Professional Documents
Culture Documents
ISSN: 2528-9810
Vol. 8 Issue 2, February - 2023
Abstract—This study aims to determine the pagpapatala ng kolehiyo kung saan kinakailangang
cultural influences present in particular Asian kumuha ng entrance exam ang mga mag-aaral. Sa
teleseryes. The study's design was ethnographic. panliligaw pareho ang limang bansa sa kultura ng
As research tools, teleseryes were used from panliligaw. Parehong pormal ang paraan ng panliligaw
Indonesia, Malaysia, the Philippines, Thailand, and kung saan bibisita ang lalaki sa bahay ng babae at
Taiwan. Two (2) teleseryes in each country were parehong nakialam ang magulang. Sa aspetong pag-
evaluated by three evaluators. Ten (10) teleseryes aasawa, pareho ang hangarin ng dalawang nag-
in all were examined. The investigation shows that iibigan na haharap sa dambana dahil mahal nila ang
there are significant cultural similarities among isa’t isa at pinaghahandaan ng lalaki ang kasal na
the five Asian nations. The necessity of education dadaluhan ng mga kaanak at kamag-anak. At tanging
was emphasized in terms of both obtaining a job ang Pilipinas lamang ang may kulturang tinatawag na
and the advancement of the nation. The five pamanhikan. Sa kulturang pamilya, parehong
nations have a same application process for extended family ang bansang Asyano. Ang mga lalaki
college, which includes an admission exam. The ang nagtratrabaho para sa pamilya. Nagkakaiba
five nations share a common culture when it lamang ang limang bansa sa kanilang tradisyon tulad
comes to romance. Both formal ways of courtship ng pinapayagan ang mga lalaki na magkakaroon ng
involve the male visiting the woman's home, maraming asawa. Iminumungkahi na bubuo pa ng
where both sets of parents get involved. The two ibang pag-aaral tulad nito bilang paghahanda at
lovers who will stand in front of the shrine have pagsasakatuparan ng ASEAN Vision.
the same desire in terms of marriage since they MGA SUSING SALITA:
adore one another, and the guy is getting ready panliligaw; extended families; mamanhikan;
for a wedding that will be attended by family and teleseryes
friends. Additionally, the mamanhikan (the man's
family will go to the woman's house) culture is Introduction
unique to the Philippines. Both Asian countries “Our cultures are being reduced little by little
have large extended families. Men perform to nothing. These technologies have no passport and
household labor. The only tradition among the five no visa, but they are affecting us and shaping us.”-
Nations that varies is whether or not men are Joseph Ki-Zerbo
permitted to have many wives. It is advised that Ang Asya ay isang rehiyon na nagkakaiba sa
other studies similar to this one be created in maraming aspeto tulad ng pag-aasawa, panliligaw,
order to prepare for and realize the ASEAN Vision. pamilya, edukasyon, at iba pa. Ang bawat indibidwal
maging Malaysian, Indonesian, Korean, Singaporean,
Keywords- courtship; extended families; Thai o Pilipino man ay dapat maging culturally
mamanhikan; teleseryes capable. At para magkakaroon ng kamalayan sa mga
kultura nabuo ang pag-aaral na ito. Iminungkahi ni
Abstrak Alexius (2017) suriin ang mga kultura ng Asya upang
Hangad ng pag-aaral na ito ay makilala ang malaman at maikonekta sa ASEAN integration.
mga kulturang napapaloob sa mga piling teleserye sa Sa katunayan binigyan-diin ni Vongthep
mga piling bansa ng Asya. Ginamit sa pag-aaral na ito (2017) sa kanyang talumpati ang tungkol sa
ang Ethnographic na disenyo. Mga teleseryeng mula pagkakaisa ng mga mamamayang Asyano.
sa Indonesia, Malaysia, Pilipinas, Thailand at Taiwan Ipinaliwanag niya na hindi lamang ang estado ng
ang ginamit bilang instrumento ng pag-aaral. ekonomiya ang pagtuunang pansin ng bawat pinuno
Tigdadalawang (2) teleserye sa bawat bansa ang sa bawat bansa kundi kailangang ding magkakaroon
sinuri ng tatlong ebalweytor. May kabuuang sampung ng ideya ang bawat mamamayan ng Asya tungkol sa
(10) teleseryeng sinuri. Sa resulta ng pagsusuri higit mga kultura at tradisyon. Ito ay isa sa mga paraan
na nangingibabaw ang mga pagkakatulad sa kultura upang matugunan ang tinatawag na ASEAN
sa limang bansa ng Asya. Sa aspeto ng edukasyon integration, dagdag pa niya.
parehong binigyan-diin ang kahalagahan nito sa Ito ay sinuportahan ni Alexius (2017) ng
paghahanap ng trabaho at sa pagpapaunlad ng Malaysia na nagsabing dapat lahat ay makakilanlan
bansa. Pareho ang proseso ng limang bansa sa “One Asea, One Framework, One Network” ito ang
www.imjst.org
IMJSTP29120809 5860
International Multilingual Journal of Science and Technology (IMJST)
ISSN: 2528-9810
Vol. 8 Issue 2, February - 2023
lagi niyang binigyan diin. Hangarin ni Alexius (2017) tungkol sa mga kultura at suliraning panlipunan ang
na maikonekta ng mga mamamayan ang kanilang mga bansa sa Timog Silangang Asya.
pagkakaiba at pagkakapareha. Ipinaliwanag ni Borong Pinagkukunan ng Datos
(2021) kailangan magtamo ang mga mag-aaral ng Mga teleserye mula sa Timog Silangang Asya
kaalaman at pag-unawa sa sariling kultura ng ang ginamit bilang instrumento ng pag-aaral.
kanilang lugar at maging ng ibang bansa. ng kultura Tigdadalawang (2) teleserye sa bawat bansa ang
ang siyang nagbibigay ng pagkakakilanlan ng isang sinuri. Limang bansa ang sinuri kaya may kabubuang
bansa sa buong mundo, kung kaya’t mahalaga ito sa sampung (10) teleserye. Ang teleseryeng mula sa
pag-aaral ng mga relasyon ng iba’t ibang bansa. Ang Indonesia, Malaysia, Pilipinas, Thailand at Taiwan na
pagiging bukas-isip at may kamalayan sa iba’t ibang kapwa matatagpuang sa Timog Silangang Asya. Ang
kultura ang susi sa interkultural na pagkilala, at sa talahanayan sa ibaba ay nagpapakita sa mga
pagitan ng mga bansa sa Timog Asya. teleseryeng sinuri. Ang teleserye ay kinuha mula sa
Isa sa mga malaking selebrasyon noong youtube.
nakaraang Nobyembre, 2017 ay pagtitipon-tipon sa Talahanayan 1: Mga Teleseryeng Sinuri
mga pinuno ng bansa sa Asya sa Pilipinas ay ang Bansa Pamagat ng
Ang Samahan ng mga Bansa sa Timog-Silangang Teleserye
Asya na kadalasang dinadaglat bílang ASEAN o Indonesia Behind Your Smile
ASEAN INTEGRATION. Hangarin na ang samahang Anugerah
ito ay pagtaguyod ng paglago ng
ekonomiya, kaunlarang panlipunan, pagsulong ng Malaysia Ariane Rose
mga kultura sa mga kasapi, at pagpapalaganap ng Amanah Dalam Dinta
kapayapaang panrehiyon.
