Odlukom Vlade Knjaževine Crne Gore 11. decembra 1887.

godine otvorena
je bolnica u Nikšiću pod imenom Knjeginja Zorka, po najstarijoj ćerki
tadašnjeg knjaza Nikole.

U izvještaju glasa Crnogorca kaže se njegovo veličanstvo naš uzvišeni

gospodar izvolio je podignuti po novom planu tako krasnu bolnicu, da joj ne
bi bilo mane ni u dosta višoj varoši. Bolnica ima 10 kreveta i dobro je
snabdijevana. Knjaz Nikola je tako udovoljio zahtjevima građana i lokalne
vlasti da se u Nikšiću otvori prva stalna bolnica. Veći dio sredstava
obezbijeđen je prodajom svadbenih darova knjeginje Zorke. Prvi upravnik
bolnice je dr Đuro Đorđije Kustudić, koji je medicinski fakultet završio u
Gracu. Postavljanjem 1880. godine prvog stalnog ljekara dr Dimitrija
Makridesa Makrida i otvaranjem bolnice uspostavljena je organizovana
zdravstvena služba i zdravstvena zaštita stanovnika Nikšića. Na razvoj
zdravstvene službe u Nikšiću značajno utiču ratna dešavanja od 1875 do 1878
godine. Crna Gora 17. novembra 1875. godine postaje 26 država članica
Međunarodnog crvenog krsta.

Potpisivanjem Ženevske konvencije stvoreni su preduslovi za dolazak

međunarodnih misija iz Švajcarske, Austrije i Rusije koje su značajno
pomogle odboru za pomoć stradajućih Hercegovaca na čijem čelu je
mitropolit Ilarion Roganović. Kasnije je ovaj odbor transformisan je u
Crnogorki crveni krst. Prvi predsjednik glavnog odbora Crnogorskog crvenog
krsta bio je Arhimandrit Visarijon Ljubiša.

U vrijeme oslobodilačkih ratova od 1875 do 1878 godine na Grahovu i u

Župi formirane su privremene ratne bolnice. Stručnu ljekarsku pomoć u
Grahovskoj bolnici pružali su Dubrovački ljekari iz sastava Austrougarskog
crvenog krsta a u Župskoj privremenoj bolnici članovi Švajcarskog crvenog
krsta. Upravnik Grahovske bolnice bio je dr Roko Mišetić, ordinirao je dr
Hubel i dr Bohumil Bauček koji posle odlazi u Šavnik gdje je formirao
privremenu bolnicu. Posle kraćeg zadržavanja u Grahovskoj bolnici dr
Valerije Vale Tomić dobrovoljac sa ostrva Brača odlazi u župsku bolnicu kao
prvi ljekar, a nešto kasnije na Cetinju postavljen je za prvog upravnika prve
Crnogorske bolnice Danilo prvi. U župskoj bolnici ordinirali su i članovi
Švajcarske misije crvenog krsta dr Frederik Verie i farmaceut Šarla Gec, prvi
apotekar u nikšićkoj opštini. U Crnoj Gori prvi stalni ljekari su francuski
vojni ljekari koje 1857. godine šalje suveren Napoleon III, nakon posjete
Knjaza Danila Parizu.

Prilikom oslobođenja Nikšića 8. septembra 1877. godine sa crnogorskom

vojskom ušli su Francuz dr Žan Batist Pevrije lični ljekar knjaza Nikole i
ruska misija Crvenog krsta.

U južnom dijelu donjeg grada radila je turska bolnica a kamena ploča sa ove
bolnice na kojoj piše Hirurgija nalazi se u Nikšićkom muzeju.

Poslije odlaska dr Makrida u Nikšić povremeno dolazi dr Petar Miljanić

načelnik Crnogorskog saniteta koji organizuje zdravstvenu službu po
evropskim standardima. Zahvaljujući njegovim naporima u svakom većem
mjestu u Crnoj Gori postavljeni su stalni ljekari. Nikšićka bolnica je druga
stalna u Crnoj Gori. Smještena je u adaptiranoj zgradi bivše turske kasarne
koja je srušena posle Drugog svjetskog rata a nalazila se uz današnji Bulevar
Vuka Mićunovića na mjestu stambenih vojnih zgrada. Do kraja 1918. godine
pored dr Đura Kustudića u nikšićkoj Bolnici radili su dr Stevo Ognjenović,
Mitar Radulović, Jovan Kujačić, Petar Kontić, Sadik Strinić, Neško Radović i
Jakov Zarubica. Prva nikšićka babica bila je Jela Seferović rođena Šobajić,
koja je radila od 1912. godine do poslije Drugog svjetskog rata. Između dva
rata babice su bile Jagoda Komnenić i Marija Mirković.

