Divine Word College of Bangued: Mga Suliraning Pang-Akademiya Sa Gitna NG Pandemiya

i
DIVINE WORD COLLEGE OF

BANGUED
MGA SULIRANING PANG-AKADEMIYA SA GITNA NG PANDEMIYA
Isang Papel Pananaliksik na Iniharap

sa Guro ng Filipino sa Departamento ng Sekondarya
ng Divine WordCollege of Bangued, Abra
Bilang Bahagi ng Katuparan

sa mga Pangangailangan para sa Asignaturang
Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang Teksto Tungo sa Pananaliksik
ii
BANGUED
Mae Albert C. Bonete
Jaenna Fritz B. Santua
McMillan F. Selong
(Sa pangalan dapat lang na Alphabetically ganito ang ayos)
Mayo 2023 (Buwan at Taon kung kailang natapos)

PAGPAPATIBAY
Ang Papel Pananaliksik na pinamagatang “Mga Suliraning Pang-Akademiya
sa Gitna ng Pandemiya,” na inihanda nina Mae Albert C. Bonete, Jaenna Fritz B.
Santua at McMillan F. Selong bilang bahagi ng katuparan sa mga kakailanganin sa
Asignaturang Filipino sa Larangan ng Edukasyon 17 (Introduksiyon sa
Pananaliksik – Wika at Panitikan) ay siniyasat at pinagtibay.
FLORA A. VELASCO, Ed. D.

Tagapayo
iii
BANGUED
PASASALAMAT
Taos-pusong nagpapasalamat ang mga mananaliksik sa mga sumusunod na
naging bahagi ng pananaliksik na ito, sa kanilang walang sawang suporta, hindi
pagdadalawang isip na magbahagi ng kaalaman at lalo na ang maglaan ng oras upang
pmaisakatuparan ang pag-aaral na ito:
Poong Maykapal, sa kaniyang walang hanggang patnubay, biyaya, pagmamahal
at pagbibigay ng sapat na lakas at determinasyon ng mga mananaliksik upang matapos
ang pananaliksik na ito;

iv
BANGUED
Padre Gil T. Manalo, SVD, Presidente ng Divine Word College of Bangued sa
kaniyang tulong espiritwal at walang sawang pagbibigay ng pahintulot na
maisakatuparan ang pananaliksik na ito kahit sa gitna ng pandemiya;
Dr. Flora A. Velasco, Propesor ng mga mananaliksik, sa kaniyang walang
sawang paggabay at pagbibigay ng mga kaparaanan upang mapabuti ang resulta at
matapos ang pananaliksik na ito;
Gng. Sarah Jane I. Valencia at G. Edwin L. Del Rosario, mga tagasuri, sa
kanilang walang sawang suporta at pagbibigay ng mga karagdagang kaalaman upang
mapalawig pa ang kaalaman ng mga mananaliksik sa kanilang pag-aaral;
Bb. Reyna Roxette M. Quemado at Bb. Honeylet B. Borreta, mga
tagapangasiwa ng silid-aklatan, sa kanilang pagbibigay pahintulot at paglalaan ng
kanilang oras para sa mga karagdagang impormasyon na kailangan sa pananaliksik na
ito.
Mga tagatugon, sa kanilang mula sa pusong sagot sa mga ipinamudmod na
talatanungan;
At sa lahat nang hindi nagdalawang-isip na tumulong at nagbigay ng kabutihan
upang maging makabuluhan at mapagtagumpayan ang pananaliksik na ito.

v
BANGUED
M. A. C. B.
J. F. B. S.
M. M. F. S.
(INITIALS DAPAT NG MGA MANANALIKSIK ANG ILAGAY)
PAGHAHANDOG
Para sa mga nililiyag na:
Poong Maykapal;
Mga Magulang ng mga Mananaliksik:

vi
BANGUED
G. at Gng. Alberto at May Bonete
G. at Gng. Felipe at Janet Santua
G. at Gng. Reynante at Hilda Selong
Mga Kapatid ng mga Mananaliksik;
Mae Albert
Jaenna Fritz
Mc Millan
(FIRST NAME LAMANG)
ABSTRAK
Pamagat: MGA SULIRANING PANG-AKADEMIYA SA GITNA
NG PANDEMIYA
Bilang ng Pahina: 78
Awtor: MAE ALBERT C. BONETE
JAENNA FRITZ B. SANTUA

vii
BANGUED
MCMILLAN F. SELONG
Uri ng Dokumento: TESIS
Kurso: BSED AT BEED
Taon: IKATLONG TAON SA KOLEHIYO
Institusyon: DIVINE WORD COLLEGE OF BANGUED
Makabuluhang-Salita: Gamit sa pag-aaral, Mag-aaral ng Edukasyong Pangguro,
Pandemiya, Problemang nauugnay sa mag-aaral,
Problemang patungkol sa pamilya, Profayl, at
Suliraning Pang-akademiya
Ang pananaliksik na ito na pinamagatang “Mga Suliraning Pang-akademiya sa
Gitna ng Pandemiya” ay naglalayong matukoy ang mga suliraning pang-akademiko na
kinakaharap ng mga mag-aaral ng Edukasyong Pangguro (Teacher Education) ng Divine
Word College of Bangued (DWCB), Bangued Abra. May pitumpung (70) mga
tagatugong mag-aaral mula sa dalawang kurso ng Bachelor of Elementary Education
(BEED) at Bachelor of Secondary Education (BSED) ng Divine Word College of
Bangued, Bangued Abra.
Ito ay isinagawa sa pamamaraang deskriptibong pananaliksik na kung saan
inilahad nang pasalarawan ang datos at gumamit ng talatanungan sa pagkalap ng datos,

viii
BANGUED
sinuri at tinaya ang mga nakolektang datos sa pag-aaral gamit ang frequency count at
percentage.
Malaki ang naging epekto ng Corona Virus Disease 2019 (COVID-19) sa
kasalukuyan lalo na sa larangan ng edukasyon sa buong mundo at ang anyo ng bagong
normal na edukasyon ay malayong-malayo sa dating nakasanayang ‘normal.’ Flexible
learning ang tawag sa ipinatupad na paraan ng pag-aaral sa kasalukuyang taong-
panuruan para hindi mahinto ang pag-aaral ng milyon-milyong kabataan sa gitna ng
pandemiya.
Lumabas sa pangkalahatang resulta ng pag-aaral ng mga mananaliksik na ang
tinatayang pinakasuliranin ng mga tagatugon batay sa problema tungkol sa pamilya ay
ang suliraning pampinansyal kung saan ay hindi sapat ang kinikita ng mga magulang
dahil pa rin sa pandemiya. Gayon din ang suliranin sa mga kailangang gamit sa pag-
aaral kung saan lumabas batay sa nakalap na datos ang pinakasuliranin ng mga
tagatugon ay mahina ang signal ng internet connection ng mga tagatugon dahil lahat ay
gumagamit kaya bumabagal ang signal nito. Habang ang panghuling suliranin na
nauugnay sa mga mag-aaral, naitalang ang pinakasuliranin ng mga tagatugon mula sa
BSED ay ang walang quarantine pass sapagkat isa lang sa bawat pamilya ang mayroon
nito samantala ang suliranin ng mga tagatugon mula sa BEED ay ang depresyon o
ix
BANGUED
anxiety dahil sa paglaganap ng pandemiyang ito kayat sapilitang sila ay kailangang
manatili nalang sa bahay para sa kanilang kaligtasan.
TALAAN NG NILALAMAN
x
BANGUED
Preliminaries Pahina
Pamagat …………………………………………………………… …………… i
Pagpapatibay……………………………………………………………….......... ii
Pagsang-ayon………………………………………...……………….................. iii
Pasasalamat………………………………...…………………………………..... iv
Paghahandog………………………………………………………………….…. vi
Abstrak……………………………………….………………… ……………..... vii
Talaan ng Nilalaman……………………………………………...………..…..... x
Talaan ng Talahanayan……………………...………………………………….. xii
Talaan ng Apendiks…………..…………………………..….……..……….…… xiii
Kabanata
1. ANG SULIRANIN
Panimula…………………………………………….....…….……. 1
Balangkas Konseptuwal ng Pananaliksik……………...…………. .17
Paradim ng Pag-aaral……………….…………….......……...……..18
Paglalahad ng Suliranin……………………….…..……...………...19
Saklaw at Delimitasyon.……....…………........…..…… ………….19
Kahalagaan ng Pag-aaral…..………………………………………20
Katuturan ng mga Salita...…………..………………….………….22
2. PAMAMARAAN NG PANANALIKSIK
Disenyo ng Pananaliksik……………………...…….......................24
Pook at mga Taong Kasangkot sa Pananaliksik……......................24

xi
BANGUED
Instrumentong Ginamit sa Pananaliksik……………..…................25
Paraang Ginamit sa Paglikom ng mga Datos…........……................26
Pagsusuring Istatistikal ng mga Datos….……..……….…………...26
3. PRESENTASYON, PAGSUSURI AT PAGPAPAKAHULUGAN
NG MGA DATOS……………………………………………...……...…..27
4. NATUKLASAN, KONGKLUSYON AT REKOMENDASYON…........45
TALASANGGUNIAN…………………………..…………………...……49
APENDIKS………………………………………….....……………....…. 51
BALANGKAS PANSARILI……………………...….……...….……….. 59
xii
BANGUED
TALAAN NG TALAHAYAN
Talahanayan Pahina
1.a. Profayl ng mga Tagatugon Batay sa Kurso at Taon……………….………...27
1.b. Profayl ng mga Tagatugon Batay sa Kasarian………………...……………..31
1.c. Profayl ng mga Tagatugon Batay sa Edad……………..……...…….….........33
2.a. Mga Problema Tungkol sa Pamilya………..……………….….……...……..36
2.b. Mga Kailangang Gamit sa Pag-aaral……………………………..….……....39
2.c. Mga Problemang Nauugnay sa mga Mag-aaral…………………….………..41

xiii
BANGUED
TALAAN NG APENDIKS
Apendiks Pahina
1. Sulat Pahintulot sa Punong Pamprograma…..….…………….……………52
2. Sulat Pahintulot para sa mga Tagatugon…………………….……………..53
3. Sulat para sa mga Tagasuri………………………………………………...54
4. Talatanungan…………………………………………..…………………...56
1
BANGUED
Kabanata 1
ANG SULIRANIN
Panimula
Nararanasan ng buong mundo ang pagsasara ng mga paaralan dahil sa Corona
Virus Disease 2019 (COVID-19). Malawak ang naidulot nitong pinsala hindi lang sa
mga mag-aaral kundi sa buong mundo at isa sa naaapektuhan ay ang larangan ng
edukasyon. Para sa milyun-milyong mga mag-aaral, ang pansamantalang pagsasara ng
mga paaralan ay hindi nakagagambala, ngunit ang tuluyang pagsasara nito ang
nakaabala. Sa ngayon ang edukasyon ay ang dapat na inuuna ng gobyerno na magawan
ng paraan upang maipagpatuloy ang pag-aaral.
Ayon sa United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization
(UNESCO), higit sa 90% lahat ng mga mag-aaral ang apektado sa pagsasara ng paaralan
dulot COVID-19. Sinabi ng ulat na ang mga sistema ng edukasyon sa buong mundo ay
iba-iba sa kanilang mga tugon sa krisis. Ang ilan ay nagsagawa ng home schooling
programs at remote learning, na nag-aalok ng mga libreng mapagkukunang online at
ang iba ay naghahatid ng mga takdang-aralin na batay sa papel sa mga tahanan ng mga
mag-aaral o gumagamit ng mga pampublikong television at broadcasting channel ng
radyo.
2
BANGUED
Inihayag din ng United Nations Educational, Scientific and Cultural
Organization (UNESCO) ang isa sa unang nag-aalala sa kakulangan ng impormasyon
para paghambingin kung paano maghatid at tumugon sa edukasyon ang iba’t ibang
paaralan sa kasalukuyang krisis sa iba’t ibang paraalan sa buong mundo. Kaya
nagsagawa sila ng pagsisiyasat upang malaman kung paano ipagpatuloy ang pag-aaral
ng mga mag-aaral na kasama ang nasa gobyerno, punong guro, guro, at mag-aaral sa
kung paano sila handa para sa distansiyang pagkatuto (distance learning) sa mga oras ng
pagsasara ng paaralan, pati na rin sa kasunod na muling pagbubukas nito, at kung anong
mga hakbang ang ipapatupad upang maibigay sa lahat ng mga mag-aaral ang
pagkakataong maipagtuloy ang pag-aaral.
Target ng pag-aaral ang lahat ng magkakaibang antas ng pang-edukasyon at
ituon ang mga paksang nasa paligid ng kahandaan para sa pag-aaral sa malayo.
Magagamit ang mga mapagkukunang bagay bagay na may kaugnayan sa Information
Technology (IT) na pang-edukasyon, pananaw sa tagumpay ng mga diskarte, pakikipag-
ugnayan ng mag-aaral, pati na rin sa mga hindi pagkakapantay-pantay sa mga
oportunidad sa pag-aaral ng edukasyon sa panahon ng pandemiya. Bilang karagdagan,
ang mga isyu na may kinalaman sa kabutihan ng mga mag-aaral at guro ay susuriin.
"Bagaman ang mga sistema ng edukasyon sa pangkalahatan ay mabagal ang pagbabago
at ang mga reporma ay madalas na tumagal. Sa kabilang dako ang pandemiyang

3
BANGUED
COVID-19 ay lumikha ng isang napakalaking presyon upang mapalawak nang mabilis
ang digital na pag-aaral," sinabi ng Executive Director ng International Association for
the Evaluation of Educational Achievement (IEA), Dr Dirk Hastedt.

