Professional Documents
Culture Documents
Texto 13
Texto 13
Cadornos de Pedagogia Soctal12)20g efSoBepag op sowopen ‘9p ‘seye] ap conspueyp wnu EqUaSse OFU YOU JopeIpow op eysodsa)& ‘oRSeIpeUL ‘9p seonyad segnou soayuode enb op olpqUCD ce 2 ‘opus aISeN “epepuELINY ‘ap senjoedsied ap a sopinaisuoo salaqes ap 'eusisly ewin ap ayalns oysenbua SIouLO} OR 2 sleuLoj‘S)eULy "weBezpuaice ‘9p sianssod sapepiumyodo se sepor @ 9 SeGSImNSUI Se @ SeANeIIUY Se ‘seossad se owaye 1ejs0 seunoaud 8 ‘080) apsap ‘eBuqgo anb ¢ -opelsuasaup 2 ojsen ‘quourequeloyns westeZpueide ep sepeplUNiodo ap oun{uo9 wn > opDIMASUL peo “eossad wpe aaa ‘enujUCD 9 eAsod ‘opSo|e! PUN seHodsap anBasueD wo ‘aquouessnt ‘apis oyesop oped o weBleapueide ap epeplunuion Buin luedezpuaide ep opdeipou ep 05620 9 owoo — enielo 6 eSODIGINe SIEM oebepew ep jaded 0” “ussi0g fe sepnle eied jeapl oBbenys eu 6s “qepes emmydny ap sade ~~ aUiTTOBUR TOpeipaul op wosssT e 7oz5eAl epep euunu ednoo anb oF>ISOd ag ‘2peplunwoo epe> op sadSnssa 9 seaneiua anue e.5uD9 ovdoeseIU ap 2 seossod sep ouiouypueye ep sopezyequeosep cynuu soSyuzs'@ sapeptun eu0 - ‘2pa1 wa oyeqen ap @ apepauepyos op aysn gf quenb op opupred ‘sogdimmnsu 9 seajepiu ‘seessed aque oxseiedooo e eILoWdY 9 eyDUN- ‘sopenud » sooyand ‘epepiunuioo eudoid eu sayuysna syeossad sotyues sop opSesuulupe eu epelesuy opdeznond 2 sexqeuiaye SeoUUEUP eB - setueiedsa sens se 'Seug}st Sens Se ‘sewaygaid snas so :sejap owneid ew) 2s @ aBtoe ep seyelns $0 eRUOIER~ oluiguyp euin ‘ees no 'eona 9 eogiojodonue Zujeu ens © opunBos ‘saueIp Jed smBos sssepnd eLiguunwoa enyeonpeDsos oRUEUIP EIS0 anb (YIP CYRUI EHS no “ond srHeIS © WD eAmnA Wie ‘SED! “up ses9 wer anb solueqeoied enki esoy essa epseg ,uis#ez -ipuside 9p oEdeIpaul, 2p sevopenou! seoiwieuIp ‘etoy enewLd 2 epsep ‘eZUOIEN 2 Opun way EjOU, eU (eBOIOdISg @ oBSeONPA AP apepjae4) esaNM04 BINED ‘pepssronun eed eplresap eo|upUp y ‘sodn. ep 0 sieossed sojuauley>ay 50 wos seduwioi wied yeru2 [200s ONLIQUIP ew myysuOD ogSaIpeuN y 9p oyeaen, wn 9p 9 siod ‘apepyeydsoy ep oedaysaqueW y ‘opepUgTEY @ ojede un 9 — [42 ‘£002 ‘uowneg) ,apeptusaw ap, sepepunuicD se ‘ope| 0 ofc) Jod wejeysut 8s epuo ‘SebuoLoUD Sep 0 opeprsionp ep sqUEIp seuEWNY sensnue se exdwe opow 0 0 ssjuossaxo oes se01unuoo ep SepEpINOMIP se epuo ‘ani oft @ 12005 oeSequoUey © anb wo feos opeyuoo wun — oRSeIpOUL Y WAL Salopepayy So "oA. ep aENGEY BPeD ep 2 Sener sep 'SagDinyysut Sep a1jUdoUE Oe Ip Bed smauadsip 2 soide ‘seaig sayuaxap ap steuojssyoud ap ownfios wn sezyK7OUs ‘soySOcKe Pf SoneTIUEBIO Soyseute|a S0x770 @AUD ‘oURSSeTEN 9 ‘ODsHI we sORDER!D SO JeRadsa opow ap ‘puapuaye ‘sessarayul 9 sapepIssaneu sens se Woo opl09e ap 9p waSezpuaide ep odyU9s 0° sepeoojco 0 sepeyaraide ajuoureuayd Jos Wessod ‘oyjoouoo ou sjanuodsyp ‘ogdeuno, @ ogbecnpe ep sosunaessogéimysuy se enb woo Jeze} ered ‘sop sewsep cluewieuoioury 0 seode eie4 “e]LOUFETIN! WezUOIeN 2 @ WeUO}ejal as soiqUIBLH snes So OWIOD ELL, EU ‘e>0S @ OURNY ‘98 Ou ¥s9 apepruniuod ewin ap auncsey opuesB o anb wise opuEda\UONeA Sauoype ap Sapa ap ossuoidhuen ou @ ogdediived Bu BIUESse YL eaREUP seaneonpaojoos sapas se 0 opseipoul e :¥OL “red we 0 epepusip wo 10Nn werepod