You are on page 1of 49

PERHITUNGAN MANUAL ATAT

TANAH VERTISOL

1. pH H2O

Ulangan 1 : 7,25

Ulangan 2 : 7,3

Rerata : = 7,275

2. pH KCL

Ulangan 1 :6

Ulangan 2 : 6,05

Rerata : = 6,025

3. pH Irigasi : 6,86
4. DHL
DHL Tanah
Ulangan 1 : 0,038
Ulangan 2 : 0,032
Rerata : = 0,035 dS/m
DHL Irigasi : 1,77 dS/m

5. Kadar Lengas Tanah


Tanah 2 mm
Botol kosong (a) : 22,0152 gram
Botol + tanah (b) : 38,0974 gram
Oven (c) : 36,4017 gram
KL 2 mm : ((b-c))/((c-a))×100%
:((38,0974-36,4017))/((36,4017-22,0152))×100%
: 11,79%
fk 2 mm :100/((100-KL))
:100/((100-11,7867))
: 1,13
Tanah 0,5 mm
Botol kosong (a) : 27,7684 gram
Botol + tanah (b) : 45,0150 gram
Oven (c) : 43,1152 gram
KL 0,5 mm : ((b-c))/((c-a))×100%
: ((45,0150-43,1152))/((43,1152-27,7684))×100%
: 12,38%
fk 0,5 mm : 100/((100-KL))
: 100/((100-12,379))
: 1,14

6. Kadar Lengas Jaringan


Tajuk tanaman
Tajuk (a) : 254,8 gram
Tajuk setelah di oven (b) : 71,7 gram
KL : ((a-b))/a×100%
: ((254,8-71,7))/254,8×100%
: 71,86%
fk : ((100+KL))/100
: ((100+71,86))/100
: 1,72

Akar Tanaman
Tajuk (a) : 40,9 gram
Tajuk setelah di oven (b) : 25,4 gram
KL : ((a-b))/a×100%
: ((40,9-25,4))/25,4×100%
: 37,90%
FK : ((100+KL))/100
: ((100+37,90))/100
: 1,38
7. Tekstur Tanah
Berat cawan pemipetan I (a) : 32,2 gram
Berat cawan pemipetan II (b) : 34 gram
Berat cawan + tanah setelah oven pemipetan I (c) : 32,33 gram
Berat cawan + tanah setelah oven pemipetan II (d) : 34,08 gram
Berat cawan fraksi pasir (e) : 52,27 gram
Berat cawan + fraksi pasir setelah oven (f) : 53,63 gram
Berat cawan NaOH (g) : 34,9914 gram
Berat cawan + NaOH setelah oven (h) : 355,4697 gram
Berat Total Fraksi : 1,36 + 0,8 + 2,7217
= 4,88 gram
a. Pasir
Berat fraks : 53,63 - 52,27 = 1,36 gram
% fraksi : (berat fraksi )/(berat total)×100
: (1,36 )/4,8817×100
: 27,86%
b. Debu
Berat fraksi : ((c-a)-(d-b)×1000)/25
: ((32,33-32,23)-(34,08-34)×1000)/25
: 0,8 gram
% fraksi : (berat fraksi )/(berat total)×100
: (0,8 )/4,8817×100
: 16,39%

c. Lempung
Berat fraksi :((d-b)×1000)/25-(h-g)
: ((34,08-34)×1000)/25-(355,4697-34,9914)
: 2,72 gram
% fraksi : (berat fraksi )/(berat total)×100
: (2,7217 )/4,8817×100
: 55,75%
Klasifikasi Tekstur : Lempung/Clay

8. N-Total
a. N-Tanah
Volume Blanko (b) : 4,6 mL
Volume Titrasi (a) : 9,5 mL
fk : 1,14
N : 0,01
W : 1000
N-Total : ((A-B)×fk×N ×14,1)/W ×100
: ((9,5-4,6)×1,14×0,01 ×14,1)/1000 ×100
: 0,08 %

b. N-Tajuk
Volume Blanko (b) : 3 mL
Volume Titrasi (a) : 55,5 mL
fk : 1,14
N : 0,01
W : 250
N-Total : ((A-B)×fk×N ×14,1)/W ×100
: ((3-55,5)×1,14×0,01 ×14,1)/250×100
: 3,38 %
c. N-Akar
Volume Blanko (b) : 3 mL
Volume Titrasi (a) : 14,8 mL
fk : 1,14
N : 0,01
W : 250
N-Total : ((A-B)×fk×N ×14,1)/W ×100
: ((14,8-3)×1,14 × 0,01 ×14,1)/250 ×100
: 0,76%

9. P-Total
a. P-Tanah
Nilai ABS : 0,113
fk : 1,14
FP : 50
Ppm Kurva : (Nilai ABS-0,119441)/0,0197939
: (0,113-0,119441)/0,0197939
: -0,32540
P-Total : (ppm kurva ×0,002 ×0,2×FP×fk)
: (-0,32540 ×0,002 ×0,2×50×1,14)
: -0,007427 ppm

b. P-Tajuk
Nilai ABS : 0,133
fk : 1,72
FP : 25
Ppm Kurva : (Nilai ABS-0,119441)/0,0197939
: (0,133-0,119441)/0,0197939
: 0,685
P-Total : (ppm kurva ×0,002 ×0,2×FP×fk)
: (0,685× ×0,002 ×0,2×25×1,72
: 0,02354 ppm

c. P-Akar
Nilai ABS : 0,116
fk : 1,38
FP : 25
Ppm Kurva : (Nilai ABS-0,119441)/0,0197939
: (0,116-0,119441)/0,0197939
: -0,1738
P-Total : (ppm kurva ×0,002 ×0,2×FP×fk)
: (-0,1738 ×0,002 ×0,2×25×1,38
: -0,002397 ppm