Sa bansang London, ang kanilang pamahalaan ay dapat kumilos nang mabilis
upang maibalik ang pinsala na naidulot sa edukasyon ng mga bata sa kalagayan ng
walang ulirang pagkagambala mula sa pandemiyang COVID-19, sinabi ng Human
Rights Watch sa isang ulat. Sinamahan ng Human Rights Watch ang ulat nito na may
isang tampok na interactive na paggalugad ng mga karaniwang hadlang sa edukasyon na
pinalala noong panahon ng pandemiya.
Dagdag pa nito, “tumaas ang hindi pagkakapantay-pantay sa karapatan ng mga
bata sa edukasyon dahil sa pandemiya.” Ang mabigat na problema sa pag-aaral sa online
ay nagpalala na mayroong hindi pantay na pamamahagi ng suporta para sa edukasyon
ayon sa Human Rights Watch. Maraming mga pamahalaan ang walang mga patakaran,
mapagkukunan, o imprastraktura upang ilunsad ang online na pag-aaral sa isang paraan
na tinitiyak na ang lahat ng mga bata ay maaaring lumahok sa isang pantay na batayan.
“With millions of children deprived of education during the pandemic, now is the time
to strengthen protection of the right to education by rebuilding better and more
equitable and robust education systems,” sabi ni Elin Martinez, Senior Researcher sa
edukasyon sa Human Rights Watch (2020) at dagdag pa niya “The aim shouldn’t be just
4
BANGUED
to return to how things were before the pandemic, but to fix the flaws in systems that
have long prevented schools from being open and welcoming to all children.”
Nakapanayam ng Human Rights Watch ang higit na 470 na mga mag-aaral,
magulang, at guro sa 60 mga bansa sa pagitan ng Abril 2020 at Abril 2021. Kuwento ng
isang ina, “Their teacher called me to tell me to buy a big phone [smartphone] for
online teaching.” Ang naturang ina ay may pitong anak sa Lagos, Nigeria at nawalan
siya ng kita noon bilang tagalinis sa isang unibersidad dahil tumigil siya sanhi ng
pandemiya, “I don’t have money to feed my family and I am struggling to make ends
meet. How can I afford a phone and internet?” dagdag pa nito.
Noong Mayo 2021, ang mga paaralan sa 26 na bansa ay sarado sa buong bansa,
at ang mga paaralan ay bahagyang nakabukas lamang alinman sa ilang mga lokasyon o
para lamang sa ilang antas sa 55 mga bansa. Tinatayang 90 porsyento sa mga bata na
nasa paaralan ang nagtapos sa kanilang edukasyon sa kalagitnaan ng pandemiya, ayon sa
United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO). Ang mga
bata ay nagsimulang magtrabaho, mag-asawa, maging mga magulang, hindi nasisiyahan
sa edukasyon, napagpasyahan na hindi sila makakahabol o matanda sa malaya o
sapilitang edukasyon na garantisado sa ilalim ng mga batas ng kanilang bansa.

5
BANGUED
“Governments have years of solid evidence showing them exactly which
groups of children are most likely to suffer in education during school closures, but
these children are facing some of the greatest barriers to the continuation of their
education,” sinabi pa ni Martinez (2020), “Simply reopening schools will not eliminate
the damage, nor will it ensure that all children return to school.” Ang muling
pagbubukas ng mga paaralan sa gitna ng pandemiya ay hindi handa sa paghahatid ng
malayuang edukasyon para sa mga mag-aaral, ayon sa Human Rights Watch. Dahilan
nito ang bigong pagtugon ng gobyerno sa pagtugon at pagbibigay ng sapat na
kagamitang magagamit sa distance learning.
Ang mga bata mula sa mga pamilya na may mababang kita ay mas malamang
na maibukod mula sa online na pag-aaral dahil hindi nila kayang bayaran ang sapat na
internet o mga gadget. May mga paaralan na ang kanilang mga mag-aaral ay nakaharap
sa mas malaking mga hadlang sa pag-aaral tulad ng kanilang kagamitang internet at
gadgets. Ang mga sistema ng edukasyon ay madalas na bigo para magbigay ng
pagsasanay sa digital literacy para sa mga mag-aaral at guro upang matiyak na
magagamit nila ang mga teknolohiyang ito nang ligtas at tiwala. Ang edukasyon ay
dapat isa sa prayoridad ng gobyerno na maaksyunan kung ano ang impak ng pandemiya
sa edukasyon ng mga mag-aaral.

6
BANGUED
Ayon pa sa Human Rights Watch, kailangan tuparin ng gobyerno ang pangako
na ginawa noong 2015 sa pamamagitan ng United Nations Sustainable Development
Goals upang maging garantiya ng mga bata at makatanggap ng isang de-kalidad at
inklusibong edukasyong pang-elementarya at pansekondarya sa 2030. Dapat silang
gumawa ng masinsinang pagpapaabot upang matiyak na ang mga bata ay malayo sa
panganib na makabalik sa paaralan.
Sa kabilang banda, sa bansang Pilipinas isang malaking isyu sa gitna ng
pandemiya ang mga problemang umusbong sa larangan ng edukasyon. Iba’t iba ang
paraan ng mga eskwelahan at ahensya ng gobyerno sa pagsagot sa sitwasyon. May mga
eskwelahang nagsuspende ng klase, lumipat online, at may iba namang tinapos ang
taong-panuruan.
Sa Podcast na naganap, tinalakay ng tagapag-ulat sa edukasyon na si Bonz
Magsambol at mananaliksik-manunulat na si Jodesz Gavilan ang mga lumabas na
problema nitong mga nakaraang buwan pagdating sa edukasyon at kung ano ang mga
hakbang na gagawin ng Department of Education (DepEd) at Commission on Higher
Education (CHED).
Ang desisyon ng DepEd ukol sa mga tuntunin sa paparating na pasukan ay base
sa isang survey. Ngunit sinabi ni Magsambol: "Ang concern ko sa survey na ito, sino ba
7
BANGUED
ang makaka-access ng surveys na ito na ginawa nila online? Sa mga may internet
access din. Paano natin mabibigyan ng boses ang mga walang access sa internet?
Paano sila makakapag-participate doon di ba?" Isang tinitingnang paraan ay ang
paghalo ng online classes at pisikal na diskusyon sa loob ng isang silid-aralan. Ngunit
habang ang banta ng corona virus ay malaki pa, makatitiyak na malaki ang papel ng
internet sa unang buwan ng panibagong taong-panuruan.
Ayon naman kay Gavilan, isang mananaliksik-manunulat, dapat alalahanin ng
gobyerno ang iba't ibang pinanggagalingang estado sa buhay ng mga estudyante: "Dito
talaga makikita ang inequality sa mga bata kasi kahit na sabihin na lto ay same lessons
din per grade level, iyong access nila sa resources hindi pare-pareho. May mga bata na
available agad ang computer, habang ang iba ay inaalala pa ng magulang kung saan
kukuha ng pera para magka-internet o di kaya mag-renta ng computer para sa online
classes."
“Handa kaming magbukas (klase) ngayong Agosto. No ifs, no buts. Dapat
magpatuloy ang pag-aaral. Natututo tayo bilang isa, handa na kami” sabi ni CHED
Chairman, Prospero de Vera, III. Idineklara ni Pangulong Rodrigo Duterte ang
pagkakaroon ng lockdown kaya naman gumawa ang Commission on Higher Education
(CHED) ng advisory na manghikayat ng iba’t ibang paaralan na maaaring gamitin sa

8
BANGUED
distance learning ang e-learning at ibang alternatibong modes of delivery (Modules).
Hulyo 2020 noong idineklara ng CHED Chairman ang pagkakaroon ng klase sa Agosto
kahit na kinakaharap ang kinatatakutang banta ng Coronavirus o COVID-19 pandemic.
Flexible learning ang ipinatupad at hindi ito bago sa paraan ng pag-aaral. Ang
flexible learning para sa Higher Education ay nasasangkot ang digital at non-digital
learning. Ang ilan sa mga paaralan sa bansa ay gumagamit ng online, modular at
blended. Nagkaroon ng iba’t ibang apila ang mga mag-aaral at magulang dahil sa
panukalang ito ang online class at magkaroon muna ng academic break. Umaapila sa
social media ang karamihang estudyante na nagpakitang umaakyat sila sa puno at
bundok para makahanap ng magandang internet para sa klase nila. Sa kalaunan, gumawa
din ang mga opisyal sa iba’t ibang lungsod at bayan sa Pilipinas ng paraan upang
matugunan ang problemang kinakaharap ng mga estudyante ukol sa distance learning
kayat nagbigay sila ng cellphone, computer at wi-fi.
Sa kabilang banda, ang face-to-face learning ay isang paraan ng pagtuturo kung
saan ang nilalaman ng kurso at materyal sa pag-aaral ay itinuturo nang personal sa isang
pangkat ng mga mag-aaral. Pinapayagan nito, ang isang berbal na pakikipag-ugnayan sa
pagitan ng isang mag-aaral at guro. Ito ang pinakatradisyunal na uri ng pag-aaral. Ang
mga mag-aaral ay nakikinabang mula sa isang mataas na antas ng pakikipag-ugnayan sa

9
BANGUED
kanilang kapwa mag-aaral. Ang face-to-face na pag-aaral ay tinitiyak ang mas mahusay
na pag-unawa at pag-alala ng nilalaman ng aralin at bininigyan ng pagkakataon ng mga
miyembro ng klase na mag-usap sa isa’t isa. Ang pag-aaral ng harapan ay mahalagang
paraan ng edukasyon na nakasentro sa mag-aaral, at may kaugaliang mag-iba sa mga
kultura. Maraming mga modernong kaparaanan o sistema ng edukasyon ang higit na
lumipat sa tradisyonal na porma ng edukasyon na pabor sa mga pangangailangan ng
indibidwal na mag-aaral.
Malaki ang epekto ng COVID-19 sa larangan ng edukasyon sa buong mundo lalo
na sa bagong paraan ng edukasyon kumpara sa dating programa nito. Sa ayaw man o sa
gusto ng mga titser, magulang, estudyante at mga opisyales ng Kagawaran ng
Edukasyon, CHED at TESDA, mas dadalas at magiging pangunahing pamamaraan sa
paghahatid ng karunungan ang “online learning” na dati’y madaling gamitin.
Ang pag-aaral sa online ay hindi lamang uri ng distance learning. Ang
pandemiyang COVID-19 ay nagdulot sa mga institusyong pang-edukasyon ng
pinaghalong online at distance learning kung saan inilipat ang mga klase online.
Marami ang nakakalimutan na mayroong iba pang mga mode para sa distance learning.
Halimbawa ang Department of Education (DepEd) ay gumawa ng mga pamamaraan sa
pagtuturo na nakabatay sa TV/radio upang magamit ang mga mayroon nang mga
10
BANGUED
teknolohiya na umaabot sa mga kanayunan (rural areas). Gayunpaman, ang
pinakatanyag na mode ng distance learning na isinasaalang-alang ay modular na pag-
aaral.
Ang modyular na distansyang pagkatuto ay gumagamit ng mga modyul sa pag-
aaral, nang mag-isa na kung tawagin ay Self Learning Module (SLM) na batay sa
pinakamahalagang kakayahan sa pagkatuto o Most Essential Learning Competencies
(MELCS) na ibinigay ng DepED. Ang mga modyul ay may kasamang mga seksyon sa
pagganyak at pagtatasa na nagsisilbing isang kompletong gabay sa kapwa guro at mga
mag-aaral. Susubaybayan ng mga guro ang pag-usad ng mga mag-aaral sa pamamagitan
ng mga pagbisita sa bahay (pagsunod sa mga social distancing protocol) at mga
mekanismong feedback, at gagabay sa mga nangangailangan ng pansin. Batay sa
nakalap na datos sa pamamagitan ng DepEd’s National Learner Enrollment and Survey
Forms (LESFs), 8.8 milyon mula sa 22.2 milyong mga nagpatala (39.6% ng kabuuang
mga respondente) ang ginusto ang modular distance learning para sa paparating na taong
panuruan. Samantala, 3.9 milyong mga nagpatala (17.6%) ay bahagya sa pinaghalong
pag-aaral (na gumagamit ng isang kumbinasyon ng iba’t ibang mga modalidad), 3.8
milyon (17.1%) na gisutong online na pag-aaral, at 1.4 milyon at 900,000 na nagpatala
ginustong TV-based at batay sa radyo, ayon sa pagkakabanggit. Parents’ roles as “More

