem. 36 Videns autem turbas, misertus est eis: quia erant vexati, et iacentes sicut foves non habentes pastorem. 37 Tune di- cit discipulis suis: Messis quidem multa, perarii autem paucl 7 SERIES UT haiti operarios In messem_suam. Electio Apostolorum 10 {Et convocatis duodecim discip lis suis, dedit illis potestatem spiri tuum immundorum, ut effeerent eos, et curarent omnem languorem, et omnem infirmitatem. 2 Duodecim autem Aposto- forum nomina sunt haec. Primus: Simon, qui dicitur Petrus, et Andreas frater eius, 3Tacobus Zebedaci, et Ioannes frater eius, Philippus, et Bartholomaeus, Thomas, et Matthaeus publicanus, Tacobus Alphaei, et Thaddaeus, +Simon Chananaéus, et Tudas Iscariotes, qui et tradidit eum. Eorum ‘institutio et missio 5 Hos duodecim misit Tesus: préiecipiens eis, dicens: In viam gentium ne abieritis, et in civitates Samarfianorum ne Intreve: ritis: 6 sed potius ite ad oves, quae perie fun Gea eet Castes chee ee cate, dicentes: Quia_appropinquavit reg- tum caciorum, ° Talirmos curate, mortues suscitate, leprosos mundate, daemones eiicite: gratis accepistis, gratis date. 9 No- {ite posers sara setae ateentan, Le 8,41-56.—18: Mt 14,36.—32: Mt 12, Le 11y14, —35: Mt 4,23; Me 6,34. — 34;5-—37! Le 10,2; To 4,35. ll Enc. Pil XI: D' 2222. 10 & Me 6.7; Le gua. 24: Me aig 19; Le 613-16; Act 1,13. — 6: Ter 50,6; Mt 15,24; Act 13,46; Rom’15,8.—7: Mc’ 6, SECUNDUM MATTHAEUM 9-10 neque pecuniam in zonis vestris: !@ non peram in via, neque duas tunicas, neque calceamenta, neque virgam: dignus enim est operarius cibo suo. Tt In quameumque autem civitatem aut castellum intraveri- tis, interrogate, quis in. ea dignus sit: et ibi manete donee exeatis. 12 Intrantes au- tem in domum, salutate eam, dicentes: Pax_huic_domui. 13 Et si quidem fuerit domus illa digna, veniet pax vestra super eam: si autem non fuerit digna, pax ves- tra revertetur ad vos. 14 Et quicumque non receperit vos, neque audierit sermo- nes vestros: exeuntes foras de domo, vel civitate, excutite pulverem de libus ves- tris, 18 Amen doo vobis: Tolerabilus erit ferrie Sodomorum et Gomorrhaeorum in die iudicii, quam illi civitati. -A quibusnam cavendum 16 Ecce ego mitto vos sicut oves in me- dio luporum. Estote. rudentes sicut Serpontes, et Haplicae Wear Solatbae WGavete autem ab Roninbis Trade ening vos In concilils, et in synagogis suis flagellabunt vos: ‘Set ad praesides, et ad reges-ducemini propter ‘me in test monium illis, et gentibus. 19 Cum autem tradent vos, nolite cogitare aut quid loguariini: dabitur chim vob ir illa fora, quid loquamini: 20 yon _cnim vos estis qui loquimini, sed_ Spintus Patris vestri, qui loquitur in vobis. ‘radet ar ten frater fentrem In mortem, et pater filium: et insurgent filii in parentes, et morte eos afficient: 2? et eritis odio omni- bus propter nomen meum: qui autem perrernverit usjue in fem, Wie salvar a Persecutiones'non timendae 23 Cum_autem_persequentur_vos in ci- vitate ista, Tugite in aliam, Amen dico vo- bis, non consummabits civilates Israel, ‘veniat, fon est discipulus super magistrum, nec servus super dominum suut sufficit discipulo ut sit sicut magister_cius: et servo, sicut dominus eius. Si patrem familias Beelze- bub vocaverunt: quanto magis domest cos eius? 26 Ne ergo timueritis cos. Nihil, enim est opertum, quod non revelabitur: Patra quod non seletur 27 Quod dico vobis in tenebris, dicite in lumine et quod in aure auditis, praedicate super tecta. 12; Le 10,9. — 9-18: Me 6,8 4-12; 22,35. — a1: Num 18.31; 1 Tim 5,18, — ‘Le 10,3; To 10,12; Act 20,29.—17: Me 13,9; Le ataz-13.— 19-22: Me 13,11-13; Le To 14.26-27.—~'22: 10 15, 2. il Gone. Valent.: D324; Cone. Trid B's06 et 809; Cone. Vatic.? D 1793.24: Le 6,403 10 13,6; 15,20. —26: Me 4,22; Le 8.173SECUNDUM MATTHAEUM 10-11 28Et_nolite_timere eos _qui_occidunt Et_nolite_timereeos_qui_oceidunt is animam autem non possunt occi- GGerted pottus timete cum, qui potest at animam et corpus perdere in gehen nam. 29 Nonne asseres ase ve~ neunt: et unus ex illis non cadet super terram sine Patre vestro? 2 Vestri autem capilli capitis omnes numerati sunt, lite ergo timere; multis ms malo Heat von Ommis eo aul comb ‘ergo qui confitebi- tar me coram hominibus, confit eum coram Patre ‘qui_in caelis 2-3 Gul sutern negaverit me corain Hor minibus, negabo et ego eum coram Patre meo, qui in caelis est. 34'Nolite arbitrari quia pacem venerim mittere in terram: pon _veni_pacem mit- tere, sed_gladium: 55 veni enim separare Hominem adversus patrem suum, et filiam adversus matrem suam:-et nurum adver- sus socrum suam: 36 et inimici hominis, domestici eius. 37 Qui_amat_patrem_aut matrem*plus quam me, non est me di us: et_qui amat filium_aut ins, on_est-me dignus, 5° Et_qui_non Seep crucem suam, et sequitF menor ae digas Oud Inventt_antinara samy, perdet lam: et qui perdiderit ani mam’ suam propter me, inveniet eam. 40 Qui recipit vos, me recipit: et qui me recipit, recipit eum qui me misit. #1 Qui recipit prophetam in nomine prophetae, mercedem prophetae accipiet: et qui re~ cipit iustum in nomine iusti, mercedem iusti accipiet. 