BAB 5

AKSARA JAWA
Ha : a Da : f Pa : p Ma : m
Na : n Ta : t Dha : d Ga : g
Ca : c Sa : s Ja : j Ba : b
Ra : r Wa : w Ya : y Tha : q
Ka : k La : l Nya : v Nga : z

Pasangan aksara jawa

...H ...N ....C ....R ....K
Ha Na Ca Ra Ka
....F ...T ...S ....W ....L
Da Ta Sa Wa La
...P ....D ....J ....Y ....V
Pa Dha Ja Ya Nya
....M ....G ....B ....Q ....Z
Ma Ga Ba Tha Nga

AKSARA REKAN
Aksara rekan yaiku dhapukan anyar kanggo njumbuhake sastra Jawa karo sastra
mancanegara. Aksara rekan iku digunakake kanggo nulis aksara konsonan tumrape
tembung-tembung manca kang isih ditulis wutuh kaya asline. Tuladha:
k+ = KH [k+otBh khotbah
p+ = F/V [no[p+l\ novel
f+ = DZ f+iki/ dzikir
g+ = GH [g+op+/u ghofur
j+ = Z j+t\ zat

Sandhangan

Sandhangan mandaswara yaiku sandanga manda-manda/samar-samar. Contone

kla, klu, kwa, swa, swi, kya, lan sapiturute.

 Cakra: ]  tanda kanggo ngganti swara ra (upamane: kra). Ditulis ing

ngisor aksara. Ora bisa ora bisa diwenehi sandangan pepet (kudu diganti
nganggo keret). Menawa sing diwenehi cakra iku aksara pasangan ka,
wujude aksara pasangan iku luwih dhisik diganti aksara wutuh, terus
pananda cakra iku banjur disambungke karo pungkasaning aksara.
 Keret/ceret: }  tanda kanggo ngganti swara re (upamane: kre).
Ditulis ing ngisor aksara. Kanggo ngganti cakra sing ditambahi
sandangan pepet. Manawa sing diwenehi keret iku aksara pasangan ka,
wujude aksara pasangan iku luwih dhisik diganti aksara wutuh, terus
penanda keret disambungake ing pungkasaning aksara.
 Pengkal: -  tanda kanggo ngganti swara ya (upamane: kya). Dituis
kasambung ing mburi aksara. Menawa sing diwenehi pengkal iku aksara
pasangan ka, wujude aksara pasangan iku luwih dhisik diganti aksara,
banjur pananda pengkal disambungake ing pungkasaning aksara.
 Panjinganwa: W  tanda kanggo ngganti swara wa (upamane: kwa).
Padha karo pasangan aksara wa.
 Panjinganla: L  tanda kanggo ngganti swara la (umpamane: kla).
Padha karo asangan aksara la.
 Cecak: =  kanggo uni /ng/ tuladha:
wayang: wy=
 Layar: /  kanggo uni /r/ tuladha:
ardi: a/fi
 Wignyan: h  kanggo uni /h/ tuladha:
sawah: swh
 Pangkon: \  paten tuladha:
jaran: jrn\
 Wulu: i  ngowahi swara dadi /i/ tuladha:
pari: pri
 Suku: u  ngowahi swara dadi u/ tuladha:
buku: buku
 Taling: [  ngowahi swara dadi /é/è/ tuladha:
rene: [r[n
 Taling tarung: [..o  ngowahi swara dadi /o/ tuladha:
loro: [lo[ro
 Pepet: e  ngowahi swara dadi /ê/ĕ/ tuladha:
cêtha: ceq