Ang pagkilala ng mga kultura sa mga bansa Pilipinas Mara Clara
ng Asya ay makilala sa pamamagitan ng medya. Batid A Love to Last
ng lahat na maraming nahuhumaling sa mga
dayuhang teleserye. Ang medya ay may malaking Thailand Song Pradtna
impluwensiya sa mga pagbabagong nagaganap sa Kleun Cheewt
lipunan. Sa katunayan binahagi nina Happer, et al.,
(2013) malaki ang pagbabago ng mga kabataan sa Taiwan Summer’s Desire
kasalukuyan sa kanilang mga paniniwala at mga Fall in Love With Me
kaugalian dahil sa social media.
Ang medya ang itinuturing na pinakamalakas Paraan ng Pananaliksik
na institusyong sosyal na nagtataglay ng Pagkatapos inaprubahan ng mga tagasuri
kapangyarihang lumikha ng isang opinyong ang pag-aaral na ito ginawa agad ng mananaliksik
makapagpapabago sa kasaysayan ng bansa. Malaki ang sumusunod:
ang ginagampanan ng teknolohiya sa paghabi ng Una, nangalap ang mananaliksik ng mga
kultura (Guinto, 2010). Kung saan ang kulturang ito teksto tungkol sa proseso ng movie viewing. Ang mga
ay nagbibigay pagkakilanlan sa bawat lugar. Ayon kay nakalap na proseso ay hinango sa Wikipedia (2013)
Garcia (1989) na binangggit sa tesis ni Briones (2014) ito ay matatagpuan sa Apendiks B;
bawat bansa ay may kanya-kanyang katangian at Pangalawa, nagdownload ang mananaliksik
kaibahan. ng mga teleserye mula sa bansang Timog Silangang
Ang pag-aaral na ito ay magsisilbi tulay sa Asya;
pagkilala, pagkuha at pagpapahalaga ng mga Pangatlo, pinanood muna ng mananaliksik
impormasyon sa mga kapwa Asyano. Umaasa ang ang mga teleserye at sinuri ang napapaloob nito kung
mananaliksik na maging kapaki-pakinabang ang naayon ba sa hinihingi ng pag-aaral;
nabuong awtput na isang kalipunan ng mga video Pang-apat, sinuri ng mananaliksik ang mga
clip na napapalooban ng iba’t ibang kultura. teleserye upang malaman kung naaayon ba sa mga
krayteryang o aspetong hinanap ng pag-aaral na ito;
RESEARCH OBJECTIVES at
Layunin ng pag-aaral na ito ang makilala at Panlima, kumuha ang mananaliksik ng tatlong
maipakita ang mga kulturang napapaloob sa mga gurong nagtuturo ng panitikan o literatura na siyang
piling teleserye sa mga piling bansa ng Asya. nagsuri. Bago ginawa ang pagsusuri ipinaliwanag ng
mananaliksik ang mga datos na dapat makuha sa
RESEARCH METHODOLOGY teleserye.
Desinyo ng Pananaliksik Ang mga ebalweytor na kinuha ay limang
Ginamit sa pag-aaral na ito ang Ethnographic taong pataas na ang karanasan sa pagtuturo ng
na disenyo. Ang ethnograpikong paraan ng panitikan na pawang nag-aaral ng MAED Filipino at
pananaliksik ay ang pag-aaral ng kultura at tradisyon English. Pagkatapos nasuri ng mga ebalweytor ang
sa isang partikular na tribu o sa isang mamamayan teleserye iniisa-isang pinuntahan ng mananaliksik ang
(Daguplo, et al., 2016). Ang disenyong ito ay naaayon mga tagasuri tungkol sa kanilang kasagutan. Hindi
sa pag-aaral na ito sapagkat binigyan ng tuon ang naisagawa ang FGD dahil mula sa iba’t ibang
paaralan ang tagasuri.
www.imjst.org
IMJSTP29120809 5861
International Multilingual Journal of Science and Technology (IMJST)
ISSN: 2528-9810
Vol. 8 Issue 2, February - 2023
Ama ginawa? Bakit responsibilidad
pinatawag ako ng mga punong-
THE FORMULATION AND DISCUSSION ng principal? guro bilang
Dahil sa mga pangalawang
kalokohan magulang sa
niyo sa mga mag-aaral
Mga Kulturang Napapaloob sa Timog Silangang paaralan
Asya Sa bahay Mga Tumigil kana Pagkamasarili
Malaysia magulan sa pag-
Ipinakita sa bahaging ito ang mga iba’t ibang g aaral!Humayo
ka at
kultura mula sa limang bansa ng Asya. magtrabaho
Kulturang Edukasyong Napapaloob sa mga Piling Sa bahay Ina Pinag-aaral Pagpapahalaga
ang mga anak ng kaalaman
Bansa ng Asya hanggang sa
Sa bansa ng Indonesia ipinakita na ang kultura mataas
edukasyong
na
www.imjst.org
IMJSTP29120809 5862
International Multilingual Journal of Science and Technology (IMJST)
ISSN: 2528-9810
Vol. 8 Issue 2, February - 2023
www.imjst.org
IMJSTP29120809 5863
International Multilingual Journal of Science and Technology (IMJST)
ISSN: 2528-9810
Vol. 8 Issue 2, February - 2023
Ang kabuuang resulta ay may kaugnayan sa ng lalaki sa kanyang pamilya ang babaeng kanyang
pahayag nina Daquigan (2016) na natuklasan na liligawan. Ang pagtatapat ng lalaki sa kanyang
ang Asya ay isang rehiyon na nagkakaiba sa nararamdaman ay isinagawa sa bahay ng babae.