42 Et quicumque potum de- derit_uni_ex_ minimis istis calicem aquae -! ffigidae tanta in nominediscipuliz amen ‘vobis, non ‘perdet_mercedem suam. 11 1 Et factum est, cum consummas- set Iesus, praecipiens duodecim dis- ‘cipulis suis, transiit inde ut_doceret, et praedicaret in civitatibus corum. Toannis Baptistae legatio 2 Toannes autem cum audisset in vincu- lis oper: i, dnittens duos de disci- polis suis, 3 ait illi: Tu e3, qui venturus & an alium exspectamus? + Et lesus ait illis: intes Tenuntiate Toanni june, audistis, et wletie 5 Cac vident claudi ambulant, Teprosi mundantur, sur- di andiunt, mortui resurgunt, pauperes evangelizantur: 6 et beatus est, qui non fuerit scandalizatus in me. man Mi tats Levoca Le ‘12,51. 371 Deut 33, 1271426: — ateso: Me 16.29-287 Me 834-38! Le 9,23-24; 17,33; To 12,25.—40: Mt 18, Me 9,36; Le 10,16; To 13,20. I Conc. Cons- tantingp. TV: D 3413 Cone. Rom.: D 342, — 42: Me 9,40. | Conc, Trid.: D 810. 972 Toannis laus Tillis autem abeuntibus, lls pce shutout Tau ih desertum videre? arundinem vento agi tatam? ® Sed quid existis videre? homi nem mollious vestitam? Eoos qui qui molli- ‘bus vestiuntur, in domibus regum sunt. 9Sed_quid -existis_videre? prophetam? Edam dieo vobis. et plus a Guam prone ie- tam. T0 Hic est enim-de quo scriptum $30; Boce ego mitto-angelum-meum ante, faciem twam, qui praeparabit viam tuam ante te. “1 Amen dico vobis, non surrexit inter natos mulierum maior Joanne Baptista: qui_autem minor est in regno caelorum, maior est illo. mus autem Toannis Baptistae usque nunc, regnum caelorum vin pati ot Violent apie MIGa. Ome nes enim prophetae et lex usque ad Ioan- nem prophetaverunt: {et si_vultis_re- |.cipere, ipse est Elias, qui venturus est. 15 Qui habet aures audiendi, audiat. Parabola’ puerorum ludentium in foro 16 Cui _autem similem_aestimabo_ fibus in foro: qui clamantes ‘coaequalibus 47 dicunt: 1us vobis, et.non saltas- tis: lamentavimus, et non pianxistis. 18 Ve- nit_enim_Joannes neque manducans, ne- jue bibens, et dicunt: Daemonium habet. 19 Venit Filius hominis manducans, et bi- bens, et dicunt: homo yorax, et potator vini, publicanorum et peccato- rum amicus. Et iustificata est sapieatia a filiis suis. Exprobrantur tres civitates 20 Tunc coepit exprobrare civitatibus, in quibus factae sunt plurimae virtutes cius, juia_non egissent poenitentiam. 21 Vae Fh ‘Corozain, vae tibi Bethsaida: quia,.5i in Tyro et Sidone factae essent victutes quae factae sunt in vobis, olim in cilicio et cinere poenitentiam egissent. 22 Verum= tamen dico vobis: Tyro et_Sidoni remis- sius rit in die iudicii, quam yot BE Cea ger namadid usque fi cae Gar cualtaber’s? wsque in infornumn de- Seendes. quia, sl in Sodomfs factaefuissent virtutes quae factae sunt in te, forte man- sissent usque in hanc diem. 2 Verumta- men _dico vobis, quia terrae Sodomorum feukeins ent ta aie-Weaie, quam OT TD Eats. aN ni. 00: Bx 25, Mal 3.1; Me 1,2; To 3,28,—a1: Mt 13, 17, — rat Le 16,16.— 14: Mal. 4,5.— 16: Le 7.32. — 20-24: Mt 12,41; Le 10,1215; 11a1- 3225-27: Le. 10,2t-32.—ag: Eceli 1. 1 Cor 1,26. || Alloc. Pit IX: D 1644; Conc. Mt 7,28; 13.53; 19,13 26,1. 2-491973 Patris confessio 251In illo tempore respondens Tesus di- xit: Confitéor tibi, Pater, Domine caeli et terfae, quia abscondisti hacc a sapien- tibus, et prideatibus, et Tevelaall ex par- vals" Tia Pater: quomlam sie fuit pir citum ante te. 27 Omnia mihi tradita sunt a Patre meo, Et nemo novit Filium, nisi Pater: neque Pairem quis novit, nis: Fi ius, et cui voluerit Filius revelare. Tenite_ad_me omnes qui laboratis, ot onerati estis, et ego reficiam vos, 2° Tol- lite iugum meum super vos, et discite a me, quia mitis sum, et humilis corde: ef invenietis requiem animabus vestris. 30 Tu- um enim meum suave est, et onus nicum leve- Discipuli spicas vellentes 1.2. 13h itl tempore abit Tesus per sata sabato: discipuli autem eius @surientes coeperunt vellere spicas, et manducare. ? Pharisaei autem videntes, dixerunt ei: Ecce discipuli tui faciunt quod non licet facere sabbatis. 3 At ile dixit eis: Non _legistis quid fecerit David, quando esuriit, et qui cum éo erant: 4 quomodo intravit in domum Dei, et es DrOposi- tionis comedit, quos non licebat ei edere,, heque his qui cum co erant, nisi. solis sacerdotibus? 5 Aut_non-legistis in lege tia sabbatis sacerdotss in templo sabbee ‘iim volant, et sine crimine sunt? *Dico autem vobis, quia femplo-maior est hi 7Si autem sciretis, quid est: Misericor- diam Volo, et non sacrificium: nunquam condermatsetis imnocentes:* Domings nim est Filius hominis etiam sabbati. Manus arida restituta 9 Et cum inde transisset, venit in syna- gogam eorum. 10 Et ecce homo manum habens aridam, et int abant eum, di- Sone St leet abbas serene? er teen sarcnt eum, 11 Ipse autem dixit illis: Quis erit_ex_vobis_homo, qui habeat_ovem| ny Oe aT COGOEHT abe sabetar a Toe veam, nonne tenebit_et_levabit eam? 12 Quanto_magis_melior est homo ove? Teague Test sabbatis benctacerer Tune ait homini: Extende manum tuam, Et ex- SECUNDUM MaTTHAEUM 11-12 rent eum. 15 Jesus autem sciens recessit inde: et secuti sunt eum multi, et curavit e0s.omnes: 16 et praccepit eis ne manifes- tum eum facerent. 