10. K-Total
a. K-Total + Pupuk
Nilai Tajuk :1
Ppm kurva : (55-6,4961)/9,7617
: 4,9687
ml ekstrak / 1000 : 2/1000
: 0,002
100/mg contoh : 100/500
: 0,2
fk : 1,14
K-Total : (ppm kurva ×ml ekstrak ×100/mg contoh×fk)
: (4,9687×0,002 ×0,2×1,14)
: 0.00227 ppm
K-total. : (x ppm / berat ekuivalen) x 0.1
: (0.00227/ 39,1) x 0,1
: 0,0000058056 Cmol/kg

b. K-Tajuk
Nilai Tajuk :1
Ppm kurva : (88-6,4961)/9,7617
: 8,3493
ml ekstrak / 1000 : 2/1000
: 0,002
100/mg contoh : 100/250
: 0,4
fk : 1,72
FP : 25
K-Total : ( (ppm kurva ×ml ekstrak ×100/mg contoh×FP×fk)
: (8,3493 ×0,002 ×0,4×25×1,72)
: 0,28698 ppm
K-total : (x ppm/ berat ekuivalen) x 0.1
: (0.28698/39,1)x 0,1
: 0,00074168798 Cmol/kg

c. K-Akar
Nilai Tajuk :1
Ppm kurva : (41-6,4961)/9,7617
: 3,5346
ml ekstrak / 1000 : 0,002
100/mg contoh : 100/250
: 0,4
fk : 1,38
FP : 25
K-Total : ( (ppm kurva ×ml ekstrak ×100/mg contoh×FP×fk)
: (3,5346 ×0,002 ×0,4×25×1,38)
: 0,097482 ppm
K-total : (x ppm/ berat ekuivalen) x 0.1
: (0.097482/ 39,1) x0,1
: 0,000248081841 Cmol/kg

11. KPK
KL : 11,7867
fk : 1,12
Ulangan 1
Titrasi HCL 0,1N (ml) : 10
Vol Titrasi Blanko : 0,3
A-B : 9,7
N : 0,1
w :5
KPK : ((A-B)×N×0,1×fk×1000)/w
: ((9,7)×0,1×0,1×1,12×1000)/5
: 21,69 me%
Ulangan 2
Titrasi HCL 0,1N (ml) : 12,4
Vol Titrasi Blanko : 0,3
A-B : 12,1
N : 0,1
w :5
KPK : ((A-B)×N×0,1×fk×1000)/w
: ((12,1)×0,1×0,1×1,12×1000)/5
: 27,05 me%
RERATA : (Ulangan 1+Ulangan 2)/2
: (21,6866+27,0523)/2
: 24,37 me%

12. Karbon Labil


a. C-Larut Air
Ulangan 1
KL :1
fk : 1,13
w : 1000
N FeSO4 : 0,2
Vol Blanko : 4,6
Vol Titrasi :4,1
[C-Organik]% : ((B-A)×fk × N ×3)/w×50/5×100/77×100%
: ((4,6-4,1)×1,13× 0,2 ×3)/1000×50/5×100/77×100%
: 0,04416 %
%BO = [C] x 100/58%
= 0,04416 x 100/58%
= 0,07613%

Ulangan 2
KL :2
fk : 1,13
w : 1000
N FeSO4 : 0,2
Vol Blanko : 4,6
Vol Titrasi :4
[C-Organik]% : ((B-A)×fk × N ×3)/w×50/5×100/77×100%
: ((4,6-4)×1,13× 0,2 ×3)/1000×50/5×100/77×100%
: 0,0530 %
%BO = [C] x 100/58%
= 0,0530 x 100/58%
= 0.09137%

RERATA : (Ulangan 1+Ulangan 2)/2


: (0,04416+0,0530)/2
: 0,0485 %
Rerata %BO = (0,08 + 0,09)/2
= 0,08

b. C-BMT
Ulangan 1
KL :1
fk : 1,13
w : 15000
N FeSO4 : 0,2
Vol Blanko : 4,9
Vol Titrasi : 4,6
[C-Organik]% : ((B-A)×fk× N ×3)/w×50/5×100/77×100%
: ((4,9-4,6)×1,13× 0,2 ×3)/1000×50/5×100/77×100%
: 0,0176 %
%BO = [C] x 100/58%
= 0,0176 x 100/58%
= 0.03034%

Ulangan 2
KL :2
fk : 1,13361
w : 15000
N FeSO4 : 0,2
Vol Blanko : 4,9
Vol Titrasi : 4,4
[C-Organik]% : ((B-A)×fk × N ×3)/w×50/5×100/77×100%
: ((4,9-4,4)×1,13361× 0,2 ×3)/1000×50/5×100/77×100%
: 0,02944 %
%BO = [C] x 100/58%
= 0,02944 x 100/58%
= 0.05075%

RERATA : (Ulangan 1+Ulangan 2)/2


: (0,0176+0,02944)/2
: 0,023555 %
Rerata %BO = (0,03 + 0,05)/2
= 0,04
PERHITUNGAN TANAH ENTISOL
1. pH
pH H2O
- Ulangan 1 = 6.74
- Ulangan 2 = 5.55
- Rerata = (6.74+5.55)/2 = 6.645
pH KCL
- Ulangan 1 = 5.57
- Ulangan 2 = 5.67
- Rerata = (5.57+5.67)/2 = 5.62
pH Air Irigasi = 7.16

2. DHL
DHL Tanah
- Ulangan 1 = 0.68 dS/m
- Ulangan 2 = 0.079 dS/m
- Rerata = (0.68+0.079)/2 = 0.3795 dS/m
DHL Air Irigasi = 0.362 dS/m

3. KL
KL Tanah = (b-c)/(c-a)x100%
Fk Tanah = 100/(100-KL)
- KL 0,5 mm = (33.1379-33.0045)/(33.0046-14.7759)x100% = 0,73 %
- KL 2 mm = (58.2646-58.1234)/(58.1234-36.1271)x100% = 0.64 %
- Fk 0,5 mm = 100/(100-0.73) = 1.01
- Fk 2 mm = 100/(100-0.64) = 1.01
KL Jaringan = (a-b)/a x 100%
Fk Jaringan = (100+KL)/100
- KL Tajuk = (343.6-27.7)/343.6 x 100% = 91.93%
- KL Akar = (8.9-1.1)/8.9 x 100% = 87.64%
- Fk Tajuk = (100+91.938)/100 = 1.92
- Fk Akar = (100+87.64)/100 = 1.88

4. Tekstur
Berat Fraksi
- Pasir = f-e = 41,72 – 32,51 = 9,21 gram
- Debu = ((c-a)-(d-b))x1000/25 = ((49,34-49,3) – (48,8-48,76)) x 40 = (0,04-0,04) x
40 = 0 gram
- Lempung = ((d-b)x1000/25)-(h-g)) = ((48,8-48,76) x 40 - (35,4697-34,9914) =
0,04 x 40 - 0,5557 = 1,12 gram
Berat Total = 10.41 gram
% Fraksi = berat fraksi/berat total x 100%
- Pasir = 9.21/10.41x100% = 88.47%
- Debu = 0/10.41x100% = 0%
- Lempung = 1.1217/10.41x100% = 10.78%
Klasifikasi tekstur = Pasir

