CETAKAN PERTAMA [2015] ‘©Hakcipta terpelihara. Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian isi kandungan buku ini dalam apa jua bentuk dan cara sama ada elektronik, fotokopi, mekanik, rakaman atau lain-lain sebelum mendapat izin bertulis dari Suruhanjaya Tenaga. DITERBITKAN OLEH : SURUHANJAYA TENAGA (ENERGY COMMISSION) No. 12, Jalan Tun Hussein, Presint 2, 62100 Putrajaya, Malaysia Tel : (03) 8870 8500 Faks : (03) 8888 8637 Talian Bebas Tol : 1-800-2222-78(ST) www.stgov.my ISBN : 978-967-12023-9-5 No. Penerbitan : ST(P) 08/06/2016(RO1) Harga :RM 10.00 DICETAK DI MALAYSIA Suruhanlaya Tenaga4% KANDUNGAN Bab Tajuk ‘Muka Surat 1.1.1 Pengenalan 2 1.2. Tujuan 2 13. Rujukan 2 2 Sistem Bekalan 4 2.1 Spesifikasi Bekalan Elektrik 4 3. Pendawaian Elektrik 6 3.1 Kehendak Perundangan 6 3.2 Merancang Kerja-Kerja Pendawaian 6 3.3 Citt-ciri Pendawaian Elektrik 9 3.4 Contoh Gambar Rajah Susunan dan Sambungan Pendawaian Lampu 4 3.5. Contoh Gambar Rajah Susunan dan Sambungan Pendawaian Soket Alir Keluar 16 3.6 _Litar Akhir Bagi Soket Alir Keluar 13A 7 é 4, Sistem Kawalan dan Perlindungan Pendawaian Elektrik 20 3 4.1 Pemilihan Sistem Kawalan dan Perlindungan Pendawaian 20 § 4.2. Pengasingan dan Pensuisan 20 : 43° Perlindungan 20 £5. Pemilihan Kabel 24 ° 5.1 Pemilihan Jenis Kabel Pendawaian 24 a 5.2 Faktor-faktor Yang Berkaitan Dengan Keupayaan Membawa Arus Kabel 4 § 53. Penggunaan Kadaran Luas Keratan Rentas Minimum Konduktor Pendawaian 25 & 5.4 Penggunaan Kadaran Luas Keratan Rentas Minimum Konduktor 25 § Perlindungan Berbanding Dengan Luas Keratan Rentas Konduktor Fasa 5 5.5 Fungsi dan Pengenalan Warna Kabel Bukan Boleh Lentur 26 s 5.6 Kabel Boleh Lentur 26 8 5.7 Fungsi dan Pengenalan Warna Kabel Boleh Lentur 26 58 _ Keperluan Minimum Penebat Konduktor dan Jenis Pendawaian 27 5.9 Pindaan Kod Warna Pada Pengalir Fasa 27 6 Aksesori Elektrik 30 6.1. Pemilihan Aksesori Pendawaian 30 7. Pembumian Pepasangan Elektrik 34 7.1 Pembumian 34 7.2 Pembahagian Pembumian 34 7.3. Jenis dan Fungsi Aksesori Pembumian 34 7.4 Penyusunan Pembumian Menggunakan TT Sistem 35 7.5 Bahagian-bahagian Yang Perlu Dibumikan 35 7.6 _ Bahagian-bahagian Yang Tidak Perlu Dibumikan 35 7.7 Penamatan di Bumi 36 78 Rintangan Elektrod Bumi 36KANDUNGAN Bab Tajuk Pemeriksaan Dan Ujian Pendawaian Elektrik 8.1 Kehendak Perundangan 82 Pengujian Senarai Lampiran Lampiran | Punca Sambungan Bekalan Yang Dibekalkan Oleh TNB Berdasarkan Permintaan Beban Tertinggi Yang Dimohon Oleh Pengguna Lampiran Il Keperluan Keselamatan Kerja-Kerja Pendawaian Elektrik Di Bangunan Kediaman Lampiran ll Jadual Keupayaan Membawa Arus (Single Core) Lampiran V__Jadual Susut Voltan (Single Core) LampiranV_Jadual Keupayaan Membawa Arus (Multicore Cable) Lampiran VI Jadual Susut Voltan (Multicore Cable) Lampiran Vil Contoh Pengiraan Susut Voltan (Voltage Drop) Lampiran Vill Borang G (Perakuan Penyeliaan dan Penyiapan) Lampiran IX Borang H (Perakuan Ujian) LampiranX —Simbol Lampiran Xi Alamat Pejabat Kawasan Suruhanjaya Tenaga Muka Surat 38 38 38 49 50 53 54 55 56 57 58 60 62 63 Sutuhanjoya TenagaS PENGENALANi é : 2 5 & i 3 & 5 5 ww 12 BAB1 PENGENALAN Buku Garis Panduan ini dibuat berdasarkan kepada Akta Bekalan Elektrik 1990, Peraturan- Peraturan Elektrik 1994, piawai MS IEC 60364 Electrical Installations of Building’, MS 1936 ‘Electrical Installations of Building - Guide To MS IEC 60364’ dan MS 1979 ‘Electrical Installations of Building ~ Code of Practice’. la dibuat hasil dari perbincangan dengan wakil-wakil dari institusi yang ditauliah, pihak-pihak industri dan pegawai-pegawai teknikal Suruhanjaya Tenaga Ibu Pejabat. Antara perundangan yang perlu dipatuhi adalah ;- + Peraturan 15 : Keperluan sesuatu radas, konduktor atau aksesori bagi maksud penyambungan kepada sesuatu pepasangan hendaklah dalam saiz, kuasa dan bilangan yang mencukupi dan hendaklah dibina, dipasang, disusun, dilindungi, dikerjakan dan disenggarakan bagi mencegah bahaya + Peraturan 75 : Keperluan melantik kontraktor elektrik yang berdaftar dengan Suruhanjaya Tenaga untuk melaksanakan kerja-kerja pendawaian. Suruhanjaya Tenaga mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua yang terlibat terutamanya kepada MARA (Institut Kemahiran MARA), GIATMARA (Pusat GIATMARA), Kementerian Belia dan Sukan (Institut Kemahiran Belia Negara dan Institut Kemahiran Tinggi Belia Negara), Jabatan Tenaga Manusia (Institut Latihan Perindustrian) dan pihak industri serta institusi yang telah banyak memberi kerjasama dalam menggubal, menyediakan dan melengkapkan buku garis panduan ini. TUJUAN Buku Garis Panduan Pendawaian Elektrik Di Bangunan Kediaman ini disediakan sebagai panduan kepada semua pendawai dan kontraktor elektrik untuk merekabentuk sistem pendawaian elektrik di rumah-rumah kediaman sebagaimana yang dikehendaki di dalam Peraturan- Peraturan Elektrik 1994. la dibuat secara ringkas dan padat bertujuan untuk memudahkan sistem pendawaian elektrik di bangunan-bangunan kediaman dibuat dengan sempurna dan selamat serta menepati keperluan asas pendawaian. Pemunya bangunan kediaman juga boleh menggunakan buku panduan ini untuk mengenalpasti ciri-ciri pendawaian elektrik yang sempura dan selamat di kediaman mereka. Adalah diharapkan buku garis panduan ini, dapat dijadikan rujukan supaya semua kerja-kerja pendawaian elektrik dibangunan kediaman dilaksanakan berpandukan kepada kaedah dan peraturan keselamatan pendawaian yang betul. Selain dari itu, pematuhan kepada keperluan keselamatan (seperti di Lampiran II) akan dapat mengelak dari berlakunya kemalangan elektrik samada yang boleh menyebabkan kecederaan anggota badan, kehilangan nyawa atau harta benda. RUJUKAN Akta Bekalan Elektrik 1990; Peraturan-Peraturan Elektrik 1994; Piawai MS IEC 60364:’Electrical installations of Building’; Piawai MS 1936;"Electrical Installations of Building - Guide To MS IEC 60364’; dan Piawai MS 1979:"Electrical Installations of Building - Code of Practice.SMa] eA‘Garis Panauan Pendaweion Bekitik Bangunan Kedlaman 24 BAB2 SISTEM BEKALAN ‘Spesifikasi Bekalan Elektrik Spesifikasi bekalan elektrik yang dibekalkan kepada pengguna rumah kediaman mengikut piawai MS IEC 60038 adalah seperti berikut :~ i. Bekalan voltan nominal satu fasa 230V a. julat +10%, ii, Bekalan voltan nominal tiga fasa 400V a.c. julat +10%, -6%; iil, Frekuensi yang dibenarkan ialah SOH2 + 1%; iv. _Jenis sistem pemburian (Sistem TT) seperti rajah 2.1 dan rajah 2.2. Punca Bekalan u QR B N r A ~ “Ts — Pepasangan Pengguna Eh Kelengkapan elektrik di dalam pepasangan mR pengguna Bahagian-bahagian konduktor terdedah Pemasangan Elektrod Bumi Rajah 2.1: Sistem TT (Satu Fasa) Punca Bekalan ~ Ty — Pepasangan Pengguna }1____ Kelengkapan elektrik di dalam pepasangan pengguna Bahagian-bahagian konduktor terdedah Pemasangan Elektrod Bumi Rajah 2.2: Sistem TT (Tiga Fasa) Semua kelengkapan elektrik yang digunakan hendaklah sesuai dengan spesifikasi bekalan elektrik seperti dinyatakan.y ON y PENDAWAIAN eae‘Garis Panduan Pendawaion Biektrk Bangunan Kediamion 34 32 3.24 3.2.2 3.23 BAB3 PENDAWAIAN ELEKTRIK Kehendak Perundangan Peraturan 11(1), Peraturan-Peraturan Elektrik 1994 - mensyaratkan semua pendawaian, tambahan pendawaian atau pendawaian semula yang hendak dijalankan oleh kontraktor elektrik atau Unit Pendawaian Persendirian perlu mendapat kelulusan bertulis dari pemegang lesen atau pihak berkuasa bekalan melainkan jika tambahan pada pendawaian sedia ada tidak melebihi permintaan arus tertinggi seperti yang dipersetujui di dalam kontrak bekalan asal. Merancang Kerja-Kerja Pendawaian Sebelum kerja-kerja pendawaian dibuat, pendawai/kontraktor hendaklah merancang dan mengenalpasti kerja-kerja yang hendak dilakukan supaya hasil kerja kemas, teratur dan selamat untuk digunakan. Pendawai/kontraktor perlulah:- i. membuat lawatan tapak; il, _ mengenal pasti keperluan beban pengguna; ii, -mengira permintaan beban tertinggi; dan iv. mengemukakan pelan, lukisan dan spesifikasi kepada pemegang lesen atau pihak berkuasa bekalan. Carta alir merancang pemasangan pendawaian bangunan kediaman adalah seperti di rajah 3.1 Lawatan Tapak Lawatan tapak perlu dilakukan bertujuan untuk menentukan:- i. kelengkapan elektrik yang sesuai digunakan; i, permintaan beban tertinggi; bekalan masuk, Satu Fasa atau Tiga Fasa; iv. jenis pendawaian; dan