maraming aspeto tulad ng edukasyon. Sa resulta ng Ipinakita sa teleserye ang pagiging konserbatibo ng
kanilang pagsusuri na pareho ang paniniwala ng Indonesia sa katunayan ipinakita sa teleserye na
bawat na kaya ng edukasyon na mapagaan ang habang namamasyal ang magnobya sa plasa, sa
pagkakaiba ng mga tao pagdating sa kanilang isang restaurant at sa baywalk ay hanggang holding
katayuan sa lipunan. Ang edukasyon ay isang hands lamang ang pwedeng gagawin ng
mabisang instrumento sa pagkamit ng mga layunin ng magkarelasyon. Ito rin ay pinatunayan ng sinabi ng
isang bansa. mga magulang sa kanyang anak na “Mabait ba iyang
Talahanayan 3: Kulturang Panliligaw Napapaloob nanliligaw mo? Tandaan mo ang mahalaga may
sa mga Piling Bansa ng Asya dignidad. “It’s not that, it can’t be given it’s that he’s
Bansa Tagpuan Tauhan Dayalogo Tema unworthy”. Ipinakita rito ang pagpapahalaga ng
Sa bahay Ina May trabaho ba ang Pagpapahalaga estado
iyong mapangasawa? ng buhay pagpapanatili ng magandang reputasyon sa pamilya.
Sa bahay Ina Mabait
nanliligaw
ba iyang
mo?
Pagpapahalaga
dignid ng pamilya
sa
Ipinaliwanag ni Assimono (2015) sa kanyang
Tandaan
mahalaga
mo ang
may pag-aaral na isa sa mahirap na kultura ng panliligaw
K
U
dignidad. “It’s not that,
it can’t be given it’s that ng Indonesia ay kailangan ang dalawang nag-iibigan
L
T Indonesia Sa bahay Lalaki
he’s unworthy”
Anuman ang iyong Pagpapahalaga sa ay parehong tanggap sa kani-kanilang pamilya. Kaya
U
R
(Tracy) kinagisnan hahayaan
kita wala ako
kulturang kinagisnan
sa panliligaw na lalaki sa kanyang napupusuan
A
N
magagawa iyan ang
iyong kultura ang sisikapin ng lalaki na magugustuhan at matatanggap
G mahala we both love
each other ito sa kanyang mga magulang. May kasabihan ang
P
Sa bahay Tracy Matagal
mahal.
na kitang Pagmamahal
Indonesia, “Kalau kita menikah, kita juga menikah
A
N Sa parke Lalaki Don’t worry too much,
im willing to help you.
Katapatan
dengan keluarga” na ibig sabihin kapag nagpapakasal
L
I
Sa bahay Lalaki
Ganyan kita ka mahal
Mom met my beautiful Paggalang sa mga
sa iyong nobya o nobyo pinakasalan mo na rin ang
L
I
Opisina Officemate
lady
Mam Andrea may
magulang
Mapag-alala
pamilya nito.
G
A bulaklak po kayo galing
kay si Anton
Sa nabasang artikulo ni Lundstrom (2012) na
W
Sa bahay Manliligaw “Mara, bulaklak para sa
iyo, gusto lang kitang
Paggalang sa babae pinamagatang Courtship in Indonesia (2012) mahigpit
dalawin ang mga magulang ng Indonsesian sa kanilang mga
Sa paaralan Manliligaw “Mara, mahal kita”. May determinasyon sa
Pilipinas “Christian hindi pa ako mga pangarap anak pagdating sa hayskul. Hindi sila papayagang
pwedeng
makipagrelasyon. lumalabas upang makipagdate. Lagi ipinapayo ng
Kailangan kong mag-
aral muna”. mga magulang na ituon ang sarili sa pag-aaral hindi
Sa paaralan Manliligaw Pwede ba tayong Pagkamasunurin at
mamasyal? pagkamagalang sa pakipagrelasyon. Ang panliligaw ng lalaki ay may
Oh, Christian pero
kailangan ko mo nang malaking papel na ginagampanan ang mga magulang
magpaalam kay Sir
Amante. sa pagpili kung sino ang kanyang mamahalin kaya
Opisina Kasama Hi Andeng special Pagmamahal at
sa opisina delivery mga bulaklak pagkamatapat marami rito ang umiiral na arranged marriage.
mula kay Anthon iba
talaga kung mahal si Ipinakita sa teleserye na ang paraan ng
Anthon, Andeng
Bahay Nanliligaw O, Chloe magpaalam Pagkamagalang panliligaw ng mga Pilipino ay pupunta ang lalaki sa
na ako sir Anton na
ligawan na kita kasi bahay ng napupusuan at pormal ang paraan ng
nakapaggraduate na
tayo panliligaw. Ang manliligaw ay pupunata sa bahay ng
Opisina Kaibigan Lalaban ka pa ba
Anton? Pero bro, let
Pagtulong
babae at sa mga magulang muna makipag-usap ang
her go. Alam mo
ligawan mo na si lalaki at hihingi ng pahintulot. Ipinakita sa teleserye na
Andeng Anton, alam
mo kaibigan siya ni sa bahay nanliligaw ang lalaki kung saan ang babae
Kressy
mahihirapan
hindi
ay magpapakipot. Hindi niya agad sasagutin ang
Opisina Anton Lalabas
mamamayang
tayo
gabi lalaki kahit mahal niya. Ipinakita rin sa telerye na may
Andrea. Ipapasyal kita
sa paborito kong mga lalaki na makipagdate o ipapasayal ang
Sa restaurant Lalaki
pasyalan
“Flowers for you baby” napupusuan at doon gagawin ang panliligaw.
Malaysia please
proposal
accept my
Napansin rin sa teleserye na may mga
Sa bahay Lalaki Sir, gusto ko pong
sabihin mahal ko ang
tagahanga o lalaki nadaig ang kanyang pagkatakot na
Thailand Sa plaza Lalaki
anak mo.
“Kung nakikita mo lang Pagkamatiisin
baka mabasted kaya kukuha muna ng isang tao o
ang nararamdaman ng
aking puso Walee.
"pantao tulay" na karaniwan parehong kaibigan ng
Tandaan mo hindi ako
titigil. Ganyan kita
manliligaw at nililigawan. Ayon kay Torres (2016)
kamahal marami ang paraan ng panliligaw ng mga Pilipino
But when Butler Bo
went to army, your dad
Diskriminasyon/Pang-
aapi
tulad ng idadaan sa pagpapadala ng mga bulaklak,
took advantage of the
opportunity and
liham at harana. Ito ay mga tradisyunal na paraan ng
Taiwan
desperately
me.
chased panliligaw. Ipinaliwanag pa rin niyang ang ipinakita
Bahay Ina Tao Zi, kailan mo ba
ipakilala ang iyong
Pagkamaalalahanin rin sa mga teleserye partikular ang pagpapadala ng
nobya? Mabait siya?