5. N Total
N Total = (A-B) x fk x N x 14.1/w x 100%
- N Tanah = (2.5-4.6) x 1.01 x 0.01 x 14.1/1000x 100% = -0.03 %
- N Tajuk = (45.6-3) x 1.92 x 0.01 x 14.1/250x 100% = 4.61 %
- N Akar = (43.7-3) x 1.88x 0.01 x 14.1/250x 100% = 4.31 %

6. P Total
a. P-Tanah
Nilai ABS = 0.12
Fk = 1.01
Ppm Kurva = (Nilai ABS – 0.119441 )
= (0.12 – 0.119441 )/0.0197939
= 0.02824102375

P-Total = (Ppm Kurva x mL ekstrak/1000 mL x 100/mg contoh x fp x Fk

= (0.02824102375 x 0.002 x 0.2 x 50 x 1.01

= 0.00057 ppm

b. P-Tajuk
Nilai ABS = 0.128
Fk = 1.92
Ppm Kurva = (Nilai ABS – 0.119441 )
= (0.128 – 0.119441 )/0.0197939
= 0.4324059432
P-Total = Ppm Kurva x mL ekstrak/1000 mL x 100/mg contoh x fp x Fk
= 0.4324059432 x 0.002 x 0.2 x 25 x 1.92
= 0.0083 ppm
c. P-Akar
Nilai ABS = 0.127
Fk = 1.88
Ppm Kurva = (Nilai ABS – 0.119441 )
= (0.127 – 0.119441 )/0.0197939
= 0.3818853283
P-Total = Ppm Kurva x mL ekstrak/1000 mL x 100/mg contoh x fp x Fk
= 0.3818853283x 0.002 x 0.2 x 25 x 1.88
= 0.0072 ppm

7. KPK

KL = 0.64

FK =1.01

a. Ulangan 1

Titrasi HCL 0,1 N = 1.8 ml

Vol Titrasi Blanko = 0.3 ml

A-B = 1.5

N = 0.1

W =5

KPK (me%) = (A-B) x N x 0.1 x Fk x 1000/w

KPK (me%)1 = (1.8-0.3) x 0.1 x 1.01 x 1000/5

KPK (me%)1 = 3.02

a. Ulangan 2

Titrasi HCL 0,1 N = 1.2 ml

Vol Titrasi Blanko = 0.3 ml

A-B = 0.9

N = 0.1

W =5

KPK (me%) = (A-B) x N x 0.1 x Fk x 1000/w

KPK (me%)2 = (1.2-0.3) x 0.1 x 1.01 x 1000/5

KPK (me%)2 = 1.81


Rerata = (KPK 1 + KPK 2)/2

= (3.02 + 1.81)/2

= 2.42

8. K-Total
a. K-Tanah
ppm kurva = (42-6.4961)/9.7617 = 3.637061168
K-total = Ppm Kurva x mL ekstrak/1000 mL x 100/mg contoh x Fk
K-total = 3.637061168 × 0.002× 0.2 x 1.01
K-total = 0.00146938 ppm
K-total = (x ppm x berat ekuivalen) x 0.1
K-total = (0.00146938 / 39,1) x 0.1
K-total = 0.0000038 cmol/kg
b. K-Tajuk
ppm kurva = (81-6.4961)/9.7617 = 7.632266921
K-total = Ppm Kurva x mL ekstrak/1000 mL x 100/mg contoh x fp x Fk
K-total = 7.632266921×0.002× 0.2 x 25 x 1.92
K-total = 0.4165 ppm
K-total = (x ppm x berat ekuivalen) x 0.1
K-total = (0.4165 / 39,1) x 0.1
K-total = 0.0017 cmol/kg
c. K-Akar
ppm kurva = (61-6.4961)/9.7617 = 5.583443458
K-total = Ppm Kurva x mL ekstrak/1000 mL x 100/mg contoh x fp x Fk
K-total = 5.583443458×0.002× 0.2 x 25 x 1.88
K-total = 0.1097 ppm
K-total = (x ppm x berat ekuivalen) x 0.1
K-total = (0.1097 / 39,1) x 0.1
K-total = 0.00028 cmol/kg

9. Karbon Labil
C-Larut Air
a. Ulangan 1

Fk = 1.01

W = 10000

N FeSO4 = 0.2
Vol Blanko = 4.6

Vol Titrasi =4

[C] = [((B-A) x Fk x N x 3)/w)(50/5)(100/77) 100% ]


[C]1 = [((4.6-4) x 1.01 x 0.2 x 3)/10000)(50/5)(100/77) 100% ]
[C]1 = 0,05%

% BO = [C] x 100/58%
= 0,05 x 100 / 58% = 0,08 %

b. Ulangan 2

Fk = 1.01

W = 10000

N FeSO4 = 0.2

Vol Blanko = 4.6

Vol Titrasi = 4.4

[C] = [((B-A) x Fk x N x 3)/w)(50/5)(100/77) 100% ]


[C]2 = [((4.6-4.4) x 1.01 x 0.2 x 3)/10000)(50/5)(100/77) 100% ]
[C]2 = 0,02 %

% BO = [C] x 100/58%
= 0,02 x 100 / 58% = 0,03 %
Rerata = ([C]1 + [C]2)/2
= (0,05 + 0,02)/2
= 0,03 %
Rerata % BO = (0,08 + 0,03)/2 = 0,05%
C-BMT
a. Ulangan 1

Fk = 1.01

W = 15000

N FeSO4 = 0.2

Vol Blanko = 4.9


Vol Titrasi = 4.6

[C] = [((B-A) x Fk x N x 3)/w)(50/5)(100/77) 100% ]


[C]1 = [((4.9-4.6) x 1.01 x 0.2 x 3)/15000)(50/5)(100/77) 100% ]
[C]1 = 0,02%

% BO = [C] x 100/58%
= 0,02 x 100 / 58% = 0,03 %

b. Ulangan 2

Fk = 1.01

W = 15000

N FeSO4 = 0.2

Vol Blanko = 4.9

Vol Titrasi = 4.6

[C] = [((B-A) x Fk x N x 3)/w)(50/5)(100/77) 100% ]