v. susunatur kelengkapan. Mengenalpasti Keperluan Beban Pengguna Berdasarkan anggaran keluasan lantai bangunan keperluan pemasangan seperti cadangan beban, penempatan kelengkapan elektrik dan rekabentuk pelan pepasangan boleh disediakan. Mengira Permintaan Beban Tertinggi Anggaran permintaan beban tertinggi adalah bertujuan untuk menentukan spesifikasi kelengkapan pendawaian seperti kabel, aksesori dan seterusnya menyediakan pelan pepasangan elektrik Mengikut piawai MS IEC 60364 Part 1 klausa 311, pengiraan permintaan tertinggi bagi setiap litar dilakukan bertujuan untuk memastikan rekabentuk pepasangan yang ekonomi, berdaya harap dan dalam had voltan susut yang dibenarkan. Faktor Kepelbagaian dalam menentukan permintaan tertinggi juga boleh diambil kira3.24 Pengiraan kesemua permintaan arus tertinggi setiap litar perlu disediakan dengan lengkap. Butiran ini dapat menunjukkan keperluan arus bagi setiap fasa dalam ampere dan juga membantu dalam menentukan saiz kabel. Jadual Ketiga (Jadual A dan Jadual 8), Peraturan 11(2), Peraturan-Peraturan Elektrik 1994 menunjukkan cara untuk menghitung permintaan arus tertinggi dan kelonggaran bagi kepelbagaian untuk pepasangan domestik. Mengemukakan Pelan, Lukisan Dan Spesifikasi Peraturan 65, Peraturan-Peraturan Elektrik 1994 menyatakan kelayakan Pendawai mengemukakan pelan adalah seperti berikut:- i. Pendawai dengan Sekatan Satu Fasa ~ Voltan rendah Satu Fasa sehingga 60 ampere. ji, Pendawai dengan Sekatan Tiga Fasa - Voltan rendah Tiga Fasa sehingga 60 ampere. Punca sambungan bekalan elektrik yang akan dibekalkan kepada pengguna berdasarkan jumlah permintaan beban maksima (MD) yang dipohon adalah seperti Jadual 1 di Lampiran |. & Suruhanjaya Tenages RAJAH 3.1: Carta Alir Merancang Pemasangan Pendawaian Bangunan Kediaman Bekalan Satu Fasa Dan Tiga Fasa. Lawatan Tapak J + Beban tertinggi Menyediakan Pelan + Jens pendawaian [>| Pemasangan dan Spesifikasi |¢——) . satu Fasa atau Kelengkapan Tiga Fasa ~~ orang permohonan bekalan Hantar Borang ¢— lelektrk domestik yang KePL disediakan oleh PL. Penyeliaan oleh pendawe Pembaikan ‘Garis Panduan Pencawsian Elektrik Bangunan Kediamnan Tidak Ya ——__* Borang G dan H Dikemukakan kepada PL Bayaran Deposit dan ‘Tandatangan Perjanjian oleh Pengguna “*PL-PEMEGANG LESEN& 3.3. Ciri-ciri Pendawaian Elektrik Ciri-ciri pendawaian elektrik terdiri dari kelengkapan elektrik seperti kabel, papan suis pengguna, suis utama, pemutus litar kenit (MCB) atau fius, peranti arus baki (PAB/RCD), mata lampu, mata kuasa, penangkap kilat dan lain-lain lekapan elektrik. Pendawaian elektrik pengguna Satu Fasa Contoh 1, Seperti Rajah 3.2 “ pcre nc any Sunes a a nw— oe re (Om 213mm PYCIPYE LoceNG / cena Py a ti cay se ea [seamermens iit pa ve oon, eg iceman Pon ks — D> ELEKTRIK E cod Se uumreroronse susuTana | Joon | 8 See “ae Pann yarn : : i jaan 5 : 164 -2«2.5mm? PYCIEVE § . Gh | tan PAF — Pancswasco 2 7 3 } ly toomay |e 225mm PVCIPNE I" 2nos 12As810 2x2. EP ua | axzsnm Pvc | | eS nos rnst0 Rajah 3.2 - Contoh skematik pendawaian rumah kediaman dengan bekalan satu fasa “Nota : Pemiasangan Peranti Perlindungan Mendadak (Surge Protection Device (SPD)) adalah bergantung kepada pengguna dan pemasangan perantitersebut amatlah digalakkan — oo as& Pendawaian elektrik pengguna Satu Fasa Contoh 2, seperti Rajah 3.3 | 2x1 Sm ME Re > vanouoms te anamncrey aes is anmncney oe & vent son =~ j— ec G = o mA T) axa | peanasan 3 (a epoToN g sus ura (100m), mr ——— —> BLEXTRK dengan revcnmveneoma, © Si Pr |? si Pw tg Be pe g rusroorone SPE soem i 2228 PCIE os 14550 w 22S EINE | anos as 0 _p SIMPANAN : Rajah 3.3 - Contoh skematik pendawaian rumah kediaman dengan bekalan satu fasa i : Pendawaian elektrik pengguna Satu Fasa Contoh 3, seperti Rajah 3.4 & Oo oe 8 | a 2ersmm eve | : Bh P| anu nas 5 BISA Py you rans 5 2S PVE yy ens 2 PENGHAWA, B 2425ent PVC» BG tun commons, € [sau anes pee A, 1 ‘dengan Suis DK g Suan 2 lr | ; | rusrerorons _ 3 > 2051345510 a seo 2xd5m PYCINE | y, 2Nos 12A5I5/0 = _p sweane — Rajah 3.4 —Contoh skematik pendawaian rumah kediaman dengan bekalan satu fasa “Nota : Pemasangan Peranti Perlindungan Mendadak (Surge Protection Device (SPD)) adalah bergantung kepada pengguna dan pemasangan peranti tersebut amatlah digalakkan “*Nota : Pendawaian di Rajah 3.3 dan Rajah 3.4 hendakiah menggunakan PAB utama yang mempunyai time delay tidak melebihi 200ms. 10& Pendawaian elektrik pengguna Tiga Fasa Contoh 1, seperti Rajah 3.5 o [es PCP : Uwe aes a 2 smn PvE w Locen PeNGeRA 204 225mm PVEIPIG | PENGHANA INGIN . - = (Spine ban SH ot] mm ans AR KA ~ tenga Sus ene saan on 2x sm CR, ‘ 2s PACED peu as a 2x Sime PUCINE, wens eu PG 204 2x2. PHC, FeNGAWA DG mu ‘Sen Unt bea 3H 204 2) axanmeverue j BEAT PVCIVE ) sewanAs ARELEKTAK Lr = 4 Sengen uso y 204 ee , SHANA a Denso UCPC | . 2 peu 099s a 2 smn PUCENC — el 20 2A 25m VCIPKE PENG DINGN on 5 } (Sie nan 3° 5 | oe ce |_2x tm PYCPNE 5 pans aim ELEKTRIK 8 usretroronce & [susuma 38m) tok ergo sso 2 pevcausuncneuma = "TKN ¥ D smravan £ 208 2x25 PUP 5 Ban 20s 345,80 2 < ny 2x 25mm PIC | BROS 1345510 s seo Boa ph 3 i SIMEANAN a ma cm o 20h | (soma) ra 2N0S 1345190 I ra ls 6nos 1AS0 8 SIMPANAN 225mm PYEPYE, ET), 2NOS BASISIO 225mm PCP * Ap snossasisr0 0 eh > sMeaNan Ey 25m PENG i eC rexceaNacnen we [0 can CVC “i pore wn nn? HCPC eT IE Noron 20 . > sian Rajah 3.5 - Contoh skematik pendawaian rumah kediaman dengan bekalan tiga fasa “Nota : Pemasangan Peranti Perlindungan Mendadak (Surge Protection Device (SPD) adalah bergantung kepada pengguna dan pemasangan peranti tersebut amatlah digalakkan u4 Pendawaian elektrik pengguna Tiga Fasa Contoh 2, seperti Rajah 3.6 wm 21S PVEVE, - usipu es eon 2X Sm? PVCPVC voce PENGGERA mh 225mer PCI FEMI DING ® apy ee Se , 208 | 21am pycieve platy Fewaussangiocrac are ‘dengan Suis OK mor Tena oe 2x 1.Smn® PUCPVE, aweuAPas 21S PUCPVE|LAMBU/ PRGA | 125m PYCPYE | PEAGHAWA DINGIN PASTE Spirinn aman T]_ aan pce J remmagamcrme Y h ial Uh dengan Suis DK Pn Mp sa o 2 Sm PIPE car TING, au ons on 2a tm? PACING Bes PVC crys xs An 2x25 FYE pecan oct [Spirunt obowah 34° Dest PVEPE Pas ar 3 5 5 60k 208 & 8 ontreromnce g | sus ° rows ue germ Bg “mackhe’ uti (ite Bg “hema = 7 AR —F saennas i : ry 208 VCP 5 8 Fan ee 3 8 PA 225mm PEPE 4 g on nos BASIS é Pon —p siweanan 3 BSR sos ass s y 2x 25mm PYC/PVC, 8 5NOS 1385/50 py sua 2 225mm RCE an 2408 348/80 «fm 242mm PVN, | . CNY eos 1a 10 | 208, ny senna oe fe | ° 204 “4x2. PHCIPVC (00m ten aD PeNGHAA CNN S {xn PCC l J pvp 92K 7 an CPE woToR Lith "4 ‘x6 PCI An ICP) nso0R | 2, supanan (—_______________,_| Rajah 3.6 - Contoh skematik pendawaian rumah kediaman dengan bekalan tiga fasa “Nota : Pemasangan PerantiPerlindungan Mendadak (Surge Protection Device (SPD)Jadalah bergantung kepada pengguna dan pemasangan perantitersebut amatlah digalakkan 12& Pendawaian elektrik pengguna Tiga Fasa Contoh 3, seperti Rajah 3.7. ma aS PCIE mn a en on 2a Sn PING oon a oma ae 2AaSnM FONE, pec onan J ® vu Spur Unit) i bamah 3H pn) | mcrae rc nan a eer cana oN evomnschOK an arr « 2x3 CINE, an Ia ane ms xs os 21S CINE ‘on a PY aru rick ox 20 BARS PIP pe ny (10m) Fon eR ot OS i: ewanns ste 7 Sa ‘ergo susO sour ou as a ‘on ions poids oe on exch onc 5 {ois Bowen iP sus vwrseoronee f) Temwusansom — @ g "rocnmnc | AMA t Vengonsus ok 3 nae g i CF | shies os oun : z i > 1 ax 3 2 {Me Xane ‘ . ® (Goma) 2 é | [rnseecns | fo Djpnosissvo 5 I a |B 225mm? PCC 2 | $1 Ab 60S 128 51870 = 8 sro 3 204 strata {2Nos 1A 5/80 9D 6 wos 1345/5/0 SaMPANAN LUD NS 13K SIO q [am y {anos aa S510 ‘MPANaN PENGHAWA DINGIN moroR \moroR Rajah 3.7 - Contoh skematik pendawaian rumah kediaman dengan bekalan tiga fasa “"Nota : Pemiasangan Peranti Perlindungan Mendadak (Surge Protection Device (SPD)) adalah bergantung kepada pengguna dan pemasangan peranti tersebut amatiah digalakkan = 7 B& 34 Contoh Gambar Rajah Susunan dan Sambungan Pendawaian Lampu Satu mata lampu dikawal oleh satu suis sehala Dua mata lampu dikawal oleh satu suis sehala Dua mata lampu dikawal oleh dua suis sehala secara berasingan GGarls Rondon Pendowolan ier Bongunon Kacioman Satu mata lampu dikawal oleh suis dua hala 4Tiga mata lampu dikawal oleh suis dua hala dan suis perantaraan Satu mata lampu kalimantang dikawal oleh suis satu hala & Suruhanjaya Tenaga% ‘Gots Ponduan Pendawalan