ПАРОДОНТ АУРУЛАРЫН Маңғыстау облысы

ДƏСТҮРЛІ ЕМЕС ЖƏНЕ Ақтау қаласы

ФИЗИОТЕРАПИЯЛЫҚ ЕМДЕУ «Adal Smile” стоматологиялық
клиникасы
Бағыты: «Пародонт ауруларын емдеуде
физиотерапиялық емнің тиімділігін көрсету»
Ғылыми жоба құрастырған:интерн-
Пəні: «Балалар жасындағы хирургиялық стоматология» дəрігер Асанұлы Жандос

Аннотация
Студент пародонт ауруларын емдеу жоспарында
физиотерапиялық емді кірістіру мен қолдану
эффективтілігін жеткізе білді жəне ем барысында
қаншалықты көрсету жиілілігі мен көрсеткіш бойынша
тағайындалу кезеңдерін ашып көрсетті
Тəлімгер: Терапевт-дəрігер Тұрарбеков А.
Мазмұны
■ Кіріспе.................................................................................................................
■ 1.Зерттеудің мақсаты мен міндеттері......................................................
■ 2.Зерттеу материалдары мен
əдістері...................................................................................
■ 3. Өзіндік бақылау нəтижелері мен оларға анализ
жасау..................................................................
■ 4. Зерттеу нəтижелерін салыстыру.......................................
■ 5. Қорытынды.Ғылыми жаңалығы.Тəжірбиелік
ұсыныстар.........................................................................
■ 6.Қолданылған əдебиеттер тізімі.........................................................................
■ Кіріспе
■ Тақырыптың маңыздылығы: пародонт аурулары кезінде физикалық емдеутүрлерін қолдану дәрігер стоматологқа дұрыс
ем жүргізу үшін тиімді. Физикалық емдеу түрін аурудың түріне , дәрежесіне патогенезіне байланысты тағайындалады.
■ Мақсаты:әсер ету механизмін үйрету, пародонт аурулары кезінде қандай физиотерапиялық емдеу түрін қолдану,
көрсеткіштері мен қарсы көрсеткіштерін ескере отырып емдеу жоспарын құру.
■ Жұмыстың құрылымы: Зерттеу жұмысы кіріспеден, негізгі мазмұнын ашатын бірнеше мәселеден, қорытындыдан және
пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
■ Зерттеудің негізі: емдеудің заманауи әдістері және емдеу үрдісіндегі әрекеттік және құзыреттілік тәсілдерін меңгереді.
■ Зерттеудің болжамы:Таңдалған ем шара түріне қарайоның эффективтілігін бағалау Зерттеу пәні: Терапиялық
стоматология
■ Зерттеудің объектісі: Физиотерапиялық аппараттар
■ Жобаның ұсыну формасы: Зерттеушілік
■ Тақырып бойынша:-сәулелі толқындар, адам ағзасы мен тіндерге әсер ету механизмі; -тұрақты электрлік токтар, адам
ағзасы мен тіндерге әсер ету механизмі; -ауыспалы электрлік токтар, адам ағзасы мен тіндерге әсер ету механизмі; -
озон, адам ағзасы мен тіндерге әсер ету механизмі;
■ Зерттелуші әдістер бойынша: Зерттеу әдіс-тәсілдері. Зерттеудің барысында жинактау, талдау, зерттеу әдістерін
пайдалану.
■ Зерттеудің объектісі: Физиотерапиялық аппараттар
■ Жобаның ұсыну формасы: Зерттеушілік
■ Тақырып бойынша:-сəулелі толқындар, адам ағзасы мен тіндерге əсер ету
механизмі; -тұрақты электрлік токтар, адам ағзасы мен тіндерге əсер ету
механизмі; -ауыспалы электрлік токтар, адам ағзасы мен тіндерге əсер ету
механизмі; -озон, адам ағзасы мен тіндерге əсер ету механизмі;
■ Зерттелуші əдістер бойынша: 1. Пародонт ауруларын кешенді емдеу үшін
физикалық факторлардың адам ағзасына əсерінің рөлі. Физиоемнің жалпы
көрсеткіштері мен қарсы көрсеткіштері. Кабинетте жұмыс жасау қауіпсіздігі;2.