[C]2 = [((4.9-4.6) x 1.01 x 0.2 x 3)/15000)(50/5)(100/77) 100% ]
[C]2 = 0,02%

% BO = [C] x 100/58%
= 0,02 x 100 / 58% = 0,03 %

Rerata = ([C]1 + [C]2)/2


= (0,02 + 0,02)
= 0,02 %
Rerata % BO = (0,03 + 0,03)/2 = 0,03%
PERHITUNGAN TANAH ANDISOL

1. pH

pH KCl

Ulangan 1: 5,79

Ulangan 2: 5,81

Rerata = (Ulangan 1 + Ulangan 2)/2

= (5,79 + 5,81)/2

= 5,83

pH NaF

pH 1 menit

Ulangan 1: 10,58

Ulangan 2: 10,62

Rerata = (Ulangan 1 + Ulangan 2)/2

= (10,58 + 10,62)/2

= 10,60

pH 60 menit

Ulangan 1: 10,58

Ulangan 2: 10,62

Rerata = (Ulangan 1 + Ulangan 2)/2

= (10,94 + 10,99)/2

= 10,965

2. DHL Tanah Andisol

Ulangan 1 = 0,059 dS/m

Ulangan 2 = 0,053 dS/m

Rerata = (Ulangan 1 + Ulangan 2)/2

= (0,059 + 0,053)/2
= 0,056 dS/m

DHL Air Irigasi

Ulangan 1 = 0,016 dS/m

3. Kadar Lengas Tanah

Tanah 0,5 mm
KL = (b-c)/(c-a) x 100 %

= ( 50,1465- 47,1648)/(47,1648 -36,1573) x 100 %

= 2,9817/11,0075 x 100 %

= 27,0878946173 %

= 27,09%

FK = 100/(100-KL)

= 100/(100 - 27,0878946173)

= 1,371514366

= 1,37

Tanah 2 mm

KL = (b-c)/(c-a) x 100%

= ( 47,2289- 44,2570)/(44,2570 -33,2464) x 100%

= 2,9719/11,0106 x 100%

= 26,9912629648%

= 26,99%

FK = 100/(100-KL)

= 100/(100 -26,9912629648)

= 1,36829350233

= 1,37

KL Jaringan

KL Tajuk Tanaman = ((a-b)/a)x100%

= ((886-111,3)/886) x 100%
= 87,44%

FK Tajuk Tanaman = (100 + KL)/100

= (100+87,44)/100

= 1,87

KL Akar Tanaman = ((a-b)/a)x100%

= ((75,5-35,3)/75,5) x 100%

= 53,25%

FK Akar Tanaman = (100 + KL)/100

= (100 + 53,25)/100

= 1,53

4. Tekstur

Berat fraksi pasir =f-e

= 42,073 - 37,32

= 4,753 gram

= 4,75 gram

Berat fraksi debu = ((c-a) - (d-b)) x (1000/25)

= ((37,2553-37,13) - (34,9016-34,84)) x (1000/25)

= (0,1253 - 0,0616) x 40

= 0,0637 x 40

= 2,548 gram

= 2,54 gram

Berat fraksi lempung = ((d-b) x (1000/25)) - (h-g)

= ((34.9016 - 34.84) x (1000/25)) - (35,4697 - 34,9914)

= (0,0616 x 40) - 0,4783

= 2,464 - 0,4783

= 1,9857 gram
= 1,98 gram

Berat fraksi total = fraksi pasir + fraksi debu + fraksi lempung

= 4,753 + 2,548 + 1,9857

= 9,2867 gram

= 9,28 gram

% Fraksi pasir = berat fraksi pasir / berat total x 100%

= 4,753 / 9,2867 x 100%

= 51,18 %

% Fraksi debu = berat fraksi debu / berat total x 100%

= 2,548 / 9,2867 x 100

= 27,44 %

% Fraksi lempung = berat fraksi lempung / berat total x 100%

= 1,9857 / 9,2867 x 100%

= 21,38%

Klasifikasi Tekstur = Geluh lempung pasiran

5. N-Total

N-total Tanah = ((A - B) x fk x N x 14,1)/w x 100

= ((20,7 - 4,6) x 1,371514366 x 0,01 x 14,1)/1000 x 100

= (16,1 x 1,371514366 x 0,01 x 14,1)/1000 x 100

= 3,1134747623/1000 x 100

= 0,31134747623 %

= 0,31%

N-total Tajuk = ((A - B) x fk x N x 14,1)/w x 100

= ((57,3 - 3) x 1,8744 x 0,01 x 14,1)/250 x 100

= (54,3 x 1,8744 x 0,01 x 14,1)/250 x 100

= 5,740387488 %
= 5,74%

N-total Akar = ((A - B) x fk x N x 14,1)/w x 100

= ((25,7 - 3) x 1,5325 x 0,01 x 14,1)/250 x 100

= (22,7 x 1,5325 x 0,01 x 14,1)/250 x 100

= 4,90507275/250 x 100

= 1,9620291 %

= 1,96%

6. P-Total

Tanah
ppm kurva = (0.159-0.119441)/0.0197939 = 1.998545006
P-total = ppm kurva × mL ekstrak/1000 mL × 100/mg contoh× fp ×fk
P-total = 1.998545006 × 0,002 × 0,4 × 50 x 1.371514366
P-total = 0,10964132747 ppm
= 0,109 ppm

Tajuk jaringan
ppm kurva = (0.176-0.119441)/0.0197939 = 2.85739546
P-total = ppm kurva × mL ekstrak/1000 mL x 100/mg contoh x fp × fk
P-total = 2.85739546 × 0,002 x 0,4 × 25 x 1.8744
P-total = 0.107118041 ppm
= 0,107 ppm

Akar jaringan
ppm kurva = (0.226-0.119441)/0.0197939 = 5.383426207
P-total = ppm kurva × mL ekstrak/1000 mL x 100/mg contoh x fp × fk
P-total = (5.383426207× 0,002 × 0,4 x 25 x 1.5325)
P-total = 0,1650020132 ppm
= 0,165 ppm