Elektrik Bangunan Kediamen 35 Contoh Gambar Rajah Susunan dan Sambungan Pendawaian Soket Alir Keluar EB sszamees=ay oO = i aig SS | ! ‘os q q N ' " ‘ eS! hk fio3.6 Litar Akhir Bagi Soket Alir Keluar 13A, Jumlah litar akhir yang perlu diagihkan dan saiz konduktor yang digunakan serta luas lantai terbesar yang dibenarkan boleh ditentukan dengan berpandukan jadual di bawah. Cov Las se oe cr a Cala AH ean) KONDUKTOR KUPRUM Naa) /S ATAU MCB) ue co) CaN eae te Tn) tar Gelang 30 atau 32 25 100 Jejari 30 atau 32 40 75 Jejari 20 25 50 Survhanjaya Tenaga. "7\owoppey uounBuoA »upIeG LOOMDDYa LONBUDY IDO\ SISTEM KAWALAN DAN PERLINDUNGAN PENDAWAIAN ELEKTRIK‘Garis Panduan Pendaweion Biektrik Bangunan Kediamian 4a 42 43 BAB4 ‘SISTEM KAWALAN DAN PERLINDUNGAN PENDAWAIAN Pemilihan Sistem Kawalan dan Perlindungan Pendawaian Kawalan dan perlindungan pendawaian adalah suatu sistem pemencilan / pengasingan dan pensuisan serta sistem perlindungan yang mesti ada di dalam setiap pendawaian rumah kediaman, Pengasingan dan Pensuisan Contoh peralatan yang digunakan untuk tujuan kawalan dan perlindungan ialah seperti suis, palam kuasa dan soket alir keluar serta pemutus litar. Peralatan ini berfungsi untuk menyambung dan memutuskan bekalan secara manual pada sesuatu litar tanpa_mengganggu litar lain. la bertujuan untuk mencegah bahaya renjatan elektrik semasa penyenggaraan, pengujian, mengesan kerosakan dan pembaikan. Perlindungan Memberi perlindungan kepada sistem pendawaian, kelengkapan elektrik atau pengguna daripada bahaya yang disebabkan oleh arus elektrik seperti arus lebih, arus bocor ke bum litar pintas, kilat dan sebagainya, Litar di bawah menunjukkan alat pengasing dan perlindungan yang mesti dipasang pada sistem pendawaian elektrik rumah kediaman. KOTAK AGIMAN pengasing / : 1 Penyuisan Perlindungan 1 uneeroronce | tan” FERRE perndungan | PENGHUBUNG | Perindungon —"Yeguma” — Attlebnan NEUTRAL 1 pas Lebihon t memecanc kesaes ! tesen ' rent Vie - M)H LAL 15) evan 8 18285 Mt s 1E ag | i = bend uy & t Rajah 4.1 : Alat Pengasing dan Perlindungan Pendawaian Elektrik Rumah Kediaman43.1 indungan Arus Secara amnya, perlindungan bagi arus boleh dibahagikan kepada dua iaitu; Perlindungan arus lebih (arus beban lebih atau litar pintas). Pemutus litar atau fius hendakiah digunakan dengan kadaran yang sesuai bagi perlindungan arus beban lebih atau litar pintas, Pemutus litar atau fius hanya digunakan pada konduktor hidup sahaja. Bagi penggunaan litar Tiga Fasa, semua pemutus litar atau fius hendaklah digabungkan dalam satu kumpulan litar. Pemilihan alat perlindung arus lebihan mestilah berpandukan kepada paras kerosakan arus litar pintas pemutus litar atau suis utama [kA]. Perlindungan arus bocor ke bumi. Peranti Arus Baki (RCD) hendaklah digunakan dengan kadaran yang sesuai bagi perlindungan arus bocor ke bumi (mengelakkan daripada renjatan elektrik). a) Peraturan36(1),PPE 1994 menyatakan bagi sesuatu pepasangan ditempat hiburanawam, perlindungan terhadap arus kebocoran bumi hendaklah menggunakan peranti arus baki berkepekaan tidak melebihi 10 miliampere; b) Peraturan 36(2), PPE 1994 menyatakan bagi sesuatu pepasangan di tempat yang lantainya berkemungkinan akan basah atau jika dinding atau kepungan berintangan elektrik yang rendah, perlindungan terhadap aus kebocoran bumi hendaklah menggunakan peranti aus baki berkepekaan tidak melebihi 10 miliampere; 0) Peraturan 36(3), PPE 1994 menyatakan bagi sesuatu pepasangan jika kelengkapan, radas atau perkakas yang dipegang dengan tangan, perlindungan terhadap arus kebocoran bbumi hendaklah menggunakan perantiarus baki berkepekaan tidak melebihi 30 miliamperes dan 4) Peraturan 36(4), PPE 1994 menyatakan bagi sesuatu pepasangan selain daripada (1), (2) dan (3), perlindungan terhadap arus kebocoran bumi hendaklah menggunakan peranti arus baki berkepekaan tidak melebihi 100 mpere. a Tenaga Surunans 214 Keperluan Pengunaan Peranti Litar Arus Baki (Kepekaan) Berdasarkan Peraturan 36, Peraturan-Peraturan Elektrik 1994 JENIS PEMASANGAN ead NaN Baten (uscd) 1. | Pendawaian keseluruhan (Satu Fasa 100mA (0.1A) Diwajibkan dan Tiga Fasa) 2. | Litar akhir bagi kuasa 30mA (0.03A) Diwajibkan (soket alir keluar 13A) 3. | Tempat Lembab (bilik air dan dapur 10mA (0.01) Diwajibkan basah)/Litar pemanas air 43.2. Peranti Perlindungan Mendadak [Surge Protection Device (SPD)] SPD adalah digalakkan untuk dipasang bagi melindungi daripada sambaran kilat yang mendadak (lightning surge) atau voltan berlebihan yang mendadak (overvoltagesurge).lanya boleh dipasang berdekatan dengan punca bekalan (sebelum PAB). Spesifikasi Keperluan Alat Pelindung Arus/Voltan Mendadak (Surge Protection Device): Perens 25kA Pon cls Kuprum ‘Garts Panduan Pendawaian Elektrik Bangunon Kedlaman CMCC Cnt. 4mm? Se en arcuate ds er <05my ON Sy PEMILIHAN KABEL‘Garis Panduan Pendaweian Elektrik Bongunan Kediaman 5.1 5.2 BABS PEMILIHAN KABEL Pemilihan Jenis Kabel Pendawaian Pemilihan saiz kabel perlulah mengambil kira perkara-perkara seperti berikut:- i. semua kabel pendawaian mestilah berpenebat PVC atau PVC/PVC dan berkonduktor kuprum. Konduktor dengan luas keratan rentas 16mm? atau kurang mestilah daripada jenis kuprum, Konduktor aluminium tidak dibenarkan. Rujuk Jadual 4D1A di Lampiran Ill berkenaan dengan keupayaan membawa arus bagi konduktor kuprum,; kabel dalam kolam renang hendaklah dari jenis kalis air bertebatkan PE (polyethylene); kabel yang dipilih itu berupaya membawa tenaga elektrik dengan cekap; iv. saizkabel mampu membawa arus beban tanpa memanaskan kabel; v. kadar susut voltan kabel tidak melebihi 3% (bagi beban lampu) dan 5% (bagi lain-lain) daripada nilal voltan bekalan. Rujuk Jadual 4D 18 di Lampiran IV untuk pengiraan susut voltan; vi. penebat kabel mestilah bersesuaian dengan keadaan persekitaran pepasangan seperti mempunyai ketahanan suhu persekitaran dan ketahanan perlindungan mekanikal; dan Vii. setiap konduktor dalam pemasangan mesti dilindungi daripada lebihan arus dengan alat- alat pelindung lebihan arus supaya penebat kabel tidak akan rosak. Faktor-Faktor Yang Berkaitan Dengan Keupayaan Membawa Arus Kabel Faktor-faktor yang berkaitan dengan keupayaan membawa arus kabel berikut perlu diambil kira i. Pendawaian permukaan menggunakan klip -faktor kumpulan; ji, Pendawaian menggunakan pembuluh - faktor ruang 40%; Pendawaian menggunakan sesalur -faktor ruang 45%; Pendawaian terbenam - faktor kumpulan; dan v. Pendawaian terbenam menggunakan sesalur - faktor suhu persekitaran.5.3 Penggunaan Kadaran Luas Keratan Rentas Minimum Konduktor Pendawaian. Berikut adalah Iuas keratan rentas terendah konduktor mengikut kegunaannya seperti dalam jadual di bawah: UST aU cic RENTAS KONDUKTOR DALAM mm? 1.5mm? Kuprum Litar pencahayaan / kipas 2.5 mm? Kuprum Litar soket alir keluar 13 4.0 mm? 6.0 mm? Kuprum Litar Kuasa Khas (contoh: pemanas air, unit pemasak, motor/pam) 10.0 mm? Kuprum Litar Utama dengan kadaran pemutus litar tidak melebihi 40.A 160mm? Kuprum Litar Utama dengan kadaran pemutus litar tidak melebihi 63 A 25.0 mm? Kuprum | Litar Utama dengan kadaran pemutus litar tidak melebihi 100 A 5.4 Penggunaan Kadaran Luas Keratan Rentas Minimum Konduktor Perlindungan Berbanding Dengan Luas Keratan Rentas Konduktor Fa: Berikut adalah Iuas keratan rentas terendah konduktor perlindungan berbanding dengan luas keratan rentas konduktor fasa seperti dalam jadual di bawah: aie) Pre eo ca i) CONDI ete MULL are} ) Cer) (ram?) (mm?) Ss16 s 1635 s2 & Suruhanjaya Tenaga4 5.5 Fungsidan Pengenalan Wama Kabel Bukan Boleh Lentur Berikut adalah fungsi dan pengenalan warna Kabel Bukan Boleh Lentur seperti dalam jadual di baw. Fasa bagi Litar Satu Fasa Merah atau Kuning atau Biru Fasa R bagi Litar Tiga Fasa Merah Fasa Y bagi Litar Tiga Fasa Kuning Fasa B bagi LitarTiga Fasa Biru Neutral bagi Litar Hitam Konduktor Pelindung / Pembumian Hijau atau Hijau-Kuning 5.6 Kabel Boleh Lentur i. Kabel Boleh Lentur dengan luas keratan rentas kurang 4.0 mm? digunapakai untuk pemasangan pada aksesori elektrik seperti siling ros, penetap atau lekapan lampu, palam soket ke radas mudah alih dan sebagainya. ii. Kabel boleh lentur tidak boleh digunakan untuk pendawaian kekal. il, Kabel boleh lentur bagi kegunaan kekal kelengkapan elektrik tidak boleh melebihi 3 meter; 5.7 Fungsi dan Pengenalan