You are on page 1of 211

លីមត

ី នៃអៃុ គមៃ៍ i
លីមីតននអនុគមន៍
ថ្នាក់ទី ១២

អ៊ូច បុនថន
គ្គូបងគ្រៀនកគ្មត
ិ ឧតតម
© រកាសិទិធ ២០១៦

លីមត
ី ននអនុ គមន៍ i
អារមភកថា

សួ សី ប
ដ ៊ូ នៗស
អ ិ សានុសិសសថ្នាក់ទី១២ និរគ្បិយមត
ិ តអាកអានជាទីងមគ្តី!
ងសៀវងៅ លីមីតនៃអៃុគមៃ៍ ថ្នាក់ទី១២ ជាងសៀវងៅដែលខ្ុុំបានងរៀបចុំចរគ្ករង រ

យ៉ារយកចត
ិ តទុកដាក់បុំផុត ងដាយងដដតងៅងលើគន្ឹះឹ សុំ ខាន់ៗននងមងរៀន វធ
ិ សា
ី ស្រសដគណនា
ួ ៗភ្ជាប់ជាមួយែុំង
និរ លុំ ហាត់តាមចុំណុចនីមយ ឹះគ្សាយដែលមានលកខណៈងាយយល់
ផរដែរ។ ងសៀវងៅងនឹះបានែកគ្សរ់ងចញពីគ្បភពឯកសារជាភ្ជសាដខែរ អរ់ងគ្ស បារុំរ
និររុសស។

ខ្ុុំមានសរឃម
ឹ ថ្ន ងសៀវងៅងនឹះនឹរក្ល្យជាឯកសារគ្សាវគ្ជាវជាទីគាប់ចិតដមយ
ួ សុំ
រប់ជួយងដាឹះគ្សាយបញ្ហាអាកដែលចរ់ងចឹះចរ់ែឹរដផាកលីមត
ី ននអនុគមន៍ជាក់ជាមន
ិ ខាន។

វាពិត ស់ថ្ន អវីៗទុំរអស់មន


ិ សុ ទធដតលអឥតងខាចឹះងនាឹះងទ អាគ្ស័យងេតុងនឹះ
ងមតាតអធាគ្ស័យរល់ កុំេុសឆ្គរ ងដាយអងចតនាកាុរក្លរផលិតងសៀវងៅងនឹះ ងេយ
ើ ខ្ុុំក៏
ររចុំទទួលក្លររឹះគន់
ិ ដកលុំ អ កាុរន័យសាាបនាពីសុំ ក់គ្បិយមត
ិ តអាកអានពីគ្គប់មជឈ
ដាានទុំរអស់ ងែើមបឲ្
ី យក្លរសរងសរងលើកងគ្ក្លយៗងទៀតក្លន់ដតមានភ្ជពលអគ្បងសើរ។

ជាចុរងគ្ក្លយខ្ុុំស៊ូមជ៊ូនពរឲ្យ មានសុ ខភ្ជពលអ មានសុំ រលអ មានសុ ភមរគល


និរងជាគជ័យគ្គប់ភ្ជរកិចចជាពិងសសបអ៊ូនៗសិសានុសិសសថ្នាក់ទី១២ ស៊ូ មឲ្យក្លរគ្ប រ
នាងពលខារមុខទទួលបានងជាគជ័យគ្គប់ៗគាា។

នគ្ពដវរ, នថងទ០
ី ១ ដខមករ ឆ្ា២
ុំ ០១៦
អ្នករ ៀបរ ៀង

អ៊ូច ប៊ុនថន
គ្គូបងគ្រៀនកគ្មត
ិ ឧតដម

ii លីមត
ី ននអនុ គមន៍
បញ្ជ អ
ី តថបទ

1. លីមីតននអនុគមន៍ត្តង់ចំនួនកំណត់ និងអននត ................................................. 1

ក. លីមីតនៃអៃុគមៃ៍ត្តង់ចំៃួៃកំណត់ .............................................................................. 1

លុំ ហាត់.................................................................................................................. 1

ែុំង ឹះគ្សាយ........................................................................................................ 2

ខ. លីមីតនៃអៃុគមៃ៍ត្តង់អៃៃត ...................................................................................... 19

លុំ ហាត់.................................................................................................................. 19

ែុំង ឹះគ្សាយ........................................................................................................ 20

2. ត្បមាណវិធីលលើលម
ី ីត ....................................................................................... 29

លុំ ហាត់.................................................................................................................. 29

ែុំង ឹះគ្សាយ........................................................................................................ 30

3. លីមីតរាងមិនកំណត់.......................................................................................... 33

0
ក. លីមីតរាងមិៃកំណត់   ..................................................................................... 33
0
លុំ ហាត់.................................................................................................................. 33

ែុំង ឹះគ្សាយ........................................................................................................ 35


ខ. លីមីតរាងមិៃកំណត់   .................................................................................... 45

លុំ ហាត់.................................................................................................................. 45

ែុំង ឹះគ្សាយ........................................................................................................ 46

គ. លីមីតរាងមិៃកំណត់ (  ) .............................................................................. 56
លុំ ហាត់.................................................................................................................. 56

ែុំង ឹះគ្សាយ........................................................................................................ 57

4. លីមីតននអនុគមន៍ត្តីលោណមាត្ត .................................................................... 63

ក. ត្ទឹស្ដីបទ.............................................................................................................. 63

លុំ ហាត់.................................................................................................................. 63

ែុំង ឹះគ្សាយ........................................................................................................ 64

លីមត
ី ននអនុ គមន៍ iii
ខ. ត្ទឹស្ដីបទ .............................................................................................................. 65

លុំ ហាត់.................................................................................................................. 65

ែុំង ឹះគ្សាយ........................................................................................................ 68

គ. ត្ទឹស្ដីបទ.............................................................................................................. 87

លុំ ហាត់.................................................................................................................. 87

ែុំង ឹះគ្សាយ........................................................................................................ 89

ឃ. លីមីតរាងមិៃកំណត់ (0  ) ............................................................................... 111

លុំ ហាត់.................................................................................................................. 111

ែុំង ឹះគ្សាយ........................................................................................................ 112

5. លីមីតននអនុគមន៍អិចស្ណង់
៉ូ ប ស្សែល .............................................................. 123

ក. អៃុគមៃ៍អិចស្្ប៉ូណង់ស្ស្ែល...................................................................................... 123

ខ. លីមីតនៃអៃុគមៃ៍អិចស្្ប៉ូណង់ស្ស្ែល........................................................................... 123

លុំ ហាត់.................................................................................................................. 123

ែុំង ឹះគ្សាយ........................................................................................................ 124

គ. គណនាលីមីតដោយដត្បើរូបមៃដ ................................................................................... 130

លុំ ហាត់.................................................................................................................. 130

ែុំង ឹះគ្សាយ........................................................................................................ 131

ឃ. លីមីតរាងមិៃកំណត់ 1 ....................................................................................... 144

លុំ ហាត់.................................................................................................................. 144

ែុំង ឹះគ្សាយ........................................................................................................ 146

6. លីមីតននអនុគមន៍លោោរ ីត............................................................................... 155


ក. អៃុគមៃ៍ដោការីត ................................................................................................. 155

ខ. លកខណៈនៃអៃុគមៃ៍ដោការីតដៃស្ែ ............................................................................ 155

គ. លីមីតនៃអៃុគមៃ៍ដោការីតដៃស្ែ............................................................................... 155

លុំ ហាត់.................................................................................................................. 155

ែុំង ឹះគ្សាយ........................................................................................................ 156

លំហាត់សារល ង
ើ វិញ ........................................................................................ 165

ដំល ោះត្សាយ .................................................................................................... 168

iv លីមត
ី ននអនុ គមន៍
លីមីតនៃអៃុគមៃ៍

1. លីមីតនៃអៃុគមៃ៍ត្តង់ចំៃួៃកំ ណត់ ៃិងអៃៃត


ក. លីមីតនៃអៃុគមៃ៍ត្តង់ចំៃួៃកំណត់

ៃិយមៃ័យ

 lim f ( x)  L    0,   0 ដែល 0 | x  a |   | f ( x)  L | 
x a
 lim f ( x)     M  0,   0 ដែល 0  | x  a |    f ( x)  M
x a
 lim f ( x)    M  0,   0 ដែល 0  | x  a |    f ( x)   M
x a

លំហាត់
1) រ្បើៃិយមៃ័យបង្ហាញថៈ
a). lim (5 x  3)  2 b). lim (3x  2)  4
x1 x 2
c). lim (2 x  1)  1 d). lim (3x  1)  7
x1 x 2
e). lim (2 x  1)  7 f). lim (2 x  5)  1
x 4 x3

g). lim x  4 h). lim (2 x  1)  5


2
x 2 x 3

i). lim (3x  2)  8 j). lim ( x  1)  0


2
x 2 x1
k). រកចំៃៃ ំ ុតនៃ   0 ដែល 0  | x  2 |   រ
ួ ធំបផ ោះ 0  | 3x  6 |  0.03
2) រ្បើៃិយមៃ័យបង្ហាញថៈ

x2  1
a). lim  3 b). lim 3 x  0
x2 x  1 x 0
8
c). lim ( x  1)  2 d). lim
2
2
x1 x 7 x3
e). lim (mx  b)  ma  b f). lim x  2
x a x 2

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អ៊ូច បុៃថៃ 1
g). lim ( x  2)( x  3)  0 h). lim (5 x  2)  13
x  2 x 3

x2  1 3
i). lim 
x 2 x 2
j). រគឲ្យ lim (2 x  4)  10 រក  របើ   0.01
x3
3) រគមាៃអៃុគមៃ៍ f ( x) ៃិងចំៃួៃពិត L ដែល lim f ( x)  L ។ រកចំៃួៃ   0
x a
រោយស្គាល់ ចំៃួៃ  ដែល | f ( x)  L |   កាលណា 0  | x  a |   :
a). lim (3  4 x)  7 ,   0.02 b). lim (2 x  4)  10 ,   0.01
x1 x 3

c). lim x  9 ,   0.005 d). lim x  1 ,   0.002


2
x 3 x1

x2  4
e). lim   4 ,   0.01 f). lim (4 x  5)  3 ,   0.001
x2 x  2 x2

g). lim (2  5 x)   8 ,   0.002 h). lim ( x  1)  1 ,   0.001


2
x2 x 2
4) រ្បើៃិយមៃ័យបង្ហាញថៈ
3x  1 7x  2
a). lim   b). lim  
x 2 x  2
x1 x  1

x8 x
c). lim   d). lim  
x1 1  x x 3 x  3
x5 x9
e). lim   f). lim  
x1 x  1
x2 2 x 

x 1 3x  3
g). lim   h). lim  
 x  2 x
x0 x 2
x 4x  1
i). lim   j). lim  
 1
x1 x x  2 x  2
ដំណ ោះត្ាយ
1) រ្បើៃិយមៃ័យបង្ហាញថៈ
a). lim (5 x  3)  2
x1
តាមៃិយមៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  

2 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អ៊ូច បុៃថៃ
| (5x  3)  2 |  
| 5x  5 |  
5 | x  1|  
 
| x  1|  យក  0
5 5
 
រគបាៃ   0 ,   ដែល | x  1|  ំ យ | (5x  3)  2 |  
ឲ្
5 5
ែ៊ូចរៃោះ បញ្ជាក់ថ lim (5 x  3)  2 ។
x1
b). lim (3x  2)  4
x 2
តាមៃិយមៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  
| (3x  2)  4 |  
| 3x  6 |  
3| x  2 |  
 
| x  2 | យក  0
3 3
 
រគបាៃ   0 ,   ដែល | x  2 |  ំ យ | (3x  2)  4 |  
ឲ្
3 3
ែ៊ូចរៃោះ lim (3x  2)  4 ។
x 2
c). lim (2 x  1)  1
x1

ិ មៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  
តាមៃយ
| (2 x  1)  1|  
| 2x  2 |  
2 | x  1|  
 
| x  1|  យក  0
2 2
 
រគបាៃ   0 ,   ដែល | x  1|  ំ យ | (2 x  1)  1|  
ឲ្
2 2
ែ៊ូចរៃោះ lim (2 x  1)  1 ។
x1

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អ៊ូច បុៃថៃ 3
d). lim (3x  1)  7
x 2

ិ មៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  
តាមៃយ
| (3x  1)  7 |  
| 3x  6 |  
3| x  2 |  
 
| x  2 | យក  0
3 3
 
រគបាៃ   0 ,   ដែល | x  2 |  ំ យ | (3x  1)  7 |  
ឲ្
3 3
ែ៊ូចរៃោះ lim (3x  1)  7 ។
x 2
e). lim (2 x  1)  7
x 4
តាមៃិយមៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  
| (2 x  1)  7 |  
| 2x  8 |  
2 | x  4 | 
 
| x  4 | យក  0
2 2
 
រគបាៃ   0 ,   ដែល | x  4 |  ំ យ | (2 x  1)  7 |  
ឲ្
2 2
ែ៊ូចរៃោះ lim (2 x  1)  7 ។
x 4
f). lim (2 x  5)  1
x3

ិ មៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  
តាមៃយ
| (2 x  5)  (1) |  
| 2x  6 |  
2 | x  3|  
 
| x  (3) |  យក  0
2 2

4 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អ៊ូច បុៃថៃ
 
រគបាៃ   0 ,   ដែល | x  (3) |  ំ យ | (2 x  5)  (1) |  
ឲ្
2 2
ែ៊ូចរៃោះ lim (2 x  5)  1 ។
x3

g). lim x  4
2
x 2
តាមៃិយមៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  

| x2  4 |  
រគមាៃ | x  4 |  | ( x  2)( x  2) |  | x  2 |  | x  2 |
2

| x2  4 |
ឲ្
ំ យ | x  2 |
| x  2|
រោយ x  2 រ ោះ 1  x  3 រ ោះ 3  x  2  5 ឲ្
ំ យ 3 | x  2 |  5

| x2  4 |  
រគបាៃ | x  2 |   យក    0
| x  2| 5 5
 
រគបាៃ   0 ,   ដែល | x  2 |  ំ យ | x  4 | 
ឲ្
2
5 5
ែ៊ូចរៃោះ lim x  4 ។
2
x 2
h). lim (2 x  1)  5
x 3
តាមៃិយមៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  
| (2 x  1)  5 |  
| 2x  6 |  
 
2| x  3|   ឬ | x  3 |  យក  0
2 2
 
រគបាៃ   0 ,   ដែល | x  3 |  ំ យ | (2 x  1)  5 |  
ឲ្
2 2
ែ៊ូចរៃោះ lim (2 x  1)  5 ។
x 3
i). lim (3x  2)  8
x 2
តាមៃិយមៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  
| (3x  2)  8 |  

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អ៊ូច បុៃថៃ 5
| 3x  6 |  
 
3| x  2 |   ឬ | x  2 |  យក  0
3 3
 
រគបាៃ   0 ,   ដែល | x  2 |  ំ យ | (3x  2)  8 |  
ឲ្
3 3
ែ៊ូចរៃោះ lim (3x  2)  8 ។
x 2

j). lim ( x  1)  0
2
x1

ិ មៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  
តាមៃយ

| ( x2  1)  0 |   ឬ | x 2  1|  
រគមាៃ | x  1|  | ( x  1)( x  1) | | x  1|| x  1|
2

| x 2  1|
ឲ្
ំ យ | x  1| 
| x  1|
រោយ x  1 រ ោះ 2  x  0 ឬ 3  x  1  1

| x 2  1|  
ឲ្
ំ យ | x  1|  3 ឲ្
ំ យ | x  1|   យក    0
| x  1| 3 3
 
រគបាៃ   0 ,   ដែល | x  1|  ំ យ | ( x  1)  0 |  
ឲ្
2
3 3
ែ៊ូចរៃោះ lim ( x  1)  0 ។
2
x1
k). រកចំៃៃ ំ ុតនៃ   0 ដែល 0  | x  2 |   រ
ួ ធំបផ ោះ 0  | 3x  6 |  0.03
រគមាៃ 0  | 3x  6 |  0.03
0  3| x  2 |  0.03 ឬ 0  | x  2 |  0.01
រគទាញបាៃ   0.01
ែ៊ូចរៃោះ   0.01
2) រ្បើៃិយមៃ័យបង្ហាញថៈ

x2  1
a). lim  3
x2 x  1
តាមៃិយមៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  

6 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អ៊ូច បុៃថៃ
x2  1
 ( 3)  
x 1

x2  1
3
x 1

x 2  1  3( x  1)

x 1

x 2  3x  2

x 1
( x  2)( x  1)

x 1
x  2   យក     0
x2  1
រគបាៃ   0 ,    ដែល | x  1|   ឲ្
ំ យ  ( 3)  
x 1

x2  1
ែ៊ូចរៃោះ lim  3
x2 x  1

b). lim 3 x  0
x 0
តាមៃយ ិ មៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  
| 3 x  0 |  ឬ | 3 x | 
(| 3 x |)3   3 រ ោះ | x |   3 យក    3  0
រគបាៃ   0 ,    ដែល | x |   ំ យ | 3 x  0 | 
ឲ្
3 3

ែ៊ូចរៃោះ lim 3 x  0 ។
x 0

c). lim ( x  1)  2
2
x1

ិ មៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  
តាមៃយ

| ( x2  1)  2 |   ឬ | x 2  1|  
x2  1
រគមាៃ x  1  ( x  1)( x  1) រ ោះ x  1 
2
x 1

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អ៊ូច បុៃថៃ 7
រោយ x  1 រ ោះ 0  x  2 ឲ្
ំ យ 1  x 1  3 ឲ្
ំ យ | x  1|  3

| x  1| 
2

រគបាៃ | x  1|   យក    0
| x  1| 3 3
 
រគបាៃ   0 ,   ដែល | x  1|  ំ យ | ( x  1)  2 |  
ឲ្
2
3 3
ែ៊ូចរៃោះ lim ( x  1)  2 ។
2
x1
8
d). lim 2
x 7 x  3
តាមៃិយមៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  
8
2 
x3
8  2( x  3)

x3
8  2x  6

x 3
14  2 x

x3
 2( x  7)

x 3
|  2 || x  7 |

| x  3|
រោយ x  7 រ ោះ 6  x  8 ឬ 3  x  3  5 ឲ្
ំ យ | x  3|  5
8 |  2 || x  7 | 2 | x  7 | | x  3| 8
ឲ្
ំ យ 2   | x  7 |  2
x 3 | x  3| | x  3| 2 x 3
| x  3| 8 5
| x  7 |  2  
2 x 3 2
5 5
| x  7 |   យក     0
2 2
5 5 8
រគបាៃ   0 ,    ដែល | x  7 |   ឲ្
ំ យ 2 
2 2 x3

8 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អ៊ូច បុៃថៃ
8
ែ៊ូចរៃោះ lim 2 ។
x 7 x  3
e). lim (mx  b)  ma  b
x a

ិ មៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  
តាមៃយ
| (mx  b)  (ma  b) |  
| mx  ma |   ឬ | m || x  a |  
 
| x  a | យក  0
|m| |m|
 
រគបាៃ   0 ,   ដែល | x  a | 
|m| |m|
ំ យ | (mx  b)  (ma  b) |  
ឲ្
ែ៊ូចរៃោះ lim (mx  b)  ma  b ។
x a
f). lim x  2
x 2
តាមៃិយមៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  
| x  2 | 
រគមាៃ | x  2 |  | ( x  2)( x  2) |  | x  2 || x  2 |
រោយ x  2 រ ោះ 1  x  3

1  x  3
1 2  x  2  3  2
| x  2 |  3  2
ឲ្
ំ យ | x  2 | | x  2 || x  2 |  ( 3  2)  
រគបាៃ   0 ,   ( 3  2) ដែល | x  2 |  ( 3  2)
ឲ្
ំ យ | x  2 | 
ែ៊ូចរៃោះ lim x  2 ។
x 2
g). lim ( x  2)( x  3)  0
x  2
តាមៃិយមៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អ៊ូច បុៃថៃ 9
| ( x  2)( x  3)  0 |  
| ( x  2)( x  3) |   2 ឬ | x  2 || x  3|   2
2
| x  2 |
| x  3|

រោយ x  2 រ ោះ 1  x  2 រ ោះ 2  x  3  1  | x  3|  2

2
ឲ្
ំ យ | x  2 | 
2
2 2
រគបាៃ   0 ,   ដែល | x  2 | 
2 2
ំ យ | ( x  2)( x  3)  0 |  
ឲ្

ែ៊ូចរៃោះ lim ( x  2)( x  3)  0 ។


x  2
h). lim (5 x  2)  13
x 3

ិ មៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  
តាមៃយ
| (5x  2)  13|  
| 5 x  15 |  
5 | x  3 | 
 
| x  3 | យក  0
5 5
 
រគបាៃ   0 ,   ដែល | x  2 |  ំ យ | (5x  2)  13|  
ឲ្
5 5
ែ៊ូចរៃោះ lim (5 x  2)  13 ។
x 3

x2  1 3
i). lim 
x 2 x 2
តាមៃិយមៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  
2
x 1 3
 
x 2

2( x 2  1)  3x

2x

10 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អ៊ូច បុៃថៃ
2 x 2  3x  2 ( x  2)(2 x  1)
 ឬ 
2x 2x

2 x 2  3x  2 ( x  2)(2 x  1) | x  2 || 2 x  1|
 
2x 2x 2| x|

2 x 2  3x  2
2x
| x  2 |  2| x|
| 2 x  1|
រោយ x  2 រ ោះ 1  x  3 ឲ្
ំ យ | x | 3

2  2x  6
3  2x  1  7 ឲ្
ំ យ | 2 x  1|  7

2 x 2  3x  2
2x 
| x  2 |   2 | x |  23
| 2 x  1| 7
6 6
| x  2 |  យក   0
7 7
6 6 x2  1 3
រគបាៃ   0 ,   ដែល | x  2 |  ឲ្
ំ យ  
7 7 x 2

x2  1 3
ែ៊ូចរៃោះ lim  ។
x 2 x 2
j). រក  របើ   0.01
រគមាៃ lim (2 x  4)  10
x3
ិ មៃ័យរគបាៃៈ   0 , | f ( x)  L |  
តាមៃយ
| (2 x  4)  10 |  
| 2 x  6 |   ឬ 2 | x  3|  
  0.01
| x  3 | រគបាៃ    0.005
2 2 2
ែ៊ូចរៃោះ   0.005

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អ៊ូច បុៃថៃ 11
ួ   0 ដែល 0  | x  a |  
3) រកចំៃៃ ំ យ | f ( x)  L |   :
ឲ្
a). lim (3  4 x)  7 ,   0.02
x1
តាមៃិយមៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  
| (3  4 x)  7 | 
|  4x  4 | 
|  4 || x  1|  

4 | x  1|   | x  1| 
4
 0.02
    0.005
4 4
ែ៊ូចរៃោះ   0.005
b). lim (2 x  4)  10 ,   0.01
x 3

ិ មៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  
តាមៃយ
| (2 x  4)  10 |  
| 2x  6 |  
2 | x  3|  

| x  3 | 
2
 0.01
    0.005
2 2
ែ៊ូចរៃោះ   0.005

c). lim x  9 ,   0.005


2
x 3

ិ មៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  
តាមៃយ

| x2  9 |  
រគមាៃ | x  9 |  | ( x  3)( x  3) | | x  3|| x  3|
2

| x2  9 |
| x  3 | 
| x  3|
ដត x  3 រ ោះ 2  x  4 ឲ្
ំ យ 5 x 37 ឲ្
ំ យ | x  3|  7

12 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អ៊ូច បុៃថៃ
| x2  9 | 
| x  3 |  
| x  3| 7
 0.003
រគបាៃ     0.00043
7 7
ែ៊ូចរៃោះ   0.00043
d). lim x  1 ,   0.002
x1
តាមៃិយមៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  
| x  1|  
រគមាៃ | x  1|  | x  1|| x  1|
ដត x  1 រ ោះ 0  x  2 រ ោះ 0  x 2
ឲ្
ំ យ 1 x 1 2 1 ឲ្
ំ យ | x  1|  2  1
ឲ្
ំ យ | x  1|  | x  1|| x  1|   ( 2  1)
| x  1|  ( 2  1)
រគបាៃ   ( 2  1)  ( 2  1)(0.002)  0.0048
ែ៊ូចរៃោះ   0.0048
x2  4
e). lim   4 ,   0.01
x2 x  2
តាមៃិយមៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  
2
x 4
 ( 4)  
x2
( x  2)( x  2)
4 
x2
x24 
x2  ឲ្
ំ យ     0.01
ែ៊ូចរៃោះ   0.01
f). lim (4 x  5)  3 ,   0.001
x2
តាមៃិយមៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  
| (4 x  5)  3|  

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អ៊ូច បុៃថៃ 13
| 4x  8 |  
4 | x  2 | 

| x  2 |
4

0.001
រគបាៃ   0.00025
4 4
ែ៊ូចរៃោះ   0.00025
g). lim (2  5 x)   8 ,   0.002
x2

ិ មៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  
តាមៃយ
| (2  5x)  ( 8) |  
| (2  5x)  8 |  
| 5x  10 |  
5| x  2 |  

| x  2 |
5

0.002
រគបាៃ    0.0004
5 5
ែ៊ូចរៃោះ   0.0004

h). lim ( x  1)  1 ,   0.001


2
x 2
តាមៃិយមៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  

| ( x  1)2  1|  
| ( x  1  1)( x  1  1) |  
| x( x  2) |  
| x( x  2) |
រគមាៃ | x( x  2) |  | x || x  2 | ឲ្
ំ យ | x  2 |
| x|
រោយ 1  x  3 រ ោះ | x |  3
| x( x  2) |   0.001
ឲ្
ំ យ | x  2 |  រគបាៃ     0.0003
| x| 3 3 3
ែ៊ូចរៃោះ   0.0003

14 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អ៊ូច បុៃថៃ
4) រ្បើៃិយមៃ័យបង្ហាញថៈ
3x  1
a). lim  
x 2 x  2

តាមៃយ
ិ មៃ័យៈ M  0 , f ( x)   M
3x  1 5
 M ឬ 3  M
x2 x2
5 5
  M  3 រ ោះ  | M  3 |
x2 | x 2|
5
 M 3
| x  2|
5 5
| x  2 | តាង   0
M 3 M 3
5 3x  1
រគបាៃ M  0 ,   ដែល | x  2 |   ឲ្
ំ យ  M
M 3 x2
3x  1
ែ៊ូចរៃោះ lim   ។
 x2
x 2
7x  2
b). lim  
x1 x  1

តាមៃិយមៃ័យៈ M  0 , f ( x)  M
7x  2 9
រគមាៃ f ( x)  7
x 1 x 1
9 9
រែើមបឲ្ី យ f ( x)  M រគឲ្យ  M  x 1 
x 1 M
 9
រោយ x  1 រ ោះ x  1  0 ឲ្ ំ យ 0  x 1 
M
9 9
ឲ្
ំ យ | x  1|  យក   0
M M
9
រគបាៃ M  0,   ដែល | x  1|   ឲ្
ំ យ f ( x)  M
M
7x  2
ែ៊ូចរៃោះ lim   ។
 x 1
x1
x8
c). lim  
x1 1  x

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អ៊ូច បុៃថៃ 15
x 8 9
រគមាៃ f ( x)   1 
1 x 1 x
ចំរ ោះ M  0 , f ( x)  M
9 9 9
1  M ឬ  M 1 ឬ 1 x 
1 x 1 x M 1
9
រោយ x  1 រ ោះ 1  x  0 ឲ្ ំ យ 0 1 x 
M 1
9 9 9
ឲ្
ំ យ |1  x |  ឬ | x  1|  យក   0
M 1 M 1 M 1
9
រគបាៃ M  0 ,   ដែល | x  1|   ឲ្
ំ យ f ( x)  M
M 1
x8
ែ៊ូចរៃោះ lim   ។
 1 x
x1
x
d). lim  
x 3 x  3
x 3
រគមាៃ f ( x)  1
x 3 x 3
3 3
រែើមបឲ្
ី យ f ( x)  M , M  0 រគ្ាៃ់ដតឲ្យ  M ឲ្ ំ យ x3
x3 M
3
ដត x  3 ឲ្ ំ យ x  3  0 រគបាៃ 0  x  3 
M
3 3
ឲ្
ំ យ | x  3 | យក   0
M M
3
រគបាៃ M  0 ,   ដែល | x  3|   ឲ្
ំ យ f ( x)  M
M
x
ែ៊ូចរៃោះ lim   ។
 x3
x 3
x5
e). lim  
x1 x  1

x5 4
រគមាៃ f ( x)  1
x 1 x 1
4 4
រែម
ើ បឲ្
ី យ f ( x  M , M  0 រគ្តូវឲ្យ  M  x 1
x 1 M

16 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អ៊ូច បុៃថៃ
4
ដត x  1 រ ោះ x  1  0 ឲ្
ំ យ 0  x 1
M
4 4
ឲ្ រគយក  
ំ យ | x  1|  0
M M
4
រគបាៃ M  0 ,   ដែល | x  1|   ឲ្
ំ យ f ( x)  M
M
x5
ែ៊ូចរៃោះ lim   ។
x1 x  1
x9
f). lim  
x2 2  x
x 9 11
រគមាៃ f ( x)  1
2 x x2
ចំរ ោះ M  0 , f ( x)   M
11 11 11
រគបាៃ 1    M ឬ M 1  x2
x2 x2 M 1
11 11
ឲ្
ំ យ | x  2 | រគយក   0
M 1 M 1
11
រគបាៃ M  0,   ដែល | x  2 |   ឲ្
ំ យ f ( x)   M
M 1
x9
ែ៊ូចរៃោះ lim   ។
 2 x
x2
x 1
g). lim  
x0 x
តាមៃយ ិ មៃ័យៈ M  0 , f ( x)   M
x 1 1 1
  M ឬ 1   M ឬ   M 1
x x x
1 1 1
 |  M  1| ឲ្
ំ យ | x | រគយក   0
| x| M 1 M 1
1
រគបាៃ M  0 ,   ដែល | x |   ឲ្
ំ យ f ( x)   M
M 1
x 1
ែ៊ូចរៃោះ lim   ។
 x
x0

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អ៊ូច បុៃថៃ 17
3x  3
h). lim  
x  2 2  x
3x  3 9
រគមាៃ f ( x)   3 
2 x x2
9
រែើមបឲ្
ី យ f ( x)   M , M  0 រគ្ាៃ់ដតឲ្យ   M
x2
9 9 9 9
  M ឬ M ឲ្
ំ យ | x  2 | យក   0
x2 | x 2| M M
9
រគបាៃ M  0 ,   ដែល | x  2 |   ឲ្
ំ យ f ( x)   M
M
3x  3
ែ៊ូចរៃោះ lim   ។
x  2 2  x
x
i). lim  
 1
x1 x
x 1
រគមាៃ f ( x)   1 
1 x x 1
1
រែើមបឲ្
ី យ f ( x)   M , M  0 រគ្ាៃ់ដតឲ្យ   M
x 1
1 1 1 1
  M ឬ M ឲ្
ំ យ | x  1|  រគយក   0
x 1 | x  1| M M
1
រគបាៃ M  0,   ដែល | x  1|   ឲ្
ំ យ f ( x)   M
M
x
ែ៊ូចរៃោះ lim   ។
 1 x
x1
4x  1
j). lim  
x  2 x  2
4x  1 9
រគមាៃ f ( x)  4
x2 x2
9
រែើមបឲ្
ី យ f ( x)  M , M  0 រគ្ាៃ់ដតឲ្យ M
x2
9 9 9
ឲ្
ំ យ M ឲ្
ំ យ | x  2 | រគយក   0
| x  2| M M

18 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អ៊ូច បុៃថៃ
9
រគបាៃ M  0 ,   ដែល | x  2 |   ឲ្
ំ យ f ( x)  M
M
4x  1
ែ៊ូចរៃោះ lim   ។
x  2 x  2
ខ. លីមីតនៃអៃុគមៃ៍ត្តង់អៃៃត

ៃិយមៃ័យ

 lim f ( x)  L    0, N  0 ដែល x  N | f ( x)  L |  
x
 lim f ( x)  L    0, N  0 ដែល x   N | f ( x)  L |  
x
 lim f ( x)     M  0, N  0 ដែល x  N  f ( x)  M
x
 lim f ( x)    M  0, N  0 ដែល x  N  f ( x)   M
x
 lim f ( x)     M  0, N  0 ដែល x   N  f ( x)  M
x
 lim f ( x)    M  0, N  0 ដែល x   N  f ( x)   M
x

លំហាត់
1) រ្បើៃិយមៃ័យបង្ហាញថៈ
1 x 1
a). lim 0 b). lim 1
x x x  x

x2 1
c). lim 1 d). lim 0
x x 2 1 x  x 2

x2  2 2x  4
e). lim 1 f). lim 2
x x 2
2 x  x
3x  1 3x  1
g). lim 3 h). lim 3
x  x x x  1

x2  2
i). lim 1
x  x 2 2
2) រ្បើៃិយមៃ័យបង្ហាញថៈ

a). lim ( x 2 )   b). lim ( x 2  x  1)   


x  x

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អ៊ូច បុៃថៃ 19
x  2 x2
c). lim (1  x 2 )   d). lim  
x x  3x  5

x2  3 3  x  x3
e). lim   f). lim  
x x x  1  x2
6 x  x2 x2  3
g). lim   h). lim  
x 2 x  1 x  2  x

i). lim ( x 2  2 x  3)    j). lim (1  6 x  x 2 )  


x x 
ដំណ ោះត្ាយ
1) រ្បៃ
ើ យ
ិ មៃ័យបង្ហាញថៈ
1
a). lim 0
x x
តាមៃិយមៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  
1 1
0  ឬ 
x x
1 1
  ឲ្
ំ យ | x |
| x| 
1 1
ដត x  0 x   តាង N   0
 
1 1
រគបាៃ   0 , N   0 ដែល x   N ឲ្
ំ យ 0 
 x
1
ែ៊ូចរៃោះ lim 0 ។
x x
x 1
b). lim 1
x  x

ិ មៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  
តាមៃយ
x 1 1 1
1   ឬ 1  1   ឬ 
x x x
1 1
  ឬ | x |
| x| 

20 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អ៊ូច បុៃថៃ
1 1
រោយ x  0 ឲ្
ំ យ x យក N  0
 
1 x 1
រគបាៃ   0 , N  ដែល x  N ឲ្
ំ យ 1  
 x
x 1
ែ៊ូចរៃោះ lim 1 ។
x  x

x2
c). lim1
x x 2
1
តាមៃិយមៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  

x2
1  
x2  1
1
1 1  
2
x 1
1 1
 ឲ្
ំ យ | x  1| 
2
x 12 
2
1 1
(| x 2  1|)2    ឲ្
ំ យ x  1
2
  2
1 1 1
ឲ្
ំ យ x  ឲ្
ំ យ 1 ឬ | x |
2
1 x2  1
 2
 2
2
1 1
រោយ x  0 ឲ្
ំ យ x  1 រគយក N  1 0
2 2
1 x2
រគបាៃ   0 , N   1 ដែល x   N ឲ្
ំ យ 1  
2 x2  1
x2
ែ៊ូចរៃោះ lim 1 ។
x x 2 1
1
d). lim 0
x  x 2