7. K-Total

Tanah
ppm kurva = (56-6.4961)/9.7617 = 5.071237592
K-total = ppm kurva x mL ekstrak/1000 mL x 100/mg contoh x fk
K-total = 5.071237592 × 0.002 x 0,2 x 1.371514366
K-total = 0,0027821101 ppm
K-total = (x ppm x berat equivalen) x 0,1
= (0,0027821101 x 39,1) x 0,1
= 0,010878050491 Cmol/kg
= 0,01 Cmol/kg
Tajuk jaringan
ppm kurva = (53-6.4961)/9.7617 = 4.763914072
K-total = ppm kurva x mL ekstrak/1000 mL x 100/mg contoh x fp x fk
K-total = 4.763914072 × 0.002 × 0.4 x 25 x 1.874379233
K-total = 0.1785876321 ppm
K-total = (x ppm x berat equivalen) x 0,1
= (0,1785876321 x 39,1) x 0,1
= 0,698277641511 Cmol/kg
= 0,70 Cmol/kg

Akar jaringan
ppm kurva = (65-6.4961)/9.7617 = 5.99320815
K-total = ppm kurva x mL ekstrak/1000 mL x 100/mg contoh x fp x fk
K-total = 5.99320815 × 0.002 × 0.4 x 25 x 1.532450331
K-total = 0.1836858763 ppm
K-total = (x ppm x berat equivalen) x 0,1
= (0,1836858763 x 39,1) x 0,1
= 0,718211776333 Cmol/kg
= 0,72 Cmol/kg

8. KPK

Ulangan 1

KPK (me%) = (𝐴 − 𝐵) × 𝑁 × 0,1 × 𝑓𝑘 × 1000/5

= 3 x 0,1 x 0,1 x 1.26991263 x 1000/5

= 7.619475778 me%

= 7,62 me%

Ulangan 2

KPK (me%) = (𝐴 − 𝐵) × 𝑁 × 0,1 × 𝑓𝑘 × 1000/5

= 5,5 x 0,1 x 0,1 x 1.26991263 x 1000/5

= 13,96903893 me%

= 13,97 me%

Rerata

KPK (me%) = (Ulangan 1 + Ulangan 2)/ 2

= (7,619475778 + 13,96903893)/2
= 10,79425735 me%

= 10,79 me%

9. Karbon labil

C-LARUT AIR

C Ulangan 1 = ((B - A) x fk x N x 3) / W) x 50/5 x 100/77 x 100%

= ((4,6 - 4,4) x 1.369699081 x 0,2 x 3)/10000) x 50/5 x 100/77 X 100%

= (0,2 x 1,369699081 x 0,2 x 3)/10000) x 10 x 100/77 X 100%

= (164.363.889,72/10000) x 10 x 100/77 X 100%

= 0,0213459597 %

= 0,02%

%BO = [C] x 100/58%

= 0,0213459597 x 100/58%

= 0,0368033787931034 %

= 0,04%

C Ulangan 2 = ((B - A) x fk x N x 3) / W) x 50/5 x 100/77 x 100%

= ((4,6 - 4,1) x 1,369699081 x 0,2 x 3)/10000) x50/5 x 100/77 X 100%

= (0,5 X 1,369699081 x 0,2 x 3)/10000) x 10 x 100/77 x 100%

= (0,4109097243/10000) x 10 x 100/77 x 100%

= 0,05336489926 %

= 0,05%

%BO = [C] x 100/58%

= 0,05336489926 x 100/58%

= 0,092008447 %

= 0,09%

Rerata C = (Ulangan 1 + Ulangan 2)/2

= (0,0213459597 + 0,05336489926)/2
= 0,03735542948 %

= 0,03%

Rerata %BO = (Ulangan 1 + Ulangan 2)/2

= (0,04 + 0,09)/2

= 0,06%

C-BMT

C Ulangan 1 = ((B - A) x fk x N x 3) / W) x 50/5 x 100/77 x 100%

= ((4,9 - 4,2) x 1.369699081 x 0,2 x 3) / 15000) x 50/5 x 100/77 x 100%

= (0,7 x 1.369699081 x 0,2 x 3) / 15000) x 10 x 100/77 x 100%

= (0,57527361402/15000) x 10 x 100/77 x 100%

= 0,04980723931 %

= 0,05%

%BO = [C] x 100/58%

= 0,04980723931 x 100/58%

= 0,0858745505344828 %

= 0,09 %

Ulangan 2 = ((B - A) x fk x N x 3) / W) x 50/5 x 100/77 x 100%

= ((4,9 - 4,5) x 1,369699081 x 0,2 x 3) / 15000) x 50/5 x 100/77 x 100%

= (0,4 x 1,369699081 x 0,2 x 3) / 15000) x 10 x 100/77 x 100%

= (0,32872777944/15000) x 10 x 100/77 x 100%

= 0,02846127961 %

= 0,03

%BO = [C] x 100/58%

= 0,02846127961 x 100/58%

= 0,0490711717413793 %

= 0,05%
Rerata = (Ulangan 1 + Ulangan 2)/2

= (0,04980723931 + 0,02846127961)/2

= 0,03913425946 %

= 0,04 %

Rerata %BO = (Ulangan 1 + Ulangan 2)/2

= (0,09 + 0,05)/2

= 0,065%

= 0,07%
PERHITUNGAN TANAH INCEPTISOL

1. pH
pH H2O
- Ulangan 1 = 6.59
- Ulangan 2 = 6.25
- Rerata = (6.59 + 6.25)/ 2 = 6.42
pH KCl
- Ulangan 1 = 5.66
- Ulangan 2 = 5.68
- Rerata = (5.66 + 5.68)/ 2 = 5.67
pH Air Irigasi = 7.62

2. DHL
DHL Tanah
- Ulangan 1 = 0.038
- Ulangan 2 = 0.028
- Rerata = (0.038 + 0,028)/ 2 = 0.033 dS/m
DHL Air Irigasi = 0.138

3. KL Tanah
KL = (b-c)/ (c-a) x 100
KL (%) 0.5 mm
(17.57-16.72)/ (16.72-8.36) x 100 = 10.21%
KL (%) 2 mm
(39.54-38.95)/ (38.95-31.37) x 100 = 7.92%

fk = 100/(100-KL)
fk 0.5 mm
100/ (100-10.21) = 1.11
fk 2 mm
100/(100-7.92) = 1.08