11
BANGUED
Knowledgeable Others” (MKOs). Ang modular na diskarte ay inilalagay ang mga
estudyanteng Pilipino upang matuto sa ginhawa ng kanilang tahanan. Ang limitadong
pakikipag-ugnay sa mga guro ay maglalagay sa mga magulang o tagapag-alaga bilang
modelo ng mga nag-aaral o “More Knowledgeable Others” (MKOs). Hindi na uubra
ang dating normal na tanging sa silid paaralan lang maghaharap ang guro at mga
estudyante upang maganap ang edukasyon. Ang online learning ay gumagamit ng
teknolohiya na mag-uugnay at maghaharap sa dalawa sa pagsasalin ng karunungan at
kasanayan, at sa tagisan at palitan ng kuro-kuro.
Sinabi ni Cathy Li ng World Economic Forum (2020), na mas epektibo ang
online learning kaysa sa pag-aaral sa loob ng silid paaralan. Mas natatandaan ng
estudyante ang 25-60% ng kanilang natutuhan online kumpara sa 8-10% lang kung sa
silid-paaralan ito itinuro. Habang 40-60% ang nababawas na oras para matutuhan ng
bata ang isang aralin sa online learning. Ito raw ay dahil kayang balik-balikan ng bata
ang aralin, puwedeng lumaktaw at umabante sa ibang konsepto batay sa sariling
kakayanan ng bata. Hindi nababagot ang bata sa pagtuturo ng guro sa silid-aralan dahil
nga mabuti ang ugnayan nang bawat isa at mas nauunawaan nila ang kanilang aralin
dahil sa mayroon ang guro na magpaliwanag o kaya gumagabay sa kanila.

12
BANGUED
May distance o remote learning kung saan mananatili sa bahay ang mga
estudyante upang aralin ang mga learning modules na ipapadala sa kanila ng titser gamit
ang teknolohiya tulad ng email, viber, messenger, at FB. Maaari ring bahay-bahayin ng
titser ang paghahatid ng mga modyul na ito. Maaari ring gumamit ng TV at Radio
learning broadcast upang maihatid ang aralin sa mga bata. Sa Inglatera, mga sikat na
atleta at artista ang kanilang isinama rito para mahikayat ang estudyante na manood at
makinig sa mga learning broadcasts. Pagkaraan nito, maaaring mag-video conference o
virtual meeting o di kaya bibisita ang titser sa bahay ng estudyante para magkaroon ng
“one on one” sa estudyante.
May “blended learning” o pinaghalong online at distance learning. Mayroon din
“flipped classroom”, isang uri ng blended learning kung saan manonood ang mga
estudyante sa online lecture, magbabasa ng mga itinakdang aralin, may video chat ang
mga magkaklase upang talakayin ang aralin o magtulong-tulong sa pagsasaliksik sa
internet ng mga materyales na kailangan upang lalong luminaw, lumawak at lumalim
ang kanilang pagkaunawa sa mga konsepto na tinatalakay ng guro. Sa isang video sa
epekto ng online learning sa Wuhan, China sa panahon ng pandemiya, isang 10 taon
gulang na bata ay nag-online sa takdang oras, tumayo sa harap ng monitor at sumaludo
habang kinakanta ang kanilang pambansang awit. Mayroon ding ilang minuto ng
13
BANGUED
calisthenics at sumusunod ang bata sa mga kilos ng titser sa monitor. May ilang saglit
na pahinga bago mag umpisa sa aralin sa araw na iyon at sumagot sa mga tanong sa
learning modules na hawak niya. Ang bata ay nagsabing malungkot mag-aral mag-isa
dahil wala siyang makausap. Mas gusto pa niyang pumasok sa paaralan para makita ang
mga kaklase at makapaglaro pagkatapos ng klase. Ang nanay naman ng bata ay
nangangamba sa kalusugan ng tumatabang anak na isang swimmer dahil kulang ito sa
ehersisyo. Mayroong dalawang puna ang mga nangangamba na hindi magtatagumpay
ang online learning sa Pilipinas naman: una, mabagal ang internet sa Pilipinas, at
pangalawa, maiiwanan ang mga batang mahihirap sa bagong normal sa edukasyon.
Nakahihiya ang makupad na mobile internet download speed ng Pilipinas sa
15.06 megabits per second (Mbps) para sa taong 2019. Ang global average speed ay
26.12 Mbps. Daig pa ang Pilipinas ng Zimbabwe (15.2 Mbps) at Syria (19.48 mbps).
Pang 103rd sa 139 bansa ang ranggo nito. Ang Department of Education (DepEd),
Commission on Higher Education (CHED), Technical Education and Skills
Development Authority (TESDA), at Department of Information Communication
Technology (DICT) ay kailangan magsanib puwersa para pigain ang mga Telecom
carriers na palakasin ang internet connectivity infrastructure ng Pilipinas. Free WiFi at
libo-libo pang mga cloud servers ang kailangan upang ang mahihirap na estudyante ay
14
BANGUED
hindi na kailangan pang magpaload ng kanilang mobile device para makapag-online
at magkasya ang napakalaking bulto ng datos na kailangan i-download at upload.
Kailangang maglaan ng pondo ang pamahalaan, nasyonal at lokal, sa pagbili ng mga
desktop, laptop, at mobile devices para sa mga estudyante at mga guro. Dagdag pa rito
ang paglalaan ng pondo para sa pagsasanay ng guro sa pagsasalin ng kanilang ituturo sa
digital format at kung paano gumamit ng mga device para mag-upload ng mga araling
ginawa nila. Ang paksa na pang isang oras sa silid-aralan ay kailangang linisin upang
magkasya sa loob ng 15- 30 minuto lamang sapagkat ito ang pinaka-epektibong online
session, ayon sa University of Peking ng Beijing, China.
Ayon kay Antonio Contreras (2020), Propesor ng De La Salle University
(Manila Times, Mayo 7, 2020) noong 2017, 80% ng mga Pilipino na ang edad ay 18-24
ay nakakapag-online. Sinabi ni Antonia Contreras, Propesor ng De La Salle University,
Manila na malaking hamon kung paano mabubuksan ang isipan ng age group na ito na
ang internet ay tagapaghatid din ng edukasyon at hindi lamang ito kasangkapan ng
libangan, aliwan at pakikipag ugnayan sa mga FB friends at mga followers nila.
Iminungkahi niya na pagsamahin ang edukasyon at libangan sa pagdisenyo ng mga
programa sa online at offline learning sapagkat “learning should be fun.”

15
BANGUED
Sabi ni Alfred Mercier (2011) isang manunulat at physician, “learning should be
a fun experience so that the student does not forget what he has learned.” Kung
susundin ng DepEd, CHED at TESDA ang mungkahi ni Contreras
(2020), hindi mababagot ang mga batang mag-online para mag-aral. Ang bagong
normal na edukasyon ay dapat maging isang masayang karanasan ng bata at guro. Ang
tiyak at kompletong suplay ng online class para sa mga mag-aaral. Sa mga naunang taon
ng pag-aaral, marahil ay binigyan ng isang listahan ng mga supply na bibilhin para sa
bagong taong akademiya. Kapag nagsimula ang mag-aaral sa kolehiyo, ang
pagpapasyang ito ay nasa kaniya lamang. Nakasalalay sa isang indibidwal ang mga
pangangailangan, iminumungkahing ang sumusunod na tumutukoy sa listahan ng online
na supply ng paaralan sa online kaya handa na ang mag-aaral na simulan ang semester
nang tama.
Kakailanganin ang isang maaasahang kompyuter na gumagana ng mabuti na
makakaya sa iba't ibang mga programa. Hindi ito nangangahulugang kailangang mag-
splurge sa pinakabago at pinakamahal na modelo. Ang internet ay dapat ding maging
makatwirang mabilis, maaasahan at hindi masamang ideya na magkaroon ng ilang mga
pagpipilian sa pag-backup para sa pag-online kung ang pangunahing koneksyon ay
nagkakaroon ng mga isyu. Hindi tulad ng isang tradisyunal na setting ng kolehiyo kung
16
BANGUED
saan ang mga mag-aaral ay may posibilidad na lumipat mula sa isang silid-aralan
patungo sa isa pa, maaaring makita ang sarili na nakaupo sa isang lugar nang ilang
sandali habang nakikipag-usap ka sa online na pag-aaral. Sa pag-iisip na ito, dapat na
magkaroon ng komportableng upuan na maaaring ayusin sa tamang antas upang
madaling makita ang kompyuter. Mag-ukit ng isang hiwalay na lugar ng paaralan na
may isang mesa at silid para sa mga binder, aklat-aralin at iba pang mga aytem.
Tutulungan ang mag-aaral na mag-focus upang gumana nang mas madali kaysa sa
nagtatrabaho sa sopa o kama.
Ang software na kakailanganin para sa online na pag-aaral ay malamang
saklaw ng Microsoft Office 365. Hinahayaan ng University Texas at El Paso (UTEP)
ang mga mag-aaral na mai-install ang pinakabagong bersyon ng Office 365 hanggang sa
limang mga personal na kompyuter at mobile device, na magbibigay ng pag-access sa
mga programa tulad ng Word, Excel, PowerPoint, Outlook at OneNote.
Kapag nakikinig sa isang lektura, ang mga tao sa paligid ay malamang hindi
nais na marinig ito, nasa bahay man, sa isang silid-aklatan o sa isang coffee shop.
Makatutulong ang pagkuha ng isang hanay ng mga earphone o earbuds na matiyak na
hindi mo maaabala ang mga nasa paligid, at maaari ring umalis at pumunta sa loob ng
bahay upang mabawasan ang mga nakaaabala.

17
BANGUED
Kahit na maraming mga takdang-aralin ang maaaring isumite online maaaring
mag-print ng mga aytem para sa iyong mga tala o mag-access sa offline. Ang pag-print
ng isang syllabus para sa bawat kurso at panatilihin itong madaling maabot ay
tumutulong din sa samahan. Karamihan sa trabaho ay magagawa sa kompyuter, ngunit
gugustuhin mo pa rin ang mga aytem tulad ng panulat, lapis, highlighter, binders at
notebook paper sa kamay. Nakasalalay sa mga kursong kinukuha, maaaring kailangan
ring bumili ng mga aklat at pandagdag na teksto. Ang pagsubaybay sa mga pang-araw-
araw na takdang-aralin at patuloy na mga deadline sa buong semestre ay mahalaga sa
tagumpay sa pag-aaral sa online. Makakatulong ang isang kalendaryo sa online o old-
school paper na tiyaking walang madulas sa mga bitak.
Nang lumipat ang mga paaralan sa isang virtual na kapaligiran sa pag-aaral
noong Marso 2020, karamihan sa lahat ay kailangang mabilis na umangkop sa isang
ganap na naiibang paraan ng pag-aaral. Ang Learning Management System (LMS) ay
isang digital na kapaligiran sa pag-aaral upang pamahalaan ang lahat ng mga aspeto at
proseso ng pag-aaral. Ang isang Learning Management System (LMS) ay apektado ng
dalawang pangunahing kabilang: ang instruktor o guro at mag-aaral. Sa isang pang-
edukasyong virtual na kapaligiran, madalas na mayroong pangatlo ang mga magulang.

