Хүүхдийн

хэл
Б.Бүрэндэлгэр
 1. Хүүхдийн хэл ярианы
хөгжил

Агуулга
2. Хүүхэд хэрхэн хэлд ордог
вэ?
3. Үе шатууд
4. Асуулт
5. Зөвөлгөө
6. Дүгнэлт
7. Ашигласан эх сурвалжууд
Хүүхдийн
хэл ярианы
хөгжил
Хүүхдийн хэл ярианы хөгжил
гэдэг нь хүний амьдралын эхэн
үеэс эхлэн хүүхэд хэлийг ярианы
явцад болон дууриах хэлбэрээр
сурч, эзэмшиж эхэлдэг үйл явц
юм.
Хүүхэд
хэрхэн хэлд
ордог вэ?

Хүүхдүүд хэл яриа хөгжихийн

хэрээр хамгийн эхний үе шатнаас
эхлээд олон үгтэй ээдрээтэй
өгүүлбэр зохиох хүртэл олон
янзын үе шатыг дамждаг.?
 Дүрэм
Түүх ярих
Өгүүлбэр

Хэллэг/2үг

Анхны үг

Шулганах
Дуу авиа
гаргах

Төрөхөөс Төрсний
6 сар 1 нас 2 нас 3 нас 4 нас 5 нас
өмнө дараа
 Үе шатууд
Шулганах
3-9 сар нэрийг нь дуудахад дуудаж буй хүн рүү харах
толгой нүдээрээ хүний дуу хоолойнд хариулах
найрсаг болон ууртай хоолойн өнгийг ялгаж
чадна
"ма", "да", "ба" зэрэг авиа гаргана
Анхны үг авиалбар ялгах чадвар эрс
нэмэгддэг
9-12 сар үгийг утгаар нь ашиглана
авиагаар буюу амаараа хэлж
буй болон биеийн дохиогоор
хэлж буй зааврыг ойлгоно
 5-20 үгийн үгийн сантай

Хоёр үг үгийн сан нь голчлон нэр

үгээс бүрдэнэ
12-18 сар зарим нэг үг, хэллэгийг дахин
дахин давтана
энгийн тушаалуудыг дагах
чадвартай
 хэд хэдэн объектыг нэрлэж
Өгүүлбэр чадна
24 сар дор хаяж хоёр угтвар үг
ашиглах боломжтой- дээр,
доор
үгсийг богино өгүүлбэр болгон
нэгтгэнэ
хэмнэл, яриа ихэвчлэн муу
байдаг(дууны чанга сул болон
далайцыг удирдаж чаддаггүй)
хоёр төлөөний үгийг зөв
ашиглаж чаддаг:би,чи(гэхдээ
би, бид хоёр-г ихэвчлэн
андуурдаг)
 би, чи, бид гэсэн төлөөний
Хүүхэд үгийг зөв ашиглана
36 сар олон тооны болон өнгөрсөн
цагийг ашиглах
гурван үгтэй өгүүлбэрийг
хялбархан хэлнэ
хүрээлэн буй орчин, үйл
ажиллагаатай холбоотой
хамгийн энгийн асуултуудыг
ойлгоно
хүйс, нэр, насаа хэлж чадна
өлссөн, цангасан, даарсан,
унтмаар байгаа үедээ юу
хийхээ мэднэ
Хүүхэд
48 сар танил амьтдын нэрийг мэддэг
зурагт ном эсвэл сэтгүүлд
нийтлэг объектуудыг нэрлэнэ
өнгө мэддэг
удаан хэлсэн 4 цифрийг
давтаж хэлж чадна
ихэвчлэн дөрвөн үетэй үгийг
давтаж чадна
 дүрслэх олон үг хэрэглэнэ
3 нас арав хүртэл тоолж чадна
бүх эгшиг болон гийгүүлэгч мэддэг
аль болох урт өгүүлбэрийг давтах
чадвартай байна
том-бага, хатуу-зөөлөн, хүнд-хөнгөн
зэрэг нийтлэг эсрэг зүйлийг мэддэг
өгөгдсөн тушаалыг тасалдалгүйгээр
дагах чадвартай
малгай, гутал, сандал, хэрэглээний
хувьд нийтлэг объектуудыг
тодорхойлоно
6 нас яриа нь бүрэн ойлгомжтой,
нийгэмд хүлээн зөвшөөрөгдөхөөр
байна
объект болон үйл явдлын
хоорондын харилцааг харж,
зургийн талаар нэлээд холбоотой
түүхийг хэлж чаддаг
Асуулт
Хүүхэд яагаад юмыг амархан сурдаг вэ?
Зөвөлгөө
Forget-Мартах
Act-Идэвхтэй байх(5
мэдэрхүй)
State-Өөрийн байдлаа
шалгах(сэтгэл санаа, биеийн
байдал)
Teach-Заах
Enter-Хуваариа бичих
Review-Давдамжтай давтах
 Дүгнэлт
Хүүхэд нас ахих тусам тэд өдөр бүр
илүү олон шинэ үг сурдаг. Сургуульд
орохдоо хүүхдүүд ихэвчлэн 10000
ба түүнээс дээш үгийн сантай
байдаг. Тэд эргэн тойрныхоо
хүмүүсийг дуурайх хандлагатай
байдаг тул бид хэлж буй зүйлдээ
болгоомжтой хандах хэрэгтэй.
Ашигласан эх
сурвалжууд
Н.Нансалмаа "Тархи хэл ухамсар" ном
Battsetseg BookTuber
https://www.google.com/search?
q=babbling+stage&oq=babbling+stage&aqs=chrome..6
9i57j0i512l9.3791j0j7&sourceid=chrome&ie=UTF-8
 Анхаарал
хандуулсанд
баярлалаа!