Warna Kabel Boleh Lentur Berikut adalah fungsi dan pengenalan warna Kabel Boieh Lentur seperti dalam jadual di bawah: Gas Panduan Pencawaion felt Bongunen Kediamon CEN URC cc PCO 12atau3 Pengalir Fasa Coklat Pengalir Neutral Biru Hijau atau Hijau-Kuning Pengalir Perlindungan 4atau5 Pengalir Fasa Coklat atau hitam Pengalir Neutral Biru Pengalir Perlindungan | Hijau atau Hijau-Kuning58 5.9 Keperluan Minimum Penebat Konduktor Dan Jenis Pendawaian Terdapat pelbagai jenis bahan dan lapisan penebat yang digunakan untuk perlindungan konduktor. Pemilihan kabel mengikut jenis lapisan penebat perlu betul untuk tujuan pemasangan pendawaian seperti jadual di bawah: Gute) PE Konduktor Bertebat Selapis Pembuluh atau Sesalur (Permukaan atau terbenam) Konduktor Bertebat Dua Lapis Permukaan Konduktor Bertebat PVC Berperisai Kabel bawah tanah Pindaan Kod Warna Pada Pengalir Fasa Persatuan Piawaian Elektroteknikal Eropah (CENELEC) telah menguatkuasakan kod warna yang baru yang digunakan bagi pengalir fasa untuk setiap sistem pendawaian elektrik bermula April 2004 dengan merujuk pada piawai IEC 60445 - Identification of conductors by colours or alphanumerics Walau bagaimanapun buat masa ini, Suruhanjaya Tenaga masih mengekalkan penggunaan kod warna yang lama, Pertukaran akan hanya dibuat pada masa yang sesuai dan apabila semua pihak bersedia untuk pertukaran tersebut. Kod Warna Lama Kod Warna Baru MERAH asa Fasa 1 PERANG KUNING Fasa2 Fasa 2 HITAM BIRU. Fasa3 Fasa3 KELABU HITAM Faso Neutral Fasa Neutral IRV HUAU DAN KUNING Fasa Buri Fasa Bumi HUAU DAN KUNING @ Suruhanjaya Teno 7\owoypey uounBvoe >upeR UDIOMOpUad UoNpUDg DS)S| AKSESORI ELEKTRIK‘Gas Panduan Pendawolan Elektr Bongunan Kecioman 30 6.1 BABG AKSESORI ELEKTRIK Pemilihan Aksesori Pendawaian vi vii. Semua aksesori pendawaian yang digunakan hendaklah yang diluluskan oleh Suruhanjaya Tenaga dan dilabelkan dengan label yang dikeluarkan oleh SIRIM . Semua pendawaian menggunakan pembuluh Unplasticized Polyvinyl Chloride (UPVC) a) Suis, soket alir kuasa, palam 3 pin, ros siling, penyambung, soket - bahan binaannya hendaklah terdiri dari jenis polycarbonate, Bagi semua pendawaian menggunakan pembuluh logam - a) Suis, soket alir kuasa dan penyambung - bahan binaannya hendaklah terdiri dari jenis berperisai logam (metal clad); dan b) Semua aksesori hendaklah dibumikan secara berkesan. Suis fius yang digunakan pada pemasangan pendawaian Satu Fasa mestilah mempunyai fius yang dipasang secara tetap dan tidak bergerak bersama suis Fius suis yang digunakan pada pemasangan kediaman sistem Tiga Fasa juga mempunyai fius dan suis. Penyambung fius dipasang bersama bagi membolehkan fius bergerak secara serentak. Lampu a) Lampu kalimantang yang menggunakan pencekik magnet (magnetic ballast) mesti dilengkapkan dengan pemuat (capacitor) jenis kertas kering, Pencekik magnet tersebut mestilah yang mempunyai hilang watt (watt loss) tidak melebihi 6 watt; b) Lampu kalimantang yang menggunakan pencekik elektronik (electronic ballast) atau pencekik elektronik ayunan tinggi (high frequency electronics ballast) tidak memerlukan pemuat (capacitor); ©) Pemasangan lampu di luar rumah kediaman, hendaklah_menggunakan lampu kalis cuaca dan kalis air. 4d) Voitan bagi semua pemasangan lampu dalam air (seperti kolam renang, fountain dan lain-lain) mestilah berkadaran voltan tidak boleh melebihi 12 Volt AC dan hendaklah menggunakan jenis lampu air. Pemanas air mandian elektrik terbahagi kepada 2 jenis iaitu pemanas air seketika dan pemanasan air jenis tangki simpanan. a) Pemanas air jenis seketika atau jenis tangki simpanan mesti dilengkapkan dengan kawalan suis dua kutub (DK) atau suis pengasing untuk tujuan pengasingan sekiranya memerlukan senggaraan atau kecemasan b) Litar pemanas air elektrik hendaklah disambung secara tetap kepada pemutus litar/ fius 20A/30A berserta dengan pemasangan peranti arus baki tidak melebihi 10mA. ©) Hos pada alat pemanas air elektrik serta bahagian yang boleh dipegang dengan tangan hendaklah diperbuat daripada bahan bukan pengalir (konduktor) d) Pemanas air elektrik jenis tangki simpanan tidak boleh beroperasi jika tidak dilengkapi dengan injap keselamatan, injap pelepas tekanan (pressure relief valve) dan operasi injap tersebut mestilah tidak mempunyai sebarang halangan dan tidak boleh dikunci/ditutup.viii. Pemasak elektrik yang melebihi 3kW, mestilah mempunyai litar tersendiri yang xi. xii. disambung secara tetap kepada pemutus litar atau fius 32A berserta suis pengasing dan unit kawalan pemasak yang digandingkan bersama dengan dua atau lebih soket alir keluar 13A. Dua atau lebih alatan memasak boleh dipasang dalam bilik yang sama dengan jarak tidak melebihi 2 meter. Nilai arus untuk operasi berkesan peranti perlindungan hendaklah tidak melebihi 1.45 kapasiti membawa arus pada pengalir/konduktor litar tersebut. Motor elektrik yang melebihi 373W tetapi tidak melebihi 2238W, mestilah disambung terus secara tetap kepada pemutus litar/fius berkadaran 204/30A dan perlu dipasang berserta dengan pengasing, penghidup motor dan soket alir keluar 15. Penghidup motor mestilah jenis terus ke talian (Direct On Line) dengan kelengkapan bersama sesentuh, geganti beban lampau dan kawalan mula-henti. Pemutus litar/fus yang mengawal litar motor mesti berkeupayaan menahan arus permulaan beban motor tersebut. Loceng elektrik —Litar mestilah mengandungi suis tetekan (push button) dan pengubah Arus ulang alik (AU)/Arus terus (AT). Kipas angin siling mestilah mematuhi piawai MS 1219: Safety of household and similar electrical appliances Part 2: Particular requirements for fans, klausa 21.101 iaitu ujian terhadap talian gantung kedua untuk kipas siling dan MS 1220: Performance And Construction Of Electric Circulating Fans And Regulators iaitu ujian terhadap prestasi kecekapan tenaga untuk kipas siling. Litar alat penghawa dingin jenis berasingan (split unit) hendaklah disambung secara terus kepada pemutus litar dengan berkadaran 20A beserta dengan soket alir keluar (soket yang tidak mempunyai_ suis juga boleh digunapakai) untuk tujuan pengasingan sekiranya memerlukan senggaraan atau kecemasan. 4 Suruhanjaya Tenaga 31‘uowoypey LounSuDg }8B LO|OMOPL LONPLCY $09y ON I PEMBUMIAN PENDAWAIAN Gat‘Garis Panduan Penciawaion Blekrk Bongunan Kedioman 7A 72 73 BAB7 PEMBUMIAN PEPASANGAN ELEKTRIK Pembumian Pembumian ialah suatu sistem sambungan yang dibuat di antara logam-logam dalam pemasangan pendawaian elektrik dengan jisim am bumi. lanya bertujuan bagi mengadakan laluan_ mudah (dengan galangan atau rintangan yang rendah) ke bumi supaya sistem perlindungan beroperasi_ dengan berkesan, bagi menjamin keselamatan manusia atau pengguna dari bahaya renjatan elektrik apabila terjadi arus bocor ke bumi. Secara amnya, sistem pepasangan elektrik dibumikan bagi tujuan berikut:- Keselamatan . i. Sistem Perlindungan. Menghadkan Voltan Berlebihan. iv. Mengadakan Laluan Nyahcas. Keperluan Undang-Undang dan Peraturan. Pembahagian Pembur in Pembumian secara amnya dikategorikan kepada dua (2) bahagian, iaitu: i, Pembumian Sistem a) Mengasingkan sistem apabila berlaku kerosakan; b) Menghadkan bezaupaya di antara konduktor yang tidak bertebat disesuatu kawasan; dan ©) Menghadkan berlakunya voltan berlebihan (over voltage) dalam keadaan yang berbeza. Ji, Pembumian Peralatan Pembumian peralatan dilakukan untuk perlindungan kepada manusia atau pengguna. Jika suatu punca yang hidup menyentuh badan peralatan, tenaga elektrik akan mengalir ke bumi dan arus tidak akan mengalir melalui badan manusia atau pengguna. Ini disebabkan badan manusia mempunyai rintangan yang lebih tinggi berbanding dengan rintangan ke bumi Jer Dan Fungsi Aksesori Pembumian Aksesori pembumian adalah seperti berikut: i. Elektrod bumi Jenis elektrod yang digunakan untuk pendaw. (copper jacketed steel core rod). rumah ialah rod besi bersalut kuprum ii. Konduktor Pengikat Utama (equipotential bonding) Konduktor yang disambungkan di antara punca bumi pengguna ke bahagian logam terdedah. Saiz minima kabel ialah 10 mm? iii, Konduktor Pembumian (Konduktor Pelindung) Konduktor yang disambungkan di antara punca bumi pengguna ke bahagian lain pemasangan yang memerlukan pembumian yang saiznya adalah sebagaimana dibawah; a) Sama dengan saiz kabel fasa sehingga 16 mm”. b) 16mm? jika saiz kabel fasa diantara 16 mm? hingga 35 mm? ©) Separuh dari saiz kabel fasa jika saiz kabel fasa melebihi 35 mm?,7.4 Penyusunan Pembumian Menggunakan TT em i, Huruf pertama menunjukkan susunan sistem pembumian dari pihak pembekal elektrik. ii, Huruf kedua menunjukkan penyusunan pembumian dalam pemasangan pengguna. T-pertama : Menunjukkan sistem bekalan ini menyediakan bumi sendiri. T-kedua =; Menunjukkan semua bingkai logam alat elektrik dan lain-lain disambung terus kebumi. Penyusunan pembumian menggunakan TT sistem adalah seperti di Rajah 7.1: Rajah 7.1 :Sistem TT Punca Bekalan l im ll _p mt § io mer pemasangan Bahagian-bahagian beraliran yang | terdedah Pemasangan elektrod Pemasangan elektrod bbumi bumi 75 n Yang Perlu Dibumikan i. Semua struktur logam dalam sistem pendawaian (yang bukan membawa arus seperti salutan logam, perisai pembuluh, salur, sesalur dawai katenari dan sebagainya; Satu punca belitan sekunder bagi pengubah; dan Rangka bumbung yang diperbuat dari logam (Metal Roof Truss). 