ិ មៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  
តាមៃយ
1 1 1
0  ឬ  ឬ 
x 2
x 2
x2

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អ៊ូច បុៃថៃ 21
2 1 1 1
ឲ្
ំ យ x  ឲ្
ំ យ x2  ឬ | x |
  
1 1
រោយ x   រ ោះ | x |  x ឲ្
ំ យ x រគយក N  0
 
1 1
រគបាៃ   0 , N  ដែល x  N ឲ្
ំ យ 0 
 x2
1
ែ៊ូចរៃោះ lim 0 ។
x  x 2

x2  2
e). 1
lim
x x 2
2
តាមៃិយមៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  

x2  2 4 4
1   ឬ 1  1   ឲ្
ំ យ 
2
x 2 x 2
2
x 2
2

4 4 2 4
 ឲ្
ំ យ x 2
2
ឲ្
ំ យ x 
x 2 2  
4 2
ឲ្
ំ យ x2  ឲ្
ំ យ | x |
 
រោយ x  ឲ្
ំ យ | x |  x
2 2
ឲ្
ំ យ x  រគយក N  0
 
2 x2  2
រគបាៃ   0 , N  ដែល x   N ឲ្
ំ យ 1  
 x2  2
x2  2
ែ៊ូចរៃោះ lim 1 ។
x x 2 2
2x  4
f). lim 2
x  x
តាមៃិយមៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  
2x  4 4
2  ឬ 2 2 
x x

22 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អ៊ូច បុៃថៃ
4 4 4
 ឬ  ឲ្
ំ យ | x |
x | x| 
រោយ x  រ ោះ | x |  x
4 4
ឲ្
ំ យ x រគយក N  0
 
4 2x  4
រគបាៃ   0 មាៃ N  ដែល x  N ឲ្
ំ យ 2 
 x
2x  4
ែ៊ូចរៃោះ lim 2 ។
x  x
3x  1
g). lim 3
x  x

ិ មៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  
តាមៃយ
3x  1 1
3  ឬ 3 3 
x x
1 1 1
 ឬ   ឲ្
ំ យ | x |
x | x| 
រោយ x   រ ោះ | x |  x
1 1
ឲ្
ំ យ x រគយក N  0
 
1 3x  1
រគបាៃ   0 , N  ដែល x  N ឲ្
ំ យ 3 
 x
3x  1
ែ៊ូចរៃោះ lim 3 ។
x  x
3x  1
h). lim 3
x x  1
តាមៃិយមៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  
3x  1 2
3  ឬ 3 3 
x 1 x 1
2 2 2
 ឬ   | x  1| 
x 1 | x  1| 
រោយ x   រ ោះ | x  1|   ( x  1)

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អ៊ូច បុៃថៃ 23
2 2 2 2
ឲ្
ំ យ x  1  ឲ្
ំ យ x  1  ឲ្
ំ យ x រគយក N  0
   
2 3x  1
រគបាៃ   0, N  ដែល x   N ឲ្
ំ យ 3 
 x 1
3x  1
ែ៊ូចរៃោះ lim 3 ។
x x  1

x2  2
i). lim1
x  x 2
2
តាមៃិយមៃ័យៈ   0 , | f ( x)  L |  

x2  2 4 4
1   ឬ 1  1   ឲ្
ំ យ 
2
x 2 x 2
2
x 2
2

4 4 2 4
 ឲ្
ំ យ x 2
2
ឲ្
ំ យ x 
x 2 2  
4 2
ឲ្
ំ យ x2  ឲ្
ំ យ | x |
 
រោយ x  ឲ្
ំ យ | x | x
2 2
ឲ្
ំ យ x រគយក N  0
 
2 x2  2
រគបាៃ   0 , N  ដែល x  N ឲ្
ំ យ 1  
 x2  2
x2  2
ែ៊ូចរៃោះ lim 1 ។
x  x 2 2
2) រ្បើៃិយមៃ័យបង្ហាញថៈ

a). lim ( x 2 )  
x 
តាមៃយិ មៃ័យៈ M  0 , f ( x)   M
 x2   M ឬ x2  M

ឲ្
ំ យ x2  M ឲ្
ំ យ | x | M
រោយ x   រ ោះ | x |  x
ឲ្
ំ យ x M រគយក N  M  0

24 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អ៊ូច បុៃថៃ
រគបាៃ M  0 , N  M ដែល x  N ឲ្
ំ យ f ( x)   M

ែ៊ូចរៃោះ lim ( x 2 )   ។
x 

b). lim ( x 2  x  1)   
x
តាមៃយ
ិ មៃ័យៈ M  0 , f ( x)  M
1 1
x2  x  1  M ឬ ( x  )2   1  M
2 4
1 2 5 1 2 5
ឬ (x  )  M  ឲ្
ំ យ (x  )  M 
2 4 2 4
1  1 
| x  |  M  ដត x   ឲ្ ំ យ x  M 
2 4 2 4
 
ឲ្
ំ យ x M  រគយក N  M   0
4 4

រគបាៃ M  0 , N  M  ដែល x   N ឲ្
ំ យ f ( x)  M
4
ែ៊ូចរៃោះ lim ( x 2  x  1)    ។
x

c). lim (1  x 2 )  
x
តាមៃិយមៃ័យៈ M  0 , f ( x)  M

1  x2 )   M ឬ  x2   M  1 ឬ x2  M  1

x2  M  1 ឬ | x |  M  1
រោយ x   រ ោះ | x |   x
ឲ្
ំ យ x  M  1 រគយក N  M  1  0
រគបាៃ M  0 , N  M  1 ដែល x   N ឲ្
ំ យ f ( x)   M

ែ៊ូចរៃោះ lim (1  x 2 )   ។
x

x  2 x2
d). lim  
x  3x  5
តាមៃិយមៃ័យៈ M  0 , f ( x)  M

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អ៊ូច បុៃថៃ 25
x  2 x2 2 7 35/ 9
M ឬ x  M
3x  5 3 9 3x  5
35 / 9
រោយ x   រ ោះ 0
3x  5
2 7 2 7 3 7
ឲ្
ំ យ x M ឲ្
ំ យ x  M  ឬ x  M  
3 9 3 9 2 9
3 7
រគយក N   M    0
2 9
3 7
រគបាៃ M  0 , N   M   ដែល x  N ឲ្
ំ យ f ( x)  M
2 9
x  2 x2
ែ៊ូចរៃោះ lim   ។
x  3x  5

x2  3
e). lim  
x x
តាមៃយ
ិ មៃ័យៈ M  0 , f ( x)   M
x2  3 3
 M ឬ x   M
x x
3
រោយ x   រ ោះ  0 ឲ្
ំ យ x   M រគយក N  M  0
x
x2  3
រគបាៃ M  0 , N  M ដែល x   N ឲ្ ំ យ lim  
x x

x2  3
ែ៊ូចរៃោះ lim   ។
x x

3  x  x3
f). lim  
1  x2
x 
តាមៃយ
ិ មៃ័យៈ M  0 , f ( x)   M
3  x  x3 3
 M ឬ x   M
2
1 x 1  x2
3
រោយ x   រ 0 ោះ ឲ្
ំ យ x  M
1  x2
ឲ្
ំ យ x  M រគយក N  M  0

26 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អ៊ូច បុៃថៃ
3  x  x3
រគបាៃ M  0 , N  M ដែល x  N ឲ្
ំ យ  M
1  x2
3  x  x3
ែ៊ូចរៃោះ lim   ។
x  1  x2
6 x  x2
g). lim  
x 2 x  1
តាមៃិយមៃ័យៈ M  0 , f ( x)  M

6 x  x2 1 13 13/ 4
រគមាៃ f ( x)   x 
2x  1 2 4 2x  1
1
រែើមបឲ្
ី យ f ( x)  M រគ្ាៃ់ដតឲ្យ  x  M
2
13/ 4
(រ្ ោះ  0 រពល x   )
2x  1
ឲ្
ំ យ x   2M រគយក N  2M  0
រគបាៃ M  0 , N  2M ដែល x   N ឲ្
ំ យ f ( x)  M

6 x  x2
ែ៊ូចរៃោះ lim   ។
x 2 x  1

x2  3
h). lim  
x  2  x
តាមៃយ
ិ មៃ័យៈ M  0 , f ( x)   M
x2  3
 M
2 x
7
x  2   M
2 x
7
ឲ្
ំ យ  x  2   M (រ្ ោះ  0 រពល x   )
2 x
ឲ្
ំ យ x   M ឲ្
ំ យ x  M រគយក N  M  0

x2  3
រគបាៃ M  0 , N  M ដែល x  N ឲ្
ំ យ  M
2 x
x2  3
ែ៊ូចរៃោះ lim   ។
x  2  x

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អ៊ូច បុៃថៃ 27
i). lim ( x 2  2 x  3)   
x
តាមៃិយមៃ័យៈ M  0 , f ( x)  M

x2  2 x  3  M ឬ ( x2  2 x  1)  2  M
( x  1)2  M ឬ | x  1|  M
ឲ្
ំ យ x  1  M (រ្ ោះ x   )
ឲ្
ំ យ x   M 1 ឲ្
ំ យ x   ( M  1)
រគយក N  M 1  0
រគបាៃ M  0 , N  M  1 ដែល x   N ឲ្
ំ យ x  2x  3  M
2

ែ៊ូចរៃោះ lim ( x 2  2 x  3)    ។
x

j). lim (1  6 x  x 2 )  
x 
តាមៃិយមៃ័យៈ M  0 , f ( x)   M

1  6x  x2   M
10  ( 9  6 x  x2 )   M
10  (9  6 x  x2 )   M
10  (3  x)2   M
 (3  x)2   M
(3  x)2  M ឲ្
ំ យ | 3  x | M
3  x   M ឬ x   M  3
ឲ្
ំ យ x M  3 រគយក N  M  3  0
រគបាៃ M  0 , N  M  3 ដែល x  N ឲ្
ំ យ 1  6x  x   M
2

ែ៊ូចរៃោះ lim (1  6 x  x 2 )   ។
x 

28 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អ៊ូច បុៃថៃ
2. ប្បមាណវិធីលលើលម
ី ីត

របើ lim f ( x)   , lim g ( x)  m ៃង


ិ lim h( x)  n ដដល ( , m , n)  
xa xa xa
រ ោះរគបាៃ៖
 lim [ f ( x)  g ( x)]    m ដដល ( a អាចជាចំៃួៃកំណត់ ឬអៃៃត)
xa
 lim [ f ( x)  g ( x)  h( x)]    m  n
xa
 lim k  f ( x)  k 
xa
 lim f ( x) g ( x)h( x)    m  n
xa
f ( x) 
 lim  ដដល m  0 , g (a)  0
x a g ( x ) m
n n n
 lim [ f ( x)]  [ lim f ( x)]  
xa xa
lim g ( x )
g ( x)
 lim [ f ( x)]  [ lim f ( x)]xa  m
xa xa
 lim n f ( x)  n lim f ( x)  n  ដដល n   , n  2 ។
xa xa
លំហាត់
1) រគឲ្យ lim f ( x)  2 , lim g ( x)  1 ៃិង lim h( x)  0 ។
x c x c x c
គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
ក/. lim [ f ( x)  g ( x)] ខ/. lim [ f ( x)]
2
x c x c
f ( x) 1
គ/. lim ឃ/. lim
x c g ( x) x c f ( x)  g ( x)
h( x ) f ( x)
ង/. lim ច/. lim
x c f ( x) x  c h( x )
2) រគឲ្យ lim f ( x)  3 , lim g ( x)  0 ៃិង lim h( x)   2 ។
x c x c x c
គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
ក/. lim [3 f ( x)  2h( x)] ខ/. lim [h( x)]
3
x c x c

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 29
h( x ) g ( x)
គ/. lim ឃ/. lim
x c x  c x  c h( x )
4
ង/. lim ច/. lim [3  g ( x)]
2
x  c f ( x )  h( x ) x c
3) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
ក/. lim (2 x  1) ខ/. lim (2  5 x) គ/. lim x
2
x 0 x1 x 2
ឃ/. lim x ង/. lim (| x | 2) ច/. lim | x |
x 4 x 3 x 0
3 4 2
ឆ/. lim ជ/. lim ឈ/. lim
x1 x  1 x 0 x  1 x1 x  1
1 x x
ញ/. lim ដ/. lim ឋ/. lim
x 2 3 x  6 x1 x  1 x 4 x  1
x 1 x | x|
ឌ/. lim ឍ/. lim ណ/. lim
x 4 x  1 x1 x  1 x 2 x
4) គណ តនមលលីមត
ី ខាងររោមៈ
ក/. lim ( x 2  3x  7) ខ/. lim (5  4 x) គ/. lim (3)
2
x 4 x 3 x 2

x2  x  1 2  x2
ឃ/. lim ង/. lim | x 2  8 | ច/. lim
x 2 x 2  2 x x 3 x 5 4x
x2  1
ឆ/. lim ជ/. lim 3 | x  1|
x1 3 x5  4 x 2

4 1  x  x2
ឈ/. lim ( x  ) ញ/. lim
x 0 x x1 (3x  1)( x 4  2)
ដំល ោះប្ាយ
1) រគឲ្យ lim f ( x)  2 , lim g ( x)  1 ៃង
ិ lim h( x)  0
x c x c x c
ក/. lim [ f ( x)  g ( x)]  2  (1)  2  1  3
x c

ខ/. lim [ f ( x)]  (2)  4


2 2
x c
f ( x) 2
គ/. lim   2
x c g ( x) 1

30 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
1 1 1 1
ឃ/. lim   
x c f ( x)  g ( x) 2  (1) 2  1 3
h( x ) 0
ង/. lim  0
x c f ( x) 2
f ( x) 2
ច/. lim   
x  c h( x ) 0
2) រគឲ្យ lim f ( x)  3 , lim g ( x)  0 ៃិង lim h( x)   2
x c x c x c
ក/. lim [3 f ( x)  2h( x)]  3(3)  2(2)  9  4  5
x c

ខ/. lim [h( x)]  ( 2)   8


3 3
x c
h( x ) 2 2
គ/. lim    
x c x  c c c 0
g ( x) 0
ឃ/. lim  0
x  c h( x )  2
4 4 4 4
ង/. lim   
x c f ( x )  h ( x ) 3  ( 2) 3  2 5
ច/. lim [3  g ( x)]  (3  0)  3  9
2 2 2
x c
3) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
ក/. lim (2 x  1)  2(0)  1  0  1  1
x 0
ខ/. lim (2  5 x)  2  5(1)  2  5   3
x1

គ/. lim x  2  4
2 2
x 2
ឃ/. lim x  42
x 4
ង/. lim (| x | 2)  | 3| 2  3  2  1
x 3
ច/. lim | x |  | 0 |  0
x 0
3 3 3
ឆ/. lim  
x1 x  1 1  1 2

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 31
4 4 4
ជ/. lim   4
x 0 x  1 0  1 1
2 2 2
ឈ/. lim    
x1 x  1 1  1 0
1 1 1
ញ/. lim    
x 2 3x  6 3(2)  6 0
x 1 1
ដ/. lim  
x1 x  1 1  1 2
x 4 4 4
ឋ/. lim   
x 4 x  1 4 1 2 1 3
x 4 4 4 5
ឌ/. lim   
x 1
x 4 4 1 5 5
1  x 1  (1) 1  1 2
ឍ/. lim     
x1 x  1 1  1 0 0
| x | | 2| 2
ណ/. lim    1
x 2 x 2 2
4) គណ តនមលលីមត
ី ខាងររោមៈ
ក/. lim ( x 2  3x  7)  16  12  7  3
x 4

ខ/. lim (5  4 x)  (5  12)  (7)  49


2 2 2
x 3
គ/. lim (3)  3
x 2

x2  x  1 4  2  1 7
ឃ/. lim  
x 2 x 2  2 x 44 8
ង/. lim | x 2  8 |  | ( 3) 2  8 |  | 3  8 |  | 5 |  5
x 3

2  x 2 2  25  23 23
ច/. lim   
x 5 4x 20 20 20
x2  1 11 2
ឆ/. lim   2
x1 3x  4 3  4 1
5

32 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
ជ/. lim 3| x  1|  3| 2  1|  3| 3|  3  3  9
x 2
4 4 4
ឈ/. lim ( x  )  0     
x 0 x 0 0
1  x  x2 111 1 1
ញ/. lim   
x1 (3x  1)( x 4
 2) (3  1)(1  2) (2)(1) 2
3. លីមីតរាងមិនកំណត់
0
ក. លីមីតខាងមិនកំណត់ ( )
0
0
វិធាននៈ រដើមបគ
ី ណ លីមត
ី រាងមៃ
ិ កំណត់ ( ) រគរតូវ៖
0
 បំដបកភាគយក ៃិងភាគដបងជាផលគុណកត្តត
 សរមួលកត្តតរួមរោល
 គណ លីមត
ី នៃករៃោមថមី
លំហាត់
1) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
4
x 1 x
ក/. lim ខ/. lim
x1 x  1 x 0 | x |

x2  1 x2
គ/. lim ឃ/. lim
x1 x 2  2 x  1 x 2 x 2 4
x2  4 2
x  x6
ង/. lim ច/. lim
x 2 x  2 x 2 ( x  2)2
x4 x2  1
ឆ/. lim ជ/. lim
x  0 3 x3  2 x 2  x x1 x3  1

x5  1 ( x 2  x  6)2
ឈ/. lim ញ/. lim
x1 x 4  1 x 2 ( x  2)2
x2  2 x x2  1
ដ/. lim ឋ/. lim
x 0 x 2  x x1 x 2  x

x3  8 x3  27
ឌ/. lim ឍ/. lim
x 2 2 x  2x x 3 2 x 9

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 33
2) គណ លីមតី ខាងររោមៈ
3
x 1 x2 2
ក/. lim ខ/. lim
x1 x  1 x 2 x2  4
x3 x5 3
គ/. lim ឃ/. lim
x 3 | x  3 | x 4 x4
x 1  2 7x
ង/. lim ច/. lim
x 3 x3 x 7 x  2  3

x2  x  2 x2  1  2
ឆ/. lim ជ/. lim
x1 x2  1 x1 x 1

x 2  5  30 x 4 3
ឈ/. lim ញ/. lim
x 5 x 5 x 5 x 2 6x  5
2x  1  3 1  2x 1
ដ/. lim ឋ/. lim
x 5 5 x x1 1 x
3) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
x2 2 x  4  3x  4
ក/. lim ខ/. lim
x 2 x  7  3 x 0 x 1 1
x x2 x 2  7 x  16  6
គ/. lim ឃ/. lim
x 2 4x  1  3 x 5 ( x  5) x  1
x  1  1  2x 1 x  2
ង/. lim ច/. lim
x 0 1  1  3 x x11  2 x2  1
4) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
3 x 1 nax na
ក/. lim ខ/. lim
x1 x  1 x 0 x
5 ( x  1)3 1
1  1987 x
គ/. lim ឃ/. lim
x1 1 x x 0 x
1 3 2  x 3 x 1 1
ង/. lim ច/. lim
x1 1 x x 0 x( x  2)

34 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
5 2
x2  x  2 x  x 1 1
ឆ/. lim ជ/. lim
x 2 3 x  6  2 x1 1  3 1  2 x
ដំល ោះប្ាយ
1) គណ លីមតី ខាងររោមៈ
4
x 1 0
ក/. lim មាៃរាង  
x1 x  1 0
3 2
( x  1)( x  x  x  1)
 lim  lim ( x3  x 2  x  1)
x1 x 1 x1

1111  4
x 0
ខ/. lim មាៃរាង  
x 0 | x | 0

 ករណី x  0 រ ោះ | x |  x រគបាៃៈ
x x
lim  lim  lim (1)  1
x 0 | x | x 0 x x 0

 ករណី x  0 រ ោះ | x |   x រគបាៃៈ
x x
lim  lim  lim (1)  1
x 0 | x | x 0  x x 0

x2  1 0
គ/. lim មាៃរាង  
x1 x 2  2 x  1 0
( x  1)( x  1) x 1 2
 lim  lim   
x1 ( x  1)2 x1 x  1 0
x2 0
ឃ/. lim មាៃរាង  
x 2 x 24 0
x2 1 1 1
 lim  lim  
x 2 ( x  2)( x  2) x 2 x  2 2  2 4

x2  4 0
ង/. lim មាៃរាង  
x 2 x  2 0
( x  2)( x  2)
 lim  lim ( x  2)  2  2  4
x 2 x2 x 2

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 35
x2  x  6 0
ច/. lim  មាៃរាង 
x 2 ( x  2) 0
2

( x  2)( x  3) x  3 5
 lim  lim   
x 2 ( x  2)2 x 2 x  2 0
x4 0
ឆ/. lim មាៃរាង  
x  0 3 x3  2 x 2  x 0
x  x3 x3 0
 lim  lim  0
2
x 0 x(3x  2 x  1) x 0 3 x 2
 2x  1 1
2
x 1 0
ជ/. lim មាៃរាង  
x1 x3  1 0
( x  1)( x  1) x 1 11 2
 lim  lim 
x1 ( x  1)( x 2
 x  1) x1 x 2  x 1 111 3
5
x 1 0
ឈ/. lim មាៃរាង  
x1 x 4  1 0
( x  1)( x 4  x3  x 2  x  1) x 4  x3  x 2  x  1 5
 lim  lim 
x1 3
( x  1)( x  x  x  1) 2 x1 3 2
x  x  x 1 4
( x 2  x  6)2 0
ញ/. lim មាៃរាង  
x 2 ( x  2) 2 0
[( x  2)( x  3)]2 ( x  2)2 ( x  3)2
 lim  lim
x 2 ( x  2)2 x 2 ( x  2)2
 lim ( x  3)2  (2  3)2  (5)2  25
x 2

x2  2 x 0
ដ/. lim មាៃរាង  
2
x 0 x  x 0
x( x  2) x2 02
 lim  lim  2
x 0 x( x  1) x 0 x  1 0  1

x2  1 0
ឋ/. lim មាៃរាង  
2
x1 x  x 0
( x  1)( x  1) x 1 11
 lim  lim  2
x1 x( x  1) x1 x 1

36 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
x3  8 0
ឌ/. lim មាៃរាង  
2
x 2 x  2 x 0
2
( x  2)( x  2 x  4) x 2  2 x  4 4  4  4 12
 lim  lim   6
x 2 x( x  2) x 2 x 2 2
x3  27 0
ឍ/. lim មាៃរាង  
2
x 3 x  9 0
2
( x  3)( x  3x  9) x 2  3x  9 9  9  9 27 9
 lim  lim   
x 3 ( x  3)( x  3) x 3 x3 33 6 2
2) គណ លីមតី ខាងររោមៈ
3
x 1 0
ក/. lim មាៃរាង  
x1 x  1 0
3
( x  1)( x  1) ( x  1)( x 2  x  1)( x  1)
 lim  lim
x1 ( x  1)( x  1) x1 ( x  1)
 lim ( x 2  x  1)( x  1)  (1  1  1)(1  1)  3  2  6
x1

x2 2 0
ខ/. lim មាៃរាង  
x 2 x 4
2 0
( x  2  2)( x  2  2) x24
 lim  lim
x 2 ( x 2  4)( x  2  2) x 2 ( x  2)( x  2)( x  2  2)
x2 1
 lim  lim
x 2 ( x  2)( x  2)( x  2  2) x 2 ( x  2)( x  2  2)
1 1
 
4(2  2) 16
x3 0
គ/. lim មាៃរាង  
x 3 | x  3 | 0
( x  3)( x  3) x 3
 lim  lim
x 3 ( x  3) x  3 x 3 ( x  3) x  3

1 1
 lim   
x 3 x  3 0

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 37
x5 3 0
ឃ/. lim មាៃរាង  
x 4 x4 0
( x  5  3)( x  5  3) x59
 lim  lim
x 4 ( x  4)( x  5  3) x 4 ( x  4)( x  5  3)
x4 1 1 1
 lim  lim  
x 4 ( x  4)( x  5  3) x 4 x  5  3 3  3 6

x 1  2 0
ង/. lim មាៃរាង  
x 3 x3 0
( x  1  2)( x  1  2) x 1 4
 lim  lim
x 3 ( x  3)( x  1  2) x 3 ( x  3)( x  1  2)
x 3 1 1 1
 lim  lim  
x 3 ( x  3)( x  1  2) x 3 x  1  2 2  2 4
7x 0
ច/. lim មាៃរាង  
x 7 x  2  3 0
 ( x  7)( x  2  3)  ( x  7)( x  2  3)
 lim  lim
x 7 ( x  2  3)( x  2  3) x 7 x 29
 ( x  7)( x  2  3)
 lim  lim [ ( x  2  3)]   (3  3)   6
x 7 x7 x 7

x2  x  2 0
ឆ/. lim មាៃរាង  
x1 x2  1 0

( x  2)( x  1) ( x  2) ( x  1)2
 lim  lim
x1 ( x  1)( x  1) x1 x  1 x 1
( x  2) x  1 (1  2)(0) 0
 lim   0
x1 x 1 11 2
x2  1  2 0
ជ/. lim មាៃរាង  
x1 x 1 0
( x 2  1  2)( x 2  1  2) x2  1  2
 lim  lim
x1 ( x  1)( x 2  1  2) x1 ( x  1)( x 2  1  2)

38 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
x2  1 ( x  1)( x  1)
 lim  lim
x1 ( x  1)( x 2  1  2) x1 ( x  1)( x 2  1  2)
x 1 11 2 1 2
 lim    
x1 2
x 1  2 2 2 2 2 2 2

x 2  5  30 0
ឈ/. lim មាៃរាង  
x 5 x 5 0
( x 2  5  30)( x 2  5  30)
 lim
x 5 ( x  5)( x 2  5  30)
x 2  5  30 x 2  25
 lim  lim
x 5 ( x  5)( x 2  5  30) x 5 ( x  5)( x 2  5  30)
( x  5)( x  5) x5
 lim  lim
x 5 ( x  5)( x 2  5  30) x 5 x 2  5  30
55 10 10 10 30 30
    
25  5  30 30  30 2 30 2  30 6
x 4 3 0
ញ/. lim មាៃរាង  
2
x 5 x  6 x  5 0
( x  4  3)( x  4  3) x  49
 lim  lim
x 5 ( x  6 x  5)( x  4  3) x 5 ( x  5)( x  1)( x  4  3)
2

x 5 1
 lim  lim
x 5 ( x  5)( x  1)( x  4  3) x 5 ( x  1)( x  4  3)
1 1 1
  
4(3  3) 4  6 24
2x  1  3 0
ដ/. lim មាៃរាង  
x 5 5 x 0
( 2 x  1  3)( 2 x  1  3) 2x 1  9
 lim  lim
x 5 (5  x)( 2 x  1  3) x 5  ( x  5)( 2 x  1  3)
2 x  10 2( x  5)
 lim  lim
x 5  ( x  5)( 2 x  1  3) x 5  ( x  5)( 2 x  1  3)

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 39
2 2 2 1
 lim   
x 5  ( 2 x  1  3)  (3  3) 6 3
1  2x 1 0
ឋ/. lim មាៃរាង  
x1 1 x 0
(1  2 x  1)(1  2 x  1) 1  (2 x  1)
 lim  lim
x1 (1  x)(1  2 x  1) x1 (1  x)(1  2 x  1)
1  2x  1 2  2x
 lim  lim
x1 (1  x)(1  2 x  1) x1 (1  x)(1  2 x  1)
2(1  x) 2 2 2
 lim  lim   1
x1 (1  x)(1  2 x  1) x11  2 x  1 1  1 2
3) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
x2 2 0
ក/. lim មាៃរាង  
x 2 x  7  3 0
( x  2  4)( x  7  3) ( x  2)( x  7  3)
 lim  lim
x 2 ( x  7  9)( x  2  2) x 2 ( x  2)( x  2  2)
x7 3 33 6 3
 lim   
x 2 x22 22 4 2
x  4  3x  4 0
ខ/. lim មាៃរាង  
x 0 x 1 1 0
[( x  4)  (3x  4)]( x  1  1)
 lim
x 0 ( x  1  1)( x  4  3x  4)
( 2 x)( x  1  1)  2( x  1  1)
 lim  lim
x 0 ( x)( x  4  3x  4) x 0 x  4  3x  4
 2(1  1) 4
    1
(2  2) 4
x x2 0
គ/. lim មាៃរាង  
x 2 4x  1  3 0
[ x 2  ( x  2)]( 4 x  1  3) ( x 2  x  2)( 4 x  1  3)
 lim  lim
x 2 (4 x  1  9)( x  x  2) x 2 (4 x  8)( x  x  2)

40 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
( x  2)( x  1)( 4 x  1  3) ( x  1)( 4 x  1  3)
 lim  lim
x 2 4( x  2)( x  x  2) x 2 4( x  x  2)
3(3  3) 18 9
  
4(2  2) 16 8

x 2  7 x  16  6 0
ឃ/. lim មាៃរាង  
x 5 ( x  5) x  1 0
[( x 2  7 x  16)  6]
 lim
x 5 ( x  5) x  1( x 2  7 x  16  6)
( x 2  7 x  10)
 lim
x 5 ( x  5)( x 2  7 x  16  6) x  1
( x  5)( x  2)
 lim
x 5 ( x  5)( x 2  7 x  16  6) x  1
( x  2) 3 3 1
 lim   
x 5 ( x 2  7 x  16  6) x  1 ( 6  6) 6 2 6 6 4

x  1  1  2x 0
ង/. lim មាៃរាង  
x 0 1  1  3 x 0
[( x  1)  (1  2 x)](1  1  3x ) (3 x)(1  1  3 x )
 lim  lim
x 0 [1  (1  3x)]( x  1  1  2x ) x 0 (3 x)( x 1  1  2x )
(1  1  3x ) 11 2
 lim   1
x 0 ( x  1  1  2x ) 11 2
1 x  2 0
ច/. lim មាៃរាង  
x11  2 x2  1 0

[1  ( x  2)](1  2 x 2  1) ( x  1)(1  2 x 2  1)
 lim  lim
x1 [1  (2 x 2  1)](1  x  2) x1 (2  2 x 2 )(1  x  2)
 ( x  1)(1  2 x 2  1)  (1  2 x 2  1)
 lim  lim
x1 2(1  x)(1  x)(1  x  2) x1 2(1  x)(1  x  2)
 (1  1) 2 1
  
2(1  1)(1  1) 222 4

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 41
4) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
3 x 1
0
ក/. lim មាៃរាង  
x1 x  1 0
( x  1) 1 1 1
 lim  lim  
x1 ( x  1)( x1 3 x 2  3 x 1 111 3
3 2
x  3 x  1)
nax na 0
ខ/. lim មាៃរាង  
x 0 x 0
( a  x)  a
 lim
x 0 x( n (a  x)n1  n (a  x)n2  n a  ...  a n1 )
n

x
 lim
n1
x 0 x( n ( a  x)  n (a  x)n2  n a  ...  a n1 )
n

1
 lim
x 0 n (a  x) n1  n (a  x)n2  n a  ...  a n1
n

1 1
 
n n1
 a n1  ...  a n1 n a n1
n n n
a
na na na
  
n a n1  n a
n n na
n an
1  1987 x 0
គ/. lim មាៃរាង  
x1 1 x 0
(1  x)
 lim
x1 (1  x)(1  1987 x
1987 2
x  ... 
1987 1986
x )
1
 lim
x1 (1  1987 x
1987 2
x  ... 
1987 1986
x )
1 1
 
1  1  1  ...  1 1987
5 ( x  1)3 1 0
ឃ/. lim មាៃរាង  
x 0 x 0

42 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
( 5 x  1)3  1 ( 5 x  1  1)[ 5 ( x  1)2  5 x  1  1]
 lim  lim
x 0 x x 0 x
( x  1  1)[ 5 ( x  1)2  5 x  1  1]
 lim
x 0 x[ 5 ( x  1) 4  5 ( x  1)3  5 ( x  1)2  5 x  1  1]

x[ 5 ( x  1)2  5 x  1  1]
 lim
x 0 x[ 5 ( x  1) 4  5 ( x  1)3  5 ( x  1)2  5 x  1  1]
5 ( x  1) 2  5 x 1 1
 lim
x 0 5 ( x  1) 4  5 ( x  1)3  5 ( x  1)2  5 x  1  1
111 3
 
11111 5
1 3 2  x 0
ង/. lim មាៃរាង  
x1 1  x 0
1  (2  x)
 lim
x1 (1  x)[1  3 2  x  3 (2  x) 2 ]

(1  x)
 lim
x1 (1  x)[1  3 2  x  3 (2  x) 2 ]
 (1  x)
 lim
x1 (1  x)[1  3 2  x  3 (2  x) 2 ]
1 1 1
 lim  
x11  3 2  x  3 (2  x)2 111 3
3 x 1 1
0
ច/. lim មាៃរាង  
x 0 x( x  2) 0
x 1 1
 lim
x 0 x( x  2)[ 3 ( x  1) 2  3 x  1  1]
x
 lim
x 0 x( x  2)[ 3 ( x  1) 2  3 x  1  1]

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 43
1 1 1
 lim  
x 0 ( x  2)[ 3 ( x  1)2  3 x  1  1] 2(1  1  1) 6

x2  x  2 0
ឆ/. lim មាៃរាង  
x 2 3 x  6  2 0
( x 2  x  2)[ 3 ( x  6)2  3 x  6  2  4]
 lim
x 2 x  68
( x  2)( x  1)[ 3 ( x  6)2  3 x  6  2  4]
 lim
x 2 x2

 lim ( x  1)[ 3 ( x  6)2  3 x  6  2  4]


x 2

 (2  1)(22  2  2  4)  3(12)  36
5 2
x  x 1 1 0
ជ/. lim មាៃរាង  
x1 1  3 1  2 x 0
( x 2  x  1  1)[1  3 1  2 x  3 (1  2 x) 2 ]
 lim
x1 (1  1  2 x)[ 5 ( x 2  x  1)4  5 ( x 2  x  1)3  ...  1]

( x 2  x  2)[1  3 1  2 x  3 (1  2 x)2 ]
 lim
x1 (2  2 x)[ 5 ( x 2  x  1)4  5 ( x 2  x  1)3  ...  1]

( x  2)( x  1)[1  3 1  2 x  3 (1  2 x) 2 ]
 lim
x1  2( x  1)[ 5 ( x 2  x  1)4  5 ( x 2  x  1)3  ...  1]

( x  2)[1  3 1  2 x  3 (1  2 x)2 ]
 lim
x1  2[ 5 ( x 2  x  1)4  5 ( x 2  x  1)3  ...  1]
(3)(1  1  1) (3)(3) 9
  