Сəулелі толқындар (лазерлік, биотронды терапия,УФО), əсер ету механизмі,
көрсеткіштері, аппаратурасы, жасалу əдісі;3. Электрлік емдеу (электрофорез, СВЧ,
УВЧ емдеу, Дарсонваль) , əсер ету механизмі, көрсеткіштері, аппаратурасы,
жасалу əдісі;4.Пародонт ауруларында магниттік емдеу мен магнитті-лазерді
қолдану; 5.Озонмен емдеу əсер ету механизмі, көрсеткіштері, аппаратурасы,
жасалу əдісі; 6. Массаж əсер ету механизмі, көрсеткіштері, аппаратурасы, жасалу
əдісі;7. Пародонт ауруларын дəстүрлі емес емдеу əдістері.
■ Физикалық факторлар пародонт ауруларын кешенді емдеуінің кез келген
сатысында, патологиялық үрдісті жою үшін қолданады.Физикалық факторлармен
пародонт ауруларын емдеу физиотерапиялық емдеудің келесі түрінін қолданып,
жіктейміз
■ Физикалық факторлар пародонт ауруларын кешенді емдеуінің кез келген
сатысында, патологиялық үрдісті жою үшін қолданады.Физикалық факторлармен
пародонт ауруларын емдеу физиотерапиялық емдеудің келесі түрінін қолданып,
жіктейміз
■ Пародонт ауруларын физиоем жүргізудің жіктемесі.
■ 1. Жарықпен емдеу
■ Ультра күлгін сəулесі (УФО)
■ Инфрақызыл сəулесі (ИФО)
■ Лазерлік ем
■ Биоптронды ем
■ 2. Тұрақты электрлік токтар
■ Дəрілік электрофорез
■ 3. Айнымалы электрлік токтар
■ Дарсонвализация
■ УВЧ терапия (Ультра жиіліктегі электр алаңы)
■ Микротокты толқындар
■ 4. Ультрадыбыстық емдеу
■ 5. Магниттік емдеу
■ 6. Озонмен емдеу
■ 7. Массажбен емдеу
■ Қолмен-аутомассаж
■ Вибромассаж
■ Сулы массаж
■ Вакуумды массаж
■ 8.Вакуумдық емдеу
■ 9.Гипо,- криотерапия
■ 10.Гидротерапия
■ 11.Парафиндік-озокериттік емдеу
■ 12.Балшықпен емдеу
■ 13.Физикалық факторларды араластырып қолдану
■ Физиоемдік әдістердің абсолюттік қарсы көрсеткіштері:
■ -өкпе туберкулезі (активтік формасы);
■ -гемофилия;
■ -геморрагиялық диатездер;
■ -лейкоздар;
■ -обыр алды аурулар;
■ -бүйрек жетіспеушілігінің декомпенсирленген түрі;
■ -психикалық аурулар;-токсикалық жағдайлар;
■ -жедел инфекциялық аурулар;-қант диабетінің декомпенсирленген түрі;-
гипотония;-физикалық факторларды көтере алмау;
■ Жергілікті физиоемге қарсы көрсеткіштер:-жедел және созылмалы қабыну
үрдісінің өршуі; -пародонт қалтасынан жалқықтың шығуы немесе іріңдеуі; -ауыз
қуысында металды құрылымдардың көп болуы;
■ Жарықпен емдеу
■ Электромагниттік толқындардың сәулелі ағымның ұзындығы 1-760нм дейін екені
белгіліЖарықпен емдеудің негізгі инфрақызыл және УК жарықтарын қолданады.
■ Жарықтың әсер ету механизмі: Электромагниттік қуат жылуға ауысып, физико-
химиялық, биологиялық үрдістердің жеделдеуіне, ал ол болса тамыр кеңейіп, қан
айналымының жеделдеуіне, тіндердің өткішгіштігі мен электрлік өткізгіштің артуына,
зат алмасудың, фагоцитоздың, тотығу тотықсыздану үрдісінің жақсаруына ет
тонустары мен тамырдың тарылуынның себтігін тигізеді.