Mapagkatiwalaan ba?
bulaklak at paghaharana. Dagdag pa ni Torres (2016)
Opisina Lalaki Kakain tayo sa labas
mamamaya kasi
Hospitable na pahirapan ang paraan ng panliligaw noon. Ang
kaarawan mo lalaki ay dadaan muna sa butas ng karayom upang
makuha lamang ang matamis na “oo” ng kanyang
Ipinakita sa teleserye ang isang magandang iniibig. Kailangan din na makuha ng lalaki, hindi
kultura ng panliligaw ng Indonesia tulad ng ipakilala lamang ang pag-ibig ng babae, kundi ang pagsang-
www.imjst.org
IMJSTP29120809 5864
International Multilingual Journal of Science and Technology (IMJST)
ISSN: 2528-9810
Vol. 8 Issue 2, February - 2023
ayon din ng mga magulang nito sa kanyang sa Thailand itinuturing very big deal ito. Ang
panliligaw. Ang pagsang-ayong ito ay hindi madaling pakigpakita sa mga magulang ng babae ay
makuha dahil bago pumayag ang mga magulang ng palatandaan ng seryoso ang lalaki sa kanyang
babae, kailangan dumaan ang lalaki sa ilang pagmamahal.
pagsubok. Ipinakita sa teleserye ang isang magandang
Ayon naman kay Francia (2010) bago kultura ng panliligaw ng Taiwan tulad ng ipakilala ng
magpapakasal ang lalaki ay nagsisimula ang lahat sa lalaki sa kanyang pamilya ang babaeng kanyang
panliligaw ng lalake, hindi lang sa babae, pati rin sa liligawan. Ang pagtatapat ng lalaki sa kanyang
pamilya nito. Ang panliligaw isa sa mga magandang nararamdaman ay isinagawa sa bahay ng babae.
kultura ng mga Pilipino na maipagmamalaki sa ibang Sinabi ni Padilla (2007) ang kasal ng bansang
bansa. Ang kulturang pamanhikan ay isa sa dapat e- Singapore ay napakamahal. Kaya mag-iipon muna
preserba ng mga taga-Asyano at dapat tularan sa ang nobya ang ilang taon para sa mga gastusin sa
ibang bansa bilang guro sa wika at panitikan kasal kaya marami sa magnobya sa mass wedding
iminungkahing ang kulturang ito ay dapay pansin sa ceremony nalang sasali sa pagpapakasal para
tinatawag na ASEAN Integration. makaipon nap era.
Sa pagsusuri ng teleserye mula sa Malaysia Sinabi ni Padilla (2007) ang kasal ng bansang
napansin lamang na pinaiiral sa kulturang panliligaw Taiwan ay napakamahal. Kaya mag-iipon muna ang
ang kapwa Malaysian ang iibigin o mamahalin. Sa nobya ng ilang taon para sa mga gastusin sa kasal
pakikipanayam ng mananaliskik sa mga kakilang kaya marami sa magnobya sa mass wedding
OFW kung bakit mas gusto ng mga Malaysia ang ceremony nalang sasali sa pagpapakasal para
kalahi nila, una, para hindi mahirapan sa pagkayakap makaipon na pera.
ng kanilang kultura. Pangalawa, ang kanilang
kayamanan ay hindi mapunta sa iba. Ayon kay Talahanayan 4: Kulturang Pag-aasawa
Seashell (2017) ang Malaysia ay isa sa mga maunlad Napapaloob sa mga Piling Bansa ng Asya
na bansa kaya ang mga babae ay hindi Bansa Tagpuan Tauhan Dayalogo Tema
Indonesia Sa parke Lalaki I want to marry you. Ina ito Pagmamahal at
maghahangad na makapag-asawa ng lalaking may si Jean ang aking paggalang sa mga
papakakasalan magulang
maraming pera. Sa parke Mga Handa naba lahat na
magulang kakailanganin mo sa kasal
Ipinaliwanag ni Daquipan (2016) na sa K anak?
U
panliligaw ng taga-Malaysia mahalaga parin ang L
Malaysia Sa bahay Adam Jurvita pinag-iiupunan ko
ang ating darating na
Pagkamagara
T
opinyon ng mga magulang lalo na kapag ang anak U
kasal. Ibinili ko ang mga ito
tanda ng aking
R
nila ay babae. May mga pamantayan ang magulang A Sa opisina Adam
pagmamahal sa iyo
Kailangan ko nang hingin Pagmamahal at
ng babae sa lalaking manliligaw. Una kailangan sa mga magulang mo ang
iyong puso
pagkamatapat
Ayon kay Daquipan (2016) ang kultura ng Sa hardin Asawa “Tigasan mo ang puso mo
Andria. Nang kinasal tayo
Pagkamatatag
Sa tuwing ilalabas ng lalaki ang babae sinasamahan Sa bahay Babae “Maghiwalay na tayo, we Hindi
need file a divorce” pagkakaunawaan
ng kasapi ng pamilya ang babae para mapanatili ang Sa bahay Babae “P’Chaiyan won’t come Pag-aalala
magandang relasyon ng babae. Pangalawa, kapag back to me right? Will
Chaiyan divorce me?
sinagot na ng babae ang lalaki papayagan na silang Taiwan Sa
restaurant
Lalaki Ituloy na natin ang ating
pagpapakasal
pagmamahal
www.imjst.org
IMJSTP29120809 5865
International Multilingual Journal of Science and Technology (IMJST)
ISSN: 2528-9810
Vol. 8 Issue 2, February - 2023
Ang mga seremonya ay iba-iba sa bawat pulo. Ang malalapit na kaibigan ng lalaki at babae. Sa loob n
ideyal na kasal ay lalakas ang samahan kung ang gang angkop at mahalagang lugar kung saan
babae ay hahawak sa pinansyal at pag-alaga ng mga gaganapin ang seremonya ng kasal. Bahagi ng
bata habang ang lalaki ay nagtatrabaho. Minsan lang seremonya ng kasal ay ang tinatawag na money
ang pagmamahal o pagnanais ang makikita sa kasal. dance. Ito ang mga kulturang ipinakita sa teleserye.