 2(1  1  ...  1) (2)(5) 10

44 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ

ខ. លីមីតរាងមិនកំណត់  


វិធាននៈ រដើមបគ
ី ណ លីមត
ី រាងមៃ
ិ កំណត់ រគរតូវ៖

 ដាក់តួដដលមាៃដរឺ រកធំជាងរគរៅភាគយក ៃង
ិ ភាគដបងជាកត្តតរួមសិៃ
 សរមួលកត្តតរួមរោល
 គណ លីមត
ី នៃករៃោមថមី
លំហាត់
1) គណ លីមត
ី រតង់  ៃង
ិ   នៃអៃុគមៃ៍ខាងររោមៈ
2x  7 2x  3
a). f ( x)  b). f ( x) 
3x x 1
2x  1 3x  1
c). f ( x)  d). f ( x) 
x 2 x
7  x2 8x  3
e). f ( x)  f). f ( x) 
3  x 2  x2  5
x2  x  3 2x  1
g). f ( x)  h). f ( x) 
x2  x  1 2
x  3x  2
5x2  2 x  1 x 2  3x  2
i). f ( x)  j). f ( x) 
x2  4 x2  x  2
5x2  x  3 x2  4 x  7
k). f ( x)  l). f ( x) 
x2 x2  x  2
2 x3  3 x 2 x2  4 x  3
m). f ( x)  n). f ( x) 
x3  x 2 ( x  1)( x  2)
2x ( x  2)2
o). f ( x)  p). f ( x) 
3  ( x  1)2  x2  2 x  3
3x 2  4 x  4 1  x 2  x3
q). f ( x)  r). f ( x) 
( x  1)2 (1  x)2 (1  x)
2) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
x x  3x
a). lim b). lim
x  x x x  2 x  4 x

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 45
x x x x3x4x
c). lim d). lim
x  x x  2x  3
x2  2 x  3  2 x 4 x 1
e). lim f). lim
x 2
x 4x x  3 x 2

4
2  x4 x2  1  x  2
g). lim h). lim
x 3 5  27 x3 x  x3

x x x x  x2  1
i). lim j). lim
x  x 1 x  x2  4
x  x 1 x2  3  x
k). lim l). lim
x  x 1 x x2
ដំល ោះប្ាយ
1) គណ លីមត
ី រតង់  ៃិង   នៃអៃុគមៃ៍ខាងររោមៈ
2x  7
a). f ( x) 
3x
2x  7 x(2  7 / x) (2  7 / x)
lim f ( x)  lim  lim  lim
x  x  3x x  3x x  3
20 2
 
3 3
2x  3
b). f ( x) 
x 1
2x  3 x(2  3/ x) 2  3/ x
lim f ( x)  lim  lim  lim
x  x  x  1 x  x(1  1/ x) x  1  1/ x
20 2
  2
1 0 1
2x  1
c). f ( x) 
x
2x  1 x(2  1/ x)
lim f ( x)  lim  lim  lim (2  1/ x)
x  x  x x  x x 

202

46 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
3x  1
d). f ( x) 
2 x
3x  1 x(3  1/ x) (3  1/ x)
lim f ( x)  lim  lim  lim
x  x  2  x x  x(2 / x  1) x  (2 / x  1)
30 3
   3
0  1 1
7  x2
e). f ( x) 
3  x 2
7  x2 x 2 (7 / x 2  1)
lim f ( x)  lim  lim
x  x  3  x 2 x  x 2 (3/ x 2  1)
2
(7 / x  1) 0 1 1
 lim   1
x  (3/ x 2
 1) 0 1 1
8x  3
f). f ( x) 
 x2  5
8x  3 x(8  3/ x)
lim f ( x)  lim  lim
x   x 2 x  x 2 (1  5/ x 2 )
x  5
(8  3/ x) 80 8
 lim   0
x  x(1  5/ x 2 ) ( )(1  0)  
x2  x  3
g). f ( x) 
x2  x  1
1 3
2  x 2 (1  )
x  x3 x x2
lim f ( x)  lim  lim
x  x  x 2  x  1 x  2 1 1
x (1   )
x x2
1 3
(1   2 )
x x 1 0  0 1
 lim   1
x  1 1
(1   2 ) 1  0  0 1
x x
2x  1
h). f ( x) 
2
x  3x  2

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 47
1
x(2  )
2x 1 x
lim f ( x)  lim  lim
x  2
x  x  3x  2 x  2 3 2
x (1   2 )
x x
1
(2  )
x 20 2
 lim   0
x(1   2 ) ( )(1  0  0)  
x  3 2
x x
5x2  2 x  1
i). f ( x) 
x2  4
2 1
x 2 (5   )
5x2  2 x  1 x x2
lim f ( x)  lim  lim
x  x  x2  4 x  4
x 2 (1  2 )
x
2 1
(5   )
x x2 500 5
 lim   5
x  4
(1  2 ) 1 0 1
x
x 2  3x  2
j). f ( x) 
x2  x  2
3 2
 x 2 (1  )
x 2  3x  2 x x2
lim f ( x)  lim  lim
x  x  x 2  x  2 x  2 1 2
x (1   )
x x2
3 2
(1   2 )
x x 1 0  0 1
 lim   1
(1   2 ) 1  0  0 1
x  1 2
x x
5x2  x  3
k). f ( x) 
x2
1 3
2 x 2 (5   )
5x  x  3 x x2
lim f ( x)  lim  lim
x  x  x2 x  2
x(1  )
x

48 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
1 3
x(5   )
x x2 ( )(5  0  0)  
 lim    
x  2
(1  ) 1 0 1
x
x2  4 x  7
l). f ( x) 
x2  x  2
4 7
2  x 2 (1  )
x  4x  7 x x2
lim f ( x)  lim  lim
x  x  x 2  x  2 x  2 1 2
x (1   )
x x2
4 7
(1   2 )
x x 1 0  0 1
 lim   1
x  1 2
(1   2 ) 1  0  0 1
x x
2 x3  3 x
m). f ( x) 
x3  x 2
3
x3 (2  2 )
3
2 x  3x x
lim f ( x)  lim  lim
x  3
x  x  x 2 x  3 1
x (1  )
x
3
(2  2 )
 lim x  20  2  2
(1  ) 1  0 1
x  1
x
2 x2  4 x  3
n). f ( x) 
( x  1)( x  2)
4 3
2  ) x 2 (2 
2x  4x  3 x x2
lim f ( x)  lim  lim
x  x  ( x  1)( x  2) x  2 1 2
x (1  )(1  )
x x

4 3
(2 
 )
x x2 200 2
 lim   2
(1  )(1  ) (1  0)(1  0) 1
x  1 2
x x

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 49
2x
o). f ( x) 
3  ( x  1)2
2x 2x
lim f ( x)  lim  lim
x  x  3  ( x  1) x  2 3 2 1
x [ 2  (1  )2 ]
x x
2 2 2
 lim   0
x[ 2  (1  )2 ] ( )[0  (1  0) ]  
x  3 1 2

x x
( x  2)2
p). f ( x) 
 x2  2 x  3
2
x 2 (1  )2
( x  2)2 x
lim f ( x)  lim  lim
x  x   x 2  2 x  3 x  2 2 3
x (1   2 )
x x
2
(1  ) 2
x (1  0) 2 1
 lim    1
x  2 3
(1   2 ) (  1  0  0) 1
x x
3x 2  4 x  4
q). f ( x) 
( x  1)2
4 4
x 2 (3   )
3x 2  4 x  4 x x2
lim f ( x)  lim  lim
x  x  ( x  1)2 x  1
x 2 (1  )2
x
4 4
(3   )
x x2 300 3
 lim   3
2
x  1 2
(1  ) (1  0) 1
x
1  x 2  x3
r). f ( x) 
(1  x)2 (1  x)

50 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
1 1
2 x3 ( 3   1)
3
1 x  x x x
lim f ( x)  lim  lim
x  2
x  (1  x) (1  x) x  3 1 1
x (  1)2 (  1)
x x
1 1
( 3   1)
x x 0  0 1 1
 lim   1
2
(  1)2 (  1) (0  1) (0  1) (1)(1)
x  1 1
x x
2) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
x 
a). lim មាៃរាង ( )
x  x x 
x 1 1 1
 lim  lim   1
x  x x  1 1 0 1
x  1 1
x x
x  3x 
b). lim មាៃរាង ( )
x  2 x  4 x 
x 1
 3)
x( 3
x x 03 3
 lim  lim  
x  2 x x  1 04 4
x(  4) 2 4
x x
x x x 
c). lim មាៃរាង ( )
x  x 

1 1
x  1 
x x3 1 1
 lim  lim 1  1
x  x x  x x3
x3x4x 
d). lim មាៃរាង ( )
x  2x  3 

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 51
3x 4x x2 x
x (1   ) 1 6 3
4 2
x x  lim x x
 lim
x  3 x  3
x  2 2
x x
1 41
1 6 
x x 1 0  0 1 2
 lim   
x  3 20 2 2
2
x
x2  2 x  3  2 x 
e). lim មាៃរាង ( )
x x2  4  x 
2 3 2 3
x 2 (1 
 2 )  2x | x | (1   2 )  2 x
x x x x
 lim  lim
x 4 x 4
x 2 (1  2 )  x | x | (1  2 )  x
x x
 ករណី x   រ ោះ | x |  x

2 3 2 3
| x | (1   2 )  2x x (1   2 )  2 x
x x x x
រគបាៃ lim  lim
x  4 x  4
| x | (1  2 )  x x (1  2 )  x
x x
2 3
(1 
 ) 2
x x2 1 0  0  2 1 2 3
 lim   
x  4 1 0 1 11 2
(1  2 )  1
x
 ករណី x   រ ោះ | x |   x

2 3 2 3
| x | (1   2 )  2x  x (1   2 )  2 x
x x x x
រគបាៃ lim  lim
x 4 x 4
| x | (1  2 )  x  x (1  2 )  x
x x

52 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
2 3
 (1   )2
x x2  1  0  0  2 1  2 1
 lim     
x 4  1 0 1 1  1 0
 (1  2 )  1
x
4 x 1 
f). lim មាៃរាង ( )
x  3 x 2 
 4x 1   x3 1 
 lim     lim  12 
x   3 x 2 3 2  x   x8 3 2 
 x   x 
 1 1 
 lim  12  000
x   x5 3 2 
 x 
4
2  x4 
g). lim មាៃរាង ( )
x 3 5  27 x 3 
2 2
4 x4 (  1)
| x | 4 ( 4  1)
4
 lim x  lim x
x 5 x 5
3 x3 (  27) x 3 ( 3  27)
3
x x
 ករណី x   រ ោះ | x |  x

2 2
| x | 4 ( 4  1) x 4 ( 4  1)
រគបាៃ lim
x  lim x
x  5 x  5
x 3 ( 3  27) x 3 ( 3  27)
x x
2
4
 1)
4(
4 0 1 41
x 1
 lim   
x  5 3 0  27 3 27 3
3(
3
 27)
x
 ករណី x   រ ោះ | x |   x

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 53
2 2
| x | 4 ( 4  1)  x 4 ( 4  1)
រគបាៃ lim
x  lim x
x 5 x 5
x 3 ( 3  27) x 3 ( 3  27)
x x
2
 4 ( 4  1)
x  4 0 1  4 1 1
 lim   
x 5 3 0  27 3 27 3
3(  27)
x3
x2  1  x  2 
h). lim មាៃរាង ( )
x  x3 
1
| x | 1 2  x  2
x2  1  x  2 x
រគមាៃ 
x3 x3
 ករណី x   រ ោះ | x |  x

1
2 x 1 2  x  2
x 1  x  2 x
រគបាៃ lim  lim
x  x3 x  x3
1 2
1 2 1
x x 1 0 1 0 0
 lim   0
x 
1
3 1 0 1
x
 ករណី x   រ ោះ | x |   x
1
2  x 1 2  x  2
x 1  x  2 x
រគបាៃ lim  lim
x x3 x x3
1 2
 1 2 1
x x  1  0  1  0 2
 lim    2
x
1
3 1  0 1
x
x x x 
i). lim មាៃរាង ( )
x  x 1 

54 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
1 1 1 1
x  1  3
x  1 
x x x x3
 lim  lim
x  1 x  1
x(1  ) x  x (1  )
x x
1 1
1 
x x3 1 0  0 1
 lim   0
x  1
x (1  ) ()(1  0) 
x
x  x2  1 
j). lim មាៃរាង ( )
x  x2  4 
1 1
x  x (1  2 ) 1  (1  2 )
 lim x  lim x  1 1 0  0
x  4 x  4 1 0
x (1  2 ) (1  2 )
x x
x  x 1 
k). lim មាៃរាង ( )
x  x 1 
x  ( x  1) 1
 lim  lim 0
x  ( x  1)( x  x  1) x  ( x  1)( x  x  1)

x2  3  x 
l). lim មាៃរាង ( )
x x2 
3 3
x 2 (1  2 )  x | x | 1 2  x
 lim x  lim x
x x2 x x2
3 3
 x 1 2  x x( 1  2  1)
 lim x  lim x
x x2 x 2
x(1  )
x
 1  (3/ x 2 )  1  1  0  1 1  1 0
 lim    0
x 1  (2 / x) 1 0 1 1

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 55
គ. លីមីតរាងមិនកំណត់ (  )

វិធាននៈ រដម
ើ បគ
ី ណ លីមត
ី រាងមៃ
ិ កំណត់ (  ) រគរតូវ៖
 ចំព ោះអនុគមន៍ពហុនៈ

 ដាក់តួដដលមាៃដរឺ រកខពស់ជាងរគជាកត្តតរួម
 គណ លីមត
ី នៃករៃោមថមី
 ចំព ោះអនុគមន៍អសនិទានៈ

 រគរតូវគុណៃង
ិ ដចកករៃោមរ ោះជាមួយករៃោមឆ្លលស់របស់វា
 គណ លីមត
ី នៃករៃោមថមី
លំហាត់
1) គណ លីមត
ី រតង់  ៃិង   នៃអៃុគមៃ៍ខាងររោមៈ
a). f ( x)  3x  5 x  2 b). f ( x)  x  5 x  1
2 3 2

c). f ( x)  2  x  x d). f ( x)  x  2 x  x  2
5 4 3

e). f ( x)   x  x  4 x  5 f). f ( x)  1  3x  3x
3 2 4

2) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
a). lim (1  x  x5 ) b). lim (1  3x  x3 )
x  x

c). lim (1  x3  x 4 ) d). lim (3x3  x 2  9)


x  x
3) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ

a). lim ( x  1  x 2  3) b). lim ( x  x  x )


2 2
x  x

c). lim ( x x 2  1  x) d). lim ( 2 x 2  1  x  x 2 )


x  x 
3
e). lim ( 2 x 2  x  3x  1) f). lim ( x 2  x  x 2  x )
x x 
4) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ

a). lim ( x  x  x) b).


2
lim ( x  x  x  x )
x x 

56 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
c). lim ( x  1  d).
2
x 2  3x ) lim ( x 2  2 x  x( x  4))
x x 
4 4 3
e). lim ( x  4  x) f). lim ( x3  3x 2  x 2  2 x )
x x 
ដំល ោះប្ាយ
1) គណ លីមត
ី រតង់  ៃិង   នៃអៃុគមៃ៍ខាងររោមៈ
a). f ( x)  3x  5 x  2
2

5 2
lim f ( x)  lim (3x 2  5 x  2)  lim x 2 (3   )
x  x  x  x x2
 ()(3  0  0)  ()(3)  
b). f ( x)  x  5 x  1
3 2

5 1
lim f ( x)  lim ( x3  5 x 2  1)  lim x3 (1   )
x  x  x  x x2
 ()(1  0  0)  ()(1)  
c). f ( x)  2  x  x
5

2 1
lim f ( x)  lim (2  x  x5 )  lim x5 (   1)
5
x  x  x  x x4
 ()( 0  0  1)  ()(1)  
d). f ( x)  x  2 x  x  2
4 3

2 1 2
lim f ( x)  lim ( x 4  2 x3  x  2)  lim x 4 (1    )
3
x  x  x  x x x4
 ()(1  0  0  0)  ()(1)  
e). f ( x)   x  x  4 x  5
3 2

lim f ( x)  lim ( x3  x 2  4 x  5)
x  x 
1 4 5
 lim x3 (1    )  ( )(1  0  0  0)   
2
x  x x x3
f). f ( x)  1  3x  3x
4

1 3
lim f ( x)  lim (1  3x  3x 4 )  lim x 4 (   3)
4
x  x  x  x x3

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 57
 ()(0  0  3)  ()(3)  
2) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
a). lim (1  x  x5 )
x 
1 1
 lim x5 (   1)  ( )(0  0  1)  ( )(1)  
x  x5 x4
b). lim (1  3x  x3 )
x
1 3
 lim x3 (   1)  ()(0  0  1)  ()(1)   
x x3 x2
c). lim (1  x3  x 4 )
x 
1 1
 lim x 4 (   1)  ( )(0  0  1)  
x  4 x
x
d). lim (3x3  x 2  9)
x
1 9
 lim x3 (3   )  ()(3  0  0)  ()(3)  
x x x3
3) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ

a). lim ( x  1  x 2  3)
x 
 3   x 1 3 
 lim  x  1  x 1    lim x   1 
2
x   x  x   x x2 
 1 1 3 
 lim x    1    (0  1)  
x   x x 2 x 2 
 1 2
b). lim ( x  x  x )  lim  | x | 1   x 
2 2
x x  x 

 ករណី x  រ ោះ | x |   x
 1   1 
រគបាៃ lim  | x | 1   x 2   lim   x 1   x 2 
x  x  x  x 

58 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
 1 1 
 lim x 2   1   1  ( )(0  1)  
x  x x 
 ករណី x  រ ោះ | x |  x
 1   1 
រគបាៃ lim  | x | 1   x 2   lim  x 1   x 2 
x   x  x   x 
1 1 
 lim x 2  1   1  ( )(0  1)  
x  x x 
 1 
c). lim ( x x  1  x)  lim  x | x | 1 
2
 x 
x  x   x2 
 ករណី x  រ ោះ | x |  x
 1   1 
រគបាៃ lim  x | x | 1   x   lim  x  x 1   x 
x   2 2
x  x   x 
 1 1
 lim x 2  1     ( )(1  0)   
x   x 2 x 
 ករណី x  រ ោះ | x |   x
 1   1 
រគបាៃ lim  x | x | 1   x   lim   x 2 1   x 
x  2 2
x  x  x 
 1 1
 lim x 2   1     ( )(1  0)  
x  x 2 x 
1 1
d). lim ( 2 x 2  1  x  x 2 )  lim ( x 2  x  1)
x  x  2 x
x
 1 1 
 lim x  2    1   ( )( 2  1)   
x   2 x
x 
1
e). lim ( 2 x 2  x  3x  1)  lim (| x | 2   3x  1)
x x x
 1   1 1
 lim   x 2   3x  1  lim x   2   3  
x  x  x  x x
 ()( 2  3  0)  ()( 2  3)  

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 59
 x2  x 3 x2  x 
lim ( x 2  x  x 2  x )  lim x  
3
f). 
x  x   x x 
 
 x2  x x 2  x   1 1 1 
 lim x  3  lim x  1   3  
x   x 2
x 3  x   x x x 2 
 
 ()(1  0)  
4) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ

a). lim ( x  x  x) មាៃរាង (  )


2
x

( x 2  x)  x 2 x x
 lim  lim  lim
x ( x 2  x  x) x x2  x  x x 1
| x | 1 x
x
 របើ x   រ ោះ | x |  x
x x
រគបាៃ lim  lim
x  1 x  1
| x | 1 x x 1  x
x x
1 1 1
 lim  
x  1 11 2
1 1
x
 របើ x   រ ោះ | x |   x
x x
រគបាៃ lim  lim
x 1 x 1
| x | 1  x  x 1  x
x x
1 1
 lim   
x 1 0
 1 1
x
b). lim ( x  x  x  x ) មាៃរាង (  )
x 

x x x x x x
 lim  lim
x  x 
x x x  x x x x  x

60 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
 1  1
x  1   1 
 x  x
 lim    lim  
x    x   
1 1  1 1  1
x  1   1   1 
 x x 3   x x 3 
   
1 0 1 1
  
11 2
1 0  0 1

c). lim ( x  1  x 2  3x ) មាៃរាង (  )


2
x

( x 2  1)  ( x 2  3x) 1  3x
 lim  lim
x x 2  1  x 2  3x x 1 3
| x | 1 2  | x | 1
x x
1
x(  3)
 lim x
x  1 3
| x |  1 2  1 
 x x
 របើ x   រ ោះ | x |   x
1
x(  3)
រគបាៃ lim x
x  1 3
| x |  1 2  1 
 x x
1 1
x(  3) (  3)
 lim x  lim x
x  1 3  x  1 3
 x 1 2  1   1 2  1 
 x x  x x
0  3 3 3
  
 (1  1)  2 2
 របើ x   រ ោះ | x |  x

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 61
1
x(  3)
រគបាៃ lim x
x   1 3
| x |  1 2  1 
 x x
1 1
x(  3) (  3)
 lim x  lim x
x   1 3  x   1 3
x 1 2  1   1 2  1 
 x x  x x
0  3 3 3
  
(1  1) 2 2

d). lim ( x 2  2 x  x( x  4)) មាៃរាង (  )


x 

( x 2  2 x)  x( x  4) 2x  4x
 lim  lim
x  x 2  2 x  x( x  4) x  2 4
x 1  x 1
x x
6x 6
 lim  lim

x  2 4  x  2 4
x 1  1  1  1
 x x x x
6 6 6
   3
1 0  1 0 11 2
4 4
e). lim ( x  4  x) មាៃរាង (  )
x

x4  4  x4
 lim
x 4 ( x 4  4)3  4 ( x 4  4)2  x  4 ( x 4  4)  x 2  x3
4
 lim 0
x 4 ( x 4
 4) 3
 4 (x 4
 4) 2
 x  4 ( x4 2
 4)  x  x 3

3
f). lim ( x3  3x 2  x 2  2 x ) មាៃរាង (  )
x 
3
 lim [( x3  3x 2  x)  ( x 2  2 x  x)]
x 

62 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
 
x3  3 x 2  x3 x2  2 x  x2 
 lim  
x   3 ( x3  3x 2 )2  3 x3  3x 2  x  x 2 x 2  2 x  x 

 
3x 2 2 x
 lim   
x   3 ( x3  3x 2 )2  3 x3  3x 2  x  x 2 2
  
 x 2 x x 
 
 3x 2
2x 
 lim   
x   2 3 2 3 2 
 x ( (1  x )  1  x  1) x( 1  x  1) 
3 3
 
 
 3 2 
 lim   
x   3 2 3 2 
 (1  x )  1  x  1 1   1
3 3
 x 
3 2 3 2
     11  2
111 11 3 2
4. លីមីតននអនុគមន៍ប្តីលោណមាប្ត
ក. ទ្រឹសដីបរ

លីមត
ី នៃអៃុគមៃ៍រតីរោណមារត៖
 lim sin x  sin a
x a
 lim cos x  cos a
x a
 lim tan x  tan a , (a   / 2  2k , k )
x a
 lim cot x  cot a , (a  k , k )
x a

លំហាត់
គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
a). lim (sin x  1) b). lim tan x
2
 x
x
6
x
c). lim cos d). lim (cot x  tan x)
x 7 3 x13 / 4

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 63
sin x  cos 2 x cos x  tan x
e). lim f). lim
x 0 2
x 1  sin 2 x
x
4
tan x  sin x sin 2 x  cot 2 x
g). lim h). lim
x
 cos x  1 x
 2sin x
3 6
cos x  tan x cos x  sin x
i). lim j). lim
x 0 tan 2 x  3  cos 2 2 x
x
4
ដំល ោះប្ាយ
 1 1 2 1
a). lim (sin x  1)  (sin  1)  (  1)  ( ) 
2 2 2
 6 2 2 4
x
6
b). lim tan x  tan   0
x
x 7   1
c). lim cos  cos  cos(2  )  cos 
x 7 3 3 3 3 2
13 13
d). lim (cot x  tan x)  cot  tan
x13 / 4 4 4
   
 cot(3  )  tan(3  )  cot  tan  1  1  0
4 4 4 4
2 2
sin x  cos x sin 0  cos 0 1
e). lim   1
x 0 x2  1 02  1 1
 2 2 2
cos  tan
1
cos x  tan x 4 4  2
f). lim   2  2 2

x sin 2 x 2 2 2
4
sin ( )2
4 2 4
  3 3
tan  sin 3
tan x  sin x 3 3  2  2  3
g). lim 
 cos x  1  1 1
x cos  1 1 
3 3 2 2
sin 2 x  cot 2 x 1/ 2   ( 3)
2 2
(1/ 4)  3 13
h). lim   
 2sin x 1 1 4
x 2
6 2

64 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
cos x  tan x cos0  tan 0 1 0 1
i). lim   
x 0 tan 2 x  3 tan 2 0  3 03 3
 2 2
cos  sin 
cos x  sin x 4 4  2 2  2  
j). lim 
 cos 2 2 x   0
x cos 2 2  cos 2
4 4 2
ខ. ទ្រឹសដីបរ

របើ x ជារង្វវស់មុំ ឬធនូគិតជារា៉ា ដយង់រ ោះរគបាៃៈ


sin x 1  cos x
 lim 1  lim 0
x 0 x x 0 x
 ចំណ ំ

sin x x sin ax ax
 lim  lim 1  lim  lim 1
x 0 x x 0 sin x x 0 ax x 0 sin ax
tan x x tan ax ax
 lim  lim 1  lim  lim 1
x 0 x x 0 tan x x 0 ax x 0 tan ax

sin n x xn sin n ax (ax)n


 lim  lim 1  lim  lim 1
x 0 xn x 0 sin n x x 0 (ax)n x 0 sin n ax

tan n x xn tan n ax (ax)n


 lim  lim 1  lim  lim 1
x 0 xn x 0 tan n x x 0 (ax)n x 0 tan n ax

លំហាត់
1) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
2sin x 1  cos x 2 tan x
a). lim b). lim c). lim
x 0 3 x x 0 2x x 0 x
sin ax sin 4 x tan mx
d). lim e). lim f). lim
x 0 sin bx x 0 sin 3 x x 0 sin nx
1  cos x cos x  sin x sin 3x
g). lim h). lim i). lim
x 0 x sin x  cos 2 x x 0 x
x
4
tan 3x sin 2 x 1  cos 2 x
j). lim k). lim l). lim
x 0 2 x x 0 sin 5 x x 0 x2
2) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 65
cos x  cos2 x cos3x  cos 2 3x
a). lim b). lim
x 0 x x 0 6x
1  cos 4 x sin x  sin 3x
c). lim d). lim
x 0 x2 x 0 x
sin 2 x  3x sin x  2 x
e). lim f). lim
x 0 sin 3 x  2 x x 0 x  2sin x

x  sin x 1  cos 2 x
g). lim h). lim
x 0 2 x  3sin 2 x x 0 3x 2
1  cos5 x sin(3x  1989 )
i). lim j). lim
x 0 x2 x 0 sin(4 x  1987 )
1  cos x  2 1 
k). lim l). lim   
x 0 sin 2 x x 0  sin 2 x 1  cos x 
3) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
sin x  1  cos x x sin x  2sin 4 x
a). lim b). lim
x 0 x x 0 tan x
2sin 2 x  3sin x  1 1  cos nx
c). lim d). lim
x
 2
4sin x  1 x 0 1  cos mx
6
3x  sin 2 x (1  x 2 )  cos x
e). lim f). lim
x 0 3x  sin 2 x x 0 tan 2 x
sin(a  x)  sin(a  x) tan x  sin x
g). lim h). lim
x 0 x x 0 x
4) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
1  sin x  cos x tan x  sin x
a). lim b). lim
x 0 1  sin x  cos x x 0 x3
x ( a  b)
c). lim ,(a  0, b  0, a  b)
x 0 sin ax  sin bx
sin(sin(sin x)) sin 5 x  x sin10 x
d). lim e). lim
x 0 x x 0 sin 5 x  x sin10 x
1  sin x  cos x (1  cos x)sin x
f). lim g). lim
x 0 1  sin nx  cos nx x 0 tan 3 x

66 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
5) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
1 x  1 x x4 2
a). lim b). lim
x 0 sin 3x x 0 sin 5 x

x 9 3 2sin 2 x
c). lim d). lim
x 0 sin 7 x x 0 x  2  2

2  1  cos x 1  x sin x  cos 2 x


e). lim f). lim
x 0 sin 2 x x 0 sin 2 x
sin 2 x 2 x  sin x
g). lim h). lim
x 0 1  x sin x  cos x x 0 1  cos x

3x  1  2 x  1 1  x sin x  cos 2 x
i). lim j). lim
x 0 sin x x 0 
cot 2 (  x)
2
6) គណ លីមតី ខាងររោមៈ
( 3 x  1  3 x  1)sin x 1  sin x  1  sin x
a). lim b). lim
x 0 1  cos  x x 0 tan x
2
sin x sin 2 x
c). lim d). lim
x 0 1  cos x x 0 x  1  1
1  tan x  1  sin x sin x
e). lim f). lim
x 0 3 x 0 3
x x
1  cos x cos ax  cos bx
g). lim h). lim
x  0 sin x x 0 x2
cos 6 x  cos x 1  sin 2 x  cos x
i). lim j). lim
x 0 sin 2 x x 0 sin 2 x
1  cos x cos 2 x 1  cos x cos 2 x
k). lim l). lim
x 0 x2 x 0 x2
2012 x  sin 2013x  tan 2014 x
m). lim
x 0 2014 x  sin 2015 x  tan 2016 x
7) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
2
(1  cos x) 1  cos 4 x
a). lim b). lim
x 0 tan 3 x  sin 3 x x 0 2 x tan 2 x

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 67
2sin 2 x  2(1  cos x) cos3x  cos x
c). lim d). lim
x 0 5x 2 x 0 sin 5 x  sin 3x
1  cos x cos x  cos 2 x
e). lim f). lim
x 0 x 2 (1  cos x ) x 0 sin 2 x
tan x 1  cos(1  cos x)
g). lim h). lim
x 0 3 (1  cos x) 2 x 0 x4
ដំល ោះប្ាយ
1) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
2sin x 0
a). lim មាៃរាង  
x 0 3 x 0
sin x 2 2 2
 lim   1 
x 0 x 3 3 3
1  cos x 0
b). lim មាៃរាង  
x 0 2x 0
1  cos x 1 1
 lim   0  0
x 0 x 2 2
2 tan x 0
c). lim មាៃរាង  
x 0 x 0
tan x
 lim  2  1 2  2
x 0 x
sin ax 0
d). lim មាៃរាង  
x 0 sin bx 0
sin ax bx a a a
 lim    1 1 
x 0 ax sin bx b b b
sin 4 x 0
e). lim មាៃរាង  
x 0 sin 3 x 0
sin 4 x 3x 4 4 4
 lim    1 1 
x 0 4 x sin 3x 3 3 3
tan mx 0
f). lim មាៃរាង  
x 0 sin nx 0

68 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
tan mx nx m m m
 lim    1 1 
x 0 mx sin nx n n n
1  cos x 0
g). lim មាៃរាង  
x 0 x sin x 0
x x
2sin 2 sin
 lim 2  lim 2
x 0 x x x
x(2sin cos ) x 0 x cos
2 2 2
x
sin
 lim 2  1  1 1  1
x 0 x x 2 2
2cos
2 2
cos x  sin x 0
h). lim មាៃរាង  
 cos 2 x 0
x
4
cos x  sin x cos x  sin x
 lim  lim
 2 2  (cos x  sin x)(cos x  sin x)
x cos x  sin x x
4 4
1 1 1 1 2
 lim    
 (cos x  sin x) 2 2 2 2 2
x  2
4
2 2 2
sin 3x 0
i). lim មាៃរាង  
x 0 x 0
sin 3x
 lim  3  1 3  3
x 0 3 x
tan 3x 0
j). lim មាៃរាង  
x 0 2 x 0
tan 3x 3 3 3
 lim   1 
x 0 3 x 2 2 2
sin 2 x 0
k). lim មាៃរាង  
x 0 sin 5 x 0
sin 2 x 5x 2 2 2
 lim    1 1 
x 0 2 x sin 5 x 5 5 5

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 69
1  cos 2 x 0
l). lim មាៃរាង  
x 0 x 2 0
2sin 2 x
 lim  2 1  2
x 0 x2
2) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
2
cos x  cos x 0
a). lim មាៃរាង  
x 0 x 0
cos x(1  cos x) 1  cos x
 lim  lim  cos x  0  1  0
x 0 x x 0 x
cos3x  cos 2 3x 0
b). lim មាៃរាង  
x 0 6x 0
(1  cos3x)cos3x 1  cos3x cos3x 1
 lim  lim   0  0
x 0 6x x 0 3x 2 2
1  cos 4 x 0
c). lim មាៃរាង  
x 0 x 2 0
2sin 2 2 x sin 2 2 x
 lim  lim  4  2  1 4  2  8
x 0 x2 x 0 (2 x)2
sin x  sin 3x 0
d). lim មាៃរាង  
x 0 x 0
 sin x sin 3x   sin x sin 3x 
 lim     lim    3   1  1 3  2
x 0  x x  x 0  x 3x 
sin 2 x  3x 0
e). lim មាៃរាង  
x 0 sin 3 x  2 x 0
sin 2 x  3x sin 2 x sin 2 x
3 23
 lim x  lim x  lim 2 x
x 0 sin 3 x  2 x x 0 sin 3 x sin 3 x
 2 x 0 3 2
x x 3x
1 2  3 2  3 1
    1
1 3  2 3  2 1
sin x  2 x 0
f). lim មាៃរាង  
x 0 x  2sin x 0

70 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
sin x  2 x sin x
2
x x 1 2 1
 lim  lim   1
x 0 x  2sin x x 0 sin x 1  2  1  1
1 2
x x
x  sin x 0
g). lim មាៃរាង  
x 0 2 x  3sin 2 x 0
x  sin x sin x sin x
1 1
 lim x  lim x  lim x
x 0 2 x  3sin 2 x x 0 3sin 2 x x 0 sin 2 x
2 2 6
x x 2x
11 2 1
  
2  1 6  4 2
1  cos 2 x 0
h). lim មាៃរាង  
x 0 3x 2 0
sin 2 x sin 2 x 1 1 1
 lim  lim   1 
x 0 3x 2 x 0 x 2 3 3 3
1  cos5 x 0
i). lim មាៃរាង 

x 0 x2 0
5x 5x
2sin 2 sin 2
 lim 2  lim 2  25  2  1 25  2  25
x 0 x2 x 0  5 x 2 4 4 2
 
 2 
sin(3x  1989 ) 0
j). lim មាៃរាង  
x 0 sin(4 x  1987 ) 0
sin(3x   )  sin 3x sin 3x 4x 3
 lim  lim  lim  
x 0 sin(4 x   ) x 0  sin 4 x x 0 3x sin 4 x 4
3 3
 1 1 
4 4
1  cos x 0
k). lim មាៃរាង  
x 0 sin 2 x 0