Prvu privatnu apoteku u Nikšiću otvorio je 1903. godine magistar farmacije

Vojimir Živni Čeh. Njegova apoteka nalazila se u kući na početku današnje
ulice Josipa Sladea. Od 1921.godine radi druga nikšićka apoteka Sveti Nikola
vlasništvo magistra farmacije Maksima Muja Katurića u ulici Novaka
Ramova gdje je i danas apoteka.

Jevrosima Berezina Kaluđerović prvi je diplomirani zubni ljekar koji je

stalno radio u Crnoj Gori i povremeno ordinirala u Nikšiću. Prvu privatnu
zubnu ordinaciju u našem gradu od 1934. do 1944. godine držala je ruskinja
dr Raisa Lučić.

Period između dva rata karakteriše intenzivno prisustvo bolesti koje su

periodično prelazile u epidemiju. U Nikšićkom groblju kao zao duh tog
vremena postoje brojni redovi grobova starih Nikšićkih porodica koje su
desetkovale španjolica i još više tuberkuloza.

Ugledni ljekar tog vremena Jovan Kujačić prvi crnogorski specijalista

internista dao je značajan doprinos iskorjenjivanju bolesti tog vremena. Posle
završetka Prvog svjetskog rata zgradu bolnice Knjeginja Zorka zauzela je
vojska i pretvorila je u takozvani vojni stan.

U 1923. godini Bolnica je smještena u montažnoj baraci dobijenoj od ratnih

reparacija. Iste godine počela je gradnja zgrade nove bolnice upravo pored
montažne barake. Nova bolnička zgrada a današnje Psihijatrijsko odjeljenje
otvorena je 1927. godine. Upravnici za to vrijeme izuzetno lijepog zdanja bili
su dr Niko Martinović do tragične smrti i dr Milutin Spasojević od 1927. do
1947. godine. U tom periodu bolnica je imala rang banovinske bolnice sa 26.
kreveta.

Zgrada školske poliklinike odnosno Doma zdravlja izgrađena je 1927.

godine.

Nikšićku Bolnicu su tokom okupacije preuzeli Italijani dok su na slobodnoj

teritoriji formirane partizanske bolnice. U privremenim ratnim bolnicama u
Riječanima, Dubočkama, Šipačnu, Presjeci, Goliji, Manastiru Ostrog i
Vrbanji radili su i borili se sledeći ljekari i studenti medicine: dr Jovan
Bulajić, prof. dr Simo Milošević, dr Olga Milošević, dr Radoje Mijušković,
prof. dr Niko Miljanić, dr Vojo Đukanović, dr Radoš Vilotijević, dr Petar
Jovanović, dr Mito Savićević i studenti medicine Zora Golović, Veselin
Milatović, Pero Popović Crni, Marko Baletić, narodni heroj Radomir Aleksić,
Luka Jovanović, Petar Jovanović, Milija Stanišić i student farmacije Olga
Golović.

Poslije oslobođenja Nikšića septembra 1944. godine u zgradi Bolnice

smještena je vojna korpuska bolnica u kojoj su radili hirurzi prof. dr Niko
Miljanić, sovjetski vojni ljekar Anatolij Alfjorov i hirurzi Švajcarske ekipe na
čelu sa Gvidom Bidermanom. U prvim posleratnim godinama sa novom
administrativnom podjelom postepeno se konsoliduje zdravstvena služba,
povećava broj zdravstvenih radnika, preduzimaju se organizovane mjere za
suzbijanje zaraznih bolesti, a zdravstvenom službom rukovodi Ministarstvo
za narodno zdravlje Crne Gore.

Po odluci Ministarstva od 5. marta 1946. godine nikšićka Bolnica ima 90

kreveta sa odjeljenjima: Interno sa dječijim i tuberkuloznim, hirurško sa
porodilištem i zarazno. Polikliničkom službom odnosno zdravstvenom
stanicom rukovodi Zoran Kesler.

Pedesetih godina prošlog vijeka zdravstvena služba sve više se usmjerava ka

preventivnim djelatnostima. Zgrada dječijeg dispanzera izgrađena je uz
pomoć Unicefa 1954.godine. Pedijatrijsku službu u Nikšiću osnovali su i
uspješno vodili dr Mileva Cemović, dr Dušan Mandić, dr Jovanka Đuričić, dr
Olga Đurić i dr Jela Ćupić.