Ang mga salitang tinggi (high) and rendah (low) ay Isa sa mga kulturang Pilipino sa
mahalaga sa pagkasundo ng kasal sa mga pagpapasakal ay ang pagkakaroon ng pamamanhikan
Indonesian. Sa ibang lugar, ang lalaki ay maaaring kung saan ang pamilya ng lalaki o nobyo ay pupunta
magpakasal sa babae na may mababang estado sa sa bahay ng babae o nobya para pormal na “hingiin
buhay. Sa ibang komunidad, tulad ng mga Muslim, ang kamay ng dalaga” sa kaniyang mga magulang.
maaring magpakasal ang lalaki sa maraming babae. Sa pamanhikan ipinakita sa teleserye na ang mga
Ang mga seremonya ay iba-iba sa bawat pulo, mula kaanak ng babae at lalaki ay dadalo upang making sa
sa mga ritwal hanggang sa pagtatanan. gagawing pag-uusap para sa plano ng pagpapakasal.
Inilarawan ni Daquigan (2016) na may mga Ayon kay Alampay (2013) ang tradisyon ng
lugar sa Indonesia na ang pagtatanan ay karaniwang pamanhikan ay nagpapakita ng respeto at karangalan
paraan ng pagpapakasal at alam ng kanilang mga para sa mga magulang ng dalaga bago magpakasal
magulang ito. Ang mga seremonya ng kasal ay ang magkasintahan.Sa pamamanhikan sinasabi ng
magarbo dahil ito ay may pari at isasagawa sa magkasintahan ang kanilang mga plano sa kasal. Sa
temple. panahong ito na hilaw pa ang mga detalye ng
Mahaba ang seremonya ng kasal at okasyon, ang mga magulang ng mga ikakasal ay
maraming proseso ang ginawang seremonya ng magbibigay ng kanilang mga opinion at suhestyon sa
kasal. Ito ang napansin ng tagasuri sa kultura ng pangunahing mga detalye kung tungkol sa kung
kasal ng bansang Malaysia. Batay sa resulta ng kailan at saan gaganapin ang kasalan. Pwede na ring
pagsusuri ni Hirschman (2016) ang ikinaiba ng pag-usapan sa okasyong ito kung sinu-sino ang mga
Malaysia sa ibang bansa ay ang mahabang gagawin ninong at ning, best man, brides groom at
seremonya bago ang mismong kasal. Ang Hantar mga abay. Ang binanggit ni Alampay (2013) ay
Tanda o ang pagsalita ng pamilya ng groom, ipinakita rin sa telerserye partikular sa A Love to Last.
Bertunang o ang engagement, Bersanding o ang Ipinakita rin sa teleserye na ang
enthronement, Akad Nikah o ang mismong kasal at pagpapakasal ng lalaki sa kanyang iniibig ay
ang Berinai o ang seremonya. Sa seremonya ay pinaghandaan. Makikita rito na ipinakita ng lalaki sa
nilalagyan ng henna ang kamay ng bagong kasal. mga kaanak at kamag-anak ng babae na
Ganoon din ang pahayag ng isang nabasang pinaghandaan nang husto ang okasyon. Sa madaling
artikulo na pinamagatang Malaysia: Recent Trends salita gustong ipakita rito na ayaw ng lalaki na siya’y
and Challenges (2008) sa Malaysia ang kasal ay mapahiya sa mga kaanak at kamag-anak ng babae.
maraming seremonya ang kailangan daanin bago ang Ayon kay Daquipan (2016) sa mga probinsya ng
mismong pagdiriwang. Ang seremonya ay ang mga Pilipinas, ang baryo o barangay ay imbitado sa kasal
sumusunod: ang Hantar Tanda o ang pagsalita ng at resepsyon dahil na rin sa pagiging magiliw sa
pamilya ng groom, Bertunang o ang engagement, panauhin ng mga Pilipino. At magtulungan ang mga
Bersanding o ang enthronement, Akad Nikah o ang kaanak ng lalaki sa mga gastusin.
mismong kasal at ang Berinai o ang seremonya kung Halos lahat ng Pilipino ay pipiliin ang pormal
saan nilalagyan ng henna ang kamay ng babae at na kasal sa simbahan maging anumang estado sa
lalaki. Sa seremonya ng Bersanding, uupo ang buhay. Mayroon ngang kasabihan na sa Pilipinas,
ikakasal sa itinaas na dais (pelamin). Sa likod ng isang beses ka lang magpapakasal sa buong buhay
ikakasal ay ang mga magsisilbi sa kanila habang sila mo, maliban kung biyuda ka. Ito ay dahil walang batas
ay nakaupo. Pagkaupo nila, sisimula ang seremonya. ng Diborsyo sa bansa. Sa mga probinsya naman,
Kukuha ng maliliit na mga dahon at petals (bunga halos ang buong baryo ay imbitado sa kasal. Ito ay
rampai) at ikakalat sa bukas na palad ng bagong dahil ang mga Pilipino ay kilala sa pagiging magiliw sa
kasal. Dapat simulan sa kanang palad ng lalaki at panauhin. Ang pagdiriwang ay tumatagal ng buong
itapon sa kaliwang palad ng bride. Sunod, kumuha ng araw o minsan mga ilang araw pa. Ang mga gastusin
mga unting dahon at isawsaw sa likido. Maglagay ng ay nababalik din dahil sa money dance o pagsayaw
konting patak sa bukas na palad ng bride at groom ng ikinasal ng pandanggo at paglagay ng pera sa
(menepung tawar) at magkalat naman ng saffrom rice damit nila habang sumasayaw na sumisimbolo ng
sa balikat nila. Kapag ito ay nakumpleto, bibigyan ang kasaganaan ng ikinasal. Kapag nagsimula na ang
mga bisita ng bunga telur o isang itlog na nakalagay buhay ng ikinasal, maari na silang humiwalay sa kani-
sa gintong lalagyanan bilang simbolo ng kaniyang pamilya ngunit dahil sa pagiging malapit ng
pagkamayabong. mga Pilipino, mas pipiliin nila manatili lamang.
Mamanhikan muna bago gawin ang Ipinakita sa teleserye ang kultura ng pag-
seremonya ng kasal ang ipinakitang kultura ng pag- aasawa ng mga Thai kung saan napansin na
aasawa o pagpapakasal ng mga Pilipino. pinahandaan nang husto ng lalaki ang pagpapakasal
Pinaghandaan ng lalaki ang kasal sa layuning hindi na dinaluhan ito sa mga malalapit na pamilya ng lalaki
siya mapahiya sa pamilya ng babae. Sa seremonya at babae.
ng kasal dinaluhan ng mga kaanak, kamag-anak at
www.imjst.org
IMJSTP29120809 5866
International Multilingual Journal of Science and Technology (IMJST)
ISSN: 2528-9810
Vol. 8 Issue 2, February - 2023
kasal.
