ΧΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ

ΘΕΜΑ Α
Στις ερωτήσεις Α1 έως και Α5 να γράψετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

Α1. Δύο άτομα υδρογόνου πλησιάζουν για να σχηματίσουν το μόριο Η 2 . Όταν η απόσταση
των πυρήνων τους είναι ίση με το μήκος δεσμού, η ενέργεια του συστήματος είναι:
α. η μέγιστη β. θετική
γ. η ελάχιστη δ. μηδέν
Μονάδες 5

Α2. Ποια από τις παρακάτω ενώσεις δεν αποχρωματίζει το διάλυμα Br 2 /CCl 4 ;
α. CH 2 =CH 2 β. CH 2 =CH-COOCH 3
γ. HCH=O δ. CH3C CH

Μονάδες 5

Α3. Στη βουτανόνη προστίθεται HCN και το προϊόν της προσθήκης υδρολύεται σε όξινο
περιβάλλον. Η οργανική ένωση που προκύπτει είναι:
CH3
|
α. CH3CH2CH2CHCOOH β. CH3CH2C COOH
| |
ΟΗ ΟΗ

CH3
|
γ. CH3 CH CHCOOH δ. CH3 C COOH
| | |
ΟΗ CH3 ΟΗ
Μονάδες 5

Α4. Ποιο από τα παρακάτω είναι το πιο δραστικό αλκυλαλογονίδιο;

α. CH 3 F β. CH 3 Cl γ. CH 3 Br δ. CH 3 I
Μονάδες 5

Α5. Ο πολυμεθακρυλικός μεθυλεστέρας είναι ένα πολυμερές το οποίο έχει τύπο:

 Το πολυμερές αυτό προέκυψε με τον πολυμερισμό προσθήκης του:
α. CH2 C COOH β. CH2 C COOCH3
| |
CH3 CH3

γ. CH3 CH CH COOCH3 δ. CH C COOCH3

| |
CH3 CH3
Μονάδες 5

ΘΕΜΑ Β

Β1. Ένα ακόρεστο μονοκαρβοξυλικό οξύ με ένα διπλό δεσμό και γενικό μοριακό τύπο
C v H 2v-2 O 2 , περιέχει στο μόριό του 8 σ και 2 π δεσμούς.
α. Εξηγήστε ποιος είναι ο συντακτικός τύπος του οξέος. (4 μονάδες)
β. Τι είδους υβριδισμό έχει το κάθε άτομο C του οξέος; (3 μονάδες)
7 Μονάδες

Β2. Να χαρακτηρίσετε καθεμία από τις παρακάτω προτάσεις ως σωστή ή λανθασμένη.

α. Υδατικό διάλυμα CH 3 COONa έχει μεγαλύτερη τιμή pH από υδατικό διάλυμα
C 6 H 5 ONa (φαινολικό νάτριο) ίδιας συγκέντρωσης και θερμοκρασίας.
β. Η αντίδραση προσθήκης: CH 2 =CH 2 + HCl → CH 3 CH 2 Cl είναι και οξειδοαναγωγική
αντίδραση.
γ. Μόνο μία κετόνη με μοριακό τύπο C 5 H 10 O 2 δεν δίνει την αλογονοφορμική αντί-
δραση.
δ. Όταν ένα άτομο έχει υβριδισμό sp 2 τότε υποχρεωτικά συνδέεται με διπλό δεσμό
με άλλο άτομο.
Να αιτιολογήσετε όλες τις απαντήσεις.
8 Μονάδες

Β3. Σε πέντε δοχεία περιέχονται, μία στο καθένα, οι παρακάτω ενώσεις:

1) CH3COOH 2) CH3CH Ο 3) CH3CH2CH2ΟΗ

4) CH3 CH CH3 5) CH3 C CH3

| ||
ΟΗ Ο
 Να περιγράψετε με ποιο τρόπο θα διαπιστώσουμε ποια ένωση περιέχεται σε κάθε
δοχείο, χρησιμοποιώντας μόνο τρία διαφορετικά χημικά αντιδραστήρια.
6 Μονάδες

Β4. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω χημικές αντιδράσεις (προϊόντα και συντελεστές).