17 Ut adimpleretur quod_dictum est per Isaiam_prophetam, dicentem: 18 Bece puer_meus, quem elegi, dilec- Ecce puer_meus, quem elegi,_dilec- tus meus, in quo bene complacuit animae ee ae eee ee et_iudi ica genous nt tibus, bit Non contendet, neque clamabit, neque audiet aliquis in plateis vocem eius: 20 arundinem quassatam_non_confringet, et linum fu- migans non extinguet, donec eiiciat ad victoriam iudicium: 21 et_in nomine efus gentes sperabunt. ‘Daemoniacus caecus sanatus 22 Tune oblatus est ei daemonium ha- bens; caecus, et mutus, et_curavit_eum ita ut loqueretur, et videret. 2 Et stupe- bant omnes turbae, et dicebant: Numauii hhic_est filius David? 24 Pharisaei autem audientes, dixerunt: Hic non ciicit_dac- Franey nisi In Boelzebu principe daome niorum, 2Tesus autem sciens cogitatio- nes eorum, dixit eis: Omne regnum divi- sum_contra_se_desolabitur: et omnis.ci- vitas vel domus divisa contra se, non stabit. 26 Et si Satanas Satanam eiicit, ad- Yersus se avsns est: quomodo ergo sta: bit _regnum_eius’ it_si ego in bab atid daetones HT vestr| in gus tem. in spiritu Dei ciicio daemones, igitur, Daven in vos regnum Dei, 29 Aut juomodo potest quisquam intrare in do- eRe tase clus diripere, ish rits_alligaverit fortem? et tunc domum illius diripiet. °° Qui non est mecum, con- tra me est; ef qui non congregat mecum, spargit. "PrT'{dso dico vobis: Omine peccatum et blasphemia remittetur hominibus, spi ‘tus autem blasphemia non remittotar. 3? Et quicumque dixerit_verbum_coi ii hominis, remittetur ei: qui_autem it contra Spiritum sanctum, non remittetur ej, neque in hoc sacculo, neque in Tuturo. 3 Aut facite arborem bonam, et fructum cius bonum? aut facile arborem malam, et fructum efus malum: siquidem ex fruc- joscitur. ‘4 Brogeaies ‘vipera- tendit, et restituta est sanitati sicut altera. 14 Exeuntes autem pharisaei, consilium, faciebant adversus eum, quomodo Vatic.: D 1795. —27: Mt 28,18; To 3,35; 13, 3; 17,2. — a9: Is 42,2; Zach 9,9. ll Epist. Leo- a AI: D evs, — ger 1 Te 5.3. Cons. TQ 18: Me 223-28; Le 6, 23-45. —3: Ley 245; 1 Sam 24,1- 5: Num 28,9-10.— 05°66; Mt 9,13. — 9 tu_arbor as rum, quom jotestis bona Toqui, cum Sie ma ex a abandantie cat cords os Toquitur. >> Bonus homo de bono the- 34, ME 3,1-6; Le 6,6-11; 14,5°— 15%,Mt 8,43 ‘370 — 182 Is 42,1-3.— 22: Mc 3,22 11,14. — 25-30: Me 3,23-30; Le 1217-23, — 25: Me 9,4. —29: Is 53,12. il De gratia Dei Indiculus: D 149. — 30: Me 9,40; Le 11,23. gr: Me 3,28; Le 12,10. — 3a Tomus Gela- Sil: D 1673 Epist. Innoc. 1V: D 456.— a3: Mt 7.16; Le 6,43, —36: lac 3,1. — 38-42: Le 11,SECUNDUM MATTHAEUM 12-13 sauro profert bona: et_malus homo de malo thesauro profert mala. 3*Dico au- tem yobis quoniam_omne verbum otio- sum, quod jocuti fuerint_homines, red- dent rationem de ¢o in die iudicii, 37 Ex verbis enim tuis justificaberis ct ex ver- bis tuis condemnaberis. Signum de caelo 38 Tune responderunt ei quidam de scri- bis et pharisaeis, dicentes: Magister, vo- lumus a te signum videre, 39 Qui respon- dene nit ites Genetatio tala et adullera signum_quaerit: et _signum_non dabitur €i_nisi_signum Jonae prophetae. # Sicut enim fuit Tonas in ventre ceti tribus die- bus, et tribus noctibus, sic erit Filius ho- minis _in corde terrae tribus diebus et tribus noctibus. 4! Viri_Ninivitae surgent in_iudicio cum generatione ista, et con- demnabunt eam: quia poenitentiam ege- runt in praediatigne Tonae. BLesce lus quam’ Tonas hic, ina -austri_surget ‘udielo cum genetations Wa, oF cone demnabit eani: quia venit a finibus terrae audire sapientiam Salomonis, et ecce plis quam Salomod_ hic. a, Cam autem immundus.spiritus exis rit_ab_homine, ambulat per loca arida, ‘quaerens requiem, et non invenit. 4 Tune dicit: Revertar in domum. meam, unde exivi, Et_veniens invenit_ eam vacantem, is mundatam, et omatam, © Tunc va- Git et assumit copter alos” spiritus se- ‘cum_nequiores se, et intrantes habitant {iret Rune novissima hominis illus peio- ra prioribus. Sic erit et _generationi_huig pessimae. Tesu mater et fratres 45 Adhuc e0 loquente ad turbas, goce | ter eius et fratres stabant foris, quae- Fates eau so Distauem oa foqui ei. 47 Dixit autem ef quidam: Ecce mater tua, et fratres tui foris stant ae asfentes te. 4 Ye. “At ipse respondens di- iti sibi, ait: Quae_est_mater ‘mea, et qui sunt fratres mei? ® Et extendens ma- dnmein-diseipulos-suos_ divi; Bec ma-| num_in_discipulos suos, ter_mea, et _fratres_mel. 50 Quicumque ceaim_ fecerit-voluntatem Patris-mei,_qui in_caclis est, ipse meus frater, et soror, et'mater est. Parabola seminantis 13 Linuilo sie sxienstesus de domo; sedebat-secus mare. ? Et congrega® tae sudt ad etm furbae Mullae, ita ut in 16.29-33- — 38: Mt 16,t;. Cor 1,22. — 39: Mc. Sains be nag. 40: fo'2.t; 35: aang Ree 10,1710. — 43-48: Le 11,24-26.