Professional Documents
Culture Documents
Phao
Phao
Nói đến Tú Xương là nói đến sự hợp nhất của tính “trào phúng và trữ tình". Giọng cười mỉa mai
chua chát, trong thơ ông là nụ cười mang theo nước mắt trước thực trạng xã hội. Bên giọng cười
chua cay có một không hai ấy, Trần Tế Xương cũng là người đi tiên phong trong việc đưa đời
sống cá nhân - gia đình vào thơ của mình. Những bài thơ trữ tình của ông tràn ngập thứ tình cảm
gia đình, tồn tại song hành với nỗi đau vì nghèo đói, đã tạo cho thơ ca Việt Nam những nét mới
mẻ và thú vị: “Thương vợ” là bài thơ thuộc thể loại tình cảm ấy.
Bài thơ được mở đầu khá ấn tượng, bằng cái vòng thời gian khép kín “quanh năm” của người đàn
bà buôn bán, tảo tần lại gói trong một không gian nhỏ hẹp “mom sông”, vì hai chữ “chồng - con”:
Thế cho nên, bà Tú không biết từ lúc nào đã hóa thân thành: “Thân cò” để lặn lội nơi sóng nước
eo sèo, nơi quãng vắng thưa người, đã gợi lên nỗi đau thân phận:
Tú Xương “gợi nhờ” gánh nặng lên vai người vợ, còn mình mải vui chơi, hưởng lạc và “hư hỏng”.
Tú Xương đã ái ngại để rồi sự cảm thông ấy đã đến chỗ cao trào của lòng thương và tự trách
mình vì mang đến cho vợ thứ duyên nợ không trọn đạo. Câu thơ rơi vào chỗ luận lí về chữ
“duyên” với nhiều tầng nghĩa:
Thơ Tú Xương cay độc mà chân thành, trào phúng mà trữ tình, phong lưu mà chung thủy, chửi
đời mà chửi mình, cười mình mà khóc mình, trong nỗi đau công danh lận đận, trong nỗi đau thân
phận, trong nỗi đau cùng đường tuyệt lối của cảnh cơ hàn.
Giọng thơ Tú Xương trong “Thương vợ” trào dâng một niềm thương tha thiết đối với vợ. Ngôn
ngữ thơ giản dị, mang đậm chất ca dao, hình ảnh gợi trường liên tưởng khá rộng. Độc đáo nhất ở
bài thơ là hình tượng người phụ nữ hóa thân vào “thân cò” đã gợi nhiều nỗi niềm thương cảm,
một thứ tình cảm thương thân và chua chát. Thành công nhất của bài thơ là xây dựng được hình
tượng nghệ thuật có tính đột phá, bất ngờ và mới mẻ. Thành công đó cùng chính là việc: Đưa
người phụ nữ vào thơ ca, mà hình tượng đạt đến trình độ mẫu mực và thấm đượm chất nhân
văn. Hình ảnh người vợ thân yêu của ông đã chiếm trọn tình cảm của người đọc cho đến mãi bây
giờ! Cái công ấy của Tú Xương, có thể bù vào cái tội “hờ hững" được chăng?