4. KL Jaringan
Tajuk
KL =((a-b)/a)x 100
((411.7-80.4)/411.7)x 100 = 80.47%
fk = (100 + KL)/ 100
(100 + 80.47)/ 100 = 1.80
Akar
KL =((a-b)/a)x 100
((51.1-31.4)/51.4) x 100 = 38.55 %
fk = (100+ KL)/ 100
(100+38.55)/100 = 1.38

5. Tekstur
Berat Fraksi Pasir = f-e
30.98 - 25.95 = 5.03 g
Berat Fraksi Debu = ((c-a) - (d-b)) x (1000/25)
((44.87 - 44.75) - (37.17 - 37.12)) x (1000/25) = 2.8 g
Berat Fraksi Lempung = ((d-b) x (1000/25)) - (h-g)
((37.17 - 37.12) x (1000/25)) - (35.47 - 34.99) = 1.52 g
Berat Total = Pasir + Debu + Lempung
5.03 + 2.8 + 1.52 = 9.35 g

%Fraksi Pasir = Berat fraksi pasir/Berat total x 100


5.03/ 9.35 x 100 = 53.79%
%Fraksi Debu = Berat fraksi debu/Berat total x 100
2.8/ 9.35 x 100 = 29.94%
% Fraksi Lempung = Berat fraksi lempung/Berat total x 100
1.52/ 9.35 x 100 = 16.27%

Jenis Klasifikasi
Tanah Fraksi Berat Fraksi Berat Total % Fraksi tekstur
Pasir 5.03 9.35 53.79
Lempung
Inceptisol Debu 2.8 9.35 29.94
Pasiran
Lempung 1.52 9.35 16.27

6. N-Total
N-Total (%) =(((A-B) x fk x N x 14.1)/ w) x 100
Tanah
(((12.9-4.6) x 1.11 x 0.01 x 14.1)/ 1000) x 100 = 0.13%
Tajuk
(((23.9-3) x 1.11 x 0.01 x 14.1)/ 250) x 100 = 1.31%
Akar
(((16.6-3) x 1.11 x 0.01 x 14.1)/ 250) x 100 = 0.85%
7. P-Total
Tanah
ppm kurva = (0.118-0.119441)/0.0197939 = -0.07280020612
P-total = ppm kurva × 100/mg contoh × ml ekstrak/1000 × fp × fk
P-total = -0.07280020612×0.002×0.2×50×1.11
P-total = -0.002 ppm

Tajuk jaringan
ppm kurva = (0.181-0.119441)/0.0197939 = 3.109998535
P-total = ppm kurva × 100/mg contoh × ml ekstrak/1000 × fp × fk
P-total = 3.109998535×0.002×0.2×25×1.80
P-total = 0.11 ppm

Akar jaringan
ppm kurva = (0.133-0.119441)/0.0197939 = 0.6850090179
P-total = ppm kurva × 100/mg contoh × ml ekstrak/1000 × fp × fk
P-total = 0.6850090179×0.002×0.2×25×1.38
P-total = 0.009 ppm

8. K-Total
Tanah
ppm kurva = (49-9.4961)/9.7617 = 4.04682586
K-total = ppm kurva × 100/mg contoh × ml ekstrak/1000 × fk
K-total = 4.04682586×0.002×0.2×1.11
K-total = 0.002 ppm
K-total = (x ppm/berat ekuivalen) x 0.1
K-total = (0.002 / 39,1) x 0.1
K-total = 0.000005 cmol/kg

Tajuk jaringan
ppm kurva = (48-9.4961)/9.7617 = 4.251708207
K-total = ppm kurva × 100/mg contoh × ml ekstrak/1000 × fp × fk
K-total = 4.251708207×0.002×0.2×25×1.80
K-total = 0.15 ppm
K-total = (x ppm/berat ekuivalen) x 0.1
K-total = (0.15 / 39,1) x 0.1
K-total = 0.0004 cmol/kg

Akar jaringan
ppm kurva = (24-9.4961)/9.7617 = 1.793120051
K-total = ppm kurva × 100/mg contoh × ml ekstrak/1000 × fp × fk
K-total = 1.793120051×0.002×0.2×25×1.38
K-total = 0.05 ppm
K-total = (x ppm/berat ekuivalen) x 0.1
K-total = (0.05 / 39,1) x 0.1
K-total = 0.0001 cmol/kg

9. KPK
Inceptisol 1
KPK = (A-B) × N × 0.1 × fk × 1000/w
KPK = (4.6-0.3) × 0.1 × 0.1 × (100+7.919695031)/100 × 1000/5
KPK = 9.28 me%

Inceptisol 2
KPK = (A-B) × N × 0.1 × fk × 1000/w
KPK = (4.7-0.3) × 0.1 × 0.1 × (100+7.919695031)/100 × 1000/5
KPK = 9.50 me%
Rerata = (9.28+9.50)/2 = 9.39 me%

10. C-Labil
C-larut air
Inceptisol 1
[C-Organik]% = (volume blanko - volume titrasi) × fk × N FeSO4 × 3 / w × 50/5 ×
100/77 × 100
[C-Organik] = (4.6-4.3)×1.08×0.2×3/10000×50/5×100/77×100
[C-Organik] = 0.03 %
%BO = [C] x 100/58%
= 0.03 x 100/58%
= 0.04%
Inceptisol 2
[C-Organik] = (volume blanko - volume titrasi) × fk × N FeSO4 × 3 / w × 50/5 ×
100/77 × 100
[C-Organik] = (4.6-4.1)×1.08×0.2×3/10000×50/5×100/77×100
[C-Organik] = 0.04
%BO = [C] x 100/58%
%BO = 0.04 x 100/58%
%BO = 0.08%

Rerata [C] = (0.03 + 0.04)/2 = 0.03%


Rerata %BO = (0.04 + 0.08)/2 = 0.06%
C-BMT
Inceptisol 1
[C-Organik] = (volume blanko - volume titrasi) × fk × N FeSO4 × 3 / w × 50/5 ×
100/77 × 100
[C-Organik] = (4.9-4.6)×1.08×0.2×3/15000×50/5×100/77×100
[C-Organik] = 0.02%
%BO = [C] x 100/58%
%BO = 0.02 x 100/58%
%BO = 0.03%