Mapagmahal ang mga magulang na
Sa bansang Taiwan pareho ang pakay ng
Indonesia sa mga anak lalo na ang ina ay mas
dalawang nagmamahalan sa kanilang pagpapakasal,
malapit ang mga anak sa ina. Ito ang nakitang
dahil mahal nila ang isa’t isa. Ipinakita na
magandang kultura ng mga Indonesia sa teleserye.
pinaghandaan ang kanilang seremonya. Sinabi ni
Ang nakita sa teleserye ay pinatunayan sa pahayag
Padilla (2007) ang kasal ng bansang Taiwan ay
ng isang artikulo sa Global Affairs Canada (2014) na
napakamahal. Kaya mag-iipon muna ang nobya ng
bansang Indonesia ay may kasabihang "Mangan ora
ilang taon para sa mga gastusin sa kasal kaya
mangan asal ngumpul" na ang ibig sabihin ay may
marami sa magnobya sa mass wedding ceremony
pagkain man o wala, ang pinakamahalaga ay
nalang sasali sa pagpapakasal para makaipon nap
magkakasama. Nagpapahiwatig ito na sa hirap at
era.
ginahawa kailangan buo ang isang pamilya.
Sa kabuuan ang ipinakita sa Talahanayan 4
Nangangahulugan itong malaki ang pagpapahalaga
na ang pagiging Asyano ay tunay na maipagmamalaki
ng pamilya ng mga taga-Indonesia.
sa mundo dahil sa mayaman ng kultura at paniniwala.
Ipinakita sa teleserye na mas malapit anak sa
Ayon kay Garcia (2015) ang kultura ng mamayang
ina. Ayon sa pag-aaral kina Daquipan (2016) na
Asya ay pinagbasehan ng pagiging mayaman ng
binanggit sa tesis nina Ilfeld at Hanssen (1997), ang
isang bansa. Ibinahagi pa ni Garcia (2015) na
mga sanggol sa Indonesia ay kinakarga hanggang
iniingatan ng mga Asyano ang sari-sariling kultura at
pitong buwang gulang, hanggat hindi nila naaabot ang
paniniwala kaya patuloy itong umusbong,
edad na ito ay hindi sila maaaring ibaba o makatapak
maipagmamalaki at pagyamanin bilang pagpapakita
sa lupa. Ito rin ang karaniwang dahilan ng pagiging
ng pagpapahalaga sa pagiging isang Asyano.
malapit ng mag-iina.
Talahanayan 5: Kulturang Pamilya Napapaloob sa
Extended family at mapagmahal ang mga
mga Piling Bansa ng Asya
lalaki sa mga babae ang ipinakitang magandang
Bansa Tagpuan Tauhan Dayalogo Tema
Sa bahay Lola Nasaan ang mga tao Pag-aalala kultura sa bansang Malaysia. Ang bansang
Indonesia rito
Sa bahay Manugang Inay pasulobong ko po pagkamaalalahanin Malaysia ay maliliit na bansa ng Asya na itinuturing
sa inyo, bagong sahod
kasi na isa sa mga maunlad na bansa sa Asya. Ayon kay
K
U
Sa bahay Anak Daddy
mommy (umiyak)
where is Pag-aalala
Hirschman (2016), ang relasyon ng pamilya sa mga
L
T
Malaysia Sa bahay Lolo “hahaha
talaga ang
matalino
aking
Pagmamahala
kamag-anak ng Malaysia ay may tatlong uri:
U
R
Pilipinas Sa bahay Tiyuhin
paboritong apo
“Hay naku Andeng Pagkamagalang
“patrilineal” na sumusunod at nakaayon sa pamilya ng
A
N
iyang nanay excited na
excited kanina pa iyan
lalaki, “matrilineal” nanakaayon sa pamilya ng babae
G
paikot ikot. Parang sa
kanya mamanhikan si
at “bilateral” kung saan pantay ang katayuan ng
Sa bahay Ang lola
Anton
“Aw naku paano ba Pagkamaalagain
pamilya ng babae at lalaki. Ang titirhan ng bagong
P
A
iyan Andeng kung
magpapakasal sino na
kasal ay may kaugalian na sinusunod base na rin sa
M
I
ang gagawa sa akin
iyan”
kanilang mgapamilya. Ang bagong kasal ay titira sa
L
Y Sa bahay Nanay “Halika balai pasok
kayo sa loob upang
Pagka-accomodating bahay ng pamilya ng babae o bahay malapit dito. Sa
A
pag-usapan na natin
ang kasal nina Andeng”
ganitong uri karaniwang may pamana na naipapasa
Sa parke Nobyo Eng. Kressy
Beneventura will you
Tapat na pagmamahal sa anak. Ang mga Malay ay hindi gumagamit ng
marry me? (sabay abot
sa singsing)
apelyidong maaaring ipasa sa maraminghenerasyon
Sa hardin Asawa “Tigasan mo ang puso
mo Andria. Nang
Pagkamatatag ngunit dinadala nila ang pangalan ng kanilang ama sa
kinasal tayo you made
a promise. Sabi mo
isang henerasyon. Batay rin sa pagsusuri ni Musa
mahal mo ako” (2007) ang kultura ng pamilya ng Malaysia ay
Sa bahay Anak “When will I grow up? Pagpapahalaga sa mga
Thailand So I can work and kabutihan nagawa karaniwan ang mga trabahong mabibigat ay para sa
support my mother. I
don’t want my mother mga lalaki. Tumulong ang mga lalaki sa pag-aalaga
to be like this
anymore.” -Jeerawat ng kanilang mga anak. Hindi hinahayaang ang asawa
Sa bahay ama “I don’t want these Pagpapahalaga sa
scandalous history to reputasyon lamang ang mag-aalaga.
follow you and ruin
you.” Sa bansang Pilipinas ipinakita sa teleserye
“Remember that I will
never allow anyone to ang ama ang nagsisikap o nagtratrabaho para sa
destroy our reputation.”