sopor xed sequecep sepepi op elas ‘ep ep 9 waBlznpuaide op sieossed sopofoud ap efas eunuoo ‘ovbmsuoo @ erode oe wapio wi sojemaucD sosspunxdusoD ap OZSUNSSE @ woo “opepiveuo 9 @ oxderoul @ ojnuyjsa 0 @ cebeuno) e ‘sosinsas ap a seDUgUEGYS ap euled @ “Scpoloid so “euoWaU @ UIOD “enuquOD jem0s weBenpuaide twa ‘sepopiuniuoo sep [20s [eyde> “ap selopeieB 2 ‘od sepeles seoMgup lej20g epfodepag ap sowopeg ~~‘> Cadernes de Pedagogia Social iffculdades ou problemas, mas sim na auscultaca ce vantades e na molivaco para uma mals plena realizaggo hurmana. Ou seja, ett ldtima andiise, 0 poder de decisio pertence sempre a0 cidadao ‘aprender. Para isso, para poder efectivamente aludar, o mediador suficiontomente préximo e atento, saber escutar e reconhecer, saber espertar horizontes. ‘0s mediadores TCA sto vistos como: ~sujeltos vecacionados para as actividades de relacdo, de comunicagéo e de proxiicade humana; agentes de deservehimento pecsoal e comunitario, que estabelecem reiaco Institue formam sobre recursos © ‘oportunidades de educagao e formagéo © cldadios; jgam as Inicativas Junto dos - téenlcos aptos a Informa, aconselhar, encaminhar e acompanhar itinerdrios, de aprencizagem, passoals @ de Nicleos do Aprendizagem Cooperatve'* ‘constituldes ad hoc; técnicos preparados para fazer @ ponte ene as pessoas, entre as jallvas de aprendizagem, sob o signo da confianca e ‘A aprendizagem , assim, um acto eminentemente pessoal, mas que carece de oportunidades, apoio e orientacéo. No centro das actividades de mediacdo esti a preocupago em responder as necessidades de aprendizagem das pessoas, moblizando as InsiuleBes, os recursos, as iriciativas, os ckadécsvoluntaios & as redes que [8 se ine 2 criagdo de Unidades Locals de ‘endimento © de Centras Locals de Aprendizagemy, prximos das pessoas, tem consttudo um imperativo permanente, Os mesiadores TCA sfo apciados no seu labor, quer pelas redes i existontos, aque faciitam a sua acgéo quotidian pois trenspertam tecnicos ¢ dinimicas de nics de screndzagsm Conxessva nascem da cate ds erro lds “apes” arte, na seq lo uma primers parlacio a “estes da fenragto" sflentmori had (ele wanteatng, interajude (redes que oles préptios forentam) quer por dinamicas continues de formagac-aceéo, empreendidas e supervisionadas pela Universidade. Em sintese, a orlentagdo € clara: erticulagSo e cooperagao entre os actores, socials, densificagio do capital social e das relagies de proximidade, mas de ter espossura social e humana, tém de 1 dentro, com liberdade e capacidade de projecto, lagdo soclocomuritiria da educagao deve criar as condlgdes de jes relagies ene as de comunicagao entre os actores, poderes @ as responsabilidades, para melhor se administrarem © resoherem problemas comuns. Este é claramente o apelo @ uma outra ética na que se conluga com solidariedade, Implicagdo das possoas @ dos actotes socials, rodes de proximidade, empowerment e mediagéo, essa aogio que mantém vives socials cue déo vida as cidades/comunicades. Néo seré ‘sociedad de maos vazias”, sem comunidade, sem vinculos, ‘sem promessas (Bauman, 2003) e ser uma nova resposta sociale organizatve ‘copaz, com as estruturas @ as melos adequads. A