Inceptisol 2
[C-Organik] = (volume blanko - volume titrasi) × fk × N FeSO4 × 3 / w × 50/5 ×
100/77 × 100
[C-Organik] = (4.9-4.6)×1.08×0.2×3/15000×50/5×100/77×100
[C-Organik] = 0.02%
%BO = [C] x 100/58%
%BO = 0.02 x 100/58%
%BO = 0.03%

Rerata [C-Organik] = (0.02 + 0.02)/ 2 = 0.02%


Rerata %BO = (0.03 + 0.03)/2 = 0.03%
PERHITUNGAN TANAH ALFISOL

ACARA I pH
a. pH Tanah Alfisol
- pH H2O
pH ulangan 1 = 5,63
pH ulangan 2 = 5,64
5,63+5,64
Rerata pH H2O =
2
= 5,635
- pH KCl
pH ulangan 1 = 4,57
pH ulangan 2 = 4,45
4,57+4,45
Rerata pH H2O =
2
= 4,51

b. pH Pupuk Biochar
- pH H2O
pH ulangan 1 = 9,73
- pH KCl
pH ulangan 1 = 9,41

c. pH Air Irigasi
pH ulangan 1 = 6,52

ACARA II DAYA HANTAR LISTRIK (DHL)


a. DHL Tanah Alfisol
DHL ulangan 1 = 0,213 dS/m
DHL ulangan 2 = 0,12 dS/m
0,213+0,12
Rerata DHL =
2
= 0,1665 dS/m

b. DHL Air Irigasi


DHL ulangan 1 = 0,56 dS/m

ACARA III KADAR LENGAS


a. Tanah Alfisol ⌀ 0,5 mm
Botol kosong (a gram) = 29,0947 gram
Botol+tanah (b gram) = 41,7259 gram
Botol+tanah setelah oven (c gram) = 40,4093 gram
(b−c )
Kadar lengas (%) 0,5 mm = x 100%
(c−a)
( 41,7259−40,4093)
= x 100%
( 40,4093−29,0947)
1,3166
= x 100%
11,3146
= 11,63629293 %
100
Faktor koreksi (fk) 0,5 mm =
(100−KL)
100
=
(100−11,63629293)
= 1,13
b. Biochar ⌀ 0,5 mm
Botol kosong (a gram) = 32,9071 gram
Botol+biochar (b gram) = 36,6602 gram
Botol+biochar setelah oven (c gram) = 36,2740 gram
(b−c )
Kadar lengas (%) 0,5 mm = x 100%
(c−a)
(36,6602−36,2740)
= x 100%
(36,2740−32,9071)
0.3862
= x 100%
3.3669
= 11.47049214 %
100
Faktor koreksi (fk) 0,5 mm =
(100−KL)
100
=
(100−11.47049214)
= 1.13
c. Tanah Alfisol ⌀ 2 mm
Botol kosong (a gram) = 28,0926 gram
Botol+tanah (b gram) = 41,8775 gram
Botol+tanah setelah oven (c gram) = 40,3335 gram
(b−c )
Kadar lengas (%) 0,5 mm = x 100%
(c−a)
( 41,8775−40,3335)
= x 100%
( 40,3335−28,0926)
1.5440
= x 100%
12.2409
= 12.61345163 %
100
Faktor koreksi (fk) 0,5 mm =
(100−KL)
100
=
(100−12.61345163)
= 1.14

d. Tajuk Tanaman
Tajuk (a) = 200.1 gram
Tajuk setelah dioven (b) = 59.8 gram
(a−b)
Kadar Lengas = x 100
a
(200.1−59.8)
= x 100
200.1
= 70.11 %
(100+ KL)
Faktor koreksi (fk) =
100
(100+70.11)
=
100
= 1.70
e. Akar Tanaman
Tajuk (a) = 36.5 gram
Tajuk setelah dioven (b) = 26.4 gram
(a−b)
Kadar Lengas = x 100
a
(36.5−26.4)
= x 100
36.5
= 27.67 %
(100+ KL)
Faktor koreksi (fk) =
100
(100+27.67)
=
100
= 1.28

ACARA IV TEKSTUR TANAH


Berat cawan pemipetan I (a) = 40.43 gram
Berat cawan pemipetan II (b) = 27.33 gram
Berat cawan + tanah setelah oven pemipetan I (c) = 40.6 gram
Berat cawan + tanah setelah oven pemipetan II (d) = 27.44
Berat cawan fraksi pasir (e) = 32.84 gram
Berat cawan + fraksi pasir setelah oven (f) = 35.73 gram
Berat cawan NaOH (g) = 34.9914 gram
Berat cawan + NaOH setelah oven (h) = 35.4697 gram

Berat total fraksi = 2.89 + 2.4 + 3.9217 = 9.2117


a. Pasir
Berat fraksi = 35.73 - 32.84 = 2.89
berat fraksi
%fraksi = x 100
berat total
2.89
= x 100
9.2117
= 31.37 %
b. Debu
(c−a)−(d−e )x 1000
Berat fraksi =
25
( 40.6−40.43)−(27.44−32.84) x 1000
=
25
= 2.4
berat fraksi
%fraksi = x 100
berat total
2.4
= x 100
9.2117
= 26.05 %
c. Lempung
(d −b)x 1000
Berat fraksi = - (h - g)
25
(27.44−27.33)x 1000
= - ( 35.4697- 34.9914)
25
= 3.9217
berat fraksi
%fraksi = x 100
berat total
3.9217
= x 100
9.2117
= 42.57 %
Klasifikasi Tekstur = Clay/lempung

ACARA V NITROGEN TOTAL

a. N-Tanah Alfisol
( A−B) x fk x n x 14.1
N - tanah (%) = x 100
w
( 4.8−4.6)x 1.13 x 0.01 x 14.1
= x 100
1000
= 0.00319135547 %
b. N-Tajuk kacang tanah
( A−B) x fk x n x 14.1
N - tajuk (%) = x 100
w
(57.2−3) x 1.70 x 0.01 x 14.1
= x 100
250
= 5.200209655 %
c. N-akar kacang tanah
( A−B) x fk x n x 14.1
N - akar (%) = x 100
w
(39.1−3) x 1.28 x 0.01 x 14.1
= x 100
250
= 2.59943737 %

ACARA VI FOSFOR TOTAL


Y = 0.0197939X + 0.119441
|−0.119441|
Ppm kurva (x ) =
0.0197939
P total = ppm kurva x mL ekstrak/1000 mL x 100/mg contoh x fp x fk
a. Tanah
0.116−0.119441
Ppm kurva (x ) =
0.0197939
= -0.173841436