18
BANGUED
Sa pangkalahatan, sa mga nararanasang problema sa gitna ng pandemiya ay
napapansin ng mga mananaliksik na parami ng parami ang mga nababagot o tinatamad
dahil bihirang makalabas para makihalubilo sa kanilang mga kaibigan at kamag-aral
tulad ng dating face-to-face classes. Bukod pa rito, maaaring may iba pang suliraning
pang-akademiya na nararasan ng mga mag-aaral. Batay na rin sa karanasan ng mga
mananaliksik at sa obserbasyon nila sa mga kaibigang kapwa estudyante, may mga
hinaing sila gaya ng suliranin sa pamilya, kagamitan para maipagpatuloy ang online
learning o modular learning.
Ang mga obserbasyong ito ang nagudyok sa mga mananaliksik upang malaman
ang tunay na dahilan ng mga suliranin. Nawa’y sa pagsusuri ng mga datos ay
makapagmumungkahi ang mga mananaliksik ng mga paraan upang maibsan ang mga
suliranin ng mga mag-aaral sa gitna ng pandemiya.
Balangkas Konseptuwal ng Pag-aaral

19
BANGUED
Ang pananaliksik na ito ay nakabatay sa konseptong nais matukoy ang mga
suliraning pang-akademiya sa gitna ng pandemiya ng mga mag-aaral sa Kagawaran ng
Edukasyong Pangguro ng Divine Word College of Bangued, Bangued Abra.
Kabilang sa Input: una, ang profayl ng mga mag-aaral tulad ng mga sumusunod:
(a) kurso at taon; (b) kasarian; at (c) edad. Sumunod, ang mga suliraning kinakaharap
batay sa mga sumusunod na salik: (a) mga problemang patungkol sa pamilya; (b) mga
kailangang gamit sa pag-aaral at (c) mga problemang nauugnay sa mga mag-aaral. At sa
panghuling bahagi ng input ay ang magmungkahi ng mga paraan para maibsan ang mga
suliraning kinakaharap ng mga mag-aaral sa gitna ng pandemiya.
Samantalang sa proseso ay ang pangangalap at pagpapamudmod ng survey
questionnaire sa profayl ng mga mag-aaral at ang mga suliraning pang-akademiya sa
gitna ng pandemiya.
Ang mga inaasahang bunga ay ang magkakaroon ng data base tungkol sa profayl
ng mga mag-aaral ng Kagawaran ng Edukasyong Pangguro ng Divine Word College of
Bangued, Bangued Abra at makapagmumungkahi ng mga paraan para maibsan ang mga
suliraning kinahaharap ng mga mag-araal sa gitna ng pandemiya. Sa pamamagitan ng

20
BANGUED
pananaliksik na ito ay inaasahang makapagmungkahi ang mga mananaliksik ng mga
kaparaanan upang maibsan ang problema ng mga mag-aaral ng DWCB.
INPUT PROSESO AWTPUT
1. Profayl ng mga 1. Survey sa 1. Magkakaroon ng

mag-aaral ayon sa Profayl ng mga data base tungkol sa
mga sumusunod: mag-aaral. profayl ng mga mag-
a. kurso at taon, aaral sa Kagawarang
Edukasyong
b. kasarian, at Pangguro ng Divine
c. edad Word College of
Bangued, Bangued
Abra.
2. Mga sanhi ng
pang-akademiyang 2. Pagsusuri at
suliraning hinaharap pag-aanalisa ng 2. Makapagmungkahi
ng mga mag-aaral sa mga suliraning ng mga paraan para
Kagawarang maibsan ang mga
pang-akademiyang
Edukasyong suliraning
Pangguro ayon sa kinahaharap ng
kinahaharap ng mga
mga sumusunod na mga mag-aaral sa
mag-araal sa gitna ng
salik: gitna ng
pandemiya.
pandemiya.
a. Mga problema
tungkol sa pamilya,
b. Mga kailangang
gamit sa pag-aaral, at
c. Mga problemang
nauugnay sa mga
mag-aaral
21
BANGUED
Pigura 1. Paradim ng Pag-aaral
Paglalahad ng Suliranin
Ang pangunahing layunin ng pananaliksik na ito ay nakatuon sa pagtukoy sa
mga suliraning pang-akademiya na hinaharap sa gitna ng pandemiya ng mga mag-
aaral sa Kagawarang Edukasyong Pangguro ng Divine Word College of Bangued,
Bangued Abra.
Inaasahang masasagot nito ang mga sumusunod na tiyak na katanungan:
1. Ano ang profayl ng mga tagatugon ayon sa mga sumusunod sa salik:
a. kurso at taon;
b. kasarian;
c. edad?
2. Ano ang mga suliraning kinakaharap batay sa mga sumusunod na salik:
a. mga problema patungkol sa pamilya;

22
BANGUED
b. mga kailangang gamit sa pag-aaral;
c. mga problemang nauugnay sa mga mag-aaral?
Saklaw at Delimitasyon ng Pag-aaral
Sinasaklaw ng pag-aaral na ito ang mga suliraning pang-akademiya sa gitna ng
pandemiya ng mga mag-aaral sa Kagawarang Edukasyong Pangguro ng Divine Word
College of Bangued, Bangued Abra. Kaya naman inaasahan ang pagkakaroon ng
pangangalap at pagpapamudmud sa mga mag-aaral sa iba’t ibang antas ng Kolehiyo sa
Kagawarang Edukasyong Pangguro sa Divine Word College of Bangued na may 52
(limampu’t dalawa) mula sa Bachelor of Secondary Education (BSED) at 18 (labing-
walo) naman mula sa Bachelor of Elementary Education (BEED) na may kabuuang
bilang na 70 (pitumpu) na tagatugon upang maisagawa ang pananaliksik na ito. Ang
mga nasabing tagatugon ay sumasakop sa Taong Panuruang 2020-2021.
Bagamat tinatayang walumpu’t isa (81) ang kabuuang bilang ng mag-aaral na
nag-enrol ng Edukasyong Pangguro ay may ibang hindi tumugon dahil wala silang
kagamitan o gadget o hindi sila nakita sa paaralan.

23
BANGUED
Kahalagahan ng Pag-aaral
Tinatayang hindi matatawaran ang mga benepisyo at kapakinabangan ng pag-
aaral na ito sa iba’t ibang indibidwal na kasangkot sa pananaliksik kaya naman sa isang
masusing paningin ay inaasahang mailahad ang mga suliraning pang-akademiya sa gitna
ng pandemiya ng mga mag-aaral sa Kagawarang Edukasyong Pangguro ng Divine Word
College of Bangued, Bangued Abra. Partikular itong magiging kapaki-pakinabang sa
mga sumusunod:
Sa mga Guro. Tinatayang sa pamamagitan ng pag-aaral na ito ay
makapagbabalangkas ang mga guro ng mahusay at mabisang sistematikong
pampagtuturong paraan kahit sa gitna ng pandemiya.
Sa mga Mag-aaral. Gamit ang pananaliksik na ito ay inaasahang maging daan
upang maipamulat at mapalawig sa mga mag-aaral ang kahalagahan ng edukasyon kahit
sa gitna ng pandemiya.
Sa mga Magulang. Ang pananaliksik na ito ay nagsisilbing batayan ng mga
magulang upang kanilang malaman kung paano nila magagabayan at mapapatnubayan
ang kanilang mga anak sa kanilang pag-aaral.

24
BANGUED
Sa mga Mananaliksik. Mahalagang nakakalap ng mga karagdagang
impormasyon ukol sa mga suliraning pang-akademiya sa gitna ng pandemiya ng mga
mag-aaral upang mas mapalawig ang kanilang kaalaman at magbigay daan upang
pahalagahan ang edukasyon kahit sa blended learning.
Sa mga Susunod na Mananaliksik. Ang pananaliksik na ito ay magsisilbing
batayan o sanggunian ng mga susunod pang mananaliksik na magiging interesado sa
paksang katulad nito.
Katuturan ng mga Katawagang Ginamit
Ang panananaliksik na ito ay gumagamit ng mga terminolohiyang nagbibigay
larawan at nagpapaliwanag sa layunin nitong maitala ang mga suliraning pang-
akademiya sa gitna ng pandemiya ng mga mag-aaral sa Kagawarang Edukasyong
Pangguro ng Divine Word College of Bangued, Bangued Abra. Ito ay ang mga
sumusunod:
25
BANGUED
Gamit sa pag-aaral. Ito ay ang mga kagamitang pang-akademiya na
nagbibigay tulong sa mga mag aaral tulad ng smartphone, laptop, tablet at internet
connection.
Mag-aaral ng Edukasyong Pangguro. Sa pananaliksik na ito, ang ibig
sabihin nito ay ang mga mag-aaral na naka-enrol sa mga kursong Bachelor of
Elementary Education (BEED) at Bachelor of Secondary Education (BSED).
Pandemiya. Ito ay ang malubhang sakit na lumalaganap at nararanasan ng
buong mundo sa kasalukuyan.
Problemang nauugnay sa mag-aaral. Ito ay mga suliraning kinakaharap ng
mga mag-aaral sa gitna ng pandemiya tulad ng walang motibasyon, tinatamad,
depresyon o anxiety, at marami pang iba.
Problemang patungkol sa pamilya. Sa pananaliksik na ito, ang ibig sabihin
nito ay mga suliraning nauukol sa pamilya kagaya ng hindi palagiang pagbibigay-pansin
ng mga magulang sa pag-aaral ng anak, hindi suportado ang mga interes ng anak, at
problemang pampinansyal.
Profayl. Sa pananaliksik na ito, ang ibig sabihin ay tumutukoy sa edad,
kasarian, at kung ano ang kurso at taon ng mga tagatugon.

26
BANGUED
Suliraning Pang-akademiya. Sa pananaliksik na ito, ang ibig sabihin nito ay
ang mga suliraning kinakaharap ng mga mag-aaral sa gitna ng pandemiya.
Kabanata 2
PAMAMARAAN NG PANANALIKSIK
27
BANGUED
Inilalahad sa bahaging ito ng pag-aaral ang mga pamamaraang kinakailangan
upang maisakatuparan ang pananaliksik na ito. Sa bahaging ito nakasaad ang mga
paraan ng pananaliksik, disenyo ng pananaliksik, ang pook at mga taong kasangkot sa
pananaliksik, paraan ng pangangalap ng mga datos, at pagsasaayos ng istatistikal ng mga
datos.
Disenyo ng Pananaliksik
Ang pangunahing layunin ng pag-aaral na ito ay mailarawan, mailahad at
matuklasan ang suliraning pang-akademiya sa gitna ng pandemiya ng mga mag-aaral ng
Edukasyong Pangguro ng Divine Word College of Bangued, Abra. Ito ay naisakatuparan
sa pamamagitan ng pamamaraang deskriptibong pananaliksik. Inilalarawan ang
suliraning kinakaharap na pang-akademiko.
Pook at mga Taong Kasangkot sa Pananaliksik
Isinagawa ang pananaliksik na ito sa paaralan ng Divine Word College of
Bangued na matatagpuan sa Rizal St., Zone 6 Bangued, Abra sa taong panuruan 2020-
2021.
28
BANGUED
Karagdagan nito, kasangkot sa pag-aaral na ito ang mga mag-aaral sa iba’t ibang
antas ng Kolehiyo ng Edukasyong Pangguro sa Divine Word College of Bangued na
may 52 (limampu’t dalawa) o 74. 28% mula sa Bachelor of Secondary Education
(BSED) at 18 (labing-walo) o 25. 72% naman mula sa Bachelor of Elementary
Education (BEED) na may kabuuang bilang na 70 (pitumpu) na tagatugon upang
maisagawa ang pananaliksik na ito. Ang mga nasabing tagatugon ay sumasakop sa
Taong Panuruan ng 2020-2021. Walumpu’t isa (81) ang kabuuan ng mag-aaral na nag-
enrol ng Edukasyong Pangguro ngunit may iba na hindi tumugon dahil wala silang
kagamitan o gadget at hindi sila nakita sa paaralan.
Instrumentong Ginamit sa Pananaliksik
Gumamit ang mga mananaliksik ng talatanungang binubuo ng dalawang bahagi
upang malaman ang mga surliraning pang-akademiya na hinaharap sa gitna ng
pandemiya ng mga mag-aaral ng Edukasyong Pangguro ng Divine Word College of
Bangued, Bangued Abra.
Ang unang bahagi ay nauugnay sa profayl ng tagatugon kagaya ng kurso, taon,
kasarian at edad. Ang panghuling bahagi naman ay ang mga suliraning kinakaharap
29
BANGUED
batay sa mga sumusunod na salik: mga problema tungkol sa pamilya, mga kailangang
gamit sa pag-aaral at mga problemang nauugnay sa mga mag-aaral.
Paraang Ginamit sa Paglikom ng Datos
Upang mabigyang katuparan ang mga layunin ng pag-aaral na ito ay sumailalim
ang mga mananaliksik sa mga tiyak na gawaing may kaugnayan sa paglikom ng datos
tulad ng paghingi ng pahintulot mula sa Punong Pamprograma ng Departamento ng
Sining, Agham at Edukasyon. Kasunod nito ay pagbibigay ng Letter of Consent sa mga
tagatugon ng mga posibleng dulot ng pananaliksik na ito at ang iba naman ay sa
pamamagitan ng Google Form Online at ang kasiguraduhang manatiling lihim ang
kanilang pagkatao upang maprotektahan ang kanilang pagkakakilanlan at maging ang
kanilang mga kasagutan.
Pagsusuring Istatistikal ng mga Datos
Sinuri at tinaya ang mga nakolektang datos sa pag-aaral na ito gamit ang
Frequency Count and Percentage upang ilarawan ang mga suliraning pang-akademiko
30
BANGUED
sa gitna ng pandemiya ng mga mag-aaral ng Edukasyong Pangguro ng Divine Word
College of Bangued, Abra.
Percentage (%) = f x 100/n

Kung saan:
% = Percentage
f = Bilang ng mga Tagatugon
n = kabuuang bilang ng mga Tagatugon
Kabanata 3
PRESENTASYON, PAGSUSURI AT PAGPAPAKAHULUGAN
NG MGA DATOS
Inilalahad sa kabanatang ito ang mga naging resulta ng pag-aaral at binigyang
pagpapakahulugan ang mga nakalap na impormasyon nang sa gayon ay makabuo ng
isang angkop na konklusyon na siyang nagiging batayan upang suportahan, pagtibayin o
di kaya ay pasubalian ang mga nakalipas na pag-aaral.
Suliranin 1. Ano ang profayl batay sa kurso at taon, kasarian, at edad ng mga mag-
aaral ng Edukasyong Pangguro ng Divine Word College of Bangued, Abra?