■ Инфрақызыл сәулелер - ұзындығы 400 ден 760-қа дейін,инфра қызыл сәулелерін
өткізу үшін 14 мм терең еніп, сіңіреді.Көрсеткіші:пародонттың созылмалы қабыну
үрдістері, қызыл иектің созылмалы катаральді қабынуы, созылмалы пародонтит.
■ Лазерлік сәулелену-оптикалық кваттық генераторлық сәулелер кеңінен
қолданады.Сәулеленудің әсерінен тіндердің жасушаларында күшті электромагниттік
тербеліс пайда болады. Лазер сәулесі жан –жаққа шашырамайтын болғандықтан,
керекті жерге ғана бағытталады. Оның электромагниттік тербелісінің ұзындығы бірдей
болғандықтан монохроматикалық деп аталады.Әсер ету механизмі:жасуша ішілік
мембрана жүйесіне енген соң лазерлік сәулелер энергияға ауысып, жасуша ішіндегі
белсенді энергетикалық алмасуға химиялық жолмен әсер етеді. Лазерлік сәуленің
қасиеті: ауру сезімін басады, қабынуға қарсы, тіндердің регенерациялық үрдісін
жақсартады, сонымен қатар қан тамырларын кеңейтеді. Көрсеткіші: қызыл иектің
жаралы, катаральды қабынулары, пародонтитте.
■ Ультра күлгін сәулесі - толқын ұзындығы:180-400нм, тіндерге енудің тереңдігі: 0,5-
1мм.
■ Әсер ету механизмі: фотохимиялық әсерден ақуыздың денатурациясы мен
коагуляциясы жүріп, биологиялық белсенді заттарды түзеді.УКС қабынуға,
десенсибилизациялық және тіндердің регенерациясын жақсартады.УКС нің
сәулесі С (180-280нм) бактерияларға қарсы әсер етеді, ал В сәулесі (280-320нм)
витаминдік қасиетті.
■ Көрсеткіші: қызыл иектің жаралы, катаральды қабынулары, пародонтитте.
■ Биоптронды ем- Биоптрон лампасы арқылы жарық жібереді. Пайлер сәулесі-яғни,
күн сәулесіне жақын. Биоптрон сәулесі-полихромды,когерентті емес,
интенсивтілігі төмен.
■ Әсер ету механизмі: жарықтық энергиядан алынған жылулық пен химиялық
әрекеттерсу әсерінен тіндер дем алады, зат алмасу үрдісі жақсарады, ағзаның
қарсы түру жағдайыжақсарады, ағзаның резистентілігі жоғарылайды.
■ Көрсеткіші: қызыл иектің жаралы, катаральды қабынулары, пародонтитте және
пародонтозда.
■ Тұрақты электрлік тоқтар
■ Электрофорез - тұрақты ток арқылы тіндерге дәрілік заттардың иондарын енгізу.
Бұл тәсіл күрделі заттардың электролиттерде оң және теріс иондарға ыдыратыа,
заряд бөлшектердің қабыну ошағына ықпал етеді. Электродқа теріс зарядты
иондар бағытталып, тері мен тіндерге жиналып депотүзеді. Емдік дәрілік заттар
қанға осы арқылы аяу үздіксіз түсіп отырады. Дәрілік заттардың консентрациясы
1-6% дейін.
■ Көрсеткіші: қызылиектің созылмалы катаральді қабынуы, қызылиектің өсе
қабынуы, пародонтит пен пародонтозда.
■ Қарсы көрсеткіштері: жедел қабыну үрдісі, пародонт қалтасында жалқықтың
немесе іріңнің болуы, жеке дара токты немесе дәрілік заттарды көтере алмауы.