α. HCOONa + KMnO 4 + H 2 SO 4 →
β. CH 3 CH=O + I 2 + KOH →
αλκοόλη
γ. CH3CHCH2CH3 NaOH κύριο προϊόν
|
Cl

δ. CH3C CH περίσσεια ΗBr

4 Μονάδες

ΘΕΜΑ Γ

Γ1. Δίνεται το παρακάτω διάγραμμα χημικών μετατροπών:

+HCl +ΚCN +2Η2O/H+

Αλκένιο E Z H +SOCl2
(Δ) κύριο Λ
προϊόν +NaOH (ισομερής με την Ε)

+NaOH
C7H14O2 (Α) Β + Γ
θ
+Η2Ο
-Μg(OH)Cl
ενδιάμεσο
R-MgCl (Θ) + Κ προϊόν

Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των οργανικών ενώσεων Α, Β, Γ, Δ, Ε, Ζ, Θ,

Η, Κ και Λ.
20 Μονάδες

Γ2. 22,2 g ενός εστέρα (Χ) C x H 2x O 2 αντιδρούν με ισομοριακή ποσότητα Η 2 Ο οπότε ο

εστέρας υδρολύεται και αποκαθίσταται η ισορροπία:
Χ( ) H2O( ) Ψ( ) Ω( ) (1)

Οι οργανικές ενώσεις Ψ και Ω έχουν την ίδια σχετική μοριακή μάζα και η ένωση Ψ
έχει τα περισσότερα άτομα άνθρακα.
Το μίγμα ισορροπίας έχει μάζα 27,6 g εκ των οποίων τα 4,6 g είναι η μάζα της ένωσης
Ψ.
α) Να εξηγήσετε ποιοι είναι οι συντακτικοί τύποι των ενώσεων Χ, Ψ και Ω.
3 μονάδες
 β) Να υπολογίσετε τη σταθερά ισορροπίας της (1)

2 μονάδες
Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες: Ar C = 12, Ar H = 1, Ar O = 16.

ΘΕΜΑ Δ

Δ1. ‘Εχουμε την παρακάτω σειρά χημικών αντιδράσεων:

1. Ποσότητα n mol μιας κορεσμένης μονοσθενούς αλκοόλης ROH Γ αντιδρά πλήρως
με Νa οπότε σχηματίζεται η οργανική ένωση Δ και ελευθερώνονται 5,6 L ενός αε-
ρίου, μετρημένα σε STP.
2. Ίση ποσότητα n mol της Γ αφυδατώνεται πλήρως παρουσία H 2 SO 4 οπότε σχηματί-
ζεται, εκτός από το νερό, μία οργανική ένωση Ε.
3. Στην ποσότητα της Ε με επίδραση ισομοριακής ποσότητας HCl σχηματίζεται μίγμα
δύο οργανικών ενώσεων της Ζ, που είναι το κύριο προϊόν και της Θ που είναι το
δευτερεύον. Το μίγμα των Ζ και Θ έχει μάζα 39,25 g.
4. Από το μίγμα αυτό απομονώνουμε όλη την ποσότητα της Ζ η οποία αντιδρά πλήρως
με την ποσότητα της ένωσης Δ που σχηματίστηκε παραπάνω. Τελικά παράγονται
40,8 g του απλού αιθέρα Κ.
α. Να υπολογίσετε την ποσότητα n mol της αλκοόλης Γ.
3 Μονάδες
β. Να εξηγήσετε ποιοι είναι οι συντακτικοί τύποι των οργανικών ενώσεων Γ, Δ, Ε, Ζ,
Θ και Κ.
6 Μονάδες
γ. Να υπολογίσετε το ποσοστό (%) μετατροπής της Ε σε καθεμία από τις ενώσεις Ζ
και Θ.
3 μονάδες

Δ2. Ένα ομογενές μίγμα αποτελείται από δύο κορεσμένες μονοσθενείς αλκοόλες: την Α
με ν άτομα άνθρακα και την Β με ν+1 άτομα άνθρακα.
Το μίγμα αυτό χωρίζεται σε τρία ίσα μέρη και έχουμε τα παρακάτω δεδομένα:
• Με επίδραση περίσσειας SOCl 2 στο 1 ο μέρος του μίγματος ελευθερώνονται
11,2 L μίγματος ανόργανων αερίων, μετρημένα σε STP.
• Με επίδραση περίσσειας διαλύματος I 2 /KOH στο 2 ο μέρος του μίγματος σχηματί-
ζονται 98,5 g κίτρινου ιζήματος.
• Το 3 ο απαιτεί για την πλήρη οξείδωσή του 600 mL διαλύματος KMnO 4 0,2 Μ, οξι-
νισμένου με H 2 SO 4 .
 Να βρείτε τους συντακτικούς τύπους των αλκοολών Α και Β και να υπολογίσετε τις
ποσότητες mol των Α και Β στο αρχικό μίγμα.
13 μονάδες
Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες: Ar C = 12, Ar H = 1, Ar O = 16, Ar I = 127, Ar Cl = 35,5.

zaxsavvas@gmail.com