—— 43: 2 Petr 2, 20. — 46-50: Me 3,31-35) Le.8,19-21. 974 naviculam ascendens sederet: et omnis turba stabat in littore, 3 et locutus est eis multa in-parabolis, dicens: Ecce exiit qui seminat, seminare. 4Et dum seminat, quaedam ceciderunt secus vidm, et yene- unt voluctes coe “et comederunt ea, lia autem ceciderunt in_petrosa, ubi non habebant terram muitam: et conti- nuo exorta sunt, quia non habebant alti- tudinem terrae: 6 sole autem orto aestua- verunt: et quia non habebant radicem, aruerunt. 7 Alia autem ceciderunt in spi- nas: et creverunt spinae, et suffocaverunt @a. * Alia autem ceciderunt in terram bo- nam: et dabant fructum, aliud centesi- mum, aliud sexagesimum, aliud trigesi- mum. 9 Qui habet aures audiendi, audiat. Ratio sermonis parabolici 10 Et accedentes discipuli dixerunt Quare_in parabolis loqueris eis? 1! Qui respondens, ait illis: Quia_vobis datum est_nosse_mysteria_regni_caelorum: illis autem non est datum. 12 Qui enim habet, dabitur ei, et abundabit: qui autem non habet, et ‘quod habet auferetur ab eo. 13 Ideo in parabolis loquor eius: quia vi- dentes non vident, et audientes non au- diunt, neque intelligunt. 14 Et adimpletur ‘nels prophetia Isaiae, diceniis: Audita audietis, et non intel igetis: et videntes videbitis, et non videbitis. 13 Incrassatum est enim cor populi huius, et auribus gra- viter audierunt, et oculos suos clauserunt: ne quando videant oculis, et auribus au- diant, et corde intelligant, et convertan- tur, et sanem eos. 16 Vestri autem beati oguli_quia_vident, et_alires vestrae quia audiunt. 17 Amen quippe dico vobis, quia maullf prophetae ot justi capierunt Videre dere quae_videtis, et_non_viderunt: et audire quae_auditis, et_non audierunt, Declaratio parabolae seminantis 18 Vos ergo audite parabolam seminart- \ Omnis qui audit verbum regni, ot non intelligit, venit malus, et rapit quod seminatum est in corde eius: hic est qui secus_viam seminatus est. 20 Qui autem super petrosa seminatus est, hic est qui verbum audit, et. continuo ‘cum gaudio accipit illud: 21 non habet autem in se ra~ dicem, sed est _temporalis: facta autem iribulatione et persecutione propter ver- ‘bum, continuo scandalizatur, 2 Qui au- tem seminatus est in spinis, hic est qui verbum audit, et sollicitudo sacculi istius, et fallacia divitiarum suffocat_verbum, et 13 3-231 Me 4,1-25; Le 8,4-18.— 121 Mt 25,20; Me 4,25; Le 8,18. — 13-14: Deut 29,4; Is 6,9-10; ler 5,21; To 12,40; Act 28,26; | Rom 11,8. — 16: Mt 16,19; Le 10,23. — 18: Me | 4.13; Le 8,11. — 24-30: Me 4,26-29. — 25: Epist.975 sine fructu efficitur. 23 Qui vero in terram bonam seminatus est, hic est qui audit yerbum, et inteligt, et fructunt ater et facit aliud quidem centesimum, aliud au- tem sexagesimum, aliud vero trigesimum. Parabola 24 Aliam parabolam proposuit illis, di- cens: Simile factum est regnum caelorum homint,-qut-seminavit-bonum- semen i agro suo: cum autem dormirent homi- nes, venit inimicus eius, et supersemina- Wit sizania in medio titick,Et volens illum occidere, timait populum: quia sicut_prophetam eum habebant, 6 Die autem natalis Hero- dis saltavit filia Herodiadis in medio, et placuit Herodi.-7 Unde cum iuramento pollicitus est ei dare quodcumque postu- asset ab eo. ® At illa praenionita a matre sua: Da ui disco caput ToanniBapiiiae, Er contrisatus et Tex: propter juramieritum autem, et cos qui pariter recumbebant, iussit dari. 19 Mi- | slique et_decollavit Toannem in_carcere. 17 Et allatum est caput cius in disco, et datum est puellac, ct attulit matri suae. 22 Bt accedentes discipuli efus, tulerunt corpus efus, rp ot sepellerant ud; ot vex nientes nuntiaverunt Tesus secedens in desertum multipli- cat panes 13 Quod cum audisset Iesus, secessit inde in navicula, in locum desertum seorsum: et cum audissent turbae, secutae sunt eum pedestres de civitatibus. 14 Et exiens vidit | tufbam multam, et misertus est eis, et cura vit languidos eorum. 1 Vespere autem fac- Teracceqeruntad etm discipull eas, dicen- tes: Desertus est locus, et hora iam prae- {eriit: dimitte turbas, ut euntes in castel- Ja, emant sibi-escas, 16 Tesus autem dixit eis: Non habent necesse ire: date_illis vos manducare, 17 Responderunt ef: Non hal nisi quinque panes et duos isces. 18 Qui ait els: Afferte mihi illos wwe. 19 Et cum iussisset turbam discum- bere Super foenum, acceptis quinque pa- nibus et duobus piscibus, aspiciens i caclum benedixit, et fregit, manducaverunt omnes, et saturati sunt. Et tulerunt teliquias, duodecim cophinos 9,10-17; lo 6, aa. — 22-2 Le G12; 9318 13, — 14: Mt 9,36. —20: 4 Reg. Me 645-52; To 6,15-22. — 23: = 25: PS 76,20; Is'43,16. — 26: 976 fragmentorum_plenos. 2! Manducantiam autem fant umerus, au illia vis rum, exceptis mulicribus et parvulis. Nocte venit ad discipulos navigantes 22.Et statim compulit Iesus discipulos ascendere in naviculam, et praccedere cum trans fretum, donec dimitteret tur- bas. 23 Et dimissa turba, ascendit in mon- ‘emsolus orate, Vespers autem facto solus erat ibi: *navicula autem in medio mari iactabatur fuctibus: erat enim contrarius ventus. 