■ Жасау әдісі:”Поток-1”, “ГР-2”және басқада аппараттарды қолданады. Қызылиек
үстіне жасалатын белсенді электродтардың жоғарғы және төменгі тіс доғасыеа
сәйкес табақшалары болады. Белсенді табақшаға дәрілік затты енгізеді. Ал
белсенді емес қорғасынды табақшаны қолға қояды. Аппаратты қосып, токтың
мөлшерін анықтап 3 мА . Сеанстың уақыты 10-20 мин, емдеу курсы 10-12
процедура.
■ Айнымалы электрлік тоқтар
■ Дарсонвализация-жиілігі 100-300 к Гц, кернеуі 20гВ бірақ күші төмен 0,02 мАауыспалы токтың
импульсынан пайда болады.
■ Әсер ету механизмі:жоғарғы жиілікті токтың әсерінен маятник тәрізді және молекулалар өсі
бойынша айналуы нәтижесінде тіндерде эндогендік жылу тудырады. Аз мөлшерде, көп жылу
бөлінбейді, ал физиологиялық жағынан маятник тәрізді айналуы маңызды. Жоғарғы дәрежедегі
заряд әсерінен нерв талшықтарын тітіркендіріп, тіндердің трофикасын жақсартып,
спозмалитикалық және жергілікті қорғаныш факторларын жоғарылатады. Жанаспалы және
искралы дарсонвализацияны ажыратады. Пародонтологияда жанаспалы қызылиекке
дарсонвализацияны қолданады. Аз мөлшердегі электрлік зарядтар беткей қызылиекті
тітіркендіреді. Ал афференттік импульстар ОЖЖ барып, пародонт тінінің трофикасын
жақсартатын қасиетіне әсерін тигізеді.Көрсеткіші: қызыл иектің созылмалы катаральді
қабынуы, қызылиектің өсе қабынуы, пародонтит пен пародонтозда.Емдеу курсы: 15-20 сеанс,
10 минуттан.
■ Ультра жиіліктегі электр алаңы (УВЧ)-емдік шаралар үшін ауыспалы электр тоғы (40мгц)
қолданады.
■ Әсер ету механизмі:электр алаңы арқасында иондар мен зарядталған бөлшектердің тербелісі
туындайды. Соның әсерінен электр қуаты жылуға айналып, тіндердің терең қабатына
тамырларды кеңейтіп, қан және лимфа тамыр жақсартуына, зат алмасу үрдісі мен
ферментативтік әрекеттері де артады. Пародонтологияда атермиялық дозасы қолданады.
Көрсеткіші:пародонталдық абсцессте.
УВЧ Дарсонвализация
■ Төменгі жиілікті емдеу-емдік шаралар ретінде электромагниттік токтың 2,38 ГГц
қолданады.Әсер ету механизмі:электромагниттік толқындар ұзындығына
байланысты 5-7см еніп, электромагниттік толқындар жылу бөліп ,сол аймақта
дене қызуын көтереді 3-4 градусқа дейін. Сол аймақта қан тамырлар кеңейеді,
қан мен лимфаның жүруі жылдамдайды, жергілікті қорғаныш факторларының
белсенділігі жоғарылайды. Шеткері нерв талшықтарын тітіркендіріп, орталық нерв
жүйесіне әсер етіп, жергілікті трофиканы жақсартады.Көрсеткіші: пародонталдық
абсцессте.Жасау әдісі:Луч-2 аппараты, күші 20вт. Зақымданған аймаққа қояды,
жылуды науқас сезеді, мөлшері-7Вт. Емдеу курсы 10-12 сеанс, 3-5 минуттан.
■ Магниттік емдеу
■ Бұл емдік шаралар үшін төменгі жиіліктегі магнит алауын пайдаланамыз.Әсер ету
механизмі:зарядтардың әсерінен қан айналымы белсенділігі жоғарылап,
жергілікті тіндерде зат алмасу жақсарады. Тіндердің трофикасы жақсарады. Оның
нәтижесі қабыну мен жансыздану әсері.Көрсеткіші: қызыл иектің катаральді
қабынуы мен пародонттың қабынуы.Жасау әдісі: Полюс-1 аппараттың
көменгімен. Емдеу курсы 10-12 процедура, 10 минуттан.