31
BANGUED
Makikita sa talahayan 1.a na binubuo ng dalawang kurso ang Edukasyong
Pangguro ang Bachelor of Elementary Education (BEED) at Bachelor of Secondary
Education (BSED).
Talahanayan 1.a. Profayl ng mga Tagatugon batay sa Kurso at Taon
N= 70
Bachelor of Elementary Bachelor of Secndary

Education (BEED) Education (BSED)
Taon f % F %
1. Unang Taon sa Kolehiyo 10 14.28% 24 34.29%
2. Ikalawang Taon sa Kolehiyo 7 10% 11 15.71%
3. Pangatlong Taon sa Kolehiyo 1 1.43% 17 24.29%
Kabuuan 18 25.71% 52 74.29%

Makikita sa talahanayan 1.a ang kabuuang resulta ng profayl ng mga tagatugon
batay sa kanilang kurso at taon. Lumabas na pinakamataas na naitalang tagatugon ay
mula sa kursong BSED na kung saan ito ay nakapagtala ng limampu’t dalawa (52) o
74.29% na mas mataas kumpara sa kursong BEED na nakapagtala ng labing-walo (18) o
25.71%. Datapwat hindi ito nakapagtataka dahil lumabas sa ginawang pag-aaral ng mga
mananaliksik ay natuklasan nilang mas maraming mga mag-aaral sa kursong BSED
kumpara sa BEED.
Sa resultang nakalap ng mga mananaliksik, mas marami ang mag-aaral sa unang
taon ng BEED na may bilang na sampu (10) o 14.28% at unang taon ng BSED na may
32
BANGUED
bilang na dalawampu’t apat (24) o 34.29%. Ang dahilan na nakikita kung bakit mas
marami ang nag-enrol sa unang taon kaysa sa nakaraang taon dahil sa pandemiya na
dahilan ng maraming mga magulang ang nabahala para sa kaligtasan ng mga anak kung
kaya minabuti na lang na di sila pag-aralin sa malayo. Sa may mataas na mag-aaral ng
BEED ay ang ikalawang taon na may bilang na pito (7) o 1.43% at sa BSED ay ang
pangatlong taon na may bilang na labing-pito (17) o 24.29%. Ang panghuli na may
pinakababa na bilang ng mag-aaral sa BEED ay ang pangatlong taon na may bilang na
isa (1) o 1.43% at sa BSED naman ay sa ikalawang taon ng may bilang na labing-isa
(11) o 15.71%.
Karagdagan nito, natuklasan din ng mga mananaliksik na mas marami ang mga
mag-aaral ng parehong kurso na BSED at BEED ang nasa unang taon kaysa sa mga nasa
mas mataas na taon. Isa sa nakikitang dahilan ay ang konsepto o mindset na ang
pagiging guro ay may kaakibat na malaking gampanin. Ayon kay Prof. Edwin L. Del
Rosario na magtatatlong dekada nang nagtuturo, kung sino mang maghangad na pasukin
ang propesyon ng pagtuturo ay kailangang tupdin ang tatlong bagay: “Akyatin ang
bundok ng mga gawaing-papel,” “languyin ang dagat ng mga kabataan” at “tahakin ang
landas ng mga responsibilidad at komitment.”

33
BANGUED
Isa sa dahilan ay ang epekto nang patuloy pa ring paglaganap ng COVID-19 na
kung saan labis na nababahala ang mga magulang na pag-aralin ang kanilang mga anak
sa malayong paaralan o labas ng probinsya para na rin sa kanilang kaligtasan at gayon
din na hindi magawi sa maling daan ang kanilang mga anak lalo na at hindi pa rin
pinapayagan ang face-to-face classes. Kung ikukumpara sa kasalukuyang taon ang mga
mag-aaral ng Edukasyong Pangguro ay nasa bilang na walumpu’t isa (81) mas mababa
ito kumpara sa nakaraang taon na higit isangdaan.
Mas madami din naman ang mga mag-aaral ng BSED sa ikatlong taon kumpara
sa ikalawang taon habang ang mga mag-aaral naman ng BEED ay mas madami ang mga
nasa ikalawang taon kaysa sa ikatlong taon. Isa sa dahilan na natuklasan ng mga
mananaliksik sa kanilang sinagawang pag-aaral ay ang patuloy na kahirapan na mas
pinahirap pa lalo dulot ng pandemiya.
Napag-alaman din ng mga mananaliksik na hindi halos lahat ng mga magulang
ay kayang tustusan ang pag-aaral ng kanilang anak kung kaya’t napilitan silang patigilin
pansamantala at humanap ng ibang pagkakakitaan nang sa gayon ay makapag-ipon ng
pang-matrikula o di naman kaya may iba na mas nagustuhan na nilang magkapera sa
pamamagitan ng maagang pagtatrabaho, kung saan mas priyoridad nila ang magkapera
at maghanap-buhay kaysa makapagtapos ng pag-aaral. May iba naman na napilitang

34
BANGUED
lumipat na lang sa pampublikong paaralan dahil mas kaunti ang kanilang matrikula at
nang sa gayon ay maipagpatuloy pa rin nila ang kanilang pag-aaral kahit paano.
Isa pang dahilan na natuklasan ng mga mananaliksik kung bakit patuloy na
bumabagsak ang bilang ng mga mag-aaral sa kolehiyo ay ang maagang pagkakaroon ng
pamilya. May ibang kabataan na namulat sa maagang edad sa pagkakaroon ng anak kaya
naman ay napilitan silang tumigil sa pag-aaral.
Habang ang iba ay nalulong sa bisyo, napabarkada o online games. Hindi sila
palaging pumapasok sa paaralan kung kaya’t may mga magulang na kahit gustong
pagtapusin ang kanilang mga anak ay ang anak mismo ang ayaw nang mag -aral at mas
gusto na lang tumigil sa pag-aaral.
Ayon nga kay Dr. Jose Rizal, ang mga kabataan ang pag-aasa ng bayan ngunit
dahil sa hindi pa rin masolusyonan ang mga tinaguriang sakit sa lipunan tulad ng
kahirapan ay nagiging hadlang ito para sa pagkamit ng mga kabataan sa kanilang mga
pangarap at magandang kinabukasan. Datapwat sa kabila nito, ay patuloy pa rin na
naniniwala ang mga guro na siyang susi sa paghubog ng pagkatao at kinabukasan ng
bawat kabataan na hindi hadlang ang kahirapan at lalo na ang pandemiya sa kasalukuyan
para makapagtapos sa pag-aaral.

35
BANGUED
Talahanayan 1.b. Profayl ng mga Tagatugon batay sa Kasarian
Lumabas sa talahanayan 1.b ang malaking agwat ng kabuuang resulta sa profayl
ng mga tagatugon batay sa kanilang kasarian. Napag-alaman ng mga mananaliksik na
mas mataas ang bilang ng mga babae kumpara sa mga lalaking mag-aaral sa kursong
Edukasyong Pangguro.
N= 70
Bachelor of Elementary Bachelor of Secondary

KASARIAN f % f %
1. Lalaki 2 2.86% 14 20%
2. Babae 16 22.86% 38 54.28%
Kabuuan 18 25.72% 52 74.28%
Sa natuklasang resulta ng pag-aaral ng mga mananaliksik ay napatunayan na
dominante ang kababaihan na kumukuha ng kursong Edukasyong Pangguro dahil sa
likas na pagkapusong mamon ng mga kababaihan na kung saan ay mas mahaba ang
kanilang pasensya na umintindi at mag-alaga ng mga bata na sumasalamin sa katangian
ng isang ilaw ng tahanan na babae ang humuhulma sa tahanan. Subalit kung susumahin,
hindi naman papahuli ang mga kalalakihan ngunit hindi halos lahat ay sumasang-ayon
na pangbabae lamang ang kursong guro datapwat ito ay nakabatay pa rin sa hilig o gusto
ng mga mag-aaral dahil kung tutuusin ang guro bilang isang propesyon ay layunin na
36
BANGUED
humubog, mag-alaga at turuan ang mga mag-aaral sa kahit anumang aspeto na siyang
magagamit nila sa buhay.
Ayon kay Stearman (2004), tinatawag na patriyarkal ang isang lipunan o grupo
na pinananigan ng mga kalalakihan at matriyarkal naman kung dominante ang hanay ng
mga kababaihan. Ang resulta sa nakalap na datos ng mga mananaliksik batay sa kasarian
ng mga tagatugon ay mas mataas ang bilang ng mga babae sa kursong BEED na bilang
na labing-anim (16) o 22.86% kumpara sa mga lalaki na may pinakamababang bilang na
dalawa (2) o 2.86. Sa kursong BSED naman ay babae din ang pinakamataas na may
bilang na nakapagtala ng tatlumpu’t walo (38) o 54.28% at sa lalaki ang pinakamababa
na may bilang na labing-apat (14) o 20%.
Bahagi na ng kultura at kasaysayan ang paghamhambing sa mga babae at lalaki
sa kanilang kakayahan bilang isang guro datapwat hindi naman masusukat ito sa
pagiging isang mabuti at mahusay na guro. Gayon man ay makikitang mayroon talagang
pagkakaiba-iba ang babae sa lalaki, parehas silang may tinataglay na kalakasan at
kahinaan.
Hindi naman mapagkakaila sa kabilang banda na kakaunti lang ang kumukuha
ng kursong Edukasyong Pangguro sa mga lalaki dahil na rin sa tingin nilang ito ay para
37
BANGUED
lang sa mga babae at gustong panatilihin ang kanilang pagkalalaki. Sa madaling salita,
mas maunawain, maalagain at mapagpasensya ang mga babae na kung saan ito ang
pinakakailangang katangian ng isang guro para sa kaniyang mga mag-aaral.
Talahanayan 1.c. Profayl ng mga Tagatugon batay sa Edad

Makikita sa talahanayan 1.c ang naitalang kabuuan ng profayl ng mga
tagatugon batay sa kanilang edad. Humalata ang pagkakaiba-iba ng edad ng mga mag-
aaral sa kursong Edukasyong Pangguro batay sa nakalap na datos ng mga mananaliksik
para sa pag-aaral na ito.
N= 70