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 71
x
2sin 2
2 1 1 1
 lim  lim  
x 0 x
4sin 2 cos 2
x x 0
2cos 2
x 2 1 2
2 2 2
 2 1 
l). lim    មាៃរាង (  )
x 0  sin x 1  cos x 
2

 2 1  2  (1  cos x)
 lim     lim
x 0  1  cos x 1  cos x  x 0 1  cos 2 x
2

1  cos x 1 1 1
 lim  lim  
x 0 (1  cos x)(1  cos x) x 0 1  cos x 1  1 2
3) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
sin x  1  cos x 0
a). lim មាៃរាង  
x 0 x 0
 sin x 1  cos x 
 lim    1 0 1
x 0  x x 
x sin x  2sin 4 x 0
b). lim មាៃរាង  
x 0 tan x 0
x sin x  2sin 4 x 2sin 4 x
sin x 
 lim x  lim x
x 0 tan x x 0 tan x
x x
sin 4 x
sin x  2  4
4x 0  2 1 4
 lim   8
x 0 tan x 1
x
2sin 2 x  3sin x  1 0
c). lim មាៃរាង  
 2
4sin x  1 0
x
6
(sin x  1)(2sin x  1) sin x  1
 lim  lim
 (2sin x  1)(2sin x  1)  2sin x  1
x x
6 6

72 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
1 1
1 
1 1
 2  2  
2  1 11 2 2
1 4
2
1  cos nx 0
d). lim មាៃរាង  
x 0 1  cos mx 0
2
2 nx nx  mx 
2sin sin 2   2 2 2
 lim 2  lim 2   2   n  1 1 n  n
x 0 mx x 0  nx 2 mx m2 m2 m2
2sin 2 sin 2
2   2
 2 
3x  sin 2 x 0
e). lim មាៃរាង  
x 0 3x  sin 2 x 0
3x  sin 2 x sin 2 x sin 2 x
3 3 2
 lim x  lim x  lim 2 x
x 0 3 x  sin 2 x x 0 sin 2 x x 0 sin 2 x
3 3 2
x x 2x
3  1 2 3  2 5
   5
3  1 2 3  2 1
(1  x 2 )  cos x 0
f). lim មាៃរាង  
x 0 tan x2 0
 x
2  2 2sin 2 
x  1  cos x
 lim  2
x
 lim 
x 0 2
tan x x  0  tan x sin x 
2 2
 
 cos 2 x 
 x   
 x2 2sin 2  cos 2 x   2 2 
2 x cos x
 lim     lim   
2
x 0  tan x x x 2 x
4sin 2 cos 2  x 0  tan x 2cos 2 
 2 2   2
1 1 3
1 1 
2 1 2 2
sin(a  x)  sin(a  x) 0
g). lim មាៃរាង  
x 0 x 0

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 73
(sin a cos x  cos a sin x)  (sin a cos x  cos a sin x)
 lim
x 0 x
sin a cos x  cos a sin x  sin a cos x  cos a sin x
 lim
x 0 x
cos a sin x  cos a sin x 2cos a sin x
 lim  lim
x 0 x x 0 x
sin x
 lim  2cos a  1 2cos a  2cos a
x 0 x
tan x  sin x 0
h). lim មាៃរាង  
x 0 x 0
tan x(1  cos x) tan x
 lim  lim  (1  cos x)  1 (1  1)  0
x 0 x x 0 x
4) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
1  sin x  cos x 0
a). lim មាៃរាង  
x 0 1  sin x  cos x 0
x x x
2sin 2  2sin cos
1  cos x  sin x 2 2 2
 lim  lim
x 0 1  cos x  sin x x 0 2 x x x
2sin  2sin cos
2 2 2
x x
sin  cos
 lim 2 2  0  1  1  1
x 0 x x 0  1 1
sin  cos
2 2
tan x  sin x 0
b). lim មាៃរាង  
x 0 x 3 0
x
2sin 2
tan x(1  cos x) tan x 2
 lim  lim 
x 0 x3 x 0 x x2
x
sin 2
tan x 2  2  1 1 2  1
 lim 
x 0 x 2 4 4 2
 x
 
2

74 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
x ( a  b) 0
c). lim ,(a  0, b  0, a  b) មាៃរាង  
x 0 sin ax  sin bx 0
x ( a  b)
x a b
 lim  lim
x 0 sin ax  sin bx x 0 sin ax sin bx

x x x
a b a b a b
 lim   1
x 0 sin ax
a 
sin bx
b 1  a  1  b a  b
ax bx
sin(sin(sin x)) 0
d). lim មាៃរាង  
x 0 x 0
sin(sin(sin x)) sin(sin x) sin x
 lim    1 1 1  1
x 0 sin(sin) x sin x x
sin 5 x  x sin10 x 0
e). lim មាៃរាង  
x 0 sin 5 x  x sin10 x 0
sin 5 x  x sin10 x sin 5 x
 sin10 x
 lim x  lim x
x 0 sin 5 x  x sin10 x x 0 sin 5 x
 sin10 x
x x
sin 5 x
 5  sin10 x
1 5  0 5
 lim 5 x   1
x 0 sin 5 x
 5  sin10 x 1  5  0 5
5x
1  sin x  cos x 0
f). lim មាៃរាង  
x 0 1  sin nx  cos nx 0
x x x
2sin 2  2sin cos
(1  cos x)  sin x 2 2 2
 lim  lim
x 0 (1  cos nx)  sin nx x 0 2 nx nx nx
2sin  2sin cos
2 2 2
x x x x  x x 
sin 2  sin cos sin  sin  cos 
2 2 2  lim 2 2 2
 lim
x 0
sin 2
nx nx
 sin cos
nx x 0 nx  nx nx 
sin  sin  cos 
2 2 2 2 2 2 

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 75
x  nx  x x
sin   1 sin  cos
 lim 2   
2 2 2  1 1 1  0  1  1
x 0  x  nx n nx
sin  cos
nx n 0 1 n
  sin 2
2 2 2
(1  cos x)sin x 0
g). lim មាៃរាង  
x 0 3
tan x 0
x
2sin 2 cos3 x
(1  cos x)sin x cos3 x 2
 lim  lim
x 0 sin 3 x x 0 sin 2 x
x
2sin 2 cos3 x
2 cos3 x 1 1
 lim  lim  
x 0 x
4sin 2 cos 2
x x 0
2cos 2
x 2 1 2
2 2 2
5) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
1 x  1 x 0
a). lim មាៃរាង  
x 0 sin 3x 0
(1  x)  (1  x) 2x
 lim  lim
x 0 ( 1  x  1  x )sin 3x x 0 ( 1  x  1  x )sin 3 x
3x 2 2 2 1
 lim   1  
x 0 sin 3x 3( 1  x  1  x ) 3(1  1) 3  2 3
x4 2 0
b). lim មាៃរាង  
x 0 sin 5 x 0
x44 x
 lim  lim
x 0 ( x  4  2)sin 5 x x 0 ( x  4  2)sin 5 x
5x 1 1 1 1
 lim   1  
x 0 sin 5 x 5( x  4  2) 5(2  2) 5  4 20
x 9 3 0
c). lim មាៃរាង  
x 0 sin 7 x 0
x 99 x
 lim  lim
x 0 ( x  9  3)sin 7 x x 0 sin 7 x( x  9  3)
7x 1 1 1 1
 lim   1  
x 0 sin 7 x 7( x  9  3) 7(3  3) 7  6 42

76 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
2sin 2 x 0
d). lim មាៃរាង  
x 0 x  2  2 0
2sin 2 x( x  2  2) 2sin 2 x( x  2  2)
 lim  lim
x 0 x22 x 0 x
sin 2 x
 lim  4( x  2  2)  1 4( 2  2)  4  2 2  8 2
x 0 2 x

2  1  cos x 0
e). lim មាៃរាង  
x 0 2
sin x 0
2  (1  cos x) 1  cos x
 lim  lim
2
x 0 ( 2  1  cos x )sin x x 0 ( 2  1  cos x )sin 2 x
x
2sin 2
 lim 2
x 0 x x
( 2  1  cos x )(4sin 2 cos 2 )
2 2
1 1
 lim 
( 2  1  cos x )(2cos 2 ) ( 2  2)(2)
x 0 x
2
1 1 2 2
   
2 2  2 4 2 4 2 8
1  x sin x  cos 2 x 0
f). lim មាៃរាង  
x 0 2
sin x 0
(1  cos 2 x)  x sin x 2sin 2 x  x sin x
 lim  lim
x 0 sin 2 x x 0 sin 2 x
2sin x  x  x 
 lim  lim  2    2 1  3
x 0 sin x x 0  sin x 
sin 2 x 0
g). lim មាៃរាង  
x 0 1  x sin x  cos x 0
2
sin x( 1  x sin x  cos x) sin 2 x( 1  x sin x  cos x)
 lim  lim
x 0 1  x sin x  cos2 x x 0 x sin x  1  cos 2 x
sin 2 x( 1  x sin x  cos x) sin x( 1  x sin x  cos x)
 lim  lim
x 0 2
x sin x  sin x x 0 x  sin x

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 77
( 1  x sin x  cos x) 1  1 2
 lim   1
x 0 x
1 11 2
sin x
2 x  sin x 0
h). lim មាៃរាង  
x 0 1  cos x 0
x x
2 x  2sin cos
2 x  sin x 2 x  sin x 2 2
 lim  lim  lim
x 0 x x  0 x x  0 x
2sin 2 | sin | 2 | sin | 2
2 2 2
x x x x
2( x  sin cos ) 2( x  sin cos )
 lim 2 2  lim 2 2
x 0 x x 0 x
2 | sin | | sin |
2 2
 x x
 ករណី x  0 រ ោះ | sin |  sin
2 2
x x
2( x  sin cos )
2 x  sin x 2 2
រគបាៃ lim  lim
 1  cos x  x
x 0 x 0 sin
2
   x 
 x x  2 x
 2 lim   cos   2 lim   2  cos 
x 0  sin x 2 x 0  sin x 2
 2   2 
 2(1 2  1)  2(2  1)  2
 x x
 ករណី x  0 រ ោះ | sin |   sin
2 2
x x
2( x  sin cos )
2 x  sin x 2 2
រគបាៃ lim  lim
 1  cos x
x 0 x  0 sin
x
2
   x 
 x x  x 
 2 lim    cos   2 lim   2  2  cos 
 
x 0  sin x 2 x 0  sin x 2
 2   2 
 2(1 2  1)  2(2  1)   2

78 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
3x  1  2 x  1 0
i). lim មាៃរាង  
x 0 sin x 0
(3x  1)  (2 x  1) x 1
 lim  lim 
x 0 ( 3x  1  2 x  1)sin x x 0 sin x ( 3x  1  2 x  1)
1 1
 1 
11 2
1  x sin x  cos 2 x 0
j). lim មាៃរាង  
x 0  0
cot 2 (  x)
2
1  x sin x  cos 2 x
 lim
x 0 ( 1  x sin x  cos 2 x ) tan 2 x
x sin x  (1  cos 2 x)
 lim
x 0 ( 1  x sin x  cos 2 x ) tan 2 x

( x sin x  2sin 2 x)cos 2 x


 lim
x 0 ( 1  x sin x  cos 2 x )sin 2 x
x
(  2)cos 2 x
sin x (1  2)(1) 3
 lim  
x 0 ( 1  x sin x  cos 2 x ) (1  1) 2
6) គណ លីមតី ខាងររោមៈ
( x  1  3 x  1)sin x
3
0
a). lim មាៃរាង  
x 0 1  cos  x 0
( x  1  x  1)sin x
 lim

x 0
2sin 2 x  3 ( x  1)2  3 x  1 3 x  1  3 ( x  1) 2 
2  
2 x sin x
 lim

x 0
2sin 2 x  3 ( x  1)2  3 x  1 3 x  1  3 ( x  1) 2 
2  
x sin x
 lim

x 0
sin 2 x  3 ( x  1)2  3 x  1 3 x  1  3 ( x  1)2 
2  

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 79
x sin x
 lim x2
x 0 
sin 2 x
2   3 ( x  1)2  3 x  1 3 x  1  3 ( x  1) 2 
x2  
sin x
 lim x
x 0 
sin 2 x
2    3 ( x  1)2  3 x  1 3 x  1  3 ( x  1) 2 
2

 
2 4  
 x 
2 
1 4
 
2 3 2
1 (1  1  1)
4
1  sin x  1  sin x 0
b). lim មាៃរាង  
x 0 tan x 0
(1  sin x)  (1  sin x)
 lim
x 0 tan x( 1  sin x  1  sin x )
2sin x
 lim
x 0 tan x( 1  sin x  1  sin x )
2sin x cos x
 lim
x 0 sin x( 1  sin x  1  sin x )
2cos x 2 2
 lim   1
x 0 ( 1  sin x  1  sin x ) 1  1 2

sin 2 x 0
c). lim មាៃរាង  
x 0 1  cos x 0
x x
4sin 2 cos 2 (1  cos x )
sin 2 x(1  cos x ) 2 2
 lim  lim
x 0 1  cos x x 0
2sin 2
x
2
x
 lim 2cos2 (1  cos x )  2 1 (1  1)  2  2  4
x 0 2

80 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
sin 2 x 0
d). lim មាៃរាង  
x 0 x  1  1 0
2sin x cos x( x  1  1) 2sin x cos x( x  1  1)
 lim  lim
x 0 x 11 x 0 x
sin x
 lim  2cos x( x  1  1)  1 2  1(1  1)  2  2  4
x 0 x

1  tan x  1  sin x 0


e). lim មាៃរាង  
x 0 x 3 0
(1  tan x)  (1  sin x) tan x  sin x
 lim  lim
x  0 x3 ( 1  tan x  1  sin x ) x  0 x3 ( 1  tan x  1  sin x )
tan x(1  cos x)
 lim
x  0 x3 ( 1  tan x  1  sin x )
x
2sin 2
tan x 2 1 1
 lim 
x 0 x  x
2 4 ( 1  tan x  1  sin x )
 
2
1 1 2 1 1
 1 2     
4 11 4 2 4
sin x 0
f). lim មាៃរាង  
x 0 x3 0
3 2
sin x x sin x 3 2
 lim   lim  x  1 0  0
x 0 3 x 3 2
x x 0 x

1  cos x 0
g). lim មាៃរាង  
x  0 sin x 0
x x
2sin 2 sin 2
 lim 2  2 lim 2  x  1  2  1 1 1  1
x  0 sin x x 0  x  2 sin x 4 4 2
 
 2 
cos ax  cos bx 0
h). lim មាៃរាង  
x 0 x 2 0

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 81
 រពបៀបរី១

 ax  bx   ax  bx 
 2sin   sin  
 lim  2   2 
x 0 x2
ab  a b
sin   x sin  x
  2 lim  2 
  2 
x 0 x x
ab  a b
sin   x a  b sin  x
 2     2   a b
  2 lim   a b  
x 0  a  b   2     2 
  x   x
 2   2 
 a b  a b (a  b)(a  b) a 2  b2 b2  a 2
 2 
       
 2   2  2 2 2
 រពបៀបរី២
cos ax  1  1  cos bx (1  cos bx)  (1  cos ax)
 lim  lim
2
x 0 x x 0 x2
bx ax  2 bx ax 
2sin 2  2sin 2  sin sin 2
 lim 2 2  2 lim 2  2 
2  2 2 
x 0 x x 0  x x 
 
 
 sin 2 bx 2 ax
2
2  a   2  b  a 
2 sin 2 2
 2 lim  2 b 
x 0   bx  2 4  ax 2 4   4
 4 
    
 2 
   2  
2(b2  a 2 ) b2  a 2
 
4 2
cos6 x  cos x 0
i). lim មាៃរាង  
x 0 2
sin x 0
cos6 x  1  1  cos x (1  cos x)  (1  cos6 x)
 lim  lim
2
x 0 sin x x 0 sin 2 x

82 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
x  2x 
2sin 2 2sin 2 3 x  sin 2 sin 2 3x 
 lim 2  2 lim   
x 0 sin 2 x x 0  sin 2 x sin 2 x 
 
 x 
 sin 2 2 2 
2 sin 3 x x
 2 lim     9
x 0  x x (3x) 2 2
4sin 2 cos 2 sin x 
 2 2 
 
 1 sin 2 3x x2 
 2 lim     9
x 0  x (3x) 2 2
4cos 2 sin x 
 2 
 1   1  1  36 35
 2   1 1 9   2   9   2  
4  4  4 2
1  sin 2 x  cos x 0
j). lim មាៃរាង  
x 0 sin x 2 0
1  sin 2 x  cos 2 x sin 2 x  (1  cos 2 x)
 lim  lim
x 0 sin 2 x( 1  sin 2 x  cos x) x 0 sin 2 x( 1  sin 2 x  cos x)
sin 2 x  sin 2 x 2sin 2 x
 lim  lim
x 0 sin 2
x( 1  sin 2 x  cos x) x 0 sin 2 x( 1  sin 2 x  cos x)
2 2 2
 lim   1
x 0 1  sin 2 x  cos x 1  1 2

1  cos x cos 2 x 0


k). lim មាៃរាង  
x 0 x 2 0
1  cos x(cos2 x  sin 2 x) (1  cos3 x)  cos x sin 2 x
 lim  lim
x 0 x2 x 0 x2
(1  cos x)(1  cos x  cos 2 x)  cos x sin 2 x
 lim
x 0 x2
x x x
2sin 2 (1  cos x  cos 2 x)  cos x(4sin 2 cos 2 )
 lim 2 2 2
x 0 2
x

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 83
x
sin 2
 lim 2   2(1  cos x  cos 2 x)  4cos x cos 2 x 
 2 
x 0 x 2 
x
sin 2
 lim 2  1   2(1  cos x  cos 2 x)  4cos x cos 2 x 
x 0  x 2 4  2 
 
2
1 1 10 5
 1 [2(1  1  1)  4]  (6  4)  
4 4 4 2
1  cos x cos 2 x  
0
l). lim មាៃរាង  
x 0 x 2 0
1  cos2 x cos x 1  cos3 x
 lim  lim
x 0 x 2 (1  cos x cos 2 x ) x 0 x 2 (1  cos x cos 2 x )
(1  cos x)(1  cos x  cos x) 2
 lim
x 0 x 2 (1  cos x cos 2 x )
x
2sin 2 2
 lim 2  (1  cos x  cos x)
x 0 x2 (1  cos x cos 2 x )
x
2sin 2 2
 lim 2  1  (1  cos x  cos x)  2  1  1  1  1  2  3  3
x 0  x 2 4 (1  cos x cos 2 x ) 4 11 4 2 4
 
2
2012 x  sin 2013x  tan 2014 x 0
m). lim មាៃរាង  
x 0 2014 x  sin 2015 x  tan 2016 x 0
2012 x  sin 2013x  tan 2014 x
 lim x
x 0 2014 x  sin 2015 x  tan 2016 x
x
sin 2013x tan 2014 x
2012  
 lim x x
x 0 sin 2015 x tan 2016 x
2014  
x x

84 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
sin 2013x tan 2014 x
2012   2013   2014
 lim 2013 x 2014 x
x 0 sin 2015 x tan 2016 x
2014   2015   2016
2015 x 2016 x
2012  2013  2014 2012  1 2011
  
2014  2015  2016 2014  1 2015
7) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
2
(1  cos x) 0
a). lim មាៃរាង  
x 0 tan 3 x  sin 3 x 0
(1  cos x)2 (1  cos x) 2
 lim  lim
x 0 tan 3 x(1  cos3 x) x 0 sin 3 x
(1  cos x)(1  cos x  cos 2 x)
cos3 x
(1  cos x)cos3 x
 lim
x 0 sin 3 x(1  cos x  cos 2 x)
x
2sin 2 cos3 x
 lim 2
x 0 x x
8sin 3 cos3 (1  cos x  cos2 x)
2 2
cos3 x 1 1
 lim    
4sin cos3 (1  cos x  cos 2 x) 4(0)(1)(1  1  1) 0
x 0 x x
2 2
1  cos 4 x 0
b). lim មាៃរាង  
x 0 2 x tan 2 x 0
2sin 2 2 x sin 2 x sin 2 x
 lim  lim  lim  2cos x  1 2  2
x 0 sin 2 x x 0 1 x 0 2 x
2x x
cos 2 x cos x
2sin 2 x  2(1  cos x) 0
c). lim មាៃរាង  
x 0 5x 2 0
x x x
2  4sin 2 cos 2  2  2sin 2
 lim 2 2 2
x 0 2
5x

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 85
x x  x
sin 2  8cos 2  4  sin 2
 lim
2 2   lim 2  1   8cos 2 x  4 
 
x 0 5x 2 x 0  x  2 45  2 
 
2
1 4 1
 1  (8  4)  
20 20 5
cos3x  cos x 0
d). lim មាៃរាង  
x 0 sin 5 x  sin 3x 0
cos3x  1  1  cos x (1  cos x)  (1  cos3x)
 lim  lim
x 0 sin 5 x  sin 3x x 0 sin 5 x  sin 3 x
x 3x x 3x
2sin 2  2sin 2 sin 2  sin 2
 lim 2 2  2 lim 2 2
x 0 sin 5 x  sin 3x x 0 sin 5 x  sin 3 x
 
 sin 2 x sin 2
3x 
x 3 x x  2 1
  2 
9
sin 2 sin 2  x 2 4 2 4
2 2 
     3 x  
 
x 2
x 2  2  2  
 2 lim  2 lim
x 0 1  sin 5 x sin 3 x  x 0  sin 5 x sin 3x 
    5  3
x x x   5x 3x 
1 9
0  
 2 
4 4 0
 0
(5  3) 8
1  cos x 0
e). lim មាៃរាង 

x 0 x 2 (1  cos x ) 0
x x
2sin 2 sin 2
 lim 2  lim 2 2 1
2
x 0 x (1  cos x ) x 0  x  2 4 1  cos x
 
2
2 1 2 1 1
 1    
4 11 4 2 4
cos x  cos 2 x 0
f). lim មាៃរាង  
x 0 2
sin x 0

86 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
cos2 x  cos 2 x cos 2 x  (cos 2 x  sin 2 x)
 lim  lim
x 0 sin 2 x(cos x  cos 2 x ) x 0 sin 2 x(cos x  cos 2 x )
sin 2 x 1 1
 lim  lim 
x 0 sin x(cos x  cos 2 x ) x 0 cos x  cos 2 x
2 2
tan x 0
g). lim មាៃរាង  
x 0 3 (1  cos x) 2 0
3
tan 3 x sin 3 x
 lim  lim 3
x 0 3 (1  cos x) 2 x 0 x
cos3 x(2sin 2 )2
2
x x x
8sin 3 cos3 2cos3
 lim 3 2 2  lim 3 2  3 2  
x 0 x x 0 x 0
cos3 x 4sin 4 cos3 x sin
2 2
1  cos(1  cos x)  
0
h). lim មាៃរាង  
x 0 x 4 0
x x
1  cos(2sin 2 ) 2sin 2 (sin 2 )
 lim 2  lim 2
x 0 4 x  0 4
x x
x x
sin 2 (sin 2 ) sin 4
 lim 2  2  2  1 1 2  1
x 0 x 4 16 16 8
(sin 2 )2  x
2  
2
គ. ទ្រឹសដីបរ

f ( x) 0
របើ lim មាៃរាងមៃ
ិ កំណត់ (អៃុគមៃ៍រតីរោណមារត)
x a g ( x) 0
រគត្តង u  x  a រ ោះ x  u  a
រពល x  a រ ោះ u  0
sin u tan u
រួចអៃុវតតៃរ៍ ប
ូ មៃដ lim  1 ឬ lim 1
u 0 u u 0 u

លំហាត់
1) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 87
cos x sin  x
a). lim b). lim
  x1 x 1
x x 
2 2
4  x2 tan  x
c). lim d). lim
x 2 sin  x x1 1  x
x
1  sin
2 sin 3x
e). lim f). lim
x  (  x) 2 x sin 2 x

1  x2 1  cos x
g). lim h). lim
x1 sin  x x  ( x   ) 2

cos x
2 sin x  sin a
i). lim j). lim
x1 (1  x ) x a xa
2) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
x
tan 1
sin x  3 cos x 2
a). lim b). lim
 sin 3x  
x x x
3 2 2
sin x  cos x sin x  sin 2 a
2
c). lim d). lim
x
   4x x a x2  a2
4
2sin 2 x  1 3 cos x  sin x
e). lim f). lim
 4x    
x x x
4 3 3
sin( x  1) cos x
g). lim h). lim
x1 x 2  4x  5 
x (1  sin x)2
2
cos 2 x  cos 2 x  1 tan 3x  1
i). lim j). lim
x
 cos 2 x  sin x x
 2sin 2 x  1
2 12
3) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
sin mx sin 3x
a). lim , ( m , n  ) b). lim
x sin nx x sin 2 x

88 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
1  2 cos x tan x  1
c). lim d). lim
 
x 1  2 sin x x (2cos x  2)
4 4
 
sin  x  
 3 2sin x  1
e). lim f). lim
 1  2cos x  2
x x 4cos x  3
3 6
tan 3 x  3tan x tan x  tan a
g). lim h). lim
   x a cos x  cos a
x cos  x  
3  6
  1
sin  x   sin 2 x 
i). lim
 6
j). lim 2
 3  2
x  cos x x  
4 x  
2
6
2 4
1  sin x  cos x
k). lim
 1  sin x  cos x
x
2
ដំល ោះប្ាយ
1) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
cos x 0
a). lim មាៃរាង  
  0
x x 
2 2
 
ត្តង u  x  រ ោះ x  u
2 2

រពល x  រ ោះ u  0
2
 
cos   u 
រគបាៃ lim
cos x
 lim 2   lim  sin u  1
  u 0 u u 0 u
x x 
2 2
cos x
ដូចរៃោះ lim  1
 
x x 
2 2

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 89
sin  x 0
b). lim មាៃរាង  
x1 x  1 0
ត្តង u  x  1 រ ោះ x  1  u
រពល x  1 រ ោះ u  0
sin  x sin  (1  u ) sin(   u )
រគបាៃ lim  lim  lim
x1 x  1 u 0 u u 0 u
 sin  u sin  u
 lim   lim    
u 0 u u 0  u

sin  x
ដូចរៃោះ lim  
x1 x  1

4  x2 0
c). lim មាៃរាង  
x 2 sin  x 0
ត្តង u  x  2 រ ោះ x  2  u
រពល x  2 រ ោះ u  0

4  x2 4  (2  u )2 4  (4  4u  u 2 )
រគបាៃ lim  lim  lim
x 2 sin  x u  0 sin  (2  u ) u  0 sin(2   u )
 u (4  u ) u  (4  u ) 4 4
 lim  lim   1 
u  0 sin  u u  0 sin  u   
4  x2 4
ដូចរៃោះ lim 
x 2 sin  x 
tan  x 0
d). lim មាៃរាង  
x1 1  x 0
ត្តង u  x  1 រ ោះ x  1  u
រពល x  1 រ ោះ u  0
tan  x tan  (1  u ) tan(   u )
រគបាៃ lim  lim  lim
x1 1  x u  0 1  (1  u ) u 0 u
tan  u tan  u
 lim   lim    1     
u 0  u u 0  u
tan  x
ដូចរៃោះ lim  
x1 1  x

90 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
x
1  sin
e). lim 2 មាៃរាង  0 
 
x  (  x) 2 0
ត្តង u    x រ ោះ x    u
រពល x   រ ោះ u  0

x  u 
1  sin 1  sin  
រគបាៃ lim 2  lim  2 
x (  x) 2 u  0 u2
 u  u u
1  sin    1  cos 2sin 2
 lim  2 2   lim 2  lim 4
u 0 2 u  0 2 u  0 2
u u u
u
sin 2
 lim 4  2  1 2  1
u  0  u  2 16 16 8
 
4
x
1  sin
ដូចរៃោះ lim 2 1
x  (  x) 2 8

sin 3x 0
f). lim មាៃរាង  
x sin 2 x 0
ត្តង u  x   រ ោះ x    u
រពល x   រ ោះ u  0
sin 3x sin 3(  u ) sin(3  3u)
រគបាៃ lim  lim  lim
x sin 2 x u  0 sin 2(  u ) u  0 sin(2  2u )
 sin 3u sin 3u 2u 3 3 3
 lim   lim     1 1  
u  0 sin 2u u  0 3u sin 2u 2 2 2
sin 3x 3
ដូចរៃោះ lim 
x sin 2 x 2
1  x2 0
g). lim មាៃរាង  
x1 sin  x 0
ត្តង u  1  x រ ោះ x  1  u

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 91
រពល x  1 រ ោះ u  0

1  x2 1  (1  u )2 1  (1  2u  u 2 )
រគបាៃ lim  lim  lim
x1 sin  x u  0 sin  (1  u ) u  0 sin(   u )
2
(2u  u ) u 2u 2 2
 lim  lim   1 
u  0 sin( u ) u  0 sin  u   
1  x2 2
ដូចរៃោះ lim 
x1 sin  x 

1  cos x 0
h). lim មាៃរាង  
x  ( x   ) 2 0
ត្តង u  x   រ ោះ x    u
រពល x   រ ោះ u  0
1  cos x 1  cos(  u )
រគបាៃ lim  lim
x ( x   ) 2 u  0 u2
u u
2sin 2 sin 2
1  cos u 2  lim 2  2  1 2  1
 lim  lim
u 0 u2 u 0 u 2 u 0  u  2 4 4 2
 
2
1  cos x 1
ដូចរៃោះ lim 
x (x   ) 2 2

cos x
2 0
i). lim មាៃរាង 

x1 (1  x) 0
ត្តង u  1  x រ ោះ x  1  u
រពល x  1 រ ោះ u  0
 
cos x (1  x )cos x
រគបាៃ lim 2  lim 2
x1 (1  x) x1 1 x
   u 
(1  1  u )cos (1  u ) (1  1  u )cos   
 lim 2  lim 2 2 
u 0 u u 0 u

92 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
 u   u 
(1  1  u )sin   sin  
 lim  2   lim  2    (1  1  u )
u 0 u u 0   u  2
 
 2 
 
 1 (1  1)  2 
2 2

cos x
ដូចរៃោះ lim 2 
x1 (1  x)
sin x  sin a 0
j). lim មាៃរាង  
x a xa 0
ត្តង u  x  a រ ោះ x  a  u
រពល x  a រ ោះ u  0
sin x  sin a sin(a  u )  sin a
រគបាៃ lim  lim
x a x  a u 0 u
sin a cos u  cos a sin u  sin a
 lim
u 0 u
sin a(cos u  1)  cos a sin u
 lim
u 0 u
u u u
sin a( 2sin 2 )  cos a(2sin cos )
 lim 2 2 2
u 0 u
u
sin
 lim 2  ( 2sin a sin u  2cos a cos u )
u 0 u 2 2
 u 
 sin 2 1 u u 
 lim    ( 2sin a sin  2cos a cos ) 
u 0  u 2 2 2 
 2 
1 1
 1  (0  2cos a)   (2cos a)  cos a
2 2
sin x  sin a
ដូចរៃោះ lim  cos a
x a xa

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 93
2) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
1 3 
2  sin x  cos x 
sin x  3 cos x 2 2
a). lim  lim  
 sin 3x  sin 3x
x x
3 3
    
2  sin x cos  cos x sin  2sin  x  
 lim 
3 3  3
 lim
 sin 3x  sin 3 x
x x
3 3
 
ត្តង u  x  រ ោះ x  u
3 3

រពល x  រ ោះ u  0
3
 
2sin  x  
រគបាៃ lim
 3
 lim
2sin u
 lim
2sin u
 sin 3 x u 0   u 0 sin(  3u )
x sin 3   u 
3 3 
2sin u sin u 3u 1 1 2
 lim   2 lim    2  1 1  
u 0  sin(3u ) u 0 u sin 3u 3 3 3
sin x  3 cos x 2
ដូចរៃោះ lim 
 sin 3x 3
x
3
x
tan 1
2 0
b). lim មាៃរាង  
  0
x x
2 2
tan a  tan b
( ររបរើ ប
ូ មៃដ tan(a  b)  )
1  tan a tan b
x  x  x
tan  tan tan(  )(1  tan )
 lim 2 4  lim 2 4 2
   
x x x x
2 2 2 2
 
ត្តង u  x  រ ោះ x  u
2 2

94 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ

រពល x  រ ោះ u  0
2
x  x
tan(  )(1  tan )
រគបាៃ lim 2 4 2
 
x x
2 2
 u     u 
tan     1  tan    
 4 2 4   4 2 
 lim
u 0 u
 u    u  u  u 
tan   1  tan     tan   1  tan   
 2   4 2  2  4 2
 lim  lim
u 0 u u 0  u  2
 
2
11 2
 1  1
2 2
x
tan  1
ដូចរៃោះ lim 2 1
 
x x
2 2
sin x  cos x 0
c). lim មាៃរាង  
x
   4x 0
4
 
ត្តង u  x  រ ោះ x  u
4 4

រពល x  រ ោះ u  0
4
 
sin(  u )  cos(  u )
sin x  cos x 4 4
រគបាៃ lim  lim
   4 x u 0 
x   4(  u )
4 4
   
(sin cos u  cos sin u )  (cos cos u  sin sin u )
 lim 4 4 4 4
u 0  4u

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 95
   
sin cos u  cos sin u  cos cos u  sin sin u
 lim 4 4 4 4
u 0  4u
2 2 2 2
cos u  sin u  cos u  sin u
 lim 2 2 2 2
u 0  4u
2 sin u sin u 2 2 2
 lim  lim   1 
u  0  4u u 0 u 4 4 4
sin x  cos x 2
ដូចរៃោះ lim 
x
   4x 4
4

sin 2 x  sin 2 a 0


d). lim មាៃរាង 

x a x2  a2 0
(sin x  sin a)(sin x  sin a)
 lim
x a ( x  a)( x  a)
ត្តង u  x  a រ ោះ x  a  u
រពល x  a រ ោះ u  0
(sin x  sin a)(sin x  sin a)
រគបាៃ lim
x a ( x  a)( x  a)
[sin(a  u )  sin a][sin(a  u )  sin a]
 lim
u 0 u (a  u  a)
(sin a cos u  cos a sin u  sin a)[sin(a  u)  sin a]
 lim
u 0 u (2a  u )
(sin a cos u  sin a  cos a sin u)[sin( a  u)  sin a]
 lim
u 0 u (2a  u )
sin a(cos u  1)  cos a sin u sin(a  u )  sin a
 lim 
u 0 u 2a  u
 sin a(cos u  1) cos a sin u  sin( a  u)  sin a
 lim   
u 0  u u  2a  u
 cos u  1 sin u  sin(a  u )  sin a
 lim  sin a   cos a   \
u 0  u u  2a  u

96 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
sin a  sin a cos a(2sin a) sin 2a
 (0  cos a)   
2a 2a 2a
sin 2 x  sin 2 a sin 2a
ដូចរៃោះ lim 
2 2
x a x a 2a
2
2sin x  1 0
e). lim មាៃរាង  
 4x   0
x
4
 