■ Озонмен емдеу.Озонотерапия - емдік мақасатта озонды қолдану, ол-күшті
тотықтырғыш.Әсер ету механизмі:бактериялардың жасушаларын өлтіреді,
осының әсерінен оттегінің мөлшері көбейеді. Тіндерде гипоксияны төмендетеді,
қан айналымды жақсартады, инфекцияғақарсы тұру қызметін
жақсартады.Көрсеткіші: қызыл иектің жаралы қабынуы мен мен пародонттың
қабынуы. Жасау әдісі: ОТРИ-1 озонаторы қолданады. Емдеу курсы 4-7 процедура,
10-15 сек.
 Озонмен емдеу

Магнитті емдеу
■ Лазерлік рефлекстік терапия. Дәстүрлі емес пародонт ауруларын емдеуге
рефлекстік лазерлік терапия жатады.Лазерлік гелий-неонды сәулелер
биологиялық белсенді нүктелерге әсер етеді, яғни –хе-гу, ди-цан, да-ин, ся-гуань,
цзу-сань-ли, и-фэн, хуа-чай, чэн-цзян.Әсер ету механизмі: арнайы нүктелерге
рефлектірлі әсер етуінен тотығу тотықсыздан үрдісі жақсарып, қан айналым мен
жергілікті қорғаныш факторды жоғарылатады.Көрсеткіші: қызыл иектің катаральді
қабынуы, пародонттың қабынуы. Қарсы көрсеткіші: жедел және созылмалы
қабыну үрдісінің өршуінде. Жасау әдісі: АПЛ-1 аппараты қолданады.
■ Нүктелі массаж: Нүктелі массажды жоғарғы және төменгі ерін аймағында және
сол және оң жақ ерін бұрыштарында терінің биологиялық белсенді нүктелерінде
(чен-цзян, дицан, т.б. ) жасалады. Нүктелерге әсер күнде жеңіл саусақпен басып
сағат тілінің бұралуы бойынша жүргізіледі. Бір нүктеге 2-ден 5 минутқа дейін әсер
етеді.Әсер ету механизмі:Рецепторлардың механикалық тітіркенуі зат алмасу
үрдісінің, қан айналымның микроциркуляциясына және пародонт тіндерінің
жергілікті қорғаныстық активациясына рефлекторлы бағаланады.Көрсеткіші:
қызыл иектің катаральды қабынуы,пародонтит, пародонтоз.
Қорытынды

■ Пародонт ауруларын емдеуде негізгі дәстүрлі жалпы немесе жергілікті дәрілік

емдеу барысында кешенді емге қосымша физиотерапиялық аппараттар
көмегімен ем жүргізу өз кезегінде қаншама жылдар мен қаншама клиникалық
жағдайларда өз нәтижелілігін көрсетті.Бірақ қазіргі жағдайда аппараттардың
қолжетімсізділігі мен дәрігерлердің ем жоспарға оны қоспау олардың өз
маңыздылығын жоғалтуға әкеліп соқты.Кей жағдай физикалық ем әдістері басты
емдеу әдісі рөлін атқаруы мүмкін.Сол себептенде осы жобада оның қандай
жағдайда қандай мәселелерді емдеп шеше алатындығын көрсетуге тырыстым
Әдебиеттер

■ Әдебиеттер:1. Борисенко А.В. Заболевания пародонта: учеб. пособие (Секреты

терапевтической стоматологии). К.: ВСИ «Медицина», 20132. М.А.Шустов
Физиотерапия в стоматологии и чеюстно лицевой хирургии СпецЛит г.Санкт-
Петербург 20152. Цифровая стоматология: /Ряховский АН./.- ISBN: 978-5-86093-
351-5.- 2010 . – 282 с.ил93. Заболевания пародонта: / Орехова Л.Ю./- 2004.- С
187-2034. Заболевания пародонта / Под ред. проф. Л.Ю. Ореховой. – М.: Поли
Медиа Пресс