Edad f % f %
1. 17-18 Taong Gulang 5 7.14% 9 12.85%
2. 19-20 Taong Gulang 10 14.29% 25 35.71%
3. 21-22 Taong Gulang 3 4.29% 16 22.86%
4. 22-23 Taong Gulang 0 0% 2 2.86%
5. 23 at Pataas Taong Gulang 0 0% 0 0%
Kabuuan 18 25.72% 54 74.28%
Lumabas sa nakalap na datos na karamihan sa mga tagatugon ay nasa edad 19-20
taong gulang sa parehong kurso, para sa BEED may bilang na sampu (10) o 14.29%
para at sa BSED ay may bilang na dalawampu’t lima (25) o 35.71%, na siya namang
38
BANGUED
karaniwang edad sa mga inaasahang mag-aaral ng kolehiyo lalo na at nadagdagan ng
panibagong dalawang taon ang antas ng sekondarya na tinatawag na K-12.
Ang K-12 Program ng gobyerno ng Pilipinas ay tumutukoy sa pagkakaroon ng
mandatory o required na kindergarten at karagdagang (2) taon sa dating 10-Year Basic
Education Cycle. Kung, noon pagkatapos ng anim (6) na taon sa elementarya at apat (4)
na taon naman sa sekondarya ay maaari nang makapagkolehiyo ang mga mag-aaral
subalit sa kabilang banda, sa ilalim ng K-12 Program ay kailangang dumaan sa
karagdagang dalawang (2) taon pagkatapos ng apat (4) na taong sekondarya. Sa bagong
sistema tinatawag na Senior High School ang karagdagang taon habang ang apat (4) na
taon sa sekondarya sa lumang sistema ay tinatawag na Junior High School. Sa kabuuan,
ang Kindergarten hanggang Grade 12 ang opisyal na tawag sa 12 taon ng Basic
Education sa ilalim ng K-12 Program.
Sa kabilang dako, lumabas sa kabuuang resulta ng pag-aaral ng mga
mananaliksik na may mga mag-aaral na nasa edad 17-18 taong gulang na may bilang na
lima (5) o 7.14% sa kursosng BEED na kung saan pumapangalawa sa pinakaraming
naitala para sa edad ng mga mag-aaral mula sa Edukasyong Pangguro na pawang mga
nasa unang taon pa lamang ng kolehiyo. Habang pumangatlo naman sa mga nakalap na
datos ang nasa edad 21-22 taong gulang na may bilang na labing anim (16) o 22.86% sa
39
BANGUED
kursong BSED na angkop para sa mga tagatugon mula sa nasa ikatlong taon ng kolehiyo
at panghuli, ang mga nasa edad 22-23 taong gulang na may bilang na dalawa (2) o 2.8%
na kung saan napag-alaman ng mga mananaliksik na may tagatugon na nasa una at
pangatlong taon sa kolehiyo ang ngayon ay nag-aaral kapwa tumigil noon sa pag-aaral
para makapaghanap-buhay nang sa gayon ay makapag-ipon ng pangmatrikula dahil sa
hirap sa buhay lalo na at hindi kayang tustusan ng kanilang mga magulang ang kanilang
pag-aaral.
Gayon pa man, ay hindi magkakalayo ang agwat ng edad ng mga tagatugon. Ito
ay pinapatunayan sa pag-aaral ni Machtinger (2007) na nagsasabi na ang edad at aspeto
ng mga mag-aaral hinggil sa kanilang kognitibong kakayahan ay may pagkakaugnayan.
Ang edad ng mga mag-aaral ay maaaring makaapekto sa kanilang kakayahan sa kahit
anumang larangan. Bagamat may mangilan-ngilang mag-aaral na lumalagpas sa
karaniwang inaasahang edad, ito ay normal lamang sapagkat ang edukasyon ay walang
pinipiling edad.
Suliranin 2. Ano ang mga suliraning kinakaharap batay sa mga sumusunod na
salik:
a. Mga problema patungkol sa pamilya

40
BANGUED
b. Mga kailangang gamit sa pag-aaral
c. Mga problemang nauugay sa mga mag-aaral
Makikita sa talahanayan 2.a ang naging resulta sa nais malaman ng mga
mananaliksik tungkol sa suliraning kinakaharap tungkol sa problema sa pamilya sa gitna
ng pandemiya ng mga mag-aaral mula sa Edukasyong Pangguro ng Divine Word
College of Bangued, Bangued Abra.
Talahanayan 2.a. Mga Problema Tungkol sa Pamilya
N= 70

Mga Problema Tungkol Sa Pamilya f % f %
1. Hindi palagiang binibigyang-pansin 2 2.86% 8 11.43%
ng mga magulang ang pag-aaral ng
anak
2. Hindi suportado ng magulang ang 3 4.29% 10 14.28%
interes ng anak
3. Problemang pampinansyal, hindi 3 4.29% 19 27.14%
sapat ang kinikita ng mga magulang
4. Wala o kulang ang pamasahe 10 14.28% 15 21.43%
papunta sa eskwela dahil tumaas ang
pamasahe
Kabuuan 18 25.72% 52 74.28%
41
BANGUED
Nakasaad sa itaas Talahayan 2.a ang resulta ng unang salik ng mga suliraning
hinaharap sa gitna ng pandemiya ng mga mag-aaral sa Kagawarang Edukasyong
Pangguro at ang mga sumusunod na problema tungkol sa pamilya.
Batay sa talahanayan 2.a napag-alaman ng mga mananaliksik ang
pinakasuliranin na kinakaharap ngayon ng mga tagatugon mula sa kursong BSED ay ang
“problemang pampinansyal” na may bilang na labing siyam (19) o 27.14% na kung saan
ay hindi sapat ang kinikita ng mga magulang samantala ang mga tagatugon mula sa
kursong BEED ang pinakasuliranin nila ay ang “wala o kulang ang pamasahe papunta sa
eskwela dahil tumaas ang pamasahe” na may bilang na sampu (10) o 14.28%. Ang mga
suliraning ito ay ilan lamang sa mga kinakaharap ngayon ng mga mag-aaral dahil pa rin
sa pandemiya.
Malaking pagbabago ang idunulot ng COVID-19 sa buong mundo, ang lahat ay
apektado nito at walang pinipili kung kaya’t marami ang naantala o di naman kaya ay
nawalan ng hanapbuhay at trabaho. Kaya naman maraming mga magulang ang
pinagkakasya ngayon ang kakaunting kita lalo na at nag-aaral halos lahat ng kanilang
mga anak. Ang kahirapan na nararanasan noon ay mas mahirap pa lalo ngayon dahil sa
kasalukuyang pandemiya. Ang pag-aaral sa gitna ng pandemiya ay napakahirap hindi
lang dahil sa bagong sistema ng edukasyon ngayon na tinatawag na New Normal

42
BANGUED
Learning na kung saan ito ay paraan ng pag-aaral sa pamamagitan ng modular at online
classes idadagdag na rin ang panibagong pagsubok dahil hindi sapat ang kinikita ng mga
magulang lalo na at halos tumaas lahat ng bilihin, pamasahe at marami pang ibang
pangangailangan.
Pumangawala naman sa mga nakalap na datos sa BSED ang suliraning “wala o
kulang ang pamasahe papunta sa eskwela dahil tumaas ang pamasahe” habang ang mula
sa BEED ay ang “hindi suportado ng mga magulang ang interes ng anak” at
“problemang pampinansyal” dahil hindi sapat ang kinikita ng mga magulang.
Sumunod batay sa nakalap na datos mula sa BSED ay ang “hindi suportado ng
mga magulang ang interes ng anak” habang panghuli, pareho na pumang-apat sa
dalawang kurso ng Edukasyong Pangguro ang suliraning “hindi palagiang binibigyang-
pansin ng mga magulang ang pag-aaral ng anak.”
Isa sa napag-alaman ng mga mananaliksik sa pag-aaral na kanilang isinagawa na
may mga magulang na hindi suportado ang mga interes ng kanilang anak sapagkat lahat
naman ay magkakaiba ng gusto o interes sa buhay minsan nga lang kaya hindi suportado
ng mga magulang ay hindi ito nakabubuti para sa kanilang mga anak, walang magulang
43
BANGUED
na gustong ipahamak ang kanilang anak kung kaya’t hindi mapagkakaila na minsan ay
hindi sinusuportahan ng mga magulang ang gusto ng anak.
Gayon din, ang suliraning hindi palagiang binibigyang-pansin ng mga magulang
ang pag-aaral ng anak. Sa panahon ngayon, kung saan ang lahat ay isang pindot lang
dahil sa tulong ng teknolohiya lahat ay madali datapwat sa kabila nito ay napapabayaan
ng mga magulang ang pag-aaral ng anak dahil na rin sa impluwensya ng teknolohiya at
hindi sapat na patnubay ng mga magulang.
Suliranin 2.b. Mga Suliraning Kinahaharap Batay sa mga Kailangang Gamit sa
Pag-aaral
Makikita sa talahanayan 2.b ang naging resulta sa nais malaman ng mga
mananaliksik tungkol sa suliraning kinakaharap tungkol sa mga kailangang gamit sa
pag-aaral sa gitna ng pandemiya ng mga mag-aaral mula sa Edukasyong Pangguro ng
Divine Word College of Bangued, Bangued Abra.
Talahanayan 2.b. Mga Kailangang Gamit sa Pag-aaral
N= 70
Bachelor of Bachelor of
Elementary Education Secondary Education
Mga Kailangang Gamit sa Pag-aaral f % f %
44
BANGUED
1. Walang internet connection 0 0% 8 11.43%
2. Mahina ang signal ng internet 14 20% 36 51.43%
connection
3. Kulang sa kagamitan para sa online 4 5.71% 8 11.43%
class tulad ng smartphone, laptop, tablet
Kabuuan 18 25.72% 52 74.28%
Lumabas sa Talahayan 2.b ang resulta ng ikalawang salik ng mga suliraning
hinaharap sa gitna ng pandemiya ng mga mag-aaral sa Edukasyong Pangguro ito ang
mga kailangang gamit sa pag-aaral.
Batay sa datos na nakalap ng mga mananaliksik sa kanilang pag-aaral nay
parehong nakapagtala ng pinakamataas ang dalawang kurso sa Edukasyong Pangguro sa
suliraning “mahina ang signal ng internet connection” na kung saan may bilang na
labing-apat (14) o 20% sa BEED habang tatlupu’t anim (36) o 51.43% sa BSED.
Ayon kay Cu (2020), “worst” ang Pilipinas sa South East Asian pagdating sa
pagtatayo ng mga sell site, na mayroon lamang ng nasa 20,000 cell sites. Patuloy pa ring
lumulubo ang bilang ng mga gumagamit nito kung kaya’t nararapat lang ang
pagdaragdag subalit hindi madali dahil mismong ang pamahalaan ang problema. Sa
pagtaas ng mga gumagamit, at ang pagtaas ng data na kailangan sa kanilang paggamit ay
ang dahilan kung kaya tila mabagal pa rin ang internet connection.
45
BANGUED
Napag-alaman din ng mga mananaliksik na pumapangalawa sa suliraning
kinakaharap ngayon ng mga tagatugon sa kanilang pag-aaral sa gitna ng pandemiya ang
“walang internet connection” para sa mga mag-aaral mula sa BSED na may walo (8) o
11.43% habang kapareho din nito ang sumunod na suliranin na “kulang sa kagamitan
para sa online classes tulad ng smartphone, laptop, tablet” sa nakalap na datos ng mga
mananaliksik.
Samantala ang BEED sa kabilang dako, pumangalawa ang suliranin na “kulang
sa kagamitan” na may apat (4) o 5.71% para sa “online classes tulad ng smartphone,
laptop, tablet.”
Isang malaking tulong ang internet lalo na sa kasalukuyan para sa mga mag-aaral
sa gitna ng pandemiya. Nakakatulong ito hindi lang sa paghahanap ng mga karagdagang
impormasyon kundi maging sa pakiki-ugnayan ng mga guro at kanilang mag-aaral sa
pamamagitan ng paggamit ng iba’t ibang educational platforms. Subalit kung ano ang
iginanda at tulong nito ay ang kasalungat naman tuwing marami ang gumagamit dahil
kapag maraming gumagamit humihina o bumabagal ito na siyang nagiging rason na
hindi nakakapagklase ang ilan tuwing may online classes.