ត្តង u  x  រ ោះ x  u
4 4

រពល x  រ ោះ u  0
4
2sin 2 x  1 ( 2 sin x  1)( 2 sin x  1)
រគបាៃ lim  lim
x
 4x   x
 4x  
4 4
 
[ 2 sin(  u )  1][ 2 sin(  u )  1]
 lim 4 4
u 0 
4(  u)  
4
  
[ 2(sin cos u  cos sin u )  1][ 2 sin(  u)  1]
 lim 4 4 4
u 0 4u
2 2 
[ 2( cos u  sin u )  1][ 2 sin(  u)  1]
 lim 2 2 4
u 0 4u

2 sin(  u )  1
(cos u  sin u )  1 4
 lim 
u 0 u 4

2 sin(  u )  1
 cos u  1 sin u  4
 lim   
u 0  u u  4
2
2 1
2 11 2 1
 (0  1)   1  
4 4 4 2

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 97
2sin 2 x  1 1
ដូចរៃោះ lim 
 4x   2
x
4
3 cos x  sin x 0
f). lim មាៃរាង  
  0
x x
3 3
 
ត្តង u  x  រ ោះ x  u
3 3

រពល x  រ ោះ u  0
3
3 1
2( cos x  sin x)
3 cos x  sin x 2 2
រគបាៃ lim  lim
   
x x x x
3 3 3 3
  
cos x  cos sin x)
2(sin 2sin(  x)
 lim 3 3  lim 3
   
x x x x
3 3 3 3
2sin( u ) sin u
 lim  2 lim  2  1  2
u 0 u u 0 u

3 cos x  sin x
ដូចរៃោះ lim  2
 
x x
3 3
sin( x  1) 0
g). lim មាៃរាង  
x1 x 2  4 x  5 0
ត្តង u  x  1 រ ោះ x  1  u ឬ x  1 u
រពល x  1 រ ោះ u  0
sin( x  1) sin( x  1)
រគបាៃ lim  lim
x1 x 2
 4x  5 x1 x  1)( x  5)
(
sin( 1  u  1) sin( 1  u  1) ( 1  u  1)
 lim  lim 
u  0 u (1  u  5) u  0 ( 1  u  1) u (u  6)

98 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
sin( 1  u  1) (1  u  1)
 lim 
u 0 ( 1  u  1) u (u  6)( 1  u  1)
sin( 1  u  1) u
 lim 
u 0 ( 1  u  1) u (u  6)( 1  u  1)
sin( 1  u  1) 1 1 1
 lim   1 
u 0 ( 1  u  1) (u  6)( 1  u  1) (6)(1  1) 12
sin( x  1) 1
ដូចរៃោះ lim 
x1 x 2  4 x  5 12

cos x 0
h). lim មាៃរាង  
 0
x (1  sin x)2
2
 
ត្តង u  x  រ ោះ x  u
2 2

រពល x  រ ោះ u  0
2

cos(  u )
cos x 2
រគបាៃ lim  lim
 2 u 0 2
x (1  sin x)   
2 1  sin(  u ) 
 2 
 sin u  sin u
 lim  lim
u 0 (1  cos u )2 u 0 2
 2u
 2sin 
 2
u u u
 2sin cos  2cos
 lim 2 2  lim 2  2  
u 0 u u 0 u 0
2sin 2 2sin
2 2
cos x
ដូចរៃោះ lim  
 2
x (1  sin x )
2

cos 2 x  cos 2 x  1 0


i). lim មាៃរាង  
x
 cos 2 x  sin x 0
2

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 99
 
ត្តង u  x  រ ោះ x  u
2 2

រពល x  រ ោះ u  0
2
   
cos 2   u   cos 2   u   1
រគបាៃ lim
cos 2 x  cos 2 x  1 2  2 
 lim
 cos 2 x  sin x u 0    
x cos 2   u   sin   u 
2 2  2 
sin 2 u  cos(  2u )  1 sin 2 u  cos 2u  1
 lim  lim
u  0 cos(  2u )  cos u u  0  cos 2u  cos u

sin 2 u  1  cos 2u sin 2 u  2sin 2 u


 lim  lim
u  0 cos u  cos 2u u  0 cos u  (2cos 2 u  1)

3sin 2 u 3sin 2 u
 lim  lim
u  0 cos u  2cos 2 u  1 u  0 (cos u  cos 2 u )  (1  cos 2 u )
u u
3(4sin 2 cos2 )
 lim 2 2
u  0 cos u (1  cos u )  (1  cos u )(1  cos u )
u u u u
12sin 2 cos 2 12sin 2 cos 2
 lim 2 2  lim 2 2
u  0 (1  cos u )(cos u  1  cos u ) u  0 u
2sin 2 (2cos u  1)
2
u
6cos 2
 lim 2  6 62
u  0 (2cos u  1) (2  1) 3

cos 2 x  cos 2 x  1
ដូចរៃោះ lim 2
x
 cos 2 x  sin x
2
tan 3x  1 0
j). lim មាៃរាង  
 2sin 2 x  1 0
x
12
 
ត្តង u  x  រ ោះ x  u
12 12

100 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ

រពល x  រ ោះ u  0
12
 
tan 3   u   1
tan 3x  1  12 
រគបាៃ lim  lim
 2sin 2 x  1 u  0   
x 2sin 2   u   1
12  12 

tan  tan 3u
4 1
  
tan   3u   1 1  tan tan3u
 lim 4   lim 4
u 0    u 0  
2sin   2u   1 2(sin cos 2u  cos sin 2u )  1
6  6 6
1  tan 3u
1
 lim 1  tan3u
u  0 cos 2u  3 sin 2u  1
(1  tan 3u )  (1  tan 3u )
 lim
u  0 (1  tan 3u )[ 3 sin 2u  (1  cos 2u )]
2 tan 3u
 lim
u  0 (1  tan 3u )(2 3 sin u cos u  2sin 2 u )
tan 3u 2
 lim 
u  0 sin u (1  tan 3u )(2 3 cos u  2sin u)
tan 3u u 2
 lim   3
u  0 3u sin u (1  tan 3u )(2 3 cos u  2sin u)
2 6 3
 1 1 3     3
(1  0)(2 3  0) 2 3 3
tan 3x  1
ដូចរៃោះ lim  3
 2sin 2 x  1
x
12
3) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
sin mx 0
a). lim , (m , n  ) មាៃរាង  
x sin nx 0
ត្តង u  x   រ ោះ x    u
រពល x   រ ោះ u  0

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 101
sin mx sin m(  u ) sin(m  mu )
រគបាៃ lim  lim  lim
x sin nx u 0 sin n(  u ) u 0 sin(n  nu )
 ករណី m , n ជាចំៃួៃគូ ឬ ជាចំៃួៃរសស
sin mx sin(m  mu ) sin(mu )
រគបាៃ lim  lim  lim
x sin nx u 0 sin(n  nu ) u 0 sin(nu )
sin(mu ) nu m m m
 lim    1 1 
u 0 mu sin(nu ) n n n
sin mx m
ដូចរៃោះ lim 
x sin nx n
 ករណី ( m គូ ៃង
ិ n រសស) ឬ ( m រសសៃង
ិ n គូ)
sin mx sin(m  mu ) sin(mu )
រគបាៃ lim  lim   lim
x sin nx u 0 sin(n  nu ) u 0 sin(nu )
sin(mu ) nu m m m
  lim    1  1   
u 0 mu sin(nu ) n n n
sin mx m
ដូចរៃោះ lim 
x sin nx n
sin 3x 0
b). lim មាៃរាង  
x sin 2 x 0
ត្តង u  x   រ ោះ x    u
រពល x   រ ោះ u  0
sin 3x sin 3(  u ) sin(3  3u )
រគបាៃ lim  lim  lim
x sin 2 x u 0 sin 2(  u ) u 0 sin(2  2u )
 sin(3u) sin(3u) (2u) 3 3 3
 lim   lim    1 1  
u 0 sin(2u ) u 0 (3u ) sin(2u) 2 2 2
sin 3x 3
ដូចរៃោះ lim 
x sin 2 x 2
1  2 cos x 0
c). lim មាៃរាង  

x 1  2 sin x 0
4
 
ត្តង u  x  រ ោះ x  u
4 4

102 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ

រពល x  រ ោះ u  0
4
 
1  2 cos   u 
1  2 cos x 4 
រគបាៃ lim  lim
 1  2 sin x u 0   
x 1  2 sin   u 
4 4 
   
1  2  cos cos u  sin sin u 
 lim  4 4 
u 0    
1  2  sin cos u  cos sin u 
 4 4 
 2 2 
1 2  cos u  sin u 
 lim  2 2 
u 0  2 2 
1 2  cos u  sin u 
 2 2 
u u u
2sin 2  2sin cos
1  cos u  sin u 2 2 2
 lim  lim
u 0 1  cos u  sin u u 0 2u u u
2sin  2sin cos
2 2 2
u u
sin  cos
 lim 2 2  0  1  1  1
u 0 u
sin  cos
u 0  1 1
2 2
1  2 cos x
ដូចរៃោះ lim  1

x 1  2 sin x
4
tan x  1 0
d). lim មាៃរាង  
 (2cos x  2) 0
x
4
 
ត្តង u  x  រ ោះ x  u
4 4

រពល x  រ ោះ u  0
4

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 103
 
tan   u   1
tan x  1  4 
រគបាៃ lim  lim
 (2cos x  2) u 0   
x 2cos   u   2
4 4 
1  tan u
1
 lim 1  tan u
u 0    
2  cos cos u  sin sin u   2
 4 4 
1  tan u
1
 lim 1  tan u
u 0  2 2 
2 cos u  sin u   2
 2 2 
(1  tan u )  (1  tan u )
 lim
u 0 (1  tan u )( 2 cos u  2 sin u  2)
2 tan u
 lim
u 0 (1  tan u )[ 2(cos u  1)  2 sin u ]
2 tan u
 lim u
u 0  2(cos u  1)  2 sin u 
(1  tan u )  
 u 
tan u
2
u 2 2
 lim    2
u 0  cos u  1 sin u  2(0  1) 2
(1  tan u ) 2   
 u u 
tan x  1
ដូចរៃោះ lim  2
 (2cos x  2)
x
4
 
sin  x  
 3 0
e). lim មាៃរាង  
 1  2cos x 0
x
3
 
ត្តង u  x  រ ោះ x  u
3 3

104 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ

រពល x  រ ោះ u  0
3
 
sin  x  
រគបាៃ lim
 3
 lim
sin u
 1  2cos x u 0  
x 1  2cos   u 
3 3 
sin u
 lim
u 0    
1  2  cos cos u  sin sin u 
 3 3 
sin u sin u
 lim  lim
u 0 1 3  u  0 1  cos u  3 sin u
1  2  cos u  sin u 
2 2 
sin u sin u
 lim u  lim u
u  0 1  cos u  3 sin u u  0 1  cos u sin u
 3
u u u
1 1 3
  
0 3 3 3
 
sin  x  
ដូចរៃោះ lim
 3

3
 1  2cos x 3
x
3
2sin x  1 0
f). lim មាៃរាង  
 2 0
x 4cos x  3
6
 
ត្តង u  x  រ ោះ x  u
6 6

រពល x  រ ោះ u  0
6
 
2sin   u   1
2sin x  1  6 
រគបាៃ lim  lim

x 4cos x  3 u  0 4cos 2    u   3
2
 
6 6 

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 105
   
2  sin cos u  cos sin u   1
 lim  
6 6
2
u 0    
4  cos cos u  sin sin u   3
 6 6 
1 3 
2  cos u  sin u   1
2 2
 lim  
u 0 2
 3 1 
4 cos u  sin u   3
 2 2 
cos u  3 sin u  1
 lim
u 0 ( 3 cos u  sin u )2  3
3 sin u  1  cos u
 lim
2
u  0 (3cos u  2 3 cos u sin u  sin 2 u )  3
3 sin u  (1  cos u )
 lim
2
u  0 3(cos u  1)  2 3 cos u sin u  sin 2 u
3 sin u  (1  cos u )
 lim
u  0  3sin 2
u  2 3 cos u sin u  sin 2 u
3 sin u  (1  cos u ) 3 sin u  (1  cos u )
 lim  lim
u  0  2sin 2
u  2 3 cos u sin u u  0 sin u ( 2sin u  2 3 cos u )

sin u 1  cos u
3 
u u 3 0 3 1
 lim   
u  0 sin u
 ( 2sin u  2 3 cos u ) 1 (0  2 3)  2 3 2
u
2sin x  1 1
ដូចរៃោះ lim 
 2
x 4cos x  3
2
6

tan 3 x  3tan x 0


g). lim មាៃរាង  
   0
x cos  x  
3  6
 
ត្តង u  x  រ ោះ x  u
3 3

106 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ

រពល x  រ ោះ u  0
3
tan 3 x  3tan x tan x(tan 2 x  3)
រគបាៃ lim  lim
     
x cos  x   x cos  x  
3  6 3  6
tan x(tan x  3)(tan x  3)
 lim
  
x cos  x  
3  6
       
tan   u   tan   u   3   tan   u   3 
3   3    3  
 lim
u 0  
cos   u  
3 6
  
tan  tan u
     3 
tan   u   tan   u   3    3
3   3   1  tan  tan u 
 lim  3 
u 0  
cos   u 
2 
      3  tan u 
tan   u   tan   u   3    3
3   3   1  3 tan u 
 lim
u 0  sin u
      ( 3  tan u )  3(1  3 tan u) 
tan   u   tan   u   3   
3   3   1  3 tan u 
 lim
u 0  sin u
    
tan   u   tan   u   3  (4 tan u )
3   3  
 lim
u 0  sin u (1  3 tan u )
    
4 tan   u   tan   u   3  (sin u )
 3   3  
 lim
u 0  sin u (1  3 tan u )(cos u )

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 107
    
4 tan   u   tan   u   3 
3   3  
 lim
u 0  (1  3 tan u )(cos u )
4( 3)( 3  3) 4 3  2 3
    8  3   24
 (1  0)(1) 1

tan 3 x  3tan x
ដូចរៃោះ lim   24
  
x cos  x  
3  6
tan x  tan a 0
h). lim មាៃរាង  
x a cos x  cos a 0
ត្តង u  x  a រ ោះ x  u  a
រពល x  a រ ោះ u  0
sin( x  a)
tan x  tan a cos x cos a
រគបាៃ lim  lim
x a cos x  cos a x a  xa  xa
 2sin   sin  
 2   2 
sin( x  a)
 lim
x a  xa  xa
 2sin   sin   cos x cos a
 2   2 
sin u
 lim
u 0  u  2a   u 
 2sin   sin   cos(u  a)cos a
 2  2
u u
2sin   cos  
 lim 2 2
u 0  u  2 a    u
 2sin   sin   cos(u  a)cos a
 2  2
u
cos  
 lim 2 
1
u 0  u  2a   sin a cos a cos a
 sin   cos(u  a)cos a
 2 
2 2
 
2sin a cos a cos a sin 2a cos a

108 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
tan x  tan a 2
ដូចរៃោះ lim 
x a cos x  cos a sin 2a cos a
 
sin  x  
 6 0
i). lim មាៃរាង  
 3 0
x  cos x
6
2
 
ត្តង u  x  រ ោះ x  u
6 6

រពល x  រ ោះ u  0
6
 
sin  x  
រគបាៃ lim
 6
 lim
sin u
x
 3 u 0 3  
6  cos x  cos   u 
2 2 6 
sin u
 lim
u 0 3  
 cos cos u  sin sin u
2 6 6
sin u sin u
 lim  lim
u 0 3 3 1 u 0 3 1
 cos u  sin u (1  cos u )  sin u
2 2 2 2 2
sin u
u 1 1
 lim   2
u  0 3 1  cos u 1 sin u 3 1 0 1
   0
2 u 2 u 2 2 2
 
sin  x  
ដូចរៃោះ lim
 6
2
 3
x  cos x
6
2
1
sin 2 x 
j). lim 2 មាៃរាង  0 
  
x 2  
2 0
4 x  
4

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 109
 
ត្តង u  x  រ ោះ x  u 
4 4

រពល x  រ ោះ u  0
4
1 2 2
sin 2 x  (sin x  )(sin x  )
រគបាៃ lim 2  lim 2 2
 2   
x 2   x ( x  )( x  )
4 x   4 4 4
4
  2  2
sin(  u )   sin(  u )  
 4 2  4 2 
 lim
u 0  
u( u  )
4 4
 2 2 2  2
 cos u  sin u   sin(  u )  
2 2 2  4 2 
 lim 
u 0 
u (  u)
2
 2 2   2
 (cos u  1)  sin u  sin(  u )  
 2 2   4 2 
 lim
u 0 
u (  u)
2
2  2
[(cos u  1)  sin u ] sin(  u ) 
 lim 2  4 2
u 0 u 
u
2
 2
sin(  u ) 
2  cos u  1 sin u  4 2
 lim   
u 0 2  u u  
u
2
2 2 2
  2
2 2
 (0  1)  2 2  2 
2   
2 2

110 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
1
sin 2 x 
ដូចរៃោះ lim 2 2
 2 
x 2  
4 x  
4
1  sin x  cos x 0
k). lim មាៃរាង  
 1  sin x  cos x 0
x
2
 
ត្តង u  x  រ ោះ x  u
2 2

រពល x  រ ោះ u  0
2
   
1  sin   u   cos   u 
1  sin x  cos x  2   2 
រគបាៃ lim  lim
 1  sin x  cos x u 0    
x 1  sin   u   cos   u 
2 2  2 
u u u
2sin 2  2sin cos
1  cos u  sin u 2 2 2
 lim  lim
u 0 1  cos u  sin u u 0 2u u u
2sin  2sin cos
2 2 2
u u
sin  cos
 lim 2 2  0  1  1   1
u 0 u u 0 1 1
sin  cos
2 2
1  sin x  cos x
ដូចរៃោះ lim  1
 1  sin x  cos x
x
2
ឃ. លីមីតរាងមិនកំណត់ (0  )

លំហាត់
1) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
1  2 
a). lim x cot x b). lim   cos x  3 
x0 x0 x 2  cos x 
 x   1
c). lim (  2 x) tan x d). lim   cos x  

x x
2 3  x
2 3 3

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 111
x 
e). lim (1  cos 2 x) tan x f). lim tan x cot   
  2 4
x x
2 2
  ( x  a) x
g). lim   x  tan x h). lim sin  tan
 2
x   x a 2 2a
2
x 
i). lim (1  x) tan j). lim x sin
x1 2 x x
2) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
1 2
a). lim x 2 (1  cos ) b). lim (5 x  1) tan
x  x x x
3
c). lim ( x  4)sin d). lim (1  sin x) tan x
2
x x 
x
2
1
e). lim (1  sin x) tan 2 x f). lim x sin
 x  x
x
2
x
g). lim tan x tan h). lim (1  sin 2 x) tan 2 x
x 2 
x
4
tan 2 x 
i). lim (1  sin 2 x) j). lim ( x  2) tan
 tan 4 x x 2 x
x
4
ដំល ោះប្ាយ
1) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
a). lim x cot x មាៃរាង (0  )
x0
cos x x
 lim x   lim  cos x  1 1  1
x0 sin x x0 sin x
ដូចរៃោះ lim x cot x  1
x0
1  2 
b). lim   cos x  3  មាៃរាង (  0)
x0 x  cos x
2 

112 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
1  2(sin 2 x  cos 2 x) 
 lim   cos x  3 
x0 x 2  cos x 

1  2sin x 2cos x
2 2 
 lim    cos x  3 
x0 x  cos x
2 cos x 

1  2sin 2 x 
 lim   2cos x  cos x  3 
x0 x 2  cos x 

1  2sin 2 x 
 lim   3(cos x  1) 
x0 x 2  cos x 

1  2sin x 2
x
 lim   3  2sin 2 
x0 x 2  cos x 2 
 
 2 x 
sin 2
 lim  sin x

2
 2 1 
 6
x0  x 2 cos x  x 2 4 
   
 
 2 
6 3 43 1
 1 2  1  2   
4 2 2 2
1  2  1
ដូចរៃោះ lim   cos x  3  
x0 x  cos x
2  2
c). lim (  2 x) tan x មាៃរាង (0  )

x
2
 
ត្តង u  x  រ ោះ x  u
2 2

រពល x  រ ោះ u  0
2
 
រគបាៃ lim (  2 x) tan x  lim ( 2u ) tan   u 
 u 0 2 
x
2
cos u
 lim ( 2u )( cot u )  lim 2u 
u 0 u 0 sin u

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 113
u
 lim  2cos u  1 2  2
u  0 sin u

ដូចរៃោះ lim (  2 x) tan x  2



x
2
x   1
d). lim   cos x   មាៃរាង (0  )
 2 3
x   x
3 3
 
ត្តង u  x  រ ោះ x  u
3 3

រពល x  រ ោះ u  0
3
x   1
រគបាៃ lim   cos x  
 2 3
x   x
3 3
 
 3 u    1
 lim   cos   u   
u 0  2 3 3  u
 
  u     1
 lim      cos   u   
u 0   6 2  3 3  u
  u       1
 lim       cos cos u  sin sin u   
u 0   6 2  3  3 3  u
  u    1 3  1
 lim       cos u  sin u   
u  0   6 2  3  2 2 
 u
 u   3  1
 lim    cos u  sin u  
u 0  6 2 6 6  u
 u  3  1
 lim  (1  cos u )   sin u  
u 0  6 2 6  u
  1  cos u 1  3 sin u  1  3 1 3
 lim        0   
u 0  6 u 2 6 u  2 2 2

114 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
x   1 1 3
ដូចរៃោះ lim   cos x   
2 3  x  2
x
3 3
e). lim (1  cos 2 x) tan x មាៃរាង (0  )

x
2
sin x
 lim (1  cos 2 x) tan x  lim 2cos 2 x 
  cos x
x x
2 2
 lim 2cos x  sin x  2(0)(1)  0

x
2
ដូចរៃោះ lim (1  cos 2 x) tan x  0

x
2
x 
f). lim tan x cot    មាៃរាង (  0)
 2 4
x
2
 
ត្តង u  x  រ ោះ x  u
2 2

រពល x  រ ោះ u  0
2
 
u
x    2 
រគបាៃ lim tan x cot     lim tan   u  cot   
  2 4  u 0  2   2 4
x
2  
 u    u 
 lim ( cot u )cot      lim ( cot u)cot   
u 0  4 2 4  u 0  2 2
u
sin
u cos u 2
 lim ( cot u )( tan )  lim 
u 0 2 u 0 sin u u
cos
2
u
sin
cos u 2  lim cos u  1  1  1  1
 lim 
u 0 u u u u 0 u u 2 2
2sin cos cos 2cos cos
2 2 2 2 2

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 115
x  1
ដូចរៃោះ lim tan x cot    
 2 4 2
x
2
 
g). lim   x  tan x មាៃរាង (0  )
 2
x  
2
 
ត្តង u  x  រ ោះ x  u
2 2

រពល x  រ ោះ u  0
2
   
រគបាៃ lim   x  tan x  lim u tan   u 
 2
x   u 0 2 
2
u
 lim u ( cot u )  lim  ( cos u )  1(1)  1
u 0 u  0 sin u

 
ដូចរៃោះ lim   x  tan x  1
 2
x  
2
( x  a) x
h). lim sin  tan មាៃរាង (0  )
x a 2 2a
ត្តង u  x  a រ ោះ x  a  u
រពល x  a រ ោះ u  0
( x  a) x u  (a  u )
រគបាៃ lim sin  tan  lim sin  tan
x a 2 2a u  0 2 2a
u   u  u u
 lim sin  tan     lim sin  ( cot )
u 0 2  2 2a  u  0 2 2a
u u u
cos sin
u
  lim sin  2a   lim 2  2a  a  cos  u
u 0 2 sin  u u 0 u
sin
u  2a
2a 2 2a
a a
 1 1  1  
 

116 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
( x  a) x a
ដូចរៃោះ lim sin  tan 
x a 2 2a 
x
i). lim (1  x) tan មាៃរាង (0  )
x1 2
ត្តង u  1  x រ ោះ x  1  u
រពល x  1 រ ោះ u  0
x  (1  u )
រគបាៃ lim (1  x) tan  lim u tan
x1 2 u 0 2

cos u
   2 
 lim u tan   u   lim u cot u  lim u 
u 0  2 2  u  0 2 u  0 
sin u
2

u
2  2 2 2
 lim 
 cos u  1  1 

u 0
sin u  2  
2
x 2
ដូចរៃោះ lim (1  x) tan 
x1 2 

j). lim x sin មាៃរាង (  0)
x x
1 1
ត្តង u  រ ោះ x 
x u
រពល x   រ ោះ u  0
 1 sin  u
រគបាៃ lim x sin  lim sin  u  lim    1   
x x u 0 u u 0  u


ដូចរៃោះ lim x sin 
x x
2) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
1
a). lim x 2 (1  cos ) មាៃរាង (  0)
x  x
1 1
ត្តង u  រ ោះ x 
x u

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 117
រពល x   រ ោះ u  0
2
1 1
រគបាៃ lim x (1  cos )  lim   (1  cos u )
2
x  x u 0  u 
u u
2sin 2 sin 2
 lim 2  lim 2  1  2  1 2  1
u 0 u 2 u 0  u  2 4 4 2
 
2
1 1
ដូចរៃោះ lim x (1  cos ) 
2
x  x 2
2
b). lim (5 x  1) tan មាៃរាង (  0)
x x
1 1
ត្តង u  រ ោះ x 
x u
រពល x   រ ោះ u  0
2  1 
រគបាៃ lim (5 x  1) tan  lim  5   1 tan 2u
x x u 0  u 
 5tan 2u   tan 2u 
 lim   tan 2u   lim   5  2  tan 2u 
u 0  u  u  0  2u 
 1 5  2  0  10
2
ដូចរៃោះ lim (5 x  1) tan  10
x x
3
c). lim ( x  4)sin មាៃរាង (  0)
x x
1 1
ត្តង u  រ ោះ x 
x u
រពល x   រ ោះ u  0
3 1 
រគបាៃ lim ( x  4)sin  lim   4  sin 3u
x x u 0  u 
 sin 3u   sin 3u 
 lim   4sin 3u   lim   3  4sin 3u 
u 0  u  u  0  3u 
 1 3  0  3

118 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
3
ដូចរៃោះ lim ( x  4)sin 3
x x
d). lim (1  sin x) tan x មាៃរាង (0  )
2

x
2
 
ត្តង u  x  រ ោះ x  u
2 2

រពល x  រ ោះ u  0
2
    
lim (1  sin x) tan 2 x  lim 1  sin   u   tan 2   u 
 u 0  2  2 
x
2
u cos2 u
 lim (1  cos u )cot 2 u  lim 2sin 2 
u 0 u 0 2 sin 2 u
u cos 2 u cos 2 u 1
 lim 2sin 2   lim 
u 0 2 4sin 2 u cos 2 u u  0 2cos 2 u 2
2 2 2
1
ដូចរៃោះ lim (1  sin x) tan x 
2
 2
x
2

e). lim (1  sin x) tan 2 x មាៃរាង (0  )



x
2
 
ត្តង u  x  រ ោះ x  u 
2 2

រពល x   រ ោះ u  0
2
     
lim (1  sin x) tan 2 x  lim 1  sin  u   tan 2  u   
 u 0   2  2 
x
2
    
 lim 1  sin   u  tan 2   u    lim (1  cos u )cot 2 u
u 0  2  2  u 0

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 119
u cos 2 u u cos 2 u
 lim 2sin 2   lim 2sin 2 
u 0 2 sin 2 u u  0 2 4sin 2 u cos 2 u
2 2
cos 2 u 1 1
 lim  
u 0
2cos2
u 2 1 2
2
1
ដូចរៃោះ lim (1  sin x) tan 2 x 
 2
x
2
1
f). lim x sinមាៃរាង (  0)
x  x
1 1
ត្តង u  រ ោះ x 
x u
រពល x រ ោះ u  0
1 1 sin u
រគបាៃ lim x sin  lim sin u  lim 1
x  x u 0 u u 0 u

1
ដូចរៃោះ lim x sin 1
x  x
x
g). lim tan x tan មាៃរាង (  0)
x 2
ត្តង u  x   រ ោះ x    u
រពល x   រ ោះ u  0
x  u
រគបាៃ lim tan x tan  lim tan(  u ) tan
x  2 u 0 2
 u  u
 lim tan(  u ) tan     lim tan u  ( cot )
u 0  2 2  u 0 2
u u u u
cos 2sin cos cos
sin u 2   lim 2 2 2
  lim 
u 0 cos u u u 0 cos u u
sin sin
2 2

120 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
u
2cos
  lim 2  cos u   2  1   2
u 0 cos u 2 1
x
ដូចរៃោះ lim tan x tan  2
x 2
h). lim (1  sin 2 x) tan 2 x មាៃរាង (0  )

x
4
 
ត្តង u  x  រ ោះ x  u
4 4

រពល x  រ ោះ u  0
4
រគបាៃ lim (1  sin 2 x) tan 2 x

x
4
    
 lim 1  sin 2   u   tan 2   u 
u 0  4  4 
   
 lim 1  sin(  2u )  tan(  2u )
u 0  2  2
cos 2u
 lim (1  cos 2u )( cot 2u )   lim 2sin 2 u 
u 0 u 0 sin 2u
cos 2u cos 2u
  lim 2sin 2 u    lim sin u    0 1  0
u 0 2sin u cos u u 0 cos u
ដូចរៃោះ lim (1  sin 2 x) tan 2 x  0

x
4
tan 2 x
i). lim (1  sin 2 x) មាៃរាង (0  )
 tan 4 x
x
4
 
ត្តង u  x  រ ោះ x  u
4 4

រពល x  រ ោះ u  0
4

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 121
tan 2 x
រគបាៃ lim (1  sin 2 x)
 tan 4 x
x
4

tan 2(  u )
   4
 lim 1  sin 2(  u ) 
u 0  4 
 tan 4(  u )
4

 2u )
tan(
   2
 lim 1  sin(  2u ) 
u 0  2  tan(  4u )
 cot 2u cos 2u cos 4u
 lim (1  cos 2u )   lim 2sin 2 u  
u 0 tan 4u u 0 sin 2u sin 4u
cos 2u cos 4u
  lim 2sin 2 u  
u 0 2sin u cos u 2sin 2u cos 2u
cos 2u cos 4u
  lim 2sin 2 u  
u 0 2sin u cos u 4sin u cos u cos 2u
cos 2u cos 4u 1 1
  lim   1   
u  0 cos u 4cos u cos 2u 4 4
tan 2 x 1
ដូចរៃោះ lim (1  sin 2 x) 
 tan 4 x 4
x
4

j). lim ( x  2) tan មាៃរាង (0  )
x 2 x
ត្តង u  x  2 រ ោះ x  u  2
រពល x  2 រ ោះ u  0
  
sin  
  u2
រគបាៃ lim ( x  2) tan  lim u tan  lim u 
x 2 x u 0 u  2 u 0   
cos  
u2
     
sin   u sin  
 lim u   u  2   lim u2
u 0    u  0   (u  2)  2 
sin    sin  
 2 u2  2(u  2) 

122 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
    u    
u sin     u sin  
 lim  u  2   lim  2(u  2)   u 2
u 0   u  u 0   u    u 
sin   sin    
 2(u  2)   2(u  2)   2(u  2) 
 u    
  sin  
    u  2   1 1  4
 lim 
2(u 2)
u 0  u      
sin    
 2(u  2)   2(u  2)  4
 4
ដូចរៃោះ lim ( x  2) tan 
x 2 x 
5. លីមីតននអនុគមន៍អិចស្ណង់
៉ូ ប ស្សែល
ក. អនុគមន៍អិចស្ប៉ូណង់ស្សែល

 y  a ,(a  0, a  1 , x ) រៅថាអៃុគមៃ៍អិចសប៉ាូណង់ដសយលរោល a ។


x

 របើ a  e រ ោះ y  e រៅថាអៃុគមៃ៍អិចសប៉ាូណង់ដសយលរោល e ឬ អៃុគមៃ៍


x

អិចសប៉ាូណង់ដសយលធមមជាតិ។ ( e  2.7 )

ខ. លីមីតននអនុគមន៍អិចស្ប៉ូណង់ស្សែល

ex
 lim e x  0  lim e x     lim  
x x  x  x n

xn
 lim 0  lim x n e x  0
x  e x x

លំហាត់
1) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ

lim e x lim e23 x


2
a). b). lim e x c).
x  x x
x
d). e). f).
x
lim (e  7 x  6) lim (e  5) lim (e x  3)
x  x x

g). h).
x 2 x
lim (2e  x  1) lim ( x  2  xe )
x x 

i). lim (e  2 x  6) j).


x 2
lim e x ( x3  1)
x0 x

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 123
2) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
e2 x  1
a). lim ( x3  x)e x b). lim (e x  e x ) c). lim
x  x  x ex  3
xe x  2 3e x  2
d). lim e). lim f). lim xe x
2 x  5e x
x  x 1 3 x
x x
2e  1 e  x 1
g). lim h). lim
x  x 2  x3 x0 2e x  9
2e x  3
i). lim ( xe x  e x  2) j). lim
x x  x 2  x 1
3) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
3 x
x e 2e x  x
a). lim b). lim
x  2e x  3x  1 x  1  ex
x  ex e2 x  3e x  2
c). lim d). lim
x  2e x 3 x  2e2 x  5e x  7
e x  e x e x  e x
e). lim f). lim
x e x  e x x  e x  e x
3e x 2 1
g). lim h). lim
x  x3 x 1  e x

1  e x  xe2 x
i). lim ( x  1)e x j). lim
x  x  x 2e x  e2 x
ដំល ោះប្ាយ
1) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
a). lim e x  e ()  e  0
x 

lim e x  e( )  e    
2 2
b).
x

c). lim e23x  e23()  e    


x

 7x 6 
d). lim (e x  7 x  6)  lim e x 1     
x  x   ex ex 

124 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
e). lim (e x  5)  e ()  5   
x

f). lim (e x  3)  0  3  3
x

g). lim (2e x  x 2  1)  0   1  


x

 1 2 
h). lim ( x  2  xe x )  lim xe x    1  0  0  1  1
x x
x  x  e xe 
i). lim (e  2 x  6)  1  0  6   5
x 2
x0
 1 
j). lim e x ( x3  1)  lim x3e x 1    0(1  0)  0
x x  x3 
2) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
a). lim ( x3  x)e x មាៃរាង (  0)
x 

x3 1
 lim (1  )  0(1  0)  0
x  e x x2
ដូចរៃោះ lim ( x3  x)e x  0
x 

b). lim (e x  e x )     0   
x 

ដូចរៃោះ lim (e x  e x )   
x 

e2 x  1 0 1 1
c). lim  
x ex  3 03 3

e2 x  1 1
ដូចរៃោះ lim 
x
x e 3 3
xe x  2 
d). lim មាៃរាង
x  2
x 1 

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 125
 2   2 
xe x 1  x  e x 1  x 
 lim  xe   lim  xe 
x  2  1  x   1 
x 1  2  x 1  2 
 x   x 
 2 
x 1  
 lim
e 
 xe x   ( )  1  0   
x  x  1  1 0
1  2 
 x 
xe x  2
ដូចរៃោះ lim 
x  x2  1
3e x  2 
e). lim មាៃរាង
3
x  5e x 
2 2
e x (3  x ) 3 x
 lim e  lim e  30  3
e (5  x ) x  5  x 5  0 5
x  x 3 3
e e
3e x  2 3
ដូចរៃោះ lim 
x
x  5e 3 5
x
f). lim xe x  lim 0
x x e x