Izgradnjom Željezare dolazi do naglog povećanja stanovništva Nikšića.

Bolnički kapaciteti postaju nedovoljni i ne mogu osigurati adekvatno
bolničko liječenje. Godine 1955. gradi se nova bolnica, današnje Interno
odjeljenje. U toj zgradi bila su smještena sva odjeljenja izuzev Urološkog
koje ostaje u staroj bolnici i Infektivno u drvenoj baraci. Za potrebe radnika
Željezare 1956.godine izgrađena je zdravstvena stanica. U periodu od 1956.
do 1960. godine znatno je povećan broj zdravstvenih radnika i poboljšana
tehnička mogućnost zdravstvenih usluga. U uslovima intenzivne industrijske
izgradnje postojeći bolnički kapaciteti bili su nedovoljni pa se pristupilo
rekonstrukciji, dogradnji i nabavci nove opreme. Zahvaljujući dobrim
dijelom poklonu od 500.000 $ koji je dao publicista Vladimir Dedijer 1961.
godine izgrađen je Hirurški paviljon u spomen na dr Olgu Dedijer hirurga IV
Crnogorske brigade.

Sredinom šezdesetih godina u takozvanom periodu integracija nikšićka

Bolnica se inkorporira sa Domom zdravlja u Medicinski centar dr Radoje
Mijušković.

Specijalna bolnica za tuberkulozu u Brezoviku osnovana je 1951.godine

ostaje zasebna ustanova od opšteg republičkog značaja. Ta organizaciona
forma omogućila je u tom vremenu kvalitetnu organizacionu zdravstvenu
službu, planiranje potrebe u stručnim kadrovima, proučavanje lokalne
patologije, prevencije i zaštite zdravlja stanovništva.

Od sredine sedamdesetih godina do 1990. godine konsolidovana je i

unaprijeđena zdravstvena služba i izgrađeni značajni zdravstveni objekti. Na
mjestu drvene barake podignuta je moderna zgrada Doma zdravlja,
dograđena zgrada Dječijeg dispanzera, adaptirano Interno i Hirurško
odjeljenje, dograđen Hirurški paviljon i rekonstruisana stara bolnica, sadašnje
psihijatrijsko odjeljenje. Finansijska sredstva su obezbijeđena putem
samodoprinosa građana Nikšića i iz fonda za obnovu od zemljotresa u Crnoj
Gori. Bolji uslovi za rad omogućili su osnivanje i razvoj specijalističkih
odjeljenja odnosno službi u Nikšiću. U ovoj hronologiji o osnivanju i razvoju
specijalističkih službi navodimo ljekare koji su utemeljili službe.

Rad Hirurške službe počeo je odmah posle oslobođenja Nikšića septembra

1944. godine, što je bio prioritet obzirom na veliki broj ranjenika. Nakon
prof. dr Nika Miljanića službu su vodili dr Milan Vezilović hirurg iz
Dubrovnika, dr Luka Jovićević, prim. dr specijalista Dara Mijušković
Vujanović prva žena hirurg iz Crne Gore i prvi doktor medicinskih nauka iz
nikšićke bolnice. A potom prim. dr Dušan Dekleva, dr Vaso Pejović, dr
Đorđije Đurišić i dr Ilija Ašanin. U početku rada hirurške službe odsjek za
anesteziju sa reanimacijom vodili su osposobljeni medicinski tehničari
kasnije anestetičari Drago Novaković i Sveto Ivanišević. Prvi ljekar
specijalista anesteziolog i načelnik je dr Ratko Perović a posle njega dr
Alžbeta Vujović i dr Mara Pješčić.

Interno odjeljenje osnovano je 1956. godine dr Radoš Vilotijević internista

kardiolog. Posle njega načelnici su dr Božidar Dumović, prim. dr Kosta
Milović, prim. dr Mileva Mašulović, dr Momčilo Sarić i dr Gordana Reljić.

Prvi načelnik ginekološko-akušerske službe formirane 1957. godine bio je dr

Božidar Radulović. Nakon njega službom upravljaju dr Milorad Đurić, prim.
dr Stevan Čizmović, dr Emilija Bulajić, dr Zdravka Anušić i dr Tamara
Mijušković.