P total = -0.173841436 x 0.002 x 0.2 x 50 x 1.31686337


= -0.003934679559 ppm

b. Jaringan (tajuk)
0.112−0.119441
Ppm kurva (x ) =
0.0197939
= -0.3759238957

P total = -0.3759238957 x 0.002 x 0.4 x 25 x 1.701149425


= -0.01279005438 ppm
c. Jaringan (akar)
0.132−0.119441
Ppm kurva (x ) =
0.0197939
= 0.634488403

P total = 0.634488403 x 0.002 x 0.4 x 25 x 1.276712329


= 0.01620118333 ppm

ACARA VII KALIUM TOTAL


Y = 9,7617X + 6,4961
Faktor pengenceran (fp) tanah = 50 ml
Faktor pengenceran (fp) jaringan = 25 ml
|−6,4961|
Ppm kurva (x ) =
9,7617
K total tanah= ppm kurva x mL ekstrak/1000 mL x 100/mg contoh x fk
K total jaringan= ppm kurva x mL ekstrak/1000 mL x 100/mg contoh x fp x fk
a. Tanah
49−6,4961
Ppm kurva (x ) =
9,7617
= 4.35414938

K total = 4.35414938 x 0.002 x 0.2 x 1.131686337


= 0.001971012545 ppm
K-total (Cmol/kg) = (x ppm x berat ekuivalen) x 0.1
= ( 0.001971012545 / 39.1) x 0.1
= 0.007706659052 Cmol/kg

b. Jaringan (Tajuk)
48−6,4961
Ppm kurva (x ) =
9,7617
= 4.251708207

K total = 4.251708207 x 0.02 x 0.4 x 25 x 1.701149425


= 0.1446558194 ppm
K-total (Cmol/kg) = (x ppm x berat ekuivalen) x 0.1
= ( 0.1446558194 / 39.1) x 0.1
= 0.0003699637326 Cmol/kg

c. Jaringan (Akar)
27−6,4961
Ppm kurva (x ) =
9,7617
= 2.10044357

K total = 2.10044357 x 0.002 x 0.4 x 25 x 1.276712329


= 0.05363324404 ppm
K-total (Cmol/kg) = (x ppm x berat ekuivalen) x 0.1
= ( 0.05363324404 / 39.1) x 0.1
= 0.0001371694221 Cmol/kg

ACARA VIII KPK (KAPASITAS PERTUKARAN KATION)


KPK (me%) = (A - B) x N x 0.1 x fk x 1000/w
a. Ulangan 1
Titrasi HCl 0.01 N = 4.3 ml
Titrasi blanko = 0.3 ml
KPK = (A - B) x N x 0.1 x fk x (1000/w)
= (4.3 - 03) x 0.1 x 0.1 x 1.14 x (1000/5)
= 9.154727071
b. Ulangan 2
Titrasi HCl 0.01 N = 5.8 ml
Titrasi blanko = 0.3 ml
KPK = (A - B) x N x 0.1 x fk x (1000/w)
= (5.8 - 0.3) x 0.1 x 0.1 x 1.14 x (1000/5)
= 12.58774972
9.154727071+ 12.58774972
Rerata KPK Tanah Alfisol =
2
= 10.8712384 Cmol/kg

ACARA IX KARBON LABIL


C-Larut Air
a. Ulangan 1
Volume blanko (B) = 4.6 ml
Volume titrasi (A) = 4.3 ml
( B− A) x fk x N x 3 50 100
[C] = x x x 100 %
w 5 77
( 4.6−4.3)x 1.144340884 x 0.2 x 3 50 100
= x x x 100 %
10000 5 77
= 0.02675082586 %
%BO = [C] x 100/58%
= 0.02675082586 x 100/58%
= 0,05%
b. Ulangan 2
Volume blanko (B) = 4.6 ml
Volume titrasi (A) = 4.4 ml
( B− A) x fk x N x 3 50 100
[C] = x x x 100 %
w 5 77
( 4.6−4.4)x 1.144340884 x 0.2 x 3 50 100
= x x x 100 %
10000 5 77
= 0.0178338839 %
%BO = [C] x 100/58%
= 0.0178338839 x 100/58%
= 0.03%
c. Rerata C-Larut Air
0.02675082586+0.0178338839
Rerata [C] =
2
= 0.02229235488 %
0.05+0.03
Rerata %BO =
2
= 0.04%
C-BMT
a. Ulangan 1
Volume blanko (B) = 4.9 ml
Volume titrasi (A) = 4.6 ml
( B− A) x fk x N x 3 50 100
[C] = x x x 100 %
w 5 77
( 4.9−4.6)x 1.144340884 x 0.2 x 3 50 100
= x x x 100 %
15000 5 77
= 0.0178338839 %
%BO = [C] x 100/58%
= 0.0178338839 x 100/58%
= 0.03%
b. Ulangan 2
Volume blanko (B) = 4.9 ml
Volume titrasi (A) = 4.7 ml
( B− A) x fk x N x 3 50 100
[C] = x x x 100 %
w 5 77
( 4.9−4.7)x 1.144340884 x 0.2 x 3 50 100
= x x x 100 %
15000 5 77
= 0.01188925594 %
%BO = [C] x 100/58%
= 0.01188925594 x 100/58%
= 0.02%
c. Rerata C-BMT
0.0178338839+ 0.01188925594
Rerata =
2
= 0.01486156992 %
0.03+0.02
Rerata %BO =
2
= 0.03%
HISTOGRAM

Gambar 1.1 Histogram pH H2O semua jenis tanah dan biochar

Gambar 1.2 Histogram pH KCl semua jenis tanah dan biochar


Gambar 1.3 Histogram pH irigasi semua jenis tanah

Gambar 1.4 Histogram pH NaF tanah Andisol


Gambar 1.5 Histogram daya hantar listrik tanah

Gambar 1.6 Histogram daya hantar listrik air irigasi


Gambar 1.7 Histogram kadar lengas tanah dan biochar ⌀ 0,5 mm

Gambar 1.8 Histogram kadar lengas tanah ⌀ 2 mm


Gambar 1.9 Histogram kadar lengas jaringan tajuk tanaman

Gambar 1.10 Histogram kadar lengas jaringan akar tanaman


Histogram N-Total
Histogram P Total

You might also like