ដូចរៃោះ lim xe x  0
x

2e x  1 
g). lim មាៃរាង
x  x 2  x3 
1
2 x
ex e 20
 lim   (  )  
x  x 2 1 3
1  2 1 0  0
x x
2e x  1
ដូចរៃោះ lim  
x  x 2  x 3

126 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
ex  x  1 1  0  1 2
h). lim  
x0 2e x  9 29 11
ex  x  1 2
ដូចរៃោះ lim 
x0 2e x  9 11
i). lim ( xe x  e x  2)  0  0  2  2
x

ដូចរៃោះ lim ( xe x  e x  2)  2
x

2e x  3 
j). lim មាៃរាង
x  x 2  x 1 
3
2 x
exe 20
 lim   (  )   
x  x 2 1 1
1  2 1  0  0
x x
2e x  3
ដូចរៃោះ lim 
x  x 2  x 1
3) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
3 x
x e 
a). lim មាៃរាង
x
 3x  1
x  2e 
 x3   x3 
e x  x  1  x  1
e  e  0 1
 lim    lim    
1
x  x  3x 1  x   3x 1  200 2
e 2 x  x  2 x  x 
 e e   e e 
x3  e x 1
ដូចរៃោះ lim 
x
x  2e  3x  1 2
2e x  x 
b). lim មាៃរាង
x  1 e x 

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 127
 x   x 
ex  2  x  2 x  20
 lim  e   lim  e  2
x  x  1  x   1  0 1
e  x  1  x  1
e  e 
2e x  x
ដូចរៃោះ lim 2
x  1  ex
x  ex 
c). lim មាៃរាង
x  2e x
3 
 x   x 
e x  x  1  x  1 0  1
 lim e   lim  e  
1
x  x  3  x   3  20 2
e 2 x  2 x 
 e   e 
x  ex 1
ដូចរៃោះ lim 
x
x  2e 3 2
2x
e  3e x  2 
d). lim មាៃរាង
x  2e2 x
 5e x  7 
 3 2   3 2 
e2 x 1  x  2 x  1  x  2 x  1  0  0 1
 lim  e e   lim  e e  
x  2 x  5 7  x   5 7  200 2
e  2  x  2x   2  x  2x 
 e e   e e 
e2 x  3e x  2 1
ដូចរៃោះ lim 
2x x
x  2e  5e  7 2
e x  e x 
e). lim មាៃរាង
x e x x 
e
x
e (e2 x  1) (e2 x  1) 0 1
 lim  lim   1
x e x (e2 x  1) x (e 2x
 1) 0 1

e x  e x
ដូចរៃោះ lim  1
x e x  e x

128 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
e x  e x 
f). lim មាៃរាង
x  e x x 
e
e (1  e2 x )
x
(1  e2 x ) 1 0
 lim  lim  1
x  e x (1  e2 x ) x  (1  e 2x
) 1 0

e x  e x
ដូចរៃោះ lim 1
x  e x  e x
3e x 2 
g). lim មាៃរាង
x  x 3 
3e  e 2
x
ex
 lim  lim (3e 2 )   (3e 2 )( )   
x  3 x  3
x x
3e x 2
ដូចរៃោះ lim  
x  x3
1 1
h). lim  1
x 1  e x 1 0
1
ដូចរៃោះ lim 1
x 1  e x

i). lim ( x  1)e x មាៃរាង (  0)


x 

x 1  x 1 
 lim  lim     0  0  0
x x
x  e x   e ex 
ដូចរៃោះ lim ( x  1)e x  0
x 

1  e x  xe2 x 
j). lim មាៃរាង
x e e
x  2 x 2x 
 1 1   1 1 
xe2 x  2 x  x  1  2 x  x  1
 lim  xe xe   lim  xe xe 
x   x 1  x    x 1 
xe2 x  x    x  x
e x e 
0  0 1
  
0

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 129
1  e x  xe2 x
ដូចរៃោះ lim  
x  x 2e x  e2 x
គ. ណនាលីមីតពោយពទ្បើរូបមនដវ៖

ax 1 a kx  1
 lim  ln a  lim  ln a
x 0 x x 0 kx
ex 1 ekx  1
 lim 1  lim 1
x 0 x x 0 kx
លំហាត់
1) គណ លីមតី ខាងររោមៈ
x
e  sin x  1 e2 x  sin 3x  1
a). lim b). lim
x0 x x 0 x
e2 x  1 esin x  1
c). lim d). lim
x  0 e3 x  1 x 0 x
esin x  sin 2 x  1 (e2 x  1)(1  cos 2 x)
e). lim f). lim
x 0 sin x x 0 x3
(e3 x  2  e2 )sin  x  e x 1 sin 2 x 
g). lim h). lim    
x 0 4 x2 x 0  x x x 

sin x  e x  1 e2 x  e 2 x
i). lim j). lim
x0 x2  x x 0 sin 2 x
2) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
2
1 x ex  ex
a). lim b). lim
x1 e x  e x1 x2  1
x x
5 4 8x  7 x
c). lim d). lim
x0 x2  x x 0 6 x  5 x

2  (e x  ex ) e3 x  2 x  1
e). lim f). lim
x0 x2 x0 sin 2 5 x
e2 x 1  e x
2
esin x  esin 3 x
g). lim h). lim
x 0 sin 2 x x1 x 1

130 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
eax  ebx esin 2 x  esin x
i). lim j). lim
x0 x x 0 x
3) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
2 3
esin 2 x  cos(sin 3x) ex 1
a). lim b). lim
x 0 x2 x 0 sin 3 x
2
e x  cos x e3 x  e2 x
c). lim d). lim
x 0 x2 x 0 sin 3x  sin 2 x

e x 1  e
cos x
e). lim f). lim 2
x 0 sin  x x
x1 e  e
sin 2 x sin 2016 x
g). lim h). lim
x e   e2
x  x 0 e x  1
e x  sin x  1 1  sin(sin x)  esin x
i). lim j). lim
x 0 1  x  1 x 0 sin x  sin 2 x
x
(e  1)(1  cos 2 x)sin 7 x xe  x  sin 2 x
x
k). lim l). lim
x 0 x4 x 0 1  cos 2 x

x2 x 2  3x  4
m). lim n). lim
x1 e x 1  cos 2( x  1)  2
2 2
x 0 e x  4x
ដំល ោះប្ាយ
1) គណ លីមតី ខាងររោមៈ
x
e  sin x  1 0
a). lim មាៃរាង
x0 x 0
e x  1  sin x  e x  1 sin x 
 lim  lim    11  2
x0 x x0  x x 

e x  sin x  1
ដូចរៃោះ lim 2
x0 x
e2 x  sin 3x  1 0
b). lim មាៃរាង
x 0 x 0

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 131
 e2 x  1 sin 3x   e2 x  1 sin 3 x 
 lim     lim  2  3
x 0  x x  x 0  2 x 3x 

 2  3  1

e2 x  sin 3x  1
ដូចរៃោះ lim  1
x 0 x
e2 x  1 0
c). lim មាៃរាង
x  0 e3 x  1 0
2x 2x
e 1 1 e
2
x  lim 2 x 1 2 2
 lim  
x  0 e3 x  1 x  0 e3 x  1 1 3 3
3
x 3x
e2 x  1 2
ដូចរៃោះ lim 
x  0 e3 x 1 3
sin x
e 1 0
d). lim មាៃរាង
x 0 x 0
sin x
e  1 sin x
 lim   1 1  1
x 0 sin x x

esin x  1
ដូចរៃោះ lim 1
x 0 x
esin x  sin 2 x  1 0
e). lim មាៃរាង
x 0 sin x 0
 esin x  1 sin 2 x   esin x  1 2sin x cos x 
 lim     lim   
x 0  sin x sin x  x 0  sin x sin x 

 esin x  1 
 lim   2cos x   1  2  3
x 0  sin x 

esin x  sin 2 x  1
ដូចរៃោះ lim 3
x 0 sin x

132 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
(e2 x  1)(1  cos 2 x) 0
f). lim មាៃរាង
x 0 3 0
x
2x
e  1 1  cos 2 x e2 x  1 2sin 2 x
 lim   lim  2  1 2  2  4
x 0 x x2 x 0 2 x x2
(e2 x  1)(1  cos 2 x)
ដូចរៃោះ lim 4
x 0 x3
(e3 x  2  e2 )sin  x 0
g). lim មាៃរាង
x 0 2 0
4x
3 x
e (e2
 1) sin  x e3 x  1  3e2 sin  x
 lim   lim   
x 0 4x x x 0  3x 4 x
 3e2 3 e2
 1  1   
4 4
(e3 x  2  e2 )sin  x 3 e2
ដូចរៃោះ lim 
x 0 4 x2 4
 e x 1 sin 2 x  0
h). lim     មាៃរាង
x 0  x x x  0
 e x  1 sin 2 x 
 lim    2   1  1 2  1  2  3
x 0  x 2x 

 e x 1 sin 2 x 
ដូចរៃោះ lim    3
x 0  x x x 

sin x  e x  1 0
i). lim មាៃរាង
2
x0 x x 0
sin x  e x  1  sin x e x  1  1 1
 lim  lim     (1  1)  2
x0 x( x  1) x0  x x  x  1 0 1

sin x  e x  1
ដូចរៃោះ lim 2
x0 x2  x

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 133
e2 x  e 2 x 0
j). lim មាៃរាង
x 0 sin 2 x 0
e 2 x (e4 x  1) e4 x  1 2x 4e 2 x 4
 lim  lim    1 1  2
x 0 sin 2 x x 0 4 x sin 2 x 2 2

e2 x  e 2 x
ដូចរៃោះ lim 2
x 0 sin 2 x

2) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
1 x 0
a). lim មាៃរាង
x1 e x  e 0
ត្តង u  x  1 រ ោះ x  u  1
1 x 1  (u  1) u
រគបាៃ lim  lim  lim
x1 e x u 1 u  0 e (eu
e e
u 0 e  1)
1 u 1 1
  lim   1  
u
e u 0 e  1 e e
1 x 1
ដូចរៃោះ lim 
x1 e x  e e
2
ex  ex 0
b). lim មាៃរាង
x1 x 12 0
ត្តង u  x  1 រ ោះ x  u  1
រពល x  1 រ ោះ u  0

e(u 1)  eu 1
2 2
ex  ex
រគបាៃ lim  lim
x1 x 2  1 u 0 (u  1) 2  1

eu  2u 1  eu 1 e (eu  2u  eu )
2 2

 lim  lim
u 0 u 2  2u  1  1 u 2  2u
u 0

(eu  2u  1)  (eu  1)
2
 eu 2  2u  1 eu  1 
 e lim  e lim   
u 0 u 2  2u u 0  u 2  2u u 2
 2u 
 

134 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
 eu 2  2u  1 eu  1 1  1 1
 e lim     e(1  1 )  e
u 0  u  2u
2 u u2 2 2
 
2
ex  ex 1
ដូចរៃោះ lim  e
x1 x 2  1 2
5x  4 x 0
c). lim មាៃរាង
2
x0 x x 0
(5 x  1)  (4 x  1)  5x  1 4 x  1  1
 lim  lim   
x0 x( x  1) x0  x x  x  1
5
 (ln 5  ln 4)(1)   ln
4
5x  4 x 5
ដូចរៃោះ lim   ln
2
x0 x x 4
8x  7 x 0
d). lim មាៃរាង
x
x 0 6  5 x 0
8x  1 7 x  1
x x 
(8  1)  (7  1)
 lim  lim x x
x 0 (6 x  1)  (5 x  1) x 0 6 x  1 5 x  1

x x
ln8  ln 7 ln(8/ 7)
 
ln 6  ln 5 ln(6 / 5)

8x  7 x ln(8 / 7)
ដូចរៃោះ lim 
x 0 6 x 5 x ln(6 / 5)
2  (e  ex )
x
0
e). lim មាៃរាង
x0 x2 0
2  e x  ex 2e x  e2 x  1  (e2 x  2e x  1)
 lim  lim  lim
x0 x2 x0 x 2e x x0 x 2e x
2
e2 x  2e x  1 (e x  1)2  ex 1  1
  lim   lim   lim   
x0 x 2e x x0 x 2e x x0  x  e x

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 135
  (1)2 (1)  1

2  (e x  ex )
ដូចរៃោះ lim  1
x0 x2
e3 x  2 x  1 0
f). lim មាៃរាង
x0 2 0
sin 5 x
e3 x  1 2 x e3 x  1
 3 2
e3 x  1  2 x x x  lim 3x
 lim  lim
x0 sin 2 5 x x0 sin 2 5 x x0 sin 5 x
 5sin 5 x
x 5x
1 3  2 1
   
1 0 0
e3 x  2 x  1
ដូចរៃោះ lim 
x0 sin 2 5 x
esin x  esin 3 x 0
g). lim មាៃរាង
x 0 sin 2 x 0
esin x  1 esin 3 x  1
sin x sin 3 x 
e 1  e 1 x x
 lim  lim
x 0 sin 2 x x 0 sin 2 x
x
 esin x  1 sin x   esin 3 x  1 sin 3x 
     3
 sin x x   sin 3x 3x 
 lim  
x 0 sin 2 x
2
2x
(1 1)  (1 1 3) 1  3  2
    1
1 2 2 2
esin x  esin 3 x
ដូចរៃោះ lim  1
x 0 sin 2 x

e2 x 1  e x
2
0
h). lim មាៃរាង
x1 x 1 0
ត្តង u  x  1 រ ោះ x  u  1

136 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
រពល x  1 រ ោះ u  0

e2 x 1  e x e2(u 1) 1  eu 1
2 2

រគបាៃ lim  lim


x1 x 1 u 0 u

e2(u  2u 1)1  eu 1 e2u  4u 1  eu 1


2 2

 lim  lim
u 0 u u 0 u

e2u  4u  eu (eu (2u  4)  1)  (eu  1)


2

 e lim  e lim
u 0 u u 0 u
 eu (2u 4)  1 eu  1
 e lim   (2u  4)    e(1 4  1)  3e
u 0  u (2u  4) u 

e2 x 1  e x
2

ដូចរៃោះ lim  3e
x1 x 1
eax  ebx 0
i). lim មាៃរាង
x0 x 0
(eax  1)  (ebx  1)  eax  1 ebx  1 
 lim  lim   
x0 x x0  x x 
 eax  1 ebx  1 
 lim  a  b  a  b
x0  ax bx 

eax  ebx
ដូចរៃោះ lim  a b
x0 x
esin 2 x  esin x 0
j). lim មាៃរាង
x 0 x 0
(esin 2 x  1)  (esin x  1)  esin 2 x  1 esin x  1 
 lim  lim   
x 0 x x 0  x x 

 esin 2 x  1 sin 2 x esin x  1 sin x 
 lim   2    2 1  1
x 0  sin 2 x 2x sin x x 

esin 2 x  esin x
ដូចរៃោះ lim 1
x 0 x

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 137
3) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
2
esin 2 x  cos(sin 3x) 0
a). lim មាៃរាង
x 0 x2 0
2
esin 2 x  1  1  cos(sin 3x)
 lim
x 0 x2
 2  sin 3 x  
 esin 2 2 x  1 2sin  2  
 lim    
x 0  x 2
x 2 
 
  sin 3 x  1 
 sin 2 2 x 2 2sin 2   (sin 3 x) 2 
 1 sin 2 x  2  4
 lim   9
e
 4
x 0  sin 2 2 x (2 x) 2  sin 3x 
2
(3 x) 2 
   
  2  
1 9 8  9 17
 1 1 4  2   9  4   
4 2 2 2
2
esin 2 x  cos(sin 3x) 17
ដូចរៃោះ lim 
x 0 x2 2
3
ex 1 0
b). lim មាៃរាង
x 0 sin 3 x 0
3
ex 1 x3
 lim   1 1  1
x 0 x3 sin 3 x
3
ex 1
ដូចរៃោះ lim 1
x 0 sin 3 x
2
e x  cos x 0
c). lim មាៃរាង
x 0 2 0
x
2  2 2 x
e x  1  1  cos x  e x  1 2sin 2 
 lim  lim   
x 0 x2 x 0  x 2 x2 
 

138 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
 
 x2 x 
2sin 2
 e 1 2 1 1 1 3
 lim   1 2 1 
x 0  x 2  x
2 4 4 2 2
   
 
 2 
2
e x  cos x 3
ដូចរៃោះ lim 
x 0 2 2
x
e3 x  e2 x 0
d). lim មាៃរាង
x 0 sin 3x  sin 2 x 0
3x 2x
e 11 e (e  1)  (e2 x  1)
3x
 lim  lim
x 0 sin 3x  sin 2 x x 0 sin 3x  sin 2 x

e3 x  1 e 2 x  1 e3 x  1 e2 x  1
 3 2
x x 3 x 2 x 3 2
 lim  lim  1
x 0 sin 3 x sin 2 x
 x 0 sin 3 x
3
sin 2 x
2 3 2
x x 3x 2x
e3 x  e2 x
ដូចរៃោះ lim 1
x 0 sin 3 x  sin 2 x

e x 1  e 0
e). lim មាៃរាង
x 0 sin  x 0
x x
e(e  1) e 1 x
 lim  e lim 
x 0 sin  x x 0 x sin  x
ex 1  x 1 1 e
 e lim    e  1 1 
x 0 x sin  x   
e x 1  e e
ដូចរៃោះ lim 
x 0 sin  x 

cos x
f). lim 2 មាៃរាង 0
x
x1 e  e 0
ត្តង u  x  1 រ ោះ x  u  1
រពល x  1 រ ោះ u  0

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 139
    
cos x cos (u  1) cos   u 
រគបាៃ lim 2  lim 2  lim 2 2 
x1 e x  e u 1
u 0 e e u 0 e(eu  1)
   
 sin  u  sin  u 
1
 lim  2    lim
1  2  u 
e u 0 u
e 1 e u 0    eu  1 2
 u
2 
1  
   1 1  
e 2 2e

cos x
ដូចរៃោះ lim 2  
x
x1 e  e 2e
sin 2 x 0
g). lim មាៃរាង
x e x   e2 0
ត្តង u  x   រ ោះ x    u
រពល x   រ ោះ u  0
sin 2 x sin 2(  u )
រគបាៃ lim  lim
x e x   e2 u  0 e u   e2
sin(2  2u ) 1 sin 2u
 lim  lim
u  0 eu  2 e 2
e2 u  0 eu
1
1 sin 2u u 1 2
 lim  2   1 1 2 
2 u  0 2u u 2 2
e e 1 e e
sin 2 x 2
ដូចរៃោះ lim 
 
x e x 
e 2
e 
2

sin 2016 x 0
h). lim មាៃរាង
x 0 e x  1 0

(sin 2016 x)( e x  1) (sin 2016 x)( e x  1)


 lim  lim
x 0 ( e x  1)( e x  1) x 0 (e x  1)
x
 ( e x  1)
(sin 2016 x) 2016
 lim  
 x 
x 0 2016 x e 1

140 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
2016 2016  2 4032
 1 1  (1  1)  
  
sin 2016 x 4032
ដូចរៃោះ lim 
x 0 e x  1 

e x  sin x  1 0
i). lim មាៃរាង
x 0 1  x  1 0
x
(e  1  sin x)(1  x  1)
 lim
x 0 (1  x  1)(1  x  1)

(e x  1  sin x)(1  x  1) (e x  1  sin x)(1  x  1)


 lim  lim
x 0 1  ( x  1) x 0 x
(e x  1  sin x)(1  x  1)
  lim
x 0 x
 e x  1 sin x 
  lim    (1  x  1)   (1  1)(1  1)   4
x 0  x x 

e x  sin x  1
ដូចរៃោះ lim  4
x 0 1  x  1

1  sin(sin x)  esin x 0
j). lim មាៃរាង
x 0 sin x  sin 2 x 0
 sin(sin x)  esin x  1 sin(sin x)  (esin x  1)
 lim   lim
x 0 sin x  sin 2 x x 0 sin x  sin 2 x
sin(sin x) esin x  1

  lim x x
x 0 sin x sin 2 x

x x
sin(sin x) sin x esin x  1 sin x
  
  lim sin x x sin x x
x 0 sin x sin 2 x
 2
x 2x
1 1  1 1 2
  2
1 2 1

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 141
1  sin(sin x)  esin x
ដូចរៃោះ lim 2
x 0 sin x  sin 2 x
(e x  1)(1  cos 2 x)sin 7 x 0
k). lim មាៃរាង
x 0 4 0
x
e  1 2sin 2 x sin 7 x
x
 lim    7  1 2  1 7  14
x 0 x x2 7x

(e x  1)(1  cos 2 x)sin 7 x


ដូចរៃោះ lim 4
x 0 x4
xe x  x  sin 2 x 0
l). lim មាៃរាង
x 0 1  cos 2 x 0
( xe x  x  sin 2 x)(1  cos 2 x )
 lim
x 0 (1  cos 2 x )(1  cos 2 x )

( xe x  x  sin 2 x)(1  cos 2 x )


 lim
x 0 (1  cos 2 x)
( xe x  x  sin 2 x)(1  cos 2 x )
 lim
x 0 2sin 2 x
 xe x  x sin 2 x 
  2  (1  cos 2 x )
 x2 x 
 lim 
x 0 2sin 2 x
x2
 e x  1 sin 2 x 
  2  (1  cos 2 x )
 x x  (1  1)(1  1)
 lim   2
x 0 2 2
sin x
2 2
x
xe x  x  sin 2 x
ដូចរៃោះ lim 2
x 0 1  cos 2 x

x2 0
m). lim 2 2
មាៃរាង
x 0 e x  4x 0

142 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
x2 x2
 lim 2 2
 lim 2 2
x 0 e x  1  4x  1 x  0 (e x  1)  (4 x  1)
x2
 lim x2  lim
1

1
x 0  x 2
  x 2
 x 0  e x  1   4 x  1  1  ln 4
2 2
 e 1    4 1    
 x2   x2   x2   x2 
       
x2 1
ដូចរៃោះ lim 2 
x 0 e  4
x x 2
1  ln 4

x 2  3x  4 0
n). lim មាៃរាង
x1 e x 1  cos 2( x  1)  2 0
( x  1)( x  4)
 lim
x 1
x1 (e  1)  [1  cos 2( x  1)]
ត្តង u  x  1 រ ោះ x  u  1
រពល x  1 រ ោះ u  0
( x  1)( x  4) u (u  5)
រគបាៃ lim  lim
x 1 u
x1 (e  1)  [1  cos 2( x  1)] u  0 (e  1)  (1  cos 2u)
u (u  5)
u (u  5) u
 lim  lim
u  0 (eu  1)  2sin 2 u u  0 eu  1 sin 2 u
( )  2
u u
u 5 5 5
 lim   5
u  0 eu  1 sin 2 u 1  2  0 1
( )  2
u u
x 2  3x  4
ដូចរៃោះ lim 5
x1 e x 1  cos 2( x  1)  2

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 143

ឃ. លីមីតរាងមិនកំណត់ 1

រដើមបគ
ី ណ លីមត
ី រាងមៃ
ិ កំណត់ 1 រគរតូវររបើរប
ូ មៃដ៖
x kx
 1  1
 lim 1    e  lim 1   e
x   x x   kx 
1 1
 lim (1  x) x e  lim (1  kx) kx e
x 0 x 0

លំហាត់
1) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
x 5 5
 x 1
a). lim   b). lim (1  2 x) x
x   x  x 0
mx
 k
c). lim (1  2 x) d). lim 1 
cot x

x  0 x  x
1 1
e). lim (1  sin x) x f). lim (2  e )
x x
x 0 x 0
x x 1
 3  x 3
g). lim 1   h). lim  
x  x x  x  1 
x 2 x 1
 x2  4x  3 
i). lim   j). lim  
x  x  3  x  4 x  3 
2) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
x 1
x
 x   1 x
a). lim   b). lim 1  
x  1  x  x  x
x 1
2 x 1
 x 1   3x  4  3
c). lim   d). lim  
x  x  2  x  3 x  2 
x
 2
e). lim (1  sin x) f). lim 1 
cot x

x 0 x  x

144 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
x 1 1
 2x  3 
g). lim   h). lim (cos x) x
sin
x  2 x  1  x 0
cot 2 x sin x
i). lim (1  3tan x) j). lim 1 x
2
x 0 x 0
3) គណ លីមតី ខាងររោមៈ
1 1
 2 x  3  sin 3 x
a). lim  b). lim ( x  2 )
x x

x 0  x  3  x 0
1 1
c). lim (cos x  sin x) x d). lim (1  tan
2
x ) 2x
x 0 x 0
ដំល ោះប្ាយ
1) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
x 5
 x 1 
a). lim   មាៃរាង 1
x   x 
1
x 5 ( x 5)
 x 1  1  x  x
 lim     lim 1   
x   x x  x   x 
 
5
 1  x  (1 x )
 lim 1     e(10)  e
x   x 
 
x 5
 x 1
ដូចរៃោះ lim   e
x   x 
5

b). lim (1  2 x) x មាៃរាង 1
x 0
5
2 x 10
 1  x  1 
 lim (1  2 x) 2 x   lim (1  2 x) 2 x   e10
x 0   x 0  
   

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 145
5
ដូចរៃោះ lim (1  2 x) x  e
10
x 0

c). lim (1  2 x) មាៃរាង 1
cot x
x  0
2 xcot x
 1 
 lim (1  2 x) cot x
 lim (1  2 x) x 
 2
x  0 x  0  
 
cos x x
2 x 2cos x
 1  sin x  1  sin x
 lim (1  2 x) x 
 2  lim (1  2 x) x 
 2
x  0   x  0  
   
 e121  e2
ដូចរៃោះ lim (1  2 x)cot x  e2
x  0
mx
 k 
d). lim 1   មាៃរាង 1
x  x
k
mx km
 xx  x
 k  k   k  k 
 lim 1     lim 1     ekm
x  x x  x
   
mx
 k
ដូចរៃោះ lim 1    ekm
x  x
1

e). lim (1  sin x) x មាៃរាង 1
x 0
1 sin x
(sin x )
 1  x  1  x
 lim (1  sin x) x 
 sin  lim (1  sin x) x 
 sin  e1  e
x 0   x 0  
   
1
ដូចរៃោះ lim (1  sin x) x  e
x 0

146 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
1

f). lim (2  e ) មាៃរាង 1
x x
x 0
1 1 e x
(1 e x )
 1  x  1  x
 x 1e x
 lim (1  1  e )   x 1e x
 lim (1  1  e ) 
x 0   x 0  
   
 ( e x 1)
 1  x
 x 1e x
 lim (1  1  e )   e 1 
1
x 0   e
 
1
1
ដូចរៃោះ lim (2  e )
x x

x 0 e
x
 3 
g). lim 1   មាៃរាង 1
x  x
3
x 3
x  x x  x
 3  3  3   3  3 
 lim 1    lim 1     lim 1     e3
x  x x  x x  x
   
x
 3
ដូចរៃោះ lim 1    e3
x  x
x 1
 x 3 
h). lim   មាៃរាង 1
x  x  1 
x 1 x 1 x 1
 x 3  x 1 2   2 
 lim    lim    lim 1  
x  x  1  x  x  1  x  x 1
x 1  2

 2  2 
 lim 1    e2
x  x 1 
 
x 1
 x 3
ដូចរៃោះ lim    e2
x  x  1 

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 147
x
 x2 
i). lim   មាៃរាង 1
x  x  3 
x x
 x 35  5 
 lim    lim 1  
x  x  3  x  x 3
 5x 5
 x 3  3  x 3  3
  5  5  x (1 x )   5  5  (1 x )
 lim 1     lim 1   
x  x 3 x  x 3
   
5
 e10  e 5
x
 x2 5
ដូចរៃោះ lim   e
x  x  3 
2 x 1
 4x  3  
j). lim   មាៃរាង 1
x  4 x  3 
6
4 x 3  4 x 3 (2 x 1)
2 x 1 
 4x  3  6   6  6 
 lim    lim 1   
x  4 x  3  x  4x  3 
 
1
x 6(2  )
x
 4 x 3  3
x (4  )
 6  6 
 lim 1   
x
x  4x  3 
 
1
6(2  )
x
 4 x 3  3 6(20) 12
(4  )
 6  6 
 lim 1   
x
 e 40 e4  e3
x  4x  3 
 
2 x 1
 4x  3 
ដូចរៃោះ lim    e3
x  4 x  3 

148 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
2) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
x
 x  
a). lim   មាៃរាង 1
x  1  x 
1
x   (1 x )  1 x  x
 1  x 1  1 
 lim    lim 1   
x  1  x  x  1 x  

x 1
  (1 x )  1 x   (1 x)  1
1  1  1
 lim 1     lim 1   x
x  1 x   x  1 x  
 
1
 e 01  e1
x
 x  1
ដូចរៃោះ lim   e
x  1  x 
x 1
 1 x 
b). lim 1   មាៃរាង 1
x  x
1 x 1 x 1

 1  x  x x  1  x  x 2
 lim 1     lim 1   
x  x  x  x 
   
1 1

 1  x  x x 2
 lim 1     e0 0  e0  1
x  x 
 
x 1
 1 x
ដូចរៃោះ lim 1   1
x  x
2 x 1
 x 1  
c). lim   មាៃរាង 1
x  x  2 
3
x 2  x 2 (2 x 1)
2 x 1 
 x 23  3  3 
 lim    lim 1   
x  x  2  x  x2
 

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 149
1
3(2 )
3(2 x 1) x
 x 2  x 2  x 2  2
1
 3  3   3  3 
 lim 1     lim 1   
x
x  x2 x  x2
   
3(20)
 e 10  e6
2 x 1
 x 1 
ដូចរៃោះ lim    e6
x  x  2 
x 1
 3x  4  3 
d). lim   មាៃរាង 1
x  3 x  2 
6 x 1
x 1 3x2  3x2 3 

 3x  2  6  3  6  6 
 lim    lim 1   
x  3 x  2  x  3x  2 
 
 2( x 1)
 3x2  3x2
   6  6 
 lim 1   
x  3x  2 
 
1
 2(1 )
x
 3x2  2 2
3
 6  6  1 3
 lim 1   
x
e 3   e2
x  3x  2  e 2/3
 
x 1
 3x  4  3 3
ដូចរៃោះ lim    e2
x  3 x  2 

e). lim (1  sin x) មាៃរាង 1
cot x
x 0
cos x
(sin x )
cos x  1  sin x
 lim (1  sin x) sin x  lim (1  sin x) x 
 sin
x 0 x 0  
 

150 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
(cos x )
 1 
 lim (1  sin x) x 
 sin  e1  e
x 0  
 
ដូចរៃោះ lim (1  sin x)
cot x
e
x 0
x
 2 
f). lim 1   មាៃរាង 1
x  x
2
x 2
 xx  x
 2  2   2  2 
 lim 1     lim 1     e2
x  x x  x
   
x
 2
ដូចរៃោះ lim 1    e
2
x  x
x 1
 2x  3  
g). lim   មាៃរាង 1
x  2 x  1 
2
2 x 1  2 x 1 ( x 1)
x 1 
 2x  1  2   2  2 
 lim    lim 1   
x  2 x  1  x  2x  1 
 
1
2(1 )
2( x 1) x
 2 x 1  2 x 1  2 x 1  1
2
 2  2   2  2 
 lim 1     lim 1   
x
x  2x  1  x  2x  1 
   
2(10)
 e 2 0  e1  e
x 1
 2x  3 
ដូចរៃោះ lim   e
x  2 x  1 
1

h). lim (cos x) sin x មាៃរាង 1
x 0

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 151
1
( 1cos x )
 1  sin x
 lim (1  1  cos x) 1cos x 
x 0  
 
x
 2sin 2
2
 1  2sin x cos x

 lim (1  1  cos x) 1 cos x  2 2
x 0  
 
x
 sin
2
 1  cos
x
 lim (1  1  cos x) cos x 
 1 2  e0  1
x 0  
 
1
ដូចរៃោះ lim (cos x) x
sin 1
x 0

cot 2 x 
i). lim (1  3tan x) មាៃរាង 1
2
x 0
3tan 2 x cot 2 x
 1 
 2 3tan 2 x 
 lim (1  3tan x)
x 0  
 
3
 1 
 lim (1  3tan x) 3tan x   e3
2 2

x 0  
 
2 cot 2 x
ដូចរៃោះ lim (1  3tan x)  e3
x 0
sin x
j). lim 1 x
x 0
x
1  1  sin x
 lim (1  x) x
sin  lim (1  x) x 
  e1  e
x 0 x 0  
 

152 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
sin x
ដូចរៃោះ lim 1 x  e
x 0

3) គណ លីមតី ខាងររោមៈ
1
 2 x  3  sin 3 x 
a). lim   មាៃរាង 1
x 0  x  3 
1 1
 2 x  3  sin 3 x  2 x  3  sin 3 x
 lim    lim 1   1
x 0  x  3  x 0  x3 
1
 (2 x  3)  ( x  3)  sin 3 x
 lim 1  
x 0  x3 
x 1
x 3  x 3 sin 3 x 
1 
 x  sin 3 x  x  x 
 lim 1    lim 1   
x 0  x 3 x 0  x 3
 
1 3x
x 3  3( x 3) sin 3 x 
 1 1
  x  x  1
 lim 1     e  e3  3 e
3
x 0  x 3
 
1
 2 x  3  sin 3 x 3
ដូចរៃោះ lim    e
x 0  x  3 
1

b). lim ( x  2 ) x មាៃរាង 1
x
x 0
1
( x  2 x 1)
 1  x
 x
 lim (1  x  2  1) x  2 x
1 
x 0  
 
2 x 1
(1 )
 1  x
 x
 lim (1  x  2  1) x  2 x
1   e1ln 2  e  eln 2
x 0  
 

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 153
 e(2)  2e
1
ដូចរៃោះ lim ( x  2 )
x x
 2e
x 0
1

c). lim (cos x  sin x) x មាៃរាង 1
x 0
1
 lim (1  cos x  sin x  1) x
x 0
1
(cos x sin x 1)
 1  x
 lim (1  cos x  sin x  1) cos x  sin x 1 
x 0  
 
cos x 1 sin x
(  )
 1  x x

 lim (1  cos x  sin x  1) cos x  sin x 1   e01  e
x 0  
 
1
ដូចរៃោះ lim (cos x  sin x) x e
x 0
1
d). lim (1  tan
2
x ) x មាៃរាង 1
2
x 0
1
tan 2 x 
 1  2x
 lim (1  tan x ) tan x 
 2 2

x 0  
 
tan 2 x 1

  1 ( x )2 2 1
1 1
 2
 lim (1  tan x ) tan 2
x  e 2  e2  e
x 0  
 
1
ដូចរៃោះ lim (1  tan
2
x) x
2  e
x 0

154 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
6. លីមីតននអនុគមន៍លោោរ ីត
ក. អនុគមន៍ពោការីត