7.6 Bahagian-Bahagian Yang Tidak Perlu Dibumikan i. Logam pendek yang diasingkan sebagai perlindungan mekanik bagi kabel yang mempunyai sarung bukan logam selain pembuluh yang disambung sebagai tempat laluan masuk antara bangunan dan pembuluh untuk melindungi kabel lampu-lampu nyahcas; Klip logam untuk memasang kabel; Penutup lampu yang dibuat daripada logam; Logam kecil seperti skru dan plat nama yang diasingkan dengan menggunakan penebat; v. Rantai logam untuk menggantungkan lampu dan peralatannya; dan vi. Logam peralatan lampu untuk lampu berfilamen di atas lantai yang kalls air. Suruhonjoye Tenega 35& 7.7 Penamatan DiBumi Penamatan di bumi adalah seperti di Rajah 7.2. Kotak Pembumian (Earth chamber) adalah dari Jenis konkrit atau PYC manakala elektrod bumi adalah dari jenis besi bersalut kuprum. KONDUKTOR BUMI > Kotak Pembumian (EARTH CHAMBER) KLIP < |< ELEKTROD BUMI Rajah 7.2: Penamatan di bumi 7.8 Rintangan Elektrod Bumi ‘Goris Ponduan Pendawaian Elektri« Bangunan Kediaman Pcs Tce | 500chm* cee mn eae cnn)y ON I ota yaA AN) UJIAN PENDAWAIAN Ihe2 ‘Gatls Panduan Fendawaion Elektrik Bangunan Kediama 8.1 8.2 BABS PEMERIKSAAN DAN UJIAN PENDAWAIAN ELEKTRIK Kehendak Perundangan i, Mengikut Peraturan 12(1) dan (2), Peraturan-Peraturan Elektrik 1994 menyatakan bahawa setiap pendawaian dalam sesuatu pepasangan perlu diselia oleh Pendawai dengan sekatan Fasa Tunggal atau Sekatan Tiga Fasa. Setelah siap, pendawai berkenaan hendaklah memperakukan suatu Perakuan Penyeliaan dan Penyiapan. Mengikut Peraturan 13(1) dan (2), Peraturan-Peraturan Elektrik 1994 menyatakan pepasangan itu hendaklah diuji oleh Pendawai dengan Sekatan Satu Fasa atau oleh Pendawai dengan Sekatan Tiga Fasa yang diberikuasa untuk menguji mana-mana pepasangan, dan yang hendaklah mengesahkan Perakuan Ujian bagi pepasangan itu. iii, Mengikut Peraturan 14(1) Peraturan-Peraturan Elektrik 1994 menyatakan Perakuan Penyeliaan dan Penyiapan dan Perakuan in dalam peraturan 12 dan 13 hendaklah masing-masing dalam Borang G dan H yang ditetapkan dalam Jadual Pertama. Pengujian Setelah sesuatu pendawaian siap dipasang, beberapa pengujian tethadap pepasangan pendawaian perlu dilakukan bagi pengesahan kendalian litar pendawaian dan peralatan dipasang selamat untuk digunakan. Sebelum pengujian dijalankan, proses pemeriksaan hendaklah dibuat. Keputusan pemeriksaan/penyeliaan dan pengujian hendaklah menggunakan Borang G (seperti Lampiran Vill) dan Borang H (seperti Lampiran IX). Untuk pengesahan Perakuan Ujian bagi Borang H, ujian-ujian berikut hendaklah dilakukan; i, Ujian Keterusan; ii, Ujian Kekutuban; ili, Ujian Rintangan Penebatan; iv. Ujian Rintangan Elektrod Bumi; dan v. Ujian Peranti Arus Baki Borang G dan H adalah sah untuk digunakan sekiranya pepasangan tersebut tidak diubah dalam tempoh 5 tahun bagi pepasangan bukan domestik dan 10 tahun bagi pepasangan domestik dan pada masa yang sama pemunya pepasangan adalah tidak bertukar. Sekiranya terdapat pendawaian tambahan dalam tempoh tersebut, maka Borang G dan H terbatal dengan sendirinya. Jika Borang G dan H telah terbatal maka Borang G dan Borang H yang baru perlulah dibuat sebelum menerima bekalan tenaga daripada atau diberi bekalan tenaga oleh pemegang lesen. Sebarang pengeluaran semula Borang G dan H bagi pendawaian domestik, janya mestilah dilakukan oleh kontraktor elektrik dan orang kompeten yang berlainan dan bukan oleh kontraktor elektrik dan orang kompeten yang sebelumnya. Adalah menjadi tanggungjawab kontraktor elektrik dan orang kompeten untuk memastikan Ujian tersebut dijalankan sekali lagi dan sebarang salah laku dipihak kontraktor elektrik dan ‘orang kompeten akan menyebabkan tindakan berdasarkan kepada undang-undang akan dikenakan terhadap kedua-dua mereka tersebut.8.2.1 & Ujian Keterusan Terdapat 3 Ujian Keterusan Litar Akhir yang utama:- i. Ujian Keterusan Konduktor Pelindung i Keterusan Konduktor Hidup dan Neutral if, Ujian Keterusan Konduktor Litar Akhir Gelang a) Ujian Keterusan Konduktor Pelindung + Untuk memastikan semua konduktor pelindung disambung secara betul dan berkesan. (Keterusan yang baik serta rintangan yang rendah) + Alat uji-Jangka Pelbagai (Julat Ohm) atau Jangka Ohm + Kaedah Penguji B _ pastikan Suis utama, PAB dan MCB dalam litar dibuka (Switch Off) dan semua beban ditanggalkan. RR sambungkan test lead penguji seperti di Rajah 8.1; nila bacaan jangka hendaklah kurang daripada 1 ohm Rajah 8.1 - Ujian Keterusan Konduktor Peli \dung Kotak Fus Agihan Lampu A} i Soket Ar Keluar 50) ! Jangka Ohm aS KS aga oye Te Suruhai b)_Ujian Keterusan Konduktor Hidup dan Neutral (Litar Lampu) Untuk memastikan setiap konduktor mempunyai keterusan yang baik di sepanjang litar. + Alatuji -Jangka Pelbagai (Julat Ohm) atau Jangka Ohm + Kaedah pengujian:- Suis utama, PAB dan MCB dalam keadaan litar-buka (Switch Off). Semua beban hendaklah ditanggalkan. Suis dalam keadaan litar-tutup (Switch On). Fius atau pemutus litar akhir hendaklah ditanggalkan. Jalankan ujian sebagaimana Rajah 8.2. ae Rajah 8.2 - Ujian Keterusan Konduktor Hidup dan Neutral Lamput—— Lampu2 Jangka Ohm Dipintaskan Suis4 ‘Garis Ponduan Pendawaion Elektrik: Bengunon Kedaman a + Mengi + Alat uji - Penguji Rintangan Penebatan (Insulation Resistance Tester). Voltan kendalian Ujian Keterusan Konduktor Litar Akhir Gelang + Untuk memastikan setiap konduktor mempunyai keterusan + Alatuji -Jangka Pelbagai (Julat Ohm) atau Jangka Ohm. + Kaedah Pengujian > 8% Tanggelkan kedua-dua punca konduktor hidup dari MCB, konduktor neutral dari terminal neutral dan konduktor bumi dari terminal bumi di kotak fius agihan. B Sambungkan test lead penguji seperti Rajah 8.3 (E-E). _ Ulang tatacara bagi (L-L) dan (N-N). 8 Nilai bacaan jangka hendaklah kurang daripada 1 ohm. epanjang litar gelang. Rajah 8.3 - Ujian Keterusan Konduktor Litar Akhir Gelang 8) ssor os ssoz “2 | ssos Th Asingkan bed arlpunca neous 8.2.2 Ujian Rintangan Penebatan + Memastikan tiada kebocoran arus antara konduktor fasa dengan fasa, konduktor fasa dengan neutral dan konduktor fasa dengan bumi, cetahanan penebatan kabel. adalah arus terus dengan keupayaan voltan 250V A.T atau SOOV A.T. + Kaedah Pengujian Suis utama hendaklah pada kedudukan litar-buka (switch off) Semua beban hendaklah ditanggalkan, Suis kawalan litar hendaklah pada kedudukan litar-tutup (switch on) Jalankan ujian sebagaimana jadual di bawah. Nilai bacaan jangka hendaklah tidak kurang daripada 1 MegaOhm. oa be oa ba oa re Lua een ec O mao nO Ure as Tac Pn nee och) CCR enn Be TIGA FASA CCCI Ua ue a turk Ors L&N R&Y | B&N L&aN L&N L&E yas | Yee L&E L&E N&E R&B | BRE N&E N&E R&N | N&E Y&Niv. _Nilai Terendah Bagi Rintangan Penebatan adalah seperti jadual di bawah. SR es RINTANGAN PENEBATAN TERENDAH (Volts) gaOhm: Litar voltan amat rendah yang 250 0.25 mendapat bekalan daripada isolating transformer/SELV Sehingga dan termasuk 500 05 500V kecuali kes-kes di atas Lebih 500v 1.000 1.0 Jangka Ohm $s01 Kaedeh Pengujon baal 7 ]| Soke Ali Keluar tar Geng sso2 $803 Lamput Lampu2 ‘Koedah Pengujan bagt LUtar Lampu atau Soket AlirKeluar tar Jar (dey) Jangka Ohm LIN; E LitarLampu Liar Kuasa { t N E ” Kaedah Pengujian| Keseluruhan Litar Pengguna Rajah 8.4 - Ujian Rintangan Penebatan Surunenjayo Tenageb 8.2.3 k Bangunan Kediaman 5 2 2 & 42 Ujian Kekutuban i. Memastikan setiap fius atau kawalan kutub tunggal (satu kutub) dan peranti perlindungan disambung pada konduktor fasa sahaja ji, Memastikan sambungan pada soket alir keluar bagi setiap konduktor fasa, neutral dan bumi disambung pada terminal yang betul. Iii, Alatuji -Jangka Pelbagai Vulat Ohm) atau Jangka Ohm. iv, Kaedah pengujian Suis utama hendaklah pada kedudukan litar-buka (switch off). Semua beban hendaklah ditanggalkan. Suis kawalan litar hendaklah pada kedudukan litar-tutup (switch on) Jalankan ujian sebagaimana Rajah 85. Menguji suis dan alat kawalan kutub tunggal pada konduktor fasa. Menguji punca sambungan soket keluaran. Menguji sambungan menggunakan pemegang lampu jenis Edison skru Nilai bacaan jangka hendaklah kurang daripada 1 ohm. Pintasan hendaklah dibuat antara terminal fasa dan pengalir pelindung pada setiap soket alir keluar litar gelang yang hendak diuyji. 