Iste godine počelo je da radi Urološko odjeljenje a osnovao ga je dr Dragutin

Vukotić koji je utemeljio crnogorsku urologiju. Odjeljenje kasnije vode dr
Borislav Trebješanin, dr Milorad Drljević i dr Milutin Radulović. Takođe
1957. godine formirano je Otorinolaringološko odjeljenje na čelu sa prim. dr
Milutinom Vukovićem. Odjeljenjem potom rukovode dr Jela Žižić, dr Ljubo
Vuković, dr Marina Pejović i dr Mišo Pejaković. I Očno odjeljenje formirano
je 1957.godine. Osnovao ga je prim. dr Rajko Ćupić. Nakon njega
odjeljenjem rukovode prim. dr Miodrag Jovović, dr Vuk Kaljević i dr
Vojislav Maksimović.

Odsjek za Ortopediju sa traumatologijom osnovao je 1976. godine dr Ratko

Radović u okviru Hirurške službe. Odsjekom potom rukovode dr Budimir
Šegrt, dr Ljubiša Prodanović i dr Dejan Pavličić.

Neuropsihijatrijsko odjeljenje u Nikšiću počelo je da radi 1961. godine kada

je dr Dušan Kosović univerzitetski profesor i akademik osnivač
Neuropsihijatrijskog odjeljenja u Podgorici obavljao konsultativne preglede u
Nikšiću. Odjeljenje potom vodi dr Nikola Mandić osnivač
Neuropsihijatrijskog odjeljenja a nakon njega dr Momo Đurđić i dr Radojka
Mićović.

Odjeljenje za Neurologiju 1994. godine osnovala je i njim rukovodi dr

Mirjana Joksović.

Infektivno odjeljenje postoji od 1946. godine vodili su ga internisti i pedijatri.

Prvi specijalista infektolog i načelnik odjeljenja bio je dr Josip Fanjek iz
Zagreba, a zatim dr Darinka Vujačić i dr Duška Milatović.

Pedijatrijska zaštita u Nikšiću odvija se preko Dječijeg dispanzera i Dječijeg

odjeljenja. Kasnije službom rukovode prim. dr Mileva Cemović, dr Dušan
Mandić, prim. dr Milica Kaluđerović, dr Radoslav Sekerez i dr Raduša
Pejović.

Odsjek za dijalizu počeo je da radi 1975. godine u sastavu Urološkog, a

potom je pripojen Internom odjeljenju. Prvi ljekar koji je rukovodio
odjeljenjem je dr Boro Trebješanin, a potom dr Kosta Milović i dr Milovan
Samardžić.

Kabinetom za transfuziju krvi nakon formiranja rukovode viši medicinski

tehničari Drago Novaković i Milan Bojić. Prvi ljekar specijalista
transfuziolog i načelnik kabineta je dr Dragica Janičić. Prvi specijalista
rendgenolog koji je četiri godine ordinirao u Nikšiću bio je pukovnik dr
Veselin Milatović. Poslije njega kabinetom za radiološku i ultrazvučnu
dijagnostiku rukovodi prim. dr Momčilo Mašulović, dr Radomir Kovač i dr
Anka Stanišić.

Odsjek za fizikalnu medicinu i rehabitaciju 1991. godine osnovala je i njim

rukovodi specijalista dr Nada Šuković.

Direktori nikšićke Bolnice i Medicinskog centra od 1945. godine: dr Milutin

Spasojević, dr Mihailo Laković, dr Luka Jovićević, prim. dr Radoš
Vilotijević, prim. dr Kosta Milović, dr Dušan Mandić VD, prim. dr Dušan
Dekleva direktor Medicinskog centra, dr Radoslav Sekerez direktor
Medicinskog centra, prim. dr Vuk Kaljević direktor Bolnice, prim. dr
Slobodan Nikčević direktor Medicinskog centra, dr Ratko Perović direktor
Medicinskog centra, dr Ljubo Vuković direktor Bolnice, prim. dr Ratko
Radović direktor Bolnice, prim.dr Radovan Mijanović direktor Medicinskog
centra, dr Luka Janičić direktor Medicinskog centra, Dr Veselin Inić direktor
Bolnice, dr Budo Šegrt direktor Bolnice, dr Milorad Drljević direktor
Bolnice, dr Đorđije Đurišić direktor bolnice, dr Mišo Pejaković, dr Ilija
Ašanin.

Glavne medicinske sestre i tehničari tokom 120. godina postojanja bolnice:

Kosta Kostić, Petar Koprivica, Drago Novaković, Ivanica Bojović, Senja
Vujović, Stevo Nikolić, Dragica Čvorović, Mila Žižić, Koviljka Đurović,
Milica Nikčević, Radmila Bubanja, Svetlana Batrićević, Biljana Đukanović.