46
BANGUED
Samantala, sa pag-uumpisa ng panibagong taong panuruan sa kasagsagan ng
umiiral pa ring pandemiya, ang online classes ay naging susi para kahit papaano ay
maipagpatuloy pa rin ang klase datapwat ito ay nangangailangan ng internet na kung
saan ay may mga lugar na mahina ang signal. Ang mahinang signal ng internet
connection ay hindi na bago pero mas pinahina pa lalo ngayon ng pandemiya at nasa
loob ng bahay lang ang mga mag-aaral at lahat ay gumagamit nito.
Talahanayan 2.c. Mga Problemang Nauugnay sa mga Mag-aaral
Makikita sa talahanayan 2.c ang naging resulta sa nais malaman ng mga
mananaliksik tungkol sa suliraning nauugnay sa mga mag-aaral sa gitna ng pandemiya
mula sa mga mag-aaral ng Edukasyong Pangguro ng Divine Word College of Bangued,
Abra.
N= 70
Bachelor of Bachelor of
Elementary Education Secondary
(BEED) Education (BSED)
Mga Problemang Nauugnay sa mga Mag- F % f %
aaral
1. Walang quarantine pass 2 2.86% 12 17.14%
2. Pagsunod sa bagong Health Protcols 1 1.43% 9 12.86%
tulad ng pagsusuot ng face mask at face
shiled at pati social distancing
2 2.86% 6 8.57%
3. Tinatamad 0 0% 8 11.43%
4. Walang Motibasyon 5 7.14% 7 10%
47
BANGUED
5. Maraming sagabal sa pag-aaral sa bahay 2 2.86% 6 8.57%
7. Nababagot sa paggawa ng modyul 6 8.57% 4 5.71%
8. Depresyon o Anxiety
Kabuuan 18 25.72% 52 74.28%
Nakasaad sa talahanayan 2.c ang suliraning kinakaharap ng mga mag-aaral batay
sa mga problemang nauugnay sa mga mag-aaral, ang pinakamataas na bilang ay ang
“walang quarantine pass” sa mag-aaral ng BSED na may labing-dalawa (12) o 17.14%.
Nagiging problema sa paglabas ng bahay ang quarantine pass, ito ang isa sa mga
kinakailangan upang mapayagang lumabas ngayong pandemiya. Isang quarantine pass
lamang ang mayroon para sa isang bahay o pamilya. Kailangan ang quarantine pass
upang maiwasan ang kumpul-kumpol na tao dahil kung wala ang quarantine pass hindi
maiiwasan ang paglabas ng maraming tao na magdudulot ng agarang pagkalat ng sakit
na COVID-19.
Sa mag-aaral ng BEED naman ang pinakamataas ay ang suliraning “anxiety o
depression” na may bilang na anim (6) o 8.57%. Ayon sa Centers for Disease Control
and Prevention (2020), 9.1% ng mga tao ang naiulat na mayroong major o minor na
depresyon. Isa sa mga nakikita nilang dahilan ay ang kasalukuyang pandemiya na siyang
nagpabago sa dating nakasanayan ng lahat. Karagdagan nito, ayon naman sa Word
Health Organization (WHO, 2020) may mahigit na 100 milyong tao ang may depresyon
48
BANGUED
sa buong mundo, ngnit mas mababa sa 25% sa kanila ang kailanman ay humingi ng
paggamot. Tinataya na sa taong 2020, magiging pangalawang kalagayan sa kalusugan
ang depresyon kasunod ng sakit sa puso sa mundo. Sa kabila nito, ang depresyon ay
isang malawak na sakit na hindi matukoy. Nakakaapekto ang banayad na depresyon sa
pang-araw-araw na gawain ng isang tao habang maaaring humantong ang malubhang
depresyon sa mga pagtatangkang magpakamatay. Gayunman, maaaring magamot ang
karamihang kaso ng depresyon at ang mas maagang pagsisimula ng paggamot, mas
mabisa ito.
Ang walang pagbabago sa kanilang gawain sa araw-araw buhat ng
magkapandemiya ay ang pagbabawal na hindi masyadong paglalalabas-labas at ang
pagkahinto ng face-to-face classes dahil dito nag-aaral silang mag-isa at walang inter-
aksyon sa kanilang mga kaklase at guro tulad ng nakasanayang face-to-face.
Karagdagan nito, isa rin sa mga dahilan ay ang labis na pag-aalala at nerbyos, sa
nangyayari ngayon hindi maiiwasan ang pag-aalala at mangamba sa kalusugan na
mahawaan ng sakit na virus, pag-aalala sa pamilya at pag-aalala sa pag-aaral. Sa pag-
aalala at pag-iisip na magkasakit ay nagdudulot ng anxiety dahil mahirap ang
magkasakit ngayon na maaaring maihiwalay sa pamilya. Dagdag pa nito, isa sa
nagdudulot ng anxiety ay ang pag-aalala sa pamilya dahil ilan sa mga mag-aaral ay

49
BANGUED
malayo sa kanilang mga pamilya. Panghuli, ang pag-aalala sa pag-aaral, may mga mag-
aaral na hindi masyadong nakakapagpasa at nakakakuha ng modyul dahil sa mahigpit na
pagpapatupad ng mga health protocol.
Sumunod ang mga ilan ding mga problemang nauugnay sa mga mag-aaral
ngayong pandemiya. Sa mga resulta ng datos na nakalap ng mga mananaliksik,
maraming mga mag-aaral ng BEED ang “tinatamad” na may dalawa (2) o 2.86%,
“maraming sagabal sa pag-aaral sa bahay” na may lima (5) o 7.14% at “nabuburyo sa
paggawa ng modyul” na may dalawa (2) o 2.86%. Ang mag-aaral naman ng BSED,
anim (6) o 8.57% ang “tinatamad at nabuburyo sa paggawa ng modyul”, walo (8) o
11.43% ang “walang motibasyon”, at pito (7) o 10% “ang may maraming sagabal sa
pag-aaral sa bahay.”
Ayon sa nagawang pananaliksik, ang dahilan ng pagkatamad, pagkabagot sa
paggawa ng modyul, maraming sagabal sa pag-aaral sa bahay, at pagkawala ng
motibasyon ng mga mag-aaral ngayong pandemiya ay dahil sa labis na paggamit ng mga
gadget, paglalaro ng online games, paggamit ng mga social media, maraming sagabal sa
bahay tulad ng mga gawaing bahay na hindi maiiwasan lalo na at stay at home halos
lahat, ang hindi pagkikita-kita madalas ng mga kapamilya o kaibigan ay isa ring rason
kung bakit nawawalan ng motibasyon ang mag-aaral.

50
BANGUED
Dahil sa sobrang paggamit ng mga gadget at social media napapabayaan ang
mga gawaing pang-akademiya at nagdudulot ng pagkatambak ng mga ito.
Kabanata 4
TUKLAS, KONGKLUSYON, AT REKOMENDASYON
Ang kabanatang ito ay nagsasaad ng tuklas, kongklusyon at rekomendasyon ng
pananaliksik.
Pangkalahatang tuklas
Ang sumusunod ay ang pangkalahatang tuklas ng mga mananaliksik batay sa
kanilang nakalap na mga datos:
a. Batay sa mga datos na nakalap ng mga mananaliksik, ang profayl ng mga
tagatugon ayon sa kurso at taon ay mas mataas ang bilang ng tagatugon mula sa unang
taon sa parehong kurso ng BEED at BSED. Pangalawa ang ikatlong ng BSED ang may
mataas na bilang ng tagatugon at BEED ay sa ikalawang taon. Samantala, ayon sa
kasarian ng mga tagatugon, mas mataas ang bilang ng mga babae kumpara sa mga
51
BANGUED
lalaki. Ang panghuling edad ng mga tagatugon na kung saan ang pinakamataas ay ang
mga na sa edad 19-20 taong gulang, pumangalawa sa BSED ang 21-22 taong gulang
habang sa BEED ang 17-18 taong gulang na kung saan pangatlo naman ito sa BSED
habang sa BEED ay ang nasa 21-22 taong gulang at panghuli sa BSED ay ang nasa 22-
23 taong gulang.
b. Ang unang salik ng suliranin batay sa problema tungkol sa pamilya ay
pinakamataas sa BSED ang problemang pampinansyal na may bilang na labing siyam
(19) o 27.14% habang sa BEED ay ang wala o kulang ang pamasahe papunta sa eskwela
na may bilang na sampu (10) o 14.28% dahil tumaas ang pamasahe habang ang
pinakamababang naitala sa parehong kurso ay ang hindi palagiang binibigyang-pansin
ng mga magulang ang pag-aaral ng anak. Sa ikalawang salik ng suliranin batay sa mga
kailangan gamit sa pag-aaral ang pinakamataas sa parehong kurso ay ang mahina ang
signal ng internet connection na may bilang na labing apat (14) o 20% para sa BEED at
tatlumpu’t anim (36) o 51.43% naman sa BSED at ang pinakamababa ay ang walang
internet connection at kulang sa kagamitan para sa online class na may bilang apat (4) o
5.71% para sa BEED at walo (8) o 11.43% sa BSED. Panghuling salik ang mga
problemang nauugnay sa mga mag-aaral na ang pinakamataas na suliranin sa BSED ay
ang walang quarantine pass na may bilang na labing dalawa (12) o 17.14% habang sa
52
BANGUED
BEED ay ang suliranin sa depresyon o anxiety na may bilang na anim (6) o 8.57% na
kung saan ito ang pinakamababa sa BSED na may bilang na apat (4) o 5.71% samantala
ang pinakamababa sa BEED ay ang walang motibasyon na walang naitala.
Kongklusyon
Batay sa mga datos na nailahad, ang mga sumusunod ay ang pangkalahatang
kaalaman na nauugnay sa mga suliraning pang-akademiya sa gitna ng pandemiya:
Ayon sa natuklasan sa pag-aaral, mas marami ang BSED kaysa sa BEED,
gayundin na mas marami ang babae kaysa sa mga lalaki, at masmarami ang nasa edad na
19-20.
Ang pinakamabigat na suliranin ng mga tagatugon patungkol sa problemang
pampamilya ay ang problemang pampinansyal at wala o kulang ang pamasahe. Sa
suliranin tungkol sa gamit sap ag-aaral, ang mahina ay ang signal ng internet connection
naman ang nangunguna at panghuli ang depresyon at walang quarantine pass para sa
mga suliraning nauugnay sa mga mag-aaral.

53
BANGUED
Rekomendasyon
Batay sa kinalabasan ng pag-aaral na ito, iminumungkahi ang mga sumusunod:
Para sa mga Mag-aaral:
1. Maaaring mag-tutor para kahit papaano ay makatulong sa pangangailang
pampinansyal para sa pag-aaral.
2. Pagtatanim ng mga halaman para maibenta at pagkain na rin ng pamilya.
3. Maaari ring gamitin ang angking galing sa pagpipinta, pagguhit at marami
pang iba para kumita.
4. Makatutulong din kung magkakaroon ng talaan para sa mga gagawin sa araw-
araw at limitahan ang paggamit ng gadgets kung hindi kinakailangan sa pag-
aaral.
5. Makatutulong din ang palagiang kausap o tawagan ang mga mahal sa buhay
ng sa gayon kahit papaano ay maibsan ang kalungkutan o anuman na
pinagdadaanan sa kasalukuyan.
Para sa mga Guro at Kawani ng Paaralan:
1. Ang paaralan ay inaasahang ipagpatuloy o mas paunlarin ang pagbibigay ng
Modyul.
54
BANGUED
2. Kung kinakailangan, ang mga guro ay dapat magkakaroon ng limited face-to-
face para sa mga isasangguni ng mga mag-aaral na problema sa kanilang aralin.
Para sa mga Magulang:
1. Palaging subaybayan ang pag-aaral ng mga anak.
2. Maglaan ng oras para kausapin sila kahit na maraming ginagawa nang sa
gayon ay magabayan sila at maging bukas ang isipan sa mga gusto o interes ng
anak.
TALASANGGUNIAN
CHED Chairman Prospero de Vera III, https://www.edukasyon.com
Machtinger (2007), https://www.researchgate.net/publication/281783362_Machtinger
Alfred Mercier (American Writer and Physician), https://www.goodreads.com
https://headspace.org.au/young-people/face-to-face-vs-online-leaning/
55
BANGUED
https://tophat.com/glossary/f/face-to-face-learning/
https://www.bls.gov/n\\\ews.release/famee.nr0.htm
https://www.dlsu.edu.ph/wp-content/uploads/pdf/conferences/arts-congress-
proceedings/2017/paper-49.pdfStearman (2004)
https://www.fairview.org/patient-education/115955TA
https://www.hrw.org/news/2021/05/17/pandemics-dire-global-impact-education
https://www.neda.gov.ph/ph-records-lowest-unemployment-rate-since-covid-19-peak-
econ-managers/
https://www.psychguides.com/depression/s
https://www.rappler.com/nation/students-mental-health-concerns-distance-learning-due-
interplay-factors
https://www.rappler.com/newsbreak/podcasts-videos/beyond-stories-problems-burden-
students-coronavirus-pandemic-philippines
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2666915320300731
56
BANGUED
https://www.weforum.org/agenda/2020/04/coronavirus-education-global-covid19-
online-digital-learning/Cathy Li (World Economic Forum)
https://www21.ha.org.hk/smartpatient/EM/MediaLibraries/EM/EMMedia/
Depression_Tagalog.pdf?ext=.pdf Depression / Tagalog Copyright © 2018 Hospital
Authority.
www.K-12ProgramBasicEducation.com
57
BANGUED
APENDIKS
58
BANGUED
Divine Word College of Bangued

Rizal St., Zone 6, Bangued, Abra
DEPARTAMENTO NG KOLEHIYO
Apendiks 1
NATIVIDAD T. JORNACION, MA. Lit.