3 pitasian @ [ot tne imaoom fy] Imari 3 Suis pean 501 T NE ‘$502 * ; i snfso3 KacdahPenguon bat Soke Air eur Liter Geang Rajah 8.5 - Ujian Kekutuban& 8.2.4 Ujian Rintangan Elektrod Bumi i. Menguji rintangan elektrod bumi, Mengetahui kesesuaian kedudukan elektrod yang ditanam, Memastikan elektrod yang ditanam itu tidak berada dalam kawasan rintangan bertindih dengan elektrod lain iv. Alatuji - Penguji Rintangan Bumi (Earth Resistance Tester) v. Kaedah pengujian = + Terminal ‘€' disambungkan ke elektrod yang hendak diuji konduktor hijau). + Terminal ‘P’ disambungkan pada pancang voltan (spike potential) (konduktor ku! dengan jarak 10 meter daripada elektrod bumi. + Terminal ‘C’ disambungkan pada pancang arus (spike current) (konduktor merah) pada Jarak 20 meter daripada elektrod bumi 19) | [oss AS ‘ltd Tomete tometer Rajah 8.6 - Pengukuran Rintangan Elektrod Bumi Kaedah Pengukuran Rintangan Elektrod Bumi (Rajah 8.6) Ujian hendaklah diulang sekurang-kurangnya tiga kali, bertujuan untuk mengelakkan bacaan tidak tepat disebabkan kawasan rintangan bertindih. Suruhanjaya Tenego i. Rekodkan bacaan pertama (Z,) Contoh :Z, = 100 Ubah pancang voltan sejauh 6 meter dari kedudukan asal. Rekodkan bacaan kedua (Z,) Contoh :Z,=100 iii, Ubah pancang voltan sejauh 6 meter dari kedudukan asal, Rekodkan bacaan ketiga (Z,) Contoh :Z,=100 Rajah 8.7: Ujian Rintangan Elektrod Bumi% Garis Poncuan Pendaweion Eletri« Bangunon Kedioman Keputusan: Daripada ketiga+tiga nilai rintangan, dapatkan nilai purata bagi menentukan ni bumi yang diuji. Z,+Z,+Z, 3 10410410 = 10a 3 8.2.5 _Ujian Peranti Arus Baki iv. ‘Memastikan Peranti Arus Baki (PAB) terpelantik dalam masa yang ditetapkan apabila berlaku kebocoran arus ke bumi. Alatuji- RCD Tester/RCCB Tester. Kaedah Pengujian 1 Menggunakan Butang Tekan Trip. Menekan butang trip yang terdapat pada PAB dan pethatikan, sama ada ia terpelantik atau tidak. Ujian ini tidak dapat menentukan kepekaan PAB dan masa yang diambil untuk ianya terpelantik. Kaedah Pengujian 2 Menggunakan Penguiji PAB (RCD Tester). Alat penguji ini lengkap dengan satu palam 13A yang boleh disambung kepada soket alir keluar 13A. Pilih kepekaan PAB yang sama dengan kepekaan PAB yang hendak diuji, untuk menentukan sama ada PAB boleh terpelantik. Masa yang diambil untuk terpelantik mestilah tidak melebihi 40 milisaat. Tatacara menjalankan ujian ~ a) _Laraskan suis pilihan mengikut kepekaan PAB yang digunakan. Contohnya: 100 mA/0.1 A b) _Laraskan suis operasi kepada ‘No Trip’ (V2 Rated mA = 50%), sambungkan palam 3 pin pada soket alir keluar 13 A. ©) ‘On’ soket alir keluar 13 A — pastikan lampu P-N dan P-E menyala. Ini menunjukkan kekutuban adalah betul. (Nota : Sekiranya kedua-dua lampu di atas tidak menyala ~ ujian tidak boleh diteruskan. 4) Tekan butang uji ~ bacaan menunjukkan tidak kurang daripada 200 milisaat dan pada masa yang sama, lampu ‘test’ menyala dan lampu P-N dan P-E tidak menyala. Pada waktu ini PAB tidak akan terpelantik. ) Tukarkan suls pilihan kepada 1800 (gelombang +ve) - ulang langkah (d) dan (e). f) Ubah suis operasi kepada Trip’ (Rated mA = 100%). 9) Tekan butang uji - PAB akan terpelantik dan bacaan_ yang ditunjukkan mestilah tidak melebihi 200 milisaat. h) Tukarkan suls pilihan kepada 00 (gelombang -ve) i) Tekan butang uji - PAB akan terpelantik dan bacaannya mestilah tidak melebihi 200 milisaat. J) Ujian di atas hendaklah dibuat berulang kali sehinggalah mendapat bacaan yang hampir tepat. k) Rekodkan keputusan ujian. 1) Tukarkan suis operasi kepada ‘Fast Trip' dan tekan butang uji - PAB akan terpelantik dalam masa tidak melebihi daripada 40 milisaat. m) Lakukan berulangkali pada 00 atau 1800.& v. Keputusan ujian hendaklah sepertimana yang ditunjukkan dalam jadual berikut:- COD CY Pay) ETD ALL) 1 No Trip > 200 ms Tidak Terpelantik 2 Trip <200ms Terpelantik 3. Fast Trip <40.ms Terpelantik enaga Suruhanieye 45Lowojoey ubunEuog >UPER UOIOMOPUEY UONPLOY SHOy Ne PAV ied avaN% ‘SENARAI LAMPIRAN Lampiran | Punca Sambungan Bekalan Yang Dibekalkan oleh TNB Berdasarkan Permintaan Beban Tertinggi (MD) Yang Dimohon Oleh Pengguna | 2 Lampiranil_| Keperluan Keselamatan Kerja-Kerja Pendawaian Elektrik Di Bangunan Kediaman | 3 | Lampiran II | Jadual Keupayaan Membawa Arus (Single Core Cable) a | 4 Lampiran IV Jadual Susut Voltan (Single Core Cable) 5 LampiranV — Jadual Keupayean Membawa Arus MulticoreCable) = 6 | Lampiran V1 -Jadual Susu Voltan (Multicore Cabley oo | 7 Lampiran Vil Contoh Pengiraan Susut Voltan (Voltage Drop) a | oe Lampiran Vill Borang G (Perakuan Penyeliaan & Penyiapan) 9 Lampiran IX Borang H Perakuan Ujan) 10 | Lampiranx | Simbo! Lampiran Xl Alamat Pejabat Kawasan Suruhanjaya Tenaga Garis Panduon Pendawaian Beer Bangunan Kediamon@ PUNCA SAMBUNGAN BEKALAN YANG DIBEKALKAN OLEH TNB BERDASARKAN PERMINTAAN BEBAN TERTINGG! (MD) YANG DIMOHON OLEH PENGGUNA LAMPIRANI Jadual 1: Jadual punca sambungan bekalan ini adalah sebagai panduan bagi pengguna-pengguna di Semenanjung Malaysia yang mengambil bekalan daripada TNB. Bagi pengguna-pengguna lain, mereka boleh merujuk jadual sambungan bekalan dengan pemegang lesen atau pihak berkuasa bekalan yang berkenaan PERMINTAAN BEBANTERTINGGI _VOLTAN UE SLE LLCe Rac Y Eien) Sehingga 12 kVA 230V Talian Atas atau kabel bawah tanah Voltan Rendah 12 KVA sehingga 100kVA 400 Talian Atas Tiga Fasa atau kabel bawah tanah Voltan Rendah (bergantung kepada keupayaan punca bekalan) 100 KVA sehingga 350kVA 400V Kabel bawah tanah daripada Pencawang baru TNB pencawang / Feeder Pillar TNB 8 (bergantung kepada keupayaan punca | = bekalan) 5 a 350 KVA sehingga 1000kVA 400V Kabel bawah tanah daripada 5 ‘Nota: Bagipengguna yang mengambil bekalan selain daripada TNB, mereka bolehlah merujuk kepada pemegang lesen atau pihak berkuasa bekalan yang berkenaan.¢ LAMPIRAN IL KEPERLUAN KESELAMATAN KERJA-KERJA PENDAWAIAN ELEKTRIK DI BANGUNAN KEDIAMAN 1.1 Keperluan Keselamatan Keperluan keselamatan dalam kerja-kerja_ pendawaian elektrik hendaklah dipatuhi bagi mengelakkan apa-apa kemalangan sama ada yang boleh menyebabkan kecederaan fizikal, kehilangan nyawa atau harta benda. Kegagalan mengikuti peraturan-peraturan keselamatan boleh menyebabkan pekerja, pengguna atau orang awam terkena renjatan elektrik. Disamping itu, amalan langkah-langkah keselamatan inijuga dapat memupuk pekerja atau pengguna elektrik yang berdisiplin dan sentiasa mengutamakan keselamatan. 1.2. Langkah Keselamatan Keperluan keselamatan berikut hendaklah dipatuhi sepanjang masa apabila menjalankan kerja- kerja elektrik di dalam bangunan kediaman. i. Keselamatan Diri Sendir. a, Mempunyai peralatan-peralatan perlindungan diri (PPE) yang sesuai seperti kasut keselamatan, sarung tangan, topi keselamatan atau lain-lain yang perlu apabila berada di tempat kerja. b. Memakai pakaian keselamatan yang sesuai mengikut kerja yang akan dilakukan. Tidak memakai barang kemas atau perhiasan seperti cincin, jam tangan, rantal dan sebagainya semasa menjalankan kerja-kerja elektrik. ji, Keselamatan Di Tempat Kerja. a. Mempunyai pengetahuan mengenai bahaya-bahaya kerja elektrik yang akan diakukan dan bagaimana mengawal bahaya-bahaya tersebut. Gavi Pancuon Perdawaion Eleri Bangunon Keciornan b. Sentiasa mematuhi peraturan-peraturan keselamatan di tempat kerja yang telah ditetapkan. . Memastikan bekalan elektrik dalam keadaan litar-buka (switch off) sebelum kerja-kerja dijalankan (jika berkenaan). d. Mempunyai pengetahuan serta mengamalkan sikap berhati-hati dan tenang semasa bekerja, menjaga kebersihan dan persekitaran tempat kerja, tidak merokok dan sentiasa mengamalkan koordinasi keselamatan dengan rakan kerja. fe. Semasa bekerja di tempat tinggi, pekerja hendaklah menggunakan kelengkapan sokongan yang bersesuaian seperti tangga kayu atau aluminium, perancah besi atau platform kerja, tali pinggang keselamatan atau lain-lain peralatan_ yang perlu bagi memastikan kerja-kerja dapat dijalankan dalam keadaan selamat. f, _Menggunakan kelengkapan elektrik yang berkeadaan baik dan selamat untuk dipakai serta memastikan alat perlindungan peranti arus baki (PAB) yang berkepekaan 30 mA dipasang bagi melindungi pekerja dari bahaya kebocoran arus. 509. Pastikan kabel elektrik bekalan sementara yang terdedah ditempat kerja dilindungi & oleh pelindung mekanikal. fh. Sekiranya terdapat bahan-bahan mudah terbakar atau_terkakis, langkah-langkah keselamatan perlu diambil berpandukan kepada peraturan keselamatan yang berkaitan. 