25 Quarta autem vigilia noctis, ve- nit_ad_eos ambulans super mare. 26 Et videntes eum super mare ambulantem, turbati sunt, dicentes: Quia_phantasm: est. Et prac’ timore clamavernt: 77 Sta: Gagne fesus loctas ees dibens: Hi bete_fiduciar sum, nolite_timiere- BP Rcspondens Geich Dettas dei Dome ne, si tu es, iube me ad te venire super aquias: At Ipse ait? Veni. Br descondens Puray de navicula, smibulabat super aquam ut veniret ad Iesum. 30 Videns vero yentum validum, timuit: et cum coepisset mergi, clamavit ‘dicens: Domine, salvum me fac. 3! Et continuo fesus ektendens manum, apprehendit eum: et ait illi: Mo- dicae fidei, quare dubitasti? 22 Et cum as- gendigsent’in naviculam, cessavit ventus, Qui autem in navicula erant, venerunt, et adoraverunt eum, dicentes: Vere Filius Deies. it cum: transfretassent venerunt in terram Genesar. 35Et cum cognovissent ‘eum viri loci illius, miserunt in universam regionem illam, et obtulerint ei omnes male habentes: 3 et rogabant éum ut_vel fimbriam_vestimenti_eius tangerent. Et Guleumque-tetgerant, sal face Sunt Traditiones seniorum 4.5 1 Tune accesserant ad eum ab Tero- solymis scribae et pharisaei, dicen- tes: 2 Quare discipuli tui transgrediuntur traditionem seniorum? non enim lavant manus suas cum panem manducant. 3 Ipse autem respondens ait illis: Quare et vos transgredimini mandatum Dei propter tra- ditionem vestram? Nam Deus dixit: + Ho- nora patrem, et matrem: et: Qui male Font patr, ‘vel-matr, morte moriatur, 5 Vos autem dicitis: Quicumque dixerit patri, vel mati, Munus, quodcumque est img, tibi proderit: Set non honorificabit Le 24,37. — ga: Mt 6,30; 28.1 2 Mt 16, 16. il Resp, Comm. deRe Biblica: D 215g. — 14-36: Me 6,53-S6. — 36: Num 15,38: Le 6,19. x20: Me 7.3-23.—2: Le 1138. TS Biter; Hing Lev 20; Dat i977 patrem ‘tum _fecistis mandatum Dei_propter_tr didonem vestram. ? Hypocrite, bene pro= phetavit de vobis Isaias, dicens: § Populus hic:labiis me honorat: ‘cor autem corum Jonge est a me. 9 Sine causa autem colunt me, docentes doctrinas et mandata ho- minum, Quid coinquinat hominem 10 Et convocatis ad se turbis, dixit eis: Audite, et intelligite. 11 Non quod intrat ifros, coinquinat hominer ar sed quod pro: Pr fit ex ore, hoc coinquinat hominem. 12 Tune accedentes discipuli eius, dixerunt ei: Scis quia pharisaei audito verbo hoc, Scandaliaatl sant? TAG Tespondens ait: Omnis plantatio, quam non plantavit Pater meus caelestis, eradicabitur. - nite los: caeci sunt, et duces caecorum; Gaecus autem si caeco ducatum praestet, ambo in foveam cadunt. 15 Respondens autem Petrus dixit ei: Edissere nobis pa- rabolam_istam. T©At We dodt: Adhuc ef vos sine inteilectu estis? 17 Non intelli | gilis quia omne quod in.os intrat, in ventrem vadit, et in secessum emittitur? 18 Quae autem procedunt de ore, de corde exeunt, et ea coinquinant hominem: 19 de| corde énim exeunt cogitationes malae, hO- eiidis,adulterla,-fornieationes, farts, fale: tecdinoata. blsaphemias 2” hase sat quae coluquinent Homiuem. Non-Tots ailtem manfbus manducare, non coinqui- nat hominem. Mulier chananaea 21 Et egressus inde Iesus secessit in par- tes Tyri.et Sidonis, 22 Et ecce mulier Cha- nanaca a finibus illis egressa clamavit, dicéns ei: Miserere mei, Domine fili Da vid: filia ‘mea male a daemonio vexatur. 2 Qai non respondit ei verbum. Bt acce- dentes discipuli eius rogabant eum dicen- tes: Dimitte eain: quia clamat post nos. 24Ipse autem respondens ait: Non sum missus nisi ad oves; quae perierunt domus Terasl2 At Ta ont ef adorei cum dicens? Domine_adiuva_me. 26 Qui re- spondens ait: Non est bonum sumere pa- nem filiorum, et mittere canibus. 27 At illa dixit: Efiam Domine: nam et catelli edunt de micis quae caduat de mensa domino- rum suorum. 28 Tune respondens Tesus, ait illi: Q_mulier, magna est fides tua: fiat tibi sicut vis, Et sanata est flia elus ex illa hora. 27616. — 7: Ps 77,36; Is 29,135 To 5,42; 16,3; Col | 2,32; Tie ting. ars Act to,t4s 18: 150; | Tim 4.4. II Cone. Plorent.: 2 713/13: To! wt; Act 5,38. — 142 Mt 23,16: Le 6,30. II] ine. Pit XI: D 2240. — 16: Mt 16,9, —ar- a8: 3, Reg 17,8; Me 7,24-30.— 24: Mt 10,6; SRCUNDUM MarrHaRtiM 15-16 Altera panum multiplicatio 29 Et cum transisset inde Tesus, venit secus mare Galilaeae: et ascendens in montem, sedebat ibi. 30 Bt accesserunt ad eum turbae multae, habentes secum mu- tos, caecos, claudos, debiles, et alios mul- tos: et proiecerunt eos ad pedes cius, et curavit cos: 31 ita ut turbae mirarentur v= ‘miuatos loquentes, claudos_ambu- lantes, caccos videntes: et_magnificabant Deum Israel. fesus autem, convocatis discipulis suis, dicit: Misereor turbae, quia triduo jam’ perseverant mecum, et non habent quod manducent: et dimittere cos ieiiinos nolo, ne deficiant in via, 33 Bt dicunt ef discipuli: Unde ergo nobis in’ desert Unde ergo nobis in deserto pa- nes tantos, ut saturemus. tu STEt ait illis Tesus: Quot habetis panes? At ili dixerunt: Septsi, et pause ps ‘et _paucos pisci- culos. 