Sa bahay Anak Pagtulungan natin ang Pagtutulungan pamilya, mapagmahal at malambing ang bawat
ating mga suliranin
ama. Tulungan natin miyembro ng pamilya. Ipinakita rin ang isang
ang pighati ni kuya
Lando sobrang siyang magandang kultura ng mga Pilipino ang
nasaktan sa nangyari
Taiwan Sa bahay Ama “I’m asking you to come Pagpapahalaga ng nagdadamayan sa mga problema sa pamilya at
home once. Is it that disiplina
difficult? What kind of napansin din na tagumpay ng isang anak tagumpay
www.imjst.org
IMJSTP29120809 5867
International Multilingual Journal of Science and Technology (IMJST)
ISSN: 2528-9810
Vol. 8 Issue 2, February - 2023
ng buong angkan. Habang pinanood ng mananaliksik kung saan kung anuman ang desisyon ng mga
ang teleserye, ipinakita rito na isang pamilyang magulang susundin ng anak.
kahanga-hanga kahit nagkakaroon ng maraming Pagdating sa edukasyon pareho ang sistema
suliranin ang mag-asawa pero ipinakita parin ng mga at proseso sa pagtatala sa kolehiyo kung saan
magulang sa mga anak ang mga magagandang kinakailangan kukuha ng entrance exam ang mag-
saloobin. Kahit mayaman ang mga pangunahing aaral. Nangangahulugan lamang na parehong
tauhan sa teleserye binigyan-diin ang pagiging naghahangad ang limang bansa ng isang kwalidad na
maganda sa kapwa. mag-aaral. Mapapansin ang bansang Singapore ay
Ang mga Pilipino ay family-oriented ayon kay medyo kakaiba ang kanilang kultura ng edukasyon
Timbreza (2003). Ang tagumpay ng pamilya ang sapagkat marami sa kanilang paaralan ay mono-
batayan sa tagumpay ng mga Pilipino sa kanilang gender.
buhay. Ipinagmamalaki ni Isla (2017) ay mga At ang kultura ng pagpapakasal ay medyo
kaugalian ng pamilyang Pilipino sa loob ng tahanan. may pagkakaiba. Napansin na ang bansang
Tulad ng sabay-sabay kumain, magdarasal bago at Indonesia ay umiiral ang kanilang tinatawag na
pagkatapos kumain at ang nahuling natapos kumain arranged marriage, malaya namang pumili ang mga
ang siyang maghuhugas ng pinggan. Ang kulturang Malaysian pero napakahaba ang seremonya ng kasal.
ay isa sa mga kahanga-kulturang maipagmamalaki sa Ang bansang Pilipinas ay daan din sa pamanhikan
ibang bansa. bago gawin ang kasal at nakaugalian nilang may
Ipinakita sa talahanayan pagmamahalan at money dance na ang pera kanilang nakuha ang
pagtutulungan sa pamilya. Isa ito sa mga kulturang itinuturing unang pera nilang mag-asawa. Ang mga
ipagmamalaki ng mga taga-Thailand. Ipinakita sa Thai naman ay pinaghandaan nang husto ang
teleserye ang mahalaga at magandang relasyon ng pagpapakasal at sa bansang Taiwan napakamahal
bawat miyembro sa pamilya. Sa nabasang tesis ni ang pagpapakasal at pinayagan ang kanilang
Topanya (2012), ang relasyon ng pamilya ang diborsyo. Pareho ang kultura ng limang bansa na
pinakaimportante sa bawat isang Thai. Ang mga Thai pinahandaan nan husto at paglalagay sa tahimik o
ay may kasabihang “dern tam poo yai mamai kad” na pagharap sa dambana.
ang ibig sabihin ay “Sumunod ka sa matanda at hindi Sa resulta ng pagsusuri nagkakaroon ng iba-
ka kakagatin ng mga aso” na ang ibig sabihin ay ‘di ka ibang aspeto ang mga tao sa Asya. Sa aspeto ng
mapapahamak kung susunod ka sa matanda. edukasyon makikita sa teleserye na nagkakaroon ng
Ipinakita rito ang pagbibigay-diin ng mataas kalamangan ang mga mayayaman sa uri ng
na paggalang at respeto ng mga anak sa magulang at paaralang mapapasukan. Napansin sa telerye na ang
pagbibigay napakahalagang importansiya ang mga mayayamang mag-aaral na nakapag-aral sa
pagkakaroon ng buo ang pamilya. marangyang unibersibad ay nakabentahe pagdating
Batay sa napanood sa mga teleserye ang sa kaalaman. Ang marangyang unibersidad ay
kulturan pamilya ang ipinakita ay ang tinatawag na nakapaglunsad ng pangglobal na kompetesiyon at
extended family. Ipinakita sa teleserye na maraming siyang nakakatuon sa espesyal na talento ng mga
miyembro ang pamilya dahil kahit may asawa na mag-aaral. Maraming mga mahihirap na gustong
nanatili parin sa bahay ng mga magulang. Ang makapagtapos sa pag-aaral pumasok sila bilang
napansin ito ay pinatunayan ni Paul (2009) na working student para ipagpatuloy ang kanilang mithiin
nagsabing kaiba ang kultura ng pamilya sa Taiwan sa buhay.
na hindi makikita sa ibang bansa. Tulad ang anak na Ayon kay Villegas (2008) malaki ang
hindi pa nag-aasawa ay titira sa mga magulang. pagkakaiba ng sitwasyon ng mga guro at mag-aaral
Kapag nag-aasawa na saka pa aalis sa bahay ng mga sa magandang unibersidad o pribadong mga paaralan
magulang kung may sarili ng tirahan. Ang pagbukod kaysa mga pampublikong unibersidad. Sa bahagi ng
ng mag-aasawa ay minsan aabot ng ilang buwan o guro hindi masyadong marami ang pressure
taon na ito. pagdating sa mga kagamitan sa paaralan. Dahil ang
Ang kabubuang resulta ng pananaliksik sa ganitong uring unibersidad ang makapagbigay agad
mga kulturang napapaloob sa limang bansa; sa sa kinakailangan ng kurikulum. Sa bahagi ng mga
kultura ng pamilya, makikitang ang bansang mag-aaral nakatutulong ito upang lalong mapaangat
Indonesia, Malaysia, Thailand, Pilipinas at Taiwan ay ang kanilang kaalaman. Sa kabuuan ipinakita sa
maraming pagkakatulad. Una, ang pamilya sa mga telesrye na ang edukasyon ng taga-Asya ay tulay na
bansang ito ay karaniwang extended. Ipinakita na mapaunlad ang isang bansa.
malaki ang pagpapahalaga ng mga nasabing bansa Ito ay sinuportahan ni Palomar (2015) sa
sa paggalang sa nakatatandang miyembro ng kanyang pag-aaral na nagsabing sa larangan ng
pamilya. Ang mga pagkakatulad na ito ay masasabing edukasyon ang kawalidad na kagamitan at guro ang
ugat at pundasyon ng epektibo at positibong mahalaga. Makabuo ng isang kawalidad na guro kung
interkultural na relasyon na maaaring magkaroon ang maganda ang kagamitan ng unibersidad.
