Društvo u srednjovekovnoj Srbiji

Društvo u srednjovekovnoj Srbiji delilo se na: vlastelu, sveštensvo i zavisno stanovništvo

Na čelu države bio je vladar koji je upravljao celom državom. On se smatrao "Bogom dan"
odnosno smatralo se da je vladar postavljen od strane Boga na presto, i zahtevao je apsolutnu
poslušnost svojih podanika. Među srpskim vladarima često je i ktitorstvo, a pogotovo u dinastiji
Nemanjića.
Vlastela je bila glavni stub moći svakog vladara. Vlastela se delila na velmože i vlasteličiće. Od
vlastele se očekivalo da prikupljaju vojsku za ratove i sami učestvuju u njima kao deo konjice.
Feudalni posedi koji su se dodeljivali vlasteli bile su pronije. Pronije su se davale na doživotno
korišćenje. Od pronija su se razlikovale baštine koje su bile nasleđivane i njih niko nije mogao
oduzeti. Što je vlastelin imao više poseda to je bio uticajniji i moćniji. Najbogatija vlastela je
poput vladara gradila crkve kao zadužbine. Vlastela je pri kršenju zakona, takođe, i snosila
mnogo manje posledice u odnosu na ostale društvene slojeve.
Za razliku od današnje situacije, polozaj sveštenstva u srednjem veku proisticao je iz naročite
povezanosti izmedju države i crkve.
Religija je u srednjem veku imala poseban značaj, a svakodnevni život nije mogao da se zamisli
bez velike uloge crkve.
Nijedan vladar nije mogao da bude zakonito priznat ukoliko nije imao blagoslov tj. potvrdu
najviših crkvenih predstavnika - arhiepiskopa ili patrijarha. Sveštenici i monasi vršili su službu u
crkvama i manastirima; tu su se molili Bogu i ziveli po pravilima pravoslavne vere.
Sveštenstvo u Srbiji delilo se na nekoliko grupa. Jednu su činili najviši crkveni velikodostojnici,
episkopi i vladike, koji su bili najviše uvaženi u društvu. Drugu, nizu grupu predstavljali su seoski
sveštenici - parosi. Njihov položaj bio je bliži zavisnom stanovništvu - obaveze i prava znatno su
se razlikovali od privilegija koje je uživala prva grupa. Zbog svog izdvojenog života u
manastirima monasi su predstavljali posebnu grupu, koja je imala svoja pravila. Sveštenstvo se
izdržavalo od sopstvenih imanja.
Zavisno stanovništvo
U srpskoj srednjovekovnoj državi najbrojniji društveni sloj činilo je zavisno stanovništvo. Ni ovaj
društveni sloj nije bio jedinstven. Sastojao se od više grupa, sa različitim pravima, obavezama i
zanimanjima. Zajednički naziv za pripadnika potčinjenih slojeva bio je sebar. Među sebrima
najviše je bilo zemljoradnika koji su se nazivali meropsi. živeli su na vlastelinskim posedima; tu
su obradivali zemlju i gajili razno povrće i žitarice( heljda, proso, pšenica, ječam, ovas, raž, bob,
sočivo, grašak, zelje, kupus, luk, rotkvice, repa, tikva). Deo prihoda davali su vlastelinu i
vladaru. Za njihove potrebe obavljali su i određene fizičke poslove. Stočarstvom su se bavili
vlasi. Oni su gajili uglavnom ovce i koze, a ziveli su najčešće u planinskim krajevima. Vlaha je
bilo i na imanjima koja su pripadala vlasteli ili crkvi. Oni su vlasteli morali da daju desetinu svojih
prihoda i živelu su u boljem položaju u odnosu na ostalo zavisno stanovništvo. Otroci su bili
potpuno obespravljeni i imali su status sličan robovima.
U posebne kategorije stanovništva spadali su trgovci, rudari, zanatlije, koji su živeli u gradovima
kao i dubrovački trgovci i nemački rudari-Sasi. Oni su imali bolji položaj u odnosu na zavisno
stanovništvo.