 អៃុគមៃ៍ y  log a x ដដល( a  0, a  1 , x  0 ) រៅថាអៃុគមៃ៍រោោរត



រោល a នៃ x ។
 របើ a  e រ ោះ y  loge x  ln x រៅថាអៃុគមៃ៍រោោរតរៃដព
ី ។

ខ. លកខណៈននពោការីតពនស្ព

ចំរ ោះរគប់ចំៃួៃពិតវជជ
ិ មាៃ a ៃិង b រគបាៃៈ
 ln ab  ln a  ln b
a
 ln  ln a  ln b
b
 ln a p  p ln a
1
 ln a  ln a
2
1
 ln   ln a
a
ln a
 e a
គ. លីមីតននអនុគមន៍ពោការីតពនស្ព

 lim ln x     lim ln x  
x  x  0

ln x xn
 lim  0 , (n  0)  lim    , (n  0)
x  xn x  ln x
n
 lim x ln x  0 , (n  0)
x  0

លំហាត់
1) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
ln x ln x
a). lim b). lim
x  x 2 x x 0 cos x

c). lim ln(e x  1) d). lim ln(ln x)


x x 
 x   x 
e). lim ln   f). lim ln  
x 0 
 x 1 x   x  1 

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 155
x 2  ln x
g). lim x ln( x 2  1) h). lim
x  x  3x 2  1
i). lim ( x ln x  x 2  5) j). lim x
x
x  x 0
2) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
a). lim x ln(4  3x  x ) b).
2
lim x ln(4  3x  x 2 )
 x 4
x1
ln x  1
c). lim x[ln( x  1)  ln x] d). lim
x  x  ln x  1

ln 2 x  2ln x  3
e). lim ( x ln x  x  2) f). lim
2
x 0 
x  0 ln x  2
x 2 ln x  2  x2  x  2 
g). lim h). lim ln  
x 0 ln x  1 x   x 2  1 

 1 ln x  3x ln x
i). lim    j). lim
x 0  x
 x  x  x  2

3) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
x
e ln x  1 ln x 2015  2015
a). lim b). lim
x  x2 x  x 2015
ln(1  x) sin 3x  sin x
c). lim d). lim
x 0 1  ex x 0 ln( x  1)

x 2  1  ln x ln( x  2)  ln 2
e). lim f). lim
x
x1 e e x 0 x
x  ln(1  3x)
g). lim [ x  3  3ln(e x  1)] h). lim
x  x 0 x  sin 3x
ln(1  x) ln(1  2 x)
i). lim j). lim
e2 x  1
x 0 x 0 sin 2 x
 ln x  ln(3x  2)
k). lim  x   l). lim
x   2x  1  x  3 x
ដំល ោះប្ាយ
1) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ

156 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
ln x ln x ln x 1
a). lim  lim  lim   00  0
x  x 2 x x  x( x  1) x  x x 1
ln x
ដូចរៃោះ lim 0
x  x 2
x
ln x 
b). lim   
x 0 cos x 1
ln x
ដូចរៃោះ lim  

x 0 cos x

c). lim ln(e x  1)  ln(0  1)  ln1  0


x

ដូចរៃោះ lim (e x  1)  0
x

d). lim ln(ln x)  ln(ln( ))  ln( )   


x

ដូចរៃោះ lim ln(ln x)   


x 

 x  
e). lim ln    ln 0  

x 0  x 1
 x 
ដូចរៃោះ lim ln    
x  0  x  1 

 
 x   x 
f). lim ln    lim ln  
x   x  1  x   1 
x(1  )
 x 
 
 1 
 lim ln   ln1  0
x   1 
1
 x
 x 
ដូចរៃោះ lim ln  0
x   x  1 

g). lim x ln( x 2  1)  ( )ln( )   


x 

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 157
ដូចរៃោះ lim x ln( x 2  1)   
x 
ln x
x 2 (1  2 )
x 2  ln x x
h). lim  lim
x  3 x 2  1 x  2  1 
x 3  2 
 x 
ln x
(1  2 )
 lim x  1 0  1
x   1  30 3
3  2 
 x 
x 2  ln x 1
ដូចរៃោះ lim 
2
x  3x  1 3
 ln x 5 
i).lim ( x ln x  x 2  5)  lim x 2  1  
x  x   x x2 
 ln x 5 
 lim x 2  1   ( )(0  1  0)  
x   x x2 
ដូចរៃោះ lim ( x ln x  x 2  5)  
x 

j). lim x
x
x 0

ត្តង y  x រ ោះ ln y  ln x  x ln x
x x

រគបាៃ lim ln y  lim x ln x  0 រ ោះ lim ln y  0


x 0 x 0 x 0

ឲ្
ំ យ ln( lim y)  0 ឬ ln( lim x )  0 រគបាៃ lim x  1
x x
x 0 x 0 x 0

ដូចរៃោះ lim x  1
x
x 0

2) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
a). lim x ln(4  3x  x )  lim x ln(1  x)( x  4)
2
x1  x1 

 (1)ln(0 )(0  4)  ln(0 )  

158 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
ដូចរៃោះ lim x ln(4  3x  x 2 )  
x1 

b). lim x ln(4  3x  x 2 )  lim x ln(1  x)( x  4)


x 4 x 4
 
ចំរ ោះ x  4 រ ោះ x  4  0

រគបាៃ lim x ln(4  3x  x 2 )  lim x ln(1  x)( x  4)


x 4 x 4

 ( 4)ln(1  4)(0 )   4ln 0   4()  

ដូចរៃោះ lim x ln(4  3x  x 2 )   


x 4

 x 1
c). lim x[ln( x  1)  ln x]  lim x ln  
x  x   x 
x
 1  1
 lim x ln 1    lim ln 1    ln e  1
x   x  x   x
ដូចរៃោះ lim x[ln( x  1)  ln x]  1
x 

1 1
ln x(1  ) (1  )
ln x  1 ln x  lim ln x  1
d). lim  lim
x  ln x  1 x  1 1
ln x(1  ) x  (1  )
ln x ln x
ln x  1
ដូចរៃោះ lim 1
x  ln x  1

e). lim ( x ln x  x  2)  0  0  2  2
2

x 0

ដូចរៃោះ lim ( x ln x  x 2  2)  2
x  0

3
ln x(ln x  2  )
ln 2 x  2ln x  3 ln x
f). lim  lim
x  0 ln x  2 x  0 ln x(1 
2
)
ln x

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 159
3
(ln x  2  )
 lim ln x    2  0  
x  0 (1 
2
) 1 0
ln x
ln 2 x  2ln x  3
ដូចរៃោះ lim  
x  0 ln x  2

x 2 ln x  2 0  2 2
g). lim   0
x 0 ln x  1   1 

x 2 ln x  2
ដូចរៃោះ lim 0
x 0 ln x  1

 2 1 2 
 x2  x  2   x (1  x  2 ) 
h). lim ln    lim ln  x 
 2 
x   x  1  x   2 1 
 x (1  2 ) 
 x 
 1 2 
1 x  2 
 lim ln  x   ln 1  0  0  ln1  0
x   1  1 0
 1 2 
 x 
 x2  x  2 
ដូចរៃោះ lim ln  0
x   x 2  1 

 1 ln x   1  ln x  1  ()  
i). lim     lim     
x 0  x
 x  x 0  x  0 0
 1 ln x 
ដូចរៃោះ lim     
x 0 
 x x 
3x ln x 3x ln x 3ln x  
j). lim  lim  lim   
x  x  2 x  2 x  2 1 0
x(1  ) 1
x x
3x ln x
ដូចរៃោះ lim  
x  x  2

160 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
3) គណ លីមត
ី ខាងររោមៈ
e x ln x  1 
a). lim មាៃរាង
x  x 2 
1
e x (ln x  x ) x
 lim e  lim e (ln x  1 )  ( )(   0)   
x  x2 x  x 2 ex
e x ln x  1
ដូចរៃោះ lim  
x  x2
ln x 2015  2015 
b). lim មាៃរាង
x  x 2015 
2015ln x  2015  ln x 1 
 lim  lim 2015   
2015 2015 2015
x  x x  x x 
 2015(0  0)  0
ln x 2015  2015
ដូចរៃោះ lim 0
x  x 2015
ln(1  x) 0
c). lim មាៃរាង
x
x 0 1 e 0
ln(1  x) 1 1
ln(1  x)
x ln(1  x) x
 lim  lim x   lim
x 0 1  e x x 0 ex 1 x 0 e x  1

x x x
ln e 1
    1
1 1
ln(1  x)
ដូចរៃោះ lim  1
x 0 1  e x

sin 3x  sin x 0
d). lim មាៃរាង
x 0 ln( x  1) 0
sin 3x sin x sin 3 x sin x
 3
 lim x x  lim 3x x  3 1  2  2
x 0 ln( x  1) x 0 1 ln e 1
x ln(1  x ) x

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 161
sin 3x  sin x
ដូចរៃោះ lim 2
x 0 ln( x  1)

x 2  1  ln x 0
e). lim មាៃរាង
x
x1 e e 0
ត្តង u  x  1 រ ោះ x  1  u
របើ x  1 រ ោះ u  0

x 2  1  ln x (1  u )2  1  ln(1  u )
រគបាៃ lim  lim
x1 ex  e u 0 e1u  e
1  2u  u 2  1  ln(1  u ) 1 2u  u 2  ln(1  u )
 lim  lim
u 0 e(eu  1) e u 0 eu  1
2u u 2 ln(1  u ) 1
 
1 1 2  u  ln(1  u ) u
 lim u u u  lim
u
e u 0 e 1 e u 0 eu  1
u u
1 2  0  ln e 1 2  1 3
    
e 1 e 1 e
x 2  1  ln x 3
ដូចរៃោះ lim 
x
x1 e e e
ln( x  2)  ln 2 0
f). lim មាៃរាង
x 0 x 0
x2 1
ln
 lim 2  lim 1 ln(1  x )  lim ln(1  x ) x
x 0 x x 0 x 2 x 0 2
x1 1

 22 x  22 1
 x x  x x 1
 lim ln (1  )  lim ln (1  )  ln e 2 
x 0  2  x 0  2  2
   
ln( x  2)  ln 2 1
ដូចរៃោះ lim 
x 0 x 2
g). lim [ x  3  3ln(e x  1)] មាៃរាង (  )
x 

162 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
1 1
 lim [ x  3  3ln e x (1  )]  lim [ x  3  3ln e x  3ln(1  )]
x  ex x  ex
1 1
 lim [ x  3  3x  3ln(1  )]  lim [ 2 x  3  3ln(1  )]
x
x  e x  ex
 [  3  3ln(1  0)]    3  0  

ដូចរៃោះ lim [ x  3  3ln(e x  1)]  


x 

x  ln(1  3x) 0
h). lim មាៃរាង
x 0 x  sin 3x 0
x ln(1  3x) 1

1  ln(1  3x) x
 lim x x  lim
x 0 x sin 3x x 0 sin 3x
 1 3
x x 3x
1
3 x 3
 1  x  1 
1  ln (1  3 x) x 
 3 1  ln (1  3 x) x 
 3
   
 lim    lim  
x 0 sin 3 x x 0 sin 3 x
1 3 1 3
3x 3x
1  ln e3 1  3 2 1
   
1 3 4 4 2
x  ln(1  3x) 1
ដូចរៃោះ lim 
x 0 x  sin 3x 2
ln(1  x) 0
i). lim មាៃរាង
x 0e2 x  1 0
ln(1  x) 1
x ln(1  x) x ln e 1
 lim  lim  
2 x
x 0 e  1 2 x
x 0 e  1 1 2 2
2
x 2x
ln(1  x) 1
ដូចរៃោះ lim 
x 0 e2 x  1 2
ln(1  2 x) 0
j). lim មាៃរាង
x 0 sin 2 x 0

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 163
ln(1  2 x) 1
2x ln(1  2 x) x ln e
2
 lim  lim  1
x 0 sin 2 x x 0 sin 2 x 1
2x 2x
ln(1  2 x)
ដូចរៃោះ lim 1
x 0 sin 2 x

 ln x 
k). lim  x  
x   2x  1 
 ln x 1 
 lim x 1     ( )(1  0  1)   
x   x 2x  1 
 ln x 
ដូចរៃោះ lim  x    
x   2x  1 
ln(3x  2) 
l). lim មាៃរាង
x  3 x 
2 2
ln x(3  ) ln x  ln(3  )
 lim x  lim x
x  3 x  1/ 3
x x
 2 
 ln x ln(3  x )  ln 3
 lim    0 0
x   x1/ 3
x1/ 3
 
 
ln(3x  2)
ដូចរៃោះ lim 0
x  3x

164 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
លំហាត់សារឡ ង
ើ វិញ

គណនាលីមត ី ខាងររោមៈ
2
x 4 x2  2 x  1
1). lim 2). lim
x 2 x  2 x1 x 1
x 1 x2  6 x  7
3). lim 4). lim
x1 x 2  2x  1 x1 x 2  5x  4
3 2
3x  3x  2 x  2 x  x2  2 x  8
3
5). lim 6). lim
x1 ( x  1)3 x 2 x2
x3  5 x  12 x3  3 x 2  4
7). lim 8). lim
x3 x3 x1 x3  1
x4  2 x2  1 3 x 4  4 x3  1
9). lim 10). lim
x1 x2  8x  7 x1 ( x  1) 2
x 4  6 x 2  27 x9  3 x  2
11). lim 12). lim
x 3 x3  3x 2  x  3 x1 x 6  5x  6
2
x  2x  1 x  3x 2  2 x
3
13). lim 14). lim
x1 x2  x x 2 x2  x  6
( x  1) 2  x 8 x3  1
15). lim 16). lim
x1 x2  1 x1/ 2 6 x 2
 5x  1
x3  x  2  1 3 
17). lim 18). lim   
x1 x3  x2  x  1 x1 1  x 1  x 2 

1  x2  1 1  x 1
19). lim 20). lim
x0 x x0 x2
x2  1  1 x 1  2
21). lim 22). lim
x0 x 2  16  4 x5 x 5
x2  x xh  x
23). lim 24). lim
x1 x  1 h 0 h

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 165
3
1  x2  1 3 1 x  3 1 x
25). lim 26). lim
x0 x2 x0 x
3
1  x2  4 1  2 x x b  a b
27). lim 28). lim ,(a  b)
x0 xx 2 xa x2  a2
3
7  x2  3  x2 n x 1
29). lim 30). lim ( n , m ជាចំៃួៃគត់វជ្ជ
ិ មាៃ)
x1 x 1 x1 m x  1
3 x 2
a  ax
31). lim 32). lim
x0 x x8 3 x  19  3
3 3x  4
2 3 1  2x  4 1  3x
33). lim 34). lim
x 4 4 x  9  5 x0 x
 1 1 1 x  3 1 x
35). lim    36). lim
x0  x( x  1) x  x0 x
5 x 1 1
 1 x 1
37). lim 38). lim   
x0 3 x  1  1 x0  x x 
x2  | x |  x
40). lim ( x  1 
2
39). lim x 2  1)
x0 x 2  | x | 3x x

41). lim ( x 2  1  x) 42). lim x( x 2  1  x)


x  x 
43). lim ( ( x  a)( x  b)  x)
x 

44). lim ( x 2  2 x  1  x 2  7 x  3)
x 

3x  2 x  x
45). lim ( 3 ( x  1)  3 ( x  1) )
2 2
46). lim
x x  1
x7
5
 2 x2  2 x2  2 x  2
47). lim 48). lim
x x 2  3x  1 x   3x 2  4

x100  x10  1 4 x2  x  3
49). lim 50). lim
x  100 x100  10 x10  1 x x

166 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
1  cos x 1  cos3 x
51). lim 52). lim
x0 1  x  1 x0 x sin 2 x
1   1
x 2 sin sin   x  
53). lim x 54). lim
6  2
x0 sin x x0 x
1 1 1  sin(1  x)
55). lim    56). lim
x0 x  sin x tan x  x1 x 1
x3  1 sin x  cos x
57). lim 58). lim
x1 sin( x  1) x
 tan x  cot x
4

e x cos 4 x  1
2 2
cos 2 x  e x
59). lim 60). lim
x0 x2 x0 x2
1  x 2  cos x x3  x 2  2
61). lim 62). lim
x0 x2 x1 sin( x  1)

1  x3  1 sin  x
63). lim 64). lim
x0 sin x 2 x0 sin  x

sin 2 x  1 2 tan x  sin x


65). lim 66). lim
 1  sin x x0 x
x
2
1  cos 2 x ( x  1)sin x
67). lim 68). lim
2
x0 x x  x2  3
tan kx ln(sin x)
69). lim 70). lim

x (  2 x)
x0 x 2
2
sin( x n )  1 1 
71). lim ( n , m ជាចំៃួៃគត់វជ្ជ
ិ មាៃ) 72). lim   
x0 (sin x) m x0  sin x tan x 
1 x
 1
73). lim x(e x  1) 74). lim 1  
x x  x
x2
 1 ln(1  kx)
75). lim 1   76). lim
x   x x0 x

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 167
sin x
 sin x  x sin x 1
77). lim   78). lim (1  2  3  ...  n)
x0  x  n  n 2
1 1 1
1    ...  n
2 4 2
79). lim
n  1 1 1
1    ...  n
3 9 3
 1  2  3  ...  n n 
80). lim   
n   n2 2
 1  2  3  4  ...  2n 
81). lim  
n   n2  1

 
 1 1 1 
82). lim    ...  
n   1  2 2  3 (n  1)n 
 1 1 1 
83). lim    ...  
n   1  3 3  5 (2n  1)(2n  1) 
84). កំណត់អៃុគមៃ៍ដរឺ រកទព
ី ីរ f ( x) ដដលបំរពញលកខខណឌលីមត
ី ទំងពីរខាងររោមៈ
f ( x) f ( x)
ក). lim 1 ខ). lim  1
x  x 2 1 x1 x 2  1
85). កំណត់តនមលនៃចំៃួៃរថរ a រដើមបឲ្
ី យលីមត
ី ខាងររោមជាលីមត
ី នៃចំៃួៃរថរ រ ើយ
កំណត់លីមត
ី រៃេះផងៈ
x3a 1  3x  a
ក/. lim ខ/. lim
x1 x 1 x0 x
x  a 1 x 2  ax  1
គ/. lim ឃ/. lim
x 2 x2 x1 x2  1

ដំឡ ោះស្រសាយ

x2  4 0
1). lim មាៃរាង
x 2 x  2 0

168 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
( x  2)( x  2)
 lim  lim ( x  2)  2  2  4
x 2 x2 x 2

x2  4
ដូចរៃេះ lim 4
x 2 x  2

x2  2 x  1 0
2). lim មាៃរាង
x1 x 1 0
( x  1)2
 lim  lim( x  1)  1  1  0
x1 x  1 x1

x2  2 x  1
ដូចរៃេះ lim 0
x1 x 1
x 1 0
3). lim មាៃរាង
x1 x 2  2 x  1 0
x 1 1 1 1
 lim  lim    
x1 ( x  1) 2 x1 x  1 1  1 0

x 1
ដូចរៃេះ lim 
x1 x 2  2x  1
x2  6 x  7 0
4). lim មាៃរាង
x1 x 2  5 x  4 0
( x  1)( x  7) x  7 1 7 8 8
 lim  lim   
x1 ( x  1)( x  4) x1 x  4 1  4  3 3

x2  6 x  7 8
ដូចរៃេះ lim 
x1 x 2  5x  4 3
3 x3  3 x 2  2 x  2 0
5). lim មាៃរាង
x1 ( x  1) 3 0
(3x3  3x 2 )  (2 x  2) 3x 2 ( x  1)  2( x  1)
 lim  lim
x1 ( x  1)3 x1 ( x  1)3
( x  1)(3x 2  2) (3x 2  2) 5
 lim  lim   
x1 ( x  1)3 x1 ( x  1) 2
0

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 169
3 x3  3 x 2  2 x  2
ដូចរៃេះ lim  
x1 ( x  1)3
x3  x 2  2 x  8 0
6). lim មាៃរាង
x 2 x2 0
( x3  8)  ( x 2  2 x) ( x  2)( x 2  2 x  4)  x( x  2)
 lim  lim
x2 x2 x2 x2
( x  2)( x 2  2 x  4  x)
 lim  lim ( x 2  x  4)  10
x2 x2 x2

x3  x 2  2 x  8
ដូចរៃេះ lim  10
x 2 x2
x3  5 x  12 0
7). lim មាៃរាង
x3 x3 0
x3  27  5 x  15 ( x  3)( x 2  3x  9)  5( x  3)
 lim  lim
x3 x 3 x3 x3
( x  3)( x 2  3x  9  5)
 lim  lim ( x 2  3x  4)  22
x3 x 3 x3

x3  5 x  12
ដូចរៃេះ lim  22
x3 x3
x3  3 x 2  4 0
8). lim មាៃរាង
3
x1 x 1 0
x  1  3x 2  3
3
( x  1)( x 2  x  1)  3( x  1)( x  1)
 lim  lim
x1 x3  1 x1 ( x  1)( x 2  x  1)
( x  1)[( x 2  x  1)  3( x  1)] ( x 2  x  1  3x  3)
 lim  lim
x1 ( x  1)( x 2  x  1) x1 ( x 2  x  1)
( x 2  4 x  4) 1 4  4 9
 lim   3
x1 2
( x  x  1) 111 3

x3  3 x 2  4
ដូចរៃេះ lim 3
x1 x3  1

170 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
x4  2 x2  1 0
9). lim មាៃរាង
2
x1 x  8x  7 0
x  1  2 x2  2
4
( x  1)( x3  x 2  x  1)  2( x  1)( x  1)
 lim  lim
x1 x2  8x  7 x1 ( x  1)( x  7)
( x  1)[( x3  x 2  x  1)  2( x  1)]
 lim
x1 ( x  1)( x  7)
( x3  x 2  x  1  2 x  2) x3  x 2  x  1 0
 lim  lim  0
x1 ( x  7) x1 x7 7

x4  2 x2  1
ដូចរៃេះ lim 0
x1 x 2  8 x  7

3 x 4  4 x3  1 0
10). lim មាៃរាង
x1 ( x  1) 2 0
3 x 4  3  4 x3  4 3( x 4  1)  4( x3  1)
 lim  lim
x1 ( x  1)2 x1 ( x  1) 2
3( x  1)( x3  x 2  x  1)  4( x  1)( x 2  x  1)
 lim
x1 ( x  1)2
3( x3  x 2  x  1)  4( x 2  x  1) 3 x3  x 2  x  1
 lim  lim
x1 ( x  1) x1 x 1
(3x3  3)  ( x 2  x  2) 3( x  1)( x 2  x  1)  ( x  1)( x  2)
 lim  lim
x1 x 1 x1 x 1
 lim[3( x 2  x  1)  ( x  2)]  3(3)  (3)  9  3  6
x1

3 x 4  4 x3  1
ដូចរៃេះ lim 6
x1 ( x  1)2
x 4  6 x 2  27 0
11). lim មាៃរាង
3 2
x 3 x  3x  x  3 0
( x 2  3)2  36 ( x 2  3  6)( x 2  3  6)
 lim  lim
x 3 x 2 ( x  3)  ( x  3) x 3 ( x  3)( x 2  1)

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 171
( x 2  9)( x 2  3) ( x  3)( x  3)( x 2  3)
 lim  lim
x 3 ( x  3)( x 2  1) x 3 ( x  3)( x 2  1)
( x  3)( x 2  3) (3  3)(9  3) ( 6)(12) 36
 lim   
x 3 2
( x  1) 9 1 10 5

x 4  6 x 2  27 36
ដូចរៃេះ lim 
x 3 x3 2
 3x  x  3 5
x9  3 x  2 0
12). lim មាៃរាង
x1 x 6  5x  6 0
9
x  1  3x  3 ( x  1)( x8  x7  x  ...  1)  3( x  1)
 lim  lim
x1 x6  1  5x  5 x1 ( x  1)( x5  x 4  ...  1)  5( x  1)
( x8  x7  x  ...  1)  3 93 6
 lim  
x1 5 4
( x  x  ...  1)  5 6  5 11

x9  3 x  2 6
ដូចរៃេះ lim 
x1 x6  5x  6 11
2
x  2x  1 0
13). lim មាៃរាង
2
x1 x x 0
( x  1)2 x 1 11
 lim  lim  0
x1 x( x  1) x1 x 1

x2  2 x  1
ដូចរៃេះ lim 0
x1 x2  x
x3  3 x 2  2 x 0
14). lim មាៃរាង
2
x 2 x  x6 0
x( x 2  3x  2)x( x  1)( x  2) x( x  1)
 lim  lim  lim
x 2 x  x  6 2 x 2 ( x  3)( x  2) x 2 ( x  3)
(2)(2  1) 2 2
  
(2  3) 5 5

x3  3 x 2  2 x 2
ដូចរៃេះ lim 
2
x 2 x  x6 5

172 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
( x  1) 2  x 0
15). lim មាៃរាង
x1 x 1 2 0
( x  1) 2  x 2 x 2 1 1
 lim  lim  
x1 ( x  1)( x  1) x1 ( x  1) 11 2
( x  1) 2  x 1
ដូចរៃេះ lim 
x1 x2  1 2
8 x3  1 0
16). lim មាៃរាង
2
 5x  1
x1/ 2 6 x 0
3
(2 x)  1 (2 x  1)(4 x 2  2 x  1)
 lim  lim
x1/ 2 6 x 2  5 x  1 x1/ 2 (2 x  1)(3x  1)
1 1
2 4   2  1
(4 x  2 x  1) 111 3 2
    2
4
 lim   6
x1/ 2 (3x  1) 1 3
1 3  2
3   1
2 2

8 x3  1
ដូចរៃេះ lim 6
x1/ 2 6 x 2  5x  1
x3  x  2 0
17). lim មាៃរាង
x1 x3  x  x 12 0
3
( x  1)  ( x  1) ( x  1)( x 2  x  1)  ( x  1)
 lim  lim
x1 ( x3  x 2 )  ( x  1) x1 x 2 ( x  1)  ( x  1)
( x 2  x  1)  1 (1  1  1)  1 4
 lim    
x1 2
x 1 1 1 0
x3  x  2
ដូចរៃេះ lim 
x1 x3  x2  x  1
 1 3 
18). lim    មាៃរាង (  )
x1 1  x 1  x 2 
 1 x 3  1 x  3
 lim     lim
x1 (1  x)(1  x) 1  x 2  x1 1  x 2

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 173
1  1  3 1
  
1 1 0
 1 3 
ដូចរៃេះ lim     
x1 1  x 1  x 2 

1  x2  1 0
19). lim មាៃរាង
x0 x 0
( 1  x 2  1)( 1  x 2  1) (1  x 2  1)
 lim  lim
x0 x( 1  x 2  1) x0 x( 1  x 2  1)
x2 x
 lim  lim 0
x0 x( 1  x 2  1) x0 1  x2  1

1  x2  1
ដូចរៃេះ lim 0
x0 x
1  x 1 0
20). lim មាៃរាង
x0 2 0
x
( 1  x  1)( 1  x  1) 1  x 1
 lim  lim
2 x0 x 2 (
x0 x ( 1  x  1) 1  x  1)
x 1 1
 lim  lim   
x0 x 2 ( 1  x  1) x0 x( 1  x  1) 0

1  x 1
ដូចរៃេះ lim 
x0 x2

x2  1  1 0
21). lim មាៃរាង
x0 x 2  16  4 0

( x 2  1  1)( x 2  16  4) ( x 2 )( x 2  16  4)
 lim  lim
x0 ( x 2  16  16)( x 2  1  1) x0 ( x 2 )( x 2  1  1)

( x 2  16  4) 16  4 4  4 8
 lim    4
x0 ( x 2  1  1) 1 1 11 2

174 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
x2  1  1
ដូចរៃេះ lim 4
x0 x 2  16  4
x 1  2 0
22). lim មាៃរាង
x5 x 5 0
x 1  4 x 5
 lim  lim
x5 ( x  5)( x  1  2) x5 ( x  5)( x  1  2)
1 1 1
 lim  
x5 ( x  1  2) 2  2 4

x 1  2 1
ដូចរៃេះ lim 
x5 x5 4
x2  x 0
23). lim មាៃរាង
x1 x  1 0
( x 4  x)( x  1) x( x3  1)( x  1)
 lim  lim
x1 ( x  1)( x 2  x) x1 ( x  1)( x 2  x)
2
x( x  1)( x  x  1)( x  1) x( x 2  x  1)( x  1)
 lim  lim
x1 ( x  1)( x 2  x ) x1 ( x2  x )
(1)(1  1  1)(1  1) 3  2
  3
(1  1) 2

x2  x
ដូចរៃេះ lim 3
x1 x 1
xh  x 0
24). lim មាៃរាង
h 0 h 0
( x  h  x) h
 lim  lim
h 0 h( x  h  x ) h 0 h( x  h  x )

1 1 1 x
 lim   
h 0 ( x  h  x) x x 2 x 2x
xh  x x
ដូចរៃេះ lim 
h 0 h 2x

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 175
3
1  x2  1 0
25). lim មាៃរាង
x0 2 0
x
(1  x 2 )  1
 lim
x0 x 2 ( 3 (1  x 2 )2 3
 1  x 2  1)
x2
 lim
x0 x 2 ( 3 (1  x 2 )2 3
 1  x 2  1)
1 1 1
 lim  
x0 ( 3 (1  x 2 2 3
)  1  x  1) 2 111 3

3
1  x2  1 1
ដូចរៃេះ lim 
x0 2 3
x
3 1 x  3 1 x 0
26). lim មាៃរាង
x0 x 0
(1  x)  (1  x)
 lim
x0 x( 3 (1  x) 2  3 1  x 3 1  x  3 (1  x) 2 )
2x
 lim
x0 x( 3 (1  x) 2  3 1  x 3 1  x  3 (1  x) 2 )
2 2 2
 lim  
x0 3 (1  x) 2  3 1  x 3 1  x  3 (1  x)2 111 3
3 1 x  3 1 x 2
ដូចរៃេះ lim 
x0 x 3
3
1  x2  4 1  2 x 0
27). lim មាៃរាង
2
x0 xx 0
3 2 3
1  x 1  4 1  2x  1 ( 1  x 2  1)  ( 4 1  2 x  1)
 lim  lim
x0 x  x2 x0 x  x2
 3 1  x2  1 4 1  2 x  1 
 lim   
x0  x  x 2 x  x 2 
 

176 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
1  x2  1
 lim
x0 ( x  x 2 )[ 3 (1  x 2 ) 2 3
 1  x 2  1]
1  2x 1
 lim
x0 ( x  x 2 )[ 4 (1  2 x)3  4 (1  2 x)2  4 1  2 x  1]
x2
 lim
x0 x(1  x)[ 3 (1  x 2 ) 2 3
 1  x 2  1]
2 x
 lim
x0 x(1  x)[ 4 (1  2 x) 3
 4 (1  2 x)2  4 1  2 x  1]
x
 lim
x0 (1  x)[ 3 (1  x 2 ) 2 3
 1  x 2  1]
2
 lim
x0 (1  x)[ 4 (1  2 x)3  4 (1  2 x)2  4 1  2 x  1]
0 2 2 1
  0 
(1)(1  1  1) (1)(1  1  1  1) 4 2
3
1  x2  4 1  2 x 1
ដូចរៃេះ lim 
x0 x  x2 2
x b  a b 0
28). lim ,(a  b) មាៃរាង
xa x2  a2 0
( x  b)  ( a  b)
 lim
xa ( x  a)( x  a)( x  b  a  b )
xa
 lim
xa ( x  a)( x  a)( x  b  a  b )
1 1
 lim 
xa ( x  a)( x  b  a  b ) (2a)( a  b  a  b )
1 1
 
2a(2 a  b ) 4a a  b
x b  a b 1
ដូចរៃេះ lim 
xa x2  a2 4a a  b

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 177
3
7  x2  3  x2 0
29). lim មាៃរាង
x1 x 1 0
 3 7  x2  2    3  x2  2 
   
 lim    
x1 x 1
 3 7  x2  2 3  x 2  2 
 lim  
x1 x 1 x 1 
 
(7  x 2  8) 3  x2  4
 lim  lim
x1 ( x  1)[ 3 (7  x 2 ) 2 3
 2 7  x 2  4] x1 ( x  1)( 3  x 2  2)
x2  1 x2  1
 lim  lim
x1 ( x  1)[ 3 (7  x 2 ) 2 3
 2 7  x 2  4] x1 ( x  1)( 3  x 2  2)
( x  1)( x  1) ( x  1)( x  1)
 lim  lim
x1 ( x  1)[ 3 (7  x 2 )2 3
 2 7  x 2  4] x1 ( x  1)( 3  x 2  2)
( x  1) ( x  1)
 lim  lim
x1 3 (7  x 2 ) 2 3
 2 7  x2  4 x1 ( 3  x 2  2)
2 2 2 2 1 1 1 3 2 1
        
4  4  4 2  2 12 4 6 2 6 6 3
3
7  x2  3  x2 1
ដូចរៃេះ lim 
x1 x 1 3
n x 1 0
30). lim ( n , m ជាចំៃួៃគត់វជ្ជ
ិ មាៃ) មាៃរាង
x1 x  1
m 0

( x  1)( x m1 
m m m2
x  ...  1)
 lim
x1( x  1)( x n1  x n2  ...  1)
n n

 1
1  ... 
1
m m1 m m2
( x  x  ...  1) mtY m
 lim  
x1 ( xn n 1 n
 x n  2
 ...  1) 1  1
 ... 
1 n
n tY

178 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
n
x 1 m
ដូចរៃេះ lim 
x1 x  1 n
m

a  ax 0
31). lim មាៃរាង
x0 x 0
a  ( a  x) x 1
 lim  lim  lim
x0 x( a  a  x ) x0 x( a  a  x ) x0 ( a  a  x )

1 1 a
  
a  a 2 a 2a
a  ax a
ដូចរៃេះ lim 
x0 x 2a
3 x 2 0
32). lim មាៃរាង
x8 3 x  19  3 0
( x  23 )[ 3 ( x  19)2  33 x  19  32 ]
 lim
x8 3
( x  19  33 )( x 2  2 3 x  22 )
( x  8)[ 3 ( x  19)2  33 x  19  9]
 lim
x8 3
( x  8)( x 2  2 3 x  4)
3 ( x  19) 2  33 x  19  9 9  9  9 3 9 9
 lim   
x8 3 2
x  23 x  4 4  4  4 3 4 4
3
x 2 9
ដូចរៃេះ lim 
x8 x  19  3 4
3