desocultagso aqui emproendida em tonne do modelo de intervengz0 do TCA, um madelo que nigo & neutro € que esta inserito na concepglo de educagao e de deservolvimento humano identificada, visa esclarecer uma posigdo concrete sabre a realidade histirlca que nos cerca e favorecer a sua reflexdo critica permanente, a comegar pelos pratissionase pelos sujeitos nele envolvidos. ‘Como acabamos de ver, ¢ jétinhamos sublinhiado no panto anterior, esta rede de redes que é 0 “Tiofa Comunidade de Aprendentes" esta sustentada em Aispositivos @ instrumentos técnicos muito finos e exigentes, que sao erguidos € tecidos na perspectiva humanista. que aqui se advoga, muito estruturada € subordinada a uma firme e eficaz ideranca clentfica © pedagsica. A formagio- acolo, a refleio continua, pelo menos semanal, que evolve as equipas € 08 varios colaboradores, sob orlentagao dla Universidade, constitul a farinha que se vai amassando permanentemente, com um incansavel labor, & medida que o pao nosso de cada dia se vai fazendo e va alirentando os que tém fome de ser @ s pessoas ¢ 0s actores ara Ze Cadernos de Pedagogia Sociale795 eoSepog op sousopen ~~ & luppio wi ‘epeprunuioa ep sieio0s sje @ Saginust a_UE eoosdjoaL edueyLOD ep ogSejmuse ap aqueigiwe wn e Janb ‘opepkunmid op seouguip ap opderee {8 8 ainyry ap sofesep snas sop @ eNNeLIEU ens vp eUale e\NDSe EU B “BOSsod ‘pea sod aydisar ap ew tun & ont Yo) sagdoe se sepa} 2p ogSeulpoans y "urasezpuarde ap sopopiunuion ap ‘oz’nasu09 @ “wigl09 seysa anb e owes eoBo}odoNUE epapisusp e LuDd soPofoud ‘etpd janssod ovisa8 op epepyepous eoun e ‘2x99 apyse8 ep sold-ouud ap oyunfuoa lunu ss2npeq, «383 “epeoyguop! ewuauepiap inbe BoBo|oNe zWjEU BP e009 ‘nb 9 songeonpaoices soysefoud sou eJ08u) Je\s8 snap anb eaneid eyosoly & ‘aces © ‘opequev 9 anjeaicho aupenb om7no ap wissaie9 Seysy “YOL. op B CWOD es ‘eoydra ogu ebuaseid ens & Seu sop agéysodo igure ens 2u Slew aid Osa -s9 SOpOL Jouosa suaBepioge sep seynqo> sauEodus soxjno We We ‘9p oqunfuoa wn ap oesdope © woo ‘efas no ‘sapepluniuos seu ozdeonpa & @ (eIDos CUALUIYEALASaP 0 JeYIO ‘9p oayjoadse opoul Wn sp oeSeuD e wo ‘sINeUUIeUL ‘epuad as ois} Opn “oppepe peo ap ovauunjonuasep 0.9 ly 9 o1UI 995 0 @ ‘oRdedIoRIed e a spepUROId 2 9 zUqBUI ens @ anbod ‘yes o\uewinjouesep ap seanyod sep apenyequaD eADL ep areyD e OUISOU Imsuoo opSeonpa & wisse og “Sii20s sasorse 9 segHinyySU saIURLEpP aqjoAUD ‘9 Baroge onb ‘Cpl eu epeni cul 9 BplA ep oBuE| o8 ‘eyUaUEWHIEd apepingoe EWN 2eWi0} aaep 05 opSeonpe 2 onb ayLoUIROW oUUSeLL aISOU 3 ‘SopedeIeAUE |S EHUD ‘sojrgquntuca soyofoud 9 steossed sojseloid sejode ap sazedeo ‘seueyunWwo 59p91 9p SeoIWeUP ep cWueLUIYoMUasep @ cUaUSSeU oe oAAUDDU ou 2 eynose eu ‘apepiunoid eu aseq wlo9 seMNASA as ap oBIe sleassad SoDmUDS 9p seoqjod Se ‘eznpoud aS RaOWAISKA eduEpL [ey and eed “oproaraqeysoaid Lwin B SepeuIpiogns ‘seuseus js aqua sejejeed p[p|e1ed BUEUIeIEE OBS seIoNse odwleD o LHepoqsUEA }2anpa ep senyerniu se anbuo ‘qwuatuinonuessp 2p ‘sossen0.d sop sejslucBejold owloo opuewer so OU ‘SoRDEPID Sop oxdeonpe e & ‘opSeUUaH © ope| ap JeKap 2 Wapus, [200] cHLBUUINONLASOP ap Sea 52 anbiod ‘ouend -sopepinaylp seuisou! seco ‘alee