35 Et praecepit turbae, ut discum- berent super terram. 36 Et accipiens septem Panes, et pisces, Gt grating agens. fregit. ct dedit discipulis ‘suis, et discipuli dederunt populo. 37 ‘Et_comederunt omnes, et _sa- turati_sunt. Et quod superfuit de frag- mentis, tulerunt septem_sportas_plenas. 38 Erant autem qui manducaverunt qua~_ uot aillig pocniu, cates parealgs Se mulieres. it, dimissa turba, ascendit in naviculam: et Venit in fines Magedan. Signum de caelo 16 1 Et accesserunt_ad_eum_pharisaei et sadducael tentantes: et rogave- runt eufi-ut signum de caelo ostenderet eis. 2 At ille respondens, ait illis: Facto_ ‘espere dics: Sorenum eri, rubieundum est enim caelum. 7 Et mane: Hodie_tem- estas, rutilat enim triste caclum, *Fa- ciem ergo cacli dijudicare nostis: signa utem temporum non potestis sire? Ge” |.neratio mala ct adultera signum quaerit: cr nignn hon dabifar ee iat cent Sane preshotae El eile Wise ae Jonae_prophetas, abit. Cavendum a fermento phari- saeorum $Bt cum venissent discipuli efus trains fretum, gbliti_sunt_panes accipere..© Qui |-dixit iis Intuemum, et cavete a ferment | pharisacorum et sadducacorum, 7 At illi cogitabant intra se dicentes: Quia panes non accepimus. § Sciens autem Iesus, di- xit: Quid cogitatis intra v icac fi quia panes non 7 ? Nondum intel- Roi 15,8, — 23: Mt 28,10.13, = 29-31: Mz 7, 41-37, 30: Me 3,10. — 311 Mz 7.37.3 38: Mt cg,14-21; Me 81-0, 16 rer: Me 811-21. —2: Le 12,5442 To 24; Mt 12,39.— 6: Le 12.1.9: ‘SECUNDUM MAtTrHARUM 16-17 jtis, neque recordami we panum, in quinque millia hominum, et_quot co- phinos sumpsistis? !? neque sepiem panum in quatuor millia horiinum, ¢t quot spor= tas_sumpsistis? ' Quare_nof_ intelli quia non de pane dixi vobis: Cavete a fermento pharisacorum et sadducacorum? iPTuge iatelexerunt quit non dixerit ca vendum a fermento panum, sed a doctrina pharisaeorum et sadducacorum. Petri confessio atque primatus promissio 13 Yenit_autem Iesus in partes Caesa- xeae Philippi: et interogatat aiseipules suos, dicens: Quem dicunt_homines esse Filium_hominis? At fixerunt: Ali Toannem Baptistam, alii autem Eliam, alii vero Ieremiam, aut unum ex prophe- tis. 15 Dicit illis Iesus: Vos autem quem me esse dicitis? 16 Respondens Simon trus dixit:; Tu_es Christus, filius De vivi, 17 Responden-autem Tesus ctxt er? Bea tus_es, Simon Bar Iona: sani qui_in_caelis est. 1 Et ego dico tibi tu es Petrus, ef super_hane_petram acdi- abo _ecclesiam meam, et portae inferi non praevalebunt adversus eam, 1 Et ti- Br dabo claves reani caelorum, Et quod-| Site Tiers aes toe en lg ina tum et In caclis: et quodcumque solveris super_terram, erit solutum et _in_caelis, ‘Tune praecepit discipulis suis ut nemini dicerent quia ipse esset Iesus Christus, Prima passionis-praedictio 21 Exinde coepit Iesus ostendere disci- ulis suis, quia Oporteret etim ire Teroso- lymam, et multa pati a senioribus, et scri- bis, et principibus sacerdotum, et occidi, et tertia die resurgere, 22 Et assumens eum Petrus, coepit increpare illum dicens: Ab-| sit a te, Domine: non erit tibi hoc. 23 Qué conversus, dixit Petro: Vade post me, Sa- tana, scandalum es mihi: quia non is. Tesus dixit discipulis suis: Si| quis vult post me venire, abneget semet- ipsum, et tollat cracem suam, et sequatur me. 23 Qui enim voluerit animam suam saivam facere, perdet eam: qui autem per- ‘ A ‘Mt 14,17. — ro: Mt 15,34. — 13-20: Mc 8,27-| ME EE gt ME SR eet Meters 19: Epist. Pelagii Il: D246; Conc. Vatic.: D 1.822 et 1823; Resp. Comm. de re ica: Bee g wag hae Cum oe eB 1 Cor 2,10. || Conc. Araus, IT: D 181.— 18: lo 1,42} Eph 2,20; 1 Petr 2,4; Apoc 21,14. || Decret. S.Gelasii: 'D 163; Epist. Hormisdae: D171} Epist, Pelagii I: D 230; Epist. Pelagii Il: D 247: Epist. Hadriani 1: D298; Epist, Leonis 1X: D ast: Cone. Tid: D 782; Cone. Vatic, D i833; Enc. Leonis X11: Dr’.9ss. — 19: Mt 978 diderit animam suam propter me, inve- niet eam. 26 Quid eni jomini si mundunr universum Jucretur, animae vero suae detrimentum patiatur? Aut quam _dabit_homo_commutationem pro” suits sua? 77 Fils elon hominis vente Tus est _in_gloria Patris sul cum angelis Suis: et tune reddet uniculque secundum ‘opera cius. Jesu transfiguratio 17 1 Bt post _dies_sex_assumit_Tesus Poitam, et lacobuie et loaner” fratrem eius, et ducit illos in montem ex- celsum seorsum: ? et_transfiguratus_es ante eos. Et resplenduit facies eius sicut sol:_vestimenta autem eius facta _sunt alba sicut nix, Et ecce apparuerunt illis ‘Moyses ef Elias cum eo loquentes. 4 Re- spondens autem Petrus, dixit ad Tesum: Domine, bonum est nos hic esse: si vis, faciamus, 3 hie tria tabernacula, tibi- unum, Toquente, ecce nubes lucida obumbravit eos. Et ecce vox de nube, dicens: Hic est Fjlius_meus_dilectus, in quo_mihi bene r oor andres discipuli lerunt in faciem si et timuerunt valde. 7Et accessit Tesus, et tetigit eos: dixitque eis: Surgite, et nolite imere. * Levantes autem oculos suds, ne- minem viderunt, nisi solum Iesum. 9 Et descendentibus illis de monte, praecepit eis Tesus, dicens: Nemini_dixeritis visio- nem, donec Filius hominis a mortuis re- sUrgat. 