3 3x  4
2 0
33). lim មាៃរាង
x 4 4 x  9  5 0
(3x  4  23 )( 4 x  9  5)
 lim
x4 (4 x  9  52 )[ 3 (3 x  4) 2  2 3 3 x  4  22 ]
(3x  4  8)( 4 x  9  5)
 lim
x4 (4 x  9  25)[ 3 (3 x  4) 2  2 3 3x  4  4]

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 179
(3x  12)( 4 x  9  5)
 lim
x4 (4 x  16)[ 3 (3x  4) 2  2 3 3x  4  4]
3( x  4)( 4 x  9  5)
 lim
x4 4( x  4)[ 3 (3x  4) 2  2 3 3x  4  4]
3( 4 x  9  5) 3(5  5) 30 5
 lim   
x4 4[ 3 (3x  4) 2  2 3 3x  4  4] 4(4  4  4) 48 8

3x  4  2 5
3
ដូចរៃេះ lim 
x 4 4 x  9  5 8
3 1  2x  4 1  3x 0
34). lim មាៃរាង
x0 x 0

 lim
 3
 
1  2 x  1  4 1  3x  1 
x0 x
 3 1  2 x  1 4 1  3x  1  3
1  2x  1 4 1  3x  1
 lim     lim  lim
x0  x x  x0
 x x0 x
1  2x 1
 lim
x0 x[ 3 (1  2 x) 2  3 1  2 x  1]

1  3x  1
 lim
x0 x[ 4 (1  3x) 3
 4 (1  3x)2  4 1  3x  1]
2
 lim
x0 3 (1  2 x) 2  3 1  2x  1
3
 lim
x0 4 (1  3x)3  4 (1  3x) 2  4 1  3x  1
2 3 2 3 89 1
     
1  1  1 1  1  1  1 3 4 12 12
3 1  2x  4 1  3x 1
ដូចរៃេះ lim 
x0 x 12
 1 1
35). lim    មាៃរាង (  )
x0  x( x  1) x 

180 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
 1  ( x  1)  x 1 1
 lim    lim  lim   1
x0  x( x  1)  x0 x( x  1) x0 x  1 1
 1 1
ដូចរៃេះ lim     1
x0  x( x  1) x 

1 x  3 1 x 0
36). lim មាៃរាង
x0 x 0
( 1  x  1)  ( 3 1  x  1) 1  x 1 3 1  x 1
 lim  lim  lim
x0 x x0 x x0 x
1  x 1 1  x 1
 lim  lim
x0 x( 1  x  1) x0 x[ 3 (1  x) 2  3 1  x  1]

x x
 lim  lim
x0 x( 1  x  1) x0 x[ 3 (1  x) 2  3 1  x  1]

1 1
 lim  lim
x0 1  x  1) x0 3 (1  x)  3 1  x  1
2

1 1 1 1 32 1
     
11 111 2 3 6 6
1 x  3 1 x 1
ដូចរៃេះ lim 
x0 x 6
5 x 1 1 0
37). lim មាៃរាង
x0 x  1  1
3 0
( x  1  1)[ 3 ( x  1) 2  3 x  1  1]
 lim
x0 ( x  1  1)[ 5 ( x  1) 4  5 ( x  1)3  5 ( x  1) 2  5 x  1  1]
3 ( x  1)2  3 x 1 1
 lim
x0 5 ( x  1) 4  5 ( x  1)3  5 ( x  1)2  5 x  1  1
111 3
 
11111 5
5
x 1 1 3
ដូចរៃេះ lim 
x0 x  1  1 5
3

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 181
 1 x 1
38). lim    មាៃរាង (  )
x0  x x 
1  ( x  1) x x x
 lim  lim  lim  lim ( x )  0
x0 x x0 x x0 x x0

 1 x 1
ដូចរៃេះ lim   0
x0  x x 
x2  | x |  x 0
39). lim មាៃរាង
x0 x 2  | x | 3x 0

 ករណី x  0 រនាេះ | x |  x រគបាៃ

x2  | x |  x x2  x  x x2  2 x
lim  lim  lim  lim (1)  1
x0 x 2  | x | 3x x0 x 2  x  3x x0 x2  2 x x0

x2  | x |  x
ដូចរៃេះ lim 1
x0 x 2  | x | 3x

 ករណី x  0 រនាេះ | x |   x

x2  | x |  x x2  x  x x2
រគបាៃ lim  lim  lim
x0
x 2  | x | 3x x0 x 2  x  3x x0 x2  4x
x 0
 lim  0
 x4 04
x0

x2  | x |  x
ដូចរៃេះ lim 0
x0 x 2  | x | 3x

2
40). lim ( x  1  x 2  1) មាៃរាង (  )
x
( x 2  1)  ( x 2  1) 2
 lim  lim
x x2  1  x2  1 x 1 1
| x | 1 2  | x | 1 2
x x
 ករណី x   រនាេះ | x |   x
2
រគបាៃ lim ( x 2  1  x 2  1)  lim
x x 1 1
 x 1 2  x 1 2
x x

182 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
2 2 1
 lim   0
x  1 1  ( )(1  1) ( )
 x 1 2  1 2 
 x x 
 ករណី x   រនាេះ | x |  x
2
រគបាៃ lim ( x 2  1  x 2  1)  lim
x  1 x 
1
x 1 2  x 1 2
x x
2 2 1
 lim   0
x   1 1  ( )(1  1) ( )
x 1 2  1 2 
 x x 

ដូចរៃេះ lim ( x 2  1  x 2  1)  0
x 

41). lim ( x 2  1  x) មាៃរាង (  )


x 

 ករណី x   រគបាៃ lim ( x 2  1  x)     ()   


x

ដូចរៃេះ lim ( x 2  1  x)   
x

 ករណី x  

x2  1  x2 1
lim ( x 2  1  x)  lim  lim 0
x  x  2
x 1  x x  2
x 1  x

ដូចរៃេះ lim ( x 2  1  x)  0
x 

42). lim x( x 2  1  x) មាៃរាង (  )


x 

 ករណី x   រគបាៃ lim x( x 2  1  x)  ()(   )  


x

ដូចរៃេះ lim x( x 2  1  x)  
x

 ករណី x  

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 183
x( x 2  1  x 2 ) x
lim x( x 2  1  x)  lim  lim
x  x  x2  1  x x  1
x 1 2  x
x
x 1 1
 lim  lim 
x   1  x   1  2
x  1  2  1  1  2  1
 x   x 
1
ដូចរៃេះ lim x( x 2  1  x) 
x  2
43). lim ( ( x  a)( x  b)  x) មាៃរាង (  )
x 
 ករណី x   រគបាៃ lim ( ( x  a)( x  b)  x)  (   )   
x

ដូចរៃេះ lim ( ( x  a)( x  b)  x)   


x

 ករណី x  

( x  a)( x  b)  x 2
រគបាៃ lim ( ( x  a)( x  b)  x)  lim
x  x  ( x  a)( x  b)  x

x 2  (a  b) x  ab  x 2 (a  b) x  ab
 lim  lim
x  2
x  (a  b) x  ab  x x  a  b ab
x 1  2 x
x x
 ab  ab
x a  b   ( a  b) 
 lim  x 
 lim x
x   a  b ab  x   a  b ab
x 1  2  1 1  2 1
 x x  x x
ab0 ab
 
11 2
ab
ដូចរៃេះ lim ( ( x  a)( x  b)  x) 
x  2

44). lim ( x 2  2 x  1  x 2  7 x  3) មាៃរាង (  )


x 

184 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
( x 2  2 x  1)  ( x 2  7 x  3)
 lim
x  x2  2 x  1  x2  7 x  3
5x  4
 lim
x  2 1 7 3
| x | 1  2  | x | 1  2
x x x x
5x  4
 lim
x   2 1 7 3 
| x |  1  2  1  2 
 x x x x 
 ករណី x   រនាេះ | x |  x
5x  4
រគបាៃ lim
x   2 1 7 3 
| x |  1  2  1  2 
 x x x x 
 4
x5  
 lim  x
x   2 1 7 3 
x 1  2  1  2 
 x x x x 
 4
5  
 lim  x

5

5
x   2 1 7 3  11 2
 1  2  1  2 
 x x x x 
 ករណី x   រនាេះ | x |   x
5x  4
រគបាៃ lim
x  2 1 7 3 
| x |  1  2  1  2 
 x x x x 
 4
x5  
 lim  x
x  2 1 7 3 
 x 1  2  1  2 
 x x x x 

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 185
 4
5  
 lim  x

5

5
x  2 1 7 3  11 2
 1  2  1  2 
 x x x x 
5
ដូចរៃេះ lim ( x 2  2 x  1  x 2  7 x  3)  
x  2

45). lim ( 3 ( x  1)  3 ( x  1) ) មាៃរាង (  )


2 2
x
( x  1)2  ( x  1)2
 lim
x 3 [( x  1) 2 ]2  3 ( x  1)2 3 ( x  1)2  3 [( x  1) 2 ]2
( x 2  2 x  1)  ( x 2  2 x  1)
 lim
x 3 ( x  1) 4  3 ( x  1)2 ( x  1)2  3 ( x  1)4
4x
 lim
x 3 ( x  1)4  3 ( x  1)2 ( x  1)2  3 ( x  1)4
4x
 lim
x 3 ( x  1) 4  3 ( x 2  1)2  3 ( x  1)4
4x
 lim
x 1 4 1 1
3 x 4 (1 
)  3 x 4 (1  2 )2  3 x 4 (1  )4
x x x
4x
 lim
x 3 4  1 1 1 
x  3 (1  )4  3 (1  2 )2  3 (1  )4 
 x x x 
4x
 lim
x 3  1 1 1 
x x  3 (1  )4  3 (1  2 )2  3 (1  )4 
 x x x 
4 1 1
 lim   0 0
x x 
3
1 1 1  111
 3 (1  )  3 (1  2 )  3 (1  ) 
4 2 4
 x x x 

186 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
ដូចរៃេះ lim ( 3 ( x  1)  3 ( x  1) )  0
2 2
x

3x  2 x  x 
46). lim មាៃរាង
x  1 
x7
5
   
 2x  x   2 1 
x 3 3  3
 x   x x 
 lim    lim  
x  1 7 x   1 7
x  
5 x 5 x
3 3
   3  5  15
1 1
5 5

3x  2 x  x
ដូចរៃេះ lim  15
x  1
x7
5
 2 x2  2 
47). lim មាៃរាង
x x 2
 3x  1 
 2   2 
x2   2  2  2  2 
 lim  x   lim  x   2  0   2
x 2  3 1  x  3 1  1  0  0
x 1   2  1  x  2 
 x x   x 
 2 x2  2
ដូចរៃេះ lim  2
x x 2  3x  1
x2  2 x  2 
48). lim មាៃរាង
x  2
 3x  4 
 2 2   2 2 
x 2 1   2  1  x  2  1  0  0
 lim  x x 
lim  x  
1
x  2  4  x   4  3  0 3
x  3  2   3  2 
 x   x 

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 187
x2  2 x  2 1
ដូចរៃេះ lim 
2
x   3x  4 3

x100  x10  1 
49). lim មាៃរាង
100
 10 x  1
x  100 x 10 
 1 1   1 1 
x100 1  90  100  1  90  100 
 lim  x x   lim  x x   1
x  100  10 1  x   10 1  100
x 100  90  100  100  90  100 
 x x   x x 
x100  x10  11
ដូចរៃេះ lim 
x  100 x100  10 x10  1 100

4 x2  x  3 
50). lim មាៃរាង
x x 
 1 3   1 3 
x2  4   2  | x| 4   2 
 x x   x x 
 lim  lim
x x x x
 ករណី x   រនាេះ | x |   x

 1 3   1 3 
| x| 4   2  x  4   2 
 x x   x x 
រគបាៃ lim  lim
x x x x
 1 3 
 4  2 
 x x 
 lim   4  0  0  2
x 1
 ករណី x   រនាេះ | x |  x

 1 3   1 3 
| x| 4   2  x 4   2 
 x x   x x 
រគបាៃ lim  lim
x  x x  x
 1 3 
4 x  2 
 x 
 lim  400  2
x  1

188 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
4 x2  x  3
ដូចរៃេះ lim 2
x x
1  cos x 0
51). lim មាៃរាង
x0 1  x  1 0
x x
(2sin 2 )( 1  x  1) (2sin 2 )( 1  x  1)
 lim 2  lim 2
x0 (1  x)  1 x0 x
x
sin 2
 lim 2  2( 1  x  1)  1 2(1  1)  4  1
x0  x  2 4 2 4
 
2
1  cos x
ដូចរៃេះ lim 1
x0 1  x  1

1  cos3 x 0
52). lim មាៃរាង
x0 x sin 2 x 0
x
(2sin 2 )(1  cos x  cos 2 x)
(1  cos x)(1  cos x  cos 2 x) 2
 lim  lim
x0 x(2sin x cos x) x0 x x
2 x(2sin cos )cos x
2 2
x x
(sin )(1  cos x  cos 2 x) sin 2
 lim 2  lim 2  (1  cos x  cos x)
x0 x x0 x x
x(2cos )cos x 2(2cos )cos x
2 2 2
111 3
 1 
2(2) 4

1  cos3 x 3
ដូចរៃេះ lim 
x0 x sin 2 x 4
1
x 2 sin
53). lim x  lim ( x )  ( x sin 1 )
x0 sin x x0 sin x x
1 1
រោយ 1  sin  1 នាំឲ្យ  x  x sin  x
x x

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 189
1
រគបាៃ lim ( x)  lim x sin  lim ( x)
x0 x0 x x0
1 1
ឬ 0  lim x sin  0 នាំឲ្យ lim x sin  0
x0 x x0 x
1
x 2 sin
រគបាៃ lim x  lim ( x )  ( x sin 1 )  1 0  0
x0 sin x x0 sin x x
1
x 2 sin
ដូចរៃេះ lim x 0
x0 sin x

  1
sin   x  
54). lim
6  2 មាៃរាង 0
x0 x 0
  1 1 3 1
sincos x  cos sin x  cos x  sin x 
 lim 6 6 2  lim 2 2 2
x0 x x0 x
1 3
 (1  cos x)  sin x
1 1  cos x 3 sin x
 lim 2 2   lim  lim
x0 x 2 x0 x 2 x0 x
1 3 3
  (0)  (1) 
2 2 2
  1
sin   x  
ដូចរៃេះ lim
6  2 3
x0 x 2
1 1 1  1 1 
55). lim     lim   cot x 
x0 x  sin x tan x  x0 x  sin x 
1 1 cos x  1  1  cos x 
 lim     lim  
x0 x  sin x sin x  x0 x  sin x 
x x x
2sin 2 sin sin
1 2 2 2 1 1 1
 lim  lim  lim   1 
x0 x x x x0 x x0 x x 2 2
2sin cos x cos 2cos
2 2 2 2 2

190 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
1 1 1  1
ដូចរៃេះ lim   
x0 x  sin x tan x  2
sin(1  x) 0
56). lim មាៃរាង
x1 x 1 0
តាង u  1  x រនាេះ x  1  u
រពល x  1 រនាេះ u  0
sin(1  x) sin u (sin u)( 1  u  1)
រគបាៃ lim  lim  lim
x1 x 1 u 0 1  u  1 u 0 (1  u )  1
(sin u )( 1  u  1) sin u
 lim   lim  ( 1  u  1)  1(1  1)   2
u 0 u u 0 u

sin(1  x)
ដូចរៃេះ lim  2
x1 x 1
x3  1 0
57). lim មាៃរាង
x1 sin( x  1) 0
តាង u  1  x រនាេះ x  u  1
រពល x  1 រនាេះ u  0

x3  1 (u  1)3  1
រគបាៃ lim  lim
x1 sin( x  1) u 0 sin u
(u 3  3u 2  3u  1)  1 u 3  3u 2  3u
 lim  lim
u 0 sin u u 0 sin u
u
 lim  (u 2  3u  3)  1(0  0  3)  3
u 0 sin u

x3  1
ដូចរៃេះ lim 3
x1 sin( x  1)

sin x  cos x 0
58). lim មាៃរាង
 tan x  cot x 0
x
4
sin x  cos x sin x cos x(sin x  cos x)
 lim  lim
 sin x cos x  sin 2 x  cos 2 x
x  x
4 cos x sin x 4

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 191
sin x cos x(sin x  cos x) sin x cos x
 lim  lim
 (sin x  cos x)(sin x  cos x)  (sin x  cos x)
x x
4 4
2 2 2 1

 2 2  4  2  1  2  2
2 2 2 2 2 2 2 2 4
 2
2 2 2
sin x  cos x 2
ដូចរៃេះ lim 
 tan x  cot x 4
x
4
2
cos 2 x  e x 0
59). lim មាៃរាង
x0 2 0
x
2 2
cos 2 x  1  e x  1 (1  cos 2 x)  (e x  1)
 lim   lim
x0 x2 x0 x2
2sin 2 x  e x  1)
2
 2sin 2 x e x2  1 
  lim   lim   
x0 x2 x0  x 2 x 2 
 
  (2  1)   3
2
cos 2 x  e x
ដូចរៃេះ lim  3
x0 x2

e x cos 4 x  1
2
0
60). lim មាៃរាង
x0 2 0
x
e x (cos 4 x  1)  e x  1 e x ( 2sin 2 2 x)  e x  1
2 2 2 2

 lim  lim
x0 x2 x0 x2
e x (2sin 2 2 x)  (e x  1)
2 2

  lim
x0 x2
 sin 2 2 x  x2
 1 
  x2 e
  lim  4  2e    (1 4  2  1)   9
x0  (2 x) 2  x 2 
 

192 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
e x cos 4 x  1
2

ដូចរៃេះ lim  9
x0 x2

1  x 2  cos x 0
61). lim មាៃរាង
x0 x2 0
1  x 2  cos2 x (1  cos2 x)  x 2
 lim  lim
x0 x 2 ( 1  x 2  cos x) x0 x 2 ( 1  x 2  cos x)
1  x 2  cos2 x sin 2 x  x 2
 lim  lim
x0 x 2 ( 1  x 2  cos x) x0 x 2 ( 1  x 2  cos x)
 sin 2 x  1 1 1
 lim   1   (1  1)   2 1

x0  x 2  2 11 2
 ( 1  x  cos x)

1  x 2  cos x
ដូចរៃេះ lim 1
x0 x2
x3  x 2  2 0
62). lim មាៃរាង
x1 sin( x  1) 0
តាង u  x  1 រនាេះ x  u  1
រពល x  1 រនាេះ u  0

x3  x 2  2 (u  1)3  (u  1)2  2
រគបាៃ lim  lim
x1 sin( x  1) u 0 sin u
3 2 2
(u  3u  3u  1)  (u  2u  1)  2
 lim
u 0 sin u
u 3  4u 2  5u u
 lim  lim  (u 2  4u  5)  1 (0  0  5)  5
u 0 sin u u 0 sin u

x3  x 2  2
ដូចរៃេះ lim 5
x1 sin( x  1)

1  x3  1 0
63). lim មាៃរាង
x0 2 0
sin x

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 193
(1  x3 )  1  x3
 lim  lim
x0 ( 1  x3  1)sin x 2 x0 ( 1  x3  1)sin x 2
x2 x 0
 lim   1  1 0  0
x0 sin x 2
( 1  x3  1) 11

1  x3  1
ដូចរៃេះ lim 0
x0 sin x 2
sin  x 0
64). lim មាៃរាង
x0 sin  x 0
sin  x x   
 lim    1 1 
x0  x sin  x   
sin  x 
ដូចរៃេះ lim 
x0 sin  x 

sin 2 x  1 0
65). lim មាៃរាង
 1  sin x 0
x
2
(sin x  1)(sin x  1)
 lim  lim (sin x  1)  1  1  2
x
 (1  sin x) x

2 2
2
sin x  1
ដូចរៃេះ lim  2
 1  sin x
x
2
2 tan x  sin x 0
66). lim មាៃរាង
x0 x 0
 2 tan x sin x 
 lim     2 1  3
x0  x x 
2 tan x  sin x
ដូចរៃេះ lim 3
x0 x
1  cos 2 x 0
67). lim មាៃរាង
x0 2 0
x

194 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
1  cos 2 x 2sin 2 x 1
 lim  lim 
x0 x 2 (1 
cos 2 x ) x0 x 2 (1  cos 2 x )
1 1
 2  2 1
11 2
1  cos 2 x
ដូចរៃេះ lim 1
x0 x2
( x  1)sin x
68). lim
x2  3
x 
រោយ  sin x  1   ( x  1)  ( x  1)sin x  ( x  1)
( x  1) ( x  1)sin x ( x  1)
នាំឲ្យ   
2 2
x 3 x 3 x2  3
 1  1
x 1   x 1  
 x 
 
( x 1)sin x x
នាំឲ្យ  
 3  2
x 3  3 
x 2 1  2  x 2 1  2 
 x   x 
 1  1
 1   1  
  
 
x ( x 1)sin x x
នាំឲ្យ 
 3  2
x 3  3 
x 1  2  x 2 1  2 
 x   x 
 1  1
 1   1  
 x ( x  1)sin x  x
រគបាៃ lim  lim  lim
x  3  x x  3 2 x 2  3 
x 1  2  x 1  2 
 x   x 
( x  1)sin x ( x  1)sin x
នាំឲ្យ 0  lim  0 នាំឲ្យ lim 0
x x  3 2 x x 2  3

( x  1)sin x
ដូចរៃេះ lim 0
x x 2  3

tan kx 0
69). lim មាៃរាង
x0 x 0
tan kx
 lim  k  1 k  k
x0 kx

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 195
tan kx
ដូចរៃេះ lim k
x0 x
ln(sin x) 0
70). lim មាៃរាង

x (  2 x)
2 0
2
 
តាង u  x  រនាេះ x  u
2 2

រពល x  រនាេះ u  0
2

ln[sin(  u )]
ln(sin x) 2
រគបាៃ lim  lim
 (  2 x) 2 u 0 
x [  2(  u )]2
2 2
ln(cos u ) ln(1  cos u  1) 1 1 x
 lim  lim  lim ln(1  2sin 2 )
u 0 (2u )2 u 0 4u 2 4 u 0 u 2 2
1
1 u 2
 lim ln(1  2sin 2 ) u
4 u 0 2
u
( 2sin 2 )
2
 1  u2
 ( 2sin 2 ) 
u
1  2u
 lim ln [1  (2sin )] 2 
4 u 0  2 
 
 
u
(sin 2 )
2  2
 1   u 2 4
 ( 2sin 2 )   2 
u

1
lim  2u
ln [1  (2sin )] 2 
4 u 0  2 
 
 
2
1  1   2   1  1  1
 ln e 4     ln e       
4  4  4   4  2  8

196 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
ln(sin x) 1
ដូចរៃេះ lim 
 (  2 x) 2 8
x
2

sin( x n )
71). lim ( n , m ជាចំៃួៃគត់វជ្ជ
ិ មាៃ)
x0 (sin x) m

 ករណី m  n

sin( x n ) sin( x n ) sin( x n ) xn


រគបាៃ lim  lim  lim  1
x0 (sin x) m x0 (sin x) n x0 xn (sin x) n
sin( x n )
ដូចរៃេះ lim 1
x0 (sin x) m

 ករណី n  m រនាេះ n  m  0

sin( x n ) sin( x n ) xm xn
រគបាៃ lim  lim  
x0 (sin x) m x0 xn (sin x)m xm
sin( x n ) xm
 lim   x nm  1 1 0  0
x0 n m
x (sin x)
sin( x n )
ដូចរៃេះ lim 0
x0 (sin x) m

 ករណី n  m រនាេះ m  n  0

sin( x n ) sin( x n ) xm xn
រគបាៃ lim  lim  
x0 (sin x) m x0 xn (sin x)m xm
sin( x n ) xm 1 1
 lim    1 1   
x0 n m m n 0
x (sin x) x
sin( x n )
ដូចរៃេះ lim  
x0 (sin x) m

 1 1 
72). lim    មាៃរាង (  )
x0  sin x tan x 

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 197
x
2sin 2
 1 cos x  1  cos x 2
 lim     lim  lim
x0  sin x sin x  x0 sin x x0 x x
2sin cos
2 2
x
sin
 lim 2  0 0
x0 x 1
cos
2
 1 1 
ដូចរៃេះ lim   0
x0  sin x tan x 
1
73). lim x (e x  1) មាៃរាង (  0)
x
1 1
តាង u  រនាេះ x 
x u
រពល x   រនាេះ u  0
1
1 u eu  1
រគបាៃ lim x (e x  1)  lim (e  1)  lim 1
x u 0 u u 0 u
1
ដូចរៃេះ lim x (e x  1)  1
x
x
 1 
74). lim 1   មាៃរាង (1 )
x  x
( 1)
 1 (  x )  1
 lim 1     e1 
x  x  e

x
 1 1
ដូចរៃេះ lim 1   
x  x e
x2
 1 
75). lim 1   មាៃរាង (1 )
x   x
 ករណី x  

198 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
x2 x
 1  1  x 
lim 1    lim 1     e    
x   x x   x 
 
x2
 1
ដូចរៃេះ lim 1    
x   x
 ករណី x  

x2 x
 1  1  x 
lim 1    lim 1     e  0
x  x x  x 
 
x2
 1
ដូចរៃេះ lim 1   0
x   x
ln(1  kx) 0
76). lim មាៃរាង
x0 x 0
k
1  1 
1
 lim ln(1  kx)  lim ln(1  kx)  lim ln (1  kx) 
x  kx
x0 x x0 x0  
 
 ln ek  k ln e  k
ln(1  kx)
ដូចរៃេះ lim k
x0 x
sin x
 sin x  x sin x 
77). lim   មាៃរាង (1 )
x0  x 
sin x sin x
 sin x  x sin x  sin x  x sin x
 lim 1   1  lim 1   1
x0  x  x0  x 
 sin x  sin x 
1
 1  x 
 x sin x 
  sin x  
   sin x    x 1 
 lim  1    1  
x0    x  
 
 

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 199
 sin x  x  sin x 
 1  
x  x sin x 

  sin x  
   sin x    x 1 
 lim  1    1  
x0    x  
 
 
 x sin x  sin x 

 1   
x  x sin x 

  sin x  
   sin x    x 1 
 lim  1    1  
x0    x  
 
 
 sin x 

 1   x 
  sin x  
   sin x    x 1  1
 lim  1    1    e1 
x0    x   e
 
 
sin x
 sin x  x sin x 1
ដូចរៃេះ lim   
x0  x  e
1
78). lim (1  2  3  ...  n)
n  n 2
 1
n 2 1  
1 n(n  1) 1  n
 lim   lim 
n  n 2 2 n  n 2 2
 1
1   1  0 1
 lim 
n
 
n  2 2 2
1 1
ដូចរៃេះ lim (1  2  3  ...  n) 
n  n 2 2
1 1 1
1   ...  n
2 4 2
79). lim
n  1 1 1
1    ...  n
3 9 3

200 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
n 1 n 1
1 1
1   1  
     
1 1 1 2 2
រគមាៃ 1    ... 
2 4 2 n 1 1
1    
2 2
n 1 n 1
1 1
1   1  
     
1 1 1 3 3
1    ... 
3 9 3n  1   2
1    
 3 3
n 1
1
1  
2 (1  0)
1 1 1  
1 1
1
  ...  n    
រគបាៃ lim
2 4 2  lim 2     
2 2 4
n  1 1 1 n  1
n 1 (1  0) 3 3
1    ...  n 1  
3 9 3 3 2 2
 
2 3
 
3
1 1 1
1   ...  n
ដូចរៃេះ lim
2 4 2 4
n  1 1 1
1    ...  n 3
3 9 3
 1  2  3  ...  n n 
80). lim   
n   n2 2
 n(1  n) 
 2 n   n(1  n) n 
 lim     lim   
n   n  2 2  n   2(n  2) 2 
 
 n(1  n)  n(n  2)  n  n 2  n 2  2n
 lim    lim
n   2(n  2)  n  2(n  2)
n n 1 1
 lim  lim  lim 
n  2(n  2) n   2  n   2  2
2n  1   2 1  
 n  n

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 201
 1  2  3  ...  n n  1
ដូចរៃេះ lim   
n   n2 2 2
 1  2  3  4  ...  2n 
81). lim  
n   n2  1

 
 1  3  ...  (2n  1)  (2  4  ...  2n) 
 lim  
n   n2  1

 
 n(1  2n  1) n(2  2n)   n(2n) n(2  2n) 
    2  
 lim  2 2 2
  lim  
n   n2  1  n   n2  1 
   
n2  n(1  n) n2  n  n2 n
 lim  lim  lim
n  2
n 1 n  2
n 1 n  n2  1
n 1
 lim  lim  1
n  1 n  1
n 1 2 1 2
n n
 1  2  3  4  ...  2n 
ដូចរៃេះ lim    1
n   n2  1

 
 1 1 1 
82). lim    ...  
n   1  2 2  3 (n  1)n 
1 1 1
រគមាៃ  
(k  1)k k  1 k
1 1 1
របើ k  2 រនាេះ  
1 2 1 2
1 1 1
របើ k  3 រនាេះ  
23 2 3
1 1 1
របើ k  4 រនាេះ  
3 4 3 4
.............................................................
1 1 1
របើ k  n រនាេះ  
(n  1)n n  1 n

202 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
បូកអងគៃិងអងគរគបាៃៈ
 1 1 1  1 1 1 1 1 1 1 1
   ...           ...   
 1 2 2  3 (n  1)n   1 2 2 3 3 4 n 1 n 
 1 1 1  1 1  1
   ...       1
 1 2 2  3 (n  1)n   1 n  n
 1 1 1   1
រគបាៃ lim    ...    lim 1    1  0  1
n   1  2 2  3 (n  1)n  n   n 
 1 1 1 
ដូចរៃេះ lim    ...   1
n   1  2 2  3 (n  1)n 
 1 1 1 
83). lim    ...  
n   1  3 3  5 (2n  1)(2n  1) 
1 1 1 1 
រគមាៃ    
(2k  1)(2k  1) 2  2k  1 2k  1 
1 1 1 1 
របើ k  1 រនាេះ    
1 3 2  1 3 
1 11 1
របើ k  2 រនាេះ    
35 2  3 5 
1 11 1
របើ k  3 រនាេះ    
57 2  5 7 
.............................................................
1 1 1 1 
របើ k  n រនាេះ    
(2n  1)(2n  1) 2  2n  1 2n  1 
បូកអងគៃិងអងគរគបាៃៈ
 1 1 1  1 1 1 1 1 1 1 
   ...         ...   
 1 3 3  5 (2n  1)(2n  1)  2  1 3 3 5 2n  1 2n  1 
 1 1 1  1 1 1 
   ...     
 1 3 3  5 (2n  1)(2n  1)  2  1 2n  1 
 1 1 1  1 1 1  1
lim    ...    lim   
n   1  3 3  5 (2 n  1)(2 n  1)  n  
2 1 2 n 1  2

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 203
 1 1 1  1
ដូចរៃេះ lim    ...  
n   1  3 3  5 (2n  1)(2n  1)  2
84). កំណត់អៃុគមៃ៍ដឺររកទីពីរ f ( x)

តាង f ( x)  ax  bx  c ដដល a  0
2

f ( x)
ក). lim  1 រគបាៃៈ
x  x 2 1
 b c 
2 x2  a   2 
ax  bx  c  x x 
lim  lim
x  2
x 1 x   1 
x 2 1  2 
 x 
 b c 
a  x  2  a  0 0
 lim  x   a នាំឲ្យ a  1
x   1  1 0
1  2 
 x 
f ( x) x 2  bx  c
ខ/. lim  1 រគបាៃ lim  1
x1 x 2 1 x2  1
x1

x 2  bx  c
រោយ lim( x  1)  0 ដូរចនេះរដើមបឲ្
ី យ lim ជាលីមតី នៃចំៃួៃរថរ
2
x1 x1 x 2  1
លុ េះរតាដត lim( x  bx  c)  0 ឬ (1  b  c)  0 នាំឲ្យ c   b  1
2
x1
2
x  bx  c x 2  bx  b  1
រគបាៃ lim  1  lim  1
x1 x2  1 x1 x2  1
( x  1)( x  1)  b( x  1) ( x  1)  b
lim  1 lim  1
x1 ( x  1)( x  1) x1 x  1
11 b b2
 1   1  b  2   2  b   4
11 2
នាំឲ្យ c   b  1  4  1  3

ដូចរៃេះ f ( x)  x  4 x  3 ។
2

85). កំណត់តនមលនៃចំៃួៃរថរ a រដើមបឲ្


ី យលីមត
ី ខាងររោមជាលីមត
ី នៃចំៃួៃរថរ រ ើយ
កំណត់លីមត
ី រៃេះផងៈ

204 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ
x3a
ក/. lim
x1 x 1
រោយ lim( x  1)  1  1  0 នាំឲ្យ lim( x  3  a)  0
x1 x1
រគបាៃ 1 3  a  0  2  a  0  a  2
 ចំរ េះ a  2
x32 x 3 4
រគបាៃ lim  lim
x1 x 1 x1 ( x  1)( x  3  2)
x 1 1 1 1
 lim  lim  
x1 ( x  1)( x  3  2) x1 ( x  3  2) 2  2 4

x3 2 1
ដូចរៃេះ a  2 , lim 
x1 x 1 2
1  3x  a
ខ/. lim
x0 x
រោយ lim ( x)  0 នាំឲ្យ lim ( 1  3x  a)  0
x0 x0
នាំឲ្យ 1  0  a  0  1  a  0  a  1
 ចំរ េះ a  1
1  3x  1 1  3x  1
រគបាៃ lim  lim
x0 x x0 x( 1  3x  1)
3x 3 3 3
 lim  lim  
x0 x( 1  3x  1) x0 ( 1  3 x  1) 1  1 2

1  3x  1 3
ដូចរៃេះ a  1 , lim 
x0 x 2
x  a 1
គ/. lim
x 2 x2
រោយ lim ( x  2)  0 នាំឲ្យ lim ( x  a  1)  0
x2 x2
រគបាៃ 2  a  1  0  2  a  1  2  a  1  a  1
 ចំរ េះ a  1

លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ 205
x 1 1 x 11
រគបាៃ lim  lim
x2 x  2 x2 ( x  2)( x  1  1)
x2 1 1 1
 lim  lim  
x2 ( x  2)( x  1  1) x2 ( x  1  1) 1  1 2

x 1 1 1
ដូចរៃេះ a  1 , lim 
x 2 x  2 2

x 2  ax  1
ឃ/. lim
x1 x2  1
រោយ lim ( x  1)  1  1  0 នាំឲ្យ lim ( x  ax  1)  0
2 2
x1 x1

1  a 1  0  1  a  1  1  a  1  a  0
 ចំរ េះ a  0

x2  1 ( x 2  1) 1 1
រគបាៃ lim  lim  lim 
2
x1 x  1 x1 ( x 2  1)( x 2  1) x1 x 2  1 2

x2  1 1
ដូចរៃេះ a  0 , lim 
x1 x 2  1 2

ចប់

206 លីមត
ី នៃអៃុ គមៃ៍ | អនកររៀបររៀងៈ អូច បុៃថៃ

You might also like