o ‘and euguonse® © epi ody cebeziueBio 2 enbiod "wo @ 01501 woo ‘s¥e90) SoBpEPIO SOLANA SO 28 soSiaies sauaiep so wand 2 seossal! se ‘essip sesady -}00sa oBdeaNpe ep todueo Ge siqian ssc oye as anb o ‘oLguis} 0 aigos epezyponian ogduaKayy) 2 “Seossad sodiues 9p seoqjod seu “euwiopand‘jeo0] oyquHY OU OULU ‘anbu0d “opuntag “3seq @ ode) 0 apsep ‘enbumso ojuouyelc® o ypeZpUaWEede 9 syejoos sea seu eagiiod ogduaniewu) @ Epo, onblod ‘oujeWg SOEPEpIO Sop OUEWNY cWHoUMARUDSEP © Bed SopeLAUO 9 seIDpeBELU 'souage weles enb steuomeanpo steossad sodwuas ap seanyod sezjeuojperodo ‘Souanbad ‘soy ogs sopep 108 ap wig} anb sossed so ‘ojU UD oy waBleztpuoude 9 sapeplunwoo 9p opeueydra inbe cysou09 op oyuow ® eed sagdipuco sjelvadsa woo seuewiny sopepaisos “epepijesouod ens eu ‘woragsuoa (sopeBH=qU no sope epi ep O80} oe weSezipuaide ep siedajunui seopyjod seAoN “epepouepiios ep o1Bis © qos ‘epIn ens & epcy op cud] oe ‘seossad se sepc} 10d SepezUCBEROIA “epIn ‘ep ofuo] oe wadezipuaide op sapepiunuos Senn Sep ie=pl OP 2m @ ‘IKK o1noS ‘op eneonpa apepaiges ejed sopyenba: ‘cuewiny ojuowNjowesep ap sonmesadus) Sorou Soe Jepucdsai @ edysnf 9 Jowle 1ey@ eqULed "VOL op eoBoBepad-onyuaD ‘oeSeuaproc9 ep spreiie Ze} 8s anb ‘sapal Sep 9 soLZRUNIOA sop ‘sooDsE Sop ‘soQyuas Sop ‘SalopetLuoy Sop ‘SeATEIAIN Sep ‘SeetMRSUI Sep s|UO!IYO 9 zeOY ‘ogbezuNeBuo & 3 euIEyUNLUOD enteanpodIoes aBd2e EP sApEpYEUY se as}Ie OZER) 28000 2 ao} W359 9g “SONINO So WoD oqUODUa OU (108 & JepUIde 0) sopuoide 11205 exoxepeg op souinpeg <7Ze Cademos do Pedagogia Social 2 consttuigao e reconstituicdo de redes socloeducatvas; a estretta artislagao entre a cimensto pedagigica ¢ a dimensio gestiondria e técnica, prevalecende uma subordinacéo desta aquela; a permanente abertura & reestruturagao das dindmices de gestio e das redes evistentes; o trabalho em equips, assente em praticas dem tum desejo de trabalho em conjunto @ de um indispenséve rmittuo; a aprencizagem permanente que se desemohe em cada educative que se fomenta, em cada pre} que se desemolve, em cada rede que ya hurildade e na determinacao de bern ‘seni; todos estes deveriam ser considerados principlos do uma gestio ética dos projectos socioeducativos comunitiris. Na transicdo das agendas educativas municipais para a prética de modelos soclocomunitios de regulagao da educacéo, inscritos em outros paradigmas de desenvolvimento social, cremos que o contributo do TCA valera a pena ser em considerago, conhecido,refletido @ exticado. mada Referéncias bibliograficas Augé, M. (1994). Ndodugares. Introdugao @ uma sobremodernidade, Lisboa: Bertrand Editora, ‘Azevedo, J. (1996). Educagao @ desenvolvimento local ou © roméntico poder das escolas fecharem as aldelas, In EL. PIRES ‘ducagao basica: Retlexoes € propostas (pp. 83-108). Porto: Sociedade Portuguesa de Ciéncias da Educagéo. Azevedo, J. (2000), 0 ensino secundério na Europa. O neoprofissionalismo € 0 sistema educativo mundial, Porto: Edicoes Asa ‘Azevedo, J. 2002). 