1.3. Bahaya Renjatan Elektrik. i, Renjatan Elektrik. Renjatan elektrik boleh berlaku disebabkan oleh sentuhan langsung atau sentuhan tak langsung. a. Sentuhan Langsung: Sentuhan langsung bermaksud pekerja atau pengguna mendapat renjatan elekt dengan menyentuh konduktor atau kabel hidup secara langsung, b. Sentuhan Tak Langsung: Renjatan elektrik yang berlaku disebabkan sentuhan sesuatu yang bersambung dengan Pepasangan elektrik (bukan sentuhan secara langsung dengan kabel atau konduktor hidup), yang mungkin disebabkan oleh kerosakan peralatan atau penebat yang menyebabkan kebocoran arus. ji, Punca Berlaku Renjatan @. Cara Kerja Atau Tindakan Tidak Selamat + Membuat Kerja-Kerja Elektrik Tanpa Mengasingkan Bekalan. Kerja-kerja senggaraan atau pengujian__litar tanpa_mengasingkan_ bekalan ‘berkemungkinan besar boleh menyebabkan terjadinya renjatan elektrik. Suruhaniaye Tenaga + Tidak Mematuhi Prosedur Kerja Selamat. Setiap pekerja hendakiah sentiasa mematuhi prosedur kerja selamat yang telah ditetapkan oleh peraturan dan piawaian bagi mengelakkan daripada berlakunya renjatan elektrik. b. Kecacatan Pada Sistem Elektrik + Arus Bocor. rus bocor atau arus bocor ke bumi akan menyebabkan bingkai logam menjadi hidup dan bertenaga. Ini boleh mendatangkan bahaya renjatan elektrik kepada pekerja, pengguna atau orang awam jika terpegang atau bersentuh bingkai logam tersebut. + Konduktor Terdedah Atau Kabel Terputus: Konduktor yang terdedah atau kabel yang terputus dan hidup (bertenaga) akan menyebabkan renjatan elektrik apabila disentuh. Hendaklah dengan segera mematikan atau mengasingkan punca bekalan dan melaporkan kepada pihak yang bertanggungjawab.2 ‘Garis Ponduan Pendewalan Elekirk Bangunan Kedlarnan 352 14 Pertolongan Cemas Dan Asas Pemulihan Pernafasan i. Pertolongan Cemas Pertolongan cemas ialah pertolongan awal yang diberikan kepada seseorang yang ditimpa kemalangan, sakit atau cedera bagi mengelak keadaan mangsa menjadi lebih serius sementara menanti kehadiran para-medik (ambulan) atau sebelum dibawa ke hospital. il, Pemulihan Penafasan Pemulihan penafasan hendaklah dilakukan bagi membantu mangsa yang tersekat pernafasan akibat lemas, terkena renjatan elektrik dan sebagainya. Cara pemulihan pernafasan dilakukan mengikut kaedah pemulihan pernafasan yang betul, berdasarkan panduan pertolongan cemas yang dikeluarkan oleh badan-badan pertolongan cemas yang bertauliah. Kotak atau Peti Pertolongan Cemas Kotak atau peti pertolongan cemas hendaklah disediakan oleh pemunya bangunan atau penguasa tapak binaan atau dibawa sendiri oleh pekerja di bawah penyeliaan orang yang bertanggungjawab. Program Latihan Majikan hendaklah melaksanakan program latihan secara berkala kepada pekerja-pekerja mengenai keselamatan semasa bekerja yang meliputi aspek-aspek berikut: i. bahaya kerja-kerja elektrik yang akan dilakukan dan bagaimana mengawal bahaya-bahaya tersebut; ji, peraturan-peraturan keselamatan di tempat kerja yang telah ditetapkan; dan ili. prosedur pertolongan cemas. Pencegahan Kebakaran i. Alat Pemadam Api ‘Alat pemadam api yang sesuai dan berfungsi untuk mengawal kebakaran elektrik hendaklah disediakan pada setiap masa di premis dan di tempat kerja. Orang Kompeten Peraturan-Peraturan Elektrik 1994 menghendaki semua kerja elektrik dijalankan oleh atau di bawah seliaan langsung orang kompeten yang berdaftar dengan Suruhanjaya Tenaga. Kontraktor elektrik yang menjalankan kerja elektrik tersebut hendaklah berdaftar dengan Suruhanjaya Tenaga, Oleh itu, pemunya pepasangan hendaklah memastikan kontraktor elektrik yang dilantik adalah berdaftar dengan Suruhanjaya Tenaga dan pendaftarannya adalah masih sah.cove, sofuoyning ve Se eT exe ery es eee ees er Sed ee ee eT Ott > iy ot ee Porch Cory Ceo MT Coa oe 2:02 $ sanzexedura} Buyesado 103>npuo> Do 0€ ! aanyesaduiay yuarquiy NYE YT Cire crc eed peer ees 3) eT Comme rm Td omer tor) oN SOUL ity} eects Cor ru CT Ly [tc eet Pee Me Tet Er oes) commen te co td eo eo eo 9veosa €z9s@ 009 sa (SHOLDNGNOD YaddOD) yaeays snowy 40 yay ‘painowe-uoU ‘saiqe> payejnsul-ond 9109-316u1s wiar a7avL ro er er oT Meer ed Se ae eT cor eS ee eer ae ere eed cod ocr Seva arent SU ecm CLS e ret aera) DU Seo mitten TT ett) a rh me dee ee ey tn) x(sesadwie) ALIDVdV ONIAMYVI-LNIWUND (37a¥2 7409 JTONIS) Shay YMYaWAW NYWAvaNay TwnaYe 53€¥'0 SSO LvO | v0 v0 0S°0 081'0 Zv'0 450 091'0 ss‘0 | 190 sto 99°0 sgi'0 £90 78'0 $9'0 080 | S80 970 LB" $60 061'0 €60 OV OZL'0 OL'L | OL ZzO STL S61'0 SZL os't S20 0s'L | Sst 670 SLL 0z'0 SZ'L z x a |z x ze 4 vz vt i ez sz ge se se ; ve ve vy v9 v9 v9 z aa eZ eL s6 56 s6 u LL ut st sl st aL aL al 4 sw 4 st oz 6 6z ee BE BE aE w vy vy (wywinu) (wra/nus) (ww/nw) (wyy/nw) (wy/nw) (wy/nun) (wyy/nw) | (wiy/y/nus) ry 9 D E Toned or Corer) ood Ps or ron jou COM OMEN SMT Eten Cree MCE ery eT (spareds) ZL puewey) LLL Pasopug)p BE pasopuR)y VE («pareds)zZ1 paddy) L1eL pasojua)y FE ava Co oo oon) Co ron) ere ro SoBe ts Eye Eee ey Eres Eo] Beyer ESSE ELOY tore) By Eons SPER ree Ea Pa on PREM Ore Lonel Pid sa1av2z -2naNo> 3.02? aanyesadwia3 Buyeredo 1032npuc> s(eajoui sad azadwie 4d) doud FOVIIOA ‘alae a1avL (378VD 2409 FTONIS) NVLIOA.LNSNs Twnave AINVaIdW¥T w cen vatien spe npsentatonninyyes spB0ue! pADjuoyning OLL ort 96 6LL we 66 v9 8 os 09 Be ob of “e ve 6% aL zz (v) Ww) eer eat) Pyar Otc Semen cote TT Bere mC ET cs CT ue aT Te) Cerca ieecys) oor etyeyy 2.04 seanyesadwiay Guneiado soxznpuoD 3.02 sunyeradwia3 quaiquie punosy D.0€ tameraduias quaiquie sy ANVHIWYT 9 06L Ish SLL os SEL Zs StL SbL SE OL 8zL zOL BLL st £8 4 LL 68 OL zw ta 8S “ao oL sb €s cag oy 9 se ly ee BE v 9% le St 8% st 6 zz BL Iz st Ww) (wv) (w) Ww) (uuu) Ber | Bret Pr eee) prey SOT mero Ey Tomo ete merry Ett eS a oe ee ee erty cond COTTE cnt tec Sete Cr Reo) SSeS eT) Perec pester (SYOLDNGNOD ¥addO>) se]qe> payeinsuy pasnowe asoon ny, Web a18VL (279v2 JYODILTINW) SNaY WAWaWAW NYVAvdNay TwnaYe 55evo Selo wo oso ssl Lv0 4s°0 ovl'o sso 590 0910 £90 180 ovl'o ogo 60 solo £60 ore svlo ore StL s9L'0 ral ost svro ost sel ozo scl Zz x 4 Zz x 4 ve Bz se vy v9 el s6 tL st BL st ot (wyv/Aw)) (wyy/Auw) PREM CEE OMER PE Ep (eee te 3002 ‘aanyeiaduiey Bupetedo 403>npUuo> IANWUIdINVT wG sa|qe> payejnsuy pasnouwue asoon in (279 34O31L7NW) NVKIOA Lsns Twhave ‘uowD|p9y UoUNDuDg HHY9\g UOIOMOPUEY UONpUDY $105 2'V 3SVHd FIONIS ‘3189 3YOD-OML (s¥o1NGNOD YaddO>) abar a1avL ovo £90 £60 svt set sz vy eL im BL ez (wyy/nw) z vauy BL eE Ces" b] ETeY yar (o>) Pela BY BEE ere" p] reverie fo) (aayaw sad asadwie sad) dou 3DVLIONLAMPIRAN VIL CONTOH PENGIRAAN SUSUT VOLTAN (VOLTAGE DROP) Hitung susut voltan bagi suatu pemasangan yang dibekalkan melalui voltan 230 V dan saiz kabel yang digunakan adalah 16 mm? jenis teras tunggal bersalut pvc digunakan dalam konduit atau sesalur yang panjangnya adalah 23 m dan arus yang melalui pada beban adalah 33 A. Penyelesaian: Cari nilai susut voltan dengan menggunakan saiz kabel dari Jadual 4D1B lajur 3 Saiz kabel = 16 mm? Daripada Jadual 4D18, susut voltan = 2.8 mV/A/m. My xIbxb v= 1000 28x 33x23 1000 = 2.125volt Susut voltan pada kabel ini adalah 2.125 Volt apabila menggunakan kabel 16 mm?. Oleh itu, susut voltan ini tidak melebihi 3% bag! beban lampu serta 5% untuk beban lain-lain daripada nilai voltan bekalan seperti yang ditetapkan. Maka saiz yang paling sesuai ialah 16 mm’, & Suruhanjaya Tenega 7‘Garis Panduan Pencawoian Blskirk Bangunan Keciamon LAMPIRAN VIIL P.U.