mga nasabing bansa. Sa aspeto ng panliligaw at pag-aasawa,
Sa kultura ng panliligaw parehong isinagawa ipinakita sa teleserye na ang mga ito ay bahagi ng tao
ang pormal na pagtatapat ng napupusuan sa bahay. na nakapagpasaya. Iba-iba man ang kanilang
Parehong nirespeto ang mga magulang ng babae pamamaraan at kultura sa kanilang pagpapakita ng
kanilang pag-ibig, parehong iisa lamang kanilang
www.imjst.org
IMJSTP29120809 5868
International Multilingual Journal of Science and Technology (IMJST)
ISSN: 2528-9810
Vol. 8 Issue 2, February - 2023
tunguhin na ang hangarin makabuo ng isang masaya [4] Bae, K. (2017). PressReader.
at magandang pamilya at may katuwang sa buhay sa https://www.pressreader.com/philippines/bandera/2017
lahat na mga suliranin. Ayon kay Christofferson 1230/281792809404178
[5] Borong, N. L. (2021). Southern Leyteño’s folklore
(2013) ang babae noon ay nasa bahay lamang. Ang
narratives on lifestyle and leisure. International Journal
lalaki ang nasusunod sa lahat na mga gusto sa of Research Studies in Education, 10(11), 41-48.
buhay. Sa kasalukuyan malaki na ang boses ng mga https://doi.org/10.5861/ijrse.2021.a022
babae. Katuwang na sa lahat na mga plano sa [6] Casapao, M. (2015). Sistema ng edukasyon sa Asya.
pamilya. https://www.scribd.com/user/32927854/Mike-Angelo-
Sa aspeto ng pamilya binigyan-diin ng halos Casapao
lahat ng mga teleseryeng napanood na ang pamilya [7] Daguplo, M., et al. (2016). Pagsusuri ng mga alamat sa
ay ang isang kayamanan na hindi maaaring mga piling baranggay sa lungsod ng Matalom, Leyte.
maipagpalit ninuman. Sa katunayan, parehong Unpublished Research: Southern Leyte State University
[8] Daquigan, S., et al. (2016). Ang mga pagkakatulad at
nagsisikap ang mga magulang para maitaguyod ang
pagkakaiba sa kultura ng mga bansang Indonesia,
pamilya. Ipinakita na halos lahat ng teleserye na Malaysia, Pilipinas, at Thailand at ang epekto nito sa
extended family ang pamilyang Asyano. interkultural na pagkilala. Isang Pamanahong Papel.
Nangangahulugan lamang ito na ang mga taga- Pamantasang De La Salle – Manila
Asyano ay may pagpapahalaga sa pamilya. [9] Gannaban, M. (2011). Isang dosenang pagdamulat-
Binigyang-linaw ni Daquipan (2016) na ang mga femenismo sa mga piling akda. Technological
Asyano ay malaki ang pagpapahalaga ng isang buong University of The Philippines, Philippine Normal
pamilya. Ang malaki, masaya at matatag na pamilya University, De La Salle University. https: //www.
nakapagbibigay ng isang kapaki-pakinabang at researchgate. net/
produktibong mamayan. publication/318528637_Isang_Dosenang_Pagdalumat-
Feminismo _sa_ mga_ Piling_Akda
Ang inilahad ng resulta ang nagpapahiwatig [10] Garcia, K. (2015). Kultura, paniniwala at
lamang na ang pagbibigay-pansin ng pagkakaiba at pagpapahalaga ng Pilipino sa pagiging
pagkakatulad sa mga kultura at aspeto ng buhay ay asyano.http://garciakcfifteenbowchikabowwow.
isang magandang paraan na makilala ang mga /2015/07/kultura-paniniwala-at pagpapahalaga -ng.html
kultura ng karatig-bansa. Sa ginanap na ASEAN [11] Happer, C. et al., (2013). The role of the media in the
SUMMIT binigyan-diin ang pagkakaroon ng sapat na construction of public belief and social change.
kamalayan sa mga sistema ng mga bansa. Glasgow University Media Group, University Glasgow,
Glasgow, United Kingdom.
[12] Hirschman, C. (2016). Gender, the status of women,
CONCLUSION AT RECOMMENDATIONS
and family structure in Malaysia. Malaysian Journal of
Ang mga teleserye ay lagusan sa pagiging economic Studies Vol 53 No. 1 –. Retrieved from:
bukas-isip at kamalayan sa iba’t ibang kultura sa mga https://faculty.washington.edu/charles/new%20PUBS/A
karatig-bansa at nagsisilbing susi sa interkultural na 127.pdf
pagkilala sa mga aspeto ng buhay ng mga Asyano. [13] Isla, J. (2017). Kaugalian ng pamilyang pilipino sa loob
Batay sa resulta ng pag-aaral iminumungkahi ng tahanan
ng mananaliksik na magkakaroon pa ng ibang pag- https://www.slideshare.net/JinkyIsla/kaugalian-ng-
aaral tulad nito bilang paghahanda at pamilyang-pilipino-sa-loob-ng-tahanan
pagsasakatuparan ASEAN Vision 2020. At ipagsanib [14] Padilla, M. 2007. Love and globalization:
ang mga kultura sa Indonesia, Malaysia, Thailand at Transformations of intimacy in the contemporary world.
Nashville, Tenn.: Vanderbilt University Press.
Singapore sa pagtuturo ng panitikan upang unti-unting [15] Suratno, T. (2014). The education system in Indonesia
makilala ng lubusan ng mga mag-aaral ang mga at a time of significant changes.
kakaibang kultura sa ibang bansa nang sa ganoon https://journals.openedition.org/ries/3814
matugunan ang hangarin ng ASEAN INTEGRATION. [16] Tolentino, M. (2016).
https://www.academia.edu/7256887/Kultura_ng_Mga_B
ACKNOWLEDGEMENT ansa_sa_
Ang pananaliksik na ito ay naisakatuparan bilang [17] Torres, F. (2016). Panliligaw- noon at ngayon
bahagi tesis sa graduwadong pag-aaral ng Southern http://magandang-kasal.com/panliligaw-noon-at-
Leyte State University-Tomas Oppus sa programang ngayon/
[18] Vongthep, A. (2017). Nadaluhang seminar tungkol sa
MaEd-Filipino. ASEAN Connect: Forum on Extension in Higher
REFERENCES Education. Mani
[1] Alampay, L. (2013), Parenting in the Philippines.
Retrieved from:
http://link.springer.com/chapter/10.1007%2F978-94-
007-7503-9_9
[2] Alexius, A. (2017). Nadaluhang seminar tungkol sa
ASEAN connect: Forum on extension in higher
education. Manila
[3] Asimono, F. (2015). Love and courtship Indonesia
culture.https://blogs.transparent.com/indonesian/love-
and-courtship-in-indonesian-culture/
www.imjst.org
IMJSTP29120809 5869