0 fim de um ciclo? A educacio em Portugal no inicio do século XXL, Porto: Edigdes Asa. Azevedo, J. (2006). Redes, terrtérios e comunidades de aprendizagem. Relatirio da Disciplina do Curso de Mesirado em Ciéncias da Educegéo, Especializagio em Pedagogla Social, n’o publicado, Universidade Catilica Portuguese, Lisboa. Baptista, compromisso éti tropologia da 10058). Dar um rosto 20 futuro. A educaéo como >. Porto: Profedigdes. 2 Baptista, 1. (20050). Educagdo, cidadania © transoendénciay In Revista Portuguesa de 1980 Educaclonal (101-109). Universidade Catoica Portuguesa Baptista, |. (2006). Para uma pedagogia de praximidade humana: a educagio ro corago das comunidades. In A, PERES & NM. LOPES (Coords.), Animaco, cidadania © partcinapao (p. 243-248). [s..]: APAP. Barroso, J. (2005}. Polticas educativas e organizaedo escolar. Lisboa: Universidade Aberta, Barroso, J. (2006). 0 Estado © a Educagao, A regulagao transnacional, a regulacso nacional e a regulagdo local. in J. Barroso (Org), A Rogulacdo das Polticas Piblicas de Educaao: Espacos, Dinémicas ¢ Actores (pp. 41-70) Lisboa: Educa Bauman, Z, (2003). Comunidad. En busca de seguridad en un mundo host Madrid: Siglo Veintiuno de Espafia Editores. Cameiro, R. (2001), Fundamentos da Educaao e da Aprendizagern. Vila Fundagao Manuel Lefo. Pontificia Justiga e Paz (2005). Compéndio da doutrina social da lereja. Lisboa: Principia Femandes, AS. (2004). Municipio, cidade e ter 1¢20 educativa, In JA. Costa, A. NetoMondes & A. Ventura (Orgs), Polticas e gestio focal da jmmpdsio sabre organizacao e gestao escolar (pp. 35- Fl, (2004), Ambiguidades das polticas sociais contemporaneas: 3 participagzo sem participantes. Comunicagao ao Vill Congresso Luso-Airo: Gongalves, JuL, (2004). Intere. ropoldgica a partir da interpelacdo critica de Abdalah Prete Femandes, J.L. Goncalves, P. Leitio & E. Nascimento, Da ética & utopia em ‘educacdo (op. 69-151). Porto: Ediqdes Afrontamento, Conelio do Vaticano W (1962-1965). A igreja no mundo pastoral “Gaudium ef Spes", Lisboa: Lir. Morais Editora, Lévinas, €, (1988). Totalidade e infirto. Lisboa: Fdigbes 70. Lima, L. (2006), Administragio da Educago e Autonomia das Escolas. In LC. 1, JA. Pacheco, M, Esteves & R. Canétio, A Educagao em Portugal (1986- 2 Cadernos de Podagogia Socialtied nepseu oueuiny 48s 0 an 9p ep eP aluoweD ‘wISSe soLOWEISEY | BPSap Sou-opLEMIS EPA Ep CLO, “Ge Seillaptiande sowos sop) anb sowesepisueD “DX o|NDeS Op oRdeINPD ® eled enqereusd wateapuaide ep euipered ou ‘00S3NN ep saqdepuatwooey seu essaldxe eldoyn @ eouasejed owoD opueLIOL ogdnpo.quy (eros ageing oo apa) SEE Pop “eiveidss nt {OL Sapepay Seassam14 e509 euAIY | ePeIDE EpUELIDS veduesedse eu Opuesanasiad ‘e/09Se & WOd 8 eu Japuaidy ros eatopas oP s0usp29 SV s0QdtPa :ouod sugossap e o1noses wn ZopSeonp9 y (9661) OOSaNN “Odd UDe “Sawueayp K Sajendy {Sowunf MA sou2Ipod “\e561) 'Y “2IEINOL (pu :eucjaieg “ejanose 2] 9p jaded ja ua poprunwica vy & UO}LE) Jap BIoueHoduLs B7 “Ug!IeaNpa X jeD0] OW2IqGOH “{Z002) 'f 'SeUAINS “Imag ‘suey -woRRIPaYY “[2002) ‘A ‘Pressnyy >y Wneg ‘suey ‘sunayeIpgW Sap sduia} 97 ‘enuagir9 aasnorep opdepung :eo0sn ‘Buyeeso :sjocyos Bugueyo ‘eBpeynouy BuiBuey9 (T00Z) “a1 IUSAY eusay spepisienun :e0qsN Jeuo}seINpa exBojon ap $3097 {e6ET) “W ‘OFHAER {eueg 12g :euojso1eg epeuopi0 wag ajuew ©7 {0D02) “3 WN Looe et we cms) ESTER le100s evioepag op sousepen <<