Punong Pamprograma
Departamento ng Sining, Agham at Edukasyon
Madam:
Maalab na pagbati sa inyo!

Bilang bahagi sa katuparan ng aming pangangailangan sa asignaturang Introduksiyon sa
Pananaliksik – Wika at Panitikan (FLED 17) ay kasalukuyan kaming gumagawa ng Papel
Pananaliksik na may pamagat na: “Mga Suliraning Pang-Akademiya sa Gitna ng
Pandemiya.” Kaugnay nito, kami ay kumakatok sa inyo para pahintulutan kaming
magpamudmod ng mga talatanungan sa mga mag-aaral sa Edukasyong Pangguro. Umasa
kayong anumang kasagutan ay ituturing na konpidensyal at lubos na pananatilihin ang
pagsunod sa health protocols sa pamumudmod ng mga talatanungan.
Lubos po kaming magagalak kung ang nasabing aktibidad ay inyong aaprubahan. Maraming
salamat at pagpalain kayo ng Diyos at ang inyong administrasyon!
Lubos na sumasainyo,
MAE ALBERT C. BONETE JAENNA FRITZ B. SANTUA

59
BANGUED
MCMILLAN F. SELONG
Sinang-ayunan ni: Inaprubahan ni:
FLORA A. VELASCO, Ed. D. NATIVIDAD T. JORNACION, MA. Lit.

Tagapayo Punong Pamprograma

Apendiks 2
Mahal naming mga Tagatugon,
Bilang bahagi sa katuparan ng aming pangangailangan sa asignaturang Introduksiyon

sa Pananaliksik – Wika at Panitikan (FLED 17) ay kasalukuyan kaming gumagawa
ng Papel Pananaliksik na may pamagat na: “Mga Suliraning Pang-Akademiya sa
Gitna ng Pandemiya.” Kaugnay nito, kami ay kumakatok sa inyo para sagutan ang
surbey ukol sa aming paksa. Umasa kayong anumang kasagutan ay ituturing na
konpidensyal.
Walang hanggang Pasasalamat sa inyong oras at atensyon.

60
BANGUED
MAE ALBERT C. BONETE
JAENNA FRITZ B. SANTUA
MCMILLAN F. SELONG

Apendiks 3
Hulyo 12, 2021
SARAH JANE I. VALENCIA, MAT-Fil.

Propesor sa Filipino
Madam:
Bilang huling bahagi ng aming asignaturang Introduksiyon sa Pananaliksik – Wika at Panitikan

(FLED 17) ay ang magsagawa ng isang Pinal na Pagdedepensa (Final Defense) sa aming Papel
Pananaliksik na may pamagat na “Mga Suliraning Pang-akademiya sa Gitna ng Pandemiya.”
Kaugnay nito, nais hingin ng mga nakalagda ang inyong positibong tugon na maging isa sa mga
miyembro ng Tagasuri (Panel) sa darating na alas dos ng hapon (2 PM) sa araw ng Miyerkules,
ika-labing-apat ng Hulyo sa taong kasalukuyan.
61
BANGUED
Ang inyong pagsang-ayon ay lubos na ikalulugod ng mga mananaliksik.
Sa muli, isang maaliwalas na araw at taos-pusong pasasalamat!
MC MILLAN F. SELONG
Mga Mananaliksik
Sinang-ayunan ni:

Tagapayo

Hulyo 12, 2021
EDWIN L. DEL ROSARIO, MAT-Fil.

Propesor sa Filipino
Sir:
Bilang huling bahagi ng aming asignaturang Introduksiyon sa Pananaliksik – Wika at Panitikan

(FLED 17) ay ang magsagawa ng isang Pinal na Pagdedepensa (Final Defense) sa aming Papel
Pananaliksik na may pamagat na “Mga Suliraning Pang-akademiya sa Gitna ng Pandemiya.”
62
BANGUED
Kaugnay nito, nais hingin ng mga nakalagda ang inyong positibong tugon na maging isa sa mga
miyembro ng Tagasuri (Panel) sa darating na alas dos ng hapon (2 PM) sa araw ng Miyerkules,
ika-labing-apat ng Hulyo sa taong kasalukuyan.
Ang inyong pagsang-ayon ay lubos na ikalulugod ng mga mananaliksik.
Sa muli, isang maaliwalas na araw at taos-pusong pasasalamat!
MC MILLAN F. SELONG
Mga Mananaliksik
Sinang-ayunan ni:

Tagapayo

DEPARTAMENTO NG Kolehiyo
Apendiks 4
Pangalan (opsyunal): __________________________________
Panuto: Mangyaring lagyang ng tsek (/) ang kahon ng inyong matapat na

kasagutan. Maaaring pumili ng higit sa isang sagot.
1. Ano ang iyong profayl batay sa mga sumusunod na salik:

a. Kurso
 Bachelor of Elementary Education (BEED)
63
BANGUED
 Bachelor of Secondary Education (BSED)
b. Taon
 Unang Taon sa Kolehiyo
 Pangalawang Taon sa Kolehiyo
 Pangatlong Taon sa Kolehiyo
c. Kasarian
 Lalaki
 Babae
d. Edad
 17-18 taong gulang
 23 at pataas na taong gulang
2. Ano ang mga suliraning kinakaharap mo batay sa mga sumusunod na

salik:
a. Mga problema tungkol sa pamilya
 Hindi palaging binibigyang-pansin ng mga magulang ang pag-
aaral ng anak
 Hindi suportado ng magulang ang mga interes ng anak
 Problemang pampinansyal, hindi sapat ang kinikita ng mga
magulang
64
BANGUED
 Wala o kulang ang pamasahe papunta sa eskwela dahil sa tumaas
ang pamasahe
Iba pa: ______________________________________________
b. Mga kailangang gamit sa pag-aaral
 Walang internet connection
 Mahina ang signal ng internet connection
 Kulang sa kagamitan para sa online classes tulad ng smartphone,
laptop, tablet
 Iba pa: _______________________________________________
c. Mga problemang nauugnay sa mga mag-aaral
 Walang quarantine pass
 Pagsunod sa bagong health protocols tulad ng pagsusuot ng face
mask at face shield at pati na ang social distancing.
 Tinatamad
 Walang motibasyon
 Maraming sagabal sa pag-aaral sa bahay
 Nabuburyo (bored) sa paggawa ng modyul

65
BANGUED
 Depresyon o Anxiety
 Iba pa: _____________________________________________

66
BANGUED
BALANGKAS NG TALAMBUHAY
NA PANSARILI
67
BANGUED
Personal Profayl
2 x 2 picture here
Pangalan:
(DAPAT FORMAL
Petsa ng Kapanganakan:
PICTURE NAKASUOT
Pook ng Sinilangan: NG SVD UNIFORM)
Tirahan:
Relihiyon:
Katayuan sa Buhay:
Pangalan ng mga Magulang:
Ama:
Ina:
Pangalan ng mga Kapatid:
Edukasyong Natamo:
Kolehiyo:
Zone 6 Bangued, Abra
2018- Kasalukuyan
68
BANGUED
Senior High School:
2016-2018
Junior High School:

Abra High School
2012-2016
Elementarya:
Bangued West Central School
2006-2012
69
BANGUED

Divine Word College of Bangued: Mga Suliraning Pang-Akademiya Sa Gitna NG Pandemiya

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Divine Word College of Bangued: Mga Suliraning Pang-Akademiya Sa Gitna NG Pandemiya

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

i

DIVINE WORD COLLEGE OF

Isang Papel Pananaliksik na Iniharap

Bilang Bahagi ng Katuparan

Mayo 2023 (Buwan at Taon kung kailang natapos)

Ang Papel Pananaliksik na pinamagatang “Mga Suliraning Pang-Akademiya

sa Gitna ng Pandemiya,” na inihanda nina Mae Albert C. Bonete, Jaenna Fritz B.

Santua at McMillan F. Selong bilang bahagi ng katuparan sa mga kakailanganin sa

Asignaturang Filipino sa Larangan ng Edukasyon 17 (Introduksiyon sa

Pananaliksik – Wika at Panitikan) ay siniyasat at pinagtibay.

FLORA A. VELASCO, Ed. D.

Taos-pusong nagpapasalamat ang mga mananaliksik sa mga sumusunod na

naging bahagi ng pananaliksik na ito, sa kanilang walang sawang suporta, hindi

pagdadalawang isip na magbahagi ng kaalaman at lalo na ang maglaan ng oras upang

pmaisakatuparan ang pag-aaral na ito:

Poong Maykapal, sa kaniyang walang hanggang patnubay, biyaya, pagmamahal

at pagbibigay ng sapat na lakas at determinasyon ng mga mananaliksik upang matapos

ang pananaliksik na ito;

kaniyang tulong espiritwal at walang sawang pagbibigay ng pahintulot na

maisakatuparan ang pananaliksik na ito kahit sa gitna ng pandemiya;

Dr. Flora A. Velasco, Propesor ng mga mananaliksik, sa kaniyang walang

sawang paggabay at pagbibigay ng mga kaparaanan upang mapabuti ang resulta at

matapos ang pananaliksik na ito;

Gng. Sarah Jane I. Valencia at G. Edwin L. Del Rosario, mga tagasuri, sa

kanilang walang sawang suporta at pagbibigay ng mga karagdagang kaalaman upang

mapalawig pa ang kaalaman ng mga mananaliksik sa kanilang pag-aaral;

Bb. Reyna Roxette M. Quemado at Bb. Honeylet B. Borreta, mga

tagapangasiwa ng silid-aklatan, sa kanilang pagbibigay pahintulot at paglalaan ng

kanilang oras para sa mga karagdagang impormasyon na kailangan sa pananaliksik na

Mga tagatugon, sa kanilang mula sa pusong sagot sa mga ipinamudmod na

At sa lahat nang hindi nagdalawang-isip na tumulong at nagbigay ng kabutihan

upang maging makabuluhan at mapagtagumpayan ang pananaliksik na ito.

(INITIALS DAPAT NG MGA MANANALIKSIK ANG ILAGAY)

Para sa mga nililiyag na:

Mga Magulang ng mga Mananaliksik:

G. at Gng. Felipe at Janet Santua

G. at Gng. Reynante at Hilda Selong

Mga Kapatid ng mga Mananaliksik;

(FIRST NAME LAMANG)

Pamagat: MGA SULIRANING PANG-AKADEMIYA SA GITNA

Awtor: MAE ALBERT C. BONETE

JAENNA FRITZ B. SANTUA

Uri ng Dokumento: TESIS

Kurso: BSED AT BEED

Taon: IKATLONG TAON SA KOLEHIYO

Institusyon: DIVINE WORD COLLEGE OF BANGUED

Makabuluhang-Salita: Gamit sa pag-aaral, Mag-aaral ng Edukasyong Pangguro,

Pandemiya, Problemang nauugnay sa mag-aaral,

Problemang patungkol sa pamilya, Profayl, at

Ang pananaliksik na ito na pinamagatang “Mga Suliraning Pang-akademiya sa

Gitna ng Pandemiya” ay naglalayong matukoy ang mga suliraning pang-akademiko na

kinakaharap ng mga mag-aaral ng Edukasyong Pangguro (Teacher Education) ng Divine

tagatugong mag-aaral mula sa dalawang kurso ng Bachelor of Elementary Education

(BEED) at Bachelor of Secondary Education (BSED) ng Divine Word College of

Bangued, Bangued Abra.

Ito ay isinagawa sa pamamaraang deskriptibong pananaliksik na kung saan

inilahad nang pasalarawan ang datos at gumamit ng talatanungan sa pagkalap ng datos,

Malaki ang naging epekto ng Corona Virus Disease 2019 (COVID-19) sa

kasalukuyan lalo na sa larangan ng edukasyon sa buong mundo at ang anyo ng bagong

normal na edukasyon ay malayong-malayo sa dating nakasanayang ‘normal.’ Flexible

learning ang tawag sa ipinatupad na paraan ng pag-aaral sa kasalukuyang taong-

panuruan para hindi mahinto ang pag-aaral ng milyon-milyong kabataan sa gitna ng

Lumabas sa pangkalahatang resulta ng pag-aaral ng mga mananaliksik na ang