(A) 38 BORANG G (peraturan 14) AKTA BEKALAN ELEKTRIK 1990 PERAKUAN PENYELIAAN DAN PENYIAPAN, Kepad (Nama dan alamat pemunya) (linat nota sebelah) BAHAGIAN 1: PERINCIAN PEPASANGAN Pelanggan: Alamat Pepasangan ini ialah suatu Pepasangan Baru/Tambahan/Pengubahan kepada Pepasangan yang sedia ada* BAHAGIAN 2: PENYELIAAN DAN PENYIAPAN Saya, orang kompeten yang bertanggungjawab (sebagaimana yang ditunjukkan oleh tandatangan saya di bawah) bagi penyeliaan dan penyiapan kerja elektrik dalam pepasangan di atas dalam Bahagian 1, yang butir-butimya seperti yang diperihalkan dalam Jadual Lukisan dalam Bahagian 3, MEMPERAKU! bahawa kerja tersebut yang baginya saya bertanggungjawab adalah sepanjang yang saya ketahui dan percaya mengikut Peraturan-peraturan Elektrik 1994. Takat labiliti penandatangan adalah terhad kepada kerja elektrik yang diperihalkan di atas, dalam bahagian 1 sebagai subjek Perakuan ini. Bagi penyeliaan dan penyiapan kerja elektrik: Nama (Dengan Huruf Besar): Perakuan Kekompetenan: Pendawai Sekatan Satu Fasa/ Tiga Fasa* Bagi Pihak: Perakuan Kekompetenan No.: Alamat: Tandatangan: Tarikh:BAHAGIAN 3: JADUAL LUKISAN Setiap lukisan yang disenaraikan di bawah hendaklah mengandungi aku janji yang berikut: Saya, dengan ini, mengesahkan bahawa kerja elektrik yang disenaraikan dalam lukisan ini telah saya selia dan siapkan mengikut Peraturan-Peraturan Elektrik 1994, Nama: Pendawai Sekatan Satu Fasa/Tiga Fasa*: Jenis Perakuan Kekompetenan: Perakuan Kekompetenan No.: Bagi Pihak: Alamat: Tandatangan: Tarikh @ (b) o @) NOTA: 1. Perakuan Penyelizan dan Penylapan yang dikehendaki oieh Peraturan 12 Peraturan- Peraturan Elektrik 1994 hendaklah dibuat dan ditandatangani oleh orang kompeten berkenaan dengan penyeliaan dan penyiapan kerja elektr 2, Perakuan ini akan menunjukkan tanggungjawab bagi penyeliaan dan penyiapan kerja elektrik, sama ada yang berhubungan dengan pepasangan baru atau kerja selanjutnya pada pepasangan yang sedia ada. 3. Apabila membuat dan menandatangani perakuan bagi pihak syarikat atau entiti erniagaan yang lain, individu hendaklah menyatakan orang yang diwakilinya. 4, Perakuan tambahan mungkin dikehendaki sebagai penjelasan bagi kerja elektrik yang lebih besar atau rumit. 5. Tandatangan yang diturunkan ialah tandatangan orang kompeten yang diberikuasa oleh syarikat yang melaksanakan kerja penyeliaan dan penyiapan kerja elektrik 6. Nombor mukasurat bagi setiap helaian hendaklah ditunjukkan bersama-sama dengan jumlah bilangan mukasurat yang terlibat. Pemunya atau pengurusan pepasangan hendaklah mengemukakan Perakuan Penyeliaan dan Penyiapan dan Perakuan Ujian (Borang G dan H jadual pertama) kepada pemegang lesen atau pihak berkuasa bekalan, mengikut mana-mana yang berkenaan, bagi menerima tenaga daripada pemegang lesen atau pihak berkuasa bekalan. Apabila diterima Perakuan tersebut dalam perenggan (7) di atas, pemegang lesen atau pihak berkuasa bekalan hendaklah mulai dari itu membekalkan tenaga seperti yang diminta oleh pemunya atau pengurusan pepasangan. *Potong mana-mana yang tidak berkenaan Sutuhanjayo Tenago 59ked & 8 LAMPIRAN IX Pil (A) 38 BORANGH (peraturan 14) AKTA BEKALAN ELEKTRIK 1990 PERAKUAN UJIAN Kepada :.. (Nama dan alamat pemunya) (lihat nota sebelah) BAHAGIAN 1: PERINCIAN PEPASANGAN Pelanggan Alamat : Pepasangan ini ialah suatu Pepasangan Baru/Tambahan/Pengubahan kepada Pepasangan yang sedia ada” BAHAGIAN 2: UJIAN Saya, orang kompeten yang bertanggungjawab (sebagaimana yang ditunjukkan oleh tandatangan saya di bawah) bagi ujian pepasangan dalam Bahagian 1, yang butir-butirnya seperti yang diperihalkan dalam Jadual Lukisan dalam Bahagian 3 dan Jadual Keputusan Ujian Dalam Bahagian 4, MEMPERAKUI bahawa pepasangan di atas yang baginya saya bertanggungjawab, adalah sepanjang yang saya ketahui dan percayal, mengikut Peraturan-peraturan Elektrik 1994 dan bahawa pepasangan tersebut di atas telah siap dan selamat untuk menerima tenaga daripada atau diberi tenaga oleh pemegang lesen atau pihak berkuasa bekalan, mengikut mana-mana yang berkenaan. Takat liabiliti penandatangan adalah terhad kepada pepasangan yang diperihalkan di atas dalam bahagian 1 sebagai subjek Perakuan ini. Bagi Ujian Pepasangan: Nama (Dengan Huruf Besar): Perakuan Kekompetenan: Pendawai Sekatan Satu Fasa/ Tiga Fasa* Bagi Pihak: Perakuan Kekompetenan No. Alamat: Tandatangan: Tarikh:BAHAGIAN 3: JADUAL LUKISAN Setiap lukisan yang disenaraikan di bawah ini hendaklah mengandungj aku janji yang berikut: Saya, dengan ini, mengesahkan bahawa kerja elektrik yang disenaraikan dalam lukisan ini telah saya selia dan siapkan mengikut Peraturan-Peraturan Elektrik 1994. Nama: Jenis Perakuan Kekompetenan: Perakuan Kekompetenan No.: Bagi Pihak: Alamat: Tandatangan: Tarikh: fa) (b) (o BAHAGIAN 3: JADUAL LUKISAN (a) (b) ( NOTA: 1. Perakuan ujian yang dikehendaki oleh Peraturan 13 Peraturan-Peraturan Elektrik 1994 hendaklah dibuat dan ditandatangani oleh orang kompeten berkenaan dengan ujian pepasangan 2. Perakuan ini akan menunjukkan tanggungjawab bagi menguji pepasangan, sama ada berhubungan dengan pepasangan baru atau kerja selanjutnya kepada pepasangan yang sedia ada. 3. Apabila membuat dan menandatangani perakuan bagi pihak syarikat atau ent erniagaan yang lain, individu hendaklah menyatakan orang yang diwakili. 4, Perakuan tambahan mungkin dikehendaki sebagai penjelasan bagi kerja elektrik yang lebih besar atau rumit. 5. Tandatangan yang diturunkan ialah tandatangan orang kompeten yang syarikat yang melaksanakan kerja menguji pepasangan, 6. Nombor mukasurat bagi setiap helaian sepatutnya ditunjukkan bersama-sama dengan jumlah bilangan mukasurat yang terlibat. 7. Pemunya atau pengurusan pepasangan hendaklah mengemukakan Perakuan Penyeliaan dan Penyiapan dan Perakuan Ujian (Borang G dan H, Jadual Pertama) kepada pemegang lesen atau pihak berkuasa bekalan, mengikut mana-mana yang berkenaan, bagi meni ’a tenaga daripada pemegang lesen atau pihak berkuasa bekalan. 8. Apabila diterima Perakuan tersebut dalam perenggan (7) di atas, pemegang lesen atau membekalkan tenaga seperti yang pihak berkuasa bekalan hendaklah mulai dari diminta oleh pemunya atau pengurusan pepasangan. ‘ikuasa oleh *Potong mana-mana yang tidak berkenaan @ Suruhanjaya Tenaga 6Gats Ponduan Pendowaian Elekifk Bangunan Kedlaman ATE LAMPIRAN X SIMBOL, (acon Bekalan Satu Fasa (1 Fasa) (2 Bekalan Tiga Fasa (3 Fasa) | 3. Bekalan Masuk (Incoming Supply) 4. i Pembumian Earthing) 5. M Jangka kilowatt jam (6 kA Pemutus litar kenit / Pemutus litar kotak beracu (MCB/MCCB) | - - | . f | Peranti Arus Baki (RCD, | 7 x) ) a — | Unitpepotong (cut Out Fuse 9. = ‘lat Perlindungan Voltan Pusuan (SPD) 10. Fius (Fasa Hidup) Penghubung (Fasa Neutral)LAMPIRAN Xt 4 ALAMAT PEJABAT KAWASAN SURUHANJAYA TENAGA. Suruhanjaya Tenaga (Ibu Pejabat) No, 12, Jalan Tun Hussein, Presint 2,62100 Putrajaya Tel: 03-88708500 Fax: 03-8888 8654 | | Email: infoast.govmy | Website: www.st.gov.my | Suruhanjaya Tenaga Tingkat 4, Wisma PERKESO Jalan Persekutuan, MITC 75450 Ayer Keroh, Melaka Tel: 06-2319594/97 Fax: 06-231 9620 ——— Suruhanjaya Tenaga Tingkat 10, Menara PKNS No. 17, Jalan Yong Shook Lin 46050 Petaling Jaya, Selangor. Tel Fax : 03-7955 8930 : 03-7955 8939 — | Suruhanjaya Tenaga, Tingkat 10, Bangunan KWSP, 13700 Seberang Jaya, Butterworth, Pulau Pinang. Tel: 04-398 .4957 / 398 8255 /398 1357 | | Fax; 04-3900255 | | Suruhanjaya Tenaga, Tingkat 1, Bangunan KWSP, Jalan Greentown, | | 30450 Ipoh, Perak. | Tel | Fax 2 05-253 5413 2 05-255 3525 | Suruhanjaya Tenaga, Suite 18, Aras 18, Menara Ansar, No. 65, Jalan Trus, 80000 Johor Bahru, Johor. Tel Fax 07-224 8861 : 07+2249410 Suruhanjaya Tenaga , Tingkat 7, Komplek Teruntum, Jalan Mahkota, 25000 Kuantan, Pahang, Tel Fax : 09-514 2803 2 09-514 2804 Suruhanjaya Tenaga, Tingkat 6, Bangunan KWSP, Jalan Padang Garong, 15000 Kota Bharu, Kelantan, | Suruhanjaye Tenaga Tel Fax + 09-748 7390 1 09-744 5498 Suruhanjaya Tenaga, Tingkat 7, Bangunan BSN, Jalan Kemajuan, 88000 Kota Kinabalu, Sabah, Tel: 088 -232.447 Fax; 088-232444 Suruhanjaya Tenaga, Tingkat 3, Wisma Saban, KM 12, Jalan Labuk W.D.T No. 25, 90500 Sandakan, Sabah Tel Fax + 089-666 695 + 089-660 279