10 Et interrogaverunt eum discipuli, di- centes: Quid scribae_dicunt quod Eliam oporteat primum venire? 1 At ille respondens, ait eis: Elias quidem ventu- Tus est, et restituet omnia. ico autem vobis, quia Elias iam_venit, et non co- gnoverunt eum, sed fecerunt in eo quae- Cumque voluerunt. Sic et Filius hominis passurus est ab cis. 1S Tunc intellexerunt ipuli, quia de loanne Baptista dixis- set cis. Sanatio pueri lunatici daemonium habentis 314 Et cum venisset ad turbam, accessit ad_eum homo genibus provolutus ante Bulla Pii IT: D 717; Bulla Leonis X: D gst et 36; Conc. Trid.: D 899.905.9809; Epist. Pi VI Ts00, — 20-28: Me 8,30-39; Le 9,21-27.— 20: Me 17,9. — 24: Mt 10,38, — a5: Le 17.3: To 12,25. — 26: Mt 4,8-10; Le 12,20. 1 Resp. Comm. de re Biblica? D 2273.27: Io 5,26 Rom 2,6; Apoc 2,23. 17 18: Me 92-75 Le 9,2 29; Mt 28,3; 2 Pete 1,1 3.—5: Deut 18,15; Mt 3, Tolet. 2: BX 34, 16,i6. I Conc. Le o 18,18; fo, 20,23. ll Bulla Bonif. Vii: D 469; = 14-203979 cum, dicens: Domine, miserere filio meo, quia lunaticus est, et male patitur: nam saepe cadit in ignem, et crebro in aquam. 15 Et obtuli eum discipulis tuis, et non potuerunt curare eum. 16 Respondens autem Tesus, ait: Ogeneratio incredula, et usqule- {uo patiar_vos? Afferte huc illum ad me. ec inerepavit Mum Tesus-et Oxi ab co dacmonium, ot curatus est puer ex illa hora. 48 Tune accesserunt discipuli ad Tesum se- creto, et dixerunt: Quare nos non _potui Gaus ‘eiicere. illum? 1 Dit lis teow: Pyopier_incredulitatem_vestram. Amen Gdippe dico vobls, sthabueritis RAS. Se ut_granum_sinapis, dicetis monti huic: Transi hine illuc, et transibit, et nihil impossibile erit vobis. 20 Hoc_autem_ge- nus_non_ciicitur_nisi_per_orationem_ ‘igiunium. Secunda passionis praedictio 21 Conversantibus autem eis in Galilaea, dixit illis Tesus: Filius homins tradendus est_in_manus_hominum: 7 et _occident cum, & tertia die resurget. Et contristatt sunt_vehementer. funt_vehementer. Solutio didrachmatis 23 Et cum venissent Capharnaum, ac- cesserunt qui didrachma accipiebant, ad Petrum, et dixerunt ei: Magister vester non solvit.didrachma? 2¢ Aft: Etiam EI cum intrasset in domum, praevenit eum Tesus, dicens: Quid tibi_videtur, Simon? Reges terrae a quibus actipjunt tibutum sel censiin?-& Alls sus, an-ab-alienie? 25Et ille dixit: Ab allenis. Dixit ill Tesus Ergo liberi_sunt fli, 7 Ut_autem non SSanalzers £05, Val 08, vade ad mare, ef mitre] hamum: ct eum piscem, qui primus ascen- derit, tollez et _aperto ore eius, invenies staterem: illum sumens, da eis pro me ett Quis maior in regno caelorum 1 In illa hora accesserunt discipuli ad Tesum, dicentes: Quis, putas, maior est in regno caclorum? TET adve- cans Tesus parvalumi, statat eum in medio corum, 3 et dixit: Amen dico vobis, nisi conversi_fueritis, et efficiamini sicut_par- vuli, non intrabitis in regnum caelorum. “‘OQuicumique ergo humiflavert’se-sicut 13.2. — ata: Me 9.29.31; Le g.ad-as. — 26: Rom 14,13; 1 Cor 8,13. Const. Toannis XI: D 495. 18 5: Me 9.3536; Le 9:46-48.—3: Me 19.14; To 33.52 Mt 10,40; fo 13, SECUNDUM Marritaroat 17-18 pacvulus iste, hic est maior in regno cae, lorum. SEt_qui_susceperit_unum parv lum-talem in nomine meo, me suscipit qut autem scandalizaverit-unum de pu sillis tis, qui in me credunt, expedit of ut Ssjendsut mots stars ical cS fatur mola asinaria in collo eius, ol iepereatug in-profund in Matis. ‘Vae mundo a scandalis! Necesse est eniri_ut veniant_scandala: verumtamen— vae homint ill, per quem scandalum venit. ®S7-autem manus tua, vel pes tus scan- GaIGRT te abscide Gu, ct ProTios ae to: bonum tibi est ad vitam ingredi debilem, Seretaudarh quam dias many vel duos pedes habentem mitti in ignem aeternum. Et si oculus tus scandalizat te, erue eum, et proiice abs te: bonum tibi est cum’ uno oculo_in_vitam intrare, quam duos oculos habentem mitli in gehennam. ignis. 10 Videte_ne.contemnatis unum ex his pusillis: dico enim vobis, auia_angeli eo- um in easlis semper ident tacicm Patcis ‘nel, qui in caclis est" Venit enim Fili HORIRIS-savare quod perierat, 12 Q vobis_videtur? si fuerint alicui centum oves, ot erraverit una ex eis: nonne relin- quit’ nonaginta novem in montibus, et vadit quaerere eam quae erravit? 3 Et si contigerit ut inveniat eam: Amen ‘dico ‘vobis, quia gaudet super eam magis quant vobis, quia gaudet super cam magis quant Sper nonaginta novem, quae non erra: Serint. 1 Sfe non est -voluntas. ante Pa: trem vestrum, qui in Caclis est, ut pereat ta de pails ts eS Fraterna correctio 15 Si autem peccaverit in te frater wus, vadé, et corripe eum inter te, et ipsum so- Tame to audio Tucrarat evi ration tuum: 16 si autem te non audierit, adhibe tecum adhuc unum, vel duos, ut_in ore fuorum, vel {rium testium stet omne ver= imc ‘Quod si non audierit eos: dic_ec- clesiae, Si autem ecclesiam non audierit, Sit ibi sicut ethicus et publicanus, !¥ Amen ico vobis, quaecumque alligaveritis super iérram, erunt figata et in caclo; et quae- eumque solveritis super terram, erumt so- luta et in.caelo. 