CENTRUM STUDIÓW INŻYNIERSKICH

LABORATORIUM OBRÓBKI PLASTYCZNEJ

Rys. 2. Fazy występujące w procesie cięcia.

a) Faza odkształceń sprężystych – siły stempla tnącego oraz płyty tnącej są przesunięte
względem siebie. Moment zginający powoduje wybrzuszenie blachy. Wywoływana jest
koncentracja naprężen w pobliżu krawędzi tnących;

b) Faza sprężysto-plastyczna - siły wywierane na blachę przez zbliżające się do siebie

krawędzie tnące są względem siebie przesunięte, co powoduje powstanie momentu
odpowiedzialnego za wybrzuszenie blachy. Jego wartość można wyznaczyć z iloczynu siły i
przesunięcia. Przemieszczające się względem siebie krawędzie tnące powodują, że obszary
przylegania zmniejszają się, a w ich pobliżu następuje koncentracja naprężeń i odkształceń
sprężystych, które przy wzroście obciążenia wyzwalają lokalne uplastycznienie materiału.
Rozpoczyna się ono z chwilą, gdy naprężenia tnące osiągną odpowiednią wartość

c) Faza plastycznego płynięcia – Dalszy wzrost przemieszczenia narzędzi tnących

powoduje powiększenie obszarów uplastycznionych obejmując swoim zasięgiem całą
grubość ciętego materiału. Występuje przy tym płynięcie materiału w pobliżu powierzchni
pękania, jak również przemieszczanie elementu wycinanego względem pozostałego
materiału. W pierwszej fazie cięcia siła działająca na stempel stale narasta, osiągając na
początku drugiej fazy punkt. Dalszy przebieg siły zależny jest w sposób istotny od rodzaju
ciętego materiału. W przypadku, gdy materiał nie ulega umocnieniu pod wpływem
odkształceń, w wyniku zmniejszania się grubości ciętego materiału następuje spadek siły. W
większości materiały, z którymi mamy do czynienia, ulegają umocnieniu i mimo zmniejszania
się grubości następuje wzrost siły cięcia do wartości Pmax.

d) Faza pęknięcia – Towarzyszy temu również wzrost naprężeń tnących, które mogą
osiągnąć wartość krytyczną dla danego materiału i wystąpi utrata spójności. Przy krawędziach
tnących, a więc miejscach o największej koncentracji naprężeń pojawiają się pierwsze
pęknięcia. Zależą one w sposób istotny od rodzaju materiału. I tak pęknięcie materiałów
twardych może wystąpić wcześniej a bardzo plastycznych przy końcu procesu cięcia.