19 Iterum dico vobis, quia si duo ex vobis consenserint super terram, f= Sais fe 8 Te_quamcumque pe fiet ils a Patre meo, qui in caelis est, 7 Ubi énim sunt duo_vel 01 in‘no- imine meo, Ibi sum in medio corum. Me 9,42; Le 17,1.—8: Mt 5,20; Me Le toto. tag: Le 15,407, — Ioil.ev oars be toa, — 36: Deut 19.573 Cor 1 1 Tim 19; Hebr 10,28. — 18: Mt 16, fo. 20,23: I Tomus Gelasi: D 167; Conc. Trid.: D '899.902.905.020. — 20: Mt 28,20; lo 14,23; 1 Cor 5.4. II Cone. 20.— 9.43. — 11 Chalced.: D 149. — att Le 174. — 345 Tae 2,13. — 352 MU 6,14-15.SECUNDUM MATTHAEUM 18-19 Quoties de peccatis dimittendum 21 Tunc accedens Petrus ad eum, dixit: Domine, quoties abit _i fe qwoties_peccabit_in_me_frater meus, et dimittam ei? usque septies? 22 Di- cit lt Jesus: Non dico tibi usque septies: sed usque septuagies septies. Spr ideo ascinilatum est regmum’ cuclo- rum ROGitaT real qui volult ationen pe | mere cum servis suis. it cum coepisset rationem ponere, oblatus est ei unus, qui debebat ci decem millia talenta. 25 Cum autem non haberet unde redderet, iussit eum dominus eius venundari, et uxorem eius, et filios, et omnia quae habebat, et reddi. 26 Procidens autem servus ille, ora- bat eum, dicens: Patientiam habe in me, et_omnia reddam tibi. 27 Misertus autem dominus servi ilius, dimisit eum, ct de- bitum dimisit ei, 28 Egressus autem servus ille invenit unum de conservis suis, qui debebat ci centum denarios: et tenens su! focabat eum, dicens:, Redde quod debes. 29 Et procidens conservily alts, Topabat Togabat eum, dicens: Patientigny habe in meet omnia reddam fbi, ‘autem noluit sed. abit, et misit cum in carcerem do- nec redderet, debitum. 31 Videntes autem conseryi eius quae fiebant, contristati sunt valde: et venerunt, et narraverunt domino suo omnia quae facta fuerant. 32 Tune vo- ‘cavit illum dominus suus: et ait illi: Serve mequam, omne debitum dimisi_tibi_quo- Hina rogastl mer nonne ergo oportt et te miscreri conservi tui, sicut. et ego tui misertus sum? 34 Et iratus dominus ‘eius tradidit eum tortoribus, quoadusque redderet_universum debitum. 5 Sic et Pa- ter meus caclestis faciet vobis, si non re- miseritis_unusquisque fratri_ suo de cor- dibus_vestris, In ITINERE VERSUS JERUSALEM PER ‘TRANSIORDANIAM. ‘Usxor non dimittenda 19 1B fectum est, cum consummas- set Tesus sermones istos, migravit a Galilaea, ct venit in fines Iudaeae trans Jordanem, "Fé secutae sunt cum turbae multae, et curavit ‘cos ibi. 3 Bt accesserunt ad eum pharisaci ten tantes eum, et dicentes: Si licet_homi 19 97 i §: Gen 2,24; Eph 5,31. ll Epist. Innocenti 1 D 408.—6: 1 Cor 7,10. if Cone.Trid.: D 9 Enc. Pii XI: D 2234.2235.2250.— 7: Deut 24, Mt 5,32, —9: Mt sa2; Le 16,18; 1 Cor 7, 11. IHEpist. Alexand. 111; D 295; Enis. tnnog, 980 masculum et feminam fecit eos? Et dixit; SPropter hoc dimitiet homo paren: si rnatrern ot adhacrebit ute aioe eet di in-Garne una. ®Teaque fam nen sam duo, sed una caro. Quod ergo Deus-con- iunxit, moO Non sey t. 7 Dicunt ili; Guid arpo Moyer madiavit dave eee lum repudii, ‘et dimittere? § Ait illis: Quo- niam Moyses_ad_duritiam cordis vestri— Permisit_vobis_dimittere_uxores vestras: ab initio autem non fuit sic. 9 Dico autem vobis, quia quicumque dimiserit uxorem suam, nisi ob fornicationem, et aliam du- xerit, mocchatur: et qui dimissam duxe- rit, moechatur. 5 10 Dicunt ei discipuli eius: Siita est can- sa hominis cum uxore, non expedit nube- a vai dixit illis: NNen_omnes_capiunt ‘Verbum_istud; sed _quibus datum est. 2Sunt enim euttuchi, qui de matris utero sic nati sunt: et sunt eunuchi, qui:facti sunt ab hominibus: et sunt eunuchi, qui seipsos castraverunt propter regnum cae- Jorum, Qui potest capere capiat. Pueris manus imponit Tunc oblati sunt ei parvuli, ut manus eis imponeret, et oraret. Discipuli autem increpabant eos. 14 Tesus vero ait eis: Six nite parvulos, et nolite eos prohibere me venire: talium est enim regnum caclo- rum. 'S Et cum imposuisset eis manus, abiit inde, Tuvenis dives perfectionis cupidus 16 Et ecce uhus accedens, ait illi: Ma- gister bone, qaid boni faciam ut habeam vitam acternam? 17 Qui dixit ei: Quid me inter de bono? Unus est bonus, man¢ . 18 Dicit ili: Quae? Iesus autem dixit: Non homicidium facies: Non adul- terabis: Non facies furtum: Non falsum testimonium dices: Honora patrem tuum, et matrem tuam, et-diliges proxi mum tuum sicut tj ‘Dicit illi ado- lescens: jae i = ‘mihi deest? 2! Ait ili uid, : Sivis perfectus esse, vade, vende ‘quae habes, et da pauperibus, et habebis thesaurum in eaelo: et veni, sequere me. Gum gulls aver edslescens ver bum, abiit siti erat enim habens mul- tas_possessiones. DHesus autem dixit discipulis suis: Amen dico vobis, quia dives difficile in- D 408.— rena: 1 Cor 7.7-8.31-32. Il Conc. Teid: D 988. — x3-15¢ Me 13,1316; Le 18,18 1p. — 142 Me 16.2. 16-30: Me 10,17-31; Le rhirfego. —¥7: Lev 18,5, I Cone, Tria: D 800. #8: Ex 20,12; Deut 5,16. — 19: Lev 19,18. — au: Le 12,331 Rom 13. Gal 5,145 Tac 2,8. 22,30: