సుందరాకాండ తృతీయ భాగము

leT<ë«©àøÏ sêe÷j·TDeTT
düT+<äs¡ø±+&ÉeTT
‘·èrj·T dü+|ü⁄≥eTT
(41`68 düs\Z¡ T)
|ü<#ä Ã˚ <¤ ä ` nq«j·TÁø£eT ` Á|ü‹|ü<ës¡ú ` yêÚ≤´q$X‚wü `
‘ê‘·Œs¡éTT\‘√ ≈£L&çq
düTuÀ~Û˙ $es¡D düV≤æ ‘·eTT
$<ë´Á|üMD, uÛ≤cÕÁ|üMD uÀsTTq|ü*¢

yÓT\Æ es¡|⁄ü düTãÁ Vü≤àDéTT ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄, _.@
(5)
$wüjT· dü÷∫ø£ ` II
$wüj·TeTT düs¡ZeTT XÀ¢ø£eTT |ü⁄≥
1. \+ø£qT+&ç yÓ&\É T≥≈£î eTT+<äT
Vü≤qTeT #˚dqæ Ä˝À#·qeTT 41 1 1
2. Vü≤qTeT sêeDTì Á|üeT<ëeqeTTqT
<Û«ä +düeTT #˚jT· T≥ ˆˆ 14 9
3. Vü≤qTeTqT>∑÷]Ã sêø£då Åü d\Ô” Á|üXï¯ :
C≤qøÏ düe÷<ÛëqeTT 42 5 17
4. Vü≤qTeT#·s´¡ \qT sêø£då Åü d\Ô” T
sêeDTq≈£î $e]+#·T≥ ˆˆ 11 20
5. sêeDT&ÉT Vü≤qTeTMT<ä≈î£
øÏ+ø£sêdüTs¡T\qT |ü+|ü⁄≥ 42 24 27
6. øÏ+ø£sêdüTs¡T\qT >±+∫ Vü≤qTeT
$»j·T|òTü ÀwüDeTT #˚jT· T≥ ˆˆ 30 29
7. Vü≤qTeT øÏ+ø£sêdüTs¡T\qT eT&çsTT+#·T≥ ˆˆ 40 34
8. #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<ä e÷s√Væ≤+∫ Vü≤qTeT ‹]–
$»j·T|òTü ÀwüDeTT #˚jT· T≥ 43 3 38
9. Vü≤qTeT #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<ä eT~Ûs√Væ≤+∫
yêqs¡Ms¡T\ XÖs¡éTT qT>∑&Z +ç #·T≥ 43 18 46
10. »+ãTe÷* j·TT<äeΔ s¡qí eTT 44 1 50
11. »+ãTe÷* eTs¡D+Ï #·T≥ ˆˆ 16 57
12. eT+Á‹|ü⁄Á‘·T\ j·TT<äeΔ s¡qí eTT 45 1 61
13. eT+Á‹|ü⁄Á‘·d|ü øÔü e£ TT eTs¡D+Ï #·T≥ ˆˆ 12 66
14. ùdHê|ü‹|ü+#·øe£ TTqT |ü+|ü⁄#·T sêeDT&ÉT
yê]øÏ Væ≤‘√|ü<X˚ e¯ TT #˚jT· T≥ 46 4 71
15. ùdHê|ü‘T· ˝…<’ Tä >∑Ts¡TqT es¡Tdü>∑ eTè‹H=+<äT≥ 46 27 83
(6)
16. j·TT<äΔdüqï<äTΔ&Ó’ nø£å≈£îe÷s¡T&ÉT
Vü≤qTeTMT<ä≈î£ e#·TÃ≥ 47 3 92
17. Vü≤qTeT nø£≈å î£ e÷s¡Tì j·TT<äøΔ öX¯\eTT yÓT#·TÃ≥ ˆˆ 16 101
18. Vü≤qTeT nø£≈å î£ e÷s¡Tì n+‘·yTÓ T+~+#·T≥ ˆˆ 31 112
19. sêeDT&ÉT Ç+Á<äõ‘·T|Ô sü êÁø£eTeTTqT XÊ¢|Tæò +#·T≥48 2 119
20. Ç+Á<äõ‘·TÔ s¡DuÛ÷Ñ $TøÏ e#·TÃ≥ ˆˆ 16 129
21. Ç+Á<äõ‘·TÔ ` Vü≤qTeT\ dü+Á>±eTeTT ˆˆ 24 134
22. Ç+Á<äõ‘·TÔ Vü≤qTeTqT ÁãVü‰àÅdeÔü TT#˚ ã+~Û+#·T≥ ˆˆ 35 140
23. sêø£då Tü \T Vü≤qTeTqT ã+~Û+∫
sêeDTì ø£&≈É î£ >=ìb˛e⁄≥ ˆˆ 46 147
24. Vü≤qTeT sêeDTì yÓu’ eÑÛ eTTqT
>±+∫ $dæà‘·T&É>T∑ ≥ 49 16 165
25. sêeDTì ø√]ø£ô|’ Á|üV≤ü düT&Ô TÉ ªª˙sêø£≈î£
ø±s¡Dμμy˚T eTì Vü≤qTeTqT Á|ü•ï+#·T≥ 50 1 169
26. Vü≤qTeT sêeDTì‘√ ‘êqT lsêeTTì
<ä÷‘·>± n‘·ìø£&≈É î£ e∫Ã‹qì ‘Ó\T|ü⁄≥ ˆˆ 12 175
27. Vü≤qTeT sêeDTq≈£î sêeTdüTÁêdüKéTT,
lsêeTTì d”‘ê$jÓ÷>∑eTTqT>∑÷]Ã ‘Ó\T|ü⁄≥ 51 1 180
28. d”‘q· T n|üV≤ü ]+∫q n|üsê<Ûeä TT lsêeTTìjÓT&É
H=q]Ãq n<Ûsä à¡ eTT ˙≈£î $HêX¯eTT‘Ó#T· Ãqì
‘Ó\T|ü⁄≥ ˆˆ 17 189
29. ˙≈£î ø£\T>∑uÀe⁄ eTVü‰$HêX¯eTT
‘·|Œæ +#·Tø=qT≥ nkÕ<Û´ä eTì ‘Ó\T|ü⁄≥ ˆˆ 27 196
30. Vü≤qTeTqT e~Û+|ü⁄&Éqï sêeDTì
Ä»„qT $;ÛwD ü T &Üπø|å +æ #·T≥ 52 1 212
31. <ä÷‘·qT e~Û+#·T≥e\q ô|≈£îÿ qwüeº TT\T
ñqïeì $;ÛwD ü T&ÉT $e]+#·T≥ ˆˆ 13 219
(7)
32. sêeDTì Ä»„ Á|üø±s¡eTT sêø£då Tü \T
Vü≤qTeT yê\eTTq≈£î ì|ü eTT{Ï+º ∫
q>∑sM¡ <∏Tä \˝À Á‹|ü≥ 53 1 230
33. Vü≤qTeT yê\eTTqT <äV≤æ +#·T#·THêïs¡ì $ì
d”‘· n–ï<˚e⁄ì ÁbÕ]ú+#·T≥ ˆˆ 23 243
34. ‘·qjÓT&É n–ï o‘·\T&É>T∑ ≥ d”‘êsêeTT\
Á|üu≤Û eeTT #˚‘H· ˚ nì Á>∑V≤æ +∫ Vü≤qTeT
s¡øÿ£ düT\qT |ü]e÷s¡TÃ≥ ˆˆ 33 248
35. ‘·qô|’ Áù|eTqT p|æq n–ïøÏ
$+<äT#˚jT· T<äT qqT#·T Vü≤qTeT yê˝≤–ï‘√
sêø£då uü eÑÛ qeTT\qT <äV≤æ +#·T≥ 54 1 255
36. <äV≤æ +|üã&ÉT#·Tqï \+ø±q>∑se¡ TT jÓTTø£ÿ
<äèX¯éTT ˆˆ 21 264
37. <ä>eΔ∑ T>∑T#·Tqï q>∑se¡ TT˝Àì yê]
Vü‰Vü‰ø±s¡eTT\T 54 36 273
38. Vü≤qTeT kÕVü≤düøè£ ‘·éTTqT
<˚e>∑DeTT\T Á|üdTü ‹Ô +#·T≥ ˆˆ 49 282
39. Vü≤qTeT d”‘ê<˚$øÏ
Vü‰ì»]–j·TT+&ÉTqì |ü]‘·|+æ #·T≥ 55 2 285
40. n|üŒ{Ï X¯óuÛìÑ $T‘·eÔ TT\ e\q d”‘≈· î£ Vü‰ì
ø£\T>∑˝<Ò ìä Á>∑V≤æ +∫ Vü≤qTeT }s¡≥ H=+<äT≥ ˆˆ 22 295
41. Vü≤qTeT d”‘H· √<ë]Ã \+ø±rs¡eTTq+<ä*
n]wü|º sü «¡ ‘·eTT Hês√Væ≤+#·T≥ 56 1 305
42. Vü≤qTeT ‹s¡T>∑T Á|üj÷· DeTT,
düeTTÁ<ä\+|òTü q düHêïVü≤eTT ˆˆ 25 318
43. düeTTÁ<ä\+|òTü q es¡qí eTT 57 1 324
44. Vü≤qTeT dæ+Vü≤Hê<äeTTqT $ìq
yêqs¡T\ Äq+<äeTT ˆˆ 18 332
(8)
45. eTùV≤+Á<ä|sü «¡ ‘·eTTô|’ ~– yêqs¡eTTKT´\qT
#˚] yê]øÏ Vü≤qTeT d”‘ê øπ eå TeTTqT ‘Ó\T|ü⁄≥ 57 30 337
46. eTVü‰q+<äeTT‘√ n+>∑<ë<äT\T Vü≤qTeT
Á|ü»q„ T Á|üX+¯ dæ+#·T≥ ˆˆ 40 340
47. C≤+ãe+‘·T&ÉT \+ø£qT+&ç e∫Ãq Vü≤qTeTqT
n#·{Ï $X‚weü TT\ q&ÉT>∑T≥ 58 2 350
48. Vü≤qTeT ‘Ó*|æq yÓTHÆ êø£eè‘êÔ+‘·eTT ˆˆ 8 353
49. düTs¡kÕeè‘êÔ+‘·eTT, dæ+Væ≤ø±dü+Vü‰s¡eTT ˆˆ 21 359
50. \+øÏD$° »j·TeTT, d”‘êdü+<äsÙ¡ qeTT ˆˆ 48 371
51. sêeDTì ÁbÕs¡qú eTT, d”‘· ádü&+ç |ü⁄ ˆˆ 68 380
52. sêeDÁø√<Ûeä TT ` eT+&√<ä] eT+<ä*+|ü⁄ ˆˆ 74 384
53. sêø£kå Õ+>∑q\qT Á‹»≥ eT+<ä*+#·T≥ ˆˆ 84 389
54. Vü≤qTeTr‡‘êdü+uÛ≤wüDeTT,
#·÷&ÜeTDÏÁ|ü<ëqeTT ˆˆ 91 392
55. eq$+<Û«ä düqeTT, sêø£då dü +ü Vü‰s¡eTT ˆˆ 102 398
56. Ç+Á<äõ‘·T#Ô ‘˚ · ã+<Ûqä eTT 58 122 408
57. sêeDTìøÏ ‘Ó*|æq düTÁêdü+<˚Xe¯ TT ˆˆ 130 412
58. sêeDTì Áø√<Ûeä TT `
$;ÛwD ü Tì ˙‹e#·qeTT\T ˆˆ 139 416
59. ˝≤+>∑÷\ <äV≤ü qeTT,
yê˝≤–ï‘√ \+ø±<äV≤ü qeTT ˆˆ 147 420
60. \+ø£qT+&ç ‘·q ‹s¡T>∑T Á|üj÷· DeTT ˆˆ 159 427
61. d”‘êo\Á|üX¯+dü 59 1 430
62. Ms¡T\yÓTqÆ eTqeTT d”‘e· TàqT ‘Ó∫Ã
sêeTTq ø£]Œ+‘· eTqT≥ ˆˆ 6 433
63. d”‘ê<äTs¡ekÕúø£<∏äqeTT ˆˆ 23 442
(9)
64. Vü≤qTeT e÷≥≈£î n+>∑<Tä ì n+^ø±s¡eTT,

C≤+ãe+‘·Tì ndüeTà‹ 60 1 449
65. øÏwÿæ +<Û≈ä î£ yêqs¡T\ |üjT· qeTT `
Á‘√e˝À eT<ÛTä eq$Vü‰s¡eTT 61 2 456
66. eqbÕ\Ts¡‘√ b˛sê≥eTT ˆˆ 19 465
67. n+>∑<Tä &Éuj ÑÛ T· $T#·TÃ≥‘√ b˛s¡T |òTü Às¡eT>∑T≥ 62 5 472
68. düTÁê⁄ìøÏ <ä~eÛ TTKTì $qï|üeTT ˆˆ 36 487
69. düTÁê⁄&ÉT yêqs¡T\ ø±s¡´dæ~ìΔ Á>∑V≤æ +#·T≥ 63 16 497
70. <ä~eÛ TTKTì‘√ yêqs¡T\qT yÓ+≥H˚ |ü+|ü⁄eTqT≥ ˆˆ 28 503
71. ‘êqT Á>∑V≤æ +∫q dü+‘√wü $wüjT· eTTqT
sêeTTq≈£î ‘Ó\T|ü⁄≥ 64 26 518
72. Vü≤qTeT sêeTTq≈£î eTDÏ H=dü–
d”‘ê yês¡\Ô qT ‘Ó\T|ü⁄≥ 65 7 529
73. lsêeTT&ÉT #·÷&ÜeTDÏì #·÷#·T#·T
$cÕ<äeTT H=+<äT≥ 66 1 542
74. d”‘e· Tà sêeTTq≈£î C≤„|øü e£ TT #˚jT· TeTqï
yêj·Tdü eè‘êÔ+‘·eTT 67 2 550
75. ÄyÓT eTs¡\ eTs¡\ ‘Ó*|æq dü+<˚X¯ e#·qeTT\T 67 18 559
76. Vü≤qTeT d”‘e· Tà dü+<˚V≤ü eTT\qT rs¡TÃ#·T
sêeD dü+Vü‰s¡eTT, lsêeT |ü{≤º_ùÛ wø£eTT
oÁ|òTü eTT>∑H˚ »s¡T>∑Tqì }s¡&+ç #·T≥ 68 7 575
lsêeT |ü{≤º_Ûùwø£ |òüT≥ºeTT
77. lsêeTTì |ü{≤º_ùÛ wø£eTT 1 587
78. ãVüQe÷qeTT\T, dü‘êÿs¡eTT\T 12 591
79 sêeTsê»éTT, Á|üC≤πøeå TeTT 37 605
80. bÕsêj·TD |ò\ü ÁX¯ó‹ 40 607
★★★
lsêe÷j·T qeT'
lsêeTX¯sD
¡ >∑Ts¡TuÛÀ´ qeT'
leT<ë«©àøÏ sêe÷j·TDeTT
düT+<äs¡ ø±+&ÉeTT
@ø£#·‘ê«]+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ dü #· yê–“¤' Á|üXk¯ ÕÔ_'Û >∑$Twü´ q÷Œõ‘· düj
Ô ÷· ˆ
‘·kÕà<˚X› Ê <äbÕÁø£eT´ ∫+‘·j÷· e÷dü yêqs¡' ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` #· ` yê–“¤' ` Á|üXk¯ ÕÔ_'Û ` >∑$Twü´Hé ` |üPõ‘·' ` ‘·j÷·
` ‘·kÕà‘Y ` <˚XÊ‘Y ` <äbÕÁø£eT´ ` ∫+‘·j÷· e÷dü ` yêqs¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' yêqs¡' ‘·j·÷ Á|üX¯kÕÔ_Û' yê–“¤' |üPõ‘·', >∑$Twü´Hé,
‘·kÕà‘Y <˚XÊ‘Y nbÕÁø£eT´ ∫+‘·j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' yêqs¡' R Ä Vü≤qTeT, ‘·j÷· R Ä d”‘ê<˚$#˚, Á|üXk¯ ÕÔ_'Û R
ÁX‚weü̃ TT˝…q’ , yê–“¤' R e÷≥\#˚, |üPõ‘·' R >ös¡$+|üã&çqyê&Ó,’ >∑$Twü´Hé R
yÓ&É\uÀe⁄#·T, ‘·kÕà‘Y <˚XÊ‘Y R Ä Á|ü<˚X¯eTT qT+&ç, nbÕÁø£eT´ R ‘=\–,
∫+‘·j÷· e÷dü R Ä˝À∫+|ü<=&É>¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT d”‘ê<˚$#˚ eT+∫ e÷≥\‘√ düeTT∫‘·eTT>± >ös¡$+|üã&ç
n≥qT+&ç yÓ&*É b˛e⁄#·T Ä Á|ü<X˚ e¯ TT qT+&ç Á|üøÿ£ ≈£î yÓ&*É ø=\~ <ä÷s¡eTTq
ì\∫ Ç≥T¢ ∫+‹+|ükÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ n\ŒX‚wü $T<ä+ ø±s¡´+ <äèùwjº T· eTdæ‘ø˚ Då£ ≤ ˆ
Ár qTbÕj·÷ q‹Áø£eT´ #·‘T· s¡ú ÇVü≤ <äèX¯´‘˚ ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n\ŒX‚wyü Té ` Ç<ä+ ` ø±s¡´+ ` <äècÕº ` Çj·T+ ` ndæ‘ø˚ Då£ ≤ `
ÁrHé ` ñbÕj·÷Hé ` n‹Áø£eT´ ` #·‘T· s¡'ú ` ÇVü≤ ` <äèX¯´‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ç<ä+ ø±s¡ýéT n\ŒX‚wyü Té — Çj·TyéT ndæ‘ø˚ Då£ ≤ <äècºÕ— ÇVü≤
ÁrHé ñbÕj·÷Hé n‹Áø£eT´ #·‘T· s¡'ú <äèX¯´‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç<ä+ ø±s¡´+ R á ø±s¡éTT, n\ŒX‚w+ü R ø=~›>∑ $T–*q{Ï~º ,
Çj·T+ ndæ‘ø˚ D å£ ≤ R á d”‘ê<˚$, <äècºÕ R ø£qã&çq~, ÇVü≤ R Ç#·Ã≥, ÁrHé
ñbÕj·÷Hé R kÕe÷<äT˝…q’ eT÷&ÉT ñbÕj·TeTT\qT, n‹Áø£eT´ R $T+∫, #·‘T· s¡'ú
2 düT+<äs¡ø±+&ÉeTT
R Hê\Ze<Óq’ <ä+&√bÕj·TeTT, <äèX¯´‘˚ R ø±ìŒ+#·T#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Á|ü<ëÛ qø±s¡ýÓTqÆ d”‘êdü+<äsÙ¡ qeTT Ç|üŒ{ÏøÏ kÕ~Û+|üã&çq~. X¯Á‘·Tã\
dü+<äsÙ¡ qeTHÓ&ç s¬ +&Ée ∫qï ø±s¡éTT Ç+ø£ $T–*j·TTqï~. <ëìø=i≈£î kÕeT<ëq
uÛ<Ò eä TT\HÓ&ç eT÷&ÉT ñbÕj·TeTT\TqT >±ø£ <ä+&ÉeTT nq>± j·TT<äeΔ TT nHÓ&ç
Hê\Ze ñbÕj·Ty˚T Á|üdTü ‘Ô e· TT Á|üj÷Ó »qø£se¡ TT>± Hê≈£î >±ìŒ+#·T#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ q kÕeT s¡ødå£ Tü ‡ >∑TD≤j·T ø£\Œ‘˚
q <ëq eTs√ú|∫ü ‘˚wßü j·TT»´‘˚ ˆ
q uÛ<Ò kä Õ<Ûë´ ã\<ä]Œ‘ê »Hê'
|üsêÁø£eT ùdÔ «e eT y˚TVü≤ s√#·‘˚ ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` kÕeT ` s¡ødå£ Tü ‡ ` >∑TD≤j·T ` ø£\Œ‘˚ ` q ` <ëqyéT `
ns√ú|∫ü ‘˚wßü ` j·TT»´‘˚ ` q ` uÛ<Ò kä Õ<Ûë´' ` ã\<ä]Œ‘ê' ` »Hê' ` |üsêÁø£eT'
` ‘·T ` @e ` eTeT ` ÇVü≤ ` s√#·‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡ødå£ Tü ‡ kÕeT >∑TD≤j·T q ø£\Œ‘˚— ns√ú|∫ü ‘˚wßü <ëq+ q
j·TT»´‘˚— ã\<ä]Œ‘ê' »Hê' uÛ<Ò kä Õ<Ûë´' q— ÇVü≤ eTeT |üsêÁø£eT' @e s√#·‘.˚
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡ødå£ Tü ‡ R sêø£då Tü \ $wüjT· eTTq+<äT, kÕeT R kÕeTe#·qeTT,
>∑TD≤j·T R eT+∫ ø=i≈£î, q ø£\Œ‘˚ R ñ|üj÷Ó –+|ü<Tä , ns√ú|∫ü ‘˚wßü R <Ûqä eTT#˚
düeTè~Δ>±+∫j·TTqï yê] jÓT&É, <ëq+ R <ëqeTT, q j·TT»´‘˚ R ñ|üj÷Ó –+#·<Tä ,
ã\<ä]Œ‘ê' R ã\eTT#˚ eT~+∫j·TTqï{Ïº, »Hê' R »qT\T, uÛÒ<äkÕ<Ûë´' R
uÛ<Ò √bÕj·TeTT#˚ eX¯|&ü TÉ q{Ïº yês¡T, q R ø±s¡T, ÇVü≤ R á dü+<äs“¡ e¤ TTq, eTeT
R Hê≈£î, |üsêÁø£eT' @e R |üsêÁø£eTy˚T, s√#·‘˚ R Çwüeº T>∑T#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á sêø£ådüT\j·T+<äT kÕeTe#·qeTT |òü\e+‘·eTT >±C≤\<äT.
◊X¯«s¡éTT‘√ eT~+∫j·TTqï á s¡ø£ÿdüT\ jÓT&É <ëqeTqT ñbÕj·TeTT≈£L&É
|üì#˚jT· <äT. me«]ì ˝…øÿ£ #˚jT· ì ã\>∑]«‘·T˝…q’ M]q&ÉTeT |üsd¡ Œü s¡ys’Ó e¡ TT ø£*Œ+∫
kÕ~Û+|üe\dæjT· Tqï{Ïº uÛ<Ò √bÕj·TeTT>∑÷&É @$Tj·TT |üì#˚jT· <äT. n+<äT#˚ M]jÓT&É
#·÷|üe\dæq~ ∫e] ñbÕj·TyÓTqÆ j·TT<äeΔ THÓ&ç <ä+&√bÕj·T yÓTTø£ÿ{ÏjT˚ j·Tì
Hê ìX¯Ãj·TeTT.
XÀ¢ˆˆ q #êdü´ ø±s¡´dü´ |üsêÁø£e÷ <äè‘˚
$ìX¯Ãj·T' ø£•Ã ~ ¨|ü|<ü ´ä ‘˚ ˆ
(41) ` @ø£#·‘ê«]+X¯düs¡Z 3
Vü≤‘·Á|üMsê X¯Ã s¡DÒ ‘·T sêø£kå Õ'
ø£<+ä∏ ∫ Bj·TT s¡´ ~ Vü‰<ä´ e÷s¡e› yéT ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` #· ` ndü´ ` ø±s¡´dü´ ` |üsêÁø£e÷‘Y ` ãTT‘˚ ` $ìX¯Ãj·T'
` ø£•Ã‘Y ` ÇVü≤ ` ñ|ü|<ü ´ä ‘˚ ` Vü≤‘·Á|üMsê' ` #· ` s¡DÒ ` ‘·T ` sêø£kå Õ' `
ø£<+ä∏ ∫‘Y ` áj·TT' ` j·T‘Y ` ÇVü≤ ` n<ä´ ` e÷s¡e› yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÇVü≤ ndü´ ø±s¡´dü´ |üsêÁø£e÷‘Y ãTT‘˚ ø£•Ã‘Y $ìX¯Ãj·T' q
ñ|ü|<ü ´ä ‘˚— ÇVü≤ n<ä´ s¡DÒ Vü≤‘·Á|üMsê' sêø£kå Õ' ø£<+ä∏ ∫‘Y e÷s¡e› yéT áj·TT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÇVü≤ R Ç#·Ã≥, ndü´ ø±s¡´dü´ R á ø±s¡éTTq≈£î, |üsêÁø£e÷‘Y
ãTT‘˚ R |üsêÁø£eTeTT>±ø£, ø£•Ã‘Y $ìX¯Ãj·T' R ˇø±H=ø£ ìX¯Ãj·TeTT, q ñ|ü|<ü ´ä ‘˚
R ‘·–j·TT+&É<Tä , j·T‘Y R @\qq>±, ÇVü≤ R Ç#·Ã≥, n<ä´ R H˚&TÉ , s¡DÒ R
j·TT<äeΔ TTq+<äT, Vü≤‘·Á|üMsê' R #·ìb˛sTTq eTVü‰jÓ÷<ÛTä \T ø£*–q{Ï,º sêø£kå Õ'
R s¡øÿ£ düT\T, ø£<+ä∏ ∫‘Y R m{À¢, e÷s¡e› + R yÓT‘·ãÔ &ÉT≥qT, áj·TT' R bı+<ä>\∑ s¡T.
$X‚cÕs¡úeTT\T, yêÚ≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` sêø£åkÕ' ø£<∏ä+∫‘Y e÷s¡›eyéT áj·TT' ` H˚ì|ü&˚
$»è+_Û+∫ á sêø£då Tü \˝À ô|<äy› ê]ì Vü≤‘·e÷]Ãq#√ yês¡T #˚jT· Tq~˝Òø£ ‘·eT
ø±s¡éTTqT e<ä*, d”‘·qT sêeTTq≈£î n|üŒ–+∫q#√ sêø£ådü≈£î\$<Ûä«+düqeTT
»s¡T>∑≈î£ +&ÉTqT >∑<ë j·Tì Vü≤qTeT ‘·q <äj÷· dü«uÛ≤eeTT ì≥T¢ yÓ\&¢ +ç #·T#·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT kÕ~Û+|üuÀe⁄ ø±s¡éTTq≈£î |üsêÁø£eTeTT ø£+f… y˚i…Æq
e÷s¡yZ T˚ $Tj·TT ‘·–j·TT+&É<Tä . á sêø£då Tü \˝Àì eTVü‰Ms¡T\T H˚&TÉ Vü≤‘·e÷]q#√
$T–*q yê¬sq’ qT Áøös¡éTTqT M&ç m{À¢ kÕ<ÛTä e÷s¡eZ TT qe\+_+#·e#·TÃqT.
XÀ¢ˆˆ ø±πs´ ø£sà¡ DÏ ì]›ùwº jÓ÷ ãVüA q´|æ kÕ<Ûj ä T˚ ‘Y ˆ
|üPs¡«ø±sê´$s√<Ûq˚ dü ø±s¡´+ ø£sT¡ Ô eTs¡Ω‹ ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø±πs´ ` ø£sà¡ DÏ ` ì]›ùwº ` j·T' ` ãVüAì ` n|æ ` kÕ<Ûj ä T˚ ‘Y
` |üPs¡«ø±sê´$s√<Û̊q ` dü' ` ø±s¡´+ ` ø£sT¡ yÔ Té ` ns¡Ω‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ì]›ùwº ø±πs´ ø£sà¡ DÏ j·T' ãVüAì n|æ |üPs¡«ø±sê´$s√<Û̊q
kÕ<Ûj
ä T˚ ‘Y, dü' ø±s¡´+ ø£sT¡ yÔ Té ns¡Ω‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ì]›ùwº R ìπs•› +|üã&çq{Ï,º ø±πs´ R ø£seÔ¡ ýÓTqÆ {Ï,º ø£sà¡ DÏ R
|üìj·T+<äT, |üPs¡«ø±sê´$s√<Û̊q R yÓTT<ä{Ï ø£seÔ¡ éTTq≈£î $s√<Ûeä TT ˝Ò≈î£ +&É>±,
ãVüAì n|æ R ô|øÏÿ+{Ïì >∑÷&É, j·T' R me&ÉT, kÕ<Ûj ä T˚ ‘Y R HÓiy˚sT¡ ÃH√, dü'
R Ä‘·&TÉ , ø±s¡´+ R |üìì, ø£sT¡ +Ô R kÕ~Û+#·T≥≈£î, ns¡Ω‹ R ‘·–j·TT+&ÉTqT.
dü÷#·q :` ø±πs´ ø£sà¡ DÏ ì]›ùwº ` nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªø±πs´ ø£sà¡ DÏ ìs¡« è‘Ô̊μ nì
bÕsƒê+‘·se¡ TT. nq>± ìs¡sí TT+|üã&çq ø£seÔ¡ éTT |üP]Ô>± ìs¡«Væ≤+|üã&çq |æeTà≥
nì ns¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·q≈£î ìπs•› +|üã&çq{Ïº ø£seÔ¡ ´ìs¡«Vü≤DeTTq+<äT Á|ü<ëÛ qø±s¡éTTq≈£î
$s√<Ûeä TT ˝Ò≈î£ +&É, Ä ø±s¡éTTqπø b˛wüøe£ TT˝…q’ {Ïº eTiÏ ô|øÏÿ+{Ïì >∑÷&É HÓe«&ÉT
kÕ~Û+|ü>\∑ TZH√ n{Ïº yê&˚ ø±s¡´ìs¡«Vü≤DeTTq≈£î ns¡TΩ&’Ó j·TT+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ q ùV≤´ø£ kÕ‡<Ûøä √ ùV≤‘·T dü‡ «\Œ kÕ´|”V≤ü ø£sà¡ D' ˆ
jÓ÷ Vü≤´s¡+ú ãVüQ<Ûë y˚<ä dü düeTs√ú -s¡kú Õ<ÛHä ˚ ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` Væ≤ ` @ø£' ` kÕ<Ûøä '£ ` ùV≤‘·T' ` dü«\Œdü´ ` n|æ ` ÇVü≤
` ø£s¡àD' ` j·T' ` Væ≤ ` ns¡ú+ ` ãVüQ<Ûë ` y˚<ä ` dü' ` düeTs¡ú' `
ns¡úkÕ<ÛäH˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÇVü≤ dü«\Œdü´ ø£sà¡ D' n|æ kÕ<Ûøä '£ ùV≤‘·T' @ø£' q Væ≤— j·T'
ns¡+ú ãVüQ<Ûë (ø£sT¡ +Ô ) y˚<,ä dü' ns¡kú Õ<ÛHä ˚ düeTs¡'ú Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÇVü≤ R á ˝Àø£eTTq, dü«\Œdü´ R ∫qï<Óq’ {Ï,º ø£sà¡ D' n|æ R
|üìøÏ>÷∑ &É, kÕ<Ûøä '£ R kÕ~Û+#·Tq{Ï,º ùV≤‘·T' R ø±s¡DeTT, @ø£' R ˇø£ÿ{Ï, q Væ≤
R ø±<äT>∑<ë, j·T' R me«&ÉT, ns¡+ú R ø±s¡éTTqT, ãVüQ<Ûë R ô|≈£îÿ$<Ûeä TT\T>±,
(ø£sT¡ +Ô R ìs¡«Væ≤+#·T≥≈£î) y˚<ä R ‘Ó*dæjT· T+&ÉTH√, dü' R Ä‘·&TÉ , ns¡kú Õ<ÛHä ˚ R
ø±s¡´ìs¡«Vü≤DeTTq+<äT, düeTs¡'ú Væ≤ R ns¡TΩ&TÉ >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˝Àø£eTTq+<äT m+‘·∫qï |üìøÏì >∑÷&É <ëìì kÕ~Û+#·T≥≈£î ˇø£ÿfÒ
kÕ<Ûqä eTT nì #Ó|Œü M\T|ü&<É Tä . ø±s¡´ ìs¡«Vü≤DeTTq≈£î nH˚øe£ TT\T kÕ<Ûqä eTT\T
ñ+&çrs¡TqT. n+<äT#˚ ˇø£ eTVü‰ø±s¡éTTqT ìs¡«Væ≤+#·T≥≈£î |ü\Te÷s¡eZ TT\qT
me«&ÉT miÏ–j·TT+&ÉTH√ Ä‘·&˚ eTVü‰ø±s¡´ìs¡«Vü≤DeTTq≈£î düeTs¡T&ú TÉ ø±>∑\&ÉT.
XÀ¢ˆˆ Ç ôV≤’ e ‘êe ‘·ÿ è‘·ìX¯ÃjÓ÷ Vü≤´Vü≤+
j·T~ ÁeCÒjT· + |üe¢ >π X¯«sê\j·TyéT ˆ
(41) ` @ø£#·‘ê«]+X¯düs¡Z 5
|üsê‘·àdüeTàs¡›$X‚wü‘·‘·Ô «$
‘·‘Ô '· ø£è‘·+ kÕ´ qàeT uÛsÑ Ô¡ èXÊdüqyéT ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÇVü≤ ` @e ` ‘êe‘Y ` ø£è‘·ìX¯Ãj·T' ` Væ≤ ` nVü≤yéT ` j·T~
` ÁeCÒj·T+ ` |ü¢eπ>X¯«sê\j·TyéT ` |üsê‘·àdüeTàs¡›$X‚wü‘·‘·Ô «$‘Y ` ‘·‘·' `
ø£è‘·+ ` kÕ´‘Y ` eTeT ` uÛsÑ Ô¡ èXÊdüqyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÇVü≤ n<ä´ @e ‘êe‘Y |üsê‘·àdüeTàs¡›$X‚wü‘·‘·Ô «$‘Y,
ø£è‘·ìX¯Ãj·T' nVü≤+ |üe¢ >π X¯«sê\j·T+ ÁeCÒjT· + j·T~, ‘·‘'· eTeT uÛsÑ Ô¡ èXÊdüq+
ø£è‘·+ kÕ´‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÇVü≤ R Ç#·≥, n<ä´ @e R Ç|ü&˚, ‘êe‘Y R eTT+<äT>±,
|üsê‘·àdüeTàs¡$› X‚w‘ü ‘· Ô· «$‘Y R X¯Á‘·Te⁄\jÓTTø£ÿj·TT e÷jÓTTø£ÿj·TT ã\$X‚weü TT\
yêdüeÔ s¡÷|üeTTqT ‘Ó*dæø=qïyê&ÉH,’Ó ø£è‘·ìX¯Ãj·T' R #˚døæ =qï ìX¯Ãj·TeTT >∑\yê&ÉH,’Ó
nVü≤+ R H˚qT, |üe¢ >π X¯«sê\j·T+ R yêqs¡sêC…q’ düTÁê⁄ì ìyêdüeTTqT >∑÷]Ã,
ÁeCÒjT· + j·T~ R yÓ&*É qjÓT&É\, ‘·‘'· R Ä ø±s¡DeTTe\q, eTeT R Hê
jÓTTø£ÿ , uÛsÑ ¡Ô èXÊdüq+ R sêC≤»„, ø£è‘·+ R HÓiy˚sŒ¡ ã&çq~, kÕ´‘Y R ø±>∑\<äT.
‹\ø£eTT :` ª|üsê‘·àdüeTàs¡$› X‚w‘ü ‘· Ô· «$‘Yμ H˚qT X¯Á‘·Tã\eTTqT >∑÷&É yêdüeÔ eTT>±
‘Ó*dæø=qïyê&ÉqT >±e\j·TTqT. ˝Òì#√ lsêeTT&ÉTqT $T–*q düTÁ^yê<äT\TqT
X¯Á‘·Tã\ yÓT+‘·{<Ï ìä n&ç–q#√ H˚qT ìs¡T‘·sÔ T¡ &ÉqT >±e\dæjT· T+&ÉTqT>∑<ë! nì
uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚ì|ü&˚ eTT+<äT>± dü+|üPs¡eí TT>± X¯Á‘·Te⁄jÓTTø£ÿ ã˝≤~Ûø´£ eTT
m+‘·{<Ï √ Ä yêdüeÔ dü«s¡÷|üeTTqT ‘Ó*dæø=ì ìX¯Ãj·TC≤„qeTT dü+bÕ~+∫ e÷
yêqs¡sêE ì\j·TeTTq≈£î yÓ&\É T<äTqT. n≥T¢ #˚jT· T≥e\q e÷ Á|üuTÑÛ e⁄ Ä»„qT
H˚qT |üP]Ô>± ìs¡«Væ≤+∫qyê&ÉqT ø±>∑\qT.
XÀ¢ˆˆ ø£<+ä∏ qT K \«<ä´ uÛyÑ ˚ ‘·T‡U≤>∑‘+·
Á|üdVü ≤ü ´ j·TT<ä+Δ eTeT sêø£ôå d’ dü‡Vü≤ ˆ
‘·<e’Ó∏ K ˝≤«‘·àã\+ #· kÕs¡e
‘·‡e÷àqj˚T Hêà+ #· s¡DÒ <äXÊqq' ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£<+ä∏ ` qT ` K\T ` n<ä´ ` uÛyÑ ‘˚ Y ` düTU≤>∑‘+· ` Á|üdVü ≤ü ´ `
j·TT<ä+Δ ` eTeT ` sêø£ôå d'’ ` düV≤ü ` ‘·<ë∏ ` @e ` K\T ` Ä‘·àã\+ ` #· `
kÕs¡e‘Y ` düe÷àqj˚T‘Y ` e÷+ ` #· ` s¡DÒ ` <äXÊqq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<ä´ ø£<+ä∏ qT eTeT düTU≤>∑‘+· uÛyÑ ‘˚ Y K\T! sêø£ôå d'’ düV≤ü
Á|üdVü ≤ü ´ eTeT j·TT<ä+Δ (ø£<+ä∏ qT uÛyÑ ‘˚ —Y ) ‘·<ë∏ @e <äXÊqq' kÕs¡e‘Y Ä‘·àã\+
e÷+ #·, s¡DÒ ø£<+ä∏ qT düe÷àqj˚T‘Y K\T!
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<ä´ R H˚&TÉ , ø£<+ä∏ R m≥T¢>±, eTeT R Hê≈£î, düTU≤>∑‘+· R
düTKø£sy¡ TÓ qÆ sêø£, uÛyÑ ‘˚ Y K\T R ø±>∑\<√, sêø£ôå d'’ düV≤ü R sêø£då Tü \‘√&É, Á|üdVü ≤ü ´
R ã\e+‘·eTT>±, eTeT R Hê≈£î, j·TT<ä+Δ R s¡DeTT, ø£<+ä∏ qT uÛyÑ ‘˚ Y R m≥T¢>±
dü+uÛ$Ñ +#·TqT?, ‘·<ë∏ @e R nfÒ,¢ <äXÊqq' R sêeD≤düTs¡T&ÉT, kÕs¡e‘Y R
ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ , Ä‘·àã\+ R ‘·q ôdq’ éTTqT, e÷+ #· R qqTïqT, ø£<+ä∏ R m≥T¢,
düe÷àqj˚T‘Y K\T R >ös¡$+#·TH√ >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚&TÉ Ç#·{øÏ Ï Hê sêø£ düTKø£sy¡ TÓ qÆ |ò*ü ‘·eTT>∑\~ m≥T¢ ø±>∑\<√?
á sêø£då Tü \‘√ ã\e+‘·eTT>± Hê≈£î j·TT<äyΔ TÓ ≥T¢ dü+uÛ$Ñ +#·TH√? eTiÏjT· T á
sêeDT&ÉT j·TT<äeΔ TTq+<äT düeTs¡yú TÓ qÆ ‘·q ôdq’ éTT jÓTTø£ÿ ã\eTTqT, Hê X¯øìÔÏ
Á>∑V≤æ +∫ Ä s¬ +&ç+{Ï ‘ês¡‘e· TéTTqT >∑T]Ô+∫ qqTï m≥T¢ >ös¡$+#·TH√ >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡e÷kÕ<ä´ s¡DÒ <äXÊqq+
düeT+Á‹es¡+Z düã\Á|üj÷· sTTqyéT ˆ
Vü≤è~ dæ‘ú +· ‘·d´ü eT‘·+ ã\+ #· yÓ’
düTUÒq eT‘ê«-Vü≤ $T‘·' |ü⁄q Ás¡«CÒ ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` düe÷kÕ<ä´ ` s¡DÒ ` <äXÊqq+ ` düeT+Á‹es¡+Z `
düã\Á|üj÷· sTTqyéT ` Vü≤è~ ` dæ‘ú +· ` ‘·d´ü ` eT‘·+ ` ã\+ ` #· ` yÓ’ `
düTUÒq ` eT‘ê« ` nVü≤yéT ` Ç‘·' ` |ü⁄q' ` ÁeCÒ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' düeT+Á‹es¡Z+, düã\Á|üj·÷sTTq+ <äXÊqq+ s¡DÒ
düe÷kÕ<ä´ ‘·d´ü Vü≤è~ dæ‘ú +· eT‘·+, ‘·d´ü ã\+ #· eT‘ê« düTUÒq Ç‘·' |ü⁄q'
ÁeCÒ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, düeT+Á‹es¡+Z R eT+Á‘·T\ es¡eZ TT\‘√
≈£L&çq yê&ÉTqT, düã\Á|üj÷· sTTqyéT R ôdq’ éTT‘√ yÓ&*É q yê&ÉTq>∑T, <äXÊqq+
R sêeDTì, s¡DÒ R j·TT<äeΔ TTq, düe÷kÕ<ä´ R #˚], ‘·d´ü R n‘·ìjÓTTø£ÿ, Vü≤è~
R eTqdüT‡q+<äT, dæ‘ú +· R ñqï{Ï,º eT‘·+ R n_ÛÁbÕj·TeTTqT, (‘·d´ü R n‘·ìjÓTTø£ÿ)
(41) ` @ø£#·‘ê«]+X¯düs¡Z 7
ã\+ #· R X¯øìÔÏ , eT‘ê« R ‘Ó*dæø=ì, düTUÒq R düTKeTT>±, Ç‘·' R Ç≥qT+&ç,
|ü⁄q' R ‹]–, ÁeCÒ R yÓ&*É b˛e⁄<äTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` j·TT<äeΔ TT dü+uÛ$Ñ +∫q |æeTà≥ sêeD≤düTs¡T&ÉT ‘·q eT+Á‹es¡eZ TT
‘√&ÉqT ‘·q jÓ÷<ÛTä \‘√&ÉqT s¡Ds¡+>∑eTTq≈£î e#·TÃqT. n≥T¢ e∫Ãq Ä sêeDTì
m<äTs=ÿì n‘·ì eTqdüT‡q+<äTqï n_ÛÁbÕj·TeTTqT, n‘·ì ã\$X‚wüeTTqT
dü+|üPs¡eí TT>∑ Á>∑V≤æ +∫ H˚qT düTKeTT>± Ç≥qT+&ç yÓ&*É b˛e⁄<äTqT >±ø£!
XÀ¢ˆˆ Ç<äeTdü´ düèX¯+düd´ü q+<äH√|üeT eTT‘·eÔ TyéT ˆ
eq+ H˚Á‘·eTq'ø±+‘·+ HêHêÁ<äTeT\‘êj·TT‘·yTé ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç<äyTé ` ndü´ ` düèX¯+düd´ü ` q+<äH√|üeTyéT ` ñ‘·eÔ TyéT `
eq+ ` H˚Á‘·eTq'ø±+‘·+ ` HêHêÁ<äTeT\‘êj·TT‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ndü´ qèX¯+düdü´ q+<äH√|üeTyéT, ñ‘·ÔeT+, HêHêÁ<äTeT
\‘êj·TT‘·yTé Ç<ä+ eq+ H˚Á‘·eTq'ø±+‘·+ (es¡‘Ô )˚ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ndü´ qèX¯+düd´ü R á <äTsêàs¡TìZ jÓTTø£ÿ, q+<äH√|üeTyéT R
q+<äqeqeTT‘√ kÕ{Ïe#·TÃq~j·TT, ñ‘·eÔ T+ R ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ ~j·TTqT, HêHêÁ<äTeT
\‘êj·TT‘·yéT R |ü\Teèø£åeTT\‘√&ÉqT r>∑\‘√&ÉqT ≈£L&çq~j·TT q>∑T, Ç<ä+
eq+ R á eqeTT, H˚Á‘·eTq'ø±+‘·+ R H˚Á‘·eTT\≈£îqT eTqdüT‡q≈£î s¡eTD°jT· yÓT,Æ
(es¡‘Ô ˚ R ñqï~).
‘ê‘·Œs¡éTT :` á <äTsêàs¡TìZ jÓTTø£ÿ á eqeTT dü«s¡eZ TTq+<ä* q+<äqeqeTTqT
uÀ*, ãVüQ$<Ûä eèø£åeTT\‘√&ÉqT, \‘·\‘√&ÉqT yÓ\j·TT#·T ø£qTï\≈£îqT
eTqdüT‡q≈£îqT >∑÷&É >=|üŒ y˚&TÉ ø£ >∑÷s¡TÃ #·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ Ç<ä+ $<Û«ä +düsTTcÕ´$T X¯ówüÿ+ eq$Tyêq\' ˆ
ndæà q“¤>π ï ‘·‘'· ø√|ü+ ø£]wü´‹ <äXÊqq' ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç<ä+ ` $<Û«ä +düsTTcÕ´$T ` X¯ówüÿ+ ` eqyéT ` Çe ` nq\'
` ndæàHé ` uÛ>πÑ ï ` ‘·‘'· ` ø√|ü+ ` ø£]wü´‹ ` <äXÊqq' ˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` X¯ówüÿ+ eqyéT nq\' Çe Ç<äyTé nVü≤+ $<Û«ä +düsTTcÕ´$T—
ndæàHé uÛ>πÑ ï (dü‹) ‘·‘'· <äXÊqq' ø√|ü+ ø£]wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯ówüÿ+ R m+&çb˛sTTq{Ï,º eq+ R eqeTTqT, nq\' Çe R
n–ïe˝…, Ç<ä+ R á eqeTTqT, nVü≤+ R H˚qT, $<Û«ä +düsTTcÕ´$T R <Û«ä +düeTT
>±$+‘·TqT, ndæàHé R á eqeTT, uÛ>πÑ ï (dü‹) R <Û«ä +düeTTø±>±, ‘·‘'· R |æeTà≥,
<äXÊqq' R sêeDT&ÉT, ø√|ü+ ø£]wü´‹ R ø√|ü–+#·TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚ì|ü&û eqeTTqT m+&çb˛sTTj·TTqï n&É$ì n–ï¨Á‘·T&ÉT
<äV≤æ +#·Tq≥T¢>± <Û«ä +düeTT >±$+#Ó<qä T. sêeD≤düTs¡T&ÉT á <Û«ä +düeTTqT >∑÷]Ã
$ì ‘·|Œü ø£ $TøÏÿ* Áø√<Ûeä TT H=+<äTqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ eTVü≤ ‘ê‡X¯«eTVü‰s¡<~ä∏ «|ü+
ã\+ düe÷<˚øå£ ´‹ sêø£kå Õ~Û|'ü ˆ
Á‹X¯S\ø±˝≤j·Tdü|ü{ÏºkÕj·TT<Ûä+
‘·‘√ eTVü≤ <äT´<äΔ $T<ä+ uÛ$Ñ wü´‹ ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` eTVü≤‘Y ` kÕX¯«eTVü‰s¡<~ä∏ «|ü+ ` ã\+ ` düe÷<˚øå£ ´‹
` sêø£kå Õ~Û|'ü ` Á‹X¯S\ø±˝≤j·Tdü|{ü kºÏ Õj·TT<Û+ä ` ‘·‘'· ` eTVü≤‘Y ` j·TT<äyΔ Té
` Ç<ä+ ` uÛ$Ñ wü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' sêø£åkÕ~Û|ü' kÕX¯«eTVü‰s¡<∏ä~«|ü+, Á‹X¯S\ø±˝≤j·Tdü
|ü{kºÏ Õj·TT<Û+ä , eTVü≤‘Y ã\+ düe÷<˚øå£ ´‹— ‘·‘'· Ç<ä+ eTVü≤‘Y j·TT<ä+Δ uÛ$Ñ wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, sêø£kå Õ~Û|'ü R sêø£då sü êE, kÕX¯«eTVü‰s¡<ä∏
~«|ü+ R >∑Ti¿eTT\‘√&ÉqT, ô|<äs› <¡ eä∏ TT\‘√&ÉqT— @qT>∑T\‘√&ÉqT, ≈£L&çq~j·TT,
Á‹X¯S\ø±˝≤j·Tdü|ü{ÏºkÕj·TT<Ûä+ R Á‹X¯S\eTT\qT, q\¢ì ñ≈£îÿø£‘·TÔ\qT,
Äj·TT<Ûeä TT\T>± ø£*–q{Ï~º j·TT q>∑T, eTVü≤‘Y ã\+ R >=|üŒ<Óq’ ôdq’ éTTqT,
düe÷<˚øå£ ´‹ R ÄC≤„|+æ #·TqT, ‘·‘'· R Ä ø±s¡DeTTq, Ç<ä+ R Ç~, eTVü≤‘Y
j·TT<ä+Δ R >=|üŒ j·TT<äeΔ TT, uÛ$Ñ wü´‹ R dü+uÛ$Ñ +|ü>\∑ <äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ ø√|æ+∫q{Ïº sêø£då sü êE yÓ+≥H˚ >∑Ti¿eTT\‘√&ÉqT s¡<eä∏ TT\
‘√&ÉqT eT<ä>»∑ eTT\ ‘√&ÉqT ≈£L&ç Á‹X¯S\eTT\T K&ÉeZ TT\T eTTqï>∑T Äj·TT<Ûeä TT\T
ã÷ìq{Ïº >=|üŒ<Óq’ ‘·qôdq’ éTTqT ã+|æ qqTï ã+~Û+|ü⁄&Éì ÄC≤„|+æ #·TqT. n|ü&ÉT
n#·Ã≥ >=|üŒ<Óq’ j·TT<äeΔ TT dü+uÛ$Ñ +#·TqT.
XÀ¢ˆˆ nVü≤+ ‘·T ‘Ó’ dü‡+j·T‹ #·+&É$Áø£yTÓ 'Æ
düyT˚ ‘·´ s¡ø√å _Û s¡dVü ≤ü ´$Áø£eT' ˆ
ìVü≤‘·´ ‘· Á<ëeD#√~‘·+ ã\+
düTK+ >∑$TcÕ´$T ø£|X” «¯ sê\j·TyéT ˆˆ 13
(41) ` @ø£#·‘ê«]+X¯düs¡Z 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤+ ` ‘·T ` ‘Ó'’ ` dü+j·T‹ ` #·+&É$Áø£yTÓ 'Æ ` düyT˚ ‘·´ `
s¡ø√å _Û' ` ndüV≤ü ´$Áø£eT' ` ìVü≤‘·´ ` ‘·‘Y ` sêeD#√~‘·+ ` ã\+ ` düTK+
` >∑$TcÕ´$T ` ø£|X” «¯ sê\j·TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ndüV≤ü ´$Áø£eT' nVü≤+ ‘·T dü+j·T‹ #·+&É$Áø£yTÓ 'Æ ‘Ó'’ s¡ø√å _Û'
düyT˚ ‘·´ sêeD#√~‘·+ ‘·‘Y ã\+ ìVü≤‘·´ düTK+ ø£|X” «¯ sê\j·T+ >∑$TcÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ndüV≤ü ´$Áø£eT' R düV≤æ +|ü X¯ø´£ eTT>±ì |üsêÁø£eTeTT>∑*qZ {Ï,º
‘Ó'’ s¡ø√å _Û' R Ä sêø£då Tü \‘√, düyT˚ ‘·´ R ≈£L&ç, sêeD#√~‘·+ R sêeDTì#˚
Áù|sπ |æ+|üã&çq{Ï,º ‘·‘Y ã\+ R Ä ôdq’ éTTqT, ìVü≤‘·´ R ‘·TqTe÷&ç, düTK+ R
düTKeTT>±, ø£|X” «¯ sê\j·T+ R yêqs¡sêE uÛeÑ qeTTq≈£î, >∑$TcÕ´$T R b˛e⁄<äTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯Á‘·Te⁄\T uÛÑ]+|üX¯ø£éTT>±ì |üsêÁø£eTeTT >∑*Zq H˚ Hê
j·TT<äΔeTTq+<äT uÛÑj·T+ø£s¡|üsêÁø£eTeTT‘√ b˛sê&ÉT#·Tqï{Ïº Ä sêø£ådüT\≈£î
m<äTs¡Tì\∫, sêeDT&ÉT |ü+|æq Ä ôd’qéTTq+‘·qT H˚\>∑÷*Ã düTKeTT>±
yêqs¡sêE ì\j·TeTTq≈£î #˚sT¡ ø=+<äTqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ e÷s¡T‘·e Á‘·Tÿ<√Δ e÷s¡T‹ Ø“¤eT$Áø£eT' ˆ
}s¡Tyπ̊>q eTVü≤‘ê Á<äTe÷Hé øπ |å ⁄ü eÔ T <∏ës¡u‘ÑÛ Y ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` e÷s¡T‘·e‘Y ` Á≈£î<ä'Δ ` e÷s¡T‹' ` ;ÛeT$Áø£eT' `
}s¡Tyπ̊>q ` eTVü≤‘ê ` Á<äTe÷Hé ` øπ |å ⁄ü yÔ Té ` n<∏ä ` Äs¡u‘ÑÛ Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ;ÛeT$Áø£eT' e÷s¡T‹' Á≈£î<ä'Δ e÷s¡T‘·e‘Y n<∏ä eTVü≤‘ê
}s¡Tyπ̊>q Á<äTe÷Hé øπ |å ⁄ü yÔ Té Äs¡u‘ÑÛ .Y
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, ;ÛeT$Áø£eT' R uÛj Ñ T· +ø£s|¡ sü êÁø£eTT&Óq’ , e÷s¡T‹'
R Vü≤qTeT, Á≈£î<ä'Δ R Áø√<Ûeä TTH=+~q, e÷s¡T‘·e‘Y R Á|üu+ÑÛ »qeTTe˝…, n<∏ä R
|æeTà≥, eTVü≤‘ê R >=|üŒ<Ó’q, }s¡Ty˚π>q R ‘√&É\y˚>∑eTT‘√, Á<äTe÷Hé R
eèø£eå TT\qT, øπ |å ⁄ü yÔ Té R $düsT¡ ≥≈£î, Äs¡u‘ÑÛ Y R yÓTT<ä*&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç≥T¢ Ä˝À∫+∫q |æeTà≥ Á|ü#·+&É|üsêÁø£eTeTT>∑\yê&Ó’q Ä
yêj·TTq+<äqT&ÉT Á|üu+ÑÛ »qeTTe˝… $»è+_Û+∫ ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ ‘·q ‘=&É\ y˚>e∑ TT‘√
Ä eqeTTq+<ä* eèø£eå TT\qT $dü]y˚jT· Hês¡+_Û+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘d· Tü Ô Vü≤qTe÷ ˙«s√ ãuÛ+Ñ » Á|üeT<ëeqyéT ˆ
eT‘·~Ô «»düe÷|òTü Twü+º HêHêÁ<äTeT\‘êj·TT‘·yTé ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·T ` Vü≤qTe÷Hé ` Ms¡' ` ãuÛ+Ñ » ` Á|üeT<ëeqyéT `
eT‘·~Ô «»düe÷|òTü Twü+º ` HêHêÁ<äTeT\‘êj·TT‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' Ms¡' Vü≤qTe÷Hé eT‘·Ô~«»düe÷|òüTTwüº+ HêHêÁ<äTeT
\‘êj·TT‘·+ Á|üeT<ëeq+ ãuÛ+Ñ ».
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, Ms¡' R Ms¡T&Óq’ {Ï,º Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT,
eT‘·Ô~«»düe÷|òüTTwüº+ R eT~+∫q |ü≈£åî\#˚ s=<ä#˚j·Tã&ÉT#·Tqï~j·TTqT,
HêHêÁ<äTeT\‘êj·TT‘·+ R ãVüQeèø£eå TT\‘√&ÉqT, r>∑\‘√&ÉqT >∑÷&çq~j·TTq>∑T,
Á|üeT<ëeq+ R ñ<ë´qeqeTTqT, ãuÛ+Ñ » R <Û«ä +düeTT#˚ôdqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ eTVü‰Ms¡T&Óq’ Ä Vü≤qTeT eT~+∫q |ü≈îå£ \ ø√˝≤Vü≤\eTT‘√
>∑÷&ç ãVüQ$<Ûeä TT\>∑T eèø£eå TT\‘√qT \‘·\‘√qT ì+&çjT· Tqï Ä j·TT<ë´qeqeTT
q+‘·qT <Û«ä +düeTT #˚dyæ ô˚ dqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·<«ä q+ eT~∏‘’Ó s¡« è¬øÌå ]“¤H’Ó ï X¯Ã dü*˝≤X¯jTÆÓ ' ˆ
#·÷]í‘'’Ó |üs«¡ ‘êÅ>¬ X’ Ã¯ ãuÛ÷Ñ yêÁ|æjT· <äsÙ¡ qyéT ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` eq+ ` eT~∏‘'’Ó ` eè¬ø'Ìå ` _ÛH’Ó ï' ` #· ` dü*˝≤X¯jTÆÓ ' `
#·÷]í‘'’Ó ` |üs«¡ ‘êÅ>¬ '’ #· ` ãuÛ÷Ñ e ` nÁ|æjT· <äsÙ¡ qyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘Y eq+ eT~∏‘'’Ó eè¬ø'Ìå _ÛH’Ó ï' dü*˝≤X¯jTÆÓ ' #·, #·÷]í‘'’Ó
|üs«¡ ‘êÅ>¬ '’ #· nÁ|æjT· <äsÙ¡ q+ ãuÛ÷Ñ e.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y eq+ R Ä eqeTT, eT~∏‘'’Ó R $iÏ∫y˚jT· ã&çq, eè¬ø'Ìå R
eèø£eå TT\‘√&ÉqT, Á|ü_HÛ ’Ó ï' R ‘Ó>>∑ =≥ºã&çq, dü*˝≤X¯jTÆÓ ' R »˝≤X¯jT· eTT\‘√&ÉqT,
#·÷]í‘Ó’' R qT>∑TZ>± #˚j·Tã&çq, |üs¡«‘êÅ¬>’' #· R –]•Ks¡eTT\‘√&ÉqT,
nÁ|æjT· <äsÙ¡ q+ R #·÷#·T≥≈£î nÁ|æjT· yÓTqÆ ~>±, ãuÛ÷Ñ e R ÄjÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü eqeTT $iT>∑>={Ïºq #Ó≥¢‘√qT ‘Ó–q >∑≥Tº\T >∑\
‘·{≤ø£eTT\ ‘√&ÉqT eTTø£ÿ\T eTTø£ÿ\T>± #˚dqæ |üs«¡ ‘·•Ks¡eTT\‘√qT #·÷#·T≥
ø¬ +‘·j÷Ó ;uÛ‘Ñ ‡· eTT>± qT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ HêHêX¯≈î£ +‘·$s¡T‘Ó'’ Á|ü_HÛ ’Ó ï dü‡*˝≤X¯jTÆÓ ' ˆ
‘êÅyTÓ 'Æ øÏd\ü jÓTÆ ' ø±¢+‘Ó'’ ø±¢+‘·Á<äTeT\‘êj·TT‘·yTé ˆˆ
q ãuÛÖ ‘· <ä«q+ ‘·Á‘· <ëyêq\Vü≤‘·+ j·T<∏ë ˆ
yê´≈£î˝≤es¡D≤ sπ E ]«Vü≤«˝≤ Çe ‘ê \‘ê' ˆˆ 17
(41) ` @ø£#·‘ê«]+X¯düs¡Z 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` HêHêX¯≈î£ +‘·$s¡T‘Ó'’ ` Á|ü_HÛ ’Ó ï' ` dü*˝≤X¯jTÆÓ ' ` ‘êÅyTÓ 'Æ `
øÏd\ü jÓTÆ ' ` ø±¢+‘Ó'’ ` ø±¢+‘·Á<äTeT\‘êj·TT‘·yTé ` q ` ãuÛÖ ` ‘·‘Y ` eq+ `
‘·Á‘· ` <ëyêq\Vü≤‘·+ ` j·T<∏ë ` yê´≈£î˝≤es¡D≤' ` sπ E' ` $Vü≤«˝≤' ` Çe
` ‘ê' ` \‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` HêHêX¯≈î£ +‘·$s¡T‘Ó'’ Á|ü_HÛ Ó’ ï' dü*˝≤X¯jTÆÓ ' ø±¢+‘Ó'’ ‘êÅyTÓ 'Æ
øÏdü\jÓÆT', ø±¢+‘·Á<äTeT\‘êj·TT‘·+, ‘·<ä«q+ <ëyêq\Vü≤‘·+ j·T<∏ë q ãuÛÖ—
‘·Á‘· yê´≈£î˝≤es¡D≤' ‘ê' \‘ê' $Vü≤«˝≤' (Ådj Ôæ T· ' Çe) sπ E'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` HêHêX¯≈£î+‘·$s¡T‘Ó’' R $$<ÛäeTT\>∑T |ü≈£åî\ ≈£L‘·\#˚‘·qT,
Á|ü_ÛHÓ’ ï' R ‘Ó–b˛sTTq{Ïº, dü*˝≤X¯jÓÆT' R ‘·{≤ø£eTT\‘√&ÉqT, ø±¢+‘Ó’' R
yê&çb˛sTTq{Ï,º ‘êÅyTÓ 'Æ R mi¿Hq’Ó {Ï,º øÏd\ü jÓTÆ ' R ∫>∑Tfi¯fl‘√&ÉqT, ø±¢+‘·Á<äTeT
\‘êj·TT‘·+ R yê&çb˛sTTq#Ó≥¢ ‘√&ÉqT r>∑\‘√&ÉqT ≈£L&çq{Ï,º ‘·<«ä q+ R Ä
eqeTT, <ëyêq\Vü≤‘·+ j·T<∏ë R ø±s¡T∫#·TÃ#˚ <Ûä«+düyÓTÆq~e˝…, q ãuÛÖ R
Á|üø±•+|ü ≈£î+&ÓqT, ‘·Á‘· R Ä eqeTTq+<äT, yê´≈£î˝≤es¡D≤' R #Ó~]b˛sTTq
ø£+#Ó\T >∑*–q{Ï,º ‘ê' \‘ê' R Ä r>∑\T, $Vü≤«˝≤' R uÛj Ñ T· #·ø‘Ï T· sê+Å&q’Ó ,
(ÅdjÔæ T· ' Çe R nã\\e˝…) sπ E' R Á|üø±•+∫q$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $$<ÛäeTT\>∑T |ü≈£åî\ ≈£L‘·\‘√qT, ‘Ó–b˛sTTq >∑≥Tº\T>∑\
»˝≤X¯jT· eTT\‘√qT, yê&çb˛sTTq mi¿ì ∫>∑Tfi¯fl‘√qT, yê&çb˛sTTq #Ó≥‘¢ √qT,
r>∑\‘√qT Ä eqeT+‘·jT· T ø±s¡T∫#·TÃ#˚ <äV≤æ +|üã&çq≥T¢ yÓ\ yÓ\ uÀe⁄#·T+&ÓqT.
n#·Ã{Ï ø£+#Ó\T nìïj·TT #Ó&bç ˛>± Ä |üP\r>∑\T uÛj Ñ T· eTT‘√ Vü≤&É*b˛e⁄#·Tqï
nã\e˝… ø£qã&çq$.
XÀ¢ˆˆ \‘ê>∑èôV≤’ •ÃÁ‘·>è∑ ôV≤’ X¯Ã Hê•‘Ó’
s¡à¨s¡>¬ ’ sê« ´fi¯eTè¬>’ X¯Ã ìs¡TΔ ‘Ó'’ ˆ
•˝≤>∑èôV≤’ s¡Tqà~∏‘’Ó dü<Ô ë∏ >∑èôV≤’ '
Á|üDwüsº ÷¡ |ü+ ‘· <äu÷ÑÛ qàVü≤ <ä«qyéT ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` \‘ê>∑èôV≤’ ' ` ∫Á‘·>è∑ ôV≤’ ' ` #· ` Hê•‘Ó'’ ` eT¨s¡>¬ '’ `
yê´fi¯eTè¬>'’ ` #· ` ìs¡TΔ ‘Ó'’ ` •˝≤>∑èôV≤’ ' ` ñqà~∏‘'’Ó ` ‘·<ë∏ ` >∑èôV≤’ ' `
Á|üDwüsº ÷¡ |ü+ ` ‘·‘Y ` nuÛ÷Ñ ‘Y ` eTVü≤‘Y ` eqyéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` Hê•‘Ó'’ \‘ê>∑èôV≤’ ' ∫Á‘·>è∑ ôV≤’ ' #· ìs¡T‘Δ '’Ó eT¨s¡>¬ '’ yê´fi¯eTè¬>'’
#· ‘·<ë∏ ñqà~∏‘'’Ó •˝≤>∑èôV≤’ ' #· ‘·‘Y eTVü≤<ä«q+ Á|üDwüsº ÷¡ |üyTé nuÛ÷Ñ ‘Y.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` Hê•‘Ó'’ R <Û«ä +düeTT#˚jT· ã&çq{Ï,º \‘ê>∑èôV≤’ ' R bı<ä]+&É‘¢ √&ÉqT,
∫Á‘·>è∑ ôV≤’ ' #· R ∫Á‘·eT+~s¡eTT\‘√&ÉqT, ìs¡T‘Δ '’Ó R ‘·iTeTã&çq{Ï,º eT¨s¡>¬ '’
R eTVü‰düs¡ŒeTT\‘√&ÉqT, yê´fi¯eTè¬>’' R Á≈£Ls¡eTè>∑eTT\‘√&ÉqT, ñqà~∏‘Ó’' R
$iT>∑>=≥ºã&çq{Ï,º •˝≤>∑èôV≤’ ' R i≤‹uÛeÑ qeTT\‘√&ÉqT, ‘·<ë∏ R nfÒ,¢ >∑èôV≤’ '
R kÕe÷qýÓTÆq Ç+&É¢‘√&ÉqT, ‘·‘Y eTVü≤‘Y eq+ R Ä >=|üŒ<Ó’q{Ïº eqeTT,
Á|üDwüsº ÷¡ |ü+ R #Ó&bç ˛sTTq{Ïº s¡÷|üeTT>∑\~>∑, nuÛ÷Ñ ‘Y R ÄjÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` >=|üŒ<Óq’ Ä eqeT+‘·jT· T <Û«ä +düyTÓ jÆ T· Tqï bı<ä]+&É‘¢ √qT, $˝≤dü
uÛÑeqeTT\‘√qT, ‘·iTeT>={Ïºq eTVü‰düs¡ŒeTT\‘√qT, Á≈£Ls¡eTè>∑eTT\‘√qT,
$iÏ–b˛sTTq •˝≤uÛeÑ qeTT\‘√qT, kÕe÷q´>∑èVü≤eTT\‘√qT |üP]Ô>± #Ó&bç ˛sTT
XÀuÛ≤$V”≤qyÓTÆ j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ kÕ $Vü≤«˝≤XÀø£\‘êÁ|ü‘êHê
eqdü©ú XÀø£\‘êÁ|ü‘êHê ˆ
C≤‘ê <äXÊdü´Á|üeT<ëeqdü´
ø£ù| s¡“˝≤ ~Δ Á|üeT<ëeqdü´ ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` $Vü≤«˝≤XÀø£\‘êÁ|ü‘êHê ` eqdü©ú ` XÀø£\‘êÁ|ü‘êHê `
C≤‘ê ` <äXÊdü´Á|üeT<ëeqdü´ ` ø£ù|' ` ã˝≤‘Y ` Væ≤ ` Á|üeT<ëeqdü´ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á|üeT<ëeqdü´ <äXÊdü´Á|üeT<ëeqdü´ $Vü≤«˝≤XÀø£\‘êÁ|ü‘êHê
eqdü©ú , ø£ù|' ã˝≤‘Y XÀø£\‘êÁ|ü‘êHê C≤‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á|üeT<ëeqdü´ R Åd\Ô” ≈£î s¡øDå£ yÓTqÆ {Ï,º <äXÊdü´Á|üeT<ëeqdü´ R
sêeDTì ñ<ë´qeqeTTjÓTTø£ÿ, $Vü≤«˝≤XÀø£\‘êÁ|ü‘êHê R #Ó~]b˛sTTq
nXÀø£\‘·\ düeT÷Vü≤eTT >∑*–q{Ï,º eqdü©ú R equÛ÷Ñ $T, ø£ù|' R Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ,
ã˝≤‘Y R ã\eTTe\q, XÀø£\‘êÁ|ü‘êHê R XÀø£eTHÓ&ç r>∑\ düeT÷Vü≤eTT >∑\~>±,
C≤‘ê R ÄjÓTqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªªXÀø£\‘êÁ|ü‘êHêμμ ` s¡\jÓ÷' nuÛ<Ò 'ä nqT≥#˚ XÀø£s‘¡ y· TÓ qÆ
nq>± yê&çb˛sTTq{Ï,º nÁ|üŒ‘êHê ` ˙{ÏjT· +<äT $dü]Ô +∫q{Ïº ‘êeTs¡\T ø£\Te\T
eTTqï>∑Tq~ >∑*–q{Ïº~ nq>± yê&çb˛sTTq ‘êeTs¡|ü⁄e⁄«\T eTTqï>∑Tq$
>∑*–q{Ï~º . <äXÊdü´Á|üeT<ëeqdü´ ` sêeDT&ÉT ø±bÕ&ÉT#·Tqï d”‘≈· î£ ìyêdüyTÓ qÆ {Ï,º
(41) ` @ø£#·‘ê«]+X¯düs¡Z 13
eqdü©ú ` nXÀø£equÛ÷Ñ $T.
‹\ø£eTT :` <äXÊdü´Á|üeT<ëeqdü´ ` sêeDTì Åd\Ô” ≈£î ø±eTdü+es¡qΔ eTTqT >∑÷s¡TÃ#·T
s¡øøå£ y£ TÓ Æ j·TT+&ÉTq{Ï<º ìä nXÀø£eqeTTq≈£î $X‚wD
ü eTT. eqdü©ú ` ‘·èDeTT\T,
>∑T\àeTT\T, \‘·\T, »˝≤X¯jT· eTT\T nqTyêì‘√ >∑÷&çq s¡eT´ equÛ÷Ñ $T j·Tì
uÛ≤eeTT.
XÀø£\‘êÁ|ü‘êHê ` #·÷#·Tyê] eTqdüT‡q≈£î XÀø£eTT »ì+|üCj
Ò T· Tq{Ï~º .
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ ìedæ+#·T#·Tqï{Ïº Ä sêeDTì Á|üeT<ëeqeTTq
nXÀø£\‘·\T nìïj·TT #Ó<]ä b˛sTTqyÓ’ Ä equÛ÷Ñ $Tj·T+<äT Vü≤qTeT >±$+∫q
$<Û«ä +düøè£ ‘·éTTe\q yÓqTø£{Ï nXÀø£eq $T|ü&ÉT XÀø£eqeTT nsTTq~.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·dü´ ø£è‘ê«s¡ú|ü‘˚ s¡àVü‰ø£|æ
s¡àVü≤ <ä« ´∞ø£+ eTqk˛ eTVü‰‘·àq' ˆ
j·TTj·TT‘·T‡ sπ ø√ ãVüQ_Û s¡àVü‰ã˝…'’
Á•j·÷ »«\+ k˛ÔsD¡ e÷Á•‘·' ø£|'æ ˆˆ 20
Ç‘ê´πs¸ leT<ë«©àøÏsêe÷j·TDÒ
Ä~ø±y˚´ düT+<äs¡ø±+&˚
ª Á|üeT<ëequÛÑ+»q+μμ HêeT
@ø£#·‘ê«]+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·d´ü ` ø£è‘ê« ` ns¡|ú ‘ü '˚ ` eTVü‰ø£|'æ ` eTVü≤‘Y `
e´∞ø£+ ` eTqdü' ` eTVü‰‘·àq' ` j·TTj·TT‘·T‡' ` @ø£' ` ãVüQ_Û' ` eTVü‰ã˝…'’
` Á•j·÷ ` »«\Hé ` ‘√s¡DyéT ` ÄÁ•‘·' ` ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' eTVü‰ø£|'æ ‘·d´ü ns¡|ú ‘ü '˚ , eTVü‰‘·àq' eTqdü' eTVü≤‘Y
e´∞ø£+ ø£è‘ê« eTVü‰ã˝…'’ ãVüQ_Û' @ø£' j·TTj·TT‘·T‡', Á•j·÷ »«\Hé ‘√s¡DyéT
ÄÁ•‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' eTVü‰ø£|'æ R Ä yêqs¡ÁX‚wßü &˜ TÉ , ‘·d´ü R Ä, ns¡|ú ‘ü '˚ R
◊X¯«s¡é+‘·T&Ó’q, eTVü‰‘·àq' R eTVü≤˙j·TT&Ó’q sêeDTìjÓTTø£ÿ, eTqdü' R
eTqdüT‡q≈£î, eTVü≤‘Y R >=|üŒ<Óq’ , e´∞ø£+ R nÁ|æjT· eTTqT, ø£è‘ê« R #˚d,æ
eTVü‰ã˝…'’ R >=|üŒã\XÊ\T¬sq’ , ãVüQ_Û' R ô|≈£îÿeT+~‘√, @ø£' R ˇ+≥]jÓTÆ ,
j·TTj·TT‘·T‡' R j·TT<äΔeTT #˚j·T>√]qyê&Ó’, Á•j·÷ R XÀuÛÑ‘√, »«\Hé R
Á|ü»«*+#·T#·T, ‘√s¡D+ R ãVæ≤sê›«s¡eTTqT, ÄÁ•‘·' R ÄÁX¯sTT+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &Ü yêqs¡ÁX‚wüß˜&Ó’q Vü≤qTeT, eTôV’≤X¯«s¡éTT‘√qT,
n~Ûø±s¡eTT‘√qT $i¿M>∑T#·Tqï{Ïº sêeDTì Vü≤è<äj·TeTTq≈£î >=|üŒy˚<äqqT
ø£*–+|ü>√] n#·Ã≥qTqï ndü+U≤´≈£î˝…’q eTVü‰Ms¡T\‘√ ‘êqT ˇø£ÿ&˚ ‘·q
|üsêÁø£eTeTTqT yÓ\sTT+#·T#·T b˛s¡Tdü\T|ü <ä\∫qyê&Ó’ n~«rj·TyÓTÆq
|üsêÁø£e÷‹X¯jT· eTT‘√ XÀ_Û\T¢#T· +&ÓqT.
Ç~ leT‘·T‡+<äsø¡ ±+&ÉeTTq
ªªdüTuÀ~Ûìμμj·TqT Ä+Á<Û$ä es¡DeTTq+<äT
ªªÁ|üeT<ëeq uÛ+Ñ »qeTTμμ nqT
q\Tã~jÓTTø£≥edüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
~«#·‘ê«]+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· |üøìåÏ Hê<˚q eèø£uå +ÑÛ >∑d«ü H˚q #· ˆ
ãuÛ÷Ñ e⁄ ÅkÕÔddü +ü ÁuÛ≤+‘ê dü‡sπ « \+ø±ìyêdæq' ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` |üøìåÏ Hê<˚q ` eèø£uå +ÑÛ >∑d«ü H˚q ` #· ` ãuÛ÷Ñ e⁄' `
Á‘êdüd+ü ÁuÛ≤+‘ê' ` düsπ « ` \+ø±ìyêdæq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· |üøìåÏ Hê<˚q, eèø£uå +ÑÛ >∑d«ü H˚q #· \+ø±ìyêdæq' düsπ «
Á‘êdüd+ü ÁuÛ≤+‘ê' ãuÛ÷Ñ e⁄'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, |üøìåÏ Hê<˚q R |ü≈îå£ \<Û«ä ì#˚‘q· T, eèø£uå +ÑÛ >∑
dü«H˚q #· R eèø£eå TT\T $iT>∑T≥jÓTTø£ÿ X¯ãe› TT#˚‘q· T, \+ø±ìyêdæq' R \+ø£˝À
ìedæ+#·Tq{Ï,º düsπ « R m\¢sT¡ qT, Á‘êdüd+ü ÁuÛ≤+‘ê' R uÛj Ñ T· eTT#˚‘· #·ø‘Ï T· \T,
ãuÛ÷Ñ e⁄' R nsTT].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Ä eqeTTq+<ä* |ü≈îå£ \T uÛj Ñ T· eTT‘√ #˚jT· T s=<ä\#˚‘q· T,
#Ó≥T¢ $iT>∑T#·Tqï|ü&ÉT ø£*–q <Û«ä qT\#˚‘q· T, \+ø±ìyêdüT˝…q’ s¡øÿ£ düT ˝…\s¢ T¡ qT
uÛÑj·T$Vü≤«\Ts¡sTT].
XÀ¢ˆˆ $Á<äT‘êX¯Ã uÛj Ñ T· Á‘·kÕÔ $H˚<Tä s¡à è>∑|øü DåÏ ' ˆ
s¡økå£ Õ+ #· ì$T‘êÔì Á≈£LsêDÏ Á|ü‹ù|~πs ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $Á<äT‘ê' ` #· ` uÛj Ñ T· Á‘·kÕÔ' ` $H˚<Tä ' ` eTè>∑|øü DåÏ ' ` s¡økå£ Õ+
` #· ` ì$T‘êÔì ` Á≈£LsêDÏ ` Á|ü‹ù|~πs ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTè>∑|øü DåÏ ' uÛj Ñ T· Á‘·kÕÔ' $Á<äT‘ê' $H˚<Tä ' #·. s¡økå£ Õ+ Á≈£LsêDÏ
ì$T‘êÔì Á|ü‹ù|~πs.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTè>∑|üøÏåD' R eTè>∑eTT\TqT |ü≈£åî\TqT, uÛÑj·TÁ‘·kÕÔ' R
uÛj
Ñ T· |”&‘ç e· TT˝…,’ $Á<äT‘ê' R |üsT¡ >¬ ‘·T#Ô T· qïyÓ,’ $H˚<Tä ' #· R ni∫q$ ≈£L&ÉqT,
s¡økå£ Õ+ R sêø£då Tü \≈£î, Á≈£LsêDÏ R |òTü Às¡eTT˝…q’ {Ï,º ì$T‘êÔì #· R X¯≈î£ qeTT\T>∑÷&É,
Á|ü‹ù|~πs R dü+uÛ$Ñ +∫q$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n#·Ã≥ »+‘·Te⁄\TqT |ü≈îå£ \TqT uÛj
Ñ T· #·ø‘Ï e· TT˝…’ q\TeT÷\\≈£îqT
|üsT¡ –&ÉT#·T ni#·T≥ ÁbÕs¡+_Û+∫q$. n|ü&ÉT sêø£då Tü \≈£î <ës¡TDeTT˝…q’ mH√ï
n|üX≈¯ î£ qeTT\T >∑÷&É dü+uÛ$Ñ +∫q$.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ >∑‘êj·÷+ ìÁ<ëj·÷+ sêø£kå ˛´ $ø£è‘êqHê' ˆ
‘·<«ä q+ <ä<èä X¯ó s¡“>¤ ï∑ + ‘·+ #· Ms¡+ eTVü‰ø£|yæ Té ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` >∑‘êj·÷+ ` ìÁ<ëj·÷+ ` sêø£då ´ü ' ` $ø£è‘êqHê' `
‘·‘Y ` eq+ ` <ä<èä X¯ó' ` uÛ>Ñ ï∑ + ` ‘·+ ` #· ` Ms¡+ ` eTVü‰ø£|yæ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ìÁ<ëj·÷+ >∑‘êj·÷+ (dü‘ê´+) sêø£då ´ü ' $ø£è‘êqHê'
(dü‘´· ') uÛ>Ñ ï∑ + ‘·<«ä q+, Ms¡+ ‘·+ eTVü‰ø£|+æ #· <ä<èä X¯ó'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, ìÁ<ëj·÷+ R ìÁ<ä, >∑‘êj·÷+ (q‘ê´+)
R ‘=\–b˛e>±, sêø£då ´ü ' R sêø£då Åü d\Ô” T, $ø£è‘êqHê' (dü‘´· ') R $ø±s¡eTTbı+~q
eTTKeTT\T >∑\yê¬s,’ uÛ>Ñ ï∑ + R <Û«ä +düyTÓ j Æ T· Tqï, ‘·<«ä q+ R Ä eqeTTqT, Ms¡+
R Ms¡T&Óq’ , ‘·+ eTVü‰ø£|+æ #· R Ä yêqs¡ÁX‚wßü ì˜ ≈£L&É, <ä<èä X¯ó' R #·÷∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&É#Ã· {Ï sêø£då Åü d\Ô” T Ä uÛjÑ T· +ø£sX¡ ã¯ e› TT\#˚ ìÁ<ä ‘=\–b˛e>±,
uÛj
Ñ T· eTT#˚ $ø±s¡eTT\sTTq eTTKeTT\‘√, $<Û«ä +düyTÓ j Æ T· Tqï ‘·eT eqeTTqT,
eTVü‰Ms¡T&Ó’ n#·≥ ì\∫ j·TTqï Vü≤qTeTqT #·÷∫].
XÀ¢ˆˆ dü ‘ê <äècºÕ« eTVü‰u≤VüQ s¡àVü‰dü‘√Ô « eTVü‰ã\' ˆ
#·ø±s¡ düTeTVü≤ Á<ä÷|ü+ sêø£då H” ê+ uÛjÑ ÷· eVü≤yéT ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘ê' ` <äècºÕ« ` eTVü‰u≤VüQ' ` eTVü‰dü‘·Ô «' ` eTVü‰ã\'
` #·ø±s¡ ` düTeTVü≤‘Y ` s¡÷|ü+ ` sêø£då H” ê+ ` uÛj Ñ ÷· eVü≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` eTVü‰u≤VüQ', eTVü‰dü‘·Ô «', eTVü‰ã\' dü' ‘ê' <äècºÕ« sêø£då H” ê+
uÛj
Ñ ÷· eVü≤+ düTeTVü≤‘Y s¡÷|ü+ #·ø±s¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰u≤VüQ' R >=|üŒyÓq’ u≤VüQe⁄\T >∑\yê&ÉTqT, eTVü‰dü‘Ô· «'
R >=|üŒ<Óq’ X¯ø>ÔÏ \∑ yê&ÉTqT, eTVü‰ã\' R eTVü‰ã\eTT >∑\yê&ÉTq>∑T Ä Vü≤qTeT,
‘ê' R Ä sêø£då Åü d\Ô” qT, <äècºÕ« R #·÷∫, sêø£då H” ê+ R sêø£då Åü d\Ô” ≈£î, uÛj
Ñ ÷· eVü≤+
R uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ {Ï,º düTeTVü≤‘Y R $TøÏÿ*>=|üŒ<Óq’ {Ï,º s¡÷|ü+ R Äø±s¡eTTqT,
#·ø±s¡ R #˚ôdqT.
(42) ` ~«#·‘ê«]+X¯düs¡Z 17
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÄC≤qTu≤VüQ&ÉTqT n$T‘·d‘ü Ô· «dü+|üqTï&ÉTqT eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&ÉTqT
n>∑T Ä Vü≤qTeT Ä sêø£ådüÅd”Ô\qT >±+∫ yês¡T »&çdæø=qTq≥T¢>± >=|üŒ<Ó’q
;Ûøs£ êø±s¡eTTqT <Û]ä +#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü+Ô –]dü+ø±X¯ eT‹ø±j·T+ eTVü‰ã\yéT ˆ
sêø£kå ˛´ yêqs¡+ <äècºÕ« |üÁ|ü#T· Ã¤sq®¡ ø±‘·àC≤yéT ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·+ ` –]dü+ø±X¯yTé ` n‹ø±j·T+ ` eTVü‰ã\yéT `
sêø£då ´ü ' ` yêqs¡+ ` <äècºÕ« ` |üÁ|ü#T· Ã¤' ` »qø±‘·àC≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· –]dü+ø±X¯yTé , n‹ø±j·T+, eTVü‰ã\+ yêqs¡+ <äècºÕ«
sêø£då ´ü ' »qø±‘·àC≤+ |üÁ|ü#T· Ã¤'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, –]dü+ø±X¯+ R |üs«¡ ‘·eTTqT uÀ*qyê&ÉTqT,
n‹ø±j·T+ R >=|üŒ<Óq’ X¯Øs¡eTT>∑\yê&ÉTqT, eTVü‰ã\+ R >=|üŒ<Óq’ ã\eTT
>∑\yê&ÉT q>∑T, ‘·+ yêqs¡+ R Ä yêqs¡Tì, <äècºÕ« R #·÷∫, sêø£då ´ü ' R sêø£då ü
eì‘·\T, »qø±‘·àC≤+ R C≤qø°<$˚ ì, |üÁ|ü#T· Ã¤' R n&ç–].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT |üs«¡ ‘·eTTe˝… ô|<ä<› q’Ó X¯Øs¡eTT ø£*– eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Ó’
j·TTqï Ä yêqs¡ÁX‚wßü ì˜ p∫ Ä sêø£då Åü d\Ô” T C≤qø°<$˚ ì á Ø‹>± Á|ü•ï+|ü<=&É–].
XÀ¢ˆˆ ø√-j·T+ ø£d´ü ≈£î‘√ yê-j·T+ øÏìï$T‘·Ô $TVü‰>∑‘'· ˆ
ø£<+ä∏ ‘·«j·÷ düV‰ü H˚q dü+yê<ä' ø£è‘· Ç‘·T´‘· ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£' ` nj·T+ ` ø£d´ü ` ≈£î‘·' ` yê ` nj·T+ ` øÏ+ì$T‘·yÔ Té `
ÇVü≤ ` Ä>∑‘'· , ø£<+ä∏ ` ‘·«j·÷ ` düV≤ü ` nH˚q ` dü+yê<ä' ` ø£è‘·' ` Ç‹ `
ñ‘· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nj·T+ ø£'? ø£d´ü nj·TyéT? øÏ+ì$T‘·yÔ Té ÇVü≤ ≈£î‘·' Ä>∑‘'· ?
‘·«j·÷ düV≤ü nH˚q ø£<yä∏ Té ñ‘· dü+yê<ä' ø£è‘·'? Ç‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nj·T+ R á‘·&ÉT, ø£' R me«&ÉT? ø£dü´ R meìjÓTTø£ÿ
(dü+ã+<ÛäeTT >∑\yê&ÉT)? nj·T+ R á‘·&ÉT, øÏ+ì$T‘·Ô+ R m+<äTì$T‘·ÔyÓTÆ,
ÇVü≤ R Ç#·Ã{Ïø,Ï ≈£î‘·' R m#·Ã{ÏqT+&ç, Ä>∑‘'· R e∫Ãj·TTHêï&ÉT? ‘·«j·÷ düV≤ü
R ˙‘√>∑÷&É, nH˚q R Mì#˚, ø£<yä∏ Té ñ‘· R m≥T¢>±qT, dü+yê<ä' R dü+uÛ≤wüDeTT,
ø£è‘·' R #˚jT· ã&çq<√, Ç‹ R nì, (|üÁ|ü#T· Ã¤' R n&ç–]).
‹\ø£eTT :` nH˚q ø£<+ä∏ dü+yê<ä' ‘·«j·÷ ø£è‘·' ` Vü≤qTeT‘Y d”‘ê dü+uÛ≤wüDeTT
»s¡T>∑T#·Tqï|ü &û sêø£ådüÅd”Ô\T ìÁ~+∫j˚T j·TT+&ç]. equÛÑ+>∑<Ûä«ì $ìj˚T
y˚T˝§ÿì].
‘ê‘·Œs¡éTT :` á‘·&ÉT me«&ÉT? meìøÏ dü+ã+~Û+∫qyê&ÉT? m#·Ã{ÏqT+&ç
e∫Ãqyê&ÉT? á‘· &ç#Ã· {Ï ø¬ +<äTì$T‘·yÔ TÓ Æ e∫ÃHê&ÉT? ˙‘√>∑÷&É á‘·&TÉ m≥T¢>±
eTiÏjT· T @eTì dü+uÛ≤wæ+∫Hê&ÉT? nì Ä‘·ì $es¡eTT\ìïj·TT n&ÉT>∑kÕ–].
XÀ¢ˆˆ Ä#·øå£ « H√ $XÊ˝≤øÏå e÷ uÛ÷Ñ ‘Ô̊ düTuÛ>πÑ uÛjÑ T· yéT ˆ
dü+yê<ä eTdæ‘êbÕ+π> ‘·«j·÷ øÏ+ ø£è‘·yê qj·TyéT ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ä#·øå£ « ` q' ` $XÊ˝≤øÏå ` e÷ ` uÛ÷Ñ ‘Y ` ‘˚ ` düTuÛ>πÑ `
uÛj
Ñ T· yéT ` dü+yê<äyTé ` ndæ‘êbÕ+π> ` ‘·«j·÷ ` øÏ+ ` ø£è‘·yêHé ` nj·TyéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` $XÊ˝≤øÏ!å q' Ä#·øå£ «— düTuÛ>πÑ ! ‘˚ uÛj
Ñ T· + e÷ uÛ÷Ñ ‘Y— ndæ‘êbÕ+π>!
nj·T+ ‘·«j·÷ øÏ+ dü+yê<ä+ ø£è‘·yêHé?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $XÊ˝≤øÏå R $XÊ\yÓTqÆ ø£qTï\T >∑\ z düT+<äsê+^! q' R
e÷≈£î, Ä#·øå£ « R #Ó|ü eTT. düTuÛ>πÑ R z kÂuÛ≤>∑ér, ‘˚ R ˙≈£î, uÛj Ñ T· + R ;Û‹,
e÷ uÛ÷Ñ ‘Y R ˝Ò≈î£ +&ÉT>±ø£, ndæ‘êbÕ+π> R q\¢ì ø£qT>=q\T>∑\ z s¡eTD°,
nj·T+ R á‘·&TÉ , ‘·«j·÷ R ˙‘√, øÏ+ dü+yê<ä+ R @$T dü+uÛ≤wüDeTTqT,
ø£è‘·yêHé R #˚dj æ T· THêï&ÉT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` z düT+<äØ! e÷≈£î düŒwüeº TT>± ‘Ó\T|ü⁄eTT. ˙ øπ $Tj·TT uÛj Ñ T·
eTø£ÿi ˝Ò<Tä . Ä‘·&TÉ ˙‘√ @$T dü+uÛ≤wüDeTT >±$+∫Hê&ÉT?
XÀ¢ˆˆ n<∏ëÁãM qàVü‰kÕBÛ« d”‘ê düsê«+>∑dTü +<äØ ˆ
s¡økå£ Õ+ ;ÛeTs¡÷bÕD≤+ $C≤„H˚ eTeT ø± >∑‹' ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏ä ` nÁãM‘Y ` eTVü‰kÕBÛ« ` d”‘ê ` düsê«+>∑dTü +<äØ `
s¡økå£ Õ+ ` ;ÛeTs¡÷bÕD≤+ ` $C≤„H˚ ` eTeT ` ø± ` >∑‹' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` n<∏ä düsê«+>∑dTü +<äØ, eTVü‰kÕBÛ« d”‘ê nÁãM‘Y, ;ÛeTs¡÷bÕD≤+
s¡økå£ Õ+ $C≤„H˚ eTeT ø± >∑‹' ?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, düsê«+>∑dTü +<äØ R düsê«+>∑kÂ+<äs´¡ eTT>∑\,
(42) ` ~«#·‘ê«]+X¯düs¡Z 19
eTVü‰kÕBÛ« R |üs¡eT|ü‹Áe‘·jÓÆTq, d”‘ê R d”‘ê<˚$, nÁãM‘Y R |ü*¬øqT,
ø±eTs¡÷bÕD≤+ R ø±eTs¡÷|ü⁄˝…j ’ T· T+&ÉT, s¡økå£ Õ+ R s¡øÿ£ düT\jÓTTø£ÿ, $C≤„H˚ R
$es¡eTT ‘Ó*j·TT≥j·T+<äT, eTeT R Hê≈£î, ø± >∑‹' (ndæ)Ô R @$T X¯øj ÔÏ T· Tqï~?
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£då Åü d\Ô” Á|üXï¯ eTTq≈£î d”‘êkÕ~Û« á Ø‹>∑ düe÷<ÛëqeTT #Óô|ŒqT.
ø±eTs¡÷|ü⁄˝…’ j·TT+&ÉT sêø£då Tü \ #·s´¡ \T ‘Ó*dæø=qT≥≈£î Hêπø$T X¯øÔÏ j·TTqï~?
XÀ¢ˆˆ j·T÷j·Ty˚Tyê_ÛC≤˙‘· jÓ÷-j·T+ j·T<ë« ø£]wü´‹ ˆ
nVæ≤ sπ e Vü≤´ùV≤' bÕ<ë ì«C≤Hê‹ q dü+X¯jT· ' ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T÷j·T+ ` @e ` n_ÛC≤˙‘· ` j·T' ` nj·T+ ` j·T‘Y ` yê
` ø£]wü´‹ ` nVæ≤' ` @e ` Væ≤ ` nùV≤' ` bÕ<ëHé ` $C≤Hê‹ ` q `
dü+X¯j·T' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nj·T+ j·T', j·T‘Y yê ø£]wü´‹— (Ç‹) j·T÷j·TyéT @e
n_ÛC≤˙‘·— nùV≤' bÕ<ëHé nVæ≤' @e $C≤Hê‹ Væ≤— dü+X¯jT· ' q.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nj·T+ R á‘·&TÉ , j·T' R me«&√, j·T‘Y R <˚ìì, ø£]wü´‹ yê
R #˚jT· TH√, Ç‹ R nì, j·T÷j·TyéT @e R MTπs, n_ÛC≤˙‘· R miT>∑T<äTs¡T,
nùV≤' R bÕeTTjÓTTø£ÿ , bÕ<ëHé R bÕ<äeTT\qT, nVæ≤' @e R bÕy˚T, $C≤Hê‹
Væ≤ R ‘Ó*dæø=qTqT>∑<ë, dü+X¯jT· ' q R dü+<˚V≤ü eTT˝Ò<Tä .
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªªj·T÷j·Ty˚Te n_ÛC≤˙‘·μ nì Ç#·Ã≥ MTπø ‘Ó*j·Te\j·TTqT
>±ì Hê≈£î ‘Ó*j·T<äT nì ndü‘´· eTT #Ó|ü ≥ <√wüeTT >±<äT
ªª$yêVü≤ø±˝Ò s¡‹ dü+Á|üj÷Ó >π ÁbÕD≤‘·´j˚T düs«¡ <ÛHä ê|üV‰ü sπ ˆ
$TÁ‘·d´ü #êπsú |ü´qè‘·+ e<˚jT· T' |ü+#êqè‘ê Hê´VüQ s¡bÕ‘·ø±ì ˆˆμμ
nì ô|<ä\› e#·qeTT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` <äTs¡T<˚X› e¯ TT ˝Òì Vü‰düéTT q+<äTqT, Åd\Ô” $wüjT· eTT q+<äTqT,
$yêVü≤ø±\eTT q+<äTqT, ÁbÕD≤bÕj·TeTT dü+uÛ$Ñ +#·T q|ü&ÉTqT, ‘·q düs«¡ <Ûqä eTT
q|üVü≤è‘· eT>∑Tq|ü⁄&ÉTqT, ˙ jÓÆT<äT $wüj·T+ãT\ qdü‘·´ e÷&ÉT≥ e\q
bÕ|üeTT˝Ò<äT.
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT d”‘ê<˚$øÏ Á|ü‘·T´|üø±s¡ eTù|øÏå+|üì j·TT|üø±].
>ös¡e$TÁ‘·T&ÉT, ìs¡|sü ê~Û. n{Ïyº êìøÏ ‘êqT dü‘´· e÷&ÉT≥#˚ ìcÕÿs¡DeTT>∑ Væ≤+dü
ø£\T>∑TH˚ì, d”‘ê<˚$øÏ bÕ|üeTT e#·TÃH˚ >±ì dü‘´· e÷&çq |ò\ü eTT sê<äT, dü‘´· eTT
#Ó|ü ≥#˚ ‘·q≈£îqT ÁbÕDuÛj
Ñ T· eTT >∑\<äì uÛj
Ñ T· |ü&qÓ T. ø±e⁄q ÄyÓT j·Tdü‘´· eTTq≈£î
ndü‘´· <√wüeTT ˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` á‘·&TÉ me«&√ @$T #˚jT· >∑\&√ n~ j·T+‘·jT· TqT MTπø ‘Ó*j·T
e\j·TTqT. bÕeTT\ bÕ<äeTT\T bÕeTT\πø ‘Ó*j·TTqT >∑<ë! MT sêø£då Tü \ #˚w\ºü T
e÷ ø¬ ≥T¢ ‘Ó*j·T>∑\e⁄?
XÀ¢ˆˆ nVü≤ eT|ü´dü´ ;Û‘ê-dæà HÓe’ C≤Hê$T ø√ q«j·TyéT ˆ
y˚~à sêø£då yü T˚ yÓq’ + ø±eTs¡÷|æD e÷>∑‘y· Té ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤yéT ` n|æ ` ndü´ ` ;Û‘ê ` ndæà ` q ` @e ` C≤Hê$T
` ø£' ` qT ` nj·TyéT, y˚~à ` sêø£då yü Té ` @e ` @q+ ` ø±eTs¡÷|æDyéT `
Ä>∑‘·yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ndü´— nVü≤+ n|æ ;Û‘ê ndæà— nj·T+ ø£' qT (Ç‹) (nVü≤+)
q @e C≤Hê$T— @q+ ø±eTs¡÷|æDyéT Ä>∑‘+· sêø£då yü Té @e y˚~à.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ndü´ R MìøÏ, nVü≤yéT n|æ R H˚qT≈£L&É, ;Û‘ê ndæà R uÛj Ñ T· |ü&qç
<ëqHÓ’ j·TTHêïqT, nj·T+ R á‘·&ÉT, ø£' qT R me«&√? HÓ’e C≤Hê$T R
miT>∑H˚ miT>∑qT, @q+ R á‘·ìì, ø±eTs¡÷|æD+ R ø±eTs¡÷|ü⁄&ÉT>±, Ä>∑‘+·
R e∫Ãq{Ï,º sêø£då yü Té @e R sêø£då Tü ì>∑H,˚ y˚~à R Á>∑V≤æ +#·T#·THêïqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qTqT Ç‘·ìì p∫ uÛj Ñ T· |ü&TÉ #·THêïqT. á‘· &Óe«&Ó’ j·TT+&ÉTH√
Hêπø$T ‘Ó*j·TTqT? H˚qT e÷Á‘·eTT Mìì ø±eTs¡÷|üeTT‘√ e∫Ãq sêø£då Tü &Éìj˚T
uÛ≤$+#·T#·THêïqT.
XÀ¢ˆˆ yÓ<’ V˚ ‰ü ´ e#·q+ ÁX¯ó‘ê« sêø£kå ˛´ $Á<äT‘ê Á<äT‘·yTé ˆ
dæ‘ú ê' ø±•Ã <ä‘Z ê' ø±•Ã‘Y sêeD≤j·T ìy˚~‘·TyéT ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yÓ<’ V˚ ‰ü ´' ` e#·q+ ` ÁX¯ó‘ê« ` sêø£då ´ü ' ` $Á<äT‘ê' ` Á<äT‘·yTé ,
dæ‘ú ê' ` ø±•Ã‘Y ` >∑‘ê' ` ø±•Ã‘Y ` sêeD≤j·T ` ìy˚~‘·TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ<’ V˚ ‰ü ´' e#·q+ ÁX¯ó‘ê« sêø£då ´ü ' Á<äT‘·+ $Á<äT‘ê'— ø±•Ã‘Y
dæ‘ú ê', ø±•Ã‘Y sêeD≤j·T ìy˚~‘·T+ >∑‘ê'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ<’ V˚ ‰ü ´' R d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ, e#·q+ R e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì,
sêø£då ´ü ' R sêø£kå Õ+>∑q\T, Á<äT‘·+ R oÁ|òTü eTT>±, $Á<äT‘ê' R |üsT¡ >¬ ‹Ô b˛sTT],
(42) ` ~«#·‘ê«]+X¯düs¡Z 21
ø±•Ã‘Y R ø=~›eT+~, dæ‘ú ê' R ì\∫], ø±•Ã‘Y R ø=~›eT+~, sêeD≤j·T R
sêeDTq≈£î, ìy˚~‘·T+ R $qï$+#·T≥≈£î, >∑‘ê' R yÓ&*É ].
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ |ü*øÏq e÷≥\T $ì sêø£kå Õ+>∑q\T ø=+<äiT |üsT¡ >¬ ‘·TøÔ =ì
b˛sTT]. eTiÏø=+<äiT sêeDTq≈£î $qï$+#·T≥¬ø’ b˛sTT]. ø=\~eT+~e÷Á‘·
eT#·Ã≥H˚ d”‘e· Tà≈£î ø±e*>± ì\∫j·TT+&ç].
XÀ¢ˆˆ sêeDdü´ düMTù| ‘·T sêø£kå ˛´ $ø£è‘êqHê' ˆ
$s¡÷|ü+ yêqs¡+ ;ÛeT e÷U≤´‘·T eTT|ü#Á· ø£eTT' ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeDdü´ ` düMTù| ` ‘·T ` sêø£då ´ü ' ` $ø£è‘êqHê' ` $s¡÷|ü+
` yêqs¡+ ` ;ÛeTyéT ` ÄU≤´‘·T+ ` ñ|ü#Á· ø£eTT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $ø£è‘êqHê' sêø£ådü´' sêeDdü´ düMTù| $s¡÷|ü+, ;ÛeT+
yêqs¡yTé ÄU≤´‘·TyéT ñ|ü#Á· ø£eTT'.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` $ø£è‘êqHê' R $ø±s¡yTÓ qÆ eTTKeTTø£*qZ {Ï,º sêø£då ´ü ' R sêø£då Åü d\Ô” T,
sêeDdü´ R sêeDTì jÓTTø£ÿ, düMTù| R düìï~Ûì, $s¡÷|ü+ R $|üØ‘·s÷¡ |üeTT
ø£*–q{Ïj º T· T, ;ÛeT+ R uÛj
Ñ T· +ø£sT¡ &Óq’ {Ïj
º T· T, yêqs¡yTé R yêqs¡Tì>∑÷]Ã, ÄU≤´‘·TyéT
R #Ó|ü ≥≈£î, ñ|ü#Á· ø£eTT' R ÁbÕs¡+_Û+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` $ø±s¡eTT˝…q’ eTTKeTT\T >∑*–q Ä sêø£då Åü d\Ô” T sêeDTì düeTø£eå TTq
øπ – $|üØ‘·yTÓ qÆ Äø±s¡eTT‘√ uÛj Ñ T· +ø£se¡ TT>± n#·≥ ‘·eT≈£î ø±qe∫Ãq Ä yêqs¡Tì
e]í+#·T≥ yÓTT<ä\Tô|{Ï]º .
XÀ¢ˆˆ nXÀø£eìø±eT<Û̊´ sê»Hé ;ÛeTe|ü⁄' ø£|'æ ˆ
d”‘j· ÷· ø£è‘·d+ü yê<ä dæwÔ ü̃ ‘·´$T‘·$Áø£eT' ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nXÀø£eìø±eT<Û̊´ ` sê»Hé ` ;ÛeTe|ü⁄' ` ø£|'æ ` d”‘j · ÷· `
ø£è‘·d+ü yê<ä' ` ‹wü̃‹ ` n$T‘·$Áø£eT' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` sê»Hé! nXÀø£eìø±eT<Û´˚ ;ÛeTe|ü⁄' n$T‘·$Áø£eT' ø£|'æ d”‘j · ÷·
ø£è‘·d+ü yê<ä' ‹wü̃‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê»Hé R z sêC≤, nXÀø£eìø±eT<Û´˚ R nXÀø£eqeTT q&ÉTeT,
;ÛeTe|ü⁄' R uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ X¯Øs¡eTT ø£\yê&ÉTqT, n$T‘·$Áø£eT' R nbÕs¡yTÓ qÆ
|üsêÁø£eTeTT >∑\yê&ÉT q>∑T, ø£|'æ R ˇø£ yêqs¡T&ÉT, d”‘j · ÷· R d”‘‘· √, ø£è‘·
dü+yê<ä' R dü+uÛ≤wüDeTT >±$+∫qyê&Ó,’ ‹wü‹˜ R ñHêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰sêC≤! eTq nXÀø£eqeTTq&ÉTeT eTVü‰uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq
X¯Øs¡eTT‘√ ˇø±H=ø£ yêqs¡T&ÉT d”‘‘· √ dü+uÛ≤wüD yÓTTq]+∫ n$T‘·|sü êÁø£eTeTT
>∑\yê&Ó’ n#·Ã≥H˚ j·TTHêï&ÉT.
XÀ¢ˆˆ q #· ‘·+ C≤qø° d”‘ê Vü≤]+ Vü≤]D˝À#·Hê ˆ
nkÕà_Û s¡“VüQ<Ûë |üècºÕ ìy˚<sä TT‘·T $T#·Ã‹¤ ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` #· ` ‘·+ ` C≤qø° ` d”‘ê ` Vü≤]+ ` Vü≤]D˝À#·Hê `
nkÕà_Û' ` ãVüQ<Ûë ` |üècºÕ ` ìy˚<j ä T· ‘·TyéT ` Ç#·Ã‹¤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]D˝À#·Hê C≤qø° d”‘ê nkÕà_Û' ãVüQ<Ûë |üècºÕ ‘·+
Vü≤]+ ìy˚<sä TT‘·T+ q #· Ç#·Ã‹¤ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]D˝À#·Hê R ˝Ò&øç q£ Tï\e+{Ï ø£qTï\T>∑\, C≤qø° R »q≈£îì
≈£îe÷¬sj Ô TÆÓ q, d”‘ê R d”‘,· nkÕà_Û' R e÷#˚, ãVüQ<Ûë R |ü\T$<Ûeä TT\T>∑, |üècºÕ
R n&ÉT>∑ã&çq<Ó,’ ‘·+ Vü≤]+ R Ä yêqs¡Tì >∑÷]Ã, ìy˚<sä TT‘·T+ R ‘Ó\T|ü⁄≥≈£î,
q #· Ç#·Ã‹¤ R @$Tj·TT ì#·Ã–+#·T≥ ˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` #·+#·\yÓTÆq #·÷|ü⁄\T >∑\ Ä d”‘ê<˚$ y˚TyÓTìï $<ÛäeTT\T>±
n&ç–q|üŒ{ÏøìÏ Ä yêqs¡Tì >∑÷]Ã m+‘·e÷Á‘·eTTqT e÷≈£î #Ó|ü ≥˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ yêdüedü´ uÛyÑ <˚ ÷ä ‘› √ <ä÷‘√ yÓÁ’ X¯eDdü´ yê ˆ
Áù|wæ‘√ yê|æ sêy˚TD d”‘êH˚«wüDø±+ø£j å ÷· ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yêdüedü´ ` uÛyÑ ‘˚ Y ` <ä÷‘·' ` <ä÷‘·' ` yÓÁ’ X¯eDdü´ ` yê `
Áù|wæ‘'· ` yê ` n|æ ` sêy˚TD ` d”‘êH˚«wüDø±+ø£j å ÷· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (nj·T+) yêdüedü´ <ä÷‘·' uÛÑy˚‘Y— yÓ’ÁX¯eDdü´ yê <ä÷‘·'
uÛyÑ ‘˚ —Y d”‘êH˚«wüDø±+ø£j å ÷· sêy˚TD Áù|wæ‘'· , (n|æ yê uÛyÑ ‘˚ )Y .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (nj·T+ R á‘·&TÉ ) yêdüedü´ R <˚y+˚ Á<äTìjÓTTø£ÿ, <ä÷‘·' R
<ä÷‘·, uÛyÑ ‘˚ Y R nsTTj·TT+&ÉTqT, yÓÁ’ X¯eDdü´ yê R ≈£îuÒsT¡ ìjÓTTø£ÿ>±ì, <ä÷‘·' R
<ä÷‘·, uÛyÑ ‘˚ Y R nsTTj·TT+&ÉTqT, d”‘êH˚«wüDø±+ø£j å ÷· R d”‘q· T yÓ<Tä ≈£î ø√]ø£‘√,
sêy˚TD R sêeTTì#˚, Áù|wæ‘'· n|æ yê R |ü+|üã&çq{Ïº yê&Óq’ qT, (uÛyÑ ‘˚ Y R
ø±e#·TÃqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` á yêqs¡T&ÉT kÕe÷qT´&ÉT>±&ÉT. <˚y+˚ Á<äT&ÉT |ü+|æq<ä÷‘· >±e#·TÃqT.
˝Òø£ ≈£îuÒs¡Tì <ä÷‘·jÓÆTqqT >±e#·TÃqT. ˝Òø£ d”‘·qT yÓ<äT≈£î≥ø=i¬ø’ sêeTT&ÉT
(42) ` ~«#·‘ê«]+X¯düs¡Z 23
|ü+|æq{Ïº <ä÷‘·jTÆÓ qqT >±e#·TÃqT.
XÀ¢ˆˆ ‘˚ HÓ’ yê<äT“¤‘s· ÷¡ ù|D j·T‘·Ô ‘·eÔ eTH√Vü≤s¡yTé ˆ
HêHêeTè>∑>D∑ ≤ø°s+í¡ Á|üeTèwü+º Á|üeT<ëeqyéT ˆˆ 16
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` ‘˚q ` @e ` n<äT“¤‘s· ÷¡ ù|D ` j·T‘Y ` ‘·‘Y ` ‘·e ` eTH√Vü≤s¡yTé ,
HêHêeTè>∑>D ∑ ≤ø°s+í¡ ` Á|üeTèwü+º ` Á|üeT<ëeqyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<äT“¤‘s· ÷¡ ù|D ‘˚q @e eTH√Vü≤s¡+, HêHêeTè>∑>D∑ ≤ø°s+í¡
‘·e j·T‘Y Á|üeT<ëeq+ (ndæ)Ô ‘·‘Y Á|üeTèwüyº Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<äT“¤‘s· ÷¡ ù|D R ÄX¯Ãs¡´ø£sy¡ TÓ qÆ s¡÷|üeTT >∑*qZ {Ï,º ‘˚q @e R
n‘·ì#˚‘H· ,˚ eTH√Vü≤s¡+ R s¡eTD°jT· yÓTqÆ <Ó,’ HêHêeTè>∑>D ∑ ≤ø°s+í¡ R $$<Ûeä Tè>∑
düeT÷Vü≤eTT\‘√ ì+&çq<Ó,’ ‘·e R ˙≈£î, j·T‘Y Á|üeT<ëeq+ R @ Á|üeT<ëeqyÓT‘Æ ,˚
ndæÔ R Á|æjT· yÓTj Æ T· Tqï<√, ‘·‘Y R Ä eqeTT, Á|üeTèwüyº Té R <Û«ä +düeTT #˚jT· ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ô|≈£îÿ $<Ûeä TT\>∑T »+‘·Te⁄\‘√ ì+&ç s¡eTD°jT· yÓTÆ ˙≈£î $TøÏÿ*
Á|æjT· yÓTqÆ {Ï<º q’Ó ˙ Á|üeT<ëeqeTTqT ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ n<äT“¤‘X· Ø¯ s¡eTT>∑\ Ä yêqs¡T&˚
<Û«ä +düeTT #˚dyæ d˚ Hæ ê&ÉT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ q ‘·Á‘· ø£•Ã <äT<˚X› À j·T ùdqÔ q $Hê•‘·' ˆ
j·TÁ‘· kÕ C≤qø° d”‘ê dü ‘˚q q $Hê•‘·' ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` ‘·Á‘· ` ø£' ` ∫‘Y ` ñ<˚X› '¯ ` j·T' ` ‘˚q ` q ` $Hê•‘·'
` j·TÁ‘· ` kÕ ` C≤qø° ` d”‘ê ` dü' ` ‘˚q ` q ` $Hê•‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· j·T' ñ<˚X› '¯ ‘˚q q $Hê•‘·', (dü') ø£•Ã‘Y q (ndæ)Ô , kÕ
C≤qø° d”‘ê j·TÁ‘· (ndæ)Ô , dü' ‘˚q q $Hê•‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R Ä Á|üeT<ëeqeTTq, j·T' ñ<˚X› '¯ R @ Á|ü<X˚ e¯ TT, ‘˚q
R Ä yêqs¡Tì#˚, q $Hê•‘·' R <Û«ä +düeTT#˚jT· ã&É˝<Ò √, dü' R n{Ï~º , ø£•Ã‘Y R
@~j·TTqT≈£L&É, q ndæÔ R ˝Ò<Tä , kÕ C≤qø° d”‘ê R Ä »qø£|⁄ü Á‹jÓTÆ q d”‘,· j·TÁ‘·
(ndæ)Ô R m#·Ã≥ qTqï<√, dü' R Ä #√≥T, ‘˚q R Ä yêqs¡Tì#˚, q $Hê•‘·' R
<Û«ä +düeTT #˚jT· ã&É˝<Ò Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä Á|üeT<ëeqeTTq+<äT Ä yêqs¡T&ÉT <Û«ä +düeTT #˚jT· q{Ïº Á|ü<X˚ e¯ TT
˝Ò<Tä , ø±ì »qø£|⁄ü Á‹jÓTÆ q d”‘j· T· Tqï Á|ü<X˚ ¯ yÓTTø£ÿ{Ï e÷Á‘·eTT Ä‘·&TÉ $&ç∫ô|f…qº T.
XÀ¢ˆˆ C≤qø°sø¡ Då£ ≤s¡+ú yê ÁX¯e÷<ë« H√|ü\ø£å ´‘˚ ˆ
n<∏yä ê ø£ÁX¯ÙeT düdÔ ´ü ôde’ ‘˚Hê_Ûsø¡ ‘åÏ ê ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` C≤qø°sø¡ Då£ ≤s¡+ú ` yê ` ÁX¯e÷‘Y ` yê ` q ` ñ|ü\ø£å ´‘˚,
n<∏yä ê ` ø£' ` ÁX¯eT' ` ‘·d´ü ` kÕ ` @e ` ‘˚q ` n_Ûsø¡ ‘åÏ ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` C≤qø°sø¡ Då£ ≤s¡+ú yê, ÁX¯e÷‘Y yê (Ç‹) q ñ|ü\ø£å ´‘˚, n<∏yä ê
‘·d´ü ÁX¯eT' ø£'? kÕ @e ‘˚q n_Ûsø¡ ‘åÏ ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` C≤qø°sø¡ Då£ ≤s¡+ú yê R d”‘j · TÓ Tø£ÿ s¡øD
å£ eTTø=iø√, ÁX¯e÷‘Y yê
R ÁX¯eTe\qH√, (Ç‹ R nì) q ñ|ü\ø£å ´‘˚ R ‘Ó*j·TT≥˝Ò<Tä , n<∏yä ê R ˝Òø,£
‘·d´ü R n‘·ìøÏ, ÁX¯eT' ø£' R ÁX¯eT @$T? ‘˚q R n‘·ì#˚, kÕ @e R ÄyÓTj˚T,
n_Ûsø¡ ‘åÏ ê R s¡ø+åÏ |üã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` »qø£sê»|ü⁄Á‹ j·TTqï Á|ü<X˚ e¯ TTqT <Û«ä +düeTT #˚jT· ≈£î+&ÉT≥ nqTq~
ÄyÓTqT s¡ø+åÏ #·T≥ø=iπø, ˝Òø£ ‘·q≈£î ÁX¯eT ø£\T>∑T≥#˚‘H· √ ‘Ó*j·TT≥˝Ò<Tä . ø±ì
Ä eTVü≤˙j·TTìøÏ ÁX¯eT nqTq~ m≥T¢+&ÉTqT? ø±e\dæj˚T Ä‘· &ÜyÓTqT
s¡øÏå+∫Hê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ #ês¡T|ü\e¢ |ü⁄cÕŒ&Û´É + j·T+ d”‘ê dü«j·T e÷dæ‘ú ê ˆ
Á|üeè<äΔ •Ù+X¯óbÕeèø£å dü‡ #· ‘˚Hê_Ûsø¡ ‘åÏ '· ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` #ês¡T|ü\e¢ |ü⁄cÕŒ&Û´É + ` j·T+ ` d”‘ê ` dü«j·TyéT ` Ädæ‘ú ê `
Á|üeè<ä'Δ ` •+X¯óbÕeèø£'å ` dü' ` #· ` ‘˚q ` n_Ûsø¡ ‘åÏ '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` d”‘ê dü«j·T+ #ês¡T|ü\e¢ |ü⁄cÕŒ&Û´É + j·TyéT Ädæ‘ú ê, dü' Á|üeè<ä'Δ
•+X¯óbÕeèø£'å #· ‘˚q n_Ûsø¡ ‘åÏ '· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘ê R d”‘ê<˚$, dü«j·T+ R dü«j·TeTT>±, #ês¡T|ü\e¢ |ü⁄cÕŒ&Û´É +
R düT+<äsy¡ TÓ qÆ ∫>∑Tfi¯fl‘√&ÉqT |ü⁄e⁄«\‘√&ÉqT ì+&çq{Ï,º j·T+ R @ eèø£eå TTqT,
Ädæ‘ú ê R #˚]j·TTqï<√, dü' R Ä, Á|üeè<ä'Δ R @|ü⁄>± ô|]–q{Ï,º •+X¯óbÕeèø£'å #·
R •+X¯óbÕeèø£eå TT>∑÷&É, ‘˚q R Ä‘·ì#˚, n_Ûsø¡ ‘åÏ '· R s¡ø+åÏ |üã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTH√Vü≤s¡yTÓ qÆ |ü\e¢ eTT\‘√&ÉqT, |ü⁄wüŒeTT\‘√&ÉqT ì+&çjT· Tqï
@ #Ó≥TºqT d”‘ê<˚$ dü«j·TeTT>± #˚]j·TTqï<√ Ä •+X¯óbÕeèø£eå TTqT e÷Á‘·eTT
Ä yêqs¡T&ÉT #Ó≈î£ ÿ#Ó<sä ≈¡ î£ +&É ì*|æjT· T+∫Hê&ÉT.
(42) ` ~«#·‘ê«]+X¯düs¡Z 25
XÀ¢ˆˆ ‘· k˛´Á>∑s÷¡ |ü k˛´Á>∑+ ‘·«+ <ä+&Ée÷C≤„‘T· eTs¡Ωdæ ˆ
d”‘ê dü+uÛ≤wæ‘ê j˚Tq ‘·<«ä q+ #· $Hê•‘·yTé ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` ñÁ>∑s÷¡ |üd´ü ` ñÁ>∑+ ` ‘·«+ ` <ä+&ÉyTé ` ÄC≤„‘T· yéT `
ns¡Ωd,æ d”‘ê ` dü+uÛ≤wæ‘ê ` j˚Tq ` ‘·‘Y ` eq+ ` #· ` $Hê•‘·yTé .
nq«j·TÁø£eTeTT :` j˚Tq d”‘ê dü+uÛ≤wæ‘ê, (j˚Tq) ‘·‘Y eq+ #· $Hê•‘·+,
ñÁ>∑s÷¡ |üd´ü ‘·d´ü ‘·«yéT ñÁ>∑+ <ä+&ÉyTé ÄC≤„‘T· yéT ns¡Ωd.æ
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` j˚Tq R @ yêqs¡Tì#˚, d”‘ê R C≤qøÏ, dü+uÛ≤wæ‘ê R dü+uÛ≤wüDeTT
#˚jT· ã&ÓH√, j˚Tq R me«ì#˚, ‘·‘Y eq+ #· R Ä eqeTT >∑÷&É, $Hê•‘·+ R
HêX¯qeTT #˚jT· ã&ÓH√, ñÁ>∑s÷¡ |üd´ü R uÛj Ñ T· +ø£ss¡ ÷¡ |ü⁄&Óq’ {Ï,º ‘·d´ü R n‘·ìøÏ,
‘·«yéT R ˙e⁄, ñÁ>∑+ R uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq{Ïº, <ä+&ÉyéT R •ø£åqT, ÄC≤„‘·TyéT R
$~Û+#·T≥≈£î, ns¡Ωdæ R ‘·>T∑ <äTe⁄.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªñÁ>∑+ ‘·«+μ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªñÁ>∑' ‘·«+μ nì
bÕsƒê+‘·se¡ TT. nq>± z ñÁ>∑T&Ü! Ä ñÁ>∑s÷¡ |üeTTq≈£î ‘·–q <ä+&ÉeTTqT ˙e⁄
$~Û+|ü<>ä T∑ <äTeì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘‘· √ dü+uÛ≤wüDeTT >±$+∫j·TT, eTq eqeTTqT uÛ>Ñ ï∑ eTT#˚dj æ T· T
eTVü‰|üsê<Ûeä TT >±$+∫q{Ïº Ä uÛjÑ T· +ø£sy¡ êqs¡Tq≈£î ˙e⁄ uÛj
Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ <ä+&ÉqeTT
$~Û+|üe\dæj·TTqï~.
XÀ¢ˆˆ eTq'|ü]>∑èV”≤‘ê+ ‘ê+ ‘·e s¡ø√å >∑DXÒ «¯ s¡ ˆ
ø£ d”‡‘ê eT_Ûu≤Û ùw‘· jÓ÷ q kÕ´ ‘·Ô ´ø£JÔ $‘·' ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTq'|ü]>∑èV”≤‘ê+ ` ‘ê+ ` ‘·e ` s¡ø√å >∑DXÒ «¯ s¡ ` ø£' ` d”‘êyéT
` n_Ûu≤Û ùw‘· ` j·T' ` q ` kÕ´‘Y ` ‘·´ ø£JÔ $‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡ø√å >∑DXÒ «¯ s¡! ‘·e eTq'|ü]>∑èV”≤‘ê+ ‘ê+ d”‘ê+, j·T' ‘·´ø£Ô
J$‘·' q kÕ´‘Y, dü' ø£' n_Ûu≤Û ùw‘·?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡ø√å >∑DXÒ «¯ s¡! R z sêø£då #ü Á· ø£eØÔ, j·T' R me&ÉT, ‘·´ø£JÔ $‘·' R
$&ç∫q J$‘êX¯>\∑ yê&ÉT, q kÕ´‘Y R ø±≈£î+&ÉTH√, dü' R n{Ï,º ø£' R me«&ÉT,
‘·e R ˙ jÓTTø£ÿ, eTq'|ü]>∑èV”≤‘ê+ R eTqdüT‡#˚ d”«ø£]+|üã&çq{Ï,º ‘ê+ d”‘ê+
R Ä C≤qøÏì>∑÷]Ã, n_Ûu≤Û ùw‘· R e÷≥˝≤&ÉTqT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sêø£då sü êC≤! J$‘·eTTô|’ ÄX¯ j·TTqï yê&Óe«&ÉT ˙e⁄ eTqkÕs¡
d”«ø£]+∫j·TTqï Ä d”‘ê<˚$‘√ e÷≥˝≤&ÉT≥≈£î kÕVü≤dæ+|ü>\∑ &ÉT?
XÀ¢ˆˆ sêø£då H” ê+ e#· ÁX¯óÙ‘ê« sêeD√ sêø£ùå dX¯«s¡' ˆ
∫‘ê–ï]e »C≤«\ ø√|üd+ü e]Ô‘ø˚ Då£ ' ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêø£då H” ê+ ` e#·' ` ÁX¯ó‘ê« ` sêeD' ` sêø£ùå dX¯«s¡' ` ∫‘ê–ï'
` Çe ` »C≤«\ ` ø√|üd+ü e]Ô‘ø˚ D å£ ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£åd”Hê+ e#·' ÁX¯ó‘ê« sêø£åùdX¯«s¡' sêeD' ø√|üdü+e]Ô
‘˚øDå£ ' (düH)é ∫‘ê–ï' Çe »C≤«\.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£då H” ê+ R sêø£då Åü d\Ô” jÓTTø£ÿ, e#·' R e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R
$ì, sêø£åùdX¯«s¡' R sêø£ådüÁ|üuÛÑTyÓ’q, sêeD' R sêeDT&ÉT, ø√|üdü+e]Ô‘˚ø£åD'
(düH)é R ø√|üeTT#˚ Á‹|üŒã&ÉT#·Tqï ø£qTï\T>∑\yê&Ó,’ ∫‘ê–ï' Çe R ∫‹j·T+<ä*
eT+≥e˝…, »C≤«\ R Á|ü»«*+#ÓqT.
dü÷#·q :` ªª∫‘ê–ï' Çeμμ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªªVüQ‘ê–ï' Çeμμ nì bÕsƒê+‘·se¡ TT.
nq>± #·øÿ£ >± ëTeTT #˚jT· ã&ÉT≥#˚ eT+&çq n–ïe˝… nì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£ådüÅd”Ô\jÓTTø£ÿ e÷≥ ˝≤*+∫ Ä sêø£åkÕ~Û|ü‹ Áø√<ÛäeTT‘√
$T&çÁ>∑T&Éq¢ T Á‹|ü#·T ∫‹j·T+<ä* n–ï Á|ü»«*+∫q≥T¢>± rÁeeTT>± eT+&ç|&ü qÓ T.
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü Á≈£î<ädΔ ´ü H˚Á‘êuÛ≤´+ ÁbÕ|ü‘q· ïÁdü_+<äe' ˆ
BbÕÔu≤Û ´$Te BbÕuÛ≤´+ kÕ]Ãwü' ùdïVü≤_+<äe' ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` Á≈£î<ädΔ ´ü ` H˚Á‘êuÛ≤´+ ` ÁbÕ|ü‘H· é ` nÁdü_+<äe' `
BbÕÔu≤Û ´+ ` Çe ` BbÕuÛ≤´+ ` kÕ]Ãwü' ` ùdïVü≤_+<äe' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á≈£î<äΔdü´ ‘·dü´ H˚Á‘êuÛ≤´+, BbÕÔuÛ≤´+ BbÕuÛ≤´+ kÕ]Ãwü'
ùdïVü≤_+<äe' Çe nÁdü_+<äe' ÁbÕ|ü‘H· .é
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á≈£î<ädΔ ´ü R Áø√<Ûeä TTH=+~j·TTqï{Ï,º ‘·d´ü R Ä sêeDTìjÓTTø£ÿ,
H˚Á‘êuÛ≤´+ R s¬ +&ÉT ø£qTï\qT+&ç, BbÕÔu≤Û ´+ R »«*+#·T#·Tqï, BbÕuÛ≤´+ R
B|üeTT\qT+&ç, kÕ]Ãwü' R eT+≥‘√ >∑÷&çq{Ïº, ùdïVü≤_+<äe' Çe R
q÷HÓu§≥Tº\e˝…, nÁdü_+<äe' R ø£˙ï{Ïu§≥Tº\T, ÁbÕ|ü‘H· é R sê*q$.
(42) ` ~«#·‘ê«]+X¯düs¡Z 27
‘ê‘·Œs¡éTT :` Áø√<Û√Á~≈£îÔ&Ó’q{Ïº Ä sêeD≤düTs¡Tì H˚Á‘·j·TT>∑àeTT qT+&ç
»«*+#·T#·Tqï B|ü<ä«j·TeTTqT+&ç eT+≥‘√≈£L&çq q÷HÓu§≥T¢ sê*q≥T¢>∑
ø£˙ï{Ïu§≥T¢ sê*|ü&qç $.
XÀ¢ˆˆ Ä‘·àq dü‡<äèXÊ ˙«sê ìÿ+ø£sê HêïeT sêø£kå ÕHé ˆ
yê´~<˚X¯ eTVü‰‘˚C≤ ìÁ>∑V‰ü s¡+ú Vü≤q÷eT‘·' ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ä‘·àq' ` dü<èä XÊHé ` MsêHé ` øÏ+ø£sêHé ` HêeT ` sêø£kå ÕHé `
yê´~<˚X¯ ` eTVü‰‘˚C≤' ` ìÁ>∑V‰ü s¡+ú ` Vü≤q÷eT‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘˚C≤' (dü') Vü≤q÷eT‘·' ìÁ>∑Vü‰s¡ú+ øÏ+ø£sêHé HêeT
Ä‘·àq' dü<èä XÊHé MsêHé sêø£kå ÕHé yê´~<˚X.¯
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘˚C≤' (dü') R eTVü‰Á|ü‘ê|üXÊ*jÓÆTq Ä sêeDT&ÉT,
Vü≤q÷eT‘·' R Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ, ìÁ>∑V‰ü s¡+ú R ã+<Ûqä eTT ø=i¬ø,’ øÏ+ø£sêHé
HêeT R øÏ+ø£sT¡ \qT ù|s¡T>∑\, Ä‘·àq' R ‘·q≈£î, dü<èä XÊHé R düe÷qT˝…q’ {Ï,º
MsêHé R Ms¡T˝…q’ , sêø£kå ÕHé R s¡øÿ£ düT\qT, yê´~<˚X¯ R ÄC≤„|+æ #ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Á|ü‘ê|üXÊ*j·T>∑T Ä sêeDT&ÉT Vü≤qTeT+‘·Tì |ü{ãºÏ +~Û+#·T≥¬ø’
øÏ+ø£sT¡ \qT ù|s¡T>∑\ ‘·q‘√ düe÷qeT>∑T Ms¡T˝…q’ sêø£då Tü \qT j·TT<äeΔ TTq≈£î
ã+ô|qT.
XÀ¢ˆˆ ‘˚cÕ eTo‹kÕVü≤Ádü+ øÏ+ø£sêD≤+ ‘·sd¡ «æ HêyéT ˆ
ìs¡´j·TT s¡“e¤ Hê ‘·kÔ Õà ‘·÷ÿ≥eTT<äsZ b¡ ÕDj·T' ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚cÕyéT ` no‹kÕVü≤Ádü+ ` øÏ+ø£sêD≤+ ` ‘·s¡dæ«HêyéT `
ìs¡´j·TT' ` uÛeÑ Hê‘Y ` ‘·kÕà‘Y ` ≈£L≥eTT<äsZ b¡ ÕDj·T' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚cÕ+ ‘·sd¡ «æ Hê+ øÏ+ø£sêD≤yéT no‹kÕVü≤Ádü+ ≈£L≥eTT<äsZ ¡
bÕDj·T' (dü+‘·') ‘·kÕà‘Y uÛeÑ Hê‘Y ìs¡´j·TT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚cÕ+ R Ä, ‘·sd¡ «æ Hê+ R ã\e+‘·T˝…q’ {Ï,º øÏ+ø£sêD≤+ R
øÏ+ø£sT¡ \jÓTTø£ÿ , no‹kÕVü≤Ádü+ R mqTã~y˚\eT+~, ≈£L≥eTT<äsZ b¡ ÕDj·T' R
ÇqT|ü<+ä &ÉeTT\T eTT<äsZ êj·TT<Ûeä TT\T #˚‹j·T+<äT >∑\yê¬s,’ ‘·kÕà‘Y uÛeÑ Hê‘Y R
Ä uÛeÑ qeTTqT+&ç, ìs¡´j·TT' R yÓ&*É ].
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰ã\e+‘·T˝…’q Ä øÏ+ø£sêdüTs¡T\T mqTã~y˚\eT+~
≈£L≥eTT\qT, eTT<äsZ e¡ TT\qT ‘·eT ‘·eT #˚‘T· \j·T+<äT <Û]ä +∫ sêeDTì uÛeÑ qeTT
qT+&ç Vü≤qTeTqT >∑÷]Ã yÓ&*É ].
XÀ¢ˆˆ eT¨<äsê eTVü‰<ä+ÅcÕº |òTü Às¡s÷¡ bÕ eTVü‰ã˝≤' ˆ
j·TT<ëΔ_eÛ Tqdü dü‡sπ « Vü≤q÷eTÅ<VZä ≤ü D√qTàU≤' ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eT¨<äsê' ` eTVü‰<ä+ÅcÕº ' ` |òTü Às¡s÷¡ bÕ' ` eTVü‰ã˝≤' `
j·TT<ëΔ_eÛ Tqdü' ` düsπ « ` Vü≤q÷eTÅ<VZä ≤ü D√qTàU≤' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eT¨<äsê' eTVü‰<ä+ÅcÕº' |òTü Às¡s÷¡ bÕ' eTVü‰ã˝≤' (‘˚) düsπ «
j·TT<ëΔ_eÛ Tqdü' (dü+‘·') Vü≤q÷eTÅ<VZä ≤ü D√qTàU≤' (ìs¡´j·TT').
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT¨<äsê' R ô|<ä›bı≥º\T >∑\yê&ÉTqT, eTVü‰<ä+ÅcÕº' R
ô|<äø› √i\T >∑\yês¡TqT, |òTü Às¡s÷¡ bÕ' R ;Ûøs£ êø±s¡eTT >∑\yês¡TqT, eTVü‰ã˝≤'
R >=|üŒã\eTT >∑\yês¡Tq>∑T, (‘˚) düsπ « R Ä øÏ+ø£sT¡ ˝…\s¢ T¡ qT, j·TT<ëΔ_eÛ Tqdü'
dü+‘·' R j·TT<äeΔ TTq+<äT ø√]ø£>\∑ yê¬s,’ Vü≤q÷eTÅ<VZä ≤ü D√qTàU≤' R Vü≤qTeT+‘·Tì
|ü≥Tºø=qT≥≈£î ñ<äT´≈£î˝Ô ,’… (ìs¡´j·TT' R yÓ&*É ]).
‘ê‘·Œs¡éTT :` ô|<ä›bı≥º\TqT ô|<ä›ø√i\TqT uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq Äø±s¡eTT\TqT
>=|üŒã\eTTqT >∑*–j·TTqï Ä øÏ+ø£ss¡ êø£då Tü \+<äiTqT j·TT<äeΔ TTqT >∑÷]Ãq
yê+#Û‘· √ Vü≤qTeT+‘·Tì ã+~Û+#·T≥¬ø’ ìX¯ÃsTT+#·Tø=ì yÓ&*É ].
XÀ¢ˆˆ ‘˚ ø£|+æ ‘·+ düe÷kÕ<ä´ ‘√s¡Ddüú eTedæ‘ú y· Té ˆ
n_Ûù|‘·T s¡àVü‰y˚>±' |ü‘+· >± Çe bÕeø£yTé ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚ ` ø£|+æ ` ‘·+ ` düe÷kÕ<ä´ ` ‘√s¡Ddüyú Té ` nedæ‘ú y· Té `
n_Ûù|‘·T' ` eTVü‰y˚>±' ` |ü‘+· >±' ` Çe ` bÕeø£yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰y˚>±' ‘˚ ‘√s¡Ddüyú Té nedæ‘ú +· ‘·+ ø£|+æ düe÷kÕ<ä´
|ü‘+· >±' bÕeø£yTé Çe n_Ûù|‘·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰y˚>±' R >=|üŒy˚>e∑ TT ø£*qZ {Ï,º ‘˚ R Ä sêø£då Tü \T, ‘√s¡Ddü+ú
R ãVæ≤s›ê«s¡eTTq+<äT ñqïyê&ÉTqT, nedæ‘ú +· R düqï<äT&Δ q’Ó yê&ÉTqT n>∑T, ‘·+
ø£|+æ R Ä Vü≤qTeTqT, düe÷kÕ<ä´ R #˚], |ü‘+· >±' R $T&ÉT‘·\T, bÕeø£yTé Çe
R n–ïì>∑÷]Ãe˝…, n_Ûù|‘·T' R MT<äã&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ Ä s¡øÿ£ düT\T ãj·T\TyÓ&*É Ä eqãVæ≤s›ê«s¡eTTô|’ ìX¯Ã\eTT>∑
≈£Ls=Ãìj·TTqï Ä Vü≤qTeT+‘·Tì MT~øÏ $T&ÉT‘·\T n–ïMT~øÏ <äT$TøÏq≥T¢>±,
eTVü‰y˚>e∑ TT‘√ b˛sTT MT<äã&ç].
(42) ` ~«#·‘ê«]+X¯düs¡Z 29
XÀ¢ˆˆ ‘˚ >∑<ë_Û ]«∫Á‘ê_Û' |ü]ô|Tò 'Æ ø±+#·Hê+>∑<'’Ó ˆ
Ä»|òTü Tï sê«qs¡ÁX‚w+ü̃ X¯s¬ ’ XÊÃ~‘·´düìïuÛ'’… ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚ ` >∑<ë_Û' ` $∫Á‘ê_Û' ` |ü]ô|òTÆ' ` ø±+#·Hê+>∑<Ó’' `
Ä»|òTü Tï' ` yêqs¡ÁX‚w+ü̃ ` X¯s¬ '’ ` #· ` Ä~‘·´düìïuÛ'’… ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚ $∫Á‘ê_Û' >∑<ë_Û' ø±+#·Hê+>∑<'’Ó |ü]ô|Tò 'Æ Ä~‘·´düìïuÛ'’…
X¯s¬ '’ #· yêqs¡ÁX‚w+ü̃ Ä»|òTü Tï'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚ R Ä sêø£då Tü \T, $∫Á‘ê_Û' R $∫Á‘·eTT˝…q’ , >∑<ë_Û' R
>∑<\ä ‘√&ÉqT, ø±+#·Hê+>∑<'’Ó R düTesêíusÑÛ D ¡ eTT\‘√ ≈£L&çq, |ü]ô|Tò 'Æ R |ü]|òTü \
‘√&ÉqT, Ä~‘·´düìïuÛ'’… R dü÷s¡T´ì‘√ düe÷qyÓTqÆ {Ï,º X¯s¬ '’ R u≤DeTT\‘√&ÉqT,
yêqs¡ÁX‚w+ü̃ R yêqs√‘·eÔ TT&Óq’ Vü≤qTeTqT, Ä»|òTü Tï' R ø={Ï]º .
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä øÏ+ø£sêdüTs¡T\T $∫Á‘·eTT˝…q’ ‘·eT >∑<\ä ‘√&ÉqT, ã+>±s¡T
ø£≥Tº\T>∑\ |ü]|òüT\‘√&ÉqT, dü÷s¡´düìïuÛÑeTT˝…’q u≤DeTT\‘√&ÉqT Vü≤qTeTqT
ø=≥º<=&É–].
XÀ¢ˆˆ eTT<äZ¬s’' |ü≥ºôd’ X¯SÙ˝…’' ÁbÕdü‘√eTs¡X¯øÏÔ_Û' ˆ
|ü]yês¡´ Vü≤q÷eT+‘·+ düV≤ü kÕ ‘·dTü ú s¡Á>∑‘'· ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTT<äs¬Z '’ ` |ü≥ôº d'’ ` X¯S˝…'’ ` ÁbÕdü‘√eTs¡Xø¯ _ÔÏ 'Û ` |ü]yês¡´ `
Vü≤q÷eT+‘·+ ` düV≤ü kÕ ` ‘·dTü 'ú ` nÁ>∑‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (‘˚) eTT<äZ¬s’' |ü≥ºôd’' X¯S˝…’' ÁbÕdü‘√eTs¡X¯øÏÔ_Û' düVü≤kÕ
Vü≤q÷eT+‘·+ |ü]yês¡´ nÁ>∑‘'· ‘·dTü 'ú .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (‘˚ R yês¡T) eTT<äs¬Z '’ R ÇqT|ü>T∑ ~j·T\‘√&ÉqT, |ü≥ôº d'’ R
n&Éø¶ ‘£ T· \Ô ‘√&ÉqT, X¯S˝…'’ R X¯S\eTT\‘√&ÉqT, ÁbÕdü‘√eTs¡Xø¯ _ÔÏ 'Û R áf…\T,
∫\¢ø√\\T, ã˝…e¢ TT\T nqTyêì‘√&ÉqT, düV≤ü kÕ R y˚>e∑ TT>±, Vü≤q÷eT+‘·+ R
Vü≤qTeTqT, |ü]yês¡´ R #·T≥TºeTT{Ï,º nÁ>∑‘'· R m<äTs¡T>±, ‘·dTü 'ú R ì\∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä s¡ø£ÿdüT\T ÇqT|ü>∑<ä\T, n&É¶ø£‘·TÔ\T, X¯S\eTT\T, áf…\T,
∫\¢ø√\\T, ã˝…e¢ TT\T nqT $$<Ûeä TT˝…q’ Äj·TT<Ûeä TT\qT <Û]ä +∫ Vü≤qTeT+‘·Tì
#·T≥TºeTT{Ïº ì\∫].
XÀ¢ˆˆ Vü≤qTe÷q|æ ‘˚»d”« le÷ qŒs¡«‘·dìü ïuÛ'Ñ ˆ
øÏ‘å ê yê$<Û´ä ˝≤+>∑÷\+ qHê<ä #· eTVü‰dü«qyéT ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤qTe÷Hé ` n|æ ` ‘˚»d”« ` le÷Hé ` |üs«¡ ‘·dìü ïuÛ'Ñ ` øÏ‘å Í
` Ä$<Û´ä ` ˝≤+>∑÷\+ ` qHê<ä ` #· ` eTVü‰dü«qyéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` |üs«¡ ‘·dìü ïuÛ'Ñ , ‘˚»d”«, le÷Hé Vü≤qTe÷Hé n|æ øÏ‘å Í ˝≤+>∑÷\+
Ä$<Û´ä eTVü‰dü«q+ qHê<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üs¡«‘·düìïuÛÑ' R |üs¡«‘·eTTqT uÀ*qyê&ÉTqT, ‘˚»d”« R
‘˚»XÊÙ*j·TTqT, le÷Hé R X¯óuÛÑ\ø£åDdüy˚T‘·T&ÉTqT n>∑T, Vü≤qTe÷Hé n|æ R
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT>∑÷&É, øÏ‘å Í R H˚\ô|,’ ˝≤+>∑÷\+ R ‘√ø£qT, Ä$<Û´ä R #·i∫,
eTVü‰dü«q+ R >=|üŒ<Û«ä ì n>∑Tq≥T¢, qHê<ä R ni#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üs«¡ ‘·eTT‘√ düe÷qyÓTqÆ X¯Øs¡eTT‘√qT, >=|üŒ ‘˚»düT‡‘√qT, >=|üŒ
XÀuÛ‘Ñ √qT yÓ\T>=+<äT#·Tqï Vü≤qTeT>∑÷&É yê]ì p∫ H˚\ô|’ ‘·q yê\eTT‘√
>={Ïº ô|<ä<› «äÛ ì j·T>∑Tq≥T¢ ni#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü uÛ÷Ñ ‘ê« düTeTVü‰ø±j·T' Vü≤qTe÷ Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆ
<Ûèä wüº e÷k˛Œ¤≥j·÷e÷dü \+ø±+ X¯uq›Ò |üPs¡jT· Hé ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` uÛ÷Ñ ‘ê« ` düTeTVü‰ø±j·T' ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»'
` <Ûèä wüyº Té ` Äk˛Œ¤≥j·÷e÷dü ` \+ø±+ ` X¯uq›Ò ` |üPs¡jT· Hé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé düTeTVü‰ø±j·T' uÛ÷Ñ ‘ê« \+ø±+
X¯uq›Ò |üPs¡jT· Hé <Ûèä wüyº Té Äk˛Œ¤≥j·÷e÷dü.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' R yêj·TTq+<äqT&Óq’ , Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT,
düTeTVü‰ø±j·T' uÛÑ÷‘ê« R ô|<ä›<Ó’q X¯Øs¡eTT >∑\yê&ÉsTT, \+ø±+ R \+ø±
q>∑se¡ TTqT, X¯uq›Ò R <Û«ä ì‘√, |üPs¡jT· Hé R ì+&ç+#·T#·T, <Ûèä wü+º R ø£s√ƒ s¡eTT>±,
Äk˛Œ¤≥j·÷e÷dü R #·i#·Tø=HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ yêj·TTq+<äqT&Óq’ j·÷ Vü≤qTeT ô|<ä>› ∑ X¯Øs¡eTTqT ô|+#·Tø=ì
>=|üŒ <Û«ä ì‘√ \+ø±q>∑se¡ TT q+‘·qT eP]+#·T#·T <äsŒ¡ eTT‘√ ‘·q »ã“ #·i#·T
ø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘· kÕ´k˛Œ¤{‘Ï X· u¯ q›Ò eTVü≤‘ê kÕqTHê~Hê ˆ
ù|‘·T ]«Vü≤+>± >∑>H∑ ê <äT#ÓÃÌ X‚Ã<ä eT|òTü ÀwüjT· ‘Y ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` Äk˛Œ¤{‘Ï X· u¯ q›Ò ` eTVü≤‘ê ` kÕqTHê~Hê ` ù|‘·T' `
$Vü≤+>±' ` >∑>H∑ ê‘Y ` ñ#ÓÃÌ ' ` #· ` Ç<äyTé ` n|òTü ÀwüjT· ‘Y ˆˆ
(42) ` ~«#·‘ê«]+X¯düs¡Z 31
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕqTHê~Hê eTVü≤‘ê ‘·d´ü Äk˛Œ¤{‘Ï X· u¯ q›Ò >∑>H∑ ê‘Y $Vü≤+>±'
ù|‘·T', (dü') ñ#ÓÃÌ ' Ç<ä+ n|òTü ÀwüjT· ‘Y #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕqTHê~Hê R Á|ü‹<Û«ä ì‘√ ≈£L&çq{Ï,º eTVü≤‘ê R >=|üŒ<Óq’ {Ï,º
‘·d´ü R Ä Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, Äk˛Œ¤{‘Ï X· u¯ q›Ò R uÛTÑ C≤kÕŒ¤\qX¯ãe› TT#˚, >∑>H∑ ê‘Y R
Äø£deü TTqT+&ç, $Vü≤+>±' R |ü≈îå£ \T, ù|‘·T' R |ü&qç $, (dü' R Ä Vü≤qTeT)
ñ#ÓÃÌ ' R _>∑sZ >¡ ±, Ç<äyTé R Bìì, n|òTü ÀwüjT· ‘Y R |òTü Àwæ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` >=|üŒ Á|ü‹<Û«ä ì >∑\T>∑Tq≥T¢>± Ä‘·&TÉ >±$+∫q uÛTÑ C≤kÕŒ¤\q
X¯ãe› TTq≈£î Äø£deü TT q+<ä* |ü≈îå£ \T H˚\>∑÷*q$. n|ü&ÉT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ñ#ÌÓÃ'
dü«s¡eTT‘√ á Ø‹>∑ |òTü Àwæ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ »j·T ‘·´‹ã˝À sêyÓ÷ \ø£ÎDX¯Ã eTVü‰ã\' ˆ
sêC≤ »j·T‹ düTÁ^y√ sê|òTü y˚ D≤_ÛbÕ*‘·' ˆˆ 33
XÀ¢ˆˆ <ëk˛ -Vü≤+ ø√dü˝+Ò Á<äd´ü sêeT kÕ´øÏw¢ øºü s£ à¡ D' ˆ
Vü≤qTe÷Hé X¯Á‘·TôdH’ ê´Hê+ ìVü≤+‘ê e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆˆ 34
XÀ¢ˆˆ q sêeDdüV≤ü Ádü+ y˚T j·TT<Δ̊ Á|ü‹ã\+ uÛyÑ ‘˚ Y ˆ
•˝≤_ÛdTü Ô Á|üV≤ü s¡‘'· bÕ<äô|X’ Ã¯ düV≤ü ÁdüX'¯ ˆˆ 35
XÀ¢ˆˆ ns¡s› TT‘ê« |ü⁄Ø+ \+ø± eT_Ûyê<ä´ #· yÓT~Æ ©∏ yéT ˆ
düeTè<ëΔs√ú >∑$TcÕ´$T $Twü‘ê+ düs«¡ s¡økå£ ÕyéT ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` »j·T‹ ` n‹ã\' ` sêeT' ` \ø£ÎD' ` #· ` eTVü‰ã\' `
sêC≤ ` »j·T‹ ` düTÁê' ` sê|òTü y˚D ` n_ÛbÕ*‘·' ` <ëdü' ` nVü≤+ `
ø√dü˝Ò+Á<ädü´ ` sêeTdü´ ` nøÏ¢wüºø£s¡àD' ` Vü≤qTe÷Hé ` X¯Á‘·Tôd’Hê´Hê+ `
ìVü≤+‘ê ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ` q ` sêeDdüV≤ü Ádü+ ` y˚T ` j·TT<˚Δ ` Á|ü‹ã\+
` uÛyÑ ‘˚ Y ` •˝≤_Û' ` ‘·T ` Á|üV≤ü s¡‘'· ` bÕ<äô|'’ ` #· ` düV≤ü ÁdüX'¯ ` ns¡s› TT‘ê«
` |ü⁄Ø+ ` \+ø±yéT ` n_Ûyê<ä´ ` #· ` yÓT~Æ ©∏ yéT ` düeTè<ëΔs'ú¡ ` >∑$TcÕ´$T
` $Twü‘ê+ ` düs«¡ s¡økå£ ÕyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n‹ã\' sêeT' »j·T‹, eTVü‰ã\' \ø£ÎD' #· (»j·T‹),
sê|òTü y˚D n_ÛbÕ*‘·' sêC≤ düTÁê' »j·T‹, nVü≤yéT nøÏw¢ øºü s£ à¡ D' ø√dü˝+Ò Á<äd´ü
sêeTdü´ <ëdü', X¯Á‘·TôdH’ ê´Hê+ ìVü≤+‘ê, e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé— düV≤ü ÁdüX'¯
•˝≤_Û' bÕ<äô|'’ #· Á|üV≤ü s¡‘'· y˚T j·TT<Δ̊ sêeDdüV≤ü Ádü+ Á|ü‹ã\+ q uÛyÑ ‘˚ ,Y
düs¡«s¡ø£åkÕ+ $Twü‘ê+ (dü‘ê+) \+ø±|ü⁄Ø+ ns¡›sTT‘ê« yÓTÆ~∏©+ n_Ûyê<ä´ #·
düeTè<ëΔs'ú¡ (düH)é >∑$TcÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n‹ã\' R n~Ûøã£ \T&Óq’ , sêeT' R lsêeTT&ÉT, »j·T‹ R
düs√«‘·ÿs¡¸‘√ e]Δ\T¢#·THêï&ÉT— eTVü‰ã\' R ã\XÊ*jÓÆTq, \ø£ÎD' #· R
\ø£ÎDT&ÉTqT, »j·T‹ R e]Δ\T¢#T· Hêï&ÉT— sê|òTü y˚D R lsêeTTì#˚, n_ÛbÕ*‘·'
R s¡ø+åÏ |üã&ÉT #·Tqï{Ï,º sêC≤ düTÁê' R sêC…q’ düTÁê⁄&ÉT, »j·T‹ R e]Δ\T¢#T· Hêï&ÉT,
nVü≤+ R H˚qT, nøÏ¢wüºø£s¡àD' R πø¢X¯eTT ø£*Z+|üì ø£è‘·éTT\T >∑\yê&ÉTqT,
ø√dü˝+Ò Á<äd´ü R ø√dü\Á|üuTÑÛ e⁄q>∑T, sêeTdü´ R sêeTTq≈£î, <ëdü' R ùde≈£î&ÉqT.
X¯Á‘·TôdH’ ê´Hê+ R X¯Á‘·Tôdq’ éTT\≈£î, ìVü≤+‘ê R e÷s¡≈î£ &ÉHq’Ó , nVü≤+ R H˚qT,
e÷s¡T‘ê‘·à»' R yêj·TT<˚e⁄ì |ü⁄Á‘·T&Éq>∑T, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT+‘·T&ÉqT.
düV≤ü ÁdüX'¯ R y˚\ø=\~, •˝≤_Û' R i≤fi¯fl‘√&ÉqT, bÕ<äô|'’ #· R eèø£eå TT\‘√&ÉqT,
Á|üVü≤s¡‘·' R Á|üVü≤]+#·T #·Tqï{Ïº, y˚T R Hê≈£î, j·TT<˚Δ R j·TT<äΔeTTq+<äT,
sêeDdüV≤ü Ádü+ R yÓsTTéT+~ sêeDT\ düeT÷Vü≤eTT, Á|ü‹ã\+ R m<äTs¡Tì\#·T
X¯Á‘·Te⁄, q uÛyÑ ‘˚ Y R ø±C≤\<äT, düs«¡ s¡økå£ Õ+ R m\¢sT¡ sêø£då Tü \TqT, $Twü‘ê+
(dü‘ê+) R #·÷#·T#·T+&É>±, \+ø±|ü⁄Ø+ R \+ø±q>∑se¡ TTqT, ns¡s› TT‘ê« R |”&+ç ∫,
yÓT~Æ ©∏ yéT R C≤qø°<$˚ ì, n_Ûyê<ä´ R qeTdüÿ]+∫, düeTè<ëΔs'ú¡ R düTdü+|üqïyÓTqÆ
Á|üj÷Ó »qeTT>∑\yê&ÉH,’Ó >∑$TcÕ´$T R yÓ&*É b˛e⁄<äTqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªªnøÏw¢ øºü s£ à¡ D' sêeTdü´ <ëdü'μμ nqT#·T ‘·q <ëdüéTT øπ X¢ e¯ TTqT
>∑*Œ+#·Tq{Ïº ø£sà¡ >∑ #˚jT· ã&ÉT≥˝Ò<Tä . eTiÏjT˚ eTq>± ‘·q≈£î düV≤ü »yÓTqÆ <Ûsä à¡ eTT>±
#˚jT· T#·THêïqì Vü≤qTeT #Ó|ü #·THêï&ÉT.
yêdüT<ëdü kÕ«$T :` lsêeT#·+Á<äeT÷]ÔøÏ ‘êqT <ëdüT&ÉqT nq>± øÏ+ø£sT¡ &ÉqT
nì #Ó|ü ≥#˚ ‘êqT J‘·ã‘ÓeÔ TT\qT ø√] <ëdüT&ÉT>± ˝Ò&ìÉ j·TT, lsêeTeT÷]Ô
j·T+<äT>∑\ ø£fi≤´D>∑TDeTT\T HêeTqdüT‡ Hêø£]¸+#·T≥#˚ <ëdüéTT Hê dü«s¡÷|üeTT
>±q H˚ Hêj·TqqT ùd$+#·T#·THêïqì uÛ≤eeTT.
á Hê\T>∑T XÀ¢ø£eTT\TqT ≈£åîÁ<äÁ|üjÓ÷>∑eTT\HÓ\¢ Vü≤]+#·Tqì
nqTuÛÑeE„\T #Ó|æŒ]. me¬s’qqT @<Ó’q ≈£åîÁ<äX¯øÏÔ Á|üjÓ÷>∑eTT #˚dæHês¡ì
uÛj
Ñ T· |ü&TÉ yês¡T á Hê\TZ XÀ¢øe£ TT\qT ø=Hêïfi¯ó¢ $&ÉTeø£ »|æ+∫πsì Ä Á|üj÷Ó >∑eTT
#Ó&TÉ qT. Bì |üsq¡ƒ eTT e\q <äTwüdº «ü |üïeTT\ uÛj Ñ T· eTT+&É<Tä .
(42) ` ~«#·‘ê«]+X¯düs¡Z 33
$eTs¡Ùø£ •s√eTDÏ ÁãVü≤àl ∫\T≈£L] bÕ|üjT· XÊÅdÔæ ` ø±s¡´ $»j·TeTT
Hêø±+øÏ+å ∫ düT+<äsø¡ ±+&É bÕsêj·TDeTT #˚jT· >√s¡Tyês¡T Á|ü‹düs≈Z¡ î£ qT ÁbÕs¡+uÛeÑ TTq
á Hê\T>∑T XÀ¢ø£eTT\qT |ü]ƒ+#·T#·T bÕsêj·TDeTT >±$+∫ $»j·TeTTqT
kÕ~Û+#·T≥ dü+Á|ü<ëj·TeTT>∑ e#·TÃ#·Tqï $wüjT· eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n‹ã\düeTTù|‘·T&Óq’ lsêeTTq≈£î »j·TeTT, eTVü‰ã\dü+|üqTï&Óq’
\ø£ÎDTq≈£î »j·TeTT, sê|òTü e⁄ì#˚ bÕ*+|üã&çq düTÁê eTVü‰sêEq≈£î »j·TeTT,
dü»q® øπ X¢ $¯ <ä÷s¡yTÓ qÆ ø£è‘·éTT˝§q]+#·T ø√dü˝≤~ÛHê<∏Tä &É>T∑ lsêeTTq≈£î H˚qT
ùde≈£î&ÉqT. X¯Á‘·Tôdq’ éTT\qT |ü]e÷s¡TÃ X¯øeÔÏ T+‘·T&ÉHq’Ó H˚qT yêj·TT|ü⁄Á‘·T&ÉqT.
Vü≤qTeT+‘·T&ÉqT ù|s¡T>∑\ yê&ÉqT. y˚\ø=\~>∑ •\\‘√&ÉqT eèø£eå TT\‘√&ÉqT
Á|üV≤ü ]+#·T#·T j·TT<äeΔ TT #˚jT· Tq{Ïº Hê≈£î y˚sTTeT+~ sêeDT\T e∫ÃqqT Hê‘√
düe÷qyÓTqÆ Á|ü‹Ms¡T\T >±C≤\s¡T. Ç#·Ã{Ï sêø£då Tü \ ø£f<º… Tä ≥H˚ \+ø±q>∑se¡ TT
q+‘·qT <Û«ä +düeTT#˚dæ e÷ d”‘e· TàøÏ ÁyÓTTøÏÿ H˚qT ‘·\ô|{Ïqº ø±s¡éTTqT kÕ~Û+#·Tø=ì
yÓ&É*b˛e⁄<äTqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·dü´ düHêï<äX¯uÒ›q ‘˚ -uÛeÑ q“¤jT· X¯+øÏ‘ê' ˆ
<ä<èä X¯óX¯Ã Vü≤q÷eT+‘·+ dü+<Ûëý˚T|òTü $T y√qï‘·yTé ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` düHêï<äXu¯ q›Ò ` ‘˚ ` nuÛeÑ Hé ` uÛj Ñ T· X¯+øÏ‘ê' ` <ä<èä X¯ó'
` #· ` Vü≤q÷eT+‘·+ ` dü+<Ûëý˚T|òTü yéT ` Çe ` ñqï‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚ ‘·dü´ düHêï<äX¯uÒ›q uÛÑj·TX¯+øÏ‘ê' nuÛÑeHé, ñqï‘·+
dü+<Ûëý˚T|òTü yéT Çe (dæ‘ú +· ) ‘·+ Vü≤q÷eT+‘·+ <ä<èä X¯ó' #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·d´ü R Ä Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, düHêï<äXu¯ q›Ò R ni|ü⁄jÓTTø£ÿ <Û«ä ì#˚‘,·
‘˚ R Ä øÏ+ø£sêdüTs¡T\T, uÛj Ñ T· X¯+øÏ‘ê' R ;Û‹#˚ X¯+ø£H=+~qyês¡T, nuÛeÑ Hé R
nsTT], ñqï‘·+ R m‘·T>Ô q∑ Tqï, dü+<Ûëý˚T|òTü yéT Çe R dü+<Ûë´ø±\|ü⁄ y˚T|òTü eTTe˝…,
dæ‘ú +· R ñqï{Ï,º Vü≤q÷eT+‘·+ R Vü≤qTeT+‘·Tì, <ä<èä X¯ó' #· R #·÷∫]≈£L&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á Ø‹>± Vü≤qTeT+‘·T&ÉT >±$+∫q eTVü‰X¯ã›eTTq≈£î Ä
øÏ+ø£sêdüTs¡T\T uÛj Ñ T· #·ø‘Ï T· ˝…]’ . |æeTà≥ ‘·eT m<äT≥ dü+<Ûëý˚T|òTü eTTe˝… n‘·T´qï‘·
s¡÷|üeTT‘√ ‘˚»]\T¢#T· qï Vü≤qTeTqT ø£qT>=ì].
XÀ¢ˆˆ kÕ«$Tdü+<˚Xì¯ X¯Ù+ø± dü‘Ô · ùdÔ sêø£kå Õ' ø£|yæ Té ˆ
∫Å‘'’Ó Á|üV≤ü s¡DÆ… Ø“¤yTÓ Æ s¡_ùÛ |‘·T dü‡Vü≤ÁdüX'¯ ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ«$Tdü+<˚Xì¯ X¯Ù+ø±' ` ‘·‘'· ` ‘˚ ` sêø£kå Õ' ` ø£|yæ Té ` ∫Å‘'’Ó
` Á|üV≤ü s¡D'Æ… ` ;ÛyTÓ 'Æ ` n_Ûù|‘·T' ` düV≤ü ÁdüX'¯ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘˚ sêø£kå Õ' kÕ«$Tdü+<˚Xì¯ X¯Ù+ø±' ∫Å‘'’Ó ;ÛyTÓ 'Æ Á|üV≤ü s¡D'Æ…
düV≤ü ÁdüX'¯ (‘·+) ø£|yæ Té n_Ûù|‘·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, ‘˚ sêø£kå Õ' R Ä sêø£då Tü \T, kÕ«$Tdü+<˚X¯
ìX¯Ù+ø±' R Á|üuTÑÛ e⁄jÓTTø£ÿ Ä»„#˚ X¯+ø±s¡V≤æ ‘·T˝…,’ ∫Å‘'’Ó R ∫Á‘·eTT˝…q’ {Ï,º ;ÛyTÓ 'Æ
R uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ {Ï,º Á|üV≤ü s¡D'Æ… R Äj·TT<Ûeä TT\‘√, düV≤ü ÁdüX'¯ R y˚\ø=\~>±,
‘·+ ø£|+æ R Ä Vü≤qTeTqT, n_Ûù|‘·T' R m<äTs=ÿì].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &Ü sêø£då Tü ˝…\s¢ T¡ qT ‘·eT Á|üuTÑÛ e⁄ Ç∫Ãq Ä»„qT düà]+#·T
ø=qT#·T X¯+ø£M&ç $∫Á‘·eTT\TqT uÛÑj·T+ø£s¡eTT\TqT n>∑T $$<ÛäeTT˝…’q
Äj·TT<Ûeä TT\‘√ y˚\ø=\~>± >∑T$T>∑÷&ç Ä Vü≤qTeTô|’ ã&ÉC§∫Ã].
XÀ¢ˆˆ dü ‘Ó'’ |ü]eè‘· X¯SÙ¬s’ dü‡s¡«‘· dü‡ eTVü‰ã\' ˆ
ÄdükÕ<ë--j·Tdü+ ;ÛeT+ |ü]|òTü + ‘√s¡D≤Á•‘·yTé ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘Ó'’ ` |ü]eè‘·' ` X¯Ss¬ '’ ` düs«¡ ‘·' ` dü' ` eTVü‰ã\' `
ÄdükÕ<ä ` Äj·Tdü+ ` ;ÛeT+ ` |ü]|òTü + ` ‘√s¡D≤Á•‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘Ó’' X¯S¬s’' düs¡«‘·' |ü]eè‘·' dü' eTVü‰ã\' ‘√s¡D≤Á•‘·+
;ÛeTyéT Äj·Tdü+ |ü]|òTü yéT ÄdükÕ<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘Ó'’ X¯Ss¬ '’ R Ä Ms¡T\#˚, düs«¡ ‘·' R nìïyÓ|’ ⁄ü \ qT+&ç, |ü]eè‘·'
R #·T≥Tºø=qã&çqyê&Ó,’ eTVü‰ã\' R ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ , dü' R Ä Vü≤qTeT, ‘√s¡D≤Á•‘·+
R ãVæ≤s›ê«s¡eTTqqTqï{Ïº, ;ÛeTyéT R uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq{Ïº, Äj·Tdü+ |ü]|òüTyéT R
ñ≈£îÿ <ä÷\eTTqT, ÄdükÕ<ä R düMT|æ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä Ms¡T\T ‘·qqT #·T≥TºeTT{Ïº j·TT+&É>± eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ Ä‘·&TÉ
‘êqT ≈£Ls¡TÃqï eqãVæ≤s›ê«s¡eTTq+<˚ uÛÑj·T+ø£s¡eTT>∑ ø±qe#·TÃ#·Tqï ˇø£
ÇqT|ü<÷ä \eTTqT #·÷∫ <ëìì düMT|æ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·+ |ü]|òTü e÷<ëj·T »|ò÷ü q #· ìXÊ#·sêHé ˆ
dü |üqï>∑$T yê<ëj·T düTŒ¤s+¡ ‘·+ $q‘êdüT‘·' ˆ
$#·#ê sê+ãπs Ms¡' |ü]>∑èVü≤´ #· e÷s¡T‹' ˆˆ 40
(42) ` ~«#·‘ê«]+X¯düs¡Z 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·+ ` |ü]|òTü yéT ` Ä<ëj·T ` »|ò÷ü q ` #· ` ìXÊ#·sêHé
` dü' ` |üqï>∑yTé ` Çe ` Ä<ëj·T ` düTŒ¤s+¡ ‘·+ ` $q‘êdüT‘·' ` $#·#ês¡ `
n+ãπs ` Ms¡' ` |ü]>∑èVü≤´ ` #· ` e÷s¡T‹' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ‘·+ |ü]|òTü yéT Ä<ëj·T ìXÊ#·sêHé »|ò÷ü q— $q‘êdüT‘·'
düTŒ¤s+¡ ‘·+ |üqï>∑yTé Ä<ëj·T Çe dü' Ms¡' e÷s¡T‹' (‘·+) |ü]>∑èVü≤´ n+ãπs
$#·#ês¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä Vü≤qTeT, ‘·+ R Ä, |ü]|òTü yéT R ÇqT|ü>T∑ ~j·TqT,
Ä<ëj·T R |ü≥Tºø=ì, ìXÊ#·sêHé R sêø£då Tü \qT, »|ò÷ü q R #·+ô|qT, $q‘êdüT‘·'
R >∑sT¡ ‘·à+‘·T&ÉT, düTŒ¤s+¡ ‘·+ R yÓTij·TT#·Tqï, |üqï>∑yTé R düsŒ¡ eTTqT, Ä<ëj·T
Çe R |ü≥Tºø=ìe˝…, dü' R Ä, Ms¡' R Ms¡T&Óq’ , e÷s¡T‹' R Vü≤qTeT, ‘·+ R Ä
|ü]|òTü qT, |ü]>∑èVü≤´ R |ü≥Tºø=ì, n+ãπs R Äø±X¯eTTq+<äT, $#·#ês¡ R ‹]¬>qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT Ä |ü]|òTü qT #˚‘ã· {Ïº ô|≈£ÿ+Á&ÉT sêø£då Tü \qT dü+Vü≤]+#ÓqT.
|æeTà≥ Hê‘·&ÉT >∑s¡T‘·à+‘·T&ÉT $T\$T\ yÓTij·TT#·Tqï düs¡ŒeTTqT ã{Ïº
m>∑Ts¡T#·Tqï≥T¢>± Ä |ü]|òTü qT #˚‹‘√ ã≥Tºø=ì Äø±X¯eTTq ø=~›ùd|ü⁄ $Vü≤]+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü Vü≤‘ê« sêø£kå Õ ˙«sêHé øÏ+ø£sê Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆ
j·TT<äøΔ ±+ø°å |ü⁄q Ø«s¡ k˛ÔsD¡ + düeTTbÕÁ•‘·' ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` Vü≤‘ê« ` sêø£kå ÕHé ` MsêHé ` øÏ+ø£sêHé ` e÷s¡T‘ê‘·à»'
` j·TT<äøΔ ±+ø°å ` |ü⁄q' ` Ms¡' ` ‘√s¡D+ ` düeTTbÕÁ•‘·' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` dü' e÷s¡T‘ê‘·à»' MsêHé øÏ+ø£sêHé sêø£kå ÕHé Vü≤‘ê« j·TT<äøΔ ±+ø°å
|ü⁄q' ‘√s¡D+ düeTTbÕÁ•‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä, Ms¡' R Ms¡T&Óq’ , e÷s¡T‘ê‘·à»' R yêj·TTq+<äqT&ÉT,
MsêHé R Ms¡T˝…q’ , øÏ+ø£sêHé sêø£kå ÕHé R øÏ+ø£sT¡ \HÓ&ç sêø£då Tü \qT, Vü≤‘ê« R
Vü≤‘·e÷]Ã, |ü⁄q' R ‹]–, j·TT<äøΔ ±+ø°å R j·TT<äeΔ TTqT ø√s¡T#·Tqïyê&Ó,’ ‘√s¡D+
R ãVæ≤s›ê«s¡eTTqT, düeTTbÕÁ•‘·' R #˚sT¡ ø=HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä |üeqq+<äqT&ÉT Ms¡T˝…q’ Ä øÏ+ø£sêdüTs¡T\qT Vü≤‘·e÷]Ã ‹]–
j·TT<äeΔ TTqT ø±+øÏ+å #·T#·T Ä ãVæ≤sê›«s¡eTT MT<äøπ #˚] ì\#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dükÔ Õà <ä“j
¤ ÷· qTàø±Ô' ø£‹∫ ‘·ÁÔ ‘· sêø£kå Õ' ˆ
ìVü≤‘ê ìÿ+ø£sê q‡sê«Hé sêeD≤j·T qý˚<j ä T· Hé ˆˆ 42
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·kÕà‘Y ` uÛj
Ñ ÷· ‘Y ` eTTø±Ô' ` ø£‹∫‘Y ` ‘·Á‘· ` sêø£kå Õ'
` ìVü≤‘êHé ` øÏ+ø£sêHé ` düsê«Hé ` sêeD≤j·T ` qý˚<j ä T· Hé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘·Á‘· ‘·kÕà‘Y uÛj Ñ ÷· ‘Y eTTø±Ô' ø£‹∫‘Y sêø£kå Õ' (>∑‘ê«)
sêeD≤j·T düsê«Hé øÏ+ø£sêHé ìVü≤‘êHé qý˚<j ä T· Hé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, ‘·Á‘· R Ä j·TT<äuΔ ÷ÑÛ $Tj·T+<äT, ‘·kÕà‘Y
uÛj
Ñ ÷· ‘Y R Ä uÛj Ñ T· eTTqT+&ç, eTTø±Ô' R $&ÉTeã&çq{Ï,º ø£‹∫‘Y R ø=~›eT+~,
sêø£kå Õ' R sêø£då Tü \T, (>∑‘ê« R b˛sTT) sêeD≤j·T R sêeDTq≈£î, düsê«Hé øÏ+ø£sêHé
R m\¢ øÏ+ø£sêdüTs¡T\qT, ìVü≤‘êHé R #·ìb˛sTTqyê]ì>±, qý˚<äj·THé R
ìy˚~+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT n#·Ã{Ï Ä e÷s¡DeTTqT+&ç ‘·|Œæ +#·Tø=ìb˛sTT ø=~›eT+~
s¡øÿ£ düT\T sêeDTì ø£&øπÉ – Ä‘·ì‘√ øÏ+ø£sêdüTs¡T˝…\s¢ T¡ qT eT&çdsæ ì¡ $qï$+∫].
XÀ¢ˆˆ dü sêø£kå ÕHê+ ìVü≤‘·+ eTVü≤<ä“\yéT
ìX¯eT´ sêC≤ |ü]eè‘·˝Ô À#·q' ˆ
düe÷~<˚ XÊÁ|ü‹eT+ |üsêÁø£yT˚
Á|üV≤ü dü|Ô ⁄ü Å‘+Ô· düeTπs düT<äTs¡j
® T· yéT ˆˆ 43
ª øÏ+ø£s¡ìwüO<äq+μμ HêeT
~«#·‘ê«]+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` sêø£kå ÕHê+ ` ìVü≤‘·+ ` eTVü≤‘Y ` ã\+ ` ìX¯eT´ `
sêC≤ ` |ü]eè‘·˝Ô À#·q' ` düe÷~<˚X¯ ` nÁ|ü‹eT+ ` |üsêÁø£yT˚ ` Á|üV≤ü düÔ
|ü⁄Å‘+Ô· ` düeTπs ` düT<äTs¡j ® T· yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' sêC≤ sêø£kå ÕHê+ eTVü≤‘Y ã\+ ìVü≤‘·+ ìX¯eT´, |ü]eè‘·Ô
˝À#·q' düHé |üsêÁø£yT˚ nÁ|ü‹eT+, düeTπs düT<äTs¡j ® T· + Á|üV≤ü dü|Ô ⁄ü Á‘·+ (j·TT<ëΔjT· )
düe÷~<˚X¯.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' sêC≤ R Ä \+ø±~Û|‹ü , sêø£kå ÕHê+ R sêø£då Tü \jÓTTø£ÿ,
eTVü≤‘Y R >=|üŒ<Óq’ , ã\+ R ôdq’ éTTqT, ìVü≤‘·+ R Vü≤‘·yTÓ qÆ <ëìì>±, ìX¯eT´
R $ì, |ü]eè‘·Ô˝À#·q' düHé R Á‹|üŒã&çq ø£qTï\T>∑\yê&Ó’, |üsêÁø£y˚T R
(42) ` ~«#·‘ê«]+X¯düs¡Z 37
XÖs¡éTTq+<äT, nÁ|ü‹eT+ R kÕ{Ï˝Òìyê&ÉTqT, düeTπs R j·TT<äΔeTTq+<äT,
düT<äTs¡®j·T+ R »sTT+|üX¯ø£éTT>±ìyê&ÉTqT n>∑T, Á|üVü≤düÔ|ü⁄Á‘·+ R Á|üVü≤düTÔì
≈£îe÷s¡Tì (»+ãTe÷*ì), (j·TT<ëΔj·T R j·TT<äΔeTTq¬ø’), düe÷~<˚X¯ R
ÄC≤„|æ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêø£då sü êE >=|üŒ<Óq’ ‘·q sêø£då ôü dq’ éT+‘·jT· T Vü≤‘·e÷]q<äì
$q>±H˚ ø£qTï\T ‹]–b˛e⁄#·T+&É>± yÓ+≥H˚ |üsêÁø£eTeTTq+<äT kÕ{Ï˝ìÒ yê&ÉTqT
j·TT<äeΔ TTq+<äT »sTT+|ü X¯ø´£ eTT>±ì yê&ÉTqT n>∑T Á|üV≤ü dü|Ô ⁄ü Á‘·T&Óq’ »+ãTe÷*ì
j·TT<äeΔ TTq¬ø’ ÄC≤„|+æ #ÓqT.
ªªøÏ+ø£s¡ ìwüO<äqeTTμ nqT
q\Tã~¬s+&Éedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
Á‹#·‘ê«]+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡ øÏ+ø£sê qΩ‘ê« Vü≤qTe÷ HΔê´q e÷dæ‘ú '· ˆ
eq+ uÛ>Ñ ï∑ + eTj·÷ #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<√ q $Hê•‘·' ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` dü' ` øÏ+ø£sêHé ` Vü≤‘ê« ` Vü≤qTe÷Hé ` <Ûë´qyéT `
Ädæ‘ú '· , eq+ ` uÛ>Ñ ï∑ + ` eTj·÷ ` #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<ä' ` q ` $Hê•‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· dü' Vü≤qTe÷Hé øÏ+ø£sêHé Vü≤‘ê« <Ûë´qyéT Ädæ‘ú '· ªªeTj·÷
eq+ uÛ>Ñ ï∑ +— #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<ä' q $Hê•‘·'μμ
(MT~ XÀ¢øe£ TT‘√ nq«j·TeTT)
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, dü' Vü≤qTe÷Hé R Ä Vü≤qTeT, øÏ+ø£sêHé
R øÏ+ø£sêdüTs¡T\qT, Vü≤‘ê« R e~Û+∫, <Ûë´qyéT Ädæ‘ú '· R Ä˝À#·qH=+<ÓqT,
eTj·÷ R Hê#˚‘,· eq+ R eqeTT, uÛ>Ñ ï∑ + R <Û«ä +düeTT #˚jT· ã&çq~, #Ó‘’ ´· Á|ükÕ<ä'
R eqkÂ<Ûeä TT, q $Hê•‘·' R HêX¯qeTT #˚jT· ã&É˝<Ò Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Ä øÏ+ø£sêdüTs¡T\qT Vü≤‘·e÷]Ã |æeTà≥
á Ø‹>± Ä˝À∫+#ÓqT. sêeD≤düTs¡Tì á eqeTTqT <Û«ä +düeTT #˚d‹æ ì>±ì á
s¡øÿ£ düT\ eqkÂ<Ûeä TTqT <Û«ä +düeTT #˚jT· ˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ ‘·kÕà Á‘êŒkÕ<äeTù|é $TeT+ $<Û«ä +düj÷· eT´Vü≤yéT ˆ
Ç‹ dü+∫+‘·´ eTqkÕ Vü≤qTe÷Hé <äsÙ¡ j·THé ã\yéT ˆˆ 2
XÀ¢ˆˆ #Ó’‘·´ÁbÕkÕ<ä e÷|ü⁄¢ ‘´· y˚Ts¡TX¯è+>∑$Ty√qï‘·yTé ˆ
Äs¡Ts√Vü≤ Vü≤]ÁX‚c˛˜ Vü≤qTe÷Hé e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·kÕà‘Y ` ÁbÕkÕ<ä+ ` n|æ ` @eyéT ` ÇeT+ ` $<Û«ä +düj÷· $T
` nVü≤yéT ` Ç‹ ` dü+∫+‘·´ ` eTqkÕ ` Vü≤qTe÷Hé ` <äsÙ¡ j·THé ` ã\+,
#Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<äyTé ` Ä|ü⁄¢ ‘´· ` y˚Ts¡TX¯è+>∑yTé ` Çe ` ñqï‘·yTé — Äs¡Ts√Vü≤ `
Vü≤]ÁX‚w'ü̃ ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆˆ
(43) ` Á‹#·‘ê«]+X¯düs¡Z 39
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·kÕà‘Y ÇeT+ ÁbÕkÕ<äyTé n|æ nVü≤yéT @e+ $<Û«ä +düj÷· $T,
Ç‹ eTqkÕ dü+∫+‘·´ ã\+ <äs¡Ùj·THé Vü≤]ÁX‚wü˜' e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé
y˚Ts¡TX¯è+>∑yTé Çe ñqï‘·+ #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<äyTé Ä|ü⁄¢‘´· Äs¡Ts√Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·kÕà‘Y R n+<äTe\q, ÇeT+ ÁbÕkÕ<äyTé n|æ R á kÂ<Ûeä TTqT
>∑÷&É, @e+ R á Ø‹>∑H,˚ nVü≤+ R H˚qT, $<Û«ä +düj÷· $T R <Û«ä +düeTT #˚jT· T<äTqT,
Ç‹ R nì, eTqkÕ R eTqdüT‡q, dü+∫+‘·´ R Ä˝À∫+∫, ã\+ R X¯øìÔÏ ,
<äsÙ¡ j·THé R #·÷|ü⁄#·T, Vü≤]ÁX‚w'ü̃ R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó , e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé R
yêj·TTq+<äqT&É>T∑ Ä Vü≤qTeT, y˚Ts¡TX¯è+>∑+ Çe R y˚Ts¡T•Ks¡eTTqTe˝…, ñqï‘·+
R m‘·sÔ TTq{Ï,º #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<äyTé R eq•˝≤kÂ<Ûeä TTqT, Ä|ü⁄¢‘´· R >¬ +‹, Äs¡Ts√Vü≤
R Äs√Væ≤+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+<äT#˚‘· á kÂ<ÛäeTTqT >∑÷&É Ä eqeTTqT e˝…H˚ Ç|ü&˚
<Û«ä +düeTT #˚jT· T<äTqì ìX¯ÃsTT+∫ ‘·q ã\eTTqT Á|ü<]ä Ù+#·T#·T |üeqdüT‘·T&Óq’
Ä Vü≤qTeT y˚Ts¡T|üs«¡ ‘· •Ks¡eTTe˝… ñqï‘·yTÓ j Æ T· Tqï Ä #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<äeTT MT~øÏ
ˇø£ÿ >∑+‘·T˝À m–] <ëìô|’ ≈£Ls¡TÃ+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Äs¡TVü≤´ –]dü+ø±X¯+ ÁbÕkÕ<ä+ Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü ˆ
ãuÛÖ dü düTeTVü‰‘˚C≤' Á|ü‹dü÷s¡´ Çy√~‘·' ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Äs¡TVü≤´ ` –]dü+ø±X¯+ ` ÁbÕkÕ<ä+ ` Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü ` ãuÛÖ `
dü' ` düTeTVü‰‘˚C≤' ` Á|ü‹dü÷s¡´' ` Çe ` ñ~‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düTeTVü‰‘˚C≤' dü' Vü≤]j·T÷<∏ä|ü' –]dü+ø±X¯+ ÁbÕkÕ<äyéT
Äs¡TVü≤´, ñ~‘·' Á|ü‹dü÷s¡´' Çe ãuÛÖ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTeTVü‰‘˚C≤' R $TøÏÿ* >=|üŒ<Ó’q ‘˚»düT‡ >∑*–q, dü'
Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü R Ä yêqs¡ÁX‚wßü &˜ TÉ , –]dü+ø±X¯+ R |üs«¡ ‘·dìü ïuÛyÑ TÓ qÆ {Ï,º ÁbÕkÕ<äyTé
R #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<äeTTqT, Äs¡TVü≤´ R n~Ûw+æ̃ ∫, ñ~‘·' R ñ<äsTT+∫q{Ï,º Á|ü‹dü÷s¡´'
Çe R s¬ +&Ée dü÷s¡T´&ÉTe˝…, ãuÛÖ R Á|üø±•+#ÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªªñ~‘·' Á|ü‹dü÷s¡´' Çe ãuÛÖμμ ` ñ<äsTT+∫q s¬ +&Ée
dü÷s¡T´ìe˝… Á|üø±•+#ÓqT nq>± ‘·÷s¡TŒ ~≈£îÿq n|ü&˚ dü÷s√´<äjT· eT>∑T#·T+&Óqì
dü÷∫+|üã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰‘˚»dæ«jÓTÆ q Ä Vü≤qTeT eTVü‰|üs«¡ ‘·eTT e˝… qTqï Ä j·TTqï‘·
kÂ<Ûeä TT q~Ûw+æ̃ ∫ n#·Ã≥ Ç+ø=ø£ dü÷s¡T´ &ÉT<äsTT+∫ j·TTHêï&Ü nqTq≥T¢>±
>=|üŒ>± Á|üø±•+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü+Á|ü<èäÛ wü´ #· <äTs¡sΔ ¸¡ + #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<ä eTTqï‘·yTé ˆ
Vü≤qTe÷Hé Á|ü»«\Hé \øå±à ´ bÕ]j·÷Á‘√|üy÷Ó -uÛeÑ ‘Y ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü+Á|ü<èäÛ wü´ ` #· ` <äTs¡sΔ ¸¡ + ` #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<äyTé ` ñqï‘·yTé `
Vü≤qTe÷Hé ` Á|ü»«\Hé ` \øå±à ´ ` bÕ]j·÷Á‘√|üeT' ` nuÛeÑ ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äTs¡sΔ ¸¡ yTé , ñqï‘·+ #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<ä+ dü+Á|ü<èäÛ wü´ Vü≤qTe÷Hé
\øå±à ´ Á|ü»«\Hé bÕ]j·÷Á‘√|üeT' nuÛeÑ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äTs¡sΔ ¸¡ + R #·*+|üCj Ò T· sêì, #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<ä+ R •˝≤kÂ<Ûeä TTqT,
dü+Á|ü<èäÛ wü´ R <Û«ä +düeTT#˚d,æ Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, \øå±à ´ R XÀuÛ‘Ñ √, Á|ü»«\Hé
R $TøÏÿ* Á|üø±•+#·T#·T, bÕ]j·÷Á‘√|üeT' R bÕ]j·÷Á‘·|sü «¡ ‘·eTTqT uÀ*qyê&ÉT,
nuÛeÑ ‘Y R ÄjÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yÓ+≥H˚ Vü≤qTeT eTVü‰ã*wü˜yÓTÆ ñqï‘·eTT>±qTqï Ä #Ó’‘·´
ÁbÕkÕ<äeTTqT <Û«ä +düeTT#˚dæ XÖs¡´\øÏÎ‘√ $sêõ\T¢#T· bÕ]j·÷Á‘· |üs«¡ ‘·eTTe˝…
ø£ì|æ+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü uÛ÷Ñ ‘ê« düTeTVü‰ø±j·T' Á|üu≤Û yê Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆ
<Ûèä wüº e÷k˛Œ¤≥j·÷e÷dü \+ø±+ X¯uq›Ò |üPs¡jT· Hé ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` uÛ÷Ñ ‘ê« ` düTeTVü‰ø±j·T' ` Á|üu≤Û yê‘Y ` e÷s¡T‘ê‘·à»' `
<Ûèä wüyº Té ` Äk˛Œ¤≥j·÷e÷dü ` \+ø±+ ` X¯uq›Ò ` |üPs¡jT· Hé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' e÷s¡T‘ê‘·à»' Á|üu≤Û yê‘Y düTeTVü‰ø±j·T' uÛ÷Ñ ‘ê« \+ø±+
X¯uq›Ò |üPs¡jT· Hé <Ûèä wüyº Té Äk˛Œ¤≥j·÷e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' e÷s¡T‘ê‘·à»' R Ä yêj·TTq+<äqT&ÉT, Á|üu≤Û yê‘Y R eTVæ≤eT
e\q, düTeTVü‰ø±j·T' R $TøÏÿ* ô|<ä<› q’Ó X¯Øs¡eTT >∑\yê&ÉT>±, uÛ÷Ñ ‘ê« R nsTT,
\+ø±+ R \+ø£qT, X¯uq›Ò R <Û«ä ì‘√, |üPs¡jT· Hé R ì+|ü⁄#·T, <Ûèä wü+º R ø£s√ƒ s¡eTT>±,
Äk˛Œ¤≥j·÷e÷dü R #·i#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ô|<ä>› ± X¯Øs¡eTTqT ô|+∫ \+ø±q>∑se¡ TTq+‘·qT <Û«ä ì‘√ ì+&ç+#·T#·T
$TøÏÿ* ø£s√ƒ s¡eTT>± uÛTÑ C≤kÕŒ¤\qeTT >±$+#ÓqT.
(43) ` Á‹#·‘ê«]+X¯düs¡Z 41
XÀ¢ˆˆ ‘· kÕ´k˛Œ¤{‘Ï X· u¯ q›Ò eTVü≤‘ê ÁXÀÁ‘·|÷üò ‹Hê ˆ
ù|‘·T ]«Vü≤+>∑e÷ düÁÔ ‘· #Ó‘’ ´· bÕ˝≤X¯Ã yÓ÷Væ≤‘ê' ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` Äk˛Œ¤{‘Ï X· u¯ q›Ò ` eTVü≤‘ê ` ÁXÀÁ‘·|÷üò ‹Hê ` ù|‘·T' `
$Vü≤+>∑e÷' ` ‘·Á‘· ` #Ó‘’ ´· bÕ˝≤' ` #· ` yÓ÷Væ≤‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÁXÀÁ‘·|÷üò ‹Hê eTVü≤‘ê ‘·d´ü Äk˛Œ¤{‘Ï X· u¯ q›Ò ‘·Á‘· $Vü≤+>∑e÷'
ù|‘·T'— #Ó‘’ ´· bÕ˝≤' #· yÓ÷Væ≤‘ê'.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ÁXÀÁ‘·|÷üò ‹Hê R #Óe⁄\qT Áã<ä\› T>=≥Tºq{Ï,º eTVü≤‘ê R >=|üŒ<Óq’ {Ï,º
‘·d´ü R Ä Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, Äk˛Œ¤{‘Ï X· u¯ q›Ò R ÄkÕŒ¤\q<Û«ä ì#˚‘,· ‘·Á‘· R n#·Ã{Ï,
$Vü≤+>∑e÷' R |ü≈îå£ \T, ù|‘·T' R |ü&qç $, #Ó‘’ ´· bÕ˝≤' R ÁbÕkÕ<äsø¡ ≈å£ î£ \T, yÓ÷Væ≤‘ê'
(nuÛeÑ Hé) R eT÷]Ã¤‘T· ˝…]’ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` #Óe⁄\T Áã<ä›\>∑Tq≥T¢ ô|<ä›<Ûä«ì‘√ Vü≤qTeT >±$+∫q{Ïº Ä
uÛÑTC≤kÕŒ¤\q X¯ã›eTTq≈£î Äø±X¯eTTq m>∑Ts¡T#·Tqï |ü≈£åî\T uÛÑj·T$Vü≤«\eTT˝…’
H˚\≈£L*q$. Ä #Ó‘’ ´· s¡ø≈å£ î£ \T m\¢sT¡ qT eT÷s¡ÃH¤ =+~].
XÀ¢ˆˆ nÅd$Ôü »®jT· ‘ê+ sêyÓ÷ \ø£ÎDX¯Ã eTVü‰ã\' ˆ
sêC≤ »j·T‹ düTÁ^y√ sê|òTü y˚D≤_ÛbÕ*‘·' ˆˆ 8
XÀ¢ˆˆ <ëk˛-Vü≤+ ø√dü˝+Ò Á<äd´ü sêeT kÕ´øÏw¢ øºü s£ à¡ D' ˆ
Vü≤qTe÷Hé X¯Á‘·TôdH’ ê´Hê+ ìVü≤+‘ê e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆˆ 9
XÀ¢ˆˆ q sêeDdüV≤ü Ádü+ y˚T j·TT<Δ̊ Á|ü‹ã\+ uÛyÑ ‘˚ Y ˆ
•˝≤_ÛdTü Ô Á|üV≤ü s¡‘'· bÕ<äô|X’ Ã¯ düV≤ü ÁdüX'¯ ˆˆ 10
XÀ¢ˆˆ ns¡s› TT‘ê« |ü⁄Ø+ \+ø± eT_Ûyê<ä´ #· yÓT~Æ ©∏ yéT ˆ
düeTè<ëΔs√ú >∑$TcÕ´$T $Twü‘ê+ düs«¡ s¡økå£ ÕyéT ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nÅd$Ôü ‘Y ` »j·T‘ê+ ` sêeT' ` \ø£ÎD' ` #· ` eTVü‰ã\' `
sêC≤ ` »j·T‹ ` düTÁê' ` sê|òTü y˚D ` n_ÛbÕ*‘·' ` <ëdü' ` nVü≤+ `
ø√dü˝Ò+Á<ädü´ ` sêeTdü´ ` nøÏ¢wüºø£s¡àD' ` Vü≤qTe÷Hé ` X¯Á‘·Tôd’Hê´Hê+ `
ìVü≤+‘ê ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ` q ` sêeDdüV≤ü Ádü+ ` y˚T ` j·TT<˚Δ ` Á|ü‹ã\+
` uÛyÑ ‘˚ Y ` •˝≤_Û' ` ‘·T ` Á|üV≤ü s¡‘'· ` bÕ<äô|'’ ` #· ` düV≤ü ÁdüX'¯ ` ns¡s› TT‘ê«
` |ü⁄Ø+ ` \+ø±yéT ` n_Ûyê<ä´ ` #· ` yÓT~Æ ©∏ yéT ` düeTè<ëΔs√ú ` >∑$TcÕ´$T
` $Twü‘ê+ ` düs«¡ s¡økå£ ÕyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nÅd$Ôü ‘Y sêeT' »j·T‘êyéT, eTVü‰ã\' \ø£ÎDX¯Ã »j·T‘êyéT,
sê|òTü y˚D n_ÛbÕ*‘·' sêC≤ düTÁê' »j·T‹, nVü≤+ nøÏw¢ øºü s£ à¡ D' ø√dü˝+Ò Á<äd´ü
sêeTdü´ <ëdü', X¯Á‘·Tôd’Hê´Hê+ ìVü≤+‘ê (nVü≤+) e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé,
düV≤ü ÁdüX'¯ •˝≤_Û' bÕ<äô|'’ #· Á|üV≤ü s¡‘'· y˚T j·TT<Δ̊ sêeDdüV≤ü Ádü+ Á|ü‹ã\+ q
uÛyÑ ‘˚ ,Y düs«¡ s¡økå£ Õ+ $Twü‘ê+ (dü‘ê+) \+ø±+ |ü⁄Ø+ ns¡s› TT‘ê« yÓT~Æ ©∏ yéT n_Ûyê<ä´
#· düeTè<ëΔs'ú¡ (düH)é >∑$TcÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nÅd$Ôü ‘Y R nÅdøÔü √$<äT&Óq’ , sêeT' R lsêeTT&ÉT, »j·T‘ê+ R
»sTT+#·T>±ø£— eTVü‰ã\' R ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ , \ø£ÎDX¯Ã R \ø£ÎDT&ÉTqT, »j·T‘ê+
R e]Δ\T>±ø£, sê|òTü y˚D R lsêeTTì#˚, n_ÛbÕ*‘·' R dü+s¡ø+åÏ |üã&çq, sêC≤
düTÁê' R sêC…q’ düTÁê⁄&ÉT, »j·T‹ R e]Δ\T¢#T· Hêï&ÉT, nVü≤+ R H˚qT, nøÏw¢ øºü s£ à¡ D'
R øπ X¢ e¯ TT>∑÷s¡Œì ø£è‘·éTT\T >∑*qZ {Ï,º ø√dü˝+Ò Á<äd´ü R ø√dü˝≤~Û|‹ü j·T>∑T, sêeTdü´
R lsêeTTq≈£î, <ëdü' R ã+≥TqT, X¯Á‘·TôdH’ ê´Hê+ R X¯Á‘·Tôdq’ éTT\≈£î, ìVü≤+‘ê
R e÷s¡≈î£ &Éq>∑T, nVü≤+ R H˚qT, e÷s¡T‘ê‘·à»' R yêj·TT|ü⁄Á‘·T&Éq>∑T, Vü≤qTe÷Hé
R Vü≤qTeT+‘·T&ÉqT ù|s¡T>∑\yê&ÉqT, düVü≤ÁdüX¯' R y˚\ø=\~>∑, •˝≤_Û' R
i≤fi¯fl‘√&ÉqT, bÕ<äô|'’ #· R eèø£eå TT\‘√&ÉqT, Á|üV≤ü s¡‘'· R Á|üV≤ü ]+#·T#·Tqï{Ï,º
y˚T R Hê≈£î, j·TT<Δ̊ R j·TT<äeΔ TTq+<äT, sêeDdüV≤ü Ádü+ R y˚sTTeT+~ sêeDT\
düeT÷Vü≤eTT, Á|ü‹ã\+ R Á|ü‹|üøeå£ TT, q uÛyÑ ‘˚ Y R ø±C≤\s¡T, düs«¡ s¡økå£ Õ+ R
sêø£ådüT˝…\¢s¡TqT, $Twü‘ê+ (dü‘ê+) R #·÷#·T#·T+&É>±, \+ø±+ |ü⁄Ø+ R
\+ø±q>∑se¡ TTqT, ns¡s› TT‘ê« R <Û«ä +düeTT#˚d,æ yÓT~Æ ©∏ + R C≤qøÏì, n_Ûyê<ä´ #·
R ÁyÓTTøÏÿj·TT, düeTè<ëΔs¡ú' R dü+|üqïyÓTÆq ø±s¡éTT >∑\yê&ÉHÓ’, >∑$TcÕ´$T R
yÓ&É*b˛e⁄<äTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düsê«Åd$Ôü <ä´\TqT ‘Ó*dæq{Ïº lsêeTT&ÉT düs√«‘·ÿs¡¸‘√ e]Δ\T¢>±ø£!
eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&Ó’q \ø£ÎDT&ÉTqT e]Δ\T¢>±ø£! lsêeTTì#˚ dü+s¡øÏå+|üã&çq
düTÁêeTVü‰sêE e]Δ\T¢#·THêï&ÉT. πø¢X¯ø£è‘·éTTqT miT>∑q{Ïº ø√dü\Á|üuÛÑTyÓ’q
lsêeTTq≈£î H˚qT ã+≥TqT. X¯Á‘·Tôd’qéTT\qT |ü]e÷s¡TÃyê&Éq>∑T H˚qT
yêj·TTq+<äqT&Óq’ Vü≤qTeT+‘·T&ÉqT. y˚\ø=\~>∑ •\\‘√&ÉqT, eèø£eå TT\‘√&ÉqT
Á|üVü≤]+#·T#·T j·TT<äΔeTT#˚j·TTq{Ïº Hê≈£î s¡Ds¡+>∑eTTq+<äT y˚sTTeT+~
sêeDT˝…q’ qT m<äTs¡T>∑ ì\Te>∑\ Á|ü‹Ms¡T\T >±C≤\s¡T. á sêø£då Tü ˝…\s¢ T¡ qT
#·÷#·T#·T+&É>H∑ ˚ \+ø±q>∑se¡ TTqT <Û«ä +düeTT#˚dæ e÷ C≤qø°<$˚ øÏ ÁyÓTTøÏÿ H˚ <ä\ô|{Ïqº
(43) ` Á‹#·‘ê«]+X¯düs¡Z 43
ø±s¡éTTqT kÕ~Û+#·Tø=ì yÓ&*É b˛e⁄<äTqT.
XÀ¢ˆˆ @e eTTø±Ô« eTVü‰u≤VüQ XËÃÌ ‘·´k˛ú Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü ˆ
qHê<ä ;ÛeTìÁsêΩ<√ s¡økå£ Õ+ »qj·T q“¤jT· yéT ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` ñø±Ô « ` eTVü‰u≤VüQ' ` #Ó‘’ ´· dü'ú ` Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü `
qHê<ä ` ;ÛeTìÁsêΩ<'ä ` s¡økå£ Õ+ ` »qj·THé ` uÛj Ñ T· yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰u≤VüQ' Vü≤]j·T÷<∏ä|ü' #Ó’‘·´düú' (düHé) @eyéT ñø±Ô «
s¡økå£ Õ+ uÛj Ñ T· + »qj·THé ;ÛeTìÁsêΩ<'ä düHé qHê<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰u≤VüQ' R eTVü‰Ms¡T&Óq’ {Ïj º T· T, Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü R yêqs¡Ms¡
ÁX‚wßü &˜ q’Ó {Ïj
º T· T Vü≤qTeT, @eyéT ñø±Ô « R Ç≥T¢ |ü*øÏq, s¡økå£ Õ+ R s¡øÿ£ düT\≈£î,
uÛÑj·T+ R ;Û‹ì, »qj·THé R ø£*–+#·T#·T, ;ÛeTìÁsêΩ<ä' (düHé) R ;Ûø£s¡yÓTÆq
<Û«ä ì>∑\yê&Ó,’ qHê<ä R >∑]+® #ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Óq’ Ä yêqs¡ÁX‚wßü &˜ TÉ #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<äeTTô|’ ì\∫ áØ‹>∑
|òTü Àwæ+#·T#·T sêø£då Tü \≈£î eTVü‰;Û‹ì ø£*+Z #·T#·T uÛjÑ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ X¯ãe› TT‘√ >∑sq®¡
#˚ôdqT.
XÀ¢ˆˆ ‘˚q X¯uq›Ò eTVü≤‘ê #Ó‘’ ´· bÕ˝≤ X¯Ù‘·+ j·Tj·TT' ˆ
>∑èV”≤‘ê« $$<Ûë qÅkÕÔ ÁHêŒkÕ qâ&ÜZ qŒs¡X«¯ <ÛëHé ˆ
$düè»+‘√ eTVü‰ø±j·÷ e÷s¡T‹+ |üs´¡ yês¡jT· Hé ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚q ` X¯uq›Ò ` eTVü≤‘ê ` #Ó‘’ ´· bÕ˝≤' ` X¯‘+· ` j·Tj·TT' `
>∑èV”≤‘ê« ` $$<ÛëHé ` nÅkÕÔHé ` ÁbÕkÕHé ` K&ÜZHé ` |üsX¡ «¯ <ÛëHé ` $düè»+‘·'
` eTVü‰ø±j·÷' ` e÷s¡T‹+ ` |üs´¡ yês¡jT· Hé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü≤‘ê ‘˚q X¯uq›Ò X¯‘+· #Ó‘’ ´· bÕ˝≤' $$<ÛëHé nÅkÕÔHé >∑èV”≤‘ê«
j·Tj·TT', eTVü‰ø±j·÷' (‘˚) ÁbÕkÕHé K&ÜZHé |üsX¡ «¯ <ÛëHé $düè»+‘·' e÷s¡T‹+
|üs¡ýês¡j·THé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü≤‘ê R >=|üŒ<Óq’ {Ï,º ‘˚q X¯uq›Ò R Ä <Û«ä ì#˚‘,· X¯‘+· R
e+<äeT+~, #Ó‘’ ´· bÕ˝≤' R #Ó‘’ ´· bÕ\≈£î\T, $$<ÛëHé R ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ , nÅkÕÔHé
R nÅdeÔü TT\qT, >∑èV”≤‘ê« R Á>∑V≤æ +∫, j·Tj·TT' R ãj·T\TyÓ&*É ], eTVü‰ø±j·÷'
R >=|üŒ<Óq’ X¯Øs¡eTT>∑\, ‘˚ R Ä #Ó‘’ ´· bÕ\Ts¡T, ÁbÕkÕHé R áf…\qT, K&ÜZHé R
K&ÉeZ TT\qT, |üsX¡ «¯ <ÛëHé R >∑+Á&É>=&Éfi¶ fl¯ qT, $düè»+‘·' R $düsT¡ #·T, e÷s¡T‹+ R
Vü≤qTeTqT, |üs´¡ yês¡jT· Hé R #·T≥TºeTT{Ï]º .
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT >±$+∫q Ä ;Ûøs£ >¡ s∑ q®¡ ≈£î n#·{Ï #Ó‘’ ´· bÕ\≈£î\T e+<äeT+~
$$<Ûeä TT\>∑T Äj·TT<Ûeä TT\qT <Û]ä +∫ j·TT<äeΔ TTq≈£î e∫Ã]. ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ X¯Øs¡eTT\T
ø£*–q Ä #Ó‘’ ´· bÕ\Ts¡T Vü≤qTeTMT~øÏ áf…\qT, ø£‘T· \Ô qT, >∑+Á&É>=&Éfi¶ fl¯ qT $düsT¡ #·T
Ä‘·ìì #·T≥TºeTT{Ï]º .
XÀ¢ˆˆ ‘˚ >∑<ë_Û ]«∫Á‘ê_Û' |ü]ô|Tò 'Æ ø±+#·Hê+>∑<'’Ó ˆ
Ä»|òTü Tï sê«qs¡ÁX‚w+ü̃ u≤D…Æ XÊÃ~‘·´düìïuÛ'’… ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚ ` >∑<ë_Û' ` $∫Á‘ê_Û' ` |ü]ô|òTÆ' ` ø±+#·Hê+>∑<Ó’' `
Ä»|òTü Tï' ` yêqs¡ÁX‚wyü̃ Té ` u≤D…'Æ ` #· ` Ä~‘·´düìïuÛ'’… ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚, $∫Á‘ê_Û' >∑<ë_Û' ø±+#·Hê+>∑<'’Ó |ü]ô|Tò 'Æ Ä~‘·´düìïuÛ'’…
u≤D…'Æ #· yêqs¡ÁX‚wyü̃ Té Ä»|òTü Tï'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚ R yês¡T, $∫Á‘ê_Û' R $∫Á‘·eTT˝…q’ {Ï,º >∑<ë_Û' R >∑<\ä ‘√&ÉqT,
ø±+#·Hê+>∑<Ó’' R ã+>±s¡T n\+ø±s¡eTT\T >∑\, |ü]ô|òTÆ' R |ü]|òüT\‘√&ÉqT,
Ä~‘·´düìïuÛ'’… R dü÷s¡T´ì‘√ düe÷qyÓTqÆ , u≤D…'Æ #· R u≤DeTT\‘√&ÉqT, yêqs¡
ÁX‚w+ü̃ R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeTqT, Ä»|òTü Tï' R Á|üV≤ü ]+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä #Ó‘’ ´· bÕ\≈£î\T $∫Á‘·eTT˝…q’ >∑<\ä ‘√&ÉqT, ã+>±s¡T q&çø≥£ Tº>\∑
ÇqT|ü >∑T~j·T\‘√&ÉqT, dü÷s¡T´ìe˝… Á|üø±•+#·T u≤DeTT\‘√&ÉqT Ä yêqs¡Ms¡Tì
Á|üVü≤]+|ükÕ–].
XÀ¢ˆˆ Äes¡Ô Çe >∑+>±j·÷ k˛ÔjT· dü´ $|ü⁄˝À eTVü‰Hé ˆ
|ü]øÏ|å ´ü Vü≤]ÁX‚w+ü̃ dü ãuÛÖ s¡økå£ Õ+ >∑D' ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Äes¡'Ô ` Çe ` >∑+>±j·÷' ` ‘√j·Tdü´ ` $|ü⁄\+ ` eTVü‰Hé `
|ü]øÏ|å ´ü ` Vü≤]ÁX‚w+ü̃ ` dü' ` ãuÛÖ ` s¡økå£ Õ+ ` >∑D' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` >∑+>±j·÷' ‘√j·Tdü´ $|ü⁄\' eTVü‰Hé Äes¡'Ô Çe, dü' s¡økå£ Õ+
>∑D' Vü≤]ÁX‚w+ü̃ |ü]øÏ|å ´ü ãuÛÖ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä, s¡økå£ Õ+ R sêø£då Tü \jÓTTø£ÿ, >∑D' R düeT÷Vü≤eTT,
Vü≤]ÁX‚w+ü̃ R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeTqT, |ü]øÏ|å ´ü R #·T≥TºeTT{Ï,º >∑+>±j·÷' R
>∑+>±q~jÓTTø£ÿ, ‘√j·Tdü´ R »\eTTjÓTTø£ÿ, $|ü⁄\' R $kÕÔsy¡ TÓ qÆ ~j·TTqT, eTVü‰Hé
R >=|üŒ~j·TT q>∑T, Äes¡'Ô Çe R düT&çe˝…, ãuÛÖ R Á|üø±•+#ÓqT.
(43) ` Á‹#·‘ê«]+X¯düs¡Z 45
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêø£då Tü \ düeT÷Vü≤eTT Vü≤qTeTqT #·T≥TºeTT{Ïqº |ü&ÉT Ä <äèX¯éTT
>∑+>±qB Á|üyêVü≤»\eTT˝À ø±qe#ÓÃ&ç >=|üŒ<Óq’ ô|<ä› düT&ç>T∑ +&ÉeTTe˝… $+‘·>±
ø£ì|æ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ yê‘ê‘·à»' Á≈£î<√Δ ;ÛeT+ s¡÷|ü+ düe÷dæ‘ú '· ˆ
ÁbÕkÕ<äd´ü eTVü‰+‘·d´ü dü+Ô uÛ+Ñ ùV≤eT|ü]wüÿ è‘·yTé ˆˆ 16
XÀ¢ˆˆ ñ‘êŒ≥sTT‘ê« yπ̊>q Vü≤qTe÷ qŒeHê‘·à»' ˆ
‘·‘· dü+Ô ÁuÛ≤eTj·÷e÷dü X¯‘<· ëÛ s¡+ eTVü‰ã\' ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` yê‘ê‘·à»' ` Á≈£î<ä'Δ ` ;ÛeT+ ` s¡÷|ü+ ` düe÷dæ‘ú '· `
ÁbÕkÕ<äd´ü ` eTVü‰+‘·d´ü ` dü+Ô uÛ+Ñ ` ùV≤eT|ü]wüÿ è‘·yTé ` ñ‘êŒ≥sTT‘ê« `
yπ̊>q ` Vü≤qTe÷Hé ` |üeHê‘·à»' ` ‘·‘'· ` ‘·+ ` ÁuÛ≤eTj·÷e÷dü ` X¯‘<· ëÛ s¡+
` eTVü‰ã\' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘'· Á≈£î<ä'Δ yê‘ê‘·à»' ;ÛeT+ s¡÷|ü+ düe÷dæ‘ú '· ` eTVü‰+‘·d´ü
ÁbÕkÕ<äd´ü ùV≤eT|ü]wüÿ è‘·+ dü+Ô uÛyÑ Té ñ‘êŒ≥sTT‘ê« ‘·‘'· eTVü‰ã\' |üeHê‘·à»'
Vü≤qTe÷Hé X¯‘<· ëÛ s¡+ ‘·+ yπ̊>q ÁuÛ≤eTj·÷e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, Á≈£î<äΔ' R Áø√~Û‘·T&Ó’q, yê‘ê‘·à»' R
Vü≤qTeT, ;ÛeT+ s¡÷|ü+ R uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ s¡÷|üeTTqT, düe÷dæ‘ú '· R <Û]ä +∫qyê&Ó,’
eTVü‰+‘·dü´ R >=|üŒ<Ó’q •Ks¡eTT>∑\, ÁbÕkÕ<ädü´ R #Ó’‘·´ÁbÕkÕ<äeTTjÓTTø£ÿ,
ùV≤eT|ü]wüÿ è‘·+ R ã+>±s¡Tq–w” >∑*–q{Ï,º dü+Ô uÛ+Ñ R dü+Ô uÛeÑ TTqT, ñ‘êŒ≥sTT‘ê«
R ô|\¢–+∫, ‘·‘'· R |æeTà≥, eTVü‰ã\' R eTVü‰ã\XÊ*jÓTÆ q, |üeHê‘·à»' R
yêj·TTq+<äqT&É>T∑ , Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, X¯‘<· ëÛ s¡+ R q÷iTn+#·T\T >∑*–q{Ï,º
‘·+ R Ä dü+Ô uÛeÑ TTqT, yπ̊>q R y˚>e∑ TT‘√, ÁuÛ≤eTj·÷e÷dü R Á‹|üŒ<=&É>¬ qT.
dü÷#·q :` Ç≥ X¯‘<· ëÛ s¡+ ‘·+ ÁuÛ≤eTj·÷e÷dü nqT |ü<eä TT\qT, ‘·+ X¯‘<· ëÛ
ns¡+ ÁuÛ≤eTj·÷e÷dü, nq>± Ä düÔ+uÛÑeTTqT q÷iT$<ÛäeTT\T>± y˚>∑eTT>±
Á‹|ü#·T+&ÓqT nì Ç+ø=ø£ nq«j·TeTT >∑\<äT. (ns¡+ R y˚>e∑ TT>±)
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ yêj·TTq+<äqT&ÉT $TøÏÿ* Áø√<Ûeä TT H=+~ uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ
s¡÷|üeTTqT <ë*Ãqyê&Ó’ >=|üŒ<Óq’ {Ïº Ä ÁbÕkÕ<äeTTq+<ä* dü«s¡uí ÷ÑÛ wæ‘y· TÓ qÆ ˇø±H=ø£
dü+Ô uÛeÑ TTqT ô|iÏøyÏ ∫˚ eÁC≤j·TT<Ûeä TTe˝… q÷iTyÓTTq\‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ïº Ä
dü+Ô uÛeÑ TTqT ‘·q#˚‹‘√ eTVü‰y˚>e∑ TT>± Á‹|üŒ<=&É>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·Á‘· #ê–ï dü‡eTuÛeÑ Á‘êŒkÕ<ä XÊÃ |ü´<äV≤ü ´‘· ˆ
<äV≤ü é÷q+ ‘·‘√ <äècºÕ« ÁbÕkÕ<ä+ Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü ˆˆ 18
XÀ¢ˆˆ dü sêø£då Xü ‘¯ +· Vü≤‘ê« eÁCÒ DÒ+Á<ä ÇyêdüTsêHé ˆ
n+‘·]øπ å dæ‘ú · ÁoÙe÷ ì<ä+ e#·q eTÁãM‘Y ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·Á‘· ` #· ` n–ï' ` düeTuÛeÑ ‘Y ` ÁbÕkÕ<ä' ` #· ` n|æ `
n<äV≤ü ´‘· ` <äV≤ü é÷q+ ` ‘·‘'· ` <äècºÕ« ` ÁbÕkÕ<ä+ ` Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü ` dü'
` sêø£då Xü ‘¯ +· ` Vü≤‘ê« ` eÁCÒD ` Ç+Á<ä' ` Çe ` ndüTsêHé ` n+‘·]øπ å `
dæ‘ú '· ` Áoe÷Hé ` Ç<ä+ ` e#·qyéT ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· n–ï' #· düeTuÛeÑ ‘Y ` ÁbÕkÕ<ä' #· n|æ n<äV≤ü ´‘·. ‘·‘'·
dü' Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü <äV≤ü é÷q+ ÁbÕkÕ<ä+ <äècºÕ« Ç+Á<ä' eÁCÒD ndüTsêHé Çe
sêø£då Xü ‘¯ +· Vü≤‘ê« Áoe÷Hé n+‘·]øπ å dæ‘ú '· (düH)é Ç<ä+ e#·qyéT nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R Ä düÔ+uÛÑeTTq+<äT, n–ï' R n–ï, düeTuÛÑe‘Y R
»ìsTT+#ÓqT, ÁbÕkÕ<ä' #· n|æ R Ä #Ó’‘·´ÁbÕkÕ<äeTT ≈£L&É, n<äVü≤´‘· R
<äVæ≤+|üã&ÓqT, ‘·‘·' R |æeTà≥, Vü≤]j·T÷<∏ä|ü' R yêqs¡Ms¡T&Ó’q Vü≤qTeT,
<äV≤ü é÷q+ R <äV≤æ +|üã&ÉT#·Tqï, ÁbÕkÕ<ä+ R #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<äeTTqT, <äècºÕ« R
#·÷∫, Ç+Á<ä' R <˚y˚+Á<äT&ÉT, eÁCÒD R eÁC≤j·TT<ÛäeTT#˚, ndüTsêHé Çe R
sêø£då Tü \qTe˝…, sêø£då Xü ‘¯ +· R q÷iTeT+~ sê≈£då Tü \qT, Vü≤‘ê« R e~Û+∫, Áoe÷Hé
R Ä XÀuÛ≤düeTì«‘·T&Óq’ Vü≤qTeT, n+‘·]øπ å R Äø±X¯eTTq, dæ‘ú '· düHé R ì\∫qyê&Ó,’
Ç<ä+ e#·qyéT R á e÷≥qT, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü ÇqT|ü ÁbÕkÕ<ä dü+Ô uÛeÑ TT Ç‘·se¡ TT˝…q’ ÇqT|üd+Ôü uÛeÑ TT\‘√
sê#·Tø=ì n–ï ñ<ä“$¤ +∫q~. Ä j·T–ï#˚ Ä #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<äeTT ‘·>T∑ \ã&çq~.
Vü≤qTeT n≥T¢ ‘·>T∑ \ã&ÉT#·Tqï Ä #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<äeTTqT #·÷∫ Ä #Ó‘’ ´· bÕ\≈£î˝…q’
e+<äeT+~ sêø£ådüT\qT Ç+Á<äT&ÉT eÁC≤j·TT<ÛäeTT#˚ sêø£ådüT\qT e~Û+∫q≥T¢
#·+|æyd˚ æ n+‘·]ø£eå TTq ø¬ –] n#·≥ ì\∫ á $<Ûeä TT>± |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ e÷<äèXÊHê+ düV≤ü ÁkÕDÏ $düècºÕì eTVü‰‘·àHêyéT ˆ
ã*Hê+ yêqπs+Á<ëD≤+ düTÁêeX¯e]ÔHêyéT ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` e÷<äèXÊHê+ ` düVü≤ÁkÕDÏ ` $düècºÕì ` eTVü‰‘·àHêyéT `
ã*Hê+ ` yêqπs+Á<ëD≤+ ` düTÁêeX¯e]ÔHêyéT ˆˆ
(43) ` Á‹#·‘ê«]+X¯düs¡Z 47
nq«j·TÁø£eTeTT :` düTÁêeX¯e]ÔHêyéT, yêqπs+Á<ëD≤+, ã*Hê+ eTVü‰‘·àHê+,
e÷<äèXÊHê+ düV≤ü ÁkÕDÏ $düècºÕì.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTÁêeX¯e]ÔHê+ R düTÁê⁄ì eX¯es¡T˝Ô q’… {Ïj º T· T, ã*Hê+ R
ã˝≤&ÛTÉ ´˝…q’ {Ïj
º T· T, eTVü‰‘·àHê+ R eTVü≤˙j·TT˝…q’ {Ïj
º T· T, e÷<äèXÊHê+ R Hêe+{Ï,
yêqπs+Á<ëD≤+ R yêqs¡ÁX‚wü˜ß\jÓTTø£ÿ, düVü≤ÁkÕDÏ R y˚\dü+K´\T >∑\yês¡T,
$düècºÕì R |ü+|üã&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` düTÁê⁄ì ÄC≤„qTes¡ÔqT˝…’ eTVü‰ã\XÊ\T˝…’ j·TTqï Hêe+{Ï
yêqs¡ÁX‚wßü \˜ T y˚\ø=\~>± á Ø‹>± q\TeT÷\\≈£îqT |ü+|üã&çHês¡T.
XÀ¢ˆˆ n≥+‹ edüT<Ûë+ ø£è‘ê‡ ï+ ej·T eTH˚´ #· yêqsê' ˆ
<äXH¯ ê>∑ã˝≤' øπ ∫ ‘˚ÿ∫ <äX› >¯ T∑ D√‘·sÔ ê' ˆˆ 21
XÀ¢ˆˆ øπ ∫ Hêï>∑dVü ≤ü Ádüd´ü ãuÛ÷Ñ e⁄ düT\Ô ´$Áø£e÷' ˆ
dü+‹ #Í|òTü ã˝≤' øπ ∫ ‘˚ÿ∫ <ë«j·TTã˝À|üe÷' ˆ
nÁ|üyT˚ j·Tã˝≤ XÊÃH˚´ ‘· Á‘êdü qΩ]j·T÷<∏bä Õ' ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n≥+‹ ` edüT<Ûë+ ` ø£è‘ê‡ ï+ ` ej·TyéT ` nH˚´ ` #· `
yêqsê' ` <äXH¯ ê>∑ã˝≤' ` øπ ∫‘Y ` øπ ∫‘Y ` <äX>¯ T∑ D√‘·sÔ ê' ` øπ ∫‘Y ` Hê>∑dVü ≤ü Ádüd´ü
` ãuÛ÷Ñ e⁄' ` ‘·T\´$Áø£e÷' ` dü+‹ ` #· ` z|òTü ã˝≤' ` øπ ∫‘Y ` øπ ∫‘Y `
yêj·TTã˝À|üe÷' ` nÁ|üy˚Tj·Tã˝≤' ` #· ` nH˚´ ` ‘·Á‘· ` ÄdüHé `
Vü≤]j·T÷<∏äbÕ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ej·T+ nH˚´ yêqsê' #· ø£è‘ê‡ ï+ edüT<ÛëyéT n≥+‹, (‘˚wßü )
øπ ∫‘Y <äXH¯ ê>∑ã˝≤', øπ ∫‘Y <äX>¯ T∑ D√‘·sÔ ê', øπ ∫‘Y Hê>∑dVü ≤ü Ádüd´ü ‘·T\´$Áø£e÷'
ãuÛ÷Ñ e⁄', øπ ∫‘Y z|òTü ã˝≤', øπ ∫‘Y yêj·TTã˝À|üe÷' dü+‹, ‘·Á‘· nH˚´ Vü≤]j·T÷<∏bä Õ'
nÁ|üyT˚ j·Tã˝≤' #· ` ÄdüH.é
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ej·T+ R y˚TeTTqT, nH˚´ R Ç‘·sT¡ ˝…q’ , yêqsê' #· R yêqs¡T\TqT,
ø£è‘ê‡ ï+ R dü+|üPs¡yí TÓ qÆ , edüT<ÛëyéT R uÛ÷Ñ $Tì, n≥+‹ R |üs´¡ {Ï+#·T#·THêïs¡T,
‘˚wüß R yê]˝À, πø∫‘Y R ø=+‘·eT+~, <äX¯Hê>∑ã˝≤' R |ü~@qT>∑T\
ã\eTT>∑\yês¡T>∑qT, øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, <äX>¯ T∑ D√‘·sÔ ê' R yê]ø£+f…qT |ü~s¬ ≥T¢
ã\eTT>∑\ yês¡T>∑qT, πø∫‘Y R ø=+‘·eT+~, Hê>∑düVü≤Ádüdü´ R y˚sTT@qT>∑T\
jÓTTø£ÿ , ‘·T\´$Áø£e÷' R düe÷qyÓTqÆ |üsêÁø£eTeTT >∑\yês¡T>∑qT ñHêïs¡T, øπ ∫‘Y
R ø=+‘·eT+~, z|òTü ã˝≤' R Á|üyêVü≤eTTjÓTTø£ÿ ã\eTTe+{Ï ã\eTT>∑\yês¡T
>∑qT, øπ ∫‘Y yêj·TTã˝À|üe÷' R ø=+‘·eT+~ yêj·TTe⁄jÓTTø£ÿ ã\eTT‘√ düe÷qyÓTqÆ
ã\eTT ø£\yês¡T>∑qT, dü+‹ R ñHêïs¡T, ‘·Á‘· R n#·Ã≥, nH˚´ R Ç‘·sT¡ ˝…q’ ,
Vü≤]j·T÷<∏bä Õ' R yêqs¡j÷Ó <ÛTä \T, nÁ|üyT˚ j·Tã˝≤' #· R n|ü]$T‘·yTÓ qÆ ã\eTT
>∑\yês¡T>∑qT, ÄdüHé R ñ+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` á $<Ûeä TT>± y˚TeTTqT $T–*q yêqs¡Ms¡T\TqT uÛ÷Ñ eT+&É\
eT+‘·jT· TqT |üs´¡ {Ï+#·T#·THêïeTT. e÷˝À ø=+<äiT |ü~ @qT>∑T\ ã\eTT>∑\yês¡T.
ø=+‘·eT+~ e+<ä @qT>∑T\ ã\eTT‘√ düe÷qyÓTqÆ ã\eTT >∑\yês¡TqT, ø=+‘·eT+~
y˚sTT@qT>∑T\‘√ düe÷qyÓTÆq ã\eTT>∑\yês¡TqT ñHêïs¡T. eTiÏj·TT e÷yês¡T
ø=+<äiT eTVü‰qBÁ|üyêVü≤eTT‘√ düe÷qyÓTqÆ ã\eTT >∑\yês¡TqT, yêj·TT<˚e⁄ì‘√
düe÷qyÓTÆq ã\eTT>∑\yês¡TqT ô|≈£îÿeT+~ j·TTHêïs¡T. yê]˝À eTiÏø=+<äiT
yêqs¡j÷Ó <ÛTä \T n|ü]$T‘·yTÓ qÆ |üsêÁø£eTeTT >∑\yês¡T ≈£L&É qTHêïs¡T.
dü÷#·q :` z|òTü ã˝≤' ` z|òTü eTqTq~ ˇø£ ô|<äd› +ü K´. n{Ïº dü+K´>∑\ @qT>∑T\
ã\eTT>∑\yês¡T eTiÏø=+‘·eT+~ yêqs¡T\T nì ø=+<äiT yêU≤´‘·\T ns¡eú TT
#Ó|æŒ].
XÀ¢ˆˆ á<äè–«<Ûd’Ó Tü Ô Vü≤]_Û s¡« è‘√ <ä+‘·qU≤j·TT<Û'’Ó ˆ
X¯‘’Ó X¯Ù‘·dVü ≤ü ÅôdX’ Ã¯ ø√{°_Û s¡jT· T‘Ós’ |¡ æ ˆ
Ä>∑$Twü´‹ düTÁê dü‡sπ «cÕ+ y√ ìwüO<äq' ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` á<äè–«<Û'’Ó ` ‘·T ` Vü≤]_Û' ` eè‘·' ` <ä+‘·qU≤j·TT<Û'’Ó ` X¯‘'’Ó
` X¯‘d· Vü ≤ü Åôd'’ ` #· ` ø√{°_'Û ` nj·TT‘Ó'’ ` n|æ ` Ä>∑$Twü´‹ ` düTÁê' `
düsπ «cÕ+ ` e' ` ìwüO<äq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` á<äè–«<Û'’Ó <ä+‘·qU≤j·TT<Û'’Ó X¯‘'’Ó X¯‘d· Vü ≤ü Åôd'’ #· ø√{°_'Û
nj·TT‘Ó'’ n|æ Vü≤]_Û' eè‘·' düsπ «cÕ+ e' ìwüO<äq' (düH)é düTÁê' Ä>∑$Twü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯‘'’Ó R e+<ä\ø=\~j·TT, X¯‘d· Vü ≤ü Åôd'’ #· R \ø£\å ø=\~j·TT,
ø√{°_Û' R ø√≥¢ ø=\~j·TT, nj·TT‘Ó’' n|æ R nj·TT‘· dü+K´ ø£*–q{Ïºj·TT,
á<äè–«<Û'’Ó R á $<Ûeä TT>∑qTqï{Ï,º <ä+‘·qU≤j·TT<Û'’Ó R <ä+‘·eTT\T qKeTT\T
Äj·TT<Ûeä TT\T>±>∑\, Vü≤]_Û' R yêqs¡T\‘√, eè‘·' R ≈£L&çqyê&Ó,’ düTÁê' R
düTÁê⁄&ÉT, düsπ «cÕ+ e' R MT n+<äiøÏ ìÏ , ìwüO<äq' (düH)é R e÷s¡≈î£ &É>T∑ #·T,
Ä>∑$Twü´‹ R sê>∑\&ÉT.
(43) ` Á‹#·‘ê«]+X¯düs¡Z 49
‘ê‘·Œs¡éTT :` e+<ä\ø=\~j·TT, \ø£\å ø=\~j·TT, ø√≥¢ø=\~j·TT, |ü~y˚\ø√≥¢
ø=\~j·TT qTqï{Ïº á $<Ûyä TÓ qÆ eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´˝…q’ , ‘·eT <ä+‘·eTT\T qKeTT\T
Äj·TT<Ûeä TT\T>± #˚døæ =ì b˛sê&ÉT yêqs¡Ms¡T\‘√ ≈£L&çqyê&Ó’ e÷ düTÁêeTVü‰sêE
$TeTTà\ q+<äsq¡ T ‘·T<äeTT{Ï+º #·T≥¬ø’ ‘·«s¡˝ÀH˚ sêuÀe⁄#·THêï&ÉT düTMT!
XÀ¢ˆˆ H˚jT· eTdæÔ |ü⁄Ø \+ø± q j·T÷j·T+ q #· sêeD' ˆ
j·TkÕà ~øå±«≈£îHê<∏q˚ ã<ä+Δ yÓs’ +¡ eTVü‰‘·àHê ˆˆ 24
ª #Ó’‘·´ÁbÕkÕ<ä<ë¨μμ HêeT
Á‹#·‘ê«]+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` Çj·TyéT ` ndæÔ ` |ü⁄Ø ` \+ø± ` q ` j·T÷j·T+ ` q `
#· ` sêeD' ` j·TkÕà‘Y ` Çøå±«≈£îHê<∏q˚ ` ã<ä+Δ ` yÓs’ +¡ ` eTVü‰‘·àHê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·TkÕà‘Y eTVü‰‘·àHê Çøå±«≈£îHê<∏q˚ yÓs’ +¡ ã<ä+Δ (‘·kÕà‘Y)
Çj·T+ \+ø±|ü⁄Ø Ç‘·' |üs+¡ q ndæ,Ô j·T÷j·T+ (q dü)ú sêeD' #· q ndæ.Ô
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·TkÕà‘Y R m+<äTe\qHÓ’‘˚, eTVü‰‘·àHê R eTVü≤˙j·TT&Ó’q,
Çøå±«≈£îHê<∏q˚ R Çøå±«≈£îe+X¯Á|üuTÑÛ yÓq’ lsêeTTì‘√, yÓs’ +¡ R X¯Á‘·T‘·«eTT, ã<ä+Δ
R ≈£Ls¡Ãã&ÓH√, (‘·kÕà‘Y R Ä ø±s¡DeTTe\q) Çj·T+ \+ø±|ü⁄Ø R á
\+ø±q>∑se¡ TT, Ç‘·' |üs+¡ R Çø£MT<ä≥, q ndæÔ R ñ+&É<Tä , j·T÷j·T+ #· R
MTs¡TqT, q(dü)ú R ñ+&ÉsT¡ , sêeD' #· R sêeDT&ÉT, q ndæÔ R ñ+&É&TÉ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰‘·Tà&Óq’ Çøå±«≈£î e+X¯ Á|üuTÑÛ e>∑T lsêeTTì‘√ MTs¡T yÓs’ e¡ TTqT
ô|≥Tºø=Hêïs¡T ø±ã{Ïº Çø£MT<ä≥ á \+ø±q>∑se¡ TT ñ+&É<Tä . MT¬se«s¡TqT ñ+&ÉsT¡ .
nfÒ¢ sêeDT&ÉTqT ñ+&É&TÉ düTMT!
ªª#Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<ä <äV≤ü qeTTμμ nqT
q\Tã~eT÷&Éedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
#·‘·TX¯Ã‘ê«]+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ dü+~cº˛ sêø£ùå d+Á<˚D Á|üV≤ü düdÔ ´ü düT‘√ ã© ˆ
»+ãTe÷© eTVü‰<ä+Åc˛º ìs¡>® ±eT <Ûqä Ts¡sΔ '¡ ˆˆ 1
XÀ¢ˆˆ s¡øeÔ£ ÷˝≤´+ãs¡<säÛ '¡ Ádü^« s¡T∫s¡≈î£ +&É\' ˆ
eTVü‰ ì«eè‘·qÔ j·Tq X¯Ã+&É dü‡eTs¡<Tä s¡j ® T· ' ˆˆ 2
XÀ¢ˆˆ <Ûqä T X¯ÙÁø£<qäÛ T'Á|üK´+ eTVü≤ Á<äT∫s¡kÕj·Tø£yTé ˆ
$kÕŒ¤sj
¡ ÷· D√ y˚>π q eÁC≤X¯ìdüeTdü«qyéT ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü+~wü'º ` sêø£ùå d+Á<˚D ` Á|üV≤ü düdÔ ´ü ` düT‘·' ` ã© ` »+ãTe÷©
` eTVü‰<ä+Åwüº' ` ìs¡®>±eT ` <ÛäqTs¡Δs¡' ` s¡ø£Ôe÷˝≤´+ãs¡<Ûäs¡' ` Ádü^« `
s¡T∫s¡≈î£ +&É\' ` eTVü‰Hé ` $eè‘·qÔ j·Tq' ` #·+&É' ` düeTs¡<Tä s¡j ® T· ' ` <Ûqä T'
` X¯Áø£<qäÛ T'Á|üK´+ ` eTVü≤‘Y ` s¡T∫s¡kÕj·Tø£+ ` $kÕŒ¤sj ¡ ÷· D' ` yπ̊>q `
eÁC≤X¯ìdüeTdü«qyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£åùd+Á<˚D dü+~wüº' Á|üVü≤düÔdü´ düT‘·', ã© »+ãTe÷©
<Ûqä Ts¡sΔ '¡ , eTVü‰<ä+Åw'ºü s¡øeÔ£ ÷˝≤´+ãs¡<säÛ '¡ Ádü^«, s¡T∫s¡≈î£ +&É\', eTVü‰Hé, #·+&É',
düeTs¡<äTs¡®j·T' $eè‘·Ôqj·Tq', (düHé) X¯Áø£<ÛäqT'Á|üK´+, s¡T∫s¡kÕj·Tø£+,
eÁC≤X¯ìdüeTdü«q+, eTVü≤‘Y <Ûqä T' yπ̊>q $kÕŒ¤sj ¡ ÷· D' ìs¡>® ±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£ùå d+Á<˚D R sêø£kå Õ~Û|⁄ü &Óq’ sêeDTì#˚, dü+~wü'º R ÄC≤„|+æ |ü
ã&çqyê&Ó,’ Á|üV≤ü düdÔ ´ü R Á|üV≤ü düTìÔ jÓTTø£ÿ, düT‘·' R |ü⁄Á‘·T&ÉT, ã© R ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ ,
»+ãTe÷© R »+ãTe÷*j·TqTyê&ÉT, <ÛäqTs¡Δs¡' R >=|üŒ<ÛäqTdüT‡qT
<Û]ä +∫qyê&ÉTqT, eTVü‰<ä+Åw'ºü R ô|<äø› √i\T ø£\yê&ÉTqT, s¡øeÔ£ ÷˝≤´+ãs¡<säÛ '¡
R mi¿ì |üP\e÷*ø£\qT, eÅdüÔeTT\qT <Ûä]+∫qyê&ÉTqT, s¡T∫s¡≈£î+&É\' R
düT+<äsy¡ TÓ qÆ ø£sêíusÑÛ D ¡ eTT\T >∑\yê&ÉTqT, eTVü‰Hé R >=|üŒyê&ÉTqT, #·+&É' R
;Ûø£s¡T&ÉTqT, düeTs¡<äTs¡®j·T' R j·TT<äΔeTTq »sTT+|ü X¯ø£éTT>±ì yê&ÉTqT,
(44) ` #·‘·TX¯Ã‘ê«]+X¯düs¡Z 51
$eè‘·qÔ j·Tq' (düH)é R ‹s¡T>∑T&ÉT ø£qTï\T >∑\yê&ÉTqT n>∑T#·T, X¯Áø£<qäÛ T'Á|üK´+
R Ç+Á<ä<qäÛ TdüT‡‘√ düe÷qyÓTqÆ ~j·TTqT, s¡T∫s¡kÕj·Tø£+ R düT+<äsy¡ TÓ qÆ u≤DeTT
>∑\~j·TTqT, eÁC≤X¯ìdüeTdü«q+ R |æ&TÉ >∑T‘√ düe÷qyÓTqÆ <Û«ä ì>∑\~j·TTq>∑T,
eTVü≤‘Y R >=|üŒ<Óq’ , <Ûqä T' R <Ûqä TdüT‡qT, $kÕŒ¤sj ¡ ÷· D' R kÕ]+#·T#·Tqïyê&Ó,’
ìs¡>® ±eT R ãj·T\TyÓ&˝É q… T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£då sü êC…q’ sêeDT&ÉT Á|üV≤ü düTìÔ |ü⁄Á‘·T&Óq’ eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&É>T∑
»+ãTe÷*ì Vü≤qTeTqT m<äTs=ÿqT≥≈£î ÄC≤„|æ+|ü>± Ä‘·&ÉT <ÛäqTsêΔ]jÓÆT
j·TT<äeΔ TTq≈£î ãj·T\T<˚] e#ÓÃqT. Ä »+ãTe÷* ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ ø√i\TqT, mi¿ì
|üP\e÷\\qT, eÅdüÔeTT\qT, düT+<äs¡yÓTÆq Vü‰s¡eTT\qT eTH√Vü≤s¡yÓTÆq
ø£sêíusÑÛ D¡ eTT\qT <Û]ä +∫, j·TT<äeΔ TTq+<äT »sTT+|üsêìyê&ÉT>∑qT, uÛjÑ T· +ø£sT¡ &ÉT>∑qT
eTVü‰Ms¡T&ÉT>∑qT ø£qŒ≥Tº#·T ‘·qÁ>∑T&ÉT¢ Á‹|ü#·T Ç+Á<ä<ÛäqTdüT‡qT uÀ*q ‘·q
>=|üŒ<Ûqä TdüT‡qT düT+<äsy¡ TÓ qÆ u≤DeTT\‘√ #˚‘· <Û]ä +∫ ô|<ä|› &æ TÉ >∑T ÁyÓ÷‘·e+{Ï
<Û«ä ì>∑\TZq≥T¢>± y˚>e∑ TT>∑ $+{ÏHê]ì ÁyÓ÷–+#·T#·T ãj·T\T<˚s¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü $kÕŒ¤s|¡ Tüò ÀùwD <Ûqä Tc˛ eTVü≤‘ê ~X¯' ˆ
Á|ü~X¯XÃ¯ quÛXÑ ÃË eÌ düV≤ü kÕ düeT|üPs¡´‘· ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` $kÕŒ¤s|¡ Tüò ÀùwD ` <Ûqä Twü' ` eTVü≤‘ê ` ~X¯' ` Á|ü~X¯'
` #· ` quÛ'Ñ ` #· ` @e ` düV≤ü kÕ ` düeT|üPs¡´‘· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·d´ü <Ûqä Twü' eTVü≤‘ê $kÕŒ¤s|¡ Tüò ÀùwD ~X¯', Á|ü~X¯' #·, quÛ'Ñ
#· @e düV≤ü kÕ düeT|üPs¡´‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·d´ü R n‘·ìjÓTTø£ÿ, <Ûqä Twü' R <Ûqä TdüT‡jÓTTø£ÿ, eTVü≤‘ê R
>=|üŒ<Óq’ , $kÕŒ¤s|¡ Tüò ÀùwD R kÕ]+#·T≥jÓTTø£ÿ <Û«ä ì#˚, ~X¯' R ~≈£îÿ\TqT, Á|ü~X¯'
#· R $~≈£îÿ\TqT, quÛ'Ñ #· @e R Äø±X¯eTT≈£L&ÉqT, düV≤ü kÕ R yÓ+≥H˚, düeT|üPs¡´‘·
R ì+&ç+|üã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä »+ãTe÷* >±$+∫q >=|üŒ<Óq’ <Ûqä Twü+º ø±s¡ |òTü ÀwüeTTq≈£î
mì$T~ ~≈£îÿ\TqT, Äø±X¯eTTqT n+‘·jT· TqT yÓ+≥H˚ ô|<ä<› «äÛ ì‘√ ì+&çb˛jÓTqT.
XÀ¢ˆˆ s¡<q˚∏ Ks¡jT· TπøqÔ ‘· e÷>∑‘· eTTBø£å ´ dü' ˆ
Vü≤qTe÷ H˚«>∑d+ü |üH√ï »Vü≤s¡¸ #· qHê<ä #· ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` s¡<q˚∏ ` Ks¡jT· TπøqÔ ` ‘·yTé ` Ä>∑‘y· Té ` ñBø£å ´ ` dü' `
Vü≤qTe÷Hé ` y˚>d∑ +ü |üqï' ` »Vü≤s¡¸ ` #· ` qHê<ä ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ks¡jT· TπøqÔ s¡<q˚∏ Ä>∑‘+· ‘·yTé ñBø£å ´ dü' Vü≤qTe÷Hé y˚>∑
dü+|üqï' (düH)é »Vü≤s¡¸ #· qHê<ä #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ks¡jT· TπøqÔ R >±&ç<\ä ‘√ ≈£L&çq{Ï,º s¡<q˚∏ R s¡<eä∏ TT‘√, Ä>∑‘+·
R e∫Ãq, ‘·+ R Ä »+ãTe÷*ì, ñBø£å ´ R MøÏ+å ∫, dü' Vü≤qTe÷Hé R Ä
Vü≤qTeT, y˚>d∑ +ü |üqï' düHé R y˚>±~Ûø´£ eTT>∑\yê&Ó,’ »Vü≤s¡¸ #· R dü+‘√wæ+#ÓqT
eTiÏjT· T, qHê<ä #· R >∑sq®¡ eTT #˚ôdqT ≈£L&É.
‹\ø£eTT :` »Vü≤s¡¸ ` ‘·q X¯øøÔÏ Ï nqTs¡÷|üyTÓ qÆ X¯Á‘·Te⁄ Ç|ü&ÉT ÁbÕ|æ+Ô ∫Hê&Éì
Vü≤qTeT Vü≤s¡¸eTT H=+<Óqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` >±&ç<\ä T |üPìÃq s¡<eä∏ TT q~Ûw+˜æ ∫ e∫Ãj·TTqï Ä »+ãTe÷*ì
#·÷∫ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT >=|üŒ XÖs√´‘ê‡Vü≤eTT >∑\yê&Ó’ Vü≤sê¸‹πsø£eTT‘√
dæ+Vü≤>∑sq®¡ eTT #˚ôdqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·+ ‘√s¡D$≥+ø£d+úü Vü≤qTeT+‘·+ eTVü‰ø£|yæ Té ˆ
»+ãTe÷© eTVü‰‘˚C≤ $yê´<Ûä ì•‘ÓX’ Ù¯ s¬ '’ ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` ‘√s¡D$≥+ø£düú+ ` Vü≤qTeT+‘·+ ` eTVü‰ø£|æyéT `
»+ãTe÷© ` eTVü‰‘˚C≤' ` $yê´<Ûä ` ì•‘Ó'’ ` X¯s¬ '’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘√s¡D$≥+ø£d+úü eTVü‰ø£|+æ ‘·+ Vü≤qTeT+‘·+ eTVü‰‘˚C≤'
»+ãTe÷© ì•‘Ó'’ X¯s¬ '’ $yê´<Û.ä
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘√s¡D$≥+ø£düú+ R ãVæ≤sêΔ«s¡eTTjÓTTø£ÿ MT~yêdüeTTô|’
ì\∫j·TTqï, eTVü‰ø£|+æ R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó , ‘·+ Vü≤qTeT+‘·+ R Ä Vü≤qTeTqT,
eTVü‰‘˚C≤' R eTVü‰Á|ü‘ê|üe+‘·T&É>∑T, »+ãTe÷© R »+ãTe÷*, ì•‘Ó’' R
yê&çjTÆÓ q, X¯s¬ '’ R u≤DeTT\‘√, $yê´<Ûä R ø=f…qº T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä uÛeÑ qeTTjÓTTø£ÿ ãVæ≤sê›«s¡eTT MT~ $XÊ\yÓTqÆ ø£b˛‘·bÕ*ø£ô|’
;Ûøs£ êø±s¡eTT‘√ ì\∫j·TTqï Ä Vü≤qTeTô|’ eTVü‰Ms¡T&Óq’ »+ãTe÷* yê&çjTÆÓ q
u≤DeTT\qT ≈£î]|æ+#ÓqT.
(44) ` #·‘·TX¯Ã‘ê«]+X¯düs¡Z 53
XÀ¢ˆˆ ns¡#Δ +· Á<˚D e<äH˚ •s¡ ùd´πøq ø£]Hí ê ˆ
u≤¨«]«yê´<Ûä Hêsê#Ó’ s¡X› _¯ Û dü+Ô ø£|X” «¯ s¡yTé ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ns¡#Δ +· Á<˚D ` e<äH˚ ` •s¡dæ ` @πøq ` ø£]Hí ê ` u≤¨«' `
$yê´<Ûä ` Hêsê#Ó'’ ` <äX_¯ 'Û ` ‘·+ ` ø£|X” «¯ s¡yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·+ ø£|X” «¯ s¡yTé ns¡#Δ +· Á<˚D e<äH˚ ø£]Hí ê @πøq •s¡d,æ <äX_¯ 'Û
Hêsê#Ó'’ u≤¨«' $yê´<Û.ä
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·+ ø£|X” «¯ s¡yTé R Ä yêqs¡ÁX‚wßü ì˜ , ns¡#Δ +· Á<˚D R ns¡#Δ +· Á<ëø±s¡
u≤DeTT‘√, e<äH˚ R eTTKeTTq+<äTqT, ø£]íHê R #Óe⁄\T>∑\, @πøq R ˇø£
u≤DeTT‘√, •s¡dæ R ‘·\MT<äqT, <äX_¯ 'Û Hêsê#Ó'’ R |ü~u≤DeTT\‘√, u≤¨«' R
s¬ +&ÉTuÛTÑ »eTT\+<äTqT, $yê´<Ûä R Á|üV≤ü ]+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä »+ãTe÷* Ä yêqs¡ÁX‚wßü ì˜ >∑TiÏ#÷· ∫ ns¡#Δ +· Á<ëø±s¡eT>∑T
ˇø£ u≤DeTT‘√ eTTKeTTMT<äqT, yê&çjÓÆTq #Óe⁄\T>∑\ ˇø£ÿ u≤DeTT‘√
•s¡dTü ‡q+<äTqT, |ü~ u≤DeTT\‘√ uÛTÑ »eTT\MT<äqT Á|üV≤ü ]+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü ‘· #·TÃ¤Xó¯ uÛÒ ‘êÁeT+ Xπ̄sD≤_ÛV≤ü ‘·+ eTTKyéT ˆ
X¯sB¡ yê+ãT»+ |ò⁄ü \¢+ $<ä+Δ uÛ≤düÿs¡s•¡ àHê ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` ‘·‘Y ` X¯óX¯óuÛÒ ` ‘êÁeT+ ` Xπ̄sD ` n_ÛV≤ü ‘·+ `
eTTKyéT, X¯s~¡ ` Çe ` n+ãT»+ ` |ò⁄ü \¢+ ` $<ä+Δ ` uÛ≤düÿs¡s•¡ àHê ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` X¯sπ D n_ÛV≤ü ‘·+ ‘·d´ü ‘êÁeT+ ‘·‘Y eTTK+ X¯s~¡ , uÛ≤düÿs¡s•¡ àHê
$<ä+Δ |ò⁄ü \¢yTé n+ãT»yéT Çe X¯óX¯óuÛ.Ò
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯πsD R u≤DeTT#˚, n_ÛVü≤‘·+ R ø=≥ºã&çq, ‘·dü´ R Ä
Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, ‘êÁeT+ R mi¿Hq’Ó , ‘·‘Y eTTK+ R Ä eTTKeTT, X¯s~¡ R X¯s‘¡ êÿ\eTT
q+<äT, uÛ≤düÿs¡s•¡ àHê R dü÷s¡´øÏsD¡ eTT#˚, $<ä+Δ R _ÛqïyÓTqÆ <Ó,’ |ò⁄ü \¢yTé R $ø£d+æ ∫q,
n+ãT»yéT Çe R ‘êeTs¡|⁄ü e⁄«e˝…, X¯óX¯óuÛÒ R XÀ_Û˝q¢… T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` »+ãTe÷* Á|üj÷Ó –+∫q u≤DeTTjÓTTø£ÿ |ò÷ü ‘·eTT#˚ s¡ødÔ£ øæ yÔ£ TÓ Æ
mi¿ã&çjT· Tqï Vü≤qTeT eTTKeTT X¯s‘¡ êÿ\eTTq+<äT dü÷s¡´ø±+‹ düŒs¡ÙH=+~ #·øÿ£ >±
$ø£d+æ ∫q ‘êeTs¡|⁄ü e⁄«e˝… m+‘·j÷Ó Á|üø±•+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘· ‘·dÔ ´ü s¡ø+Ô£ s¡øπ qÔ s¡+õ‘·+ X¯óX¯óuÛÒ eTTKyéT ˆ
j·T<∏ë--ø±X‚ eTVü‰|ü<àä + dæø+Ô£ #·+<äq_+<äT_Û' ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` ‘·d´ü ` s¡ø+Ô£ ` s¡øπ qÔ ` s¡+õ‘·+ ` X¯óX¯óuÛÒ ` eTTKyéT `
j·T<∏ë ` Äø±X‚ ` eTVü‰|ü<àä + ` dæø+Ô£ ` #·+<äq_+<äT_Û' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡øπ qÔ s¡+õ‘·+ ‘·d´ü ‘·‘Y s¡ø+Ô£ eTTKyéT Äø±X‚ #·+<äq_+<äT_Û'
dæø+Ô£ eTVü‰|ü<àä + j·T<∏ë X¯óX¯óuÛ.Ò
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡øπ qÔ R HÓ‘T· sÔ T¡ #˚, s¡+õ‘·+ R |üPj·Tã&çq, ‘·d´ü R Ä Vü≤qTeT
jÓTTø£ÿ, s¡ø+Ô£ R mi¿Hj ’Ó T· Tqï, ‘·‘Y eTTK+ R Ä eTTKeTT, Äø±X‚ R Äø±X¯eTTq,
#·+<äq_+<äT_Û' R s¡ø£Ô#·+<äq_+<äTe⁄\#˚, dæø£Ô+ R ‘·&ÉT|üã&çq, eTVü‰|ü<äà+
j·T<∏ë R >=|üŒ<Óq’ |ü<àä eTTe˝…, X¯óX¯óuÛÒ R XÀ_Û˝q¢… T.
‹\ø£eTT :` ª#·+<äq_+<äT_Û'μ nqT≥≈£î e÷iT>± ø±+#·q_+<äT_Û' nqT
bÕsƒê+‘·se¡ TT >∑\<äT.
nXÀø£' ø±+#·HêVü≤«j·T' ` nXÀø£eTTq≈£î ø±+#·qeTqT ù|s¡T >∑\<äT.
n+<äT#˚ s¡ø±ÔXÀø£ |ü⁄wüŒs¡dü _+<äTe⁄\#˚ nì ns¡eú TT. eTVü‰|ü<àä yéT Çe ` >=|üŒ<Óq’
s¡ø|Ô£ <ü àä eTTe˝… qTqï~. á ñ|üeTqT nuÛ÷Ñ ‘√|üeT n+<äTs¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` HÓ‘T· sÔ T¡ #ês¡\‘√ eTTKeT+‘·jT· T ì+&ç mi¿H’Ó ø±qe#·TÃ#·Tqï
Vü≤qTeTeTTKeTT s¡ø£Ô#·+<äq_+<äTe⁄\‘√ ‘·&ÉT|üã&ç Äø±X¯eTTq+<äT $ø£dæ+∫
j·TTqï ˇø£ eTVü‰|ü<àä eTTe˝… Á|üø±•+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ #·Tø√|ü u≤D≤_ÛV≤ü ‘√ sêø£ùå dq eTVü‰ø£|'æ ˆ
‘·‘'· bÕπsÙ«-‹$|ü⁄˝≤+ <ä<sä Ù¡ eTVü≤r+ •˝≤yéT ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` #·Tø√|ü ` u≤D≤_ÛV≤ü ‘·' ` sêø£ùå dq ` eTVü‰ø£|'æ ` ‘·‘'· ` bÕπsÙ«
` n‹$|ü⁄˝≤+ ` <ä<sä Ù¡ ` eTVü≤r+ ` •˝≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` u≤D≤_ÛVü≤‘·' eTVü‰ø£|æ' sêø£ådüdü´ #·Tø√|ü, ‘·‘·' bÕπsÙ«
n‹$|ü⁄˝≤+ eTVü≤r+ •˝≤+ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` u≤D≤_ÛVü≤‘·' R u≤DeTT#˚ ø=≥ºã&çqyê&Ó’, eTVü‰ø£|æ' R
yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT, sêø£då dü ´ü R sêø£då Tü ìô|,’ #·Tø√|ü R ø√|æ+#ÓqT, ‘·‘'· R
|æeTà≥, bÕπsÙ« R Á|üøÿ£ q, n‹$|ü⁄˝≤+ R $TøÏÿ*ô|<ä<› ’Ó j·TTqï, eTVü≤r+ R
>=|üŒ<Óq’ , •˝≤+ R ˇø£ •\qT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
(44) ` #·‘·TX¯Ã‘ê«]+X¯düs¡Z 55
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ u≤DeTT\#˚ >±j·T|üiT|üã&çq Vü≤qTeT sêø£då Tü ìô|’ Áø√<Ûeä TT
H=+~ Á|üøÿ£ H˚ $TøÏÿ* ô|<ä~› >± qTqï ˇø£ ô|<ä› i≤‹ã+&ÉqT #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·sk¡ Õ ‘ê+ düeTT‘êŒ≥´ ∫πø|å ü ã\e<ä“© ˆ
‘ê+ X¯s¬ ’ s¡X› _¯ 'Û Á≈£î<äΔ kÕÔ&j
É ÷· e÷dü sêø£då 'ü ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·sk¡ Õ ` ‘·+ ` düeTT‘êŒ≥´ ` ∫πø|å ü ` ã\e‘Y ` ã© ` ‘ê+
` X¯s¬ '’ ` <äX_¯ 'Û ` Á≈£î<ä'Δ ` ‘ê&Éj÷· e÷dü ` sêø£då 'ü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ã© (dü') ‘·+ ‘·sk¡ Õ düeTT‘êŒ≥´ ã\e‘Y ∫πø|å ,ü sêø£då 'ü
Á≈£î<ä'Δ (düH)é ‘ê+ <äX_¯ 'Û X¯s¬ '’ ‘ê&Éj÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ã© R ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ , dü' R Ä Vü≤qTeT, ‘ê+ R Ä •\qT, ‘·sk¡ Õ
R y˚>e∑ TT>∑, düeTT‘êŒ≥´ R ô|\¢–+∫, ã\e‘Y R ã\eTT>±, ∫πø|å ü R $dæs¬ qT,
sêø£ådü' R »+ãTe÷*, Á≈£î<äΔ' (düHé) R ø√|æ+∫qyê&Ó’, <äX¯_Û' X¯¬s’' R |ü~
u≤DeTT\‘√, ‘ê+ R Ä •\qT, ‘ê&Éj÷· e÷dü R ø=f…qº T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yÓ+≥H˚ eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&Ó’q Vü≤qTeT Ä i≤‹ã+&ÉqT ô|\¢–+∫
»+ãTe÷*ô|’ $düs¬ qT. Ä‘·&TÉ qT Áø√<Ûeä TT‘√ <ëìì |ü~u≤DeTT\#˚ eTTø£ÿ\T
eTTø£ÿ\T #˚ôdqT.
XÀ¢ˆˆ $|üqï+ ø£sà¡ ‘·<›ä ècºÕ« Vü≤qTe÷+ X¯Ã+&É$Áø£eT' ˆ
kÕ\+ $|ü⁄\ eTT‘êŒ≥´ ÁuÛ≤eTj·÷e÷dü Ms¡ýêHé ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $|üqï+ ` ø£sà¡ ` ‘·‘Y ` <äècºÕ« ` Vü≤qTe÷Hé ` #·+&É$Áø£eT'
` kÕ\+ ` $|ü⁄\yéT ` ñ‘êŒ≥´ ` ÁuÛ≤eTj·÷e÷dü ` Ms¡ýêHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` #·+&É$Áø£eT' Vü≤qTe÷Hé ‘·‘Y ø£sà¡ $|üqï+ <äècºÕ« Ms¡ýêHé
(dü') $|ü⁄\+ kÕ\+ ñ‘êŒ≥´ ÁuÛ≤eTj·÷e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` #·+&É$Áø£eT' R ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ |üsêÁø£eTeTT >∑*qZ {Ï,º Vü≤qTe÷Hé R
Vü≤qTeT, ‘·‘Y ø£sà¡ R Ä |üìì, $|üqï+ R #Ó&bç ˛sTTq~>±, <äècºÕ« R #·÷∫,
Ms¡ýêHé dü' R XÖs¡é+‘·T&Ó’q Ä‘·&ÉT, $|ü⁄\+ R $XÊ\yÓTÆq{Ïº, kÕ\+ R
eT~›#≥ Ó TºqT, ñ‘êŒ≥´ R ô|\¢–+∫, ÁuÛ≤eTj·÷e÷dü R Á‹|ü#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ;Ûøs£ $¡ Áø£eTT&Óq’ Ä Vü≤qTeT ‘êqT >±$+∫q •˝≤Á|üj÷Ó >∑eTT
e´s¡eú T>∑T≥ >±+∫ yÓ+≥H˚ n#·≥ qTqï ˇø£ ô|<ä› eT~›#≥ Ó TºqT ô|\¢–+∫ <ëìì
–s¡–s¡ Á‹|üŒkÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ ÁuÛ≤eTj·T+‘·+ ø£|+æ <äècºÕ« kÕ\eèø£+å eTVü‰ã\yéT ˆ
∫πø|å ü düTãVüAHé u≤D≤Hé »+ãTe÷© eTVü‰ã\' ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁuÛ≤eTj·T+‘·+ ` ø£|+æ ` <äècºÕ« ` kÕ\eèø£+å ` eTVü‰ã\yéT `
∫πø|å ü ` düTãVüAHé ` u≤D≤Hé ` »+ãTe÷© ` eTVü‰ã\' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ\eèø£+å ÁuÛ≤eTj·T+‘·+ eTVü‰ã\+ ø£|+æ <äècºÕ« eTVü‰ã\'
»+ãTe÷© düTãVüAHé u≤D≤Hé ∫πø|å .ü
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ\eèø£+å R eT~›#≥Ó TºqT, ÁuÛ≤eTj·T+‘·+ R Á‹|ü#·Tqï{Ï,º
eTVü‰ã\+ R eTVü‰ã\XÊ*jÓTÆ q, ø£|+æ R Vü≤qTeTqT, <äècºÕ« R #·÷∫, eTVü‰ã\'
R eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ , »+ãTe÷© R »+ãTe÷*, düTãVüAHé R nH˚øe£ TT˝…q’ ,
u≤D≤Hé R u≤DeTT\qT, ∫πø|å ü R ∫yÓTàqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $TøÏÿ* ô|<ä<› j ’Ó T· Tqï Ä eT~›#≥
Ó TºqT ne©\>± Á‹|ü#·Tqï Ä
eTVü‰ã\XÊ*jÓÆTq Vü≤qTeTqT p∫ eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&Ó’q »+ãTe÷* <ëìô|’
nH˚øe£ TT˝…q’ u≤DeTT\qT ≈£î]|æ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ kÕ\+ #·‘T· ]“¤ •Ã#˚Ã<¤ ä yêqs¡+ |ü+#·_Û s¡T“¤CÒ ˆ
•s¡ ùd´πøq u≤DÒq <äX_¯ dÛ Tü Ô düHÔ ê+‘·sπ ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ\+ ` #·‘T· ]“¤' ` ∫#˚Ã<¤ ä ` yêqs¡+ ` |ü+#·_'Û ` uÛTÑ CÒ `
•s¡dæ ` @πøq ` u≤DÒq ` <äX_¯ 'Û ` ‘·T ` düHÔ ê+‘·sπ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` #·‘T· ]“¤' kÕ\+ ∫#˚Ã<¤ —ä yêqs¡+ uÛTÑ CÒ |ü+#·_'Û , •s¡dæ @πøq
u≤DÒq, düHÔ ê+‘·sπ <äX_¯ 'Û ($yê´<Û)ä .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` #·‘T· ]“¤' R Hê\TZu≤DeTT\‘√, kÕ\+ R eT~›#≥Ó TºqT, ∫#˚Ã<¤ ä R
#Û~˚ +#ÓqT, yêqs¡+ R Vü≤qTeTqT, uÛTÑ CÒ R uÛTÑ »eTTq+<äT, |ü+#·_'Û R ◊~+{Ï‘√&ÉqT,
•s¡dæ R ‘·\j·T+<äT, @πøq u≤DÒq R ˇø£ÿ u≤DeTT‘√&ÉqT, düÔHê+‘·πs R
düqÔ eTT\q&ÉTeT, <äX_¯ 'Û R |ü~+{Ï‘√&ÉqT, ($yê´<Ûä R ø=f…qº T).
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT »+ãTe÷* Hê\TZu≤DeTT\‘√ Ä eT~›#≥Ó TºqT eTTø£ÿ\T#˚dæ
Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ uÛTÑ »eTTqT ◊<äTu≤DeTT\‘√qT, ‘·\qT ˇø£ u≤DeTT‘√qT, i=eTTàqT
|ü~u≤DeTT\‘√qT ø=f…qº T.
XÀ¢ˆˆ dü X¯s¬ '’ |üP]‘·‘q· T' Áø√<Û̊q eTVü≤‘ê eè‘·' ˆ
‘·yT˚ e |ü]|òTü + >∑èVü≤´ ÁuÛ≤eTj·÷e÷dü y˚>‘∑ '· ˆˆ 15
(44) ` #·‘·TX¯Ã‘ê«]+X¯düs¡Z 57
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` X¯s¬ '’ ` |üP]‘·‘q· T' ` Áø√<Û̊q ` eTVü≤‘ê ` eè‘·' ` ‘·yTé
` @e ` |ü]|òTü + ` >∑èVü≤´ ` ÁuÛ≤eTj·÷e÷dü ` y˚>‘∑ '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` X¯s¬ '’ |üP]‘·‘q· T' dü' eTVü≤‘ê Áø√<Û̊q eè‘·', ‘·+ |ü]|òTü yéT
@e >∑èVü≤´ y˚>‘∑ '· ÁuÛ≤eTj·÷e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯¬s’' R u≤DeTT\‘√, |üP]‘·‘·qT' R ì+|üã&çq X¯Øs¡eTT
ø£*–q{Ï,º dü' R Ä Vü≤qTeT, eTVü≤‘ê R >=|üŒ<Óq’ , Áø√<Ûq˚ R ø√|üeTT‘√, eè‘·'
R ≈£L&çqyê&Ó,’ ‘·+ |ü]|òTü yéT @e R Ä |ü]|òTü eTTH˚, >∑èVü≤´ R |ü≥Tºø=ì, y˚>‘∑ '·
R y˚>e∑ TT>±, ÁuÛ≤eTj·÷e÷dü R Á‹ô|ŒqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˇ&É*ì+&É u≤DeTT\T Á>∑T#·TÃø=q>± rÁeyÓTÆq Áø√<ÛäeTTH=+~
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT yÓqTø£{Ï |ü]|òTü eTTH˚ #˚‘ã· {Ïº y˚>e∑ TT>± Á‹|üŒ<=&É>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ n‹y˚>√ -‹y˚>π q ÁuÛ≤eTsTT‘ê« ã˝À‘·ÿ≥' ˆ
|ü]|òTü + bÕ‘·j÷· e÷dü »+ãTe÷˝Ò s¡à¨s¡dæ ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n‹y˚>'∑ ` ã˝À‘·ÿ≥' ` |ü]|òTü yéT ` n‹y˚>π q ` ÁuÛ≤eTsTT‘ê« `
»+ãTe÷˝Ò' ` eT¨s¡dæ ` bÕ‘·j÷· e÷dü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ã˝À‘·ÿ≥' n‹y˚>'∑ (dü') |ü]|òTü yéT n‹y˚>π q ÁuÛ≤eTsTT‘ê«
»+ãTe÷˝Ò' eT¨s¡dæ bÕ‘·j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ã˝À‘·ÿ≥' R ã\eTT#˚ rÁeyÓTqÆ yê&ÉTqT, n‹y˚>'∑ R eTVü‰y˚>e∑ TT
ø£\yê&ÉTqTHÓq’ , dü' R Ä Vü≤qTeT, |ü]|òTü + R ÇqT|ü<÷ä \eTTqT, n‹y˚>π q R
eTVü‰y˚>e∑ TT‘√, ÁuÛ≤eTsTT‘ê« R Á‹|æŒ, »+ãTe÷˝Ò' R »+ãTe÷*jÓTTø£ÿ, eT¨s¡dæ
R >=|üŒ<Óq’ eø£eå TTq, bÕ‘·j÷· e÷dü R $dæs¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` rÁeyÓTÆq ã\eTT‘√ Á|üø±•+#·T Á|ü‘ê|üXÊ*jÓÆTq Ä Vü≤qTeT
‘êqT |üPs¡«eTT ñ|üj÷Ó –+∫q Ä ñ≈£îÿ<ä÷\eTTH˚ ‘·q #˚‘ã· {Ïº n$T‘·y>˚ e∑ TT‘√
Á‹|ü#·T »+ãTe÷*jÓTTø£ÿ $XÊ\yÓTqÆ i=eTTàô|’ >∑TiÏ#÷· ∫ $dæs¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü #Óe’ •s√ HêdæÔ q u≤VüA q #· C≤qT˙ ˆ
q <Ûqä Ts¡ï s¡<√∏ HêXÊ« düÁÔ ‘ê<äèX¯´+‘· H˚weü ' ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` #· ` @e ` •s¡' ` q ` ndæÔ ` q ` u≤VüA ` q ` #·
` C≤qT˙ ` q ` <Ûqä T' ` q ` s¡<'ä∏ ` q `nXÊ«' ` ‘·Á‘· ` n<äèX¯´+‘· ` q
` Çwüe' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë ‘·Á‘· ‘·d´ü •s¡' #Óe’ Hêdæ—Ô u≤VüA q dü'Ô — C≤qT˙ #· q
dü'Ô — <Ûqä T' Hêdæ—Ô s¡<'ä∏ Hêdæ—Ô nXÊ«' q dü+‹. Çwüe' q n<äèX¯´+‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (‘·<ë R n|ü&ÉT) ‘·d´ü R Ä C+ãTe÷*jÓTTø£ÿ, •s¡' #Óe’ R
‘·\j·TTqT, HêdæÔ R ˝Ò≈î£ +&ÓqT, u≤VüA R s¬ +&ÉTuÛTÑ »eTT\TqT, q dü'Ô R ˝Ò≈î£ +&ÓqT,
C≤qT˙ #· R yÓ÷ø±fi¯óq¢ T, q dü'Ô R ˝Ò≈î£ +&ÓqT, s¡<'ä∏ HêdæÔ R s¡<eä∏ TT ˝Ò≈î£ +&ÓqT,
nXÊ«' R >∑Ti¿eTT\T, q dü+‹ R ˝Ò≈î£ +&ÓqT, Çwüe' R u≤DeTT\T, q n<äèX¯´+‘·
R ø±qsê≈£î+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä |ü]|òTü eTT ‘·qô|’ ã&ÉT≥#˚ n|ü&É#Ã· ≥ Ä »+ãTe÷* •s¡dTü ‡>±ì
u≤Vü≤e⁄\T>±ì yÓ÷ø±fi¯ó>¢ ±ì <Ûqä TdüT‡>±ì s¡<eä∏ TT >±ì, >±&ç<\ä T>±ì @$Tj·TT
ø±qsê≈£î+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü Vü≤‘· düsÔ k¡ Õ ‘˚q »+ãTe÷© eTVü‰ã\' ˆ
|übÕ‘· ìVü≤‘√ uÛ÷Ñ eTÚ #·÷]í‘ê+>∑$uÛ÷Ñ wüD' ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` Vü≤‘·' ` ‘·sk¡ Õ ` ‘˚q ` »+ãTe÷© ` eTVü‰ã\' `
|übÕ‘· ` ìVü≤‘·' ` uÛ÷Ñ eTÚ ` #·÷]í‘ê+>∑$uÛ÷Ñ wüD' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚q ‘·s¡kÕ Vü≤‘·', eTVü‰ã\' dü' »+ãTe÷© ìVü≤‘·'
#·÷]í‘ê+>∑$uÛ÷Ñ wüD' düHé uÛ÷Ñ eTÚ |übÕ‘·.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘˚q R Ä Vü≤qTeT#˚, ‘·sk¡ Õ R ã\eTT>±, Vü≤‘·' R ø=≥ºã&çqyê&Ó,’
eTVü‰ã\' R eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ , dü' »+ãTe÷© R Ä »+ãTe÷*, ìVü≤‘·' R
eTs¡D+Ï ∫qyê&Ó,’ #·÷]í‘ê+>∑$uÛ÷Ñ wüD' düHé R #·÷s¡eí TT˝…b’ ˛sTTq nej·TeeTT\TqT
ÄuÛsÑ D
¡ eTT\TqT >∑\yê&Ó,’ uÛ÷Ñ eTÚ R H˚\ô|,’ |übÕ‘· R |ü&bç ˛jÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT n≥T¢ ã\eTT>± |ü]|òTü eTT‘√ ø=≥º>± eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’
Ä »+ãTe÷* ndüTe⁄\T >√˝ÀŒsTT qT>∑TZqT>∑TZ nsTTq nej·TeeTT\‘√qT,
n\+ø±s¡eTT\‘√qT H˚\ô|’ ≈£î|üŒ>∑÷˝…qT.
XÀ¢ˆˆ »+ãTe÷*+ #· ìVü≤‘·+ øÏ+ø£sê+X¯Ã eTVü‰ã˝≤Hé ˆ
#·TÁø√<Ûä sêeD+ ÁX¯ó‘ê« ø√|üd+ü s¡ø˝Ô£ À#·q' ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` »+ãTe÷*+ ` #· ` ìVü≤‘·+ ` øÏ+ø£sêHé ` #· ` eTVü‰ã˝≤Hé
` #·TÁø√<Ûä ` sêeD' ` ÁX¯ó‘ê« ` ø√|üd+ü s¡ø˝Ô£ À#·q' ˆˆ
(44) ` #·‘·TX¯Ã‘ê«]+X¯düs¡Z 59
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeD' »+ãTe÷*+ #· ìVü≤‘·+, eTVü‰ã˝≤Hé øÏ+ø£sêHé #·
(ìVü≤‘êHé) ÁX¯ó‘ê« ø√|üd+ü s¡ø˝Ô£ À#·q' (düH)é #·TÁø√<Û.ä
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeD' R sêeDT&ÉT, »+ãTe÷*+ #· R »+ãTe÷*ì>∑÷&É,
ìVü≤‘·+ R #·ìb˛sTTqyêìì>±qT, eTVü‰ã˝≤Hé R eTVü‰ã\XÊ\T¬sq’ , øÏ+ø£sêHé
#· R øÏ+ø£sêdüTs¡T\qT>∑÷&É, (ìVü≤‘êHé R #·ìb˛sTTqyê]ì>±qT), ÁX¯ó‘ê« R
$ì, ø√|üd+ü s¡ø˝Ô£ À#·q' (düH)é R ø√|üeTT#˚ mi¿u≤]q ø£qTï\T >∑\yê&É>T∑ #·T,
#·TÁø√<Ûä R Áø√<Ûeä TTH=+<ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeD≤düTs¡T&ÉT, ‘êqT |ü+|æq »+ãTe÷*j·TT n$T‘·ã\XÊ\T¬sq’
øÏ+ø£sêdüTs¡T\T >∑÷&É eT&çdæ s¡qTyês¡qÔ T $q>±H˚ ø√|üeTT#˚ mi¿ã&çq ø£qTï\‘√
n$T‘·yTÓ qÆ Äy˚Xe¯ TT‘√ rÁeeTT>± Áø√<Ûeä TT H=+<ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü s√wüd+ü e]Ô‘‘· êÁeT˝À#·q'
Á|üV≤ü dü|Ô ⁄ü Á‘˚ ìVü≤‘˚ eTVü‰ã˝Ò ˆ
ne÷‘·´|ü⁄Á‘ê q‹Ms¡´$Áø£e÷Hé
düe÷~<˚ XÊX¯ó ìXÊ#·sπ X¯«s¡' ˆˆ 20
ª »+ãTe÷*e<Û√μ HêeT
#·‘·TX¯Ã‘ê«]+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` s√wüd+ü e]Ô‘‘· êÁeT˝À#·q' ` Á|üV≤ü dü|Ô ⁄ü Á‘˚ ` ìVü≤‘˚ `
eTVü‰ã˝Ò ` ne÷‘·´|ü⁄Á‘êHé ` n‹Ms¡´$Áø£e÷Hé ` düe÷~<˚X¯ ` ÄX¯ó `
ìXÊ#·sπ X¯«s¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ã˝Ò Á|üVü≤düÔ|ü⁄Á‘˚ ìVü≤‘˚ (dü‹) dü' ìXÊ#·πsX¯«s¡'
s√wüd+ü e]Ô‘‘· êÁeT˝À#·q' (düH)é ÄX¯ó n‹Ms¡´$Áø£e÷Hé ne÷‘·´|ü⁄Á‘êHé düe÷~<˚X.¯
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ã˝Ò R eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ , Á|üV≤ü dü|Ô ⁄ü Á‘˚ R Á|üV≤ü düTìÔ |ü⁄Á‘·T&ÉT,
ìVü≤‘˚ dü‹ R #·+|üã&çqyê&ÉT ø±>±, dü' R Ä, ìXÊ#·sπ X¯«s¡' R sêø£då sü êC…q’
sêeDT&ÉT, ÄX¯ó R yÓ+≥H˚, n‹Ms¡´$Áø£e÷Hé R $TøÏÿ* XÖs¡´|üsêÁø£eTeTT\T
ø£*–q{Ï,º ne÷‘·´|ü⁄Á‘êHé R eT+Á‹|ü⁄Á‘·T\qT, düe÷~<˚X¯ R ÄC≤„|+æ #ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰ã\XÊ*jÓÆTq Á|üVü≤düÔ|ü⁄Á‘·T&ÉT, Vü≤qTeT#˚‹˝À eT&çj·TT≥
$ì Áø√<Ûeä TT‘√ mi¿u≤]q ø£qTï\T ‹]–b˛e⁄#·T+&É>± yÓ+≥H˚ Ä sêø£då sü êE
n$T‘·yTÓ qÆ XÖs¡´|üsêÁø£eTeTT\T >∑*qZ {Ïº ‘·q eT+Á‹|ü⁄Á‘·T\qT @&ÉT>∑T]ì Vü≤qTeTqT
ì]®+∫ s¡+&Éì ÄC≤„|+æ #ÓqT.
ªª»+ãTe÷*e<Ûμä μ nqT
q\Tã~Hê\Zedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
|ü+#·#·‘ê«]+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· ùdÔ sêø£ùå d+Á<˚D #√~‘ê eT+Á‹D düT‡‘ê' ˆ
ìs¡´j·TT s¡“e¤ Hê ‘·kÔ Õà‘·‡|üÔ dübÕÔ]Ães¡Ãdü' ˆˆ 1
XÀ¢ˆˆ eTVü‰ã\|üØyêsê <Ûqä Twüà+‘√ eTVü‰ã˝≤' ˆ
ø£è‘êÅkÕÔÅd$Ôü <ë+ ÁX‚cÕ˜ ' |üsd¡ Œü s¡»jÓTÆ wæD' ˆˆ 2
XÀ¢ˆˆ ùV≤eTC≤\|ü]øÏôå |ÌÔ s¡Δ «»e~“¤' |ü‘êøÏ_'Û ˆ
‘√j·T<äd«ü qìs√Èôw’ sê«õj·TT¬øÌÔ s¡àVü‰s¡<'’Ó∏ ˆˆ 3
XÀ¢ˆˆ ‘·|øÔü ±+#·q∫Á‘êDÏ #êbÕ q´$T‘·$Áø£e÷' ˆ
$kÕŒ¤sj ¡ T· +‘· dü‡+Vü≤ècºÕ dü{Ô ‘Ï «· +‘· Çyê+ãT<ë' ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘˚ ` sêø£ùå d+Á<˚D ` #√~‘ê' ` eT+Á‹D' ` düT‘ê' `
ìs¡´j·TT' ` uÛeÑ Hê‘Y ` ‘·kÕà‘Y ` dü|Ôü ` dübÕÔ]Ães¡Ãdü'. eTVü‰ã\|üØyêsê' `
<Ûqä Twüà+‘·' ` eTVü‰ã˝≤' ` ø£è‘êÅkÕÔÅd$Ôü <ë+ ` ÁX‚cÕ˜ ' ` |üsd¡ Œü s¡»jÓTÆ wæD' `
ùV≤eTC≤\|ü]øÏôå |'ÌÔ ` <Û«ä »e~“¤' ` |ü‘êøÏ_'Û ` ‘√j·T<äd«ü qìs√Èôw'’ ` yêõj·TT¬ø'ÌÔ
` eTVü‰s¡<'’Ó∏ ` ‘·|øÔü ±+#·q∫Á‘êDÏ ` #êbÕì ` n$T‘·$Áø£e÷' ` $kÕŒ¤sj ¡ T· +‘·'
` dü+Vü≤ècºÕ' ` ‘·{‘Ï «· +‘·' ` Çe ` n+ãT<ë' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘'· sêø£ùå d+Á<˚D #√~‘ê' eT+Á‹D' düT‘ê' eTVü‰ã\|üØyêsê',
<Ûqä Twüà+‘·', eTVü‰ã˝≤', ø£è‘êÅkÕÔÅd$Ôü <ë+ ÁX‚cÕ˜ ', es¡dŒü s¡»jÓTÆ wæD' dü+‘·', n$T‘·
$Áø£e÷', ùV≤eTC≤\|ü]øÏôå |'ÌÔ , <Û«ä »e~“¤', |ü‘êøÏ_'Û , ‘√j·T<äd«ü qìs√Èôw'’ , yêõj·TT¬ø'ÌÔ ,
eTVü‰s¡<'’Ó∏ ‘·{‘Ï «· +‘·' n+ãT<ë' Çe ‘·|øÔü ±+#·q∫Á‘êDÏ #êbÕì $kÕŒ¤sj ¡ T· +‘·',
dübÕÔ]Ães¡Ãdü' ‘˚ dü|Ôü ‘·kÕà‘Y uÛeÑ Hê‘Y ìs¡´j·TT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, sêø£åùd+Á<˚D R sêø£ådüsêC…’q sêeDTì#˚,
#√~‘ê' R Áù|sπ |æ+|üã&çqyê¬s,’ eT+Á‹D' R eT+Á‹jÓTTø£ÿ, düT‘ê' R |ü⁄Á‘·T\T,
eTVü‰ã\|üØyêsê' R >=|üŒ<Ó’q ôd’q´|ü]yês¡eTT >∑\yês¡TqT, <ÛäqTwüà+‘·' R
>=|üŒ<Ûqä TdüT‡\T >∑\yês¡TqT, eTVü‰ã˝≤' R >=|üŒX¯øÔÏ >∑\yês¡TqT, ø£è‘êÅkÕÔÅd$Ôü <ë+
R nÅdüÔ•ø£åDqT bı+~q <ÛäqT]«<ä´qT H˚]Ãqyê]˝À, ÁX‚c˜Õ' R n~Û≈£î\TqT,
|üsd¡ Œü s¡»jÓTÆ wæD' R ˇø£]H=ø£sT¡ $T+#·T ø√]ø£ >∑\yês¡TqT, (dü+‘·' R n>∑T#·T)
n$T‘·$Áø£e÷' R nq+‘·yTÓ qÆ |üsêÁø£eTeTT>∑\yê¬s,’ ùV≤eTC≤\|ü]øÏôå |'ÌÔ R ã+>∑sT¡
C≤\s¡T\‘√ #·T≥ºã&çq$j·TTqT, <Ûä«»e~“¤' R >=|üŒyÓ’q <Ûä«»düÔ+uÛÑeTT\T
>∑\$j·TTqT, |ü‘êøÏ_'Û R ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ C…+&Ü\T >∑\$j·TTqT, ‘√j·T<äd«ü qìs√Èôw'’ R
y˚T|òüTeTT\ <Ûä«qT\e+{Ï eTVü‰X¯ã›eTT >∑\$j·TTqT, yêõj·TT¬øÔÌ' R ÁX‚wü˜yÓTÆq
>∑Ti¿eTT\‘√ ≈£L&çq$j·TTqTq>∑T, eTVü‰s¡<'’Ó∏ R >=|üŒyÓq’ s¡<eä∏ TT\‘√&É, ‘·{‘Ï «· +‘·'
R yÓTi|ü⁄\‘√ ≈£L&çq, n+ãT<ë' Çe R y˚T|òTü eTT\e˝…, ‘·|øÔü ±+#·q∫Á‘êDÏ R
ø£]–q ã+>±s¡T ∫Á‘·eTT\T ø£*–q{Ï,º #êbÕì R <Ûqä TdüT‡\qT, $kÕŒ¤sj ¡ T· +‘·' R
≥+ø±s¡eTT#˚j·TT#·T, dü+Vü≤ècºÕ' R >=|üŒVü≤s¡¸eTT>∑\yê¬s’, dübÕÔ]Ães¡Ãdü' R
n–ï¨Á‘·eTT‘√ düe÷qyÓTqÆ ‘˚»düT‡ >∑*–q{Ï,º ‘˚ dü|Ôü R Ä eT+Á‹|ü⁄Á‘·T\T
@&ÉT>∑Ts¡TqT, ‘·kÕà‘Y uÛeÑ Hê‘Y R Ä sêeDTì uÛeÑ qeTT qT+&ç, ìs¡´j·TT' R
ãj·T\TyÓ&É*].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ sêø£då sü êC…q’ sêeDT&ÉT Áù|sπ |æ+|ü>± n‘·ì eT+Á‹
|ü⁄Á‘·T\T @&ÉT>∑Ts¡TqT n–ï¨Á‘·eTT‘√ düe÷qyÓTÆq ‘˚»düT‡‘√ Á|ü»«*+#·T#·T,
>=|üŒôdq’ éTT\qT yÓ+≥ô|≥Tºø=ì >=|üŒ<Ûqä TdüT‡\qT #˚‘ã· ÷ì, eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´˝…q’
‘êeTT >=|üŒ<Óq’ nÅd•Ôü ø£qå T u§+~ nÅd$Ôü <ä´˝À ÁX‚wßü \˜ T>±e⁄q ˇø£]ì $T+∫
ˇø£sT¡ »j·TeTTqT dü+bÕ~+#·T ø√]ø£>\∑ yê¬s,’ n$T‘·yTÓ qÆ ‘·eT|üsêÁø£eTeTTqT
Á|ü<]ä Ù+|ü>√], ã+>±s¡TC≤\s¡T\‘√ n\+ø£]+|üã&çq ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ <Û«ä »eTT\‘√qT
|ü‘êø£eTT\‘√qT $sêõ\T¢#T· ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ >∑Ti¿eTT\T |üPìÃq{Ïº y˚T|òTü >∑sq®¡ eTT\e+{Ï
>=|üŒ<Ûä«ì >∑*–q ÁX‚wü˜yÓTÆq s¡<∏äeTT\qT Äs√Væ≤+∫, yÓTi|ü⁄r>∑\‘√ ≈£L&çq
y˚T|òTü eTTe˝… y˚T*$Tã+>±s¡T ∫‘·sÔ T¡ e⁄\T >∑*–q <äè&ÛyÉ TÓ qÆ ‘·eT <Ûqä TdüT‡\qT
≥+ø±s¡eTT#˚jT· T#·T, eTVü‰Vü≤s¡¸eTT‘√ sêeDTì uÛeÑ qeTTqT+&ç Vü≤qTeTMT~øÏ
ãj·T\T<˚]].
XÀ¢ˆˆ »qq´ kÕÔ dü‘Ô · ùdcÔ Õ+ $~‘ê« øÏ+ø£sêHé Vü≤‘êHé ˆ
ãuÛ÷Ñ e⁄ XÀÙø£d+ü ÁuÛ≤+‘ê dü‡u≤+<Ûeä düTVü≤è»®Hê' ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` »qq´' ` ‘ê' ` ‘·‘'· ` ‘˚cÕ+ ` $~‘ê« ` øÏ+ø£sêHé ` Vü≤‘êHé
` ãuÛ÷Ñ e⁄' ` XÀø£d+ü ÁuÛ≤+‘ê' ` düu≤+<Ûeä düTVü≤è»®Hê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚cÕ+ ‘ê' »qq´' øÏ+ø£sêHé Vü≤‘êHé $~‘ê« ‘·‘'· düu≤+<Ûeä
(45) ` |ü+#·#·‘ê«]+X¯düs¡Z 63
düTVü≤è»®Hê' XÀø£d+ü ÁuÛ≤+‘ê' ãuÛ÷Ñ e⁄'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚cÕ+ R Ä eT+Á‹|ü⁄Á‘·T\jÓTTø£ÿ, ‘ê' »qq´' R Ä ø£qï‘·\T¢\T,
øÏ+ø£sêHé R øÏ+ø£sêdüTs¡T\qT, Vü≤‘êHé R #·+|üã&çqyê]ì>±, $~‘ê« R ‘Ó*dæø=ì,
‘·‘·' R Ä ø±s¡DeTTq, düu≤+<ÛäedüTVü≤è»®Hê' R ã+<ÛäT»qeTT‘√&ÉqT
$TÁ‘·»qeTT‘√&ÉqT ≈£L&çqyê¬s,’ XÀø£d+ü ÁuÛ≤+‘ê' R <äT'K$Vü≤«\Tsê+Á&ÉT, ãuÛ÷Ñ e⁄'
R nsTT].
sê.•s√eTDÏ :` ‘ê' »qq´' ` |üPs¡«eTT ìVü≤‘·T˝…q’ øÏ+ø£sêdüTs¡T\ jÓTTø£ÿ ‘·\T¢\T
nì dæ+Vü‰e˝Àø£qHê´j·TeTT>∑ |üPs¡«$wüj·TeTT Ç#·Ã≥ düà]+|üã&çq<äì
Á>∑Væ≤+#·e˝…qT.
dü÷#·q :` eT+Á‹D' düT‘ê' nì |üPs¡«eTT ˇø£ eT+Á‹jÓTTø£ÿ _&É˝¶ Ò á @&ÉT>∑Ts¡T
nì #Ó|Œü ã&çq~ ø±ã{Ïº ªª‘˚cÕ+ »qq´' ` nq>± yê]‘·\T¢\ì ãVüQe#·qeTT‘√
Ç#·Ã≥ #Ó|üŒã&ç j·TT+&ÉT≥#˚ Á|üdüTÔ‘·eTT ù|s=ÿqã&çq ‘·\T¢\T eT+Á‹|ü⁄Á‘·T\
‘·\T¢\T>±s¡ì X¯+øÏ+|ü qø£ÿs¡˝<Ò Tä . @\qq>± Ä eT+Á‹πø ô|≈£îÿeT+~ uÛ≤s¡´\T
ñ+&Ée#·TÃqT. ø±ã{Ïº eT+Á‹|ü⁄Á‘·T\≈£î ‘·\T¢\T |ü\Te⁄ s¡T+&ÉT≥ düeTs¡˙ú j·Ty˚T
j·T>∑TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &Ü eT+Á‹|ü⁄Á‘·T\ ‘·\T¢\T øÏ+ø£sêdüTs¡T \+‘·{Ïyêπs
Vü≤qTeT#˚‹˝À #·ìb˛sTTs¡ì $ì ‘·eT ã+<ÛTä e⁄\‘√&ÉqT $TÁ‘·T\‘√&ÉqT >∑÷&É
‘·eT |ü⁄Á‘·T\ øπ eå T$wüjT· eTTq n<Ûs’Ó ´¡ eTT‘√ XÀø£$Vü≤«\ \>∑T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ ‘˚ |üs¡düŒs¡dü+|òüTsê¸ düÔ|üÔø±+#·quÛÑ÷wüD≤' ˆ
n_Ûù|‘·T s¡Ωq÷eT+‘·+ ‘√s¡Ddüeú Tedæ‘ú y· Té ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚ ` |üsd¡ Œü s¡d+ü |òTü sê¸' ` ‘·|øÔü ±+#·quÛ÷Ñ wüD≤' ` n_Ûù|‘·T' `
Vü≤q÷eT+‘·+ ` ‘√s¡Ddüyú Té ` nedæ‘ú y· Té ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` |üsd¡ Œü s¡d+ü |òTü sê¸', ‘·|øÔü ±+#·quÛ÷Ñ wüD≤' ‘˚ nedæ‘ú +· , ‘√s¡Ddü+ú
Vü≤qTeT+‘·+ n_Ûù|‘·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üs¡düŒs¡dü+|òüTsê¸' R ˇø£]H=ø£s¡T Á‘√dæø=qT#·Tqïyês¡>∑T#·T,
‘·|üÔø±+#·quÛÑ÷wüD≤' R y˚T*$T ã+>±s¡T uÛÑ÷wüDeTT\T ø£*–q{Ïº, ‘˚ R Ä
eT+Á‹|ü⁄Á‘·T\T, nedæ‘ú +· R ìX¯Ã\T&Ó,’ ‘√s¡Ddü+ú R ãVæ≤s›ê«s¡eTTq+ <äTqï{Ï,º
Vü≤qTeT+‘·+ R Vü≤qTeT+‘·Tì, n_Ûù|‘·T' R MT<äã&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` y˚T*$Tã+>±s¡T ÄuÛsÑ D¡ eTT\qT <Û]ä +∫q Ä @&ÉT>∑Ts¡T eT+Á‹
|ü⁄Á‘·T\TqT ˇø£]H=≈£sT¡ Á‘√dæø=qT#·T Ä ãVæ≤s›ê«s¡eTTô|’ ì•Ã+‘·>∑ ≈£Ls=Ãìj·TTqï
Vü≤qTeTMT<ä |ü&]ç .
XÀ¢ˆˆ düè»+‘√ u≤Deèwæ+º ‘˚ s¡<>ä∏ ]∑ ‘® ì· dü«Hê' ˆ
ÁbÕeè{≤ÿ\ Çyê+uÛÀ<ë $#˚sT¡ s¬ ’ ïs¡è‘ê+ãT<ë' ˆˆ 7
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` düè»+‘·' - u≤Deèwæ+º ` ‘˚ ` s¡<>ä∏ ]∑ ‘® ì· dü«Hê' ` ‘˚ ` ÁbÕeè{≤ÿ˝Ò
` Çe ` n+uÛÀ<ë' ` $#˚sT¡ ' ` HÓs’ è¡ ‘ê+ãT<ë' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÁbÕeè{≤ÿ˝Ò n+uÛÀ<ë' Çe ‘˚ HÓs’ è¡ ‘ê+ãT<ë' s¡<>ä∏ ]∑ ‘® ì· dü«Hê'
u≤Deèwæ+º düè»+‘·' $#˚sT¡ '.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÁbÕeè{≤ÿ˝Ò R esê¸ø±\eTTq+<äT, n+uÛÀ<ë' Çe R
y˚T|òTü eTT\e˝…, ‘˚ HÓs’ è¡ ‘ê+ãT<ë' R Ä y˚T|òTü eTT\e+{Ï sêø£då Tü \T, s¡<>ä∏ ]∑ ‘® ì· dü«Hê'
R ñiTeTT\HÓ&ÉT s¡<∏ä>∑s¡®qeTT\T>∑\yê¬s’, u≤Deèwæº+ R es¡¸eTT\e+{Ï u≤D
|üs+¡ |üsq¡ T, düè»+‘·' R ≈£î]|æ+#·T#·T, $#˚sT¡ ' R dü+#·]+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` y˚T|òTü eTT\ >∑T+|ü⁄e+{Ï Ä sêø£då Tü \ düeT÷Vü≤eTT, y˚T|òTü eTT\
ñiTeTT\e+{Ï s¡<eä∏ TT\<Û«ä ì‘√ es¡¸|⁄ü »\T¢\e+{Ï u≤D|üs+¡ |üs\¡ qT Vü≤qTeTô|’
≈£î]|æ+#·T#·T esê¸ø±\eTT˝Àì y˚T|òTü eTT\e˝…H˚ n‘·ìMT~ uÛ≤>∑eTTq ‹s¡T>±&ÉT
#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ neø°sí¡ dü‘Ô · kÕÔ_Û s¡ΩqTe÷ qÙs¡eèwæ_º 'Û ˆ
nuÛeÑ ‘·‡+eè‘êø±s¡ XËÙÌ \sê&çe eèwæ_º 'Û ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` neø°s'í¡ ` ‘·‘'· ` ‘ê_Û' ` Vü≤qTe÷Hé ` X¯se¡ èwæ_º 'Û ` nuÛeÑ ‘Y
` dü+eè‘êø±s¡' ` XË\’ sê{Ÿ ` Çe ` eèwæ_º 'Û ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· Vü≤qTe÷Hé ‘ê_Û' X¯se¡ èwæ_º 'Û neø°s'í¡ eèwæ_º 'Û XË\’ sê{Ÿ
Çe dü+eè‘êø±s¡' nuÛeÑ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, ‘ê_Û' X¯se¡ èwæ_º 'Û R Ä
u≤Des¡¸eTT\#˚, neø°s'í¡ R #·T≥Tºø=qã&çqyê&Ó,’ eèwæ_º 'Û R es¡¸eTT\‘√, XË\’ sê{Ÿ
Çe R |üs«¡ ‘·sêEe˝…, dü+eè‘êø±s¡' R ø£|Œü ã&çq dü«s¡÷|üeTT >∑\yê&ÉT>∑, nuÛeÑ ‘Y
R ÄjÓTqT.
(45) ` |ü+#·#·‘ê«]+X¯düs¡Z 65
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &Ü Vü≤qTeT eT+Á‹|ü⁄Á‘·T\T ≈£î]|æ+∫q u≤Des¡¸eTT#˚
eT÷j·Tã&ç es¡¸eTT‘√ ø£|Œü ã&çjT· Tqï Væ≤eT|üs«¡ ‘·eTTe˝… ‘·q s¡÷|üeTT Ç‘·sT¡ \≈£î
>±ìŒ+#·ìyê&ÉT>± qT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü X¯sê H√à|òTü j·÷e÷dü ‘˚cÕ e÷X¯ó#·s'¡ ø£|'æ ˆ
s¡<yä∏ >˚ +∑ #· MsêD≤+ $#·s¡ ì«eT˝Ò -+ãπs ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` X¯sêHé ` yÓ÷|òTü j·÷e÷dü ` ‘˚cÕyéT ` ÄX¯ó#·s'¡ ` ø£|'æ `
s¡<yä∏ >˚ +∑ ` #· ` MsêD≤+ ` $#·sH¡ é ` $eT˝Ò ` n+ãπs ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÄX¯ó#·s'¡ dü' ø£|'æ $eT˝Ò n+ãπs $#·sH¡ ,é ‘˚cÕ+ MsêD≤+
X¯sêHé, s¡<yä∏ >˚ +∑ #· yÓ÷|òTü j·÷e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÄX¯ó#·s'¡ R y˚>e∑ TT>± #·*+#·T, dü' ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT, $eT˝Ò
R ìs¡à\yÓTqÆ {Ï,º n+ãπs R Äø±X¯eTTq, $#·sH¡ é R y˚>e∑ TT>∑ ‹s¡T>∑T#·T, ‘˚cÕ+
MsêD≤+ R Ä Ms¡T\jÓTTø£ÿ, X¯sêHé R u≤DeTT\qT, s¡<yä∏ >˚ +∑ #· R s¡<yä∏ >˚ e∑ TTqT
>∑÷&É, yÓ÷|òTü j·÷e÷dü R eeTTà#˚ôdqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n‹y˚>∑eTT>∑ #·*+#·T HÓ’|ü⁄DéTT>∑\ Ä Vü≤qTeT $XÊ\yÓTÆq
Äø±X¯eTTô|’ e&ç>± ‹s¡T>∑T#·T Ä X¯Á‘·TMs¡T\T ≈£î]|æ+#·T u≤DeTT\qT ‘·qqT
Ä+≥≈£î+&É>± #˚døæ =qT#·T yê] X¯se¡ TT\T, s¡<yä∏ >˚ e∑ TT >∑÷&É e´s¡eú TT n>∑Tq≥T¢
#˚ôdqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘Ó'’ Áø°&É qΔqTwüà~“¤ s√« ´$Tï Ms¡' Á|üø±X¯‘˚ ˆ
<Ûqä Twüà~“¤ s¡´<∏ë y˚Tô|Tò Æ sêàs¡T‘·' Á|üuTÑÛ s¡+ãπs ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘Ó'’ ` Áø°&HÉ é ` <Ûqä Twüà~“¤' ` y√´$Tï ` Ms¡' ` Á|üø±X¯‘˚ `
<Ûqä Twüà~“¤' ` j·T<∏ë ` y˚Tô|Tò 'Æ ` e÷s¡T‘·' ` Á|üuTÑÛ ' ` n+ãπs ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' Ms¡' ‘Ó'’ <Ûqä Twüà~“¤' y√´$Tï Áø°&HÉ ,é n+ãπs <Ûqä Twüà~“¤'
y˚Tô|Tò 'Æ Áø°&HÉ é Á|üuTÑÛ ' e÷s¡T‘·' j·T<∏ë Á|üø±X¯‘.˚
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' Ms¡' R Ä Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT, ‘Ó'’ <Ûqä Twüà~“¤' R <Ûqä TsêΔsT¡ ˝…q’
Ä Ms¡T\‘√, y√´$Tï R Äø£deü TTq, Áø°&HÉ é R Áø°&+ç #·T#·T, n+ãπs R Äø£deü TTq+<äT,
<ÛäqTwüà~“¤' R Ç+Á<ä<ÛäqTdüT‡\‘√ ≈£L&çq, y˚Tô|òTÆ' R y˚T|òüTeTT\‘√, Áø°&ÉHé R
Ä&ÉT#·Tqï, Á|üuTÑÛ ' e÷s¡T‘·' j·T<∏ë R Á|üu≤Û eXÊ*jÓTÆ q yêj·TT<˚e⁄ìe˝…, Á|üø±X¯‘˚
R Á|üø±•+#·T #·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Ms¡T&Ó’q Vü≤qTeT Äø£düeTTq+<äT >=|üŒ<ÛäqTdüT‡\qT
#˚‘ã· ÷ìq Ä Ms¡T\‘√ s¡DÁø°&É >±$+#·T#·T Äø±X¯eTTq+<äT Ç+Á<ä<qäÛ TdüT‡\‘√
Á|üø±•+#·T#·Tqï y˚T|òüTeTT\‘√ ùd«#·Ã¤>∑ $Vü≤]+#·T#·Tqï Á|üuÛ≤edü+|üqTï&Ó’q
yêj·TT<˚e⁄ì e˝…H˚ Á|üø±•+#·T #·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ø£è‘ê« ìq<ä+ |òTü Às¡+ Á‘êdüjT· +kÕÔ+ eTVü‰#·eT÷yéT ˆ
#·ø±s¡ Vü≤qTe÷ H˚«>∑+ ‘˚wßü s¡ødå£ Tü ‡ Ms¡ýêHé ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ø£è‘ê« ` ìq<ä+ ` |òTü Às¡+ ` Á‘êdüjT· Hé ` ‘ê+ `
eTVü‰#·eT÷yéT ` #·ø±s¡ ` Vü≤qTe÷Hé ` y˚>+∑ ` ‘˚wßü ` s¡ødå£ Tü ‡ ` Ms¡ýêHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡ýêHé dü' Vü≤qTe÷Hé ‘ê+ eTVü‰#·eT÷+ Á‘êdüjT· Hé |òTü Às¡+
ìq<ä+ ø£è‘ê« ‘˚wßü s¡ødå£ Tü ‡ y˚>+∑ #·ø±s¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡ýêHé R |üsêÁø£eTe+‘·T&Óq’ {Ï,º dü' Vü≤qTe÷Hé R Ä Vü≤qTeT,
‘ê+ eTVü‰#·eT÷+ R Ä eTVü‰ôdq’ éTTqT, Á‘êdüjT· Hé R uÛj Ñ T· ô|≥Tº#T· , |òTü Às¡+ R
;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ , ìq<ä+ R >∑sq®¡ eTTqT, ø£è‘ê« R #˚d,æ ‘˚wßü s¡ødå£ Tü ‡ R Ä sêø£då Tü \
$wüjT· eTTq, y˚>+∑ R rÁe‘·qT, #·ø±s¡ R #˚ôdqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰|üsêÁø£eTXÊ*jÓTÆ q Ä Vü≤qTeT ôdq’ ´düeT÷Vü≤eTTqT uÛj Ñ T· Á>∑deÔü TT
>±$+#·T#·T ;Ûøs£ e¡ TT>∑ >∑]+® ∫ Ä sêø£då Mü s¡T\ $wüjT· eTTq >=|üŒ rÁe‘· #·÷|æ+#·T#·T
$»è+_Û+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·˝HÒ êuÛ´Ñ Vü≤q ‘êÿ+•Ã‘·Œ<ë“¤ ´+ ø±+•Ã‘·Œs¡+‘·|'ü ˆ
eTTwæHº êuÛ´Ñ Vü≤q ‘êÿ+•ÃqïU…'’ ø±+•Ã<ä« ´<ës¡jT· ‘Y ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·˝qÒ ` nuÛ´Ñ Vü≤q‘Y ` ø±+•Ã‘Y ` |ü<ë“¤ ´+ ` ø±+•Ã‘Y `
|üs+¡ ‘·|'ü ` eTTwæHº ê ` nuÛ´Ñ Vü≤q‘Y ` ø±+•Ã‘Y ` qU…'’ ` ø±+•Ã‘Y ` e´<ës¡jT· ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üs+¡ ‘·|'ü (dü') ø±+•Ã‘Y ‘·˝qÒ nuÛ´Ñ Vü≤q‘Y, ø±+•Ã‘Y |ü<ë“¤ ´+
(ÄuÛ´Ñ Vü≤q‘Y), ø±+•Ã‘Y eTTwæHº ê nuÛ´Ñ Vü≤q‘Y, ø±+•Ã‘Y qU…'’ e´<ës¡jT· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üs+¡ ‘·|'ü R X¯Á‘·Te⁄\qT ‘·|+æ |üCj Ò T· Tq{Ï,º (dü' R Ä Vü≤qTeT)
ø±+•Ã‘Y R ø=+‘·eT+~ì, ‘·˝qÒ R ns¡#‹˚ ‘√, nuÛ´Ñ Vü≤q‘Y R yÓ÷<ÓqT, ø±+•Ã‘Y
R ø=+<äiìÏ , |ü<ë“¤ ´+ R bÕ<äeTT\‘√, (nuÛ´Ñ Vü≤q‘Y R ‘·HïÓ qT) ø±+•Ã‘Y R
ø=+‘·eT+~ì, eTTwæºHê R |æ&çøÏ{Ï‘√, nuÛÑ´Vü≤q‘Y R bı&ç#ÓqT, ø±+•Ã‘Y R
ø=+‘·eT+~ì, qU…'’ R >√fi¯‘¢ √, e´<ës¡jT· ‘Y R N˝…ÃqT.
(45) ` |ü+#·#·‘ê«]+X¯düs¡Z 67
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯Á‘·TeTs¡q› T&Óq’ Vü≤qTeT n|ü&É≥T¢ $»è+_Û+∫ X¯Á‘·Tôdq’ éTT˝Àì
ø=+<äiT s¡øÿ£ düT\qT ‘·q ni#˚‹‘√ yÓ÷<ÓqT. eTiÏø=+<äiìÏ ø±fi¢̄‘√ Á≈£îyÓTàqT.
eTiÏø=+<äiìÏ |æ&øç {Ï ‘Ï √ bı&ç#qÓ T. eTiÏø=+<äiìÏ ‘·q>√fi¢̄‘√ N˝…ÃqT.
XÀ¢ˆˆ Á|üeTe÷ <∏√s¡kÕ ø±+•Ã <ä÷s¡TuÛ≤´ eT|üsê qÿ|æ' ˆ
øπ ∫ ‘·dÔ ´ü ìHê<˚q ‘·Å‘e’Ó |ü‹‘ê uÛTÑ $ ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|üeTe÷<∏ä ` ñs¡kÕ ` ø±+•Ã‘Y ` }s¡TuÛ≤´+ ` n|üsêHé ` ø£|'æ
` øπ ∫‘Y ` ‘·d´ü ` ìHê<˚q ` ‘·Á‘· ` @e ` |ü‹‘ê' ` uÛTÑ $ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') ø£|'æ ø±+•Ã‘Y ñs¡kÕ Á|üeTe÷<∏.ä øπ ∫‘Y ‘·d´ü ìHê<˚q
‘·Á‘· @e uÛTÑ $ |ü‹‘ê'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü') ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT, ø±+•Ã‘Y R ø=+‘·eT+~ì, ñs¡kÕ R
i=eTTà‘√, Á|üeTe÷<∏ä R s¡÷|ü&#É qÓ T, n|üsêHé R $T–*qyê]ì, }s¡TuÛ≤´+ R
‘=&É\‘√, Á|üeTe÷<∏ä R #·+ô|qT, øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, ‘·d´ü R Ä Vü≤qTeT
jÓTTø£ÿ, ìHê<˚q R >∑sq®¡ #˚‘,· ‘·Á‘· @e R n#·Ã≥H˚, uÛTÑ $ R H˚\ô|,’ |ü‹‘ê' R
|ü&çb˛sTT].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &Ü Vü≤qTeT ø=+<äiìÏ ‘·q i=eTTà‘√ H=øÏÿ q*|æyô˚ dqT.
eTiÏø=+<äiÏì ‘·q ‘=&É\‘√ H=øÏÿ q*|æy˚ôdqT. Çø£ ø=+‘·eT+~ Ä‘·ì
dæ+Vü≤>∑sq®¡ ≈£î ndüTe⁄\T u≤dæ n#·Ã≥H˚ H˚\>∑÷*].
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· ùdÔ wü«edüH˚ïwüß uÛÑ÷eTÚ ì|ü‹‘˚wüß #· ˆ
‘· ‘Ó‡Ì q´ eT>∑eT ‘·‡s¡«+ ~XÀ <äX¯ uÛj Ñ ÷· ]›‘y· Té ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘˚wßü ` nedüHï˚ wüß ` uÛ÷Ñ eTÚ ` ì|ü‹‘˚wßü ` #· ` ‘·‘Y
` ôdq’ ýéT ` n>∑eT‘Y ` düs«¡ + ` ~X¯' ` <äX¯ ` uÛj Ñ ÷· ]›‘y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘˚wßü nedüHï˚ wüß uÛ÷Ñ eTÚ ì|ü‹‘˚wßü (dü‘T· ‡) ‘·‘Y düs«¡ +
ôdq’ ´+ uÛj Ñ ÷· ]›‘y· Té (dü‘)Y <äX¯ ~X¯' n>∑eT‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, ‘˚wßü R Ä s¡øÿ£ düT\T, nedüHï˚ wüß R q•+∫q
yês¡TqT, uÛÑ÷eTÚ R H˚\ô|’, ì|ü‹‘˚wüß R |ü&çb˛sTTq yês¡TqT, (dü‘·T‡ R
n>∑T#·T+&É>±) ‘·‘Y düs¡«+ ôd’q´+ R Ä düeTdüÔyÓTÆq ôd’qéTTqT, uÛÑj·÷]›‘·yéT
(dü‘)Y R uÛj Ñ T· eTT#˚ |”&+ç |üã&çq<Ó,’ <äX¯ ~X¯' R |ü~~≈£îÿ\≈£îqT, n>∑eT‘Y R
b˛jÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÜØ‹>±, Ä sêø£då ü ôdì’ ≈£î\T X¯øVÔÏ ≤” qT˝…’ H˚\ô|’ >∑÷\T#·T+&É>±
Ä ôdq’ éT+‘·jT· T uÛj Ñ T· $Vü≤«\yÓTÆ m\¢~≈£îÿ\≈£îqT |üsT¡ –&çb˛jÓTqT.
XÀ¢ˆˆ $H˚<Tä ]«dü«s¡+ Hê>± ìù|‘·T s¡T“¤$ yêõq' ˆ
uÛÑ>∑ï˙&É <Ûä«»Á#·Ã¤Å‘Ó’s¡÷“¤X¯Ã ø°sêí-uÛeÑ Á<ä<'’Ó∏ ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $H˚<Tä ' ` $dü«s¡+ ` Hê>±' ` ìù|‘·T' ` uÛTÑ $ ` yêõq' `
uÛÑ>∑ï˙&É<Ûä«»Á#·Ã¤Å‘Ó’' ` uÛÑ÷' ` #· ` ø°sêí ` nuÛÑe‘Y ` s¡<∏Ó’' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Hê>±' $dü«s¡+ $H˚<äT'— yêõq' uÛÑT$ ìù|‘·T'— uÛÑ>∑ï˙&É
<Ûä«»#·Ã¤Å‘Ó’' s¡<∏Ó’' uÛÑ÷' ø°sêí nuÛÑe‘Y #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Hê>±' R @qT>∑T\T, $dü«s¡+ R $ø£è‘·yTÓ qÆ dü«s¡eTT‘√, $H˚<Tä '
R ni∫q$, yêõq' R >∑Ti¿eTT\T, uÛTÑ $ R H˚\ô|,’ ìù|‘·T' R |ü&qç $, uÛ>Ñ ï∑ ˙&É
<Ûä«»#·Ã¤Å‘Ó’' R $iÏ–b˛sTTq ø£|ü\TqT <Ûä«»eTT\TqT >=&ÉT>∑T\TqT ø£*–q{Ïº,
s¡<'’Ó∏ R s¡<eä∏ TT\‘√, uÛ÷Ñ ' R uÛ÷Ñ $T, ø°sêí R ì+&çq~, nuÛeÑ ‘Y R ÄjÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT n#·Ã≥ @qT>∑T\T $ø±s¡yTÓ qÆ dü«s¡eTT‘√ |òT” +ø±s¡eTT\T
#˚dæq$. >∑Ti¿eTT\T H˚\ô|’ ≈£L*q$. ø£|ü\TqT <Ûä«»eTT\TqT #Û·Á‘·eTT\TqT
eTTø£ÿ˝…’b˛>± n≥T¢ uÛÑ>∑ïeTT˝…’q s¡<∏äeTT\‘√ Ä Á|ü<˚X¯eT+‘·j·TT ì+&çb˛sTT
j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Ádüe‘ê s¡T~Ûsπ D≤<∏ä Ádüe+‘√´ <ä]Ù‘ê' |ü~∏ ˆ
$$<ÛX’Ó Ã¯ dü«HÓ’ s¡+¢ ø± qHê<ä $ø£è‘·+ ‘·<ë ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ádüe‘ê ` s¡T~Ûsπ D ` n<∏ä ` Ádüe+‘·´' ` <ä]Ù‘ê' ` |ü~∏ `
$$<Û'’Ó ` #· ` dü«HÓ'’ ` \+ø± ` qHê<ä ` $ø£è‘·+ ` ‘·<ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä |ü~∏ Ádüe‘ê s¡T~Ûsπ D Ádüe+‘·´' <ä]Ù‘ê'— ‘·<ë $$<Û'’Ó
dü«HÓ'’ \+ø± $ø£è‘·+ qHê<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, |ü~∏ R e÷s¡eZ TTq+<äT, Ádüe‘ê R bÕs¡T#·Tqï,
s¡T~Ûsπ D R s¡øeÔ£ TT‘√, Ádüe+‘·´' R @iT\T, <ä]Ù‘ê' R #·÷|üã&çq$, ‘·<ë R
n|ü&ÉT, $$<Û'’Ó R ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ , dü«HÓ'’ R <Û«ä qT\‘√, \+ø± R \+ø±q>∑se¡ TT,
$ø£è‘·+ R $ø£è‘·eTT>±, qHê<ä R |òTü Àwæ˝q¢… T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&É#·{Ï e÷s¡ZeTTq+<äT Á|üeVæ≤+#·T#·Tqï s¡ø£Ô|ü⁄ fÒiT\T
>±qe∫Ãq$. \+ø±q>∑s¡eTT n+‘·j·TT |üX¯óe⁄\ |ü≈£åî\ s¡ø£ÿdüT\ ni|ü⁄\‘√
(45) ` |ü+#·#·‘ê«]+X¯düs¡Z 69
$TøÏÿ* $ø£è‘·eTT>± HêÁø√•+∫q~.
XÀ¢ˆˆ dü ‘ê ÁqŒeè<ëΔ ì«ìVü≤‘·´ sêø£kå ÕHé
eTVü‰ã\ X¯Ã+&É|sü êÁø£eT' ø£|'æ ˆ
j·TTj·TT‘·T‡ s¡H’Ó ´' |ü⁄qπse sêø£ôå d'’
‘·<e˚ Ms√ -_Û»>±eT ‘√s¡DyéT ˆˆ 17
ª ne÷‘·´|ü⁄Á‘·e<Û√μ HêeT
|ü+#·#·‘ê«]+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘êHé ` Á|üeè<ëΔHé ` $ìVü≤‘·´ ` sêø£kå ÕHé ` eTVü‰ã\' `
#·+&É|sü êÁø£eT' ` ø£|'æ ` j·TTj·TT‘·T‡' ` nHÓ’ ´' ` |ü⁄q' ` @e ` sêø£ôå d'’ ` ‘·‘Y
` @e ` Ms¡' ` n_Û»>±eT ` ‘√s¡DyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ã\', #·+&É|sü êÁø£eT' dü' Ms¡' ø£|'æ Á|üeè<ëΔHé sêø£kå ÕHé
$ìVü≤‘·´, |ü⁄q' @e nHÓ’ ´' sêø£ôå d'’ j·TTj·TT‘·T‡', ‘·‘Y ‘√s¡Dy˚Te n_Û»>±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ã\' R eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&ÉTqT, #·+&É|sü êÁø£eT' R ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ
$Áø£eTeTT >∑\yê&ÉTq>∑T, Ms¡' R Ms¡T&Óq’ {Ï,º dü' ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT, Á|üeè<ëΔHé
R ô|#·TÃô|]–q, sêø£kå ÕHé R Ä sêø£då Tü \qT, $ìVü≤‘·´ R |ü]e÷]Ã, |ü⁄qπse R
eTi\>∑÷&É, nHÓ’ ´' sêø£ôå d'’ R Ç‘·sT¡ ˝…q’ s¡øÿ£ düT\‘√, j·TTj·TT‘·T‡' R j·TT<äeΔ TT
#˚jT· Tø√]ø£ >∑\yê&Ó,’ ‘·‘Y ‘√s¡DyéT @e R Ä ãVæ≤s›ê«s¡eTTH˚, n_Û»>±eT R
#˚s¡Tø=HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰ã\XÊ*j·TT ;Ûøs£ |¡ sü êÁø£y÷Ó ù|‘·T&ÉTqT n>∑T eTVü‰Ms¡T&Óq’
Ä Vü≤qTeT n≥T¢ ‘·qMT~øÏ #Ó\sπ – e∫Ãq Ä s¡øÿ£ düT\ q+<äiqT ñø£ÿ&É–+∫
Ç+ø£ q T n#· Ã {Ï sêø£ å d ü M s¡ T \‘√ b˛sê&É e ˝… q ì ≈£ î ‘· ÷ Vü ≤ \eTT‘√
Ç~eiø£{qÏ T+&çjT· T ≈£Ls¡TÃìj·TTqï Ä ãVæ≤s›ê«s¡eTTH˚ #˚sT¡ ø=HÓqT.
ªªne÷‘·´|ü⁄Á‘·e<Ûμä μ nqT q\Tã~jÓTÆ <äedüseZ¡ TT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
wü≥Ã‘ê«]+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ Vü≤‘ê qà+Á‹düT‘ê qT“<Δë« yêqπsD eTVü‰‘·àHê ˆ
sêeD dü‡+eè‘êø±s¡ X¯Ãø±s¡ eT‹ eTT‘·eÔ ÷yéT ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤‘êHé ` eT+Á‹düT‘êHé ` ãT<Δë« ` yêqπsD ` eTVü‰‘·àHê `
sêeD' ` dü+eè‘êø±s¡' ` #·ø±s¡ ` eT‹yéT ` ñ‘·eÔ ÷yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘·àHê yêqπsD eT+Á‹düT‘êHé Vü≤‘êHé ãT<Δë« sêeD'
dü+eè‘êø±s¡' (düH)é ñ‘·eÔ ÷+ eT‹+ #·ø±s¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘·àHê R eTVü≤˙j·TT&Ó’q{Ïº, yêqπsD R Vü≤qTeT#˚,
eT+Á‹düT‘êHé R eT+Á‹|ü⁄Á‘·T\qT, Vü≤‘êHé R #·+|üã&çq yê]ì>±, ãT<Δë« R
‘Ó*dæø=ì, sêeD' R sêeDT&ÉT, dü+eè‘êø±s¡' R <ë#·Tø=qã&çq dü«s¡÷|üeTT
>∑\yê&Ó,’ ñ‘·eÔ ÷+ R jÓ÷>∑ýÓTqÆ , eT‹+ R Ä˝À#·qqT, #·ø±s¡ R #˚ôdqT.
‹\ø£eTT :` dü+eè‘êø±s¡' ` nDT#·Tø=ìq ˝À|ü\qTqï uÛj Ñ T· eTT>∑\yê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT#˚‹˝À ‘êqT |ü+|æq eT+Á‹düT‘·T˝…\s¢ T¡ qT
Vü≤‘·e÷]q≥T¢ ‘Ó*dæø=ì sêeDT&ÉT ‘·qeTqdüT‡˝À >∑*–q uÛj Ñ T· eTTqT, X¯+ø£\qT
ô|ø’ Ï ø£q|ü&≈É î£ +&É nD#·Tø=ì uÛ≤$ø±s¡éTTqT >∑÷]Ã <Ûs’Ó ´¡ eTT‘√ Ä˝À#·qeTTqT
>±$+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü $s¡÷bÕø£j å T· ÷bÕøåö <äTs¡sΔ ¸¡ + #Óe’ sêø£då yü Té ˆ
Á|ü|Tüò dü+ uÛ≤düøs£ +í¡ #· |ü+#· ùdHêÁ>∑Hêj·Tø±Hé ˆˆ 2
XÀ¢ˆˆ Ä~<˚X¯ <äXÁ¯ ^y√ Msê qïj·T$XÊs¡<ëHé ˆ
Vü≤q÷eTÅ<VZä ≤ü DÒ e´Á>± Hê«j·TTy˚>d∑ eü ÷qT´~Û ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` $s¡÷bÕø£j å T· ÷bÕøåö ` <äTs¡sΔ ¸¡ + #· ` @e ` sêø£då yü Té `
(46) ` wü≥Ã‘ê«]+X¯düs¡Z 71
Á|ü|Tüò dü+ ` uÛ≤düøs£ +í¡ ` #· ` |ü+#· ` ùdHêÁ>∑Hêj·Tø±Hé ` Ä~<˚X¯ ` <äXÁ¯ ê'
` MsêHé ` qj·T$XÊs¡<ëHé ` Vü≤q÷eTÅ<VZä ≤ü DÒ ` e´Á>±Hé ` yêj·TTy˚>d∑ eü ÷Hé
` j·TT~Û ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' <äXÁ¯ ê' MsêHé, qj·T$XÊs¡<ëHé, Vü≤q÷eTÅ<VZä ≤ü DÒ e´Á>±Hé,
j·TT~Û yêj·TTy˚>d∑ eü ÷Hé $s¡÷bÕø£j å T· ÷bÕøåö sêø£då +ü <äTs¡sΔ ¸¡ + #Óe’ , Á|ü|Tüò dü+,
uÛ≤düøs£ +í¡ #· |ü+#·ùdHêÁ>∑Hêj·Tø±Héé Ä~<˚X.¯
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' <äX¯Áê' R Ä <äX¯ø£+sƒ¡T&ÉT, MsêHé R X¯Ss¡T\TqT,
qj·T$XÊs¡<ëHé R j·TT<äΔ˙‹ø√$<äT\TqT, Vü≤q÷eTÅ<äZVü≤DÒ R Vü≤qTeTqT
ã+~Û+#·T≥j·T+<äT, e´Á>±Hé R rÁeyÓTÆq yê+#Û·>∑\yês¡TqT, j·TT~Û R
j·TT<äeΔ TTq+<äT, yêj·TTy˚>d∑ eü ÷Hé R yêj·TTe⁄‘√ düe÷qyÓTqÆ y˚>e∑ TT>∑\yês¡TqT
n>∑T, $s¡÷bÕø£j å T· ÷bÕøåö R $s¡÷bÕ≈£îå ì, j·T÷bÕ≈£îå ì, sêø£då +ü R sêø£då Áü X‚wßü &˜ q’Ó ,
<äTs¡Δs¡¸+ R <äTs¡Δs¡T¸ì, Á|ü|òüTdü+ R Á|ü|òüTdüTì, uÛ≤düø£s¡í+ #· R uÛ≤düø£s¡Tíì, |ü+#· R
◊<äT>∑Ts¡T, ùdHêÁ>∑Hêj·Tø±Hé R ùdHê~Û|‘ü T· \qT, n~<˚X¯ R ÄC≤„|+æ #ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT <äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT yÓ+≥H˚ $s¡÷bÕ≈£îå &ÉT, j·T÷bÕ≈£îå &ÉT, <äTs¡sΔ T¡ ¸&TÉ ,
Á|ü|òüTdüT&ÉT, uÛ≤düø£s¡Tí&ÉT nHÓ&ÉT eTVü‰Ms¡T\TqT, j·TT<äΔ˙‹$XÊs¡<äT\TqT,
Vü≤qTeT+‘·Tì ã+~Û+∫ ‘Ó#·TÃ≥¬ø’ y˚–s¡|ü&ÉT#·Tqïyês¡TqT, j·TT<äΔeTTq
yêj·TT<˚e⁄ì‘√ düe÷qyÓTÆq #·Ts¡T≈£î<äqeTT >∑\yês¡TqT n>∑T ‘·q Á|ü<Ûëq
ôdH’ ê´~Ûø±s¡T˝…q’ ◊<äT>∑T]ì Vü≤qTeT+‘·Tì‘√ b˛s¡T≥¬ø’ ÄC≤„|+æ #ÓqT.
XÀ¢ˆˆ j·÷‘· ùdHêÁ>∑>± dü‡sπ « eTVü‰ã\|ü]Á>∑V‰ü ' ˆ
düyêõs¡<eä∏ ÷‘·+>± dü‡ ø£|æ XÊÙdü´‘ê$T‹ ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·÷‘· ` ùdHêÁ>∑>±' ` düsπ « ` eTVü‰ã\|ü]Á>∑V‰ü ' ` düyêõs¡<ä∏
e÷‘·+>±' ` dü' ` ø£|'æ ` XÊdü´‘êyéT ` Ç‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ùV≤ ùdHêÁ>∑>±' j·T÷j·T+ düπs« eTVü‰ã\|ü]Á>∑Vü‰'
düyêõs¡<eä∏ ÷‘·+>±' j·÷‘·— dü' ø£|'æ XÊdü´‘êyéT Ç‹ (Ä~<˚X)¯ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ùV≤ ùdHêÁ>∑>±' R z ôdH’ ê´~Û|‘ü T· ˝≤sê (j·T÷j·T+RMTs¡T) düsπ «
R n+<äsT¡ qT, eTVü‰ã\|ü]Á>∑V‰ü ' R >=|üŒ<Óq’ ôdq’ éTTqT yÓ+≥ì&ÉTø=ìqyê¬s,’
düyêõs¡<eä∏ ÷‘·+>±' R >∑Ti¿eTT\‘√&ÉqT s¡<eä∏ TT\‘√&ÉqT, @qT>∑T\‘√&ÉqT >∑÷&çq
yês¡>T∑ #·T, j·÷‘· R yÓ&\É T&ÉT, dü' ø£|'æ R Ä yêqs¡T&ÉT, XÊdü´‘ê+ R •øÏ+å |üã&ÉT>±ø£!
Ç‹ R nì, Ä~<˚X¯ R ÄC≤„|+æ #ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z ôdH’ ê´~Û|‘ü T· ˝≤sê! MT¬s\¢sT¡ qT ø£\dæ ÄeX¯´ø£yTÓ qÆ eTVü‰ôdq’ éTTqT
yÓ+≥u…≥Tºø=ì ø±e\dæqìï eTq @qT>∑T\qT, >∑Ti¿eTT\qT, s¡<eä∏ TT\qT >¬ ø’ =ì
Ä yêqs¡Tì MT<ä≈î£ b˛sTT Ä‘·ìì <ä+&ç+∫sêe˝…qT.
XÀ¢ˆˆ j·T‘ÓXÌÔ Ã¯ K\T uÛ≤e´+ kÕ´‘·Ô e÷kÕ<ä´ eHê\j·TyéT ˆ
ø£sà¡ #ê|æ düe÷<Ûj ˚ T· + <˚Xø¯ ±˝≤$s√~Û‘y· Té ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T‘Ó'ÌÔ ` #· ` K\T ` uÛ≤e´+ ` kÕ´‘Y ` ‘·yTé ` ÄkÕ<ä´ `
eHê\j·TyéT ` ø£sà¡ ` #· ` n|æ ` düe÷<Û̊jT· + ` <˚Xø¯ ±˝≤$s√~Û‘y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·+ eHê\j·T+ ÄkÕ<ä´ j·T‘Ó'ÌÔ uÛ≤e´+ kÕ´‘Y K\T! ø£sà¡ #·
n|æ <˚Xø¯ ±˝≤$s√~Û‘+· düe÷<Û̊jT· yéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·+ eHê\j·T+ R Ä yêqs¡Tì, ÄkÕ<ä´ R #˚], j·T‘Ó'ÌÔ R
C≤>∑s÷¡ ≈£î˝…,’ uÛ≤e´+ kÕ´‘Y K\T R j·TT+&Ée˝…qT düTMT!, ø£sà¡ #· n|æ R |üì>∑÷&É,
<˚Xø¯ ±\ n$s√~Û‘+· R <˚Xe¯ TTq≈£îqT ø±\eTTq≈£îqT $s√~Û+|üì~>±, düe÷<Ûj ˚ T· +
R #˚jT· e\dæq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` MT sê yêqs¡Tì‘√ ‘·\|ü&ÉTq|ü&ÉT n‹C≤>∑s¡÷≈£î\T>±
yÓT\>∑e\j·TTqT düTMT! n#·Ã≥ MTs¡T #˚j·TT ø£è‘·éTT ≈£L&É <˚X¯ø±\eTT\≈£î
$s¡T<äeΔ TT>±≈£î+&É düeTT∫‘·eTT>∑H˚ ìs¡«Væ≤+|üe\dæjT· Tqï~.
XÀ¢ˆˆ q Vü≤´Vü≤+ ‘·+ ø£|+æ eTH˚´ ø£sà¡ D≤ Á|ü‹‘·sÿ¡ j·THé ˆ
düs«¡ <∏ë ‘·qàVü≤<ä÷“¤‘+· eTVü‰ã\|ü]Á>∑V≤ü yéT ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` Væ≤ ` nVü≤+ ` ‘·+ ` ø£|+æ ` eTH˚´ ` ø£sà¡ D≤ `
Á|ü‹‘·sÿ¡ j·THé ` düs«¡ <∏ë ` ‘·‘Y ` eTVü≤‘Y ` uÛ÷Ñ ‘·+ ` eTVü‰ã\|ü]Á>∑V≤ü yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£sà¡ D≤ Á|ü‹‘·sÿ¡ j·THé nVü≤+ ‘·+ ø£|+æ q Væ≤ eTH˚´, ‘·‘Y
düs«¡ <∏ë eTVü‰ã\|ü]Á>∑V≤ü + eTVü≤‘Y uÛ÷Ñ ‘·yTé (kÕ´‘Y).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£sà¡ D≤ R ø£è‘·éTT#˚, Á|ü‹‘·sÿ¡ j·THé R Ä˝À∫+#·T#·T, nVü≤+ R
H˚qT, ‘·+ R n‘·ìì, ø£|+æ R yêqs¡Tì>±, q Væ≤ eTH˚´ R m+‘·e÷Á‘·eTTqT
nqTø=qqT, düs«¡ <∏ë R m\¢$<Ûeä TT\, ‘·‘Y R Äj·T~, eTVü‰ã\|ü]Á>∑V≤ü + R
>=|üŒ<Óq’ , uÛ÷Ñ ‘·+ R uÛ÷Ñ ‘·eTT, kÕ´‘Y R n>∑TqT.
(46) ` wü≥Ã‘ê«]+X¯düs¡Z 73
sê.•s√eTDÏ :` eTVü‰ã\|ü]Á>∑V≤ü + ` ‘·qqT #·T≥TºeTT{Ïqº eTVü‰ôdq’ éTT\qT
$<Û«ä +düeTT #˚jT· Tq{Ï~º nì ns¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n‘·&TÉ >±$+∫q ;Ûøs£ ø¡ è£ ‘·éTT\qTã{Ïº #·÷∫q#√ Ä‘·&TÉ øπ e\eTT
yêqs¡e÷Á‘·T&ÉT >±&Éì uÛ≤$+#·T#·THêïqT. düs¡«$<ÛäeTT\ Ä‘·&ÉT eTVü‰X¯øÏÔ
dü+|üqTï&Óq’ {Ïº ˇø£ eTVü‰uÛ÷Ñ ‘·yTÓ Æ j·TT+&Ée˝…qT.
XÀ¢ˆˆ yêqs√-j·T $T‹ C≤„‘ê« q Væ≤ X¯ó<Û´ä ‹ y˚T eTq' ˆ
HÓ’ yêVü≤+ ‘·+ ø£|+æ eTH˚´ j·T<∏j
˚ T· + Á|üdTü ‘Ô ê ø£<ë∏ ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yêqs¡' ` nj·TyéT ` Ç‹ ` C≤„‘ê« ` q ` Væ≤ ` X¯ó<Û´ä ‹ ` y˚T
` eTq' ` q ` @e ` nVü≤+ ` ‘·+ ` ø£|+æ ` eTH˚´ ` j·T<∏ë ` Çj·T+ `
Á|üdTü ‘Ô ê ` ø£<ë∏ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` y˚T eTq' nj·T+ yêqs¡' Ç‹ C≤„‘ê« q Væ≤ X¯ó<Û´ä ‹, j·T<∏ë
Çj·T+ Á|üdTü ‘Ô ê ø£<ë∏ (‘·<ë∏ ) nVü≤+ ‘·+ ø£|+æ HÓe’ eTH˚´.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` y˚T R Hê jÓTTø£ÿ, eTq' R eTqdüT‡, nj·T+ R á‘·&TÉ , yêqs¡'
R yêqs¡T&ÉT, Ç‹ R nì, C≤„‘ê« R ‘Ó*dæø=ì, q Væ≤ X¯ó<Û´ä ‹ R XÊ+‹ H=+<äT≥
˝Ò<Tä , j·T<∏ë R @Ø‹ì, Çj·T+ R á, Á|üdTü ‘Ô ê R Á|üdTü ‘Ô |· ⁄ü , ø£<ë∏ R eéVü‰s¡eTT,
(<äèX¯´‘˚ R ø±ìŒ+#·T#·Tqï<√) ‘·<ë∏ R Ä Ø‹ì, ‘·+ R Ä‘·ìì, ø£|+æ R yêqs¡Tì>±,
HÓe’ eTH˚´ R m+‘·e÷Á‘·eTT ‘·\#·qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á‘· &=ø£ yêqs¡T&Éì ‘Ó*dæø=ì H˚qT eTqdüT‡˝À ‘·è|æ|Ô &ü ˝É ≈Ò î£ HêïqT.
Á|üdüTÔ‘·eTT »s¡T>∑T#·Tqï ;Ûø£s¡ø£è‘·éTT\qTã{Ïº á‘·&ÉT yêqs¡e÷Á‘·T&Éì H˚
HÓ+‘·e÷Á‘·eTT $X¯«dæ+|üC≤\qT.
dü÷#·q : ` á XÀ¢øe£ TT ø=ìï Á|ü‘T· \˝À >±qe#·TÃ≥˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ uÛyÑ ˚ ~+Á<˚D yê düèwüº eTdüà<äs+ú¡ ‘·b˛ã˝≤‘Y ˆ
düHê>∑jT· ø£>å +∑ <Ûsä ê« <˚yêdüTs¡eTVü≤s¡¸jT· ' ˆˆ 8
XÀ¢ˆˆ j·TTcÕà_Û' Á|üV≤æ ‘Ó'’ dü‡s¬ ’ « s¡àj·÷ düV≤ü $ì]®‘ê' ˆ
‘Ó’ s¡eX¯´+ $<Ûë‘·e´+ e´©ø£+ øÏ+∫<˚e q' ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛyÑ ‘˚ Y ` Ç+Á<˚D ` yê düèwüyº Té ` ndüà<äs+ú¡ ` ‘·b˛ã˝≤‘Y `
düHê>∑jT· ø£>å +∑ <Ûsä ê«' ` <˚yêdüTs¡eTVü≤s¡¸jT· ' ` j·TTcÕà_Û' ` Á|üV≤æ ‘Ó'’ ` düs¬ ’ «' `
eTj·÷ ` düV≤ü ` $ì]®‘ê'. ‘Ó'’ ` neX¯´+ ` $<Ûë‘·e´+ ` e´©ø£+ ` øÏ+∫‘Y
` @e ` q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ndüà<äsyú¡ Té Ç+Á<˚D ‘·b˛ã˝≤‘Y (Ç<ä+) düèwü+º uÛyÑ ‘˚ —Y eTj·÷
Á|üV≤æ ‘Ó'’ j·TTcÕà_Û' eTj·÷ düV≤ü düHê>∑jT· ø£>å +∑ <Ûsä ê«', <˚yêdüTs¡eTVü≤s¡¸jT· ' $ì]®‘ê'—
neX¯´+ q' øÏ+∫‘Y @e e´∞ø£+ ‘Ó'’ $<Ûë‘·eýéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ndüà<äs+ú¡ R e÷ø=i¬ø,’ Ç+Á<˚D R <˚y+˚ Á<äTì#˚, ‘·b˛ã˝≤‘Y R
‘·|Xü Ù¯ øÏeÔ \q, Ç<ä+ R á eTVü‰uÛ÷Ñ ‘·eTT, düèwü+º R düèõ+|üã&çq~, uÛyÑ ‘˚ Y R
ø±e#·TÃqT, eTj·÷ R Hê#˚‘,· Á|üV≤æ ‘Ó'’ R |ü+|üã&çq{Ï,º j·TTcÕà_Û' R MT#˚‘,·
eTj·÷ düV≤ü R Hê‘√>∑\dæ, düHê>∑jT· ø£>å +∑ <Ûsä ê«' R Hê>∑T\‘√&ÉqT j·T≈£îå \‘√&ÉqT
>∑+<Ûäs¡T«\‘√&ÉqT ≈£L&çq{Ïº, <˚yêdüTs¡eTVü≤s¡¸j·T' R <˚e‘·\TqT, sêø£ådüT\TqT
eTVü≤s¡T¸\TqT, $ì]®‘ê' R z&ç+|üã&çjT· T+&ç], neX¯´+ R ‘·|Œü ìdü]>±, ‘Ó'’
@e R yê]#˚‘H· ,˚ (Ç<ä+ R á) øÏ+∫‘Y R @<√ˇø£, e´∞ø£+ R nÁ|æjT· eTT, q'
R eTq≈£î, $<Ûë‘·eýéT R #˚jT· ã&çjT· T+&ÉTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á yêqs¡s÷¡ |üyTÓ qÆ eTVü‰uÛ÷Ñ ‘·eTTqT <˚y+˚ Á<äT&˚ ‘·q ‘·|Xü Ù¯ øÏÔ
e\q eTqø=i≈£î>±qT düèwæ+º ∫ j·TT+&Ée#·TÃqT. ô|≈£îÿe÷iT\T Hê>∑T\T, j·T≈£îå \T,
>∑+<Ûäs¡T«\T, <˚e‘·\T, <ëqe⁄\T, eTVü≤s¡T¸\T Hê‘√ ø£\dæ MTj·T+<äiÏ#˚‘·qT
z&ç+|üã&ç j·TT+&ç] ø£<ë! yêπs H˚&TÉ eTq≈£î Vü‰ì ø£*+Z #·T≥¬ø’ á $<Ûyä TÓ qÆ
nÁ|æjT· eTTqT eTq≈£î düèwæ+º ∫ j·TT+<äTs¡T.
XÀ¢ˆˆ ‘·<e˚ HêÁ‘· dü+<˚V≤ü ' ÁedüV≤ü ´ |ü]>∑èVü≤´‘êyéT ˆ
Hêee÷H√´ uÛeÑ ~“¤XÃ¯ Vü≤] ØΔs|¡ sü êÁø£eT' ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` @e ` q ` nÁ‘· ` dü+<˚V≤ü ' ` Á|üdVü ≤ü ´ ` |ü]>∑èVü≤´‘êyéT
` q ` nee÷q´' ` uÛeÑ ~“¤' ` #· ` Vü≤]' ` BÛs|¡ sü êÁø£eT' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` Ç<ä+ ‘·‘Y @e— nÁ‘· dü+<˚V≤ü ' q (ndæ)Ô . Á|üdVü ≤ü ´ |ü]>∑èVü≤´‘êyéT—
BÛs|¡ sü êÁø£eT' Vü≤]' uÛeÑ ~“¤' q#· nee÷q´'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç<ä+ R á eTVü‰uÛ÷Ñ ‘·eTT, ‘·‘Y @e R Ä Ç+Á<ädèü wæj º T˚ — nÁ‘·
R á $wüj·TeTTq+<äT, dü+<˚Vü≤' R X¯+ø£, HêdæÔ R ˝Ò<äT— BÛs¡|üsêÁø£eT' R
<Ûs’Ó ´¡ j·TT‘·yTÓ qÆ |üsêÁø£eTeTT ø£*qZ {Ï,º Vü≤]' R yêqs¡T&ÉT, uÛeÑ ~“¤' R MT#˚‘,· q #·
nee÷q´' R m+‘·e÷Á‘·eTT nee÷ì+|üã&É≈L£ &É<Tä .
(46) ` wü≥Ã‘ê«]+X¯düs¡Z 75
>√$+<äsêJj·TeTT :` Ç+‘·≈£î|üPs¡«eTT |ü<äeT÷&ÉTy˚\ XÀ¢ø£eTT\T >∑&ç∫q$.
Ç~ |ü<äTHê\Ze düVü≤ÁdüeTTjÓTTø£ÿ Á|ü<∏äeT XÀ¢ø£eTT. >±j·TÁreT+Á‘·eTTq+<ä*
|ü<Tä Hê\Ze nø£så y¡ TÓ qÆ ªBÛμ j·TqT nø£så e¡ TT Ç+<äT Á|üjT· Tø£yÔ TÓ qÆ ~ (BÛs|¡ sü êÁø£eT')
‘ê‘·Œs¡éTT :` á yêqs¡T&ÉT Ä <˚y+˚ Á<äTì#˚ düèwæ+º |üã&çq eTVü‰uÛ÷Ñ ‘·yT˚ j·T>∑TqT.
Ç+<äT dü+<˚V≤ü eTT˝Ò<Tä . ø±ã{Ïº MT sê‘·ìì ã˝≤‘êÿs¡eTT>± |ü{ºÏ ã+~Û+∫ ‘Ó+&ÉT.
eTVü‰<ÛÓ’s¡´|üsêÁø£eTeTT\T ø£*Zq{Ïº Ä yêqs¡Tì m+‘·e÷Á‘·eTT nee÷qeTT
#˚j·T≈£î&ÉT.
XÀ¢ˆˆ <äècÕº Væ≤ Vü≤s¡jT· ' |üPs¡«+ eTj·÷ $|ü⁄\$Áø£e÷' ˆ
yê© #· düV≤ü düTÁ^y√ C≤+ãyê+X¯Ã eTVü‰ã\' ˆˆ 11
XÀ¢ˆˆ ˙\ ùd‡Hê|ü‹XËÃÌ e j˚T #êH˚´ ~«$<ë<äjT· ' ˆ
HÓe’ + ‘˚cÕ+ >∑‹ Ø“¤e÷ q ‘˚CÀ q |üsêÁø£eT' ˆˆ 12
XÀ¢ˆˆ q eT‹ s¡ï ã˝À‘ê‡Vü≤Ö q s¡÷|ü|]ü ø£\ŒqyéT ˆ
eTVü≤ ‘·‡‘·Ô « $T<ä+ CÒj
„ T· + ø£|sæ ÷¡ |ü+ eédæ‘ú y· Té ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äècÕº' ` Væ≤ ` Vü≤s¡jT· ' ` |üPs¡«+ ` eTj·÷ ` $|ü⁄\$Áø£e÷',
yê© ` #· ` düV≤ü düTÁê' ` C≤+ãyêHé ` #· ` eTVü‰ã\' ` ˙\' ` ùdHê|ü‹'
` #· ` @e ` j˚T ` #· ` nH˚´ ` ~«$<ë<äjT· ', q ` @e+ ` ‘˚cÕ+ ` >∑‹'
` ;Ûe÷ ` q ` ‘˚C' ` q ` |üsêÁø£eT', q ` eT‹' ` q ` ã˝À‘ê‡Vü≤Ö ` q
` s¡÷|ü|]ü ø£\ŒqyéT, eTVü≤‘Y ` dü‘Ô· «yéT ` Ç<ä+ ` CÒj „ T· + ` ø£|sæ ÷¡ |ü+ `
eédæ‘ú y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düV≤ü düTÁê' yê© #·, eTVü‰ã\' C≤+ãyêHé #·, ùdHê|ü‹'
˙\' #Óe’ , nH˚« ~«$<ë<äjT· ' j˚T $|ü⁄\$Áø£e÷' Vü≤s¡jT· ' |üPs¡«+ eTj·÷ <äècÕº
Væ≤, ‘˚cÕ+ >∑‹' @e+ ;Ûe÷ q— ‘˚»' q— |üsêÁø£eT' q, eT‹' q— ã˝À‘ê‡Vü≤Ö q—
s¡÷|ü|]ü ø£\Œq+ q— Ç<ä+ ø£|sæ ÷¡ |ü+ eédæ‘ú +· eTVü≤‘Y dü‘Ô· «+ CÒj „ T· yéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düV≤ü düTÁê' R düTÁê⁄ì‘√ >∑÷&çq{Ï,º yê© #· R yê*j·TTqT,
eTVü‰ã\' R eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ , C≤+ãyêHé #· R C≤+ãe+‘·T&ÉT, ùdHê|ü‹' R
ùdHê~Û|‹ü jÓTÆ q, ˙\' #· R ˙\T&ÉTqT, ~«$<ë<äjT· ' R ~«$<äT&ÉT eTTqï>∑T,
$|ü⁄\$Áø£e÷' R n$T‘·$Áø£eTeTT ø£*qZ {Ï,º nH˚´ R Ç‘·sT¡ ˝…q’ , j˚T Vü≤s¡jT· ' R
@ yêqs¡Ms¡T\T, |üPs¡«+ R Ç+‘·≈î£ eTT+<äT, eTj·÷ <äècÕº' R Hê#˚‘· #·÷&Éã&çs√,
‘˚cÕ+ R yê]øÏ, @e+ R á Ø‹>±, ;Ûe÷ >∑‹' R uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ >∑eTqeTT, q
R ˝Ò<Tä . ‘˚»' q R ‘˚»düT‡ ˝Ò<Tä , |üsêÁø£eT' q R |üsêÁø£eTeTT ˝Ò<Tä , eT‹' q R
Á|ü»„ ˝Ò<Tä , ã˝À‘ê‡Vü≤Ö q R X¯ø,ÔÏ j·TT‘ê‡Vü≤eTTqT ˝Òe⁄, s¡÷|ü|]ü ø£\Œq+ q R
ø±eTs¡÷|ü<Ûës¡DeTTqT ˝Ò<äT, ø£|æs¡÷|ü+ R yêqs¡s¡÷|üeTTqT, eédæú‘·+ R
<Û]ä +∫q{Ï,º Ç<ä+ R áj·T~, eTVü≤‘Y dü‘Ô· «+ R eTVü‰uÛ÷Ñ ‘·eTT>±, CÒj „ T· + R
‘Ó*j·T<ä–q~.
‹\ø£eTT :` ;Ûe÷ >∑‹' R eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT <ë{Ïe#·TÃ≥ nHÓ&ç uÛj
Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ
>∑eTqeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT |üPs¡«eTT n$T‘·|üsêÁø£eT dü+|üqTï˝…’q yêqs¡Ms¡T\qT
m+‘·eT+~H√ #·÷∫j·TT+{Ïì >∑<ë! Ä yê*, Ä düTÁê⁄&ÉT, eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ Ä
C≤+ãe+‘·T&ÉT, yêqs¡ùdHê Hêj·T≈£î&Óq’ ˙\T&ÉT, Ç+ø£qT ~«$<äT&ÉT eTTqï>∑T
ô|≈£îÿeT+~ yêqs¡jÓ÷<ÛäT\T Hê≈£î |ü]∫‘·T˝Ò. yê¬se«]˝ÀqT á$<ÛäyÓTÆq{Ïº
uÛj
Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ >∑‹ >±ì, X¯øÔÏ >±ì, eTVü‰Á|ü‘ê|üeTT >±ì |üsêÁø£eTeTT >±ì,
Á|ü»„ >±ì, X¯øñÔÏ ‘ê‡Vü≤eTT\T >±ì, ùd«#êÃ¤s÷¡ |ü<ëÛ s¡DX¯øÔÏ >±ì, >±ìŒ+|ü˝<Ò Tä .
n+<äT#˚ á‘·&TÉ yêqs¡s÷¡ |üeTTqT d”«ø£]+∫ j·TTqï n<äT“¤‘y· TÓ qÆ ˇø£ eTVü‰uÛ÷Ñ ‘·yT˚
j·Tì eTqeTT Á>∑V≤æ +#·e˝…qT.
XÀ¢ˆˆ Á|üjT· ‘·ï+ eTVü≤ <ëkúÕj·T ÁøÏjT· ‘ê eTdü´ ìÁ>∑V≤ü ' ˆ
ø±eT+ ˝Àø± Ådj Ôü T· ùd‡+Á<ë dü‡düTsêdüTs¡e÷qyê' ˆ
uÛeÑ ‘ê eTÁ>∑‘'· kúÕ‘·T+ q |üsê´bÕÔ s¡D≤õπs ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|üjT· ‘·ï+ ` eTVü≤‘Y ` ÄkúÕj·T ` ÁøÏjT· ‘êyéT ` ndü´ ` ìÁ>∑V≤ü '
` ø±eT+ ` ˝Àø±' ` Á‘·jT· ' ` ùd+Á<ë' ` düdTü sêdüTs¡e÷qyê' ` uÛeÑ ‘ê+ `
nÁ>∑‘'· ` kúÕ‘·T+ ` q ` |üsê´bÕÔ' ` s¡D≤õπs ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü≤‘Y Á|üjT· ‘·ï+ ÄkÕújT· ndü´ ìÁ>∑V≤ü ' ÁøÏjT· ‘êyéT, s¡D≤õπs
ùd+Á<ë' düdTü sêdüTs¡e÷qyê' ø±eT+ Á‘·jT· ' ˝Àø±' uÛeÑ ‘êyéT nÁ>∑‘'· kÕú‘T· +
|üsê´bÕÔ' q (uÛeÑ +‹).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü≤‘Y Á|üj·T‘·ï+ R >=|üŒ<Ó’q Á|üj·T‘·ïeTTqT, ÄkÕúj·T R
(46) ` wü≥Ã‘ê«]+X¯düs¡Z 77
ˇq]+∫, ndü´ R MìjÓTTø£ÿ, ìÁ>∑V≤ü ' R ìs√~Û+#·T≥, ÁøÏjT· ‘ê+ R #˚jT· ã&ÉT>±ø£,
s¡D≤õπs R s¡Ds¡+>∑eTTq, ùd+Á<ë' R Ç+Á<äTì‘√ >∑÷&çq{Ïj
º T· T, düdTü sêdüTs¡e÷qyê'
R <˚e<ëqee÷qe⁄\‘√ >∑÷&çq$j·TTq>∑T, Á‘·jT· ' ˝Àø±' R eT÷&ÉT˝Àø£eTT\TqT,
ø±eT+ R ùd«#·Ã>¤ ±, uÛeÑ ‘êyéT nÁ>∑‘'· R MT m<äT≥, kÕú‘T· + R ì\#·T≥≈£î,
|üsê´bÕÔ' R düeTs¡eú TT˝…q’ $, q uÛeÑ +‹ R ø±e⁄—
‘ê‘·Œs¡éTT :` >=|üŒ<Ó’q j·T‘·ïeTTqT >±+∫ á‘·ìì MTs¡T ã+~Û+|üe˝…qT.
Ç+Á<äTì‘√&ÉqT, <˚e<ëqee÷qe⁄\‘√&ÉqT ≈£L&ç e∫ÃqqT dü]j˚T j·TT<äuΔ ÷ÑÛ $T˝À
MT m<äT≥ ì\ã&ÉT≥≈£î yê]øÏ kÕeTs¡´ú eTT ø£\T>∑<Tä .
XÀ¢ˆˆ ‘·<ë∏ |æ ‘·T qj·TCÒq„ »j·Te÷ø±+ø£‘å ê s¡DÒ ˆ
Ä‘êà s¡øå£ ´' Á|üjT· ‘˚ïq j·TT<ädΔ ~æ ]Δ Ω #·+#·˝≤ ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·<ë∏ ` n|æ ` qj·TCÒq„ ` »j·TyéT ` Äø±+ø£‘å ê ` s¡DÒ ` Ä‘êà
` s¡øå£ ´' ` Á|üjT· ‘˚ïq ` j·TT<ädΔ ~æ 'Δ ` Væ≤ ` #·+#·˝≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë∏ |æ s¡DÒ »j·T+ Äø±+ø£‘å ê qj·TCÒq„ ‘·T Ä‘êà Á|üjT· ‘˚ïq
s¡øå£ ´'— j·TT<ädΔ ~æ 'Δ #·+#·˝≤ Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë∏ |æ R nsTTq|üŒ{ÏøìÏ , s¡DÒ R j·TT<äeΔ TTq+<äT, »j·T+ R
»j·TeTTqT, Äø±+ø£å‘ê R yê+∫Û+#·T#·Tqï{Ïº, qj·TCÒ„q ‘·T R j·TT<äΔ˙‹y˚‘·Ô
#˚‘e· ÷Á‘·eTT— Ä‘êà R ‘·q <˚V≤ü eTT, Á|üjT· ‘˚ïq R >=|üŒj·T‘·ïeTT‘√, s¡øå£ ´' R
s¡øÏå+#·Tø=qe\dæq~, j·TT<äΔdæ~Δ' R j·TT<äΔeTTq »j·Tdæ~Δ, #·+#·˝≤ Væ≤ R
#·+#·\yÓTÆq~>∑<ë.
‘ê‘·Œs¡éTT :` MTs¡T eTT˝À¢øe£ TT\qT »sTT+|ü>\∑ yêπs— nsTTq|üŒ{ÏøìÏ j·TT<äeΔ TT
q+<äT $»j·TeTTqT dü+bÕ~+|ü>√s¡T ˙‹y˚‘Ô· e÷Á‘·eTT ‘·qqT ‘êqT $TøÏÿ*
Á|üjT· ‘·ï|üPs¡«ø£eTT>± ø±bÕ&ÉTø=qe\dæjT· T+&ÉTqT. j·TT<äeΔ TTq+<äT $»j·TÁbÕ|æÔ
kÕ<Ûës¡DeTT>± nìX¯Ãj·TyÓTÆ j·TT+&ÉTqT >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ‘˚ kÕ«$Te#·q+ düsπ « Á|ü‹>∑èVü≤´ eTVü≤Ö»dü' ˆ
düeTT‘˚Œ‘·T s¡àVü‰y˚>± VüQ‘êX¯deü T‘˚»dü' ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚ ` kÕ«$Te#·q+ ` düπs« ` Á|ü‹>∑èVü≤´ ` eTVü≤Ö»dü' `
düeTT‘˚Œ‘·T' ` eTVü‰y˚>±' ` VüQ‘êX¯deü T‘˚»dü' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` eTVü≤Ö»dü' ‘˚ düsπ « kÕ«$Te#·q+ Á|ü‹>∑èVü≤´ VüQ‘êX¯deü T‘˚»dü'
eTVü‰y˚>±' (dü+‘·') düeTT‘˚Œ‘·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü≤Ö»dü' R eTVü‰|üsêÁø£eTe+‘·T˝…’q, ‘˚ düπs« R Ä
ùdHê~Û|‘ü T· \+<äsT¡ qT, kÕ«$Te#·q+ R Á|üuTÑÛ e⁄jÓTTø£ÿ e÷≥qT, Á|ü‹>∑èVü≤´ R
d”«ø£]+∫, VüQ‘êX¯deü T‘˚»dü' R n–ï¨Á‘·Tì‘√ düe÷qyÓTqÆ ‘˚»düT‡ >∑\yês¡TqT,
eTVü‰y˚>±' R n$T‘·yTÓ qÆ y˚>e∑ TT>∑\yês¡TqT, dü+‘·' R n>∑T#·T, düeTT‘˚Œ‘·T' R
MT~øÏ m–]].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä ùdHêHêj·T≈£î\T @e⁄s¡TqT ‘·eT Á|üuTÑÛ e⁄ Ä»„qT d”«ø£]+∫
n–ï¨Á‘·eTT\e˝… »«*+#·T#·T n$T‘·yTÓ qÆ y˚>e∑ TT‘√ n≥qT+&ç j·TT<äuΔ ÷ÑÛ $TøÏ
m>∑dæb˛sTT].
XÀ¢ˆˆ s¡<’Ó∏ s¡à ‘ÓXÌÔ Ã¯ e÷‘·+>¬ ’ sê«õ_ÛXÃ¯ eTVü‰»yÓ'’ ˆ
X¯ÅôdÔÌX¯Ã $$<ÛÓ’ d”Ô¬øåíÌ d‡ü s¬ ’ « XÀÃ|ü∫‘ê ã˝…'’ ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` s¡<'’Ó∏ ` eT‘Ó'ÌÔ ` #· ` e÷‘·+>¬ '’ ` yêõ_Û' ` #· ` eTVü‰»yÓ'’ `
X¯ÅôdÔÌ' ` #· ` $$<ÛÓ’' ` r¬øåíÌ ' ` düs¬ ’ «' ` #· ` ñ|ü∫‘ê' ` ã˝…'’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (‘˚) s¡<'’Ó∏ eT‘Ó'ÌÔ e÷‘·+>¬ '’ #· eTVü‰»yÓ'’ yêõ_ÛXÃ¯ , r¬øåíÌ '
$$<Û'’Ó X¯Åôd'ÌÔ #·, düs¬ ’ «' ã˝…'’ #· ñ|ü∫‘ê' düeTT‘˚Œ‘·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (‘˚ R Ä |ü+#· ùdHêHêj·T≈£î\T) s¡<'’Ó∏ R s¡<eä∏ TT\‘√&ÉqT, eT‘Ó'ÌÔ
R eT~+∫q, e÷‘·+>¬ '’ R @qT>∑T\‘√&ÉqT, eTVü‰»yÓ'’ R eTVü‰y˚>e∑ TT>∑\, yêõ_Û'
#· R >∑Ti¿eTT\‘√&ÉqT, r¬øåíÌ ' R yê&çjTÆÓ q, $$<Û'’Ó R |ü\T$<Ûeä TT˝…q’ , X¯Åôd'ÌÔ #· R
Äj·TT<Ûeä TT\‘√&ÉqT, düs¬ ’ «' R m\¢$<Ûeä TT˝…q’ , ã˝…'’ R ã\eTT\‘√&ÉqT, ñ|ü∫‘ê'
R ≈£L&ÉTø=qïyê¬s,’ (düeTT‘˚Œ‘·T' R m>∑d]æ ).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä ùdHêHêj·Tø£|+ü #·øe£ TT ÁX‚weü̃ TT˝…q’ s¡<eä∏ TT\qT, eT~+∫q
@qT>∑T\qT, n$T‘·y˚>∑eTT >∑\ nX¯«eTT\qT, |ü\T$<ÛäeTT˝…’q yê&ç>∑\
Äj·TT<Ûeä TT\qT, #·‘T· s¡+>∑ ã\eTT\qT, nìï{Ïì #·øÿ£ >± düeT≈£Ls¡TÃø=ì Vü≤qTeT
MT<äøÏ yÓ&˝É q… T.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü+Ô <ä<èä X¯ó Ø«sê B|üé÷q+ eTVü‰ø£|yæ Té ˆ
s¡•àeT+‘· $Ty√<ä´+‘·+ dü«‘˚CÀs¡•àe÷*qyéT ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·+ ` <ä<èä X¯ó' ` Msê' ` B|üé÷q+ ` eTVü‰ø£|yæ Té ,
s¡•àeT+‘·yTé ` Çe ` ñ<ä´+‘·+ ` dü«‘˚CÀs¡•àe÷*qyéT ˆˆ
(46) ` wü≥Ã‘ê«]+X¯düs¡Z 79
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' (‘˚) Msê' dü«‘˚CÀs¡•àe÷*qyéT, B|üé÷q+ ‘·+
eTVü‰ø£|yæ Té , ñ<ä´+‘·+ s¡•àeT+‘·yTé Çe <ä<èä X¯ó'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, ‘˚ Msê' R Ä Ms¡T\T, ñ<ä´+‘·+ R ñ<äsTT+#·T
#·Tqï{Ï,º s¡•àeT+‘·yTé Çe R uÛ≤düÿs¡Tìe˝…, dü«‘˚CÀs¡•àe÷*qyéT R ‘·q ‘˚»düT‡
nHÓ&TÉ Á|üø±X¯eTT ø£*j Z T· Tqï, B|üé÷q+ R Á|ü»«*+#·T#·Tqï, ‘·+ eTVü‰ø£|yæ Té
R Ä yêqs¡ÁX‚wßü ì˜ , <ä<èä X¯ó' R #·÷∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ yÓ&É*e∫Ãq Ä ùdHê~Û|ü‘·T ˝…’<äT>∑Ts¡TqT n|ü&˚
ñ<äsTT+#·T#·Tqï dü÷s¡T´ìe˝… ‘·q ‘˚CÀ$X‚weü TT#˚‘· Á|ü»«*+#·T#·Tqï yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó
Vü≤qTeTqT >±+∫].
XÀ¢ˆˆ ‘√s¡Ddü+ú eT¨‘ê‡Vü≤+ eTVü‰dü‘Ô· «+ eTVü‰ã\yéT ˆ
eTVü‰eT‹+ eTVü‰y˚>+∑ eTVü‰ø±j·T+ eTVü‰uÛTÑ »yéT ˆˆ 19
XÀ¢ˆˆ ‘·+ düMT¬øå é ‘˚ düsπ « ~≈£îå düsê« dü«edæ‘ú ê' ˆ
‘Ó’ ôdÔÌ' Á|üVü≤s¡D…Æ Ø“¤yÓTÆ s¡_Ûù|‘·T düÔ‘· düÔ‘·' ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘√s¡Ddü+ú ` eT¨‘ê‡Vü≤+ ` eTVü‰dü‘Ô· «+ ` eTVü‰ã\yéT `
eTVü‰eT‹+ ` eTVü‰y˚>+∑ ` eTVü‰ø±j·T+ ` eTVü‰uÛTÑ »yéT ` ‘·+ ` düMTø£å ´ `
@e ` ‘˚ ` düsπ « ` ~≈£îå ` düsê«düT ` nedæ‘ú ê' ` ‘Ó'’ ` ‘Ó'’ ` Á|üV≤ü s¡D'Æ… `
;ÛyTÓ 'Æ ` n_Ûù|‘·T' ` ‘·‘'· ` ‘·‘'· ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘√s¡Ddü+ú eT¨‘ê‡Vü≤+, eTVü‰dü‘Ô· «+ eTVü‰ã\+, eTVü‰eT‹+,
eTVü‰y˚>+∑ , eTVü‰ø±j·T+ eTVü‰uÛTÑ »+ ‘·+ düMTø£å ´ @e düsπ « düsê«düT ~≈£îå nedæ‘ú ê',
‘·‘'· ‘·‘'· ;ÛyTÓ 'Æ ‘Ó'’ ‘Ó'’ Á|üV≤ü s¡D'Æ… n_Ûù|‘·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘√s¡Ddü+ú R ãVæ≤s›ê«s¡eTTô|’ ≈£Ls¡TÃqïyê&ÉTqT, eT¨‘ê‡Vü≤+
R >=|üŒ ñ‘ê‡Vü≤eTT >∑\yê&ÉTqT, eTVü‰dü‘·Ô «+ R >=|üŒX¯øÔÏ >∑\yê&ÉTqT, eTVü‰ã\+
R >=|üŒ ã\eTT >∑\yê&ÉTqT, eTVü‰eT‹+ R >=|üŒ Á|ü»„ >∑\yê&ÉTqT, eTVü‰uÛTÑ »+
R >=|üŒ uÛTÑ »eTT\T >∑\yê&ÉTqT n>∑T, ‘·+ R Ä Vü≤qTeTqT, düMTø£å ´ @e R
#·÷∫j˚T, ‘˚ düsπ « R yê¬s\¢sT¡ qT, düsê«düT ~≈£îå R nìïyÓ|’ ⁄ü \+<äTqT, nedæ‘ú ê' R
ì\∫b˛sTTq yê¬s,’ ‘·‘'· ‘·‘'· R Ä j·÷ ~≈£îÿ\qT+&ç, ;ÛyTÓ 'Æ R uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ {Ï,º
‘Ó'’ ‘Ó'’ Á|üV≤ü s¡D'Æ… R Ä j·÷ Äj·TT<Ûeä TT\‘√, n_Ûù|‘·T' R MT<äã&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä ùdHê~Û|‘ü T· ˝…<’ Tä >∑Ts¡TqT Ä ÁbÕkÕ<äãVæ≤s›ê«s¡eTTô|’ n$T‘·yTÓ qÆ
ñ‘ê‡Vü≤eTT‘√&ÉqT X¯øÏÔ‘√&ÉqT ã\eTT‘√&ÉqT Á|ü»„‘√&ÉqT y˚>∑eTT‘√&ÉqT
$sêõ\T¢#·T, <Ûäè&ÛÉeTT˝…’q uÛÑT»eTT\‘√&ÉqT X¯Øs¡eTT‘√&ÉqT >±qe#·TÃ#·Tqï
eTVü‰Ms¡T&Óq’ Ä Vü≤qTeTqT #·÷∫ yÓ+≥H˚ eT÷\eT÷\\≈£î uÀsTT ì\∫ ‘·eT
‘·eT rø£åíeTT˝…q’ Äj·TT<Ûeä TT\qT #˚‘· <Û]ä +∫ nìïyÓ|’ ⁄ü \ qT+&ç e∫Ã Ä‘·ìô|’
ã&ç].
XÀ¢ˆˆ ‘·dü´ |ü+#êj·TkÕ d”Ôøåí±dæ‡‘ê' |”‘e· TTU≤ X¯Ùsê' ˆ
•s¡ düT´‘·Œ\|üÁ‘êuÛ≤ <äTs¡sπΔ D ìbÕ‹‘ê' ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` |ü+#· ` Äj·TkÕ' ` røåí±' ` dæ‘ê' ` |”‘e· TTU≤' ` X¯sê'
` •s¡dæ ` ñ‘·Œ\|üÁ‘êuÛ≤' ` <äTs¡sπΔ D ` ìbÕ‹‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·dü´ •s¡dæ <äTs¡ΔπsD Äj·TkÕ', røåí±', dæ‘ê' |”‘·eTTU≤'
ñ‘·Œ\|üÁ‘êuÛ≤' |ü+#·Xs¯ ê' ìbÕ‹‘ê'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·d´ü R Ä Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, •s¡dæ R •s¡dTü ‡q, Äj·TkÕ' R
˝ÀVü≤ì]à‘·eTT\TqT, røåí±' R yê&çjÓÆTq$j·TTqT, dæ‘ê' R ‘Ó\¢ì$j·TTqT,
|”‘e· TTU≤' R |ü#Ã· ì eTT*øÏ ø£*–q$j·TTqT, ñ‘·Œ\|üÁ‘êuÛ≤' R ø£\TeiÒ≈î£ \e+{Ï
ø±+‘·T\T >∑\$j·TTq>∑T, |ü+#·Xs¯ ê' R ◊<äTu≤DeTT\T, <äTs¡sπΔ D R <äTs¡sΔ T¡ ì#˚,
ìbÕ‹‘ê' R Á|üj÷Ó –+|üã&çq$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yê]˝À <äTs¡sΔ T¡ &ÉqTyê&ÉT Vü≤qTeT •s¡dTü ‡ô|’ ˝ÀVü≤ì]à‘·eTT˝…’
ã+>±s¡TeTT*øÏ >∑*– yê&çy’Ó ø£\TeiÒ≈î£ \e+{Ïô|’ ‘Ó\ì¢ ø±+‘·T\T>∑\yÓ’ j·TTqï
◊<äTu≤DeTT\qT Á|üj÷Ó –+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘Ó'’ |ü+#·_Û sê$<ä'Δ X¯s¬ ’ •Ùs¡dæ yêqs¡' ˆ
ñ‘·ŒbÕ‘· q<äH√« ´$Tï ~XÀ <äX¯ $Hê<äjT· Hé ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘Ó'’ ` |ü+#·_'Û ` Ä$<ä'Δ ` X¯s¬ '’ ` •s¡dæ ` yêqs¡' `
ñ‘·ŒbÕ‘· ` q<äHé ` y√´$Tï ` ~X¯' ` <äX¯ ` $Hê<äjT· Hé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' yêqs¡' •s¡dæ ‘Ó’' |ü+#·_Û' X¯¬s’' Ä$<äΔ' <äX¯ ~X¯'
$Hê<äjT· Hé q<äHé y√´$Tï ñ‘·ŒbÕ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' yêqs¡' R Ä Vü≤qTeT, •s¡dæ R •s¡dTü ‡q+<äT, ‘Ó'’ |ü+#·_'Û
X¯¬s’' R Ä jÓÆT<äT u≤DeTT\#˚, Ä$<äΔ' R ø=≥ºã&çqyê&Ó’, <äX¯ ~X¯' R |ü~
~≈£îÿ\qT, $Hê<äjT· Hé R Á|ü‹<Û«ä ì+|ü #˚jT· T#·T, q<äHé R >∑]+® #·T#·T, y√´$Tï R
(46) ` wü≥Ã‘ê«]+X¯düs¡Z 81
Äø±X¯eTTq+<äT, ñ‘·ŒbÕ‘· R m–¬sqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Vü≤qTeT Ä jÓTÆ <äT u≤DeTT\T ‘·q ‘·\≈£î ‘·>T∑ \>∑H˚
m\¢~≈£îÿ\T |æøÿ£ {Ï\T¢q≥T¢ >∑]+® #·T#·T Äø£deü TTq ø¬ –ôdqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘·düTÔ <äTs¡Δs√ Ms¡ dü‡s¡<∏ä dü‡»´ø±s¡Tàø£' ˆ
øÏs¡Hé X¯s¡X¯‘Ó’ d”Ô¬øåíÌ s¡_ùÛ |<˚ eTVü‰ã\' ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·T ` <äTs¡sΔ '¡ ` Ms¡' ` düs<¡ 'ä∏ ` dü»´ø±s¡Tàø£' ` øÏsH¡ é
` X¯sX¡ ‘¯ ’Ó ' ` r¬øåíÌ' ` n_Ûù|<˚ ` eTVü‰ã\' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· eTVü‰ã\' Ms¡' <äTs¡sΔ '¡ düs<¡ 'ä∏ dü»´ø±s¡Tàø£' (düH)é r¬øåíÌ'
X¯sX¡ ‘¯ '’Ó øÏsH¡ é n_Ûù|<˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, eTVü‰ã\' R eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&ÉTqT, Ms¡' R
X¯Ss¡T&ÉTqT n>∑T, <äTs¡Δs¡' R <äTs¡Δs¡T&ÉT, düs¡<∏ä' R s¡<∏äeTT‘√ ≈£L&çqyê&ÉTqT,
dü»´ø±s¡Tàø£' R m≈£îÿô|{Ïqº $\T¢>\∑ yê&ÉTqT n>∑T#·T, r¬øåíÌ' R yê&çjTÆÓ q, X¯sX¡ ‘¯ '’Ó
R e+<ä\ ø=\~u≤DeTT\‘√, øÏsH¡ é R yÓ<»ä \T¢#T· , n_Ûù|<˚ R MT~øÏ e#ÓÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ms¡T&ÉTqT eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&ÉTqT n>∑T Ä <äTs¡sΔ T¡ &ÉT s¡<eä∏ TT‘√&ÉqT
m≈£îÿ ô|{Ïºq $\T¢‘√&ÉqT MT~øÏ m>∑dæ yê&çjÓÆTq u≤DeTT\qT e+<ä\ø=\~
Vü≤qTeTô|’ ≈£î]|æ+#·<=&É>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ dü ø£|æ sê«s¡j÷· e÷dü ‘·+ y√´$Tï X¯se¡ ]¸DyéT ˆ
eèwæeº T+‘·+ |üj÷Ó <ë+‘˚ |üj÷Ó <ä$Te e÷s¡T‘·' ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ø£|'æ ` yês¡j÷· e÷dü ` ‘·+ ` y√´$Tï ` X¯se¡ ]¸DyéT `
eèwæeº T+‘·+ ` |üj÷Ó <ë+‘˚ ` |üj÷Ó <äyTé ` Çe ` e÷s¡T‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ø£|æ' y√´$Tï X¯s¡e]¸D+ ‘·+ |üjÓ÷<ë+‘˚ e÷s¡T‘·'
eèwæeº T+‘·+ |üj÷Ó <äyTé Çe yês¡j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT, y√´$Tï R Äø£deü TTq+<äT, X¯se¡ ]¸D+
R u≤DeTT\qT ≈£î]|æ+#·T#·Tqï, ‘·+ R Ä <äTs¡Δs¡Tì, |üjÓ÷<ë+‘˚ R
esê¸ø±\eTT∫es¡, e÷s¡T‘·' R yêj·TTe⁄, eèwæºeT+‘·+ R e]¸+#·T#·Tqï{Ïº,
|üj÷Ó <äyTé Çe R y˚T|òTü eTTqTe˝…, yês¡j÷· e÷dü R n&É–¶ +#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Vü≤qTeT ‘·q‘√ Äø£deü TTq≈£î e∫Ã ‘·qô|’ u≤DeTT\T
≈£î]|æ+#·T#·Tqï{Ïº Ä <äTs¡Δs¡Tì X¯s¡‘êÿ\eTTq+<äT »\T¢\qT ≈£î]|æ+#·T#·Tqï{Ïº
y˚T|òTü eTTqT yêj·TTe⁄ <ä÷s¡eTTq ø¬ >∑Ts¡>={Ïqº ≥T¢>± m>∑Ts¡>=f…qº T.
XÀ¢ˆˆ ns¡´› e÷q dü‘Ô · ùdqÔ <äTs¡sπΔ D≤ì˝≤‘·à»' ˆ
#·ø±s¡ ø£<qä + uÛ÷Ñ jÓ÷ eés¡‘Δ · #· y˚>y∑ êHé ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ns¡´› e÷q' ` ‘·‘'· ` ‘˚q ` <äTs¡sπΔ D ` nì˝≤‘·à»' ` #·ø±s¡ `
ø£<qä + ` uÛ÷Ñ j·T' ` eés¡‘Δ · ` #· ` y˚>y∑ êHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· y˚>y∑ êHé nì˝≤‘·à»' ‘˚q <äTs¡sπΔ D ns¡´› e÷q' ø£<qä +
#·ø±s¡. uÛ÷Ñ j·T' eés¡‘Δ · #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, y˚>y∑ êHé R y˚>e∑ +‘·T&Óq’ {Ï,º nì˝≤‘·à»' R
yêj·TTq+<äqT&Óq’ Vü≤qTeT, ‘˚q <äTs¡sπΔ D R Ä <äTs¡sΔ T¡ ì#˚, ns¡´› e÷q' R |”&+ç |ü
ã&ÉT#·Tqïyê&Ó,’ ø£<qä + R j·TT<äeΔ TTqT, #·ø±s¡ R #˚ôdqT. uÛ÷Ñ j·T' R ‹]–,
eés¡‘Δ · #· R $TøÏÿ*>± eè~ΔH=+<ÓqT ≈£L&É.
dü÷#·q :` ªø£<qä +μ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªìq<ä+μ nì bÕsƒê+‘·se¡ TT. nq>±
>=|üŒ>∑sq®¡ #˚ôdqT nì ns¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT eTVü‰y˚>X∑ Ê*jÓTÆ q Vü≤qTeT <äTs¡sΔ T¡ ì#˚ n≥T¢ |”&+ç |ü
ã&ÉT#·TH˚ $TøÏÿ* $»è+_Û+∫ ‹]– eTVü‰j·TT<äeΔ TT #˚jT· kÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ dü <ä÷s¡+ düV≤ü k˛‘·Œ‘·´ <äTs¡sΔ d¡ ´ü s¡<˚∏ Vü≤]' ˆ
ì|übÕ‘· eTVü‰y˚>√ $<äT´Á<ë•]Zsê$e ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` <ä÷s¡+ ` düV≤ü kÕ ` ñ‘·Œ‘·´ ` <äTs¡sΔ d¡ ´ü ` s¡<˚∏ ` Vü≤]',
ì|übÕ‘· ` eTVü‰y˚>'∑ ` $<äT´Á<ë•' ` –sö ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰y˚>'∑ dü' Vü≤]' düV≤ü kÕ <ä÷s¡yTé ñ‘·Œ‘·´ $<äT´Á<ë•'
–sö Çe <äTs¡sΔ d¡ ´ü s¡<˚∏ ì|übÕ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰y˚>∑' dü' Vü≤]' R n$T‘· y˚>∑e+‘·T&Ó’q Ä Vü≤qTeT,
düV≤ü kÕ R yÓ+≥H˚, <ä÷s¡+ R <ä÷s¡eTT>±, ñ‘·Œ‘·´ R MT~øÏ m–], $<äT´Á<ë•'
R $<äT´‘·T\Ô düeT÷Vü≤yÓTqÆ |æ&TÉ >∑T, –sö Çe R |üs«¡ ‘·eTTq+<äTe˝…, <äTs¡sΔ d¡ ´ü R
<äTs¡sΔ T¡ ìjÓTTø£ÿ, s¡<˚∏ R s¡<eä∏ TTq+<äT, ì|übÕ‘· R ñiÏø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Vü≤qTeT yÓ+≥H˚ Äø£deü TTMT~ ø¬ –]b˛sTT |üs«¡ ‘·eTTô|’
(46) ` wü≥Ã‘ê«]+X¯düs¡Z 83
|æ&TÉ >∑T |ü&qç ≥T¢>± n$T‘·yTÓ qÆ y˚>e∑ TT‘√ <äTs¡sΔ T¡ ì s¡<eä∏ TTMT~øÏ ñiÏø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡ eT~∏‘êcºÕX¯«+ s¡<+ä∏ uÛ>Ñ ±ïø£≈å L£ ãs¡yTé ˆ
$Vü‰j·T q´|ü‘‘· Y uÛ÷Ñ eTÚ <äTs¡sΔ ¡ düÔ ´ø£JÔ $‘·' ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` dü' ` eT~∏‘êcºÕX¯«+ ` s¡<+ä∏ ` uÛ>Ñ ±ïø£≈å L£ ãs¡yTé `
$Vü‰j·T ` q´|ü‘‘· Y ` uÛ÷Ñ eTÚ ` <äTs¡sΔ '¡ ` ‘·´ø£JÔ $‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· dü' <äTs¡sΔ '¡ eT~∏‘êcºÕX¯«+ uÛ>Ñ ±ïø£≈å L£ ãs¡+ s¡<+ä∏ $Vü‰j·T
‘·´ø£JÔ $‘·' düHé uÛ÷Ñ eTÚ q´|ü‘‘· .Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, dü' <äTs¡sΔ '¡ R Ä <äTs¡sΔ T¡ &ÉT, eT~∏‘êcºÕX¯«+ R
#·+|üã&çq mì$T~ >∑Ti¿eTT\T ø£*–q{Ïj º T· T, uÛ>Ñ ±ïø£≈å L£ ãs¡+ R $]–b˛sTTq
Çs¡TdüTqT ø±&çjT· TqT >∑\~j·TTqT n>∑T, s¡<+ä∏ R s¡<eä∏ TTqT, $Vü‰j·T R $&ç∫,
uÛ÷Ñ eTÚ R H˚\ô|,’ q´|ü‘‘· Y R |ü&qÓ T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &Ü <äTs¡sΔ T¡ &ÉT ‘·q s¡<eä∏ TTq≈£î ø£{qºÏ mì$T~ >∑Ti¿eTT\TqT
q*– eTT<äj › TÆÓ b˛e>± s¡<#ä∏ Á· ø£eTT\TqT H=>∑\TqT eTTø£ÿeTTø£ÿ˝…’ b˛e>± H˚\ô|’
>∑÷* ndüTe⁄\T u≤ôdqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·+ $s¡÷bÕø£j å T· ÷bÕøåö <äècºÕ« ì|ü‹‘·+ uÛTÑ $ ˆ
dü+C≤‘·s√cÂ <äTs¡sΔ ê¸ e⁄‘˚Œ‘·‘T· s¡]+<äeTÚ ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` $s¡÷bÕø£j å T· ÷bÕøåö ` <äècºÕ« ` ì|ü‹‘·+ ` uÛTÑ $ `
dü+C≤‘·s√cÂ ` <äTs¡sΔ ö¸ ` ñ‘˚Œ‘·‘T· ' ` n]+<äeTÚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·+ uÛTÑ $ ì|ü‹‘·+ <äècºÕ« <äTs¡sΔ ö¸ n]+<äeTÚ, $s¡÷bÕø£å
j·T÷bÕøåö dü+C≤‘·s√cÂ (dü+‘Í) ñ‘˚Œ‘·‘T· '.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·+ R Ä <äTs¡sΔ T¡ ¸ì, uÛTÑ $ R H˚\ô|,’ ì|ü‹‘·+ R ≈£L*qyêìì>±,
<äècºÕ« R #·÷∫, <äTs¡sΔ ö¸ R m~]+|ü X¯ø´£ eTT>±ì yês¡TqT, n]+<äeTÚ R X¯Á‘·T
eTs¡›qT\TqT n>∑T, $s¡÷bÕø£åj·T÷bÕøåö R $s¡÷bÕ≈£åî&ÉT j·T÷bÕ≈£åî&ÉT nqT
ùdHê~Û|‘ü T· *s¡Te⁄s¡TqT, dü+C≤‘·s√cÂ (dü+‘Í) R »ì+∫q eTVü‰s√wüeTT >∑\yê¬s,’
ñ‘˚Œ‘·‘T· ' R MT~øÏ m>∑d]æ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` <äTs¡sΔ T¡ &Ü Ø‹>± H˚\>∑÷\T≥qT p∫ eTVü‰|üsêÁø£eTe+‘·T\>∑T
$s¡÷bÕ≈£îå &ÉT j·T÷bÕ≈£îå &ÉT nqT Çs¡Te⁄s¡T ùdHê~Û|‘ü T· \TqT n$T‘·yTÓ qÆ s√cÕy˚Xe¯ TT
H=+~ Vü≤qTeT MT~øÏ m>∑d]æ .
XÀ¢ˆˆ dü ‘êuÛ≤´+ düV≤ü k˛‘·Œ‘·´ $wæ̃‘√ $eT˝Ò-+ãπs ˆ
eTT<äsZ êuÛ≤´+ eTVü‰u≤VüQ s¡«ø£å dü´_ÛV≤ü ‘·' ø£|'æ ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘êuÛ≤´+ ` düV≤ü kÕ ` ñ‘·Œ‘·´ ` $wæ‘˜ '· ` $eT˝Ò ` n+ãπs
` eTT<äsZ êuÛ≤´+ ` eTVü‰u≤VüQ' ` eø£då æ ` n_ÛV≤ü ‘·' ` ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰u≤VüQ' dü' ø£|'æ $eT˝Ò n+ãπs $wæ̃‘'· ‘êuÛ≤´+ düV≤ü kÕ
ñ‘·Œ‘·´ eTT<äsZ êuÛ≤´+ eø£då æ n_ÛV≤ü ‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $eT˝Ò R ìs¡à\yÓTqÆ {Ï,º n+ãπs R Äø±X¯eTTq+<äT, $wæ‘˜ '· R
ì\∫j·TTqï{Ï,º eTVü‰u≤VüQ' R eTVü‰Ms¡T&Óq’ , dü' ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT, ‘êuÛ≤´+
R Ä $s¡÷bÕø£j å T· ÷bÕ≈£îå *s¡Te⁄]#˚, düV≤ü kÕ R yÓ+≥H˚, ñ‘·Œ‘·´ R MT~¬ø–],
eTT<äsZ êuÛ≤´+ R s¬ +&ÉT ÇqT|ü >∑T~j·T\#˚‘,· eø£då æ R i=eTTàô|,’ n_ÛV≤ü ‘·' R
ø=≥ºã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ìs¡à\yÓTqÆ Äø±X¯eTTq+<äT BÛsT¡ &Ó’ ì\∫j·TTqï eTVü‰Ms¡T&Óq’ Ä
Vü≤qTeTqT Ä $s¡÷bÕø£j å T· ÷bÕ≈£îå *s¡Te⁄s¡TqT MT~øÏ m–] ‘·eT‘·eT eTT<äsZ e¡ TT\‘√
i=eTTàô|’ ã\eTT>± Á|üV≤ü ]+∫].
XÀ¢ˆˆ ‘·j÷Ó sπ «>∑e‘√ sπ «>∑+ $ìVü≤‘·´ eTVü‰ã\' ˆ
ì|übÕ‘· |ü⁄q s¡÷“¤eTÚ düT|üsdí¡ eü T$Áø£eT' ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·j÷Ó ' ` y˚>e∑ ‘√' ` y˚>+∑ ` $ìVü≤‘·´ ` eTVü‰ã\' ` ì|übÕ‘·
` |ü⁄q' ` uÛ÷Ñ eTÚ ` düT|üsdí¡ eü T$Áø£eT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` y˚>e∑ ‘√' ‘·j÷Ó ' y˚>+∑ $ìVü≤‘·´ eTVü‰ã\' düT|üsdí¡ eü T$Áø£eT'
(dü') |ü⁄q' uÛ÷Ñ eTÚ ì|übÕ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` y˚>e∑ ‘√' R eTVü‰y˚>e∑ TT ø£*–q{Ï,º ‘·j÷Ó ' R Ä ùdHê~Û|‘ü T· \
Çs¡Te⁄]jÓTTø£ÿ, y˚>∑+ R y˚>∑eTTqT, $ìVü≤‘·´ R nD∫y˚dæ, eTVü‰ã\' R
eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&ÉTqT, düT|üsdí¡ eü T$Áø£eT' R >∑sT¡ ‘·à+‘·Tì‘√ düe÷qeT>∑T |üsêÁø£eTeTT
>∑\yê&ÉTq>∑T, (dü' R Ä Vü≤qTeT) |ü⁄q' R ‹]–, uÛ÷Ñ eTÚ R uÛ÷Ñ $TMT<ä≈î£ ,
ì|übÕ‘· R ñiÏø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Äø£düeTTq+<äT ‘·qMT<ä≈£î eTVü‰y˚>∑eTT‘√ e#·TÃ#·Tqï{Ïº yê]
y˚>±‹X¯j·TeTTqT eeTTà#˚j·TT#·T >∑s¡T‘·à+‘·Tì‘√ düe÷qyÓTÆq »edü‘·Ô «eTT\T
ø£*–q{Ïº Ä Vü≤qTeT yê]øÏ ∫ø£ÿ≈£î+&É H˚\MT~øÏ ñiÏø¬ qT.
(46) ` wü≥Ã‘ê«]+X¯düs¡Z 85
XÀ¢ˆˆ dü kÕ\eèø£å e÷kÕ<ä´ ‘· eTT‘êŒ≥´ #· yêqs¡' ˆ
‘ê e⁄uÛÖ sêø£kå Â Msö »|ò÷ü q |üeHê‘·à»' ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` kÕ\eèø£yå Té ` ÄkÕ<ä´ ` ‘·yTé ` ñ‘êŒ≥´ ` #· ` yêqs¡'
` ‘Í ` ñuÛÖ ` sêø£kå Â ` Msö ` »|ò÷ü q ` |üeHê‘·à»' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üeHê‘·à»' dü' yêqs¡' kÕ\eèø£yå Té ÄkÕ<ä´, ‘·yTé ñ‘êŒ≥´
#· Msö ñuÛÖ ‘Í sêø£kå Â »|ò÷ü q.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üeHê‘·à»' R yêj·TT|ü⁄Á‘·T&Óq’ , dü' yêqs¡' R Ä Vü≤qTeT,
kÕ\eèø£+å R ˇø£ eT~›#≥ Ó TºqT, ÄkÕ<ä´ R #˚], ‘·+ R Ä #Ó≥TºqT, ñ‘êŒ≥´ #· R
ô|\¢–+∫j·TT, Msö R Ms¡T˝…q’ {Ï,º ñuÛÖ ‘Í sêø£kå Â R Ä sêø£då Tü *s¡Te⁄]ì,
»|ò÷ü qR Vü≤‘·e÷¬sÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yÓ+≥H˚ Vü≤qTeT düMT|üeTTq qTqï eT~›#Ó≥TºqT #˚] <ëìì
ô|\¢–+∫ eTVü‰Ms¡T˝…q’ Ä sêø£då Tü *s¡Te⁄s¡qT <ëì‘√&ÉH˚ yÓ÷~ ø£&‘É s¬˚ ÃqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· kÕÔ+ Åd”Ô qΩ‘ê Hê®„‘ê« yêqπsD ‘·sd¡ «æ Hê ˆ
n_Ûù|<˚ eTVü‰y˚>'∑ Á|üdVü ≤ü ´ Á|ü|Tüò k˛ Vü≤]yéT ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘êHé ` ÁrHé ` Vü≤‘êHé ` C≤„‘ê« ` yêqπsD ` ‘·sd¡ «æ Hê
` n_Ûù|<˚ ` eTVü‰y˚>'∑ ` Á|üdVü ≤ü ´ ` Á|ü|Tüò dü' ` Vü≤]yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· Á|ü|Tüò dü' ‘·sd¡ «æ Hê yêqπsD ‘êHé ÁrHé Vü≤‘êHé C≤„‘ê«,
eTVü‰y˚>'∑ (düH)é Á|üdVü ≤ü ´ (‘·+) Vü≤]yéT n_Ûù|<˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, Á|ü|Tüò dü' R Á|ü|Tüò düT&ÉqT ùdHê~Û|‹ü , ‘·sd¡ «æ Hê
R eTVü‰ã\XÊ*jÓTÆ q, yêqπsD R yêqs¡Tì#˚, ‘êHé R Ä ùdHêHêj·T≈£î\qT, ÁrHé
R eTTe⁄«]ì, Vü≤‘êHé R #·+|üã&çqyê]ì>±, C≤„‘ê« R ‘Ó*dæø=ì, eTVü‰y˚>'∑
(düH)é R n$T‘·yTÓ qÆ y˚>e∑ TT>∑\yê&Ó,’ Á|üdVü ≤ü ´ R ã\e+‘·eTT>±, ‘·+ Vü≤]+ R Ä
Vü≤qTeTqT, n_Ûù|<˚ R m<äTs=ÿHÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Á|ü|òüTdüT&ÉqT ùdHê~Û|ü‹ ` <äTs¡Δs¡T&ÉT, $s¡÷bÕ≈£åî&ÉT,
j·T÷bÕ≈£îå &ÉT nqT eTTe⁄«s¡TqT >∑÷&É eTVü‰Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT #˚‹˝À eT&çdsæ ì¡
‘Ó*dæø=ì eTVü‰y˚>e∑ TT‘√ $TøÏÿ* |üPìø£‘√ Vü≤qTeT MT<äøÏ yÓ&˝É q… T.
XÀ¢ˆˆ uÛ≤düøs£ Xí¡ Ã¯ dü+Á≈£î<äΔ X¯SÙ\ e÷<ëj·T Ms¡ýêHé ˆ
@ø£‘'· ø£|Xæ Ês¡÷\› + j·TX¯d«æ q eTedæ‘ú y· Té ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛ≤düøs£ 'í¡ ` #· ` dü+Á≈£î<ä'Δ ` X¯S\yéT ` Ä<ëj·T ` Ms¡ýêHé,
@ø£‘'· ` ø£|Xæ Ês¡÷\› + ` j·TX¯d«æ qyéT ` nedæ‘ú y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü+Á≈£î<ä'Δ , Ms¡ýêHé uÛ≤düøs£ 'í¡ #· X¯S\yéT Ä<ëj·T nedæ‘ú +·
j·TX¯d«æ q+ ø£|Xæ Ês¡÷\› yéT @ø£‘'· (n_Ûù|<˚).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü+Á≈£î<äΔ' R $TøÏÿ* Áø√<ÛäeTT H=+~q{Ïº, Ms¡ýêHé R
|üsêÁø£eTXÊ*j·T>∑T, uÛ≤düøs£ 'í¡ #· R uÛ≤düøs£ T¡ í &ÉqT ùdHê~Û|‹ü j·TTqT, X¯S\+ R
X¯S\eTTqT, Ä<ëj·T R rdæø=ì, j·TX¯d«æ q+ R ø°]XÔ Ê*j·TTqT, nedæ‘ú +· R
ì\∫j·TTqïyê&ÉTq>∑T, ø£|Xæ Ês¡÷\› + R yêqs¡ÁX‚wßü ì˜ , @ø£‘'· R ˇø£y|’Ó ⁄ü qT+&ç,
n_Ûù|<˚ R m<äTs=ÿHÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $TøÏÿ* ø√|æ+∫j·TTqï uÛ≤düøs£ T¡ &í HÉ &Ó TÉ eTVü‰Ms¡T&Óq’ ùdHê~Û|‹ü
‘·qX¯S\eTTqT #˚‘· <Û]ä +∫ s¡Ds¡+>∑eTTq ìs¡“j ¤ T· eTT>± ì\∫j·TTqï kÕ{Ï˝ìÒ
Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT MT~øÏ y˚i=ø£y|’Ó ⁄ü qT+&ç b˛jÓTqT.
XÀ¢ˆˆ |ü≥ùº dq •‘êÁπ>D Á|ü|Tüò dü' Á|ü‘´· jÓ÷<Ûj ä T· ‘Y ˆ
uÛ≤düøs£ Xí¡ Ã¯ X¯S˝Òq sêø£då 'ü ø£|dæ ‘ü eÔ· TyéT ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü≥ùº dq ` •‘êÁπ>D ` Á|ü|Tüò dü' ` Á|ü‘´· jÓ÷<Ûj ä T· ‘Y, uÛ≤düøs£ 'í¡ `
#· ` X¯S˝Òq ` sêø£då 'ü ` ø£|dæ ‘ü eÔ· TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á|ü|òüTdü' •‘êÁπ>D |ü≥ºùdq, sêø£ådü' uÛ≤düø£s¡í' X¯S˝Òq #·,
ø£|dæ ‘ü eÔ· T+ Á|ü‘´· jÓ÷<Ûj ä T· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á|ü|Tüò dü' R Á|ü|Tüò düT&ÉT, •‘êÁπ>D R yê&çjTÆÓ qø=q>∑\, |ü≥ùº dq
R Bs¡yÈ TÓ qÆ K&ÉeZ TT‘√&ÉqT, sêø£då 'ü uÛ≤düøs£ 'í¡ R sêø£då Tü &Óq’ uÛ≤düøs£ T¡ &í TÉ , X¯S˝Òq #·
R X¯S\eTT‘√&ÉqT, ø£|dæ ‘ü eÔ· T+ R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeTqT, Á|ü‘´· jÓ÷<Ûj ä T· ‘Y
R m<äTs=ÿHÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü Á|ü|Tüò düùdHê~Û|‹ü yê&çjTÆÓ q nÁ>∑eTT\T ø£*–q{Ïº ‘·q
|ü≥ºdüeTT‘√qT, uÛ≤düø£s¡íùdHêHêj·T≈£î&ÉT ‘·q X¯S˝≤j·TT<ÛäeTT‘√qT Vü≤qTeT
HÓ<äTs=ÿì].
XÀ¢ˆˆ dü ‘êuÛ≤´+ $ø£å‘Ó’ sêZÅ‘Ó’ s¡düè–›>∑Δ‘·q÷s¡TVü≤' ˆ
nuÛeÑ <ë«qs¡' Á≈£î<√Δ u≤\dü÷s¡´düeTÁ|üu'ÑÛ ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘êuÛ≤´+ ` $ø£‘å '’Ó ` >±Å‘'’Ó ` ndüè>¥~>∑‘Δ q· ÷s¡TVü≤' `
(46) ` wü≥Ã‘ê«]+X¯düs¡Z 87
nuÛeÑ ‘Y ` yêqs¡' ` Á≈£î<ä'Δ ` u≤\dü÷s¡´düeTÁ|üu'ÑÛ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘êuÛ≤´+ $ø£‘å '’Ó >±Å‘'’Ó ndüè>¥~>∑‘Δ q· ÷s¡TVü≤' dü' yêqs¡' Á≈£î<ä'Δ
(düH)é u≤\dü÷s¡´düeTÁ|üu'ÑÛ nuÛeÑ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘êuÛ≤´+ R Ä Çs¡Te⁄]#˚, $ø£‘å '’Ó R >±j·T|üi#·ã&çq, >±Å‘'’Ó R
nej·TeeTT\#˚, ndüè>¥~>∑Δ‘·q÷s¡TVü≤' R s¡ø£ÔeTT#˚ |üPj·Tã&çq s√eTeTT\T
ø£*–q{Ï,º dü' yêqs¡' R Ä Vü≤qTeT, Á≈£î<ä'Δ (düH)é R $TøÏÿ* ø√|æ+∫qyê&Ó,’
u≤\dü÷s¡´düeTÁ|üu'ÑÛ R u≤\dü÷s¡T´ì‘√ düe÷qyÓTqÆ ø±+‹>∑\yê&ÉT>±, nuÛeÑ ‘Y
R ÄjÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Á|ü|Tüò düT&ÉTqT uÛ≤düøs£ T¡ &í TÉ qT ø={Ïqº <Óã“\#˚ s¡øeÔ£ TT ø±] X¯Øs¡eTT
q+<ä* s√eTeTT \ìïj·TTqT mi¿ã&ç j·TT+&É>± Áø√<Û√Á~≈£îÔ&Ó’q Ä Vü≤qTeT
ñ<äjT· ø±\ dü÷s¡´_+ãeTTe+{Ï ‘˚»düT‡‘√ Á|üø±•+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ düeTT‘êŒ≥´ –πs X¯Ù è+>∑+ düeTè>∑yê´fi¯bÕ<ä|yü Té ˆ
»|ò÷ü q Vü≤qTe÷Hé Ms√ sêø£kå Â ø£|≈æ î£ +»s¡' ˆ
–]X¯è+>∑$ìwæŒcÂº ‹\X¯ kÂÔ ãuÛ÷Ñ e‘·T' ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düeTT‘êŒ≥´ ` –πs' ` X¯è+>∑+ ` düeTè>∑yê´fi¯bÕ<ä|yü Té ` »|ò÷ü q
` Vü≤qTe÷Hé ` Ms¡' ` sêø£kå Â ` ø£|≈æ î£ +»s¡', –]X¯è+>∑$ìwæŒcÂº ` ‹\X¯' `
‘Í ` ãuÛ÷Ñ e‘·T' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|≈æ î£ +»s¡' Ms¡' Vü≤qTe÷Hé düeTè>∑yê´fi¯bÕ<ä|yü Té ‘·+ –πs'
X¯è+>∑+ düeTT‘êŒ≥´ sêø£kå Â »|ò÷ü q, –]X¯è+>∑$ìwæŒcÂº ‘Í ‹\X¯' ãuÛ÷Ñ e‘·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£|≈æ î£ +»s¡' R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó {Ï,º Ms¡' R Ms¡T&Óq’ , Vü≤qTe÷Hé
R Vü≤qTeT, düeTè>∑yê´fi¯bÕ<ä|ü+ R eTè>∑eTT\‘√&ÉqT, düs¡ŒeTT\‘√&ÉqT,
eèø£eå TT\‘√&ÉqT >∑÷&çq{Ï,º –πs' R |üs«¡ ‘·eTTjÓTTø£ÿ, X¯è+>∑+ R •Ks¡eTTqT,
düeTT‘êŒ≥´ R ô|\¢–+∫, sêø£kå Â R Çs¡Te⁄s¡T s¡øÿ£ düT\qT, »|ò÷ü q R Á|üV≤ü ]+#ÓqT,
–]X¯è+>∑$ìwæŒcÂº R |üs«¡ ‘·•Ks¡eTT#˚ qT>∑T>Z ± #˚jT· ã&çq, ‘Í R yê]s¡Te⁄s¡TqT,
‹\X¯' R qTe⁄«–+»\T>±, ãuÛ÷Ñ e‘·T' R nsTT].
dü÷#·q :` Ç+<ä* ∫e]bÕ<äeTT ø=ìï Á|ü‘T· \˝À >±ìŒ+#·T≥˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Ó’q Vü≤qTeT n#·Ã≥H˚j·TTqï ˇø£ |üs¡«‘·•Ks¡eTTqT
n+<äT+&ÉT »+‘·Te⁄\‘√, düs¡ŒeTT\‘√, eèø£åeTT\‘√ düVü≤ ô|\¢–+∫ Ä
ùdHêHêj·T≈£î*s¡Te⁄]ì #êeyÓ÷<ÓqT. Ä –]•Ks¡eTT MT<äã&É>± q*–
yê]s¡Te⁄s¡TqT qTe⁄«–+»\+‘·\T>± ‘·TqTø£\T ‘·TqTø£ \sTT].
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· ùdÔwü«edüH˚ïwüß ùdHê|ü‹wüß |ü+#·düT ˆ
ã\+ ‘· <äeX‚w+ü #· HêX¯j÷· e÷dü yêqs¡' ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘˚wßü ` nedüHï˚ wüß ` ùdHê|ü‹wüß ` |ü+#·dTü ` ã\+ `
‘·‘Y ` neX‚w+ü ` #· ` HêX¯j÷· e÷dü ` yêqs¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘˚wßü |ü+#·dTü ùdHê|ü‹wüß nedüHï˚ wüß (dü‘T· ‡) yêqs¡'
‘·‘Y neX‚w+ü ã\+ #· HêX¯j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, ‘˚wßü R Ä, |ü+#·dTü R ◊<äT>∑Ts¬ q’ , ùdHê|ü‹wüß
R ùdHêHêj·T≈£î\T, nedüHï˚ wüß (dü‘T· ‡) R #·ìb˛sTTqyês¡T ø±>±, yêqs¡' R
Vü≤qTeT, ‘·‘Y R Ä, neX‚w+ü R X‚w+æ ∫j·TTqï, ã\+ #· R ôdq’ éTTqT>∑÷&É,
HêX¯j÷· e÷dü R dü+Vü≤]+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ Ä ùdHêHêj·T≈£î\T @e⁄s¡TqT ø£&‘É ]˚ b˛>± Vü≤qTeT yê]‘√
e∫Ãj·TTqï $T–*q ôdì’ ≈£î\qT>∑÷&É Vü≤‘·e÷¬sÃqT.
XÀ¢ˆˆ nXË’ « s¡XÊ«Hé >∑C’… sêï>±Hé jÓ÷<Û’Ó s√´<ÛëHé s¡<’Ó∏ s¡<ë∏ Hé ˆ
dü ø£|æ sêïX¯j÷· e÷dü düV≤ü ÁkÕø£å ÇyêdüTsêHé ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nXË’ «' ` nXÊ«Hé ` >∑C'’… ` Hê>±Hé ` jÓ÷<Û'’Ó ` jÓ÷<ÛëHé ` s¡<'’Ó∏
` s¡<ë∏ Hé ` dü' ` ø£|'æ ` HêX¯j÷· e÷dü ` düV≤ü ÁkÕø£'å ` Çe ` ndüTsêHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ø£|'æ nXË’ «' nXÊ«Hé, jÓ÷<Û'’Ó jÓ÷<ÛëHé, s¡<'’Ó∏ s¡<ë∏ Hé,
düV≤ü ÁkÕø£'å ndüTsêHé Çe HêX¯j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT, nXË’ «' R >∑Ti¿eTT\‘√, nXÊ«Hé R
>∑Ti¿eTT\qT, >∑C'’… R @qT>∑T\‘√, Hê>±Hé R @qT>∑T\qT, jÓ÷<Û'’Ó R jÓ÷<ÛTä \#˚,
jÓ÷<ÛëHé R jÓ÷<ÛTä \qT, s¡<'’Ó∏ R s¡<eä∏ TT\#˚, s¡<ë∏ Hé R s¡<eä∏ TT\qT, (Á|üV≤ü s¡Hé R
yÓ÷<äT#·T) düV≤ü ÁkÕø£'å R <˚y+˚ Á<äT&ÉT, ndüTsêHé Çe R <Ó‘’ T· ´\qTe˝…, HêX¯j÷· e÷dü
R HêX¯ yÓTT+~+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Vü≤qTeT X¯Á‘·Tôd’qéTTq+<ä* >∑Ti¿eTT\qT ô|’¬ø‹Ô
>∑Ti¿eTT\qT yÓ÷~j·TT, nfÒ¢ @qT>∑T\‘√ @qT>∑T\qT yÓ÷~j·TT, jÓ÷<ÛTä \‘√H˚
(46) ` wü≥Ã‘ê«]+X¯düs¡Z 89
jÓ÷<ÛäT\qT yÓ÷~j·TT, <˚y˚+Á<äT&ÉT $»è+_Û+∫ s¡ø£ÿdüT\ qTø£ÿ&É–+∫q≥T¢ Ä
sêø£då ôü dì’ ≈£î\ HÓ\s¢ q¡ T ‘·T<äeTT{Ï+º #ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Vü≤‘Ó’ sêï¬>’ düTÔs¡+¬>’ X¯Ã uÛÑ>±ï¬øåÌX¯Ã eTVü‰s¡<∏Ó’' ˆ
Vü≤‘ÓX’ Ã¯ sêø£ôå d’ s¡÷“¤MT s¡T<äeΔ ÷sêZ düeT+‘·‘'· ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤‘Ó'’ ` Hê¬>'’ ` ‘·Ts¡+>¬ '’ ` #· ` uÛ>Ñ ±ï¬ø'Ìå ` #· ` eTVü‰s¡<'’Ó∏ ,
Vü≤‘Ó'’ ` #· ` sêø£ôå d'’ ` uÛ÷Ñ $T' ` s¡T<äeΔ ÷sêZ ` düeT+‘·‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛÑ÷$T' Vü≤‘Ó’' Hê¬>’', ‘·Ts¡+¬>’X¯Ã uÛÑ>±ï¬øåÌ' eTVü‰s¡<∏Ó’' #·, Vü≤‘Ó’'
sêø£ôå d'’ #·, düeT+‘·‘'· s¡T<äeΔ ÷sêZ (nuÛeÑ ‘Y).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛ÷Ñ $T' R j·TT<äuΔ ÷ÑÛ $T, Vü≤‘Ó'’ R #·ìb˛sTTq, Hê¬>'’ R @qT>∑T\
#˚‘·qT, ‘·Ts¡+¬>’' #· R >∑Ti¿eTT\#˚‘·qT, uÛÑ>±ï¬øåÌ' R $iÏ–b˛sTTq Çs¡TdüT\T
>∑*qZ {Ï,º eTVü‰s¡<'’Ó∏ #· R eTVü‰s¡<eä∏ TT\‘√&ÉqT, Vü≤‘Ó'’ R #·ìb˛sTTq, sêø£ôå d'’ #·
R s¡øÿ£ düT\‘√&ÉqT, düeT+‘·‘'· R nìïyÓ|’ ⁄ü \qT, s¡T<äeΔ ÷sêZ R n&É–¶ +|üã&çq
Á‘√e\T >∑\~>∑ (nuÛeÑ ‘Y R ÄjÓTqT)
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä Ø‹>± Vü≤qTeT#˚ <Û«ä +düeTT #˚jT· ã&çq Ä Á|ü<X˚ e¯ TTq+<äT
#·ìb˛sTTq @qT>∑T\‘√&ÉqT, >∑Ti¿eTT\‘√&ÉqT, $iÏ–b˛sTTq ô|<äs› <¡ eä∏ TT\‘√&ÉqT,
ìVü≤‘·T˝…’ |ü&j ç T· Tqï sêø£då Tü \‘√qT, j·TT<äuΔ ÷ÑÛ $T ø±\TyÓ÷|ü⁄≥≈£î M\T˝Òì~>±
HÓ’q~.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· ø£|æ kÕÔHé <Û«ä õ˙|ürHé s¡DÒ
ìVü≤‘·´ MsêHé düã˝≤Hé düyêVü≤HêHé ˆ
‘·<e˚ Ms¡' |ü]>∑èVü≤´ ‘√s¡D+
ø£è‘·øDå£ ' ø±\ Çe Á|üC≤ø£j å T˚ ˆˆ 40
ª ùdHê|ü‹|ü+#·ø£e<Û√μ HêeT
wü{Ÿ#·‘ê«]+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ø£|'æ ` ‘êHé ` <Û«ä õ˙|ürHé ` s¡DÒ ` ìVü≤‘·´ ` MsêHé
` düã˝≤Hé ` düyêVü≤HêHé ` ‘·‘Y ` @e ` Ms¡' ` |ü]>∑èVü≤´ ` ‘√s¡D+ `
ø£è‘·øD
å£ ' ` ø±\' ` Çe ` Á|üC≤ø£j å T˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· Ms¡' ø£|'æ düã˝≤Hé, düyêVü≤HêHé MsêHé, ‘êHé <Û«ä »˙|ürHé
s¡DÒ ìVü≤‘·´, ‘·‘Y ‘√s¡D+ @e |ü]>∑èVü≤´, Á|üC≤ø£j å T˚ ø£è‘·øDå£ ' ø±\' Çe (n‹wü‘˜ )Y .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, Ms¡' R Ms¡T&Óq’ , ø£|'æ R Vü≤qTeT, düã˝≤Hé R
ùdq\‘√ ≈£L&çjT· Tqïyês¡TqT, düyêVü≤HêHé R yêVü≤qeTT\‘√ >∑÷&çjT· Tqï yês¡TqT,
MsêHé R eTVü‰Ms¡T\TqT n>∑T, ‘êHé <Û«ä »˙|ürHé R Ä ùdHê~Û|‘ü T· \qT, s¡DÒ R
j·TT<äeΔ TTq, ìVü≤‘·´ R e~Û+∫, Á|üC≤ø£j å T˚ R »qT\qT n+‘·yTÓ T+~+#·T≥˝À,
ø£è‘·øD
å£ ' R |üPìq y˚&TÉ ø£>*∑ qZ {Ï,º ø±\' Çe R j·TeTT&ÉTe˝…, ‘·‘Y ‘√s¡DyéT @e
R Ä ãVæ≤s›ê«s¡eTTH˚, |ü]>∑èVü≤´ R d”«ø£]+∫, (n‹wü̃‘Y R ì\∫j·TT+&ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &Ü Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT nq+‘·eTT˝…q’ ôdq’ éTT\‘√qT, s¡<>ä∏ C∑ ≤~
yêVü≤qeTT\‘√qT s¡DeTTq≈£î e∫Ãj·TTqï Ä ùdHêHêj·Tø£|+ü #·øe£ TTqT |ü]e÷]Ã
Á|üC≤ø£jå T· eTTq¬ø’ düe÷j·T‘·T&Ô q’Ó eTè‘·T´<˚e‘·e˝… m|üŒ{Ïe˝… #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<äeTTjÓTTø£ÿ
ãVæ≤s›ê«s¡eTT MT<äH˚ n~Ûedæ+#ÓqT.
ªªùdHê|ü‹ |ü+#·ø£ e<Ûμä μ nqT
q\Tã~j·÷iedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
dü|üÔ#·‘ê«]+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ùdHê|ürHé |ü+#· dü ‘·T Á|üe÷|æ‘êHé
Vü≤q÷eT‘ê kÕqT#·sêHé düyêVü≤HêHé ˆ
ìX¯eT´ sêC≤ düeTs√<ä‘Δ √qTàK+
≈£îe÷s¡ eTø£+å Á|üdyü TÓ øÆ ‘å£ êÁ>∑‘'· ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ùdHê|ürHé ` |ü+#· ` dü' ` ‘·T ` Á|üe÷|æ‘êHé ` Vü≤q÷eT‘ê `
kÕqT#·sêHé ` düyêVü≤HêHé ` ìX¯eT´ ` sêC≤ ` düeTs√<ä‘Δ √qTàK+ ` ≈£îe÷s¡yTé
` nø£+å ` Á|üdyü TÓ øÆ ‘å£ · ` nÁ>∑‘'· ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` dü' sêC≤ kÕqT#·sêHé, düyêVü≤HêHé, |ü+#·ùdHê|ürHé Vü≤qTeT‘ê
Á|üe÷|æ‘êHé ìX¯eT´ nÁ>∑‘'· (dæ‘ú +· ) düeTs√<ä‘Δ √qTàK+ ≈£îe÷s¡yTé nø£+å Á|üdyü TÓ øÆ ‘å£ .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' sêC≤ R Ä sêø£ådüsêE, kÕqT#·sêHé R nqT#·s¡T\‘√
≈£L&çqyês¡TqT, düyêVü≤HêHé R yêVü≤qeTT\‘√ ≈£L&çqyês¡Tq>∑T, |ü+#· ùdHê|ürHé
R ◊<äT>∑Ts¡T ùdHê~Û|‘ü T· \qT, Vü≤qTeT‘ê R Vü≤qTeT#˚, Á|üe÷|æ‘êHé R dü+Vü≤]+|ü
ã&çqyê]ì>±, ìX¯eT´ R $ì, nÁ>∑‘'· R m<äT≥, (dæ‘ú +· R ñqï{Ï)º düeTs√<äΔ
‘√qTàK+ R j·TT<äeΔ TTq+<äT ñ<ä‘Δ T· &Ó’ y˚–s¡|&ü TÉ #·Tqïyê&ÉT n>∑T, ≈£îe÷s¡yTé nø£+å
R |ü⁄Á‘·T&Óq’ n≈£îå ì, Á|üdyü TÓ øÆ ‘å£ · R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT#˚ ‘·q ùdHê~Û|‘ü T· \T @e⁄s¡TqT #·‘T· s¡+>∑ã\düyT˚ ‘·eTT>±
e~Û+|üã&çq≥T¢ $ì, sêeD≤düTs¡T&ÉT ‘·q m<äT≥H˚ j·TT<äeΔ TTq øπ – Vü≤qTeT‘√
b˛sê&ÉT≥¬ø’ ñ$«fi¯Sfls¡T#·Tqï nø£≈å î£ e÷s¡Tì >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·d´ü <äèwüº ´s¡ŒDdü+Á|ü#√~‘·'
Á|ü‘ê|üyêHé ø±+#·q∫Á‘·ø±s¡Tàø£' ˆ
düeTT‘·ŒbÕ ‘ê<∏ä dü<ä düT´B]‘·'
~«C≤‹eTTU…’ ´ s¡Ω$ùwe bÕeø£' ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·dü´ ` <äèwüº ´s¡ŒDdü+Á|ü#√~‘·' ` Á|ü‘ê|üyêHé `
ø±+#·q∫Á‘·ø±s¡Tàø£' ` düeTT‘·ŒbÕ‘· ` n<∏ä ` dü<dä æ ` ñB]‘·' ` ~«C≤‹eTTU…’ ´'
` Vü≤$cÕ ` Çe ` bÕeø£' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä dü<ädæ ‘·dü´ <äèwüº ´s¡ŒDdü+Á|ü#√~‘·', Á|ü‘ê|üyêHé,
ø±+#·q∫Á‘·ø±s¡Tàø£' dü' ~«C≤‹eTTU…’´', Vü≤$cÕ ñB]‘·' bÕeø£' Çe düeTT‘·ŒbÕ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, dü<dä æ R sê»düuj ÑÛ T· +<äT, ‘·d´ü R Ä sêeDTì
jÓTTø£ÿ, <äèwüº ´s¡ŒD dü+Á|ü#√~‘·' R #·÷|ü⁄qT ñ+#·T≥#˚ Áb˛‘·‡Væ≤+|üã&çq{Ïyº ê&ÉTqT,
Á|ü‘ê|üyêHé R |üsêÁø£eTe+‘·T&ÉTqT, ø±+#·q∫Á‘·ø±s¡Tàø£' R ã+>∑sT¡ ∫‘·sÔ T¡ e⁄\‘√
>∑÷&çq{Ïº <Ûqä TdüT‡ >∑\yê&ÉTqT n>∑T, dü' R Ä j·Tø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT, ~«C≤‹eTTU…´’ ' R
$Á|üÁX‚wßü \˜ #˚, ñB]‘·' R eè~ΔH=+~+|üã&çq, bÕeø£' Çe R n–ï¨Á‘·T&ÉTe˝…,
düeTT‘·ŒbÕ‘· R MT~øÏ ˝Ò#qÓ T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Ä sê»düu˝ÑÛ À sêeDT&ÉT ‘·qMT<ä <äèwæ|º iü |æ Áb˛‘·‡Væ≤+|ü>±
>=|üŒ Á|ü‘ê|üXÊ*j·T>∑T Ä j·Tø£å≈£îe÷s¡T&ÉT ø±+#·q∫Á‘·eTT\‘√ >∑÷&çq ‘·q
<ÛäqTdüT‡qT #˚‘·<Ûä]+∫ j·T»„XÊ\˝À Áu≤Vü≤àDT\#˚ ÄC≤´~ëTÁ<äeéTT\‘√
eè~Δ#j ˚ T· ã&çq n–ï¨Á‘·Tìe˝… ˇø£ÿkÕ]>± ˝Ò∫ ì\#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ eTVü≤<ë“\~yêø£sÁ¡ |üu+ÑÛ
Á|ü‘|· Ôü C≤+ã÷q<äC≤\ dü+‘·‘y· Té ˆ
s¡<+ä∏ düe÷kÕújT· j·Tj·TÚ dü Ms¡ýêHé
eTVü‰Vü≤]+ ‘·+ Á|ü‹ HÓs’ è¡ ‘·s¸¡ u'ÑÛ ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` eTVü≤‘Y ` u≤\~yêø£sÁ¡ |üu+ÑÛ ` Á|ü‘|· CÔü ≤+ã÷q<äC≤\
dü+‘·‘y· Té , s¡<+ä∏ ` düe÷kÕújT· ` j·Tj·TÚ ` dü' ` Ms¡ýêHé ` eTVü‰Vü≤]+ `
‘·+ ` Á|ü‹ ` HÓs’ è¡ ‘·s¸¡ u'ÑÛ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· Ms¡ýêHé dü' HÓs’ è¡ ‘·s¸¡ u'ÑÛ Á|ü‘|· CÔü ≤+ã÷q<äC≤\dü+‘·‘+· ,
u≤\~yêø£sÁ¡ |üu+ÑÛ , eTVü≤‘Y s¡<+ä∏ düe÷kÕújT· ‘·+ eTVü‰Vü≤]+ Á|ü‹ j·Tj·TÚ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, Ms¡ýêHé R |üsêÁø£eTXÊ*jÓTÆ q, dü' HÓs’ è¡ ‘·s¸¡ u'ÑÛ
R Ä sêø£då Áü X‚wßü &˜ TÉ , Á|ü‘|· CÔü ≤+ã÷q<äC≤\dü+‘·‘+· R y˚T*$T ã+>∑sT¡ >=\TdüT\‘√
ì+&çq{Ïº~j·TTqT, u≤\~yêø£s¡Á|üuÛÑ+ R ˝Ò‘·dü÷s¡T´ì ø±+‹e+{Ï ø±+‹
>∑\~j·TTq>∑T, eTVü≤‘Y R >=|üŒ<Óq’ , s¡<+ä∏ R s¡<eä∏ TTqT, düe÷kÕújT· R n~Ûw+æ̃ ∫,
‘·+ eTVü‰Vü≤]+ Á|ü‹ R Ä yêqs¡ÁX‚wßü ì˜ >∑÷]Ã, j·Tj·TÚ R yÓ&˝É q… T.
(47) ` dü|üÔ#·‘ê«]+X¯düs¡Z 93
‘ê‘·Œs¡éTT :` yÓ+≥H˚ eTVü‰|üsêÁø£eTe+‘·T&É>∑T Ä nø£å≈£îe÷s¡T&ÉT X¯ó<äΔyÓTÆq
ã+>±s¡T C≤\s¡T\‘√ n+‘·≥qT n\+ø£]+|üã&ç ˝Ò‘· dü÷s¡T´ìe˝… >=|üŒ
Á|üø±X¯eTT‘√ yÓ\j·TT#·Tqï >=|üŒ<Óq’ s¡<eä∏ TTqT n~Ûw+æ̃ ∫ Vü≤qTeT HÓ<Tä s=ÿqT≥¬ø’
yÓ&É˝…qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· düÔ|üdü‡+Á>∑Vü≤dü+#·j·÷]®‘·+
Á|ü‘|· CÔü ≤+ã÷q<äC≤\XÀ_Û‘y· Té ˆ
|ü‘êøÏq+ s¡‘ï· $uÛ÷Ñ wæ‘<· «äÛ »+
eTH√»yêcºÕX¯«e¬s’ düT‡jÓ÷õ‘·yTé ˆˆ 4
XÀ¢ˆˆ düTsêdüTsê<Ûèä wü´ eTdü+>∑#ê]DyéT
s¡$Á|üu+ÑÛ y√éT#·s+¡ düe÷Væ≤‘·yTé ˆ
dü‘÷· D eTcºÕdæìã<äãΔ +<ÛTä s¡+
j·T<∏ëÁø£e÷y˚•‘·Xø¯ ‘ÔÏ √eTs¡yTé ˆˆ 5
XÀ¢ˆˆ $sê»e÷q+ Á|ü‹|üPs¡eí düTHÔ ê
düùV≤eT<ëe÷ï X¯•dü÷s¡és¡ÃkÕ ˆ
~yêø£sêuÛ+Ñ s¡<ä∏ e÷dæ‘ú · dü‘Ô '·
dü ìs¡>® ± e÷eTs¡‘T· \´$Áø£eT' ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·|dü ‡ü +Á>∑V≤ü dü+#·j÷· ]®‘y· Té ` Á|ü‘|· CÔü ≤+ã÷q<äC≤\
XÀ_Û‘y· Té ` |ü‘êøÏq+ ` s¡‘ï· $uÛ÷Ñ wæ‘<· «äÛ »+ ` eTH√»yêcºÕX¯«e¬s'’ ` düTjÓ÷õ‘·yTé
` düTsêdüTsê<Ûèä wüýéT ` ndü+>∑#ê]DyéT ` s¡$Á|üu+ÑÛ ` y√éT#·s+¡ ` düe÷Væ≤‘·yTé
` dü‘·÷DyéT ` ÄcºÕdæìã<äΔã+<ÛäTs¡+ ` j·T<∏ëÁø£e÷y˚•‘·X¯øÏÔ‘√eTs¡yéT `
$sê»e÷q+ ` Á|ü‹|üPs¡íedüTÔHê ` düùV≤eT<ëe÷ï ` X¯•dü÷s¡és¡ÃkÕ `
~yêø£sêuÛ+Ñ ` s¡<yä∏ Té ` Ädæ‘ú '· ` ‘·‘'· ` dü ` ìs¡>® ±eT ` neTs¡‘T· \´$Áø£eT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' neTs¡‘·T\´$Áø£eT' dü' ‘·|üdü‡+Á>∑Vü≤dü+#·j·÷]®‘·+,
Á|ü‘|· CÔü ≤+ã÷q<äC≤\XÀ_Û‘+· , |ü‘êøÏq+, s¡‘ï· $uÛ÷Ñ wæ‘<· «äÛ »+, eTH√»yêcºÕX¯«e¬s'’
düTjÓ÷õ‘·+, düTsêdüTsê<ÛäèwüýéT ndü+>∑#ê]D+, s¡$Á|üuÛÑ+, y√éT#·s¡+,
düe÷Væ≤‘·+, dü‘·÷DyéT, ncÕºdæìã<äΔã+<ÛäTs¡+, j·T<∏ëÁø£e÷y˚•‘·X¯øÏÔ‘√eTs¡+,
X¯•dü÷s¡és¡ÃkÕ, düùV≤eT<ëe÷ï, Á|ü‹|üPs¡eí düTHÔ ê $sê»e÷q+, ~yêø£sêuÛ+Ñ
s¡<yä∏ Té Ädæ‘ú '· düHé ‘·‘'· ìs¡>® ±eT.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, neTs¡‘T· \´$Áø£eT' R <˚e‘·\‘√ düe÷qyÓTqÆ
|üsêÁø£eTeTT ø£*qZ {Ï,º dü' R Ä nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT, ‘·|dü ‡ü +Á>∑V≤ü dü+#·j÷· ]®‘+· R
Áb˛>∑T#˚dæ eTVü‰‘·b˛sê•#˚ dü+bÕ~+|üã&çq~j·TTqT, Á|ü‘|· CÔü ≤+ã÷q<äC≤\XÀ_Û‘+·
R y˚T*$T ã+>∑sT¡ C≤\s¡T\‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï~j·TTqT, |ü‘êøÏq+ R ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ
»+&Ü ø£\~j·TTqT, s¡‘·ï$uÛÑ÷wæ‘·<Ûä«»+ R s¡‘·ïeTT\#˚ n\+ø£]+|üã&çq
<Ûä«»düÔ+uÛÑeTT >∑\~j·TTqT, eTH√»yêcºÕX¯«e¬s’' R eTH√y˚>∑eTTø£*Zq mì$T~
Vü≤j·TÁX‚wü˜eTT\#˚, düTjÓ÷õ‘·+ R |üPqÃã&çq~j·TTqT, düTsêdüTsê<äèwüýéT R
<˚e<ëqe⁄\ ¬ø~]+|üsêì~j·TTqT, ndü+>∑#ê]D+ R H˚\ø£+≥≈£î+&É
#·]+#·Tq~j·TTqT, dü‘·÷DyéT R neTTà\bı<äT\‘√ >∑÷&çq~j·TTqT,
ncÕºdæìã<äΔã+<ÛäTs¡+ R mì$T~ K&ÉZeTT\‘√ ã+~Û+|üã&çq s¡<∏ä|òü\ø£eTT\T
>∑\~j·TTqT, j·T<∏ëÁø£e÷y˚•‘·X¯øÏÔ‘√eTs¡+ R j·T<∏ëkÕúqeTTq+ <äT+#·ã&çq{Ïº
X¯øÔÏ ‘√eTsêj·TT<Ûeä TT\T >∑\~j·TTqT, X¯•dü÷s¡és¡ÃkÕ R #·+Á<äd÷ü s¡T´\e+{Ï
ø±+‹ø£*Zq{Ïº, düùV≤eT<ëe÷ï R ã+>∑s¡T|üP\e÷*ø£\‘√, Á|ü‹|üPs¡íedüTÔHê R
dü+|üPs¡yí TÓ qÆ Á<äeéTT\T ø£*–j·TTqï |ü]ø£se¡ TT\‘√, $sê»e÷q+ R yÓ\j·TT#·Tqï
~j·TTqT, (y√éT#·s¡+ R Äø±X¯eTTq #·]+#·T#·Tqï~j·TTqT), düe÷Væ≤‘·+ R
#·øÿ£ >± ≈£Ls¡Ãã&çq~j·TTqT, ~yêø£sêuÛ+Ñ R dü÷s¡T´ìe+{Ï ‘˚»düT‡ >∑\~j·TTq>∑T,
s¡<∏äyéT R s¡<∏äeTTqT, Ädæú‘·' (düHé) R Äs√Væ≤+∫qyê&Ó’, ‘·‘·' R n≥qT+&ç,
ìs¡>® ±eT R yÓ&˝É q… T.
>√$+<äsêJj·TeTT :` s¡$Á|üu+ÑÛ ~yêø£sêuÛ+Ñ nì s¬ +&ÉT e÷iT\T #Ó|ü ≥e\q
Ä‘·ì s¡<∏äeTT dü÷s¡T´ìe+{Ï ø±+‹ø£*Zj·TTqï~j·TT, Äø±X¯eTTq Á|ü»«*+#·T
#·Tqï{Ïº<äìj·TT #Ó|ü≥ø£ì ‘Ó*j·Te˝…qT. X¯•dü÷s¡és¡ÃkÕ düùV≤eT<ëe÷ï `
nq>± Ä ã+>±s¡Te÷*ø£\+<äT ø=+‘·u≤Û >∑eTT #·+Á<äTìe˝… ‘Ó\>¢ q∑ T, ø=+‘·u≤Û >∑eTT
dü÷s¡T´ìe˝… mi¿>q∑ T ñqï<äì ‘Ó*j·Te˝…qT.
‹\ø£eTT :` ncÕºdìæ ã<äãΔ +<ÛTä s¡+ ` mì$T~ ~≈£îÿ\+<äTqT ø£‘T· \Ô qT n&Ée¶ TT>∑
ø£{j
ºÏ T· T+∫s¡ì uÛ≤eeTT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` |üPs¡«|ü⁄ eT+Á‘·T\T s¡<eä∏ TT\ $&ç∫ j·÷ø±X¯eTTq j·TT<äeΔ TT
#˚jT· T≥#˚ »+|üã&çsì¡ $ì, j·÷ø±X¯eTTq+<äT CÒ], MT~qT+&çjT˚ j·TT<äeΔ TT#˚jT·
kÕ<Ûä´|ü&ÉTq≥T¢ Äø±X¯eTTq dü+#·]+#·>∑\ s¡<∏äeTTô|’ >∑÷s¡TÃ+&ç, <ä÷s¡|ü⁄
j·TT<äΔeTTq≈£î u≤DeTT\T, <ä«+<ä«j·TT<äΔeTTq≈£î >∑‘·TÔ\T qì j·TTuÛÑj·T$<Ûä
(47) ` dü|üÔ#·‘ê«]+X¯düs¡Z 95
kÕ<Ûqä eTT\T Á>∑V≤æ +∫qyê&ÉjTÓ ´qì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT <˚e‘·\‘√ düe÷qyÓTqÆ |üsêÁø£eTeTT >∑*qZ {Ïº Ä nø£å
≈£îe÷s¡T&ÉT ‘·q s¡<eä∏ TTqT n~Ûw+æ̃ ∫ Vü≤qTeTMT~øÏ yÓ&˝É q… T. n{≤¢‘&· Üs√Væ≤+∫q
s¡<∏äeTT n‘·&ÉT ∫s¡ø±\eTT ‘·|üdüT‡#˚dæ dü+bÕ~+∫q{Ïº~. y˚T*$T ã+>∑s¡T
>=\TdüT\‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ï~º . s¡‘êï\+ø£è‘·yTÓ qÆ <Û«ä »eTT\‘√&ÉqT, düT+<äsy¡ TÓ qÆ
»+&Ü\‘√&ÉqT Ä s¡<eä∏ TT yÓ\j·TT#·T+&ÓqT. eTH√y˚>e∑ TT >∑\ mì$T~ >∑Ti¿eTT\T
<ëìøÏ |üPqÃã&ç j·TT+&ÓqT. <˚e<ëqe⁄\≈£î düMT|æ+|üsêì<Ó’, H˚\q+≥ø£j˚T
dü+#·]+|ü>\∑ <Ó,’ dü÷s¡´‘˚»eTT‘√ Äø±X¯eTTq dü+#·]+#·T#·Tqï<Ó,’ j·TT<äeΔ TTq≈£î
e\j·TT düeTdüÔedüTÔe⁄\‘√ ì+&çq<Ó’, neTTà\bı<äT\qT X¯øÏÔ ‘√eTsê~
Äj·TT<Ûeä TT\qT #·øÿ£ >± neTs¡TÃø=qï<Ó,’ mì$T~ eT÷\\+<äTqT |ü\T$<Ûeä TT\>∑T
K&ÉZeTT\‘√ ì+&çj·TT+&ç, #·+Á<ädü÷s¡T´\ ø±+‘·T\qT uÀ*q ã+>∑s¡T|üP\
e÷*ø£\‘√qT düeTÁ>∑yTÓ qÆ düeTs√∫‘·Á<äeéTT\‘√qT ì+&çjT· T+&ç, dü÷s¡´‘˚»eTT‘√
Ä s¡<eä∏ TT n<äT“¤‘s· ÷¡ |üeTT ø£*– yÓ\T>=+<äT#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü |üPs¡jT· Hé K+ #· eTV”≤+ #· kÕ#·˝≤+
‘·Ts¡+>∑e÷‘·+>∑eTVü‰s¡<dä∏ «ü HÓ'’ ˆ
ã˝…’ dü‡y˚T‘Ó’ dü‡Vü≤ ‘√s¡Ddæ‘ú +·
düeTs¡ú e÷d”q eTTbÕ>∑eT ‘·ÿ|æyTé ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` |üPs¡jT· Hé ` K+ ` #· ` eTV”≤+ ` #· ` kÕ#·˝≤+ `
‘·Ts¡+>∑ e÷‘·+>∑ eTVü‰s¡<dä∏ «ü HÓ'’ , ã˝…'’ ` düyT˚ ‘Ó'’ ` düV≤ü ` ‘√s¡Ddæ‘ú +· `
düeTs¡yú Té ` Äd”qyéT ` ñbÕ>∑eT‘Y ` ø£|yæ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ‘·Ts¡+>∑e÷‘·+>∑eTVü‰s¡<dä∏ «ü HÓ'’ K+ #·, düyT˚ ‘Ó'’ ã˝…'’ düV≤ü
kÕ#·˝≤+ eTV”≤+ #· |üPs¡jT· Hé, ‘√s¡Ddæ‘ú +· , düeTs¡yú Té , Äd”q+ ø£|yæ Té ñbÕ>∑eT‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä‘·&ÉT, ‘·Ts¡+>∑e÷‘·+>∑eTVü‰s¡<∏ädü«HÓ’' R >∑Ti¿eTT\
jÓTTø£ÿj·TT, @qT>∑T\ jÓTTø£ÿj·TT, eTVü‰s¡<eä∏ TT\ jÓTTø£ÿj·TT <Û«ä qT\‘√, K+ #· R
Äø±X¯eTTqT, düyT˚ ‘Ó'’ R ≈£L&çjT· Tqï{Ï,º ã˝…'’ düV≤ü R ôdq’ éTT\‘√>∑÷&É, kÕ#·˝≤+
R |üs«¡ ‘·eTT\‘√ >∑÷&çq, eTV”≤+ #· R uÛ÷Ñ $Tì, |üPs¡jT· Hé R ì+&ç+#·T#·T,
‘√s¡Ddæ‘ú +· R <ë«s¡eTTô|q’ Tqï, düeTs¡yú Té R düeTs¡T&ú ,’Ó Äd”q+ R ≈£Ls=Ãìj·TTqï,
ø£|yæ Té R Vü≤qTeTqT, ñbÕ>∑eT‘Y R düMT|æ+#ÓqT.
dü÷#·q :` áXÀ¢øe£ TTq á eT÷&ÉebÕ<äeTTq ªã˝…'’ düyT˚ ‘Ó'’ düV≤æ ‘·' s¡Ddæ‘ú +· μ
nqT bÕsƒê+‘·se¡ TTqï~. <ëìøÏ ‘·q ã\eTT\‘√ ≈£L&çqyê&Ó’ j·TT<äuΔ ÷ÑÛ $T j·T+
<äTqï{Ïº Vü≤qTeTqT #˚s¬ qT nì ns¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT ‘·q yÓ+≥qTqï >∑Ti¿eTT\TqT, @qT>∑T\TqT,
eTVü‰s¡<eä∏ TT\TqT #˚jT· T#·Tqï <Û«ä qT\‘√ Äø£deü TTqT, ‘·q yÓ+≥qTqï nbÕs¡yTÓ qÆ
ôd’qéTT\‘√ uÛÑ÷$Tq+‘·qT ì+&ç+#·T#·T <ë«s¡eTTô|’ ≈£Ls¡TÃqï Vü≤qTeTqT
#˚s¡e#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·+ düe÷kÕ<ä´ Vü≤]+ Vü≤Øø£Då √
j·TT>±+‘·ø±˝≤–ï$Te Á|üC≤ø£j å T˚ ˆ
nedæ‘ú +· $dæà‘·C≤‘·d+ü ÁuÛeÑ T'
düyTÓ øÆ ‘å£ êøå√ ãVüQe÷q#·≈îå£ cÕ ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·+ ` düe÷kÕ<ä´ ` Vü≤]+ ` Vü≤Øø£Då ' ` j·TT>±+‘·
ø±˝≤–ïyéT ` Çe ` Á|üC≤ø£j å T˚ , nedæ‘ú +· ` $dæà‘·C≤‘·d+ü ÁuÛeÑ T' ` düyTÓ øÆ ‘å£ · `
nø£'å ` ãVüQe÷q#·≈îå£ cÕ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á|üC≤ø£j å T˚ nedæ‘ú +· j·TT>±+‘·ø±˝≤–ïyéT Çe (dæ‘ú +· ) Vü≤]+
düe÷kÕ<ä´ $dæà‘·C≤‘·d+ü ÁuÛeÑ T' Vü≤Øø£Då ', dü' nø£'å ãVüQe÷q#·≈îå£ cÕ ‘·+ düyTÓ øÆ ‘å£ .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á|üC≤ø£j å T˚ R Á|üC≤HêX¯qeTTq+<äT, nedæ‘ú +· R ñ<äT´≈£î&Ô q’Ó {Ï,º
j·TT>±+‘·ø±˝≤–ïyéT Çe R Á|üfij ¯ T· ø±\eTTq+<ä* n–ïe˝…, (dæ‘ú +· R ñqï{Ï)º
Vü≤]+ R Vü≤qTeTqT, düe÷kÕ<ä´ R #˚], $dæà‘·C≤‘·d+ü ÁuÛeÑ T' R ÄX¯Ãs¡éTT#˚
ø£*–q ‘=Á≥Tu≤≥T ø£*–q{Ï,º Vü≤Øø£D å ' R dæ+Vü≤eTTe+{Ï #·÷|ü⁄>∑*qZ , dü' nø£'å
R Ä n≈£≈å î£ e÷s¡T&ÉT, ãVüQe÷q#·≈îå£ cÕ R >ös¡eeTT‘√ ≈£L&çq <äèwæ‘º √, ‘·+ R
Ä Vü≤qTeTqT, düyTÓ øÆ ‘å£ · R ‹\øÏ+#ÓqT.
‹\ø£eTT :` $dæà‘·C≤‘·d+ü ÁuÛeÑ T+ nì ˇø£ bÕsƒe¡ TT. Ç~ Vü≤qTeT≈£î $X‚wDü
eT>∑TqT. Ç{Ïº ∫qïej·TdüT‡˝À qTqï á‘·&TÉ Hêe+{ÏyêìMT~øÏ m≥T¢ e∫ÃHê&√
j·Tì Vü≤qTeT≈£î sêeDTì |ü⁄Á‘·Tìô|’ Ä düeTj·TeTTq >∑*qZ yê‘·‡\éTTqT Ä<äs¡
uÛ≤eeTTqT á $X‚wD ü eTT dü÷∫+#·T#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` #Ó‘’ ´· <ë«s¡eTTô|’ Á|üfij
¯ T· ø±\eT+<äT Á|üC≤dü+Vü‰s¡eTTq ≈£î<äT´≈£î&Ô q’Ó
uÛÑj·T+ø£sê–ïe˝… Á|ü»«*+#·T#·Tqï Ä Vü≤qTeTqT düMT|æ+∫ Ä‘·ì ‘˚CÀ
(47) ` dü|üÔ#·‘ê«]+X¯düs¡Z 97
$X‚weü TTq≈£î ÄX¯Ãs¡éTTqT ‘=Á≥TbÕ≥TqT >∑\T>∑T#·T+&É>± Ä nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT Ä‘·ìì
>=|üŒ >ös¡euÛ≤eeTT‘√ #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·dü´ y˚>∑+ #· ø£ù| s¡àVü‰‘·àq'
|üsêÁø£eT+ #ê]wüß sêeD≤‘·à»' ˆ
$#ês¡jT· Hé dü«+ #· ã\+ eTVü‰ã˝À
j·TT>∑øjå£ T˚ dü÷s¡´ ÇyêuÛ´Ñ es¡‘Δ · ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·d´ü ` y˚>+∑ ` #· ` ø£ù|' ` eTVü‰‘·àq' ` |üsêÁø£eT+ `
#· ` n]wüß ` sêeD≤‘·à»' ` $#ês¡jT· Hé ` dü«+ ` #· ` ã\+ ` eTVü‰ã\' `
j·TT>∑øj å£ T˚ ` dü÷s¡´' ` Çe ` nuÛ´Ñ es¡‘Δ · ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ã\' dü' sêeD≤‘·à»' eTVü‰‘·àq' ‘·d´ü ø£ù|' y˚>+∑ #·,
n]wüß |üsêÁø£eT+ #·, dü«+ ã\+ #· $#ês¡jT· Hé j·TT>∑øj å£ T˚ dü÷s¡´' Çe nuÛ´Ñ es¡‘Δ .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ã\' R eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&Ó’q, dü' sêeD≤‘·à»' R Ä
sêeD|ü⁄Á‘·T&ÉT, eTVü‰‘·àq' R eTVü≤˙j·TT&Óq’ , ‘·d´ü ø£ù|' R Ä Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ,
y˚>∑+ #· R »eeTTqT, n]wüß R X¯Á‘·Te⁄\ $wüj·TeTTq, |üsêÁø£eT+ #· R
|üsêÁø£eTeTTqT, dü«+ R ‘·q, ã\+ #· R ã\eTTqT, $#ês¡jT· Hé R |üsê´˝À∫+#·T#·T,
j·TT>∑øjå£ T˚ R Á|üfij ¯ T· ø±\eTTq+<ä*, dü÷s¡´' Çe R dü÷s¡T´&ÉTe˝…, nuÛ´Ñ es¡‘Δ · R
$»è+_Û+#·T#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Óq’ Ä nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT kÕ{Ï˝ìÒ Ms¡T&É>T∑ Ä Vü≤qTeT
jÓTTø£ÿ Á|ü‘ê|üeTTqT, X¯Á‘·Te⁄\ô|’ Ä‘·&ÉT #·÷|ü⁄#·Tqï |üsêÁø£eTeTTqT ‘·q
ã\$X‚wüeTTqT #·ø£ÿ>± >∑T]Ô+#·Tø=qT#·T Á|üfi¯j·Tø±\eTTq+<ä* dü÷s¡T´&ÉTe˝…
$»è+_Û+|ükÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ dü C≤‘·eTqT´' Á|üdMü Tø£å ´ $Áø£eT+
dæsú +¡ dæ‘ú · dü‡+j·T‹ <äT]ïyês¡DyéT ˆ
düe÷Væ≤‘ê‘êà Vü≤qTeT+‘· e÷Vü≤y˚
Á|ü#√<äj÷· e÷dü X¯s¬ ’ Åd_Ôæ Û •Ù‘Ó'’ ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` C≤‘·eTqT´' ` Á|üdMü Tø£å ´ ` $Áø£eT+ ` dæsú +¡ ` dæ‘ú '· `
dü+j·T‹ ` <äT]ïyês¡DyéT, düe÷Væ≤‘ê‘êà ` Vü≤qTeT+‘·yéT ` ÄVü≤y˚ `
Á|ü#√<äj÷· e÷dü ` X¯s¬ '’ ` Á‹_Û' ` •‘Ó'’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` C≤‘·eTqT´' dü' dü+j·T‹ <äT]ïyês¡D+ (‘·dü´) $Áø£eT+
Á|üdMü Tø£å ´, düe÷Væ≤‘ê‘êà dæsú +¡ dæ‘ú '· düHé Vü≤qTeT+‘·+ •‘Ó'’ Á‹_Û' X¯s¬ '’ ÄVü≤y˚
Á|ü#√<äj·÷e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` C≤‘·eTqT´' R »ì+∫q Áø√<ÛäeTT ø£*Zq{Ïº, dü' R Ä nø£å
≈£îe÷s¡T&ÉT, dü+j·T‹ R j·TT<äeΔ TTq+<äT, <äT]ïyês¡DyéT R yê]+|üXø¯ ´£ eTT>±ì,
‘·d´ü $Áø£eT+ R Ä‘·ì |üsêÁø£eTeTTqT, Á|üdMü Tø£å ´ R #·÷∫, düe÷Væ≤‘ê‘êà R
≈£L&ÉBdæø=ìq eTqdüT‡>∑\yê&Ó,’ dæsú +¡ R dæsú e¡ TT>±, dæ‘ú '· düHé R ì\∫qyê&É>T∑ #·T,
Vü≤qTeT+‘·+ R Vü≤qTeTqT, •‘Ó'’ R yê&çjTÆÓ q, Á‹_Û' X¯s¬ '’ R eT÷&ÉT u≤DeTT\‘√,
ÄVü≤y˚ R j·TT<äeΔ TTq, Á|ü#√<äj÷· e÷dü R Áù|sπ |æ+#ÓqT. (ø=f…qº T).
‘ê‘·Œs¡éTT :` $TøÏÿ* ø√|æ+∫j·TTqï Ä nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT j·TT<äeΔ TTq+<äT Ä Vü≤qTeT
#·÷|ü⁄#·Tqï |üsêÁø£eT$X‚weü TTqT Á>∑V≤æ +∫ ‘·q <Ûs’Ó ´¡ eTTqT ≈£L&É>≥∑ Tº‘=ì <äè&ÛeÉ TT>∑
ì*Ãqyê&Ó’, eT÷&ÉT yê&çu≤DeTT \T|üjÓ÷–+∫ Vü≤qTeTqT j·TT<äΔeTTq≈£î
Áb˛‘·‡Væ≤+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘·' ø£|æ+ ‘·+ Á|üdüMTø£å ´ >∑]«‘·+
õ‘·ÁX¯eT+ X¯Á‘·T|üsê»jÓ÷]®‘y· Té ˆ
nyÓø’ å£ ‘êø£å dü‡eTTBs¡eí ÷qdü+
dü u≤DbÕDÏ' Á|ü>è∑ V”≤‘·ø±s¡Tàø£' ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ø£|+æ ` ‘·+ ` Á|üdMü Tø£å ´ ` >∑]«‘·+ ` õ‘·ÁX¯eT+ `
X¯Á‘·T|üsê»jÓ÷]®‘y· Té ` nyÓø’ ‘å£ · ` nø£'å ` düeTTBs¡eí ÷qdü+ ` dü' ` u≤DbÕDÏ'
` Á|ü>è∑ V”≤‘·ø±s¡Tàø£' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` u≤DbÕDÏ' Á|ü>è∑ V”≤‘·ø±s¡Tàø£' dü' nø£'å Á|üdMü Tø£å ´, ‘·+ ø£|+æ
õ‘·ÁX¯eT+, X¯Á‘·T|üsê»jÓ÷]®‘+· , düeTTBs¡eí ÷qdü+, >∑]«‘·yTé nyÓø’ ‘å£ .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` u≤DbÕDÏ' R u≤DeTT\T #˚‹j·T+<äT >∑\yê&ÉTqT, Á|ü>è∑ V”≤‘·
ø±s¡Tàø£' R d”«ø£]+|üã&çq <Ûqä TdüT‡ >∑\yê&ÉTq>∑T, dü' nø£'å R Ä nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT,
Á|üdMü Tø£å ´ R u≤>∑T>± #·÷∫, ‘·+ ø£|+æ R Ä Vü≤qTeTqT, õ‘·ÁX¯eT+ R »sTT+∫q
ÁX¯eT>∑\yêìì>∑qT, X¯Á‘·T|üsê»jÓ÷]®‘+· R X¯Á‘·Te⁄\ n|ü»j·TeTT#˚ $»è+_Û+∫q
yêìì>∑qT, düeTTBs¡eí ÷qdü+ R bı+>∑T#·Tqï eTqdüT‡ >∑\yêìì>∑qT, >∑]«‘·+ R
>∑]«+∫j·TTqïyêìì>∑qT, nyÓø’ ‘å£ · R ø£qT>=HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` u≤DeTT\qT, <Ûqä TdüT‡qT <Û]ä +∫ j·TT<äeΔ TTq+<äT ì\∫j·TTqï Ä
(47) ` dü|üÔ#·‘ê«]+X¯düs¡Z 99
nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT m<äT≥qTqï Vü≤qTeT >∑+;Ûs$¡ Á>∑V≤ü eTTqT p∫ Ä‘·&TÉ ÁX¯eTHÓiT>∑ì
yê&Éìj·TT, X¯Á‘·Te⁄\ H√&ç+∫ ñ‘ê‡Vü≤eTT‘√ qTqïyê&Éìj·TT, Ç+ø£qT j·TT<äeΔ TTq≈£î
≈£î‘·÷Vü≤\eTT‘√ >∑]«+∫ X¯Á‘·Te⁄ø=i≈£î ìØøÏ+å #·T#·THêï&Éìj·TT Á>∑V≤æ +#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ùV≤eTìcÕÿ+>∑<#ä ês¡T≈£î+&É\'
düe÷dükÕ <ëX¯ó|üsêÁø£eT' ø£|yæ Té ˆ
‘·j÷Ó s¡“uÛ÷Ñ yêÁ|ü‹eT dü‡e÷>∑eT'
düTsêdüTsêD≤eT|æ dü+ÁuÛeÑ TÁ|ü<'ä ˆˆ 12
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` dü' ` ùV≤eTìcÕÿ+>∑<#ä ês¡T≈£î+&É\' ` düe÷dükÕ<ä ` ÄX¯ó|üsêÁø£eT'
` ø£|yæ Té , ‘·j÷Ó ' ` ãuÛ÷Ñ e ` nÁ|ü‹eT' ` düe÷>∑eT' ` düTsêdüTsêD≤yéT `
n|æ ` dü+ÁuÛeÑ TÁ|ü<'ä ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ùV≤eTìcÕÿ+>∑<ä#ês¡T≈£î+&É\', ÄX¯ó|üsêÁø£eT' dü', ø£|æ+
ÄdükÕ<ä, ‘·j÷Ó ' düe÷>∑eT' düTsêdüTsêD≤+ n|æ dü+ÁuÛeÑ TÁ|ü<'ä nÁ|ü‹eT' ãuÛ÷Ñ e.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ùV≤eTìcÕÿ+>∑<#ä ês¡T≈£î+&É\' R düTes¡eí Tj·TyÓTqÆ |ü‘ø· e£ TT\TqT,
uÛTÑ »ø°sT¡ \Ô TqT, s¡eTýÓTqÆ ø£sêíusÑÛ D
¡ eTT\TqT >∑\yê&Ó,’ ÄX¯ó|üsêÁø£eT' R rÁeyÓTqÆ
|üsêÁø£eTeTT>∑*qZ {Ï,º dü' R Ä nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT, ø£|+æ R Vü≤qTeTqT, ÄdükÕ<ä R
#˚¬sqT. ‘·jÓ÷' R Ä Çs¡Te⁄]jÓTTø£ÿ (Vü≤qTeTjÓTTø£ÿj·TT n≈£åîìjÓTTø£ÿj·TT),
düe÷>∑eT' R ø£\sTTø£, düTsêdüTsêD≤yéT n|æ R <˚e‘·\≈£îqT <ëqe⁄\≈£îqT >∑÷&É,
dü+ÁuÛeÑ TÁ|ü<'ä R ‘=Á≥Tu≤≥T >∑*+Z #·Tq{Ï<º ,’Ó nÁ|ü‹eT' R kÕ{Ï˝ìÒ ~>∑, ãuÛ÷Ñ e
R ñ+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düTes¡Ví ‰ü s¡eTT\TqT, uÛTÑ »ø°sT¡ \Ô TqT, ø£sêíusÑÛ D¡ eTT\TqT <Û]ä +∫j·TTqï
Ä eTVü‰Ms¡T&ÉT yÓ+≥H˚ Vü≤qTeT HÓ<äTs=ÿHÓqT, j·TT<äΔeTTq+<äT eTVü‰Ms¡T˝…’q
yê]s¡Te⁄] b˛sê≥eTTqT <˚e<ëqe⁄\≈£î >∑÷&É dü+ÁuÛeÑ Tø±s¡DyÓTÆ kÕ{Ï˝ìÒ ~>±
ø±qe#·TÃ#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ s¡sêdü uÛ÷Ñ $Ts¡ï ‘·‘ê|ü uÛ≤qTe÷Hé
eyÍ q yêj·TT' Á|ü##· ê\ #ê#·\' ˆ
ø£ù|' ≈£îe÷s¡d´ü #· Mø£å ´ dü+j·TT>∑+
qHê<ä #· <Í´ s¡T<ä~XÛ Ã¯ #·T≈£îå uÛÒ ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` s¡sêdü ` uÛ÷Ñ $T' ` q ` ‘·‘ê|ü ` uÛ≤qTe÷Hé ` eyÍ ` q `
yêj·TT' ` Á|ü##· ê\ ` #· ` n#·\', ø£ù|' ` ≈£îe÷s¡d´ü ` #· ` Mø£å ´ `
dü+j·TT>∑+ ` qHê<ä ` #· ` <Í´' ` ñ<ä~'Û ` #· ` #·T≈£îå uÛÒ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ø£ù|' ≈£îe÷s¡d´ü #· dü+j·TT>∑+ Mø£å ´ uÛ÷Ñ $T' s¡sêdü— uÛ≤qTe÷Hé
q ‘·‘ê|ü— yêj·TT' q eyÍ— n#·\' Á|ü##· ê\— <Í´' #· qHê<ä, ñ<ä~'Û #· #·T≈£îå uÛ.Ò
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£ù|' R Vü≤qTeTjÓTTø£ÿj·TT, ≈£îe÷s¡d´ü #· R nø£≈å î£ e÷s¡Tì
jÓTTø£ÿj·TT, dü+j·TT>∑+ R j·TT<äeΔ TTqT, Mø£å ´ R #·÷∫, uÛ÷Ñ $T' R uÛ÷Ñ $T, s¡sêdü
R ÄÁø√•+#ÓqT, uÛ≤qTe÷Hé R dü÷s¡T´&ÉT, q ‘·‘ê|ü R ‘·|+æ |ü≈î£ +&ÓqT, yêj·TT'
R yêj·TTe⁄, q eyÍ R Me≈£î+&ÓqT, n#·\' R |üs«¡ ‘·eTT, Á|ü##· ê\ R #·*+#ÓqT,
<Í´' #· R Äø±X¯eTT, qHê<ä R X¯ãe› TT #˚ôdqT, ñ<ä~'Û #· R düeTTÁ<äeTT, #·T≈£îå uÛÒ
R øå√_Û˝q¢… T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Ä Vü≤qTeT jÓTTø£ÿj·TT nø£å≈£îe÷s¡Tì jÓTTø£ÿj·TT
dü+Á>±eTeTTqT >±+∫ uÛÑj·TeTT#˚ uÛÑ÷$T ÄÁø√•+|ü<=&É¬>qT. dü÷s¡T´&ÉT #·\¢
ã&ÉT#·T+&ÓqT. yêj·TTe⁄ M#·T≥ e÷ìy˚ôdqT. |üs«¡ ‘·eTT\T ø£+|æ+|ü <=&É>¬ qT.
Äø±X¯eTT >=|üŒ Hê<äeTT #˚jT· T#·T+&ÓqT. düeTTÁ<äeTT ø£\>∑T+&ÉT|ü&qÓ T.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡ Ms¡ düT‡eTTU≤Hé |ü‘Á· ‹D'
düTes¡|í ⁄ü +U≤ q‡$cÕ ì y√s¡>±Hé ˆ
düe÷~Ûdü+jÓ÷>∑$yÓ÷ø£å‘·‘·Ô «$‘Y
X¯sê q<∏ä ÁrHé ø£|eæ T÷ s¡Δ ï ´bÕ‘·jT· ‘Y ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` dü' ` Ms¡' ` düTeTTU≤Hé ` |ü‘Á· ‹D' ` düTes¡|í ⁄ü +U≤Hé
` dü$cÕHé ` Çe ` ñs¡>±Hé, düe÷~Ûd+ü jÓ÷>∑$yÓ÷ø£‘å ‘· Ô· «$‘Y ` X¯sêHé ` n<∏ä
` ÁrHé ` ø£|eæ T÷]Δ ï ` nbÕ‘·jT· ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` n<∏ä ` düe÷~Ûd+ü jÓ÷>∑$yÓ÷ø£‘å ‘· Ô· «$‘Y dü' Ms¡' ‘·‘'· ø£|eæ T÷]Δ ï
dü$cÕHé ñs¡>±Hé Çe düTeTTU≤Hé |ü‘Á· ‹D' düTes¡|í ⁄ü +U≤Hé ÁrHé X¯sêHé nbÕ‘·jT· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, düe÷~Ûd+ü jÓ÷>∑$yÓ÷ø£‘å ‘· Ô· «$‘Y R Á>∑V≤æ +#·T≥
≈£Ls¡TÃ≥ $&ÉT#·T≥ nqTyêìjÓTTø£ÿ s¡Vü≤düéTT\T ‘Ó*dæq{Ïº, dü' Ms¡' R Ä
sêø£då Mü s¡T&ÉT, ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, ø£|eæ T÷]Δ ï R Vü≤qTeT •s¡eTTq, dü$cÕHé R
$wüeTT‘√ ≈£L&çq, ñs¡>±Hé Çe R düsŒ¡ eTT\qTe˝…, düTeTTU≤Hé R eT+∫yÓTTq\T
>∑\$j·TTqT, |ü‘·Á‹D' R #·ø£ÿìi…ø£ÿ\T>∑\$j·TTqT, düTes¡í|ü⁄+U≤Hé R
ùV≤eT|ü⁄+KeTT\T ø£\$j·TTq>∑T, ÁrHé X¯sêHé R eT÷&ÉT u≤DeTT\qT, nbÕ‘·jT· ‘Y
(47) ` dü|üÔ#·‘ê«]+X¯düs¡Z 101
R Á|üj÷Ó –+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü düeTj·TeTTq nÅdüÔeTTjÓTTø£ÿ Á|üjÓ÷>√|üdü+Vü‰sê~
s¡V≤ü düéTT\qT #·øÿ£ >± HÓi–Ï q{Ïº Ms¡T&Óq’ Ä nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT Ä Vü≤qTeT •s¡eTTô|’
$wü|Pü s¡eí TT˝…q’ düsŒ¡ eTT\e+{Ï #·øÿ£ ì eTT\T≈£î\TqT i…øÿ£ \TqT |ü⁄+KeTT\TqT
ø£*–q{Ïº düTes¡ìí ]à‘·eTT\>∑T eT÷&ÉT u≤DeTT\‘√ ø=f…qº T.
XÀ¢ˆˆ dü ‘Ó’ X¯Ùs¬ ’ s¡÷à]Δ ï düeT+ ìbÕ‹‘Ó'’
ø£så q¡ ïdüè–›>$Δ∑ eè‘·˝Ô À#·q' ˆ
qy√~‘ê~‘·´ìuÛÑ X¯Ùsê+X¯óe÷Hé
e´s√#· ‘ê~‘·´ Çyê+X¯óe÷*ø£' ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘Ó'’ ` X¯s¬ '’ ` eT÷]Δ ï ` düeT+ ` ìbÕ‹‘Ó'’ ` ø£så q¡ ïdüè–›>Δ∑
$eè‘·˝Ô À#·q', qy√~‘ê~‘·´ìuÛ'Ñ ` X¯sê+X¯óe÷Hé ` e´s√#·‘· ` Ä~‘·´' ` Çe
` n+X¯óe÷*ø£' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eT÷]Δ ï düeT+ ìbÕ‹‘Ó'’ ‘Ó'’ X¯s¬ '’ ø£så q¡ ïdüè–›>$Δ∑ eè‘·˝Ô À#·q'
X¯sê+X¯óe÷Hé dü' qy√~‘ê‘·´ìuÛ'Ñ (düH)é n+X¯óe÷*ø£' Ä~‘·´' Çe e´s√#·‘.·
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` eT÷]Δ ï R ‘·\ô|,’ düeT+ R ˇø£ÿe÷iT>±, ìbÕ‹‘Ó'’ R Á|üj÷Ó –+|ü
ã&çq, ‘Ó'’ X¯s¬ '’ R Ä u≤DeTT\#˚, ø£så q¡ ïdüè–›>$Δ∑ eè‘·˝Ô À#·q' R Ádü$+#·T#·Tqï
s¡øeÔ£ TT#˚ |üPj·Tã&çq ‹s¡T>∑T&ÉT|ü&TÉ #·Tqï H˚Á‘·eTT\T >∑\yê&ÉTqT, X¯sê+X¯óe÷Hé
R u≤DeTT \HÓ&TÉ øÏsD ¡ eTT\T >∑\yê&ÉT q>∑T, dü' R Ä Vü≤qTeT, qy√~‘ê‘·´ìuÛ'Ñ
(düHé) R Áø=‘·Ô>∑ qT<äsTT+∫q dü÷s¡T´ì‘√ düe÷qeT>∑T#·T, n+X¯óe÷*ø£' R
øÏsD¡ eTT\eiTdü ø£*–q{Ï,º Ä~‘·´' Çe R dü÷s¡T´&ÉTe˝…, e´s√#·‘· R Á|üø±•+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ ‘·q ‘·\ô|’ Á|üjÓ÷–+|üã&çq Ä ã+>±s¡T u≤DeTT\#˚
>±j·TeTT\qT+&ç Ádü$+#·T#·Tqï s¡øeÔ£ TT#˚‘· ‘·&dç æ #·*+#·T#·Tqï H˚Á‘·eTT\T >∑*qZ
Ä Vü≤qTeT mi¿ì eTTKeTT‘√qT, |ü#·Ãì øÏs¡DeTT\e+{Ï u≤DeTT\‘√qT
ñ<ä j · T ø±\eTTq ˝Ò ‘ · ø Ï s ¡ D eTT\‘√ Á|ü ø ±•+#· T #· T qï dü ÷ s¡ T ´ìe˝… H ˚
>±qe#·TÃ#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡ |æ+>±~Û|eü T+Á‹dü‘eÔ· T'
düMTø£å ´ ‘·+ sê»esê‘·à»+ s¡DÒ ˆ
ñ<äÁ>∑∫Á‘êj·TT<Ûä∫Á‘·ø±s¡Tàø£+
»Vü≤s¡¸ #ê|üPs¡´‘· #êVü≤y√qTàK' ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` dü' ` |æ+>±~Û|eü T+Á‹dü‘eÔ· T' ` düMTø£å ´ ` ‘·+ `
sê»esê‘·à»+ ` s¡D,Ò ñ<äÁ>∑∫Á‘êj·TT<Û∫ä Á‘·ø±s¡Tàø£+, »Vü≤s¡¸ ` #· ` Ä|üPs¡´‘·
` #· ` ÄVü≤y√qTàK' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' |æ+>±~Û|üeT+Á‹dü‘·ÔeT' dü' s¡DÒ ñ<äÁ>∑∫Á‘êj·TT<Ûä
∫Á‘·ø±s¡Tàø£+ ‘·+ sê»esê‘·à»+ düMTø£å ´ »Vü≤s¡¸ , ÄVü≤y√qTàK' (düH)é Ä|üPs¡´‘·
#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, |æ+>±~Û|eü T+Á‹dü‘eÔ· T' R yêqs¡sêE
jÓTTø£ÿ ne÷‘·´ÁX‚wüß˜&Ó’q, dü' R Ä Vü≤qTeT, s¡DÒ R j·TT<äΔeTTq,
ñ<äÁ>∑∫Á‘êj·TT<Û∫ä Á‘·ø±s¡Tàø£+ R ÁX‚weü̃ TT\TqT ∫Á‘·eTT\Tq>∑T Äj·TT<Ûeä TT\qT,
∫Á‘·yTÓ qÆ $+{Ïì <Û]ä +∫j·TTqï, ‘·+ sê»esê‘·à»+ R Ä eTVü‰sêE |ü⁄Á‘·T&Óq’
n≈£åîì, düMTø£å ´ R #·÷∫, »Vü≤s¡¸ R Äq+~+#ÓqT, ÄVü≤y√qTàK' düHé R
j·TT<äeΔ TTq≈£î Äj·T‘·TÔ &É>T∑ #·T, Ä|üPs¡´‘· #· R (ã\eTTqT) |üP]+#·Tø=HÓqT>∑÷&É.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡sêEeT+Á‘·T\˝À ÁX‚wßü &˜ q’Ó j·÷ Vü≤qTeT, eTVü‰sê»|ü⁄Á‘·T&Óq’
nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT ÁX‚we˜ü TT˝…q’ ∫Á‘·$∫Á‘·eTT\>∑T Äj·TT<Ûeä TT\qT, ∫Á‘·yTÓ qÆ <Ûqä TdüT‡qT
<Û]ä +∫ m<äTs¡T>∑ ì\∫ j·TT+&ÉT≥qT p∫ $TøÏÿ* Vü≤s¡¸eTT H=+<ÓqT. j·TT<äeΔ TTq≈£î
düqï<äT&Δ >É T∑ #·T m+‘·jT· T qTbıŒ+¬>qT≈£L&É.
XÀ¢ˆˆ dü eT+<äsêÁ>∑dúü Ç yê+X¯óe÷*ø£'
$eè<äøΔ √b˛ ã\Ms¡´dü+j·TT‘·' ˆ
≈£îe÷s¡ eTø£+å düã\+ düyêVü≤q+
<ä<ëVü≤ H˚Á‘ê–ïeTØ∫_Û dü<Ô ë ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` eT+<äsêÁ>∑d'úü ` Çe ` n+X¯óe÷*ø£' ` $eè<äøΔ √|ü' `
ã\Ms¡´dü+j·TT‘·' ` ≈£îe÷s¡yTé ` nø£+å ` düã\+ ` düyêVü≤q+ ` <ä<ëVü≤ `
H˚Á‘ê–ïeTØ∫_Û' ` ‘·<ë ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ã\Ms¡´dü+j·TT‘·', $eè<äøΔ √|ü' dü' eT+<äsêÁ>∑d'úü n+X¯óe÷*ø£'
Çe ‘·<ë H˚Á‘ê–ïeTØ∫_Û' düã\+ düyêVü≤q+ ≈£îe÷s¡yTé nø£+å <ä<ëVü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ã\Ms¡´dü+j·TT‘·' R ã\eTT‘√&ÉqT |üsêÁø£eTeTT‘√&ÉqT
≈£L&çqyê&ÉTqT, $eè<äΔø√|ü' R ôV≤∫Ãq ø√|üeTT>∑\yê&ÉT q>∑T, dü' R Ä
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, eT+<äsêÁ>∑düú' R eT+<äs¡|üs¡«‘·eTTjÓTTø£ÿ •Ks¡eTTô|’ qTqï,
n+X¯óe÷*ø£' Çe R dü÷s¡T´ìe˝…, ‘·<ë R n|ü&ÉT, H˚Á‘ê–ïeTØ∫_Û' R
(47) ` dü|üÔ#·‘ê«]+X¯düs¡Z 103
ø£qTï\+<ä* n–ïC≤«\\#˚, düã\+ R ôdq’ éTT‘√ ≈£L&çqyê&ÉTqT, düyêVü≤q+ R
yêVü≤qeTT‘√ >∑÷&çqyê&ÉTq>∑T, ≈£îe÷s¡yTé nø£+å R nø£≈å î£ e÷s¡Tì, <ä<ëVü≤ R
<äVæ≤+#ÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` eT+<äsêÁ>∑d'úü ` eT+<äse¡ TT nqTq~ uÛ÷Ñ eT<Û´ä eTT q+<ä*
|üs«¡ ‘·eTT. <ëì ø=qqTqï dü÷s¡T´&ÉT nq>± eT<Ûë´Vü≤ïø±\eTTq $TøÏÿ* ñÁ>∑eTT>∑
qTqïyê&Éì ns¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰ã\|üsêÁø£eTdü+|üqTï&Ó’q Ä Vü≤qTeT yêVü≤qeTT\‘√qT,
ôd’qéTT\‘√qT j·TT<äΔuÛÑ÷$T˝À ì\∫j·TTqï Ä nø£å≈£îe÷s¡Tì, eT+<äs¡|üs¡«‘·
•Ks¡eTTô|’ Á|ü»«*+#·T#·Tqï uÛ≤düÿs¡T&ÉTe˝… Áø√<Ûeä TT‘√ ì|ü\T Á>∑≈î£ ÿ#·Tqï ‘·q
H˚Á‘·eTT\‘√ #·÷#·T#·T <äV≤æ +#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡ u≤D≤düqX¯Áø£ø±s¡Tàø£'
X¯sÁ¡ |ües√¸ j·TT~Û sêø£kå Õ+ãT<ä' ˆ
X¯sê qTàyÓ÷ #êX¯ó Vü≤ØX¯«sê#·˝Ò
e˝≤Vü≤ø√ eèwæ$º T yê#·˝À‘·yÔ T˚ ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` dü' ` u≤D≤düqX¯Áø£ø±s¡Tàø£' ` X¯sÁ¡ |ües¡¸' ` j·TT~Û `
sêø£kå Õ+ãT<ä' ` X¯sêHé ` eTTyÓ÷#· ` ÄX¯ó ` Vü≤ØX¯«sê#·˝,Ò e˝≤Vü≤ø£' `
eèwæyº Té ` Çe ` n#·˝À‘·yÔ T˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· e˝≤Vü≤ø£' n#·˝À‘·yÔ T˚ eèwæyº Té Çe u≤DdüqX¯Áø£ø±s¡Tàø£',
X¯sÁ¡ |ües¡¸' dü' sêø£kå Õ+ãT<ä' Vü≤ØX¯«sê#·˝Ò ÄX¯ó X¯sêHé eTTyÓ÷#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, e˝≤Vü≤ø£' R y˚T|òTü eTT, n#·˝À‘·yÔ T˚ R
|üs«¡ ‘·ÁX‚weü̃ TTô|,’ eèwæyº Té Çe R es¡¸eTTqT e˝…, u≤DdüqX¯Áø£ø±s¡Tàø£' R $\T¢
nHÓ&TÉ Ç+Á<ä<qäÛ TdüT‡ >∑\yê&ÉTqT, X¯sÁ¡ |ües¡¸' R u≤DeTT \HÓ&TÉ ô|<äe› s¡¸eTT
>∑\yê&ÉT q>∑T, dü' sêø£kå Õ+ãT<ä' R Ä sêø£då Tü &ÉH&Ó ç |üs«¡ ‘·eTTô|,’ Vü≤ØX¯«sê#·˝Ò
R yêqs¡ÁX‚wßü ˜ &ÉH&Ó ç |üs«¡ ‘·eTTô|,’ ÄX¯ó R yÓ+≥H˚, X¯sêHé R u≤DeTT \HÓ&TÉ
»\eTT\qT, eTTyÓ÷#· R e]¸+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü nø£å≈£îe÷s¡T&ÉT nHÓ&ÉT y˚T|òüTeTT, #˚‹˝À $\¢HÓ&ÉT
Ç+Á<ä<qäÛ TdüT‡qT <ë*Ã Vü≤qTeT+‘·T &ÉH&Ó TÉ |üs«¡ ‘·eTTô|’ rÁeeTT>± u≤DeTT \HÓ&TÉ
es¡¸eTTqT >∑T]|æ+#ÓqT. n|ü&ÉT Vü≤qTeT es¡¸<Ûës¡\#˚ ø£|üŒã&çj·TTqï ô|<ä›
|üs«¡ ‘·eTTe˝…H˚ ø£ì|æ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· ø£|æ dü+Ô s¡D#·+&É$Áø£eT+
$eè<ä‘Δ C˚ Àã\Ms¡´dü+j·TT‘·yTé ˆ
≈£îe÷s¡ eTø£+å Á|üdMü Tø£å ´ dü+j·TTπ>
qHê<ä Vü≤sê¸<qÈä ‘·T\´ìdü«q' ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ø£|'æ ` ‘·+ ` s¡D#·+&É$Áø£eT+, $eè<ä‘Δ C˚ Àã\Ms¡´
dü+j·TT‘·yTé , ≈£îe÷s¡yTé ` nø£+å ` Á|üdMü Tø£å ´ ` dü+j·TTπ>, qHê<ä ` Vü≤sê¸‘Y `
|òTü q‘·T\´ìdü«q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· |òTü q‘·T\´ìdü«q' (dü') ø£|'æ dü+j·TTπ> s¡D#·+&É$Áø£eT+
$eè<ä‘Δ C˚ Àã\Ms¡´dü+j·TT‘·+ ‘·+ ≈£îe÷s¡yTé nø£+å Á|üdMü Tø£å ´ Vü≤sê¸‘Y qHê<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, (dü')ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT, s¡D#·+&É$Áø£eT+ R
j·TT<äeΔ TTq rÁeyÓTqÆ |üsêÁø£eTeTT >∑\yê&ÉTqT, $eè<ä‘Δ C˚ Àã\Ms¡´dü+j·TT‘·+ R
$TøÏÿ* eè~Δbı+~q Á|ü‘ê|üeTT‘√qT ã\eTT‘√qT |üsêÁø£eTeTT‘√qT >∑÷&çq{Ï,º
‘·+ ≈£îe÷s¡yTé nø£+å R Ä nø£≈å î£ e÷s¡Tì, dü+j·TTπ> R j·TT<äeΔ TTq, Á|üdMü Tø£å ´ R
#·÷∫, |òTü q‘·T\´ìdü«q' düHé R y˚T|òTü eTT‘√ düe÷qyÓTqÆ <Û«ä ì >∑\yê&Ó,’ Vü≤sê¸‘Y
R dü+‘√wüeTT‘√, qHê<ä R >∑]+® #ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &Ü Vü≤qTeT j·TT<äeΔ TTq+<äT >=|üŒ |üsêÁø£eTeTTqT p|ü⁄#·T
‘·qjÓT<äT≥ n+‘·ø+£ ‘·≈î£ $T+∫b˛e⁄#·Tqï Á|ü‘ê|üeTT‘√qT, ã\|üsêÁø£eTeTT\‘√qT
$»è+_Û + #· T #· T qï Ä nø£ å ≈ £ î e÷s¡ T ì XÖs¡ ´ eTTqT >±+∫ ‘· q ≈£ î ø£ * –q
Vü≤sê¸‹X¯jT· eTT‘√ ô|<ä› ñiTeTTe+{Ï <Û«ä ì‘√ >∑]+® #ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü u≤\uÛ≤yê <äT´~Û Ms¡´<ä]Œ‘·'
Á|üeè<äeΔ TqT´' ø£Áå ‘·CÀ|üyT˚ ø£Då ' ˆ
düe÷dükÕ <ëÁ|ü‹eT+ ø£|+æ s¡DÒ
>∑CÀ eTVü‰≈£L|ü$T yêeè‘·+ ‘·èD…'Æ ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` u≤\uÛ≤yê‘Y ` j·TT~Û ` Ms¡´<ä]Œ‘·' ` Á|üeè<äeΔ TqT´' `
ø£Áå ‘·CÀ|üyT˚ ø£Då ', düe÷dükÕ<ä ` nÁ|ü‹eT+ ` ø£|+æ ` s¡DÒ ` >∑»' ` eTVü‰≈£L|üyTé
` Çe ` Äeè‘·+ ` ‘·èD…'Æ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` u≤\uÛ≤yê‘Y j·TT~Û Ms¡´<ä]Œ‘·', Á|üeè<äeΔ TqT´', ø£Áå ‘·CÀ|üyT˚ ø£Då '
(47) ` dü|üÔ#·‘ê«]+X¯düs¡Z 105
dü', >∑»' ‘·èD…'Æ Äeè‘·+ eTVü‰≈£L|üyTé Çe, s¡DÒ nÁ|ü‹eT+ ‘·+ ø£|+æ düe÷dükÕ<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` u≤\uÛ≤yê‘Y R ∫qï‘·qeTTe\q, j·TT~Û R j·TT<äeΔ TTq+<äT,
Ms¡´<ä]Œ‘·' R |üsêÁø£eTeTT#˚ >∑]«+∫qyê&ÉTqT, Á|üeè<äeΔ TqT´' R ôV≤∫Ãq Áø√<Ûeä TT
>∑\yê&ÉTqT, ø£Áå ‘·CÀ|üyT˚ ø£D
å ' R s¡øeÔ£ TTqT uÀ*q ø£qTï\T >∑\yê&ÉTqTn>∑T, dü' R
Ä nø£å≈£îe÷s¡T&ÉT, >∑»' R @qT>∑T, ‘·èD…Æ' R >∑&ç¶|üs¡ø£\‘√, Äeè‘·+ R
ø£|Œü ã&çjT· Tqï, eTVü‰≈£L|üyTé Çe R ô|<äq› ÷‹ìe˝…, s¡DÒ R j·TT<äeΔ TTq+<äT,
nÁ|ü‹eT+ R kÕ{Ï˝qÒ {Ï,º ‘·+ ø£|+æ R Ä Vü≤qTeTqT, düe÷dükÕ<ä R #˚sT¡ ø=HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT ‘·qu≤\´#ê|ü\éTT#˚ j·TT<ä$Δ wüjT· eTTq
‘·q|üsêÁø£eTeTTqT #·÷#·Tø=ì >∑]«+#·T#·T, ô|]–b˛e⁄#·Tqï Áø√<Ûeä TT‘√ mi¿ã&çq
HÓ‘T· iÔ T>∑&\¶É e+{Ï ø£qTï\T >∑\yê&Ó’ ‘·èDeTT\#˚ ø£|Œü ã&çq $TøÏÿ*˝À‘·T>∑qTqï
ô|<ä›q÷‹˝À @qT>∑T ~>∑ã&çq≥T¢ kÕ{Ï˝Òì |üsêÁø£eTeTT‘√ $»è+_Û+#·T#·Tqï
Vü≤qTeTMT<äøÏ b˛jÓTqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘˚q u≤D…Æ' Á|üdüuÛÑ+ ìbÕ‹‘Ó’'
#·ø±s¡ Hê<ä+ |òTü qHê<äìdü«q' ˆ
düeTT‘·ŒbÕ ‘êX¯ó quÛÑ dü‡ e÷s¡T‹'
uÛTÑ CÀs¡T$πø|å Dü |òTü Às¡<sä Ù¡ q' ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘˚q ` u≤D…'Æ ` Á|üduü +ÑÛ ` ìbÕ‹‘Ó'’ ` #·ø±s¡ ` Hê<ä+ `
|òüTqHê<äìdü«q', düeTT‘·ŒbÕ‘· ` ÄX¯ó ` quÛÑ' ` dü' ` e÷s¡T‹' `
uÛÑTCÀs¡T$πøå|üD|òüTÀs¡<äs¡Ùq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' Á|üdüuÛÑ+ ‘˚q ìbÕ‹‘Ó’' u≤D…Æ' |òüTqHê<äìdü«q' (düHé)
Hê<ä+ #·ø±s¡. uÛTÑ CÀs¡T$πø|å D ü |òTü Às¡<sä Ù¡ q' (düH)é dü' ÄX¯ó quÛ'Ñ düeTT‘·ŒbÕ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä Vü≤qTeT, ‘˚q R Ä nø£≈å î£ e÷s¡Tì#˚, Á|üduü +ÑÛ R
ã\eTT>±, ìbÕ‹‘Ó'’ R Á|üj÷Ó –+|üã&çq{Ï,º u≤D…'Æ R u≤DeTT\#˚, |òTü qHê<äìdü‡ «q'
düHé R y˚T|òTü eTTjÓTTø£ÿ ñiTeTTqT uÀ*q >∑sq®¡ eTT >∑\yê&Ó,’ Hê<ä+ #·ø±s¡ R
<Ûä«ìì #˚ôdqT, uÛÑTCÀs¡T$πøå|üD|òüTÀs¡<äs¡Ùq' (düHé) R uÛÑT»eTT\ jÓTTø£ÿj·TT
‘=&É\jÓTTø£ÿj·TT #ê#·T≥#˚ uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ Äø±s¡eTT>∑\yê&Ó,’ dü' R Ä Vü≤qTeT,
ÄX¯ó R oÁ|òTü eTT>±, quÛ'Ñ R Äø±X¯eTTq≈£î, ñ‘·ŒbÕ‘· R m>∑ôdqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT >=|üŒ ã\eTT‘√ ‘·qô|’ Á|üj÷Ó –+∫q
u≤DeTT\ <Óã“\≈£î Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ñiTeTT e+{Ï <Û«ä ì‘√ ô|<ä› >∑sq®¡ eTT #˚ôdqT.
‘·q uÛTÑ »eTTqT, }s¡Te⁄\qT <ä÷s¡eTT>∑ #ê#·T#·T yÓ+≥H˚ Ä‘·&TÉ Äø£deü TT MT~øÏ
m–¬sqT.
XÀ¢ˆˆ ‘· eTT‘·Œ‘·+‘·+ düeT_ÛÁ<äe <ä“©
dü sêø£kå ÕHê+ Á|ües¡' Á|ü‘ê|üyêHé ˆ
s¡B∏ s¡~Á∏ X‚w‘ü̃ e· T' øÏsH¡ é X¯s¬ '’
|üj÷Ó <Ûsä ¡ XË’ Ù\$T yêX¯àeèwæ_º 'Û ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·yTé ` ñ‘·Œ‘·+‘·+ ` düeT_ÛÁ<äe‘Y ` ã© ` dü' ` sêø£kå ÕHê+
` Á|ües¡' ` Á|ü‘ê|üyêHé ` s¡B∏ ` s¡~Á∏ X‚w‘ü̃ e· T' ` øÏsH¡ é ` X¯s¬ '’ ` |üj÷Ó <Ûsä '¡ `
XË\’ yéT ` Çe ` nX¯àeèwæ_º 'Û ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á|ü‘ê|üyêHé s¡B∏ s¡~Á∏ X‚w‘ü̃ e· T', ã© sêø£kå ÕHê+ Á|ües¡' dü'
|üj÷Ó <Ûsä '¡ XË\’ + nX¯àeèwæ_º 'Û Çe, ñ‘·Œ‘·+‘·+ ‘·+ X¯s¬ '’ øÏsH¡ é düeT_ÛÁ<äe‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á|ü‘ê|üyêHé R |üsêÁø£eTe+‘·T&ÉTqT, s¡B∏ R s¡<ë∏ s¡÷&ÛTÉ &ÉTqT,
s¡~Á∏ X‚w‘˜ü e· T' R eTVü‰Ms¡T\˝À $TøÏÿ* ÁX‚wßü &˜ TÉ qT, ã© R ã˝≤&ÛTÉ ´&ÉTqT, sêø£kå ÕHê+
R sêø£då Tü \˝À, Á|ües¡' R ÁX‚wßü &˜ TÉ q>∑T, dü' R Ä nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT, |üj÷Ó <Ûsä '¡ R
y˚T|òüTeTT, XË’\+ R |üs¡«‘·eTTqT, nX¯àeèwæº_Û' Çe R i≤fi¯fles¡¸eTT\‘√e˝…,
ñ‘·Œ‘·+‘·+ R MT~øÏ m>∑Ts¡T#·Tqï{Ï,º ‘·+ R Ä Vü≤qTeTqT, X¯s¬ '’ R u≤DeTT\‘√,
øÏsH¡ é R ∫eTTà#·T, düeT_ÛÁ<äe‘Y R MT~øÏ |üsT¡ –&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰ |üsêÁø£eTe+‘·T&ÉTqT, eTVü‰s¡~∏≈£î\˝À nÁ>∑>∑DT´&ÉTqT
eTVü‰ã\XÊ*j·TTq>∑T Ä sêø£ådüÁX‚wüß˜&Ó’q n≈£åî&ÉT ô|<ä› y˚T|òüTeTT |üs¡«‘·eTTô|’
i≤fi¯fles¡¸eTTqT ≈£î]|æ+∫q≥T¢>∑ MT<äø¬ >∑Ts¡T#·Tqï{Ïº Ä Vü≤qTeTô|’ u≤Des¡¸eTTqT
>∑T]|æ+#·T#·T n‘·ì HÓ<Tä s=ÿHÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘êHé X¯sê+ düdÔ ´ü $yÓ÷ø£j
å T· Hé ø£|'æ
#·#ês¡ Ms¡' |ü~∏ yêj·TTùd$‘˚ ˆ
X¯sê+‘·sπ e÷s¡T‘·e ~«ìwüŒ‘·Hé
eTH√»e dü‡+j·T‹ #·+&É$Áø£eT' ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘êHé ` X¯sêHé ` ‘·d´ü ` $yÓ÷ø£j
å T· Hé ` ø£|'æ ` #·#ês¡ `
Ms¡' ` |ü~∏ ` yêj·TTùd$‘˚, X¯sê+‘·sπ ` e÷s¡T‘·e‘Y ` $ìwüŒ‘·Hé ` eTH√»e'
` dü+j·T‹ ` #·+&É$Áø£eT' ˆˆ
(47) ` dü|üÔ#·‘ê«]+X¯düs¡Z 107
nq«j·TÁø£eTeTT :` #·+&É$Áø£eT' eTH√»e', Ms¡' dü' ø£|'æ dü+j·T‹ yêj·TTùd$‘˚
|ü~,∏ X¯sê+‘·sπ e÷s¡T‘·e‘Y $ìwüŒ‘·Hé ‘·d´ü ‘êHé X¯sêHé $yÓ÷ø£j å T· Hé #·#ês¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` #·+&É$Áø£eT' R ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ |üsêÁø£eTeTT >∑\yê&ÉTqT, eTH√»e'
R eTqdüT‡jÓTTø£ÿ y˚>e∑ TTe+{Ï y˚>e∑ TT>∑\yê&ÉTqT, Ms¡' R >=|üŒX¯Ss¡T&Óq’ yê&ÉTqT
n>∑T, dü' ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT, dü+j·T‹ R j·TT<äeΔ TTq, yêj·TTùd$‘˚ |ü~∏ R
yêj·TTe⁄ dü+#·]+#·T e÷s¡yZ TÓ qÆ {Ïº Äø±X¯eTTq+<äT, X¯sê+‘·sπ R u≤DeTT\q&ÉTeT,
e÷s¡T‘·e‘Y R yêj·TTe⁄e˝…, $ìwüŒ‘·Hé R ‘·|Œæ +#·Tø=qT#·T, ‘·d´ü R Ä j·Tø£å
≈£îe÷s¡Tì jÓTTø£ÿ, ‘êHé X¯sêHé R Ä u≤DeTT\qT, $yÓ÷ø£åj·THé R
‘=\–+#·Tø=qT#·T, #·#ês¡ R dü+#·]+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Á|ü#·+&É |üsêÁø£eTeTT >∑\yê&ÉTqT, eTH√y˚>∑eTTe+{Ï y˚>∑eTT
>∑\yê&ÉTq>∑T Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT Ä j·÷ø±X¯e÷s¡eZ TTq+<äT »s¡T>∑T#·Tqï j·TT<äeΔ TTq
u≤DeTT\ q&ÉTeTqT+&ç yêj·TTe⁄ ne©\>± eTT+<äT≈£î b˛e⁄q≥T¢ Ä j·Tø£å
≈£îe÷s¡T&ÉT ‘·qô|’ Á|üj÷Ó –+∫q u≤DeTT\T ‘·q≈£î ‘·>T∑ \≈£î+&É ‘·|Œæ +#·Tø=qT#·T
yêìeT<Û´ä dü+#·]+#·T #·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘· e÷‘·uÔ ≤D≤düq e÷Vü≤y√qTàK+
K e÷düÔ èD+‘·+ $$<Û’Ó X¯Ùs√‘·yÔ TÓ 'Æ ˆ
nyÓø’ å£ ‘êø£+å ãVüQe÷q#·≈îå£ cÕ
»>±eT ∫+‘ê+ #· dü e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` Ä‘·uÔ ≤D≤düq+ ` ÄVü≤y√qTàK+ ` KyéT ` ÄdüÔ èD+‘·+ `
$$<ÛÓ’' ` X¯s√‘·ÔyÓTÆ' ` nyÓ’ø£å‘· ` nø£å+ ` ãVüQe÷q#·≈£åîcÕ ` »>±eT `
∫+‘ê+ ` #· ` dü' ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' e÷s¡T‘ê‘·à»' ÄVü≤y√qTàK+ Ä‘·Ôu≤D≤düq+ $$<ÛÓ’'
X¯s√‘·yÔ TÓ 'Æ K+ ÄdüÔ èD+‘·+ ‘·+ nø£+å ãVüQe÷q#·≈îå£ cÕ nyÓø’ ‘å£ · ∫+‘ê+ »>±eT
#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' e÷s¡T‘ê‘·à»' R Ä yêj·TTq+<äqT&ÉT, ÄVü≤y√qTàK+ R
j·TT<äeΔ TTq≈£î düqï<äT&Δ q’Ó yê&ÉTqT, Ä‘·uÔ ≤D≤düq+ R #˚|{ü qºÏ <Ûqä TdüT‡ >∑\yê&ÉTqT,
$$<Û'’Ó X¯s√‘·yÔ TÓ 'Æ R ãVüQ$<Ûeä TT\>∑T ÁX‚we˜ü TT˝…q’ u≤DeTT\‘√, K+ R Äø±X¯eTTqT,
ÄdüÔ èD+‘·+ R ø£|æŒy˚j·TT#·Tqïyê&ÉTq>∑T, ‘·+ nø£å+ R Ä j·Tø£å≈£îe÷s¡Tì,
ãVüQe÷q#·≈îå£ cÕ R >ös¡e|üPs¡«ø£yTÓ qÆ <äèwæ‘º √, nyÓø’ ‘å£ · R #·÷#ÓqT, ∫+‘ê+
»>±eT #· R ∫+‘·qT u§+<ÓqT≈£L&É.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü Vü≤qTeT ‘·q‘√ j·TT<äeΔ TTq≈£î düqï<äT&Δ ’Ó #˚‹˝À y˚T{Ï$+{Ïì
<Û]ä +∫ ãVüQ$<Ûeä TT\>∑T >=|üŒX¯ø>ÔÏ \∑ u≤DeTT\‘√ Äø£deü TTqT >∑|Œæ y˚jT· T#·T
<Ûs’Ó ´¡ eTT‘√ b˛sê&ÉT#·Tqï Ä j·Tø£≈å î£ e÷s¡Tì m+‘·jT· TqT >ös¡e|üPs¡«ø£yTÓ qÆ <äèwæ‘º √
#·÷#ÓqT. eTiÏjT· T Ç{Ïº yêìì m≥T¢ e~Û+#·T{≤ j·Tì ∫+‘êÁ>∑dTü &Ô j É TÓ ´qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘·X¯Ù¬s’]“¤qïuÛÑTC≤+‘·s¡' ø£|æ'
≈£îe÷s¡Msπ ´D eTVü‰‘·àHê q<äHé ˆ
eTVü‰uÛTÑ »' ø£sà¡ $X‚w‘ü ‘· Ô· «$‘Y
$∫+‘·j÷· e÷dü s¡DÒ |üsêÁø£eTyéT ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` X¯s¬ '’ ` _ÛqïuÛTÑ C≤+‘·s'¡ ` ø£|'æ ` ≈£îe÷s¡Msπ ´D `
eTVü‰‘·àHê ` q<äHé ` eTVü‰uÛTÑ »' ` ø£sà¡ $X‚w‘ü ‘· Ô· «$‘Y ` $∫+‘·j÷· e÷dü `
s¡DÒ ` |üsêÁø£eTyéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘'· eTVü‰‘·àHê ≈£îe÷s¡Msπ ´D X¯s¬ '’ _ÛqïuÛTÑ C≤+‘·s'¡ eTVü‰uÛTÑ »'
ø£sà¡ $X‚w‘ü ‘· Ô· «$‘Y dü' ø£|'æ q<äHé s¡DÒ |üsêÁø£eT+ $∫+‘·j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, eTVü‰‘·àHê R eTVü≤˙j·TT&Óq’ {Ï,º ≈£îe÷s¡
Mπs´D R ≈£îe÷s¡kÕ«$TjÓTTø£ÿ |üsêÁø£eTeTT e+{Ï |üsêÁø£eTeTT >∑*qZ (‘˚q R Ä
nø£≈å î£ e÷s¡Tì#˚) X¯s¬ '’ R u≤DeTT\#˚, _ÛqïuÛTÑ C≤+‘·s'¡ R Áã<ä˝Δ q’… eø£då \úü eTT
>∑\yê&Ó,’ eTVü‰uÛTÑ »' R eTVü‰Ms¡T&ÉTqT, ø£sà¡ $X‚w‘ü ‘· Ô· «$‘Y R j·TT<äøΔ è£ ‘·éTT\
jÓTTø£ÿ $X‚weü TT\+<ä* s¡V≤ü düéTTqT ‘Ó*dæqyê&ÉTq>∑T, ø£|'æ R Vü≤qTeT, q<äHé
R >∑]+® #·T#·T, s¡DÒ R j·TT<äeΔ TTq+<äT, |üsêÁø£eT+ R |üsêÁø£eTeTTqT >∑÷]Ã,
$∫+‘·j÷· e÷dü R Ä˝À∫+|ükÕ¬>qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ≈£îe÷s¡kÕ«$TjÓTTø£ÿ |üsêÁø£eTeTTqT uÀ*q eTVü‰|üsêÁø£eTeTTqT
Á|ü<ä]Ù+#·T#·Tqï eTVü≤˙j·TT&Ó’q Ä nø£å≈£îe÷s¡T&ÉT Á|üjÓ÷–+∫q X¯s¡eTT\#˚
>±j·T|ü&qç i=eTTà ø£*qZ eTVü‰Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT @j˚T düeTj·TeTT\+<äT @j˚T
ø£è‘·éTT\T >±$+#·T≥ <Ûsä à¡ yÓ÷ #·øÿ£ >± ‘Ó*dæq{Ïyº ê&ÉT >±e⁄q ø±˝À∫‘·eTT>±
;Ûøs£ e¡ TT>± >∑]+® #·T#·T n|ü&ÉT ‘êqT #·÷|üe\dæq |üsêÁø£eTeTTqT >∑÷]Ãj˚T
Ä˝À∫+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ nu≤\e <ë“\~yêø£sÁ¡ |üu'ÑÛ
ø£s√ ‘·´j·T+ ø£sà¡ eTVü≤ qàVü‰ã\' ˆ
(47) ` dü|üÔ#·‘ê«]+X¯düs¡Z 109
q #êdü´ düsê«Vü≤eø£sà¡ XÀ_Ûq'
Á|üe÷|üDÒ y˚T eT‹ s¡Á‘· C≤j·T‘˚ ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nu≤\e‘Y ` u≤\~yêø£sÁ¡ |üu'ÑÛ ` ø£s√‹ ` nj·T+ ` ø£sà¡ `
eTVü≤‘Y ` eTVü‰ã\' ` q ` #· ` ndü´ ` düsê«Vü≤eø£sà¡ XÀ_Ûq' ` Á|üe÷|üDÒ `
y˚T ` eT‹' ` nÁ‘· ` C≤j·T‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ã\' u≤\~yêø£s¡Á|üuÛÑ' nj·TyéT nu≤\e‘Y eTVü≤‘Y
ø£sà¡ ø£s√‹. düsê«Vü≤eø£sà¡ XÀ_Ûq' ndü´ Á|üe÷|üDÒ nÁ‘· y˚T eT‹' q #· C≤j·T‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ã\' R eTVü‰ã\XÊ*j·TT, u≤\~yêø£s¡Á|üuÛÑ' R ˝Ò‘·
dü÷s¡T´ìe+{Ï ‘˚»düT‡>∑\yê&ÉT q>∑T, nj·T+ R á‘·&TÉ , nu≤\e‘Y R ÁbÂ&ÛTÉ ìe˝…H,˚
eTVü≤‘Y ø£sà¡ R |òTü qyÓTqÆ ø±s¡éTTqT, ø£s√‹ R ø±$+#·T#·THêï&ÉT. düsê«Vü≤eø£sà¡
XÀ_Ûq' R j·TT<äeΔ TTq+<ä* düeTdüyÔ TÓ qÆ ÁøÏjT· \‘√&ÉqT Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ï,º ndü´
R MìjÓTTø£ÿ, Á|üe÷|üDÒ R dü+Vü‰s¡eTTq, nÁ‘· R Ç#·Ã≥, y˚T R Hê≈£î, eT‹' q
#· C≤j·T‘˚ R m+‘·e÷Á‘·eTTqT ãT~Δ |ü⁄≥Tº≥ ˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` u≤\dü÷s¡T´ìe+{Ï ‘˚»düT‡>∑\ á eTVü‰ã\XÊ*jÓÆTq n≈£åî&ÉT
u≤\Ts¡T #˚j·T˝Òq{Ïº >=|üŒ<Ó’q ø£è‘·éTTqT >±$+#·T#·THêï&ÉT. j·TT<äΔeTTq≈£î
dü+ã+~Û+∫q düeTdüÔ$C≤„qeTTqT øöX¯\eTTqT >∑*–q á‘·ìì e~Û+#·T
$wüjT· eTTq Hê≈£î eTqdüT‡ ˇ|üŒ≈£îqï~.
XÀ¢ˆˆ nj·T+ eTVü‰‘êà #· eTVü‰+X¯Ã Ms¡´‘·'
düe÷Væ≤‘· XÊÃ‹düV≤ü X¯Ã dü+j·TTπ> ˆ
ndü+X¯jT· + ø£sà¡ >∑TD√<äj÷· <äjT· +
düHê>∑jT· ø¬ Ìå s¡Tàì_ÛXÃ¯ |üPõ‘·' ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nj·T+ ` eTVü‰‘êà ` #· ` eTVü‰Hé ` #· ` Ms¡´‘·' ` düe÷Væ≤‘·'
` #· ` n‹düV≤ü ' ` #· ` dü+j·TTπ>, ndü+X¯jT· + ` ø£sà¡ >∑TD√<äj÷· ‘Y ` nj·T+
` düHê>∑jT· ø¬ 'Ìå ` eTTì_Û' ` #· ` |üPõ‘·' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` nj·T+, eTVü‰‘êà #· ` Ms¡´‘·' #· eTVü‰Hé dü+j·TTπ> düe÷Væ≤‘·',
n‹düVü≤' #· ø£s¡à>∑TD√<äj·÷‘Y ndü+X¯j·TyéT nj·T+ düHê>∑j·T¬øåÌ' eTTì_Û' #·
|üPõ‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nj·T+ R á‘·&TÉ , eTVü‰‘êà #· R eTVü≤˙j·TT&ÉTqT, Ms¡´‘·' #·
R |üsêÁø£eTeTTe\q >∑÷&É, eTVü‰Hé R >=|üŒyê&ÉTqT, dü+j·TTπ> R j·TT<äeΔ TTq+<äT,
düe÷Væ≤‘·' #· R @ø±Á>∑eT>∑T ∫‘·eÔ TT >∑\yê&ÉTqT, n‹düV≤ü ' #· R >=|üŒ zs¡TŒ
>∑\yê&ÉTqT, (uÛeÑ ‹ R n>∑T#·THêï&ÉT) ø£sà¡ >∑TD√<äj÷· ‘Y R j·TT<äøΔ è£ ‘·éTT\˝Àì
>∑TDeTT\jÓTTø£ÿ Ä~Ûø´£ eTTe\q, ndü+X¯jT· yéT R ìdü‡+X¯jT· eTT>±, nj·T+ R
á‘·&TÉ , düHê>∑jT· ø¬ 'Ìå R Hê>∑T\‘√&ÉqT, j·T≈£îå \‘√&ÉqT >∑÷&çq{Ï,º eTTì_ÛXÃ¯ R
eTTqT\#˚>÷∑ &É, |üPõ‘·' R |üPõ+|üã&ÉTyê&ÉT, uÛeÑ ‹ R n>∑T#·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á‘·&TÉ düV≤ü »eTT>∑H˚ eTVü≤˙j·TT&ÉT>± >±qe#·TÃ#·THêï&ÉT. ‘·q
|üsêÁø£eTeTT#˚ >∑÷&É ˙‘·&TÉ eTVü‰‘·Tà&˚ j·T>∑T#·THêï&ÉT. á‘·&TÉ j·TT<äeΔ TTq >=|üŒ
@ø±Á>∑‘· >∑*– j·TT<äøπΔ X¢ e¯ TT\qT düV≤æ +#·>\∑ yê&ÉT>± qTHêï&ÉT. j·TT<√Δ∫‘·yTÓ qÆ
|üsêÁø£e÷~>∑TDdü+|ü<ä#˚ ìdü‡+X¯j·TeTT>± ˙‘·&ÉT Hê>∑j·Tøå±<äT\≈£îqT,
eTVü≤s¡T¸\≈£îqT >∑÷&É |üPE´&˚ j·T>∑TqT.
XÀ¢ˆˆ |üsêÁø£yÓ÷‘ê‡Vü≤$eè<äΔe÷qdü'
düMTø£‘å ˚ e÷+ Á|üeTTU≤Á>∑‘· dæú ‡‘·' ˆ
|üsêÁø£y÷Ó Vü≤´dü´ eTHê+dæ ø£+|üjT˚ ‘Y
düTsêdüTsêD≤eT|æ oÁ|òTü ø±]D' ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |üsêÁø£y÷Ó ‘ê‡Vü≤$eè<äeΔ ÷qdü' ` düMTø£‘å ˚ ` e÷+ ` Á|üeTTU≤Á>∑‘'·
` dæ‘ú '· ` |üsêÁø£eT' ` Væ≤ ` ndü´ ` eTHê+dæ ` ø£+|üjT˚ ‘Y ` düTsêdüTsêD≤+
` n|æ ` oÁ|òTü ø±]D' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üsêÁø£yÓ÷‘ê‡Vü≤$eè<äΔe÷qdü' Á|üeTTU≤Á>∑‘·' dæú‘·', e÷+
düMTø£‘å ,˚ oÁ|òTü ø±]D' ndü´ |üsêÁø£eT' düTsêdüTsêD≤yéT n|æ eTHê+dæ ø£+|üjT˚ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üsêÁø£y÷Ó ‘ê‡Vü≤$eè<äeΔ ÷qdü' R |üsêÁø£eTeTT#˚‘q· T ñ‘ê‡Vü≤eTT
#˚‘q· T eè~Δ u§+<äT#·Tqï eTqdüT‡>∑\yê&Ó,’ Á|üeTTU≤Á>∑‘'· R m≥ºm<äT≥, dæ‘ú '· R
ì\∫qyê&Ó,’ e÷+ R qqTï, düMTø£‘å ˚ R #·÷#·T#·THêï&ÉT, oÁ|òTü ø±]D' R y˚>e∑ TT>∑
ø£è‘·éTT\qT Ä#·]+#·Tq{Ïº, ndü´ R á‘·ìjÓTTø£ÿ, |üsêÁø£eT' R $Áø£eTeTT,
düTsêdüTsêD≤yéT n|æ R <˚e‘·\jÓTTø£ÿj·TT sêø£då Tü \jÓTTø£ÿj·TT ≈£L&É, eTHê+dæ R
eTqdüT‡\qT, ø£+|üjT˚ ‘Y R ø£+|æ+|ü#j ˚ T· TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` >=|üŒ<Óq’ |üsêÁø£eTeTT‘√qT, ñ‘ê‡Vü≤eTT‘√qT $»è+_Û+#·T#·Tqï{Ïº
á‘·&ÉT Hê m≥ºm<äT≥H˚ ì\∫ qqTï ìs¡“¤j·TeTT>± #·÷#·T#·THêï&ÉT. j·TT<äΔ
|ü<‘Δä T· \+<äT ˝≤|òTü eeTT >∑*qZ {Ïº á‘·ì |üsêÁø£eTeTTqT #·÷&É>± <˚e<ëqe⁄\T
>∑÷&É ø£+|æ+#·e\dæq<˚.
(47) ` dü|üÔ#·‘ê«]+X¯düs¡Z 111
XÀ¢ˆˆ q K\«j·T+ Hê_ÛuyÑÛ ˚ <äTù|øÏ‘å '·
|üsêÁø£y÷Ó Vü≤´dü´ s¡DÒ $es¡‘Δ ˚ ˆ
Á|üe÷|üD+ ‘˚«e eTe÷<ä´ s√#·‘˚
q es¡eΔ ÷H√-–ï s¡Tù|øÏ‘å T· + ø£eå T' ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` K\T ` nj·TyéT ` n_ÛuyÑÛ ‘˚ Y ` ñù|øÏ‘å '· ` |üsêÁø£eT' ` Væ≤
` ndü´ ` s¡DÒ ` $es¡‘Δ ,˚ Á|üe÷|üD+ ` ‘·T ` @e ` eTeT ` n<ä´ ` s√#·‘˚
` q ` es¡eΔ ÷q' ` n–ï' ` ñù|øÏ‘å T· + ` ø£eå T' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡DÒ ndü´ |üsêÁø£eT' $es¡‘Δ ,˚ ñù|øÏ‘å '· #˚‘Y nj·T+ q K\T
q n_ÛuyÑÛ ‘˚ ,Y n<ä´ ndü´ Á|üe÷|üD+ ‘·T @e eTeT s√#·‘—˚ es¡eΔ ÷q' n–ï'
ñù|øÏ‘å T· + ø£eå T' q.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡DÒ R j·TT<äΔeTTq+<äT, ndü´ R MìjÓTTø£ÿ, |üsêÁø£eT' R
$Áø£eTeTT, $es¡‘Δ ˚ R ô|]–b˛e⁄#·Tqï~. ñù|øÏ‘å '· #˚‘Y R ñù|øÏ+å |ü ã&çq#√,
nj·T+ R á‘·&TÉ , q K\T q n_ÛuyÑÛ ‘˚ Y R ‹s¡dÿü ]+|ü≈î£ +&É qT+&É&TÉ , n<ä´ R
H˚&TÉ , ndü´ R MìjÓTTø£ÿ, Á|üe÷|üD+ ‘·T @e R dü+Vü‰s¡yT˚ , eTeT R Hê≈£î,
s√#·‘˚ R Çwüeº T>∑T#·Tqï~, es¡eΔ ÷q' R eè~Δ#+Ó <äT#·Tqï{Ï,º n–ï' R n–ï, ñù|øÏ‘å T· +
R ñù|øÏ+å #·T≥≈£î, ø£eå T' q R ‘·–q~>±<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` j·TT<äeΔ TTq+ ~‘·ì |üsêÁø£eTeTT #·÷&É>± n+‘·ø+£ ‘·≈î£ ô|]–
b˛e⁄#·Tqï~. H˚ìfÒ¢ ñù|øÏå+∫q#√ á‘·&ÉT qqTï nD∫y˚j·T≈£î+&É qT+&É&ÉT.
n+<äT#˚ H˚ &û‘ì· ì dü+Vü≤]+#·T≥j˚T H˚qT #˚jT· e\dæq ø£è‘·éTT. n+‘·ø+£ ‘·≈î£
$dü]Ô +#·T#·Tqï n–ï qTù|øÏ+å #·T≥ me]øÏì ‘·><∑ Tä >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ Ç‹ Á|üy>˚ +∑ ‘·T |üsd¡ ´ü ‘·sÿ¡ j·THé
dü«ø£sà¡ jÓ÷>∑+ #· $<Ûëj·T Ms¡ýêHé ˆ
#·ø±s¡ y˚>+∑ ‘·T eTVü‰ã\ dü<Ô ë
eT‹+ #· #·Áøπ -dü´ e<Û̊ eTVü‰ø£|'æ ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` Á|üy>˚ +∑ ` ‘·T ` |üsd¡ ´ü ` ‘·sÿ¡ j·THé ` dü«ø£sà¡ jÓ÷>∑+ `
#· ` $<Ûëj·T ` Ms¡ýêHé, #·ø±s¡ ` y˚>+∑ ` ‘·T ` eTVü‰ã\' ` ‘·<ë ` eT‹+
` #· ` #·Áøπ ` ndü´ ` e<Û̊ ` eTVü‰ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ç‹ Ms¡ýêHé, eTVü‰ã\' (dü') |üsd¡ ´ü Á|üy>˚ +∑ ‘·sÿ¡ j·THé,
dü«ø£s¡àjÓ÷>∑+ #· $<Ûëj·T, eTVü‰ø£|æ' ‘·<ë ndü´ e<Û̊ eT‹+ #·Áπø— y˚>∑+ #·
#·ø±s¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç‹ R Ç≥T¢, Ms¡ýêHé R XÖs¡é+‘·T&ÉTqT, eTVü‰ã\' R
eTVü‰ã\dü+|üqTï&ÉTqT n>∑T, eTVü‰ø£|'æ R yêqs¡eTTKT´&É>T∑ , dü' R Ä Vü≤qTeT,
|üsd¡ ´ü R X¯Á‘·Te⁄jÓTTø£ÿ, Á|üy>˚ +∑ R rÁe‘·qT>∑÷]Ã, ‘·sÿ¡ j·THé R }Væ≤+#·T#·T,
dü«ø£sà¡ jÓ÷>∑+ #· R ‘·q ø£è‘·éTTjÓTTø£ÿ $<ÛëqeTTqT, $<Ûëj·T R ìs¡sí TT+#·Tø=ì,
‘·<ë R n|ü&ÉT, ndü´ R á‘·ìjÓTTø£ÿ, e<Û̊ R dü+Vü‰s¡eTTq+<äT, eT‹+ #·Áøπ R
Ä˝À#·q #˚ôdqT, y˚>+∑ #· #·ø±s¡ R ‘=+<äs|¡ &ü qÓ T >∑÷&É.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üsêÁø£eTe+‘·T&ÉTqT ã\XÊ*j·TTq>∑T Vü≤qTeT áØ‹>± X¯Á‘·Te⁄\
jÓTTø£ÿ $»è+uÛD Ñ eTTqT >∑÷]Ã Ä˝À∫+∫ ‘·qø£seÔ¡ éTTqT >∑÷&É ìs¡sí TT+#·Tø=ì
n|ü &Ü‘·ìì e~Û+#·T≥πø ìX¯ÃsTT+#·Tø=ì n+<äT\¬ø’ ‘·–q y˚–s¡bÕ≥TqT pô|qT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·d´ü ‘ê qwüº Vü≤j·÷ qàVü‰»yêHé
düe÷Væ≤‘ê Hê“¤sd¡ Vü ‰ü ì«es¡HÔ ˚ ˆ
»|ò÷ü q Ms¡' |ü~∏ yêj·TTùd$‘˚
‘·\Á|üV‰ü s¬ '’ |üeHê‘·à»' ø£|'æ ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·d´ü ` ‘êHé ` nwüVº ≤ü j·÷Hé ` eTVü‰»yêHé ` qe÷Væ≤‘êHé
` uÛ≤s¡dVü ‰ü Hé ` $es¡HÔ ˚ ` »|ò÷ü q ` Ms¡' ` |ü~∏ ` yêj·TTùd$‘˚ ` ‘·\Á|üV‰ü s¬ '’
` |üeHê‘·à»' ` ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üeHê‘·à»' Ms¡' dü' ø£|'æ eTVü‰»yêHé $es¡HÔ ˚ düe÷Væ≤‘êHé,
uÛ≤s¡dVü ‰ü Hé, ‘êHé nwüVº ≤ü j·÷Hé yêj·TTùd$‘˚ |ü~∏ ‘·\Á|üV‰ü s¬ '’ »|ò÷ü q.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üeHê‘·à»' R yêj·TTq+<äqT&ÉTqT, Ms¡' R X¯Ss¡T&ÉTqT n>∑T,
dü' ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT, eTVü‰»yêHé R >=|üŒy˚>e∑ TT >∑\$j·TTqT, $es¡HÔ ˚ R
ãVüQ$<Ûyä TÓ qÆ >∑eTqeTTq+<äT, düe÷Væ≤‘êHé R #·øÿ£ ì•ø£D å eTT bı+~q$j·TTqT,
uÛ≤s¡düVü‰Hé R uÛ≤s¡eTTqT düVæ≤+|ü>∑\$j·TTq>∑T, ‘êHé nwüºVü≤j·÷Hé R Ä
mì$T~>∑Ti¿eTT\qT, yêj·TTùd$‘˚ R yêj·TTe⁄#˚ ùd$+|üã&çq{Ï,º |ü~∏ R e÷s¡eZ TTq
(Äø±X¯eTTq), ‘·\Á|üV‰ü s¬ '’ R ni#˚‹<Óã“\#˚, »|ò÷ü q R Á|üV≤ü ]+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêj·TTq+<äqT&É>∑T ÄeTVü‰Ms¡T&Ó’q Vü≤qTeT j·TT<äΔeTTq+<äT
e\dæq{Ïº düø\£ $<Ûyä TÓ qÆ >∑eTqeTT\+<äTqT dü+|üPs¡yí TÓ qÆ •ø£D å eTTqT bı+~qyÓ’
m+‘·{Ï uÛ≤s¡yTÓ qÆ qT ne©\>∑ uÛ]Ñ +∫ eTVü‰y˚>e∑ TT‘√ |üsT¡ –&É>\∑ Ä nø£≈å î£ e÷s¡Tì
(47) ` dü|üÔ#·‘ê«]+X¯düs¡Z 113
nX¯«eTT\qT mì$T~+{Ïì Ä j·÷ø±X¯e÷s¡eZ TTq+<˚ ‘·q ni#˚‹ <Óã“\≈£îqT,
niÏø±*<Óã“\≈£îqT >∑TiÏ#d˚ æ Vü≤‘·e÷¬sÃqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü˝Ô Ò Hê_ÛV≤ü ‘√ eTVü‰s¡<'ä∏
dü ‘·d´ü |æ+>±~Û|eü T+Á‹ì]®‘'· ˆ
Á|üu>ÑÛ ï∑ ˙&É' |ü]eTTø£≈Ô L£ ãs¡'
|übÕ‘· uÛ÷Ñ eTÚ Vü≤‘·yêõ s¡+ãsê‘Y ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘·' ` ‘·˝Òq ` n_ÛVü≤‘·' ` eTVü‰s¡<∏ä' ` dü' ` ‘·dü´ `
|æ+>±~Û|üeT+Á‹ì]®‘·', Á|üuÛÑ>∑ï˙&É' ` |ü]eTTø£Ô≈£Lãs¡', |übÕ‘· ` uÛÑ÷eTÚ `
Vü≤‘·yêõ' ` n+ãsê‘Y ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘'· ‘·d´ü ‘·˝qÒ n_ÛV≤ü ‘·', |æ+>±~Û|eü T+Á‹ì]®‘'· , dü' eTVü‰s¡<'ä∏
Á|üu>ÑÛ ï∑ ˙&É', |ü]eTTø£≈Ô L£ ãs¡', Vü≤‘·yêõ' (düH)é n+ãsê‘Y uÛ÷Ñ eTÚ |übÕ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, ‘·d´ü R Ä Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, ‘·˝qÒ R ni#˚‹#˚,
n_ÛV≤ü ‘·' R ø=≥ºã&çq~j·TTqT, |æ+>±~Û|eü T+Á‹ì]®‘'· R düTÁê⁄ì eT+Á‹jÓTÆ q
Vü≤qTeT#˚ »sTT+|üã&çq~j·TT q>∑T, dü' eTVü‰s¡<∏ä' R Ä >=|üŒ<Ó’q s¡<∏äeTT,
Á|üu>ÑÛ ï∑ ˙&É' R $iÏ–b˛sTTq ‘={Ï>º \∑ ~j·TTqT, |ü]eTTø£≈Ô L£ ãs¡' R }&çb˛sTTq
ø±&ç>\∑ ~j·TTqT, Vü≤‘·yêõ' R #·ìb˛sTTq >∑Ti¿eTT\T >∑\~j·TTqT, n+ãsê‘Y
R Äø£deü TTqT+&ç, uÛ÷Ñ eTÚ R H˚\ô|,’ |übÕ‘· R ≈£L˝…qT.
sê.•s√eTDÏ :` eTVü‰s¡<'ä∏ |übÕ‘· ` uÛ>Ñ ï∑ yÓTqÆ ˙&ÉeTTqT |ü]eTTø£≈Ô L£ ãs¡eTT\TqT
Vü≤‘·eTT˝…q’ nX¯«eTT\TqT ø£*–q eTVü‰s¡~≈∏ î£ &Óq’ n≈£îå &ÉT H˚\>∑÷˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ Ä Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ ni#˚‹ <Óã“≈£î >∑TiÏjÓÆT Ä‘·ì#˚
dü+|üPs¡íeTT>± <Ûä«+düyÓTÆq Ä j·T≈£åîì eTVü‰s¡<∏äeTT ‘={Ïº $iÏ–b˛sTT, ø±&ç
}&çb˛sTT, >∑Ti¿eTT\T #·ìb˛sTT m\¢sT¡ qT #·÷#·T#·T+&É>± Äø£deü TTqT+&ç H˚\ô|’
eTTø£ÿ\T eTTø£ÿ\T>± ≈£L˝…qT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·+ |ü]‘·´»´ eTVü‰s¡<√∏ s¡<+ä∏
düø±s¡Tàø£' K&É<Z säÛ '¡ K eTT‘·Œ‘·Hé ˆ
‘·b˛_Ûj÷Ó >± <äèwæ s¡TÁ>∑Ms¡ýêHé
$Vü‰j·T <˚V≤ü + eTs¡T‘ê$T yê\j·TyéT ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·+ ` |ü]‘·´»´ ` eTVü‰s¡<'ä∏ ` s¡<+ä∏ ` düø±s¡Tàø£' `
K&É<Z säÛ '¡ ` KyéT ` ñ‘·Œ‘·H,é ‘·b˛_Ûj÷Ó >±‘Y ` ãTTwæ' ` ñÁ>∑Ms¡ýêHé ` $Vü‰j·T
` <˚V≤ü + ` eTs¡T‘êyéT ` Çe ` Ä\j·TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ñÁ>∑Ms¡ýêHé dü' eTVü‰s¡<'ä∏ , ‘·+ s¡<+ä∏ |ü]‘·´»´ düø±s¡Tàø£'
K&É<Z säÛ '¡ KyéT ñ‘·Œ‘·Hé ‘·b˛_Ûj÷Ó >±‘Y <˚V≤ü + $Vü‰j·T eTs¡T‘êyéT Ä\j·T+ ñ‘·Œ‘·H,é
ñÁ>∑Ms¡ýêHé ãTTwæ' Çe (ãuÛ÷Ñ e).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ñÁ>∑Ms¡ýêHé R ñÁ>∑yTÓ qÆ |üsêÁø£eTeTT>∑*qZ , dü' eTVü‰s¡<'ä∏ R
Ä eTVü‰s¡<Tä∏ &Óq’ n≈£îå &ÉT, ‘·+ s¡<+ä∏ R Ä eTVü‰s¡<eä∏ TTqT, |ü]‘·´»´ R $&É∫,
düø±s¡Tàø£' R <Ûqä TdüT‡‘√ ≈£L&çqyê&Ó,’ K&É<Z säÛ '¡ R K&ÉeZ TTqT <Û]ä +∫qyê&Ó,’ KyéT
R Äø±X¯eTTqT >∑÷]Ã, ñ‘·Œ‘·Hé R m>∑Ts¡T#·T, ‘·b˛_Ûj÷Ó >±‘Y R ‘·|dü Tü ‡e\q
>∑*–q jÓ÷>∑Xø¯ eÔÏ \q, <˚V≤ü + R X¯Øs¡eTTqT, $Vü‰j·T R $&É∫, eTs¡T‘êyéT
Ä\j·TyéT R <˚e‘·\≈£î ìyêdüyTÓ qÆ dü«s¡eZ TTqT >∑÷]Ã, ñ‘·Œ‘·Hé R m>∑Ts¡T#·Tqï{Ï,º
ãTTwæ' Çe R ãTTw”X«¯ s¡T&ÉTe˝…, ãuÛ÷Ñ e R ñ+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ñÁ>∑yTÓ qÆ |üsêÁø£eTeTT>∑\ Ä nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT n|ü&ÉT •~∏\yÓTqÆ
‘·q s¡<∏äeTTqT $&ç∫ô|{Ïº <ÛäqTdüT‡qT K&ÉZeTTqT #˚‘·ã÷ì Äø£düeTTMT~øÏ
m>∑dæb˛e⁄#·T #·÷#·Tyê]øÏ ˇø£ eTVü≤]¸ ‘·q‘·b˛jÓ÷>∑X¯øÏÔ#˚ uÛÖ‹ø£X¯Øs¡eTTqT
$&ç∫ô|{Ïº ~e´<˚V≤ü eTT‘√ <˚e˝Àø£eTTq≈£î @>∑T#·Tqï≥T¢>± >±qe#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· ø£|æ dü+Ô $#·s+¡ ‘· eT+ãπs
|ü‹Å‹sÔ êC≤ì\dæ<ùΔä d$‘˚ ˆ
düyT˚ ‘·´ ‘·+ e÷s¡T‘·‘T· \´$Áø£eT'
Áø£yT˚ D »Á>±Vü≤ dü bÕ<äj÷Ó s¡› è&ÛyÉ Té ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ø£|'æ ` ‘·+ ` $#·s+¡ ‘·yTé ` n+ãπs ` |ü‹Å‹sÔ êC≤ì\dæ<Δä
ùd$‘˚, düyT˚ ‘·´ ` ‘·+ ` e÷s¡T‘·‘T· \´$Áø£eT' ` Áø£yT˚ D ` »Á>±Vü≤ ` dü' `
bÕ<äj÷Ó ' ` <Ûèä &ÛyÉ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· e÷s¡T‘·‘T· \´$Áø£eT' dü' ø£|'æ |ü‹Å‹sÔ êC≤ì\dæ<ùΔä d$‘˚
n+ãπs $#·s+¡ ‘·+ ‘·+ Áø£yT˚ D düyT˚ ‘·´ bÕ<äj÷Ó ' <Ûèä &Û+É »Á>±Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, e÷s¡T‘·‘T· \´$Áø£eT' R yêj·TT<˚e⁄ì‘√
düe÷qyÓTqÆ $»è+uÛDÑ eTT >∑*qZ {Ï,º dü' ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT, |ü‘Å· ‹sÔ êC≤ì\dæ<ùΔä d$‘˚
R >∑s¡T‘·à+‘·Tì#˚‘·qT yêj·TTe⁄#˚‘·qT dæ<äTΔ\#˚‘·qT ùd$+|üã&ÉT, n+ãπs R
(47) ` dü|üÔ#·‘ê«]+X¯düs¡Z 115
Äø±X¯eTTq+<äT, $#·s+¡ ‘·+ R dü+#·]+#·T#·Tqï{Ïº Ä nø£≈å î£ e÷s¡Tì, düyT˚ ‘·´ R
#˚], bÕ<äj÷Ó ' R bÕ<äeTT\+<äT, <Ûèä &Û+É R ã\eTT>±, »Á>±Vü≤ R |ü≥Tºø=HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT yêj·TT<˚e⁄ìe˝… $»è+_Û+#·T#·Tqï Ä Vü≤qTeT `
>∑s¡T&ÉTq≈£îqT, yêj·TTe⁄q≈£îqT, dæ<äTΔ\≈£îqT dü+#ês¡düú\yÓTÆq Äø±X¯eTTq+<äT
dü+#·]+#·T#·Tqï Ä nø£≈å î£ e÷s¡Tì H˚sT¡ Œ>± düMT|æ+∫ Ä‘·ì bÕ<äeTT\qT s¬ +&ç+{Ïì
ã\eTT>∑ |ü≥Tºø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·+ düe÷$<Ûä´ düVü≤ÁdüX¯' ø£|æ'
eT¨s¡>+∑ >∑èVü≤´ Çyê+&ÉCXÒ «¯ s¡' ˆ
eTTyÓ÷#· y˚>± ‹Œ‘·è‘·T\´$Áø£y÷Ó
eTV”≤‘·˝Ò dü+j·T‹ yêqs√‘·eÔ T' ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·+ ` düe÷$<Û´ä ` düV≤ü ÁdüX'¯ ` ø£|'æ ` eT¨s¡>+∑ `
>∑èVü≤´ ` Çe ` n+&ÉCXÒ «¯ s¡' ` eTTyÓ÷#· ` y˚>±‘Y ` |æ‘è· ‘·T\´$Áø£eT' `
eTV”≤‘·˝Ò ` dü+j·T‹ ` yêqs√‘·eÔ T' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |æ‘·è‘·T\´$Áø£eT', yêqs√‘·ÔeT' dü' ø£|æ', n+&ÉCÒX¯«s¡'
eT¨s¡>y∑ Té Çe dü+j·T‹ ‘·+ >∑èVü≤´ düV≤ü ÁdüX'¯ düe÷$<Û´ä y˚>±‘Y eTV”≤‘·˝Ò
eTTyÓ÷#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |æ‘è· ‘·T\´$Áø£eT' R ‘·+Á&ç‘√ düe÷qyÓTqÆ |üsêÁø£eTeTTø£*qZ {Ï,º
yêqs√‘·eÔ T' R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ >É T∑ , dü' ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT, n+&ÉCXÒ «¯ s¡' R |üøsåÏ êC…q’
>∑sT¡ &ÉT&ÉT, eT¨s¡>y∑ Té Çe R eTVü‰düsŒ¡ eTTqTe˝…, dü+j·T‹ R j·TT<äeΔ TTq+<äT,
‘·+ R Ä n≈£îå ì, >∑èVü≤´ R |ü≥Tºø=ì, düV≤ü ÁdüX'¯ R y˚sTT$<Ûeä TT\T>∑, düe÷$<Û´ä
R ø={Ï,º y˚>±‘Y R y˚>e∑ TT>±, eTV”≤‘·˝Ò R uÛ÷Ñ $Tô|,’ eTTyÓ÷#· R $&ç#qÓ T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·q ‘·+Á&çjTÆÓ q yêj·TT<˚e⁄ì‘√ düe÷qyÓTqÆ |üsêÁø£eTeTT >∑*qZ {Ïº
Ä Vü≤qTeT Äø±X¯j·TT<äΔeTTq+<äT >∑s¡T‘·à+‘·T&ÉT eTVü‰düs¡ŒeTTqT |ü{Ïºq≥T¢>±,
n{≤¢ nø£≈å î£ e÷s¡Tì |ü≥Tºø=ì y˚sTT e÷iT\T y˚>e∑ TT>± –s¡–s¡Á‹|æŒ H˚\ô|ã’ &É
y˚ôdqT.
XÀ¢ˆˆ dü uÛ>Ñ ï∑ u≤VüAs¡Tø£{•° s√<Ûsä '¡
ø£så q¡ ïdüè vÏïs¡à~∏‘êdæ˝ú À#·q' ˆ
Á|ü_qÛ ïdü+~Û' Á|ü$ø°sãí¡ +<ÛHä √
Vü≤‘·' øÏ‘å Í yêj·TTdüT‘˚q sêø£då 'ü ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` uÛÑ>∑ïu≤VüAs¡Tø£{°•s√<Ûäs¡' ` ø£ås¡Hé ` ndüèø˘ `
ìs¡à~∏‘êdæ˝ú À#·q', Á|ü_qÛ ïdü+~Û' ` Á|ü$ø°sãí¡ +<Ûqä ', Vü≤‘·' ` øÏ‘å Í ` yêj·TTdüT‘˚q
` sêø£då 'ü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêj·TTdüT‘˚q Vü≤‘·' dü' sêø£då 'ü uÛ>Ñ ï∑ u≤VüAs¡Tø£{•° s√<Ûsä '¡ ,
ìs¡à~∏‘êdæ˝ú À#·q' Á|ü_qÛ ïdü+~Û', Á|ü$ø°sãí¡ +<Ûqä ' düH,é ø£så H¡ é ndüèø˘ øÏ‘å Í (|übÕ‘·).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêj·TTdüT‘˚q R yêj·TTq+<äqTì#˚, Vü≤‘·' R ‘·TqTeTã&çq, dü'
sêø£då 'ü R Ä sêø£då Tü &ÉT, uÛ>Ñ ï∑ u≤VüAs¡Tø£{•° s√<Ûsä '¡ R $iÏ–b˛sTTq uÛTÑ »eTT\TqT
‘=&É\TqT, q&ÉTeTTqT, yÓT&ÉjT· TqT >∑\yê&ÉTqT, ìs¡à~∏‘êdæ˝ú À#·q' R #·÷s¡eí TT
>±$+|üã&çq meTTø£\T ø£qTï\T >∑\yê&ÉTqT, Á|ü_qÛ ïdü+~Û' R }&çb˛sTTq ø°fió¯ fl
>∑\yê&ÉTqT, Á|ü$ø°sãí¡ +<Ûqä ' R #Ó~]b˛sTTq dü+~Ûã+<Ûeä TT\T >∑\yê&ÉTqT n>∑T#·T,
ø£så H¡ é ndüèø˘ R ø±s¡T#·TqïHÓ‘T· iÔ T >∑\yê&Ó,’ øÏ‘å Í R H˚\ô|,’ |übÕ‘· R |ü&qÓ T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT#˚ Hê $<Ûeä TT>± $Vü≤‘·T&Óq’ Ä nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT $iÏ–b˛sTTq
u≤VüQe⁄\T, }s¡Te⁄\T, q&ÉTeTT, yÓT&É ‘√&ÉqT, eTT≈£ÿ\T eTTø£ÿ˝…q’ meTTø£\TqT,
ø£qTÁ>∑T&ÉTq¢ T >∑\yê&Ó’ düsê«ej·TeTT\jÓTTø£ÿ ø°fió¯ flqT $&çb˛>± s¡øeÔ£ TTqT Á>∑≈î£ ÿ#·T
H˚\>∑÷˝…qT.
XÀ¢ˆˆ eTVü‰ø£|æ s¡÷“¤$T‘·˝Ò ì|”&´É ‘·+
#·ø±s¡ s¡ø√å ~Û|‘ü ˚ s¡àVü≤ <ä“j
¤ T· yéT ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTVü‰ø£|'æ ` uÛ÷Ñ $T‘·˝Ò ` ì|”&´É ` ‘·+ ` #·ø±s¡ ` s¡ø√å ~Û|‘ü '˚
` eTVü≤‘Y ` uÛj Ñ T· yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ø£|'æ ‘·+ uÛ÷Ñ $T‘·˝Ò ì|”&´É s¡ø√å ~Û|‘ü '˚ eTVü≤‘Y uÛj Ñ T· +
#·ø±s¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·+ R Ä nø£≈å î£ e÷s¡Tì, uÛ÷Ñ $T‘·˝Ò R H˚\ô|,’ ì|”&´É R |ü&>É ={Ï,º
s¡ø√å ~Û|‘ü '˚ R sêø£då sü êC…q’ sêeDTq≈£î, eTVü≤‘Y uÛj Ñ T· + R >=|üŒ<Óq’ uÛj
Ñ T· eTTqT,
#·ø±s¡ R ø±$+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&Ü $<ÛäeTT>± Ä j·Tø£å≈£îe÷s¡Tì H˚\ô|’ ≈£L\y˚dæ
sêø£då sü êC…q’ <äXÁ¯ ê⁄q≈£î n$T‘·yTÓ qÆ ;Û‹ì >∑÷s¬ ÃqT.
XÀ¢ˆˆ eTVü≤]¸ _Û X¯ÃÁø£#s¬· ’ dü‡e÷>∑‘'’Ó
düy˚T‘·´ uÛÑ÷‘Ó’X¯Ã düj·Tø£å|üqï¬>’' ˆ
(47) ` dü|üÔ#·‘ê«]+X¯düs¡Z 117
düTs¬ X’ Ã¯ ùd+Å<’Ó s¡“¤ èX¯C≤‘·$düàjÓTÆ '
Vü≤‘˚ ≈£îe÷πs dü ø£|æ ]ïØøÏ‘å '· ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTVü≤]¸_'Û ` #·Áø£#s¬· '’ ` düe÷>∑‘'’Ó ` düyT˚ ‘·´ ` uÛ÷Ñ ‘Ó'’ ` #· `
düjT· ø£|å qü ï¬>'’ ` düTs¬ '’ ` #· ` ùd+Å<'’Ó ` uÛèÑ X¯C≤‘·$düàjÓTÆ ', Vü≤‘˚ ` ≈£îe÷πs `
dü' ` ø£|'æ ` ìØøÏ‘å '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ≈£îe÷πs Vü≤‘˚ dü‹ dü' ø£|'æ uÛèÑ X¯C≤‘·$düàjÓTÆ ' düyT˚ ‘·´ düe÷>∑‘'’Ó
#·, ùd+Å<'’Ó düTs¬ '’ #· ìØøÏ‘å '· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ≈£îe÷πs R nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT, Vü≤‘˚ dü‹ R #·+|üã&É>±, uÛèÑ X¯C≤‘·
$düàjÓTÆ ' R $TøÏÿ*>± ÄX¯Ãs¡éTT ø£*–q{Ïº yês¡TqT, düyT˚ ‘·´ R ø£\dæ, düe÷>∑‘'’Ó
R e∫Ãq{Ïyº ês¡TqT, #·Áø£#s¬· '’ R CÀ´‹X¯ÃÁø£eTTq+<äT dü+#·]+#·Tyês¡Tq>∑T, eTVü≤]¸_'Û
R eTVü≤s¡T¸\#˚‘q· T, düjT· ø£|å qü ï¬>'’ R j·T≈£îå \‘√&ÉqT, |üqï>∑T\‘√&ÉqT >∑÷&çq{Ï,º
uÛÑ÷‘Ó’' #· R uÛÑ÷‘·eTT\#˚‘·qT, ùd+Å<Ó’' R Ç+Á<äTì‘√ >∑÷&çq{Ïº, düT¬s’' R
<˚e‘·\#˚‘q· T, dü' ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT, ìØøÏ‘å '· R #·÷&Éã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` nø£≈å î£ e÷s¡T &Ü $<Ûeä TT>∑ eTè‹H=+<ä>±H˚ n#·Ã{ÏøÏ #˚]j·TTqï
CÀ´‹X¯ÃÁø£eTTq+<ä* dü|eÔü TVü≤]¸ Á|üuèÑÛ ‘·T\TqT, j·T≈£îå \T |üqï>∑T\T eTTqï>∑Tyês¡TqT,
eTVü‰uÛ÷Ñ ‘·eTT\TqT, <˚y+˚ Á<äTì‘√ >∑÷&çq <˚e‘·\TqT n$T‘·yTÓ qÆ ÄX¯Ãs¡éTT‘√
Ä Vü≤qTeTqT #·÷&ÉkÕ–].
XÀ¢ˆˆ ìbÕ‘·´ ‘·+ eÁõdüT‘√|üeT+ s¡DÒ
≈£îe÷s¡ eTø£+å ø£‘å C· À|üyT˚ ø£Då yéT ˆ
‘·<e˚ Ms√-_Û»>±eT ‘√s¡D+
ø£è‘·øDå£ ' ø±\ Çe Á|üC≤ø£j å T˚ ˆˆ 39
ª nø£å≈£îe÷s¡e<Û√μ HêeT
dü|üÔ#·‘ê«]+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìbÕ‘·´ ` ‘·+ ` eÁõdüT‘√|üeT+ ` s¡D,Ò ≈£îe÷s¡yTé ` nø£+å `
ø£‘å C· À|üyT˚ ø£D
å yéT, ‘·‘Y ` @e ` Ms√ ` n_Û»>±eT ` ‘√s¡D+, ø£è‘·øDå£ ' `
ø±\' ` Çe ` Á|üC≤ø£j å T˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' Ms¡' s¡DÒ eÁõdüT‘√|üeT+, ø£‘å C· À|üyT˚ ø£Då + ‘·yTé nø£+å
≈£îe÷s¡+ ìbÕ‘·´, Á|üC≤ø£j å T˚ ø£è‘·øD å£ ' ø±\' Çe ‘·‘Y ‘√s¡DyéT @e n_Û»>±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' Ms¡' R Ms¡T&Ó’q Ä Vü≤qTeT, s¡DÒ R j·TT<äΔeTTq+<äT,
eÁõdüT‘√|üeT+ R <˚y+˚ Á<äTì |ü⁄Á‘·Tì‘√ kÕ{ÏjT· >∑T yê&ÉTqT, ø£‘å C· À|üyT˚ ø£D å +R
s¡øeÔ£ TTqT uÀ*qø£qTï\T >∑\yê&ÉTq>∑T, ‘·+ nø£+å ≈£îe÷s¡+ R Ä nø£≈å î£ e÷s¡Tì,
ìbÕ‘·´ R ≈£L*Ã, Á|üC≤ø£j å T˚ R »qø£j å T· eTTq+<äT, ø£è‘·øD
å£ ' R y˚&TÉ ø£>*∑ qZ {Ï,º
ø±\' Çe R j·TeTT&ÉTe˝…, ‘·‘Y ‘√s¡DyéT @e R Ä ãVæ≤s›ê«s¡eTTH˚, n_Û»>±eT
R #˚sT¡ ø=HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ms¡T&Óq’ j·÷ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, mi¿ì ø£qTï\‘√ eTVü‰Ms¡T&ÉTqT
<˚y+˚ Á<äTì |ü⁄Á‘·Tìe+{Ï eTVü≤‘·Ô «eTT>∑\yê&ÉTq>∑T Ä nø£≈å î£ e÷s¡Tì j·TT<äeΔ TTq
e~Û+∫ Á|üC≤$HêX¯eTTq¬ø’ y˚&ÉTø£|ü&ÉT#·T düeTj·TeTTø=i≈£î #·÷#·T#·Tqï
j·TeT<Ûsä à¡ sêEe˝… |üPs¡«eTT Ø‹>± ãVæ≤s›ê«s¡eTT MT<äøπ b˛sTT ≈£Ls¡TÃ+&ÓqT.
ªªnø£≈å î£ e÷s¡e<Ûμä μ nqT
q\Tã~@&Éedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡ s¡øå√~Û|ü‹ s¡àVü‰‘êà
Vü≤q÷eT‘êπøå ìVü≤‘˚ ≈£îe÷πs ˆ
eTq dü‡e÷<Ûëj·T ‘· <˚+Á<äø\£ Œ+
düe÷~<˚ X‚+Á<äõ‘·+ düs√wüyTé ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` dü' ` s¡ø√å ~Û|‹ü ' ` eTVü‰‘êà, Vü≤q÷eT‘ê ` nπøå `
ìVü≤‘˚ ` ≈£îe÷πs, eTq' ` düe÷<Ûëj·T ` ‘·<ë ` Ç+Á<äø\£ Œ+, düe÷~<˚X¯ `
Ç+Á<äõ‘·+ ` düs√wüyTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· Vü≤q÷eT‘ê ≈£îe÷πs nπøå ìVü≤‘˚ (dü‹) eTVü‰‘êà dü'
s¡ø√å ~Û|‹ü ' eTq' düe÷<Ûëj·T ‘·<ë düs√wüyTé Ç+Á<äø\£ ŒyéT Ç+Á<äõ‘·+ düe÷~<˚X.¯
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤q÷eT‘ê R Vü≤qTeT#˚, ≈£îe÷πs nπøå R nø£å≈£îe÷s¡T&ÉT,
ìVü≤‘˚ (dü‹) R #·+|üã&çqyê&ÉTø±>±, ‘·‘'· R |æeTà≥, eTVü‰‘êà R eTVü≤˙j·TT&Óq’ ,
dü' s¡ø√å ~Û|‹ü ' R Ä sêø£då sü êE, eTq' R eTqdüT‡qT, düe÷<Ûëj·T R ∫ø£ÿã≥Tºø=ì,
‘·<ë R n|ü&ÉT, düs√wü+ R s√wüeTT‘√, Ç+Á<äø\£ Œ+ R Ç+Á<äTì‘√ düe÷qyÓTqÆ
|üsêÁø£eTeTT ø£\ Ç+Á<äõ‘·TqÔ T, düe÷~<˚X¯ R ÄC≤„|+æ #ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT Vü≤qTeT+‘·Tì#˚ ìVü≤‘·T&Óq’ ≥T¢ $ì sêø£då sü êE
#Ó~]b˛sTTq ‘·q >∑T+&ÓqT ∫ø£ÿã≥Tºø=ì rÁeyÓTqÆ s√wüeTT‘√ ‘·q Ä»„ø=i≈£î
y˚∫j·TTqï{Ïº Ç+Á<ä‘·T\´|üsêÁø£eTT&Ó’q Ç+Á<äõ‘·TÔqT Vü≤qTeT+‘·T HÓ<äTs=ÿqT≥
ø±C≤„|æ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·« eTÅdüÔ$ #·Ã¤ÅdüÔuÛÑè‘ê+ e]wü̃'
düTsêdüTsêD≤eT|æ XÀø£<ë‘ê ˆ
düTsπ wüß ùd+Á<˚wßü #· <äèwüøº s£ êà
|æ‘êeTVü‰sê<Ûqä dü+∫‘êÅd'Ôü ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·«+ ` nÅd$Ôü ‘Y ` X¯ÅduÔü èÑÛ ‘ê+ ` e]wü̃' ` düTsêdüTsêD≤yéT `
n|æ ` XÀø£<ë‘ê ` düTsπ wüß ` ùd+Á<˚wßü ` #· ` <äèwüøº s£ êà ` |æ‘êeTVü‰sê<Ûqä
dü+∫‘êÅdüÔ' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·«yéT nÅd$Ôü ‘Y, X¯ÅduÔü èÑÛ ‘ê+ e]wü'˜ düTsêdüTsêD≤yéT n|æ XÀø£<ë‘ê
ùd+Á<˚wßü düTsπ wüß <äèwüøº s£ êà, |æ‘êeTVü‰sê<Ûqä dü+∫‘êÅd'Ôü #· (ndæ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·«yéT R ˙e⁄, nÅd$Ôü ‘Y R nÅdeÔü TT\ HÓi–Ï qyê&Ée⁄, X¯ÅduÔü èÑÛ ‘ê+
R Äj·TT<Û<ä ëÛ s¡T\˝À, e]wü̃' R ÁX‚wßü &˜ eÉ ⁄, düTsêdüTsêD≤yéT n|æ R <˚e‘·\≈£îqT,
<ëqe⁄\≈£îqT ≈£L&É, XÀø£<ë‘ê R <äT'KeTTqT ø£*–+#·Tyê&Ée⁄, ùd+Á<˚wüß R
<˚y+˚ Á<äTì‘√ >∑÷&çq{Ï,º düTsπ wüß R <˚e‘·\j·T+<äT, <äèwüøº s£ êà R #·÷&Éã&çq >=|üŒ
ø£è‘·éTT\T >∑\yê&Ée⁄, |æ‘êeTVü‰sê<Ûäqdü+∫‘êÅdüÔ' #· R ÁãVü≤à<˚e⁄ìjÓTTø£ÿ
Äsê<ÛäqeTT#˚ kÕ~Û+|üã&çq >=|üŒ nÅdüÔeTT\T >∑\yê&Ée⁄≈£L&ÉqT, (ndæ R
n>∑T#·THêïe⁄).
‘ê‘·Œs¡éTT :` z y˚T|òTü Hê<äT&Ü! ˙e⁄ nÅd$Ôü <ä´\qT düeTÁ>∑eTT>± H˚]Ãqyê&Ée⁄.
Äj·TT<Ûeä TT\qT|üj÷Ó –+|ü H˚]Ãq jÓ÷<ÛTä \˝À nÁ>∑>D ∑ T´&Ée⁄. ˙ |üsêÁø£eTeTT#˚
<˚e‘·\≈£îqT <ëqe⁄\≈£îqT >∑÷&É ~>∑T\T ø£*Œ+#·Tyê&Ée⁄. <˚y+˚ Á<äTì‘√ >∑÷&çq
<˚e‘·˝\… ]¢ øÏì ˙ j·TT<äHΔ |’Ó ⁄ü DéTTqT >∑q|üi∫qyê&Ée⁄. ÁãVü≤à<˚e⁄ì Äsê~Û+∫
~yê´ÅdeÔü TT\qT ã&çdqæ yê&Ée⁄qT>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ‘· yêÅdãÔü \ e÷kÕ<ä´ HêdüTsê q eTs¡T<äDZ ≤' ˆ
q X‚≈î£ dü‡eTπs kÕú‘T· + düTsπ X¯«s¡deü ÷Á•‘ê' ˆ
q ø£•Ã Å‹wÔ ßü ˝Àπøwüß dü+j·TTπ> q >∑‘Á· X¯eT' ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·e ` nÅdãÔü \+ ` ÄkÕ<ä´ ` q ` ndüTsê' ` q ` eTs¡T<äDZ ≤',
q ` X‚≈î£ ' ` düeTπs ` kÕú‘T· + ` düTsπ X¯«s¡deü ÷Á•‘ê', q ` ø£•Ã‘Y ` Á‹wüß `
˝Àπøwüß ` dü+j·TTπ> ` q ` >∑‘Á· X¯eT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düeTπs ‘·e nÅdãÔü \yéT ÄkÕ<ä´ ndüTsê' kÕú‘T· + q X‚≈î£ '—
düTsπ X¯«s¡deü ÷Á•‘ê' eTs¡T<äD Z ≤' (n|æ) (q X‚≈î£ ') Á‹wüß ˝Àπøwüß ø£•Ã‘Y dü+j·TTπ>
q >∑‘Á· X¯eT' q (ndæ)Ô .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düeTπs R j·TT<äΔeTTq+<äT, ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, nÅdüÔã\+ R
nÅdãÔü \eTTqT, ÄkÕ<ä´ R bı+~, ndüTsê' R sêø£då Tü \T >±ì, eTs¡T<äD Z ≤' R
<˚e‘·\T ø±ì, eT÷&ÉT ˝Àø£eTT\+<äTqT, ø£•Ã‘Y R ˇø£&ÉTqT, dü+j·TTπ> R
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 121
j·TT<äeΔ TTq+<äT, q >∑‘Á· X¯eT' R bı+<äì øπ X¢ e¯ TT >∑\yê&ÉT, q (ndæ)Ô R ˝Ò&TÉ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙≈£î>∑\ nÅdãÔü \Á|üu≤Û eeTT#˚ j·TT<äeΔ TTq+<äT ìHÓï~]+∫ ì\#·T≥≈£î
sêø£då Mü s¡T\≈£î>±ì <˚y+˚ Á<äTì s¡øDå£ eTTbı+~ j·TTqï{Ïº <˚e‘·\≈£î>±ì me«]øÏì
X¯ø˝ÔÏ <Ò Tä düTe÷! Á‹uÛTÑ eqeTT\+<äTqT j·TT<äuΔ ÷ÑÛ $T˝À ˙¬ø<äTs¡T>± ì\∫ øπ X¢ e¯ TT\
bÕ\T>±ìyê&ÉT me«&ÉTqT˝Ò&TÉ .
XÀ¢ˆˆ uÛTÑ »Msê´_Û>T∑ |üXÔ Ã¯ ‘·|kü Õ #ê_Ûsø¡ ‘åÏ '· ˆ
<˚Xø¯ ±\$uÛ≤>∑»„ düÔ «y˚Te eT‹dü‘eÔ· T' ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛTÑ »Msê´_Û>T∑ |ü'Ô ` #· ` ‘·|kü Õ ` #· ` n_Ûsø¡ ‘åÏ '· ` <˚Xø¯ ±\
$uÛ≤>∑»'„ ` ‘·«yéT ` @e ` eT‹dü‘eÔ· T' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·«yéT @e uÛTÑ »Msê´_Û>T∑ |ü'Ô #· ‘·|kü Õ n_Ûsø¡ ‘åÏ '· #· <˚Xø¯ ±\
$uÛ≤>∑»'„ eT‹dü‘eÔ· T' #· (ndæ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·«yéT @e R ˙y˚, uÛTÑ »Msê´_Û>T∑ |ü'Ô #· R uÛTÑ »|üsêÁø£eTeTT#˚
s¡ø+åÏ |üã&çqyê&Ée⁄qT, ‘·|kü Õ R ‘·|dü Tü ‡#˚, n_Ûsø¡ ‘åÏ '· #· R s¡ø+åÏ |üã&çqyê&Ée⁄qT,
<˚X¯ø±\$uÛ≤>∑»„' R <˚X¯eTTjÓTTø£ÿj·TT, ø±\eTTjÓTTø£ÿj·TT $uÛ≤>∑eTTqT >∑÷]Ã
‘Ó*dæq yê&Ée⁄qT, eT‹dü‘eÔ· T' R Á|ü»#„ ˚ ÁX‚wßü &˜ eÉ ⁄qT, #· (ndæ) R n>∑T#·THêïe⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z MsêÁπ>düsê! ˙ uÛTÑ »|üsêÁø£eTeTT#˚ ìqTï ˙e⁄ s¡ø+åÏ #·Tø=qT
#·THêïe⁄. eTiÏjT· T ˙ ‘·b˛ã\eTT#˚ >∑÷&É ˙e⁄ s¡ø+åÏ |üã&ÉT#·THêïe⁄. <˚Xø¯ ±\eTT\
‘ês¡‘e· TéTT #·øÿ£ >± ‘Ó*dæqyê&Ée⁄ ˙y˚! ˙y˚ >=|üŒ Á|üC≤„XÊ*$.
XÀ¢ˆˆ q ‘˚ -düÔ ´X¯ø´£ + düeTπswüß ø£sà¡ D≤
q ‘˚ -düÔ ´ø±s¡´+ eT‹|üPs¡«eT+Á‘·DÒ ˆ
q ‘˚ -dæÔ ø£•Ã Á‹wüß dü+Á>∑ùV≤wüß yÓ’
q y˚<ä j·T ùdÔ-ÅdüÔ ã\+ ã\+ #· ‘˚ ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` ‘˚ ` ndæÔ ` nX¯ø´£ + ` düeTπswüß ` ø£sà¡ D≤, q ` ‘˚ ` ndæÔ
` nø±s¡´+ ` eT‹|üPs¡«eT+Á‘·DÒ ` q ` ‘˚ ` ndæÔ ` ø£•Ã‘Y ` Á‹wüß `
dü+Á>∑ùV≤wüß ` yÓ,’ q ` y˚<ä ` j·T' ` ‘˚ ` nÅdãÔü \+ ` ã\+ ` #· ` ‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düeTπswüß ‘˚ ø£sà¡ D≤ nX¯ø´£ + q ndæ.Ô eT‹|üPs¡«eT+Á‘·DÒ ‘˚
nø±s¡´+ q ndæ,Ô Á‹wüß dü+Á>∑ùV≤wüß ` j·T' ‘˚ nÅdãÔü \+, ‘˚ ã\+ #· q y˚<ä dü'
ø£•Ã‘Y q ndæ.Ô
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` düeTπswüß R j·TT<äeΔ TT\+<äT, ‘˚ R ˙ jÓTTø£ÿ, ø£sà¡ D≤ R |üPìø£#‘˚ ,·
nX¯ø´£ + R nkÕ<Û´ä yÓTqÆ ~, q ndæÔ R ˝Ò<Tä , eT‹|üPs¡«eT+Á‘·DÒ R ãT~ΔeT÷\ø£yTÓ qÆ
Ä˝À#·qeTTq+<äT, ‘˚ R ˙≈£î, nø±s¡´+ R #˚jT· X¯ø´£ eTT>±ì|üì, q ndæÔ R ˝Ò<Tä ,
Á‹wüß dü+Á>∑ùV≤wüß R eT÷&ÉT˝Àø£eTT\j·T+<äTqT, j·T' R me&ÉT, ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ,
nÅdãÔü \+ R nÅdXÔü ø¯ ìÔÏ , ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, ã\+ #· R kÕeTs¡´ú eTTqT, q y˚<ä R
‘Ó*dæø=q˝Ò&√, dü' R n{Ïyº ê&ÉT, ø£•Ã‘Y R ˇø£ÿ&ÉTqT, q ndæÔ R ˝Ò&TÉ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` j·TT<äeΔ TT\+<äT ˙e⁄ ìs¡«Væ≤+|üC≤\ì nkÕ<Û´ä ø£è‘·éTT @~j·TTqT
˝Ò<Tä . á eT÷&ÉT ˝Àø£eTT\+<äTqT ˙ nÅdãÔü \eTTqT >∑TiÏ+∫>±ì X¯Øs¡ã\eTTqT
>∑TiÏ+∫>±ì ‘Ó*j·Tìyê&ÉT me«&ÉTqT ˝Ò&TÉ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ eT e÷qTs¡÷|ü+ ‘·|kü ˛ ã˝+ #· ‘˚
|üsêÁø£eT XÊÃÅdãÔü \+ #· dü+j·TTπ> ˆ
q ‘ê«+ düe÷kÕ<ä´ s¡D≤eeTπs›
eTqÁX¯ÙeT+ >∑#Ã· ‹¤ ì•Ã‘ês¡yú Té ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTeT ` nqTs¡÷|ü+ ` ‘·|dü 'ü ` ã\+ ` #· ` ‘˚ ` |üsêÁø£eT'
` #· ` nÅdãÔü \+ ` #· ` dü+j·TTπ> ` q ` ‘ê«+ ` düe÷kÕ<ä´ ` s¡D≤eeTπs› `
eTq' ` ÁX¯eT+ ` >∑#Ã· ‹¤ ` ì•Ã‘ês¡yú Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚ ‘·|üdü' ã\+ #·, |üsêÁø£eT' #·, nÅdüÔã\+ #·, eTeT
nqTs¡÷|üyTé , s¡D≤eeTπs› ‘ê«+ düe÷kÕ<ä´ y˚T eTq' ì•Ã‘ês¡+ú (dü‘)Y ÁX¯eT+ q
>∑#·Ã¤‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, ‘·|dü 'ü R ‘·|eü TT jÓTTø£ÿ, ã\+ #· R ã\eTTq÷ï,
|üsêÁø£eT' #· R |üsêÁø£eTeTTq÷ï, nÅdãÔü \+ #· R nÅdeÔü TT\ ã\eTTq÷ï, eTeT
R Hê≈£î, nqTs¡÷|üyTé R dü<èä X¯ýÓTj Æ T· Tqï~. s¡D≤eeTπs› R j·TT<äΔ dü+|òTü s¡¸eTTq,
‘ê«+ R ìqTï, düe÷kÕ<ä´ R bı+~, y˚T R HêjÓTTø£ÿ, eTq' R eTqdüT‡, ì•Ã‘ês¡+ú
dü‘Y R »j·TeTT $wüjT· eTTq ìX¯Ãj·TeTTø£\<Ó,’ ÁX¯eT+ R $cÕ<äeTTqT, q >∑#Ã· ‹¤
R bı+<ä<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙e⁄ ‘· b ˛ã\eTTqqT j· T T<ä Δ e TTqqT nÅdü Ô ã \eTTqqT
qqTïuÀ*qyê&Ée⁄. j·TT<äeΔ TTq dü+ø£≥eTT >∑\TZq|ü&ÉT HêeTqdüT ìqTï <ä\+∫
<äT'KeTT H=+<ä≈î£ +&ÉTqT.
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 123
XÀ¢ˆˆ ìVü≤‘ê' øÏ+ø£sêdü‡sπ « »+ãTe÷© #· sêø£då 'ü ˆ
ne÷‘ê´|ü⁄Å‘êÔ MsêX¯Ã |ü+#· ùdHêÁ>∑j÷· sTTq' ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìVü≤‘ê' ` øÏ+ø£sê' ` düsπ « ` »+ãTe÷© ` #· ` sêø£då 'ü `
ne÷‘·´|ü⁄Á‘ê' ` Msê' ` #· ` |ü+#· ` ùdHêÁ>∑j÷· sTTq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düsπ « øÏ+ø£sê' ìVü≤‘ê'. sêø£då 'ü »+ãTe÷© #· (ìVü≤‘·').
Msê' ne÷‘·´|ü⁄Á‘ê' #·, |ü+#· ùdHêÁ>∑j÷· sTTq' #· (ìVü≤‘ê').
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düsπ « øÏ+ø£sê' R øÏ+ø£ss¡ êø£då Tü ˝…\s¢ T¡ qT, ìVü≤‘ê' R #·+|üã&ç],
sêø£då 'ü »+ãTe÷© #· R sêø£då Tü &Óq’ »+ãTe÷*j·TT, (ìVü≤‘·' R e~Û+|üã&ÓqT).
Msê' R X¯Ss¡T˝…’q, ne÷‘·´|ü⁄Á‘ê' #· R eT+Á‹≈£îe÷s¡T\TqT, |ü+#·
ùdHêÁ>∑j÷· sTTq' R ◊<äT>∑Ts¡T ùdHê~Û|‘ü T· \TqT, ìVü≤‘ê' R #·+|üã&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTq øÏ+ø£s¡sêø£ådüT ˝…\¢s¡TqT eTs¡DÏ+∫]. sêø£ådüMs¡T&Ó’q
»+ãTe÷*j·TTqT e~Û+|üã&ÓqT. eTVü‰Ms¡T˝…’q eT+Á‹≈£îe÷s¡T ˝Ò&ÉT>∑Ts¡TqT
ùdHê~Û|‘ü T· ˝Òe⁄s¡TqT >∑÷&É |ü+#·‘«· eTT H=+~].
XÀ¢ˆˆ ã˝≤ì düTdüeTè<ëΔì kÕX¯«Hê>∑s<¡ ë∏ ì #· ˆ
dü¨<äs¡ ùdÔ <äsTT‘·' ≈£îe÷s√-ø£Xå Ã¯ dü÷~‘·' ˆ
q Væ≤ ‘˚ùw«e y˚T kÕs√ j·TdüÔ « j·T´]ìwüO<äq ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ã˝≤ì ` düTdüeTè<ëΔì ` kÕX¯«Hê>∑s<¡ ë∏ ì #· ` dü¨<äs'¡ ` ‘˚
` <äsTT‘·' ` ≈£îe÷s¡' ` nø£'å ` #· ` dü÷~‘·', q ` Væ≤ ` ‘˚wßü ` @e ` y˚T
` kÕs¡' ` j·T' ` ‘·«sTT ` n]ìwüO<äq ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕX¯«Hê>∑s<¡ ë∏ ì düTdüeTè<ëΔì ã˝≤ì (ìVü≤‘êì)— ‘˚ <äsTT‘·',
dü¨<äs'¡ , ≈£îe÷s¡' nø£'å #· dü÷~‘·'— n]ìwüO<äq! ‘·«sTT y˚T j·T' kÕs¡', ‘˚wßü
dü' HÓe’ ndæ.Ô
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕX¯«Hê>∑s¡<∏ëì R >∑Ti¿eTT\‘√&ÉqT, @qT>∑T\‘√&ÉqT,
s¡<eä∏ TT\‘√&ÉqT >∑÷&çq{Ï,º düTdüeTè<ëΔì R $TøÏÿ* düeTÁ>∑yTÓ qÆ {Ï,º ã˝≤ì #· R
ôd’qéTT\TqT, (ìVü≤‘êì R dü+Vü≤]+|üã&çq$). ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, <äsTT‘·' R
Á|æjT· T&Óq’ , dü¨<äs'¡ R k˛<äsT¡ &É>T∑ , ≈£îe÷s¡' nø£'å #· R nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉTqT,
dü÷~‘·' R e~Û+|üã&çHê&ÉT. n]ìwüO<äq R z X¯Á‘·TeTs¡q› T&Ü! ‘·«sTT R ˙j·T+<äT,
j·T' kÕs¡' R @ >ös¡eeTT, y˚T R Hê≈£î, ndæÔ R ñqï<√, ‘˚wßü R yê]j·T+<äT,
dü' R Ä >ös¡eeTT, HÓe’ ndæÔ Væ≤ R @$Tj·TTqT ˝Ò<Tä düTe÷.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ndü+KéTT˝…q’ nX¯«eTT\T, eT<ä>»∑ eTT\T, s¡<eä∏ TT\T eTTqï>∑T
yêì‘√ ì+&çjT· Tqï eTqôdq’ éTT\T mìïjÓ÷ q•+∫b˛sTTq$. Áù|eTbÕÁ‘·T&Óq’
˙ ‘·eTTà&ÉT nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT>∑÷&É ø£&<É ]˚ Hê&ÉT. z X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈î£ &Ü! yê¬se«]
j·T+<äTqT>∑÷&É $»j·TeTTq≈£î Hê≈£î ˙j·T+ <äTqï+‘·{Ï >ös¡eeTT, qeTàø£eTT
mqï&ÉTqT ˝Ò<Tä düTe÷!
XÀ¢ˆˆ Ç<ä+ #· <äècºÕ« ìVü≤‘·+ eTVü≤<ä“\+
ø£ù|' Á|üu≤Û e+ #· |üsêÁø£eT+ #· ˆ
‘·« e÷‘·àq XÊÃ|æ düMTø£å ´ kÕs¡+
≈£îs¡Twü« y˚>+∑ dü«ã˝≤qTs¡÷|üyTé ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç<ä+ ` #· ` <äècºÕ« ` ìVü≤‘·+ ` eTVü≤‘Y ` ã\+ ` ø£ù|' `
Á|üu≤Û e+ ` #· ` |üsêÁø£eT+ ` #· ` ‘·«yéT ` Ä‘·àq' ` #· ` n|æ ` düMTø£å ´ `
kÕs¡+, ≈£îs¡Twü« ` y˚>+∑ ` dü«ã˝≤qTs¡÷|üyTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ç<ä+ ìVü≤‘·+ eTVü≤‘Y ã\+ #·, ø£ù|' Á|üu≤Û e+ #·, |üsêÁø£eT+
#· <äècºÕ«, Ä‘·àq' kÕs¡+ #· n|æ düMTø£å ´ dü«ã˝≤qTs¡÷|ü+ y˚>+∑ ≈£îs¡Twü«.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç<ä+ R á, ìVü≤‘·+ R #·+|üã&çq{Ï,º eTVü≤‘Y R >=|üŒ<Óq’ ,
ã\+ #· R ôdq’ éTTqT, ø£ù|' R yêqs¡TìjÓTTø£ÿ, Á|üu≤Û e+ #· R eTVæ≤eTqT,
|üsêÁø£eT+ #· R XÖs¡éTTqT, <äècºÕ« R #·÷∫, Ä‘·àq' R ˙jÓTTø£ÿ, kÕs¡+ #· n|æ
R ã\eTTqT >∑÷&É, düMTø£å ´ R #·øÿ£ >± ‘Ó*dæø=ì, dü«ã˝≤qTs¡÷|ü+ R ˙X¯øøÔÏ Ï
‘·–q{Ï<º q’Ó , y˚>+∑ R $»è+uÛD Ñ eTTqT, ‘·«+ R ˙e⁄, ≈£îs¡Twü« R ø±$+|ü⁄eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç+‘·ei≈£îqT j·TT<äΔeTTq+<äT ø£&É‘˚]j·TTqï eTq >=|üŒ<Ó’q
ã\dü+|ü<äqT, Ä yêqs¡Tì Á|üuÛ≤eeTTqT, #·ø£ÿ>± >∑T]Ô+#·Tø=ì, ˙e⁄ ˙
kÕeTs¡úéTTqT #·ø£ÿ>± ‘Ó*dæø=ì ˙ X¯øÏÔøÏ ‘·–qØ‹>± j·TT<äΔeTTq+<äT
$»è+_Û+#·TeTT.
XÀ¢ˆˆ ã˝≤eeTs¡› düÔ «sTT düìïø£èùwº
j·T<∏ë>∑‘˚ XÊeT´‹ XÊ+‘·XÁ¯ ‘Í ˆ
‘·<ë∏ düMT øå±´‘·àã\+ |üs+¡ #·
düe÷s¡uÑÛ kÕ«Åd$Ôü <ë+ e]wü̃ ˆˆ 10
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 125
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ã˝≤eeTs¡'› ` ‘·«sTT ` düìïø£èùwº ` j·T<∏ë ` >∑‘˚ ` XÊeT´‹ `
XÊ+‘·X¯Á‘Í, ‘·<∏ë ` düMTø£å ´ ` Ä‘·àã\+ ` |üs¡+ ` #· ` düe÷s¡uÛÑdü« `
nÅd$Ôü <ë+ ` e]wü˜ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nÅd$Ôü <ë+ e]wü̃! ‘·«sTT düìïø£èùwº >∑‘˚ XÊ+‘·XÁ¯ ‘Í #· (dü‹)
j·T<∏ë ã˝≤eeTs¡'› XÊeT´‹, Ä‘·àã\+ |üs+¡ #· düMTø£å ´, ‘·<ë∏ düe÷s¡udÑÛ «ü .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nÅd$Ôü <ë+ R nÅdyÔü ‘˚ \Ô· ˝À, e]wü̃ R ÁX‚wßü &˜ Ü, ‘·«sTT R ˙e⁄,
düìïø£èùwº R düMT|üeTTq, >∑‘˚ R yÓ[flqyê&Ée⁄qT, XÊ+‘·XÁ¯ ‘Í #· (dü‹) R #·˝≤¢sÃ¡ ã&çq
(nD∫y˚j·Tã&çq) X¯Á‘·Te⁄\T >∑\yê&Ée⁄ q>∑T#·T+&É>±, j·T<∏ë R @Ø‹>±,
ã˝≤eeTs¡›' R ã\eTTjÓTTø£ÿ ñÁ<˚ø£eTT, XÊeT´‹ R ø°åDÏ+#·TH√, ‘·<∏ë R Ä
Ø‹>±, Ä‘·àã\+ R ˙ X¯øìÔÏ , |üs+¡ #· R X¯Á‘·Te⁄qT, düMTø£å ´ R Äø£[+#·Tø=ì,
düe÷s¡udÑÛ «ü R ñ<ä´$T+|ü⁄eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z düsê«ÅdìÔü |ü⁄DT&Ü! ˙e⁄ j·TT<äuΔ ÷ÑÛ $T øπ – X¯Á‘·Te⁄ ã˝ÀÁ<˚øe£ TT
#·\ã¢ &çb˛e⁄q≥T¢>± ˙ ì»ã\eTTqT #·÷|ü⁄#·T X¯Á‘·Tã\eTTqT ≈£L&É #·øÿ£ >± Äø£[+|ü⁄
#˚døæ =qT#·T ‘·–qØ‹>± j·TT<äÁΔ ø£eTeTTq+<äT eTT+<äTq≈£î kÕ>∑TeTT.
XÀ¢ˆˆ q Ms¡ ùdHê >∑DXÀ#·é+‹
q eÁ»e÷<ëj·T $XÊ\kÕs¡yTé ˆ
q e÷s¡T‘· kÕ´dü´ >∑‹Á|üe÷D+
q #ê–ïø£\Œ' ø£sD¡ qÒ Vü≤+‘·TyéT ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` Ms¡ ` ùdHê' ` >∑DXÀ∫ ` ne+‹ ` q ` eÁ»yéT `
Ä<ëj·T ` $XÊ\kÕs¡yTé , q ` e÷s¡T‘·d´ü ` ndü´ ` >∑‹Á|üe÷D+ ` q ` #· `
n–ïø£\Œ' ` ø£sD ¡ qÒ ` Vü≤+‘·TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡! >∑DXÀ∫ (ndæàHé) ùdHê' q ne+‹— $XÊ\kÕs¡+ eÁ»+
Ä<ëj·T q (Á|üj÷Ó »q+)— ndü´ >∑‹Á|üe÷D+ e÷s¡T‘·d´ü q (ndæ)Ô — n–ïø£\Œ'
(nj·T+) ø£sD ¡ qÒ Vü≤+‘·T+ q #· (X¯ø´£ ').
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡! R z eTVü‰Ms¡T&Ü! >∑DXÀ∫ R X¯Á‘·T>∑DeTT\qT
XÀøÏ+|üCj Ò T· Tq{Ï,º (ndæàHé R á‘·ìjÓT&É) ùdHê' R ôdq’ éTT\T, q ne+‹ R
s¡ø+åÏ |üe⁄, $XÊ\kÕs¡+ R >=|üŒ<Óq’ kÕeTs¡´ú eTT>∑\, eÁ»yéT R eÁ»eTTqT, Ä<ëj·T
R Á>∑V≤æ +∫, q Á|üj÷Ó »qyéT R Á|üj÷Ó »qeTT˝Ò<Tä , ndü´ R á‘·ìjÓTTø£ÿ, >∑‹
Á|üe÷D+ R >∑eTq|ü]$T‹, e÷s¡T‘·d´ü R yêj·TT<˚e⁄q≈£î, q (ndæ)Ô R ˝Ò<Tä ,
n–ïø£\Œ' R n–ï¨Á‘·Tì‘√ düe÷qT&Ó’q, (nj·T+ R á‘·&ÉT) ø£s¡DÒq R
kÕ<Ûqä eTT‘√, Vü≤+‘·T+ R #·+|ü⁄≥≈£î, q(X¯ø´£ ') R X¯ø´£ yÓTqÆ yê&ÉT>±&ÉT.
‹\ø£eTT :` ùdHê' >∑DX¯' #·é+‹ ` ôdq’ éTT\T >∑T+|ü⁄\T>± |üsT¡ >∑Tô|≥Tºø=ì
b˛e⁄qT (Vü≤qTeTqT #·÷&É>±H˚) e÷s¡T‘·d´ü ndü´ >∑‹Á|üe÷D+ q ` yêj·TT<˚e⁄ì
|ü⁄Á‘·T&Óq’ á‘·ìjÓTTø£ÿ >∑eTqeTTq≈£î Ç+‘·{<Ï qä T |ü]e÷DeTT ˝Ò<Tä . á e∫Ãq~
yêj·TT|ü⁄Á‘·T&˚ nì sêeDTq≈£î ‘Ó*j·TT≥ nX¯ø£éTT>±<äT. ªªVü≤qTe÷Hé
X¯ Á ‘· T ôd’ H ê´Hê+ ìVü ≤ +‘ê e÷s¡ T ‘ê‘· à »'μμ nì Vü ≤ qTeT ‘· q qT >∑ ÷ ]Ã
#Ó|üø=HÓqT>∑<ë!
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªªn\kÕs¡+ eÁ»+ Ä<ëj·T q $X¯μμ Vü≤qTeT+‘·Tì
$wüjT· eTTq n~≈£L&É n\Œã\eTT ø£*–q{Ï<º ˚ n>∑TqT. ø±e⁄q eÁC≤j·TT<Ûeä TTqT
Á>∑V≤æ +∫ yÓ&\É ≈£îeTT. ªªndü´ e÷s¡T‘·d´ü >∑‘'˚ Á|üe÷D+ qμμ ` á yêj·TT|ü⁄Á‘·Tì
jÓTTø£ÿ >∑eTqeTTq≈£î |ü]$T‹˝Ò<Tä . yêj·TT y˚~≈£îÿ¬øq’ qT ne©\>∑ HÓ≥T¢ b˛>∑\<√
nfÒ¢ á‘·&TÉ @ ~≈£îÿqT+&ç ôdq’ éTT MT<ä≈î£ s¡T≈£îH√ ‘Ó*j·T<äì uÛ≤eeTT.
q >∑DXÀ-|üé+‹ ` nì bÕsƒê+‘·se¡ TT. nq>± ôdq’ éTT\T mìï
düeT÷Vü≤eTT\T>∑ e∫ÃqqT Vü≤qTeTqT+&ç s¡ø+åÏ |ü˝eÒ ì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯Á‘·Tôdq’ éTT\ düeT÷Vü≤eTT ˝…ìïe∫ÃqqT q•+|ü#j ˚ T· >∑\ á
Vü≤qTeT $wüjT· eTTq ôdq’ éTT\T eTqqT ø±bÕ&ÉC≤\e⁄. m{Ïº Äj·TT<Ûeä TT\≈£îqT
uÛÑj·T|ü&Éì á‘·ì MT~øÏ >=|üŒã\eTT>∑\ eÁC≤j·TT<ÛäeTTqT >=ìb˛sTTqqT
Á|üj÷Ó »qeTT˝Ò<Tä . j·TT<äsΔ +¡ >∑eTTq+<äT á‘·ì >∑eTqeTTq≈£î>∑\ ˝≤|òTü eeTT Ä
yêj·TT<˚e⁄q≈£î >∑÷&É˝<Ò Tä . MT~øÏ b˛sTT |æ&øç fiÏ ‘¢̄ √ bı&ç∫ b˛s¡T≥≈£î á‘·&TÉ
n–ï¨Á‘·Tìe+{Ïyê&ÉT >±e⁄q n~j·TTqT nX¯ø´£ y˚T.
XÀ¢ˆˆ ‘· y˚Te eTs¡+ú Á|üdMü Tø£å ´ düeT´ø˘
dü«ø£sà¡ kÕe÷´~Δ düe÷Væ≤‘ê‘êà ˆ
düàs¡+X¯Ã ~e´+ <Ûqä Tc˛ -ÅdMÔü s¡´+
ÁeC≤ø£‘å +· ø£sà¡ düe÷s¡udÑÛ «ü ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·yTé ` @eyéT ` ns¡+ú ` Á|üdMü Tø£å ´ ` düeT´ø˘, dü«ø£sà¡ kÕe÷´‘Y
` Væ≤ ` düe÷Væ≤‘ê‘êà, düàs¡Hé ` #· ` ~e´+ ` <Ûqä Twü' ` nÅdMÔü s¡´+ ` Áe» `
nø£‘å +· ` ø£sà¡ ` düe÷s¡udÑÛ «ü ˆˆ
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 127
nq«j·TÁø£eTeTT :` @e+ ‘·yéT ns¡ú+ düeT´ø˘ Á|üdüMTø£å ´, dü«ø£s¡àkÕe÷´‘Y
düe÷Væ≤‘ê‘êà, <Ûqä Twü' ~eýéT nÅdMÔü s¡´+ düàs¡Hé Áe», nø£‘å +· ø£sà¡ düe÷s¡udÑÛ «ü .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @e+ R á$<Ûeä TT>±, ‘·yTé ns¡+ú R Ä $wüjT· eTTqT, düeT´ø˘
R ˝…d‡ü >±, Á|üdMü Tø£å ´ R >∑T]Ô+#·Tø=ì, dü«ø£sà¡ kÕe÷´‘Y R ˙|üìøÏ dü]j·T>∑Tq≥T¢>±,
düe÷Væ≤‘ê‘êà R @ø±Á>∑yTÓ qÆ eTqdüT‡>∑\yê&Éy,’Ó <Ûqä Twü' R <Ûqä TdüT‡jÓTTø£ÿ, ~e´+
R >=|üŒ<Óq’ {Ï,º nÅdMÔü s¡´+ R nÅdÁÔü |üu≤Û eeTTqT, düàs¡Hé R »„|øÔæ Ï ‘Ó#T· Ãø=qT#·T,
Áe» R bıeTTà, nø£‘å +· R Vü‰ì˝Òq{Ï,º ø£sà¡ R |üìì, düe÷s¡udÑÛ «ü R ÁbÕs¡+_Û+#·TeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á$<ÛäeTT>∑ qTqï $wüj·TeTTqT #·ø£ÿ>± Äø£[+|ü⁄ #˚dæø=ì
@ø±Á>∑∫‘·T&Ô yÉ ’Ó ˙ ø£è‘·éTTq≈£î ‘·–qØ‹>± Ä˝À#·qeTT kÕ–+#·T#·T ˙ j·TBÛq
eT+<äTqï <Ûqä TdüT‡ X¯øìÔÏ , nÅdeÔü TT\ Á|üu≤Û eeTTqT eTi∫b˛≈£î+&É j·TT<äsΔ +¡ >∑eTTq≈£î
yÓ&*É nbÕj·TeTT ˝ÒìØ‹>± á j·TT<äøΔ ±s¡éTTqT ø=qkÕ–+|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ q K*«j·T+ eT‹' ÁX‚cÕ˜ j·T‘êÔ «+ dü+Áù|wüj÷· eT´Vü≤yéT ˆ
Çj·T+ #· sê»<Ûsä êàD≤+ ø£Áå ‘·d´ü #· eT‹ s¡à‘ê ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` K\T ` Çj·T+ ` eT‹' ` ÁX‚cÕ˜ ` j·T‘Y ` ‘ê«+ `
dü+Áù|wüj÷· $T ` nVü≤+, Çj·T+ ` #· ` sê»<Ûsä êàD≤+ ` ø£Áå ‘·d´ü ` #· ` eT‹'
` eT‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘ê«yéT nVü≤+ dü+Áù|wüj÷· $T (Ç‹) j·T‘Y, Çj·T+ eT‹' q
ÁX‚cÕ˜ K\T— sê»<Ûsä êàD≤+, ø£Áå ‹j·Tdü´ Çj·T+ eT‘ê eT‹'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R H˚qT, ‘ê«+ R ìqTï, dü+Áù|wüj÷· $T R |ü+|ü⁄#·THêïqT,
Ç‹ R nqTq~, j·T‘Y R @~j·TTqï<√, Çj·T+ eT‹' R á j·÷˝À#·qeTT, q
ÁX‚cÕ˜ K\T R eT+∫~>±<äTdüTe÷! sê»<Ûsä êàD≤+ R sê»<Ûsä à¡ eTT\≈£îqT, ø£Áå ‹j·Tdü´
#· R ø£Áå ‹j·TTq≈£îqT, Çj·T+ R á |ü<‹Δä , eT‘ê R düeTà‘·yTÓ qÆ {Ï,º eT‹' R
Ä˝À#·qeTT, uÛeÑ ‹ R n>∑T#·Tqï~.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` sêeDT&ÉT C≤‹>∑TDø£sà¡ eTT\#˚ ø£Áå ‹j·TT&˚>±ì Áu≤Vü≤àDT&ÉT>±&ÉT.
sêeDTq≈£î »]|æq j·TT‘·sÔ Á¡ øÏjT· \ $<ÛëqeTTqT |ü]o*+∫qqT Áu≤Vü≤àDTq≈£î
#˚jT· T ø±s¡éTT\T >±eì düŒwü|º &ü TÉ qT. uÛ>Ñ e∑ <˚«› wæjTÆÓ q düTe÷*jÓTTø£ÿ |ü⁄Á‹ø£jT· >∑T
ø¬ ø’ d£ ,æ _&É\¶ qTø√] Á|ü<√wüø±\eT+<äT $ÁX¯edüTì u§+~q~ ø±e⁄q Áu≤Vü≤àDT&Óq’
$ÁX¯edüTq≈£î $yêVü≤eTT #˚døæ =qì sêø£då øü Áå£ ‹j·Tj·T+<äT ãT{Ïqº sêeDT&ÉT Áu≤Vü≤àD
C≤‹yê&Ó≥>¢ T∑ qT? $XÊ«$TÁ‘·Tì ‘ê‘· ≈£îX¯ó&ÉT kÕøå±Á<ä“Vü≤à|ü⁄Á‘·T&Óq’ qT Äj·Tq
e+X¯eTT yês¡+<äsT¡ ø£Áå ‹j·T<Ûsä à¡ eTe\+_+#·T≥#˚ ø£Áå ‹j·TT˝…]’ >±ì Áu≤Vü≤àDT
\qã&É˝Ò<äT>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` ììï|ü&ÉT Ç≥T¢ j·TT<äeΔ TTq≈£î |ü+|ü⁄≥ j·TqTq~ Hê≈£î m+‘·
e÷Á‘·eTT düeTà‘·yÓTÆq eT+∫ Ä˝À#·qeTT >±<äT, >±ì á |ü<äΔ‹j˚T sê»
<Ûsä à¡ eTTq≈£îqT, ø£Áå ‹j·TTì ø£seÔ¡ éTTq≈£îqT ñ∫‘·yTÓ qÆ <äì ô|<ä\› ìs¡j
í T· eTT.
XÀ¢ˆˆ HêHêX¯ÅùdwÔ ßü dü+Á>±y˚T yÓX’ Ês¡<´ä eT]+<äeT ˆ
neX¯ý˚Te uÀ<äeΔ ´+ ø±eT´X¯Ã $»jÓ÷ s¡DÒ ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` HêHêX¯ÅùdwÔ ßü ` dü+Á>±y˚T ` yÓX’ Ês¡<´ä yéT ` n]+<äeT ` neX¯ýéT
` @e ` uÀ<äeΔ ´+ ` ø±eT´' ` #· ` $»j·T' ` s¡DÒ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n]+<äeT! dü+Á>±y˚T HêHêX¯ÅùdwÔ ßü yÓX’ Ês¡<´ä yéT neX¯ý˚Te
uÀ<äeΔ ýéT— s¡DÒ $»j·T' #· ø±eT´'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n]+<äeT R z X¯Á‘·TeTs¡›qT&Ü, dü+Á>±y˚T R j·TT<äΔeTTq,
HêHêX¯ÅùdwÔ ßü R $$<Ûeä TT\>∑T X¯ÅdeÔü TT\+<äT, yÓX’ Ês¡<´ä + R ÁbÕMDéTT, neX¯ýéT
@e R ‘·|Œü ìdü]>∑H,˚ uÀ<äeΔ ´+ R ‘Ó*dæø=q e\dæjT· Tqï~, s¡DÒ R j·TT<äeΔ TTq,
$»j·T' #· R »j·TeTTqT, ø±eT´' R ø√s¡<–ä q~.
dü÷#·q :` ªHêHêX¯ÅùdÔwüß (‘˚) yÓ’XÊs¡<ä´+ (ndæÔ) neX¯ý˚Te jÓ÷<äΔe´+μ nì
bÕsƒê+‘·se¡ TT. nq>± ˙≈£î ô|≈£îÿ Äj·TT<Ûeä TT\ Á|üj÷Ó >∑eTTq ÁbÕMDéTTqï~
>±q ‘·|Œü ø£ j·TT<äeΔ TT #˚jT· TeTì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z X¯Á‘·T+»j·TT&Ü! j·TT<äΔeTTq <Ûäs¡àXÊÅdüÔeTT, ns¡úXÊÅdüÔeTT,
˙‹XÊÅdeÔü TT, ≈£L≥˙‹ eTTqï>∑T ô|øÏÿ+{ÏjT· +<äT ÁbÕMDéTT ø£*–j·TT+&Ée˝…qT.
s¡DeTTq eTTKéTT>± $»j·TeTT ø√s¡<–ä q<Ó’ j·TT+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· |æ‘T· düÔ <ä«#·q+ ìX¯eT´
Á|ü<øä DåÏ + <äødå£ Tü ‘·Á|üu≤Û e' ˆ
#·ø±s¡ uÛsÑ êÔs¡ eT‹‘·«sπ D
s¡D≤j·T Ms¡' Á|ü‹|üqïãT~Δ' ˆˆ 15
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 129
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` |æ‘T· ' ` ‘·‘Y ` e#·q+ ` ìX¯eT´ ` Á|ü<øä DåÏ + ` <äødå£ Tü ‘·
Á|üu≤Û e', #·ø±s¡ ` uÛsÑ êÔsy¡ Té ` n‹‘·«sπ D, s¡D≤j·T ` Ms¡' ` Á|ü‹|üqïãT~Δ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· |æ‘T· ' ‘·<«ä #·q+ ìX¯eT´ <äødå£ Tü ‘·Á|üu≤Û e', Ms¡' s¡D≤j·T
Á|ü‹|üqïãT~Δ', n‹‘·«sπ D uÛsÑ êÔs+¡ Á|ü<øä D åÏ + #·ø±s¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, |æ‘T· ' R ‘·+Á&çjTÓ Tø£ÿ, ‘·<«ä #·q+ R Ä
e÷≥qT, ìX¯eT´ R $ì, <äø£ådüT‘·Á|üuÛ≤e' R <äø£ådüT‘·T˝…’q <˚e‘·\jÓTTø£ÿ
Á|üu≤Û eeTT>∑\, Ms¡' R Ms¡T&Óq’ Ç+Á<äõ‘·T,Ô s¡D≤j·T R j·TT<äeΔ TTø=i≈£î, n‹‘·«sπ D
R $TøÏÿ*‘·«s¡>±, Á|ü‹|üqïãT~Δ' R ìX¯ÃsTT+#·Tø=qï{Ïº eTqdüT‡>∑\yê&Ó,’ uÛsÑ êÔs+¡
R ‘·+Á&çì>∑÷]Ã, Á|ü<øä D åÏ + #·ø±s¡ R Á|ü<øä DåÏ eTT >±$+#ÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` <äødå£ Tü ‘ê' <˚yê' ` Ç+<äT≈£î Á|üe÷DeTT ªªeTqkÕ ‘˚«e
uÛ÷Ñ ‘êì |üPs¡«+ <äø√å -düè»‘Y ‘·<ë∏ , <˚yêHé ãTTw”Hé dü>+∑ <Ûsä ê« qTs¡>±Hé |üøDåÏ dü<Ô ë∏ μμ
` $wüß|í ⁄ü sêDeTT
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü Ç+Á<äõ‘·TÔ ‘·+Á&çe÷≥\qT $ì <˚e‘·\ |üsêÁø£eTeTT
>∑*qZ {Ïº Ä‘·&TÉ j·TT<äeΔ TTq≈£î y˚–s¡|&ü TÉ #·T ˝Ò∫ ‘·+Á&çøÏ Á|ü<øä D
å£ yÓTTq]+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· ôdÔÌ dü‡ «>∑D…Æ ]ôwºÌ ]+Á<äõ Á‘·Œ‹|üPõ‘·' ˆ
j·TT<√Δ<‘Δä '· ø£è‘√‘ê‡Vü≤' dü+Á>±eT+ Á|ü‘´· |ü<´ä ‘· ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘Ó'’ ` dü«>∑D'Æ… ` Çôw'Ìº ` Ç+Á<äõ‘Y ` Á|ü‹|üPõ‘·',
j·TT<√Δ<‘Δä '· ` ø£è‘√‘ê‡Vü≤' ` dü+Á>±eT+ ` Á|ü‘´· |ü<´ä ‘· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· Ç+Á<äõ‘Y Çôw'Ìº , ‘Ó'’ dü«>∑D'Æ… Á|ü‹|üPõ‘·', j·TT<√Δ<‘Δä '· ,
ø£è‘√‘ê‡Vü≤' dü+Á>±eT+ Á|ü‘´· |ü<´ä ‘·.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, Ç+Á<äõ‘Y R Ç+Á<äõ‘·T,Ô Çôw'Ìº R Á|æjT· T˝…q’ {Ï,º
‘Ó’' dü«>∑D…Æ' R ‘·qjÓTTø£ÿ Äràj·TT\#˚, Á|ü‹|üPõ‘·' R düHêàì+|üã&çqyê&Ó’,
j·TT<√Δ<‘Δä '· R j·TT<äeΔ TTqT>∑÷]Ã ñÁ<˚øe£ TT >∑\yê&É>T∑ #·T, ø£è‘√‘ê‡Vü≤' R ≈£Ls¡TÃø=qï
ñ‘ê‡Vü≤eTT>∑\yê&Ó,’ dü+Á>±eT+ R j·TT<äeΔ TTqT, Á|ü‘´· |ü<´ä ‘· R bı+<ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü Ç+Á<äõ‘·TÔ Äràj·TT˝…q’ sêø£då >ü D∑ eTT\T ‘·qqT düHêàì+|ü>±
$TøÏÿ* ñ‘ê‡Vü≤eTT‘√qT, Äy˚Xe¯ TT‘√qT s¡DeTTq¬ø’ y˚–s¡|&ü TÉ #·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ le÷Hé |ü<àä |ü˝≤XÊøå√ sêø£kå Õ~Û|‘ü ˚ düT‡‘·' ˆ
ìs¡>® ±eT eTVü‰‘˚C≤' düeTTÁ<ä Çe |üs«¡ düT ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` le÷Hé ` |ü<àä |ü˝≤XÊø£'å ` sêø£kå Õ~Û|‘ü '˚ ` düT‘·' ` ìs¡>® ±eT `
eTVü‰‘˚C≤' ` düeTTÁ<ä' ` Çe ` |üs«¡ düT ˆˆ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` le÷Hé, |ü<àä |ü˝≤XÊø£'å , eTVü‰‘˚C≤', sêø£kå Õ~Û|‘ü '˚ düT‘·',
|üs«¡ düT düeTTÁ<ä' Çe ìs¡>® ±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` le÷Hé R >=|üŒXÀuÛÑ >∑\yê&ÉTqT, |ü<àä |ü˝≤XÊø£'å R ‘êeTs¡i≈Ò î£ \
e+{Ï ø£qTï\T >∑\yê&ÉTqT, eTVü‰‘˚C≤' R >=|üŒ<Ó’q ‘˚»düT‡ >∑\yê&ÉTq>∑T,
sêø£kå Õ~Û|‘ü '˚ R sêø£då sü êEjÓTTø£ÿ, düT‘·' R ≈£îe÷s¡T&Óq’ Ç+Á<äõ‘·T,Ô |üs«¡ düT R
|üs«¡ ~qeTT\+<äT, düeTTÁ<ä' Çe R düeTTÁ<äeTTe˝…, ìs¡>® ±eT R (j·TT<äeΔ TTq≈£î)
yÓ&É˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` >=|üŒXÀuÛÑ>∑\yê&ÉTqT, ‘êeTs¡iÒ≈£î\e+{Ï ø£qTï\T>∑\yê&ÉTqT,
n$T‘· y Ó T Æ q ‘˚ » dü T ‡>∑ \ yê&É T q>∑ T sêø£ å d ü s êE ‘· q j· T T&Ó ’ q Ç+Á<ä õ ‘· T Ô
|üs«¡ ~qeTT\+<äT düeTTÁ<äeTT bı+– bıs¡* b˛e⁄#·Tqï≥T¢>± j·TT<äuΔ ÷ÑÛ $TøÏ yÓ&˝É q… T.
XÀ¢ˆˆ dü |üøsåÏ êC≤ì\‘·T\ý˚>¬ ’
sê« ´fiË’ X¯Ã‘·T]“¤ dæ‡‘·rø£åí<+ä ÅôwºÌ' ˆ
s¡<+ä∏ düe÷j·TTø£Ô eTdü+>∑y>˚ +∑
düe÷s¡Ts√ ùV≤+Á<äõ ~+Á<äø\£ Œ' ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` |üøsåÏ êC≤ì\‘·T\ý˚>¬ '’ ` yê´˝…'’ ` #·‘T· ]“¤' ` dæ‘r· ø£åí<+ä Åôw'Ìº
` s¡<∏ä+ ` düe÷j·TTø£ÔyéT ` ndü+>∑y˚>∑+ ` düe÷s¡Ts√Vü≤ ` Ç+Á<äõ‘Y `
Ç+Á<äø£\Œ' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` Ç+Á<äø\£ Œ' dü' Ç+Á<äõ‘Y |üøsåÏ êC≤ì\‘·T\ý˚>¬ '’ , dæ‘r· ø£í<å +ä Åôw'Ìº
#·‘T· ]“¤' yê´˝…'’ düe÷j·TTø£yÔ Té ndü+>∑y>˚ +∑ s¡<+ä∏ düe÷s¡Ts√Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç+Á<äø\£ Œ' R Ç+Á<äTì‘√ düe÷qT&É>T∑ , dü' Ç+Á<äõ‘Y R Ä
Ç+Á<äõ‘·TÔ, |üøÏåsêC≤ì\‘·T\ý˚¬>’' R >∑s¡T‘·à+‘·Tì‘√&ÉqT yêj·TTe⁄‘√&ÉqT
düe÷qyÓTÆq y˚>∑eTT>∑\$j·TTqT, dæ‘·rø£åí<ä+ÅôwºÌ' R ‘Ó\¢ìyê&çjÓÆTq
ø√i\T>∑\$j·TTq>∑T, #·‘·T]“¤' yê´˝…’' R Hê\T>∑T Á≈£Ls¡eTè>∑eTT\#˚, (nq>±
dæ+Vü≤eTT\#˚) düe÷j·TTø£+Ô R |üPqÃã&çq{Ï,º ndü+>∑y>˚ +∑ R kÕ{Ï˝ìÒ y˚>e∑ TT
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 131
>∑*qZ {Ï,º s¡<+ä∏ R s¡<eä∏ TTqT, düe÷s¡Ts√Vü≤ R Äs√Væ≤+#ÓqT.
dü÷#·q :` |üøsåÏ êC≤ì\‘·T\ý˚>¬ '’ nqT ˙ bÕsƒe¡ TT »>∑<Tä sZ T¡ lø£+∫ ø±eTø√{Ï
|”sêƒ BÛX«¯ s¡T\ ÄyÓ÷<äeTT‘√ yÓ\Te&çq eTÁ<ëdüTÁ|ü‹˝Àì~. $T–*q Á|ü‘T· \˝À
|üøsåÏ êCÀ|üeT‘·T\ý˚>¬ '’ nìj˚T ñqï~. á bÕsƒe¡ TTq≈£î ns¡eú TT >∑sT¡ ‘·à+‘·Tì‘√
düe÷qyÓTqÆ y˚>e∑ TT>∑\$j·TTqT, ‘·eT˝À ‘êeTT düe÷qyÓTqÆ y˚>e∑ TT >∑*qZ {Ï$º j·TTqT
nì #Ó|üø=qe˝…qT. Ç#·Ã≥ á XÀ¢ø£eTTq ªyê´˝…’'μ nqT |ü<äeTTq≈£î ‹\ø£
yêÚ≤´qeTTq ªdüsŒ¡ eTT\‘√μ nìj·TTqT, ª>∑Ti¿eTT\#˚μ nì yêdüT<ëdükÕ«$Tj·TTqT,
ªVæ≤+Ádü|Xü ó¯ e⁄\#˚μ j·Tì eTùV≤X¯«s¡rs¡T\ú yês¡TqT, ªdæ+Vü≤eTT\#˚μ nì >√$+<ä
sêJj·TeTTqT ‘Ó\TŒ#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <˚y+˚ Á<äTì‘√ düe÷qyÓTqÆ X¯øXÔÏ Ê*j·T>∑T Ç+Á<äõ‘·TÔ >∑sT¡ &ÉTì‘√&ÉqT,
yêj·TTe⁄‘√&ÉqT düe÷qyÓTqÆ y˚>e∑ TT>∑*,Z ‘Ó\ì¢ yê&çjTÆÓ q ø√i\‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï
Hê\TZ dæ+Vü≤eTT\‘√ ≈£Ls¡Ãã&çq kÕ{Ï˝ìÒ y˚>e∑ TT>∑\ s¡<eä∏ TTqT Hês√Væ≤+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü s¡B∏ <Ûäì«Hê+ ÁX‚wü̃' X¯ÅdüÔCÀ„ -Åd$Ôü <ë+ es¡' ˆ
s¡<˚∏ Hê_ÛjT· j·TÚ øÏÁå |ü+ Vü≤qTe÷q´Á‘· k˛-uÛeÑ ‘Y ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` s¡B∏ ` <Ûìä «Hê+ ` ÁX‚w'ü̃ ` X¯ÅdCÔü '„ ` nÅd$Ôü <ë+ ` es¡'
` s¡<q˚∏ ` n_ÛjT· j·TÚ ` øÏÁå |ü+ ` Vü≤qTe÷Hé ` j·TÁ‘· ` dü' ` nuÛeÑ ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` <Ûìä «Hê+ ÁX‚w'˜ü , X¯Åd»Ôü '„ , nÅd$Ôü <ë+ es¡', dü' s¡B,∏ dü' Vü≤qTe÷Hé
j·TÁ‘· nuÛeÑ ‘Y, ‘·Á‘· øÏÁå |ü+ s¡<q˚∏ n_ÛjT· j·TÚ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <Ûäì«Hê+ R $\Tø±+Á&É˝À, ÁX‚wü̃' R ÁX‚wüß˜&ÉTqT, X¯ÅdüÔ»„' R
Äj·TT<Ûä s¡Vü≤düéTT\ HÓiÏ–qyê&ÉTqT, nÅdüÔ$<ë+ R nÅdüÔy˚‘·Ô\˝À, es¡' R
ÁX‚wßü &˜ TÉ q>∑T, s¡B∏ dü' R s¡~≈∏ î£ &Óq’ Ä Ç+Á<äõ‘·T,Ô dü' Vü≤qTe÷Hé R Ä Vü≤qTeT,
j·TÁ‘· nuÛeÑ ‘Y R m#·Ã≥qT+&ÓH√, øÏÁå |ü+ R yÓ+≥H˚, s¡<q˚∏ R s¡<eä∏ TT‘√, n_ÛjT· j·TÚ
R #˚s¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` y˚T{Ï $\Tø±+Á&É˝À ÁX‚wßü &˜ TÉ qT, X¯ÅkÕÔÅdeÔü TT\ s¡V≤ü düéTT\T ‘Ó*dæq
yê]˝À y˚T{ÏjT· Tq>∑T eTVü‰s¡<Tä∏ &Óq’ Ä Ç+Á<äõ‘·TÔ ‘·q s¡<eä∏ TT q‹oÁ|òTü eTT>±
q&ç|+æ #·Tø=qT#·T Vü≤qTeTj·TTqï #√{ÏøÏ #˚sT¡ ø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·d´ü s¡<ìä∏ s√Èw+ü C≤´dü«q+ ø±s¡Tàø£d´ü #· ˆ
ìX¯eT´ Vü≤]Ms√ -kÂ dü+Á|üV≤ü èwü‘º s· √ -uÛeÑ ‘Y ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·d´ü ` s¡<ìä∏ s√Èw+ü ` C≤´dü«q+ ` ø±s¡Tàø£d´ü ` #·, ìX¯eT´
` Vü≤]Ms¡' ` nkÂ ` dü+Á|üV≤ü èwü‘º s· '¡ ` nuÛeÑ ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' nkÂ Vü≤]Ms¡' ‘·d´ü s¡<ìä∏ s√Èw+ü , ø±s¡Tàø£d´ü C≤´dü«q+ #·
ìX¯eT´, dü+Á|üV≤ü èwü‘º s· '¡ nuÛeÑ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä, nkÂ R á, Vü≤]Ms¡' R yêqs¡Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT, ‘·d´ü
R Ä Ç+Á<äõ‘·Tj Ô TÓ Tø£ÿ, s¡<ìä∏ s√Èw+ü R s¡<<ä∏ «äÛ ìì, ø±s¡Tàø£d´ü R <Ûqä TdüT‡jÓTTø£ÿ,
C≤´dü«q+ #· R n˝…‘¢ ê{ÏÁyÓ÷‘·qT, ìX¯eT´ R Ä\øÏ+∫, dü+Á|üV≤ü èwü‘º s· '¡ R $TøÏÿ*
dü+‘√wæ+∫q{Ïyº ê&ÉT, nuÛeÑ ‘Y R ÄjÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Ó’q Vü≤qTeT Ç+Á<äõ‘·TÔ s¡<∏äeTTjÓTTø£ÿ |òüTÀwüj·TTqT,
Ä‘·ì $+{ÏHê]qT+&ç yÓ\Te&ÉT <Ûqä Twü+º ø±s¡eTT\ jÓTTø£ÿ <Û«ä ìì Äø£]+í ∫ eTi\
Ç+ø=ø£ eTVü‰Ms¡T&ÉT e#·TÃ#·THêï&Éì eTVü‰q+<äeTT H=+<ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü eTVü≤ #êÃ|ü e÷<ëj·T •‘·X˝¯ ≤´+X¯Ã kÕj·Tø±Hé ˆ
Vü≤q÷eT+‘· eT_ÛÁù|‘·´ »>±eT s¡D|ü+&ç‘'· ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` eTVü≤‘Y ` #ê|üyTé ` Ä<ëj·T ` •‘·X˝¯ ≤´Hé ` #· `
kÕj·Tø±Hé, Vü≤q÷eT+‘·yTé ` n_ÛÁù|‘·´ ` »>±eT ` s¡D|ü+&ç‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡D|ü+&ç‘'· dü' eTVü≤‘Y #ê|ü+ •‘·X˝¯ ≤´Hé kÕj·Tø±Hé #·
Ä<ëj·T Vü≤q÷eT+‘·yTé n_ÛÁù|‘·´ »>±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡D|ü+&ç‘'· R j·TT<äeΔ TTq+<äT Ä]‘˚]q{Ï,º dü' R Ä Ç+Á<äõ‘·T,Ô
eTVü≤‘Y R $TøÏÿ* >=|üŒ<Ó’q, #ê|ü+ R <ÛäqTdüT‡qT, •‘·X¯˝≤´Hé R yê&çjÓÆTq
eTT\T≈£î\T >∑\, kÕj·Tø±Hé #· R u≤DeTT\qT, Ä<ëj·T R rdæø=ì, Vü≤q÷eT+‘·+
n_ÛÁù|‘·´ R Vü≤qTeT+‘·Tì ñ<˚•› +∫, »>±eT R yÓ&˝É q… T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` j·TT<äøΔ √$<äT&Óq’ Ä Ç+Á<äõ‘·TÔ $TøÏÿ* ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ <Ûqä TdüT‡qT, yê&çjTÆÓ q
n\T>∑T\T>∑\ u≤DeTT\qT <Û]ä +∫ Vü≤qTeT+‘·Tì yÓ<øä øÏ =qT#·T ãj·T\T<˚s¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·dæà+ düÔ‘· dü‡+j·T‹ C≤‘·Vü≤πs¸
s¡D≤j·T ìs¡#Z Ã· ‹¤ u≤DbÕDÖ ˆ
~X¯XÃ¯ düsê«' ø£\TcÕ ãuÛ÷Ñ e⁄
s¡à è>±X¯Ã söÁ<ë ãVüQ<Ûë $H˚<Tä ' ˆˆ 22
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 133
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·dàæ Hé ` ‘·‘'· ` dü+j·T‹ ` C≤‘·V≤ü sπ ¸ ` s¡D≤j·T ` ìs¡#Z Ã· ‹¤ `
u≤DbÕDÖ, ~X¯' ` #· ` düsê«' ` ø£\TcÕ' ` ãuÛ÷Ñ e⁄' ` eTè>±' ` #· ` söÁ<ë'
` ãVüQ<Ûë ` $H˚<Tä ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· dü+j·T‹ C≤‘·V≤ü sπ ¸ u≤DbÕDÖ, ‘·dàæ Hé s¡D≤j·T ìs¡#Z Ã· ‹¤
(dü‹) düsê«' ~X¯' #· ø£\TcÕ' ãuÛ÷Ñ e⁄', söÁ<ë' eTè>±' ãVüQ<Ûë $H˚<Tä ' #·.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, dü+j·T‹ R j·TT<ä$Δ wüjT· eTTq+<äT, C≤‘·V≤ü sπ ¸
R »ì+∫q dü+‘√wüeTT>∑*qZ {Ï,º u≤DbÕDÖ R u≤DVü≤düT&Ô q’Ó , ‘·dàæ Hé R Ä Ç+Á<äõ‘·T,Ô
s¡D≤j·T R j·TT<äeΔ TTø=i¬ø,’ ìs¡#Z Ã· ‹¤ dü‹ R ãj·T\T<˚] yÓfió¯ #¢ T· +&É>±, düsê«' R
düeTdüeÔ TT˝…q’ , ~X¯XÃ¯ R ~≈£îÿ\TqT, ø£\TcÕ' R yê´≈£î\eTT\T, ãuÛ÷Ñ e⁄' R nsTTq$,
söÁ<ë' R Á≈£Ls¡eTT˝…q’ , eTè>±' R »+‘·Te⁄\T, ãVüQ<Ûë R |ü\T $<Ûeä TT\T>±,
$H˚<Tä ' #· R ÄÁø√•+∫q$>∑÷&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` j·TT<äeΔ TTq¬ø’ j·TT$«fi¯Ss¢ T¡ #·Tqï Ä Ç+Á<äõ‘·TÔ <Ûqä Tsê“DeTT\qT
<Û]ä +∫ s¡Ds¡+>∑eTTq≈£î #˚sT¡ #·T+&É>± ~≈£îÿ˝…\q¢ T ø£\‘·H=+~q$. qø£ÿ\T eTTqï>∑T
Á≈£Ls¡eTè>∑eTT\T $$<ÛØä ‘·T\T>± ÄÁø√•+|ükÕ–q$.
XÀ¢ˆˆ düe÷>∑‘ê düÁÔ ‘· ‘·T Hê>∑jT· øå±'
eTVü≤s¡¸jT· X¯ÃÁø£#s· êX¯Ã dæ<ëΔ' ˆ
quÛÑ dü‡e÷eè‘·´ #· |üødåÏ +ü |ò÷ü
$H˚<Tä s¡T#ÓÃÌ ' |üse¡ TÁ|üV≤ü ècÕº' ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düe÷>∑‘ê' ` ‘·Á‘· ` ‘·T ` Hê>∑jT· øå±', eTVü≤s¡¸jT· ' ` #·Áø£#s· ê'
` #· ` dæ<ëΔ', quÛ'Ñ ` düe÷eè‘·´ ` #· ` |üødåÏ +ü |ò÷ü ', $H˚<Tä ' ` ñ#ÓÃÌ ' `
|üse¡ TÁ|üV≤ü ècÕº' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· Hê>∑jT· øå±', dæ<ëΔ', #·Áø£#s· ê' eTVü≤s¡¸jT· ' #· düe÷>∑‘ê',
|üødåÏ +ü |ò÷ü ' #· |üse¡ TÁ|üV≤ü ècÕº' (dü+‘·') quÛ'Ñ düe÷eè‘·´ ñ#ÓÃÌ ' $H˚<Tä '.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R Ä Á|ü<X˚ e¯ TTq≈£î, Hê>∑jT· øå±' R Hê>∑T\TqT, j·T≈£îå \TqT,
dæ<ëΔ' R dæ<Tä \Δ T, #·Áø£#s· ê' R CÀ´‹X¯ÃÁø£eTTq+<äT #·]+#·Tq{Ï,º eTVü≤s¡¸jT· ' #· R
eTVü‰ãTTwüß\TqT, düe÷>∑‘ê' R e∫Ã]. |üødåÏ +ü |ò÷ü ' R |üødåÏ eü T÷Vü≤eTT\TqT,
|üse¡ TÁ|üV≤ü ècÕº' (dü+‘·') R $TøÏÿ* dü+‘√wüeTTqT u§+~q$ j·T>∑T#·T, quÛ'Ñ R
Äø±X¯eTTqT, düe÷eè‘·´ R Äe]+∫, ñ#ÓÃÌ ' R _>∑sZ >¡ ±, $H˚<Tä ' R ni∫q$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä s¡DeTTqT #·÷&É>√] Hê>∑T\T, j·T≈£îå \T, dæ<Tä \Δ T, CÀ´‹X¯ÃÁø£eTT
q+<ä* eTVü≤s¡T¸\TqT ≈£L&É e∫Ã]. |üødåÏ +ü |òTü eTT\T ≈£L&É Äø±X¯eTT Hêe]+∫
>=|üŒ ñ‘ê‡Vü≤eTT‘√ _>∑sZ >¡ ± Hê<äeTT\T #˚dqæ $.
XÀ¢ˆˆ Äj·÷+‘·+ düs<¡ +ä∏ <äècºÕ« ‘·÷s¡í $T+Á<äõ‘·+ ø£|'æ ˆ
$qHê<ä eTVü‰Hê<ä+ eés¡‘Δ · #· y˚>y∑ êHé ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Äj·÷+‘·+ ` düs<¡ +ä∏ ` <äècºÕ« ` ‘·÷s¡yí Té ` Ç+Á<äõ‘·+ ` ø£|'æ
` $qHê<ä ` eTVü‰Hê<ä+ ` eés¡‘Δ · ` #· ` y˚>y∑ êHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|æ' ‘·÷s¡íyéT Äj·÷+‘·+, düs¡<∏äyéT Ç+Á<äõ‘·+, <äècºÕ«
eTVü‰Hê<ä+ $qHê<ä— y˚>y∑ êHé (düH)é eés¡‘Δ · #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£|æ' R Vü≤qTeT, ‘·÷s¡íyéT R oÁ|òüTeTT>±, Äj·÷+‘·+ R
e#·TÃ#·Tqï{Ï,º düs<¡ +ä∏ R s¡<eä∏ TT‘√>∑÷&çq, Ç+Á<äõ‘·+ R Ç+Á<äõ‘·TqÔ T, <äècºÕ« R
#·÷∫, eTVü‰Hê<ä+ R >=|üŒ<Óq’ <Û«ä ì ø£\T>∑Tq≥T¢, $qHê<ä R >∑]+® #ÓqT. y˚>y∑ êHé
(düH)é R >=|üŒ y˚>e∑ TT >∑\yê&É>T∑ #·T— eés¡‘Δ · #· R ô|]¬>qT >∑÷&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, s¡<eä∏ TT Hês√Væ≤+∫ ‘·q yÓ|’ ⁄ü q≈£î y˚>e∑ TT>±
e#·TÃ#·Tqï Ç+Á<äõ‘·TÔqT >±+∫ >=|üŒ<Ûä«ì‘√ ô|<ä›>∑s¡®qeTTqT #˚ôdqT. ‘·q
X¯Øs¡eTTqT >∑÷&É ‘·–q≥T¢>± ô|+#·Tø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ Ç+Á<äõ‘·‡ s¡<+ä∏ ~e´ e÷dæ‘ú · •ÃÁ‘·ø±s¡Tàø£' ˆ
<Ûqä T ]«kÕŒ¤sj¡ ÷· e÷dü ‘·{<Ï ÷ä ]®‘ì· dü«qyéT ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç+Á<äõ‘Y ` dü' ` s¡<+ä∏ ` ~eýéT ` Ädæ‘ú '· ` ∫Á‘·ø±s¡Tàø£' `
<Ûqä T' ` $kÕŒ¤sj ¡ ÷· e÷dü ` ‘·{<Ï ÷ä ]®‘ì· dü«qyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ∫Á‘·ø±s¡Tàø£' dü' Ç+Á<äõ‘Y ~e´+ s¡<yä∏ Té Ädæ‘ú '· , ‘·{<Ï ÷ä ]®‘·
ìdü«q+ <Ûqä T' $kÕŒ¤sj ¡ ÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ∫Á‘·ø±s¡Tàø£' R ∫Á‘·yTÓ qÆ <Ûqä TdüT‡>∑*qZ {Ï,º dü' Ç+Á<äõ‘Y R Ä
Ç+Á<äõ‘·T,Ô ~e´+ R ~eýÓTqÆ {Ï,º s¡<yä∏ Té R s¡<eä∏ TTqT, Ädæ‘ú '· R Äs√Væ≤+∫qyê&Ó,’
‘·{<Ï ÷ä ]®‘ì· dü«qyéT R yÓTiT|ü⁄\‘√ >∑÷&çq ñiTeTT\ ÁyÓ÷‘·e+{Ï <Û«ä ì>∑*–q,
<Ûqä T' R <Ûqä TdüT‡qT, $kÕŒ¤sj ¡ ÷· e÷dü R kÕ]+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ∫Á‘·yTÓ qÆ ‘·q >=|üŒ<Ûqä TdüT‡qT #˚‘ã· {Ïº s¡<eä∏ TT q~Ûw+æ̃ ∫ n#·Ã{ÏøÏ
e∫Ãq Ç+Á<äõ‘·T,Ô y˚T|òTü >∑sq®¡ eTTe+{Ï <Û«ä ìì ø£*+Z #·T#·T $+{ÏHê]ì kÕ]+#ÓqT.
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 135
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡y˚T‘ê e‹rø£åíy>˚ ö
eTVü‰ã˝Ö ‘Í s¡Dì]«X¯+øö ˆ
ø£|Xæ Ã¯ s¡ø√å ~Û|‘ü X˚ Ã¯ |ü⁄Á‘·'
düTsêdüTsπ +Á<ë$e ã<äyΔ s’Ó ö ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` düyT˚ ‘Í ` n‹rø£yíå >˚ ö ` eTVü‰ã˝Ö ` ‘Í ` s¡Dì]«X¯+øö,
ø£|'æ ` #· ` s¡ø√å ~Û|‘ü '˚ ` #· ` |ü⁄Á‘·' ` düTsêdüTsπ +Á<Í ` Çe ` ã<äyΔ s’Ó ö ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· n‹rø£åíy>˚ ö, eTVü‰ã˝Ö, s¡Dì]«X¯+øö ‘Í ø£|'æ #·,
s¡ø√å ~Û|‘ü '˚ |ü⁄Á‘·' #·, ã<äyΔ s’Ó ö düTsêdüTsπ +Á<Í Çe düyT˚ ‘Í.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, n‹rø£åíy˚>ö R $TøÏÿ* rÁeyÓTÆq
e&ç>\∑ yês¡TqT, eTVü‰ã˝Ö R n$T‘·ã\dü+|üqTï\TqT, s¡Dì]«X¯+øö R j·TT<äeΔ TTq
»+≈£î˝Òìyês¡Tq>∑T, ‘Í R Ä, ø£|'æ #· R Vü≤qTeTj·TTqT, s¡ø√å ~Û|‘ü '˚ R sêø£då sü êE
jÓTTø£ÿ, |ü⁄Á‘·' #· R |ü⁄Á‘·T&ÉTqT, ã<äyΔ s’Ó ö R @s¡Œ&çqyÓs’ e¡ TT>∑*–q, düTsêdüTsπ +Á<Í
Çe R <˚y+˚ Á<äT&ÉTqT sêø£ùå d+Á<äT&ÉTqTe˝…, düyT˚ ‘Í R ø£\dæø=ì].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ j·TT<äeΔ TTq+<äT n‹rø£åíyTÓ qÆ Á|ü‘ê|üeTT >∑\yês¡TqT,
eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´\TqT, j·TT<äeΔ TTq¬ø’ j·TT$«fi¯Ss¢ T¡ #·Tqï yês¡Tq>∑T Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT,
Ç+Á<äõ‘·TqÔ T ã<äyΔ s’Ó e¡ TT >∑*–q{Ïº <˚y+˚ Á<äT&ÉTqT sêø£ùå d+Á<äT&ÉTqT |üsd¡ Œü s¡eTT
m<äTs=ÿqï≥T¢>± n#·Ã≥ ø£*dæø=ì].
XÀ¢ˆˆ dü ‘·dü´ Ms¡dü´ eTVü‰s¡<∏ädü´
<Ûqä Twüà‘· dü‡+j·T‹ düeTà‘·d´ü ˆ
X¯sÁ¡ |üy>˚ +∑ e´Vü≤q Á‘·Œeè<äΔ
X¯Ã#ês¡ e÷πsZ |æ‘T· s¡Á|üyT˚ j˚T ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·d´ü ` Ms¡d´ü ` eTVü‰s¡<dä∏ ´ü ` <Ûqä Twüà‘·' ` dü+j·T‹ `
düeTà‘·d´ü ` X¯sÁ¡ |üy>˚ +∑ ` e´Vü≤q‘Y ` Á|üeè<ä'Δ ` #·#ês¡ ` e÷πsZ ` |æ‘T· ' `
nÁ|üyT˚ j˚T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡d´ü , eTVü‰s¡<dä∏ ´ü , <Ûqä Twüà‘·', dü+j·T‹ düeTà‘·d´ü ‘·d´ü
X¯sÁ¡ |üj÷Ó >∑+, Á|üeè<ä'Δ (düH)é dü' e´Vü≤q‘Y— nÁ|üyT˚ j˚T |æ‘T· ' e÷πsZ #·#ês¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡d´ü R Ms¡T&ÉTqT, eTVü‰s¡<dä∏ ´ü R eTVü‰s¡<Tä∏ &ÉTqT, <Ûqä Twüà‘·'
R >=|üŒ$\Tø±&ÉTqT, dü+j·T‹ R j·TT<äeΔ TTq+<äT, düeTà‘·d´ü R >ös¡$+#·ã&çq
yê&ÉTq>∑T, ‘·d´ü R Ä Ç+Á<äõ‘·Tj Ô TÓ Tø£ÿ, X¯sÁ¡ |üj÷Ó >∑+ R u≤DeTT\ >=|üŒy˚>e∑ TTqT,
Á|üeè<ä'Δ (düH)é R $TøÏÿ*>∑ ô|]–j·TTqïyê&Ó,’ dü' R Vü≤qTeT, e´Vü≤q‘Y R e´s¡eú TT
#˚ôdqT, nÁ|üyT˚ j˚T R $T‹˝Òq{Ï,º |æ‘T· ' e÷πsZ R ‘·+Á&çjTÓ Tø£ÿ e÷s¡yZ TÓ qÆ Äø±X¯eTT
q+<äT, #·#ês¡ R dü+#·]+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰s¡<Tä∏ &ÉTqT, >=|üŒ$\Tø±&ÉTqT, j·TT<äeΔ TTq $U≤´‹ >∑\yê&ÉTq>∑T
Ç+Á<äõ‘·TÔ eTVü‰y˚>e∑ TT>± ‘·qô|’ ≈£î]|æ+#·T#·Tqï u≤Des¡¸eTTq ˇø£ÿ u≤DyÓTqÆ qT
‘·q≈£î ‘·>∑T\≈£î+&É Vü≤qTeT ‘·q ‘·+Á&çjÓÆTq yêj·TT<˚e⁄ì dü+#ês¡e÷s¡ZyÓTÆq
Äø±X¯eTTq+<äT n|ü]$T‘·yTÓ qÆ ˝≤|òTü eeTT‘√ ‘·|Œæ +#·Tø=qT#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· X¯Ùsê Hêj·T‘·rø£åíX˝¯ ≤´Hé
düT|üÅ‹DÔ ' ø±+#·q∫Á‘·|⁄ü +U≤Hé ˆ
eTTyÓ÷#· Ms¡' |üsM¡ s¡V≤ü +‘ê
düTdü+‘·‘êHé eÁ»ìbÕ‘·y>˚ ±Hé ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘·' ` X¯sêHé ` Äj·T‘·rø£åíX¯˝≤´Hé ` düT|üÅ‹ÔD' `
ø±+#·q∫Á‘·|ü⁄+U≤Hé, eTTyÓ÷#· ` Ms¡' ` |üs¡Ms¡Vü≤+‘ê ` düTdü+‘·‘êHé `
eÁ»ìbÕ‘·y>˚ ±Hé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· |üsM¡ s¡V≤ü +‘ê (dü') Ms¡' Äj·T‘·rø£åíX˝¯ ≤´Hé, düT|üÅ‹DÔ ',
ø±+#·q∫Á‘·|⁄ü +U≤Hé, düTdü+‘·‘êHé, eÁ»ìbÕ‘·y>˚ ±Hé X¯sêHé eTTyÓ÷#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, |üs¡Ms¡Vü≤+‘ê R X¯Á‘·TMs¡T\qT
Vü≤‘·e÷s¡TÃyê&É>∑T, dü' Ms¡' R Ä Ms¡T&Ó’q Ç+Á<äõ‘·TÔ, Äj·T‘·rø£åíX¯˝≤´Hé R
bı&ÉyÓ’qyÓ’ yê&çjÓÆTq n\T>∑T\T >∑\$j·TTqT, düT|üÅ‹ÔD' R eT+∫i…ø£ÿ\T
>∑\$j·TTqT, ø±+#·q∫Á‘·|⁄ü +U≤Hé R ã+>∑sT¡ ∫Á‘·eTT\T >∑*–j·TT+&çq |ü⁄+KeTT\T
>∑\$j·TTqT, düTdü+‘·‘êHé R $TøÏÿ* <äè&ÛÉyÓTÆq$j·TTqT, eÁ»ìbÕ‘·y˚>±Hé R
|æ&TÉ >∑TbÕ≥Te+{Ï y˚>e∑ TT >∑\$j·TTqT n>∑T, X¯sêHé R u≤DeTT\qT, eTTyÓ÷#·
R Á|üj÷Ó –+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈î£ &Óq’ eTVü‰Ms¡T&É>T∑ Ä Ç+Á<äõ‘·TÔ bı&Éyq’Ó yÓ’ yê&çjTÆÓ q
n\T>∑T\T>∑\yÓ’, eT+∫i…ø£ÿ\T>∑\yÓ’, ã+>∑s¡T∫‘·Ôs¡Te⁄\T>∑\ |ü⁄+KeTT\T>∑\yÓ’,
<Ûèä &ÛyÉ TÓ qÆ yÓ,’ |æ&TÉ >∑TbÕ≥T e+{Ï >=|üŒy˚>e∑ TT>∑\yÓ’ j·TTqï u≤DeTT\qT ô|øÏÿ+{Ïì
Vü≤qTeTô|’ Á|üj÷Ó –+#ÓqT.
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 137
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡ ‘· ‘·‡ ´+<äqìdü«q+ #·
eTè<ä+>∑uØÒÛ |ü≥Vü≤dü«q+ #· ˆ
$ø£èwüé÷Ddü´ #· ø±s¡Tàø£d´ü
ìX¯eT´ |òTü Àwü+ |ü⁄q s¡T‘·ŒbÕ‘· ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` dü' ` ‘·‘Y ` dü´+<äqìdü«q+ ` #· ` eTè<ä+>∑uØÒÛ
|ü≥Vü≤dü«q+ ` #· ` $ø£èwüé÷Ddü´ ` #· ` ø±s¡Tàø£d´ü ` ìX¯eT´ ` |òTü Àwü+ `
|ü⁄q' ` ñ‘·ŒbÕ‘· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· dü' ‘·‘Y dü´+<äqìdü«q+ #·, eTè<ä+>∑uØÒÛ |ü≥Vü≤dü«q+
#·, $ø£èwüé÷Ddü´ ø±s¡Tàø£d´ü |òTü Àwü+ #· ìX¯eT´ |ü⁄q' ñ‘·ŒbÕ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, dü' R Ä Vü≤qTeT, ‘·‘Y R Ä, dü´+<äq
ìdü«q+ #· R s¡<∏ä<Ûä«ìì, eTè<ä+>∑uÛÒØ|ü≥Vü≤dü«q+ #· R eT<Ó›\\jÓTTø£ÿj·TT
uÛØÒ \jÓTTø£ÿj·TT |ü≥Vü≤eTT\jÓTTø£ÿj·TT <Û«ä ìì, $ø£èwüé÷Ddü´ R m≈£îÿô|≥ºã&ÉT
#·Tqï{Ï,º ø±s¡Tàø£d´ü R <Ûqä TdüT‡jÓTTø£ÿ, |òTü Àwü+ #· R <Û«ä ìì, ìX¯eT´ R $ì, |ü⁄q'
R eTi\, ñ‘·ŒbÕ‘· R MT~ ø¬ >∑ôdqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü Vü≤qTeT Ä Ç+Á<äõ‘·Tj Ô TÓ Tø£ÿ s¡<<ä∏ «äÛ ìì, eTè<ä+>∑uØÒÛ
|ü{≤Vü‰~ j·TT<äyΔ ê<äéTT\ <Û«ä ìì, $qT#·T yÓ+≥H˚ eTi\ Äø£deü TTMT~øÏ m–¬sqT.
XÀ¢ˆˆ X¯sêD≤ eT+‘·sπ cÕ«X¯ó yêés¡‘Ô · eTVü‰ø£|'æ ˆ
Vü≤] dükÔ Õ´_Û\ø£å ´dü´ yÓ÷|òTü j·THé \ø£å ´dü+Á>∑V≤ü yéT ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯sêD≤yéT ` n+‘·sπ wüß ` ÄX¯ó ` yêés¡‘Ô · ` eTVü‰ø£|'æ ` Vü≤]'
` ‘·d´ü ` n_Û\ø£å ´dü´ ` yÓ÷|òTü j·THé ` \ø£å ´dü+Á>∑V≤ü yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ø£|'æ (dü' Vü≤]') X¯sêD≤yéT n+‘·sπ wüß n_Û\ø£å ´dü´ ‘·d´ü
\ø£å ´dü+Á>∑V≤ü + yÓ÷|òTü j·THé ÄX¯ó yêés¡‘Ô .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ø£|æ' R yêqs¡ÁX‚wüß˜&Ó’q{Ïº, (dü' Vü≤]' R Ä Vü≤qTeT)
n_Û\ø£å ´dü´ R \ø£å éTTqT #˚~+Û #·T≥˝À ì|ü⁄DT&Óq’ {Ï,º ‘·d´ü R Ä Ç+Á<äõ‘·TÔ
jÓTTø£ÿ, \ø£å ´dü+Á>∑V≤ü + R \ø£å éTTMT~ <äèwæìº , yÓ÷|òTü j·THé R e´s¡eú TT#˚jT· T#·T,
X¯sD¡ ≤+ R u≤DeTT\jÓTTø£ÿ, n+‘·sπ wüß R eT<Û´ä uÛ≤>∑eTT\+<äT, yêés¡‘Ô · R ‹]¬>qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡ÁX‚wüß˜&Ó’q Ä Vü≤qTeT, \ø£å éTTqT #·ø£ÿ>± #Û˚~+#·T≥˝À
>=|üŒU≤´‹ Hê]®+∫q Ä Ç+Á<äõ‘·Tj Ô TÓ Tø£ÿ \ø£å úÛ<Ò qä ÁbÕMDéTT q+‘·qT e´s¡eú TT
#˚jT· T#·T Ä‘·&TÉ Á|üj÷Ó –+#·T u≤DeTT\T ‘·q≈£î ‘·>T∑ \≈£î+&É Ä u≤DeTT\eT<Û´ä H˚
|ü]ÁuÛÑ$T+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ X¯sêD≤ eTÁ>∑‘· düdÔ ´ü |ü⁄q dü‡eT_Ûes¡‘Ô · ˆ
Á|ükÕs¡´ Vü≤kÂÔ Vü≤qTe÷ qT‘·ŒbÕ ‘êì˝≤‘·à»' ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯sêD≤yéT ` nÁ>∑‘'· ` ‘·d´ü ` |ü⁄q' ` düeT_Ûes¡‘Ô ,· Á|ükÕs¡´ `
Vü≤kÂÔ ` Vü≤qTe÷Hé ` ñ‘·ŒbÕ‘· ` nì˝≤‘·à»' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nì˝≤‘·à»' Vü≤qTe÷Hé ‘·d´ü X¯sêD≤+ nÁ>∑‘'· Vü≤kÂÔ Á|ükÕs¡´
düeT_Ûes¡‘Ô ,· |ü⁄q' ñ‘·ŒbÕ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nì˝≤‘·à»' R yêj·TTq+<äqT&Ó’q, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT,
|ü⁄q' R ‹]–, ‘·d´ü R Ä Ç+Á<äõ‘·Tj Ô TÓ Tø£ÿ, X¯sêD≤+ R u≤DeTT\≈£î, nÁ>∑‘'· R
m<äT≥, düeT_Ûes¡‘Ô · R ì\#ÓqT, Vü≤kÂÔ R #˚‘T· \qT, Á|ükÕs¡´ R #ê∫, ñ‘·ŒbÕ‘·
R MT~øÏ m–¬sqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêj·TTq+<äqT&Óq’ Vü≤qTeT n|ü&ÉT eTi\ ˇø£kÕ] Ä Ç+Á<äõ‘·TÔ
Á|üj÷Ó –+#·T#·Tqï u≤DeTT\≈£î m<äTs¡T>∑e∫Ã ì\T#·T+&ÓqT. eTi\ n+‘·˝ÀH˚
u≤VüQe⁄\T #ê∫ MT~ ø¬ –]b˛jÓTqT.
XÀ¢ˆˆ ‘ê e⁄uÛÖ y˚>d∑ +ü |üHÍï s¡Dø£sà¡ $XÊs¡<Í ˆ
düs«¡ uÛ÷Ñ ‘·eTH√Á>±Væ≤ #·Áø£‘T· s¡T´<äΔ eTT‘·eÔ TyéT ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘Í ` ñuÛÖ ` y˚>d∑ +ü |üHÍï ` s¡Dø£sà¡ $XÊs¡<Í ` düs«¡ uÛ÷Ñ ‘·
eTH√Á>±Væ≤ ` #·Áø£‘T· ' ` j·TT<äyΔ Té ` ñ‘·eÔ TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡Dø£sà¡ $XÊs¡<Í, y˚>d∑ +ü |üHÍï ‘Í ñuÛÖ, düs«¡ uÛ÷Ñ ‘·eTH√Á>±Væ≤,
ñ‘·eÔ T+ j·TT<ä+Δ #·Áø£‘T· '.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` s¡Dø£sà¡ $XÊs¡<Í R j·TT<äeΔ TT#˚jT· T≥j·T+<äT Á|üMDT˝…q’ {Ïº yês¡TqT,
y˚>∑dü+|üHÍï R >=|üŒy˚>∑eTT>∑\yês¡Tq>∑T, ‘Í ñuÛÖ R yê]s¡Te⁄s¡TqT,
düs¡«uÛÑ÷‘·eTH√Á>±Væ≤ R düs¡«ÁbÕDT\ eTqdüT‡\qT Äø£]¸+#·Tq{Ïº, ñ‘·ÔeT+ R
>=|üŒ<Óq’ {Ï,º j·TT<ä+Δ R j·TT<äeΔ TTqT, #·Áø£‘T· ' R #˚d]æ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` j·TT<äeΔ TT >±$+#·T≥˝À >=|üŒ ÁbÕMDéTT >∑\yês¡TqT, n$T‘·yTÓ qÆ
˝≤|òTü eeTT >∑\yês¡Tq>∑T Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉTqT, Ç+Á<äõ‘·TqÔ T n#·Ã≥>∑\ m\¢]
eTqdüT‡\≈£îqT ÄX¯Ãs¡éTT >=\TŒq{Ï,º >=|üŒ<Óq’ j·TT<äyΔ TÓ Tq]+∫].
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 139
XÀ¢ˆˆ Vü≤q÷eT‘√ y˚<ä q sêø£kå ˛-+‘·sy¡ Té
q e÷s¡T‹ düdÔ ´ü eTVü‰‘·àH√ -+‘·sy¡ Té ˆ
|üsd¡ Œü s¡+ ì]«wüV≤ü Ö ãuÛ÷Ñ e‘·T'
düyT˚ ‘·´ ‘Í <˚edüe÷q$Áø£eTÚ ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤q÷eT‘·' ` y˚<ä ` q ` sêø£då 'ü ` n+‘·s+¡ , q ` e÷s¡T‹' `
‘·d´ü ` eTVü‰‘·àq' ` n+‘·sy¡ Té , |üsd¡ Œü s¡+ ` ì]«wüV≤ü Ö ` ãuÛ÷Ñ e‘·T' ` düyT˚ ‘·´
` ‘Í ` <˚edüe÷q$Áø£eTÚ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` sêø£då 'ü , Vü≤q÷eT‘·' n+‘·s+¡ q y˚<—ä e÷s¡T‹' ‘·d´ü eTVü‰‘·àq'
n+‘·s+¡ q(y˚<)ä — <˚edüe÷q$Áø£eTÚ ‘Í düyT˚ ‘·´ |üsd¡ Œü s¡+ ì]«wüV≤ü Ö ãuÛ÷Ñ e‘·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£ådü' R Ç+Á<äõ‘·TÔ, Vü≤q÷eT‘·' R Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ,
n+‘·s+¡ R ˝À‘·TqT, q y˚<ä R ‘Ó*dæø=q˝Ò≈î£ +&ÓqT, e÷s¡T‹' R Vü≤qTeT, ‘·d´ü
eTVü‰‘·àq' R Ä eTVü≤˙j·TT&Óq’ Ç+Á<äõ‘·Tj Ô TÓ Tø£ÿ, n+‘·s+¡ R neø±X¯eTTqT, q
y˚<ä R ‘Ó*dæø=q ˝Ò≈î£ +&ÓqT, <˚edüe÷q$Áø£eTÚ R <˚e‘·\‘√ ‘·T\ýÓTqÆ |üsêÁø£eTeTT
>∑*qZ {Ï,º ‘Í R yê]s¡Te⁄s¡TqT, düyT˚ ‘·´ R ≈£L&ç, |üsd¡ Œü s¡+ R ˇø£]ø=ø£sT¡ , ì]«wüV≤ü Ö
R düV≤æ +|üsêìyês¡T>±, ãuÛ÷Ñ e‘·T' R nsTT].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç+Á<äõ‘·TqÔ ≈£î Vü≤qTeT+‘·Tì X¯øÔÏ >∑÷]Ã n+‘·T∫≈£îÿ≥˝Ò<Tä . nfÒ¢
Vü≤qTeT+‘·Tq≈£îqT Ç+Á<äõ‘·TÔ jÓTTø£ÿ |üsêÁø£eTeTT Ç+‘·{<Ï ìä uÀ<Û|ä &ü ≈É î£ qï~.
<˚e‘·T\´|üsêÁø£eTT˝…q’ yê]s¡Te⁄s¡TqT ø£\dæ b˛s¡T#·T ˇø£]ø=ø£sT¡ nCÒjT· T\T>±
>±qe#·TÃ#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ ‘·‘d· Tü Ô \πøå ´ dü $Vü≤qé÷H˚
Xπ̄s wü«yÓ÷ù|Tò wüß #· dü+|ü‘‘· T· ‡ ˆ
»>±eT ∫+‘ê+ eTVü≤r+ eTVü‰‘êà
düe÷~Ûd+ü jÓ÷>∑deü ÷Væ≤‘ê‘êà ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·T ` \πøå ´ ` dü' ` $Vü≤qé÷H˚ ` Xπ̄swüß ` nyÓ÷ù|Tò wüß
` #· ` dü+|ü‘‘· T· ‡, »>±eT ` ∫+‘ê+ ` eTVü≤r+ ` eTVü‰‘êà, düe÷~Ûd+ü jÓ÷>∑
düe÷Væ≤‘ê‘êà ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· nyÓ÷ù|Tò wüß Xπ̄swüß dü+|ü‘‘· T· ‡ #· \πøå ´ $Vü≤qé÷H˚
(dü‹) düe÷~Ûd+ü jÓ÷>∑deü ÷Væ≤‘ê‘êà dü eTVü‰‘êà eTVü≤r+ ∫+‘ê+ »>±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, nyÓ÷ù|Tò wüß R ‹s¡T>∑T˝Òq{Ï,º Xπ̄swüß R
u≤DeTT\T, dü+|ü‘·‘·T‡ (dü‘·T‡)#· R MT<äã&ÉT#·TqïqT, \πøå ´ R \ø£å éTT,
$Vü≤qé÷H˚ dü‹ R ‘·|æŒb˛e⁄#·T+&É>±, düe÷~Ûdü+jÓ÷>∑düe÷Væ≤‘ê‘êà R
dü+~Û+#·T≥ Á|üj÷Ó –+#·T≥ j·TqTyêìj·T+ <˚ø±Á>∑∫‘·eÔ TT>∑\, dü' eTVü‰‘êà R Ä
eTVü‰‘·Tà&Óq’ , Ç+Á<äõ‘·T,Ô eTVü≤r+ R >=|üŒ<Óq’ , ∫+‘ê+ R ∫+‘·qT, »>±eT R
bı+<ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·q≈£î \ø£å ýÓTÆq X¯Á‘·Te>∑T Ä Vü≤qTeT n<äT“¤‘·yÓTÆq X¯øÏÔ>∑\,
‹s¡T>∑T˝Òì ‘·q u≤DeTT\T mìï MT<ä ≈£î]dæq|üŒ{ÏøìÏ #Ó≈î£ ÿ#Ó<sä ø¡ £ j·TT+&ÉT≥
#·÷∫ u≤Ddü+<ÛëqÁ|üjÓ÷>±<äT\+<äT n$T‘·yÓTÆq øöX¯\eTT>∑*Zq Ç+Á<äõ‘·TÔ
(m+‘·j÷Ó ) ∫+‘·≈î£ ˝ÀqjÓT´qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ eT‹+ sêø£då sü ê»dü÷qT
X¯Ãø±s¡ ‘·dàæ Hé Vü≤]Ms¡eTTUÒ´ ˆ
ne<Û´ä ‘ê+ ‘·d´ü ø£ù| dü‡MTø£å ´
ø£<+ä∏ ì>∑#Ã˚ ¤ ~‹ ìÁ>∑V‰ü s¡yú Té ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘·' ` eT‹+ ` sêø£ådüsê»dü÷qT', #·ø±s¡ ` ‘·dæàHé `
Vü≤]Ms¡eTTUÒ´, ne<Û´ä ‘ê+ ` ‘·d´ü ` ø£ù|' ` düMTø£å ´ ` ø£<+ä∏ ` ì>∑#Ã˚ ‘¤ Y ` Ç‹
` ìÁ>∑V‰ü s¡yú Té ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘'· sêø£då sü ê»dü÷qT' ‘·d´ü ø£ù|' ne<Û´ä ‘ê+ düMTø£å ´ (nj·T+)
ø£<+ä∏ ì>∑#Ã˚ ‘¤ Y Ç‹ Vü≤]Ms¡eTTUÒ´ ‘·dàæ Hé ìÁ>∑V‰ü s¡+ú eT‹+ #·ø±s¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, sêø£då sü ê»dü÷qT' R sêø£då Áü |üuTÑÛ e⁄jÓTTø£ÿ
|ü⁄Á‘·T&Óq’ Ç+Á<äõ‘·T,Ô ‘·d´ü ø£ù|' R Ä Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, ne<Û´ä ‘ê+ R e~Û+#·T≥≈£î
X¯ø´£ eTT>±≈£î+&ÉT≥qT, düMTø£å ´ R Á>∑V≤æ +∫, (nj·T+ R á‘·&TÉ ) ø£<+ä∏ R m≥T¢>±,
ì>∑#Ã˚ ‘¤ Y R eX¯ó&É>T∑ qT, Ç‹ R nì, Vü≤]Ms¡eTTUÒ´ R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó , ‘·dàæ Hé R
Ä Vü≤qTeT $wüj·TeTTq, ìÁ>∑Vü‰s¡ú+ R ã+~Û+#·T≥ø=i≈£î, eT‹+ #·ø±s¡ R
ìX¯Ãj·TeTT #˚ôdqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£ådüsê»‘·qj·TT&Ó’q Ç+Á<äõ‘·TÔ, m+‘·≈£îqT ‘·q X¯ÅdüÔeTT\#˚
Vü≤qTeT ìVü≤‘·T&ÉT ø±≈£î+&ÉT≥qT p∫ á yêqs¡Ms¡T&ÉT ‘·q ø¬ ≥T¢ eX¯ó&É>T∑ Hê
j·Tì ∫+‹+∫ ∫es¡≈î£ Ä‘·ìì ã+~Û+#·T≥¬ø’ ìX¯ÃsTT+#·Tø=HÓqT.
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 141
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· ô|‘’ êeTVü≤+ Ms¡ k˛‡ -ÅdÔü eTÅd$Ôü <ë+ es¡' ˆ
dü+<ä<Û̊ düTeTVü‰‘˚C≤ dü+Ô Vü≤]Á|ües¡+ Á|ü‹ ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ô|‘’ êeTVü≤+ ` Ms¡' ` dü' ` nÅd+Ôü ` nÅd$Ôü <ë+ ` es¡'
` dü+<ä<Û̊ ` düTeTVü‰‘˚C≤' ` ‘·+ ` Vü≤]Á|ües¡+ ` Á|ü‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· nÅd$Ôü <ë+ es¡' düTeTVü‰‘˚C≤' dü' Ms¡' ‘·+ Vü≤]Á|ües¡+
Á|ü‹ ô|‘’ êeTVü≤yéT nÅd+Ôü dü+<ä<.Û̊
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, nÅdüÔ$<ë+ R nÅdüÔy˚‘·Ô\˝À, es¡' R
ÁX‚wßü &˜ TÉ qT, düTeTVü‰‘˚C≤' R eTVü‰‘˚»dü‡+|üqTï&ÉTqT n>∑T, dü' Ms¡' R Ä Ms¡T&Óq’
Ç+Á<äõ‘·T,Ô ‘·+ Vü≤]Á|ües¡+ Á|ü‹ R Ä yêqs¡ÁX‚wßü ì˜ >∑÷]Ã, ô|‘’ êeTVü≤yéT R
ÁãVü≤à<˚e⁄ìøÏ dü+ã+~Û+∫q, nÅd+Ôü R nÅdeÔü TTqT, dü+<ä<Û̊ R dü+~Û+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` nÅd$Ôü <ë´Á|üMDT&Óq’ ‘˚»XÊÙ*j·T>∑T Ä Ç+Á<äõ‘·TÔ ‘·q m<äT≥
qTqï Ä yêqs¡ÁX‚wßü ì˜ >∑÷]Ã yÓ+≥H˚ ÁãVü‰àÅdeÔü TTqT dü+~Û+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ne<Û√´ -j·T $T‹ C≤„‘ê« ‘· eTÅùdDÔ ≤Åd‘Ôü ‘· ·Ô «$‘Y ˆ
ì»Á>±Vü≤ eTVü‰u≤VüQ sêàs¡T‘ê‘·à» $T+Á<äõ‘Y ˆˆ 37
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` ne<Û´ä ' ` nj·T+ ` Ç‹ ` C≤„‘ê« ` ‘·+ ` nÅùdDÔ ` nÅd‘Ôü ‘· Ô· «$‘Y,
ì»Á>±Vü≤ ` eTVü‰u≤VüQ' ` e÷s¡T‘ê‘·à»yéT ` Ç+Á<äõ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nÅd‘Ôü ‘· ·Ô «$‘Y eTVü‰u≤VüQ' Ç+Á<äõ‘Y, nj·T+ ne<Û´ä ' Ç‹
C≤„‘ê« ‘·+ e÷s¡T‘ê‘·à»+ ‘˚q nÅùdD Ô ì»Á>±Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nÅdüÔ‘·‘·Ô «$‘Y R nÅdüÔs¡Vü≤düéTT\ HÓiÏ–q, eTVü‰u≤VüQ' R
ã\XÊ*jÓÆTq, Ç+Á<äõ‘Y R Ç+Á<äõ‘·TÔ, nj·TyéT R á Vü≤qTeT, ne<Ûä´' R
#·+|ü⁄≥≈£î kÕ<ÛTä ´&ÉT>±&ÉT, Ç‹ R nì, C≤„‘ê« R ‘Ó*dæø=ì, ‘·+ e÷s¡T‘ê‘·à»+
R Ä yêj·TTdü÷qTì, ‘˚q nÅùdD Ô R Ä ÁãVü‰àÅdeÔü TT‘√, ì»Á>±Vü≤ R ã+~Û+#ÓqT.
‹\ø£eTT :` ªne<Û´ä ' nj·T+ Ç‹ C≤„‘ê«μ ` á yêqs¡Ms¡T&ÉT ÁãVü‰àÅdeÔü TT#˚‘·
>∑÷&É e~Û+#·T≥≈£î kÕ<Û´ä yÓTqÆ yê&ÉT >±&Éì ‘Ó*dæø=ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Óq’ Ç+Á<äõ‘·TÔ á yêqs¡ÁX‚wßü &˜ TÉ Hê≈£î e~Û+|ü X¯≈î£ ´&ÉT
>±&É ì Á>∑ V æ ≤ +∫ $$<Û ë Ådü Ô e TT\ s¡ V ü ≤ dü ´ eTT\qT miÏ – qyê&É > ∑ T ≥#˚ Ä
yêj·TTq+<äqTì eTVü‰X¯ø>ÔÏ \∑ ÁãVü‰àÅdeÔü TT‘√ ã+~Û+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘˚q ã<äΔ düÔ‘√ -ÅùdDÔ sêø£ùå dq dü yêqs¡' ˆ
nuÛeÑ ìï]«#˚wXºü Ã¯ |übÕ‘· #· eTV”≤‘·˝Ò ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚q ` ã<ä'Δ ` ‘·‘'· ` nÅùdDÔ ` sêø£ùå dq ` dü' ` yêqs¡' `
nuÛeÑ ‘Y ` ì]«#˚w'ºü ` #· ` |übÕ‘· ` #· ` eTV”≤‘·˝Ò ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· sêø£ùå dq ‘˚q nÅùdDÔ ã<ä'Δ dü' yêqs¡' ì]«#˚w'ºü nuÛeÑ ‘Y
#·— eTV”≤‘·˝Ò |übÕ‘· #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, sêø£ùå dq R Ç+Á<äõ‘·T#Ô ‘˚ ,· ‘˚q nÅùdDÔ R Ä
ÁãVü‰àÅdeÔü TT#˚, ã<ä'Δ R ã+~Û+|üã&çqyê&Ó,’ dü' yêqs¡' R Ä Vü≤qTeT, ì]«#˚w'ºü
R #˚cÕºsV¡ ≤æ ‘·T&ÉT, nuÛeÑ ‘Y #· R ÄjÓTqT, eTV”≤‘·˝Ò R uÛ÷Ñ ‘·\eTTq, |übÕ‘· #· R
|ü&bç ˛jÓTqT ≈£L&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç+Á<äõ‘·TÔ n≥T¢ ÁãVü‰àÅdeÔü TT#˚ Vü≤qTeTqT ã+~Û+|ü>± Ä‘·&TÉ
#˚cÕºsV¡ ≤æ ‘·T&Ó’ H˚\ô|’ ã&çb˛jÓTqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ -<∏ä ãT<Δë« dü ‘· <äÅdãÔü +<Û+ä
Á|üuÀÛ ' Á|üu≤Û yê ~«>∑‘ê‘·ày˚>'∑ ˆ
|æ‘êeTVü‰qTÁ>∑V≤ü e÷‘·àqX¯Ã
$∫+‘·j÷· e÷dü Vü≤]Á|üMs¡' ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` n<∏ä ` ãT<Δë« ` dü' ` ‘·‘Y ` nÅdãÔü +<Û+ä ` Á|üuÀÛ ' `
Á|üu≤Û yê‘Y ` $>∑‘ê‘·ày˚>'∑ , |æ‘êeTVü‰qTÁ>∑V≤ü yéT ` Ä‘·àq' ` #·, $∫+‘·j÷· e÷dü
` Vü≤]Á|üMs¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· Vü≤]Á|üMs¡' dü' ‘·<Åä dãÔü +<Û+ä ãT<Δë« Á|üuÀÛ ' Á|üu≤Û yê‘Y
$>∑‘ê‘·ày˚>'∑ , n<∏ä Ä‘·àq' |æ‘êeTVü‰qTÁ>∑V≤ü + #· $∫+‘·j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, Vü≤]Á|üMs¡' R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó {Ï,º dü' R Ä
Vü≤qTeT, ‘·<Åä dãÔü +<Û+ä R ÁãVü≤à<˚e⁄ì nÅdeÔü TTjÓTTø£ÿ ã+<Ûqä eTTqT >∑÷]Ã, ãT<Δë«
R ‘Ó*dæø=ì, Á|üuÀÛ ' R Á|üuTÑÛ e⁄jÓTTø£ÿ, Á|üu≤Û yê‘Y R eTVæ≤eTe\q, $>∑‘ê‘·ày˚>'∑
R ‘=\–q ì»Á|ü‘ê|üeTT >∑\yê&Ó,’ n<∏ä R |æeTà≥, Ä‘·àq' R ‘·q≈£î, |æ‘êeTVü‰qT
Á>∑Vü≤+ #· R ÁãVü≤à<˚e⁄ì nqTÁ>∑Vü≤eTTqT >∑÷]Ã ≈£L&É, $∫+‘·j·÷e÷dü R
Ä˝À∫+#ÓqT.
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 143
sê.•s√eTDÏ :` ª$>∑‘ê‘·ày˚>∑'μ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ª$>∑‘ê\Œy˚>∑'μ nì
bÕsƒê+‘·se¡ TT >∑\<äT.
ªÁ|üuÀÛ ' Á|üu≤Û yê‘Yμ nq>± Á|üuTÑÛ yÓq’ lsêeTTìjÓTTø£ÿ Á|üu≤Û eeTTe\q
$>∑‘ê\Œy˚>T∑ &ÉjTÓ ´qT nq>± n‘·ì˝Àì n\ŒÁ|ü‘ê|üeTT ‘=\– ÁãVü‰àÅdeÔü TTqT
uÛ]Ñ +#·T≥≈£î ‘·–q Ø‹>± eTVü‰Á|ü‘ê|üXÊ*j·TjÓT´qì uÛ≤eeTT.
ªÄ‘·àq' |æ‘êeTVü‰qTÁ>∑V≤ü yéTμ ` eTTVüAs¡Ô e÷Á‘·eTTqH˚ Hê nÅdãÔü +<Ûeä TT
qT+&ç ˙≈£î $yÓ÷ø£åDeTT \_Û+|ü>∑\<äì |üPs¡«eTT ÁãVü≤à ‘·qô|’ #·÷|æq
nqTÁ>∑V≤ü eTì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yÓ+≥H˚ Vü≤qTeT ‘êqT ÁãVü‰àÅdüÔeTT#˚‘· ã+~Û‘·T&ÉHÓ’‹qì
>∑Ts¡T+Ô #·Tø=ì Ä‘·ì Á|üu≤Û eeTT#˚‘H· ˚ ‘êqT X¯øVÔÏ ≤” qT&Óq’ $wüjT· eTTqT, eTiÏjT· T
ÁãVü≤à<˚e⁄ì nqTÁ>∑V≤ü eTT#˚‘· ‘·q≈£î ø=\~ >∑&j ç T· \˝À ã+<Û$ä eTTøÏÔ >∑\T>∑Tqìj·TT
‘Ó*dæø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘·kÕ‡«j·T+uÛÑTyÓ’s¡à+Å‘Ó’ Ás¡“Vü‰àÅdüÔeT_ÛeT+Á‹‘·yéT ˆ
Vü≤qTe÷+ •Ã+‘·j÷· e÷dü es¡<ëq+ |æ‘êeTVü‰‘Y ˆˆ 40
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` kÕ«j·T+uÛTÑ yÓ'’ ` eT+Å‘'’Ó ` ÁãVü‰àÅdyÔü Té ` n_ÛeT+Á‹‘·+
` Vü≤qTe÷Hé ` ∫+‘·j÷· e÷dü ` es¡<ëq+ ` |æ‘êeTVü‰‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' kÕ«j·T+uÛÑTyÓ’' eT+Å‘Ó’' n_ÛeT+Á‹‘·+ ÁãVü‰àÅdüÔ+,
|æ‘êeTVü‰‘Y es¡<ëq+ Vü≤qTe÷Hé ∫+‘·j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, kÕ«j·T+uÛTÑ yÓ'’ R ÁãVü≤à <˚e‘·>± >∑*qZ {Ï,º
eT+Å‘'’Ó R eT+Á‘·eTT\#˚, n_ÛeT+Á‹‘·+ R n_ÛeT+Á‹+|üã&çq{Ï,º ÁãVü‰àÅd+Ôü R
ÁãVü‰àÅdüÔeTTqT >∑÷]Ãj·TT, |æ‘êeTVü‰‘Y R ÁãVü≤à<˚e⁄ìqT+&ç, es¡<ëq+ R
es¡<ëqeTTqT >∑÷]Ãj·TT, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, ∫+‘·j÷· e÷dü R Ä˝À∫+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ Vü≤qTeT ÁãVü≤à<˚e‘êø£eTT˝…q’ eTVü‰eT+Á‘·eTT\#˚
n_ÛeT+Á‹+|üã&çq Ä ÁãVü‰àÅdeÔü TTjÓTTø£ÿ Á|üu≤Û eeTTqT >∑÷]Ãj·TT, ‘·q≈£î ÁãVü≤à<˚e⁄
&ÉqTÁ>∑V≤æ +∫q es¡<ëqeTTqT >∑÷]Ãj·TT Ä˝À∫+|ükÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ q y˚T -dü´ ã+<Ûdä ´ü #· X¯øÔÏ s¡dÔæ
$yÓ÷ø£Då Ò ˝Àø£>T∑ s√' Á|üu≤Û yê‘Y ˆ
Ç‘˚é eT‘ê« $Væ≤‘√ -ÅdãÔü +<Û'ä
eT j·÷‘·àjÓ÷H˚ s¡qTe]Ô‘e· ´' ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` y˚T ` ndü´ ` ã+<Ûdä ´ü ` #· ` X¯ø'ÔÏ ` ndæ'Ô ` $yÓ÷ø£Då Ò `
˝Àø£>T∑ s√' ` Á|üu≤Û yê‘Y, Ç‹ ` @e ` eT‘ê« ` $Væ≤‘·' ` nÅdãÔü +<Û'ä ` eTj·÷
` Ä‘·àjÓ÷H˚' ` nqTe]Ô‘e· ´' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ˝Àø£>T∑ s√' Á|üu≤Û yê‘Y ndü´ ã+<Ûdä ´ü $yÓ÷ø£Då Ò y˚T X¯ø'ÔÏ q #·
ndæÔ Ç‹ @e eT‘ê«, $Væ≤‘·' n‘·àjÓ÷H˚' nÅdãÔü +<Û'ä eTj·÷ nqTe]Ô‘e· ´'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ˝Àø£>T∑ s√' R ÁãVü≤à<˚e⁄ìjÓTTø£ÿ, Á|üu≤Û yê‘Y R eTVæ≤eTe\q,
ndü´ ã+<Ûdä ´ü R á j·TÅdãÔü +<Ûeä TTjÓTTø£ÿ, $yÓ÷ø£D
å Ò R $&ç|+æ #·Tø=qT≥j·T+<äT,
y˚T R Hê≈£î, X¯ø'ÔÏ R kÕeTs¡´ú eTT, q #· ndæÔ R @$Tj·TT ˝Ò<Tä , Ç‹ R nì, eT‘ê«
@e R ‘·\∫j˚T, $Væ≤‘·' R Á|üj÷Ó –+|üã&çq{Ï,º n‘·àjÓ÷H˚' R ÁãVü≤àjÓTTø£ÿ,
nÅdüÔã+<Ûä' R nÅdüÔã+<ÛäeTT, eTj·÷ R Hê#˚, nqTe]Ô‘·e´' R nqTdü]+|ü
ã&Ée\dæq~.
‹\ø£eTT :` ª$yÓ÷ø£Då Ò X¯ø'ÔÏ HêdæμÔ ` ÁãVü‰àÅdeÔü TTqT+&ç $&ç|+æ #·Tø=qT≥≈£î X¯øÔÏ
˝Ò<ìä Vü≤qTeT Á>∑V≤æ +#·Tø=HÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ÁãVü‰àÅdeÔü TT qT+&ç $&ç|+æ #·Tø=qT≥≈£î Vü≤qTeT≈£î X¯øÔÏ
˝Ò<ìä Ç+Á<äõ‘·TÔ ‘·\#ÓqT. eTùV≤X¯«s¡rs¡T\ú uÛ≤eeTT >∑÷&É ì~j˚T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üsy¡ T˚ wæ̃ jÓTTø£ÿ Á|üu≤Û eeTT e\q á j·TÅdãÔü +<Ûeä TTq≈£î eX¯eTT
>±≈£î+&É ‘·|Œæ +#·Tø=qT≥≈£î Hê¬ø+‘·e÷Á‘·eTT X¯ø˝ÔÏ <Ò ìä Á>∑V≤æ +∫ Vü≤qTeT, Ç+Á<äõ‘·TÔ
Á|üj÷Ó –+∫q ÁãVü‰àÅdãÔü +<Ûqä eTTq≈£î ø£≥Tºã&ç j·TT+&Ée˝…qìj˚T ‘·\#·Tø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü Ms¡´ eTÅddÔü ´ü ø£|æ ]«#ês¡´
|æ‘êeTVü‰qTÁ>∑V≤ü e÷‘·àqX¯Ã ˆ
$yÓ÷ø£Xå ø¯ +ÔÏ |ü]∫+‘·sTT‘ê«
|æ‘êeTVü‰C≤„ eTqTes¡‘Ô ˚ düà ˆˆ 42
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 145
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` Ms¡ýéT ` nÅddÔü ´ü ` ø£|'æ ` $#ês¡´ ` |æ‘êeTVü‰qTÁ>∑V≤ü yéT
` Ä‘·àq' ` #· ` $yÓ÷ø£Xå ø¯ +ÔÏ ` |ü]∫+‘·sTT‘ê«, |æ‘êeTVü‰C≤„yTé ` nqTes¡‘Ô ˚
` düà ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ø£|'æ nÅddÔü ´ü Ms¡´+ $#ês¡´, Ä‘·àq' |æ‘êeTVü‰qTÁ>∑V≤ü +,
$yÓ÷ø£Xå ø¯ +ÔÏ #· |ü]∫+‘·sTT‘ê« |æ‘êeTVü‰C≤„yTé nqTes¡‘Ô ˚ düà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT, nÅddÔü ´ü R ÁãVü‰àÅdeÔü TTjÓTTø£ÿ, Ms¡´+ R
kÕeTs¡´ú eTTqT, $#ês¡´ R Ä˝À∫+∫, Ä‘·àq' R ‘·q≈£î, |æ‘êeTVü‰qTÁ>∑V≤ü + R
ÁãVü≤à<˚e⁄ì nqTÁ>∑Vü≤eTTqT, $yÓ÷ø£åX¯øÏÔ+ R $&ç|æ+#·Tø=qT≥j·T+<äT X¯øÏÔì,
|ü]∫+‘·sTT‘ê« R #·øÿ£ >± Ä˝À∫+∫, |æ‘êeTVü‰C≤„+ R ÁãVü≤à<˚e⁄ì Ä<˚Xe¯ TTqT,
nqTes¡‘Ô ˚ düà R nqTdü]+#·T#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü Vü≤qTeT ÁãVü‰àÅdeÔü TTq≈£î >∑\ eTVü‰eTVæ≤eTqT >∑T]Ô+#·T#·T
‘·qô|’ ÁãVü≤à<˚e⁄ìøÏ >∑\ nqTÁ>∑V≤ü eTTqT >∑÷]Ãj·TT Äj·Tq nqTÁ>∑V≤ü eTT#˚ ‘·q≈£î
n\Œø±\eTT˝À >∑ \ T>∑ T $yÓ ÷ ø£ å D eTTqT >∑ ÷ ]Ãj· T T u≤>∑ T >± ‘Ó * dæ ø =ì
‘·‘êÿ˝À∫‘·eTT>± ÁãVü≤à<˚e⁄ì Ä<˚X¯eTT qqTdü]+∫ Ä j·TÅdüÔã+<ÛäqeTTq≈£î
ø£≥Tºã&çj·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ nÅùdDÔ ≤|æ Væ≤ ã<ädΔ ´ü uÛj
Ñ T· + eTeT q C≤j·T‘˚ ˆ
|æ‘êeTVü≤eTùV≤+Á<ëuÛ≤´+ s¡ø‘åÏ · kÕ´ì˝Òq #· ˆˆ 43
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nÅùdDÔ ` n|æ ` Væ≤ ` ã<ädΔ ´ü ` uÛj Ñ T· + ` eTeT ` q ` C≤j·T‘˚
` |æ‘êeTVü≤eTùV≤+Á<ëuÛ≤´+ ` s¡ø‘åÏ d· ´ü ` nì˝Òq ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |æ‘êeTVü≤eTùV≤+Á<ëuÛ≤´+ nì˝Òq #· s¡ø‘åÏ d· ´ü eTeT, nÅùdDÔ
ã<ädΔ ´ü (dü‘'· ) n|æ uÛjÑ T· + q C≤j·T‘˚ Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |æ‘êeTVü≤eTùV≤+Á<ëuÛ≤´+ R ÁãVü≤à#˚‘q· T, <˚y+˚ Á<äTì#˚‘q· T,
nì˝Òq #· R yêj·TTe⁄#˚‘q· T, s¡ø‘åÏ d· ´ü R s¡ø+åÏ |üã&çq{Ï,º eTeT R Hê≈£î, nÅùdD Ô
R ÁãVü‰àÅdeÔü TT#˚, ã<ädΔ ´ü dü‘'· n|æ R ã+~Û+|üã&çqyê&É HÓq’ |üŒ{ÏøìÏ , uÛj
Ñ T· + R
;Û‹, q C≤j·T‘˚ Væ≤ R ø£\T>∑T≥˝Ò<Tä >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉTqT, <˚y+˚ Á<äT&ÉTqT, Hê ‘·+Á&ç yêj·TT<˚e⁄&ÉTqT qqTï
ø±bÕ&ÉT#·T+&ÉT≥#˚ ÁãVü‰àÅdeÔü TT qqTï ã+~Û+∫qqT Hê eTqdüT‡q @$Tj·TT uÛj Ñ T· eTT
»ì+#·T≥ ˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ Á>∑V≤ü DÒ #ê|æ s¡ø√å _Û s¡àVü‰H˚à >∑TD<äsÙ¡ q' ˆ
sêø£ùå d+Á<˚D dü+yê<ä dükÔ Õà<äZ èVü≤+í ‘·T e÷+ |üsπ ˆˆ 44
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á>∑V≤ü DÒ ` #· ` n|æ ` s¡ø√å _Û' ` eTVü‰Hé ` y˚T ` >∑TD<äsÙ¡ q' `
sêø£ùå d+Á<˚D ` dü+yê<ä' ` ‘·kÕà‘Y ` >∑èVü≤+í ‘·T ` e÷+ ` |üsπ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡ø√å _Û' Á>∑V≤ü DÒ n|æ y˚T eTVü‰Hé >∑TD<äsÙ¡ q' sêø£ùå d+Á<˚D
dü+yê<ä' (dæ<´äÛ ‹) ‘·kÕà‘Y e÷+ |üsπ >∑èVü≤+í ‘·T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡ø√å _Û' R sêø£då Tü \#˚, Á>∑V≤ü DÒ n|æ R |ü≥Tºø=ì b˛ã&ÉT≥j·T+<äT
>∑÷&É, y˚T R Hê≈£î, eTVü‰Hé R >=|üŒ<Óq’ , >∑TD<äsÙ¡ q' R >∑TDeTT p|ü⁄q{Ï,º
sêø£ùå d+Á<˚D R sêø£kå Õ~Û|‹ü jÓTÆ q sêeDTì‘√, dü+yê<ä' R dü+uÛ≤wüDeTT, dæ<´äÛ ‹
R ø£\T>∑TqT, ‘·kÕà‘Y R n+<äTe\q, e÷+ R qqTï, |üsπ R X¯Á‘·Te⁄\T, >∑èVü≤+í ‘·T
R |ü≥Tºø=+<äTs¡T>±ø£.
‘ê‘·Œs¡éTT :` qqTï sêø£då Tü \T |ü≥Tºø=ì rdæø=ì b˛sTTq|üŒ{ÏøìÏ ≈£L&É >=|üŒ
ñ|üj÷Ó >∑yT˚ >±qe#·TÃ#·Tqï~. á $<Ûeä TT>± Hê≈£î sêø£då sü êE‘√ dü+uÛ≤wæ+#·T
neø±X¯eTT ø£\TZqT. ø±e⁄q n~j·TT H=ø£ y˚T˝Ò. n+<äT#˚ q˙ï X¯Á‘·TuÛÑ≥T\T
ã+~Û+∫ ùd«#·Ã>¤ ± >=ìb˛e⁄<äTs¡T>±ø£.
XÀ¢ˆˆ dü ì•Ã‘ês¡'ú |üsM¡ s¡V≤ü +‘ê
düMTø£å ´ø±Ø $ìeè‘·#Ô w˚ 'ºü ˆ
|üs¬ '’ Á|üdVü ‰ü ´_Û>‘∑ ’Ó ]ï>∑èVü≤´
qHê<ä ‘Óô’ d'ÌÔ |ü]uÛsÑ Ô¡ ‡ é÷q' ˆˆ 45
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ì•Ã‘ês¡'ú ` |üsM¡ s¡V≤ü +‘ê ` düMTø£å ´ø±Ø ` $ìeè‘·#Ô w˚ 'ºü
` |üs¬ '’ ` Á|üdVü ≤ü ´ ` n_Û>‘∑ '’Ó ` ì>∑èVü≤´ ` qHê<ä ` ‘Ó'’ ` ‘Ó'’ ` |ü]uÛsÑ Ô¡ ‡ é÷q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üs¡Ms¡Vü≤+‘ê, düMTø£å ´ø±Ø dü' ì•Ã‘ês¡ú', $ìeè‘·Ô#˚wüº',
n_Û>‘∑ '’Ó |üs¬ '’ Á|üdVü ≤ü ´ ì>∑èVü≤´ ‘Ó'’ ‘Ó'’ |ü]uÛsÑ Ô¡ ‡é÷q' qHê<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üsM¡ s¡V≤ü +‘ê R X¯Á‘·TMs¡T\qT |ü]e÷s¡TÃyê&ÉTqT, düMTø£å ´ø±Ø
R #·ø£ÿ>± Ä˝À∫+∫ |üì#˚j·TTyê&ÉTq>∑T, dü' R Ä Vü≤qTeT, ì•Ã‘ês¡ú' R
ìX¯ÃsTT+#·Tø=qï ø£è‘·éTT>∑\yê&Ó,’ $ìeè‘·#Ô w˚ 'ºü R ‘=\–q #˚w\ºü T>∑\yê&Ó,’ n_Û>‘∑ '’Ó
R #·T≥TºqT#˚]q{Ï,º |üs¬ '’ R X¯Á‘·Te⁄˝…q’ {Ï,º ‘Ó'’ ‘Ó'’ R Äj·÷ s¡øÿ£ düT\#˚, Á|üdVü ≤ü ´
R ã\e+‘·eTT>±, ì>∑èVü≤´ R |ü≥Tºø=ì, |ü]uÛsÑ Ô¡ ‡é÷q' R $TøÏÿ*>∑ |”&+ç |ü
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 147
ã&ÉT#·Tqïyê&Ó,’ qHê<ä R ni#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø√]q#√ X¯Á‘·TMs¡T\qT ø£åDeTT˝À ‘·T<äeTT{Ïº+|ü >∑\yê&ÉTqT,
#·øÿ£ >± Ä˝À∫+∫ |üì#˚jT· >∑\yê&ÉTq>∑T Ä Vü≤qTeT ‘·q ø£seÔ¡ éTTqT>∑÷]Ã #·øÿ£ >±
ìX¯ÃsTT+#·Tø=ì Ä düeTj·TeTTq+<äT nìï #˚w\ºü qT ñ&ç– X¯Á‘·TuÛ≥ Ñ T\T ‘·qqT
ã\e+‘·eTT>± ø£{yºÏ d˚ æ Væ≤+dæ+#·T#·T+&É>± uÛj
Ñ T· eTT#˚e˝…H˚ ô|<ä>› ± ÄÁø√•+#·T
#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü+Ô sêø£kå Õ <äècºÕ« ì]«#˚wºü eT]+<äeTyéT ˆ
ãã+<ÛTä X¯ÙDe˝…’ ÿX¯Ã Á<äTeTN¬sX’ Ã¯ dü+Vü≤‘Ó'’ ˆˆ 46
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·+ ` sêø£kå Õ' ` <äècºÕ« ` ì]«#˚wyºü Té ` n]+<äeTyéT,
ãã+<ÛTä ' ` X¯De˝…’ ÿ' ` #· ` Á<äTeTN¬s'’ ` #· ` dü+Vü≤‘Ó'’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· sêø£kå Õ' n]+<äeT+ ‘·+ ì]«#˚w+ºü <äècºÕ« dü+Vü≤‘Ó'’
X¯De˝…’ ÿ' #· Á<äTeTN¬s'’ #· ãã+<ÛTä '.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, sêø£kå Õ' R s¡øÿ£ düT\T, n]+<äeT+ R
X¯Á‘·TeTs¡q› T&Óq’ , ‘·+ R Ä Vü≤qTeTqT, ì]«#˚w+ºü R ø£<*ä ø£˝ìÒ yêìì>±, <äècºÕ«
R #·÷∫, (dü+Vü≤‘Ó'’ R ù|ìq{Ï)º X¯De˝…’ ÿ' #· R »q|üHês¡\‘√&ÉqT, Á<äTeTN¬s'’
#· R e\ÿ\eTT\‘√&ÉqT, ãã+<ÛTä ' R ã+~Û+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&É+‘·ei≈£îqT X¯Á‘·TuÛj Ñ T· +ø£sT¡ &ÉT>± qT+&çq Vü≤qTeT m{Ïº
#˚w\ºü TqT ˝Òø£ ‘·eT≈£î ˝§+– j·TT+&ÉT≥qT p∫ Ä s¡øÿ£ düT\T yÓqTyÓ+≥H˚ #·øÿ£ >±
ù|ìq{Ïº »q|üHês¡Á‘êfi¯fl‘√&ÉqT e\ÿeTT\‘√&ÉqT ã+~Û+|ükÕ–].
XÀ¢ˆˆ dü s√#·j÷· e÷q |üs¬ X’ Ã¯ ã+<Ûqä +
Á|üdVü ≤ü ´ M¬s’ s¡_>Û s∑ Ω¡D+ #· ˆ
øö‘·÷Vü≤˝≤Hêà+ j·T~ sêø£ùå d+Á<√
Á<äwßü +º eéùd´~‹ ì•Ã‘ês¡'ú ˆˆ 47
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` s√#·j÷· e÷dü ` |üs¬ '’ ` #· ` ã+<Ûqä + ` Á|üdVü ≤ü ´ ` M¬s'’
` n_Û>s∑ Ω¡D+ ` #·, øö‘·÷Vü≤˝≤‘Y ` e÷+ ` j·T~ ` sêø£ùå d+Á<ä' ` Á<äwßü +º `
eéùd´‘Y ` Ç‹ ` ì•Ã‘ês¡'ú ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£ùå d+Á<ä' øö‘·÷Vü≤˝≤‘Y j·T~ e÷+ Á<äwßü +º eéùd‘Y Ç‹
ì•Ã‘ês¡'ú (düH)é dü' |üs¬ '’ Á|üdVü ≤ü ´ ã+<Ûqä + #· M¬s'’ n_Û>s∑ Ω¡D+ #· s√#·j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£åùd+Á<ä' R sêø£ådüsêC…’q sêeDT&ÉT, øö‘·÷Vü≤˝≤‘Y R
≈£î‘·÷Vü≤\eTTe\q, e÷+ R qqTï, Á<äwßü +º R #·÷#·T≥≈£î, eéùd´‘Y j·T~ R
j·T‹ï+#·TH˚y÷Ó , Ç‹ R nì, ì•Ã‘ês¡'ú R ìX¯ÃsTT+#·ã&çq Á|üj÷Ó »qeTT>∑\yê&Ó,’
|üs¬ '’ R X¯Á‘·Te⁄\#˚, Á|üdVü ≤ü ´ R ã\e+‘·eTT>∑, ã+<Ûqä + R ã+~Û+|üã&ÉT≥qT,
M¬s'’ R sêø£då Mü s¡T\#˚, n_Û>s∑ Ω¡D+ #· R <ä÷wüDeTTqT, s√#·j÷· e÷dü R Çwü|º &ü TÉ
#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£ådüsêC…’q sêeDT&ÉT ≈£î‘·÷Vü≤\eTT>∑\yê&Ó’ ˇø£y˚fi¯ ‘·qqT
#·÷&Ée˝…qì ìX¯ÃsTT+#·Tø=qe#·TÃqT >∑<ë j·TqT <äè&ÛÉyÓTÆq n_ÛÁbÕj·TeTT‘√
Vü≤qTeT X¯Á‘·TMs¡T\TqT uÛ≥ Ñ T\TqT ‘·qqT ã+~Û+#·T#·TqïqT <ä÷wæ+#·T#·TqïqT
>∑÷&É Çwü|º &ü ç }s¡≈î£ +&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ã<äΔ ùdqÔ e˝Òÿq $eTTø√Ô -ÅùdDÔ Ms¡ýêHé ˆ
nÅdãÔü +<Ûä dü‡ #êq´+ Væ≤ q ã+<Ûä eTqTes¡‘Ô ˚ ˆˆ 48
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ã<ä'Δ ` ‘˚q ` e˝Òÿq ` $eTTø£'Ô ` nÅùdDÔ ` Ms¡ýêHé
nÅdãÔü +<Û'ä ` dü' ` #· ` nq´+ ` Væ≤ ` q ` ã+<Ûyä Té ` nqTes¡‘Ô ˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚q e˝Òÿq ã<ä'Δ Ms¡ýêHé dü' ‘˚q nÅùdDÔ $eTTø£'Ô (nuÛeÑ ‘Y)
dü' nÅdãÔü +<Û'ä nq´+ ã+<Û+ä q nqTes¡‘Ô ˚ Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚q e˝Òÿq R Ä e\ÿ\eTT‘√, ã<ä'Δ R ø£≥ãº &çq{Ï,º Ms¡ýêHé R
Ä |üsêÁø£eTXÊ*, nÅùdD Ô R ÁãVü‰àÅdeÔü TT#˚, $eTTø£'Ô R $&ÉTeã&çqyê&ÉT, (nuÛeÑ ‘Y
R njÓTqT) dü' nÅdãÔü +<Û'ä R Ä ÁãVü‰àÅdãÔü +<Ûqä eTT, nq´+ ã+<Û+ä R y˚iT
ã+<Ûqä eTTqT, q nqTes¡‘Ô ˚ Væ≤ R nqTdü]+#·<Tä >∑<ë!
‹\ø£eTT :` nÅdãÔü +<Ûä eTq>± eT+Á‘·eTT#˚ ã+<Ûqä eTT. eT+Á‘·eTT#˚ ã<äyΔ TÓ qÆ ~
Ç‘·s¡ ã+<Ûqä eTT\qT y˚ìì düV≤æ +#·<Tä . n|ü&ÉT Ä eT+Á‘·ã+<Ûqä eTT ‘·qjÓTTø£ÿ
|ü≥TºqT $&ÉT#·Tqì uÛ≤eeTT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` sêø£ådüT\T ÁãVü‰àÅdüÔã+<Ûäqã\eTTq+<äT $XÊ«düeTT˝Òìyê¬s’
»q|üHês¡Á‘êfi¯fl‘√ Vü≤qTeTqT ø£≥>º H∑ ˚ j·÷ nee÷qeTT düV≤æ +|ü˝øÒ £ nÅdãÔü +<Ûeä TT
}&çb˛jÓTqT. nfÒ¢ Á|ü|ü‹Ô #˚dæqyê&ÉT <ëìj·T+<äT $XÊ«düeTT˝Òø£ <ëìøÏ
düV‰ü j·TeTì y˚i=ø£ kÕ<Ûqä eTTqT Á>∑V≤æ +#ÓHì˚ Á|ü|‹ü Ô #Ó&TÉ qT. Á|ü|‹ü j
Ô T· +<äT+&ÉT
nbÕj·T$T~j˚T! ñ‘·eÔ TT\T ˙#·dVü ≤ü yêdüeTTqT düV≤æ +|ü˝sÒ T¡ >∑<ë!
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 149
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üsêÁø£eTXÊ*jÓTÆ q Vü≤qTeT »q|üHês¡ Á‘êfi¢̄#˚ n≥T¢ ã+~Û+|ü
ã&çq+‘·H˚ ÁãVü‰àÅdãÔü +<Ûqä eTT qT+&ç $eTT≈£î&Ô ’Ó b˛jÓTqT. eT+Á‘·|Pü ]‘·yTÓ qÆ {Ïº
~yê´ÅdãÔü +<Ûqä eTT y˚iT ˝ÖøÏøã£ +<Ûqä eTTqT düV≤æ +|üø£ ‘êqT dü«j·TeTT>∑H˚ ‘·q
|ü≥TºqT e<ä*y˚jT· TqT>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ n <∏+˚ Á<äõ‘·TÔ Á<äTeTNs¡ã<ä+Δ
$#ês¡´ Ms¡' ø£|dæ ‘ü eÔ· T+ ‘·yTé ˆ
$eTTø£Ô eTÅùdDÔ »>±eT ∫+‘ê+
HêH˚´q ã<√Δ Vü≤´qTes¡‘Ô ˚-ÅdyÔü Té ˆˆ 49
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏ä ` Ç+Á<äõ‘Y ` ‘·T ` Á<äTeTNs¡ã<ä+Δ , $#ês¡´ ` Ms¡' `
ø£|dæ ‘ü eÔ· T+ ` ‘·yTé , $eTTø£yÔ Té ` nÅùdD Ô ` »>±eT ` ∫+‘ê+, q ` nH˚´q `
ã<ä'Δ ` nqTes¡‘Ô ˚ ` nÅdyÔü Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä Ms¡' Ç+Á<äõ‘Y Á<äTeTNs¡ã<ä+Δ ‘·+ ø£|dæ ‘ü eÔ· TyéT nÅùdDÔ
$eTTø£+Ô $#ês¡´, nH˚´q ã<ä'Δ (nj·T+) nÅd+Ôü q nqTes¡‘Ô ˚ Væ≤ (Ç‹) ∫+‘ê+
»>±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, Ms¡' R Ms¡T&Óq’ , Ç+Á<äõ‘Y R Ç+Á<äõ‘·T,Ô
Á<äTeTNs¡ã<ä+Δ R eèø£#å s· à¡ eTT#˚ ø£≥ãº &çq, ‘·+ ø£|dæ ‘ü eÔ· T+ R yêqs¡ÁX‚wßü ì˜ ,
nÅùdD Ô R ÁãVü‰àÅdeÔü TT#˚, $eTTø£+Ô R $&ÉTeã&çqyêìì>±, $#ês¡´ R Á>∑V≤æ +∫,
nH˚´q R Ç‘·sy¡ TÓ qÆ <ëì#˚, ã<ä'Δ R ã+~Û+|üã&çq, (nj·T+ R á‘·&TÉ ) nÅd+Ôü R
ÁãVü‰àÅdüÔeTTqT, q nqTes¡Ô‘˚ R nqTdü]+|ü&ÉT, (Ç‹ R nì) ∫+‘ê+ R
$#ês¡eTTqT, »>±eT R bı+<ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Ms¡T&Óq’ Ç+Á<äõ‘·TÔ e\ÿ\eTT\#˚ ã+~Û+|üã&çq Vü≤qTeTqT
p∫ á‘·&TÉ ÁãVü‰àÅdeÔü TT qT+&ç $eTT≈£î&Ô ’Ó b˛jÓTqì Á>∑V≤æ +∫ y˚iTã+<Ûqä eTT\#˚
ø£≥Tºã&çq ÁãVü‰àÅdeÔü TTq≈£î ø£≥Tºã&çjT· T+&Ée\dæq |üì˝Ò<Tä >∑<ë j·Tì ∫+‘ê
ìeT>∑Tï&ÉjÓT´qT.
XÀ¢ˆˆ n¨! eTVü≤ ‘·ÿs¡à ø£è‘·+ ìs¡søú¡ +£
q sêø£ôå d’ s¡à+Á‘·>‹∑ ]«eTècÕº ˆ
|ü⁄qX¯Ã HêÅùdÔ $Vü≤‘˚ -ÅdÔü eTq´
Á‘·Œes¡‘Ô ˚ dü+X¯sTT‘ê dü‡ à düsπ « ˆˆ 50
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n¨ ` eTVü≤‘Y ` ø£sà¡ ` ø£è‘·+ ` ìs¡søú¡ +£ ` q ` sêø£ôå d'’ `
eT+Á‘·>‹∑ ' ` $eTècÕº, |ü⁄q' ` #· ` q ` nÅùdÔ ` $Vü≤‘˚ ` nÅdyÔü Té ` nq´‘Y
` Á|ües¡‘Ô ˚ ` dü+X¯sTT‘ê' ` düà ` düsπ « ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n¨! eTVü≤‘Y ø£sà¡ ìs¡søú¡ +£ ø£è‘·+, sêø£ôå d'’ eT+Á‘·>‹∑ ' q
$eTècÕº, nÅùdÔ $Vü≤‘˚ |ü⁄q' #· nq´‘Y nÅd+Ôü q Á|ües¡‘Ô —˚ düsπ « dü+X¯sTT‘ê' düà
(Ç‹ ∫+‘ê+ »>±eT).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n¨ R ÄVü‰— eTVü≤‘Y R >=|üŒ<Óq’ {Ï,º ø£sà¡ R ø±s¡éTT, ìs¡søú¡ +£
R ìwüŒ¤\eTT, ø£è‘·+ R #˚j·Tã&çq~, sêø£åôd’' R sêø£ådüT\#˚, eT+Á‘·>∑‹' R
eT+Á‘·eTT\ $<ÛëqeTT, q $eTècÕº R $eT]Ù+|üã&É˝<Ò Tä , nÅùdÔ R ÁãVü‰àÅdeÔü TT,
$Vü≤‘˚ R #Ó&>É =≥ºã&É>±, nq´‘Y nÅd+Ôü R y˚i=ø£ nÅdeÔü TT, q Á|ües¡‘Ô ˚ R |üì#˚jT· <äT,
düsπ « R n+<äse¡ TTqT, q+X¯sTT‘ê' R dü+~>∑dΔ ‹úæ H=+~qyês¡eTT, düà R nsTT‹$T,
(Ç‹ R nì, ∫+‘ê+ R $#ês¡eTTqT, »>±eT R bı+<ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÄVü‰! eTVü‰Á|üuÛ≤eeTT>∑\ Hê ÁãVü‰àÅdüÔÁ|üjÓ÷>∑eTT ìwüŒ¤\eTT
#˚jT· ã&çq~>∑<ë! á sêø£då Tü \T eT+Á‘·Á|üu≤Û eeTTqT >∑÷]Ã dü]>± Ä˝À∫+|ü˝øÒ £
b˛sTT]. Á|üj÷Ó –+∫q ÁãVü‰àÅdeÔü TT ø±s¡D≤+‘·se¡ TT\#˚ $|ò\ü yÓTqÆ |ü&ÉT Ç+ø=ø£
e÷ sê ÁãVü‰àÅdeÔü TTqT Á|üj÷Ó –+#·T≥≈£î M\T˝Ò<Tä . n+<äT#˚ >=|üŒ »j·TeTTqT
kÕ~Û+∫q|üŒ{ÏøìÏ y˚TeTT ‹]– dü+~>∑dΔ ‹úæ ˝À |ü&bç ˛sTT‹$T>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ nÅùdDÔ Vü≤qTe÷ qTàø√Ô Hê‘êàq eTeãT<Û´ä ‘· ˆ
ø£èwüé÷D düTÔ s¡ø√å _Û ôdXÌÔ Ã¯ ã+<Û’Ó ]ï|”&‘ç '· ˆˆ 51
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nÅùdDÔ ` Vü≤qTe÷Hé ` eTTø£'Ô ` q ` Ä‘êàqyéT ` neãT<Û´ä ‘·
` ø£èwüé÷D' ` ‘·T ` s¡ø√å _Û' ` ‘Ó'’ ` #· ` ã+<Û'’Ó ` ì|”&‘ç '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nÅùdDÔ eTTø£'Ô Vü≤qTe÷Hé Ä‘êàq+ q neãT<Û´ä ‘·— s¡ø√å _Û'
ø£èwüé÷D' (düH)é ‘Ó'’ ã+<Û'’Ó #· ì|”&‘ç '· (nuÛeÑ ‘Y).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nÅùdDÔ R ÁãVü‰àÅdeÔü TT#˚, eTTø£'Ô R $&ÉTeã&çq, Vü≤qTe÷Hé R
Vü≤qTeT, Ä‘êàq+ R ‘·qqT, q neãT<Û´ä ‘· R yÓ\&¢ øç ±˙j·T˝Ò<Tä , s¡ø√å _Û' R
sêø£ådüT\#˚, ø£èwüé÷D' (düHé) R ˝≤>∑ã&ÉT#·Tqïyê&Ó’, ‘Ó’' ã+<ÛÓ’' #· R Ä
ã+<Ûqä eTT\#˚ ≈£L&É, ì|”&‘ç '· R Væ≤+dæ+|üã&çqyê&ÉT, nuÛeÑ ‘Y R ÄjÓTqT.
dü÷#·q :` ªVü≤qTe÷qTàø√Ô Hê‘êàqeTeãT<Û´ä ‘˚μ nqT ‘·q bÕsƒe¡ TT‘√ ‹\ø£ yêÚ≤´‘·
ªneãT<Û´ä ‘˚μ nì ÁøÏj÷· |ü<eä TTq≈£î ªq neuÀ<Ûj ä T· ‹, q Á|üø±X¯jT· ‹μ nì j·Ts¡eú TT
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 151
#Ó|Œü e˝…qT. nì düeT]ú+∫j·TTHêï&ÉT. ø=+<äiT yêÚ≤´qø±s¡T\T e÷Á‘·eTT ‘·q≈£î
Ä miTø£ ˝Ò≈î£ +&É>H∑ ˚ Vü≤qTeT sêø£då Tü \#˚ |”&+ç |üã&Óqì j·T<∏ë‘·<eä∏ TT>± ns¡eú TT
#Ó|æŒ].
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÁãVü‰àÅdüÔeTT#˚ $&ÉTeã&çq Vü≤qTeT Ä $wüj·TeTT |üs¡T\≈£î
‘Ó*j·T˙j·Tø£ <ëì#˚ ã<äT&Δ j ’Ó T· TqïfÒ¢ yê]øÏ >±ìŒ+#·T#·T+&ÓqT. n+<äT#˚ Ä j·÷
ã+<Ûeä TT\‘√ yêsê‘·ìì Væ≤+dæ+#·T#·T á&ÉTÃø=ì b˛e⁄#·T+&çqqT Vü≤qTeT Ä
|”&qÉ T düV≤æ +#·T#·T j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Vü≤qé÷q dü‘Ô '· Á≈£Ls¬ ’ sêø£ôå d'’ ø±wü̃eTTwæ_º 'Û ˆ
düMT|ü+ sêø£ùå d+Á<äd´ü ÁbÕø£èwü´‘· dü yêqs¡' ˆˆ 52
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤qé÷q' ` ‘·‘'· ` Á≈£Ls¬ '’ - sêø£ôå d'’ ` ø±wü̃eTTwæ_º 'Û `
düMT|ü+ ` sêø£ùå d+Á<äd´ü ` ÁbÕø£èwü´‘· ` dü' ` yêqs¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· Á≈£Ls¬ '’ sêø£ôå d'’ ø±wü̃eTTwæ_º 'Û Vü≤qé÷q' dü' yêqs¡'
sêø£ùå d+Á<äd´ü düMT|ü+ ÁbÕø£èwü´‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, dü' yêqs¡' R Ä Vü≤qTeT, Á≈£Ls¬ '’ R
Á≈£Ls¡T˝…q’ , sêø£ôå d'’ R sêø£då Tü \#˚, ø±wü̃eTTwæ_º 'Û R ø£i\¿ ‘√&ÉqT |æ&øç fiÏ fl¯ ‘√&ÉqT,
Vü≤qé÷q' R ø=≥ºã&ÉT#·Tqïyê&Ó,’ sêø£ùå d+Á<äd´ü R sêø£då sü êC…q’ sêeDTìjÓTTø£ÿ,
düMT|ü+ R düìï~Ûì >∑÷]Ã, ÁbÕø£èwü´‘· R á&É«ã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <äTsêàs¡T˝Z q’… Ä sêø£då Tü \T Vü≤qTeTqT ø£i\¿ ‘√ ø=≥Tº#T· |æ&øç fiÏ fl¯ ‘√
bı&ÉT#·T#·T sêeDTì düMT|üeTTq≈£î ˝≤>∑Tø=ì b˛sTT].
XÀ¢ˆˆ n <∏˚+Á<äõ‘·Ô+ Á|üdüMTø£å ´ eTTø£Ô
eTÅùdDÔ ã<ä+Δ Á<äTeTNs¡d÷ü Å‘'’Ó ˆ
e´<äsÙ¡ j·T ‘·ÁÔ ‘· eTVü‰ã\+ ‘·+
Vü≤]Á|üMs¡+ dü>D∑ ≤j·T sêCÒ„ ˆˆ 53
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏ä ` Ç+Á<äõ‘Y ` ‘·+ ` Á|üdMü Tø£å ´ ` eTTø£yÔ Té ` nÅùdDÔ `
ã<ä+Δ ` Á<äTeTNs¡d÷ü Å‘'’Ó ` e´<äsÙ¡ j·T‘Y ` ‘·Á‘· ` eTVü‰ã\+ ` ‘·+ ` Vü≤]Á|üMs¡+
` dü>D ∑ ≤j·T ` sêCÒ„ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä Ç+Á<äõ‘Y ‘·yTé nÅùdDÔ eTTø£+Ô Á|üdMü Tø£å ´ Á<äTeTNs¡
dü÷Å‘'’Ó ã<ä+Δ ‘·+ eTVü‰ã\+ Vü≤]Á|üMs¡+ ‘·Á‘· dü>D ∑ ≤j·T sêCÒ„ e´<äsÙ¡ j·T‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, Ç+Á<äõ‘Y R Ç+Á<äõ‘·T,Ô ‘·+ R Ä Vü≤qTeTqT,
nÅùdD Ô R ÁãVü‰àÅdeÔü TT#˚, eTTø£+Ô R $&ÉTeã&çqyêìì>±, Á|üdMü Tø£å ´ R Á>∑V≤æ +∫,
Á<äTeTNs¡d÷ü Å‘'’Ó R eèø£eå \ÿ\eTT\ Á‘êfi¯fl‘√, ã<ä+Δ ‘·+ R ã+~Û+|üã&çjT· Tqï,
eTVü‰ã\+ R eTVü‰ã\XÊ*jÓTÆ q, ‘·+ Vü≤]Á|üMs¡+ R Ä yêqs¡MsêÁπ>düsT¡ ì,
‘·Á‘· R Ä ø=\Te⁄q+<äT, dü>D ∑ ≤j·T R |ü]yês¡eTT‘√ >∑÷&çq{Ï,º sêCÒ„ R sê»sTTq
sêeDTq≈£î, e´<äsÙ¡ j·T‘Y R #·÷|æ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Ç+Á<äõ‘·TÔ Vü≤qTeTqT ÁãVü‰àÅdüÔeTT $&ç∫j·TT+&Óqì
Á>∑V≤æ +∫j˚T Hês¡‘êfi¯fl#˚ ø£≥ãº &çjT· Tqï Ä eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ yêqs¡Ms¡Tì ‘·q
|ü]yês¡eTT‘√ ø=\Te⁄B]j·TTqï sêeDTq≈£î #·÷|æ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·+ eT‘·$Ô Te e÷‘·+>∑+ ã<ä+Δ ø£|eæ s√‘·eÔ TyéT ˆ
sêø£kå Õ sêø£ùå d+Á<ëj·T sêeD≤j·T qý˚<jä T· Hé ˆˆ 54
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` eT‘·yÔ Té ` Çe ` e÷‘·+>∑+ ` ã<ä+Δ ` ø£|eæ s√‘·eÔ T+ `
sêø£kå Õ' ` sêø£ùå d+Á<ëj·T ` sêeD≤j·T ` qý˚<j ä T· Hé ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` sêø£kå Õ' ã<ä+Δ eT‘·+Ô e÷‘·+>∑yTé Çe (dæ‘ú +· ) ‘·+ ø£|eæ s√‘·eÔ T+
sêø£ùå d+Á<ëj·T sêeD≤j·T qý˚<j ä T· Hé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£kå Õ' R sêø£då Tü \T, ã<ä+Δ R ã+~Û+|üã&çjT· Tqï, eT‘·+Ô R
eT~+∫q, e÷‘·+>∑+ R @qT>∑Te˝…, (dæ‘ú +· R ñqï{Ï)º ‘·+ ø£|eæ s√‘·eÔ T+ R Ä
yêqs√‘·ÔeTTì, sêø£åùd+Á<ëj·T R sêø£ådüsêC…’q, sêeD≤j·T R sêeDTq≈£î,
qý˚<j ä T· Hé R ìy˚~+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Ä sêø£då Tü \T ã+~Û+∫ ‘Ó∫Ãq eT‘·>Ô »∑ eTTe˝… qTqï{Ïº Ä
yêqs¡Ms¡Tì sêø£då sü êC…q’ sêeDTq≈£î #·÷|æ].
XÀ¢ˆˆ ø√-j·T+ ø£d´ü ≈£î‘√ yêÁ‘· øÏ+ ø±s¡´+ ø√ e´bÕÁX¯jT· ' ˆ
Ç‹ sêø£då Mü sêD≤+ ‘·Á‘· dü+»õ„sπ ø£<ë∏ ' ˆˆ 55
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£' ` nj·T+ ` ø£d´ü ` ≈£î‘·' ` yê ` nÁ‘· ` øÏ+ ` ø±s¡´+ `
ø£' ` e´bÕÁX¯jT· ' ` Ç‹ ` sêø£då Mü sêD≤+ ` ‘·Á‘· ` dü+»õ„sπ ` ø£<ë∏ ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nj·T+ ø£'? ø£d´ü yê (düT‘·')? ≈£î‘·' (Ä>∑‘'· ) ? nÁ‘· øÏ+
ø±s¡ýéT? (ndü´) ø£' e´bÕÁX¯jT· '? Ç‹ ‘·Á‘· sêø£då Mü sêD≤+ ø£<ë∏ ' dü+»õ„sπ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nj·T+ R á‘·&TÉ , ø£' R me&ÉT? ø£d´ü yê R meìjÓTTø£ÿ,
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 153
(düT‘·' R |ü⁄Á‘·T&ÉT)? ≈£î‘·' R m#·Ã{ÏqT+&ç, (Ä>∑‘'· R e∫ÃHê&ÉT) ? nÁ‘· R
Ç#·Ã≥, øÏ+ ø±s¡ýéT R @$T|üì? (ndü´ R MìøÏ) ø£' R me«&ÉT, e´bÕÁX¯jT· ' R
ÄÁX¯jT· eTT, Ç‹ R nì, ‘·Á‘· R Ä ø=\Te⁄q+<äT, sêø£kå ÕHê+ R sê≈£då Tü \˝À,
ø£<ë∏ ' R Á|üd+ü >∑eTT\T, dü+»õ„sπ R ø£*–q$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á‘· &Óe«&ÉT— me«ì |ü⁄Á‘·T&Ó’ j·TT+&ÉTqT? m#·Ã≥qT+&ç e∫ÃHê&ÉT?
Ç#·Ã≥ n‘·ìøÏ >∑\ |üìj˚T$T? á‘· &Óe«ì ÄÁX¯jT· eTTq qTqï{Ïyº ê&ÉT? nqT#·T
Ä sêeDTì ø=\Te⁄q+<äT Ä sêø£då Tü \T |üsd¡ Œü s¡eTT Á|ü•ï+#·Tø=q<=&É–].
XÀ¢ˆˆ Vü≤q´‘ê+ <äV≤ü ´‘ê+ yê|æ uÛøÑ å£ ´‘ê $T‹ #ê|üsπ ˆ
sêø£kå Õ düÁÔ ‘· dü+Á≈£î<ëΔ' |üsd¡ Œü s¡ eT <∏ëÁãTeHé ˆˆ 56
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤q´‘ê+ ` <äV≤ü ´‘ê+ ` yê ` n|æ ` uÛøÑ å£ ´‘ê+ ` Ç‹ ` #· `
n|üsπ , sêø£kå Õ' ` ‘·Á‘· ` dü+Á≈£î<ëΔ' ` |üsd¡ Œü s¡yTé ` n<∏ä ` nÁãTeHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä ‘·Á‘· sêø£kå Õ' dü+Á≈£î<ëΔ' (dü+‘·') (nj·T+) Vü≤q´‘ê+,
<äV≤ü ´‘ê$T‹, n|üsπ uÛøÑ å£ ´‘ê+ Ç‹ #· |üsd¡ Œü s¡+ nÁãTeHé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, ‘·Á‘· R Ä ø=\Te⁄q+<äT, sêø£kå Õ' R sêø£då Tü \T,
dü+ø£è<ëΔ' (dü+‘·') R $TøÏÿ* Áø√<Ûeä TT H=+~qyê¬s,’ nj·T+ R á yêqs¡T&ÉT,
Vü≤q´‘ê+ R #·+|üã&ÉT>±ø£! <äV≤ü ´‘ê+ R ø±\Ãã&ÉT>±ø£, Ç‹ R nìj·TT, n|üsπ
R eTiÏø=+‘· eT+~, uÛøÑ å£ ´‘ê+ R uÛøÑ +åÏ |üã&ÉT>±ø£! Ç‹ #· R nìj·TTqT, |üsd¡ Œü s¡yTé
R ‘·eT˝À ‘êeTT, nÁãTeHé R |ü\T≈£î#·T+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêeDTì ø=\Te⁄q+<äT n|ü&ÉT Áø√<Ûë$wüßº˝…’q sêø£ådüT\T
Vü≤qTeTqT p#·T#·T á yêqs¡Tì #·+|æyj ˚ T· T&Éì ø=+<äiTqT, ø±*Ãy˚jT· T&Éì
ø=+<äiTqT, ‹ìy˚jT· T<äeTì eTiÏø=+<äiTqT ‘·eT˝À ‘êeTT niekÕ–].
XÀ¢ˆˆ nr‘·´ e÷s¡+Z düV≤ü kÕ eTVü‰‘êà
dü ‘·Á‘· s¡ø√å ~Û|bü Õ<äeT÷˝Ò ˆ
<ä<sä Ù¡ sê»„' |ü]#ês¡eè<ëΔHé
>∑èVü≤+ eTVü‰s¡‘ï· $uÛ÷Ñ wæ‘+· #· ˆˆ 57
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nr‘·´ ` e÷s¡+Z ` düV≤ü kÕ ` eTVü‰‘êà ` dü' ` ‘·Á‘· ` s¡ø√å ~Û|ü
bÕ<äeT÷˝Ò, <ä<sä Ù¡ ` sê»„' ` |ü]#ês¡eè<ëΔH,é >∑èVü≤+ ` eTVü‰s¡‘ï· $uÛ÷Ñ wæ‘+· `
#· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘êà dü' e÷s¡+Z düV≤ü kÕ nr‘·´ ‘·Á‘· s¡ø√å ~Û|bü Õ<äeT÷˝Ò
|ü]#ês¡eè<ëΔH,é eTVü‰s¡‘ï· $uÛ÷Ñ wæ‘+· sê»„' >∑èVü≤+ #· <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘êà R eTVü≤˙j·TT&Óq’ , dü' R Ä Vü≤qTeT, düV≤ü kÕ R
‘=+<äs>¡ ±, e÷s¡+Z R u≤≥qT, nr‘·´ R ø£&∫É , ‘·Á‘· R n#·Ã≥, s¡ø√å ~Û|bü Õ<äeT÷˝Ò
R sêø£då sü êEjÓTTø£ÿ #·sD¡ düMT|üeTTq, |ü]#ês¡eè<ëΔHé R |ü]#ês¡≈î£ ˝…q’ eè<äT\Δ qT,
eTVü‰s¡‘ï· $uÛ÷Ñ wæ‘+· R >=|üŒyÓq’ s¡‘ï· eTT\‘√ n\+ø£]+|üã&çq, sê»„' R sêC…q’
sêeDTìjÓTTø£ÿ, >∑èVü≤+ #· R >∑èVü≤eTTqT>∑÷&É, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰‘·Tà&Óq’ Vü≤qTeT+‘·T&É|ü &ÉT ‘·«s¡˝À e÷s¡eZ TT q‹Áø£$T+∫
sêeDTì ø=\Te⁄#˚] n#·Ã≥ n‘·ì #·sD ¡ düìï~Ûì |ü]#·s´¡ \T #˚jT· T#·Tqï eè<äΔ
sêø£då Tü \qT, nqs¡sÈ ‘¡ ï· ø±+‘·T\‘√ $sêõ\T¢#T· qï Ä‘·ì eT+~s¡eTTqT ‹\øÏ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü <ä<sä Ù¡ eTVü‰‘˚C≤ sêeD' ø£|dæ ‘ü eÔ· TyéT ˆ
s¡ø√å _Û]«ø£è‘êø±¬s'’ ø£èwüé÷D $T‘·d‘Ôü '· ˆˆ 58
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` <ä<sä Ù¡ ` eTVü‰‘˚C≤' ` sêeD' ` ø£|dæ ‘ü eÔ· TyéT ` s¡ø√å _Û'
` $ø£è‘êø±¬s'’ ` ø£èwüé÷DyéT ` Ç‘·' ` ‘·‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘˚C≤' dü' sêeD' $ø£è‘êø±¬s’' s¡øå√_Û' Ç‘·' ‘·‘·'
ø£èwüé÷D+ ø£|dæ ‘ü eÔ· T+ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘˚C≤' R eTVü‰‘˚»XÊÙ*j·T>∑T, dü' sêeD' R Ä sêeDT&ÉT,
$ø£è‘êø±¬s'’ R $ø±s¡eTT˝…q’ s¡÷|üeTT\T >∑*qZ {Ï,º s¡ø√å _Û' R s¡øÿ£ düT\#˚, Ç‘·'
‘·‘'· R Ç≥Tq≥T, ø£èwüé÷D+ R ˝≤>∑ã&ÉT#·Tqï, ø£|dæ ‘ü eÔ· T+ R yêqs¡ÁX‚wßü ì˜ ,
<ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘˚»XÊÙ*j·T>∑T Ä sêeDT&ÉT $ø£è‘êø±s¡T˝…q’ s¡øÿ£ düT\T Ç≥Tq≥T
˝≤>∑T#·T+&É>± ‘·qyÓ|’ ⁄ü q≈£î e#·TÃ#·Tqï Ä yêqs¡ÁX‚wßü ì˜ #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ sêø£kå Õ~Û|‹ü + #ê|æ <ä<sä Ù¡ ø£|dæ ‘ü eÔ· T' ˆ
‘˚CÀã\düe÷j·TTø£+Ô ‘·|+ü ‘·$Te uÛ≤düÿs¡yTé ˆˆ 59
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêø£kå Õ~Û|‹ü + ` #· ` n|æ ` <ä<sä Ù¡ ` ø£|dæ ‘ü eÔ· T' ` ‘˚CÀã\
düe÷j·TTø£+Ô ` ‘·|+ü ‘·yTé ` Çe ` uÛ≤düÿs¡yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|dæ ‘ü eÔ· T' #· n|æ ‘·|+ü ‘·+ uÛ≤düÿs¡yTé Çe (dæ‘ú +· ) ‘˚CÀã\
düe÷j·TTø£+Ô sêø£kå Õ~Û|‹ü + <ä<sä Ù¡ .
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 155
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£|dæ ‘ü eÔ· T' #· n|æ R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT>∑÷&É, ‘·|+ü ‘·+ R
»«*+#·T#·Tqï, uÛ≤düÿs¡yéT Çe R dü÷s¡T´ìe˝… (dæú‘·+ R ñqï{Ïº),
‘˚CÀã\düe÷j·TTø£+Ô R ‘˚»düT‡‘√&ÉqT ã\eTT‘√&ÉqT ì+&çjT· Tqï, sêø£kå Õ~Û|‹ü +
R sêø£då sü êC…q’ sêeDTì, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs√‘·eÔ TT&Óq’ Vü≤qTeTj·TT rø£åíyTÓ qÆ ø±+‘·T\T yÓ&\É Á>∑≈î£ ÿ#·Tqï
dü÷s¡T´ìe˝… >=|üŒ‘˚»düT‡‘√qT, ã\eTT‘√qT $sêõ\T¢#T· qï sêø£då #ü Á· ø£e]Ô j·T>∑T
sêeDTì p#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü s√wüd+ü e]Ô‘‘· êÁeT<äèwæº
s¡X› Êqq dü+Ô ø£|æ eTq«y˚øå£ ´ ˆ
n<∏√|ü$cÕº qTÿ\o\eè<ëΔ
q‡e÷~‘· ‘·+Ô Á|ü‹ eT+Á‹eTTU≤´Hé ˆˆ 60
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` s√wüd+ü e]Ô‘‘· êÁeT<äèwæ'º ` <äXÊqq' ` ‘·+ ` ø£|yæ Té `
nq«y˚øå£ ´, n<∏ä ` ñ|ü$cÕºHé ` ≈£î\o\eè<ëΔHé ` düe÷~X¯‘Y ` ‘·+ ` Á|ü‹ `
eT+Á‹eTTU≤´Hé ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` n<∏ä s√wüd+ü e]Ô‘‘· êÁeT<äèwæ'º dü' <äXÊqq' ‘·+ ø£|yæ Té nq«y˚øå£ ´
ñ|ü$cÕºHé ≈£î\o\eè<ëΔHé eT+Á‹eTTU≤´Hé ‘·+ Á|ü‹ (C≤„‘T· +) düe÷~X¯‘.Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, s√wüdü+e]Ô‘·‘êÁeT<äèwæº' R Áø√<ÛäeTT#˚
Á‹|üŒã&ÉT#·Tqï mi¿Hq’Ó #·÷|ü⁄\T >∑\yê&ÉT n>∑T, dü' <äXÊqq' R Ä <äXe¯ TTKT&ÉT,
‘·+ ø£|+æ R Ä yêqs¡Tì, nq«y˚øå£ ´ R #·÷∫, ñ|ü$cÕºHé R ≈£Ls¡TÃìj·TTqï,
≈£î\o\eè<ëΔHé R ≈£î\eTT#˚‘q· T o\eTT#˚‘q· T ô|<ä˝› j ’… T· Tqï{Ï,º eT+Á‹eTTU≤´Hé
R eTTKT´˝…’q eT+Á‘·T\qT, ‘·+ Á|ü‹ R Ä Vü≤qTeTqT >∑÷]Ã, (C≤„‘·T+ R
‘Ó*dæø=qT≥≈£î), düe÷~X¯‘Y R ÄC≤„|+æ #ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT rÁeyÓTqÆ s√wüeTT#˚ ‘·q ø£qTÁ>∑T&ÉT¢ dü+ÁuÛ$Ñ T+#·T#·T+&É>±
Áø√<Ûës¡TDyÓTqÆ H˚Á‘·eTT\‘√ Ä <äXe¯ TTKT&ÉT m<äT≥qTqï Vü≤qTeTqT p#·T#·T
düMT|üeTTq ñ|ü$wüß˝º j ’… T· Tqï ≈£î\o\eè<äT\Δ >∑T ‘·q eTTKéT+Á‘·T\qT Vü≤qTeTqT
>∑÷]Ã $es¡eTT\T ‘Ó*dæø=qT&Éì ÄC≤„|+æ #ÓqT.
XÀ¢ˆˆ j·T<∏ëÁø£eT+ ‘Ó’ dü‡ ø£|æ ]«|üèwüº'
ø±sê´s¡ú eTs¡dú ´ü #· eT÷\ e÷<Í ˆ
ìy˚<jä ÷· e÷dü Vü≤ØX¯«s¡d´ü
<ä÷‘· dü‡ø±XÊ <äV≤ü e÷>∑‘√-dæà ˆˆ 61
Ç‘ê´πs¸ leT<ë«©àøÏsêe÷j·TDÒ Ä~ø±y˚´ düT+<äs¡ø±+&˚
ª Ç+Á<äõ<ä_ÛjÓ÷>√μμ HêeT nwüº#·‘ê«]+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T<∏ëÁø£eT+ ` ‘Ó'’ ` dü' ` ø£|'æ ` $|üèwü'º ` ø±sê´s¡yú Té `
ns¡dú ´ü ` #· ` eT÷\yéT ` Ä<Í, ìy˚<j ä ÷· e÷dü ` Vü≤ØX¯«s¡d´ü ` <ä÷‘·' `
düø±XÊ‘Y ` nVü≤yéT ` n>∑‘'· ` ndæà ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ø£|'æ ‘Ó'’ j·T<∏ëÁø£eT+ Ä<Í ø±sê´s¡+ú ns¡dú ´ü #· eT÷\+
#· $|üèwü'º , nVü≤+ Vü≤ØX¯«s¡d´ü düø±XÊ‘Y Ä>∑‘'· <ä÷‘·' ndæà (Ç‹) ìy˚<jä ÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT, ‘Ó'’ R Ä eT+Á‘·T\#˚, j·T<∏ëÁø£eT+ R
Áø£eTeTT>±, Ä<Í R yÓTT<ä≥, ø±sê´s¡+ú R ø£seÔ¡ ýÓTqÆ Á|üj÷Ó »qeTTqT >∑÷]Ãj·TT,
ns¡dú ´ü #· R Á|üj÷Ó »qeTTjÓTTø£ÿ, eT÷\+ #· R ø±s¡DeTTqT >∑÷]Ãj·TT, $|üèwü'º
(düH)é R $es¡eTT>∑ Á|ü•ï+|üã&çqyê&Ó,’ nVü≤+ R H˚qT, Vü≤ØX¯«s¡d´ü R yêqs¡sêC…q’
düTÁê⁄ìjÓTTø£ÿ, düø±XÊ‘Y R düMT|üeTTqT+&ç, Ä>∑‘·' R e∫Ãq{Ïº, <ä÷‘·' R
<ä÷‘·qT, ndæà R n>∑T#·THêïqT, Ç‹ R nì, ìy˚<j ä ÷· e÷dü R ìy˚~+#ÓqT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` Ç~ yê´düyêø£éTTq≈£î eTT+<äT dü+Á>∑Vü≤yêø£éTìjÓÆTq
Á>∑V≤æ +|üe#·TÃqT ˝Òø£ düuTÑÛ ´\øÏ∫Ãq Á|ü‘T· ´‘·sÔ e¡ TìjÓTÆ q <ä\|üe#·TÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü eT+Á‘·T\T Vü≤qTeTqT p∫ Ç#·≥ ˙e⁄ ‘·\ô|{Ïºq
ø£è‘·ý˚T$T? <ëìjÓTTø£ÿ Á|üj÷Ó »qy˚T$T? <ëìì >∑÷]Ã ìqTï |ü+|æq Ä eT÷\
|ü⁄s¡Twüß &Óe«&Éì eiTdü>± Vü≤qTeTqT $es¡eTT\T Á|ü•ï+|ü>± Vü≤qTeT ‘êqT
yêqs¡sêC…q’ düTÁê⁄ì düìï~ÛqT+&ç e∫Ãq{Ïº <ä÷‘·qì yê]øÏ ‘Ó*ô|qT.
ªªÇ+Á<äõ<ä_j
Û ÷Ó >∑eTTμμ nqT
q\Tã~jÓTì$T<äedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
@ø√q|ü+#êX¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡ ø£sà¡ D≤ ‘·d´ü $dæà‘√ ;ÛeT$Áø£eT' ˆ
Vü≤qTe÷Hé s√wü‘êÁe÷øå√ s¡ø√å ~Û|ü eTyÓø’ ‘å£ · ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` dü' ` ø£sà¡ D≤ ` ‘·d´ü ` $dæà‘·' ` ;ÛeT$Áø£eT' `
Vü≤qTe÷Hé ` s√wü‘êÁe÷ø£'å ` s¡ø√å ~Û|yü Té ` nyÓø’ ‘å£ · ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' ;ÛeT$Áø£eT' dü' Vü≤qTe÷Hé ‘·dü´ ø£s¡àD≤ $dæà‘·'
s√wü‘êÁe÷ø£'å (düH)é s¡ø√å ~Û|yü Té nyÓø’ ‘å£ .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, ;ÛeT$Áø£eT' R uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ |üsêÁø£eTeTT
ø£*qZ {Ï,º dü' Vü≤qTe÷Hé R Ä Vü≤qTeT, ‘·d´ü R Ä sêeDTìjÓTTø£ÿ, ø£sà¡ D≤ R
ø£è‘·éTT#˚‘,· $dæà‘·' R ÄX¯Ãs¡éTT H=+~qyê&Ó,’ s√wü‘êÁe÷ø£'å (düH)é R Áø√<Ûeä TT#˚
mi¿Hq’Ó ø£qTï\T >∑\yê&ÉTq>∑T#·T, s¡ø√å ~Û|+ü R sêø£då sü êC…q’ sêeDTì, nyÓø’ ‘å£ · R
#·÷#ÓqT.
‹\ø£eTT :` ª‘·d´ü ø£sà¡ D≤μ sêeDTì ø£è‘·éTT#˚‘· nì>±ø£ Ç+Á<äõ‘·TÔ ø£è‘·éTT#˚‘·
j·Tì #Ó|Œü e˝…qT. sêeDT &ç+‘·ei≈£îqT ‘·q jÓT&É m{Ïº ø£è‘·éTTqT #˚jT· ˝Ò<Tä
>∑<ë j·Tì ø£‘ø· y£ êÚ≤´qeTT.
sê.•s√eTDÏ :` ‘·d´ü ø£sà¡ D≤ ` j·Tì s¬ +&ÉT e÷iT\T Á>∑V≤æ +#·e˝…qT. yÓTT<ä≥
Ç+Á<äõ‘·TÔ ø£è‘·éTT#˚ Vü≤qTeT ÄX¯Ãs¡éTT H=+<ÓqT. ¬s+&Ée~ sêeDTì
d”‘ê|üV≤ü s¡D ø£è‘·éTT#˚ Áø√<Û‘ä êÁe÷≈£îå &ÉjTÓ ´qT. nì Ç≥T¢ s¬ +&ÉTe÷iT\T Á>∑V≤æ +∫
ns¡eú TT #Ó|Œü e˝…qT.
>√$+<äsêJj·TeTT— eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` Hê‘√ j·TT<äeΔ TT #˚jT· T≥¬ø’ sêeDT&ÉT
HêjÓTT<ä≈› î£ sêe˝…qì H˚qT Á|üjT· ‹ï+∫‹ì >±ì sê»˙‹y˚‘j Ô· TÆÓ q sêeDT&ÉT,
‘·q dæ+Vü‰düqeTTqT+&ç ø£<\ä ≈£î+&É>H∑ ,˚ Ç+Á<äõ‘·T#Ô ˚ qqTï ã+~Û+|üCdÒ ,æ ‘·q
jÓTT<äøπ› qqTï s¡|Œæ +#·Tø=Hêï&Éì Ä‘·ì ø£è‘·éTT#˚, $dæà‘·T&ÉjTÓ ´qì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T |æeTà≥ sêeDTì ø£è‘·éTTq≈£î ÄX¯Ãs¡éTTH=+~q ;Ûøs£ ¡
|üsêÁø£eTT&Óq’ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT n+‘·˝ÀH˚ n‘·ì <äTwü‘º «· eTTq≈£î eTi\ Áø√<Ûeä TT#˚
ø£qTï˝…iu¿ ≤iT#·T+&É>± rÁeyÓTqÆ #·÷|ü⁄\‘√ sêeDTì p#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ÁuÛ≤»e÷q+ eTVü‰sπ ΩD ø±+#·Hq˚ $sê»‘ê ˆ
eTTø±ÔC≤\eè‘˚ Hê<∏ä eT≈£îfÒq eTVü‰<äT´‹yéT ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁuÛ≤»e÷q+ ` eTVü‰πsΩD ` ø±+#·H˚q ` $sê»‘ê `
eTTø±ÔC≤\eè‘˚q ` n<∏ä ` eT≈£îfÒq ` eTVü‰<äT´‹yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä eTVü‰sπ ΩD ø±+#·Hq˚ $sê»‘ê eTTø±ÔC≤\eè‘˚q eT≈£îfÒq
ÁuÛ≤»e÷q+ eTVü‰<äT´‹+ s¡ø√å ~Û|yü Té nyÓø’ ‘å£ .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, eTVü‰sπ ΩD R $TøÏÿ* $\TyÓq’ , ø±+#·Hq˚ R
düTes¡íeTT‘√, $sê»‘ê R Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ïº, eTTø±ÔC≤\eè‘˚q R eTT‘ê´\
C≤\s¡T\‘√ ì+&çq, eT≈£îfÒq R øÏØ≥eTT‘√, ÁuÛ≤»e÷q+ R Á|üø±•+#·T#·Tqï
yê&ÉTqT, eTVü‰<äT´‹+ R >=|üŒ‘˚»düT‡ ø£*j Z T· Tqïyê&ÉTq>∑T, (s¡ø√å ~Û|+ü R sêeDTì,
nyÓø’ ‘å£ · R #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêeDT&ÉT $TøÏÿ* ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ ã+>±s¡eTT‘√ ì]à+|üã&ç ‘·fi‘¯ fi· ¯
yÓTij·TT eTT‘ê´\ C≤\s¡T\‘√ ì+&çq øÏØ≥eTTqT <Û]ä +∫ >=|üŒ<Óq’ ‘˚»düT‡‘√
yÓ\T>=+<äT#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eÁ»dü+jÓ÷>∑d+ü j·TT¬øÌÔ s¡àVü‰s¬ ΩÌ s¡àDÏ$Á>∑ôV≤’ ' ˆ
ôV≤’ yÓTÆ sêuÛsÑ D¡ Æ… •ÃÅ‘s’Ó à¡ qùde Á|üø*£ Œ‘Ó'’ ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eÁ»dü+jÓ÷>∑ dü+j·TT¬ø'ÌÔ ` eTVü‰s¬ Ω'Ì ` eTDÏ$Á>∑ôV≤’ ' ` ôV≤’ yÓT'Æ `
ÄuÛsÑ D¡ 'Æ… ` ∫Å‘'’Ó ` eTqkÕ ` Çe ` Á|üø*£ Œ‘Ó'’ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` eÁ»dü+jÓ÷>∑d+ü j·TT¬ø'ÌÔ eTVü‰s¬ 'ΩÌ eTDÏ$Á>∑ôV≤’ ' eTqkÕ Á|üø*£ Œ‘Ó'’
Çe (dæ‘ú '’Ó ) ∫Å‘'’Ó ôV≤’ yÓT'Æ ÄuÛsÑ D ¡ 'Æ… (ÁuÛ≤»e÷q+ s¡ø√å ~Û|yü Té nyÓø’ ‘å£ )· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eÁ»dü+jÓ÷>∑d+ü j·TT¬ø'ÌÔ R eÁ»eTT\ dü+<ÛTä \‘√ >∑÷&çq$j·TTqT,
eTVü‰s¬ Ω'Ì R $TøÏÿ* $\TyÓq’ $j·TTqT, eTDÏ$Á>∑ôV≤’ ' R eTDÏs÷¡ |üeTT\T >∑*j Z T· Tqï$
j·TTqT, eTqkÕ R eTqdüT‡‘√, Á|üø*£ Œ‘Ó'’ Çe (dæ‘ú '’Ó ) R }Væ≤+∫ ì]à+|üã&çq≥T¢
ñqï$j·TTqT, ∫Å‘'’Ó R $$<Ûeä s¡eí TT\T >∑\$j·TTq>∑T, ôV≤’ yÓT'Æ R düTes¡eí Tj·TeTT˝…q’ ,
(49) ` @ø√q|ü+#êX¯düs¡Z 159
ÄuÛsÑ D
¡ 'Æ… R uÛ÷Ñ wüDeTT\‘√, (ÁuÛ≤»e÷q+ R Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ï,º s¡ø√å ~Û|yü Té R
sêeDTì, nyÓø’ ‘å£ · R #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` eÁ»eTT\‘√ dü+~Û+∫ ì]à+|üã&çq$j·TTqT, neT÷\éTT˝…’q
$j·TTqT, eTDÏ$Á>∑Vü≤eTT\‘√ ≈£L&çq$j·TTqT, eTqdüT‡‘√ }Væ≤+∫q≥T¢>∑H˚
ì]à+|üã&çq$j·TTq>∑T $∫Á‘·eTT˝…’q $$<Ûäes¡íeTT\T>∑\ düTesêíuÛÑs¡DeTT\‘√
yÓ\T>=+<äT#·Tqï Ä sêeDTì Vü≤qTeT #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eTVü‰s¡Ω øåöeTdü+M‘·+ s¡ø#Ô£ +· <äqs¡÷wæ‘y· Té ˆ
dü«qT*|ü+Ô $∫Á‘ê_Û ]«$<Ûë_ÛXÃ¯ uÛøÑ _ÔÏ 'Û ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTVü‰s¡Ω øåöeTdü+M‘·+ ` s¡ø#Ô£ +· <äqs¡÷wæ‘y· Té ` dü«qT*|ü+Ô `
$∫Á‘ê_Û' ` $$<Ûë_Û' ` #· ` uÛøÑ _ÔÏ 'Û ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` eTVü‰s¡Ω øåöeTdü+M‘·+, s¡ø#Ô£ +· <äqs¡÷wæ‘+· , $$<Ûë_Û' $∫Á‘ê_Û'
uÛÑøÏÔ_Û' dü«qT*|üÔ+ (s¡øå√~Û|üyéT nyÓ’ø£å‘·).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰s¡Ω øåöeTdü+M‘·+ R neT÷\éTT˝…’q |ü≥TºeÅdüÔeTT\qT
<Û]ä +∫j·TTqï yê&ÉTqT, s¡ø#Ô£ +· <äqs¡÷wæ‘+· R mi¿ì >∑+<Ûeä TTqT |üPdüTø=ìj·TTqï
yê&ÉTqT, $$<Ûë_Û' R ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ , $∫Á‘ê_Û' R $∫Á‘·eTT˝…q’ , uÛøÑ _ÔÏ 'Û R
sπ K\‘√, dü«qT*|ü+Ô R #·øÿ£ >± |üPj·Tã&çjT· Tqï yê&ÉTq>∑T, (s¡ø√å ~Û|+ü R sêeDTì,
nyÓø’ ‘å£ · R #·÷#ÓqT).
‹\ø£eTT :` uÛøÑ _ÔÏ 'Û R XËe’ ⁄\T <Û]ä +#·T $uÛ÷Ñ ‘ê´~ Á‹|ü⁄+Á&Ésπ K\e+{Ï s¡#H· ê
$X‚wüeTT\‘√.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêeDT&ÉT neT÷\éTT˝…q’ |ü≥TºeÅdeÔü TT\qT <Û]ä +∫ ˇ&É*ì+&É
s¡ø£Ô#·+<äqeTTqT |üPdüTø=qïyê&Ó’ ø£dü÷Ô] eTTqï>∑T |ü]eTfi¯Á<äeéTT\‘√
$$<Ûeä TT\>∑T $∫Á‘·eTT˝…q’ sπ K\qT ˇ&É*ì+&ÉT>± <Û]ä +∫ Á|üø±•+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ $eè‘Ó’s¡›s¡Ù˙jÓÆTX¯Ã s¡ø±Ô¬øåÌØ“¤eT<äs¡ÙHÓ’' ˆ
B|ürÔ ø£åíeTVü‰<ä+Åôw'Ìº Á|ü\+ã<äXq¯ #·Ã<¤ '’Ó ˆˆ 5
XÀ¢ˆˆ •s√_ÛsX›¡ _¯ Û Ø«s¡+ ÁuÛ≤»e÷q+ eTVü≤Ö»düyTé ˆ
HêHêyê´fi¯deü ÷ø°s¬ Ìí •ÙK¬s]’ e eT+<äsy¡ Té ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $eè‘Ó’' ` <äs¡Ù˙jÓÆT' ` #· ` s¡ø±Ô¬øåÌ' ` ;ÛeT<äs¡ÙHÓ’' `
B|ürÔ ø£eíå TVü‰<ä+Åôw'Ìº ` Á|ü\+ã<äXq¯ #·Ã<¤ '’Ó ` •s√_Û' ` <äX_¯ 'Û ` Ms¡+ ` ÁuÛ≤»e÷q+
` eTVü≤Ö»düyTé , HêHêyê´fi¯deü ÷ø°s¬ 'Ìí ` •K¬s'’ ` Çe ` eT+<äsy¡ Té ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` $eè‘Ó'’ , <äsÙ¡ ˙jÓTÆ ', s¡ø±Ôø¬ 'Ìå #·, ;ÛeT<äsÙ¡ HÓ'’ , B|ürÔ ø£eíå TVü‰<ä+Åôw'Ìº ,
Á|ü\+ã<äXq¯ #·Ã<¤ '’Ó <äX_¯ 'Û •s√_Û', HêHêyê´fi¯deü ÷ø°s¬ 'Ìí •K¬s'’ eT+<äsy¡ Té Çe
ÁuÛ≤»e÷q+ eTVü≤Ö»dü+ Ms¡+ (s¡ø√å ~Û|yü Té nyÓø’ ‘å£ )· .
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` $eè‘Ó'’ R ‘ÓsT¡ eã&çq$j·TTqT, <äsÙ¡ ˙jÓTÆ ' R #·÷&É<–ä q$j·TTq>∑T,
s¡ø±Ô¬øåÌ' R mi¿ì ø£qTï\T>∑\$j·TTqT, ;ÛeT<äs¡ÙHÓ’' R ;Ûø£s¡yÓTÆq Äø±s¡eTT
>∑\$j·TTqT, B|üÔrø£åíeTVü‰<ä+ÅôwºÌ' R $TøÏÿ* Á|üø±•+#·T yê&çjÓÆTq ø√i\T
>∑\$j·TTqT, Á|ü\+ã<äXq¯ #·Ã<¤ '’Ó R Áy˚˝≤&ÉT#·Tqï ô|<äe⁄\T>∑\$j·TTq>∑T, <äX_¯ 'Û
•s√_Û' R |ü~‘·\\‘√, HêHêyê´fi¯deü ÷ø°s¬ 'Ìí R ãVüQ$<Ûdä sü Œ¡ eTT\‘√ ì+&çjT· Tqï,
•K¬s'’ R •Ks¡eTT\‘√, eT+<äsy¡ Té Çe R eT+<äs|¡ sü «¡ ‘·eTTe˝…, ÁuÛ≤»e÷q+ R
Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ï,º eTVü≤Ö»dü+ R >=|üŒÁ|ü‘ê|üeTT ø£*qZ , (Ms¡+ R Ms¡T&Óq’ ,
s¡ø√å ~Û|yü Té R sêeDTì, nyÓø’ ‘å£ · R #·÷#ÓqT).
‹\ø£eTT :` ª<äX_¯ 'Û •s√_Û'μ ` sêeDT&ÉT s¡Ds¡+>∑eTTq+<äT e˝…H˚ Vü≤qTeTqT
ø£\dæø=ìq|ü&ÉT >∑÷&É |ü~‘·\\T>∑\ ;Ûøs£ s¡ ÷¡ |üeTTH˚ <Û]ä +#Óqì Á>±Vü≤éTT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` sêeDT &ÉT‘·Ôs¡sêe÷j·TDeTTq ªªnVü≤+ bÂ\düÔ ´‘·qjÓ÷
<äX¯ÁêX¯Ã HêeT‘·'μμ j·Tì ‘·q ù|s¡T <äX¯Áê⁄&Éìj˚T #Ó|üø=HÓqT. Bìe\q
|ü~‘·\\T düV≤ü »eTT\ìj·TT ø£èÁ‹eTeTT\T ø±eìj·TT ‘Ó*j·TT#·Tqï~.
#Û+· <ä‘· düeÔ s¡÷|ü+ #· eTqkÕ j·T<ä´ B|æ‡‘·yTé ˆ
uÛ$Ñ wü´‹ q dü+<˚¨ eT<ä«sê‘·eÔ sêø£då !ü ˆˆ
` ñ‘·sÔ ¡ sêe÷j·TDeTT
sêeDT&ÉT ø√]q|ü&ÉT ø√]qs¡÷|üyTÓ ‘·TÔ es¡eTT ÁãVü≤à Ç#ÓÃqT. ø±e⁄q
‘·q Ç#êÃ¤qTkÕs¡eTT |ü~‘·\\‘√qT ˇ+{Ï‘\· ‘√qT ñ+&É>\∑ &ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT #·÷#·T#·Tqï Ä sêeDT&ÉT ãVüQ$<Ûdä sü Œ¡ eTT\‘√ ì+&çjT· Tqï
ô|≈£îÿ •Ks¡eTT\‘√ >∑÷&çq eT+<äs|¡ sü «¡ ‘·eTTe˝…, uÛj
Ñ T· +ø£se¡ TT˝…q’ |ü~‘·\\‘√
‘˚»]\T¢#·T+&ÓqT. Ä‘·ì •s¡düT‡\T |ü~j·TTqT >∑÷&É #·ø£ÿ>± ‘Ós¡Teã&ç
(49) ` @ø√q|ü+#êX¯düs¡Z 161
#·÷&É<ä–j·TTqïyÓ’ mi¿ì ø£qTï\‘√qT, uÛÑj·T+ø£s¡eTT˝…’ $TøÏÿ* yê&ç>∑qTqï
ø√i\‘√qT, Áy˚˝≤&ÉT#·Tqï{Ïº ô|<äe⁄\‘√qT yÓ\T>=+<äT#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ˙˝≤+»q#·jT· Á|üK´+ Vü‰sπ D√s¡dæ sê»‘ê ˆ
|üPs¡#í +· Á<ëuÛeÑ Åøπ DÔ düã˝≤ø£$Tyê+ãT<äyTé ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ˙˝≤+»q#·jT· Á|üK´+ ` Vü‰sπ D ` ñs¡dæ ` sê»‘ê, |üPs¡#í +· Á<ëuÛÑ
eÅøπ D
Ô ` düã˝≤ø£yTé ` Çe ` n+ãT<äyTé ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` |üPs¡#í +· Á<ëuÛeÑ Åøπ DÔ ñs¡dæ sê»‘ê Vü‰sπ D düã˝≤ø£yTé n+ãT<äyTé
Çe ˙˝≤+»q#·jT· Á|üK´+ (s¡ø√å ~Û|yü Té nyÓø’ ‘å£ )· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üPs¡#í +· Á<ëuÛeÑ Åøπ DÔ R ì+&ÉT#·+Á<äTì uÀ*q eTTKeTT‘√&ÉqT,
ñs¡dæ R i=eTTàq+<äT, sê»‘ê R Á|üø±•+#·T#·Tqï, Vü‰sπ D R eTT‘ê´\Vü‰s¡eTT
‘√&ÉqT, düã˝≤ø£+ R u…>T∑ sZ T¡ |ü≈îå£ \‘√ ≈£L&çq, n+ãT<äyTé Çe dæ‘ú +· R y˚T|òTü eTTe˝…
qTqï{Ï,º ˙˝≤+»q#·jT· Á|üK´+ R q\¢ìø±≥Tø£sê•e˝… yÓ\j·TT#·Tqï, (s¡ø√å ~Û|yü Té
R sêeDTì, nyÓø’ ‘å£ · R #·÷#ÓqT).
>√$+<äsêJj·TeTT :` |üPs¡#í +· Á<ëuÛeÑ Åøπ DÔ ` nqTq~ ªVü‰sπ Dμ j·TqT |ü<eä TTq≈£î
$X‚wüDeTT.
eTT‘ê´\Vü‰s¡eTTq+<ä* eTTKkÕú˙j·TyÓTqÆ Hêj·Tø£s‘¡ ï· eTT #·+Á<äTìe˝…
Á|üø±•+#·T#·Tqï<äì ns¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eø£åeTTq+<äT Á|üø±•+#·T#·Tqï eTT‘ê´\Vü‰s¡eTT‘√qT, ì+&ÉT
#·+Á<äTìe˝… Á|üø±•+#·T#·Tqï eTTKeTT‘√qT >∑÷&ç q\¢ì s¡+>∑T‘√ ø±≥Tø£sê•
e˝…qTqï Ä sêeDT&ÉT u…>T∑ sZ T¡ |æ≥\º u≤s¡T\‘√ >∑÷&çjT· Tqï q\¢ì y˚T|òTü eTTe˝…
>±qe#·TÃ#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ u≤VüQ_Û s¡“<äøπΔ j·T÷¬s’ X¯Ã+<äH√‘·eÔ Ts¡÷wæ‘'’Ó ˆ
ÁuÛ≤»e÷Hê+>∑<'’Ó |”H'’Ó |ü+#·os¬ ¸Ì ]y√s¡>¬ '’ ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` u≤VüQ_Û' ` ã<äΔπøj·T÷¬s’' ` #·+<äH√‘·ÔeTs¡÷wæ‘Ó’' `
ÁuÛ≤»e÷Hê+>∑<'’Ó ` |”H'’Ó ` |ü+#·os¬ ¸Ì ' ` Çe ` ñs¡>¬ '’ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` #·+<äH√‘·eÔ Ts¡÷wæ‘'’Ó , ã<äøπΔ j·T÷¬s'’ ÁuÛ≤»e÷Hê+>∑<'’Ó , |ü+#·os¬ ¸Ì '
ñs¡>¬ '’ Çe (dæ‘ú '’Ó ) |”H'’Ó u≤VüQ_Û' j·TTø£+Ô (s¡ø√å ~Û|yü Té nyÓø’ ‘å£ )· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` #·+<äH√‘·ÔeTs¡÷wæ‘Ó’' R ÁX‚wü˜yÓTÆq eT+∫>∑+<ÛäeTT#˚
|üPj·Tã&çq$j·TTqT, ã<äΔπøj·T÷¬s’' R πøj·T÷s¡eTT\‘√ ≈£Ls¡Œã&çq$j·TTqT,
ÁuÛ≤»e÷Hê+>∑<Ó’' R Á|üø±•+#·T#·Tqï uÛÑT»ø°s¡TÔ\T>∑*Zq$j·TTqT, |ü+#·o¬sÌ¸' R
◊<äT‘·\\T >∑*qZ {Ï,º ñs¡>¬ '’ Çe R düsŒ¡ eTT\e˝…, (dæ‘ú '’Ó R ñqï{Ï$º j·TTqT) |”H'’Ó
R ã*wü̃eTT˝…q’ $j·TTqT n>∑T, u≤VüQ_Û' R uÛTÑ »eTT\‘√, j·TTø£+Ô R ≈£L&çq,
(s¡ø√å ~Û|yü Té R sêeDTì, nyÓø’ ‘å£ · R #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêeD≤düTs¡Tì uÛTÑ »eTT\T eT+∫>∑+<Ûeä TT‘√ #·øÿ£ >± |üPj·Tã&ç
düT+<äsy¡ TÓ qÆ |üì‘·qeTT>∑\ u≤VüQ|ü⁄s¡T\‘√ Á|üø±•+#·T#·T $TøÏÿ* ã*dæjT· TqïyÓ’
◊<äT‘·\\‘√ ≈£L&çq eTVü‰düsŒ¡ eTT\e˝… ˇ|ü#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eTVü≤‹ kÕŒ¤{øπÏ ∫Á‘˚ s¡‘ï· dü+jÓ÷>∑d+ü düÿ è‘˚ ˆ
ñ‘·eÔ ÷düsÔ D¡ ≤d”sπÔ í dü÷|ü$wü+º esêdüH˚ ˆˆ 9
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` eTVü≤‹ ` kÕŒ¤{øπÏ ` ∫Á‘˚ ` s¡‘ï· dü+jÓ÷>∑d+ü düÿ è‘˚ ` ñ‘·eÔ ÷düsÔ D¡ ≤
d”sπÔ í ` dü÷|ü$wü+º ` esêdüH˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕŒ¤{øπÏ , ∫Á‘·s‘¡ ï· dü+jÓ÷>∑d+ü düÿ è‘˚ ñ‘·eÔ ÷düsÔ D¡ ≤d”sπÔ ,í eTVü≤‹
esêdüH˚ dü÷|ü$wü+º (s¡ø√å ~Û|yü Té nyÓø’ ‘å£ )· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕŒ¤{øπÏ R düŒ{¤ øÏ e£ TT\‘√ ì]à+|üã&çq~j·TTqT, ∫Á‘˚ R $$<Ûä
es¡íeTT\T >∑*Zj·TTqï~j·TTqT, s¡‘·ïdü+jÓ÷>∑dü+düÿ è‘˚ R s¡‘·ïeTT\jÓTTø£ÿ
dü+jÓ÷»qeTT‘√ n\+ø£]+|üã&çq~j·TTqT, ñ‘·Ôe÷düÔs¡D≤d”Ôπsí R eT+∫<Ó’q
ø£+ã[#˚ |üieã&çj·TTqï~j·TTqTq>∑T, eTVü≤‹ esêdüH˚ R >=|üŒ<Ó’q
dæ+Vü‰düqeTTô|,’ dü÷|ü$wü+º R #·øÿ£ >± ≈£Ls¡TÃ+&çjT· Tqï, (s¡ø√å ~Û|yü Té R sêeDTì,
nyÓø’ ‘å£ · R #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêeDT&ÉT düŒ{¤ øÏ e£ TDT\‘√ ì]à+|üã&ç s¡+>∑Ts¡+>∑T\ $$<Ûä
eTDT\ ≈£Ls¡TŒ\‘√ n\+ø£]+|üã&ç ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ ø£+ã[‘√ >∑÷&çjT· Tqï >=|üŒ<Óq’
dæ+Vü‰düqeTTô|’ $TøÏÿ* Øƒ$>∑ ≈£Ls¡TÃ+&çjT· T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ n\+ø£è‘ê_Û s¡‘´· s¡+ú Á|üeT<ë_Û dü‡eT+‘·‘'· ˆ
yê\e´»qVü≤kÕÔ_Û sêsê‘·‡eTT|üùd$‘·yTé ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n\+ø£è‘ê_Û' ` n‘·´s¡ú+ ` Á|üeT<ë_Û' ` düeT+‘·‘·' `
(49) ` @ø√q|ü+#êX¯düs¡Z 163
yê\e´»qVü≤kÕÔ_'Û ` Äsê‘Y ` düeTT|üùd$‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n‘·´s¡yú Té n\+ø£è‘ê_Û' yê\e´»qVü≤kÕÔ_'Û Á|üeT<ë_Û' Äsê‘Y
düeT+‘·‘'· düeTT|üùd$‘·+ (s¡ø√å ~Û|yü Té nyÓø’ ‘å£ )· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n‘·´s¡ú+ R $TøÏÿ*>±, n\+ø£è‘ê_Û' R n\+ø£s¡DeTT
#˚dæø=qã&çq{Ïº, yê\e´»qVü≤kÕÔ_Û' R $+C≤eTs¡\T #˚‹j·T+<äT ø£*–q{Ïº,
Á|üeT<ë_Û' R j·TTe‘·T\#˚, Äsê‘Y R <ä>sZ∑ >¡ ±, düeT+‘·‘'· R #·T≥TºqTqT+&ç,
düeTT|üùd$‘·+ R #·øÿ£ >± ùd$+|üã&ÉT#·Tqï{Ï,º (s¡ø√å ~Û|yü Té R sêeDTì, nyÓø’ ‘å£ ·
R #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêeDTìøÏ #·T≥TºqT <ä>sZ∑ >¡ ∑ ì\∫ #·øÿ£ >∑ q\+ø£]+#·Tø=ìj·TTqï
$˝≤dæ˙»qeTT $+C≤eTs¡\T #˚‘· <Û]ä +∫ Ä‘·ìì Ädüø‘ÔÏ √ ùd$+#·T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ <äTs¡sπΔ D Á|üV≤ü ùdqÔ eTVü‰bÕπsÙ«q s¡økå£ Õ ˆ
eT+Á‹_Û s¡à+Á‘·‘‘· Ô· «C…]Ì„ ï≈£î+uÛqÒ #· eT+Á‹D≤ ˆˆ 11
XÀ¢ˆˆ ñb˛|ü$wü+º s¡ø√å _Û X¯Ã‘·T]“¤ s¡“\<ä]Œ‘Ó'’ ˆ
ø£è‘·‡ ï+ |ü]eè‘·+ ˝Àø£+ #·‘T· ]“¤]e kÕ>∑s¬ '’ ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äTs¡sπΔ D ` Á|üV≤ü ùdqÔ ` eTVü‰bÕπsÙ«q ` s¡økå£ Õ ` eT+Á‹_Û' `
eT+Á‘·‘‘· Ô· «C…'Ì„ ` ì≈£î+uÛqÒ ` #· ` s¡økå£ Õ ` ñb˛|ü$wü+º ` s¡ø√å _Û' ` #·‘T· ]“¤'
` ã\<ä]Œ‘Ó'’ ` ø£è‘·‡ ï+ ` |ü]eè‘·+ ` ˝Àø£+ ` #·‘T· ]“¤' ` Çe ` kÕ>∑s¬ '’ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` eT+Á‘·‘‘· Ô· «C…'Ì„ , ã\<ä]Œ‘Ó'’ , #·‘T· ]“¤' s¡ø√å _Û' eT+Á‹_Û' <äTs¡sπΔ D,
Á|üV≤ü ùdqÔ , s¡økå£ Õ eTVü‰bÕπsÙ«q, eT+Á‹D≤ ì≈£î+uÛqÒ #·, #·‘T· ]“¤' kÕ>∑s¬ '’ |ü]eè‘·+
ø£è‘·‡ ï+ ˝Àø£yTé Çe ñb˛|ü$wü+º (s¡ø√å ~Û|yü Té nyÓø’ ‘å£ )· .
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` eT+Á‘·‘‘· Ô· «C…'Ì„ R Ä˝À#·Hê‘·‘Ô· «eTT ‘Ó*dæq{Ïyº ês¡TqT, ã\<ä]Œ‘Ó'’
R ã\eTT#˚ >∑]«+∫j·TTqïyês¡Tq>∑T, #·‘T· ]“¤' R q\T>∑Ts¬ q’ , s¡ø√å _Û' eT+Á‹_Û' R
sêø£då eü T+Á‘·T\sTTq{Ï,º <äTs¡sπΔ D R <äTs¡sΔ T¡ &ÉqTyêì#˚‘q· T, Á|üV≤ü ùdqÔ R Á|üV≤ü düT&Ô qÉ T
yêì#˚‘q· T, s¡økå£ Õ R s¡ødå£ Tü &Óq’ , eTVü‰bÕπsÙ«q R eTVü‰bÕs¡TÙ«&ÉT nqTyêì#˚‘q· T,
eT+Á‹D≤ R eT+Á‹jÓTÆ q, ì≈£î+uÛqÒ R ì≈£î+uÛTÑ &ÉqT yêì#˚‘q· T, #·‘T· ]“¤' kÕ>∑s¬ '’
R Hê\TZdeü TTÁ<äeTT\#˚‘q· T, |ü]eè‘·+ R #·T≥Tºø=qã&çq, ø£è‘·‡ ï+ ˝Àø£yTé Çe
R dü+|üPs¡yí TÓ qÆ ˝Àø£eTTe˝…, ñb˛|ü$wü+º R <ä>sZ∑ >¡ ± ≈£Ls=Ãìj·TTqï{Ï,º (s¡ø√å ~Û|yü Té
R sêø£då sü êEqT, nyÓø’ ‘å£ · R #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` <äTs¡sΔ T¡ &ÉT, Á|üV≤ü düT&Ô TÉ , eTVü‰bÕs¡TÙ«&ÉT, ì≈£î+uÛTÑ &ÉT nqT Ä˝À#·Hê
‘·‘Ô· «eTTqT ‘Ó*dæqyês¡TqT, ‘·eT ã\|üsêÁø£eTeTT\#˚ >∑]«‘·T˝…’ j·TTqïyês¡TqT
n>∑T sêø£då eü T+Á‘·T\T q\T>∑Ts¡TqT uÛ÷Ñ $Tì #·T{Ïj
º T· T+&ÉT Hê\TZ düeTTÁ<äeTT\e˝…
sêeDTì #·T≥TºqT #˚] Ä‘·ìì ùd$+#·T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ eT+Á‹_Û s¡à+Á‘·‘·‘·Ô «C…„Ì s¡HÓ’´X¯Ã X¯óuÛÑãT~Δ_Û' ˆ
nHê«düé÷q+ dü∫yÓ'’ düTs¬ ]’ e düTsπ X¯«s¡yTé ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eT+Á‹_Û' ` eT+Á‘·‘‘· ·Ô «C…'Ì„ ` nHÓ´’ ' ` #· ` X¯óuÛãÑ T~Δ_'Û `
nHê«düé÷q+ ` dü∫yÓ'’ ` düTs¬ '’ ` Çe ` düTsπ X¯«s¡yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eT+Á‘·‘‘· Ô· «C…'Ì„ X¯óuÛãÑ T~Δ_'Û nHÓ’ ´ ' eT+Á‹_Û' dü∫yÓ'’ #· düTs¬ '’
düTsπ X¯«s¡yTé Çe nHê«düé÷q+ (s¡ø√å ~Û|yü Té nyÓø’ ‘å£ )· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT+Á‘·‘‘· Ô· «C…'Ì„ R Ä˝À#·q\‘·‘Ô· «eTT ‘Ó*dæq{Ïj º T· T, X¯óuÛãÑ T~Δ_'Û
R eT+∫ãT~Δ>*∑ –q{Ïj º T· T, nHÓ’ ´ ' R Ç‘·sT¡ ˝…q’ , eT+Á‹_Û' R eT+Á‘·T\‘√&ÉqT,
dü∫yÓ'’ R dü∫e⁄\‘√&ÉqT, düTs¬ '’ R <˚e‘·\#˚, düTsπ X¯«s¡yTé Çe R <˚y+˚ Á<äTìe˝…,
nHê«düé÷q+ R düMT|üeTTq ≈£Ls¡TÃ+&Éã&çjT· Tqï, (s¡ø√å ~Û|yü Té R sêeDTì,
nyÓø’ ‘å£ · R #·÷#ÓqT).
‹\ø£eTT :` eT+Á‹ R ãT~ΔdVü ‰ü j·T≈£î&ÉT— dü∫e⁄&ÉT R ø±s¡´düV‰ü j·T≈£î&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <˚e‘·\#˚ |ü]y˚w+ºæ |üã&çq <˚y+˚ Á<äT&ÉTe˝… sêeDT&ÉT eT+Á‘·‘‘· Ô· «
ø√$<äT\TqT ñ‘·eÔ TyÓTqÆ ø±s¡´<äø‘å£ · >∑\yês¡TqT n>∑T eTiÏø=+‘·eT+~ y˚iTy˚iT
$<Ûeä TT\>∑T eT+Á‹dü‘eÔ· TT\#˚ ≈£L&É |ü]y˚w+ºæ |üã&ç j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ n|üX´¯ Á<ëø£då |ü ‹ü + Vü≤qTe÷ q‹‘˚»düyTé ˆ
$wæ‘˜ +· y˚Ts¡T•Kπs dü‘√j·T$Te ‘√j·T<äyTé ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n|üX´¯ ‘Y ` sêø£då |ü ‹ü + ` Vü≤qTe÷Hé ` n‹‘˚»düyTé ` $wæ̃‘+·
` y˚Ts¡T•Kπs ` dü‘√j·TyéT ` Çe ` ‘√j·T<äyTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤qTe÷Hé y˚Ts¡T•Kπs $wæ̃‘·+ dü‘√j·T+ ‘√j·T<äyéT Çe
(dæ‘ú +· ) n‹‘˚»dü+ sêø£då |ü ‹ü yéT n|üX´¯ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, y˚Ts¡T•Kπs R y˚Ts¡T|üs«¡ ‘·•Ks¡eTTq+<äT,
(49) ` @ø√q|ü+#êX¯düs¡Z 165
$wæ‘˜ +· R ì\∫j·TTqï, dü‘√j·T+ R ˙{Ï‘√ ≈£L&çq, ‘√j·T<äyTé Çe dæ‘ú +· R
y˚T|òüTeTTe˝… qTqï{Ïº, n‹‘˚»dü+ R eTVü‰‘˚»düT‡‘√ >∑÷&çq, sêø£ådü|ü‹yéT R
sêø£då sü êEqT, n|üX´¯ ‘Y R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT≈£î |ü#Ã· ì ñqï‘·yTÓ qÆ eTVü‰s¡‘ï· dæ+Vü‰düqeTTô|’ eTVü‰
‘˚»düT‡‘√ yÓ\T>=+<äT#·T q\¢ì X¯Øs¡eTT‘√ qTqï Ä sêeDT&ÉT düTes¡|í sü «¡ ‘·eTTô|’
ì\∫j·TTqï ˙\y˚T|òTü eTTe˝… >±qe#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘Ó’ dü‡+|”&´É e÷H√-|æ s¡ø√å _Û Ø“¤eT$Áø£yTÓ 'Æ ˆ
$düàj·T+ |üse¡ T+ >∑‘ê« s¡ø√å ~Û|ü eTyÓø’ ‘å£ · ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘Ó'’ ` dü+|”&´É e÷q' ` n|æ ` s¡ø√å _Û' ` ;ÛeT$Áø£yTÓ 'Æ `
$düàj·T+ ` |üse¡ T+ ` >∑‘ê« ` s¡ø√å ~Û|yü Té ` nyÓø’ ‘å£ · ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ;ÛeT$Áø£yÓTÆ' ‘Ó’' s¡øå√_Û' dü+|”&Éé÷q' n|æ dü' |üs¡eT+
$düàj·T+ >∑‘ê« s¡ø√å ~Û|yü Té nyÓø’ ‘å£ .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ;ÛeT$Áø£yTÓ 'Æ R ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ |üsêÁø£eTeTT >∑*qZ {Ï,º ‘Ó'’ s¡ø√å _Û' R
Ä s¡øÿ£ düT\#˚, dü+|”&´É e÷q' n|æ R $TøÏÿ* |”&+ç |üã&ÉT#·Tqïyê&Óq’ |üŒ{ÏøìÏ , dü'
R Ä Vü≤qTeT, |üse¡ T+ R >=|üŒ<äsTTq, $düàj·T+ R ÄX¯Ãs¡éTTqT, >∑‘ê« R
bı+~, s¡ø√å ~Û|+ü R sêø£då sü êEqT, nyÓø’ ‘å£ · R #·÷#ÓqT.
‹\ø£eTT :` s¡ø√å ~Û|yü Té nyÓø’ ‘å£ · ` Vü≤qTeT m<äT≥qTqï sêeDTH˚ #·÷#·T#·T+&ÓqT
>±ì sêø£då Tü \T ‘·q≈£î >∑*+Z #·T#·Tqï |”&qÉ T @$Tj·TT #·÷&É≈î£ +&Óqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰uÛÑj·T+ø£s¡ |üsêÁø£eTeTTø£*Zq{Ïº sêø£ådüT˝…+<äs√ ‘·qqT
#·T≥TºeTT{Ïº |ü\T$<Ûeä TT>± u≤~Û+#·T#·TqïqT Vü≤qTeT <ëì H˚$Tj·TTqT ˝…øÿ£ #˚jT· ø£
‘·q ø£$T‘êX¯Ãs¡éTT >=\TŒ#·Tqï sêeD≤düTs¡TH˚ |ü]øÏ+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ÁuÛ≤»e÷q+ ‘·‘√ <äècºÕ« Vü≤qTe÷Hé sêø£ùå dX¯«s¡yTé ˆ
eTqkÕ ∫+‘·j÷· e÷dü ‘˚»kÕ ‘·d´ü yÓ÷Væ≤‘·' ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁuÛ≤»e÷q+ ` ‘·‘'· ` <äècºÕ« ` Vü≤qTe÷Hé ` sêø£ùå dX¯«s¡yTé `
eTqkÕ ` ∫+‘·j÷· e÷dü ` ‘˚»kÕ ` ‘·d´ü ` yÓ÷Væ≤‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ÁuÛ≤»e÷q+ sêø£ùå dX¯«s¡+ <äècºÕ« Vü≤qTe÷Hé ‘·d´ü ‘˚»kÕ
yÓ÷Væ≤‘·' düHé eTqkÕ ∫+‘·j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, ÁuÛ≤»e÷q+ R $sê»e÷qT&Ój ’ T· Tqï,
sêø£ùå dX¯«s¡+ R sêø£då sü êEqT, <äècºÕ« R #·÷∫, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, ‘·d´ü R
Ä sêeDTìjÓTTø£ÿ, ‘˚»kÕ R ‘˚»düT‡#˚, yÓ÷Væ≤‘·' R eTT>∑T&Δ ,’Ó eTqkÕ R eTqdüT‡
#˚‘,· ∫+‘·j÷· e÷dü R Ä˝À∫+|ü <=&É>¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á Ø‹>± yÓ˝§Z+<äT#·Tqï sêø£kå Õ~Û|‹ü ì >±+∫ Vü≤qTeT n‘·ì
‘˚CÀ$X‚weü TTq≈£î $düàj·TeTT H=+~ ‘·q eTqdüT‡q+ ~≥T¢ ∫+‹+|ü<=&É>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ n¨ s¡÷|ü eT¨ <Ûs’Ó ´¡ eT¨ dü‘Ô· «eT¨ <äT´‹' ˆ
n¨ sêø£då sü ê»dü´ düs«¡ \ø£Då j·TTø£‘Ô ê ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n¨ ` s¡÷|üyTé ` n¨ ` <Ûs’Ó ´¡ yéT ` n¨ ` dü‘Ô· «yéT ` n¨
` <äT´‹' ` n¨ ` sêø£då sü ê»dü´ ` düs«¡ \ø£D å j·TTø£‘Ô ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£då sü ê»dü´ s¡÷|üyTé n¨! <Ûs’Ó ´¡ yéT n¨, dü‘Ô· «yéT n¨,
<äT´‹' n¨, düs«¡ \ø£D å j·TTø£‘Ô ê n¨.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£då sü ê»dü´ R sêø£kå Õ~Û|‹ü jÓTTø£ÿ, s¡÷|ü+ R s¡÷|üeTT, n¨!
R m+‘· j·÷X¯Ãs¡´ø£sy¡ TÓ qÆ <√, <Ûs’Ó ´¡ + R <Ûs’Ó ´¡ eTT, n¨! R ÄX¯Ãs¡éTT, dü‘Ô· «+ R
X¯øÏÔ, n¨! R ÄX¯Ãs¡´ø£s¡eTT! <äT´‹' R ‘˚»düT‡, n¨! R ÄX¯Ãs¡´ø£s¡eTT!
düs«¡ \ø£Då j·TTø£‘Ô ê R düs«¡ \ø£D
å dü+|üqï‘·, n¨! R m+‘· j·÷X¯Ãs¡´ø£sy¡ ÷Ó !
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÄVü‰! á sêø£då sü êC…q’ sêeDTì s¡÷|ü yÓT+‘· n<äT“¤‘y· TÓ qÆ ~! <Ûs’Ó ´¡
yÓT+‘· j·÷X¯Ãs¡´ø£s¡yÓTÆq~! á‘·ìX¯øÏÔ á‘·ì ‘˚»düT‡ ìs¡T|üe÷qeTT>∑<ë!
eTVü‰|ü⁄s¡Twü\ø£Då eTT \ìïj·TTqT á‘·ìj·T+ <Ó+‘· n<äT“¤‘e· TT>± ì+&çjT· Tqïy√
>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ j·T <ä´<Ûsä √à q ã\yêHé kÕ´ <äjT· + sêø£ùå dX¯«s¡' ˆ
kÕ´<äjT· + düTs¡˝Àø£d´ü düXÁ¯ ø£kÕ´|æ s¡ø‘åÏ ê ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` n<Ûsä à¡ ' ` q ` ã\yêHé ` kÕ´‘Y ` nj·T+ ` sêø£ùå dX¯«s¡'
` kÕ´‘Y ` nj·T+ ` düTs¡˝Àø£d´ü ` düXÁ¯ ø£d´ü ` n|æ ` s¡ø‘åÏ ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nj·T+ n<Ûsä à¡ ' ã\yêHé q kÕ´‘Y j·T~ nj·T+ sêø£ùå dX¯«s¡'
düXÁ¯ ø£d´ü düTs¡˝Àø£d´ü n|æ s¡ø‘åÏ ê kÕ´‘Y.
(49) ` @ø√q|ü+#êX¯düs¡Z 167
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nj·T+ n<Ûsä à¡ ' R á j·T<Ûsä à¡ eTT, ã\yêHé R Á|üã\yÓTqÆ ~, q
kÕ´‘Y j·T~ R ø±≈£î+&çqjÓT&É\, nj·T+ sêø£ùå dX¯«s¡' R á sêø£då sü êE, düXÁ¯ ø£d´ü
R <˚y+˚ Á<äTì‘√ >∑÷&çq, düTs¡˝Àø£d´ü n|æ R <˚e˝Àø£eTTq≈£î >∑÷&É, s¡ø‘åÏ ê kÕ´‘Y
R s¡ø≈å£ î£ &ÉT>± qT+&ç j·TT+&ÉTqT>∑<ë.
‹\ø£eTT :` Çìï $<ÛäeTT\ ã\düeTè<äTΔ\T>∑\ á‘·ì˝À $HêX¯eT÷\yÓTÆq{Ïº
n<Ûäs¡ày˚T ˝Ò≈£îqï#√ <˚y˚+Á<äTì‘√ >∑÷&çq dü«s¡ZeTTqT $wüßíe⁄e˝… s¡øÏå+|ü >∑*Z
j·TT+&ÉTqT. á‘·ì á j·T<Ûsä à¡ <√wüyT˚ ‘·q yês¡+<äiøÏ ìÏ >∑÷&É eTT|ü‘Ó∫Ãô|{Ïqº ~
>∑<ë!
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` á sêeDT&ÉT n<Ûäs¡à|üs¡T&ÉT >±ì#√ eTVü‰ã\dü+|üqTï&Ó’
j·TT+&ÉTqT. dü«sêZ~˝Àø£eTT\qT >∑÷&É s¡ø+åÏ |ü>*∑ qZ yê&Ó’ j·TT+&ÉTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á sêø£då sü êEq+<äT |üs<¡ ësê|üV≤ü s¡DeTHÓ&ç Á|üã\yÓTqÆ j·T<Ûsä à¡ y˚T
˝Ò≈î£ +&çqjÓT&É\ <˚y+˚ Á<äTì‘√ ≈£L&çq dü«s¡˝Z Àø£eTT e+{Ï }s¡«Δ ˝Àø£eTT\qT>∑÷&É
s¡ø+åÏ |ü>*∑ qZ yê&Ó’ j·TT+&ÉTqT>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ndü´ Á≈£Ls¬ ’ s¡ï èX¯+ôdX’ Ã¯ ø£sà¡ _Û s√¢ø≈£ î£ ‹‡‘Ó'’ ˆ
düsπ « _uÛ´Ñ ‹ K \«kÕà˝À¢ø± kÕ‡eTs¡<ëqyê' ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ndü´ ` Á≈£Ls¬ '’ ` qèX¯+ôd'’ ` #· ` ø£sà¡ _Û' ` ˝Àø£≈î£ ‹‡‘Ó'’ ` düsπ «
` _uÛ´Ñ ‹ ` K\T ` nkÕà‘Y ` ˝Àø±' ` kÕeTs¡<ëqyê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á≈£Ls¬ '’ qèX¯+ôd'’ ˝Àø£≈î£ ‹‡‘Ó'’ #· ndü´ ø£sà¡ _Û' kÕeTs¡<ëqyê'
düsπ « ˝Àø±' nkÕà‘Y _uÛ´Ñ ‹ K\T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á≈£L¬s’' R Á≈£Ls¡eTT\TqT, qèX¯+ôd’' R |òü÷‘·Tø£eTT\TqT,
˝Àø£≈î£ ‹‡‘Ó'’ #· R ˝À≈£î\#˚ ì+~+|üã&çq{Ï$º j·TTqT n>∑T, ndü´ R á‘·ìjÓTTø£ÿ,
ø£sà¡ _Û' R ø±s¡éTT\#˚, kÕeTs¡<ëqyê' R <˚e‘·\‘√&ÉqT <ëqe⁄\‘√&ÉqT ≈£L&çq,
düπs« ˝Àø±' R düeTdüÔ˝Àø£eTT\TqT, nkÕà‘Y R á‘·ìqT+&ç, _uÛÑ´‹ K\T R
uÛÑj·T|ü&ÉT#·Tqï$>∑<ë.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Á≈£Ls¡eTT\TqT, |ò÷ü ‘·Tø£eTT\TqT, ˝Àø£ì+<äéTT\THÓq’ MìjÓTTø£ÿ
<ës¡TDø£è‘·éTT\≈£î <˚e<ëqe⁄\‘√ ≈£L&çq düeTdü˝Ô Àø£eTT\TqT >∑÷&É ì‘·éTTqT
uÛj Ñ T· Á>∑deÔü TT˝…’ j·TTqï$ >∑<ë.
XÀ¢ˆˆ nj·T+ VüQ´‘·‡Vü≤‘˚ Á≈£î<ä'Δ ø£sT¡ Ô y˚Tø±s¡eí + »>∑‘Y ˆ
Ç‹ ∫+‘ê+ ãVüQ$<Ûë eTø£s√ qà‹e÷ qÿ|æ' ˆ
<äècºÕ« sêø£då sü ê»dü´ Á|üu≤Û e eT$T‘Í»dü' ˆˆ 20
ª sêeDÁ|üuÛ≤e<äs¡Ùq+μμ HêeT
@ø√q|ü+#êX¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nj·T+ ` Væ≤ ` ñ‘·‡Vü≤‘˚ ` Á≈£î<ä'Δ ` ø£sT¡ yÔ Té ` @ø±s¡eí + `
»>∑‘Y ` Ç‹ ` ∫+‘ê+ ` ãVüQ$<ÛëyéT ` nø£s√‘Y ` eT‹e÷Hé ` ø£|'æ `
<äècºÕ« ` sêø£då sü ê»dü´ ` Á|üu≤Û eyéT ` n$T‘Í»dü' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n$T‘Í»dü' sêø£då sü ê»dü´ Á|üu≤Û e+ <äècºÕ« eT‹e÷Hé ø£|'æ
Á≈£î<ä'Δ nj·T+ »>∑‘Y @ø±s¡eí + ø£sT¡ yÔ Té ñ‘·‡Vü≤‘˚ Væ≤, Ç‹ ãVüQ$<Ûë+ ∫+‘êyéT
nø£s√‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n$T‘Í»dü' R n|ü]$T‘·yTÓ qÆ Á|üu≤Û eeTT >∑*qZ {Ï,º sêø£då sü ê»dü´
R sêeDTìjÓTTø£ÿ, Á|üu≤Û e+ R Á|üu≤Û eeTTqT, <äècºÕ« R #·÷∫, eT‹e÷Hé R
ãT~ΔXÊ*jÓTÆ q, ø£|'æ R Vü≤qTeT, nj·T+ R á sêeDT&ÉT, Á≈£î<ä'Δ R ø√|æ+∫qyê&Ó,’
»>∑‘Y R ˝Àø£eTTqT, @ø±s¡eí + R @ø£deü TTÁ<äeTT>±, ø£sT¡ yÔ Té R #˚jT· T≥≈£î, ñ‘·‡Vü≤‘˚
Væ≤ R ñ‘·‡Væ≤+#·TqT>∑<ë! Ç‹ R nì, ãVüQ$<Ûë+ R |ü\T$<Ûeä TT˝…q’ {Ï,º ∫+‘ê+
R Ä˝À#·qeTTqT, nø£s√‘Y R #˚ôdqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ãT~ΔXÊ*jÓÆTq Vü≤qTeT, n|ü]$T‘·X¯øÏÔXÊ*jÓÆTq sêø£ådüsêE
Á|üu≤Û eeTTqT >±+∫ ÄVü‰! á sêeDT&ÉT Áø√<Ûeä TTH=+~q#√ á ˝Àø£eTTq+‘·qT
@ø£deü TTÁ<äeTT #˚dyæ j ˚ T· >∑\&ÉT >∑<ë! j·TqT#·T ãVüQ$<Ûeä TT\T>± sêeDTì Á|ü»q„ T
>∑÷]Ã ‘·\b˛j·TkÕ¬>qT.
ªªsêeDÁ|üu≤Û e<äsÙ¡ qeTTμμ nqT
q\Tã~‘=$Tà<äedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
|ü+#êX¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘· eTTB«ø£å ´ eTVü‰u≤VüQ' |æ+>±ø£+å |ü⁄s¡‘· dæú ‡‘·yTé ˆ
s√ùwD eTVü≤‘ê--$c˛º sêeD√ ˝Àø£sêeD' ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·yTé ` ñB«ø£å ´ ` eTVü‰u≤VüQ' ` |æ+>±ø£+å ` |ü⁄s¡‘'· ` dæ‘ú +·
` s√ùwD ` eTVü≤‘ê ` Ä$wü'º ` sêeD' ` ˝Àø£sêeD' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰u≤VüQ' ˝Àø£sêeD' sêeD' |ü⁄s¡‘'· dæ‘ú +· |æ+>±ø£+å
‘·yTé ñB«ø£å ´ eTVü≤‘ê s√ùwD Ä$wü'º (nuÛeÑ ‘Y).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰u≤VüQ' R >=|üŒ uÛTÑ »eTT\T >∑\yê&ÉTqT, ˝Àø£sêeD' R
˝Àø£eTT\qT ÄÁø√•+|üCj Ò T· Tyê&ÉTq>∑T, sêeD' R sêeDT&ÉT, |ü⁄s¡‘'· R m<äT≥,
dæú‘·+ R ñqï{Ïº, |æ+>±ø£å+ R |ü#·Ãì ø£qTï\T >∑*Zj·TTqï{Ïº, ‘·+ R Ä
Vü≤qTeTqT, ñB«ø£å ´ R #·÷∫, eTVü≤‘ê R >=|üŒ<Ó’q, s√ùwD R Áø√<ÛäeTT‘√,
Ä$wü'º R ì+&çqyê&ÉT (nuÛeÑ ‘Y R ÄjÓTqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·q ;Ûøs£ ø¡ è£ ‘·éTT\#˚ ˝Àø£eTT\qT ÄÁø√•+|üCj Ò T· T eTVü‰Ms¡T&Óq’
Ä sêeDT &É|ü &ÉT |ü#Ã· ì ø£qTï\‘√ ‘·q m<äT≥ ì\∫j·TTqï Vü≤qTeTqT >±+∫
rÁeyÓTqÆ Áø√<Ûeä TT H=+<ÓqT.
XÀ¢ˆˆ X¯+ø±Vü≤‘ê‘êà <ä<ÍÛ ´ dü ø£|+” Á<ä+ ‘˚»kÕ eè‘·yTé ˆ
øÏ y˚Twü uÛ>Ñ y∑ ê qï+B uÛyÑ ˚ ‘ê‡øå±~Vü‰-->∑‘'· ˆˆ 2
XÀ¢ˆˆ j˚Tq X¯b˛Ô-dæà ø¬ ˝’ ≤ùd eTj·÷ dü+#ê*‘˚ |ü⁄sê ˆ
k˛-j·T+ yêqs¡eT÷]Ô kÕ‡´ ‹ÿ+dæ« <ë“D√-|æ yê-düTs¡'ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯+ø±Vü≤‘ê‘êà ` <ä<ÍÛ ´ ` dü' ` ø£|+” Á<ä+ ` ‘˚»kÕ ` eè‘·yTé `
øÏyTé ` @wü' ` uÛ>Ñ y∑ êHé ` q+B ` uÛyÑ ‘˚ Y ` kÕøå±‘Y ` ÇVü≤ ` Ä>∑‘'· ` j˚Tq
` X¯|'Ôü ` ndæà ` ø¬ ˝’ ≤ùd ` eTj·÷ ` dü+#ê*‘˚ ` |ü⁄sê, dü' ` nj·T+ `
yêqs¡eT÷]Ô' ` kÕ´‘Y ` øÏ+ ` dæ«‘Y ` u≤D' ` n|æ ` yê ` ndüTs¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` X¯+ø±Vü≤‘ê‘êà dü' ‘˚»kÕ eè‘·+ ø£|+” Á<ä+ (@e+) <ä<ÍÛ ´.
|ü⁄sê eTj·÷ ø¬ ˝’ ≤ùd dü+#ê*‘˚ dü‹ j˚Tq X¯|'Ôü ndæà dü' uÛ>Ñ y∑ êHé q+B ÇVü≤
kÕøå±‘Y nj·T+ @wü' yêqs¡eT÷]Ô' düHé Ä>∑‘'· uÛyÑ ‘˚ Y øÏyTé ? n|æ yê ndüTs¡'
u≤D' kÕ´‘Y øÏ+ dæ«‘Y?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯+ø±Vü≤‘ê‘êà R dü+X¯jT· eTT#˚ |”&+ç |üã&çq eTqdüT‡>∑*qZ {Ï,º
dü' R Ä sêeDT&ÉT, ‘˚»kÕ R ‘˚»düT‡‘√, eè‘·+ R ì+&çq, ø£|+” Á<ä+ R Ä yêqs¡
ÅX‚wüß˜&Ó’q Vü≤qTeTqT>∑÷]Ã, (@e+ R Ç≥T¢), <ä<ÛÍ´ R ∫+‹+#ÓqT. |ü⁄sê R
|üPs¡«eTT, eTj·÷ R Hê#˚‘·, ¬ø’˝≤ùd R ¬ø’˝≤dü|üs¡«‘·eTT, dü+#ê*‘˚ dü‹ R
ø£+|æ+|üCj Ò T· ã&É>±, j˚Tq R me«ì#˚‘H· ‘’Ó ,˚ X¯|'Ôü R X¯|+æ |üã&çqyê&ÉqT, ndæà
R nsTT‹H√, dü' R Ä, uÛÑ>∑yêHé R |üPE´&Ó’q, q+B R q+~, kÕøå±‘Y R
dü«j·TeTT>±, ÇVü≤ R Ç≥≈£î, @wü' R á, nj·T+ yêqs¡eT÷]Ô' düHé R á yêqs¡
s¡÷|ü⁄&ÉT>±, Ä>∑‘'· R e∫Ãqyê&ÉT, uÛyÑ ‘˚ Y øÏyTé R n>∑THê j˚T$T? n|æ yê R ˝Òø,£
ndüTs¡' R sêø£då Tü &Óq’ , u≤D' R u≤D≤düTs¡T&ÉT, kÕ´‘Y øÏ+ dæ«‘Y R n>∑THê j˚T$T?
‹\ø£eTT :` ªq+Bμ ` yêqs¡eTTKeTT ø£*qZ Á|üeT<∏>ä D∑ ≤~Û|⁄ü &ÉT. ªX¯|'Ôü μ ` |üPs¡«eTT
ø¬ ˝’ ≤dü|sü «¡ ‘·eTTq≈£î ‘êqT b˛sTTq|ü&ÉT n#·≥ yêqs¡eTTKeTT‘√ ø£qã&çq q+~ì
p∫ sêeDT&ÉT |ü]Vü≤dæ+|ü>±, Hêe+{Ï eTTKeTT ø£*–qyê]#˚ ˙≈£î $HêX¯eTT
dü+uÛ$Ñ +|ü>\∑ <äì n‘·&|É ü &ÉT X¯|+æ #ÓqT. u≤D√-|æ yê ndüTs¡' ` ªu≤DT&ÉTμ
ã*≈£îe÷s¡T&Óq’ sêø£då Tü &ÉT. n‘·&TÉ qT •euÛøÑ >Ô£ D∑ eTT\˝Àìyê&˚ j·T>∑T≥#˚ Ä q+~#˚
|ü+|üã&çq yêqs¡s÷¡ |üeTT˝À qTqï u≤DT&Ü á‘· &Éì sêeDTì dü+<˚V≤ü eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰‘˚»düT‡‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï Vü≤qTeTqT >±+∫ sêeDT&ÉT
X¯+ø±≈£î\Vü≤è<äj·TT&Ó’, |üPs¡«eTT H˚qT ¬ø’˝≤düeTTq πø–q|ü&ÉT ‘·qqT #·÷∫
q$«‹qqT ø√|üeTT‘√ yêqs¡eTTKT&Ó’q Ä q+~ Hêe+{Ï eTTKeTT>∑\yê]#˚
˙≈£î $HêX¯eTT dü+uÛ$Ñ +#·Tqì X¯|+æ ∫q |üPs¡«eè‘êÔ+‘·eTT Á|üø±s¡eTT Hêì$T‘·yÔ TÓ Æ
Ä q+~j˚T Ç≥ yêqs¡s÷¡ |üeTT‘√ e∫Ãj·TT+&ÉTH˚y÷Ó ? ˝Òø£ n‘·ì#˚ |ü+|üã&çq
u≤D≤düTs¡T&Ó’ j·TT+&ÉTH˚y÷Ó ! nì ‘·q˝À nqTø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü sêC≤ s√wü‘êÁe÷ø£'å Á|üV≤ü dü+Ô eT+Á‹dü‘eÔ· TyéT ˆ
ø±\j·TTø£Ô eTTyê#˚<+ä e#√ $|ü⁄\ eTs¡eú ‘Y ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` sêC≤ ` s√wü‘êÁe÷ø£'å ` Á|üV≤ü dü+Ô ` eT+Á‹dü‘eÔ· TyéT `
(50) ` |ü+#êX¯düs¡Z 171
ø±\j·TTø£yÔ Té ` ñyê#· ` Ç<ä+ ` e#·' ` $|ü⁄\yéT ` ns¡eú ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' sêC≤ s√wü‘êÁe÷ø£'å Á|üV≤ü dü+Ô eT+Á‹dü‘eÔ· T+ ø±\j·TTø£+Ô
$|ü⁄\yéT ns¡eú ‘Y Ç<ä+ e#·' ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' sêC≤ R Ä sêø£åkÕ~Û|ü‹, s√wü‘êÁe÷ø£å' R Áø√<ÛäeTT#˚
mi¿u≤]q ø£qTï\T >∑\yê&Ó,’ Á|üV≤ü dü+Ô R Á|üV≤ü düT&Ô qÉ T, eT+Á‹dü‘eÔ· T+ R ne÷‘·´
ÅXw‚ ßü ì˜ >∑÷]Ã, ø±\j·TTø£+Ô R ø±˝À∫‘·eTTqT, $|ü⁄\+ R $düÔ è‘·yTÓ qÆ ~j·TTqT,
ns¡eú ‘Y R Á|üj÷Ó »qø£sy¡ TÓ qÆ ~j·TTq>∑T, Ç<ä+ e#·' R á e÷≥qT, ñyê#· R
|ü*¬øqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£kå Õ~Û|⁄ü &Óq’ Ä sêeDT&É|ü &ÉT Áø√<Ûeä TT#˚ mi¿u&çq ø£qTï\‘√
n#·Ã≥qTqï Á|üVü≤düTÔ&ÉqT eT+Á‹ÁX‚wüß˜ì p∫ ‘·‘êÿ˝À∫‘·eTT>± $|ü⁄\eTT>±
kÕs¡øú y£ TÓ qÆ e÷≥\ ˙Ø‹>∑ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ <äTsê‘êà |üè#·Ã´¤ ‘ê y˚Twü ≈£î‘·' øÏ+ yê-dü´ ø±s¡DyéT ˆ
equÛ+Ñ >π #· ø√-kÕ´s√ú sêø£då H” ê+ #· ‘·sH®¡ ˚ ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äTsê‘êà ` |üè#·Ã¤ ´‘êyéT ` @wü' ` ≈£î‘·' ` øÏ+ ` yê ` ndü´ `
ø±s¡DyéT ` equÛ+Ñ >π ` #· ` ø£' ` ndü´ ` ns¡'ú ` sêø£då H” ê+ ` #· ` ‘·sH®¡ ˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` @wü' <äTsê‘êà |üè#·Ã¤ ´‘êyéT. @wü' ≈£î‘·' (Ä>∑‘·')? ndü´
(Ä>∑eTqdü´) ø±s¡D+ øÏyTé ? equÛ+Ñ >π #·, sêø£då H” ê+ ‘·sH®¡ ˚ #· ndü´ ns¡'ú ø£'?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @wü' <äTsê‘êà R á <äTsêàs¡T&Z TÉ , |üè#·Ã´¤ ‘êyéT R n&ÉT>∑ã&ÉT>±ø£,
@wü' R á‘·&TÉ , ≈£î‘·' R m#·Ã{ÏqT+&ç (Ä>∑‘'· R e∫Ãqyê&ÉT?) ndü´ R MìjÓTTø£ÿ,
(Ä>∑eTqdü´ R sêø£jTÓ Tø£ÿ) ø±s¡D+ R ùV≤‘·Te⁄, øÏ+ yê R @yÓTj Æ T· Tqï~? equÛ+Ñ >π
#· R eq$HêX¯eTTqqT, sêø£åd”Hê+ R sêø£ådüÅd”Ô\jÓTTø£ÿ, ‘·s¡®H˚ #· R
|”&+ç #·T≥j·T+<äTqT, ndü´ R MìøÏ, ns¡'ú R Á|üj÷Ó »qeTT, ø£' R @$T?
dü÷#·q :` ªsêø£då H” ê+μøÏ ã<äT\T>± ªsêø£kå ÕHê+μ nì u§+u≤sTT Á|ü‹. Ç#·Ã≥
Åd*Ô” +>∑kÕ«s¡d´ü eTT#˚ |ü⁄s¡Twüß˝…q’ e÷ sêø£då ü Ms¡T˝…e«s¡TqT MìøÏ uÛjÑ T· |ü&TÉ ≥˝Ò<Tä .
Åd\Ô” T e÷Á‘·yT˚ uÛj Ñ T· |ü&ç j·TT+&Ée#·TÃqì sêeDTì uÛ≤eeTT>± Á>∑V≤æ +|üe˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á <äTsê‘·Tàì n&ç– ‘Ó*dæø=qTeTT. á‘· &Ó#Ã· {ÏqT+&ç Ç≥≈£î
e#ÓÃqT? á‘·ì sêø£≈î£ ø±s¡Dy˚T$T? á eqeTTqT <Û«ä +düeTT #˚jT· T≥˝À á‘·ì
j·TT<˚X› y¯ T˚ $T? á sêø£då Åü d\Ô” qT uÛj
Ñ T· ô|≥Tº≥˝À á‘·ì j·T_ÛÁbÕj·T y˚T$T?
XÀ¢ˆˆ eT‘·TŒØ eTÁ|ü<èäÛ cÕ´+ yê-->∑eTH˚ øÏ+ Á|üj÷Ó »qyéT? ˆ
ÄjÓ÷<ÛHä ˚ yê øÏ+ ø±s¡´+ |üè#·Ã´¤ ‘ê y˚Twü <äTs¡à‹' ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eT‘·TŒØyéT ` nÁ|ü<èäÛ cÕ´+ ` yê ` Ä>∑eTH˚ ` øÏ+ ` Á|üj÷Ó »qyéT
` ÄjÓ÷<ÛHä ˚ ` yê ` øÏ+ ` ø±s¡´+ ` |üè#·Ã´¤ ‘êyéT ` @wü' ` <äTs¡à‹'.
nq«j·TÁø£eTeTT :` nÁ|ü<ÛäècÕ´+ eT‘·TŒØyéT Ä>∑eTH˚ øÏ+ yê Á|üjÓ÷»qyéT?
ÄjÓ÷<ÛHä ˚ øÏ+ yê ø±s¡ýéT? Ç‹ @wü' <äTs¡à‹' |üè#·Ã´¤ ‘êyéT.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` nÁ|ü<èäÛ cÕ´+ R m~]+|üXø¯ ´£ eTT>±ì, eT‘·TŒØ+ R Hê |ü≥Dº eTTqT
>∑÷]Ã, Ä>∑eTH˚ R e#·TÃ≥j·T+<äT, øÏ+ yê Á|üj÷Ó »qyéT R @$T Á|üj÷Ó »qeTT,
ÄjÓ÷<ÛHä ˚ R j·TT<äeΔ TTq+<äT, øÏ+ yê ø±s¡ýéT R @$T Á|üj÷Ó »qeTT, Ç‹ R
nì, @wü' <äTs¡à‹' R á <äTsêàs¡T&Z TÉ , |üè#·Ã´¤ ‘êyéT R n&ÉT>∑ã&ÉT>±ø£.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üsT¡ \T #˚sT¡ ≥ ø£kÕ<Û´ä yÓTqÆ {Ïº Hê |ü≥Dº eTTq≈£î e#·TÃ≥˝À á‘·ì
n_ÛÁbÕj·Ty˚T$T? e÷ sêø£då Tü \‘√ j·TT<äeΔ TT #˚jT· T≥˝À á‘·ì ñ<˚X› ´¯ y˚T$T?
nì Ç~ j·T+‘·jT· TqT dü]>± #Ó|ü eTì á <äTsêàs¡TìZ n&ÉT>∑TeTT.
XÀ¢ˆˆ sêeDdü´ e#· ÅXó¯ Ù‘ê« Á|üV≤ü k˛Ô yêø£´ eTÁãM‘Y ˆ
düe÷X¯«dæV≤æ uÛÁÑ <ä+ ‘˚ q ;Û' ø±sê´ ‘·«j·÷ ø£ù| ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeDdü´ ` e#·' ` ÁX¯ó‘ê« ` Á|üV≤ü dü'Ô ` yêø£ýéT ` nÁãM‘Y,
düe÷X¯«dæV≤æ ` uÛÁÑ <ä+ ` ‘˚ ` q ` ;Û' ` ø±sê´ ` ‘·«j·÷ ` ø£ù| ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeDdü´ e#·' ÁX¯ó‘ê« Á|üVü≤düÔ' yêø£ýéT nÁãM‘Y, ø£ù|
düe÷X¯«dæV≤æ — ‘˚ uÛÁÑ <äyTé (ndüT)Ô . ‘·«j·÷ ;Û' q ø±sê´ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeDdü´ R sêeDTìjÓTTø£ÿ, e#·' R e÷≥qT, ÅXó¯ ‘ê« R $ì,
Á|üV≤ü dü'Ô R Á|üV≤ü düT&Ô TÉ , yêø£ýéT R yêø£éTTqT, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT, ø£ù| R z
yêqs¡T&Ü! düe÷X¯«dæV≤æ R }s¡&\ç T¢eTT, ‘˚ R ˙≈£î, uÛÁÑ <ä+ (ndüT)Ô R øπ eå T(eT>∑T>±ø£),
‘·«j·÷ R ˙#˚‘,· ;Û' R uÛj Ñ T· eTT, q ø±sê´ R #˚jT· ã&Éqø£ÿs¡˝<Ò Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDTì e÷≥\qT $q>∑H˚ eT+Á‹jÓTÆ q Á|üV≤ü düT&Ô TÉ Vü≤qTeTqT
Ç≥T¢ n&ç>¬ qT. z yêqs¡T&Ü! dæ$Ô T‘·|&ü TÉ eTT. ˙≈£î øπ eå TeTT ø£\T>∑TqT. ˙y˚$Tj·TT
uÛÑj·T|ü&Éqø£ÿs¡˝Ò<äT.
XÀ¢ˆˆ j·T~ ‘êe‘·«Ô $T+Á<˚D Áù|wæ‘√ sêeD≤\j·TyéT ˆ
‘·‘Ô· « e÷U≤´Væ≤ e÷ uÛ÷Ñ ‘Ô̊ uÛj Ñ T· + yêqs¡! yÓ÷ø£å ´ùd ˆˆ 8
(50) ` |ü+#êX¯düs¡Z 173
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` ‘êe‘Y ` ‘·«yéT ` Ç+Á<˚D ` Áù|wæ‘'· ` sêeD≤\j·TyéT
` ‘·‘Ô· «yéT ` ÄU≤´Væ≤ ` e÷ ` uÛ÷Ñ ‘Y ` ‘˚ ` uÛj Ñ T· + ` yêqs¡ ` yÓ÷ø£å ´ùd ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡! ‘·«yéT Ç+Á<˚D sêeD≤\j·T+ Áù|wæ‘'· j·T~ ‘êe‘Y
‘·‘Ô· «yéT ÄU≤´Væ≤— ‘˚ uÛjÑ T· + e÷ uÛ÷Ñ ‘Y, (ã+<Ûë‘Y) yÓ÷ø£å ´ùd.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡! R z yêqs¡T&Ü! ‘·«+ R ˙e⁄, Ç+Á<˚D R <˚y+˚ Á<äTì#˚,
sêeD≤\j·T+ R sêeDTì ìyêdüeTTqT >∑÷]Ã, Áù|wæ‘'· j·T~ R |ü+|üã&çq
yê&ÉyÓ’qjÓT&É\, ‘êe‘Y R eTT+<äT>±, ‘·‘·Ô «+ R j·T<∏ës¡úeTTqT, ÄU≤´Væ≤ R
#Ó|ü eTT, ‘˚ R ˙≈£î, uÛjÑ T· + R ;Û‹, e÷ uÛ÷Ñ ‘Y R ø£\T>∑≈î£ +&ÉT>±ø£! (ã+<Ûë‘Y R
ã+<Ûqä eTTqT+&ç,) yÓ÷ø£å ´ùd R $&ç|+æ |üã&ÉT<äTe⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs¡T&Ü! ˙e⁄ >±ì j·÷ <˚y+˚ Á<äTì#˚ e÷ sêeDuÛeÑ qeTTq≈£î
|ü+|üã&çq{Ïyº ê&Éyq’Ó jÓT&É\ Ä j·T<∏ës¡eú TTqT eTT+<äT>± düŒwüeº TT>± #Ó|Œæ y˚jT· TeTT.
˙ øπ $Tj·TTqT uÛjÑ T· eTø£ÿs¡˝<Ò Tä . y˚TeTT ˙ ã+<Ûqä eTTqT+&ç ìqTï $&ç|+æ #Ó<eä TT.
XÀ¢ˆˆ j·T~ yÓÁ’ X¯eDdü´ ‘·«+ j·TeTdü´ es¡TDdü´ #· ˆ
#ês¡s÷¡ |ü $T<ä+ ø£è‘ê« Á|ü$c˛º q' |ü⁄Ø $Te÷yéT ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` yÓÁ’ X¯eDdü´ ` ‘·«+ ` j·TeTdü´ ` es¡TDdü´ ` #· `
#ês¡s÷¡ |üyTé ` Ç<ä+ ` ø£è‘ê« ` Á|ü$wü'º ` q' ` |ü⁄ØyéT ` Çe÷yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·«+ yÓÁ’ X¯eDdü´ j·TeTdü´ es¡TDdü´ #· Ç<ä+ #ês¡s÷¡ |ü+
ø£è‘ê« q' Çe÷+ |ü⁄Ø+ Á|ü$wü'º j·T~ (‘·‘Ô· «yéT ÄU≤´Væ≤).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·«+ R ˙e⁄, yÓÁ’ X¯eDdü´ R ≈£îuÒsT¡ ì jÓTTø£ÿj·TT, j·TeTdü´ R
j·TeTTì jÓTTø£ÿj·TT, es¡TDdü´ #· R es¡TDTìjÓTTø£ÿj·TTqT, Ç<ä+ #ês¡s÷¡ |ü+ R
á <ä÷‘·s÷¡ |üeTTqT, ø£è‘ê« R eVæ≤+∫, q' R e÷jÓTTø£ÿ, Çe÷+ |ü⁄Ø+ R á
q>∑s¡eTTqT, Á|ü$wüº' j·T~ R Á|üy˚•+∫yê&ÉyÓ’qjÓT&É\, ‘·‘·Ô «yéT ÄU≤´Væ≤ R
j·T<∏ës¡eú TTqT #Ó|ü eTT.
‹\ø£eTT :` ª#ês¡s÷¡ |ü $T<ä+ ø£è‘ê«μ ` kÕe÷qéTT>± sê»ø£è‘·éTT\¬ø’ e#·TÃ
#ês¡T\T Á|ü#Ã· q¤ ïy˚weü TT\T <Û]ä +∫j˚T e‘·TsÔ T¡ >±e⁄q ˙ yêqs¡s÷¡ |üeTT ì»yÓTqÆ ~
>±<äT nì e÷ uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙e⁄ ≈£îuÒs,¡ j·TeT, es¡TDT\˝À me] >∑÷&Û#É ê]>±H√ á s¡÷|üeTTqT
<Û]ä +∫ e÷ |ü≥Dº eTTq≈£î e∫Ãq≥T¢>± ø£qã&ÉT#·THêïe⁄. Ä j·T<∏ës¡$ú wüjT· eTTqT
#Ó|ü eTT. n|ü&˚ ìqTï y˚TeTT ã+<Ûqä eTTqT+&ç $&ç|+æ #·T<äTeTT.
XÀ¢ˆˆ $wüßHí ê Áù|wæ‘√ yê|æ <ä÷‘√ $»j·Tø±+øÏDå ≤ ˆ
q Væ≤ ‘˚ yêqs¡+ ‘˚CÀ s¡÷|üe÷Á‘·+ ‘·T yêqs¡yTé ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $wüßHí ê ` Áù|wæ‘'· ` yê ` n|æ ` <ä÷‘·' ` $»j·Tø±+øÏDå ≤ `
q ` Væ≤ ` ‘˚ ` yêqs¡+ ` ‘˚»' ` s¡÷|üe÷Á‘·+ ` ‘·T ` yêqs¡yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (‘·«+) $»j·Tø±+øÏDå ≤ $wüßHí ê Áù|wæ‘'· <ä÷‘·' n|æ yê
(‘·‘Ô· «yéT ÄU≤´Væ≤) ‘˚ ‘˚»' yêqs¡+ q Væ≤— s¡÷|üe÷Á‘·+ ‘·T yêqs¡yTé .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (‘·«+ R ˙e⁄) $»j·Tø±+øÏDå ≤ R $»j·TeTTqT Ä•+#·T#·Tqï{Ï,º
$wüßHí ê R $wüßeí ⁄#˚, Áù|wæ‘'· R |ü+|üã&çq, <ä÷‘·' R <ä÷‘·e⁄, n|æ yê R
nsTTq|üŒ{ÏøìÏ (‘·‘Ô· «yéT ÄU≤´Væ≤ R j·T<∏ës¡eú TTqT #Ó|ü eTT), ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ,
‘˚»' R Á|ü‘ê|üeTT, yêqs¡+ q Væ≤ R yêqs√∫‘·eTT >±<äT, s¡÷|üe÷Á‘·+ ‘·T R
Äø±s¡eTTe÷Á‘·yT˚ , yêqs¡+ R yêqs¡d+ü ã+<Ûyä TÓ qÆ ~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $»j·TeTTqT ÄX¯|&ü TÉ #·Tqï{Ïº $wüßeí ⁄ ìqTï Ç#·Ã{ÏøÏ <ä÷‘·>±
|ü+|æqqT, Ä j·T<∏ës¡úeTTqT e÷≈£î #Ó|æŒy˚j·TTeTT. ˙ Á|ü‘ê|üeTT #·÷&É>±
yêqs¡C≤‹øÏ ‘·–q~>∑ ˝Ò<äT. ˙e⁄ dü«s¡÷|üeTTq≈£î e÷Á‘·y˚T yêqs¡C≤‹øÏ
#Ó+~qyê&Ée⁄ nì e÷≈£î nì|æ+#·T#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘«Ô· ‘·' ø£<j
ä∏ T· kÕ«<ä´ ‘·‘√ yêqs¡ yÓ÷ø£´å ùd ˆ
nqè‘·+ e<ä‘X· ÊÃ|æ <äTs¡u¢ +ÑÛ ‘·e J$‘·yTé ˆ
n<∏yä ê j·Tìï$T‘·ùÔ dÔ Á|üyX˚ À sêeD≤\j˚T ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘·Ô «‘·' ` ø£<j ä∏ T· dü« ` n<ä´ ` ‘·‘'· ` yêqs¡ ` yÓ÷ø£´å ùd `
nqè‘·+ ` e<ä‘'· ` #· ` n|æ ` <äTs¡u¢ +ÑÛ ` ‘·e ` J$‘·yTé ` n<∏yä ê `
j·Tìï$T‘·'Ô ` ‘˚ ` Á|üyX˚ '¯ ` sêeD≤\j˚T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡! n<∏yä ê sêeD≤\j˚T ‘˚ Á|üyX˚ '¯ j·Tìï$T‘·'Ô n<ä´
‘·‘·Ô «‘·' ø£<∏äj·Tdü«— ‘·‘·' yÓ÷ø£å ´ùd— nqè‘·+ e<ä‘·' ‘·e J$‘·yéT n|æ
<äTs¡¢uÛÑ+ (uÛÑy˚‘Y).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡! R z yêqs¡T&Ü! n<∏yä ê R n≥T¢>±ì#√, sêeD≤\j˚T R
(50) ` |ü+#êX¯düs¡Z 175
sêeDuÛeÑ qeTTq+<äT, ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, Á|üyX˚ '¯ R Á|üyX˚ e¯ TT, n<ä´ R H˚&TÉ , j·Tìï$T‘·'Ô
R @j·TT<˚X› ´¯ eTT#˚‘H· √, ‘·‘«Ô· ‘·' R j·T<∏ës¡eú TT>∑, ø£<j
ä∏ T· dü« R #Ó|ü eTT, ‘·‘'· R
n+<äTe\q, yÓ÷ø£å ´ùd R $&ç|+æ |üã&ÉT<äTe⁄. nqè‘·+ R ndü‘´· eTTqT, e<ä‘'· R
|ü\T≈£î#·Tqï, ‘·e R ˙≈£î, J$‘·yTé n|æ R ÁbÕDeTT>∑÷&É, <äTs¡u¢ +ÑÛ uÛyÑ ‘˚ Y R
<äTs¡¢uÛÑeT>∑TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs¡T&Ü! yÓTT<ä≥ ˙ M sêeDuÛeÑ qeTTqT Á|üy•˚ +#·T≥˝À ˙
j·TT<˚X› ´¯ y˚TyÓ÷ j·T<ës¡eú TT>∑ #Ó|Œæ y˚jT· TeTT. n≥T¢ #Ó|Œæ q#√ ìqTï $&ç|+æ #Ó<eä TT.
n≥T¢>±ø£ ˙e⁄ ndü‘´· eTTqT |ü*ÿq jÓT&É\ ˙ ÁbÕDeTT ì\T#·T≥ <äTs¡u¢ eÑÛ T>∑TqT
düTe÷!
XÀ¢ˆˆ @e eTTø√Ô Vü≤]es¡ dü<Ô ë∏ s¡ø√å >∑DXÒ «¯ s¡yTé ˆ
nÁãMHêïdæà X¯Áø£d´ü j·TeTdü´ es¡TDdü´ yê ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` ñø£'Ô ` Vü≤]es¡' ` ‘·<ë ` s¡ø√å >∑DXÒ «¯ s¡yTé ` nÁãM‘Y
` q ` ndæà ` X¯Áø£d´ü ` j·TeTdü´ ` es¡TDdü´ ` yê ˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` @eyéT ñø£'Ô Vü≤]es¡' ` ‘·<ë s¡ø√å >∑DXÒ «¯ s¡yTé nÁãM‘Y `
(nVü≤+) X¯Áø£d´ü j·TeTdü´ es¡TDdü´ yê (<ä÷‘·') q ndæà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @eyéT R áØ‹>±, ñø£'Ô R |ü\Tø£ã&çq{Ï,º Vü≤]es¡' R yêqs¡
ÅXw‚ ßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT, ‘·<ë R n|ü&ÉT, s¡ø√å >∑DXÒ «¯ s¡yTé R sêø£då #ü Á· ø£e]Ôì >∑÷]Ã,
nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT, nVü≤+ R H˚qT, X¯Áø£d´ü R <˚y+˚ Á<äTìjÓTTø£ÿ>±ì, j·TeTdü´ R
j·TeTTìjÓTTø£ÿ>±ì, es¡TDdü´ R es¡TDTìjÓTTø£ÿ>±ì (<ä÷‘·' R <ä÷‘·qT), ndæà
R ø±qT.
‹\ø£eTT :` ªª@e+ ñø£'Ô s¡ø√å >∑DXÒ «¯ s¡yTé nÁãM‘Yμμ Ç+‘·ei≈£îqT ‘·qqT nìï
Á|üXï¯ \T y˚dqæ ~ Á|üV≤ü düT&Ô j
˚ TÆÓ qqT Vü≤qTeT n‘·ìì ˝…øÿ£ #˚jT· T≥ e÷ì sêø£då sü êEH˚
#·÷#·T#·T n‘·ìøπ »yêãT #Ó|ü ≥ ø±s¡+_Û+#ÓqT nì Á>∑V≤æ +#·e˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Á|üV≤ü düT&Ô TÉ ‘·qì≥T¢ Á|ü•ï+|ü>± Vü≤qTeT sêø£då sü êEqT >±+∫
n‘·ì‘√ Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT:` H˚qT <˚y+˚ Á<äTq≈£î>±ì, j·TeTTq≈£î>±ì, es¡TDTq≈£î>±ì
dü+ã+~Û+∫q <ä÷‘·qT ø±qT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ <Ûqä <˚q q y˚T düK´+ $wüßHí ê Hêdæà #√~‘·' ˆ
C≤‹πse eTeT ‘˚«cÕ yêqs√ -Vü≤ $T Vü‰>∑‘'· ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <Ûqä <˚q ` q ` y˚T ` düK´+ ` $wüßHí ê ` q ` ndæà ` #√~‘·'
` C≤‹' ` @e ` eTeT ` ‘·T ` @cÕ ` yêqs¡' ` nVü≤+ ` ÇVü≤ ` Ä>∑‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <Ûqä <˚q y˚T düK´+ q (ndæ)Ô — $wüßHí ê #√~‘·' q (ndæà)— @cÕ
‘·T eTeT C≤‹' @e, ÇVü≤ Ä>∑‘'· nVü≤+ yêqs¡'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <Ûqä <˚q R ≈£îuÒsT¡ ì‘√, y˚T R Hê≈£î, düK´+ R yÓTÁÆ ‹, q ndæÔ R
˝Ò<Tä , $wüßHí ê R $wüßeí ⁄#˚, #√~‘·' R Áù|sπ |æ+|üã&çqyê&ÉqT, q (ndæà) R ø±qT,
@cÕ ‘·T R á yêqs¡s÷¡ |üeTT, eTeTT R Hê≈£î, C≤‹' @e R »qàdæ<yΔä TÓ qÆ <˚,
ÇVü≤ R Ç≥≈£î, Ä>∑‘'· R e∫Ãq{Ï,º nVü≤+ R H˚qT, yêqs¡' R yêqs¡T&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ≈£îuÒsT¡ ì‘√ Hêπø$Tj·TTqT ùdïVü≤eTT ˝Ò<Tä . qqTï $wüßyí $˚ Tj·TT
Áù|πs|æ+∫ Ç≥≈£î |ü+|ü˝Ò<äT. á Hê s¡÷|üeTT Hê≈£î düVü≤»yÓTÆq<˚. Ç#·Ã{ÏøÏ
e∫Ãq H˚qT ì»eTT>∑ yêqs¡T&ÉH.˚
XÀ¢ˆˆ <äsÙ¡ H˚ sêø£ùå d+Á<äd´ü <äTs¡u¢ ÒÛ ‘· ~<ä+ eTj·÷ ˆ
eq+ sêø£då sü ê»dü´ <äsÙ¡ Hêπsú $Hê•‘·yTé ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äsÙ¡ H˚ ` sêø£ùå d+Á<äd´ü ` <äTs¡u¢ ÒÛ ` ‘·‘Y ` Ç<ä+ ` eTj·÷ `
eq+ ` sêø£då sü ê»dü´ ` <äsÙ¡ Hêπsú ` $Hê•‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` sêø£ùå d+Á<äd´ü <äsÙ¡ H˚ <äTs¡u¢ ÒÛ (dü‹) eTj·÷ sêø£då sü ê»dü´ <äsÙ¡ HêπsΔ
Ç<ä+ ‘·‘Y eq+ $Hê•‘·yTé .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£ùå d+Á<äd´ü R sêø£då sü êEjÓTTø£ÿ, <äsÙ¡ H˚ R <äsÙ¡ qeTT, <äTs¡u¢ ÒÛ
(dü‹) R <äTs¡u¢ eÑÛ TT ø±>±, eTj·÷ R Hê#˚‘,· sêø£då sü ê»dü´ R sêø£kå Õ~Û|‹ü jÓTTø£ÿ,
<äsÙ¡ Hêπsú R <äsÙ¡ qeTT ì$T‘·eÔ TT, Ç<ä+ ‘·‘Y eq+ R á j·÷ eqeTT, $Hê•‘·yTé
R bÕ&ÉT #˚jT· ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£då Áü |üuTÑÛ yÓq’ ˙ <äsÙ¡ qeTT y˚i=ø£ Ø‹>± Hê≈£î ø±C≤\<äT >∑qTø£
˙ <äsÙ¡ qeTTqT >∑TiÏ+∫j˚T ˙≈£î $TøÏÿ* Á|æjT· yÓTqÆ {Ïº nXÀø£eqeTTqT <Û«ä +düeTT
#˚dæ‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· ùdÔ sêø£kå Õ' ÁbÕbÕÔ ã*H√ j·TT<äøΔ ±+øÏDå ' ˆ
s¡øDå£ ≤s¡+ú ‘·T <˚V≤ü dü´ Á|ü‹j·TT<ëΔ eTj·÷ s¡DÒ ˆˆ 15
(50) ` |ü+#êX¯düs¡Z 177
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘˚ ` sêø£kå Õ' ` ÁbÕbÕÔ' ` ã*q' ` j·TT<äøΔ ±+øÏDå ' `
s¡øDå£ ≤s¡+ú ` ‘·T ` <˚V≤ü dü´ ` Á|ü‹j·TT<ëΔ' ` eTj·÷ ` s¡DÒ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· j·TT<äøΔ ±+øÏDå ', ã*q', ‘˚ sêø£kå Õ' ÁbÕbÕÔ'. <˚V≤ü dü´
s¡øD å£ ≤s¡+ú ‘·T s¡DÒ eTj·÷ (‘˚) Á|ü‹j·TT<ëΔ'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTàf, ã*q' R ã\e+‘·T˝…’q, sêø£åkÕ' R
sêø£ådüT\T, j·TT<äΔø±+øÏåD' R j·TT<äΔeTTqT ø√s¡T#·Tqïyê¬s’, ÁbÕbÕÔ' R e∫Ã].
<˚V≤ü dü´ R X¯Øs¡eTTjÓTTø£ÿ, s¡øD å£ ≤s¡+ú ‘·T R s¡øD
å£ eTTø=i≈£î e÷Á‘·yT˚ , eTj·÷ R
Hê#˚‘,· s¡DÒ R j·TT<äeΔ TTq+<äT, ‘˚ R Ä s¡øÿ£ düT\T, Á|ü‹j·TT<ëΔ' R m~]+|üã&ç].
dü÷#·q :` ªªs¡øDå£ ≤s¡+ú ‘·T <˚V≤ü dü´μμ ` Hê ÁbÕDeTT\≈£î Vü‰ì ø£*–+#·T≥ M¬se]øÏì
X¯ø´£ eTT >±<äT. Hê ø±j·TeTT e÷Á‘· y˚T\ >±j·TeTT H=+<äe˝…qT? nì Hê MT~øÏ
e∫Ãq yê]ì Vü≤‘·e÷]ÃHêqì Vü≤qTeT uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT ˙ <äsÙ¡ qeTT ø√s¡T#·T+&É>± u˝≤&ÛTÉ ´˝…q’ sêø£då Tü \T Hê‘√
j·TT<äeΔ TT #˚jT· >√s¡T#·T Hê MT~øÏ e∫Ã]. n‘·iÔ Ï H˚qT Hê X¯Øs¡sø¡ D å£ eTTø=i≈£î
e÷Á‘·yT˚ yê] m<äT≥ ì*∫ b˛sê&ç‹ì.
XÀ¢ˆˆ nÅdüÔbÕXË’s¡ï X¯ø√´-Vü≤+ ã<äT+Δ <˚yêdüTs¬ ’ s¡|æ ˆ
|æ‘êeTVü‰<˚e es√ eTe÷ ù|ć˛-uÛTÑ ´bÕ>∑‘'· ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nÅdbÔü ÕXË'’ ` q ` X¯ø´£ ' ` nVü≤+ ` ã<äT+Δ ` <˚yêdüTs¬ '’ ` n|æ,
|æ‘êeTVü‰‘Y ` @e ` es¡' ` eTeT ` n|æ ` @wü' ` nuÛTÑ ´bÕ>∑‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤yéT nÅdbÔü ÕXË'’ ã<äT+Δ <˚yêdüTs¬ '’ n|æ q X¯ø´£ '. eTeT n|æ
@wü es¡' |æ‘êeTVü‰‘Y @e nuÛTÑ ´bÕ>∑‘'· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R H˚qT, nÅdbÔü ÕXË'’ R nÅdeÔü TT\#˚‘q· T bÕX¯eTT\ #˚‘q· T,
ã<äT+Δ R ã+~Û+#·T≥≈£î, <˚yêdüTs¬ '’ n|æ R <˚e‘·\#˚‘q· T <ëqe⁄\#˚‘q· T >∑÷&É,
q X¯ø´£ ' R kÕ<Û´ä yÓTqÆ yê&ÉqT >±qT, |æ‘êeTVü‰‘Y @e R ÁãVü≤à<˚e⁄ì qT+&çjT˚ ,
@wü' es¡' R á es¡eTT, eTeT n|æ R Hê≈£î≈£L&É, nuÛTÑ ´bÕ>∑‘'· R ÁbÕ|æ+Ô ∫q~.
$X‚cÕs¡úeTT\T ` yêÚ≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T
‹\ø£eTT :` ªªnÅdbÔü ÕXË'’ μμ R ÁãVü‰àÅdeÔü TT ei≈£îqT>∑\ düeTkÕÔÅdeÔü TT\#˚‘q· T nìj·TT,
j·TeTbÕX¯eTTei≈£î>∑\ düeTdüÔbÕX¯eTT\#˚‘·qT nìj·TT, ªª<˚yêdüT¬s’' n|æμμ `
<˚e‘·\TqT <ëqe⁄\TqT ø£\dæ j·TT<äeΔ TT #˚dqæ |üŒ{ÏøìÏ nìj·TT, ªªeTe÷|æ @wü
es¡'μμ ` n<äT“¤‘y· TÓ qÆ es¡eTT\T ˙πø>±ø£ Hê≈£îqT ÁãVü≤àe\q \_Û+∫q$düTe÷
nìj·TTqT Vü≤qTeT ‘Ó\T|ü⁄#·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` @ j·TÅdeÔü TT>±ì @ bÕX¯eTT>±ì Á|üj÷Ó –+|üìeTTà. <˚e‘·\TqT
<ëqe⁄\TqT ø£\dæ e∫ÃqqT sêìeTTà, mqï{ÏøÏì qqTï ã+~Û+|üC≤\s¡T.
ÁãVü≤à<˚e⁄ì j·TqTÁ>∑Vü≤eTT#˚ Hê≈£î >∑÷&É ì{Ïº n<äT“¤‘·yÓTÆq es¡eTT\T
ÁbÕ|æ+Ô ∫j·TTqï$ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ sêC≤q+ Á<äwßü øº ±y˚Tq eT j·÷ÅdÔü eTqTe]Ô‘y· Té ˆ
$eTTø√Ô Vü≤´Vü≤ eTÅùdDÔ sêø£ôå d’ düÔ «_Û|&” ‘ç '· ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêC≤q+ ` Á<äwßü øº ±y˚Tq ` eTj·÷ ` nÅdyÔü Té ` nqTe]Ô‘y· Té ,
$eTTø£'Ô ` Væ≤ ` nVü≤yéT ` nÅùdD Ô ` sêø£ôå d'’ ` ‘·T ` n_Û|&” ‘ç '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêC≤q+ Á<äwßü øº ±y˚Tq eTj·÷ nÅdyÔü Té nqTe]Ô‘y· Té . sêø£ôå d'’
n_Û|&” ‘ç '· ‘·T nVü≤yéT nÅùdD Ô $eTTø£'Ô .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêC≤q+ R sêø£då sü êEqT, Á<äwßü øº ±y˚Tq R #·÷&É>√]q{Ï,º eTj·÷
R Hê#˚‘,· nÅdyÔü Té R ÁãVü‰àÅdeÔü TT, nqTe]Ô‘y· Té R >ös¡$+|üã&çq~. sêø£ôå d'’ R
s¡øÿ£ düT\#˚, n_Û|&” ‘ç '· ‘·T R ‹]– ã+~Û+|üã&É>H∑ ,˚ nÅùdD Ô R Ä ÁãVü‰àÅdeÔü TT#˚,
$eTTø£'Ô ndæà R $&ÉTeã&çq yê&ÉH‹’Ó ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£då Áü |üuTÑÛ yÓq’ ìqTï #·÷#·T≥ø=iπø H˚qT ÁãVü‰àÅdeÔü TTq≈£î eX¯ó
&É H Ó ’ j· T T+{Ï ì ø±ì á sêø£ å d ü T \T ‹]– qqTï ã+~Û + #· T ≥#˚ H˚ H ê
j·TÅdãÔü +<Ûeä TTqT+&ç $&ç∫ y˚jT· ã&ç‹ì.
XÀ¢ˆˆ øπ q∫ Á<ë»ø±πs´D dü+ÁbÕb˛Ô-dæà ‘·yê+‹ø£yTé ˆ
<ä÷‘√-Vü≤ $T‹ $CÒj„ ÷Ó sê|òTü e kÕ´$T‘Í»dü' ˆˆ 18
XÀ¢ˆˆ ÁX¯Sj·T‘ê+ #ê|æ e#·q+ eTeT |ü<´ä∏ $T<ä+ Á|üuÀÛ ˆˆ 19
ª Á|üVü≤düÔÁ|üXÀïμμ HêeT
|ü+#êX¯dü‡s¡Z'.
(50) ` |ü+#êX¯düs¡Z 179
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` πøq ` ∫‘Y ` sê»ø±πs´D ` dü+ÁbÕ|üÔ' ` ndæà ` ‘·e `
n+‹ø£yTé , <ä÷‘·' ` nVü≤yéT ` Ç‹ ` $CÒj „ T· ' ` sê|òTü edü´ ` n$T‘Í»dü' `
ÁX¯Sj·T‘ê+ ` #· ` n|æ ` e#·q+ ` eTeT ` |ü<´ä∏ yéT ` Ç<ä+ ` Á|üuÀÛ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` øπ q∫‘Y sê»ø±πs´D ‘·e n+‹ø£+ dü+ÁbÕ|ü'Ô ndæà, nVü≤yéT
n$T‘Í»dü' sê|òTü edü´ <ä÷‘·', Ç‹ $CÒj „ T· '. Á|üuÀÛ ! |ü<´ä∏ + Ç<ä+ eTeT e#·q+
#· n|æ ÁX¯Sj·T‘êyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` øπ q∫‘Y R ˇø±H=ø£, sê»ø±πs´D R sê»ø±s¡éTT#˚, ‘·e R
˙jÓTTø£ÿ, n+‹ø£+ R düMT|üeTTqT, dü+ÁbÕ|ü'Ô R #˚]qyê&ÉqT, ndæà R n>∑T#·THêïqT.
nVü≤+ R H˚qT, n$T‘Í»dü' R n|ü]$T‘·yTÓ qÆ Á|ü‘ê|üeTT >∑*qZ {Ï,º sê|òTü edü´ R
lsêeTTìjÓTTø£ÿ, <ä÷‘·' R <ä÷‘·qT, Ç‹ R nì, $CÒj „ T· ' R ‘Ó*j·T<ä–q yê&ÉqT,
Á|üuÀÛ R sêC≤! |ü<´ä∏ + R Væ≤‘·yTÓ qÆ {Ï,º Ç<ä+ R á, eTeT R HêjÓTTø£ÿ, e#·q+ R
e÷≥, ÁX¯Sj·T‘ê+ R $qã&ÉT>±ø£!
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç|ü&ÉT H˚qT ˙ ø£&≈É î£ e∫Ãq~ ˇø±H=ø£ sê»ø±s¡éTT >∑TiÏ+∫
düTe÷! H˚qT eTVü‰|üsêÁø£eTdü+|üqTï&Óq’ lsêeTTì ø£&qÉ T+&ç e∫Ãq <ä÷‘·qì
‘Ó*dæø=qTeTT. sêC≤, ˙ y˚T\T>√] H˚qT #Ó|ü #·Tqï e÷≥qT ÁX¯<>Δä ± Ä\øÏ+|ü⁄eTT.
ªªÁ|üV≤ü düÔ Á|üXï¯ eTTμμ nqT
@ã~j·Tedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
@ø£|ü+#êX¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·+ düMTø£å ´ eTVü‰dü‘Ô· «+ dü‘Ô· «yêHé Vü≤]dü‘eÔ· T' ˆ
yêø£´ eTs¡eú <äe´Á>∑dÔü eTTyê#· <äXÊqqyéT ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` düMTø£å ´ ` eTVü‰dü‘Ô· «+ ` dü‘Ô· «yêHé ` Vü≤]dü‘eÔ· T' `
yêø£ýéT ` ns¡eú ‘Y ` ne´Á>∑' ` ‘·yTé ` ñyê#· ` <äXÊqqyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü‘Ô· «yêHé Vü≤]dü‘eÔ· T', eTVü‰dü‘·Ô «+ ‘·+ düMTø£å ´ ne´Á>∑'
‘·+ <äXÊqqyéT ns¡eú ‘Y yêø£ýéT ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü‘·Ô «yêHé R ã\XÊ*jÓÆTq, Vü≤]dü‘·ÔeT' R yêqs¡ÁX‚wüß˜&É>∑T
Vü≤qTeT, eTVü‰dü‘·Ô «+ R eTVü‰u˝≤&ÛÉT´&Ó’q, ‘·+ R Ä sêeDTì, düMTø£å ´ R
#·÷∫, ne´Á>∑' R ‘=Á≥TbÕ≥T ˝Òìyê&Ó,’ ‘·+ <äXÊqq+ R Ä <äXÁ¯ ê⁄ì>∑÷]Ã,
ns¡eú ‘Y R ns¡j ú T· Tø£yÔ TÓ qÆ {Ï,º yêø£´+ R yêø£éTTqT, ñyê#· R |ü*ø¬ qT.
‹\ø£eTT :` ªªns¡ ú e ‘Y yêø£ ´ +μμ ` á sêeDT&É T Hê´j· ÷ qTkÕ]jÓ Æ T
kÕyÓ÷bÕj·TeTTq≈£î ‘·–j·TT+&ÉTyê &É>T∑ H√ ø±<√ j·Tì ‘Ó*dæø=qT≥¬ø’ düTÁêdü+<˚X¯
yê´»eTTq kÕ_ÛÁbÕj·TeTT˝…q’ e#·qeTT\qT Vü≤qTeT |ü\T≈£î#·THêï&Éì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n$T‘·ã\XÊ*jÓTÆ q Vü≤qTeT eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ sêeDTì #·÷∫
m{Ïº ‘=Á≥TbÕ≥TqT ˝Òìyê&Ó’ ‘·q <Í‘·´ø£è‘·´Á|üj÷Ó »qeTTq≈£î nqT≈£L\eTT˝…q’
e#·qeTT\qT sêeDTì >∑÷]Ã Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ nVü≤+ düTÁêdü+<˚XÊ ~Vü≤ ÁbÕ|üÔ düÔ yê\j·TyéT ˆ
sêø£ùå d+Á<ä Vü≤ØX¯ kÕÔ «+ ÁuÛ≤‘ê ≈£îX¯\ eTÁãM‘Y ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤+ ` düTÁêdü+<˚XÊ‘Y ` ÇVü≤ ` ÁbÕ|ü'Ô ` ‘·e ` Ä\j·TyéT
` sêø£ùå d+Á<ä ` Vü≤ØX¯' ` ‘ê«+ ` ÁuÛ≤‘ê ` ≈£îX¯\yéT ` nÁãM‘Y ˆˆ
(51) ` @ø£|ü+#êX¯düs¡Z 181
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£ùå d+Á<ä! nVü≤+ düTÁêdü+<˚XÊ‘Y ÇVü≤ ‘·e Ä\j·T+ ÁbÕ|ü'Ô .
ÁuÛ≤‘ê Vü≤ØX¯' ‘ê«+ ≈£îX¯\yéT nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£ùå d+Á<ä! R z sêø£då sü êC≤!, nVü≤+ R H˚qT, düTÁêdü+<˚XÊ‘Y
R düTÁê⁄ì dü+<˚Xe¯ TTe\q, ÇVü≤ R Ç#·Ã≥, ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, Ä\j·T+ R
ìyêdüeTTqT, ÁbÕ|ü'Ô R #˚]qyê&ÉqT. ÁuÛ≤‘ê R k˛<äsT¡ &Óq’ düTÁê⁄&ÉT, ‘ê«+ R
ìqTï, ≈£îX¯\yéT nÁãM‘Y R øπ eå TeTT q&ç>¬ qT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` düTÁêdü+<˚XÊ‘Y ` Vü≤qTeT #Ó|Œü uÀe⁄ $wüjT· eTT düTÁê⁄
&Ü |ü<‹Δä ˝À |üPs¡«eTT #Ó|Œü ≈£îqïqT á dü+<äs“¡ e¤ TTq #Ó|Œü uÀe⁄q~ j·T+‘·jT· TqT
‘·q j·T»e÷ìøÏ nqT≈£L\yÓTqÆ <ä>T∑ qHÓ&ç uÛ≤eeTT‘√ düTÁê dü+<˚Xe¯ TTqT
‘Ó\T|ü⁄#·THêï qqT#·T Vü≤qTeT n≥T¢ #Óô|ŒqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sêø£ùå dX¯«sê! H˚qT e÷ Á|üuTÑÛ yÓq’ düTÁê⁄ì dü+<˚Xe¯ TTqT >=ì ˙
ìyêdüeTTq≈£î e∫Ãj·TTHêïqT. ˙≈£î k˛<äs¡ÁbÕj·TT&Ó’q e÷ yêqs¡sêE ìqTï
≈£îX¯\ eT&ç–Hê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ ÁuÛ≤‘·T X¯Ù èDT düe÷<˚X+¯ düTÁêdü´ eTVü‰‘·àq' ˆ
<Ûsä êàs√ú|Vü ≤æ ‘·+ yêø£´ $TVü≤ #êeTTÁ‘· #· ø£eå TyéT ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁuÛ≤‘·T' ` X¯èDT ` düe÷<˚X+¯ ` düTÁêdü´ ` eTVü‰‘·àq' `
<Ûsä êàsú√|üV≤æ ‘·+ ` yêø£ýéT ` ÇVü≤ ` #· ` neTTÁ‘· ` #· ` ø£eå TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘·àq' ÁuÛ≤‘·T' düTÁêdü´ düe÷<˚X¯+ <Ûäsêàsú√|üVæ≤‘·+
ÇVü≤ #· neTTÁ‘· ø£eå T+ yêø£´+ X¯èDT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘·àq' R eTVü≤˙j·TT&Óq’ , ÁuÛ≤‘·T' R k˛<äsT¡ &É>T∑ , düTÁêdü´
R düTÁê⁄ìjÓTTø£ÿ, düe÷<˚X¯+ R dü+<˚X¯s¡÷|üyÓTÆq, <Ûäsêàs√ú|üVæ≤‘·+ R
<Ûsä à¡ eTT‘√&ÉqT, ns¡eú TT‘√&ÉqT ≈£L&çq{Ï~º j·TTqT, ÇVü≤ #· R á ˝Àø£eTTqqT,
neTTÁ‘· #· R ô|’˝Àø£eTTqqT, ø£åeT+ R düeTs¡úyÓTÆq{Ïº~j·TT q>∑T, yêø£´+ R
yêø£éTTqT, X¯èDT R Ä\øÏ+|ü⁄eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰‘·Tà&É>∑T ˙ k˛<äs¡T&Ó’q düTÁê⁄&ÉT <Ûäs¡àj·TTø£ÔeTT>∑qT
ns¡j ú T· Tø£eÔ TT>∑qT á ˝Àø£eTTqqT ô|˝’ Àø£eTTqqT ˙≈£î ÁX‚jT· düT‡qT >∑÷s¡TÃ $<Ûeä TT>±
‘Ó*|æq á dü+<˚X¯ e#·qeTT\qT ÁX¯<>Δä ± Ä\øÏ+|ü⁄eTT.
dü÷#·q :` (sêeDT&ÉTqT yê*j·TTqT ÁuÛ≤‘·èuÛ≤eeTT >∑\yês¡yÓTÆ j·TT+<äeTì
dü+~Û #˚døæ =ì]).
XÀ¢ˆˆ sêC≤ <äXs¯ <¡ √∏ HêeT s¡<≈ä∏ î£ +»s¡yêõe÷Hé ˆ
|æ‘e˚ ã+<ÛTä s√¢ød£ ´ü düTsπ X¯«s¡deü T<äT´‹' ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêC≤ ` <äXs¯ <¡ 'ä∏ ` HêeT ` s¡<≈ä∏ î£ +»s¡yêõe÷Hé, |æ‘ê ` Çe
` ã+<ÛTä ' ` ˝Àø£d´ü ` düTsπ X¯«s¡deü T<äT´‹' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡<∏ä≈£î+»s¡yêõe÷Hé, ˝Àø£dü´ |æ‘ê Çe ã+<ÛäT',
düTsπ X¯«s¡deü T<äT´‹' <äXs¯ <¡ 'ä∏ HêeT sêC≤ (Äd”‘)Y .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡<≈ä∏ î£ +»s¡yêõe÷Hé R ÅXw‚ eü̃ TT˝…q’ s¡<eä∏ TT\TqT @qT>∑T\TqT
>∑Ti¿eTT\TqT düeTè~Δ>∑ ø£*–q{Ïyº ê&ÉTqT, ˝Àø£d´ü R ˝Àø£eTTq≈£î, |æ‘ê Çe R
‘·+Á&çe˝…, ã+<ÛTä ' R ã+<ÛTä yÓq’ yê&ÉTqT, düTsπ X¯«s¡deü T<äT´‹' R <˚y+˚ Á<äTì‘√
düe÷qyÓTÆq ‘˚»düT‡>∑\yê&ÉTq>∑T, <äX¯s¡<∏ä' HêeT R <äX¯s¡<∏äT&ÉqT Á|üdæ<äTΔ&Ó’q,
sêC≤ R sêE, Äd”‘Y R ñ+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ndü+U≤´ø£eTT˝…q’ sê»yÓu’ eÑÛ ∫Vü≤ïeTT\>∑T y˚T\TC≤‹ >∑Ti¿eTT\T
@qT>∑T\T s¡<eä∏ TT\T ø£*–qyê&ÉTqT, Á|ü»\ HÓ\s¢ q¡ T ø£qï‘·+Á&çe˝… |ü]bÕ*+∫q
yê&ÉTqT, <˚y+˚ Á<ä‘T· \ýÓTqÆ ‘˚»düT‡ >∑\yê&ÉTqT n>∑T <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉqT »>∑~«U≤´‘·T&Óq’
sêE+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ CÒ´wü̃ düÔdü´ eTVü‰u≤VüQ' |ü⁄Á‘·' Á|æj·Tø£s¡' Á|üuÛÑT' ˆ
|æ‘T· ]ï<˚XÊ ìïÁcÕÿ+‘·' Á|ü$c˛º <ä+&Éø±eqyéT ˆˆ 5
XÀ¢ˆˆ \ø£ÎDÒq düV≤ü ÁuÛ≤Á‘ê d”‘j
· ÷· #ê|æ uÛ≤s¡´j·÷ ˆ
sêyÓ÷ HêeT eTVü‰‘˚C≤ <Ûsä à¡ ´+ |ü+<∏ëq e÷Á•‘·' ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` CÒ´wü̃' ` ‘·d´ü ` eTVü‰u≤VüQ' ` |ü⁄Á‘·' ` Á|æjT· ø£s'¡ ` Á|üuTÑÛ ' `
|æ‘T· ' ` ì<˚XÊ‘Y ` ìÁcÕÿ+‘·' ` Á|ü$wü'º ` <ä+&Éø±eqyéT ` \ø£ÎDÒq ` düV≤ü `
ÁuÛ≤Á‘ê ` d”‘j · ÷· ` #· ` n|æ ` uÛ≤s¡´j·÷ ` sêeT' ` HêeT ` eTVü‰‘˚C≤' `
<Ûsä à¡ ´+ ` |ü+<∏ëqyéT ` ÄÁ•‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰u≤VüQ' Á|æj·Tø£s¡' Á|üuÛÑT' ‘·dü´ CÒ´wü˜' |ü⁄Á‘·' sêyÓ÷
HêeT eTVü‰‘˚C≤' |æ‘T· ' ì<˚XÊ‘Y ìÁcÕÿ+‘·' ÁuÛ≤Á‘ê \ø£ÎDÒq, uÛ≤s¡´j·÷ d”‘j · ÷·
#· n|æ düV≤ü <Ûsä à¡ ´+ |ü+<∏ëqyéT ÄÁ•‘·' <ä+&Éø±eq+ Á|ü$wü'º .
(51) ` @ø£|ü+#êX¯düs¡Z 183
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰u≤VüQ' R eTVü‰Ms¡T&ÉTqT, Á|æj·Tø£s¡' R Á|æj·TeTTqT
>∑÷s¡TÃyê&ÉTqT, Á|üuÛÑT' R kÕeTs¡úé+‘·T&ÉTq>∑T, ‘·dü´ R Ä <äX¯s¡<∏äTìjÓTTø£ÿ,
CÒ´wü̃' |ü⁄Á‘·' R ô|<ä≈› î£ e÷s¡T&ÉT, sêyÓ÷ HêeT R sêeTT&ÉqT Á|üd<æ Tä &Δ q’Ó , eTVü‰‘˚C≤'
R >=|üŒ ‘˚»XÊÙ*, |æ‘T· ' R ‘·+Á&çjTÓ Tø£ÿ, ì<˚XÊ‘Y R Ä»„e\q, ìÅcÕÿ+‘·' R
Ç\T¢ yÓ&*É qyê&Ó,’ ÁuÛ≤Á‘ê R k˛<äsT¡ &Óq’ , \ø£ÎDÒq R \ø£ÎDTì‘√&ÉqT, uÛ≤s¡´j·÷
R <Ûsä à¡ |ü‹ïjÓTÆ q, d”‘j · ÷· #· n|æ R d”‘‘· √&ÉqT >∑÷&É, düV≤ü R ≈£L&ç, <Ûsä à¡ ´+ R
<Ûäs¡àdüeTà‘·yÓTÆq{Ïº, |ü+<∏ëq+ R e÷s¡ZeTTqT, ÄÁ•‘·' R ÄÁX¯sTT+∫qyê&Ó’,
<ä+&Éø±eq+ R <ä+&Éø±s¡DéTTqT, Á|ü$wü'º R Á|üy•˚ +∫qyê&ÉjTÓ ´qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&ÉTqT, ˝Àø£eTTq≈£î Væ≤‘·eTTqT >∑÷s¡TÃyê&ÉTqT,
düs«¡ düeTs¡Tú &ÉTqT n>∑T Ä <äXs¯ <¡ Tä∏ ì ô|<ä≈› î£ e÷s¡T&ÉT lsêeTT &ÉqT düT$U≤´‘·
eTVü‰|ü⁄s¡Twüß&ÉT ‘·eTTà&Óq’ \ø£ÎDTì‘√&ÉqT nsêΔ+–jÓTÆ q d”‘‘· √&ÉqT >∑÷&ç ‘·+Á&ç
Ä»„qT •s¡kÕeVæ≤+∫ njÓ÷<Û´ä qT M&ç <ä+&Éø±s¡DéTTqT Á|üy•˚ +#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü uÛ≤sê´ eH˚ qcÕº d”‘ê |ü‹ eTqTÁe‘ê ˆ
yÓ<’ V˚ ≤ü dü´ düT‘ê sêCÀ„ »qø£d´ü eTVü‰‘·àq' ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` uÛ≤sê´ ` eH˚ ` qcÕº ` d”‘ê ` |ü‹yéT ` nqTÁe‘ê `
yÓ<’ V˚ ≤ü dü´ ` düT‘ê ` sê»„' ` »qø£d´ü ` eTVü‰‘·àq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ<’ V˚ ≤ü dü´ sê»„' eTVü‰‘·àq' »qø£d´ü düT‘ê |ü‹yéT nqTÁe‘ê
‘·d´ü uÛ≤sê´ d”‘ê eH˚ qcÕº.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` yÓ<’ V˚ ≤ü dü´ sê»„' R $<˚V‰ü ~Û|‹ü jÓTÆ q{Ï,º eTVü‰‘·àq' R eTVü‰‘·Tà&Óq’ ,
»qø£d´ü R »q≈£îì jÓTTø£ÿ, düT‘ê R |ü⁄Á‹ø£jT· TqT, |ü‹yéT nqTÁe‘ê R uÛsÑ Ô¡
qqTdü]+∫ j·TT+&ÉTq~j·TTqT n>∑T, ‘·d´ü uÛ≤sê´ R Ä lsêeTTìuÛ≤s¡´jÓTÆ q,
d”‘ê R C≤qø°<$˚ , eH˚ R ns¡DéTTq+<äT, qcÕº R n<äèX¯ýÓTqÆ ~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $<˚V≤ü <˚XÊ~Û|‹ü j·T>∑T »qø£eTVü‰sêE |ü⁄Á‹ø£, sêeTTì uÛ≤s¡´,
eTVü‰|ü‹Áe‘· j·T>∑T d”‘ê<˚$ <ä+&Éø±s¡DéTTq+<ä* »qkúÕqeTTq uÛÑs¡Ô‘√
edæ+#·T#·T+&É>± <Óe’ eX¯eTTq ÄyÓT n<äèX¯ó´sê˝…q’ ~.
XÀ¢ˆˆ dü e÷s¡eZ ÷D kÕÔ+ <˚M+ sê»|ü⁄Á‘· dü‡Vü‰qT»' ˆ
ãTTX¯éT÷ø£ eTqTÁbÕ|üÔ düT‡Á^y˚D düe÷>∑‘'· ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` e÷s¡eZ ÷D' ` ‘ê+ ` <˚M+ ` sê»|ü⁄Á‘·' ` düV‰ü qT»' `
ãTTX¯éT÷ø£yTé ` nqTÁbÕ|ü'Ô ` düTÁ^y˚D ` düe÷>∑‘'· ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` düV‰ü qT»' dü' sê»|ü⁄Á‘·' ‘ê+ <˚M+ e÷s¡eZ ÷D' ãTTX¯éT÷ø£yTé
nqTÁbÕ|ü'Ô düTÁ^y˚D düe÷>∑‘'· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düVü‰qT»' R ‘·eTTàì‘√ ≈£L&çq{Ïº, dü' sê»|ü⁄Á‘·' R Ä
sê»≈£îe÷s¡T&Ó’q lsêeTT&ÉT, ‘ê+ <˚M+ R Ä d”‘ê<˚$ì, e÷s¡Ze÷D' R
yÓ<ä≈£î#·Tqïyê&Ó’, ãTTX¯éT÷ø£yéT R ãTTX¯éT÷ø£|üs¡«‘·eTTqT, nqTÁbÕ|üÔ' R
#˚]qyê&Ó,’ düTÁ^y˚D R düTÁê⁄ì‘√, düe÷>∑‘'· R ø£\dæø=qïyê&ÉjTÓ ´qT.
$X‚cÕs¡úeTT\T ` yêÚ≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T
‹\ø£eTT :` á XÀ¢øe£ TTq+<ä* yêø£´$<ÛëqeTT#˚‘· ≈£L&É Vü≤qTeT #Ó|ü q~
düTÁê⁄ì e÷≥\T >±eìj·TT, Ä‘·ì Vü≤è<äj·TeTT qqTdü]+∫ Vü≤qTeTj˚T
dü«j·TeTT>± nedüsy¡ TÓ qÆ $wüjT· eTT #Ó|ü #·THêï&Éìj·TT ‘Ó*j·TT#·Tqï~.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ˝Àø£eTTq ø=+<äiT eø£Ô\T ‘·eTqT >∑TiÏ+∫ Á|ü<∏äeT
|ü⁄s¡TwüeTT˝ÀH˚ #Ó|üø=qT eTsê´<ä ˇø£{Ï >∑\<äT. düTÁê⁄ &ç#·≥ Ä |ü<äΔ‹H˚
ne\+_+#Óqì nqTø=qe#·TÃqT. ˝Òø£ düTÁê⁄ì e÷≥\qT eTqdüT‡q+ <äT+#·Tø=ì
Vü≤qTeT ` sêeTdüTÁê⁄\ düKéTT eTTqï>∑T $wüj·TeTT\qT dü«j·TeTT>∑H˚
$e]+#·T#·THêï&Éì Á>∑V≤æ +#·e˝…qT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` ñ‘·eÔ T<ä÷‘· ‘·q Á|üuTÑÛ e⁄ n_ÛÁbÕj·TeTT qqTdü]+∫ <ëìøÏ
$s√<Ûeä TT >±≈£î+&ÉTq≥T¢ @ e÷≥˝…q’ #Ó|Œü e#·TÃqT. @ |üìjÓTÆ q #˚jT· e#·TÃqT.
n~j·TTqT >±ø£ sêE\T ‘·eTTà >∑TiÏ+∫ #Ó|ü q|ü⁄&ÉT ndüà<äsøú¡ e£ TT‘√ #Ó|Œü ø£
j·TqT´&ÉT>± #Ó|ü eTsê´<ä >∑\<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT lsêeTT&ÉT ‘·q ‘·eTTà&Óq’ \ø£ÎDT&ÉT yÓ+≥qT+&É>±
d”‘ê<˚$ì yÓ<≈ä î£ #·T ãTTX¯éT÷ø£|sü «¡ ‘·eTTqT #˚sT¡ ø=ì n#·≥ düTÁê⁄ì‘√ yÓTÁÆ ‹
#˚dæø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü ‘˚q Á|ü‹C≤„‘+· d”‘êj·÷' |ü]e÷s¡DZ yéT ˆ
düTÁêkÕ´|æ sêy˚TD Vü≤]sê»´+ ìy˚~‘·yTé ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` ‘˚q ` Á|ü‹C≤„‘+· ` d”‘êj·÷' ` |ü]e÷s¡DZ yéT `
düTÁêdü´ ` n|æ ` sêy˚TD ` Vü≤]sê»´+ ` ìy˚~‘·yTé ˆˆ
(51) ` @ø£|ü+#êX¯düs¡Z 185
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚q ‘·dü´ (düìï<ÛÍ) d”‘êj·÷' |ü]e÷s¡ZD+ Á|ü‹C≤„‘·yéT.
sêy˚TD n|æ düTÁêdü´ Vü≤]sê»´+ ìy˚~‘·yTé .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚q R Ä düTÁê⁄ì#˚, ‘·d´ü R Ä lsêeTTìjÓTTø£ÿ (düìï<ÛÍ R
düìï~Ûì) d”‘êj·÷' R d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ, |ü]e÷s¡D Z + R nH˚«wüDeTTqT >∑÷]Ã,
Á|ü‹C≤„‘+· R Á|ü‹»„ #˚jT· ã&çq~, sêy˚TD n|æ R lsêeTTì#˚ >∑÷&É, düTÁêdü´
R düTÁê⁄q≈£î, Vü≤]sê»´+ R yêqs¡sê»éTT, ìy˚~‘·+ R yê>±›qeTT #˚jT· ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &É#Ã· ≥ düTÁê⁄&ÉT ‘êqT d”‘êH˚«wüDeTT >±$+#Ó<qä ì Á|ü‹»„
jÓTTq¬sÃqT. lsêeTT&ÉT >∑÷&É düTÁê⁄q≈£î yêqs¡sê»éTTqT ˇdü>¬ <äqì Á|ü‹»„
#˚ôdqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· ùdqÔ eTè<Û̊ Vü≤‘ê« sê»|ü⁄Á‘˚D yê*qyéT ˆ
düTÁê kÕú ‡|æ‘√ sêCÒ´ Vü≤s¡´ èøå±D≤+ >∑DXÒ «¯ s¡' ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘˚q ` eTè<Û˚ ` Vü≤‘ê« ` sê»|ü⁄Á‘˚D ` yê*qyéT `
düTÁê' ` kÕú|‘æ '· ` sêCÒ´ ` Vü≤s¡´ èøå±D≤+ ` >∑DXÒ «¯ s¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘˚q sê»|ü⁄Á‘˚D eTè<Û˚ yê*q+ Vü≤‘ê« Vü≤s¡´ èøå±D≤+
sêCÒ´ düTÁê' >∑DXÒ «¯ s¡' kÕú|‘æ '· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, ‘˚q sê»|ü⁄Á‘˚D R Ä sê»|ü⁄Á‘·T&Óq’ lsêeTTì#˚,
eTè<Û̊ R j·TT<äeΔ TTq+<äT, yê*q+ R yê*ì, Vü≤‘ê« R #·+|æ, Vü≤s¡´ èøå±D≤+ R
yêqs¡T\jÓTTø£ÿj·TT, uÛ\Ñ ÷¢øe£ TT\jÓTTø£ÿj·TT, sêCÒ´ R sê»éTTq+<äT, düTÁê' R
düTÁê⁄&ÉT, >∑DXÒ «¯ s¡' R sêE>±, kÕú|‘æ '· R kÕú|+æ |üã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ lsêeTT&ÉT j·TT<äeΔ TTq+<äT yê*ì dü+Vü≤]+∫ yêqs¡
sê»éTTq≈£î düTÁê⁄ì Á|üuTÑÛ e⁄qT >±$+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·«j·÷ $C≤„‘|· Pü s¡«X¯Ã yê© yêqs¡|⁄ü +>∑e' ˆ
dü ‘˚q ìVü≤‘·' dü+UÒ´ Xπ̄sD…øπÆ q yêqs¡' ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·«j·÷ ` $C≤„‘|· Pü s¡«' ` #· ` yê© ` yêqs¡|⁄ü +>∑e' ` dü' `
‘˚q ` ìVü≤‘·' ` dü+UÒ´ ` Xπ̄sD ` @πøq yêqs¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡|⁄ü +>∑e' yê© ‘·«j·÷ $C≤„‘|· Pü s¡«'— dü' yêqs¡' dü+UÒ´
‘˚q @πøq Xπ̄sD ìVü≤‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡|⁄ü +>∑e' R yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ q’Ó {Ï,º yê© R yê*, ‘·«j·÷ R
˙#˚‘,· $C≤„‘|· Pü s¡«' #· R u≤>∑T>± ‘Ó*j·Tã&çjT· Tqïyê&˚ ≈£L&ÉqT, dü' yêqs¡' R
Ä yêqs¡T&Óq’ yê*, dü+UÒ´ R j·TT<äeΔ TTq+<äT, ‘˚q (sêy˚TD) R Ä lsêeTTì#˚,
@πøq X¯sπ D R ˇø£ÿu≤DeTT#˚, ìVü≤‘·' R dü+Vü≤]+|üã&çHê&ÉT.
‹\ø£eTT :` ªyê© ‘·«j·÷ $C≤„‘|· Pü s¡«' ` #· ` nqT≥˝À yê* |üsêÁø£eTeTTqT
n‘·ì#˚ sêeDTq≈£î »]–q{Ïº |üsêuÛÑeeTTqT n{Ïº yêìì #·+|æq lsêeTTì
ñ‘·ÿs¡¸jT· T Vü≤qTeT Ç#·≥ e´+>∑éTT>∑ ‘Ó\T|ü⁄#·THêï&Éì Á>∑V≤æ +|üe˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡ÅX‚wüß˜&Ó’q yê*ì ˙e⁄ |üPs¡«eTTqT+&çj·TT u≤>∑T>∑
HÓiT>∑T<äTe⁄>∑<ë! n{Ïº eTVü‰Ms¡T&Ó’q yê*ì j·TT<äΔeTTq lsêeTT&ÉT ˇø£ÿ
u≤DeTT#˚‘H· ˚ H˚\>∑÷*ÃHê&ÉT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ dü d”‘êe÷s¡DZ Ò e´Á>∑ düT‡Áê dü‡‘·´dü+>∑s'¡ ˆ
Vü≤ØHé dü+Áù|wüj÷· e÷dü ~X¯ dü‡sê« Vü≤ØX¯«s¡' ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` d”‘êe÷s¡DZ Ò ` e´Á>∑' ` düTÁê' ` dü‘´· dü+>∑s'¡ ` Vü≤ØHé
` dü+Áù|wüj÷· e÷dü ` ~X¯' ` düsê«' ` Vü≤ØX¯«s¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü‘´· dü+>∑s'¡ dü' Vü≤ØX¯«s¡' düTÁê' d”‘êe÷s¡DZ Ò e´Á>∑' düsê«'
~X¯' Vü≤ØHé dü+Áù|wüj÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü‘´· dü+>∑s'¡ R dü‘´· Á|ü‹»„ ø£*–q{Ï,º Vü≤ØX¯«s¡' R yêqs¡sê»>∑T,
dü' düTÁê' R Ä düTÁê⁄&ÉT, d”‘êe÷s¡ZDÒ R d”‘êH˚«wüDeTTq+<äT, e´Á>∑' R
ÄÁ‘·eTT>∑\yê&Ó’, düsê«' ~X¯' R m\¢~≈£îÿ\qT, Vü≤ØHé R yêqs¡T\qT,
dü+Áù|wüj÷· e÷dü R |ü+ô|qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` dü‘´· Á|ü‹E„&q’Ó Ä yêqs¡sê»>∑T düTÁê⁄&ÉT d”‘êH˚«wüDeTTq+<äT
$TøÏÿ* ñ‘·T‡ø£‘· >∑\yê&Ó’ m\¢~≈£îÿ\≈£îqT ‘·q j·TqT#·sT¡ ˝…q’ yêqs¡T\qT ã+ô|qT.
XÀ¢ˆˆ ‘ê+ Vü≤ØD≤+ düV≤ü ÁkÕDÏ X¯‘êì ìj·TT‘êì #· ˆ
~≈£îå düsê«düT e÷s¡+Z ‘˚ Vü≤´<Ûä XÀÃ|ü] #ê+ãπs ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê+ ` Vü≤ØD≤+ ` düV≤ü ÁkÕDÏ ` X¯‘êì ` ìj·TT‘êì ` #· `
~≈£îå ` düsê«düT ` e÷s¡+Z ‘˚ ` Væ≤ ` n<Û'ä ` #· ` ñ|ü] ` #· ` n+ãπs ˆˆ
(51) ` @ø£|ü+#êX¯düs¡Z 187
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤ØD≤+ X¯‘êì, düV≤ü ÁkÕDÏ, ìj·TT‘êì #· düsê«düT ~≈£îå
n<Û'ä ñ|ü] #· n+ãπs #· ‘ê+ e÷s¡+Z ‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤ØD≤+ R yêqs¡T\jÓTTø£ÿ, X¯‘êì R e+<ä\TqT, düV≤ü ÁkÕDÏ R
y˚\TqT, ìj·TT‘êì #· R \ø£\å TqT, düsê«düT R düeTdüeÔ TT˝…q’ , ~≈£îå R ~≈£îÿ\+<äTqT,
n<Û'ä R bÕ‘êfi¯eTTq+<äTqT, ñ|ü] #· R ô|q’ Tqï uÛ÷Ñ $Tj·T+<äTqT, n+ãπs #· R
Äø±X¯eTTq+<äTqT, ‘ê+ R d”‘ê<˚$ì, e÷s¡+Z ‘˚ R yÓ<≈ä î£ #·THêïs¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä d”‘ê<˚$ø=i¬ø’ y˚\ø=\~, \ø£\å ø=\~ yêqs¡T ˝…\¢ ~≈£îÿ\+<äTqT,
bÕ‘êfi¯eTTq+<äTqT, uÛ÷Ñ e÷´ø±X¯eTT\+<äTqT >∑÷&É ÁX¯<>Δä ± yÓ<Tä ≈£î#·THêïs¡T.
XÀ¢ˆˆ yÓq’ ‘˚jT· düe÷' øπ ∫ ‘˚ÿ∫ ‘·ÁÔ ‘êì˝À|üe÷' ˆ
ndü+>∑>‘∑ j · T· oÙÁ|ò÷ü Vü≤]Msê eTVü‰ã˝≤' ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yÓq’ ‘˚jT· düe÷' ` øπ ∫‘Y ` øπ ∫‘Y ` ‘·Á‘· ` nì˝À|üe÷' `
ndü+>∑>‘∑ j · T· ' ` oÁ|ò÷ü ' ` Vü≤]Msê' ` eTVü‰ã˝≤' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· πø∫‘Y eTVü‰ã˝≤' Vü≤]Msê' yÓ’q‘˚j·Tdüe÷', πø∫‘Y
nì˝À|üe÷' ndü+>∑>‘∑ j · T· ' oÁ|ò÷ü '.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R Ä yêqs¡ôdq’ éTTq+<äT, eTVü‰ã˝≤' R eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´˝…q’ ,
Vü≤]Msê' R yêqs¡Ms¡T\T, øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, yÓq’ ‘˚jT· düe÷' R >∑sT¡ ‘·à+‘·Tì‘√
düe÷qyÓTqÆ yês¡T, øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, nì˝À|üe÷' R yêj·TTe⁄‘√ düe÷qT˝…,’
ndü+>∑>‘∑ j · T· ' R kÕ{Ï˝ìÒ >∑eTqeTT>∑*qZ yê¬sq’ , oÁ|ò÷ü ' R y˚>e∑ +‘·T˝…q’ yês¡TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêqs¡ôdq’ éTTq+<äT eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´˝…q’ ø=+<äsT¡ yêqs¡Ms¡T\T
>∑sT¡ ‘·à+‘·Tì‘√ düe÷qyÓTqÆ yês¡T, eTiÏø=+<äsT¡ yêj·TT<˚e⁄ì‘√ düe÷qT˝…’ kÕ{Ï˝ìÒ
>∑eTqX¯ø>ÔÏ \∑ n$T‘·y>˚ X∑ Ê\Ts¡TqT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ nVü≤+ ‘·T Vü≤qTe÷HêïeT e÷s¡T‘· kÂ´s¡dü düT‡‘·' ˆ
d”‘êj·÷düTÔ ø£è‘˚ ‘·÷s¡+í X¯‘j
· ÷Ó »q e÷j·T‘·yTé ˆˆ 15
XÀ¢ˆˆ düeTTÁ<ä+ \+|òTü sTT‘Ó«’ e ‘ê+ ~<äè≈£îå ]Vü‰>∑‘'· ˆ
ÁuÛeÑ T‘ê #· eTj·÷ <äècÕº >∑èùV≤ ‘˚ »qø±‘·àC≤ ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤+ ` ‘·T ` Vü≤qTe÷Hé ` HêeT ` e÷s¡T‘·d´ü ` Ws¡d'ü `
düT‘·' ` d”‘êj·÷' ` ‘·T ` ø£è‘˚ ` ‘·÷s¡+í ` X¯‘j · ÷Ó »qyéT ` Äj·T‘·yTé `
düeTTÁ<ä+ ` \+|òTü sTT‘ê« ` @e ` ‘ê+ ` ~<äè≈£îå ' ` ÇVü≤ ` Ä>∑‘'· ` ÁuÛeÑ T‘ê
` #· ` eTj·÷ ` <äècºÕ ` >∑èùV≤ ` ‘˚ ` »qø±‘·àC≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷s¡T‘·d´ü Ws¡d'ü düT‘·' Vü≤qTe÷Hé HêeT nVü≤+ ‘·T d”‘êj·÷'
ø£è‘˚ X¯‘j · ÷Ó »qyéT Äj·T‘·+ düeTTÁ<ä+ ‘·÷s¡+í \+|òTü sTT‘ê« ‘ê+ ~<äè≈£îå ' @e
ÇVü≤ Ä>∑‘'· — ‘˚ >∑èùV≤ ÁuÛeÑ T‘ê eTj·÷ »qø±‘·àC≤ <äècÕº #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷s¡T‘·dü´ R yêj·TT<˚e⁄ìjÓTTø£ÿ, Ws¡dü' düT‘·' R Ws¡dü
|ü⁄Á‘·T&Éq>∑T, Vü≤qTe÷Hé HêeT R Vü≤qTeT+‘·T &ÉH&Ó TÉ , nVü≤+ ‘·T R H˚qTe÷Á‘·eTT,
d”‘êj·÷' ø£è‘˚ R d”‘ê<˚$ø=s¡ø¬ ,’ X¯‘j · ÷Ó »q+ R q÷i≤eT&É\, Äj·T‘·+ R
bı&Éyq’Ó {Ï,º düeTTÁ<ä+ R kÕ>∑se¡ TTqT, \+|òTü sTT‘ê« R <ë{Ï, ‘ê+ R Ä d”‘ê<˚$ì,
~<äè≈£îå ' @e R #·÷&É>√]qyê&ÉqsTTj˚T, ÇVü≤ R Ç#·Ã{Ïø,Ï Ä>∑‘'· R e∫ÃHê&ÉqT.
‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, >∑èùV≤ R uÛeÑ qeTTq+<äT, ÁuÛeÑ T‘ê R ‹s¡T>∑T#·Tqï{Ï,º eTj·÷ R
Hê#˚‘,· »qø±‘·àC≤ R d”‘ê<˚$, <äècÕº #· R #·÷&Éã&çq~ ≈£L&ÉqT.
‹\ø£eTT :` ª‘ê+ ~<äè≈£îå ' ÇVü≤ Ä>∑‘'· μ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ª‘ê«+ ~<äè≈£îå ' ÇVü≤
Ä>∑‘'· μ nì u§+u≤sTT eTTÁ<äDeTTq >∑\<äT. <ëì qqTdü]+∫ e÷ düTÁê⁄q≈£î
k˛<äsT¡ &Éyq’Ó ìqTï ø£\dæø=qï#√ düs«¡ ˝Àø£eè‘êÔ+‘·eTT\T ‘Ó*dæjT· Tqï ˙e⁄ e÷≈£î
d”‘e· Tà eè‘êÔ+‘·eTTqT ‘Ó\T|ü>\∑ eì e÷≈£î düTÁê⁄&ÉT #Ó|Œæ j·TT+&ÉT≥#˚ H˚ì#·Ã{ÏøÏ
ìqTï #·÷&É>√]j˚T e∫Ã‹qì uÛ≤eeTT. <Óe’ eX¯eTTq ≈£î+{Ïyêì MT<ä >∑+>±»\eTT
ã&çq≥T¢>∑ e÷ d”‘e· Tà <äsÙ¡ qeTT ≈£L&É ì≥H˚ \_Û+∫q~ nì Vü≤qTeT e#·qeTT\
uÛ≤eeTT.
sê.•s√eTDÏ :` e÷s¡T‘·d´ü Ws¡d'ü düT‘·' ` ‘êqT øπ dü]øÏ øπ Áå ‘·»|ü⁄Á‘·T&Éqìj·TT,
yêj·TT<˚e⁄q≈£î Ws¡dü|ü⁄Á‘·T&Éqìj·TT á Ø‹>± Vü≤qTeT ‘Ó\T|ü⁄#·THêï&Éì
yêdüT<ëdükÕ«$T :` H˚qT nìï Á|ü<X˚ e¯ TT\qT yÓ<øä qÏ fÒ¢ Ç≥T≈£L&É yÓ<Tä ø£e∫Ã‹ì.
˙e⁄ \+ø£ ≈ £ î uÀsTTq|ü ⁄ &É T e÷ j· T qï sêeDT q&É T >∑ T eTT. Äj· T q
nìï˝Àø£eTT\jÓTTø£ÿ eè‘êÔ+‘·eTT\T ‘Ó*dæqyê&ÉT. ˙≈£î d”‘· eè‘êÔ+‘·eTT ‘Ó\T|ü⁄qì
düTÁê⁄&ÉT #Ó|æŒj·TT+&ÓqT. Ä e÷≥ Á|üø±s¡eTT ˙¬ø’ yÓ<ä≈£î#·T+&É>± ˙‘√
e÷{≤¢&TÉ ≥≈£î eTT+<äT d”‘j· T˚ >±qe#ÓÃqì uÛ≤eeTT. ˙ <äsÙ¡ qeTT e÷≈£î <äTs¡u¢ eÑÛ Tì
‘·øÿÏ q ø±s¡éTT #˚d‹æ ì nì uÛ≤eeTT.
(51) ` @ø£|ü+#êX¯düs¡Z 189
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêj·TT<˚e⁄q øös¡dü|ü⁄Á‘·T&ÉHÓ’q qqTï Vü≤qTeT+‘·T &É+<äTs¡T.
d”‘ê<˚$ø=i¬ø’ q÷i≤eT&É\ düeTTÁ<äeTTqT eTVü‰y˚>∑eTT‘√ \+|òæT+∫ ÄyÓTqT
#·÷&É>√]j˚T H˚ ˙ \+ø±q>∑s¡eTTq≈£î e∫Ãj·TTHêïqT. ˙ uÛÑeqeTTq+<äT
|ü]ÁuÛ$Ñ T+#·T#·T H˚qT e÷ d”‘e· TàqT ø£qT>=+{Ïì.
XÀ¢ˆˆ ‘· <ä“¤yêHé <äèwüº<Ûäsêàs¡ú düÔ|ü'ø£è‘·|ü]Á>∑Vü≤' ˆ
|üs<¡ ësêHé eTVü‰ÁbÕ»„ H√|üs√<äT+Δ ‘·« eTs¡Ωdæ ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` uÛyÑ êHé ` <äèwü<º säÛ êàs¡'ú ` ‘·|'ü ø£è‘·|]ü Á>∑V≤ü ' ` |üs<¡ ësêHé
` eTVü‰ÁbÕ»„ ` q ` ñ|üs√<äT+Δ ` ‘·«yéT ` ns¡Ωdæ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ÁbÕ»„ ! (j·T‘Y) uÛyÑ êHé <äèwü<º säÛ êàs¡'ú ‘·|'ü ø£è‘·|]ü Á>∑V≤ü '
‘·‘Y ‘·«+ |üs<¡ ësêHé ñ|üs√<äT+Δ q ns¡Ωd.æ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ÁbÕ»„ R z $y˚ød£ +ü |üqTï&Ü! (j·T‘Y R m+<äTe\¢H‘’Ó )˚
uÛÑyêHé R ˙e⁄, <äèwüº<Ûäsêàs¡ú' R Á>∑Væ≤+∫q <Ûäs¡à‘·‘·Ô «eTT >∑\yê&Ée⁄qT, ‘·|ü'
ø£è‘·|]ü Á>∑V≤ü ' R‘·|Xü Ù¯ øÏ#Ô ˚ kÕ~Û+#·Tø=qï $uÛeÑ eTT >∑\yê&Ée⁄ (nsTTj·TT+{Ïy√),
‘·‘Y R n+<äTe\q, ‘·«+ R ˙e⁄, |üs<¡ ësêHé R |üsT¡ \ uÛ≤s¡´\qT, ñ|üs√<äT+Δ R
n&É–¶ +#·T≥≈£î, q ns¡Ωdæ R ‘·>e∑ ⁄.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ª<äèwü<º säÛ êàs¡'ú μ ` XÊÅdeÔü TT#˚ uÀ<Û|ä sü #¡ T· ø=qï <Ûsä à¡ eTTjÓTTø£ÿj·TT
ns¡eú TTjÓTTø£ÿj·TTqT dü«s¡÷|üeTT >∑\yê&Ée⁄. ª‘·|'ü ø£è‘·|]ü Á>∑V≤ü 'μ ` dü«j·TeTT>±
‘·|üdüT‡#˚‘·H˚ |ü]Á>∑Væ≤+|üã&çq{Ïº eTVü‰yÓ’uÛÑedü+|üqTï&Ée⁄ >±e⁄q ˙ øÏ{Ïº |üì
‘·><∑ ìä düTÁê⁄&ÉT dü«j·TeTT>± #Ó|Œæ q e÷≥\T>± Á>∑V≤æ +#·e˝…qT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` >∑Ts¡Te⁄e<ä› ª‘·~«~Δ Á|üDbÏ Õ‘˚q |ü]Á|üXï‚ q ùdej·÷μ nqï≥T¢
n<Ûä´j·TqeTT, uÀ<ÛäeTT, Ä#·s¡DeTT, Á|ü#ês¡DeTT nqT Hê\T>∑T Ø‘·T\T>±,
XÊÅd<Ôü säÛ à¡ eTTqT #·~$qyê&Ée⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙e⁄ düeTdüÔ <Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TT\+<ä* $wüjT· eTT\TqT ‘Ó*dæqyê&Ée⁄.
‘·|üX¯ÙøÏÔ#˚ mH√ï $uÛÑeeTT\qT kÕ~Û+∫qyê&Ée⁄. n{Ïº eTVü‰ÁbÕE„&ÉyÓ’q ˙≈£î
|üsu¡ ≤Û s¡´\qT #Óiã≥Tº≥ m+‘· e÷Á‘·eTTqT ‘·><∑ Tä düTe÷!
XÀ¢ˆˆ qVæ≤ <Ûäs¡à$s¡T<Δ̊wüß ãVü≤«bÕj˚Twüß ø£s¡àdüT ˆ
eT÷\|ò÷ü ‹wüß dü»+® ‘˚ ãT~ΔeT+‘√ uÛeÑ ~«<Ûë' ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` qVæ≤ ` <Ûsä à¡ $s¡T<Δ̊wßü ` ãVü≤«bÕj˚Twüß ` ø£sà¡ düT ` eT÷\|ò÷ü ‹wüß
` dü»+® ‘˚ ` ãT~ΔeT+‘·' ` uÛeÑ ~«<Ûë' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛeÑ ~«<Ûë' <Ûsä à¡ $s¡T<Δ̊wßü ãVü≤«bÕj˚Twüß eT÷\|ò÷ü ‹wüß ø£sà¡ düT
qVæ≤ dü»+® ‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛeÑ ~«<Ûë' R ˙e+{Ïyê¬sq’ , ãT~ΔeT+‘·' R ÁbÕE„˝q’… yês¡T,
<Ûsä à¡ $s¡T<Δ̊wßü R <Ûsä à¡ eTTq≈£î $s¡T<äyΔ TÓ qÆ $j·TTqT, ãVü≤«bÕj˚Twüß R ãVüQfi¯eTT˝…q’
nbÕj·TeTT\T >∑*Zq{Ïº$j·TTqT, eT÷\|òü÷‹wüß R eT÷\eTTqπø $HêX¯eTT
ø£*+Z #·Tq$j·TTq>∑T, ø£sà¡ düT R |üqT\+<äT, qVæ≤ dü»+® ‘˚ R Ädü≈î£ \Ô T>±s¡T>∑<ë!
>√$+<äsêJj·TeTT :` <Û ä s ¡ à $s¡ T <˚ Δ w ü ß ãVü ≤ «bÕj˚ T wü ß eT÷\|ò ü ÷ ‹wü ß `
<Ûsä à¡ XÊÅd$Ôü s¡T<äeΔ TT˝…q’ ø£sà¡ \qT düTKdü+bÕ<äqø=i≈£î #˚jT· T#·THêïqT nqsê<äT.
˙ ø£è‘·éTT\T ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ nbÕj·TeTT\‘√ ì+&çq$. H˚ qbÕj·TeTT\≈£î
yÓieqT nqsê<äT, ˙ ø£è‘·éTT\T eT÷\eTTqπø $HêX¯eTT ‘Ó#T· Ãq{Ï$º ø±ã{Ïº ˙
Á|ü»„ j·T+‘·jT· TqT e´s¡eú Tì ‘Ó*dæø=qe˝…qT düTe÷ j·Tì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ãT~ΔeT+‘·T˝…q’ ˙uÀ{Ïyê&ÉT me«&ÉTqT <Ûsä à¡ $s¡T<äeΔ TT\TqT, ãVüQ
Á|üe÷<ä uÛ÷Ñ sTTwü̃eTT\TqT, eT÷\eTTqπø $HêX¯eTTqT >∑*+Z #·Tq{Ï$º j·TTq>∑T Ç{Ïº
nø£è‘·éTT\≈£î bÕ\Œ&É&TÉ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ø£XÃ¯ \ø£ÎDeTTø±ÔHê+ sêeTø√bÕqTe]ÔHêyéT ˆ
X¯sêD≤ eTÁ>∑‘· kÕú‡‘·T+ X¯ø√Ô <˚yêdüTsπ wü«|æ ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£' ` #· ` \ø£ÎDeTTø±ÔHê+ ` sêeTø√bÕqTe]ÔHêyéT ` X¯sêD≤yéT
` nÁ>∑‘'· ` kúÕ‘·T+ ` X¯ø'Ô£ ` <˚yêdüTsπ wüß ` n|æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeTø√bÕqTe]ÔHê+ \ø£ÎDeTTø±ÔHê+ X¯sêD≤yéT nÁ>∑‘·'
kÕú‘T· + <˚yêdüTsπ wüß n|æ X¯ø'Ô£ ø£'.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` sêeTø√bÕqTe]ÔHê+ RlsêeTTì Áø√<Ûeä TTqT yÓ\&¢ +ç #·Tq$j·TTqT,
\ø£ÎDeTTø±ÔHê+ R \ø£ÎDTì#˚ Á|üjÓ÷–+|üã&çq$j·TTq>∑T, X¯sêD≤yéT R
u≤DeTT\jÓTTø£ÿ, nÁ>∑‘'· R m<äT≥, kÕú‘T· + R ì\T#·T≥≈£î, <˚yêdüTsπ wüß n|æ R
<˚e‘·\+<äTqT <ëqe⁄\+<äTqT >∑÷&É, X¯ø'Ô£ R düeTs¡T&ú TÉ , ø£' R me«&ÉT(Hêï&ÉT)?
(51) ` @ø£|ü+#êX¯düs¡Z 191
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTTì Áø√<Ûøä ±s¡DeTT>± yÓ&*É , \ø£ÎDTì#˚ Á|üj÷Ó –+|üã&çq{Ïº
ì•‘êÅdeÔü TT\qT j·TT<äuΔ ÷ÑÛ $Tj·T+<äT m<äTs=&ç¶ ì\Te>∑\yê&ÉT <˚e<ëqe⁄\˝À
me&ÉTHêï&√ Ä˝À∫+#·Tø=+{Ïyê?
XÀ¢ˆˆ q #ê|æ Á‹wüß ˝Àπøwüß sê»Hé $<˚´‘· ø£XÃ¯ q ˆ
sê|òTü edü´ e´∞ø£+ j·T' ø£è‘ê« düTK eTyê|ü⁄ïj·÷‘Y ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` #· ` n|æ ` Á‹wüß ` ˝Àπøwüß ` sê»Hé ` $<˚´‘· ` ø£' ` #·q
` sê|òTü edü´ ` e´∞ø£+ ` j·T' ` ø£è‘ê« ` düTKyéT ` nyê|ü⁄ïj·÷‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê»Hé! sê|òTü edü´ e´∞ø£+ ø£è‘ê« j·T' düTKyéT nyê|ü⁄ïj·÷‘Y
dü' Á‹wüß ˝Àπøwüß #· n|æ ø£XÃ¯ q q $<˚´‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê»Hé R z sêC≤! sê|òTü edü´ R lsêeTTq≈£î, e´∞ø£+ R
nÁ|æjT· eTTqT, ø£è‘ê« R #˚d,æ j·T' R me«&ÉT, düTKyéT R düTKeTTqT, nyê|ü⁄ïj·÷‘Y
R bı+<ä>\∑ TZH√, dü' R n{Ïyº ê&ÉT, Á‹wüß ˝Àπøwüß #· n|æ R eT÷&ÉT˝Àø£eTT\
j·T+<äTqT≈£L&É, ø£XÃ¯ q R me«&ÉTqT, q $<˚´‘· R ñ+&É&TÉ .
sê. •s√eTDÏ :` ªªÁ‹wüß ˝Àπøwüß ø£XÃ¯ q q $<ä´‘˚μμ eTVü‰bÕ‘·øe£ TT\≈£î ÁbÕj·T•Ã‘·eÔ TT
#˚døæ =ì, <˚V‰ü +‘·se¡ TT\+ <äqTuÛ$Ñ +|ü e\dæq bÕ|üeTT\qT ìeè‹Ô #˚døæ =qT≥≈£î
M\T+&Ée#·TÃqT >±ì lsêeTTq ø£|sü ê<Ûeä TT >±$+#·T≥ j·TqT bÕ‘·øe£ TTq≈£î
ìeè‹Ôj·TT ÁX‚j·T'ÁbÕ|æÔj·TT e÷Á‘·eTT Äj·Tq nqTÁ>∑Vü≤eTT˝Òì<˚ \_Û+#·<äì
uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sêø£åùdX¯«sê! lsêeTTìjÓT&É q|üsê<ÛäeTT >±$+∫ n‘·ìøÏ
Áø√<Ûeä TT ø£*+Z ∫ düTKeTT bı+<ä>\∑ T>∑Tyê&ÉT eTT˝À¢øe£ TT\+<äTqT me«&ÉT qT+&ÉuÀ&ÉT
düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ‘·Å‹øÔ ±\Væ≤‘·+ yêø£´+ <Ûsä à¡ ´ eTsêúqTã+~Û #· ˆ
eTq´dü« qs¡<y˚ êj·T C≤qø° Á|ü‹Bj·T‘êyéT ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` Á‹ø±\Væ≤‘·+ ` yêø£´+ ` <Ûsä à¡ ýéT ` nsêΔqTã+~Û ` #·
` eTq´dü« ` qs¡<y˚ êj·T ` C≤qø° ` Á|ü‹Bj·T‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘,Y yêø£´+ Á‹ø±\Væ≤‘·+ <Ûsä à¡ ýéT nsêúqTã+~Û #· eTq´dü«
qs¡<y˚ êj·T C≤qø° Á|ü‹Bj·T‘êyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y R n+<äTe\q, yêø£´+ R Hê e÷≥qT, Á‹ø±\Væ≤‘·+ R
uÛÑ÷‘·uÛÑ$wü´<ä«s¡Ôe÷q ø±\eTT\+<äT Væ≤‘·yÓTÆq~>±qT, <Ûäs¡àýéT R
<Ûsä à¡ düeTà‘·yTÓ qÆ ~>±qT, nsêúqTã+~Û #· R Á|üj÷Ó »qeTTqT >∑÷s¡TÃq~>±qT, eTq´dü«
R ‘·\#·TeTT, qs¡<y˚ êj·T R qs¡s÷¡ |üeTTq qTqï <˚e⁄&Óq’ lsêeTTq≈£î, C≤qø° R
d”‘ê<˚$, Á|ü‹Bj·T‘êyéT R ‹]– áj·Tã&ÉT>±ø£!
‹\ø£eTT :` ªÁ‹ø±\Væ≤‘·+μ R d”‘·qT Ç∫Ãy˚j·TT≥e\q uÛÑ÷‘·ø±\eTTq+<äT
n|üsê<Ûeä TT ‘=\>∑TqT, es¡eÔ ÷qeTTq+<äT ◊X¯«s¡éTTq≈£î $HêX¯eTT ˝Ò≈î£ +&ÉTqT,
uÛ$Ñ wü´‘·TqÔ +<äT X¯óuÛeÑ TT\T >∑*+Z #·TqT düTe÷ j·Tì uÛ≤eeTT. ªqs¡<y˚ êj·Tμ j·TqT≥≈£î
ã<äT\T ªqs¡XÊs¡÷\› μ j·Tì sêeDdü+uÀ<Ûqä |üse¡ TT>∑ bÕsƒê+‘·se¡ TT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` Á|üdTü ‘Ô e· TT #˚jT· Tq{Ïº ø£è‘·éTT uÛ÷Ñ ‘·ø±\Væ≤‘·eTT n>∑T≥
m≥¢q>± <ës¡TDyÓTÆq j·T<Ûäs¡àeTT ‘·‘·ÿs¡ÔjÓTTø£ÿ |üPs¡«|ü⁄s¡Twüß\≈£î>∑÷&É Vü‰ìì
>∑÷s¡TÃqT >±e⁄q Á|üdüTÔ‘· n<Ûäs¡àeTTqT $&ç∫q#√ uÛÑ÷‘·ø±\Væ≤‘·eTT>∑÷&É
kÕ~Û+#·Tø=ìq≥¢>T∑ qT nì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+<äTe\q sêeTTìjÓT&É\ n|üsê<Ûeä TT >±$+∫q{Ïyº êìøÏ $HêX¯eTT
‘·|Œü <äT >∑qTø£ uÛ÷Ñ ‘·u$ÑÛ wü´‘·«s¡eÔ ÷qø±\eTT\+<äT ˙≈£î y˚T\T >∑*+Z #·Tq{Ïº Hê
e÷≥ <Ûäs¡àj·TTø£ÔyÓTÆq{Ïº~, |üs¡e÷s¡úÁ|ü<äyÓTÆq{Ïº~ nì ‘Ó*dæø=ì d”‘ê<˚$ì
lsêeTTq≈£î ‹]– n|üŒ–+|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ <äècÕº V”≤j·T+ eTj·÷ <˚M \ãΔ+ j·T ~Vü≤ <äTs¡u¢ yÑÛ Té ˆ
ñ‘·sÔ +¡ ø£sà¡ j·T #˚Ãw¤ +ü ì$T‘·+Ô ‘·Á‘· sê|òTü e' ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äècÕº ` Væ≤ ` Çj·T+ ` eTj·÷ ` <˚M ` \ãΔ+ ` j·T‘Y ` ÇVü≤
` <äTs¡u¢ yÑÛ Té ` ñ‘·sÔ +¡ ` ø£sà¡ ` j·T‘Y ` X‚w+ü ` ì$T‘·+Ô ` ‘·Á‘· ` sê|òTü e' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTj·÷ Çj·T+ <˚M <äècÕº Væ≤— j·T‘Y <äTs¡u¢ +ÑÛ (‘·‘)Y ÇVü≤
\ãΔyTé — ñ‘·sÔ +¡ X‚w+ü j·T‘Y ø£sà¡ ‘·Á‘· sê|òTü e' ì$T‘·yÔ Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTj·÷ R Hê#˚‘,· Çj·T+ <˚M R á d”‘ê<˚$, <äècÕº Væ≤ R
#·÷&Éã&çq~ düTe÷! j·T‘Y R @~, <äTs¡u¢ +ÑÛ R bı+<äXø¯ ´£ eTT>±ì<√, ‘·‘Y R n~,
ÇVü≤ R Ç#·Ã≥, \ãΔ+ R bı+<äã&çq~, ñ‘·Ôs¡+ R ‘·s¡Tyê‹<ä>∑T, X‚wü+ R
(51) ` @ø£|ü+#êX¯düs¡Z 193
$T–*q~, j·T‘Y ø£sà¡ R @ ø£è‘·éTTqï#√, ‘·Á‘· R <ëì $wüjT· eTTq, sê|òTü e' R
lsêeTT&ÉT, ì$T‘·+Ô R Á|üe÷DeTT.
‹\ø£eTT :` <äècºÕ <˚M! ` d”‘ê<˚$ Hêe<ä› ˝Ò<ìä ˙e⁄ n|ü˝≤|æ+#·T≥≈£î M\T˝Ò<Tä .
Hêø£qTï\‘√ H˚HêyÓTqT á \+ø£jT· +<˚ #·÷∫‹qì uÛ≤eeTT. ì$T‘·+Ô ‘·Á‘· sê|òTü e'`
#·÷∫q d”‘q· T rdæø=ìb˛e⁄≥jÓ÷ ˝Òø£ ÄyÓTø¬ ’ j·TT<äeΔ TT#˚jT· T≥jÓ÷ nqTq~
e÷ |üì>±<äT. e÷ |üì #·÷∫ yÓfió¯ ≥ ¢ j˚T. $T–*q ø±s¡éTTqT ìs¡sí TT+|üe\dæq
yê&ÉT lsêeTT&Éì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ì H˚ì#·Ã≥ p∫j˚Tj·TTHêïqT. e÷ Ç‘·sy¡ êqs¡T\≈£î
nkÕ<Û´ä yÓTqÆ d”‘ê<äsÙ¡ quÛ≤>∑éTT Hê≈£î \_Û+∫q~. #·÷∫e#·TÃ≥j·TqT Hê |üì
|üP]Ô nsTTq~ ‘·sT¡ yê‘· $T–*j·TTqï |üìì lsêeTT&˚ ìs¡sí TT+#·e\dæjT· Tqï~.
XÀ¢ˆˆ \øÏ‘å j
˚ T· + eTj·÷ d”‘ê ‘·<ë∏ XÀø£|sü êj·TD≤ ˆ
>∑èVü≤´ j·÷+ Hê_ÛC≤Hêdæ |ü+#êkÕ´ $Te |üqï^yéT ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` \øÏ‘å ê ` Çj·T+ ` eTj·÷ ` d”‘ê ` ‘·<ë∏ ` XÀø£|sü êj·TD≤ `
>∑èVü≤´ ` j·÷+ ` q ` n_ÛC≤Hêdæ ` |ü+#êkÕýéT ` Çe ` |üqï^yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·÷+ |ü+#êkÕ´+ |üqï^+ >∑èVü≤´ Çe q n_ÛC≤Hêdæ kÕ
Çj·T+ d”‘ê ‘·<ë∏ XÀø£|sü êj·TD≤ eTj·÷ \øÏ‘å ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·÷+ R me]qsTT‘˚, |ü+#êkÕ´+ R ◊<äTH√s¡T\T >∑\, |üqï^+
R Á‘ê#·TqT, >∑èVü≤´ Çe R |ü≥Tºø=ìe˝…, q n_ÛC≤Hêdæ R ‘Ó*dæø=q˝Ò≈î£ Hêïy√,
Çj·T+ (kÕ)d”‘ê R n{Ïº á d”‘ê<˚$, ‘·<ë∏ R Ä Ø‹>±, XÀø£|sü êj·TD≤ R
XÀø£eT>∑Tïsê\T>±, eTj·÷ R Hê#˚‘,· \øÏ‘å ê R #·÷&Éã&çq~.
‹\ø£eTT :` |ü+#êkÕ´+ |üqï^+ ` d”‘ê<˚$ XÀø±–ï#˚‘H· ˚ ◊<äT‘·\\ Á‘ê#·T
ø√s¡\+<ä* $cÕ–ï#˚‘e· ˝… ˙ \+ø±q>∑se¡ TT <ä>eΔ∑ TT ø±>∑\<äì uÛ≤eeTT.
sê. •s√eTDÏ :` ªª>∑èVü≤´μμ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªª>∑èùV≤μμ nì bÕsƒê+‘·se¡ TT. ˙y˚
<=+–*+∫ ‘Ó∫Ãq d”‘ê<˚$, Ç+{Ï˝À qTqï uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ ◊<äT‘·\\ Á‘ê#·TbÕeTì
˙e⁄ >∑T]Ô+|ü˝≈Ò î£ Hêïe⁄ nì uÛ≤eeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ª‘·<∏ë XÀø£|üsêj·TD≤μ ` yê≈£îÿ\‘√ e]í+|üC≤\q{Ïº
XÀø£d‹úæ ˝À qTqï{Ïº d”‘ê<˚$ j·Tì uÛ≤eeTT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` |üse¡ T|ü‹Áe‘·jTÆÓ q d”‘e· Tà XÀø£|sü êj·TDjÓTÆ ˙ \+ø£˝À
ã+~Û+|üã&ÉT≥#˚ ˙ \+ø£ q•+#·Tqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` XÀø£|sü êj·TDTsê\T>± Bqdæ‹ú ˝À qTqï d”‘q· T H˚qT p∫‹ì.
ÄyÓT q≥T¢ ã+~Û+#·T≥ ◊<äT‘·\\ Á‘ê#·TbÕeTTqT #˚‹‘√ |ü{j ºÏ T· T+&ÉT≥j˚T j·Tì
˙e⁄ ‘Ó*dæø=q˝Ò≈î£ Hêïe⁄.
XÀ¢ˆˆ H˚jT· + »s¡sTT‘·T+ X¯ø±´ kÕdüTs¬ ’ s¡eT¬s’ s¡|æ ˆ
$wüd+ü düèwüº eT‘·´s¡+ú uÛTÑ ø£Ô eTqï $TyÍ»kÕ ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` Çj·T+ ` »s¡sTT‘·T+ ` X¯ø±´ ` kÕdüTs¬ '’ ` neT¬s'’ ` n|æ,
$wüd+ü düèwüyº Té ` n‘·´s¡+ú ` uÛTÑ ø£yÔ Té ` nqïyéT ` Çe ` z»kÕ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕdüTs¬ '’ neT¬s'’ n|æ Çj·T+ uÛTÑ ø£yÔ Té n‘·´s¡+ú $wüd+ü düèwüyº Té
nqï+ Çe z»kÕ »s¡sTT‘·T+ q X¯ø±´.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕdüTs¬ '’ R sêø£då Tü \‘√ >∑÷&çq, neT¬s'’ n|æ R <˚e‘·\#˚>÷∑ &É,
Çj·T+ R á d”‘ê<˚$, uÛTÑ ø£+Ô R uÛTÑ õ+|üã&çq, n‘·´s¡+ú R $TøÏÿ*>±, $wüd+ü düèwü+º
R $wü$TÁ•‘·yÓTÆq{Ïº, nqïyéT Çe R ÄVü‰s¡eTTe˝…, z»kÕ R Á|ü‘ê|üeTT#˚
(»sƒs¡ ê–ï#˚) »s¡sTT‘·T+ R J]í+#·Tø=qT≥≈£î (<äøÿÏ +#·Tø=qT≥≈£î), X¯ø±´ q R
kÕ<ÛäýÓTÆq~>±<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $TøÏÿ*>± $wüeTT ø£*|æjT· Tqï nqïeTTqT ‹ì »sƒs¡ ê–ïã\eTT#˚
J]í+#·Tø=qT≥ kÕ<Û´ä eTT >±q≥T¢>± á d”‘ê<˚$ì ã+~Û+∫ <˚e‘·\TqT sêø£då Tü \TqT
>∑÷&É <äøÿÏ +#·Tø=qC≤\s¡T.
XÀ¢ˆˆ ‘·|üdü‡+‘ê|ü\ãΔ ùdÔ jÓ÷-j·T+ <Ûsä à¡ |ü]Á>∑V≤ü ' ˆ
q dü HêX¯sTT‘·T+ Hê´j·T´ Ä‘·àÁbÕD|ü]Á>∑V≤ü ' ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·|dü ‡ü +‘ê|ü\ãΔ' ` ‘˚ ` j·T' ` nj·T+ ` <Ûsä à¡ |ü]Á>∑V≤ü ' ` q
` dü' ` HêX¯sTT‘·T+ ` Hê´j·T´' ` Ä‘·àÁbÕD|ü]Á>∑V≤ü ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·|dü ‡ü +‘ê|ü\ãΔ' <Ûsä à¡ |ü]Á>∑V≤ü ' ‘˚ j·T' Ä‘·àÁbÕD|ü]Á>∑V≤ü '
(ndæ)Ô dü' nj·T+ HêX¯sTT‘·T+ Hê´j·T´' q.
(51) ` @ø£|ü+#êX¯düs¡Z 195
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·|üdü‡+‘ê|ü\ãΔ' R ‘·|ü'πø¢X¯eTT#˚ bı+<äã&çq~j·TTqT,
<Ûsä à¡ |ü]Á>∑V≤ü ' R <Ûsä à¡ dü+|ü<‘ä √ ≈£L&çq~j·TTq>∑T, ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, j·T' R @,
Ä‘·àÁbÕD|ü]Á>∑V≤ü ' R ∫s¡ø±\ J$‘· eTHÓ&ç dü+|ü<j ä T· Tqï<√, dü' nj·T+ R
nj·T´~, HêX¯sTT‘·T+ R q•+|ü#d˚ øæ =qT≥≈£î, Hê´j·T´' q R j·TTø£eÔ TT>±<äT.
‹\ø£eTT :` HêX¯sTT‘·T+ q Hê´j·T´' ` |üsu¡ ≤Û sê´|üV≤ü s¡D s¡÷|üyTÓ qÆ n<Ûsä à¡ eTT#˚‘·
˙ uÛ≤>∑éTTqT q•+|üCdÒ øæ =qT≥ ‘·><∑ ìä uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` >=|üŒ ‘·|ü'πø¢X¯eTT#˚ dü+bÕ~+#·Tø=qï |üs¡eT<Ûäs¡às¡÷|üyÓTÆq
dü+|ü<äj·TTqT, ‘·‘·Œ¤*‘·eTT>± ˙e⁄ dü+bÕ~+#·Tø=qï ∫s¡ø±\JequÛ≤>∑éTTqT
Ç{Ïº j·T<Ûsä êà#·sD
¡ eTTe\q q•+|üCdÒ øæ =qT≥ ˙ ≈£î∫‘·eTT >±<äT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ne<Û´ä ‘ê+ ‘·b˛_Ûsê´+ uÛyÑ êq‡eTqT|üX´¯ ‹ ˆ
Ä‘·àqkÕ‡düTs¬ ’ sπ y› sπ’Ó Ω‘T· düÁÔ ‘ê|ü´j·T+ eTVü‰Hé ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ne<Ûä´‘ê+ ` ‘·b˛_Û' ` j·÷+ ` uÛÑyêHé ` düeTqT|üX¯´‹,
Ä‘·àq' ` kÕdüTs¬ '’ ` <˚y'’Ó ` ùV≤‘·T' ` ‘·Á‘· ` n|æ ` nj·T+ ` eTVü‰Hé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛyÑ êHé ‘·b˛_Û' kÕdüTs¬ '’ <˚y'’Ó Ä‘·àq' j·÷yéT ne<Û´ä ‘ê+
düeTqT|üX´¯ ‹, ‘·Á‘· n|æ nj·T+ eTVü‰Hé ùV≤‘·T' (ndæ)Ô .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛyÑ êHé R ˙e⁄, ‘·b˛_Û' R ‘·|dü Tü ‡\#˚, kÕdüTs¬ '’ R sêø£då Tü \‘√
>∑÷&çq{Ïº, <˚yÓ’' R <˚e‘·\#˚, Ä‘·àq' R ˙≈£î, j·÷yéT ne<Ûä´‘ê+ R @
eTè‘·T´sêVæ≤‘·éTTqT, düeTqT|üX¯´‹ R #·÷#·Tø=qT#·THêïy√, ‘·Á‘· n|æ R Ä
$wüjT· eTTq+<äT>∑÷&É, nj·T+ R á, eTVü‰Hé R >=|üŒ<Óq’ , ùV≤‘·T' R ø±s¡DeTT,
ndæÔ R ñqï~.
‹\ø£eTT :` ª‘· Á ‘ê|æ nj· T + eTVü ‰ Hé ùV≤‘· T 'μ ` ˙e⁄ kÕ~Û + #· T ø=qï
ne<Û´ä ‘·«es¡eTTq≈£î ˙ >=|üŒ<Ûsä à¡ ã\y˚T ø±s¡DeTT. <ëìì ø°D
å +Ï |üCdÒ øæ =q≈£îeTì
uÛ≤eeTT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ˙ ne<Û´ä ‘·«es¡eTT düTÁ^yê<äT\jÓT&É |ò*ü +|ü<Tä nì H˚qT
eTT+<äT ‘Ó\T|üuÀe⁄q{Ïº ø±s¡DeTTqT Á>∑V≤æ +|ü⁄eTì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT >=|üŒ ‘·|dü Tü ‡ CÒdæ <˚yêdüTs¡T\≈£î ne<ÛTä ´&ÉH’Ó j·TT+&ÉTq{Ïº
es¡eTTqT dü+bÕ~+#·Tø=+{Ïì >∑<ë j·Tì ˙e⁄ nqTø=qT#·THêïe⁄— Ä es¡eTT≈£L&É
|üì#˚jT· <äì H˚qT #Ó|Œü uÀe⁄#·Tqï ø±s¡DeTTqT $qTeTT.
XÀ¢ˆˆ düTÁ^y√ qVæ≤ <˚y√-j·T+ HêdüTs√ q#· sêø£då 'ü ˆ
q <ëqy√ q >∑+<Ûsä √« q j·Tøå√ q#· |üqï>∑' ˆ
(e÷qTc˛ sê|òTü y√ sê»Hé düTÁêX¯Ã Vü≤ØX¯«s¡')
‘·kÕà Å‘êŒD|ü]Á‘êD+ ø£<+ä∏ sê» qÿ]wü´dæ ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düTÁê' ` q ` Væ≤ ` <˚e' ` nj·T+ ` q ` ndüTs¡' ` q ` #·
` sêø£då 'ü ` dü ` <ëqe' ` q ` >∑+<Ûsä «¡ ' ` q ` j·Tø£'å ` q ` #· ` |üqï>∑',
(e÷qTwü' ` sê|òTü e' ` düTÁê' ` #· ` Vü≤ØX¯«s¡') ` ‘·kÕà‘Y ` ÁbÕD|ü]Á‘êD+
` ø£<+ä∏ ` sê»Hé ` ø£]wü´dæ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nj·T+ düTÁê' <˚e' qVæ≤— ndüTs¡' q— sêø£då 'ü #· q— <ëqe'
q, >∑+<Ûsä «¡ ' q, j·Tø£'å #· q, |üqï>∑' #· q, (sê»Hé! sê|òTü e' e÷qTwü'— düTÁê'
Vü≤ØX¯«s¡' #·) sê»Hé! ‘·kÕà‘Y ÁbÕD|ü]Á‘êD+ ø£<+ä∏ ø£]wü´dæ?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nj·T+ düTÁê' R á düTÁê⁄&ÉT, <˚e' qVæ≤ R <˚e‘· ø±&ÉT
>∑<ë! ndüTs¡' q R ndüTs¡T&ÉT >±<äT, sêø£då 'ü #· q R sêø£då Tü &ÉT >±<äT, <ëqe' q
R <ëqe⁄&ÉT >±<äT, >∑+<Ûsä «¡ ' q R >∑+<Ûsä T¡ «&ÉT >±<äT, j·Tø£'å q R j·T≈£îå &ÉT >±<äT,
|üqï>∑' #· q R |üqï>∑T&ÉTqT ø±<äT, (sê»Hé R sêC≤! sê|òTü e' R s¡|Tüò Te+X¯
‹\≈£î&É>T∑ lsêeTT&ÉT, e÷qTwü' R e÷qe⁄&ÉT. düTÁê' R düTÁê⁄&ÉT, Vü≤ØX¯«s¡'
R yêqs¡sêE.) sê»Hé R sêC≤!, ‘·kÕà‘Y R Ä ø±s¡DeTTe\q, ÁbÕD|ü]Á‘êD+
R ÁbÕDs¡øD å£ eTTqT, ø£<+ä∏ R m≥T¢, ø£]wü´dæ R #˚døæ =q>∑\e⁄?
‹\ø£eTT, sê. •s√eTDÏ :` sê|òTü e' e÷qTwü', düTÁê' Vü≤ØX¯«s¡' ` ˙e⁄ es¡eTTqT
>√s¡TdüeTj·TeTTq ñù|øÏå+∫q{Ïº qs¡yêqs¡C≤‘·T\≈£î #Ó+~q s¡|òüTTsêeT
düTÁê⁄\e\q ne<Ûä´‘·«es¡eTT ˙≈£î ˝Ò<äT >∑<ë! >±e⁄q yê]qT+&ç ˙≈£î
ÁbÕDs¡øDå£ eTT m≥T¢ >∑\T>∑Tqì uÛ≤eeTT.
dü÷#·q :` e÷qTc˛ sê|òTü e' ` Ç‘ê´~ XÀ¢øb£ Õ<äeTT <äøDåÏ ≤~ Á|ü‘T· \+<äT >±qsê<äT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` ìqTï j·TT<äeΔ TTq »sTT+∫ ø±sê>∑èVü≤eTTq qT+∫qyê&ÉT
(51) ` @ø£|ü+#êX¯düs¡Z 197
ø±s¡MÔ sê´s¡Tq® T&ÉT. n{Ïº yêìì ã]e÷]Ãqyê&ÉT |üsX¡ ó¯ sêeTT&ÉT. n{Ïº |üsX¡ ó¯ sêeTTì
ns¡>&∑ jç T· ˝À u≤DÁ|üj÷Ó >∑eTT #˚jT· ø£jT˚ s¡|Tüò TsêeTT &√&ç+#ÓqT. n{Ïº Ms¡|⁄ü s¡Twüßì
m<äT≥ ˙e⁄ ÁbÕDs¡øD å£ HÓ≥T¢ #˚døæ =q>∑\e⁄?
‘ê‘·Œs¡éTT :` á düTÁê⁄&ÉT ìqTï #·+|üC≤\q{Ïº <˚e>∑DeTT˝Àìyê&ÉT >±<äT
ø£<ë! nfÒ¢ j·TdüTs¡T&ÉT>±ì sêø£då Tü &ÉT>±ì <ëqe⁄&ÉT>±ì >∑+<Ûsä T¡ «&ÉT>±ì j·T≈£îå &ÉT>±ì
|üqï>∑T&ÉT >±ì ø±<äT. lsêeTT&ÉT qs¡T&ÉT, düTÁê⁄&ÉT yêqs¡T&ÉT. ˙≈£î ne<Û´ä ‘·«eTT
qs¡yêqs¡T\qT+&ç ˝Òq+<äTq Ç|ü&ÉT ˙e⁄ ÁbÕDs¡øD å£ eTT m≥T¢ #˚døæ =q>∑\e⁄?
XÀ¢ˆˆ q ‘·T <Ûsä √à|üd+ü Vü‰s¡ eT<Ûsä à¡ |ò\ü dü+Væ≤‘·yTé ˆ
‘·<e˚ |ò\ü eTH˚«‹ <Ûsä à¡ XÊÃ<Ûsä à¡ HêX¯q' ˆˆ 28
XÀ¢ˆˆ ÁbÕ|ü+Ô <Ûsä à¡ |ò\ü + ‘êe <ä“e¤ ‘ê HêÁ‘· dü+X¯jT· ' ˆ
|ò\ü eT kÕ´ |ü´<Ûsä à¡ dü´ øÏÁå |üyT˚ e Á|ü|‘ü ‡· ´ùd ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` ‘·T ` <Ûsä √à|üd+ü Vü‰s¡yTé ` n<Ûsä à¡ |ò\ü dü+Væ≤‘·yTé ` ‘·‘Y `
@e ` |ò\ü yéT ` nH˚«‹ ` <Ûsä à¡ ' ` #· ` n<Ûsä à¡ HêX¯q' ` ÁbÕ|ü+Ô ` <Ûsä à¡ |ò\ü + `
‘êe‘Y ` uÛeÑ ‘ê ` q ` nÁ‘· ` dü+X¯jT· ' ` |ò\ü yéT ` ndü´ ` n|æ ` n<Ûsä à¡ dü´
` øÏÁå |üyTé ` @e ` Á|ü|‘ü ‡· ´ùd ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` q ‘·T (eT+‘·e´+) <Ûäs√à|üdü+Vü‰s¡yéT n<Ûäs¡à|òü\dü+Væ≤‘·+
(n|æ) ‘·‘Y |òü\+ @e nH˚«‹, <Ûäs¡à' n<Ûäs¡àHêX¯q' #· Ç‹. uÛÑe‘ê ‘êe‘Y
<Ûsä à¡ |ò\ü + ÁbÕ|ü+Ô nÁ‘· dü+X¯jT· ' q, ndü´ n<Ûsä à¡ dü´ |ò\ü yéT n|æ øÏÁå |üyTé @e
Á|ü|ü‘·‡ ´ùd.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` q ‘·T (eT+‘·e´+) R Ç≥T¢ e÷Á‘·eTT uÛ≤$+#·sê<äT,
<Ûsä √à|üd+ü Vü‰s¡+ R <Ûsä à¡ dü+Á>∑V≤ü eTT ø£*–q{Ïyº êìì, n<Ûsä à¡ |ò\ü dü+Væ≤‘·yTé n|æ R
bÕ|üjT· T≈£î&Ô TÉ >± qTqï|üŒ{ÏøìÏ , ‘·‘Y |ò\ü + @e R |üPsê«]®‘y· TÓ qÆ |ü⁄Dý˚T, nH˚«‹
R nqTdü]+#·TqT, <Ûäs¡à' R <Ûäs¡àeTT, n<Ûäs¡àHêX¯q' #· R n<Ûäs¡àeTTqT
q•+|ü#j ˚ T· Tq{Ï≈º L£ &ÉqT, (Ç‹ R nì)— uÛeÑ ‘ê R ˙#˚‘,· ‘êe‘Y R eTT+<äT>±,
<Ûäs¡à|òü\+ R <Ûäs¡àeTTjÓTTø£ÿ |òü*‘·eTT, ÁbÕ|üÔ+ R bı+<äã&çq~, nÁ‘· R á
$wüjT· eTTq+<äT, dü+X¯jT· ' R dü+<˚V≤ü eTT, q R ˝Ò<Tä , ndü´ R á, n<Ûsä à¡ dü´ R
n<Ûsä à¡ eTTjÓTTø£ÿ, |ò\ü yéT n|æ R |ò*ü ‘·eTTqT>∑÷&É, øÏÁå |üyTé @e R oÁ|òTü eTT>∑H,˚
Á|ü|‘ü ‡· ´ùd R bı+<ä>\∑ e⁄.
dü÷#·q :` Ç+<ä* á 28e XÀ¢ø£eTTq≈£î |üPs¡«yêÚ≤´‘·\T |ü\Te⁄s¡T
|ü\T$<Ûeä TT\T>± qq«sTT+∫ ns¡eú TTqT #Ó|Œæ j·TTHêïs¡T. bÕsƒê+‘·se¡ TT\T>∑÷&É
s¬ +&ÉTeT÷&ÉT >±qe#·TÃ#·Tqï$. eTiÏjT· T |ü\Te⁄s¡T Bìì Á|ü‘´˚ ø£ XÀ¢øe£ TT\T>±
$&ç>±H˚ #·÷dæ ns¡eú TT #Ó|Œæ Hês¡T. eTÁ<ëdüT lsêeTs¡‘ï· Á|üø±X¯ø£ eTVü‰X¯jT· T\#˚
Á|üø{£ +Ï |üã&çq eT÷\Á|ü‹j·T+<äT ªªq‘·T <Ûsä √à|üd+ü Vü‰s¡+μμ nqT <ëìøÏ ã<äT\T>±
ªqqT <Ûsä √à|üd+ü Vü‰s¡+μ nqT bÕsƒê+‘·se¡ TT d”«ø£]+|üã&çq~. Bì qqTdü]+∫
Ç+<ä* yÓTT<ä{Ï XÀ¢øe£ TT |üPs¡«|üøyå£ êø£éTT>±qT ‘·sT¡ yê‹ XÀ¢øe£ TT <ëìøÏ düe÷<Ûëq
yêø£éTT>±qT Á>∑V≤æ +|üe˝…qì düŒwüeº T>∑T#·Tqï~.
‹\ø£eTT :` n<Ûsä à¡ |ò\ü eTTjÓTTø£ÿ ÁbÕã\éTT >∑\yê&Óq’ |ü⁄s¡Twüß&ÉT Á|üdTü ‘Ô e· TT Ä
j·T<Ûsä êàqTuÛeÑ eTT H=+<äT#·T+&É>± |üPs¡«eTT ‘êqT #˚døæ =qï ø=~› <Ûsä à¡ dü+Á>∑V≤ü
eTTqïqT Ä <Ûsä à¡ |ò\ü eTT Ç|ü &É‘ì· ì CÒs<¡ Tä . |ò˝ü ÀqTàKyÓTqÆ n<Ûsä à¡ y˚T j·T‘·ìì
#˚s¡T#·T+&ÉTqT. nsTTq#√ ìø£ <Ûäs¡àeTT n<Ûäs¡àeTTqT q•+|üCÒj·TTqT nqT
dæ<ëΔ+‘·eTTq≈£î ns¡yú T˚ $T? nq>± ì»y˚T, ˇø£&TÉ #˚dqæ j·T<Ûsä à¡ eTTqT n‘·&TÉ
‘·sT¡ yê‹ ø±\eTTq #˚dqæ {Ïº ñ‘·ÿ≥yÓTqÆ <Ûsä à¡ eTT q•+|üCj Ò T· >∑\<äT. ø±ì n<˚
$<Ûeä TT>∑ Hê‘·&TÉ #˚dqæ ñ‘·ÿ≥yÓTqÆ n<Ûsä à¡ eTT >∑÷&É ‘êqT |üPs¡«eTT #˚dqæ <Ûsä à¡ eTTqT
q•+|üCÒj·TTqT >∑<ë! ø±ã{Ïº z sêeD≤! Á|üdüTÔ‘·eTT ˙e⁄ #˚dæq |òüTÀs¡yÓTÆq
n<Ûsä à¡ eTT#˚ ˙ |üPs¡«<Ûsä à¡ eT+‘·jT· T q•+∫q~ düTe÷ j·Tì uÛ≤eeTT.
Ç#·Ã≥ ø=+<äsT¡ , <Ûsä à¡ |ò\ü yÓTqÆ {Ïº düTKeTT n<Ûsä à¡ |ò\ü yÓTqÆ {Ïº <äT'KeTT‘√>∑\dæ
j·TqTuÛ$Ñ +|üã&ÉT≥ »s¡T>∑<Tä . n+<äT#˚ <Ûsä à¡ |ò\ü eTT <Ûsä à¡ |ò\ü eTT‘√&ÉqT, n<Ûsä à¡ |ò\ü
eT<Ûsä à¡ |ò\ü eTT ‘√&ÉqT e÷Á‘·yT˚ >∑*j·TT#·T+&ÉTqT. ªª<Ûsä √à Hê -<Ûsä à¡ HêX¯q'μμj·Tì
#Ó|üŒã&ÓqT. >∑qTø£ |üPs¡«ø£è‘·<Ûäs¡àeTT Á|üdüTÔ‘ê<Ûäs¡àeTTqT q•+|ü#˚j·TC≤\<äì
uÛ≤eeTT nì #Ó|ü #·THêïs¡T $E„\T. j·TTø£yÔ TÓ qÆ j·Ts¡eú TTqT Á>∑V≤æ +#·>\∑ s¡T. sê.
•s√eTDÏ >∑÷&É ‹\ø£yêÚ≤´qeTTH˚ nqTdü]+#ÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` <Ûsä à¡ |ò\ü eT<Ûsä à¡ |ò\ü eTT‘√ >∑÷&ÉTq~ >±<äT. n~ <Ûsä à¡ |ò\ü eTT‘√
e÷Á‘·y˚T >∑÷&ÉTqT. <Ûäs¡àeTT HÓ<äT≥ j·T<Ûäs¡àeTT ì\TeC≤\<äT. ªª<ÛäπsàD
bÕ|üeT|üqT<ä‹μμ nqT ÁX¯ó‹ Á|üe÷DeTTqT ã{Ïº <Ûäs¡ày˚T j·T<Ûäs¡àeTTqT
q•+|üCj Ò T· TqT. ø±ì sêeD≤! H˚qT <Ûsä à¡ eTT #˚dqæ yê&ÉqT ø±e⁄q Hê <Ûsä à¡ |ò\ü eTT
Á|üdTü ‘Ô |· ⁄ü n<Ûsä à¡ eTTqT q•+|üCj Ò T· >∑\<äT >∑<ë j·Tì ‘·\|ü≈î£ eTT. ø±ã{Ïº Á|üdTü ‘Ô |· ⁄ü
n<Ûäs¡àeTTqT q•+|üCÒdæø=qT≥≈£î dü]|ü&ÉTq+‘·{Ï >=|üŒ<Ûäs¡àeTTqT ˙e⁄
(51) ` @ø£|ü+#êX¯düs¡Z 199
#˚døæ =qe\dæjT· Tqï~. ˝Òì#√ Ç|ü&˚ ˙≈£î $HêX¯eTT dü+uÛ$Ñ +#·TqT. Çø£ Ç|ü&ÉT
˙e⁄ #˚j·T<ä>∑T <Ûäs¡à y˚TeT+<äTyê n~ d”‘·eTàqT lsêeTTq ø£|üŒ–+∫ Ä
eTVü‰qTuÛ≤e⁄ì X¯s¡DT y˚&ÉTø=qT≥j˚T nì uÛ≤eeTT. sêeDTì <Ûäs¡à|òü\eTT
q•+∫b˛jÓTqì Vü≤qTeT ø¬ ≥T¢ ‘Ó*ôdqq>± sêeDT&ÉT ‘·q XÖs¡éTTqT p|ü⁄
<ÛÓ’s¡éTT˝Òø£ #Ís¡éè‹Ôì ã÷ì d”‘·eTà q|üVü≤]+#·T≥qTã{Ïº Á>∑Væ≤+|ü>∑˝…Zqì
‘Ó*j·Te˝…qT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` <Ûsä à¡ |ò\ü yÓTqÆ düTKeTT n<Ûsä à¡ |ò*ü ‘·yTÓ qÆ <äT'KeTT‘√ >∑\dæ
nqTuÛÑ$+|ü<ä–q~>±<äT. nq>± <Ûäs¡à|òü\yÓTÆq sê»úÛÀ>∑eTT, n<Ûäs¡à|òü\yÓTÆq
s√>∑u≤<Ûäj·TT ¬s+&ÉTqT >∑\dæj˚T ˇø£&ÉT nqTuÛÑ$+#·Tq≥T¢>± sêeDT&ÉT #˚dæq
rÁeyÓTÆq ‘·|üdüT‡ nHÓ&ç <Ûäs¡àeTTq≈£î |òü\yÓTÆq{Ïº düTKJeq eTqTq~j·TTqT,
|üs¡<ësê|üVü≤s¡Ds¡÷|üyÓTÆq n‘·T´‘·ÿ≥eT>∑T n<Ûäs¡àeTTq≈£î |òü\yÓTÆq eTè‘·Té⁄
nqTq~j·TTqT, á s¬ +&ÉTqT >∑\dæ j·TqTuÛ$Ñ +#·T≥≈£î ‘·–q$ >±e⁄ >∑<ë! >±e⁄q
<Ûsä à¡ |ò\ü eTT <Ûsä à¡ |ò\ü eTTH˚ j·TqTdü]+#·TqT. <Ûsä à¡ eT<Ûsä à¡ eTTqT q•+|üCj
Ò T· Tq{Ï~º
>±<äT. nq>± <Ûsä à¡ eTT n<Ûsä à¡ |ò\ü eTT qD∫ ‘êqT ñ‘·eÔ T |ò\ü eTT H=dü>C∑ ≤\<äT
nì uÛ≤eeTT. |üPs¡«eTT #˚dæq <Ûäs¡àeTT Ç|ü&ÉT #˚dæq n<Ûäs¡àeTTqT
q•+|üCj Ò T· Tq{Ï~º >±C≤\<äT. <Ûsä êà<Ûsä à¡ eTT\T s¬ +&ÉTqT <˚ìø£~j˚T ‘·eT ‘·eT
|ò˝ü ≤qTuÛeÑ eTT H=dü– ø°D å +Ï #·Tq{Ïeº ì kÕsê+X¯eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚HÓ+‘·jÓ÷ <Ûäs¡àeTT CÒdæj·TTqï{Ïº yê&ÉqT. Á|üdüTÔ‘·eTT ø=~›
n<Ûsä à¡ |ò\ü eTT qqï+{Ï q|üŒ{ÏøìÏ Hê |üPsê«]®‘· <Ûsä à¡ |ò\ü eTT HêyÓ+≥ j·TT+&ÉH˚
j·TTqï~. <Ûsä à¡ eT<Ûsä à¡ eTTqT HêX¯qeTTCÒdæ y˚jT· >∑\<äT >∑<ë!μμ j·Tì m+‘·e÷Á‘·eTT
uÛ≤$+|ü≈î£ eTT. Á|üdTü ‘Ô e· TT ˙e⁄ #˚døæ =qT#·Tqï n<Ûsä à¡ eTTq≈£î |ò*ü ‘·eTTqT >∑÷&Éø£
‘·«s¡˝ÀH˚ bı+<äuÀe⁄#·THêïe⁄ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ »qkÕúqe<Û+ä ãT<ëΔ « ãT<ëΔ « yê*e<Û+ä ‘·<ë∏ ˆ
sêeTdüTÁêdüK´+ #· ãT<Û´ä dü« Væ≤‘· e÷‘·àq' ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` »qkÕúqe<Û+ä ` ãT<ëΔ« ` ãT<ëΔ« ` yê*e<Û+ä ` ‘·<ë∏ ` sêeT
düTÁêdüK´+ ` #· ` ãT<Û´ä dü« ` Væ≤‘·yTé ` Ä‘·àq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` »qkÕúqe<Û+ä ãT<ëΔ« , yê*e<Û+ä , ‘·<ë∏ sêeTdüTÁêdüK´+ #·
ãT<ëΔ« Ä‘·àq' Væ≤‘·+ ãT<Û´ä dü«.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` »qkÕúqe<Ûä+ R »qkÕúqeTTq+<ä*e<ÛäqT, yê*e<Ûä+ R
yê*e<Ûqä T, ‘·<ë∏ R nfÒ,¢ sêeTdüTÁêdüK´+ #· R sêeTdüTÁê⁄\ yÓTÁÆ ‹ì, ãT<ëΔ«
R ‘Ó*dæø=ì, Ä‘·àq' R ˙≈£î, Væ≤‘·+ R ÁX‚jT· düT‡qT, ãT<Û´ä dü« R ‘Ó*dæø=qTeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÄHê&ÉT »qkÕúqeTTq+<äT »]–q Ks¡<÷ä wüD≤<äT\ e<Ûqä T >∑÷]Ãj·TT,
yê*e<Ûqä T >∑÷]Ãj·TT, sêeTdüTÁê⁄\ eT<Û´ä H˚sŒ¡ &çq yÓTÁÆ ‹ì >∑÷]Ãj·TT |üP]Ô>±
‘Ó*dæø=ì ˙≈£î y˚T\T>∑÷s¡TÃ e÷s¡Z y˚T~jÓ÷ ìs¡sí TT+#·Tø=qTeTT.
XÀ¢ˆˆ ø±eT+ K \«Vü≤ eT ù|´ø£ dü‡yêõs¡<≈ä∏ î£ +»sêyéT ˆ
\+ø±+ HêX¯sTT‘·T+ X¯øÔ£ düôÔ d«’ wü ‘·T q ìX¯Ãj·T' ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø±eT+ ` K\T ` nVü≤yéT ` n|æ ` @ø£' ` düyêõs¡<≈ä∏ î£ +»sêyéT,
\+ø±+ ` HêX¯sTT‘·T+ ` X¯ø'Ô£ ` ‘·d´ü ` @wü' ` ‘·T ` q ` ìX¯Ãj·T' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤yéT @ø£' n|æ düyêõs¡<≈ä∏ î£ +»sê+ \+ø±+ HêX¯sTT‘·T+
ø±eT+ X¯ø'Ô£ K\T— @wü' ‘·T ‘·d´ü ìX¯Ãj·T' q.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R H˚qT, @ø£' n|æ R ˇø£ÿ&ÉH˚ >∑÷&É, düyêõs¡<≈ä∏ î£ +»sê+
R nX¯«eTT\‘√&ÉqT s¡<∏äeTT\‘√&ÉqT, @qT>∑T\‘√&ÉqT >∑÷&çq, \+ø±+ R
\+ø±q>∑se¡ TTqT, HêX¯sTT‘·T+ R q•+|üCj Ò T· T≥≈£î, ø±eT+ R |üP]Ô>±, X¯ø'Ô£
K\T R düeTs¡T&ú qÉ T düTe÷! ‘·T R ø±ì, @wü' R Ç~, ‘·d´ü , Ä lsêeTTìjÓTTø£ÿ,
ìX¯Ãj·T' q R ìs¡j í T· eTT>±<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT ˇø£ÿ&ÉH˚ düeTdüeÔ TT˝…q’ á j·TX¯«eTT\‘√&ÉqT, s¡<eä∏ TT\‘√&ÉqT,
@qT>∑T\‘√&ÉqT >∑÷&çq á \+ø£ q+‘·jT· T HêX¯qeTT CÒdæ y˚jT· >∑\qT, ø±ì
n≥T¢ #˚jT· T≥ lsêeTTì ìs¡j í T· eTT >±<äT.
XÀ¢ˆˆ sêy˚TD Væ≤ Á|ü‹C≤„‘+· Vü≤s¡´ èø£>å D∑ düìï<ÛÍ ˆ
ñ‘ê‡<äq eT$TÁ‘êD≤+ d”‘ê jÓTÆ düTÔ Á|ü<]äÛ ¸‘ê ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêy˚TD ` Væ≤ ` Á|ü‹C≤„‘+· ` Vü≤s¡´ èø£>å D∑ düìï<ÛÍ ` ñ‘ê‡<äqyéT
` n$TÁ‘êD≤+ ` d”‘ê ` jÓTÆ ' ` ‘·T ` Á|ü<]äÛ ¸‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` jÓÆT' d”‘ê Á|ü<Ûä]¸‘ê (‘˚cÕyéT) n$TÁ‘êD≤yéT ñ‘ê‡<äq+
Vü≤s¡´èø£D
å >∑Ddüìï<ÛÍ sêy˚TD Á|ü‹C≤„‘+· Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` jÓTÆ ' R me]#˚, d”‘ê R d”‘ê<˚$, Á|ü<]äÛ ¸‘ê R |”&+ç |üã&çq<√,
(‘˚cÕ+ R Ä) n$TÁ‘êD≤+ R X¯Á‘·Te⁄\jÓTTø£ÿ, ñ‘ê‡<äq+ R $HêX¯eTTqT >∑÷]Ã,
Vü≤s¡´ èø£>å D∑ düìï<ÛÍ R yêqs¡T\ jÓTTø£ÿj·TT uÛ\Ñ ÷¢øe£ TT\ jÓTTø£ÿj·TT düeT÷Vü≤eTT\
(51) ` @ø£|ü+#êX¯düs¡Z 201
düeTø£eå TTq, sêy˚TD R lsêeTTì#˚, Á|ü‹C≤„‘+· Væ≤ R Á|ü‹C„ #˚jT· ã&ÓqT düTe÷!
>√$+<äsêJj·TeTT :` C≤+ãe+‘·T&ÉT düTÁê⁄&ÉT eTTqï>∑T |ü\Te⁄s¡T eè<äT\Δ Tqï
Ä düu˝ÑÛ À #˚dqæ Á|ü‹»„qT sêeTT &É‹Áø£$T+#·T≥≈£î M\T˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` e÷ yêqs¡Ms¡T\T, uÛÑ\÷¢ø£jÓ÷<ÛäT\TqT >∑\ ô|<ä› düuÛÑ˝À ‘·q
uÛ≤s¡´qT yÓ÷dü–+∫q{Ïº X¯Á‘·Te⁄qT q•+|üCôÒ d<äqì lsêeTT&ÉT Á|ü‹»„ #˚dj
æ T· THêï&ÉT
düTe÷!
XÀ¢ˆˆ n|ü≈î£ s¡« ìΩ sêeTdü´ kÕøå± <ä|æ |ü⁄s¡+<äs'¡ ˆ
q düTK+ ÁbÕ|ü⁄ïj·÷ <äq´' øÏ+ |ü⁄qkÕÔ «<äèXÀ »q' ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n|ü≈î£ s¡«Hé ` Væ≤ ` sêeTdü´ ` kÕøå±‘Y ` n|æ ` |ü⁄s¡+<äs'¡ ` q
` düTK+ ` ÁbÕ|ü⁄ïj·÷‘Y ` nq´' ` øÏ+ ` |ü⁄q' ` ‘ê«<äèX¯' ` »q' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` sêeTdü´ n|ü≈î£ s¡«Hé kÕøå±‘Y |ü⁄s¡+<äs'¡ n|æ düTK+ q ÁbÕ|ü⁄ïj·÷‘Y
Væ≤, ‘ê«<äèX¯' nq´' »q' |ü⁄q' øÏ+ (eø£eÔ ýéT)!
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeTdü´ R lsêeTTq≈£î, n|ü≈£îs¡«Hé R n|üø±s¡eTT
#˚j·TT#·Tqïyê&ÉT, kÕøå±‘Y R dü«j·TeTT>±, |ü⁄s¡+<äs¡' n|æ R <˚y˚+Á<äT&Ó’qqT,
düTK+ R kÂKéTTqT, q ÁbÕ|ü⁄ïj·÷‘Y Væ≤ R bı+<ä&ÉT düTe÷! ‘ê«<äèX¯' R
˙uÀ{Ï, nq´' »q' R Ç‘·se¡ ´øÏ,Ô |ü⁄q' R ‹]–, øÏ+ (eø£eÔ ýéT) R #Ó|Œü e\dæq
<˚$T?
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTTq ø£|øü ±s¡eTT #˚dqæ yê&ÉT kÕøå±‘·T>Ô ∑ <˚y+˚ Á<äT&Óq’ qT düTKeTT>∑
J$+|üC≤\&ÉT— Çø£ ˙uÀ{Ïyê] $wüjT· eTT y˚iT>∑ #Ó|Œü e\j·TTHê?
XÀ¢ˆˆ j·÷+ d”‘˚ ‘·´_ÛC≤Hêdæ j˚Tj·T+ ‹wü̃‹ ‘˚ eX‚ ˆ
ø±\sêÁr‹ ‘ê+ $~Δ düs«¡ \+ø±$Hê•˙yéT ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·÷+ ` d”‘ê ` Ç‹ ` n_ÛC≤Hêdæ ` j·÷ ` Çj·T+ ` ‹wü‹˜
`‘˚ ` eX‚, ø±\sêÁr ` Ç‹ ` ‘ê+ ` $~Δ ` düs«¡ \+ø±$Hê•˙yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·÷ Çj·T+ ‘˚ eX‚ ‹wü‹˜ , j·÷+ d”‘ê Ç‹ n_ÛC≤Hêdæ,
düs«¡ \+ø±$Hê•˙+ ‘ê+ ø±\sêÁr Ç‹ $~Δ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·÷ Çj·T+ R @ áyÓT, ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, eX‚ R nBÛqeTTq,
‹wü‹˜ R ñqï<√, j·÷+ R me]ì, d”‘ê Ç‹ R d”‘· j·Tì, n_ÛC≤Hêdæ R
nqTø=qT#·THêïy√, düs«¡ \+ø±$Hê•˙yéT R düeTdüyÔ TÓ qÆ \+ø£qT q•+|ü#j
˚ T· Tq{Ï,º
‘ê+ R ÄyÓTqT, ø±fi¯sêÁr Ç‹ R ø±fi¯sêÁ‹ j·Tì, $~Δ R ‘Ó*dæø=qTeTT.
‹\ø£eTT :` ø±fi¯sêÁr ` eTVü‰Á|üfij
¯ T· eTTqT >∑*+Z #·Tq{Ïº uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì X¯øìÔÏ ø±fi¯sêÁ‹
j·T+<äTs¡T.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` e÷s¡ÿ+&˚jT· |ü⁄sêDeTTq+<äT á $wüßXí ø¯ HÔÏ ˚ ø±fi¯sêÁ‹ Hêsêj·TDÏ
eTTqï>∑T ù|s¡‘¢ √ eéVü≤]+∫]. eTVü‰Hêsêj·TD√|üìwü‘T· qÔ +<äT >∑÷&É uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì
eTVü‰e÷j·T Äj·Tq j·÷»„≈î£ ˝Àã&ç e]Ô+#·Tqì #Ó|Œü ã&çq~. á $wüßXí ø¯ j ÔÏ T˚
»>∑Á<äø±å ø±s¡éTTq+<äT øπ e\dü‘Ô· «>∑TDeTT >∑*Z \øÏÎ ` l ` uÛ÷Ñ $T ` ˙X¯ `
s¡TøÏàDÏ ` d”‘ê~ s¡÷|ü+ãT\ qe‘·]+#·TqT. dü+Vü‰s¡eTT #˚j·TT ø±\eT+<äT
‘·y÷Ó uÛ÷Ñ sTTwü̃jTÆÓ eTVü‰ø±fi¯sêÁ‹ eTTqï>∑T HêeT<Û̊jT· eTT\T >∑\<Ó’ j·TT+&ÉTqT.
Á‹>∑TD≤‘·àø£eT>∑T Á|üøè£ ‹ uÛ>Ñ e∑ #·Ãø¤ j
ÔÏ T˚ >∑<ë!
ø±fi¯sêÁ‹ Á|üfi¯j·Tø±\eT+<äT dü+Vü‰s¡yÓT≥T¢ #˚j·TTH√ j·TfÒ¢ d”‘· ˙e+X¯eTTqT
HêX¯qeTT #˚jT· Tqì Á>±Vü≤éTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙ j·TBÛqeT+<äTqï me«‘ÓH‘’Ó ˚ ˙e⁄ d”‘· j·THÓ&ç ˇø£ ÅdÔ” j·Tì
nqTø=qT#·THêïy√ ÄyÓT ˙ \+ø£ q+‘·qT q•+|üCj Ò T· Tq{Ïº Á|üfij
¯ T· ø±s¡DeT>∑T
ø±fi¯sêÁ‹ j·Tì ‘Ó*dæø=qTeTT.
XÀ¢ˆˆ ‘· <ä\+ ø±\bÕX‚q d”‘ê$Á>∑V≤ü s¡÷|æD≤ ˆ
dü«j·T+ düÿ+<Ûëedüøπ qÔ øπ eå T e÷‘·àì ∫+‘·´‘êyéT ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` n\+ ` ø±\bÕX‚q ` d”‘ê$Á>∑V≤ü s¡÷|æD≤, dü«j·T+ `
düÿ+<Ûëedüøπ qÔ ` øπ eå TyéT ` Ä‘·àì ` ∫+‘·´‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘Y d”‘ê$Á>∑V≤ü s¡÷|æD≤ dü«j·T+ düÿ+<Ûëedüøπ qÔ ø±\bÕX‚q
n\yéT— Ä‘·àì øπ eå T+ ∫+‘·´‘êyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y R Ä ø±s¡DeTTe\q, d”‘ê$Á>∑Vü≤s¡÷|æD≤ R d”‘ê
dü«s¡÷|üeTTq qTqï{Ïº, dü«j·T+ R dü«j·TeTT>±, düÿ+<ÛëedüπøÔq R eT÷|ü⁄ô|’
y˚dæø=qï{Ïº, ø±\bÕX‚q R j·TeTbÕX¯eTT#˚‘·, n\yéT R #ê\TqT, Ä‘·àì R
˙$wüjT· eTTq, øπ eå T+ R y˚T\T, ∫+‘·´‘êyéT R Ä˝À∫+|üã&ÉT>±ø£!
(51) ` @ø£|ü+#êX¯düs¡Z 203
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+<äT#˚‘· nC≤„qeTTe\q ˙e⁄ yÓT&Éô|’ y˚døæ =qï á d”‘ês¡÷|üyTÓ qÆ
ø±\bÕX¯eTTqT Ç|üŒ{Ïø¬ q’ qT >∑T]Ô+#·Tø=ì $&ç∫ô|{Ïº ˙ j·÷‘·àøπ eå TeTTqT >∑÷]Ã
Ä˝À∫+#·Tø=qTeTT.
XÀ¢ˆˆ d”‘êj·÷ ùd»Ô kÕ <ä>±Δ+ sêeTø√|üÁ|ü|&” ‘ç êyéT ˆ
<äV≤ü é÷Hê $Te÷+ |üX´¯ |ü⁄Ø+ kÕ≥ºÁ|ü‘√[ø±yéT ˆˆ 36
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` d”‘j
· ÷· ' ` ‘˚»kÕ ` <ä>±Δ+ ` sêeTø√|üÁ|ü|&” ‘ç êyéT, <äV≤ü é÷HêyéT
` Çe÷+ ` |üX´¯ ` |ü⁄Ø+ ` kÕ≥ºÁ|ü‘√[ø±yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ≥ºÁ|ü‘√[ø±+ d”‘êj·÷' ‘˚»kÕ <ä>±Δ + sêeTø√|üÁ|ü|&” ‘ç êyéT
Çe÷+ |ü⁄Ø+ <äV≤ü é÷Hê+ |üX´¯ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ≥ºÁ|ü‘√[ø±+ R ø√≥ãTs¡TE\‘√qT, sê»e÷s¡eZ TT\‘√&ÉqT
>∑÷&çq<Ó’, d”‘·j·÷' R d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ, ‘˚»kÕ R ‘˚»düT‡#˚, <ä>±Δ+ R
<äV≤æ +|üã&çq~j·TTqT, sêeTø√|üÁ|ü|&” ‘ç ê+ R lsêeTTì Áø√<Ûeä TT#˚ <Û«ä +düeTT
#˚jT· ã&çq<Óq’ , Çe÷+ |ü⁄Ø+ R á \+ø±|ü⁄]ì, <äV≤ü é÷Hê+ R <äV≤æ +|üã&ÉT#·Tqï
<ëìì>±, |üX´¯ R ‘Ó*dæø=qTeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düeTdüyÔ TÓ qÆ ø√≥ ãTs¡TE\‘√&ÉqT, sê»M<∏Tä \‘√&ÉqT>∑÷&çq á
\+ø±q>∑se¡ TT d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ XÀø±–ï#˚‘q· T lsêeTTì Áø√<Ûeä TT#˚‘q· T <Û«ä +düyTÓ Æ
n∫s¡ø±\eTT˝À |üP]Ô>± <äV≤æ +|üã&ÉuÀe⁄#·Tqï~ nì Ç|ü&˚ ‘Ó*dæø=qTeTT.
XÀ¢ˆˆ kÕ«ì $TÁ‘êDÏ eT+Ár+X¯Ã C≤„r Hê“¤‘è· ≤ qT‡‘ê ìΩ‘êHé ˆ
uÛÀ>± Hê›sê+X¯Ã \+ø±+ #· e÷ $HêX¯ eTTbÕqj·T ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ«ì ` $TÁ‘êDÏ ` eT+ÁrHé ` #· ` C≤„rHé ` ÁuÛ≤‘·è≤Hé `
düT‘êHé ` Væ≤‘êHé ` uÛÀ>±Hé ` <ësêHé ` #· ` \+ø±+ ` #· ` e÷ ` $HêX¯+
` ñbÕqj·T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ«ì $TÁ‘êDÏ, eT+ÁrHé #·, C≤„rHé, ÁuÛ≤‘·è≤Hé, düT‘êHé,
Væ≤‘êHé, uÛÀ>±Hé, <ësêHé #·, \+ø±+ #· $HêX¯+ e÷ ñbÕqj·T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ«ì $TÁ‘êDÏ R ˙ ùdïVæ≤‘·T\qT, eT+ÁrHé #· R eT+Á‘·T\qT,
C≤„rHé R C≤„‘T· \qT, ÁuÛ≤‘·è≤Hé R k˛<äsT¡ \qT, düT‘êHé R |ü⁄Á‘·T\qT, Væ≤‘êHé R
Çwüyº TÓ qÆ , uÛÀ>±Hé R uÛÀ>∑eTT\qT, <ësêHé #· R uÛ≤s¡´\qT, \+ø±+ #· R \+ø£qT,
$HêX¯+ R $HêX¯qeTTqT, e÷ ñbÕqj·T R bı+~+|ü≈î£ eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙ ùdïVæ≤‘·T\qT eT+Á‘·T\qT C≤„‘T· \qT ˙ k˛<äsT¡ \qT |ü⁄Á‘·T\qT
˙ Çwüyº TÓ qÆ uÛÀ>∑eTT\qT ˙ uÛ≤s¡´\qT y˚jT˚ \ ˙\+ø£q+‘·qT ìcÕÿs¡DeTT>±
HêX¯qeTT CÒdøæ =q≈£îeTT.
XÀ¢ˆˆ dü‘´· + sêø£då sü êCÒ+Á<ä X¯èDTwü« e#·q+ eTeT ˆ
sêeT<ëdüd´ü <ä÷‘·d´ü yêqs¡d´ü $X‚w‘ü '· ˆˆ 38
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` dü‘´· + ` sêø£då sü êCÒ+Á<ä ` X¯èDTwü« ` e#·q+ ` eTeT, sêeT<ëdüd´ü
` <ä÷‘·d´ü ` yêqs¡d´ü ` $X‚w‘ü '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£då sü êCÒ+Á<ä! sêeT<ëdüd´ü <ä÷‘·d´ü yêqs¡d´ü eTeT $X‚w‘ü '·
(ñ#·é÷q+) dü‘´· + e#·q+ X¯èDTwü«.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` sêø£då sü êCÒ+Á<ä! R z sêø£då sü êCÀ‘·eÔ ÷! sêeT<ëdüd´ü R lsêeTTq≈£î
<ëdüT&ÉqT, <ä÷‘·d´ü R <Í‘·éTTqT HÓiy˚sT¡ Ãyê&ÉqT, yêqs¡d´ü R yêqs¡C≤‹yê&ÉqT
n>∑T, eTeT R HêjÓTTø£ÿ, $X‚w‘ü '· R $X‚w+æ ∫ (ñ#·é÷q+ R #Ó|Œü ã&ÉT#·Tqï)
dü‘´· + e#·q+ R dü‘´· e#·qeTTqT, X¯èDTwü« R $qTeTT.
‹\ø£eTT :` $X‚w‘ü '· ` ìwüÿs¡¸#d˚ æ #Ó|Œü ã&çq~ ` nq>± ‘êqT ` sêeT<ëdüd´ü
` lsêeTTì eTVæ≤eTqT |üP]Ô>± ‘Ó*dæqyê&Éqìj·TTqT ` <ä÷‘·dü´ `
Væ≤‘√|ü<X˚ Ê~Ûø±s¡eTT ‘·q≈£î ‘·q Á|üuTÑÛ e⁄ e\q >∑*–q<äìj·TTqT ` yêqs¡d´ü `
MT sêø£ å d ü T \jÓ T &É \ >±ì Ä eTqTwü ß ´\jÓ T &É \ >±ì ‘êqT |ü ø £ å b Õ‘· e TT
˝Òq{Ïyº ê&Éqìj·TTqT Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ uÛ≤eeTT nì Á>∑V≤æ +#·e˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sêø£då sü êC≤! lsêeTTq≈£î <ëdüT&ÉH’Ó j·TTqïyê&ÉqT, <ä÷‘·>±
e∫Ãq{Ïyº ê&ÉqT, yêqs¡C≤‹yê&ÉqT n>∑T H˚qT <ä÷s¡ e÷˝À∫+∫ ìwüÿs¡¸eTT>±
#Ó|ü e÷≥\qT ÁX¯<>Δä ± Ä\øÏ+#·TeTT.
XÀ¢ˆˆ düsê« H√¢ø± qT‡dü+Vü≤è‘·´ düu÷ÑÛ ‘êHé dü#s· ê#·sêHé ˆ
|ü⁄qπse ‘·<ë∏ Ádüwßü +º X¯ø√Ô sêyÓ÷ eTVü‰j·TXÊ' ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düsê«Hé ` ˝Àø±Hé ` düTdü+Vü≤è‘·´ ` düu÷ÑÛ ‘êHé ` dü#s· ê#·sêHé `
|ü⁄q' ` @e ` ‘·<ë∏ ` Ádüwßü +º ` X¯ø'Ô£ ` sêeT' ` eTVü‰j·TXÊ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düuÛÑ÷‘êHé, dü#·sê#·sêHé, düsê«Hé ˝Àø±Hé düTdü+Vü≤è‘·´
(51) ` @ø£|ü+#êX¯düs¡Z 205
eTVü‰j·TXÊ' sêeT' |ü⁄q' ‘·<ë∏ @e Ádüwßü +º X¯ø'Ô£ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düu÷ÑÛ ‘êHé R |ü+#·u÷ÑÛ ‘·eTT\‘√ >∑÷&çq{Ï$º j·TTqT, dü#s· ê#·sêHé
R #·sê#·se¡ TT\‘√ >∑÷&çq{Ï$º j·TT q>∑T, düsê«Hé R düeTdüeÔ TT˝…q’ , ˝Àø±Hé R
˝Àø£eTT\qT, düTdü+Vü≤è‘·´ R ñ|üd+ü Vü≤]+∫, |ü⁄q' R ‹]–, ‘·<ë∏ @e R Ä
Ø‹>∑H˚, Ádüwüßº+ R düèõ+#·T≥≈£î, eTVü‰j·TXÊ' R eTVü‰j·TX¯dü‡+|üqTï&Ó’q, dü
sêeT' R Ä lsêeTT&ÉT, X¯ø'Ô£ R düeTs¡T&ú TÉ .
‹\ø£eTT :` á Ø‹ es¡íqeTT#˚ lsêeTT&ÉT düs¡«»>∑‘·TÔ\jÓTTø£ÿ düèwæºdæú‹
dü+Vü‰s¡eTT\≈£î ø£sj Ô¡ TÆÓ j·TTHêï&Éì uÀ~Û+|üã&çq~.
>√$+<äsêJj·TeTT :` düTdü+Vü≤è‘·´ ` Á|üfij ¯ ÷· ekÕqeTTq s¡TÁ<äTì eT÷\eTTqqT,
dü«j·TeTT>∑qT ñ|üdü+Vü≤]+∫, Ádüwüßº+ ` ‹]– ø£˝≤Œ~j·T+<äT ª<Ûë‘ê j·T<∏ë
|üPs¡«eTø£\Œj·T‘Yμ nqT ÁX¯ó‹e#·qeTT qqTdü]+∫ ÁãVü≤à<ë«sê düèwæ+º #·T≥≈£î
düeTs¡T&ú TÉ nì #Ó|ü #·T n{Ïº kÕeTs¡´ú eTT sêeTTq≈£î >∑\<äì, eTVü‰j·TXÊ' ` nqT
|ü<äeTT#˚ ‘Ó\T|ü⁄#·T ªq ‘·ùd´X‚ ø£X¯Ãq, ‘·dü´ HêeT eTVü≤<ä´X¯'μ j·TqT ÁX¯ó‹
Á|üe÷DeTTqT C≤„|øü e£ TT #˚jT· T#·THêï&ÉT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` á XÀ¢øe£ TT ªj·T‘√ yê Çe÷ì uÛ÷Ñ ‘êì C≤j·T+‘˚, j˚Tq
C≤‘êì Je+‹, j·T‘Y Á|üjT· + ‘·´_Ûd+ü $X¯+‹, ‘·Á<ä“ùV≤à‹μ nqT ÁX¯ó‘·´s¡eú TTqT
uÀ~Û+#·T#·Tqï~. Ç≥T¢ sêeT#·+Á<äeT÷]Ô |üs¡‘·«eTT #Ó|üŒã&çq~. nH˚ø£ ø√{Ï
ÁãVü‰à+&ÉeTT\ø£+‘·jT· T Á|ü<eä∏ Tø±s¡DeTT Á|ü<eä∏ ÷~Ûø±] uÛ>Ñ e∑ +‘·T &=ø£ÿ&˚. ªª@ø£
y˚Tyê~«rj·T+ ÁãVü≤àμμ nqï≥T¢ |üsÁ¡ ãVü≤à ˇø£ÿ&˚. Ä uÛ>Ñ e∑ +‘·T&˚ ÁãVü≤àj·T+<äT
Á|üy•˚ +∫ düèwæøº ±s¡éTT #˚jT· TqT.
lsêeTX¯s¡DY>±] sêyÓ÷bÕdüHêdüs¡«dü«eTT :`
eTùV≤X¯«s¡‘+· Á‘·eTT˝À ÁãVü≤à Hês¡<Tä ì‘√ ì≥¢HqÓ T.
XÀ¢ˆˆ sêy˚TD…Æe »>∑‘·‡èwüº+ sêy˚TD…Æe Á|üuÛÑ÷j·T‘˚ ˆ
sêy˚TD dæ‹ú e÷b˛ï‹ sêy˚TD…eÆ Á|ü©j·T‘˚ ˆ
sêe÷ Hêïq´‘·Œs¡+ øÏ+∫‘·‡s¡«+ sêeTeTj·T+ »>∑‘Y ˆˆ
sêeTTì#˚‘·H˚ »>∑‘·TÔ düèwæº+|üã&çq~. sêeTTìe\qH˚ $düÔ]+|ü
#˚j·Tã&ÉT#·Tqï~. sêeTTì#˚ b˛wæ+|üã&ÉT#·Tqï~. sêeTTì#˚‘·H˚ Á|üfi¯j·T
yÓTTqs¡Œã&ÉT#·Tqï~. á »>∑‘+Ô· ‘·jT· TqT sêeTeTj·Ty˚T.
ñ|üìwü‘T· ˝Ô ˝À `
ªªsêeT @e |üs+¡ ÁãVü≤à sêeT @e |üs+¡ ‘·|'ü ˆ
sêeT @e |üs+¡ ‘·‘Ô· «+ lsêyÓ÷ ÁãVü≤à ‘ês¡øy£ Té ˆˆμμ nì #Ó|Œü ã&çq~.
nq>± lsêeTT&˚ |üs¡ÁãVü≤à, lsêeTT&˚ |üs¡eT‘·|üeTT, lsêeTT&˚
|üse¡ T‘·‘«Ô· eTT. lsêeTT&ÉT ‘ês¡ø|£ sü Á¡ ãVü≤à j·Tì #Ó|Œü ã&çq~.
y˚<kä Õs√|üìwü‘T· ˝Ô À ì≥T¢ >∑\<äT `
$s¡C≤j·÷' |üsπ bÕπs ˝Àπø yÓ≈’ î£ +sƒd¡ +ü õ„‘˚ ˆ
‘·qà<Û´˚ sê»‘˚-jÓ÷<Ûë´ dü∫Ã<ëq+<äs÷¡ |æD.°
‘·Á‘· ˝Àπø #·‘T· sê“VüA sêeTHêsêj·TD' Á|üuTÑÛ '
njÓ÷<Ûë´j·÷+ j·T<∏ë #êdü´ Vü≤é‘ês√ uÛyÑ ˚ ~Vü≤,
‘·<ë∏ dæÔ sêeTHêy˚T<ä eTe‘ês¡$<Û√ $uÛÀ' ˆˆ
j·÷»„e\Tÿ ´&ÉT »q≈£îì‘√ ì≥¢HqÓ T `
ªª$s¡C≤q~ ø±e\ yÓ≈’ î£ +sƒe¡ Tì ù|s¡T>∑\ ˝Àø£eTT >∑\<äT. dü∫Ã<ëq+<ä
s¡÷|æDjÏ T· >∑T qjÓ÷<Û´ä <ëì eT<Û´ä $sêõ\T¢#T· +&ÉTqT. n+<äT #·‘T· sê“VüQe⁄\T
>∑*Zq sêeTHêsêj·TDÁ|üuÛÑTe⁄ >∑\&ÉT. njÓ÷<Ûä´˝À qT+&ÉT sêeTT &ûj·Tq
j·Te‘ês¡yT˚ . Äj·Tq ‘êqT Ä HêeTeTTH˚ j·Te‘ês¡ø±\eTTq≈£L&É <Û]ä +#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |ü+#·eTVü‰uÛ÷Ñ ‘·eTT\‘√ ≈£L&çq kÕúes¡»+>∑e÷‘·àø£yTÓ qÆ á düeTdüÔ
$X¯«eTTqT nq+‘·Xø¯ dÔÏ +ü |üqTï&Éì ø°]+Ô |üã&ÉT lsêeTT&ÉT ‘·q Ç#êÃ¤e÷Á‘·eTT#˚
\sTT+|üCdÒ æ ‹]– j·T<∏ë|üPs¡«eTT>± düèõ+|ü>\∑ kÕeTs¡´ú eTT >∑\yê&ÉT düTe÷ ˆ
XÀ¢ˆˆ <˚yêdüTs¡qsπ +Á<˚wßü j·Tø£så ø¡ √å >∑DwÒ ßü #· ˆ
$<ë´<Ûsπä wüß düsπ «wüß >∑+<Ûsπä « wüOs¡>π wüß #· ˆ
dæ<wΔ̊ ßü øÏqïπs+Á<˚wßü |ü‘Å· ‹wÔ ßü #· düs«¡ ‘·' ˆ
jÓ÷ sêeT+ Á|ü‹j·TT<Û̊´‘· $wüß‘í T· \´|üsêÁø£eTyéT ˆ
düs«¡ uÛ÷Ñ ‘˚wßü düs«¡ Á‘· düs«¡ ø±˝Òwßü HêdæÔ dü' ˆˆ 40
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <˚yêdüTs¡qsπ +Á<˚wßü ` j·Tø£så ø¡ √å >∑DwÒ ßü ` #· ` $<ë´<Ûsπä wüß `
düsπ «wüß ` >∑+<Ûsπä «wüß ` ñs¡>π wüß ` #·, dæ<wΔ̊ ßü ` øÏqïπs+Á<˚wßü ` |ü‘Å· ‹wÔ ßü ` #· `
(51) ` @ø£|ü+#êX¯düs¡Z 207
düs«¡ ‘·', düs«¡ uÛ÷Ñ ‘˚wßü ` düs«¡ Á‘· ` düs«¡ ø±˝Òwßü ` q ` ndæÔ ` dü', j·T' ` sêeT+
` Á|ü‹j·TT<Û̊´‘· ` $wüß‘í T· \´|üsêÁø£eTyéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` <˚yêdüTs¡qsπ +Á<˚wßü j·Tø£så ø¡ √å >∑DwÒ ßü #·, $<ë´<Ûsπä wüß, >∑+<Ûsπä «wüß,
ñs¡>π wüß, dæ<wΔ˚ ßü øÏqïπs+Á<˚wßü , |ü‘Å· ‹wÔ ßü , düsπ «wüß #·, düs«¡ ‘·', düs«¡ uÛ÷Ñ ‘˚wßü , düs«¡ Á‘·,
düs«¡ ø±˝Òwßü $wüß‘í T· \´|üsêÁø£eT+ sêeT+ j·T' Á|ü‹j·TT<Û̊´‘· dü' q ndæ.Ô
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <˚yêdüTs¡qπs+Á<˚wüß R <˚e‘·\+<äTqT, sêø£ådüT\+<äTqT,
ndüTs¡T\+<äTqT, qs¡ÅXw‚ ßü \˜ +<äTqT, j·Tø£så ø¡ √å >∑DwÒ ßü R j·T≈£îå \ jÓTTø£ÿj·TT, sêø£då Tü \
jÓTTø£ÿj·TT >∑DeTT\j·T+<äTqT, $<ë´<Ûsπä wüß R $<ë´<Ûsä T¡ \j·T+<äTqT, >∑+<Ûsπä «wüß
R >∑+<Ûsä T¡ «\j·T+<äTqT, ñs¡>π wüß #· R Hê>∑T\j·T+<äTqT, dæ<wΔ˚ ßü R dæ<Tä \Δ j·T+<äTqT,
øÏqïπs+Á<˚wßü R øÏqïs¡ÅXw‚ ßü \˜ +<äTqT, |ü‘Å· ‹wÔ ßü R |ü≈îå£ \+<äTqT, düsπ «wüß #· R
düeTdüÔyÓTÆqyê]j·T+<äTqT, düs¡«‘·' R nìï jÓT&É\qT, düs¡«ø±˝Òwüß R
m\¢ø±\eTT\j·T+<äTqT, $wüßí‘·T\´|üsêÁø£eT+ R eTVü‰$wüßíe⁄‘√ kÕ{ÏjÓÆTq
|üsêÁø£eTeTT >∑*qZ {Ï,º sêeT+ R lsêeTTì, j·T' R me«&ÉT, Á|ü‹j·TT<Û̊´‘· R
m~]+∫ b˛s¡>\∑ &√, dü' R n{Ïyº ê&ÉT, q ndæÔ R ˝Ò&TÉ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` l eTVü‰$wüßeí ⁄‘√ düe÷qyÓTqÆ |üsêÁø£eTeTT >∑*qZ {Ïº Ä lsêeTT
HÓ~]+∫ ì*∫ j·TT<äΔeTT #˚j·T>∑\yê&ÉT <˚e‘·\+<äT>±ì, sêø£ådüT\+<äT>±ì,
|üqï>∑T\+<äT>±ì, dæ<Tä \Δ +<äT>±ì, |ü≈îå£ \+<äT>±ì, m+<äTqT @ø±\eTTq+<äTqT
j˚T Á|ü<X˚ e¯ TTq+<äTqT, j˚T uÛ÷Ñ ‘·eTT\+<äTqT, me«&ÉTqT qT+&É uÀe&ÉT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ düs«¡ ˝ÀπøX¯«s¡ ôd´’ e+ ø£è‘ê« $Á|æjT· MT<äèX¯yTé ˆ
sêeTdü´ sê»dæ+Vü≤dü´ <äTs¡u¢ +ÑÛ ‘·e J$‘·yTé ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düs«¡ ˝ÀπøX¯«s¡d´ü ` @e+ ` ø£è‘ê« ` $Á|æjT· yéT ` á<äèX¯yTé ,
sêeTdü´ ` sê»dæ+Vü≤dü´ ` <äTs¡u¢ +ÑÛ ` ‘·e ` J$‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düs«¡ ˝ÀπøX¯«s¡d´ü , sê»dæ+Vü≤dü´, sêeTdü´, á<äèX¯+ $Á|æjT· +
ø£è‘ê« ‘·e J$‘·+ <äTs¡u¢ yÑÛ Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düs«¡ ˝ÀπøX¯«s¡d´ü R düeTdüyÔ TÓ qÆ ˝Àø£eTT\jÓTTø£ÿ Á|üuTÑÛ yÓq’ yê&ÉTqT,
sê»dæ+Vü≤dü´ R sêE\˝À ÁX‚wßü &˜ TÉ q>∑T, sêeTdü´ R sêeTTq≈£î, @e+ R áØ‹>±,
á<äèX¯+ R á $<Ûyä TÓ qÆ , $Á|æjT· + R n|üø±s¡eTTqT, ø£è‘ê« R #˚d,æ ‘·e R ˙≈£î,
J$‘·+ R J$‘·eTT, <äTs¡u¢ yÑÛ Té R <äTs¡u¢ eÑÛ TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düeTdü˝Ô Àø£eTT\≈£îqT Á|üuTÑÛ yÓq’ yê&ÉTqT, sêE\˝À ÅXw‚ ßü &˜ TÉ qT n>∑T
lsêeTTq≈£î Ç{Ïº n|üø±s¡ yÓTTq]Ãq{Ïº ˙≈£î ÁbÕDeTT\‘√ qT+&É>∑\T>∑T≥
kÕ<Û´ä eTT>±<äT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ <˚yêX¯Ã <Ó‘’ ê´X¯Ã ìXÊ#·sπ +Á<ä
>∑+<Ûsä «¡ $<ë´<Ûsä H¡ ê>∑jT· øå±' ˆ
sêeTdü´ ˝Àø£Á‘·jT· Hêj·Tø£d´ü
kÕú‘T· + q X¯ø±Ô dü‡eTπswüß düsπ « ˆˆ 42
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <˚yê' ` #· ` <Ó‘’ ê´' ` #· ` ìXÊ#·sπ +Á<ä ` >∑+<Ûsä «¡ $<ë´<Ûsä ¡
Hê>∑jT· øå±', sêeTdü´ ` ˝Àø£Á‘·jT· Hêj·Tø£d´ü ` kÕú‘T· + ` q X¯ø±Ô' ` düeTπswüß `
düsπ « ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ìXÊ#·sπ +Á<ä! ˝Àø£Á‘·jT· Hêj·Tø£d´ü sêeTdü´ düeTπswüß (nÁπ>)
kÕú‘T· + düsπ « <˚yê' #· <Ó‘’ ê´' #· >∑+<Ûsä «¡ $<ë´<Ûsä H¡ ê>∑jT· øå±' #· X¯ø±Ô' q.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ìXÊ#·πs+Á<ä! R z sêø£ådüsêC≤! ˝Àø£Á‘·j·THêj·Tø£dü´ R
Á‹˝Àø£eTT\≈£î Á|üuTÑÛ yÓq’ {Ï,º sêeTdü´ R lsêeTTq≈£î, düeTπswüß R j·TT<äeΔ TT\+<äT,
(nÁπ> R m<äT≥) kÕú‘T· + R ì\T#·T≥≈£î, düsπ « R düeTdüyÔ TÓ qÆ , <˚yê' #· R <˚e‘·\TqT,
<Ó‘’ ê´' #· R sêø£då Tü \TqT, >∑+<Ûsä «¡ $<ë´<Ûsä H¡ ê>∑jT· øå±' R >∑+<Ûsä T¡ «\T $<ë´<Ûsä T¡ \T
Hê>∑T\T j·Tø£\å TqT >∑÷&É, X¯ø±Ô' R düeTs¡T\ú T, q R ø±s¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sêeD≤! eTT˝À¢øe£ TT\≈£îqT Á|üuTÑÛ yÓq’ {Ïº lsêeTTì m~]+∫
s¡Ds¡+>∑eTTq+<äT ì\ã&ÉT≥≈£î düeTs¡T&ú q’Ó yê&ÉT <˚e‘·\˝À >±ì, <Ó‘’ T· ´\˝À >±ì
>∑+<Ûsä T¡ «\+<äT>±ì $<ë´<Ûsä T¡ \+<äT>±ì Hê>∑T\+<äT>±ì j·T≈£îå \+<äT>±ì me«&ÉTqT
˝Ò&TÉ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ÁãVü‰à dü«j·T+uÛ÷Ñ X¯Ã‘·TsêqH√ yê
s¡TÁ<ä ÅdHÔæ Á˚ ‘· Åd|Ôæ ⁄ü sê+‘·ø√ yê ˆ
Ç+Á<√ eTùV≤+Á<ä düT‡s¡Hêj·Tø√ yê
Á‘ê‘·T+ q X¯ø±Ô j·TT~Û sêeTe<Û´ä yéT ˆˆ 43
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁãVü‰à ` dü«j·T+uÛ÷Ñ ' ` #·‘T· sêqq' ` yê ` s¡TÁ<ä' ` Á‹H˚Á‘·' `
Á‹|ü⁄sê+‘·ø'£ ` yê ` Ç+Á<ä' ` eTùV≤+Á<ä' ` düTs¡Hêj·Tø£' ` yê ` Á‘ê‘·T+ `
q ` X¯ø±Ô' ` j·TT~Û ` sêeTe<Û´ä yéT ˆˆ
(51) ` @ø£|ü+#êX¯düs¡Z 209
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·TT~Û sêeTe<Û´ä + Á‘ê‘·T+ dü«j·T+uÛ÷Ñ ' #·‘T· sêqq' ÁãVü‰à
yê, Á‹H˚Á‘·' s¡TÁ<ä' yê, eTùV≤+Á<ä' düTs¡Hêj·Tø£' Ç+Á<√ yê X¯ø±Ô' q.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` j·TT~Û R j·TT<äeΔ TTq+<äT, sêeTe<Û´ä + R sêeTTì#˚ #·+|üã&Ée\dæ
j·TTqï{Ïº yêìì, Á‘ê‘·T+ R ø±bÕ&ÉT≥≈£î, dü«j·T+uÛ÷Ñ ' R dü«j·TeTT>∑H˚ ñ<ä“$¤ +∫q{Ïº
yê&ÉTqT, #·‘·Tsêqq' R Hê\TZ eTTKeTT\T >∑*Zq{Ïº yê&ÉTq>∑T, ÁãVü‰à yê R
ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT>±ì, Á‹H˚Á‘·' R eT÷&ÉT≈£qTï\T >∑\yê&ÉTqT, Á‹|ü⁄sê+‘·ø£' R
Á‹|ü⁄sêdüTs¡T\qT dü+Vü≤]+∫qyê&ÉT q>∑T, s¡TÁ<ä' yê R s¡TÁ<äT&ÉT>±ì, eTùV≤+Á<ä'
R Á‹˝Àø£Á|üuTÑÛ e⁄qT, düTs¡Hêj·Tø£' R <˚e‘·\≈£îsêE q>∑T, Ç+Á<√ yê R <˚y+˚ Á<äT&ÉT
>±ì, X¯ø±Ô' q R düeTs¡T\ú T>±s¡T.
>√$+<äsêJj·TeTT: dü÷#·q :` á XÀ¢ø£eTTq ª|ü‘·‘YÁ|üø£s¡¸eTTμ nqT <√wüeTT
ìyê]+#·Tø=qT≥¬ø’ ∫e]qT+&ç nq«sTT+#·Tø=qe˝…qT.
Á‹˝Àø±~Û|‹ü j·TT, eèÁ‘êdüTs¡d+ü Vü‰]j·TTq>∑T <˚y+˚ Á<äT&ÉT>±ì, düeTdüÔ
<˚e‘·\jÓTTø£ÿ düV‰ü j·TeTT>∑\ <˚y+˚ Á<äT&ÉT>±ì, n{Ïº Ç+Á<äTì $T+∫q eTVü‰X¯øÔÏ
>∑*–q{Ï,º Á|üfij ¯ T· ø±\eTTq Á|ü»\q+<äsq¡ T s√~+|ü #˚jT· Tyê&ÉTqT, ‘·q ‘·èrj·T
H˚Á‘·eTT‘√ eTqà<∏Tä ì uÛdÑ àü eTTCÒdqæ yê&ÉTqT, eT¨Á>∑ã\XÊ\T¬sq’ Á‹|ü⁄sêdüTs¡T\qT
dü+Vü≤]+∫qyê&ÉTq>∑T s¡TÁ<äT&ÉT>±ì, Ä s¡TÁ<äTq≈£î eT÷\yÓTqÆ {Ïº nq>± ‘·+Á&çjTÆÓ q{Ïº
düeTdüÔ$X¯«eTTqT yê´|æ+∫q yê&ÉTqT, dü«j·T+X¯øÏÔ#˚‘·H˚ ñ<ä“¤$+∫q yê&ÉTqT,
ˇø£ ÿ e÷s¡ T >∑ H ˚ Hê\TZ y ˚ < ä e TT\qT ñ#· Ã ]+|ü > ∑ \ Á|ü u Û ≤ yê‹X¯ j · T eTT >∑ \
ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT>±ì, Ms¡T $&ç>±H˚ >±ø£ eTTe⁄«s¡TqT >∑\dæe∫Ãq|üŒ{ÏøìÏ , sêeTTq≈£î
e<ÛTä ´&Óq’ {Ïº n|üsê~Ûì s¡ø+åÏ #·T≥≈£î düeTs¡T\ú T >±C≤\s¡T.
ªkÕΔq$‘Y ìÁ>∑V≤ü dü´ #·μ nì ù|s¡Te&Édqæ lsêeTTìøÏ n|üsê<Ûeä TT #˚dqæ
yêìì s¡ø+åÏ #·T≥ ø¬ e«s¡TqT düeTs¡T\ú T>±s¡T. j·TT<äeΔ TTq+<äT lsêeTTì m~]+∫,
‘êeTT |üsT¡ \qT s¡ø+åÏ |üC≤\s¡T >±ì, Ä lsêeTTì X¯sD¡ Ty˚&qç yês¡T >∑÷&É |üsT¡ \qT
s¡ø+åÏ |ü>\∑ s¡ì dü÷∫+|üã&çq~. Ç#·Ã≥ Ç+Á<äT&ÉT s¡TÁ<äT&ÉT, ÁãVü≤à j·THÓ&ç |üs<¡ e˚ ‘·\
ø£+f… lsêeTT&ÉT eTVæ≤yÓ÷ù|‘·T&Éì y˚<ë+‘·sV¡ ≤ü düéTT uÀ~Û+|üã&çq~. s¡øD å£
düeTs¡Tú\T>∑ Á|ü<ÛëqT˝…’q eTT>∑TZ]ì #Ó|æŒ $wüßíe⁄qT #Ó|üŒø£b˛e⁄≥#˚, |ü]X‚wü
Hê´j·TeTTq lsêeTT&˚ eTVü‰$wüßeí ì yÓ\&¢ +ç |üã&çq~.
eTùV≤X¯«s¡rs¡T\ú T :` Ç+Á<ä' R |üsy¡ TÓ XÆ «¯ s¡é+‘·T&ÉT, eTùV≤+Á<ä' R eèÁ‘êdüTs¡d+ü Vü‰],
ªeTVü‰Hé nj·TeTuÛ÷Ñ ‘Y jÓ÷ eèÁ‘· eTeBÛ‘Y Ç‹ ‘·qàùV≤+Á<äd´ü eTùV≤+Á<ä‘«· +μ
nì ÁX¯ó‹ Á|üe÷DeTT.
düTs¡Hêj·Tø£' :` düeTdüÔ <˚e‘·\‘√>∑÷&çjT· Tqï{Ïyº ê&ÉT, s¡TÁ<ä' R dü+Vü‰s¡ø±\eTTq
Á|ü»\qT s√~+|ü#j ˚ T· Tyê&ÉT, s¡T‘·eTT nq>± X¯ãe› TT nq>± y˚<eä TT. Ä y˚<eä TTqT
ø£˝≤Œ~ì ÁãVü≤à ø=dü–qyê&ÉT. Hê<äeTT#˚ düø\£ »>∑‘T· qÔ T Á<ä$+|ü #˚jT· T yê&Éq>±
s¡+õ+|ü#j ˚ T· Tyê&ÉT. s¡T‘·eTT#˚ nq>± Hê<äeTT#˚ Á|üDes¡÷|üyTÓ qÆ ˝Òø£ y˚<sä ÷¡ |üyTÓ qÆ
Hê<ä e TT#˚ Çwü º e TT˝… ’ q ns¡ ú e TT\qT Á|ü k Õ~+#· T yê&É T . s¡ T ‘· e TT nq>±
dü+kÕs¡<Tä 'KeTT ˝Ò<ë Ä <äT'Kø±s¡DeTT, <ëìì Á<ä$+|ü#j ˚ T· Tyê&ÉT.
Ç+<äT\≈£î Á|üe÷DeTT ` ªeT‘Y <äT'K+ <äT'KùV≤‘·T+ yê ‘·Á<ëej·T‹
j·T‘Y Á|üuTÑÛ ' s¡TÁ<ä Ç‘·T´#·´‘˚ ‘·kÕà‘Y •e' |üse¡ Tø±s¡DyéTμ ˆˆ
Á‹H˚Á‘·' ` X¯Á‘·T uÛdÑ à” ø£sD ¡ düeTs¡yú TÓ qÆ bòÕ\˝À#·qeTT >∑\yê&ÉT, ÁãVü‰à
` $X¯«eTT q+‘·{Ïì yê´|æ+∫ j·TT+&ÉTyê&ÉT. dü«j·T+uÛÑ÷' ` |üs¡‘·+Á‘·T&ÉT
>±ìyê&ÉT, #·‘T· sêqq' ` ãVüQeTTKø±s¡´ìsê«Vü≤ø£Xø¯ $ÔÏ •wüßº &ÉT nì uÛ≤eeTT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` ªªVæ≤s¡D´>∑s¡“¤ dü‡eTes¡Ô‘êÁπ>μμ j·Tì ÁãVü≤à<˚e⁄&˚ |üs¡<˚e‘·
j·Tìj·TT ªªq düqï#êdü∫Ã¤e @e øπ e\'μμj·Tì s¡TÁ<äT&˚ |üs<¡ e˚ ‘· j·Tìj·TT ªªÇ+Á<√
e÷j·÷_Û' |üs¡s¡÷|ü áj·T‘˚μμj·Tì Ç+Á<äT&˚ |üs¡<˚e‘· j·Tìj·TT y˚<äeTTq
˙eTT>∑T]Z ì |üs<¡ e˚ ‘·\T>± #Ó|Œæ j·TTqïqT Ä eTT>∑T]Z ø£qïqT sêeTT&˚ |üsê‘·Œs¡T&Éì
Ç≥ #Ó|Œü ã&çq~. y˚<ë+‘·eTTq+<äT dü‘,Y ÁãVü≤à, Ä‘·à Ç‘ê´<äT˝…q’ kÕe÷q´
X¯ãe› TT\Tqï$. yê{Ïøì£ ï{ÏøÏ eT÷\‘·‘«Ô· eTT lsêeTT\yêπs. ªªÇ‹ sêeT|ü<˚ HêkÂ
|üsÁ¡ ãVü‰à-_ÛBj Û T· ‘˚μμ j·Tìq≥T¢ sêeT#·+Á<äeT÷]Ô Á‹ø±\dü‘´· eT>∑T |üsÁ¡ ãVü≤àeTì
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT #Ó|ü #·THêï&ÉT.
ªdü ÁãVü≤à dü •e ùd‡+Á<ä'μ j·TqT#√ $wüßeí ⁄qT #Ó|Œü ø£ j·÷j·Tq |üs‘¡ «· eTTqT
ÁX¯ó‹ dü÷∫+#·T q≥Tº*#·≥ Hê eTTe⁄«πs #Ó|Œü ã&çsì¡ j·TT M] eTTe⁄«]øÏ |üsT¡ &Óq’
yê&ÉT lsêeTT&Éìj·TT dü÷∫+|üã&ÓqT. n+<äT#˚ ˙≈£î s¡øøå£ e£ TT lsêeTX¯sD¡ ≤>∑‹j˚T
j·Tì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` dü«j·T+uÛTÑ e⁄qT #·‘T· s¡TàKT&ÉT q>∑T Ä ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT >±ì, Á‹H˚Á‘·T&ÉTqT
Á‹|ü⁄sêdüTs¡d+ü Vü‰s¡≈î£ &ÉTqT n>∑T s¡TÁ<äT&ÉT>±ì, eTùV≤+Á<äT&ÉTqT <˚e‘·\≈£î Á|üuTÑÛ e⁄qT
n>∑T eÁ»bÕDÏ>±ì lsêeTTì jÓT&É n|üsê<Ûeä TT >±$+∫ n‘·ìøÏ e<ÛTä ´&Ój ’ T· Tqï{Ïº
yêìì >±bÕ&ÉT≥≈£î kÕeTs¡´ú eTT >∑\yês¡T ø±s¡T düTe÷!
(51) ` @ø£|ü+#êX¯düs¡Z 211
XÀ¢ˆˆ dü kÂwü̃y√ù|‘· eTBqyê~q'
ø£ù|]ïX¯ e÷´Á|ü‹yÓ÷ -Á|æjT· + e#·' ˆ
<äXÊqq' ø√|ü$eè‘·˝Ô À#·q'
düe÷~X¯‘dÔ· ´ü e<Û+ä eTVü‰ø£ù|' ˆˆ 44
ª Vü≤qTeT<äT|ü<˚XÀμμ HêeT
@ø£|ü+#êX¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düü' ` kÂwü̃y√ù|‘·yéT ` nBqyê~q' ` ø£ù|' ` ìX¯eT´ `
nÁ|ü‹eT' ` nÁ|æjT· + ` e#·' ` <äXÊqq' ` ø√|ü$eè‘·˝Ô À#·q' ` düe÷~X¯‘Y `
‘·d´ü ` e<Û+ä ` eTVü‰ø£ù|' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nBqyê~q' ø£ù|' nÁ|æj·T+ kÂwü˜y√ù|‘·+ e#·' ìX¯eT´
nÁ|ü‹eT' dü' <äXÊqq' ø√|ü$eè‘·˝Ô À#·q' düHé ‘·d´ü eTVü‰ø£ù|' e<Û+ä düe÷~X¯‘.Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nBqyê~q' R <Óq’ éTT˝Ò≈î£ +&É e÷≥˝≤&ÉTyê&É>T∑ , ø£ù|' R
Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, kÂwü̃y√ù|‘·+ R W∫‘·éTT‘√ >∑÷&çq{Ï,º nÁ|æjT· + R ø£≥TyÓq’ {Ï,º
e#·' R e÷≥qT, ìX¯eT´ R $ì, nÁ|ü‹eT' R kÕ{Ï˝ìÒ Ms¡T&Óq’ , dü' <äXÊqq'R
Ä <äXe¯ TTKT&ÉT, ø√|ü$eè‘·˝Ô À#·q' düHé R Áø√<Ûeä TT#˚ ;Ûøs£ e¡ TT>∑ ‹s¡T>∑T#·Tqï
ø£qTï\T >∑\yê&Ó,’ ‘·d´ü eTVü‰ø£ù|' R Ä eTVü‰yêqs¡T&Óq’ Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, e<Û+ä R
e<Ûqä T>∑÷]Ã, düe÷~X¯‘Y R ÄC≤„|+æ #ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` m{Ïº <Ó’qúÛ≤eeTT ˝Ò≈£î+&É n‹düeTT∫‘·eTT>∑ e÷≥˝≤&çq Ä
Vü≤qTeT |ü*øÏq nÁ|æjT· yÓTqÆ e#·qeTT\qT Ä\øÏ+∫ ìs¡T|üe÷q|üsêÁø£eTXÊ*
j·T>∑T Ä <äXe¯ TTKT&ÉT Áø√<Ûeä TT#˚ ø£qTï\T uÛj Ñ T· +ø£se¡ TT>± ‹]–b˛e⁄#·T+&É>±
HÓ<Tä ≥qTqï Ä eTVü‰yêqs¡Tì yÓ+≥H˚ e~Û+|ü⁄&Éì ÄC≤„|+æ #ÓqT.
ªªVü≤qTeT<äT|ü<X˚ e¯ TTμμ nqT
@ã~jÓTTø£≥edüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
~«|ü+#êX¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü ‘·<«ä #·q+ ÁX¯ó‘ê« yêqs¡d´ü eTVü‰‘·àq' ˆ
ÄC≤„|jü T· ‘·dÔ ´ü e<Û+ä sêeD' Áø√<Ûeä T÷]Ã¤‘'· ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` ‘·‘Y ` e#·q+ ` ÁX¯ó‘ê« ` yêqs¡d´ü ` eTVü‰‘·àq' `
ÄC≤„|j ü T· ‘Y ` ‘·d´ü ` e<Û+ä ` sêeD' ` Áø√<Ûeä T÷]Ã¤‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘·àq' ‘·dü´ yêqs¡dü´ ‘·‘Y e#·q+ ÁX¯ó‘ê« sêeD'
Áø√<Ûeä T÷]Ã¤‘'· düHé ‘·d´ü e<Ûyä Té ÄC≤„|j ü T· ‘Y.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` eTVü‰‘·àq' R eTVü≤˙j·TT&Óq’ {Ï,º ‘·d´ü yêqs¡d´ü R Ä Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ,
‘·‘Y e#·q+ R Ä e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, sêeD' R sêeDT&ÉT, Áø√<Ûeä T÷]Ã¤‘'·
R Áø√<Û$ä eX¯ó&Ó,’ ‘·d´ü R Ä Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, e<Ûyä Té R e<Ûqä T, ÄC≤„|j ü T· ‘Y R
ÄC≤„|æ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰‘·Tà&Óq’ Vü≤qTeT |ü*øÏq e÷≥\qT $ì sêeDT&ÉT Áø√<Ûëy˚Xe¯ TT
H=+~ yÓ+≥H˚ n‘·ìì e~Û+|ü⁄&Éì uÛ≥ Ñ T\≈£î ÄC≤„|+æ #ÓqT.
XÀ¢ˆˆ e<Û̊ ‘·d´ü düe÷»„ù|Ô sêeDÒq <äTsê‘·àHê ˆ
ìy˚~‘·e‘√ <Í‘·´+ HêqTy˚TH˚ $;ÛwDü ' ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` e<Û˚ ` ‘·d´ü ` düe÷»„ù|Ô ` sêeDÒq ` <äTsê‘·àHê ` ìy˚~‘·e‘·'
` <Í‘·´+ ` q ` nqTy˚TH˚ ` $;ÛwD ü ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äTsê‘·àHê sêeDÒq <Í‘·´+ ìy˚~‘·e‘·' ‘·d´ü e<Û˚ düe÷»„ù|Ô
(dü‹ü ) $;ÛwD ü ' (‘·+) q nqTy˚TH˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äTsê‘·àHê R <äTsêàs¡T&Z q’Ó {Ï,º sêeDÒq R sêeDTì#˚, <Í‘·´+ R
Á|üuTÑÛ dü+<˚Xe¯ TTqT, ìy˚~‘·e‘·' R $qï$+∫q{Ï,º ‘·d´ü R Ä Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, e<Û̊
R e<Û,ä düe÷»„ù|Ô (dü‹) R ÄC≤„|+æ |üã&É>±, $;ÛwD ü ' R $;ÛwD
ü T&ÉT (‘·+ R Ä
e<Ûqä T), q nqTy˚TH˚ R nqTeT‹+#·˝<Ò Tä .
(52) ` ~«|ü+#êX¯düs¡Z 213
‘ê‘·Œs¡éTT :` <ä÷‘·øè£ ‘·éTT>± ‘·q Á|üuTÑÛ e⁄jÓTTø£ÿ dü+<˚Xe¯ TTqT $ì|æ+∫q{Ïº
Vü≤qTeT≈£î <äTsêàs¡T&Z q’Ó sêeDT&ÉT eTs¡D<ä+&Éq e÷C≤„|+æ #·>± <ëìøÏ $;ÛwD
ü T&ÉT
düeTà‹+#·˝Ò<äT.
XÀ¢ˆˆ ‘·+ s¡ø√å ~Û|‹ü + Á≈£î<ä+Δ ‘·#Ã· ø±s¡éTT|üd‘úæ y· Té ˆ
$~‘ê« ∫+‘·j÷· e÷dü ø±s¡´+ ø±s¡´$<ÛÍ dæ‘ú '· ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` s¡ø√å ~Û|‹ü + ` Á≈£î<ä+Δ ` ‘·‘Y ` #· ` ø±s¡ýéT ` ñ|üd‘úæ y· Té ,
$~‘ê« ` ∫+‘·j÷· e÷dü ` ø±s¡´+ ` ø±s¡´$<ÛÍ ` dæ‘ú '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø±s¡´$<ÛÍ dæ‘ú '· (dü')‘·+ s¡ø√å ~Û|‹ü + Á≈£î<äyΔ Té , ñ|üd‘úæ +· ‘·‘Y
ø±s¡´+ #· $~‘ê« ø±s¡´+ ∫+‘·j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±s¡´$<ÛÍ R ø£è‘·´$<ÛëqeTTq+<äT, dæ‘ú '· R ñqï{Ïyº ê&Óq’ , (dü'
R Ä $;ÛwD ü T&ÉT), ‘·+ s¡ø√å ~Û|‹ü + R Ä sêø£då sü êC…q’ sêeDTì, Á≈£î<äyΔ Té R
ø√|æ+∫j·TTqïyêìì>∑qT, ñ|üd‘úæ +· R düMT|æ+∫j·TTqï, ‘·‘Y ø±s¡´+ #· R Ä
|üìì ` nq>± ` <ä÷‘·e<ÛäqT >∑÷]Ãj·TT, $~‘ê« R ‘Ó*dæø=ì, ø±s¡´+ R
ø±s¡éTTqT>∑÷]Ã, ∫+‘·j÷· e÷dü R Ä˝À∫+#ÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ø±s¡´$<ÛÍ dæ‘ú '· ` Á|üdTü ‘Ô ø· s£ yÔ¡ ê´#·sD¡ eTTq <äè&Û∫É ‘·T&Ô j
’Ó T· Tqï
yê&ÉTqT, eT+∫ #Ó&\¶É qT $y˚ø+Ï ∫ ø±s¡éTT ìs¡j í T· eTT #˚jT· >∑*qZ yê&ÉTqT nì
uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø±s¡´ìs¡«Vü≤DeTTq+<äT <äè&ÛyÉ TÓ qÆ ìX¯Ãj·TeTT >∑*qZ {Ïº Ä $;ÛwDü T&ÉT
n|ü&ÉT sêø£ådüsêE Áø√<Ûë$wüßº&Ó’ j·TT+&ÉT≥#˚ ‘êqT ‘·\ô|{Ïºq <ä÷‘·e<Ûä
ìyês¡DeTHÓ&ç n|üŒ{Ï ø±s¡éTT C≤>∑s÷¡ ø£‘‘· √ ìs¡«Væ≤+|üe\dæjT· Tqï<äì #·øÿ£ >±
‘Ó*dæø=ì Ä ø£seÔ¡ éTTqT >∑÷]Ã Ä˝À∫+|ükÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ ì•Ã‘ês¡ú dü‘Ô · kÕ‡e÷ï |üP»´+ X¯Á‘·Tõ<äÁ>∑»yéT ˆ
ñyê#· Væ≤‘· eT‘·´s¡+ú yêø£´+ yêø£´$XÊs¡<'ä ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ì•Ã‘ês¡'ú ` ‘·‘'· ` kÕe÷ï ` |üP»´+ ` X¯Á‘·Tõ<äÁ>∑»yéT `
ñyê#· ` Væ≤‘·yTé ` n‘·´s¡+ú ` yêø£´+ ` yêø£´$XÊs¡<'ä ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ì•Ã‘ês¡'ú yêø£´$XÊs¡<'ä dü' |üP»´+ X¯Á‘·Tõ<äÁ>∑»+
kÕe÷ï n‘·´s¡+ú Væ≤‘·+ yêø£ýéT ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, ì•Ã‘ês¡ú' R ìX¯ÃsTT+|üã&çq $wüj·TeTT
>∑\yê&ÉTqT, yêø£´$XÊs¡<'ä R e÷≥H˚sT¡ Œ>∑\yê&ÉTq>∑T, dü' R Ä $;ÛwDü T&ÉT,|üP»´+
R |üP»˙j·TT&Óq’ {Ï,º X¯Á‘·Tõ<äÁ>∑»+ R X¯Á‘·Te⁄\qT »sTT+#·Tyê&Óq’ nqïqT >∑÷]Ã,
kÕe÷ï R eT+∫e÷≥‘√, n‘·´s¡+ú R $TøÏÿ*, Væ≤‘·+ R y˚T˝…q’ {Ï,º yêø£ýéT R
yêø£éTTqT, ñyê#· R |ü*ø¬ qT.
sê. •s√eTDÏ :` ªX¯Á‘·Tõ‘Yμ nì $&ÉBdæ X¯Á‘·Tõ‘·TÔ nsTTq $;ÛwDü T&Éì ns¡eú TT
#Ó|Œæ ªn|üP»´+μ nì $&ÉBdæ |üPõ+|ü<>ä ì∑ nì sêeDTq≈£î $X‚wD ü eTT#˚dæ `
X¯Á‘·Tõ‘Y $;ÛwDü ', n|üP»´+ sêeD+ ñyê#· ` nì nq«sTT+#·e˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Á|üdTü ‘Ô · ø£seÔ¡ éTTqT #·øÿ£ >± ìX¯ÃsTT+#·Tø=qïyê&Ó’ #·øÿ£ ì e÷≥H˚sT¡ Œ
>∑*–q{Ïº Ä $;ÛwDü T&É|ü &ÉT Ms¡T&ÉTqT |üPE´&ÉTq>∑T ‘·q j·Tqï‘√ eT+∫e÷≥\‘√
n‘·ìøÏ y˚T\T>∑÷s¡TÃq{Ïº e#·qeTT\ ˙ Ø‹>∑ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ø£eå Tdü« s√wü+ ‘·´» sêø£ùå d+Á<ä
Á|üd<” ä eT<ë«ø£´ $T<ä+ X¯èDTwü« ˆ
e<Û+ä q ≈£îs¡«+‹ |üsêes¡C≤„
<ä÷‘·d´ü dü+‘√ edüT<Ûë~Ûù|+Á<ë' ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£eå Tdü« ` s√wü+ ` ‘·´» ` sêø£ùå d+Á<ä ` Á|üd<” ä ` eT<ë«ø£ýéT `
Ç<ä+ ` X¯èDTwü« ` e<Û+ä ` q ` ≈£îs¡«+‹ ` |üsêes¡C≤„' ` <ä÷‘·d´ü ` dü+‘·'
` edüT<Ûë~Ûù|+Á<ë' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£ùå d+Á<ä! ø£eå Tdü«, s√wü+ ‘·´», Á|üd<” ,ä Ç<ä+ eT<ë«ø£´+
X¯èDTwü«, |üsêes¡C≤„' dü+‘·' edüT<Ûë~Û ù|+Á<ë' <ä÷‘·d´ü e<Û+ä q ≈£îs¡«+‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£ùå d+Á<ä! R z sêø£då sü êC≤, ø£eå Tdü« R eTìï+|ü⁄eTT, s√wü+ R
Áø√<Ûeä TTqT, ‘·´» R $&ÉTe⁄eTT, Á|üd<” ä R Á|üdqü Tï&Ée>∑TeTT, Ç<ä+ eT<ë«ø£´+ R
á Hêe÷≥qT, X¯èDTwü« R Ä\øÏ+|ü⁄eTT, |üsêes¡C≤„' R eT+∫#Ó&\¶É T ‘Ó*dæq{Ï,º
dü+‘·' R dü‘T· Œs¡Twüß˝…q’ {Ï,º edüT<Ûë~Ûù|+Á<ë' R sê»ÁX‚wßü \˜ T, <ä÷‘·d´ü R <ä÷‘·jTÓ Tø£ÿ,
e<Û+ä R e<Ûqä T, q ≈£îs¡«+‹ R #˚jT· s¡T.
(52) ` ~«|ü+#êX¯düs¡Z 215
‹\ø£eTT :` ø£eå Tdü« s√wü+ ` Áø√<Ûeä TTqT düV≤æ +|ü⁄eTT. ‘·´» ` <ä÷‘·e<Ûìä $T‘·yÔ TÓ Æ
#˚ d æ q Ä»„ q T $&É T e⁄eTT. |ü s êes¡ C ≤„ ' ` dü e Tdü Ô ø ±s¡ ´ $wü j · T eTT\+<ä T
ñ‘·ÿsê¸|øü s£ ¸¡ eTT\ HÓi–Ï qyês¡T.
>√$+<äsêJj·TeTT, eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` |üsêes¡C≤„' ` ‘·´õ+|ü<ä–q~,
Á>∑V≤æ +|ü<–ä q~ nqT yêì uÛ<Ò eä TTqT >∑÷]Ã u≤>∑T>± ‘Ó*dæq{Ïyº ês¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sêø£då sü êC≤! ø£$å T+|ü⁄eTT. Áø√<Ûeä TTqT M&ÉTeTT. nqTÁ>∑V≤ü eTT
#·÷|ü⁄eTT. H˚qT #Ó|ü e÷≥qT ÁX¯<>Δä ∑ $qTeTT. eT+∫ #Ó&TÉ $wüjT· eTT\jÓTTø£ÿ
‘ês¡‘e· TéTT HÓi–Ï q{Ïº ñ‘·eÔ TT˝…q’ sê»ÁX‚wßü \˜ T <ä÷‘·qT e~Û+|üã÷qs¡T.
XÀ¢ˆˆ sê»<Ûsä à¡ $s¡T<ä+Δ #· ˝Àø£eè‘Ô̊ X¯Ã >∑]Ω‘y· Té ˆ
‘·e #êdü<èä X¯+ Ms¡ ø£ù| s¡d´ü Á|üe÷|üDyéT ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sê»<Ûsä à¡ $s¡T<ä+Δ ` #· ` ˝Àø£eè‘Ô̊' ` #· ` >∑]Ω‘y· Té , ‘·e ` #· `
ndü<èä X¯+ ` Ms¡ ` ø£ù|' ` ndü´ ` Á|üe÷|üDyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡! ndü´ ø£ù|' Á|üe÷|üD+, sê»<Ûsä à¡ $s¡T<ä+Δ #· ˝Àø£eè‘Ô̊'
>∑]Ω‘+· #·, ‘·e ndü<èä X¯+ #· uÛeÑ ‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡! R z Ms¡T&Ü!, ndü´ ø£ù|' R á yêqs¡TìjÓTTø£ÿ, Á|üe÷|üD+
R dü+Vü‰s¡eTT, sê»<Ûsä à¡ $s¡T<ä+Δ #· R sê»<Ûsä à¡ eTTq≈£î $s¡T<äyΔ TÓ qÆ {Ï~º j·TTqT,
˝Àø£eè‘Ô̊' R ˝Àø£eTTjÓTTø£ÿ q&Ée&çø,Ï >∑]Ω‘+· #· R ì+~‘·yTÓ qÆ ~j·TTqT, ‘·e R
˙≈£î, ndü<èä X¯+ #· R nqT∫‘·yTÓ qÆ {Ï~º j·TTqT, uÛeÑ ‹ R n>∑TqT.
dü÷#·q:` ªsê»<Ûäs¡à$s¡T<äΔ+μ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªsê»Hé! <Ûäs¡à$s¡T<äΔ+μ nì
bÕsƒê+‘·s¡eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z eTVü‰Ms¡T&Ü! Ç|ü&û <ä÷‘·jÓÆTq yêqs¡Tì e~Û+#·T≥
sê»<Ûsä à¡ eTTq ø¬ +‘·jT· TqT $s¡T<äyΔ TÓ qÆ {Ï~º , eTiÏjT· TqT ˝Àø£eéVü‰s¡eTTq >∑÷&É
ì+<äýÓTqÆ $wüjT· eT>∑TqT,ô|>’ ± ˙e+{Ï yêìøÏ m+‘· e÷Á‘·eTT Ç~ ñ∫‘·yTÓ qÆ ~
>±<äT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ <Ûsä à¡ »„XÃ¯ ø£è‘·»X„ Ã¯ sê»<Ûsä à¡ $XÊs¡<'ä ˆ
|üsêes¡CÀ„ uÛ÷Ñ ‘êHê+ ‘·«y˚Te |üse¡ ÷s¡$ú ‘Y ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <Ûsä à¡ »„' ` #· ` ø£è‘·»'„ ` #· ` sê»<Ûsä à¡ $XÊs¡<'ä , |üsêes¡»'„ `
uÛ÷Ñ ‘êHê+ ` ‘·«yéT ` @e ` |üse¡ ÷s¡$ú ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·«yéT @e <Ûsä à¡ »„', ø£è‘·»'„ #·, sê»<Ûsä à¡ $XÊs¡<'ä #·, uÛ÷Ñ ‘êHê+
|üse¡ ÷s¡$ú ‘Y, |üsêes¡»'„ #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·«yéT @e R ˙y˚, <Ûsä à¡ »„' R <Ûsä à¡ eTT ‘Ó*dæqyê&Ée⁄, ø£è‘·»'„ #·
R ø£è‘·E„&Ée⁄qT, sê»<Ûäs¡à$XÊs¡<ä' #· R sê»<Ûäs¡àeTT\+<äT ø√$<äT&Ée⁄qT,
uÛ÷Ñ ‘êHê+ R ÁbÕDT\jÓTTø£ÿ, |üse¡ ÷s¡$ú ‘Y R kÕs¡eTTqT ‘Ó*dæqyê&Ée⁄, |üsêes¡»'„
R eTVü≤‘·Ô «eTT n\Œ‘·«eTT nqT ‘ês¡‘e· TéTT ‘Ó*dæyê&Ée⁄.
sê. •s√eTDÏ :` ô|’ XÀ¢ø£eTTq+<äT #Ó|æŒq ˙e+{ÏyêìøÏ nqTq ~#·Ã≥
$e]+|üã&ÉT#·Tqï~. <Ûsä à¡ E„&eÉ ⁄, ø£è‘·E&„ eÉ ⁄, sê»<Ûsä à¡ $X‚wE
ü &„ eÉ ⁄, |üsêes¡E&„ eÉ ⁄,
kÕs¡E&„ eÉ ⁄ >∑qTø£ ˙e⁄ <ä÷‘·e<Ûqä T n+^ø£]+|üsê<äì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêC≤! ˙e⁄ <Ûäs¡àE„&Ée⁄. |üs¡T\T #˚dæq eT+∫#Ó&É¶\qT
>∑T]Ô+|ü>\∑ yê&Ée⁄. sê»<Ûsä à¡ ì|ü⁄DT&Ée⁄. >=|üŒ $wüjT· eTT V”≤q$wüjT· eTqT $#·øDå£
HÓi–Ï qyê&Ée⁄ >±q düs«¡ ÁbÕDT\ ‘·‘Ô· «eTT ˙πø dü+|üPs¡eí TT>∑ ‘Ó*j·TTqT >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ >∑èVü≤´+‘˚ j·T~ s√ùwD ‘ê«<äèXÀ-|æ $|ü•Ã‘·' ˆ
‘·‘· XÊÙÅd$Ôü |ü•Ã‘·Ô «+ ÁX¯eT @e Væ≤ øπ e\yéT ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` >∑èVü≤´+‘˚ ` j·T~ ` s√ùwD ` ‘ê«<äèX¯' ` n|æ ` $|ü•Ã‘·',
‘·‘'· ` XÊÅd$Ôü |ü•Ã‘·Ô «+ ` ÁX¯eT' ` @e ` Væ≤ ` øπ e\yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘ê«<äèX¯' $|ü•Ã‘·' n|æ s√ùwD >∑èVü≤´+‘˚ j·T~ ‘·‘·'
XÊÅd$Ôü |ü•Ã‘·«Ô + øπ e\+ ÁX¯eT' @e Væ≤.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘ê«<äèX¯' R ˙e+{Ïyês¡sTTq, $|ü•Ã‘·' n|æ R $<ë«+düT\T>∑÷&É,
s√ùwD R Áø√<Ûeä TT#˚, >∑èVü≤´+‘˚ j·T~ R |ü≥Tºã&ÉT<äTsπ ì, ‘·‘'· R Ä ø±s¡DeTTq,
XÊÅd$Ôü |ü•Ã‘·Ô «+ R XÊÅdeÔü TT\+<äT bÕ+&ç‘´· eTT, øπ e\+ R øπ e\eTT, ÁX¯eT' @e
Væ≤ R Á|üj÷· düeTT e÷Á‘·yT˚ >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙ e+{Ï ÁbÕE„&TÉ >∑÷&É Ç≥T¢ Áø√<Ûëy˚Xe¯ TTq≈£î ˝Àã&çb˛sTTq#√
á XÊÅdüÔeTT\j·T+<ä* bÕ+&ç‘·éT+‘·j·TT πøe\eTT Á|üj·÷düeTT e÷Á‘·y˚T
j·TqTø=qe\dæ e#·TÃqT >∑<ë!
(52) ` ~«|ü+#êX¯düs¡Z 217
XÀ¢ˆˆ ‘·kÕà Á‘·Œd”<ä X¯Á‘·T|òTü ï sêø£ùå d+Á<ä <äTsêdü<ä ˆ
j·TTø±ÔjT· Tø£+Ô $ì•Ã‘·´ <ä÷‘˚ <ä+&√ $BÛjT· ‘êyéT ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·kÕà‘Y ` Á|üd”<ä ` X¯Á‘·T|òüTï ` sêø£åùd+Á<ä ` <äTsêdü<ä `
j·TTø±ÔjT· Tø£+Ô ` $ì•Ã‘·´ ` <ä÷‘˚ ` <ä+&É' ` $BÛjT· ‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·kÕà‘Y ùV≤ X¯Á‘·T|òTü ï! sêø£ùå d+Á<ä! <äTsêdü<!ä Á|üd<” ,ä j·TTø±ÔjT· Tø£+Ô
$ì•Ã‘·´ <ä÷‘˚ <ä+&É' $BÛjT· ‘êyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·kÕà‘Y R n+<äTe\q, ùV≤ X¯Á‘·T|òTü ï R z X¯Á‘·T<äeTqT&Ü!,
sêø£åùd+Á<ä! R z sêø£ådüsêC≤!, <äTsêdü<ä! R #˚s¡X¯ø£éTT>±ìyê&Ü!, Á|üd”<ä R
XÊ+‹+#·TeTT, j·TTø±ÔjT· Tø£+Ô R eT+∫ #Ó&\¶É qT, $ì•Ã‘·´ R ìs¡sí TT+∫, <ä÷‘˚
R <ä÷‘·jTÓ &É, <ä+&É' R •ø£,å $BÛjT· ‘êyéT R $~Û+|üã&ÉT>±ø£!
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sêø£då sü êC≤! ˙e⁄ X¯Á‘·T+»j·TT&Ée⁄. X¯Á‘·Te⁄\T ìqTï CÒsT¡ ≥πø
yÓi‘·Ts¡T. n+<äTπø á <ä÷‘·jÓT&É\ Á|üdüqTï&Ée⁄ >∑eTTà. j·TTø±Ôj·TTø£ÔeTT\qT
#·øÿ£ >∑ ìs¡sí TT+∫ <ä÷‘·≈î£ $~Û+|üe\dæq ˇø£ •ø£qå T ÄC≤„|+æ |ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ $;ÛwDü e#· ÁX¯óÙ‘ê« sêeD√ sêø£ùå dX¯«s¡' ˆ
s√ùwD eTVü≤‘ê--$c˛º yêø£´ eTT‘·sÔ ¡ eTÁãM‘Y ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $;ÛwDü e#·' ` ÁX¯ó‘ê« ` sêeD' ` sêø£ùå dX¯«s¡' ` s√ùwD `
eTVü≤‘ê ` Ä$wü'º ` yêø£ýéT ` ñ‘·sÔ y¡ Té ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $;ÛwDü e#·' ÁX¯ó‘ê« sêø£ùå dX¯«s¡' sêeD' eTVü≤‘ê s√ùwD
Ä$wü'º ñ‘·sÔ +¡ yêø£ýéT nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $;ÛwDü e#·' R $;ÛwDü Tì e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, sêø£ùå dX¯«s¡'
R sêø£då sü êC…q’ , sêeD' R sêeDT&ÉT, eTVü≤‘ê R >=|üŒ<Óq’ , s√ùwD R Áø√<Ûeä TT#˚,
Ä$wü'º R Äy˚•+|üã&çqyê&Ó,’ ñ‘·sÔ +¡ R düe÷<ÛëqyÓTqÆ , yêø£´+ R e#·qeTTqT,
nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£då sü êC…q’ sêeDT&ÉT, $;ÛwDü T&ÉT #Ó|Œæ q e÷≥qT $ì, rÁeyÓTqÆ
Áø√<Ûëy˚Xe¯ TTH=+~ düe÷<ÛëqeTT>± ì≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ q bÕbÕHê+ e<Û̊ bÕ|ü+ $<ä´‘˚ X¯Á‘·Tdü÷<äq ˆ
‘·kÕà<˚q+ e~ÛcÕ´$T yêqs¡+ bÕ|üø±]DyéT ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` bÕbÕHê+ ` e<Û̊ ` bÕ|ü+ ` $<ä´‘˚ ` X¯Á‘·Tdü÷<äq `
‘·kÕà‘Y ` @q+ ` e~ÛcÕ´$T ` yêqs¡+ ` bÕ|üø±]DyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ùV≤ X¯Á‘·Tdü÷<äq! bÕbÕHê+ e<Û̊ bÕ|ü+ q $<ä´‘˚. ‘·kÕà‘Y
bÕ|üø±]DyéT @q+ e~ÛcÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯Á‘·Tdü÷<äq! R z X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈£î&Ü!, bÕbÕHê+ R
bÕbÕ‘·Tà\jÓTTø£ÿ, e<Û̊ R e<Ûjä T· +<äT, bÕ|ü+ R bÕ|üeTT, q $<ä´‘˚ R ñ+&É<Tä ,
‘·kÕà‘Y R n+<äTe\q, bÕ|üø±]D+ R bÕ|üeTT #˚dqæ {Ï,º @q+ yêqs¡+ R á
yêqs¡Tì, e~ÛcÕ´$T R e~Û+#Ó<qä T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈î£ &Éyq’Ó ‘·eTTà&Ü! bÕbÕ‘·Tà\qT dü+Vü≤]+#·T≥˝À
bÕ|üyT˚ $Tj·TT ˝Ò<Tä ø±ã{Ïº eTq≈£î Á<√Vü≤eTT ‘·\ô|{Ïº bÕ|üeTT\ Hê#·]+∫q{Ïº
á yêqs¡Tì H˚ ì|ü&˚ e~Û+#Ó<qä T.
XÀ¢ˆˆ n<Ûsä à¡ eT÷\+ ãVüQ<√wüjT· Tø£Ô
eTHês¡Éwü+º e#·q+ ìX¯eT´ ˆ
ñyê#· yêø£´+ |üse¡ ÷s¡‘ú ‘· «Ô· +
$;ÛwDü √ ãT~ΔeT‘ê+ e]wü'˜ ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<Ûsä à¡ eT÷\+ ` ãVüQ<√wüjT· Tø£yÔ Té ` nHês¡Éwü+º ` e#·q+ `
ìX¯eT´ ` ñyê#· ` yêø£´+ ` |üse¡ ÷s¡j ú T· Tø£+Ô ` $;ÛwD ü ' ` ãT~ΔeT‘ê+ `
e]wü'˜ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<Ûsä à¡ eT÷\+ ãVüQ<√wüjT· Tø£yÔ Té nHês¡Éwü+º (sêeDdü´)
e#·q+ ìX¯eT´ ãT~ΔeT‘ê+ e]wü̃' $;ÛwD ü ' |üse¡ ÷s¡‘ú ‘· «Ô· + yêø£´+ ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<Ûäs¡àeT÷\+ R n<Ûäs¡àeTTq≈£î eT÷\yÓTÆq{Ïº~j·TTqT,
ãVüQ<√wüjT· Tø£+Ô R nH˚ø£ <√wüeTT\‘√ >∑÷&çq~j·TTqT, nHês¡Éwü+º R <äTwüß\º #˚
ùd$+|üã&çq~j·TTq>∑T, sêeDdü´ R sêeDTìjÓTTø£ÿ, e#·q+ R e÷≥qT, ìX¯eT´
R $ì, ãT~ΔeT‘ê+ R ãT~ΔeT+‘·T\˝À, e]wü'˜ R ÅXw‚ ßü &˜ q’Ó {Ï,º $;ÛwDü ' R $;ÛwDü T&ÉT,
|üse¡ ÷s¡‘ú ‘· Ô· «+ R |üse¡ ÷s¡yú TÓ qÆ kÕs¡eTT>∑*qZ {Ï,º yêø£´+ R e#·qeTTqT, ñyê#·
R |ü*ø¬ qT.
dü÷#·q :` ªuVüQs√wüjT· Tø£+Ô μ nì bÕsƒê+‘·se¡ TT.
(52) ` ~«|ü+#êX¯düs¡Z 219
‘ê‘·Œs¡éTT :` n<Ûsä à¡ eTT\≈£î ø±s¡DyÓTqÆ ~j·TTqT, n|üø]° Ô eTTqï>∑T nH˚øy£ TÓ qÆ
>=|üŒ <√wüeTT\‘√ ì+&çq~j·TTqT, <äTsêàs¡T\Z T e÷Á‘·yT˚ nqTdü]+#·Tq~j·TTq>∑T
sêeDTìjÓTTø£ÿ Ä ìX¯Ãj·TeTTqT $ì ÁbÕE„\˝À mqï<ä–qyê&Óq’ $;ÛwD ü T&ÉT
|üse¡ ÷s¡kú Õs¡yTÓ qÆ {Ïº e#·qeTT\qT nqï‘√ ì≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ Á|üd<” ä \+πøX¯«s¡ sêø£ùå d+Á<ä
<Ûsä êàs¡j
ú T· Tø£+Ô e#·q+ X¯èDTwü« ˆ
<ä÷‘ê qe<Ûë´Hé düeTj˚Twüß sê»Hé
düsπ «wüß düs«¡ Á‘· e<ä+‹ dü+‘·' ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|üd<” ä ` \+πøX¯«s¡ ` sêø£ùå d+Á<ä ! ` <Ûsä êàs¡j ú T· Tø£+Ô ` e#·q+ `
X¯èDTwü« ` <ä÷‘êHé ` ne<Ûë´Hé ` düeTj˚Twüß ` sê»Hé ` düsπ «wüß ` düs«¡ Á‘· `
e<ä+‹ ` dü+‘·' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` sêø£ùå d+Á<ä! \+πøX¯«s¡! Á|üd<” ,ä <Ûsä êàs¡j ú T· Tø£+Ô e#·q+, X¯èDTwü«,
sê»Hé! düsπ «wüß düeTj˚Twüß düs«¡ Á‘· dü+‘·' <ä÷‘êHé ne<Ûë´Hé e<ä+‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \+πøX¯«s¡! R z \+ø±~Û|rü ! sêø£ùå d+Á<ä R sêø£då sü êC≤! Á|üd<” ä
R Á|üdqü Tï&Ée>∑TeTT, <Ûsä êàs¡j ú T· Tø£+Ô R <Ûsä à¡ eTT‘√&ÉqT ns¡eú TT‘√&ÉqT >∑÷&çq{Ï,º
e#·q+ R e÷≥qT, X¯èDTwü« R $qTeTT, sê»Hé R z sêC≤! düsπ «wüß düeTj˚Twüß
R nìïjÓT&É\qT, düs«¡ Á‘· R nìï$wüjT· eTT\+<äTqT, dü+‘·' R dü‘T· Œs¡Twüß\T,
<ä÷‘êHé R <ä÷‘·\qT, ne<Ûë´Hé R #·+|ü<>ä ì∑ yê]ì>±, e<ä+‹ R #Ó|ü <äTs¡T.
‹\ø£eTT :` düeTj˚Twüß ` ‘·q Á|üuTÑÛ e⁄ ìjÓ÷–+∫q ø£è‘·éTTqT ‘·q <Ûsä à¡ eTT>±
nqTwæ+˜ #·T ø±\eTT\+<äT nì uÛ≤eeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` düs¡«Á‘· ` nìï C≤‘·T\j·T+<äTqT nq>± <ä÷‘· @
C≤‹yê&Óq’ qT j·Tì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z \+ø±~Û|rü ! sêø£då sü êC≤! á <ä÷‘·jTÓ &É\ Á|üdqü Tï&Ée⁄>∑eTTà.
<Ûäs¡àdüeTà‘·eTTqT ns¡údüeTà‘·eTTq>∑T H˚qT #Ó|ü e÷≥\ Hê\øÏ+|ü⁄eTT.
m\¢jÓT&É\qT ‘·q Á|üuÛÑTe⁄ |ü+|ü⁄q <ä÷‘·ø£è‘·éTTq¬ø’ e∫Ãqyê &Ó{Ïºyê&Ó’qqT
yêìì #·+|ü>÷∑ &É<ìä <Ûsä à¡ E„˝q’… ô|<ä\› T eø±ÿDÏ+‘·Ts¡T >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ndü+X¯jT· + X¯Á‘·T s¡jT· + Á|üeè<ä'Δ
ø£è‘·+ Vü≤´H˚ HêÁ|æjT· eTÁ|üyT˚ j·TyéT ˆ
q <ä÷‘·e<Ûë´+ Á|üe<ä+‹ dü+‘√
<ä÷‘·d´ü <äècÕº ãVü≤y√ Væ≤ <ä+&Ü' ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ndü+X¯jT· + ` X¯Á‘·T' ` nj·T+ ` Á|üeè<ä'Δ ` ø£è‘·+ ` Væ≤ `
nH˚q ` nÁ|æjT· yéT ` nÁ|üyT˚ j·TyéT ` q ` <ä÷‘·e<Ûë´+ ` Á|üe<ä+‹ ` dü+‘·'
` <ä÷‘·d´ü ` <äècÕº' ` ãVü≤e' ` Væ≤ ` <ä+&Ü' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ndü+X¯jT· yéT nj·T+ Á|üeè<ä'Δ X¯Á‘·T'. nH˚q nÁ|üyT˚ j·TyéT
nÁ|æjT· + ø£è‘·+ Væ≤. dü+‘·' <ä÷‘·e<Ûë´+ q Á|üe<ä+‹. <ä÷‘·d´ü <ä+&Ü' ãVü≤e'
<äècÕº' Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ndü+X¯jT· + R ìdü‡+X¯jT· +>±, nj·T+ R á‘·&TÉ , Á|üeè<ä'Δ R
ô|#·TÃ ô|]–q{Ï,º X¯Á‘·T' R X¯Á‘·Te⁄. nH˚q R Mì#˚, nÁ|üyT˚ j·T+ R n|ü]$T‘·yTÓ qÆ {Ï,º
nÁ|æjT· + R nìwüeº TT, ø£è‘·+ Væ≤ R #˚jT· ã&çq~ düTe÷. dü+‘·' R dü‘T· Œs¡Twüß\T,
<ä÷‘·e<Ûë´+ R <ä÷‘·jTÓ Tø£ÿ eTs¡DeTTqT, q Á|üe<ä+‹ R #Ó|ü ≥˝Ò<Tä . <ä÷‘·d´ü
R <ä÷‘·≈î£ , <ä+&Ü' R <ä+&ÉeTT\T, ãVü≤e' R |ü\T$<Ûeä TT\T, <äècÕº' Væ≤ R
ø£qã&ÉT#·Tqï$>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêC≤! ìdü‡+X¯j·TeTT>± á yêqs¡T&ÉT ô|#·TÃô|]–b˛sTTq{Ïº
|òüTÀs¡X¯Á‘·Ty˚ nsTTj·TTHêï&ÉT. eTiÏj·TT ì‘·&ÉT Ç+‘· j·T+‘· nqsêì >=|üŒ
nìwüeº TTH˚ eTq≈£î ø£*+Z ∫qyê&ÉT≈£L&ÉqT. nsTTq|üŒ{ÏøìÏ <ä÷‘·qT e~Û+#·T≥≈£î
ô|<ä›˝…e«s¡TqT düeTà‹+|üs¡T. <Ûäs¡àXÊÅdüÔeTT\+<äT #·÷∫qqT <ä÷‘·≈£î e<Ûä >±ø£
Ç‘·s•¡ ø£\å T mìïjÓ÷ >±ìŒ+#·T#·Tqï$ >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ yÓs’ ÷¡ |ü´ eT+π>wüß ø£XÊ_Û|÷üò ‘√
eTÚ+&É´+ ‘·<ë∏ \ø£Då düìïbÕ‘·' ˆ
@‘êHé Væ≤ <ä÷‘˚ Á|üe<ä+‹ <ä+&ÜHé
e<Ûdä Tü Ô <ä÷‘·d´ü q q' ÁX¯ó‘√-|æ ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yÓs’ ÷¡ |üýéT ` n+π>wüß ` ø£XÊ_Û|÷üò ‘·' ` eTÚ+&É´+ ` ‘·<ë∏ `
\ø£D
å düìïbÕ‘·' ` @‘êHé ` Væ≤ ` <ä÷‘˚ ` Á|üe<ä+‹ ` <ä+&ÜHé ` e<Û'ä ` ‘·T
` <ä÷‘·d´ü ` q ` q' ` ÁX¯ó‘·' ` n|æ ˆˆ
(52) ` ~«|ü+#êX¯düs¡Z 221
nq«j·TÁø£eTeTT :` n+π>wüß yÓ’s¡÷|ü´+, ø£XÊ_Û|òü÷‘·', eTÚ+&É´+, ‘·<∏ë \ø£åD
düìïbÕ‘·', @‘êHé Væ≤ <ä÷‘˚ <ä+&ÜHé Á|üe<ä+‹, <ä÷‘·d´ü e<Û'ä ‘·T q' ÁX¯ó‘·' n|æ
q.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n+π>wüß R nej·TeeTT\+<äT, yÓ’s¡÷|ü´+ R $ø£è‹
>∑*Z+#·T≥j·TTqT, ø£XÊ_Û|òü÷‘·' R ø=s¡&Ü‘√ ø=≥Tº≥j·TTqT, eTÚ+&É´+ R
eTT+&ÉqeTTqT, ‘·<∏ë R nfÒ¢, \ø£åDdüìïbÕ‘·' R \C≤®ø£s¡yÓTÆq >∑Ts¡TÔ\qT
y˚j·TT≥j·TTqT, @‘êHé Væ≤ R Mìì>∑<ë, <ä÷‘˚ R <ä÷‘·jÓT&É\, <ä+&ÜHé R
<ä+&ÉqeTT\T>±, Á|üe<ä+‹ R #Ó|ü #·THêïs¡T. <ä÷‘·d´ü R <ä÷‘·jTÓ Tø£ÿ, e<Û'ä ‘·T
R e<Ûä e÷Á‘·eTT, q' R eTq≈£î, ÁX¯ó‘·' n|æ R $qã&çq~ >∑÷&É, q R ˝Ò<Tä .
‹\ø£eTT :` \ø£Då düìïbÕ‘·' ` <ä÷‘·jTÓ Tø£ÿ eTTKeTT eTTqï>∑T nej·TeeTT\+<äT
dæsú e¡ TT>∑ ì\∫j·TT+&ÉTq≥T¢>± ø±*Ã nee÷qø£sy¡ TÓ qÆ eTTÁ<ä\T y˚jT· T≥, nì
ˇø£s¡T nq>± eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T eTT+&ÉqeTT eTTqï>∑T yêì˝À ˇø±H=ø£ÿ{Ï
$~Û+#·T≥>±ì ˝Òø£ nìï <ä+&ÉqeTT\qT $~Û+#·T≥ >±ì (düìïbÕ‘·' nqT X¯ãe› TT#˚)
nì #Ó|ü #·THêïs¡T.
sê. •s√eTDÏ :` yÓs’ ÷¡ |ü´+ R eTT≈£îÿ ø√j·TT≥ eTTqï>∑T nej·Te#˚Ã<¤ eä TT, eTÚ+&É´+
R ø£qTu§eTà\‘√ düV≤æ ‘·eTT>± e|üqeTT #˚sTT+#·T≥, \ø£D å düìïbÕ‘·' ` sê–
eTTÁ<äqT ø±*Ã qT<äTs¡T eTTqï>∑T yêìj·T+<äT >∑Ts¡T\Ô T y˚jT· T≥.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hêdæø£ eTTqï>∑T nej·TeeTT\qT K+&ç+∫ $ø£è‘·s÷¡ |ü⁄ì #˚jT· T≥,
ø=s¡&Ü‘√ <Óã“\T ø=≥Tº≥, düsê«+>∑eTT+&ÉqeTT >±$+#·T≥, n|üsê<Û∫ä Vü≤ïeTT>±
ø±*Ã nee÷qø£sy¡ TÓ qÆ eTTÁ<ä\T y˚jT· T≥ nqTyêìì <ä÷‘·≈î£ $~Û+#·e\dæq
•ø£\å T>± ô|<ä\› T #Ó|ü #·THêïs¡T >∑<ë! <ä÷‘·≈î£ eTs¡D<ä+&ÉqeTT eTq yÓT#·Ã≥HÓq’
$ìj·TTHêïe÷?
XÀ¢ˆˆ ø£<∏ä+ #· <Ûäsêàs¡úä$˙‘·ãT~Δ'
|üsêes¡Á|ü‘´· j·Tì•Ã‘ês¡'ú ˆ
uÛeÑ ~«<Û'ä ø√|üeX‚ Væ≤ ‹ùw˜
‘√ÿ|ü+ ìj·T#·Ã+¤ ‹ Væ≤ dü‘Ô· «e+‘·' ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£<+ä∏ ` #· ` <Ûsä êàs¡$ú ˙‘·ãT~Δ' ` |üsêes¡Á|ü‘´· j·Tì•Ã‘ês¡'ú `
uÛeÑ ~«<Û'ä ` ø√|üeX‚ ` Væ≤ ` ‹ùw‘˜ Y ` ø√|ü+ ` ìj·T#·Ã+¤ ‹ ` Væ≤ ` dü‘·Ô «e+‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <Ûsä êàs¡$ú ˙‘·ãT~Δ' |üsêes¡Á|ü‘´· j·Tì•Ã‘ês¡'ú uÛeÑ ~«<Û'ä ø√|üeX‚
ø£<+ä∏ Væ≤ ‹ùw‘˜ ?Y dü‘Ô· «e+‘·' ø√|ü+ ìj·T#·Ã+¤ ‹ Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <Ûsä êàs¡$ú ˙‘·ãT~Δ' R <Ûsä à¡ eTTq+<äTqT ns¡eú TTq+<äTqT •ø£Då eTT
bı+~q{Ïº ãT~Δ>\∑ yê&Éy,’Ó |üsêes¡Á|ü‘´· j·Tì•Ã‘ês¡'ú R |òTü qyÓTqÆ ~, n\ŒyÓTqÆ ~
j·TqT $y˚øe£ TT‘√ ìs¡sí TT+#·Tø=qï $wüjT· eTT\T >∑*qZ , uÛeÑ ~«<Û'ä R ˙e+{Ïyê&ÉT,
ø£<∏ä+ Væ≤ R m≥T¢>±, ø√|üeX‚ R Áø√<ÛäeTTjÓTTø£ÿ j·TBÛqeTTq+<äT, ‹ùw˜‘Y R
ì\T#·TqT? dü‘Ô· «e+‘·' R X¯øeÔÏ T+‘·T˝…q’ yês¡T, ø√|ü+ R Áø√<Ûeä TTqT, ìj·T#·Ã+¤ ‹
Væ≤ R nD∫ y˚jT· T<äTs¡T>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` <Ûsä à¡ eTT ns¡eú TT nqT |ü⁄s¡TcÕs¡eú TT\T s¬ +&ç+{ÏjT· +<äTqT #·øÿ£ ì
•ø£åDeTT H=+~q yê&Ée⁄qT, j·TTø±Ôj·TTø£Ô $y˚ø£eTT‘√ düs¡« $wüj·TeTT\qT
ìX¯ÃsTT+|ü>\∑ yê&Ée⁄ q>∑T ˙e+{Ï yê&˚ Áø√<Ûeä TTq≈£î ˝§+–b˛e⁄≥ @$T ñ∫‘·
eT>∑TqT? X¯øeÔÏ T+‘·T˝…q’ BÛsT¡ \T ‘·eT Áø√<Ûeä TTqT ‘êeTT $y˚øe£ TT‘√ nD#·T
ø=+<äTs¡T ø£<ë!
XÀ¢ˆˆ q <Ûsä à¡ yê<˚ q #· ˝Àø£eè‘Ô̊
q XÊÅdãÔü T~ΔÁ>∑V≤ü DÒwßü #ê|æ ˆ
$<˚´‘· ø£•Ã‘·eÔ Ms¡ ‘·T\´
düÔ «+ VüQ´‘·eÔ T dü‡s¡«düTsêD≤yéT ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` <Ûsä à¡ yê<˚ ` q ` #· ` ˝Àø£eè‘Ô̊ ` q ` XÊÅdãÔü T~ΔÁ>∑V≤ü DÒwßü
` #· ` n|æ, $<˚´‘· ` ø£•Ã‘Y ` ‘·e ` Ms¡ ` ‘·T\´' ` ‘·«+ ` Væ≤ ` ñ‘·eÔ T'
` düs«¡ düTsêdüTsêD≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡! <Ûsä à¡ yê<˚ ‘·e ‘·T\´' q ndæ,Ô ˝Àø£eè‘Ô̊ #· q, XÊÅdãÔü T~Δ
Á>∑V≤ü DÒwßü #· n|æ ‘·e ‘·T\´' ø£•Ã‘Y q $<˚´‘·. düs«¡ düTsêdüTsêD≤+ ‘·«+ Væ≤
ñ‘·ÔeT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡! R z Ms¡T&Ü!, <Ûsä à¡ yê<˚ R <Ûsä à¡ Á|üe#·qeTTq+<äT, ‘·e R
˙≈£î, ‘·T\´' R düe÷qT&ÉT, ø£•Ã‘Y R ˇø£ÿ&ÉTqT, q $<ä´‘˚ R ˝Ò&TÉ , ˝Àø£eè‘Ô̊ #·
R ˝Àø£eéVü‰s¡eTTq+<äTqT, q $<˚´‘· R ñ+&É&TÉ , XÊÅdãÔü T~ΔÁ>∑V≤ü DÒwßü #· n|æ R
XÊÅdüÔìX¯Ãj·TeTT\+<äTqT $ìjÓ÷>∑eTTq+<äTqT >∑÷&É, q $<˚´‘· R ñ+&É&ÉT,
düs¡«düTsêdüTsêD≤+ R düeTdüÔyÓTÆq <˚e‘·\˝ÀqT <ëqe⁄\˝ÀqT, ‘·«+ Væ≤ R
(52) ` ~«|ü+#êX¯düs¡Z 223
˙y˚><∑ ë!, ñ‘·eÔ T' R ÅXw‚ ßü &˜ eÉ ⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z eTVü‰Ms¡T&Ü! <Ûäs¡àXÊÅdüÔeTT\ Á|üe#·qeTTq+<äT>±ì,
˝Àø£eéVü‰s¡eTT\ $wüj·TeTTq >±ì XÊÅdüÔeTT\ ìs¡íj·TeTTq+<äT>±ì, yêì
$ìjÓ÷>∑eTTq+<äT>±ì ìqTï uÀ*qyê&ÉT me«&ÉTqT @ ˝Àø£eT+<äTqT ˝Ò&ÉT.
<˚e‘·\j·T+<äTqT <ëqe⁄\+<äTqT >∑÷&É m\¢$wüjT· eTT\˝ÀqT ˙y˚ ÅXw‚ ßü &˜ eÉ ⁄.
XÀ¢ˆˆ q #ê |ü´dü´ ø£ù|sêÈ‘˚ ø£+∫ ‘·ŒXÊ´ eT´Vü≤+ >∑TDyéT ˆ
‘˚ wü«j·T+ bÕ‘·´‘ê+ <ä+&√ jÓTÆ s¡jT· + Áù|wæ‘'· ø£|'æ ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` #· ` n|æ ` ndü´ ` ø£ù|' ` |ò÷ü ‘˚ ` ø£+ ` ∫‘Y ` |üXÊ´$T
` nVü≤+ ` >∑TDyéT ` ‘˚wßü ` nj·T+ ` bÕ‘·´‘ê+ ` <ä+&É' ` jÓTÆ ' ` nj·T+
`Áù|wæ‘'· ` ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ndü´ ø£ù|' |ò÷ü ‘˚ ø£+∫‘Y >∑TDyéT n|æ #· nVü≤+ q |üXÊ´$T,
jÓTÆ ' nj·T+ ø£|'æ Áù|wæ‘'· , ‘˚wßü nj·T+ <ä+&É' bÕ‘·´‘êyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ndü´ ø£ù|' R á yêqs¡Tì jÓTTø£ÿ, |ò÷ü ‘˚ R e<Ûj ä T· +<äT, ø£+∫‘Y
>∑TDyéT n|æ #· R ø=+#ÓeTT y˚T\TqT>∑÷&É, nVü≤+ R H˚qT, q |üXÊ´$T R
#·÷&ÉqT, nj·T+ ø£|'æ R á yêqs¡T&ÉT, jÓTÆ ' R me]#˚‘q· sTT‘˚, Áù|wæ‘'· R
|ü+|üã&çHê&√, ‘˚wßü R yê]j·T+<äT, nj·T+ <ä+&É' R á <ä+&ÉqeTT, bÕ‘·´‘ê+
R $~Û+|üã&ÉT>±ø£!
‘ê‘·Œs¡éTT :` á <ä÷‘·jTÆÓ q yêqs¡Tì e~Û+#·T≥e\q eTq≈£î ø£\T>∑T m{Ïº
y˚T\TqT Hê≈£î >±ìŒ+#·T≥ ˝Ò<Tä . eTq ø£&≈É î£ á <ä÷‘·qT ã+|æq{Ïº Ä X¯Á‘·Te⁄\
jÓT&ÉH˚ á eTè‘·T´<ä+&ÉqeTTqT $~Û+‘·eTT >±ø£!
XÀ¢ˆˆ kÕ<ÛTä sê« j·T~ yê-kÕ<ÛTä ' |üs¬ ’ sπ wü düeT]Œ‘·' ˆ
ÁãTeHé |üsês¡+ú |üsy¡ ê qï <ä÷‘√ e<Ûä eTs¡Ω‹ ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ<ÛTä ' ` yê ` j·T~ ` yê ` nkÕ<ÛTä ' ` |üs¬ '’ ` @wü' `
düeT]Œ‘·' ` ÁãTeHé ` |üsês¡+ú ` |üsy¡ êHé ` q ` <ä÷‘·' ` e<Ûyä Té ` ns¡Ω‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ<ÛäT' yê, nkÕ<ÛäT' yê, @wü' |ü¬s’' düeT]Œ‘·', |üsês¡ú+
ÁãTeHé |üsy¡ êHé <ä÷‘·' e<Û+ä q ns¡Ω‹.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` kÕ<ÛTä ' yê R kÕ<ÛTä yÓq’ qT, nkÕ<ÛTä ' j·T~ yê R nkÕ<ÛTä yÓq’ |üŒ{ÏøìÏ ,
@wü' R á <ä÷‘·, |üs¬ '’ R Ç‘·sT¡ \#˚, düeT]Œ‘·' R |ü+|üã&çq{Ïyº ê&ÉT, |üsês¡+ú R
Ç‘·sT¡ \ø=i¬ø,’ ÁãTeHé R e÷{≤&ÉT#·T, |üsy¡ êHé R |üsêBÛqT&Óq’ {Ï,º <ä÷‘·' R
<ä÷‘·, e<Û+ä R eTs¡DeTTqT, q ns¡Ω‹ R (bı+<äT≥≈£î) ns¡TΩ&TÉ >±&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` kÕ<ÛTä yÓq’ qT nkÕ<ÛTä yÓq’ qT á <ä÷‘· |üsT¡ \#˚ |ü+|üã&çq{Ïyº ê&ÉT
>∑<ë! Ç‘·s¡T\ø=i¬ø’ yês¡T #Ó|üeTqï~ #Ó|ü#·Tqï{Ïº á |üsêBÛqT&Ó’q <ä÷‘·
eTs¡D<ä+&ÉqeTTq≈£î m+‘· e÷Á‘·eTT ‘·–qyê&ÉT >±&ÉT.
XÀ¢ˆˆ n|æ #êdæà qΩ‘˚ sê» Hêïq´+ |üXÊ´$T UÒ#s· y¡ Té ˆ
ÇVü≤ j·T' |ü⁄q sê>∑#Ã˚ ¤ ‘·Œs¡+ bÕs¡+ eT¨<ä<'˚Û ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n|æ ` #· ` ndæàHé ` Vü≤‘˚ ` sê»Hé ` q ` nq´+ ` |üXÊ´$T
` UÒ#s· y¡ Té ` ÇVü≤ ` j·T' ` |ü⁄q' ` Ä>∑#Ã˚ ‘¤ Y ` |üs+¡ ` bÕs¡+ ` eT¨<ä<'Û̊ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê»Hé ! n|æ #· ndæàHé Vü≤‘˚ (dü‹) ÇVü≤ eT¨<ä<'Û̊ |üs+¡
bÕs¡+ j·T' |ü⁄q' Ä>∑#Ã˚ ‘¤ Y (‘·+) nq´+ UÒ#s· +¡ q |üXÊ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê»Hé! R z sêC≤!, n|æ #· R eTiÏjT· TqT, ndæàHé R á
yêqs¡T&ÉT, Vü≤‘˚ (dü‹) R #·+|üã&É>±, ÇVü≤ R Çø£ÿ&É≈£î, eT¨<ä<Û˚' R
eTVü‰düeTTÁ<äeTT jÓTTø£ÿ, |üs+¡ R Äe*<Óq’ , bÕs¡+ R rs¡eTTqT, j·T' R me«&ÉT,
|ü⁄q' R ‹]–, Ä>∑#Ã˚ ‘¤ Y R sê>∑\&√, ‘·yTé R n{Ï,º nq´+ R y˚i=ø£, UÒ#s· +¡ R
Äø±X¯d+ü #ês¡eTT >∑*qZ {Ïº yêìì, q |üXÊ´$T R #·÷&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙$|ü&ÉT Mìì #·+|æy˚dæq#√ á eTVü‰düeTTÁ<äeTT jÓTTø£ÿ
Äe*jÓTT&ÉTq¶ T+&ç áe* rs¡eTTq≈£î e#·TÃ≥≈£î Ç+‘·{Ï Äø±X¯>e∑ TqX¯øÔÏ >∑*–q
Ms¡T&ÉT Ç+ø=ø£&TÉ Hê≈£î >±ìŒ+|ü&TÉ .
XÀ¢ˆˆ ‘·kÕà Hêïdü´ e<Û̊ j·T‘·ï' ø±s¡´' |üs|¡ ⁄ü s¡+»j·T ˆ
uÛyÑ ê H˚‡+Á<˚wßü <˚yw˚ ßü j·T‘·ï e÷kÕú‘T· eTs¡Ω‹ ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·kÕà‘Y ` q ` ndü´ ` e<Û̊ ` j·T‘·ï' ` ø±s¡´' ` |üs|¡ ⁄ü s¡+»j·T
` uÛyÑ êHé ` ùd+Á<˚wßü ` <˚yw˚ ßü ` j·T‘·ïyéT ` ÄkÕú‘T· yéT ` ns¡Ω‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üs|¡ ⁄ü s¡+»j·T! ‘·kÕà‘Y ndü´ e<Û̊ j·T‘·ï' q ø±s¡´', uÛyÑ êHé
ùd+Á<˚wßü <˚yw˚ ßü j·T‘·ïyéT ÄkÕú‘T· yéT ns¡Ω‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üs|¡ ⁄ü s¡+»j·T R X¯Á‘·T|ü⁄s¡eTT\qT »sTT+∫q{Ïº Ms¡T&Ü!, ‘·kÕà‘Y
R n+<äTe\q, ndü´ R á <ä÷‘·jTÓ Tø£ÿ, e<Û˚ R e<Ûj ä T· +<äT, j·T‘·ï' R Á|üjT· ‘·ïeTT,
q ø±s¡´' R #˚jT· <ä–q~ >±<äT, uÛyÑ êHé R ˙e⁄, ùd+Á<˚wßü R Ç+Á<äTì‘√ >∑÷&çq{Ï,º
(52) ` ~«|ü+#êX¯düs¡Z 225
<˚yw˚ ßü R <˚e‘·\jÓT&É\, j·T‘·ïyéT R Á|üjT· ‘·ïeTTqT, ÄkÕú‘T· + R #˚jT· T≥≈£î,
ns¡Ω‹ R ‘·>T∑ <äTe⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈î£ &Ü! á ø±s¡DeTT\#˚‘· <ä÷‘·>± e∫Ãq á‘·ìì
e~Û+#·T j·T‘·ïeTTqT $&ÉTe⁄eTT. ø±e\dæq jÓT&É\ <˚y+˚ Á<äTì>∑÷]Ã <˚e‘·\qT
>∑÷]Ã ˙ <ä+&ÉqÁ|üjT· ‘·ïeTTqT kÕ–+|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ ndæà ì«qùwº q Væ≤ <ä÷‘· eTq´+
|üXÊ´$T j·T kÂÔ qs¡sê»|ü⁄Á‘Í ˆ
j·TT<ëΔjT· j·TT<äÁΔ |æjT· <äT]«˙‘ê
e⁄<√´»j˚T B›s|È¡ <ü ë∏ es¡T<ÍΔ ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ndæàHé ` $qùwº ` q ` Væ≤ ` <ä÷‘·yTé ` nq´+ ` |üXÊ´$T `
j·T' ` ‘Í ` qs¡sê»|ü⁄Á‘Í ` j·TT<ëΔjT· ` j·TT<äÁΔ |æjT· ` <äT]«˙‘Í ` ñ<√´»j˚T‘Y
` Bs¡|È <ü ë∏ es¡T<ÍΔ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·TT<äÁΔ |æjT· ! ndæàHé $qùwº dü‹ Bs¡|È <ü ë∏ es¡T<ÍΔ, <äT]«˙‘Í
‘Í qs¡sê»|ü⁄Á‘Í j·T' j·TT<ëΔjT· ñ<√´»j˚T‘Y (‘·+) nq´+ <ä÷‘·+ q |üXÊ´$T
Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·TT<äÁΔ |æjT· ! R j·TT<äeΔ TTq+<äT y˚&TÉ ø£ >∑*qZ yê&Ü! ndæàHé R
á <ä÷‘·jTÆÓ q yêqs¡T&ÉT, $qùwº dü‹ R #·ìb˛e>±, Bs¡|È <ü ë∏ es¡T<ÍΔ R <ä÷s¡yTÓ qÆ
e÷s¡ZeTT#˚ n&É¶–+|üã&çqyês¡TqT, <äT]«˙‘Í R >∑]«‘·T˝…’qyês¡Tq>∑T, ‘Í
qs¡sê»|ü⁄Á‘Í R Ä sê»|ü⁄Á‘·T\ ìs¡Te⁄s¡qT, j·T' R me«&ÉT, j·TT<ëΔj·T R
j·TT<äeΔ TTø=i≈£î, ñ<√´»j˚T‘Y R |ü⁄]>=\TŒH√, (‘·+ R n{Ï)º nq´+ <ä÷‘·+ R
y˚s=ø£ <ä÷‘·qT, q |üXÊ´$T Væ≤ R #·÷&ÉqT düTe÷!
‹\ø£eTT :` j·TT<äÁΔ |æjT· ! ` <ä÷‘· #·ìb˛sTTq qwüyº T˚ $T? Ä sêeT\ø£ÎDT\T
Ç≥≈£î sê≈£îqï Vü‰ì j˚T$T j·Tq>∑÷&É<Tä . ˙e⁄ j·TT<äÁΔ |æjT· T&Ée⁄. j·TT<äeΔ TTq
|üsêÁø£$T+#·T≥, $»j·TeTT#˚ ø°]HÔ =+<äT≥ ˙≈£î $TøÏÿ* Çwüeº TT >∑<ë! á <ä÷‘·
eTs¡DÏ+∫q ˙≈£î Ä ø√]ø£ ˝…≥T¢ HÓiy˚s¡TqT? nì sêeDTì sê»düÁ|üø£è‹ì
Á|üø√|æ+|ü #˚j·TT#·T $;ÛwüDT&ÉT ‘·q≈£î ÇwüºeTT˝Ò≈£îqïqT sêeT\ø£ÎDT\qT
<äT]«˙‘·T\ì sêeDTì Á|”‹ø=iπø |ü*ø¬ qT nì ‘Ó*j·Te˝…qT.
sê. •s√eTDÏ :` j·TT<äΔÁ|æj·T<äT]«˙‘Í ` j·TT<äΔÁ|æj·TT˝…’q >∑]«wüß˜\T nì
sêeT\ø£ÎDT\≈£î $X‚weü TT>± nq«sTT+#·Tø=qq>∑TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Ü! Ç|ü&û <ä÷‘· eTs¡DÏ+∫q jÓT&É\ $TøÏÿ*
<ä÷s¡eT+<äT+&ç >∑]«wüß˜˝…’ Ç≥≈£î e#·TÃ≥≈£î neø±X¯eTT ˝Òø£ j·TT+&ÉTq{Ïº Ä
sê»≈£îe÷s¡T *s¡Te⁄]ì j·TT<äeΔ TTq≈£î düqï<äeΔ TT #˚jT· T#·T, <Í‘·éTT HÓiy˚sŒ¡ >∑\
y˚i=ø£ jÓ÷<ÛäT&ÉT Äj·Tq≈£&É qTqï≥T¢>± Hê≈£î >±ìŒ+#·T≥ ˝Ò<äT. ø±ã{Ïº
j·TT<äÁΔ |æjT· T&Éyq’Ó ˙e⁄ á <ä÷‘·qT #·+|æ dæ<yΔä TÓ j
Æ T· Tqï j·TT<äeΔ TTq≈£î neø±X¯eTT
˝Ò≈î£ +&É #˚døæ =qT≥ j·TTø£yÔ TÓ Æ j·TT+&ÉTHê?
XÀ¢ˆˆ |üsêÁø£y÷Ó ‘ê‡Vü≤eTqdæ«Hê+ #·
düTsêdüTsêD≤eT|æ <äTs¡j ® T˚ q ˆ
‘·«j·÷ eTH√q+<äq HÓs’ è¡ ‘êHê+
j·TT<ëΔjT· ‹ sêïX¯sTT‘·T+ q j·TTø±Ô ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |üsêÁø£y÷Ó ‘ê‡Vü≤eTqdæ«Hê+ ` #· ` düTsêdüTsêD≤yéT ` n|æ `
<äTs¡j
® T˚ q ` ‘·«j·÷ ` eTH√q+<äq ` HÓs’ è¡ ‘êHê+ ` j·TT<ëΔjT· ‹' ` HêX¯sTT‘·T+
` q ` j·TTø±Ô ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` HÓ’s¡è‘êHê+ eTH√q+<äq! |üsêÁø£yÓ÷‘ê‡Vü≤eTqdæ«Hê+
düTsêdüTsêD≤yéT n|æ <äTs¡j ® T˚ q ‘·«j·÷ j·TT<ëΔjT· ‹' HêX¯sTT‘·T+ q j·TTø±Ô.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` HÓs’ è¡ ‘êHê+ R sêø£då Tü \≈£î, eTH√q+<äq R eTqdüT‡≈£î Äq+<äeTT
>∑*Z+#·T Ms¡T&Ü!, |üsêÁø£yÓ÷‘ê‡Vü≤eTqdæ«Hê+ R |üsêÁø£eTeTT, ñ‘ê‡Vü≤eTT
bÂs¡TwüeTT >∑*qZ {Ï,º düTsêdüTsêD≤+ #· n|æ R <˚e‘·\≈£îqT <ëqe⁄\≈£îqT >∑÷&É,
<äTs¡j® T˚ q R »sTT+|üsêq{Ï,º ‘·«j·÷ R ˙#˚‘,· j·TT<ëΔjT· ‹' R j·TT<ä|Δ \üò eTT,
HêX¯sTT‘·T+ R q•+|üCj Ò T· T≥≈£î, q j·TTø±Ô R j·TTø£eÔ TT>±<äT.
sê. •s√eTDÏ :` ªªùV≤ q+<äq! j·TT<ëΔj·T (düeTT‘·‡ø£+) HÓ’s¡è‘êHê+ eTq'
ìsêïX¯sTT‘·T+ q j·TTø£yÔ Té μμ ` sêø£då Tü \qT Äq+~+|üCj
Ò T· T q{Ïº eTVü‰Ms¡T&Ü!
j·TT<äΔeTTq¬ø’ j·TT$«fi¯S¢s¡T#·Tqï s¡ø£ÿdüT\ eTqdüT‡qT HêX¯ yÓTT+~+#·T≥ ˙≈£î
j·TTø£eÔ TT >±<äT. ø±e⁄q j·TT<äeΔ TTq ø£qT≈£L\eTT>± e∫Ãj·TTqï <ä÷‘·qT #·+|ü⁄≥
e÷ì yÓqTø£≈î£ ã+|ü⁄eTì uÛ≤eeTT.
(52) ` ~«|ü+#êX¯düs¡Z 227
yêdüT<ëdükÕ«$T :` ˙ uÛ≥Ñ T\˝À j·TT<äyΔ TÓ |ü&ÉT e#·TÃHê j·Tì m<äTs¡T#·÷#·Tyês¡T
j·TT<äeΔ TTq+<äT »sTT+|üsêìyês¡T >∑\s¡T. ø±e⁄q Ç+Á<äT&ÉT yÓTT<ä˝q’… yês¡+<äsT¡
<ä+&Ó‹Ô e∫ÃqqT j·TT<äeΔ TT #˚jT· T≥j·T+ <äT‘ê‡Vü≤eTT eVæ≤+#·TfÒ eT>∑‘q· eTT.
<ëìì ˙e⁄ ‘·|Œæ +#· p&Ésê<äT, ø±e⁄q <ä÷‘·qT »+|ü≈î£ eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£då sü êC≤! j·TT<äÁΔ |æjT· T˝…q’ sêø£då Tü \qT dü+‘√wüô|≥Tº≥ ˙≈£îqT
n_ÛeT‘·yT˚ >∑<ë! ø±e⁄q |üsêÁø£eTeTT, ñ‘ê‡Vü≤eTT, bÂs¡TwüeTT >∑\ <˚e<ëqe⁄
˝…\s¢ ≈¡ î£ qT <äTs¡j
® T· T&Éyq’Ó ˙e⁄ á <ä÷‘·qT e~Û+∫, Ç|ü&ÉT dæ<eΔä TT>∑ qTqï{Ïº
eTq sêø£då Tü \≈£î Á|æjT· yÓTqÆ á j·TT<ä˝Δ ≤uÛeÑ TTqT #Ói#·T≥ ˙≈£î j·TTø£eÔ TT>±<äT
düTe÷!
XÀ¢ˆˆ Væ≤‘êX¯Ã X¯SsêX¯Ã düe÷Væ≤‘êX¯Ã
≈£î˝Òwßü C≤‘êX¯Ã eTVü‰>∑TDÒwßü ˆ
eTqdæ«q X¯ÙÅduÔü èÑÛ ‘ê+ e]cÕ˜'
ø√≥´Á>∑‘· ùdÔ düTuÛèÑ ‘êX¯Ã jÓ÷<Ûë' ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Væ≤‘ê' ` #· ` X¯Ssê' ` #· ` düe÷Væ≤‘ê' ` #· ` ≈£î˝Òwßü `
C≤‘ê' ` #· ` eTVü‰>∑TDÒwßü ` eTqdæ«q' ` X¯ÅduÔü èÑÛ ‘ê+ ` e]cÕ˜' ` ø√≥´Á>∑‘'·
` ‘˚ ` düTuÛèÑ ‘ê' ` #· ` jÓ÷<Ûë' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Væ≤‘ê' #· X¯Ssê' #· düe÷Væ≤‘ê' #· eTVü‰>∑TDÒwßü ≈£î˝Òwßü
C≤‘ê' #· eTqdæ«q' X¯ÅdüÔuÛÑè‘ê+ e]cÕ˜' düTuÛÑè‘ê' #· jÓ÷<Ûë' ‘˚ ø√≥´Á>∑‘·'
(dü+‹).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Væ≤‘ê' #· R Væ≤‘·T˝…q’ yês¡TqT, X¯Ssê' #· R Ms¡T˝…q’ yês¡TqT,
düe÷Væ≤‘ê' #· R düqï<äT˝Δ j ’… T· Tqïyês¡TqT, eTVü‰>∑TDÒwßü R >=|üŒ>∑TDeTT\T >∑*qZ {Ï,º
≈£î˝Òwüß R e+X¯eTT\+<äT, C≤‘ê' #· R »ìà+∫qyês¡TqT, eTqdæ«q' R
bÂs¡Twüe+‘·T\TqT, X¯ÅduÔü èÑÛ ‘ê+ R Äj·TT<Û<ä ëÛ s¡T\˝À, e]cÕ˜' R ÅXw‚ ßü \˜ TqT, düTuÛèÑ ‘ê'
R #·øÿ£ >∑ b˛wæ+|üã&çqyês¡Tq>∑T, jÓ÷<Ûë' RjÓ÷<ÛTä \T, ‘˚ R ˙≈£î, ø√≥´Á>∑‘'· R
ø√≥¢ø=\~>∑, (dü+‹ R ñHêïs¡T).
‹\ø£eTT :` düe÷Væ≤‘ê' ` <ëHê~ düe÷àqeTT\#˚ eX¯eTT #˚døæ =qã&çq{Ïyº ês¡T
Ç{Ïº $•wüº \ø£D
å eTT\T>∑\ jÓ÷<ÛTä \T ˙ø£&É ø√≥¢ ø=\~>∑qT+&ÉT≥#˚ ˙≈£î »j·TeTT
‘·|Œü <äì dü÷∫+|üã&ÉT#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙≈£î Væ≤‘·T˝…’q yês¡TqT, ˙ô|’ qqTsê>∑eTT>∑\ yês¡TqT,
>=|üŒ>∑TDeTT\T>∑\ >=|üŒ e+X¯eTTq+<äT »ìà+∫qyês¡TqT, ˙#˚ #·ø£ÿ>∑
b˛wæ+|üã&ÉT#·Tqïyês¡T q>∑T eTVü‰jÓ÷<ÛTä \T ˙ø£&É ø√≥¢ ø=\~>∑ qTHêïs¡T >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ‘· <˚ø<£ X˚ q‚ ã\dü´ ‘êe
‘˚ÿ∫‘·Ô yê<˚Xø¯ è£ ‘√-_Ûj÷· +‘·T ˆ
‘Í sê»|ü⁄Á‘Í $ì>∑èVü≤´ eT÷&ÛÍ
|üsπ wüß ‘˚ uÛ≤esTT‘·T+ Á|üu≤Û eyéT ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` @ø£<X˚ q‚ ` ã\dü´ ` ‘êe‘Y ` øπ ∫‘Y ` ‘·e ` Ä<˚Xø¯ è£ ‘·'
` n_Ûj÷· +‘·T ` ‘Í ` sê»|ü⁄Á‘Í ` $ì>∑èVü≤´ ` eT÷&ÛÍ ` |üsπ wüß ` ‘˚ `
uÛ≤esTT‘·T+ ` Á|üu≤Û eyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘Y ‘·e Ä<˚Xø¯ è£ ‘·' øπ ∫‘Y ã\dü´ @ø£<X˚ q‚ düV≤ü eT÷&ÛÍ ‘Í
sê»|ü⁄Á‘Í $ì>∑èVü≤´ |üsπ wüß ‘˚ Á|üu≤Û e+ uÛ≤esTT‘·T+ ‘êe‘Y n_Ûj÷· +‘·T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y R n+<äTe\q, ‘·q R ˙jÓTTø£ÿ, Ä<˚Xø¯ è£ ‘·' R Ä»„qT
HÓsy¡ s˚ T¡ Ãyês¡T, øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, ã\dü´ R ôdq’ éTTjÓTTø£ÿ, @ø£<X˚ q‚ (düV≤ü )
Rˇø£ uÛ≤>∑eTT‘√>∑÷&ç, $ì>∑èVü≤´ R ìÁ>∑V≤æ +∫, |üsπ wüß R X¯Á‘·Te⁄\+<äT, ‘˚ R
˙jÓTTø£ÿ, Á|üuÛ≤e+ R eTVæ≤eTqT, uÛ≤esTT‘·T+ R yÓ\¢&ç+#·T≥¬ø’, ‘êe‘Y R
eTT+<äT>±, n_Ûj÷· +‘·T R m<äTs¡T yÓfió¯ <¢ Tä s¡T >±ø£!
‹\ø£eTT, sê. •s√eTDÏ :` sê»|ü⁄Á‘Í $ì>∑èVü≤´ ` (Äqj·T+‘·T Ç‹ X‚wü')
sêeT\ø£ÎDT\qT ã+~Û+∫ ‘Ó#ÃÓ <äsT¡ >±ø£!
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+<äT#˚ nbÕs¡yTÓ qÆ {Ïº ˙ ôdq’ éTT˝À ˙ eTqdüT‡ HÓi–Ï ˙ j·÷»„qT
#·øÿ£ >± HÓiy˚sT¡ Ãq{Ïº ø=+‘·eT+~ Ms¡T\T eT÷&ÛTÉ ˝…q’ Ä sê»|ü⁄Á‘·T\ ø£&É øπ –
yê]ì uÛj Ñ T· Á>∑dTü \Ô T>± #˚dæ Ä X¯Á‘·Tôdq’ éTTq+<äT ˙ Á|üu≤Û eeTTqT ‘Ó*j·TCÒjT· T≥¬ø’
eTT+<äT>∑ q≥≈£î yÓfió¯ <¢ Tä s¡T >±ø£!
XÀ¢ˆˆ ìXÊ#·sêD≤ eT~Ûb˛-qT»dü´
$;ÛwDü k˛´‘·eÔ Tyêø£´ $Twüyº Té ˆ
(52) ` ~«|ü+#êX¯düs¡Z 229
»Á>±Vü≤ ãT<ëΔ´ düTs¡˝Àø£XÁ¯ ‘·T
s¡àVü‰ã˝À sêø£då sü ê»eTTK´' ˆˆ 26
ª <ä÷‘·e<Ûäìyês¡D+μμ HêeT
|ü+#êX¯dü‡s¡Z'.
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` ìXÊ#·sêD≤yéT ` n~Û|'ü ` nqT»dü´ ` $;ÛwDü dü´ ` ñ‘·eÔ Tyêø£ýéT
` Çwüyº Té ` »Á>±Vü≤ ` ãT<ëΔ´ ` düTs¡˝Àø£XÁ¯ ‘·T' ` eTVü‰ã\' ` sêø£då sü ê»eTTK´' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ìXÊ#·sêD≤+ n~Û|'ü düTs¡˝Àø£XÁ¯ ‘·T' eTVü‰ã\' sêø£då sü ê»eTTK´'
(dü') nqT»dü´ $;ÛwD ü dü´ Çwüyº Té ñ‘·eÔ Tyêø£´+ ãT<ëΔ´ »Á>±Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ìXÊ#·sêD≤+ R sêø£ådüT\≈£î, n~Û|ü' R Á|üuÛÑTyÓ’qyê&ÉTqT,
düTs¡˝Àø£XÁ¯ ‘·T' R <˚e˝Àø£eTTq≈£î X¯Á‘·TyÓq’ yê&ÉTqT, eTVü‰ã\' R eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&ÉTqT,
sêø£ådüsê»eTTK´' R sêø£ådüsêE\˝À ÁX‚wüß˜&ÉTqT n>∑T, (dü' R Ä sêeDT&ÉT)
nqT»dü´ R ‘·eTTà&Ó’q, $;ÛwüDdü´ R $;ÛwüDTìjÓTTø£ÿ, Çwüº+ R q∫Ãq{Ïº,
ñ‘·eÔ Tyêø£´+ R y˚T˝…q’ e÷≥qT, ãT<ëΔ´ R ì•Ã‘·yTÓ qÆ ãT~Δ#‘˚ ,· »Á>±Vü≤ R
d”«ø£]+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£då Tü \≈£î Á|üuTÑÛ e⁄qT, <˚e‘·\≈£î X¯Á‘·Te⁄qT n>∑T Ä sêeDT&ÉT
‘·q ‘·eTTà&Ó’q $;ÛwüDT&ÉT |ü*øÏq sTTwüºyÓTÆq Ä e#·qeTTqT ìX¯Ãj·TãT~Δ‘√
q+^ø£]+#ÓqT.
ªª<ä÷‘·e<Ûìä yês¡DeTTμμ nqT
@ã~¬s+&Éedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
Á‹|ü+#êX¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü ‘·<«ä #·q+ ÁX¯ó‘ê« <äXÁ¯ ^y√ eTVü‰ã\' ˆ
<˚Xø¯ ±\Væ≤‘·+ yêø£´+ ÁuÛ≤‘·T s¡T‘·sÔ ¡ eTÁãM‘Y ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` ‘·‘Y ` e#·q+ ` ÁX¯ó‘ê« ` <äXÁ¯ ê' ` eTVü‰ã\',
<˚Xø¯ ±\Væ≤‘·+ ` yêø£´+ ` ÁuÛ≤‘·T' ` ñ‘·sÔ y¡ Té ` nÁãM‘Y.
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ã\' <äX¯Áê' ‘·dü´ ‘·<ä«#·q+ ÁX¯ó‘ê« ÁuÛ≤‘·T'
<˚Xø¯ ±\Væ≤‘·+ yêø£ýéT ñ‘·sÔ y¡ Té nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ã\' R eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ , <äXÁ¯ ê' R sêeDT&ÉT, ‘·d´ü R
Ä $;ÛwD ü Tì jÓTTø£ÿ, ‘·‘Y e#·q+ R Ä e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, ÁuÛ≤‘·T' R
k˛<äsT¡ q≈£î, <˚Xø¯ ±\Væ≤‘·+ R <˚Xe¯ TTq≈£îqT, ø±\eTTq≈£îqT Væ≤‘·yTÓ qÆ {Ï,º yêø£´+
R e#·qeTTqT, ñ‘·sÔ +¡ R düe÷<ÛëqeTT>±, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ª<˚Xø¯ ±\Væ≤‘·+μ ` $;ÛwDü Tì e#·qeTT <˚Xø¯ ±˝À∫‘·yTÓ qÆ <äì
nq«sTT+#·Tø=qe˝…qT.
sê.•s√eTDÏ :` ªeTVü‰ã\'μ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªeTVü‰‘·àq'μ nì bÕsƒê+‘·se¡ TT.
nq>± eTVü‰‘·Tà&Óq’ $;ÛwD ü Tì jÓTTø£ÿ e÷≥qT $ì j·Tì nq«j·TeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰ã\XÊ*j·T>∑T <äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT $;ÛwDü Tì e#·qeTT\qT Ä\øÏ+∫
<˚Xø¯ ±˝À∫‘·eTT>∑ düe÷<ÛëqeTT #Ó|ü #·T ‘·q ‘·eTTàìp∫ Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ düeT´ >∑Tø£+Ô Væ≤ uÛeÑ ‘ê <ä÷‘·e<Ûë´ $>∑]Ω‘ê ˆ
neX¯´+ ‘·T e<Ûë <äq´' ÁøÏjT· ‘ê eTdü´ ìÁ>∑V≤ü ' ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düeT´ø˘ ` ñø£+Ô ` Væ≤ ` uÛeÑ ‘ê ` <ä÷‘·e<Ûë´ ` $>∑]Ω‘ê `
neX¯´+ ` ‘·T ` e<Ûë‘Y ` nq´' ` ÁøÏjT· ‘êyéT ` ndü´ ` ìÁ>∑V≤ü ' ˆˆ
(53) ` Á‹|ü+#êX¯düs¡Z 231
nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛeÑ ‘ê düeT´ø˘ ñø£+Ô Væ≤, <ä÷‘·e<Ûë´ $>∑]Ω‘ê, neX¯´+ ndü´
e<Ûë‘Y nq´' ìÁ>∑V≤ü ' ÁøÏjT· ‘êyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛeÑ ‘ê R ˙#˚‘,· düeT´ø˘ R ˝…d‡ü >±, ñø£+Ô Væ≤ R #Ó|Œü ã&çq~
düTe÷!, <ä÷‘·e<Ûë´ R <ä÷‘·e<Û,ä $>∑]Ω‘ê R ì+<äýÓTqÆ ~, neX¯´+ R ‘·|Œü ø£,
ndü´ R MìøÏ, e<Ûë‘Y R e<Ûøä +£ f…, nq´' R y˚s¬ q’ {Ï,º ìÁ>∑V≤ü ' R <ä+&ÉqeTT,
ÁøÏjT· ‘ê+ R #˚jT· ã&ÉT>±ø£!
‘ê‘·Œs¡éTT :` <ä÷‘·e<Ûä ì+<Û´ä yÓTqÆ ~ j·Tì ˙e⁄ ˝…d‡ü >∑ ‘Ó*|æ‹$. n+<äT#˚
˙‘·ìì Ç|ü&ÉT #·+|ü⁄≥ e÷ì y˚i=ø£ $<Ûyä TÓ qÆ <ä+&ÉqeTT $~Û+#·e˝…qT.
XÀ¢ˆˆ ø£|H” ê+ øÏ\ ˝≤+>∑÷\ $Twü+º uÛeÑ ‹ uÛ÷Ñ wüDyéT ˆ
‘· <äd´ü B|ü´‘ê+ oÁ|òTü + ‘˚q <ä>π qΔ >∑#Ã· ‘¤ T· ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£|H” ê+ ` øÏ\ ` ˝≤+>∑÷\yéT ` Çwü+º ` uÛeÑ ‹ ` uÛ÷Ñ wüDyéT `
‘·‘Y ` ndü´ ` B|ü´‘ê+ ` oÁ|òTü + ` ‘˚q ` <ä>π qΔ ` >∑#Ã· ‘¤ T· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|”Hê+ ˝≤+>∑÷\yéT Çwüº+ uÛÑ÷wüD+ uÛÑe‹ øÏ\. (‘·‘Y)
oÁ|òTü + ndü´ ‘·‘Y B|ü´‘ê+, <ä>π qΔ ‘˚q >∑#Ã· ‘¤ T· ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£|H” ê+ R yêqs¡T\≈£î, ˝≤+>∑÷˝+ R ‘√ø£, Çwü+º R Á|æjT· yÓTqÆ ,
uÛ÷Ñ wüD+ R n\+ø±s¡eTT, uÛeÑ ‹ øÏ\ R n>∑TqT >∑<ë! (‘·‘Y R n+<äTe\q)
oÁ|òüT+ R yÓ+≥H˚, ndü´ R á‘·ìjÓTTø£ÿ, ‘·‘Y R Ä yê\eTT, B|ü´‘ê+ R
ø±\Ãã&ÉT>±ø£, <ä>π qΔ R ø±\Œã&çq{Ï,º ‘˚q R Ä ‘√ø£‘√, >∑#Ã· ‘¤ T· R yÓ&\É TqT>±ø£!
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø√‘·T\≈£î ‘·eT ‘√ø£ $TøÏÿ* Á|æjT· yÓTqÆ ÄuÛsÑ D¡ eTT e+{Ï~ >∑<ë!
ø±ã{Ïº yÓ+≥H˚ Ä ‘√ø£≈î£ ì|üu…{ºÏ n+{Ï+|ü⁄eTT. n|ü&ÉT ø±* |ü⁄+&Óq’ ‘√ø£
‘√&ÉH˚ ‘·q j·T»e÷ì <ä>sZ∑ ≈¡ î£ n‘·&TÉ yÓ&\É >∑\&ÉT!
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· |üX´¯ + ‹«eT+ Bq eT+>∑ys’Ó ÷¡ |ü´ø£]Ù‘·yTé ˆ
dü$TÁ‘·C≤„‘j · T· dü‡sπ « u≤+<Ûyä ê dü‡düTVü≤è»®Hê' ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` |üX´¯ +‘·T ` ÇeT+ ` BqyéT ` n+>∑ys’Ó ÷¡ |ü´ø£]Ù‘·yTé ,
dü$TÁ‘·C≤„‘j · T· ' ` düsπ « ` u≤+<Ûyä ê' ` düdTü Vü≤è»®Hê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' n+>∑yÓ’s¡÷|ü´ø£]Ù‘·yéT ÇeT+ Bq+ dü$TÁ‘·C≤„‘·j·T'
düdTü Vü≤è»®Hê' u≤+<Ûyä ê' düsπ « |üX´¯ +‘·T.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, n+>∑ys’Ó ÷¡ |ü´ø£]Ù‘·+ R nej·TeeTT\jÓTTø£ÿ
$ø±s¡eTT#˚ |”&ç+|üã&çq{Ïº, Bq+ R BqT&Ó’j·TTqï{Ïº, ÇeT+ R á‘·ìì,
dü$TÁ‘·C≤„‘j
· T· ' R $TÁ‘·T\‘√&ÉqT C≤„‘T· \‘√&ÉqT >∑÷&çqyês¡TqT, düdTü Vü≤è»®Hê'
R nqTs¡≈î£ ˝Ô q’… »qT\‘√ >∑÷&çqyês¡Tq>∑T, u≤+<Ûyä ê' R ã+<ÛTä e⁄\T, düsπ « R
m\¢sT¡ qT, |üX´¯ +‘·T R ‹\øÏ+‘·Ts¡T>±ø£!
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·>T∑ \ã&çq ‘√ø£‘√ ‘·qyê] ø£&øπÉ –q|ü⁄&ÉT n+>∑yø’Ó \£ éTT H=+~
Bqdæ‹ú ˝À qTqï{Ïº Mìì á‘·ì $TÁ‘·T\TqT C≤„‘T· \TqT Çwüß\º TqT ã+<ÛTä e⁄\TqT
m\¢sT¡ qT ndüV≤æ ´+#·Tø=qT#·T p‘·Ts¡T >±ø£!
XÀ¢ˆˆ ÄC≤„|j
ü T· Á<ëø£ùå d+Á<ä' |ü⁄s¡+ düs«¡ + dü#‘· «· s¡yTé ˆ
˝≤+>∑÷˝Òq Á|üBù|qÔ s¡ø√å _Û' |ü]D°jT· ‘êyéT ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÄC≤„|j ü T· ‘Y ` sêø£ùå d+Á<ä' ` |ü⁄s¡+ ` düs«¡ + ` dü#‘· «· s¡yTé ,
˝≤+>∑÷˝Òq ` Á|üBù|qÔ ` s¡ø√å _Û' ` |ü]D°jT· ‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£ùå d+Á<ä' Á|üBù|qÔ ˝≤+>∑÷˝Òq dü#‘· «· s¡+ |ü⁄s¡+ s¡ø√å _Û'
|ü]D°jT· ‘êyéT (Ç‹) ÄC≤„|j ü T· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü#·‘·«s¡+ R M~∏eTT+–fi¯¢‘√ >∑÷&çq, |ü⁄s¡+ düs¡«+ R
|ü≥Dº eT+‘·jT· TqT, Á|üBù|qÔ R <äV≤æ +|üã&çq{Ï,º ˝≤+>∑÷˝Òq R ‘√ø£‘√, (nj·T+
R á yêqs¡T&ÉT), s¡ø√å _Û' R sêø£då Tü \#˚, |ü]D°jT· ‘ê+ R rdæø=ì b˛ã&ÉT>±ø£!
(Ç‹ R nì) sêø£ùå d+Á<ä' R sêeD≤düTs¡T&ÉT, ÄC≤„|j ü T· ‘Y R ÄC≤„|+æ #ÓqT.
‹\ø£eTT :` ª|ü⁄s¡+ düs¡«+ |ü]D°j·T‘ê+μ ` ‘·q |ü≥ºDeT+‘·j·TT Á‹|ü≥
m+<äT\ø£ì j·Tq>± ‘·q eTVü‰ã\eTT, eTVü≤<ÓX’ «¯ s¡éTT, ‘·q <äTs¡eZ TT\T, ‘·qjÓTTø£ÿ
q>∑sy¡ u’Ó eÑÛ eTT X¯Á‘·Te⁄ ‘Ó*dæø=ì ÄX¯Ãs¡´|ü&TÉ ≥¬ø’ j·Tì sêeDTì uÛ≤eeTT.
sê. •s√eTDÏ :` ‘√ø£q+{Ï+∫ •øÏå+|üã&çq Vü≤qTeT+‘·Tì #·÷∫ á‘·ì#˚
#·+|üã&çq yê] ã+<ÛäTe⁄\TqT Åd”Ô\TqT ‘·eT <äT'KeTTqT eTi∫b˛e⁄<äTs¡ì
sêeDTì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·>T∑ \ã&ÉT#·Tqï ‘√ø£‘√ á‘·ìì eTq |ü≥Dº |ü⁄ M<∏Tä \qìï≥qT
eTq sêø£ådüT\T Á‹|æŒ rdæø=ì yÓfiË¢<äs¡T>±ø£ j·Tì sêeDT&ÉT ‘·q uÛÑ≥T\≈£î
ÄC≤„|æ+#ÓqT.
(53) ` Á‹|ü+#êX¯düs¡Z 233
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü ‘·<«ä #·q+ ÁX¯ó‘ê« sêø£kå Õ' ø√|üøs£ ÿ¡ XÊ' ˆ
y˚wj ºü T· +‹ düà ˝≤+>∑÷˝+ J¬s'Ìí ø±sêŒdüø¬ '’ |üf'Æ… ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` ‘·‘Y ` e#·q+ ` ÁX¯ó‘ê« ` sêø£kå Õ' ` ø√|üøs£ ÿ¡ XÊ' `
y˚wj ºü T· +‹ ` düà ` ˝≤+>∑÷\+ ` J¬s'Ìí ` ø±sêŒdüø¬ '’ ` |üf'… Æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·dü´ ‘·‘Y e#·q+ ÁX¯ó‘ê« sêø£åkÕ' ø√|üø£s¡ÿXÊ' (dü+‘·')
˝≤+>∑÷\+ ø±sêŒdüø¬ '’ J¬s'Ìí |üf'Æ… y˚wj ºü T· +‹ düà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø√|üøs£ ÿ¡ XÊ' R Áø√<Ûeä TT#˚ Á≈£Ls¡T˝…j ’ T· Tqï{Ï,º sêø£kå Õ' R sêø£då Tü \T,
‘·d´ü R Ä sêeDTìjÓTTø£ÿ, ‘·‘Y e#·q+ R Ä e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, ˝≤+>∑÷\+
R ‘√ø£qT, J¬s'Ìí R bÕ‘·ã&çq{Ï,º ø±sêŒdüø¬ '’ R q÷\T dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ {Ï,º |üf'Æ… R
eÅdeÔü TT\‘√, y˚wj ºü T· +‹ düà R #·T≥ºu≥
… Tº#T· +&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Áø√<Ûëy˚Xe¯ TT H=+~j·TTqï j·T#·{Ï sêø£då uü ≥ÑÛ T\T sêeDT&ÉT |ü*øÏq
e÷≥\qT $ìq+‘·H˚ Js¡íyÓTÆ j·TTqï q÷\Tã≥º\qT ‘Ó∫Ã Vü≤qTeT ‘√ø£≈£î
#·T≥ºu…≥º<=&É–].
XÀ¢ˆˆ dü+y˚w´ºü e÷H˚ ˝≤+>∑÷˝Ò eés¡‘Δ · eTVü‰ø£|'æ ˆ
X¯ówüÿ $T+<Ûqä e÷kÕ<ä´ eH˚ wæ«e VüQ‘êX¯q' ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü+y˚w´ºü e÷H˚ ` ˝≤+>∑÷˝Ò ` eés¡‘Δ · ` eTVü‰ø£|'æ , X¯ówüÿyéT `
Ç+<Ûqä + ` ÄkÕ<ä´ ` eH˚wßü ` Çe ` VüQ‘êX¯q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ˝≤+>∑÷˝Ò dü+y˚w´ºü e÷H˚ (dü‹) eTVü‰ø£|'æ , X¯ówüÿyéT Ç+<Ûqä +
ÄkÕ<ä´ VüQ‘êX¯q' Çe eés¡‘Δ .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ˝≤+>∑÷˝Ò R yê\eTT, dü+y˚wüºé÷H˚ (dü‹) R
#·T≥ºu…≥ºã&ÉT#·T+&É>±, eTVü‰ø£|æ' R yêqs¡ÁX‚wüß˜&Ó’q Vü≤qTeT, eH˚wüß R
n&Ée⁄\j·T+<äT, X¯ówüÿyéT R m+&çb˛sTTq, Ç+<Ûqä yéT R ø£fqº… T, ÄkÕ<ä´ R #˚],
VüQ‘êX¯q' Çe R n–ï¨Á‘·T&ÉTe˝…, eés¡‘Δ · R e]Δ\T¢#T· +&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêø£då uü ≥ÑÛ T\T ‘·q ‘√ø£qT bÕ‘·>T∑ &É\¶ ‘√ n≥T¢ #·T≥ºu≥… Tº#T· +&É>±
n&É$˝À m+&ÉTø£f\º… T \_Û+∫q|ü&ÉT n–ï<˚e⁄&ÉT $»è+_Û+∫q≥T¢ Vü≤qTeT ‘·q
X¯Øs¡eTT‘√ $TøÏÿ*>∑ ô|]–b˛jÓTqT.
XÀ¢ˆˆ ‘Ó’˝Òq |ü]wæ #ê´<∏ä ‘˚ -–ï+ ‘· Á‘êebÕ‘·jT· Hé ˆ
˝≤+>∑÷˝Òq Á|üBù|qÔ sêø£kå Õ+ kÕÔ qbÕ‘·jT· ‘Y ˆ
dü ‘·T s√wü|Øü ‘ê‘êà u≤\dü÷s¡´düe÷qq' ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘Ó˝’ qÒ ` |ü]wæ#´· ` n<∏ä ` ‘˚ ` n–ï+ ` ‘·Á‘· ` nebÕ‘·jT· Hé
` dü' ` ‘·T ` s√wü|Øü ‘ê‘êà ` u≤\dü÷s¡´düe÷qq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä ‘˚ ‘Ó˝’ qÒ |ü]wæ#´· ‘·Á‘· n–ïyéT nebÕ‘·jT· Hé. Á|üBù|qÔ
˝≤+>∑÷˝Òq u≤\dü÷s¡´düe÷qq' dü' ‘·T s√wü|üØ‘ê‘êà (düHé) ‘êHé sêø£åkÕHé
˝≤+>∑÷˝Òq nbÕ‘·jT· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R n≥T|æeTà≥, ‘˚ R Ä sêø£då Tü \T, ‘Ó˝’ qÒ R q÷HÓ‘√,
|ü]wæ#´· R ‘·&|ç ,æ ‘·Á‘· R Ä ‘√ø£jT· +<äT, n–ï+ R ì|üqT, nbÕ‘·jT· Hé R
|ü&yÉ d˚ ]æ . Á|üBù|qÔ R eT+&ÉT#·Tqï{Ï,º ˝≤+>∑÷˝Òq R ‘√ø£‘√, u≤\dü÷s¡´düe÷qq'
R ˝Ò‘· dü÷s¡T´ì‘√ düe÷qyÓTqÆ eTTKeTT >∑*qZ {Ï,º dü' ‘·T R Ä Vü≤qTeT n|ü&ÉT,
s√wü|Øü ‘ê‘êà (düH)é R Áø√<Ûeä TT#˚ ì+&çq eTqdüT‡ >∑\yê&É>T∑ #·T, ‘˚q ˝≤+>∑÷˝Òq
R Ä ‘√ø£‘√, ‘êHé sêø£kå ÕHé R Ä sêø£då Tü \qT, nbÕ‘·jT· ‘Y R |ü&>É =f…qº T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü sêø£då uü ≥ÑÛ T\T ‘√ø£≈î£ #·T≥ºu{… qºÏ Ä bÕ‘·>T∑ &É\¶ qT q÷HÓ‘√
‘·&|ç æ <ëìøÏ ì|üqT eTT{Ï+º ∫]. eT+&ÉT#·Tqï{Ïº ‘·q ‘√ø£‘√ ˝Ò‘· dü÷s¡T´ìe+{Ï
‘˚»düT‡>∑\ Vü≤qTeT rÁeyÓTqÆ Áø√<Ûëy˚Xe¯ TTH=+~ eT+&ÉT#·Tqï Ä ‘√ø£‘√&ÉH˚ n#·{Ï
sêø£då Tü \qT ‘·i$Ï T |ü&>É =f…qº T.
XÀ¢ˆˆ ˝≤+>∑÷\+ dü+Á|üB|ü+Ô ‘·T Á<äwßü +º ‘·d´ü Vü≤q÷eT‘·' ˆ
düV≤ü ÅduÔ” ≤\eè<ëΔXÃ¯ »>∑Tà' Á|”‘ê ìXÊ#·sê' ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ˝≤+>∑÷\+ ` dü+Á|üB|ü+Ô ` ‘·T ` Á<äwßü +º ` ‘·d´ü ` Vü≤q÷eT‘·'
` düV≤ü ÅduÔ” ≤\eè<ëΔ' ` #· ` »>∑Tà' ` Á|”‘ê' ` ìXÊ#·sê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·dü´ Vü≤q÷eT‘·' dü+Á|üB|üÔ+ ˝≤+>∑÷\+ Á<äwüßº+ Á|”‘ê'
ìXÊ#·sê' düV≤ü ÅduÔ” ≤\eè<ëΔ' »>∑Tà'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·dü´ Vü≤q÷eT‘·' R Ä Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ , dü+Á|üB|üÔ+ R
eT+&ÉT#·Tqï{Ï,º ˝≤+>∑÷\+ R ‘√ø£qT, Á<äwßü +º R #·÷#·T≥¬ø,’ Á|”‘ê' R dü+‘√wüeTT
H=+~q{Ï,º ìXÊ#·sê' R sêø£då Tü \T, düV≤ü ÅduÔ” ≤\eè<ëΔ' R Åd\Ô” ‘√&ÉqT eè<äT\Δ ‘√&ÉqT
>∑÷&çqyê¬s,’ »>∑Tà' R #˚]].
(53) ` Á‹|ü+#êX¯düs¡Z 235
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ n+{Ï+#·ã&ç eT+&ÉT#·Tqï{Ïº Ä Vü≤qTeT ‘√ø£qT #·÷∫
Äq+~+#·T≥¬ø’ ≈£î‘·÷Vü≤\eTT‘√ q>∑s¡eTT˝Àì sêø£ådüT\T Åd”Ô u≤\ eè<äTΔ\‘√
düV‰ü n#·≥≈£î #˚sT¡ ø=ì].
XÀ¢ˆˆ dü uÛÑ÷j·T dü‡+>∑‘Ó’' Á≈£L¬s’' sêø£åôd’ s¡Ω]dü‘·ÔeT' ˆ
ìã<ä'Δ ø£è‘·yê ˙«s¡ dü‘Ô êÿ\dü<èä o+ eT‹yéT ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' uÛ÷Ñ j·T' ` dü+>∑‘'’Ó ` Á≈£Ls¬ '’ ` sêø£ôå d'’ ` Vü≤]dü‘eÔ· T'
`ìã<ä'Δ ` ø£è‘·yêHé ` Ms¡' ` ‘·‘êÿ\dü<èä o+ ` eT‹yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü+>∑‘Ó’' Á≈£L¬s’' sêø£åôd’' uÛÑ÷j·T' ìã<äΔ' (düHé) Ms¡' dü'
Vü≤]dü‘eÔ· T' ‘·‘êÿ\dü<èä o+ eT‹+ ø£è‘·yêHé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü+>∑‘'’Ó R >∑T$T≈£L&çq{Ï,º Á≈£Ls¬ '’ R Á≈£Ls¡T˝…q’ {Ï,º sêø£ôå d'’ R
sêø£då Tü \#˚, uÛ÷Ñ j·T' R ‹]–, ìã<ä'Δ R ã+~Û+|üã&çq{Ï,º Ms¡' R Ms¡T&Óq’ , dü'
Vü≤]dü‘eÔ· T' R Ä yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ TÉ , ‘·‘êÿ\<äèo+ R Ä düeTj·TeTTq≈£î ‘·–q{Ï,º
eT‹+ R Ä˝À#·qeTTqT, ø£è‘·yêHé R #˚dqæ yê&ÜjÓTqT.
‹\ø£eTT :` ª‘·‘êÿ\dü<èä o+ eT‹+ ø£è‘·yêHéμ sêø£då Tü \ ã+<Ûqä eTT\qT ‘˚*ø£>±
Á‘Ó+|ü⁄ø=q>∑\yê&ÉsTTq|üŒ{ÏøìÏ düeTjÓ÷∫‘·eTT>∑ ‘·qqT ìÁ>∑V≤æ +#·Tø=ì á ô|’
$<Ûeä TT>± Ä˝À∫+#Óqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n#·Ã≥≈£î #˚]q <äTsêàs¡T˝Z q’… sêø£då Tü \T Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeTqT ‹]–
>∑{Ïº>∑ ã+~Û+#·T#·T+&É>± Vü≤qTeT yê{Ïì düVæ≤+#·T#·T düeTjÓ÷∫‘·eTT>∑
ì{≤¢˝À∫+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ø±eT+ K\T q y˚T X¯ø±Ô ìã<äkΔ Õ´|æ sêø£kå Õ' ˆ
∫Û‘êÔ « bÕXÊq‡eTT‘·Œ‘·´ Vü≤HêéTVü≤ $Te÷Hé |ü⁄q' ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø±eT+ ` K\T ` q ` y˚T ` X¯ø±Ô' ` ìã<ädΔ ´ü ` n|æ ` sêø£kå Õ'
` ∫Û‘êÔ « ` bÕXÊHé ` düeTT‘·Œ‘·´ ` Vü≤HêýéT ` nVü≤yéT ` Çe÷Hé ` |ü⁄q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ìã<ädΔ ´ü n|æ y˚T sêø£kå Õ' ø±eT+ q X¯ø±Ô' K\T. nVü≤+
bÕXÊHé ∫Û‘êÔ « düeTT‘·Œ‘·´ |ü⁄q' Çe÷Hé Vü≤HêýéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ìã<ädΔ ´ü n|æ R ø£≥ãº &çq yê&ÉHq’Ó |üŒ{ÏøìÏ , y˚T R Hê≈£î, sêø£kå Õ'
R sêø£då Tü \T, (n|üøs£ T¡ +Ô R Vü‰ì#˚jT· T≥≈£î), ø±eT+ R m+‘·e÷Á‘·eTT, X¯ø±Ô' q
K\T R düeTs¡T\ú T ø±s¡T >∑<ë! nVü≤+ R H˚qT, bÕXÊHé R ã+<Ûqä eTT\qT, ∫Û‘ê«
R Á‘Ó+|ü⁄ø=ì, düeTT‘·Œ‘·´ R MT~øÏ m–]b˛sTT, Çe÷Hé R á s¡øÿ£ düT\qT, |ü⁄q'
R ‹]–, Vü≤HêýéT R #·+|ü>\∑ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT ã+~Û+|üã&çq|üŒ{ÏøìÏ á sêø£då Tü \T qH˚ï$Tj·TT #˚jT· C≤\s¡T.
@\qq Hê≈£î ø±e\dæq|ü&ÉT H˚˙ ã+<Ûqä eTT\qT #Û~˚ +#·Tø=ì á sêø£då Tü \
q+<äsq¡ T eTi\ Vü≤‘·e÷s¡Ã>∑\qT.
XÀ¢ˆˆ j·T~ uÛsÑ èÔ¡ Væ≤‘êsêújT· #·s+¡ ‘·+ uÛsÑ Ô¡ èXÊdüHê‘Y ˆ
ã<Ûïä + ‘˚´‘˚ <äTsê‘êàH√ q‘·T y˚T ìwüÿ è‹' ø£è‘ê ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` uÛsÑ Ô¡ èVæ≤‘êsêújT· ` #·s+¡ ‘·+ ` uÛsÑ Ô¡ ŒXÊdüHê‘Y ` ã<Ûïä +‹
` @‘˚ ` <äTsê‘êàq' ` q ` ‘·T ` y˚T ` ìwüÿ è‹' ` ø£è‘ê ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` uÛsÑ Ô¡ èVæ≤‘êsêújT· #·s+¡ ‘·+ (e÷+) @‘˚ <äTsê‘êàq' uÛsÑ Ô¡ èXÊdüHê‘Y
ã<Ûïä +‹ j·T~ y˚T ìwüÿ è‹' ‘·T q ø£è‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛsÑ Ô¡ èVæ≤‘êsêújT· R Á|üuTÑÛ e⁄jÓTTø£ÿ Væ≤‘·eTT ø=i¬ø,’ #·s+¡ ‘·+ R
#·]+#·T #·Tqï{Ï,º (e÷+ R qqTï) @‘˚ <äTsê‘êàq' R á <äTsêàs¡T\Z T, ã<Ûïä +‹
j·T~ R ã+~Û+∫q jÓT&É\, y˚T R Hê≈£î, ìwüÿ è‹' ‘·T R Á|ürø±s¡eTT e÷Á‘·eTT,
q ø£è‘ê R #˚jT· ã&É<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê Á|üuTÑÛ e⁄jÓTTø£ÿ y˚T\Tø=i≈£î H˚qT #·]+#·T#·T+&É>± q˙ï <äTsêàs¡T\Z T
‘·eT Á|üuÛÑTyÓ’q sêeDTì j·÷»„qqTdü]+∫ ã+~Û+∫q+‘· e÷Á‘·eTTq Hêô|’
|ü>B∑ s¡TÃø=qT≥ »s¡T>∑<Tä >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ düsπ «cÕy˚Te |üsê´b˛Ô sêø£kå ÕHê eTVü≤+ j·TT~Û ˆ
sêeTdü´ øÏ+‘·T Á|”‘´· s¡+ú $wüV≤æ ùw´ -Vü≤ MT<äèX¯yTé ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düsπ «cÕyéT ` @e ` |üsê´|ü'Ô ` sêø£kå ÕHêyéT ` nVü≤yéT ` j·TT~Û
` sêeTdü´ ` øÏ+ ` ‘·T ` Á|”‘´· s¡+ú ` $wüV≤æ ùw´ ` nVü≤yéT ` á<äèX¯yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤+ j·TT~Û düsπ «cÕ+ sêø£kå ÕHê+ |üsê´|ü'Ô @e, øÏ+‘·T
sêeTdü´ Á|”‘´· s¡yú Té á<äèX¯yTé (πøX¢ +¯ ) nVü≤+ $wüV≤æ ùw´ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·TT~Û R j·TT<äΔeTTq+<äT, düπs«cÕ+ sêø£åkÕHê+ R m\¢s¡T
(53) ` Á‹|ü+#êX¯düs¡Z 237
sêø£då Tü \≈£îqT, nVü≤+ R H˚qT, |üsê´|ü'Ô @e R dü]|ü&qç {Ïyº ê&ÉH,˚ øÏ+‘·T R ø±ì,
sêeTdü´ R sêeTTìjÓTTø£ÿ, Á|”‘´· s¡+ú R Á|”‹ø=i¬ø,’ á<äèX¯+ R á $<Ûyä TÓ qÆ ,
(πøX¢ +¯ R øπ X¢ e¯ TTqT) nVü≤+ R H˚qT, $wüV≤æ ùw´ R düV≤æ +#Ó<qä T.
‹\ø£eTT :` ªsêeTdü´ Á|”‘·´s¡ú+μ ` düs¡«sêø£ådüT\qT dü«j·TeTT>∑ e~Û+#·T≥#˚
lsêeTTq≈£î >∑\T>∑Tq{Ïº Á|”‹øÏ $|òüTïeTT >∑\T>∑≈£î+&É H˚˙ ã+<Ûäqπø¢X¯eTTqT
düV≤æ +#Ó<qä ì uÛ≤eeTT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡T\ú T :` lsêeTTì#˚ düs«¡ sêø£då ü dü+Vü‰s¡eTT Á|ü‹»„ #˚jT· ã&çjT· T+&ÉT≥#˚
Á|üdTü ‘Ô e· TT ‘·qø° ã+<Ûqä eTT nee÷qø£sy¡ TÓ qÆ |üŒ{ÏøÏ ‘êqT ‘·q Á|üuTÑÛ e⁄ Á|”‹ø=i¬ø’
düV≤æ +‘·Tqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` j·TT<äeΔ TTq $»è+_Û+∫ Ç#·Ã{Ï sêø£då Tü \ HÓ\s¢ q¡ T eT≥Tºô|≥Tº≥≈£î
H˚H=ø£ÿ&ÉH˚ #ê\T<äTqT >±ì X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡ø±s¡éTT lsêeTTì~ >±ã{Ïº n‘·ìøÏ
Á|”‹ø£se¡ TT>∑ Ä |üì n‘·ìøπ $&É∫ô|{Ïº H˚˙ dü«\ŒyÓTqÆ øπ X¢ e¯ TTqT zs¡TÃø=+<äTqT>±ø£!
XÀ¢ˆˆ \+ø± #ês¡sTT‘·yê´ yÓ’ |ü⁄qπse uÛyÑ ˚ ~‹ ˆ
sêÁ‘Í qVæ≤ düT<äècÕº y˚T <äTs¡øZ s£ à¡ $<Ûëq‘·' ˆ
neX¯ý˚Te Á<äwyºü ê´ eTj·÷ \+ø± ìXÊø£j å T˚ ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` \+ø± ` #ês¡sTT‘·yê´ ` yÓ’ ` |ü⁄q' ` @e ` uÛyÑ ‘˚ Y ` Ç‹ `
sêÁ‘Í ` q ` Væ≤ ` düT<äècÕº ` y˚T ` <äTs¡øZ s£ à¡ $<Ûëq‘·', neX¯ýéT ` @e `
Á<äwyºü ê´ ` eTj·÷ ` ˝+ø± ` ìXÊø£j å T˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` \+ø± |ü⁄q' @e #ês¡sTT‘·yê´ uÛÑy˚‘Y Ç‹ sêÁ‘Í y˚T
<äTs¡øZ s£ à¡ $<Ûëq‘·' q Væ≤ düT<äècÕº, \+ø± ìXÊø£j å T˚ neX¯´+ eTj·÷ Á<äwyºü ê´ @e.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \+ø± R \+ø±q>∑se¡ TT, |ü⁄q' R ‹]–, #ês¡sTT‘·yê´ @e R
#·]+|üã&Ée\dæq<˚, uÛyÑ ‘˚ Y R n>∑TqT, Ç‹ R nì, sêÁ‘Í R sêÁ‹j·T+<äT, y˚T R
HêjÓTTø£ÿ, <äTs¡øZ s£ à¡ $<Ûëq‘·' R <äTs¡sZ ø¡ D
å£ ÁøÏjT· jÓTTø£ÿ $<ÛëqeTT e\q, q Væ≤
düT<äècÕº R #·ø£ÿ>± #·÷&Éã&É˝Ò<äT, \+ø± R \+ø±q>∑s¡eTT, ìXÊø£åj˚T R
ÁbÕ‘·'ø±\eTTq+<äT, neX¯´+ R ‘·|üŒø£, eTj·÷ R Hê#˚‘·, Á<äwüºyê´ @e R
#·÷&Ée\dæq<˚.
‹\ø£eTT :` ªsêÁ‘Í <äTs¡Zø£s¡à$<Ûëq‘·'μ ` sêÁ‹düeTj·TeTTq <äTs¡ZeTyÓTÆq
Á|ü<X˚ e¯ TT\+<äT dü+#·]+#·T≥≈£î M\T˝Òøb£ ˛e⁄≥ e\q nì uÛ≤eeTT. ªìXÊø£j å T˚
neX¯ý˚Te Á<äwyºü ê´μ ` nì #Ó|ü ≥#˚ d”‘‘· √ dü+uÛ≤wæ+#·T≥ ø=i≈£î Vü≤qTeT
ø=ìï ~qeTT\T \+ø£˝À Ä–q≥T¢ >±qe#·TÃ#·Tqï~! bòÕ\TZDe÷düeTTq sêeDT&ÉT
d”‘· q|üVü≤]+#·T≥, ÄX¯«j·TT» X¯óø£¢|üø£åeTTq ∫es¡ Vü≤qTeT+‘·Tì Áù|s¡D‘√
|üøeå£ TT ~qeTT\T >∑&TÉ e⁄ì∫Ã, yêqs¡T\qT>∑÷]Ã <ä÷‘·qT ã+|ü⁄≥, |æeTà≥ ø±ØÔø£
X¯óø£Á¢ |ü‹|ü‘T· qÔ d”‘êH˚«wüDø¬ ’ yêqs¡T\T yÓ&\É T≥, e÷s¡•Z s¡ X¯óø£<¢ Xä $¯ THê&ÉT dü+bÕ‹
<äsÙ¡ qeTT. n|ü&˚ düTÁê⁄&=dü–q HÓ\ s√E\ >∑&TÉ e⁄ >∑&∫É q<äì yêqs¡T\T
#Ó|ü ≥, |æeTà≥ @ø±<ä•Hê&ÉT Vü≤qTeT \+ø£≈î£ e#·TÃ≥, Ä sêÁ‹X‚weü TTq+<˚
d”‘q· T <ä]Ù+#·T≥, eTs¡THê&ÉT <ë«<äo~qeTTq eqeTT˝À Ä– Ä sêÁ‹ d”‘q· T
dü«j·TeTT>∑ #·÷#·T≥, Ä sêÁ‹X‚weü TTq+<˚ n#·{øÏ Ï sêeDT&ÉT e#·TÃ≥, n|ü&˚
j·T#·Ã≥ sêeDT&ÉT |ü+Á&Ó+&ÉT e÷düeTT\≈£îqT Ç+ø£ s¬ +&ÉT e÷düeTT\T e÷Á‘·yT˚
$T–*j·TTqïeì ø=~› s√E\T Ç+#·T$T+#·T>± #Ó|ü ≥. eTs¡THê&ÉT Á‘·j÷Ó <äo
ñ<äjT· eTT d”‘e· Tà‘√ dü+uÛ≤wæ+#·T≥, ÄHê{Ï |ü>˝∑ Ò nXÀø£equÛ+Ñ »qeTT yÓTT<ä˝q’… $.
#·‘·Ts¡›•Hê&ÉT nøå±~Ûsêø£ådüe<Ûä, ÄHê&√ ˝Òø£ |ü⁄qï$THê&√ \+ø±<äVü≤qeTT
»]–j·TT+&ÓqT nì ‘Ó*j·Tq>∑TqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ª<äTs¡Zø£s¡à$<Ûëq‘·'μ ` q>∑s¡ s¡ø£åDeTTq¬ø’ X¯Á‘·Te⁄\#˚
#˚jT· ã&çq $X‚wyü TÓ qÆ @sêŒ≥T\qT |ü]o*+#·T≥.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT sêÁ‹düeTj·TeTTq d”‘e· TàqT yÓ<≈ä î£ #·T ‹]–q|ü&ÉT Ç#·Ã{Ï
<äTs¡øZ s£ à¡ $<ÛëqeTT eTTqï>∑Tq$ eTi\ #·÷&Ée#·TÃqì H˚qT n|ü&ÉT düŒwüeº TT>±
#·÷&ÉH‹’Ó ì. n+<äTe\q á ñ<äjT· düeTj·TeTTq+<äT \+ø£jT· + <ä+‘·≥qT>∑\
sêeDTì q>∑ss¡ ø¡ D å£ $<ÛëqeTT\qT |ü]o\qeTT>± ‘·|Œü ø£ #·÷&Ée\dæjT· Tqï~.
XÀ¢ˆˆ ø±eT+ ã+<ÛX’Ó Ã¯ y˚T uÛ÷Ñ j·T' |ü⁄#·Ã¤ k˛´B›|Hü q˚ #· ˆ
|”&Ü+ ≈£îs¡«+‘·T s¡ø±å +dæ q y˚T-dæÔ eTqdü ÁX¯ÙeT' ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø±eT+ ` ã+<Û'’Ó ` #· ` y˚T ` uÛ÷Ñ j·T' ` |ü⁄#·Ãd¤ ´ü ` ñB›|Hü q˚
` #·, |”&Ü+ ` ≈£îs¡«+‘·T ` s¡ø±å +dæ ` q ` y˚T ` ndæÔ ` eTqdü' ` ÁX¯eT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ã+<Û'’Ó #·, |ü⁄#·Ãd¤ ´ü ñB›|Hü q˚ #·, y˚T uÛ÷Ñ j·T' ø±eT+ s¡ø±å +dæ
|”&Ü+ ≈£îs¡«+‘·T, y˚T eTqdü' ÁX¯eT' q ndæ.Ô
(53) ` Á‹|ü+#êX¯düs¡Z 239
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ã+<Û'’Ó #· R ã+<Ûqä eTT\#˚‘q· T, |ü⁄#·Ãd¤ ´ü R ‘√ø£jTÓ Tø£ÿ, ñB›|Hü q˚
#· R n+{Ï+#·T≥#˚‘q· T, y˚T R Hê≈£î, s¡ø±å +dæ R sêø£då Tü \T, ø±eT+ R Çwüeº TT
e∫Ãq≥T¢, |”&Ü+ R u≤<ÛäqT, ≈£îs¡«+‘·T R #˚j·TT<äTs¡T>±ø£! y˚T R HêjÓTTø£ÿ,
eTqdü' R eTqdüT‡q≈£î, ÁX¯eT' R ÁX¯eTeTT, q ndæÔ R ˝Ò<Tä (Ç‹ ∫+‘·j÷· e÷dü
R nì Ä˝À∫+#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` á sêø£då Tü \T qqTï ã+~Û+∫j·TT, Hê ‘√ø£≈î£ ì|üqT eTT{Ï+º ∫j·TT
‘·eT øÏweºü TT e∫Ãq≥T¢ qqTï u≤<Ûôä |≥Tº<Tä s¡T>±ø£! Hê eTqdüT‡q≈£î e÷Á‘·eTT |”&É
@$Tj·TT >∑\T>∑T≥˝Ò<Tä >∑<ë j·Tì Vü≤qTeT ‘·\b˛ôdqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘ù· dÔ dü+eè‘êø±s¡+ dü‘«Ô· e+‘·+ eTVü‰ø£|yæ Té ˆ
|ü]>∑èVü≤´ j·Tj·TT s¡Ω ècÕº sêø£kå Õ' ø£|≈æ î£ +»s¡yTé ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘˚ ` dü+eè‘êø±s¡+ ` dü‘«Ô· e+‘·+ ` eTVü‰ø£|yæ Té `
|ü]>∑èVü≤´ ` j·Tj·TT' ` Vü≤ècÕº' ` sêø£kå Õ' ` ø£|≈æ î£ +»s¡yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· dü+eè‘êø±s¡+ ø£|≈æ î£ +»s¡+ eTVü‰ø£|+æ |ü]>∑èVü≤´ ‘˚
sêø£kå Õ' Vü≤ècÕº' (dü+‘·') j·Tj·TT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, dü+eè‘êø±s¡+ R eTiT>∑T|üiT#·Tø=qï
s¡÷|üeTT>∑\yê&ÉTqT, dü‘·Ô «e+‘·+ R ã\XÊ*j·TTqT, eTVü‰ø£|æ+ R yêqs¡
ÁX‚wßü &˜ TÉ q>∑T, ø£|≈æ î£ +»s¡+ R Vü≤qTeTqT, |ü]>∑èVü≤´ R |ü≥Tºø=ì, ‘˚ sêø£kå Õ' R Ä
s¡øÿ£ düT\T, Vü≤ècÕº' R dü+‘√wüeTT H=+~qyê¬s,’ j·Tj·TT' R yÓ&*É b˛sTT].
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªeTVü‰ø£|+æ μ R ãT~Δ#˚ |òTü qT&Óq’ yê&ÉT, ø£|≈æ î£ +»s¡+ R
yêqs¡C≤‹˝À ÅXw‚ ßü &˜ q’Ó yê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü sêø£ådüuÛÑ≥T\T eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&Ó’qqT ‘·q s¡÷|üeTTqT
eTiT>∑T|üi#·Tø=ì j·TT+&ÉT≥#˚ Ä Vü≤qTeTqT ‘·eT yÓ+≥>=ì dü+‘·düeTTq
q>∑se¡ TTq≈£î yÓ&*É b˛sTT].
XÀ¢ˆˆ X¯+KuÛØÒ ìHê<ÓX’ Ã¯ |òTü ÀwüjT· +‘· dü‡«ø£sà¡ _Û' ˆ
sêø£kå Õ' Á≈£Ls¡øs£ êàD XÊÃs¡jT· +‹ düà ‘ê+ |ü⁄ØyéT ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯+KuÛØÒ ìHê<Ó'’ ` #· ` |òTü ÀwüjT· +‘·' ` dü«ø£sà¡ _Û', sêø£kå Õ' `
Á≈£Ls¡øs£ êàD' ` #ês¡jT· +‹ ` düà ` ‘ê+ ` |ü⁄ØyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á≈£Ls¡øs£ êàD' sêø£kå Õ' X¯+KuÛØÒ ìHê<Ó'’ , dü«ø£sà¡ _Û' (‘·+) ‘ê+
|ü⁄Ø+ #ês¡jT· +‹ düà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á≈£Ls¡øs£ êàD' R Á≈£Ls¡yTÓ qÆ ø£è‘·éTT\T >∑*qZ {Ï,º sêø£kå Õ' R
sêø£då Tü \T, X¯+KuÛØÒ ìHê<Ó'’ R X¯+KeTT\jÓTTø£ÿj·TT uÛØÒ \jÓTTø£ÿj·TT <Û«ä qT\‘√&ÉqT,
dü«ø£sà¡ _Û' #· R ‘·eT #˚w\ºü ‘√&ÉqT, |òTü ÀwüjT· +‘·' R #ê{Ï+#·T#·T, (‘·+ R Ä
Vü≤qTeTqT) ‘ê+ |ü⁄Ø+ R Ä \+ø±q>∑s¡eTTqT>∑÷]Ã, #ês¡j·T+‹ düà R
Á‹|ü#·T+&ç].
‹\ø£eTT :` ªdü«ø£sà¡ _Û' |òTü ÀwüjT· +‘·' ` sê»Á<√Væ≤jÓTÆ q <äTwüßqº ≈£î Ç{Ïº <ä+&Éqy˚T
$~Û+|üã&ÉTqT. nqT ˙Ø‹ e#·qeTT\‘√ Vü≤qTeT |üPs¡«#˚wüº\qT m\¢s¡≈£îqT
yÓ\&¢ +ç #·T#·T #ê{Ï+∫s¡ì uÛ≤eeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` »ã“\T #·i#·T≥, dæ+Vü≤Hê<äeTT\T #˚j·TT≥ eTTqï>∑T
sêø£då ü #˚w\ºü ‘√qì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Á≈£Ls¡yTÓ qÆ #˚w\ºü T ‘·eT dü«uÛ≤eyÓTj
Æ T· Tqï Ä sêø£då Tü \T X¯+KuÛØÒ
Á|üuÛÑè‹ yê<ä´<Ûä«qT\‘√&ÉqT ‘·eT ‘·eT $ø±s¡#˚wüº\‘√&ÉqT Vü≤qTeTqT >∑÷]Ã
q>∑se¡ TTq #ê≥T#·T n‘·ìì q>∑se¡ T+‘·jT· TqT Á‹|ü#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ n˙«j·Te÷H√ s¡ø√å _Û s¡´j·TÚ düTK eT]+<äeT' ˆ
Vü≤qTe÷+ XÊÃs¡j÷· e÷dü sêø£kå ÕHê+ eTVü‰|ü⁄ØyéT ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n˙«j·Te÷q' ` s¡ø√å _Û' ` j·Tj·TÚ ` düTKyéT ` n]+<äeT' `
Vü≤qTe÷Hé ` #ês¡j÷· e÷dü ` sêø£kå ÕHê+ ` eTVü‰|ü⁄ØyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n]+<äeT' s¡øå√_Û' n˙«j·Te÷q' (düHé) düTK+ j·Tj·TÚ,
Vü≤qTe÷Hé sêø£kå ÕHê+ eTVü‰|ü⁄Ø+ #ês¡j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n]+<äeT' R X¯Á‘·TeTs¡q› T&Óq’ {Ïº Vü≤qTeT, s¡ø√å _Û' R s¡øÿ£ düT\#˚,
n˙«j·Te÷q' R yÓ+ã&ç+|üã&ÉT#·Tqïyê&Ó’, düTK+ R düTKeTT>±, j·Tj·TÚ R
yÓ&˝É q… T, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, sêø£kå ÕHê+ R s¡øÿ£ düT\jÓTTø£ÿ, eTVü‰|ü⁄Ø+ R
eTVü‰q>∑se¡ TTqT, #ês¡j÷· e÷dü R #·]+#ÓqT.
(53) ` Á‹|ü+#êX¯düs¡Z 241
‹\ø£eTT :` #ês¡j÷· e÷dü R dü+#ês¡eTT#˚ #·÷#Óqì uÛ≤eeTT.
sê. •s√eTDÏ :` ‹]¬>qT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` XÀ~Û+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯Á‘·T+»j·TT&Óq’ Vü≤qTeT Ä sêø£då uü ≥ÑÛ T\T ‘·q yÓ+ã&ç e#·TÃ#·T+&É>±
\+ø±|ü≥ºDeT+‘·j·TT düTKeTT>∑ ‹s¡T>∑T#·T ‘·q≈£î >±e\dæq $X‚wüeTT\qT
|ü]øÏ+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ n <∏ë|üX´¯ ~«e÷Hêì $∫Á‘êDÏ eTVü‰ø£|'æ ˆ
dü+eè‘êHé uÛ÷Ñ $TuÛ≤>±+X¯Ã düT$uÛøÑ ±Ô+X¯Ã #·‘«· sêHé ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏ä ` n|üX¯´‘Y ` $e÷Hêì ` $∫Á‘êDÏ ` eTVü‰ø£|æ' `
dü+eè‘êHé ` uÛ÷Ñ $TuÛ≤>±Hé ` #· ` düT$uÛøÑ ±ÔHé ` #· ` #·‘«· sêHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä eTVü‰ø£|'æ $∫Á‘êDÏ $e÷Hêì, dü+eè‘êHé uÛ÷Ñ $TuÛ≤>±Hé
#·, düT$uÛøÑ ±ÔHé #·‘«· sêHé #· n|üX´¯ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, eTVü‰ø£|'æ R yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT, $∫Á‘êDÏ
R $∫Á‘·eTT˝…q’ {Ï,º $e÷Hêì R $e÷qeTT\qT, dü+eè‘êHé R eT÷j·Tã&çjT· Tqï,
uÛ÷Ñ $TuÛ≤>±Hé #· R uÛ÷Ñ $TuÛ≤>∑eTT\qT, düT$uÛøÑ ±ÔHé R #·øÿ£ >∑ r]Ã~<äã› &çjT· Tqï,
#·‘«· sêHé R eTT+–fi¯flqT, n|üX´¯ ‘Y R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Vü≤qTeT \+ø±q>∑se¡ TT q+<ä* $TøÏÿ* $∫Á‘·eTT˝…q’
$e÷qeTT\qT, eT÷j·Tã&çjT· Tqï uÛ÷Ñ $TuÛ≤>∑eTT\qT #·øÿ£ >± r]Ã~<äã› &çjT· Tqï
eTT+–fi¯‘¢ √ >∑÷&çq uÛeÑ qeTT\qT #·÷#·T#·T eTT+<äT≈£î b˛e⁄#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ MB∏XÃ¯ >∑èVü≤dü+u≤<Ûë' ø£|æ X¯Ùè+>±≥ø±ì #· ˆ
‘·<ë∏ s¡<√∏ ´|üs<¡ ë∏ ´X¯Ã ‘·<e’Ó∏ >∑èVü≤ø±+‘·sêHé ˆ
>∑èVü‰+X¯Ã y˚T|òTü dü+ø±XÊHé <ä<sä Ù¡ |üeHê‘·à»' ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` MB∏' ` #· ` >∑èVü≤dü+u≤<Ûë' ` ø£|'æ ` X¯è+>±≥ø±ì ` #· ` ‘·<ë∏
` s¡<√∏ ´|üs<¡ ë∏ ´' ` #· ` ‘·<ë∏ ` @e ` >∑èVü≤ø±+‘·sêHé ` >∑èVü‰Hé ` #· `
y˚T|òTü dü+ø±XÊHé ` <ä<sä Ù¡ ` |üeHê‘·à»' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üeHê‘·à»' ø£|'æ >∑èVü≤dü+u≤<Ûë' MB∏' #·, X¯è+>±≥ø±ì #·,
‘·<ë∏ s¡<√∏ ´|üs<¡ ë∏ ´' #·, ‘·<e’Ó∏ >∑èVü≤ø±+‘·sêHé y˚T|òTü dü+ø±XÊHé >∑èVü‰Hé #· <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üeHê‘·à»' ø£|'æ R yêj·TTq+<äqT&Óq’ Vü≤qTeT, >∑èVü≤dü+u≤<Ûë'
R Ç+&É¢‘√ ÁøÏøÏÿ]dæj·TTqï, MB∏' #· R M<∏äT\qT, X¯è+>±≥ø±ì #· R
#·‘·TwüŒ<∏äeTT\qT, ‘·<∏ë R n≥T¢, s¡<∏√´|üs¡<∏ë´' #· R sê»e÷s¡ZeTT\qT ∫qï
u≤≥\qT, ‘·<∏Ó’e R nfÒ¢, >∑èVü≤ø±+‘·sêHé R s¡Vü≤dü´<ë«s¡eTT\T>∑\ Ç+&É¢qT,
y˚T|òTü dü+ø±XÊHé >∑èVü‰Hé R y˚T|òTü eTT\qT uÀ*q Ç+&Éq¢ T, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêj·TTq+<äqT&Óq’ Vü≤qTeT ÁøÏøÿÏ ]dæjT· Tqï Ç+&É‘¢ √ ì+&çq M<∏Tä \qT,
düT+<äs¡eTT>± ø±qe#·TÃ #·‘·TwüŒ<∏äeTT\qT, $XÊ\yÓTÆq sê#·u≤≥\qT, yêìì
#˚]j·TTqï Á|üøÿ£ Á|üøÿ£ M<∏Tä \qT, s¡V≤ü dü´<ë«s¡eTT\‘√>∑÷&çq >∑èVü≤$X‚weü TT\qT,
y˚T|òTü eTT\qT ‘ê≈£î#·Tqï ñqï‘·ueÑÛ qeTT\qT $˝ÀøÏ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ #·‘·«πswüß #·‘·Tùwÿwüß sê»e÷πsZ ‘·<∏Ó’e #· ˆ
|òTü ÀwüjT· +‹ ø£|+æ düsπ « #ês¡ Ç‘˚é sêø£kå Õ' ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` #·‘«· sπ wüß ` #·‘T· ùwÿwüß ` sê»e÷πsZ ` ‘·<ë∏ ` @e ` #· `
|òTü ÀwüjT· +‹ ` ø£|+æ ` düsπ « ` #ês¡' ` Ç‹ ` @e ` sêø£kå Õ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` #·‘T· ùwÿwüß #·‘«· sπ wüß ‘·<ë∏ @e sê»é÷πsZ #· sêø£kå Õ' düsπ «
ø£|+æ #ês¡' Ç‹ @e |òTü ÀwüjT· +‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` #·‘·Tùwÿwüß R #·‘·TwüŒ<∏äeTT\+<äTqT, #·‘·«πswüß R
eTT+–fi¢̄jT· +<äTqT, ‘·<ë∏ @e R nfÒ,¢ sê»e÷πsZ R sê»M~∏jT· +<äT, sêø£kå Õ'
düsπ « R sêø£då Tü \+<äsT¡ qT, ø£|+æ R yêqs¡Tì, #ês¡' Ç‹ @e R >∑÷&Û#É ê]j·Tìj˚T,
|òTü ÀwüjT· +‹ R #ê{Ï].
dü÷#·q :` #ês¡ Ç‘˚é j·TqT≥≈£î ã<äT\T>± ª#êØø£ Ç‹μ nì bÕsƒê+‘·se¡ TT.
#·‘T· ùwÿwüß ` #·‘T· düÔ ‡+uÛÑ eT+&É|eü TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sê»M<∏äT\+<äTqT, Hê\TZM<∏äT\ yÓTT>∑\+<äTqT, Ç+&É¢eTT+–fi¯¢
j·T+<äTqT >∑T$T>∑÷&çq s¡øÿ£ düT\T $qTq≥T¢>± sêø£då uü ≥ ÑÛ T\T á yêqs¡T&ÉT eTq
>∑T≥TºeT≥Tº\T ‘Ó*dæø=qT≥¬ø’ e∫Ãq{Ïº >∑÷&Û#É ê] düT&ûjT· ì |ü]Vü‰dü|Pü s¡«ø£eTT>±
|òTü Àwæ+#·T #·T+&ç].
(53) ` Á‹|ü+#êX¯düs¡Z 243
XÀ¢ˆˆ ÅduÔ” ≤\eè<Δë ìs¡>® T∑ àdüÁÔ ‘· ‘·Á‘· ≈£î‘·÷Vü≤˝≤‘Y ˆ
‘·+ Á|üB|æ‘˝· ≤+>∑÷\+ Vü≤qTeT+‘·+ ~<äèø£eå ' ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÅduÔ” ≤\eè<ëΔ' ` ìs¡>® T∑ à' ` ‘·Á‘· ` ‘·Á‘· ` ≈£î‘·÷Vü≤˝≤‘Y ` ‘·+
` Á|üB|æ‘˝· ≤+>∑÷\+ ` Vü≤qTeT+‘·+ ` ~<äèø£eå ' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` Á|üB|æ‘˝· ≤+>∑÷\+ ` ‘·+ Vü≤qTeT+‘·+ ~<äèø£eå ' ≈£î‘·÷Vü≤˝≤‘Y
‘·Á‘· ‘·Á‘· ÅduÔ” ≤\eè<ëΔ' ìs¡>® T∑ à'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á|üB|æ‘·˝≤+>∑÷\+ R n+{Ï+|üã&çq{Ïº yê\eTT>∑*Zq, ‘·+
Vü≤qTeT+‘·+ R Ä Vü≤qTeT+‘·Tì, ~<äèø£eå ' R #·÷&É>√s¡T#·Tqïyê¬s'’ , ≈£î‘·÷Vü≤˝≤‘Y
R ≈£î‘·÷Vü≤\eTTe\q, ‘·Á‘· ‘·Á‘· R n#·Ã≥#·Ã≥, ÅduÔ” ≤\eè<ëΔ' R Åd\Ô” TqT u≤\Ts¡TqT
eè<äT\Δ TqT, ìs¡>® T∑ à' R ãj·T≥≈£î e∫Ã].
‘ê‘·Œs¡éTT :` eT+&ÉT#·Tqï ‘√ø£‘√ Ä Ø‹>± M<∏Tä \yÓ+ã&ç >=ìb˛ã&ÉT#·Tqï
Vü≤qTeT+‘·Tì #·÷&É eTT#·Ã≥ >∑*–qyê¬s’ Äj·÷ M<∏Tä ˝+<Ó\¢ Ç+&É˝¢ À|ü\qTqï
Åd\Ô” TqT, u≤\Ts¡TqT, eè<äT\Δ TqT >∑÷&É ãj·T{ÏøÏ e#·TÃ#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ B|üé÷H˚ ‘·‘d· dÔü ´ü ˝≤+>∑÷˝≤Áπ> Vü≤q÷eT‘·' ˆ
sêø£då ´ü kÕÔ $s¡÷bÕø£å ´ X¯Ù+düT sπ y› ê´dü<Ô Áä |æjT· yéT ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` B|üé÷H˚ ` ‘·‘'· ` ‘·d´ü ` ˝≤+>∑÷˝≤Áπ> ` Vü≤q÷eT‘·' `
sêø£då ´ü ' ` ‘ê' ` $s¡÷bÕø£å ´' ` X¯+düT' ` <˚yê´' ` ‘·‘Y ` nÁ|æjT· yéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘'· ‘·d´ü Vü≤q÷eT‘·' ˝≤+>∑÷˝≤Áπ> B|üé÷H˚ dü‹, $s¡÷bÕø£´å '
sêø£då ´ü ' <˚yê´' ‘·‘Y nÁ|æjT· + X¯+düT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, ‘·d´ü Vü≤q÷eT‘·' R Ä Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ,
˝≤+>∑÷˝≤Áπ> R ‘√ø£∫e] uÛ≤>∑eTT, B|üé÷H˚ dü‹ R eT+&ÉT#·T+&É>±, ‘ê' R Ä,
$s¡÷bÕø£å ´' R $ø£è‘·yTÓ qÆ ø£qTï\T >∑*–q{Ï,º sêø£då ´ü ' R sêø£kå Õ+>∑q\T, <˚yê´'
R d”‘ê<˚$øÏ, ‘·‘Y R Ä, nÁ|æjT· + R nìwüyº ês¡qÔ T, X¯+düT' R ‘Ó*|æ].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Vü≤qTeT+‘·Tì ˝≤+>∑÷˝≤Á>∑eTT eT+&ÉT#·T+&É>± d”‘e· Tà≈£î
ø±e*>±qTqï $ø±s¡|⁄ü ø£qTï\T>∑\ Ä sêø£då Åü d\Ô” T ÄyÓTø£&øπÉ – ÄyÓT≈£î u≤<Ûøä *£ +Z #·Tq{Ïº
Ä yês¡qÔ T $ì|æ+∫].
XÀ¢ˆˆ j·Tdü«Ô j·÷ ø£è‘·d+ü yê<ä d”‡‘˚ ‘êÁeTeTTK' ø£|'æ ˆ
˝≤+>∑÷˝Òq Á|üBù|qÔ dü @wü |ü]D°jT· ‘˚ ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T' ` ‘·«j·÷ ` ø£è‘·d+ü yê<ä' ` d”‘˚ ` ‘êÁeTeTTK' ` ø£|'æ ,
˝≤+>∑÷˝Òq ` Á|üBù|qÔ ` dü' ` @wü' ` |ü]D°jT· ‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` d”‘!˚ ‘·«j·÷ ø£è‘·d+ü yê<ä' ‘êÁeTeTTK' j·T' ø£|'æ (ndæ)Ô dü'
@wü' Á|üBù|qÔ ˝≤+>∑÷˝Òq |ü]D°jT· ‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘!˚ R z C≤qø°!, ‘·«j·÷ R ˙‘√&É, ø£è‘·d+ü yê<ä' R #˚dqæ
dü+uÛ≤wüDeTT ø£*qZ {Ï,º ‘êÁeTeTTK' R mi¿ì eTTKeTT >∑*qZ {Ï,º j·T' ø£|'æ ndæÔ R
@ yêqs¡T &ÉTHêï&√, dü' @wü' R Ä j·T‘·&TÉ , Á|üBù|qÔ R n+{Ï+|ü ã&çq{Ï,º
˝≤+>∑÷˝Òq R ‘√ø£‘√&É, |ü]D°jT· ‘˚ R rdæø=ìb˛ã&ÉT#·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z C≤qø°! Ç+‘·≈î£ eTT+<äT ˙‘√ e÷≥˝≤&çq{Ïº mi¿ì eT÷‹>∑*qZ
Ä yêqs¡Tì, ‘√ø£≈£î Ç|ü&ÉT sêø£ådüT\T ì|ü n+{Ï+∫, \+ø±M<∏äT\+<äT
Á‹|ü#·THêïs¡T düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ÁX¯ó‘ê« ‘·<«ä #·q+ Á≈£Ls¡ e÷‘êà|üV≤ü s¡D√|üeTyéT ˆ
yÓ<’ V˚ ≤” XÀø£d+ü ‘·bÕÔ VüQ‘êX¯q eTTbÕ>∑eT‘Y ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁX¯ó‘ê« ` ‘·‘Y ` e#·q+ ` Á≈£Ls¡yTé ` Ä‘êà|üV≤ü s¡D√|üeTyéT,
yÓ<’ V˚ ≤” ` XÀø£d+ü ‘·bÕÔ ` VüQ‘êX¯qyéT ` ñbÕ>∑eT‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ’<˚V”≤, Ä‘êà|üVü≤s¡D√|üeT+ ‘·‘Y Á≈£Ls¡e#·q+ ÁX¯ó‘ê«
XÀø£d+ü ‘·bÕÔ dür VüQ‘êX¯qyéT ñbÕ>∑eT‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ’<˚V”≤ R d”‘ê<˚$, Ä‘êà|üVü≤s¡D√|üeT+ R ‘·qqT
n|üV≤ü ]+#·T≥‘√ düe÷qyÓTqÆ , ‘·‘Y R Ä, Á≈£Ls¡+ R <ës¡TDyÓTqÆ , e#·q+ R
e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, XÀø£d+ü ‘·bÕÔ dür R XÀø£eTT#˚ <äV≤æ +|üã&ÉT#·Tqï<Ó,’
VüQ‘êX¯q+ R n–ïôVAÁ‘·Tì, ñbÕ>∑eT‘Y R ñbÕdæ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ Ä sêø£då Åü d\Ô” T |ü*øÏqe÷≥ ‘·qqT n|üV≤ü ]+∫q|ü&ÉT
ø£ * –q+‘· { Ï rÁeyÓ T Æ q dü + ‘ê|ü e TTqT >∑ * –+|ü > ± ÄyÓ T n–ïôVAÁ‘· T ì
<Ûë´ì+|ü<=&É¬>qT.
XÀ¢ˆˆ eT+>∑fi≤_ÛeTTF ‘·d´ü kÕ ‘·<ëd” qàVü‰ø£ù|' ˆ
ñ|ü‘ù· dú $XÊ\ø°å Á|üjT· ‘ê Vü≤eýêVü≤qyéT ˆˆ 26
(53) ` Á‹|ü+#êX¯düs¡Z 245
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eT+>∑fi≤_ÛeTTF ` ‘·d´ü ` kÕ ` ‘·<ë ` Äd”‘Y ` eTVü‰ø£ù|',
ñ|ü‘ù· dú ` $XÊ˝≤ø°å ` Á|üjT· ‘ê ` Vü≤eýêVü≤qyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë kÕ $XÊ˝≤ø°å ‘·d´ü eTVü‰ø£ù|' eT+>∑fi≤_ÛeTTF (dür)
Á|üjT· ‘ê Vü≤eýêVü≤q+ ñ|ü‘ù· d.ú
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R n|ü&ÉT, kÕ $XÊ˝≤ø°å R $XÊ\yÓTqÆ ø£qTï\T>∑\ Ä
d”‘ê<˚$, ‘·d´ü eTVü‰ø£ù|' R Ä yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT≈£î, eT+>∑fi≤_ÛeTTF (dür)
R eT+>∑fie¯ TT\qT >∑÷s¡TÃq{Ï<º >ä T∑ #·T, Á|üjT· ‘ê R ìwü̃>\∑ <Ó,’ Vü≤eýêVü≤q+ R
n–ï¨Á‘·Tì, ñ|ü‘ù· dú R <Ûë´ì+∫q~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Ä d”‘ê<˚$ ‘·q≈£î y˚T\T>∑÷]Ãq Ä Vü≤qTeT≈£î Vü‰ì
‘=\–+∫ eT+>∑fie¯ TT >∑÷s¡TÃ ìX¯Ãj·TeTT >∑\<Ó’ |ü]X¯ó<äyΔ TÓ qÆ eTqdüT‡‘√ n–ï<˚e⁄ì
>∑÷]Ã Ç≥T¢ ÁbÕ]ú+|ükÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ j·T<ä´dæÔ |ü‹X¯óÁX¯ScÕ j·T<ä´dæÔ #·]‘·+ ‘·|'ü ˆ
j·T~ yêùd´Ô ø£|rü ï‘·«+ o‘√ uÛeÑ Vü≤q÷eT‘·' ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` ndæÔ ` |ü‹X¯óÁX¯ScÕ ` j·T~ ` ndæÔ ` #·]‘·+ ` ‘·|'ü
` j·T~ ` yê ` ndæÔ ` @ø£|rü ï‘·«+ ` o‘·' ` uÛeÑ ` Vü≤q÷eT‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (eTeT) |ü‹X¯óÁX¯ScÕ ndæÔ j·T~— #·]‘·+ ‘·|'ü ndæÔ j·T~,
@ø£|rü ï‘·«+ yê ndæÔ j·T~, (nπ>ï) Vü≤q÷eT‘·' o‘·' uÛeÑ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (eTeT R Hê≈£î) |ü‹X¯óÁX¯ScÕ R |ü‹ùde, ndæÔ j·T~ R
ñqïjÓT&É\, #·]‘·+ R #˚jT· ã&çq{Ï,º ‘·|'ü R ‘·|dü Tü ‡, ndæÔ j·T~ R ñqï<˚ì,
@ø£|rü ï‘·«+ yê R bÕ‹Áe‘·ýÓTqÆ qT >±ì, ndæÔ j·T~ R ñqï<˚ì, (nπ>ï! R z
n–ï<˚e⁄&Ü) Vü≤q÷eT‘·' R Vü≤qTeT+‘·Tq≈£î, o‘·' R #·\¢ìyê&Ée⁄, uÛÑe R
n>∑TeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hêj·T+<äT |ü‹ùdyê|ü⁄D´ eTTqï<˚ì, Hê≈£î #˚døæ =qï ‘·|dü Tü ‡ >∑\<˚ì,
˝Òø£ Hê j·T+<äT bÕ‹Áe‘·´<Ûsä à¡ eTTqï<˚ì z j·T–ï<˚yê! Vü≤qTeT+‘·Tì jÓT&É
˙e⁄ #·\ì¢ yê&Ée⁄ >∑eTTà!
XÀ¢ˆˆ j·T~ øÏ+∫ <äqTÁø√X¯ düdÔ ´ü eT j·T´dæÔ BÛeT‘·' ˆ
j·T~ yê uÛ≤>∑´X‚c˛ y˚T o‘√ uÛeÑ Vü≤q÷eT‘·' ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` øÏ+∫‘Y ` qTÁø√X¯' ` ‘·d´ü ` eTsTT ` ndæÔ ` BÛeT‘·',
j·T~ ` yê ` uÛ≤>∑´X‚w'ü ` y˚T ` o‘·' ` uÛeÑ ` Vü≤q÷eT‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTsTT BÛeT‘·' ‘·d´ü øÏ+∫<äqTÁø√X¯' ndæÔ j·T~, y˚T uÛ≤>∑´
X‚c˛ yê (ndæ)Ô j·T~, Vü≤q÷eT‘·' o‘·' uÛeÑ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTsTT R Hêj·T+<äT, BÛeT‘·' R Á|üC≤„e+‘·T&Óq’ , ‘·d´ü R Ä
sêeTTq≈£î, øÏ+∫<äqTÁø√X¯' R ø=~› ø£sT¡ D, ndæÔ j·T~ R ñqï<˚ì, y˚T R Hê≈£î,
uÛ≤>∑´X‚w'ü yê R uÛ≤>∑´X‚wyü TÓ qÆ qT >±ì, (ndæ)Ô j·T~ R ñqïjÓT&É\, Vü≤q÷eT‘·'
R Vü≤qTeT+‘·Tq≈£î, o‘·' R #·\ì¢ yê&Ée⁄, uÛeÑ R n>∑TeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` y˚T uÛ≤>∑´X‚w'ü ndæÔ j·T~ ` |üPs¡«»qàeTT q+<ä* uÛ≤>∑´X‚wü
y˚TyÓTÆq j·TTqï#√ <ëì eT÷\eTTqHÓ’qqT Á|üdüTÔ‘·eTT ‘êqqTuÛÑ$+#·T#·Tqï
ìs¡+‘·s¡<äT'KeTTe\q á »qàeTTq+<ä* uÛ≤>∑éTT ˝Ò≈£îqïqT |üPs¡«|ü⁄D´
|òü\eTT>∑HÓ’q Vü≤qTeT+‘·TìjÓT&É n–ï<˚e⁄&ÉT #·\¢ìyê&ÉT >±e˝…qì d”‘ê<˚$
uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Á|üC≤„e+‘·T&Óq’ Ä lsêeTTq≈£î Hê jÓT&É ø=+#ÓyT˚ ì ø£sT¡ Dj·TTqïqT,
˝Òø£ Hê≈£î ø=+#ÓyÓTÆq |üPs¡«»qàeTTq+<ä* n<äèwüºeTT X‚wæ+∫j·TTqïqT z
n–ï<˚e⁄&Ü! ˙e⁄ Vü≤qTeT+‘·TìjÓT&É #·\ì¢ yê&Ée⁄ >∑eTTà!
XÀ¢ˆˆ j·T~ e÷+ eè‘·dÔ +ü |üHêï+ ‘·‘‡· e÷>∑eT˝≤\kÕyéT ˆ
dü $»Hê‹ <Ûsä êà‘êà o‘√ uÛeÑ Vü≤q÷eT‘·' ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` e÷+ ` eè‘·dÔ +ü |üHêï+ ` ‘·‘‡· e÷>∑eT˝≤\kÕyéT ` dü'
$C≤Hê‹ ` <Ûsä êà‘êà ` o‘·' ` uÛeÑ ` Vü≤q÷eT‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷+ eè‘·Ôdü+|üHêï+ ‘·‘·‡e÷>∑eT˝≤\kÕ+ dü' <Ûäsêà‘êà
$C≤Hê‹ j·T~, Vü≤q÷eT‘·' o‘·' uÛeÑ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷+ R qqTï, eè‘·dÔ +ü |üHêï+ R dü<«ä s¡qÔ eTT‘√ ì+&çjT· Tqï
<ëìì>∑qT, ‘·‘·‡e÷>∑eT˝≤\kÕ+ R Ä‘·ìjÓTTø£ÿ ø£\sTTø£j·T+<äT rÁeyÓTÆq
ø√]ø£>\∑ <ëqqT>∑qT, dü' <Ûsä êà‘êà R Ä <Ûsä êà‘·Tà&Óq’ sêeTT&ÉT, $C≤Hê‹ j·T~ R
‘Ó*dæø=qT#·TqïjÓT&É\, Vü≤q÷eT‘·' R Vü≤qTeT+‘·Tq≈£î, o‘·' R #·\ì¢ yê&Ée⁄,
uÛeÑ n>∑TeTT.
(53) ` Á‹|ü+#êX¯düs¡Z 247
‘ê‘·Œs¡éTT :` <Ûäsêà‘·Tà&Ó’q Ä lsêeTT&ÉT qqTï dü<ä«s¡ÔqeTT‘√ yÓ\j·TTq{Ïº
<ëìì>±qT, Ä‘·ìì ø£*dæø=qT≥¬ø’ ñ‘·ÿ+sƒ‘¡ √ qTqï<ëìì>±qT ‘Ó*dæø=qT#·Tqï
jÓT&É\ n–ï<˚yê! ˙e⁄ Vü≤qTeT+‘·Tì jÓT&É\ #·\ì¢ yê&É e>∑T<äTe⁄ >±ø£!
XÀ¢ˆˆ j·T~ e÷+ ‘ês¡jT˚ <ës¡´ düT‡Áê dü‡‘·´dü+>∑s'¡ ˆ
nkÕà <äT'› U≤+ãTdü+s√<ÛëNÃ¤‘√ uÛeÑ Vü≤q÷eT‘·' ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` e÷+ ` ‘ês¡jT˚ ‘Y ` Äs¡´' ` düTÁê' ` dü‘´· dü+>∑s'¡ ,
nkÕà‘Y ` <äT'U≤+ãTdü+s√<Ûë‘Y ` o‘·' ` uÛeÑ ` Vü≤q÷eT‘·' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` Äs¡´' dü‘´· dü+>∑s'¡ düTÁê' e÷yéT nkÕà‘Y <äT'U≤+ãTdü+s√<Ûë‘Y
‘ês¡jT˚ ‘Y j·T~ Vü≤q÷eT‘·' o‘·' uÛeÑ .
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` Äs¡´' R |üPE´&ÉTqT, dü‘´· dü+>∑s'¡ R dü‘´· yÓTqÆ Á|ü‹»„>\∑ yê&ÉTq>∑T,
düTÁê' R düTÁê⁄&ÉT, e÷+ R qqTï, nkÕà‘Y R á, <äT'U≤+ãTdü+s√<Ûë‘Y R
<äT'KeTHÓ&ç ˙{Ï yÓ\T¢eqT+&ç, ‘ês¡jT˚ ‘Y j·T~ R ‘·]+|ü#j ˚ T· TH˚ì, Vü≤q÷eT‘·'
R Vü≤qTeT+‘·Tq≈£î, o‘·' R #·\ì¢ yê&Ée⁄, uÛeÑ R n>∑TeTT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` d”‘ê<˚$ ` uÛsÑ Ô¡ èX¯óÁX¯Swü H=q]+#·T|ü&‹É H˚ì j·Tì ‘Ó*|æ
‘· q sêeT¬ ø ’ + ø£ s ¡ ´ eTTqT dæ ú s ¡ | ü s ¡ # Ó q T. ÄyÓ T Ç|ü  &É T sêeT<ëdü T &É > ∑ T
Vü≤qTeT<ë“¤>e∑ ‘·Tq≈£î qbÕj·TeTT ˝Ò≈î£ +&ÉCdÒ æ uÛ≤>∑e‘·Á|”‹ ø£qãi#ÓqT. <äjT·
j·÷<Ûës¡eTT>±>∑\ |üs√|üø±s¡eTT neX¯´ø£seÔ¡ ýÓTqÆ $TÁ‘·u≤Û >∑e‘· uÛsÑ Ô¡ èVæ≤‘· \ø£Då eTT.
_&É\¶ qT s¡ø+åÏ #·T≥j·T+<äT uÛsÑ ≈Ô¡ î£ >∑\ kÕ«‘·+Å‘´· eTT uÛ≤s¡´≈£îqT >∑\<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üPE´&ÉTqT dü‘´· Á|ü‹E„&TÉ HÓq’ düTÁê⁄&ÉT q˙ï <äT'KdüeTTÁ<äeTTqT+&ç
‘·|æŒ+#·T≥j˚T ‘·<∏äýÓTÆqjÓT&É\ z j·T–ï<˚yê! ˙e⁄ Vü≤qTeT+‘·Tì jÓT&É
#·\<¢ qä eTTqT eVæ≤+|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· d”Ôøå±í]Ã s¡e´Á>∑' Á|ü<äøÏåD•UÀ-q\' ˆ
»C≤«\ eTè>∑XÊu≤øå±´ X¯Ù+dü ìïe •e+ ø£ù|' ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` røå±]í Ã' ` ne´Á>∑' ` Á|ü<øä DåÏ •K' ` nq\', »C≤«\ `
eTè>∑XÊu≤øå±´' ` X¯+düHé ` Çe ` •e+ ` ø£ù|' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· eTè>∑XÊu≤øå±´' ø£ù|' •e+ X¯+düHé Çe, nq\' røå±í]Ã'
Á|ü<øä D
åÏ •K' ne´Á>∑' #· düHé »C≤«\.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, eTè>∑XÊu≤øå±´' R ˝Ò&|ç \æ ¢ ø£qTï\e+{Ï
ø£qTï\T>∑\ d”‘ê<˚$øÏ, ø£ù|' R Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, •e+ R X¯óuÛeÑ TTqT>∑÷]Ã, X¯+düHé
Çe R #Ó|ü#·Tqïyê&ÉTe˝…, nq\' R n–ï, røåí±]Ã' R rø£åíyÓTÆq C≤«\\T
>∑\yê&ÉT>∑qT, Á|ü<øä DåÏ •K' R≈£î&çy|’Ó ⁄ü q≈£î ‹]–q eT+≥\T >∑\yê&ÉT>∑qT, ne´Á>∑'
#·(düH)é R #ê+#·\éTT˝Òìyê&ÉT>∑qT n>∑T#·T, »C≤«\ R »«*+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü j·T–ï<˚e⁄&ÉT d”‘ê<˚$øÏ Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ πøåeTeTT
ìy˚~+#·T#·Tqï≥T¢>± #ê+#·\éTT ˝Ò≈£î+&É ≈£î&çyÓ’|ü⁄q≈£î e+–q Á|üB|üÔyÓTÆq
C≤«\\‘√ Á|ü»«*+#·T#·T ø±qe#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ Vü≤qTeT»®qø£ XÊÃ|æ |ü⁄#êÃ¤q\j·TT‘√ -ì\' ˆ
eyÍ kÕ«dü´ú ø£s√ <˚yê´' ÁbÕ˝Òj÷· ì\o‘·\' ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤qTeT»®qø£' ` #· ` n|æ ` |ü⁄#êÃ¤q\j·TT‘·' ` nì\' ` eyÍ
` kÕ«dü´ú ø£s'¡ ` <˚yê´' ` ÁbÕ˝Òj÷· ì\o‘·\' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄#êÃ¤q\j·TT‘·' n|æ Vü≤qTeT»®qø£' nì\' <˚yê´' kÕ«düú ´ø£s'¡
ÁbÕ˝Òj÷· ì\o‘·\' (düH)é eyÍ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄#êÃ¤q\j·TT‘·' n|æ R ‘√ø£j·T+<ä* n–ï‘√ >∑÷&çq
yê&ÉsTTq|üŒ{ÏøÏì, Vü≤qTeT»®qø£' R Vü≤qTeT+‘·Tì ‘·+Á&çjÓÆTq{Ïº, nì\' R
yêj·TTe⁄, <˚yê´' R d”‘ê<˚$øÏ, kÕ«düú´ø£s¡' R dü«düú‘·qT >∑*Z+#·T#·Tqïyê&Ó’,
ÁbÕ˝Òj÷· ì\o‘·\' düHé R eT+#·T‘√ >∑÷&çq yêj·TTe⁄e˝… #·\ì¢ yê&É>T∑ #·T,
eyÍ R M#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü  &É T Vü ≤ qTeT ‘√ø£ j · T +<ä T »«*+#· T #· T qï n–ï‘√
>∑÷&çjT· Tqï|üŒ{ÏøìÏ Vü≤qTeT+‘·Tì ‘·+Á&çjTÆÓ q yêj·TT<˚e⁄&ÉT d”‘ê<˚$øÏ ‘ê|üeTT
>∑\T>∑≈î£ +&É eT+#·T‘√ ì+&çq yêj·TTe⁄e˝…H˚ #·\>¢ ∑ M#·T#·T ÄyÓT≈£î düTKeTTqT
>∑÷¬sÃqT.
XÀ¢ˆˆ <äV≤ü é÷H˚ #· ˝≤+>∑÷˝Ò ∫+‘·j÷· e÷dü yêqs¡' ˆ
Á|üBb˛Ô-–ï s¡jT· + ø£kÕàqï e÷+ <äV≤ü ‹ düs«¡ ‘·' ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äV≤ü é÷H˚ ` #· ` ˝≤+>∑÷˝Ò ` ∫+‘·j÷· e÷dü ` yêqs¡' `
Á|üB|ü'Ô ` n–ï' ` nj·T+ ` ø£kÕà‘Y ` q ` e÷+ ` <äV≤ü ‹ ` düs«¡ ‘·' ˆˆ
(53) ` Á‹|ü+#êX¯düs¡Z 249
nq«j·TÁø£eTeTT :` ˝≤+>∑÷˝Ò <äV≤ü é÷H˚ (dü‹) yêqs¡' ∫+‘·j÷· e÷dü— nj·T+
düs«¡ ‘·' Á|üB|ü'Ô n–ï' e÷+ ø£kÕà‘Y q <äV≤ü ‹?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ˝≤+>∑÷˝Ò R ‘√ø£, <äV≤ü é÷H˚ dü‹ R ‘·>T∑ \ô|≥ºã&ÉT#·T+&É>±,
yêqs¡' R Vü≤qTeT, ∫+‘·j÷· e÷dü R Ä˝À∫+#ÓqT, düs«¡ ‘·' R nìïyÓ|’ ⁄ü \qT+&ç,
Á|üB|ü'Ô R Á|ü»«*+#·T#·Tqï{Ï,º nj·T+ n–ï' R á j·T–ï, e÷+ R qqTï, ø£kÕà‘Y
R m+<äTe\q, q <äV≤ü ‹ R <äV≤æ +#·T≥ ˝Ò<Tä ?
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·q ‘√ø£ n≥T¢ ‘·>T∑ \ã&ÉT#·TqïqT ‘·q≈£î ‘ê|üeTT ø£\T>∑T≈£î+&ÉT≥#˚
‘·q˝À ì≥T¢ ∫+‹+#ÓqT. á j·T–ï nìïyÓ|’ ⁄ü \≈£îqT Ç≥T¢ #Ó\sπ – eT+&ÉT#·TqïqT
qqTï ø=+#ÓeTT >∑÷&É m+<äT#˚ <äV≤æ +#·T≥ ˝Ò<Tä ?
XÀ¢ˆˆ <äèX¯´‘˚ #· eTVü‰C≤«˝À q ø£s√‹ #· y˚T s¡T»yéT ˆ
••s¡ ùdé dü+bÕ‘√ ˝≤+>∑÷˝≤Áπ> Á|ü‹wæ‘˜ '· ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äèX¯´‘˚ ` #· ` eTVü‰C≤«\' ` q ` ø£s√‹ ` #· ` y˚T ` s¡T»yéT,
••s¡d´ü ` Çe ` dü+bÕ‘·' ` ˝≤+>∑÷˝≤Áπ> ` Á|ü‹wæ‘˜ '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰C≤«\' <äèX¯´‘˚— y˚T s¡T»+ q #· ø£s√‹, ˝≤+>∑÷˝≤Áπ>
Á|ü‹wæ̃‘'· ••s¡d´ü dü+bÕ‘· Çe (ndæ)Ô .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰C≤«\' R >=|üŒ<Óq’ eT+≥, <äèX¯´‘˚ R ø£qã&ÉT#·Tqï~, y˚T
R Hê≈£î, s¡T»+ R u≤<ÛäqT, q #· ø£s√‹ R @ e÷Á‘·eTTqT ø£*Z+#·T≥˝Ò<äT,
˝≤+>∑÷˝≤Áπ> R ‘√ø£∫es¡qT, Á|ü‹wæ̃‘'· R ñ+#·ã&çq, ••s¡d´ü R eT+#·TjÓTTø£ÿ,
dü+bÕ‘·' Çe R eTT<äe› ˝… (ndæÔ R ñqï~).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê≈£î #·÷&É>± á j·T–ï ô|<äe› T+≥\‘√ >±qe#·TÃ#·Tqï~. ø±ì
u≤<Ûeä ÷Á‘· y˚T$Tj·TT >∑*+Z #·T≥˝Ò<Tä . Hê ‘√ø£ ∫es¡ ˇø£ eT+#·T eTT<äq› T ô|{Ïqº fÒ¢
j·TTqï~ >±ì n–ï>± Hê≈£î ø£ì|æ+#·T≥˝Ò<Tä . Ç~ @$T ∫Á‘·y÷Ó !
XÀ¢ˆˆ n<∏yä ê ‘·~<ä+ e´ø£+Ô j·T<ä› èwü+º |üe¢ ‘ê eTj·÷ ˆ
sêeTÁ|üu≤Û yê <ëX¯Ãs¡´+ |üs«¡ ‘· dü‡]‘ê+ |ü‘Í ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏yä ê ` ‘·‘Y ` Ç<ä+ ` j·T‘Y ` <äèwü+º ` |üe¢ ‘ê ` eTj·÷ `
sêeTÁ|üu≤Û yê‘Y ` ÄX¯Ãs¡´+ ` |üs«¡ ‘·' ` dü]‘ê+ ` |ü‘Í ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏yä ê |üe¢ ‘ê eTj·÷ sêeTÁ|üu≤Û yê‘Y dü]‘ê+ |ü‘Í j·T‘Y
ÄX¯Ãs¡´+ |üs«¡ ‘·' <äèwü'º ‘·‘Y Ç<ä+ e´ø£yÔ Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏yä ê R ˝Òø,£ |üe¢ ‘ê R <ë≥T#·Tqï{Ï,º eTj·÷ R Hê#˚‘,·
dü]‘ê+ |ü‘Í R düeTTÁ<äeTTq+<äT, sêeTÁ|üu≤Û yê‘Y R lsêeTTì Á|üu≤Û eeTTe\q,
j·T‘Y R m≥T¢>±, ÄX¯Ãs¡´+ R ÄX¯Ãs¡´ø£s¡eTT>±, |üs¡«‘·' R yÓTÆHêø£|üs¡«‘·eTT,
<äèwü'º R #·÷&Éã&çq<√, ‘·‘Y R n≥T¢>±, Ç<ä+ R á j·T–ïXË‘’ ´· eTT, e´ø£yÔ Té R
düŒwüºyÓTÆq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üPs¡«eTT H˚qT eTVü‰kÕ>∑s¡eTTqT <ë≥T#·Tqï|ü&ÉT lsêeTTì
Á|üu≤Û eeTT#˚ ÄX¯Ãs¡´ø£se¡ TT>± düeTTÁ<äeTT qT+&ç yÓTHÆ êø£|sü «¡ ‘·eTT ñ<ä“$¤ +#·T≥
m≥T¢ »]–q<√ nfÒ¢ Ç|ü&û j·T–ïøÏ XË’‘·éTT >∑÷&É dü+uÛÑ$+∫j·TTqï<äì
düŒwüºeT>∑T#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ j·T~ ‘êe ‘·‡eTTÁ<äd´ü yÓTHÆ êø£d´ü #· BÛeT‘·' ˆ
sêe÷s¡+ú dü+ÁuÛeÑ T kÕÔ<èä øÏÿ eT–ï s¡ï ø£]wü´‹ ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` ‘êe‘Y ` düeTTÁ<äd´ü ` yÓTHÆ êø£d´ü ` #· ` BÛeT‘·' `
sêe÷s¡+ú ` dü+ÁuÛeÑ T' ` ‘ê<äèø˘ ` øÏyTé ` n–ï' ` q ` ø£]wü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düeTTÁ<äd´ü , BÛeT‘·' yÓTHÆ êø£d´ü #·, sêe÷s¡+ú ‘êe‘Y dü+ÁuÛeÑ T'
<äèwü'º j·T~ n–ï' ‘ê<äèø˘ (dü+ÁuÛeÑ T+) øÏ+ q ø£]wü´‹?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düeTTÁ<äd´ü R düeTTÁ<äeTTq≈£îqT, BÛeT‘·' R >=|üŒãT~Δ>\∑ yê&Óq’ ,
yÓTHÆ êø£d´ü #· R yÓTHÆ ê≈£îq≈£îqT, sêe÷s¡+ú R lsêeTTìø=i¬ø,’ ‘êe‘Y dü+ÁuÛeÑ T'
R n+‘·{Ï y˚–s¡bÕ≥T (<äèwü'º ) j·T~ R ø£q|ü&qç |ü&ÉT, n–ï' R n–ï<˚e⁄&ÉT
(e÷Á‘·eTT) ‘ê<äèø˘ dü+ÁuÛeÑ T+ R n+‘·{Ï ñ‘·ÿ+sƒq¡ T, øÏ+ R @\, q ø£]wü´‹ R
#˚j·T&ÉT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä Hê &Ü eTVü≤˙j·TT˝…q’ düeTTÁ<äTq≈£îqT yÓTHÆ ê≈£îq≈£îqT lsêeTTì
ùdeø=i¬ø’ n+‘·{Ï ñ‘·ÿ+sƒ¡ >∑*qZ |ü&ÉT Ç|ü&û j·T–ï<˚e⁄q≈£î e÷Á‘·eTT Ç{Ïº
dü+ÁuÛeÑ TeTT >∑\T>∑≈î£ +&É m≥T¢+&ÉTqT?
XÀ¢ˆˆ d”‘êj·÷ XÊÃqèX¯+ùd´q ‘˚»kÕ sê|òTü edü´ #· ˆ
|æ‘T· X¯Ã eTeT düU´Ò q q e÷+ <äV≤ü ‹ bÕeø£' ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` d”‘êj·÷' ` #· ` ÄqèX¯+ùd´q ` ‘˚»kÕ ` sê|òTü edü´ ` #· `
|æ‘T· ' ` #· ` eTeT ` düU´Ò q ` q ` e÷+ ` <äV≤ü ‹ ` bÕeø£' ˆˆ
(53) ` Á‹|ü+#êX¯düs¡Z 251
nq«j·TÁø£eTeTT :` d”‘êj·÷' ÄqèX¯+ùd´q, sê|òTü edü´ ‘˚»kÕ #·, eTeT |æ‘T· ',
düU´Ò q #· bÕeø£' e÷+ q <äV≤ü ‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘êj·÷' R d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ, ÄqèX¯+ùd´q R ø±s¡TDéTT#˚‘q· T,
sê|òTü edü´ R lsêeTTìjÓTTø£ÿ, ‘˚»kÕ #· R ‘˚»eTT#˚‘q· T, eTeT R HêjÓTTø£ÿ,
|æ‘T· ' R ‘·+Á&çjTÓ Tø£ÿ, düU´Ò q #· R yÓTÁÆ ‹#˚‘q· T, bÕeø£' R n–ï, e÷+ R qqTï,
q <äV≤ü ‹ R <äV≤æ +#·T≥˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ <äj·÷$X‚wüeTT#˚‘·qT, lsêeTTì jÓTTø£ÿ
Á|üu≤Û yê‹X¯jT· eTT#˚‘q· T, Hê ‘·+Á&çjT· >∑T yêj·TT<˚e⁄ìjÓTTø£ÿ ùdïVü‰~Ûø´£ eTT#˚‘q· T
n–ï<˚e⁄&ÉT Ç|ü&ÉT qqTï ‘·|+æ |ü#j ˚ T· T≥ ˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ uÛ÷Ñ j·T dü‡ ∫+‘·j÷· e÷dü eTTVüAs¡+Ô ø£|≈æ î£ +»s¡' ˆ
ñ‘·ŒbÕ ‘ê<∏ä yπ̊>q qHê<ä #· eTVü‰ø£|'æ ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT:` uÛ÷Ñ j·T' ` dü' ` ∫+‘·j÷· e÷dü ` eTTVüAs¡+Ô ` ø£|≈æ î£ +»s¡',
ñ‘·ŒbÕ‘· ` n<∏ä ` yπ̊>q ` qHê<ä ` #· ` eTVü‰ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ø£|≈æ î£ +»s¡' uÛ÷Ñ j·T' eTTVüAs¡+Ô ∫+‘·j÷· e÷dü, n<∏ä
eTVü‰ø£|'æ yπ̊>q ñ‘·ŒbÕ‘· qHê<ä #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' ø£|≈æ î£ +»s¡' R Ä yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT, uÛ÷Ñ j·T' R
‹]–, eTTVüAs¡+Ô R s¬ +&ÉT ø£D å eTT\ ø±\eTT, ∫+‘·j÷· e÷dü R Ä˝À∫+#ÓqT,
n<∏ä R |æeTà≥, eTVü‰ø£|'æ R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT, y˚>π q R y˚>e∑ TT‘√, ñ‘·ŒbÕ‘·
R MT~øÏ m–¬sqT, qHê<ä #· R >∑]+® #ÓqT ≈£L&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Ä Vü≤qTeT n|ü&ÉT ‹]– ø=~›ùd|ü⁄ Ä˝À∫+∫
yÓ+≥H˚ eTVü‰y˚>e∑ TT‘√ MT~¬ø>∑dæ ô|<ä› dæ+Vü≤Hê<äeTTqT CÒôdqT.
XÀ¢ˆˆ |ü⁄s¡<ë«s¡+ ‘·‘· ÁoÙe÷Hé XË\’ X¯è+>∑ $Ty√qï‘·yTé ˆ
$uÛøÑ sÔ£ ø¡ då£ ‡ü +u≤<Ûä e÷dükÕ <ëì˝≤‘·à»' ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü⁄s¡<ë«s¡+ ` ‘·‘'· ` le÷Hé ` XË\’ X¯è+>∑yTé ` Çe ` ñqï‘·yTé ,
$uÛøÑ sÔ£ ø¡ då£ ‡ü +u≤<Ûyä Té ` ÄdükÕ<ä ` nì˝≤‘·à»' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' le÷Hé nì˝≤‘·à»' XË’\X¯è+>∑yéT Çe ñqï‘·+,
$uÛøÑ sÔ£ ø¡ då£ ‡ü +u≤<Û+ä |ü⁄s¡<ë«s¡yTé ÄdükÕ<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, le÷Hé R X¯óuÛ\Ñ ø£Då düeTTù|‘·T&Óq’ ,
nì˝≤‘·à»' R yêj·TTq+<äqT&ÉT, XË\’ X¯è+>∑yTé Çe R |üs«¡ ‘·•Ks¡eTTe˝…, ñqï‘·+
R m‘ÓÔÌq~j·TTqT, $uÛÑø£Ôs¡ø£ådü‡+u≤<Ûä+ R $&çe&çq sêø£ådüT\jÓTTø£ÿ düeTàs¡›eTT
>∑\~j·TTq>∑T, |ü⁄s¡<ë«s¡+ R |ü≥D º <ë«s¡eTTqT, ÄdükÕ<ä R #˚s¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T |æeTà≥ yêj·TTq+<äqT&ÉT |üs«¡ ‘· •Ks¡eTTe˝… qTqï‘·yTÓ Æ
sêø£då Tü \ düeTàs¡e› TT˝Òì<Ó’ j·TTqï{Ïº |ü≥D
º <ë«s¡eTT ø£&≈É î£ #˚sT¡ ø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü uÛ÷Ñ ‘ê« XË\’ dü+ø±X¯' ø£Då qÒ |ü⁄q sê‘·àyêHé ˆ
ÁVü≤dü«‘ê+ |üse¡ ÷+ ÁbÕb˛Ô ã+<ÛHä ê qéXÊ‘·jT· ‘Y ˆˆ 40
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` uÛ÷Ñ ‘ê« ` XË\’ dü+ø±X¯' ` ø£Då qÒ ` |ü⁄q' ` Ä‘·àyêHé `
ÁVü≤dü«‘ê+ ` |üse¡ ÷+ ` ÁbÕ|ü'Ô ` ã+<ÛHä êì ` neXÊ‘·jT· ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ä‘·àyêHé dü' XË’\dü+ø±X¯' uÛÑ÷‘ê« |ü⁄q' ø£åDÒq |üs¡e÷+
ÁVü≤dü«‘ê+ ÁbÕ|ü'Ô düHé ã+<ÛHä êì neXÊ‘·jT· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ä‘·àyêHé dü' R eTVü‰‘·Tà&Óq’ j·÷ Vü≤qTeT, ø£Då qÒ R ˇø£ÿ
ø£D
å eTTq, XË\’ dü+ø±X¯' R |üs«¡ ‘·eTTqT uÀ*q{Ïyº ê&ÉT>±, uÛ÷Ñ ‘ê« R nsTT (nq>±
ô|]–) |ü⁄q' R ‹]–, |üse¡ ÷+ R >=|üŒ<Óq’ , ÁVü≤dü«‘ê+ R ÁVü≤dü«s¡÷|üeTTqT,
ÁbÕ|üÔ' düHé R bı+~qyê&Ó’, ã+<ÛäHêì R ã+<ÛäqeTT\qT, neXÊ‘·j·T‘Y R
dü&É*+#·Tø=HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰X¯ødÔÏ +ü |üqTï&Óq’ j·÷ Vü≤qTeT n|ü&ÉT ø£Då eTT˝À |üs«¡ ‘·eTTe˝…
‘·q s¡÷|üeTTqT ô|<ä>› ± ô|+#·Tø=ì yÓ+≥H˚ ‹]– $TøÏÿ* ∫qï<Óq’ s¡÷|üeTTqT
<Û]ä +∫ yÓqTø£{Ï ã+<Ûqä eTT\qT nìï+{Ïì dü&*É +#·Tø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ $eTTø£Ô XÊÃuÛeÑ ÁNÃ¤e÷qTŒq' |üs«¡ ‘·dìü ïuÛ'Ñ ˆ
Mø£eå ÷DX¯Ã <ä<èä X‚ |ü]|òTü + ‘√s¡D≤Á•‘·yTé ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $eTTø£'Ô ` #· ` n_Ûe‘Y ` le÷Hé ` |ü⁄q' ` |üs«¡ ‘·dìü ïuÛ'Ñ `
Mø£eå ÷D' ` #· ` <ä<èä X‚ ` |ü]|òTü + ` ‘√s¡D≤Á•‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` le÷Hé dü' $eTTø£'Ô düHé |ü⁄q' |üs«¡ ‘·dìü ïuÛ'Ñ nuÛeÑ ‘Y, Mø£eå ÷D'
‘√s¡D≤Á•‘·+ |ü]|òTü + <ä<èä X‚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` le÷Hé dü' R X¯óuÛ\Ñ ø£Då dü+|üqTï&Óq’ j·÷ Vü≤qTeT, $eTTø£'Ô R
(53) ` Á‹|ü+#êX¯düs¡Z 253
ã+<Û$ä eTT≈£î&Ô ,’Ó |ü⁄q' R ‹]–, |üs«¡ ‘·dìü ïuÛ'Ñ R |üs«¡ ‘·eTT‘√ düe÷qT&ÉT, nuÛeÑ ‘Y
R ÄjÓTqT, Mø£eå ÷D' R |ü]øÏ+#·T#·Tqïyê&Óq’ , dü' R Ä Vü≤qTeT, ‘√s¡D≤Á•‘·+
R |ü⁄s¡<ë«s¡eTT q+{ÏjT· Tqï, |ü]|òTü + R ÇqT|ü>&∑ j ç T· qT, <ä<èä X‚ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ ‘·q ã+<Ûqä eTTqT+&ç $&çe&çq{Ïº eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ Vü≤qTeT,
yÓ+≥H˚ ‹]– |üs¡«‘·düe÷qT&ÉT>± eè~Δ#Ó+<ÓqT. n{Ïº s¡÷|üeTT‘√ Ç≥T q≥T
#·÷&É>± Hê‘·ìøÏ Ä |ü≥D º <ë«s¡eTT q+{ÏjT· Tqï ÇqT|ü>&∑ j ç T· >±qe#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·+ >∑èVü≤´ eTVü‰u≤VüQ' ø±˝≤j·Tdü|]ü wüÿ è‘·yTé ˆ
s¡øDåÏ kÕÔHé |ü⁄q dü‡sê«Hé dü÷<äj÷· e÷dü e÷s¡T‹' ˆˆ 42
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·+ ` >∑èVü≤´ ` eTVü‰u≤VüQ' ` ø±˝≤j·Tdü|]ü wü ÿ è‘·yTé ,
s¡øDåÏ ' ` ‘êHé ` |ü⁄q' ` düsê«Hé ` dü÷<äj÷· e÷dü ` e÷s¡T‹' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' eTVü‰u≤VüQ' e÷s¡T‹' ø±˝≤j·Tdü|]ü wüÿ è‘·+ ‘·+ >∑èVü≤´
‘êHé s¡øD åÏ ' düsê«Hé dü÷<äj÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä, eTVü‰u≤VüQ' R eTVü‰Ms¡T&Óq’ , e÷s¡T‹' R Vü≤qTeT,
ø±˝≤j·Tdü|]ü wüÿ è‘·+ R ñ≈£îÿ‘√ ì]à+|üã&çq{Ï,º ‘·+ R Ä >∑&j ç T· qT, >∑èVü≤´ R
|ü≥Tºø=ì, ‘êHé R Ä, s¡øD åÏ ' düsê«Hé R s¡øøå£ u£ ≥
ÑÛ T\q+<äiqT, |ü⁄q' R ‹]–,
dü÷<äj÷· e÷dü R Vü≤‘·e÷¬sÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT ã\yÓTqÆ Ä ñ≈£îÿ>∑&j ç T· qT >¬ ø’ =ì, n#·Ã≥
ø±e*j·TTqï uÛ≥ Ñ T\ HÓ\s¢ q¡ T |ü]e÷¬sÃqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘ê ìïVü≤‘ê« s¡D#·+&É$Áø£eT'
düMTø£eå ÷D' |ü⁄qπse \+ø±yéT ˆ
Á|üB|ü˝Ô ≤+>∑÷\ ø£è‘ê]Ãe÷©
Á|üø±X¯ ‘ê~‘·´ Ç yê]Ãe÷© ˆˆ 43
ª bÕeø£XË’‘·ýéTμ HêeT
Á‹|ü+#êX¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘êHé ` ìVü≤‘ê« ` s¡D#·+&É$Áø£eT' ` düMTø£eå ÷D' `
|ü⁄q' ` @e ` \+ø±+ ` Á|üB|ü˝Ô ≤+>∑÷\ø£è‘ê]Ãe÷©, Á|üø±X¯‘· ` Ä~‘·´' `
Çe ` n]Ãe÷© ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡D#·+&É$Áø£eT' dü' ‘êHé ìVü≤‘ê« |ü⁄q' @e \+ø±+
düMTø£eå ÷D' Á|üB|ü˝Ô ≤+>∑÷\ø£è‘ê]Ãe÷© n]Ãe÷© Ä~‘·´' Çe Á|üø±X¯‘.·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡D#·+&É$Áø£eT' R j·TT<äΔeTTq+<äT uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq
|üsêÁø£eTeTT>∑*qZ {Ï,º dü' R Ä Vü≤qTeT, ‘êHé R Ä s¡øøå£ u£ ≥ ÑÛ T\qT, ìVü≤‘ê« R
|ü]e÷]Ã, |ü⁄q' @e R eTi\, \+ø±+ R \+ø±q>∑]ì, düMTø£åe÷D' R
|ü]øÏ+#·T#·Tqïyê&Ó’, Á|üB|üÔ˝≤+>∑÷\ø£è‘ê]Ãe÷© düHé R Á|ü»«*+#·T#·Tqï
˝≤+>∑÷\eTTq+<äT >∑÷s¡Œã&çq n–ïC≤«\\T>∑\yê&Ó,’ n]Ãe÷© R øÏsD ¡ eTT\
düeT÷Vü≤eTT >∑*qZ {Ï,º Ä~‘·´' Çe R dü÷s¡T´&ÉTe˝…, Á|üø±X¯‘· R Á|üø±•+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n#·Ã{Ï s¡øøå£ u£ ≥ÑÛ T˝…q’ s¡øÿ£ düT\ HÓ\s¢ q¡ T ñø£ÿ&É–+∫ ì\Teã&ç
n≥TqT+&çjT˚ \+ø±q>∑se¡ TTqT p#·T#·T+&É>± ‘·q ‘√ø£jT· +<äT Á|ü»«*+#·T#·Tqï
C≤«\\‘√ >∑÷&çq j·÷ Vü≤qTeT øÏsD ¡ eTT\ e÷*ø£\‘√ ‘˚»]\T¢#T· qï uÛ≤düÿs¡Tì
e˝…H˚ Á|üø±•+#ÓqT.
ªªbÕeø£ XË‘’ ´· eTTμμ nqT
@ã~eT÷&Éedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
#·‘·TwüŒ+#êX¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ Mø£eå ÷D dü‘Ô √ \+ø±+ ø£|'æ ø£è‘·eTH√s¡<'ä∏ ˆ
es¡eΔ ÷qdüeTT‘ê‡Vü≤' ø±s¡´X‚wü eT∫+‘·jT· ‘Y ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Mø£åe÷D' ` ‘·‘·' ` \+ø±+ ` ø£|æ' ` ø£è‘·eTH√s¡<∏ä' `
es¡eΔ ÷qdüeTT‘ê‡Vü≤' ` ø±s¡´X‚w+ü ` n∫+‘·jT· ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' ø£è‘·eTH√s¡<∏ä' ø£|æ' \+ø±+ Mø£åe÷D' es¡Δe÷q
düeTT‘ê‡Vü≤' (düH)é ø±s¡´X‚wyü Té n∫+‘·jT· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, ø£è‘·eTH√s¡<∏ä' R HÓiy˚s¡TÃø=qï
ø√]ø£>\∑ yê&Óq’ {Ï,º ø£|'æ R Vü≤qTeT, \+ø±+ R \+ø± |ü≥D º eTTqT, Mø£eå ÷D' R
$˝ÀøÏ+#·T#·Tqïyê&Ó’, es¡Δe÷qdüeTT‘ê‡Vü≤' (düHé) R eè~Δbı+<äT#·Tqï >=|üŒ
ñ‘ê‡Vü≤eTT>∑\yê&É>T∑ #·T, ø±s¡´X‚w+ü R ø£seÔ¡ éTTjÓTTø£ÿ X‚w$ü wüjT· eTTqT >∑÷]Ã,
n∫+‘·jT· ‘Y R Ä˝À∫+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT \+ø±q>∑s¡eTTqT ˇø£e÷iT |ü]øÏ+∫
#·÷#·T#·T ‘·q eTH√s¡<∏äeTT HÓiy˚s¡T≥e\q bı+–e#·TÃ#·Tqï ñ‘ê‡Vü≤eTT‘√
Çø£MT<ä≥ ‘êqT #˚jT· e\dæq ø£seÔ¡ éTTqT >∑÷]Ã Ä˝À∫+|ükÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ øÏ+ qT K\«e•wü+º y˚T ø£seÔ¡ ´ $TVü≤ kÕ+Á|ü‘y· Té ˆ
j·T <˚cÕ+ s¡økå£ Õ+ uÛ÷Ñ j·T' dü+‘ê|ü»qq+ uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏ+ ` qT ` K\T ` ne•wü+º ` y˚T ` ø£seÔ¡ ýéT ` ÇVü≤ `
kÕ+Á|ü‘y· Té ` j·T‘Y ` @cÕ+ ` s¡økå£ Õ+ ` uÛ÷Ñ j·T' ` dü+‘ê|ü»qq+ ` uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` @cÕ+ s¡økå£ Õ+ uÛ÷Ñ j·T' j·T‘Y dü+‘ê|ü»qq+ uÛyÑ ‘˚ ,Y ÇVü≤
kÕ+Á|ü‘+· y˚T ne•wü+º ‘·‘Y ø£seÔ¡ ´+ øÏ+ qT K\T?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @cÕ+ s¡økå£ Õ+ R á sêø£då Tü \≈£î, uÛ÷Ñ j·T' R ‹]–, j·T‘Y R @
ø£è‘·éTT, dü+‘ê|ü»qq+ R dü+‘ê|üeTTqT ø£*+Z #·Tq{Ï~º , uÛyÑ ‘˚ Y R ø±>∑\<√,
kÕ+Á|ü‘+· R Ç|ü&ÉT, ÇVü≤ R Ç#·Ã≥, y˚T R Hê≈£î, ne•wü+º R $T–*j·TTqï{Ï,º
‘·‘Y R Ä, ø£seÔ¡ ´+ R #˚jT· e\dæjT· Tqï|üì, øÏ+ qT K\T R @$TjÓ÷ >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç|ü&û sêø£då Tü \≈£î eTi\ >=|üŒdü+‘ê|üeTT >∑*+Z #·T≥≈£î >±qT
H˚qT #˚jT· e\dæjT· Tqï{Ï<º q’Ó $T–*b˛sTTq|üì Ç+ø£ @$T j·TTqï<√ >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ eq+ ‘êe Å‘Œ· eT~∏‘+· Á|üøè£ cÕº sêø£kå Õ Vü≤‘ê' ˆ
ã˝…ø’ <£ X˚ '¯ ø£|å ‘æ '· X‚w+ü <äTs¡$Z HêX¯qyéT ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eq+ ` ‘êe‘Y ` Á|üeT~∏‘+· ` Á|üøè£ cÕº' ` sêø£kå Õ' ` Vü≤‘ê',
ã˝…ø’ <£ X˚ '¯ ` ø£|å ‘æ '· ` X‚w+ü ` <äTs¡$Z HêX¯qyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eq+ ‘êe‘Y Á|üeT~∏‘+· , Á|üøè£ cÕº', sêø£kå Õ' Vü≤‘ê', ã˝…ø’ <£ X˚ '¯
ø£|å ‘æ '· , X‚w+ü <äTs¡$Z HêX¯qyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eq+ ‘êe‘Y R eq eT+‘·jT· TqT, Á|üeT~∏‘+· R <Û«ä +düeTT
#˚j·Tã&çq~, Á|üø£ècÕº' R ã\e+‘·T˝…’q, sêø£åkÕ' R sêø£ådüT\T, Vü≤‘ê' R
e~Û+|üã&ç], ã˝…’ø£<˚X¯' R ôd’qéTT˝À ˇø£ uÛ≤>∑eTT, ø£å|æ‘·' R HêX¯qeTT
#˚jT· ã&çq~, <äTs¡$Z HêX¯q+ R ø√≥qT ≈£L*Ãy˚jT· T≥, X‚w+ü R $T–*q~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á \+ø£˝Àì eqeT+‘·jT· TqT <Û«ä +düeTT #˚dHæ êqT— ã\e+‘·T˝…q’
sêø£ådüT\qT ô|≈£îÿeT+~ì #·+|æHêqT— á sêø£ådüôd’qéTT˝À ø=+‘·uÛ≤>∑eTTqT
Vü≤‘·e÷]ÃHêqT. Çø£ $T–*j·TTqï~ ø√≥qT |ü&>É =≥Tº≥j˚T.
XÀ¢ˆˆ <äTsπ Z $Hê•‘˚ ø£sà¡ uÛyÑ ˚ ‘·T‡K|ü]ÁX¯eTyéT ˆ
n\Œj·T‘˚ïq ø±πs´-dæàHé eTeT kÕ´ ‘·‡|ò\ü ' ÁX¯eT' ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äTsπ Z ` $Hê•‘˚ ` ø£sà¡ ` uÛyÑ ‘˚ Y ` düTK|ü]ÁX¯eTyéT ` n\Œj·T‘˚ïq
` ø±πs´ ` ndæàHé ` eTeT ` kÕ´‘Y ` dü|\üò ' ` ÁX¯eT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äTsπ Z $Hê•‘˚ (dü‹) ø£sà¡ düTK|ü]ÁX¯eT+ uÛyÑ ‘˚ —Y ndæàHé ø±πs´
eTeT ÁX¯eT' n\Œj·T‘˚ïq dü|\üò ' kÕ´‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äTsπ Z R ø√≥, $Hê•‘˚ (dü‹) R <Û«ä +düeTT #˚jT· ã&É>±, ø£sà¡ R
|üì, düTK|ü]ÁX¯eT+ R düTKø£sy¡ TÓ qÆ ÁX¯eT>∑\~, uÛyÑ ‘˚ Y R ø±>∑\<äT, ndæàHé ø±πs´
R á ø£è‘·éTTq+<äT, eTeT R Hê jÓTTø£ÿ, ÁX¯eT' R Á|üj÷· düeTT, n\Œj·T‘˚ïq R
ø=~› Á|üjT· ‘·ïeTT‘√, dü|\üò ' R dü|\üò yÓTqÆ ~, kÕ´‘Y R ø±>∑\<äT.
(44) ` #·‘·TwüŒ+#êX¯düs¡Z 257
‹\ø£eTT :` ªø£s¡à düTK|ü]ÁX¯eT+ uÛÑy˚‘Yμ ` düeTTÁ<ä\+|òüTqeTT eTTqï>∑T Hê
Á|üj÷· düeTT, ø£s√ƒ s¡‘|· Xü Ã¯ s¡´ |ò*ü +∫q≥Tº>∑ düTKÁ|ü<yä TÓ qÆ Á|üj÷· düeTT ø£\<ä>T∑ qì
uÛ≤eeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªø£sà¡ μ ` equÛ+Ñ »qeTT, düeTTÁ<ä\+|òTü qeTT, <Í‘·´ø£è‘·éTT
n+‘·jT· TqT dü|\üò eT>∑Tqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç|ü&û ø√≥qT >∑÷&É <Û«ä +düeTT #˚dqæ #√ H˚ì+‘·ei≈£îqT #˚dqæ
ø£èwæ j·T+‘·jT· TqT dü|\üò eTT ø±>∑\<äT. á j·T\ŒÁ|üjT· ‘·ïeTT‘√ H˚ ˙ |üì >∑÷&É
HÓsy¡ s˚ T¡ Ã≥e\q Hê Á|üj÷· düeT+‘·jT· TqT dü|\üò eTT ø±>∑\<äT.
XÀ¢ˆˆ jÓ÷ Vü≤´j·T+ eTeT ˝≤+>∑÷˝Ò B|ü´‘˚ Vü≤eýêVü≤q' ˆ
ndü´ dü+‘·sŒ¡ D+ Hê´j·T´+ ø£sT¡ Ô y˚T_Û s¡èZ ¨‘·yÔ TÓ 'Æ ˆˆ 5
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` j·T' ` Væ≤ ` nj·T+ ` eTeT ` ˝≤+>∑÷˝Ò ` B|ü´‘˚ ` Vü≤eýêVü≤q'
` ndü´ ` dü+‘·sŒ¡ D+ ` Hê´j·T´+ ` ø£sT¡ yÔ Té ` @_Û' ` >∑è¨‘·yÔ TÓ 'Æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTeT ˝≤+>∑÷˝Ò nj·T+ j·T' Vü≤eýêVü≤q' B|ü´‘˚, ndü´
@_Û' >∑è¨‘·yÔ TÓ 'Æ dü+‘·sŒ¡ D+ ø£sT¡ +Ô Hê´j·T´+ Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTeT R HêjÓTTø£ÿ, ˝≤+>∑÷˝Ò R ‘√ø£jT· +<äT, nj·T+ R á,
j·T' Vü≤eýêVü≤q' R @ j·T–ï¨Á‘·T&ÉT, B|ü´‘˚ R »«*+#·T#·THêï&√, ndü´ R Ä
j·T–ï¨Á‘·Tq≈£î, @_Û' >∑è¨‘·yÔ TÓ 'Æ R á ÅXw‚ yü̃ TÓ qÆ uÛeÑ qeTT\‘√, dü+‘·sŒ¡ D+ R
$+<äTqT, ø£sT¡ +Ô R #˚jT· T≥≈£î, Hê´j·T´+ Væ≤ R ñ∫‘·eTT>∑<ë!
‹\ø£eTT, >√$+<äsêJj·TeTT :` ªndü´ dü+‘·sŒ¡ D+ ø£sT¡ +Ô Hê´j·T´+μ ` ‘√ø£≈î£
sêø£då Tü \T s¡–*Ãq C≤«\\#˚ yêì X¯Øs¡eTTq≈£î @$Tj·TT ‘ê|üeTT >∑*+Z |ü≈î£ +&ÉT≥#˚
Ä j·T–ï<˚e⁄q≈£î ‘êqT ‹]– dü+‘·è|æìÔ >∑*–+#·T≥ ñ∫‘·eTì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê yê˝≤Á>∑eTTq+<äT Á|ü»«*+#·T#·Tqï{Ïº n–ï<˚e⁄&ÉT Hê X¯Øs¡eTTq≈£î
ÇdüTeT+‘·jT· TqT ‘ê|üeTTqT ø£*+Z #·≈î£ +&É Hêô|’ Áù|eTp|æHê&ÉT ø±ã{Ïº n{Ïº Ä
j·T–ï<˚e⁄q≈£î Ç|ü&ÉT á \+ø±q>∑se¡ TTq+<ä* ÁbÕkÕ<äeTT\‘√ $+<äT#˚jT· T≥
Hê≈£î Hê´j·TyÓTj Æ T· T+&ÉTqT >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· Á|üB|ü˝Ô ≤+>∑÷\ dü‡$<äT´ ~e ‘√j·T<ä' ˆ
uÛeÑ HêÁπ>wüß \+ø±j·÷ $#·#ês¡ eTVü‰ø£|'æ ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` Á|üB|ü˝Ô ≤+>∑÷\' ` dü$<äT´‘Y ` Çe ` ‘√j·T<ä' `
uÛeÑ HêÁπ>wüß ` \+ø±j·÷' ` $#·#ês¡ ` eTVü‰ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· Á|üB|ü˝Ô ≤+>∑÷\' dü' eTVü‰ø£|'æ dü$<äT´‘Y ‘√j·T<ä' Çe
\+ø±j·÷' uÛeÑ HêÁπ>wüß $#·#ês¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, Á|üB|ü˝Ô ≤+>∑÷\' R eT+&ÉT#·Tqï‘√ø£ >∑*qZ {Ï,º
dü' eTVü‰ø£|'æ R Ä yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT, dü$<äT´‘Y R yÓTi|ü⁄\‘√ >∑÷&çq{Ï,º
‘√j·T<ä' Çe R y˚T|òTü eTTe˝…, \+ø±j·÷' R \+ø±q>∑se¡ TTjÓTTø£ÿ, uÛeÑ HêÁπ>wüß
R uÛeÑ qeTT\MT<ä, $#·#ês¡ R |üs´¡ {Ï+#ÓqT.
‹\ø£eTT :` ª‘√j·T<ä' Çeμ ` dü+<Ûë´ø±\eTTq+<ä* mi¿Hq’Ó y˚T|òTü eTTe˝…qì
uÛ≤eeTT. Vü≤qTeT+‘·Tì <˚V≤ü eTT s¡øeÔ£ s¡yí TÓ qÆ ~ >∑<ë!
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªÁ|üB|ü˝Ô ≤+>∑÷\'μ ` Vü≤qTeT ‘·q <˚V≤ü eTTqT dü+ø√∫+|üCdÒ æ
ã+<Ûqä eTTqT ‘=\–+#·Tø=ìq|üŒ{ÏøìÏ ‘√ø£ ô|q’ Tqï n–ïì uÛ≤$ø£è‘·éTTø=i¬ø’
ì\T|ü⁄ø=HÓqì Á>∑V≤æ +|üe˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ ìX¯ÃsTT+#·Tø=ì Vü≤qTeT »«*+#·T#·Tqï ‘·q yê\eTT‘√&ÉqT
‘·q mi¿ì X¯Øs¡eTT‘√&ÉqT Ä \+ø±q>∑se¡ TTq+<ä* kÂ<ÛëÁ>∑eTT\ô|’ yÓTi|ü⁄\‘√
>∑÷&çq dü+<Ûë´ø±\y˚T|òTü eTTe˝… |ü]ÁuÛ$Ñ T+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ >∑èVü‰ <äèZ Vü≤+ sêø£kå ÕHê eTT<ë´Hêì #· yêqs¡' ˆ
Mø£eå ÷D√ Vü≤´dü+Á‘·d'Ôü ÁbÕkÕ<ë+X¯Ã #·#ês¡ dü' ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` >∑èVü‰‘Y ` >∑èVü≤+ ` sêø£kå ÕHê+ ` ñ<ë´Hêì ` #· ` yêqs¡' `
Mø£eå ÷D' ` Væ≤ ` ndü+Á‘·d'Ôü ` ÁbÕkÕ<ëHé ` #· ` #·#ês¡ ` dü' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' yêqs¡' sêø£kå ÕHê+ >∑èVü‰‘Y >∑èVü≤+ ñ<ë´Hêì #· ÁbÕkÕ<ëHé
#· Mø£eå ÷D' ndü+Á‘·d'Ôü #·#ês¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' yêqs¡' R Ä Vü≤qTeT, sêø£åkÕHê+ R sêø£ådüT\jÓTTø£ÿ,
ñ<ë´Hêì #· R ñ<ë´qeqeTT\qT, ÁbÕkÕ<ë+X¯Ã R kÂ<Ûeä TT\qT, Mø£eå ÷D' R
(44) ` #·‘·TwüŒ+#êX¯düs¡Z 259
$˝ÀøÏ+#·T#·Tqïyê&Ó’, ndü+Á‘·düÔ' R uÛÑj·TeTTqT bı+<äìyê&Ó’, >∑èVü‰‘Y R ˇø£
sTT+{ÏqT+&ç, >∑èVü≤+ R ˇø£ sTT+{Ïø,Ï #·#ês¡ R |ü]ÁuÛ$Ñ T+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü Vü≤qTeT n#·Ã{Ï sêø£ådüT\jÓTTø£ÿ kÂ<ÛäeTT\HÓ\¢qT
ñ<ë´qeqeTT\qT |ü]øÏ+#·T#·T $düT>∑T #Ó+<ä≈î£ +&É ˇø£ uÛeÑ qeTTqT+&ç y˚s=ø£
uÛeÑ qeTTq≈£î $TøÏÿ* Ädüø‘ÔÏ √ |ü]ÁuÛ$Ñ T+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ne|¢⁄ü ‘·´ eTVü‰y˚>'∑ Á|üV≤ü düdÔ ´ü ìy˚Xq¯ yéT ˆ
n–ï+ ‘·Á‘· $ìøÏ|å ´ü X¯«düHq˚ düy÷Ó ã© ˆˆ 8
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√-q´ ‘·TŒ|¢⁄ü y˚ y˚Xà¯ Á|üV≤ü düdÔ ´ü ìy˚Xq¯ yéT ˆ
eTTyÓ÷#· Vü≤qTe÷ q–ï+ ø±˝≤q\•UÀ|üeTyéT ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n|ü|⁄ü ‘¢ ´· ` eTVü‰y˚>'∑ ` Á|üV≤ü düdÔ ´ü ` ìy˚Xq¯ yéT, n–ï+ ` ‘·Á‘·
` $ìøÏ|å ´ü ` X¯«düHq˚ ` düeT' ` ã©, ‘·‘'· ` nq´‘Y ` |ü⁄|ü⁄¢y˚ ` y˚Xà¯ `
eTVü‰bÕs¡Ù «dü´ ` Ms¡ýêHé ` eTTyÓ÷#· ` Vü≤qTe÷Hé ` n–ï+ ` ø±˝≤q\
•UÀ|üeTyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰y˚>'∑ (dü') Á|üV≤ü düdÔ ´ü ìy˚Xq¯ yéT ne|ü⁄‘¢ ´· ‘·Á‘· n–ï+
$ìøÏ|å ´ü ã©, Ms¡ýêHé, X¯«düHq˚ düeT' Vü≤qTe÷Hé ‘·‘'· nq´‘Y eTVü‰bÕs¡Ù «dü´
y˚X¯à |ü⁄|ü⁄¢y—˚ ø±˝≤q\•UÀ|üeTyéT n–ï+ (‘·Á‘·) eTTyÓ÷#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰y˚>'∑ (dü') R >=|üŒy˚>e∑ +‘·T&Óq’ Ä Vü≤qTeT, Á|üV≤ü düdÔ ´ü R
Á|üVü≤düTÔìjÓTTø£ÿ, ìy˚X¯q+ R uÛÑeqeTTqT, ne|ü¢⁄´‘·´ R <äT$TøÏ, ‘·Á‘· R Ä
uÛeÑ qeTTô|,’ n–ï+ R n–ïì, $ìøÏ|å ´ü R |ü&yÉ d˚ ,æ ã© R ã˝≤&ÛTÉ ´&ÉTqT, Ms¡ýêHé
R |üsêÁø£eTe+‘·T&ÉTqT, X¯«düHq˚ R yêj·TT<˚e⁄ì‘√, düeT' R düe÷qT&ÉTq>∑T,
Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, ‘·‘'· R n#·Ã{ÏqT+&ç, nq´‘Y R y˚s¬ q’ {Ï,º eTVü‰bÕs¡Ù «dü´
R eTVü‰bÕs¡TÙ «ìjÓTTø£ÿ, y˚Xà¯ R uÛeÑ qeTTqT, |ü⁄|ü⁄¢y˚ R ñiÏø¬ qT, ‘·Á‘· R n#·Ã≥
ø±˝≤q\•UÀ|üeT+ R Á|üfij ¯ T· ø±˝≤–ïC≤«\e+{Ï, n–ï+ R n–ïì, eTTyÓ÷#· R
$&ç#ÓqT.
‹\ø£eTT :` Á|üV≤ü düdÔ ´ü ìy˚Xq¯ + ` Á|ü<ëÛ qeT+Á‹ j·T>∑T≥ e\q yÓTT≥ºyTÓ T<ä≥
Ä‘·ìì >ös¡$+#·T≥ ñ∫‘·eTì n‘·ì uÛeÑ qeTTqπø Vü≤qTeT n–ïdü+kÕÿs¡eTT
#˚ôdqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü Vü≤qTeT eTVü‰y˚>∑eTT‘√ b˛sTT Á|üVü≤düTÔì uÛÑeqeTT
MT~øÏ ñiÏøÏ <ëìøÏ ì|ü n+{Ï+∫ eTVü‰ã\|üsêÁø£eTdü+|üqTï&Ó’q j·÷‘·&ÉT
yêj·TTy˚>e∑ TT‘√ n≥qT+&ç yÓ&*É eTVü‰bÕs¡TÙ«ì ÁbÕkÕ<äeTT MT~ ≈£îiÏøÏ n#·Ã≥
Ä y˚T&É≈î£ Á|üfij
¯ T· ø±\eTTq+<ä* n–ïC≤«\e+{Ï eT+≥qT eTT{Ï+º #ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eÁ»<ä+Åwüºdü´ #· ‘·<∏ë |ü⁄|ü⁄¢y˚ dü eTVü‰ø£|æ' ˆ
X¯óø£d´ü #· eTVü‰‘˚C≤ kÕ‡s¡Ddü´ #· BÛeT‘·' ˆˆ 10
XÀ¢ˆˆ ‘·<ë∏ #˚+Á<äõ‘√ y˚Xà¯ <ä<ëVü≤ Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü ˆ
»+ãTe÷˝Ò düT‡e÷˝ÒXÃ¯ <ä<ëVü≤ uÛeÑ q+ ‘·‘'· ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eÁ»<ä+Åwdºü ´ü ` #· ` ‘·<ë∏ ` |ü⁄|ü⁄y¢ ˚ ` dü' ` eTVü‰ø£|'æ , X¯óø£d´ü
` #· ` eTVü‰‘˚C≤' ` kÕs¡Ddü´ ` #· ` BÛeT‘·', ‘·<ë∏ ` #· ` Ç+Á<äõ‘·' ` y˚Xà¯
` <ä<ëVü≤ ` Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü ` »+ãTe÷˝Ò' ` düTe÷˝Ò' ` #· ` <ä<ëVü≤ `
uÛeÑ q+ ` ‘·‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘˚C≤' dü' eTVü‰ø£|æ' ‘·<∏ë eÁ»<ä+Åwüºdü´ (y˚X¯à) #·
|ü⁄|ü⁄y¢ —˚ Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü X¯óø£d´ü #·, BÛeT‘·' kÕs¡Ddü´ #·, ‘·<ë∏ Ç+Á<äõ‘·' y˚Xà¯ #·
<ä<ëVü≤. ‘·‘'· »+ãTe÷˝Ò' uÛeÑ q+, düTe÷˝Ò' uÛeÑ q+ #· <ä<ëVü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘˚C≤' R >=|üŒ ‘˚»XÊÙ* j·T>∑T, dü' eTVü‰ø£|æ' R Ä
yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT, ‘·<ë∏ R Ä Ø‹>±, eÁ»<ä+Åwºü R eÁ»<ä+Åwßü ìº jÓTTø£ÿ,
y˚Xà¯ #· R uÛeÑ qeTTqT, |ü⁄|ü⁄y¢ ˚ R \+|òTæ +#ÓqT. ‘·<ë∏ R nfÒ,¢ X¯óø£d´ü R X¯óø±düTs¡Tì
jÓTTø£ÿ, y˚X¯à #· R uÛÑeqeTTqT, BÛeT‘·' R Á|üC≤„XÊ*jÓÆTq, kÕs¡Ddü´ #· R
kÕs¡Dsêø£då Tü ìjÓTTø£ÿ, y˚Xà¯ #· R uÛeÑ qeTTqT, <ä<ëVü≤ R <äV≤æ +#ÓqT, ‘·‘'· R
n≥T|æeTà≥, Vü≤]j·T÷<∏ä|ü' R yêqs¡ÁX‚wüß˜&Ó’q Vü≤qTeT, »+ãTe÷˝Ò' R
»+ãTe÷*jÓTTø£ÿ, uÛeÑ q+ R uÛeÑ qeTTqT, düTe÷˝Ò' R düTe÷*jÓTTø£ÿ, uÛeÑ q+
R uÛeÑ qeTTqT, <ä<ëVü≤ R <äV≤æ +#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü Vü≤qTeT eÁ»<ä+Áwüßìº uÛeÑ qeTT MT~ ≈£îiÏøÏ n≥qT+&ç
X¯ó≈£îì eT+~s¡eTTq≈£îqT, n≥qT+&ç ãT~ΔXÊ*jÓTÆ q kÕs¡DTì uÛeÑ qeTTq≈£îqT
nfÒ¢ Ç+Á<äõ‘·TÔkÂ<ÛäeTTqT CÒ] yêìHÓ\¢ <äVæ≤+#ÓqT. ‘˚»XÊÙ*jÓÆTq Ä
yêqs¡j÷Ó <ÛTä &ÉT n≥T|æeTà≥ »+ãTe÷* uÛeÑ qeTTqT, düTe÷* uÛeÑ qeTTqT >∑÷&É
<äVæ≤+#ÓqT.
(44) ` #·‘·TwüŒ+#êX¯düs¡Z 261
XÀ¢ˆˆ s¡•àπø‘√X¯Ã uÛeÑ q+ dü÷s¡´X¯Á‘√ dü<Ô e’Ó∏ #· ˆ
ÁVü≤dü«ø£sdí¡ ´ü <ä+Áwüdº ´ü s√eTX¯d´ü #· s¡ødå£ 'ü ˆˆ 12
XÀ¢ˆˆ j·TT<√Δqà‘·Ôdü´ eT‘·Ôdü´ <Ûä«»Áêdü´ s¡ø£ådü' ˆ
$<äT´õ®V≤ü «dü´ |òTü Às¡d´ü ‘·<ë∏ Vü≤dæeÔ TTKdü´ #· ˆˆ 13
XÀ¢ˆˆ ø£sê\dü´ $XÊ\dü´ XÀDÏ‘êø£då ´ü #Óe’ Væ≤ ˆ
≈£î+uÛøÑ s£ dí¡ ´ü uÛeÑ q+ eTø£sêø£då ´ü #Óe’ Væ≤ ˆˆ 14
XÀ¢ˆˆ j·T»„XÁ¯ ‘√X¯Ã uÛeÑ q+ ÁãVü≤àX¯Á‘√dü<Ô e’Ó∏ #· ˆ
qsê+‘·ød£ ´ü ≈£î+uÛdÑ ´ü ì≈£î+uÛdÑ ´ü <äTsê‘·àq' ˆˆ 15
XÀ¢ˆˆ es¡s® TT‘ê« eTVü‰‘˚C≤ $;ÛwDü >∑èVü≤+ Á|ü‹ ˆ
Áø£eTe÷D' Áø£yT˚ D…eÆ <ä<ëVü≤ Vü≤]|ü⁄+>∑e' ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT: nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘˚C≤' dü' Vü≤]|ü⁄+>∑e' $;ÛwüD>∑èVü≤+
Á|ü‹ es¡s® TT‘ê«, s¡•àπø‘√' uÛeÑ q+ #·, ‘·<e’Ó∏ dü÷s¡´X¯Á‘√' ÁVü≤dü«ø£sdí¡ ´ü , <ä+Åwdºü ´ü ,
s¡ødå£ 'ü s√eTX¯d´ü #·, j·TT<√Δqà‘·dÔ ´ü , eT‘·dÔ ´ü , s¡ødå£ 'ü <Û«ä »Áêdü´, $<äT´õ®V≤ü «dü´,
|òTü Às¡d´ü , ‘·<ë∏ Vü≤dæeÔ TTKdü´ #·, ø£sêfi¯d´ü , $XÊ\dü´, XÀDÏ‘êø£då ´ü , ≈£î+uÛøÑ s£ dí¡ ´ü ,
eTø£sêø£då ´ü #· uÛeÑ q+ #·, j·T»„XÁ¯ ‘√', ÁãVü≤àX¯Á‘√' #· ‘·<ë∏ @e qsê+‘·ød£ ´ü ,
≈£î+uÛdÑ ´ü , <äTsê‘·àq' ì≈£î+uÛdÑ ´ü #· uÛeÑ q+ #· Áø£yT˚ D Áø£eTe÷D' <ä<ëVü≤ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘˚C≤' R >=|üŒ‘˚»XÊÙ*jÓÆTq, dü' Vü≤]|ü⁄+>∑e' R Ä
yêqs¡ÅX‚wüß˜&Ó’q Vü≤qTeT, Áø£y˚TD…Æe R es¡Tdü>∑H˚, Áø£eTe÷D' R eTT+<äTq
πø>∑T#·Tqïyê&Ó’, $;ÛwüD>∑èVü≤+ R $;ÛwüDTì uÛÑeqeTTqT, Á|ü‹es¡®sTT‘ê« R
$&ç∫ô|{Ï,º s¡•àπø‘√' R s¡•àπø‘·Te⁄jÓTTø£ÿ, uÛeÑ q+ #· R uÛeÑ qeTTqT, ‘·<e’Ó∏ R
nfÒ¢, dü÷s¡´X¯Á‘√' #· R dü÷s¡´X¯Á‘·Te⁄jÓTTø£ÿj·TT, ÁVü≤dü«ø£s¡ídü´ R
ÁVü≤dü«ø£sT¡ ìí jÓTTø£ÿj·TT, <ä+Åwdºü ´ü R <ä+Åwßü ìº jÓTTø£ÿj·TT, s¡ødå£ 'ü R sêø£då Tü &Óq’ ,
s√eTX¯d´ü #· R s√eTX¯óìjÓTTø£ÿj·TT, j·TT<√Δqà‘·dÔ ´ü R j·TT<√Δqà‘·TìÔ jÓTTø£ÿj·TT,
eT‘·Ôdü´ R eT‘·TÔì jÓTTø£ÿj·TT, s¡ø£ådü' R sêø£ådüT&Ó’q, <Ûä«»Áêdü´ R <Ûä«»
Áê⁄ìjÓTTø£ÿj·TT, $<äT´õ®V≤ü «dü´ R $<äT´õ®VQü «ìjÓTTø£ÿj·TT, |òTü Às¡d´ü R |òTü Às¡Tì
jÓTTø£ÿj·TT, ‘·<ë∏ R n≥T¢, Vü≤dæeÔ TTKdü´ #· R Vü≤dæeÔ TTKTìjÓTTø£ÿj·TT, ø£sêfi¯d´ü R
ø£sêfi¯óìjÓTTø£ÿj·TT, $XÊ\dü´ R $XÊ\Tì jÓTTø£ÿj·TT, XÀDÏ‘êø£ådü´ R
XÀDÏ‘ê≈£åîìjÓTTø£ÿj·TT, ≈£î+uÛÑø£s¡ídü´ R ≈£î+uÛÑø£s¡TíìjÓTTø£ÿj·TT, eTø£sêø£ådü´ #· R
eTø£sê≈£îå ìjÓTTø£ÿj·TT, uÛeÑ q+ R uÛeÑ qeTTqT, j·T»„XÁ¯ ‘√' #· R j·T»„XÁ¯ ‘·Te⁄
jÓTTø£ÿj·TT, ÁãVü≤àX¯Á‘√' R ÁãVü≤àX¯Á‘·Te⁄ jÓTTø£ÿj·TT, qsê+‘·ød£ ´ü R qsê+‘·≈î£ ì
jÓTTø£ÿj·TT, ≈£î+uÛdÑ ´ü R ≈£î+uÛTÑ ìjÓTTø£ÿj·TT, <äTsê‘·àq' R <äTsêàs¡T&Z q’Ó , ì≈£î+uÛdÑ ´ü
#· R ì≈£î+uÛTÑ ì jÓTTø£ÿj·TT, uÛeÑ q+ R uÛeÑ qeTTqT, <ä<ëVü≤ R <äV≤æ +#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰‘˚»XÊÙ*jÓÆTq yêqs¡ÁX‚wüß˜&É>∑T Ä Vü≤qTeT \+ø±q>∑s¡
M<∏Tä \+<äT ‹s¡T>∑T#·T eiTdü>∑ b˛sTT b˛sTT $;ÛwD ü Tì uÛeÑ qeTTqT e÷Á‘·eTT
$&ç∫ s¡•àπø‘·Te⁄, dü÷s¡´X¯Á‘·Te⁄, ÁVü≤dü«ø£sT¡ &í TÉ , <ä+Áwüß&º TÉ , s√eTX¯ó&ÉT, j·TT<√Δqà‘·T&Ô TÉ ,
eT‘·T&Ô TÉ , <Û«ä »Áê⁄&ÉT, $<äT´õ®VQü «&ÉT, |òTü ÀsêdüTs¡T&ÉT, Vü≤dæeÔ TTKT&ÉT, ø£sêfi¯ó&ÉT,
$XÊ˝≤düTs¡T&ÉT, XÀDÏ‘ê≈£îå &ÉT, ≈£î+uÛøÑ s£ T¡ &í TÉ , eTø£sê≈£îå &ÉT, j·T»„XÁ¯ ‘·Te⁄, ÁãVü≤àX¯Á‘·Te⁄,
qsê+‘·≈î£ &ÉT, ≈£î+uÛTÑ &ÉT, <äTsêàs¡T&Z >É T∑ ì≈£î+uÛTÑ &ÉT nqTyês¡\ uÛeÑ qeTT\ MT~øÏ
yÓ&*É yê{Ïqìï{Ïì <äV≤æ +#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘˚wüß ‘˚wüß eTVü‰πsΩwüß uÛÑeH˚wüß eTVü‰j·TXÊ' ˆ
>∑èùV≤ wü« è~ΔeT‘ê eTè~Δ+ <ä<ëVü≤ dü eTVü‰ø£|'æ ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚wßü ` ‘˚wßü ` eTVü‰sπ Ωwßü ` uÛeÑ H˚wßü ` eTVü‰j·TXÊ' ` >∑èùV≤wüß
` ãTT~ΔeT‘ê+ ` ãTT~Δ+ ` <ä<ëVü≤ ` dü' ` eTVü‰ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰j·TXÊ' dü' eTVü‰ø£|'æ ãTT~ΔeT‘ê+ >∑èùV≤wüß ‘˚wßü ‘˚wßü
eTVü‰sπ Ωwßü uÛeÑ H˚wßü ãTT~Δ+ <ä<ëVü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰j·TXÊ' R >=|üŒø°]ÔXÊ*jÓÆTq, dü' eTVü‰ø£|æ' R Ä
yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ TÉ , ãTT~ΔeT‘ê+ R >=|üŒ dü+|ü<\ä T >∑*qZ {Ï,º (‘˚cÕ+ R Ä s¡øÿ£ düT\
jÓTTø£ÿ) >∑èùV≤wüß R Ç+&É¢j·T+<äTqT, ‘˚wüß ‘˚wüß R Ä j·÷, eTVü‰πsΩwüß R
>=|üŒ$\TyÓq’ , uÛeÑ H˚wßü R uÛeÑ qeTT\+<äTqï, ãTT~Δ+ R dü+|ü<qä T, <ä<ëVü≤ R
<äVæ≤+#ÓqT.
‹\ø£eTT :` ªãTT~ΔeT‘ê+ ãTT~Δ+ <ä<ëVü≤μ ` n–ï<˚e⁄&ÉT |üPs¡«eTT sêeDTìøÏ
uÛÑj·T|ü&çj·TTqïyê&Ó’qqT H˚&ÉT e÷Á‘·eTT d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ ‘˚CÀã\dü+ã+<Ûä
$X‚ w ü e TT#˚ ‘ · dü + X¯ j · T eTT ˝Ò ≈ £ î +&É > ± sêø£ å d ü u Û Ñ e qeTT\qT <ä V æ ≤ +#Ó q ì
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰j·TX¯d‡ü +|üqTï&Óq’ Vü≤qTeT nK+&ÓX’ «¯ s¡éTT\‘√ >∑÷&çq Ä
(44) ` #·‘·TwüŒ+#êX¯düs¡Z 263
sêø£då Tü \ uÛeÑ qeTT\+<ä* dü+|ü<\ä HÓ\q¢ T ÁX¯<>Δä ± |ü]øÏ+∫ yê{ÏH\Ó ¢ <äV≤æ +#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ düsπ «cÕ+ düeT‹Áø£eT´ sêø£ùå d+Á<äd´ü Ms¡ýêHé ˆ
ÄdükÕ <ë<∏ä \ø°ÎyêHé sêeDdü´ ìy˚Xq¯ yéT ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düsπ «cÕ+ ` düeT‹Áø£eT´ ` sêø£ùå d+Á<äd´ü ` Ms¡ýêHé, ÄdükÕ<ä `
n<∏ä ` \ø°ÎyêHé ` sêeDdü´ ` ìy˚Xq¯ yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡ýêHé, \ø°ÎyêHé, dü' düsπ «cÕ+ uÛeÑ Hêì düeT‹Áø£eT´ n<∏ä
sêø£ùå d+Á<äd´ü sêeDdü´ ìy˚Xq¯ yéT ÄdükÕ<ä.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` Ms¡ýêHé R |üsêÁø£eTe+‘·T&ÉTqT, \ø°yå êHé R XÀuÛ≤dü+|üqTï&ÉTq>∑T,
dü' R Ä Vü≤qTeT, düsπ «cÕ+ R sêø£då Tü \+<äij Ï TÓ Tø£ÿj·TT, (uÛeÑ Hêì R uÛeÑ qeTT\qT),
düeT‹Áø£eT´ R <ë{Ï, n<∏ä R |æeTà≥, sêø£ùå d+Á<äd´ü R sêø£då sü êC…q’ , sêeDdü´ R
sêeDTìjÓTTø£ÿ, ìy˚Xq¯ + R uÛeÑ qeTTqT, ÄdükÕ<ä R #˚sT¡ ø=HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT Ä j·÷ sêø£då Tü \ uÛeÑ qeTT \ìï+{Ïì
<ë{Ïe∫Ã ∫es¡≈î£ sêø£då sü êC…q’ sêeDTì uÛeÑ qeTT #˚sT¡ ø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· düdÔ àæ Hé >∑èùV≤ eTTUÒ´ HêHês¡‘ï· $uÛ÷Ñ wæ‘˚ ˆ
y˚Ts¡TeT+<äsd¡ +ü ø±X‚ düs«¡ eT+>∑fiX¯ À_Û‘˚ ˆˆ 19
XÀ¢ˆˆ Á|üB|üÔ eT–ï eTT‘·‡ è»´ ˝≤+>∑÷˝≤Áπ> Á|ü‹wæ̃‘y· Té ˆ
qHê<ä Vü≤qTe÷ ˙«s√ j·TT>±+‘˚ »\<√ j·T<∏ë ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·dàæ Hé ` >∑èùV≤ ` eTTUÒ´ ` HêHês¡‘ï· $uÛ÷Ñ wæ‘,˚ y˚Ts¡T
eT+<äs¡dü+ø±X‚ ` düs¡«eT+>∑fi¯XÀ_Û‘˚, Á|üB|üÔyéT ` n–ïyéT ` ñ‘·‡ è»´ `
˝≤+>∑÷˝≤Áπ> ` Á|ü‹wæ̃‘y· Té ` qHê<ä ` Vü≤qTe÷Hé ` Ms¡' ` j·TT>±+‘˚ `
»\<ä' ` j·T<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡' Vü≤qTe÷Hé ‘·‘'· HêHês¡‘ï· $uÛ÷Ñ wæ‘,˚ y˚Ts¡TeT+<äsd¡ +ü ø±X‚
düs«¡ eT+>∑fiX¯ À_Û‘,˚ ‘·dàæ Hé eTTUÒ´ >∑èùV≤ ˝≤+>∑÷˝≤Áπ> Á|ü‹wæ̃‘+· Á|üB|ü+Ô n–ïyéT
ñ‘·‡ è»´ j·TT>±+‘˚ »\<ä' j·T<∏ë qHê<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡' Vü≤qTe÷Hé R Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT, ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥,
HêHês¡‘·ï$uÛÑ÷wæ‘˚ R $$<ÛäeTT˝…’q s¡‘·ïeTT\#˚ n\+ø£]+|üã&çq~j·TTqT,
y˚Ts¡TeT+<äs¡dü+ø±X‚ R y˚Ts¡T|üs¡«‘·eTT‘√&ÉqT eT+<äs¡|üs¡«‘·eTT‘√&ÉqT
düe÷qyÓTÆq{Ïº~j·TTqT, düs¡«eT+>∑fi¯XÀ_Û‘˚ R düeTdüÔ eT+>∑fi¯eTT\‘√
Á|üø±•+#·T#·Tqï~j·TT q>∑T, eTTUÒ´ R Á|ü<ÛëqyÓTÆq{Ïº, ‘·dæàHé >∑èùV≤ R Ä
uÛeÑ qeTTq+<äT, ˝≤+>∑÷˝≤Áπ> R ‘√ø£∫es¡qT, Á|ü‹wæ̃‘+· R ì\T|üã&çjT· Tqï{Ï,º
Á|üB|ü+Ô R »«*+#·T#·Tqï{Ï,º n–ï+ R n–ïì, ñ‘·‡ è»´ R $&ç∫, j·TT>±+‘˚ R
Á|üfij ¯ T· ø±\eTT q+<ä*, »\<ä' j·T<∏ë R y˚T|òTü eTTe˝…, qHê<ä R >∑]+® #ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ãVüQ$<Ûä eTDÏ>D∑ eTT\‘√ Á|üø±•+#·T#·T y˚Ts¡TeT+<äs¡ |üs«¡ ‘·eTT\‘√
‘·T\‘·÷>∑T#·Tqï<Ó’ düs«¡ $<Ûeä T+>∑fi¯ Á<äeéTT\‘√ XÀ_Û\T¢#T· qï{Ïº Ä sêeDTì Á|ü<ëÛ q
uÛeÑ qeTTq+<äT eTVü‰Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT, ‘·q ˝≤+>∑÷˝≤Á>∑eTT q+<äT Á|ü»«*+#·T#·Tqï
n–ïì #·ø£ÿ>∑ Á|ü‹wæ˜+∫ n~ s¡>∑T\Tø=qT#·T+&É ‘êqT Á|üfi¯j·Tø±\eTTq+<ä*
uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ y˚T|òTü eTTe˝… >∑]+® #·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ X¯«düHq˚ #· dü+jÓ÷>± <ä‹y˚>√ eTVü‰ã\' ˆ
ø±˝≤–ï]e dü+B|ü'Ô ÁbÕes¡‘Δ · VüQ‘êX¯q' ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯«düHq˚ ` #· ` dü+jÓ÷>±‘Y ` n‹y˚>'∑ ` eTVü‰ã\', ø±˝≤–ï'
` Çe ` dü+B|ü'Ô ` ÁbÕes¡‘Δ · ` VüQ‘êX¯q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n‹y˚>∑' eTVü‰ã\' VüQ‘êX¯q' X¯«düH˚q #· dü+jÓ÷>±‘Y
dü+B|ü'Ô (düH)é ø±˝≤–ï' Çe ÁbÕes¡‘Δ .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n‹y˚>'∑ R eTVü‰y˚>e∑ TT >∑\yê&ÉTqT, eTVü‰ã\' R n$T‘·
ã˝≤&ÛTÉ ´&ÉTqT, n>∑T— (dü')VüQ‘êX¯q' R (Ä) n–ï, X¯«düHq˚ R yêj·TTe⁄‘√&ç,
dü+jÓ÷>±‘Y R ≈£L&çøe£ \q, dü+B|ü'Ô R $TøÏÿ* Á|ü»«*+∫qyê&Ó,’ ø±˝≤–ï' Çe
R Á|üfij ¯ T· ø±˝≤–ïe˝…, ÁbÕes¡‘Δ · R $TøÏÿ* eè~Δ#+Ó <ÓqT.
‹\ø£eTT :`ªX¯«düHq˚ #· dü+jÓ÷>±‘Yμ ` d”‘ê ìXÊ«düyêj·TTe⁄\‘√ $TÁ•‘·eT>∑T≥#˚
yêj·TT<˚e⁄&ÉT >∑÷&É ìs¡“j ¤ T· eTT>± á j·T–ïøÏ düV‰ü j·TeTT #˚jT· T#·THêï&ÉT nì
Á>∑Væ≤+|üe˝…qT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` yêj·TTe⁄qT n–ïj·TT >∑÷&É sêeDTq≈£î uÛj Ñ T· |ü&j
ç T· Tqï
yê¬sq’ |üŒ{ÏøìÏ H˚&TÉ sêø£då Hü êX¯qeTT ‘·«s¡˝À >∑\T>∑T#·Tqï<äì <Ûs’Ó ´¡ eTT eVæ≤+∫qyê¬s’
»+≈£î˝Ò≈î£ +&É $Cè+_Û+∫s¡ì uÛ≤eeTT.
(44) ` #·‘·TwüŒ+#êX¯düs¡Z 265
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä düeTj·TeTTq $TÁ‘·T&Óq’ yêj·TTe⁄ e∫Ã ‘·q‘√ >∑*dæjT· T+&ÉT≥#˚
eTVü‰y˚>e∑ TTqT eTVü‰ã\eTTqT bı+~ n–ï<˚e⁄&ÉT Á|üfij
¯ ÷· –ïe˝… Á|ü»«]\T¢#T·
$»è+_Û+|ükÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ Á|üeè<äΔ eT–ï+ |üeq ùdwÔ ßü y˚Xà¯ dü«#ês¡jT· ‘Y ˆ
nuÛ÷Ñ #·Ã«¤ düqdü+jÓ÷>± <ä‹y˚>√ VüQ‘êX¯q' ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|üeè<äyΔ Té ` n–ï+ ` |üeq' ` ‘˚wßü ` y˚Xà¯ düT ` n#ês¡jT· ‘Y,
nuÛ÷Ñ ‘Y ` X¯«düqdü+jÓ÷>±‘Y ` n‹y˚>'∑ ` VüQ‘êX¯q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üeq' Á|üeè<äyΔ Té n–ï+ ‘˚wßü y˚Xà¯ düT n#ês¡jT· ‘Y, VüQ‘êX¯q'
X¯«düqdü+jÓ÷>±‘Y n‹y˚>'∑ nuÛ÷Ñ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üeq' R yêj·TTe⁄, Á|üeè<ä+Δ R Á|ü»«]*¢q{Ï,º n–ï+ R n–ïì,
‘˚wßü y˚Xà¯ düT R Ä uÛeÑ qeTT\+<äT, n#ês¡jT· ‘Y R Á|üd]ü +|üCôÒ dqT, VüQ‘êX¯q'
R n–ï, X¯«düqdü+jÓ÷>±‘Y R yêj·TTe⁄jÓTTø£ÿ ≈£L&çø£ e\q, n‹y˚>∑' R
eTVü‰y˚>d∑ +ü |üqTï&ÉT, nuÛ÷Ñ ‘Y R ÄjÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ Á|ü»«]\T¢#T· +&çq Ä j·T–ïøÏ yêj·TT<˚e⁄&ÉT ‘√&ÉT>± qT+&ç
sêeDTì uÛÑeqeTT\ qìï≥qT Á|üdü]+|üCÒôdqT. n≥T¢ Ä j·T–ï yêj·TTe⁄
düV‰ü j·TeTT‘√ n$T‘·yTÓ qÆ y˚>e∑ TT‘√ |üsT¡ –&ÉT#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘êì ø±+#·qC≤˝≤ì eTTø±ÔeTDÏeTj·÷ì #· ˆ
uÛeÑ Hêì eós¡´+‘· s¡‘ï· e+‹ eTVü‰+‹ #· ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘êì ` ø±+#·qC≤˝≤ì ` eTTø±ÔeTDÏeTj·÷ì ` #·, uÛeÑ Hêì `
eós¡´+‘· ` s¡‘ï· e+‹ ` eTVü‰+‹ ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø±+#·qC≤˝≤ì eTTø±ÔeTDÏeTj·÷ì s¡‘ï· e+‹ eTVü‰+‹ ‘êì
uÛeÑ Hêì eós¡´+‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±+#·qC≤˝≤ì R ã+>±s¡T C≤\s¡T\T >∑*Zq$j·TTqT,
eTTø±ÔeTDÏeTj·÷ì #· R eTT‘·éTT\‘√ ì+&çq$j·TTqT, s¡‘ï· e+‹ R s¡‘ï· eTT\T
>∑\$j·TTqT, eTVü‰+‹ #· R >=|üŒyÓq’ $j·TTq>∑T, ‘êì R Ä, uÛeÑ Hêì R uÛeÑ qeTT\T,
eós¡´+‘· R •~∏\eTT˝…b’ ˛jÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ã+>±s¡T >=\TdüT\‘√qT, eT+∫eTT‘·éTT\‘√qT, $$<Ûä
s¡‘ï· eTT\‘√qT ì]à+|üã&çq Ä j·T<äT“¤‘y· TÓ qÆ kÂ<Ûeä TT\ìïj·TTqT <äV≤æ +|üã&ç,
ø£]– H˚\>∑÷*q$.
XÀ¢ˆˆ ‘êì uÛ>Ñ ï∑ $e÷Hêì ìù|‘·T s¡sΔ D¡ ‘° ˝· Ò ˆ
uÛyÑ êHê˙e dæ<ëΔHê eT+ãsê ‘·TŒD´dü+ø£j å T˚ ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘êì ` uÛ>Ñ ï∑ $e÷Hêì ` ìù|‘·T' ` <Ûsä D¡ ‘° ˝· ,Ò uÛeÑ Hêì ` Çe
` dæ<ëΔHêyéT ` n+ãsê‘Y ` |ü⁄D´dü+ø£j å T˚ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` |ü⁄D´dü+ø£j å T˚ n+ãsê‘Y dæ<ëΔHê+ uÛeÑ Hêì Çe, uÛ>Ñ ï∑ $e÷Hêì
‘êì uÛeÑ Hêì <Ûsä D ¡ ‘° ˝· Ò ìù|‘·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄D´dü+ø£j å T˚ R |ü⁄DéTTjÓTTø£ÿ ø°Då <äXj
¯ T· +<äT, n+ãsê‘Y R
Äø±X¯eTTqT+&ç, dæ<ëΔHê+ R dæ<äTΔ\jÓTTø£ÿ, uÛÑeHêì Çe R uÛÑeqeTT\e˝…,
uÛÑ>∑ï$e÷Hêì R $]–b˛sTTq n+‘·düTÔ\T>∑\, ‘êì uÛÑeHêì R Ä sêeD
uÛeÑ qeTT\T, <Ûsä D ¡ ‘° ˝· Ò R uÛ÷Ñ ‘·\eTTq+<äT, ìù|‘·T' R |ü&bç ˛sTTq$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·eT |ü⁄DéTT q•+∫b˛sTTq|ü⁄&ÉT dæ<äTΔ\jÓTTø£ÿ uÛÑeqeTT\T
Äø±X¯eTTqT+&ç |ü&bç ˛sTT q≥T¢+&É>∑ Ä sêeDTì uÛeÑ qeTT\ MT~ n+‘·dTü \Ô T
ˇø£ÿ{§ø£ÿ{Ï>∑ $]– |ü&TÉ #·T+&É>∑ düeT÷\eTT>± H˚\ô|’ ≈£L*b˛sTTq$.
XÀ¢ˆˆ dü+»CÒ„ ‘·TeTT\ X¯ÙuÀ› sêø£kå ÕHê+ Á|ü<ëÛ e‘êyéT ˆ
dü«>∑èVü≤dü´ |ü]Á‘êDÒ uÛ>Ñ √ï‘ê‡¨]®‘Á· •j·÷yéT ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü+»CÒ„ ` ‘·TeTT\' ` X¯ã'› ` sêø£kå ÕHê+ ` Á|ü<ëÛ e‘êyéT,
dü«>∑èVü≤dü´ ` |ü]Á‘êDÒ ` uÛ>Ñ √ï‘ê‡¨]®‘Á· •j·÷yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü«>∑èVü≤dü´ |ü]Á‘êDÒ uÛÑ>√ï‘ê‡¨]®‘·Á•j·÷+ Á|ü<Ûëe‘ê+
sêø£kå ÕHê+ ‘·TeTT\' X¯ã'› dü+»CÒ.„
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü«>∑èVü≤dü´ R ‘·eT >∑èVü≤eTTjÓTTø£ÿ, |ü]Á‘êDÒ R ø±bÕ&ÉTø=qT≥
j·T+<äT, uÛ>Ñ √ï‘ê‡¨]®‘Á· •j·÷yéT R q•+∫q ñ‘ê‡Vü≤eTTqT, >=|üŒyÓq’ dü+|ü<\ä qT
>∑*qZ {Ï,º sêø£kå ÕHê+ R sêø£då Tü \T, Á|ü<ëÛ e‘ê+ (dü‘ê+) R |üsT¡ >∑T*&ÉT#·T+&É>±,
‘·TeTT\' X¯ã'› R ø√˝≤Vü≤\<Û«ä ì, dü+»CÒ„ R ñ|üŒ‹*¢q~.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` ùd« ùd« >∑èVü≤|ü]Á‘êDÒ ` uÛ>Ñ √ï‘ê‡¨]®‘Á· •j·÷yéT `
(44) ` #·‘·TwüŒ+#êX¯düs¡Z 267
‘·eT >∑èVü≤eTT\qT ø±bÕ&ÉTø=qT≥≈£î X¯øÏÔ˝Òìyês¡TqT ‘·eT dü+|ü<ä\ìï+{Ïô|’
ÄX¯e<äT\Tø=qïyês¡TqT>± Ä sêø£då Tü \T ø±ìŒ+#·T#·THêïs¡ì bÕsƒê+‘·se¡ TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n#·{Ï sêø£då Tü \T ‘·eT ‘·eT uÛeÑ qeTT\qT <äøÿÏ +#·Tø=qT ÄX¯
>√˝ÀŒsTTqyê¬ s ’ ‘· e T ◊X¯ « s¡ ´ eTT\ô|’ ÄX¯ e <ä T \Tø=ì q\TyÓ ’ | ü ⁄ \≈£ î qT
|üsT¡ >¬ ‘·T#Ô T· +&É>± yê] Vü‰Vü‰ø±s¡eTT\e\q ô|<ä› dü+≈£î\<Û«ä ì j˚Ts¡Œ&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ q÷q y˚Tc˛-–ï sêj·÷‘·' ø£|sæ ÷¡ ù|D Vü‰ Ç‹ ˆ
Áø£+<ä+‘·´ dü‡Vü≤kÕ ù|‘·TdüÔ ‡q+<Ûj ä T· <Ûsä êÅdÔæ ‡j·T' ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q÷q+ ` @wü' ` n–ï' ` Äj·÷‘·' ` ø£|sæ ÷¡ ù|D ` Vü‰ ` Ç‹,
Áø£+<ä+‘·´' ` düV≤ü kÕ ` ù|‘·T' ` düqÔ +<Ûj ä T· <Ûsä ê' ` Ådj Ôæ T· ' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` Vü‰ q÷q+ ø£|sæ ÷¡ ù|D @wü' n–ï' Äj·÷‘·' Ç‹ düqÔ +<Ûj ä T· <Ûsä ê'
Ådj Ôæ T· ' Áø£+<ä+‘·´' düV≤ü kÕ ù|‘·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü‰! R njÓ÷´! q÷q+ R ìX¯Ãj·TeTT>±, ø£|sæ ÷¡ ù|D R yêqs¡
s¡÷|üeTT‘√, @wü' n–ï' R á j·T–ï, Äj·÷‘·' R e∫Ãq~, Ç‹ R nì,
düqÔ +<Ûj ä T· <Ûsä ê' R #·qTï>∑T&ÉT#·T _&É\¶ qT <Û]ä +∫q, Ådj Ôæ T· ' R Åd\Ô” T, Áø£+<ä+‘·´'
R ÄÁø√•+#·T#·Tqïyê¬s,’ düV≤ü kÕ R yÓ+≥H˚, ù|‘·T' R |ü&]ç .
‘ê‘·Œs¡éTT :` njÓ÷´! Ç|ü&ç#Ã· ≥≈£î ìX¯Ãj·TeTT>± ;Ûøs£ T¡ &Óq’ {Ïº n–ï¨Á‘·T&˚
á yêqs¡s÷¡ |üeTT‘√ ì≥T¢ e∫ÃHê&ÉT nì ÄÁø√•+#·T#·T Åd\Ô” T bÕ\TÁ‘ê>∑T#·Tqï
#·+{Ï_&É\¶ HÓ‘T· øÔ =ì ;Û‹‘√ |üsT¡ $&ÉT#·T Á‘√e>±qø£ Ä eT+≥˝À |ü&]ç .
XÀ¢ˆˆ ø±•Ã <ä–ï|üØ‘ê+>√´ Vü≤sπ àúÛÀ´ eTTø£eÔ T÷s¡CΔ ≤' ˆ
|ü‘+· ‘√´ sπ õπs-ÁuÛuÒ ´ÑÛ kÂ‡<ëeTq´ Ç yê+ãsê‘Y ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø±' ` ∫‘Y ` n–ï|üØ‘ê+>∑´' ` Vü≤sπ à úÛ´Ñ ' ` eTTø£eÔ T÷s¡CΔ ≤' `
|ü‘+· ‘·´' ` sπ õπs ` nÁuÛuÒ ´ÑÛ ' ` kÂ<ëeTq´' ` Çe ` n+ãsê‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n–ï|üØ‘ê+>∑´' eTTø£eÔ T÷s¡CΔ ≤' ø±•Ã‘Y Vü≤sπ àúÛ´Ñ ' |ü‘+· ‘·´'
n+ãsê‘Y nÁuÛuÒ ´ÑÛ ' (|ü‘+· ‘·´') kÂ<ëeTq´' Çe sπ õπs.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` n–ï|üØ‘ê+>∑´' R n–ï#˚ #·T≥Tºø=qã&çq X¯Øs¡eTT\T >∑\yês¡TqT,
eTTÁ>∑eT÷s¡CΔ ≤' R $&çe&çq{Ïº øπ X¯eTT\T >∑\yês¡Tq>∑T, ø±•Ã‘Y R ø=+‘·eT+~
Åd\Ô” T, Vü≤sπ à úÛ´Ñ ' R kÂ<Ûeä TT\qT+&ç, |ü‘+· ‘·´' R |ü&TÉ #·Tqïyê¬s,’ n+ãsê‘Y R
Äø±X¯eTTqT+&ç, nÁuÛuÒ ´ÑÛ ' R y˚T|òTü eTT\qT+&ç (|ü‘+· ‘·´' R |ü&TÉ #·Tqï{Ï)º kÂ<ëeTq´'
Çe R yÓTi|ü⁄r>∑\e˝…, sπ õπs R Á|üø±•+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·eT ˇ&É\+‘·jT· TqT n–ïC≤«\\T #·T≥TºeTT≥Tº#T· +&É, #Ó<]ä b˛sTTq
E≥Tº‘√ y˚T&É\qT+&ç ÁøÏ+~øÏ |ü&ÉT#·Tqï Åd”Ô\qT #·÷&É>± Äø£düeTTq+<ä*
y˚T|òTü eTT\qT+&ç ÁøÏ+~øÏ Á|üd]ü +#·T#·Tqï yÓTi|ü⁄r>∑\e˝… >±qe∫Ã].
XÀ¢ˆˆ eÁ»$Á<äTeTyÓ<’ ÷ä s¡´ eTTø±Ôs»¡ ‘·d+ü Væ≤‘êHé ˆ
$∫Á‘êHé uÛeÑ HêHé <Ûë‘·÷Hé dü´+<äe÷HêHé <ä<sä Ù¡ dü' ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eÁ»$Á<äTeTyÓ<’ ÷ä s¡éTTø±Ôs»¡ ‘·d+ü Væ≤‘êHé, $∫Á‘êHé ` uÛeÑ HêHé
` <Ûë‘·÷Hé ` dü´+<äe÷HêHé ` <ä<sä Ù¡ ` dü' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eÁ»$Á<äTeTyÓ<’ ÷ä s¡éTTø±Ôs»¡ ‘·d+ü Væ≤‘êHé, $∫Á‘êHé <Ûë‘·÷Hé
dü´+<äe÷HêHé uÛeÑ HêHé dü' <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eÁ»$Á<äTeTyÓ&’ ÷É s¡éTTø±Ôs»¡ ‘·d+ü Væ≤‘êHé R eÁ»eTT\‘√&ÉqT
|üe&ÉeTT\‘√&ÉqT, yÓ’&É÷s¡éTT\‘√&ÉqT eT+∫eTT‘·éTT\‘√&ÉqT yÓ+&ç‘√&ÉqT
$TÁ•‘·yTÓ qÆ {Ï,º $∫Á‘êHé R $∫Á‘·eTT˝…q’ {Ï,º <Ûë‘·÷Hé R >¬ ]’ ø±~ <Ûë‘·Te⁄\qT,
dü´+<äe÷HêHé R Ádü$+#·T#·Tqï{Ï,º uÛeÑ HêHé R uÛeÑ qeTT\qT, dü' R Ä Vü≤qTeT,
<ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Vü≤qTeT+‘·T &É#Ã· ≥ Ä uÛeÑ qeTT\qT+&ç eÁ»eTT\‘√qT
|üe&ÉeTT\‘√qT, yÓ&’ ÷É s¡éTT\‘√&ÉqT, eT+∫ eTT‘·éTT\‘√qT, yÓ+&ç‘√qT ø£\dæ
$∫Á‘·eTT>∑ s¡+>∑Ts¡+>∑T\ <Ûë‘·TÁ<äeeTT\T Ádü$+#·T#·T+&ÉT≥ >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Hê–ï düèÔ |ü´‹ ø±cÕ˜Hê+ ‘·èD≤Hê+ #· j·T<∏ë ‘·<ë∏ ,
Vü≤qTe÷Hé sêø£ùå d+Á<ëD≤+ e<Û˚ øÏ+∫ qï ‘·è|ü´‹ ˆ
q Vü≤q÷eT~«X¯kÕÔHê+ sêø£kå ÕHê+ edüT+<Ûsä ê ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` n–ï' ` ‘·è|ü´‹ ` ø±cÕ˜Hê+ ` ‘·èD≤Hê+ ` #· ` j·T<∏ë
` ‘·<ë∏ ` Vü≤qTe÷Hé ` sêø£ùå d+Á<ëD≤+ ` e<Û̊ ` øÏ+∫‘Y ` q ` ‘·è|ü´‹ ` q
` Vü≤q÷eT~«X¯kÕÔHê+ ` sêø£kå ÕHê+ ` edüT+<Ûsä ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·T<∏ë n–ï' ø±cÕ˜Hê+ ‘·èD≤Hê+ #· q ‘·è|ü´‹, ‘·<∏ë
sêø£ùå d+Á<ëD≤+ e<Û˚ Vü≤qTe÷Hé øÏ+∫‘Y q ‘·è|ü´‹. Vü≤q÷eT~«X¯kÕÔHê+ sêø£kå ÕHê+
edüT+<Ûsä ê (n|æ) q ‘·è|ü´‹.
(44) ` #·‘·TwüŒ+#êX¯düs¡Z 269
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·T<∏ë R @ Ø‹>±, n–ï' R n–ï, ø±cÕ˜Hê+ R ø£f\º… ≈£îqT,
‘·èD≤Hê+ R ‘·èDeTT\≈£îqT, q ‘·è|ü´‹ R ‘·è|æÔH=+<ä<√, ‘·<∏ë R n≥T¢,
sêø£ùå d+Á<ëD≤+ R sêø£då Åü Xw‚ ßü \˜ jÓTTø£ÿ, e<Û̊ R e÷s¡DeTTq+<äT, Vü≤qTe÷Hé R
Vü≤qTeT, øÏ+∫‘Y R ø=+#ÓyÓTÆqqT, q ‘·è|ü´‹ R ‘·è|æÔH=+<äT≥˝Ò<äT,
Vü≤q÷eT~«X¯kÕÔHê+ R Vü≤qTeT+‘·Tì#˚ e~Û+|üã&çq{Ï,º sêø£kå ÕHê+ R sêø£då Tü \≈£î,
edüT+<Ûsä ê n|æ R uÛ÷Ñ $T>∑÷&É, q ‘·è|ü´‹ R ‘·è|æ#Ô +Ó <äT≥˝Ò<Tä .
dü÷#·q:` Ç#·Ã{Ï á XÀ¢øb£ Õsƒe¡ TT u§+u≤sTT Á|ü‹qT+&ç Á>∑V≤æ +#·ã&çq~.
>√$+<äsêJj·TeTT :` <äøDåÏ ≤~ Á|ü‘T· \ bÕsƒe¡ TT ªªHê–ïdüÔ è|ü´‹ ø±cÕ˜Hê+ ‘·èD≤Hê+
Vü≤]j·T÷<∏ä|ü', Hê–ïsêï|æ $X¯kÕÔHê+ sêø£åkÕHê+ edüT+<Ûäsêμμ, ø£f…º\≈£îqT
‘·èDeTT\≈£îqT n–ï ‘·è|æÔ H=+<ä<Tä . nfÒ¢ Vü≤qTeT ‘êqT »«*+|ü#j ˚ T· T#·Tqï
n–ïøÏì ‘·è|æÔ H=+<äT≥˝Ò<äT. nfÒ¢ uÛÑ÷$T n|ü&ÉT #·+|üã&çq sêø£ådüT\≈£î
‘·è|æÔ|ü&ÉT≥˝Ò<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` @ $<Ûeä TT>∑ n–ï ø£f\º… #˚‘q· T ‘·èDeTT\#˚‘q· T ‘·è|æHÔ =+<äT≥
j·TT+&É<√ nfÒ¢ Vü≤qTeT j·÷Hê&ÉT #·ìb˛e⁄#·Tqï sêø£då Tü \#˚ ‘·è|æHÔ =+<ä &ÜjÓTqT.
nfÒ¢ uÛ÷Ñ $T>∑÷&É Vü≤qTeT+‘·Tì#˚ ‘·qô|’ ≈£L\T#·Tqï{Ïº sêø£då Tü \≈£î ‘·è|æHÔ =+<ä
<ëjÓTqT.
XÀ¢ˆˆ ø£«∫ ‹ÿ+X¯óø£d+ü ø±XÊ' ø£«∫ #êÃ¤\à*düìïuÛ≤' ˆ
ø£«∫ ‘·Tÿ+≈£îeTdü+ø±XÊ' •U≤ eùV≤ï X¯Ãø±•πs ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£«∫‘Y ` øÏ+X¯óø£d+ü ø±XÊ' ` ø£«∫‘Y ` XÊ\à*düìïuÛ≤' ` ø£«∫‘Y
` ≈£î+≈£îeTdü+ø±XÊ' ` •U≤' ` eùV≤ï' ` #·ø±•πs ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eùV≤ï' •U≤' ø£«∫‘Y øÏ+X¯óø£d+ü ø±XÊ' ø£«∫‘Y XÊ\à*düìïuÛ≤',
ø£«∫‘Y ≈£î+≈£îeTdü+ø±XÊ' (dü‘´· ') #·ø±•πs.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eùV≤ï' R n–ïjÓTTø£ÿ, •U≤' R C≤«\\T, ø£«∫‘Y R ˇø£#√≥,
øÏ+X¯óø£dü+ø±XÊ' R yÓ÷<äT>∑T|ü⁄e⁄«\qT uÀ*q$>∑qT, ø£«∫‘Y R ˇø£#√≥,
XÊ\à*düìïuÛ≤' R ã÷s¡T>∑T|ü⁄e⁄«\qT uÀ*q$>∑qT, ø£«∫‘Y R ˇø£#√≥,
≈£î+≈£îeTdü+ø±XÊ' R ≈£î+≈£îeT|ü⁄e⁄«\qT uÀ\Tq$>∑qT, (dü‘´· ' R ñqïyÓ)’ #·ø±•πs
R Á|üø±•+∫q$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` \+ø±q>∑su¡ eÑÛ qeTT\+<äT #Ó\sπ –q n–ïC≤«\\T n|ü&ÉT ø=ìï#√≥¢
yÓ ÷ <ä T >∑ |ü ⁄ e⁄«\e˝… q T, ø=ìï#√≥¢ ã÷s¡ T >∑ T |ü ⁄ e⁄«\e˝… q T, ø=ìï#√≥¢
≈£î+≈£îeT|ü⁄e⁄«\e˝…qT |ü\T$<Ûeä TT\>∑T eHÓï\‘√ >±ìŒ+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Vü≤q÷eT‘ê y˚>e∑ ‘ê yêqπsD eTVü‰‘·àHê ˆ
\+ø±|ü⁄s¡+ Á|ü<>ä +Δ∑ ‘· Á<äTÁ<˚D Á‹|ü⁄s¡+ j·T<∏ë ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤q÷eT‘ê ` y˚>e∑ ‘ê ` yêqπsD ` eTVü‰‘·àHê ` \+ø±|ü⁄s¡+
` Á|ü<>ä +Δ∑ ` ‘·‘Y ` s¡TÁ<˚D ` Á‹|ü⁄s¡+ ` j·T<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘·àHê y˚>e∑ ‘ê yêqπsD Vü≤q÷eT‘ê, s¡TÁ<˚D ‘·‘Y Á‹|ü⁄s¡+
j·T<∏ë \+ø±|ü⁄s¡+ Á|ü<>ä yΔ∑ Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘·àHê R eTVü≤˙j·TT&Óq’ , y˚>e∑ ‘ê R y˚>e∑ TT>∑\, yêqπsD
R ø£|Åæ Xw‚ ßü &˜ >É T∑ , Vü≤q÷eT‘ê R Vü≤qTeT#˚, s¡TÁ<˚D R áX¯«s¡Tì#˚, ‘·‘Y Á‹|ü⁄s¡+
j·T<∏ë R Ä Á‹|ü⁄s¡deü T÷Vü≤eTTe˝…, \+ø±|ü⁄s¡+ R \+ø±q>∑se¡ TT, Á|ü<>ä +Δ∑ R
$TøÏÿ*>± <ä>eΔ∑ TT #˚jT· ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü≤˙j·TT&Óq’ Vü≤qTeT eTVü‰y˚>e∑ TTqT eVæ≤+∫qyê&Ó’ ÄHê&ÉT
s¡TÁ<äT&ÉT Á‹|ü⁄s¡eTT\qT uÛdÑ àü eTT#˚dqæ ≥T¢ \+ø±q>∑se¡ TTqT <ä>|Δ∑ ≥ü \eTT ø±$+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘·düTÔ \+ø±|ü⁄s¡|üs¡«‘êÁπ>
düeTT‹ú‘√ ;ÛeT|üsêÁø£y÷Ó -–ï' ˆ
Á|ükÕs¡´ #·÷&Üe\j·T+ Á|üBb˛Ô
Vü≤q÷eT‘ê y˚>e∑ ‘ê $düèwü'º ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·T ` \+ø±|ü⁄s¡|sü «¡ ‘êÁπ> ` düeTT‹ú‘'· ` ;ÛeT|üsêÁø£eT'
` n–ï' ` Á|ükÕs¡´ ` #·÷&Üe\j·T+ ` Á|üB|ü'Ô ` Vü≤q÷eT‘ê ` y˚>e∑ ‘ê `
$düèwüº' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' y˚>∑e‘ê Vü≤q÷eT‘ê $düèwüº' ;ÛeT|üsêÁø£eT' n–ï'
\+ø±|ü⁄s¡|sü «¡ ‘êÁπ> #·÷&Üe\j·T+ Á|ükÕs¡´ Á|üB|ü'Ô düHé düeTT‹ú‘'· .
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, y˚>e∑ ‘ê R >=|üŒy˚>e∑ TT >∑*qZ {Ï,º Vü≤q÷eT‘ê
R Vü≤qTeT+‘·Tì#˚, $düèwü'º R $&ÉTeã&çq, ;ÛeT|üsêÁø£eT' R ;Ûøs£ |¡ sü êÁø£eTeTT
>∑*qZ {Ï,º n–ï' R n–ï, \+ø±|ü⁄s¡|sü «¡ ‘êÁπ> R \+ø±q>∑se¡ TTqqTqï |üs«¡ ‘êÁ>∑eTTq,
#·÷&Üe\j·T+ R C≤«\\ e\j·TeTTqT, Á|ükÕs¡´ R Á|üd]ü +|üCdÒ ,æ Á|üB|ü'Ô düHé R
(44) ` #·‘·TwüŒ+#êX¯düs¡Z 271
$TøÏÿ* »«*+∫q<Ó,’ düeTT‹ú‘'· R $»è+_Û+∫q~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Vü≤qTeT eTVü‰y˚>d∑ +ü |üqTï&Ó’ n–ïì s¡>T∑ ˝§ÿ\TŒ#·T+&É>±
Ä j·T–ï¨Á‘·T&ÉT Á‹≈£L≥ |üs«¡ ‘· •Ks¡eTTô|’ ;ÛeT|üsêÁø£eTeTT‘√ C≤«˝≤e÷\\qT
Á|üd]ü +|ü#j
˚ T· T#·T $»è+_Û+∫ Á|ü»«*+|ükÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ j·TT>±+‘· ø±˝≤q\‘·T\ý˚>'∑
düe÷s¡T‘√-–ï s¡«eè<Û˚ ~$düŒ èø˘ ˆ
$<Û÷ä eTs¡•à s¡“e¤ H˚wßü düø√Ô
s¡øXå£ Ù¯ Øsê»´düeT]Œ‘ê]Ã' ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·TT>±+‘·ø±˝≤q\‘·T\ý˚>'∑ ` düe÷s¡T‘·' ` n–ï' ` eeè<Û˚ `
~$düŒèø˘, $<Û÷ä eTs¡•à' ` uÛeÑ H˚wßü ` düø'Ô£ ` s¡øXå£ Ù¯ Øsê»´düeT]Œ‘ê]Ã' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düe÷s¡T‘·' (dü') n–ï' j·TT>±+‘·ø±˝≤q\‘·T\ý˚>'∑ ~$düŒ èø˘
uÛeÑ H˚wßü düø'Ô£ s¡øXå£ Ù¯ Øsê»´düeT]Œ‘ê]Ã' $<Û÷ä eTs¡•à' (düH)é eeè<Û̊.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düe÷s¡T‘·' R yêj·TTe⁄‘√≈£L&çq{Ï,º (dü') n–ï' R Ä j·T–ï,
j·TT>±+‘·ø±˝≤q\‘·T\ý˚>∑' R j·TT>±ekÕqeTTq+<ä* Á|üfi¯j·Tø±˝≤–ï‘√
düe÷qyÓTÆq y˚>∑eTT>∑\<Ó’, ~$düŒ èø˘ R Äø£düeTTq+≥T#·Tqï<Ó’, uÛÑeH˚wüß R
uÛeÑ qeTT\+<äT, düø'Ô£ R \>∑ïyÓTqÆ <Ó,’ s¡øXå£ Ù¯ Øsê»´düeT]Œ‘ê]Ã' R sêø£då Tü \ X¯Øs¡eTT
\HÓ&TÉ H˚sTT#˚ @s¡Œ&çq C≤«\\T >∑\<Ó,’ $<Û÷ä eTs¡•à' R bı>∑˝qÒ {Ïº eT+≥>∑\<Ó,’
eeè<Û˚ R $»è+_Û+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT yêj·TT<˚e⁄ì düV‰ü j·TeTT H=+~q Ä j·T–ï¨Á‘·T&ÉT
Á|üfi¯j·Tø±\eTTq+<ä* n–ï‘√ düe÷qyÓTÆq $»è+uÛÑDeTT>∑\yê&Ó’ sêø£ådüT\
uÛeÑ qeTT\+<äT Á|üy•˚ +∫ j·T#·Ã{Ï sêø£då Tü \ <˚V≤ü eTT\HÓ&ç Ä»éTT#˚ eè~ΔH=+~q
C≤«\\T >∑\yê&Ó’ bı>∑˝Òì B|æÔ‘√ Äø£düeTT q+≥T#·T #·÷#·T#·T+&É>∑H˚
;Ûøs£ s¡ ÷¡ |üeTT‘√ ô|]–b˛e⁄#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Ä~‘·´ø√{°d<ü èä X¯ düT‡‘˚C≤
\+ø±+ düeTkÕÔ+ |ü]yês¡´ ‹wüH˜ é ˆ
X¯u…›Ìs¡H˚¬ø’ s¡X¯ìÁ|üs¡÷&ÛÓ’
]“¤+<ä ìïyê+&É+ Á|üãuÛÖ eTVü‰–ï' ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ä~‘·´ø√{°d<ü èä X¯' ` düT‘˚C≤' ` \+ø±+ ` düeTkÕÔ+ ` |ü]yês¡´
` ‹wü̃Hé ` X¯u'Ì›… ` nH˚ø¬ '’ ` nX¯ìÁ|üs÷¡ &Û'’Ó ` _Û+<äHé ` Çe ` n+&É+ ` Á|üãuÛÖ
` eTVü‰–ï' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') eTVü‰–ï' Ä~‘·´ø√{°d<ü èä X¯' düT‘˚C≤' düeTkÕÔ+ \+ø±+
|ü]yês¡´ ‹wü̃Hé nX¯ìÁ|üs÷¡ &Û'’Ó nH˚ø¬ '’ X¯u'Ì›… n+&É+ _Û+<äHé Çe Á|üãuÛÖ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü') eTVü‰–ï' R (Ä)eTVü‰–ï¨Á‘·eTT, Ä~‘·´ø√{°d<ü èä X¯' R
ø√{Ïdü÷s¡T´\‘√ düe÷qyÓTÆq<Ó’, düT‘˚C≤' R >=|üŒ‘˚»düT‡>∑*Zq<Ó’, düeTkÕÔ+ R
dü+|üPs¡yí TÓ qÆ , \+ø±+ R \+ø±q>∑se¡ TTqT, |ü]yês¡´ R #·T≥TºeTT{Ï,º ‹wü̃Hé R
ì\∫q<Ó,’ nX¯ìÁ|üs÷¡ &Û'’Ó R |æ&TÉ >∑T\e˝… qT|üŒ‹\T¢#T· qï, nH˚ø¬ '’ R ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ ,
X¯u'Ì›… R <Û«ä qT\‘√, n+&É+ R ÁãVü‰à+&ÉeTTqT, _Û+<äHé Çe R Áã<ä\› Tø=≥Tº#T· qï≥T¢>±,
Á|üãuÛÖ R $TøÏÿ* Á|üø±•+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ #Ó\sπ –q Ä j·T–ïôVAÁ‘·eTT ø√{Ïd÷ü s¡T´\‘√ düe÷qeTT>∑
>=|üŒ‘˚»düT‡ >∑*– \+ø£q+‘·qT #·T≥TºeTT{Ïº |æ&ÉT>∑TbÕ≥T\e˝… ;Ûø£s¡yÓTÆq{Ïº
ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ <Û«ä qT\‘√ ÁãVü‰à+&ÉeTTqT Áã<ä\› T>=≥Tº#T· qï{Ïº Á|üfij¯ T· ø±˝≤–ïe˝…
Á|ü»«]˝…¢qT.
XÀ¢ˆˆ ‘· Á‘ê+ãsê <ä–ï s¡‹Á|üeè<√Δ
s¡÷ø£åÁ|üuÛÑ' øÏ+X¯óø£|ü⁄wüŒ#·÷&É' ˆ
ìsê«D<Ûä÷e÷≈£î\sê»j·TX¯Ã
˙˝À‘·Œ˝≤uÛ≤' Á|ü#ø· ±•πs-ÁuÛ≤' ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·Á‘· ` n+ãsê‘Y ` n–ï' ` n‹Á|üeè<ä'Δ ` s¡÷ø£Áå |üu'ÑÛ ` øÏ+X¯óø£
|ü⁄wüŒ#·÷&É', ìsê«D<Û÷ä e÷≈£î\sê»j·T' ` #· ` ˙˝À‘·Œ˝≤uÛ≤' ` Á|ü#ø· ±•πs `
nÁuÛ≤' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·Á‘· n–ï' s¡÷ø£Áå |üu'ÑÛ øÏ+X¯óø£|⁄ü wüŒ#·÷&É' n+ãsê‘Y n‹Á|üeè<ä'Δ
nÁuÛ≤' #· ìsê«D<Û÷ä e÷≈£î\sê»j·T' ˙˝À‘·Œ˝≤uÛ≤' (dü+‘·') Á|ü#ø· ±•πs.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R n#·Ã≥, n–ï' R n–ï, s¡÷ø£åÁ|üuÛÑ' R ø£sƒ√s¡yÓTÆq
Á|üø±X¯eTT>∑\<Ó’, øÏ+X¯óø£|ü⁄wüŒ#·÷&É' R yÓ÷<äT>∑T|ü⁄e⁄«\e+{Ï C≤«\\T>∑\<Ó’,
n+ãsê‘Y R Äø±X¯eTT ei≈£îqT, n‹Á|üeè<ä'Δ R $TøÏÿ* ô|]–q<äjTÓ ´qT. nÁuÛ≤'
#· R y˚T|òüTeTT\TqT, ìsê«D<Ûä÷e÷≈£î\sê»j·T' R Ä]q n–ïjÓTTø£ÿ
(44) ` #·‘·TwüŒ+#êX¯düs¡Z 273
<Ûä÷eTeTT\jÓTTø£ÿ #Ó<ä]q düeT÷Vü≤eTT\T>∑\yÓ’, ˙˝À‘·Œ˝≤uÛ≤' (dü+‘·') R
q\¢ø\£ Te\e+{Ï ø±+‘·T\T>∑*qZ {Ïeº >∑T#·T, Á|ü#ø· ±•πs R Á|üø±•+∫q$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&É#Ã· {Ï eTVü‰–ï ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ ø±+‘·T\‘√ yÓ÷<äT>∑|⁄ü e⁄«\qT
uÀ*q{Ïº C≤«\\‘√ Äø£deü TT ei≈£îqT ô|]–b˛e⁄#·T+&ÓqT. n#·{Ï y˚T|òTü eTT\T
n+‘·es¡≈£îqT eT+&ç #·˝≤¢]q uÛÑeqeTT\qT+&ç e∫Ãq{Ïº q\¢ìbı>∑\T #Ó<ä]
‘·qô|’ q\eTTø=qT≥#˚ q\¢ø\£ Te\ e+{Ï ø±+‘·T\T>∑\yÓ’ Á|üø±•+∫q$.
XÀ¢ˆˆ eÁJ eTùV≤+Á<ä Åd<Ôæ Xä X‚ «¯ s√ yê
kÕøå± <äýÓ÷ yê es¡TD√ -ì˝À yê ˆ
s¡TÁ<√-–ï s¡s√ÿ <Ûqä <äXÃ¯ k˛yÓ÷
q yêqs√ -j·T+ dü«j·Ty˚Te ø±\' ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eÁJ ` eTùV≤+Á<ä' ` Á‹<äXX‚ «¯ s¡' ` yê ` kÕøå±‘Y ` j·TeT' `
yê ` es¡TD' ` nì\' ` yê ` s¡TÁ<ä' ` n–ï' ` ns¡ÿ' ` <Ûqä <ä' ` #· ` k˛eT'
` q ` yêqs¡' ` nj·T+ ` dü«j·TyéT ` @e ` ø±\' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nj·T+ Á‹<äXX‚ «¯ s¡' eTùV≤+Á<ä' eÁJ yê, kÕøå±‘Y j·TeT' yê
es¡TD' yê nì\' yê s¡TÁ<ä' n–ï' ns¡ÿ' <Ûqä <ä' k˛eT' yê uÛyÑ ‘˚ Y (nj·T+)
yêqs¡' q, dü«j·T+ ø±\' @e.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nj·T+ R á‘·&TÉ , Á‹<äXX‚ «¯ s¡' R <˚e‘·\≈£î Á|üuTÑÛ yÓq’ {Ï,º eÁJ R
eÁ»bÕDÏjT· >∑T, eTùV≤+Á<ä' yê R eTùV≤+Á<äT&√, kÕøå±‘Y R Á|ü‘´· ø£eå TT>±, j·TeT'
yê R j·TeTT&√, es¡TD' yê R es¡TDT&√, nì\' yê R yêj·TT<˚e⁄&√, s¡TÁ<ä' R
s¡TÁ<äT&√, n–ï' R n–ï<˚e⁄&√, ns¡ÿ' R dü÷s¡T´&√, <Ûqä <ä' R ≈£îuÒsT¡ &√, k˛eT'
yê R #·+Á<äT&√, uÛyÑ ‘˚ Y R nsTTj·TT+&ÉTqT. nj·T+ R á‘·&TÉ , yêqs¡' R yêqs¡T&ÉT,
q R ø±&ÉT, dü«j·T+ R dü«j·TeTT>±, ø±\' @e R ø±\T&˚.
‹\ø£eTT :` ªs¡TÁ<ä' n–ï'μ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªsöÁ<ä' n–ï'μ nì bÕsƒê+‘·se¡ TT
á bÕsƒe¡ TTq≈£î s¡TÁ<äTìjÓTTø£ÿ eT÷&ÉeH˚Á‘·eTTq≈£î dü+ã+~Û+∫q n–ï j·Tì
ns¡úeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰uÛj
Ñ T· +ø£sT¡ &Óq’ á‘·&TÉ <˚e‘·˝\… s¢ ≈¡ î£ qT Á|üuTÑÛ yÓq’ eÁ»bÕDÏjT· >∑T
Ç+Á<äT&ÉT>±ì ˝Òø£ kÕøå±‘Y j·TeT<Ûsä à¡ sêE>±ì es¡TDT&ÉT>±ì yêj·TT<˚e⁄&ÉT>±ì
eTùV≤X¯«s¡T&ÉT>±ì n–ï¨Á‘·T&ÉT>±ì uÛ≤düÿs¡T&ÉT >±ì ≈£îuÒsT¡ &ÉT>±ì #·+Á<äT&ÉT>±ì
nsTTj·TT+&Ée˝…qT. n+‹j˚T>±ì yêqs¡e÷Á‘·T&ÉT >±<äT. Ä˝À∫+∫ #·÷&É>±
á‘·&TÉ kÕøå±‘Y eTè‘·T´<˚e‘·jT˚ jÓTÆ j·TT+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ øÏ+ ÁãVü≤àD dü‡s¡«|æ‘êeTVü≤dü´
düs«¡ dü´ <Ûë‘·T X¯Ã‘·Tsêqqdü´ ˆ
Ç Vü‰>∑‘√ yêqs¡s÷¡ |ü<ëÛ Ø
s¡ø√å |üd+ü Vü‰s¡øs£ '¡ Á|üø√|ü' ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏ+ ` ÁãVü≤àD' ` düs«¡ |æ‘êeTVü≤dü´ ` düs«¡ dü´ ` <Ûë‘·T' `
#·‘·Tsêqqdü´ ` ÇVü≤ ` Ä>∑‘·' ` yêqs¡s¡÷|ü<ÛëØ ` s¡øå√|üdü+Vü‰s¡ø£s¡' `
Á|üø√|ü' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düs«¡ |æ‘êeTVü≤dü´, düs«¡ dü´ <Ûë‘·T', #·‘T· sêqqdü´ ÁãVü≤àD'
Á|üø√|ü' s¡ø√å |üd+ü Vü‰s¡øs£ '¡ yêqs¡s÷¡ |ü<ëÛ Ø (düH)é ÇVü≤ Ä>∑‘'· øÏ+?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düs«¡ |æ‘êeTVü≤dü´ R m\¢s≈¡ î£ qT |æ‘êeTVüQ&Óq’ yê&ÉTqT, düs«¡ dü´
R düeTdüeÔ TTq≈£îqT, <Ûë‘·T' R <Û]ä +∫qyê&ÉTqT, #·‘T· sêqqdü´ R Hê\T>∑TeTTKeTT\T
>∑\yê&ÉTq>∑T, ÁãVü≤àD' R ÁãVü≤àjÓTTø£ÿ, Á|üø√|ü' R rø£åíyÓTÆq Áø√<ÛäeTT,
s¡ø√å |üd+ü Vü‰s¡øs£ '¡ R sêø£då Tü \jÓTTø£ÿ $HêX¯eTTqT >±$+#·Tq<Ó,’ yêqs¡s÷¡ |ü<ëÛ Ø
(düH)é R yêqs¡s÷¡ |üeTTqT <Û]ä +∫q<Ó,’ ÇVü≤ R Ç#·Ã≥≈£î, Ä>∑‘'· øÏ+ R e∫Ãq<ë
j˚T$T?
‘ê‘·Œs¡éTT :` düeTdüÁÔ bÕDT\≈£îqT eT÷\yÓTqÆ yê&ÉTqT düeTdüdÔ èü wæøº Ï ø£sj Ô¡ TÆÓ qyê&ÉTqT
#·‘T· s¡TàKT&ÉT q>∑T ÁãVü≤à<˚e⁄q≈£î >∑*qZ {Ïº rø£yíå TÓ qÆ Áø√<Ûyä T˚ áHê &û sêø£då dü +ü Vü‰s¡eTT
>±$+#·T#·Tqï{Ïº á yêqs¡s÷¡ |üeTTqT <Û]ä +∫q<Ó’ Ç|ü &ç≥T¢ Ç#·Ã≥≈£î e∫Ãq<˚y÷Ó !
XÀ¢ˆˆ øÏ+ yÓw’ eíü + yê ø£|sæ ÷¡ |üyT˚ ‘·´
s¡ø√å $HêXÊj·T |üs+¡ düT‘˚»' ˆ
nq+‘· eTe´ø£Ô eT∫+‘·ý˚Tø£+
dü«e÷j·Tj·÷ kÕ+Á|ü‘· e÷>∑‘+· yê? ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏ+ ` yÓw’ eíü + ` yê ` ø£|sæ ÷¡ |üyTé ` @‘·´ ` s¡ø√å $HêXÊj·T `
|üs+¡ ` düT‘˚»', nq+‘·yTé ` ne´ø£yÔ Té ` n∫+‘·ýéT ` @ø£+ ` dü«e÷j·Tj·÷
` kÕ+Á|ü‘y· Té ` Ä>∑‘+· ` yê ˆˆ
(44) ` #·‘·TwüŒ+#êX¯düs¡Z 275
nq«j·TÁø£eTeTT :` nq+‘·+, ne´ø£+Ô , n∫+‘·´+, @ø£+ |üs+¡ yÓw’ eíü + düT‘˚»'
yê s¡ø√å $HêXÊj·T dü«e÷j·Tj·÷ kÕ+Á|ü‘y· Té Ä>∑‘+· øÏyTé yê?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nq+‘·+ R n+‘·eTT˝Òì~j·TTqT, ne´ø£Ô+ R
n>√#·sy¡ TÓ qÆ ~j·TTqT, n∫+‘·´+ R }Væ≤+|üsêì~j·TTqT, @ø£+ R n~«rj·T
yÓTÆq~j·TTqT, |üs¡+ R ñ‘·ÿ èwüºyÓTÆq~j·TTq>∑T, yÓ’wüíe+ R $wüßíe⁄q≈£î
dü+ã+~Û+∫q{Ï,º düT‘˚»' yê R ñ‘·eÔ TyÓTqÆ ‘˚»ùd‡, s¡ø√å $HêXÊj·T R sêø£då Tü \jÓTTø£ÿ
dü+Vü‰s¡eTTø=i≈£î, dü«e÷j·Tj·÷ R ‘·qjÓTTø£ÿ e÷j·T#˚, ø£|æs¡÷|ü+ R
yêqs¡s÷¡ |üeTTqT, @‘·´ R bı+~, kÕ+Á|ü‘+· R Ç|ü&ÉT, Ä>∑‘+· øÏ+ yê R
e∫Ãq<√ @yÓ÷!
sê. •s√eTDÏ :` ªnq+‘·+μ <˚Xø¯ ±\edüTÔ s¡÷|üyTÓ qÆ |ü]$T‹˝Òq{Ï~º .
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªne´ø£+Ô μ ` ø£+{ÏøÏ ø±qsêì~. n∫+‘·´+ ` eTqdüT‡q≈£î
≈£L&Ü n+<äì~. yÓw’ eíü + ‘˚»' R $wüßXí Ø¯ sê+‘·]ïVæ≤‘·yTÓ qÆ {Ïº ‘˚»düT‡, dü«e÷j·Tj·÷
` nkÕ<Ûës¡DyÓTqÆ ‘·q ÄX¯Ãs¡´X¯ø#ÔÏ ‘˚ .·
yêdüT<ëdükÕ«$T :` nq+‘·eTT ` ø±\|ü]#˚Ã<¤ eä TT, edüT|Ô ]ü #˚Ã<¤ eä TT, <˚X|¯ ]ü #˚Ã<¤ eä TT
˝Òì~.
ne´ø£eÔ TT ` ø£qTï yÓTT<ä\>∑T u≤ùV≤´+Á~j·TeTT\≈£î >√#·]+|üì~, @ø£eTT
` n{Ï~º s¬ +&Ée~ ˝Òì~, n∫+‘·éTT ` eTqdüT‡#˚ Ä˝À∫+∫ ‘Ó*dæø=q kÕ<Û´ä eTT
>±ì~. yÓw’ eíü + düT‘˚»' ` $wüßeí ⁄q+<äTqï |üP»éT>∑T |üse¡ TX¯ø.ÔÏ $wüßeí T÷]ÔjT· HÓ&ç
‘˚»düT‡ `
ªªyê kÕ´~«ø£˝ÀŒ|üeTjÓ÷ sπ yêπsú #· düeTT#·Ãj˚Tμμj·Tì $X¯«ì|òTü +≥Te⁄.
BìøÏ ‘·sT¡ yê‘· eTiÏjTÓ Tø£{Ï Bìì ìùw~Û+∫ #Ó|Œü ≈£î+&ÉT≥#˚ ì~ j˚T
ìX¯Ãj·TeTì Á>∑V≤æ +|üq>∑TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <˚Xø¯ ±\edüTsÔ ÷¡ |üyTÓ qÆ |ü]$T‹ ˝Òø£ nq+‘·yTÓ Æ n>√#·sy¡ TÓ Æ nq÷Vü≤ýÓTÆ
n~«rj·TyÓTÆ $\dæ\T¢q{Ïº $wüßí<˚e⁄ì n<äT“¤‘·‘˚»düT‡ s¡øå√$HêX¯eTTø=i¬ø’ ‘·q
e÷j·÷$˝≤düeTT#˚ Ç|ü &ûØ‹>∑ yêqs¡s÷¡ |üeTTqT d”«ø£]+∫e∫Ãq<√ j˚TyÓ÷!
XÀ¢ˆˆ Ç ‘˚é eT÷#·T s¡“Vü≤y√ $•cÕº
s¡ø√å >∑D≤ düÁÔ ‘· düyT˚ ‘·´ düsπ « ˆ
düÁbÕDÏd+ü |ò÷ü + dü>è∑ Vü‰+ düeèøå±+
<ä>±Δ+ |ü⁄Ø+ ‘ê+ düV≤ü kÕ düMTø£å ´ ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` @eyéT ` }#·T' ` ãVü≤e' ` $•cÕº' ` s¡ø√å >∑D≤' ` ‘·Á‘·
` düyT˚ ‘·´ ` düsπ « ` düÁbÕDÏd+ü |ò÷ü + ` dü>è∑ Vü‰+ ` düeèøå±+ ` <ä>±Δ+ ` |ü⁄Ø+
` ‘ê+ ` düV≤ü kÕ ` düMTø£å ´ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düÁbÕDÏd+ü |ò÷ü + dü>è∑ Vü‰+ düeèøå±+ düV≤ü kÕ <ä>±Δ+ ‘ê+ |ü⁄Ø+
düMTø£å ´ ãVü≤e' $•cÕº' s¡ø√å >∑D≤' ‘·Á‘· düyT˚ ‘·´ düsπ « Ç‹ @e+ }#·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düÁbÕDÏdü+|òü÷+ R ÁbÕDÏdüeT÷Vü≤eTT\‘√ >∑÷&çq~j·TTqT,
dü>è∑ Vü‰+ R uÛeÑ qeTT\‘√ >∑÷&çq~j·TTqT, düeèøå±+ R eèø£eå TT\‘√>∑÷&çq~j·TTqT,
düVü≤kÕ R Vü≤sƒê‘·TÔ>±, <ä>±Δ+ R <äVæ≤+|üã&çq~j·TTq>∑T, ‘ê+ |ü⁄Ø+ R Ä
\+ø±q>∑]ì, düMTø£å ´ R ø£qT>=ì, ãVü≤e' R ô|≈£îÿeT+~, $•cÕº' R Á|üeTTKT˝…q’ ,
s¡øå√>∑D≤' R sêø£ådüãè+<äeTT\T, ‘·Á‘· R n#·Ã{ÏøÏ, düy˚T‘·´ R #˚], düπs« R
m\¢sT¡ qT, Ç‹ @e+ R nì áØ‹>±, }#·T' R |ü*øÏ].
‹\ø£eTT :` $•cÕº' R Á|üV≤ü düT&Ô TÉ eTTqï>∑T eTVü‰Ms¡T\T.
sê. •s√eTDÏ :` ‘·Á‘· ` sêeDdüìï~Ûì (#˚] Ç≥T¢ |ü*øÏsì¡ uÛ≤eeTT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü $<Ûeä TT>∑ düs«¡ ÁbÕDÏø√{Ï‘√&ÉqT eèø£eå TT\T, >∑èVü≤eTT\T
eTTqï>∑Tyêì‘√&ÉqT Vü≤sƒê‘·T>Ô ± ‘·>T∑ \ã&çq Ä \+ø±q>∑]ì >±+∫ Á|üeTTKT˝…q’
sêø£ådüMs¡T\T ô|≈£îÿeT+~ n#·{ÏøÏ #˚] á $<ÛäeTT>∑ ‘·eT n_ÛÁbÕj·TeTT\qT
yÓ\¢&ç+∫].
XÀ¢ˆˆ ‘·‘d· Tü Ô \+ø± düV≤ü kÕ Á|ü<>ä ±Δ
düsêø£kå Õ kÕX¯«s¡<ë∏ düHê>± ˆ
dü|øü dåÏ +ü |ò÷ü düeTè>± düeèøå±
s¡Ts√<ä BHê ‘·TeTT\+ düXã¯ y› Té ˆˆ 40
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘·' ` ‘·T ` \+ø± ` düVü≤kÕ ` Á|ü<ä>±Δ ` düsêø£åkÕ `
(44) ` #·‘·TwüŒ+#êX¯düs¡Z 277
kÕX¯«s¡<ë∏ ` düHê>±, dü|øü dåÏ +ü |ò÷ü ` düeTè>± ` düeèøå± ` s¡Ts√<ä ` BHê `
‘·TeTT\+ ` düXã¯ y› Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· düV≤ü kÕ Á|ü<>ä ±Δ \+ø± ‘·T düsêø£kå Õ kÕX¯«s¡<ë∏ düHê>±
dü|øü dåÏ +ü |ò÷ü düeTè>± düeèøå± (dür) BHê ‘·TeTT\+ düXã¯ +› s¡Ts√<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, düV≤ü kÕ R Vü≤sƒê‘·T>Ô ±, Á|ü<>ä ±Δ R |üP]Ô>±
<äV≤æ +|üã&çq{Ï,º \+ø± R \+ø±|ü≥Dº eTT, düsêø£kå Õ R sêø£då Tü \‘√ >∑÷&çq~j·TTqT,
kÕX¯«s¡<∏ë R nX¯«eTT\‘√&ÉqT s¡<∏äeTT\‘√&ÉqT >∑÷&çq~j·TTqT, düHê>± R
@qT>∑T\‘√ >∑÷&çq~j·TTqT, dü|øü dåÏ +ü |ò÷ü R |üødåÏ eü T÷Vü≤eTT\‘√ >∑÷&çq~j·TTqT,
düeTè>± R eTè>∑eTT\‘√ >∑÷&çq~j·TTqT, düeèøå± (dür) R eèø£åeTT\‘√
>∑÷&çq~j·TTqT n>∑T#·T, BHê R BqyÓTqÆ <Ó,’ ‘·TeTT\+ R ø√˝≤Vü≤\eTT>±, düXã¯ +›
ô|<ä<› «äÛ ì‘√, s¡Ts√<ä R $\|æ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &É≥T¢ ‘·>T∑ \ã&çb˛sTTq Ä \+ø±q>∑] ‘·qj·T+ <äTqï{Ïº
sêø£ å d ü T \‘√&É q T, nX¯ « eTT\‘√&É q T, s¡ < ∏ ä e TT\‘√&É q T, @qT>∑ T \‘√&É q T,
|üøÏådü+|òüTeTT\‘√&ÉqT, eTè>∑eTT\‘√&ÉqT, eèø£å>∑DeTT\‘√&ÉqT >∑÷&ç BqyÓTÆq
s¡÷|üeTT‘√ ô|<ä› ø√˝≤Vü≤\<Û«ä ì‘√ ÄÁø√•+∫q~.
XÀ¢ˆˆ Vü‰ ‘ê‘· Vü‰ |ü⁄Á‘·ø£ ø±+‘· $TÁ‘·
Vü‰ J$‘·+ uÛÀ>∑jT· T‘·+ düT|ü⁄DýéT ˆ
s¡ø√å _Û sπ e+ ãVüQ<Ûë ÁãTe~“¤'
X¯ã'› ø£è‘√ |òTü Às¡‘s· ¡ düT‡;ÛeT' ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü‰ ` ‘ê‘· ` Vü‰ ` |ü⁄Á‘·ø£ ` ø±+‘· ` $TÁ‘· ` Vü‰ ` J$‘·+ `
uÛÀ>∑jT· T‘·+ ` düT|ü⁄DýéT ` s¡ø√å _Û' ` @e+ ` ãVüQ<Ûë ` ÁãTe~“¤' ` X¯ã'› `
ø£è‘·' ` |òTü Às¡‘s· '¡ ` düT;ÛeT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü‰ ‘ê‘·! Vü‰ |ü⁄Á‘·ø!£ Vü‰ ø±+‘·! Vü‰ $TÁ‘·! uÛÀ>∑jT· T‘·+
düT|ü⁄D´+ J$‘·+ (>∑‘y· Té ). @e+, ãVüQ<Ûë ÁãTe~“¤' s¡ø√å _Û' |òTü Às¡‘s· '¡ düT;ÛeT'
X¯ã'› ø£è‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü‰ ‘ê‘·! R njÓ÷´ ‘·+Á&û!, Vü‰ |ü⁄Á‘·ø!£ R njÓ÷´ |ü⁄Á‘·T&Ü!,
ø±+‘·! R njÓ÷´ Á|æjT· T&Ü!, $TÁ‘· R njÓ÷´ $TÁ‘·T&Ü!, Vü‰ R njÓ÷´!, uÛÀ>∑jT· T‘·+
R uÛÀ>∑eTT‘√ ≈£L&çq, düT|ü⁄D´+ R >=|üŒ |ü⁄DéTT\T >∑*qZ , J$‘·+ R J$‘·eTT,
(>∑‘·yéT R b˛sTTq~) (Ç‹ R nì) @e+ R á Ø‹>±, ãVüQ<Ûë R
ô|≈£îÿ$<Ûeä TT\T>±, ÁãTe~“¤' R |ü\T≈£î#·Tqï{Ï,º s¡ø√å _Û' R s¡øÿ£ düT\#˚, |òTü Às¡‘s· '¡
R $TøÏÿ* |òTü Às¡yTÓ qÆ , düT;ÛeT' R $TøÏÿ* uÛj
Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ {Ï,º X¯ã'› R <Û«ä ì, ø£è‘·' R
#˚j·Tã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` njÓ÷´ ‘·+Á&û! njÓ÷´ _&Ü¶! njÓ÷´ Á|æjT· T&Ü! njÓ÷´ $TÁ‘·T&Ü!
>=|üŒ |ü⁄DéTT #˚dæø=ì dü+bÕ~+#·Tø=qï uÛÀ>∑eTT\‘√ >∑÷&çq J$‘·
eT+‘·]+∫q~. Hê øπ ~ ~ø£ÿqT#·T ì≥T¢ |ü\T$<Ûeä TT\T>∑ $\|æ+#·T#·Tqï sêø£då Tü \#˚
;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ eTVü‰<Û«ä ì #Ó\sπ –q~.
XÀ¢ˆˆ VüQ‘êX¯qC≤«\düe÷eè‘ê kÕ
Vü≤‘·Á|üMsê |ü]eè‘·jÔ ÷Ó <Ûë ˆ
Vü≤q÷eT‘·' Áø√<Ûeä XÊ_Ûu÷ÑÛ ‘ê
ãuÛ÷Ñ e XÀø√|üV≤ü ‘˚e \+ø± ˆˆ 42
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` VüQ‘êX¯qC≤«\düe÷eè‘ê ` Vü≤‘·Á|üMsê ` |ü]eè‘·j Ô ÷Ó <Ûë `
Vü≤q÷eT‘·' ` Áø√<Ûeä XÊ_Ûu÷ÑÛ ‘ê ` ãuÛ÷Ñ e ` XÊb˛|üV≤ü ‘ê ` Çe ` \+ø± ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤q÷eT‘·' Áø√<Ûeä XÊ_Ûu÷ÑÛ ‘ê, VüQ‘êX¯qC≤«\düe÷eè‘ê kÕ
\+ø± XÊb˛|üV≤ü ‘ê Çe Vü≤‘·Á|üMsê |ü]eè‘·j Ô ÷Ó <Ûë ãuÛ÷Ñ e.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤q÷eT‘·' R Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ, Áø√<ÛäeXÊ_ÛuÛÑ÷‘ê R
Áø√<Ûëy˚Xe¯ TT#˚ ‹s¡dÿü ]+|üã&çq<Ó,’ VüQ‘êX¯qC≤«\düe÷eè‘ê R n–ïC≤«\\#˚
Äe]+|üã&çjT· Tqï{Ï,º kÕ \+ø± R Ä \+ø±q>∑], XÊb˛|üV≤ü ‘ê Çe R XÊ|üeTT#˚
q•+|üCÒj·Tã&çq~e˝…, Vü≤‘·Á|üMsê R #·ìb˛sTTq eTVü‰Ms¡T\T >∑\~>∑qT,
|ü]eè‘·j Ô ÷Ó <Ûë R ndü$Ô T+∫q jÓ÷<ÛTä \T>∑\~>∑qT, ãuÛ÷Ñ e R ÄjÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ Vü≤qTeT+‘·Tì Áø√<Û√Á<˚øe£ TTq≈£î >∑TiÏjTÆÓ HêX¯eTT H=+~
n–ïC≤«\\#˚ #·T≥Tºø=qã&çjT· Tqï Ä \+ø±q>∑] Vü≤‘·e÷]q eTVü‰Ms¡T\‘√qT
eTs¡ D Ï + ∫q j· T T<ä Δ u Û Ñ ≥ T\‘√qT ˇø±H=ø£ eTVü ‰ ‘· T àì XÊ|ü ø ±s¡ D eTT>±
$<Û«ä düyÔ TÓ j
Æ T· Tqï≥T¢ ø£qã&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ düdü+ÁuÛÑeTÁ‘·düÔ $wüDísêø£åkÕ+
düeTT»® «\C≤«\ VüQ‘êX¯Hê+øÏ‘êyéT ˆ
<ä<sä Ù¡ \+ø±+ Vü≤qTe÷ qàVü‰eTHê'
dü«j·T+uÛTÑ ø√b˛|üV≤ü ‘ê $T yêeìyéT ˆˆ 43
(44) ` #·‘·TwüŒ+#êX¯düs¡Z 279
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düd+ü ÁuÛeÑ TÁ‘·d$Ôü wüDsí êø£kå Õ+ düeTT»®«\C≤«\VüQ‘êX¯Hê+øÏ‘êyéT
<ä<sä Ù¡ ` \+ø±+ ` Vü≤qTe÷Hé ` eTVü‰eTHê' ` dü«j·T+uÛTÑ ø√b˛|üV≤ü ‘êyéT Çe
neìyéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` düd+ü ÁuÛeÑ TÁ‘·d$Ôü wüDsí êø£kå Õ+, düeTT»® «\C≤«\VüQ‘êX¯Hê+øÏ‘ê+
\+ø±+ eTVü‰eTHê' Vü≤qTe÷Hé dü«j·T+uÛTÑ ø√b˛|üV≤ü ‘ê+ neìyéT Çe <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düdü+ÁuÛÑeTÁ‘·düÔ$wüDísêø£åkÕ+ R y˚–s¡bÕ≥T‘√ ;Û‹H=+~q
$cÕ<äeTT >∑*j Z T· Tqï sêø£då Tü \‘√ >∑÷&çq~j·TTqT, düeTT»®«\C≤«\VüQ‘êX¯Hê+øÏ‘ê+
R $TøÏÿ*>∑ »«*+#·T#·Tqï eT+≥\T >∑\ n–ï‘√ ì+&çq~j·TTqT n>∑T, \+ø±+
R \+ø±q>∑]ì, eTVü‰eTHê' R >=|üŒeTqdüT‡>∑\, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT,
dü«j·T+uÛTÑ ø√b˛|üV≤ü ‘ê+ R ÁãVü≤àjÓTTø£ÿ Áø√<Ûeä TT#˚ <Û«ä +düeTT#˚jT· ã&çq, neìyéT
Çe R uÛ÷Ñ $Tìe˝…, <ä<sä Ù¡ R ø£qT>=HÓqT.
sê. •s√eTDÏ :` dü«j·T+uÛTÑ ø√b˛|üV≤ü ‘ê+ R Á|üfij
¯ T· ø±\eTTq dü+Vü‰s¡ø±]jÓTÆ q
•e⁄ì Áø√<Ûeä TT#˚ q•+∫q~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` y˚–s¡bÕ≥T‘√ ;Û‹*¢ $cÕ<äeTTqT #Ó+~q sêø£då Tü \‘√, rÁeyÓTqÆ
C≤«\\#˚ Äe]+|üã&çjT· Tqï j·÷ \+ø±q>∑] Vü≤qTeT≈£î Á|üfij ¯ T· ø±\eTTq+<äT
uÛdÑ àü eT>∑T uÛ÷Ñ eT+&É\eTTe˝… >±qe#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ uÛ+Ñ ø±Ô« eq+ bÕ<ä|sü ‘¡ ï· dü+≈£î\+
Vü≤‘ê« ‘·T s¡ø±å +dæ eTVü‰+‹ dü+j·TTπ> ˆ
<ä>±Δ « |ü⁄Ø+ ‘ê+ >∑èVü≤s¡‘ï· e÷*˙+
‘·kÂú Vü≤q÷e÷Hé |üeHê‘·à»' ø£|'æ ˆˆ 44
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛ+Ñ ø±Ô« ` eq+ ` bÕ<ä|sü ‘¡ ï· dü+≈£î\+, Vü≤‘ê« ` ‘·T ` s¡ø±å +dæ
` eTVü‰+‹ ` dü+j·TTπ>, <ä>±Δ« ` |ü⁄Ø+ ` ‘ê+ ` >∑èVü≤s¡‘ï· e÷*˙yéT ` ‘·kÂú
` Vü≤q÷e÷Hé ` |üeHê‘·à»' ` ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üeHê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé bÕ<ä|sü ‘¡ ï· dü+≈£î\+ eq+ uÛ+Ñ ø±Ô«
dü+j·TTπ> eTVü‰+‹ s¡øå±+dæ Vü≤‘ê« ‘·T >∑èVü≤s¡‘·ïe÷*˙+ ‘ê+ |ü⁄Ø+ <ä>±Δ«
düTK+ ‘·kÂú.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üeHê‘·à»' R yêj·TTq+<äqT&Ó’q, ø£|æ' R yêqs¡ÅX‚wüß˜&Ó’q,
Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, bÕ<ä|sü ‘¡ ï· dü+≈£î\+ R ÅXw‚ y˜ü TÓ qÆ eèø£eå TT\‘√ ì+&çjT· Tqï,
eq+ R eqeTTqT, uÛ+Ñ ø±Ô« R <Û«ä +düeTT#˚d,æ dü+j·TTπ> R j·TT<äeΔ TTq+<äT, eTVü‰+‹
R >=|üŒyês¡sTTq, s¡øå±+dæ R sêø£ådüT\qT, Vü≤‘ê« ‘·T R |ü]e÷]Ãj·TT,
>∑èVü≤s¡‘·ïe÷*˙+ R ÅX‚wü̃eTT˝…’q uÛÑeq|ü+≈£îÔ\T >∑*–q{Ïº, ‘ê+ |ü⁄Ø+ R Ä
\+ø±|ü⁄]ì, <ä>±Δ« R <äV≤æ +∫, düTK+ R düTKeTT>±, ‘·kÂú R ≈£Ls¡TÃ+&çjT· T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêj·TTq+<äqT&Ó’q Vü≤qTeT á $<ÛäeTT>∑ n|üPs¡«yÓTÆq
eèø£$å X‚weü TT\‘√ ì+&çq Ä j·TXÀø£eqeTTqT <Û«ä +düeTT #˚dæ eTVü‰Ms¡T˝…q’ sêø£då ü
ÅX‚wüß˜\qT j·TT<äΔeTTq eT&çsTT+∫ ÅX‚wü˜eTT˝…’q uÛÑeq|ü+≈£îÔ\‘√ $sêõ\T¢
\+ø±q>∑]ì <ä>eΔ∑ TT#˚dæ ø£è‘·øè£ ‘·T´&Ó’ düTKeTT>∑ ≈£Ls¡TÃ+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Á‹≈£L≥X¯è+>±Á>∑‘˝· Ò $∫Á‘˚
Á|ü‹wæ‘˜ √ yêqs¡sê»dæ+Vü≤' ˆ
Á|üB|üÔ˝≤+>∑÷\ø£è‘ê]Ãe÷©
e´sê» ‘ê~‘·´ Ç yê+X¯óe÷© ˆˆ 45
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á‹≈£L≥X¯è+>±Á>∑‘˝· Ò ` $∫Á‘˚, Á|ü‹wæ̃‘'· ` yêqs¡sê»dæ+Vü≤',
Á|üB|ü˝Ô ≤+>∑÷\ø£è‘ê]Ãe÷©, e´sê»‘· ` Ä~‘·´' ` Çe ` n+X¯óe÷© ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $∫Á‘˚ Á‹≈£L≥X¯è+>±Á>∑‘·˝Ò Á|ü‹wæ˜‘·' yêqs¡sê»dæ+Vü≤'
Á|üB|ü˝Ô ≤+>∑÷\ø£è‘ê]Ãe÷© (düH)é n+X¯óe÷© Ä~‘·´' Çe e´sê»‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $∫Á‘˚ R $∫Á‘·yTÓ qÆ , Á‹≈£L≥X¯è+>±Á>∑‘˝· Ò R Á‹≈£L≥|üs«¡ ‘·eTT
jÓTTø£ÿ •Ks¡eTTq+<ä* ô|’uÛ≤>∑eTTq+<äT, Á|ü‹wæ˜‘·' R ì*∫j·TTqï{Ïº,
yêqs¡sê»dæ+Vü≤' R yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT Á|üB|ü˝Ô ≤+>∑÷\ø£è‘ê]Ãe÷© (düH)é
R Á|ü»«*+#·T#·Tqï yê\eTT#˚ H˚sŒ¡ ã&çq øÏsD ¡ düeT÷Vü≤eTT>∑*jZ T· Tqï, Ä~‘·´'
Çe R dü÷s¡T´ìe˝…, e´sê»‘· R $sêõ˝…q¢ T.
dü÷#·q ` á XÀ¢øe£ TT Á|üø|åÏ eÔü Tì #Ó|Œü ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü Á‹≈£L≥•KsêÁ>∑eTTq $$<Ûä es¡eí TT\‘√ Á|üø±•+#·T#·T
dæ+Vü≤eTTe˝… >∑÷s¡TÃ+&çjT· Tqï j·÷ Vü≤qTeT ‘·q yê\eTTq+<äT »«*+#·T#·Tqï
C≤«˝≤e÷*ø£\#˚ ñ<äj·÷Á~ô|’ øÏs¡DdüeT÷Vü≤eTT‘√ yÓ˝§Z+<äT Ä~‘·T´ìe˝…
Á|üø±•+#ÓqT.
(44) ` #·‘·TwüŒ+#êX¯düs¡Z 281
XÀ¢ˆˆ dü sêø£kå Õ+ kÕÔHé düTãVüA+X¯Ã Vü≤‘ê«
eq+ #· uÛ+Ñ ø±Ô« ãVüQbÕ<ä|+ü ‘·‘Y ˆ
$düè»´ s¡ø√å uÛeÑ H˚wßü #ê–ï+
»>±eT sêeT+ eTqkÕ eTVü‰‘êà ˆˆ 46
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` sêø£kå ÕHé ` ‘êHé ` düTãVüAHé ` #· ` Vü≤‘ê«, eq+ ` #·
` uÛ+Ñ ø±Ô« ` ãVüQbÕ<ä|+ü ` ‘·‘Y ` $düè»´ ` s¡ø√å uÛeÑ H˚wßü ` #· ` n–ï+
»>±eT ` sêeT+ ` eTqkÕ ` eTVü‰‘êà ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` eTVü‰‘êà dü' düTãVüAHé ‘êHé sêø£kå ÕHé Vü≤‘ê« #· ãVüQbÕ<ä|+ü
‘·‘Y eq+ uÛ+Ñ ø±Ô « #· s¡ø√å uÛeÑ H˚wßü n–ï+ $düè»´ #· eTqkÕ sêeT+ »>±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘êà R eTVü≤˙j·TT&Óq’ , dü' R Ä Vü≤qTeT, düTãVüAHé R
#ê\eT+~jÓÆTq, ‘êHé sêø£åkÕHé R Ä sêø£ådüT\qT, Vü≤‘ê« #· R #·+|æj·TT,
ãVüQbÕ<ä|+ü R ô|≈£îÿ eèø£eå TT\‘√>∑÷&çq, ‘·‘Y eq+ R Ä j·TXÀø£eqeTTqT,
uÛ+Ñ ø±Ô « #· R <Û«ä +düeTT#˚djæ T· T, s¡ø√å uÛeÑ H˚wßü R sêø£då Tü \ >∑èVü≤eTT\+<äT, n–ï+
R n–ïì, $düè»´ #· R $&ç∫j·TTqT, eTqkÕ R eTqdüT‡#˚, sêeT+ R lsêeTTì,
»>±eT R bı+<ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰‘·Tà&Ó’q Vü≤qTeT ô|≈£îÿeT+~ sêø£ådüMs¡T\qT Vü≤‘·e÷]Ã
y˚\ø=\~ eèø£eå TT\‘√ ì+&çq nXÀø£eqeTTqT <Û«ä +düeTT#˚dæ sêø£då Tü \ uÛeÑ qeTT\≈£î
ì|üu…{ºÏ ‘êqT ‘·\ô|{Ïqº |üì ø£&eÉ TT≥Tº≥#˚ ‘·q eTqdüT‡qT sêeTÁ|üuTÑÛ e⁄ düìï~ÛøÏ
CÒ¬sÃqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘d· Tü Ô ‘·+ yêqs¡Ms¡eTTK´+
eTVü‰ã\+ e÷s¡T‘·‘T· \ý˚>y∑ Té ˆ
eTVü‰eT‹+ yêj·TTdüT‘·+ e]wü+˜
Á|ü‘T· wüßeº ⁄ sπ e› >∑D≤X¯Ã düsπ « ˆˆ 47
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘·' ` ‘·T ` ‘·+ ` yêqs¡Ms¡eTTK´+, eTVü‰ã\+ `
e÷s¡T‘·‘·T\ý˚>∑yéT ` eTVü‰eT‹+ ` yêj·TTdüT‘·+ ` e]wü̃+ ` Á|ü‘·Twüßºe⁄'
<˚e>∑D≤' ` #· ` düsπ « ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' yêqs¡Ms¡eTTK´+ eTVü‰ã\+ e÷s¡T‘·‘·T\ý˚>∑+
eTVü‰eT‹+ e]wü̃+ ‘·+ yêj·TTdüT‘·+ düsπ « <˚e>∑D≤X¯Ã Á|ü‘T· wüßeº ⁄'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, yêqs¡Ms¡eTTK´+ R yêqs¡Ms¡T\˝À
ÅX‚wüß˜&Ó’qyê&ÉTqT, eTVü‰ã\+ R eTVü‰ã\XÊ*j·TTqT, e÷s¡T‘·‘·T\ý˚>∑+ R
yêj·TTe⁄‘√ düe÷qyÓTqÆ y˚>e∑ TT>∑\yê&ÉTqT, eTVü‰eT‹+ R >=|üŒ Á|ü»>„ \∑ yê&ÉTqT,
e]wü+˜ R $TøÏÿ*ÅXw‚ ßü &˜ TÉ qT n>∑T, ‘·+ yêj·TTdüT‘·+ R Ä yêj·TTq+<äqTì, düsπ «
R düeTdüyÔ TÓ qÆ , <˚e>∑D≤' #· R <˚edü+|òTü eTT\TqT, Á|ü‘T· wüßeº ⁄' R k˛ÔÁ‘· yÓTTq]Ãq$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡o\Ts¡+<äT nÁπ>düs¡T&ÉTqT, eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&ÉTqT,
yêj·TTdüe÷qy˚>d∑ +ü |üqTï&ÉTqT, Á|üC≤„XÊ*j·TTqT, düs«¡ ÅXw‚ ßü &˜ TÉ q>∑T yêj·TTq+<äqTì
<˚e>∑DeTT\ìïj·TT düT‹Ô jÓTTq¬sÃqT.
XÀ¢ˆˆ uÛ+Ñ ø±Ô« eq+ eTVü‰‘˚C≤ Vü≤‘ê« s¡ø±å +dæ dü+j·TTπ> ˆ
<ä>±Δ« \+ø±|ü⁄Ø+ s¡e÷´+ s¡sê» dü eTVü‰ø£|'æ ˆˆ 48
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛ+Ñ ø±Ô« ` eq+ ` eTVü‰‘˚C≤' ` Vü≤‘ê« ` s¡ø±å +dæ ` dü+j·TTπ>
<ä>±Δ« ` \+ø±|ü⁄Ø+ ` s¡e÷´+ ` s¡sê» ` dü' ` eTVü‰ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' eTVü‰‘˚C≤' eTVü‰ø£|'æ eq+ uÛ+Ñ ø±Ô« dü+j·TTπ> s¡ø±å +dæ
Vü≤‘ê« s¡e÷´+ \+ø±|ü⁄Ø+ <ä>±Δ« s¡sê».
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘˚C≤' R >=|üŒ‘˚»XÊÙ*j·T>∑T, dü' eTVü‰ø£|'æ R Ä yêqs¡
ÅXw‚ ßü &˜ TÉ , eq+ R nXÀø£eqeTTqT, uÛ+Ñ ø±Ô « R <Û«ä +düeTT#˚d,æ dü+j·TTπ> R j·TT<äeΔ TTq,
s¡ø±å +dæ R s¡øÿ£ düT\qT, Vü≤‘ê« R |ü]e÷]Ã, s¡e÷´+ R düT+<äsy¡ TÓ qÆ , \+ø±|ü⁄Ø+
R \+ø±q>∑]ì, <ä>±Δ« R <äV≤æ +∫, s¡sê» R Á|üø±•+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Á|ü‘ê|üdü+|üqTï&Ó’q j·÷ Vü≤qTeT n≥T¢ nXÀø£eqeTTqT
<Û«ä +düeTT#˚dæ sêø£då j ü ÷Ó <ÛTä \qT H˚\>∑÷*Ã j·÷ \+ø±eTVü‰q>∑se¡ TTqT <ä>eΔ∑ TT
#˚dæ jÓT<äTs¡T˝Òì Ms¡Tì>± $sêõ˝…q¢ T.
XÀ¢ˆˆ ‘·Á‘· <˚yê dü‡>∑+<Ûsä ê« dæ‡<ëΔXÃ¯ |üse¡ Ts¡¸jT· ' ˆ
<äècÕº« \+ø±+ Á|ü<>ä ±Δ+ ‘ê+ $düàj·T+ |üse¡ T+ >∑‘ê' ˆˆ 49
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·Á‘· ` <˚yê' ` dü>+∑ <Ûsä ê«' ` dæ<ëΔ' ` #· ` |üse¡ Ts¡¸jT· ' `
<äècÕº« ` \+ø±+ ` Á|ü<>ä ±Δ+ ` ‘ê+ ` $düàj·T+ ` |üse¡ T+ ` >∑‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· <˚yê' dü>+∑ <Ûsä ê«' dæ<ëΔ' |üse¡ Ts¡¸jT· ' #· ‘ê+ \+ø±+
Á|ü<>ä ±Δ+ <äècÕº« |üse¡ T+ $düàj·T+ >∑‘ê'.
(44) ` #·‘·TwüŒ+#êX¯düs¡Z 283
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R n#·Ã≥, <˚yê' R <˚e‘·\TqT, dü>+∑ <Ûsä ê«' R >∑+<Ûsä T¡ «\‘√
≈£L&çqyê¬sq’ , dæ<ëΔ' R dæ<Tä \Δ TqT, |üse¡ Ts¡¸jT· ' #· R eTVü‰ãTTwüß\TqT, ‘ê+
\+ø±+ R Ä \+ø±q>∑]ì, Á|ü<ä>±Δ+ R <ä>∑ΔyÓTÆq<ëìì>±, <äècÕº« R #·÷∫,
|üse¡ T+ R >=|üŒ<Óq’ , $düàj·T+ R ÄX¯Ãs¡éTTqT, >∑‘ê' R bı+~].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&É#Ã· {Ï <˚e‘·\TqT, >∑+<Ûsä T¡ «\TqT, dæ<Tä \Δ TqT, eTVü‰ãTTwüß\TqT
Ä \+ø±q>∑se¡ TT <ä>yΔ∑ TÓ Æ b˛e⁄≥qT p∫ n$T‘êX¯Ãs¡éTT H=+~].
XÀ¢ˆˆ ‘·+ <äècÕº« yêqs¡ÅXw‚ +ü̃ Vü≤q÷eT+‘·+ eTVü‰ø£|yæ Té
ø±˝≤–ï]‹ dü+∫+‘·´ düs«¡ uÛ÷Ñ ‘êì ‘·Á‘·dTü ' ˆˆ 50
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` <äècÕº« ` yêqs¡ÁX‚w+ü̃ ` Vü≤q÷eT+‘·+ ` eTVü‰ø£|yæ Té `
ø±˝≤–ï' ` Ç‹ ` dü+∫+‘·´ ` düs«¡ uÛ÷Ñ ‘êì ` ‘·Á‘·dTü ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡ÁX‚w+ü̃ eTVü‰ø£|+æ ‘·+ Vü≤q÷eT+‘·+ <äècÕº« ø±˝≤–ï'
Ç‹ dü+∫+‘·´ düs«¡ uÛ÷Ñ ‘êì ‘·Á‘·dTü '.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` yêqs¡ÅXw‚ +˜ü R yêqs¡T\˝À ÅXw‚ ßü &˜ TÉ qT, eTVü‰ø£|+æ R eTVü‰‘·Tà&ÉTqT
n>∑T, ‘·+ Vü≤q÷eT+‘·+ R Ä Vü≤qTeT+‘·Tì, <äècºÕ« R #·÷∫, ø±˝≤–ï' Ç‹ R
Á|üfij¯ T· ø±\eTTq+<ä* n–ï j·Tì, dü+∫+‘·´ R uÛ≤$+∫, düs«¡ uÛ÷Ñ ‘êì R düeTdüÔ
ÁbÕDT\TqT, ‘·Á‘·dTü ' R ;Û‹*¢q$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Ó’q Ä yêqs¡ÁX‚wüß˜ì >±+∫ Á|üfi¯j·Tø±\eTTq+<äT
$»è+_Û+#·Tq{Ïº ø±˝≤–ï j·Tì uÛ≤$+∫ düeTdüuÔ ÷ÑÛ ‘·eTT\TqT n$T‘·yTÓ qÆ ;Û‹øÏ
˝ÀHÓ’q$.
XÀ¢ˆˆ <˚yêX¯Ã düsπ « eTTì|ü⁄+>∑yêX¯Ã
>∑+<Ûsä «¡ $<ë´<Ûsä ø¡ +Ï qsêX¯Ã ˆ
uÛ÷Ñ ‘êì düsê«DÏ eTVü‰+‹ ‘·Á‘·
»>∑Tà' |üsê+ Á|”‹ eT‘·T\´s¡÷bÕyéT ˆˆ 51
ª \+ø±<äVü≤q+μμ HêeT
#·‹wüŒ+#êX¯dü‡s¡Z'.
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` <˚yê' ` #· ` düsπ « ` eTTì|ü⁄+>∑yê' ` #·, >∑+<Ûsä «¡ $<ë´<Ûsä ø¡ +Ï qsê'
` #·, uÛ÷Ñ ‘êì ` düsê«DÏ ` eTVü‰+‹ ` ‘·Á‘· ` »>∑Tà' ` |üsê+ ` Á|”‹yéT `
n‘·T\´s¡÷bÕyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· <˚yê' #·, düsπ « eTTì|ü⁄+>∑yê' #·, >∑+<Ûsä «¡ $<ë´<Ûsä ø¡ qÏ ïsê'
#·, düsê«DÏ eTVü‰+‹ uÛ÷Ñ ‘êì |üsêyéT n‘·T\´s¡÷bÕ+ Á|”‹+ »>∑Tà'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R n#·Ã≥, düsπ « R düeTdüyÔ TÓ qÆ , <˚yê' #· R <˚e‘·\TqT,
eTTì|ü⁄+>∑yê' #· R eTTìÅXw‚ ßü \˜ TqT, >∑+<Ûsä «¡ $<ë´<Ûsä ø¡ qÏ ïsê' #· R >∑+<Ûsä T¡ «\TqT,
$<ë´<Ûsä T¡ \TqT, øÏqïs¡T\TqT, düsê«DÏ R düeTdüeÔ TT˝…q’ , eTVü‰+‹ R >=|üŒyÓq’ ,
uÛÑ÷‘êì R uÛÑ÷‘·eTT\TqT, |üsê+ R >=|üŒ<Ó’q, n‘·T\´s¡÷bÕ+ R kÕ{Ï˝Òì,
Á|”‹+ R dü+‘√wüeTTqT, »>∑Tà' R bı+~q$.
>√$+<äsêJj·TeTT :` á düs¡ZeTTq+<ä* ∫e]XÀ¢ø£eTT\T ø=ìï Á|ü‘·T\˝À
yÓqTø£eTT+<äT>∑ qT+&ÉT≥ >±qe#·TÃ#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü Vü≤qTeT >±$+∫q \+ø±<äV≤ü q#·s´¡ qT >±+∫ m\¢sT¡
<˚ e ‘· \ TqT eTVü ≤ s¡ T ¸\TqT >∑ + <Û ä s ¡ T «\TqT $<ë´<Û ä s ¡ T \TqT øÏ + qs¡ T \TqT
düeTdüeÔ TVü‰uÛ÷Ñ ‘·eTT\TqT mq˝Òì eTVü‰q+<äeTT H=+~].
ªª\+ø±<äV≤ü qeTTμμ nqT
@ã~Hê\Zedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
|ü+#·|ü+#êX¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ \+ø±+ düeTkÕÔ+ dü+B|ü´ ˝≤+>∑÷˝≤–ï+ eTVü‰ã\' ˆ
ìsê«|üj÷· e÷dü ‘·<ë düeTTÁ<˚ Vü≤]dü‘eÔ· T' ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` \+ø±+ ` düeTkÕÔ+ ` dü+B|ü´ ` ˝≤+>∑÷˝≤–ï+ ` eTVü‰ã\'
ìsê«|üj÷· e÷dü ` ‘·<ë ` düeTTÁ<˚ ` Vü≤]dü‘eÔ· T' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ã\', Vü≤]dü‘eÔ· T', ‘·<ë düeTkÕÔ+, \+ø±+ dü+B|ü´
˝≤+>∑÷˝≤–ï+ düeTTÁ<˚ ìsê«|üj÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ã\' R eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ , Vü≤]dü‘eÔ· T' R yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ >É T∑
Vü≤qTeT, \+ø±+ R \+ø±q>∑se¡ TTqT, düeTkÕÔ+ R n+‘·qT, dü+B|ü´ R <äV≤æ +∫,
‘·<ë R n|ü&ÉT, ˝≤+>∑÷˝≤–ï+ R ‘√ø£j·T+<ä* n–ïì, düeTTÁ<˚ R
düeTTÁ<äeTTq+<äT, ìsê«|üj÷· e÷dü R n]ŒyÓ#’ qÓ T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰ã\XÊ*j·T>∑T Ä Vü≤qTeT \+ø±q>∑se¡ TTqT düeTdüeÔ TTqT
<äV≤æ +∫yÓ∫’ ‘·q ‘√ø£jT· +<äT »«*+#·T#·Tqï Ä j·T–ïì düeTTÁ<ä»\eTT˝À eTT+∫
Äs¡TŒø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü+B|üé÷Hê+ $<Û«ä kÕÔ+ Á‘·dsÔü ø¡ √å >∑D≤+ |ü⁄ØyéT ˆ
ny˚ø´å£ Vü≤qTe÷Hé \+ø±+ ∫+‘·j÷· e÷dü yêqs¡' ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü+B|üé÷Hê+ ` $<Ûä«kÕÔ+ ` Á‘·düÔs¡øå√>∑D≤+ ` |ü⁄ØyéT `
ny˚øå£ ´ ` Vü≤qTe÷Hé ` \+ø±+ ` ∫+‘·j÷· e÷dü ` yêqs¡' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` yêqs¡', Vü≤qTe÷Hé, dü+B|üé÷Hê+ $<Û«ä kÕÔ+, Á‘·dsÔü ø¡ √å >∑D≤+,
\+ø±|ü⁄ØyéT, ny˚øå£ ´, ∫+‘·j÷· e÷dü ˆˆ
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` yêqs¡' R yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ q’Ó , Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, dü+B|üé÷Hê+
R eT+&ÉT#·Tqï~j·TTqT, $<Ûä«kÕÔ+ R <Ûä«+düyÓTÆq~j·TTqT, Á‘·düÔs¡øå√>∑D≤+ R
;Û‹Á>∑dTü ˝Ô q’… sêø£då ü düeT÷Vü≤eTT\T >∑\~j·TTq>∑T, \+ø±+ |ü⁄Ø+ R \+ø±q>∑]ì,
ny˚øå£ ´ R #·÷∫, ∫+‘·j÷· e÷dü R Ä˝À∫+|ükÕ¬>qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ ô|<ä›eT+≥\‘√ ‘·>∑T\ã&ÉT#·T $<Ûä«+düyÓTÆ sêø£ådüT\
Vü‰Vü‰ø±s¡eTT\‘√ >∑÷&çj·TTqï Ä \+ø±q>∑s¡eTTqT $˝ÀøÏ+∫ Vü≤qTeT
∫+‹+|ükÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·kÕúÛ÷Ñ ‘·T‡eTVü‰+ ÁkÕÔd'ü ≈£î‘ê‡ #ê‘·à qĆ≤j·T‘· ˆ
\+ø±+ Á|ü<Vä ≤ü ‘ê ø£sà¡ øÏ+dæ« ‘·ÿ è‘· $T<ä+ eTj·÷ ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` nuÛ÷Ñ ‘Y ` düTeTVü‰Hé ` Á‘êdü' ` ≈£î‘ê‡ ` #· ` Ä‘·àì
` nC≤j·T‘·, \+ø±+ ` Á|ü<Vä ≤ü ‘ê ` ø£sà¡ ` øÏ+dæ«‘Y ` ø£è‘·yTé ` Ç<ä+ `
eTj·÷ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·d´ü düTeTVü‰Hé Á‘êdü' ≈£î‘ê‡ #· Ä‘·àì nC≤j·T‘·, \+ø±+
Á|ü<Vä ≤ü ‘ê ø£sà¡ øÏ+dæ«‘Y ø£è‘·yTé Ç<ä+ eTj·÷.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·d´ü R n‘·ìøÏ, düTeTVü‰Hé R $TøÏÿ*>=|üŒ<Óq’ , Á‘êdü' R ;Û‹,
nuÛ÷Ñ ‘Y R ÄjÓTqT, \+ø±+ R \+ø±q>∑se¡ TTqT, Á|ü<Vä ≤ü ‘ê R ‘·>T∑ \u…≥Tº#T· qï{Ï,º
eTj·÷ R Hê#˚‘,· Ç<ä+ R á, øÏ+dæ«‘Y R @$T ˙#·yTÓ qÆ , ø£sà¡ R ø£è‘·éTT, ø£è‘·+
R #˚jT· ã&çq~? (Ç‹ R nì), Ä‘·àì R ‘·qj·T+<äT, ≈£î‘ê‡ #· R @e–+|ü⁄≈£L&É,
nC≤j·T‘· R ø£*>¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Vü≤qTeT≈£î »]–q $wüjT· eTTqT >∑÷]Ã eTqdüT‡q+<äT
>=|üŒ<Óq’ uÛj Ñ T· eTT bı&ÉyTÓ qT. á \+ø±q>∑se¡ TTqT ‘·>T∑ \u…≥Tº#T· nø£ÿ{≤! H˚H{Ó ºÏ
<ës¡TDyÓTqÆ ø£è‘·éTTq ø=&ç>{∑ ‹ºÏ qì ‘·qj·T+<äT ‘·qøπ ˇø£ j˚Te–+|ü⁄ ≈£L&É
>∑*¬>qT.
XÀ¢ˆˆ <ÛHä ê´ùdÔ |ü⁄s¡TwüÅXc‚ Õ˜ j˚T ãT<ëΔ´ ø√|ü eTT‹ú‘y· Té ˆ
ìs¡T+<Û+ä ‹ eTVü‰‘êàH√ B|üÔ eT–ï $T yê+uÛkÑ Õ ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <ÛHä ê´' ` ‘˚ ` |ü⁄s¡TwüÅXc‚ Õ˜' ` j˚T ` ãT<ëΔ´ ` ø√|üyTé `
ñ‹ú‘y· Té , ìs¡T+<Û+ä ‹ ` eTVü‰‘êàq' ` B|üyÔ Té ` n–ïyéT ` Çe ` n+uÛkÑ Õ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` B|üÔyéT n–ïyéT, n+uÛÑkÕ Çe, j˚T eTVü‰‘êàq', ñ‹ú‘·+
ø√|ü+ ãT<ëΔ´ ìs¡T+<Û+ä ‹, ‘˚ |ü⁄s¡TwüÁX‚cÕ˜' <ÛHä ê´'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` B|ü+Ô R Á|ü»«*‘·yTÓ qÆ , n–ï+ R n–ïì, n+uÛkÑ Õ Çe R
(55) ` |ü+#·|ü+#êX¯düs¡Z 287
˙{Ï‘√e˝…, j˚T eTVü‰‘êàq' R @ eTVü≤˙j·TT\T, ñ‹ú‘·+ R ñ<ä“¤$+∫q{Ïº,
ø√|ü+ R Áø√<Ûeä TTqT, ãT<ëΔ´ R ãT~Δ#,˚ ìs¡T+<Û+ä ‹ R nD∫y˚jT· T<äTs√, ‘˚
|ü⁄s¡TwüÁX‚cÕ˜' R Ä |ü⁄s¡TwüÁX‚wßü \˜ T, <ÛHä ê´' R <Ûqä T´\T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` @ eTVü≤˙j·TT\T ‘·eT Vü≤è<äjT· eTTq+<äT ñ<ä“$¤ +∫q Áø√<Ûeä TTqT
Á|ü»«*+∫q n–ïì ˙{Ï‘√ #·˝≤¢]Ãq≥T¢ ‘·eT $y˚ø£eTT#˚ nD∫y˚dæø=+<äTs√
n{Ïyº ês¡T <Ûqä T´\T >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ Á≈£î<ä'Δ bÕ|ü+ q ≈£îsê´‘·ÿ' Á≈£î<√Δ Vü≤Hê´ <äTsZ ÷¡ q|æ ˆ
Á≈£î<ä'Δ |üsT¡ wüj÷· yê#ê qs¡ kÕ‡<Û÷ä q~ÛøùåÏ |‘Y ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á≈£î<ä'Δ ` bÕ|ü+ ` q ` ≈£îsê´‘Y ` ø£' ` Á≈£î<ä'Δ ` Vü≤Hê´‘Y `
>∑Ts¡÷Hé ` n|æ ` Á≈£î<ä'Δ ` |üsT¡ wüj÷· ` yê#ê ` qs¡' ` kÕ<Û÷ä Hé ` n~ÛøùåÏ |‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á≈£î<ä'Δ ø£' bÕ|ü+ q ≈£îsê´‘Y? Á≈£î<ä'Δ , >∑Ts¡÷Hé, n|æ, Vü≤Hê´‘Y.
Á≈£î<ä'Δ , qs¡', |üsT¡ wüj÷· , yê#ê, kÕ<Û÷ä Hé, n~ÛøùåÏ |‘Y.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` Á≈£î<ä'Δ R Áø√<Ûeä TTH=+~qyê&ÉT, ø£' R me«&ÉT, bÕ|ü+ R bÕ|üeTTqT,
q ≈£îsê´‘Y R #˚jT· ≈£î+&ÉTqT? Á≈£î<ä'Δ R Áø√~Û‘T· &Óq’ yê&ÉT, >∑Ts¡÷Hé n|æ R >∑Ts¡Te⁄\qT
>∑÷&É, Vü≤Hê´‘Y R #·+|æyj ˚ T· TqT, Á≈£î<ä'Δ R Áø√<Ûeä TTH=+~q, qs¡' R eTqTwüß´&ÉT,
|üsT¡ wüj÷· R |üsT¡ wüyTÓ qÆ , yê#ê R yê≈£îÿ‘√, kÕ<Û÷ä Hé R dü»q® T\qT, n~ÛøùåÏ |‘Y R
ì+~+#·TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Áø√<Ûëy˚Xe¯ TT H=+~qyê&ÉT me&ÉT bÕ|üeTT #˚jT· ≈£î+&É qT+&ÉTqT?
Áø√<Û√Á~≈£îÔ&ÉT ‘·q >∑Ts¡Te⁄qT>∑÷&É e~Û+#·TqT. Áø√<ÛäeTTq≈£î eX¯ó&Ó’q qs¡T&ÉT
|üsT¡ wüyTÓ qÆ e#·qeTT\‘√ dü‘|Y ⁄ü s¡Twüß\qT >∑÷&É ì+~+#·TqT >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ yê#êýê#·´+ Á|ü≈î£ |æ‘√ q $C≤Hê‹ ø£]Ω∫‘Y ˆ
Hêø±s¡´ eTdæÔ Á≈£î<ädΔ ´ü Hêyê#·´+ $<ä´‘˚ ø£«∫‘Y ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yê#êýê#·´+ ` Á|ü≈î£ |æ‘'· ` q ` $C≤Hê‹ ` ø£]Ω∫‘Y, q `
nø±s¡ýéT ` ndæÔ ` Á≈£î<ädΔ ´ü ` q ` nyê#·´+ ` $<ä´‘˚ ` ø£«∫‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á|ü≈î£ |æ‘'· , ø£]Ω∫‘Y, yê#êýê#·´+, q $C≤Hê‹. Á≈£î<ädΔ ´ü ,
nø±s¡´+ Hêdæ,Ô ø£«∫‘Y, nyê#·´+ q $<ä´‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á|ü≈î£ |æ‘'· R Áø√<Û√Á~≈£î&Ô TÉ , ø£]Ω∫‘Y R mqï&ÉTqT, yê#êýê#·´+
R nq<ä–q <ëìì nq<ä>ì∑ <ëìì, q $C≤Hê‹ R $X‚w+æ ∫ ‘Ó*dæø=q˝Ò&TÉ ,
Á≈£î<äΔdü´ R Áø√<ÛäeTT H=+~j·TTqïyêìøÏ, nø±s¡´+ R #˚j·T≈£L&Éì~, HêdæÔ R
ñ+&É<Tä , ø£«∫‘Y R m#·Ã≥qT, nyê#·´+ R nqsêì~, q $<ä´‘˚ R ñ+&É<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` Áø√<Ûëy˚Xe¯ TT H=+~q{Ïyº ê&ÉT mqï&ÉTqT nq<ä–qe÷≥ nq<ä>ì∑
e÷≥ j·TqT nqT $X‚weü TT HÓiT>∑C≤\&ÉT. Áø√<Ûëy˚Xe¯ TT H=+~j·TTqï yêìøÏ
nø£è‘·´ eTqTq{Ï~º ñ+&ÉH˚ j·TT+&É<Tä . nfÒ¢ n‘·ìøÏ nqsêì e÷≥ j·TqTq~
>∑÷&É j·TT+&É<Tä .
XÀ¢ˆˆ j·T dü‡eTT‘·Œ‹‘·+ Áø√<Û+ä ø£eå TjÓTÆ e ìs¡d´ü ‹ ˆ
j·T <∏√s¡>∑ dü«Ô #·+ Jsêí+ dü yÓ’ |ü⁄s¡Twü ñ#·´‘˚ ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T' ` düeTT‘·Œ‹‘·+ ` Áø√<Û+ä ` ø£eå Tj·÷ ` @e ` ìs¡d´ü ‹,
j·T<∏ë ` ñs¡>'∑ ` ‘·«#·+ ` Jsêí+ ` dü' ` |ü⁄s¡Twü' ` ñ#·´‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ñs¡>'∑ j·T<∏ë Jsêí+ ‘·«#·+ ìs¡d´ü ‹ ‘·<ë∏ j·T' düeTT‘·Œ‹‘·+
Áø√<Û+ä ø£eå Tj·÷ @e ìs¡d´ü ‹, dü' yÓ’ |ü⁄s¡Twü' ñ#·´‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ñs¡>'∑ R düsŒ¡ eTT, j·T<∏ë R @ $<Ûeä TT>±, Jsêí+ R •~∏\yÓTqÆ ,
‘·«#·+ R #·sà¡ eTTqT, ìs¡d´ü ‹ R ‘=\–+#·Tø=qTH√, ‘·<ë∏ R Ä Ø‹>±, j·T' R
me«&ÉsTT‘˚, düeTT‘·Œ‹‘·+ R dü+uÛ$Ñ +∫q{Ï,º Áø√<Û+ä R Áø√<Ûeä TTqT, ø£eå Tj·÷
@e R zs¡TŒ‘√&ÉH,˚ ìs¡d´ü ‹ R ‘=\–+#·Tø=qTH√, dü' yÓ’ R n‘·&,˚ |ü⁄s¡Twü'
ñ#·´‘˚ R |ü⁄s¡Twüß&ÉT>± #Ó|Œü ã&ÉT#·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` •~∏\yÓTqÆ ‘·q#·sà¡ eTTqT düsŒ¡ yÓT≥T¢ yÓ+≥H˚ ‘=\–+#·Tø=qTH√
nfÒ¢ @ $y˚øe£ +‘·T&Ó‘’ ˚ ‘·q˝À bı&É$Tq Áø√<ÛCä ≤«\qT ‘·q düV≤ü qX¯ø#ÔÏ ˚ yÓ+≥H˚
‘=\–+#·Tø=qTH√ n‘·ìH˚ dü]jÓTÆ q |ü⁄s¡Twüß&Éì #Ó|Œü e˝…qT.
XÀ¢ˆˆ ~Û >∑dTü Ô e÷+ düT<äTs¡T“~Δ+ ìs¡»¢ +® bÕ|üøè£ ‘·eÔ TyéT ˆ
n∫+‘·sTT‘ê« ‘ê+ d”‘ê eT–ï<ä+ kÕ«$T|ò÷ü ‘·Tø£yTé ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ~Ûø˘ ` ndüTÔ ` e÷+ ` düT<äTs¡T“~Δ+ ` ìs¡»¢ +® ` bÕ|üøè£ ‘·eÔ TyéT
` n∫+‘·sTT‘ê« ` ‘ê+ ` d”‘ê+ ` n–ï<ä+ ` kÕ«$T|ò÷ü ‘·Tø£yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düT<äTs¡T“~Δ+ ìs¡»¢ +® bÕ|üøè£ ‘·eÔ T+ ‘ê+ d”‘ê+ n∫+‘·sTT‘ê«
n–ï<ä+ kÕ«$T|ò÷ü ‘·Tø£+ e÷+ ~Ûø˘ ndüT.Ô
(55) ` |ü+#·|ü+#êX¯düs¡Z 289
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düT<äTs¡T“~Δ+ R $TøÏÿ* <äTwüyº TÓ qÆ ãT~Δ>\∑ yê&ÉqT, ìs¡»¢ +® R
dæ>T∑ eZ ÷*qyê&ÉqT, bÕ|üøè£ ‘·eÔ T+ R bÕbÕ‘·Tà\˝À nÁπ>düsT¡ &ÉqT, ‘ê+ d”‘ê+ R
Ä d”‘ê<˚$ì>∑÷]Ã, n∫+‘·sTT‘ê« R Ä˝À∫+|ü≈£î+&É, n–ï<ä+ R
ì|üô|{Ïqº yê&ÉqT n>∑T, e÷+ R qqTï>∑÷]Ã, ~Ûø˘ ndüTÔ R ì+<äjT· >∑T>±ø£!
‘ê‘·Œs¡éTT :` $TøÏÿ* <äTwüyº TÓ qÆ ãT~Δ>\∑ yê&ÉqT, dæ>T∑ eZ ÷*qyê&ÉqT, bÕbÕ‘·Tà\˝À
yÓTT<ä{Ïyê&ÉqT d”‘ê<˚$ì >∑÷]Ã Ä˝À∫+|ü≈£î+&Ü ÄyÓT ìyêdüeTTqT>∑÷&Ü
n–ïbÕ\T #˚dæq yê&ÉqT, n<ë›q Hê sêeT#·+Á<äÁ|üuÛÑTe⁄qπø Á<√Vü≤eTT
>±$+∫qyê&ÉqT >∑<ë! ÄVü‰ H˚H+Ó ‘· ì+<äýÓTqÆ |üì #˚d‹æ ì!
XÀ¢ˆˆ j·T~ <ä>±Δ ‹«j·T+ \+ø± q÷q e÷sê´|æ C≤qø° ˆ
<ä>±Δ ‘˚q eTj·÷ uÛsÑ T¡ sÔ Ω¡‘+· ø±s¡´ eTC≤q‘ê ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` <ä>±Δ ` ‘·T ` Çj·T+ ` \+ø± ` q÷q+ ` Äsê´ ` n|æ
` C≤qø° ` <ä>±Δ ` ‘˚q ` eTj·÷ ` uÛsÑ T¡ 'Ô ` Vü≤‘·+ ` ø±s¡ýéT ` nC≤q‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Çj·T+ \+ø± <ä>±Δ j·T~ Äsê´ C≤qø° n|æ <ä>±Δ— ‘˚q
nC≤q‘ê eTj·÷ uÛsÑ T¡ 'Ô ø±s¡´+ Vü≤‘·yTé .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Çj·T+ \+ø± R á \+ø±q>∑s¡eTT, <ä>±Δ j·T~ R
<äV≤æ +|üã&çqjÓT&É\, Äsê´ R |üPE´sê\sTTq, C≤qø° n|æ R d”‘ê<˚$>∑÷&É,
q÷q+ R ìX¯Ãj·TeTT>±, <ä>±Δ R <äV≤æ +|üã&çq~. ‘˚q R n+<äT#˚, nC≤q‘ê R
‘Ó*dæø=q˝Òq{Ï,º eTj·÷ R Hê#˚‘,· uÛsÑ T¡ 'Ô R Á|üuTÑÛ e⁄jÓTTø£ÿ, ø±s¡´+ R |üì, Vü≤‘·+
R q•+|ü#j ˚ T· ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á \+ø±q>∑se¡ TT <äV≤æ +|üã&çq|ü&ÉT |üPE´sê˝…q’ d”‘ê<˚$>∑÷&É
ìX¯Ãj·TeTT>± <äVæ≤+|üã&çj˚Tj·TT+&ÉTqT>∑<ë! ÄyÓTj˚T <äVæ≤+|üã&çqjÓT&É\
nC≤„ìHÓq’ H˚qT Hê Á|üuTÑÛ e⁄ø±s¡éTT H˚H˚ HêX¯qeTT #˚d‹æ ì>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ j·T<äsú¡ eTj·T e÷s¡+uÛÑ dü‘Ô êÿs¡´ eTekÕ~‘·yTé ˆ
eTj·÷ Væ≤ <äV≤ü ‘ê \+ø±+ q d”‘ê |ü]s¡ø‘åÏ ê ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T<äsyú¡ Té ` nj·TyéT ` Äs¡+uÛ'Ñ ` ‘·‘Y ` ø±s¡ýéT ` nekÕ~‘·yTé ,
eTj·÷ ` Væ≤ ` <äV≤ü ‘ê ` \+ø±+ ` q ` d”‘ê ` |ü]s¡ø‘åÏ ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nj·TyéT Äs¡+uÛ'Ñ j·T<äs+ú¡ , ‘·‘Y ø±s¡´+ nekÕ~‘·yTé — Væ≤
˝+ø±+ <äV≤ü ‘ê eTj·÷ d”‘ê q |ü]s¡ø‘åÏ ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nj·TyéT Äs¡+uÛÑ' R á j·TT<äéTeTT, j·T<äs¡ú+ R
<˚ìì>∑T]+∫jÓ÷, ‘·‘Y ø±s¡´+ R Ä ø£è‘·éTT, nekÕ~‘·yTé R q•+|ü#j ˚ T· ã&çq~,
Væ≤ R m+<äT#˚‘q· q>±, \+ø±+ R \+ø£qT, <äV≤ü ‘ê R ‘·>T∑ \u…≥Tº#T· qï{Ï,º eTj·÷
R Hê#˚‘,· d”‘ê R d”‘ê<˚$, q |ü]s¡ø‘åÏ ê R s¡ø+åÏ |üã&É˝<Ò Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT @ eTVü‰ø±s¡éTTqT>∑÷]Ã j·T‘·ï e÷s¡+_Û+∫‹H√ Ä
Á|ü<ëÛ qø±s¡éTTqT H˚H˚ HêX¯yTÓ Tqs¡TÃø=+{Ïì. á \+ø±q>∑se¡ TTqT ‘·>T∑ \u…≥Tº#T·
Hê \ø£´å yÓTqÆ d”‘ê<˚$ì H˚qT s¡ø+åÏ #·Tø=q˝Òøb£ ˛‹ì>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ áwü‘êÿs¡´ $T<ä+ ø±s¡´+ ø£è‘·e÷d” qï dü+X¯jT· ' ˆ
‘·d´ü Áø√<Ûë_Ûu÷ÑÛ ‘˚q eTj·÷ eT÷\ø£j å T· ' ø£è‘·' ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` áwü‘êÿs¡ýéT ` Ç<ä+ ` ø±s¡´+ ` ø£è‘·yTé ` Äd”‘Y ` q `
dü+X¯jT· ', ‘·d´ü ` Áø√<Ûë_Ûu÷ÑÛ ‘˚q ` eTj·÷ ` eT÷\ø£j å T· ' ` ø£è‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ç<ä+ ø±s¡´+ áwü‘êÿs¡´+ ø£è‘·+ Äd”‘Y— dü+X¯j·T', q.
Áø√<Ûë_Ûu÷ÑÛ ‘˚q eTj·÷ ‘·d´ü eT÷\ø£j å T· ' ø£è‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç<ä+ ø±s¡´+ R á d”‘êH˚«wüD ø±s¡éTT, áwü‘øY ±s¡´+ R
dü«\ŒeTT>∑ X‚w+æ ∫q{Ï|º ìü >±, ø£è‘·yTé Äd”‘Y R #˚jT· ã&çq<äjTÓ ´qT, dü+X¯jT· ' q
R dü+<˚Vü≤eTT ˝Ò<äT, Áø√<Ûë_ÛuÛÑ÷‘˚q R Áø√<ÛäeTT#˚ $eX¯ó&ÉHÓ’q{Ïº, eTj·÷ R
Hê#˚‘,· ‘·d´ü R Ä ø£è‘·éTTq≈£î, eT÷\ø£j å T· ' R eT÷\$|ò÷ü ‘·eTT, ø£è‘·' R
#˚j·Tã&çq~.
sê. •s√eTDÏ :` ªÇ<ä+ ø±s¡´+ áwü‘øY ±s¡´+ ø£è‘·+μ \+ø±<äV≤ü qeTT sêø£då eü ÷s¡DeTT
eTTqï>∑T |òTü qø±s¡éTT\T H˚&TÉ ˙#·yTÓ qÆ |üqT\T>± HÓq’ eì uÛ≤eeTT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T:` áwü‘Yø±s¡´+ ø£è‘·+ Äd”‘Y ` d”‘êH˚«wüDeTT sêeD
ì\j·T|ü]C≤„qeTT d”‘ê<äsÙ¡ qeTT øπ eå TyêsêÔìy˚<qä eTT eTTqï>∑T eTVü≤‘êÿs¡éTT\˝À
lsêeTTq≈£ î ‹]– ìy˚ ~ +#· T ≥ j· T qT ø=~› | ü ì e÷Á‘· y ˚ T $T–*q~>±
ìs¡«Væ≤+|üã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø=~› ø ±s¡ ´ eTT $T–*j· T Tqï|ü Œ {Ï ø Ï ì H˚ q T ñ<ä ´ $T+∫q
|òüTqø±s¡éTTq+‘·qT ìs¡«Væ≤+∫‹ì. n~ >=|üŒ$wüj·Ty˚T >±ì sêeDTìô|’
Áø√<Ûëy˚Xe¯ TTH=+~ H˚qT Hê \ø£å ýÓTqÆ d”‘e· Tà ≈£îX¯\dæ‹ú j·THÓ&ç Á|ü<ëÛ qø£è‘·éTTqπø
(55) ` |ü+#·|ü+#êX¯düs¡Z 291
uÛ+Ñ >∑eTT >∑*–+∫‹ìø£<ë!
XÀ¢ˆˆ $qcÕº C≤qø° q÷q+ q Vü≤´<ä>'Δ∑ Á|ü<èä X¯´‘˚ ˆ
\+ø±j·÷+ ø£•Ã <äT<˚X› ¯ dü‡sê« uÛdÑ à” ø£è‘ê |ü⁄Ø ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $qcÕº ` C≤qø° ` q÷q+ ` q ` Væ≤ ` n<ä>'Δ∑ ` Á|ü<èä X¯´‘˚,
\+ø±j·÷+ ` ø£•Ã‘Y ` ñ<˚X› '¯ ` düsê« ` uÛdÑ à” ø£è‘ê ` |ü⁄Ø ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` C≤qø° q÷q+ $qcºÕ, \+ø±j·÷+ ø£•Ã‘Y ñ<˚X› '¯ n<ä>'Δ∑ q
Á|ü<èä X¯´‘˚, düsê« |ü⁄Ø uÛdÑ à” ø£è‘ê.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` C≤qø° R d”‘ê<˚$, q÷q+ R ìX¯Ãj·TeTT>±, $qcÕº R q•+∫q~,
\+ø±j·÷+ R \+ø£j·T+<äT, ø£•Ã‘Y ñ<˚›X¯' R @ Á|ü<˚X¯eTT>∑÷&É, n<ä>∑Δ' R
<äV≤æ +|üã&Éì~, q Á|ü<èä X¯´‘˚ R ø±qã&ÉT≥˝Ò<Tä , |ü⁄Ø R q>∑se¡ TT, düsê« R
n+‘·jT· TqT, uÛdÑ à” ø£è‘ê R uÛdÑ àü eTT #˚jT· ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ ‘·|Œü ø£ q•+∫j·TT+&ÉTqT. á \+ø±q>∑se¡ TTq <ä>eΔ∑ TT>±ì
Á|ü<X˚ e¯ TT ˇø£ÿ{Ï>÷∑ &É ˝Ò<Tä — |ü≥D º eT+‘·jT· TqT uÛdÑ àü yÓTqÆ ~.
XÀ¢ˆˆ j·T~ ‘·~«Vü≤‘·+ ø±s¡´+ eTeT Á|üC≤„$|üs´¡ j·÷‘Y ˆ
ÇôV≤’ e ÁbÕDdü+Hê´k˛ eTe÷|æ Vü≤´<ä´ s√#·‘˚ ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` ‘·‘Y ` $Vü≤‘·+ ` ø±s¡´+ ` eTeT ` Á|üC≤„$|üs´¡ j·÷‘Y,
ÇVü≤ ` @e ` ÁbÕDdü+Hê´dü' ` eTeT ` n|æ ` Væ≤ ` n<ä´ ` s√#·‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTeT Á|üC≤„$|üs´¡ j·÷‘Y ‘·‘Y ø±s¡´+ $Vü≤‘·+ j·T~ eTeT
n|æ ÇVü≤ @e n<ä´ ÁbÕDdü+Hê´dü' s√#·‘.˚
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTeT R HêjÓTTø£ÿ, Á|üC≤„$|üs´¡ j·÷‘Y R ãT~Δy|’Ó Øü ‘·éTTe\q,
‘·‘Y ø±s¡´+ R Ä kÕ«$Tø±s¡éTT, $Vü≤‘·+ j·T~ R q•+∫j·TTqïjÓT&É\, eTeT
n|æ R Hê≈£î≈£L&É, ÇVü≤ @e R á \+ø£jT· +<˚, n<ä´ R H˚&TÉ , ÁbÕDdü+Hê´dü' R
ÁbÕD‘ê´>∑eTT, s√#·‘˚ R Çwüeº T>∑TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê ãT~Δy|’Ó Øü ‘·éTTe\q Hê kÕ«$Tø±s¡ý˚T #Ó&bç ˛sTTqjÓT&É\
H˚&TÉ HêøÏ#Ã· ≥H˚ ÁbÕD‘ê´>∑yT˚ ø£seÔ¡ ýÓTÆ j·TT+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ øÏ eT>öï ì|ü‘ê eT´<ä´ Ä¨dæ« <ä“&Éu≤eTTUÒ ˆ
X¯Øs¡ e÷¨ dü‘êÔ «Hê+ <ä~à kÕ>∑sy¡ êdæHêyéT ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏyTé ` n>öï ` ì|ü‘ê$T ` n<ä´ ` Ä¨dæ«‘Y ` ã&Éu≤eTTUÒ,
X¯Øs¡yTé ` Ä¨ ` dü‘êÔ «Hê+ ` <ä~à ` kÕ>∑sy¡ êdæHêyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<ä´ n>öï ì|ü‘ê$T øÏyTé , Ä¨ dæ«‘Y ã&Éu≤eTTUÒ ì|ü‘ê$T,
Ä¨! kÕ>∑sy¡ êdæHê+ dü‘êÔ «Hê+ X¯Øs¡+ <ä~à (øÏyTé )?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<ä´ R Ç|ü&ÉT, n>öï R n–ïj·T+<äT, ì|ü‘ê$T øÏ+ R
|ü&TÉ <äTHê @$T? Ä¨dæ«‘Y R ˝Òø,£ ã&Éu≤eTTUÒ R ã&Éu≤–ïj·T+<äT, ì|ü‘ê$T R
|ü&ÉT<äTHê? Ä¨ R ˝Òø£, kÕ>∑s¡yêdæHê+ R düeTTÁ<äeTTq+<äT edæ+#·Tq{Ïº,
dü‘êÔ «Hê+ R »+‘·Te⁄\≈£î, X¯Øs¡+ R <˚V≤ü eTTqT, <ä~à øÏ+ R Ç‘·THÔ ê j˚T$T?
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚ì|ü&ÉT Hê X¯Øs¡eTTqT n–ï ø£]Œ+‘·THê ˝Òø£ düeTTÁ<äeTTq+<ä*
ã&Éu≤–ï ø£]Œ+‘·THê ˝Òø£ á düeTTÁ<äeTTq+<ä* »+‘·Te⁄\ ø±Vü‰s¡eTT>±
q]Œ+‘·THê?
XÀ¢ˆˆ ø£<+ä∏ Væ≤ Je‘ê X¯ø√´ eTj·÷ Á<äwßü +º Vü≤ØX¯«s¡' ˆ
‘Í yê |ü⁄s¡TwüXÊs¡÷˝› Ö ø±s¡´düs«¡ dü«|ò÷ü ‹Hê ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£<+ä∏ ` Væ≤ ` Je‘ê ` X¯ø´£ ' ` eTj·÷ ` Á<äwßü +º ` Vü≤ØX¯«s¡'
` ‘Í ` yê ` |ü⁄s¡TwüXÊs¡÷˝› Ö ` ø±s¡´düs«¡ dü«|ò÷ü ‹Hê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø±s¡´düs«¡ dü«|ò÷ü ‹Hê Je‘ê eTj·÷ Vü≤ØX¯«s¡' ø£<+ä∏ Á<äwßü +º
X¯ø´£ '? ‘Í |ü⁄s¡TwüXÊs¡÷˝› Ö yê (ø£<+ä∏ X¯øö´?).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±s¡´düs«¡ dü«|ò÷ü ‹Hê R ø±s¡éTT düeTdüeÔ TT <Û«ä +düeTT #˚dqæ {Ï,º
eTj·÷ R Hê#˚‘,· Je‘ê R Áã‹øÏjT· Tqïyê&ÉH,’Ó Vü≤ØX¯«s¡' R yêqs¡sêC…q’ düTÁê⁄&ÉT,
Á<äw+ºü R #·÷#·T≥≈£î, ø£<+ä∏ R m≥T¢, X¯ø´£ ' R M\>∑TqT?, ‘Í |ü⁄s¡TwüXÊs¡÷˝› Ö yê
R Ä |ü⁄s¡TwüÁX‚wßü ˜ *s¡Te⁄ s¡sTTq|üŒ{Ïø,Ï ø£<+ä∏ R m≥T¢, Á<äwßü +º R #·÷#·T≥≈£î,
X¯øö´ R M\>∑T<äTs¡T?
‘ê‘·Œs¡éTT :` kÕ«$Tø±s¡éTTq≈£î eT÷\$|ò÷ü ‘·eTT #˚dqæ {Ïº H˚qT Hê ÁbÕDeTT\‘√
ì\∫ e÷ yêqs¡sêC…q’ düTÁê⁄HÓ≥T¢ #·÷&É>\∑ qT? |ü⁄s¡TwüÅXw‚ ßü ˝˜ q’… Ä sêeT\ø£ÎDT
*s¡Te⁄]ì e÷Á‘·yTÓ ≥T¢ <ä]Ù+|ü>\∑ qT?
XÀ¢ˆˆ eTj·÷ K\T ‘·<˚ y˚<+ä s√wü<√cÕ Å‘Œ· <ä]Ù‘·yTé ˆ
Á|ü~‘∏ +· Á‹wüß ˝Àπøwüß ø£|‘æ «· eTqedæ‘ú y· Té ˆˆ 16
(55) ` |ü+#·|ü+#êX¯düs¡Z 293
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTj·÷ ` K\T ` ‘·‘Y ` @e ` Ç<ä+ ` s√wü<√cÕ‘Y `
Á|ü<]ä Ù‘·yTé , Á|ü~‘∏ +· ` Á‹wüß ` ˝Àπøwüß ` ø£|‘æ «· yéT ` nqedæ‘ú y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á‹wüß ˝Àπøwüß Á|ü~‘∏ +· ‘·‘Y nqedæ‘ú +· Ç<ä+ ø£|‘æ «· yéT @e
s√wü<√cÕ‘Y eTj·÷ Á|ü<]ä Ù‘·+ K\T!
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á‹wüß ˝Àπøwüß R eT÷&ÉT˝Àø£eTT\+<äTqT, Á|ü~∏‘·+ R
Á|üd<æ yΔä TÓ j
Æ T· Tqï, ‘·‘Y R Ä, nqedæ‘ú +· R #·+#·\yÓTqÆ {Ï,º Ç<ä+ ø£|‘æ «· yéT @e R
á yêqs¡d«ü uÛ≤ey˚T, s√wü<√cÕ‘Y R Áø√<Ûeä TTjÓTTø£ÿ <√wüeTTe\q, eTj·÷ R
Hê#˚‘,· Á|ü<]ä Ù‘·+ K\T R Á|ü<]ä Ù+|üã&çq~>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` eT÷&ÉT ˝Àø£eTT\+<äTqT Á|üd<æ yΔä TÓ j
Æ T· Tqï yêqs¡T\ düV≤ü »>∑TDeT>∑T
e÷ #·|\ü dü«uÛ≤eeTTH˚ H˚ì|ü&ÉT Áø√<Ûeä TTq≈£î ∫≈£îÿø=ì Á|ü<]ä Ù+#·Tø=+{Ïì>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ~Û>d∑ Tü Ô sê»dü+ uÛ≤e eT˙X¯ eTqedæ‘ú y· Té ˆ
áX¯«sπ D≤|æ j·T Á<ë>± qàj·÷ d”‘ê q s¡ø‘åÏ ê ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ~Ûø˘ ` ndüTÔ ` sê»dü+ ` uÛ≤eyéT ` n˙X¯yTé ` nqedæ‘ú y· Té `
áX¯«sπ D ` n|æ ` j·T‘Y ` sê>±‘Y ` eTj·÷ ` d”‘ê ` q ` s¡ø‘åÏ ê ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` n˙X¯yTé nqedæ‘ú +· sê»dü+ uÛ≤e+ ~Ûø˘ ndüT—Ô j·T‘Y áX¯«sπ D≤|æ
eTj·÷ d”‘ê sê>±‘Y q s¡ø‘åÏ ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n˙X¯+ R ìÁ>∑Vü≤eTT˝Òq{Ïº~j·TT, nqedæú‘·+ R dæús¡‘·«eTT
˝Òq{Ïº~j·TTq>∑T, sê»dü+ uÛ≤e+ R sê»>∑TDeTTqT >∑÷]Ã, ~Ûø˘ ndüTÔ R
ì+<äj·T>∑T>±ø£! j·T‘Y R m+<äTe\¢qq>±, sê>±‘Y R sê»dü>∑TDeTTe\q,
áX¯«sπ D≤|æ R düeTs¡T&ú HÉ |’Ó Œü {ÏøìÏ , eTj·÷ R Hê#˚‘,· d”‘ê R d”‘ê<˚$, q s¡ø‘åÏ ê
R s¡ø+åÏ |üã&É˝<Ò Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` ìÁ>∑V≤ü eTTqT >√˝ÀŒeCÒdæ #·+#·\‘·«eTTq≈£î ì\j·TyÓTÆ j·TT+&Ó&TÉ
sê»dü>T∑ DeTT $TøÏÿ* ì+<äýÓTqÆ ~. H˚ Hê sê»düeTT e\q >∑*qZ Áø√<Ûeä TT#˚‘H· ˚
Ç{Ïº <äV≤ü qø£è‘·éTTq≈£î ã÷ì düeTs¡T&ú q’Ó |üŒ{ÏøìÏ C≤qø£eTàqT >∑÷]Ã Ä˝À∫+∫
s¡øÏå+|ü˝Òø£b˛sTT‹ì.
XÀ¢ˆˆ $qcÕºj÷· + ‘·T d”‘êj·÷+ ‘êe⁄uÛÖ $q•wü´‘·' ˆ
‘·j÷Ó ]«HêX‚ düTÁê dü‡ã+<ÛTä ]«q•wü´‹ ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $qcÕºj÷· + ` ‘·T ` d”‘êj·÷+ ` ‘Í ` ñuÛÖ ` $q•wü´‘·' ,
‘·j÷Ó ' ` $HêX‚ ` düTÁê' ` düã+<ÛTä ' ` $q•wü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` d”‘êj·÷+ $qcÕºj÷· + (dü‘ê´+) ‘Í ñuÛÖ $q•wü´‘·', ‘·j÷Ó '
$HêX‚ (dü‹) düTÁê' düã+<ÛTä ' $q•wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘êj·÷+ R d”‘ê<˚$, $qcÕºj÷· + (dü‘ê´+) R q•+∫q~
ø±>±, ‘Í ñuÛÖ R Ä sêeT\ø£ÎDT *s¡Te⁄s¡TqT, $q•wü´‘·' R q•+∫b˛e⁄<äTs¡T,
‘·j÷Ó ' R yê]s¡Te⁄]jÓTTø£ÿ, $HêX‚ (dü‹) R $HêX¯eTT ø±>±, düTÁê' R düTÁê⁄&ÉT,
düã+<ÛTä ' R ã+<ÛTä e⁄\‘√ düV≤æ ‘·eTT>±, $q•wü´‹ R q•+#·TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘e· Tàj˚T q•+∫q|ü&ÉT Ä sêeT\ø£ÎDT *s¡Te⁄s¡TqT eTs¡D+Ï ‘·Ts¡T.
yê]s¡Te⁄s¡TqT eTs¡D+Ï ∫q|ü&ÉT ‘·q ã+<ÛTä >∑DeTT\‘√ >∑\dæ e÷ sê»>∑T düTÁê⁄&ÉT
ÁbÕDeTT\T M&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ @‘·<e˚ e#· ÁX¯óÙ‘ê« uÛsÑ ‘¡ √ ÁuÛ≤‘·èe‘·‡\' ˆ
<Ûsä êà‘êà düV≤ü X¯Á‘·T|òTü ï' ø£<+ä∏ X¯ø´å£ ‹ J$‘·TyéT ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @‘·‘Y ` @e ` e#·' ` ÁX¯ó‘ê« ` uÛsÑ ‘¡ '· ` ÁuÛ≤‘·èe‘·‡\' `
<Ûsä êà‘êà ` düV≤ü X¯Á‘·T|òTü ï' ` ø£<+ä∏ ` X¯ø´å£ ‹ ` J$‘·TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` @‘·‘Y e#·' ÁX¯ó‘ê« @e ÁuÛ≤‘·èe‘·‡\' <Ûäsêà‘êà uÛÑs¡‘·'
düV≤ü X¯Á‘·T|òTü ï' J$‘·T+ ø£<+ä∏ X¯øå£ ´‹?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @‘·‘Y e#·' R á e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« @e R $q>±H˚, ÁuÛ≤‘·èe‘·‡\'
k˛<äs¡Áù|eT>∑\yê&ÉTqT, <Ûäsêà‘êà R <Ûäs¡àeTTq+<äT ìwü˜>∑\yê&ÉTqT n>∑T,
düV≤ü X¯Á‘·T|òTü ï' R X¯Á‘·T|òTü Tïì‘√ >∑÷&çjT· Tqï{Ï,º uÛsÑ ‘¡ '· R uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT, J$‘·T+ R
Áã‹øÏjT· T+&ÉT≥≈£î, ø£<+ä∏ R m≥T¢, X¯øå£ ´‹ R X¯≈î£ &Ô >É T∑ qT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` á <äTsê«s¡qÔ T $q>±H˚ k˛<äsÁ¡ ù|eT≈£î ì\j·TyÓTqÆ yê&ÉTqT |üse¡ T
<Ûë]à≈£î&ÉTqT n>∑T uÛsÑ ‘¡ T· &ÉTqT, Ä X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉTqT ÁbÕDeTT\ HÓ≥T¢ ì\T|ü⁄ø=q>∑\s¡T?
XÀ¢ˆˆ Çøå±«≈£îe+X‚ <Û]ä àùw˜ >∑‘˚ HêX¯ eTdü+X¯jT· yéT ˆ
uÛ$Ñ wü´+‹ Á|üC≤ dü‡sê« XÀÙø£d+ü ‘ê|ü|&” ‘ç ê' ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Çøå±«≈£îe+X‚ ` <Û]ä àùw˜ ` >∑‘˚ ` HêX¯yTé ` ndü+X¯jT· yéT, uÛ$Ñ wü´+‹
` Á|üC≤' ` düsê«' ` XÀø£d+ü ‘ê|ü|&” ‘ç ê' ˆˆ
(55) ` |ü+#·|ü+#êX¯düs¡Z 295
nq«j·TÁø£eTeTT :` <Û]ä àùw˜ Çøå±«≈£îe+X‚ HêX¯+ >∑‘˚ (dü‹) ndü+X¯jT· + Á|üC≤'
düsê«' XÀø£d+ü ‘ê|ü|&” ‘ç ê' uÛ$Ñ wü´+‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <Û]ä àùw˜ R <Ûsä à¡ ìwü̃ >∑*–q{Ï,º Çøå±«≈£îe+X‚ R Çøå±«≈£îe+X¯eTT,
HêX¯+ >∑‘˚ (dü‹) R HêX¯qeTTH=+<ä>±, ndü+X¯jT· yéT R ìdü‡+X¯jT· eTT>±, Á|üC≤'
düsê«' R Á|ü»˝…\s¢ T¡ qT, XÀø£d+ü ‘ê|ü|&” ‘ç ê' R <äT'Kdü+‘ê|üeTT#˚ |”&+ç |üã&çqyês¡T,
uÛ$Ñ wü´+‹ R ø±>∑\s¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üse¡ T<Ûë]à≈£î\ì Á|üd~æ HΔ =+~q Çøå±«≈£îeTVü‰sêE e+X¯ MTØ‹>±
q•+∫b˛>± ˝Àø£eTT˝Àì »qT˝…\¢s¡TqT ìdü‡+<˚Vü≤eTT>± <äT'Kdü+‘ê|üeTT‘√
|”&+ç |üã&ç q•+∫b˛e⁄<äTs¡T.
XÀ¢ˆˆ ‘·<Vä ≤ü + uÛ≤>∑´s¡V≤æ ‘√ \T|ü<Ô säÛ êàs¡dú +ü Á>∑V≤ü ' ˆ
s√wü<√wü|Øü ‘ê‘êà e´ø£+Ô ˝Àø£$HêX¯q' ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` nVü≤+ ` uÛ≤>∑´s¡Væ≤‘·' ` \T|üÔ<Ûäsêàs¡údü+Á>∑Vü≤',
s√wü<√wü|Øü ‘ê‘êà ` e´ø£+Ô ` ˝Àø£$HêX¯q' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘Y nVü≤+ uÛ≤>∑´s¡V≤æ ‘·' \T|ü<Ô säÛ êàs¡dú +ü Á>∑V≤ü ', s√wü<√wü|Øü ‘ê‘êà
e´ø£+Ô ˝Àø£$HêX¯q' (uÛ$Ñ cÕ´$T).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y R Ä ø±s¡DeTTq, uÛ≤>∑´s¡Væ≤‘·' R n<äèwüºV”≤qT&ÉqT,
\T|üÔ<Ûäsêàs¡údü+Á>∑Vü≤' R ˝À|æ+∫q <Ûäsêàs¡úeTT\ düeTT<ëj·TeTT >∑\yê&ÉqT,
s√wü<√wü|Øü ‘ê‘êà R Áø√<Ûeä TTjÓTTø£ÿ <√wüeTT#˚ ì+&çq eTqdüT‡>∑\yê&ÉqT n>∑T,
nVü≤+ R H˚qT, e´ø£+Ô R düŒwüeº TT>±, ˝Àø£$HêX¯q' R ˝Àø£eTTq≈£î HêX¯qeTT
>∑÷s¡TÃyê&ÉqT (uÛ$Ñ cÕ´$T R ø±>∑\qT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` á $<Ûeä TT>∑ n<äèwüVº ≤” qT&ÉqT, <Ûsä êàs¡eú TT\qT >√˝ÀŒsTTqyê&ÉqT,
Áø√<Û<ä Tä wüŒ*¤ ‘·eTTq≈£î eX¯ó&Óq’ yê&ÉqT nsTT düŒwüeº TT>± ˝Àø£eTTq≈£î $HêX¯eTT
‘Ó∫Ãô|{Ïqº yê&ÉqT ø±>∑\qT >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ Ç‹ ∫+‘·jT· ‘· düdÔ ´ü ì$T‘êÔ qT´|üù|~πs ˆ
|üPs¡« eT |ü⁄´|ü\u≤Δì kÕøå± ‘·TŒq s¡∫+‘·jT· ‘Y ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` ∫+‘·jT· ‘·' ` ‘·d´ü ` ì$T‘êÔì ` ñ|üù|~πs, |üPs¡«yéT `
n|æ ` ñ|ü˝u≤Δì ` kÕøå±‘Y ` |ü⁄q' ` n∫+‘·jT· ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ç‹ ∫+‘·jT· ‘·' ‘·d´ü |üPs¡«yéT n|æ ñ|ü\u≤Δì ì$T‘êÔì
kÕøå±‘Y ñ|üù|~πs (n‘·' dü') |ü⁄q' n∫+‘·jT· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç‹ R á $<Ûeä TT>±, ∫+‘·jT· ‘·' R Ä˝À∫+#·T#·Tqï{Ï,º ‘·d´ü
R Ä Vü≤qTeT≈£î, |üPs¡«yéT n|æ R |üPs¡«eTT >∑÷&É, ñ|ü\u≤Δì R #·÷&Éã&çq{Ï,º
ì$T‘êÔì R X¯óuÛXÑ ≈¯ î£ qeTT\T, kÕøå±‘Y R Á|ü‘´· ø£eå TT>±, ñ|üù|~πs R ø£*–q$
(n‘·' R n+<äTe\q, dü' R n‘·&ÉT) |ü⁄q' R ‹]–, n∫+‘·j·T‘Y R
Ä˝À∫+|ü<=&É¬>qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á $<ÛäeTT>± dü+‘ê|üeTT‘√ uÛÑj·÷eVü≤eTT˝…’q{Ïº Ä˝À#·q\T
#˚j·TT#·Tqï Vü≤qTeT≈£î |üPs¡«eTT d”‘ê<äs¡ÙqeTTq≈£î eTT+<äT >±qe∫Ãq{Ïº
X¯óuÛXÑ ≈¯ î£ qeTT\T eTi\ >√#·]+|ükÕ¬>qT. n+<äT#˚ Hê‘·&TÉ dü+‘√wüeTT‘√ ‹]–
Ç≥T¢ Ä˝À∫+|ü<=&É>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ n<∏yä ê #ês¡Tdüsê«+^ s¡ø‘åÏ ê ùd«q ‘˚»kÕ ˆ
q q•wü´‹ ø£fi≤´D° Hê–ï s¡>öï Á|ües¡‘Ô ˚ ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏yä ê ` #ês¡Tdüsê«+^ ` s¡ø‘åÏ ê ` ùd«q ` ‘˚»kÕ, q `
q•wü´‹ ` ø£fi≤´D° ` q ` n–ï' ` n>öï ` Á|ües¡‘Ô ˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏yä ê ` #ês¡Tdüsê«+^ (kÕ) ø£fi≤´D° ùd«q ‘˚»kÕ s¡ø‘åÏ ê q
q•wü´‹, n–ï' n>öï q Á|ües¡‘Ô .˚
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` n<∏yä ê R ˝Òø,£ #ês¡Tdüsê«+^ R düsê«+>∑ kÂ+<äs´¡ eTT>∑\~j·TTqT,
ø£fi≤´D° R eT+>∑fid¯ «ü s¡÷|ü⁄sê\Tq>∑T, (kÕ R Ä d”‘ê<˚$) ùd«q ‘˚»kÕ R ‘·q
‘˚»düT‡#˚, s¡ø‘åÏ ê R s¡ø+åÏ |üã&çq<Ó,’ q q•wü´‹ R q•+|üuÀe<äT, n–ï' R n–ï,
n>öï R n–ïj·T+<äT, q Á|ües¡‘Ô ˚ R Á|üe]Ô+|ü<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ > ±<ä T — ì+&Ó ’ q s¡ e TD° j · T s¡ ÷ |ü e TT >∑ * Z q {Ï º Ä
eT+>∑fi¯dü«s¡÷|ü⁄sê\T ‘·q ì»‘˚»düT‡#˚‘·H˚ ‘êqT s¡øÏå+|üã&çj·TT+&É>∑\<äT.
n–ï¨Á‘·Tì ‹]– n–ï <äV≤æ +#·T≥ j·TqTq~ j·TT+&ÉTHê.
XÀ¢ˆˆ qVæ≤ <Ûsä êà‘·àq düdÔ ´ü uÛ≤sê´ eT$T‘·‘»˚ dü' ˆ
dü«#ê]Á‘ê_Û>T∑ bÕÔ+ ‘ê+ ÁdüŒwüßº eTs¡Ω‹ bÕeø£' ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` Væ≤ ` <Ûsä êà‘·àq' ` ‘·d´ü ` uÛ≤sêýéT ` n$T‘·‘»˚ dü',
dü«#ê]Á‘ê_Û>T∑ bÕÔ+ ` ‘ê+ ` ÅdŒü wüßyº Té ` ns¡Ω‹ ` bÕeø£' ˆˆ
(55) ` |ü+#·|ü+#êX¯düs¡Z 297
nq«j·TÁø£eTeTT :` <Ûsä êà‘·àq' n$T‘·‘»˚ dü' ‘·d´ü uÛ≤sê´+ dü«#ê]Á‘ê_Û>T∑ bÕÔ+
bÕeø£' ÁdüŒwüß+º q Væ≤ ns¡Ω‹.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` <Ûsä êà‘·àq' R <Ûsä êà‘·Tà&ÉTqT, n$T‘·‘»˚ dü' R >=|üŒ‘˚»düT‡>∑\yê&ÉT
q>∑T, ‘·d´ü R Ä lsêeTTìjÓTTø£ÿ, uÛ≤sê´+ R uÛ≤s¡´jÓTÆ q{Ï,º dü«#ê]Á‘ê_Û>T∑ bÕÔ+ R
‘·q o\eTT#˚‘H· ˚ s¡øD å£ eTT H=+~j·TTqï{Ï,º ‘ê+ R Ä d”‘ê<˚$ì, bÕeø£' R
n–ï¨Á‘·T&ÉT, ÅdŒü wüß+º R ‘ê≈£î≥≈£î, q Væ≤ ns¡Ω‹ R düeTs¡T&ú TÉ >±&ÉT >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üse¡ T<Ûsä êà‘·Tà&Óq’ Ä j·T|ü]$T‘·Á|ü‘ê|üXÊ* j·T>∑T lsêeTTì
<Ûäs¡à|ü‹ïj·TTqT ‘·q bÕ‹Áe‘·´<Ûäs¡ày˚T ø£e#·eTT>± >∑*–j·TTqï~j·TTq>∑T
kÕBÛ«eTDÏjTÆÓ q d”‘e· TàqT n–ï¨Á‘·T &Ó≥T¢ ‘êø£>\∑ &ÉT?
XÀ¢ˆˆ q÷q+ sêeTÁ|üu≤Û y˚D yÓ<’ V˚ ‰ü ´ düT‡ø£è‘˚q #· ˆ
j·T Hêà+ <äV≤ü qø£sêàj·T+ Hê<äV≤ü <äeΔ ýêVü≤q' ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q÷q+ ` sêeTÁ|üu≤Û y˚D ` yÓ<’ V˚ ‰ü ´' ` düTø£è‘˚q ` #·, j·T‘Y `
e÷+ ` <äV≤ü qø£sêà ` nj·T+ ` q ` n<äV≤ü ‘Y ` Vü≤eýêVü≤q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äV≤ü qø£sêà nj·T+ Vü≤eýêVü≤q' e÷+ q n<äV≤ü ‘Y (Ç‹)
j·T‘Y (‘·‘)Y q÷q+ sêeTÁ|üu≤Û y˚D, yÓ<’ V˚ ‰ü ´' düTø£è‘˚q #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äV≤ü qø£sêà R <äV≤æ +#·T≥j˚T ø£è‘·éTT>± ø£*–q{Ï,º nj·T+
Vü≤eýêVü≤q' R á j·T–ï¨Á‘·T&ÉT, e÷+ R qqTï, q n<äV≤ü ‘Y R <äV≤æ +|ü˝<Ò Tä ,
(Ç‹ j·T‘Y R nqTq<˚~ >∑\<√) ‘·‘Y R n~, q÷q+ R ìX¯Ãj·TeTT>±,
sêeTÁ|üuÛ≤y˚D R s¡|òüTTsêeTTì Á|üuÛ≤eeTT#˚‘·qT, yÓ’<˚Vü‰´' R d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ,
düTø£è‘˚q #· R |ü⁄DéTT#˚‘q· T (»]–q~).
‹\ø£eTT :` lsêeTTì Á|üuÛ≤eeTTe\q n–ï n‘·ì <ëdüT&Éq>∑T qH˚ï
<äV≤æ +|üq|ü&ÉT Ä‘·ì <Ûsä à¡ |ü‹ï HÓ≥T¢ ‘êø£>\∑ &Éì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ìX¯Ãj·TeTT>± lsêeTTì Á|üuÛ≤eeTT#˚‘·qT d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ
|ü⁄D´$X‚weü TT#˚‘q· T e÷Á‘·yT˚ Ä j·T–ï¨Á‘·T&ÉT ‘·q HÓ»’ >∑TDeTT>± nìï+{Ïì
<äV≤æ +#·Tyê&˚jTÆÓ q|üŒ{ÏøìÏ Hê X¯Øs¡eTTq+<äT+&ç≈L£ &É qqTï <äV≤æ +|ü˝<Ò Tä . n{Ï#º √
Hê‘·&TÉ d”‘êkÕ~Û« HÓ≥T¢ ‘êø£>\∑ &ÉT?
XÀ¢ˆˆ Á‘·j÷· D≤+ uÛsÑ ‘¡ êBHê+ ÁuÛ≤‘·è≤D≤+ <˚e‘ê #· j·÷ ˆ
sêeTdü´ #· eTq'ø±+‘ê kÕ ø£<+ä∏ $q•wü´‹ ? ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á‘·j÷· D≤+ ` uÛsÑ ‘¡ êBHê+ ` ÁuÛ≤‘·è≤D≤+ ` <˚e‘ê ` #· ` j·÷
` sêeTdü´ ` #· ` eTq'ø±+‘ê ` kÕ ` ø£<+ä∏ ` $q•wü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·÷ uÛsÑ ‘¡ êBHê+ Á‘·j÷· D≤+ ÁuÛ≤‘·è≤D≤+ <˚e‘ê #· sêeTdü´
eTq'ø±+‘ê #·, kÕ ø£<+ä∏ $q•wü´‹?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·÷ R @ |üPE´sê\T, uÛsÑ ‘¡ êBHê+ R uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT eTTqï>∑T,
Á‘·j÷· D≤+ ÁuÛ≤‘·è≤D≤+ R eTTe⁄«s¡Tk˛<äsT¡ \≈£îqT, <˚e‘ê #· R ñbÕdü´<˚e‘·jTÆÓ q<√,
sêeTdü´ R lsêeTTq≈£î, eTq'ø±+‘ê #· R eTH√Vü‰]DÏjT· THÓj ’ T· Tqï<√, kÕ R Ä
<˚$, ø£<+ä∏ R m≥T¢>,∑ $q•wü´‹ R q•+|ü>\∑ <äT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` @ |üPE´sê\T uÛsÑ ‘¡ \· ø£ÎDX¯Á‘·T|òTü Tï\qT eTTe⁄«s¡Tk˛<äsT¡ \≈£îqT
ñbÕdü´<Óe’ yÓTÆ lsêeTTq ø£‘´· +‘·Á|æjT· sê\T>∑ yÓ\j·TT#·Tqï<√ n{Ïº eTVü‰‘·Tàsê
˝…≥T¢ q•+#·TqT?
XÀ¢ˆˆ j·T<ë« <äV≤ü qø£sêàj·T+ düs«¡ Á‘· Á|üuTÑÛ s¡e´j·T' ˆ
q y˚T <äV≤ü ‹ ˝≤+>∑÷\+ ø£<eä∏ ÷sê´+ Á|ü<øäÛ ´å£ ‹ ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T<ë« ` <äV≤ü qø£sêà ` nj·T+ ` düs«¡ Á‘· ` Á|üuTÑÛ ' ` ne´j·T'
` q ` y˚T ` <äV≤ü ‹ ` ˝≤+>∑÷\+ ` ø£<yä∏ Té ` Äsê´+ ` Á|ü<øäÛ å£ ´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·T<ë« düs¡«Á‘· <äVü≤qø£sêà Á|üuÛÑT' ne´j·T' nj·T+ y˚T
˝≤+>∑÷\+ q <äV≤ü ‹— Äsê´+ ø£<+ä∏ Á|ü<øäÛ å£ ´‹?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·T<ë« R ˝Òø£, düs¡«Á‘· R m\¢jÓT&É\qT, <äVü≤qø£sêà R
<äVæ≤+#·T≥ø£è‘·éTT>±>∑\, Á|üuÛÑT' R düeTs¡Tú&Ó’q{Ïº, ne´j·T' nj·T+ R
HêX¯qeTT˝Òq{Ïº á j·T–ï¨Á‘·T&ÉT, y˚T ˝≤+>∑÷\+ R HêjÓTTø£ÿ ‘√ø£qT, q
<äV≤ü ‹ R <äV≤æ +|ü>\∑ &ÉT, Äsê´+ R |üPE´sê˝…q’ {Ïº d”‘êe÷‘·qT, ø£<+ä∏ R m≥T¢,
Á|ü<øäÛ å£ ´‹ R <äV≤æ +|ü>\∑ &ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢>±ø£ m\¢jÓT&É\ <äVæ≤+#·T≥j˚T ‘·q dü«uÛ≤eeTT>± ‘·q
kÕeTs¡úéTTqT Á|ü<ä]Ù+#·Tq{Ïº á j·T–ï¨Á‘·T&ÉT Hê yê\eTTqT <äVæ≤+#·T≥
e÷ìHê&ÉT. lsêeTTì ùde≈£î&ÉHq’Ó qH˚ï $&ç∫q á j·T–ï<˚e⁄&ÉT sêeT|ü‹ïjÓTÆ q
Ä eTVü‰kÕ~Û« HÓ≥T¢ <äV≤æ +#·TqT?
(55) ` |ü+#·|ü+#êX¯düs¡Z 299
XÀ¢ˆˆ |ü⁄q XÊÃ∫+‘·jT· ‘·ÁÔ ‘· Vü≤qTe÷ ì«dæà‘· dü<Ô ë ˆ
Væ≤s¡D´HêuÛdÑ ´ü –πs s¡\® eT<Û̊´ Á|ü<sä Ù¡ qyéT ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü⁄q' ` #· ` n∫+‘·jT· ‘Y ` ‘·Á‘· ` Vü≤qTe÷Hé ` $dæà‘·' `
‘·<ë, Væ≤s¡D´HêuÛdÑ ´ü ` –πs' ` »\eT<Û̊´ ` Á|ü<sä Ù¡ qyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë ‘·Á‘· Vü≤qTe÷Hé $dæà‘·' (düH)é »\eT<Û̊´ Væ≤s¡D´HêuÛdÑ ´ü
–πs' Á|ü<sä Ù¡ q+ |ü⁄q' #· n∫+‘·jT· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R n|ü&ÉT, ‘·Á‘· R n#·Ã≥, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT,
$dæà‘·' (düHé) R ÄX¯Ãs¡éTT H=+~qyê&É>∑T#·T, »\eT<Û˚´ R ˙{Ïq&ÉTeT,
Væ≤s¡D´HêuÛdÑ ´ü –πs' R yÓTHÆ êø£|sü «¡ ‘·eTTjÓTTø£ÿ, Á|ü<sä Ù¡ q+ R ø±ìŒ+#·T≥qT>∑÷]Ã,
|ü⁄q' #· R eTi\, n∫+‘·jT· ‘Y R Ä˝À∫+#ÓqT.
‹\ø£eTT :` düeTTÁ<ä»\eT<Û´ä eTTq d”‘ê<˚$ Á|üu≤Û eeTT#˚‘H· ˚ >∑<ë Hê $ÁXÊ+‹
ì$T‘·yÔ TÓ Æ |üs«¡ ‘· eTT<ä“$¤ +∫q~! n{Ïº Á|üu≤Û eXÊ*ìjÓTÆ q d”‘ê<˚$ì n–ï<˚e⁄&ÉT
mqï&ÉTqT <äV≤æ +|ü&ìÉ Vü≤qTeT uÛ≤eq.
sê. •s√eTDÏ :` |üs¡«‘·Á|üuÛÑè‹ düeTdüÔuÛÑ÷‘·C≤\eTTqT sêe÷C≤„eX¯es¡TÔ˝…’
j·TT+&ÉT≥#˚ d”‘ê<˚$øÏ n–ïe\q uÛj Ñ T· eTT+&É<ìä Vü≤qTeT Á>∑V≤æ +#·T#·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü düeTj·TeTTq $düàj·÷ì«‘·T&Ó’q Vü≤qTeT ‹]–
eTVü‰düeTTÁ<äeT<ÛäéT+<äT ‘·q $ÁXÊ+‹ ì$T‘·ÔyÓTÆ |üs¡«‘· eTT<ä“¤$+∫q{Ïº
$wüjT· eTTqT d”‘êsêeTT\ Á|üu≤Û eeTTq≈£î ì<äsÙ¡ qeTT>± »„|øÔæ Ï ‘Ó#T· Ãø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·|kü Õ dü‘´· yêπø´q nqq´‘ê«#·Ã uÛsÑ ]Ô¡ ˆ
n|æ kÕ ìs¡ù› V≤ <ä–ï+ q ‘ê eT–ï' Á|ü<øäÛ å£ ´‹ ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·|kü Õ ` dü‘´· yêπø´q ` nqq´‘ê«‘Y ` #· ` uÛsÑ ]Ô¡ , n|æ ` kÕ `
ìs¡ù› V≤‘Y ` n–ï+ ` q ` ‘êyéT ` n–ï' ` Á|ü<øäÛ å£ ´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·|kü Õ dü‘´· yêπø´q uÛsÑ ]Ô¡ nqq´‘ê«‘Y #·, kÕ n–ïyéT n|æ
ìs¡ù› V≤‘Y, ‘ê+ n–ï' q Á|ü<øäÛ ´å£ ‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·|kü Õ R ‘·|dü Tü ‡#˚‘q· T, dü‘´· yêπø´q R dü‘´· e#·qeTT#˚‘q· T,
uÛsÑ ]Ô¡ R uÛsÑ Ô¡ $wüjT· eTTq+<äT, nqq´‘ê«‘Y #· R Ç‘·su¡ ≤Û eeTT ˝Òøb£ ˛e⁄≥#˚‘q· T,
kÕ R Ä d”‘ê<˚$, n–ïyéT n|æ R n–ïì >∑÷&É, ìs¡ù› V≤‘Y R <äV≤æ +∫y˚jT· TqT,
‘ê+ R Ä d”‘ê<˚$ì, n–ï' R n–ï¨Á‘·T&ÉT, q Á|ü<øäÛ å£ ´‹ R <äV≤æ +|üuÀe&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·q ‘·|üX¯ÙøÏÔ#˚‘·qT, dü‘·´bÕ\qÁ|üuÛ≤eeTT#˚‘·qT uÛÑs¡Ôj·T+<ä*
‘·‘Œ· s¡‘#· ‘˚ q· T d”‘ê<˚$ n–ï¨Á‘·TH˚ <äV≤æ +|ü>\∑ <äT. n+‹j˚T>±ì n–ï¨Á‘·T&ÉT
e÷Á‘· e÷yÓT HÓqï&ÉTqT ‘êø£C≤\&ÉT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·<ë∏ ∫+‘·jT· + düÁÔ ‘· <˚yê´ <Ûsä à¡ |ü]Á>∑V≤ü yéT ˆ
X¯óÁXÊe Vü≤qTe÷ Hê«ø£´+ #ês¡D≤Hê+ eTVü‰‘·àHêyéT ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·<ë∏ ` ∫+‘·jT· Hé ` ‘·Á‘· ` <˚yê´' ` <Ûsä à¡ |ü]Á>∑V≤ü +
X¯óÁXÊe ` Vü≤qTe÷Hé ` yêø£´+ ` #ês¡D≤Hê+ ` eTVü‰‘·àHêyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' Vü≤qTe÷Hé ‘·Á‘· ‘·<ë∏ <˚yê´' <Ûsä à¡ |ü]Á>∑V≤ü + ∫+‘·jT· Hé
eTVü‰‘·àHê+ #ês¡D≤Hê+ yêø£´+ X¯óÁXÊe.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' Vü≤qTe÷Hé R Ä Vü≤qTeT, ‘·Á‘· R n#·Ã≥, ‘·<ë∏ R n≥T¢,
<˚yê´' R d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ, <Ûsä à¡ |ü]Á>∑V≤ü + R <Ûsä à¡ ‘·‘Œ· s¡‘q· T>∑÷]Ã, ∫+‘·jT· Hé R
Ä˝À∫+#·T#·T, eTVü‰‘·àHê+ R eTVü≤˙j·TT˝…q’ {Ï,º #ês¡D≤Hê+ R #ês¡DT\jÓTTø£ÿ,
yêø£´+ R e#·qeTTqT, X¯óÁXÊe R $HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T &É|ü&ÉT n#·Ã≥ Ä $<ÛäeTT>± d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ
<Ûsä à¡ ‘·‘Œ· s¡‘q· T >∑÷]Ã düà]+#·T#·T+&É>± n‘·ìøÏ #ês¡DT\T Äø£deü TTq ‘·eT˝À
‘êeTT #Ó|ü ø=qT#·Tqï{Ïº á e÷≥\T $qe∫Ãq$.
XÀ¢ˆˆ n¨! K\T ø£è‘·+ ø£sà¡ <äTwüÿs¡+ Væ≤ Vü≤q÷eT‘ê ˆ
n–ï+ $düè»‘ê-;Ûø£åí+ ;ÛeT+ sêø£då dü <ü àä ì ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n¨ ` K\T ` ø£è‘·+ ` ø£sà¡ ` <äTwüÿs¡+ ` Væ≤ ` Vü≤q÷eT‘ê,
n–ï+ ` $düè»‘ê ` n;Ûøå£í+ ` ;ÛeT+ ` sêø£då dü <ü àä ì ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n¨! sêø£ådüdü<äàì ;ÛeTyéT n;Ûø£åíyéT n–ï+ $düè»‘ê
Vü≤q÷eT‘ê <äTwüÿs¡+ ø£sà¡ ø£è‘·+ Væ≤ K\T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n¨ R ÄVü‰!, sêø£då dü <ü àä ì R sêø£då ìü yêdüeTTq+<äT, n;Ûøå£í+
R $TøÏÿ*>±, ;ÛeT+ R uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq{Ïº, n–ï+ R n–ïì, $düè»‘ê R
$&ÉT#·T#·Tqï{Ï,º Vü≤q÷eT‘ê R Vü≤qTeT#˚, <äTwüÿs¡+ R nkÕ<Û´ä yÓTqÆ {Ï,º ø£sà¡ R
ø£è‘·éTT, ø£è‘·+ Væ≤ K\T R #˚jT· ã&çq~>∑<ë!
(55) ` |ü+#·|ü+#êX¯düs¡Z 301
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÄVü‰! sêø£då Tü \jÓTTø£ÿ ì\j·TeTT\+<äT m&É‘>Ó ì∑ uÛj
Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ
n–ïì s¡–*Ã Vü≤qTeT+‘·T&ÉT m+‘·{Ï <äTwüÿs¡ø±s¡éTTqT >±$+∫Hê&√ >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ Á|ü|˝ü ≤sTT‘·sø¡ 'å£ ÅdÔ” u≤\eè<ädΔ eü ÷≈£î˝≤ ˆ
»qø√˝≤Vü≤˝≤<Ûëà‘ê Áø£+<ä+r yêÁ~ø£+<äsπ ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|ü|ü˝≤sTT‘·s¡ø£å'Åd”Ôu≤\eè<äΔdüe÷≈£î˝≤, »qø√˝≤Vü≤˝≤<Ûëà‘ê `
Áø£+<ä+r ` Çe ` nÁ~ø£+<äsπ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` Á|ü|˝ü ≤sTT‘·sø¡ 'å£ ÅduÔ” ≤\eè<ädΔ eü ÷≈£î˝≤ q>∑Ø »qø√˝≤Vü≤˝≤<Ûëà‘ê
nÁ~ø£+<äsπ Áø£+<ä+r Çe (es¡‘Ô )˚ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á|ü|ü˝≤sTT‘·s¡ø£å'Åd”Ôu≤\eè<äΔdüe÷≈£î˝≤ R |üs¡T$&ÉT#·Tqï
sêø£då Åü d\Ô” ‘√&ÉqT u≤\Ts¡‘√&ÉqT eè<äT\Δ ‘√&ÉqT dü+≈£î\eTT>∑ qTqï<Ó,’ q>∑Ø R
\+ø±|ü⁄], »qø√˝≤Vü≤˝≤<Ûëà‘ê R »qT\jÓTTø£ÿ ø√˝≤Vü≤\eTT#˚ |üP]+|üã&çq<Ó,’
nÁ~ø£+<äπs R |üs¡«‘·>∑TVü≤j·T+<äT, Áø£+<ä+r Çe R ÄÁø√•+#·T#·Tqï<ëìe˝…
(es¡‘Ô ˚ R ñqï~).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç|ü &û \+ø±q>∑]ì #·÷&É>± ÁbÕDs¡øDå£ eTTø=i¬ø’ q\TeT÷\\≈£îqT
|üsT¡ –&ÉT#·Tqï sêø£Åå d\Ô” ‘√&ÉqT, u≤\Ts¡‘√&ÉqT, eè<äT\Δ ‘√&ÉqT $TøÏÿ* dü+≈£î\eTT>∑
qT+&ç ø√˝≤Vü ≤ \eTT>∑ q Tqï yê] ÄÁø√X¯ < Û ä « ì‘√ ì+&ç ø=+&É > ∑ T Vü ≤ \T
e÷iTÁyÓ÷>∑T#·T+&É á q>∑]j˚T n+<äT+&ç ÄÁø£+~+#·T#·Tqï≥T¢qï~.
XÀ¢ˆˆ <ä>π j
Δ T· + q>∑Ø düsê« kÕ≥ºÁbÕø±s¡‘√s¡D≤ ˆ
C≤qø° q #· <ä>π ‹Δ $düàjÓ÷ -<äT“¤‘· @e q' ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <ä>±Δ ` Çj·T+ ` q>∑Ø ` düsê« ` kÕ≥ºÁbÕø±s¡‘√s¡D≤, C≤qø° `
q ` #· ` <ä>±Δ ` Ç‹ ` $düàj·T' ` n<äT“¤‘'· ` @e ` q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ≥ºÁbÕø±s¡‘√s¡D≤, düsê« Çj·T+ q>∑Ø <ä>±Δ, C≤qø° q #·
<ä>±Δ Ç‹ q' $düàj·T' n<äT“¤‘'· (uÛeÑ ‹).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ≥ºÁbÕø±s¡‘√s¡D≤ R ø√≥ãTs¡TE\‘√&ÉqT ÁbÕø±s¡eTT\‘√&ÉqT,
ãVæ≤sê›«s¡eTT\ ‘√&ÉqT ≈£L&çq, düsê« R düeTdüyÔ TÓ qÆ , Çj·T+ q>∑Ø R á |ü≥Dº eTT,
<ä>±Δ R <äVæ≤+|üã&çq~, C≤qø° R d”‘ê<˚$, q #· <ä>±Δ R @ e÷Á‘·eTTqT
<äV≤æ +|üã&É˝<Ò Tä , Ç‹ R nqTq~, q' R eTq≈£î, $düàj·T' R ÄX¯Ãs¡éTTqT,
n<äT“¤‘'· R n<äT“¤‘e· TTqT, (uÛeÑ ‹ R n>∑T#·Tqï~).
‘ê‘·Œs¡éTT :` ãTs¡TE\‘√&ÉqT, ÁbÕø±s¡eTT\‘√&ÉqT dæ+Vü≤<ë«s¡eTT\‘√&ÉqT
≈£L&çq q>∑s¡eT+‘·j·TTqT ‘·>∑\ã&çb˛sTTq~. ø±ì d”‘ê<˚$ e÷Á‘·eTT
ø£dTü >∑+<ä˝<Ò Tä . á $wüjT· eTT eTq ø£|]ü $T‘·yTÓ qÆ ÄX¯Ãs¡éTT>∑qT n<äT“¤‘e· TT>∑qT
ñqï~.
XÀ¢ˆˆ Ç‹ X¯óÁXÊe Vü≤qTe÷ Hê«#·+ ‘ê eTeTè‘√|üe÷yéT ˆ
ãuÛ÷Ñ e #êdü´ eTqk˛ Vü≤s¡¸ dü‘Ô êÿ\dü+uÛeÑ ' ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` X¯óÁXÊe ` Vü≤qTe÷Hé ` yê#·+ ` ‘êyéT ` neTè‘√|üe÷yéT,
ãuÛ÷Ñ e ` #· ` ndü´ ` eTqdü' ` Vü≤s¡¸' ` ‘·‘êÿ\dü+uÛeÑ ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ç‹ Vü≤qTe÷Hé neTè‘√|üe÷+ ‘ê+ yê#·+ X¯óÁXÊe, (ndü´
eTqdü') ‘·‘êÿ\dü+uÛeÑ ' Vü≤s¡¸' #· ãuÛ÷Ñ e.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç‹ R nì, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, neTè‘√|üe÷+ R
neTè‘·‘T· \ýÓTqÆ , ‘ê+ yê#·+ R Ä e#·qeTTqT, X¯óÁXÊe R Ä\øÏ+#ÓqT. ndü´ R
Ä‘·ìjÓTTø£ÿ, eTqdü' R eTqdüT‡q≈£î, ‘·‘êÿ\dü+uÛeÑ ' R Ä düeTj·TeTTq+<äT
»ì+∫q{Ï,º Vü≤s¡¸' #· R Äq+<äeTT ≈£L&É, ãuÛ÷Ñ e R ø£*>¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT á $<Ûyä TÓ qÆ neTè‘·‘T· \éT>∑T e#·qeTT\qT Ä\øÏ+#·>H∑ ˚
Ä‘·ì eTqdüT‡ Ä düeTj·TeTTq+<äT n$T‘·yTÓ qÆ Äq+<äeTT H=+<ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ì$T‘ÓÔÌX¯Ã <äècÕº¬súÌ' ø±s¡D…ÆX¯Ã eTVü‰>∑TD…Æ' ˆ
ãTTwæyê¬ø´’ X¯Ã Vü≤qTe÷ quÛeÑ ÅrŒ‘·e÷qdü' ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ì$T‘Ó'ÌÔ ` #· ` <äècÕºs¬ 'Ìú ` ø±s¡D'Æ… ` #· ` eTVü‰>∑TD…'Æ ,
ãTTwæyê¬ø´’ ' ` #· ` Vü≤qTe÷Hé ` nuÛeÑ ‘Y` Á|”‘e· ÷qdü' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äècÕºs¬ 'Ìú ì$T‘Ó'ÌÔ #· eTVü‰>∑TD…'Æ ø±s¡D'Æ… #· ãTTwæyê¬ø´’ ' #· dü'
Vü≤qTe÷Hé Á|”‘e· ÷qdü' nuÛeÑ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äècÕº¬súÌ' R ø£q|ü&çq Á|üjÓ÷»qeTT>∑*Zq{Ïº, ì$T‘ÓÔÌ' #· R
eT+∫X¯≈£îqeTT\#˚‘·qT, eTVü‰>∑TD…Æ' R >=|üŒ>∑TDeTT\T>∑\, ø±s¡D…Æ' #· R
ø±s¡DeTT\#˚‘q· T, ãTTwæyê¬ø´’ ' #· R #ês¡DT\ e#·qeTT\#˚‘q· T, dü' Vü≤qTe÷Hé
R Ä Vü≤qTeT, Á|”‘e· ÷qdü' R dü+‘√wüeTT H=+~q eTqdüT‡>∑\yê&ÉT, nuÛeÑ ‘Y R
ÄjÓTqT.
(55) ` |ü+#·|ü+#êX¯düs¡Z 303
>√$+<äsêJj·TeTT :` ì$T‘Ó'ÌÔ ` ≈£î&çøq£ Tï n<äTs¡T≥ eTTqï>∑T X¯óuÛXÑ ≈¯ î£ qeTT\#˚,
ø±s¡D'Æ… ` d”‘e· Tà bÕ‹Áe‘·éTT s¡|Tüò TsêeTTì Á|üu≤Û eeTT eTTqï>∑T ùV≤‘·Te⁄\#˚,
ãTTwæyê¬ø´’ ' ` #ês¡DT\ |ü\T≈£î\#˚.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ≈£î&çøq£ Tï n<äTs¡T≥ eTTqï>∑T X¯óuÛXÑ ≈¯ î£ qeTT\#˚‘q· T, d”‘êsêeTT\
~e´Á|üuÛ≤eeTT eTTqï>∑T >=|üŒ ø±s¡DeTT\#˚‘·qT, Äø£düeTTq+<äT $ì|æ+∫q
#ês¡DT\ e#·qeTT\#˚‘q· T Vü≤qTeT+‘·Tì eTqdüT‡q≈£î n|ü&ÉT eTVü‰q+<äeTT
>∑*¬>qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘·' ø£|æ' ÁbÕ|üÔeTH√s¡<∏ës¡ú
kÕÔ eTø£‘å ê+ sê»düT‘ê+ $~‘ê« ˆ
Á|ü‘´· ø£‘å · kÕÔ+ |ü⁄qπse <äècºÕ«
Á|ü‹Á|üj÷· D≤j·T eT‹+ #·ø±s¡ ˆˆ 36
ª Vü≤qTeT~«ÁuÛÑyÓ÷μ HêeT
|ü+#·|ü+#êX¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ø£|'æ ` ÁbÕ|üeÔ TH√s¡<ë∏ s¡'ú ` ‘êyéT ` nø£‘å ê+ ` sê»düT‘ê+
` $~‘ê«, Á|ü‘´· ø£‘å '· ` ‘ê+ ` |ü⁄q' ` @e ` <äècÕº« ` Á|ü‹Á|üj÷· D≤j·T `
eT‹+ ` #·ø±s¡ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ø£|'æ ÁbÕ|üeÔ TH√s¡<ë∏ s¡'ú (düH)é ‘êyéT nø£‘å ê+ sê»düT‘ê+
$~‘ê« Á|ü‘´· ø£‘å '· ‘ê+ |ü⁄q' @e <äècÕº« Á|ü‹Á|üj÷· D≤j·T eT‹+ #·ø±s¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, ø£|'æ R Vü≤qTeT, ÁbÕ|üeÔ TH√s¡<ë∏ s¡'ú (düH)é R
bı+<äã&çq ø√]ø£>∑\yê &É>∑T#·T, ‘ê+ sê»düT‘ê+ R Ä sê»≈£îe÷]jÓÆTq
d”‘ê<˚$ì, nø£‘å ê+ R Vü‰ì˝Òì<ëìì>±, $~‘ê« R ‘Ó*dæø=ì, |ü⁄q' R ‹]–,
‘ê+ R ÄyÓTqT, Á|ü‘´· ø£‘å '· R Á|ü‘´· ø£eå TT>±, <äècºÕ« @e R #·÷∫j˚T, Á|ü‹Á|üj÷· D≤j·T
R ‹s¡T>∑T Á|üj÷· DeTTø=i≈£î, eT‹+ #·ø±s¡ R ìX¯Ãj·TeTT #˚døæ =HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Vü≤qTeT ‘·\ô|{Ïqº j·T‘·ïeTT |ò*ü +∫q+<äTq d”‘ê<˚$
#Ó≈î£ ÿ#Ó<sä ø¡ £ øπ eå TeTT>∑ qTqï<äì ‘Ó*dæø=ì eTi\ ì+ø=ø£e÷iT ÄyÓTqT Á|ü‘´· ø£eå TT>∑
<ä]Ù+∫j˚T ‘·q ì»ìyêdüeTTq≈£î yÓ&\É e˝…qì ìX¯ÃsTT+#·Tø=HÓqT.
ªªVü≤qTeT~«ÁuÛeÑ TeTTμμ nqT
@ã~jÓÆT<äedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
wü≥Œ+#êX¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· kÕÔ+ •+X¯óbÕeT÷˝Ò C≤qø°+ |üs´¡ edæ‘ú êyéT ˆ
n_Ûyê <ë´ÁãM ~›cÕº´ |üXÊ´$T ‘ê« $T Vü‰ø£‘å êyéT ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘ê+ ` •+X¯óbÕeT÷˝Ò ` C≤qø°+ ` |üs´¡ edæ‘ú êyéT `
n_Ûyê<ä´ ` nÁãM‘Y ` ~cÕº´ ` |üXÊ´$T ` ‘ê«yéT ` ÇVü≤ ` nø£‘å êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· (Vü≤qTe÷Hé) •+X¯óbÕeT÷˝Ò |üs´¡ edæ‘ú ê+ ‘ê+ C≤qø°+
n_Ûyê<ä´ ~cÕº´ ‘ê«+ ÇVü≤ nø£‘å ê+ |üXÊ´$T (Ç‹) nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, •+X¯óbÕeT÷˝Ò R
•+X¯óbÕeèø£eå TT yÓTT<ä≥, |üs´¡ edæ‘ú ê+ R ≈£Ls¡TÃ+&çjT· Tqï, ‘ê+ C≤qø°+ R Ä
d”‘e· TàqT, n_Ûyê<ä´ R qeTdüÿ]+∫, ~cÕº´ R uÛ≤>∑éX¯eTTq, ‘ê«+ R ìqTï,
ÇVü≤ R Ç#·Ã≥, nø£‘å ê+ R ≈£îX¯\eTT>∑ qTqï<ëìì>±, |üXÊ´$T R #·÷#·T#·THêïqT,
(Ç‹ R nì) nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Vü≤qTeT •+X¯óbÕeèø£eå TTÁøÏ+<ä ≈£Ls¡TÃ+&çjT· Tqï d”‘ê<˚$ì
düMT|æ+∫ ÄyÓT≈£î ÁyÓTTøÏÿ ÄyÓT‘√ ‘·©!¢ Hê n<äèwüeº TTq eTi\ ììï#·Ã≥ øπ eå TeTT>∑
qT+&ÉT≥ #·÷&É>*∑ ‹Z ì nì |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü+Ô Á|üd‘úæ +· d”‘ê Mø£eå ÷D≤ |ü⁄q' |ü⁄q' ˆ
uÛsÑ Ô¡ èùdïVü‰ì«‘·+ yêø£´+ Vü≤q÷eT+‘· eTuÛ≤wü‘· ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·+ ` Á|üd‘úæ +· ` d”‘ê ` Mø£eå ÷D≤ ` |ü⁄q' ` |ü⁄q',
uÛsÑ Ô¡ èùdïVü‰ì«‘·+ ` yêø£´+ ` Vü≤q÷eT+‘·yTé ` nuÛ≤wü‘· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· Á|üd‘úæ +· ‘·+ Vü≤q÷eT+‘·+ |ü⁄q' |ü⁄q' Mø£eå ÷D≤ d”‘ê
uÛsÑ Ô¡ èùdïVü‰ì«‘·+ yêø£ýéT nuÛ≤wü‘.·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, Á|üd‘úæ +· R ãj·T\T<˚]q{Ï,º ‘·+ Vü≤q÷eT+‘·+
R Ä Vü≤qTeTqT, |ü⁄q' |ü⁄q' R eTi\ eTi\, Mø£eå ÷D≤ R #·÷#·T#·Tqï<Ó,’ d”‘ê
R d”‘e· Tà, uÛsÑ Ô¡ èùdïVü‰ì«‘·+ R uÛsÑ j
Ô¡ T· +<ä* Áù|eT‘√>∑÷&çq{Ï,º yêø£´+ R e#·qeTTqT,
nuÛ≤wü‘· R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÜØ‹>± Á|üj÷· DyÓTÆ yÓ&*É b˛qT<äT´≈£î&Ô q’Ó Vü≤qTeT+‘·Tì
nqTsê>∑eTT‘√ eTi\ eTi\ #·÷#·T#·T d”‘e· Tà ‘·q uÛsÑ j Ô¡ T· +<ä* Áù|e÷‹X¯jT· eTT#˚
n‘·ì‘√ ˙Ø‹>± |ü*øÏq~.
XÀ¢ˆˆ ø±eT eTdü´ ‘·«y˚T yÓø’ '£ ø±s¡´dü´ |ü]kÕ<ÛHä ˚ ˆ
|üsê´|ü'Ô |üsM¡ s¡|Tüò ï j·TX¯d´ü ùdÔ ã˝À<äjT· ' ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø±eTyéT ` ndü´ ` ‘·«+ ` @e ` @ø£' ` ø±s¡´dü´ ` |ü]kÕ<ÛHä ,˚
|üsê´|ü'Ô ` |üsM¡ s¡|Tüò ï ` j·TX¯d´ü ' ` ‘˚ ` ã˝À<äjT· ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üsM¡ s¡|Tüò ï ndü´ ø±s¡´dü´ |ü]kÕ<ÛHä ˚ ‘·«yéT @ø£' @e ø±eT+
|üsê´|ü'Ô , ‘˚ ã˝À<äjT· ' j·TX¯d´ü '.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üsM¡ s¡|Tüò ï R X¯Á‘·TMs¡T\qT <äTqTe÷&ÉT X¯Ss¡T&Ü!, ndü´ ø±s¡´dü´
R á |üìjÓTTø£ÿ, |ü]kÕ<ÛHä ˚ R ìs¡«Vü≤DeTTq+<äT, ‘·«+ R ˙e⁄, @ø£' @e R
ˇø£ÿ&Éy,˚ ø±eT+ R m+‘·jT· TqT, |üsê´|ü'Ô R #ê*qyê&Ée⁄— ‘˚ ã˝À<äjT· ' R ˙
ã\$»è+uÛD Ñ eTT, j·TX¯d´ü ' R ø°]øÔ s£ y¡ TÓ qÆ ~.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªndü´ ø±s¡´dü´ |ü]kÕ<ÛHä μ˚ ` \+ø£jT· +<ä* sêø£då Tü \ HÓ\s¢ q¡ T
e~Û+∫ qqTï lsêeTdüìï~ÛøÏ >=ìb˛e⁄≥ j·TqT ø±s¡éTTjÓTTø£ÿ ìs¡«Vü≤DeTTq+<äT
ªã˝À<äjT· ' ‘˚ j·TX¯d´ü 'μ ` á Á|ü‘ê|üÁ|üøs£ ¸¡ eTT ˙πø ø°]øÔ s£ e¡ T>∑TqT, >±ì sêeTTq≈£î
ø±<äT >∑<ë j·Tì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈£î&Ü! Á|üdüTÔ‘·ø±s¡éTTqT ˙y=ø£ÿ&Ée⁄ #˚|ü{Ïº
kÕ~Û+|ü>\∑ kÕeTs¡´ú eTT >∑\yê&Ée⁄. á ã\$»è+uÛD Ñ eTT ˙¬ø+‘·jT· TqT Á|ü‹wüq˜ T
>∑÷s¡TÃq{Ïº<˚.
XÀ¢ˆˆ X¯s¬ d’ Tü Ô dü+≈£î˝≤+ ø£è‘ê« \+ø±+ |üsã¡ ˝≤s¡q› ' ˆ
e÷+ qj˚T<ä´~ ø±≈£î‘·‡ú dü‘Ô dÔ· ´ü dü<èä X¯+ uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯s¬ '’ ` ‘·T ` dü+≈£î˝≤+ ` ø£è‘ê« ` \+ø±+ ` |üsã¡ ˝≤s¡q› ' `
e÷+ ` qj˚T‘Y ` j·T~ ` ø±≈£î‘·ú ‡' ` ‘·‘Y ` ‘·d´ü ` dü<èä X¯+ ` uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ
(56) ` wü≥Œ+#êX¯düs¡Z 307
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·T |üsã¡ ˝≤s¡q› ' ø±≈£î‘·‡ú ' \+ø±+ X¯s¬ '’ dü+≈£î˝≤+ ø£è‘ê«
e÷+ qj˚T‘Y j·T~ ‘·‘Y ‘·d´ü dü<èä X¯+ uÛyÑ ‘˚ .Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·T R ø±ì, |üsã¡ ˝≤s¡q› ' R X¯Á‘·Tã\eTTqT nD∫y˚jT· Tq{Ï,º
ø±≈£î‘·‡ú ' R lsêeTT&ÉT, \+ø±+ R \+ø±q>∑se¡ TTqT, X¯s¬ '’ R u≤DeTT\#˚, dü+≈£î˝≤+
R ø£˝À¢\yÓTÆq<ëìì>±, ø£è‘ê« R #˚dæ, e÷+ R qqTï, qj˚T‘Y j·T~ R
ø=ìb˛sTTqjÓT&É\, ‘·‘Y R n~, ‘·d´ü R n‘·ìøÏ, dü<èä X¯+ R j·TTø£yÔ TÓ qÆ ~, uÛyÑ ‘˚ Y
R n>∑TqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ª‘·‘Y ‘·d´ü dü<èä X¯+ uÛyÑ ‘˚ μY ` ‘·q |üsêÁø£eTeTTqT ø£q|üs∫¡
qqTï >=ìb˛e⁄≥ n‘·ìøÏ j·TTø£eÔ TTqT, Hê j·T_Û˝≤wüqT HÓiy˚sT¡ Ã≥j·TT q>∑TqT.
n≥T¢ >±ì#√ H˚qT Ms¡|‹ü ï qì|æ+#·Tø=qT≥ m≥T¢ dü+uÛ$Ñ +#·Tqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á s¡ø£ÿdüT\qT dü+Vü≤]+#·T≥≈£î ˙e⁄ düeTs¡Tú&Éy˚jÓÆTqqT
X¯Á‘·TeTs¡q› T&Óq’ lsêeTT&ÉT ‘·q X¯ÅdeÔü s¡¸eTT#˚ \+ø±q>∑se¡ TTqT ø£˝À¢\eTT >±$+∫
$»j·TT&Ó’ qqTï >=ìb˛sTTqjÓT&É\ Ä eTVü‰Ms¡Tq ø£~ ‘·q ø£seÔ¡ ´ìs¡«Vü≤Ds¡÷|üyTÓ qÆ
ø±s¡éT>∑TqT.
XÀ¢ˆˆ ‘· <ä´<∏ë ‘·d´ü $Áø±+‘· eTqTs¡÷|ü+ eTVü‰‘·àq' ˆ
uÛyÑ ˚ <ëVü≤eX¯Ss¡d´ü ‘·<ë∏ ‘·« eTT|übÕ<äjT· ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` j·T<∏ë ` ‘·d´ü ` $Áø±+‘·yTé ` nqTs¡÷|ü+ ` eTVü‰‘·àq',
uÛyÑ ‘˚ Y ` ÄVü≤eX¯Ss¡d´ü ` ‘·<ë∏ ` ‘·«yéT ` ñ|übÕ<äjT· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘Y ÄVü≤eX¯Ss¡d´ü ‘·d´ü eTVü‰‘·àq' $Áø±+‘·yTé nqTs¡÷|ü+
j·T<∏ë uÛyÑ ‘˚ Y ‘·<ë∏ ‘·«yéT ñ|übÕ<äjT· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y R Ä ø±s¡DeTTe\q, ÄVü≤eX¯Ss¡d´ü R j·TT<äMΔ s¡T&Óq’ {Ï,º
‘·d´ü eTVü‰‘·àq' R Ä eTVü‰‘·TàìjÓTTø£ÿ, $Áø±+‘·+ R $Áø£eTDeTT, nqTs¡÷|ü+
R ‘·–q{Ï~º , j·T<∏ë R @ $<Ûeä TT>±, uÛyÑ ‘˚ Y R n>∑TH√, ‘·<ë∏ R Ä $<Ûeä TT>±, ‘·«+
R ˙e⁄, ñ|übÕ<äjT· R @s¡Œi#·TeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+<äT#˚‘· eTVü‰Ms¡T&Óq’ Ä eTVü‰‘·TàìjÓTTø£ÿ |üsêÁø£eTeTTq≈£î
‘·–j·TTqï |ü<‹Δä m{Ï<º √ ìX¯ÃsTT+∫ Ä $<ÛëqeTTqT ˙e⁄ dü+|òTü {Ï+|üCj Ò T· TeTT.
XÀ¢ˆˆ ‘·<sä √ú|Vü ≤æ ‘·+ yêø£´+ Á|üÁ•‘·+ ùV≤‘·Tdü+Væ≤‘·yTé ˆ
ìX¯eT´ Vü≤qTe÷+ dükÔ Õ´ yêø£´ eTT‘·sÔ ¡ eTÁãM‘Y ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` ns√ú|Vü ≤æ ‘·+ ` yêø£´+ ` Á|üÁ•‘·+ ` ùV≤‘·Tdü+Væ≤‘·yTé `
ìX¯eT´ ` Vü≤qTe÷Hé ` ‘·kÕ´' ` yêø£ýéT ` ñ‘·sÔ y¡ Té ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ns√ú|Vü ≤æ ‘·+ Á|üÁ•‘·+ ùV≤‘·Tdü+Væ≤‘·+ ‘·kÕ´' ‘·‘Y yêø£´+
ìX¯eT´ Vü≤qTe÷Hé ñ‘·sÔ +¡ yêø£ýéT nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ns√ú|Vü ≤æ ‘·+ R >=|üŒ ns¡eú TT‘√ >∑÷&çq~j·TTqT, Á|üÁ•‘·+ R
$qj·TeTT‘√ >∑÷&çq~j·TTqT, ùV≤‘·Tdü+Væ≤‘·+ R ø±s¡DeTT‘√ >∑÷&çq~j·TTq>∑T,
‘·kÕ´' R ÄyÓTjÓTTø£ÿ, ‘·‘Y yêø£´+ R Ä e#·qeTTqT, ìX¯eT´ R $ì, Vü≤qTe÷Hé
R Vü≤qTeT, ñ‘·sÔ +¡ yêø£´+ R düe÷<ÛëqyÓTqÆ e#·qeTTqT, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä Ø‹>∑ d”‘ê<˚$ $TøÏÿ* ns¡eú +‘·eTT>∑qT $qj·T|üPs¡«ø£eTT>∑qT
Hê´j·TyÓTÆq ø±s¡DeTT\‘√qT ‘Ó*|æq e÷≥\qT Vü≤qTeT $ì ÄyÓT≈£î
düe÷<ÛëqeTT>± Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ øÏåÁ|üy˚Twü´‹ ø±≈£î‘ú√‡ Vü≤s¡´ èø£åÁ|üe¬s’ s¡« è‘·' ˆ
j·TùdÔ j·TT~Û $õ‘ê´ØHé XÀø£+ e´|üqsTTwü´‹ ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏÁå |üyTé ` @wü´‹ ` ø±≈£î‘·ú ‡' ` Vü≤s¡´ èø£Áå |ües¬ '’ ` eè‘·', j·T' `
‘˚ ` j·TT~Û ` $õ‘·´ ` nØHé ` XÀø£+ ` e´|üqsTTwü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·T' j·TT~Û nØHé $õ‘·´ ‘˚ XÀø£+ e´|üqsTTwü´‹ (dü')
ø±≈£î‘·ú ‡' Vü≤s¡´ èø£Áå |ües¬ '’ eè‘·' øÏÁå |üyTé @wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·T' R @ eTVü‰Ms¡T&Ó‘’ ,˚ j·TT~Û R j·TT<äeΔ TTq+<äT, nØHé R
X¯Á‘·Te⁄\qT, $õ‘·´ R »sTT+∫, ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, XÀø£+ R <äT'KeTTqT, e´|üqsTTwü´‹
R ‘=\–+|ü>\∑ &√, (dü')ø±≈£î‘·ú ‡' R (Ä) lsêeTT&ÉT, Vü≤s¡´ èø£Áå |ües¬ '’ R yêqs¡T\
jÓTTø£ÿj·TT, uÛ\Ñ ÷¢øe£ TT\ jÓTTø£ÿj·TT, ÅXw‚ ßü \˜ ‘√, eè‘·' R ≈£L&çqyê&Ó,’ øÏÁå |ü+ R
oÁ|òTü eTT>±, @wü´‹ R sê>∑\&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·©¢! j·TT<äΔeTTq+<äT X¯Á‘·Te⁄\ qTø£ÿ&É–+∫ ˙XÀø£eTTqT
‘=\–+#·T≥≈£î>±qT lsêeT#·+Á<äT&ÉT yêqs¡Ms¡T\‘√&ÉqT uÛÑ\÷¢ø£jÓ÷<ÛäT\
‘√&ÉqT>∑÷&ç oÁ|òTü eTT>±H˚ \+ø£≈î£ sêHÓj ’ T· THêï&ÉT düTe÷!
(56) ` wü≥Œ+#êX¯düs¡Z 309
XÀ¢ˆˆ @e e÷XÊ«dü´ yÓ<’ V˚ ≤” + Vü≤qTe÷ Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆ
>∑eTHêj·T eT‹+ ø£è‘ê« yÓ<’ V˚ ≤” eTuÛ´Ñ yê<äjT· ‘Y ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` ÄXÊ«dü´ ` yÓ<’ V˚ ≤” + ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»' `
>∑eTHêj·T ` eT‹+ ` ø£è‘ê« ` yÓ<’ V˚ ≤” yéT ` nuÛ´Ñ yê<äjT· ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé yÓ<’ V˚ ≤” yéT @eyéT ÄXÊ«dü´ >∑eTHêj·T
eT‹+ ø£è‘ê« yÓ<’ V˚ ≤” yéT nuÛ´Ñ yê<äjT· ‘Y.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé R yêj·TTq+<äqT&Óq’ Vü≤qTeT, yÓ<’ V˚ ≤” +
R d”‘ê<˚$ì, @e+ R á Ø‹>±, ÄXÊ«dü´ R z<ë]Ã, >∑eTHêj·T R |üjT· qeTTq¬ø,’
eT‹+ ø£è‘ê« R ìX¯Ãj·TeTT#˚døæ =ì, yÓ<’ V˚ ≤” + R C≤qø£eTà≈£î, nuÛ´Ñ yê<äjT· ‘Y R
ÅyÓTT¬øÿqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêj·TTq+<äqT&Óq’ Vü≤qTeT d”‘ê<˚$ ˙Ø‹>± q÷i&ç+∫ ‹s¡T>∑T
Á|üj÷· DeTTq≈£î ìX¯ÃsTT+#·Tø=ì Ç+ø=ø£e÷iT d”‘e· Tà≈£î e+<äqeTT >±$+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡ ø£|Xæ Ês¡÷\› kÕ‡«$Tdü+<äsÙ¡ H√‘·T‡ø£' ˆ
Äs¡Ts√Vü≤ –]ÅXw‚ ü̃ eT]wüº eT]eTs¡q› ' ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` dü' ` ø£|Xæ Ês¡÷\› ' ` kÕ«$Tdü+<äsÙ¡ H√‘·T‡ø£' ` Äs¡Ts√Vü≤
` –]ÅXw‚ y˜ü Té ` n]wüyº Té ` n]eTs¡q› ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· n]eTs¡q› ' dü' ø£|Xæ Ês¡÷\› ' kÕ«$Tdü+<äsÙ¡ H√‘·T‡ø£' (düH)é
–]ÅXw‚ yü̃ Té n]wüyº Té Äs¡Ts√Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, n]eTs¡›q' R X¯Á‘·TeTs¡›qT&Ó’q, dü'
ø£|Xæ Ês¡÷\› ' R Ä yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT, kÕ«$Tdü+<äsÙ¡ H√‘·T‡ø£' (düH)é R Á|üuTÑÛ e⁄qT
#·÷#·T≥≈£î y˚–s¡|&ü TÉ #·Tqïyê&Ó,’ n]wü+º R n]wüeº TqT ù|s¡T>∑\, –]ÅXw‚ +ü̃ R
|üs«¡ ‘·ÅXw‚ eü̃ TTqT, Äs¡Ts√Vü≤ R Äs√Væ≤+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈î£ &Óq’ yêqs√‘·eÔ TT&É>T∑ Vü≤qTeT ‘·q Á|üuTÑÛ yÓq’
lsêeTTì dü+<ä]Ù+#·T≥¬ø’ y˚–s¡|ü&ÉT#·T \+ø±rs¡eTTq+<äTqï n]wüºeTHÓ&ÉT
|üs«¡ ‘·eTT Hês√Væ≤+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·T+>∑|<ü àä ø£EcºÕ_ÛØï˝≤_Û s¡«qsêõ_Û' ˆ
k˛‘·ØÔ j·T $Tyê+uÛÀ<Ó'’ X¯è+>±+‘·s$¡ \+__Û' ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·T+>∑|<ü àä ø£EcÕº_'Û ` ˙˝≤_Û' ` eqsêõ_Û' ` k˛‘·ØÔ j·TyéT `
Çe ` n+uÛÀ<Ó'’ ` X¯è+>±+‘·s$¡ \+__Û' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·T+>∑|<ü àä ø£EcÕº_'Û ˙˝≤_Û' eqsêõ_Û' (dü|]ü <ÛëqyéT Çe)
X¯è+>±+‘·s$¡ \+__Û' n+uÛÀ<Ó'’ k˛‘·ØÔ j·TyéT Çe #· (dæ‘ú +· n]wü+º dü' Äs¡Ts√Vü≤).
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘·T+>∑|<ü àä ø£EcÕº_'Û R ñqï‘·yTÓ qÆ |ü<àä ø£eèø£eå TT\‘√ ì+&çq{Ïj
º T· T,
˙˝≤_Û' R q\¢Hq’Ó $j·TTq>∑T, eqsêõ_Û' R eq|ü+≈£î\Ô ‘√ (dü|]ü <ÛëqyéT Çe R
ø£≥Tºã≥º\‘√ >∑÷&çq$e˝…qT), X¯è+>±+‘·s¡$\+__Û' R •Ks¡eTT\q&ÉTeT
Áy˚\T#·Tqï, n+uÛÀ<Ó’' R y˚T|òüTeTT\#˚, k˛‘·ÔØj·TyéT Çe #· R ñ‘·ÔØj·TeTT
ø£*Zq~e˝…qT, dæú‘·+ R ñqï{Ïº, (n]wüº+ dü' Äs¡Ts√Vü≤ R n]wüº|üs¡«‘·eTTqT
Vü≤qTeT Äs√Væ≤+#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT j·÷s√Væ≤+∫q Ä j·T]wü|º sü «¡ ‘·eTT ì+&É ñqï‘·yTÓ qÆ
q\¢ì |ü<àä ø£eèø£eå TT\T eiTdü\T B] n$ j·÷ ø=+&É <Û]ä +∫q eÅdeÔü TT\e˝…
qT+&ÓqT. •Ks¡eTT\ô|’ y˚T|òTü |ü+≈£î\Ô T Áy˚˝≤&ÉT#·T n$ j·÷ |üs«¡ ‘·eTT <Û]ä +∫q
ñ‘·ØÔ j·TeTTe˝… qT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ uÀ<Û´ä e÷q$Te Á|”‘ê´ ~yêø£sø¡ s¬£ ’ X¯óÙuÛ'’… ˆ
ñìàwü+‘·$T y√<ä÷‘Δ ’Ó s√¢#H· ]’Ó e <Ûë‘·T_Û' ˆˆ 11
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` uÀ<Û´ä e÷q+ ` Çe ` Á|”‘ê´ ` ~yêø£sø¡ s¬£ '’ ` X¯óuÛ'’… , ñìàwü+‘·yTé `
Çe ` ñ<ä÷‘Δ '’Ó ` ˝À#·H'’Ó ` Çe ` <Ûë‘·T_Û' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` X¯óuÛ'’… ~yêø£sø¡ s¬£ '’ Á|”‘ê´ uÀ<Û´ä e÷qyéT Çe, ñ<ä÷‘Δ '’Ó <Ûë‘·T_Û'
˝À#·H'’Ó ñìàwü+‘·yTé Çe #· dæ‘ú y· Té n]wü+º dü' Äs¡Ts√Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯óuÛ'’… R eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ , ~yêø£sø¡ s¬£ '’ R dü÷s¡´øÏsD¡ eTT\#˚,
Á|”‘ê´ R Áù|eT‘√, uÀ<Û´ä e÷qyéT Çe R y˚T\Tø=\T|üã&ÉT#·Tqï<ëìe˝…qT, ñ<ä÷‘Δ '’Ó
R m>∑Ts¡T#·Tqï{Ïº, <Ûë‘·T_Û' R ¬>’]ø±~<Ûë‘·Te⁄\#˚, ˝À#·HÓ’' R H˚Á‘·eTT\‘√,
ñìàwü+‘·yéT Çe #· R ø£qTï\T ‘Ói#·T#·Tqï <ëìe˝…qT, dæú‘·yéT n]wüº+ dü'
Äs¡Ts√Vü≤ R ñqï{Ïº n]wü|º sü «¡ ‘·eTTqT Vü≤qTeT Äs√Væ≤+#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä j·T]wü|º sü «¡ ‘·eTTô|’ dü÷s¡T´ì øÏsD¡ eTT\T dü÷{Ï>± |ü&TÉ #·T+&ÓqT.
n$ dü÷s¡T´&ÉT ‘·q #˚‘·T\‘√ ˙ |üs¡«‘·eTTqT y˚T\Tø=\T|ü⁄#·Tqï≥Tº>±
>±qe#·TÃ#·T+&ÓqT. n|ü&Ü |üs«¡ ‘·eTT MT~ s¡+>∑Ts¡+>∑T\ >¬ ]’ ø±~ <Ûë‘·Te⁄\
(56) ` wü≥Œ+#êX¯düs¡Z 311
•\\T $T\$T\ yÓTij·TT#·T+&É>± Hê |üs«¡ ‘·yT˚ ø£qTï\T$|æŒ #·÷#·T#·Tqï≥T¢+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘√j·TÚ|òTü ìdü«HÓ’ s¡à+Å<'’Ó ÁbÕBÛ‘$· Te düs«¡ ‘·' ˆ
Á|ü^‘·$Te $düŒôwÌº sêïHêÁ|üÁdüeDdü«HÓ'’ ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘√j·TÚ|òTü ìdü«HÓ'’ ` eT+Å<'’Ó ` ÁbÕBÛ‘y· Té ` Çe ` düs«¡ ‘·' `
Á|ü^‘·yTé ` Çe ` $düŒôw'Ìº ` HêHêÁ|üÁdüeDdü«HÓ'’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düs«¡ ‘·' eT+Á<Ó'Ì ‘√j·TÚ|òTü ìdü«HÓ'’ ÁbÕBÛ‘y· Té Çe, $düŒôw'Ìº
HêHêÁ|üÁdüeDdü«HÓ'’ Á|ü^‘·+ Çe #· (dæ‘ú +· n]wü+º dü' Äs¡Ts√Vü≤).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düs¡«‘·' R n+‘·≥qT, eT+Å<Ó’' R eT<ÛäéTdü«s¡eTT>∑\,
‘√j·TÚ|òüTìdü«HÓ’' R »\Á|üyêVü≤eTTjÓTTø£ÿ <Ûä«qT\#˚, ÁbÕBÛ‘·yéT Çe R
y˚<ë<Ûä´j·TqeTT #˚j·TT#·Tqï~e˝…qT, $düŒôwºÌ' R $TøÏÿ* düŒwüºyÓTÆq,
HêHêÁ|üÁdüeDdü«HÓ’' R ãVüQ$<ÛäeTT˝…’q ôd\j˚Tfi¯fl<Ûä«qT\#˚, (Á|ü^‘·yéT Çe R
#·øÿ£ >± >±qeTT #˚jT· T#·Tqï~ e˝…qT) (dæ‘ú +· R ñqï{Ïº n]wü|º sü «¡ ‘·eTTqT) dü' R
Vü≤qTeT, Äs¡Ts√Vü≤ R Äs√Væ≤+#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä |üs¡«‘·eTTô|’ q+‘·≥qT eT+Á<ädü«s¡eTT‘√ ∫qï @iT\T
Á|üeVæ≤+#·T#·T+&ÓqT. Ä eT+Á<ä<«äÛ ì y˚<ë<Û´ä j·TqeTT #˚jT· T#·Tqï yê] dü«s¡eTTqT
uÀ*j· T T+&Ó q T. ô|≈£ î ÿ#√≥¢ MT~qT+&ç ‘ês¡ d ü « s¡ e TT‘√ ôd\j˚ T fi¯ ó fl
Á|üeVæ≤+#·T#·T+&ÓqT. Ä dü«s¡eTT >=+‘Ó‹Ô bÕ&ÉT#·Tqïyê] ø£+sƒ¡dü«s¡eTTe˝…
$qe#·TÃ#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ <˚e<ës¡T_Û s¡‘T· ´#ÓÃÌ s¡÷s¡«Δ u≤VüQ$Te dæ‘ú y· Té ˆ
Á|übÕ‘·»\ìs√Èôw'’ ÁbÕø£èwü$º Te düs«¡ ‘·' ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <˚e<ës¡T_Û' ` n‘·T´#ÓÃ'Ì ` }s¡«Δ u≤VüQyéT ` Çe ` dæ‘ú y· Té ,
Á|übÕ‘·»\ìs√Èôw'’ ` ÁbÕø£èwüyº Té Çe #· (dæ‘ú +· n]wü+º dü' Äs¡Ts√Vü≤) ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n‘·T´#ÓÃ'Ì <˚e<ës¡T_Û' }s¡«Δ u≤VüQyéT Çe, Á|übÕ‘·»\ìsÈ√ôw'’
düs«¡ ‘·' ÁbÕø£èwüyº Té Çe #· (dæ‘ú y· Té n]wü+º dü' Äs¡Ts√Vü≤).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n‘·T´#ÓÃ'Ì R $TøÏÿ* j·TTqï‘·yTÓ qÆ {Ï,º <˚e<ës¡T_Û' R <˚e<ës¡T
eèø£eå TT\#˚, }s¡«Δ u≤VüQyéT Çe R m‘ÓqÌÔ #˚‘T· \T >∑\~>∑qT, Á|übÕ‘·»\ìsÈ√ôw'’
R »\Á|übÕ‘·eTT\ X¯ã›eTT\#˚, düs¡«‘·' R m\¢jÓT&É\qT, ÁbÕø£èwüºyéT Çe R
ÄÁø√•+#·T#·Tqï~e˝…qT, dæ‘ú +· R ñqï{Ïº (n]wü+º R n]wü|º sü «¡ ‘·eTTqT), dü' R
Ä Vü≤qTeT, Äs¡Ts√Vü≤ R Äs√Væ≤+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n]wüº|üs¡«‘·eTTô|’ $TøÏÿ* j·TTqï‘·yÓTÆq <˚e<ës¡T eèø£åeTT\T
>±qe#·TÃ#·T+&ÓqT. n$ j·÷ –] #˚‘T· \T MT~øÏ m‹ÔjT· T+#ÓHê j·Tqï≥T¢qï$.
Ä |üs¡«‘·eTTô|’qTqï »\Á|üyêVü≤eTT\qT+&ç ô|<ä›<Ûä«ì $qe#·TÃ#·T+&É>± q~
ÄÁø√•+#·T#·Tqï≥T¢+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ y˚|eü ÷q$Te XÊýÓT'Æ ø£+|üe÷HÓ’ X¯Ùs¡<«ä HÓ'’ ˆ
y˚DT_Û sêàs¡T‘√<ä÷‘Δ '’Ó ≈£L»+‘·$Te ø°#ø¬· '’ ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` y˚|eü ÷qyéT ` Çe ` XÊýÓT'Æ ` ø£+|üe÷HÓ'’ ` X¯s<¡ «ä HÓ'’ `
y˚DT_Û' ` e÷s¡T‘√<ä÷‘Δ '’Ó ` ≈£L»+‘·yTé ` Çe ` ø°#ø¬· '’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£+|üe÷HÓ'’ XÊýÓT'Æ X¯s<¡ «ä HÓ'’ y˚|eü ÷qyéT Çe, e÷s¡T‘√<ä÷‘Δ '’Ó
y˚DT_Û' ≈£L»+‘·yTé Çe (dæ‘ú y· Té n]wü+º dü' Äs¡Ts√Vü≤).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£+|üe÷HÓ'’ R ø£+|æ+#·T#·Tqï{Ï,º XÊýÓT'Æ R q\¢Hq’Ó , X¯s<¡ «ä HÓ'’
R X¯s‘¡ êÿ\eèø£eå TT\#˚, y˚|eü ÷qyéT Çe R eDT≈£î#·Tqï~e˝…qT, e÷s¡T‘√<ä÷‘Δ '’Ó
R yêj·TTe⁄#˚ ø£<\ä Ãã&çq, ø°#ø¬· '’ y˚DT_Û' R u§+>∑TyÓ<Tä fi¯fl‘√, ≈£L»+‘·yTé Çe
#· R ≈£Lj·TT#·Tqï~e˝…qT, dæ‘ú y· Té R ñqï{Ï,º n]wü+º R n]wü|º sü «¡ ‘·eTTqT, dü' R
‹\ø£eTT :` X¯s<¡ «ä HÓ'’ ` @&Ü≈£î\ ns¡{#Ï ≥Ó TºeTTqï>∑T X¯s‘¡ êÿ\eTTq @|ü⁄>∑qT+&ÉT
eèø£åeTT\T.
sê. •s√eTDÏ :` X¯s¡<äÈHÓ’' ` X¯s¡‘êÿ\eTTq+<ä* y˚T|òüTeTT\ e+{Ï @&Ü≈£î\
ns¡{Ï#Ó≥TºeTTqï>∑Tyêì#˚.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø£+|æ+#·T#·Tqï j˚T&Ü≈£î\ ns¡{#Ï ≥Ó TºeTTqï>∑T X¯s‘¡ êÿ\ eèø£eå TT\‘√
eDT≈£î#·Tqï~e˝…qT, >±*øÏ <Ûä«ì#˚j·TT u§+>∑T yÓ<äTfi¯fl#˚ |ü≈£åî\ ≈£L‘·\‘√
≈£L&çjT· Tqï~ e˝…qT Ä j·T]wü|º sü «¡ ‘·eTT >±qe#·TÃ#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ìX¯Ù«dü+‘·$T yêeTsê¸ <√Ès¬ ’ sêo$c˛‘·yÔ TÓ 'Æ ˆ
˙Vü‰s¡øè£ ‘·>+∑ ;Ûs¬ ’ sêΔ´j·T+‘·$Te >∑V≤ü «¬s'’ ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìX¯Ù«dü+‘·yTé ` Çe ` neTsê¸‘Y ` |òTü À¬s'’ ` Äo$c˛‘·yÔ TÓ 'Æ `
(56) ` wü≥Œ+#êX¯düs¡Z 313
˙Vü‰s¡øè£ ‘·>+∑ ;Ûs¬ '’ ` <Ûë´j·T+‘·yTé ` Çe ` >∑V≤ü «¬s'’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |òüTÀ¬s’' Äo$c˛‘·ÔyÓTÆ' neTsê¸‘Y ìX¯Ù«dü+‘·yéT Çe,
˙Vü‰s¡øè£ ‘·>+∑ ;Ûs¬ '’ >∑V≤ü «¬s'’ <Ûë´j·T+‘·yTé Çe #· dæ‘ú y· Té n]wü+º dü' Äs¡Ts√Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |òTü À¬s'’ R uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ {Ï,º Äo$c˛‘·yÔ TÓ 'Æ R eTVü‰düsŒ¡ eTT\#˚,
neTsê¸‘Y R Áø√<ÛäeTTe\q, ìX¯Ù«dü+‘·yéT Çe R ì≥÷ºs¡TŒ\T $&ÉT#·T#·Tqï
yêìe˝…qT, ˙Vü‰s¡øè£ ‘·>+∑ ;Ûs¬ '’ R eT+#·T#˚ ø£*–q >±+;Ûs´¡ eTT>∑\, >∑V≤ü «¬s'’ R
>∑TVü≤\‘√, <Ûë´j·T+‘·yTé Çe #· R <Ûë´qeTT #˚jT· T#·Tqïyêì e˝…qT, dæ‘ú +· R
ñqï{Ï,º n]wü+º R n]wüº |üs«¡ ‘·eTTqT, dü' R Ä Vü≤qTeT, Äs¡Ts√Vü≤ R Äs√Væ≤+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä |üs¡«‘·eTT q+<ä* ;Ûø£s¡yÓTÆq eTVü‰ düs¡ŒeTT\T ãTdü\T
ø=≥Tº#T· +&É>± Ä j·TÁ~ Áø√<Ûeä TT‘√ ì≥÷ºsT¡ Œ\T $&ÉT#·T#·Tqï≥T¢+&ÓqT. n+<ä*
>∑TVü≤\T eT+#·T#˚ >∑|Œü ã&ç j·TT+&É>± Hê –]sêE >∑+;Ûse¡ TT>± <Ûë´qdæ‹ú ˝À
ì+Á~j·TeTT\qT ìs√~Û+∫ ≈£Ls¡TÃ+&çjT· Tqï≥T¢+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ y˚T|òüTbÕ<äìuÛ…’' bÕ<Ó’' Á|üÁø±+‘·$Te düs¡«‘·' ˆ
»è+uÛeÑ ÷D$T yêø±X‚ •K¬s’ s¡ÁuÛeÑ ÷*_Û' ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` y˚T|òTü bÕ<äìuÛ'’… ` bÕ<Ó'’ ` Á|üÁø±+‘·yTé ` Çe ` düs«¡ ‘·' `
»è+uÛeÑ ÷DyéT ` Çe ` Äø±X‚ ` •K¬s'’ ` nÁuÛeÑ ÷*_Û' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` y˚T|òüTbÕ<äìuÛ…’' bÕ<Ó’' düs¡«‘·' Á|üÁø±+‘·yéT Çe, Äø±X‚
nÁuÛeÑ ÷*_Û' •K¬s'’ »è+uÛeÑ ÷DyéT Çe #· (dæ‘ú y· Té n]wüyº Té Äs¡Ts√Vü≤).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` y˚T|òTü bÕ<äìuÛ'’… R y˚T|òTü eTT\bÕ<äeTT\‘√ düe÷qeTT>∑qTqï{Ï,º
bÕ<Ó'’ R |üs«¡ ‘·eTT ÁøÏ+<äqTqï ã+&É\#˚, düs«¡ ‘·' R n+‘·≥qT, Á|üÁø±+‘·yTé Çe
R q&É∫b˛e⁄#·Tqï~ e˝…qT, Äø±X‚ R Äø±X¯eTTq+<ä*, nÁuÛÑe÷*_Û' R
y˚T|òüT|ü+≈£îÔ\‘√ ≈£L&çj·TTqï, •K¬s’' R •Ks¡eTT\#˚, »è+uÛÑe÷DyéT Çe R
Äe⁄*+#·T#·Tqï~e˝…qT, dæ‘ú +· R ñqï{Ï,º n]wüyº Té R n]wü|º sü «¡ ‘·eTTqT, dü' R
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä |üs«¡ ‘·eTT #·T≥TºqTqï ÁbÕ+‘·|sü «¡ ‘·eTT\T y˚T|òTü eTT\jÓTTø£ÿ
bÕ<äeTT\e˝… qT+&ÉT≥#˚ Ä bÕ<äeTT‘√ |üs«¡ ‘·yT˚ q&É∫ b˛e⁄#·Tqï≥T¢+&ÓqT.
•Ks¡eTT\ø£&É ‘Ó\¢ì y˚T|òüTeTT\T ì\∫j·TT+&É>± Ä |üs¡«‘·eTT H√s¡T‘Ós¡∫
Äe*+#·T#·Tqï≥T¢ >±qe#·TÃ#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ≈£Lf…XÆ Ã¯ ãVüQ<Ûë ø°s¬ 'Ìí XÀ_Û‘+· ãVüQø£+<äs¬ '’ ˆ
kÕ\‘ê˝≤X¯«ø£s¬ XÌí Ã¯ e+XËX’ Ã¯ ãVüQ_Û s¡« è‘·yTé ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ≈£Lf…'Æ ` #· ` ãVüQ<Ûë ` ø°s¬ 'Ìí ` XÀ_Û‘+· ` ãVüQø£+<äs¬ '’ ,
kÕ\‘ê˝≤X¯«ø£s¬ 'Ìí ` #· ` e+XË'’ ` #· ` ãVüQ_Û' ` eè‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ãVüQ<Ûë ø°s¬ 'Ìí ãVüQø£+<äs¬ '’ ≈£Lf…'Æ #· XÀ_Û‘+· , kÕ\‘ê˝≤X¯«ø£s¬ 'Ìí
ãVüQ_Û' e+XË'’ #· eè‘·yTé ` (n]wü+º dü' Äs¡Ts√Vü≤).
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ãVüQ<Ûë R ãVüQ$<Ûeä TT\T>∑, ø°s¬ 'Ìí R #Ó~]b˛sTTq{Ï,º ãVüQø£+<äs¬ '’
R |ü\T>∑TVü≤\T ø£*–q{Ïº, ≈£Lf…Æ' #· R •Ks¡eTT\‘√, XÀ_Û‘·+ R
Á|üø±•+#·T#·Tqï~j·TTqT, kÕ\‘ê˝≤X¯«ø£s¬ 'Ìí #· R eT~›#≥Ó ‘¢ √&ÉqT, ‘ê&ç#≥Ó ‘¢ √&ÉqT,
>∑Ti¿|ü⁄#Ó$ #Ó≥¢‘√&ÉqT, eè‘·+ R #·T≥Tºø=qã&çj·TTqï, (n]wüº+ R n]wüº
|üs«¡ ‘·eTTqT, dü' R Ä Vü≤qTeT, Äs¡Ts√Vü≤ R Äs√Væ≤+#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä j·T]wü|º sü «¡ ‘·eTTì+&É nìïyÓ|’ ⁄ü \ mH√ï •Ks¡eTT\T+&ÓqT. Ä
•Ks¡eTT\T ô|≈£îÿ>∑TVü≤\‘√ Á|üø±•+#·T#·T+&ÓqT. eTiÏjT· T Hê |üs«¡ ‘·eTT #·T≥TºqT
eT~›, ‘ê&ç, >∑Ti¿|ü⁄#Ó$ eTTqï>∑T eèø£åeTT\TqT, mìïjÓ÷ yÓ<äTs¡T bı<ä\TqT
yÓ\j·TT#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ \‘ê$‘êHÓ’ ]«‘·‘'’Ó |ü⁄wüŒe~“¤ s¡\+ø£è‘·yTé ˆ
HêHêeTè>∑>D∑ ≤ø°s+í¡ <Ûë‘·Tìwü´+<äu÷ÑÛ wæ‘y· Té ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` \‘ê$‘êHÓ’' ` $‘·‘Ó’' ` |ü⁄wüŒe~“¤' ` n\+ø£è‘·yéT,
HêHêeTè>∑>D ∑ ≤ø°s+í¡ ` <Ûë‘·Tìwü´+<äu÷ÑÛ wæ‘y· Té ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` |ü⁄wüŒe~“¤' $‘·‘'’Ó \‘ê$‘êHÓ'’ n\+ø£è‘·+ HêHêeTè>∑>D∑ ≤ø°s+í¡
<Ûë‘·Tìwü´+<äu÷ÑÛ wæ‘+· (n]wü+º dü' Äs¡Ts√Vü≤).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄wüŒe~“¤' R |ü⁄wüŒeTT\‘√ ì+&çq{Ïº$j·TTqT, $‘·‘Ó’' R
$dü]Ô +∫j·TTqï{Ï$º j·TTq>∑T, \‘ê$‘êHÓ'’ R \‘·\ düeT÷Vü≤eTT\‘√, n\+ø£è‘·+
R n\+ø£]+|üã&çj·TTqï~j·TTqT, HêHêeTè>∑>∑D≤ø°s¡í+ R ãVüQ$<ÛäeTT\>∑T
»+‘·Te⁄\ düeT÷Vü≤eTT‘√ ì+&çj·TTqï~j·TTqT, <Ûë‘·Tìwü´+<äuÛÑ÷wæ‘·+ R
<Ûë‘·TÁ<äeeTT\ ÁkÕeeTT\‘√ q\+ø£]+|üã&çj·TTqï~j·TTqTq>∑T, n]wüº+ R
n]wü|º sü «¡ ‘·eTTqT, dü' R Ä Vü≤qTeT, Äs¡Ts√Vü≤ R Äs√Væ≤+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä j·T]wü|º sü «¡ ‘·eTT |ü⁄wüŒeTT\‘√ ø£\ø£\˝≤&ÉT#·T <ä÷s¡eTT>∑ ø=q\T
(56) ` wü≥Œ+#êX¯düs¡Z 315
kÕ–q |üP\r>∑\‘√ H=|ü#·T+&ÓqT. ãVüQ$<ÛäeTT\>∑T eTè>∑düeT÷Vü≤eTT\T
eTT#·Ã≥>∑ n+<äT dü+#·]+#·T#·T+&ÓqT. n≥q≥ $$<Ûeä s¡eí TT\ <Ûë‘·TÁ<äeeTT\T
n+<äeTT>± Ádü$+#·T#·T >±qe#·TÃ#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ãVüQÁ|üÁdüeD√ù|‘·+ •˝≤dü+#·jT· dü+ø£≥yéT ˆ
eTVü≤]¸ j·Tø£å >∑+<Ûsä «¡ øÏqïs√s¡>ù∑ d$‘·yTé ˆˆ 19
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` ãVüQÁ|üÁ|üeD√ù|‘·+ ` •˝≤dü+#·jT· dü+ø£≥yéT, eTVü≤]¸jT· ø£>å +∑ <Ûsä «¡
øÏqïs√s¡>ù∑ d$‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ãVüQÁ|üÁdüeD√ù|‘·+, •˝≤dü+#·j·Tdü+ø£≥yéT,
eTVü≤]¸jT· ø£>å +∑ <Ûsä «¡ øÏqïs√s¡>∑ ùd$‘·yTé n]wü+º dü' Äs¡Ts√Vü≤.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ãVüQÁ|üÁdüeD√ù|‘·+ R nH˚øe£ TT˝…q’ ôd\j˚Tfi¯fl‘√ ≈£L&çq~j·TTqT,
•˝≤dü+#·j·Tdü+ø£≥+ R i≤fi¯¢>∑T≥º\‘√ ÁøÏøÏÿ]dæj·TTqï~j·TTqT,
eTVü≤]¸j·Tø£å>∑+<Ûäs¡«øÏqïs√s¡>∑ùd$‘·+ R eTVü‰ãTTwüß\#˚‘·qT, j·T≈£åî\#˚‘·qT,
>∑+<Ûsä T¡ «\#˚‘q· T, øÏqïs¡T\#˚‘q· T, Hê>∑T\#˚‘q· T, ùd$+|üã&ÉT#·Tqï~j·TTqT n>∑T,
(n]wü+º R n]wü|º sü «¡ ‘·eTTqT, dü' R Ä Vü≤qTeT, Äs¡Ts√Vü≤ R Äs√Væ≤+#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä j·T]wü|º sü «¡ ‘·eTTô|’ mH√ï ôd\j˚Tfi¯ó¢ düT+<äse¡ TT>∑ Á|üeVæ≤+#·T
#·T+&ÓqT. n&ÉT>∑&TÉ >∑Tq $$<Ûëø±s¡eTT\˝À qTqï •\\ düeT÷Vü≤eTT\T eTT#·Ã≥
>=\TŒ#·T+&ÓqT. n#·Ã≥ eTVü≤s¡T¸\T, j·T≈£îå \T, >∑+<Ûsä T¡ «\T, øÏqïs¡T\T, Hê>∑T\T
eTTqï>∑Tyês¡T <ëì HêÁX¯sTT+∫ edæ+#·T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ \‘êbÕ<ä|dü +ü u≤<Û+ä dæ+Vü‰<ÛTä ´wæ‘ø· +£ <äsy¡ Té ˆ
yê´Á|òTü dü+|òTü düe÷ø°s+í¡ kÕ«<äTeT÷\|ò˝ü À<äøy£ Té ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` \‘êbÕ<ä|üdü+u≤<Ûä+ ` dæ+Vü‰<ÛäT´wæ‘·ø£+<äs¡yéT, yê´Á|òüTdü+|òüT
düe÷ø°s+í¡ kÕ«<äTeT÷\|ò˝ü À<äøy£ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \‘êbÕ<ä|dü +ü u≤<Û+ä R eèø£eå TT\jÓTTø£ÿj·TT, \‘·\jÓTTø£ÿj·TT,
>∑TãTs¡T\T>∑\~j·TTqT, dæ+Vü‰<ÛTä ´wæ‘ø· +£ <äs+¡ R dæ+Vü≤eTT\#˚ edæ+|üã&ÉT#·Tqï
>∑TVü≤\T >∑\~j·TTqT, yê´Á|òüTdü+|òüTdüe÷ø°s¡í+ R ô|<ä›|ü⁄\T\eT+<ä\‘√
ì+&çj·TTqï~j·TTqT, kÕ«<äTeT÷\|òü˝À<äø£+ R s¡T∫ø£s¡yÓTÆq eT÷\eTT\TqT,
|ò\ü eTT\TqT, »\eTT\TqT >∑\~j·TTq>∑T, (n]wü+º R n]wü|º sü «¡ ‘·eTTqT, dü' R
Ä Vü≤qTeT, Äs¡Ts√Vü≤ R Äs√Væ≤+#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTiÏj·TT Hê |üs¡«‘·eTTô|’ $$<ÛäeTT˝…’q \‘·\TqT eèø£åeTT\T
ÁøÏøÿÏ ]dæjT· T+&ÓqT. n+<ä* >∑TVü≤\˝À dæ+Vü≤eTT\T düTKeTT>± edæ+#·T#·T+&ÓqT.
ô|<ä|› ⁄ü \T\ eT+<ä\T n≥q≥ |üsT¡ $&ÉT#·T+&ÓqT. n#·{Ï ø£+<äeT÷\eTT\T, |ü+&ÉT,¢
˙s¡T $TøÏÿ* eT<ÛTä s¡eTT>∑ qT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘· e÷s¡Ts√Vü≤ Vü≤qTe÷Hé |üs«¡ ‘·+ |üe¢ >√‘·eÔ T' ˆ
sêeT<äsÙ¡ qoÁù|Tò D Á|üV≤ü sπ ¸ D≤_Û#√~‘·' ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·yTé ` Äs¡Ts√Vü≤ ` Vü≤qTe÷Hé ` |üs«¡ ‘·+ ` |üe¢ >√‘·eÔ T',
sêeT<äsÙ¡ qoÁù|Tò D ` Á|üV≤ü sπ ¸D ` n_Û#√~‘·' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` |üe¢ >√‘·eÔ T' Vü≤qTe÷Hé sêeT<äsÙ¡ qoÁù|Tò D Á|üV≤ü sπ ¸D n_Û#√~‘·'
(düH)é ‘·+ |üs«¡ ‘·yTé Äs¡Ts√Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü¢e>√‘·ÔeT' R yêqs¡ÅX‚wüß˜&Ó’q, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT,
sêeT<äsÙ¡ qoÁù|Tò D R lsêeTTìjÓTTø£ÿ <äsÙ¡ qeTT q+<ä* y˚–s¡bÕ≥T‘√ ≈£L&çq,
Á|üV≤ü sπ ¸D R n~Ûød£ +ü ‘√wüeTT‘√, n_Û#√~‘·' R $TøÏÿ* Áù|sπ |æ+|üã&çqyê&Ó,’ ‘·+
|üs«¡ ‘·+ R Ä j·T]wü|º sü «¡ ‘·eTTqT, Äs¡Ts√Vü≤ R Äs√Væ≤+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs√‘·eÔ TT&Óq’ Vü≤qTeT lsêeTTì <ä]Ù+|üe˝…qqT y˚–s¡bÕ≥T‘√
≈£L&çq eTVü‰q+<äeTT‘√ Ä j·T]wü|º sü «¡ ‘·eTTqT ˇø£ÿ n+>∑‘√ m–] Äs√Væ≤+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘˚q bÕ<ä‘˝· ≤Áø±+‘ê s¡yT˚ ´wüß –]kÕqTwüß ˆ
dü|Tüò ÀcÕ dü‡eTos¡´+‘· •˝≤ X¯SÃØíøè£ ‘ê dü‘Ô '· ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚q ` bÕ<ä‘˝· ≤Áø±+‘ê' ` s¡yT˚ ´wüß ` –]kÕqTwüß, dü|Tüò ÀcÕ' `
düeTos¡´+‘· ` •˝≤' ` #·÷Øíøè£ ‘ê' ` ‘·‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡yT˚ ´wüß –]kÕqTwüß ‘˚q bÕ<ä‘˝· ≤Áø±+‘ê' •˝≤' dü|Tüò ÀcÕ'
düeTos¡´+‘·' ‘·‘'· #·÷Øíøè£ ‘ê'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡y˚T´wüß R düT+<äs¡eTT˝…’q{Ïº, –]kÕqTwüß R
ø=+&É#·]j·T\j·T+<äT, ‘˚q R Ä Vü≤qTeT#˚, bÕ<ä‘·˝≤Áø±+‘ê' R n]ø±fi¯¢#˚
Á‘=ø£ÿã&çq{Ï,º •˝≤' R •\\T, dü|Tüò ÀcÕ' R <Û«ä ì‘√ ≈£L&çqyÓ,’ düeTos¡´+‘· R
eTTø£ÿ\T eTTø£ÿ˝…q’ $, ‘·‘'· R |æeTà≥, #·÷Øíøè£ ‘ê' R #·÷s¡yí TÓ bÆ ˛sTTq$.
(56) ` wü≥Œ+#êX¯düs¡Z 317
‘ê‘·Œs¡éTT :` düT+<äsy¡ TÓ qÆ Ä ø=+&ÉjT· +<ä* #·ij
Ï T· \ô|’ Vü≤qTeT j·TTiTø£>H∑ ˚
n#·Ã{Ï •\\T ô|<ä<› «äÛ ì‘√ q*– qT>∑TqZ T>∑sZ TTb˛sTTq$.
XÀ¢ˆˆ dü ‘· e÷s¡TVü≤´ XË˝’ +Ò Á<ä+ eés¡‘Δ · eTVü‰ø£|'æ ˆ
<äøDåÏ ≤ <äT‘·sÔ +¡ bÕs¡+ ÁbÕs¡j
ú T· Hé \eD≤+uÛdÑ 'ü ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·yTé ` Äs¡TVü≤´ ` XË˝’ +Ò Á<ä+ ` eés¡‘Δ · ` eTVü‰ø£|'æ ,
<äøDåÏ ≤‘Y ` ñ‘·sÔ +¡ ` bÕs¡+ ` ÁbÕs¡j ú T· Hé ` \eD≤+uÛdÑ 'ü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` \eD≤+uÛdÑ 'ü <äøDåÏ ≤‘Y ñ‘·sÔ +¡ bÕs¡+ ÁbÕs¡j ú T· Hé dü' eTVü‰ø£|'æ
‘·+ XË˝’ +Ò Á<äyTé Äs¡TVü≤´ eés¡‘Δ .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \eD≤+uÛÑdü' R \eDdüeTTÁ<äeTTjÓTTø£ÿ, <äøÏåD≤‘Y R
<äøDåÏ eTTqT+&ç, ñ‘·sÔ +¡ bÕs¡+ R ñ‘·sÔ r¡ s¡eTTqT, ÁbÕs¡j ú T· Hé R n_Û\wæ+#·T#·T,
dü' eTVü‰ø£|'æ R Ä yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT, ‘·+ XË˝’ +Ò Á<ä+ R Ä eTVü‰|üs«¡ ‘·eTTqT,
Äs¡TVü≤´ R Äs√Væ≤+∫, eés¡‘Δ · R eè~Δbı+<ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT \+ø£jT· +<ä* j·÷ düeTTÁ<ä<øä DåÏ rs¡eTTq≈£î #˚] ‘·qyês¡Tqï
Äe* ñ‘·sÔ |¡ ⁄ü rs¡eTTq≈£î #˚sT¡ ≥¬ø’ Ä j·T]wü|º sü «¡ ‘·eTT Hês√Væ≤+∫ ‘·q >∑eTqeTTq
ø£qT≈£L\eTT>± ‘·q X¯Øs¡eTTqT $TøÏÿ*>± ô|+#·Tø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ n~ÛsT¡ Vü≤´ ‘·‘√ Ms¡' |üs«¡ ‘·+ |üeHê‘·à»' ˆ
<ä<sä Ù¡ kÕ>∑s+¡ ;ÛeT+ MTH√s¡>ì∑ ùw$‘·yTé ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n~ÛsT¡ Vü≤´ ` ‘·‘'· ` Ms¡' ` |üs«¡ ‘·+ ` |üeHê‘·à»', <ä<sä Ù¡ `
kÕ>∑s+¡ ` ;ÛeT+ ` MTH√s¡>ì∑ ùw$‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· Ms¡' |üeHê‘·à»' |üs«¡ ‘·yTé n~ÛsT¡ Vü≤´ MTH√s¡>ì∑ ùw$‘·+
;ÛeT+ kÕ>∑s+¡ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, Ms¡' R Ms¡T&Ó’q, |üeHê‘·à»' R
yêj·TTq+<äqT&ÉT, |üs¡«‘·+ R n]wüº|üs¡«‘·eTTqT, n~Ûs¡TVü≤´ R Äs√Væ≤+∫,
MTH√s¡>∑ìùw$‘·+ R eT‘·‡éTT\‘√&ÉqT, Hê>∑eTT\‘√&ÉqT ì+&çq, ;ÛeT+ R
uÛj
Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ , kÕ>∑s+¡ R düeTTÁ<äeTTqT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT—
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ms¡T&ÉsTTq yêj·TTq+<äqT&ÉT Ä j·T]wü|º sü «¡ ‘·eTT Hês√Væ≤+∫
eTVü‰MTqeTT\‘√&ÉqT düsŒ¡ eTT\‘√&ÉqT uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ j
Æ T· Tqï kÕ>∑se¡ TTqT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü e÷s¡T‘· Çyêø±X¯+ e÷s¡T‘· kÕ´‘·àdü+uÛeÑ ' ˆ
Á|üù|<˚ Vü≤]XÊs¡÷˝› À <äøDåÏ ≤ <äT‘·sÔ ê+ ~X¯yTé ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` e÷s¡T‘·' ` Çe ` Äø±X¯+ ` e÷s¡T‘·d´ü ` Ä‘·àdü+uÛeÑ '
` Á|üù|<˚ ` Vü≤]XÊs¡÷\› ' ` <äøD åÏ ≤‘Y ` ñ‘·sÔ ê+ ` ~X¯yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]XÊs¡÷\› ' e÷s¡T‘·d´ü Ä‘·àdü+uÛeÑ ' dü' e÷s¡T‘·' Äø±X¯+
Çe <äøD åÏ ≤‘Y ñ‘·sÔ ê+ ~X¯+ Á|üù|<˚ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]XÊs¡÷\› ' R yêqs¡ ÅXw‚ ßü &˜ TÉ qT, e÷s¡T‘·d´ü R yêj·TTe⁄q≈£î,
Ä‘·àdü+uÛeÑ ' R |ü⁄Á‘·T&ÉTq>∑T, dü' R Ä Vü≤qTeT, e÷s¡T‘·' R yêj·TTe⁄, Äø±X¯yTé
Çe R Äø±X¯eTTe˝…, <äøDåÏ ≤‘Y R <äøDåÏ ~≈£îÿqT+&ç, ñ‘·sÔ ê+ ~X¯+ R ñ‘·sÔ ~¡ ≈£îÿqT,
Á|üù|<˚ R bı+<ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêj·TTq+<äqT&Óq’ j·÷ Vü≤qTeT n|ü&ÉT yêj·TTe⁄ kÕ<Ûës¡DeTT>±
Äø±X¯eTTq+<äT <äøD åÏ ~≈£îÿqT+&ç ñ‘·sÔ ~¡ X¯≈î£ |üjT· qeTT kÕ–+#·Tq≥T¢>±H˚ ‘ê
Hê <äøD åÏ rs¡|sü «¡ ‘·eTTqT+&ç ñ‘·sÔ r¡ s¡eTTq≈£î yÓ&˝É q… T.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·<ë |”&‘ç ù· dqÔ ø£|Hæ ê |üs«¡ ‘√‘·eÔ T' ˆ
s¡sêdü düV≤ü ‘Ó’ s¡÷“¤‘'’Ó Á|ü$X¯Hé edüT<Ûë‘·\yéT ˆ
ø£+|üe÷HÓ’ X¯Ã •K¬s'’ |ü‘~· “¤ s¡|æ #· Á<äTyÓT'Æ ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·<ë ` |”&‘ç '· ` ‘˚q ` ø£|Hæ ê ` |üs«¡ ‘√‘·eÔ T', s¡sêdü `
düV≤ü ` ‘Ó'’ ` uÛ÷Ñ ‘Ó'’ ` Á|ü$X¯Hé ` edüT<Ûë‘·\yéT, ø£+|üe÷HÓ'’ ` #· ` •K¬s'’ `
|ü‘~· “¤' ` n|æ ` #· ` Á<äTyÓT'Æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë ‘˚q ø£|Hæ ê |”&‘ç '· |üs«¡ ‘√‘·eÔ T' ø£+|üe÷HÓ'’ •K¬s'’ #·,
|ü‘~· “¤' Á<äTyÓT'Æ n|æ, edüT<Ûë‘·\yéT Á|ü$X¯H,é ‘Ó'’ uÛ÷Ñ ‘Ó'’ düV≤ü s¡sêdü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R n|ü&ÉT, ‘˚q ø£|æHê R Ä Vü≤qTeT#˚, |”&ç‘·' R
|”&+ç |üã&çq{Ï,º ø£+|üe÷HÓ'’ R ø£+|æ+#·T#·Tqï{Ï,º •K¬s'’ #· R •Ks¡eTT\‘√&ÉqT,
|ü‘~· “¤' R |ü&bç ˛e⁄#·Tqï{Ï,º Á<äTyÓT'Æ #· R eèø£eå TT\‘√&ÉqT, dü' |üs«¡ ‘√‘·eÔ T' R Ä
|üs«¡ ‘·ÁX‚weü̃ TT, edüT<Ûë‘·\+ R uÛ÷Ñ ‘·\eTTqT, Á|ü$X¯Hé R Á|üy•˚ +#·T#·T, ‘Ó'’ uÛ÷Ñ ‘Ó'’
düV≤ü R Ä uÛ÷Ñ ‘·eTT\‘√>∑÷&É, s¡sêdü R ÄÁø√•+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Vü≤qTeT m>∑Ts¡T≥≈£î n<äTeT>∑H˚ Ä eTVü‰|üs¡«‘·eTT
ø£+|æ+#·T#·Tqï •Ks¡eTT\‘√&ÉqT, ≈£L*b˛e⁄#·Tqï #Ó≥¢‘√&ÉqT uÛÑ÷$T˝ÀìøÏ
(56) ` wü≥Œ+#êX¯düs¡Z 319
~>∑ã&ÉT#·T Ä |üs«¡ ‘·eTT q+<ä* ÁbÕDT\ìï{Ï‘√ >∑\dæ ÄÁø√•+#·T#·Tqï≥T¢+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘· k˛´s¡Ty˚>√qà~∏‘ê' bÕ<äbÕ' |ü⁄wüŒXÊ*q' ˆ
ìù|‘·T s¡÷“¤‘˝· Ò uÛ>Ñ ±ï' X¯Áø±j·TT<ÛVä ≤ü ‘ê Çe ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` }s¡Ty˚>√qà~∏‘ê' ` bÕ<äbÕ' ` |ü⁄wüŒXÊ*q' ` ìù|‘·T'
` uÛ÷Ñ ‘·˝Ò ` uÛ>Ñ ±ï' ` X¯Áø±j·TT<ÛVä ≤ü ‘ê' ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·dü´ }s¡Ty˚>√qà~∏‘ê' |ü⁄wüŒXÊ*q' bÕ<äbÕ' uÛÑ>±ï'
X¯Áø±j·TT<ÛVä ≤ü ‘ê' Çe uÛ÷Ñ ‘·˝Ò ìù|‘·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·d´ü R Ä‘·ìjÓTTø£ÿ, }s¡Ty˚>√qà~∏‘ê' R ‘=&É\jÓTTø£ÿ y˚>e∑ TT#˚
H=]|æ&ç H=+~q{Ï,º |ü⁄wüŒXÊ*q' R |ü⁄wüŒeTT\‘√ ì+&çq{Ï,º bÕ<äbÕ' R eèø£eå TT\T,
uÛÑ>±ï' R •~∏\yÓTÆqyÓ’, X¯Áø±j·TT<ÛäVü≤‘ê Çe R <˚y˚+Á<äTì eÁC≤j·TT<ÛäeTT#˚
Á|üV≤ü ]+|üã&çq$e˝…, uÛ÷Ñ ‘·˝Ò R uÛ÷Ñ $Tô|,’ ìù|‘·T' R ≈£L*q$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ Á|üj÷· Dy˚>e∑ TTq n‘·ì ‘=&É\#˚ ˇ]|æ&Hç =+~q
|ü⁄wüŒeèø£eå TT\T |æ&TÉ >∑T|ü&qç |ü&ÉTe˝… •~∏\eTT˝…’ H˚\ >∑÷*q$.
XÀ¢ˆˆ ø£+<äs√<äsd¡ +ü kÕúHê+ |”&‘ç êHê+ eTVü≤Ö»kÕyéT ˆ
dæ+Vü‰Hê+ ìq<√ ;Ûy÷Ó quÛÀ _Û+<äHé Væ≤ X¯óÁX¯óy˚ ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£+<äs√<äsd¡ +ü kÕúHê+ ` |”&‘ç êHê+ ` eTVü≤Ö»kÕyéT, dæ+Vü‰Hê+
` ìq<ä' ` ;ÛeT' ` quÛ'Ñ `_Û+<äHé ` Væ≤ ` X¯óÁX¯óy˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£+<äs√<äsd¡ +ü kÕúHê+ eTVü≤Ö»kÕ+ dæ+Vü‰Hê+ |”&‘ç êHê+
;ÛeT' ìq<ä' quÛ'Ñ _Û+<äHé X¯óÁX¯óy˚ Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£+<äs√<äsd¡ +ü kÕúHê+ R >∑TVü≤\˝À|ü\qT+&çq{Ï,º eTVü≤Ö»kÕ+
R >=|üŒ|üsêÁø£eTeTT >∑*Zq, |”&ç‘êHê+ R |”&ÉH=+~q{Ïº, dæ+Vü‰Hê+ R
dæ+Vü≤eTT\jÓTTø£ÿ, ;ÛeT' ìq<ä' R uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ X¯ãe› TT (>∑sq®¡ eTT), quÛ'Ñ R
Äø±X¯eTTqT, _Û+<äHé R Áã<ä\› T>=≥Tº#T· , X¯óÁX¯óy˚ Væ≤ R >=|üŒ>∑ $qã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Ä |üs¡«‘·eTT q<äeT>± u≤<ÛäH=+~ >∑TVü≤˝À
ìedæ+#·T#·Tqï eTVü‰|üsêÁø£eTeTT>∑\ dæ+Vü≤eTT\T uÛÑj·TeTT‘√ ;Ûø£s¡eTT>±
>∑]®+#·T#·T+&É>± Ä <Ûä«ì quÛÀeT+&É\eTTqT Áã<ä›\T >=≥Tº#·T $T>∑T\
uÛj
Ñ ÷· eVü≤eTT>± $ì|æ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ÁdüdyÔü ê´$<äeΔ düHê yê´≈£î©ø£è‘·u÷ÑÛ wüD≤' ˆ
$<ë´<Ûsä ´¡ dü‡eTT‘˚Œ‘·T dü‡Vü≤kÕ <Ûsä D¡ <° säÛ ê‘Y ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁdüdüÔyê´$<äΔedüHê' ` yê´≈£î©ø£è‘·uÛÑ÷wüD≤' ` $<ë´<Ûäs¡´' `
düeTT‘˚Œ‘·T' ` düV≤ü kÕ ` <Ûsä D ¡ <° säÛ ê‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $<ë´<Ûsä ´¡ ' ÁdüdyÔü ê´$<äeΔ düHê' yê´≈£î©ø£è‘·u÷ÑÛ wüD≤' (dü‘´· ')
düV≤ü kÕ <Ûsä D ¡ <° säÛ ê‘Y düeTT‘˚Œ‘·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $<ë´<Ûäs¡´' R $<ë´<Ûäs¡Åd”Ô\T, ÁdüdüÔyê´$<äΔedüHê' R C≤iÏ
#Ó<ä]b˛sTTq{Ïº eÅdüÔeTT >∑\yês¡TqT, yê´≈£î©ø£è‘·uÛÑ÷wüD≤' R #Ó~]b˛sTTq
q>∑\T>∑\yês¡TqT, (dü‘´· ' R n>∑T#·Tqïyê¬s)’ düV≤ü kÕ R yÓ+≥H˚, <Ûsä D ¡ <° säÛ ê‘Y R
|üs«¡ ‘·eTTqT+&ç, düeTT‘˚Œ‘·T' R MT~ ø¬ –]].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+<ä* $<ë´<Ûsä Å¡ d\Ô” T uÛj Ñ T· eTT#˚ >∑*–q ‘=Á≥TbÕ≥T e\q ‘·eT
‘·eT Ns¡\T $&çe&ç C≤iÏb˛e⁄#·T+&É>± ˇ&É* MT<ä qTqï q>∑\T #Ó<]ä b˛e⁄#·T+&É>±
yês¡T ‘·‘øY D å£ y˚T Ä |üs«¡ ‘·eTTqT M&ç Äø£deü TTq ø¬ >∑d]æ .
XÀ¢ˆˆ n‹Á|üe÷D≤ ã*H√ B|üõÔ Vü‰« eTVü‰$cÕ' ˆ
ì|”&‘ç •· s√Á^yê eý˚wqºü Ô eTVü‰Vü≤j·T' ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n‹Á|üe÷D≤' ` ã*q' ` B|üÔõVü‰«' ` eTVü‰$cÕ',
ì|”&‘ç •· s√Á^yê' ` eý˚w+ºü ‘· ` eTVü‰Vü≤j·T' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n‹Á|üe÷D≤' ã*q' B|üÔõVü‰«' eTVü‰$cÕ' eTVü‰Vü≤j·T'
ì|”&‘ç •· s√Á^yê' (dü+‘·') eý˚w+ºü ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n‹Á|üe÷D≤' R >=|üŒ|ü]e÷DeTT >∑\$j·TTqT, ã*q' R
>=|üŒã\eTT>∑\$j·TTqT, B|üÔõVü‰«' R »«*+#·T#·Tqï Hê\Tø£\T>∑\$j·TTqT,
eTVü‰$cÕ' R rÁeyÓTqÆ $wüeTT>∑\$j·TTq>∑T, eTVü‰Vü≤j·T' R eTVü‰düsŒ¡ eTT\T,
ì|”&‘ç •· s√Á^yê' (dü+‘·') R ∫‘·Tø£ >=≥ºã&çq ‘·\\TqT ø£+sƒe¡ TT\TqT >∑\yÓ,’
eý˚w+ºü ‘· R #·T≥º#T· ≥Tºø=ì b˛sTTq$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $TøÏÿ* bı&ÉyÓ’q X¯Øs¡eTT\T>∑*– eTVü‰ã\eTT‘√ qT+&Ó&ç Ä
|üs«¡ ‘·eTT MT~ eTVü‰düsŒ¡ eTT\T »«*+#·T#·Tqï ‘·eT Hê\Tø£\qT+&ç rÁeyÓTqÆ
$wüeTTqT Á>∑≈£îÿ#·T ∫~øÏb˛sTTq ‘·\\‘√qT, ø£+sƒ¡eTT\‘√qT ‘·eT˝À ‘êeTT
#·T≥º\T #·T≥Tºø=qkÕ–q$.
(56) ` wü≥Œ+#êX¯düs¡Z 321
XÀ¢ˆˆ øÏqïs√s¡>>∑ +∑ <Ûsä «¡ j·Tø£$å <ë´<Ûsä ê dü<Ô ë ˆ
|”&‘ç +· ‘·+ q>∑es¡+ ‘·´ø±Ô « >∑>q∑ e÷Á•‘ê' ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏqïs√s¡>∑>∑+<Ûäs¡«j·Tø£å$<ë´<Ûäsê' ` ‘·<ë, |”&ç‘·+ ` ‘·+ `
q>∑es¡+ ` ‘·´ø±Ô« ` >∑>q∑ yéT ` ÄÁ•‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë øÏqïs√s¡>>∑ +∑ <Ûsä «¡ j·Tø£$å <ë´<Ûsä ê' |”&‘ç +· ‘·+ q>∑es¡+
‘·´ø±Ô « >∑>q∑ yéT ÄÁ•‘ê'.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘·<ë R n|ü&ÉT, øÏqïs√s¡>>∑ +∑ <Ûsä «¡ j·Tø£$å <ë´<Ûsä ê' R øÏqïs¡T\TqT,
ñs¡>T∑ \TqT, >∑+<Ûsä T¡ «\TqT, j·T≈£îå \TqT, $<ë´<Ûsä T¡ \TqT, |”&‘ç +· R |”&+ç |üã&çq{Ï,º
‘·+ q>∑es¡+ R Ä |üs«¡ ‘·ÅXw‚ e˜ü TTqT, ‘·´ø±Ô « R $&ç∫, >∑>q∑ + R Äø±X¯eTTqT,
ÄÁ•‘ê' R ÄÁX¯sTT+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü |üs«¡ ‘·yêdüT˝…q’ øÏqïs¡T\TqT, ñs¡>T∑ \TqT, >∑+<Ûsä T¡ «\TqT
j·T≈£îå \TqT, $<ë´<Ûsä T¡ \TqT Vü≤qTeT#˚ |”&+ç |üã&çq j·÷ |üs«¡ ‘·eTTq ì\TeC≤\ø£
<ëìì $&ç∫ô|{Ïº Äø±X¯eTT HêÁX¯sTT+∫].
XÀ¢ˆˆ dü #· uÛ÷Ñ $T<Ûsä ¡ ÅoÙe÷Hé ã*Hê ‘˚q |”&‘ç '· ˆ
düeèø£•å Ks√<äÁ>∑' Á|ü$y˚X¯ s¡kÕ‘·\yéT ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` #· ` uÛ÷Ñ $T<Ûsä '¡ ` le÷Hé ` ã*Hê ` ‘˚q ` |”&‘ç '· `
düeèø£•å Ks√<äÁ>∑' Á|ü$y˚X¯ s¡kÕ‘·\yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` le÷Hé dü' uÛ÷Ñ $T<Ûsä '¡ ã*Hê ‘˚q |”&‘ç '· düeèø£•å Ks√<äÁ>∑'
s¡kÕ‘·\+ Á|ü$y˚X.¯
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` le÷Hé R >=|üŒXÀuÛ‘Ñ √ >∑÷&çq, dü' uÛ÷Ñ $T<Ûsä '¡ R Ä |üs«¡ ‘·eTT,
ã*Hê R ã˝≤&ÛÉT´&Ó’q, ‘˚q R Ä Vü≤qTeT#˚, |”&ç‘·' R |”&ç+|üã&çq<Ó’,
düeèø£•å Ks√<äÁ>∑' R eèø£eå TT\‘√ >∑÷&çq •Ks¡eTT\#˚ ñqï‘·yTÓ qÆ {Ï<º ,’Ó s¡kÕ‘·\+
R bÕ‘êfi¯eTTqT, Á|ü$y˚X¯ R Á|üy•˚ +#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ j·÷ Vü≤qTeT n<äeT>± n+<äyTÓ qÆ Ä |üs«¡ ‘·eTT
ñqï‘·yÓTÆq eèø£åeTT\‘√ ì+&çq •Ks¡eTT\‘√ ø£*|æ bÕ‘êfi¯˝Àø£eTT ˝ÀìøÏ
≈£Ls¡Tø=ì b˛jÓTqT.
XÀ¢ˆˆ <äXj ¯ ÷Ó »q$kÕÔs¡ Åd+Ôæ X¯<√´»qeTTÁ∫Ã¤‘'· ˆ
<Ûsä D¡ ≤´+ düeT‘ê+ j·÷‘· dü‡ ãuÛ÷Ñ e <Ûsä ê<Ûsä '¡ ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äXj ¯ ÷Ó »q$kÕÔs'¡ ` Á‹+X¯<√´»qyéT ` ñÁ∫Ã¤‘'· ` <Ûsä D
¡ ≤´+ `
düeT‘ê+ ` j·÷‘·' ` dü' ` ãuÛ÷Ñ e ` <Ûsä ê<Ûsä '¡ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äX¯jÓ÷»q$kÕÔs¡' Á‹+X¯<√´»qyéT ñÅ∫Ã¤‘·' dü' <Ûäsê<Ûäs¡'
<Ûsä D
¡ ≤´+ düeT‘ê+ j·÷‘·' ãuÛ÷Ñ e.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äXj ¯ ÷Ó »q$kÕÔs'¡ R |ü~ jÓ÷»qeTT\ yÓ&\É TŒ >∑\~j·TTqT,
Á‹+X¯<√´»q+ ReTT|üŒ~jÓ÷»qeTT\T, ñÅ∫Ã¤‘·' R ñqï‘·yÓTÆq~j·TTq>∑T, dü'
<Ûsä ê<Ûsä '¡ R Ä |üs«¡ ‘·eTT, <Ûsä D ¡ ≤´+ R uÛ÷Ñ $Tj·T+<äT, düeT‘ê+ R #·<Tä qTqT,
j·÷‘·' R bı+~q~, ãuÛ÷Ñ e R ÄjÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |ü~ jÓ÷»qeTT\ yÓ&\É TŒqT, eTT|üŒ~ jÓ÷»qeTT\ bı&Ée⁄qT
>∑*qZ {Ïº j·÷ |üs«¡ ‘·eTT n|ü&ÉT bÕ‘êfi¯eTTq≈£î ~>∑ã&ç H˚\‘√ düe÷qeTT>±
#·<Tä HÓ’ b˛sTTq~.
XÀ¢ˆˆ dü *\+|òTü sTTwüß Ø“¤eT+ dü©\+ \eD≤s¡eí yéT ˆ
ø£˝À¢˝≤kÕŒ¤\y˚˝≤+‘· eTT‘·ŒbÕ‘· quÛÀ Vü≤]' ˆˆ 34
ª Á|ü‹Á|üjÓ÷D√‘·Œ‘·q+μμ HêeT
wü≥Œ+#êX¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` *\+|òüTsTTwüß' ` ;ÛeT+ ` dü©\+ ` \eD≤s¡íeyéT,
ø£˝À¢˝≤kÕŒ¤\y˚˝≤+‘·yTé ` ñ‘·ŒbÕ‘· ` quÛ'Ñ ` Vü≤]' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' Vü≤]' ø£˝À¢˝≤kÕŒ¤\y˚˝≤+‘·+ ;ÛeT+ \eD≤s¡íe+
*\+|òTü sTTwüß' quÛ'Ñ ñ‘·ŒbÕ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' Vü≤]' R Ä Vü≤qTeT, ø£˝À¢˝≤kÕŒ¤\y˚˝≤+‘·+ R
ø¬ s¡≥eTT\jÓTTø£ÿ, #·i|ü⁄\T>∑\ rs¡ÁbÕ+‘·eTT >∑*qZ {Ï,º ;ÛeT+ R ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ {Ï,º
\eD≤s¡eí + R \eDdüeTTÁ<äeTTqT, *\+|òTü sTTwüß' R <ë≥>√]qyê&Ó,’ dü©\+ R
ùV≤\>±, quÛ'Ñ R Äø£deü TTqT>∑÷]Ã, ñ‘·ŒbÕ‘· R m–¬sqT.
(56) ` wü≥Œ+#êX¯düs¡Z 323
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä Vü≤qTeT ø£˝À¢\yÓTqÆ ‘·s+¡ >∑eTT\ ‘êøÏ&ç H=+<äT#·Tqï rs¡eTT‘√
uÛÑj·T+ø£s¡eTT>± qTqï{Ïº \eDdüeTTÁ<äeTTqT ùV≤\>± <ë≥>√] ˇø£ÿe÷iT>±
Äø£deü TTq ø¬ >∑ôdqT.
ªªÁ|ü‹Á|üj÷· D√‘·Œ‘·qeTTμμ nqT
@ã~j·÷s¡edüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
dü|üÔ|ü+#êX¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ dü#+· Á<ä≈î£ eTT<ä+ s¡eT´+ kÕs¡ÿø±s¡+&Ée+ X¯óuÛyÑ Té ˆ
‹wü´ÁX¯eDø±<ä+ã eTÁuÛXÑ y’Ë ê\XÊ<ä«\yéT ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü#·+Á<ä≈£îeTT<ä+ ` s¡eT´+ ` kÕs¡ÿø±s¡+&Ée+ ` X¯óuÛÑyéT,
‹wü´ÁX¯eDø±<ä+uyéT ` nÁuÛXÑ y’Ë ê\XÊ<ä«\yéT ˆˆ
XÀ¢ˆˆ |ü⁄qs¡«düTeTVü‰MTq+ ˝ÀVæ≤‘ê+>∑eTVü‰Á>∑V≤ü yéT ˆ
◊sêe‘·eTVü‰B«|ü+ kÕ«rVü≤+dü$˝≤dæ‘y· Té ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü⁄qs¡«düTeTVü‰MTq+ ` ˝ÀVæ≤‘ê+>∑eTVü‰Á>∑Vü≤yéT ` ◊sêe‘·
eTVü‰B«|ü+ ` kÕ«rVü≤+dü$˝≤dæ‘y· Té ˆˆ
XÀ¢ˆˆ yê‘·d+ü |ò÷ü ‘·C≤‘√]à#·+Á<ë+X¯ó••sê+ãTeT‘Y ˆ
uÛTÑ »+>∑jT· ø£>å +∑ <Ûsä «¡ Á|üãT<äøΔ e£ T˝À‘·Œ\yéT ˆˆ 3
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` yê‘·d+ü |ò÷ü ‘·C≤‘√]à#·+Á<ë+X¯ó••sê+ãTeT‘Y, uÛTÑ »+>∑jT· ø£>å +∑ <Ûsä «¡
Á|üãT<äøΔ e£ T˝À‘·Œ\yéT ˆˆ
XÀ¢ˆˆ Vü≤qTe÷ Hêàs¡T‘·>‹∑ s¡àVü‰HÍ]e kÕ>∑sy¡ Té ˆ
nbÕs¡ eT|ü]ÁXÊ+‘·' |ü⁄|ü⁄y¢ ˚ >∑>H∑ ês¡eí yéT ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘·>‹∑ ' ` eTVü‰HÍ' ` Çe ` kÕ>∑sy¡ Té ,
nbÕs¡yTé ` n|ü]ÁXÊ+‘·' ` |ü⁄|ü⁄¢y˚ ` >∑>H∑ ês¡eí yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü#+· Á<ä≈î£ eTT<ä+, s¡eT´+ kÕs¡ÿø±s¡+&Ée+ X¯óuÛ+Ñ ‹wü´ÁX¯eD
ø±<ä+ãyéT nÁuÛÑXË’yê\XÊ<ä«\+, |ü⁄qs¡«düTeTVü‰MTq+, ˝ÀVæ≤‘ê+>∑eTVü‰Á>∑Vü≤+,
◊sêe‘·eTVü‰B«|ü+, kÕ«rVü≤+dü$˝≤dæ‘·+, yê‘·dü+|òü÷‘·C≤‘√]à#·+Á<ë+X¯ó
••sê+ãTeT‘Y, uÛÑT»+>∑j·Tø£å>∑+<Ûäs¡«Á|üãT<äΔø£eT˝À‘·Œ\+ nbÕs¡+ >∑>∑Hês¡íe+
Vü≤qTe÷Hé e÷s¡T‘·>‹∑ ' (düH)é eTVü‰HÍ' kÕ>∑sy¡ Té Çe n|ü]ÁXÊ+‘·' |ü⁄|ü⁄¢y.˚
(57) ` dü|üÔ|ü+#êX¯düs¡Z 325
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü#+· Á<ä≈î£ eTT<ä+ R #·+Á<äT&ÉH&Ó TÉ ‘Ó\ø¢ \£ Te‘√ >∑÷&çq~j·TTqT—
s¡eT´+ R düT+<äs¡yÓTÆq~j·TTqT, kÕs¡ÿø±s¡+&Ée+ R dü÷s¡T´&ÉHÓ&ÉT ˙s¡Tø√&çì
>∑*–j·TTqï~j·TTqT, X¯óuÛ+Ñ R eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ ~j·TTqT, ‹wü´ÁX¯eDø±<ä+ã+ R
|ü⁄wü´$T ÁX¯eDeTT nqT ù|s¡T\T>∑\ qø£åÁ‘·eTT\HÓ&ÉT Vü≤+dü\T ø£\~j·TTqT,
nÁuÛXÑ y’Ë ê˝XÊ<ä«\+ R y˚T|òTü eTT\HÓ&TÉ Hê#·T‘√ |ü∫Ãø£‘√ >∑÷&çq~j·TTqT, |ü⁄qs¡«düT
eTVü‰MTq+ R |ü⁄qs¡«düT qø£åÁ‘·eTHÓ&ÉT ô|<ä› eT‘·‡éTT >∑\~j·TTqT,
˝ÀVæ≤‘ê+>∑eTVü‰Á>∑Vü≤+ R n+>±s¡ø£ Á>∑Vü≤ eTHÓ&ÉT ô|<ä›yÓTTdü* >∑\~j·TTqT,
◊sêe‘·eTVü‰B«|ü+ R ◊sêe‘· >∑»eTHÓ&TÉ ô|<ä› B$ ø£\~j·TTqT, (◊sêe‘·eTTqT
ªnÁuÛeÑ ÷‘·+>∑eTTμ n+<äTs¡T) kÕ«rVü≤+dü$˝≤dæ‘+· R kÕ«‹ qø£Áå ‘·eTHÓ&TÉ Vü≤+dü#‘˚ ·
Á|üø±•+#·T#·Tqï~j·TTqT, yê‘·dü+|òü÷‘·C≤‘√]à#·+Á<ë+X¯ó••sê+ãTeT‘Y R
yêj·TTe⁄\ düeT÷Vü≤eTT \HÓ&TÉ ø¬ s¡≥eTT\qT, #·+Á<äøsÏ D¡ eTT \HÓ&TÉ #·\ì¢ ˙s¡TqT
>∑\~j·TTqT, uÛÑT»+>∑j·Tø£å>∑+<Ûäs¡« Á|üãT<äΔø£eT˝À‘·Œ\+ R Hê>∑T\T j·T≈£åî\T
>∑+<Ûsä T¡ «\HÓ&ç $ø£d+æ ∫q ‘êeTs¡|⁄ü e⁄«\TqT ø£\Te|ü⁄e⁄«\TqT >∑\~j·TTqT, nbÕs¡+
R nq+‘·yTÓ qÆ ~j·TTq>∑T, >∑>H∑ ês¡eí + R Äø£deü THÓ&TÉ düeTTÁ<äeTTqT, Vü≤qTe÷Hé
R Vü≤qTeT, e÷s¡T‘·>‹∑ ' (düH)é R yêj·TTe⁄‘√ düe÷qyÓTqÆ >∑eTqeTT >∑\yê&Ó,’
eTVü‰HÍ' R ô|<ä› z&É, kÕ>∑s¡yéT Çe R düeTTÁ<äeTTqTe˝…, n|ü]ÁXÊ+‘·' R
n\dü≥˝Òì yê&Ó,’ |ü⁄|ü⁄y¢ ˚ R \+|òTæ +#ÓqT.
dü÷#·q :` kÕ«rVü≤+dü$˝≤dæ‘·yéT nqT≥≈£î ã<äT\T>± kÕ«rVü≤+dü$˝À*‘·yéT
nì bÕsƒê+‘·se¡ TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ Vü≤qTeT #·+Á<äT&ÉH&Ó TÉ ø£\Te\‘√&ÉqT, dü÷s¡T´&ÉH&Ó TÉ
»\|üøÏå‘√&ÉqT, |ü⁄wü´$T ÁX¯eDeTT nHÓ&ÉT ø£\Vü≤+dü\‘√&ÉqT, y˚T|òüTeTT\HÓ&ÉT
Hê#·T |ü∫Ãø£ ‘√&ÉqT, |ü⁄qs¡«düT nHÓ&ÉT eTVü‰eT‘·‡éTT\‘√&ÉqT, n+>±s¡ø£
Á>∑V≤ü eTHÓ&TÉ ô|<ä› yÓTTdü*‘√&ÉqT, ◊sêe‘· ~>∑»Z eTHÓ&TÉ ô|<äB› «|üeTT ‘√&ÉqT,
kÕ«‹ j·THÓ&TÉ Vü≤+dü‘√&ÉqT, ô|qT>±\T\ düeT÷Vü≤eTHÓ&TÉ ø¬ s¡≥eTT\‘√&ÉqT,
#·+Á<ä øÏsD ¡ eTT\HÓ&TÉ #·\ì¢ ˙{Ï‘√&ÉqT, uÛTÑ »+>∑jT· ø£>å +∑ <Ûsä T¡ «\HÓ&TÉ $ø£d+æ ∫q
‘êeTs¡|Pü e⁄\‘√&ÉqT, ø£\Te|ü⁄e⁄«\‘√&ÉqT, s¡eTD°jT· eTT>∑qT eT+>∑fiø¯ s£ e¡ TT>∑qT
ñ+&ç nq+‘·yTÓ qÆ Äø±X¯eTHÓ&TÉ eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT yêj·TTy˚>e∑ TT‘√ ˇø±H=ø£
eTVü‰HÍø£ eTVü‰ kÕ>∑s¡eTTqT <ë≥T#·Tqï≥T¢ @$Tj·TT ÁX¯eT˝Ò≈£î+&É Vü≤qTeT
<ë≥T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Á>∑deü ÷q Ç yêø±X¯+ ‘êsê~Û|ü $T y√*¢KHé ˆ
Vü≤s¡ ìïe düqø£Áå ‘·+ >∑>q∑ + kÕs¡ÿeT+&É\yéT ˆˆ 5
XÀ¢ˆˆ e÷s¡T‘· kÕ´‘·à» ÁoÙe÷Hé ø£|æ s√«éT#·s√ eTVü‰Hé ˆ
Vü≤qTe÷ H˚à|òTü C≤˝≤ì $ø£s¸¡ ìïe >∑#Ã· ‹¤ ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á>∑deü ÷q' ` Çe ` Äø±X¯+ ` ‘êsê~Û|yü Té ` Çe ` ñ*¢KHé,
Vü≤s¡Hé ` Çe ` düqø£Áå ‘·+ ` >∑>q∑ + ` kÕs¡ÿeT+&É\yéT, e÷s¡T‘·d´ü ` Ä‘·à»' `
y˚T|òTü C≤˝≤ì ` $ø£s¸¡ Hé ` Çe ` >∑#Ã· ‹¤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷s¡T‘·d´ü Ä‘·à»' le÷Hé eTVü‰Hé ø£|'æ Vü≤qTe÷Hé y√éT#·s'¡
(düH)é Äø±X¯+ Á>∑deü ÷q' Çe, ‘êsê~Û|+ü ñ*¢KHé Çe, y˚T|òTü C≤˝≤ì $ø£s¸¡ Hé
Çe >∑#Ã· ‹¤ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷s¡T‘·d´ü R yêj·TT<˚e⁄ìjÓTTø£ÿ, Ä‘·à»' R |ü⁄Á‘·T&ÉTqT, le÷Hé
R X¯óuÛ\Ñ ø£D å düeTTù|‘·T&ÉTqT, eTVü‰Hé R eTVü≤˙j·TT&ÉTqT n>∑T, ø£|'æ Vü≤qTe÷Hé
R yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT, y√éT#·s'¡ (düH)é R Äø£deü TTq |üjT· ì+#·T#·Tqïyê&Ó,’
Äø±X¯+ R Äø±X¯eTTqT, Á>∑deü ÷q' Çe R Á$T+–y˚jT· T#·Tqïyê&ÉTe˝…qT, ‘êsê~Û|+ü
R #·+Á<äTì, ñ*¢KHé Çe R ˇs¡jT· T#·Tqïyêìe˝…qT, düqø£Áå ‘·+ R qø£Áå ‘·eTT\‘√
>∑÷&çq~j·TTqT, kÕs¡ÿeT+&É\+ R dü÷s¡´_+ãeTT‘√ >∑÷&çq~j·TTq>∑T, >∑>q∑ +
R Äø±X¯eTTqT, Vü≤s¡Hé Çe R Vü≤]+#·T#·Tqïyêìe˝…qT, y˚T|òüTC≤˝≤ì R
y˚T|òüTãè+<äeTT\qT, $ø£s¡¸Hé Çe R ˝≤–ø=ìb˛e⁄#·Tqïyêìe˝…qT, >∑#·Ã¤‹ R
b˛e⁄#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêj·TTq+<äqT&ÉTqT eTVü≤˙j·TT&ÉTqT n>∑T leT+‘·T&Ó’q
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT n≥T¢ Äø±X¯eTTq+<äT |üj·Tì+#·T#·T Ä j·÷ø±X¯eTTqT
Á$T+–y˚j·TT#·Tqïyêìe˝…qT, n#·{Ï #·+Á<äTì‘√ H=s¡j·T>√s¡T#·Tqïyêìe˝…qT,
qø£Áå ‘·eTT\‘√&ÉqT, dü÷s¡éT+&É\eTT‘√&ÉqT >∑÷&çq Äø±X¯eTTqT Vü≤]+#·Tø=ì
b˛e⁄#·Tqïyêìe˝…qT, n+<ä* y˚T|òTü eTT\ >∑T+|ü⁄qT ‘·q‘√ ˝≤–ø=ì b˛e⁄#·Tqï
yêìe˝…qT >∑qŒ≥Tº#T· eTT+<äT≈£î uÀe⁄#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ bÕ+&ÉTsês¡TDesêíì ˙\e÷+õwüø˜ ±ì #· ˆ
Vü≤]‘ês¡TDesêíì eTVü‰ÁuÛ≤DÏ #·ø±•πs ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` bÕ+&ÉTsês¡TDesêíì ` ˙\e÷+õwüø˜ ±ì #· ` Vü≤]‘ês¡TDesêíì
(57) ` dü|üÔ|ü+#êX¯düs¡Z 327
` eTVü‰ÁuÛ≤DÏ ` #·ø±•πs ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (‘·Á‘·) eTVü‰ÁuÛ≤DÏ bÕ+&ÉTsês¡TDesêíì ˙\e÷+õwü̃ø±ì #·
Vü≤]‘ês¡TDesêíì #· #·ø±•πs.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (‘·Á‘· R n#·Ã{Ï) eTVü‰ÁuÛ≤DÏ R ô|<ä›y˚T|òüTeTT\T,
bÕ+&ÉTsês¡TDesêíì R ‘Ó\ì¢ mi¿ìs¡+>∑T\T>∑\$>∑qT, ˙\e÷+õwüø˜ ±ì #· R
q\¢ì$ |ü#Ã· ì$>±qT, Vü≤]‘ês¡TDesêíì R |ü#Ã· ì mi¿ìes¡eí TT\T >∑\$>∑qT,
#·ø±•πs R Á|üø±•+∫q$.
‹\ø£eTT :` eTVü ‰ ÁuÛ ≤ DÏ ` Ç#· Ã {Ï y˚ T |ò ü T eTT\T Vü ≤ qTeT#˚ ‘· q yÓ + ≥
˝≤–ø=ìb˛ã&ÉT#·Tqïeì ‘Ó*j·Te˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT yÓ+≥qTqï Ä y˚T|òüTãè+<äeTT\T n‘·ì ˇ&É*ô|’>∑\
s¡‘êïuÛsÑ D¡ eTT\ ø±+‘·T\#˚ ø=ìï ‘Ó\ì¢ mi¿ì s¡+>∑T\‘√&ÉqT, eTiÏø=ìï q\¢ì
|ü # · Ã ì s¡ + >∑ T \‘√&É q T Ç+ø£ q T ø=ìï |ü # · Ã ì mÁs¡ ì s¡ + >∑ T \‘√&É q T
Á|üø±•+#·T#·T+&çq$.
XÀ¢ˆˆ Á|ü$X¯ qïÁuÛCÑ ≤˝≤ì ìÅwÿü eT+X¯Ã |ü⁄q' |ü⁄q' ˆ
Á|üø±X¯ XÊÃÁ|üø±X¯XÃ¯ #·+Á<äe÷ Çe \ø£å ´‘˚ ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|ü$X¯Hé ` nÁuÛCÑ ≤˝≤ì ` ìÁwüÿeTHé ` #· ` |ü⁄q' ` |ü⁄q' `
Á|üø±X¯' ` #· ` nÁ|üø±X¯' ` #· ` #·+Á<äe÷' Çe ` \ø£å ´‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') nÁuÛCÑ ≤˝≤ì |ü⁄q' |ü⁄q' Á|ü$X¯Hé ìÅwÿü eTHé #· Á|üø±X¯' #·
nÁ|üø±X¯' #· #·+Á<äe÷' Çe \ø£å ´‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä Vü≤qTeT), nÁuÛCÑ ≤˝≤ì R y˚T|òTü eTT\jÓTTø£ÿ, >∑T+|ü⁄\qT,
|ü⁄q' |ü⁄q' R eTi\, Á|ü$X¯Hé R Á|üy•˚ +#·T#·T, ìÅwÿü eTHé #· R ìÅwÿü $T+#·T#·TqT,
Á|üø±X¯' #· R ø£qã&ÉT#·Tqïyê&ÉTqT, nÁ|üø±X¯' #· R ø£qã&Éq{Ïyº ê&ÉTq>∑T, #·+Á<äe÷'
Çe R #·+Á<äT&ÉTe˝…, \ø£å ´‘˚ R ø£qã&ÉT#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä j·÷ø±X¯eTTq+<äT |üj·Tì+#·T#·Tqï Vü≤qTeT <ä≥ºyÓTÆq
y˚T|òTü eTT\˝ÀìøÏ Á|üy•˚ +#·T#·T eTi\ yÓ\Te&ÉT#·T eTãT“\˝À e÷{Ïe÷{ÏøìÏ
ø£ì|æ+#·T#·T eTiT>∑T|ü&TÉ #·T qT+&ÉTq{Ïº #·+Á<äTìe˝…H˚ >±qe#·TÃ#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ $$<ÛëÁuÛ|Ñ Tüò Hê|üqï>√#·s√ <Ûeä fi≤+ãs¡' ˆ
<äèXÊ´<äèX¯´‘·qT Ø«s¡ dü<Ô ë #·+Á<ëj·T‘˚ -+ãπs ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $$<ÛëÁuÛ|Ñ Tüò Hê|üqï>√#·s'¡ ` <Ûeä fi≤+ãs¡', <äèXÊ´<äèX¯´‘·qT' `
Ms¡' ` ‘·<ë ` #·+Á<ëj·T‘˚ ` n+ãπs ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <Ûäefi≤+ãs¡' (dü') Ms¡' $$<ÛëÁuÛÑ|òüTHê|üqï>√#·s¡'
<äèXÊ´<äèX¯´‘·qT' ‘·<ë n+ãπs #·+Á<ëj·T‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <Ûeä fi≤+ãs¡' R ‘Ó\ì¢ eÅdeÔü TT\Tø£\yê&ÉsTTq (dü') Ms¡' R Ä
Ms¡T&Ó’q Vü≤qTeT, $$<ÛëÁuÛÑ|òüTHê|üqï>√#·s¡' R $$<ÛäeTT\>∑T <ä≥ºyÓTÆq
y˚T|òTü eTT\+<äT bı+~q e÷s¡eZ TT>∑\yê&Ó,’ <äèXÊ´<äèX¯´‘·qT' (düH)é R ø£qã&çq~j·TT,
ø£qã&Éì~j·TTq>∑T X¯Øs¡eTT >∑\yê&É>T∑ #·T, n+ãπs R Äø±X¯eTTq+<äT, ‘·<ë R
n|ü&ÉT, #·+Á<ëj·T‘˚ R #·+Á<äTì e˝…H˚ >√#·]+#·T#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘Ó\ì¢ eÅdeÔü TT\T <Û]ä +∫qyê&Ó’ ‘Ó\ì¢ <ä≥yº TÓ qÆ y˚T|òTü eTT\ q&ÉTeT
|üjT· ì+#·T#·T ˇø£e÷iT ø£qã&ÉT#·T ˇø£e÷iT ø£qã&Éq{Ïº ‘·q ‘Ó\ì¢ <˚V≤ü eTT‘√
Vü≤qTeT n|ü&Ü Äø±X¯eTTq+<äT+&ÉT #·+Á<äTìe˝…H˚ >±qe#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ ‘êsêøå ´j·Te÷D√ >∑>H∑ ˚ ãuÛ≤ùd yêj·TTq+<äq' ˆ
<ës¡jT· Hé y˚T|òTü ãè+<ëì ìwüŒ‘·+X¯Ã |ü⁄q' |ü⁄q' ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘êsêøå ´j·Te÷D' ` >∑>H∑ ˚ ` ãuÛ≤ùd ` yêj·TTq+<äq' ` <ës¡jT· Hé
` y˚T|òTü ãè+<ëì ` ìwüŒ‘·Hé ` #· ` |ü⁄q' ` |ü⁄q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄q' |ü⁄q' y˚T|òüTãè+<ëì <ës¡j·THé, ìwüŒ‘·Hé #· >∑>∑H˚
yêj·TTq+<äq' ‘êsêøå ´j·Te÷D' ãuÛ≤ùd.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄q' |ü⁄q' R e÷{Ïe÷{ÏøÏì, y˚T|òüTãè+<ëì R eTãT“\
>∑T+|ü⁄\qT, <ës¡jT· Hé R N\TÃ#·T, ìwüŒ‘·Hé #· R yÓ\Te&ÉT#·T, yêj·TTq+<äq' R
yêj·TT|ü⁄Á‘·T&Óq’ Vü≤qTeT, >∑>H∑ ˚ R Äø±X¯eTTq+<äT, ‘êsêøå ´j·Te÷D' R >∑sT¡ ‘·à+‘·Tì
Ø‹>∑ qTqïyê&Ó,’ ãuÛ≤ùd R Á|üø±•+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTiÏj·TT Vü≤qTeT Ä j·÷ø±X¯eTTq+<ä* y˚T|òüTãè+<äeTT\qT
N\TÃø=ìb˛e⁄#·TqT, n+<äT+&ç yÓ\Te&ç e#·TÃ#·TqT, Äø£düeTTq $Vü≤]+#·T
>∑sT¡ ‘·à+‘·Tì e˝…H˚ Á|üø±•+#·T#·T+&ÓqT.
(57) ` dü|üÔ|ü+#êX¯düs¡Z 329
XÀ¢ˆˆ q<ä Hêï<˚q eTVü≤‘ê y˚T|òTü dü«qeTVü‰dü«q' ˆ
Á|üesêHé sêø£kå ÕHé Vü≤‘ê« HêeT $ÁXÊe´ #ê‘·àq' ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q<äHé ` Hê<˚q ` eTVü≤‘ê ` y˚T|òTü dü«qeTVü‰dü«q' ` Á|üesêHé `
sêø£kå ÕHé ` Vü≤‘ê« ` HêeT ` $ÁXÊe´ ` #· ` Ä‘·àq' ˆˆ
XÀ¢ˆˆ Ä≈£î˝≤+ q>∑Ø+ ø£è‘ê« e´<∏sä TT‘ê« #· sêeDyéT ˆ
ns¡s› TT‘ê« ã\+ |òTü Às¡+ yÓ<’ V˚ ≤” eT_Ûyê<ä´ #· ˆ
Ä»>±eT eTVü‰‘˚C≤' |ü⁄q s¡à<Û´˚ q kÕ>∑sy¡ Té ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ä≈£î˝≤+ ` q>∑Ø+ ` ø£è‘ê« ` e´<∏sä TT‘ê« ` #· ` sêeDyéT `
ns¡s› TT‘ê« ` ã\+ ` |òTü Às¡+ ` yÓ<’ V˚ ≤” yéT ` n_Ûyê<ä´ ` #·, Ä»>±eT `
eTVü‰‘˚C≤' ` |ü⁄q' ` eT<Û̊´q ` kÕ>∑sy¡ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` y˚T|òTü dü«qeTVü‰dü«q' eTVü≤‘ê Hê<˚q q<äH,é Á|üesêHé sêø£kå ÕHé
Vü≤‘ê«, Ä‘·àq' HêeT $ÁXÊe´ #·, q>∑Ø+, Ä≈£î˝≤+ ø£è‘ê« sêeD+ e´<∏sä TT‘ê«
#· |òTü Às¡+ ã\+ ns¡s› TT‘ê« yÓ<’ V˚ ≤” + n_Ûyê<ä´ #· dü' eTVü‰‘˚C≤' |ü⁄q' kÕ>∑s+¡
eT<Û´˚ q Ä»>±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` y˚T|òüTdü«qeTVü‰dü«q' R y˚T|òüTeTT\ j·TTiTeTTe+{Ï
eTVü‰<Û«ä ì>∑\yê&Ó,’ eTVü≤‘ê R >=|üŒ<Óq’ , Hê<˚q R X¯ãe› TT‘√, q<äHé R ni#·T#·T,
Á|üesêHé R ÅXw‚ ßü ˝˜ q’… , sêø£kå ÕHé R sêø£då Tü \qT, Vü≤‘ê« R |ü]e÷]Ã, Ä‘·àq' R
‘·qjÓTTø£ÿ, HêeT R ù|s¡TqT, $ÁXÊe´ R $ì|æ+∫, q>∑Ø+ R \+ø±q>∑se¡ TTqT,
Ä≈£î˝≤+ R dü+≈£î\yÓTqÆ <ëìì>±, ø£è‘ê« R #˚d,æ sêeD+ R <äXÁ¯ ê⁄ì, e´<∏sä TT‘ê«
#· R |”&+ç ∫j·TT, |òTü Às¡+ R uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ , ã\+ R ôdq’ éTTqT, ns¡s› TT‘ê« #·
R q•+|üCdÒ j æ T· TqT, yÓ<’ V˚ ≤” + R d”‘ê<˚$ì, n_Ûyê<ä´ #· R ÁyÓTTøÏÿj·TTqT, eTVü‰‘˚C≤'
dü' R eTVü‰Á|ü‘ê|üXÊ*j·T>∑T Ä Vü≤qTeT, |ü⁄q' R ‹]–, kÕ>∑s+¡ R düeTTÁ<äeTTqT,
eT<Û´˚ q R eT<Û´ä >±, Ä»>±eT R #˚sT¡ ø=HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` y˚T|òTü >∑sq®¡ eTT e+{Ï >=|üŒ ø£+sƒ<¡ «äÛ ì >∑\yê&Ó’ ô|<ä› X¯ãe› TT‘√
ns¡#T· #·T Á|üeTTKT˝…q’ sêø£då Tü \qT m+<äiHÏ √ e~Û+∫, ‘·q ù|s¡TqT |òTü q‘·qT
\+ø£˝À #ê{Ï Ä q>∑se¡ TTq+‘·qT ø£˝À¢\eTT >±$+∫, sêeDTì yÓ‘\· bÕ\T #˚dæ
Ä‘·ì ôdq’ éTTqT ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ Ø‹>± Vü≤‘·e÷]Ã d”‘e· Tà≈£î ÁyÓTTøÏÿ eTVü‰Á|ü‘ê|ü
dü+|üqTï&Óq’ Vü≤qTeT ‹]– düeTTÁ<äeT<Û´ä eTTq≈£î #˚sT¡ ø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ |üs«¡ ‘˚+Á<ä+ düTHêuÛ+Ñ #· düeTT|üdŒü èX¯´ Ms¡ýêHé ˆ
C≤éTTø£Ô Çe Hêsê#√ -eTVü‰y˚>√-uÛTÑ ´bÕ>∑‘'· ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |üs«¡ ‘˚+Á<ä+ ` düTHêuÛ+Ñ ` #· ` düeTT|üdŒü èX¯´ ` Ms¡ýêHé `
C≤éTTø£'Ô ` Çe ` Hêsê#·' ` eTVü‰y˚>'∑ ` nuÛTÑ ´bÕ>∑‘'· ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` Ms¡ýêHé (dü') düTHêuÛ+Ñ |üs«¡ ‘˚+Á<ä+ düeTT|üdŒü èX¯´ #· eTVü‰y˚>'∑
(düH)é C≤éTTø£'Ô Hêsê#·' Çe nuÛTÑ ´bÕ>∑‘'· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡ýêHé R |üsêÁø£eTe+‘·T&Óq’ , dü' R Ä Vü≤qTeT, düTHêuÛ+Ñ R
yÓTHÆ êø£eTHÓ&TÉ , |üs«¡ ‘˚+Á<ä+ R |üs«¡ ‘·sêEqT, düeTT|üdŒü èX¯´ R Ä<äse¡ TT‘√ ì$T],
eTVü‰y˚>∑' (düHé) R >=|üŒy˚>∑eTT >∑\yê&Ó’, C≤éTTø£Ô' R $+{Ï Hê]qT+&ç
$&ÉTeã&çq{Ï,º Hêsê#·' Çe R u≤DeTTe˝…, nuÛTÑ ´bÕ>∑‘'· R ‹]–e#ÓÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä eTVü‰Ms¡T&ÉT Ä eTVü‰düeTTÁ<äeT<Û´ä eTTq+<ä* yÓTHÆ êø£|sü «¡ ‘·eTTqT
Ä<äse¡ TT‘√ ì$T] m≈£îÿô|{Ïqº $+{ÏqT+&ç $&ÉTeã&çq u≤DeTTe˝… eTVü‰y˚>e∑ TT‘√
eTi* e#·TÃ#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü øÏ+∫ <äqTdü+ÁbÕ|üÔ dü‡e÷˝Àø£´ eTVü‰–]yéT ˆ
eTùV≤+Á<ä+ y˚T|òTü dü+ø±X¯+ qHê<ä Vü≤]|ü⁄+>∑e' ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` øÏ+∫‘Y ` nqTdü+ÁbÕ|ü'Ô ` düe÷˝Àø£´ ` eTVü‰–]yéT,
eTùV≤+Á<ä+ ` y˚T|òTü dü+ø±X¯+ ` qHê<ä ` Vü≤]|ü⁄+>∑e' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' Vü≤]|ü⁄+>∑e' y˚T|òTü dü+ø±X¯+ eTùV≤+Á<ä+ eTVü‰–]+ øÏ+∫‘Y
nqTdü+ÁbÕ|ü'Ô düe÷˝Àø£´ qHê<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' Vü≤]|ü⁄+>∑e' R Ä yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT, y˚T|òTü dü+ø±X¯+
R y˚T|òüTdüìïuÛÑyÓTÆq, eTùV≤+Á<ä+ R eTùV≤+Á<ä eTqT ù|s¡T>∑\, eTVü‰–]+ R
ô|<ä|› sü «¡ ‘·eTTqT, øÏ+∫‘Y R ø=\~>±, nqTdü+ÁbÕ|ü'Ô R #˚]qyê&Ó,’ düe÷˝Àø£´ R
#·÷∫, qHê<ä R Hê<äeTTqT >±$+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT ñ‘·sÔ r¡ s¡|⁄ü düMT|üeTTq≈£î CÒ] n#·Ã≥
ô|<ä›y˚T|òüTeTT\qT uÀ*q eTùV≤+Á<ä|üs¡«‘·eTTqT $˝ÀøÏ+∫ dü+‘√wüeTT‘√
dæ+Vü≤Hê<äeTTqT CÒôdqT.
(57) ` dü|üÔ|ü+#êX¯düs¡Z 331
XÀ¢ˆˆ dü |üPs¡j÷· e÷dü ø£|æ ]›XÀ <äX¯ düeT+‘·‘'· ˆ
q<ä Hêï<˚q eTVü≤‘ê y˚T|òTü dü«qeTVü‰dü«q' ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` |üPs¡j÷· e÷dü ` ø£|'æ ` ~X¯' ` <äX¯ ` düeT+‘·‘'· , q<äHé
` Hê<˚q ` eTVü≤‘ê ` y˚T|òTü dü«qeTVü‰dü«q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` y˚T|òTü dü«qeTVü‰dü«q' dü' ø£|'æ q<äHé eTVü≤‘ê (‘˚q) Hê<˚q
düeT+‘·‘'· <äX¯ ~X¯' |üPs¡j÷· e÷dü.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` y˚T|òTü dü«qeTVü‰dü«q' R y˚T|òTü >∑sq®¡ eTTe+{Ï >=|üŒø£+sƒd¡ «ü s¡eTT>∑\,
dü' ø£|'æ R Ä yêqs¡ÁX‚wßü &˜ TÉ , q<äHé R Hê<äeTT >±$+#·T#·T, ‘˚q R Ä, eTVü≤‘ê
R >=|üŒ<Óq’ , Hê<˚q R X¯ãe› TT‘√, düeT+‘·‘'· R #·T≥TºqT, <äX~¯ X¯' R |ü~~≈£îÿ\qT,
|üPs¡j÷· e÷dü R ì+&ÉCôÒ dqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` y˚T|òTü >∑sq®¡ eTTe+{Ï >=|üŒ ø£+sƒd¡ «ü s¡eTT>∑\ Ä Vü≤qTeT dü+‘√wüeTT‘√
dæ+Vü≤Hê<äeTTqT >±$+#·T#·T >=|üŒ<Óq’ Ä eTVü‰<Û«ä ì‘√ |ü~~≈£îÿ\qT ì+&ÉTq≥T¢
#˚ôdqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·+ <˚X¯ eTqT ÁbÕ|üÔ düT‡Vü≤è<äs› Ù¡ q˝≤\dü' ˆ
qHê<ä Vü≤]XÊs¡÷˝› À ˝≤+>∑÷\+ #ê|ü´ø£+|üjT· ‘Y ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·+ ` <˚Xy¯ Té ` nqTÁbÕ|ü'Ô ` düTVü≤è<äs› Ù¡ q˝≤\dü', qHê<ä
` Vü≤]XÊs¡÷\› ' ` ˝≤+>∑÷˝+ ` #· ` n|æ ` nø£+|üjT· ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' Vü≤]XÊs¡÷\› ' ‘·+ <˚Xy¯ Té nqTÁbÕ|ü'Ô düTVü≤è<äs› Ù¡ q˝≤\dü'
(düH)é qHê<ä. ˝≤+>∑÷\yéT n|æ nø£+|üjT· ‘Y #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' Vü≤]XÊs¡÷\› ' R Ä yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT, ‘·+ R Ä,
<˚X+¯ R Á|ü<X˚ e¯ TTqT, nqTÁbÕ|ü'Ô R #˚]qyê&Ó,’ düTVü≤è<äs› Ù¡ q˝≤\dü' (düH)é R
ùdïVæ≤‘·T\jÓTTø£ÿ <äsÙ¡ qeTTq+<äT rÁeyÓTqÆ Ç#·Ã>¤ \∑ yê&É>T∑ #·T, qHê<ä R >∑]+® #ÓqT,
˝≤+>∑÷\+ R yê\eTTqT, nø£+|üjT· ‘Y #· R ø£+|æ+|ü#ô˚ dqT ≈£L&É.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ q’Ó j·÷ Vü≤qTeT ‘·q $TÁ‘·T\qT #·÷&Ée˝…qqT rÁeyÓTqÆ
ø√]ø£‘√ Ä Á|ü<˚X¯eTTqT #˚s¡Tø=ì yÓ+≥H˚ ‘·q yê\eTTqT ø£+|æ+|ü#˚j·TT#·T
ô|<ä>› s∑ q®¡ eTT #˚ôdqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü Hêq<äé÷qdü´ düT|üs#í¡ ]· ‘˚ |ü~∏ ˆ
|ò\ü r yêdü´|òTü ÀùwD >∑>q∑ + kÕs¡ÿeT+&É\yéT ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` Hêq<äé÷qdü´ ` düT|üs#í¡ ]· ‘˚ ` |ü~∏ ` |ò\ü ‹ ` Çe `
Ädü´|òTü ÀùwD ` >∑>q∑ + ` kÕs¡ÿeT+&É\yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düT|üs¡í#·]‘˚ |ü~∏ Hêq<äé÷qdü´ ‘·dü´ Ädü´|òüTÀùwD,
kÕs¡ÿeT+&É\+ >∑>q∑ + |ò\ü ‹ Çe (Ädü).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düT|üs¡í#·]‘˚ R >∑s¡T‘·à+‘·Tì#˚ dü+#·]+|üã&çq{Ïº, |ü~∏ R
e÷s¡eZ TTq, Hêq<äé÷qdü´ R _>∑sZ >¡ ± >∑]+® #·T#·Tqï{Ï,º ‘·d´ü R Ä Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ,
Ädü´|òTü ÀùwD R H√{Ï<«äÛ ì#˚, kÕs¡ÿeT+&É\+ R dü÷s¡éT+&É\eTT‘√>∑÷&çq, >∑>q∑ +
R Äø±X¯eTT, |ò\ü ‹ Çe R Áã<ä\› >∑T#·Tqï~ e˝… (Ädü R ñ+&ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä Vü≤qTeT j·T≥T¢ >∑sT¡ ‘·à+‘·Tì dü+#ês¡e÷s¡yZ TÓ qÆ >∑>q∑ ‘·\eTTq+<äT
_>∑Zs¡>± >∑s¡®qeTT >±$+#·T#·T+&É>± n‘·ì ø£+sƒ¡<Ûä«ìøÏ dü÷s¡éT+&É\eTT‘√
düV≤æ ‘·eTT>∑ >∑>q∑ eT+&É\eTT Áã<ä\› >∑T#·Tqï≥T¢+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ j˚T ‘·T ‘·Á‘√‘·sπÔ rπs düeTTÁ<äd´ü eTVü‰ã˝≤' ˆ
|üPs¡«+ dü+$wæ̃‘ê X¯SÙsê yêj·TT|ü⁄Á‘·~<äèø£eå ' ˆˆ 18
XÀ¢ˆˆ eTVü≤‘√ yêj·TTqTqïdü´ ‘√j·T<äùdé >∑]‘® y· Té ˆ
X¯óÁX¯óe⁄ ùdÔ ‘·<ë |òTü Àwü eT÷s¡Ty˚>+∑ Vü≤q÷eT‘·' ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j˚T ` ‘·T ` ‘·Á‘· ` ñ‘·sπÔ ` rπs ` düeTTÁ<äd´ü ` eTVü‰ã˝≤',
|üPs¡«+ ` dü+$wæ‘˜ ê' ` X¯Ssê' ` yêj·TT|ü⁄Á‘·~<äèø£eå ', eTVü≤‘·' ` yêj·TTqTqïdü´
` ‘√j·T<äd´ü ` Çe ` >∑]‘® y· Té ` X¯óÁX¯óe⁄' ` ‘˚ ` ‘·<ë ` |òTü ÀwüyTé ` ñs¡Ty˚>+∑
` Vü≤qTeT‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üPs¡«+ ‘·Á‘· düeTTÁ<ädü´ ñ‘·Ôπs rπs yêj·TT|ü⁄Á‘·~<äèø£åe'
(dü+‘·') eTVü‰ã˝≤' X¯Ssê' j˚T dü+$wæ̃‘ê' ‘˚ ‘·<ë yêj·TTqTqïdü´ eTVü≤‘·',
‘√j·T<äd´ü >∑]‘® y· Té Çe Vü≤q÷eT‘·' }s¡Ty˚>+∑ |òTü Àwü+ X¯óÁX¯óe⁄'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üPs¡«+ R n+‘·≈î£ |üPs¡«eTT, ‘·Á‘· R n#·Ã≥, düeTTÁ<äd´ü R
düeTTÁ<äeTTjÓTTø£ÿ, ñ‘·sπÔ rπs R ñ‘·sÔ r¡ s¡eTTq+<äT, yêj·TT|ü⁄Á‘·~<äèø£eå ' (dü+‘·')
R |üqedüT‘·Tì #·÷&É>√s¡T#·Tqïyê¬s,’ eTVü‰ã˝≤' R eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´\TqT, X¯Ssê'
R X¯Ss¡T\Tq>∑T, j˚T R @ yêqs¡T˝…‘’ ,˚ dü+$wæ̃‘ê' R ≈£Ls=Ãìj·TT+&çs√, ‘˚ R Ä
(57) ` dü|üÔ|ü+#êX¯düs¡Z 333
yêqs¡T\T, yêj·TTqTqïdü´ R yêj·TTe⁄#˚ Áù|sπ |æ+|üã&çq{Ï,º eTVü≤‘·' R >=|üŒ<Óq’ ,
‘√j·T<äd´ü R y˚T|òTü eTTjÓTTø£ÿ, >∑]‘® y· Té Çe R ñiTeTTqTe˝…, ‘·<ë R n|ü&ÉT,
Vü≤q÷eT‘·' R Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ, }s¡Ty˚>∑+ R ‘=&É\e&çì, |òüTÀwü+ R
dæ+Vü≤Hê<äeTTqT, X¯óÁX¯óe⁄' R Äø£]+í ∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä eTVü‰düeTTÁ<äeTTjÓTTø£ÿ ñ‘·sÔ r¡ s¡eTTq+<äT |üeqq+<äqTì sêø£ø¬ ’
y˚sTTø£qTï\‘√ ìØøÏå+#·T#·T ≈£Ls¡TÃ+&çj·TTqï yêqs¡Ms¡T\T, yêj·TTe⁄#˚
Á‘√j·Tã&ÉT#·Tqï ˇø£ eTVü‰y˚T|òüTeTTqT+&ç e#ÓÃ&ç ˇø£ ô|<ä› j·TTiTeTTe˝…
$qe#·TÃ#·T+&É>± n|ü⁄ &Ü Vü≤qTeT eTVü‰y˚>e∑ TT‘√ |üjT· ì+∫ e#·TÃ#·T #˚jT· T#·Tqï
Ä dæ+Vü≤>∑sq®¡ eTTqT ÄX¯Ãs¡éTT>± Ä\øÏ+∫].
XÀ¢ˆˆ ‘˚ Bqe<äHê dü‡sπ « X¯óÁX¯óe⁄' ø±qHÍø£d'ü ˆ
yêqπs+Á<äd´ü ìs√Èw+ü |üsq®¡ ´ìq<√|üeTyéT ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚ ` Bqe<äHê' ` düsπ « ` X¯óÁX¯óe⁄' ` ø±qHÍø£d'ü , yêqπs+Á<äd´ü
` ìs√Èw+ü ` |üsq®¡ ´ìq<√|üeTyéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` Bqe<äHê' ‘˚ ø±qHÍø£d'ü düsπ « |üsq®¡ ´ìq<√|üeT+ yêqπs+Á<äd´ü
ìs√Èw+ü X¯óÁX¯óe⁄'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Bqe<äHê' R <Óq’ éTT‘√ >∑÷&çq eTTKeTT >∑*qZ {Ï,º ‘˚ R Ä,
ø±qHÍø£d'ü R eq#·sT¡ ˝…q’ yêqs¡T\T, düsπ « R m\¢sT¡ qT, |üsq®¡ ´ìq<√|üeT+ R
y˚T|òTü eTT\jÓTTø£ÿ, ñiTeTT‘√ düe÷qyÓTqÆ , yêqπs+Á<äd´ü R Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, ìs√Èw+ü
R >∑sq®¡ eTTqT, X¯óÁX¯óe⁄' R Ä\øÏ+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç+‘·ei≈£îqT d”‘ê<˚$ì >∑÷]Ã m{Ïº yês¡Ô $qe\dæjT· T+&ÉTH√
j·Tì ;Û‹‘√ Bqe<äqT˝…j ’ T· Tqï j·÷ yêqs¡TMs¡T ˝…\s¢ T¡ qT eTVü‰y˚T|òTü <Û«ä ìe˝…
$qe∫Ãq Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ dæ+Vü≤Hê<äeTTqT eTVü‰q+<äeTT‘√ Ä\øÏ+∫].
XÀ¢ˆˆ ìX¯eT´ q<ä‘√ Hê<ä+ yêqsê ùdÔ düeT+‘·‘'· ˆ
ãuÛ÷Ñ e⁄ s¡T‘·T‡ø± dü‡sπ « düTVü≤è<äs› Ù¡ qø±+øÏDå ' ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìX¯eT´ ` q<ä‘'· ` Hê<ä+ ` yêqsê' ` ‘˚ ` düeT+‘·‘'· `
ãuÛ÷Ñ e⁄' ` ñ‘·T‡ø±' ` düsπ « ` düTVü≤è<äs› Ù¡ qø±+øÏD å ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` q<ä‘·' Hê<ä+ ìX¯eT´ ‘˚ yêqsê' düπs« düeT+‘·‘·'
düTVü≤è<äs› Ù¡ qø±+øÏDå ' (dü+‘·') ñ‘·T‡ø±' ãuÛ÷Ñ e⁄'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` q<ä‘'· R >∑]+® #·T#·Tqï{Ïº Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, Hê<ä+ R <Û«ä ìì,
ìX¯eT´ R Ä\øÏ+∫, ‘˚ R Ä, yêqsê' R yêqs¡T\T, düsπ « R m\¢sT¡ qT, düeT+‘·‘'·
R n+‘·≥qT, düTVü≤è<ä›s¡Ùqø±+øÏåD' (dü+‘·') R $TÁ‘·TìjÓTTø£ÿ <äs¡ÙqeTTqT
ø√s¡T#·Tqïyês¡>T∑ #·T, ñ‘·T‡ø±' R y˚–s¡bÕ≥T H=+~qyês¡T, ãuÛ÷Ñ e⁄' R nsTT].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT >±$+∫q j·÷ dæ+Vü≤>∑s¡®qeTT Hêø£]í+∫
#·T≥TºÁ|üøÿ£ \qTqï Ä yêqs¡T ˝…\s¢ T¡ qT ‘·eT Á|æjT· ‘·eT $TÁ‘·Tì p&Ée\j·TTqqT
rÁeyÓTqÆ ø±+ø£‘å √ $TøÏÿ* ‘·V≤ü ‘·V≤ü bÕ≥T H=+<äT#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ C≤+ãyê q‡ Vü≤]ÅXw‚ 'ü̃ Á|”‹dü+Vü≤èwüeº ÷qdü' ˆ
ñbÕeT+Å‘´· Vü≤Ø q‡sê« ì<ä+ e#·q eTÁãM‘Y ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` C≤+ãyêHé ` dü' ` Vü≤]ÅXw‚ '˜ü ` Á|”‹dü+Vü≤èwüeº ÷qdü', ñbÕeT+Å‘´·
` Vü≤ØHé ` düsê«Hé ` Ç<ä+ ` e#·qyéT ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]ÁX‚w'ü̃ dü' C≤+ãyêHé Á|”‹dü+Vü≤èwüeº ÷qdü' (düH)é Vü≤ØHé
düsê«Hé ñbÕeT+Å‘´· Ç<ä+ e#·qyéT nÁãM‘Y.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` Vü≤]ÁX‚w'˜ü R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó {Ï,º dü' C≤+ãyêHé R Ä C≤+ãe+‘·T&ÉT,
Á|”‹dü+Vü≤èwüeº ÷qdü' R Áù|eT‘√ dü+‘√wüeTTH=+~q eTqdüT‡>∑\yê&Ó,’ Vü≤ØHé R
yêqs¡T\qT, düsê«Hé R m\¢sq¡ T, ñbÕeT+Å‘´· R <ä>iZ∑ ≈£î |æ*∫, Ç<ä+ R á,
e#·q+ R e÷≥qT, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ q’Ó {Ïº C≤+ãe+‘·T&ÉT Áù|eT|üPs¡yí TÓ qÆ eTqdüT‡‘√
#·T≥TºqTqï yêqs¡T\q+<äsq¡ T <ä>iZ∑ ≈£î |æ*∫ á $<Ûeä TT>∑ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ düs«¡ <∏ë ø£è‘·ø±s√´ -kÂ Vü≤qTe÷HêïÁ‘· dü+X¯jT· ' ˆ
q Vü≤´ kÕ´ø£è‘·ø±s¡´dü´ Hê<ä @e+$<Û√ uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düs«¡ <∏ë ` ø£è‘·ø±s¡´' ` nkÂ ` Vü≤qTe÷Hé ` q ` nÁ‘· `
dü+X¯jT· '` q ` Væ≤ ` ndü´ ` nø£è‘·ø±s¡´dü´ ` Hê<ä' ` @e+$<Û'ä ` uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nkÂ Vü≤qTe÷Hé düs«¡ <∏ë ø£è‘·ø±s¡´'. nÁ‘· dü+X¯jT· ' q(ndæ)Ô .
nø£è‘·ø±s¡´dü´ ndü´ Hê<ä' @e+$<Û'ä q uÛyÑ ‘˚ Y Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nkÂ R á, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, düs«¡ <∏ë R düs«¡ $<Ûeä TT\T>±,
ø£è‘·ø±s¡´' R HÓiy˚]Ãq ø£seÔ¡ éTT>∑\yê&ÉT. nÁ‘· R á $wüjT· eTTq+<äT, dü+X¯jT· '
(57) ` dü|üÔ|ü+#êX¯düs¡Z 335
R dü+<˚V≤ü eTT, q ndæÔ R ˝Ò<Tä . nø£è‘·ø±s¡´dü´ R HÓiy˚sŒ¡ ì ø£seÔ¡ éTT >∑*–q{Ï,º
ndü´ R á Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, Hê<ä' R X¯ãe› TT, @e+$<Û'ä R á $<Ûyä TÓ qÆ ~>±, q
uÛyÑ ‘˚ Y Væ≤ R ñ+&É<Tä >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTq Vü≤qTeT q÷{ÏøÏ q÷iTbÕfi¯ó¢ ‘·q ø£seÔ¡ éTTqT HÓiy˚]Ãj˚T
e#·TÃ#·THêï&ÉT. á $wüj·TeTTq+<äT nDTe÷Á‘·eTTqT dü+<˚Vü≤eTT˝Ò<äT. ‘·q
ø£s¡ÔeéTTqT HÓiy˚s¡Œ≈£î+&É>∑ e#·TÃ#·Tqï jÓT&É\ j·÷‘·ì ø£+sƒ¡dü«s¡eTT Ç+‘·
ñ‘ê‡Vü≤eTT>∑qT ;Ûøs£ e¡ TT>∑qT ñ+&É<Tä >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü u≤VüAs¡Ty˚>+∑ #· ìHê<ä+ #· eTVü‰‘·àq' ˆ
ìX¯eT´ Vü≤s¡j÷Ó Vü≤ècÕº dü‡eTT‘˚Œ‘·T dü‘Ô d· ‘Ôü '· ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` u≤VüAs¡Ty˚>+∑ ` #· ` ìHê<ä+ ` #· ` eTVü‰‘·àq',
ìX¯eT´ ` Vü≤s¡jT· ' ` Vü≤ècÕº' ` düeTT‘˚Œ‘·T' ` ‘·‘'· ` ‘·‘'· ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` eTVü‰‘·àq' ‘·d´ü u≤VüAs¡Ty˚>+∑ #· ìHê<ä+ #· ìX¯eT´ Vü≤s¡jT· '
‘·‘'· ‘·‘'· düeTT‘˚Œ‘·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘·àq' R eTVü≤˙j·TT&Óq’ {Ï,º ‘·d´ü R Ä Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ,
u≤VüAs¡Ty˚>+∑ #· R u≤VüQe⁄\jÓTTø£ÿj·TT, }s¡Te⁄\jÓTTø£ÿj·TT y˚>e∑ TTqT, ìHê<ä+
#· R ø£+sƒd¡ «ü s¡eTTqT, ìX¯eT´ R Äø£]+í ∫, Vü≤s¡jT· ' R yêqs¡T\T, Vü≤ècÕº' R
dü+‘√wüeTT H=+~qyê¬s’, ‘·‘·' ‘·‘·' R n#·Ã≥#·Ã≥qT+&ç, düeTT‘˚Œ‘·T' R
m>∑Ts¡T#·T+&ç].
‹\ø£eTT :` ªu≤VüAs¡Ty˚>+∑ μ ` u≤VüQe⁄\jÓTTø£ÿj·TT, }s¡Te⁄\jÓTTø£ÿj·TT y˚>e∑ TT#˚
>∑*–q <Û«ä ìì yêqs¡T\T $ìs¡ì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Á|üu≤Û edü+|üqTï&Óq’ j·÷ Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ u≤VüQe⁄\ jÓTTø£ÿj·TT
}s¡Te⁄\jÓTTø£ÿj·TT e&çdeü «&çì ø£+sƒ<¡ «äÛ ìì Ä*+∫ Ä yêqs¡T\T eTVü‰q+<äeTT‘√
m#·Ã{Ï yês¡#Ã· ≥ MT~ MT~ ø¬ >∑Ts¡T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ ‘˚ q>±Á>± qï>±Á>±DÏ •Ksê ∫Ã¤KsêDÏ #· ˆ
Á|üV≤ü ècÕº dü‡eT|ü<´ä +‘· Vü≤q÷eT+‘·+ ~<äèø£eå ' ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚ ` q>±Á>±‘Y ` q>±Á>±DÏ ` •Ksê‘Y ` •KsêDÏ ` #·,
Á|üV≤ü ècÕº' ` düeT|ü<´ä +‘· ` Vü≤q÷eT+‘·+ ` ~<äèø£eå ' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘˚ Á|üV≤ü ècÕº' Vü≤q÷eT+‘·+ ~<äèø£eå '(dü+‘·') q>±Á>±‘Y •Ksê‘Y
•KsêDÏ #· düeT|ü<´ä +‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚ R Ä yêqs¡T\T, Á|üV≤ü ècÕº' R >=|üŒ dü+‘√wüeTT H=+~qyê¬s,’
Vü≤q÷eT+‘·+ R Vü≤qTeTqT, ~<äèø£åe' (dü+‘·') R #·÷&Éø√]ø£>∑\yês¡>∑T#·T,
q>±Á>±‘Y R #Ó≥Tºø=qqT+&ç, q>±Á>±DÏ R #Ó≥Tºø=q\qT, •Ksê‘Y R
–]•Ks¡eTT\qT+&ç, •KsêDÏ #· R ñqï‘·•Ks¡eTT\qT, düeT|ü<´ä +‘· R #˚]].
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü ‰ q+<ä e TT‘√ >∑ ÷ &ç q Ä yêqs¡ T \T Vü ≤ qTeT+‘· T ì
<ä÷s¡eTTqT+&çjT˚ #·÷&É>√] ‘êeTTqï #Ó≥Tºø=qqT+&ç Ç+ø£qT m‘ÓqÌÔ ø=q≈£îqT
|üs«¡ ‘êÁ>∑eTT qT+&ç Ç+ø£qT m‘ÓqÌÔ •KsêÁ>∑eTTq≈£îqT #˚sT¡ ø=qT#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ ‘˚ Á|”‘ê' bÕ<äbÕÁπ>wüß >∑èVü≤´ XÊU≤düT‡|ü⁄wæŒ‘ê' ˆ
yêkÕ+d”e Á|üXÊU≤X¯Ã düe÷$<Û´ä +‘· yêqsê' ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚ ` Á|”‘ê' ` bÕ<äbÕÁπ>wüß ` >∑èVü≤´ ` XÊU≤' ` düT|ü⁄wæŒ‘ê' `
yêkÕ+dæ ` Çe ` Á|üXÊU≤' ` #· ` düe÷$<Û´ä +‘· ` yêqsê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚ yêqsê' Á|”‘ê' (dü+‘·') bÕ<äbÕÁπ>wüß düT|ü⁄wæŒ‘ê' XÊU≤'
>∑èVü≤´ Á|üXÊU≤' yêkÕ+dæ Çe düe÷$<Û´ä +‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚ R Ä, yêqsê' R yêqs¡T\T, Á|”‘ê' (dü+‘·') R dü+‘√wüeTT
H=+~qyês¡>∑T#·T, bÕ<äbÕÁπ>wüß R eèøå±Á>∑eTT\j·T+<äT, düT|ü⁄wæŒ‘ê' R
#·ø£ÿ>±|üP∫q{Ïº, XÊU≤' R ø=eTà\qT, >∑èVü≤´ R Á>∑Væ≤+∫, Á|üXÊU≤' R
∫qïø=eTà\qT, yêkÕ+dæ Çe R eÅdeÔü TT\qTe˝…, düe÷$<Û´ä +‘· R }|ü⁄#·T+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêqs¡T\T eTVü‰dü+‘√wüeTT‘√ #Ó≥¢ ø=q\ô|’qT+&ç #·ø£ÿ>±
|ü⁄wæŒ+∫j·TTqï ø=eTà\MT~øÏ #˚] ∫qï ø=eTà\qT $iÏ∫ #˚‹‘√ |ü≥Tºø=ì >∑T&É¶
»+&Ü\qT }|æq≥T¢>± }|ü⁄#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ –]>∑V≤ü «s¡d+ü ©H√ j·T<∏ë >∑s‹®¡ e÷s¡T‘·' ˆ
@e+ »>∑s®¡ ã\yêHé Vü≤qTe÷ Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` –]>∑V≤ü «s¡d+ü ©q' ` j·T<∏ë ` >∑s‹®¡ ` e÷s¡T‘·' ` @e+ ` »>∑s®¡
` ã\yêHé ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆˆ
(57) ` dü|üÔ|ü+#êX¯düs¡Z 337
nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷s¡T‘·' –]>∑V≤ü «s¡d+ü ©q' (düH)é j·T<∏ë >∑s‹®¡ @e+ ã\yêHé
e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé »>∑s.®¡
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷s¡T‘·' R yêj·TTe⁄, –]>∑Vü≤«s¡dü+©q' (düHé) R
|üs«¡ ‘·>T∑ Vü≤\+<äT Á|üy•˚ +∫q<Ó,’ j·T<∏ë R @ $<Ûeä TT>±, >∑s‹®¡ R >∑]+® #·TH√,
@e+ R á Ø‹>±, ã\yêHé R ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ {Ï,º e÷s¡T‘ê‘·à»' R e÷s¡T‘·‘q· j·TT&É>T∑ ,
Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, »>∑s®¡ R >∑]+® #ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üs«¡ ‘·>T∑ Vü≤\+<äT Á|üy•˚ +∫q yêj·TTe⁄ eTVü‰<Û«ä ì‘√ m≥T¢ >∑]+® #·TH√
nfÒ¢ eTVü‰ã\XÊ*jÓTÆ q yêj·TTq+<äqT&É>T∑ Vü≤qTeT >=|üŒ <Û«ä ì‘√ >∑]+® #·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘· eTÁuÛ|Ñ Tüò qdü+ø±X¯ e÷|ü‘+· ‘·+ eTVü‰ø£|yæ Té ˆ
<äècÕº« ‘˚ yêqsê dü‡sπ « ‘·dTü 'ú ÁbÕ+»\j·T dü<Ô ë ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·yTé ` nÁuÛ|Ñ Tüò qdü+ø±X¯yTé ` Ä|ü‘+· ‘·+ ` eTVü‰ø£|+æ , <äècÕº«
` ‘˚ ` yêqsê' ` düsπ « ` ‘·dTü 'ú ` ÁbÕ+»\j·T' ` ‘·<ëˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nÁuÛ|Ñ Tüò qdü+ø±X¯yTé Ä|ü‘+· ‘·+ ‘·+ eTVü‰ø£|+æ <äècÕº« ‘·<ë
‘˚ yêqsê' düsπ « ÁbÕ+»\j·T' Á‘·dTü 'ú .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nÁuÛ|Ñ Tüò qdü+ø±X¯+ R <ä≥yº TÓ qÆ y˚T|òTü eTT‘√ düe÷qT&Ó,’ Ä|ü‘+· ‘·+
R <ä>iZ∑ ≈£î |ü∫Ã|ü&TÉ #·Tqï, ‘·+ eTVü‰ø£|+æ R Ä yêqs¡ÅXw‚ ßü ì˜ , <äècÕº« R #·÷∫,
‘˚ yêqsê' R Ä yêqs¡T\T, düsπ « R m\¢sT¡ qT, ÁbÕ+»\j·T' R <√dæ*ˇ–Zqyê¬s,’
‘·dTü 'ú R ì\∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` <ä≥yº TÓ qÆ ô|<ä› y˚T|òTü eTTe+{Ï s¡÷|üeTT‘√ ‘·eT düMT|üeTTq≈£î
e#·TÃ#·Tqï yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ q’Ó Ä Vü≤qTeTqT >±+∫ Ä yêqs¡T˝…\s¢ T¡ qT ˝Ò∫ <√dæ*jÓTT–Z
ì\Teã&ç].
XÀ¢ˆˆ ‘·‘·düTÔ y˚>∑yê+ düÔdü´ –πs ]Z]ìuÛÑ' ø£|æ' ˆ
ì|übÕ‘· eTùV≤+Á<äd´ü •Kπs bÕ<äbÕ≈£î˝Ò ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·T ` y˚>y∑ êHé ` ‘·d´ü ` –πs' ` –]ìuÛ'Ñ ` ø£|'æ ,
ì|übÕ‘· ` eTùV≤+Á<äd´ü ` •Kπs ` bÕ<äbÕ≈£î˝Ò ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· y˚>y∑ êHé –]ìuÛ'Ñ ø£|'æ ‘·d´ü eTùV≤+Á<äd´ü –πs' bÕ<äbÕ≈£î˝Ò
•Kπs ì|übÕ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, y˚>y∑ êHé R >=|üŒy˚>e∑ TT >∑*qZ {Ï,º –]ìuÛ'Ñ R
|üs«¡ ‘·dìü ïuÛTÑ &Óq’ , ø£|'æ R Vü≤qTeT, ‘·d´ü R Ä, eTùV≤+Á<äd´ü R eTùV≤+Á<ä eTqT
ù|s¡T>∑\, –πs' R |üs«¡ ‘·eTTjÓTTø£ÿ, bÕ<äbÕ≈£î˝Ò R eèø£eå TT\‘√ <ä≥eº TT>∑qTqï{Ï,º
•Kπs R •Ks¡eTTq+<äT, ì|übÕ‘· R ñ]¬øqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰y˚>e∑ TT‘√ ÁøÏ+~øÏ |ü&TÉ #·Tqï |üs«¡ ‘·eTT e˝… qTqï Ä Vü≤qTeT
$$<Ûeä èø£eå TT\‘√ ì+&çjT· Tqï eTùV≤+Á<ä|sü «¡ ‘·eTT •Ks¡eTT MT~øÏ ñ]¬øqT.
XÀ¢ˆˆ Vü≤sπ ¸ D≤|üPs¡é÷D√ -kÂ s¡yT˚ ´ |üs«¡ ‘·ìs¡sasπ ˆ
∫Ûqï |üøå£ Çyêø±XÊ ‘·ŒbÕ‘· <Ûsä D¡ <° säÛ '¡ ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤sπ ¸D ` Ä|üPs¡é÷D' ` nkÂ ` s¡yT˚ ´ ` |üs«¡ ‘·ìs¡sasπ `
∫Ûqï|üø'å£ ` Çe ` Äø±XÊ‘Y ` |übÕ‘· ` <Ûsä D ¡ <° säÛ '¡ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤sπ ¸D Ä|üPs¡é÷D' nkÂ Äø±XÊ‘Y ∫Ûqï|üø'å£ <Ûsä D¡ <° säÛ '¡
Çe s¡yT˚ ´ |üs«¡ ‘·ìs¡sasπ |übÕ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤sπ ¸D R dü+‘√wüeTT‘√, Ä|üPs¡é÷D' R ì+|üã&ÉT#·Tqï{Ï,º
nkÂ R á Vü≤qTeT, s¡yT˚ ´ R düT+<äsy¡ TÓ qÆ {Ï,º |üs«¡ ‘·ìs¡sasπ R ø=+&Éyê>∑Tq+<äT,
Äø±XÊ‘Y R Äø±X¯eTTqT+&ç, ∫Ûqï|üø'å£ R ‘Ó>>∑ =≥ºã&çq i…øÿ£ \T>∑*qZ {Ï,º <Ûsä D
¡ <° säÛ '¡
Çe R |üs«¡ ‘·eTTe˝…, |übÕ‘· R |ü&qÓ T.
‹\ø£eTT:` |üs«¡ ‘·ìs¡sasπ |übÕ‘· ` ôd\j˚Tfi¯ó¢ Á|üeVæ≤+#·T#·Tqï |üs«¡ ‘·eTTô|’ nq>±
ôd\j˚Tfi¯¢ Á|üøÿ£ qT Vü≤qTeT ~¬>qT. ˝Òø£ Á|üj÷· DeTT ÁX¯eT ‘=\>∑T≥¬ø’ Ä ˙{ÏjT· +<˚
<ä÷ø¬ qì ø=+<äsT¡ #Ó|Œæ q~>∑÷&É j·TTø£yÔ T˚ .
yêdüT<ëdükÕ«$T :` Vü≤qTeT ø=+&Ée+ø£jT· +<äT ˙fi¯˝¢ À i…øÿ£ \T $iÏ–q |üs«¡ ‘·eTTe˝…
<äu≤Û \Tq |ü&qÓ T.
lsêeT<äsÙ¡ qeTTq¬ø’ b˛e⁄≥j·T+ <=ø£ ìy˚TwüyTÓ qÆ C≤>∑T ø±sê<äì Ç~
j·÷j·Tq ‘·«s¡qT dü÷∫+#·T#·Tqï~. ˝Òì jÓT&É\ Vü≤qTeT <ä÷s¡eTTqT+&çjT˚ y˚>e∑ TT
‘·–+Z ∫ j·TT+&Ée#·TÃqT >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰q+<äeTT‘√ ì+&çq j·÷ Vü≤qTeT ôd\j˚Tfi¯‘¢ √ #·\H¢ j ’Ó T· Tqï
eTùV≤+Á<ä–]|üs¡«‘·eTTq i…ø£ÿ\T ‘Ó–q |üs¡«‘·eTTe˝… Äø£düeTTqT+&ç ÁøÏ+~øÏ
ñ]¬øqT.
(57) ` dü|üÔ|ü+#êX¯düs¡Z 339
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· ùdÔ Á|”‘e· Tqdü dü‡sπ « yêqs¡|⁄ü +>∑yê' ˆ
Vü≤q÷eT+‘·+ eTVü‰‘êàq+ |ü]yê s√´|ü‘d· sπúæ ˆˆ 31
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` ‘·‘'· ` ‘˚ ` Á|”‘e· Tqdü' ` düsπ « ` yêqs¡|⁄ü +>∑yê' ` Vü≤q÷eT+‘·+
` eTVü‰‘êàq+ ` |ü]yês¡´ ` ñ|ü‘d· sπúæ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘˚ yêqs¡|⁄ü +>∑yê' düsπ « Á|”‘e· Tqdü' (dü+‘·') eTVü‰‘êàq+
Vü≤q÷eT+‘·+ |ü]yês¡´ ñ|ü‘d· sπúæ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, ‘˚ R Ä, yêqs¡|ü⁄+>∑yê' R yêqs¡
ÁX‚wßü \˜ T, düsπ « R m\¢sT¡ qT, Á|”‘e· Tqdü' (dü+‘·') R Äq+<äeTT H=+~q eTqdüT‡>∑\
yês¡>T∑ #·T, eTVü‰‘êàq+ R eTVü≤˙j·TT&Óq’ {Ï,º Vü≤q÷eT+‘·+ R Vü≤qTeTqT, |ü]yês¡´
R #·T≥TºqT#˚], ñ|ü‘d· sπúæ R ≈£Ls¡TÃ+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü yêqs¡ Ms¡T˝…\s¢ T¡ qT eTVü‰q+<äu]ÑÛ ‘·yTÓ qÆ eTqdüT‡‘√
eTVü‰‘·Tà&Óq’ j·÷ Vü≤qTeT#·T≥TºqT CÒ] ≈£Ls¡TÃ+&ç].
XÀ¢ˆˆ |ü]yês¡´ #· ‘˚ düsπ « |üsê+ Á|”‹ eTTbÕ>∑‘ê' ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü]yês¡´ ` #· ` ‘˚ ` düsπ « ` |üsê+ ` Á|”‹yéT ` ñbÕ>∑‘ê' ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü]yês¡´ #· R #·T≥TºeTT{Ï,º ‘˚ düsπ « R Ä yêqs¡T˝…\s¢ T¡ qT,
|üsê+ R >=|üŒ<Óq’ , Á|”‹+ R dü+‘√wüeTTqT, ñbÕ>∑‘ê' R bı+~].
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡Ms¡T ˝…\s¢ T¡ qT n≥T¢ Vü≤qTeT #·T≥TºqT eT÷– eTVü‰dü+‘√wüeTT
H=+<äT#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ Á|üV≤ü èwüeº <äHê dü‡sπ « ‘· eTs√>∑ eTTbÕ>∑‘y· Té ˆ
ñbÕj·THêì #ê<ëj·T eT÷˝≤ì #· |ò˝ü ≤ì #· ˆ
Á|ü‘´· s¡Ãj·THé Vü≤]ÅXw‚ +ü̃ Vü≤s¡j÷Ó e÷s¡T‘ê‘·à»yéT ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|üVü≤èwüºe<äHê' ` düπs« ` ‘·yéT ` ns√>∑yéT ` ñbÕ>∑‘·yéT,
ñbÕj·THêì ` #· ` Ä<ëj·T ` eT÷˝≤ì ` #· ` |ò˝ü ≤ì ` #·, Á|ü‘´· s¡Ãj·THé `
Vü≤]ÅXw‚ +ü̃ ` Vü≤s¡jT· ' ` e÷s¡T‘ê‘·à»yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á|üV≤ü èwüeº <äHê' düsπ « Vü≤s¡jT· ' ns√>∑yTé ñbÕ>∑‘+· Vü≤]ÅXw‚ +ü̃
‘·+ e÷s¡T‘ê‘·à»yéT ñbÕj·THêì #· eT÷˝≤ì #· |ò˝ü ≤ì #· Ä<ëj·T Á|ü‘´· s¡Ãj·THé.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` Á|üV≤ü èwüeº <äHê' R >=|üŒ Äq+<äeTT H=+~q eTTKeTT\T ø£*–q{Ï,º
düsπ « Vü≤s¡jT· ' R Ä yêqs¡T \+<äsT¡ qT, ns√>∑yTé R ndü«dü‘ú · ˝Òìyê&Ó,’ ñbÕ>∑‘+·
R #˚]q{Ï,º Vü≤]ÁX‚w+˜ü R yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ q’Ó {Ï,º ‘·+ e÷s¡T‘ê‘·à»yéT R Ä |üeqq+<äqTì,
ñbÕj·THêì #· R ø±qTø£\qT, eT÷˝≤ì #· R <äT+|ü\qT, |ò˝ü ≤ì R |ü+&Éq¢ T,
Ä<ëj·T R Á>∑V≤æ +∫, Á|ü‘´· s¡Ãj·THé R dü‘ÿ· ]+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` m{Ïº Ä|ü<äj·TTqT ˝Ò≈£î+&É düTKeTT>± ‹]– e∫Ãq Ä
yêj·TTq+<äqTì >±+∫ eTVü‰q+<äeTT‘√ $ø£dæ+∫q eTTKeTT >∑\ j·÷
yêqs¡T\+<äiTqT eT<ÛTä s¡eTT˝…q’ ø£+<äeT÷\|ò\ü eTT\T yÓTT<ä\>∑T ø±qTø£\qT >=ì
‘Ó∫Ã, >ös¡eeTT‘√ n]Œ+#·T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ Vü≤qTe÷+qTÔ >∑Ts¡÷ q« è<ëΔHé C≤+ãeÁ‘·ŒeTTU≤+dü<Ô ë ˆ
≈£îe÷s¡ eT+>∑<+ä #Óe’ k˛-e+<ä‘· eTVü‰ø£|'æ ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤qTe÷Hé ` ‘·T ` >∑Ts¡÷Hé ` eè<ΔëHé ` C≤+ãeÅ‘Œ· eTTU≤Hé `
‘·<ë, ≈£îe÷s¡yTé ` n+>∑<+ä ` #· ` @e ` dü' ` ne+<ä‘· ` eTVü‰ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` eTVü‰ø£|'æ Vü≤qTe÷Hé ‘·T >∑Ts¡÷Hé eè<ΔëHé C≤+ãe‘YÁ|üeTTU≤Hé,
≈£îe÷s¡yTé n+>∑<+ä #· @e ne+<ä‘.·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ø£|'æ R yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ q’Ó {Ï,º dü' Vü≤qTe÷Hé R Ä Vü≤qTeT,
‘·<ë R n|ü&ÉT, >∑Ts¡÷Hé R >∑Ts¡Te⁄\qT, eè<ëΔHé R eè<äT\Δ TqT n>∑T, C≤+ãe‘Y
Á|üeTTU≤Hé R C≤+ãe+‘·T&ÉT eTTqï>∑T yê]ì, ≈£îe÷s¡+ R ∫qïyê&Óq’ , n+>∑<+ä
#Óe’ R n+>∑<Tä ì ≈£L&É, ne+<ä‘· R ÁyÓTT¬øÿqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡ÅX‚wüß˜&Ó’q Vü≤qTeT j·T|ü&ÉT C≤+ãe+‘·T&ÉT eTTqï>∑T
>∑Ts¡Te⁄\≈£îqT ô|<ä\› ≈£îqT j·TTesêC…q’ n+>∑<Tä ìøÏì e+<äq e÷#·]+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘êuÛ≤´+ |üPõ‘·' |üP»´' ø£|_æ XÛ Ã¯ Á|ükÕ~‘·' ˆ
<äècÕº d”‘‹˚ $Áø±+‘· dü‡+πøùå |D qý˚<j ä T· ‘Y ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘êuÛ≤´+ ` |üPõ‘·' ` |üP»´' ` ø£|_æ 'Û ` #· ` Á|ükÕ~‘·'
` <äècÕº ` d”‘ê ` Ç‹ ` $Áø±+‘·' ` dü+øπ ùå |D ` qý˚<j ä T· ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘êuÛ≤´+ |üPõ‘·' ø£|_æ 'Û #· Á|ükÕ~‘·' $Áø±+‘·' dü' |üP»´'
<äècÕº d”‘ê Ç‹ dü+øπ ùå |D qý˚<jä T· ‘Y.
(57) ` dü|üÔ|ü+#êX¯düs¡Z 341
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘êuÛ≤´+ R C≤+ãe+‘·Tì#˚‘q· T, n+>∑<Tä ì#˚‘q· T, |üPõ‘·' R
>ös¡$+|üã&çqyê&Ó,’ ø£|_æ 'Û #· R yêqs¡T\#˚‘q· T, Á|ükÕ~‘·' R dü‘ÿ· ]+|üã&çqyê&Ó,’
|üP»´' R |üP»˙j·TT&ÉT n>∑T, dü' R Ä Vü≤qTeT, dü+øπ ùå |D R dü+øπ |å eü TT>±,
<äècÕº d”‘ê R #·÷&Éã&çq~ d”‘ê<˚$, Ç‹ R nì, qý˚<j ä T· ‘Y R ìy˚~+#ÓqT.
u§+u≤sTTbÕsƒ¡eTT :` <äècºÕ d”‘ê j·TqT≥≈£î ã<äT\T>± <äècºÕ <˚M j·Tì >∑\<äT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` @$T #Ó|üH√ j·Tì ‘·Vü≤‘·Vü≤˝≤&ÉT yêqs¡T\ eTqdüT‡
≈£î<äT≥ã&ÉT≥≈£î ª#·÷∫‹ d”‘· qìμ s¬ +&ÉTe÷≥\‘√ kÕsê+X¯eTTqT ‘Ó*ô|qT.
le÷Hé ‘Óqàsƒ¡+ s¡+>±#ês¡´kÕ«$T :` Ç#·Ã≥ ªd”‘ê <äècºÕμj·Tì #Ó|Œæ q jÓT&É\
d”‘ê X¯ãe› TT qT#·Ã]+∫ <äècÕº X¯ãe› TT qT#·Ã]+#·Tq+‘·˝À d”‘e· Tà @eTjÓT´qì
#Ó|üH√ j·Tì yêqs¡T\T uÛÑj·T|ü&ÉT<äTs¡ì Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ª<äècºÕ d”‘êμ j·Tì
#Óô|ŒqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` C≤+ãe+‘·T&ÉTqT n+>∑<Tä &ÉTqT $TøÏÿ* >ös¡$+#·T#·T+&É $T–*q
yêqs¡T˝…\s¢ T¡ qT ÄbÕ´j·TeTT>∑ ‘·qqT ‹\øÏ+#·T#·T+&É Vü≤qTeT yê] HÓ\s¢ q¡ T
p#·T#·T ªª#·÷∫‹ì d”‘e· TàqTμμ nì dü+Á>∑V≤ü eTT>∑ yê]øÏ ìy˚~+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ìwükÕ<ä #· Vü≤ùdqÔ >∑èV”≤‘ê« yê*q düT‡‘·yTé ˆ
s¡eTD°jT˚ eH√<˚X› ‚ eTùV≤+Á<äd´ü –πs dü<Ô ë ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìwükÕ<ä ` #· ` Vü≤ùdqÔ ` >∑èV”≤‘ê« ` yê*q' ` düT‘·yTé `
s¡eTD°jT˚ ` eH√<˚X› ‚ ` eTùV≤+Á<äd´ü ` –πs' ` ‘·<ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë yê*q' düT‘·+ Vü≤ùdqÔ >∑èV”≤‘ê« s¡eTD°jT˚ eTùV≤+Á<äd´ü
–πs' eH√<˚X› ‚ ìwükÕ<ä #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R n|ü&ÉT, yê*q' R yê*jÓTTø£ÿ, düT‘·+ R |ü⁄Á‘·T&Óq’
n+>∑<Tä ì, Vü≤ùdqÔ R #˚‹‘√, >∑èV”≤‘ê« R |ü≥Tºø=ì, eTùV≤+Á<äd´ü –πs' R eTùV≤+Á<ä
|üs«¡ ‘·eTTjÓTTø£ÿ, s¡eTD°jT˚ R düT+<äsy¡ TÓ qÆ {Ï,º eH√<˚X› ‚ R eqÁ|ü<X˚ e¯ TTq+<äT,
ìwükÕ<ä #· R ≈£Ls¡TÃ+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Vü≤qTeT j·TTesêC…q’ n+>∑<Tä ì #˚‹ì ‘·q#˚‹˝ÀìøÏ
rdæø=ì j·÷ eTùV≤+Á<ä|sü «¡ ‘·eTTq+<ä* düT+<äsy¡ TÓ qÆ Á|ü<X˚ e¯ TTq >∑÷s¡TÃ+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Vü≤qTe÷ qÁãM <äΔ èwüº dü<Ô ë ‘ê Hê«qs¡s¸¡ u≤Û Hé ˆ
nXÀø£eìø±dü+kÕú <äècÕº kÕ »qø±‘·àC≤ ˆˆ 37
XÀ¢ˆˆ s¡ø´å£ e÷D≤ düT|òTü Àsê;Û sêø£då _” Û s¡ìì›‘ê ˆ
@ø£yD˚ <° säÛ ê BHê sêeT<äsÙ¡ q˝≤\kÕ ˆˆ 38
XÀ¢ˆˆ ñ|üyêdü|]ü ÁXÊ+‘ê »{Ï˝≤ eT*Hê ø£èXÊ ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤qTe÷Hé ` nÁãM‘Y ` Vü≤èwü'º ` ‘·<ë ` ‘êHé ` yêqs¡
s¡¸uÛ≤Hé, nXÀø£eìø±dü+kÕú ` <äècÕº ` kÕ ` »qø±‘·àC≤ ` s¡ø£å é÷D≤ `
düT|òTü Àsê_Û' ` sêø£då _” 'Û ` nì+~‘ê ` @ø£yD ˚ <° säÛ ê ` BHê ` sêeT<äsÙ¡ q˝≤\kÕ
` ñ|üyêdü|]ü ÁXÊ+‘ê ` »{Ï˝≤ ` eT*Hê ` ø£èXÊ.
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë Vü≤qTe÷Hé Vü≤èwü'º düH,é düT|òTü Àsê_Û' sêø£då _” 'Û s¡ø´å£ e÷D≤
@ø£yD ˚ <° säÛ ê BHê sêeT<äsÙ¡ q˝≤\kÕ ñ|üyêdü|]ü ÁXÊ+‘ê »{Ï˝≤ eT*Hê ø£èXÊ
kÕ nì+~‘ê »qø±‘·àC≤ nXÀø£eìø±dü+kÕú <äècÕº Ç‹ ‘êHé yêqs¡s¸¡ u≤Û Hé nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R n|ü&ÉT, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, Vü≤èwü'º düHé R
dü+‘√wæ+∫qyê&Ó,’ düT|òTü Àsê_Û' R $TøÏÿ* ;Ûøs£ T¡ ˝…q’ {Ï,º sêø£då _” 'Û R sêø£då Åü d\Ô” #˚,
s¡ø´å£ e÷D≤ R s¡ø+åÏ |üã&ÉT#·Tqï<Ó,’ @ø£yD
˚ <° säÛ ê R »&É>{∑ qºÏ øπ X¯eTT\T>∑\~j·TTqT,
BHê R BqTsê\TqT, sêeT<äsÙ¡ q˝≤\kÕ R s¡|Tüò TsêeTTì <äsÙ¡ qeTT ø=i¬ø’ y˚–s¡|&ü TÉ
#·Tqï~j·TTqT, ñ|üyêdü|]ü ÁXÊ+‘ê R ñ|üyêdüeTT\#˚ ã&É*j·TTqï~j·TTqT, »{Ï˝≤
R »&É\T <Ûä]+∫q~j·TTqT, eT*Hê R eT*qyÓTÆj·TTqï~j·TTqT, ø£èXÊ R
ø£è•+∫j·TTqï~j·TTqT n>∑T, kÕ R Ä, Äì+~‘ê R nì+<ä´#·]‘·Tsê\sTTq,
»qø±‘·àC≤ R C≤qø°<$˚ , nXÀø£eìø±dü+kÕú R nXÀø£eqeTTq+<äT ñqï~>±,
<äècÕº R #·÷&Éã&çq~, Ç‹ R nì, ‘êHé yêqs¡s¸¡ u≤Û Hé R Ä yêqs¡ ÅXw‚ ßü \˜ qT>∑÷]Ã,
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Vü≤qTeT eTVü‰q+<äeTT‘√ $TÁ‘·T˝…’q yêqs¡Ms¡T\qT
p∫ H˚qT C≤qø£eTàqT nXÀø£eqeTTq+<äT p∫‹ì. ÄyÓTqT uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ
sêø£ådüÅd”Ô\T ø±e* >±#·T#·THêïs¡T. »&É>∑{Ïºq πøX¯eTT\‘√ BqTsê˝…’ lsêeT
<äsÙ¡ qeTTq¬ø’ |ü]‘·|+æ #·T#·Tqï<Ó’ ñ|üyêdüeTT\#˚ ã&É* ø£è•+∫ eT*qyÓTj Æ T· Tqï
øπ X¯eTT\‘√qT X¯Øs¡eTT‘√qT ñ‘·eÔ T|ü$Á‘·eT÷]Ô>±qTqï~ j·Tì |ü*ø¬ qT.
(57) ` dü|üÔ|ü+#êX¯düs¡Z 343
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ <äèùw‹º e#·q+ eTVü‰s¡ú eTeTè‘√|üeTyéT ˆ
ìX¯eT´ e÷s¡T‘˚ dü‡sπ « eTT~‘ê yêqsê uÛeÑ Hé ˆˆ 40
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` <äècÕº ` Ç‹ ` e#·q+ ` eTVü‰s¡yú Té ` neTè‘√|üeTyéT
` ìX¯eT´ ` e÷s¡T‘˚' ` düsπ « ` eTT~‘ê' ` yêqsê' ` nuÛeÑ Hé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· e÷s¡T‘˚' <äècÕº Ç‹ eTVü‰s¡+ú neTè‘√|üeT+ e#·q+
ìX¯eT´ yêqsê' düsπ « eTT~‘ê' nuÛeÑ Hé.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, e÷s¡T‘˚' R Vü≤qTeTqT+&ç, <äècÕº R #·÷&Éã&çq~,
Ç‹ R nHÓ&ÉT, eTVü‰s¡ú+ R >=|üŒj·Ts¡úeTT>∑\~j·TTqT, neTè‘√|üeT+ R
neTè‘·‘T· \ýÓTqÆ ~j·TTqT n>∑T, e#·q+ R e÷≥qT, ìX¯eT´ R $ì, yêqsê' R
yêqs¡T\T, düsπ « R n+<äiTqT, eTT~‘ê' R dü+‘√wüeTTH=+~qyês¡T, nuÛeÑ Hé R
nsTT].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·Tì H√{ÏqT+&ç ª#·÷&Éã&çq~μj·THÓ&TÉ eTVü‰s¡|ú Pü s¡yí TÓ qÆ
neTè‘·eTT e+{Ï Ä e÷≥qT $q>∑H˚ yêqs¡T˝…\s¢ T¡ qT eTVü‰q+<äeTT H=+~].
XÀ¢ˆˆ øπ å «fi¯+ ‘·´H˚´ q<ä+ ‘·´H˚´ >∑s+®¡ ‘·´H˚´ eTVü‰ã˝≤' ˆ
#·Á≈£î' øÏ\øÏ˝≤ eTH˚´ Á|ü‹>∑s+®¡ ‹ #ê|üsπ ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` πøå «fi¯+‹ ` nH˚´ ` q<ä+‹ ` nH˚´ ` >∑s¡®+‹ ` nH˚´ `
eTVü‰ã˝≤', #·Á≈£î' ` øÏ˝øÏ˝≤yéT ` nH˚´ ` Á|ü‹>∑s+®¡ ‹ ` #· ` n|üsπ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nH˚´ πøå «fi¯+‹ R ø=+<äiT dæ+Vü≤>∑s¡®qeTT #˚j·TT#·T+&ç].
eTVü‰ã˝≤' R >=|üŒã\eTT>∑\, nH˚´ R ø=+<äiT, >∑s+®¡ ‹ R >∑]+® #·T#·T+&ç],
nH˚´ R eTiÏø=+<äiT, øÏ\øÏ˝≤+ R øÏ\øÏ˝≤sêeeTTqT, #·Á≈£î' R #˚d]æ . n|üsπ R
eTiÏø=+<äiT, Á|ü‹>∑s+®¡ ‹ #· R ã<äT\T>± >∑sq®¡ eTT #˚jT· T#·T+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Äq+<äìeT>∑Tï˝…’q Ä yêqs¡T\T ø=+<äs¡T dæ+Vü≤Hê<äeTT\T
#˚jT· T#·T+&ç]. eT]ø=+<äsT¡ _>∑sZ >¡ ± j·TiT#·T#·T+&ç]. ã˝≤&ÛTÉ ´˝…q’ eTiÏø=+<äsT¡
y˚T|òüTeTT\e˝… ñiTeTT#·T+&ç]. ø=+<äs¡T ñ˝≤¢düeTT‘√ øÏ\øÏ˝≤sêeeTT\T
#˚jT· T#·T+&ç]. eTiÏø=+<äsT¡ m<äT{Ïyêì >∑sq®¡ ≈£î ã<äT\T>± Ç+ø£qT _>∑iZ >±
>∑]®+#·T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ øπ ∫ <äTÅ∫Ã¤‘˝· ≤+>∑÷˝≤' Á|üV≤ü ècÕº' ø£|≈æ î£ +»sê' ˆ
n+∫‘êj·T‘·BsêÈDÏ ˝≤+>∑÷˝≤ì Á|ü$e´<∏Tä ' ˆˆ 42
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` πø∫‘Y ` ñÅ∫Ã¤‘·˝≤+>∑÷˝≤' ` Á|üVü≤ècÕº' ` ø£|æ≈£î+»sê',
n+∫‘êj·T‘·BsêÈDÏ ` ˝≤+>∑÷˝≤ì ` Á|ü$e´<∏Tä ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` øπ ∫‘Y Á|üV≤ü ècÕº' ø£|≈æ î£ +»sê' ñÅ∫Ã¤‘˝· ≤+>∑÷˝≤' (dü+‘·')
n+∫‘êj·T‘·BsêÈDÏ ˝≤+>∑÷˝≤ì Á|ü$e´<∏Tä '.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, Á|üV≤ü ècÕº' R $TøÏÿ* Vü≤s¡¸eTTH=+~q,
ø£|≈æ î£ +»sê' R yêqs¡ÅXw‚ ßü \˜ T, ñÁ∫Ã¤‘˝· ≤+>∑÷˝≤' (dü+‘·') R ñqï‘·yTÓ qÆ yê\eTT\T
>∑\yê¬s,’ n+∫‘êj·T‘·BsêÈDÏ R düT+<äse¡ TT\TqT, dü÷\ú eTT\TqT, Bs¡eÈ TT\TqT
n>∑T, ˝≤+>∑÷˝≤ì R ‘√ø£\qT, Á|ü$e´<∏Tä ' R ø=≥Tº#T· +&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰q+<äeTT H=+<äT#·Tqï ø=+<äiT yêqs¡Ms¡T\T n‘·T´qï‘·eTT>∑qT
düT+<äse¡ TT>∑qT dü÷\ú eTT>∑qT bı&Ée⁄>∑qT ñqï ‘·eT ‘√ø£\qT }|ü⁄#·T H˚\ô|’
ø=≥Tº#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ n|üsπ #· Vü≤q÷eT+‘·+ yêqsê yês¡D√|üeTyéT ˆ
Ä|ü⁄¢‘´· –]X¯è+π>uÛ´Ñ dü‡+düŒ èX¯+‹ düà Vü≤]¸‘ê' ˆˆ 43
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n|üsπ ` #· ` Vü≤q÷eT+‘·+ ` yêqsê' ` yês¡D√|üeTyéT,
Ä|ü⁄‘¢ ´· ` –]X¯è+π>uÛ´Ñ ' ` dü+düŒ èX¯+‹ ` düà ` Vü≤]¸‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n|üsê' yêqsê' Vü≤]¸‘ê' –]X¯è+π>uÛ´Ñ ' Ä|ü⁄‘¢ ´· yês¡D√|üeT+
Vü≤q÷eT+‘·+ dü+düŒ èX¯+‹ düà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n|üsπ R eTiÏø=+<äsT¡ , yêqsê' R yêqs¡T\T, Vü≤]¸‘ê' R
dü+‘√wüeTT H=+~qyê¬s,’ –]X¯è+π>uÛ´Ñ ' R –]•Ks¡eTT\qT+&ç, Ä|ü⁄‘¢ ´· R <äT$TøÏ,
yês¡D√|üeT+ R @qT>∑T‘√ düe÷qT&Ó’j·TTqï, Vü≤q÷eT+‘·+ R Vü≤qTeTqT,
dü+düŒèX¯+‹ düà R eTT≥Tºø=qT#·T+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTiÏø=+<äsT¡ yêqs¡T\T Äq+<ë‹X¯jT· eTT‘√ ø=+&Éø√q\qT+&ç
ÁøÏ+~øÏ <ä÷øÏ e∫Ã >∑»sê»düìïuÛÑT&Ó’q Vü≤qTeTjÓTT&É*ì ‘·eT #˚‹‘√
ìeTTs¡T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ ñø£yÔ êø£´+ Vü≤q÷eT+‘· eT+>∑<ä düeÔ T<∏ëÁãM‘Y ˆ
düsπ «cÕ+ Vü≤]MsêD≤+ eT<Û´˚ yê#· eTqT‘·eÔ ÷yéT ˆˆ 44
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñø£yÔ êø£´+ ` Vü≤q÷eT+‘·yTé ` n+>∑<'ä ` ‘·yTé ` n<∏ä `
nÁãM‘Y, düsπ «cÕ+ ` Vü≤]MsêD≤+ ` eT<Û̊´ ` yê#·yTé ` nqT‘·eÔ ÷yéT ˆˆ
(57) ` dü|üÔ|ü+#êX¯düs¡Z 345
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä ñø£yÔ êø£´+ ‘·+ Vü≤q÷eT+‘·+ Vü≤]MsêD≤+ düsπ «cÕ+
eT<Û´˚ n+>∑<'ä nqT‘·eÔ ÷+ yê#·yTé nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, Vü≤]MsêD≤+ R yêqs¡T\, düπs«cÕ+ R
m\¢]jÓTTø£ÿ, eT<Û̊´ R q&ÉTeT, n+>∑<'ä R n+>∑<Tä &ÉT, ñø£yÔ êø£´+ R |ü*øÏq
e÷≥\T>∑\, Vü≤q÷eT+‘·+ R Vü≤qTeT+‘·Tì>∑÷]Ã, nqT‘·eÔ ÷+ R n‘·T´‘·eÔ TyÓTqÆ {Ï,º
yê#·+ R e÷≥qT, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT #Ó|Œæ q e÷≥\qT $ì Ä yêqs¡Ms¡T\ q&ÉTeTqTqï
n+>∑<Tä &Ü Vü≤qTeTqTp∫ á eT+∫ e÷≥\qT |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ dü‘Ô̊ « Mπs´ q ‘˚ ø£•Ã‘Y düy÷Ó yêqs¡ $<ä´‘˚ ˆ
j·T <äe|ü⁄‘¢ ´· $d”sÔ +í¡ kÕ>∑s+¡ |ü⁄q sê>∑‘'· ˆˆ 45
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü‘«Ô̊ ` Mπs´ ` q ` ‘˚ ` ø£•Ã‘Y ` düeT' ` yêqs¡ ` $<ä´‘˚,
j·T‘Y ` ne|ü⁄‘¢ ´· ` $d”sÔ +í¡ ` kÕ>∑s+¡ ` |ü⁄q' ` Ä>∑‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡! dü‘Ô̊ « Mπs´ ‘˚ düeT' ø£•Ã‘Y q $<ä´‘˚, j·T‘Y $d”sÔ +í¡
kÕ>∑sy¡ Té ne|ü¢⁄‘·´ |ü⁄q' Ä>∑‘'· (n|æ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡! R z yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ Ü!, dü‘Ô̊ « R ã\eTTq+<äTqT, Mπs´ R
|üsêÁø£eTeTTq+<äTqT, ‘˚ R ˙≈£î, düeT' R düe÷qT&ÉT, ø£•Ã‘Y R ˇø£ÿ&ÉTqT, q
$<ä´‘˚ R ñ+&É&TÉ , j·T‘Y R m+<äTe\¢qq>±, $d”sÔ +í¡ R $XÊ\yÓTqÆ , kÕ>∑s+¡ R
düeTTÁ<äeTTqT, ne|ü⁄¢‘´· R <ë{Ï, |ü⁄q' R ‹]–, Ä>∑‘'· (ndæ) R e∫Ãqyê&Éy‹’Ó $.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ª$d”Ôs¡í+ kÕ>∑s¡yéT ne|ü⁄¢‘·´ |ü⁄q' Ä>∑‘·'μ nqT≥#˚
n+>∑<Tä ì‘√ düV≤æ ‘·eTT>± ˙≈£î kÕ{ÏjTÆÓ q yêqs¡T&ÉT ˝Ò&TÉ nìj·TTqT ª$d”sÔ +í¡
kÕ>∑sy¡ Té ne|ü⁄¢‘´· μ nqTq+‘·ei≈£îqT n+>∑<Tä ì $&É∫ @ yêqs¡T&ÉTqT ˙≈£î
kÕ{Ï sê&Éìj·TT dü÷∫+|üã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡Ms¡T&Ü! n‹$XÊ\yÓTqÆ eTVü‰kÕ>∑se¡ TT qe©\>∑ <ë{Ï ‹]–
e∫Ãq{Ïº ˙≈£î ã\eTTq+<äT>±ì |üsêÁø£eTeTTq+<äT>±ì kÕ{Ïe#·TÃyê&ÉT me«&ÉTqT
˝Ò&TÉ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ J$‘·d´ü Á|ü<ë‘ê q dü«Ô y˚Tø√ yêqs√‘·eÔ T ˆ
‘·«Å‘Œ· kÕ<ë ‘·‡y˚TcÕéT dæ‡<ëΔsêú sê|òTü y˚D ‘·T ˆˆ 46
dü÷#·q :` á XÀ¢øe£ TT u§+u≤sTT Á|ü‹qT+&ç Á>∑V≤æ +|üã&çq~. Ç~ <äøDåÏ <˚X¯
Á|ü‘T· \˝À ˝Ò<Tä .
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` J$‘·d´ü ` Á|ü<ë‘ê ` q' ` ‘·«+ ` @ø£' ` yêqs√‘·eÔ T `
‘·«Å‘Œ· kÕ<ë‘Y ` düyT˚ cÕéT' ` dæ<ëΔsêú ' ` sê|òTü y˚D ` ‘·T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs√‘·eÔ T! ‘·«yéT @ø£' q' J$‘·d´ü Á|ü<ë‘ê, ‘·«Å‘Œ· kÕ<ë‘Y
dæ<ëΔsêú' (dü+‘·') sê|òTü y˚D düyT˚ cÕéT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs√‘·eÔ T! R yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ Ü!, ‘·«+ R ˙e⁄, @ø£' R ˇø£ÿ&Ée⁄,
q' R e÷≈£î, J$‘·d´ü Á|ü<ë‘ê R J$‘·eTTjÓTTø£ÿ <ë‘·e⁄, ‘·«Á‘·ŒkÕ<ë‘Y R ˙
<äj·Te\q, dæ<ëΔsêú' (dü+‘·') R #·]‘ês¡Tú\yÓTÆ, sê|òüTy˚D R lsêeTTì‘√,
düyT˚ cÕéT' R ø£*j·T>∑\eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ Ü! ˙y˚ e÷ ø°Hê&ÉT J$‘·<ëqeTT #˚dqæ yê&Ée⁄. ˙
j·TqTÁ>∑Vü≤eTTe\qH˚ y˚TeTT #·]‘ês¡Tú\yÓTÆ dü+‘√wüeTT>± lsêeTTì <ä]Ù+|ü
>∑\T>∑T#·THêïeTT.
XÀ¢ˆˆ n¨ kÕ«$Tì ‘˚ uÛøÑ ÔÏ s¡¨ Ms¡´ eT¨ <Ûèä ‹' ˆ
~cÕº´ <äècÕº ‘·«j·÷ <˚M sêeT|ürï j·TX¯d«æ ˙
~cºÕ´ ‘·´ø£å ´‹ ø±≈£î‘·ú ‡ XÀÙø£+ d”‘ê$jÓ÷>∑»yéT ˆˆ 47
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n¨ ` kÕ«$Tì ` ‘˚ ` uÛøÑ 'ÔÏ ` n¨ ` Ms¡ýéT ` n¨ `
<Ûèä ‹' ` ~cÕº´ ` <äècÕº ` ‘·«j·÷ ` <˚M ` sêeT|ürï ` j·TX¯d«æ ˙ ` ~cÕº´ `
‘·´ø£å ´‹ ` ø±≈£î‘·ú ‡' ` XÀø£+ ` d”‘ê$jÓ÷>∑»yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚ kÕ«$Tì uÛøÑ 'ÔÏ n¨! Ms¡´+ n¨! <Ûèä ‹' n¨! ~cÕº´
j·TX¯d«æ ˙ <˚M sêeT|ürï ‘·«j·÷ <äècÕº! ~cÕº´ ø±≈£î‘·ú ‡' d”‘ê$jÓ÷>∑»+ XÀø£+
‘·´ø£å´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚ R ˙≈£î, kÕ«$Tì R Á|üuTÑÛ e⁄q+<äT, uÛøÑ 'ÔÏ R uÛøÑ ,ÔÏ n¨ R
m+‘· >=|üŒ<√, Ms¡´+ R |üsêÁø£eTeTT, n¨ R m+‘· >=|üŒ<√, <Ûèä ‹' R <Ûs’Ó ´¡ eTT,
n¨! R ÄX¯Ãs¡´ø£sy¡ TÓ qÆ ~! ~cºÕ´ R uÛ≤>∑éX¯eTTq, j·TX¯d«æ ˙ R ø°]eÔ T+‘·Tsê\TqT,
<˚M R eTVü≤˙j·TTsê\TqT n>∑T, sêeT|ürï R lsêeTTì <Ûsä à¡ |ü‹ï, ‘·«j·÷ R
˙#˚‘,· <äècÕº R #·÷&Éã&çq~, ~cÕº´ R n<äèwüeº X¯eTTq, ø±≈£î‘·‡ú ' R lsêeTT&ÉT,
d”‘ê$jÓ÷>∑»+ R C≤qø°$jÓ÷>∑eTTe\q >∑*–q{Ï,º XÀø£+ R <äT'KeTTqT, ‘·´ø£´å ‹
R $&ÉTe>∑\&ÉT.
(57) ` dü|üÔ|ü+#êX¯düs¡Z 347
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs√‘·eÔ ÷! ˙ Á|üuTÑÛ uÛøÑ ìÔÏ @eTì ø°]+Ô |ü>\∑ eTT. ÄVü‰! ˙
|üsêÁø£eT yÓT+‘· >=|üŒ~. ˙ <Ûs’Ó ´¡ yÓT+‘· j·T<äT“¤‘y· TÓ qÆ ~. e÷ j·T+<äiÏ n<äèwüeº TT#˚‘·
|üPE´sê˝…q’ lsêeTTì Á|æjT· Tsê*ì ˙e⁄ ø£qT>=q>∑*‹Z $. eTq n<äèwüeº X¯eTTq
H˚{‘Ï √ Ä s¡|Tüò |ü⁄+>∑e⁄&ÉT d”‘ê$jÓ÷>∑»ì‘·yTÓ qÆ XÀø£eTTqT $&ç∫ ô|≥º>\∑ &ÉT>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ‘· ‘√ -+>∑<+ä Vü≤q÷eT+‘·+ C≤+ãe+‘·+ #· yêqsê' ˆ
|ü]yês¡´ Á|üeTT~‘ê uÛõÒ sπ $|ü⁄˝≤ •Ù˝≤' ˆˆ 48
XÀ¢ˆˆ ÁXÀ‘·Tø±e÷ dü‡eTTÁ<äd´ü \+|òTü q+ yêqs√‘·eÔ ÷' ˆ
<äsÙ¡ q+ #ê|æ \+ø±j·÷ d”‡‘êj·÷ sêeDdü´ #· ˆˆ 49
XÀ¢ˆˆ ‘·dTü 'ú ÁbÕ+»\j·T dü‡sπ « Vü≤q÷eT<ä«<äH√qTàU≤' ˆˆ 50
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` n+>∑<+ä ` Vü≤q÷eT+‘·+ ` C≤+ãe+‘·+ ` #· `
yêqsê', |ü]yês¡´ ` Á|üeTT~‘ê' ` uÛõÒ sπ ` $|ü⁄˝≤' ` •˝≤', ÁXÀ‘·Tø±e÷' `
düeTTÁ<äd´ü ` \+|òTü q+ ` yêqs√‘·eÔ ÷', <äsÙ¡ q+ ` #· ` n|æ ` \+ø±j·÷' `
d”‘êj·÷' ` sêeDdü´ ` #·, ‘·düTú' ` ÁbÕ+»\j·T' ` düπs« `
Vü≤qTeT<ä«<äH√qTàU≤' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘'· Á|üeTT~‘ê' yêqsê' n+>∑<+ä Vü≤q÷eT+‘·+ C≤+ãe+‘·+
#· |ü]yês¡´ $|ü⁄˝≤' •˝≤' uÛõÒ sπ , yêqs√‘·eÔ ÷' düeTTÁ<äd´ü \+|òTü q+ \+ø±j·÷'
sêeDdü´ #· <äsÙ¡ q+ #· n|æ ÁXÀ‘·Tø±e÷' düsπ « Vü≤qTeT<ä«<äH√qTàU≤' ÁbÕ+»\j·T'
‘·düTú'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, Á|üeTT~‘ê' R dü+‘√wüeTT H=+~q, yêqsê'
R yêqs¡T\T, n+>∑<+ä R n+>∑<Tä ì, Vü≤q÷eT+‘·+ R Vü≤qTeTqT, C≤+ãe+‘·+
R C≤+ãe+‘·Tì, |ü]yês¡´ R #·T≥TºqT CÒ], $|ü⁄˝≤' R $XÊ\eTT˝…q’ , •˝≤' R
•\\qT, uÛõÒ sπ R ÄÁX¯sTT+∫]. yêqs√‘·eÔ ÷' R yêqs¡ÅXw‚ ßü \˜ T, düeTTÁ<äd´ü R
düeTTÁ<äeTTjÓTTø£ÿ, \+|òüTq+ R <ë≥T≥qT, \+ø±j·÷' R \+ø£jÓTTø£ÿj·TT,
d”‘êj·÷' R d”‘j · TÓ Tø£ÿj·TT, sêeDdü´ #· R sêeDTìjÓTTø£ÿj·TT, <äsÙ¡ q+ #ê|æ R
<äsÙ¡ qeTTqT>∑÷]Ãj·TT, ÁXÀ‘·Tø±e÷' R $q>√]qyê s¡>T∑ #·T, düsπ « R m\¢sq¡ T,
Vü≤qTeT<ä«<äH√qTàU≤' R Vü≤qTeTeTTKeTTqπø m<äTs¡T>∑ qTqïyê¬s’,
ÁbÕ+»\j·T' R <√dæ* jÓTT–Zqyê¬s,’ ‘·dTü 'ú R ñ+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT dü+‘√cÕ‹X¯jT· eTT‘√qTqï j·÷ yêqs¡T\T n+>∑<Tä ì,
Vü≤qTeT+‘·Tì, C≤+ãe+‘·Tì #·T≥TºqT CÒ] j·T#·{Ï $XÊ\yÓTqÆ i≤‹ã+&É\ô|’
≈£Ls¡TÃ+&ç]. Ä yêqs¡T\T düeTTÁ<ä\+|òTü qeTTqT >∑÷]Ãj·TT \+ø±>∑eTqeTTqT
>∑÷]Ãj·TTqT d”‘êdü+<äsÙ¡ qeTTqT >∑÷]Ãj·TTqT, sêeD düe÷>∑eTeTTqT >∑÷]Ãj·TTqT
$es¡eTT>± ‘Ó*dæø=q>√] Vü≤qTeT eTTKeTTô|’ #·÷|ü⁄\T ì*|æ, #˚‘T· \T CÀ&ç+∫
j·÷‘·ì e#·qeTT\qT $qT ≈£î‘·÷Vü≤\eTT‘√ y˚∫j·TT+&ç].
XÀ¢ˆˆ ‘·kÂú ‘·Á‘ê+>∑<ä ÅoÙe÷Hé yêq¬ss’ “¡ VüQ_Û s¡´ è‘·' ˆ
ñbÕdüé÷H√ $ãT<Û’Ó ]›$ <˚e|ü‹s¡´<∏ë ˆˆ 51
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·kÂú ` ‘·Á‘· ` n+>∑<'ä ` le÷Hé ` yêq¬s'’ ` ãVüQ_Û' `
eè‘·', ñbÕdüé÷q' ` $ãT<Û'’Ó ` ~$ ` <˚e|ü‹' ` j·T<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· ãVüQ_Û' yêq¬s'’ eè‘·' le÷Hé n+>∑<'ä ~$ $ãT<Û'’Ó
ñbÕdüé÷q' <˚e|ü‹' j·T<∏ë ‘·kÂú.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R n#·Ã≥, ãVüQ_Û' R ô|≈£îÿeT+~, yêq¬s'’ R yêqs¡T\#˚,
eè‘·' R #·T≥Tºø=qã&çjT· Tqï, le÷Hé R eTVü‰XÀuÛ≤dü+|üqTï&Óq’ , n+>∑<'ä R
n+>∑<äT&ÉT, ~$ R dü«s¡ZeTTq+<äT, $ãT<ÛÓ’' R <˚e‘·\#˚, ñbÕdüé÷q' R
ùd$+|üã&ÉT#·Tqï{Ï,º <˚e|ü‹' j·T<∏ë R <˚y+˚ Á<äTìe˝…, ‘·kÂú R ñ+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä eTùV≤+Á<ä|sü «¡ ‘·eTTô|’ m<äT≥ Vü≤qTeTj·TT C≤+ue+‘·T&ÉTqT
#·T≥TºqT yêqs¡Ms¡T \H˚≈î£ \TqT ø=\Te⁄B]j·TT+&É>± sê»XÀuÛ‘Ñ √ yÓ\T>=+<äT
j·TTesêC…’q n+>∑<äT&É|ü&ÉT dü«s¡Z˝Àø£eTTq+<äT <˚e>∑DeTT\#˚ ùd$+|üã&ÉT
eTùV≤+Á<äTìe˝…H˚ yÓ\j·TT#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Vü≤q÷eT‘ê ø°]eÔ T‘ê j·TX¯d«æ Hê
‘·<ë∏ +>∑<˚ Hê+>∑<ãä <äuΔ ≤VüQHê ˆ
eTT<ë ‘·<ë -<Ûë´dæ‘· eTTqï‘·+ eTVü≤
qàV”≤<Ûsä êÁ>∑+ »«*‘·+ Á•j·÷- uÛeÑ ‘Y ˆˆ 52
ª Á|ü‹Á|üj·÷D√‘·Œ‘·q+μμ HêeT
dü|üÔ|ü+#êX¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤q÷eT‘ê ` ø°]eÔ T‘ê ` j·TX¯d«æ Hê, ‘·<ë∏ ` n+>∑<q˚ `
n+>∑<äã<äΔu≤VüQHê, eTT<ë ` ‘·<ë ` n<Ûë´dæ‘·+ ` ñqï‘·+ ` eTVü≤‘Y,
(57) ` dü|üÔ|ü+#êX¯düs¡Z 349
eTV”≤<Ûsä êÁ>∑+ ` »«*‘·+ ` Á•j·÷ ` nuÛeÑ ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø°]eÔ T‘ê Vü≤qTeT‘ê ‘·<ë∏ n+>∑<ãä <äuΔ ≤VüQHê j·TX¯d«æ Hê
n+>∑<q˚ eTT<ë n<Ûë´dæ‘+· ñqï‘·+ eTVü≤‘Y ‘·‘Y eTV”≤<Ûsä êÁ>∑+ ‘·<ë Á•j·÷
»«*‘·yTé nuÛeÑ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø°]ÔeT‘ê R ø°]Ôdü+|üqTï&Ó’q, Vü≤q÷eT‘ê R Vü≤qTeT+‘·Tì
#˚‘·qT, ‘·<∏ë R nfÒ¢, j·TX¯dæ«Hê R j·TXÀe+‘·T&Ó’q, n+>∑<äã<äΔu≤VüQHê R
uÛTÑ »ø°sT¡ \Ô #˚ >∑≥ãº &çq uÛTÑ »eTT\T ø£*qZ {Ï,º n+>∑<q˚ R n+>∑<Tä ì#˚‘q· T, eTT<ë
R dü+‘√wüeTT‘√, n<Ûë´dæ‘+· R ÄÁX¯sTT+#·ã&çq{Ï,º ñqï‘·+ R m‘ÓqÌÔ {Ï,º eTVü≤‘Y
R >=|üŒ<Ó’q{Ïº, (‘·‘Y) eTV”≤<ÛäsêÁ>∑+ R Ä |üs¡«‘·•Ks¡eTT, ‘·<ë R n|ü&ÉT,
Á•j·÷ R XÀuÛ‘Ñ √, »«*‘·+ R yÓ˝§Z+<äT#·Tqï{Ï~º , nuÛeÑ ‘Y R njÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü ‰ ø° ] Ô ì dü + bÕ~+∫j· T Tqï Vü ≤ qTeT+‘· T &É T qT nfÒ ¢
j·TTesê»|ü<ä$#˚ \ãΔÁ|ü‹wüß˜&Ó’ uÛÑT»ø°s¡TÔ\‘√ yÓ\j·TT#·Tqï n+>∑<äT&ÉTqT Ä
eTùV≤+Á<ä–] •KsêÁ>∑eTTq eTVü‰dü+‘√wüeTT‘√ ø£*dæ ≈£Ls¡TÃ+&çjT· T+&É>± yê]‘√
>∑÷&çq Ä –]•Ks¡ eT<äT“¤‘y· TÓ qÆ XÀuÛ‘Ñ √ yÓ\T>=+<äT#·T+&ÓqT.
ªªÁ|ü‹Á|üj÷· D√‘·Œ‘·qeTTμμ nqT
@ã~j˚T&Éedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
nwüº|ü+#êX¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· düdÔ ´ü –πs' X¯è+π> eTùV≤+Á<äd´ü eTVü‰ã˝≤' ˆ
Vü≤qTeTÁ‘·ŒeTTU≤' Á|”‹+ Vü≤s¡j÷Ó »>∑Tà s¡T‘·eÔ ÷yéT ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·d´ü ` –πs' ` X¯è+π> ` eTùV≤+Á<äd´ü ` eTVü‰ã˝≤',
Vü≤qTeTÁ‘·ŒeTTU≤' ` Á|”‹+ ` Vü≤s¡jT· ' ` »>∑Tà' ` ñ‘·eÔ ÷yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' ‘·dü´ eTùV≤+Á<ädü´ –πs' X¯è+π> eTVü‰ã˝≤'
Vü≤qTeTÁ‘·ŒeTTU≤' Vü≤s¡jT· ' ñ‘·eÔ ÷+ Á|”‹+ »>∑Tà'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, ‘·d´ü R Ä, eTùV≤+Á<äd´ü –πs' R eTùV≤+Á<ä
|üs«¡ ‘·eTT jÓTTø£ÿ, X¯è+π> R •Ks¡eTTq+<äT, eTVü‰ã˝≤' R >=|üŒã\e+‘·T˝…q’ ,
Vü≤qTeTÁ‘·ŒeTTU≤' R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT yÓTT<ä\T>± >∑*qZ {Ï,º Vü≤s¡jT· ' R yêqs¡T\T,
ñ‘·eÔ ÷+ R ñ‘·eÔ TyÓTqÆ , Á|”‹+ R dü+‘√wüeTTqT, »>∑Tà' R bı+~].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T |æeTà≥ eTùV≤+Á<ä|sü «¡ ‘· •Ks¡eTTq+<äT eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’
Vü≤qTeT eTTqï>∑T yêqs¡Ms¡T\+<äsT¡ qT ∫s¡ø±\eTTq≈£î ø£\dæø=ì n$T‘·yTÓ qÆ
Äq+<äeTT H=+~].
XÀ¢ˆˆ ‘·+ ‘·‘'· Á|”‹dü+Vü≤èwü'º Á|”‹eT+‘·+ eTVü‰ø£|yæ Té ˆ
C≤+ãyê Hêÿs¡éè‘êÔ+‘· eT|üè#·Ã¤ <äì˝≤‘·à»yéT ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` ‘·‘'· ` Á|”‹dü+Vü≤èwü'º ` Á|”‹eT+‘·+ ` eTVü‰ø£|yæ Té ,
C≤+ãyêHé ` ø±s¡éè‘êÔ+‘·yTé ` n|üè#·Ã‘¤ Y ` nì˝≤‘·à»yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' C≤+ãyêHé Á|”‹dü+Vü≤èwüº' (düHé) ‘·+ Á|”‹eT+‘·+
eTVü‰ø£|yæ Té nì˝≤‘·à»+ ø±s¡éè‘êÔ+‘·yTé n|üè#·Ã‘¤ .Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, C≤+ãyêHé R C≤+ãe+‘·T&ÉT, Á|”‹dü+Vü≤èwü'º
(düHé) R Áù|eT‘√ $TøÏÿ* dü+‘√wæ+#·T#·Tqïyê&Ó’, Á|”‹eT+‘·+ R dü+‘√wüeTT
>∑*–j·TTqï, eTVü‰ø£|æ+ R yêqs¡ÁX‚wüß˜&É>∑T, ‘·+ R Ä, nì˝≤‘·à»+ R
(58) ` nwüº|ü+#êX¯düs¡Z 351
yêj·TTq+<äqTì, ø±s¡éè‘êÔ+‘·+ R (#˚dqæ ) |üì$wüjT· eTTqT >∑÷]Ã, n|üè#·Ã‘¤ RY
n&ç¬>qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+‘·≥ C≤+ãe+‘·T&ÉT Vü≤qTeT+‘·Tìô|’ n$T‘·yTÓ qÆ nqTsê>∑eTT
>∑*qZ eTqdüT‡‘√, ‘·eTqT ø£*dæø=ì Äq+<äu]ÑÛ ‘·T&Ój
’ T· Tqï yêj·TTq+<äqTì p∫
Ä‘·&ÉT kÕ~Û+#·Tø=ì e∫Ãq d”‘ê<äs¡ÙHê~ $wüj·TeTT\ $es¡eTTqT >∑÷]Ã
Á|ü•ï+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ø£<+ä∏ <äècºÕ ‘·«j·÷ <˚M ø£<+ä∏ yê ‘·Á‘· es¡‘Ô ˚ ˆ
‘·kÕ´+ yê dü ø£<+ä∏ eè‘·'Ô Á≈£Ls¡øs£ êà <äXÊqq' ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£<+ä∏ ` <äècºÕ ` ‘·«j·÷ ` <˚M ` ø£<+ä∏ ` yê ` ‘·Á‘· ` es¡‘Ô ˚
` ‘·kÕ´+ ` yê ` dü' ` ø£<+ä∏ ` eè‘·'Ô ` Á≈£Ls¡øs£ êà ` <äXÊqq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·«j·÷ <˚M ø£<+ä∏ <äècºÕ? ‘·Á‘· ø£<+ä∏ yê es¡‘Ô ˚ ? dü'
Á≈£Ls¡øs£ êà <äXÊqq' yê ‘·kÕ´+ ø£<+ä∏ eè‘·'Ô ?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·«j·÷ R ˙#˚‘,· <˚M R |üPE´sê˝…q’ d”‘,· ø£<+ä∏ R m≥T¢,
<äècºÕ R #·÷&Éã&çq~? ‘·Á‘· R Ä \+ø£jT· +<äT, ø£<+ä∏ yê R m≥T¢>±, es¡‘Ô ˚ R
yÓT\>∑T#·Tqï~? dü' R Ä, Á≈£Ls¡øs£ êà R Á≈£Lsê‘·Tà&Óq’ , <äXÊqq' yê R sêeDT&ÉT,
‘·kÕ´+ R ÄyÓTj·T+<äT, ø£<+ä∏ eè‘·'Ô R m{Ïº es¡qÔ eTT>∑\yê&Ó’ j·TTHêï&ÉT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä \+ø£jT· +<äT d”‘ê<˚$ì ˙yÓ≥T¢ #·÷&É>*∑ –Hêe⁄? |üPE´sê˝…q’
Ä d”‘ê<˚$ Ä \+ø£˝À m≥T¢ J$+#·T#·Tqï~? Á≈£Ls¡#s· ´¡ \T >∑\ sêeDT&ÉT d”‘ê<˚$
jÓT&É m≥T¢>± e]Ô+#·T#·THêï&ÉT?
XÀ¢ˆˆ ‘·‘Ô· «‘· dü‡s¡« y˚T‘· qï' Á|üÁã÷Væ≤ ‘·«+ eTVü‰ø£ù|!
dü+e÷]Z‘ê ø£<+ä∏ <˚M øÏ+ #· kÕ Á|ü‘´· uÛ≤wü‘?· ˆˆ
ÁX¯ó‘êsêú •Ã+‘·sTTcÕýÓ÷ uÛ÷Ñ j·T' ø±s¡´$ìX¯Ãj·TyéT ˆˆ 4
dü÷#·q :` Ç+<ä* s¬ +&Ée |ü+øÏÔ ø=ìï Á|ü‘T· \˝À ø±qe#·TÃ≥ ˝Ò<Tä .
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘·Ô «‘·' ` düs«¡ yéT ` @‘·‘Y ` q' ` Á|üÁã÷Væ≤ ` ‘·«+ `
eTVü‰ø£ù|, dü+e÷]Z‘ê ` ø£<+ä∏ ` <˚M ` øÏ+ ` #· ` kÕ ` Á|ü‘´· uÛ≤wü‘,· ÁX¯ó‘êsêú'
` ∫+‘·sTTcÕéT' ` uÛ÷Ñ j·T' ` ø±s¡´$ìX¯Ãj·TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ø£ù|! <˚M ø£<+ä∏ dü+e÷]Z‘ê? kÕ øÏ+ Á|ü‘´· uÛ≤wü‘· #·?
@‘·‘Y düs«¡ + q' ‘·«+ ‘·‘Ô· «‘·' Á|üÁã÷Væ≤, ÁX¯ó‘êsêú' uÛ÷Ñ j·T' ø±s¡´$ìX¯Ãj·T+
∫+‘·sTTcÕéT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ø£ù|! R yêqs√‘·eÔ TT&Ü! <˚M R |üPE´sê˝…q’ d”‘,· ø£<+ä∏
R m≥T¢, dü+e÷]Z‘ê R yÓ<Tä ø£ã&çq~? kÕ R ÄyÓT, øÏ+ R @$T, Á|ü‘´· uÛ≤wü‘· R
ã<äT\T #Ó|Œæ q~? @‘·‘Y R Ç~, düs«¡ + R n+‘·jT· TqT, q' R e÷≈£î, ‘·«+ R
˙e⁄, ‘·‘Ô· «‘·' R ñqï~ j·TTqï≥T¢>±, Á|üÁã÷Væ≤ R $es¡eTT>∑ #Ó|ü eTT. ÁX¯ó‘êsêú'
R $ìq $wüjT· eTT>∑\yês¡yTÓ ,Æ uÛ÷Ñ j·T' R ‹]–, ø±s¡´$ìX¯Ãj·T+ R ø£seÔ¡ éTTjÓTTø£ÿ
ìs¡j í T· eTTqT >∑÷]Ã, ∫+‘·sTTcÕéT' R Ä˝À∫+|ü>\∑ eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs√‘·eÔ ÷! \+ø£˝À ˙e⁄ d”‘ê<˚$ì m≥T¢ yÓ<øä £ >∑*–‹$?
ÄyÓT ‘·q Á|ü‹e#·qeTT>± @$T #Ó|Œæ q~? Ç~ j·T+‘·jT· TqT ˙e⁄ e÷≈£î $es¡eTT>±
ñqï~ j·TTqï≥T¢ ‘Ó\T|ü⁄eTT. Ä $wüjT· eTT\ìïj·TTqT $ìq |æeTà≥ nq+‘·s¡
ø£seÔ¡ éTTqT >∑÷]Ã Ä˝À∫+#·T<äTeTT.
XÀ¢ˆˆ j·TXÊÃs¡ú düÁÔ ‘· eø£yÔ √´ >∑‘’Ó s¡kÕà_Û sê‘·àyêHé ˆ
s¡ø‘åÏ e· ´+ #· j·T ‘·ÁÔ ‘· ‘· <ä“y¤ êHé yê´ø£s√‘·T q' ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T' ` #· ` ns¡'ú ` ‘·Á‘· ` eø£eÔ ´' ` >∑‘'’Ó ` nkÕà_Û' `
Ä‘·àyêHé, s¡ø‘åÏ e· ´+ ` #· ` j·T‘Y ` ‘·Á‘· ` ‘·‘Y ` uÛyÑ êHé ` yê´ø£s√‘·T ` q'ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· >∑‘'’Ó nkÕà_Û' j·T' ns¡'ú eø£eÔ ´', j·T‘Y s¡ø‘åÏ e· ´+ #·,
Ä‘·àyêHé uÛyÑ êHé ‘·‘Y q' yê´ø£s√‘·T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R n#·Ã≥≈£î, >∑‘'’Ó R yÓ&*É q{Ï,º nkÕà_Û' R eTq#˚‘,· j·T'
R @, ns¡'ú R $wüjT· eTT, eø£eÔ ´' R #Ó|Œü e\dæq<√, j·T‘Y R @~, s¡ø‘åÏ e· ´+ #·
R <ë#·e\dæq~j·TTqT n>∑TH√, ‘·‘Y R <ëìì, Ä‘·àyêHé R ãT~ΔeT+‘·T&Éyq’Ó ,
uÛyÑ êHé R ˙e⁄, q' R e÷≈£î, yê´ø£s√‘·T R $e]+|ü⁄eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTqeTT lsêeTTì düìï~ÛøÏ yÓ&*É q|ü&ÉT #Ó|Œü e\dæq $wüjT· eTT\T
@$Tj·TT+&ÉTH√ #Ó|Œü >∑÷&Éì$, <ë#·e\dæq$ j˚T$T j·TT+&ÉTH√ Ä $wüjT· eTT\qT
ãT~ΔeT+‘·T&Éy’Ó ˙e⁄ #·øÿ£ >± Ä˝À∫+∫ $e]+|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ dü ìj·TTø£Ô düÔ‘· ùdÔq dü+Á|üVü≤èwüº‘·q÷s¡TVü≤' ˆ
Á|üDeT´ •s¡kÕ <˚y´’Ó d”‘êjÓTÆ Á|ü‘´· uÛ≤wü‘· ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ìj·TTø£'Ô ` ‘·‘'· ` ‘˚q ` dü+Á|üV≤ü èwü‘º q· ÷s¡TVü≤' `
Á|üDeT´ ` •s¡kÕ ` <˚y´’Ó ` d”‘êjÓTÆ ` Á|ü‘´· uÛ≤wü‘· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘˚q ìj·TTø£'Ô dü' dü+Á|üV≤ü èwü‘º q· ÷s¡TVü≤' (düH)é <˚y’Ó ´
d”‘êjÓTÆ •s¡kÕ Á|üDeT´ Á|ü‘´· uÛ≤wü‘.·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, ‘˚q R Ä C≤+ãe+‘·Tì#˚, ìj·TTø£Ô' R
ìjÓ÷–+|ü ã&çqyê&Óq’ , dü' R Ä Vü≤qTeT, dü+Á|üV≤ü èwü‘º q· ÷s¡TVü≤' R >∑>T∑ s¡TbÕ≥T
#Ó+~q s√eTeTT\T >∑\yê&Ó,’ <˚y’Ó ´ R |üPE´sê˝…q’ , d”‘êjÓTÆ R d”‘e· Tà≈£î, •s¡kÕ
R •s¡dTü ‡‘√, Á|üDeT´ R ÁyÓTTøÏÿ, Á|ü‘´· uÛ≤wü‘· R ã<äT\T |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` C≤+ãe+‘·T&É≥T¢ Á|ü•ï+|ü>± Vü≤qTeT nq+<ë‹X¯j·TeTT‘√
ˇ&É*ì+&ÉT>∑ |ü⁄\ø±+≈£îs¡eTT\T bı&ÉeT>± •s¡eTTe+∫ d”‘êe÷‘·≈î£ ÁyÓTTøÏÿ ã<äT\T
#Ó|ü ≥≈£î Äs¡+_Û+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Á|ü‘´· ø£yå T˚ e uÛeÑ ‘ê+ eTùV≤+Á<ëÁ>± ‘·â e÷|ü⁄¢‘'· ˆ
ñ<ä<˚Û s¡ø› DåÏ + bÕs¡+ ø±+ø£eå ÷D dü‡e÷Væ≤‘·' ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|ü‘´· ø£yå Té ` @e ` uÛeÑ ‘ê+ ` eTùV≤+Á<ëÁ>±‘Y ` KyéT ` Ä|ü⁄¢‘'·
` ñ<ä<'Û̊ ` <äøD åÏ + ` bÕs¡+ ` ø±+ø£eå ÷D' ` düe÷Væ≤‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛeÑ ‘ê+ Á|ü‘´· ø£yå Té @e eTùV≤+Á<ëÁ>±‘Y ñ<ä<'Û̊ <äøDåÏ + bÕs¡+
ø±+ø£eå ÷D' düe÷Væ≤‘·' KyéT Ä|ü⁄¢‘'· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛÑe‘ê+ R MT jÓTTø£ÿ, Á|ü‘·´ø£åyéT @e R düeTø£åeTTqH˚,
eTùV≤+Á<ëÁ>±‘Y R eTùV≤+Á<ä–] •Ks¡eTTq qT+&ç, ñ<ä<'˚Û R düeTTÁ<äeTTjÓTTø£ÿ,
<äøDåÏ + bÕs¡+ R <äøDåÏ rs¡eTTqT, ø±+ø£eå ÷D' R (#˚s)¡ >√s¡T#·Tqïyê&ÉH,’Ó düe÷Væ≤‘·'
R @ø±Á>∑∫‘·T&Ô HÉ ,’Ó K+ R Äø±X¯eTTqT >∑÷]Ã, Ä|ü⁄¢‘'· R m–]‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÄHê&ÉT MTs¡+<äs¡TqT p#·T#·T+&É>± MT düeTø£åeTTqH˚ á
eTùV≤+Á<ä–] •Ks¡eTT qT+&ç düeTTÁ<äeTT Äe*>∑≥TºqT #˚s>¡ √] n+<äTø=s¡≈î£
düqï<äT&Δ HÉ ’Ó Äø£deü TTq≈£î m–]j·TT+{Ïì >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ >∑#Ã· ‘¤ X· Ã¯ Væ≤ y˚T |òTü Às¡+ $|òTü ïs¡÷|ü$T yêuÛeÑ ‘Y ˆ
ø±+#·q+ •Ks¡+ ~e´+ |üXÊ´$T düTeTH√Vü≤s¡yTé ˆˆ 8
XÀ¢ˆˆ dæ‘ú +· |ü+<∏ëq e÷eè‘·´ y˚TH˚ $|òTü ï+ #· ‘·+ q>∑yTé ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` >∑#Ã· ‘¤ '· ` #·`Væ≤`y˚T ` |òTü Às¡+ ` $|òTü ïs¡÷|üyTé ` Çe `
nuÛeÑ ‘Y ` ø±+#·q+ ` •Ks¡+ ` ~e´+ ` |üXÊ´$T ` düTeTH√Vü≤s¡yTé , dæ‘ú +· `
|ü+<∏ëqyéT ` Äeè‘·´ ` y˚TH˚ ` $|òTü ï+ ` #· ` ‘·+ ` q>∑yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` >∑#Ã· ‘¤ '· #· Væ≤ y˚T |òTü Às¡+ $|òTü ïs¡÷|üyTé Çe nuÛeÑ ‘Y, ø±+#·q+
düTeTH√Vü≤s¡+ ~e´+ •Ks¡+ |üXÊ´$T, |ü+<∏ëqyéT Äeè‘·´ dæú‘·+ ‘·+ q>∑yéT
nVü≤yéT $|òTü ï+ y˚TH˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` >∑#Ã· ‘¤ '· R b˛e⁄#·Tqï{Ï,º y˚T R Hê≈£î, |òTü Às¡+ R uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ ,
$|òüTïs¡÷|üyéT Çe R $|òüTïeTTe˝…, nuÛÑe‘Y R njÓT´qT, ø±+#·q+ R
dü«s¡eí Tj·TyÓTqÆ qT, eTH√Vü≤s¡+ R $TøÏÿ* s¡eTD°jT· yÓTqÆ , ~e´+ R ñ»®«\yÓTqÆ ,
•Ks¡+ R |üs«¡ ‘·Xè¯ +>∑eTTqT, |üXÊ´$T R #·÷∫‹ì, |ü+<∏ëq+ R e÷s¡eZ TTqT,
Äeè‘·´ R Äe]+∫, dæ‘ú +· R ñqï{Ï,º ‘·+ R Ä, q>∑+ R |üs«¡ ‘·eTTqT, (nVü≤+
R H˚qT), $|òTü ï+ R n+‘·sêj·TeTT>±, y˚TH˚ R ‘·\∫‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚q≥T¢ Äø±X¯eTTq m>∑Ts¡T#·T+&É>± ˇø£ uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ $|òTü ïeTT
dü+uÛ$Ñ +∫q~. m<äT≥ dü«s¡eí Tj·TyÓTqÆ n‹ s¡eTD°jT· yÓTqÆ ˇø£ |üs«¡ ‘· •Ks¡eTT
Hê e÷s¡eZ TTq≈£î n&Ée¶ TT>∑ ì\∫ j·TT+&ÓqT. Ä |üs«¡ ‘·eTTqT p∫ <ëìì Hêø=ø£
ô|<ä› $|òTü ïeTT>± uÛ≤$+∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ ñ|üd+ü >∑eT´ ‘·+ ~e´+ ø±+#·q+ q>∑d‘ü eÔ· TyéT ˆ
ø£è‘ê y˚T eTqkÕ ãT~Δ sπ “¤‘yÔ· √´-j·T+ eTj˚T‹ #· ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñ|üd+ü >∑eT´ ` ‘·+ ` ~e´+ ` ø±+#·q+ ` q>∑d‘ü eÔ· TyéT, ø£è‘ê
` y˚T ` eTqkÕ ` ãT~Δ' ` uÛ‘Ò eÔ· ´' ` nj·T+ ` eTj·÷ ` Ç‹ ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ~e´+ ø±+#·q+ ‘·+ q>∑d‘ü eÔ· TyéT ñ|üd+ü >∑eT´ eTj·÷ nj·T+
uÛ‘Ò eÔ· ´' Ç‹ y˚T eTqkÕ ãT~Δ' ø£è‘ê #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ~e´+ R ñ»®«\yÓTqÆ {Ï,º ø±+#·q+ R düTes¡eí Tj·TyÓTqÆ , ‘·+ R
Ä, q>∑d‘ü eÔ· T+ R |üs«¡ ‘·ÁX‚we˜ü TTqT, ñ|üd+ü >∑eT´ R düMT|æ+∫, nj·T+ R Ç~,
eTj·÷ R Hê#˚‘,· uÛ‘Ò eÔ· ´' R Áã<ä\› T ø=≥ºe\dæq{Ï~º , Ç‹ #· R nìj·TTqT, y˚T
R Hê≈£î, eTqkÕ R eTqdüT‡#˚, ãT~Δ' R Ä˝À#·qeTT, ø£è‘ê R #˚jT· ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT ~eýÓTqÆ Ä ø±+#·q |üs«¡ ‘·eTTqT düMT|æ+∫ Bì ì|ü&ÉT
Áã<ä\› T >=≥ºe\j·TTqT ø±uÀ\Tqì eTqdüT‡q+<äT Ä˝À∫+∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ Á|üV≤ü ‘·+ #· eTj·÷ ‘·d´ü ˝≤+>∑÷˝Òq eTVü‰–πs' ˆ
•Ks¡+ dü÷s¡´dü+ø±X¯+ eós¡´‘· düV≤ü Ádü<ëÛ ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|üV≤ü ‘·+ ` #· ` eTj·÷ ` ‘·d´ü ` ˝≤+>∑÷˝Òq ` eTVü‰–πs' `
•Ks¡+ ` dü÷s¡´dü+ø±X¯+ ` eós¡´‘· ` düV≤ü Ádü<ëÛ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·d´ü eTVü‰–πs' dü÷s¡´dü+ø±X¯+ •Ks¡+ eTj·÷ ˝≤+>∑÷˝Òq
Á|üV≤ü ‘·+ (dü‘)Y düV≤ü Ádü<ëÛ eós¡´‘· #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·d´ü R Ä, eTVü‰–πs' R eTVü‰|üs«¡ ‘·eTT jÓTTø£ÿ, dü÷s¡´dü+ø±X¯+
R dü÷s¡T´ì‘√ düe÷qyÓTqÆ {Ï,º •Ks¡+ R X¯è+>∑eTT, eTj·÷ R Hê#˚‘,· ˝≤+>∑÷˝Òq
R yê\eTT#˚, Á|üV≤ü ‘·+ (dü‘)Y R Áã<ä\› Tø=≥ºã&çq<ä>T∑ #·T, düV≤ü Ádü<ëÛ R y˚sTT
$<Ûeä TT\T>±, eós¡´‘· #· R eTTø£ÿ˝…q’ ~ ≈£L&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yÓ+≥H˚ H˚qT Hê ‘√ø£‘√ Ä |üs«¡ ‘· •Ks¡eTTqT ˇø£ÿ Áy˚≥Tq
yÓ÷~‹ì. <ëì‘√ dü÷s¡´düìïuÛyÑ TÓ qÆ Ä –]•Ks¡eTT y˚sTTeTTø£ÿ˝…q’ ~.
XÀ¢ˆˆ eékÕj·T+ #· ‘·+ ãT<Δë« dü ÿê#· eTVü‰–]' ˆ
|ü⁄Á‘˚‹ eT<ÛTä sê+ yêD°+ eTq' Á|üV‰ü <¢ j
ä T· ìïe ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eékÕj·T+ ` #· ` ‘·+ ` ãT<Δë« ` dü' ` Vü≤ ` ñyê#· `
eTVü‰–]', |ü⁄Á‘· ` Ç‹ ` eT<ÛTä sê+ ` yêD°+ ` eTq' ` Á|üV‰ü <¢ j ä T· Hé ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·+ eékÕj·T+ ãT<Δë« dü' eTVü‰–]' eTq' Á|üV‰ü <¢ j ä T· Hé
Çe |ü⁄Á‘· Ç‹ eT<ÛTä sê+ yêD°yTé ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·+ R Ä, eékÕj·T+ R Á|üjT· ‘·ïeTTqT, ãT<Δë« R ‘Ó*dæø=ì,
dü' R Ä, eTVü‰–]' R eTVü‰|üs«¡ ‘·eTT, eTq' R eTqdüT‡qT, Á|üV‰ü <¢ j ä T· Hé Çe R
Äq+~+|ü#j ˚ T· T#·Tqï≥T¢, |ü⁄Á‘· R ≈£îe÷sê, Ç‹ R nì, eT<ÛTä sê+ R ‹j·T´HÓq’ ,
yêD°yTé R e÷≥qT, ñyê#· R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä eTVü‰|üs«¡ ‘·eTT Hê ñ<äéTeTTqT ‘Ó\TdüTø=qT#·T Hê eTqdüT‡q≈£î
n$T‘·yTÓ qÆ ÄVü‰<¢ eä TT ø£*–+#·T#·T ≈£îe÷sê! nì ‹j·T´HÓq’ e#·qeTT‘√ Ç≥T¢
|ü*¬øqT.
XÀ¢ˆˆ |æ‘è· e´+ #ê|æ e÷+ $~Δ düU≤j·T+ e÷‘·]X¯«q' ˆ
yÓTHÆ êø£$T‹ $U≤´‘·+ ìedü+‘·+ eT¨<ä<ÍÛ ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |æ‘è· e´+ ` #· ` n|æ ` e÷+ ` $~Δ ` düU≤j·T+ ` e÷‘·]X¯«q',
yÓTHÆ êø£yTé Ç‹ ` $U≤´‘·+ ` ìedü+‘·+ ` eT¨<ä<ÍÛ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` e÷‘·]X¯«q' düU≤j·T+ e÷+ yÓTHÆ êø£yTé Ç‹ $U≤´‘·+ eT¨<ä<ÍÛ
ìedü+‘·+ (‘·e) |æ‘è· e´ (Ç‹) n|æ #· $~Δ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷+ R qqTï, e÷‘·]X¯«q' R yêj·TTe⁄jÓTTø£ÿ, düU≤j·T+ R
$TÁ‘·Tì>∑qT, eT¨<ä<ÍÛ R eTVü‰kÕ>∑se¡ TTq+<äT, ìedü+‘·+ R ìedæ+#·T#·Tqï{Ï,º
yÓTHÆ êø£yTé Ç‹ R yÓTHÆ ê≈£î&Éì, $U≤´‘·+ R Á|üd<æ Tä &Δ q’Ó yêìì>∑qT, ‘·e R ˙≈£î,
|æ‘è· eýéT Ç‹ n|æ #· R |æq‘·+Á&çì nìj·TTqT, $~Δ R ‘Ó*dæø=qTeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT MT ‘·+Á&çjTÆÓ q yêj·TT<˚e⁄q≈£î $TÁ‘·T&ÉqT ø±ã{Ïº H˚qT ˙≈£î
|æq‘·+Á&ç q>∑T<äTqT! á eTVü‰kÕ>∑s¡eTTq ìedæ+#·T#·Tqï qqTï yÓTÆHê≈£î&Éì
m\¢sT¡ qT ms¡T>∑T<äTs¡T.
XÀ¢ˆˆ |üøeå£ +‘·' |ü⁄sê |ü⁄Á‘· ãuÛ÷Ñ e⁄' |üs«¡ ‘√‘·eÔ ÷' ˆ
#Û+· <ä‘'· |üè~∏M+ #˚sT¡ sê“<Ûeä ÷Hê dü‡eT+‘·‘'· ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |üøeå£ +‘·' ` |ü⁄sê ` |ü⁄Á‘· ` ãuÛ÷Ñ e⁄' ` |üs«¡ ‘√‘·eÔ ÷', #Û+· <ä‘'·
` |üè~∏M+ ` #˚sT¡ ' ` u≤<Ûeä ÷Hê' ` düeT+‘·‘'· ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` |ü⁄Á‘·! |ü⁄sê |üs«¡ ‘√‘·eÔ ÷' |üøeå£ +‘·' ãuÛ÷Ñ e⁄'. #Û+· <ä‘'· |üè~∏M+
u≤<Ûeä ÷Hê' düeT+‘·‘'· #˚sT¡ '.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄Á‘· R ≈£îe÷sê! |ü⁄sê R |üPs¡«eTT, |üs«¡ ‘√‘·eÔ ÷' R ô|<ä›
|üs«¡ ‘·eTT\T, |üøeå£ +‘·' R s¬ ø£ÿ\T>∑\$>±, ãuÛ÷Ñ e⁄' R ñ+&çq$, (‘˚Rn$) #Û+· <ä‘'·
R ùd«#·Ã>¤ ±, |üè~∏M+ R uÛ÷Ñ $Tì, u≤<Ûeä ÷Hê' R u≤~Û+#·T#·TqïyÓ,’ düeT+‘·‘'· R
m\¢jTÓ &É\, #˚sT¡ ' R #·]+∫q$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ≈£îe÷sê! |üPs¡«ø±\eTTq ô|<ä› |üs¡«‘·eTT \ìïj·TTqT ¬sø£ÿ\T
>∑*–j·TT+&Ó&$ç . n$ n|ü&ÉT j·T<∏#˚ Ã· >¤ ± ˝À≈£î\≈£î u≤<Ûä ø£*–+#·T#·T uÛ÷Ñ $Tô|’
HÓ\j ¢ TÓ &É\qT ‹s¡T>∑T#·T+&Ó&$ç .
XÀ¢ˆˆ ÁX¯ó‘ê« q>±Hê+ #·]‘·+ eTùV≤+Á<ä' bÕø£XÊdüq' ˆ
∫#˚Ã<¤ ä uÛ>Ñ y∑ êHé |üø±å q«ÁCÒ D…cÆ Õ+ düV≤ü ÁdüX'¯ ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁX¯ó‘ê« ` q>±Hê+ ` #·]‘·+ ` eTùV≤+Á<ä' ` bÕø£XÊdüq' `
∫#˚Ã<¤ ä ` uÛ>Ñ y∑ êHé ` |üø±å Hé ` eÁCÒD ` @cÕ+ ` düV≤ü ÁdüX'¯ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` bÕø£XÊdüq' uÛ>Ñ y∑ êHé eTùV≤+Á<ä' q>±Hê+ #·]‘·+ ÁX¯ó‘ê«
eÁCÒD @cÕ+ |üø±å Hé düV≤ü ÁdüX'¯ ∫#˚Ã<¤ .ä
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` bÕø£XÊdüq' R bÕø±düTs¡d+ü Vü‰]jÓTÆ q, uÛ>Ñ y∑ êHé R |üPE´&É>T∑ ,
eTùV≤+Á<ä' R <˚y+˚ Á<äT&ÉT, q>±Hê+ R |üs«¡ ‘·eTT\jÓTTø£ÿ, #·]‘·+ R Á|ües¡qÔ eTTqT,
ÁX¯ó‘ê« R $ì, eÁCÒD R eÁ»eTT#˚, @cÕ+ R Ä |üs«¡ ‘·eTT\ jÓTTø£ÿ, |üø±å Hé R
s¬ ø£ÿ\qT, düV≤ü ÁdüX'¯ R y˚\eTTø£ÿ\T>±, ∫#˚Ã<¤ ä R #Û̊~+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT <˚y+˚ Á<äT&Ü |üs«¡ ‘·eTT\ Á|ües¡qÔ eTTqT >∑÷]Ã $ì ‘·q
eÁC≤j·TT<ÛäeTT‘√ á ø=+&É\ jÓTTø£ÿ ¬sø£ÿ\qT y˚\eTTø£ÿ\T>± yÓ<äøÏ yÓ<äøÏ
K+&ç+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ nVü≤+ ‘·T yÓ÷øÏ‘å · dükÔ Õà ‘·eÔ |æÁ‘ê eTVü‰‘·àHê ˆ
e÷s¡T‘˚q ‘·<ë e‘·‡ Á|üøbåÏ ˛Ô-dæà eTVü‰s¡yí ˚ ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤+ ` ‘·T ` yÓ÷øÏ‘å '· ` ‘·kÕà‘Y ` ‘·e ` |æÁ‘ê ` eTVü‰‘·àHê
` e÷s¡T‘˚q ` ‘·<ë ` e‘·‡ ` Á|üø|åÏ 'Ôü ` ndæà ` eTVü‰s¡yí ˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e‘·‡! ‘·<ë nVü≤+ ‘·T eTVü‰‘·àHê ‘·e |æÁ‘ê e÷s¡T‘˚q
yÓ÷øÏå‘·' (düHé) eTVü‰s¡íy˚ Á|üøÏå|üÔ' ndæà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e‘·‡ R _&Ü¶! ‘·<ë R n|ü&ÉT, nVü≤+ ‘·T R H˚qT e÷Á‘·eTT,
‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, |æÁ‘ê R ‘·+Á&çjTÆÓ q, eTVü‰‘·àHê R eTVü≤˙j·TT&É>T∑ , e÷s¡T‘˚q
R yêj·TT<˚e⁄ì#˚, ‘·kÕà‘Y R Ä <˚y+˚ Á<äTì qT+&ç, yÓ÷øÏ‘å '· (düH)é R $&ç|+æ |üã&çq
yê&ÉH,’Ó eTVü‰s¡yí ˚ R eTVü‰düeTTÁ<äeTTq+<äT, Á|üø|åÏ 'Ôü ndæà R $düsã¡ &çqyê&ÉH‹’Ó ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` _&Ü¶! Ä düeTj·TeTTq H˚qT e÷Á‘·eTT eTVü‰‘·Tà&Óq’ ˙ ‘·+Á&ç
j·T>∑T yêj·TT<˚e⁄ì#˚ Ä eTùV≤+Á<äTì u≤] qT+&ç s¡øÏå+|üã&ç á eTVü‰
düeTTÁ<äeTTq+<äT $dü] y˚jT· ã&ç‹ì.
XÀ¢ˆˆ sêeTdü´ #· eTj·÷ kÕùV≤´ e]Ô‘e· ´ eT]+<äeT ˆ
sêyÓ÷ <Ûsä à¡ uÛèÑ ‘ê+ ÁX‚c˛˜ eTùV≤+Á<ädeü T$Áø£eT' ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeTdü´ ` #· ` eTj·÷ ` kÕùV≤´ ` e]Ô‘e· ýéT ` n]+<äeT,
sêeT' ` <Ûsä à¡ uÛèÑ ‘ê+ ` ÁX‚w'ü̃ ` eTùV≤+Á<ädeü T$Áø£eT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n]+<äeT! sêeTdü´ kÕùV≤´ eTj·÷ #· e]Ô‘e· ýéT, sêeT'
<Ûsä à¡ uÛèÑ ‘ê+ ÁX‚w'ü̃ , eTùV≤+Á<ädeü T$Áø£eT' #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n]+~eT! R z X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡ø±! sêeTdü´ R lsêeTTì jÓTTø£ÿ,
kÕùV≤´ R düV‰ü j·TeTTq+<äT, eTj·÷ #· R Hê#˚‘· >∑÷&É, e]Ô‘e· ´+ R e]Ô+|ü
e\dæq~, (j·T‘·' R m+<äTe\¢qq>±), sêeT' R lsêeTT&ÉT, <Ûäs¡àuÛÑè‘ê+ R
<Ûë]à≈£î\˝À, ÁX‚w'ü̃ R y˚T{Ï, eTùV≤+Á<ädeü T$Áø£eT' R <˚y+˚ Á<äTì‘√ düe÷qyÓTqÆ
|üsêÁø£eTeTT >∑\yê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT&ÉT <Ûë]à≈£î\˝À HÓ\¢ ÁX‚wßü &˜ TÉ , <˚y+˚ Á<äTì‘√ düe÷qyÓTqÆ
|üsêÁø£eTeTT >∑\yê&ÉT. n{Ïº lsêeTTì ø±s¡éTTq+<äT H˚qT >∑÷&É düV‰ü j·T|ü&TÉ #·T
bÕ˝§Zqe\dæq<˚ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ @‘· Á#·TÃ¤‘ê« e#· düdÔ ´ü yÓTHÆ êø£d´ü eTVü‰‘·àq' ˆ
ø±s¡´ e÷y˚<´ä #· –πs s¡T<ä´‘·+ #· eTH√ eTeT ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @‘·‘Y ` ÁX¯ó‘ê« ` e#·' ` ‘·d´ü ` yÓTHÆ êø£d´ü ` eTVü‰‘·àq' `
ø±s¡ýéT ` Äy˚<´ä ` #· ` –πs' ` ñ<ä´‘·+ ` #· ` eTq' ` eTeT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘·àq' ‘·dü´ yÓTÆHêø£dü´ @‘·‘Y e#·' ÁX¯ó‘ê« eTeT
ø±s¡ýéT, ñ<ä´‘·+ eTq' #· –πs' Äy˚<´ä (Á|üd‘úæ '· ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘·àq' R eTVü≤˙j·TT&Óq’ , ‘·d´ü R Ä, yÓTHÆ êø£d´ü R yÓTHÆ ê≈£îì
jÓTTø£ÿ, @‘·‘Y R á, e#·' R e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, eTeT R Hê jÓTTø£ÿ, ø±s¡´+
#· R ø£seÔ¡ éTTqT, ñ<ä´‘·+ R ñ<äT´ø£yÔ TÓ Æ j·TTqï, eTq' #· R eTqdüT‡qT >∑÷&É,
–πs' R yÓTHÆ êø£–]øÏ, Äy˚<´ä R ‘Ó*|æ, (Á|üd‘úæ '· R ãj·T\T<˚]‹ì)
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰‘·Tà&Óq’ Ä yÓTHÆ ê≈£î&ÉT Áù|eT‘√ |ü*øÏq e÷≥\ Hê\øÏ+∫
Ä‘·ìøÏ Hê ø£seÔ¡ éTTqT >∑÷]Ãj·TT <ëì ìs¡«Vü≤DeTTq Hê eTH√ìX¯Ãj·TeTTqT
>∑÷]Ãj·TT ‘Ó*|æ n≥qT+&ç ãj·T\T<˚]‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘˚q #êVü≤ eTqTC≤„‘√ yÓTHÆ êπøq eTVü‰‘·àHê ˆ
dü #ê |ü´+‘·]Ω‘· XËÙÌ ˝À e÷qTùwD e|ü⁄wüà‘ê ˆ
X¯Øsπ D eTVü‰XË\’ XËÙÌ ˝Òq #· eT¨<ä<ÍÛ ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚q ` #· ` nVü≤yéT ` nqTC≤„‘'· ` yÓTHÆ êπøq ` eTVü‰‘·àHê, dü'
` #· ` n|æ ` Ä+‘·]Ω‘'· ` XË\’ ' ` e÷qTùwD ` e|ü⁄wüà‘ê, X¯Øsπ D ` eTVü‰XË\’ '
` XË˝’ qÒ ` #· ` eT¨<ä<ÍÛ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘·àHê ‘˚q yÓTHÆ êπøq nVü≤yéT nqTC≤„‘'· , dü' XË\’ ' #·
e÷qTùwD e|ü⁄wüà‘ê n+‘·]Ω‘'· , (dü') eTVü‰XË\’ ' XË˝’ qÒ X¯Øsπ D eT¨<ä<ÍÛ (dæ‘ú '· ).
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` eTVü‰‘·àHê R eTVü≤˙j·TT&Óq’ {Ï,º ‘˚q R Ä, yÓTHÆ êπøq R yÓTHÆ ê≈£îì#˚,
nVü≤+ R H˚qT, nqTC≤„‘'· R nqTeT‹+|üã&ç‹ì, dü' XË\’ ' #· n|æ R Ä –]j·TTqT
>∑÷&É, e÷qTùwD R e÷qes¡÷|üyTÓ qÆ , e|ü⁄wüà‘ê R X¯Øs¡eTT‘√, n+‘·]Ω‘'· R
n+‘·sêΔqeTjÓT´qT, dü' eTVü‰XË’\' R Ä yÓTÆHêø£ eTVü‰|üs¡«‘·eTT, XË’˝Òq R
|üs«¡ ‘·s÷¡ |üyTÓ qÆ {Ï,º X¯Øsπ D R <˚V≤ü eTT‘√, eT¨<ä<ÍÛ R eTVü‰kÕ>∑se¡ TT q+<äT,
(dæ‘ú '· R ñ+&ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT eTVü‰‘·Tà&Óq’ Ä yÓTHÆ ê≈£î&ÉT eTT+<äTq≈£î kÕ–b˛e⁄≥≈£î
Hê≈£î nqTeT‹ì∫Ã e÷qes¡÷|üeTT‘√ qTqï ‘êqT>∑÷&É n+‘·sêΔqeTT H=+~
yÓ+≥H˚ |üs«¡ ‘·s÷¡ |üyTÓ qÆ X¯Øs¡eTT‘√ Ä eTVü‰düeTTÁ<äeTTq+<äT eTTì–j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ñ‘·eÔ T+ »e e÷kúÕj·T X‚w+ü |ü+<∏ëq e÷dæ‘ú '· ˆ
‘·‘√-Vü≤+ düT∫s¡+ ø±\+ y˚>π HêuÛ´Ñ >∑eT+ |ü~∏ ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñ‘·eÔ T+ ` »eyéT ` ÄkúÕj·T ` X‚w+ü ` |ü+<∏ëqyéT ` Ädæ‘ú '· `
‘·‘'· ` nVü≤+ ` düT∫s¡+ ` ø±\+ ` yπ̊>q ` nuÛ´Ñ >∑eT+ ` |ü~∏ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ñ‘·eÔ T+ »eyéT ÄkÕújT· (nVü≤+) X‚w+ü |ü+<∏ëqyéT Ädæ‘ú '· ,
‘·‘'· nVü≤+ düT∫s¡+ ø±\+ |ü~∏ yπ̊>q nuÛ´Ñ >∑eTyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ñ‘·eÔ T+ R >=|üŒ<Óq’ , »e+ R y˚>e∑ TTqT, ÄkÕújT· R bı+~,
nVü≤+ R H˚qT, X‚w+ü R $T–*q, |ü+<∏ëq+ R e÷s¡eZ TTqT, Ädæ‘ú '· R bı+~‹ì,
‘·‘'· R |æeTà≥, nVü≤+ R H˚qT, y˚>π q R y˚>e∑ TT>±, düT∫s¡+ ø±\+ R #ê\ø±\eTT,
|ü~∏ R e÷s¡eZ TTq, nuÛ´Ñ >∑eTyéT R b˛sTT‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` >=|üŒ<Óq’ y˚>e∑ TT‘√ H˚qT Hê $T–*q Á|üj÷· DeTTq≈£î |üPqTø=+{Ïì.
n~ yÓTT<ä\Tø=ì H˚qT ∫s¡ø±\eTT Äø±X¯e÷s¡eZ TTq y˚>e∑ TT>∑ |üjT· ì+∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· |üXÊ´ eT´Vü≤+ <˚M+ düTs¡kÕ+ Hê>∑e÷‘·sy¡ Té ˆ
düeTTÁ<äeT<Û´˚ kÕ <˚M e#·q+ e÷ eTuÛ≤wü‘· ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` |üXÊ´$T ` nVü≤+ ` <˚M+ ` düTs¡kÕ+ ` Hê>∑e÷‘·sy¡ Té ,
düeTTÁ<äeT<Û´˚ ` kÕ ` <˚M ` e#·q+ ` e÷yéT ` nuÛ≤wü‘· ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘'· nVü≤+ Hê>∑e÷‘·s+¡ düTs¡kÕ+ <˚M+ |üXÊ´$T, düeTTÁ<äeT<Û´˚
kÕ <˚M e÷+ e#·qyéT nuÛ≤wü‘.·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, nVü≤+ R H˚qT, Hê>∑e÷‘·s+¡ R Hê>∑T\≈£î
e÷‘·jTÆÓ q{Ï,º <˚M+ R |üPE´sê˝…q’ {Ï,º düTs¡kÕ+ R düTs¡dqü T, |üXÊ´$T R #·÷∫‹ì,
düeTTÁ<äeT<Û´˚ R düeTTÁ<äeT<Û´ä eTTq, kÕ R Ä, <˚M R düTs¡kÕ<˚$, e÷+ R qqTï
>∑÷]Ã, e#·q+ R e÷≥qT, nuÛ≤wü‘· R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ düeTTÁ<äeT<Û´ä eTTq Hê≈£î Hê>∑e÷‘·jTÆÓ q düTs¡kÕ<˚$
ø±ìŒ+∫q~. ÄyÓT qqTïp∫ á $<Ûeä TT>∑ |ü*øÏq~.
XÀ¢ˆˆ eTeT uÛÑø£å' Á|ü~wüº düÔ « eTeT¬s’ s¡Ω]dü‘·ÔeT ˆ
n‘· kÕÔ «+ uÛøÑ så£ TTcÕ´$T $Væ≤‘· düÔ «+ ∫s¡d´ü y˚T ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTeT ` uÛøÑ 'å£ ` Á|ü~wü'º ` ‘·«+ ` neT¬s'’ ` Vü≤]dü‘eÔ· T, n‘·'
` ‘ê«+ ` uÛøÑ så£ TTcÕ´$T ` $Væ≤‘·' ` ‘·«+ ` ∫s¡d´ü ` y˚T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]dü‘eÔ· T! neT¬s'’ ‘·«+ eTeT uÛøÑ 'å£ Á|ü~wü'º . n‘·' ‘ê«+
uÛøÑ så£ TTcÕ´$T, ‘·«+ y˚T ∫s¡d´ü $Væ≤‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]dü‘eÔ· T R z yêqs√‘·eÔ ÷, ‘·«+ R ˙e⁄, neT¬s'’ R <˚e‘·\#˚,
eTeT R Hê≈£î, uÛøÑ 'å£ R ÄVü‰s¡eTT>±, Á|ü~wü'º R ˇdü>ã∑ &ç‹$, n‘·' R n+<äTe\q,
‘ê«+ R ìqTï, uÛøÑ så£ TTcÕ´$T R uÛøÑ +åÏ #Ó<qä T, ‘·«+ R ˙e⁄, y˚T R Hê≈£î, ∫s¡d´ü R
∫s¡ø±\eTTq≈£î, $Væ≤‘·' R @s¡Œs¡T|üã&ç‹$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü! ìqTï Hê≈£î neTs¡T\T ÄVü‰s¡eTT>± H=dü–Hês¡T.
ø±ã{Ïº ììï|ü&˚ uÛøÑ +åÏ #Ó<qä T. #ê\ø±\eTTq≈£î Hê≈£î ˙e⁄ ÄVü‰s¡eTT>± düeT≈£Ls¡Œ
ã&ç‹$.
XÀ¢ˆˆ @e eTTø£Ô düT‡s¡djü ÷· ÁbÕ+»*' Á|üD‘·' dæ‘ú '· ˆ
$es¡eí <äH√ uÛ÷Ñ ‘ê« yêø£´+ #˚<ä eTTBs¡jT· yéT ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` ñø£'Ô ` düTs¡dj ü ÷· ` ÁbÕ+»*' ` Á|üD‘·' ` dæ‘ú '· `
$es¡eí <äq' ` uÛ÷Ñ ‘ê« ` yêø£´+ ` #· ` Ç<äyTé ` ñBs¡jT· yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düTs¡dj ü ÷· @eyéT ñø£'Ô ÁbÕ+»*' Á|üD‘·' dæ‘ú '· , $es¡eí <äq'
uÛ÷Ñ ‘ê« Ç<ä+ yêø£ýéT ñBs¡jT· yéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTs¡dj ü ÷· R düTs¡kÕ<˚$#˚, @e+ R áØ‹>±, ñø£'Ô R #Ó|Œü ã&çq
yê&ÉH,’Ó ÁbÕ+»*' R <√dæ*jÓTT–Zq yê&ÉH,’Ó Á|üD‘·' R qeTdüÿ]+#·T#·Tqïyê&ÉH,’Ó
dæ‘ú '· R ì\∫‹ì, $es¡eí <äq' R bÕ*b˛sTTq eTTKeTT >∑\yê&ÉqT, uÛ÷Ñ ‘ê« R
nsTT, Ç<ä+ R á, yêø£´+ #· R e#·qeTTqT >∑÷&É, ñBs¡jT· yéT R |ü*øÏ‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düTs¡kÕ<˚$ Ç≥T¢ |ü\Tø£>H∑ ˚ <√dæ*jÓTT–Z •s¡eTTe+∫ ì\∫ $es¡yí TÓ qÆ
e<äqeTT‘√ ÄyÓT‘√ á $<Ûeä TT>± |ü*øÏ‹ì.
XÀ¢ˆˆ sêyÓ÷ <ëX¯s~¡ ∏ ÁoÙe÷Hé Á|ü$cº˛ <ä+&Éø±eqyéT ˆ
\ø£ÎDÒq düV≤ü ÁuÛ≤Á‘ê d”‘j · ÷· #· |üs+¡ ‘·|'ü ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeT' ` <ëX¯s~¡ '∏ ` le÷Hé ` Á|ü$wü'º ` <ä+&Éø±eq+, \ø£ÎDÒq
` düV≤ü ` ÁuÛ≤Á‘ê ` d”‘j · ÷· ` #· ` |üs+¡ ‘·|'ü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` le÷Hé |üs+¡ ‘·|'ü <ëX¯s~¡ '∏ sêeT' ÁuÛ≤Á‘ê \ø£ÎDÒq d”‘j · ÷·
#· düV≤ü <ä+&Éø±eq+ Á|ü$wü'º .
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` le÷Hé R X¯óuÛ\Ñ ø£Då dü+|üqTï&ÉTqT, |üs+¡ ‘·|'ü R X¯Á‘·THêX¯≈î£ &ÉTqT
n>∑T, <ëX¯s~¡ '∏ R <äXs¯ <¡ ä∏ |ü⁄Á‘·T&Óq’ , sêeT' R lsêeTT&ÉT, ÁuÛ≤Á‘ê R k˛<äsT¡ &Óq’ ,
\ø£ÎDÒq R \ø£ÎDTì‘√&ÉqT, d”‘j · ÷· #· R d”‘ê<˚$ ‘√&ÉqT, düV≤ü R ≈£L&É,
<ä+&Éø±eq+ R <ä+&Éø±s¡DéTTqT, Á|ü$wü'º R Á|üy•˚ +#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯óuÛ\Ñ ø£Då düeTì«‘·T&ÉTqT X¯Á‘·TeTs¡q› T&ÉTq>∑T <äXs¯ <¡ Tä∏ ì |ü⁄Á‘·T&Óq’
lsêeTT&ÉT ‘·q ‘·eTTà&Ó’q \ø£ÎDTì ‘√&ÉqT, uÛ≤s¡´jÓÆTq d”‘ê<˚$‘√&ÉqT
<ä+&Éø±s¡DéTTq≈£î e#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü d”‘ê Vü≤è‘ê uÛ≤sê´ sêeDÒq <äTsê‘·àHê ˆ
‘·kÕ´ dü‡ø±X¯+ <ä÷‘√-Vü≤+ >∑$Tùw´ sêeTXÊdüHê‘Y ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` d”‘ê ` Vü≤è‘ê ` uÛ≤sê´ ` sêeDÒq ` <äTsê‘·àHê `
‘·kÕ´' ` düø±X¯+ ` <ä÷‘·' ` nVü≤+ ` >∑$Tùw´ ` sêeTXÊdüHê‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·d´ü uÛ≤sê´ d”‘ê <äTsê‘·àHê sêeDÒq Vü≤è‘ê, sêeTXÊdüHê‘Y
<ä÷‘·' (düH)é ‘·kÕ´' düø±X¯+ >∑$Tùw´.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·d´ü R Ä lsêeTTì jÓTTø£ÿ, uÛ≤sê´ R uÛ≤s¡´jÓTÆ q{Ï,º d”‘ê R
d”‘ê<˚$, <äTsê‘·àHê R <äTsêàs¡T&Z q’Ó , sêeDÒq R sêeDTì#˚, Vü≤è‘ê R n|üV≤ü ]+|ü
ã&çq~, sêeTXÊdüHê‘Y R lsêeTTì Ä»„#,˚ nVü≤+ R H˚qT, <ä÷‘·' (düH)é R
<ä÷‘·>±qTqïyê&ÉH,’Ó ‘·kÕ´' R Ä d”‘ê<˚$ jÓTTø£ÿ, düø±X¯+ R düMT|üeTTq≈£î,
>∑$Tùw´ R b˛jÓT<äqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä lsêeTTì uÛ≤s¡´jÓÆTq d”‘ê<˚$ì <äTsêàs¡TZ&Ó’q sêeDT&ÉT
n|üVü≤]+∫Hê&ÉT. lsêeTTì Ä»„ô|’ <ä÷‘·>± H˚qT Ç|ü&Ü d”‘ê<˚$ø£&Éπø
b˛e⁄#·THêïqT.
XÀ¢ˆˆ ø£sT¡ Ô eTs¡Ωdæ sêeTdü´ kÕVü‰j·T´+ $wüjT˚ dür ˆ
n<∏yä ê yÓT~Æ ©∏ + <äècºÕ« sêeT+ #êøÏw¢ øºü ±]DyéT ˆ
Ä>∑$TcÕ´$T ‘˚ eÅø+Ô£ dü‘´· + Á|ü‹X¯èD√$T ‘˚ ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£sT¡ yÔ Té ` ns¡Ωdæ ` sêeTdü´ ` kÕVü‰j·T´+ ` $wüjT˚ ` dür,
n<∏yä ê ` yÓT~Æ ©∏ + ` <äècºÕ« ` sêeT+ ` #· ` nøÏw¢ øºü ±]DyéT, Ä>∑$TcÕ´$T ` ‘˚
` eÅø+Ô£ ` dü‘´· + ` Á|ü‹X¯èD√$T ` ‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeTdü´ $wüjT˚ dür (‘·«+) (‘·d´ü ) kÕVü‰j·T´+ ø£sT¡ yÔ Té ns¡Ωd,æ
n<∏yä ê yÓT~Æ ©∏ yéT, nøÏw¢ øºü ±]D+ sêeT+ #· <äècºÕ« ‘˚ eÅø+Ô£ Ä>∑$TcÕ´$T, ‘˚
dü‘´· + Á|ü‹X¯èD√$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeTdü´ R lsêeTTì jÓTTø£ÿ, $wüjT˚ R sê»éTTq, dür R
ñqï<ëqyÓ,’ ‘·«+ R ˙e⁄, (‘·d´ü R n‘·ìøÏ) kÕVü‰j·T´+ R kÕj·TeTTqT, ø£sT¡ +Ô R
#˚jT· T≥≈£î, ns¡Ωdæ R ‘·>T∑ <äTe⁄, n<∏yä ê R ˝Òø,£ yÓT~Æ ©∏ + R C≤qøÏì, nøÏw¢ øºü ±]D+
R øπ X¢ e¯ TT\T >∑*+Z |ü≈î£ +&É ø±s¡éTT˝≤#·]+#·Tq{Ï,º sêeT+ #· R lsêeTTì >∑÷&É,
<äècºÕ« R #·÷∫, ‘˚ R ˙ jÓTTø£ÿ, eÅø+Ô£ R H√{Ïì>∑÷]Ã, Ä>∑$TcÕ´$T R sê>∑\qT,
‘˚ R ˙≈£î, dü‘´· + R j·T<∏ës¡eú TTqT, Á|ü‹X¯èD√$T R yê>›±qeTT #˚jT· T#·THêïqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTTì sê»éTTq+<äT ìedæ+#·T#·Tqï <ëqe⁄ ø±ã{Ïº Ä
eTVü‰‘·Tàq≈£î ˙e⁄>∑÷&É düV‰ü j·TeTT #˚jT· e\dæ j·TTqï~. n≥T¢ ø±ø£b˛sTTq#√
Ä d”‘ê<˚$ì p∫, eTVü‰‘·Tà&Óq’ lsêeTTq≈£î ÄyÓT ≈£îX¯\yês¡qÔ T $qï$+∫,
‘·«s¡˝À ˙≈£î ÄVü‰s¡eTT>± ˙ H√{Ïø&£ ≈É î£ H˚H˚ #˚s>¡ \∑ qT. X¯|<ü |ä∏ Pü s¡«ø£eTT>± H˚qT
dü‘´· eTT |ü\T≈£î#·THêïqT.
XÀ¢ˆˆ @e eTTø±Ô eTj·÷ kÕ ‘·T düTs¡kÕ ø±eTs¡÷|æD° ˆ
nÁãM Hêï‹eπs‘Ô · ø£•Ã <˚wü es√ eTeT ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` ñø±Ô ` eTj·÷ ` kÕ ` ‘·T ` düTs¡kÕ ` ø±eTs¡÷|æD,°
nÁãM‘Y ` q ` n‹eπs‘Ô · ` ø£•Ã‘Y ` @wü' ` es¡' ` eTeT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTj·÷ @eyéT ñø±Ô ø±eTs¡÷|æD° kÕ düTs¡kÕ ‘·T nÁãM‘Y,
ø£•Ã‘Y q n‹eπs‘Ô ,· @wü' eTeT es¡'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @e+ R á Ø‹>±, eTj·÷ R Hê#˚, ñø±Ô R #Ó|Œü ã&çq<Ó,’
ø±eTs¡÷|æD° R ø±eTs¡÷|ü⁄sê˝…q’ , kÕ düTs¡kÕ ‘·T R Ä düTs¡dü n|ü&ÉT, nÁãM‘Y
R |ü*ø¬ qT, ø£•Ã‘Y R @ ˇø£ÿ&ÉTqT, q n‹eπs‘Ô · R n‹Áø£$T+|ü >∑÷&É<Tä , eTeT
R Hê≈£î, @wü' R Ç~, es¡' R es¡eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚ì≥T¢ #Ó|Œü >∑H˚ ø±eTs¡÷|æDj
Ï TÆÓ q Ä düTs¡dü yÓ+≥H˚ Ç≥T¢ |ü*øÏq~.
Hê ø√]ø£ HÓ|ü &ÉTqT n‹Áø£$T+#·T≥≈£î M\T˝Ò<Tä . Ç~ Hê≈£î <Óe’ yÓTTdü–q es¡eTT.
XÀ¢ˆˆ @e eTTø£Ô düT‡s¡dj ü ÷· <äXj
¯ ÷Ó »q e÷j·T‘·' ˆ
‘·‘√ -s¡>Δ T∑ D$kÕÔs√ ãuÛ÷Ñ yêVü≤+ ø£Då qÒ ‘·T ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @e+ ` ñø£'Ô ` düTs¡dj ü ÷· ` <äXj ¯ ÷Ó »qyéT ` Äj·T‘·', ‘·‘'· `
ns¡>Δ T∑ D$kÕÔs'¡ ` ãuÛ÷Ñ e ` nVü≤+ ` ø£D å qÒ ` ‘·T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düTs¡dj ü ÷· @eyéT ñø£'Ô nVü≤+ ‘·‘'· ø£D å qÒ <äXj¯ ÷Ó »qyéT
Äj·T‘·' ns¡>Δ T∑ D$kÕÔs'¡ ãuÛ÷Ñ e.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTs¡dj ü ÷· R düTs¡d#ü ,˚ @e+ R áØ‹>±, ñø£'Ô R #Ó|Œü ã&çq
yê&ÉH,’Ó nVü≤+ R H˚qT, ‘·‘'· R |æeTà≥, ø£D å qÒ R ø£D
å ø±\eTTq, <äXj ¯ ÷Ó »q+ R
|ü~j·÷eT&É\T, Äj·T‘·' R bı&Éyq’Ó yê&ÉqT, ns¡>Δ T∑ D$kÕÔs'¡ R dü>e∑ TT ˝…øÿ£ >∑\
yÓ&\É TŒ>∑\yê&ÉqT, ãuÛ÷Ñ e R nsTT‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düTs¡dü Ç≥T¢ |ü\Tø£>H∑ ˚ H˚qT ˇø£ÿø£Då eTT˝À |ü~ jÓ÷»qeTT\
bı&Éyq’Ó yê&ÉqT>±qT, ◊<äT jÓ÷»qeTT\ yÓ&\É ŒsTTqyê&ÉqT>±qT ô|]–b˛sTT‹ì.
XÀ¢ˆˆ eTÁ‘·Œe÷D≤~Ûø+£ #Óe’ yê´~‘·+ #· eTTK+ ‘·j÷· ˆ
‘· <ä› ècºÕ« yê´~‘·+ #êdü´+ ÁVü≤dü«+ Vü≤´ø£se¡ + e|ü⁄' ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTÁ‘·Œe÷D≤~Ûø+£ ` #· ` @e ` yê´~‘·+ ` #· ` eTTK+ `
‘·j÷· ` ‘·‘Y ` <äècºÕ« ` yê´~‘·+ ` #· ` Ädü´+ ` ÁVü≤dü«+ ` Væ≤ ` nø£se¡ +
` e|ü⁄' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·j÷· eTTK+ eTÁ‘·Œe÷D≤~Ûø+£ @e yê´~‘·yTé , (nVü≤+)
‘·‘Y yê´~‘·yTé Ädü´+ <äècºÕ« e|ü⁄' ÁVü≤dü«yéT nø£se¡ yéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·j÷· R Ä düTs¡d#ü ,˚ eTTK+ R H√s¡T, eT‘YÁ|üe÷D≤~Ûøy£ Té @e
R Hê Á|üe÷DeTT ø£+f…qT ô|<ä~› >∑H,˚ yê´~‘·+ R ‘ÓiTeã&çq~, (nVü≤+ R
H˚qT) ‘·‘Y R Ä, yê´~‘·+ R ‘Óse¡ ã&çq, Ädü´+ R H√{Ïì, <äècºÕ« R #·÷∫, e|ü⁄'
R X¯Øs¡eTTqT, ÁVü≤dü«+ R bı{Ï<º ëìì>±, nø£se¡ yéT R #˚d‹æ ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yÓ+≥H˚ Ä düTs¡dü ‘·q H√{Ïì Hê <˚V≤ü |ü]e÷DeTT ø£+f… ô|<ä~› >±
#˚døæ =qï~. n≥T¢ ‘Ós∫¡ q j·÷yÓT H√{Ïì p∫ yÓ+≥H˚ H˚qT Hê X¯Øs¡eTTqT
$TøÏÿ* ∫qï<ëìì>± #˚døæ =+{Ïì.
XÀ¢ˆˆ ‘·dàæ qTàVüAsπ Ô #· ‘·<ë ãuÛ÷Ñ yê+>∑Twü̃e÷Á‘·ø'£ ˆ
n_Û|ü ‘ê´X¯ó ‘·<«ä Åø+Ô£ ìs¡‘Z √ -Vü≤+ ‘·‘'· ø£Då ≤‘Y ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·dàæ Hé ` eTTVüAsπ Ô ` #· ` ‘·<ë ` ãuÛ÷Ñ e ` n+>∑Twü̃e÷Á‘·ø'£ ,
n_Û|‘ü ´· ` ÄX¯ó ` ‘·<«ä Åø+Ô£ ` ìs¡‘Z '· ` nVü≤+ ` ‘·‘'· ` ø£D å ≤‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë ‘·dàæ Hé eTTVüAsπ Ô nVü≤+ n+>∑Twü̃e÷Á‘·ø'£ ãuÛ÷Ñ e, ‘·‘'·
nVü≤+ ‘·<«ä ÅøyÔ£ Té ÄX¯ó n_Û|‘ü ´· ø£D
å ≤‘Y ìs¡‘Z '· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·dàæ Hé R Ä, eTTVüAsπ Ô R düeTj·TeTTq+<äT, (nVü≤+ R H˚qT)
n+>∑Twüe˜ ÷Á‘·ø'£ R u§≥qÁy˚* |ü]e÷DeTT >∑\yê&ÉqT, ãuÛ÷Ñ e R nsTT‹ì,
‘·‘'· R |æeTà≥, nVü≤+ R H˚qT, ‘·<eé Åø+Ô£ R ÄyÓTH√{Ïì, ÄX¯ó R oÁ|òTü eTT>±,
n_Û|‘ü ´· R Á|üy•˚ +∫, ø£D å ≤‘Y R ø£Då ø±\eTTq, ìs¡‘Z '· R yÓ&*É e∫Ã‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT H˚qT u§≥qÁy˚* j·T+‘·{Ï |ü]e÷DeTT>∑\ X¯Øs¡eTTqT
<Û]ä +∫ yÓ+≥H˚ ÄyÓT H√{Ï˝ÀìøÏ Á|üy•˚ +∫ ˇø£ÿ ø£Då eTT˝À n#·{Ï qT+&ç yÓ\T|ü*øÏ
e∫Ã‹ì.
XÀ¢ˆˆ nÁãM ‘·T‡s¡kÕ <˚M ùd«q s¡÷ù|D e÷+ |ü⁄q' ˆ
ns¡dú <æ ÌΔÓ ´ Vü≤]ÁX‚wü̃ >∑#Ã· ¤ kÂeT´ j·T<∏ëdüTKyéT ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nÁãM‘Y ` düTs¡kÕ ` <˚M ` ùd«q ` s¡÷ù|D ` e÷+ ` |ü⁄q',
ns¡dú <æ ÌΔÓ ´ ` Vü≤]ÁX‚wü̃ ` >∑#Ã· ¤ ` kÂeT´ ` j·T<∏ëdüTKyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düTs¡kÕ<˚M ùd«q s¡÷ù|D nÁãM‘Y kÂeT´ Vü≤]ÁX‚wü̃ ns¡dú <æ ÌΔÓ ´
j·T<∏ëdüTK+ >∑#Ã· .¤
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTs¡kÕ<˚M R düTs¡kÕ<˚$, ùd«q s¡÷ù|D R ì»s¡÷|üeTT‘√,
e÷+ R qqTï>∑÷]Ã, |ü⁄q' R ‹]–, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT, kÂeT´ R dü»q® T&Éyq’Ó ,
Vü≤]ÁX‚w˜ü R z yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü! ns¡dú <æ ÌΔÓ ´ R ø±s¡´dæ~øΔ =s¡ø¬ ,’ j·T<∏ëdüTK+ R düTKeTT>∑,
>∑#Ã· ¤ R bıeTTà.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT düTs¡kÕ<˚$ ‘·q ì»s¡÷|üeTTqT <Ûä]+∫ Hê‘√ Ç≥T¢
|ü*øÏq~. kÂeTT´&Éyq’Ó z yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü! ˙ ø±s¡éTTqT dæ~+Δ |ü CÒdøæ =qT≥¬ø’
˙e⁄ düTKeTT>± yÓ&*É s¡eTTà. ˙ j·T‘·ïeTT dü|\üò eT>∑T>±ø£!
XÀ¢ˆˆ düe÷qj·T #· yÓ<’ V˚ ≤” + sê|òTü y˚D eTVü‰‘·àHê ˆ
düTF uÛeÑ eTVü‰u≤¨ Á|”‘êdæà ‘·e yêqs¡ ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düe÷qj·T ` #· ` yÓ<’ V˚ ≤” + ` sê|òTü y˚D ` eTVü‰‘·àHê ` düTF `
uÛeÑ ` eTVü‰u≤¨! ` Á|”‘ê ` ndæà ` ‘·e ` yêqs¡ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘·àHê sê|òTü y˚D yÓ<’ V˚ ≤” + düe÷qj·T #·, eTVü‰u≤¨!
düTF uÛeÑ , yêqs¡! ‘·e Á|”‘ê ndæà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ<’ V˚ ≤” + R d”‘ê<˚$ì, eTVü‰‘·àHê R eTVü≤˙j·TT&Óq’ , sê|òTü y˚D
R lsêeTTì‘√, düe÷qj·T #· R ø£\T|ü⁄eTT, eTVü‰u≤¨! R z Ms¡T&Ü! düTF
uÛeÑ R düTKeTT>∑\yê&É e>∑TeTT, yêqs¡! R z yêqs√‘·eÔ ÷! ‘·e R ˙ nq>±
˙jÓT&É\, Á|”‘ê ndæà R dü+‘·Twüßsº ê\ HÓ‹’ ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü! C≤qø°<$˚ ì eTVü‰‘·Tà&Óq’ lsêeTTì‘√ CÒsT¡ ŒeTT.
˙e⁄ ˙ |üsêÁø£eTeTT‘√ ∫s¡ø±\eTT düTKeTT>∑ qT+&ÉTeTT. ñ‘·eÔ T$Áø£eTT&Éyq’Ó ˙
jÓT&É\ H˚H+Ó ‘·j÷Ó dü+‘·d+æ ∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√-Vü≤+ kÕ<ÛTä kÕ~Û«‹ düs«¡ uÛ÷Ñ ‘Ó'’ Á|üX+¯ dæ‘'· ˆ
‘·‘√ -+‘·]ø£+å $|ü⁄\+ |ü⁄¢‘√-Vü≤+ >∑sT¡ &√ j·T<∏ë ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘·' ` nVü≤+ ` kÕ<ÛäT ` kÕ<ÛäT ` Ç‹ ` düs¡«uÛÑ÷‘Ó’' `
Á|üX+¯ dæ‘'· , ‘·‘'· ` n+‘·]ø£+å ` $|ü⁄\+ ` |ü⁄¢‘'· ` nVü≤+ ` >∑sT¡ &É' ` j·T<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· nVü≤+ düs«¡ uÛ÷Ñ ‘Ó'’ kÕ<ÛTä kÕ<ÛTä Ç‹ Á|üX+¯ dæ‘'· , ‘·‘'·
nVü≤+ >∑sT¡ &É' j·T<∏ë $|ü⁄\yéT n+‘·]ø£+å |ü⁄¢‘'· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, nVü≤+ R H˚qT, düs«¡ uÛ÷Ñ ‘Ó'’ R düeTdüÔ
uÛ÷Ñ ‘·eTT\#˚‘q· T, kÕ<ÛTä kÕ<ÛTä Ç‹ R y˚T\Ty˚T\ì, Á|üX+¯ dæ‘'· R Á|üX+¯ dæ+|üã&ç‹ì,
‘·‘'· R |æeTà≥, nVü≤+ R H˚qT, >∑sT¡ &É' j·T<∏ë R >∑sT¡ ‘·à+‘·T&ÉTe˝…, $|ü⁄\yéT R
$XÊ\yÓTqÆ {Ï,º n+‘·]ø£+å R Äø±X¯eTTqT >∑÷]Ã, |ü⁄¢‘'· R m–]‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT qqTï düeTdüÔ uÛ÷Ñ ‘·eTT\TqT y˚T\T y˚T\ì Á|üX+¯ dæ+∫q$.
yÓ+≥H˚ H˚qT n≥qT+&ç >∑s¡T‘·à+‘·Tìe˝… eTVü‰y˚>∑eTT‘√ Äø±X¯e÷s¡ZeTTq≈£î
m>∑dæ‹ì.
XÀ¢ˆˆ #Ûêj·÷ y˚T ì>∑èV”≤‘ê #· q #· |üXÊ´$T øÏ+#·q ˆ
k˛-Vü≤+ $>∑‘y· >˚ d∑ Tü Ô ~XÀ <äX¯ $˝Àø£jT· Hé ˆˆ 34
XÀ¢ˆˆ q øÏ+∫ ‘·ÁÔ ‘· |üXÊ´$T j˚Tq y˚T-|üV≤ü è‘ê >∑‹' ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` #Ûêj·÷ ` y˚T ` ì>∑èV”≤‘ê ` #· ` q ` #· ` |üXÊ´$T ` øÏ+#·q,
dü' ` nVü≤+ ` $>∑‘y· >˚ '∑ ` ‘·T ` ~X¯' ` <äX¯ ` $˝Àø£jT· Hé, q ` øÏ+∫‘Y `
‘·Á‘· ` |üXÊ´$T ` j˚Tq ` y˚T ` n|üV≤ü è‘ê ` >∑‹' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` y˚T #Ûêj·÷ #· ì>∑èV”≤‘ê, øÏ+ #·q q |üXÊ´$T. $>∑‘y· >˚ '∑ dü'
nVü≤+ <äX~¯ X¯' $˝Àø£jT· Hé j˚Tq y˚T >∑‹' n|üV≤ü è‘ê ‘·‘Y nÁ‘· øÏ+∫‘Y q #·
|üXÊ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` y˚T R HêjÓTTø£ÿ, #Ûêj·÷ #· R ˙&Éj·TTqT, ì>∑èV”≤‘ê R
|ü≥Tºø=qã&ÓqT, øÏ+#·q R <˚ìì>∑÷&É, q #· |üXÊ´$T R ø±q≈£îHêïqT. $>∑‘y· >˚ '∑
R ‘=\–q y˚>e∑ TT >∑*qZ {Ï,º dü' nVü≤+ R Ä H˚qT, <äX¯ ~X¯' R |ü~ ~≈£îÿ\TqT,
$˝Àø£jT· Hé R Ä˝ÀøÏ+#·T#·T, j˚Tq R meì#˚, y˚T R Hê jÓTTø£ÿ, >∑‹' R >∑eTqeTT,
n|üV≤ü è‘ê R n|üV≤ü ]+#·ã&çq<√, ‘·‘Y R n{Ï<º ëìì, øÏ+∫‘Y R <˚ìì≈£L&É, ‘·Á‘·
R n#·Ã≥, q |üXÊ´$T R #·÷&É˝øÒ b£ ˛sTT‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Hê ˙&É me«]#˚‘H· √ ã\eTT>± ˝≤>∑ã&çq~. me«s¡TqT
Hê ø£#Ã· ≥ ø±ìŒ+|ü≈î£ +&ç]. n|ü&ÉT Hê y˚>e∑ TT ø£≥Tºã&çb˛e⁄≥#˚ H˚qT <äX~¯ X¯\qT
|ü]øÏ+#·T#·T Hê >∑eTqeTTqT n&É–¶ +∫q{Ïº Ä uÛ÷Ñ ‘·eTTqT H˚qT @$Tj·TT ø£qT>=q
˝Òø£ b˛sTT‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ y˚T ãT~Δ s¡T‘·ŒHêï øÏ+ HêeT >∑>H∑ ˚ eTeT ˆ
á<äèXÀ $|òTü ï ñ‘·ŒH√ï s¡÷|ü+ j·TÁ‘· q <äèX¯´‘˚ ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` y˚T ` ãT~Δ' ` ñ‘·ŒHêï ` øÏ+ ` HêeT ` >∑>H∑ ˚ ` eTeT,
á<äèX¯' ` $|òTü ï' ` ñ‘·Œqï' ` s¡÷|ü+ ` j·TÁ‘· ` q ` <äèX¯´‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· >∑>H∑ ˚ j·TÁ‘· s¡÷|ü+ q <äèX¯´‘˚ dü' á<äèX¯' $|òTü ï' eTeT
øÏ+ HêeT ñ‘·Œqï'? Ç‹ y˚T ãT~Δ' ñ‘·ŒHêï.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, >∑>H∑ ˚ R Äø±X¯eTTq+<äT, j·TÁ‘· R m#·Ã≥qsTT‘˚,
s¡÷|ü+ R Äø±s¡eTT, q <äèX¯´‘˚ R ø±ìŒ+#·T≥˝Ò<√, á<äèX¯' R Ç{Ï,º $|òTü ï' R
$|òTü ïeTT, øÏ+ HêeT R @<√? ñ‘·Œqï' R dü+uÛ$Ñ +∫q~, Ç‹ R nì, y˚T R
Hê≈£î, ãT~Δ' R Ä˝À#·q, ñ‘·ŒHêï R ø£*–q~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á j·÷ø±X¯eTTq+<äT ‘·q dü«s¡÷|üeTT ø±ìŒ+#·q{Ïº Hêø° $|òTü ïy˚T\
‘·≥dæ+ú ∫q~? nì n|ü&ÉT Hê≈£î rÁeyÓTqÆ Ä˝À#·qeTT ø£*–q~.
XÀ¢ˆˆ n<Û√uÛ≤>π q y˚T <äèwæº XÀÙ#·‘ê bÕ‹‘ê eTj·÷ ˆ
‘·‘√-Á<ëø£å eTVü≤+ ;Ûe÷+ sêø£då +” dü*˝ÒXj ¯ ÷· yéT ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<Û√uÛ≤>π q ` y˚T ` <äèwæ'º ` XÀ#·‘ê ` bÕ‹‘ê ` eTj·÷, ‘·‘'·
` nÁ<ëø£yå Té ` nVü≤+ ` ;Ûe÷+ ` sêø£då +” ` dü*˝ÒXj ¯ ÷· yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` XÀ#·‘ê eTj·÷ y˚T <äèwæ'º n<Û√uÛ≤>π q bÕ‹‘ê, ‘·‘'· nVü≤+
;Ûe÷+ dü*˝ÒXj ¯ ÷· + sêø£då y” Té nÁ<ëø£yå Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` XÀ#·‘ê R ∫+‹+#·T#·Tqï{Ï,º eTj·÷ R Hê#˚‘,· y˚T R HêjÓTTø£ÿ,
<äèwæ'º R #·÷|ü⁄, n<Û√uÛ≤>π q R ÁøÏ+~uÛ≤>∑eTTq, bÕ‹‘ê R Á|üd]ü +|ü#j ˚ T· ã&çq~,
‘·‘'· R |æeTà≥, nVü≤+ R H˚qT, dü*˝ÒXj ¯ ÷· + R ˙{ÏjT· +<äT X¯jT· ì+∫j·TTqï,
;Ûe÷+ R ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ , sêø£då y” Té R sêø£då Åü dìÔ” , nÁ<ëø£yå Té R ø£qT>=+{Ïì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ ∫+‹+#·T#·T H˚qT ÁøÏ+~uÛ≤>∑eTTqT |ü]øÏ+∫ #·÷∫‹ì.
n#·Ã≥ ˙{Ï˝À |üsT¡ +&çjT· Tqï ˇø±H=ø£ ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ sêø£då Åü dÔ” Hê≈£î ø±qe∫Ãq~.
XÀ¢ˆˆ Á|üV≤ü dü´ #· eTVü‰Hê<ä eTTø√Ô-Vü≤+ ;ÛeTj·÷ ‘·j÷· ˆ
nedæ‘ú · eTdü+ÁuÛ≤+‘· $T<ä+ yêø£´ eTXÀuÛqÑ yéT ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|üV≤ü dü´ ` #· ` eTVü‰Hê<äyTé ` ñø£'Ô ` nVü≤+ ` ;ÛeTj·÷ `
‘·j÷· , nedæ‘ú y· Té ` ndü+ÁuÛ≤+‘·yTé ` Ç<ä+ ` yêø£ýéT ` nXÀuÛqÑ yéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ;ÛeTj·÷ ‘·j÷· eTVü‰Hê<ä+ Á|üV≤ü dü´ nedæ‘ú y· Té ndü+ÁuÛ≤+‘·yTé
Ç<äyTé nXÀuÛqÑ + yêø£ýéT nVü≤yéT ñø£'Ô .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ;ÛeTj·÷ R uÛÑj·T+ø£s¡Tsê˝…’q{Ïº, ‘·j·÷ R Ä sêø£ådüÅd”Ô#˚,
eTVü‰Hê<ä+ R ô|<ä›<Ûä«ì ø£\T>∑Tq≥T¢, Á|üVü≤dü´ R ô|<ä›>± q$«, nedæú‘·+ R
<Ûèä &ÛeÉ TT>∑qT, ndü+ÁuÛ≤+‘·yTé R u…<Tä s¡T˝Ò≈î£ +&ÉqT, Ç<äyTé R á, nXÀuÛqÑ + R
neT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ , yêø£´+ R e#·qeTTqT, nVü≤+ R H˚qT, ñø£'Ô R |ü\Tø£ã&ç‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä eTVü‰uÛj Ñ T· +ø£sT¡ sê˝…q’ sêø£då æ qqTï p∫ ô|<ä› qe⁄« q$«
‘êH˚$Tj·TTqT #·*+|üø£ ‘=Á≥T|ü&øÉ £ _>∑sZ >¡ ± á ø£s√ƒ s¡yTÓ qÆ yêø£éTTqT |ü*øÏq~.
XÀ¢ˆˆ ø±«dæ >∑+‘ê eTVü‰ø±j·T ≈£îå ~Û‘êj·÷ eT y˚T|æ‡‘·' ˆ
uÛøÑ 'å£ Á|”Dj·T y˚T <˚V≤ü + ∫s¡ e÷Vü‰s¡e]®‘y· Té ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£« ` ndæ ` >∑+‘ê ` eTVü‰ø±j·T ` ≈£îå ~Û‘êj·÷' ` eTeT `
á|æ‡‘·' ` uÛøÑ 'å£ ` Á|”Dj·T ` y˚T ` <˚V≤ü + ` ∫s¡yTé ` ÄVü‰s¡e]®‘y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ø±j·T! ø£« >∑+‘ê ndæ! ≈£îå ~Û‘êj·÷' eTeT (‘·«+) á|æ‡‘·'
uÛøÑ 'å£ , ∫s¡yTé ÄVü‰s¡e]®‘+· y˚T <˚V≤ü + Á|”Dj·T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ø±j·T! R >=|üŒ<Óq’ X¯Øs¡eTT >∑\yê&Ü! ø£« R m#·{øÏ ,Ï
>∑+‘ê R b˛e⁄yê&Ée⁄, ndæ R n>∑T#·THêïe⁄? ≈£îå ~Û‘êj·÷' R Äø£*>=ìj·TTqï,
eTeT R Hê≈£î, (‘·«+ R ˙e⁄) á|æ‡‘·' R Çwüyº TÓ qÆ {Ï,º uÛøÑ 'å£ R ÄVü‰s¡eTT. ∫s¡+ R
∫s¡ø±\eTT qT+&ç, ÄVü‰s¡e]®‘+· R ÄVü‰s¡sV¡ ≤æ ‘·yTÓ qÆ {Ï,º y˚T R HêjÓTTø£ÿ, <˚V≤ü +
R X¯Øs¡eTTqT, Á|”Dj·T R dü+‘√wüô|≥TºeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ã*dæjT· Tqï{Ïº X¯Øs¡eTT>∑*qZ z yêqs¡T&Ü! ˙yÓ#{· øÏ Ï b˛jÓT<äe⁄?
Äø£*>=ìj·TTqï Hê≈£î n;Ûwyºü TÓ qÆ ÄVü‰s¡eTT>± \_Û+∫j·TTHêïe⁄. ø±ã{Ïº ∫s¡ø±\eTT
qT+&ç ÄVü‰s¡eTT ˝Òøj £ T· Tqï Hê≈£î ÄVü‰s¡eTT>± e∫Ã qqTï ‘·è|æÔ |üs#¡ T· eTT.
XÀ¢ˆˆ u≤&ÛÉ $T‘˚é ‘ê+ yêD°+ Á|ü‘´· >∑èVü‰í eTVü≤+ ‘·‘'· ˆ
Ädü´Á|üe÷D≤ <ä~øÛ +£ ‘·kÕ´' ø±j·T eT|üPs¡jT· yéT ˆˆ 40
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` u≤&ÛyÉ Té ` Ç‹ ` @e ` ‘ê+ ` yêD°+ ` Á|ü‘´· >∑èVü‰yí Té ` nVü≤+
` ‘·‘'· , Ädü´Á|üe÷D≤‘Y ` n~Ûø+£ ` ‘·kÕ´' ` ø±j·TyéT ` n|üPs¡jT· yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤+ ‘ê+ yêD°+ u≤&ÛyÉ Té Ç‹ @e Á|ü‘´· >∑èVü‰yí Té , ‘·‘'·
ø±j·T+ ‘·kÕ´' Ädü´Á|üe÷D≤‘Y n~Ûøy£ Té n|üPs¡jT· yéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R H˚qT, ‘ê+ R Ä, yêD°+ R e#·qeTTqT, u≤&Û+É R
eT+∫~, Ç‹ @e R nìj˚T, Á|ü‘´· >∑èVü‰yí Té R d”«ø£]+∫‹ì. ‘·‘'· R |æeTà≥,
ø±j·T+ R X¯Øs¡eTTqT, ‘·kÕ´' R ÄyÓTjÓTTø£ÿ, Ädü´Á|üe÷D≤‘Y R H√{ÏjÓTTø£ÿ
|ü]e÷DeTTø£+f…qT, n~Ûø+£ R ô|<ä~› >±, n|üPs¡jT· yéT R ô|+∫‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚ HêyÓT |ü*øÏq e÷≥qT eT+∫<˚ j·Tì n+^ø£]+∫‹ì. eT]j·TT
H˚qT yÓ+≥H˚ Hê X¯Øs¡eTTqT ÄyÓT H√{Ï|]ü e÷DeTT ø£+f…qT $TøÏÿ* ô|<ä<› q’Ó {Ïº
<ëìì>± #˚dæ ì\∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘·kÕ´ XÊÃdü´+ eTVü≤B“¤eT+ es¡‘Δ ˚ eTeT uÛøÑ Då£ Ò ˆ
q #· e÷+ kÕ ‘·T ãTãT<Û˚ eTeT yê ìø£è‘·+ ø£è‘·yTé ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·kÕ´' ` #· ` Ädü´+ ` eTVü≤‘Y ` ;ÛeT+ ` es¡‘Δ ˚ ` eTeT `
uÛøÑ Då£ ,Ò q ` #· ` e÷+ ` kÕ ` ‘·T ` ãTãT<Û̊ ` eTeT ` yê ` ìø£è‘·+ `
ø£è‘·yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTeT uÛøÑ Då£ Ò eTVü≤‘Y ;ÛeT+ ‘·kÕ´' Ädü´+ #· es¡‘Δ ,˚ kÕ ‘·T
e÷+ #·, ø£è‘·+ eTeT ìø£è‘·+ yê q ãTãT<Û̊.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTeT R Hê jÓTTø£ÿ, uÛøÑ Då£ Ò R uÛøÑ +åÏ #·T≥ ì$T‘·eÔ TT, eTVü≤‘Y R
>=|üŒ<Óq’ , ;ÛeT+ R uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ , ‘·kÕ´' R ÄyÓTjÓTTø£ÿ, Ädü´+ #· R H√s¡T>∑÷&É,
es¡‘Δ ˚ R ô|s¡T>∑T#·T+&ÓqT, kÕ ‘·T R Ä sêø£då eæ ÷Á‘·eTT, e÷+ #· R qqTïqT,
ø£è‘·+ R #˚jT· ã&çq{Ï,º eTeT R Hê jÓTTø£ÿ, ìø£è‘·+ yê R yÓ÷düeTTqT >±ì, q
ãTãT<Û̊ R Á>∑V≤æ +|ü˝<Ò Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT Hê X¯Øs¡eTT ô|+#·T#·T+&É>± ÄyÓT>∑÷&É qqTï Á$T+–y˚jT· T≥¬ø’
‘·q H√{Ïì>∑÷&É uÛj Ñ T· +ø£se¡ TT>± ô|<ä~› >± #˚døæ =qT#·T+&ÓqT. bÕ|üeTT ÄyÓT Hê
X¯øìÔÏ >∑T]+∫ >±ì H˚qT ‘·\ô|{Ïqº yÓ÷düeTTqT >∑T]+∫>±ì @$Tj·TT ‘Ó*dæø=q
˝Òø£b˛jÓTqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ -Vü≤+ $|ü⁄\+ s¡÷|ü+ dü+øÏ|å ´ü ì$TcÕ+‘·sê‘Y ˆ
‘·kÕ´ Vü≤è<äjT· e÷<ëj·T Á|ü|‘ü ê$T quÛdÑ úü ‡\yéT ˆˆ 42
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` nVü≤+ ` $|ü⁄\+ ` s¡÷|ü+ ` dü+øÏ|å ´ü ` ì$TcÕ+‘·sê‘Y,
‘·kÕ´' ` Vü≤è<äjT· yéT ` Ä<ëj·T ` Á|ü|‘ü ê$T ` quÛ'Ñ dü\ú yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· nVü≤+ ì$TcÕ+‘·sê‘Y $|ü⁄\+ s¡÷|ü+ dü+øÏ|å ´ü ‘·kÕ´'
Vü≤è<äjT· yéT Ä<ëj·T quÛ'Ñ dü\ú + Á|ü|‘ü ê$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, nVü≤+ R H˚qT, ì$TcÕ+‘·sê‘Y R
ì$TwüeTT˝À|ü\, $|ü⁄\+ R >=|üŒ<Ó’q{Ïº, s¡÷|ü+ R X¯Øs¡eTTqT, dü+øÏå|ü´ R
∫qï~>∑#d˚ ,æ ‘·kÕ´' R Ä sêø£då j æ TÓ Tø£ÿ, Vü≤è<äjT· yéT R >∑T+&ÓqT, Ä<ëj·T R
rdæø=ì, quÛ'Ñ dü\ú + R >∑>q∑ ‘·\eTTqT >∑÷]Ã, Á|ü|‘ü ê$T R yÓ&*É b˛sTT‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT H˚qT ˇø£ÿ ì$TwüeTT˝À n‹$düÔ è‘·yTÓ qÆ Hê X¯Øs¡eTTqT
$TøÏÿ* ∫qï~>∑ #˚døæ =ì ÄyÓT H√{Ï˝À Á|üy•˚ +∫ ÄyÓT >∑T+&ÓqT ô|ø£*+∫ áe\≈£î
e∫Ã Äø£deü TTq ø¬ –] b˛sTT‹ì.
XÀ¢ˆˆ kÕ $düèwüuº TÑÛ C≤ ;Ûe÷ |übÕ‘· \eD≤+uÛdÑ æ ˆ
eTj·÷ |üs«¡ ‘·d+ü ø±XÊ ìø£è‘·VÔ ≤ü è<äj÷· dür ˆˆ 43
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` $düèwüuº TÑÛ C≤ ` ;Ûe÷ ` |übÕ‘· ` \eD≤+uÛdÑ æ ` eTj·÷ `
|üs«¡ ‘·d+ü ø±XÊ ` ìø£è‘·VÔ ≤ü è<äj÷· ` dür ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $düèwüuº TÑÛ C≤ |üs«¡ ‘·d+ü ø±XÊ eTj·÷ ìø£è‘·VÔ ≤ü è<äj÷· dür ;Ûe÷
kÕ \eD≤+uÛdÑ æ |übÕ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $düèwüuº TÑÛ C≤ R C≤]q uÛTÑ »eTT\T >∑\~j·TTqT, |üs«¡ ‘·d+ü ø±XÊ
R |üs«¡ ‘·eTTqT uÀ*q~j·TTqT, ;Ûe÷ R uÛj Ñ T· +ø£sT¡ sê\Tq>∑T, kÕ R Äsêø£då ,æ
eTj·÷ R Hê#˚‘,· ìø£è‘·VÔ ≤ü è<äj÷· R #Û̊~+|üã&çq >∑T+&Óø±j·T>∑\~, dür R
n>∑T#·T, kÕ R Ä sêø£ådæ, \eD≤+uÛÑdæ R \eDdüeTTÁ<äeTTq+<äT, |übÕ‘· R
≈£L˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT ‘·q >∑T+&ÓqT #Û̊~+∫y˚jT· >∑H˚ uÛTÑ »eTT\T C≤]b˛e>± ô|<ä›
|üs«¡ ‘·eTT e+{Ï Äø±s¡eTT>∑\ Ä uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ sêø£då æ Ä kÕ>∑s»¡ \eTTq+<äT
≈£L*b˛sTTq~.
XÀ¢ˆˆ X¯èD√$T K>∑‘êHê+ #· yê#·' kÂe÷´ eTVü‰‘·àHêyéT ˆ
sêø£då ” dæ+Væ≤ø± ;Ûe÷ øÏÁå |ü+ Vü≤qTeT‘ê Vü≤‘ê ˆˆ 44
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯èD√$T ` K>∑‘êHê+ ` #· ` yê#·' ` kÂe÷´' ` eTVü‰‘·àHêyéT,
sêø£då ” ` dæ+Væ≤ø± ` ;Ûe÷ ` øÏÁå |ü+ ` Vü≤qTeT‘ê ` Vü≤‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ;Ûe÷ dæ+Væ≤ø± sêø£då ” øÏÁå |ü+ Vü≤qTeT‘ê Vü≤‘ê Ç‹ K>∑‘êHê+
eTVü‰‘·àHê+ kÂe÷´' yê#·' X¯èD√$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ;Ûe÷ R uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ {Ï,º dæ+Væ≤ø± sêø£då ” R dæ+Væ≤ø£ j·TqT
s¡øÿ£ dæ, øÏÁå |ü+ R dü«\Œø±\eTT˝À, Vü≤qTeT‘ê R Vü≤qTeT#˚, Vü≤‘ê R #·+|üã&çq~,
Ç‹ R nHÓ&TÉ , K>∑‘êHê+ R Äø±X¯eTTq qTqï{Ï,º eTVü‰‘·àHê+ R eTVü‰‘·Tà\jÓTTø£ÿ,
kÂe÷´' R eT+∫yÓq’ , yê#·' R e÷≥\qT, X¯èD√$T R $+{Ïì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêø£då æ düeTTÁ<äeTT˝À ≈£L\>∑H˚ Äø£deü TTq+<äT #·]+#·T#·Tqï
eTVü‰‘·Tà˝…q’ dæ<Tä \Δ T eTTqï>∑Tyês¡T ªªÄVü‰! eTVü‰uÛj
Ñ T· +≈£sT¡ sê˝…q’ á dæ+Væ≤ø±
sêø£då æ Vü≤qTeT+‘·Tì #˚‹˝À H=ø£ÿ ‘·è{Ï˝ÀH˚ ø£&‘É ]˚ q~>∑<ëμμ nì Á|üX+¯ dæ+#·T#·T
|ü*øÏq e÷≥\T Hê≈£î $qã&çq$.
XÀ¢ˆˆ ‘ê+ Vü≤‘ê« |ü⁄qπs yêVü≤+ ø£è‘·´ e÷‘·´sTTø£+ düàs¡Hé ˆ
>∑‘ê« #êVü≤+ eTVü‰<Ûë«q+ |üXÊ´$T q>∑eT+&ç‘y· Té ˆˆ 45
XÀ¢ˆˆ <äøDåÏ + rs¡ eTT<ä<Û̊ s¡+¢ ø± j·TÁ‘· #· kÕ |ü⁄Ø ˆˆ 46
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê+ ` Vü≤‘ê« ` |ü⁄q' ` @e ` nVü≤+ ` ø£è‘·ýéT ` Ä‘·´sTTø£+
` düàs¡H,é >∑‘ê« ` #· ` nVü≤+ ` eTVü‰<Ûë«q+ ` |üXÊ´$T ` q>∑eT+&ç‘y· Té ,
<äøDåÏ + ` rs¡yTé ` ñ<ä<'Û̊ ` \+ø± ` j·TÁ‘· ` #· ` kÕ |ü⁄Ø ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘ê+ Vü≤‘ê« |ü⁄q' @e nVü≤yéT Ä‘·´sTTø£+ ø£è‘·´+ düàs¡H,é
eTVü‰<Ûë«q+ >∑‘ê« #· j·TÁ‘· kÕ \+ø±|ü⁄Ø (ndæ)Ô ‘·+ q>∑eT+&ç‘y· Té ñ<ä<'Û̊
<äøD åÏ + rs¡+ |üXÊ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘ê+ R Ä dæ+Væ≤ø£qT, Vü≤‘ê« R #·+|æ, |ü⁄q' @e R yÓ+≥H˚
‹]–, nVü≤+ R H˚qT, Ä‘·´sTTø£+ R <ës¡TDe÷s¡DyÓTqÆ , ø£è‘·´+ R |üìì, düàs¡Hé
R ‘·\#·Tø=qT#·T, eTVü‰<Ûë«q+ R >=|üŒ<Óq’ e÷s¡eZ TTqT, >∑‘ê« #· R b˛sTTj·TTqT,
j·TÁ‘· R m#·Ã≥HÓ‘’ ,˚ kÕ R Ä, \+ø±|ü⁄Ø R \+ø±q>∑], ndæÔ R ñqï<√, ‘·+ R
Ä, q>∑eT+&ç‘+· R |üs«¡ ‘·eTT#˚ n\+ø£]+|üã&çq{Ï,º ñ<ä<'Û̊ R düeTTÁ<äeTTjÓTTø£ÿ,
<äøDåÏ + R <äøD åÏ |ü⁄, rs¡+ R rs¡eTTqT, |üXÊ´$T R #·÷∫‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä dæ+Væ≤ø£qT dü+Vü≤]+∫ ‹]– ‹]– <ës¡TDyÓTqÆ Ä dü+Vü‰s¡
ø±s¡éTTqT >∑÷]Ãj˚T ‘·\#·Tø=qT#·T ø£&TÉ <ä÷s¡eTT b˛sTT b˛sTT \+ø±q>∑se¡ TT˝À
$sêõ\T¢#T· qï >=|üŒ|üs«¡ ‘·eTT>∑\ <äøD åÏ düeTTÁ<ärs¡eTTqT >±+∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ ndü+Ô ~qø£sπ j·÷‘˚ s¡økå£ Õ+ ì\j·T+ |ü⁄s¡yTé ˆ
Á|ü$cº˛-Vü≤ eT$C≤„‘√ s¡ø√å _Û Ø“¤eT$Áø£yTÓ 'Æ ˆˆ 47
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ndü+Ô ` ~qø£sπ ` j·÷‘˚ ` s¡økå£ Õ+ ` ì\j·T+ ` |ü⁄s¡yTé ,
Á|ü$wü'º ` nVü≤yéT ` n$C≤„‘'· ` s¡ø√å _Û' ` ;ÛeT$Áø£yTÓ 'Æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ~qø£sπ ndü+Ô j·÷‘˚ (dü‹) ;ÛeT$Áø£yTÓ 'Æ s¡ø√å _Û' n$C≤„‘'·
nVü≤+ s¡økå£ Õ+ ì\j·T+ |ü⁄s¡+ Á|ü$wü'º .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ~qø£πs R dü÷s¡T´&ÉT, ndüÔ+ j·÷‘˚ (dü‹) R ndüÔ$T+#·>±,
;ÛeT$Áø£yTÓ 'Æ R ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ |üsêÁø£eTeTT >∑*–q{Ï,º s¡ø√å _Û' R sêø£då Tü \#˚, n$C≤„‘'·
R ‘Ó*j·Tã&Éìyê&ÉH,’Ó s¡økå£ Õ+ R sêø£då Tü \jÓTTø£ÿ, ì\j·T+ R ìyêdüyTÓ qÆ , |ü⁄s¡+
R \+ø±q>∑se¡ TTqT, nVü≤+ R H˚qT, Á|ü$wü'º R Á|üy•˚ +∫Hê&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä kÕ>∑sr¡ s¡eTTqT #˚] dü÷s¡T´ &Éd$Ôü T+#·Tes¡≈î£ qT y˚∫j·TT+&ç
;Ûøs£ T¡ ˝…q’ sêø£då Tü \≈£î ø£+≥ã&É≈î£ +&É Ä sêø£då ìü yêdüyTÓ qÆ \+ø±q>∑se¡ TTqT Á|ü<√wü
düeTj·TeTTq Á|üy•˚ +∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘·Á‘· Á|ü$X¯‘· XÊÃ|æ ø£˝≤Œ+‘·|Tüò qdüìïuÛ≤ ˆ
n≥ºV‰ü dü+ $eTT+#·+r HêØ ø± |ü⁄´‹ú‘ê |ü⁄s¡' ˆˆ 48
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·Á‘· ` Á|ü$X¯‘'· ` #· ` n|æ ` ø£˝≤Œ+‘·|Tüò qdüìïuÛ≤, n≥ºV‰ü dü+
` $eTT+#·+r ` HêØ ` ø± ` n|æ ` ñ‹ú‘ê ` |ü⁄s¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· Á|ü$X¯‘'· (eTeT) |ü⁄s¡' ø£˝≤Œ+‘·|Tüò qdüìïuÛ≤ ø±-|æ
HêØ n≥ºV‰ü dü+ $eTT+#·+r ñ‹ú‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R Ä \+ø£jT· +<äT, Á|ü$X¯‘'· R Á|üy•˚ +#·T#·Tqï{Ï,º (eTeT
R Hê jÓTTø£ÿ), |ü⁄s¡' R m<äT≥, ø£˝≤Œ+‘·|Tüò qdüìïuÛ≤ R Á|üfij ¯ T· ø±\ y˚T|òTü eTT‘√
düe÷qyÓTqÆ {Ï,º ø± n|æ R ˇø±H=ø£, HêØ R Åd,Ô” n≥ºV‰ü dü+ R ô|<ä› qe⁄«qT,
$eTT+#·+r R yÓ\Te]+#·T#·Tqï<Ó,’ ñ‹ú‘ê R ì\Teã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚ Hê \+ø£˝À Á|üy˚•+#·T#·T+&É>± Á|üfi¯j·Tø±\y˚T|òüTeTTe+{Ï
eTVü‰uÛjÑ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ X¯Øs¡eTT‘√ ~≈£îÿ\T e÷s¡TÁyÓ÷>∑Tq≥T¢ _>∑sZ >¡ ± qe⁄«#·T ˇø±H=ø£
ÅdÔ” Hê ø¬ <äTs¡T>∑ e∫Ã ì\Teã&çq~.
XÀ¢ˆˆ õ|ò÷ü +dü+r+ ‘·‘· kÕÔ+ ‘·T »«\<ä–ï•s√s¡TVü‰yéT ˆ
düeéTTwæÁº |üV‰ü sπ D |üsêõ‘·´ düTuÛs’… y¡ êyéT ˆˆ 49
XÀ¢ˆˆ Á|ü<√wüø±˝Ò Á|ü$X¯+ ;Û‘j · ÷· -Vü≤+ ‘· jÓ÷~‘·' ˆˆ 50
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` õ|ò÷ü +dü+r+ ` ‘·‘'· ` ‘ê+ ` ‘·T ` »«\<ä–ï•s√s¡TVü‰yéT,
düeéTTwæÁº |üV‰ü sπ D ` |üsêõ‘·´ ` düTuÛs’… y¡ êyéT, Á|ü<√wüø±˝Ò ` Á|ü$X¯+ ` ;Û‘j
· ÷·
` nVü≤+ ` ‘·j÷· ` ñ~‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· »«\<ä–ï•s√s¡TVü‰+, düTuÛs’… y¡ ê+ õ|ò÷ü +dü+r+ ‘ê+
düeéTTwæÁº |üV‰ü sπ D |üsêõ‘·´ Á|ü<√wüø±˝Ò (q>∑s+¡ ) Á|ü$X¯yTé , ;Û‘j · ÷· ‘·j÷· nVü≤+
@eyéT ñ~‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, »«\<ä–ï•s√s¡TVü‰+ R »«*+#·T#·Tqï n–ïe+{Ï
‘·\yÓ+Á&ÉTø£\T >∑*qZ {Ï~º j·TTqT, düTuÛs’… y¡ ê+ R $TøÏÿ* uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ {Ï~º j·TTqT,
õ|ò÷ü +dü+r+ R #·+|ü>√s¡T#·Tqï~j·TTq>∑T, ‘ê+ R Ä sêø£då ìæ , düeéTTwæº Á|üV‰ü sπ D
R m&ÉeT |æ&øç {Ï bÏ ˛≥T‘√, |üsêõ‘·´ R z&ç+∫, Á|ü<√wüø±˝Ò R kÕj·T+ düeTj·TeTTq,
(q>∑s¡+ R \+ø±q>∑s¡eTTqT), Á|ü$X¯yéT R Á|üy˚•+∫‹ì. ;Û‘·j·÷ R
uÛj
Ñ T· eTTH=+~q{Ï,º ‘·j÷· R Ä s¡øÿ£ dæ#,˚ nVü≤+ R H˚qT, (@e+ R Ç≥T¢) ñ~‘·'
R #Ó|Œü ã&ç‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Á|ü»«*+#·T#·Tqï n–ïC≤«\\e+{Ï ‘·\yÓ+Á&ÉTø£\‘√,
;Ûøs£ y¡ TÓ j
Æ T· Tqï s¡÷|üeTT‘√ qqTï Vü≤‘·e÷s¡TÃ≥¬ø’ MT~øÏ e#·TÃ#·Tqï Ä s¡øÿ£ dæì
Hê jÓT&ÉeT#˚‹ |æ&øç *Ï b˛≥T‘√ |ü&>É ={Ïº Ä Á|ü<√wüdeü Tj·TeTTq+<äT q>∑se¡ TT˝ÀìøÏ
Á|üy•˚ +|üuÀe⁄#·T+{Ïì. Hê $Áø£eTeTTq≈£î n|ü&ÜyÓT uÛj Ñ T· Á>∑dj
Ôü TÆÓ Hê‘√ Ç≥T¢
|ü*øÏq~.
XÀ¢ˆˆ nVü≤+ \+ø±|ü⁄Ø Ms¡ ì]®‘ê $Áø£yT˚ D ‘˚ ˆ
j·TkÕà ‘·kÔ Õà ~«CÒ‘êdæ düs«¡ s¡ø±å + dü´X‚w‘ü '· ˆˆ 51
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤+ ` \+ø±|ü⁄Ø ` Ms¡ ` ì]®‘ê ` $Áø£yT˚ D ` ‘˚, j·TkÕà‘Y
` ‘·kÕà‘Y ` $CÒ‘ê ` ndæ ` düs«¡ s¡ø±å +dæ ` nX‚w‘ü '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡ nVü≤+ \+ø±|ü⁄Ø, j·TkÕà‘Y (nVü≤+) ‘˚ $Áø£yT˚ D ì]®‘ê,
‘·kÕà‘Y (‘·«+) düs«¡ s¡ø±å +dæ nX‚w‘ü '· $CÒ‘ê ndæ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡ R z eTVü‰Ms¡T&Ü! nVü≤+ R H˚qT, \+ø±q>∑Ø R
\+ø±q>∑]ì, j·TkÕà‘Y R @ ø±s¡DeTTe\q, (nVü≤+ R H˚qT), ‘˚ $Áø£yT˚ D R ˙
|üsêÁø£eTeTT#˚, ì]®‘ê R z&ç+|üã&ç‹H√, ‘·kÕà‘Y R Ä ø±s¡DeTTe\q, (‘·«+ R
˙e⁄), nX‚w‘ü '· R ìX‚ÙwüeTT>±, düs«¡ s¡ø±å +dæ R düø\£ sêø£då Tü \qT, $CÒ‘ê ndæ R
»sTT+|ü>∑\yê&Ée>∑T<äTe⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z eTVü‰Ms¡T&Ü! H˚qT \+ø±q>∑]ì, ˙ |üsêÁø£eT$X‚weü TT#˚ qqTï
ì]®+∫‹$. ø±ã{Ïº Çø£ MT<ä≥ ˙e⁄ \+ø£˝Àì sêø£då Tü \ HÓ\s¢ q¡ T >∑÷&É ìX‚ÙwüeTT>±
ì]®+|ü>\∑ e⁄ düTe÷.
XÀ¢ˆˆ ‘· Á‘êVü≤+ düs«¡ sêÁ‘·+ ‘·T $∫q«Hé »qø±‘·àC≤yéT ˆ
sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡>‘∑ √ q #ê|üX´¯ + düTeT<Û´ä e÷yéT ˆˆ 52
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·Á‘· ` nVü≤+ ` düs«¡ sêÁ‘·+ ` ‘·T ` $∫q«Hé ` »qø±‘·àC≤yéT,
sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡>‘∑ '· ` q ` #· ` n|üX´¯ + ` düTeT<Û´ä e÷yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· nVü≤+ sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡>‘∑ '· »qø±‘·àC≤+ düs«¡ sêÁ‘·+
$∫q«Hé düTeT<Û´ä e÷+ q #· n|üX´¯ yéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R Ä \+ø£jT· +<äT, nVü≤+ R H˚qT, sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡>‘∑ '· R
sêeDTìjÓTTø£ÿ n+‘·'|ü⁄s¡eTT #˚]qyê&ÉHÓ’, düs¡«sêÁ‘·+ R sêÁ‹j·T+‘·j·TTqT,
»qø±‘·àC≤+ R C≤qøÏì, $∫q«Hé R yÓ<≈ä î£ #·T, düTeT<Û´ä e÷+ R #·øÿ£ ì q&ÉTeTT>∑*qZ
d”‘ê<˚$ì, q #· n|üX´¯ yéT R m+‘·e÷Á‘·eTT #·÷&ÉH‹’Ó ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ \+ø£jT· +<äT ‹s¡T>∑T#·T sêeDTì n+‘·'|ü⁄s¡eTTqT
Á|üy˚•+∫ d”‘ê<˚$ø=s¡¬ø’ sêÁ‹ n+‘·j·TTqT yÓ<äøÏ‹ì >±ì ÄyÓT HÓ#·Ã≥qT
ø£qT>=q˝Òø£ b˛sTT‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· d”‡‘ê eT|üX´¯ +düTÔ sêeDdü´ ìy˚XH¯ ˚ ˆ
XÀø£kÕ>∑s¡ e÷kÕ<ä´ q bÕs¡ eTT|ü\ø£j å T˚ ˆˆ 53
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘·' ` d”‘êyéT ` n|üX¯´Hé ` ‘·T ` sêeDdü´ ` ìy˚X¯H˚,
XÀø£kÕ>∑sy¡ Té ` ÄkÕ<ä´ ` q bÕs¡yTé ` ñ|ü\ø£j å T˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· sêeDdü´ ìy˚XH¯ ˚ d”‘êyéT n|üX´¯ Hé XÀø£kÕ>∑sy¡ Té ÄkÕ<ä´
bÕs¡+ q ñ|ü\ø£j å T˚ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, sêeDdü´ R sêeDTìjÓTTø£ÿ, ìy˚XH¯ ˚ R
uÛeÑ qeTTq+<äT, d”‘êyéT R d”‘ê<˚$ì, n|üX´¯ Hé R ø±qø£, XÀø£kÕ>∑sy¡ Té R <äT'K
düeTTÁ<äeTTqT, ÄkÕ<ä´ R #˚], bÕs¡+ R ˇ&ÉTq¶ T, q ñ|ü\ø£j å T˚ R ø±q≈£î+{Ïì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT sêeDTì uÛeÑ qeTTq+<äT d”‘ê<˚$ì ø£qT>=q˝Òø£ <äT'K
kÕ>∑se¡ TTq ìeT>∑Tï&ÉH’Ó <ä]>±qø£ $\|æ+#·T#·T+{Ïì.
XÀ¢ˆˆ XÀ#·‘ê #· eTj·÷ <äèwü+º ÁbÕø±πsD düe÷eè‘·yTé ˆ
ø±+#·Hq˚ $ø£èùwqº >∑è¨|üeq eTT‘·eÔ TyéT ˆˆ 54
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` XÀ#·‘ê ` #· ` eTj·÷ ` <äèwü+º ` ÁbÕø±πsD ` düe÷eè‘·yTé ,
ø±+#·Hq˚ ` $ø£èùwqº ` >∑è¨|üeqyéT ` ñ‘·eÔ TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` XÀ#·‘ê eTj·÷ $ø£èùwqº ø±+#·Hq˚ ÁbÕø±πsD düe÷eè‘·yTé
ñ‘·eÔ T+ >∑è¨|üeq+ <äèwüyº Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` XÀ#·‘ê R <äT'œ+#·T#·Tqï{Ï,º eTj·÷ R Hê#˚‘,· $ø£èùwqº R
$TøÏÿ* bı&ÉyÓ’q, ø±+#·H˚q R düTes¡íeTj·TyÓTÆq, ÁbÕø±πsD R ÁbÕø±s¡eTT‘√,
düe÷eè‘·+ R #·T≥Tºø=qã&çq{Ïº, ñ‘·ÔeT+ R ÁX‚wü˜yÓTÆq{Ïº, >∑è¨|üeq+ R
>∑è¨<ë´qeqeTT, <äèwüyº Té R #·÷&Éã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ <äT'KìeT>∑Tï&ÉH’Ó Ç≥T q≥T #·÷#·T#·T+&É ˇø£#√≥ düTes¡í
ì]à‘·yTÓ Æ $TøÏÿ* ñqï‘·yTÓ qÆ ÁbÕø±s¡eTT‘√ yÓ\T>=+<äT#·Tqï düT+<äsy¡ TÓ qÆ ñ<ë´qeq
yÓTTø£{Ï Hê≈£î <äèwæ>º √#·se¡ TjÓT´qT.
XÀ¢ˆˆ dü ÁbÕø±s¡ eTe|ü⁄¢‘´· |üXÊ´$T ãVüQbÕ<ä|yü Té ˆ
nXÀø£eìø±eT<Û´˚ •+X¯óbÕbÕ<äb˛ eTVü‰Hé ˆˆ 55
XÀ¢ˆˆ ‘· e÷s¡TVü≤´ #· |üXÊ´$T ø±+#·q+ ø£<∞ä eqyéT ˆˆ 56
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ÁbÕø±s¡yTé ` ne|ü⁄¢‘´· ` |üXÊ´$T ` ãVüQbÕ<ä|yü Té ,
nXÀø£eìø±eT<Û˚´ ` •+X¯óbÕbÕ<ä|ü' ` eTVü‰Hé, ‘·yéT ` Äs¡TVü≤´ ` #· `
|üXÊ´$T ` ø±+#·q+ ` ø£<∞ä eqyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' (nVü≤+) ÁbÕø±s¡yTé ne|ü⁄¢‘´· ãVüQbÕ<ä|+ü (ñ|üeq+)
|üXÊ´$T. (‘·dàæ Hé) nXÀø£eìø±eT<Û´˚ eTVü‰Hé •+X¯óbÕbÕ<ä|'ü (es¡‘Ô )˚ ‘·yTé Äs¡TVü≤´
ø±+#·q+ ø£<∞ä eq+ |üXÊ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' (nVü≤+) R Ä H˚qT, ÁbÕø±s¡+ R ÁbÕø±s¡eTTqT, ne|ü⁄¢‘´· R
~–, ãVüQbÕ<ä|+ü R ãVüQ eèø£eå TT\‘√ >∑÷&çq, (ñ|üeq+ R ñ|üeqeTTqT)
|üXÊ´$T R #·÷∫‹ì, (‘·dàæ Hé R Ä eqeT+<äT), nXÀø£eìø±eT<Û´˚ R nXÀø£eqeTT
q&ÉTeT, eTVü‰Hé R >=|üŒ<Óq’ , •+X¯óbÕbÕ<ä|'ü R •+X¯óbÕ eèø£eå TT, (es¡‘Ô ˚ R
ñqï~), ‘·+ R Ä eèø£eå TTqT, Äs¡TVü≤´ R Äs√Væ≤+∫, ø±+#·q+ R dü«s¡eí Tj·TyÓTqÆ ,
ø£<∞ä eq+ R ns¡{‘Ï √≥qT, |üXÊ´$T R #·÷∫‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT n|ü&Ü ÁbÕø±s¡eTTqT ~– ãVüQeèø£eå TT\‘√ yÓ\j·TT#·Tqï
ˇø£ ñ<ë´qeqeTTqT >±+∫‹ì. n#·Ã≥qTqï nXÀø£eqeTT q&ÉTeT ˇø£ ô|<ä›
•+X¯óbÕeèø£eå TTqï~. H˚qT <ëìì Äs√Væ≤+∫ Äe*<ä÷s¡eTT˝À >±qe#·TÃ#·Tqï
ã+>±s¡T ns¡{‘Ï √≥qT #·÷∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ n<ä÷sπ •+X¯óbÕeèøå± ‘·ŒXÊ´$T es¡e]í˙yéT ˆ
XÊé÷+ ø£eT\|üÁ‘êø°å eTT|üyêdüøè£ XÊqHêyéT ˆˆ 57
XÀ¢ˆˆ ‘·<ø˚ y£ êdüd‡ü +M‘ê+ s¡CÀ<Û«ä dü•Ô s√s¡TVü‰yéT ˆ
XÀø£d+ü ‘ê|üBHê+^+ d”‘ê+ uÛsÑ Ô¡ èVæ≤‘˚ dæ‘ú êyéT ˆˆ 58
XÀ¢ˆˆ sêø£då _” Û ]«s¡÷bÕ_Û' Á≈£Lsê_Û s¡_dÛ +ü eè‘êyéT ˆ
e÷+düXÀDÏ‘u· øÑÛ ±å _Û sê« ´Á|òT” _Û s¡Ω]D°$Te ˆˆ 59
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<ä÷sπ ` •+X¯óbÕeèøå±‘Y ` |üXÊ´$T es¡e]í˙yéT, XÊé÷+ `
ø£eT\|üÁ‘êø°åyéT ` ñ|üyêdüø£èXÊqHêyéT, ‘·<˚ø£yêdüdü‡+M‘ê+ ` s¡CÀ<Ûä«düÔ
•s√s¡TVü‰yéT, XÀø£d+ü ‘ê|üBHê+^+ ` d”‘ê+ ` uÛsÑ Ô¡ èVæ≤‘˚ ` dæ‘ú êyéT, sêø£då _” 'Û `
$s¡÷bÕ_Û' ` Á≈£Lsê_Û' ` n_Ûd+ü eè‘êyéT, e÷+düXÀDÏ‘u· øÑÛ ±å _Û' ` yê´Á|òT” _Û' `
Vü≤]D°yTé ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` •+X¯óbÕeèøå±‘Y n<ä÷sπ es¡e]í˙+ XÊé÷+ e÷+düXÀDÏ‘·
uÛøÑ ±å _Û' yê´Á|òT” _Û' n_Ûd+ü eè‘ê+ Vü≤]D°yTé Çe $s¡÷bÕ_Û' Á≈£Lsê_Û' sêø£då _” 'Û
n_Ûd+ü eè‘ê+ d”‘ê+ |üXÊ´$T.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` •+X¯óbÕeèøå±‘Y R •+X¯óbÕeèø£eå TT qT+&ç, n<ä÷sπ R düMT|üeTTq,
es¡e]í˙+ R ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ #Ûêj·T>∑*– j·TTqï~j·TTqT, XÊé÷+ R j·TÚeq ej·TdüT‡q
qTqï~j·TTqT, ø£eT\|üÁ‘êø°å+ R ‘êeTs¡πs≈£î\e+{Ï ø£qTï\T >∑\~j·TTqT,
ñ|üyêdüøè£ XÊqHê+ R ñ|üyêdüeTT\#˚ ø£è•+∫q eTTKeTT>∑\~j·TTqT, ‘·<ø˚ y£ êdü
dü‡+M‘ê+ R Ä jÓTTø£ÿ Ns¡H˚ <Û]ä +∫q~j·TTqT, s¡CÀ<Û«ä dü•Ô s√s¡TVü‰+ R <Û÷ä [#˚
s¡÷|ü⁄#Ó&j ç T· Tqï ‘·\yÓ+Á&ÉTø£\T >∑\~j·TTqT, XÀø£d+ü ‘ê|üBHê+^+ R <äT'KeTT
jÓTTø£ÿ rÁe‘ê|üeTT#˚ BqyÓTqÆ <˚V≤ü eTT >∑*j Z T· Tqï~j·TTqT, uÛsÑ Ô¡ èVæ≤‘˚ R uÛsÑ j
Ô¡ TÓ Tø£ÿ
Á|æj·TeTTq+<äT, dæú‘ê+ R ì*∫j·TTqï~j·TTqT, e÷+düXÀDÏ‘·uÛÑøå±_Û' R
e÷+düeTTqT s¡øeÔ£ TTqT uÛøÑ +åÏ #·Tq{Ï,º yê´Á|òT” _Û' R Ä&É|⁄ü \T\#˚, n_Ûd+ü eè‘ê+
R #·T≥Tºø=qã&çjT· Tqï, Vü≤]D°yTé Çe R Ä&ÉT˝Ò&eç ˝…, $s¡÷bÕ_Û' R $ø±s¡s÷¡ |üeTT
>∑*qZ {Ï,º Á≈£Lsê_Û' R Á≈£Ls¡d«ü uÛ≤e⁄˝…q’ , sêø£då _” 'Û R sêø£då Åü d\Ô” #˚, n_Ûd+ü eè‘ê+
R #·T≥ºã&çjT· Tqï~j·TTqT n>∑T, d”‘ê+ R d”‘ê<˚$ì, |üXÊ´$T R ø£qT>=+{Ïì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚q|ü &Ü •+X¯óbÕeèø£åeTTq≈£î <ä>∑Zs¡˝ÀH˚ düT+<äs¡yÓTÆq
<˚ V ü ≤ #êÃ¤ j · T ‘√, qej· T ÚeqeTTqqT+&ç , ‘êeTs¡ π s ≈£ î \e+{Ï ø£ q Tï\‘√
ñ|üyêdüeTT\#˚ ã&É*j·TTqï eTTKeTT‘√, eTqeTT #·÷∫q|üŒ{Ï Ns¡H˚ <Û]ä +∫
j·TTqï<Ó,’ <Û÷ä [#˚ n≥º>{∑ j ºÏ T· Tqï øπ X¯eTT\‘√, XÀø±–ï#˚ ‘·|+æ #·T#·T, uÛsÑ Ô¡ èπøeå TeTTH˚
yê+∫Û+#·T#·T, e÷+düeTT HÓ‘T· sÔ T¡ ÄVü‰s¡eTT>± >√s¡T ;Ûøs£ e¡ TT˝…q’ Ä&ÉT|ü⁄\T\
q&ÉTeT õ≈£îÿø=ìj·TTqï Ä&ÉT˝Ò&eç ˝…, |òTü Às¡yTÓ qÆ $ø±s¡s÷¡ |üeTT\‘√ Á≈£Ls¡T˝…q’
sêø£då Åü d\Ô” T ‘·qqT #·T≥TºeTT{Ïj º T· T+&É>± Bqdæ‹ú ˝ÀqTqï d”‘e· TàqT ø£qT>=+{Ïì.
XÀ¢ˆˆ kÕeTj·÷ sêø£då e” T<Û̊´ ‘·s®¡ é÷Hê eTTVüQs¡TàVüQ' ˆ
@ø£yD˚ <° säÛ ê BHê uÛsÑ Ô¡ è∫+‘ê|üsêj·TD≤ ˆˆ 60
XÀ¢ˆˆ uÛ÷Ñ $TX¯j÷· ´ $esêí+^ |ü~à˙e Væ≤e÷>∑yT˚ ˆ
sêeD≤ ~«ìeè‘êÔsêú eTs¡eÔ ´ø£è‘·ìX¯Ãj·÷ ˆ
ø£<+ä∏ ∫ qà è>∑XÊu≤ø°å ‘·÷s¡í e÷kÕ~‘ê eTj·÷ ˆˆ 61
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düGÄeTj·÷ ` sêø£då e” T<Û̊´ ` ‘·s®¡ é÷Hê ` eTTVüQ' ` eTTVüQ'
@ø£y˚D°<Ûäsê ` BHê ` uÛÑs¡Ô è∫+‘ê|üsêj·TD≤, uÛÑ÷$TX¯j·÷´ ` $esêí+^ `
|ü~à˙ ` Çe ` Væ≤e÷>∑yT˚ , sêeD≤‘Y ` $ìeè‘êÔsêú ` eTs¡eÔ ´ø£è‘·ìX¯Ãj·÷,
ø£<+ä∏ ∫‘Y ` eTè>∑XÊu≤ø°å ` ‘·÷s¡yí Té ` ÄkÕ~‘ê ` eTj·÷ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£då e” T<Û̊´ eTTVüQ' eTTVüQ' ‘·s®¡ é÷Hê, @ø£yD˚ <° säÛ ê, BHê,
uÛsÑ Ô¡ è∫+‘ê|üsêj·TD≤, uÛ÷Ñ $TX¯j÷· ´, Væ≤e÷>∑yT˚ |ü~à˙ Çe $esêí+^, sêeD≤‘Y
$ìeè‘êÔsêú, eTs¡eÔ ´ø£è‘·ìX¯Ãj·÷, kÕeTj·÷ eTè>∑XÊu≤ø°å ø£<+ä∏ ∫‘Y eTj·÷ ‘·÷s¡+í
ÄkÕ~‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£åd”eT<Û˚´ R sêø£ådüÅd”Ô\ q&ÉTeT, eTTVüQ' eTTVüQ' R
e÷{Ïe÷{ÏøìÏ , ‘·s®¡ é÷Hê R u…~]+|üã&ÉT#·Tqï~j·TTqT, @ø£yD˚ <° säÛ ê R »&É>{∑ qºÏ
‘·\yÓ+Á&ÉTø£\qT <Û]ä +∫q~j·TTqT, BHê R BqTsê\TqT, uÛsÑ Ô¡ è∫+‘ê|üsêj·TD≤
R uÛÑs¡ÔjÓTTø£ÿ düàs¡DeTTq+<äT ìeT>∑Tïsê˝…’ j·TTqï~j·TTqT, uÛÑ÷$TX¯j·÷´ R
H˚\H˚ X¯jT· ´>± #˚døæ =qï~j·TTqT, Væ≤e÷>∑yT˚ R eT+#·T≈£î]j·TTø±\eTTq, |ü~à˙
Çe R ‘êeTs¡r>∑e˝…, $esêí+^ R yÓ\yÓ\uÀsTTq s¡÷|üeTT >∑\~j·TTqT, sêeD≤‘Y
R sêeDTìqT+&ç, $ìeè‘êÔsêú R eTs¡*q Á|üj÷Ó »qeTT >∑\~j·TTqT, eTs¡eÔ ´ø£è‘·
ìX¯Ãj·÷ R #·ìb˛ee˝…qì #˚dæø=qï ìs¡íj·TeTT>∑\~j·TTqT, (düGÄeTj·÷)
kÕeTj·÷ R <äT'KeTT‘√ >∑÷&çq~j·TTq>∑T, (kÕRÄ), eTè>∑XÊu≤ø°å R ˝Ò&|ç \æ ¢
jÓTTø£ÿ ø£qTï\e+{Ï ø£qTï\T>∑*qZ {Ïº d”‘ê<˚$, ø£<+ä∏ ∫‘Y R m{À¢, eTj·÷ R Hê#˚‘,·
‘·÷s¡+í R ‘·«s¡>±, ÄkÕ~‘ê R #˚sã¡ &çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT #·÷∫q Ä d”‘ê<˚$ n#·{Ï sêø£ådüÅd”Ô\#˚ e÷{Ï e÷{ÏøÏ
uÛÑj·Tô|≥ºã&ÉT#·T+&ÓqT. ÄyÓT πøX¯eTT\ìïj·TTqT ˇπø »&É>± n+≥Tø=ì
b˛sTTj·TTqï$. ‘·q uÛsÑ HÔ¡ ˚ düà]+#·Tø=qT#·T BqTsê˝…’ j·TTqï~. eT+#·T≈£î]j·TT
ø±\eTTq+<äT yÓ\yÓ\uÀe⁄#·Tqï ‘êeTs¡r>∑e˝… ø±+‹$V”≤qyÓTqÆ s¡÷|üeTT‘√ H˚\H˚
‘·q X¯j·T´>± #˚dæø=ì, sêeDTì qT+&ç ‘·q πøåeTeTTqT >∑÷]Ãq j·÷X¯qT
eTs¡*+#·Tø=ì, Ä‘·àVü≤‘·´ #˚dæø=qT≥¬ø’ ìX¯ÃsTT+#·Tø=ì, <äT'Kdæú‹˝À qT+&ç
;Û‘·Vü≤]DÒø£åDjÓÆTj·TTqï |üPE´sê\>∑T d”‘ê<˚$ì <Ó’eeX¯eTTq H˚qT yÓ+≥H˚
ø£qT>=+{Ïì.
XÀ¢ˆˆ ‘ê+ <äècºÕ« ‘ê<äèo+ HêØ+ sêeT|ürï+ j·TX¯d«æ ˙yéT ˆ
‘·Å‘e’Ó •+X¯óbÕeèπøå |üX´¯ qïVü≤ eTedæ‘ú '· ˆˆ 62
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê+ ` <äècºÕ« ` ‘ê<äèo+ ` HêØ+ ` sêeT|ürï+ ` j·TX¯d«æ ˙yéT,
‘·Á‘· ` @e ` •+X¯óbÕeèπøå ` |üX´¯ Hé ` nVü≤yéT ` nedæ‘ú '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT|ürï+ j·TX¯d«æ ˙+ ‘ê+ HêØ+ ‘ê<äèo+ <äècºÕ« nVü≤+
‘·Á‘· •+X¯óbÕeèπøå @e (‘ê+ |üX´¯ Hé) nedæ‘ú '· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT|ürï+ R lsêeTTì <Ûäs¡à|ü‹ïj·TTqT, j·TX¯dæ«˙+ R
ø°]eÔ T+‘·Tsê\Tq>∑T, ‘ê+ HêØ+ R Ä |üPE´sê˝…q’ eì‘·qT, ‘ê<äèo+ R Ä
Ø‹>∑qTqï <ëìì>±, <äècºÕ« R #·÷∫, ‘·Á‘· R n#·Ã≥, •+X¯óbÕeèπøå @e R
•+X¯óbÕeèø£eå TTq+<˚, (‘ê+ R Ä d”‘ê<˚$ì), |üX´¯ Hé R #·÷#·T#·T, nVü≤+ R
H˚qT, nedæ‘ú '· R ì\∫j·TT+{Ïì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTTì <Ûsä à¡ |ü‹ïjÓTÆ düT>∑TDeTT\#˚ »>∑~«U≤´‹ H=+~q{Ïº Ä
kÕBÛ«eT‘·*¢ n{Ïº dæú‹˝À qT+&É>± p∫ n#·Ã{Ï Ä •+X¯óbÕeèø£åeTT MT<äH˚
ÄyÓTqT #·÷#·T#·T qT+{Ïì.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ Vü≤\Vü≤˝≤X¯ã+› ø±+Nq÷|ü⁄s¡$TÁ•‘·yTé ˆ
X¯èD√ eT´~Ûø>£ +∑ ;Ûs+¡ sêeDdü´ ìy˚XH¯ ˚ ˆˆ 63
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` Vü≤\Vü≤˝≤X¯ã+› ` ø±+Nq÷|ü⁄s¡$TÁ•‘·yTé , X¯èD√$T `
n~Ûø>£ +∑ ;Ûs+¡ ` sêeDdü´ ` ìy˚XH¯ ˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· sêeDdü´ ìy˚XH¯ ˚ ø±+Nq÷|ü⁄s¡$TÁ•‘·yTé n~Ûø>£ +∑ ;Ûs+¡
Vü≤\Vü≤˝≤X¯ã+› X¯èD√$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, sêeDdü´ R sêeDTìjÓTTø£ÿ, ìy˚X¯H˚ R
uÛeÑ qeTTq+<äT, ø±+Nq÷|ü⁄s¡$TÁ•‘·+ R yÓTT\q÷fi¯fl jÓTTø£ÿj·TT, n+<Ó\ jÓTTø£ÿj·TT
(<Û«ä qT\‘√ >∑\dæq), n~Ûø>£ +∑ ;Ûs+¡ R $TøÏÿ* >∑+;Ûsy¡ TÓ qÆ {Ï,º Vü≤\Vü≤˝≤X¯ã+› R
>∑\>∑\eTqT <Û«ä ìì, X¯èD√$T R $+{Ïì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ ø£qT#·÷|ü⁄y˚Ts¡˝À qTqï sêeDTìjÓTTø£ÿ uÛeÑ qeTTq+<äT
yÓTT\q÷*>∑+≥\ düe«&çjT· T, ø±*j·T+<Ó\ ÁyÓ÷‘·jT· T >∑\dæq{Ïº ˇø±H=ø£ |üse¡ T
>∑+;Ûsy¡ TÓ qÆ ø£\ø£\<Û«ä ì Hê≈£î $qe#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√-Vü≤+ |üsy¡ ÷Ó ~«>∑ï dü‡«+ s¡÷|ü+ Á|ü‹dü+Vü≤s¡Hé ˆ
nVü≤+ ‘·T •+X¯óbÕeèπøå |üøeå° >∑V≤ü H˚ dæ‘ú '· ˆˆ 64
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` nVü≤+ ` |üsy¡ ÷Ó ~«>∑ï' ` dü«+ ` s¡÷|ü+ ` Á|ü‹dü+Vü≤s¡H,é
nVü≤+ ` ‘·T ` •+X¯óbÕeèπøå ` |üøå° ` Çe ` >∑V≤ü H˚ ` dæ‘ú '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· nVü≤+ dü«+ s¡÷|ü+ Á|ü‹dü+Vü≤s¡Hé |üsy¡ ÷Ó ~«>∑ï' (C≤‘·')
nVü≤+ ‘·T >∑V≤ü H˚ •+X¯óbÕeèπøå |üøå° Çe dæ‘ú '· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, nVü≤+ R H˚qT, dü«+ s¡÷|ü+ R ì»
s¡÷|üeTTqT, Á|ü‹dü+Vü≤s¡Hé R dü÷ø°Îø£]+#·T#·T, |üsy¡ ÷Ó ~«>∑ï' R $TøÏÿ* ø£+>±s¡T
|ü&çqyê&ÉqT, C≤‘·' R nsTT‹ì. nVü≤+ ‘·T R H˚qT n|ü&ÉT, |üø°å Çe R
|æ≥eº ˝…, >∑V≤ü H˚ R <ä≥yº TÓ qÆ , •+X¯óbÕeèπøå R •+X¯óbÕeèø£eå TTq+<äT, dæ‘ú '· R
ñ+{Ïì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDTì uÛeÑ qeTTq >∑+;Ûsy¡ TÓ qÆ Ä <Û«ä ì $qã&É>H∑ ˚ H˚H+Ó ‘·j÷Ó
ø£+>±s¡T|ü&TÉ #·T Hê s¡÷|üeTTqT $TøÏÿ* ∫qï~>∑ #˚døæ =ì |æ≥eº ˝… Ä •+X¯óbÕ
eèø£|å ⁄ü Ä≈£î\ >∑TãTs¡T˝À nD–j·TT+{Ïì.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ sêeD<ësêX¯Ã sêeDX¯Ã eTVü‰ã\' ˆ
‘·+ <˚X+¯ düeTqTÁbÕbÕÔ' j·TÁ‘· d”‘ê -uÛeÑ ‹ú ‡‘ê ˆˆ 65
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` sêeD<ësê' ` #· ` sêeD' ` #· ` eTVü‰ã\', ‘·+ `
<˚X+¯ ` düeTqTÁbÕbÕÔ' ` j·TÁ‘· ` d”‘ê ` nuÛeÑ ‘Y ` dú‘æ ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· d”‘ê j·TÁ‘· dæ‘ú ê nuÛeÑ ‘Y, ‘·+ <˚X+¯ eTVü‰ã\' sêeD'
#· sêeD<ësê' #· düeTqTÁbÕbÕÔ'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, d”‘ê R d”‘ê<˚$, j·TÁ‘· R m#·Ã≥qsTT‘˚,
dæ‘ú ê R ñqï~, nuÛeÑ ‘Y R ÄjÓTH√, ‘·+ R Ä, <˚X+¯ R Á|ü<X˚ e¯ TTqT, eTVü‰ã\+
R eTVü‰ã\XÊ*jÓTÆ q, sêeD' #· R sêeDT&ÉTqT, sêeD<ësê' #· R sêeDTì
uÛ≤s¡´\TqT, düeTqTÁbÕbÕÔ' R #˚]].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT d”‘ê<˚$ j·TT+&ÉT Á|ü<˚X¯eTTq≈£î eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&Ó’q
sêeDT&ÉTqT Ä‘·ì uÛ≤s¡´\TqT e∫Ã #˚]].
XÀ¢ˆˆ ‘·+ <äècºÕ« -<∏ä esês√Vü‰ d”‘ê s¡ø√å >∑DXÒ «¯ s¡yTé ˆ
dü+≈£î #√´s¡÷ düHÔ Í |”HÍ u≤VüQuÛ≤´+ |ü]s¡u´ÑÛ #· ˆˆ 66
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` <äècºÕ« ` Ä<∏ä ` esês√Vü‰ ` d”‘ê ` s¡ø√å >∑DXÒ «¯ s¡yTé ,
dü+≈£î#·´ ` }s¡÷ ` düHÔ Í ` |”HÍ ` u≤VüQuÛ≤´+ ` |ü]s¡u´ÑÛ ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä esês√Vü‰ d”‘ê ‘·+ s¡ø√å >∑DXÒ «¯ s¡+ <äècºÕ« }s¡÷ dü+≈£î#·´
|”HÍ düHÔ Í u≤VüQuÛ≤´+ |ü]s¡u´ÑÛ #· ($Á‘·kÕÔ nuÛeÑ ‘Y).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, esês√Vü‰ R ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ s¡÷|üeTT>∑\, d”‘ê R
d”‘ê<˚$, ‘·+ R Ä, s¡ø√å >∑DXÒ «¯ s¡+ R sêø£då sü êEqT, <äècºÕ« R #·÷∫, }s¡÷ R
‘=&É\qT, dü+≈£î#·´ R eTT&ÉT#·Tø=ì, |”HÍ R dü÷\ú eTT˝…q’ , düHÔ Í R düqÔ eTT\qT,
u≤VüQuÛ≤´+ R u≤VüQe⁄\#˚, |ü]s¡u´ÑÛ #· R ø£|ü ø=ìj·TT, ($Á‘·kÕÔ R $TøÏÿ*
;Û‹H=+~q~, ÄuÛeÑ ‘Y R ÄjÓTqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT kÂ+<äs´¡ e‹jÓTÆ q d”‘ê<˚$ sêø£då sü êC…q’ sêeDT&ÉT ‘·q
ø£&≈É î£ e#·TÃ#·T+&É>± #·÷∫ ‘·q }s¡T<ä«j·TeTTqT <ä>sZ∑ ≈¡ î£ ≈£L&ÉBdæø=ì dü÷\ú eTT˝…q’
‘·q düqÔ eTT\qT ‘·q uÛTÑ »eTT\‘√ ø£|ü ø=ì ;Û‘T· sê˝…’ j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ $Á‘·kÕÔ+ |üsy¡ ÷Ó ~«>±ï+ Mø£eå ÷D≤ $T‘·d‘Ôü '· ˆ
Á‘êD+ øÏ+∫ <ä|Xü ´¯ +r+ y˚|eü ÷Hê+ ‘·|dü «æ ˙yéT ˆˆ 67
XÀ¢ˆˆ ‘ê eTTyê#· <äXÁ¯ ê d”‡‘ê+ |üse¡ T<äT'œ‘êyéT ˆ
nyêøÏÃs¤ ê' Á|ü|‹ü ‘√ ãVüQeTq´dü« e÷ $T‹ ˆˆ 68
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $Á‘·kÕÔ+ ` |üsy¡ ÷Ó ~«>±ï+ ` Mø£eå ÷D≤yéT ` Ç‘·' ` ‘·‘'· `
Á‘êD+ ` øÏ+∫‘Y ` n|üX´¯ +r+ ` y˚|eü ÷Hê+ ` ‘·|dü «æ ˙yéT, ‘êyéT ` ñyê#·
` <äXÁ¯ ê' ` d”‘ê+ ` |üse¡ T<äT'œ‘êyéT, nyêøÏÃs¤ ê' ` Á|ü|‹ü ‘·' ` ãVüQeTq´dü«
` e÷yéT ` Ç‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $Á‘·kÕÔ+ |üsy¡ ÷Ó ~«>±ïyéT Ç‘·' ‘·‘'· Mø£eå ÷D≤+ øÏ+∫‘Y
Á‘êDyéT n|üX¯´+r+ y˚|üe÷Hê+ ‘·|üdæ«˙yéT |üs¡eT<äT'œ‘ê+ ‘ê+ d”‘ê+,
ãVüQeTq´dü« Ç‹, <äXÁ¯ ê' nyêøÏÃs¤ ê' Á|ü|‹ü ‘·' (düH)é ñyê#·.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` $Á‘·kÕÔ+ R $TøÏÿ* ;Û‹H=+~q~j·TT, |üsy¡ ÷Ó ~«>±ï+ R m+‘·j÷Ó
ø£+>±s¡T |ü&TÉ #·Tqï~j·TTqT, Ç‘·' ‘·‘'· R Ç≥Tq≥T, Mø£eå ÷D≤+ R #·÷#·T#·Tqï
~j·TTqT, øÏ+∫‘Y R ø=+#ÓyTÓ qÆ , Á‘êDyéT R s¡øD å£ eTTqT, n|üX´¯ +r+ R ø±q≈£îqï
~j·TTqT, y˚|eü ÷Hê+ R eDT≈£î#·Tqï~j·TTq>∑T, ‘·|dü «æ ˙+ R BqTsê˝…q’ ~j·TTqT,
|üse¡ T<äT'œ‘ê+ R $TøÏÿ* <äT'œ+#·T#·Tqï~j·TTq>∑T, ‘ê+ d”‘ê+ R Ä d”‘ê<˚$ì
>∑÷]Ã, <äXÁ¯ ê' R <äXø¯ +£ sƒT¡ &Óq’ sêeDT&ÉT, e÷+ R qqTï, ãVüQeTq´dü« R
eTìï+|ü⁄eTT, Ç‹ R nqT#·T, nyêøÏÃs¤ ê' R ÁøÏ+<ä≈î£ e+–q •s¡dTü ‡>∑\yê&ÉT>±,
Á|ü|‹ü ‘·' R H˚\ô|’ ã&çqyê&Ó,’ ñyê#· R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·qqT p∫ ;Û‹H=+<äT#·T ø£+>±s¡T‘√ Ç≥T q≥T p#·T#·T
‘·qqT ø±bÕ&ÉTyê s¬ e«s¡TqT ˝Òø£ ø£+|æ+#·T#·T BqTsê˝…’ <äT'KìeT>∑Tïsê˝…’ j·TTqï
Ä d”‘ê<˚$ì p∫ sêeDT&ÉT <äjT· ‘√ qqTï eTìï+|ü⁄eTqT#·T ‘·\e+∫ H˚\MT~øÏ
ˇ]– d”‘ê<˚$‘√ Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ j·T~ #˚ ‘·Ô «+ ‘·T <äsêŒ Hêà+ Hê_Ûq+<ädæ >∑]«‘˚ ˆ
<Í« e÷kÕ e+‘·s+¡ d”‘˚ bÕkÕ´$T s¡T~Ûs+¡ ‘·e ˆˆ 69
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` #˚‘Y ` ‘·«+ ` ‘·T ` <äsêŒ‘Y ` e÷+ ` q ` n_Ûq+<ädæ
` >∑]«‘˚, <Í« ` e÷kÂ ` n+‘·s+¡ ` d”‘˚ ` bÕkÕ´$T ` s¡T~Ûs+¡ ` ‘·e ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` >∑]«‘˚ d”‘!˚ ‘·«+ ` <äsêŒ‘Y e÷+ j·T~ q n_Ûq+<äd,æ <Í«
e÷kÂ n+‘·s+¡ , (‘·‘'· ) ‘·e s¡T~Ûs+¡ bÕkÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` >∑]«‘˚ R z >∑]«wüßs˜ ê\yÓq’ , d”‘˚ R d”‘ê<˚M! ‘·«+ R ˙e⁄,
<äsêŒ‘Y R eT<äeTT#˚, e÷+ R qqTï, j·T~ R ˇø£yfi˚ ,¯ q n_Ûq+<ädæ #˚‘Y R
ÄyÓ÷~+|ü≈î£ qï#√, <Í« e÷kÂ R s¬ +&ÉT HÓ\\T, n+‘·s+¡ R >∑&TÉ e⁄, (‘·‘'· R
|æeTà≥), ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ , s¡T~Ûs+¡ R HÓ‘T· sÔ T¡ qT, bÕkÕ´$T R Á‘ê>∑T<äTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` >∑]«‘·Tsê\yÓq’ z d”‘ê! ˙e⁄ Hê ø√]ø£qT ÄyÓ÷~+|üø£ <äsŒ¡ eTT#˚
‹s¡dÿü ]+∫‹y˚ì Ç~>√ s¬ +&ÉT e÷düeTT\T ˙≈£î >∑&TÉ $#·TÃ#·THêïqT. n≥T|æeTà≥
ìqTï #·+|æ ˙ HÓ‘T· sÔ T¡ qT H˚qT Á‘ê>∑T<äTqT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ @‘· Á#·TÃ¤‘ê« e#· düdÔ ´ü sêeDdü´ <äTsê‘·àq' ˆ
ñyê#· |üse¡ TÁ≈£î<ëΔ d”‘ê e#·q eTT‘·sÔ y¡ Té ˆˆ 70
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @‘·‘Y ` ÁX¯ó‘ê« ` e#·' ` ‘·d´ü ` sêeDdü´ ` <äTsê‘·àq',
ñyê#· ` |üse¡ TÁ≈£î<ëΔ ` d”‘ê ` e#·qyéT ` ñ‘·sÔ y¡ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äTsê‘·àq' ‘·d´ü sêeDdü´ @‘·‘Y e#·' ÁX¯ó‘ê« |üse¡ TÁ≈£î<ëΔ
d”‘ê ñ‘·sÔ +¡ e#·qyéT ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äTsê‘·àq' R <äTsêàs¡T&Z q’Ó {Ï,º ‘·d´ü R Ä, sêeDdü´ R sêeDTì
jÓTTø£ÿ, @‘·‘Y R á, e#·' R e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, |üse¡ TÁ≈£î<ëΔ R $TøÏÿ*
Áø√<Ûeä TT H=+~q{Ï,º d”‘ê R d”‘ê<˚$, ñ‘·sÔ +¡ R düe÷<ÛëqyÓTqÆ {Ï,º e#·q+ R
e÷≥qT, ñyê#· R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <äTsêàs¡T&Z q’Ó Ä sêeDT&ÉT |ü*øÏq e÷≥\qT $ì d”‘ê<˚$ rÁeyÓTqÆ
Áø√<Ûeä TT H=+~ sTT≥T¢ »yêãT #Óô|ŒqT.
XÀ¢ˆˆ sêø£kå Õ<Ûeä T sêeTdü´ uÛ≤sê´ eT$T‘·‘»˚ dü' ˆ
Çøå±«≈£î≈£î\Hê<∏dä ´ü düTïcÕ+ <äXs¯ <¡ dä∏ ´ü #· ˆ
nyê#·´+ e<ä‘√ õVü‰« ø£<+ä∏ q |ü‹‘ê ‘·e ˆˆ 71
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêø£kå Õ<Ûeä T ` sêeTdü´ ` uÛ≤sêýéT ` n$T‘·‘»˚ dü' ` Çøå±«≈£î
≈£î\Hê<∏dä ´ü ` düTïcÕ+ ` <äXs¯ <¡ dä∏ ´ü ` #·, nyê#·´+ ` e<ä‘'· ` õVü‰« ` ø£<+ä∏
` q ` |ü‹‘ê ` ‘·e ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` sêø£kå Õ<Ûeä T! n$T‘·‘»˚ dü' sêeTdü´ uÛ≤sêýéT Çøå±«≈£î≈£î\Hê<∏dä ´ü
<äXs¯ <¡ dä∏ ´ü düTïcÕ+ #· nyê#·´+ e<ä‘'· ‘·e õVü‰« ø£<+ä∏ q |ü‹‘ê!
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£åkÕ<ÛäeT R z ˙#·sêø£ådüT&Ü! n$T‘·‘˚»dü' R n‘·´+‘·
Á|ü‘ê|üXÊ*jÓÆTq, sêeTdü´ R lsêeTTìjÓTTø£ÿ, uÛ≤sê´+ R uÛ≤s¡´qT,
Çøå±«≈£î≈£î\Hê<∏dä ´ü R Çøå±«≈£îe+X¯eTTq≈£î Á|üuTÑÛ e>∑T, <äXs¯ <¡ dä∏ ´ü R <äXs¯ <¡ Tä∏ ìjÓTTø£ÿ,
düTïcÕ+ #· R ø√&É*q>∑T, (e÷+ R qqTï>∑÷]Ã), nyê#·´+ R nqsêìe÷≥\qT,
e<ä‘'· R |ü\T≈£î#·Tqï{Ï,º ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, õVü‰« R Hê\Tø£, ø£<+ä∏ R m+<äT#˚, q
|ü‹‘ê R |ü&bç ˛e˝Ò<Tä ?
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sêø£kå Õ<Ûeä ÷! n|ü]$T‘·|sü êÁø£eTXÊ*jÓTÆ q lsêeTTì uÛ≤s¡´qT,
Çøå±«≈£îe+X¯Á|ü‹cÕ˜øs£ T¡ &Óq’ <äXs¯ <¡ Tä∏ ì ø√&É*ì n>∑T qqTï nqsêì e÷≥\qT
|ü*øÏq{Ïº ˙ Hê\Tø£ @\ eTTø£ÿ\T>∑ ‘Ó– H˚\ô|’ ã&É≈î£ qï~?
XÀ¢ˆˆ øÏ+dæ«B«s¡´+ ‘· yêHês¡´ jÓ÷ e÷+ uÛsÑ T¡ Ô s¡dìü ï<ÛÍ ˆ
n|üV≤ü è‘ê´>∑‘'· bÕ|ü ‘˚Hê<äècº˛ eTVü‰‘·àHê ˆˆ 72
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏ+dæ«‘Y ` Ms¡´+ ` ‘·e ` nHês¡´ ` j·T' ` e÷+ ` uÛsÑ T¡ 'Ô `
ndüìï<ÛÍ, n|üV≤ü è‘·´ ` Ä>∑‘'· ` bÕ|ü ` ‘˚q ` n<äèwü'º ` eTVü‰‘·àHê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nHês¡´! bÕ|ü! j·T' e÷+ uÛsÑ T¡ 'Ô ndüìï<ÛÍ ‘˚q eTVü‰‘·àHê
n<äèwü'º e÷+ n|üV≤ü è‘·´ Ä>∑‘'· (ndæ) (‘·d´ü ) ‘·e Ms¡´+ øÏ+ dæ«‘Y!
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nHês¡´! R <äTsê‘·Tà&Ü! bÕ|ü! R bÕbÕ‘·Tà&Ü! j·T' R @, ‘·«+
R ˙e⁄, uÛsÑ T¡ 'Ô R uÛsÑ j
Ô¡ TÓ Tø£ÿ, ndüìï<ÛÍ R |üs√ø£eå TTq+<äT, ‘˚q R Ä, eTVü‰‘·àHê
R eTVü≤˙j·TTì#˚, n<äèwü'º R #·÷&Éã&Éìyê&Éy,’Ó n|üV≤ü è‘·´ R n|üV≤ü ]+∫, Ä>∑‘'·
R e∫Ãj·TT+{Ïy√, (‘·d´ü R n{Ï)º , ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, Ms¡´+ R |üsêÁø£eTeTT,
øÏ+dæ«‘Y R @eT~?
dü÷#·q :` á XÀ¢øe£ TTq ªªøÏ+∫B«s¡´+ ‘·yêHês¡´μμ nqT bÕsƒê+‘·se¡ TT ñqï~.
nq>± ªª˙ |üsêÁø£eTeTT n\ŒeTT, ˙#·eTTμμ nì uÛ≤eeTT. á ns¡úeTT‘√H˚
ªªøÏ+dæ«B«s¡´!μμ nì dü+uÀ<Ûqä eTT>± Ç+ø=ø£ bÕsƒê+‘·se¡ TT ≈£L&É ñqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z <äTsê‘·Tà&Ü! eTVü‰‘·Tà&Óq’ Hê uÛsÑ øÔ¡ +£ ≥ ã&É≈î£ +&É>± Ä‘·&TÉ
<ä>sZ∑ ˝¡ qÒ |ü&ÉT qqTï <=+–*+∫ rdæø=ì e∫Ã‹$ >∑<ë! n{Ïº ˙ |üsêÁø£eTeTT
nq>± m+‘·{~Ï ?
XÀ¢ˆˆ q ‘·«+ sêeTdü´ dü<èä XÀ <ëùd´-|ü´dü´ q j·TT»´ùd ˆ
nCÒjT· dü‡‘·ýêB #· s¡DXÊ¢|T”ò #· sê|òTü e' ˆˆ 73
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` ‘·«+ ` sêeTdü´ ` dü<èä X¯' ` <ëùd´ ` n|æ ` ndü´ ` q `
j·TT»´ùd, nCÒjT· ' ` dü‘´· yêB ` #· ` s¡DXÊ¢|T”ò ` #· ` sê|òTü e' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òTü e' nCÒjT· ' dü‘´· yêB #·, s¡DXÊ¢|T”ò #· (uÛeÑ ‹). ‘·«+
sêeTdü´ dü<èä X¯' q (uÛeÑ dæ). ndü´ <ëùd´ n|æ q j·TT»´ùd.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òTü e' R s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT, nCÒjT· ' R »sTT+|ü X¯ø´£ eTT>±ì
yê&ÉT, dü‘·ýêB #· R dü‘·é#·qT&ÉTqT, s¡DXÊ¢|ò”T #· R j·TT<äΔeTTqT
>=ìj·÷&ÉTyê&ÉqT, (uÛeÑ ‹ R n>∑T#·THêï&ÉT), ‘·«+ R ˙e⁄, sêeTdü´ R sêeTTq≈£î,
dü<èä X¯' R düe÷qT&Ée⁄, q uÛeÑ dæ R ø±e⁄, ndü´ R n‘·ìjÓTTø£ÿ , <ëùd´ n|æ R
<ëdüéTTq+<äT >∑÷&É, q j·TT»´ùd R ‘·>e∑ ⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê uÛsÑ j Ô¡ TÆÓ q s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT nCÒjT· T&ÉT, dü‘´· yê~, s¡DeTTqT
XÊ¢|Tæò +#·Tyê&ÉT. n{Ïº Ä sêeTTq≈£î ˙yÓ+‘·e÷Á‘·eTT kÕ{Ï ø±C≤\e⁄. ‘·T<äø±
eTVü≤˙j·TTìøÏ <ëdüéTT #˚jT· T≥≈£î >∑÷&É ˙e⁄ ‘·>e∑ ⁄ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ $eè‘·´ qj·TH˚ Á≈£Lsπ eTTwæº eTT<äéT´ <äøDåÏ yéT ˆ
yÓT~Æ ©∏ + Vü≤+‘·T e÷s¡ã'Δ Åd_Ô” Û sêΩV‰ü ø£è‘·+ ‘·<ë ˆˆ 74
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $eè‘·´ ` qj·TH˚ ` Á≈£Lsπ ` eTTwæyº Té ` ñ<äéT´ ` <äøDåÏ yéT,
yÓT~Æ ©∏ + ` Vü≤+‘·TyéT ` Äs¡ã'Δ ` Åd_Ô” 'Û ` Vü‰Vü‰ø£è‘·+ ` ‘·<ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') Á≈£Lsπ qj·TH˚ $eè‘·´ <äøDåÏ + eTTwæyº Té ñ<äéT´ yÓT~Æ ©∏ +
Vü≤+‘·TyéT Äs¡ã'Δ . ‘·<ë Åd_Ô” 'Û Vü‰Vü‰ø£è‘·yTé .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä <äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT), Á≈£Lsπ R Á≈£Ls¡eTT˝…q’ , qj·TH˚ R
ø£qTï\qT, $eè‘·´ R Á‹|æŒ, <äøD åÏ + R ≈£î&ç<q’Ó , eTTwæyº Té R |æ&øç *Ï ì, ñ<äéT´ R
m‹Ô, yÓT~Æ ©∏ + R C≤qøÏì, Vü≤+‘·TyéT R #·+|ü⁄≥≈£î, Äs¡ã'Δ R düeTø£fqº… T, ‘·<ë R
n|ü&ÉT, Åd_Ô” 'Û R Åd\Ô” #˚, Vü‰Vü‰ø£è‘·yTé R Vü‰Vü‰ø±s¡eTT #˚jT· ã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ yÓ+≥H˚ sêeDT&ÉT ;Ûøs£ e¡ TT˝…q’ ‘·q $T&çÁ>∑T&Éq¢ T
Á‹|ü#·T ≈£î&ç#‹˚ |æ&øç *Ï ì MT~øÏ m‹Ô d”‘ê<˚$ì #·+|ü⁄≥≈£î MT~øÏ e#·TÃ#·T+&ÓqT.
n|ü&É#{· Ï Åd\Ô” T m\¢sT¡ qT uÛj Ñ T· eTT‘√ Vü‰Vü‰ø±s¡eTT\T #˚d]æ .
XÀ¢ˆˆ ÅdDÔ” ≤+ eT<Ûë´‘Y düeTT‘·Œ‘·´ ‘·d´ü uÛ≤sê´ <äTsê‘·àq' ˆ
esê eT+&√<äØ HêeT ‘·j÷· dü Á|ü‹ùw~Û‘'· ˆˆ 75
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÅdDÔ” ≤+ ` eT<Ûë´‘Y ` düeTT‘·Œ‘·´ ` ‘·d´ü ` uÛ≤sê´ ` <äTsê‘·àq',
esê ` eT+&√<äØHêeT ` ‘·j÷· ` dü' ` Á|ü‹ùw~Û‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äTsê‘·àq' ‘·d´ü uÛ≤sê´ eT+&√<äØHêeT esê ÅdDÔ” ≤+ eT<Ûë´‘Y
düeTT‘·Œ‘·´ (Ä>∑‘ê). dü' ‘·j÷· Á|ü‹ùw~Û‘'· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äTsê‘·àq' R <äTsêàs¡T&Z q’Ó {Ï,º ‘·d´ü R Ä sêeDTìjÓTTø£ÿ, uÛ≤sê´
R uÛ≤s¡´jÓTÆ q, eT+&√<äØHêeT R eT+&√<ä]j·TqT ù|s¡T>∑\, esê R ñ‘·eÔ TTsê\T,
Åd”ÔD≤+ R Åd”Ô\jÓTTø£ÿ, eT<Ûë´‘Y R q&ÉTeTqT+&ç, düeTT‘·Œ‘·´ R MT~øÏ ˝Ò∫,
(Ä>∑‘ê R e∫Ãq~). dü' R Ä sêeDT&ÉT, ‘·j÷· R ÄyÓT#˚, Á|ü‹ùw~Û‘'· R
n&É¶–+|üã&ÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` yÓTT<ä≥ á dü+<äs¡“¤eTTq <Ûëqé÷*ì sêeDTì
ìùw~Û+∫q<äì #Ó|üŒã&ÓqT. Ç#·Ã≥ eT+&√<ä]j·Tì #Ó|ü≥ m≥T¢ bıdü>∑Tqì
nqTø=qqø£ÿs¡˝Ò<äT. sêeDTì yê]+∫q~ yê]<ä›s¡TqT ø£*dæj˚T. Vü≤qTeT≈£î
yê]s¡Te⁄] $es¡eTT ‘·sT¡ yê‘· e÷Á‘·yT˚ Á|üøÿ£ yê] e÷≥\e\q ‘Ó*dæq~.
‹\ø£eTT :` sêeD≤düTs¡Tì <Ûëqé÷*ìj·TT eT+&√<ä]j·TT ø£*dæ ìyê]+∫]
nì nqTø=qe˝…qT. ø=+<äsT¡ ô|<ä\› T eT+&√<ä]øπ <Ûëqé÷*ì j·Tì Ç+ø=ø£
ù|s¡T ñqï<äì #Ó|ü #·THêïs¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &Ü‘·&Ü |ò÷ü ‘·Tø£øè£ ‘·éTT »s¡T|ü≈î£ +&É>∑ Ä <äTsêàs¡TìZ uÛ≤s¡´\˝À
qT‘·eÔ TTsê\>∑T eT+&√<ä]j·TqT kÕ~Û« Åd\Ô” q&ÉTeTqT+&ç áe\≈£î e∫Ã sêeDTì
n&ÉT¶ø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ ñø£XÔ Ã¯ eT<ÛTä sê+ yêD°+ ‘·j÷· dü eT<äHê]›‘'· ˆ
d”‘j · ÷· ‘·e øÏ+ ø±s¡´+ eTùV≤+Á<ädeü T$Áø£eT ˆˆ 76
XÀ¢ˆˆ <˚e>∑+<Ûsä «¡ ø£Hê´_Û s¡´ø£øå H£ ê´_Ûsπ e #· ˆ
kÕs¡+Δ Á|üuÀÛ s¡eTùd«Vü≤ d”‘j · ÷· øÏ+ ø£]wü´dæ ˆˆ 77
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñø£'Ô ` #· ` eT<ÛTä sê+ ` yêD°+ ` ‘·j÷· ` dü' ` eT<äHê]›‘'· ,
d”‘j · ÷· ` ‘·e ` øÏ+ ` ø±s¡´+ ` eTùV≤+Á<ädeü T$Áø£eT, <˚e>∑+<Ûsä «¡ ø£Hê´_Û' `
j·Tø£øå H£ ê´_Û' ` @e ` #·, kÕs¡+Δ ` Á|üuÀÛ ` s¡eTdü« ` ÇVü≤ ` d”‘j · ÷· ` øÏ+ `
ø£]wü´dæ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á|üuÛÀ! eTùV≤+Á<ädüeT$Áø£eT! ‘·e d”‘·j·÷ øÏ+ ø±s¡ýéT?
<˚e>∑+<Ûsä «¡ ø£Hê´_Û' j·Tø£øå H£ ê´_Û' kÕs¡+Δ s¡eTdü«, ÇVü≤ d”‘j · ÷· øÏ+ ø£]wü´dæ? Ç‹
eT<äHê]›‘'· dü' ‘·j÷· eT<ÛTä sê+ yêD°yTé ñø£'Ô #·.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` Á|üuÀÛ ! R sêC≤!, eTùV≤+Á<ädeü T$Áø£eT' R <˚y+˚ Á<äTì‘√ düe÷qyÓTqÆ
|üsêÁø£eTeTT >∑\ Ms¡T&Ü!, ‘·e R ˙≈£î, d”‘j · ÷· R d”‘‘· √, øÏ+ R @$T, ø±s¡´+
R |üì, <˚e>∑+<Ûsä «¡ ø£Hê´_Û' R <˚eø£q´\‘√&ÉqT, >∑+<Ûsä «¡ ø£q´\‘√&ÉqT, j·Tø£øå H£ ê´_Û'
#· kÕs¡+Δ R j·Tø£øå q£ ´\‘√&ÉqT >∑÷&ç, s¡eTdü« R Áø°&+ç |ü⁄eTT. ÇVü≤ R Ç#·Ã≥,
d”‘j · ÷· R d”‘‘· √, øÏ+ ø£]wü´dæ R @$T #˚jT· T<äTe⁄? Ç‹ R nì, eT<äHê]›‘'· R
ø±eTeTT#˚ |”&+ç |üã&çq{Ï,º dü' R Ä sêeDT&ÉT, ‘·j÷· R Ä eT+&√<ä]#˚, eT<ÛTä sê+
R ‹j·T´HÓq’ , yêD°+ R e÷≥qT, ñø£'Ô #· R #Ó|Œü ã&ÓqT ≈£L&ÉqT.
dü÷#·qeTT :` ªeTj·÷ düV≤ü s¡eTkÕ«<ä´ eT~«•cÕº q C≤qø°μ
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙e⁄ Hê‘√ #·øÿ£ >∑ Áø°&+ç |ü⁄eTT. á C≤qøÏ Hêø£+f… m+‘·e÷Á‘·eTT
>=|üŒ~ ø±<äT düTe÷.
á XÀ¢ø±s¡eΔ TT ô|’ XÀ¢øe£ TT\ q&ÉTeT u§+u≤sTT eTTÁ<äDeTTqT >±qe#·TÃ
#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <˚y+˚ Á<äTì‘√ düe÷qyÓTqÆ |üsêÁø£eTyÓu’ eÑÛ eTT >∑\ z sêø£ùå d+Á<ë!
˙ ø° eTs¡TÔ ´sê˝…q’ d”‘‘· √ @$T |üì? <˚eø£q´\T, >∑+<Ûsä «¡ ø£q´\TqT, j·Tø£øå q£ ´\TqT
m+<äs√ j·TTHêïs¡T >∑<ë! ˙e⁄ yê]‘√ >∑÷&ç s¡$T+|ü⁄eTT. ˙ô|’ eT≈£îÿe˝Òì d”‘q· T
˙y˚$T #˚dæø=+<äTe⁄? nì eTqà<∏ä|”&ç‘·T&Ó’q sêeDTì‘√ eT+&√<ä] rj·Tì
e÷≥\‘√ Ä‘·ì eTqdüT‡qT eTs¡*+∫q~.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· kÕÔ_Û dü‡y˚T‘ê_Û sêïØ_Û dü‡ eTVü‰ã\' ˆ
Á|ükÕ<ä´ düV≤ü kÕ ˙‘√ uÛeÑ q+ dü«+ ìXÊ#·s'¡ ˆˆ 78
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘ê_Û' ` düyT˚ ‘ê_Û' ` HêØ_Û' ` dü' ` eTVü‰ã\',
Á|ükÕ<ä´ ` düV≤ü kÕ ` ˙‘·' ` uÛeÑ q+ ` dü«+ ` ìXÊ#·s'¡ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· düyT˚ ‘ê_Û' ‘ê_Û' HêØ_Û' eTVü‰ã\' dü' ìXÊ#·s'¡ Á|ükÕ<ä´
düV≤ü kÕ dü«+ uÛeÑ q+ ˙‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, düyT˚ ‘ê_Û' R <ä>sZ∑ ≈¡ î£ #˚]q{Ï,º ‘ê_Û' R Ä,
HêØ_Û' R Åd\Ô” #˚, eTVü‰ã\' R >=|üŒã\XÊ*jÓTÆ q, dü' R Ä, ìXÊ#·s'¡ R sêø£då Tü &ÉT,
Á|ükÕ<ä´ R Áã‹e÷*, düV≤ü kÕ R yÓ+≥H˚, dü«+ R ‘·q, uÛeÑ q+ R eT+~s¡eTTqT
>∑÷]Ã, ˙‘·' R ø=ìb˛eã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &Ü‘·ì #·T≥TºqT CÒ] Ä‘·ì uÛ≤s¡´\+<äsT¡ qT eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’
Ä sêø£då sü êEqT m{À¢ ˇ|æŒ+∫ ‘·q uÛeÑ qeTTq≈£î >=ìb˛sTT].
XÀ¢ˆˆ j·÷‘˚ ‘·dàæ Hé <äXÁ¯ ^y˚ sêø£kå ˛´ $ø£è‘êqHê' ˆ
d”‘ê+ ìs¡“s¤ Ô¡ ‡j·÷e÷düT sê« ø¬ ’ ´' Á≈£Ls¬ ’ düT‡<ës¡TD…'Æ ˆˆ 79
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·÷‘˚ ` ‘·dàæ Hé ` <äXÁ¯ ^y˚ ` sêø£då ´ü ' ` $ø£è‘êqHê', d”‘ê+ `
ìs¡“s¤ Ô¡ ‡j·÷e÷düT' ` yê¬ø’ ´' ` Á≈£Ls¬ '’ ` düT<ës¡TD…'Æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·dæàHé <äX¯Á^y˚ j·÷‘˚ dü‹ $ø£è‘êqHê' sêø£ådü´' Á≈£L¬s’'
düT<ës¡TD…'Æ yê¬ø’ ´' d”‘ê+ ìs¡“s¤ Ô¡ ‡j·÷e÷düT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·dàæ Hé R Ä, <äXÁ¯ ^y˚ R sêeDT&ÉT, j·÷‘˚(dü‹) R yÓ&*É b˛e>±,
$ø£è‘êqHê' R $ø±s¡yTÓ qÆ eTTKeTT>∑\, sêø£då ´ü ' R sêø£‘å e· ì‘·\T, Á≈£Ls¬ '’ R
Á≈£Ls¡eTT\TqT, düT<ës¡TD…'Æ R |òTü Às¡eTT\Tq>∑T, yê¬ø’ ´' R e÷≥\‘√, d”‘ê+ R
d”‘ê<˚$ì, ìs¡“s¤ Ô¡ ‡j·÷e÷düT' R |”&+ç |ükÕ–].
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDT &É≥T¢ yÓ&É\>∑H˚ n#·≥ ø±e*j·TTqï $ø±s¡yÓTÆq
eTTKeTT\T>∑\ sêø£då Åü d\Ô” T $TøÏÿ* Á≈£Ls¡yTÓ qÆ |òTü Às¡yTÓ qÆ e#·qeTT\‘√ d”‘ê<˚$ì
Væ≤+dæ+|ükÕ–].
XÀ¢ˆˆ ‘·èDe <ë“¤w‘æ +· ‘êkÕ+ >∑Dj·÷e÷q C≤qø° ˆ
‘·]‘® +· #· ‘·<ë ‘êkÕ+ d”‘ê+ ÁbÕ|ü´ ìs¡søú¡ y£ Té ˆˆ 80
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·èDe‘Y ` uÛ≤wæ‘+· ` ‘êkÕ+ ` >∑Dj·÷e÷dü ` C≤qø°, ‘·]‘® +·
` #· ` ‘·<ë ` ‘êkÕ+ ` d”‘ê+ ` ÁbÕ|ü´ ` ìs¡søú¡ y£ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` C≤qø° ‘êkÕ+ uÛ≤wæ‘+· ‘·èDe‘Y >∑Dj·÷e÷dü. ‘·<ë ‘êkÕ+
‘·]‘® +· #· d”‘ê+ ÁbÕ|ü´ ìs¡søú¡ +£ (C≤‘·yTé ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` C≤qø° R d”‘ê<˚$, ‘êkÕ+ R Ä Åd”Ô\jÓTTø£ÿ, uÛ≤wæ‘·+ R
e÷≥qT, ‘·èDe‘Y R >∑&b¶ç ˛#·e˝…, >∑Dj·÷e÷dü R ˝…øÿÏ +∫q~, ‘·<ë R n|ü&ÉT,
‘êkÕ+ R Ä sêø£då Åü d\Ô” jÓTTø£ÿ, ‘·]‘® +· #· R u…~]+|ü⁄>∑÷&É, d”‘ê+ R d”‘ê<˚$ì,
ÁbÕ|ü´ R bı+~, ìs¡søú¡ +£ R e´s¡yú TÓ qÆ ~, (C≤‘·+ R nsTTq~).
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ Ä sêø£då Åü d\Ô” T eTVü‰uÛj Ñ T· +ø£se¡ TT>∑ |ü*øÏq e÷≥\qT
>∑&b¶ç ˛#·>± rdæbÕs¡y#’Ó qÓ T. yêsêyÓTqT u…~]+#·T#·T #˚dqæ Á|üjT· ‘·ïeT+‘·jT· TqT
e´s¡yú T˚ njÓT´qT.
XÀ¢ˆˆ eè<∏ë>∑]‘® ì· X‚ÃcºÕ sêø£då ´ü ' |æ•‘êX¯Hê' ˆ
sêeD≤j·T X¯X+¯ düT kÕÔ d”‡‘êeédæ‘+· eTVü≤‘Y ˆˆ 81
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eè<∏ë>∑]®‘·ìX‚ÃcºÕ' ` sêø£ådü´' ` |æ•‘êX¯Hê', sêeD≤j·T `
X¯X+¯ düT' ` ‘ê' ` d”‘êeédæ‘+· ` eTVü≤‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |æ•‘êX¯Hê' eè<∏ë>∑]®‘·ìX‚ÃcºÕ' ‘ê' sêø£ådü´' eTVü≤‘Y
d”‘êeédæ‘+· sêeD≤j·T X¯X+¯ düT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |æ•‘êX¯Hê' R e÷+düuøÑÛ Då£ eTT >∑*–q{Ï,º ‘ê' R Ä, sêø£då ´ü ' R
sêø£då Åü d\Ô” T, eè<∏ë>∑]‘® ì· X‚ÃcºÕ' (dü‘´· ') R e´s¡yú TÓ qÆ >∑sq®¡ eTT\T >∑*–, #˚w\ºü T˝Òì
yês¡>T∑ #·T, eTVü≤‘Y R >=|üŒ<Óq’ , d”‘êeédæ‘+· R d”‘j · TÓ Tø£ÿ <äè&ÛìÉ X¯Ãj·TeTTqT
>∑÷]Ã, sêeD≤j·T R sêeDTq≈£î, X¯X+¯ düT' R ‘Ó*|æ].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Á≈£Ls¡T˝…q’ Ä sêø£då Åü d\Ô” T ‘·eT >∑~+› |ü⁄\T e´s¡eú TTø±>± #˚jT· Tq~˝Òø£
sêeDTì ø£&øπÉ – Ä‘·ì‘√ d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ <Ûèä &ÛìÉ X¯Ãj·TeTTqT ‘Ó*j·TC…|Œæ ].
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· kÕÔ dü‡Væ≤‘ê dü‡sê« ìVü≤‘êXÊ ìs¡T<äé÷' ˆ
|ü]øÏ|å ´ü düeT+‘ê ‘êÔ+ ìÁ<ëeX¯eTTbÕ>∑‘ê' ˆˆ 82
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘ê' ` düV≤æ ‘ê' ` düsê«' ` $Vü≤‘êXÊ' ` ìs¡T<äé÷',
|ü]øÏ|å ´ü ` düeT+‘ê‘Y ` ‘ê+ ` ìÁ<ëeX¯yTé ` ñbÕ>∑‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘ê' düsê«' $Vü≤‘êXÊ' ìs¡T<äé÷' (dü‘´· ') düeT+‘ê‘Y
‘ê+ |ü]øÏ|å ´ü ìÁ<ëeX¯yTé ñbÕ>∑‘ê'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, ‘ê' R yês¡T, düsê«' R m\¢sT¡ qT, ìVü≤‘êXÊ'
R q•+∫q ÄX¯>\∑ yês¡TqT, ìs¡T<äé÷' R Á|üjT· ‘·ïeTT ˝Òìyês¡Tq>∑T#·T, düV≤æ ‘ê'
R ø£*dæjT· T+&çqyê¬s,’ düeT+‘ê‘Y R nìïyÓ|’ ⁄ü \qT, ‘ê+ R Ä d”‘ê<˚$ì, |ü]øÏ|å ´ü
R #·T≥TºeTT{Ï,º ìÁ<ëeX¯+ R ìÁ<äjTÓ Tø£ÿ eX¯eTTqT, ñbÕ>∑‘ê' R bı+~].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü sêø£då Åü d\Ô” T m\¢sT¡ qT ‘·eT j·T‘·ïeTT e´s¡yú TÓ bÆ ˛e⁄≥#˚
#˚jT· Tq~˝Òø£ n+<äsT¡ ø£*dæ Ä d”‘ê<˚$ì #·T≥TºeTT{Ïº ≈£Ls¡TÃ+&ç ø=~›ùd|ü{˝Ï À
ìÁ<ä≈î£ ˝§+–b˛sTT |üsT¡ +&ç].
XÀ¢ˆˆ ‘êdüT #Ó’e Á|üdüTbÕÔdüT d”‘ê uÛÑs¡Ô èVæ≤‘˚ s¡‘ê ˆ
$\|ü´ ø£sT¡ D+ BHê Á|üXó¯ XÀ#· düT<äT'œ‘ê ˆˆ 83
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘êdüT ` #· ` @e ` Á|üdTü bÕÔdTü ` d”‘ê ` uÛsÑ Ô¡ èVæ≤‘˚ ` s¡‘ê,
$\|ü´ ` ø£sT¡ D+ ` BHê ` Á|üXó¯ XÀ#· ` düT<äT'œ‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘êdüT Á|üdTü bÕÔdTü (dürwüß) uÛsÑ Ô¡ èVæ≤‘˚ s¡‘ê d”‘ê düT<äT'œ‘ê
(dür) ø£sT¡ D+ $\|ü´ BHê (dür) Á|üXó¯ XÀ#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘êdüT R Ä sêø£då Åü d\Ô” T, Á|üdTü bÕÔdTü (dürwüß) R ìÁ~+∫qyê¬s’
j·TT+&É>±, uÛsÑ Ô¡ èVæ≤‘˚ R uÛsÑ j
Ô¡ TÓ Tø£ÿ Væ≤‘·eTTq+<äT, s¡‘ê R Ädü≈î£ sÔ ê˝…q’ {Ï,º d”‘ê
R d”‘ê<˚$, düT<äT'œ‘ê dür R $TøÏÿ* <äT'KeTT H=+~q<Ó,’ ø£sT¡ D+ R C≤*>±,
$\|ü´ R $\|æ+∫, BHê (dür) R BqTsê˝…,’ Á|üXó¯ XÀ#· R $TøÏÿ* XÀøÏ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêø£då Åü dÔ” \≥T¢ ìÁ<ä˝À eTTì–j·TT+&É>± uÛsÑ Ô¡ øπ eå TeTTqT ø√s¡T#·Tqï
d”‘ê<˚$ BqTsê˝…’ C≤*>± $\|æ+#·T#·T <äT'KeTT Hê|ü⁄ø=q˝Òø£ $TøÏÿ*>∑ XÀøÏ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘êkÕ+ eT<Ûë´ ‘·‡eTT‘êújT· Á‹»{≤ yêø£´ eTÁãM‘Y ˆ
Ä‘êàq+ U≤<ä‘· øÏÁå |ü+ q d”‘ê $q•wü´‹ ˆ
»qø£ kÕ´‘·àC≤ kÕBÛ« düTïcÕ <äXs¯ <¡ dä∏ ´ü #· ˆˆ 84
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘êkÕ+ ` eT<Ûë´‘Y ` düeTT‘êújT· ` Á‹»{≤ ` yêø£ýéT `
nÁãM‘Y, Ä‘êàq+ ` U≤<ä‘· ` øÏÁå |ü+ ` q ` d”‘ê ` $q•wü´‹, »qø£d´ü `
Ä‘·àC≤ ` kÕBÛ« ` düTïcÕ ` <äXs¯ <¡ dä∏ ´ü ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘êkÕ+ eT<Ûë´‘Y düeTT‘êújT· Á‹»{≤ yêø£ýéT nÁãM‘Y, øÏÁå |üyTé
Ä‘êàq+ U≤<ä‘,· »qø£d´ü Ä‘·àC≤ <äXs¯ <¡ dä∏ ´ü düTïcÕ kÕBÛ« d”‘ê q $q•wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘êkÕ+ R Ä Åd\Ô” jÓTTø£ÿ, eT<Ûë´‘Y R q&ÉTeT qT+&ç, düeTT‘êújT·
R ˝Ò∫, Á‹»{≤ R Á‹»≥ nqT s¡øÿ£ dæ, yêø£ýéT R e#·qeTTqT, nÁãM‘Y R
|ü*ø¬ qT, øÏÁå |ü+ R oÁ|òTü eTT>±, Ä‘êàq+ R qqTï, U≤<ä‘· R ‹qT&ÉT, »qø£d´ü R
»q≈£îìjÓTTø£ÿ, Ä‘·àC≤ R |ü⁄Á‹ø£jT· TqT, <äXs¯ <¡ dä∏ ´ü düTïcÕ #· R <äXs¯ <¡ Tä∏ ì ø√&É\TqT,
kÕBÛ« R |ü‹Áe‘·jT· Tq>∑T, d”‘ê R d”‘ê<˚$, q $q•wü´‹ R HêX¯qeTT H=+<ä<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü sêø£då Åü d\Ô” q&ÉTeTqT+&ç Á‹»≥ j·TqT HêyÓT ˝Ò∫ Ç≥T¢
|ü*øÏq~. MT≈£î ø±e\dæq#√ qqTï ‹ìy˚jT· T&ÉT. MTs¡T d”‘ê<˚$ H˚\ Væ≤+dæ+‘·Ts¡T!
»qø£ eTVü‰sêE ≈£îe÷¬sj Ô T· T, <äXs¯ <¡ #ä∏ Á· ø£e]Ô ø√&É\TqT, eTVü‰|ü‹Áe‘·jT· Tq>∑T
d”‘ê<˚$øÏ HêX¯eTT >∑\T>∑<Tä düT&û!
XÀ¢ˆˆ dü«b˛ï Vü≤´<ä´ eTj·÷ <äècº˛ <ës¡TD√ s√eTVü≤s¡¸D' ˆ
s¡økå£ Õ+ #· $HêXÊj·T uÛsÑ T¡ Ô s¡kÕ´ »j·÷j·T #· ˆˆ 85
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü«|üï' ` Væ≤ ` n<ä´ ` eTj·÷ ` <äèwü'º ` <ës¡TD' ` s√eTVü≤s¡¸D',
s¡økå£ Õ+ ` #· ` $HêXÊj·T ` uÛsÑ T¡ 'Ô ` nkÕ´' ` »j·÷j·T ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡økå£ Õ+ $HêXÊj·T #· nkÕ´' uÛsÑ T¡ 'Ô »j·÷j·T #· n<ä´ eTj·÷
<ës¡TD' s√eTVü≤s¡¸D' dü«|üï' <äèwü'º Væ≤!
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡økå£ Õ+ R sêø£då Tü \jÓTTø£ÿ, $HêXÊj·T #· R $HêX¯eTT ø=s¡≈î£ qT,
nkÕ´' R áyÓTjÓTTø£ÿ, uÛsÑ T¡ 'Ô R ô|ì$T{ÏjTÓ Tø£ÿ, »j·÷j·T #· R »j·TeTTø=s¡≈î£ qT,
n<ä´ R H˚&TÉ , eTj·÷ R Hê#˚‘,· <ës¡TD' R |òTü Às¡yTÓ qÆ , s√eTVü≤s¡¸D' R >∑>T∑ sêŒ≥T
>∑*–+#·Tq{Ï,º dü«|üï' R dü«|üïeTT, <äèwü'º Væ≤ R #·÷&Éã&çq~düT&û!
‘ê‘·Œs¡éTT :` áHê&ÉT Hê≈£î sêø£ådüT\≈£î $HêX¯ø£s¡eTTqT, áyÓT uÛÑs¡Ô≈£î
»j·Tø£s¡eTTqT n>∑T ˇø±H=ø£ |òüTÀs¡yÓTÆq ˇ&É\T >∑>∑Ts=Œ&ÉT#·Tq{Ïº dü«|üïeTT
e∫Ãq~düT&û!
XÀ¢ˆˆ n\ eTkÕàHé |ü]Á‘ê‘·T+ sê|òTü yê Á<ëø£då >” D∑ yéT ˆ
n_Ûj÷· #êeT yÓ<’ V˚ ≤” y˚T‘·~Δ eTeT s√#·‘˚ ˆˆ 86
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n\+ ` nkÕàHé ` |ü]Á‘ê‘·T+ ` sê|òTü yê‘Y ` sêø£då >” D∑ yéT,
n_Ûj÷· #êeT ` yÓ<’ V˚ ≤” yéT ` @‘·‘Y ` Væ≤ ` eTeT ` s√#·‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òüTyê‘Y nkÕàHé sêø£åd”>∑D+ |ü]Á‘ê‘·T+ @cÕ n\yéT,
(‘·‘)Y yÓ<’ V˚ ≤” + n_Ûj÷· #êeT, eTeT @‘·‘Y Væ≤ s√#·‘.˚
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òTü yê‘Y R lsêeTTìqT+&ç, nkÕàHé R eTq\qT, sêø£då ”
>∑D+ R sêø£då eü s¡eZ TTqT, |ü]Á‘ê‘·T+ R |ü]s¡ø+åÏ #·T≥≈£î, (@cÕ R áyÓT) n\+
R #ê\TqT, (‘·‘Y R n+<äTe\q), yÓ<’ V˚ ≤” + R C≤qø°<$˚ ì, n_Ûj÷· #êeT R
j·÷∫+#·T<äeTT, eTeT R Hê≈£î, @‘·‘Y Væ≤ R Ç~j˚T, s√#·‘˚ R Çwüeº T>∑T#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTq≈£î >∑\T>∑uÀe⁄ $HêX¯eTTq≈£î eT÷\yÓTqÆ lsêeTTì qT+&ç
eTqqT, eTq sêø£då ã” è+<äeTTqT s¡ø+åÏ #·T≥≈£î Ç|ü &ûyTÓ j˚T düeTs¡Tsú ê\T. ø±ã{Ïº
áyÓTH˚ eTqqT ø±bÕ&ÉT≥¬ø’ j·÷∫+‘·TeTT >±ø£! HêøÏ~j˚T øπ eå TeTì ‘√#·T#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ j·TkÕ´ ùV≤é+$<Ûä dü‡«b˛ï <äT'œ‘êj·÷' Á|ü<èä X¯´‘˚ ˆ
kÕ <äT'U…’ ]«$<Û’Ó s¡Tàø±Ô düTK+ ÁbÕb˛ï ‘·´qT‘·eÔ TyéT ˆˆ 87
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·TkÕ´' ` Væ≤ ` @e+$<Û'ä ` dü«|üï' ` <äT'œ‘êj·÷' ` Á|ü<èä X¯´‘˚,
kÕ ` <äT'U…'’ ` $$<Û'’Ó ` eTTø±Ô ` düTK+ ` ÁbÕb˛ï‹ ` nqT‘·eÔ TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äT'œ‘êj·÷' j·TkÕ´' $wüjT˚ @e+$<Û'ä dü«|üï' Á|ü<èä X¯´‘˚,
kÕ $$<Û'’Ó <äT'U…'’ eTTø±Ô, nqT‘·eÔ T+ düTK+ ÁbÕb˛ï‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äT'œ‘êj·÷' R <äT'œ+#·T#·Tqï{Ï,º j·TkÕ´' ($wüjT˚ ) R me‘Ó
$wüjT· eTTqHÓ‘’ ,˚ @e+$<Û'ä R á $<Ûyä TÓ qÆ {Ï,º dü«|üï' R dü«|üïeTT, Á|ü<èä X¯´‘˚ R
>±ìŒ+#·TH√, kÕ R ÄyÓT, $$<Û'’Ó R ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ , <äT'U…'’ R <äT'KeTT\#˚,
eTTø±Ô R $&ÉTeã&çq<Ó,’ nqT‘·eÔ T+ R ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ , düTK+ R kÂKéTTqT, ÁbÕb˛ï‹
R bı+<äTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <äT'KìeT>∑Tïsê˝…q’ @ BqTsê* $wüjT· yÓTÆ á $<Ûeä T>∑T dü«|üïeTT
ø±qe#ÓÃH√ Ä <äT'œ‘·Tsê\T ‘·q düs¡«<äT'KeTT\qT ‘=\–+#·Tø=ì >=|üŒ<Ó’q
øπ eå TeTTqT ‘·|Œü ø£ bı+<ä>\∑ <äT.
XÀ¢ˆˆ Á|üDbÏ Õ‘·Á|üdHü êï Væ≤ yÓT~Æ ©∏ »qø±‘·àC≤ ˆˆ 88
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|üDbÏ Õ‘·Á|üdHü êï ` Væ≤ ` yÓT~Æ ©∏ ` »qø±‘·àC≤ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` »qø±‘·àC≤ R »qø£eTVü‰sêE |ü⁄Á‹ø£jTÆÓ q, yÓT~Æ ©∏ R d”‘ê<˚$,
Á|üDbÏ Õ‘·Á|üdHü êï Væ≤ R qeTkÕÿs¡eTT#˚‘H· ˚ Á|üdqü Tïsê\>∑Tq{Ï~º düT&û!
‘ê‘·Œs¡éTT :` »qø£sê»|ü⁄Á‹j·T>∑T d”‘ê<˚$ ˇø£ÿ qeTkÕÿs¡eTT ‘√&ÉH˚
Á|üdqü Tïsê\sTT eTq≈£î ø±e\dæq{Ïº y˚T\T >∑*+Z |ü>\∑ <äT düT&û!
dü÷#·qeTT :` n\y˚TcÕ |ü]Á‘ê‘·T+ sêø£kå ˛´ eTVü≤‘√ uÛj Ñ ÷· ‘Y nq>±
z sêø£ådüÅd”Ô˝≤sê! m+‘·{Ï >=|üŒ Á|üe÷<äeTT qT+&çjÓÆTqqT eTqqT
ø±bÕ&ÉT≥≈£î áyÓT düs«¡ düeTs¡Tsú ê\T düT&û!
á ñ‘·sÔ ês¡eΔ TT ˇø£ÿ ñ‘·sÔ ê~Á|ü‘T· \+<äT e÷Á‘·yT˚ ø±qe#·TÃ#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· kÕ‡ ÁV”≤eTr u≤˝≤ uÛsÑ T¡ Ô ]«»j·TVü≤]¸‘ê ˆ
ny√#· <ä´~ ‘· ‘·<Ô ´ä∏ + uÛyÑ j ˚ T· + X¯sD¡ + Væ≤ e' ˆˆ 89
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` kÕ ` ÁV”≤eTr ` u≤˝≤ ` uÛsÑ T¡ 'Ô ` $»j·TVü≤]¸‘ê,
ny√#·‘Y ` j·T~ ` ‘·‘Y ` ‘·<´ä∏ + ` uÛyÑ j ˚ T· + ` X¯sD
¡ + ` Væ≤ ` e' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ÁV”≤eTr kÕ u≤˝≤ uÛsÑ T¡ 'Ô $»j·TVü≤]¸‘ê ny√#·‘,Y ‘·‘Y
‘·<´ä∏ + j·T~, e' X¯sD ¡ + uÛyÑ j ˚ T· + Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, ÁV”≤eTr R \C®≤e‹jÓTÆ q, kÕ R Ä, u≤˝≤
R ‘·sT¡ DÏ, uÛsÑ T¡ 'Ô R uÛsÑ jÔ¡ TÓ Tø£ÿ, $»j·TVü≤]¸‘ê R $»j·TeTT#˚ Äq+<äeTT H=+~q<Ó,’
ny√#·‘Y R |ü*ø¬ qT, ‘·‘Y R nj·T´~, ‘·<´ä∏ + R j·T<∏ës¡eú TT, j·T~ R nsTTqjÓT&É\,
e' R MT≈£î, X¯sD ¡ + R s¡øøå£ e£ TT, uÛyÑ j ˚ T· + Væ≤ R ø±>∑\qT düT&û.
‹\ø£eTT :` \õ®‘ê ` Hê≈£î Ç+‘·{Ï uÛ≤>∑éTT m≥T¢ \_Û+#·TqT nì nqT
ø=qT#·Tqï{Ïº ÄyÓT≈£î n|ü&ÉT dæ>T∑ Z ø£*–q<äì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` uÛsÑ ≈Ô¡ î£ ø£\T>∑uÀe⁄ $»j·TeTTq≈£î eTVü‰q+<äeTT H=+<äT#·T ‘êqT
bı+<äT Äq+<äeTTqT >∑÷]Ã ‘êH˚ dæ>T∑ HZ =+<äT#·Tqï Ä u≤\dü«uÛ≤e⁄sê˝…q’ d”‘ê<˚$
Á‹»{≤~sêø£då Åü d\Ô” qT p∫ MTs¡T |ü*øÏq<˚ ì»yÓTqÆ #√ H˚qT MT≈£î ‘·|Œü ø£ s¡øDå£ eTT>∑
qT+<äTqì |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ‘ê+ #êVü≤+ ‘ê<äèo+ <äècºÕ« d”‘êj·÷ <ës¡TD≤+ <äXÊyéT ˆ
∫+‘·j÷· e÷dü $Áø±+‘√ q#· y˚T ìs¡« è‘·+ eTq' ˆˆ 90
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê+ ` #· ` nVü≤+ ` ‘ê<äèo+ ` <äècºÕ« ` d”‘êj·÷' `
<ës¡TD≤+ ` <äXÊyéT, ∫+‘·j÷· e÷dü ` $Áø±+‘·' ` q ` #· ` y˚T ` ìs¡« è‘·+
` eTq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` d”‘êj·÷' ‘ê<äèo+ ‘ê+ <ës¡TD≤+ <äXÊ+ <äècºÕ« $Áø±+‘·'
nVü≤+ ∫+‘·j÷· e÷dü, y˚T eTq' q #· ìs¡« è‘·yTé .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘êj·÷' R d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ, ‘ê<äèo+ R Ä $<Ûyä TÓ qÆ {Ï,º <ës¡TD≤+
R |òTü Às¡yTÓ qÆ , ‘ê+ R Ä, <äXÊ+ R |ü]dæ‹ú ì, <äècºÕ« R #·÷∫, $Áø±+‘·' R
<äT'U≤Áø±+‘·T&ÉH,’Ó nVü≤+ R H˚qT, ∫+‘·j÷· e÷dü R Ä˝À∫+∫‹ì. y˚T R HêjÓTTø£ÿ,
eTq' R eTqdüT‡, q #· ìs¡« è‘·yTé R düTKeTT˝Òì<äjTÓ ´qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ Á|üdTü ‘Ô e· TTqï |òTü Às¡yTÓ qÆ Ä |ü]dæ‹ú ì #·÷&É>H∑ ˚ H˚qT
$TøÏÿ* ∫+‘êÁ>∑dTü &Ô HÉ ‹’Ó ì. n|üŒ≥¢ Hê≈£î eTqdüT‡q @$Tj·TT düTKeTT ˝Ò≈î£ +&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü+uÛ≤wüD≤s¡+ú #· eTj·÷ C≤qø±´ •Ã+‹‘√ $~Û' ˆ
Çøå±«≈£LD≤+ Væ≤ e+X¯ düTÔ ‘·‘√ eTeT |ü⁄s¡dÿü è‘·' ˆˆ 91
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü+uÛ≤wüD≤s¡+ú ` #· ` eTj·÷ ` C≤qø±´' ` ∫+‹‘·' ` $~Û',
Çøå±«≈£LD≤+ ` Væ≤ ` e+X¯' ` ‘·T ` ‘·‘'· ` eTeT ` |ü⁄s¡dÿü è‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` C≤qø±´' dü+uÛ≤wüD≤s¡ú+ eTj·÷ $~Û' ∫+‹‘·'. ‘·‘·'
Çøå±«≈£LD≤+ e+X¯' eTeT |ü⁄s¡dÿü è‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` C≤qø±´' R d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ, dü+uÛ≤wüD≤s¡+ú R dü+uÛ≤wüDeTT
ø=i≈£î, eTj·÷ R Hê#˚‘,· $~Û' R $<ÛëqeTT, ∫+‹‘·' R Ä˝À∫+|üã&çq~,
‘·‘'· R |æeTà≥, Çøå±«≈£LD≤+ R Çøå±«≈£îsêE\jÓTTø£ÿ, e+X¯' R e+X¯eTT, eTeT
(eTj·÷) R Hê#˚‘,· |ü⁄s¡dÿü è‘·' R düT‹Ô +#·ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ H˚qT d”‘ê<˚$‘√ dü+uÛ≤wæ+#·T≥¬ø’ ˇø£ |ü<‹Δä ì Ä˝À∫+∫‹ì.
yÓ+≥H˚ H˚qT Çøå±«≈£îe+X¯eTTqT düT‹Ô +|ü Hês¡+_Û+∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ ÁX¯ó‘ê« ‘·T >∑~‘ê+ yê#·+ sê»]¸>D∑ |üPõ‘êyéT ˆ
Á|ü‘´· uÛ≤wü‘· e÷+ <˚M u≤ôwŒÌ ' |æV≤æ ‘·˝À#·Hê ˆˆ 92
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁX¯ó‘ê« ` ‘·T ` >∑~‘ê+ ` yê#·+ ` sê»]¸>D∑ |üPõ‘êyéT ˆ
Á|ü‘´· uÛ≤wü‘· ` e÷+ ` <˚M ` u≤ôwŒÌ ' ` |æV≤æ ‘·˝À#·Hê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê»]¸>D∑ |üPõ‘ê+ (‘ê+) >∑~‘ê+ yê#·+ ÁX¯ó‘ê« u≤ôwŒÌ '
|æV≤æ ‘·˝À#·Hê <˚M e÷+ Á|ü‘´· uÛ≤wü‘.·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê»]¸>D∑ |üPõ‘ê+ R sê»ãTTwæ ãè+<äeTT\#˚ XÊ¢|Tæò +|üã&çq,
‘ê+ R Ä, >∑~‘ê+ R #Ó|Œü ã&çq{Ï,º yê#·+ R e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, u≤ôwŒÌ '
R ø£˙ïfi¯fl#˚, |æV≤æ ‘·˝À#·Hê R ø£|Œü ã&çq ø£qTï\T>∑*qZ {Ï,º <˚M R Ä |üPE´sê\T,
e÷+ R qqTï>∑÷]Ã, Á|ü‘´· uÛ≤wü‘· R ‹]– |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ãTTwæ>D∑ eTT >∑÷&É yÓT∫Ãq{Ïº Hê e÷≥qT $ìq+‘·H˚ |üPE´sê˝…q’
Ä d”‘· Äq+<äu≤wüŒeTT\‘√ ‘·q ø£qTï\T ì+&çb˛sTT j·TT+&É>± Hê‘√ Ç≥T¢
|ü*øÏq~.
XÀ¢ˆˆ ø£ düÔ «+ øπ q ø£<+ä∏ #˚V≤ü ÁbÕb˛Ô yêqs¡|⁄ü +>∑e ˆ
ø±#· sêy˚TD ‘˚ Á|”‹ düÔ H˚à X¯+dæ‘T· eTs¡Ωdæ ˆˆ 93
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£' ` ‘·«+ ` øπ q ` ø£<+ä∏ ` #· ` ÇVü≤ ` ÁbÕ|ü'Ô ` yêqs¡|⁄ü +>∑e,
ø± ` #· ` sêy˚TD ` ‘˚ ` Á|”‹' ` ‘·‘Y ` y˚T ` X¯+dæ‘T· yéT ` ns¡Ωdæ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡|⁄ü +>∑e! ‘·«+ ø£'? øπ q ø£<+ä∏ #· ÇVü≤ ÁbÕ|ü'Ô ? ‘˚
sêy˚TD Á|”‹' ø±? ‘·‘Y y˚T X¯+dæ‘T· yéT ns¡Ωd.æ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡|⁄ü +>∑e! R z yêqs¡ ÁX‚wßü &˜ Ü!, ‘·«+ R ˙e⁄, ø£' R
me«&Ée⁄? øπ q R @ ø±s¡DeTT#˚, ø£<+ä∏ R m≥T¢, ÇVü≤ R Ç≥≈£î, ÁbÕ|ü'Ô R
#˚]‹$? sêy˚TD R lsêeTTì‘√, ‘˚ R ˙≈£î, Á|”‹' R nqTsê>∑eTT, ø± R m{Ï~º ?
‘·‘Y R <ëìì, y˚T R Hê≈£î, X¯+dæ‘T· yéT R #Ó|ü ≥≈£î, ns¡Ωdæ R ‘·>T∑ <äTe⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs√‘·eÔ ÷! ˙yÓe«&Ée⁄? m+<äT#˚‘· Ç|ü⁄&ÉT e∫Ã‹$? ˙
yÓ≥T¢>∑ ì≥≈£î sê>∑*Z‹$? sêeTTì‘√ ˙≈£î yÓTÆÁ‹ m≥T¢ >∑*–q~? Hê ø£~
j·T+‘·jT· TqT ‘Ó*j·TC…|ü eTT.
XÀ¢ˆˆ ‘·kÕ´ dü<Ô «ä #·q+ ÁX¯ó‘ê« Vü≤´Vü≤eT |ü´ÁãTe+ e#·' ˆ
<˚$ sêeTdü´ uÛsÑ T¡ Ô ùdÔ düV‰ü jÓ÷ ;ÛeT$Áø£eT' ˆˆ 94
XÀ¢ˆˆ düTÁ^y√ HêeT $Áø±+‘√ yêqπs+Á<√ eTVü‰ã\' ˆ
‘·d´ü e÷+ $~Δ uÛèÑ ‘·´+ ‘·«+ Vü≤qTeT+‘· $TVü‰>∑‘y· Té ˆˆ 95
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·kÕ´' ` ‘·‘Y ` e#·q+ ` ÁX¯ó‘ê« ` Væ≤ ` nVü≤yéT ` n|æ `
nÁãTe+ ` e#·', <˚$ ` sêeTdü´ ` uÛsÑ T¡ 'Ô ` ‘˚ ` düV‰ü j·T' ` ;ÛeT$Áø£eT',
düTÁê' ` HêeT ` $Áø±+‘·' ` yêqπs+Á<ä' ` eTVü‰ã\' ` ‘·d´ü ` e÷+ ` $~Δ
` uÛèÑ ‘·´+ ` ‘·«+ ` Vü≤qTeT+‘·yTé ` ÇVü≤ ` Ä>∑‘y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·kÕ´' ‘·‘Y e#·q+ ÁX¯ó‘ê« nVü≤yéT n|æ e#·' nÁãTeyéT `
<˚$! ‘˚ uÛsÑ T¡ 'Ô sêeTdü´ düV‰ü j·T' ;ÛeT$Áø£eT' $Áø±+‘·' eTVü‰ã\' düTÁê' HêeT
yêqπs+Á<ä' (ndæ)Ô . ‘·d´ü uÛèÑ ‘·ýéT ÇVü≤ Ä>∑‘+· Vü≤qTeT+‘·+ e÷+ ‘·«+ $~Δ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·kÕ´' R ÄyÓTjÓTTø£ÿ, ‘·‘Y R Ä, e#·q+ R e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R
$ì, nVü≤yéT n|æ R H˚qT >∑÷&É, e#·' R e÷≥qT, nÁãTeyéT R |ü*øÏ‹ì, <˚$!
R z |üPE´sê˝≤!, ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, uÛsÑ T¡ 'Ô R uÛsÑ j Ô¡ TÆÓ q, sêeTdü´ R sêeTTq≈£î,
düV‰ü j·T' R düV‰ü j·T≈£î&ÉTqT, ;ÛeT$Áø£eT' R ;Ûøs£ |¡ sü êÁø£y÷Ó ù|‘·T&ÉTqT, $Áø±+‘·'
R eTVü‰Ms¡T&ÉTqT, eTVü‰ã\' R eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&ÉTqT n>∑T, düTÁê' HêeT R
düTÁê⁄&Éì ù|s¡T bı+~q, yêqπs+Á<ä' R yêqsê~Û|‹ü , (ndæÔ R ø£\&ÉT), ‘·d´ü R
Ä‘·ìjÓTTø£ÿ, uÛÑè‘·´+ R ùde≈£îì>∑qT, ÇVü≤ R Ç≥≈£î, Ä>∑‘·+ R e∫Ãq,
Vü≤qTeT+‘·+ R Vü≤qTeT+‘·T&ÉqT yêì>∑qT, e÷+ R qqTï >∑÷]Ã, ‘·«+ R ˙e⁄,
$~Δ R ‘Ó*dæø=qTeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ |ü*øÏq Ä e÷≥\qT $ì yÓ+≥H˚ H˚qT ÄyÓT‘√ Ç≥T¢
#Ó|Œæ ‹ì ` <˚M! ˙ uÛsÑ j Ô¡ TÆÓ q lsêeTTq≈£î düV‰ü j·T≈£î&ÉT>± ;Ûøs£ |¡ sü êÁø£y÷Ó ù|‘·T&ÉTqT,
eTVü‰Ms¡T&ÉTqT, eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&ÉTqT n>∑T düTÁê⁄&ÉqT yêqs¡sêE >∑\&ÉT. H˚qT
Ä‘·&TÉ |ü+|ü>∑ ì#·{øÏ Ï e∫Ãq Vü≤qTeT+‘·T&ÉqT ù|s¡T>∑\ j·÷‘·ì uÛèÑ ‘·T´&Éqì
qqTï >∑÷]Ã ‘Ó\TdüTø=qTeTT.
XÀ¢ˆˆ uÛÑÅsêÔVü≤+ Áù|wæ‘· düTÔuÛÑ´+ sêy˚T D≤øÏ¢wüºø£s¡àD≤ ˆ
Ç<ä+ #· |ü⁄s¡Twüyê´Á|òTü oÙe÷Hé <ëX¯s~¡ ∏ dü‡ «j·TyéT ˆ
n+>∑T∞j·T eT_ÛC≤„q eT<ë‘·TuÔ ´ÑÛ + j·TX¯d«æ ì ˆˆ 96
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛÅÑ sêÔ ` nVü≤+ ` Áù|wæ‘'· ` ‘·TuÛ´Ñ + ` sêy˚TD ` nøÏw¢ øºü s£ à¡ D≤,
Ç<ä+ ` #· ` |ü⁄s¡Twüyê´Á|òTü ' ` Áoe÷Hé ` <ëX¯s~¡ '∏ ` dü«j·TyéT, n+>∑T∞j·TyéT
` n_ÛC≤„qyéT ` n<ë‘Y ` ‘·TuÛ´Ñ + ` j·TX¯d«æ ì ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` nøÏw¢ øºü s£ à¡ D≤ ‘˚ uÛÅÑ sêÔ sêy˚TD nVü≤+ ‘·TuÛ´Ñ + Áù|wæ‘'· , j·TX¯d«æ ì!
|ü⁄s¡Twüyê´Á|òTü ' le÷Hé <ëX¯s~¡ '∏ dü«j·T+ ‘·TuÛ´Ñ yéT Ç<äyTé n_ÛC≤„qyéT n+>∑T∞j·TyéT
n<ë‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nøÏw¢ øºü s£ à¡ D≤ R øπ X¢ e¯ TT˝Òì ø£sà¡ \T >∑*–q{Ï,º (‘˚) uÛÅÑ sêÔ R (˙)
uÛsÑ j
Ô¡ TÆÓ q, sêy˚TD R lsêeTTì#˚, nVü≤+ R H˚qT, ‘·TuÛ´Ñ + R ˙ ø=s¡≈î£ , Áù|wæ‘'·
R |ü+|üã&ç‹ì, j·TX¯d«æ ì! R ø°]eÔ T+‘·Tsê˝≤! |ü⁄s¡Twüyê´Á|òTü ' R |ü⁄s¡Twü ÁX‚wßü &˜ TÉ qT,
le÷Hé R X¯óuÛ\Ñ ø£D å dü+|üqTï&ÉTq>∑T, <ëX¯s~¡ '∏ R <äXs¯ <¡ qä∏ +<äqT&ÉT, dü«j·T+ R
dü«j·TeTT>±, ‘·TuÛ´Ñ + R ˙ ø=s¡≈î£ , Ç<äyTé R á, n_ÛC≤„qyéT R Äqyê\sTTq{Ï,º
n+>∑T∞j·TyéT R ñ+>∑se¡ TTqT, n<ë‘Y R Ç#ÓÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` πø¢X¯<ä÷s¡eTT>± ÄeX¯´ø£ø£è‘·éTT\qT >±$+#·Tq{Ïº ñ‘·ÔeTT&Ó’q
˙Hê<∏Tä &ÉT ˙ø=s¡ø¬ ’ qqTï Ç#·Ã{ÏøÏ |ü+|æHê&ÉT. ø°]eÔ T+‘·Tsê\yÓq’ d”‘ê! |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ TT
&ÉsTTq Ä <äXs¯ <¡ qä∏ +<äqT&ÉT ˙ ø±qyê\T>± á j·TT+>∑se¡ TT ìeTàì dü«j·TeTT>±
Hê#˚‹øÏ Ç∫ÃHê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ ‘· ~#êÃ¤$T ‘·«j·÷--»„|+Ôü <˚$ øÏ+ ø£sy¡ ê D´Vü≤yéT ˆ
sêeT\ø£ÎDjÓ÷' bÕs¡Ù «+ qj·÷$T ‘ê«+ øÏ eTT‘·sÔ y¡ Té ˆˆ 97
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` Ç#êÃ¤$T ` ‘·«j·÷ ` Ä»„|+Ôü ` <˚$ ` øÏ+ ` ø£sy¡ êDÏ `
nVü≤yéT ` sêeT\ø£ÎDjÓ÷' ` bÕs¡Ù «+ ` qj·÷$T ` ‘ê«+ ` øÏyTé ` ñ‘·sÔ y¡ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘Y <˚$! nVü≤+ øÏ+ ø£sy¡ êDÏ? ‘·«j·÷ Ä»„|yÔü Té Ç#êÃ¤$T,
sêeT\ø£ÎDjÓ÷' bÕs¡Ù «+ ‘ê«+ qj·÷$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y R n+<äTe\q, <˚$! R z C≤qø°<M˚ ! nVü≤+ R H˚qT, øÏ+
R @$T, ø£sy¡ êDÏ R #˚jT· T<äTqT? ‘·«j·÷ R ˙#˚‘,· Ä»„|+Ôü R ÄC≤„|+æ |üã&ÉT≥qT,
Ç#êÃ¤$T R ø√s¡T#·THêïqT, ‘ê«+ R ìqTï, sêeT\ø£ÎDjÓ÷' R sêeT\ø£ÎDT\
jÓTTø£ÿ, bÕs¡Ù «+ R |ü»≈® î£ , qj·÷$T R ø=ìb˛e⁄<äTqT, ñ‘·sÔ +¡ R düe÷<ÛëqeTT,
øÏ+ R @$T?
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·©!¢ Ç|ü&ÉT qqTï @$T #˚jT· TeT+<äTy√ ÄC≤„|+æ |ü⁄eTT. ììï|ü&˚
sêeT\ø£ÎDT\ ø£&≈É î£ >=ì bıeTà+<äTyê! ˙ »yêuÒ$T? #Ó|ü eTT.
XÀ¢ˆˆ @‘· Á#·TÃ¤‘ê« $~‘ê« #· d”‘ê »qø£q+~˙ ˆ
ÄVü≤ sêeD eTT‘ê‡<ä´ sê|òTü y√ e÷+ qj·T ‹«‹ ˆˆ 98
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @‘·‘Y ` ÁX¯ó‘ê« ` $~‘ê« ` #· ` d”‘ê ` »qø£q+~˙, ÄVü≤ `
sêeDyéT ` ñ‘ê‡<ä´ ` sê|òTü e' ` e÷+ ` qj·T‘·T ` Ç‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` »qø£q+~˙ d”‘ê @‘·‘Y ÁX¯ó‘ê« $~‘ê« #· sê|òTü e' sêeD+
ñ‘ê‡<ä´ e÷+ qj·T‘·T Ç‹ ÄVü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` »qø£q+~˙ R »q≈£îq≈£î |ü⁄Á‹ø£jTÆÓ q, d”‘ê R d”‘ê<˚$, @‘·‘Y
R á e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, $~‘ê« #· R ‘Ó*dæø=ì, sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT,
sêeD+ R sêeDTì, ñ‘ê‡<ä´ R |ü]e÷]Ã, e÷+ R qqTï, qj·T‘·T R rdæø=ì
yÓfió¯ flqT>±ø£!, Ç‹ R nì, ÄVü≤ R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` »qø£|⁄ü Á‹jÓTÆ q d”‘ê<˚$ H˚qT #Ó|Œæ q <ä+‘·jT· TqT $ì uÛ≤eeTT
Á>∑Væ≤+∫ ªªlsêeTT&ÉT sêeD≤düTs¡Tì dü+Vü≤]+∫ qqTï ‘·qyÓ+≥ ¬>’ø=ì
b˛e⁄qT>±ø£!μμ nì Hê≈£î düe÷<ÛëqeTT #Óô|ŒqT.
XÀ¢ˆˆ Á|üDeT´ •s¡kÕ <˚M eTVü≤ e÷sê´ eTì+~‘êyéT ˆ
sê|òTü edü´ eTH√Vü‰<¢ ä eT_ÛC≤„q eTj·÷∫wüyTé ˆˆ 99
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|üDeT´ ` •s¡kÕ ` <˚MyéT ` nVü≤yéT ` ÄsêýéT ` nì+~‘êyéT,
sê|òTü edü´ ` eTH√Vü‰<¢ yä Té ` n_ÛC≤„qyéT ` nj·÷∫wüyTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤yéT ÄsêýéT nì+~‘ê+ <˚M+ •s¡kÕ Á|üDeT´ sê|òTü edü´
eTH√Vü‰<¢ yä Té n_ÛC≤„qyéT nj·÷∫wüyTé .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤yéT R H˚qT, ÄsêýéT R |üPE´sê\TqT, nì+~‘ê+ R
ì+<ës¡V≤æ ‘·Tsê\Tq>∑T, <˚M+ R d”‘ê<˚$ì, •s¡kÕ R •s¡dTü ‡‘√, Á|üDeT´ R
ÁyÓTTøÏÿ, sê|òTü edü´ R lsêeTTq≈£î, eTH√Vü‰<¢ +ä R eTqdüT‡q ø±q+<äeTT >∑*+Z #·Tq{Ï,º
n_ÛC≤„q+ R Äqyê\TqT, nj·÷∫wüyTé R n&ç–‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚q|ü&ÉT |ü$Á‘·Tsê\TqT |üPE´sê\Tq>∑T d”‘ê<˚$øÏ ‘·\e+∫
qeTdüÿ]+∫ lsêeTTì eTqdüT‡q≈£î Á|æjT· eTTqT>∑÷s¡TÃ Äqyê ˝§ø£{Ï jÓTTdü>T∑ eTì
ø√]‹ì.
XÀ¢ˆˆ n<∏ä e÷eTÁãM r‡‘ê >∑èVü≤´‘ê eTj·T eTT‘·eÔ T' ˆ
eTDÏsπ ´q eTVü‰u≤VüA sêeT kÕÔ «+ ãVüQeTq´‘˚ ˆˆ 100
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏ä ` e÷yéT ` nÁãM‘Y ` d”‘ê ` >∑èVü≤´‘êyéT ` nj·TyéT `
ñ‘·eÔ T', eTDÏ' ` j˚Tq ` eTVü‰u≤VüQ' ` sêeT' ` ‘ê«+ ` ãVüQ ` eTq´‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä d”‘ê, eTVü‰u≤VüQ' sêeT' ‘ê«+ j˚Tq ãVüQeTq´‘˚
(dü') nj·TyéT ñ‘·eÔ T' eTDÏ' >∑èVü≤´‘êyéT (Ç‹) e÷yéT nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, d”‘ê R d”‘ê<˚$, eTVü‰u≤VüQ' R >=|üŒ
u≤VüQe⁄\T >∑*qZ , sêeT' R lsêeTT&ÉT, ‘ê«+ R ìqTï, j˚Tq R <˚ì#˚, ãVüQeTq´‘˚
R yÓT#·TÃø=qTH√, (dü' R n{Ï)º , nj·T+ R á, ñ‘·eÔ T' R ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ , eTDÏ' R
#·÷&ÜeTDÏ, >∑èVü≤´‘ê+ R Á>∑Væ≤+|üã&ÉT>±ø£, (Ç‹ R nì) e÷yéT R qqTï,
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT d”‘ê<˚$ Ç~>√ á j·TeT÷\ýÓTqÆ #·÷&ÜeTDÏì rdæø=ì
yÓfi¯ófleTT. Bìì #·÷∫ eTVü‰Ms¡T&Ó’q lsêeTT&ÉT ìHÓï+‘·jÓ÷ yÓT#·TÃø=qTqì
|ü*¬øqT.
XÀ¢ˆˆ Ç‘·T´ø±Ô « ‘·T esês√Vü‰ eTDÏÁ|ües¡ eT<äT“¤‘y· Té ˆ
ÁbÕj·T#·Ã¤ ‘·Œs¡y÷Ó ~«>±ï yê#ê e÷+ dü+~<˚X¯ Vü≤ ˆˆ 101
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` ñø±Ô « ` ‘·T ` esês√Vü≤ ` eTDÏÁ|ües¡yTé ` n<äT“¤‘y· Té ,
ÁbÕj·T#·Ã‘¤ Y ` |üsy¡ ÷Ó ~«>±ï ` yê#ê ` e÷+ ` dü+~<˚X¯ ` Vü≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` esês√Vü‰ ‘·T Ç‹ ñø±Ô « n<äT“¤‘+· eTDÏÁ|ües¡+ ÁbÕj·T#·Ã‘¤ ,Y
|üsy¡ ÷Ó ~«>±ï yê#ê e÷+ dü+~<˚X¯ Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` esês√Vü‰ ‘·T R düT+<äsê+–jÓTÆ q d”‘ê<˚$, Ç‹ R Ç≥T¢, ñø±Ô «
R |ü*øÏ, n<äT“¤‘+· R n<äT“¤‘y· TÓ qÆ , eTDÏÁ|ües¡+ R eTDÏÁX‚weü̃ TTqT, ÁbÕj·T#·Ã‘¤ Y R
ˇdü>¬ qT, |üsy¡ ÷Ó ~«>±ï (dür) R $TøÏÿ*>± ∫+‘êy˚Xe¯ TT H=+~q<Ó,’ yê#ê R
e÷≥‘√, e÷+ R qqTï>∑÷]Ã, dü+~<˚X¯ Vü≤ R dü+<˚Xy¯ TÓ Tdü–q~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø√eT˝≤+– á Ø‹>∑ |ü*øÏ n<äT“¤‘y· TÓ qÆ {Ïº Ä #·÷&ÜeTDÏì Hê
ø=dü>¬ qT. eT]j·TT $TøÏÿ* ∫+‘êy˚Xe¯ TT‘√ ‘·q dü+<˚Xe¯ #·qeTT\qT ø=ìï+{Ïì
Hê≈£î #Ó|Œæ q~.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· düôÔ d’ ´ Á|üD e÷´Vü≤+ sê»|ü⁄Å‘´’Ó düe÷Væ≤‘·' ˆ
Á|ü<øä DåÏ + |ü]Áø±eT $T Vü‰uÛTÑ ´<ä‘Z e· ÷qdü' ˆˆ 102
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·ôd’ ´ ` Á|üDeT´ ` nVü≤+ ` sê»|ü⁄Å‘’Ó ´ ` düe÷Væ≤‘·',
Á|ü<øä D
åÏ + ` |ü]Áø±eTyéT ` ÇVü≤ ` nuÛTÑ ´<ä‘Z e· ÷qdü' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' nVü≤+ ‘·ôd’´ sê»|ü⁄Å‘Ó’´ Á|üDeT´ düe÷Væ≤‘·' ÇVü≤
nuÛTÑ ´<ä‘Z e· ÷qdü' (düH)é Á|ü<øä D åÏ + |ü]Áø±eTyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, nVü≤+ R H˚qT, sê»|ü⁄Å‘´’Ó R sê»|ü⁄Á‹ø£jTÆÓ q
d”‘ê<˚$øÏ, Á|üDeT´ R qeTdüÿ]+∫, düe÷Væ≤‘·' R ÁX¯<>Δä \∑ yê&ÉH,’Ó ÇVü≤ R Ç#·Ã{Ïø,Ï
nuÛTÑ ´<ä‘Z e· ÷qdü' (düH)é R ‹]–e#·TÃ≥j·T+<äT eTqdüT‡>∑\yê&Éq>∑T#·T, Á|ü<øä DåÏ +
R Á|ü<øä D åÏ eTT>∑, |ü]Áø±eTyéT R #·T≥TºqT ‹]–‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ H˚qT C≤qø°<$˚ øÏ ÁyÓTTøÏÿ ìX¯Ã\eTqdüTÿ&ÉH’Ó $TeTTà
‘·«s¡˝À #˚sT¡ ø=qe˝…qqï ‘·\+|ü⁄‘√ ‹]– e#·TÃ#·T ÄyÓT≈£î Á|ü<øä D åÏ eTT #˚d‹æ ì.
XÀ¢ˆˆ ñø√Ô -Vü≤+ |ü⁄qπs y˚<+ä ì•Ã‘·´ eTqkÕ ‘·j÷· ˆ
Vü≤qTeT qàeT eè‘êÔ+‘·+ e≈£îÔ eTs¡Ωdæ sê|òTü y˚ ˆˆ 103
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñø£'Ô ` nVü≤+ ` |ü⁄q' ` @e ` Ç<ä+ ` ì•Ã‘·´ ` eTqkÕ `
‘·j÷· , Vü≤qTeTHé ` eTeT ` eè‘êÔ+‘·+ ` e≈£îyÔ Té ` ns¡Ωdæ ` sê|òTü y˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·j·÷ eTqkÕ ì•Ã‘·´ |ü⁄q' @e Ç<äyéT nVü≤yéT ñø£Ô'.
Vü≤qTeTHé! sê|òTü y˚ eTeT eè‘êÔ+‘·+ e≈£îyÔ Té ns¡Ωd.æ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·j÷· R Ä C≤qø°<$˚ #˚, eTqkÕ R eTqdüT‡#˚, ì•Ã‘·´ R
ìX¯ÃsTT+#·Tø=ì, |ü⁄q' @e R ‹]–, nVü≤+ R H˚qT, ñø£Ô' R #Ó|üŒã&ç‹ì,
Vü≤qTeTHé R z Vü≤qTe÷! sê|òTü y˚ R lsêeTTì düìï~ÛjT· +<äT, eTeT R HêjÓTTø£ÿ,
eè‘êÔ+‘·+ R $wüjT· eTTqT, e≈£îyÔ Té R #Ó|ü ≥≈£î, ns¡Ωdæ R ‘·>T∑ <äTe⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT C≤qø°<$˚ ‘·q eTqdüT‡q+<äT ìX¯ÃsTT+#·Tø=qï e÷≥\qT
‹]– Hê‘√ eTqkÕs¡ á $<ÛäeTT>∑ #Ó|æŒq~. z Vü≤qTe÷! lsêeTTq≈£î Hê
eè‘êÔ+‘·eTTq+‘·qT $X¯<eä TT #˚jT· TeTT.
XÀ¢ˆˆ j·T<∏ë ÁX¯ó‘Ó’ «e q∫sê ‘êÔe⁄uÛÖ sêeT\ø£ÎDÖ ˆ
düTÁêdüV≤æ ‘Í Msê e⁄ù|j·÷‘ê+ ‘·<ë∏ ≈£îs¡T ˆˆ 104
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T<∏ë ` ÁX¯ó‘ê« ` @e ` q ` ∫sê‘Y ` ‘Í ` ñuÛÖ `
sêeT\ø£ÎDÖ, düTÁêdüV≤æ ‘Í ` Msö ` ñù|j·÷‘ê+ ` ‘·<ë∏ ` ≈£îs¡T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÁX¯ó‘ê« @e Msö ‘Í ñuÛÖ sêeT\ø£ÎDÖ j·T<∏ë q ∫sê‘Y
düTÁêdüV≤æ ‘Í ñù|j·÷‘ê+ ‘·<ë∏ ≈£îs¡T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÁX¯ó‘ê« @e R $ìqyÓ+≥H˚, Msö R Ms¡T˝…q’ {Ï,º ‘Í R Ä,
sêeT\ø£ÎDÖ R sêeT\ø£ÎDT\T, ñuÛÖ R Çs¡Te⁄s¡TqT, j·T<∏ë R @ Ø‹>±,
q∫sê‘Y R oÁ|òTü eTT>±, düTÁêdüV≤æ ‘Í R düTÁê⁄ì‘√ ≈£L&çqyê¬s,’ ñù|j·÷‘ê+
R sê>∑\s√, ‘·<ë∏ R Ä Ø‹>±, ≈£îs¡T R #˚jT· TeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T˝…’q Ä sêeT\ø£ÎDT*s¡Te⁄s¡TqT ˙e⁄ #Ó|æŒq Hê
eè‘êÔ+‘·eTTqT $ìq yÓ+≥H˚ düTÁ^yê<äT\‘√ >∑÷&ç oÁ|òTü eTT>∑ HÓ≥T¢ ãj·T\T<˚]
sê>∑\s√ Ä |ü<‹Δä >± ˙e⁄ ø±s¡´kÕ|ò\ü éTTqT #˚≈L£ s¡Ãe˝…qT.
XÀ¢ˆˆ j·T <ä´q´<∏ë uÛyÑ ˚ <˚‘· <›Í« e÷kÂ J$‘·+ eTeT ˆ
q e÷+ Á<äøå£ ´‹ ø±≈£î‘ú√‡ Á$Tj˚T kÕ-Vü≤ eTHê<∏eä ‘Y ˆˆ 105
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` nq´<∏ë ` uÛyÑ ‘˚ Y ` @‘·‘Y ` <Í« ` e÷kÂ ` J$‘·+ `
eTeT, q ` e÷+ ` Á<äøå£ ´‹ ` ø±≈£î‘·ú ‡' ` Á$Tj˚T ` kÕ ` nVü≤+ ` nHê<∏eä ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` @‘·‘Y nq´<∏ë uÛyÑ ‘˚ Y j·T~ eTeT J$‘·+ <Í« e÷kÂ (uÛyÑ ‘˚ )Y
ø±≈£î‘·ú ‡' e÷+ q Á<äøå£ ´‹, kÕ nVü≤+ nHê<∏eä ‘Y Á$Tj˚T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @‘·‘Y R á j·T‘·ïeTT, nq´<∏ë R y˚s=ø£ Ø‹>±, uÛyÑ ‘˚ Y j·T~ R
»]–qjÓT&É\, eTeT R Hê≈£î, J$‘·+ R J$‘·eTT, <Í« e÷kÂ R s¬ +&ÉT HÓ\\T,
uÛyÑ ‘˚ Y R n>∑TqT, ø±≈£î‘·ú ‡' R lsêeTT&ÉT, e÷+ R qqTï, q Á<äøå£ ´‹ R #·÷&ÉuÀe&ÉT,
kÕ nVü≤+ R n{Ïº H˚qT, nHê<∏eä ‘Y R nHê<∏eä ˝…, Á$Tj˚T R eTs¡D+Ï ‘·TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙ j·T‘·ïeTT ø=qkÕ>∑T≥, sêeT\ø£ÎDT\T e#·TÃ≥, j·TqTq$
»s¡T>∑ø£ b˛sTTq#√ Çø£ MT<ä≥ H˚qT J$+∫j·TT+&ÉT ø±\eTT ˇø£ÿ s¬ +&ÉT e÷düeTT˝Ò
düTe÷! n≥T|æeTà≥ qqTï lsêeTT&ÉT #·÷&ÉC≤\&ÉT. H˚ ì#·Ã≥ ~≈£îÿ˝Òì <ëqHÓ’
eTs¡DÏ+|üe\dæq<˚.
XÀ¢ˆˆ ‘·Á#·TÃ¤‘ê« ø£sT¡ D+ yêø£´+ Áø√<Û√ e÷ eTuÛ´Ñ es¡‘Ô · ˆ
ñ‘·sÔ +¡ #· eTj·÷ <äèwü+º ø±s¡´X‚wü eTq+‘·sy¡ Té ˆˆ 106
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` ÁX¯ó‘ê« ` ø£sT¡ D+ ` yêø£´+ ` Áø√<Û'ä ` e÷yéT `
nuÛ´Ñ es¡‘Ô ,· ñ‘·sÔ +¡ ` #· ` eTj·÷ ` <äèwü+º ` ø±s¡´X‚wyü Té ` nq+‘·sy¡ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£sT¡ D+ ‘·‘Y yêø£´+ ÁX¯ó‘ê« e÷+ Áø√<Û'ä nuÛ´Ñ es¡‘Ô —· eTj·÷
nq+‘·sy¡ Té ñ‘·sÔ +¡ ø±s¡´X‚w+ü #· <äèwüyº Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£sT¡ D+ R C≤*>=\T|ü⁄q{Ï,º ‘·‘Y R Ä, yêø£´+ R e#·qeTTqT,
ÁX¯ó‘ê« R $ì, e÷+ R qqTï, Áø√<Û'ä R Áø√<Ûeä TT, nuÛ´Ñ es¡‘Ô · R n\eTTø=HÓqT,
nq+‘·s+¡ R |æeTà≥, eTj·÷ R Hê#˚‘,· ñ‘·sÔ +¡ R ‘·sT¡ yê‹<Óq’ , ø±s¡´X‚w+ü R
ø£seÔ¡ ´X‚weü TT, <äèwüyº Té R #·÷&Éã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ |ü*øÏq BqyÓTqÆ Ä e÷≥\qT $ìq+‘·H˚ Hê˝À rÁeyÓTqÆ
Áø√<Ûeä TT #Ó\sπ –q~. yÓ+≥H˚ |üP]Ô #˚jT· e\dæq uÛ$Ñ wü´‘êÿs¡éTTqT ìs¡sí TT+#·T
ø=+{Ïì.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√-es¡‘Δ · y˚T ø±j·T dü<Ô ë |üs«¡ ‘·dìü ïuÛ'Ñ ˆ
j·TT<äøΔ ±+ø°å eq+ ‘·d´ü $HêX¯sTT‘·T e÷s¡uÒÛ ˆˆ 107
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` nes¡‘Δ · ` y˚T ` ø±j·T' ` ‘·<ë ` |üs«¡ ‘·dìü ïuÛ'Ñ ,
j·TT<äøΔ ±+ø°å ` eq+ ` ‘·d´ü ` $HêX¯sTT‘·TyéT ` Äs¡uÒÛ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘'· y˚T ø±j·T' |üs«¡ ‘·dìü ïuÛ'Ñ nes¡‘Δ ,· ‘·<ë (nVü≤+) j·TT<äøΔ ±+ø°å
(düH)é ‘·d´ü eq+ $HêX¯sTT‘·TyéT Äs¡u.ÒÛ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, y˚T R HêjÓTTø£ÿ, ø±j·T' R <˚V≤ü eTT,
|üs¡«‘·düìïuÛÑ' R |üs¡«‘·eTT‘√ düe÷qyÓTÆq~>±, nes¡Δ‘· R ô|]¬>qT, ‘·<ë R
n|ü&ÉT, (nVü≤+ R H˚qT) j·TT<äøΔ ±+ø°å R j·TT<äeΔ TTqT >√s¡T#·Tqïyê&ÉH,’Ó ‘·d´ü R
Ä sêeDTìjÓTTø£ÿ, eq+ R nXÀø£eqeTTqT, $HêX¯sTT‘·T+ R <Û«ä +düeTT #˚jT· T≥≈£î,
Äs¡uÒÛ R ÁbÕs¡+_Û+∫‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ Áø√<Ûëy˚X¯eTT H=+~j·TTqï Hê X¯Øs¡eTT |üs¡«‘·eTTe˝…
ô|]–b˛sTTq~. n+‘·≥ H˚qT sêø£då Tü \‘√ dü+Á>±eT yÓTTqs¡Œ >√]qyê&ÉH’Ó n#·Ã≥
>∑\ sêeDTì nXÀø£eqeTTqT <Û«ä +düeTT #˚jT· kÕ–‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘· <ä“>¤ ï∑ + eqwü+&É+ ‘·T ÁuÛ≤+‘·Á‘·deÔü Tè>∑~«»yéT ˆ
Á|ü‹ãT<ëΔ ìØø£+å ‘˚ sêø£kå ˛´ $ø£è‘êqHê' ˆˆ 108
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` uÛ>Ñ ï∑ + ` eqwü+&É+ ` ‘·T ` ÁuÛ≤+‘·Á‘·deÔü Tè>∑~«»yéT,
Á|ü‹ãT<ëΔ' ` ìØø£+å ‘˚ ` sêø£då ´ü ' ` $ø£è‘êqHê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÁuÛ≤+‘·Á‘·düÔeTè>∑~«»+ uÛÑ>∑ï+ ‘·‘Y eqwü+&É+ Á|ü‹ãT<ëΔ'
$ø£è‘êqHê' sêø£då ´ü ' ìØø£+å ‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÁuÛ≤+‘·Á‘·düÔeTè>∑~«»+ R |üs¡T–&ÉT#·T uÛÑj·TeTT H=+~q
»+‘·Te⁄\TqT |ü≈îå£ \TqT >∑*–q{Ï,º uÛ>Ñ ï∑ + R <Û«ä +düeTT #˚jT· ã&çq, ‘·‘Y R Ä,
eqwü+&É+ R eqdüeT÷Vü≤eTTqT, Á|ü‹ãT<ëΔ' R y˚T\Tø=qï{Ï,º $ø£è‘êqHê' R
$ø±s¡yTÓ qÆ eTTKeTT\T ø£*qZ {Ï,º sêø£då ´ü ' R sêø£då Åü d\Ô” T, ìØø£+å ‘˚ R ‘˚]bÕ]
#·÷#·T#·T+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêø£då Åü d\Ô” T yÓT\≈£îe e∫Ãqyê¬s’ uÛj
Ñ T· eTT‘√ u…~] |üsT¡ –&ÉT#·Tqï
»+‘·Te⁄\qT, |ü≈îå£ \qT, <Û«ä +düyTÓ j Æ T· Tqï Ä eqeTTq+<ä* eèø£då eü T÷Vü≤eTT\qT
$ø±s¡yTÓ qÆ eTTKeTT\‘√ ÄX¯Ãs¡éTT‘√ #·÷&ÉkÕ–].
XÀ¢ˆˆ e÷+ #· <äècºÕ« eH˚ ‘·dàæ q‡e÷>∑eT´ ‘·‘· dü‘Ô '· ˆ
‘ê dü‡eTuÛ≤´>∑‘ê' øÏÁå |ü+ sêeD≤ j·÷#·#ø· sπåÏ ˆˆ 109
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` e÷+ ` #· ` <äècºÕ« ` eH˚ ` ‘·dàæ Hé ` düe÷>∑eT´ ` ‘·‘'· `
‘·‘'· , ‘ê' ` düeTuÛ≤´>∑‘ê' ` øÏÁå |ü+ ` sêeD≤j·T ` Ä#·#ø· sπåÏ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·dàæ Hé eH˚ ‘·‘'· ‘·‘'· düe÷>∑eT´ e÷+ <äècºÕ« düeTuÛ≤´>∑‘ê'
‘ê' øÏÁå |ü+ sêeD≤j·T Ä#·#ø· sπåÏ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·dàæ Hé R Ä, eH˚ R nXÀø£eqeTTq, ‘·‘'· ‘·‘'· R nø£ÿ&Éøÿ£ &É
qT+&ç, düe÷>∑eT´ R #˚], e÷+ R qqTï, <äècºÕ« R #·÷∫, düeTuÛ≤´>∑‘ê' R
ø£\dæø=qï{Ï,º ‘ê' R Ä sêø£då Åü d\Ô” T, øÏÁå |ü+ R oÁ|òTü eTT>±, sêeD≤j·T R sêeDTì
ø=s¡≈î£ , Ä#·#ø· sπåÏ R #Ó|Œæ ].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä j·TXÀø£eqeTTq q\TyÓ|’ ⁄ü \qT ø±e*j·TTqï sêø£då Åü d\Ô” T n+<äsT¡ qT
ˇø£ #√{ÏøÏ #˚] qqTï ø£qT>=ì yÓ+≥H˚ sêeDTì ø£&øπÉ – »]–q eè‘êÔ+‘·eTTqT
‘Ó*j·TC…|æŒ].
XÀ¢ˆˆ sê» q«q $T<ä+ <äTs¡+Z ‘·e uÛ>Ñ ï∑ + <äTsê‘·àHê ˆ
yêqπsD Vü≤´$C≤„jT· ‘·e Ms¡´+ eTVü‰ã\ ˆˆ 110
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sê»Hé ` eqyéT ` Ç<ä+ ` <äTs¡+Z ` ‘·e ` uÛ>Ñ ï∑ + ` <äTsê‘·àHê,
yêqπsD ` Væ≤ ` n$C≤„jT· ` ‘·e ` Ms¡´+ ` eTVü‰ã\ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê»Hé! eTVü‰ã\! ‘·e Ms¡ýéT n$C≤„jT· <äTsê‘·àHê yêqπsD
<äTs¡yZ Té Ç<ä+ ‘·e eq+ uÛ>Ñ ï∑ yéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê»Hé R z sêC≤! eTVü‰ã\ R z eTVü‰ã\XÊ©! ‘·e R ˙
jÓTTø£ÿ, Ms¡´+ R |üsêÁø£eTeTTqT, n$C≤„jT· R ‘Ó*j·Tø£, <äTsê‘·àHê R <äTsêàs¡T&Z q’Ó ,
yêqπsD R ˇø£ yêqs¡Tì#˚, <äTs¡+Z R <äTs¡eZ TyÓTqÆ {Ï,º Ç<ä+ R á, ‘·e eq+ R
˙jÓTTø£ÿeqeTT, uÛ>Ñ ï∑ yéT R <Û«ä +düeTT #˚jT· ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Óq’ z sêø£då sü êC≤! ˙ |üsêÁø£eTeTTqT >∑÷]Ã @$Tj·TT
ms¡T>∑q{Ïº ˇø±H=ø£ yêqs¡T&ÉT, me«s¡TqT <ä]#˚ss¡ êq{Ïº ˙ nXÀø£eqeTTqT Á|üy•˚ +∫
<Û«ä +düeTT #˚dHæ ê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ <äTs¡T“<Δ̊ düdÔ ´ü sêCÒ+Á<ä ‘·e $Á|æjT· ø±]D' ˆ
e<Ûä e÷C≤„|j ü T· øÏÁå |ü+ j·T<∏ë -kÂ $\j·T+ ÁeCÒ‘Y ˆˆ 111
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äTs¡T“<Δ̊' ` ‘·d´ü ` sêCÒ+Á<ä ` ‘·e ` $Á|æjT· ø±]D', e<Ûyä Té `
ÄC≤„|j ü T· ` øÏÁå |ü+ ` j·T<∏ë ` nkÂ ` $\j·T+ ` ÁeCÒ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêCÒ+Á<ä! j·T<∏ë nkÂ $\j·T+ ÁeCÒ‘Y (‘·<ë∏ ) øÏÁå |ü+ ‘·e
$Á|æjT· ø±]D' ‘·d´ü <äTs¡T“<Δ̊' e<Ûyä Té ÄC≤„|j ü T· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêCÒ+Á<ä R z sêCÀ‘·eÔ ÷! j·T<∏ë R @ Ø‹>±, nkÂ R Ç‘·&TÉ ,
$\j·T+ R HêX¯eTTqT, ÁeCÒ‘Y R bı+<äTH√, (‘·<ë∏ R ÄØ‹>±), øÏÁå |ü+ R oÁ|òTü eTT>±,
‘·e R ˙≈£î, $Á|æjT· ø±]D' R nìwüeº TT >±$+∫q{Ï,º ‘·d´ü R Ä, <äTs¡T“<Δ̊' R
<äTsê‘·Tàq≈£î, e<Û+ä R e<Ûqä T, ÄC≤„|j ü T· R ÄC≤„|+æ #·TeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰sêC≤! ˙≈£î nìwüeº TT >±$+∫q Ä <äTsêàs¡T&Z TÉ HêeTs¡÷|üeTT\T
˝Ò≈î£ +&É b˛e⁄q≥T¢>± yÓ+≥H˚ Ä‘·ìøÏ eTè‘·T´<ä+&ÉqeTTqT $~Û+|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ ‘· Á#·TÃ¤‘ê« sêø£ùå d+Á<˚D $düècºÕ uÛèÑ X¯<Tä s¡j
® ÷· ' ˆ
sêø£kå Õ' øÏ+ø£sê HêeT sêeDdü´ eTH√qT>±' ˆˆ 112
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` ÁX¯ó‘ê« ` sêø£ùå d+Á<˚D ` $düècºÕ' ` uÛèÑ X¯<Tä s¡j
® ÷· ',
sêø£kå Õ' ` øÏ+ø£sê' ` HêeT ` sêeDdü´ ` eTH√qT>±' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘Y ÁX¯ó‘ê« sêø£ùå d+Á<˚D uÛèÑ X¯<Tä s¡j
® ÷· ' sêeDdü´ eTH√qT>±'
øÏ+ø£sê' HêeT sêø£kå Õ' $düècºÕ'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y R Ä e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, sêø£åùd+Á<˚D R
sêø£kå Õ~Û|‹ü jÓTÆ q sêeDTì#˚, uÛèÑ X¯<Tä s¡j
® ÷· ' R $TøÏÿ* nCÒjT· T˝…q’ {Ïº yês¡TqT,
sêeDdü´ R sêeDTq≈£î, eTH√qT>±' R eTqdüT‡qqTdü]+#·Tyês¡TqT n>∑T, øÏ+ø£sê'
HêeT R øÏ+ø£sT¡ \qT ù|s¡T>∑\, sêø£kå Õ' R sêø£då Tü \T, $düècºÕ' R |ü+|üã&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä eqbÕ\≈£îsê+Á&ÉT #Ó|Œæ q e÷≥\T $ì sêø£då sü êC…q’ sêeDT&ÉT
j·TT<äeΔ TTq+<äT nCÒjT· T˝…q’ yês¡TqT ‘·q eTqdüTqqTdü]+∫ yÓT\>∑Tyês¡Tq>∑T øÏ+ø£sT¡
\HÓ&ç sêø£då Tü \qT qHÓï<äTs=ÿqT≥¬ø’ |ü+ô|qT.
XÀ¢ˆˆ ‘˚cÕ eTo‹kÕVü≤Ádü+ X¯S\eTT<äsZ b¡ ÕDÏHêyéT ˆ
eTj·÷ ‘·dàæ q«H√<˚X› ‚ |ü]ù|Tò D ìwüO~‘·yTé ˆˆ 113
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚cÕyéT ` no‹kÕVü≤Ádü+ ` X¯S\eTT<äsZ b¡ ÕDÏHêyéT, eTj·÷ `
‘·dàæ Hé ` eH√<˚X› ‚ ` |ü]ù|Tò D ` ìwüO~‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` X¯S\eTT<äsZ b¡ ÕDÏHê+ ‘˚cÕyéT no‹kÕVü≤Ádü+ eTj·÷ ‘·dàæ Hé
eH√<˚X› ‚ |ü]ù|Tò D ìwüO~‘·yTé .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯S\eTT<äsZ b¡ ÕDÏHê+ R X¯S\eTT\T eTT<äsZ e¡ TT\T #˚‘T· \+<äT
>∑*–q{Ï,º ‘˚cÕ+ R Ä sêø£då Tü \ jÓTTø£ÿ, no‹kÕVü≤Ádü+ R mqTã~y˚\ düeT÷Vü≤eTT,
eTj·÷ R Hê#˚, ‘·dæàHé R Ä, eH√<˚›X‚ R eqÁ|ü<˚X¯eTTq+<äT, |ü]ù|òTD R
|ü]|ò÷ü j·TT<Ûeä TT#˚, ìwüO~‘·yTé R e~Û+|üã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯S\eTT\T eTT<äsZ e¡ TT\T #˚‹j·T+<äT <ë*Ã b˛sê&ÉT#·Tqï{Ïº Ä
mqTã~y˚\eT+~ sêø£ådüT\qT H˚Hê eqÁ|ü<˚X¯eTTq+<äT |ü]|òü÷j·TT<ÛäeTTqT
#˚‘ã· ÷ì dü+Vü≤]+∫yÓ∫’ ‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘˚cÕ+ ‘·T Vü≤‘·Xc‚ Õ j˚T ‘˚ >∑‘ê« \|òTü T$Áø£e÷' ˆ
ìVü≤‘·+ #· eTVü≤‘Ó‡Ì q´+ sêeD≤j·÷--#·#·øÏåπs ˆˆ 114
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚cÕ+ ` ‘·T ` Vü≤‘·Xc‚ Õ' ` j˚T ` ‘˚ ` >∑‘ê« ` \|òTü T$Áø£e÷',
ìVü≤‘·+ ` #· ` eTVü≤‘Y ` ôdq’ ´+ ` sêeD≤j·T ` Ä#·#ø· sπåÏ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘˚cÕ+ \|òTü T$Áø£e÷' j˚T Vü≤‘·Xc‚ Õ' (dü+‹) ‘˚ >∑‘ê« sêeD≤j·T
eTVü≤‘Y ôdq’ ´+ ìVü≤‘·yTé Ä#·#ø· sπåÏ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚cÕ+ R yê]˝À, \|òTü T$Áø£e÷' R ˝≤|òTü eeTT>∑\ |üsêÁø£eTeTT
>∑\yês¡T, j˚T R me«s¡T, Vü≤‘·Xc‚ Õ' R #êe>± $T–*qyês¡T, dü+‹ R ñHêïs√,
‘˚ R yês¡T, >∑‘ê« R b˛sTT, sêeD≤j·T R sêeDTìøÏ, eTVü≤‘Y R >=|üŒ<Óq’ ,
ôdq’ ´+ R ôdq’ éTT, ìVü≤‘·+ R eTs¡D+Ï ∫q~>±, Ä#·#ø· sπåÏ R #Ó|Œæ ].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä øÏ+ø£sêdüTs¡T\˝À Hê #˚‹qT+&ç ‘·|Œæ +#·Tø=ì b˛sTTq Vü≤‘·Xw‚ ßü ˝…q’
sêø£då Mü s¡T\T ø=+<äsT¡ oÁ|òTü eTT>∑ sêeDTì ø£&≈É î£ b˛sTT ˙#˚ |ü+|üã&çq Ä
>=|üŒ ôdq’ éT+‘·jT· TqT eT&çdqæ <äì Ä‘·ìøÏ ‘Ó*j·TCÒd]æ .
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ y˚T ãT~Δ s¡T‘·ŒHêï #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<ä e÷Áø£eTyéT ˆ
‘·Á‘·kÕúHé sêø£kå ÕHé Vü≤‘ê« X¯‘+· dü+Ô uÛqÒ yÓ’ |ü⁄q' ˆ
\˝≤eTuÛ÷Ñ ‘√ \+ø±j·÷ dü‡ yÓ’ $<Û«ä +dæ‘√ eTj·÷ ˆˆ 115
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` y˚T ` ãT~Δ' ` ñ‘·ŒHêï ` #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<äyTé ` ÄÁø£eTyéT,
‘·Á‘·kÕúHé ` sêø£kå ÕHé ` Vü≤‘ê« ` X¯‘+· ` dü+Ô uÛqÒ ` yÓ’ ` |ü⁄q', \˝≤eTuÛ÷Ñ ‘·'
` \+ø±j·÷' ` dü' ` yÓ’ ` $<Û«ä +dæ‘'· ` eTj·÷ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· y˚T ãT~Δ' ñ‘·ŒHêï, #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<äyTé ÄÁø£eTyéT, ‘·Á‘·kÕúHé
X¯‘+· sêø£kå ÕHé dü+Ô uÛqÒ Vü≤‘ê« |ü⁄q' \+ø±j·÷' \˝≤eTuÛ÷Ñ ‘·' dü' #· eTj·÷
$<Ûä«+dæ‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, y˚T R Hê≈£î, ãT~Δ' R ˇø£ ‘·\+|ü⁄, ñ‘·ŒHêï R
»ì+∫q~, #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<ä+ R #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<äeTTqT, ÄÁø£eTyéT R nÁø£$T+∫‹ì.
‘·Á‘·kÕúHé R n+<äTqï, X¯‘+· R q÷s¡TsZ T¡ , sêø£kå ÕHé R sêø£då Tü \qT, dü+Ô uÛqÒ R
ÁbÕkÕ<ä dü+Ô uÛeÑ TT#˚, Vü≤‘ê« R |ü]e÷]Ã, |ü⁄q' R ‹]–, \+ø±j·÷' R \+ø£≈î£ ,
\˝≤eTuÛ÷Ñ ‘·' R ÄuÛsÑ D ¡ yÓTqÆ {Ï,º dü' #· R Ä ÁbÕkÕ<äeTT>∑÷&É, eTj·÷ R Hê#˚‘,·
$<Û«ä +dæ‘'· R uÛ>Ñ ï∑ eTT >±$+|üã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+‘·˝À Hêø=ø£ ‘·\+|ü⁄ >∑*– Ä düMT|üeTTqH˚ j·TTqï #Ó‘’ ´·
ÁbÕkÕ<äeTTqT CÒ]‹ì. n#·≥ s¡ø≈å£ î£ \T>± qTqï e+<äeT+~ sêø£då uü ≥ ÑÛ T\qT Ä
ÁbÕkÕ<äd+Ôü uÛeÑ TT‘√H˚ yÓ÷~ |ü]e÷]Ã‹ì. eT]j·TT Ä \+ø£≈î£ ÄuÛsÑ D ¡ eTT>±
qTqï Ä #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<äeTTqT >∑÷&É H˚\>∑÷*Ã‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· Á|üV≤ü düdÔ ´ü düT‘·+ »+ãTe÷*q e÷~X¯‘Y ˆ
sêø£ôå d’ s¡“VüQ_Û' kÕ‡s¡+Δ |òTü Às¡s÷¡ ô|’ s¡“j ¤ ÷· q¬ø'’ ˆˆ 116
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘·' ` Á|üVü≤düÔdü´ ` düT‘·+ ` »+ãTe÷*qyéT ` Ä~X¯‘Y,
sêø£ôå d'’ ` ãVüQ_Û' ` kÕs¡+Δ ` |òTü Às¡s÷¡ ô|'’ ` uÛj Ñ ÷· q¬ø'’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· |òTü Às¡s÷¡ ô|'’ uÛj Ñ ÷· q¬ø'’ ãVüQ_Û' sêø£ôå d'’ kÕs¡+Δ Á|üV≤ü düdÔ ´ü
düT‘·+ »+ãTe÷*qyéT Ä~X¯‘.Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, |òTü Às¡s÷¡ ô|'’ R uÛj Ñ T· +ø£ss¡ ÷¡ |üeTT >∑*qZ yês¡T,
uÛÑj·÷q¬ø’' R uÛÑj·T+ø£s¡T\Tq>∑T, ãVüQ_Û' R ô|≈£îÿeT+~, sêø£åôd’' kÕs¡Δ+ R
sêø£då Tü \‘√>∑÷&É, Á|üV≤ü düdÔ ´ü R Á|üV≤ü düTìÔ jÓTTø£ÿ, düT‘·+ R |ü⁄Á‘·T&Óq’ , »+ãTe÷*q+
R »+ãTe÷*j·TqT yêìì, Ä~X¯‘Y R ÄC≤„|+æ #ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ X¯Øs¡eTT‘√ uÛj Ñ T· eTT >=\TŒq{Ïº ndü+U≤´≈£î˝…q’ sêø£då Tü \qT
‘√&ç∫Ã Á|üV≤ü düT&Ô qÉ T eT+Á‹|ü⁄Á‘·T&Óq’ »+ãTe÷*ì sêeDT&ÉT qqTï #·+|æ s¡eTàì
ÄC≤„|æ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘· eTVü≤+ ã\dü+|üqï+ sêø£då +ü s¡Dø√$<äyTé ˆ
|ü]ù|Tò D≤‹|òTü ÀπsD dü÷<äj÷· $T düV‰ü qT>∑yTé ˆˆ 117
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·yTé ` nVü≤+ ` ã\dü+|üqï+ ` sêø£då +ü ` s¡Dø√$<äyTé ,
|ü]ù|Tò D ` n‹|òTü ÀπsD ` dü÷<äj÷· $T ` düV‰ü qT>∑yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤+ ã\dü+|üqï+ s¡Dø√$<ä+ ‘·+ sêø£då +ü düV‰ü qT>∑yTé
n‹|òTü ÀπsD |ü]ù|Tò D dü÷<äj÷· $T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R H˚qT, ã\dü+|üqï+ R ã\XÊ*j·TTqT, s¡Dø√$<ä+ R
j·TT<äeΔ TTq+ <ë]‘˚]q yê&ÉTq>∑T, ‘·+ R Ä, sêø£då +ü R »+ãTe÷*ì, düV‰ü qT>∑+
R düV≤ü #·sT¡ \‘√ >∑÷&É, n‹|òTü ÀπsD R $TøÏÿ* ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ , |ü]ù|Tò D R ÇqT|ü
>∑T~j·T‘√, dü÷<äj÷· $T R Vü≤‘·e÷]Ã‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yÓ+≥H˚ H˚qT eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&ÉTqT, j·TT<äΔ$XÊs¡<äT&ÉTqT n>∑T
»+ãTe÷*ì, n‘·ì‘√ e∫Ãq ndü+U≤´≈£î˝…q’ sêø£då Mü s¡T\qT>∑÷&É Hê #˚‹˝Àì
ÇqT|ü>T∑ ~j·T‘√&ÉH˚ Vü≤‘·e÷]Ã‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘· Á#·TÃ¤‘ê« sêø£ùå d+Á<ädTü Ô eT+Á‹|ü⁄Á‘ê qàVü‰ã˝≤Hé ˆ
|ü<ë‹ã\dü+|üHêïHé Áù|wüj÷· e÷dü sêeD' ˆ
|ü]ù|Tò D…eÆ ‘ê q‡sê« qïj·÷$T j·TeTkÕ<äqyéT ˆˆ 118
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` ÁX¯ó‘ê« ` sêø£ùå d+Á<ä' ` ‘·T ` eT+Á‹|ü⁄Á‘êHé ` eTVü‰ã˝≤Hé
` |ü<ë‹ã\dü+|üHêïHé ` Áù|wüj÷· e÷dü ` sêeD', |ü]ù|Tò D ` @e ` ‘êHé `
düsê«Hé ` qj·÷$T ` j·TeTkÕ<äqyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£åùd+Á<ä' sêeD' ‘·‘Y ÁX¯ó‘ê« |ü<ë‹ã\dü+|üHêïHé
eTVü‰ã˝≤Hé eT+Á‹|ü⁄Á‘êHé Áù|wüj÷· e÷dü, ‘êHé düsê«Hé nVü≤+ |ü]ù|Tò D @e
j·TeTkÕ<äq+ qj·÷$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£ùå d+Á<ä' R sêø£då sü êC…q’ , sêeD' R sêeDT&ÉT, ‘·‘Y R Ä
$wüjT· eTTqT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, eTVü‰ã˝≤Hé R n$T‘·ã\dü+|üqTï\TqT, |ü<ë‹ã˝
dü+|üHêïHé R ô|<ä›ø±\“\eTT‘√ >∑÷&çqyês¡Tq>∑T, eT+Á‹|ü⁄Á‘êHé R
eT+Á‹≈£îe÷s¡T\qT, Áù|wüj÷· e÷dü R |ü+ô|qT, ‘êHé R yê]ì, düsê«Hé R n+<ä]ì,
|ü]ù|Tò D @e R ÇqT|ü>T∑ ~j·T ‘√&ÉH,˚ j·TeTkÕ<äq+ R j·TeTTì uÛeÑ qeTTq≈£î,
qj·÷$T R #˚]Ã‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£då sü êC…q’ sêeDT&ÉT »+ãTe÷* j·TT<äeΔ TTq >∑÷˝…qì $ì
yÓ+≥H˚ >=|üŒ<Óq’ ø±\“\eTTqT ‘√&ÉT>∑ ì∫Ã eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´˝…q’ eT+Á‹|ü⁄Á‘·T \qT
Hê MT~øÏ |ü+ô|qT. yê]q+<ä]ì Hê#˚‹˝Àì Ä ÇqT|ü >∑T~j·T‘√&ÉH˚ j·TeTTì
dü<qä eTTq≈£î |ü+|æ‹ì.
XÀ¢ˆˆ eT+Á‹ |ü⁄Á‘êHé Vü≤‘êHé ÁX¯ó‘ê« düeTπs \|òTü T$Áø£e÷Hé ˆ
|ü+#· ùdHêÁ>∑>±Hé X¯SsêHé Áù|wüj÷· e÷dü sêeD' ˆ
‘ê qVü≤+ düV≤ü ôdH’ ê´HÓ’ « düsê«H˚ yêuÛ´Ñ dü÷<äjT· yéT ˆˆ 119
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eT+Á‹|ü⁄Á‘êHé ` Vü≤‘êHé ` ÁX¯ó‘ê« ` düeTπs ` \|òTü T$Áø£e÷Hé,
|ü+#·ùdHêÁ>∑>±Hé ` X¯SsêHé ` Áù|wüj÷· e÷dü ` sêeD', ‘êHé ` nVü≤+ `
düV≤ü ôdH’ ê´Hé ` yÓ’ ` düsê«Hé ` @e ` nuÛ´Ñ dü÷<äjT· yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` \|òTü T$Áø£e÷Hé eT+Á‹|ü⁄Á‘êHé düeTπs Vü≤‘êHé ÁX¯ó‘ê« sêeD'
X¯SsêHé |ü+#·ùdHêÁ>∑>±Hé Áù|wüj÷· e÷dü, nVü≤+ ‘êHé düV≤ü ôdH’ ê´Hé düsê«Hé @e
nuÛÑ´dü÷<äj·TyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \|òTü T$Áø£e÷Hé R ˝≤|òTü ej·TTø£yÔ TÓ qÆ XÖs¡éTT >∑*qZ {Ï,º eT+Á‹
|ü⁄Á‘êHé R eT+Á‹|ü⁄Á‘·T\qT, düeTπs R j·TT<äΔeTTq, Vü≤‘êHé R e~Û+|üã&çq
yê]ì>±, ÁX¯ó‘ê« R $ì, sêeD' R sêeDT&ÉT, X¯SsêHé R Ms¡T˝…q’ , |ü+#·ùdHê
Á>∑>±Hé R nsTT<äT>∑Ts¡T ùdHêHêj·T≈£î\qT, Áù|wüj÷· e÷dü R |ü+|æ+#ÓqT, nVü≤+
R H˚qT, ‘êHé R Ä, düVü≤ôd’Hê´Hé R ôd’qéTT‘√ >∑÷&çq{Ïº, düsê«Hé @e R
n+<ä]ì >∑÷&É, nuÛ´Ñ dü÷<äjT· yéT R Vü≤‘·e÷]Ã‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` j·TT<äeΔ TTq+<äT >=|üŒ˝≤|òTü eeTTqT, |üsêÁø£eTeTTqT >∑*qZ {Ïº Ä
eT+Á‹|ü⁄Á‘·T\+<äsT¡ ≈£L&É ø£&‘É ]˚ s¡ì $ì sêeDT&ÉT eTVü‰Ms¡T˝…q’ ùdHê~Û|‘ü T· \
HÓ<’ Tä >∑T]ì yÓ+≥H˚ Hê MT~øÏ |ü+ô|qT. H˚Hê ùdHê~Û|‘ü T· \H˚e⁄]ì yê]‘√ e∫Ãq
ôdq’ éTTqT>∑÷&É j·TT<äeΔ TTq Vü≤‘·e÷]Ã‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· |ü⁄q s¡X› Á¯ ê' |ü⁄Á‘· eTø£+å eTVü‰ã\yéT ˆ
ãVüQ;Û sêø£ôå d’ kÕ‡s¡+Δ Áù|wüj÷· e÷dü sêeD' ˆˆ 120
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` |ü⁄q' ` <äXÁ¯ ê' ` |ü⁄Á‘·yTé ` nø£+å ` eTVü‰ã\yéT,
ãVüQ_Û' ` sêø£ôå d'’ ` kÕs¡+Δ ` Áù|wüj÷· e÷dü ` sêeD' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘'· <äXÁ¯ ê' sêeD' |ü⁄q' ãVüQ_Û' sêø£ôå d'’ kÕs¡+Δ eTVü‰ã\+
|ü⁄Á‘·yTé nø£+å Áù|wüj÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, <äXÁ¯ ê' R <äXø¯ +£ sƒT¡ &Óq’ , sêeD' R
sêeDT&ÉT, |ü⁄q' R ‹]–, ãVüQ_Û' R ô|≈£îÿeT+~, sêø£ôå d'’ R sêø£då Tü \‘√, kÕs¡+Δ
R ≈£L&É, eTVü‰ã\+ R eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&Ó’q, |ü⁄Á‘·yéT R ≈£îe÷s¡T&Ó’q, nø£å+ R
n≈£îå ì, Áù|wüj÷· e÷dü R |ü+ô|qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT <äXÁ¯ ê⁄&ÉT ‘·q |ü⁄Á‘·T&Óq’ n≈£îå ì ô|<äs› êø£då ôü dq’ éTTqT
‘√&ç∫Ã qqTï #·+|ü⁄≥ø=s¡ø¬ ’ |ü+|æ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·+ ‘·T eT+&√<äØ |ü⁄Á‘·+ ≈£îe÷s¡+ s¡D|ü+&ç‘y· Té ˆ
düV≤ü kÕ K+ düeTTÁ‘êÿ+‘·+ bÕ<äj÷Ó X¯Ã >∑èV”≤‘·yêHé ˆ
#·sêàdæq+ X¯‘>· T∑ D+ ÁuÛ≤eTsTT‘ê« e´ù|wüjT· yéT ˆˆ 121
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` ‘·T ` eT+&√<äØ|ü⁄Á‘·+ ` ≈£îe÷s¡+ ` s¡D|ü+&ç‘y· Té `
düV≤ü kÕ ` K+ ` düeTTÁ‘êÿ+‘·+ ` bÕ<äj÷Ó ' ` #· ` >∑èV”≤‘·yêHé, #·sêàdæq+ `
X¯‘>· T∑ D+ ` ÁuÛ≤eTsTT‘ê« ` e´ù|wüjT· yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·+ s¡D|ü+&ç‘·+, düVü≤kÕ K+ düeTTÁ‘êÿ+‘·+, ≈£îe÷s¡+
eT+&√<äØ|ü⁄Á‘·+ bÕ<äj÷Ó ', >∑èV”≤‘·yêHé, #·sêàdæq+ (‘·+) X¯‘>· T∑ D+ ÁuÛ≤eTsTT‘ê«
e´ù|wüj·TyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·+ R Ä, s¡D|ü+&ç‘+· R j·TT<ä$Δ XÊs¡<Tä &ÉTqT, düV≤ü kÕ R
yÓ+≥H˚, K+ R Äø±X¯eTTq≈£î, düeTTÁ‘êÿ+‘·+ R m–]b˛e⁄#·Tqï yê&ÉTqT, ≈£îe÷s¡+
R ∫qïyê&ÉTq>∑T, eT+&√<äØ|ü⁄Á‘·+ R eT+&√<ä] |ü⁄Á‘·T&Óq’ n≈£îå ì, bÕ<äj÷Ó '
>∑èV”≤‘·yêHé R s¬ +&ÉT ø±fi¯flqT |ü≥Tºø=+{Ïì, #·sêàdæq+ R &Ü\TqT ø£‹ìÔ >∑*–j·TTqï,
‘·+ R Ä nø£≈å î£ e÷s¡Tì, X¯‘>· T∑ D+ R q÷s¡Te÷s¡T\T, ÁuÛ≤eTsTT‘ê« R Á‹|æŒ,
e´ù|wüjT· yéT R eTT<ä>› ± CÒd‹æ ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` j·TT<ä$Δ <ä´˝À Ä]‘˚]qyê&Óq’ Ä eT+&√<äØ|ü⁄Á‘·T&ÉT Hê MT~øÏ
e∫Ã Äø±X¯eTT MT~øÏ m–]b˛e⁄#·T+&É>± H˚Hê‘·ì bÕ<äeTT\qT |ü≥Tºø=ì ÁøÏ+~øÏ
˝≤– q÷s¡T e÷s¡T\T –s¡–s¡Á‹|æŒ H˚\ô|’ |ü&>É ={Ïº qT>∑TZ qT>∑TZ #˚d‹æ ì.
XÀ¢ˆˆ ‘· eTø£å e÷>∑‘+· uÛ>Ñ ï∑ + ìX¯eT´ dü <äXÊqq' ˆ
‘·‘· Ç+Á<äõ‘·+ HêeT ~«rj·T+ sêeDdüT‡‘·yTé ˆ
yê´~<˚X¯ düTdü+Á≈£î<√Δ ã*q+ j·TT<ä<Δ Tä s¡à<äyTé ˆˆ 122
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·yTé ` nø£yå Té ` Ä>∑‘+· ` uÛ>Ñ ï∑ + ` ìX¯eT´ ` dü' ` <äXÊqq'
` ‘·‘'· ` Ç+Á<äõ‘·+ ` HêeT ` ~«rj·T+ ` sêeD' ` düT‘·yTé , yê´~<˚X¯ `
düTdü+Á≈£î<ä'Δ ` ã*q+ ` j·TT<ä<Δ Tä s¡à<äyTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ä>∑‘+· ‘·yTé nø£+å uÛ>Ñ ï∑ + ìX¯eT´ ‘·‘'· <äXÊqq' dü' sêeD'
düTdü+Á≈£î<ä'Δ (düH)é j·TT<ä<Δ Tä s¡à<ä+ ã*qyéT Ç+Á<äõ‘·+ HêeT düT‘·+ yê´~<˚X.¯
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ä>∑‘+· R e∫Ãq{Ï,º ‘·yTé nø£+å R Ä nø£≈å î£ e÷s¡Tì, uÛ>Ñ ï∑ + R
eT&çdqæ yêìì>±, ìX¯eT´ R $ì, ‘·‘'· R |æeTà≥, <äXÊqq' R <äXÁ¯ ê⁄&Óq’ , dü'
R Ä, sêeD' R sêeDT&ÉT, düTdü+Á≈£î<ä'Δ (düH)é R $TøÏÿ* Áø√<Ûeä TT H=+~qyê&Ó,’
ã*q+ R eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&ÉTqT, j·TT<äΔ<äTs¡à<ä+ R j·TT<äΔeTTø=s¡¬ø’ eT<äeTT
H=+~j·TTqïyê&ÉTq>∑T, Ç+Á<äõ‘·+ HêeT R Ç+Á<äõ‘·qÔ T ù|s¡T>∑\, düT‘·+ R
≈£îe÷s¡Tì, yê´~<˚X¯ R ÄC≤„|+æ #ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` j·TT<äΔeTTq≈£î e∫Ãq{Ïº nø£å≈£îe÷s¡T&ÉT e~Û+|üã&Óqì $ì
sêø£ådüsêE rÁeyÓTÆq Áø√<ÛäeTTH=+~, j·TT<äΔeTTqT >∑÷]Ã eT<äeTT‘√ m<äTs¡T
#·÷#·T#·T+&ÉTq{Ïº ‘·q |ü⁄Á‘·T&Óq’ Ç+Á<äõ‘·TqÔ T HêMT~øÏ |ü+ô|qT.
XÀ¢ˆˆ ‘· #êÃ |ü´Vü≤+ ã\+ düs«¡ + ‘·+ #· sêø£då |ü ⁄ü +>∑eyéT ˆ
qcÂº»dü+ s¡DÒ ø£è‘ê« |üs+¡ Vü≤s¡¸ eTTbÕ>∑eTyéT ˆˆ 123
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` #· ` n|æ ` nVü≤+ ` ã\+ ` düs«¡ + ` ‘·+ ` #· `
sêø£då |ü ⁄ü +>∑eyéT, qcÂº»dü+ ` s¡DÒ ` ø£è‘ê« ` |üs+¡ ` Vü≤s¡¸yTé ` ñbÕ>∑eTyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤+ ‘·‘Y ã\+ düs«¡ yéT n|æ #·, ‘·+ sêø£då |ü ⁄ü +>∑e+ #·,
s¡DÒ qcÂº»dü+ ø£è‘ê« |üs+¡ Vü≤s¡¸yTé ñbÕ>∑eTyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R H˚qT, ‘·‘Y R Ä, ã\+ R ôdq’ éTTqT, düs«¡ yéT n|æ #·
R n+‘·qT>∑÷&É, ‘·+ R Ä, sêø£då |ü ⁄ü +>∑e+ #· R sêø£då Áü X‚wßü ì˜ >∑÷&É, s¡DÒ R
j·TT<äeΔ TTq+<äT, qcÂº»dü+ R q•+∫q X¯ø>ÔÏ \∑ yêìì>±, ø£è‘ê« R #˚d,æ |üs+¡ R
>=|üŒ<Óq’ , Vü≤s¡¸yTé R dü+‘√wüeTTqT, ñbÕ>∑eTyéT R bı+~‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT eTVü‰Ms¡T&Óq’ Ä Ç+Á<äõ‘·TqÔ T, Ä‘·ì‘√ e∫Ãq nbÕs¡yTÓ qÆ
ôdq’ éTTqT >∑÷&É j·TT<äeΔ TTq+<äT ø°D å X¯≈î£ \Ô qT >±$+∫ H˚qT >=|üŒ Äq+<äeTT
H=+~‹ì.
XÀ¢ˆˆ eTVü≤‘ê Væ≤ eTVü‰u≤VüQ' Á|ü‘´· j˚Tq eTVü‰ã\' ˆ
Áù|wæ‘√ sêeDÒHe’Ó düV≤ü M¬s’ s¡à<√‘·ÿ f…'Æ ˆˆ 124
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTVü≤‘ê ` Væ≤ ` eTVü‰u≤VüQ' ` Á|ü‘´· j˚Tq ` eTVü‰ã\',
Áù|wæ‘'· ` sêeDÒq ` @e ` düV≤ü ` M¬s'’ ` eT<√‘·ÿ f…'Æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeDÒq eTVü≤‘ê Á|ü‘´· j˚Tq eTVü‰u≤VüQ' eTVü‰ã\' (dü')
eT<√‘·ÿ f…'Æ M¬s'’ (düV≤ü ) Áù|wæ‘'· Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeDÒq R sêeD≤düTs¡Tì#˚, eTVü≤‘ê R >=|üŒ<Óq’ , Á|ü‘´· j˚Tq
R qeTàø£eTT‘√, eTVü‰u≤VüQ' R >=|üŒ<Óq’ ã\eTT>∑\yê&É>T∑ , (dü' R Ä Ç+Á<äõ‘·T)Ô
eT<√‘·ÿ f…'Æ R eT<äeTT#˚ >∑]«+∫qyês¡>T∑ , M¬s'’ (düV≤ü ) R Ms¡T\‘√ >∑÷&É, Áù|wæ‘'·
Væ≤ R |ü+|üã&ÓqT E&û!
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeD≤düTs¡T&Ó+‘√ qeTàø£eTT‘√ eTVü‰ |üsêÁø£eT dü+|üqTï&Ó’q
Ç+Á<äõ‘·TqÔ T eTVü‰ã\>∑]«‘·T˝…q’ ô|≈£îÿeT+~ Ms¡T\qT ‘√&ç∫Ã j·TT<äeΔ TTq≈£î
|ü+ô|qT.
XÀ¢ˆˆ k˛-$wüV≤ü ´+ #· e÷+ ãT<Δë« dü«ôdq’ ´+ #êeeT]›‘y· Té ˆ
Áu≤ùV≤à D≤ÅùdDÔ dü ‘·T e÷+ ÁbÕã<Ûëï #êÃ‹y˚–‘·' ˆˆ 125
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` n$wüV≤ü ´+ ` #· ` e÷+ ` ãT<Δë« ` dü«ôdq’ ´+ ` #· `
neeT]›‘y· Té , Áu≤ùV≤àD ` nÅùdDÔ ` dü' ` ‘·T ` e÷+ ` ÁbÕã<Ûëï‘Y ` #· ` n‹
` y˚–‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' dü«ôdq’ ýéT neeT]›‘+· #·, e÷yéT n$wüV≤ü ´+ #· ãT<Δë«
n‹y˚–‘·' dü' e÷+ Áu≤ùV≤àD nÅùdD Ô ÁbÕã<Ûëï‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä Ç+Á<äõ‘·T,Ô dü«ôdq’ ´+ R ‘·q ôdq’ éTTqT, neeT]›‘+·
R q•+|ü#j ˚ T· ã&çq <ëìì>∑qT, e÷+ R qqTï, n$wüV≤ü ´+ R düV≤æ +|üsêì
yêìì>∑qT, ãT<Δë« R ‘Ó*dæø=ì, n‹y˚–‘·' R $TøÏÿ* y˚–s¡bÕ≥T H=+~qyê&Ó,’
dü' R Ä‘·&TÉ , e÷+ R qqTï, Áu≤ùV≤àD nÅùdD Ô R ÁãVü‰àÅdeÔü TT#˚‘,· ÁbÕã<Ûëï‘Y R
ã+~Û+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü Ç+Á<äõ‘·TÔ ‘·q ôdq’ éTT q•+∫b˛e⁄#·T+&ÉT≥qT, H˚qT
‘·q≈£î m<äTs=ÿqT≥≈£î X¯ø´£ eTT>±ì yê&ÉT>± qT+&ÉT≥qT ‘Ó*dæø=ì yÓ+≥H˚ qqTï
ÁãVü‰àÅdeÔü TTqT Á|üj÷Ó –+∫ ã+~Û+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ s¡E_® Û XÊÃ_Ûã<Ûïä +‹ ‘·‘√ e÷+ ‘·Á‘· sêø£kå Õ' ˆ
sêeDdü´ düMT|ü+ #· >∑èV”≤‘ê« e÷ eTTbÕqj·THé ˆˆ 126
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` s¡E_® 'Û ` #· ` n_Ûã<Ûïä +‹ ` ‘·‘'· ` e÷+ ` ‘·Á‘· ` sêø£kå Õ',
sêeDdü´ ` düMT|ü+ ` #· ` >∑èV”≤‘ê« ` e÷yéT ` ñbÕqj·THé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' ‘·Á‘· sêø£åkÕ' e÷+ s¡E®_Û' #· n_Ûã<Ûäï+‹, e÷+
>∑èV”≤‘ê« sêeDdü´ düMT|üyTé ñbÕqj·THé #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, ‘·Á‘· R Ä j·TT<äuΔ ÷ÑÛ $T˝À, sêø£kå Õ' R sêø£då Tü \T,
e÷+ R qqTï, >∑èV”≤‘ê« R |ü≥Tºø=ì, sêeDdü´ R sêeDTìjÓTTø£ÿ, düMT|ü+ R
düMT|üeTTqT>∑÷]Ã, ñbÕqj·THé #· R rdæø=ì b˛sTT] ≈£L&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ n#·Ã{Ï sêø£då Tü \T qqTï Á‘êfi¯fl‘√>∑÷&É ã+~Û+∫ rdæø=ìb˛sTT
sêeDTì düMT|üeTTq ì*|æ].
XÀ¢ˆˆ <äècºÕ« dü+uÛ≤wæ‘· XÊÃVü≤+ sêeDÒq <äTsê‘·àHê ˆ
|üèwüXº Ã¯ \+ø±>∑eTq+ sêø£kå ÕHê+ #· ‘·+ e<Ûyä Té ˆ
‘·‘‡· s¡«+ #· eTj·÷ ‘·Á‘· d”‘ês¡$ú T‹ »*Œ‘·yTé ˆˆ 127
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äècºÕ« ` dü+uÛ≤wæ‘'· ` #· ` nVü≤+ ` sêeDÒq ` <äTsê‘·àHê,
|üèwü'º ` #· ` \+ø±>∑eTq+ ` sêø£kå ÕHê+ ` #· ` ‘·+ ` e<Ûyä Té , ‘·‘Y ` düs«¡ +
` #· ` eTj·÷ ` ‘·Á‘· ` d”‘ês¡yú Té ` Ç‹ ` »*Œ‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` nVü≤+ <äTsê‘·àHê sêeDÒq <äècºÕ« dü+uÛ≤wæ‘'· #·, \+ø±>∑eTq+
sêø£åkÕHê+ ‘·+ e<Ûä+ #· |üèwüº' #·, ‘·Á‘· eTj·÷ ‘·‘Y düs¡«+ d”‘ês¡úyéT Ç‹
»*Œ‘·yéT.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` nVü≤+ R H˚qT, <äTsê‘·àHê R <äTsêàs¡T&Z q’Ó , sêeDÒq R sêeDTì#˚,
<äècºÕ« R #·÷∫, dü+uÛ≤wæ‘'· #· R e÷{≤&Éã&ç‹ì ≈£L&ÉqT, \+ø±>∑eTq+ R
\+ø£˝ÀìøÏ sêø£qT >∑÷]Ãj·TT, sêø£kå ÕHê+ R sêø£då Tü \jÓTTø£ÿ, ‘·+ R Ä, e<Û+ä #·
R e÷s¡DeTTqT >∑÷]Ãj·TT, |üèwü'º #· R n&ÉT>∑ã&ç‹ì>∑÷&ÉqT, ‘·Á‘· R Ä‘·ìjÓT<äT≥,
eTj·÷ R Hê#˚‘,· ‘·‘Y R n~, düs«¡ + R n+‘·jT· TqT, d”‘ês¡+ú R d”‘ê<˚$
ø=s¡≈î£ , Ç‹ R nì, »*Œ‘·yTé R |ü\Tø£ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêeDTì ø=\Te⁄q+<äT Ä <äTsêàs¡T&Z TÉ qqTï p∫ Hê‘√
e÷{≤&ÉT#·T \+ø£˝ÀìøÏ H˚qT e#·TÃ≥≈£î ø±s¡DeTTqT. ‘·q sêø£då Tü \qT e~Û+#·T≥≈£î
ùV≤‘·Te⁄qT ‘Ó\T|ü⁄eTì qqï&ÉT>∑>± H˚qT CÒdqæ Ä |üì n+‘·jT· TqT e÷ d”‘e· Tà
ø=s¡øπ nì ã<äT\T #Ó|Œæ ‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘·kÕ´düTÔ <äsÙ¡ Hêø±+ø°å ÁbÕ|üÔ düÔ «<ä“e¤ q+ $uÛÀ ˆ
e÷s¡T‘· kÂ´s¡d'ü |ü⁄Á‘√ yêqs√ Vü≤qTe÷ qVü≤yéT ˆˆ 128
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·kÕ´' ` ‘·T ` <äsÙ¡ Hêø±+ø°å ` ÁbÕ|ü'Ô ` ‘·«<ä“e¤ q+ ` $uÛÀ,
e÷s¡T‘·d´ü ` Ws¡d'ü ` |ü⁄Á‘·' ` yêqs¡' ` Vü≤qTe÷Hé ` nVü≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤+ e÷s¡T‘·d´ü Ws¡d'ü yêqs¡' |ü⁄Á‘·' Vü≤qTe÷Hé— $uÛÀ!
nVü≤+ ‘·kÕ´' ‘·T <äsÙ¡ Hêø±+ø°å (düH)é ‘·«<ä“e¤ q+ ÁbÕ|ü'Ô .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R H˚qT, e÷s¡T‘·d´ü R yêj·TT<˚e⁄ìjÓTTø£ÿ, Ws¡d'ü |ü⁄Á‘·'
R Ws¡d|ü ⁄ü Á‘·T&Éq>∑T, yêqs¡' R yêqs¡T&ÉqT, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT+‘·T&ÉqTyê&ÉqT,
$uÛÀ! R z sêC≤! ‘·kÕ´' ‘·T R Ä d”‘e· Tà jÓTTø£ÿj˚T, <äsÙ¡ Hêø±+ø°å (düH)é R
<äsÙ¡ qeTT >√]qyê&ÉH,’Ó ‘·«<ä“e¤ q+ R ˙ uÛeÑ qeTTqT, ÁbÕ|ü'Ô R #˚]Hê&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêC≤! H˚qT yêj·TT<˚e⁄ì Ws¡d|ü ⁄ü Á‘·T&ÉqT, Vü≤qTeT+‘·T&ÉqT ù|s¡T>∑\
yêqs¡T&ÉqT. ˙ \+ø£˝À qTqï Ä d”‘ê<˚$ì <ä]Ù+#·T ø√]ø£‘√&ÉH˚ ˙ uÛeÑ qeTTq≈£î
e∫Ã‹ì.
XÀ¢ˆˆ sêeT<ä÷‘·+ #· e÷+ $~Δ düTÁêdü∫e+ ø£|yæ Té ˆ
k˛-Vü≤+ <ä÷‘˚´q sêeTdü´ ‘·«‘·‡ø±X¯ $TVü‰>∑‘'· ˆˆ 129
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeT<ä÷‘·+ ` #· ` e÷+ ` $~Δ ` düTÁêdü∫e+ ` ø£|yæ Té , dü'
` nVü≤+ ` <ä÷‘˚´q ` sêeTdü´ ` ‘·«‘·‡ø±X¯yTé ` ÇVü≤ ` Ä>∑‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|+æ e÷+ düTÁêdü∫e+ sêeT<ä÷‘·+ #· $~Δ, dü' nVü≤+
sêeTdü´ <ä÷‘˚´q ÇVü≤ ‘·«‘·‡ø±X¯yTé Ä>∑‘'· .
dü÷#·q :` Ç+<äT >√s¡UŸ|Pü sY Á|ü‹˝À ª<ä÷‘˚´qμ nqT<ëìøÏ ã<äT\T>± ª<Í‘˚´qμ
nì bÕsƒê+‘·se¡ TT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£|æ+ R yêqs¡T&ÉHÓ’q, e÷+ R qqTï, düTÁêdü∫e+ R
düTÁê⁄ìjÓTTø£ÿ eT+Á‹ì>∑qT, sêeT<ä÷‘·+ #· R sêeTTìjÓTTø£ÿ <ä÷‘·>q∑ T >∑÷&É,
$~Δ R ‘Ó*dæø=qTeTT. dü' R Ä, nVü≤+ R H˚qT, sêeTdü´ R sêeTTìjÓTTø£ÿ,
<ä÷‘˚´q R <ä÷‘·ø£è‘·éTT#˚, ÇVü≤ R á \+ø£j·T+<äT, ‘·«‘·‡ø±X¯+ R ˙
düMT|üeTTq≈£î, Ä>∑‘'· R e∫ÃHê&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düTÁê⁄ì eT+Á‹q>∑T yêqs¡T&ÉHq’Ó H˚qT lsêeTTì <ä÷‘·qì >∑÷&É
‘Ó*dæø=qTeTT. n{Ïº H˚qT lsêeTTì <ä÷‘·øè£ ‘·éTTqT HÓsy¡ s˚ T¡ Ã≥ø=s¡øπ á \+ø£˝À
˙ø£&≈É î£ e∫Ãj·TTHêïqT.
XÀ¢ˆˆ düTÁêX¯Ã eTVü‰‘˚C≤ dü‡ ‘ê«+ ≈£îX¯\ eTÁãM‘Y ˆ
<Ûsä êàs¡øú ±eTdüV≤æ ‘·+ Væ≤‘·+ |ü<´ä∏ eTTyê#· #· ˆˆ 130
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düTÁê' ` #· ` eTVü‰‘˚C≤' ` dü' ` ‘ê«+ ` ≈£îX¯\yéT `
nÁãM‘Y, <Ûsä êàs¡øú ±eTdüV≤æ ‘·+ ` Væ≤‘·+ ` |ü<´ä∏ yéT ` ñyê#· ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘˚C≤' dü' düTÁê' ‘ê«+ ≈£îX¯\yéT nÁãM‘Y, <Ûsä êàs¡øú ±eT
düV≤æ ‘·+ Væ≤‘·+ |ü<´ä∏ yéT ñyê#· #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘˚C≤' R eTVü‰Á|ü‘ê|ü dü+|üqTï&Óq’ , dü' düTÁê' R Ä
düTÁê⁄&ÉT, ‘ê«+ R ìqTï, ≈£îX¯\yéT nÁãM‘Y R øπ eå TeTT q&ç>¬ qT, <Ûsä êàs¡øú ±eT
düV≤æ ‘·+ R <Ûsä à¡ eTT ‘√&ÉqT ns¡eú TT ‘√&ÉqT, ø±eTeTT ‘√&ÉqT >∑÷&çq{Ï,º Væ≤‘·+
R y˚T˝…q’ ~j·TTqT, |ü<´ä∏ + R øπ eå Tø£sy¡ TÓ qÆ ~j·TTqT n>∑T e÷≥qT, ñyê#· #· R
|ü*ø¬ qT ≈£L&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Á|ü‘ê|üd+ü |üqTï&Óq’ e÷ düTÁê⁄&ÉT ìqTï øπ eå Tyês¡Ô q&ç–
<Ûäsêàs¡úø±eTdüeTà‘·yÓTÆq{Ïº Væ≤‘·eTTqT |ü<∏äéTTq>∑T dü+<˚X¯eTTqT Ç≥T¢ ˙≈£î
‘Ó\T|ü⁄#·THêï&ÉT.
XÀ¢ˆˆ edü‘√ ãTTX¯éT÷πø y˚T |üs«¡ ‘˚ $|ü⁄\Á<äTy˚T ˆ
sê|òTü y√ s¡D$Áø±+‘√ $TÁ‘·‘«· + düeTTbÕ>∑‘'· ˆˆ 131
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` edü‘'· ` ãTTX¯éT÷πø ` y˚T ` |üs«¡ ‘˚ ` $|ü⁄\Á<äTy˚T ` sê|òTü e'
` s¡D$Áø±+‘·' ` $TÁ‘·‘«· + ` düeTTbÕ>∑‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $|ü⁄\Á<äTy˚T ãTTX¯éT÷πø |üs«¡ ‘˚ edü‘'· y˚T s¡D$Áø±+‘·'
sê|òTü e' $TÁ‘·‘«· + düeTTbÕ>∑‘'· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $|ü⁄\Á<äTy˚T R $kÕÔsy¡ TÓ qÆ eèø£eå TT\T >∑*qZ {Ï,º ãTTX¯éT÷πø
|üs«¡ ‘˚ R ãTTwüéT÷ø£ |üs«¡ ‘·eTTq+<äT, edü‘'· R edæ+#·T#·Tqï{Ï,º y˚T R Hê≈£î,
s¡D$Áø±+‘·' R j·TT<äΔeTTq+<äT >=|üŒ|üsêÁø£eTeTT >∑\yê&ÉsTTq, sê|òüTe' R
lsêeTT&ÉT, $TÁ‘·‘«· + R yÓTÁÆ ‹ì, düeTTbÕ>∑‘'· R bı+<ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <ä≥ºyÓTÆq eèø£åeTT\T >∑*Zj·TTqï ãTTX¯éT÷ø£|üs¡«‘·eTTô|’ H˚qT
edæ+#·T#·T+&É>± eTVü‰|üsêÁø£eTXÊ* j·T>∑T lsêeTT&ÉT Hê≈£î $TÁ‘·T&ÉT>∑
\_Û+∫Hê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ ‘˚q y˚T ø£~‘∏ +· sêC≤„ uÛ≤sê´ y˚T s¡økå£ Õ Vü≤è‘ê ˆ
‘·Á‘· kÕVü‰j·T´ eTkÕàø£+ ø±s¡´+ düsê«‘·àHê ‘·«j·÷ ˆˆ 132
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚q ` y˚T ` ø£~‘∏ +· ` sêC≤„ ` uÛ≤sê´ ` y˚T ` s¡økå£ Õ ` Vü≤è‘ê,
‘·Á‘· ` kÕVü‰j·TýéT ` nkÕàø£+ ` ø±s¡´+ ` düsê«‘·àHê ` ‘·«j·÷ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚q sêC≤„ y˚T ø£~‘∏ +· y˚T uÛ≤sê´ s¡økå£ Õ Vü≤è‘ê, ‘·Á‘· nkÕàø£+
‘·«j·÷ düsê«‘·àHê kÕVü‰j·T´+ ø±s¡ýéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚q R Ä, sêC≤„ R sêE#˚, y˚T R Hê≈£î, ø£~‘∏ +· R #Ó|Œü ã&çq~,
y˚T R Hê jÓTTø£ÿ, uÛ≤sê´ R uÛ≤s¡´, s¡økå£ Õ R sêø£då Tü ì#˚, Vü≤è‘ê R n|üV≤ü ]+|üã&çq~,
‘·Á‘· R Ä $wüjT· eTTq, nkÕàø£+ R e÷≈£î, ‘·«j·÷ R ˙#˚‘,· düsê«‘·àHê R
düs«¡ $<Ûeä TT\, kÕVü‰j·T´+ R kÕVü‰j·TéTT, ø±s¡´+ R #˚jT· e\dæq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêeTqπs+Á<äT&ÉT ` ªªá j·Ts¡DéTTq+ <äT+&É>± Hê uÛ≤s¡´ H=ø£
sêø£ådüT &É|üVü≤]+#ÓqT. Hê uÛ≤s¡´qT ø£qT>=qT Á|üj·T‘·ïeTTq+<äT ˙e⁄ Hê≈£î
düs«¡ $<Ûeä TT\ ‘√&ÉŒ&Ée\j·TTqT.μμ nì qqTï ø√]Hê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ eTj·÷ #· ø£~‘∏ +· ‘·ôd’ à yê*qX¯Ã e<Û+ä Á|ü‹ ˆ
‘·Á‘· kÕVü‰j·T´ùV≤‘√ sπ à düeTj·T+ ø£sT¡ Ô eTs¡Ωdæ ˆˆ 133
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTj·÷ ` #· ` ø£~‘∏ +· ` ‘·ôd’ à ` yê*q' ` #· ` e<Û+ä ` Á|ü‹,
‘·Á‘· kÕVü‰j·T´ùV≤‘√' ` y˚T ` düeTj·T+ ` ø£sT¡ yÔ Té ` ns¡Ωdæ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTj·÷ #· ‘·ôd’ à yê*q' e<Û+ä Á|ü‹ #· ‘·Á‘· kÕVü‰j·T´ùV≤‘√'
y˚T düeTj·T+ ø£sT¡ yÔ Té ns¡Ωdæ (Ç‹) ø£~‘∏ y· Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTj·÷ #· R Hê#˚‘>· ÷∑ &É, ‘·ôd’ à R Ä lsêeTTìø=s¡≈î£ , yê*q'
R yê*jÓTTø£ÿ, e<Û+ä Á|ü‹ #· R e<Ûqä T >∑÷]Ãj·TTqT, ‘·Á‘· R Ä $wüjT· eTT
q+<äT, kÕVü‰j·T´ùV≤‘√' R düV‰ü j·TeTT ì$T‘·yÔ TÓ ,Æ düeTj·T+ R yê>±›qeTTqT,
ø£sT¡ +Ô R #˚jT· T≥≈£î, ns¡Ωdæ R ‘·>T∑ <äTe⁄, (Ç‹ #· R nìj·TTqT), ø£~‘∏ y· Té R
#Ó|üŒã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT H˚qT yê*ì e~Û+|üe\dæq $wüjT· eTTqT >∑÷]Ã Ä‘·ìøÏ
‘Ó*|æ Ä dü+<äs“¡ e¤ TTq Hê≈£î düV‰ü j·T|ü&TÉ ≥¬ø’ yê>±›qeTT#˚jT· e\j·TTqì Ä‘·ìì
ø√]‹ì.
XÀ¢ˆˆ yê*Hê Vü≤è‘·sêCÒ´q düTÁ^y˚D düV≤ü Á|üuTÑÛ ' ˆ
#·Áøπ -–ïkÕøÏøå +£ düK´+ sê|òTü e dü‡Vü≤\ø£ÎD' ˆˆ 134
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yê*Hê ` Vü≤è‘·sêCÒ´q ` düTÁ^y˚D ` düV≤ü ` Á|üuTÑÛ ' ` #·Áøπ `
n–ïkÕøÏøå +£ ` düK´+ ` sê|òTü e' ` düV≤ü \ø£ÎD' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düV≤ü \ø£ÎD' Á|üuTÑÛ ' sê|òTü e' yê*Hê Vü≤è‘·sêCÒ´q düTÁ^y˚D
düV≤ü n–ïkÕøÏøå +£ düK´+ #·Áøπ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düV≤ü \ø£ÎD' R \ø£ÎDTì‘√ ≈£L&çq{Ï,º Á|üuTÑÛ ' R Á|üuTÑÛ yÓq’ ,
sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT, yê*Hê R yê*#˚, Vü≤è‘·sêCÒ´q R n|üV≤ü ]+|üã&çq
sê»éTT >∑\yê&Ó’q{Ïº, düTÁ^y˚D düVü≤ R düTÁê⁄ì‘√ ≈£L&É, n–ïkÕøÏåø£+ R
n–ï<˚e⁄&ÉT kÕø£å éTT>∑qTqï{Ï,º düK´+ R yÓTÁÆ ‹ì, #·Áøπ R #˚døæ =HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yê* e\q sê»éTT >√˝ÀŒsTTq düTÁê⁄ì‘√ \ø£ÎDdüV≤æ ‘·T&Óq’
sêeTÁ|üuTÑÛ e⁄ n–ï kÕøÏøå e£ TT>± düKéTTqT >∑÷s¡TÃø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘˚q yê*q eTT‘êŒ≥´ Xπ̄s D…øπÆ q dü+j·TTπ> ˆ
yêqsêD≤+ eTVü‰sê»' ø£è‘· dü‡ |üe¢ ‘ê+ es¡' ˆˆ 135
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚q ` yê*qyéT ` ñ‘êŒ≥´ ` X¯sπ D ` @πøq ` dü+j·TTπ>,
yêqsêD≤+ ` eTVü‰sê»' ` ø£è‘·' ` dü' ` |üe¢ ‘ê+ ` es¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚q dü+j·TTπ> @πøq X¯sπ D yê*qyéT ñ‘êŒ≥´ dü' |üe¢ ‘ê+
es¡' (nVü≤+) yêqsêD≤+ eTVü‰sê»' ø£è‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚q R Ä sêeTÁ|üuTÑÛ e⁄#˚, dü+j·TTπ> R j·TT<äeΔ TTq+<äT, @πøq
X¯sπ D R ˇø£ÿ u≤DeTT‘√, yê*q+ R yê*ì, ñ‘êŒ≥´ R ìs¡÷à*+∫, dü' R Ä,
|üe¢ ‘ê+ es¡' R yêqs¡T\˝À ÁX‚wßü &˜ HÉ q’Ó {Ï,º (nVü≤+ R H˚qT), yêqsêD≤+ R
yêqs¡T\≈£î, eTVü‰sê»' R eTVü‰sêE>±, ø£è‘·' R #˚jT· ã&ç‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT eTVü‰Ms¡T&Óq’ sêeTÁ|üuTÑÛ e⁄ ˇø£ÿ u≤DeTT ‘√&ÉH˚ j·TT<äeΔ TT
q+<äT yê*ì e~Û+∫ yêqs¡sê»éTTq≈£î qqTï eTVü‰sêEqT >±$+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü kÕVü‰j·T´ eTkÕà_Û' ø±s¡´+ düsê«‘·àHê ‹«Vü≤ ˆ
‘˚q Á|ükÕú |æ‘· düTuÔ ´ÑÛ + düMT|ü $TVü≤ <Ûsä à¡ ‘·' ˆˆ 136
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` kÕVü‰j·TýéT ` nkÕà_Û' ` ø±s¡´+ ` düsê«‘·àHê ` ‘·T `
ÇVü≤, ‘˚q ` Á|ükÕú |æ‘'· ` ‘·TuÛ´Ñ + ` düMT|üyTé ` ÇVü≤ ` <Ûsä à¡ ‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·d´ü ÇVü≤ nkÕà_Û' düsê«‘·àHê kÕVü‰j·T´+ ø±s¡ýéT, ‘˚q ÇVü≤
<Ûsä à¡ ‘·' ‘·TuÛ´Ñ + düMT|ü+ (<ä÷‘·') Á|ükÕú|‘æ '· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·d´ü R Ä lsêeTTq≈£î, ÇVü≤ R á $wüjT· eTTq, nkÕà_Û' R
e÷#˚‘,· düsê«‘·àHê R nìï $<Ûeä TT\, kÕVü‰j·T´+ R kÕVü‰j·TéTT, ø±s¡ýéT R
#˚jT· e\dæjT· Tqï~, ‘˚q R n+<äT#˚, <Ûsä à¡ ‘·' R <Ûsä à¡ eTTqqTdü]+∫, ÇVü≤ R á
\+ø£≈î£ , ‘·TuÛ´Ñ + düMT|ü+ R ˙ düMT|üeTTqT >∑÷]Ã, (<ä÷‘·' R <ä÷‘·), Á|ükÕú|‘æ '·
R |ü+|üã&çHê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ Hê ≈£î|üø±s¡eTT #˚dqæ lsêeTTq≈£î H˚qT düs«¡ $<Ûeä TT\
Ä‘·ì Á|üjT· ‘·ïeTTq+<äT düV‰ü j·T|ü&eÉ \dæ j·TTqï~. n+<äT#˚‘H· ˚ <Ûsä à¡ düeTà‘·eTT>±
˙ ø£&øÉ |Ï ü &ÉT <ä÷‘·qT |ü+|ü⁄#·THêïqT.
XÀ¢ˆˆ øÏÁå |ü e÷˙j·T‘ê+ d”‘ê Bj·T‘ê+ sê|òTü yêj·T #· ˆ
j·÷e qï Vü≤s¡j÷Ó Msê $<Ûeä T+‹ ã\+ ‘·e ˆˆ 137
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏÁå |üyTé ` Ä˙j·T‘ê+ ` d”‘ê ` Bj·T‘ê+ ` sê|òTü yêj·T ` #·,
j·÷e‘Y ` q ` Vü≤s¡jT· ' ` Msê' ` $<Ûeä T+‹ ` ã\+ ` ‘·e ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·÷e‘Y Msê' Vü≤s¡jT· ' ‘·e ã\+ q $<Ûeä T+‹ (‘êe‘Y)
øÏÁå |ü+ d”‘ê Ä˙j·T‘êyéT, sê|òTü yêj·T Bj·T‘ê+ #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·÷e‘Y R m+‘·˝À, Msê' R Ms¡T˝…q’ , Vü≤s¡jT· ' R yêqs¡T\T,
‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, ã\+ R ã\>∑eTTqT, q $<Ûeä T+‹ R q•+|ü#j ˚ T· s√, ‘êe‘Y R
n+‘·˝ÀH˚, øÏåÁ|ü+ R oÁ|òüTeTT>±, d”‘ê R d”‘ê<˚$, Ä˙j·T‘êyéT R rdæø=ì
sêã&ÉT>±ø£! sê|òTü yêj·T R lsêeTTìø=s¡≈î£ , Bj·T‘ê+ R Ç∫Ãy˚jT· ã&ÉT>±ø£.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T˝…’q yêqs¡jÓ÷<ÛäT\T \+ø£˝Àì ˙ ã\>∑eTTq+‘·qT
q•+|üCj Ò T· T≥≈£î eTT+<äT>∑H˚ ˙e⁄ ‘Ó∫Ãq d”‘ê<˚$ì oÁ|òTü eTT>∑ ã+<Ûqä eTTqT+&ç
‘·|Œæ +∫ lsêeTTq ø£]Œ+|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ yêqsêD≤+ Á|üu≤Û y√ Væ≤ q øπ q $~‘·' |ü⁄sê ˆ
<˚e‘êHê+ düø±X¯+ #· j˚T >∑#Ã· +¤ ‹ ìeT+Á‹‘ê' ˆˆ 138
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yêqsêD≤+ ` Á|üu≤Û e' ` Væ≤ ` q ` øπ q ` $~‘·' ` |ü⁄sê,
<˚e‘êHê+ ` düø±X¯+ ` #· ` j˚T ` >∑#Ã· +¤ ‹ ` ìeT+Á‹‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j˚T |ü⁄sê ìeT+Á‹‘ê' (dü+‘·') <˚e‘êHê+ düø±X¯+ #· >∑#Ã· +¤ ‹
(‘˚cÕ+) yêqsêD≤+ Á|üu≤Û e' øπ q q $~‘·'?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j˚T R me«s¡sTT‘˚, |ü⁄sê R |üPs¡«eTT, ìeT+Á‹‘ê' (dü+‘·') R
ÄVü‰«ì+|üã&çqyê¬s,’ <˚e‘êHê+ R <˚e‘·\jÓTTø£ÿ, düø±X¯+ #· R düìï~Ûì≈£L&É,
>∑#Ã· +¤ ‹ R yÓfi&¢Ë yç ês√, ‘˚cÕ+ R Ä, yêqsêD≤+ R yêqs¡T\jÓTTø£ÿ, Á|üu≤Û e' R
Á|üu≤Û eeTT, øπ q R meì#˚‘,· q $~‘·' R ‘Ó*j·Tã&É<Tä ?
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üPs¡«ø±\eTT qT+&çjT· T j·TT<ädΔ eü Tj·TeTT\+<äT kÕVü‰j·TéTT
ø=s¡ø¬ ’ <˚e‘·\#˚ dü«s¡˝Z Àø£eTTq≈£î ÄVü‰«ì+|üã&çq{Ïº yêqs¡Ms¡T\ jÓTTø£ÿ |üsêÁø£eT
Á|üu≤Û eeTT me«]øÏ ‘Ó*j·Tì~?
XÀ¢ˆˆ Ç‹ yêqs¡sê» kÕÔ « e÷ùV≤ ‘·´_ÛV≤æ ‘√ eTj·÷ ˆ
e÷ yÓTøÆ ‘å£ · ‘·‘'· Á≈£î<√Δ #·≈îå£ cÕ Á|ü<Vä ≤ü ìïe ˆˆ 139
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` yêqs¡sê»' ` ‘ê«yéT ` ÄVü≤ ` Ç‹ ` n_ÛV≤æ ‘·' `
eTj·÷, e÷yéT ` ◊ø£‘å · ` ‘·‘'· ` Á≈£î<ä'Δ ` #·≈îå£ cÕ ` Á|ü<Vä ≤ü Hé ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ç‹ ‘ê«+ yêqs¡sê»' ÄVü≤, Ç‹ eTj·÷ n_ÛV≤æ ‘·' (dü')
Á≈£î<ä'Δ (düH)é #·≈îå£ cÕ Á|ü<Vä ≤ü Hé Çe e÷yéT ◊ø£‘å .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç‹ R Ç≥¢ì, ‘ê«+ R ìqTï>∑÷]Ã, yêqs¡sê»' R
yêqsê~Û|‹ü jÓTÆ q düTÁê⁄&ÉT, ÄVü≤ R |ü*ø¬ qT, Ç‹ R nì, eTj·÷ R Hê#˚‘,·
n_ÛV≤æ ‘·' R |ü\Tø£ã&çqyê&Ó,’ ‘·‘'· R |æeTà≥, dü' R Ä sêeDT&ÉT, Á≈£î<ä'Δ (düH)é
R Áø√<Ûeä TTH=+~qyê&Ó,’ #·≈îå£ cÕ R ø£+{Ï‘√, Á|ü<Vä ≤ü Hé Çe R <äV≤æ +#·T#·Tqï≥T¢>±,
e÷yéT R qqTï, ◊ø£‘å · R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á $<Ûeä TT>∑ e÷ yêqs¡sêC…q’ düTÁê⁄&ÉT ˙≈£î ‘Ó\T|ü⁄eTìHê&ÉT
nì H˚qT sêeDTì‘√ #Ó|Œü >∑H˚ Ä‘·&TÉ rÁeyÓTqÆ Áø√<Ûeä TT H=+~ qqTï ì|ü\T
Á>∑≈î£ ÿ#·Tqï ‘·q ø£qTï\‘√ <äV≤æ +∫ y˚jT· Tq≥T¢>± p#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘˚q e<Û√´-Vü≤ e÷»„b˛Ô s¡økå£ Õ söÁ<äøs£ à¡ D≤ ˆ
eTÁ‘·ŒuÛ≤e eT$C≤„jT· sêeDÒq <äTsê‘·àHê ˆˆ 140
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚q ` e<Û´ä ' ` nVü≤yéT ` Ä»„|'Ôü ` s¡økå£ Õ ` söÁ<äøs£ à¡ D≤,
eTÁ‘·ŒuÛ≤eyéT ` n$C≤„jT· ` sêeDÒq ` <äTsê‘·àHê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` söÁ<äøs£ à¡ D≤ <äTsê‘·àHê ‘˚q s¡økå£ Õ sêeDÒq eTÁ‘·ŒuÛ≤eyéT
n$C≤„jT· nVü≤+ e<Û´ä ' (Ç‹) Ä»„|'Ôü .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` söÁ<äøs£ à¡ D≤ R ;Ûøs£ #¡ w˚ ßü &º q’Ó , <äTsê‘·àHê R <äTsêàs¡T&Z >É T∑ , ‘˚q
R Ä, s¡ø£åkÕ sêeDÒq R sêeD≤düTs¡Tì#˚, eTÁ‘·ŒuÛ≤e+ R Hê Á|üuÛ≤eeTTqT
>∑÷]Ã, n$C≤„jT· R ‘Ó*j·Tø£, nVü≤+ R H˚qT, e<Û´ä ' R e~Û+|üe\dæqyê&ÉqT>±,
Ä»„|'Ôü R ÄC≤„|+æ |üã&ç‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yÓ+≥H˚ söÁ<äø£è‘·éTT\≈£î n\yê≥T |ü&çq{Ïº <äTsêàs¡TZ&Ó’q Ä
sêeD≤düTs¡T&ÉT Hê Á|üu≤Û eyÓT{Ï<º √ ‘Ó*dæø=q˝Òø£ qqTï #·+|ü⁄≥≈£î ÄC≤„|+æ #ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ $;ÛwDü √ HêeT ‘·d´ü ÁuÛ≤‘ê eTVü‰eT‹' ˆ
‘˚q sêø£då sü êCÀ-kÂ j·÷∫‘√ eTeT ø±s¡D≤‘Y ˆˆ 141
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` $;ÛwDü ' ` HêeT ` ‘·d´ü ` ÁuÛ≤‘ê ` eTVü‰eT‹', ‘˚q `
sêø£då sü ê»' ` nkÂ ` j·÷∫‘·' ` eTeT ` ø±s¡D≤‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· eTVü‰eT‹' $;ÛwDü ' HêeT ‘·d´ü (j·T') ÁuÛ≤‘ê (ndæ)Ô
‘˚q nkÂ sêø£då sü ê»' eTeT ø±s¡D≤‘Y j·÷∫‘·'.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, eTVü‰eT‹' R >=|üŒ$y˚øe£ +‘·T&Óq’ , $;ÛwDü '
HêeT R $;ÛwD ü T&ÉqT ù|s¡T>∑\, ‘·d´ü R Ä‘·ìjÓTTø£ÿ, (j·T' R @), ÁuÛ≤‘ê R
k˛<äs¡T&ÉT, (ndæÔ R ñHêï&√), ‘˚q R n‘·ì#˚, nkÂ R á, sêø£ådüsê»' R
sêø£då sü êC…q’ sêeDT&ÉT, eTeT ø±s¡D≤‘Y R Hê ì$T‘·yÔ TÓ ,Æ j·÷∫‘·' R y˚&TÉ ø=qã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT eTVü‰ãT~ΔXÊ*jÓÆTq $;ÛwüDT&ÉqT sêeDTì ‘·eTTà&ÉT
qqTï eTè‘·T´<ä+&ÉqeTTqT+&ç ‘·|æŒ+|üe˝…qì ìX¯ÃsTT+#·Tø=ì sêeDTì
y˚&ÉTø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ HÓe’ + sêø£då Xü Ês¡÷\› ‘·´»´‘ê y˚Twü ìX¯Ãj·T' ˆ
sê»XÊÅdeÔü ´ù|‘√ Væ≤ e÷s¡Z dü‡+ùde´‘˚ ‘·«j·÷ ˆˆ 142
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` @e+ ` sêø£då Xü Ês¡÷\› ` ‘·´»´‘êyéT ` @wü' ` ìX¯Ãj·T',
sê»XÊÅdeÔü ´ù|‘·' ` Væ≤ ` e÷s¡'Z ` dü+ùde´‘˚ ` ‘·«j·÷ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£då Xü Ês¡÷\› ! @e+ q— @wü' ìX¯Ãj·T' ‘·´»´‘êyéT— ‘·«j·÷
sê»XÊÅdeÔü ´ù|‘·' e÷s¡'Z dü+ùde´‘˚ Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£då Xü Ês¡÷\› R z sêø£då Áü X‚wßü &˜ Ü! @e+ R á Ø‹>±, q
(ø±s¡´+) R (#˚jT· ) ‘·><∑ Tä , @wü' R á, ìX¯Ãj·T' R ìs¡j í T· eTT, ‘·´»´‘êyéT R
$&ÉTeã&ÉT>±ø£! ‘·«j·÷ R ˙#˚‘,· sê»XÊÅdeÔü ´ù|‘·' R sê»<Ûsä à¡ eTTq≈£î $s¡T<äyΔ TÓ qÆ {Ï,º
e÷s¡'Z R |ü<‹Δä , dü+ùde´‘˚ Væ≤ R ne\+_+|üã&ÉT#·Tqï~ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ <ä÷‘·e<Ûë´ q <äècºÕ Væ≤ sê»XÊÅùdwÔ ßü sêø£då ü ˆ
<ä÷‘˚q y˚~‘·e´+ #· j·T<∏ë_ÛV≤æ ‘·yê~Hê ˆˆ 143
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <ä÷‘·e<Ûë´ ` q ` <äècºÕ ` Væ≤ ` sê»XÊÅùdwÔ ßü ` sêø£då ,ü <ä÷‘˚q
` y˚~‘·e´+ ` #· ` j·T<∏ë_ÛV≤æ ‘·yê~Hê ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` sêø£då sü ê»! XÊÅùdwÔ ßü <ä÷‘·e<Ûë´ q Væ≤ <äècºÕ, j·T<∏ë_ÛV≤æ ‘·yê~Hê
<ä÷‘˚q y˚~‘·e´+ (uÛeÑ ‹) #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£då !ü R z sêø£kå ˛‘·eÔ ÷! sê»XÊÅùdwÔ ßü R sê»<Ûsä à¡ eTT\+<äT,
<ä÷‘·e<Ûë´ R <ä÷‘·jTÓ Tø£ÿ e<Û,ä q Væ≤ <äècºÕ R m+‘·e÷Á‘·eTT #·÷&Éã&É˝<Ò Tä ,
j·T<∏ë_ÛVæ≤‘·yê~Hê R (‘·q≈£î) #Ó|üŒã&çq $<ÛäeTT>± |ü\T≈£îq{Ïº, <ä÷‘˚q R
<ä÷‘·#,˚ y˚~‘·e´+ R ìy˚~+|üã&Ée\dæq~, uÛeÑ ‹ R n>∑TqT.
ªj·T<∏ë_ÛV≤æ ‘·yê~Hêμ nqT u§+u≤sTT bÕsƒe¡ TTq≈£î ã<äT\T>± ªj·T<∏ës¡ú
Væ≤‘·yê~Hêμ j·Tì <äøD åÏ ≤~Á|ü‘T· \ bÕsƒe¡ TT. á bÕsƒe¡ TTq≈£î uÛ≤eeTT eTq≈£î
Væ≤‘·eTTqT |ü\Tÿ <ä÷‘·#˚ dü‘´· eTTqT Á>∑V≤æ +#·e˝…qT nì uÛ≤eeTT.
‹\ø£eTT :` ª<ä÷‘˚q y˚~‘·e´+μ ` <ä÷‘· ‘·q≈£î #Ó|æŒq~ j·T+‘·j·TT ‘êqT
eTq≈£î ìy˚~+|üe\dæq<˚. n+<äT+&ÉT nÁ|æj÷Ó ≈£î\Ô ≈£î n‘·ì u≤<Û´ä ‘· @ eTT+&ÉTqT?
ø£qTø£ n‘·&TÉ <ä+&É˙j·TT&ÉT >±&Éì uÛ≤eeTT.
sê.•s√eTDÏ :` ª<ä÷‘˚q y˚~‘·e´+μ ` (ñø£yÔ Té Ç‹ X‚w'ü ) <ä÷‘· #Ó|Œæ q~ eTqeTT
ÁX¯<>Δä ± Á>∑V≤æ +#·e˝…qT. yêìì <ä÷wæ+|üsê<äì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sêø£då sü êC≤, sê»<Ûsä à¡ eTT\+ <Ó#Ã· ≥qT <ä÷‘·qT e~Û+#·T≥
j·TTø£eÔ Tì #Ó|Œü ã&É˝<Ò Tä . eTq≈£î #Ó|ü eTì #Ó|Œü ã&çq e÷≥\H˚ eTq m<äT≥
nìïj·TTqT #Ó|ü ≥ n‘·ì $~Û><∑ ë! n+<äT n‘·ì j·T|üsê<Ûyä T˚ eTT+&ÉTqT?
XÀ¢ˆˆ düTeTVü≤ ‘·´|üsê<Û̊˚-|æ <ä÷‘· kÕ´‘·T\$Áø£eT ˆ
$s¡÷|üøs£ D¡ + <äèwü+º q e<Û√ -dæÔ Væ≤ XÊÅd‘Ôü '· ˆˆ 144
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düTeTVü≤‹ ` n|üsê<Û˚ ` n|æ ` <ä÷‘·dü´ ` n‘·T\$Áø£eT,
$s¡÷|üøs£ D ¡ + ` <äèwü+º ` q ` e<Û'ä ` ndæÔ ` Væ≤ ` XÊÅd‘Ôü '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n‘·T\$Áø£eT! <ä÷‘·dü´ n|üsê<Û˚ düTeTVü≤‹ (dü‹) n|æ
$s¡÷|üøs£ D ¡ + <äèwü+º — XÊÅd‘Ôü '· e<Û'ä qVæ≤ ndæ.Ô
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n‘·T\$Áø£eT R nqT|üe÷qyÓTqÆ |üsêÁø£eTeTT >∑*qZ z sêeD≤!,
<ä÷‘·d´ü R <ä÷‘·jTÓ Tø£ÿ, n|üsê<Û̊ R n|üsê<Ûeä TT, düTeTVü≤‹ (dü‹) n|æ R >=|üŒ<Ó’
j·TTqï|üŒ{ÏøìÏ , $s¡÷|üøs£ D ¡ + R n+>∑yø’Ó \£ éTT #˚jT· T≥, <äèwü+º R #·÷&Éã&çq~,
XÊÅd‘Ôü '· R XÊÅdeÔü TTqqTdü]+∫, e<Û'ä R e÷s¡DeTT, qVæ≤ ndæÔ R m+‘·e÷Á‘·eTTqT
˝Ò<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` nqT|üeT$Áø£y÷Ó ù|‘·T&Éyq’Ó z sêø£då sü êC≤! <ä÷‘·#d˚ qæ n|üsê<Ûeä TT
m+‘·>=|üŒ<Ó’q|üŒ{ÏøÏì @ n+>∑$#˚Ã¤<äyÓ÷ <ä+&ÉqeTT>± $~Û+|üã&çq~>±ì
XÊÅdeÔü TT\ qqTdü]+∫ #·÷∫q <ä÷‘·qT e~Û+#·T≥ m#·Ã≥qT >±qsê<äT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ $;ÛwDü Ò HÓe’ eTTø√Ô sêeD dü‡+~<˚X¯ ‘êHé ˆ
sêø£kå Õ H˚‘<· ˚ yêdü´ ˝≤+>∑÷\+ <äV≤ü ´‘ê $T‹ ˆˆ 145
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $;ÛwDü qÒ ` @eyéT ` ñø£'Ô ` sêeD' ` dü+~<˚X¯ ` ‘êHé,
sêø£kå ÕHé ` @‘·‘Y ` @e ` ndü´ ` ˝≤+>∑÷\+ ` <äV≤ü ´‘êyéT ` Ç‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeD' @e+ $;ÛwDü qÒ ñø£'Ô ndü´ @‘·‘Y ˝≤+>∑÷\yéT @e
<äV≤ü ´‘ê+ Ç‹ ‘êHé sêø£kå ÕHé dü+~<˚X.¯
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` sêeD' R sêeDT&ÉT, @e+ R áØ‹>±, $;ÛwDü qÒ R $;ÛwDü Tì#˚,
ñø£'Ô R #Ó|Œü ã&çqyê&Ó,’ ndü´ R á yêqs¡TìjÓTTø£ÿ, @‘·‘Y R á, ˝≤+>∑÷\yéT
@e R ‘√ø£jT˚ , <äV≤ü ´‘ê+ R <äV≤æ +|üã&ÉT>±ø£, Ç‹ R nì, ‘êHé R Ä, sêø£kå ÕHé
R sêø£då Tü \qT >∑÷]Ã, dü+~<˚X¯ R ÄC≤„|+æ #ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $;ÛwDü T &ç≥T¢ ‘Ó\T|ü>± sêeDT &Ü e÷≥\qT $ì á yêqs¡Tì
˝≤+>∑÷\eTTqT ‘·>T∑ \u…≥Tº&ìÉ n#·≥qTqï sêø£då uü ≥ ÑÛ T\≈£î ÄC≤„|+æ #ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· düdÔ ´ü e#· X¯Ù è‘ê« eTeT |ü⁄#·Ã+¤ düeT+‘·‘'· ˆ
y˚w‘ºæ +· X¯De˝…ÿ’ X¯Ã J¬s'Ìí ø±sêŒdüC'’… |üf'Æ… ˆˆ 146
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·d´ü ` e#·' ` ÁX¯ó‘ê« ` eTeT ` |ü⁄#·Ã+¤ ` düeT+‘·‘'· ,
y˚w‘ºæ +· ` X¯De˝…ÿ’ ' ` #· ` J¬s'Ìí ` ø±sêŒdüC'’… ` |üf'Æ… ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘·d´ü e#·' ÁX¯ó‘ê« eTeT |ü⁄#·Ã+¤ düeT+‘·‘'· X¯De˝…ÿ’ '
J¬síÌ' ø±sêŒdüC…’' |üf…Æ' #· y˚wæº‘·yéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, ‘·d´ü R Ä sêeDTìjÓTTø£ÿ, e#·' R
e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, eTeT R HêjÓTTø£ÿ, |ü⁄#·Ã+¤ R ‘√ø£, düeT+‘·‘'· R
n+‘·≥qT, X¯De˝…ÿ’ ' R »q|üHês¡ >∑T&É\¶ #˚‘q· T, J¬s'Ìí R •~∏\eTT˝…q’ , ø±sêŒdüC'’…
|üf'Æ… R q÷\T >∑T&É\¶ #˚‘q· T, y˚w‘ºæ y· Té R #·T≥ºu≥ … ãº &çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDTì e÷≥ $q>∑H˚ n‘·ì uÛ≥Ñ T\T >√HÓ>T∑ &É\¶ qT bÕ‘·>T∑ &É\¶ qT
‘Ó∫Ã Hê‘√ø£ bı&Ée⁄q #·T{Ï]º .
XÀ¢ˆˆ sêø£kå Õ dæ‡<ädΔ Hü êïVü‰ dü‘Ô ù· dÔ #·+&É$Áø£e÷' ˆ
‘·<ë<äV≤ü +‘· y˚T |ü⁄#·Ã+¤ ì|òTü ï+‘·' ø±wü̃eTTwæ_º 'Û ˆˆ 147
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêø£kå Õ' ` dæ<dΔä Hü êïVü‰' ` ‘·‘'· ` ‘˚ ` #·+&É$Áø£e÷', ‘·<ë `
n<äV≤ü +‘· ` y˚T ` |ü⁄#·Ã+¤ ` ì|òTü ï+‘·' ` ø±wü̃eTTwæ_º 'Û ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘'· #·+&É$Áø£e÷' ‘˚ sêø£kå Õ' dæ<dΔä Hü êïVü‰' (dü+‘·') ø±wüe˜ TTwæ_º 'Û
ì|òTü ï+‘·' y˚T |ü⁄#·Ãy¤ Té n<äV≤ü +‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, #·+&É$Áø£e÷' R uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ |üsêÁø£eTeTT
>∑*–q{Ï,º ‘˚ R Ä, sêø£kå Õ' R sêø£då Tü \T, dæ<dΔä Hü êïVü‰' R dæ<yΔä TÓ qÆ düHêïVü≤eTT\T
>∑\yê¬s,’ ‘·<ë R n|ü&ÉT, ø±wüe˜ TTwæ_º 'Û R ø£Ás¡\‘√&ÉqT, |æ&øç fiÏ fl¯ ‘√&ÉqT, ì|òTü ï+‘·'
R ø=≥Tº#T· qïyê¬s,’ y˚T R HêjÓTTø£ÿ, |ü⁄#·Ãy¤ Té R ‘√ø£qT, n<äV≤ü +‘· (n<äV≤ü Hé) R
<äVæ≤+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ eTVü‰uÛÑj·T+ø£s¡#˚wüº\T >∑\ Ä sêø£ådüT\T e\dæq
düHêïVü≤eTT\qT |üP]Ô#˚dæø=ì, qqTï ø£Ás¡\‘√&ÉqT, ‘·eT |æ&çøÏfi¯fl‘√&ÉqT
Á|üV≤ü ]+#·T#·T Hê‘√ø£≈î£ ì|ü eTT{Ï+º ∫].
XÀ¢ˆˆ ã<ädΔ ´ü ãVüQ_Û' bÕXËs’ ´¡ +Á‹‘·d´ü #· sêø£ôå d'’ ˆ
q y˚T |”&Ü uÛyÑ ˚ ‘êÿ∫ ~›<èä øå√ s¡ï>∑Ø+ ~yê ˆˆ 148
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ã<ädΔ ´ü ` ãVüQ_Û' ` bÕXË'’ ` j·T+Á‹‘·d´ü ` #· ` sêø£ôå d'’ ` q
` y˚T ` |”&Ü ` uÛyÑ ‘˚ Y ` ø±∫‘Y ` ~<äèøå√' ` q>∑Ø+ ` ~yê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ãVüQ_Û' bÕXË'’ ã<ädΔ ´ü sêø£ôå d'’ j·T+Á‹‘·d´ü #· q>∑Ø+ ~yê
~<äèøå√' #· y˚T ø±∫‘Y |”&Ü q uÛyÑ ‘˚ .Y
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ãVüQ_Û' bÕXË'’ R ô|≈£îÿÁ‘êfi¯fl‘√, ã<ädΔ ´ü R ã+~Û+|üã&çq{Ïyº ê&ÉqT,
sêø£ôå d'’ R sêø£då Tü \#˚, j·T+Á‹‘·d´ü #· R ìs√~Û+|üã&ÉT #·Tqïyê&ÉH,’Ó q>∑Ø+ R
\+ø±q>∑se¡ TTqT, ~yê R |ü>{∑ Ï düeTj·TeTTq, ~<äèøå√' R #·÷&É>√s¡T#·Tqï{Ï,º y˚T
R Hê≈£î, ø±∫‘Y R ø=+#·yTÓ qÆ qT, |”&Ü R u≤<Û,ä q uÛyÑ ‘˚ Y (q nuÛeÑ ‘Y) R ø±˝Ò<Tä .
dü÷#·q :` Ç+<ä* ªªuÛyÑ ‘˚ μY μ nqT<ëìøÏ ã<äT\T>± ªnuÛeÑ ‘Yμ nì bÕsƒê+‘·se¡ TT,
eT]j·TT á s¬ +&Ée dü>e∑ TT XÀ¢øe£ TT ø=ìï Á|ü‘T· \˝À ˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` mH√ï Á‘êfi¯fl‘√ qqTï ø£{ºÏ Ä sêø£då Tü \T qqTï ìs√~Û+#·T#·TqïqT
\+ø±q>∑se¡ TTqT |ü>{∑ |Ï Pü ≥ #·÷#·T ø√]ø£‘√ qTqï Hê≈£î yê] Væ≤+dü\T |”&qÉ T
>∑*Z+#·≈£î+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· ùdÔ sêø£kå Õ X¯SÙsê ã<ä+Δ e÷ eT–ïdü+eè‘·yTé ˆ
n|òTü ÀwüjT· ÁHê»e÷πsZ q>∑s<¡ ë«s¡e÷>∑‘ê' ˆˆ 149
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘˚ ` sêø£kå Õ' ` X¯Ssê' ` ã<ä+Δ ` e÷yéT ` n–ï
dü+eè‘·yTé , n|òTü ÀwüjT· Hé ` sê»e÷πsZ ` q>∑s<¡ ë«s¡yTé ` Ä>∑‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· X¯Ssê' ‘˚ sêø£kå Õ' ã<äyΔ Té n–ïdü+eè‘·yTé e÷+ sê»e÷πsZ
q>∑s<¡ ë«s¡yTé Ä>∑‘ê' n|òTü ÀwüjT· Hé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, X¯Ssê' R Ms¡T˝…q’ , ‘˚ R Ä, sêø£kå Õ' R
sêø£då Tü \T, ã<ä+Δ R ã+~Û+|üã&çqyê&ÉqT, n–ïdü+eè‘·yTé R n–ï‘√ #·T≥TºeTT≥º
ã&çqyê&ÉqT n>∑T, e÷+ R qqTï >∑÷]Ã, sê»e÷πsZ R sê»e÷s¡eZ TTq, q>∑s<¡ ë«πs
R |ü≥D º <ë«s¡eTTqT, Ä>∑‘ê' R #˚]qyê¬s,’ n|òTü ÀwüjT· Hé R #ê{Ï+|ü⁄ y˚d]æ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ms¡T˝…q’ Ä sêø£då Tü \T sê»e÷s¡eZ TTqT+&ç ã+~Û+|üã&ç, n–ï‘√
#·T≥TºeTT≥ºã&çj·TTqï qqTï q>∑s¡<ë«s¡eTTq≈£î rdæø=ì b˛e⁄#·T qqTï >∑÷]Ã
#ê{Ï+|ü⁄ y˚jT· T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√-Vü≤+ düTeTVü≤ Á<ä÷|ü+ dü+øÏ|å ´ü |ü⁄q sê‘·àq' ˆ
$yÓ÷#·sTT‘ê« ‘·+ ã+<Û+ä Á|üøè£ ‹düú dæú ‡‘·' |ü⁄q' ˆˆ 150
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` nVü≤+ ` düTeTVü≤‘Y ` s¡÷|ü+ ` dü+øÏ|å ´ü ` |ü⁄q' `
Ä‘·àq', $yÓ÷#·sTT‘ê« ` ‘·+ ` ã+<Û+ä ` Á|üøè£ ‹dü'ú ` dæ‘ú '· ` |ü⁄q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· nVü≤yéT Ä‘·àq' düTeTVü≤‘Y s¡÷|ü+ dü+øÏ|å ´ü ‘·+ ã+<Û+ä
$yÓ÷#·sTT‘ê« |ü⁄q' Á|üøè£ ‹dü'ú dæ‘ú '· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, nVü≤+ R H˚qT, |ü⁄q' R ‹]–, düTeTVü≤‘Y
R >=|üŒ<Óq’ , Ä‘·àq' R HêjÓTTø£ÿ, s¡÷|ü+ R s¡÷|üeTTqT, dü+øÏ|å ´ü R ∫qï~>∑
#˚d,æ ‘·+ R Ä, ã+<Û+ä R ã+<Ûqä eTTqT, $yÓ÷#·sTT‘ê« R $&ç|+æ #·Tø=ì, |ü⁄q'
R ‹]–, Á|üøè£ ‹dü'ú R düV≤ü »s¡÷|üeTTq qTqïyê&ÉqT>±, dæ‘ú '· R ñ+{Ïì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T |æeTà≥ H˚qT $TøÏÿ* >=|üŒ<Óq’ Hê s¡÷|üeTTqT ∫qï~>∑
#˚døæ =ì Ä sêø£då Tü \T ø£{qºÏ ã+<Ûeä TT\qT $&ç|+æ #·Tø=ì eTs¡\ yÓqTø£{Ï s¡÷|üeTTqT
<ë*Ã ì\∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ Äj·Tdü+ |ü]|òTü + >∑èVü≤´ ‘êì s¡ø±å + dü´dü÷<äjT· yéT ˆ
‘·‘· düÔ qï>∑s<¡ ë«s¡+ yπ̊>Hê|ü⁄¢‘y· ê qVü≤yéT ˆˆ 151
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Äj·Tdü+ ` |ü]|òTü + ` >∑èVü≤´ ` ‘êì ` s¡ø±å +dæ ` ndü÷<äjT· yéT,
‘·‘'· ` ‘·‘Y ` q>∑s<¡ ë«s¡+ ` yπ̊>q ` Ä|ü⁄¢‘y· êHé ` nVü≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Äj·Tdü+ |ü]|òTü + >∑èVü≤´ ‘êì s¡ø±å +dæ ndü÷<äjT· yéT, ‘·‘'·
nVü≤+ y˚>π q ‘·‘Y q>∑s<¡ ë«s¡+ Ä|ü⁄¢‘y· êHé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Äj·Tdü+ |ü]|òTü + R ñ≈£îÿ>∑T~j·TqT, >∑èVü≤´ R Á>∑V≤æ +∫, ‘êì
R Ä, s¡ø±å +dæ R sêø£då Tü \qT, ndü÷<äjT· yéT R dü+Vü≤]+∫‹ì, ‘·‘'· R |æeTà≥,
nVü≤+ R H˚qT, yπ̊>q R y˚>e∑ TT>±, ‘·‘Y q>∑s<¡ ë«s¡+ R Ä |ü≥D º <ë«s¡eTTqT
>∑÷]Ã, Ä|ü⁄¢‘y· êHé R >¬ +‹‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yÓ+≥H˚ H˚qT n#·Ã{Ï ÇqT|ü>T∑ ~j·TqT #˚‘ã· ≥Tºø=ì n#·{Ï sêø£då Tü \
q+<ä]ì Vü≤‘·e÷]Ã yÓ+≥H˚ y˚>e∑ TT>± Ä |ü≥D º <ë«s¡eTTqT \+|òTæ +∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ |ü⁄#˚Ãq¤ #· Á|üBù|qÔ ‘ê+ |ü⁄Ø+ kÕ≥º>√|ü⁄sêyéT ˆ
<äV‰ü eT´Vü≤ eTdü+ÁuÛ≤+‘√ j·TT>±+‘ê–ï]e Á|üC≤' ˆˆ 152
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü⁄#˚Ãq¤ ` #· ` Á|üBù|qÔ ` ‘ê+ ` |ü⁄Ø+ ` kÕ≥º>√|ü⁄sêyéT,
<äV‰ü $T ` nVü≤yéT ` ndü+ÁuÛ≤+‘·' ` j·TT>±+‘ê–ï' ` Çe ` Á|üC≤' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á|üBù|qÔ |ü⁄#˚Ãq¤ nVü≤yéT ndü+ÁuÛ≤+‘·' j·TT>±+‘ê–ï' Á|üC≤'
Çe kÕ≥º>√|ü⁄sê+ ‘ê+ |ü⁄Ø+ <äV‰ü $T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á|üBù|Ôq R $TøÏÿ*>± »«*+#·T#·Tqï{Ïº, |ü⁄#˚Ã¤q R ‘√ø£‘√,
nVü≤+ R H˚qT, ndü+ÁuÛ≤+‘·' R ;Û‹H=+<äì yê&ÉH,’Ó j·TT>±+‘ê–ï' R Á|üfij
¯ T· ø±\eTT
q+<ä* n–ï, Á|üC≤' Çe R Á|ü»\qTe˝…, kÕ≥º>√|ü⁄sê+ R ãTs¡TE\‘√&ÉqT
>√|ü⁄s¡eTT\ ‘√&ÉqT ≈£L&çq, ‘ê+ R Ä, |ü⁄Ø+ R \+ø±|ü⁄]ì, <äVü‰$T R
‘·>∑T\u…{Ïº‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê yê\eTT rÁeeTT>± »«*+#·T#·Tqï|üŒ{ÏøìÏ H˚H$˚ Tj·TT uÛj Ñ T· eTT
H=+<ä≈£î+&É Á|üfi¯j·Tø±\eTTq+<äT #Ó\πs–q n–ï Á|ü»\qT <äVæ≤+#·Tq≥T¢
ô|<ä›ãTs¡TE\ ‘√&ÉqT, >√|ü⁄s¡eTT\‘√&ÉqT ≈£L&çq{Ïº Ä \+ø±q>∑s¡eTTqT
‘·>∑T\u…{Ïº‹ì.
XÀ¢ˆˆ $qcºÕ C≤qø° e´ø£+Ô q Vü≤´<ä>'Δ∑ Á|ü<èä X¯´‘˚ ˆ
\+ø±j·÷+ ø£•Ã <äT<˚X› '¯ düsê« uÛdÑ à” ø£è‘ê |ü⁄Ø ˆˆ 153
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $qcºÕ ` C≤qø° ` e´ø£+Ô ` q ` Væ≤ ` n<ä>'Δ∑ ` Á|ü<èä X¯´‘˚,
\+ø±j·÷+ ` ø£•Ã‘Y ` ñ<˚X› '¯ ` düsê« ` uÛdÑ à” ø£è‘ê ` |ü⁄Ø ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` C≤qø° e´ø£+Ô $qcºÕ, \+ø±j·÷+ ø£•Ã‘Y ñ<˚X› '¯ n<ä>'Δ∑ q Væ≤
Á|ü<èä X¯´‘˚ ` düsê« |ü⁄Ø uÛdÑ à” ø£è‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` C≤qø° R d”‘ê<˚$, e´ø£+Ô R düŒwüeº TT>±, $qcºÕ R q•+∫q~,
\+ø±j·÷+ R \+ø£j·T+<äT, ø£•Ã‘Y ñ<˚›X¯' R @ Á|ü<˚X¯eTT>∑÷&É, n<ä>∑Δ' R
<äV≤æ +|üã&Éì~, q Væ≤ Á|ü<èä X¯´‘˚ R ø£qã&ÉT≥ ˝Ò<Tä >∑<ë, düsê« R düeTdüyÔ TÓ qÆ ,
|ü⁄Ø R |ü≥D º eTT, uÛdÑ à” ø£è‘ê R uÛdÑ àü eTT #˚jT· ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á |ü]dæ‹ú #·÷&É>± ìdü‡+<˚V≤ü eTT>± d”‘ê<˚$ q•+∫b˛sTTq~.
m+<äT#˚‘q· q>± <äV≤æ +|üã&É≈î£ +&É>∑ $T–*q Á|ü<X˚ e¯ TT ø=+#ÓyTÓ qÆ qT ø±ìŒ+#·T≥
˝Ò<Tä . yÓTT‘·eÔ TT |ü≥Dº eT+‘·jT· TqT uÛdÑ àü yÓTÆ b˛jÓTqT>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ <äV≤ü ‘ê #· eTj·÷ \+ø±+ <ä>±Δ d”‘ê q dü+X¯jT· ' ˆ
sêeTdü´ Væ≤ eTVü≤ ‘êÿs¡´+ eT j˚T<ä+ $‘·Bø∏ è£ ‘·yTé ˆ
Ç‹ XÀø£deü ÷$wüº •Ã+‘ê eTVü≤eTTbÕ>∑‘'· ˆˆ 154
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äV≤ü ‘ê ` #· ` eTj·÷ ` \+ø±+ ` <ä>±Δ ` d”‘ê ` q `
dü+X¯jT· ' ` sêeTdü´ ` Væ≤ ` eTVü≤‘Y ` ø±s¡´+ ` eTj·÷ ` Ç<ä+ ` $‘·Bø∏ è£ ‘·yTé ,
Ç‹ ` XÀø£deü ÷$wü'º ` ∫+‘êyéT ` nVü≤yéT ` ñbÕ>∑‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` \+ø±+ <äV≤ü ‘ê eTj·÷ d”‘ê #· <ä>±Δ, dü+X¯jT· ' q, Ç<ä+
eTVü≤‘Y sêeTdü´ ø±s¡´+ eTj·÷ $‘·B∏ø£è‘·+ Væ≤, Ç‹ XÀø£düe÷$wüº' nVü≤+
∫+‘êyéT ñbÕ>∑‘'· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \+ø±+ R \+ø±q>∑s¡eTTqT, <äVü≤‘ê R <äVæ≤+#·T#·Tqï{Ïº,
eTj·÷ R Hê#˚‘,· d”‘ê #· R d”‘ê<˚$j·TTqT, <ä>±Δ R <äV≤æ +|üã&çq~. dü+X¯jT· '
R dü+X¯j·TeTT, q R ˝Ò<äT, Ç<ä+ R á, eTVü≤‘Y R >=|üŒ<Ó’q, sêeTdü´ R
lsêeTTìjÓTTø£ÿ, ø±s¡´+ R ø±s¡éTT, eTj·÷ R Hê#˚‘,· $‘·Bø∏ è£ ‘·yTé R e´s¡eú TT
#˚jT· ã&çq~, Ç‹ R nì, nVü≤+ R H˚qT, XÀø£deü ÷$wü'º R <äT'KeTT H=+~qyê&ÉH,’Ó
∫+‘ê+ R ~>∑T\TqT, ñbÕ>∑‘'· R bı+~‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` nø£ÿ{≤! á \+ø±q>∑se¡ TTqT <äV≤æ +#·T#·T H˚qT d”‘ê<˚$ì>∑÷&É
<äVæ≤+∫j˚T j·TT+{Ïì>∑<ë! Ç+<äT dü+X¯j·TeTTq≈£î ‘êe⁄ @eTTqï~? Ç≥T¢
lsêeT#·+Á<äTì ø=s¡≈î£ H˚qT kÕ~Û+∫q |òTü qø±s¡éTTqT H˚H˚ ìwüŒ\¤ eTT #˚d‹æ ì>∑<ë!
nì yê´≈£î\∫‘·eÔ TT‘√ XÀø£Á>∑dTü &Ô HÉ ‹’Ó ì.
XÀ¢ˆˆ n <∏ëVü≤+ yê#· eTÁXÖwü+ #ês¡D≤Hê+ X¯óuÛ≤ø£så êyéT ˆ
C≤qø° q #· <ä>π ‹Δ $düàjÓ÷<ä+‘·u≤Û wæD≤yéT ˆˆ 155
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏ä ` nVü≤+ ` yê#·yTé ` nÁXÖwü+ ` #ês¡D≤Hê+ ` X¯óuÛ≤ø£så êyéT,
C≤qø° ` q ` #· ` <ä>±Δ ` Ç‹ ` $düàjÓ÷<ä+‘·u≤Û wæD≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä nVü≤+ C≤qø° q #· <ä>±Δ Ç‹ $düàjÓ÷<ä+‘·u≤Û wæD≤+
#ês¡D≤Hê+ X¯óuÛ≤ø£så ê+ yê#·yTé nÁXÖwüyTé .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, nVü≤+ R H˚qT, C≤qø° R d”‘ê<˚$, q #· <ä>±Δ
R @$Tj·TT <äV≤æ +|üã&É˝<Ò Tä , Ç‹ R nì, $düàjÓ÷<ä+‘·u≤Û wæD≤+ R ÄX¯Ãs¡´ø£sy¡ TÓ qÆ
eè‘êÔ+‘·eTTqT >∑÷]Ã e÷≥˝≤&ÉTø=qT#·Tqï{Ï,º #ês¡D≤Hê+ R #ês¡DT\jÓTTø£ÿ,
X¯óuÛ≤ø£så ê+ R eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ nø£så e¡ TT\T >∑\, yê#·yTé R e÷≥qT, nÁXÖwüyTé R
$+{Ïì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Äø±X¯eTTq+<äT ªÄVü‰!μ C≤qø°<$˚ e÷Á‘·eTT @$Tj·TT
<äV≤æ +|üã&É˝<Ò Tä düTe÷ j·TqT#·T ÄX¯Ãs¡éTT‘√ á eè‘êÔ+‘·eTTqT >∑÷]Ã ‘·eT˝À
‘êeTT dü+uÛ≤wæ+#·Tø=qT#·Tqï #ês¡D>∑DeTT\jÓTTø£ÿ neTè‘·ÁbÕj·TeTT˝…’q
e#·qeTT\T Hê#Ó$q ã&çq$.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ y˚T ãT~ΔsT¡ ‘·ŒHêï ÁX¯ó‘ê« ‘ê eT<äT“¤‘ê+ –s¡yTé ˆ
n<ä>±Δ C≤qø°‘´˚ e+ ì$T‘ÓÌÔ XÀÃ|ü\øÏ‘å ê ˆˆ 156
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` y˚T ` ãT~Δ' ` ñ‘·ŒHêï ` ÁX¯ó‘ê« ` ‘êyéT ` n<äT“¤‘ê+
` –s¡yTé , n<ä>±Δ ` C≤qø° ` Ç‹ ` @e+ ` ì$T‘Ó'ÌÔ ` #· ` ñ|ü\øÏ‘å ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘ê+ n<äT“¤‘ê+ –s¡+ ÁX¯ó‘ê« C≤qø° n<ä>±Δ Ç‹ y˚T
ãT~Δ' ñ‘·ŒHêï. ì$T‘Ó'ÌÔ #· @eyéT ñ|ü\øÏ‘å ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, n<äT“¤‘ê+ R n<äT“¤‘y· TÓ qÆ {Ï,º ‘ê+ R Ä, –s¡+
R yê≈£îÿqT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, C≤qø° R d”‘ê<˚$, n<ä>±Δ R <äV≤æ +|üã&É˝<Ò Tä , Ç‹
R nì, ãT~Δ' R ìX¯Ãj·TeTT, y˚T R Hê≈£î, ñ‘·ŒHêï R >∑*–q~, ì$T‘Ó'ÌÔ #· R
X¯óuÛXÑ ≈¯ î£ qeTT\#˚ >∑÷&É, @e+ R áØ‹>±, ñ|ü\øÏ‘å ê R Á>∑V≤æ +|üã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Äø£deü TTq+<äT #ês¡D>∑DeTT\T |ü\T≈£î#·Tqï ÄX¯Ãs¡´ø£sy¡ TÓ qÆ Ä
e÷≥\T $ìq+‘·H˚ d”‘ê<˚$ <äV≤æ +|üã&É˝<Ò ìä Hê≈£î ìX¯Ãj·TeTT >∑*–q~. n|ü&ÉT
Hê≈£î >±ìŒ+∫q X¯óuÛXÑ ≈¯ î£ qeTT\qT ã{Ïº ≈£L&É Ä $wüjT· eTT <äè&Û|É &ü qç ~.
XÀ¢ˆˆ B|üé÷H˚ ‘·T ˝≤+>∑÷˝Ò q e÷+ <äV≤ü ‹ bÕeø£' ˆ
Vü≤è<äjT· + #· Á|üV≤ü èwü+º y˚T yê‘ê düT‡s¡_>Û +∑ ~Ûq' ˆˆ 157
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` B|üé÷H˚ ` ‘·T ` ˝≤+>∑÷˝Ò ` q ` e÷+ ` <äV≤ü ‹ ` bÕeø£',
Vü≤è<äjT· + ` #· ` Á|üV≤ü èwü+º ` y˚T ` yê‘ê' ` düTs¡_>Û +∑ ~Ûq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ˝≤+>∑÷˝Ò B|üé÷H˚ (dü‹) bÕeø£' e÷+ q <äV≤ü ‹, y˚T
Vü≤è<äjT· + #· Á|üV≤ü èwü+º , yê‘ê' düTs¡_>Û +∑ ~Ûq' (ÄdüH)é .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ˝≤+>∑÷˝Ò R yê\eTT, B|üé÷H˚ (dü‹) R <äV≤æ +|üã&ÉT#·Tqï~
jÓTÆ qqT, bÕeø£' R n–ï, e÷+ R qqTï, q <äV≤ü ‹ R <äV≤æ +#·T≥˝Ò<Tä , y˚T R
HêjÓTTø£ÿ, Vü≤è<äjT· + #· R Vü≤è<äjT· eTT >∑÷&É, Á|üV≤ü èwü+º R dü+‘·Twüyº TÓ j
Æ T· Tqï~,
yê‘ê' R yêj·TTe⁄\T, düTs¡_>Û +∑ ~Ûq' R düTyêdüq>∑\yÓ,’ (ÄdüHé R ñqï$).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê ‘√ø£ <äV≤æ +|üã&ÉT#·Tqï|üŒ{ÏøìÏ n–ï Hêπø$Tj·TTqT ‘ê|üeTTqT
>∑*–+#·T≥˝Ò<Tä . Hê Vü≤è<äjT· eTT >∑÷&É Vü≤s¡¸u]ÑÛ ‘·yTÓ Æ j·TTqï~ >±ì @ $<Ûyä TÓ qÆ
∫+‘·qT bı+<äT≥˝Ò<äT. M#·T#·Tqï >±\T\T >∑÷&É |ü]eTfi¯uÛÑ]‘·eTT˝…’ Hê≈£î
Äq+<äøs£ e¡ TT˝Ò j·T>∑T#·Tqï$>±ì uÛj Ñ T· eTTq≈£î ø±s¡DeT>∑T≥˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ ‘Ó’ ]ï$T‘ÓÔÌX¯Ã <äècÕº¬súÌ' ø±s¡D…ÆX¯Ã eTVü‰>∑TD…Æ' ˆ
ãTTwæyê¬ø’ ´X¯Ã dæ<ëΔs¬ Ìú s¡ueÑÛ + Vü≤èwüeº ÷qdü' ˆˆ 158
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘Ó'’ ` ì$T‘Ó'ÌÔ ` #· ` <äècÕºs¬ 'Ìú ` ø±s¡D'Æ… ` #· ` eTVü‰>∑TD…'Æ `
ãTTwæyê¬ø’ ´' ` #· ` dæ<ëΔs¬ 'Ìú ` nuÛeÑ + ` Vü≤èwüeº ÷qdü' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äècºÕ¬súÌ' ‘Ó’' ì$T‘ÓÔÌ' #·, eTVü‰>∑TD…Æ' ø±s¡D…Æ' #·, dæ<ëΔ¬súÌ'
ãTTwæyê¬ø’ ´' #· Vü≤èwüeº ÷qdü' nuÛeÑ yéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äècºÕs¬ 'Ìú R ø±ìŒ+∫q |ò\ü eTT >∑*–q{Ï,º ‘Ó'’ R Ä, ì$T‘Ó'ÌÔ #·
R X¯óuÛXÑ ≈¯ î£ qeTT\#˚‘q· T, eTVü‰>∑TD…'Æ R >=|üŒ >∑TDeTT\T >∑*qZ {Ï,º ø±s¡D'Æ… #· R
ø±s¡DeTT\#˚‘q· T, dæ<ëΔs¬ 'Ìú R dæ~+Δ #·T Á|üj÷Ó »qeTT >∑*qZ {Ï,º ãTTwæyê¬ø’ ´' #· R
eTTqT\e#·qeTT\ #˚‘q· T, Vü≤èwüeº ÷qdü' R Vü≤s¡¸eTT H=+~q eTqdüT‡>∑\yê&ÉqT,
nuÛeÑ yéT R nsTT‹ì.
‹\ø£eTT :` eTVü‰>∑TD…'Æ ø±s¡D'Æ… R qqTï q&ç|+æ #·T#·Tqï{Ïº d”‘êsêeTT\ s¡÷|üeTT˝À
qTqï eTVü‰X¯≈î£ \Ô #˚‘q· T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á $<Ûeä TT>∑ Hê≈£î ø±ìŒ+∫q Á|ü‘´· ø£|å \üò eTT >∑\ X¯óuÛXÑ ≈¯ î£ qeTT\
#˚‘q· T, n<äT“¤‘y· TÓ qÆ Hê eTqdüT‡qT Áb˛‘·‡Væ≤+#·T#·Tqï X¯≈î£ \Ô #˚‘q· T, Äø£deü TT
q+<ä * |ò ü \ dæ ~ Δ ø £ s ¡ e TT\sTTq ãTTwæ y êø£ ´ eTT\#˚ ‘ · q T Hê Vü ≤ è<ä j · T eTT
Äq+<äuÛÑ]‘·eTjÓT´qT.
XÀ¢ˆˆ |ü⁄q s¡› ècºÕ« #· yÓ<’ V˚ ≤” + $düèwüXº Ã¯ ‘·j÷· |ü⁄q' ˆ
‘·‘'· |üs«¡ ‘· e÷kÕ<ä´ ‘· Á‘ê]wüº eTVü≤+ |ü⁄q' ˆ
Á|ü‹|üe¢ qe÷πsuÛÒ j·TTwüà<äs› Ù¡ qø±+ø£j å ÷· ˆˆ 159
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü⁄q' ` <äècºÕ« ` #· ` yÓ<’ V˚ ≤” + ` $düèwü'º ` #· ` ‘·j÷· `
|ü⁄q', ‘·‘'· ` |üs«¡ ‘·yTé ` ÄkÕ<ä´ ` ‘·Á‘· ` n]wüyº Té ` nVü≤+ ` |ü⁄q' `
Á|ü‹|üe¢ qyéT ` ÄπsuÛÒ ` j·TTwüà<äs› Ù¡ qø±+ø£j å ÷· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄q' #· yÓ<’ V˚ ≤” + <äècºÕ« ‘·j÷· |ü⁄q' #· $düèwü'º ‘·‘'· nVü≤+
‘·Á‘· n]wü+º |üs«¡ ‘·yTé ÄkÕ<ä´ j·TTwüà<äs› Ù¡ qø±+ø£j å ÷· |ü⁄q' Á|ü‹|üe¢ q+ ÄπsuÛ.Ò
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄q' #· R ‹]–, yÓ<’ V˚ ≤” + R d”‘ê<˚$ì, <äècºÕ« R #·÷∫,
‘·j÷· R ÄyÓT#˚, |ü⁄q' R ‹]–, $düèwü'º R |ü+|üã&çqyê&ÉH,’Ó ‘·‘'· R |æeTà≥,
‘·Á‘· R Ä \+ø£jT· +<äT, n]wü+º R n]wüº eTqT |üs«¡ ‘·eTTqT, ÄkÕ<ä´ R #˚],
j·TTwüà<äs› Ù¡ qø±+ø£j
å ÷· R MTjÓTTø£ÿ <äsÙ¡ qeTTq+<ä* ø√]ø£‘√, nVü≤+ R H˚qT,
Á|ü‹|üe¢ q+ R ‹]– \+|òTü qeTTqT, ÄπsuÛÒ R Äs¡+_Û+∫‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‹]– d”‘ê<˚$ì <ä]Ù+∫ ÄyÓTø£&É ôd\e⁄ >¬ ø’ =ì n≥qT+&ç Ä
\+ø£jT· +<ä* n]wü|º sü «¡ ‘·•Ks¡eTTqT #˚] $TeTTà\ q+<äsq¡ T <ä]Ù+#·e˝… qHÓ&ç
y˚–s¡bÕ≥T‘√ ‹s¡T>∑T Á|üj÷· DeTTq¬ø’ \+|òTü qeTTqT Äs¡+_Û+∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· |üeq #·+Á<ës¡ÿ dæ<>Δä +∑ <Ûsä «¡ ùd$‘·yTé ˆ
|ü+<∏ëq eTVü≤ e÷Áø£eT´ uÛeÑ ‘√ <äèwüyº ê ìVü≤ ˆˆ 160
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` |üeq#·+Á<ës¡ÿ dæ<Δä >∑+<Ûsä «¡ ùd$‘·yTé , |ü+<∏ëq+ `
nVü≤yéT ` ÄÁø£eT´ ` uÛeÑ ‘·' ` <äèwüyº êHé ` ÇVü≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· nVü≤+ |üeq#·+Á<ës¡ÿ dæ<>Δä +∑ <Ûsä «¡ ùd$‘·+ |ü+<∏ëqyéT
ÄÁø£eT´ ÇVü≤ uÛeÑ ‘·' <äèwüyº êHé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T |æeTà≥, nVü≤+ R H˚qT, |üeq#·+Á<ës¡ÿdæ<äΔ
>∑+<Ûäs¡«ùd$‘·+ R yêj·TTe⁄#˚‘·qT #·+Á<ädü÷s¡T´\#˚‘·qT, dæ<äTΔ\#˚‘·qT,
>∑+<Ûsä T¡ «\#˚‘q· T ùd$+|üã&ÉT#·Tqï{Ï,º |ü+<∏ëq+ R e÷s¡eZ TTqT, ÄÁø£eT´ R #˚],
ÇVü≤ R á düeTTÁ<ärs¡eTTq+<äT, uÛeÑ ‘·' R $TeTTà\qT, <äèwüyº êHé R <ä]Ù+∫Hê&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT \+|òTæ +∫ yêj·TTe⁄, #·+Á<äd÷ü s¡T´\T,
dæ<äΔ>∑+<Ûäsê«<äT\TqT ùd$+#·T#·Tqï{Ïº á j·÷ø±X¯e÷s¡ZeTTq |üj·Tì+∫ á
düeTTÁ<ärs¡eTTqT #˚sT¡ ø=ì $TeTTà\ q+<ä]ì #·÷∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ sê|òTü edü´ Á|üu≤Û y˚D uÛeÑ ‘ê+ #Óe’ ‘˚»kÕ ˆ
düTÁêdü´ #· ø±sê´s¡+ú eTj·÷ düs«¡ eTqTwæ̃‘y· Té ˆˆ 161
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sê|òTü edü´ ` Á|üu≤Û y˚D ` uÛeÑ ‘ê+ ` #· ` @e ` ‘˚»kÕ `
düTÁêdü´ ` #· ` ø±sê´s¡+ú ` eTj·÷ ` düs«¡ yéT ` nqTwæ̃‘y· Té ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` sê|òTü edü´ Á|üu≤Û y˚D, uÛeÑ ‘ê+ ‘˚»kÕ #· @e düTÁêdü´ ø±sê´s¡+ú
#· (@‘·‘)Y düs«¡ + eTj·÷ nqTwæ̃‘y· Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òTü edü´ R lsêeT#·+Á<äTìjÓTTø£ÿ, Á|üu≤Û y˚D R Á|üu≤Û eeTT
#˚‘q· T, uÛeÑ ‘ê+ R MTjÓTTø£ÿ, ‘˚»kÕ #Óe’ R eTVæ≤eT#˚‘q· T, düTÁêdü´ R düTÁê⁄ì
jÓTTø£ÿ, ø±sê´s¡+ú R ø£seÔ¡ éTTø=s¡≈î£ qT, (@‘·‘)Y düs«¡ + R (Ç~) n+‘·jT· TqT,
eTj·÷ R Hê#˚, nqTwæ̃‘y· Té R HÓsy¡ s˚ Œ¡ ã&çq~.
dü÷#·q :` ªªsê|òTü edü´ Á|üu≤Û y˚Dμμ nqT<ëìøÏ ã<äT\T>± ªsê|òTü edü´ Á|ükÕ<˚qμ
nì u§+u≤sTT eTTÁ<äDeTTq+<äT >∑\<äT ` nq>± lsêeTTì nqTÁ>∑V≤ü $X‚weü TT#˚
nì uÛ≤eeTT.
yêdüT<ëdükÕ«$T Vü≤è<äj·TeTT :` ªsê|òTü edü´ Á|üu≤Û y˚Dμ nì nqT≥˝Àì ‘ê‘·Œs¡éTT
` d”‘ê<˚$ì Vü≤qTeT <ä]Ù+#·>∑H˚ ÄyÓTj·T+<ä* ~e´Á|üuÛ≤eeTTqT |üP]Ô>±
>∑T]Ô+#ÓqT. n|üŒ{ÏqT+&çj·TT Ä‘·ìøÏ ÄyÓT ÁbÕDÒX¯«s¡T&Ó’q sê|òüTe⁄ìô|’>∑\
|üPs¡«>ös¡eeTT Ç+ø£qT rÁeyÓTqÆ ~. n{Ïº uÛøÑ $ÔÏ X‚weü TT‘√&ÉH˚ Á|üdTü ‘Ô e· TT Ç#·Ã≥
lsêeTTì düà]+#·T#·T ªsê|òüTedü´ Á|üuÛ≤y˚Dμ nqT#·THêï&ÉT. yÓTT<ä≥ á
\+ø±eè‘êÔ+‘·ø<£ qä∏ eTT Äs¡+_Û+∫q|ü⁄&ÉT ªÁ|üDeT´ •s¡kÕ <˚y’Ó ´ d”‘êjÓTÆ μ nì
d”‘e· TàøÏ ÁyÓTTøÏÿ eTT–+|ü⁄q+<äT Ç#·Ã≥ lsêeTTì düà]+#·T≥˝À Vü≤qTeT<äèwæ˝º À
d”‘êsêeTT\ nuÛ<Ò eä TT düŒwüeº T>∑T #·Tqï~. Ç≥T¢ á d”‘êsêeTT\ nqbÕj·T‘·«eTT
sêe÷j·TDdü+<˚Xe¯ TT nì $~‘· eT>∑T#·Tqï~. sê|òTü e⁄ &Éq>± d”‘êe\¢uTÑÛ &Éìj·TT,
d”‘· j·Tq>± sêeTe\¢uÑÛ j·Tìj·TT ‘·‘Ô· «y˚‘˝Ô· q’… uÛ≈Ñ î£ \Ô uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘êe\¢uTÑÛ ì Á|üu≤Û e$X‚weü TT#˚‘q· T MT j·T+<ä] eTVæ≤eT#˚‘q· T
düTÁêeTVü‰sêE ø±s¡´ìs¡«Vü≤DeTTø=s¡≈î£ Bì q+‘·qT Ç≥T¢ H˚qT HÓsy¡ s˚ T¡ Ãø=ì
e∫Ã‹ì.
XÀ¢ˆˆ @‘· ‘·‡s¡«+ eTj·÷ ‘·Á‘· j·T<∏ëe <äT|übÕ~‘·yTé ˆ
nÁ‘· j·T qï ø£è‘·+ X‚w+ü ‘·‘‡· s¡«+ ÁøÏjT· ‘ê $T‹ ˆˆ 162
ª Vü≤qTeT<éeè‘êÔqTø£<∏äq+μμ HêeT
nwüº|ü+#êX¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @‘·‘Y ` düs«¡ + ` eTj·÷ ` ‘·Á‘· ` j·T<∏ëe‘Y ` ñ|übÕ~‘·yTé ,
nÁ‘· ` j·T‘Y ` q ` ø£è‘·+ ` X‚w+ü ` ‘·‘Y ` düs«¡ + ` ÁøÏjT· ‘êyéT ` Ç‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· düs«¡ yéT @‘·‘Y j·T<∏ëe‘Y ñ|übÕ~‘·yTé , nÁ‘· j·T‘Y q
ø£è‘·+ ‘·‘Y X‚w+ü düs«¡ + ÁøÏjT· ‘êyéT Ç‹ (Vü≤qTeT‘ê ìy˚~‘·yTé ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R Ä \+ø£jT· +<äT, @‘·‘Y R Ç~ j·T+‘·jT· TqT, j·T<∏ëe‘Y
R ñ∫‘·yTÓ qÆ Ø‹>±, ñ|übÕ~‘·yTé R Ä#·]+|üã&çq~. nÁ‘· R á ø±s¡éTTq+<äT,
j·T‘Y R @~, q ø£è‘·+ R #˚jT· ã&É˝<Ò √, ‘·‘Y R Ä, X‚w+ü R $T–*q~, düs«¡ + R
n+‘·jT· TqT, ÁøÏjT· ‘ê+ R #˚jT· ã&ÉT>±ø£! Ç‹ R nì, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT,
Á|ü‘´· uÛ≤wü‘· R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á Ø‹>± H˚qT \+ø£jT· +<äT düeTT∫‘·yTÓ qÆ Ø‹>± ø±s¡´Áø£eTeTTqT
HÓsy¡ ]˚ Ã e∫Ã‹ì. Çø£ á ø±s¡´ìs¡«Vü≤DeTTq+<äT X‚w+æ ∫j·TTqï <ä+‘·jT· TqT
MTs¡T Á>∑V≤æ +∫ |üP]Ô#j ˚ T· T<äTs¡T>±ø£! nì Vü≤qTeT n+>∑<ë<äT\‘√ |ü*ø¬ qT.
ªªVü≤qTeT<é eè‘êÔqTø£<qä∏ eTTμμ nqT
@ã~jÓTì$T<äedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
@ø√qwüwæº‘·eTdüs¡Z
XÀ¢ˆˆ @‘· <ëU≤´j·T ‘·‘‡· s¡«+ Vü≤qTe÷ Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆ
uÛ÷Ñ j·T dü‡eTT|ü#Á· ø±eT e#·q+ e≈£îÔ eTT‘·sÔ y¡ Té ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @‘·‘Y ` ÄU≤´j·T ` ‘·‘Y ` düs«¡ + ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»',
uÛ÷Ñ j·T' ` düeTT|ü#Á· ø±eT ` e#·q+ ` e≈£îyÔ Té ` ñ‘·sÔ y¡ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé ‘·‘Y @‘·‘Y düs«¡ yéT ÄU≤´j·T uÛ÷Ñ j·T'
ñ‘·sÔ +¡ e#·q+ e≈£î+Ô düeTT|ü#Á· ø±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' R yêj·TTq+<äqT&Óq’ , Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT,
‘·‘Y R Ä, @‘·‘Y R Ç~, düs«¡ + R n+‘·jT· TqT, ÄU≤´j·T R #Ó|Œæ , uÛ÷Ñ j·T' R
‹]–, ñ‘·Ôs¡+ R ‘·s¡Tyê‹<Ó’q, e#·q+ R e÷≥qT, e≈£îÔ+ R |ü\T≈£î≥≈£î,
düeTT|ü#Á· ø±eT R ÁbÕs¡+_Û+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêj·TTq+<äqT&Óq’ Vü≤qTeT ‘êHê#·]+∫q Ä eè‘êÔ+‘· eT+‘·jT· TqT
á Ø‹>∑ ‘Ó*|æ ‹]– ‘Ó\T|üe\dæq $wüjT· eTTqT Ç≥T¢ |ü\Tø£ <=&É>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ dü|˝üò À sê|òTü y√<√´>∑ düT‡Áêdü´ #· dü+ÁuÛeÑ T' ˆ
o\ e÷kÕ<ä´ d”‘êj·÷ eTeT #· Á|üeD+ eTq' ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü|\üò ' ` sê|òTü y√<√´>∑' ` düTÁêdü´ ` #· ` dü+ÁuÛeÑ T', o\yéT `
ÄkÕ<ä´ ` d”‘êj·÷' ` eTeT ` #· ` Á|üeD+ ` eTq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` d”‘êj·÷' o\yéT ÄkÕ<ä´ sê|òTü y√<√´>∑' dü|\üò ', düTÁêdü´
dü+ÁuÛeÑ T' #· (dü|\üò '). eTeT eTq' #· Á|üeDyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘êj·÷' R d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ, o\+ R dü#Ã· ]Á‘·eTTqT, ÄkÕ<ä´
R #˚], (Ä<Ûës¡eTT>∑ #˚døæ =ì), sê|òTü y√<√´>∑' R lsêeTTì ñ<äéTeTT, dü|\üò ' R
dü|\üò yÓTqÆ ~, düTÁêdü´ R düTÁê⁄ìjÓTTø£ÿ, dü+ÁuÛeÑ T' #· R y˚–s¡bÕ≥T≈£L&É, (dü|\üò '
R dü|\üò yÓTqÆ ~), eTeT R HêjÓTTø£ÿ, eTq' #· R eTqdüT‡>∑÷&É, Á|üeDyéT R
(59) ` @ø√qwüwæº‘·eTdüs¡Z 431
uÛøÑ ‘ÔÏ ‘· Œ· s¡eTT (ÄjÓTqT).
dü÷#·q :` ªeTeT #· Á|üeD+ eTq'μ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªeTeT #· Á|”D‘Ï +·
eTq'μ nì u§+u≤sTT eTTÁ<äDeTT. nq>± Hê eTqdüT‡ dü+‘√wüjT· Tø£yÔ TÓ qÆ <äì
uÛ≤eeTT.
‹\ø£eTT :` düTÁêdü´ #· dü+ÁuÛeÑ T' düTÁê⁄ì Ä<äse¡ TT ñ‘ê‡Vü≤eTT nì ns¡eú TT.
o\yéT ÄkÕ<ä´ ` nq>± bÕ‹Áe‘·éTTqT p∫.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªeTeT #· Á|üeD+ eTq'μ Hê≈£î |üPs¡«y˚T ‘Ó*dæ j·TTqïqT
ÄyÓTqT <ä]Ù+∫q |æeTà≥ d”‘êÁ|üuÛ≤eeTTq≈£î @$Tj·TT nkÕ<ÛäéTT+&É<äì
‘Ó*dæø=+{Ïqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTTì ñ<äéTeTT, eTq eTVü‰sêE düTÁê⁄ìjÓTTø£ÿ dü+ÁuÛeÑ TeTT
>∑÷&É d”‘ê<˚$ o\yÓu’ eÑÛ eTTe\q dü|\üò ‘· H=+~q~. Hê eTqdüT‡>∑÷&É uÛøÑ ‘ÔÏ ‘· Œ· s¡yTÓ Æ
HÓ>∑&ÉT#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ ‘·|kü Õ <Ûës¡jT˚ ˝À¢ø±ÁqTÿ<Δ√ yê ìs¡ù› V≤<ä|æ ˆ
düs«¡ <∏ë -‹Á|üeè<Δ√-kÂ sêeD√ sêø£kå Õ~Û|'ü ˆˆ 3
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü ‘ê+ düŒ èX¯‘√ >±Á‘·+ ‘·|kü Õ q $Hê•‘·yTé ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·|kü Õ ` <Ûës¡jT˚ ‘Y ` ˝Àø±Hé ` Á≈£î<ä'Δ ` yê ` ìs¡ù› V≤‘Y ` n|æ,
düs«¡ <∏ë ` n‹Á|üeè<ä'Δ ` nkÂ ` sêeD' ` sêø£kå Õ~Û|'ü , ‘·d´ü ` ‘ê+ ` düŒ èX¯‘'·
` >±Á‘·+ ` ‘·|kü Õ ` q ` $Hê•‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nkÂ sêø£kå Õ~Û|'ü sêeD' ‘·|kü Õ ˝Àø±Hé <Ûës¡jT˚ ‘Y, Á≈£î<ä'Δ
yê ìs¡ù› V≤‘Y n|æ, düs«¡ <∏ë n‹Á|üeè<ä'Δ . ‘ê+ düŒ èX¯‘'· ‘·d´ü >±Á‘·+ ‘·|kü Õ q
$Hê•‘·yéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nkÂ R á, sêø£kå Õ~Û|'ü R sêø£då sü êC…q’ , sêeD' R sêeDT&ÉT,
‘·|kü Õ R ‘·|dü Tü ‡#˚, ˝Àø±Hé R »>∑‘T· qÔ T, <Ûës¡jT˚ ‘Y R ì\Teu…≥TºqT. Á≈£î<ä'Δ yê
R ø√|æ+∫qyê&É>∑TH˚ì, ìs¡›ùV≤‘Y n|æ R <äVæ≤+∫y˚j·TTqT>∑÷&É, düs¡«<∏ë R
m\¢$<Ûeä TT\T>±, n‹Á|üeè<ä'Δ R $TøÏÿ* eè~Δì kÕ~Û+∫ j·TTqïyê&ÉT, ‘ê+ R Ä
d”‘ê<˚$ì, düŒ èX¯‘'· R ‘ê≈£î#·Tqï{Ï,º ‘·d´ü R Ä‘·ìjÓTTø£ÿ, >±Á‘·+ R X¯Øs¡eTT,
‘·|kü Õ R ‘·|dü Tü ‡#˚‘H· ,˚ q $Hê•‘·yTé R q•+|ü#j ˚ T· ã&É˝<Ò Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£ùå dX¯«s¡T&Óq’ Ä sêeDT&ÉT ‘·qjÓTTø£ÿ ‘·|'ü Á|üu≤Û eeTT#˚ ˝Àø£eTT
\ìï+{Ïì ì*|æj·TT+#·>∑\&ÉT. ø√|üeTT e∫ÃqjÓT&É\ düeTdüÔ»>∑‘·TÔ\qT
<äV≤æ +∫y˚jT· >∑\&ÉT. düs«¡ <∏ë Ä‘·&TÉ ‘·q ‘·|'ü Á|üu≤Û eeTT#˚ eTVü‰X¯ødÔÏ +ü |üqTï&Ó’
j·TTHêï&ÉT. n+<äT#˚‘H· ˚ ÄHê&ÉT d”‘êkÕ~Û«ì düŒ è•+∫q|üŒ{ÏøìÏ ‘·q ‘·b˛eTVæ≤eT
ø±s¡DeTT>∑H˚ HêX¯qeTT H=+<äø£ ì\Te>∑*>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ q ‘·<–ä ï•U≤ ≈£îsê´ ‘·‡+düŒ ècºÕ bÕDÏHê dür ˆ
»qø£kÕ´‘·àC≤ ≈£îsê´ <ä´Á‘√ÿ<Ûøä \£ Tw”øè£ ‘ê ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` ‘·‘Y ` n–ï•U≤ ` ≈£îsê´‘Y ` dü+düŒ ècºÕ ` bÕDÏHê ` dür,
»qø£d´ü ` Ä‘·àC≤ ` ≈£îsê´‘Y ` j·T‘Y ` Áø√<Ûøä \£ Tw”øè£ ‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Áø√<Ûäø£\Tw”ø£è‘ê »qø£dü´ Ä‘·àC≤ j·T‘Y q ≈£îsê´‘Y, ‘·‘Y
bÕDÏHê dü+düŒ ècºÕ dür n–ï•U≤ q ≈£îsê´‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Áø√<Ûøä \£ Tw”øè£ ‘ê R Áø√<Ûeä TT#˚ ø£\TwüeTT>± #˚jT· ã&çq{Ï,º »qø£d´ü
R »qø£eTVü‰sêEjÓTTø£ÿ, Ä‘·àC≤ R |ü⁄Á‹ø£jTÆÓ q d”‘ê<˚$, j·T‘Y R <˚ìì, q
≈£îsê´‘Y R #˚j·T˝Ò<√, ‘·‘Y R <ëìì, bÕDÏHê R #˚‹‘√, dü+düŒ ècºÕ R
eTT≥Tºø=qã&çq{Ï,º n–ï•U≤ R n–ïC≤«\, q ≈£îsê´‘Y R #˚jT· C≤\<äT.
‹\ø£eTT :` d”‘ê<˚$ ‘·q uÛsÑ j
Ô¡ TÓ Tø£ÿ |üsêÁø£eTeTTqT m]–q~ >±e⁄q ‘êqT
sêeDTìô|’ Áø√<ÛäeTT H=+<ä˝Ò<äT nì uÛ≤eeTT. nsTTqqT ÄyÓT bÕ‹Áe‘·´
Á|üu≤Û eeTT#˚ ÄyÓTqT düŒ è•+∫q sêeDTì X¯Øs¡eTT <äV≤æ +|üã&Ée\dæq<˚>±ì
sêeDT&ÉT >∑÷&É eTVü‰‘·|üX¯ÙøÏÔ dü+|üqTï&É>∑T≥#˚ n≥T¢ <äVæ≤+|üã&É≈£î+&É
ì\Te>∑*–Hê&Éì ‘Ó*j·Te˝…qT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ‘êqT Áø√<Ûä ø£\Twæ‘T· sê\sTTq#√ d”‘ê<˚$ m{Ïyº ê]HÓq’ qT
uÛdÑ àü eTT #˚jT· >∑\<äT >±ì ‘·q uÛsÑ #Ô¡ ‘˚ H· ˚ X¯Á‘·Tìs¡÷à\qeTT #˚sTT+#·T≥ Ms¡|‹ü ï
jÓTTø£ÿ <Ûäs¡àeTT, ø±ã{Ïº uÛÑs¡Ô |üsêÁø£eTeTTq≈£î n>ös¡eeTT ø£\T>∑≈£î+&É ‘êqT
bÕs¡ ‘ · + Á‘· ´ eTTH˚ n+^ø£ ] +∫q~. n+<ä T #˚ ‘ · H ˚ sêeDT&É T J$+∫
j·TT+&É>*∑ –Hê&ÉT. á $wüjT· e÷yÓT yÓqTø£jT˚ #Ó|Œæ j·TTqï~>∑<ë!
ªªndü+<˚XÊ‘·TÔ sêeTdü´ ‘·|dü Xü ÊÃqTbÕ\Hê‘Y,
q ‘ê«+ ≈£î]à <äXÁ¯ ê uÛdÑ àü uÛkÑ Õàs¡Ω ‘˚»kÕ ˆˆμμ
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ Áø√<Û√Á<˚øe£ TT H=+~q jÓT&É\ m{Ïº uÛj Ñ T· +ø£s¡ X¯Á‘·Te⁄HÓq’ qT
ìs¡÷à\qeTT #˚jT· >∑\<äT. #˚‹‘√ eTT≥Tºø=qï n–ïC≤«\ ˇø£|ü &ÉT <äV≤æ +|ü˝øÒ £
b˛e#·TÃH˚y÷Ó >±ì d”‘e· TàjÓTTø£ÿ Áø√<Ûeä TT e÷Á‘·eTT <äV≤æ +|ü≈î£ +&ÉT≥ dü+uÛ$Ñ +#·<Tä .
XÀ¢ˆˆ C≤+ãeÁ‘·ŒeTTU≤ q‡sê« qqTC≤„|´ü eTVü‰Vü≤ØHé ˆ
ndæà H˚ïe+>∑‘˚ ø±πs´ uÛeÑ ‘ê+ #· ìy˚~‘˚ ˆ
Hê´j·T´+ #· düV≤ü yÓ<’ V˚ ‰ü ´ Á<äwßü +º ‘Í bÕ]úyê‘·àCÖ ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` C≤+ãe‘Y Á|üeTTU≤Hé ` düsê«Hé ` nqTC≤„|´ü ` eTVü‰Vü≤ØHé `
ndæàHé ` @e+ ` >∑‘˚ ` ø±πs´ ` uÛeÑ ‘ê+ ` #· ` ìy˚~‘˚ ` Hê´j·T´+ ` #· `
düV≤ü ` yÓ<’ V˚ ‰ü ´ ` Á<äwßü +º ` ‘Í ` bÕ]úyê‘·àCÖ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ndæàHé ø±πs´ @e+ >∑‘˚ dü‹ uÛeÑ ‘ê+ #· ìy˚~‘˚ #· dü‹
C≤+ãeÁ‘·ŒeTTU≤Hé eTVü‰Vü≤ØHé düsê«Hé nqTC≤„|´ü yÓ<’ V˚ ‰ü ´ #· düV≤ü ‘Í bÕ]úyê‘·àCÖ
Á<äwßü +º Hê´j·TýéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ndæàHé R á, ø±πs´ R ø±s¡éTT, @e+ R áØ‹>±, >∑‘˚ R
»]–q~ø±>±, uÛÑe‘ê+ R ˙≈£î, ìy˚~‘˚ dü‹ R $qï$+|üã&çj·TT+&É>±,
C≤+ãeÁ‘·ŒeTTU≤Hé R C≤+ãe+‘·T&ÉT yÓTT<ä˝q’… {Ï,º eTVü‰Vü≤ØHé R eTVü≤˙j·TT˝…q’
yêqs¡T\qT, düsê«Hé R n+<ä]ì, nqTC≤„|´ü R n+^ø£]+|ü#d˚ ,æ yÓ<’ V˚ ‰ü ´ #· düV≤ü
R d”‘ê<˚$‘√>∑÷&É, ‘Í R Ä, bÕ]úyê‘·àCÖ R sê»|ü⁄Á‘·T\qT, Á<äwßü +º R #·÷#·T≥≈£î,
Hê´j·TýéT R Hê´j·TéTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Á|üdüTÔ‘·eTT ‘·\ô|{Ïºq ñ<äéTeTT Ç+‘·es¡≈£î dæ~Δ+∫q<äì
‘Ó\T|üã&çq~. |æeTà≥ C≤+ãe+‘·T&ÉT eTTqï>∑T eTVü≤˙j·TT˝…’q yêqs¡T\≈£î
$qï$+∫ yê] j·TqT»„ rdæø=ì eTqeTT d”‘ê<˚$ì \+ø£qT+&ç rdæø=ìe∫Ã
ÄyÓT‘√ >∑\dæjT˚ sêeT\ø£ÎDT\qT <ä]Ù+#·T≥ Hê´j·TyÓTÆ j·TT+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ nVü≤ y˚Tø√-|æ |üsê´|üÔ dü‡sêø£då >ü D∑ ≤+ |ü⁄ØyéT ˆ
‘ê+ \+ø±+ ‘·sk¡ Õ Vü≤+‘·T+ sêeD+ #· eTVü‰ã\yéT ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤yéT ` @ø£' ` n|æ ` |üsê´|ü'Ô ` düsêø£då >ü D∑ ≤+ ` |ü⁄ØyéT,
‘ê+ ` \+ø±+ ` ‘·sk¡ Õ ` Vü≤+‘·T+ ` sêeD+ ` #· ` eTVü‰ã\yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düsêø£då >ü D∑ ≤+ ‘ê+ \+ø±+ |ü⁄Ø+, eTVü‰ã\+ sêeD+ #·
‘·sk¡ Õ Vü≤+‘·TyéT @ø£' n|æ nVü≤+ |üsê´|ü'Ô .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düsêø£då >ü D∑ ≤+ R sêø£då dü eü T÷Vü≤eTT\‘√ >∑÷&çq{Ï,º ‘ê+ R Ä,
\+ø±|ü⁄Ø+ R \+ø±q>∑se¡ TTqT, eTVü‰ã\+ R >=|üŒã\XÊ*jÓTÆ q, sêeD+ #·
R sêeDTì, ‘·sk¡ Õ R y˚>e∑ TT‘√ (ã\eTT#˚), Vü≤+‘·T+ R #·+|ü⁄≥≈£î, @ø£' n|æ
R ˇø£ÿ&ÉHq’Ó |üŒ{ÏøìÏ , nVü≤+ R H˚qT, |üsê´|ü'Ô R #ê*qyê&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£då ôü dq’ éTT \ìï+{Ï‘√ >∑÷&çq Ä \+ø±q>∑se¡ TTqT q•+|üCdÒ æ
eTVü‰ã\XÊ*jÓÆTq sêeDTì Hê |üsêÁø£eTeTT#˚ dü+Vü≤]+#·T≥≈£î H˚H=ø£ÿ&ÉH˚
dü]|ü&Ó<äqT.
XÀ¢ˆˆ øÏ+ |ü⁄q dü‡Væ≤‘√ M¬ss’ “¡ \e~“¤' ø£è‘ê‘·à_Û' ˆ
ø£è‘êÅôd'ÌÔ |üe¢ >¬ '’ X¯Ss¬ ’ s¡“e¤ ~“¤ ]«»jÓTÆ wæ_'Û ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏ+ ` |ü⁄q' ` düV≤æ ‘·' ` M¬s'’ ` ã\e~“¤' ` ø£è‘ê‘·à_Û' `
ø£è‘êÅôd'ÌÔ ` |üe¢ >¬ '’ ` X¯Ss¬ '’ ` uÛeÑ ~“¤' ` $»jÓTÆ wæ_'Û ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` M¬s'’ ã\e~“¤' ø£è‘ê‘·à_Û' ø£è‘êÅôd'ÌÔ $»jÓTÆ wæ_'Û X¯Ss¬ '’ |üe¢ >¬ '’
uÛeÑ ~“¤' düV≤æ ‘·' (#˚‘)Y |ü⁄q' øÏ+ (eø£eÔ ýéT?).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` M¬s'’ R Ms¡T\TqT, ã\e~“¤' R ã\e+‘·T\TqT, ø£è‘ê‘·à_Û' R
ìX¯Ãj·TyÓTÆq eTqdüT‡>∑\yês¡TqT, ø£è‘êÅôdÔÌ' R H˚]Ãq nÅdüÔ$<ä´>∑\yês¡TqT,
$»jÓTÆ wæ_'Û R $»j·TeTT >√s¡Tyês¡T q>∑T, X¯Ss¬ '’ |üe¢ >¬ '’ R X¯Ss¡T˝…q’ yêqs¡T\>∑T,
uÛeÑ ~“¤' R MT‘√&É, düV≤æ ‘·' (#˚‘)Y R ≈£L&çqyê&ÉHq’Ó #√, |ü⁄q' R ‹]–, øÏ+
(eø£eÔ ýéT?) R @$T #Ó|Œü e˝…qT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T\TqT, eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´\TqT, dæús¡dü+ø£\TŒ\TqT,
nÅdìÔü |ü⁄DT\TqT, »j·÷_Û˝≤wü >∑\yês¡Tq>∑T jÓ÷<ÛTä ˝…q’ MT j·T+<ä]‘√ >∑\dæ
\+ø£MT~øÏ yÓ&*É q#√ X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡$wüjT· yÓTÆ Ç+ø£ @$T #Ó|Œü e˝…qT?
XÀ¢ˆˆ nVü≤+ ‘·T sêeD+ j·TT<Δ̊ düôdq’ ´+ dü|⁄ü s¡d‡ü s¡yTé ˆ
düV≤ü |ü⁄Á‘·+ e~ÛcÕ´$T dü¨<äsj ¡ T· T‘·+ j·TT~Û ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤+ ` ‘·T ` sêeD+ ` j·TT<Δ̊ ` düôdq’ ´+ ` dü|⁄ü s¡d‡ü s¡yTé ,
düV≤ü |ü⁄Á‘·+ ` e~ÛcÕ´$T ` dü¨<äsj ¡ T· T‘·+ ` j·TT~Û ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤+ ‘·T j·TT<˚Δ düôd’q´+ dü|ü⁄s¡dü‡s¡+, düVü≤|ü⁄Á‘·+,
dü¨<äsj ¡ T· T‘·+ sêeD+ j·TT~Û e~ÛcÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ ‘·T R H˚H˚, j·TT<Δ̊ R j·TT<äΔeTTq+<äT, düôd’q´+ R
ùdq‘√>∑÷&çqyê&ÉTqT, dü|⁄ü s¡d‡ü s¡+ R nÁπ>düsT¡ \‘√ >∑÷&çqyê&ÉTqT, düV≤ü |ü⁄Á‘·+
R |ü⁄Á‘·T\‘√ >∑÷&çqyê&ÉTqT, dü¨<äsj ¡ T· T‘·+ R k˛<äsT¡ \‘√ >∑÷&çqyê&ÉTq>∑T,
sêeD+ R sêeDTì, j·TT~Û R j·TT<äeΔ TTq+<äT, e~ÛcÕ´$T R dü+Vü≤]+#Ó<qä T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚H=ø£ÿ&ÉH˚ j·TT<äuΔ ÷ÑÛ $T˝À ì*∫ eTVü‰ôdq’ éTT\‘√&ÉqT, eTVü‰
ùdHê~Û|ü‘·T\‘√&ÉqT, |ü⁄Á‘·T\‘√&ÉqT, k˛<äs¡T\‘√&ÉqT >∑÷&çq sêeDTì‘√
s¡DyÓTTq]+∫ Ä‘·ìì e~Û+#Ó<qä T.
XÀ¢ˆˆ Áu≤Vü≤à yÓT+Æ Á<ä+ #· söÁ<ä+ #· yêj·Te´+ yês¡TD+ ‘·<ë∏ ˆ
j·T~ X¯Áø£õ‘√-ÅkÕÔDÏ <äT]ïØøå±´DÏ dü+j·TTπ> ˆˆ 10
XÀ¢ˆˆ ‘êq´Vü≤+ $<Û$ä TcÕ´$T ìVü≤ìcÕ´$T sêø£kå ÕHé ˆ
uÛeÑ ‘êeTuÛ´Ñ qTC≤„‘√ $Áø£y÷Ó y˚T s¡TD~Δ ‘·yTé ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Áu≤Vü≤àyéT ` ◊+Á<ä+ ` #· ` söÁ<ä+ ` #· ` yêj·Te´+ `
yês¡TD+ ` ‘·<ë∏ , j·T~ ` X¯Áø£õ‘·' ` nÅkÕÔDÏ ` <äT]ïØøå±´DÏ ` dü+j·TTπ>, ‘êì
` nVü≤+ ` $<Û$ä TcÕ´$T ` ìVü≤ìcÕ´$T ` sêø£kå ÕHé, uÛeÑ ‘êyéT ` nuÛ´Ñ qTC≤„‘'·
` $Áø£eT' ` y˚T ` s¡TD~Δ ` ‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` Áu≤Vü≤àyéT, ◊+Á<ä+, söÁ<ä+, yêj·Te´+, yês¡TD+, ‘·<ë∏ X¯Áø£õ‘·'
<äT]ïØøå±´DÏ (nHê´ì) nÅkÕÔDÏ, j·T~ (Ä|ü‘˚j·TT') ‘êì nVü≤+ uÛÑe‘êyéT
nuÛ´Ñ qTC≤„‘'· dü+j·TTπ> $<Û$ä TcÕ´$T, sêø£kå ÕHé ìVü≤ìcÕ´$T, y˚T $Áø£eT' ‘·+
s¡TD~Δ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Áu≤Vü≤à+ R ÁãVü‰àÅdeÔü TT, ◊+Á<ä+ R Ç+Á<ëÅdeÔü TT, söÁ<ä+ R
bÕX¯ó|ü‘êÅdeÔü TT, yêj·Te´+ R yêj·Tyê´ÅdeÔü TT, yês¡TD+ R yês¡TD≤ÅdeÔü TT, ‘·<ë∏
R nfÒ¢, X¯Áø£õ‘·' R Ç+Á<äõ‘·TÔjÓTTø£ÿ, (nHê´ì R Ç‘·s¡eTT˝…’q) nÅkÕÔDÏ R
nÅdüÔeTT\T, j·T~ (Ä|ü‘˚j·TT') R ˇø£y˚fi¯ Á|üjÓ÷–+|üã&ÉTH˚ì, ‘êì R Ä
j·TÅdeÔü TT\qT, nVü≤+ R H˚qT, uÛeÑ ‘ê+ R MTjÓTTø£ÿ, nuÛ´Ñ qTC≤„‘'· R nqTeT‹
e\q, dü+j·TTπ> R j·TT<äeΔ TTq+<äT, $<Û$ä TcÕ´$T R nD∫y˚jT· T<äTqT, sêø£kå ÕHé
R sêø£då Tü \qT, ìVü≤ìcÕ´$T R |üP]Ô>± e~Û+#Ó<qä T, y˚T R Hê jÓTTø£ÿ, $Áø£eT' R
|üsêÁø£eTeTT, ‘·+ R Ä Ç+Á<äõ‘·TqÔ T, s¡TD~Δ R ìs√~Û+#·TqT.
‹\ø£eTT :` ªuÛeÑ ‘êyéT nuÛ´Ñ qTC≤„‘'· μ ` Vü≤qTeT |üPs¡«eTT \+ø£qT <Û«ä +düeTT
#˚dqæ |ü&˚ Äj·÷ s¡øÿ£ düT\qT e~Û+∫q|ü&˚ sêeD≤<äT\qT e~Û+|üe#·TÃqT >∑<ë
nqTø=+<äTsπ yÓ÷ j·Tì, MT j·TqT»„ ˝Ò≈î£ +&ÉT≥#˚‘H· ˚ yê]ì n|ü&ÉT e~Û+|ü
˝Ò<ìä j·TT, MT j·TqT»„jTÆÓ q#√ Ç|ü&ÉT e~Û+|ü>\∑ qìj·TT uÛ≤eeTT.
sê.•s√eTDÏ :` ªuÛeÑ ‘ê+ nuÛ´Ñ qTC≤„‘'· μ ` nqT<ëìøÏ ã<äT\T>± ªuÛeÑ ‘êeTqqTC≤„‘'· μ
nì bÕsƒê+‘·se¡ TT, á |üøeå£ TTq `
ªuÛeÑ ‘êyéT nqqTC≤„‘'· y˚T $Áø£eT' e÷+ s¡TD~Δμ nì nq«sTT+∫ ˙
j·TqT»„ ˝Òøb£ ˛e⁄≥#˚ Hê |üsêÁø£eTeTT qqTï n&É–¶ +∫ sêeD≤<äT\qT e~Û+|ü≈î£ +&É
#˚dqæ ~ j·Tì Á>∑V≤æ +#·e˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $$<ÛäeTVü‰ÅdüÔy˚~jÓÆTq Ç+Á<äõ‘·TÔjÓTTø£ÿ Áu≤Vü≤àeTT, ◊+Á<äeTT,
bÕX¯ó|ü‘e· TT, yêj·TeéTT, yês¡TDeTT eTTqï>∑T X¯Á‘·TuÛj
Ñ T· +ø£se¡ TT˝…q’ nÅdeÔü TT\T
mìï Á|üj÷Ó –+|üã&çq|üŒ{ÏøìÏ MT j·TqT»„ bı+~ s¡Ds¡+>∑eTTq+<äT yêì qìï+{Ïì
m<äTs=ÿì nD∫yÓ#’ <Ó qä T. Ä sêø£då Tü \ HÓ\]¢ ì dü+Vü≤]+#Ó<qä T. Hê |üsêÁø£eT
e÷ Ç+Á<äõ‘·TqÔ T ne©\>± |ü]e÷s¡Ã>∑\<äT.
XÀ¢ˆˆ eTj·÷ -‘·T˝≤ $düècºÕ Væ≤ XË\’ eèwæº ]ïs¡+‘·sê ˆ
<˚yêq|æ s¡DÒ Vü≤Hê´ ‹ÿ+|ü⁄q kÕÔ ìïXÊ#·sêHé ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTj·÷ ` n‘·T˝≤ ` $düècºÕ ` Væ≤ ` XË\’ eèwæ'º ` ìs¡+‘·sê,
<˚yêHé ` n|æ ` s¡DÒ ` Vü≤Hê´‘Y ` øÏ+ ` |ü⁄q' ` ‘êHé ` ìXÊ#·sêHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡DÒ eTj·÷ $düècºÕ ìs¡+‘·sê n‘·T˝≤ XË\’ eèwæ'º <˚yêHé n|æ
s¡DÒ Vü≤Hê´‘Y, ‘êHé ìXÊ#·sêHé (Vü≤Hê´‘Y Ç‹) øÏ+ |ü⁄q' (eø£eÔ ýéT?).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡DÒ R j·TT<äeΔ TTq+<äT, eTj·÷ R Hê#˚‘,· $düècºÕ R $&ÉTeã&çq,
ìs¡+‘·sê R m&É‘]Ó |æ˝qÒ {Ï,º n‘·T˝≤ R kÕ{Ï˝qÒ {Ï,º XË\’ eèwæ'º R |üs«¡ ‘· es¡¸eTT,
<˚yêHé n|æ R <˚e‘·\qT>∑÷&É, Vü≤Hê´‘Y R Vü≤‘·e÷s¡TÃqT. ‘êHé R Ä, ìXÊ#·sêHé
R sêø£ådüT\qT, Vü≤Hê´‘Y (Ç‹) R #·+|ü⁄qì, øÏ+ |ü⁄q' (eø£ÔeýéT) R ‹]–
#Ó|Œü e\dæq <˚$T?
‘ê‘·Œs¡éTT :` s¡Ds¡+>∑eTTq $»è+_Û+∫ H˚qT ≈£î]|æ+#Ó&ç kÕ{Ï˝ìÒ •˝≤es¡¸eTT
<˚e‘·\qT >∑÷&É Vü≤‘·e÷s¡TÃqT. á \+ø£˝Àì sêø£då Tü \qT dü+Vü≤]+#·T≥ ˝…øÿ£
@$T?
XÀ¢ˆˆ kÕ>∑s√ -|ü´‹j·÷ <˚«˝≤+ eT+<äs'¡ Á|ü#˝· <Ò |ä æ ˆ
q C≤+ãe+‘·+ düeTπs ø£+|üjT˚ <ä]yêVæ≤˙ ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ>∑s'¡ ` n|æ ` n‹j·÷‘Y ` y˚˝≤+ ` eT+<äs'¡ ` Á|ü#˝· ‘Ò Y `
n|æ, q ` C≤+ãe+‘·+ ` düeTπs ` ø£+|üjT˚ ‘Y ` n]yêVæ≤˙ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ>∑s'¡ y˚˝≤+ n‹j·÷‘Y n|æ, eT+<äs'¡ Á|ü#˝· ‘Ò Y n|æ, düeTπs
n]yêVæ≤˙ C≤+ãe+‘·+ q ø£+|üjT˚ ‘Y?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ>∑s'¡ R düeTTÁ<äeTT, y˚˝≤+ R #Ó*j·T*ø£≥qº T, n‹j·÷‘Y
n|æ R <ë{Ïsêe#·TÃqT>∑÷&É, eT+<äs'¡ R eT+<äs¡ |üs«¡ ‘·eTT, Á|ü#˝· ‘Ò Y n|æ R
#·*+|ü e#·TÃqT >∑÷&É, düeTπs R j·TT<äeΔ TTq+<äT, n]yêVæ≤˙ R X¯Á‘·Tôdq’ éTT,
C≤+ãe+‘·+ R C≤+ãe+‘·Tì, q ø£+|üjT˚ ‘Y R #·*+|ü#j ˚ T· C≤\<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düeTTÁ<äeTT #Ó*j·T*ø£≥º <ë{Ï sêe#·TÃqT. eT+<äs¡|üs¡«‘·eTT
#·*+|ü e#·TÃqT ≈£L&É, ø±ì eTq C≤+ãe+‘·Tì e÷Á‘·eTT j·TT<äeΔ TTq+<äT m{Ïº
X¯Á‘·Tôdq’ ýÓTqÆ qT #·*+|ü#j
˚ T· C≤\<äT >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ düs«¡ sêø£då dü +ü |ò÷ü Hê+ sêø£kå Õ j˚T #· |üPs¡«C≤' ˆ
n\ y˚Tø√ $HêXÊj·T Ms√ yê*düT‘·' ø£|'æ ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düs«¡ sêø£då dü +ü |ò÷ü Hê+ ` sêø£kå Õ' ` j˚T ` #· ` |üPs¡«C≤', n\yéT
` @ø£' ` $HêXÊj·T ` Ms¡' ` yê*düT‘·' ` ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` Ms¡' yê*düT‘·' ø£|'æ @ø£', düs«¡ sêø£då dü +ü |ò÷ü Hê+, j˚T |üPs¡«C≤'
sêø£kå Õ' (‘˚cÕ+ düsπ «cÕ+) $HêXÊj·T n\yéT?
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` Ms¡' R Ms¡T&Óq’ {Ï,º yê*düT‘·' R yê*|ü⁄Á‘·T&Óq’ , ø£|'æ R n+>∑<Tä &ÉT,
düs¡«sêø£ådüdü+|òü÷Hê+ R düeTdüÔsêø£ådü>∑DeTT\≈£îqT, |üPs¡«C≤' R ÁbÕNqT˝…’q,
j˚T sêø£kå Õ' R @ sêø£då Tü \T nsTT‘˚, (dü+‹ R ñHêïs√) ‘˚cÕ+ düsπ «cÕ+ R
yês¡+<ä]jÓTTø£ÿ, $HêXÊj·T R $HêX¯eTT ø=i≈£î, @ø£' R ˇø£ÿ&˚, Ä\+ R #ê\TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` \+ø£˝À >∑\ düs«¡ sêø£då >ü D∑ eTT\qT, yê]øÏ ô|<ä˝› q’… {Ïº eTVü‰Ms¡T\qT
>∑÷&É j·TT<äeΔ TTq+<äT e~Û+#·T≥≈£î yê*|ü⁄Á‘·T&Óq’ eTq n+>∑<Tä &=ø£ÿ&˚ dü]b˛e⁄qT.
XÀ¢ˆˆ |üqdü k˛´s¡Tyπ̊>q ˙\dü´ #· eTVü‰‘·àq' ˆ
eT+<äs√-|æ $oπs´‘· øÏ+ |ü⁄q s¡T´~Û sêø£kå Õ' ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |üqdüd´ü ` }s¡Tyπ̊>q ` ˙\dü´ ` #· ` eTVü‰‘·àq' ` eT+<äs'¡
` n|æ ` $oπs´‘· ` øÏ+ ` |ü⁄q' ` j·TT~Û ` sêø£kå Õ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üqdüd´ü , eTVü‰‘·àq' ˙\dü´ #· }s¡Ty˚>π q eT+<äs'¡ n|æ
$oπs´‘·, j·TT~Û sêø£kå Õ' |ü⁄q' øÏyTé ?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üqdüd´ü R |üqdüTì jÓTTø£ÿj·TT, eTVü‰‘·àq' R eTVü≤˙j·TT&Óq’ ,
˙\dü´ #· R ˙\TìjÓTTø£ÿj·TTqT, }s¡Tyπ̊>q R ‘=&É\y˚>e∑ TT#˚, eT+<äs'¡ n|æ R
eT+<äs|¡ sü «¡ ‘·eTT >∑÷&É, $oπs´‘· R eTTø£ÿ\>∑TqT, j·TT~Û R j·TT<äeΔ TTq+<äT,
sêø£kå Õ' R s¡øÿ£ düT\T, øÏ+ |ü⁄q' R #Ó|Œü e\dæq<˚$T?
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üqdüT&ÉT, eTVü≤˙j·TT&Óq’ ˙\T&ÉT Çs¡Te⁄s¡TqT $»è+_Û+∫q#√
yê] ‘=&É\ y˚>e∑ TT#˚ eT+<äs¡ |üs«¡ ‘·eTT >∑÷&É ;≥\T yê] eTTø£ÿ\T >±e\dæq<˚!
Çø£ j·TT<äeΔ TTq m<äTs¡T ì\T#·T sêø£då Tü \ e÷≥ #Ó|Œü e\dæq<˚eTTqï~?
XÀ¢ˆˆ dü<˚yêdüTs¡j·Tπøåwüß >∑+<Ûäs√«s¡>∑|üøÏåwüß ˆ
yÓT+Æ <äd´ü Á|ü‹jÓ÷<ëΔs+¡ X¯+dü‘· ~«$<äd´ü yê ˆˆ 16
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` dü<y˚ êdüTs¡jT· øπ wå ßü ` >∑+<Ûsä √«s¡>|∑ øü wåÏ ßü ` yÓT+Æ <äd´ü ` Á|ü‹jÓ÷<ëΔs+¡
` X¯+dü‘· ` ~«$<äd´ü ` yê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü<y˚ êdüTs¡jT· øπ wå ßü , >∑+<Ûsä √«s¡>|∑ øü wåÏ ßü yÓT+Æ <äd´ü , ~«$<äd´ü
yê Á|ü‹jÓ÷<ëΔs+¡ X¯+dü‘.·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü<˚yêdüTs¡j·Tπøåwüß R <˚e‘·\‘√ >∑÷&çq sêø£ådüT\+<äTqT,
j·T≈£îå \+<äTqT, >∑+<Ûsä √«s¡>|∑ øü wåÏ ßü R >∑+<Ûsä T¡ «\+<äTqT Hê>∑T\+<äTqT, |ü≈îå£ \+<äTqT,
yÓT+Æ <äd´ü R yÓT+Æ <äTq≈£î >±ì, ~«$<äd´ü yê R ~«$<äTq≈£î >±ì, Á|ü‹jÓ÷<Δës¡+
R m<äTs¡T>∑ ì\TÃ Ms¡Tì, X¯+dü‘· R #Ó|ü &ÉT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` <˚e‘·\+<Óq’ qT sêø£då Tü \+<Óq’ qT j·T≈£îå \+<Óq’ qT >∑+<Ûsä T¡ «\+<Óq’ qT
Hê>∑T\˝ÀHÓq’ qT |ü≈îå£ \‘√HÓq’ qT, eTq yÓT+Æ <äTq≈£î >±ì ~«$<äTq≈£î >±ì, m<äTs¡T>∑
ì\∫ b˛sê&ÉT jÓ÷<ÛTä &ÉT ñ+&ÉTH˚y÷Ó MTs¡T #Ó|ü &ÉT?
XÀ¢ˆˆ |æ‘êeTVü≤es√‘˚‡ø± ‘·Œs¡eT+ <äsŒ¡ e÷dæ‘ú Í ˆ
neTè‘·ÁbÕ•Hê y˚‘Í düs«¡ yêqs¡d‘ü eÔ· TÚ ˆˆ 17
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` |æ‘êeTVü≤es√‘˚‡ø±‘Y ` |üse¡ T+ ` <äsŒ¡ yéT ` Ädæ‘ú Í, neTè‘·ÁbÕ•HÍ
` @‘Í ` düs«¡ yêqs¡d‘ü eÔ· TÚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |æ‘êeTVü≤es√‘˚‡ø±‘Y |üse¡ T+ <äsŒ¡ yéT Ädæ‘ú Í, neTè‘·ÁbÕ•HÍ
@‘Í düs«¡ yêqs¡d‘ü eÔ· TÚ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |æ‘êeTVü≤es√‘˚‡ø±‘Y R ÁãVü≤à<˚e⁄ìjÓTTø£ÿ es¡eTTjÓTTø£ÿ
n‹X¯jT· eTTe\q, |üse¡ T+ R >=|üŒ<Óq’ , <äsŒ¡ + R >∑s«¡ eTTqT, Ädæ‘ú Í R bı+~q
yês¡TqT, neTè‘·ÁbÕ•HÍ R neTè‘·eTTqT uÛTÑ õ+∫q yês¡Tq>∑T, @‘Í R Ms¡T,
düs«¡ yêqs¡d‘ü eÔ· TÚ R yêqs¡T\+<ä]˝ÀqT $Tqï˝…q’ {Ïyº ês¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n•«˙|ü⁄Á‘·T˝…’q á yÓTÆ+<ä~«$<äT\T ÁãVü≤à Ç∫Ãq es¡eTT\
Á|üu≤Û eeTT#˚ $TøÏÿ* eT~+∫ j·TTqïyê¬s’ neTè‘·eTTqT uÛTÑ õ+∫ yêqs¡T\˝À ø¬ \¢
ÁX‚wßü \˜ ì ù|s¡Tbı+~q{Ïyº ês¡T>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ n•«H√ sêàqHês¡+ú Væ≤ düs«¡ ˝Àø£|‘æ êeTVü≤' ˆ
düsê«e<Û´ä ‘·« eT‘·T\ eTqjÓ÷ s¡‘› yÔ· ê qTŒsê ˆˆ 18
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` n•«H√' ` e÷qHês¡+ú ` Væ≤ ` düs«¡ ˝Àø£|‘æ êeTVü≤', düsê«e<Û´ä ‘·«yéT
` n‘·T\+ ` nqjÓ÷' ` <ä‘yÔ· êHé ` |ü⁄sê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄sê düs«¡ ˝Àø£|‘æ êeTVü≤' n•«H√' e÷qHês¡yú Té nqjÓ÷'
n‘·T\+ düsê«e<Û´ä ‘·«+ <ä‘yÔ· êHé Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄sê R |üPs¡«eTT, düs«¡ ˝Àø£|‘æ êeTVü≤' R düeTdüÔ ˝Àø£eTT\≈£îqT
|æ‘êeTVüQ&Óq’ ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT, n•«H√' R n•«˙<˚e‘·\ jÓTTø£ÿ, e÷qHês¡+ú R
>ös¡yês¡yú TÓ ,Æ nqjÓ÷' R M]s¡Te⁄]øÏì, n‘·T\+ R kÕ{Ï˝qÒ {Ï,º düsê«e<Û´ä ‘·«+ R
m\¢]#˚‘q· T #êe⁄˝Ò≈î£ +&ÉT≥qT, <ä‘yÔ· êHé Væ≤ R Ç∫ÃHê&ÉT>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` düeTdü˝Ô Àø£eTT\≈£îqT |æ‘êeTVüQ&Óq’ {Ïº ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT n•«˙ <˚e‘·\qT
>ös¡$+#·T≥¬ø’ yê] dü+‘êqyÓTqÆ M]s¡Te⁄]øÏì |üPs¡«eTT me«] e\qqT eTs¡DeTT
˝Ò≈î£ +&ÉTq≥T¢ >=|üŒ<Óq’ es¡eTTqT Ç∫Ã j·TTHêï&ÉT>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ es√‘˚‡øπ q eT‘ÍÔ #· Á|üeT<∏´ä eTVü≤r+ #·eT÷yéT ˆ
düTsêD≤ eTeTè‘·+ Msö |”‘e· +‘Í |üe¢ +>∑eTÚ ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` es√‘˚‡øπ q ` eT‘ÍÔ ` #· ` Á|üeT<∏´ä ` eTVü≤r+ ` #·eT÷yéT,
düTsêD≤yéT ` neTè‘·+ ` Msö ` |”‘e· +‘Í ` |üe¢ +>∑eTÚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` es√‘˚‡øπ q eT‘ÍÔ Msö (@‘Í) |üe¢ +>∑eTÚ düTsêD≤+ eTVü≤r+
#·eT÷+ Á|üeT<∏´ä neTè‘·+ |”‘e· +‘Í.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` es√‘˚‡øπ q R es¡eTTjÓTTø£ÿ n‹X¯jT· eTT#˚‘,· eT‘ÍÔ R eT~+∫q
yê¬sq’ , @‘Í R á, Msö R Ms¡T˝…q’ , |üe¢ +>∑eTÚ R yêqs¡T*s¡Te⁄s¡TqT, düTsêD≤+
R <˚e‘·\ jÓTTø£ÿ, eTVü≤r+ R >=|üŒ<Óq’ , #·eT÷+ R ôdq’ éTTqT, Á|üeT<∏´ä R
eT]›+∫, neTè‘·+ R neTè‘·eTTqT, |”‘e· +‘Í R Á‘ê–Hês¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä es¡eTTjÓTTø£ÿ eTVæ≤eT#˚ eT~+∫qyê¬s’ eTVü‰Ms¡T˝…’q á
yêqs¡T*s¡Te⁄s¡TqT dü«s¡ZeTTq+<ä* >=|üŒ <˚e‘·\ ôd’qéTT q+‘·qT nD∫
neTè‘·eTTqT Á‘ê–j·TTHêïs¡T.
XÀ¢ˆˆ @‘êy˚e Væ≤ dü+Á≈£î<ÍΔ düyêõs¡<≈ä∏ î£ +»sêyéT ˆ
\+ø±+ HêX¯sTT‘·T+ X¯øöÔ düsπ « ‹wü+˜ ‘·T yêqsê' ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @‘Í ` @e ` Væ≤ ` dü+Á≈£î<ÍΔ ` düyêõs¡<≈ä∏ î£ +»sêyéT, \+ø±+
` HêX¯sTT‘·T+ ` X¯øöÔ ` düsπ « ` ‹wü̃+‘·T ` yêqsê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü+Á≈£î<ÍΔ @‘Í @e düyêõs¡<≈ä∏ î£ +»sê+ \+ø±+ HêX¯sTT‘·T+
X¯øöÔ Væ≤ yêqsê' düsπ « (<ä÷sπ ) ‹wü̃+‘·T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü+Á≈£î<ÍΔ R Áø√<Ûeä TT H=+~qyê¬sq’ , @‘Í @e R M]s¡Te⁄πs,
düyêõs¡<∏ä≈£î+»sê+ R >∑Ti¿eTT\‘√&ÉqT, s¡<∏äeTT\‘√&ÉqT, @qT>∑T\‘√&ÉqT
>∑÷&çq{Ï,º \+ø±+ R \+ø±q>∑se¡ TTqT, HêX¯sTT‘·T+ R q•+|ü#j ˚ T· T≥≈£î, X¯øöÔ
Væ≤ R X¯ø>ÔÏ *∑ –q{Ïyº ês¡T >∑<ë! yêqsê' R yêqs¡T\T, düsπ « R n+<äsT¡ qT, (<ä÷sπ
R <ä÷s¡eTTq) ‹wü̃+‘·T R ñ+<äTs¡T>±ø£!
‘ê‘·Œs¡éTT :` M]s¡Te⁄s¡TqT $»è+_Û+∫qjÓT&É\ #·‘·Ts¡+>∑ ã\düy˚T‘·yÓTÆq
\+ø±q>∑se¡ TTq+‘·qT ˇø£ÿ #˚‹MT<äH˚ q•+|ü #˚jT· >∑\s¡T— $T–*q yêqs¡Ms¡T
˝…\s¢ T¡ qT ø£<\ä e\dæq |üìj˚T j·TT+&É<Tä .
XÀ¢ˆˆ eTjÓTÆ e ìVü≤‘ê \+ø± <ä>±Δ uÛdÑ à” ø£è‘ê |ü⁄q' ˆ
sê»e÷πswZ ßü düs«¡ Á‘· HêeT $ÁXÊ$‘·+ eTj·÷ ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTj·÷ ` @e ` ìVü≤‘ê ` \+ø± ` <ä>±Δ ` uÛdÑ à” ø£è‘ê ` |ü⁄q',
sê»e÷πswZ ßü ` düs«¡ Á‘· ` HêeT ` $ÁXÊ$‘·+ ` eTj·÷ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` \+ø± eTj·÷ @e ìVü≤‘ê, <ä>±Δ uÛdÑ à” ø£è‘ê, |ü⁄q' sê»e÷πswZ ßü
eTj·÷ HêeT düs«¡ Á‘· $ÁXÊ$‘·yTé .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \+ø± R \+ø±q>∑], eTjÓÆTe R Hê#˚‘·H˚, ìVü≤‘ê R
≈£L\Ãã&çq~, <ä>±Δ R <äV≤æ +|üã&çq~, uÛdÑ à” ø£è‘ê R ã÷&ç<#ä j ˚ T· ã&çq~, |ü⁄q'
R ‹]–, sê»e÷πswZ ßü R sê»M<∏Tä \+<äT, eTj·÷ R Hê#˚‘,· HêeT R ù|s¡T,
düs«¡ Á‘· R m\¢jTÓ &É\, $ÁXÊ$‘·+ R $ì|æ+|üã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚H˚ \+ø±q>∑se¡ TT q+‘·qT <Û«ä +düeTT #˚d,æ <ä>eΔ∑ TT >±$+∫,
uÛdÑ àü eTT#˚dæ e∫Ã‹ì. eT]j·TT q#·Ã{Ï sê»e÷s¡eZ TTq+ <Ó˝&¢… \É eTq ù|s¡TqT
m\¢]øÏì $ì|æ+∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ »j·T ‘·´‹ã˝À sêyÓ÷ \ø£ÎDX¯Ã eTVü‰ã\' ˆ
sêC≤ »j·T‹ düTÁ^y√ sê|òTü y˚ D≤_ÛbÕ*‘·' ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` »j·T‹ ` n‹ã\' ` sêeT' ` \ø£ÎD' ` #· ` eTVü‰ã\', sêC≤
` »j·T‹ ` düTÁê' ` sê|òTü y˚D ` n_ÛbÕ*‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n‹ã\' sêeT' »j·T‹, eTVü‰ã\' \ø£ÎD' #· »j·T‹,
sê|òTü y˚D n_ÛbÕ*‘·' sêC≤ düTÁê' »j·T‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n‹ã\' R n$T‘·ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ , sêeT' R sêeTT&ÉT, »j·T‹ R
e]Δ\T¢#T· Hêï&ÉT, eTVü‰ã\' R eTVü‰ã\XÊ*jÓTÆ q, \ø£ÎD' #· R \ø£ÎDT&ÉTqT,
(»j·T‹ R e]Δ\T¢#T· Hêï&ÉT), sê|òTü y˚D R lsêeTTì#˚, n_ÛbÕ*‘·' R ø±bÕ&Éã&ÉT
#·Tqï{Ï,º sêC≤ R yêqs¡sêC…q’ , düTÁê' R düTÁê⁄&ÉT, »j·T‹ R e]Δ\T¢ #·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n$T‘·ã\dü+|üqTï&Óq’ lsêeT#·+Á<äT&ÉT düs√«‘·ÿs¡¸eTT>± e]Δ\T¢
#·THêï&ÉT. lsêeTTì#˚ ø±bÕ&Éã&ÉT#·Tqï yêqs¡sêC…q’ düTÁê⁄&ÉTqT eT¨‘·ÿs¡¸eTT‘√
eè~Δbı+<äT#·THêï&ÉT.
XÀ¢ˆˆ nVü≤+ ø√dü\sê»dü´ <ëdü' |üeqdü+uÛeÑ ' ˆ
Vü≤qTe÷ì‹ düs«¡ Á‘· HêeT $ÁXÊ$‘·+ eTj·÷ ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤+ ` ø√dü\sê»dü´ ` <ëdü' ` |üeqdü+uÛeÑ ', Vü≤qTe÷Hé `
Ç‹ ` düs«¡ Á‘· ` HêeT ` $ÁXÊ$‘·+ ` eTj·÷ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤+ ø√dü\sê»dü´ <ëdü' |üeqdü+uÛeÑ ' Vü≤qTe÷Hé Ç‹
eTj·÷ düs«¡ Á‘· HêeT $ÁXÊ$‘·yTé .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R H˚qT, ø√dü\sê»dü´ R ø√dü˝≤~Û|‹ü jÓTTø£ÿ, <ëdü' R
ã+≥TqT, |üeqdü+uÛÑe' R yêj·TT|ü⁄Á‘·T&ÉqT, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT+‘·T&ÉqT
yê&ÉqT, Ç‹ R nì, eTj·÷ R Hê#˚‘,· düs«¡ Á‘· R m\¢jTÓ &É\, HêeT R ù|s¡T,
$ÁXÊ$‘·yTé R $ì|æ+|üã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø√dü˝≤BÛXó¯ &Óq’ lsêeT#·+Á<äTq≈£î <ëdüT&ÉHq’Ó H˚qT yêj·TT|ü⁄Á‘·T&ÉqT,
Vü≤qTeT+‘·T &ÉqT ù|s¡T>∑\yê&É qqT#·T m˝…&¢ \É ‹s¡T>∑T#·T yê¬s\¢]øÏì Hê ù|s¡T
$ì|æ+∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ nXÀø£eìø±eT<Û̊´ sêeDdü´ <äTsê‘·àq' ˆ
n<Ûkä ÕÔ ∫Ã¤+X¯óbÕeèπøå kÕBÛ« ø£sT¡ D e÷dæ‘ú ê ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nXÀø£eìø±eT<Û˚´ ` sêeDdü´ ` <äTsê‘·àq', n<ÛäkÕÔ‘Y `
•+X¯óbÕeèπøå ` kÕBÛ« ` ø£sT¡ DyéT ` Ädæ‘ú ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äTsê‘·àq' sêeDdü´ nXÀø£eìø±eT<Û´˚ •+X¯óbÕeèπøå n<Ûkä ÕÔ‘Y
kÕBÛ« ø£sT¡ DyéT Ädæ‘ú ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äTsê‘·àq' R <äTsêàs¡TZ&Ó’q, sêeDdü´ R sêeDTì jÓTTø£ÿ,
nXÀø£eìø±eT<Û´˚ R nXÀø£eqeTT q&ÉTeT, •+X¯óbÕeèπøå R •+X¯óbÕeèø£eå TTq,
n<Ûkä ÕÔ‘Y R ÁøÏ+~uÛ≤>∑eTTq, kÕBÛ« R |ü‹Áe‘·jT· >∑T d”‘,· ø£sT¡ D+ R <äT'KeTT>±,
Ädæ‘ú ê R ñqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <äTsêàs¡T&Z q’Ó Ä sêeDTìjÓTTø£ÿ nXÀø£eqeTTq+<äT q&ÉTeTqTqï
•+X¯óbÕeèø£eå TT ÁøÏ+<ä d”‘e· Tà‘·*¢ #·÷#·Tyê]øÏ <äT'KeTT ø£*+Z #·T#·T ñqï~.
XÀ¢ˆˆ sêø£då _” 'Û |ü]eè‘ê XÀø£d+ü ‘ê|üø]£ Ù‘ê ˆ
y˚T|òTü ˝ÒU≤|ü]eè‘ê #·+Á<ä˝UÒ eÒ ìÁwüŒuÛ≤ ˆˆ 25
XÀ¢ˆˆ n∫+‘·jT· +r yÓ<’ V˚ ≤” sêeD+ ã\<ä]Œ‘·yTé ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêø£då _” 'Û ` |ü]eè‘ê ` XÀø£d+ü ‘ê|üø]£ Ù‘ê, y˚T|òTü ˝ÒU≤|ü]eè‘ê
` #·+Á<ä˝ÒU≤ ` Çe ` ìÁwüŒuÛ≤, n∫+‘·j·T+r ` yÓ’<˚V”≤ ` sêeD+ `
ã\<ä]Œ‘·yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£då _” 'Û |ü]eè‘ê XÀø£d+ü ‘ê|üø]£ Ù‘ê, ã\<ä]Œ‘·+ sêeD+
n∫+‘·j·T+r yÓ’<˚V”≤, y˚T|òüT˝ÒU≤|ü]eè‘ê ìÁwüŒuÛ≤ #·+Á<ä˝ÒU≤ Çe (ø£s¡TDyéT
Ädæú‘ê).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£åd”_Û' R sêø£ådüÅd”Ô\#˚, |ü]eè‘ê R #·T≥Tºø=qã&çq<Ó’,
XÀø£d+ü ‘ê|üø]£ Ù‘ê R XÀø£eTT#˚‘· dü+‘ê|üeTT#˚‘· ø£è•+|ü#j ˚ T· ã&çq<Ó,’ ã\<ä]Œ‘·+
R ã\eTT#˚ eT~+∫j·TTqï, sêeD+ R sêeDTì, n∫+‘·jT· +r R ˝…øÿ£ #˚jT· ì<Ó,’
y˚T|òüT˝ÒU≤|ü]eè‘ê R eTãT“\|ü+øÏÔ#˚ ø£|üŒã&çj·TTqï, ìÁwüŒuÛ≤ R ø±+‹˝Òì,
#·+Á<ä˝UÒ ≤ Çe R #·+Á<äsπ Ke˝…, (ø£sT¡ D+ R <äT'KeTT>±), Ädæ‘ú ê R ñqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n#·Ã≥ C≤qø°<$˚ ã\<ä]Œ‘·T&Óq’ sêeDTì @$Tj·TT ˝…øÿ£ #˚jT· ≈£îqï<Ó’
sêø£då Åü d\Ô” #˚ |ü]y˚w+ºæ |üã&ç, XÀø£d+ü ‘ê|üeTT\#˚ ø£è•+∫j·TTqï<Ó,’ y˚T|òTü K+&ÉeTT\#˚
ø£|· Œü ã&çjT· Tqï ‘˚CÀ$V”≤qyÓTqÆ #·+Á<äe+ø£e˝… ø±qe#·TÃ#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ |ü‹Áe‘ê #· düTÁXÀD° newüuº ≤Δ #· C≤qø° ˆ
nqTs¡ø±Ô Væ≤ yÓ<’ V˚ ≤” sêeT+ düsê«‘·àHê X¯óuÛ≤ ˆˆ 27
XÀ¢ˆˆ nqq´∫‘êÔ sêy˚T #· bÂ˝ÀMTe |ü⁄s¡+<äsπ ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü‹Áe‘ê ` #· ` düTÁXÀD° ` newüuº ≤Δ ` #· ` C≤qø°, nqTs¡ø±Ô
` Væ≤ ` yÓ<’ V˚ ≤” ` sêeT+ ` düsê«‘·àHê ` X¯óuÛ≤, nqq´∫‘êÔ ` sêy˚T ` #· `
bÂ˝ÀMT ` Çe ` |ü⁄s¡+<äsπ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düTÁXÀD° C≤qø° |ü‹Áe‘ê newüuº ≤Δ #·— X¯óuÛ≤ yÓ<’ V˚ ≤” sêy˚T
nqq´∫‘êÔ (dür) |ü⁄s¡+<äsπ bÂ˝ÀMT Çe düsê«‘·àHê sêeT+ nqTs¡ø±Ô Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTÁXÀD° R düT+<äsy¡ TÓ qÆ ø£{dÏ e” T>∑\, C≤qø° R d”‘ê<˚$, |ü‹Áe‘ê
#· R |ü‹Áe‘·jT· TqT, newüuº ≤Δ #· R n]ø£≥ãº &çq~>∑qT ñqï~, X¯óuÛ≤ R eT+>∑fi¯
ø£sT¡ sê˝…q’ , yÓ<’ V˚ ≤” R C≤qø°<$˚ , sêy˚T R lsêeTTìj·T+<äT, nqq´∫‘êÔ (dür) R
@ø±Á>∑∫‘·TsÔ ê\>∑T#·T, |ü⁄s¡+<äsπ R <˚y+˚ Á<äTìj·T+<äT, bÂ˝ÀMT Çe R X¯N<˚$e˝…,
düsê«‘·àHê R dü+|üPs¡yí TÓ qÆ eTqdüT‡‘√, sêeT+ R lsêeTTì, nqTs¡ø±Ô Væ≤ R
nqTs¡≈î£ sÔ ê˝…’ j·TTqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düT+<äsê–jÓTÆ q d”‘ê<˚$ ‘·q |ü‹Áe‘ê<Ûsä à¡ eTTqT ì\T|ü⁄ø=qT#·T
sêø£ådüT\#˚ ìs¡“+~Û‘·Tsê˝…’ j·TTqï~. eT+>∑fi¯dü«s¡÷|ü⁄sê˝…’q Ä C≤qø°<˚$
düs«¡ $<Ûeä TT\ lsêeTTìj·T+ <äqTs¡≈î£ sÔ ê˝…,’ qVüQwüßì ìs¡“+<Ûeä TT q+<äTqïqT
X¯N<˚$ <˚y+˚ Á<äTìj·T+<˚ ‘·q eTqdüT‡ \>∑ïeTT #˚døæ =ì j·TTqï≥T¢, sêeT#·+Á<äTì
j·T+<˚ ‘·q eTqdüT‡ \>∑ïeTT #˚dæ @ø±Á>∑∫‘·eÔ TT‘√ qTqï~.
XÀ¢ˆˆ ‘·<ø˚ y£ êdüd‡ü +M‘ê s¡CÀ<Û«ä kÕÔ ‘·<e’Ó∏ #· ˆ
XÀø£d+ü ‘ê|üBHê+^ d”‘ê uÛsÑ Ô¡ èVæ≤‘˚ s¡‘ê ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·<ø˚ y£ êdüd‡ü +M‘ê ` s¡CÀ<Û«ä kÕÔ ` ‘·<ë∏ ` @e ` #·, XÀø£
dü+‘ê|üBHê+^ ` d”‘ê ` uÛsÑ Ô¡ èVæ≤‘˚ ` s¡‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<˚ø£yêdüdü‡+M‘ê ‘·<∏Ó’e s¡CÀ<Ûä«kÕÔ XÀø£dü+‘ê|üBHê+^,
d”‘ê uÛsÑ Ô¡ èVæ≤‘˚ s¡‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ø˚ y£ êdüd‡ü +M‘ê R Ä ˇø£ÿ Ns¡#‘˚ H· ˚ <Û]ä +|üã&çq<Ó,’ ‘·<e’Ó∏
R nfÒ¢, s¡CÀ<Ûä«kÕÔ R <Ûä÷[#˚ eT*qyÓTÆq<Ó’, XÀø£dü+‘ê|üBHê+^ R XÀø£eTT
#˚‘q· T dü+‘ê|üeTT#˚‘q· T <äT'K»qø£eTT>∑qTqï X¯Øs¡eTT>∑\<Ó,’ d”‘ê R d”‘ê<˚$,
uÛsÑ Ô¡ èVæ≤‘˚ R uÛsÑ j Ô¡ TÓ Tø£ÿ ÁX‚jT· düT‡q+<äT, s¡‘ê R ìeT>∑Tïsê˝…’ j·TTqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTqeTT #·÷∫q ÄHê{Ï Ns¡H˚ <Û]ä +∫ j·TTqï<Ó’ X¯Øs¡eT+‘·jT· TqT
<Û÷ä [#˚ ø£|Œü ã&ç XÀø£d+ü ‘ê|üeTT\#˚ ø£è•+∫b˛sTTq X¯Øs¡eTT‘√ C≤qø°<$˚ ‘·q
uÛsÑ jÔ¡ TÓ Tø£ÿ ÁX‚jT· düT‡H˚ ø±+øÏ+å #·T#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ kÕ eTj·÷ sêø£då e” T<Û̊´ ‘·s®¡ é÷Hê eTTVüQs¡TàVüQ' ˆ
sêø£då _” Û ]«s¡÷bÕ_Û s¡› ècºÕ Væ≤ Á|üeT<ëeH˚ ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` eTj·÷ ` sêø£då e” T<Û̊´ ` ‘·s¡® é÷Hê ` eTTVüQ' ` eTTVüQ',
sêø£då _” 'Û ` $s¡÷bÕ_Û' ` <äècºÕ ` Væ≤ ` Á|üeT<ëeH˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á|üeT<ëeH˚ sêø£då e” T<Û´˚ $s¡÷bÕ_Û' sêø£då _” 'Û eTTVüQ' eTTVüQ'
‘·s®¡ é÷Hê kÕ eTj·÷ <äècºÕ Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á|üeT<ëeH˚ R ñ<ë´qeqeTTq+<äT, sêø£då e” T<Û̊´ R sêø£då Åü d\Ô”
q&ÉTeT, $s¡÷bÕ_Û' R $ø£è‘êø±s¡eTT\T>∑\, sêø£då _” 'Û R sêø£då eü ì‘·\#˚, eTTVüQ'
eTTVüQ' R e÷{Ïe÷{ÏøìÏ , ‘·s®¡ é÷Hê R >∑~+› |üã&ÉT#·Tqï<Ó,’ kÕ R Ä C≤qø°
<˚$, eTj·÷ R Hê #˚‘,· <äècºÕ Væ≤ R #·÷&Éã&ÓqTdüT&û!
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDTì Á|üeT<ëeqeTTq+<äT sêø£ådüÅd”Ô\ q&ÉTeT $ø£è‘·yÓTÆq
X¯Øs¡eTT\T >∑*qZ {Ïº sêø£då eü ì‘·\T ‘·qqT e÷{Ïe÷{ÏøìÏ >∑~+› #·T#·T+&É>± BqyÓTqÆ
dæ‹ú ˝À d”‘ê<˚$ Hê≈£î ø±ìŒ+∫q~.
XÀ¢ˆˆ @ø£yD˚ <° säÛ ê BHê uÛsÑ Ô¡ è∫+‘ê|üsêj·TD≤ ˆ
n<ÛXä Ù¯ j·÷´ $esêí+^ |ü~à˙e Væ≤e÷>∑yT˚ ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @ø£yD˚ <° säÛ ê ` BHê ` uÛsÑ Ô¡ è∫+‘ê|üsêj·TD≤, n<ÛXä Ù¯ j·÷´ `
$esêí+^ ` |ü~à˙ ` Çe ` Væ≤e÷>∑yT˚ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` @ø£yD˚ <° säÛ ê BHê uÛsÑ Ô¡ è∫+‘ê|üsêj·TD≤ n<ÛXä Ù¯ j·÷´ Væ≤e÷>∑yT˚
|ü~à˙ Çe $esêí+^ (<äècºÕ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @ø£y˚D°<Ûäsê R ˇø£ÿ»&É>± @s¡Œ&çq πøX¯düeT÷Vü≤eTTqT
<Û]ä +∫q~j·TTqT, BHê R <äT'K»qø£eTT>∑ qTqï~j·TTqT, uÛsÑ Ô¡ è∫+‘ê|üsêj·TD≤
R uÛsÑ j
Ô¡ TÓ Tø£ÿ <Ûë´qeTTq+<äT ìeT>∑Tïsê˝…’ j·TTqï~j·TTqT, n<ÛXä Ù¯ j·÷´ R H˚\j˚T
X¯j·T´>± >∑\~j·TTqT, Væ≤e÷>∑y˚T R ùV≤eT+‘·ø±\eTTq+<ä*, |ü~à˙ Çe R
‘êeTs¡r>∑e˝…, $esêí+^ R yÓ\yÓ\ uÀe⁄#·Tqï X¯Øs¡eTT >∑\~j·TTqT n>∑T, (kÕ
R Ä d”‘ê<˚$), (eTj·÷ R Hê#˚), <äècºÕ R #·÷&Éã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä d”‘ê<˚$ øπ X¯eTT\T ˇπø »&É>± n+≥Tø=ì b˛sTT j·TT+&ÓqT.
ÄyÓT s¡÷|üeTT <äT'K»qø£eTT>∑ qT+&ÓqT. H˚\H˚ X¯j·T´>± #˚dæø=ì uÛÑs¡Ô è
∫+‘ê|üsêj·TDTsê˝…’ ùV≤eT+‘·ãTT‘·Te⁄q+<ä* ‘êeTs¡r>∑e˝… yÓ\yÓ\b˛e⁄#·T
ø±qe∫Ãq~.
XÀ¢ˆˆ sêeD≤ ~«ìeè‘êÔsêú eTs¡eÔ ´ø£è‘·ìX¯Ãj·÷ ˆ
ø£<+ä∏ ∫ qà è>∑XÊu≤ø°å $XÊ«dü eTT|übÕ~‘ê ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeD≤‘Y ` $ìeè‘êÔsêú ` eTs¡eÔ ´ø£è‘·ìX¯Ãj·÷, ø£<+ä∏ ∫‘Y `
eTè>∑XÊu≤ø°å ` $XÊ«düyTé ` ñ|übÕ~‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeD≤‘Y $ìeè‘êÔsêú , eTs¡eÔ ´ø£è‘·ìX¯Ãj·÷ (kÕ) eTè>∑XÊu≤ø°å
ø£<+ä∏ ∫‘Y $XÊ«düyTé ñ|übÕ~‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeD≤‘Y R sêeDTìqT+&ç, $ìeè‘êÔsêú R eTs¡*+#·Tø=ìq
Á|üjÓ÷»qeTT >∑\~j·TTqT, eTs¡Ôe´ø£è‘·ìX¯Ãj·÷ R #·ìb˛e˝…qì #˚dæø=ìq
ìX¯Ãj·TeTT >∑\~j·TTqT, (kÕ R Ä), eTè>∑XÊu≤ø°å R ˝Ò&ç|æ\¢ ø£qTï\e+{Ï
H˚Á‘·eTT\T>∑\ Ä d”‘ê<˚$, ø£<+ä∏ ∫‘Y R m{À¢, $XÊ«dü+ R qeTàø£eTTqT, ñ|übÕ~‘ê
R ø£*–+|üã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDTìe\q ‘·q≈£î $&ÉT<ä\ >∑\T>∑TqqT ÄX¯ ‘=\–q<Ó’ Ä‘·àVü≤‘·´
#˚døæ =qT≥πø ìX¯ÃsTT+#·Tø=qï{Ïº Ä ;Û‘∫· ‘·j
Ô TÆÓ q d”‘ê<˚$ì düMT|æ+∫ m{À¢ ÄyÓT≈£î
Hêô|’ qeTàø£eTT ø£*–+#·Tø=q>∑*–‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡+uÛ≤wæ‘ê #Óe’ düs«¡ eTs¡+ú #· <ä]Ù‘ê ˆ
sêeTdüTÁêdüK´+ #· ÁX¯ó‘ê« Á|”‹ eTTbÕ>∑‘ê ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` dü+uÛ≤wæ‘ê ` #· ` @e ` düs«¡ yéT ` ns¡+ú ` #· `
<ä]Ù‘ê, sêeTdüTÁêdüK´+ ` #· ` ÁX¯ó‘ê« ` Á|”‹yéT ` ñbÕ>∑‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· dü+uÛ≤wæ‘ê #· düs«¡ yéT ns¡+ú <ä]Ù‘ê #· (kÕ) sêeTdüTÁê
düK´+ ÁX¯ó‘ê« Á|”‹yéT ñbÕ>∑‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, dü+uÛ≤wæ‘ê R e÷≥˝≤&Éã&çq~j·TTqT,
düs«¡ + R düeTdüyÔ TÓ qÆ , ns¡+ú R $wüjT· eTTqT, <ä]Ù‘ê R ‘Ó\T|üã&çq~, (dür R
n>∑T#·T), kÕ R Ä d”‘e· Tà, sêeTdüTÁêdüK´+ #· R sêeTdüTÁê⁄\ yÓTÁÆ ‹ì >∑÷]Ã
>∑÷&É, ÁX¯ó‘ê« R $ì, Á|”‹+ R dü+‘√wüeTTqT, ñbÕ>∑‘ê R bı+~q~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÄyÓT≈£î qeTàø£eTT ø£*–q |æeTà≥ ÄyÓT‘√ dü+uÛ≤wæ+∫ ‘Ó\T|üe\dæq
$wüj·TeTTqT ìy˚~+∫‹ì. H˚qT #Ó|æŒq<ä+‘·j·TTqT ‘Ó*dæø=ì sêeTdüTÁê⁄\
yÓTÁÆ r eè‘êÔ+‘·eTTqT $ì ÄyÓT $TøÏÿ* dü+‘√wæ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ìj·T‘· dü‡eTT<ë#ês√ uÛøÑ ÔÏ s¡“s¤ ]Ô¡ #√‘·eÔ ÷ ˆ
j·T qï Vü≤+‹ <äXÁ¯ ê+ q eTVü‰‘êà ø£è‘ê>∑dyü Té ˆˆ 34
XÀ¢ˆˆ ì$T‘·eÔ ÷Á‘·+ sêeTdüTÔ e<Û̊ ‘·d´ü uÛ$Ñ wü´‹ ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìj·T‘·' ` düeTT<ë#ês¡' ` uÛøÑ 'ÔÏ ` uÛsÑ ]Ô¡ ` #· ` ñ‘·eÔ ÷, j·T‘Y
` q ` Vü≤+‹ ` <äXÁ¯ ê+ ` dü' ` eTVü‰‘êà ` ø£è‘ê>∑dyü Té , ì$T‘·eÔ ÷Á‘·+ `
sêeT' ` ‘·T ` e<Û̊ ` ‘·d´ü ` uÛ$Ñ wü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (‘·kÕ´') düeTT<ë#ês¡' ìj·T‘·', uÛsÑ ]Ô¡ uÛøÑ 'ÔÏ #· ñ‘·eÔ ÷, kÕ
ø£è‘ê>∑d+ü <äXÁ¯ ê+ q Vü≤+‹ Ç‹ j·T‘Y dü' eTVü‰‘êà, ‘·d´ü e<Û˚ sêeT' ‘·T
ì$T‘·eÔ ÷Á‘·+ uÛ$Ñ wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (‘·kÕ´' R Ä d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ) düeTT<ë#ês¡' R dü<ë#·sD¡ eTT,
ìj·T‘·' R ì‘·ýÓTqÆ ~, uÛsÑ ]Ô¡ R uÛsÑ j
Ô¡ T· +<äT, uÛøÑ 'ÔÏ #· R uÛøÑ j
ÔÏ T· TqT, ñ‘·eÔ ÷ R
ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ ~, ø£è‘ê>∑d+ü R #˚dqæ n|üsê<Ûeä TT >∑*qZ {Ï,º <äXÁ¯ ê+ R sêeDTì, q
Vü≤+‹ R #·+|ü⁄≥˝Ò<Tä , Ç‹ j·T‘Y R nqTq<˚~ >∑\<√, ‘·‘Y R Ä ø±s¡DeTTq, dü'
R Ä sêeDT&ÉT, eTVü‰‘êà R eTVü≤˙j·TT&Óq’ yê&ÉT, ‘·d´ü R n‘·ìjÓTTø£ÿ, e<Û̊ R
e<Ûj ä T· +<äT, sêeT' ‘·T R sêeTT&ÉT e÷Á‘·eTT, ì$T‘·eÔ ÷Á‘·+ R ì$T‘·øÔ ±s¡DeTT,
uÛ$Ñ wü´‹ R ø±>∑\&ÉT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ª‘·d´ü e<Û̊ d”‘ê ì$T‘·eÔ ÷Á‘·+ uÛeÑ ‹, sêeTdüTÔ Á|ü<ëÛ qø±s¡D+
uÛ$Ñ wü´‹μ `
dü«j·TeTT>± sêeDTì e~Û+|üì d”‘· Ä sêeDTì e<Ûj ä T· +<äT øπ e\eTT
nÁ|ü<ÛëqyÓTÆq ø±s¡DeTT>± qT+&ÉTqT. Á|ü<Ûëqø±s¡DeTT>± sêeTT&˚ sêeDTì
e~Û+#·Tqì uÛ≤eeTT.
sê.•s√eTDÏ :` sêeDT&ÉT ‘·q n<Ûsä à¡ eTT#˚ ‘·q eTVü≤‘·Ô «eTTqT >√˝ÀŒsTT j·TTHêï&ÉT
>∑qTø£ Á|üdTü ‘Ô · e÷‘·&TÉ eTè‘·ÁbÕj·TT&˚. Ä‘·ì e<Ûj ä T· +<äT lsêeTT&ÉT øπ e\eTT
ì$T‘·eÔ ÷Á‘·T&Ó’ j·TT+&ÉTqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä d”‘êkÕ~Û«jÓTTø£ÿ dü<ë#·s¡DeTT m{Ïº |ü]dæú‹j·T+<Ó’qqT
ì‘·ýÓTqÆ {Ï~º . uÛsÑ j
Ô¡ T· + <ëyÓT≈£î >∑\ uÛøÑ j
ÔÏ T· T kÕ{Ï˝qÒ {Ï<º .˚ Ç{Ïº j·÷yÓT Á|üu≤Û eeTT
sêeDTì Vü≤‘·e÷s¡Œ≈£î+&ÉT≥≈£î ø±s¡DeTT n‘·&ÉTqT eTVü‰ ‘·|ü dü‡+|üqTï&Ó’
j·TT+&ÉT≥j˚T. ø±ì H˚&TÉ n<Ûsä à¡ eTTq ø=&ç>{∑ qºÏ j·÷‘·ì <Ûsä à¡ Á|üu≤Û eeTT q•+∫q~.
ø±ã{Ïº Ä‘·&TÉ sêeTTì#˚‘· ‘˚*ø£>H∑ ˚ e~Û+|üã&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ kÕ Á|üøè£ ‘Ó’ é ‘·q«+^ ‘·~«jÓ÷>±#·Ã ø£]Ù‘ê ˆ
Á|ü‹|ü‘êŒsƒo¡ \dü´ $<˚é ‘·qT‘ê+ >∑‘ê ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` Á|üøè£ ‘ê´ ` @e ` ‘·q«+^ ` ‘·~«jÓ÷>±‘Y ` #· ` ø£]Ù‘ê,
Á|ü‹|ü‘êŒsƒo¡ \dü´ ` $<ë´ ` Çe ` ‘·qT‘ê+ ` >∑‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á|üø£è‘ê´ @e ‘·q«+^, ‘·~«jÓ÷>±‘Y ø£]Ù‘ê #· kÕ
Á|ü‹|ü‘êŒsƒo¡ \dü´ $<ë´ Çe ‘·qT‘ê+ >∑‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á|üøè£ ‘ê´ @e R düV≤ü »eTT>∑H,˚ ‘·q«+^ R ø£èXÊ+–j·TTqT,
‘·~«jÓ÷>±‘Y R Ä lsêeTTì $jÓ÷>∑eTTe\q, ø£]Ù‘ê #· (dür) R ø£è•+|ü
#˚jT· ã&çq~j·TT q>∑T#·T, Á|ü‹|ü‘êŒsƒo¡ \dü´ R bÕ&É´$THê&ÉT #·<Tä e⁄ø=qT n\yê≥T
>∑\yêìjÓTTø£ÿ, $<ë´ Çe R $<äé˝…, ‘·qT‘ê+ R ø°D å ‘·qT, >∑‘ê R bı+~q~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ düV≤ü »eTT>∑H˚ düqïì <˚V≤ü eTT >∑\~, Ç|ü&ÉT Á|æjT· Tì
$jÓ÷>∑eTTe\q Ç+ø£qT ø£è•+∫j·TTqï<Ó’ bÕ&É´$THê&ÉT bÕsƒe¡ TT #·<Tä e⁄ø=qTyêì
$<äé˝… ø°Då dæ‹ú H=+~j·TTqï~.
XÀ¢ˆˆ @e e÷ùdÔ eTVü‰uÛ≤>± d”‘ê XÀø£|sü êj·TD≤ ˆ
j·T <äÁ‘· Á|ü‹ø£seÔ¡ ´+ ‘·‘‡· s¡« eTT|übÕ<ä´‘êyéT ˆˆ 37
Ç‘ê´πs¸ leT<ë«©àøÏsêe÷j·TDÒ Ä~ø±y˚´ düT+<äs¡ø±+&˚
ª nq+‘·s¡ø£s¡Ôe´Á|üs√#·q+μμ HêeT @ø√qwüwæº‘·eTdü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` ÄùdÔ ` eTVü‰uÛ≤>± ` d”‘ê ` XÀø£|sü êj·TD≤ ` j·T‘Y
` nÁ‘· ` Á|ü‹ø£seÔ¡ ´+ ` ‘·‘Y ` düs«¡ yéT ` ñ|übÕ<ä´‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰uÛ≤>± d”‘ê @e+ XÀø£|üsêj·TD≤ ÄùdÔ. nÁ‘· j·T‘Y
Á|ü‹ø£seÔ¡ ´+ ‘·‘Y düs«¡ + (j·TTcÕà_Û') ñ|übÕ<ä´‘êyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰uÛ≤>± R eTVü≤˙j·TTsê˝…q’ {Ï,º d”‘ê R C≤qø°<$˚ , @e+ R
á$<Ûeä TT>±, XÀø£|sü êj·TD≤ R XÀø£ìeT>∑Tïsê˝…,’ ÄùdÔ R ñqï~. nÁ‘· R á
$wüjT· eTTq+<äT, j·T‘Y R @~, Á|ü‹ø£seÔ¡ ´+ R ã<äT\T>∑ #˚jT· e\dæq~ j·TTqï<√,
‘·‘Y düs¡«+ R n~ j·T+‘·j·TTqT, (j·TTcÕà_Û' R MT#˚), ñ|übÕ<ä´‘êyéT R
‘Ó\T|üã&ÉT>±ø£.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü≤˙j·TTsê˝…’q d”‘ê<˚$ Ä \+ø£j·T+<äT á $<ÛäeTT>±
XÀø£eT>∑Tïsê˝…’ j·TTqï~. Á|üdTü ‘Ô · MT dü+<äs“¡ e¤ TT˝À MT~ ø£seÔ¡ ´ y˚TyÓ÷ <ëì
q+‘·qT MTπs ìs¡sí TT+|üe\dæjT· Tqï~.
ªªnq+‘·sø¡ s£ eÔ¡ ´Á|üs√#·qeTTμμ nqT
@ã~‘=$Tà<äedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
wüwæº‘·eTdüs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü ‘·<«ä #·q+ ÁX¯ó‘ê« yê*dü÷qT s¡u≤Û wü‘· ˆ
nj·TTø£+Ô ‘·T $Hê <˚M+ <äèwüeº ~“¤XÃ¯ yêqsê' ˆ
düMT|ü+ >∑+‘·T eTkÕà;Û sê|òTü edü´ eTVü‰‘·àq' ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` ‘·‘Y ` e#·q+ ` ÁX¯ó‘ê« ` yê*dü÷qT' ` nuÛ≤wü‘· `
nj·TTø£+Ô ` ‘·T ` $Hê ` <˚M+ ` <äèwüeº ~“¤' ` #· ` yêqsê', düMT|ü+ `
>∑+‘·TyéT ` nkÕà_Û' ` sê|òTü edü´ ` eTVü‰‘·àq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·d´ü ‘·‘Y e#·q+ ÁX¯ó‘ê« yê*dü÷qT' nuÛ≤wü‘.· yêqsê'!
<˚M+ <äèwüeº ~“¤' nkÕà_Û' eTVü‰‘·àq' sê|òTü edü´ düMT|ü+ (<˚M+) $Hê >∑+‘·T+
‘·T nj·TTø£yÔ Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·d´ü R Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ, ‘·‘Y e#·q+ R Ä e÷≥qT,
ÁX¯ó‘ê« R $ì, yê*dü÷qT' R yê*|ü⁄Á‘·T&Óq’ n+>∑<Tä &ÉT, nuÛ≤wü‘· R |ü*ø¬ qT,
yêqsê' R z ø£|eæ s¡T˝≤sê!, <˚M+ R d”‘ê<˚$ì, <äèwüeº ~“¤' R #·÷∫q{Ï,º nkÕà_Û'
R eTq#˚‘,· (<˚M+) $Hê R d”‘ê<˚$ ˝Ò≈î£ +&É>±, eTVü‰‘·àq' R eTVü≤˙j·TT&Óq’ ,
sê|òTü edü´ R lsêeTTìjÓTTø£ÿ, düMT|ü+ R düMT|üeTTq≈£î, >∑+‘·T' R yÓfió¯ fl≥≈£î,
nj·TTø£yÔ Té R j·TTø£yÔ TÓ qÆ ~>±<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT #Ó|Œæ q e÷≥\qT $ì n+>∑<Tä &ç≥H¢ qÓ T ` z yêqs¡
ÁX‚wßü ˝˜ ≤sê! d”‘ê<˚$ì #·÷∫ e∫Ãq eTqeTT Ä d”‘ê<˚$ ˝Ò≈î£ +&É Ä eTVü‰‘·Tà&Óq’
sê|òTü e⁄ìø£&≈É î£ b˛e⁄≥ ñ∫‘·eTT ø±<äT.
XÀ¢ˆˆ <äècºÕ <˚M q #ê˙‘ê Ç‹ ‘·Á‘· ìy˚<qä yéT ˆ
nj·TTø£$Ô Te |üXÊ´$T uÛeÑ ~“¤' U≤´‘·$Áø£yTÓ 'Æ ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äècºÕ ` <˚M ` q ` #· ` Ä˙‘ê ` Ç‹ ` ‘·Á‘· ` ìy˚<qä yéT,
nj·TTø£yÔ Té ` Çe ` |üXÊ´$T ` uÛeÑ ~“¤' ` U≤´‘·$Áø£yTÓ 'Æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· <˚M <äècºÕ q #· Ä˙‘ê— Ç‹ U≤´‘·$Áø£yTÓ 'Æ uÛeÑ ~“¤'
ìy˚<qä yéT nj·TTø£yÔ Té Çe |üXÊ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R Ä sê|òTü e⁄ì düeTø£eå TTq, <˚M R d”‘ê<˚$, <äècºÕ R
#·÷&Éã&çq~, q #· Ä˙‘ê R ø±ì rdæø=ì sêã&É˝<Ò Tä , Ç‹ R nì, U≤´‘·$Áø£yTÓ 'Æ
R Á|üU≤´‘·yTÓ qÆ |üsêÁø£eTeTT >∑*qZ {Ï,º uÛeÑ ~“¤' R MT#˚‘,· ìy˚<qä + R $qï$+#·T≥,
nj·TTø£yÔ Té Çe R nqT∫‘·yTÓ qÆ ~>±, |üXÊ´$T R ‘·\#·T#·THêïqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` y˚TeTT d”‘ê<˚$ì #·÷∫‹$T ø±ì ÄyÓTqT rdæø=ì sê˝Ò<Tä . nì
düT$U≤´‘·|sü êÁø£eTT˝…q’ MTs¡T lsêeTTì düìï~Ûì $qï$+#·T≥ ñ∫‘·eTT>∑ qT+&É<ìä
uÛ≤$+#·T#·THêïqT.
XÀ¢ˆˆ qVæ≤ q' |üe¢ H˚ ø£•Ã‘Y HêdæÔ ø£•Ã ‘·ŒsêÁø£yT˚ ˆ
‘·T\´ kÕ‡eTs¡<‘’Ó ´˚ wüß ˝Àπøwüß Vü≤]dü‘eÔ· ÷' ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` Væ≤ ` q' ` |üe¢ H˚ ` ø£' ` ∫‘Y ` q ` n|æ ` ø£' ` ∫‘Y
` |üsêÁø£yT˚ ` ‘·T\´' ` kÕeTs¡<‘’Ó ´˚ wüß ` ˝Àπøwüß ` Vü≤]dü‘eÔ· ÷' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]dü‘eÔ· ÷'! kÕeTs¡<‘’Ó ´˚ wüß ˝Àπøwüß |üe¢ H˚ ø£•Ã‘Y q' ‘·T\´'
qVæ≤, |üsêÁø£yT˚ n|æ ø£•Ã‘Y ‘·T\´' qVæ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]dü‘·Ôe÷' R z yêqs¡ÁX‚wüß˜˝≤sê! kÕeTs¡<Ó’‘˚´wüß R
<˚e‘·\‘√&ÉqT, sêø£då Tü \‘√&ÉqT >∑÷&çq{Ï,º ˝Àπøwüß R ˝Àø£eTT\+<äT, |üe¢ H˚ R
\+|òTæ +#·T≥j·T+<äT, q' R eTq≈£î, ‘·T\´' R düe÷qT&ÉT, ø£•Ã‘Y R me«&ÉTqT,
qVæ≤ R ˝Ò&ÉT>∑<ë! |üsêÁø£y˚T n|æ R |üsêÁø£eTeTTq+<äT>∑÷&É, ‘·T\´' R
kÕ{ÏjT· >∑Tyê&ÉT, ø£•Ã‘Y R me«&ÉTqT, qVæ≤ R ˝Ò&TÉ >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs√‘·ÔeTT˝≤sê! \+|òæT+#·T≥j·T+<äT >±ì |üsêÁø£eTeTT
#·÷|ü⁄≥˝À>±ì eTq≈£î kÕ{Ïe#·TÃyê&ÉT <˚e˝Àø£eTTq+<äT>±ì sêø£då ˝ü Àø£eTTq+<äT
>±ì me«&ÉTqT ˝Ò&TÉ >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ‘˚ ùw«e+ Vü≤‘·Msπ wüß sêø£ùå dwüß Vü≤q÷eT‘ê ˆ
øÏ eTq´ <äÁ‘· ø£seÔ¡ ´+ >∑èV”≤‘ê« j·÷eT C≤qø°yTé ˆˆ 4
XÀ¢ˆˆ sêeT\ø£ÎDjÓ÷ s¡à<Û̊´ q´kÕéT »qø±‘·àC≤yéT ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚wßü ` @e+ ` Vü≤‘·Msπ wüß ` sêø£ùå dwüß ` Vü≤q÷eT‘ê, øÏ+ `
nq´‘Y ` nÁ‘· ` ø£seÔ¡ ´+ ` >∑èV”≤‘ê« ` j·÷eT ` C≤qø°yTé , sêeT\ø£ÎDjÓ÷'
(60) ` wüwæº‘·eTdüs¡Z 451
eT<Û´˚ ` q´kÕéT ` »qø±‘·àC≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤q÷eT‘ê ‘˚wßü sêø£ùå dwüß @e+ Vü≤‘·Msπ wüß (dü‘T· ‡) nÁ‘·
nq´‘Y ø£seÔ¡ ´+ øÏyTé ? C≤qø°+ >∑èV”≤‘ê« j·÷eT, »qø±‘·àC≤+ sêeT\ø£ÎDjÓ÷'
eT<Û´˚ q´kÕéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤q÷eT‘ê R Vü≤qTeT#˚, ‘˚wßü R Ä, sêø£ùå dwüß R sêø£då Tü \T,
@e+ R áØ‹>±, Vü≤‘·Msπ wüß (dü‘T· ‡) R #·+|üã&çq Ms¡T\T>∑\yê¬s’ j·TT+&É>±,
nÁ‘· R á $wüjT· eTTq, nq´‘Y R y˚s¬ q’ {Ï,º ø£seÔ¡ ´+ R ø£è‘·éTT, øÏ+ R @eTTqï~?
C≤qø°+ R d”‘ê<˚$ì, >∑èV”≤‘ê« R rdæø=ì, j·÷eT R yÓfió¯ fl<äTeTT>±ø£, »qø±‘·àC≤+
R d”‘ê<˚$ì, sêeT\ø£ÎDjÓ÷' eT<Û´˚ R sêeT\ø£ÎDT\ q&ÉTeT, q´kÕéT R
ñ+#Ó<äeTT>±ø£!
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Óq’ eTq Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Ä sêø£då Tü \˝Àì eTVü‰Ms¡T\
q+<ä]ì #·+|æyd˚ j æ T· T+&É>± Ç+ø£ eTq≈£î $T–*j·TTqï ø±s¡ý˚TeTTqï~? ø±ã{Ïº
\+ø£qT+&ç Ä d”‘ê<˚$ì rdæø=ìe∫Ã sêeTTì ø£&øπÉ – d”‘e· TàqT Ä j·Tqï<äeTTà\
q&ÉTeT≈£î #˚sT¡ Ã<äeTT.
XÀ¢ˆˆ øÏ+ e´©¬ød’ Tü Ô ‘êHé >∑‘ê« Vü≤‘ê« sêø£då |ü ⁄ü +>∑yêHé ˆ
sê|òTü e+ Á<äwßü eº TsΩêeT düT‡Áê+ düV≤ü \ø£ÎDyéT ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏ+ ` e´©¬ø'’ ` ‘·T ` ‘êHé ` >∑‘ê« ` Vü≤‘ê« ` sêø£då |ü ⁄ü +>∑yêHé,
sê|òTü e+ ` Á<äwßü yº Té ` nsΩêeT' ` düTÁê+ ` düV≤ü \ø£ÎDyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e´©¬ø’' ‘·T øÏyéT? >∑‘ê« ‘êHé sêø£ådü|ü⁄+>∑yêHé Vü≤‘ê«
düV≤ü \ø£ÎD+ sê|òTü e+ düTÁê+ Á<äwßü yº Té nsΩêeT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e´©¬ø'’ ‘·T R $ø£\ŒeTT\‘√, øÏ+ R @$T Á|üj÷Ó »qeTT? >∑‘ê«
R b˛sTT, ‘êHé sêø£ådü|ü⁄+>∑yêHé R Ä sêø£ådüÁX‚wü˜ß\qT, Vü≤‘ê« #· R #·+|æ,
düV≤ü \ø£ÎD+ R \ø£ÎDTì‘√ >∑÷&çjT· Tqï, sê|òTü e+ R lsêeTTì, düTÁê+ R
düTÁê⁄ì, Á<äwßü yº Té nsΩêeT' R #·÷&É<>ä T∑ <äTeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` nHêeX¯´ø£eTT˝…’q $ø£\ŒeTT ˝…+<äT≈£î ? eTq$T|ü&˚ b˛sTT
\+ø£˝Àì sêø£då Mü s¡T\ HÓ\]¢ ì e~Û+∫ sêeT\ø£ÎDT\qT düTÁê⁄ì #·÷#·T≥j˚T
ñ∫‘·eTT.
XÀ¢ˆˆ ‘· y˚Te+ ø£è‘·d+ü ø£\Œ+ C≤+ãyêHé Vü≤]dü‘eÔ· T' ˆ
ñyê#· |üse¡ TÁ|”‘√ yêø£´ eTs¡eú <äs$ú¡ ‘Y ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·yTé ` @e+ ` ø£è‘·d+ü ø£\Œ+ ` C≤+ãyêHé ` Vü≤]dü‘eÔ· T',
ñyê#· ` |üse¡ TÁ|”‘'· ` yêø£ýéT ` ns¡eú ‘Y ` ns¡$ú ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]dü‘eÔ· T' ns¡$ú ‘Y C≤+ãyêHé @e+ ø£è‘·d+ü ø£\Œ+ ‘·+,
|üse¡ TÁ|”‘'· (düH)é ns¡eú ‘Y yêø£ýéT ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]dü‘·ÔeT' R yêqs¡ÁX‚wüß˜&Ó’q, ns¡ú$‘Y R $wüj·TÁ>∑Vü≤D
ø√$<äT&É>T∑ , C≤+ãyêHé R C≤+ãe+‘·T&ÉT, @e+ R áØ‹>±, ø£è‘·d+ü ø£\Œ+ R
#˚j·Tã&çq dü+ø£\ŒeTT >∑*–q{Ïº, ‘·+ R Ä j·T+>∑<äTì >∑÷]Ã, ns¡úe‘Y R
ns¡eú +‘·yTÓ qÆ {Ï,º yêø£´+ R e÷≥qT, |üse¡ TÁ|”‘'· (düH)é R $TøÏÿ* dü+‘√wüeTT
H=+~qyê &É>T∑ #·T, ñyê#· R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` #˚jT· e\dæq |üqT\qT #·øÿ£ >± m]–qyê&ÉsTTq yêqs¡eè<äT&Δ >É T∑
C≤+ãe+‘·T&ÉT Ä j·T+>∑<äTì e÷≥\≈£î $TøÏÿ* dü+‘√wæ+∫qyê&Ó’ Ä‘·ì
dü+ø£\ŒeTTqT dü]~<äT≥ › ø¬ ’ <ä÷s¡ e÷˝À∫+∫q e÷≥\‘√ Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ HÓc’ Õ ãT~Δ s¡àVü‰ãT<Δ̊ j·TÁ<ä“Mwæ eTVü‰ø£ù| ˆ
$#˚‘T· + ej·T e÷»„bÕÔ <äøDåÏ ≤+ ~X¯ eTT‘·eÔ ÷yéT ˆ
HêH˚‘T· + ø£|sæ êCÒq HÓe’ + sêy˚TD BÛeT‘ê ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` @cÕ ` ãT~Δ' ` eTVü‰ãT<Δ̊ ` j·T‘Y ` ÁãMwæ ` eTVü‰ø£ù|,
$#˚‘T· + ` ej·TyéT ` Ä»„bÕÔ' ` <äøD åÏ ≤+ ` ~X¯yTé ` ñ‘·eÔ ÷yéT, q ` ÄH˚‘T· +
` ø£|sæ êCÒq ` q ` @e+ ` sêy˚TD ` BÛeT‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ãT<Δ̊! eTVü‰ø£ù| (‘·«+) j·T‘Y ÁãMwæ @cÕ ãT~Δ' q,
ej·TyéT ñ‘·eÔ ÷+ <äøDåÏ ≤+ ~X¯+ $#˚‘T· yéT Ä»„bÕÔ', ø£|sæ êCÒq ÄH˚‘T· + q (Ä»„bÕÔ')
@e+ BÛeT‘ê sêy˚TD q (Ä»„bÕÔ').
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` eTVü‰ãT<˚Δ R >=|üŒãT~ΔeT+‘·T&Éyq’Ó , eTVü‰ø£ù| R z yêqs¡ÁX‚wß˜ü &Ü!
(‘·«+ R ˙e⁄) j·T‘Y R <˚ìì, ÁãMwæ R #Ó|ü #·THêïy√, @cÕ R Ç~, ãT~Δ' R
dü]jÓTÆ q Ä˝À#·q, q R ø±<äT, ej·T+ R eTqeTT, ñ‘·eÔ ÷+ R ñ‘·eÔ TyÓTqÆ {Ï,º
<äøÏåD≤+ ~X¯+ R <äøÏåD~≈£îÿqT, $#˚‘·T+ R yÓ<äT≈£î≥≈£î, Ä»„bÕÔ' R
ÄC≤„|æ+|üã&ç‹$T, ø£|æsêCÒq R düTÁê⁄ì#˚, (d”‘ê+ R d”‘·qT) ÄH˚‘·T+ R
ø=ìe#·TÃ≥≈£î, q Ä»„bÕÔ' R ÄC≤„|æ+|üã&É˝Ò<äT, @e+ R nfÒ¢, BÛeT‘ê R
ãT~ΔXÊ*jÓTÆ q, sêy˚TD R lsêeTTì#˚‘,· q Ä»„bÕÔ' R ÄC≤„|+æ |üã&É˝<Ò Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` >=|üŒ ãT~ΔXÊ*yÓq’ z yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü! ˙e⁄ Ç|ü&ÉT #Ó|ü #·Tqï~
dü]jÓÆTq Ä˝À#·qeTT>±<äT. eTqeTT ÄC≤„|æ+|üã&çq{Ïº~ ` eTTKýÓTÆq <äøÏåD
~≈£îÿq+‘·qT yÓ~øÏ e#·TÃ≥j˚T. eTVü‰sêC…’q düTÁê⁄&ÉT>±ì BÛXÊ*jÓÆTq
lsêeTT&ÉT>±ì d”‘ê<˚$ì ø=ìs¡+&Éì eTqqT ÄC≤„|+æ #·˝<Ò Tä >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ø£<+ä∏ ∫ ìï]®‘ê+ d”‘ê eTkÕà_Û sêï_Ûs√#·jT˚ ‘Y ˆ
sê|òTü y√ qè|üXÊs¡÷\› ' ≈£î\+ e´|ü~X¯Hé dü«ø£yTé ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£<+ä∏ ∫‘Y ` ì]®‘ê+ ` d”‘êyéT ` nkÕà_Û' ` q ` n_Ûs√#·jT˚ ‘Y,
sê|òTü e' ` qè|üXÊs¡÷\› ' ` ≈£î\+ ` e´|ü~X¯Hé ` dü«ø£yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` qè|üXÊs¡÷›\' sê|òüTe' dü«ø£+ ≈£î\+ e´|ü~X¯Hé ø£<∏ä+∫‘Y
nkÕà_Û' ì]®‘ê+ d”‘ê+ q n_Ûs√#·jT˚ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` qè|üXÊs¡÷\› ' R sê»ÁX‚wßü &˜ q’Ó {Ï,º sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT, dü«ø£+
≈£î\+ R ‘·q ñqï‘·≈î£ \eTTqT, e´|ü~X¯Hé R yÓ\&¢ +ç #·T#·T, ø£<+ä∏ ∫‘Y R m{À¢,
nkÕà_Û' R eTq#˚‘,· ì]®‘ê+ R »sTT+|üã&çq, d”‘ê+ R d”‘q· T, q n_Ûs√#·jT˚ ‘Y
Çwü|º &ü øÉ £ b˛e#·TÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sê»ÁX‚wüß˜&Ó’q lsêeTT&ÉT ‘·q ø£åÁ‹j·T≈£î\eTTq≈£î ‘·–q≥T¢
|üsêÁø£eTeTT #·÷|ü>√s¡TqT. ø±e⁄q eTqyÓT{À¢ sêeDTì z&ç+∫ d”‘q· T rdæø=ì
e#·TÃ≥ m+‘·e÷Á‘·eTTq÷ Ä‘·&TÉ Çwü|º &ü &É TÉ .
XÀ¢ˆˆ Á|ü‹C≤„jT· dü«j·T+ sêC≤ d”‘ê$»j·T eTÁ>∑‘'· ˆ
düsπ «cÕ+ ø£|eæ TTU≤´Hê+ ø£<+ä∏ $T<∏ë´ ø£]wü´‹ ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|ü‹C≤„jT· ` dü«j·T+ ` sêC≤ ` d”‘ê$»j·TyéT ` nÁ>∑‘'· ,
düsπ «cÕ+ ` ø£|eæ TTU≤´Hê+ ` ø£<+ä∏ ` $T<∏ë´ ` ø£]wü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` sêC≤ düsπ «cÕ+ ø£|eæ TTU≤´HêyéT nÁ>∑‘'· d”‘ê$»j·T+ Á|ü‹C≤„jT·
ø£<+ä∏ $T<∏ë´ ø£]wü´‹?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêC≤ R sêC…q’ düTÁê⁄&ÉT, düsπ «cÕ+ ø£|eæ TTU≤´HêyéT nÁ>∑‘'· R
yêqs¡ÁX‚wßü \˜ +<ä] m<äT≥qT, d”‘ê$»j·T+ R d”‘q· T »sTT+∫ ‘Ó#T· Ã≥qT, dü«j·T+
R dü«j·TeTT>±, Á|ü‹C≤„j·T R Á|ü‹»„#˚dæ, ø£<∏ä+ R m≥T¢, $T<∏ë´ ø£]wü´‹ R
ndü‘´· eTT #˚jT· >∑\&ÉT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTq eTVü‰sêC…’q düTÁê⁄&ÉT yêqs¡ÁX‚wüß˜ \+<ä] jÓT<äT≥qT
dü«j·TeTT>± X¯Á‘·Te⁄ H√&ç+∫ d”‘q· T »sTT+∫ ‘Ó#ÃÓ <äqì Á|ü‹»„ #˚ôdqT>∑<ë!
<ëì Hê‘·&TÉ e´s¡eú TT #˚jT· T≥≈£î m≥T¢ Çwü|º &ü >É \∑ &ÉT?
XÀ¢ˆˆ $|òü\+ ø£s¡à #· ø£è‘·+ uÛÑy˚ ‘·TÔwæº s¡ï ‘·dü´ #· ˆ
eè<∏ë #· <ä]Ù‘·+ Ms¡´+ uÛyÑ ˚ <ë«qs¡|⁄ü +>∑yê' ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $|ò\ü + ` ø£sà¡ ` #· ` ø£è‘·+ ` uÛyÑ ‘˚ Y ` ‘·Twæ'º ` q ` ‘·d´ü `
#·, eè<∏ë ` #· ` <ä]Ù‘·+ ` Ms¡´+ ` uÛyÑ ‘˚ Y ` yêqs¡|⁄ü +>∑yê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡|⁄ü +>∑yê'! ø£è‘·+ ø£sà¡ #· $|ò\ü + uÛyÑ ‘˚ —Y ‘·d´ü ‘·Twæ'º #·
q (uÛyÑ ‘˚ )Y — Ms¡´+ eè<∏ë <ä]Ù‘·+ uÛyÑ ‘˚ .Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡|⁄ü +>∑yê' R z yêqs¡ÁX‚wßü ˝˜ ≤sê! $|ò\ü + ø£sà¡ R ìwüŒ\¤ yÓTqÆ
|üì, ø£è‘·+ uÛyÑ ‘˚ Y R #˚jT· ã&çq≥¢>T∑ qT, ‘·d´ü R Ä düTÁê⁄q≈£î, ‘·Twæ'º #· R
dü+‘√wüeTT≈£L&É, q uÛÑy˚‘Y R ø±ø£b˛e⁄qT, Ms¡´+ R |üsêÁø£eTeTT, eè<∏ë R
e´s¡eú TT>±, <ä]Ù‘·+ R #·÷|üã&çq~, uÛyÑ ‘˚ Y R ø±>∑\<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs√‘·eÔ TT˝≤sê! eTqeTT ìÁwüŒjÓ÷»qyÓTqÆ |üì #˚dqæ ≥¢>T∑ qT.
sêC…’q düTÁê⁄q≈£î >∑÷&É ‘·è|æÔø£s¡eTT>± qT+&Éø£b˛e#·TÃqT. eTq |üsêÁø£eT
eT+‘·jT· TqT e´s¡eú TT>± Á|ü<]ä Ù+∫qfÒ¢ n>∑TqT E&û!
XÀ¢ˆˆ ‘·kÕà <ä#Z êÃ¤eT yÓ’ düsπ « j·TÁ‘· sêeT dü‡\ø£ÎD' ˆ
düTÁêX¯Ã eTVü‰‘˚C≤' ø±s¡´ kÕ´dü´ ìy˚<Hä ˚ ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·kÕà‘Y ` >∑#êÃ¤eT ` yÓ’ ` düsπ « ` j·TÁ‘· ` sêeT' ` dü\ø£ÎD',
düTÁê' ` #· ` eTVü‰‘˚C≤' ` ø±s¡´dü´ ` ndü´ ` ìy˚<Hä ˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·kÕà‘Y j·TÁ‘· dü\ø£ÎD' sêeT', eTVü‰‘˚C≤' düTÁê' #· (ndæ)Ô
(‘·Á‘·) (ej·T+) düsπ « ndü´ ø±s¡´dü´ ìy˚<Hä ˚ >∑#êÃ¤eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·kÕà‘Y R n+<äTe\q, j·TÁ‘· R m#·Ã≥qsTT‘˚, dü\ø£ÎD' R
\ø£ÎDTì‘√ >∑÷&çq{Ï,º sêeT' R sêeTT&ÉTqT, eTVü‰‘˚C≤' R eTVü‰Á|ü‘ê|üXÊ*jÓTÆ q,
düTÁê' #· R düTÁê⁄&ÉTqT, (dü'Ô R ñHêïs√), ‘·Á‘· R n#·Ã{Ïø,Ï ej·T+ düsπ « R
eTqeT+<äse¡ TTqT, ndü´ ø±s¡´dü´ R á ø£è‘·éTTjÓTTø£ÿ, ìy˚<Hä ˚ R ìy˚~+#·T
$wüjT· eTTq, >∑#êÃ¤eT R yÓfió¯ fl<äeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+<äT#˚ sêeTT&ÉTqT, \ø£ÎDT&ÉTqT, düTÁê⁄&ÉTqT ñqï #√{Ïøπ
eTqeT+<äse¡ TTqT b˛sTT á kÕ~Û+∫q ø±s¡éTTqT ìy˚~+#·T<äeTT.
XÀ¢ˆˆ q ‘êe <˚cÕ eT‹ s¡øeå£ ÷ H√
j·T<∏ë uÛyÑ êHé |üX´¯ ‹ sê»|ü⁄Á‘· ˆ
j·T<∏ë ‘·T sêeTdü´ eT‹ ]ï$cºÕ
‘·<ë∏ uÛyÑ êHé |üX´¯ ‘·T ø±s¡´dæ~yΔ Té ˆˆ 13
ª n+>∑<äC≤+ãe‘·‡+yê<√μμ HêeT |ü+#êX¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` ‘êe‘Y ` @cÕ ` eT‹' ` nø£eå ÷ ` q', j·T<∏ë ` uÛyÑ êHé
` |üX´¯ ‹ ` sê»|ü⁄Á‘·, j·T<∏ë ` ‘·T ` sêeTdü´ ` eT‹' ` ì$cºÕ, ‘·<ë∏ uÛyÑ êHé
|üX´¯ ‘·T ø±s¡´dæ~yΔ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê»|ü⁄Á‘·! uÛyÑ êHé j·T<∏ë |üX´¯ ‹ @cÕ eT‹' q' nø£eå ÷ q
‘êe‘Y— sêeTdü´ eT‹' ‘·T j·T<∏ë ì$cºÕ, uÛyÑ êHé ø±s¡´dæ~+Δ ‘·<ë∏ |üX´¯ ‘·T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê»|ü⁄Á‘·! R z sê»≈£îe÷s¡T&Ü! uÛyÑ êHé R ˙e⁄, j·T<∏ë R
@Ø‹>±, |üX´¯ ‹ R #·÷#·T#·THêïy√, @cÕ eT‹' R á j·÷˝À#·q, q' R eTq≈£î,
nø£eå ÷ R ‘·>ì∑ ~, q ‘êe‘Y R ø±C≤\<äT, sêeTdü´ R lsêeTTì jÓTTø£ÿ, eT‹'
‘·T R Ä˝À#·qeTT e÷Á‘·eTT, j·T<∏ë R @Ø‹>±, ì$cºÕ R ñ+&çj·TTqï<√,
uÛyÑ êHé R ˙e⁄, ø±s¡´dæ~+Δ R ø±s¡´dæ~ìΔ >∑÷]Ã, |üX´¯ ‘·T R Ä˝À∫+#·TeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sê»≈£îe÷s¡T&Ü! ˙yê˝À∫+#·Tq{Ïº |ü<‹Δä m+‘·e÷Á‘·eTTqT
eTq≈£î nkÕ<Û´ä yÓTqÆ ~ ø±<äT, ø±ì lsêeTTì n_ÛÁbÕj·T y˚TØ‹>∑ qTqï<√ Ä
Ø‹>∑H˚ ˙e⁄ ø±s¡´dæ~ìΔ >∑÷]Ã Ä˝À∫+#·e\dæ j·TT+&ÉTqT >∑<ë!
dü÷#·q :` á düseZ¡ TTq+<äT ø=ìï Á|ü‘T· \˝À Äs¡TXÀ¢øe£ TT\T e÷Á‘·yT˚ ø±qe#·TÃ
#·Tqï$. eT]ø=ìï Á|ü‘·T\˝À |ü~XÀ¢ø£eTT\≈£î $T+∫ j·TTqï$. u§+u≤sTT
Á|ü‹j·T+<äT Çs¡Te~ >∑\e⁄. Á|üeTTK|ü+&ç‘T· \T ìs¡sí TT+∫ q{Ï<º ìä e÷#˚ á
XÀ¢øe£ TT\ |ü]$T‹ Á>∑V≤æ +|üã&çq~.
ªªn+>∑<Cä ≤+ãe‘·‡+yê<äeTTμμ nqT ns¡Te<äedüseZ¡ TT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
@ø£wüwæº‘·eTdüs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ C≤+ãe‘√ yêø£´ eT>∑èVü≤+í ‘· eHÍø£d'ü ˆ
n+>∑<Áä |üeTTU≤ Msê Vü≤q÷e÷+X¯Ã eTVü‰ø£|'æ ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘·' ` C≤+ãe‘·' ` yêø£ýéT ` n>∑èVü≤í+‘· ` eHÍø£dü',
n+>∑<Áä |üeTTU≤' ` Msê' ` Vü≤q÷e÷Hé ` #· ` eTVü‰ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· n+>∑<Áä |üeTTU≤' Msê' eHÍø£d'ü , eTVü‰ø£|'æ Vü≤q÷e÷Hé
#·, C≤+ãe‘·' yêø£ýéT n>∑èVü≤+í ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, n+>∑<Áä |üeTTU≤' R n+>∑<Tä &ÉT yÓTT<ä\T>±
ø£*–q{Ï,º Msê' R Ms¡T˝…q’ , eHÍø£d'ü R yêqs¡T\TqT, eTVü‰ø£|'æ R ø£|Áæ X‚wßü &˜ q’Ó ,
Vü≤qTe÷Hé #· R Vü≤qTeT+‘·T&ÉTqT, C≤+ãe‘·' R C≤+ãe+‘·TìjÓTTø£ÿ, yêø£´+
R yêø£éTTqT, n>∑èVü≤+í ‘· R d”«ø£]+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ eTVü‰Ms¡T˝…q’ n+>∑<ë~yêqs¡T\TqT , yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó
Vü≤qTeT+‘·T&ÉTqT, C≤+ãe+‘·T&ÉT #Ó|Œæ qe÷≥ j·TTø£yÔ TÓ qÆ <˚ j·Tì ˇ|üø=ì].
XÀ¢ˆˆ Á|”‹eT+‘· dü‘Ô · dü‡sπ « yêj·TT|ü⁄Á‘·|⁄ü s¡d‡ü sê' ˆ
eTùV≤+Á<ëÁ~+ |ü]‘·´»´ |ü⁄|ü⁄¢e⁄' |üe¢ >∑s¸¡ u≤Û ' ˆˆ 2
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` Á|”‹eT+‘·' ` ‘·‘'· ` düsπ « ` yêj·TT|ü⁄Á‘·|⁄ü s¡d‡ü sê', eTùV≤+Á<ëÁ~+
` |ü]‘·´»´ ` |ü⁄|ü⁄¢e⁄' ` |üe¢ >∑s¸¡ u≤Û ' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘'· |üe¢ >∑s¸¡ u≤Û ' düsπ « Á|”‹eT+‘·' (dü+‘·') yêj·TT|ü⁄Á‘·|⁄ü s¡d‡ü sê'
eTùV≤+Á<ëÁ~+ |ü]‘·´»´ |ü⁄|ü⁄¢e⁄'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, |üe¢ >∑s¸¡ u≤Û ' R yêqs¡ÁX‚wßü \˜ T, düsπ « R m\¢sT¡ qT,
Á|”‹eT+‘·' dü+‘·' R eTVü‰dü+‘√wüeTT >∑\yê¬s’, yêj·TT|ü⁄Á‘·|ü⁄s¡dü‡sê' R
Vü≤qTeT+‘·Tì eTT+~&ÉTø=qïyê¬s’, eTùV≤+Á<ëÁ~+ R eTùV≤+Á<ä|üs¡«‘·eTTqT,
|ü]‘·´»´ R $&ç∫, |ü⁄|ü⁄¢e⁄' R m–]].
(61) ` @ø£wüwæº‘·eTdüs¡Z 457
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Ä yêqs¡Ms¡T \+<äs¡TqT $TøÏÿ* Äq+<äeTT‘√
yêj·TTq+<äqTì eTT+~&ÉTø=ì eTùV≤+Á<ä|sü «¡ ‘·eTT MT<äqT+&ç Äø£deü TTq ø¬ >∑d]æ .
XÀ¢ˆˆ y˚Ts¡TeT+<äsd¡ +ü ø±XÊ eT‘êÔ Çe eTVü‰>∑C≤' ˆ
#Ûê<äjT· +‘· Ç yêø±X¯+ eTVü‰ø±j·÷ eTVü‰ã˝≤' ˆˆ 3
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` y˚Ts¡TeT+<äsd¡ +ü ø±XÊ' ` eT‘êÔ' ` Çe ` eTVü‰>∑C≤' ` #Ûê<äjT· +‘·'
` Çe ` Äø±X¯+ ` eTVü‰ø±j·÷' ` eTVü‰ã˝≤' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ø±j·÷' eTVü‰ã˝≤', y˚Ts¡TeT+<äsd¡ +ü ø±XÊ' ‘˚ eT‘êÔ'
eTVü‰>∑C≤' Çe, Äø±X¯+ #Ûê<äjT· +‘·' Çe (|ü⁄|ü⁄¢e').
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ø±j·÷' R >=|üŒ<Óq’ <˚V≤ü eTT>∑\yês¡TqT, eTVü‰ã˝≤' R
>=|üŒ<Ó’q ã\eTT>∑\yês¡TqT, y˚Ts¡TeT+<äs¡dü+ø±XÊ' R y˚Ts¡T|üs¡«‘·eTT‘√&ÉqT
eT+<äs|¡ sü «¡ ‘·eTT‘√&ÉqT düe÷qT˝…’ j·TTqï{Ïyº ês¡T q>∑T, ‘˚ R Ä yêqs¡T\T, eT‘êÔ'
R eT~+∫q, eTVü‰>∑C≤' Çe R >=|üŒ @qT>∑T\e˝…, Äø±X¯+ R Äø±X¯eTTqT,
#Ûê<äjT· +‘·' Çe R ø£|Œæ y˚jT· T#·Tqïyês¡Te˝…, |ü⁄|ü⁄¢e' R m–]].
‘ê‘·Œs¡éTT :` y˚Ts¡T eT+<äs¡ |üs«¡ ‘·eTT\e+{Ï dü÷\ú eTT˝…q’ X¯Øs¡eTT\T ø£*–,
eT~+∫q eTVü‰>∑»eTTe˝… eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´˝…’ j·TTqï{Ïº Ä yêqs¡T\T Äø±X¯eTTqT
ø£|Œæ y˚jT· T#·Tqï≥T¢>± >∑>q∑ M~∏ HÓ>T∑ s¡T#·T b˛e⁄#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ düu≤Û »é÷q+ uÛ÷Ñ ‘Ód’ Ôü e÷‘·àe+‘·+ eTVü‰ã\yéT ˆ
Vü≤qTeT+‘·+ eTVü‰y˚>+∑ eVü≤+‘· Çe <äèwæ_º 'Û ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düu≤Û »é÷q+ ` uÛ÷Ñ ‘Ó'’ ` ‘·yTé ` Ä‘·àe+‘·+ ` eTVü‰ã\yéT,
Vü≤qTeT+‘·+ ` eTVü‰y˚>+∑ ` eVü≤+‘·' ` Çe ` <äèwæ_º 'Û ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛ÷Ñ ‘Ó'’ düu≤Û »é÷qyéT Ä‘·àe+‘·+ eTVü‰ã\+ eTVü‰y˚>+∑
‘·+ Vü≤q÷eT+‘·+ <äèwæ_º 'Û eVü≤+‘·' Çe |ü⁄|ü⁄¢e⁄'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛ÷Ñ ‘Ó'’ R |üè~∏yê´~uÛ÷Ñ ‘·eTT\#˚, düu≤Û »é÷q+ R |üPõ+|ü
ã&ÉT#·Tqï yê&ÉTqT, Ä‘·àe+‘·+ R eTVü‰<ÛÓ’s¡é+‘·T&ÉTqT, eTVü‰ã\+ R
eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&ÉTqT, eTVü‰y˚>∑+ R eTVü‰y˚>∑dü+|üqTï&ÉTq>∑T, Vü≤qTeT+‘·+ R
Vü≤qTeT+‘·Tì, <äèwæ_º 'Û R #·÷|ü⁄\‘√, eVü≤+‘·' Çe R yÓ÷j·TT#·Tqïyês¡Te˝…,
|ü⁄|ü⁄¢e⁄' R m–]].
‘ê‘·Œs¡éTT :` |ü+#·eTVü‰uÛÑ÷‘·eTT\#˚‘·qT düeTdüÔÁbÕDT\#˚‘·qT >ös¡$+|ü
ã&ÉT#·Tqïyê&ÉTqT, eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&ÉTqT, eTVü‰y˚>d∑ +ü |üqTï&ÉTqT n>∑T Vü≤qTeT+‘·Tì
Ä yêqs¡T˝…\s¢ T¡ qT s¬ |üŒbÕ≥T˝Òì ‘·eT #·÷|ü⁄\‘√ yÓ÷j·TT#·Tqï≥T¢>± dü+‘√wüeTT‘√
#·÷#·T#·T Äø£deü TTq HÓ>T∑ s¡T#·T b˛e⁄#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ sê|òTü y˚ #ês¡ìú s¡« è‹Ô+ ø£sT¡ +Ô #· |üse¡ T+ j·TX¯' ˆ
düe÷<ëj·T düeTè<ëΔsêú' ø£sà¡ dæ~_Δ Û s¡Tqï‘ê' ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sê|òTü y˚ ` #· ` ns¡ìú s¡« è‹Ô+ ` ø£sT¡ +Ô ` #· ` |üse¡ T+ ` j·TX¯',
düe÷<Ûëj·T ` düeTè<ëΔsêú ' ` ø£sà¡ dæ~_Δ 'Û ` ñqï‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òTü y˚ ns¡ìú s¡« è‹Ô+ #· |üse¡ T+ j·TX¯' #· ø£sT¡ +Ô düe÷<Ûëj·T
düeTè<ëΔsêú ' ø£sà¡ dæ~_Δ 'Û ñqï‘ê' #· (dü+‘·') (|ü⁄|ü⁄¢e').
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òTü y˚ R lsêeTTìj·T+<äT, ns¡ìú s¡« è‹Ô+ #· R ø±s¡´dæ~ìΔ ,
|üse¡ T+ j·TX¯' #· R >=|üŒ ø°]ìÔ , ø£sT¡ +Ô R ≈£Ls¡TÃø=qT≥≈£î, düe÷<Ûëj·T R
ìs¡sí TT+#·Tø=ì, düeTè<ëΔsêú ' R HÓsy¡ ]˚ q Á|üj÷Ó »qeTT >∑\yê¬s,’ ø£sà¡ dæ~_Δ 'Û R
ø±s¡´dæ<Tä \Δ #˚, ñqï‘ê' (dü+‘·') R Wqï‘·éTT >∑\yês¡>T∑ #·T, |ü⁄|ü⁄¢e⁄' R m–]].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêqs¡T\T lsêeTTq≈£î ø±s¡´dæ~ìΔ , >=|üŒ ø°]ìÔ kÕ~Û+∫ ‘·eT
Á|üj÷Ó »qeTT HÓsy¡ s˚ T¡ Ãø=ì ø±s¡éTT dæ~+Δ #·T≥#˚ $TøÏÿ* |òTü q‘· eVæ≤+∫qyê¬s’
Äø£deü TTq+ <Ó–] b˛e⁄#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ Á|æj÷· U≤´H√qTàU≤ dü‡sπ « düsπ « j·TT<ëΔ_qÛ +~q' ˆ
düsπ « sêeTÁ|ürø±πs ì•Ã‘êsêú eTqdæ«q' ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|æj÷· U≤´H√qTàU≤' ` düsπ « ` düsπ « ` j·TT<ëΔ_qÛ +~q', düsπ « `
sêeTÁ|ürø±πs ` ì•Ã‘êsêú' ` eTqdæ«q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düsπ « Á|æj÷· U≤´H√qTàU≤' düsπ « j·TT<Δë_Ûq+~q' düsπ « sêeT
Á|ürø±πs ì•Ã‘êsêú' eTqdæ«q' (#· dü+‘·') |ü⁄|ü⁄¢e⁄'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düsπ « R Ä yêqs¡T\+<äsT¡ qT, Á|æj÷· U≤´H√qTàU≤' R Á|æjT· eTTqT
#Ó|ü ≥≈£î ñ<äT´≈£î˝Ô q’… yês¡TqT, düsπ « R n+<äsT¡ qT, j·TT<Δë_Ûq+~q' R j·TT<äeΔ TTqT
yÓT#·TÃq{Ïyº ês¡TqT, düsπ « R m\¢sT¡ qT, sêeTÁ|ürø±πs R sêeTTq≈£î dü+ã+~Û+∫q
Á|ürø±s¡eTTq+<äT, ì•Ã‘êsêú' R ìX¯ÃsTT+∫q ø±s¡éTT\T >∑\yês¡TqT, eTqdæ«q'
(#· dü+‘·') R bÂs¡Twüe+‘·T\TqT n>∑T#·T, |ü⁄|ü⁄¢e⁄' R m>∑Ts¡T#·T+&ç].
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªªsêeTÁ|ürø±πsμμ sêeTTìøÏ Á|ü‘T· ´|üø±s¡eTTq+<äì uÛ≤eeTT.
‹\ø£eTT :` ªsêeTÁ|ürø±πsμ sêeTT&ÉT #˚jT· e\dæjT· Tqï sêeDÁ|ürø±s¡eTT q+<äì
uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêqs¡T˝…\s¢ T¡ qT lsêeTTq≈£î Á|æjT· yÓTqÆ yês¡qÔ T ‘Ó\T|ü⁄≥≈£î
y˚–s¡ |ü&ÉT#·Tqï{Ïº yês¡TqT, j·TT<äΔeTTqT >∑÷]Ã j·TT$«fi¯Sfls¡T#·Tqï yês¡TqT.
lsêeTTq≈£î >∑*Zq Vü‰ìøÏ Á|ürø±s¡eTT >±$+|ü ìX¯ÃsTT+#·Tø=qï{Ïº yês¡TqT,
eTVü‰bÂs¡TwüXÊ\Ts¡TqT n>∑T#·T Äø£deü TTq ø¬ >∑Ts¡T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ |üe¢ e÷Hê dü‡eTT‘·Œ‘·´ ‘·‘· ùdÔ ø±qHÍø£d'ü ˆ
q+<äH√|üeT e÷ùd<äT s¡«q+ Á<äTeT\‘êj·TT‘·yTé ˆˆ 7
XÀ¢ˆˆ j·T‘·Ô qà<ÛTä eq+ HêeT düTÁê kÕ´_Ûsø¡ ‘åÏ y· Té ˆˆ 8
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` |üe¢ e÷Hê' ` düeTT‘·Œ‘·´ ` ‘·‘'· ` ‘˚ ` ø±qHÍø£d'ü , q+<äH√|üeTyéT
` Äùd<äT' ` eq+ ` Á<äTeT\‘êj·TT‘·yTé , j·T‘Y ` ‘·‘Y ` eT<ÛTä eq+ ` HêeT `
düTÁêdü´ ` n_Ûsø¡ ‘åÏ y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' ‘˚ ø±qHÍø£dü' |ü¢ee÷Hê' düeTT‘·Œ‘·´ n_Ûs¡øÏå‘·+
Á<ÛTä eT\‘êj·TT‘·+ eT<ÛTä eq+ HêeT düTÁêdü´ q+<äH√|üeT+ j·T‘Y eq+ ‘·‘Y
Äùd<äT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, ‘˚ R Ä, ø±qHÍø£dü' R yêqs¡T\T,
|üe¢ e÷Hê' R m>∑Ts¡T#·Tqïyê¬s,’ düeTT‘·Œ‘·´ R >¬ +‹, n_Ûsø¡ ‘åÏ +· R #·øÿ£ >∑ s¡ø+åÏ |ü
ã&ÉT#·Tqï~j·TTqT, Á<äTeT\‘êj·TT‘·+ R eèø£eå TT\‘√&ÉqT r>∑\‘√&ÉqT \‘·\
‘√&ÉqT >∑÷&çq~j·TTq>∑T, eT<ÛTä eq+ HêeT R eT<ÛTä eqeTì ù|s¡T >∑*–q{Ï,º
q+<äH√|üeT+ R q+<äqeqeTT‘√ düe÷qyÓTqÆ , j·T‘Y eq+ R @ eqeTT, ndæÔ R
ñqï<√, ‘·‘Y R Ä eqeTTqT, Äùd<äT' R #˚]].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêqs¡Ms¡T \+<äsT¡ qT Äø£deü TTq+ <Ó>T∑ s¡T#·T b˛sTT b˛sTT
ô|≈£îÿ eèø£eå TT\‘√&ÉqT \‘·\‘√&ÉqT ì+&ç #·øÿ£ >∑ s¡ø+åÏ |üã&ÉT#·T, eT<ÛTä eqeTì
ù|s¡T >∑*–j·TTqï{Ïº q+<äqeTT e+{Ï düT+<äsy¡ TÓ qÆ eqeTTqT CÒsT¡ ø=ì].
XÀ¢ˆˆ n<Ûèä wü´+ düs«¡ uÛ÷Ñ ‘êHê+ düs«¡ uÛ÷Ñ ‘·eTH√Vü≤s¡yTé ˆ
j·TÁ<äø‹å£ eTVü‰Ms¡´ dü‡<ë <ä~eÛ TTK' ø£|'æ ˆ
e÷‘·T\' ø£|eæ TTK´dü´ düTÁêdü´ eTVü‰‘·àq' ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<Ûèä wü´+ ` düs«¡ uÛ÷Ñ ‘êHê+ ` düs«¡ uÛ÷Ñ ‘·eTH√Vü≤s¡+, j·T‘Y `
s¡ø‹å£ ` eTVü‰Ms¡´' ` dü<ë ` <ä~eÛ TTK' ` ø£|'æ , e÷‘·T\' ` ø£|eæ TTK´dü´ `
düTÁêdü´ ` eTVü‰‘·àq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰Ms¡´' ø£|eæ TTK´dü´ eTVü‰‘·àq' düTÁêdü´ e÷‘·T\' <ä~Û
eTTK' ø£|'æ j·T‘Y s¡ø‹å£ , ‘·‘Y düs«¡ uÛ÷Ñ ‘êHêyéT n<Ûèä wü´+ düs«¡ uÛ÷Ñ ‘·eTH√Vü≤s¡+
(eT<ÛTä eqyéT Äùd<äT').
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·T‘Y R <˚ìHÓ‘’ ,˚ eTVü‰Ms¡´' R eTVü‰|üsêÁø£eTdü+|üqTï&ÉTqT,
ø£|eæ TTK´dü´ R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó , eTVü‰‘·àq' R eTVü≤˙j·TT&É>T∑ , düTÁêdü´ R düTÁê⁄ì
jÓTTø£ÿ, e÷‘·T\' R y˚Tqe÷eTjÓTÆ q, <ä~eÛ TTK' ø£|'æ R <ä~eÛ TTKT&ÉqT yêqs¡T&ÉT,
dü<ë R ì‘·éTT, s¡ø‹å£ R s¡ø+åÏ #·T#·THêï&√, düs«¡ uÛ÷Ñ ‘êHêyéT n<Ûèä wü´+ R m\¢
ÁbÕDT\≈£îqT uÛÑj·T+ø£s¡eTT>∑ qT+&ÉTq~j·TTqT, düs¡«uÛÑ÷‘·eTH√Vü≤s¡+ R düs¡«
ÁbÕDT\≈£îqT, Äø£s¡¸ø£eTT>∑ qT+&ÉTq~j·TTqT n>∑T, ‘·‘Y eT<ÛäTeq+ R Ä
eT<ÛTä eqeTTqT, Äùd<äT' R #˚sT¡ ø=ì].
‘ê‘·Œs¡éTT :` düs«¡ ÁbÕDÏeTH√Vü≤s¡yTÓ Æ j·TT+&ç eTVü≤˙j·TT&Óq’ düTÁê⁄ì y˚Tqe÷eT
j·T>∑T <ä~ÛeTTKT &ÉqT eTVü‰Ms¡T&Ó’q yêqs¡T&ÉT m\¢ø±\eTT $TøÏÿ* ÁX¯<äΔ‘√
s¡ø+åÏ #·T#·T+&É>± @ <äTwüÁº bÕDÏøìÏ #˚ss¡ êì<Ó’ j·TTqï düT+<äse¡ T>∑T eT<ÛTä eqeTTqT
Ä yêqs¡T\T #˚sT¡ ø=ì].
XÀ¢ˆˆ ‘˚ ‘·<«ä q eTTbÕ>∑eT´ ãuÛ÷Ñ e⁄' |üsy¡ ÷Ó ‘·ÿ{≤' ˆ
yêqsê yêqπs+Á<äd´ü eTq'ø±+‘·‘e· T+ eTVü≤‘Y ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚ ` ‘·‘Y ` eqyéT ` ñbÕ>∑eT´ ` ãuÛ÷Ñ e⁄' ` |üsy¡ ÷Ó ‘·ÿ{≤',
yêqsê' ` yêqπs+Á<äd´ü ` eTq'ø±+‘·‘e· T+ ` eTVü≤‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚ yêqsê' eTq'ø±+‘·‘e· T+ ‘·‘Y yêqπs+Á<äd´ü eTVü≤‘Y eqyéT
ñbÕ>∑eT´ |üsy¡ ÷Ó ‘·ÿ{≤' ãuÛ÷Ñ e⁄'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚ yêqsê' R Ä yêqs¡T\T, eTq'ø±+‘·‘·eT+ R $TøÏÿ*
eTH√Vü≤s¡yTÓ qÆ {Ï,º ‘·‘Y R Ä, yêqπs+Á<äd´ü R düTÁê⁄ìjÓTTø£ÿ, eTVü≤‘Y R >=|üŒ<Óq’ {Ï,º
eq+ R eT<ÛTä eqeTTqT, ñbÕ>∑eT´ R #˚], |üsy¡ ÷Ó ‘·ÿ{≤' R eTVü≤Ö‘·T‡ø£éTT
>∑\yês¡T, ãuÛ÷Ñ e⁄' R nsTT].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêqs¡j÷Ó <ÛTä \T $TøÏÿ* s¡eTD°jT· eTT>± qT+&ç düTÁê⁄q≈£î
Á|æjT· yÓTqÆ <Ó’ $TøÏÿ* >=|üŒ<Ój
’ T· Tqï eT<ÛTä eqeTTqT #˚sT¡ ø=ì eT¨‘ê‡Vü≤uÛ]Ñ ‘·T˝…]’ .
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· ùdÔ yêqsê Vü≤ècÕº <äècºÕ« eT<ÛTä eq+ eTVü≤‘Y ˆ
≈£îe÷s¡ eTuÛ´Ñ j·÷#·+‘· eT<Û÷ä ì eT<ÛTä |æ+>∑fi≤' ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘˚ ` yêqsê' ` Vü≤ècÕº' ` <äècºÕ« ` eT<ÛTä eq+ `
eTVü≤‘Y, ≈£îe÷s¡yTé ` nuÛ´Ñ j·÷#·+‘· ` eT<Û÷ä ì ` eT<ÛTä |æ+>∑fi≤' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘˚ eT<ÛTä |æ+>∑fi≤' yêqsê' eTVü≤‘Y eT<ÛTä eq+ <äècºÕ«
Vü≤ècºÕ' (dü+‘·') ≈£îe÷s¡+ eT<Û÷ä ì nuÛ´Ñ j·÷#·+‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, eT<ÛTä |æ+>∑fi≤' R ‘˚HeÓ ˝… |ü#Ã· ì #Ûêj·T>∑*–q{Ï,º
‘˚ R Ä, yêqsê' R yêqs¡T\T, eTVü≤‘Y R >=|üŒ<Óq’ , eT<ÛTä eq+ R eT<ÛTä eqeTTqT,
<äècºÕ« R #·÷∫, Vü≤ècºÕ' (dü+‘·') R Vü≤s¡¸eTT H=+~q yê¬s,’ ≈£îe÷s¡+ R n+>∑<Tä ì,
eT<Û÷ä ì R ‘˚H\Ó qT, nuÛ´Ñ j·÷#·+‘· R ø√s¡Tø=ì].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT eT<ÛTä e⁄e˝…H˚ |ü#Ã· >±qTqï Ä yêqs¡T\T Ä eT<ÛTä eqeTTq
Á|üy•˚ +∫ <ëìì #·÷∫ eTVü‰q+<äeTT H=+~qyê¬s’ n+>∑<≈ä î£ e÷s¡Tì Ä eqeTT
q+<ä* eT<ÛTä e⁄\qT Á>√\T≥≈£î nqTeT‹ì n]ú+∫].
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· ≈£îe÷s¡ kÕÔHé eè<ëΔHé C≤+ãeÁ‘·ŒeTTU≤Hé ø£|H” é ˆ
nqTe÷q´ <ä<Í ‘˚cÕ+ ìdüs+Z¡ eT<ÛTä uÛøÑ Då£ Ò ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ≈£îe÷s¡' ` ‘êHé ` eè<ëΔHé ` C≤+ãeÁ‘·ŒeTTU≤Hé `
ø£|H” ,é nqTe÷q´ ` <ä<Í ` ‘˚cÕ+ ` ìdüs+Z¡ ` eT<ÛTä uÛøÑ D å£ Ò ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘'· ≈£îe÷s¡' C≤+ãeÁ‘·ŒeTTU≤Hé eè<ëΔHé ‘êHé ø£|H” é nqTe÷q´
‘˚cÕ+ eT<ÛTä uÛøÑ Då£ Ò ìdüs+Z¡ <ä<Í.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, ≈£îe÷s¡' R n+>∑<ä ≈£îe÷s¡T&ÉT, eè<ëΔHé
R ô|<ä˝› q’… {Ï,º C≤+ãeÁ‘·ŒeTTU≤Hé R C≤+ãe+‘·T&ÉT yÓTT<ä\T>±>∑\, ‘êHé ø£|H” é
R Ä yêqs¡T\qT, nqTe÷q´ R nqTeT‹+|ü#˚dæ, ‘˚cÕ+ R Ä yêqs¡
düeT÷Vü≤eTT\≈£î, eT<ÛTä uÛøÑ D å£ Ò R eT<ÛTä uÛøÑ D
å£ eTTq, ìdüs+Z¡ R nqT»„qT, <ä<Í R
Ç#ÓÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+‘·≥ Ä n+>∑<≈ä î£ e÷s¡T&ÉT, C≤+ãe+‘·T&ÉT eTTqï>∑T yêqs¡
eè<äT\Δ ‘√ Ä˝À∫+∫ yê] nqTeT‹ e&Édæ Ä yêqs¡T\+<ä]øÏì eT<ÛTä uÛøÑ Då£ eTTq≈£î
nqTeT‹ H=dü>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· XÊÃqTeT‘ê dü‡sπ « dü+Á|üV≤ü ècºÕ eHÍø£d'ü ˆ
eTT~‘ê' Áù|]‘ê XÊÃ|æ Á|üqè‘·´+‘√ -uÛeÑ + dü<Ô ë ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` #· ` nqTeT‘ê' ` düsπ « ` dü+Á|üV≤ü ècºÕ' ` eHÍø£d'ü ,
eTT~‘ê' ` Áù|]‘ê' ` #· ` n|æ ` Á|üqè‘·´+‘·' ` nuÛeÑ Hé ` ‘·<ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· nqTeT‘ê' (‘˚) eHÍø£d'ü düsπ « dü+Á|üV≤ü ècºÕ' eTT~‘ê'
Áù|]‘êX¯Ã n|æ (dü+‘·') ‘·<ë Á|üqè‘·´+‘·' nuÛeÑ Hé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, nqTeT‘ê' R nqT»„H=+~q{Ï,º ‘˚ R Ä,
eHÍø£d'ü R yêqs¡T\T, düsπ « R n+<äsT¡ qT, dü+Á|üV≤ü ècºÕ' R $TøÏÿ* Äq+<äeTT
H=+~qyês¡TqT, Áù|]‘ê' #· n|æ (dü+‘·') R Áb˛‘·‡Væ≤+|üã&çqyês¡T q>∑T#·T,
‘·<ë R n|ü&ÉT, Á|üqè‘·´+‘·' R qè‘·éTT#˚jT· T#·Tqïyês¡T, nuÛeÑ Hé R nsTT].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü yêqs¡T˝…\s¢ T¡ qT ‘·eT ø√]ø£ nqTeT‹+|üã&çq+<äT≈£î
eTVü‰q+<äeTT H=+~qyê¬s’ eT¨‘ê‡Vü≤eTT‘√ n|ü&ÉT Hê≥éTT #˚d]æ .
XÀ¢ˆˆ >±j·T+‹ øπ ∫ Á‘·ŒDeT+‹ øπ ∫
qï è‘·´+‹ øπ ∫ Á‘·ŒVü≤dü+‹ øπ ∫‘Y ˆ
|ü‘+· ‹ øπ ∫ ~«#·s+¡ ‹ øπ ∫‘Y
|üe¢ +‹ øπ ∫ Á‘·Œ\|ü+‹ øπ ∫‘Y ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` >±j·T+‹ ` øπ ∫‘Y ` Á|üDeT+‹ ` øπ ∫‘Y, qè‘·´+‹ ` øπ ∫‘Y `
Á|üV≤ü dü+‹ ` øπ ∫‘Y, |ü‘+· ‹ ` øπ ∫‘Y ` $#·s+¡ ‹ ` øπ ∫‘Y, |üe¢ +‹ ` øπ ∫‘Y `
Á|ü\|ü+‹ ` øπ ∫‘Y ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~ yêqs¡T\T, >±j·T+‹ R bÕ&ÉT#·THêïs¡T,
øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, Á|üDeT+‹ R qeTdüÿ]+#·T#·THêïs¡T, øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~,
qè‘·´+‹ R Hê≥éTT #˚jT· T#·THêïs¡T, øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, Á|üV≤ü dü+‹ R ô|<ä>› ∑
qe⁄«#·THêïs¡T, øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, |ü‘+· ‹ R |ü&TÉ #·THêïs¡T, øπ ∫‘Y R ø=+<äsT¡ ,
$#·s+¡ ‹ R |ü]ÁuÛ$Ñ T+#·T#·THêïs¡T, øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, |üe¢ +‹ R <äTeTT≈£î
#·THêïs¡T, øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, Á|ü\|ü+‹ R Á|ü˝≤|üeTT\T #˚jT· T#·THêïs¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eT<ÛTä bÕqeTTq ø£qT»„H=+~q Ä yêqs¡T\T Äq+<ëy˚Xe¯ TT‘√
ø=+<äsT¡ bÕ≥\T bÕ&ÉT#·T+&ç]. ø=+<äsT¡ qeTkÕÿs¡eTT\T #˚jT· T#·T+&ç]. ø=+<äsT¡
qè‘·éTT #˚jT· T#·T+&ç]. ø=+<äsT¡ ô|<ä>› ∑ qe⁄«#·T+&ç]. ø=+<äsT¡ #Ó≥M¢ T<ä qT+&ç
ÁøÏ+<ä≈£î ñs¡T≈£î#·T+&ç]. ø=+<ä sêeqeTTq ø£*j·T ‹s¡T>∑T#·T+&ç]. ø=+<äs¡T
>∑+‘·T\T y˚jT· T#·T+&ç]. ø=+<äs‹¡ >± yê>∑T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ |üsd¡ Œü s¡+ øπ ∫ <äTbÕÁX¯jT· +‘˚
|üsd¡ Œü s¡+ øπ ∫ <äTbÕÁø£eT+‘˚ ˆ
|üsd¡ Œü s¡+ øπ ∫ <äT|üÁãTe+‘˚
|üsd¡ Œü s¡+ øπ ∫ <äTbÕs¡eT+‘˚ ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |üsd¡ Œü s¡+ ` øπ ∫‘Y ` ñbÕÁX¯jT· +‘˚ ` |üsd¡ Œü s¡+ ` øπ ∫‘Y `
ñbÕÁø£eT+‘˚, |üs¡düŒs¡+ ` πø∫‘Y ` ñ|üÁãTe+‘˚ ` |üs¡düŒs¡+ ` πø∫‘Y `
ñbÕs¡eT+‘˚ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` πø∫‘Y R ø=+<äs¡T yêqs¡T\T, |üs¡düŒs¡+ R ˇ+&=s¡T\qT,
ñbÕÁX¯jT· +‘˚ R ÄÁX¯sTT+#·T#·T+&ç], øπ ∫‘Y R ø=+<äsT¡ , |üsd¡ Œü s¡+ R ˇø£]H=ø£sT¡ ,
ñbÕÁø£eT+‘˚ R ÄÁø£$T+#·T#·T+&ç], øπ ∫‘Y R ø=+<äsT¡ , |üsd¡ Œü s¡+ R ˇø£]‘√
H=ø£sT¡ , ñbÕs¡eT+‘˚ R #˚] Ä&ÉT#·T+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêqs¡T\˝À ø=+<äsT¡ ˇø£]ø=ø£sT¡ <ä>sZ∑ ≈¡ î£ #˚sT¡ ø=qT#·T+&ç].
ø=+<äsT¡ ˇø£]H=ø£sT¡ #˚] øö–*+#·T ø=qT#·T+&ç]. ø=+<äsT¡ ˇø£]‘√ H=ø£sT¡
s¡V≤ü dü´|ü⁄e÷≥\T #Ó|ü ø=qT#·T+&ç]. ø=+<äsT¡ ˇø£]‘√ H=ø£sT¡ Áø°&+ç #·T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ Á<äTe÷ Á<äTe› T+ øπ ∫ <ä_ÁÛ <äe+‹
øÏ‘å Í q>±Á>± ìï|ü‘+· ‹ øπ ∫‘Y ˆ
eTV”≤‘·˝≤ ‘˚ÿ∫ <äTBs¡yí >˚ ±
eTVü‰Á<äTe÷Á>± D´_Ûd+ü |ü‘+· ‹ ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á<äTe÷‘Y ` Á<äTeT+ ` øπ ∫‘Y ` n_ÛÁ<äe+‹, øÏ‘å Í ` q>±Á>±‘Y `
ì|ü‘+· ‹ ` øπ ∫‘Y ` eTV”≤‘·˝≤‘Y ` øπ ∫‘Y ` ñBs¡yí >˚ ±', eTVü‰Á<äTe÷Á>±DÏ `
n_Ûd+ü |ü‘+· ‹ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` øπ ∫‘Y R ø=+<äsT¡ yêqs¡T\T, Á<äTe÷‘Y R ˇø£#≥Ó TºqT+&ç, Á<äTeT+
R Ç+ø=ø£ #Ó≥TºqT>∑÷]Ã, n_ÛÁ<äe+‹ R |üsT¡ >¬ ‘·T#Ô T· +&ç], øπ ∫‘Y R ø=+<äsT¡ ,
q>±Á>±‘Y R #Ó≥Tºø=qqT+&ç, øÏ‘å Í R H˚\MT<ä, ì|ü‘+· ‹ R ñs¡T≈£î#·T+&ç], øπ ∫‘Y
R ø=+‘·eT+~, eTV”≤‘·˝≤‘Y R H˚\MT<äqT+&ç, ñBs¡íy˚>±' R >=|üŒ<Ó’q
y˚>e∑ TT>∑\yê¬s,’ eTVü‰Á<äTe÷Á>±DÏ R ô|<äy› q’Ó eèø£eå TT\jÓTTø£ÿ nÁ>∑eTTqT >∑÷]Ã,
n_Ûd+ü |ü‘+· ‹ R m>∑Ts¡T#·T+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêqs¡T\˝À ø=+<äs¡T ˇø£ #Ó≥TºqT+&ç Ç+ø=ø£ #Ó≥TºMT<äøÏ
>¬ +‘·T#·T+&ç]. ø=+<äsT¡ #Ó≥Tºø=qqT+&ç H˚\MT<äøÏ <ä÷≈£î#·T+&ç]. ø=+<äsT¡ H˚\MT~
qT+&ç eTVü‰y˚>e∑ TT‘√ m‘ÓqÌÔ #Ó≥Tº ø=q\ ø¬ >∑Ts¡T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ >±j·T+‘· eTq´' Á|üV≤ü dü qTïô|‹’
Vü≤dü+‘· eTq´' Á|üsT¡ <ä qTïô|‹’ ˆ
s¡T<ä+‘· eTq´' Á|üD<ä qTïô|‹’
q<ä+‘· eTq´' Á|üDT<ä qTïô|‹’ ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` >±j·T+‘·yTé ` nq´' ` Á|üV≤ü düHé ` ñô|‹’ , Vü≤dü+‘·yTé ` nq´'
` Á|üsT¡ <äHé ` ñô|‹’ , s¡T<ä+‘·yTé ` nq´' ` Á|üD<äHé ` ñô|‹’ , q<ä+‘·+ `
nq´' ` Á|üDT<äHé ` ñô|‹’ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` >±j·T+‘·+ R bÕ&ÉT#·Tqï{Ïº yêìì, nq´' R y˚s=ø£&TÉ , Á|üV≤ü düHé
R _>∑sZ >¡ ∑ qe⁄«#·T, ñô|‹’ R düMT|æ+#·T#·THêï&ÉT, Vü≤dü+‘·+ R qe⁄«#·Tqï ˇø£ìì,
nq´' R y˚s=ø£&TÉ , Á|üsT¡ <äHé R ô|<ä>› ∑ @&ÉTÃ#·T, ñô|‹’ R düMT|æ+#·T#·THêï&ÉT,
s¡T<ä+‘·+ R @&ÉTÃ#·Tqï{Ïº yêìì, nq´' R y˚s=ø£&TÉ , Á|üD<äHé R #·|ü &ÉT#˚jT· T#·T,
ñô|‹’ R düMT|æ+#·T #·THêï&ÉT, q<ä+‘·+ R <Û«ä ì#˚jT· T#·Tqï yêìì, nq´' R
Ç+ø=ø£&TÉ , Á|üDT<äHé R Á‘√j·TT#·T, ñô|‹’ R #˚sT¡ #·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yê]˝À H=ø£ yêqs¡T&ÉT bÕ&ÉT#·T+&É>± y˚s=ø£&TÉ ô|<ä>› ∑ qe⁄«#·T
<ä>∑Zs¡≈£î e#·TÃ#·T+&ÓqT. Ä qe⁄«#·Tqï yêìø£&É≈£î y˚s=ø£ &˚&ÉTÃ#·T düMT|æ+#·T
#·T+&ÓqT. @&ÉTÃ#·Tqï yêìø£&≈É î£ Ç+ø=ø£&TÉ ô|<äøπ› ø£\T y˚jT· T#·T e#·TÃ #·T+&ÓqT.
Ä øπ ø£\T y˚jT· T#·Tqï yêìø£&≈É î£ eT]jÓTTø£&TÉ e∫Ã Á‘√dæyj ˚ T· T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ düe÷≈£î\+ ‘·‘ÿ· |æôdq’ ´ e÷d”‘Y
eT<ÛTä Á|übÕH√‘·ÿ≥dü‘Ô· «#˚wyºü Té ˆ
q #êÁ‘· ø£•Ã qï ãuÛ÷Ñ e eT‘·'Ô
q #êÁ‘· ø£•Ã qï ãuÛ÷Ñ e ‘·è|ü'Ô ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düe÷≈£î\+ ` ‘·‘Y ` ø£|ôæ dq’ ýéT ` Äd”‘Y ` eT<ÛTä Á|übÕH√‘·ÿ≥
dü‘Ô· «#˚wyºü Té , q ` #· ` nÁ‘· ` ø£' ` ∫‘Y ` q ` ãuÛ÷Ñ e ` eT‘·'Ô , q ` #· `
nÁ‘· ` ø£' ` ∫‘Y ` q ` ãuÛ÷Ñ e ` ‘·è|ü'Ô ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘Y ø£|ôæ dq’ ´+ eT<ÛTä Á|übÕH√‘·ÿ≥dü‘Ô· «#˚w+ºü düe÷≈£î\yéT Äd”‘,Y
nÁ‘· ø£•Ã‘Y q eT‘·'Ô q ãuÛ÷Ñ e, ø£•Ã‘Y nÁ‘· q ‘·è|ü'Ô #· q ãuÛ÷Ñ e.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y ø£|ôæ dq’ ´+ R Ä yêqs¡ôdq’ éTT, eT<ÛTä Á|übÕH√‘·ÿ≥ dü‘Ô· «
#˚w+ºü R ‘˚H\Ó qT Á‘ê>∑T≥#˚ eT~+∫q eTqdüT‡qT, #˚w\ºü Tø£\<Ó,’ düe÷≈£î\yéT R
ø£˝À¢\yÓTqÆ ~, Äd”‘Y R ÄjÓTqT, nÁ‘· R Ä yêqs¡ düeT÷Vü≤eTTq+<äT, ø£•Ã‘Y R
ˇø£ÿ&ÉTqT, q eT‘·'Ô R eT‹Ô\ì¢ yê&ÉT, q ãuÛ÷Ñ e R ˝Ò≈î£ +&ÓqT, ø£•Ã‘Y R @
jÓTTø£ÿ&ÉTqT, nÁ‘· R M]˝À, q ‘·è|ü'Ô #· q ãuÛ÷Ñ e R ‘·è|æHÔ =+<äìyê&ÉTqT
˝Ò≈£î+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêqs¡ôdq’ ´ eT+‘·jT· TqT eT<ÛTä bÕqeTT#˚ eT~+∫q eTqdüT‡‘√
ùd«#êÃ¤#s· D ¡ eTT>∑\<Ó’ $TøÏÿ* ø£˝À¢\yÓTqÆ ~>∑ qT+&ÓqT. n|ü&ÉT n#·Ã≥ @jÓTTø£ÿ
yêqs¡T&ÉTqT eT‘ÓøÔ ÿÏ j·TT+&Éìyê&ÉT>±ì ‘˚H\Ó T Á‘ê– ‘·è|æBÔ s¡ìyê&ÉT>±ì ˝Ò≈î£ +&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ eq+ ‘Ó’' |ü]uÛøÑ å£ é÷D+
Á<äTe÷+X¯Ã $<Û«ä +dæ‘|· Áü ‘·|⁄ü cÕŒHé ˆ
düMTø£å ´ ø√bÕ <ä~› eÛ ÅøHÔ£ êe÷
ìyês¡j÷· e÷dü ø£|'æ ø£|+” kÕÔHé ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘·' ` eq+ ` ‘Ó’' ` |ü]uÛÑø£å é÷D+, Á<äTe÷Hé ` #· `
$<Û«ä +dæ‘|· Áü ‘·|⁄ü cÕŒHé, düMTø£å ´ ` ø√bÕ‘Y ` <ä~eÛ ÅøHÔ£ êe÷ ` ìyês¡j÷· e÷dü `
ø£|'æ ` ø£|H” é ` ‘êHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘Ó'’ |ü]uÛøÑ å£ é÷D+ eq+ $<Û«ä +dæ‘|· Áü ‘·|⁄ü cÕŒHé Á<äTe÷Hé
#· düMTø£å ´ <ä~eÛ ÅøHÔ£ êe÷ ø£|'æ ‘êHé ø£|H” é ìyês¡j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, ‘Ó'’ R Ä yêqs¡T\#˚, |ü]uÛøÑ å£ é÷D+ R
‹ìy˚jT· ã&ÉT#·Tqï{Ï,º eq+ R eqeTTqT, $<Û«ä +dæ‘|· Áü ‘·|⁄ü cÕŒHé R <Û«ä +düeTT
#˚jT· ã&çq Ä≈£î\TqT |ü⁄e⁄«\TqT >∑*–q{Ï,º Á<äTe÷Hé #· R eèø£eå TT\qT≈£L&É,
düMTø£å ´ R #·÷∫, <ä~eÛ ÅøHÔ£ êe÷ R <ä~eÛ TTKT&ÉqT ù|s¡T>∑\, ø£|'æ R yêqs¡T&ÉT,
‘êHé R Ä, ø£|H” é R yêqs¡T\qT, ìyês¡j÷· e÷dü R n&ÉTø¶ =HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &Ü eT<ÛTä eqeTTqT Ä yêqs¡T\T ‹ìy˚jT· T≥j·TTqT, #Ó≥¢
j·T+<ä* Ä≈£î\qT |ü⁄e⁄«\qT bÕ&ÉT#˚jT· T≥j·TTqT #·÷∫ <ä~eÛ TTKT&ÉqT ù|s¡T>∑\
eqbÕ\≈£î&Óq’ yêqs¡T&ÉT e∫Ã Ä yêqs¡T\ q&É–¶ +#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘Ó’' Á|üeè<ÓΔÌ' |ü]uÛsÑ ¡Ô ‡é÷H√
eqdü´ >√bÕÔ Vü≤]Ms¡eè<ä'Δ ˆ
#·ø±s¡ uÛ÷Ñ jÓ÷ eT‹ eTTÁ>∑‘C˚ ≤
eqdü´ s¡ø±å + Á|ü‹ yêqπsuÛ´Ñ ' ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘Ó'’ ` Á|üeè<Ó'ÌΔ ` |ü]uÛsÑ Ô¡ ‡ é÷q', eqdü´ ` >√bÕÔ `
Vü≤]Ms¡eè<ä'Δ , #·ø±s¡ ` uÛ÷Ñ j·T' ` eT‹yéT ` ñÁ>∑‘C˚ ≤', eqdü´ ` s¡ø±å + ` Á|ü‹
` yêqπsuÛ´Ñ ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eqdü´ >√bÕÔ Vü≤]Ms¡eè<ä'Δ dü' Á|üeè<Ó'ÌΔ ‘Ó'’ |ü]uÛsÑ Ô¡ ‡é÷q'
ñÁ>∑‘C˚ ≤' (düH)é yêqπsuÛ´Ñ ' eqdü´ s¡ø±å + Á|ü‹ uÛ÷Ñ j·T' eT‹+ #·ø±s¡.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` eqdü´ >√bÕÔ R eqeTTq≈£î s¡ø≈å£ î£ &Óq’ , Vü≤]Ms¡eè<ä'Δ R eè<äyΔ êqs¡
Ms¡T&Óq’ {Ï,º dü' R Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT, Á|üeè<Ó'ÌΔ R ô|#·TÃ ô|]–q{Ï,º ‘Ó'’ R Ä yêqs¡
Ms¡T\#˚, |ü]uÛsÑ Ô¡ ‡é÷q' R >∑~+› |üã&ÉT#·Tqïyê&Ó,’ ñÁ>∑‘C˚ ≤' (düH)é R ñÁ>∑yTÓ qÆ
|üsêÁø£eTeTT >∑\yê&Ó,’ yêqπsuÛ´Ñ ' R yêqs¡T\ qT+&ç, eqdü´ R eT<ÛTä eqeTT
jÓTTø£ÿ, s¡ø±å + Á|ü‹ R s¡øD å£ eTTqT >∑÷]Ã, uÛ÷Ñ j·T' R ‹]–, eT‹+ #·ø±s¡ R
ìX¯ÃsTT+#·Tø=HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eT<ÛTä eqbÕ\≈£î&Óq’ {Ïº Ä yêqs¡Ms¡eè<äT&Δ q’Ó <ä~eÛ TTKTì Ä ø£|ùæ dq\T
<ä]Œ+∫ ˝…øÿ£ #˚jT· ø£ m<äTs¡T ‹]– >∑~+› #·T#·T+&É>± Ä‘·ìøÏ >=|üŒ bÂs¡TwüeTT
>∑ * – Ä yêqs¡ T \qT+&ç eT<Û ä T eqeTTqT s¡ ø Ï å + #· T ≥≈£ î >±qT rÁeeTT>±
ìX¯ÃsTT+#·Tø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ ñyê#· ø±+•Ã ‘·Œs¡TcÕDÏ <Ûèä wüº
eTdüøÔ£ eTHê´+X¯Ã ‘·˝’… s¡|® ÷üò q ˆ
düyT˚ ‘·´ ø¬ •’ Ã ‘·ÿ\Vü≤+ #·ø±s¡
‘·<e’Ó∏ kÕyÓ÷ï|ü»>±eT ø±+•Ã‘Y ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñyê#· ` ø±Hé ` ∫‘Y ` |üsT¡ cÕDÏ ` <Ûèä wüyº Té ` ndüøyÔ£ Té `
nHê´Hé ` #· ` ‘·˝'… ’ ` »|ò÷ü q, düyT˚ ‘·´ ` ø¬ •’ Ã‘Y ` ø£\Vü≤+ ` #·ø±s¡ ` ‘·<ë∏
` @e ` kÕe÷ï ` ñ|ü»>±eT ` ø±+•Ã‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') ø±+•Ã‘Y <Ûèä wü+º |üsT¡ cÕDÏ ñyê#·, nHê´Hé #· ndüø+Ô£
‘·˝'’… »|ò÷ü q, ø¬ •’ Ã‘Y düyT˚ ‘·´ ø£\Vü≤+ #·ø±s¡, ‘·<e’Ó∏ ø±+•Ã‘Y kÕe÷ï ñ|ü»>±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT), ø±+•Ã‘Y R ø=+‘·eT+~ì, <Ûèä wü+º R
bı>∑sT¡ >±, |üsT¡ cÕDÏ R |üsT¡ wüe#·qeTT\qT, ñyê#· R |ü*ø¬ qT, nHê´Hé #· R
Ç‘·sT¡ \qT>∑÷&É, ndüø+Ô£ R n+≥≈£î+&É, ‘·˝'’… R ns¡#‘˚ T· \‘√, »|ò÷ü q R ø=f…qº T,
ø¬ •’ Ã‘Y R ø=+<ä]‘√, düyT˚ ‘·´ R ø£\dæ, ø£\Vü≤+ #·ø±s¡ R ø£\Vü≤eTT ô|≥Tºø=HÓqT,
‘·<ë∏ @e R nfÒ,¢ ø±+•Ã‘Y R ø=+<ä]ì, kÕe÷ï R eT+∫>∑H,˚ ñ|ü»>±eT R
düMT|æ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü <ä~ÛeTTKT&ÉT ø=+<äs¡T yêqs¡T\‘√ bı>∑s¡T>± |üs¡Twü
e#·qeTT\T |ü*ø¬ qT. eT] ø=+<ä]ì ‘·q ns¡#‘˚ T· \‘√ Á|üV≤ü ]+#ÓqT. ø=+<ä]ø£&É
øπ – yê]‘√ ø£jT· éTT ô|≥Tºø=HÓqT. eT]ø=+<ä]ø£&É øπ – eT+∫>∑H˚ e÷≥˝≤&ç
ˇ|æŒ+#· j·T‹ï+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘Ó’ s¡à<ë ‘·‡+|ü]yês¡´ yê¬ø’ ´
s¡“˝≤#·Ã ‘˚q Á|ü‹yês¡é÷D…'Æ ˆ
Á|ü<Ûä]¸‘· düÔ ´ø£ÔuÛÑjÓÆT dü‡y˚T‘·´
Á|üøè£ wü´‘˚ #ê |ü´qy˚øå£ ´ <√wüyTé ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘Ó'’ ` eT<ë‘Y ` dü+|ü]yês¡´ ` yê¬ø’ ´' ` ã˝≤‘Y ` #· `
‘˚q ` Á|ü‹yês¡é÷D…'Æ , Á|ü<]äÛ ¸‘'· ` ‘·´ø£uÔ j ÑÛ TÆÓ ' ` düyT˚ ‘·´ ` Á|üøè£ wü´‘˚ ` #· `
n|æ ` nqy˚øå£ ´ ` <√wüyTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eT<ë‘Y dü+|ü]yês¡´ yê¬ø’ ´' ã˝≤‘Y #· ‘˚q Á|ü‹yês¡é÷D…'Æ
‘·´ø£uÔ j
ÑÛ TÆÓ ' ‘Ó'’ düyT˚ ‘·´, <√wü+ #· n|æ nqy˚øå£ ´ dü' Á|ü<]äÛ ¸‘'· Á|üøè£ wü´‘˚ #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT<ë‘Y R eT<äeTTe\q, dü+|ü]yês¡´ R #·T≥TºqT eT÷–,
yê¬ø’ ´' R e÷≥\‘√&ÉqT, ã˝≤‘Y #· R ã\eTTe\qqT, ‘˚q R yêì#˚,
Á|ü‹yês¡é÷D…'Æ R n&É–¶ +|üã&ÉT#·Tqï yês¡TqT, ‘·´ø£uÔ j ÑÛ TÆÓ ' R $&ç∫ô|≥ºã&çq
uÛj
Ñ T· eTT>∑\yês¡Tq>∑T, ‘Ó'’ R Ä yêqs¡T\#˚, Á|ü<]äÛ ¸‘'· R ‹s¡dÿü ]+|üã&çqyê&Ó,’
dü' R Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT, <√wüyTé n|æ R <√wüeTTqT>∑÷&É, nqy˚øå£ ´ R #·÷&É≈î£ +&É,
Á|üøè£ wü´‘˚ #ê|æ R á&É«ã&ÉT #·T+&ÓqT >∑÷&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT ø=+‘·es¡≈î£ e÷≥\‘√qT, ø=+‘·es¡≈î£ <˚V≤ü ã\eTT
‘√&ÉqT ‘·eTTà m+‘· n&É–¶ +∫qqT Ä yêqs¡Ms¡T\T eT<äeTT#˚ ˝…øÿ£ #˚jT· ø£ uÛj Ñ T· eTT
$&ç∫ <√wüeTì m+#·ø£ n+<äsT¡ qT ø£\dæ Ä‘·ìì >∑~+› #·T#·T ÁøÏ+<ä≈î£ |ü&>É ={Ïº
˝≤>∑T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ qU…’ düTÔ<ä+‘√ <äX¯HÓ’ s¡›X¯+‘·
dü˝Ô X’… Ã¯ bÕ<ÓX’ Ã¯ düe÷|üjT· +‘·' ˆ
eT<ë ‘·ÿ|æ+ ‘·+ ø£|j ü T· dü‡eTÁ>±
eTVü‰eq+ ì]«wüjT· + #· #·Á≈£î' ˆˆ 23
ª eT<ÛäTeqÁ|üy˚XÀμμ HêeT
@ø£wüwæº‘·eTdü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` qU…'’ ` ‘·T<ä+‘·' ` <äXH¯ '’Ó ` <äX+¯ ‘·' ` ‘·˝'’… ` #· ` bÕ<Ó'’ `
#· ` düe÷|üjT· +‘·', eT<ë‘Y ` ø£|+æ ` ‘·+ ` ø£|j ü T· ' ` düeTÁ>±' ` eTVü‰eq+
` ì]«wüjT· + ` #· ` #·Á≈£î' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düeTÁ>±' ø£|j ü T· ' eT<ë‘Y ‘·+ ø£|+æ qU…'’ ‘·T<ä+‘·', <äXH¯ '’Ó
<äX+¯ ‘·' ‘·˝'’… #· bÕ<Ó'’ #· düe÷|üjT· +‘·', eTVü‰eq+ ì]«wüjT· + #·Á≈£î'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düeTÁ>±' ø£|j
ü T· ' R n+<äsT¡ yêqs¡T\TqT, eT<ë‘Y R eT<äeTT
e\q, ‘·+ ø£|+æ R Ä <ä~eÛ TTKTì, qU…'’ R >√fi¯fl‘√, ‘·T<ä+‘·' R Væ≤+dæ+#·T#·T,
<äXH¯ '’Ó R <ä+‘·eTT\‘√, <äX+¯ ‘·' R ø£s#¡ T· #·T, ‘·˝'’… #· R ns¡#‘˚ T· \‘√&ÉqT, bÕ<Ó'’
#· R bÕ<äeTT\‘√&ÉqT, düe÷|üjT· +‘·' R n+‘·yTÓ T+~+#·T#·T, eTVü‰eq+ R
eTVü‰eqyÓTqÆ Ä eT<ÛTä eqeTTqT, ì]«wüjT· + R ˇø£ÿ edüTeÔ ⁄ ≈£L&É ˝Òì~>±,
#·Á≈£î' R #˚d]æ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü yêqs¡T˝…\s¢ T¡ qT eT<ÛTä bÕqeTT#˚ eT‹Ô*¢ j·TTqïyê¬s’ Ä
<ä~eÛ TTKTìô|’ ã&ç ‘·eT >√fi¯fl‘√ s¡≈î£ ÿ#·T |üqTï\‘√ ø£s#¡ T· #·T ns¡#‘˚ T· \‘√ u≤<äT#·T
ø±fi¯fl‘√ ‘·qTï#·T Ä‘·ìì #êe>=≥Tº#T· qïyê¬s’ eTVü‰eqyÓTqÆ Ä eT<ÛTä eqeTTq+<äT
‘˚H>Ó ±ì |ò\ü eTT\T |ü⁄wüŒeTT\T eTTqï>∑Tq$>±ì @$Tj·TTqT ˝Ò≈î£ +&ÉCdÒ ]æ .
ªªeT<ÛTä eq Á|üyX˚ e¯ TTμμ nqT
ns¡Te~jÓTTø£≥edüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
~«wüwæº‘·eTdüs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘ê qTyê#· Vü≤]ÁX‚c˛˜ Vü≤qTe÷ Hê«qs¡s¸¡ u'ÑÛ ˆ
ne´Á>∑eTqk˛ j·T÷j·T+ eT<ÛTä ùde‘· yêqsê' ˆ
nVü≤ e÷yês¡sTTcÕ´$T j·TTcÕàø£+ |ü]|ü+~∏q' ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘êHé ` ñyê#· ` Vü≤]ÁX‚wü˜' ` Vü≤qTe÷Hé ` yêqs¡s¡¸uÛÑ',
ne´Á>∑eTqdü' ` j·T÷j·T+ ` eT<ÛTä ` ùde‘· ` yêqsê', nVü≤yéT ` Äyês¡sTTcÕ´$T
` j·TTcÕàø£+ ` |ü]|ü+~∏q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡s¡¸uÛÑ' Vü≤]ÁX‚wü˜' Vü≤qTe÷Hé ‘êHé ñyê#·. yêqsê'!
j·T÷j·T+ ne´Á>∑eTqdü' (dü+‘·') eT<ÛTä ùde‘·— j·TTcÕàø£+ |ü]|ü+~∏q' nVü≤yéT
Äyês¡sTTcÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡s¡¸uÛÑ' R yêqs√‘·ÔeTT&Ó’q, Vü≤]ÁX‚wü˜' Vü≤qTe÷Hé R
ø£|Áæ X‚wßü &˜ >É T∑ Vü≤qTeT, ‘êHé R Ä yêqs¡T\qT >∑÷]Ã, ñyê#· R |ü*ø¬ qT, yêqsê'
R z yêqs¡T˝≤sê!, j·T÷j·T+ R MTs¡T, ne´Á>∑eTqdü' R ì•Ã+‘·>\∑ eTqdüT‡
>∑\yê¬s,’ eT<ÛTä R ‘˚HqÓ T, ùde‘· R ùd$+|ü⁄&ÉT, j·TTcÕàø£+ R MTjÓTTø£ÿ, |ü]|ü+~∏q'
R X¯Á‘·Te⁄\qT, nVü≤+ R H˚qT, Äyês¡sTTcÕ´$T R ìyê]+#Ó<qä T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Ä Vü≤qTeT Ä yêqs¡T\qT >∑÷]Ã Ç≥T¢
|ü*ø¬ qT. z yêqs¡T˝≤sê! MTs¡T ì•Ã+‘·>± Ç#·≥ eT<ÛTä e⁄qT ùd$+|ü⁄&ÉT. $TeTTà\qT
n&ÉTø¶ =HÓ&ç X¯Á‘·Te⁄\qT n+<ä]ì H˚qT ìyê]+#Ó<qä T.
XÀ¢ˆˆ ÁX¯ó‘ê« Vü≤qTeT‘√ yêø£´+ Vü≤ØD≤+ Á|ües√-+>∑<'ä ˆ
Á|ü‘T· ýê#· Á|üdHü êï‘êà |æã+‘·T Vü≤s¡j÷Ó eT<ÛTä ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁX¯ó‘ê« ` Vü≤qTeT‘·' ` yêø£´+ ` Vü≤ØD≤+ ` Á|ües¡' ` n+>∑<'ä ,
Á|ü‘T· ýê#· ` Á|üdHü êï‘êà ` |æã+‘·T ` Vü≤s¡jT· ' ` eT<ÛTä ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤qTeT‘·' yêø£´+ ÁX¯ó‘ê« Vü≤ØD≤+ Á|ües¡' n+>∑<ä'
(62) ` ~«wüwæº‘·eTdüs¡Z 471
Á|üdHü êï‘êà (düH)é Á|ü‘T· ýê#· ªVü≤s¡jT· ' eT<ÛTä |æã+‘·Tμ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤qTeT‘·' R Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, yêø£´+ R e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R
$ì, Vü≤ØD≤+ R yêqs¡T\˝À, Á|ües¡' R ÁX‚wüß˜&Ó’q, n+>∑<ä' R n+>∑<äT&ÉT,
Á|üdHü êï‘êà düHé R Á|üdqü ïyÓTqÆ eTqdüT‡>∑\yê&Ó,’ Á|ü‘T· ýê#· R ã<äT\T |ü*ø¬ qT,
Vü≤s¡jT· ' R yêqs¡T\T, eT<ÛTä R ‘˚HqÓ T, |æã+‘·T R Á‘ê>∑T<äTs¡T>±ø£.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT #Ó|Œæ q e÷≥qT $ì yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó n+>∑<Tä &ÉT dü+‘√wüeTT
H=+~q eTqdüT‡‘√ ‹]– Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT. ªªá yêqs¡T\T ùd«#·Ã>¤ ± eT<ÛTä e⁄qT
Á‘ê>∑T<äTs¡T>±ø£! M] HÓe«s¡TqT n&É–¶ +|üsê<äTμμ.
XÀ¢ˆˆ neX¯´+ ø£è‘·ø±s¡´dü´ yêø£´+ Vü≤qTeT‘√ eTj·÷ ˆ
nø±s¡éT|æ ø£seÔ¡ ´+ øÏ eT+>∑ |ü⁄q Ø<äèX¯yTé ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` neX¯´+ ` ø£è‘·ø±s¡´dü´ ` yêø£´+ ` Vü≤qTeT‘·' ` eTj·÷,
nø±s¡ýéT ` n|æ ` ø£seÔ¡ ´+ ` øÏyTé ` n+>∑ ` |ü⁄q' ` á<äèX¯yTé ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ø£è‘·ø±s¡´dü´ Vü≤qTeT‘·' yêø£ýéT nø±s¡ýéT n|æ eTj·÷ neX¯´+
ø£seÔ¡ ýéT, n+>∑! á<äèX¯+ øÏ+ |ü⁄q' (eø£eÔ ýéT?).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£è‘·ø±s¡´dü´ R #˚jT· ã&çq ø±s¡éTT >∑*qZ {Ï,º Vü≤qTeT‘·' R
Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ, yêø£´+ R e÷≥, nø±s¡ýéT n|æ R #˚jT· sêì<Óq’ qT, eTj·÷
R Hê#˚, neX¯´+ R ‘·|Œü ø£, ø£seÔ¡ ýéT R #˚jT· e\dæq~, n+>∑ R ÄVü‰! á<äèX¯+
R Ç{Ï~º , øÏ+ |ü⁄q' R @$T #Ó|Œü e\j·TTqT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø±s¡éTT kÕ~Û+#·Tø=ì e∫Ãq eTVü‰‘·Tà&Óq’ Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ e#·qeTT
#˚jT· ≈£L&Éì<Óq’ qT Hê≈£î •s√<Ûës¡ý˚T j·T>∑TqT. n{Ï#º √ düs«¡ yêqs¡T\≈£î yê+∫Û‘y· TÓ qÆ
á $wüjT· y˚T\ n+^ø±s¡j÷Ó >∑éTT ø±≈£î+&ÉTqT?
XÀ¢ˆˆ n+>∑<dä ´ü eTTU≤ Á#·TÃ¤‘ê« e#·q+ yêqs¡s¸¡ u≤Û ' ˆ
kÕ<ÛTä kÕ~Û«‹ dü+Vü≤ècºÕ yêqsê' Á|ü‘´· |üP»j·THé ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n+>∑<dä ´ü ` eTTU≤‘Y ` ÁX¯ó‘ê« ` e#·q+ ` yêqs¡s¸¡ u≤Û ', kÕ<ÛTä
` kÕ<ÛTä ` Ç‹ ` dü+Vü≤ècºÕ' ` yêqsê' ` Á|ü‘´· |üP»j·THé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡s¡¸uÛ≤' yêqsê' n+>∑<ädü´ eTTU≤‘Y e#·q+ ÁX¯ó‘ê«
dü+Vü≤ècºÕ' kÕ<ÛTä kÕ<ÛTä Ç‹ Á|ü‘´· |üP»j·THé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡s¸¡ u≤Û ' yêqsê' R yêqs¡ÁX‚wßü ˝˜ q’… Ä ø£|Mæ s¡T\T, n+>∑<dä ´ü
R n+>∑<Tä ìjÓTTø£ÿ, eTTU≤‘Y R H√{ÏqT+&ç, e#·q+ R e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì,
dü+Vü≤ècºÕ' R $TøÏÿ* dü+‘√wæ+∫qyê¬s,’ kÕ<ÛTä kÕ<ÛTä Ç‹ R u≤>∑Tu≤>∑ì, Á|ü‘´·
|üP»j·THé R n_Ûq+~+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü yêqs¡ÁX‚wßü \˜ +<äsT¡ qT n+>∑<Tä &ÉT |ü*øÏq dü+‘√wüøs£ y¡ TÓ qÆ
Ä e÷≥qT $ì n$T‘êq+<äeTT H=+~qyê¬s’ u≤>∑T u≤>∑ì n+>∑<Tä ì yÓT#·TÃø=ì].
XÀ¢ˆˆ |üP»sTT‘ê«+>∑<+ä düsπ « yêqsê yêqs¡s¸¡ uyÑÛ Té ˆ
»>∑Tà s¡à<ÛTä eq+ j·TÁ‘· qBy˚>± Çe Á<äT‘·yTé ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |üP»sTT‘ê« ` n+>∑<+ä ` düsπ « ` yêqsê' ` yêqs¡s¸¡ uyÑÛ Té `
»>∑Tà' ` eT<ÛTä eq+ ` j·TÁ‘· ` qBy˚>±' ` Çe ` Á<äT‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düsπ « yêqsê' yêqs¡s¸¡ uyÑÛ Té n+>∑<+ä |üP»sTT‘ê« qBy˚>±'
Çe Á<äT‘·+ j·TÁ‘· eT<ÛTä eq+ (‘·Á‘·) »>∑Tà'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düsπ « yêqsê' R m\¢yêqs¡T\TqT, yêqs¡s¸¡ uyÑÛ Té n+>∑<+ä R
yêqs¡ÁX‚wüß˜&Ó’q n+>∑<äTì, |üP»sTT‘ê« R >ös¡$+∫, qBy˚>±' Çe R
qBy˚>e∑ TT\e˝…, Á<äT‘·+ R e&ç>±, j·TÁ‘· eT<ÛTä eq+ R mø£ÿ&É eT<ÛTä eqeTTqï<√,
‘·Á‘· R n#·Ã{Ïø,Ï »>∑Tà' R yÓ&*É ].
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªªeT<ÛTä eq+ »>∑Tà'μμ eT<ÛTä eqeTTq≈£î yÓ&*É ] nì #Ó|ü ≥
Ç+ø£qT eT<ÛTä e⁄ düeTè~Δ>± qTqï{Ïº Á|ü<X˚ e¯ TTq≈£î yÓ&*É s¡ì uÛ≤eeTT. ˝Òø£ |üPs¡«eTT
<ä~eTTKT &Ó<Tä s=ÿq>± ø=+‘·<÷ä s¡eTT áe*øÏ e∫Ã Vü≤qTeT+‘·T&ÉTqT n+>∑<Tä &ÉTqT
<Ûs’Ó ´¡ eTT #Ó|Œü >± eTs¡\ q≥≈£î yÓ&*É s¡ì #Ó|Œü e#·TÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêqs¡T˝…\¢s¡TqT yêqs√‘·ÔeTT&Ó’q n+>∑<äTì yÓT#·TÃø=ì
qBÁ|üyêVü≤eTT\e˝… eTs¡\ e&çe&ç>± eT<ÛTä eqeTTq≈£î |üsT¡ –&ç].
XÀ¢ˆˆ ‘˚ Á|ü$cºÕ eT<ÛTä eq+ bÕ˝≤ HêÁø£eT´ Ms¡´‘·' ˆ
n‹düsêZ#Ã· |ü≥y√ <äècºÕ« ÁX¯ó‘ê« #· yÓT~Æ ©∏ yéT ˆ
|ü|⁄ü dü‡sπ « eT<ÛTä ‘·<ë s¡deü ‘·Œ\¤ e÷<ä<Tä ' ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚ ` Á|ü$cºÕ' ` eT<ÛTä eq+ ` bÕ˝≤Hé ` ÄÁø£eT´ ` Ms¡´‘·',
n‹düsêZ‘Y ` #· ` |ü≥e' ` <äècºÕ« ` ÁX¯ó‘ê« ` #· ` yÓT~Æ ©∏ yéT, |ü|⁄ü ' ` düsπ « `
eT<ÛTä ` ‘·<ë ` s¡deü ‘Y ` |ò\ü yéT ` Ä<ä<Tä ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓT~Æ ©∏ + <äècºÕ« ÁX¯ó‘ê« #· n‹düsêZ‘Y #· |ü≥e' ‘˚ düsπ «
eT<ÛTä eq+ Á|ü$cºÕ' Ms¡´‘·' bÕ˝≤Hé ÄÁø£eT´ eT<ÛTä |ü|⁄ü ' ‘·<ë∏ s¡deü ‘Y |ò\ü +
Ä<ä<äT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓT~Æ ©∏ + R d”‘ê<˚$ì, <äècºÕ« R #·÷∫, ÁX¯ó‘ê« #· R $ìj·TTqT,
n‹düsêZ‘Y #· R nqT»„e\qqT, |ü≥e' R >=|üŒã\eTT>∑\yê¬s,’ eT<ÛTä eq+ R
eT<ÛTä eqeTTqT, Á|ü$cºÕ' R Á|üy•˚ +∫qyê¬s,’ Ms¡´‘·' R |üsêÁø£eTeTTe\q, bÕ˝≤Hé
R eqbÕ\Ts¡qT, ÄÁø£eT´ R #·T≥TºeTT{Ï,º ‘˚ düsπ « R Ä yêqs¡T\+<äsT¡ qT, eT<ÛTä
R ‘˚HqÓ T, |ü|⁄ü ' R Á‘ê–], ‘·<ë∏ R n≥T¢, s¡deü ‘Y R s¡deü +‘·yTÓ qÆ , |ò\ü + R
|ò\ü eTT\qT, Ä<ä<Tä ' R ‹ì].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü yêqs¡T\+<äsT¡ qT d”‘ê<˚$ì >∑÷]Ã $+{Ï$T, #·÷∫‹$T
nqT >∑s«¡ eTT‘√qT, n+>∑<Tä ì nqT»„ bı+~‹eTqT <äsŒ¡ eTT‘√qT ‘·eT XÖs¡éTTqT
Á|ü<ä]Ù+#·T#·T, eqbÕ\≈£î\qT Á‘√dæ|ü⁄∫Ã eT<ÛäTeqeTTq Á|üy˚•+∫ ùd«#·Ã¤>±
eT<ÛTä e⁄qT Á‘ê–] eT]j·TT n+<ä* s¡deü +‘·eTT˝…q’ |ü+&Éq¢ T ‘·è|æ>Ô ± uÛøÑ +åÏ ∫].
XÀ¢ˆˆ ñ‘·Œ‘·´ #· ‘·‘· dü‡sπ « eqbÕ˝≤ q‡e÷>∑‘êHé ˆ
‘ê&ÉjT· +‹ düà X¯‘X· ¯ dü‡ø±Ô qà<ÛTä eH˚ ‘·<ë ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñ‘·Œ‘·´ ` #· ` ‘·‘'· ` düsπ « ` eqbÕ˝≤Hé ` düe÷>∑‘êHé,
‘ê&ÉjT· +‹ ` düà ` X¯‘X· '¯ ` düø±ÔHé ` eT<ÛTä eH˚ ` ‘·<ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· düsπ « ñ‘·Œ‘·´ eT<ÛTä eH˚ düø±ÔHé düe÷>∑‘êHé eqbÕ˝≤Hé
‘·<ë X¯‘X· '¯ ‘ê&ÉjT· +‹ düà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, düsπ « R m\¢sT¡ qT, ñ‘·Œ‘·´ R m–], eT<ÛTä eH˚
R eT<ÛTä eqeTTq+<äT, düø±ÔHé R Ädüø>ÔÏ *∑ –j·TTqï{Ï,º düe÷>∑‘êHé R m<äTs¡T>∑
e∫Ãqyê¬s’q, eqbÕ˝≤Hé R eqs¡ø£å≈£î\qT, ‘·<ë R n|ü&ÉT, X¯‘·X¯' R
|ü\T$<Ûeä TT\T>±, ‘ê&ÉjT· +‹ düà R Á|üV≤ü ]+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü yêqs¡T\+<äsT¡ qT m>∑Ts¡T#·T e∫Ã Ä eT<ÛTä eq s¡øDå£ eTT
q+<äT ìeT>∑Tï˝…’ j·TT+&ç ‘·eT HÓ<äTs=ÿqT≥¬ø’ e∫Ãq{Ïº eqbÕ\≈£î\qT |ü\T
$<Ûeä TT\T>± Á|üV≤ü ]+|ü <=&É–].
XÀ¢ˆˆ eT<Û÷ä ì Á<√De÷Á‘êDÏ u≤VüQ_Û' |ü]>∑èVü≤´ ‘˚ ˆ
|æã+‹ düV≤æ ‘ê dü‡sπ « ì|òTü ï+‹ düà ‘·<ë∏ -|üsπ ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eT<Û÷ä ì ` Á<√De÷Á‘êDÏ ` u≤VüQ_Û' ` |ü]>∑èVü≤´ ` ‘˚ `
|æã+‹ ` düV≤æ ‘ê' ` düsπ « ` ì|òTü ï+‹ ` düà ` ‘·<ë∏ ` n|üsπ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚ düsπ « düV≤æ ‘ê' Á<√De÷Á‘êDÏ eT<Û÷ä ì u≤VüQ_Û' |ü]>∑èVü≤´
|æã+‹, ‘·<ë∏ n|üsπ ì|òTü ï+‹ düà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚ R Ä yêqs¡T\T, düsπ « R n+<äsT¡ qT, düV≤æ ‘ê' R ø£*dæqyê¬s,’
Á<√De÷Á‘êDÏ R ‘·÷yÓT&ÉT |ü]e÷DeTT >∑*qZ {Ï,º eT<Û÷ä ì R eT<ÛTä ø√X¯eTT\qT,
u≤VüQ_Û' R u≤VüQe⁄\‘√, |ü]>∑èVü≤´ R yÓ\T|ü*øÏ ˝≤–, |æã+‹ düà R Á‘ê>∑T#·T+&ç],
‘·<ë∏ R n≥T¢, n|üsπ R eT]ø=+‘·eT+~, ì|òTü ï+‹ düà R Á|üV≤ü ]+#·T#·T+&ç].
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªn|üsπ ì|òTü ï+‹ düàμ nq>± eT] ø=+<äsT¡ Á‘ê>∑>± $T–*q
Ä ‘˚H|Ó ≥ü Tº\qT ∫~$Ty˚jT· T#·T+&çsì¡ uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêqs¡T\+<äsT¡ qT ø£\dæ Ä eqeTTq+<äTqï ô|<ä› ô|<ä› ‘˚H|Ó ≥ü Tº\qT
‘·eT u≤VüQe⁄\‘√ #Ó≥q¢ T+&ç ÁøÏ+~øÏ ~+|æ n+<ä* eT<ÛTä e⁄qT Á‘ê>∑T#·T+&É>±
eT] ø=+<äsT¡ ‘·eTqT yê]+|üe∫Ãq eqs¡ø≈å£ î£ \‘√ b˛sê&ÉT#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ øπ ∫ rŒ‘ê«|ü$<Û´ä +‹ eT<Û÷ä ì eT<ÛTä |æ+>∑fi≤' ˆ
eT<Û÷ä ∫Ã¤ùwqº øπ ∫#·Ã »|òTü Tï s¡H√´q´ eTT‘·ÿ{≤' ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øπ ` ∫‘Y ` |”‘ê« ` n|ü$<Û´ä +‹ ` eT<Û÷ä ì ` eT<ÛTä |æ+>∑fi≤' `
eT<Û÷ä ∫Ã¤ùwqº ` øπ ∫‘Y ` #· ` »|òTü Tï' ` nH√´qýéT ` ñ‘·ÿ{≤' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` øπ ∫‘Y eT<ÛTä |æ+>∑fi≤' eT<Û÷ä ì |”‘ê« n|ü$<Û´ä +‹. ñ‘·ÿ{≤'
øπ ∫‘Y eT<Û÷ä ∫Ã¤ùwqº nH√´q´+ »|òTü Tï'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT<ÛTä |æ+>∑fi≤' R ‘˚HeÓ HÓï>∑\, øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, eT<Û÷ä ì R
‘˚HÓ\qT, |”‘ê« R Á‘ê–, n|ü$<Ûä´+‹ R bÕs¡y˚j·TT#·T+&ç], πø∫‘Y R
eT]ø=+‘·eT+~, ñ‘·ÿ{≤' R eT~+∫qyê¬s,’ eT<Û÷ä ∫Ã¤ùwqº R yÓTqÆ eTT‘√, nH√´q´+
R |üsd¡ Œü s¡eTT, »|òTü Tï' R ø=≥Tºø=qT#·T+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` |ü#Ã· ì ‘˚HeÓ HÓï>∑\ ø=+<äsT¡ yêqs¡T\T ‘˚H\Ó qT Á‘ê– ‘˚HÓ |ü≥Tº\qT
bÕs¡y#’Ó T· #·T+&ç]. eT]ø=+<äsT¡ eT~+∫ j·TTqïyê¬s’ Ä ‘˚H|Ó ≥ü Tºq+<ä* yÓTqÆ eTT‘√
ˇø£] H=ø£sT¡ ø=≥Tºø=qT#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ n|üsπ eèø£eå T÷˝Ò ‘·T XÊU≤+ >∑èVü≤´ eédæ‘ú ê' ˆ
n‘·´s¡+ú #· eT<ä>±¢Hê' |üsêí Hê´d”sÔ ´¡ X‚s‘¡ ˚ ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n|üsπ ` eèø£eå T÷˝Ò ` ‘·T ` XÊU≤+ ` >∑èVü≤´ ` eédæ‘ú ê',
n‘·´s¡+ú ` #· ` eT<ä>±¢Hê' ` |üsêíì ` Äd”sÔ ´¡ ` X‚s‘¡ ˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n|üsπ XÊU≤+ >∑èVü≤´ eèø£eå T÷˝Ò eédæ‘ú ê', (nH˚´) n‘·´s¡+ú
eT<ä>±¢Hê' |üsêíì Äd”sÔ ´¡ X‚s‘¡ .˚
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n|üsπ R eT]ø=+<äsT¡ , XÊU≤+ R ø=eTàqT, >∑èVü≤´ R |ü≥Tºø=ì,
eèø£eå T÷˝Ò R #Ó≥TºyTÓ T<ä≥, eédæ‘ú ê' R ì\∫j·TT+&ç], (nH˚´ R Ç‘·sT¡ \T),
n‘·´s¡+ú R $TøÏÿ*>±, eT<ä>±¢Hê' R eT‘·T#Ô ˚ &Éd‡æ qyê¬s,’ |üsêíì R Ä≈£î\qT,
Äd”sÔ ´¡ R |üs#¡ T· ø=ì, X‚s‘¡ ˚ R ìÁ~+#·T#·T+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` yê]˝À ø=+<äsT¡ ø=eTà\qT |ü≥Tºø=ì #Ó≥y¢ TÓ T<äfifl¯ ˝À ì\∫ j·TT+&ç].
eT]ø=+<äsT¡ $TøÏÿ* eT~+∫ n\dæ H˚\ô|’ Ä≈£î\qT |üs#¡ T· ø=ì yê{Ïô|’ |üsT¡ +&ç].
XÀ¢ˆˆ ñqà‘·uÔ ÷ÑÛ ‘ê' |üe¢ >± eT<ÛTä eT‘êÔXÃ¯ Vü≤èwüeº ‘Y ˆ
øÏ|å +ü ‹ #· ‘·<ë-H√´q´+ dü\â +‹ #· ‘·<ë∏ -|üsπ ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñqà‘·uÔ ÷ÑÛ ‘ê' ` |üe¢ >±' ` eT<ÛTä eT‘êÔ' ` #· ` Vü≤èwüeº ‘Y, øÏ|å +ü ‹
` #· ` ‘·<ë ` nH√´q´+ ` dü\â +‹ ` #· ` ‘·<ë∏ ` n|üsπ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üe¢ >±' ñqà‘·uÔ ÷ÑÛ ‘ê' eT<ÛTä eT‘êÔ' #· Vü≤èwüeº ‘Y ‘·<ë nH√´q´+
øÏ|å +ü ‹ ‘·<ë∏ n|üsπ dü\â +‹.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` |üe¢ >±' R yêqs¡T\T, ñqà‘·uÔ ÷ÑÛ ‘ê' R ñqà‘·ÁÔ bÕj·TT˝…,’ eT<ÛTä eT‘êÔ'
R ‘˚HÓ\#˚ eT‹Ô*¢qyê¬s’, Vü≤èwüºe‘Y R dü+‘√wæ+∫q≥T¢>±, ‘·<ë R n|ü&ÉT,
nH√´q´+ R ˇø£]H=ø£sT¡ , øÏ|å +ü ‹ R Á‘√dæø=qT#·T+&ç], ‘·<ë∏ R n≥T¢, n|üsπ R
eT]ø=+<äsT¡ , dü\â +‹ #· R ‘·÷\T#·T+&ç]>∑÷&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêqs¡T\T |æ∫Ã møÏÿqyê]e˝… eT<ÛäTbÕqeTT#˚ eT‘ÓÔøÏÿ
Äq+<ëy˚X¯eTTH=+~ ˇø£]H=ø£s¡T Á‘√dæø=qT#·T+&ç]. eT]ø=+<äs¡T q&É#·T#·T
‘·÷*b˛e⁄#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ øπ ∫‘Y øπ å «fi≤+ Á|ü≈î£ s¡«+‹ øπ ∫ ‘·÷ÿ»+‹ Vü≤èwüeº ‘Y ˆ
Vü≤s¡j÷Ó eT<ÛTä Hê eT‘êÔ' øπ ∫ ‘·T‡bÕÔ eTV”≤‘·˝Ò ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øπ ∫‘Y ` øπ å «fi≤+ ` Á|ü≈î£ s¡«+‹ ` øπ ∫‘Y ` ≈£L»+‹ ` Vü≤èwüeº ‘Y,
Vü≤s¡jT· ' ` eT<ÛTä Hê ` eT‘êÔ' ` øπ ∫‘Y ` düTbÕÔ' ` eTV”≤‘·˝Ò ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤s¡jT· ' øπ ∫‘Y øπ å «fi≤+ Á|ü≈î£ s¡«+‹, øπ ∫‘Y Vü≤èwüeº ‘Y ≈£L»+‹,
eT<ÛTä Hê eT‘êÔ' øπ ∫‘Y eTV”≤‘·˝Ò düTbÕÔ'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT<ÛTä Hê R ‘˚H#Ó ‘˚ ,· eT‘êÔ' R eT‘ÓøÔ ÿÏ q yê¬sq’ , Vü≤s¡jT· ' R
yêqs¡T\T, πø∫‘Y R ø=+‘·eT+~, πøå «fi≤+ R >∑s¡®qeTTqT, Á|ü≈£îs¡«+‹ R
#˚jT· T#·T+&ç], øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, Vü≤èwüeº ‘Y R dü+‘√wæ+∫q≥T¢, ≈£L»+‹ R
≈£Lj·TT#·T+&ç], øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, eTV”≤‘·˝Ò R H˚\ô|,’ düTbÕÔ' R ìÁ~+∫
j·TT+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` eT<ÛäTbÕqeTT#˚ eT‘ÓÔøÏÿj·TTqï Ä yêqs¡T\˝À ø=+<äs¡T
dæ+Vü≤>∑s¡®qeTT\T #˚j·TT#·T+&ç]. eT]ø=+<ä sêq+<ëy˚X¯eTT‘√ |ü≈£åî\e˝…
≈£Lj·TT#·T+&ç]. eT]ø=+<äsT¡ H˚\ô|ã’ &ç ìÁ~+#·T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ ø£è‘ê« øπ ∫ <ädΔ +ü ‘·´H˚´ øπ ∫ ‘·Tÿs¡«+‹ #˚‘s· ‘¡ Y ˆ
ø£è‘ê« øÏ+∫ <ä«<ä+ ‘·´H˚´ øπ ∫ <äT“<Û´ä +‹ #˚‘s· ‘¡ Y ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£è‘ê« ` øπ ∫‘Y ` Vü≤dü+‹ ` nH˚´ ` øπ ∫‘Y ` ≈£îs¡«+‹ ` #· `
Ç‘·s‘¡ ,Y ø£è‘ê« ` øÏ+∫‘Y ` e<ä+‹ ` nH˚´ ` øπ ∫‘Y ` ãT<Û´ä +‹ ` #· `
Ç‘·s¡‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` øπ ∫‘Y ø£è‘ê« Vü≤dü+‹, nH˚´ øπ ∫‘Y Ç‘·s‘¡ Y ≈£îs¡«+‹, øπ ∫‘Y
ø£è‘ê« e<ä+‹, nH˚´ øπ ∫‘Y Ç‘·s‘¡ Y ãT<Û´ä +‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, ø£è‘ê« R #˚d,æ Vü≤dü+‹ R qe⁄«#·T+&ç],
nH˚´ øπ ∫‘Y R eT]ø=+‘·eT+~, Ç‘·s‘¡ Y R Ç+ø=ø£{,Ï ≈£îs¡«+‹ R #˚jT· T#·T+&ç],
øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, ø£è‘ê« R #˚d,æ e<ä+‹ R #Ó|ü #·T+&ç], nH˚´ øπ ∫‘Y R
eT]ø=+‘·eT+~, Ç‘·s‘¡ Y ãT<Û´ä +‹ R y˚s=ø£{Ï ‘·\#·T#·T+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêqs¡T\˝À ø=+<äsT¡ Á>±eT´ø£è‘·éTTqT #˚dæ qe⁄«#·T+&ç].
eT]ø=+<äsT¡ eT]jÓTTø£Ø‹ì Á>±eT´<Ûsä à¡ eTTqT #˚jT· T#·T+&ç]. eT]ø=+<ä s¡{|ºÏ ìü H˚
#˚dæ <ëìì |òTü qeTT>∑ #Ó|ü ø=qT#·T+&ç]. eT]ø=+<äsT¡ y˚s=ø£Ø‹ |üì #˚jT· e˝…qì
‘·\#·T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ j˚T -|ü´Á‘· eT<ÛTä bÕ˝≤ düT‡´' Áù|cÕ´ <ä~eÛ TTKdü´ ‘·T ˆ
‘˚-|æ ‘Ó’ sê«q¬s’ Ø“¤yTÓ 'Æ Á|ü‹wæ<ëΔ ~XÀ >∑‘ê' ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j˚T ` n|æ ` nÁ‘· ` eT<ÛTä bÕ˝≤' ` düT´' ` Áù|cÕ´' ` <ä~eÛ TTKdü´
` ‘·T ` ‘˚ ` n|æ ` ‘Ó'’ ` yêq¬s'’ ` ;ÛyTÓ 'Æ ` Á|ü‹wæ<ëΔ ' ` ~X¯' ` >∑‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <ä~eÛ TTKdü´ Áù|cÕ´' nÁ‘· j˚T eT<ÛTä bÕ˝≤' düT´' ‘˚ n|æ ‘Ó'’
;ÛyTÓ 'Æ yêq¬s'’ Á|ü‹wæ<ëΔ ' ~X¯' >∑‘ê'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <ä~eÛ TTKdü´ R <ä~eÛ TTKTìjÓTTø£ÿ, Áù|cÕ´' R ùde≈£î˝…q’ , j˚T
eT<ÛTä bÕ˝≤' R @ eT<ÛTä eqs¡ø≈å£ î£ ˝…‘’ ,˚ nÁ‘· R á eqeTTq, düT´' R ñ+<äTs√, ‘˚
n|æ R yês¡TqT, ‘Ó'’ R Ä, ;ÛyTÓ 'Æ R uÛj Ñ T· +ø£sT¡ ˝…q’ , yêq¬s'’ R yêqs¡T\#˚,
Á|ü‹wæ<ëΔ ' R yê]+|üã&çqyê¬s,’ ~X¯' R ~≈£îÿ\qT >∑÷]Ã, >∑‘ê' R b˛sTTHês¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á eT<ÛTä eqeTTq+<äT <ä~eÛ TTKTì ùde≈£î˝…q’ {Ïº eqs¡ø≈å£ î£ \ q+<ä]ì,
Ä uÛj Ñ T· +ø£sT¡ ˝…q’ yêqs¡T\T q\T~≈£îÿ\≈£îqT ‘·]$Ty˚d]æ .
XÀ¢ˆˆ C≤qT_ÛdTü Ô Á|üøè£ cºÕX¯Ã <˚ee÷s¡+Z #· <ä]Ù‘ê' ˆ
ÄÁãTeHé |üsy¡ ÷Ó ~«>±ï >∑‘ê« <ä~eÛ TTK+ ø£|yæ Té ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` C≤qT_Û' ` ‘·T ` Á|üøè£ cºÕ' ` #· ` <˚ee÷s¡+Z ` #· ` <ä]Ù‘ê' `
ÄÁãTeHé ` |üsy¡ ÷Ó ~«>±ï' ` >∑‘ê« ` <ä~eÛ TTK+ ` ø£|yæ Té ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` C≤qT_Û' Á|üøè£ cºÕ' <˚ee÷s¡+Z <ä]Ù‘ê' #· (dü+‘·') |üsy¡ ÷Ó ~«>±ï'
(‘˚) <ä~eÛ TTK+ ø£|+æ >∑‘ê« nÁãTeHé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` C≤qT_Û' R yÓ÷ø±fi¯fl‘√, Á|üøè£ cºÕ' R bı&Éeã&çqyê¬s,’ <˚ee÷s¡+Z
R |üèwü̃u≤Û >∑eTTqT, <ä]Ù‘ê' #· (dü+‘·') R #·÷|üã&çqyês¡>T∑ #·TqT, |üsy¡ ÷Ó ~«>±ï'
R $TøÏÿ* yê´≈£î\‘· H=+~qyê¬sq’ , ‘˚ R Ä eqbÕ\≈£î\T, <ä~eÛ TTK+ ø£|+æ R
<ä~eÛ TTK yêqs¡Tì >∑÷]Ã, >∑‘ê« R b˛sTT, nÁãTeHé R |ü*øÏ].
dü÷#·q :` ª<˚ee÷s¡+Z <ä]Ù‘ê'μ nq>± Äø±X¯eTTMT~øÏ $dü] y˚jT· ã&ç]. nì
uÛ≤eeTT>± ø=+<äsT¡ $e]+∫ j·TTHêïs¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä eqs¡ø£å≈£î\qT á yêqs¡Ms¡T\T yÓ÷ø±fi¯fl‘√ bı&ç∫j·TT
|üèwüu˜ ≤Û >∑eTTqT p|æjT· T, nee÷ì+|ü>± yês¡T $TøÏÿ* yê´≈£î\‘· H=+~qyê¬s’
<ä~eÛ TTKTì ø£&≈É î£ b˛sTT Ç≥T¢ |ü*øÏ].
XÀ¢ˆˆ Vü≤q÷eT‘ê <ä‘eÔ· s¬ ’ s¡Ω‘+· eT<ÛTä eq+ eTVü≤‘Y ˆ
ej·T+ #· C≤qT_Û' ø£ècºÕ <˚ee÷s¡+Z #· <ä]Ù‘ê' ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤q÷eT‘ê ` <ä‘eÔ· s¬ '’ ` Vü≤‘·+ ` eT<ÛTä eq+ ` eTVü≤‘Y,
ej·T+ ` #· ` C≤qT_Û' ` ø£ècºÕ' ` <˚ee÷s¡+Z ` #· ` <ä]Ù‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤q÷eT‘ê <ä‘eÔ· s¬ '’ ‘Ó'’ eTVü≤‘Y eT<ÛTä eq+ Vü≤‘·yTé , ej·T+
#· C≤qT_Û' ø£ècºÕ' <˚ee÷s¡+Z <ä]Ù‘ê' #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤q÷eT‘ê R Vü≤qTeT+‘·Tì#˚, <ä‘eÔ· s¬ '’ R áj·Tã&çq j·TqT»„
>∑\yês¡sTTq, ‘Ó'’ R Ä yêqs¡T\#˚, eTVü≤‘Y R >=|üŒ<Óq’ , eT<ÛTä eq+ R eT<ÛTä eqeTT,
Vü≤‘·+ R <Û«ä +düeTT #˚jT· ã&çq~, ej·T+ #· R y˚TeTTqT, C≤qT_Û' R yÓ÷ø±fi¯fl‘√,
ø£ècºÕ' R bı&ÉTeã&ç‹$T. <˚ee÷s¡+Z R |üèwüu˜ ≤Û >∑eTTqT, <ä]Ù‘ê' #· R #·÷|üã&ç‹$T
≈£L&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT yê] ø£qT»„˙j·T>± >=|üŒ<Óq’ eTq eT<ÛTä eqeTT
q+‘·qT <Û«ä +düeTT #˚dHæ ês¡T. yês¡T eTeTTà yÓ÷ø±fi¯fl‘√ u§&ç∫j·TT |üèwü̃u≤Û >∑eTTqT
p|æjT· T #ê˝≤ nee÷ì+∫Hês¡T.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ <ä~eÛ TTK' Á≈£î<√Δ eq|ü düÁÔ ‘· yêqs¡' ˆ
Vü≤‘·+ eT<ÛTä eq+ ÁX¯ó‘ê« kÕ+‘·«j·÷e÷dü ‘ê qΩØHé ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` <ä~eÛ TTK' ` Á≈£î<ä'Δ ` eq|ü' ` ‘·Á‘· ` yêqs¡', Vü≤‘·+
` eT<ÛTä eq+ ` ÁX¯ó‘ê« ` kÕ+‘·«j·÷e÷dü ` ‘êHé ` Vü≤ØHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘·Á‘· eq|ü' <ä~eÛ TTK' yêqs¡' eT<ÛTä eq+ Vü≤‘·+ ÁX¯ó‘ê«
‘êHé Vü≤ØHé kÕ+‘·«j·÷e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, ‘·Á‘· R n#·Ã≥, eq|ü' R eqs¡ø≈å£ î£ &ÉsTTq,
<ä~eÛ TTK' yêqs¡' R <ä~eÛ TTK yêqs¡T&ÉT, eT<ÛTä eq+ R eT<ÛTä eqeTTqT, Vü≤‘·+
R <Û«ä +düeTT#˚jT· ã&çq <ëìì>±, ÁX¯ó‘ê« R $ì, ‘êHé Vü≤ØHé R Ä yêqs¡T\qT,
kÕ+‘·«j·÷e÷dü R z<ë¬sÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT eT<ÛTä eqeTTq ø£~øÛ ±]jÓTÆ q Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT Áø√~Û‘T· &Ó’
‘·q eT<ÛäTeqeTT <Ûä«+düeTT #˚j·Tã&çq≥T¢ BqT˝…’ #Ó|ü#·Tqï Ä yêqs¡T\qT
uÛj
Ñ T· eTTB]Ã z<ë¬sÃqT.
XÀ¢ˆˆ ÇVü‰ -->∑#Ã· ‘¤ · >∑#êÃ¤y÷Ó yêqsêHé ã\<ä]Œ‘êHé ˆ
ã˝Òq yês¡sTTcÕýÓ÷ eT<ÛTä uÛøÑ j å£ T· ‘√ ej·TyéT ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÇVü≤ ` Ä>∑#Ã· ‘¤ · ` >∑#êÃ¤eT' ` yêqsêHé ` ã\<ä]Œ‘êHé, ã˝Òq
` yês¡sTTcÕéT' ` eT<ÛTä ` uÛøÑ j å£ T· ‘·' ` ej·TyéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ÇVü≤ Ä>∑#Ã· ‘¤ ,· >∑#êÃ¤eT'— ã\<ä]Œ‘êHé eT<ÛTä uÛøÑ j
å£ T· ‘·' yêqsêHé
ej·T+ ã˝Òq yês¡sTTcÕéT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÇVü≤ R Ç≥T, Ä>∑#Ã· ‘¤ · R s¡+&ÉT, >∑#êÃ¤eT' R b˛e⁄<äeTT,
ã\<ä]Œ‘êHé R ã\eTT#˚ eT~+∫qyê¬s’, eT<ÛäT R ‘˚HÓqT, uÛÑø£åj·T‘·' R
uÛøÑ +åÏ #·T#·Tqï{Ï,º yêqsêHé R yêqs¡T\qT, ej·T+ R eTqeTT, ã˝Òq R ã\eTT‘√,
yês¡sTTcÕéT' R bÕs¡Á<√\T<äeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç≥Ts¡+&ÉT— eTqeT+<äse¡ TTqT ø£\dæ yÓ&*É ã\eTT#˚ eT~+∫
eT<ÛTä bÕqeTT #˚jT· T#·Tqï Ä yêqs¡T\qT eTqã\eTT p|æ ‘·]$T y˚jT· T<äeTT.
XÀ¢ˆˆ ÁX¯ó‘ê« <ä~eÛ TTK ùd´<ä+ e#·q+ yêqs¡s¸¡ u≤Û ' ˆ
|ü⁄q Ø«sê eT<ÛTä eq+ ‘˚He’Ó düV≤æ ‘ê j·Tj·TT' ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁX¯ó‘ê« ` <ä~eÛ TTKdü´ ` Ç<ä+ ` e#·q+ ` yêqs¡s¸¡ u≤Û ', |ü⁄q'
` Msê' ` eT<ÛTä eq+ ` ‘˚q ` @e ` düV≤æ ‘ê' ` j·Tj·TT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Msê' yêqs¡s¸¡ u≤Û ' <ä~eÛ TTKdü´ Ç<ä+ e#·q+ ÁX¯ó‘ê« ‘˚q @e
düV≤æ ‘ê' |ü⁄q' eT<ÛTä eq+ j·Tj·TT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Msê' R Ms¡T˝…q’ {Ï,º yêqs¡s¸¡ u≤Û ' R yêqs¡ÁX‚wßü \˜ T, <ä~eÛ TTKdü´
R <ä~eÛ TTKTìjÓTTø£ÿ, Ç<ä+ R á, e#·q+ R e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, ‘˚q @e
R n‘·ì ‘√&ÉH˚, düVæ≤‘ê' R ≈£L&çqyê¬s’, |ü⁄q' R ‹]–, eT<ÛäTeq+ R
eT<ÛTä eqeTTqT >∑÷]Ã, j·Tj·TT' R yÓ&*É ].
‘ê‘·Œs¡éTT :` <ä~eÛ TTKT&ÉT #Ó|Œæ q Ä e÷≥\qT $ì Ms¡T˝…q’ Ä yêqs¡T\T
n‘·&˚ ‘·eT‘√ e#·TÃ#·THêï&ÉqT <Ûs’Ó ´¡ eTT‘√ ‹]– eT<ÛTä eqeTTq øπ –].
XÀ¢ˆˆ eT<Û̊´ #Óc’ Õ+ <ä~eÛ TTK' Á|ü>è∑ Vü≤´ ‘·sk¡ Õ ‘·sT¡ yéT ˆ
düeTuÛ´Ñ <Ûëe <˚«>π q ‘˚ #· düsπ « |üe¢ +>∑e÷' ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eT<Û̊´ ` #· ` @cÕ+ ` <ä~eÛ TTK' ` Á|ü>è∑ Vü≤´ ` ‘·sk¡ Õ `
‘·sT¡ yéT, düeTuÛ´Ñ <Ûëe‘Y ` yπ̊>q ` ‘˚ ` #· ` düsπ « ` |üe¢ +>∑e÷' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` @cÕ+ eT<Û˚´ <ä~ÛeTTK' ‘·s¡kÕ ‘·s¡T+ Á|ü>∑èVü≤´ y˚π>q
düeTuÛ´Ñ <Ûëe‘Y, ‘˚ |üe¢ +>∑e÷' #· (n<ÛëeHé).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @cÕ+ R Ä yêqs¡T\jÓTTø£ÿ, eT<Û̊´ R q&ÉTeT, <ä~eÛ TTK' R
<ä~eÛ TTKT&ÉT, ‘·sk¡ Õ R ã\eTT‘√, ‘·sT¡ + R eèø£eå TTqT, Á|ü>è∑ Vü≤´ R |ü≥Tºø=ì,
yπ̊>q R y˚>e∑ TT>±, düeTuÛ´Ñ <Ûëe‘Y R m<äTs¡T>∑ |üsT¡ –&ÓqT, ‘˚ R Ä, |üe¢ +>∑e÷'
R yêqs¡T\T, düsπ « #· R n+<äsT¡ qT>∑÷&É, (n<ÛëeHé R |üsT¡ >¬ ‹Ô]).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêqs¡T\ q&ÉTeTqTqï <ä~eÛ TTKT&ÉT ˇø£ #Ó≥TºqT ã\eTT>∑
ô|ø£*+∫ <ëìì >¬ ø’ =ì eT<ÛTä eqeTTyÓ|’ ⁄ü q≈£î |üsT¡ >¬ ‘ÓqÔ T. Ä‘·ì nqT#·sT¡ \T >∑÷&É
nfÒ¢ yêìyÓ+≥ |üsT¡ –&ç].
XÀ¢ˆˆ ‘˚ •˝≤' bÕ<äbÕ+XÊÃ|æ |üs«¡ ‘ê+ XÊÃ|æ yêqsê' ˆ
>∑èV”≤‘ê« -uÛ´Ñ >∑eTHé Á≈£î<ëΔ j·TÁ‘· ‘˚ ø£|≈æ î£ +»sê' ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚ ` •˝≤' ` bÕ<äbÕHé ` #· ` n|æ ` |üs«¡ ‘êHé ` #· ` n|æ `
yêqsê', >∑èV”≤‘ê« ` nuÛ´Ñ >∑eTHé ` Á≈£î<ëΔ' ` j·TÁ‘· ` ‘˚ ` ø£|≈æ î£ +»sê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚ yêqsê' •˝≤' bÕ<äbÕHé #· n|æ >∑èV”≤‘ê« Á≈£î<ëΔ' ‘˚
ø£|≈æ î£ +»sê' j·TÁ‘· (dü+‹) ‘·Á‘· nuÛ´Ñ >∑eTHé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚ yêqsê' R Ä yêqs¡T\T, •˝≤' R sêfi¯flqT, bÕ<äbÕHé #· n|æ
R eèø£eå TT\qT, |üs«¡ ‘êHé #· n|æ R |üs«¡ ‘·eTT\qT >∑÷&É, >∑èV”≤‘ê« R rdæø=ì,
Á≈£î<ëΔ' R Áø√<Ûeä TT H=+~qyê¬s,’ ‘˚ ø£|≈æ î£ +»sê' R Ä yêqs¡ ÁX‚wßü \˜ T, j·TÁ‘· R
m#·Ã≥HÓ‘’ ,˚ (dü+‹ R ñHêïs√), ‘·Á‘· R n#·Ã{Ïø,Ï nuÛ´Ñ >∑eTHé R |üsT¡ >¬ ‹Ô].
‘ê‘·Œs¡éTT :` eqs¡ø≈å£ î£ ˝…q’ Ä yêqs¡T\T •\\qT, eèø£eå TT\qT |üs«¡ ‘·eTT\qT
>∑÷&É |ü≥Tºø=ì $TøÏÿ* Áø√<Ûeä TT‘√ n+>∑<ë~ yêqs¡T\Tqï #√{ÏøÏ |üsT¡ >∑Tq yÓ&*É ].
XÀ¢ˆˆ ‘˚ kÕ«$Te#·q+ Msê Vü≤è<äjT˚ wü«edü»´ ‘·‘Y ˆ
‘·«s¡j÷· Vü≤úÛ´Ñ <Ûëe+‘· kÕ\‘ê\•˝≤j·TT<Ûë' ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚ ` kÕ«$Te#·q+ ` Msê' ` Vü≤è<äjT˚ wüß ` nedü»´ ` ‘·‘,Y
‘·«s¡j÷· ` Væ≤ ` nuÛ´Ñ <Ûëe+‘· ` kÕ\‘ê\•˝≤j·TT<Ûë' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚ Msê' kÕ«$Te#·q+ Vü≤è<äj˚Twüß nedü»´ kÕ\‘ê\
•˝≤j·TT<Ûë' (dü+‘·') ‘·«s¡j÷· ‘·‘Y nuÛ´Ñ <Ûëe+‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚ Msê' R Ä yêqs¡Ms¡T\T, kÕ«$Te#·q+ R j·T»e÷ì
e÷≥qT, Vü≤è<äj˚Twüß R eTqdüT‡\+<äT, nedü»´ R ì\T|ü⁄ø=ì, kÕ\‘ê\
•˝≤j·TT<Ûë' (dü+‘·') R eT~›#Ó≥¢qT, ‘ê{Ï#Ó≥¢qT, •\\qT Äj·TT<ÛäeTT\T>±
>∑\yês¡sTT, ‘·«s¡j÷· R y˚>e∑ TT>±, ‘·‘Y R Ä eqeTTqT>∑÷]Ã, nuÛ´Ñ <Ûëe+‘· R
|üs¡T–&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` eqs¡ø≈å£ î£ \sTTq Ä yêqs¡Ms¡T\T <ä~eÛ TTKT&ÉT #Ó|Œæ q e÷≥qT
eTqdüT‡q+ <äT+#·Tø=ì eT~›#≥Ó q¢ T, ‘ê&ç#≥Ó q¢ T, sêfi¯flqT Äj·TT<Ûeä TT\T>∑ #˚døæ =ì
Ä eT<ÛTä eqeTTq≈£î y˚>e∑ TT>± |üsT¡ –&ç].
XÀ¢ˆˆ eèø£kå Õú +X¯Ã ‘·\kúÕ+X¯Ã yêqsêHé ã\<ä]Œ‘êHé ˆ
nuÛ´Ñ Áø±eT+ dü‘Ô √ Msê' bÕ˝≤ düÁÔ ‘· düV≤ü ÁdüX'¯ ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eèø£kå Õú Hé ` #· ` ‘·\kúÕHé ` #· ` yêqsêHé ` ã\<ä]Œ‘êHé,
nuÛ´Ñ Áø±eTHé ` ‘·‘'· ` Msê' ` bÕ˝≤' ` ‘·Á‘· ` düV≤ü ÁdüX'¯ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düV≤ü ÁdüX'¯ Msê' bÕ˝≤' ‘·‘'· ‘·Á‘· eèø£kå Õú Hé #· ‘·\kúÕHé #·
ã\<ä]Œ‘êHé yêqsêHé nuÛ´Ñ Áø±eTHé.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` düV≤ü ÁdüX'¯ R y˚\ø=\~, Msê' R Ms¡T˝…q’ {Ï,º bÕ˝≤' R eqbÕ\Ts¡T,
‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, ‘·Á‘· R n#·Ã≥, eèø£kå Õú Hé R #Ó≥ô¢ |q’ Tqï, ‘·\kúÕHé #· R
H˚\ô|’ qTqïyês¡TqT, ã\<ä]Œ‘êHé R ã\eTT#˚ eT~+∫j·TTqïyês¡Tq>∑T, yêqsêHé
R yêqs¡T\>∑T, nuÛ´Ñ Áø±eTHé R ÄÁø£$T+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` y˚\ø=\~>∑qTqï Ms¡T˝…’q Ä eqbÕ\≈£î\T Ä eqeTTq+<äT
#Ó≥¢MT<äqT H˚\MT<äqT ã\<ä]Œ‘·T˝…’ $Vü≤]+#·T#·Tqï n+>∑<ë~ Ms¡T\qT
#·T≥TºeTT{Ïº].
XÀ¢ˆˆ n<∏ä <äècºÕ« <ä~eÛ TTK+ Á≈£î<ä+Δ yêqs¡|⁄ü +>∑yê' ˆ
nuÛ´Ñ <Ûëe+‘· y˚>π q Vü≤qTeTÁ‘·ŒeTTU≤ dü<Ô ë ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏ä ` <äècºÕ« ` <ä~ÛeTTK+ ` Á≈£î<äΔ+ ` yêqs¡|ü⁄+>∑yê',
nuÛ´Ñ <Ûëe+‘· ` yπ̊>q ` Vü≤qTeTÁ‘·ŒeTTU≤' ` ‘·<ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä Vü≤qTeTÁ‘·ŒeTTU≤' yêqs¡|⁄ü +>∑yê' Á≈£î<ä+Δ <ä~eÛ TTK+
‘·<ë <äècºÕ« yπ̊>q nuÛ´Ñ <Ûëe+‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, Vü≤qTeTÁ‘·ŒeTTU≤' R Vü≤qTeT+‘·T&Ü~>± >∑\,
yêqs¡|⁄ü +>∑yê' R yêqs¡ÁX‚wßü \˜ T, ‘·<ë R n|ü&ÉT, Á≈£î<ä+Δ R Áø√<Ûeä TT H=+~q,
<ä~eÛ TTK+ R <ä~eÛ TTKTì, <äècºÕ« R #·÷∫, yπ̊>q R y˚>e∑ TT>±, nuÛ´Ñ <Ûëe+‘· R
m<äTs¡T>± |üsT¡ >¬ ‹Ô].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT eTTqï>∑T Ä yêqs¡Ms¡T\T Ä düeTj·TeTTq Áø√<Ûeä TT‘√
e#·TÃ#·Tqï <ä~eÛ TTKTì p∫ yÓ+≥H˚ Ä‘·ì MT~øÏ |üsT¡ >¬ ‹Ô].
XÀ¢ˆˆ ‘·+ düeèø£+å eTVü‰u≤VüQ e÷|ü‘+· ‘·+ eTVü‰ã\yéT ˆ
Äs¡´ø£+ ÁbÕVü≤s¡ ‘·ÁÔ ‘· u≤VüQuÛ≤´+ ≈£î|æ‘√-+>∑<'ä ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` düeèø£+å ` eTVü‰u≤VüQ+ ` Ä|ü‘+· ‘·+ ` eTVü‰ã\yéT,
Äs¡´ø£+ ` ÁbÕVü≤s¡‘Y ` ‘·Á‘· ` u≤VüQuÛ≤´+ ` ≈£î|æ‘'· ` n+>∑<'ä ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰u≤VüQ+ eTVü‰ã\+ düeèø£yå Té Ä|ü‘+· ‘·+ ‘·yTé Äs¡´ø£+
‘·Á‘· ≈£î|æ‘'· n+>∑<'ä u≤VüQuÛ≤´+ ÁbÕVü≤s¡‘.Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰u≤VüQ+ R >=|üŒuÛTÑ »eTT\T >∑\yê&ÉTqT, eTVü‰ã\+ R
>=|üŒã\eTT>∑\yê&ÉTqT, düeèø£+å R eèø£eå TT‘√&É, Ä|ü‘+· ‘·+ R MT~øÏ e#·TÃ#·Tqï
yê&ÉTq>∑T, ‘·yTé Äs¡´ø£+ R Ä <ä~eÛ TTKTì, ≈£î|æ‘'· R ø√|üeTT H=+~j·TTqï,
n+>∑<'ä R n+>∑<Tä &ÉT, u≤VüQuÛ≤´+ R uÛTÑ »eTT\‘√, ÁbÕVü≤s¡‘Y R yÓ÷<ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰ã\XÊ*j·TT eTVü‰Ms¡T&ÉTqT |üP»˙j·TT&ÉTqT n>∑T <ä~eÛ TTKT&ÉT
eèø£eå TTqT #˚‘ã· {Ïº ‘·q MT~øÏ e#·TÃ#·T+&ÉT≥ #·÷∫ Áø√<Ûeä TT H=+~q n+>∑<Tä &ÉT
yêìì ‘·q u≤VüQe⁄\‘√ yÓ÷<ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eT<ë+<ÛXä Ã¯ q y˚ <Óq’ yéT Äs¡´ø√ -j·T+ eTy˚T‹ dü' ˆ
n <∏q’Ó + ìwæŒù| cÕX¯ó y˚>e∑ <ä«düT<Ûë‘·˝Ò ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eT<ë+<Û'ä ` #· ` q ` y˚<ä ` @qyéT ` Äs¡´ø£' ` nj·T+ `
eTeT ` Ç‹ ` dü' ` n<∏ä ` @q+ ` ìwæŒù|wü ` ÄX¯ó ` y˚>e∑ ‘Y ` edüT<Ûë‘·˝Ò ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eT<ë+<Û'ä dü' nj·T+ Äs¡´ø£' eTeT Ç‹ @e+ q y˚<,ä n<∏ä
@q+ edüT<Ûë‘·˝Ò y˚>e∑ ‘Y ÄX¯ó ìwæŒù|wü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT<ë+<Û'ä R eT<äeTT#˚ Á>∑T&çy¶ ê&ÉsTTq, dü' R Ä n+>∑<Tä &ÉT,
nj·T+ R á‘·&TÉ , eTeT R Hê≈£î, Äs¡´ø£' R |üP»´ã+<ÛTä e⁄, Ç‹ R nì, @q+
R á‘·ìì>∑÷]Ã, q y˚<ä R ‘Ó*dæø=q˝Ò<Tä , n<∏ä R |æeTà≥, @q+ R Mìì,
edüT<Ûë‘·˝Ò R H˚\ô|,’ ÄX¯ó R yÓ+≥H˚, y˚>e∑ ‘Y R y˚>e∑ TT>±, ìwæŒù|wü R q*|æyô˚ dqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eT<äéTTeT‘·T#Ô ˚ ø£qTï>±qø£jT· Tqï Ä n+>∑<Tä &ÉT á <ä~eÛ TTKT&ÉT
Hê≈£î |üPE´&Óq’ ã+<ÛTä eì @$Tj·TT ‘Ó*dæø=qø£ Ä‘·ìì H˚\ô|’ ã&Éy∫’Ó Á≈£îeTTà#·T
q*|æy˚ôdqT.
XÀ¢ˆˆ dü uÛ>Ñ ï∑ u≤VüAs¡TuÛTÑ CÀ $Vü≤«\ XÀÙDÏ‘√øÏ‘å '· ˆ
eTTyÓ÷Vü≤ düV≤ü kÕ Ms√ eTTVüAs¡+Ô ø£|≈æ î£ +»s¡' ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` uÛ>Ñ ï∑ u≤VüAs¡TuÛTÑ »' ` $Vü≤«\' ` XÀDÏ‘√øÏ‘å '· ` eTTyÓ÷Vü≤
` düV≤ü kÕ ` Ms¡' ` eTTVüAs¡+Ô ` ø£|≈æ î£ +»s¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛ>Ñ ï∑ u≤VüAs¡TuÛTÑ »' XÀDÏ‘√øÏ‘å '· $Vü≤«\' dü' Ms¡' ø£|≈æ î£ +»s¡'
düV≤ü kÕ eTTVüAs¡+Ô eTTyÓ÷Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛÑ>∑ïu≤VüAs¡TuÛÑT»' R $]–q u≤VüQe⁄\TqT ‘=&É\TqT,
uÛTÑ »eTT\TqT >∑\yê&ÉTqT, XÀDÏ‘√øÏ‘å '· R HÓ‘T· sÔ T¡ ‘√ ‘·&dç qæ yê&ÉTqT, $Vü≤«\' R
düŒ èVü≤‘·|Œæ qyê&ÉTq>∑T, dü' R Ä, Ms¡' R Ms¡T&Óq’ , ø£|≈æ î£ +»s¡' R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó
<ä~ÛeTTKT&ÉT, düVü≤kÕ R yÓ+≥H˚, eTTVüAs¡Ô+ R ø=~›ø±\eTT, eTTyÓ÷Vü≤ R
eT÷]Ã¤‘·T&ÉjÓT´qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT eTVü‰Ms¡T&Óq’ <ä~eÛ TTKT&ÉT ‘·q uÛTÑ »eTT\TqT, ‘=&É\TqT,
#˚‘T· \TqT $s¡T>∑>± s¡øeÔ£ TT‘√ ‘·&dç æ düŒ èVü≤qT >√˝ÀŒsTT yÓ+≥H˚ ø=~›ùd|ü⁄ eT÷s¡Ã¤
H=+<ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü düe÷X¯«dü´ düV≤ü kÕ dü+Á≈£î<Δ√ sê»e÷‘·T\' ˆ
yêqsê Hê«s¡j÷· e÷dü <ä+&˚q eT<ÛTä yÓ÷Væ≤‘êHé ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` düe÷X¯«dü´ ` düVü≤kÕ ` dü+Á≈£î<äΔ' ` sê»e÷‘·T\',
yêqsêHé ` yês¡j÷· e÷dü ` <ä+&˚q ` eT<ÛTä yÓ÷Væ≤‘êHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê»e÷‘·T\' dü' düVü≤kÕ düe÷X¯«dü´ dü+Á≈£î<äΔ' (düHé)
eT<ÛTä yÓ÷Væ≤‘êHé yêqsêHé <ä+&˚q yês¡j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê»e÷‘·T\' R sê»>∑T düTÁê⁄q≈£î y˚Tqe÷eTjÓTÆ q{Ï,º dü' R
Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT, düV≤ü kÕ R yÓ+≥H˚, düe÷X¯«dü´ R ‘Ó|Œü ]*¢, eT<ÛTä yÓ÷Væ≤‘êHé R
‘˚HÓ\#˚ eT‹Ô*¢j·TTqï{Ïº, yêqsêHé R yêqs¡T\qT, <ä+&˚q R <ä+&ÉeTT‘√,
yês¡j÷· e÷dü R ìyê]+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düTÁê⁄q≈£î y˚Tqe÷eTjÓTÆ q Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT yÓ+≥H˚ eT÷s¡Ãq¤ T+&ç
‘˚sT¡ ø=ì eT<ÛTä bÕqeTT#˚ eT‘·T˝Ô j
’… T· Tqï Ä yêqs¡T\qT ˇø£ ø£Ás¡ rdæø=ì ‘·sT¡ eT
<=&É¬>qT.
XÀ¢ˆˆ dü ø£<+ä∏ ∫ ~«eTTø£Ô ôdÌÔ sê«q¬s’ sê«qs¡s¸¡ u'ÑÛ ˆ
ñyê#Óø’ ±+‘·e÷Á•‘·´ uÛèÑ ‘ê´ Hê‡« q‡eTTbÕ>∑‘êHé ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ø£<+ä∏ ∫‘Y ` $eTTø£'Ô ` ‘Ó'’ ` yêq¬s'’ ` yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ , ñyê#·
` @ø±+‘·yTé ` ÄÁ•‘·´ ` uÛèÑ ‘ê´Hé ` kÕ«Hé ` düeTTbÕ>∑‘êHé ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` dü' yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ ø£<+ä∏ ∫‘Y ‘Ó'’ yêq¬s'’ $eTTø£'Ô (düH)é düeTTbÕ>∑‘êHé
kÕ«Hé uÛèÑ ‘ê´Hé @ø±+‘·yTé ÄÁ•‘·´ ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä, yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó <ä~eÛ TTKT&ÉT, ø£<+ä∏ ∫‘Y
R m{À¢, ‘Ó'’ R Ä, yêq¬s'’ R yêqs¡T\#˚, $eTTø£'Ô R $&ÉTeã&çqyê&Ó,’ düeTTbÕ>∑‘êHé
R düMT|æ+∫q{Ï,º kÕ«Hé uÛèÑ ‘ê´Hé R ‘·q uÛ≥ Ñ T\qT >∑÷]Ã, @ø±+‘·yTé ÄÁ•‘·´ R
s¡V≤ü dü´Á|ü<X˚ e¯ TTqT #˚], ñyê#· R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT m{À¢ n+>∑<ë~ yêqs¡T\qT+&ç ‘·|Œæ +#·Tø=ì
s¡V≤ü dü´Á|ü<X˚ e¯ TTq≈£î #˚] ‘·qø£&≈É î£ #˚]q{Ïº ‘·q ã+≥T\‘√ Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ @‘˚ ‹wü̃+‘·T >∑#êÃ¤y÷Ó uÛsÑ êÔ H√ j·TÁ‘· yêqs¡' ˆ
düTÁ^y√ $|ü⁄\Áê dü‡Vü≤ sêy˚TD ‹wü‹˜ ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @‘˚ ` ‹wü̃+‘·T ` >∑#êÃ¤eT' ` uÛsÑ êÔ ` q' ` j·TÁ‘· ` yêqs¡',
düTÁê' ` $|ü⁄\Áê' ` düV≤ü ` sêy˚TD ` ‹wü̃‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` @‘˚ ‹wü̃+‘·T— j·TÁ‘· q' uÛsÑ êÔ $|ü⁄\Áê' düTÁê' yêqs¡'
sêy˚TD düV≤ü ‹wü̃‹ (‘·Á‘·) >∑#êÃ¤eT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @‘˚ R Ms¡T, ‹wü̃+‘·T R ñ+<äTs¡T>±ø£! j·TÁ‘· R m#·Ã≥HÓ‘’ ,˚ q'
R eTqjÓTTø£ÿ, uÛsÑ êÔ R Á|üuTÑÛ yÓq’ {Ï,º $|ü⁄\Áê' R dü÷\ú yÓTqÆ ø£+sƒe¡ TT >∑*–q{Ï,º
düTÁê' yêqs¡' R düTÁêyêqs¡T&ÉT, sêy˚TD düV≤ü R lsêeTTì‘√>∑÷&É, ‹wü‹˜ R
ñ+&ÉTH√, (‘·Á‘· R n#·Ã{Ïø)Ï , >∑#êÃ¤eT' R b˛e⁄<äeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á yêqs¡T\ ìø£ÿ&É qT+&Éì+&ÉT— eTVü‰Ms¡T&Óq’ eTq Á|üuTÑÛ e⁄
düTÁê⁄&ÉT lsêeTTì‘√ ø£*dæ ø=\Te⁄B]j·TTqï #√{ÏøÏ eTq$T|ü&˚ b˛e⁄<äeTT.
XÀ¢ˆˆ düs«¡ + #Ó’ yê+>∑<˚ <√wü+ ÁXÊesTTcÕ´$T bÕ]úy˚ ˆ
neTØ¸ e#·q+ ÁX¯ó‘ê« |ò÷ü ‘·sTTwü´‹ yêqsêHé ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düs«¡ + ` #· ` @e ` n+>∑<˚ ` <√wü+ ` ÁXÊesTTcÕ´$T `
bÕ]úy,˚ neTØ¸ ` e#·q+ ` ÁX¯ó‘ê« ` |ò÷ü ‘·sTTwü´‹ ` yêqsêHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n+>∑<˚ düs«¡ + <√wü+ #Óe’ bÕ]úy˚ ÁXÊesTTcÕ´$T, neTØ¸
(dü') e#·q+ ÁX¯ó‘ê« yêqsêHé |ò÷ü ‘·sTTwü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n+>∑<˚ R n+>∑<Tä ìj·T+<ä*, <√wü+ düs«¡ + #Óe’ R <√wüeTT
düs«¡ eTTqT, bÕ]úy˚ R sêC…q’ düTÁê⁄ìø£&,É ÁXÊesTTcÕ´$T R $ì|æ+#Ó<qä T, neTØ¸
R Áø√<Ûeä TT>∑\yê&ÉsTTq, (dü' R Ä düTÁê⁄&ÉT), e#·q+ ÁX¯ó‘ê« R e÷≥qT $ì,
yêqsêHé R yêqs¡T\qT, |ò÷ü ‘·sTTwü´‹ R ø={Ï+º #·>\∑ &ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚ Hê eTVü‰sêEø£&É øπ – á eT<ÛTä eq<Û«ä +düeTTq≈£î ø±s¡DeTT
n+‘·jT· T n+>∑<Tä &˚ j·Tì ‘Ó*j·T|üs#¡ <Ó qä T. n‘· &Ü e÷≥\T $ì ‘·|Œü ø£ Áø√<Ûeä TT
H=+~ á yêqs¡T\ q+<ä]ì #êe>={Ï+º #·TqT.
XÀ¢ˆˆ Çwü+º eT<ÛTä eq+ ùV≤´‘· ‘·T‡Áêdü´ eTVü‰‘·àq' ˆ
|æ‘è· ô|‘’ êeTVü≤+ ~e´+ <˚ys’Ó |¡ æ <äTsêdü<yä Té ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Çwü+º ` eT<ÛTä eq+ ` Væ≤ ` @‘·‘Y ` düTÁêdü´ ` eTVü‰‘·àq',
|æ‘è· ô|‘’ êeTVü≤+ ` ~e´+ ` <˚y'’Ó ` n|æ ` <äTsêdü<yä Té ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` |æ‘è· ô|‘’ êeTVü≤+ ~e´+ <˚y'’Ó n|æ <äTsêdü<yä Té @‘·‘Y eT<ÛTä eq+
eTVü‰‘·àq' düTÁêdü´ Çwü+º Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |æ‘è· ô|‘’ êeTVü≤+ R ‘·+Á&ç ‘ê‘·\Hê{Ï qT+&ç e#·TÃ#·Tqï~j·TTqT,
~e´+ R ~eýÓTqÆ ~j·TTqT, <˚y'’Ó n|æ R <˚e‘·\≈£î ≈£L&É, <äTsêdü<+ä R #˚sX¡ ø¯ ´£ eTT
>±q{Ïº~j·TTq>∑T, Ç<ä+ eT<ÛäTeq+ R á eT<ÛäTeqeTT, eTVü‰‘·àq' R
eTVü≤˙j·TT˝…q’ , düTÁêdü´ R düTÁê⁄q≈£î, Çwü+º Væ≤ R $TøÏÿ* Çwüyº TÓ qÆ ~>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰‘·Tà&Óq’ düTÁê⁄q≈£î ‘·+Á&ç‘ê‘·\Hê{Ï qT+&ç e+XÊqTÁø£eTeTT>∑
e#·TÃ#·Tqï~j·TTqT, ~eýÓTqÆ ~j·TTqT <˚e‘·\≈£î >∑÷&É \uÛ´Ñ eTT >±ì~j·TTqT
n>∑T ˙eT<ÛTä eqeTT Ä‘·ìøÏ m+‘·j÷Ó Á|æjT· yÓTqÆ ~>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ dü yêqsê ìe÷ q‡sê«Hé eT<ÛTä \Tu≤Δ qZ‘êj·TTwü' ˆ
|ò÷ü ‘·sTTwü´‹ <ä+&˚q düTÁê dü‡düTVü≤è»®HêHé ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` yêqsêHé ` Çe÷Hé ` düsê«Hé ` eT<ÛTä \Tu≤ΔHé ` >∑‘êj·TTwü',
|ò÷ü ‘·sTTwü´‹ ` <ä+&˚q ` düTÁê' ` düdTü Vü≤è»®HêHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eT<ÛTä \Tu≤ΔHé >∑‘êj·TTwü' Çe÷Hé düdTü Vü≤è»®HêHé yêqsêHé
düsê«Hé dü' düTÁê' <ä+&˚q |ò÷ü ‘·sTTwü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT<ÛTä \Tu≤ΔHé R ‘˚HôÓ |’ ù|sêdü >∑*–qyês¡TqT, >∑‘êj·TTwü' R
Äj·TTe⁄ eT÷&çqyês¡Tq>∑T, Çe÷Hé R á, düdüTVü≤è»®HêHé R $TÁ‘·es¡ZeTT‘√
>∑÷&çq{Ï,º yêqsêHé düsê«Hé R yêqs¡T\ q+<ä]ì, dü' düTÁê' R Ä düTÁê⁄&ÉT,
<ä+&˚q R <ä+&ÉqeTT#˚, |ò÷ü ‘·sTTwü´‹ R ø={Ï+º |ü>\∑ &ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTq düTÁêeTVü‰sêE, ‘˚H≈Ó î£ ÄX¯|&ü ç Äj·TTe⁄ eT÷&çe∫Ãq á
yêqs¡T\qT yê] yê] ùdïVæ≤‘·T\‘√ >∑\|æ n+<ä]ì>∑÷&É ‘·q ñÁ>∑yÓTÆq
<ä+&ÉqeTTq≈£î >∑T]#˚dæ #êeø={Ï+º #·>\∑ &ÉT.
XÀ¢ˆˆ e<Ûë´ ùV≤´‘˚ <äTsê‘êàH√ qèbÕC≤„|]ü uÛ≤$q' ˆ
neTs¡¸Á|üuyÑÛ √ s√wü' dü|˝üò À H√ uÛ$Ñ wü´‹ ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` e<Ûë´' ` Væ≤ ` @‘˚ ` <äTsê‘êàq' ` qèbÕC≤„|ü]uÛ≤$q',
neTs¡¸Á|üueÑÛ ' ` s√wü' ` dü|\üò ' ` q' ` uÛ$Ñ wü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` qèbÕC≤„|]ü uÛ≤$q' @‘˚ <äTsê‘êàq' e<Ûë´' Væ≤, neTs¡¸Á|üueÑÛ '
q' s√wü' dü|\üò ' uÛ$Ñ wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` qèbÕC≤„|]ü uÛ≤$q' R sêC≤»„qT ~Ûøÿ£ ]+∫q{Ï,º @‘˚ R á,
<äTsê‘êàq' R <äTsêàs¡T\Z T, e<Ûë´' Væ≤ R #·+|ü<–ä qyêπs >∑<ë, neTs¡¸Á|üueÑÛ ' R
Áø√<ÛäeTTe\q »ì+∫q{Ïº, q' R eTqjÓTTø£ÿ, s√wü' R s√wüeTT, dü|òü\' R
dü|\üò yÓTqÆ ~, uÛ$Ñ wü´‹ R ø±>∑\<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêC≤»„qT ~Ûøÿ£ ]+∫q{Ïº á <äTsêàs¡T\Z T ‘·|Œü ø£ e<ÛTä ´˝Ò j·T>∑T<äTs¡T
>∑<ë! n|ü&ÉT eTq≈£î >∑*–q Áø√<Ûeä TTqT, s√wüeTTqT X¯$T+|ü>\∑ e⁄.
XÀ¢ˆˆ @e eTTø±Ô « <ä~eÛ TTUÀ eqbÕ˝≤ qàVü‰ã\' ˆ
»>±eT düV≤ü k˛‘·Œ‘·´ eqbÕ˝…’ dü‡eTì«‘·' ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` ñø±Ô « ` <ä~eÛ TTK' ` eqbÕ˝≤Hé ` eTVü‰ã\' `
»>±eT ` düV≤ü kÕ ` ñ‘·Œ‘·´ ` eqbÕ˝…'’ ` düeTì«‘·' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` eTVü‰ã\' <ä~eÛ TTK' eqbÕ˝≤Hé @eyéT ñø±Ô « düV≤ü kÕ eqbÕ˝…'’
düeTì«‘·' ñ‘·Œ‘·´ »>±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ã\' R n$T‘·ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ , <ä~eÛ TTK' R <ä~eÛ TTKT&ÉT,
eqbÕ˝≤Hé R eqs¡ø≈å£ î£ \qT >∑÷]Ã, @e+ R Ç≥T¢, ñø±Ô « R |ü*øÏ, düV≤ü kÕ R
yÓ+≥H˚, eqbÕ˝…'’ R Ä ‘√≥ø±|üsT¡ \‘√, düeTì«‘·' R ≈£L&çqyê&Ó,’ ñ‘·Œ‘·´ R
MT~øÏ m–], »>±eT R yÓ&˝É q… T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Óq’ <ä~eÛ TTKT&ÉT Ä eqbÕ\≈£î\‘√ Ç≥T¢ |ü*øÏ yê]ì
yÓ+≥u…≥Tºø=ì yÓ+≥H˚ Äø£deü TTq≈£î m–] yÓ&˝É q… T.
XÀ¢ˆˆ ìy˚TcÕ+‘·se¡ ÷Á‘˚D dü Væ≤ ÁbÕb˛Ô eHê\j·T' ˆ
düV≤ü ÁkÕ+X¯ódüT‘√ BÛe÷ qT‡Á^y√ j·TÁ‘· yêqs¡' ˆˆ 36
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` ìy˚TcÕ+‘·se¡ ÷Á‘˚D ` dü' ` Væ≤ ` ÁbÕ|ü'Ô ` eHê\j·T', düV≤ü ÁkÕ+X¯ó
düT‘·' ` BÛe÷Hé ` düTÁê' ` j·TÁ‘· ` yêqs¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' eHê\j·T' ìy˚TcÕ+‘·s¡e÷Á‘˚D BÛe÷Hé düVü≤ÁkÕ+X¯ó
düT‘·' düTÁê' yêqs¡' j·TÁ‘· (es¡‘Ô )˚ (‘·Á‘·) ÁbÕ|ü'Ô .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' eHê\j·T' R Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT, ìy˚TcÕ+‘·se¡ ÷Á‘˚D R ˇø£ÿ
ì$TwüeTT˝À|ü\H˚, BÛe÷Hé R ãT~ΔeT+‘·T&Óq’ {Ï,º düV≤ü ÁkÕ+X¯ódüT‘·' düTÁê' R
dü÷s¡´‘·qj·TT&Óq’ düTÁê⁄&ÉT, j·TÁ‘· R m#·Ã≥qsTT‘˚, (es¡‘Ô ˚ R ñHêï&√) (‘·Á‘· R
n#·Ã{Ïø)Ï , ÁbÕ|ü'Ô R #˚s¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ <ä~ÛeTTKT&ÉT n#·{ÏqT+&ç b˛sTT ˇø£ÿ ì$TwüeTT˝ÀH˚
ãT~ΔXÊ*jÓTÆ q düTÁê⁄&ÉTqï #√{ÏøÏ #˚sT¡ ø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ sêeT+ #· \ø£ÎD+ #Óe’ <äècºÕ« düTÁêy˚Te #· ˆ
düeTÁ|ü‹c˜Õ+ »>∑r e÷ø±XÊìï|übÕ‘· Vü≤ ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeT+ ` #· ` \ø£ÎD+ ` #· ` @e ` <äècºÕ« ` düTÁêyéT `
@e ` #· ` düeTÁ|ü‹c˜Õ+ ` »>∑ryéT ` Äø±XÊ‘Y ` ì|übÕ‘· ` Vü≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT+ #· \ø£ÎD+ #· @e düTÁê+ #· @e <äècºÕ« Äø±XÊ‘Y
düeTÁ|ü‹c˜Õ+ »>∑r+ ì|übÕ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT+ #· R lsêeTTì, \ø£ÎD+ #· @e R \ø£ÎDTì, düTÁê+
#· @e R düTÁê⁄ì ≈£L&É, <äècºÕ« R #·÷∫, Äø±XÊ‘Y R Äø±X¯eTTqT+&ç,
düeTÁ|ü‹c˜Õ+ R düe÷qyÓTqÆ Á|ü<X˚ e¯ TT ø£*qZ {Ï,º »>∑r+ R H˚\qT, ì|übÕ‘· R
|ü&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT <ä÷s¡eTTqT+&ç lsêeTTì \ø£ÎDTì düTÁê⁄ì
ø£qT>=ì #·<Tä HÓq’ H˚\#·÷#·Tø=ì Äø±X¯eTTqT+&ç yê] eTT+<äT <ä÷ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ düìï|ü‘´· eTVü‰Ms¡´ dü‡s¬ ’ « ôd'ÌÔ |ü]yê]‘·' ˆ
Vü≤] s¡~› eÛ TTK' bÕ˝…'’ bÕ˝≤Hê+ |üsy¡ T˚ X¯«s¡' ˆˆ 38
XÀ¢ˆˆ dü Bqe<äH√ uÛ÷Ñ ‘ê« ø£è‘ê« •s¡dæ #ê+»*yéT ˆ
düTÁêdü´ X¯óuÛÖ eT÷sΔêï #·sD¡ Ö Á|ü‘´· |”&j É T· ‘Y ˆˆ 39
ª <ä~ÛeTTK œ©ø£s¡D+μμ HêeT
~«wüwæº‘·eTdü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düìï|ü‘´· ` eTVü‰Ms¡´' ` düs¬ ’ «' ` ‘Ó'’ ` |ü]yê]‘·', Vü≤]' `
<ä~eÛ TTK' ` bÕ˝…'’ ` bÕ˝≤Hê+ ` |üsy¡ T˚ X¯«s¡', dü' ` Bqe<äq' ` uÛ÷Ñ ‘ê« `
ø£è‘ê« ` •s¡dæ ` #· ` n+»*yéT, düTÁêdü´ ` X¯óuÛÖ ` eT÷sΔêï ` #·sD ¡ Ö`
Á|ü‘´· |”&j É T· ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰Ms¡´' bÕ˝≤Hê+ |üsy¡ T˚ X¯«s¡' dü' <ä~eÛ TTK' Vü≤]', ‘Ó'’
bÕ˝…'’ düs¬ ’ «' |ü]yê]‘·' Bqe<äq' uÛ÷Ñ ‘ê«, •s¡dæ n+»*+ ø£è‘ê« düTÁêdü´
X¯óuÛÖ #·sD ¡ Ö eT÷sΔêï Á|ü‘´· |”&j É T· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰Ms¡´' R eTVü‰|üsêÁø£eTe+‘·T&ÉTqT, bÕ˝≤Hê+ R
eqs¡ø≈å£ î£ \≈£î, |üsy¡ T˚ X¯«s¡' R Á|üuTÑÛ e⁄qT n>∑T, dü' R Ä, <ä~eÛ TTK' Vü≤]' R
<ä~eÛ TTK yêqs¡T&ÉT, ‘Ó'’ R Ä, bÕ˝…'’ düs¬ ’ «' R eqs¡ø≈å£ î£ \+<ä]#˚, |ü]yê]‘·' R
#·T≥TºeTT≥ºã&çqyê&Ó,’ Bqe<äq' uÛ÷Ñ ‘ê« R BqyÓTqÆ eTTKeTT>∑\yê&Ó,’ •s¡dæ R
‘·\ô|’, n+»*+ R <√dæ*ì, ø£è‘ê« #· R #˚dæø=ìj·TT, düTÁêdü´
R düTÁê⁄ìjÓTTø£ÿ, X¯óuÛÖ R eT+>∑fiø¯ s£ e¡ TT˝…q’ , #·sD ¡ Ö R bÕ<äeTT\qT, eT÷sΔêï
R •s¡dTü ‡‘√, Á|ü‘´· |”&jÉ T· ‘Y R ÁyÓTT¬øÿqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ ÁøÏ+~øÏ ~–q{Ïº eTVü‰Ms¡T&ÉTqT, eqs¡ø≈å£ î£ \≈£î Á|üuTÑÛ e⁄q>∑T
Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT ‘·q |ü]yês¡yTÓ qÆ eqs¡ø≈å£ î£ \T ‘·q #·T≥TºqT+&É>± eTT+<äTq≈£î
e∫Ã BqyÓTqÆ e<äqeTT‘√ ‘·\ô|’ <√dæ*ì #˚]Ã düTÁêeTVü‰sêE jÓTTø£ÿ |ü$Á‘·yTÓ qÆ
bÕ<äeTT\≈£î ÁyÓTT¬øÿqT.
ªª<ä~eÛ TTK œ©ø£sD¡ eTTμμ nqT
ns¡Te~¬s+&Éedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
Á‹wüwæº‘·eTdüs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ eT÷sΔêï ì|ü‹‘·+ yêqs¡+ yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ ˆ
<äèôwÌº « y√~«>∑ïVü≤è<äj÷Ó yêø£´ y˚T‘· <äTyê#· Vü≤ ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` eT÷sΔêï ` ì|ü‹‘·+ ` yêqs¡+ ` yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ ` <äècºÕ«
` @e ` ñ~«>∑ïVü≤è<äjT· ' ` yêø£ýéT ` @‘·‘Y ` ñyê#· ` Vü≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' eT÷sΔêï ì|ü‹‘·+ yêqs¡+ yêqs¡s¡¸uÛÑ' <äècºÕ« @e
ñ~«>∑ïVü≤è<äjT· ' (düH)é @‘·‘Y yêø£ýéT ñyê#· Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, eT÷sΔêï R •s¡düT‡‘√, ì|ü‹‘·+ R
ˇ]–j·TTqï, yêqs¡+ R <ä~ÛeTTKTì, yêqs¡s¡¸uÛÑ' R düTÁê⁄&ÉT, <äècºÕ« @e
R #·÷&É>∑H˚, ñ~«>∑ïVü≤è<äj·T' (düHé) R yê´≈£î\‘· H=+~q eTqdüT‡>∑\yê&Ó’,
@‘·‘Y R á, yêø£´+ R e÷≥qT, ñyê#· R |ü*ø¬ qT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` <ä~ÛeTTKT&ÉT düTÁê⁄ì y˚Tqe÷eTjÓÆTqqT Ç#·≥ ‘·q
y˚Tq\T¢ì eTVü‰sêE>∑H˚ >ös¡$+∫ bÕ<äeTT\ q+{ÏHê&Éì ‘Ó*j·Te˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ ‘·q bÕ<äeTT\ô|’ •s¡eTTqT yÓ÷|æjT· Tqï <ä~eÛ TTKTì #·÷&É>H∑ ˚
düTÁê⁄&ÉT yê´≈£î\‘· H=+~q eTqdüT‡‘√ Ä‘·ì‘√ Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ñ‹Ô c˜˛‹Ôwü̃ ø£kÕà ‘·Ô «+ bÕ<äj÷Ó ' |ü‹‘√ eTeT ˆ
nuÛj Ñ T· + ‘˚ uÛyÑ ˚ B«s¡ düs«¡ y˚T yê_ÛBj
Û T· ‘êyéT ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñ‹Ôwü̃ ` ñ‹Ôwü̃ ` ø£kÕà‘Y ` ‘·«+ ` bÕ<äj÷Ó ' ` |ü‹‘·' ` eTeT,
nuÛjÑ T· + ` ‘˚ ` uÛyÑ ‘˚ Y ` Ms¡ ` düs«¡ yéT ` @e ` n_ÛBj Û T· ‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡ ñ‹Ôwü̃ ñ‹Ôw.ü̃ ‘·«+ ø£kÕà‘Y eTeT bÕ<äj÷Ó ' |ü‹‘·', ‘˚
nuÛjÑ T· + uÛyÑ ‘˚ ,Y düs«¡ yéT @e n_ÛBj Û T· ‘êyéT.
(63) ` Á‹wüwæº‘·eTdüs¡Z 491
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡! R z Ms¡T&Ü!, ñ‹Ôwü̃ ñ‹Ôwü̃ R ˝…eTTà ˝…eTTà, ‘·«+ R ˙e⁄,
ø£kÕà‘Y R m+<äTe\q, eTeT R HêjÓTTø£ÿ, bÕ<äj÷Ó ' R bÕ<äeTT\ô|,’ |ü‹‘·' R
|ü&Hç êe⁄, ‘˚ R ˙≈£î, nuÛjÑ T· + R nuÛjÑ T· eTT, uÛyÑ ‘˚ Y R n>∑TqT, düs«¡ yéT @e R
n+‘·jT· TqT, n_ÛBj Û T· ‘êyéT R #Ó|Œü ã&ÉT>±ø£!
‘ê‘·Œs¡éTT :` z eTVü‰Ms¡T&Ü! ˝…eTTà ˝…eTTà, Ç≥T¢ Vü≤sƒê‘·T>Ô ± e∫Ã Hê bÕ<äeTT\ô|’
ã&ÉT≥≈£î ø±s¡Dy˚T$T? ˙≈£î H˚ quÛÑj·T yÓTTdü+>∑T#·THêïqT. $wüj·TeTTqT
düeTÁ>∑eTT>± ‘Ó\T|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·T $XÊ«dæ‘· ùdqÔ düTÁ^y˚D eTVü‰‘·àHê ˆ
ñ‘úêj·T düTeTVü‰ÁbÕC„À yêø£´+ <ä~eÛ TTUÀ -ÁãM‘Y ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·T ` $XÊ«dæ‘'· ` ‘˚q ` düTÁ^y˚D ` eTVü‰‘·àHê, ñ‘êújT·
` düTeTVü‰ÁbÕC„' ` yêø£´+ ` <ä~eÛ TTK' ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` eTVü‰‘·àHê ‘˚q düTÁ^y˚D $XÊ«dæ‘'· düTeTVü‰ÁbÕ»„' dü' <ä~eÛ TTK'
ñ‘êújT· yêø£ýéT nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘·àHê R eTVü≤˙j·TT&Óq’ {Ï,º ‘˚q düTÁ^y˚D R Ä düTÁê⁄ì#˚,
$XÊ«dæ‘'· R qeTàø£eTT ø£*+Z |üã&çq{Ï,º dü' R Ä, düTeTVü‰ÁbÕ»„' R >=|üŒ ÁbÕE„&q’Ó {Ï,º
<ä~eÛ TTK' R <ä~eÛ TTKT&ÉT, ñ‘úêj·T R ˝Ò∫, yêø£ýéT R e÷≥qT, nÁãM‘Y R
|ü*¬øqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü≤˙j·TT&Ó’q düTÁê⁄&ÉT ‘·q ì≥T¢ z<ës¡TÃ#·T |ü\Tø£>±
eTVü‰ÁbÕE„&Ó’q Ä <ä~ÛeTTKT&ÉT uÛÑj·TeTT ‘=\– ˝Ò∫ ì\ã&ç Ä‘·ì‘√ Ç≥T¢
|ü*¬øqT.
XÀ¢ˆˆ HÓ’es¡øå s¡»kÕ sê»qï ‘·«j·÷ Hê|æ yê*Hê ˆ
eq+ ìdüèwü|º Pü s¡«+ Væ≤ uÛøÑ ‘åÏ +· ‘·#Ã· yêq¬s'’ ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` @e ` ãTTø£så »¡ kÕ ` sê»Hé ` q ` ‘·«j·÷ ` q ` n|æ `
yê*Hê, eq+ ` ìdüèwü|º Pü s¡«+ ` Væ≤ ` uÛøÑ ‘åÏ +· ` ‘·‘Y ` #· ` yêq¬s'’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê»Hé, eq+ ãTTø£så »¡ kÕ q ìdüèwü|º Pü s¡«+ Væ≤, ‘·«j·÷ n|æ
q yê*Hê n|æ q, ‘·‘Y (n<ä´) yêq¬s'’ uÛøÑ ‘åÏ +· Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê»Hé R z sêC≤!, eq+ R eT<ÛTä eqeTT, ãTTø£så »¡ kÕ R
ãTTø£så »¡ düTì#˚, q @e ìdüèwü|º Pü s¡«+ R |üPs¡«eTT e<ä*y˚jT· ã&É˝<Ò Tä , ‘·«j·÷
n|æ R ˙#˚‘q· T >∑÷&É, q R e<ä*y˚jT· ã&É˝<Ò Tä , yê*Hê n|æ R yê*#˚‘q· T
>∑÷&É, q R e~*y˚jT· ã&É˝<Ò Tä , ‘·‘Y #· R n~j·TTqT, (n<ä´ R H˚&TÉ ), yêq¬s'’ R
yêqs¡T\#˚, uÛøÑ ‘åÏ +· Væ≤ R ‹ìy˚jT· ã&ÓqT düTe÷!
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰sêC≤! neT÷\ýÓTqÆ á eT<ÛTä eqeTT MT ‘·+Á&ç>±s¡sTTq
ãTTø£så »¡ düT&ÉT>±ì dü«j·TeTT>± ˙e⁄>±ì, ˙j·TqïjÓTÆ q yê*>±ì mqï&ÉTqT me]øÏì
ùd«#·Ã>¤ ± uÛøÑ +åÏ #·T≥¬ø’ e<ä*y˚jT· ˝Ò<Tä . ø±ì n{Ïº Ä eqeTTqT H˚&TÉ ø√‹eT÷ø£\T
e∫Ã düs«¡ eTT ‹ìy˚ôdqT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ @_Û' Á|ü<]äÛ ¸‘êXËÃÌ e yêqsê eqs¡ø_åÏ 'Û ˆ
eT<Û÷ä q´∫+‘·sTT ‘˚«e÷Hé uÛøÑ j å£ T· +‹ |æã+‹ #· ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @_Û' ` Á|ü<]äÛ ¸‘ê' ` #· ` @e ` yêqsê' ` eqs¡ø_åÏ 'Û `
eT<Û÷ä ì ` n∫+‘·sTT‘ê« ` Çe÷Hé ` uÛøÑ j å£ T· +‹ ` |æã+‹ ` #· ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` yêqsê' @_Û' eqs¡ø_åÏ 'Û Á|ü<]äÛ ¸‘ê' #· @e Çe÷Hé n∫+‘·sTT‘ê«
eT<Û÷ä ì uÛøÑ j å£ T· +‹ |æã+‹ #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqsê' R yêqs¡T\T, @_Û' R á, eqs¡ø_åÏ 'Û R eqbÕ\≈£î\#˚,
Á|ü<]äÛ ¸‘ê' #· @e R m<äTs=ÿqã&çq yês¡sTTqqT, Çe÷Hé R M]ì, n∫+‘·sTT‘ê«
R ˝…øÿ£ #˚jT· ø£, eT<Û÷ä ì R ‘˚H\Ó qT, uÛøÑ j
å£ T· +‹ R ‹qT#·THêïs¡T, |æã+‹ #· R
Á‘ê>∑T#·THêïs¡T ≈£L&É.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <äTwüß˝º q’… Ä yêqs¡T\T e÷ eqs¡ø≈å£ î£ \T m+‘· n&ÉTø¶ =qT#·TqïqT
M] H˚$Tj·TTqT ˝…ø£ÿ#˚j·Tø£ ùd«#·Ã¤>± ‘˚HÓ|ü≥Tº\qT ‹qT#·T, ‘˚HÓqT Á‘ê>∑T#·T
j·T<∏#˚ Ã· >¤ ± $Vü≤]+#·T#·THêïs¡T.
XÀ¢ˆˆ •wüº eTÁ‘ê|ü$<Û´ä +‹ uÛøÑ j å£ T· +‹ ‘·<ë∏ -|üsπ ˆ
ìyês¡é÷D≤ ùdÔ düsπ « ÁuÛTÑ ≈£î{Ï+ <äsÙ¡ j·T+‹ #· ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` •wüyº Té ` nÁ‘· ` n|ü$<Û´ä +‹ ` uÛøÑ j å£ T· +‹ ` ‘·<ë∏ ` n|üsπ ,
ìyês¡é÷D≤' - ‘˚ ` düsπ « ` ÁuÛTÑ ≈£î{Ï+ ` <äsÙ¡ j·T+‹ ` #· ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` nÁ‘· •wüyº Té n|ü$<Û´ä +‹, ‘·<ë∏ n|üsπ uÛøÑ j å£ T· +‹, ìyês¡é÷D≤'
‘˚ düsπ « ÁuÛTÑ ≈£î{Ï+ <äsÙ¡ j·T+‹ #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nÁ‘· R á eT<ÛTä eqeTTq, •wü+º R $T–*q<ëìì, n|ü$<Û´ä +‹
R bÕs¡y˚j·TT#·THêïs¡T, ‘·<∏ë R n≥T¢, n|üπs R eT]ø=+<äs¡T, uÛÑø£åj·T+‹ R
‹ìy˚jT· T#·THêïs¡T, ìyês¡é÷D≤' R n&É–¶ +|üã&ÉT#·Tqï{Ï,º ‘˚ düsπ « R yês¡+<äsT¡ ,
ÁuÛTÑ ≈£î{Ï+ R u§eTeTT&çì, <äsÙ¡ j·T+‹ #· R #·÷|ü⁄#·THêïs¡T≈£L&ÉqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` •wüºyéT n|ü$<Ûä´+‹ ` eT<ÛäTø√X¯eTT\˝À $T–*q
yÓTqÆ |ü⁄eTT<äq› T eT{Ïbº Õ\T#˚dæ bÕ&ÉT#˚jT· T#·THêïs¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eT]j·TT Ä yêqs¡T\T Á‘ê–q+‘·Á‘ê– $T–*q~ bÕs¡uÀj·TT
#·THêïs¡T. eT]ø=+<äs¡T yÓTÆqeTT\qT≈£L&É ‹ìy˚j·TT#·THêïs¡T. y˚TeTT yê]øÏ
m<äTs¡T>∑uÀsTT u…~]+∫ n&ÉTø¶ =qT#·T+&É>± yês¡T u§eTeTT&ÉT\qT #·÷|æ eTeTTà\qT
uÛÑj·Tô|≥Tº#·THêïs¡T.
XÀ¢ˆˆ Çy˚T Væ≤ dü+s¡ã‘Δ s· ê dü<Ô ë∏ ‘Ó’ dü‡+Á|ü<]äÛ ¸‘ê' ˆ
yês¡jT· +‘√ eHê ‘·kÔ ÕàÁ‘·Tÿ<ÓÌΔ sê«qs¡|⁄ü +>∑y'’Ó ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Çy˚T ` Væ≤ ` dü+s¡ã‘Δ s· ê' ` ‘·<ë∏ ` ‘Ó'’ ` dü+Á|ü<]äÛ ¸‘ê',
yês¡jT· +‘·' ` eHê‘Y ` ‘·kÕà‘Y ` Á≈£î<Ó'ÌΔ ` yêqs¡|⁄ü +>∑y'’Ó ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Çy˚T dü+s¡ãΔ‘·sê' yês¡j·T+‘·' ‘·kÕà‘Y eHê‘Y Á≈£î<ÓΔÌ'
yêqs¡|⁄ü +>∑y'’Ó ‘·<ë∏ dü+Á|ü<]äÛ ¸‘ê'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Çy˚T R á yêqs¡T\T, dü+s¡ã‘Δ s· ê' R $TøÏÿ* |üPìø£>\∑ yê¬s,’
‘·kÕà‘Y eHê‘Y R Ä eT<ÛTä eqeTTqT+&ç, yês¡jT· +‘·' R n&ÉTø¶ =qT#·T, Á≈£î<Ó'ÌΔ R
Áø√<Ûeä TT H=+~j·TTqï, ‘Ó'’ R Ä, yêqs¡|⁄ü +>∑y'’Ó R yêqs¡j÷Ó <ÛTä \#˚, ‘·<ë∏ R Ä
Ø‹>±, dü+Á|ü<]äÛ ¸‘ê' R $TøÏÿ* u…~]+|üã&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê eqbÕ\≈£î\T $TøÏÿ* |üPìø£‘√ Ä eT<ÛTä eqeTT qT+&ç yê]ì
yê]+#·T#·T+&É>± $TøÏÿ* Áø√<ÛäeTT‘√ Ä yêqs¡jÓ÷<ÛäT\T e÷ uÛÑ≥T\qT
|ü\T$<Ûeä TT\T>∑ u…~]+∫].
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· ôdÔÌ s¡“VüQ_Û Ø«¬s’ sê«q¬s’ sê«qs¡s¡¸uÛÑ ˆ
dü+s¡øqÔ£ j·THÓ'’ Áø√<Ûë <äsΔ j
¡ T· ' Á|ü$#ê*‘ê' ˆˆ 8
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` ‘·‘'· ` ‘Ó'’ ` ãVüQ_Û' ` M¬s'’ ` yêq¬s'’ ` yêqs¡s¸¡ u,ÑÛ dü+s¡øqÔ£ j·THÓ'’
` Áø√<Ûë‘Y ` Vü≤s¡jT· ' ` Á|ü$#ê*‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ M¬s'’ dü+s¡øqÔ£ j·THÓ'’ ãVüQ_Û' yêq¬s'’ Áø√<Ûë‘Y
Vü≤s¡jT· ' Á|ü$#ê*‘ê'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, yêqs¡s¸¡ uÑÛ R z yêqs¡sêC≤, M¬s'’ R
Ms¡T˝…q’ {Ï,º dü+s¡øqÔ£ j·THÓ'’ R mÁs¡u≤]q ø£qTï\T >∑*–q{Ï,º ‘Ó'’ ãVüQ_Û' yêq¬s'’
R Ä ô|≈£îÿeT+~ yêqs¡T\#˚, Áø√<Ûë‘Y R Áø√<Ûeä TT e\q, Vü≤s¡jT· ' R eqs¡ø≈å£ î£ \sTTq
yêqs¡T\T, Á|ü$#ê*‘ê' R ‘·]$Ty˚jT· ã&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs¡sêC≤! Ä eTVü‰Ms¡T˝…’q yêqs¡T\T ô|≈£îÿ eT+~
Á>∑T&ÓÁ¢ s¡Cj
Ò T· T#·T rÁeeTsTTq Áø√<Ûeä TT‘√ Ä eqbÕ\Ts¡qT n#·Ã{Ï qT+&ç ‘·]$T
y˚dæ].
XÀ¢ˆˆ bÕDÏ_Û ]ïVü≤‘ê' øπ ∫ ‘˚ÿ∫ C®≤qT_Û sêVü≤‘ê' ˆ
Á|üøè£ cÕºXÃ¯ j·T<∏ëø±eT+ <˚ee÷s¡+Z #· <ä]Ù‘ê' ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` bÕDÏ_'Û ` ìVü≤‘ê' ` øπ ∫‘Y ` øπ ∫‘Y ` C≤qT_Û' ` ÄVü≤‘ê',
Á|üøè£ cÕº' ` #· ` j·T<∏ëø±eT+ ` <˚ee÷s¡+Z ` #· ` <ä]Ù‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` øπ ∫‘Y bÕDÏ_'Û ìVü≤‘ê'. øπ ∫‘Y C≤qT_Û' ÄVü≤‘ê'. j·T<∏ëø±eT+
Á|üøè£ cºÕ' #· <˚ee÷s¡+Z <ä]Ù‘ê' #·.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, bÕDÏ_'Û R #˚‘T· \‘√, ìVü≤‘ê' R ø=≥ºã&ç],
øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, C≤qT_Û' R yÓ÷ø±fi¯fl‘√, ÄVü≤‘ê' R Á≈£îeTàã&ç], øπ ∫‘Y R
ø=+‘·eT+~, j·T<∏ëø±eT+ R Çwüeº TTe∫ÃqØ‹>±, Á|üøè£ cºÕ' #· R á&É«ã&ç],
(πø∫‘Y R ø=+‘·eT+~), <˚ee÷s¡+Z R |üèwü̃u≤Û >∑eTTqT, <ä]Ù‘ê' R #·÷|üã&çHês¡T
≈£L&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eT~+∫q Ä yêqs¡T\T e÷ eqbÕ\≈£î\qT ø=+<ä]ì #˚‘T· \‘√
ø={Ïj º T· T, ø=+<ä]ì yÓ÷ø±fi¯fl‘√ bı&ç∫j·TT, ø=+<ä]ì Çwüeº TTe∫Ãq≥Tº H˚\ô|’
˙&çÃj·TT |”&ç+∫Hês¡T. eT] ø=+‘·eT+~øÏ ‘·eT|üèwü˜uÛ≤>∑eTTqT p|æ yê]
qee÷ì+∫Hês¡T ≈£L&ÉqT.
XÀ¢ˆˆ @e y˚T‘˚ Vü≤‘ê X¯SÙsê düÔ «sTT ‹wü̃‹ uÛsÑ ]Ô¡ ˆ
ø£è‘·‡ ï+ eT<ÛTä eq+ #Óe’ Á|üø±eT+ ‘Ó'’ Á|üuøÑÛ å£ ´‘˚ ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` @‘˚ ` Vü≤‘ê' ` X¯Ssê' ` ‘·«sTT ` ‹wü̃‹ ` uÛsÑ ]Ô¡ ,
ø£è‘·‡ ï+ ` eT<ÛTä eq+ ` #· ` @e ` Á|üø±eT+ ` ‘Ó'’ ` Á|üuøÑÛ å£ ´‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛsÑ ]Ô¡ ‘·«sTT ‹wü̃‹ (dü‹) @‘˚ X¯Ssê' @e+ Vü≤‘ê' ‘Ó'’
eT<ÛTä eq+ #· @e ø£è‘·‡ ï+ Á|üø±eT+ Á|üuøÑÛ å£ ´‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛsÑ ]Ô¡ R Á|üuTÑÛ yÓq’ {Ï,º ‘·«sTT R ˙e⁄, ‹wü̃‹ dü‹ R ñ+&É>±, @‘˚
R á, X¯Ssê' R Ms¡T\T, @e+ R Ç≥T¢, Vü≤‘ê' R Vü≤‘·e÷]Hês¡T— eT<ÛTä eq+ #·
@e R eT<ÛTä eqeTT>∑÷&É, ø£è‘·‡ ï+ R dü+|üPs¡eí TT>±, ‘Ó'’ R yê]#˚, Á|üø±eT+ R
ùd«#·Ã>¤ ±, Á|üuøÑÛ å£ ´‘˚ R ‹ìy˚jT· ã&ÉT#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙ j·T+‘·{yÏ ê&ÉT Á|üuTÑÛ e⁄>± qT+&É>H∑ ˚ Ms¡T˝…q’ á eqbÕ\Ts¡T
á $<Ûeä TT>± yê] #˚‹˝À Væ≤+dü\≈£î >∑T]jÓTÆ Hês¡T. neT÷\ýÓTqÆ eTq eT<ÛTä
eqeT+‘·jT· TqT >∑÷&Ü yês¡T ùd«#·Ã>¤ ± Á$T+–y˚jT· T#·THêïs¡T.
XÀ¢ˆˆ @e+ $C≤„|´ü e÷q+ ‘·+ düTÁê+ yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ ˆ
n|üè#·Ã¤ ‘·+Ô eTVü‰ÁbÕCÀ„ \ø£ÎD' |üsM¡ s¡V‰ü ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @e+ ` $C≤„|´ü e÷q+ ` ‘·+ ` düTÁê+ ` yêqs¡s¸¡ uyÑÛ Té ,
n|üè#·Ã‘¤ Y ` ‘·+ ` eTVü‰ÁbÕ»„' ` \ø£ÎD' ` |üsM¡ s¡V‰ü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` @e+ $C≤„|´ü e÷q+ yêqs¡s¸¡ u+ÑÛ ‘·+ düTÁê+ eTVü‰ÁbÕ»„'
|üsM¡ s¡V‰ü \ø£ÎD' ‘·yTé n|üè#·Ã‘¤ .Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @e+ R Ç≥T¢, $C≤„|´ü e÷q+ R $qï$+|üã&ÉT#·Tqï, yêqs¡s¸¡ u+ÑÛ
R yêqs¡ÁX‚wüß˜&Ó’q{Ïº, ‘·+ R Ä, düTÁê+ R düTÁê⁄ì, eTVü‰ÁbÕ»„' R >=|üŒ
ÁbÕE„&q’Ó {Ïjº T· T, |üsM¡ s¡V‰ü R X¯Á‘·TMs¡T\qT Vü≤‘·e÷s¡TÃyê&ÉTq>∑T, \ø£ÎD' R
\ø£ÎDT&ÉT, ‘·+ R Ä $wüjT· eTTqT >∑÷]Ã, n|üè#·Ã‘¤ Y R n&ç>¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <ä~eÛ TTKT&ÉT yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó düTÁê⁄ì á Ø‹>± uÛj Ñ T· |ü&TÉ #·T
yê´≈£î\‘·‘√ n&ÉT>∑T#·T+&É>± #·÷∫ eTVü‰Ms¡T&ÉTqT eTVü‰ÁbÕE„&TÉ q>∑T \ø£ÎDT&ÉT
me]¬ø{Ïº Vü‰ì ø£*–q<√ j·Tì X¯+ø£H=+<äT#·T ‘·q≈£î <ä~eÛ TTKTì uÛ≤wü ns¡eú TT>±ø£
b˛e⁄≥#˚ Ä‘·&TÉ MT‘√ #Ó|ü #·Tqï $wüjT· y˚T$T≥ì düTÁê⁄ì n&ç>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ øÏ eTj·T+ yêqs√ sê»Hé eq|ü' Á|ü‘T· ´|üd‘úæ '· ˆ
ø£+ #ês¡ú eT_Ûì]›X´¯ <äT'œ‘√ yêø£´ eTÁãM‘Y ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏyTé ` nj·T+ ` yêqs¡' ` sê»Hé ` eq|ü' ` Á|ü‘T· ´|üd‘úæ '· `
ø£+ ` #· ` ns¡yú Té ` n_Ûì]›X´¯ ` <äT'œ‘·' ` yêø£ýéT ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê»Hé! eq|ü' nj·T+ yêqs¡' øÏ+ Á|ü‘T· ´|üd‘úæ '· ? <äT'œ‘·'
(düH)é ø£yTé ns¡yú Té n_Ûì]›X´¯ yêø£ýéT nÁãM‘Y #·?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê»Hé! R z sêC≤! eq|ü' R eqbÕ\≈£î&Óq’ {Ï,º nj·T+ R á,
yêqs¡' R yêqs¡T&ÉT, øÏ+ R m+<äTø=s¡≈î£ , Á|ü‘T· ´|üd‘úæ '· R e∫Ãj·TTHêï&ÉT? <äT'œ‘·'
düHé R <äT'œ‘·T&Ó,’ ø£+ R @, ns¡yú Té R $wüjT· eTTqT, n_Ûì]›X´¯ R ìπs•› +∫,
yêø£´+ R e÷≥qT, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêC≤! eqbÕ\≈£î&Ó’q{Ïº á yêqs¡T&ÉT MTø£&É≈£î e#·TÃ≥≈£î
ø±s¡Dy˚T$T? m+‘·j÷Ó <äT'Kyê´≈£î\T&Ó’ á‘·&TÉ ˙‘√ Ç|ü&ÉT #Ó|ü #·Tqï{Ïº Ä
$wüj·Ty˚T$T?
XÀ¢ˆˆ @e eTTø£dÔ Tü Ô düTÁ^y√ \ø£ÎDÒq eTVü‰‘·àHê ˆ
\ø£ÎD+ Á|ü‘T· ýê #˚<+ä yêø£´+ yêø£´$XÊs¡<'ä ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` ñø£'Ô ` ‘·T ` düTÁê' ` \ø£ÎDÒq ` eTVü‰‘·àHê,
\ø£ÎD+ ` Á|ü‘T· ýê#· ` Ç<ä+ ` yêø£´+ ` yêø£´$XÊs¡<'ä ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘·àHê \ø£ÎDÒq @eyéT ñø£'Ô yêø£´$XÊs¡<'ä düTÁê' ‘·T
\ø£ÎDyéT Ç<ä+ yêø£´+ Á|ü‘T· ýê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘·àHê R eTVü≤˙j·TT&Óq’ {Ï,º \ø£ÎDÒq R \ø£ÎDTì#˚, @e+
R áØ‹>±, ñø£'Ô R #Ó|Œü ã&çqyê&Ó,’ yêø£´$XÊs¡<'ä R e÷≥\H˚sT¡ Œ >∑*–q{Ï,º
düTÁê' ‘·T R düTÁê⁄&ÉT n|ü&ÉT, \ø£ÎD+ R \ø£ÎDTì>∑÷]Ã, Ç<ä+ R á,
yêø£´+ R e÷≥qT, Á|ü‘T· ýê#· R ã<äT\T#Óô|ŒqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰‘·Tà&Óq’ \ø£ÎDT&ÉT ‘·q ì≥T¢ Á|ü•ï+|ü>± yêø£´$XÊs¡<Tä &Óq’
düTÁê⁄&ÉT \ø£ÎDTìøÏ Ç≥T¢ düe÷<ÛëqeTT #Óô|ŒqT.
XÀ¢ˆˆ Äs¡´ \ø£ÎD dü+ÁbÕVü≤ Ms√ <ä~eÛ TTK' ø£|'æ ˆ
n+>∑<Áä |üeTTU…’ Ø«¬s’ s¡“ø¤ ‘åÏ +· eT<ÛTä yêq¬s'’ ˆˆ 14
XÀ¢ˆˆ $∫‘·´ <äøDåÏ ≤ e÷XÊ e÷>∑‘’Ó s¡Ω]|ü⁄+>∑y'’Ó ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Äs¡´ ` \ø£ÎD ` dü+ÁbÕVü≤ ` Ms¡' ` <ä~eÛ TTK' ` ø£|'æ ,
n+>∑<Áä |üeTTU…'’ ` M¬s'’ ` uÛøÑ ‘åÏ +· ` eT<ÛTä ` yêq¬s'’ ` $∫‘·´ ` <äøD
åÏ ≤yéT `
ÄXÊyéT ` Ä>∑‘'’Ó ` Vü≤]|ü⁄+>∑y'’Ó ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Äs¡´! \ø£ÎD! <äøDåÏ ≤yéT ÄXÊ+ $∫‘·´ Ä>∑‘'’Ó n+>∑<Áä |üeTTU…'’
M¬s'’ yêq¬s'’ Vü≤]|ü⁄+>∑y'’Ó eT<ÛTä uÛøÑ ‘åÏ y· Té Ç‹ Ms¡' <ä~eÛ TTK' dü+ÁbÕVü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Äs¡´! R |üPE´&Óq’ , \ø£ÎD! R z kÂ$TÁr! <äøDåÏ ≤yéT ÄXÊ+ R
<äøDåÏ ~≈£îÿqT, $∫‘·´ R yÓ<øä ,Ï Ä>∑‘'’Ó R e∫Ãq{Ï,º n+>∑<Áä |üeTTU…'’ R n+>∑<Tä &ÉT
eTTqï>∑T, M¬s'’ yêq¬s'’ R Ms¡T˝…q’ {Ïº yêqs¡T\#˚‘q· T, Vü≤]|ü⁄+>∑y'’Ó R yêqs¡
ÁX‚wßü \˜ #˚‘q· T, eT<ÛTä R ‘˚H,Ó uÛøÑ ‘åÏ y· Té R uÛøÑ +åÏ |üã&çq~, Ç‹ R nì, Ms¡' R
Ms¡T&Óq’ , <ä~eÛ TTK' R <ä~eÛ TTKT&ÉT, dü+ÁbÕVü≤ R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üPE´&Óq’ \ø£ÎD≤! <äøDåÏ ~≈£îÿ≈£î b˛sTT d”‘e· TàqT yÓ<øä Ï e∫Ãq{Ïº
eTq n+>∑<ë~ yêqs¡ÁX‚wüß˜\TqT, eTVü‰Ms¡T˝…’q Ç‘·s¡ yêqs√‘·ÔeTT\TqT
eT<ÛTä eqeTTq Á|üy•˚ +∫ ‘˚HqÓ T Á‘ê–y˚dHæ ês¡ì á‘·&TÉ Hê≈£î ‘Ó\T|ü⁄#·THêï&ÉT.
XÀ¢ˆˆ HÓc’ Õ eTø£è‘·øè£ ‘ê´Hê MT<äèX¯ kÕ‡ ´<äT|üÁø£eT' ˆ
Ä>∑‘X’Ó Ã¯ Á|üeT~∏‘+· j·T<∏ë eT<ÛTä eq+ Væ≤ ‘Ó'’ ˆ
<Û]ä ¸‘+· #· eq+ ø£è‘·‡ ï eTT|üuTÑÛ ø£+Ô #· yêq¬s'’ ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` @cÕyéT ` nø£è‘·øè£ ‘ê´HêyéT ` á<äèX¯' ` kÕ´‘Y ` ñ|üÁø£eT'
` Ä>∑‘'’Ó ` #· ` Á|üeT~∏‘+· ` j·T<∏ë ` eT<ÛTä eq+ ` Væ≤ ` ‘Ó'’ , <Û]ä ¸‘+· ` #·
` eq+ ` ø£è‘·‡ ïyéT ` ñ|üuTÑÛ ø£+Ô ` #· ` yêq¬s'’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ä>∑‘'’Ó ‘Ó'’ yêq¬s'’ j·T<∏ë eT<ÛTä eq+ Á|üeT~∏‘+· , ø£è‘·ï+
eq+ <Û]ä ¸‘y· Té ñ|üuTÑÛ ø£+Ô #· (‘·<ë∏ ) á<äèX¯' ñ|üÁø£eT' nø£è‘·øè£ ‘ê´HêyéT @cÕ+
q kÕ´‘Y Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ä>∑‘'’Ó R e∫Ãq{Ï,º ‘Ó'’ R Ä, yêq¬s'’ R yêqs¡T\#˚, j·T<∏ë R
@ $<Ûeä TT>±, eT<ÛTä eq+ R eT<ÛTä eqeTT, Á|üeT~∏‘+· R ø£˝À¢\eTT #˚jT· ã&çq<√,
eq+ R ‘√≥, ø£è‘·‡ ï+ R n+‘·jT· TqT, <Û]ä ¸‘+· R ∫+<äse¡ +<äs¡ #˚jT· ã&çq<√,
ñ|üuTÑÛ ø£+Ô R uÛTÑ õ+|üã&çq<√, (‘·<ë∏ R Ä $<Ûeä TTqTã{Ï)º , á<äèX¯' R Ç{Ï,º
ñ|üÁø£eT' R Ä#·sD ¡ eTT, nø£è‘·øè£ ‘ê´Hê+ R ø£è‘·øè£ ‘·T´\T>±ì, @cÕ+ R M]øÏ,
q kÕ´‘Y Væ≤ R ñ+&É<Tä >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‹]–e#·TÃ#·Tqï á n+>∑<ë~Ms¡T\T eT<ÛTä eqeTTq Á|üy•˚ +∫
<ëìì ∫+<äs¡e+<äs¡#˚dæ <Ûä«+düeTT >±$+∫ ùd«#·Ã¤>± eT<ÛäTbÕqeTTqT
#˚jT· T≥qTã{Ïº #·÷&É>± Ç{Ïº ñ‘ê‡Vü≤#·s´¡ qT ø±s¡éTT kÕ~Û+|üq{Ïyº ês¡T #˚jT· ˝Òsì¡
‘Ó*j·TT#·TH˚ j·TTqï~.
XÀ¢ˆˆ eq+ j·T<ë -_Û|Hü êï ùdÔ kÕ~Û‘+· ø£sà¡ yêq¬s'’ ˆ
<äècºÕ <˚M q dü+<˚¨ q #êH˚´q Vü≤q÷eT‘ê ˆ
q Vü≤´q´ kÕ‡<ÛHä ˚ ùV≤‘·T' ø£sà¡ D√ -dü´ Vü≤q÷eT‘·' ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eq+ ` j·T<ë ` n_Û|Hü êï' ` ‘˚ ` kÕ~Û‘+· ` ø£sà¡ ` yêq¬s'’ ,
<äècºÕ ` <˚M ` q ` dü+<˚V≤ü ' ` q ` #· ` nH˚´q ` Vü≤q÷eT‘ê, q ` Væ≤ `
nq´' ` kÕ<ÛHä ˚ ` ùV≤‘·T' ` ø£sà¡ D' ` ndü´ ` Vü≤q÷eT‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚ j·T<ë eqyéT n_Û|Hü êï' ‘·<ë yêq¬s'’ ø£sà¡ kÕ~Û‘y· Té — <˚M
<äècºÕ— dü+<˚V≤ü ' q— nH˚´q #· q— Vü≤qTeT‘ê <äècÕº, ndü´ ø£sà¡ D' kÕ<ÛHä ˚ Vü≤q÷eT‘·'
nq´' ùV≤‘·T' q Væ≤.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘˚ R Ä yêqs¡T\T, j·T<ë R m|ü&ÉsTT‘˚, eq+ R eT<ÛTä eqeTTqT,
>∑÷]Ã, n_Û|Hü êï' R e∫Ãj·TTHêïs√, ‘·<ë R n|ü&˚, yêq¬s'’ R yêqs¡T\#˚, ø£sà¡
R ø±s¡éTT, kÕ~Û‘+· R kÕ~Û+|üã&çq~, <˚M R d”‘ê<˚$, <äècºÕ R #·÷&Éã&çq~,
dü+<˚V≤ü ' R dü+X¯jT· eTT, q R ˝Ò<Tä , nH˚´q #· R y˚s¬ e«]#˚‘q· T, q R ø±<äT,
Vü≤q÷eT‘ê R Vü≤qTeT#˚‘,· (<äècÕº R #·÷&Éã&çq~), ndü´ R á, ø£sà¡ D' R
|üìjÓTTø£ÿ, kÕ<ÛHä ˚ R kÕ<Ûqä eTTq+<äT, Vü≤q÷eT‘·' R Vü≤qTeT+‘·Tìø£+f…, nq´'
R y˚s=ø£&TÉ , ùV≤‘·T' R ø±s¡DeTT, qVæ≤ R ø±<äTdüTe÷!
‘ê‘·Œs¡éTT :` á yêqs¡T\T eT<ÛTä eqeTTqT Á|üy•˚ +#·T≥ m|ü&ÉT »]–q<√
n|ü&˚ Ms¡T ‘êeTT |üPìq ø±s¡éTTqT kÕ~Û+#·Tø=ì e∫ÃHês¡ì ‘Ó*j·TT#·Tqï~,
ø±ã{Ïº yês¡T d”‘ê<˚$ì #·÷∫j˚T e∫ÃHês¡T. n+<äT dü+<˚V≤ü y˚T$Tj·TTqT ˝Ò<Tä .
Ä j·TeTàqT p∫q~>∑÷&É Vü≤qTeT+‘·T&˚ ø±ì y˚s¬ e«s¡TqT ø±<äT. á ø±s¡´kÕ<Ûqä ˝À
Vü≤qTeT$Áø£eTeTTø£+f… y˚s¬ q’ <˚~j·TTqT ø±s¡DyÓTÆ j·TT+&É<Tä düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ø±s¡´dæ~Δ s¡à‹XËÃÌ e ‘·dàæ Hê«qs¡|⁄ü +>∑y˚ ˆ
eékÕj·TX¯Ã Ms¡´+ #· ÁX¯ó‘·+ #ê|æ Á|ü‹wæ̃‘y· Té ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø±s¡´dæ~'Δ ` eT‹' ` #· ` @e ` ‘·dàæ Hé ` yêqs¡|⁄ü +>∑y,˚
eékÕj·T' ` #· ` Ms¡´+ ` #· ` ÁX¯ó‘·+ ` #· ` n|æ ` Á|ü‹wæ̃‘y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·dàæ Hé yêqs¡|⁄ü +>∑y˚ ø±s¡´dæ~'Δ eT‹' #· @e eékÕj·T' #·,
Ms¡´+ #· ÁX¯ó‘·+ #· n|æ Á|ü‹wæ̃‘y· Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·dàæ Hé R Ä, yêqs¡|⁄ü +>∑y˚ R yêqs¡ÁX‚wßü ì˜ j·T+<äT, ø±s¡´dæ~'Δ
R ø±s¡´dæ~j Δ T· T, eT‹' #· @e R Á|ü»j
„ T· TqT, eékÕj·T' #· R Á|üjT· ‘·ïeTTqT,
Ms¡´+ #· R XÖs¡éTTqT, ÁX¯ó‘·+ #· n|æ R yÓ’<äTwüéTTqT, Á|ü‹wæ˜‘·yéT R
s¡÷&ÛÉyÓTÆj·TTqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs√‘·ÔeTT&Ó’q Ä Vü≤qTeT+‘·Tìj·T+<äT ø±s¡´dæ~Δj·TTqT,
Á|ü»„j·TTqT, Á|üj·T‘·ïeTTqT, XÖs¡éTTqT, yÓ’<äTwüéTTqT ∫s¡ø±\eTTqT+&ç
düTÁ|ü‹wæ̃‘e· TT˝…’ j·TTqï$.
XÀ¢ˆˆ C≤+ãyê q´Á‘· H˚‘ê kÕ´ <ä+>∑<Xä Ã¯ eTVü‰ã\' ˆ
Vü≤qTe÷+ XÊÃ|ü´~ÛcÕ˜ ‘ê q ‘·d´ü >∑‹ s¡q´<∏ë ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` C≤+ãyêHé ` j·TÁ‘· ` H˚‘ê ` kÕ´‘Y ` n+>∑<ä' ` #· `
eTVü‰ã\' ` Vü≤qTe÷Hé ` #· ` n|æ ` n~ÛcÕ˜ ‘ê ` q ` ‘·d´ü ` >∑‹' `
nq´<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·TÁ‘· H˚‘ê C≤+ãyêHé, eTVü‰ã\' n+>∑<Xä Ã¯ kÕ´‘Y, n~ÛcÕ˜ ‘ê
Vü≤qTe÷Hé kÕ´‘Y, ‘·d´ü >∑‹' nq´<∏ë q kÕ´‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·TÁ‘· R @ ø±s¡éTTq+<äT, H˚‘ê R Hêj·T≈£î&ÉT, C≤+ãyêHé R
C≤+ãe+‘·T&ÉTqT, eTVü‰ã\' R eTVü‰ã\dü+|üqTï&Óq’ , n+>∑<'ä #· R n+>∑<Tä &ÉTqT,
kÕ´‘Y R n>∑TH√, n~ÛcÕ˜ ‘ê R n~Û|‹ü , Vü≤qTe÷Hé #· kÕ´‘Y R Vü≤qTeT+‘·T&ÉTqT
n>∑TH√, ‘·d´ü R Ä ø±s¡éTTjÓTTø£ÿ, >∑‹' R $<ÛëqeTT, nq´<∏ë R y˚sT¡ Ø‹>±, q
kÕ´‘Y R ø±H˚s<¡ Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` @ eTVü‰ø±s¡éTTq+<äT eè<äΔMs¡T&Ó’q C≤+ãe+‘·T&ÉTqT,
eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ n+>∑<Tä &ÉTqT Hêj·T≈£î\T>± qTHêïs√ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT dü«j·TeTT>±
ø±s¡´$<Ûë‘·>± eéVü≤]+#·T#·THêï&√ Ä ø±s¡éTTjÓTTø£ÿ |ò*ü ‘·eTT y˚s=ø£Ø‹>±
qT+&ÉH˚s¡<äT.
XÀ¢ˆˆ n+>∑<Áä |üeTTU…’ Ø«¬s’ s¡Ω‘+· eT<ÛTä eq+ øÏ\ ˆ
yês¡jT· +‘·XÃ¯ düV≤æ ‘ê dü<Ô ë∏ C≤qT_Û sêVü≤‘ê' ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n+>∑<Áä |üeTTU…'’ ` M¬s'’ ` Vü≤‘·+ ` eT<ÛTä eq+ ` øÏ\, yês¡jT· +‘·'
` #· ` düV≤æ ‘ê' ` ‘·<ë∏ ` C≤qT_Û' ` ÄVü≤‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` eT<ÛTä eqyéT n+>∑<Áä |üeTTU…'’ M¬s'’ Vü≤‘·+ øÏ\! ‘·<ë∏ yês¡jT· +‘·'
düV≤æ ‘ê' C≤qT_Û' ÄVü≤‘ê' øÏ\!
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n+>∑<äÁ|üeTTU…’' R n+>∑<äT&ÉT eTTqï>∑Tyês¡T >∑\, M¬s’' R
Ms¡T\#˚, eT<ÛTä eq+ R eT<ÛTä eqeTT, Vü≤‘·+ øÏ\ R <Û«ä +düeTT #˚jT· ã&çq<ä≥,
‘·<ë∏ R nfÒ,¢ düV≤æ ‘ê' R ø£\dæqyê¬s,’ yês¡jT· +‘·' R n&É–¶ +#·T#·Tqïyê¬s,’ C≤qT_Û'
R yÓ÷ø±fi¯fl‘√, ÄVü≤‘ê' øÏ\ R ø=≥ºã&çHês¡≥!
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+>∑<äT&ÉT eTTqï>∑T yêqs¡Ms¡T\T eT<ÛäTeqeTTqT <Ûä«+düeTT
#˚dHæ ês¡≥. eT]j·TT yê]ì e\<äì yê]+|ü>± Ä eqbÕ\Ts¡qT yês¡T yÓ÷ø±fi¯fl‘√
bı&ç∫ Væ≤+dæ+∫Hês¡≥.
XÀ¢ˆˆ @‘·<sä eú¡ Tj·T+ ÁbÕb˛Ô e≈£î+Ô eT<ÛTä s¡yê –Vü≤ ˆ
Hêe÷ï <ä~eÛ TTUÀ HêeT Vü≤]' Á|üU≤´‘·$Áø£eT' ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @‘·<sä yú¡ Té ` nj·T+ ` ÁbÕ|ü'Ô ` e≈£î+Ô ` eT<ÛTä s¡yêø˘ ` ÇVü≤,
Hêe÷ï ` <ä~eÛ TTU' ` HêeT ` Vü≤]' ` Á|üU≤´‘·$Áø£eT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eT<ÛTä s¡yêø˘ Á|üU≤´‘·$Áø£eT' Hêe÷ï <ä~eÛ TTK' nj·T+ Vü≤]'
@‘·<sä +ú¡ e≈£îyÔ Té ÇVü≤ ÁbÕ|ü'Ô .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT<ÛTä s¡yêø˘ R eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ yê≈£îÿ >∑\yê&ÉTqT, Á|üU≤´‘·$Áø£eT'
R $U≤´‘·yTÓ qÆ |üsêÁø£eTeTT>∑\yê&ÉTqT, Hêe÷ï R ù|s¡T#˚‘,· <ä~eÛ TTK' HêeT R
<ä~eÛ TTKT&ÉqT Á|üd~æ >Δ \∑ yê&ÉTq>∑T, nj·T+ R á, Vü≤]' R yêqs¡T&ÉT, @‘·‘Y R
á, ns¡ú+ R $wüj·TeTTqT, e≈£îÔ+ R #Ó|ü≥≈£î, ÇVü≤ R Ç≥≈£î, ÁbÕ|üÔ' R
e∫ÃHê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eT<ÛTä s¡eTT>∑ e÷≥˝≤&ÉTyê&ÉTqT eTVü‰|üsêÁø£eTe+‘·T&ÉTq>∑T á
<ä~ÛeTTKT&ÉqT düTÁ|üdæ<äTΔ&Ó’q yêqs√‘·ÔeTT&ÉT ‘·q≈£î $cÕ<äeTT >∑*–+∫q
$wüjT· eTTqT ‘Ó\T|ü⁄≥¬ø’ Ç≥T¢ Ç#·{øÏ Ï e∫ÃHê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ <äècºÕ d”‘ê eTVü‰u≤¨ kÂ$TÁ‘˚ |üX´¯ ‘·‘Ô· «‘·' ˆ
n_Û>e∑ T´ ‘·<ë∏ düsπ « |æã+‹ eT<ÛTä yêqsê' ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äècºÕ ` d”‘ê ` eTVü‰u≤¨ ` kÂ$TÁ‘˚ ` |üX´¯ ` ‘·‘Ô· «‘·',
n_Û>e∑ T´ ` ‘·<ë∏ ` düsπ « ` |æã+‹ ` eT<ÛTä ` yêqsê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰u≤¨ kÂ$TÁ‘˚ ‘·‘·Ô «‘·' |üX´¯ , d”‘ê <äècºÕ, ‘·<ë∏ yêqsê'
düsπ « n_Û>e∑ T´ eT<ÛTä |æã+‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰u≤¨ R uÛTÑ »ã\dü+|üqTï&Éyq’Ó , kÂ$TÁ‘˚ R \ø£ÎD≤,
‘·‘Ô· «‘·' R j·T<∏ës¡$ú wüjT· eTTqT ã{Ï,º |üX´¯ R |ü]øÏ+|ü⁄eTT, d”‘ê R d”‘ê<˚$,
<äècºÕ R #·÷&Éã&çq~, ‘·<ë∏ R Ä ø±s¡DeTT>∑H,˚ yêqsê' R yêqs¡T\T, düsπ « R
n+<äsT¡ qT, n_Û>e∑ T´ R #˚], eT<ÛTä R ‘˚HqÓ T, |æã+‹ R Á‘ê>∑T#·THêïs¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Óq’ \ø£ÎD≤! »]–q~ ‘Ó*dæø=qT <äèwæ‘º √ |ü]øÏ+∫
#·÷&ÉTeTT— eTqyêqs¡T ˝…\s¢ T¡ qT ≈£L&ç eT<ÛTä eqeTT C§∫Ã ñ˝≤¢deü TT>± eT<ÛTä e⁄qT
Á>√\T#·THêïs¡q>± <ëìì ã{Ïº yês¡T d”‘ê<˚$ì #·÷∫ e∫ÃHês¡ì ‘Ó*j·TT#·TH˚
j·TTqï~>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ q #ê|ü´<äècºÕ« yÓ<’ V˚ ≤” + $ÁX¯ó‘ê' |ü⁄s¡Twüs¸¡ uÑÛ ˆ
eq+ <ä‘eÔ· s¡+ ~e´+ <Ûsä ¸¡ jT˚ j·TT s¡«HÍø£d'ü ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` #· ` n|æ ` n<äècºÕ« ` yÓ<’ V˚ ≤” + ` $ÁX¯ó‘ê' ` |ü⁄s¡Twüs¸¡ u,ÑÛ
eq+ ` <ä‘eÔ· s¡+ ` ~e´+ ` <Ûsä ¸¡ jT˚ j·TT' ` eHÍø£d'ü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄s¡Twüs¸¡ u!ÑÛ $ÁX¯ó‘ê' eHÍø£d'ü yÓ<’ V˚ ≤” yéT n<äècºÕ« <ä‘eÔ· s¡+
~e´+ eq+ q #· <Ûsä ¸¡ jT˚ j·TT'.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` |ü⁄s¡Twüs¸¡ uÑÛ R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü! $ÁX¯ó‘ê' R düTÁ|üd<æ Tä ˝Δ q’… {Ï,º eHÍø£d'ü
R yêqs¡T\T, yÓ<’ V˚ ≤” + R C≤qøÏì, n<äècºÕ« R #·÷&É≈î£ +&É, <ä‘eÔ· s¡+ R áj·Tã&çq
es¡eTT>∑\, ~e´+ R >=|üŒ<Óq’ {Ï,º eq+ R eT<ÛTä eqeTTqT, q#· <Ûsä ¸¡ jT˚ j·TT' R
<Û«ä +düeTT #˚jT· s¡TdüTe÷!
>√$+<äsêJj·TeTT :` ª<ä‘eÔ· s¡+ ~e´+ eq+μ |üPs¡«eTT ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT düTÁê⁄ì
‘·+Á&çjTÆÓ q ãTTø£så »¡ düTq ø° eT<ÛTä eqeTT H=dü–Hê&Éì ‘Ó*j·TT#·Tqï~.
sê.•s√eTDÏ :` ª<ä‘eÔ· s¡+ ~e´+ eq+μ e÷#˚ n~Ûø±s¡ yÓTTdü>ã∑ &ç s¡ø+åÏ |üã&ÉT
#·Tqï{Ïº eqeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z |ü⁄s¡TwüÁX‚wßü &˜ Ü! $U≤´‘·#]· Á‘·T˝…q’ eTq n+>∑<ë~Ms¡T\T d”‘ê<˚$ì
#·÷&É≈î£ +&É ÁãVü≤à<˚e⁄ì#˚ es¡eTT>± e÷ ø=dü>ã∑ &çq{Ïº á ~eýÓTqÆ eT<ÛTä eqeTTqT
<Û«ä +düeTT #˚jT· uÀes¡T düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· Á|üV≤ü ècº˛ <Ûsä êà‘êà \ø£ÎD dü‡Vü≤sê|òTü e' ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` Á|üV≤ü èwü'º ` <Ûsä êà‘êà ` \ø£ÎD' ` düV≤ü sê|òTü e' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· <Ûsä êà‘êà düV≤ü sê|òTü e' \ø£ÎD' Á|üV≤ü èwü'º (nuÛeÑ ‘Y).
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, <Ûsä êà‘êà R |üse¡ T <Ûë]à≈£î&ÉTqT, düV≤ü sê|òTü e'
R lsêeTTì‘√ ≈£L&çjT· Tqï yê&ÉTq>∑T, \ø£ÎD' R \ø£ÎDT&ÉT, Á|üV≤ü èwü'º R $TøÏÿ*
Vü≤s¡¸eTT H=+~qyê&ÉT, nuÛeÑ ‘Y R njÓT´qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düTÁê⁄ì e÷≥\qT $ì <Ûsä êà‘·Tà&Óq’ \ø£ÎDT&ÉT lsêeTTì‘√
ø£*dæ $TøÏÿ* Äq+<äeTTH=+<ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ÁX¯ó‘ê« ø£sdí¡ Tü U≤+ yêD°+ düTÁêe<äHê #·TÃ ´‘êyéT ˆ
ÁbÕVü≤èwü´‘· uÛèÑ X¯+ sêyÓ÷ \ø£ÎDX¯Ã eTVü‰ã\' ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁX¯ó‘ê« ` ø£sdí¡ Tü U≤+ ` yêD°+ ` düTÁêe<äHê‘Y ` #·T´‘êyéT,
ÁbÕVü≤èwü´‘· ` uÛèÑ X¯+ ` sêeT' ` \ø£ÎD' ` #· ` eTVü‰ã\' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT' düTÁêe<äHê‘Y #·T´‘ê+ ø£sdí¡ Tü U≤+ yêD°+ ÁX¯ó‘ê«
uÛèÑ X¯+ ÁbÕVü≤èwü´‘·, eTVü‰ã\' \ø£ÎD' #· (ÁbÕVü≤èwü´‘·).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT' R lsêeTT&ÉT, düTÁêe<äHê‘Y #·T´‘ê+ R düTÁê⁄ì
H√{ÏqT+&ç yÓ\Te&çq{Ï,º ø£sdí¡ Tü U≤+ R MqT\≈£î $+<Óq’ {Ï,º yêD°+ R e÷≥qT,
ÁX¯ó‘ê« R $ì, uÛèÑ X¯+ R $TøÏÿ*>±, ÁbÕVü≤èwü´‘· R Äq+<äeTT H=+<ÓqT, eTVü‰ã\'
R Ms¡T&Óq’ , \ø£ÎD' #· R \ø£ÎDT&ÉTqT, ÁbÕVü≤èwü´‘· R Äq+~+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ªªeTq Vü≤qTeT d”‘ê<˚$ì ø£qT>=ì e∫ÃHê&Éì ‘Ó*j·TT#·Tqï~μμ
nì düTÁê⁄&ÉT MqT\≈£î $+<äT>± #Ó|ü #·Tqï e÷≥\qT $qT#·T lsêeTT&É$T‘·yTÓ qÆ
Äq+<äeTT H=+<ÓqT. ‘·eTTà&Óq’ \ø£ÎDT&ÉTqT m+‘·j÷Ó dü+‘√wæ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ÁX¯ó‘ê« <ä~eÛ TTK ùd´<ä+ düTÁêdüTÔ Á|üV≤ü èwü´ #· ˆ
eqbÕ\+ |ü⁄qsê«ø£´+ düTÁê' Á|ü‘´· uÛ≤wü‘· ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁX¯ó‘ê« ` <ä~eÛ TTKdü´ ` Ç<ä+ ` düTÁê' ` ‘·T ` Á|üV≤ü èwü´ ` #·,
eqbÕ\+ ` |ü⁄q' ` yêø£´+ ` düTÁê' ` Á|ü‘´· uÛ≤wü‘· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <ä~eÛ TTKdü´ Ç<ä+ (yêø£´+) ÁX¯ó‘ê« düTÁê' ‘·T Á|üV≤ü èwü´
eqbÕ\+ |ü⁄q' yêø£´+ Á|ü‘´· uÛ≤wü‘.·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç<ä+ (yêø£´+) R á e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, düTÁê' R
eT+∫ø£+sƒe¡ TT ø£*qZ {Ï,º düTÁê' ‘·T R düTÁê⁄&ÉT, Á|üV≤ü èwü´ R $TøÏÿ* dü+‘·d+æ ∫,
eqbÕ\+ R eqbÕ\≈£î&Óq’ <ä~eÛ TTKTì>∑÷]Ã, |ü⁄q' R ‹]–, yêø£´+ R e÷≥qT,
Á|ü‘´· uÛ≤wü‘· R düe÷<ÛëqeTT>± #Óô|ŒqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <ä~ÛeTTKT&ÉT #Ó|æŒq e÷≥\qT Ä\øÏ+∫ #·ø£ÿì ø£+sƒ¡eTT>∑\
düTÁê⁄&ÉT eTVü‰q+<äeTT‘√ Ä‘·ìì >∑÷]Ã á Ø‹>± |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ Á|”‘√ -dæà k˛-Vü≤+ j·T<äT“¤ø+Ô£ eq+ ‘Ó'’ ø£è‘·øs£ à¡ _Û' ˆ
eT]¸‘+· eTs¡¸Dj° T· + #· #˚w‘ºæ +· ø£è‘·øs£ à¡ D≤yéT ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|”‘'· ` ndæà ` dü' ` nVü≤+ ` j·T‘Y ` uÛTÑ ø£+Ô ` eq+ ` ‘Ó'’
` ø£è‘·øs£ à¡ _Û', eT]¸‘+· ` eTs¡¸Dj ° T· + ` #· ` #˚w‘ºæ +· ` ø£è‘·øs£ à¡ D≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·T‘Y ø£è‘·øs£ à¡ _Û' ‘Ó'’ eq+ uÛTÑ ø£+Ô , (‘·‘)Y dü' nVü≤+ Á|”‘'·
ndæà, ø£è‘·øs£ à¡ D≤+ eTs¡¸Dj° T· + #˚w‘ºæ +· eT]¸‘+· #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·T‘Y R @ ø±s¡DeTTe\q, ø£è‘·øs£ à¡ _Û' R kÕ~Û+∫q ø£è‘·éTT>∑\
yê¬sq’ {Ï,º ‘Ó'’ R Ä yêqs¡T\#˚, eq+ R eT<ÛTä eqeTT, uÛTÑ ø£+Ô R uÛøÑ +åÏ |üã&çq<√,
(‘·‘Y R Ä ø±s¡DeTTe\¢) dü' R n{Ï,º nVü≤+ R H˚qT, Á|”‘'· R dü+‘√wüeTT
H=+~qyê&ÉqT, ndæà R n>∑T#·THêïqT, ø£è‘·øs£ à¡ D≤+ R kÕ~Û+|üã&çq ø£è‘·éTT\T
>∑*qZ {Ïº yê]jÓTTø£ÿ, eTs¡¸Dj ° T· + R ø£$å T+|ü<–ä q{Ï,º #˚w‘ºæ +· R #·s´¡ , eT]¸‘+· #·
R ø£$å T+|üã&çq~≈£L&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘êqT |üPìq |üìì kÕ~Û+#·Tø=ìe∫Ãq n+>∑<ë~ yêqs¡ÁX‚wßü \˜ T
eTq eT<ÛTä eqeTTqT#˚] eT<ÛTä e⁄qT uÛøÑ +åÏ ∫s¡ì ‘Ó*dæ H˚qT $TøÏÿ* dü+‘·d+æ ∫‹ì,
ø£è‘·øè£ ‘·T´˝…’ e∫Ãq{Ïº yê]#·s´¡ düV≤æ +|ü<>ä <Z∑ ˚ ø±ã{Ïº H˚qT <ëìì ø£$å T+#·T#·THêïqT.
XÀ¢ˆˆ Ç#êÃ¤$T oÁ|òTü + Vü≤qTeTÁ‘·Œ<ÛëHêHé
XÊU≤eTè>±+ kÕÔHé eTè>∑sê»<äsêŒHé ˆ
Á<äwßü +º ø£è‘êsêúHé düV≤ü sê|òTü yêuÛ≤´+
ÁXÀ‘·T+ #· d”‘ê~Û>y∑ T˚ Á|üjT· ‘·ïyéT ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç#êÃ¤$T ` oÁ|òTü + ` Vü≤qTeTÁ‘·Œ<ÛëHêHé ` XÊU≤eTè>±Hé ` ‘êHé
` eTè>∑sê»<äsêŒHé, Á<äwßü +º ` ø£è‘êsêúHé ` düV≤ü ` sê|òTü yêuÛ≤´+ ` ÁXÀ‘·T+ ` #·
` d”‘ê~Û>y∑ T˚ ` Á|üjT· ‘·ïyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤qTeTÁ‘·Œ<ÛëHêHé eTè>∑sê»<äsêŒHé ø£è‘êsêúHé ‘êHé XÊU≤
eTè>±Hé sê|òTü yêuÛ≤´+ düV≤ü Á<äwßü +º , d”‘ê~Û>y∑ T˚ Á|üjT· ‘·ï+ ÁXÀ‘·T+ #· Ç#êÃ¤$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤qTeTÁ‘·Œ<ÛëHêHé R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT yÓTT<ä˝q’… , eTè>∑sê»<äsêŒHé
R dæ+Vü≤<äsŒ¡ eTT ø£*qZ {Ï,º ‘êHé R Ä, ø£è‘êsêúHé R ø±s¡´kÕ|ò\ü éTT ø£*–q{Ï,º
XÊU≤eTè>±Hé R yêqs¡T\qT, oÁ|òüT+ R ‘·«s¡>±, sê|òüTyêuÛ≤´+ düVü≤ R
sêeT\ø£ÎDT\‘√ ø£*dæ, Á<äwßü +º R #·÷#·T≥≈£î, Ç#êÃ¤$T R ø√s¡T#·THêïqT, d”‘ê~Û>y∑ T˚
R d”‘e· TàqT ‘Ó*dæø=qT≥j·T+<äT, Á|üjT· ‘·ï+ #· R Á|üjT· ‘·ïeTTqT >∑÷]Ãj·TTqT,
ÁXÀ‘·T+ #· R $qT≥≈£î>∑÷&É, Ç#êÃ¤$T R ø√s¡T#·THêïqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` dæ+Vü≤|üsêÁø£eTT˝…q’ {Ïº Vü≤qTeT+‘·T&ÉT eTTqï>∑T ø£è‘·øè£ ‘·T´˝…’ e∫Ãq
e÷ yêqs¡Ms¡T\qT H˚qTqT e÷ sêeT\ø£ÎDT\TqT oÁ|òTü eTT>± #·÷&Ée˝…qìj·TT,
d”‘e· Tàø=s¡ø¬ ’ #˚ôd&ç Á|üjT· ‘·ïeTTqT >∑÷]Ã $qe˝…qìj·TTqT $TøÏÿ* ≈£î‘·÷Vü≤\eTT>∑
qTHêïeTT.
XÀ¢ˆˆ Á|”‹d”Œ¤‘êøåö dü+Á|üVü≤ècÂº ≈£îe÷sö
<äècºÕ« dæ<ëΔsöú yêqsêD≤+ #· sêC≤ ˆ
n+¬>’ dü‡+Vü≤èôw'Ìº ø£sà¡ dæ~+Δ $~‘ê«
u≤¨« sêdüHêï+ k˛-‹e÷Á‘·+ qq+<ä ˆˆ 29
ª düTÁêVü≤s√¸μμ HêeT
Á‹wüwæº‘·eTdü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|”‹d”Œ‘¤ êøåö ` dü+Á|üV≤ü ècÂº ` ≈£îe÷sö ` <äècºÕ« ` dæ<ëΔsöú `
yêqsêD≤+ ` #· ` sêC≤, n+¬>'’ ` dü+Vü≤èôw'Ìº ` ø£sà¡ dæ~+Δ ` $~‘ê« `
u≤¨«' ` ÄdüHêï+ ` dü' ` n‹e÷Á‘·+ ` qq+<ä ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ≈£îe÷sö dæ<ëΔsöú Á|”‹d”Œ‘¤ êøåö dü+Á|üV≤ü ècÂº <äècºÕ« dü' yêqsêD≤+
sêC≤ dü+Vü≤èôw'Ìº n+¬>'’ ø£sà¡ dæ~+Δ u≤¨«' ÄdüHêï+ $~‘ê« n‹e÷Á‘·+ qq+<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ≈£îe÷sö R sê»≈£îe÷s¡T\>∑T Ä sêeT\ø£ÎDT *s¡T«s¡TqT, dæ<ëΔsöú
R ø£è‘ês¡T˝ú q’… yê]ì>±qT, Á|”‹d”Œ‘¤ êøåö R dü+‘√wüeTT#˚ $bÕŒ]q ø£qTï\T>∑\
yê]ì>±qT, dü+Á|üV≤ü ècÂº R $TøÏÿ* Äq+<äeTT H=+~q yê]ì>±qT, <äècºÕ« R
#·÷∫, dü' R Ä, yêqsêD≤+ sêC≤ R yêqs¡sêC…q’ düTÁê⁄&ÉT, dü+Vü≤èôw'Ìº R
>∑>T∑ sêŒ≥T H=+~q{Ï,º n+¬>'’ R nej·TeeTT\#˚, ø£sà¡ dæ~+Δ R ø±s¡´dæ~ìΔ , u≤¨«'
R #˚‘T· \≈£î, ÄdüHêï+ R düMT|æ+∫q <ëìì>±, $~‘ê« R ‘Ó*dæø=ì, n‹e÷Á‘·+
R $TøÏÿ*>±, qq+<ä R Äq+~+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeT\ø£ÎDT *s¡Te⁄s¡TqT n|ü&ÉT ‘Ó*dæq ø±s¡´kÕ|ò\ü éTTq≈£î
>=|üŒ Äq+<äeTT >∑*– eTTKeTT $ø£d+æ ∫ ˇ&É\T |ü⁄\ø£]+#·T#·T+&É>± $TøÏÿ*
dü+‘√wüeTT H=+<äT≥qT p#·T#·T düTÁê⁄ &Ü düeTj·TeTTq+<äT ‘·q≈£î >∑*–q
nej·TeeTT\+<ä* >∑>T∑ sêŒ≥T#˚ ‘êqT |üPìq j·T‘·ïeTT dü|\üò yÓTÆ |ò*ü ‘·eTT #˚‹øÏ
\_Û+∫q<äì n$T‘·yTÓ qÆ Äq+<äeTT H=+<ÓqT.
ªªdüTÁêVü≤s¡¸eTTμμ nqT
ns¡Te~eT÷&Éedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
#·‘·Twü¸wæº‘·eTdüs¡Z
XÀ¢ˆˆ düTÁ^y˚DeÆ… eTTø£dÔ Tü Ô Vü≤ècº˛ <ä~eÛ TTK' ø£|'æ ˆ
sê|òTü e+ \ø£ÎD+ #Óe’ düTÁê+ #êuÛ´Ñ yê<äjT· ‘Y ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düTÁ^y˚D ` @eyéT ` ñø£'Ô ` ‘·T ` Vü≤èwü'º ` <ä~eÛ TTK' ` ø£|'æ ,
sê|òTü e+ ` \ø£ÎD+ ` #· ` @e ` düTÁê+ ` #· ` nuÛ´Ñ yê<äjT· ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düTÁ^y˚D @eyéT ñø£'Ô <ä~eÛ TTK' ø£|'æ Vü≤èwü'º düHé sê|òTü e+
\ø£ÎD+ #·, düTÁê+ #· @e nuÛ´Ñ yê<äjT· ‘Y.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` düTÁ^y˚D R düTÁê⁄ì#˚, @e+ R áØ‹>±, ñø£'Ô R #Ó|Œü ã&çqyê&Ó,’
<ä~ÛeTTK' yêqs¡' R <ä~ÛeTTKT&ÉqT yêqs¡T&ÉT, Vü≤èwüº' düHé R dü+‘√wüeTT
H=+~qyê&Ó,’ sê|òTü e+ R lsêeTTì, \ø£ÎD+ #· R \ø£ÎDTì eT]j·TT, düTÁê+
#Óe’ R düTÁê⁄ìì, nuÛ´Ñ yê<äjT· ‘Y R ÁyÓTT¬øÿqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düTÁê⁄&ç≥T¢ #Ó|Œü >∑H˚ Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT dü+‘√wüeTT H=+~qyê&Ó,’
lsêeTTq≈£îqT \ø£ÎDTq≈£îqT düTÁê⁄q≈£îqT qeTkÕÿs¡eTT\T #˚ôdqT.
XÀ¢ˆˆ dü Á|üDeT´ #· düTÁê+ sê|òTü yÍ #· eTVü‰ã˝Ö ˆ
yêq¬s’ dü‡Væ≤‘· X¯SÙ¬s’ ]›ey˚T y√‘·ŒbÕ‘· Vü≤ ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` Á|üDeT´ ` #· ` düTÁê+ ` sê|òTü yÍ ` #· ` eTVü‰ã˝Ö,
yêq¬s'’ ` düV≤æ ‘·' ` X¯Ss¬ '’ ` ~eyéT ` @e ` ñ‘·ŒbÕ‘· ` Vü≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' düTÁê+ eTVü‰ã˝Ö sê|òTü yÍ #· Á|üDeT´ X¯Ss¬ '’ yêq¬s'’
düV≤æ ‘·' ~eyéT @e ñ‘·ŒbÕ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT, düTÁê+ R düTÁê⁄ì, eTVü‰ã˝Ö R
eTVü‰ã\ dü+|üqTï˝…q’ , sê|òTü yÍ #· R sêeT\ø£ÎDT\qT, Á|üDeT´ R qeTdüÿ]+∫,
X¯Ss¬ '’ R Ms¡T˝…q’ , yêq¬s'’ R yêqs¡T\‘√, düV≤æ ‘·' R ≈£L&çqyê&Ó,’ ~eyéT @e R
Äø±X¯eTTqT >∑÷]Ãj˚T, ñ‘·ŒbÕ‘· R m–¬sqT.
(64) ` #·‘·Twü¸wæº‘·eTdüs¡Z 507
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü <ä~ÛeTTKT&ÉT n≥T¢ düTÁê⁄q≈£îqT eTVü‰Ms¡T˝…’q
sêeT\ø£ÎDT\≈£îqT ÁyÓTTøÏÿ ‘·q |ü]yês¡eTT‘√ ø£*dæ Äø±X¯eTT MT~øÏ m–]
b˛jÓTqT.
XÀ¢ˆˆ dü j·T<∏’Ó yê>∑‘'· |üPs¡«+ ‘·<e’Ó∏ ‘·«]‘·+ >∑‘'· ˆ
ì|ü‘´· >∑>H∑ ê <ä÷“¤eTÚ ‘·<«ä q+ Á|ü$y˚X¯ Vü≤ ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T<∏ë ` @e ` Ä>∑‘'· ` |üPs¡«+ ` ‘·<ë∏ ` @e ` ‘·«]‘·+ `
>∑‘'· , ì|ü‘´· ` >∑>H∑ ê‘Y ` uÛ÷Ñ eTÚ ` ‘·‘Y ` eq+ ` Á|ü$y˚X¯ ` Vü≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' |üPs¡«+ j·T<∏e’Ó Ä>∑‘'· , ‘·<e’Ó∏ ‘·«]‘·+ >∑‘'· , >∑>H∑ ê‘Y
uÛ÷Ñ eTÚ ì|ü‘´· ‘·‘Y eq+ Á|ü$y˚X.¯
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT, |üPs¡«+ R yÓqTø£, j·T<∏e’Ó R @ Ø‹>±,
Ä>∑‘'· R e∫ÃHê&√, ‘·<e’Ó∏ R Ä Ø‹>∑H,˚ ‘·«]‘·+ R y˚>e∑ TT>±, >∑‘'· R yÓ&*É Hê&ÉT,
>∑>H∑ ê‘Y R Äø±X¯eTTqT+&ç, uÛ÷Ñ eTÚ R H˚\MT<ä, ì|ü‘´· R ~–, ‘·‘Y R Ä, eq+
R eT<ÛTä eqeTTqT, Á|ü$y˚X¯ R Á|üy•˚ +#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT yÓqTø£ ‘êqT e∫Ãq≥T¢>H∑ ˚ $TøÏÿ* y˚>e∑ TT‘√
‹]– yÓ&*É b˛jÓTqT. n≥T¢ Äø£deü TTq |üjT· ì+∫ ‘·q eqeTTø£&É H˚\ MT~øÏ
~– Ä eT<ÛTä eqeTTq Á|üy•˚ +#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü Á|ü$cº˛ eT<ÛTä eq+ <ä<sä Ù¡ Vü≤]j·T÷<∏bä ÕHé ˆ
$eT<ë qT‹ú‘ê q‡sê« H˚àVü≤e÷Hê qà<Û÷ä <äøy£ Té ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` Á|ü$wü'º ` eT<ÛTä eq+ ` <ä<sä Ù¡ ` Vü≤]j·T÷<∏bä ÕHé, $eT<ëHé
` ñ‹ú‘êHé ` düsê«Hé ` y˚TVü≤e÷HêHé ` eT<Û÷ä <äøy£ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' eT<ÛTä eq+ Á|ü$wü'º düHé Vü≤]j·T÷<∏bä ÕHé düsê«Hé, $eT<ëHé
ñ‹ú‘êHé eT<Û÷ä <äø+£ y˚TVü≤e÷HêHé <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT, eT<ÛTä eq+ R eT<ÛTä eqeTTqT, Á|ü$wü'º R
Á|üy˚•+∫qyê&Ó’, Vü≤]j·T÷<∏äbÕHé R yêqs¡jÓ÷<ÛäT\qT, düsê«Hé R n+<ä]ì,
$eT<ëHé R eT‘·T‘Ô =\–q yê]ì>∑qT, ñ‹ú‘êHé R y˚T˝§ÿqï yê]ì>∑qT, eT<Û÷ä <äø+£
R eT<ÛTä $TÁ•‘·yTÓ qÆ ˙s¡TqT, y˚TVü≤e÷HêHé R eT÷Á‹+#·T#·Tqï yê]ì>∑qT, <ä<sä Ù¡
R #·÷#ÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ‘˚H\Ó qT ˙{Ïì eT÷Á‘·eTT>∑ $&ÉT#·T#·Tqï{Ïº yês¡T nq>±
yês¡T Á‘ê–q eT<ÛTä e⁄ Js¡yí TÓ Æ eT‘·TÔ ‘=\–b˛sTTq~. yês¡T $eT<äT˝…’ ñ‹ú‘T· ˝…’
j·TT+&ç]. yês¡T ‘˚H‘Ó √u≤≥T>± ˙s¡T≈£L&É nqTbÕqeTT>± Á‘ê–j·TTHêïs¡T. ‘˚H≈Ó î£
ñ<äø£ eTqTbÕqeTì yê>∑“≥ ¤ T&ÉT ‘Ó*|æjT· THêï&ÉT.
ªªXÀ¢ˆˆ nqTbÕq+ Væ≤eT+ yê] j·Te>√<Û÷ä eTjÓ÷ ]Ω‘y· Té ˆ
<ä~ïÛ eT<˚´ _ùd øåöÁ<˚ ø√wü+í |æweºü Tj˚Twüß #· ˆˆμμ
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT n≥T¢ eT<ÛTä eqeTTq Á|üy•˚ +∫ n#·Ã≥ n|üŒ{ÏøÏ
eT<ÛTä bÕqeTT#˚ >∑*–q yÓTøÆ e£ TT ‘=\– eT‘·TqÔ T+&ç ˝Ò∫ $TøÏÿ*>∑ eT<ÛTä bÕqeTT
#˚jT· T≥#˚ eT<ÛTä e⁄‘√ >∑÷&çq eT÷Á‘·eTT $&ÉT#·T#·Tqï yêqs¡j÷Ó <ÛTä \qT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘ê qTbÕ>∑eT B«s√ ã<Δë« ø£s|¡ ⁄ü {≤+»*yéT ˆ
ñyê#· e#·q+ X¯ø¢ å£í $T<ä+ Vü≤èwüeº <ä+>∑<yä Té ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘êHé ` ñbÕ>∑eT‘Y ` Ms¡' ` ã<Δë« ` ø£s|¡ ⁄ü {≤+»*yéT,
ñyê#· ` e#·q+ ` X¢̄øåí£yTé ` Ç<ä+ ` Vü≤èwüeº ‘Y ` n+>∑<yä Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡' dü' ‘êHé ñbÕ>∑eT‘Y, ø£s|¡ ⁄ü {≤+»*+ ã<Δë« Vü≤èwüeº ‘Y
n+>∑<+ä X¢̄øå£íyTé Ç<ä+ e#·qyéT ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡' R Ms¡T&Óq’ {Ï,º dü' R Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT, ‘êHé R Ä yêqs¡T\qT,
ñbÕ>∑eT‘Y R #˚s¬ qT, ø£s|¡ ⁄ü {≤+»*+ R <ä>sZ∑ ≈¡ î£ #˚]Ãq #˚‘T· \T>∑\ <√dæ*ì,
ã<Δë« R ≈£L]Ã, Vü≤èwüeº ‘Y R dü+‘√wæ+∫q≥T¢, n+>∑<+ä R n+>∑<Tä ì>∑÷]Ã, X¢̄øå£í+
R eTè<äTyÓq’ {Ï,º Ç<ä+ R á, e#·q+ R e÷≥qT, ñyê#· R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü <ä~eÛ TTKT&Ü yêqs¡Ms¡T\qT #˚] <√dæ˝§–Z $qj·TeTT‘√
‘·q dü+‘√wüeTTqT dü÷∫+#·T#·T n+>∑<Tä ì #·÷∫ eTè<äTyÓq’ e÷≥\‘√ Ç≥T¢
|ü*¬øqT.
XÀ¢ˆˆ kÂeT´ s√c˛ q ø£syÔ¡ √´ j·T <˚_Û s¡_yÛ ê]‘·' ˆ
nC≤„Hê Á<äø_åÏ 'Û Áø√<Ûë <ä“e¤ +‘·' Á|ü‹ùw~Û‘ê' ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÂeT´ ` s√wü' ` q ` ø£seÔ¡ ´' ` j·T‘Y ` @_Û' ` n_Ûyê]‘·',
nC≤„Hê‘Y ` s¡ø_åÏ 'Û ` Áø√<Ûë‘Y ` uÛeÑ +‘·' ` Á|ü‹ùw~Û‘ê' ˆˆ
(64) ` #·‘·Twü¸wæº‘·eTdüs¡Z 509
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÂeT´! @_Û' n_Ûyê]‘·' (Ç‹) j·T‘Y (nÁ‘·) s√wü' q ø£seÔ¡ ´'.
uÛeÑ +‘·' nC≤„Hê‘Y Áø√<Ûë‘Y s¡ø_åÏ 'Û Á|ü‹ùw~Û‘ê'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÂeT´! R z kÂeT´dü«uÛ≤e⁄&Ü! @_Û' R á eqbÕ\Ts¡#˚,
n_Ûyê]‘·' R n&É–¶ +|üã&ç‹ì, Ç‹ R nì, j·T‘Y R @~ j·TTqï<√, nÁ‘· R á
$wüjT· eTTq, s√wü' R ø√|üeTT, q ø£seÔ¡ ´' R #˚jT· <ä><∑ Tä , uÛeÑ +‘·' R MTs¡\T,
nC≤„Hê‘Y R nC≤„qeTTe\q, Áø√<Ûë‘Y R ø√|üeTTe\q, s¡ø_åÏ 'Û R eqs¡ø≈å£ î£ \#˚,
Á|ü‹ùw~Û‘ê' R ìyê]+|üã&çHês¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z kÂeTT´&Ü! e÷ eqbÕ\Ts¡T n&É¶–+∫q+<äT\≈£î ø√|üeTT
H=+<äe\<äT. @\qq>± á eqs¡ø≈å£ î£ \T MT j·T~Ûø±s¡eTTqT >∑÷]Ã ‘Ó*j·Tø£
nC≤„qeTT#˚ Áø√<Ûeä TT H=+~ $TeTà+<ä]ì m<äTs=ÿì n&É–¶ +∫Hês¡T.
XÀ¢ˆˆ j·TTesê» düÔ « MTX¯XÃ¯ eq kÕ´dü´ eTVü‰ã\!
eTÚsâê´ ‘·÷Œs¡«+ ø£è‘√ <√wü dü+Ô uÛyÑ êHé ø£+å ‘·TeTs¡Ω‹ ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·TTesê»' ` ‘·«yéT ` áX¯' ` #· ` eqdü´ ` ndü´ ` eTVü‰ã\!,
eTÚsâê´‘Y ` |üPs¡«+ ` ø£è‘·' ` <√wü' ` ‘·+ ` uÛyÑ êHé ` ø£+å ‘·TyéT ` ns¡Ω‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ã\! ‘·«+ j·TTesê»', ndü´ eqdü´ áX¯' #·, eTÚsâê´‘Y
|üPs¡«+ <√wü' ø£è‘·', uÛyÑ êHé ‘·+ ø£+å ‘·TyéT ns¡Ω‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ã\! R z eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Ü!, ‘·«+ R ˙e⁄, j·TTesê»' R
j·TTesêEe⁄, ndü´ R á, eqdü´ R eT<ÛTä eqeTTq≈£î, áX¯' #· R n~Û|‹ü $
>∑÷&É, |üPs¡«+ R yÓqTø£, eTÚsâê´‘Y R nC≤„qeTTe\q, <√wü' R n|üsê<Ûeä TT,
ø£è‘·' R #˚jT· ã&çq~, ‘·+ R Ä ‘·|ü qT, uÛyÑ êHé R ˙e⁄, ø£+å ‘·T+ R ø£$å T+#·T≥≈£î,
ns¡Ω‹ R ‘·>T∑ <äTe⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Ü! yêqs¡sê»éTTq≈£î j·TTesêC…q’ {Ïº ˙e⁄ á
eT<ÛTä eqeTTq≈£î >∑÷&É Á|üuTÑÛ yÓ’ j·TTHêïe⁄>∑<ë! Ç+‘·≈î£ eTT+<äT y˚TeTT nC≤„qeTT#˚
˙jÓT&É n|üsê<Ûeä TTqT #˚dj æ T· THêïeTT. Ä ‘·|ü qT ˙e⁄ <äjT· ‘√ ø£$å T+|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ ÁXÊ+‘√ <ä÷sê <äqTÁbÕb˛Ô uÛøÑ jå£ T· dü« dü«ø£+ eT<ÛTä ˆ
j·T<∏e’Ó Væ≤ |æ‘ê ‘˚ -uÛ÷Ñ ‘·÷Œs¡«+ Vü≤]>∑DXÒ «¯ s¡' ˆ
‘·<ë∏ ‘·« eT|æ düTÁ^y√ Hêq´düTÔ Vü≤]dü‘eÔ· T ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁXÊ+‘·' ` <ä÷sê‘Y ` nqTÁbÕ|ü'Ô ` uÛøÑ j å£ T· dü« ` dü«ø£+ ` eT<ÛTä ,
eT<ÛTä ` j·T<∏ë ` @e ` Væ≤ ` |æ‘ê ` ‘˚ ` nuÛ÷Ñ ‘Y ` |üPs¡«+ ` Vü≤]>∑DXÒ «¯ s¡',
‘·<ë∏ ` ‘·«yéT ` n|æ ` düTÁê' ` q ` nq´' ` ‘·T ` Vü≤]dü‘eÔ· T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <ä÷sê‘Y nqTÁbÕ|ü'Ô (‘·«+) ÁXÊ+‘·' dü«ø£+ eT<ÛTä uÛøÑ j å£ T· dü«,
Vü≤]dü‘eÔ· T! j·T<∏e’Ó |üPs¡«+ ‘˚ |æ‘ê Vü≤]>∑DXÒ «¯ s¡' ‘·<ë∏ ‘·«yéT n|æ düTÁê' (n|æ)
nq´' ‘·T q.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <ä÷sê‘Y R <ä÷s¡eTTqT+&ç, nqTÁbÕ|ü'Ô R e∫Ãq{Ï,º (‘·«+ R
˙e⁄) ÁXÊ+‘·' R n\dæHê&Ée⁄, dü«ø£+ R ˙ dü«+‘·yTÓ qÆ {Ï,º eT<ÛTä R eT<ÛTä e⁄qT,
uÛøÑ j
å£ T· dü« RuÛøÑ +åÏ |ü⁄eTT, |üPs¡«+ R yÓqTø£{øÏ ±\eTTq, j·T<∏e’Ó R @Ø‹>±, ‘˚ R
˙jÓTTø£ÿ, |æ‘ê R ‘·+Á&çjTÆÓ q yê*, Vü≤]>∑DXÒ «¯ s¡' R yêqs¡deü T÷Vü≤eTTq≈£î Á|üuTÑÛ yÓ’
j·TT+&ÓH√, Vü≤]dü‘eÔ· T! R z yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü! ‘·<ë∏ R n≥T¢, ‘·«yéT n|æ R ˙e⁄>∑÷&ÉqT,
düTÁê' n|æ R düTÁê⁄&ÉT ≈£L&ÉqT, Vü≤]>∑DXÒ «¯ s¡' R yêqsê~Û|‹ü , nq´' ‘·T R
y˚s=ø£&TÉ e÷Á‘·eTT, q R ø±&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z j·TTesêC≤! ˙e⁄ #ê\<ä÷s¡eTTqT+&ç á eqeTTq≈£î e∫Ã
n\dæjT· T+{Ï$. ø±ã{Ïº ˙ ‘√≥˝Àì ‘˚HqÓ T ˙e⁄ ùd«#·Ã>¤ ± Á‘ê>∑TeTT. Ç+‘·≈î£
|üPs¡«eTT ˙ ‘·+Á&çjTÆÓ q yê* yêqs¡˝Àø£eTTq ø¬ ≥T¢ Á|üuTÑÛ y√ H˚&TÉ ˙e⁄qT düTÁê⁄&ÉTqT
nfÒ¢ yêqs¡sê»éTTq≈£î Á|üuTÑÛ e⁄˝…’ j·TTHêïs¡T>∑<ë!
dü÷#·q :` á eT÷&ÉT XÀ¢ø±s¡eΔ TT\T ø=ìï Á|ü‘T· \+<äT ˝Òe⁄.
XÀ¢ˆˆ ÄU≤´‘·+ Væ≤ eTj·÷ >∑‘ê« |æ‘è· e´dü´ ‘· yêq|òTü ˆ
Ç¨|üj÷· ‘·+ düsπ «cÕ y˚T‘˚cÕ+ eq#ê]D≤yéT ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÄU≤´‘·+ ` Væ≤ ` eTj·÷ ` >∑‘ê« ` |æ‘è· e´dü´ ` ‘·e ` nq|òTü ,
ÇVü≤ ` ñ|üj÷· ‘·+ ` düsπ «cÕyéT ` @‘˚cÕ+ ` eq#ê]D≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nq|òTü ! ‘·e |æ‘è· e´dü´ @‘˚cÕ+ eq#ê]D≤+ düsπ «cÕyéT ÇVü≤
ñ|üj÷· ‘·+ eTj·÷ >∑‘ê« ÄU≤´‘·+ Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nq|òTü R z bÕ|üsV¡ ≤æ ‘·T&Ü, @‘˚cÕ+ R á, eq#ê]D≤+
düsπ «cÕ+ R yêqs¡T\+<ä]jÓTTø£ÿ, ÇVü≤ R Ç#·{øÏ ,Ï ñ|üj÷· ‘·+ #· R e#·TÃ≥qT
>∑÷]Ã, eTj·÷ R Hê#˚‘·, >∑‘ê« R b˛sTT, ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, |æ‘·èe´dü´ R
|æq‘·+Á&çjTÆÓ q düTÁê⁄q≈£î, ÄU≤´‘·+ Væ≤ R #Ó|Œü ã&ÓqT düTe÷!
‘ê‘·Œs¡éTT :` z |ü⁄D≤´‘·Tà&Ü! MT yêqs¡T\+<äsT¡ qT á eT<ÛTä eqeTTq≈£î e∫Ãq
(64) ` #·‘·Twü¸wæº‘·eTdüs¡Z 511
$wüjT· eTTqT H˚qT ˙ |æq‘·+Á&çjTÆÓ q düTÁê⁄ì ø£&≈É î£ b˛sTT ‘Ó*|æjT· T+{Ïì düTe÷!
XÀ¢ˆˆ dü ‘·«<ë>∑eTq+ ÁX¯ó‘ê« dü ôV≤’ _Û s¡Ω]j·T÷<∏ôä |'’ ˆ
Á|üV≤ü ècº˛ q‘·T s¡Tcº˛ -kÂ eq+ ÁX¯ó‘ê« Á|ü<]äÛ ¸‘y· Té ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·«<ë>∑eTq+ ` ÁX¯ó‘ê« ` düV≤ü ` @_Û' ` Vü≤]j·T÷<∏ôä |'’ ,
Á|üV≤ü èwü'º ` q ` ‘·T ` s¡Twü'º ` nkÂ ` eq+ ` ÁX¯ó‘ê« ` Á|ü<]äÛ ¸‘y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' @_Û' Vü≤]j·T÷<∏ôä |'’ düV≤ü ‘·«<ë>∑eTq+ ÁX¯ó‘ê« Á|üV≤ü èwü'º ,
nkÂ eq+ Á|ü<]äÛ ¸‘+· ÁX¯ó‘ê« q‘·T s¡Twü'º .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä düTÁê⁄&ÉT, @_Û' R á, Vü≤]j·T÷<∏äô|’' düVü≤ R
yêqs¡j÷Ó <ÛTä \‘√>∑÷&É, ‘·«<ë>∑eTq+ R ˙sêø£qT>∑÷]Ã, ÁX¯ó‘ê« R $ì, Á|üV≤ü èwü'º
R $TøÏÿ* dü+‘√wæ+∫Hê&ÉT, nkÂ R Ä‘·&TÉ , eq+ R eT<ÛTä eqeTTqT, Á|ü<]äÛ ¸‘+·
R <Û«ä +düeTT#˚jT· ã&çq <ëìì>±, ÁX¯ó‘ê« R $ì, q ‘·T s¡Twü'º R ø√|æ+∫qyê&ÉT
ø±˝Ò<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á yêqs¡deü T÷Vü≤eTT\‘√ ø£*dæ ˙ M eqeTTq≈£î e#·TÃ≥qT
>∑÷]Ã $qï Ä yêqs¡sêE $TøÏÿ* dü+‘·d+æ ∫Hê&ÉT. á eT<ÛTä eqeTT <Û«ä +düeTT
#˚jT· ã&çq≥T¢ $ì≈£L&É @$Tj·TT ø√|üeTT ‘Ó#T· Ãø=q˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ Á|üV≤ü ècº˛ e÷+ |æ‘è· e´ùdÔ düTÁ^y√ yêqπsX¯«s¡' ˆ
oÁ|òTü + Áù|wüjT· düsê«+ kÕÔ ì‹ ÿê#· bÕ]úe' ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|üV≤ü èwü'º ` e÷+ ` |æ‘è· e´' ` ‘˚ ` düTÁê' ` yêqπsX¯«s¡',
oÁ|òTü + ` Áù|wüjT· ` düsê«Hé ` ‘êHé ` Ç‹ ` Vü≤ ` ñyê#· ` bÕ]úe' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚ |æ‘è· e´' yêqπsX¯«s¡' bÕ]úe' düTÁê' Á|üV≤ü èwü'º (düH)é ‘êHé
düsê«Hé oÁ|òTü + Áù|wüjT· Ç‹ e÷+ ñyê#· Vü≤!
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚ |æ‘è· e´' R ˙ |æq‘·+Á&çjT· TqT, yêqπsX¯«s¡' R yêqs¡sêEq>∑T,
bÕ]úe' düTÁê' R eTVü‰sêC…q’ düTÁê⁄&ÉT, Á|üV≤ü èwü'º (düH)é R $TøÏÿ* dü+‘√wüeTT
H=+~qyê&Ó,’ ‘êHé düsê«Hé R yê] q+<ä]ì, oÁ|òTü + R ‘·«s¡>±, Áù|wüjT· R
|ü+|ü⁄eTT, Ç‹ R nì, e÷+ R qqTï>∑÷]Ã, ñyê#· Vü≤ R |ü*ø¬ qT düTe÷!
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡Á|üuTÑÛ yÓq’ ˙ |æq‘·+Á&ç düTÁêeTVü‰sêE $TøÏÿ* dü+‘√wæ+∫
e÷ n+>∑<ë~ Ms¡T\ q+<ä]ì ‘·«s¡>± Ç#·{øÏ Ï |ü+|æ+#·TeTì Hê‘√ #Óô|ŒqT.
XÀ¢ˆˆ ÁX¯ó‘ê« <ä~eÛ TTK ôd’ ´‘· <ä«#·q+ X¢̄øå£í eT+>∑<'ä ˆ
nÁãM ‘êÔHé Vü≤]ÁX‚c˛˜ yêø£´+ yêø£´$XÊs¡<'ä ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁX¯ó‘ê« ` <ä~eÛ TTKdü´ ` @‘·‘Y ` e#·q+ ` X¢̄øå£íyTé ` n+>∑<'ä ,
nÁãM‘Y ` ‘êHé ` Vü≤]ÁX‚w'ü̃ ` yêø£´+ ` yêø£´$XÊs¡<'ä ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` <ä~eÛ TTKdü´ @‘·‘Y X¯ø¢ +íå£ e#·q+ ÁX¯ó‘ê« yêø£´$XÊs¡<'ä Vü≤]ÁX‚w'˜ü
n+>∑<'ä ‘êHé yêø£ýéT nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <ä~ÛeTTKdü´ R <ä~ÛeTTKTìjÓTTø£ÿ, @‘·‘Y R á, X¯¢ø£åí+ R
eTè<äTyÓq’ {Ï,º e#·q+ R e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, yêø£´$XÊs¡<'ä R e÷≥\+<äT
H˚s¡Œ]jÓÆTq{Ïº, Vü≤]ÁX‚wü˜' n+>∑<ä' R yêqs¡ÁX‚wüß˜&Ó’q n+>∑<äT&ÉT, ‘êHé R Ä
yêqs¡T\qT >∑÷]Ã, yêø£ýéT nÁãM‘Y R e÷≥qT |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <ä~eÛ TTKT&ÉT #Ó|Œæ q á eTè<äTyÓq’ e÷≥\T $ì yêø£´$XÊs¡<Tä &Óq’
n+>∑<Tä &ÉT ‘·q yêqs¡Ms¡T\qT >∑÷]Ã Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ X¯+πø ÁX¯ó‘√ -j·T+ eè‘êÔ+‘√ sêy˚TD Vü≤]j·T÷<∏bä Õ' ˆ
‘·‘øå ·eT+ H˚V≤ü q kúÕ‡‘·T+ ø£è‘˚ ø±πs´ |üs+¡ ‘·bÕ' ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯+øπ ` ÁX¯ó‘·' ` nj·T+ ` eè‘êÔ+‘·' ` sêy˚TD ` Vü≤]j·T÷<∏bä Õ',
‘·‘Y ` ø£eå T+ ` q ` ÇVü≤ ` q' ` kúÕ‘·T+ ` ø£è‘˚ ` ø±πs´ ` |üs+¡ ‘·bÕ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üs+¡ ‘·bÕ' Vü≤]j·T÷<∏bä Õ'! sêy˚TD nj·T+ eè‘êÔ+‘·' ÁX¯ó‘·'
(Ç‹) X¯+øπ , ‘·‘Y ø±πs´ ø£è‘˚ (dü‹) q' ÇVü≤ kúÕ‘·T+ q ø£eå TyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üs¡+‘·bÕ' R z X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈£î˝≤sê! Vü≤]j·T÷<∏äbÕ' R
yêqsêÁπ>düs¡T˝≤sê!, sêy˚TD R lsêeTTì#˚, nj·T+ R á, eè‘êÔ+‘·' R
eè‘êÔ+‘·eTT, ÁX¯ó‘·' R $qã&çq~, (Ç‹ R nì) X¯+øπ R }Væ≤+#·T#·THêïqT.
‘·‘Y R n+<äTe\q, ø±πs´ R ø±s¡éTT, ø£è‘˚ dü‹ R HÓsy¡ s˚ Œ¡ ã&çjT· T+&É>±, q' R
eTq≈£î, ÇVü≤ R Ç#·Ã≥, kúÕ‘·T+ R ì\T#·T≥≈£î, q ø£eå TyéT R ‘·><∑ Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` z X¯Á‘·TuÛj Ñ T· +ø£sT¡ ˝…q’ yêqs¡Ms¡T˝≤sê! eTq eè‘êÔ+‘·eT+‘·jT· TqT
lsêeTTq≈£î ‘Ó*dæb˛sTTq<äì H˚qT }Væ≤+#·T#·THêïqT. n+<äT#˚‘· ø£seÔ¡ éTTqT
ìs¡«Væ≤+#·Tø=ì e∫Ãq eTqeTT Ç#·Ã≥ C≤>∑T#˚jT· T≥ m+‘· e÷Á‘·eTT ñ∫‘·eTT
ø±<äT.
(64) ` #·‘·Twü¸wæº‘·eTdüs¡Z 513
XÀ¢ˆˆ |”‘ê« eT<ÛTä j·T<∏ëø±eT+ $ÁXÊ+‘ê eq#ê]D' ˆ
øÏ+ X‚w+ü >∑eTq+ ‘·Á‘· düTÁ^y√ j·TÁ‘· H√ $uÛTÑ ' ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |”‘ê« ` eT<ÛTä ` j·T<∏ëø±eT+ ` $ÁXÊ+‘ê' ` eq#ê]D', øÏ+
` X‚w+ü ` >∑eTq+ ` ‘·Á‘· ` düTÁê' ` j·TÁ‘· ` q' ` $uÛTÑ ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eq#ê]D' j·T<∏ëø±eT+ eT<ÛTä |”‘ê« $ÁXÊ+‘ê'. X‚w+ü øÏyTé ?
j·TÁ‘· q' $uÛTÑ ' düTÁê' (ndæ)Ô ‘·Á‘· >∑eTq+ (ñ∫‘·yTé ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eq#ê]D' R eq#ês¡T˝…q’ yêqs¡T\T, j·T<∏ëø±eT+ R ùd«#·Ã>¤ ±,
eT<ÛTä R ‘˚HqÓ T, |”‘ê« R Á‘ê–, $ÁXÊ+‘ê' R $ÁXÊ+‹H=+~Hês¡T. X‚w+ü R
$T–*q~, øÏ+ R @$T? j·TÁ‘· R m#·Ã≥, q' R eTqjÓTTø£ÿ, $uÛTÑ ' R Á|üuTÑÛ yÓq’ ,
düTÁê' R düTÁê⁄&ÉT, (ndæÔ R ñHêï&√), ‘·Á‘· R n#·Ã{Ïø,Ï >∑eTq+ R b˛e⁄≥,
(ñ∫‘·+ R ‘·–q~).
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTq yêqs¡Ms¡T ˝…\¢s¡TqT ‘·ì$rs¡ ‘˚HÓ\qT Á‘ê– $ÁXÊ+‹
rdæø=ìj·TTHêïs¡T. Çø£ $T–*q~ @eTTqï~? Çø£ MT<ä≥ eTq Á|üuÛÑTyÓ’q
düTÁê⁄&ÉTqï #√{ÏøÏ ‘·«]‘·eTT>∑ b˛e⁄<äeTT.
XÀ¢ˆˆ düsπ « j·T<∏ë e÷+ eø£å ´+‹ düyT˚ ‘·´ Vü≤]j·T÷<∏bä Õ' ˆ
‘·<ë∏ -dæà ø£sêÔ ø£syÔ¡ ´˚ uÛeÑ ~“¤' |üsy¡ ê qVü≤yéT ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düsπ « ` j·T<∏ë ` e÷+ ` eø£å ´+‹ ` düyT˚ ‘·´ ` Vü≤]j·T÷<∏bä Õ',
‘·<ë∏ ` ndæà ` ø£sêÔ ` ø£syÔ¡ ´˚ ` uÛeÑ ~“¤' ` |üsy¡ êHé ` nVü≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]j·T÷<∏bä Õ' düsπ « j·T<∏ë düyT˚ ‘·´ e÷+ eø£å ´+‹ ‘·<ë∏ ø£sêÔ
ndæà, ø£syÔ¡ ´˚ nVü≤+ uÛeÑ ~“¤' |üsy¡ êHé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]j·T÷<∏bä Õ' R yêqs¡ Á|üuTÑÛ e⁄\T, düsπ « R n+<äsT¡ qT, düyT˚ ‘·´
R ø£\dæ, j·T<∏ë R @Ø‹>±, e÷+ R qqTï>∑÷]Ã, eø£å ´+‹ R |ü\T≈£î<äTs√, ‘·<ë∏
R Ä Ø‹>±, ø£sêÔ R #˚jT· Tyê&ÉqT, ndæà R n>∑T#·THêïqT. ø£syÔ¡ ´˚ R ø£seÔ¡ éTTq+<äT,
nVü≤+ R H˚qT, uÛeÑ ~“¤' R MT#˚‘,· |üsy¡ êHé R |üsêBÛqT&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` MT yêqs¡ÁX‚wßü ˜ ˝…\s¢ T¡ qT ø£\dæ Ä˝À∫+∫ qH˚ïØ‹>± ÄC≤„|+æ #Ó<sä √
Ä $<Ûeä TT>± #˚jT· T≥≈£î H˚qT dü+dæ<Tä &Δ HÉ .˚ ø£seÔ¡ ´ ìs¡jí T· eTTq+<äT düs«¡ <∏ë MT≈£î
H˚qT nBÛqT&ÉqT.
XÀ¢ˆˆ Hê--C≤„|sü TT‘·T MTXÀ-Vü≤+ j·TTesêCÀ-dæà j·T<ä´|æ ˆ
nj·TTø£+Ô ø£è‘·øs£ êàD√ j·T÷j·T+ <Ûsä ¸¡ sTT‘·T+ eTj·÷ ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` ÄC≤„|sü TT‘·TyéT ` áX¯' ` nVü≤+ ` j·TTesê»' ` ndæà `
j·T~ ` n|æ, nj·TTø£+Ô ` ø£è‘·øs£ êàD' ` j·T÷j·T+ ` <Ûsä ¸¡ sTT‘·T+ ` eTj·÷ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·TTesê»' ndæà j·T<ä´|æ nVü≤yéT ÄC≤„|sü TT‘·T+ áX¯' q,
j·T÷j·T+ ø£è‘·øs£ êàD', eTj·÷ <Ûsä ¸¡ sTT‘·TyéT nj·TTø£yÔ Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·TTesê»' R j·TTesêEqT, ndæà j·T<ä´|æ R nsTTq|üŒ{ÏøìÏ ,
ÄC≤„|sü TT‘·T+ R ÄC≤„|+æ #·T≥≈£î, nVü≤+ R H˚qT, áX¯' R düeTs¡T&ú qÉ T, q R
ø±qT, ø£è‘·øs£ êàD' R #˚jT· ã&çqø±s¡éTT ø£*j Z T· Tqï{Ï,º j·T÷j·T+ R MTs¡T, eTj·÷
R Hê#˚‘,· <Ûsä ¸¡ sTT‘·TyéT R ã\e+‘·eTT #˚jT· T≥≈£î, nj·TTø£yÔ Té R Hê´j·TeTTø±<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚ HÓ+‘·{Ï j·TTesêE HÓq’ |üŒ{ÏøìÏ , ÇfÒ¢ #˚jT· T&Éì $Te÷àC≤„|+æ #·T≥
Hê≈£î ‘·><∑ Tä . ø£seÔ¡ éTTqT HÓsy¡ s˚ T¡ Ãø=ì e∫Ãq{Ïº $TeTTà H˚qT ã\e+‘·eTT #˚dæ
ÄC≤„|+æ #·T≥ m+‘·e÷Á‘·eTT ñ∫‘·eTTø±<äT.
XÀ¢ˆˆ ÁãTe‘· XÊÃ+>∑<ä ôd’ é+ ÁX¯ó‘ê« e#·q eTe´j·TyéT ˆ
Á|üV≤ü èwüeº Tqk˛ yêø£´ $T<ä eT÷#·T s¡«HÍø£d'ü ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁãTe‘·' ` #· ` n+>∑<dä ´ü ` @e+ ` ÁX¯ó‘ê« ` e#·qyéT `
ne´j·TyéT, Á|üV≤ü èwüeº Tqdü' ` yêø£ýéT ` Ç<äyTé ` }#·T' ` eHÍø£d'ü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` @e+ ÁãTe‘·' n+>∑<dä ´ü ne´j·T+ e#·q+ ÁX¯ó‘ê« eHÍø£d'ü
Á|üV≤ü èwüeº Tqdü' (dü+‘·') Ç<ä+ yêø£ýéT }#·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @e+ R áØ‹>±, ÁãTe‘·' R |ü\T≈£î#·Tqï{Ï,º n+>∑<dä ´ü R
n+>∑<Tä ìjÓTTø£ÿ, ne´j·T+ R dæsú y¡ TÓ qÆ {Ï,º e#·q+ R e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì,
eHÍø£d'ü R yêqs¡T\T, Á|üV≤ü èwüeº Tqdü' (dü+‘·') R >=|üŒ dü+‘√wüeTT H=+~q
eTqdüT‡>∑\yê s¡>T∑ #·T, Ç<ä+ R á, yêø£´+ R e÷≥qT, }#·T' R |ü*øÏ].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+>∑<Tä &ç≥T¢ |ü\T≈£î≥qT $ì Ä yêqs¡T\+<äsT¡ qT Ä‘·ì j·T<∏ës¡ú
e#·qeTT\≈£î $TøÏÿ* dü+‘√wüeTT H=+~qyê¬s’ Ä‘·ì‘√ Ç≥T¢ |ü*øÏ].
XÀ¢ˆˆ @e+ eø£å ´‹ ø√ sê»Hé Á|üuTÑÛ dü‡Hé yêqs¡s¸¡ uÑÛ ˆ
◊X¯«s¡éT<äeT‘√Ô Væ≤ düs√« -Vü≤ $T‹ eTq´‘˚ ˆˆ 18
(64) ` #·‘·Twü¸wæº‘·eTdüs¡Z 515
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @e+ ` eø£å ´‹ ` ø£' ` sê»Hé ` Á|üuTÑÛ ' ` düHé ` yêqs¡s¸¡ u,ÑÛ
◊X¯«s¡éT<äeT‘·'Ô ` Væ≤ ` düs«¡ ' ` nVü≤yéT ` Ç‹ ` eTq´‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡s¡¸uÛÑ! sê»Hé! Á|üuÛÑT' düHé ø£' @e+ eø£å ´‹? düs¡«'
◊X¯«s¡éT<äeT‘·'Ô nVü≤+ ÁX‚w'ü̃ Ç~ eTq´‘˚ Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡s¸¡ u!ÑÛ R yêqs¡ ÁX‚wßü &˜ Ü!, sê»Hé R sêC≤!, Á|üuTÑÛ ' düHé R
n~Ûø±]jÓTÆ j·TT+&çjT· TqT, ø£' R me«&ÉT, @e+ R Ç≥T¢ $qj·TeTT>±, eø£å ´‹ R
|ü\Tø£>∑\&ÉT? düs¡«' R Á|ü‹yê&ÉTqT, ◊X¯«s¡éT<äeT‘·Ô' R n~Ûø±s¡eT<äeTT#˚
eT‹Ô*q¢ yê&Ó,’ nVü≤+ R H˚qT, ÁX‚w'ü̃ R düsê«~Û≈î£ &ÉqT, Ç‹ R nì, eTq´‘˚ Væ≤ R
‘·\#·TqT>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡ÁX‚wßü &˜ yÉ q’Ó z j·TTesêC≤! >=|üŒ n~Ûø±s¡eTT #˚‹j·T+<äT
ñ+&çj·TT>∑÷&É Ç+‘· $qj·TeTT>± me&ÉT e÷{≤&É>∑\&ÉT? ˝Àø£eTTq+<äT
Á|ü‹yê&ÉTqT ◊X¯«s¡éT<äeTT#˚ eT‹Ô*¢qyê&Ó’ n+<ä]ø£+f… H˚H˚ ñ‘·ÿ èwüßº&Éqì
uÛ≤$+#·TqT >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ‘·e #˚<+ä düTdü<èä X¯+ yêø£´+ Hêq´dü´ ø£d´ü ∫‘Y ˆ
dü+q‹]Ω ‘·yêU≤´‹ uÛ$Ñ wü´#·TÃ¤ujÑÛ ÷Ó >∑´‘êyéT ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·e ` #· ` Ç<ä+ ` düTdü<èä X¯+ ` yêø£´+ ` q ` nq´dü´ `
ø£d´ü ∫‘Y, dü+q‹' ` Væ≤ ` ‘·e ` ÄU≤´‹ ` uÛ$Ñ wü´#·TÃ¤uj ÑÛ ÷Ó >∑´‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` Ç<ä+ yêø£´+ #· ‘·e düTdü<èä X¯yTé , nq´dü´ ø£d´ü ∫‘Y q (dü<èä X¯yTé ).
‘·e dü+q‹' uÛ$Ñ wü´#·TÃ¤uj ÑÛ ÷Ó >∑´‘ê+ ÄU≤´‹ Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç<ä+ R á, yêø£´+ #· R e÷≥j·TTqT, ‘·e R ˙≈£î, düTdü<èä X¯+
R $TøÏÿ* ‘·–j·TTqï~, nq´dü´ R y˚s¬ q’ {Ï,º ø£d´ü ∫‘Y R me«ìøÏì, q R ‘·–q{Ï~º
>±<äT, ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, dü+q‹' R $qj·TeTT, uÛÑ$wü´#·TÃ¤uÛÑjÓ÷>∑´‘ê+ R
uÛ≤$ÁX‚jT· eTT\≈£î ns¡Ω‘q· T, ÄU≤´‹ R #Ó|ü #·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙e⁄ #Ó|Œæ qe÷≥ ˙ jÓ÷>∑´‘·≈î£ m+‘·j÷Ó dü]|ü&ç j·TTqï~.
y˚s¬ e«&ÉTqT Ç+‘· ñ∫‘·eTT>∑ |ü\Tø£C≤\&ÉT. Ç{Ïº ˙ $qj·Ty˚T ˙e⁄ uÛ$Ñ wü´‘êÿ\eTTq
bı+<äuÀjÓT&ç >=|üŒX¯óuÛeÑ TT\qT yÓ\&¢ +ç #·T#·Tqï~ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ düsπ « ej·TeT|æ ÁbÕbÕÔ düÁÔ ‘· >∑+‘·T+ ø£è‘·øDå£ ≤' ˆ
dü j·TÁ‘· Vü≤]MsêD≤+ düTÁê' |ü‹ s¡e´j·T' ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düsπ « ` ej·T+ ` n|æ ` ÁbÕbÕÔ' ` ‘·Á‘· ` >∑+‘·T+ ` ø£è‘·øDå£ ≤',
dü' ` j·TÁ‘· ` Vü≤]MsêD≤+ ` düTÁê' ` |ü‹' ` ne´j·T' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]MsêD≤+ |ü‹' düTÁê' ne´j·T' düHé j·TÁ‘· (ndæÔ),
ÁbÕbÕÔ' ej·T+ düsπ « n|æ ‘·Á‘· >∑+‘·T+ ø£è‘·øD
å£ ≤' (düà').
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]MsêD≤+ R yêqs¡Ms¡T\≈£î, |ü‹' R Á|üuTÑÛ yÓq’ {Ï,º dü' düTÁê'
R Ä düTÁê⁄&ÉT, ne´j·T' R dæús¡yÓTÆqyê&Ó’, j·TÁ‘· R m#·Ã≥qsTT‘˚, ndæÔ R
ñHêï&√, ÁbÕbÕÔ' R #˚]j·TTqï{Ï,º ej·T+ R y˚TeTT, düsπ « n|æ R m\¢se¡ TT>∑÷&ç,
‘·Á‘· R n#·Ã{Ïø,Ï >∑+‘·T+ R b˛e⁄≥≈£î, ø£è‘·øD å£ ≤' R bı+~q j·TT‘ê‡Vü≤eTT
>∑\yês¡eTT>±, (düà' R ñHêïeTT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡Ms¡T\≈£î Á|üuÛÑTyÓ’q Ä düTÁêeTVü‰sêE dæús¡dü+ø£\TŒ&Ó’
ì\∫j·TTqï#√{ÏøÏ b˛e⁄≥≈£î Çø£ÿ&É #˚]q y˚TyÓT\¢se¡ TTqT >∑÷&É ≈£î‘·÷Vü≤\eTT‘√
qTHêïeTT.
XÀ¢ˆˆ ‘·«j·÷ Vü≤´qT¬øÌÔ s¡Ω]_Û s¬ ’ ïe X¯ø´£ + |ü<ë‘·Œ<äyTé ˆ
ø£«∫ <ä+Z ‘·T+ Vü≤]ÁX‚wü̃ Áã÷eT dü‡‘·´ $T<ä+ ‘·T ‘˚ ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·«j·÷ ` Væ≤ ` nqT¬ø'ÌÔ ` Vü≤]_Û' ` q ` @e ` X¯ø´£ + ` |ü<ë‘Y
` |ü<yä Té , ø£«∫‘Y ` >∑+‘·T+ ` Vü≤]ÁX‚wü̃ ` Áã÷eT' ` dü‘´· yéT ` Ç<ä+ ` ‘·T `
‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]ÁX‚w!ü̃ ‘·«j·÷ nqT¬ø'ÌÔ Vü≤]_Û' |ü<ë‘Y |ü<+ä ø£«∫‘Y >∑+‘·T+
HÓe’ X¯ø´£ yéT, Ç<ä+ dü‘´· + ‘˚ Áã÷eT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]ÁX‚w!ü̃ R z yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü! ‘·«j·÷ R ˙#˚‘,· nqT¬ø'ÌÔ R
#Ó|Œü ã&Éq{Ï,º Vü≤]_Û' R yêqs¡T\#˚‘,· ø£«∫‘Y R m#·Ã{ÏøìÏ , |ü<ë‘Y R ˇø£ n&ÉT>∑T
qT+&ç, |ü<+ä R (Ç+ø=ø£) n&ÉT>∑TqT, >∑+‘·T+ R b˛e⁄≥≈£î, HÓe’ X¯ø´£ + R @$Tj·TTqT
X¯ø´£ eTT >±<äT. Ç<ä+ R á, dü‘´· + R j·T<∏ës¡eú TTqT, ‘˚ R ˙≈£î, Áã÷eT' R
#Ó|ü#·THêïeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs¡ÁX‚wüß˜&Ü! ˙e⁄ ÄC≤„|æ+#·ì jÓT&É\ e÷ yêqs¡T\‘√
me«&ÉTqT >∑÷&É ˇø£ n&ÉT>∑Trdæ Ç+ø=ø£ n&ÉT>∑T m#·Ã{ÏøìÏ y˚jT· C≤\&ÉT. á
yêdüeÔ eTTqT ˙≈£î eTs¡\ y˚TeTT ‘Ó\T|ü⁄#·THêïeTT.
XÀ¢ˆˆ @e+ ‘·T e<ä‘ê+ ‘˚cÕ eT+>∑<'ä Á|ü‘´· uÛ≤wü‘· ˆ
u≤&Û+É >∑#êÃ¤eT Ç‘·T´ø±Ô « K eTT‘˚Œ‘·T s¡àVü‰ã˝≤' ˆˆ 22
(64) ` #·‘·Twü¸wæº‘·eTdüs¡Z 517
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @e+ ` ‘·T ` e<ä‘ê+ ` ‘˚cÕyéT ` n+>∑<'ä ` Á|ü‘´· uÛ≤wü‘,·
u≤&Û+É ` >∑#êÃ¤eT' ` Ç‹ ` ñø±Ô « ` KyéT ` ñ‘˚Œ‘·T' ` eTVü‰ã˝≤' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚cÕyéT @e+ e<ä‘ê+ (dü‘êyéT) n+>∑<ä' u≤&ÛÉyéT Ç‹
Á|ü‘´· uÛ≤wü‘,· >∑#êÃ¤eT' Ç‹ ñø±Ô « (‘˚) KyéT ñ‘˚Œ‘·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚cÕyéT R Ä yêqs¡Ms¡T\T, @e+ R á$<Ûeä TT>±, e<ä‘ê+
dü‘êyéT R #Ó|ü #·T+&É>±, n+>∑<'ä R n+>∑<Tä &ÉT, u≤&Û+É R u≤>∑T, Ç‹ R nì,
Á|ü‘´· uÛ≤wü‘· R »yêãT#Óô|ŒqT, >∑#êÃ¤eT' R yÓ&\É T<äeTT, Ç‹ R nì, ñø±Ô « R
|ü*øÏ, eTVü‰ã˝≤' R eTVü‰ã\dü+|üqTï˝…q’ , ‘˚ R Ä yêqs¡T\T, K+ R Äø±X¯eTTqT
>∑÷]Ã, ñ‘˚Œ‘·T' R m–]].
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡T\+<äsT¡ Ç≥T¢ |ü\T≈£î#·T+&É>± n+>∑<Tä &ÉT dü]j˚T nHÓqT.
n+‘·≥ eTVü‰ã\XÊ\T¬sq’ Ä yêqs¡T˝…\s¢ T¡ qT b˛e⁄<äeTT s¡+&Éì Äø£deü TT MT~øÏ
m–]b˛sTT].
XÀ¢ˆˆ ñ‘·Œ‘·+‘· eTq÷‘˚Œ‘·T dü‡sπ « ‘˚ Vü≤]j·T÷<∏bä Õ' ˆ
ø£è‘ê« --ø±X¯+ ìsêø±X¯+ j·T+Á‘√‹øåbÕÔ Çyê-#·˝≤' ˆˆ23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñ‘·Œ‘·+‘·+ ` nq÷‘˚Œ‘·T' ` düsπ « ` ‘˚ ` Vü≤]j·T÷<∏bä Õ', ø£è‘ê«
` Äø±X¯+ ` ìsêø±X¯+ ` j·T+Á‘√‹øå bÕÔ' ` Çe ` n#·˝≤' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚ Vü≤]j·T÷<∏bä Õ' düsπ « j·T+Á‘√‹øå bÕÔ' n#·˝≤' Çe Äø±X¯+
ìsêø±X¯+ ø£è‘ê« ñ‘·Œ‘·+‘·+ (‘·+) nq÷‘˚Œ‘·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚ Vü≤]j·T÷<∏bä Õ' R Ä yêqs¡Ms¡T\T, düsπ « R n+<äsT¡ qT,
j·T+Á‘√‹øå bÕÔ' R j·T+Á‘·eTT#˚ MT~øÏ $düsã¡ &çq, n#·˝≤' Çe R |üs«¡ ‘·eTT\e˝…,
Äø±X¯+ R Äø±X¯eTTqT, ìsêø±X¯+ R neø±X¯eTT ˝Òì<ëìì>±, ø£è‘ê« R #˚d,æ
ñ‘·Œ‘·+‘·+ R MT~øÏ m>∑Ts¡T#·Tqï, (‘·+ R Ä n+>∑<Tä ì), nq÷‘˚Œ‘·T' R nqTdü]+∫
m–]].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ Äø£deü TT MT~øÏ m>∑Ts¡T#·Tqï n+>∑<Tä ì yÓ+≥ Ä yêqs¡
jÓ÷<∏Tä ˝…\s¢ T¡ qT ˇø±H=ø£ j·T+Á‘·eTT#˚ MT~øÏ $dü]y˚jT· ã&ÉT#·Tqï |üs«¡ ‘·eTT\e˝…
]e⁄«q MT~¬ø>∑dæ Äø£deü TTq+‘·jT· TqT ø£|Œæ y˚jT· T#·T Ä‘·ìì yÓ+ã&ç+∫].
XÀ¢ˆˆ ‘˚ -+ãs¡+ düV≤ü k˛‘·Œ‘·´ y˚>e∑ +‘·' |üe¢ +>∑e÷' ˆ
$q<ä+‘√ eTVü‰Hê<ä+ |òTü Hê yê‘˚]‘ê j·T<∏ë ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚ ` n+ãs¡+ ` düV≤ü kÕ ` ñ‘·Œ‘·´ ` y˚>e∑ +‘·' ` |üe¢ +>∑e÷',
$q<ä+‘·' ` eTVü‰Hê<ä+ ` |òTü Hê' ` yê‘˚]‘ê' ` j·T<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚ |üe¢ +>∑e÷' y˚>e∑ +‘·' n+ãs¡+ düV≤ü kÕ ñ‘·Œ‘·´ yê‘˚]‘ê'
|òTü Hê' j·T<∏ë eTVü‰Hê<ä+ $q<ä+‘·' (»>∑Tà').
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚ |üe¢ +>∑e÷' R Ä yêqs¡T\T, y˚>e∑ +‘·' R >=|üŒy˚>e∑ TT>∑\yê¬s,’
n+ãs¡+ R Äø£deü TTqT>∑÷]Ã, düV≤ü kÕ R ‘·‘øY D å£ y˚T, ñ‘·Œ‘·´ R m–], yê‘˚]‘ê'
R yêj·TTe⁄#˚ HÓ≥ãº &ÉT#·Tqï, |òTü Hê' j·T<∏ë R y˚T|òTü eTT\e˝…, eTVü‰Hê<ä+ $q<ä+‘·'
R >=|üŒ<Óq’ <Û«ä ì#˚jT· T#·Tqïyê¬s,’ (»>∑Tà' R yÓ&*É ]).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêqs¡T \≥T¢ eTVü‰y˚>∑eTT‘√ ‘·‘Yø£åDy˚T Äø£düeTTq m–]
yêj·TTe⁄#˚ m>∑Ts¡>=≥º ã&ÉT#·Tqï y˚T|òTü eTT\e˝… ñs¡TeTT\e+{Ï ô|<äô› |<ä› >∑sq®¡ \T
#˚jT· T#·T b˛e⁄#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ n+>∑<˚ Vü≤´qqTÁbÕù|Ô düTÁ^y√ yêqsê~Û|'ü ˆ
ñyê#· XÀø√|üV≤ü ‘·+ sêeT+ ø£eT\˝À#·qyéT ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n+>∑<˚ ` Væ≤ ` nqqTÁbÕù|Ô ` düTÁê' ` yêqsê~Û|'ü ` ñyê#·
` XÀø√|üV≤ü ‘·+ ` sêeT+ ` ø£eT\˝À#·qyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n+>∑<˚ nqqTÁbÕù|Ô (dü‹) yêqsê~Û|'ü düTÁê' XÀø√|üV≤ü ‘·+
ø£eT\˝À#·q+ sêeTyéT ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n+>∑<˚ R n+>∑<äT&ÉT, nqqTÁbÕù|Ô dü‹ R sêø£j·TT+&É>±,
yêqsê~Û|'ü R yêqs¡sêC…q’ {Ï,º düTÁê' R düTÁê⁄&ÉT, XÀø√|üV≤ü ‘·+ R <äT'KeTT#˚
$eX¯ó&Ó’q{Ïº, ø£eT\˝À#·q+ R |ü<äàqj·TqT&Ó’q, sêeT+ R lsêeTTì >∑÷]Ã,
ñyê#· R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+>∑<Tä &ÉT ‘·eTø£&≈É î£ sêø£eTT+<äT düT+<äsy¡ TÓ qÆ H˚Á‘·<«ä j·TeTT
>∑*–j·TTqï lsêeTT&ÉT $cÕ<äu]ÑÛ ‘·T&Ój’ T· T+&É>± Ä‘·ì‘√ düTÁê⁄&ÉT Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ düe÷X¯«dæV≤æ uÛÁÑ <ä+ ‘˚ <äècºÕ <˚M q dü+X¯jT· ' ˆ
Hê-->∑+‘·T $TVü≤ X¯ø´£ + ‘Ós’ r¡ ‘˚ düeTj˚T Væ≤ q' ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düe÷X¯«dæV≤æ ` uÛÁÑ <ä+ ` ‘˚ ` <äècºÕ ` <˚M ` q ` dü+X¯jT· ', q
` Ä>∑+‘·TyéT ` ÇVü≤ ` X¯ø´£ + ` ‘Ó'’ ` nr‘˚ ` düeTj˚T ` Væ≤ ` q' ˆˆ
(64) ` #·‘·Twü¸wæº‘·eTdüs¡Z 519
nq«j·TÁø£eTeTT :` düe÷X¯«dæV≤æ , ‘˚ uÛÁÑ <ä+, <˚M <äècºÕ, dü+X¯jT· ' q, q' düeTj˚T
nr‘˚ dü‹ ‘Ó'’ ÇVü≤ Ä>∑+‘·T+ q X¯ø´£ + Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düe÷X¯«dæV≤æ R }s¡&\ç T¢eTT. ‘˚ R ˙≈£î, uÛÁÑ <ä+ R X¯óuÛeÑ TT.
<˚M R d”‘ê<˚$, <äècºÕ R #·÷&Éã&çq~. dü+X¯jT· ' R dü+<˚V≤ü eTT, q R ˝Ò<Tä . q'
R eTqjÓTTø£ÿ, düeTj˚T R >∑&TÉ e⁄, nr‘˚ dü‹ R n‹Áø£$T+∫q~ø±>±, ‘Ó'’ R
yê]#˚, ÇVü≤ R Ç#·Ã{Ïø,Ï Ä>∑+‘·T+ R e#·TÃ≥≈£î, q X¯ø´£ + Væ≤ R X¯ø´£ eTTø±<äT>∑<ë.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeT#·+Á<ë! }s¡&ç\T¢eTT. ˙≈£î X¯óuÛÑeT>∑T#·Tqï~! d”‘ê<˚$
ø±ìŒ+∫q~. n+<äT dü+<˚V≤ü y˚T$Tj·TTqT ˝Ò<Tä . eTqyÓTTdü–q >∑&TÉ e⁄ <ë{Ïb˛sTTq
|æeTà≥ ø£è‘·øè£ ‘·T´\T >±≈£î+&É yês¡T eTq m<äT{ÏøÏ e#·TÃ≥≈£î X¯ø´£ eTT>±<äT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ q eT‘·‡ø±X¯ e÷>∑#Ã˚ ¤ ‘·ÿ è‘˚´ Væ≤ $ìbÕ‹‘˚ ˆ
j·TTesêCÀ eTVü‰u≤VüQ' |üe¢ ‘ê+ Á|ües√-+>∑<'ä ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` eT‘·‡ø±X¯yTé ` Ä>∑#Ã˚ ‘¤ Y ` ø£è‘˚´ ` Væ≤ ` $ìbÕ‹‘˚,
j·TTesê»' ` eTVü‰u≤VüQ' ` |üe¢ ‘ê+ ` Á|ües¡' ` n+>∑<'ä ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·TTesê»' eTVü‰u≤VüQ' |ü¢e‘ê+ Á|ües¡' n+>∑<ä' ø£è‘˚´
$ìbÕ‹‘˚ dü‹ eT‘·‡ø±X¯+ q n>∑#Ã˚ ‘¤ Y Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·TTesê»' R j·TTesêEqT, eTVü‰u≤VüQ' R >=|üŒ uÛTÑ »eTT\T
>∑\yê&ÉTqT, |üe¢ ‘ê+ Á|ües¡' R yêqs¡T\˝À ÁX‚wßü &˜ TÉ q>∑T, n+>∑<'ä R n+>∑<Tä &ÉT,
ø£è‘˚´ R ø£seÔ¡ éTT, $ìbÕ‹‘˚ dü‹ R #Ó&bç ˛sTTq~ ø±>±, eT‘·‡ø±X¯+ R Hê
düMT|üeTTq≈£î, q Ä>∑#Ã˚ ‘¤ Y Væ≤ R sêC≤\&ÉT düTe÷!
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡ÁX‚wßü &˜ TÉ qT eTVü‰Ms¡T&ÉT q>∑T j·TTesêC…q’ n+>∑<Tä &ÉT ‘·q
ø£|Œü –+|üã&çq ø±s¡éTT #Ó&bç ˛sTTq |üøeå£ TTq Hê m<äT{ÏøÏ sêC≤\&ÉT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ j·T<ä´ |ü´ø£è‘·øè£ ‘ê´Hê MT<äèX¯' kÕ´ <äT|üÁø£eT' ˆ
uÛyÑ ˚ ‘·‡ Bqe<äH√ ÁuÛ≤+‘·$|ü⁄¢‘e· ÷qdü' ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ n|æ ` nø£è‘·øè£ ‘ê´HêyéT ` á<äèX¯' ` kÕ´‘Y ` ñ|üÁø£eT',
uÛyÑ ‘˚ Y ` dü' ` Bqe<äq' ` ÁuÛ≤+‘·$|ü⁄¢‘e· ÷qdü' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nø£è‘·ø£è‘ê´Hê+ á<äèX¯' ñ|üÁø£eT' (kÕ´‘Y) j·T<ä´|æ dü'
Bqe<äq' ÁuÛ≤+‘·$|ü⁄¢‘e· ÷qdü' uÛyÑ ‘˚ .Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nø£è‘·ø£è‘ê´Hê+ R #˚j·Tã&Éì ø£è‘·éTT\T>∑\ yê]jÓTTø£ÿ,
ñ|üÁø£eT' R #˚w‘ºæ e· TT, á<äèX¯' R á $<Ûyä TÓ qÆ ~, kÕ´‘Y j·T<ä´|æ R nsTTqjÓT&É\,
dü' R Ä j·T+>∑<Tä &ÉT, Bqe<äq' R BqyÓTqÆ eTTKeTT>∑\yê&ÉTqT, ÁuÛ≤+‘·$|ü⁄¢‘·
e÷qdü' R $ÁuÛ≤+‹H=+~ ø£\–j·TTqï eTqdüT‡ >∑\yê&ÉT>±qT, uÛÑy˚‘Y R
ñ+&Ée\j·TTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˇø£yfi˚ ¯ á eT<ÛTä equÛ+Ñ >∑eTT nHÓ&ç á kÕVü≤dü#w˚ ‘ºæ e· TT ø£è‘·øè£ ‘·T´\T
ø±≈£î+&É>H∑ ˚ Ä yêqs¡T\T #˚dj æ T· Tqï jÓT&É\ Ä n+>∑<Tä &ÉT eTTKeTT Áy˚\y˚døæ =ì
yê´≈£î\yÓTqÆ eTqdüT‡‘√&ÉH˚ ø±ìŒ+#·TqT.
XÀ¢ˆˆ |æ‘·èô|’‘êeTVü≤+ #Ó’‘· ‘·÷Œs¡«¬ø’ s¡_Ûs¡øÏå‘·yéT ˆ
q y˚T eT<ÛTä eq+ Vü≤Hê´ <äV≤ü èwü'º |üe¢ >π X¯«s¡' ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |æ‘è· ô|‘’ êeTVü≤+ ` #· ` @‘·‘Y ` |üPs¡«ø¬ '’ ` n_Ûsø¡ ‘åÏ y· Té , q `
y˚T ` eT<ÛTä eq+ ` Vü≤Hê´‘Y ` nVü≤èwü'º ` |üe¢ >π X¯«s¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` y˚T |üPs¡« ø¬ '’ n_Ûsø¡ ‘åÏ +· |æ‘è· ô|‘’ êeTVü≤+ @‘·‘Y y˚T eT<ÛTä eq+
|üe¢ >π X¯«s¡' nVü≤èwü'º düHé q Vü≤Hê´‘Y.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` y˚T |üPs¡« ø¬ '’ R Hê |üPs¡T«\#˚, n_Ûsø¡ ‘åÏ +· R ø±bÕ&Éã&çq~j·TTqT,
|æ‘è· ô|‘’ êeTVü≤+ R ‘·+Á&ç‘ê‘·\≈£î dü+ã+~Û+∫q~j·TTq>∑T, @‘·‘Y eT<ÛTä eq+ R
á eT<ÛTä eqeTTqT, |üe¢ >π X¯«s¡' R yêqs¡Á|üuTÑÛ yÓq’ n+>∑<Tä &ÉT, nVü≤èwü'º düHé R
dü+‘√wüeTT H=+<äìyê&É>T∑ #·T, q Vü≤Hê´‘Y R bÕ&ÉT#˚jT· &ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` e÷ |üPs¡«e+oj·TT\#˚ ÁbÕD|ü<eä TT>± ø±bÕ&Éã&ç e÷ ‘·+Á&ç‘ê‘·\
e\q e÷≈£î \_Û+∫q{Ïº á eT<ÛTä eqeTTqT j·TTesêC…q’ n+>∑<Tä &ÉT dü+‘√wüu]ÑÛ ‘·T&Ó’
j·TT+&ÉìjÓT&É\ á $<Ûeä TT>± bÕ&ÉT#˚dæ j·TT+&É&TÉ .
XÀ¢ˆˆ øödü˝≤´ düTÁ|üC≤ sêeT düe÷X¯«dæV≤æ düTÁe‘· ˆ
<äècºÕ <˚M q dü+<˚¨ q #êH˚´q Vü≤q÷eT‘ê ˆˆ 30
XÀ¢ˆˆ q Vü≤´q´' ø£sà¡ D√ ùV≤‘·T kÕ‡<ÛHä ˚ -dü´ Vü≤q÷eT‘·' ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øödü˝≤´ ` düTÁ|üC≤' ` sêeT ` düe÷X¯«dæV≤æ ` düTÁe‘·, <äècºÕ `
<˚M ` q ` dü+<˚V≤ü ' ` q ` #· ` nH˚´q ` Vü≤q÷eT‘ê, q ` Væ≤ ` nq´' `
ø£sà¡ D' ` ùV≤‘·T' ` kÕ<ÛHä ˚ ` ndü´ ` Vü≤q÷eT‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT! øödü˝≤´ düTÁ|üC≤'. düTÁe‘·! düe÷X¯«dæV≤æ , <˚M <äècºÕ,
(64) ` #·‘·Twü¸wæº‘·eTdüs¡Z 521
dü+<˚V≤ü ' q, nH˚´q #· q, Vü≤q÷eT‘ê (<äècºÕ), ndü´ ø£sà¡ D' kÕ<ÛHä ˚ Vü≤q÷eT‘·'
nq´' ùV≤‘·T' q.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT R z lsêe÷, øödü˝≤´ R øödü˝≤´<˚$, düTÁ|üC≤' R
ñ‘·eÔ TyÓTqÆ dü+‘êqeTT >∑\~, düTÁe‘· R ñ‘·eÔ TÁe‘·d+ü |üqTï&Ü!, düe÷X¯«dæV≤æ R
}s¡&\ç T¢eTT, <˚M R d”‘ê<˚$, <äècºÕ R #·÷&Éã&çq~, dü+<˚V≤ü ' R dü+X¯jT· eTT,
q R ˝Ò<Tä , nH˚´q #· R Ç‘·sT¡ ì#˚‘· >∑÷&É, q R ø±<äT. Vü≤q÷eT‘ê R Vü≤qTeT#˚‘,·
(<äècºÕ R #·÷&Éã&çq~), ndü´ ø£s¡àD' R á ø±s¡éTTjÓTTø£ÿ, kÕ<ÛäH˚ R
ìs¡«Vü≤DeTTq+<äT, Vü≤q÷eT‘·' R Vü≤qTeT+‘·Tìø£+f…, nq´' R y˚s¬ q’ {Ï,º ùV≤‘·T'
R ø±s¡DeTT, q (ndæ)Ô R ˝Ò<Tä .
‹\ø£eTT :` d”‘e· TàjÓTTø£ÿ ñìøÏ ‘Ó*dæø=qïyê&Éy’Ó ˙e⁄ ÁbÕDeTT\‘√ düTKeTT>∑
qT+<äTe⁄ ø±ã{Ïº Ç{Ïº n<äèwüeº +‘·T&Éyq’Ó ìqTï >∑qï øödü\´ dü‘dY +ü ‘êqe‹ düTe÷!
nì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeTuÛÁÑ <ë! d”‘êπøeå Tyês¡Ô $ì ˙e⁄ øπ eå TeTT>± qT+<äTe⁄ >∑qTø£
ìqTï >∑qï Ä øödü˝≤´<˚$ dü‘dY +ü ‘êqeTT>∑qï ñ‘·eÔ TyÓTqÆ »qì j·T>∑TqT. Çø£
˙e⁄ }s¡&\ç T¢eTT. eTqyê]øÏ d”‘ê<˚$ ø±ìŒ+∫q~. dü+<˚V≤ü y˚T$Tj·TTqT ˝Ò<Tä .
ÄyÓTqT #·÷∫q~ >∑÷&É Vü≤qTeT+‘·T&˚ ‘·|Œü y˚s¬ e«s¡TqT ø±<äT. á ø±s¡´dæ~˝Δ À
Vü≤qTeT+‘·Tì Á|üjT· ‘·ï$X‚wyü T˚ >±ø£ y˚s=ø£ ùV≤‘·T y˚~j·TTqT ˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ Vü≤q÷eT‹ Væ≤ dæ~XΔ Ã¯ eT‹X¯Ã eT‹dü‘eÔ· T ˆ
eékÕj·TX¯Ã Ms¡´+ #· dü÷sπ ´ ‘˚» Çe Á<ÛTä eyéT ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤q÷eT‹ ` Væ≤ ` dæ~'Δ ` #· ` eT‹' ` #· ` eT‹dü‘eÔ· T,
eékÕj·T' ` #· ` Ms¡´+ ` #· ` dü÷sπ ´ ` ‘˚»' ` Çe ` Á<ÛTä eyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eT‹dü‘eÔ· T! dü÷sπ ´ ‘˚»' Çe, Vü≤q÷eT‹ dæ~'Δ #·, eT‹' #·,
eékÕj·T' #· Á<ÛTä eyéT (es¡+Ô ‘˚).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT‹dü‘eÔ· T R ãT~ΔÁX‚wßü &˜ yÉ q’Ó z lsêe÷! dü÷sπ ´ R dü÷s¡T´ì
j·T+<äT, ‘˚»' Çe R Á|üø±X¯eTTe˝…, Vü≤q÷eT‹ R Vü≤qTeT+‘·Tìj·T+<äT, dæ~'Δ
#· R ø±s¡´dæ~j Δ T· TqT, eT‹' #· R C≤„qeTTqT, eékÕj·T' #· R Á|üjT· ‘·ïeTTqT,
Ms¡´+ #· R |üsêÁø£eTeTTqT, Á<ÛTä e+ R dæsú e¡ TT>± (es¡+Ô ‘˚ Væ≤ R ñqï$ >∑<ë).
‘ê‘·Œs¡éTT :` z Á|üC≤„e+‘·T&Ü! dü÷s¡T´ì˝À ‘˚»düT‡ ìj·T‘·yÓTÆq≥T¢>±
Vü≤qTeT+‘·Tìj·T+<äT ø±s¡´dæ~j
Δ T· T ø£seÔ¡ ´ìX¯Ãj·TeTTqT rÁeÁ|üjT· ‘·ïeTTqT <ëìøÏ
ø±e\dæq |üsêÁø£eTeTTqT nìïj·TTqT düTdæsú e¡ TT˝…’ ˇ|ü#·Tqï~ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ C≤+ãyê q´Á‘· H˚‘ê kÕ´ <ä+>∑<Xä Ã¯ ã˝ÒX«¯ s¡' ˆ
Vü≤qTe÷+ XÊÃ|ü´~ÛcÕ˜ ‘ê q ‘·d´ü >∑‹ s¡q´<∏ë ˆˆ 33
XÀ¢ˆˆ e÷ uÛ÷Ñ •Ã+‘êdüe÷j·TTø£Ô dü‡+Á|ü ‘·´$T‘·$Áø£eT ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` C≤+ãyêHé ` j·TÁ‘· ` H˚‘ê ` kÕ´‘Y ` n+>∑<ä' ` #· `
ã˝ÒX«¯ s¡', Vü≤qTe÷Hé ` #· ` n|æ ` n~ÛcÕ˜ ‘ê ` q ` ‘·d´ü ` >∑‹' ` nq´<∏ë,
e÷ ` uÛ÷Ñ ' ` ∫+‘êdüe÷j·TTø£'Ô ` dü+Á|ü‹ ` n$T‘·$Áø£eT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·TÁ‘· C≤+ãyêHé H˚‘ê kÕ´‘Y, n+>∑<'ä #· ã˝ÒX«¯ s¡' (kÕ´‘Y)
Vü≤qTe÷Hé #· n~ÛcÕ˜ ‘ê (kÕ´‘Y), ‘·d´ü >∑‹' nq´<∏ë q (kÕ´‘Y). n$T‘·$Áø£eT!
dü+Á|ü‹ ∫+‘êdüe÷j·TTø£'Ô e÷ uÛ÷Ñ '.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·TÁ‘· R @ ø±s¡éTTq+<äT, C≤+ãyêHé R C≤+ãe+‘·T&ÉT, H˚‘ê
R Hêj·T≈£î&ÉT, kÕ´‘Y R n>∑TH√, n+>∑<ä' #· R n+>∑<äT&ÉTqT, ã˝ÒX¯«s¡' R
ôdH’ ê´~Û|‹ü >±, (kÕ´‘Y R ñ+&ÉTH√), ‘·d´ü R Ä ø±s¡éTTjÓTTø£ÿ, >∑‹' R $<ÛëqeTT,
nq´<∏ë R y˚sT¡ $<Ûeä TT>±, q kÕ´‘Y R ñ+&É<Tä . n$T‘·$Áø£eT R nK+&ÉyTÓ qÆ
|üsêÁø£eTeTT>∑\ z lsêe÷!, dü+Á|ü‹ R Ç|ü&ÉT, ∫+‘êdüe÷j·TTø£'Ô R ∫+‘·‘√
qTqïyê&Ée⁄, e÷ uÛ÷Ñ ' R ø±≈£îeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` @ ø±s¡éTTq+<äT C≤+ãe+‘·T&ÉT Hêj·Tø£‘«· eTT eVæ≤+∫j·TT+&ÉTH√,
n+>∑ < ä T &É T ùdHê~Û | ü ‘ · ´ eTTqT eVæ ≤ +∫j· T T+&É T H√, Vü ≤ qTeT+‘· T &É T
ø±s¡´ìs¡«Vü≤DeTTq≈£î |üPqTø=qTH√ Ä ø±s¡éTTjÓTTø£ÿ dæ~$Δ wüjT· eTTq+<äT y˚sT¡
$<ÛäeT>∑T nqTe÷qeTTq≈£î neø±X¯eTT ˝Ò<äT. ø±ã{Ïº |üsêÁø£eTXÊ*jÓÆTq z
lsêe÷! ˙ $ø£qT+&ç ~>∑T\T bı+<äe\dæq |üì˝Ò<Tä düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· øÏ\øÏ˝≤X¯ã+› X¯óÁXÊ yêdüqï eT+ãπs ˆ
Vü≤q÷eT‘·ÿs¡à<äèbÕÔHê+ qs¡‘› ê+ ø±qHÍø£kÕyéT ˆ
øÏwÿæ +<Ûë eTT|üj÷· ‘êHê+ dæ~+Δ ø£<j
ä∏ T· ‘ê$Te ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘·' ` øÏ\øÏ˝≤X¯ã›+ ` X¯óÁXÊe ` ÄdüqïyéT ` n+ãπs `
Vü≤q÷eT‘·ÿs¡à<äèbÕÔHê+ ` qs¡‘› ê+ ` ø±qHÍø£kÕyéT ` øÏwÿæ +<ÛëyéT ` ñ|üj÷· ‘êHê+
(64) ` #·‘·Twü¸wæº‘·eTdüs¡Z 523
` dæ~+Δ ` ø£<j ä∏ T· ‘êyéT ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· Vü≤q÷eT‘·ÿs¡à<äèbÕÔHê+ øÏwÿæ +<ÛëyéT ñ|üj÷· ‘êHê+ dæ~+Δ
ø£<j ä∏ T· ‘êyéT Çe qs¡‘› ê+ ø±qHÍø£kÕyéT n+ãπs Ädüqï+ øÏ\øÏ˝≤X¯ã+› X¯óÁXÊe.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, Vü≤q÷eT‘·ÿs¡à<äèbÕÔHê+ R Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ
ø±s¡éTT#˚ <ä]Œ+∫j·TTqïyês¡TqT, øÏwÿæ +<Ûë+ R øÏwÿæ +<Ûqä T>∑÷]Ã, ñ|üj÷· ‘êHê+
R düMT|æ+∫q{Ïyº ês¡TqT, dæ~+Δ R ø±s¡´dæ~ìΔ , ø£<j ä∏ T· ‘êyéT Çe R #Ó|ü #·Tqï
yês¡TqTe˝…, qs¡‘› ê+ R ns¡#T· #·Tqï{Ï,º ø±qHÍø£kÕ+ R yêqs¡T\jÓTTø£ÿ, n+ãπs
R Äø£deü TTq+<äT, Ädüqï+ R düMT|æ+∫j·TTqï{Ï,º øÏ\øÏ˝≤X¯ã+› R øÏ\øÏ\ j·TqT
<Û«ä ìì, X¯óÁXÊe R $HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+‘·≥ Vü≤qTeT kÕ~Û+∫q ø±s¡´dæ~#Δ ˚ >∑]«+∫j·TTqïyê¬s’ øÏwÿæ +<Û≈ä î£
e#·TÃ#·T, ‘·eT ø±s¡´dæ~yΔ ês¡HÔ ˚ |òTü Àwæ+#·T#·Tqï≥T¢>± dæ+Vü≤Hê<äeTT\T #˚jT· T#·Tqï
Ä yêqs¡T\jÓTTø£ÿ øÏ\øÏ˝≤sêeeTT Äø£deü TTqT+&ç <ä>sZ∑ ˝¡ À $qe#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· ÁX¯óÙ‘ê« ìHê<ä+ ‘·+ ø£|H” ê+ ø£|dæ ‘ü eÔ· T' ˆ
Äj·T‘ê+∫‘·˝≤+>∑÷\ k˛‡ -uÛeÑ <äΔ èwüeº ÷qdü' ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ÁX¯ó‘ê« ` ìHê<ä+ ` ‘·+ ` ø£|H” ê+ ` ø£|dæ ‘ü eÔ· T',
Äj·T‘ê+∫‘·˝≤+>∑÷\' ` dü' ` nuÛeÑ ‘Y ` Vü≤èwüeº ÷qdü' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· dü' ø£|dæ ‘ü eÔ· T' ø£|H” ê+ ‘·+ ìHê<ä+ ÁX¯ó‘ê« Äj·T‘ê+∫‘·
˝≤+>∑÷\' (düH)é Vü≤èwüeº ÷qdü' nuÛeÑ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, dü' ø£|dæ ‘ü eÔ· T' R Ä yêqs√‘·eÔ TT&Óq’
düTÁê⁄&ÉT, ø£|H” ê+ R yêqs¡T\jÓTTø£ÿ, ‘·+ R Ä, ìHê<ä+ R <Û«ä ìì, ÁX¯ó‘ê« R
$ì, Äj·T‘ê+∫‘·˝≤+>∑÷\' (düH)é R bı&Éyq’Ó n+<äyTÓ qÆ ‘√ø£>\∑ yê &É>T∑ #·T,
Vü≤èwüeº ÷qdü' R dü+‘√wüeTT H=+~q eTqdüT‡>∑\yê&ÉT, nuÛeÑ ‘Y R ÄjÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT yêqs¡T\T #˚jT· T#·Tqï Ä ø√˝≤Vü≤\<Û«ä ìì MqT\$+<äT>∑
$ì yêqs¡T&Óq’ düTÁê⁄&ÉT ‘·q yê\eTTqT n+<äeTT>∑ bı&Ée⁄>∑ ô|+∫ Äq+<ä
uÛÑ]‘·T&ÉjÓT´qT.
XÀ¢ˆˆ Ä»>∑Tà ùdÔ-|æ Vü≤s¡j÷Ó sêeT<äsÙ¡ qø±+øÏDå ' ˆ
n+>∑<+ä |ü⁄s¡‘'· ø£è‘ê« Vü≤q÷eT+‘·+ #· yêqs¡yTé ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ä»>∑Tà' ` ‘˚ ` n|æ ` Vü≤s¡jT· ' ` sêeT<äsÙ¡ qø±+øÏDå ' `
n+>∑<+ä ` |ü⁄s¡‘'· ` ø£è‘ê« ` Vü≤q÷eT+‘·+ ` #· ` yêqs¡yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚ Vü≤s¡j·T' n|æ sêeT<äs¡Ùqø±+øÏåD' (dü+‘·') n+>∑<ä+
Vü≤q÷eT+‘·+ yêqs¡+ #· |ü⁄s¡‘'· ø£è‘ê« Ä»>∑Tà'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚ R Ä, Vü≤s¡jT· ' n|æ R yêqs¡T\T>∑÷&É, sêeT<äsÙ¡ qø±+øÏDå '
(dü+‘·') R sêeTTìjÓTTø£ÿ <äsÙ¡ qeTT ø√s¡T#·Tqïyês¡>T∑ #·T, n+>∑<+ä R n+>∑<Tä ì,
yêqs¡+ R yêqs¡T&Óq’ , Vü≤q÷eT+‘·+ #· R Vü≤qTeT+‘·Tì, |ü⁄s¡‘'· R m<äTs¡T>±,
ø£è‘ê« R #˚døæ =ì, Ä»>∑Tà' R e∫Ã].
‘ê‘·Œs¡éTT :` C≤+ãe+‘·T&ÉT eTTqï>∑T yêqs¡Ms¡T\T m\¢s¡TqT lsêeTTì
dü+<ä]Ù+#·T ≈£î‘·÷Vü≤\eTT‘√ n+>∑<äTì, Vü≤qTeTqT eTT+<äT ñ+#·Tø=ì Ä
Á|ü<X˚ e¯ TTq≈£î e∫Ã].
XÀ¢ˆˆ ‘˚ -+>∑<Áä |üeTTU≤ Msê' Á|üV≤ü ècºÕX¯Ã eTT<ëì«‘ê' ˆ
ìù|‘·T s¡Ω]sê»dü´ düMTù| sê|òTü edü´ #· ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚ ` n+>∑<Áä |üeTTU≤' ` Msê' ` Á|üV≤ü ècºÕ' ` #· ` eTT<ë `
nì«‘ê' ` ìù|‘·T' ` Vü≤]sê»dü´ ` düMTù| ` sê|òTü edü´ ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n+>∑<äÁ|üeTTU≤' ‘˚ Msê' Á|üVü≤ècºÕ' eTT<ë nì«‘ê' #·
(dü+‘·') Vü≤]sê»dü´ sê|òTü edü´ #· düMTù| ìù|‘·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n+>∑<Áä |üeTTU≤' R n+>∑<Tä &ÉT yÓTT<ä\T>±>∑\, ‘˚ R Ä, Msê'
R yêqs¡Ms¡T\T, Á|üV≤ü ècºÕ' R Vü≤s¡¸eTT H=+~qyês¡TqT, eTT<ë R Á|”‹‘√, nì«‘ê'
#· dü+‘·' R ≈£L&çqyês¡T q>∑T#·T, Vü≤]sê»dü´ R yêqs¡sêC…q’ düTÁê⁄q≈£îqT,
sê|òTü edü´ #· R lsêeTTq≈£îqT, düMTù| R düMT|üeTTq+<äT, ìù|‘·T' R ~–].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ Ä j·T+>∑<Áä |üeTTKT˝…q’ yêqs¡ÁX‚wßü \˜ T $TøÏÿ* Äq+<äeTT‘√qT
Á|”‹‘√qT ì+&çqyê¬s’ sêeTdüTÁê⁄\ düìï~Ûì Äø£deü TTqT+&ç uÛ÷Ñ $TMT<ä≈î£ ~–].
XÀ¢ˆˆ Vü≤q÷e÷+X¯Ã eTVü‰u≤VüQ' Á|üDeT´ •s¡kÕ ‘·‘'· ˆ
ìj·T‘ê eTø£‘å ê+ <˚M+ sê|òTü yêj·T qý˚<j
ä T· ‘Y ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤q÷e÷Hé ` #· ` eTVü‰u≤VüQ' ` Á|üDeT´ ` •s¡kÕ ` ‘·‘'· ,
ìj·T‘êyéT ` nø£‘å ê+ ` <˚M+ ` sê|òTü yêj·T ` qý˚<j ä T· ‘Y ˆˆ
(64) ` #·‘·Twü¸wæº‘·eTdüs¡Z 525
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· eTVü‰u≤VüQ' Vü≤qTe÷Hé •s¡kÕ Á|üDeT´ sê|òTü yêj·T
<˚M+ ìj·T‘êyéT nø£‘å ê+ qý˚<j ä T· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, eTVü‰u≤VüQ' R >=|üŒyÓq’ u≤VüQe⁄\T >∑*–q{Ï,º
Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, •s¡kÕ R •s¡dTü ‡‘√, Á|üDeT´ R ÁyÓTTøÏÿ, sê|òTü yêj·T
R lsêeTTì ø=s¡≈î£ , <˚M+ R d”‘ê<˚$ì, ìj·T‘ê+ R ìj·TeTe+‘·Tsê*ì>±qT,
nø£‘å ê+ R Vü‰ì H=+<äì<ëìì>±qT, qý˚<j ä T· ‘Y R ìy˚~+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+‘·≥ eTVü‰u≤VüQyÓq’ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT lsêeTTq≈£î kÕcºÕ+>∑
e+<äqeTT >±$+∫ d”‘ê<˚$ ìj·TeTe‹jÓTÆ Vü‰ìH=+<äì<Ó’ j·TTqï<äì $qï$+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ <äècºÕ <˚M‹ Vü≤qTeT <ä«<äHê <äeTè‘√|üeTyéT ˆ
Äø£sí¡ ´ e#·q+ sêyÓ÷ Vü≤s¡¸ e÷|ü dü\ø£ÎD' ˆˆ 40
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äècºÕ ` <˚M ` Ç‹ ` Vü≤qTeT<ä«<äHê‘Y ` neTè‘√|üeTyéT,
Äø£sí¡ ´ ` e#·q+ ` sêeT' ` Vü≤s¡¸yTé ` Ä|ü ` dü\ø£ÎD' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤qTeT<ä«<äHê‘Y neTè‘√|üeT+ ªª<äècºÕ <˚Mμμ Ç‹ e#·q+
Äø£sí¡ ´ dü\ø£ÎD' sêeT' Vü≤s¡¸yTé Ä|ü.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` Vü≤qTeT<ä«<äHê‘Y R Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ eTTKeTTqT+&ç, neTè‘√|üeT+
R neTè‘·‘T· \ýÓTqÆ {Ï,º <äècºÕ <˚M R d”‘ê<˚$ #·÷&Éã&çq~, Ç‹ R nqT, e#·q+
R e÷≥qT, Äø£sí¡ ´ R $ì, dü\ø£ÎD' R \ø£ÎDTì‘√ ≈£L&çjT· Tqï, sêeT' R
lsêeTT&ÉT, Vü≤s¡¸+ R Äq+<äeTTqT, Ä|ü R bı+<ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT H√sês¡ |ü*øÏq{Ïº ªªd”‘ê<˚$ ø±ìŒ+∫q~μμ nHÓ&ç
neTè‘√|üe÷qyÓTqÆ e#·qeTTqT $ì lsêeTT&ÉT ‘·q ‘·eTTà&Óq’ \ø£ÎDTì‘√≈£L&É
m+‘·j÷Ó Äq+~+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ì•Ã‘ês¡ú dü‘Ô · düdÔ àæ Hé düTÁê' |üeHê‘·àCÒ ˆ
\ø£ÎD' Á|”‹e÷Hé Á|”‘+· ãVüQe÷Hê <äyø’Ó ‘å£ · ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ì•Ã‘ês¡'ú ` ‘·‘'· ` ‘·dàæ Hé ` düTÁê' ` |üeHê‘·àCÒ, \ø£ÎD' `
Á|”‹e÷Hé ` Á|”‘+· ` ãVüQe÷Hê‘Y ` nyÓø’ ‘å£ · ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· düTÁê' ‘·dàæ Hé |üeHê‘·àCÒ ì•Ã‘ês¡'ú (nuÛeÑ ‘Y), Á|”‹e÷Hé
\ø£ÎD' Á|”‘+· ãVüQe÷Hê‘Y nyÓø’ ‘å£ .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, düTÁê' R düTÁê⁄&ÉT, ‘·dàæ Hé R Ä, |üeHê‘·àCÒ
R Vü≤qTeT+‘·Tìj·T+<äT, ì•Ã‘ês¡'ú R ìX¯ÃsTT+|üã&çq ø±s¡éTT>∑\yê&ÉT, nuÛeÑ ‘Y
R njÓT´qT, \ø£ÎD' R \ø£ÎDT&ÉT, Á|”‹e÷Hé R Á|”‹H=+~qyê&Ó,’ ãVüQe÷Hê‘Y
R >ös¡e|üPs¡«ø£eTT>±, Á|”‘+· R Çwüß&º q’Ó Vü≤qTeTqT, nyÓø’ ‘å£ · R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT düTÁê⁄&ÉT á dü+‘√wüø±s¡éTTqT kÕ~Û+∫q{Ïºyê&ÉT
Vü≤qTeTj˚T nì ìX¯ÃsTT+#·Tø=ì dü+‘√wæ+#·T#·T+&ÓqT. \ø£ÎDT&Ü Vü≤qTeTjÓT&É\
n$T‘·yTÓ qÆ Áù|eT>∑\yê&Ó’ Á|”‹bÕÁ‘·T&Óq’ Ä‘·ìì |üse¡ ÷<äse¡ TT‘√ #·÷#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Á|”‘ê´ #· s¡eTe÷D√ -<∏ä sê|òTü e' |üsM¡ s¡V‰ü ˆ
ãVüQe÷H˚q eTVü≤‘ê Vü≤qTeT+‘· eTyÓø’ ‘å£ · ˆˆ 42
ª Vü≤qTeT<ë<ë´>∑eTq+μμ HêeT
#·‘·T'wüwæº‘·eTdü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|”‘ê´ ` #· ` s¡eTe÷D' ` n<∏ä ` sê|òTü e' ` |üsM¡ s¡V‰ü ,
ãVüQe÷H˚q ` eTVü≤‘ê ` Vü≤qTeT+‘·yTé ` nyÓø’ ‘å£ · ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` n<∏ä |üsM¡ s¡V‰ü sê|òTü e' Á|”‘ê´ s¡eTe÷D' eTVü≤‘ê ãVüQe÷H˚q
Vü≤qTeT+‘·yTé nyÓø’ ‘å£ .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, |üsM¡ s¡V‰ü R X¯Á‘·TMs¡d+ü Vü‰s¡≈î£ &Óq’ , sê|òTü e' R
lsêeTT&ÉT, Á|”‘ê´ R dü+‘√wüeTT‘√, s¡eTe÷D' R ñ˝≤¢deü TT H=+<äT#·Tqïyê&Ó,’
Vü≤qTeT+‘·+ R Vü≤qTeTqT, eTVü≤‘ê R >=|üŒ<Óq’ , ãVüQe÷H˚q R >ös¡eeTT‘√,
nyÓø’ ‘å£ · R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT eTVü‰Ms¡T&Óq’ lsêeTT&ÉT Äq+<äeTT‘√ ñbıŒ+>∑T#·Tqï
n$T‘·yTÓ qÆ Ä<äs$¡ X‚weü TT‘√ $bÕŒ]j·TTqï{Ïº ø£qTï\‘√ Vü≤qTeTqT $˝ÀøÏ+#ÓqT.
ªªVü≤qTeT<ë<ë´>∑eTqeTTμμ nqT
ns¡Te~Hê\Zedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
|ü+#·wüwæº‘·eTdüs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· Á|üÁdüeD+ XË\’ + ‘˚ >∑‘ê« ∫Á‘·ø±qqyéT ˆ
Á|üDeT´ •s¡kÕ sêeT+ \ø£ÎD+ #· eTVü‰ã\yéT ˆˆ 1
XÀ¢ˆˆ j·TTesê»+ |ü⁄s¡dÿü è‘·´ düTÁê eT_Ûyê<ä´ #· ˆ
Á|üeè‹Ô eT<∏ä d”‘êj·÷' Á|üe≈£îÔ eTT|ü#Á· ø£eTT' ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` Á|üÁdüeD+ ` XË\’ + ` ‘˚ ` >∑‘ê« ` ∫Á‘·ø±qqyéT,
Á|üDeT´ ` •s¡kÕ ` sêeT+ ` \ø£ÎD+ ` #· ` eTVü‰ã\yéT, j·TTesê»+ `
|ü⁄s¡dÿü è‘·´ ` düTÁêyéT ` n_Ûyê<ä´ ` #·, Á|üeè‹ÔyTé ` n<∏ä ` d”‘êj·÷' `
Á|üe≈£îyÔ Té ` ñ|ü#Á· ø£eTT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘˚ ∫Á‘·ø±qq+ Á|üÁdüeD+ XË\’ + >∑‘ê« sêeT+ eTVü‰ã\+
\ø£ÎD+ #· •s¡kÕ Á|üDeT´ j·TTesê»+ |ü⁄s¡dÿü è‘·´ düTÁê+ #· n_Ûyê<ä´ n<∏ä
d”‘êj·÷' Á|üeè‹Ô+ Á|üe≈£îyÔ Té ñ|ü#Á· ø£eTT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, ‘˚ R Ä yêqs¡T\T, j·TTesê»+ R
n+>∑<Tä ì, |ü⁄s¡dÿü è‘·´ R eTT+<äT+#·Tø=ì, ∫Á‘·ø±qq+ R ∫Á‘·eTT˝…q’ ns¡DéTT\T
>∑*qZ {Ï,º Á|üÁdüeD+ R Á|üÁdüeD eTqT ù|s¡T >∑\, XË\’ + R |üs«¡ ‘·eTTqT>∑÷]Ã,
>∑‘ê« R b˛sTT, sêeT+ R lsêeTTì, eTVü‰ã\+ R >=|üŒã\XÊ*jÓTÆ q, \ø£ÎD+
#· R \ø£ÎDTì, •s¡kÕ R •s¡dTü ‡‘√, Á|üDeT´ R qeTdüÿ]+∫, düTÁê+ #· R
düTÁê⁄ìøÏì, n_Ûyê<ä´ R ÁyÓTTøÏÿ, n<∏ä R |æeTà≥, d”‘êj·÷' R d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ,
Á|üeè‹Ô+ R eè‘êÔ+‘·eTTqT, Á|üe≈£î+Ô R #Ó|ü ≥≈£î, ñ|ü#Á· ø£eTT' R Äs¡+_Û+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT C≤+ãeÁ‘·ŒeTTKT˝…q’ yêqs¡T\T j·TTesêC…q’ n+>∑<Tä ì
eTT+<äT+#·Tø=ì ∫Á‘·yTÓ qÆ eqeTT\‘√ XÀ_Û\T¢#T· qï Á|üÁdüeD|üs«¡ ‘·eTTq≈£î yÓ&*É
n#·Ã≥>∑\ lsêeTTq≈£îqT, \ø£ÎDTq≈£îqT •s¡eTTe+∫ qeTdüÿ]+∫, düTÁê⁄q
ø£_yÛ ê<äq yÓTTq]Ã, d”‘ê<˚$ì >∑÷]Ãq eè‘êÔ+‘·eTTqT ‘Ó\T|ü⁄≥ ≈£î|üÁø£$T+∫].
XÀ¢ˆˆ sêeD≤+‘·'|ü⁄sπ s√<Û+ä sêø£då _” XÛ Ã¯ ‘·sq®¡ yéT ˆ
sêy˚T düeTqTsê>∑+ #· j·TXÊÃj·T+ düeTj·T' ø£è‘·' ˆ
@‘·<ëU≤´+‹ ‘˚ düsπ « Vü≤s¡j÷Ó sêeTdüìï<ÛÍ ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeD≤+‘·'|ü⁄sπ ` s√<Û+ä ` sêø£då _” 'Û ` #· ` ‘·sq®¡ yéT, sêy˚T `
düeTqTsê>∑+ ` #· ` j·T' ` #· ` nj·T+ ` düeTj·T' ` ø£è‘·', @‘·‘Y ` ÄU≤´+‹
` ‘˚ ` düsπ « ` Vü≤s¡jT· ' ` sêeTdüìï<ÛÍ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeD≤+‘·'|ü⁄sπ (d”‘êj·÷') s√<Û+ä sêø£då _” 'Û ‘·sq®¡ + #· sêy˚T
düeTqTsê>∑+ #· (sêeDÒq) j·T' düeTj·T' ø£è‘·' nj·T+, sêeTdüìï<ÛÍ ‘˚ düsπ «
Vü≤s¡jT· ' @‘·‘Y ÄU≤´+‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeD≤+‘·'|ü⁄sπ R sêeDTì n+‘·'|ü⁄s¡eTTq+<äT, d”‘êj·÷' R
d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ, s√<Û+ä R ìs√<Ûeä TTqT, sêø£då _” 'Û R sêø£kå Õ+>∑q\#˚, ‘·sq®¡ + #· R
u…~]+|ü⁄qT, sêy˚T R lsêeTTìj·T+<äT, düeTqTsê>∑+ #· R m≈£îÿyÓq’ Áù|eTqT,
(sêeDÒq R sêeDTì#˚), j·T' düeTj·T' R @ >∑&TÉ e⁄, ø£è‘·' R #˚jT· ã&ÓH√,
nj·T+ #· R Ç~j·TTqT, sêeTdüìï<ÛÍ R lsêeTTì kÕìï<Û´ä eTTq+<äT, ‘˚ R Ä,
Vü≤s¡jT· ' R yêqs¡T\T, düsπ « R n+<äsT¡ , @‘·‘Y R á $wüjT· eTTqT, ÄU≤´+‹ R
#Ó|æŒ].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêqs¡T\T lsêeTTì düeTø£åeTTq ñ|ü$wüßº˝…’ d”‘ê<˚$øÏ
sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡eTTq+<äT ø£\T>∑T#·Tqï u≤<Û\ä qT, sêø£då eü ì‘·\T ÄyÓT‘√ |ü\T≈£î#·Tqï
|üsT¡ wüe#·qeTT\qT u…~]+|ü⁄\qT lsêeTTìjÓT&É ÄyÓT≈£î >∑\ qeTàø£eTT‘√ ≈£L&çq
nqTsê>∑eTTqT, sêeDT&ÉT ÄyÓT øÏ∫Ãq >∑&TÉ e⁄qT >∑÷]Ã ≈£î‘·÷Vü≤\eTT‘√ #Ó|Œæ ].
XÀ¢ˆˆ yÓ<’ V˚ ≤” eTø£‘å ê+ ÁX¯ó‘ê« sêeT dü÷‘Ô sÔ· ¡ eTÁãM‘Y ˆ
ø£« d”‘ê es¡‘Ô ˚ <˚M ø£<+ä∏ #· eTsTT es¡‘Ô ˚ ˆ
@‘· H˚à düs«¡ e÷U≤´‘· yÓ<’ V˚ ≤” + Á|ü‹ yêqsê' ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yÓ<’ V˚ ≤” yéT ` nø£‘å ê+ ` ÁX¯ó‘ê« ` sêeT' ` ‘·T ` ñ‘·sÔ y¡ Té `
nÁãM‘Y, ø£« ` d”‘ê ` es¡‘Ô ˚ ` <˚M ` ø£<+ä∏ ` #· ` eTsTT ` es¡‘Ô ,˚ @‘·‘Y `
y˚T ` düs«¡ yéT ` ÄU≤´‘· ` yÓ<’ V˚ ≤” + ` Á|ü‹ ` yêqsê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT' ‘·T yÓ<’ V˚ ≤” yéT nø£‘å ê+ ÁX¯ó‘ê« ñ‘·sÔ +¡ nÁãM‘Y, yêqsê'!
<˚M d”‘ê ø£« es¡Ô‘˚? eTsTT ø£<∏ä+ es¡Ô‘˚? yÓ’<˚V”≤+ Á|ü‹ y˚T @‘·‘Y düs¡«yéT
ÄU≤´‘·.
(65) ` |ü+#·wüwæº‘·eTdüs¡Z 529
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT' ‘·T R sêeTT&É|ü &ÉT, yÓ<’ V˚ ≤” + R C≤qøÏì, nø£‘å ê+ R
Vü‰ìH=+<äì<ëìì>±, ÁX¯ó‘ê« R $ì, ñ‘·Ôs¡+ R düe÷<ÛëqeTT, nÁãM‘Y R
|ü*ø¬ qT, yêqsê' R z yêqs¡T˝≤sê!, <˚M d”‘ê R |üPE´sê˝…q’ d”‘ê<˚$, ø£« R
mø£ÿ&É, es¡‘Ô ˚ R ñqï~? eTsTT #· R Hêj·T+<äTqT, ø£<+ä∏ R m≥T¢, es¡‘Ô ˚ R
ñqï~? yÓ<’ V˚ ≤” + Á|ü‹ R d”‘ê<˚$ì>∑÷]Ã, y˚T R Hê≈£î, @‘·‘Y R Bìì, düs«¡ + R
n+‘·qT, ÄU≤´‘· R #Ó|ü &ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT&ÉT n+‘·≥ yêqs¡T\e\q d”‘ê<˚$ @ j·÷|ü<äj·TT
H=+<ä≈î£ +&É qTqï<äì ‘Ó*dæø=ì yÓ+≥H˚ yê]ì Hê d”‘ê<˚$ Ç|ü &Ó#Ã· ≥ qTqï~?
Hêj·T+ <Ó{Ïº uÛ≤eeTTqT >∑*–j·TTqï~? á $wüj·TeTT Hê≈£î dü$düÔs¡eTT>±
‘Ó\T|ü⁄&Éì n&ç>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ sêeTdü´ >∑~‘·+ ÁX¯ó‘ê« Vü≤s¡j÷Ó sêeTdüìï<ÛÍ ˆ
#√<äjT· +‹ Vü≤q÷eT+‘·+ d”‘êeè‘êÔ+‘·ø√$<äyTé ˆˆ 6
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` sêeTdü´ ` >∑~‘·+ ` ÁX¯ó‘ê« ` Vü≤s¡jT· ' ` sêeTdüìï<ÛÍ, #√<äjT· +‹
` Vü≤q÷eT+‘·+ ` d”‘êeè‘êÔ+‘·ø√$<äyTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤s¡j·T' sêeTdü´ >∑~‘·+ ÁX¯ó‘ê« d”‘êeè‘êÔ+‘·ø√$<ä+
Vü≤q÷eT+‘·+ sêeTdüìï<ÛÍ #√<äjT· +‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤s¡jT· ' R yêqs¡T\T, sêeTdü´ R lsêeTTìjÓTTø£ÿ, >∑~‘·+ R
e#·qeTTqT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, d”‘êeè‘êÔ+‘·ø√$<ä+ R d”‘e· TàjÓTTø£ÿ eè‘êÔ+‘·eTTqT
‘Ó*dæjT· Tqï, Vü≤q÷eT+‘·+ R Vü≤qTeTqT, sêeTdüìï<ÛÍ R sêeTTì düMT|üeTTq,
#√<äjT· +‹ R Áb˛‘·‡Væ≤+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeTT&É&–ç q Á|üXï¯ \qT $ì Ä yêqs¡T\T d”‘e· TàqT >∑÷]Ãq
$wüjT· eTT\qT nìï+{Ïì ‘Ó*dæjT· Tqï Vü≤qTeT+‘·Tì lsêeTTì düeTø£eå TTq≈£î
#˚]Ã d”‘ê<˚$eè‘êÔ+‘·eTTqT $e]+|ü⁄eTì ø√]].
XÀ¢ˆˆ ÁX¯ó‘ê« ‘·T e#·q+ ‘˚cÕ+ Vü≤qTe÷ Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆ
Á|üDeT´ •s¡kÕ <˚y’Ó ´ d”‘êjÓTÆ ‘ê+ ~X¯+ Á|ü‹ ˆ
ñyê#· yêø£´+ yêø£´»„ d”‡‘êj·÷ <äsÙ¡ q+ j·T<∏ë ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁX¯ó‘ê« ` ‘·T ` e#·q+ ` ‘˚cÕ+ ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»',
Á|üDeT´ ` •s¡kÕ ` <˚y’Ó ´ ` d”‘êjÓTÆ ` ‘ê+ ` ~X¯+ ` Á|ü‹, ñyê#· ` yêø£´+
` yêø£´»„' ` d”‘êj·÷' ` <äsÙ¡ q+ ` j·T<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé ‘˚cÕ+ e#·q+ ÁX¯ó‘ê« <˚yÓ’ ´ d”‘êjÓTÆ
‘ê+ ~X¯+ Á|ü‹ •s¡kÕ Á|üDeT´ j·T<∏ë d”‘êj·÷' <äsÙ¡ q+ (nuÛeÑ ‘Y) ‘·<ë∏ yêø£´»„'
yêø£ýéT ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' R yêj·TTq+<äqT&Ó’q{Ïº, Vü≤qTe÷Hé ‘·T R
Vü≤qTeT+‘·T &É|ü &ÉT, ‘˚cÕ+ R Ä yêqs¡T\jÓTTø£ÿ, e#·q+ R e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê«
R $ì, <˚y’Ó ´ R |üPE´sê\sTTq, d”‘êjÓTÆ R d”‘ø· =s¡≈î£ , ‘ê+ R Ä, ~X¯+ Á|ü‹
R <äøÏåD~X¯qT>∑÷]Ã, •s¡kÕ R •s¡düT‡‘√, Á|üDeT´ R ÁyÓTTøÏÿ, yêø£´»„' R
yêø£´$XÊs¡<Tä &Óq’ Ä‘·&TÉ , j·T<∏ë R @Ø‹>±, d”‘êj·÷' R d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ, <äsÙ¡ q+
R <äsÙ¡ qeTT, nuÛeÑ ‘Y R ÄjÓTH√, ‘·<ë∏ R n≥T¢, yêø£´+ R e÷≥qT, ñyê#· R
|ü*¬øqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT yêj·TTq+<äqT&ÉT ‘√&çyêqs¡T\ Áb˛‘ê‡Vü≤eTTH=+~ <äøDåÏ
~≈£îÿq≈£î ‹]– d”‘ê<˚$øÏ •s¡eTTe+∫ qeTdüÿ]+∫ ‘·q≈£î d”‘ê<äsÙ¡ qeTT \_Û+∫q
$<Ûeä TTqT>∑÷]Ã yêø£´$XÊs¡<Tä &Óq’ Ä‘·&TÉ $es¡eTT>± Ç≥T¢ ‘Ó\T|ü<=&É>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·+ eTDÏ+ ø±+#·q+ ~e´+ B|üé÷q+ dü«‘˚»kÕ ˆ
<ä‘êÔ « sêe÷j·T Vü≤qTe÷+ dü‘Ô '· ÁbÕ+»* s¡ÁãM‘Y ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` eTDÏ+ ` ø±+#·q+ ` ~e´+ ` B|üé÷q+ ` dü«‘˚»kÕ,
<ä‘êÔ « ` sêe÷j·T ` Vü≤qTe÷Hé ` ‘·‘'· ` ÁbÕ+»*' ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤qTe÷Hé dü«‘˚»kÕ B|üé÷q+ ~e´+ ‘·+ ø±+#·q+ eTDÏ+
sêe÷j·T <ä‘êÔ « ‘·‘'· ÁbÕ+»*' (düH)é nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, dü«‘˚»kÕ R ‘·q ‘˚»düT‡#˚, B|üé÷q+
R Á|üø±•+#·T#·Tqï~j·TTqT, ~e´+ R <˚edü+ã+<Ûyä TÓ qÆ ~j·TTqT n>∑T, ‘·+ R Ä,
ø±+#·q+ R düTes¡eí Tj·TyÓTqÆ , eTDÏ+ R #·÷&ÜeTDÏì, sêe÷j·T R lsêeTTq≈£î,
<ä‘êÔ « R Ç∫Ã, ‘·‘'· R |æeTà≥, ÁbÕ+»*' düHé R <√dæ*jÓTT–Zqyê&Ó,’ nÁãM‘Y R
|ü*¬øqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T &É|ü &ÉT ‘·q Á|üø±X¯eTT‘√ $TøÏÿ*>± ‘˚»]\T¢#T· qï
n|üPs¡«yÓTqÆ {Ïº ‘êqT ‘Ó∫Ãq Ä #·÷&ÜeTDÏì lsêeTTq ø=dü– <√dæ˝§–Z ‹]–
Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
dü÷#·q :` á XÀ¢øe£ TT u§+u≤sTT Á|ü‹j·T+<äT e÷Á‘·yT˚ ø£\<äT.
XÀ¢ˆˆ düeTTÁ<ä+ \+|òTü sTT‘ê« -Vü≤+ X¯‘j · ÷Ó »q e÷j·T‘·yTé ˆ
n>∑#Ã· +¤ C≤qø°+ d”‘ê+ e÷s¡eZ ÷D√ ~<äèø£j å ÷· ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düeTTÁ<ä+ ` \+|òTü sTT‘ê« ` nVü≤+ ` X¯‘j · ÷Ó »qyéT ` Äj·T‘·yTé ,
n>∑#Ã· +¤ ` C≤qø°+ ` d”‘ê+ ` e÷s¡eZ ÷D' ` ~<äèø£j å ÷· ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` nVü≤+ X¯‘j · ÷Ó »qyéT Äj·T‘·+ düeTTÁ<ä+ \+|òTü sTT‘ê« C≤qø°+
d”‘ê+ ~<äèø£j å ÷· e÷s¡eZ ÷D' n>∑#Ã· y¤ Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R H˚qT, C≤qø°+ R »qø£sê»|ü⁄Á‹jÓÆTq, d”‘ê+ R
d”‘ê<˚$ì, ~<äèø£j å ÷· R #·÷#·T ø√]ø£‘√, e÷s¡eZ ÷D' R yÓ<Tä ≈£î#·Tqïyê&ÉH,’Ó
X¯‘j· ÷Ó »q+ R q÷sêeT&É\T, Äj·T‘·+ R bı&Éyq’Ó {Ï,º düeTTÁ<ä+ R düeTTÁ<äeTTqT,
\+|òTü sTT‘ê« R <ë{Ï, n>∑#Ã· y¤ Té R b˛sTT‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT C≤qø°<˚$ì #·÷&Ée˝…qqT ø√]ø£‘√ ÄyÓTqT yÓ<ä≈£î#·T
q÷sêeT&É\ bı&Éyq’Ó düeTTÁ<äeTTqT <ë{Ï <äøD åÏ ~X¯>± ø£&TÉ <ä÷s¡eTT yÓ&*É ‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘·Á‘· \+πø‹ q>∑Ø sêeDdü´ <äTsê‘·àq' ˆ
<äøDåÏ dü´ düeTTÁ<äd´ü rπs edü‹ <äøDåÏ Ò ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·Á‘· ` \+ø± ` Ç‹ ` q>∑Ø ` sêeDdü´ ` <äTsê‘·àq',
<äøD åÏ dü´ ` düeTTÁ<äd´ü ` rπs ` edü‹ ` <äøD åÏ Ò ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· <äøDåÏ dü´ düeTTÁ<äd´ü <äøDåÏ Ò rπs \+ø± Ç‹ <äTsê‘·àq'
sêeDdü´ q>∑Ø edü‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R n#·Ã≥, <äøDåÏ dü´ düeTTÁ<äd´ü R <äøDåÏ düeTTÁ<äeTTjÓTTø£ÿ,
<äøDåÏ Ò rπs R <äøDåÏ rs¡eTTq+<äT, <äTsê‘·àq' R <äTsêàs¡T&Z q’Ó , sêeDdü´ R sêeDTq≈£î,
\+ø± Ç‹ R \+ø£ nqT, q>∑Ø R |ü≥D º eTT, edü‹ R ñqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä <äøDåÏ düeTTÁ<ärs¡eTTq+<äT \+ø£ j·TqT ù|s¡T>∑\ |ü≥Dº eTTqï~.
n~ <äTsêàs¡T&Z q’Ó sêeD≤düTs¡Tì sê»<Ûëì.
XÀ¢ˆˆ ‘·Á‘· d”‘ê eTj·÷ <äècºÕ sêeD≤+‘·'|ü⁄sπ dür ˆ
dü+q´dü´ ‘·«sTT Je+r sêe÷ sêeT eTH√s¡<yä∏ Té ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·Á‘· ` <äècºÕ ` eTj·÷ ` d”‘ê ` sêeD≤+‘·'|ü⁄sπ ` dür,
dü+q´dü´ ` ‘·«sTT ` Je+r ` sêe÷ ` sêeT ` eTH√s¡<yä∏ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT! ‘·Á‘· sêeD≤+‘·'|ü⁄sπ eTH√s¡<+ä∏ ‘·«sTT dü+q´dü´ Je+r
dür d”‘ê sêe÷ eTj·÷ <äècºÕ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT R z lsêe÷!, ‘·Á‘· R Ä \+ø£jT· +<äT, sêeD≤+‘·'|ü⁄sπ
R sêeDTì n+‘·'|ü⁄s¡eTTq+<äT, eTH√s¡<+ä∏ R ø√]ø£qT, ‘·«sTT R ˙j·T+<äT,
dü+q´dü´ R ñ+∫, Je+r R Áã‘·T≈£î#·Tqï~j·TTqT, dür R |ü‹Áe‘·jT· Tq>∑T,
d”‘ê sêe÷ R d”‘êdüT+<ä], eTj·÷ R Hê#˚‘,· <äècºÕ R #·÷&Éã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä \+ø±q>∑s¡eTTq sêeDTì j·T+‘·'|ü⁄s¡eTTq+<äT ‘·q
ø√]ø£\ìïj·TT ˙j·T+<˚ ì\T|ü⁄ø=ì ø=qj·T÷|æ]‘√ J$+#·T#·T bÕ‹Áe‘·´<Ûsä à¡ eTT‘√
yÓT\>∑T#·Tqï d”‘ês¡eTDÏ Hê≈£î >±qe∫Ãq~.
XÀ¢ˆˆ <äècºÕ y˚T sêø£då e” T<Û̊´ ‘·s®¡ é÷Hê eTTVüQs¡TàVüQ' ˆ
sêø£då _” Û ]«s¡÷bÕ;Û s¡ø‘åÏ ê Á|üeT<ëeH˚ ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äècºÕ ` y˚T ` sêø£då e” T<Û̊´ ` ‘·s®¡ é÷Hê ` eTTVüQ' ` eTTVüQ',
sêø£då _” 'Û ` $s¡÷bÕ_Û' ` s¡ø‘åÏ ê ` Á|üeT<ëeH˚ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` sêø£då e” T<Û´˚ eTTVüQ' eTTVüQ' ‘·s®¡é÷Hê Á|üeT<ëeH˚ $s¡÷bÕ_Û'
sêø£åd”_Û' s¡øÏå‘ê y˚T <äècºÕ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£åd”eT<Û˚´ R sêø£ådüÅd”Ô\ q&ÉTeT, eTTVüQ' eTTVüQ' R
e÷{Ïe÷{Ïø,Ï ‘·s´®¡ e÷Hê R >∑~+› |üã&ÉT#·Tqï~j·TTqT, $s¡÷bÕ_Û' R $ø±s¡yTÓ qÆ
s¡÷|üeTT>∑*Zq{Ïº, sêø£åd”_Û' R sêø£åkÕ+>∑q\#˚, Á|üeT<ëeH˚ R
n+‘·'|ü⁄s√<ë´qeTTq+<äT, s¡ø‘åÏ ê R s¡ø+åÏ |üã&ÉT#·Tqï~j·TTq>∑T, (kÕ R Ä d”‘ê<˚$),
y˚T R Hê#˚, <äècºÕ R #·÷&Éã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêeDTì ìyêdüeTTq+<äT d”‘ê<˚$ì sêø£då Åü d\Ô” T e÷{Ïe÷{ÏøìÏ
>∑~+› #·T#·T+&ç]. n#·{Ï n+‘·'|ü⁄s√<ë´qeqeTTq+<äT ;Ûøs£ e¡ TT˝…q’ s¡÷|üeTT\T
>∑\ sêø£då eü ì‘· ˝≤yÓT #·T≥TºqT+&ç ø±e* ø±j·TT#·THêïs¡T.
XÀ¢ˆˆ <äT'K e÷|ü<´ä ‘˚ <˚M ‘· yê<äT'UÀ∫‘ê dür ˆ
sêeD≤+‘·'|ü⁄sπ s¡T<ëΔ sêø£då _” Û düT‡s¡ø‘åÏ ê ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äT'KyéT ` Ä|ü<´ä ‘˚ ` <˚M ` ‘·e ` n<äT'UÀ∫‘ê ` dür,
sêeD≤+‘·'|ü⁄sπ ` s¡T<ëΔ ` sêø£då _” 'Û ` düTs¡ø‘åÏ ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<äT'UÀ∫‘ê dür ‘·e <˚M sêeD≤+‘·'|ü⁄sπ sêø£då _” 'Û düTs¡ø‘åÏ ê
s¡T<ëΔ <äT'KyéT Ä|ü<´ä ‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<äT'UÀ∫‘ê R <äT'KeTTq≈£î ‘·–q~ ø±q{Ï~º j·TT, dür R
|ü‹Áe‘·jT· Tq>∑T, ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, <˚M R eTVæ≤wæ, sêeD≤+‘·'|ü⁄sπ R sêeDTì
n+‘·'|ü⁄s¡eTTq+<äT, sêø£då _” 'Û R sêø£då Åü d\Ô” #˚, düTs¡ø‘åÏ ê R ø±e*j·TT+#·ã&çq<Ó,’
s¡T<ëΔ R ã+~Û+|üã&çq<Ó,’ <äT'K+ R XÀø£eTTqT, Ä|ü<´ä ‘˚ R bı+<äT#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` m{Ïº <äT'KeTT\≈£îqT ‘·>q∑ {Ïº eTVü‰|ü‹Áe‘·jT· >∑T ˙ j·TsêΔ+–
sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡eTTq+<äT sêø£ådüÅd”Ô\T ø±e*>±j·TT#·T+&É>± ã+~Û‘·Tsê˝…’
<äT'KkÕ>∑se¡ TTq eTTì–j·TTqï~.
XÀ¢ˆˆ @ø£yD˚ <° säÛ ê BHê ‘·«sTT ∫+‘ê|üsêj·TD≤ ˆ
n<∏Xä Ù¯ j·÷´ $esêí+^ |ü~à˙e Væ≤e÷>∑yT˚ ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @ø£yD˚ <° säÛ ê ` BHê ` ‘·«sTT ` ∫+‘ê|üsêj·TD≤, n<∏Xä Ù¯ j·÷´ `
$esêí+^ ` |ü~à˙ ` Çe ` Væ≤e÷>∑yT˚ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` @ø£yD˚ <° säÛ ê BHê ‘·«sTT ∫+‘ê|üsêj·TD≤ n<ÛXä Ù¯ j·÷´ $esêí+^
Væ≤e÷>∑yT˚ |ü~à˙ Çe $esêí+^ (Äùd)Ô .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @ø£yD˚ <° säÛ ê R »&Éø{£ qºÏ øπ X¯eTT\T <Û]ä +∫q~j·TTqT, BHê R
BqTsê\TqT, ‘·«sTT R ˙j·T+<äT, ∫+‘ê|üsêj·TD≤ R <Ûë´qìeT>∑Tïsê\TqT,
n<ÛXä Ù¯ j·÷´ R H˚\j˚T X¯jT· ´>± >∑\~j·TTqT, Væ≤e÷>∑yT˚ R ùV≤eT+‘·ãTT‘·Te⁄q+<äT,
|ü~à˙ Çe R ‘êeTs¡r>∑e˝…, $esêí+^ R eHÓï‘=\–q X¯Øs¡eTT>∑\~j·TTHÓ,’
(ndæÔ R ñqï~).
‘ê‘·Œs¡éTT :` »&É>∑{Ïºj·TTqï ‘·\yÓ+Á&ÉTø£\‘√ BqyÓTÆq s¡÷|üeTT‘√ H˚\ô|’
X¯j·Tì+∫j·TT+&ç ˙ düàs¡DeTTq+<˚ ìeT>∑Tïsê˝…’ ùV≤eT+‘·ø±\eTT˝Àì
‘êeTs¡r>∑e˝… ˝≤eDéTTqT >√˝ÀŒsTTq X¯Øs¡eTT‘√ Hê≈£î ø±qe∫Ãq~.
XÀ¢ˆˆ sêeD≤~«ìeè‘êÔsêú eTs¡eÔ ´ø£è‘·ìX¯Ãj·÷ ˆ
<˚M ø£<+ä∏ ∫‘Y ø±≈£î‘·ú ‡ ‘·«qàHê e÷]Z‘ê eTj·÷ ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeD≤‘Y ` $ìeè‘êÔsêú ` eTs¡eÔ ´ø£è‘·ìX¯Ãj·÷ ` <˚M ` ø£<+ä∏ ∫‘Y
` ø±≈£î‘·ú ‡ ` ‘·«qàHê' ` e÷]Z‘ê ` eTj·÷ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø±≈£î‘·ú ‡! sêeD≤‘Y $ìeè‘êÔsêú eTs¡eÔ ´ø£è‘·ìX¯Ãj·÷ ‘·«qàHê'
<˚M eTj·÷ ø£<+ä∏ ∫‘Y e÷]Z‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±≈£î‘·ú ‡ R z lsêe÷!, sêeD≤‘Y R sêeD≤düTs¡TìqT+&ç,
$ìeè‘êÔsêú R eTs¡*+|üã&çq Á|üj÷Ó »qeTT >∑\~j·TTqT, eTs¡eÔ ´ø£è‘·ìX¯Ãj·÷
R eTs¡DÏ+|üe˝…qqT ìX¯Ãj·TeTT >∑\~j·TTqT, ‘·«qàHê' R ˙j·T+<äT
eTqdüT‡>∑\~j·TT q>∑T, <˚M R d”‘ê<˚$, eTj·÷ R Hê#˚‘,· ø£<+ä∏ ∫‘Y R m{À¢,
e÷]Z‘ê R yÓ<Tä ø£ã&çq~.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` d”‘ê<˚$ dü‘·TŒs¡Twüß\T yÓT#·TÃø=HÓ&ç uÛÑøÏÔ dü«uÛ≤eeTT,
bÕ‹Áe‘·éTT, ‘·|dü Tü ‡ nqT dü<Tä D
Z eTT\T $&ÉTeø£ nXÀø£eqeTT q+<äT ˙ ø=s¡ø¬ ’
‘·|+æ #·T#·Tqï~ nì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sêe÷! sêeDTì ø√]ø£qT e´s¡eú TT #˚jT· >√] eTs¡Dy˚T ø£seÔ¡ éTì
ìs¡sí TT+#·Tø=qï<Ó’ ˙j·T+<˚ ‘·q düeTdüuÔ ≤Û eeTTqT \>∑ïeTT #˚dqæ <Ó’ n|üŒ{Ïø¬ {À¢
J$+∫j·TTqï d”‘ê<˚$ì yÓ<øä Ï yÓ<øä Ï n‹ø£weºü TTMT<ä ∫es¡≈î£ ø£qT>=q>∑*–‹ì.
XÀ¢ˆˆ Çøå±«≈£îe+X¯$U≤´‹+ X¯H'’Ó ø°sj Ô¡ T· ‘ê-q|òTü ˆ
kÕ eTj·÷ qs¡XÊs¡÷\› $XÊ«dü eTT|übÕ~‘ê ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Çøå±«≈£îe+X¯$U≤´‹+ ` X¯H'’Ó ` ø°sj Ô¡ T· ‘ê ` nq|òTü , kÕ `
eTj·÷ ` qs¡XÊs¡÷\› ` $XÊ«düyTé ` ñ|übÕ~‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nq|òTü ! qs¡XÊs¡÷\› ! Çøå±«≈£îe+X¯$U≤´‹+ ø°sj Ô¡ T· ‘ê eTj·÷
kÕ X¯H'’Ó $XÊ«düyTé ñ|übÕ~‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nq|òTü ! R bÕ|üsV¡ ≤æ ‘·T&Éyq’Ó {Ï,º qs¡XÊs¡÷\› ! R z |ü⁄s¡TwüÁX‚wßü &˜ Ü!,
Çøå±«≈£îe+X¯$U≤´‹+ R Çøå±«≈£îe+X¯eTTjÓTTø£ÿ Á|üXd¯ ìÔæ , ø°sj Ô¡ T· ‘ê R ø°]+Ô #·T
#·Tqï{Ï,º eTj·÷ R Hê#˚‘,· X¯H'’Ó R HÓeTà~>±, $XÊ«dü+ R qeTàø£eTT, ñ|übÕ~‘ê
R ø£*+Z |üã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` bÕ|üsV¡ ≤æ ‘·T&Éyq’Ó z |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ ÷! H˚qT Ä C≤qø°<$˚ ì düMT|æ+∫
Çøå±«≈£îe+X¯eTTjÓTTø£ÿ Á|üX¯dæÔì ø°]Ô+#·T#·T yÓT\¢>± ÄyÓT eTqdüT‡q+<äT H˚qT
sêeT<ä÷‘·H˚ >±ì sêø£då Tü &ÉqT >±qì qeTàø£eTT ø£*–+#·Tø=+{Ïì.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡+uÛ≤wæ‘ê <˚M düs«¡ eTs¡+ú #· <ä]Ù‘ê ˆ
sêeTdüTÁêdüK´+ #· ÁX¯ó‘ê« Á|”‹ eTTbÕ>∑‘ê ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` dü+uÛ≤wæ‘ê ` <˚M ` düs«¡ yéT ` ns¡+ú ` #· ` <ä]Ù‘ê,
sêeTdüTÁêdüK´+ ` #· ` ÁX¯ó‘ê« ` Á|”‹yéT ` ñbÕ>∑‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· <˚M dü+uÛ≤wæ‘ê, düs«¡ yéT ns¡+ú <ä]Ù‘ê #·, sêeTdüTÁê
düK´+ ÁX¯ó‘ê« Á|”‹yéT ñbÕ>∑‘ê #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, <˚M R d”‘ê<˚$, dü+uÛ≤wæ‘ê R e÷{≤&Éã&çq~,
düs«¡ yéT ns¡+ú R $wüjT· eT+‘·jT· TqT, <ä]Ù‘ê #· R ‘Ó\T|üã&çq~ ≈£L&ÉqT. sêeT
düTÁêdüK´+ R sêeTdüTÁê⁄\≈£î »]–q yÓTÁÆ ‹ì >∑÷]Ã, ÁX¯ó‘ê« R $ì, Á|”‹+ R
dü+‘√wüeTTqT, ñbÕ>∑‘ê #· R bı+~q~ >∑÷&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hêô|’ qeTàø£eTT >∑*qZ |æeTà≥, H˚ HêyÓT‘√ dü+uÛ≤wüDeTT >±$+∫
»]–q $wüjT· eTT q+‘·qT ÄyÓT ø¬ ]–+∫‹ì. ‘·q uÛsÑ ≈Ô¡ î£ qT düTÁê⁄q≈£îqT >∑*–q
yÓTÁÆ ‹ì >∑÷]Ã $ì ÄyÓT m+‘·j÷Ó dü+‘√wæ+∫q~.
XÀ¢ˆˆ ìj·T‘· dü‡eTT<ë#ês√ uÛøÑ ÔÏ XÊÃkÕ´ dü<Ô ë∏ ‘·«sTT ˆ
@e+ eTj·÷ eTVü‰uÛ≤>± <äècºÕ »qø£q+~˙ ˆ
ñÁπ>D ‘·|kü Õ j·TTø±Ô ‘·«<ä“ø¤ ±Ô ´ |ü⁄s¡Twüs¸¡ uÑÛ ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìj·T‘·' ` düeTT<ë#ês¡' ` uÛøÑ 'ÔÏ ` #· ` nkÕ´' ` ‘·<ë∏ ` ‘·«sTT,
@e+ ` eTj·÷ ` eTVü‰uÛ≤>± ` <äècºÕ ` »qø£q+~˙, ñÁπ>D ` ‘·|kü Õ `
j·TTø±Ô ` ‘·«<ä“ø¤ ±Ô ´ ` |ü⁄s¡Twüs¸¡ uÑÛ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄s¡Twüs¸¡ u!ÑÛ nkÕ´' düeTT<ë#ês¡' ìj·T‘·' ‘·«sTT uÛøÑ 'ÔÏ #·
‘·<ë∏ , eTVü‰uÛ≤>± »qø£q+~˙ ‘·«<ä“ø¤ ±Ô « @e+ ñÁπ>D ‘·|kü Õ j·TTø±Ô eTj·÷
<äècºÕ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄s¡Twüs¸¡ uÑÛ R z |ü⁄s¡TwüÁX‚wßü &˜ Ü!, nkÕ´' R á d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ,
düeTT<ë#ês¡' R bÕ‹Áe‘ê´#·sD ¡ eTT, ìj·T‘·' R n#·+#·\yÓTqÆ {Ï~º , ‘·«sTT R ˙
j·T+<äT, uÛøÑ 'ÔÏ #· R uÛøÑ j
ÔÏ T· TqT, ‘·<ë∏ R n{Ï<º .˚ eTVü‰uÛ≤>± R eTVü‰‘·Tàsê˝…q’ {Ï,º
»qø£q+~˙ R »qø£‘q· j·T, ‘·«<ä“ø¤ ±Ô ´ R ˙j·T+<ä* uÛøÑ #ÔÏ ,˚ @e+ R áØ‹>±,
ñÁπ>D R rÁeyÓTqÆ , ‘·|kü Õ R ‘·|dü Tü ‡‘√, j·TTø±Ô R ≈£L&çq{Ï~º >±, eTj·÷ R
Hê#˚, <äècºÕ R #·÷&Éã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ ÷! d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ bÕ‹Áe‘·´s¡÷|üyTÓ qÆ <Ûsä êà#·sD¡ eTT
n#·+#·\yÓTÆ j·TTqï~. ÄyÓT≈£î ˙j·T+<äT>∑\ uÛÑøÏÔ>∑÷&É nfÒ¢ ìX¯Ã\yÓTÆq{Ïº~.
eTVü‰‘·Tàsê˝…’q Ä C≤qø°<˚$ eT÷ØÔuÛÑ$+∫q{Ïº |ü‹uÛÑøÏÔ>±qT, rÁeyÓTÆq{Ïº
eTVü‰‘·|dü Tü ‡>±qT Hê≈£î ø±ìŒ+∫q~.
XÀ¢ˆˆ n_ÛC≤„q+ #· y˚T <ä‘+Ô· j·T<∏ëeè‘·+Ô ‘·yê+‹πø ˆ
∫Á‘·≈L£ fÒ eTVü‰ÁbÕ»„ yêj·Tdü+ Á|ü‹ sê|òTü e ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n_ÛC≤„q+ ` #· ` y˚T ` <ä‘+Ô· ` j·T<∏ë ` eè‘·+Ô ` ‘·e `
n+‹πø, ∫Á‘·≈L£ fÒ ` eTVü‰ÁbÕ»„ ` yêj·Tdü+ ` Á|ü‹ ` sê|òTü e ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ÁbÕ»„! sê|òTü e! ∫Á‘·≈L£ fÒ ‘·e n+‹πø yêj·Tdü+ Á|ü‹
j·T<∏ë eè‘·+Ô (‘·<ë∏ ) n_ÛC≤„q+ #· y˚T <ä‘yÔ· Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ÁbÕ»„ R >=|üŒ ÁbÕE„&yÉ q’Ó , sê|òTü e! R lsêe÷!, ∫Á‘·≈L£ fÒ
R ∫Á‘·≈L£ ≥|üs«¡ ‘·eTTq, ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, n+‹πø R düMT|üeTTq, yêj·Tdü+ Á|ü‹
R ø±ø£eTTqT>∑÷]Ã, j·T<∏ë R @ $<Ûeä TT>±, eè‘·+Ô R »]–q<√, ‘·<ë∏ R Ä
$<Ûeä TT>∑, y˚T R Hê≈£î, n_ÛC≤„q+ R >∑Ts¡TÔ ≈£L&É, <ä‘+Ô· R áj·Tã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z eTVü‰ÁbÕE„&yÉ q’Ó s¡|Tüò Tq+<äHê! |üPs¡«eTT ∫Á‘·≈L£ ≥|üs«¡ ‘·eTTô|’
˙jÓT<äT≥ ø±øÏ #˚dqæ {Ïº Ä <äTwü#º s· ´¡ qT Äqyê\T>± #Ó|Œæ q~.
XÀ¢ˆˆ $C≤„|´ü X¯Ã qs¡yê´Á|òTü À sêyÓ÷ yêj·TTdüT‘· ‘·«j·÷ ˆ
nœ˝Ò H˚V≤ü j·T<ä› èwüº $T‹ e÷ e÷Vü≤ C≤qø° ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $C≤„|´ü ' ` #· ` qs¡yê´Á|òTü ' ` sêyÓ÷ ` yêj·TTdüT‘· ` ‘·«j·÷
` nœ˝Òq ` ÇVü≤ ` j·T‘Y ` <äèwüyº Té ` Ç‹ ` e÷yéT ` ÄVü≤ ` C≤qø° ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêj·TTdüT‘·! qs¡yê´Á|òTü ' sêeT' ‘·«j·÷ ÇVü≤ j·T‘Y <äèwüyº Té
nœ˝Òq $C≤„|´ü ' #·, Ç‹ C≤qø° e÷yéT ÄVü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêj·TTdüT‘· R z yêj·TTq+<äHê, ÇVü≤ R Ç#·Ã≥, ‘·«j·÷ R
˙#˚‘·, j·T‘Y R @~, <äèwüº+ R #·÷&Éã&çq<√, (‘·‘Y R n~), nœ˝Òq R
dü+|üPs¡eí TT>±, qs¡yê´Á|òTü ' R |ü⁄s¡TwüÁX‚wßü &˜ q’Ó , sêeT' R lsêeTT&ÉT, $C≤„|´ü ' #·
R $qï$+#·ã&Ée\dæqyê&ÉT düTe÷!, Ç‹ R nì, C≤qø° R d”‘ê<˚$, e÷+ R
qqTï>∑÷]Ã, ÄVü≤ R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêj·TTq+<äHê! ˙ $#·Ã≥ @$T #·÷∫‹y√ n~ j·T+‘·jT· TqT
dü+|üPs¡eí TT>± |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ TT&Óq’ Ä lsêeTTq≈£î m]–+|üe\j·TTqT düTe÷! nì
d”‘e· Tà qqTï ø√]q~.
XÀ¢ˆˆ nj·T+ #êôd’ à Á|ü<ë‘·y√´ j·T‘êï ‘·T‡|ü]s¡ø‘åÏ '· ˆ
ÁãTe‘ê e#·Hê H˚é+ düTÁê k˛´|üXè¯ D«‘·' ˆ
@wü #·÷&ÜeTDÏ' Áoe÷ qàj·÷ düT|ü]s¡ø‘åÏ '· ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nj·T+ ` #· ` nôd’ à ` Á|ü<ë‘·e´' ` j·T‘êï‘Y ` düT|ü]s¡ø‘åÏ '· ,
ÁãTe‘ê ` e#·Hêì ` @e+ ` düTÁêdü´ ` ñ|üXè¯ D«‘·', @wü' ` #·÷&ÜeTDÏ `
Áoe÷Hé ` eTj·÷ ` düT|ü]s¡ø‘åÏ '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` le÷Hé @wü' #·÷&ÜeTDÏ' eTj·÷ düT|ü]s¡ø‘åÏ '· , @e+ e#·Hêì
ÁãTe‘ê ‘·«j·÷ düTÁêdü´ ñ|üXè¯ D«‘·' (dü‘'· ) j·T‘êï‘Y düT|ü]s¡ø‘åÏ '· nj·T+ #·
nôd’ à Á|ü<ë‘·e´'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` le÷Hé R >=|üŒXÀuÛÑø£*Zq{Ïº, @wü' R á, #·÷&ÜeTDÏ' R
#·÷&ÜeTDÏ, eTj·÷ R Hê#˚‘,· düT|ü]s¡ø‘åÏ '· R uÛÁÑ <äeTT>± ø±bÕ&ÉTø=qã&çq~,
düTÁêdü´ R düTÁê⁄&ÉT, ñ|üXè¯ D«‘·' (dü‘'· ) R $qT#·T+&É>±, @e+ R á Ø‹>±,
e#·Hêì R e÷≥\qT, ÁãTe‘ê R |ü\Tÿ#·Tqï{Ï,º (‘·«j·÷ R ˙#˚‘)· , j·T‘êï‘Y R
Á|üjT· ‘·ï |üPs¡«ø£eTT>±, düT|ü]s¡ø‘åÏ '· R uÛÁÑ <äeTT>± ø±bÕ&ÉT ø=qã&çq{Ï,º nj·T+
#· R á #·÷&ÜeTDÏ >∑÷&É, nôd’ à R Ä lsêeTTq≈£î, Á|ü<ë‘·e´' R
áj·Tã&Ée\dæq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á #·÷&ÜeTDÏì $TøÏÿ* ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ ~>± Áù|$T+#·T#·T H˚H+Ó ‘·j÷Ó
uÛÑÁ<äeTT>± <ë#·Tø=ì j·TT+{Ïì. düTÁê⁄ì düìï~Ûì Hê e÷≥\ìïj·TT ˙e⁄
#Ó|ü #·Tqï|ü&ÉT á neT÷\ýÓTqÆ #·÷&ÜeTDÏì Hê Hê<∏Tä q ø=dü>T∑ eTT.
XÀ¢ˆˆ eTq•Ù˝≤j·÷ dæ\Ô ø√ >∑+&ÉbÕπsÙ « ìy˚•‘·' ˆ
‘·«j·÷ Á|üDùwº ‹\πø ‘·+ øÏ\ düàs¡TeÔ Ts¡Ωdæ ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTq•Ù˝≤j·÷' ` ‹\ø£' ` >∑+&ÉbÕπsÙ « ` ìy˚•‘·' ` ‘·«j·÷ `
Á|üDùwº ` ‹\πø ` ‘·+ ` øÏ\ ` düàs¡TyÔ Té ` ns¡Ωdæ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‹\πø Á|üDùwº (dü‹) eTq•Ù˝≤j·÷' ‹\ø£' >∑+&ÉbÕπsÙ « ‘·«j·÷
ìy˚•‘·', ‘·+ düàs¡TyÔ Té ns¡Ωdæ øÏ\.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‹\πø R u§≥Tº, Á|üDùwº (dü‹) R #Ó]–b˛e>±, >∑+&ÉbÕπsÙ « R
ø£b˛\eTTô|’ >∑\, eTq•Ù˝≤j·÷' R eTDÏ•\jÓTTø£ÿ, ‹\ø£' R u§≥Tº, ‘·«j·÷ R
˙#˚‘,· ìy˚•‘·' R ñ+#·ã&çq~, ‘·+ R Ä $wüjT· eTTqT, düàs¡T+Ô R düà]+#·T≥≈£î,
ns¡Ωdæ øÏ\ R ‘·>T∑ <äTe⁄ düTe÷!.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˇø£e÷s¡T Hê qT<äT{Ïô|’ u§≥Tº #Ó~]b˛e>± n|ü&ÉT ˙e⁄ Hê
#ÓøÿÏ *ô|’ >∑\ eTDÏ•˝≤<Ûë‘·Tsπ KqT ˇ*∫ Hê qT<äT{Ïô|’ u§≥Tº>± ñ+∫Hêe⁄. Ä
dü+|òTü ≥qeTTqT C≤„|øü e£ TT #˚døæ =qTeTT.
XÀ¢ˆˆ @wü ìsê´‹‘·' le÷ qàj·÷ ‘˚ yê]dü+uÛeÑ ' ˆ
@‘·+ <äècºÕ« Á|üy÷Ó ~ùw´ e´düH˚ ‘ê«$Tyêq|òTü ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @wü' ` ìsê´‹‘·' ` Áoe÷Hé ` eTj·÷ ` ‘˚ ` yê]dü+uÛeÑ ' `
@‘·+ ` <äècºÕ« ` Á|üy÷Ó ~ùw´ ` e´düH˚ ` ‘ê«yéT ` Çe ` nq|òTü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nq|òTü ' yê]dü+uÛeÑ ' le÷Hé @wü' ‘˚ ìsê´‹‘·', e´düH˚
@‘·+ <äècºÕ« ‘ê«yéT (<äècºÕ«) Çe Á|üy÷Ó ~ùw´.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nq|òTü ' R bÕ|üsV¡ ≤æ ‘·T&ÉT, yê]dü+uÛeÑ ' R düeTTÁ<äeTT qT+&ç
ñ<ä“$¤ +∫q{Ï,º @wü' R á #·÷&ÜeTDÏ, ‘˚ R ˙ ø=s¡≈î£ , ìsê´‹‘·' R |ü+|üã&çq~,
e´düH˚ R ø£wøºü ±\eTTq+<äT, @‘·+ R á j·T+>∑T∞j·Tø£eTTqT, <äècºÕ« R #·÷∫,
‘ê«+ R ìqTï, <äècºÕ« Çe R #·÷∫q≥T¢>±, Á|üy÷Ó ~ùw´ R Äq+~+#Ó<qä T.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T, ‹\ø£eTT :` @‘·+ R ‘·ŒÁ‘˚Œwæ‘y· Té n+>∑T∞j·Tø£yTé Ç‘·´s¡'ú .
‘ê‘·Œs¡éTT :` z |ü⁄Dó\T&Ü! ~eýÓTqÆ {Ï~º j·TTqT, >=|üŒXÀuÛ≈Ñ î£ ì\j·TyÓTqÆ {Ï~º
j·TTqT H˚qT Áù|eT|üPs¡«ø£eTT>± <ë#·Tø=ìq{Ï~º j·TTqTq>∑T Hê #·÷&ÜeTDÏì ˙
øÏ|ü &ÉT |ü+|æyj
˚ T· T#·THêïqT. nsTTqqT Çø£ MT<ä≥ Hê ø£wøºü ±\eTTq+<äT ˙e⁄
|ü + |æ q á j· T +>∑ T ∞j· T ø£ e TTqT p#· T ø=qT#· T H˚ q T ìqTï p∫qfÒ ¢
dü+‘√wæ+|ü>\∑ qT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ J$‘·+ <Ûës¡sTTcÕ´$T e÷dü+ <äXs¯ <¡ ë∏ ‘·à» ˆ
}s¡«Δ + e÷kÕ qï Jy˚jT· + s¡økå£ Õ+ eX¯ e÷>∑‘ê ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` J$‘·+ ` <Ûës¡sTTcÕ´$T ` e÷dü+ ` <äXs¯ <¡ ë∏ ‘·à», }s¡«Δ + `
e÷kÕ‘Y ` q ` Jy˚jT· + ` s¡økå£ Õ+ ` eX¯yTé ` Ä>∑‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äXs¯ <¡ ë∏ ‘·à»! e÷dü+ J$‘·+ <Ûës¡sTTcÕ´$T. s¡økå£ Õ+ eX¯+
Ä>∑‘ê e÷kÕ‘Y }s¡«Δ + q Jy˚jT· yéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äXs¯ <¡ ë∏ ‘·à» R z <äXs¯ <¡ qä∏ +<äHê!, e÷dü+ R HÓ\, J$‘·+ R
J$‘·eTTqT, <Ûës¡sTTcÕ´$T R <Û]ä +#Ó<qä T. s¡økå£ Õ+ R sêø£då Tü \jÓTTø£ÿ, eX¯+ R
nBÛqeTTqT, Ä>∑‘ê R #˚]q<ëqHÓ,’ e÷kÕ‘Y R HÓ\ø£+f…, }s¡«Δ + R ‘·sT¡ yê‘·, q
Jy˚jT· yéT R J$+|üqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z <äXs¯ <¡ qä∏ +<äHê! H˚ ˙ |ü]dæ‹ú ˝À ˇø£ÿ HÓ\ e÷Á‘·eTT JeqeTT‘√
ì\Te>∑\qT. á sêø£då Tü \ bÕ\ã&çjT· Tqï H˚qT á HÓ\<ë{Ïq |æeTà≥ @ e÷Á‘·eTT
J$+#·C≤\qT.
XÀ¢ˆˆ Ç‹ e÷ eTÁãM r‡‘ê ø£èXÊ+^ <Ûsä à¡ #ê]D° ˆ
sêeD≤+‘·'|ü⁄sπ s¡T<ëΔ eTè^ y√‘·TŒ¤\˝¢ À#·Hê ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` e÷yéT ` nÁãM‘Y ` d”‘ê ` ø£èXÊ+^ ` <Ûsä à¡ #ê]D°,
sêeD≤+‘·'|ü⁄sπ ` s¡T<ëΔ ` eTè^ ` Çe ` ñ‘·TŒ¤\˝¢ À#·Hê ` ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£èXÊ+^ <Ûäs¡à#ê]D°, sêeD≤+‘·'|ü⁄πs s¡T<ëΔ, eTè^ Çe
ñ‘·TŒ¤\˝¢ À#·Hê d”‘ê e÷yéT Ç‹ nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£èXÊ+^ R ø£è•+∫q X¯Øs¡eTT >∑\~j·TTqT, <Ûsä à¡ #ê]D° R
<Ûsä êà#·sD¡ eTT >∑\~j·TTqT, eTè^ Çe R Ä&ÉT˝Ò&ç e˝…, ñ‘·TŒ¤\˝¢ À#·Hê R $XÊ\yÓTqÆ
ø£qTï\T >∑\~j·TTq>∑T, d”‘ê R d”‘ê<˚$, sêeD≤+‘·'|ü⁄sπ R sêeDTì n+‘·'|ü⁄s¡eTT
q+<äT, s¡T<ëΔ R ã+~Û+|üã&çq<Ó,’ Ç‹ R á $<Ûeä TT>±, e÷+ R qqTï>∑÷]Ã,
‘ê‘·Œs¡éTT :` <Ûsä êà#·sD¡ eTTq @eTs¡TbÕ≥T˝Òì<Ó’ ø£è•+∫q X¯Øs¡eTT‘√ ˝Ò&øç q£ Tï\
e+{Ï $XÊ\yÓTqÆ H˚Á‘·eTT\T>∑\ d”‘ê<˚$ sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡eTTq n≥T¢ ã+~Û+|üã&ç
j·TT+&ç Hê‘√ á Ø‹>± |ü*øÏq~.
XÀ¢ˆˆ @‘·<e˚ eTj·÷--U≤´‘·+ düs«¡ + sê|òTü e j·T<ä´<∏ë ˆ
düs«¡ <∏ë kÕ>∑s»¡ ˝Ò dü+‘ês¡' Á|ü$BÛjT· ‘êyéT ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @‘·‘Y ` @e ` eTj·÷ ` ÄU≤´‘·+ ` düs«¡ + ` sê|òTü e ` j·T‘Y
` j·T<∏ë, düs«¡ <∏ë ` kÕ>∑s»¡ ˝Ò ` dü+‘ês¡' ` Á|ü$BÛjT· ‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òTü e! j·T‘Y j·T<∏ë (dæ‘ú +· ) @‘·‘Y (‘·‘)Y @e düs«¡ + eTj·÷
ÄU≤´‘·yTé , düs«¡ <∏ë kÕ>∑s»¡ ˝Ò dü+‘ês¡' Á|ü$BÛjT· ‘êyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òTü e R z s¡|Tüò Tq+<äHê!, j·T‘Y R @~, j·T<∏ë R @Ø‹>±,
dæ‘ú +· R ñqï<√, eTj·÷ R Hê#˚‘,· @‘·‘Y R Ç~, ‘·‘Y @e R n~j˚T, düs«¡ + R
n+‘·jT· TqT, ÄU≤´‘·yTé R #Ó|Œü ã&çq~. düs«¡ <∏ë R düs«¡ $<Ûeä TT\, kÕ>∑s»¡ ˝Ò R
düeTTÁ<ä»\eTTq, dü+‘ês¡' R ‘·s¡D√bÕj·TeTT (ùd‘·Te⁄), Á|ü$BÛj·T‘êyéT R
@s¡Œs¡T|üã&ÉT>±ø£.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z s¡|Tüò Tq+<äHê! ñqï~ j·TTqï≥T¢>± »]–q <ä+‘·jT· TqT ˙≈£î
$qï$+∫‹ì. Çø£ Ç|ü&ÉT \+ø£qT #˚sT¡ ≥¬ø’ düeTTÁ<äeTTqT <ë≥T ñbÕj·TeTTqT
@sêŒ≥T#˚jT· e\dæ j·TTqï~.
XÀ¢ˆˆ ‘Í C≤‘êXÊ«kÂ sê»|ü⁄Á‘Í $~‘ê«
‘·#êÃ_ÛC≤„q+ sê|òTü yêj·T Á|ü<ëj·T ˆ
<˚yê´ #êU≤´‘·+ düs«¡ y˚T yêqT|üPsê« ´
<ë«#ê dü+|üPs¡+í yêj·TT|ü⁄Á‘· X¯ÙX¯+dü ˆˆ 27
ª #·÷&ÜeTDÏ Á|ü<ëq+μμ HêeT
|ü+#·wüwæº‘·eT dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘Í ` C≤‘êXÊ«kÂ ` sê»|ü⁄Á‘Í ` $~‘ê« ` ‘·‘Y ` #· `
n_ÛC≤„q+ ` sê|òTü yêj·T ` Á|ü<ëj·T ` <˚yê´ ` #· ` ÄU≤´‘·+ ` düs«¡ yéT `
@e ` nqT|üPsê« ´‘Y ` yê#ê ` dü+|üPs¡+í ` yêj·TT|ü⁄Á‘·' ` X¯X+¯ dü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘Í sê»|ü⁄Á‘Í C≤‘êXÊ«kÂ $~‘ê« ‘·‘Y n_ÛC≤„q+ sê|òTü yêj·T
Á|ü<ëj·T #·, yêj·TT|ü⁄Á‘·' <˚yê´ ÄU≤´‘·+ düs«¡ + #· ÄqT|üPsê« ´‘Y yê#ê dü+|üPs¡+í
X¯X¯+dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘Í R Ä, sê»|ü⁄Á‘Í R sê»≈£îe÷s¡T˝…q’ sêeT\ø£ÎDT\qT,
C≤‘êXÊ«kÂ R ø£*–q }s¡≥>∑\yê]ì>±, $~‘ê« R ‘Ó*dæø=ì, sê|òTü yêj·T R
lsêeTTìø=s¡≈î£ , ‘·‘Y R Ä, n_ÛC≤„q+ R Äqyê\TqT, Á|ü<ëj·T R Ç∫Ã, <˚yê´
R d”‘ê<˚$#˚, ÄU≤´‘·+ R #Ó|üŒã&çq<ëìì, düs¡«yéT @e #· R n+‘·j·TTqT
≈£L&É, yêj·TT|ü⁄Á‘·' R yêj·TTq+<äqT&ÉT, ÄqT|üPsê« ´‘Y R Áø£eT|üPs¡«ø£eTT>±,
yê#ê R e÷≥\‘√, dü+|üPs¡+í R düeTÁ>∑eTT>±, X¯X+¯ dü R #Óô|ŒqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` <˚yê´ #êU≤´‘·+ düs«¡ y˚Te ` X¯X+¯ dü.
Vü≤qTeTqï lsêeTTì‘√ \+ø£˝À ‘êqT HÓs|¡ qæ $wüjT· eTT \ìïj·TTqT
#Ó | ü Œ e\dæ j · T T+&É > ± q#· Ã {Ï nø£ å e <Û ä eTTqï>∑ T yêìì>∑ ÷ ]Ãj· T T, \+ø±
<äVü≤Hê~ø£eTTqT >∑÷]Ãj·TT, qfÒ¢ düeTTÁ<ä\+|òüTq düeTj·TeTTq düTs¡kÕìs¡dü
Hê~ø£eTTqT >∑÷]Ãj·TT #Ó|üŒ≈£î+&ÉT≥ nqTq~ n‘·àdüTÔ‹>± >±ìŒ+#·TqqT
uÛ≤eeTT‘√&ÉH˚ nìj·TTqT, |üPs¡« eT+>∑<ë<äT\ø£&É ñqï~ j·TTqï≥T¢ #Ó|Œü e˝…qqT
uÛ≤eeTT‘√ e÷Á‘·yT˚ n#·≥ #Ó|Œæ j·TT+&Óqìj·TTqT Á>∑V≤æ +#·e˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêeT\ø£ÎDT\T ‘·eT ∫s¡ø±\ ∫+‘· ‘=\– Äq+~+#·T
#·Tqï+<äT≈£î dü+‘·d+æ #·T#·T, ‘·q >∑Ts¡T>Ô ± d”‘e· Tà Ç∫Ãq #·÷&ÜeTDÏì sêeTTq≈£î
ˇdü–, ÄyÓT Ä‘·ì‘√ #Ó|ü eTqïe÷≥\ qìï+{Ïì |üPdü>T∑ ∫Ãq≥T¢ Vü≤qTeT @$Tj·TT
$&ÉTe≈£î+&É lsêeTTq≈£î $e]+#ÓqT.
ªª#·÷&ÜeTDÏÁ|ü<ëqeTTμμ nqT
ns¡Te~jÓÆT<äedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
wü{Ÿwüwæº‘·eTdüs¡Z
XÀ¢ˆˆ @eeTTø√Ô Vü≤qTeT‘ê sêyÓ÷ <äXs¯ <¡ ë∏ ‘·à»' ˆ
‘·+ eTDÏ+ Vü≤è<äjT˚ ø£è‘ê« Á|üsT¡ s√<ä dü\ø£ÎD' ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` ñø£'Ô ` Vü≤qTeT‘ê ` sêeT' ` <äXs¯ <¡ ë∏ ‘·à»' ` ‘·+ `
eTDÏ+ ` Vü≤è<äjT˚ ` ø£è‘ê« ` Á|üsT¡ s√<ä ` dü\ø£ÎD' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äXs¯ <¡ ë∏ ‘·à»' dü\ø£ÎD' sêeT' Vü≤qTeT‘ê @eyéT ñø£'Ô (düH)é
‘·+ eTDÏ+ Vü≤è<äjT˚ ø£è‘ê« Á|üsT¡ s√<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äXs¯ <¡ ë∏ ‘·à»' R <äXs¯ <¡ qä∏ +<äqT&Óq’ {Ï,º dü\ø£ÎD' R \ø£ÎDTì‘√
≈£L&çq, sêeT' R lsêeTT&ÉT, Vü≤qTeT‘ê R Vü≤qTeT#˚, @eyéT R Ç≥T¢, ñø£'Ô
(düH)é R #Ó|Œü ã&çqyê&Ó,’ ‘·+ R Ä, eTDÏ+ R #·÷&ÜeTDÏì, Vü≤è<äjT˚ R >∑T+&Óô|,’
ø£è‘ê« R rdæø=ì, Á|üsT¡ s√<ä R $TøÏÿ*>∑ XÀøÏ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T &ç≥T¢ #Ó|Œü >∑H˚ <äXs¯ <¡ qä∏ +<äqT&ÉT ‘·q Á|æjT· Tsê*#˚
>∑Ts¡T>Ô ± áj·Tã&çq{Ïº Ä #·÷&ÜeTDÏì ‘·q >∑T+&Óô|’ qT+#·Tø=ì ‘·eTTàì‘√ >∑÷&ç
m+‘·>±H√ $\|æ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·+ ‘·T <äècºÕ« eTDÏÁX‚w+ü̃ sê|òTü e XÀÙø£ø]£ Ù‘·' ˆ
H˚Á‘êuÛ≤´ eTÁX¯ó|üPsêíu≤Û ´+ düTÁê $T<ä eTÁãM‘Y ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` ‘·T ` <äècºÕ« ` eTDÏÁX‚w+ü̃ ` sê|òTü e' ` XÀø£ø]£ Ù‘·',
H˚Á‘êuÛ≤ýéT ` nÁX¯ó|üPsêíu≤Û ´+ ` düTÁêyéT ` Ç<äyTé ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·+ eTDÏÁX‚w+˜ü <äècºÕ« sê|òTü e' XÀø£ø]£ Ù‘·' (düH)é nÁX¯ó|üPsêíu≤Û ´+
H˚Á‘êuÛ≤´+ düTÁêyéT Ç<äyTé nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·+ R Ä, eTDÏÁX‚w+ü̃ R >=|üŒ<Óq’ {Ïº #·÷&ÜeTDÏì, <äècºÕ« R
#·÷∫, sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT, XÀø£ø]£ Ù‘·' düHé R <äT'KeTT#˚ |”&+ç |üã&çqyê&Ó,’
nÁX¯ó|üPsêíuÛ≤´+ R ø£˙ï{Ï‘√ ì+&çq{Ïº, H˚Á‘êuÛ≤´+ R ø£qTï\‘√, düTÁê+ R
(66) ` wü{Ÿwüwæº‘·eTdüs¡Z 543
düTÁê⁄ì>∑÷]Ã, Ç<ä+ R á e÷≥qT, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` neT÷\ýÓTqÆ {Ïº Ä #·÷&ÜeTDÏì ø£qT>=q>±H˚ lsêeTT&ÉT ‘·q
Vü≤è<äjT· eTTq <äT'KeTT bı+–e#·TÃ#·T+&É>± <äT'U≤ÁX¯óe⁄\‘√ ì+&çq ø£qTï\‘√
düTÁê⁄ì p#·T#·T Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ j·T<∏e’Ó <Û̊qT Ádü‡e‹ ùdïVü‰ <ä«‘·‡dü´ e‘·‡˝≤ ˆ
‘·<ë∏ eTe÷|æ Vü≤è<äjT· + eTDÏs‘¡ ï· dü´ <äsÙ¡ Hê‘Y ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T<∏ë ` @e ` <Ûq˚ T' ` Ádüe‹ ` ùdïVü‰‘Y ` e‘·‡dü´ ` e‘·‡˝≤,
‘·<ë∏ ` eTeT ` n|æ ` Vü≤è<äjT· + ` eTDÏs‘¡ ï· dü´ ` <äsÙ¡ Hê‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·T<∏ë @e e‘·‡˝≤ <Û˚qT' e‘·‡dü´ ùdïVü‰‘Y Ádüe‹ ‘·<∏ë
eTDÏs‘¡ ï· dü´ <äsÙ¡ Hê‘Y eTeT Vü≤è<äjT· yéT n|æ Ádüe‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·T<∏ë @e R @Ø‹>±HÓ‘’ ,˚ e‘·‡˝≤ R yê‘·‡\éTT >∑*–q{Ï,º
<Ûq˚ T' R Äe⁄, e‘·‡dü´ R _&Éj ¶ TÓ Tø£ÿ, ùdïVü‰‘Y R Áù|eTe\q, Ádüe‹ R Á<ä$+#·TH√,
‘·<ë∏ R Ä $<Ûeä TT>±, eTDÏs‘¡ ï· dü´ R >=|üŒ<Óq’ #·÷&ÜeTDÏjTÓ Tø£ÿ, <äsÙ¡ Hê‘Y R
<äs¡ÙqeTTe\q, eTeT R HêjÓTTø£ÿ, Vü≤è<äj·TyéT n|æ R Vü≤è<äj·TeTT >∑÷&É,
Ádüe‹ R Á<ä$+#·T#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·q _&Éô¶ |’ eT≈£îÿe>∑*–j·TT+&ÉT Äe⁄ ‘·q <ä÷&ÉqT #ê\ø±\eTTq≈£î
#·÷∫q|ü&ÉT Áù|eT#˚‘· bı<äT>¬ ≥T¢ Ádü$+#·TH√ nfÒ¢ á #·÷&ÜeTDÏì p∫q+‘·H˚
Hê Vü≤è<äjT· eTT>∑÷&É Á<ä$+∫b˛e⁄#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ eTDÏs‘¡ ï· $T<ä+ <ä‘+Ô· yÓ<’ V˚ ‰ü ´ X¯Ù «X¯ósπ D y˚T ˆ
e<Û÷ä ø±˝Ò j·T<∏ë ã<äΔ eT~Ûø+£ eT÷]Δ ï XÀuÛ‘Ñ ˚ ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTDÏs‘¡ ï· yéT ` Ç<ä+ ` <ä‘+Ô· ` yÓ<’ V˚ ‰ü ´' ` X¯«X¯ósπ D ` y˚T,
e<Û÷ä ø±˝Ò ` j·T<∏ë ` ã<äyΔ Té ` n~Ûø+£ ` eT÷]Δ ï ` XÀuÛ‘Ñ ˚ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` e<Û÷ä ø±˝Ò eT÷]Δ ï j·T<∏ë n~Ûø+£ XÀuÛ‘Ñ ,˚ ‘·<ë∏ ã<ä+Δ eTDÏs‘¡ ï· +
y˚T X¯«X¯óπsD yÓ’<˚Vü‰´ <ä‘·ÔyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e<Ûä÷ø±˝Ò R $yêVü≤düeTj·TeTTq+<äT, j·T<∏ë R @Ø‹>±,
eT÷]Δ ï R •s¡dTü ‡q+<äT, n~Ûø+£ R $TøÏÿ*>±, XÀuÛ‘Ñ ˚ R Á|üø±•+#·TH√, ‘·<ë∏ R
ÄØ‹>±, ã<ä+Δ R ø£≥ãº &çq{Ï,º Ç<ä+ R á, eTDÏs‘¡ ï· + R >=|üŒ<Óq’ #·÷&ÜeTDÏ,
y˚T R HêjÓTTø£ÿ, X¯«X¯ósπ D R e÷eTjÓTÆ q »q≈£îì#˚, yÓ<’ V˚ ‰ü ´' R C≤qøÏø,Ï <ä‘+Ô·
R áj·Tã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $yêVü≤ düeTj·TeTTq+<äT •s¡dTü ‡q n\+ø£]+|üã&ç $TøÏÿ* XÀuÛ‘Ñ √
Á|üø±•+∫q{Ï<º q’Ó á ~eýÓTqÆ #·÷&ÜeTDÏì Hê e÷eT>±¬sq’ »qø£eTVü‰sêE
d”‘ê<˚$ ø=dü–Hê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ nj·T+ Væ≤ »\dü+uÛ÷Ñ ‘√ eTDÏ dü‡»®q|üPõ‘·' ˆ
j·TCÒ„ |üse¡ T‘·Tùwqº <ä‘Ô· X¯ÙÁπøD BÛeT‘ê ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nj·T+ ` Væ≤ ` »\dü+uÛ÷Ñ ‘·' ` eTDÏ' ` dü»q® |üPõ‘·', j·TCÒ„
` |üse¡ T‘·Tùwqº ` <ä‘'Ô· ` X¯Áøπ D ` BÛeT‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` »\dü+uÛ÷Ñ ‘·' dü»q® |üPõ‘·' nj·T+ eTDÏ' j·TCÒ„ |üse¡ T‘·Tùwqº
BÛeT‘ê X¯Áøπ D <ä‘'Ô· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` »\dü+uÛ÷Ñ ‘·' R »\eTTqT+&ç |ü⁄{Ïqº ~j·TTqT, dü»q® |üPõ‘·' R
dü‘T· Œs¡Twüß\#˚ |üPõ+|üã&çq~j·TTq>∑T, nj·T+ R á, eTDÏ' R #·÷&ÜeTDÏ,
j·TCÒ„ R j·T»„eTTq+<äT, |üs¡eT‘·Tùwºq R $TøÏÿ* ‘·è|æÔH=+~q{Ïº, BÛeT‘ê R
ãT~ΔXÊ*jÓTÆ q, X¯Áøπ D R <˚y+˚ Á<äTì#˚, <ä‘'Ô· R áj·Tã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á #·÷&ÜeTDÏ »\eTTqT+&ç »ì+∫q{Ïº~, dü»®qT ˝…\¢]#˚
Á|üX+¯ dæ+|üã&çq{Ï~º . eT]j·TTqT ˇø±H=ø£ j·÷>∑eTTq+<äT <˚y+˚ Á<äT&ÉT $TøÏÿ*
dü+‘√wæ+∫ ‘êqT dü«j·TeTT>± Hê e÷eTjÓTÆ q »qø£eTVü‰sêEq≈£î Ç∫Ãq{Ï~º
j·TTqT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ÇeT+ <äècºÕ« eTDÏÁX‚w+ü̃ j·T<∏ë ‘ê‘·d´ü <äsÙ¡ qyéT ˆ
n<ë´ düà é>∑‘· kÂ‡eT´ yÓ<’ V˚ ≤ü dü´ ‘·<ë∏ $uÛÀ' ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÇeT+ ` <äècºÕ« ` eTDÏÁX‚w+ü̃ ` j·T<∏ë ` ‘ê‘·d´ü ` <äsÙ¡ qyéT `
n<ä´ ` ndæà ` ne>∑‘'· ` kÂeT´ ` yÓ<’ V˚ ≤ü dü´ ` ‘·<ë∏ ` $uÛÀ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÂeT´! Ç<ä+ eTDÏÁX‚w+ü̃ <äècºÕ« n<ä´ ‘ê‘·d´ü <äsÙ¡ q+ j·T<∏ë
yÓ<’ V˚ ≤ü dü´ $uÛÀ' <äsÙ¡ q+ #· ne>∑‘'· ndæà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÂeT´ R z dü»q® T&Ü, Ç<ä+ R á , eTDÏÁX‚w+˜ü R >=|üŒ<Óq’
#·÷&ÜeTDÏì, <äècºÕ« R #·÷∫, ‘ê‘·d´ü R ‘·+Á&çjTÓ Tø£ÿ, <äsÙ¡ q+ j·T<∏ë R <äsÙ¡ qeT≥T¢,
n<ä´ R Ç|ü&ÉT, yÓ<’ V˚ ≤ü dü´ $uÛÀ' R »qø£eTVü‰sêEjÓTTø£ÿ, <äsÙ¡ q+ R <äsÙ¡ qeTTqT,
ne>∑‘'· R bı+~qyê&ÉqT, ndæà R n>∑T#·THêïqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` |üPs¡«eTT d”‘êdü+<˚X¯ dü+<äs¡“¤eTTq 39e düs¡Z˝À 2e
XÀ¢øe£ TTq d”‘· ‘êH=dü–q #·÷&ÜeTDÏì #·÷&É>H∑ ˚ lsêeTT&ÉT ‘·q ‘·*ì¢ , ‘·qqT,
<äXs¯ <¡ eä∏ TVü‰sêEqT eTTe⁄«]ì düà]+|ü>\∑ &Éì ‘Ó*|æq~. n#·Ã≥ eTTe⁄«]ì nq>±
ÄyÓT uÛ≤eeTTq ‘·qH˚ >±ø£ Ç+ø£qT #ê˝≤eT+~ì düà]+#·Tqì ‘Ó\T|ü⁄≥j˚T.
n+<äT≈£î ‘·–q≥T¢>±H˚ lsêeTT &ç|ü &ç#≥· ‘·q ‘·+Á&çjTÆÓ q <äXs¯ <¡ Tä∏ ì e÷eTjÓTÆ q
»q≈£îì >∑÷&É düà]+#·T≥ düV≤ü »eTT>± qTqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z dü»q® T&Ü! >=|üŒ<Óq’ {Ïº á #·÷&ÜeTDÏì #·÷&É>H∑ ˚ Hê‘·+Á&çjTÆÓ q
<äX¯s¡<∏äTì <ä]Ù+∫q≥T¢qT e÷eTjÓÆTq »qø£eTVü‰sêEqT #·÷∫q≥T¢qT Hê
eTqdüT‡q≈£î dü+‘√wüeTT ø£\T>∑T#·Tqï~ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ nj·T+ Væ≤ XÀuÛ‘Ñ ˚ ‘·kÕ´' Á|æj÷· j·÷ eT÷]Δ ï y˚T eTDÏ' ˆ
n<ë´dü´ <äsÙ¡ H˚ HêVü≤+ ÁbÕbÕÔ+ ‘ê$Te ∫+‘·jT˚ ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nj·T+ ` Væ≤ ` XÀuÛ‘Ñ ˚ ` ‘·kÕ´' ` Á|æj÷· j·÷' ` eT÷]Δ ï ` y˚T
` eTDÏ', n<ä´ ` ndü´ ` <äsÙ¡ H˚q ` nVü≤+ ` ÁbÕbÕÔ+ ` ‘êyéT ` Çe `
∫+‘·j˚T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nj·T+ eTDÏ' ‘·kÕ´' y˚T Á|æj÷· j·÷' eT÷]Δ ï (@e) XÀuÛ‘Ñ ˚
Væ≤, n<ä´ nVü≤+ ndü´ <äsÙ¡ H˚q ‘ê+ ÁbÕbÕÔyTé Çe ∫+‘·jT˚ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nj·T+ R á, eTDÏ' R eTDÏ, ‘·kÕ´' R Ä, y˚T R HêjÓTTø£ÿ,
Á|æj÷· j·÷' R Á|æjT· Tsê*jÓTTø£ÿ, eT÷]Δ ï @e R •s¡eTTq+<˚, XÀuÛ‘Ñ ˚ Væ≤ R
Á|üø±•+#·TqT düTe÷!, n<ä´ R H˚&TÉ , nVü≤+ R H˚qT, ndü´ R á eTDÏjTÓ Tø£ÿ,
<äsÙ¡ H˚q R #·÷#·T≥#˚‘,· ‘ê+ R Ä d”‘ê<˚$ì, ÁbÕbÕÔyTé Çe R ÁbÕ|æ+Ô ∫q
<ëìì>∑H,˚ ∫+‘·jT˚ R uÛ≤$+#·T#·THêïqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á #·÷&ÜeTDÏ Hê Á|æjT· Tsê* •s¡eTTô|’ qTqï|ü&ÉT m+‘· >=|üŒ>∑H√
Á|üø±•+#·T#·T+&Ó&~ç düTe÷! H˚ &û eTDÏì <ä]Ù+#·T#·T+&É>± Hê≈£î Á|æjT· Tsê˝Ò
m<äT≥ ì\∫q≥T¢>± ‘√#·T#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ øÏ e÷Vü≤ d”‘ê yÓ<’ V˚ ≤” Áã÷Væ≤ kÂeT´ |ü⁄q' |ü⁄q' ˆ
|æbÕdüT$Te ‘√j˚Tq dæ+#·+r yêø£ýê]D≤ ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏyTé ` ÄVü≤ ` d”‘ê ` yÓ<’ V˚ ≤” ` Áã÷Væ≤ ` kÂeT´ ` |ü⁄q' `
|ü⁄q', |æbÕdüTyéT ` Çe ` ‘√j˚Tq ` dæ+#·+r ` yêø£ýê]D≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÂeT´! |æbÕdüT+ ‘√j˚Tq Çe yêø£ýê]D≤ dæ+#·+r yÓ<’ V˚ ≤”
d”‘ê øÏyTé ÄVü≤? |ü⁄q' |ü⁄q' Áã÷Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÂeT´ R z dü»q® T&Ü!, |æbÕdüT+ R <ä|Œæ >=qïyêìì, ‘√j˚Tq
Çe R eT+∫˙{Ï‘√ e˝…, yêø£ýê]D≤ R e#·q»\eTT#˚, dæ+#·+r R ‘·&TÉ |ü⁄#·Tqï<Ó,’
yÓ<’ V˚ ≤” R $<˚V≤ü sêE ‘·qj·TjÓTÆ q, d”‘ê R d”‘ê<˚$, øÏ+ R @$T, ÄVü≤ R
|ü*ø¬ qT. |ü⁄q' |ü⁄q' R eTs¡\ eTs¡\, Áã÷Væ≤ R #Ó|ü eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <ä|Œæ >=qïyêìì eT+∫˙{Ï‘√ ‘·è|æÔ |üs∫¡ q≥T¢ ‘·q e#·HêeTè‘·eTT#˚
qqTï ‘·è|æ|Ô sü #¡ T· #·T Ä $<˚V≤ü sê»‘·qj·T @y˚T$T |ü*øÏq~? n$ j·Tìïj·TTqT
Hê≈£î eTs¡\ eTs¡\ #Ó|ü eTT.
XÀ¢ˆˆ Ç‘·dTü Ô øÏ+ <äT'K‘·s+¡ j·T ~eT+ yê]dü+uÛeÑ yéT ˆ
eTDÏ+ |üXÊ´$T kÂ$TÁ‘˚ yÓ<’ V˚ ≤” e÷>∑‘ê+ $Hê ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‘·' ` ‘·T ` øÏ+ ` <äT'K‘·s+¡ ` j·T‘Y ` ÇeT+ ` yê]dü+uÛeÑ yéT,
eTDÏ+ ` |üXÊ´$T ` kÂ$TÁ‘˚ ` yÓ<’ V˚ ≤” yéT ` Ä>∑‘ê+ ` $Hê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÂ$TÁ‘˚! Ä>∑‘ê+ yÓ<’ V˚ ≤” + $Hê yê]dü+uÛeÑ yéT ÇeT+ eTDÏ+
|üXÊ´$T Ç‹ j·T‘Y Ç‘·' <äT'K‘·s+¡ øÏ+?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÂ$TÁ‘˚ R z düT$TÁ‘êq+<äHê!, yÓ<’ V˚ ≤” yéT Ä>∑‘ê+ $Hê R
C≤qøÏsê≈£î+&Ü, yê]dü+uÛÑe+ R »\dü+uÛÑ÷‘·yÓTÆq, ÇeT+ R á, eTDÏ+ R
s¡‘ï· eTTqT, |üXÊ´$T R #·÷#·T#·THêïqT, Ç‹ j·T‘Y R nqT e÷≥ @~ >∑\<√,
Ç‘·' R Ç+‘·ø+£ f…, <äT'K‘·s+¡ R $TøÏÿ* <äT'Kø£sy¡ TÓ qÆ {Ï~º , øÏ+ R @~ j·TT+&ÉTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·eTTà&Ü! d”‘· ˝Ò≈î£ +&É ÄyÓT <Û]ä +∫q{Ïº á ~eýÓTqÆ s¡‘ï· eTTqT
e÷Á‘·y˚T #·÷&Ée\dæ e#·TÃ#·Tqï{Ïº á <äTdæú‹ø£+f… <äT'K‘·s¡yÓTÆq $wüj·Ty˚T~
j·TT+&ÉTqT?
XÀ¢ˆˆ ∫s¡+ Je‹ yÓ<’ V˚ ≤” j·T~ e÷dü+ <Û]ä wü´‹ ˆ
q Jy˚jT· + ø£Då eT|æ $Hê ‘ê eTdæ‘ø˚ Då£ ≤yéT ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ∫s¡+ ` Je‹ ` yÓ<’ V˚ ≤” ` j·T~ ` e÷dü+ ` <Û]ä wü´‹, q `
Jy˚jT· + ` ø£D å yéT ` n|æ ` $Hê ` ‘êyéT ` ndæ‘ø˚ D å£ ≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ’<˚V”≤ e÷dü+ (ÁbÕD≤Hé) <Ûä]wü´‹ j·T~ ∫s¡+ Je‹,
ndæ‘ø˚ Då£ ≤+ ‘ê+ $Hê (nVü≤+) ø£D å yéT n|æ q Jy˚jT· yéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ<’ V˚ ≤” R C≤qø°<$˚ , e÷dü+ R ˇø£H\Ó ø±\eTT, (ÁbÕD≤Hé R
ÁbÕDeTT\qT), <Û]ä wü´‹ j·T~ R <Û]ä +#·THÓ&\É , ∫s¡+ R ∫s¡ø±\eTT, Je‹ R
J$+#·TqT, ndæ‘ø˚ D å£ ≤+ R q\¢ì ø£qTï\T>∑\, ‘ê+ $Hê R ÄyÓT ˝Ò≈î£ +&É>,∑
(nVü≤+ R H˚qT), ø£Då eT|æ R ˇø£ÿ ø£D å eTT>∑÷&É, q Jy˚jT· yéT R Áã‘·Tø£C≤\qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` C≤qøÏ HÓ\~qeTT\T ÁbÕDeTT\T ì\T|ü⁄ø=q>∑*–q jÓT&É\ ÄyÓT
∫s¡ø±\eTT J$+∫qfÒ¢ j·Tì qeTTàeTT. H˚qT e÷Á‘·eTT Hê Á|æjT· Tsê\T ˝Ò≈î£ +&É>∑
ˇø£ÿ ø£D
å eTT >∑÷&É J$+|ü˝Ò qì|æ+#·T#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ qj·T e÷eT|æ ‘·+ <˚X+¯ j·TÁ‘· <äècºÕ eTeT Á|æj÷· ˆ
q ‹ùwj ˜ T· + ø£Då eT|æ Á|üeè‹Ô eTT|ü\uÛ´Ñ #· ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` qj·T ` e÷yéT ` n|æ ` ‘·+ ` <˚X+¯ ` j·TÁ‘· ` <äècºÕ ` eTeT
` Á|æj÷· , q ` ‹ùwj ˜ T· + ` ø£D
å yéT ` n|æ ` Á|üeè‹ÔyTé ` ñ|ü\uÛ´Ñ ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTeT Á|æj÷· j·TÁ‘· <äècºÕ e÷yéT n|æ ‘·+ <˚X+¯ qj·T,
Á|üeè‹ÔyTé ñ|ü\uÛ´Ñ #· ø£D å yéT n|æ q ‹ùwj ˜ T· yéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTeT R HêjÓTTø£ÿ, Á|æj÷· R Á|æjT· Tsê\T, j·TÁ‘· R m#·Ã≥,
<äècºÕ R #·÷&Éã&çq<√, e÷yéT n|æ R qqTï >∑÷&É, ‘·+ R Ä, <˚X+¯ R Á|ü<X˚ e¯ TTqT
>∑÷]Ã, qj·T R rdæø=ìbıeTTà, Á|üeè‹Ô+ R yês¡qÔ T, ñ|ü\uÛ´Ñ #· R bı+~ >∑÷&É,
ø£D
å yéT n|æ R ø£D å yÓTqÆ qT, q ‹ùwj ˜ T· yéT R ì\TeC≤\qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z Vü≤qTe÷! Hê Á|æjT· Tsê* HÓ#Ã· ≥ #·÷∫Hêy√ n#·{øπÏ qqTï
>∑÷&É yÓ+≥H˚ >=ìbıeTTà. ÄyÓT yês¡Ô ‘Ó*dæq |æeTà≥>∑÷&É H˚ HêyÓTqT #·÷&É≈î£ +&É
ˇø£ÿ ø£Då yÓTqÆ qT Áã<äTø£C≤\qT.
XÀ¢ˆˆ ø£<+ä∏ kÕ eTeT düTÁXÀD° ;ÛsT¡ ;ÛsT¡ dü‡r dü<ë ˆ
uÛj
Ñ ÷· eVü‰Hê+ |òTü ÀsêD≤+ eT<Û̊´ ‹wü̃‹ s¡økå£ ÕyéT ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£<+ä∏ ` kÕ ` eTeT ` düTÁXÀD° ` ;ÛsT¡ ;ÛsT¡ ' ` dür ` dü<ë,
uÛj
Ñ ÷· eVü‰Hê+ ` |òTü ÀsêD≤+ ` eT<Û̊´ ` ‹wü̃‹ ` s¡økå£ ÕyéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` eTeT düTÁXÀD° kÕ dü<ë ;ÛsT¡ ;ÛsT¡ ' dür uÛjÑ ÷· eVü‰Hê+ |òTü ÀsêD≤+
s¡økå£ Õ+ eT<Û̊´ ø£<+ä∏ ‹wü̃‹?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTeT R HêjÓTTø£ÿ, düTÁXÀD° kÕ R Á|æjT· Tsê˝…q’ ÄyÓT, dü<ë R
m\¢|ü&ÉTqT, ;Ûs¡T;Ûs¡T' dür R $TøÏÿ* ;Û‹H=+<äT dü«uÛ≤eeTT >∑*Zq{Ïº<Ó’,
uÛj
Ñ ÷· eVü‰Hê+ R uÛj Ñ T· eTT >=˝…Œ&ç, |òTü ÀsêD≤+ R Á≈£Ls¡T˝…q’ , s¡økå£ Õ+ R sêø£då Tü \
jÓTTø£ÿ, eT<Û̊´ R q&ÉTeT, ø£<+ä∏ R m≥T¢, ‹wü̃‹ R ñqï~?
‘ê‘·Œs¡éTT :` $TøÏÿ* uÛj Ñ T· dü«uÛ≤eeTT >∑*qZ {Ïº Hê Á|æjT· Tsê\T eTVü‰uÛjÑ T· +ø£sT¡ ˝…q’
Ä Á≈£Ls¡sêø£då Tü \ q&ÉTeT m≥T \T+&É>\∑ T>∑T#·Tqï<√ >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ XÊs¡<ä dæ$Ô Ts√qTàø√Ô q÷q+ #·+Á<ä Ç yê+ãT<Ó'’ ˆ
Äeè‘·+ e<äq+ ‘·kÕ´ q $sê»‹ sêø£ôå d'’ ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` XÊs¡<'ä ` ‹$Ts√qTàø£'Ô ` q÷q+ ` #·+Á<ä' ` Çe ` n+ãT<Ó'’ ,
Äeè‘·+ ` e<äq+ ` ‘·kÕ´' ` q ` $sê»‹ ` sêø£ôå d'’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‹$Ts√qTàø£'Ô n+ãT<Ó'’ (Äeè‘·') XÊs¡<'ä #·+Á<ä' Çe sêø£ôå d'’
Äeè‘·+ ‘·kÕ´' e<äq+ q÷q+ q $sê»‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‹$Ts√qTàø£'Ô R Nø£{qÏ T+&ç $&ÉTeã&çq{Ï~º j·TTqT, n+ãT<Ó'’
R y˚T|òTü eTT\#˚, Äeè‘·' R Äe]+|üã&çq~j·TTqT n>∑T, XÊs¡<'ä R X¯s‘¡ êÿ\eTT
q+<ä*<Óq’ , #·+Á<ä' Çe R #·+Á<ä_+ãeTTe˝…, sêø£ôå d'’ R sêø£då Tü \#˚, Äeè‘·+ R
Äe]+|üã&çq, ‘·kÕ´' R Ä d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ, e<äq+ R eTTKeTT, q÷q+ R
ìX¯Ãj·TeTT>±, q $sê»‹ R XÀ_Û\<¢ Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` Nø£{#Ï ˚ $&ÉTeã&ç #·øÿ£ >± Á|üø±•+|üe\dæq X¯s‘¡ êÿ\ #·+Á<ä_+ãeTT
y˚T|òTü eTT ˝≤e]+#·T≥#˚ Á|üø±X¯$V”≤qyÓTÆ j·TTqï≥T¢>± $TøÏÿ* düT+<äsy¡ TÓ qÆ Hê
C≤qøÏ eTTKeTT sêø£åkÕ+>∑q\T #·T≥Tºø=ì j·TT+&ÉT≥#˚ m+‘· XÀuÛ≤$V”≤qyÓTÆ
j·TTqï<√ >∑<ë!
ä∏ ÷· -<ä´ y˚T ˆ
XÀ¢ˆˆ øÏe÷Vü≤ d”‘ê Vü≤qTeT+ dü‘Ô Ô· «‘·' ø£<j
@‘˚q K\T J$ùw´ uÛwÒ Cü Ò Hê‘·Ts√ j·T<∏ë ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏyTé ` ÄVü≤ ` d”‘ê ` Vü≤qTeTHé ` ‘·‘Ô· «‘·' ` ø£<j
ä∏ T· ` n<ä´
` y˚T ` @‘˚q ` K\T ` J$ùw´ ` uÛwÒ Cü qÒ ` Ä‘·Ts¡' ` j·T<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤qTeTHé! d”‘ê øÏyéT ÄVü≤? y˚T n<ä´ ‘·‘·Ô «‘·' ø£<∏äj·T,
Ä‘·Ts¡' uÛwÒ Cü qÒ j·T<∏ë (nVü≤+) @‘˚q J$ùw´ K\T!
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤qTeTHé R z Vü≤qTe÷!, d”‘ê R C≤qøÏ, øÏ+ R @$T?, ÄVü≤
R |ü*øÏq~? y˚T R Hê≈£î, n<ä´ R Ç|ü&ÉT, ‘·‘Ô· «‘·' R ñqï~ ñqï≥T¢, ø£<j ä∏ T·
R #Ó|ü eTT, Ä‘·Ts¡' R s√–, uÛwÒ Cü qÒ j·T<∏ë R Wwü<eäÛ TT#˚‘· e˝…, (nVü≤+ R
H˚qT), @‘˚q R á dü+<˚Xe¯ TT#˚‘H· ,˚ J$ùw´ K\T R J$+‘·TqT düTe÷!
‘ê‘·Œs¡éTT :` z Vü≤qTe÷! Hê d”‘ê<˚$ @$T #Ó|Œæ q~? n~ j·T+‘·jT· TqT ÄyÓT
˙‘√ #Ó|Œæ q~ #Ó|Œæ q≥T¢ Ç|ü&ÉT Hê≈£î #Ó|ü eTT. s√– Wwü<eäÛ TT#˚ ÁbÕDeTTqT
ì\T|ü⁄ø=qTq≥T¢>±, ˙e⁄ #Ó|ü e÷≥\#˚‘H· ˚ düTe÷ H˚qT J$+#·Tq{Ï~º .
XÀ¢ˆˆ eT<ÛTä sê eT<ÛTä sê˝≤bÕ øÏe÷Vü≤ eTeT uÛ≤$T˙ ˆ
eT~«V”≤Hê esês√Vü‰ Vü≤qTeTHé ø£<j ä∏ T· dü« y˚T ˆˆ 15
ª d”‘êuÛ≤wæ‘·Á|üXÀïμμ HêeT
wü{Ÿwüwæº‘·eTdü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eT<ÛTä sê ` eT<ÛTä sê˝≤bÕ ` øÏyTé ` ÄVü≤ ` eTeT ` uÛ≤$T˙,
eT~«V”≤Hê ` esês√Vü‰ ` Vü≤qTeTHé ` ø£<j ä∏ T· dü« ` y˚T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eT<ÛTä sê eT<ÛTä sê˝≤bÕ esês√Vü‰ eT~«V”≤Hê eTeT uÛ≤$T˙
øÏyTé ÄVü≤? Vü≤qTeTHé! y˚T ø£<j ä∏ T· dü«.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT<ÛTä sê R düT+<ä]j·TTqT, eT<ÛTä sê˝≤bÕ R eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ e÷≥\T
>∑\~j·TTqT, esês√Vü‰ R #·øÿ£ ì Äø±s¡eTT >∑\~j·TTqT, eT~«V”≤Hê R H˚qT
˝Ò≈î£ +&É qTqï~j·TT q>∑T, eTeT R HêjÓTTø£ÿ, uÛ≤$T˙ R Á|æjT· Tsê\T, øÏ+ R
@$T, ÄVü≤ R #Ó|Œæ q~?, Vü≤qTeTHé! R z Vü≤qTe÷, y˚T R Hê≈£î, ø£<j ä∏ T· dü« R
#Ó|üeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düT+<äsy¡ TÓ qÆ s¡÷|üeTT >∑\~j·TTqT eT<ÛTä s¡eTT>∑ e÷≥˝≤&ÉTq~j·TTqT
düT+<äsy¡ TÓ qÆ Äø±s¡eTT >∑\~j·TT q>∑T Hê Á|æjT· Tsê\T Hê≈£î <ä÷s¡eTT>∑ qT+&ç
@$T #Ó|Œæ q<√ z Vü≤qTe÷! n$ j·Tìïj·TTqT Hê≈£î MqT\$+<äT>± $ì|æ+|ü⁄eTT.
ªªd”‘êuÛ≤wæ‘Á· |üXï¯ eTTμμ nqT ns¡Te~j·÷s¡edüseZ¡ TT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
dü|üÔwüwæº‘·eTdüs¡Z
XÀ¢ˆˆ @e eTTø£dÔ Tü Ô Vü≤qTe÷Hé sê|òTü y˚D eTVü‰‘·àHê ˆ
d”‘êj·÷ uÛ≤wæ‘+· düs«¡ + qý˚<j ä T· ‘· sê|òTü y˚ ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` ñø£'Ô ` ‘·T ` Vü≤qTe÷Hé ` sê|òTü y˚D ` eTVü‰‘·àHê,
d”‘êj·÷' ` uÛ≤wæ‘+· ` düs«¡ + ` qý˚<j ä T· ‘· ` sê|òTü y˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘·àHê sê|òTü y˚D @e+ ñø£'Ô Vü≤qTe÷Hé d”‘êj·÷' uÛ≤wæ‘+·
düs«¡ + sê|òTü y˚ qý˚<j ä T· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘·àHê R eTVü≤˙j·TT&Óq’ , sê|òTü y˚D R lsêeTTì#˚, @eyéT
R Ç≥T¢, ñø£'Ô R #Ó|Œü ã&çqyê&Ó,’ Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, d”‘êj·÷' R d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ,
uÛ≤wæ‘+· R e÷≥qT, düs«¡ + R n+‘·qT, sê|òTü y˚ R lsêeTTìjÓT&É, qý˚<j ä T· ‘Y
R ìy˚~+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰‘·Tà&Óq’ lsêeTT&ÉT ‘·q‘√ n≥T¢ |ü\Tø£>± Vü≤qTeT lsêeTTq≈£î
d”‘ê<˚$ ‘Ó*|æq $wüjT· eTTq+‘·qT $qï$+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Ç<ä eTTø£eÔ r <˚M C≤qø° |ü⁄s¡Twüs¸¡ uÑÛ ˆ
|üPs¡«eè‘·Ô eT_ÛC≤„q+ ∫Á‘·≈L£ fÒ j·T<∏ë‘·<yä∏ Té ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç<äyTé ` ñø£eÔ r ` <˚M ` C≤qø° ` |ü⁄s¡Twüs¸¡ uÑÛ ` |üPs¡«eè‘·yÔ Té
` n_ÛC≤„q+ ` ∫Á‘·≈L£ fÒ ` j·T<∏ë‘·<yä∏ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄s¡Twüs¸¡ u!ÑÛ C≤qø° <˚M ∫Á‘·≈L£ fÒ |üPs¡«eè‘·yÔ Té n_ÛC≤„q+
j·T<∏ë‘·<yä∏ Té Ç<äyTé ñø£eÔ r.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄s¡Twüs¡¸uÛÑ R z |ü⁄s¡TwüÁX‚wüß˜&Ü!, C≤qø° <˚M R d”‘ê<˚$,
∫Á‘·≈£LfÒ R ∫Á‘·≈£L≥|üs¡«‘·eTTq+<äT, |üPs¡«eè‘·Ô+ R yÓqTø£»]–q <ëìì,
n_ÛC≤„q+ R Äqyê\T>±, j·T<∏ë‘·<∏ä+ R ñqï~ j·TTqï≥T¢>±, Ç<ä+ R á
$wüjT· eTTqT, ñø£eÔ r R #Ó|Œæ q~.
(67) ` dü|üÔwüwæº‘·eTdüs¡Z 551
‘ê‘·Œs¡éTT :` z |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ ÷! d”‘ê<˚$ |üPs¡«eTT ∫Á‘·≈L£ ≥eTTq+ <äT+&É>±
»]–q dü+|òTü ≥qeTTqT ˙≈£î Äqyê\T>± ñqï~ j·TTqï≥T¢ Ç≥T¢ #Ó|Œæ q~ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ düTKdüTbÕÔ ‘·«j·÷ kÕs¡+Δ C≤qø° |üPs¡«eTT‹ú‘ê ˆ
yêj·Tdü dü‡Vü≤ k˛‘·Œ‘·´ $<ä<ës¡ düHÔ ê+‘·sπ ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düTKdüTbÕÔ ` ‘·«j·÷ ` kÕs¡+Δ ` C≤qø° ` |üPs¡«yéT ` ñ‹ú‘ê,
yêj·Tdü' ` düV≤ü kÕ ` ñ‘·Œ‘·´ ` $<ä<ës¡ ` düHÔ ê+‘·sπ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` C≤qø° ‘·«j·÷ kÕs¡Δ+ düTKdüTbÕÔ (dür) |üPs¡«yéT ñ‹ú‘ê,
yêj·Tdü' düV≤ü kÕ ñ‘·Œ‘·´ düHÔ ê+‘·sπ $<ä<ës¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` C≤qø° R d”‘ê<˚$, ‘·«j·÷ kÕs¡+Δ R ˙‘√&É, düTKdüTbÕÔ dür R
düTKeTT>± ìÁ~+∫q<Ó,’ |üPs¡«+ R eTT+<äT>±, ñ‹ú‘ê R ˝Ò∫q~, yêj·Tdü' R
ø±ø£eTT, düV≤ü kÕ R nø£kÕà‘·T>Ô ±, ñ‘·Œ‘·´ R m–], düHÔ ê+‘·sπ R düqÔ eT<Û´ä eTTq,
$<ä<ës¡ R bı&ç#qÓ T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ ˙‘√ >∑÷&É düTKeTT>± ìÁ~+∫ ‘êqT eTT+<äT>∑H˚ y˚T˝§ÿHÓqT.
n|ü&˚ nø£dàæ ø£eTT>± ˇø£ yêj·TdüeTT m–]e∫Ã ÄyÓT düqÔ eT<Û´ä eTTq eTT≈£îÿ‘√
bı&ç∫q~.
XÀ¢ˆˆ |üsê´j˚TD #· düT|üÔ düÔ «+ <˚e´+πø uÛsÑ ‘¡ êÁ>∑» ˆ
|ü⁄qX¯Ã øÏ\ |üøå° dü <˚yê´ »qj·T‹ e´<∏ëyéT ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |üsê´j˚TD ` #· ` düT|ü'Ô ` ‘·«+ ` <˚e´+πø ` uÛsÑ ‘¡ êÁ>∑», |ü⁄q'
` #· ` øÏ\ ` |üøå° ` dü' ` <˚yê´' ` »qj·T‹ ` e´<∏ëyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛsÑ ‘¡ êÁ>∑»! |üsê´j˚TD ‘·«+ <˚e´+πø düT|ü'Ô . dü' |üøå° |ü⁄q'
<˚yê´' e´<∏ë+ »qj·T‹ øÏ\.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛsÑ ‘¡ êÁ>∑» R uÛsÑ ‘¡ T· ì CÒ´wü̃k˛<äsT¡ &Óq’ sêe÷!, |üsê´j˚TD R
|üsê´j·TÁø£eTeTT>±, ‘·«+ R ˙e⁄, <˚e´+πø R d”‘ê<˚$ì jÓTT&ç˝À, düT|üÔ' R
ìÁ~+∫qyê&Ée⁄, dü' |üøå° R Ä yêj·TdüeTT, |ü⁄q' #· R eTs¡\ >∑÷&É, <˚yê´' R
d”‘ê<˚$øÏ, e´<∏ë+ R u≤<Ûqä T, »qj·T‹ øÏ\ R ø£*–+#·T#·T+&Óq≥.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sêe÷! ˇø£] |æeTà≥ ˇø£sT¡ #=|üq ˙ e|ü&ÉT d”‘ê<˚$
jÓTT&ç˝À ì<äT]+#·T#·T+{Ï e≥ ` Ä yêj·TdüeTT eTs¡\ e∫Ã ÄyÓTqT u≤~Û+|ü
Hês¡+_Û+#Óq≥.
XÀ¢ˆˆ |ü⁄q' |ü⁄q s¡TbÕ>∑eT´ $<ä<ës¡ uÛèÑ X¯+ øÏ\ ˆ
‘·‘· düÔ «+ uÀ~Û‘· dükÔ Õ´ XÀÙDÏ‘q˚ düeTTøÏ‘å '· ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü⁄q' ` |ü⁄q' ` ñbÕ>∑eT´ ` $<ä<ës¡ ` uÛèÑ X¯+ ` øÏ\, ‘·‘'· `
‘·«+ ` uÀ~Û‘'· ` ‘·kÕ´' ` XÀDÏ‘q˚ ` düeTTøÏ‘å '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') |ü⁄q' |ü⁄q' ñbÕ>∑eT´ uÛèÑ X¯+ $<ä<ës¡ øÏ\, ‘·‘'· ‘·kÕ´'
XÀDÏ‘q˚ düeTTøÏ‘å '· ‘·«+ uÀ~Û‘'· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä yêj·TdüeTT), |ü⁄q' |ü⁄q' R eTs¡\ eTs¡\, ñbÕ>∑eT´
R e∫Ã, uÛèÑ X¯+ R rÁeeTT>±, $<ä<ës¡ øÏ\ R bı&ÉT#·T#·T+&Óq≥, ‘·‘'· R |æeTà≥,
‘·kÕ´' R ÄyÓTjÓTTø£ÿ, XÀDÏ‘q˚ R s¡øeÔ£ TT#˚, düeTTøÏ‘å '· R ‘·&TÉ |üã&çqyê&Éy,’Ó ‘·«+
R ˙e⁄, uÀ~Û‘'· R y˚T\Tø=\Œã&çqyê&Ée⁄.
sê.•s√eTDÏ :` ªª|ü⁄q' |ü⁄q' Ä>∑eT´ uÛÑèX¯+ $<ä<ës¡μμ nq>± bı&ç∫q≥T¢>±
q{Ï+#Óqì ns¡úeTT #Ó|üŒe˝…qT ` nfÒ¢ ªªXÀDÏ‘˚q düeTTøÏå‘·' uÀ~Û‘·'μμ nq>±
HÓ‘T· sÔ T¡ #·T≈£ÿ\#˚ ‘·&TÉ |üã&çq≥T¢ ‘·q Ns¡ô|’ düV≤ü »eTT>∑qTqï mÁs¡ì _+<äTe⁄\#˚
d”‘ê<˚$ ÁuÛÑeT#Ó+~ ÄyÓT#˚ sêeTT&ÉT y˚T˝§ÿ\Œã&ÓqT. n+‹j˚T>±ì d”‘ê<˚$
eø£åeTTqT ø±øÏ bı&ÉT#·T≥, s¡ø£ÔeTTø±s¡T≥ j·TqTq~ ndü+uÛ≤eéTT. @\qq
d”‘êsêeTT\ X¯Øs¡eTT \ÁbÕø£è‘·eTT\T nì ˇ|üø=qe˝…qT>∑<ë!,
ªªjÓ÷ y˚‹Ô uÛÖ‹ø£+ <˚V≤ü + sêeTdü´ |üse¡ ÷‘·àq'
dü düs«¡ kÕà‘Y ãVæ≤' ø±s¡´' ÁXÖ‘·kÕàs¡$Ô <Ûëq‘·'.μμ
|üse¡ ÷‘·àjÓTÆ q lsêeTTì <˚V≤ü eTTqT uÛÖ‹ø£eTì uÛ≤$+#·Tq‘·&TÉ m{Ïyº ~’Ó ø£
ÁøÏj·T≈£îqT ns¡ΩT&ÉT ø±C≤\&Éì uÛ≤eeTT á dü+<äs¡“¤eTTq Á>∑Væ≤+|üe\dæq~.
eqyêdüeTT yÓTT<ä{sÏ √E\˝À d”‘êsêeTT\T ∫Á‘·≈L£ ≥–]ô|’ ìedæ+#·T#·T n#·{Ï
eTH√Vü≤s¡ yê‘êes¡DeTTq eT¨˝≤¢düeTT>± qT+&ç]. n~ >∑eTì+∫q
Ç+Á<ä|ü⁄Á‘·T&Ó’q »j·T+‘·Tq≈£î X¯+ø£ ø£*¬>qT. lsêeTT&ÉT #˚j·Te\dæj·TTqï
<äTwü•º ø£Då eTT sêeD≤<äT\ ìÁ>∑V≤ü DeTT kÕ<Û´ä e÷ nì. Ä X¯+ø£ rs¡T≥¬ø’ sêeTTq≈£î
Áø√<Ûeä TT ø£*–+#ÓqT. <ëì |ò*ü ‘·eTT yÓ\&¢ ç njÓT´qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêj·TdüeTT eTs¡\ eTs¡\ e∫Ã ÄyÓT q≥T¢ bı&ÉT#·T#·T
u≤~Û+#Óq≥. n|ü&ÉT Ádü$+∫q s¡ø_Ô£ +<äTe⁄\T ˙jÓTT&É* ø£+{Ï ˙e⁄ y˚T˝§ÿ+{Ïe≥.
XÀ¢ˆˆ ‘ê+ ‘·T <äècºÕ« eTVü‰u≤¨ <ë]‘ê+ #· düHÔ ê+‘·sπ ˆ
Äo$wü Çe Á≈£î<√Δ ìX¯Ù «dü qïuÛ´Ñ uÛ≤wü<ë∏ ' ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê+ ‘·T ` <äècºÕ« ` eTVü‰u≤¨ ` <ë]‘ê+ ` #· ` düHÔ ê+‘·sπ ,
Äo$wü' ` Çe ` Á≈£î<ä'Δ ` ìX¯Ù «düHé ` nuÛ´Ñ uÛ≤wü<ë∏ ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰u≤¨! düHÔ ê+‘·sπ <ë]‘ê+ ‘ê+ <äècºÕ« Äo$wü' Çe
Á≈£î<ä'Δ (düH)é ìX¯Ù «düHé (‘·«yéT) nuÛ´Ñ uÛ≤wü<ë∏ '.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰u≤¨ R >=|üŒ uÛTÑ »eTT\T >∑\ z sêe÷!, düHÔ ê+‘·sπ R
düqÔ eT<Û´ä eTTq, <ë]‘ê+ R N\Ãã&çq{Ï,º ‘ê+ R Ä d”‘ê<˚$ì, <äècºÕ« R #·÷∫,
‘·«+ R ˙e⁄, Äo$wü' Çe R Á‘ê#·TbÕeTTe˝…, Á≈£î<ä'Δ düHé R Áø√<Ûeä TT H=+~qyê&ÉH,’Ó
ìX¯Ù «düHé R ì≥÷ºsT¡ Ã#·T, nuÛ´Ñ uÛ≤wü<ë∏ ' R |ü*øÏ‹e≥.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z eTVü‰Ms¡T&Ü! ˙e⁄ y˚T˝§ÿì düqÔ eT<Û´ä eTTq >±j·TeTT‘√ qTqï
d”‘ê<˚$ì >±+∫ rÁeyÓTqÆ Áø√<Ûeä TTH=+~ Á‘ê#·TbÕeTT ãTdüø={Ïqº ≥T¢ ìX¯Ù «dæ+#·T
#·T+{Ïe≥!
XÀ¢ˆˆ qU≤Å>¬ '’ øπ q ‘˚ ;ÛsT¡ <ë]‘·+ ‘·T düHÔ ê+‘·sy¡ Té ˆ
ø£' Áø°&‹É düs√ùwD |ü+#·eÅøπ DÔ uÛÀ–Hê ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` qU≤Å>¬ '’ ` øπ q ` ‘˚ ` ;ÛsT¡ ` <ë]‘·+ ` ‘·T ` düHÔ ê+‘·sy¡ Té , ø£'
` Áø°&‹É ` düs√ùwD ` |ü+#·eÅøπ D Ô ` uÛÀ–Hê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ;ÛsT¡ ! ‘˚ düHÔ ê+‘·s+¡ qU≤Å>¬ '’ øπ q <ë]‘·yTé ? ø£' |ü+#·eÅøπ DÔ
düs√ùwD uÛÀ–Hê Áø°&‹É ?
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ;ÛsT¡ R uÛj
Ñ T· eTTH=+~j·TTqï z ø√eT©, ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, düHÔ ê+‘·s+¡
R düqÔ eT<Û´ä eTT, qU≤Å>¬ '’ R >√fi¯flø=q\#˚, øπ q R me«ì#˚, <ë]‘·+ R N\Ãã&çq~?
ø£' R me«&ÉT, |ü+#·eÅøπ DÔ R ◊<äTeTTKeTT\Tø£*qZ , düs√ùwD R Áø√<Ûeä TT‘√qTqï{Ï,º
uÛÀ–Hê R düsŒ¡ eTT‘√, Áø°&‹É R Ä≥˝≤&ÉT#·THêï&ÉT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` ;Û‘∫· ‘·yÔ q’Ó z d”‘ê! ˙ düqÔ eT<Û´ä eTTqT >√fi¯flø=q\‘√ N*Ãq
<Óe«s¡T? ◊<äT |ü&>É \∑ eTVü‰düsŒ¡ eTT‘√ Ä≥˝≤&ÉT ˙#·T&Óes¡T?
XÀ¢ˆˆ ìØø£eå ÷D dü‡Vü≤kÕ yêj·Tdü+ düeTyÓø’ <å£ ë∏ ' ˆ
qU…’ dü‡s¡T~Û¬s’ d”Ô¬øåíÌ kÕÔyT˚ yê_ÛeTTK+ dæ‘ú y· Té ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìØø£eå ÷D' ` düV≤ü kÕ ` yêj·Tdü+ ` düeTyÓø’ <å£ ë∏ ' ` qU…'’ `
düs¡T~Û¬s’' ` r¬øåíÌ' ` ‘êyéT ` @e ` n_ÛeTTK+ ` dæ‘ú y· Té ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` düV≤ü kÕ ìØø£eå ÷D' ‘·«+ düsT¡ ~Ûs¬ '’ r¬ø'Ìíå qU…'’ ‘êyéT n_ÛeTTKyéT
@e dæ‘ú +· yêj·Tdü+ düeTyÓø’ <å£ ë∏ '.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düV≤ü kÕ R ‘·‘øY Då£ y˚T, ìØø£eå ÷D' R |üØøÏ+å #·T#·Tqïyê&Éy,’Ó
‘·«+ R ˙e⁄, düsT¡ ~Ûs¬ '’ R HÓ‘T· sÔ T¡ ‘√ ≈£L&çq$j·TTqT, r¬øåíÌ' R yê&çyq’Ó $j·TTq>∑T,
qU…'’ R >√fi¯fl‘√, ‘ê+ R d”‘ê<˚$ì (øÏ), n_ÛeTTKyéT @e R m<äTs¡T>∑H,˚ dæ‘ú +· R
ì\∫j·TTqï, yêj·Tdü+ R ø±ø£eTTqT, düeTyÓø’ <å£ ë∏ ' R #·÷∫‹$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT ˙e⁄ yÓ+≥H˚ q\TÁ|üøÿ£ \≈£îqT #·÷#·T#·T+&É>± HÓ‘T· sÔ T¡
n+{ÏjT· Tqï yê&çjTÆÓ q >√fi¯fl‘√ d”‘ê<˚$øÏ m<äTs¡T>∑H˚ ì\∫j·TTqï yêj·TdüeTTqT
#·÷∫‹e≥.
XÀ¢ˆˆ düT‘·' øÏ\ dü X¯Áø£d´ü yêj·Tdü' |ü‘‘· ê+ es¡' ˆ
<Ûsä ê+‘·s#¡ s· ¡ oÙÁ|òTü + |üeqdü´ >∑‘Í düeT' ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düT‘·' ` øÏ\ ` dü' ` X¯Áø£d´ü ` yêj·Tdü' ` |ü‘‘· ê+ ` es¡' `
<Ûsä ê+‘·s#¡ s· '¡ ` oÁ|òTü + ` |üeqdü´ ` >∑‘Í ` düeT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü‘‘· ê+ es¡' >∑‘Í |üeqdü´ düeT' oÁ|òTü + <Ûsä ê+‘·s#¡ s· '¡ dü'
yêj·Tdü' X¯Áø£d´ü düT‘·' øÏ\.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü‘‘· ê+ es¡' R |ü≈îå£ \˝À ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ ~j·TTqT, >∑‘Í R >∑eTqeTT
q+<äT, |üeqdü´ R yêj·TTe⁄q≈£î, düeT' R ‘·T\ýÓTqÆ ~j·TTqT, oÁ|òTü + R e&ç>±,
<Ûsä ê+‘·s#¡ s· '¡ R ø=+&É\ô|’ dü+#·]+#·Tq~j·TTqT n>∑T, dü' R Ä, yêj·Tdü' R
ø±ø£eTT, X¯Áø£d´ü R <˚y+˚ Á<äTìjÓTTø£ÿ, düT‘·' øÏ\ R |ü⁄Á‘·T&É≥.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêj·TTdüe÷q >∑eTqeTT >∑*Z |üs¡«‘·eTT\ô|’ eTVü‰y˚>∑eTT‘√
dü+#·]+#·T#·Tqï{Ï,º Ä |üøsåÏ ê»yÓTqÆ yêj·TdüeTT <˚y+˚ Á<äTì |ü⁄Á‘·T&É≥.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· düdÔ àæ Hé eTVü‰u≤¨ ø√|üd+ü e]Δ‘ø˚ Då£ ' ˆ
yêj·Tùd ‘·«+ ø£è<∏ë' Á≈£Lsê+ eT‹+ eT‹eT‘ê+ es¡ ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·dàæ Hé ` eTVü‰u≤¨ ` ø√|üd+ü e]Δ‘ø˚ Då£ ' ` yêj·Tùd `
‘·«+ ` ø£è<∏ë' ` Á≈£Lsê+ ` eT‹+ ` eT‹eT‘ê+ ` es¡ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰u≤¨! eT‹eT‘ê+es¡! ‘·‘'· ‘·«+ ø√|üd+ü e]Δ‘ø˚ Då£ '
düHé yêj·Tùd Á≈£Lsê+ eT‹+ ø£è<∏ë'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰u≤¨ R >=|üŒyÓq’ uÛTÑ »eTT\T >∑\yê&Ée⁄qT, eT‹eT‘ê+
es¡ R ãT~ΔXÊ\Ts¡˝À ÁX‚wßü &˜ eÉ ⁄q>∑T z sêe÷!, ‘·‘'· R |æeTà≥, ‘·«+ R ˙e⁄,
‘·dàæ Hé R Ä, yêj·Tùd R ø±ø£eTTq+<äT, ø√|üd+ü e]Δ‘ø˚ D
å£ ' R Áø√<Ûeä TT#˚ ô|<ä$› >∑
#˚jT· ã&çq ø£qTï\T >∑\yê&Éy,’Ó Á≈£Lsê+ R ñÁ>∑yTÓ qÆ {Ï,º eT‹+ R eTqdüT‡qT,
ø£è<∏ë' R #˚d‹æ $.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø√|üdü+e]Δ‘˚ø£åD' ` nqT<ëìøÏ e÷s¡T>± ªªø√|üdü+e]Ô‘˚ø£åD'μμ
(ø√|üeTT‘√ Á|üøÿ£ ≈£î eTs¡*Ãq ø£qTï\T ø£\yê&ÉT) nì bÕsƒê+‘·se¡ TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Óq’ z Á|üC≤„e+‘·T&Ü! ˙ e|ü&ÉT Áø√<Ûeä TT#˚ ø£qTï\qT
ô|<ä$› >∑ #˚dæ Ä yêj·TdüeTTqT >∑÷]Ã ñÁ>∑yTÓ qÆ uÛ≤eeTTqT |üPì‹e≥.
XÀ¢ˆˆ dü <äs“¡ +¤ dü+düsÔ ê <äZ èVü≤´ ÁãVü‰àÅùdDÔ Vü≤´jÓ÷»j·T' ˆ
dü B|üÔ Çe ø±˝≤–ï s¡C® ≤« ˝≤_ÛeTTK' K>∑yTé ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` <äs“¡ +¤ ` dü+düsÔ ê‘Y ` >∑èVü≤´ ` ÁãVü‰àÅùdDÔ ` Væ≤ `
ÄjÓ÷»j·T', dü' ` B|ü'Ô ` Çe ` ø±˝≤–ï' ` »C≤«\ ` n_ÛeTTK' ` K>∑yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' (‘·«+) dü+düsÔ ê‘Y <äs“¡ +¤ >∑èVü≤´ ÁãVü‰àÅùdDÔ njÓ÷»j·T'
Væ≤, dü' B|ü'Ô ø±˝≤–ï' Çe K>∑yTé n_ÛeTTK' »C≤«\.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' (‘·«+) R Ä ˙e⁄, dü+düsÔ ê‘Y R <äsê“¤dqü eTTqT+&ç, <äs“¡ +¤ R
ˇø£ <äs“¡ q¤ T, >∑èVü≤´ R Á>∑V≤æ +∫, ÁãVü‰àÅùdD Ô R ÁãVü‰àÅdeÔü T+Á‘·eTT#˚, ÄjÓ÷»j·T'
Væ≤ R ≈£L]Ã‹e≥, dü' R Ä <äs“¡ ,¤ B|ü'Ô R Á|ü»«*+#·T#·Tqï, ø±˝≤–ï' Çe R
Á|üfij¯ ÷· –ïe˝…, K>∑yTé n_ÛeTTK' R yêj·TdüeTTq ø¬ <äTs¡T ‹]–q<Ó,’ »C≤«\ R
Á|ü»«*+|ükÕ¬>qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ ñÁ>∑yTÓ qÆ ìX¯Ãj·TeTT eVæ≤+∫q{Ïº ˙e⁄ <äsê“¤dqü eTTqT+&ç
ˇø£ <äs¡“¤qT rdæø=ì <ëìì ÁãVü‰àÅdüÔeT+Á‘·eTT#˚ n_ÛeT+Á‹+∫‹e≥. n≥T¢
Á|üj÷Ó –+|üã&çq ÁãVü‰àÅdeÔü TT Á|üfij ¯ T· ø±˝≤–ïe˝… Á|ü»«]\T¢#T· yêj·TdüeTT HÓ<Tä ≥
;Ûøs£ e¡ TT>∑ eT+&É<=&É>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ øÏ|å yÔü ê+ düÔ «+ Á|üB|ü+Ô Væ≤ <äs“¡ +¤ ‘·+ yêj·Tdü+ Á|ü‹ ˆ
‘·‘d· Tü Ô yêj·Tdü+ B|üÔ dü‡ <äs√“¤ -qT»>±eT Vü≤ ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏ|å yÔü êHé ` ‘·«+ ` Á|üB|ü+Ô ` Væ≤ ` <äs“¡ +¤ ` ‘·+ ` yêj·Tdü+
` Á|ü‹ ` ‘·‘'· ` ‘·T ` yêj·Tdü+ ` B|ü'Ô ` dü' ` <äs“¡ '¤ ` nqT»>±eT ` Vü≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·+ Á|üB|ü+Ô <äs“¡ +¤ ‘·«+ yêj·Tdü+ Á|ü‹ øÏ|å yÔü êHé, ‘·‘'· dü'
B|ü'Ô <äs“¡ '¤ yêj·TdüyTé nqT»>±eT Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á|üB|ü+Ô R Á|ü»«*+#·T#·Tqï{Ï,º ‘·+ R Ä, <äs“¡ +¤ R <äs“¡ q¤ T,
‘·«+ R ˙e⁄, ‘·+ R Ä, yêj·Tdü+ Á|ü‹ R ø±ø£eTTqT>∑÷]Ã, øÏ|å yÔü êHé R $dæ]Hêe⁄,
‘·‘'· R |æeTà≥, B|ü'Ô R Á|ü»«*+#·T#·Tqï, dü' R Ä, <äs“¡ '¤ R <äs“¡ ,¤ yêj·Tdü+ R
ø±øÏì, nqT»>±eT Vü≤ R yÓ+ã&ç+#Óq≥.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ Á|ü»«*+#·T#·Tqï Ä <äs“¡ q¤ T ˙e⁄ yêj·TdüeTT MT~øÏ $dæ]‹e≥.
»«*+#·T#·Tqï Ä <äs“¡ ¤ yÓ+≥H˚ Ä yêj·TdüeTTqT yÓ+ã&ç+|ü <=&É>¬ q≥!.
XÀ¢ˆˆ dü |æÁ‘ê #· |ü]‘·´ø£Ô düT‡¬s’X¯Ã düeTVü≤]¸_Û' ˆ
ÁrH√¢ø± q‡+|ü]Áø£eT´ Á‘ê‘ês¡+ Hê~Û>#∑ Ã· ‹¤ ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` |æÁ‘ê ` #· ` |ü]‘·´ø£'Ô ` düTs¬ '’ ` #· ` düeTVü≤]¸_'Û , ÁrHé
` ˝Àø±Hé ` dü+|ü]Áø£eT´ ` Á‘ê‘ês¡+ ` q ` n~Û>#∑ Ã· ‹¤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' |æÁ‘ê #· düeTVü≤]¸_'Û düTs¬ '’ #· |ü]‘·´ø£'Ô ÁrHé ˝Àø±Hé
dü+|ü]Áø£eT´ Á‘ê‘ês¡+ q n~Û>#∑ Ã· ‹¤ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä yêj·TdüeTT, |æÁ‘ê #· R ‘·+Á&ç#‘˚ q· T, düeTVü≤]¸_'Û R
eTVü≤s¡T¸\‘√ >∑÷&çq{Ï,º düTs¬ '’ #· R <˚e‘·\#˚‘q· T, |ü]‘·´ø£'Ô R $&ÉTeã&çq<Ó,’
ÁrHé ˝Àø±Hé R eT÷&ÉT˝Àø£eTT\qT, dü+|ü]Áø£eT´ R |ü]ÁuÛ$Ñ T+∫, Á‘ê‘ês¡+ R
s¡øDå£ #˚jT· Tyêìì, q n~Û>#∑ Ã· ‹¤ R bı+<ä≈î£ +&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÁãVü‰àÅdeÔü TT#˚ ‘·sT¡ eTã&ÉT#·Tqï Ä yêj·TdüeTT |üsT¡ –&çb˛sTT ‘·q
˝Àø£eTT˝Àì ‘·*¢#˚‘·qT, ‘·+Á&ç#˚‘·qT>±ì ãTTwüß\#˚‘·qT, <˚e‘·\#˚‘·qT ø±ì
m{Ïº s¡øD å£ qT bı+<ä˝øÒ £ m\¢]#˚ $&ÉTeã&ç eTT˝À¢øe£ TT\TqT ‹]– ‹]– m#·Ã≥
≈£L&É ‘·qqT s¡ø+åÏ #·Tyêìì ø£qT>=q˝Òø£ b˛jÓTqT.
XÀ¢ˆˆ |ü⁄qπs yê>∑‘· ÅddÔü Ôü düÔ «‘·‡ø±X¯ eT]+<äeT ˆ
dü ‘·+ ì|ü‹‘·+ uÛ÷Ñ eTÚ X¯sD¡ ´ X¯Ùs¡D≤>∑‘y· Té ˆ
e<Ûës¡ΩeT|æ ø±≈£î‘·ú ‡ ø£è|üj÷· |üs´¡ bÕ\j·T' ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü⁄q' ` @e ` Ä>∑‘'· ` Á‘·d'Ôü ` ‘·«‘·‡ø±X¯yTé ` n]+<äeT ` dü'
` ‘·+ ` ì|ü‹‘·+ ` uÛ÷Ñ eTÚ ` X¯sD ¡ ´' ` X¯sD ¡ ≤>∑‘y· Té ` e<Ûës¡ΩyTé ` n|æ `
ø±≈£î‘·ú ‡ ` ø£è|üj÷· ` |üs´¡ bÕ\j·T' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n]+<äeT! Á‘·d'Ôü (dü') |ü⁄q' ‘·«‘·‡ø±X¯yTé @e Ä>∑‘'· , ø±≈£î‘·ú ‡'
X¯sD¡ ≤>∑‘+· uÛ÷Ñ eTÚ ì|ü‹‘·+ ‘·+ e<Ûës¡ΩyTé n|æ dü' (‘·«+) ø£è|üj÷· |üs´¡ bÕ\j·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n]+<äeT! R z X¯Á‘·TeTs¡q› T&Ü!, Á‘·d'Ôü R ;Û‹H=+~q{Ï,º (dü' R
Ä yêj·TdüeTT), |ü⁄q' R eTs¡\, ‘·«‘·‡ø±X¯yTé @e R ˙ düìï~Ûì >∑÷]Ãj˚T,
Ä>∑‘·' R e∫Ãq~, ø±≈£î‘·ú ‡ R z lsêe÷, X¯s¡D≤>∑‘·+ R s¡ø£åDeTTq¬ø’
e∫Ãq~j·TTqT, uÛ÷Ñ eTÚ R H˚\ô|,’ ì|ü‹‘·+ R |ü&j ç T· Tqï~j·TTq>∑T, ‘·+ R Ä
yêj·TdüeTTqT, e<Ûës¡ΩyTé n|æ R e<Û≈ä î£ ‘·–q<Óq’ |üŒ{ÏøìÏ , X¯sD ¡ ´' R s¡ø≈å£ î£ &Éyq’Ó ,
dü' ‘·«+ R Ä ˙e⁄, ø£è|üj÷· R <äjT· ‘√, |üs´¡ bÕ\j·T' R ø±bÕ&ç‹$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z X¯Á‘·TeTs¡q› T&Ü! ‘·qqT s¡ø+åÏ #·Tyêìì >±qø£ ;Û‹#Ó+~q Ä
yêj·TdüeTT ‹]– ‹]– ˙ bÕ<äeTT\qT #˚] H˚\ô|’ ã&çjT· T+&É>± Ä yêj·TdüeTTqT
>±+∫ e<Ûës¡ΩyTÓ qÆ qT <ëì j·T|üsê<Ûeä TTqT eTìï+∫ X¯sD ¡ ≤>∑‘e· ‘·‡\T&Éyq’Ó ˙e⁄
<äjT· ‘√ >±bÕ&ç‹e≥.
XÀ¢ˆˆ yÓ÷|òTü eTÅd+Ôü q X¯ø´£ + ‘·T ø£sT¡ Ô $T‘˚é sê|òTü e ˆ
uÛyÑ ê+ dükÔ Õ´øÏå ø±ø£d´ü Væ≤qdæÔ düà dü <äøDåÏ yéT ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yÓ÷|òTü yéT ` nÅd+Ôü ` q ` X¯ø´£ + ` ‘·T ` ø£sT¡ yÔ Té ` Ç‹ ` @e
` sê|òTü e ` uÛyÑ êHé ` ‘·d´ü ` nøÏå ` ø±ø£d´ü ` Væ≤qdæÔ ` düà ` dü' ` <äøD åÏ yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òTü e! nÅd+Ôü ‘·T yÓ÷|òTü + ø£sT¡ +Ô q X¯ø´£ yéT Ç‹ @e dü'
uÛyÑ êHé ‘·d´ü ø±ø£d´ü <äøD åÏ yéT nøÏå Væ≤qdæÔ düà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òTü e! R z lsêe÷!, nÅd+Ôü ‘·T R ÁãVü‰àÅdeÔü TTqT, yÓ÷|òTü +
R e´s¡yú TÓ qÆ <ëìì>±, ø£sT¡ +Ô R #˚jT· T≥≈£î, q X¯ø´£ + R M\T˝Òì~, Ç‹ @e R
nìj˚T, dü' R Ä, uÛyÑ êHé R ˙e⁄, ‘·d´ü R Ä, ø±ø£d´ü R ø±ø£eTTjÓTTø£ÿ, <äøD åÏ yéT
nøÏå R ≈£î&ç ø£+{Ïì, Væ≤qdæÔ düà R Væ≤+dæ+∫‹$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z lsêe÷! Á|üj÷Ó –+|üã&çq ÁãVü‰àÅdeÔü TTqT e´s¡eú TT #˚jT· T≥≈£î
M\T ˝Ò<ìä Á>∑V≤æ +∫ ˙e⁄ Ä ø±ø£eTTjÓTTø£ÿ ≈£î&ç ø£+{Ïì Ä j·TÅdeÔü TTq≈£î ms¡#d˚ æ
j·TT+{Ï$.
XÀ¢ˆˆ sêeT ‘ê«+ dü qeTdüÿ è‘·´ sêCÒ„ <äXs¯ <¡ ë∏ j·T #· ˆ
$düèwüdº Tü Ô ‘·<ë ø±ø£' Á|ü‹ù|<˚ dü« e÷\j·TyéT ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeT ` ‘ê«+ ` dü' ` qeTdüÿ è‘·´ ` sêCÒ„ ` <äXs¯ <¡ ë∏ j·T ` #·,
$düèwü'º ` ‘·T ` ‘·<ë ` ø±ø£' ` Á|ü‹ù|<˚ ` dü«yéT ` Ä\j·TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT! dü' ø±ø£' ‘·T ‘ê«+ qeTdüÿ è‘·´ sêCÒ„ <äXs¯ <¡ ë∏ j·T #·
(qeTdüÿ è‘·´) $düèwü'º (düH)é ‘·<ë dü«yéT Ä\j·T+ Á|ü‹ù|<˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT R z sê|òTü yê!, dü' R Ä, ø±ø£' R ø±ø£eTT, ‘ê«+ R ìqTï,
qeTdüÿ è‘·´ R qeTdüÿ]+∫, sêCÒ„ R sê»sTTq, <äX¯s¡<∏ëj·T #· R <äX¯s¡<∏äTì
ø=s¡≈î£ qT, (qeTdüÿ è‘·´ R qeTdüÿ]+∫), $düèwü'º (düH)é R $&ÉTeã&çq<Ó,’ ‘·<ë R
n|ü&ÉT, dü«+ R ‘·q<Óq’ , Ä\j·T+ R ìyêdüeTTqT, Á|ü‹ù|<˚ R #˚s¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z lsêe÷! n|ü &Ü yêj·TdüeTT ˙≈£îqT ˙ ‘·+Á&çjT· >∑T eTVü‰sêC…q’
<äX¯s¡<∏äTq≈£îqT ÁyÓTTøÏÿ ˙#˚‘· ÁbÕDeTT\‘√ $&ÉTeã&ç dü+‘√wüeTT‘√ ‘·q
ìyêdüeTTqT #˚sT¡ ø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ @e eTÅd$Ôü <ë+ ÁX‚wü̃ dü‡‘·Ô «yê+oÃ¤\yêq|æ ˆ
øÏeTs¡ú eTÅd+Ôü s¡ødå£ Tü ‡ q jÓ÷»j·Tdæ sê|òTü e ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` nÅd$Ôü <ë+ ` ÁX‚w'ü̃ ` dü‘Ô· «yêHé ` o\yêHé ` n|æ,
øÏeTs¡yú Té ` nÅd+Ôü ` s¡ødå£ Tü ‡ ` q ` jÓ÷»j·Tdæ ` sê|òTü e ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òTü e! nÅd$Ôü <ë+ ÁX‚w'ü̃ dü‘Ô· «yêHé o\yêHé n|æ øÏeTs¡yú Té
@e+ s¡ødå£ Tü ‡ nÅd+Ôü q jÓ÷»j·Tdæ?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òTü e R z lsêe÷!, nÅd$Ôü <ë+ R nÅdyÔü ‘˚ \Ô· ˝À, ÁX‚w'ü̃ R
ÁX‚wüß˜&Ée⁄qT, dü‘·Ô «yêHé R X¯øÏÔeT+‘·T&Ée⁄qT, o\yêHé n|æ R o\e+‘·T&Ée⁄
HÓq’ |üŒ{ÏøìÏ , øÏeTs¡+ú R @ ø±s¡DeTTq, @e+ R Ç≥T¢, (‘·«+ R ˙e⁄), s¡ødå£ Tü ‡ R
sêø£då Tü \jÓT&É, nÅd+Ôü R nÅdeÔü TTqT, q jÓ÷»j·Tdæ R dü+~Û+|ü≈î£ Hêïe⁄?
‘ê‘·Œs¡éTT :` z lsêe÷! nÅdüÔy˚‘·Ô\˝À düs¡«ÁX‚wüß˜&Ée⁄qT eTVü‰|üsêÁø£eT
dü+|üqTï&Ée⁄qT ñ‘·ÔeTo\dü+|üqTï&Ée⁄ q>∑T ˙e⁄ ø±ø±düTs¡TìjÓT&É e˝…H˚ á
sêø£då Tü \ô|’ @ ø±s¡DeTT#˚ nÅdeÔü TTqT dü+~Û+∫ |ü>∑ Bs¡TÃø=q≈£îHêïe⁄.
XÀ¢ˆˆ q Hê>± Hê|æ >∑+<Ûsä ê« HêdüTsê q eTs¡T<äDZ ≤' ˆ
‘·e sêeT s¡DÒ X¯ø±Ô dü<Ô ë∏ Á|ü‹düe÷dæ‘T· yéT ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` Hê>±' ` q ` n|æ ` >∑+<Ûsä ê«' ` q ` ndüTsê' ` q `
eTs¡T<äDZ ≤', ‘·e ` sêeT ` s¡DÒ ` X¯ø±Ô' ` ‘·<ë∏ ` Á|ü‹düe÷dæ‘T· yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT! s¡DÒ ‘·e Á|ü‹düe÷dæ‘T· + Hê>±' q X¯ø±Ô', >∑+<Ûsä ê«'
n|æ q, ndüTsê' q, eTs¡T<äD Z ≤' n|æ q (X¯ø±Ô').
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT R z lsêe÷!, s¡DÒ R j·TT<äeΔ TTq+<äT, ‘·e R ˙≈£î,
‘·<ë∏ R Ä yêj·TdüeTT e˝…H,˚ Á|ü‹düe÷dæ‘T· + R m<äTs¡Tì\TÃ≥≈£î, Hê>±' R
Hê>∑C≤‹Ms¡T\T, X¯ø±Ô' q R düeTs¡T\ú T ø±s¡T, >∑+<Ûsä ê«' n|æ R >∑+<Ûsä T¡ «\T≈£L&É,
q R düeTs¡T\ú Tø±s¡T, ndüTsê' R sêø£då Tü \T, q R düeTs¡T\ú T ø±s¡T, eTs¡T<äD Z ≤'
n|æ R <˚e>∑DeTT\T>∑÷&É, q(X¯ø±Ô') R düeTs¡T\ú T ø±s¡T .
‘ê‘·Œs¡éTT :` z lsêe÷! j·TT<äeΔ TTq+<äT Ä yêj·TdüeTTe˝…H˚ ˙ ø¬ <äTs¡T>±
ì\Teã&ÉT≥≈£î Hê>∑Ms¡T\T>±ì, >∑+<Ûsä T¡ «\T>±ì, sêø£då Tü \T>±ì <˚e>∑DeTT\˝À
eT¬se«¬sq’ >±ì düeTs¡T\ú T>±s¡T ø£<ë!
XÀ¢ˆˆ ‘·e Ms¡é‘·' ø£•Ã qàsTT j·T<ä´dæÔ dü+ÁuÛeÑ T' ˆ
øÏÁå |ü+ düTì•‘Ó’ sê“D…Æ s¡Ωq´‘ê+ j·TT~Û sêeD' ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·e ` Ms¡é‘·' ` ø£•Ã‘Y ` eTsTT ` j·T~ ` ndæÔ ` dü+ÁuÛeÑ T',
øÏÁå |ü+ ` düTì•‘Ó'’ ` u≤D…'Æ ` Vü≤q´‘ê+ ` j·TT~Û ` sêeD' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡é‘·' ‘·e ø£•Ã‘Y dü+ÁuÛÑeT' eTsTT ndæÔ j·T~ øÏåÁ|ü+
düTì•‘Ó'’ u≤D…'Æ sêeD' j·TT~Û Vü≤q´‘êyéT.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` Ms¡é‘·' R |üsêÁø£eTe+‘·T&Éyq’Ó , ‘·e R ˙≈£î, ø£•Ã‘Y R ø=+#ÓyTÓ qÆ ,
dü+ÁuÛeÑ T' R y˚–s¡bÕ≥T, eTsTT R Hêj·T+<äT, ndæÔ j·T~ R ñqï jÓT&É\, øÏÁå |ü+
R yÓ+≥H˚, düTì•‘Ó'’ R $TøÏÿ* yê&çjTÆÓ q, u≤D…'Æ R u≤DeTT\#˚, sêeD' R
sêeDT&ÉT, j·TT~Û R j·TT<äeΔ TTq+<äT, Vü≤q´‘êyéT R #·+|üã&ÉT>±ø£!
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰|üsêÁø£eT dü+|üqTï&Éyq’Ó ˙πø >∑qTø£ qqTï >∑÷]Ã ø=+#ÓyTÓ qÆ
y˚–s¡bÕ ≥TqïjÓT&É\ yÓ+≥H˚ j·TT<äeΔ TTq+<äT sêeD≤düTs¡Tì yê&çjTÆÓ q u≤DeTT\‘√
dü+Vü≤]+|ü e\dæjT· Tqï~.
XÀ¢ˆˆ ÁuÛ≤‘·T sê<˚X¯ e÷C≤„jT· \ø£ÎD√ yê |üs+¡ ‘·|'ü ˆ
dü øÏeTs¡+ú qs¡es√ q e÷+ s¡ø‹å£ sê|òTü e' ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁuÛ≤‘·T' ` Ä<˚Xy¯ Té ` ÄC≤„jT· ` \ø£ÎD' ` yê ` |üs+¡ ‘·|'ü `
dü' ` øÏeTs¡+ú ` qs¡es¡' ` q ` e÷+ ` s¡ø‹å£ ` sê|òTü e' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÁuÛ≤‘·T' Ä<˚Xy¯ Té ÄC≤„jT· |üs+¡ ‘·|'ü qs¡es¡' dü' sê|òTü e'
\ø£ÎD' øÏeTs¡+ú e÷+ q s¡ø‹å£ ?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÁuÛ≤‘·T' R k˛<äs¡TìjÓTTø£ÿ, Ä<˚X¯+ R Ä»„qT, ÄC≤„j·T R
d”«ø£]+∫, |üs+¡ ‘·|'ü R X¯Á‘·T‘ê|üqT&ÉTqT, qs¡es¡' R |ü⁄s¡TwüÁX‚wßü &˜ TÉ q>∑T, dü' R
Ä, sê|òTü e' R s¡|Tüò Tq+<äqT&Óq’ , \ø£ÎD' R \ø£ÎDT&ÉT, øÏeTs¡+ú R m+<äTø=s¡≈î£ ,
e÷+ R qqTï, q s¡ø‹å£ R s¡ø+åÏ #·T≥ ˝Ò<Tä ?
‘ê‘·Œs¡éTT :` nqï>±] j·÷»„qT >¬ ø’ =ì X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈î£ &ÉTqT |ü⁄s¡Twü|⁄ü +>∑e⁄&ÉTqT
s¡|Tüò Te+X¯es¡qΔ T&ÉTq>∑T Ä \ø£ÎDT&ÉT Ç+‘·es¡ øπ \ qqTï s¡ø+åÏ #·T≥¬ø’ sê≈£îHêï&ÉT.
XÀ¢ˆˆ X¯øöÔ ‘Í |ü⁄s¡Twüyê´Á|òTü Ú yêj·T«–ïdüeT‘˚»kÂ ˆ
düTsêD≤eT|æ <äTs¡sΔ ö¸ øÏeTs¡+ú e÷ eTTù|ø£‘å '· ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯øöÔ ` ‘Í ` |ü⁄s¡Twüyê´Á|òTü Ú ` yêj·T«–ïdüeT‘˚»kÂ, düTsêD≤yéT
` n|æ ` <äTs¡sΔ ö¸ ` øÏeTs¡+ú ` e÷yéT ` ñù|ø£‘å '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` X¯øöÔ |ü⁄s¡Twüyê´Á|òüTÚ yêj·T«–ïdüeT‘˚»kÂ düTsêD≤yéT n|æ
<äTs¡sΔ ö¸ ‘Í øÏeTs¡+ú e÷yéT ñù|ø£‘å '· ?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯øöÔ R düeTs¡Tú\TqT, |ü⁄s¡Twüyê´Á|òüTÚ R |ü⁄s¡TwüÁX‚wüß˜\TqT,
yêj·T«–ïdüeT‘˚»kÂ R yêj·TTe⁄‘√&ÉqT n–ï‘√&ÉqT düe÷qyÓTqÆ Á|ü‘ê|üeTT>∑\
yês¡TqT, düTsêD≤yéT n|æ R <˚e‘·\≈£î>∑÷&É, <äTs¡sΔ ö¸ R m~]+|ü X¯ø´£ eTT>±ì
yês¡Tq>∑T, ‘Í R yê]s¡Te⁄s¡TqT, øÏeTs¡+ú R m+<äT≈£î, e÷yéT R qqTï, ñù|ø£‘å '·
R ñù|øÏ+å #·T#·THêïs¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düs«¡ düeTs¡T\ú TqT, |ü⁄s¡Twüd+æ VüQ\TqT, yêj·T«>∑Tï\‘√ düe÷qyÓTqÆ
Á|ü‘ê|üeTT >∑\yês¡TqT, <˚e‘·\≈£î >∑÷&É m<äTs=ÿq X¯ø£éTT>±ì |üsêÁø£eTeTT
>∑\yês¡Tq>∑T Ä j·Tqï<äeTTà *s¡Te⁄s¡TqT @ ø±s¡DeTT#˚ qìï≥T¢ù|øÏ+å #·T#·THêïs¡T?
XÀ¢ˆˆ eTyÓTeÆ <äTwüÿ è‘·+ øÏ+∫ qàVü≤ <ädÔæ q dü+X¯jT· ' ˆ
düeTsöú düV≤æ ‘Í j·T Hêà+ Hêyπ̊ø‘å ˚ |üs+¡ ‘·bÂ ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTeT ` @e ` <äTwüÿ è‘·+ ` øÏ+∫‘Y ` eTVü≤‘Y ` ndæÔ ` q `
dü+X¯jT· ', düeTsúö ` düV≤æ ‘Í ` j·T‘Y ` e÷+ ` q ` nyπ̊ø‘å ˚ ` |üs+¡ ‘·bÂ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düeTsöú düV≤æ ‘Í (‘Í) |üs+¡ ‘·bÂ j·T‘Y e÷+ q nyπ̊ø‘å ˚ (‘·‘)Y
eTeT øÏ+∫‘Y eTVü≤‘Y <äTwüÿ è‘·yTé ndæÔ @e, dü+X¯jT· ' q.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düeTsöú R düeTs¡T\ú TqT, düV≤æ ‘Í R ø£*dæø=qïyês¡Tq>∑T, ‘Í R
Ä, |üs+¡ ‘·bÂ R X¯Á‘·TeTs¡q› T\T, j·T‘Y R @ ø±s¡DeTTq, e÷+ R qqTï, q
nyπ̊ø‘å ˚ R #·÷&É≈î£ Hêïs√, ‘·‘Y R Ä ø±s¡DeTTq, eTeT R HêjÓTTø£ÿ, øÏ+∫‘Y R
ø=~›, eTVü≤‘Y <äTwüÿ è‘·+ R ô|<ä<› q’Ó bÕ|üeTT, ndæÔ @e R ‘·|Œü ø£jT· Tqï~, dü+X¯jT· '
#· R dü+<˚V≤ü eTT, q R ˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` düeTs¡T˝ú q’… Ä j·Tqï<äeTTà\T ˇø£]H=ø£sT¡ ø£*dæ j·TTqïyê¬s’ ≈£L&É
X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡<≈ä îå£ ˝…’ j·TT+&ç≈L£ &É Ç+‘·es¡≈î£ qT qqTï #·÷&É≈î£ Hêïs¡q>± @ ø=~›j÷Ó
>=|üŒ<Óq’ Hê bÕ|üyT˚ ø±s¡DyÓTj Æ T· T+&ÉTqT— dü+<˚V≤ü eTT˝Ò<Tä !
XÀ¢ˆˆ yÓ<’ V˚ ‰ü ´ e#·q+ ÁX¯ó‘ê« ø£sT¡ D+ kÕÁX¯ó uÛ≤wæ‘y· Té ˆ
|ü⁄qs¡ |ü´Vü≤ e÷sê´+ ‘ê $T<ä+ e#·q eTÁãTeyéT ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yÓ<’ V˚ ‰ü ´' ` e#·q+ ` ÁX¯ó‘ê« ` ø£sT¡ D+ ` kÕÁX¯ó ` uÛ≤wæ‘y· Té ,
|ü⁄q' ` n|æ ` nVü≤yéT ` Äsê´+ ` ‘êyéT ` Ç<ä+ ` e#·qyéT ` nÁãTeyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ<’ V˚ ‰ü ´' ø£sT¡ D+ kÕÁX¯ó uÛ≤wæ‘+· ÁX¯ó‘ê« nVü≤+ |ü⁄q' n|æ
‘êyéT ÄsêýéT Ç<ä+ e#·qyéT nÁãTeyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ’<˚Vü‰´' R C≤qø°<˚$jÓTTø£ÿ, ø£s¡TD+ R <äT'Kø£s¡eTTqT,
kÕÁX¯ó uÛ≤wæ‘+· R ø£˙ï{Ï‘√ ≈£L&çq e÷≥\T ø£\~j·TTq>∑T, e#·q+ R e#·qeTTqT,
ÁX¯ó‘ê« R $ì, nVü≤+ R H˚qT, |ü⁄q' n|æ R eTs¡\>∑÷&É, ‘ê+ R Ä, Äsê´+ R
|üPE´sê*ì >∑÷]Ã, Ç<ä+ R á, e#·q+ R e÷≥qT, nÁãTeyéT R |ü*øÏ‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` C≤qø°<$˚ ø£˙ïs¡T Ádü$+#·T#·T+&É <äT'Kø£se¡ TT>∑ |ü*øÏq e÷≥\qT
nìïj·TT $ì eTs¡\ Ä |üPE´sê*‘√ á $<Ûeä TT>± |ü*øÏ‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘·«#√Ã¤ø$£ eTTUÀ sêyÓ÷ <˚$ dü‘´˚ q ‘˚ X¯ù| ˆ
sêy˚T <äT'U≤_Ûu÷ÑÛ ‘˚ ‘·T \ø£ÎD' |ü]‘·|´ü ‘˚ ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·«#√Ã¤ø$£ eTTU' ` sêeT' ` <˚$ ` dü‘´˚ q ` ‘˚ ` X¯ù| ` sêy˚T
` <äT'U≤_Ûu÷ÑÛ ‘˚ ` ‘·T ` \ø£ÎD' ` |ü]‘·|´ü ‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` <˚$! ‘˚ dü‘´˚ q X¯ù|— sêeT' ‘·«#√Ã¤ø$£ eTTK', sêy˚T <äT'U≤_Ûu÷ÑÛ ‘˚
‘·T (dü‹) \ø£ÎD' |ü]‘·|´ü ‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <˚$ R z d”‘ê<˚M!, ‘˚ dü‘´˚ q X¯ù| R ˙ô|’ ˇ≥Tºô|≥Tºø=ì
#Ó|ü #·THêïqT, sêeT' R lsêeTT&ÉT, ‘·«#√Ã¤ø$£ eTTK' R ìqTï >∑÷]Ãq <äT'KeTT#˚
nìï{ÏjTÓ &É $eTTKT&Ó’ j·TTHêï&ÉT, sêy˚T R lsêeTT&ÉT, <äT'U≤_Ûu÷ÑÛ ‘˚ (dü‹) R
<äT'KeTT#˚ $eX¯ó&Ó’ j·TT+&É>±, \ø£ÎD' R \ø£ÎDT&ÉT, |ü]‘·|´ü ‘˚ R dü+‘ê|üeTT
H=+<äT#·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z C≤qø°<M˚ ! ˙ô|’ ˇ≥Tºô|{Ïº #Ó|ü #·THêïqT $qTeTT. lsêeTT&ç|ü &ÉT
ìqTï >∑÷]Ãq <äT'U≤y˚Xe¯ TT#˚ ˇ&É˝s… T¡ >∑ø£ j·TTHêï&ÉT. ÄVü‰sê<äT\jÓT&É ôd‘’ e· TT
$eTTKT&Ój ’ T· THêï&ÉT. sêeTT&ç≥T¢ <äT'K$eX¯ó&Ó’ j·TT+&É>± \ø£ÎDTì dü+‘ê|üeTTq≈£î
y˚Ts¡jT˚ ˝Ò≈î£ qï~.
XÀ¢ˆˆ ø£<+ä∏ ∫ <ä“e¤ r <äècºÕ q ø±\' |ü]XÀ∫‘·TyéT ˆ
ndæà qTàVüAsπ Ô <äT'U≤Hê eT+‘·+ Á<äøå£ ´dæ uÛ≤$Tì ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£<+ä∏ ∫‘Y ` uÛeÑ r ` <äècºÕ ` q ` ø±\' ` |ü]XÀ∫‘·TyéT `
ndæàHé ` eTTVüAsπ Ô ` <äT'U≤HêyéT ` n+‘·+ ` Á<äøå£ ´dæ ` uÛ≤$Tì ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛ≤$Tì! uÛeÑ r ø£<+ä∏ ∫‘Y <äècºÕ, |ü]XÀ∫‘·T+ ø±\' q, ndæàHé
eTTVüAsπ Ô <äT'U≤HêyéT n+‘·+ Á<äøå£ ´dæ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛ≤$Tì R ø√eT©!, ø£<+ä∏ ∫‘Y R m{À¢, uÛeÑ r R ˙e⁄, <äècºÕ R
ø£qã&ç‹$, |ü]XÀ∫‘·T+ R <äT'œ+#·T≥≈£î, ø±\' R düeTj·TeTT, q R ø±<äT.
ndæàHé R á, eTTVüAsπ Ô R ø£D å eTTq+<äT, <äT'U≤Hê+ R <äT'KeTT\≈£î, n+‘·+ R
n+‘·eTTqT, Á<äøå£ ´dæ R #·÷&É>\∑ e⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·©!¢ Hê j·T<äèwüeº X¯eTT#˚ m{À¢ ˙e⁄ e÷ ø£qTï\ã&ç‹$. Ç|ü&ÉT
<ä T 'œ+|ü e \dæ q dü e Tj· T eTT>±<ä T . á ø£ å D eTTqT+&ç j ˚ T ˙e⁄ bı+~q
<äT'KeTT\ìïj·TTqT ø£&‘É s˚ >¡ \∑ e⁄.
XÀ¢ˆˆ ‘ê e⁄uÛÖ qs¡XÊs¡÷˝› Ö sê»|ü⁄Á‘ê eì+~‘Í ˆ
‘·«<äs› Ù¡ qø£è‘√‘ê‡Vü≤Ö \+ø±+ uÛdÑ à” ø£]wü´‘·' ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘Í ` ñuÛÖ ` qs¡XÊs¡÷˝› Ö ` sê»|ü⁄Á‘Í ` nì+~‘Í, ‘·«<äs› Ù¡ q
ø£è‘√‘ê‡Vü≤Ö ` \+ø±+ ` uÛdÑ à” ø£]wü´‘·' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` qs¡XÊs¡÷˝› Ö nì+~‘Í ñuÛÖ ‘Í sê»|ü⁄Á‘Í ‘·«<äs› Ù¡ qø£è‘√‘ê‡Vü≤Ö
(dü+‘Í) \+ø±+ uÛdÑ à” ø£]wü´‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` qs¡XÊs¡÷›˝Ö R |ü⁄s¡TwüÁX‚wüß˜\TqT, nì+~‘Í R ì+<ä˝Òì
#·]Á‘·T\Tq>∑T, ñuÛÖ R Ç<äs¬› q’ , ‘Í R Ä, sê»|ü⁄Á‘Í R sê»|ü⁄Á‘·T\T, ‘·«<äs› Ù¡ q
ø£è‘√‘ê‡Vü≤Ö (dü+‘Í) R ìqTï <ä]Ù+#·T≥ ø=s¡≈î£ bı+–e#·TÃ#·Tqï ñ‘ê‡Vü≤eTT>∑*qZ
yês¡>T∑ #·T, \+ø±+ R \+ø£qT, uÛdÑ à” ø£]wü´‘·' R uÛdÑ àü eTT #˚jT· >∑\s¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` nì+<ä´#·]Á‘·T\TqT |ü⁄s¡TwüÁX‚wßü \˜ T q>∑T Ä sê»|ü⁄Á‘·T *s¡Te⁄s¡TqT
ìqTï p&Ée˝…qqT >=|üŒ ñ‘ê‡Vü≤eTT‘√ e∫Ã á \+ø£qT uÛdÑ àü eTT >±$+#Ó<sä T¡
düTe÷!
XÀ¢ˆˆ Vü≤‘ê« #· düeTπs söÁ<ä+ sêeD+ düV≤ü u≤+<Ûeä yéT ˆ
sê|òTü e kÕÔ «+ esês√ùV≤ kÕ«+ |ü⁄Ø+ qsTT‘ê Á<ÛTä eyéT ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤‘ê« ` #· ` düeTπs ` söÁ<ä+ ` sêeD+ ` düV≤ü u≤+<Ûeä yéT,
sê|òTü e' ` ‘ê«+ ` esês√ùV≤ ` kÕ«+ ` |ü⁄Ø+ ` qsTT‘ê ` Á<ÛTä eyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` esês√ùV≤! sê|òTü e' düeTπs söÁ<ä+ sêeD+ düV≤ü u≤+<Ûeä +
Vü≤‘ê« #· ‘ê«+ kÕ«+ |ü⁄Ø+ Á<ÛTä e+ qsTT‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` esês√ùV≤ R düT+<äØ!, sê|òüTe' R lsêeTT&ÉT, düeTπs R
j·TT<äeΔ TTq+<äT, söÁ<ä+ R uÛj Ñ T· +ø£sT¡ &É>T∑ , sêeD+ R sêeDTì, düV≤ü u≤+<Ûeä yéT
R ã+<ÛTä e⁄\‘√ düV≤æ ‘·eTT>±, Vü≤‘ê« #· R |ü]e÷]Ã |æeTà≥, ‘ê«+ R ìqTï,
kÕ«+ |ü⁄Ø+ R ‘·q |ü≥D º eTTqT>∑÷]Ã, Á<ÛTä e+ R ìX¯Ãj·TeTT>±, qsTT‘ê R
rdæø=ì b˛e>∑\&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z C≤qø°! lsêeTT&ÉT eTVü‰Á≈£Ls¡T&Ó’q Ä sêeD≤düTs¡Tì
j·TT<äeΔ TTq+<äT ã+<ÛTä düV≤æ ‘·eTT>± Vü≤‘·e÷]Ã ìqTï n∫s¡ø±\eTT˝ÀH˚ ‘·|Œü ø£
njÓ÷<Ûë´q>∑]øÏ >=ìb˛e>∑\&ÉT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ j·T‘·TÔ sêyÓ÷ $C≤˙j·÷ <ä_CÛ ≤„q eTì+~‘˚ ˆ
Á|”‹dü+»qq+ ‘·d´ü Á|ü<ë‘·T+ ‘·« $TVü‰s¡Ωdæ ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T‘Y ` ‘·T ` sêeT' ` $C≤˙j·÷‘Y ` n_ÛC≤„qyéT ` nì+~‘˚,
Á|”‹dü+»qq+ ` ‘·d´ü ` Á|ü<ë‘·T+ ` ‘·«yéT ` ÇVü≤ ` ns¡Ωdæ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nì+~‘˚ sêeT' j·T‘Y n_ÛC≤„q+ $C≤˙j·÷‘Y ‘·dü´
Á|”‹dü+»qq+ ‘·‘Y ‘·«yéT ÇVü≤ Á|ü<ë‘·TyéT ns¡Ωd.æ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nì+~‘˚ R z j·Tì+<ä´#·]Á‘·Tsê˝≤!, sêeT' ‘·T R sêeTT&ÉT
e÷Á‘·eTT, j·T‘Y R @, n_ÛC≤„q+ R >∑Ts¡TqÔ T, $C≤˙j·÷‘Y R ‘Ó*dæø=qTH√, ‘·d´ü
R Ä‘·ìøÏ, Á|”‹dü+»qq+ R Á|”‹ì >∑*–+#·Tq{Ï<º q’Ó , ‘·‘Y R Ä j·÷qyê\TqT,
ÇVü≤ R Ç|ü&ÉT, ‘·«+ R ˙e⁄, Á|ü<ë‘·T+ R Ç#·TÃ≥≈£î, ns¡Ωdæ R ‘·>T∑ <äTe⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` nì+<ä´#·]Á‘·Tsê\yÓq’ z d”‘ê<˚M! lsêeTT&ÉT e÷Á‘·eTT ‘Ó*dæø=q
>∑*–q{Ïº ˇø±H=ø£ Äqyê\TqT Ä‘·ìøÏ dü+‘√wüeTT >∑*–+#·Tq≥T¢>± ˙ $|ü&ÉT
Hê øÏ#T· Ã≥ ñ∫‘·yTÓ Æ j·TT+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ kÕ -_ÛMø£å ´ ~X¯ dü‡sê« y˚DT´Å<~Zä ‘∏ · eTT‘·eÔ TyéT ˆ
eTTø±Ô « eÅkÕÔ<<›ä Í eTVü≤´+ eTDÏ y˚T‘·+ eTVü‰ã\ ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` n_ÛMø£å ´ ` ~X¯' ` düsê«' ` y˚DT´Å<~Zä ‘∏ y· Té ` ñ‘·eÔ TyéT,
eTTø±Ô « ` eÅkÕÔ‘Y ` <ä<Í ` eTVü≤´+ ` eTDÏyTé ` @‘·+ ` eTVü‰ã\ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ã\! kÕ düsê«' ~X¯' n_ÛMø£å ´ ñ‘·eÔ T+ y˚DT´Å<~Zä ‘∏ +·
eTTø±Ô « eÅkÕÔ‘Y @‘·+ eTDÏ+ eTVü≤´+ <ä<Í.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ã\ R z eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Ü!, kÕ R Ä d”‘ê<˚$, düsê«'
~X¯' R nìï ~≈£îÿ\qT, n_ÛMø£å ´ R |ü]øÏ+∫ #·÷∫, ñ‘·eÔ T+ R ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ , @‘·+
R á, y˚DT´Å<~Zä ‘∏ +· R »&ÉjT· +<äT eTT&çyd˚ øæ =qï{Ï,º eTDÏ+ R #·÷&ÜeTDÏì,
eÅkÕÔ‘Y R Ns¡ø=+>∑TqT+&ç, eTTø±Ô « R $|æŒ, eTVü≤´+ R Hêø=s¡≈î£ , <ä<Í R
Ç∫Ãq~.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ª~X¯' düsê«' n_ÛMø£å ´μ ` n#·{Ï sêø£då Åü d\Ô” T á $wüjT· eTTqT
#·÷∫ sêeDTq ø¬ ]–+|ü>\∑ s¡qT uÛj Ñ T· eTT‘√ #·T≥TºqT >∑*j·T p∫ Ç‘·sT¡ \T
#·÷#·T≥˝Ò<qä T ìX¯Ãj·TeTT‘√ ø=+>∑Tq+<äT eTT&çyd˚ øæ =qï ‘·q #·÷&ÜeTDÏì $|æŒ
Vü≤qTeT øÏ#ÃÓ qì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Ü! n|ü&ÉT d”‘ê<˚$ q\T~≈£îÿ\qT |ü]øÏ+∫
#·÷∫ sêø£åkÕ+>∑q\ ø£+≥ã&É≈£î+&É »&Éj·T+<äT <Ûä]+|üe\dæq #·÷&ÜeTDÏì
Ns¡ø=+>∑Tq+<äT eTT&çy#’Ó T· ø=ìj·TT+&ÉT≥#˚‘· <ëìì n|ü&ÉT eTT&ç$|æŒ Hê#˚‹
øÏ∫Ãq~.
XÀ¢ˆˆ Á|ü‹>∑èVü≤´ eTDÏ+ ~e´+ ‘·e ùV≤‘√ s¡|Tüò ÷<ä«Vü≤ ˆ
•s¡kÕ ‘ê+ Á|üD e÷´sê´ eTVü≤ e÷>∑eTH˚ ‘·«sπ ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|ü‹>∑èVü≤´ ` eTDÏ+ ` ~e´+ ` ‘·e ` ùV≤‘√' ` s¡|Tüò ÷<ä«Vü≤,
•s¡kÕ ` ‘ê+ ` Á|üDeT´ ` ÄsêýéT ` nVü≤yéT ` Ä>∑eTH˚ ` ‘·«sπ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡|Tüò ÷<ä«Vü≤! ‘·e ùV≤‘√' ~e´+ (‘·+) eTDÏ+ Á|ü‹>∑èVü≤´
‘êyéT Äsê´+ •s¡kÕ Á|üDeT´ nVü≤yéT Ä>∑eTH˚ ‘·«sπ .
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` s¡|Tüò ÷<ä«Vü≤ R z s¡|Tüò Te+X¯ÁX‚wßü &˜ Ü, ‘·e ùV≤‘√' R ˙ ø±s¡DeTTq,
~e´+ R ~eýÓTqÆ {Ï,º ‘·+ R Ä, eTDÏ+ R #·÷&ÜeTDÏì, Á|ü‹>∑èVü≤´ R d”«ø£]+∫,
‘ê+ R Ä, Äsê´+ R |üPE´sê*ì, •s¡kÕ R •s¡eTT‘√, Á|üDeT´ R ÁyÓTTøÏÿ,
nVü≤+ R H˚qT, Ä>∑eTH˚ R e#·TÃ$wüjT· eTTq, ‘·«sπ R y˚–s¡|&ü ‹ç ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z s¡|Tüò Te+X¯ÁX‚wßü &˜ Ü! ˙≈£î düeT]Œ+#·T≥≈£î>±qT ~eýÓTqÆ Ä
#·÷&ÜeTDÏì ÄyÓTqT+&ç >¬ ø’ =ì Ä |üPE´sê*øÏ bÕ<ë_Ûe+<äqeTT >±$+∫ ‹]–
Ç#·Ã{ÏøÏ sêe˝…qì y˚–s¡|&ü ‹ç ì.
XÀ¢ˆˆ >∑eTH˚ #· ø£è‘√‘ê‡Vü≤ eTy˚øå£ ´ es¡e]í˙ ˆ
$es¡eΔ ÷q+ #· Væ≤ e÷ eTTyê#· »qø±‘·àC≤ ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` >∑eTH˚ ` #· ` ø£è‘√‘ê‡Vü≤+ ` ny˚øå£ ´ ` es¡e]í˙, $es¡eΔ ÷q+
` #· ` Væ≤ ` e÷yéT ` ñyê#· ` »qø±‘·àC≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` es¡e]í˙ »qø±‘·àC≤ >∑eTH˚ ø£è‘√‘ê‡Vü≤+ $es¡eΔ ÷q+ #·
e÷yéT ny˚øå£ ´ ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` es¡e]í˙ R ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ #Ûêj·T >∑*–q{Ï,º »qø±‘·àC≤ R C≤qø°<$˚ ,
>∑eTH˚ R Á|üj÷· DeTTq+<äT, ø£è‘√‘ê‡Vü≤+ R ñ‘ê‡Vü≤eTT‘√ >∑÷&çq{Ïyº ê&ÉqT,
$es¡eΔ ÷q+ R eè~Δbı+<äT#·Tqïyê&ÉqT n>∑T, e÷+ R qqTï, ny˚øå£ ´ R #·÷∫,
ñyê#· R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` >=|üŒ<Óq’ <˚V≤ü #êÃ¤jT· ‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï Ä C≤qø°<$˚ H˚qT ‹s¡T>∑
Á|üj÷· DeTTq¬ø’ ñ‘ê‡Vü≤|ü&TÉ #·T Hê X¯Øs¡eTTqT eè~Δ bı+~+#·Tø=qT≥qT p∫
Hê‘√ ‹]– Ç≥T¢ |ü*øÏq~.
XÀ¢ˆˆ nÁX¯ó|üPs¡eí TTF BHê u≤wüŒdü+~>∑uΔ ≤Û wæD° ˆ
eT yÓ÷‘·Œ‘·qdü+ÁuÛ≤+‘ê XÀø£y>˚ d∑ eü ÷Vü≤‘ê ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nÁX¯ó|üPs¡eí TTF ` BHê ` u≤wüŒdü+~>∑uΔ ≤Û wæD,° eTeT ` ñ‘·Œ‘·q
dü+ÁuÛ≤+‘ê ` XÀø£y>˚ d∑ eü ÷Vü≤‘ê ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` (‘·<ë) (kÕ) nÁX¯ó|üPs¡eí TTF, u≤wüŒdü+~>∑uΔ ≤Û wæD,° eTeT ñ‘·Œ‘·q
dü+ÁuÛ≤+‘ê BHê XÀø£y>˚ d∑ eü ÷Vü≤‘ê (Äd”‘)Y .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (‘·<ë R n|ü&ÉT), (kÕ R ÄyÓT), nÁX¯ó|üPs¡eí TTF R ø£˙ï{Ï‘√
ì+&çq eTTKeTT >∑\~j·TTqT, u≤wüŒdü+~>∑ΔuÛ≤wæD° R ø£˙ï{Ï‘√ ndüŒwüºeTT>±
e÷≥˝≤&ÉT#·Tqï~j·TTqT, eTeT R HêjÓTTø£ÿ, ñ‘·Œ‘·qdü+ÁuÛ≤+‘ê R MT~ ø¬ >∑Ts¡T
j·T‘·ïeTTq≈£î ;Û‹H=+~q~j·TTqT, BHê R BqTsê\TqT, XÀø£y>˚ d∑ eü ÷Vü≤‘ê R
<äT'KeTTjÓTTø£ÿ y˚>e∑ TT#˚ u≤~Û+|üã&çq~j·TTqT, (Äd”‘Y R ÄjÓTqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT ÄyÓT ø£˙ï{Ï‘√ ì+&çq eTTKeTT‘√&ÉqT, Ä ø£˙ï{Ï y˚>e∑ TT#˚
düŒwüºeTT>± $ì|æ+#·ì e÷≥\‘√&ÉqT, yÓ&É*b˛e⁄≥¬ø’ H˚qT m–]b˛jÓT<äqqT
uÛj
Ñ ÷· y˚Xe¯ TT‘√&ÉqT |”&+ç |üã&ÉT#·T <äT'Kø£sy¡ TÓ qÆ dæ‹ú ˝À qT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ e÷ eTTyê#· ‘·‘d· ‡” ‘ê düu≤Û >√´-dæ eTVü‰ø£ù| ˆ
j·TÅ<ø›ä å£ ´dæ eTVü‰u≤VüQ+ sêeT+ ø£eT\˝À#·qyéT ˆ
\ø£ÎD+ #· eTVü‰u≤VüQ+ <˚es¡+ y˚T j·TX¯d«æ qyéT ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` e÷yéT ` ñyê#· ` ‘·‘'· ` d”‘ê ` düu≤Û >∑´' ` ndæ ` eTVü‰ø£ù|,
j·T‘Y ` Á<äøå£ ´dæ ` eTVü‰u≤VüQ+ ` sêeT+ ` ø£eT\˝À#·qyéT ` \ø£ÎD+ ` #·
` eTVü‰u≤VüQ+ ` <˚es¡+ ` y˚T ` j·TX¯d«æ qyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· d”‘ê e÷yéT ñyê#·. eTVü‰ø£ù|! j·T‘Y eTVü‰u≤VüQ+
ø£eT\˝À#·q+ sêeT+, eTVü‰u≤VüQ+ j·TX¯d«æ q+ y˚T <˚es¡+ \ø£ÎD+ #· Á<äøå£ ´dæ,
(‘·‘)Y (‘·«+) düu≤Û >∑´' ndæ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, d”‘ê R d”‘ê<˚$, e÷+ R qqTï >∑÷]Ã, ñyê#·
R |ü*ø¬ qT, eTVü‰ø£ù| R z yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü!, j·T‘Y R @ø±s¡DeTT e\q, eTVü‰
u≤VüQ+ R >=|üŒ uÛÑT»eTT\T >∑\yê&ÉTqT, ø£eT\˝À#·q+ R |ü<äàeTT\e+{Ï
H˚Á‘·eTT\T >∑\yê&ÉTq>∑T, sêeT+ R lsêeTTì, eTVü‰u≤VüQ+ R ÄC≤qTu≤VüQ&ÉTqT,
j·TX¯d«æ q+ R ø°]XÔ Ê*j·TTq>∑T, y˚T R HêjÓTTø£ÿ, <˚es¡+ R eT]~jÓTÆ q{Ï,º \ø£ÎD+
#· R \ø£ÎDTì≈£L&É, Á<äøå£ ´dæ R #·÷&É>\∑ y√, (‘·‘Y R Ä ø±s¡DeTTq), (‘·«+ R
˙e⁄), düu≤Û >∑´' R uÛ≤>∑é+‘·T&Ée⁄, ndæ R n>∑T#·THêïe⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT d”‘ê<˚$ Hê‘√ Ç≥¢qï~ ` z yêqs√‘·eÔ TT&Ü! ˙ yÓ+‘·
n<äèwüeº +‘·T&Ée⁄! ÄC≤qTu≤VüQ&ÉTqT, ø£eT˝≤j·T‘·˝À#·qT&ÉTq>∑T Hê Hê<∏Tä &Óq’
lsêeTTì, eTVü‰u≤VüQe⁄qT j·TX¯XÊÙ*j·TTq>∑T HêeT]~jÓTÆ q \ø£ÎDTì, ø£qTï˝≤s¡
>±+#·T uÛ≤>∑éTT ìs¡+‘·se¡ TT>± ˙≈£î ø£\TZ#T· qï~>∑<ë!
· ÷· ù|é eTTø√Ô -Vü≤ eTÁãe+ yÓT~Æ ©∏ + ‘·<ë ˆ
XÀ¢ˆˆ d”‘j
|üèwüe˜ ÷s√Vü≤ y˚T <˚$ øÏÁå |ü+ »qø£q+~ì ˆˆ 34
XÀ¢ˆˆ j·÷e ‘Ô̊ <äsÙ¡ j·÷ eT´<ä´ düdTü Áê+ dü\ø£ÎDyéT ˆ
sê|òTü e+ #· eTVü‰uÛ≤>π uÛsÑ êÔs¡ eTdæ‘ø˚ Då£ Ò ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` d”‘j · ÷· ` n|æ ` @eyéT ` ñø£'Ô ` nVü≤yéT ` nÁãe+ `
yÓT~Æ ©∏ + ` ‘·<ë, |üèwü̃yTé ` Äs√Vü≤ ` y˚T ` <˚$ ` øÏÁå |ü+ ` »qø£q+~ì,
j·÷e‘Y ` ‘˚ ` <äsÙ¡ j·÷$T ` n<ä´ ` düdTü Áê+ ` dü\ø£ÎDyéT, sê|òTü e+ ` #·
` eTVü‰uÛ≤>π ` uÛsÑ êÔsy¡ Té ` ndæ‘ø˚ D å£ Ò ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` d”‘j · ÷· n|æ @eyéT ñø£'Ô nVü≤+ ‘·<ë yÓT~Æ ©∏ yéT nÁãeyéT,
<˚$! »qø£q+~ì! øÏÁå |ü+ y˚T |üèwüy˜ Té Äs√Vü≤, eTVü‰uÛ≤>π ndæ‘ø˚ Då£ !Ò n<ä´ düdTü Áê+
\ø£ÎD+ ‘˚ uÛsÑ êÔs+¡ sê|òTü e+ j·÷e‘Y <äsÙ¡ j·÷$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘j · ÷· n|æ R d”‘e· Tà #˚‘q· T, @e+ R áØ‹>±, ñø£'Ô R
#Ó|üŒã&çqyê&ÉHÓ’, nVü≤+ R H˚qT, ‘·<ë R n|ü&ÉT, yÓTÆ~∏©+ R C≤qø°<˚$ì
>∑÷]Ã, nÁãeyéT R |ü*øÏ‹ì, <˚$! »qø£q+~ì R z C≤qø°<˚M, øÏåÁ|ü+ R
oÁ|òüTeTT>±, y˚T R Hê jÓTTø£ÿ, |üèwü˜+ R M|ü⁄qT, Äs√Vü≤ R n~Ûwæ˜+#·TeTT,
eTVü‰uÛ≤>π R z eTVü‰‘·Tàsê˝≤!, ndæ‘ø˚ D å£ Ò R q\¢ì ø£qTï\T>∑\ d”‘ê<˚M, n<ä´ R
Ç|ü&ÉT, düdTü Áê+ R düTÁê⁄ì‘√>∑÷&çq yê&ÉTqT, dü\ø£ÎD+ R \ø£ÎDTì‘√
>∑÷&çqyê&ÉTqT n>∑T, ‘˚ uÛsÑ êÔs+¡ R ˙ Hê<∏Tä &Óq’ , sê|òTü e+ R lsêeTTì, j·÷e‘Y
R ‘·«s¡˝À, <äsÙ¡ j·÷$T R #·÷|æ+#Ó<qä T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ qqTï>∑÷]Ã Ç≥T¢ |ü\Tø£>± n|ü&ÉT H˚qT yÓ+≥H˚ ÄyÓT‘√
Ç≥¢+{Ïì. ªz ‘·©¢ C≤qø°! ˙ $|ü&˚ Hê M|ü⁄ Hês√Væ≤+|ü⁄eTT. düTÁê⁄ì ‘√&ÉqT
\ø£ÎDTì‘√&ÉqT ≈£L&çjT· Tqï ˙ Hê<∏Tä &Óq’ sê|òTü e⁄ì ˙ øÏ|ü &˚ #·÷|ü>\∑ qT.
XÀ¢ˆˆ kÕ -ÁãM Hêà+ ‘·‘√ <˚M HÓw’ ü <Ûsä √à eTVü‰ø£ù| ˆ
j·T‘Ô̊ |üèwü̃+ dæùwy˚-Vü≤+ dü«eXÊ Vü≤]|ü⁄+>∑e ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` nÁãM‘Y ` e÷+ ` ‘·‘'· ` <˚M ` q ` @wü' ` <Ûsä à¡ ' `
eTVü‰ø£ù|, j·T‘Y ` ‘˚ ` |üèwü̃+ ` dæùwy˚ ` nVü≤+ ` dü«eXÊ ` Vü≤]|ü⁄+>∑e ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· kÕ <˚M e÷yéT nÁãM‘Y, eTVü‰ø£ù|! Vü≤]|ü⁄+>∑e! dü«eXÊ
nVü≤+ ‘˚ |üèwü̃+ dæùwy˚ (Ç‹) j·T‘Y, @wü' <Ûsä à¡ ' q.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, kÕ R Ä, <˚M R d”‘ê<˚$, e÷+ R qqTï>∑÷]Ã,
nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT, eTVü‰ø£ù| R z yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü!, Vü≤]|ü⁄+>∑e R z ø£|dæ ‘ü eÔ· ÷!,
dü«eXÊ R dü«‘·+Á‘·Tsê\HÓq’ , nVü≤+ R H˚qT, ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, |üèwü̃+ R M|ü⁄qT,
dæùwy˚ R ùd$+∫‹ì, Ç‹ j·T‘Y R nqTq~ @~j·TTqï<√, @wü' R Çj·T´~,
<Ûsä à¡ ' R <Ûsä à¡ eTT, q R ø±<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT d”‘ê<˚$ Hê‘√ Ç≥T¢ #Ó|Œæ q~. z yêqs√‘·eÔ ÷! H˚qT Hê
sTTwüeº TT‘√ ˙ M|ü⁄ q~Ûs√Væ≤+#·T≥ nqTq~ <Ûsä à¡ yÓTqÆ $wüjT· eTT ø±<äT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ |ü⁄sê #· j·T <äV≤ü + Ms¡ düŒ ècºÕ >±Á‘˚wßü s¡økå£ Õ ˆ
‘· Á‘êVü≤+ øÏ+ ø£]cÕ´$T ø±˝Ò H√|üì|”&‘ç ê ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü⁄sê ` #· ` j·T‘Y ` nVü≤+ ` Ms¡ ` düŒ ècºÕ ` >±Á‘˚wßü `
s¡økå£ Õ, ‘·Á‘· ` nVü≤+ ` øÏ+ ` ø£]cÕ´$T ` ø±˝Òq ` ñ|üì|”&‘ç ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡! |ü⁄sê >±Á‘˚wßü s¡økå£ Õ nVü≤+ düŒ ècºÕ Ç‹ j·T‘Y ‘·Á‘·
ø±˝Òq ñ|üì|”&‘ç ê, nVü≤+ øÏ+ ø£]cÕ´$T?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡! R z Ms¡T&Ü!, |ü⁄sê R |üPs¡«eTT, >±Á‘˚wüß R
nej·TeeTT\+<äT, s¡økå£ Õ R s¡øÿ£ düT\#˚, nVü≤+ R H˚qT, düŒ ècºÕ R ‘êø£ã&ç‹ì,
Ç‹ j·T‘Y R nqTq<˚~ >∑\<√, ‘·Á‘· R Ä $wüjT· eTTq, ø±˝Òq R ø±\eTT#˚,
ñ|üì|”&‘ç ê R u≤~Û+|üã&çq<ëqqT, øÏ+ ø£]cÕ´$T R @$T #˚jT· >∑\qT ?
‘ê‘·Œs¡éTT :` z MsêÁπ>düsT¡ &Ü, yÓqTø£{Ï düeTj·TeTTq Ä sêeD≤düTs¡Tì#˚ Hê
X¯Øs¡eTT ‘êø£ã&ÉT≥ »]–j·TTqï|üŒ{ÏøìÏ n|ü&ÉT ø±\Á|üu≤Û eeTT#˚ $eX¯ósê\HÓ’
j·TT+&ÉT≥#˚ H˚ H˚$Tj·TTqT #˚jT· C≤\≈£î+{Ïì.
XÀ¢ˆˆ >∑#Ã· ¤ ‘·«+ ø£|Xæ Ês¡÷\› j·TÁ‘· ‘˚ qè|ü‘˚ düT‡‘Í ˆ
Ç‘˚é+ kÕ düe÷uÛ≤wü´ uÛ÷Ñ j·T dü‡+<˚wßü º e÷dæ‘ú ê ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` >∑#Ã· ¤ ` ‘·«+ ` ø£|Xæ Ês¡÷\› ` j·TÁ‘· ` ‘Í ` qè|ü‘'˚ ` düT‘Í,
Ç‹ ` @e+ ` kÕ ` düe÷uÛ≤wü´ ` uÛ÷Ñ j·T' ` dü+<˚wßü yº Té ` Ädæ‘ú ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|Xæ Ês¡÷\› ! ‘Í qè|ü‘'˚ düT‘Í j·TÁ‘· (eπs‘Ô )˚ ‘·Á‘· ‘·«+ >∑#Ã· ,¤
Ç‹ @e+ kÕ düe÷uÛ≤wü´ uÛ÷Ñ j·T' dü+<˚wßü yº Té Ädæ‘ú ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£|Xæ Ês¡÷\› R z yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü!, ‘Í R Ä, qè|ü‘'˚ R sêEjÓTTø£ÿ,
düT‘Í R ≈£îe÷s¡T*s¡Te⁄s¡TqT, j·TÁ‘· R m#·Ã≥qsTT‘˚, (eπs‘Ô ˚ R ñHêïs√), ‘·Á‘·
R n#·{øÏ ,Ï ‘·«+ R ˙e⁄, >∑#Ã· ¤ R bıeTTà, Ç‹ R nì, kÕ R ÄyÓT, @e+ R Ç≥T¢,
düe÷uÛ≤wü´ R |ü*øÏ, uÛ÷Ñ j·T' R ‹]–, dü+<˚wßü +º R dü+<˚Xe¯ TT #Ó|ü ≥≈£î, Ädæ‘ú ê
R düeTø£{qºÏ ~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs√‘·eÔ ÷! Ä sê»|ü⁄Á‘·T \Tqï#√{Ïøπ yÓ&*É nq+‘·sø¡ ±s¡éTT
#·øÿ£ u…≥TºeTì Hê‘√ |ü*øÏ ‹]– Ç≥T¢ #Ó|Œü <=&É>¬ qT.
dü÷#·q :` XÀ¢ 33 qT+&ç 38 es¡≈L£ >∑\ á j·÷s¡T XÀ¢øe£ TT\TqT ø=ìï ‘Ó\T>∑T*|æ
Á|ü‘T· \˝À ˝Òe⁄. eT]j·TT y˚sT¡ y˚sT¡ eTTÁ<äDeTT\˝À (yÓqTø£ eTT+<äT\T>± ≈£L&É)
ø£ì|æ+#·T#·Tqï$.
XÀ¢ˆˆ Vü≤qTeTHé dæ+Vü≤dü+ø±XÊ e⁄uÛÖ ‘Í sêeT\ø£ÎDÖ ˆ
düTÁê+ #· düV‰ü e÷‘·´+ düsê«Hé Áã÷j·÷ Vü≤´HêeTj·TyéT ˆˆ39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤qTeTHé ` dæ+Vü≤dü+ø±XÖ ` ñuÛÖ ` ‘Í ` sêeT\ø£ÎDÖ,
düTÁê+ ` #· ` düV‰ü e÷‘·´+ ` düsê«Hé ` Áã÷j·÷' ` Væ≤ ` nHêeTj·TyéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` Vü≤qTeTHé! dæ+Vü≤dü+ø±XÖ ‘Í sêeT\ø£ÎDÖ ñuÛÖ #· düV‰ü e÷‘·´+
düTÁê+ #· düsê«Hé nHêeTj·T+ Áã÷j·÷' Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤qTeTHé R z Vü≤qTe÷!, dæ+Vü≤dü+ø±XÖ R dæ+Vü≤düe÷qT
˝…q’ {Ï,º ‘Í R Ä, sêeT\ø£ÎDÖ R sêeT\ø£ÎDT\qT, ñuÛÖ R Çs¡Te⁄]ì, düV‰ü e÷‘·´+
R eT+Á‘·T\‘√ >∑÷&çq{Ï,º düTÁê+ #· R düTÁê⁄ì≈£L&É, nHêeTj·T+ R øπ eå TeTTqT,
Áã÷j·÷' Væ≤ R |ü\Tø£e˝…qT düTe÷!
‘ê‘·Œs¡éTT :` z Vü≤qTe÷! dæ+Vü≤|üsêÁø£eTeTT ø£*–q{Ïº Ä sêeT\ø£ÎDT\
ìs¡Te⁄]ì, eT+Á‹düy˚T‘·T&Ó’q Ä düTÁê⁄ì, n#·{Ï yêqs¡Ms¡T\ HÓ\¢]ì H˚qT
≈£îX¯\eTT q&ç–q≥T¢ #Ó|Œü e˝…qT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ j·T<∏ë #· dü eTVü‰u≤VüQ sêà+ ‘ês¡jT· ‹ sê|òTü e' ˆ
nkÕà <äT'› U≤+ãTdü+s√<Ûë ‘·Ô «+ düe÷<Ûë‘·T eTs¡Ωdæ ˆˆ 40
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T<∏ë ` #· ` dü' ` eTVü‰u≤VüQ' ` e÷+ ` ‘ês¡jT· ‹ `
sê|òTü e' ` nkÕà‘Y ` <äT'U≤+ãTdü+s√<Ûë‘Y ` ‘·«+ ` düe÷<Ûë‘·TyéT ` ns¡Ωdæ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰u≤VüQ' dü' sê|òTü e' j·T<∏ë nkÕà‘Y <äT'U≤+ãTdü+s√<Ûë‘Y
e÷+ ‘ês¡jT· ‹ (‘·<ë∏ ) ‘·«+ düe÷<Ûë‘·TyéT ns¡Ωd.æ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰u≤VüQ' R >=|üŒuÛTÑ »eTT\T ø£*qZ {Ï,º dü' R Ä, sê|òTü e' R
lsêeTT&ÉT, nkÕà‘Y R á, <äT'U≤+ãTdü+s√<Ûë‘Y R <äT'K|ü⁄ ˙{Ïy\Ó T¢eqT+&ç,
j·T<∏ë R m≥T¢, e÷+ R qqTï, ‘ês¡jT· ‹ R <ë{Ï+#·TH√, (‘·<ë∏ R n≥T¢), ‘·«+
R ˙e⁄, düe÷<Ûë‘·T+ R düeT≈£Ls¡TÃ≥≈£î, ns¡Ωdæ R ‘·>T∑ <äTe⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z Vü≤qTe÷! eTVü‰Ms¡T&Óq’ Ä sê|òTü e⁄&ÉT q˙ï <äT'KdüeTTÁ<äeTT
qT+&ç ‘·«s¡˝À ˇ&ÉTq¶ ≈£î #˚sT¡ Ãq{Ïº $<ÛëqeTTqT ˙y˚ düeT≈£Ls¡Ã>∑\yê&Ée⁄ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ÇeT+ #· rÁe+ eTeT XÀø£y>˚ +∑
s¡ø√å _Û sπ _Û' |ü]uÛsÑ Ô¡ ‡q+ #· ˆ
Áã÷j·÷düTÔ sêeTdü´ >∑‘· dü‡MT|ü+
•eX¯Ã ‘˚-<Ûë«-düTÔ Vü≤]Á|üMs¡ ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÇeT+ ` #· ` rÁe+ ` eTeT ` XÀø£y>˚ +∑ ` s¡ø√å _Û' ` @_Û' `
|ü]uÛsÑ Ô¡ ‡q+ ` #· ` Áã÷j·÷' ` ‘·T ` sêeTdü´ ` >∑‘'· ` düMT|ü+ ` •e' ` #·
` ‘˚ ` n<Ûë« ` ndüTÔ ` Vü≤]Á|üMs¡ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]Á|üMs¡! ÇeT+ rÁe+ eTeT XÀø£y>˚ +∑ #·, @_Û' s¡ø√å _Û'
|ü]uÛsÑ Ô¡ ‡q+ #· sêeTdü´ düMT|ü+ >∑‘'· (düH)é Áã÷j·÷'— ‘˚ n<Ûë« #· •e' ndüT.Ô
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` Vü≤]Á|üMs¡! R yêqs¡j÷Ó <ÛTä &Ü!, ÇeT+ R á, rÁe+ R rÁeyÓTqÆ {Ï,º
eTeT R HêjÓTTø£ÿ, XÀø£y>˚ +∑ #· R <äT'U≤‹X¯jT· eTTqT >∑÷]Ãj·TT, @_Û' R á,
s¡ø√å _Û' R s¡øÿ£ düT\#˚‘H· q’Ó , |ü]uÛsÑ Ô¡ ‡q+ #· R >∑~+› |ü⁄qT >∑÷]Ãj·TT, sêeTdü´ R
lsêeTTìjÓTTø£ÿ, düMT|ü+ R düìï~Ûì, >∑‘'· düHé R #˚]qyê&Éy,’Ó Áã÷j·÷' R
#Ó|ü eTT, ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, n<Ûë« #· R e÷s¡eZ TT >∑÷&É, •e' R eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ ~,
ndüTÔ R n>∑T>±ø£!
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs¡Ms¡T&Ü! ˙e⁄ sêeTTì düìï~Ûøπ – H˚qqTuÛ$Ñ +#·T#·Tqï á
rÁeyÓTqÆ <äT'KeTTqT >∑÷]Ãj·TT, Ç#·Ã{Ï s¡øÿ£ düT\T qqTï u…~]+#·T#·Tqï $<Ûeä TTqT
>∑÷]Ãj·TT $es¡eTT>± Ä‘·ìøÏ ‘Ó\T|ü⁄eTT. ˙≈£î e÷s¡eZ TT øπ eå Tø£se¡ T>∑T>±ø£!
XÀ¢ˆˆ @‘· ‘·Ô yêsê´ qè|üsê»dæ+Vü≤
d”‘ê e#·' ÁbÕVü≤ $cÕ<ä|Pü s¡«yéT ˆ
@‘·#Ã· ãT<ëΔ« >∑~‘·+ eTj·÷ ‘·«+
ÁX¯<‘Δä ‡· « d”‘ê+ ≈£îX¯˝≤+ düeTÁ>±yéT ˆˆ 42
ª d”‘êuÛ≤wæ‘êqTe#·q+μμ HêeT
dü|üÔwüwæº‘·eTdü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @‘·‘Y ` ‘·e ` Äsê´ ` qè|üsê»dæ+Vü≤ ` d”‘ê ` e#·' ` ÁbÕVü≤
` $cÕ<ä|Pü s¡«yéT ` @‘·‘Y ` #· ` ãT<ëΔ « ` >∑~‘·+ ` eTj·÷ ` ‘·«+ ` ÁX¯<‘Δä ‡· «
` d”‘ê+ ` ≈£îX¯˝≤+ ` düeTÁ>±yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` qè|üsê»dæ+Vü≤! Äsê´ d”‘ê $cÕ<ä|Pü s¡«yéT @‘·‘Y e#·' ÁbÕVü≤,
eTj·÷ >∑~‘·+ @‘·‘Y #· ãT<Δë« ‘·«+ d”‘ê+ ≈£îX¯˝≤+ düeTÁ>±+ ÁX¯<‘Δä ‡· «.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` qè|üsê»dæ+Vü≤ R eTqTE\qT bÕ*+#·Tq{Ïº sê»ÁX‚wüß˜&Ü!,
Äsê´ R |üPE´sê\sTTq, d”‘ê R d”‘ê<˚$, $cÕ<ä|Pü s¡«+ R <äT'K|üPs¡«ø£eTT>±,
@‘·‘Y R á, e#·' R e÷≥qT, ‘·e R ˙≈£î, ÁbÕVü≤ R #Ó|Œæ q~. eTj·÷ R Hê#˚‘,·
>∑~‘·+ R #Ó|Œü ã&çq{Ï,º @‘·‘Y #· R á e÷≥qT >∑÷&Ü, ãT<Δë« R Á>∑V≤æ +∫,
d”‘ê+ R d”‘ê<˚$ì, ≈£îX¯˝≤+ R øπ eå TeTT>∑ qTqï~>∑qT, düeTÁ>±+ R |ü‹Áe‘·\˝À
nÁπ>düsT¡ sê*ì>±qT, ÁX¯<‘Δä ‡· « R $X¯«dæ+|ü⁄eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sê»ÁX‚wßü &˜ Ü! |üPE´sê\sTTq d”‘ê<˚$ $cÕ<ä|Pü s¡«ø£eTT>± ˙
ø° e÷≥\qT ‘Ó*|æq~. H˚qT #Ó|Œæ q á e÷≥\qT ‘Ó*dæø=ì ˙ Á|æjT· Tsê\T
øπ eå TeTT>∑ qTqï<äìj·TT |ü‹Áe‘ê<Ûsä à¡ eTTq yÓ\j·TT#·Tqï<äìj·TT qeTTàeTT.
ªªd”‘êuÛ≤wæ‘êqTe#·q+μμ nqT ns¡Te~j˚T&ÉedüseZ¡ TT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
nwüºwüwæº‘·eTdüs¡Z
XÀ¢ˆˆ n<∏ëVü≤ eTT‘·sÔ +¡ <˚yê´ |ü⁄qs¡Tø£Ô dü‡dü+ÁuÛeÑ T' ˆ
‘·e ùdïVü‰ qïs¡yê´Á|òTü kÂVü‰s›ê <äqTe÷q´ yÓ’ ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏ä ` nVü≤yéT ` ñ‘·sÔ +¡ ` <˚yê´ ` |ü⁄q' ` ñø£'Ô ` düd+ü ÁuÛeÑ T'
` ‘·e ` ùdïVü‰‘Y ` qs¡yê´Á|òTü ` kÂVü‰s›ê‘Y ` nqTe÷q´ ` yÓ’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` qs¡yê´Á|òTü ! n<∏ä düd+ü ÁuÛeÑ T' nVü≤+ ‘·e ùdïVü‰‘Y kÂVü‰sê›‘Y
<˚yê´ nqTe÷q´ |ü⁄q' ñ‘·sÔ y¡ Té ñø£'Ô .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` qs¡yê´Á|òTü R z |ü⁄s¡TwüÁX‚wßü &˜ Ü!, n<∏ä R |æeTà≥, düd+ü ÁuÛeÑ T' R
y˚–s¡bÕ≥T‘√ >∑÷&çq{Ï,º nVü≤+ R H˚qT, ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, ùdïVü‰‘Y R yÓTÁÆ ‹e\qqT,
kÂVü‰sê›‘Y R nqTsê>∑eTTe\qqT, nqTe÷q´ R >ös¡$+∫, <˚yê´ R d”‘ê<˚$#˚‘,·
|ü⁄q' R ‹]–, ñ‘·sÔ +¡ R MT~ ø±s¡éTTqT >∑÷]Ã, ñø£'Ô R #Ó|Œü ã&çHêqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z |ü⁄s¡TwüÁX‚wßü &˜ Ü! |æeTà≥ d”‘ê<˚$ Hêj·T+<äT ˙≈£î>∑\ ùdïVü≤
$X‚wüeTTqT, nqTsê>±‹X¯j·TeTTqT #·ø£ÿ>± Á>∑Væ≤+∫q<Ó’ qqTï ‘·>∑T$<ÛäeTT>±
>ös¡$+#·T#·T ‹]–, uÛ≤$ø£seÔ¡ éTTqT >∑÷]Ã Ç≥T¢ #Ó|Œæ q~.
XÀ¢ˆˆ @e+ ãVüQ$<Û+ä yê#√´ sêyÓ÷ <ëX¯s~¡ ∏ düÔ «j·÷ ˆ
j·T<∏ë e÷ e÷|ü⁄ïj·÷ NÃ¤Á|òTü + Vü≤‘ê« sêeD e÷Vü≤y˚ ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @e+ ` ãVüQ$<Û+ä ` yê#·´' ` sêeT' ` <ëX¯s~¡ '∏ ` ‘·«j·÷,
j·T<∏ë ` e÷+ ` Ä|ü⁄ïj·÷‘Y ` oÁ|òTü + ` Vü≤‘ê« ` sêeDyéT ` ÄVü≤y˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <ëX¯s~¡ '∏ sêeT' ÄVü≤y˚ sêeD+ Vü≤‘ê« j·T<∏ë e÷+ oÁ|òTü +
Ä|ü⁄ïj·÷‘Y, @e+ ‘·«j·÷ ãVüQ$<Û+ä yê#·´'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <ëX¯s~¡ '∏ R <äXs¯ <¡ qä∏ +<äqT&Óq’ , sêeT' R lsêeTT&ÉT, ÄVü≤y˚ R
j·TT<äeΔ TTq+<äT, sêeD+ R sêeDTì, Vü≤‘ê« R e~Û+∫, e÷+ R qqTï, j·T<∏ë
R @$<Ûeä TT>±, oÁ|òTü + R n∫s¡ø±\eTT˝À, Ä|ü⁄ïj·÷‘Y R bı+<äTH√, @e+ R Ä
(68) ` nwüºwüwæº‘·eTdüs¡Z 573
$<ÛäeTT>±, ‘·«j·÷ R ˙#˚‘·, ãVüQ$<Ûä+ R |ü\T$<ÛäeTT\T>±, yê#·´' R
#Ó|üŒ<ä–qyê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z Vü≤qTe÷! Ä <äXs¯ <¡ qä∏ +<äqT&ÉT sêeD≤düTs¡Tì j·TT<äeΔ TTq
Vü≤‘·e÷]Ã qqï‹oÁ|òTü eTT>± >=ìb˛e⁄q≥T¢>± ãVüQ$<Ûeä TT\ Hê eè‘êÔ+‘·eTTqT
>∑÷]Ã ‘Ó\T|üe\j·TTqT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ j·T~ yê eTq´ùd Ms¡ e ôdø’ ±Vü≤ eT]+<äeT ˆ
ø£dàæ +•Ã‘·‡+eè‘˚ <˚X‚ $ÁXÊ+‘· XÀÙ« >∑$Twü´dæ ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` yê ` eTq´ùd ` Ms¡ ` edü ` @ø±Vü≤yéT ` n]+<äeT
` ø£dàæ Hé ` ∫‘Y ` dü+eè‘˚ ` <˚X‚ ` $ÁXÊ+‘·' ` X¯«' ` >∑$Twü´dæ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n]+<äeT, eTq´ùd j·T~ yê @ø±Vü≤+ (ÇVü≤) edü, ø£dàæ Hé∫‘Y
dü+eè‘˚ <˚X‚ $ÁXÊ+‘·' (düH)é X¯«' >∑$Twü´dæ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n]+<äeT R X¯Á‘·TeTs¡q› T&Éyq’Ó , Ms¡ R |üsêÁø£eTe+‘·T&Ü!,
eTq´ùd j·T~ yê R ˙e⁄ ‘·\∫q jÓT&É\, (ÇVü≤ R á \+ø£˝À), @ø±Vü≤+ R
ˇø£ÿ ~qeTT, edü R edæ+|ü⁄eTT, ø£dàæ Hé∫‘Y R @<Óq’ , dü+eè‘˚ R >∑T|üyÔ TÓ qÆ {Ï,º <˚X‚
R Á|ü<X˚ e¯ TTq+<äT, $ÁXÊ+‘·' düHé R $ÁX¯$T+∫qyê&Éy,’Ó X¯«' R sπ |ü⁄, >∑$Twü´dæ R
yÓfi¯fl>∑\e⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯Á‘·TuÛj Ñ T· +ø£sT¡ &Éyq’Ó z eTVü‰Ms¡T&Ü! ˙ øÏwyºü TÓ qÆ #√ Ç#·Ã≥ Ç+ø=ø£
s√E Ä–bıeTTà. m#·≥HÓ’q s¡Vü≤dü´Á|ü<˚X¯eTTq+<äT #·ø£ÿ>± $ÁXÊ+‹ Bdæø=ì
sπ |ü⁄ ‹]– yÓ&*É b˛e#·TÃqT.
XÀ¢ˆˆ eTeT #ê |ü´\ŒuÛ≤>±´j·÷ kÕ‡ìï <Ûë´‘·eÔ yêqs¡ ˆ
ndü´ XÀø£$bÕø£d´ü eTTVüAs¡+Ô kÕ´ ~«yÓ÷ø£Då yéT ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTeT ` #· ` n|æ ` n\ŒuÛ≤>±´j·÷' ` kÕìï<Ûë´‘Y ` ‘·e `
yêqs¡, ndü´ ` XÀø£$bÕø£d´ü ` eTTVüAs¡+Ô ` kÕ´‘Y ` $yÓ÷ø£D å yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡! ‘·e kÕìï<Ûë´‘Y n\ŒuÛ≤>±´j·÷' eTeT #· n|æ ndü´
XÀø£$bÕø£d´ü eTTVüAs¡+Ô $yÓ÷ø£D å + kÕ´‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡! R z yêqs√‘·eÔ ÷!, ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, kÕìï<Ûë´‘Y R
kÕMT|üéTTe\q, n\ŒuÛ≤>±´j·÷' R eT+<äu≤Û >∑T´sê\HÓq’ {Ï,º eTeT #· R Hê≈£îqT,
ndü´ R á, XÀø£$bÕø£d´ü R <äT'K|ü]D≤eTeTTq≈£î, eTTVüAs¡+Ô R ø=~›ø±\eTT,
$yÓ÷ø£Då + R $eTTøÏ,Ô kÕ´‘Y R n>∑TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z Vü≤qTe÷! ˙e⁄ Hê <ä>sZ∑ ¡ qT+&ÉT≥e\q eT+<äu≤Û >∑T´sê\HÓq’ {Ïº
qqTï |”&+ç #·T#·Tqï á <äT'KuÛ≤s¡eTTqT+&ç ø=ìï ø£D å eTT\ ø±\yÓTqÆ qT Hê≈£î
$eTTøÏÔ \_Û+#·>\∑ <äT.
XÀ¢ˆˆ >∑‘˚ Væ≤ ‘·«sTT $Áø±+‘˚ |ü⁄qsê>∑eTHêj·T yÓ’ ˆ
ÁbÕD≤HêeT|æ dü+<˚¨ eTeT kÕ´ HêïÁ‘· dü+X¯jT· ' ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` >∑‘˚ ` Væ≤ ` ‘·«sTT ` $Áø±+‘˚ ` |ü⁄q' ` Ä>∑eTHêj·T ` yÓ,’
ÁbÕD≤HêyéT ` n|æ ` dü+<˚V≤ü ' ` eTeT ` kÕ´‘Y ` q ` nÁ‘· ` dü+X¯jT· ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $Áø±+‘˚ ‘·«sTT |ü⁄q sê>∑eTHêj·T >∑‘˚ (dü‹) eTeT ÁbÕD≤HêyéT
n|æ dü+<˚V≤ü ' kÕ´‘Y, nÁ‘· dü+X¯jT· ' q.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $Áø±+‘˚ R |üsêÁø£eTe+‘·T&Éyq’Ó , ‘·«sTT R ˙e⁄, |ü⁄q' R ‹]–,
Ä>∑eTHêj·T R e#·TÃ≥¬ø,’ >∑‘˚ (dü‹) R yÓ&*É j·TT+&É>±, eTeT R HêjÓTTø£ÿ,
ÁbÕD≤HêyéT n|æ R ÁbÕDeTT\≈£î>∑÷&É, dü+<˚V≤ü ' R dü+X¯jT· eTT, kÕ´‘Y R ø±>∑\<äT,
nÁ‘· R á $wüjT· eTTq, dü+X¯jT· ' R dü+<˚V≤ü eTT, q R ˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰|üsêÁø£eTdü+|üqTï&Éyq’Ó ˙ $|ü&ÉT eTs¡\ ‹]– sêe#·TÃqT
>∑<ë nì yÓ&*É b˛e>∑H,˚ <äT'U≤‹X¯jT· eTTe\q Hê ÁbÕDeTT\T ì\T#·T≥ ≈£L&É
dü+X¯jT· y˚T n>∑TqT. Ç+<äT≈£î dü+<˚V≤ü eTT ˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ ‘· yê<äsÙ¡ q» XÀÙø√ uÛ÷Ñ jÓ÷ e÷+ |ü]‘ê|üjT˚ ‘Y ˆ
<äT'U≤ <äT'› K|üsêuÛ÷Ñ ‘ê+ <äTs¡‘Z ê+ <äT'KuÛ≤–˙yéT ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·e ` n<äsÙ¡ q»' ` XÀø£' ` uÛ÷Ñ j·T' ` e÷+ ` |ü]‘ê|üjT˚ ‘Y,
<äT'U≤‘Y ` <äT'K|üsêuÛ÷Ñ ‘ê+ ` <äTs¡‘Z ê+ ` <äT'KuÛ≤–˙yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äT'U≤‘Y <äT'K|üsêuÛ÷Ñ ‘ê+ <äTs¡‘Z ê+ <äT'KuÛ≤–˙+ e÷+ ‘·e
n<äsÙ¡ q»' XÀø£' uÛ÷Ñ j·T' |ü]‘ê|üjT˚ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äT'U≤‘Y R <äT'KeTTqT+&ç, <äT'K|üsêuÛ÷Ñ ‘ê+ R <äT'KeTT#˚
|üsêuÛÑ$+|üã&çq<ëqqT, <äTs¡Z‘ê+ R BqTsê\qT, <äT'KuÛ≤–˙+ R <äT'KeTT
bı+~q<ëqqT n>∑T, e÷+ R qqTï, ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, n<äsÙ¡ q»' R ø±ìŒ+|ü
≈£î+&ÉT≥ e\q ≈£*–q{Ï,º XÀø£' R <äT'KeTT, uÛ÷Ñ j·T' R ‹]– Ç+ø£qT, |ü]‘ê|ü
j˚T‘Y R |ü]‘·|+æ |üCj Ò T· TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <äT'KeTT yÓ+ã&ç <äT'KeTT#˚ |”&+ç |üã&ÉT#·T BqTsê\HÓ’ <äT'KeTT\
bÕ˝…’j·TTqï Hê≈£î ˙e⁄ <ä÷s¡eT>∑T≥e\q Ç|ü&ÉT >∑\T>∑T Ç+ø=ø£ <äT'KeTT
‹]– Ç+ø£qT dü+‘ê|üeTTqT >∑\T>∑#j ˚ T· TqT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ nj·T+ #· Ms¡ dü+<˚V≤ü dæwÔ rü̃ e eTe÷Á>∑‘'· ˆ
düTeTVü‰+ düÔ «‘·‡Vü‰j˚Twüß Vü≤s¡´ èπøwå ßü Vü≤ØX¯«s¡ ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nj·T+ ` #· ` Ms¡ ` dü+<˚V≤ü ' ` ‹wü‹˜ ` Çe ` eTeT `
nÁ>∑‘'· , düTeTVü‰Hé ` ‘·«‘·‡Vü‰j˚Twüß ` Vü≤s¡´ èπøwå ßü ` Vü≤ØX¯«s¡ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡! Vü≤ØX¯«s¡! ‘·«‘·‡Vü‰j˚Twüß Vü≤s¡´ èπøwå ßü düTeTVü‰Hé nj·T+
dü+<˚V≤ü ' #· eTeT nÁ>∑‘'· ‹wü‹˜ Çe.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡! R z eTVü‰Ms¡T&Ü!, Vü≤ØX¯«s¡ R yêqs√‘·eÔ ÷, ‘·«‘·‡Vü‰j˚Twüß
R ˙ düV‰ü j·T≈£î˝…q’ {Ï,º Vü≤s¡´ èπøwå ßü R yêqs¡T\+<äTqT, m\T>∑Tã+≥¢ j·T+<äTqT,
düTeTVü‰Hé R $TøÏÿ* >=|üŒ<Óq’ , nj·T+ R á, dü+<˚V≤ü ' R dü+X¯jT· eTT, eTeT R
Hê≈£î, nÁ>∑‘'· R m<äT≥, ‹wü‹˜ Çe R ì\∫q≥T¢qï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z eTVü‰Ms¡T&Ü! ˙≈£î düV‰ü j·T≈£î\T>± qTqï{Ïº Ä yêqs¡ôdq’ éTT\
$wüjT· eTTqqT uÛ\Ñ ÷¢ø>£ D ∑ eTT\ jÓT&É\qT Hê≈£î >=|üŒ dü+<˚V≤ü eTT >∑*– qqTï
u≤~Û+#·T#·Tqï~ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ø£<+ä∏ qT K\T <äTcÕŒs¡+ ‘·]wü´+‹ eT¨<ä~yÛ Té ˆ
‘êì Vü≤s¡´ èø£ôå dH’ ê´ì ‘Í yê qs¡esê‘·àCÖ ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£<+ä∏ ` qT ` K\T ` <äTcÕŒs¡+ ` ‘·]wü´+‹ ` eT¨<ä~yÛ Té ,
‘êì ` Vü≤s¡´ èø£ôå dH’ ê´ì ` ‘Í ` yê ` qs¡esê‘·àCÖ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘êì Vü≤s¡´ èø£ôå dH’ ê´ì ‘Í qs¡esê‘·àCÖ yê <äTcÕŒs¡+ eT¨<ä~+Û
ø£<+ä∏ qT ‘·]wü´+‹ K\T!
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘êì R Ä, Vü≤s¡´ èø£ôå dH’ ê´ì R yêqs¡T\jÓTTø£ÿj·TT, uÛ\Ñ ÷¢øe£ TT\
jÓTTø£ÿj·TT ôdq’ éTT\T>±ì, ‘Í R Ä, qs¡esê‘·àCÖ R sê»|ü⁄Á‘·T*<äs› T¡ qT>±ì,
<äTcÕŒs¡+ R <ë≥T≥≈£î X¯ø´£ eTT>±ì, eT¨<ä~+Û R eTVü‰kÕ>∑se¡ TTqT, ø£<+ä∏
qT R m≥T>±, ‘·]wü´+‹ K\T R <ë≥>∑\s√ >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` MTjÓTTø£ÿ Ä yêqs¡ôdq’ éTT\T>±ì uÛ\Ñ ÷¢ø£ ôdq’ éTT\T >±ì eT]j·TT
Ä sê»|ü⁄Á‘·T˝…q’ sêeT\ø£ÎDT\T>±ì <ë≥T≥≈£î <äTwüÿs¡yTÓ qÆ á eTVü‰kÕ>∑se¡ TT
HÓ≥T¢>± <ë{Ï sê>∑\s√ >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ Á‘·j÷· D≤y˚Te uÛ÷Ñ ‘êHê+ kÕ>∑s¡ kÕ´dü´ \+|òTü H˚ ˆ
X¯øÔÏ kÕ‡ ´ <Ó’ «q‘˚jT· dü´ yêjÓ÷sê« ‘·e yêq|òTü ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á‘·j÷· D≤yéT ` @e ` uÛ÷Ñ ‘êHê+ ` kÕ>∑sd¡ ´ü ` ndü´ ` \+|òTü H˚,
X¯ø'ÔÏ ` kÕ´‘Y ` yÓq’ ‘˚jT· dü´ ` yêjÓ÷' ` yê ` ‘·e ` yê ` nq|òTü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nq|òTü ! yÓq’ ‘˚jT· dü´ yê yêjÓ÷' yê ‘·e yê Á‘·j÷· D≤+
uÛ÷Ñ ‘êHê+ @e, ndü´ kÕ>∑sd¡ ´ü \+|òTü H˚ X¯ø'ÔÏ kÕ´‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nq|òTü ! R z bÕ|üsV¡ ≤æ ‘·T&Ü!, yÓq’ ‘˚jT· dü´ yê R >∑sT¡ ‘·à+‘·TìøÏ
>±ì, yêjÓ÷' yê R yêj·TT<˚e⁄q≈£î>±ì, ‘·e yê R ˙≈£î>±ì, Á‘·j·÷D≤+
uÛ÷Ñ ‘êHê+ @e R á eTT>∑TsZ T¡ ÁbÕDT\≈£î e÷Á‘·yT˚ , ndü´ R á, kÕ>∑sd¡ ´ü R
düeTTÁ<äeTT jÓTTø£ÿ, \+|òTü H˚ R <ë≥T≥j·T+<äT, X¯ø'ÔÏ R kÕeTs¡´ú eTT, kÕ´‘Y R
ñ+&ÉTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` >∑sT¡ ‘·à+‘·T&ÉT, yêj·TT<˚e⁄&ÉT, ˙e⁄ ` á eTT>∑TsZ T¡ e÷Á‘·yT˚ >∑<ë
˝Àø£eTT yÓTT‘·eÔ TT q+B eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT <ë≥T≥≈£î kÕeTs¡´ú eTTqT >∑*j Z T· T+<äTs¡T!
XÀ¢ˆˆ ‘· <ädàæ Hêÿs¡´ìs√´π> M s¬ e’ + <äTs¡‹Áø£yT˚ ˆ
øÏ+ |üX´¯ dæ düe÷<Ûëq+ Áã÷Væ≤ ø±s¡´$<ë+ es¡ ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` ndæàHé ` ø±s¡´ìs√´π> ` Ms¡ ` @e+ ` <äTs¡‹Áø£yT˚ , øÏ+
` |üX´¯ dæ ` düe÷<Ûëq+ ` Áã÷Væ≤ ` ø±s¡´$<ë+ ` es¡ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘Y @e+ <äTs¡‹Áø£yT˚ ndæàHé ø±s¡´ìs√´π> düe÷<Ûëq+ øÏ+
|üX´¯ dæ? Ms¡! ø±s¡´$<ë+ es¡! Áã÷Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y R Ä ø±s¡DeTTe\q, @e+ R á $<Ûeä TT>±, <äTs¡‹Áø£yT˚
R <ë≥T≥≈£î <äTwüÿs¡yTÓ qÆ {Ï,º ndæàHé R á, ø±s¡´ìs√´π> R ø±s¡´ìs¡«Vü≤DeTTq+<äT,
düe÷<Ûëq+ R düe÷<ÛëqeTT>±, øÏ+ R @$T, |üX´¯ dæ R #·÷#·T#·THêïe⁄, ø±s¡´$<ë+
R ø£seÔ¡ éTT HÓ]–j·TTqïyê]˝À, es¡ R ÁX‚wßü &˜ yÉ q’Ó , Ms¡! R z Ms¡T&Ü!, Áã÷Væ≤
R #Ó|ü eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á $<Ûeä TT>± nkÕ<Û´ä eTT>± >±qe#·TÃ#·Tqï{Ïº á ø±s¡éTTqT
ìs¡«Væ≤+#·T≥¬ø’ ˙e⁄ }Væ≤+#·T#·Tqï e÷s¡eZ TT m{Ï~º ? ø±s¡´ìsê«Vü≤≈£î\˝À y˚T{Ïyq’Ó
Ms¡T&Ée⁄ >±ã{Ïº á ìs¡j í T· eTTqT ˙y˚ ‘Ó\T|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ ø±eT eTdü´ ‘·« y˚T yÓø’ '£ ø±s¡´dü´ |ü]kÕ<ÛHä ˚ ˆ
|üsê´|ü'Ô |üsM¡ s¡|Tüò ï j·TX¯d´ü ùdÔ ã˝À<äjT· ' ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø±eTyéT ` ndü´ ` ‘·«+ ` @e ` @ø£' ` ø±s¡´dü´ ` |ü]kÕ<ÛHä ,˚
|üsê´|ü'Ô ` |üsM¡ s¡|Tüò ï ` j·TX¯d´ü ' ` ‘˚ ` ã˝À<äjT· ' ` ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üsM¡ s¡|Tüò ï! ndü´ ø±s¡´dü´ |ü]kÕ<ÛHä ˚ ‘·«yéT @ø£' @e ø±eT+
|üsê´|ü'Ô , ‘˚ ã˝À<äjT· ' j·TX¯d´ü ' uÛyÑ ‘˚ .Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üsM¡ s¡|Tüò ï! R X¯Á‘·TMs¡T\qT Vü≤‘·e÷s¡TÃ eTVü‰Ms¡T&Ü!, ndü´ R
á, ø±s¡´dü´ R ø±s¡éTTjÓTTø£ÿ, |ü]kÕ<ÛHä ˚ R ìs¡«Vü≤DeTTq+<äT, ‘·«+ R ˙e⁄,
@ø£' @e R ˇø£ÿ&Éy,˚ ø±eT+ R dü+|üPs¡eí TT>±, |üsê´|ü'Ô R dü]|ü&qç {Ïyº ê&Ée⁄, ‘˚
R ˙jÓTTø£ÿ, ã˝À<äjT· ' R |üsêÁø£e÷‹X¯jT· eTT, j·TX¯d´ü ' R ø°]øÔ s£ y¡ TÓ qÆ ~, (uÛyÑ ‘˚ Y
R n>∑TqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` z X¯Á‘·TMs¡d+ü Vü‰s¡≈î£ &Ü! á Á|üdTü ‘Ô · ø±s¡éTTqT ‘·T<äeTT{Ï+º #·T≥≈£î
‘·\#·Tø=qï#√ ˙ y=ø£ÿ&Éy˚ dü]|ü&TÉ <äTe⁄. ø±ì n{Ïº ˙|üsêÁø£eT$»è+uÛD Ñ eTT ˙
ø=ø£ÿìøÏ e÷Á‘·yT˚ >=|üŒ ø°]ìÔ >∑÷s¡Ã>∑\<äT.
XÀ¢ˆˆ ã˝…’ dü‡eTÅ>¬ ’ s¡´~ e÷+ Vü≤‘ê« sêeD e÷Vü≤y˚ ˆ
$»sT÷ kÕ«+ |ü⁄Ø+ sêyÓ÷ qj˚T ‘·‘Ô ê‡ ´ <ä´X¯dÿü s¡yTé ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ã˝…'’ ` düeTÅ>¬ '’ ` j·T~ ` e÷+ ` Vü≤‘ê« ` sêeDyéT ` ÄVü≤y˚
` $»sT÷ ` kÕ«+ ` |ü⁄Ø+ ` sêeT' ` qj˚T‘Y ` ‘·‘Y ` kÕ´‘Y ` j·TX¯dÿü s¡yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT' düeTÅ>¬ '’ ã˝…'’ ÄVü≤y˚ sêeD+ Vü≤‘ê« $»sT÷ düHé
e÷+ kÕ«+ |ü⁄Ø+ qj˚T‘Y j·T~ ‘·‘Y j·TX¯dÿü s¡+ kÕ´‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT' R lsêeTT&ÉT, düeTÅ>¬ '’ R dü+|üPs¡eí TT˝…q’ {Ï,º ã˝…'’ R
ôdq’ éTT\‘√, ÄVü≤y˚ R j·TT<äeΔ TTq+<äT, sêeD+ R sêeD≤düTs¡Tì, Vü≤‘ê« R
e~Û+∫, $»sT÷ düHé R $»j·Te+‘·T&Ó,’ e÷+ R qqTï, kÕ«+ R ‘·q<Óq’ , |ü⁄Ø+
R njÓ÷<Ûë´q>∑se¡ TTqT, qj˚T‘Y j·T~ R rdüTø=ìb˛sTTq jÓT&É\, ‘·‘Y R n~,
j·TX¯dÿü s¡+ R ø°]øÔ s£ y¡ TÓ qÆ ~, kÕ´‘Y R ø±>∑\<äT.
‹\ø£eTT :` ªª‘·‘Y j·TX¯dÿü s¡+ kÕ´‘Yμ ` Ä #·s´¡ ø°]øÔ s£ y¡ TÓ qÆ ~ >±>∑\<äT nq>±
˙e⁄ sêeDe<Û≈ä î£ düeTs¡T&ú yÉ q’Ó qT dü«j·TeTT>∑ ‘êqT e~Û+#·T≥j˚T lsêeTTq≈£î
Á|ü‹c˜Õø£se¡ T>∑Tqì d”‘e· Tà uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT&ÉT dü+|üPs¡eí TT˝…q’ ôdq’ éTT\‘√ Ç#·{øÏ Ï e∫Ã j·TT<äeΔ TT
q+<äT sêeDTì dü+Vü≤]+∫ X¯Á‘·T$»j·TeTT kÕ~Û+∫qyê&Ó’ qqTï njÓ÷<Ûë´
|ü≥Dº eTTq≈£î >=ìb˛sTTq jÓT&É\ Ä #·s´¡ j˚T m+‘·jT· TqT j·TX¯dÿü s¡yTÓ qÆ ~>±
qT+&ÉTqT >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ j·T<∏ëVü≤+ ‘·d´ü Ms¡d´ü eHê <äT|ü~HÛ ê Vü≤è‘ê ˆ
s¡økå£ Õ ‘·<“ä j
¤ ÷· <˚e ‘·<ë∏ Hês¡Ω‹ sê|òTü e' ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T<∏ë ` nVü≤+ ` ‘·d´ü ` Ms¡d´ü ` eHê‘Y ` ñ|ü~HÛ ê ` Vü≤è‘ê,
s¡økå£ Õ ` ‘·<“ä j ¤ ÷· ‘Y ` @e ` ‘·<ë∏ ` q ` ns¡Ω‹ ` sê|òTü e' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·d´ü Ms¡d´ü uÛj Ñ ÷· ‘Y @e s¡økå£ Õ eHê‘Y nVü≤+ j·T<∏ë ñ|ü~HÛ ê
Vü≤è‘ê, sê|òTü e' ‘·<ë∏ (ø£sT¡ +Ô ) q ns¡Ω‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·d´ü Ms¡d´ü R Ä Ms¡T&Óq’ sêeTTìjÓTTø£ÿ, uÛj Ñ ÷· ‘Y @e R
uÛj
Ñ T· eTTe\qH˚, s¡økå£ Õ R sêeDTì#˚, nVü≤+ R H˚qT, j·T<∏ë R @ $<Ûeä TT>±HÓ‘’ ,˚
ñ|ü~HÛ ê R yÓ÷düeTT#˚, Vü≤è‘ê R n|üV≤ü ]+|üã&ç‹H√, ‘·<ë∏ R n≥T¢>±H˚, (ø£sT¡ +Ô
R #˚jT· T≥≈£î), sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT, q ns¡Ω‹ R ‘·>&∑ TÉ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ms¡T&Ó’q lsêeTTq≈£î uÛÑj·T|ü&çj˚T qHêï sêeDT&ÉT ÄHê &Ü
j·Ts¡DéTTqT+&ç m≥T¢>± yÓ÷düeTT#˚ n|üV≤ü ]+∫j·TTHêï&√ nfÒ¢ uÛj Ñ T· $<ä÷s¡T&Óq’
lsêeTT&ÉT ≈£L&É sêeDTì yÓ÷dü–+∫j˚T qqTï >=ìb˛e\dæq |üì˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ ã˝…d’ Tü Ô dü+≈£î˝≤+ ø£è‘ê« \+ø±+ |üsã¡ ˝≤s¡q› ' ˆ
e÷+ qj˚T<ä´~ ø±≈£î‘·ú ‡ dü‘Ô dÔ· ´ü dü<èä X¯+ uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ã˝…'’ ` ‘·T ` dü+≈£î˝≤+ ` ø£è‘ê« ` \+ø±+ ` |üsã¡ ˝≤s¡q› ',
e÷+ ` qj˚T‘Y ` j·T~ ` ø±≈£î‘·ú ‡' ` ‘·‘Y ` ‘·d´ü ` dü<èä X¯+ ` uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üsã¡ ˝≤s¡q› ' ø±≈£î‘·ú ‡' ã˝…'’ \+ø±+ dü+≈£î˝≤+ ø£è‘ê« e÷+
qj˚T‘Y j·T~ ‘·‘Y ‘·d´ü dü<èä X¯+ uÛyÑ ‘˚ .Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üsã¡ ˝≤s¡q› ' R X¯Á‘·Tôdq’ éTTqT Vü≤‘·e÷s¡TÃq{Ï,º ø±≈£î‘·ú ‡' R
lsêeTT&ÉT, ã˝…'’ R ôdq’ éTT\‘√, \+ø±+ R \+ø£qT, dü+≈£î˝≤+ R ø£˝À¢*‘·eTTqT,
ø£è‘ê« R #˚d,æ e÷+ R qqTï, qj˚T‘Y j·T~ R rdæø=ì b˛sTTq jÓT&É\, ‘·‘Y R
n~, ‘·d´ü R lsêeTTq≈£î, dü<èä X¯+ R ‘·–q~, uÛyÑ ‘˚ Y R n>∑TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯Á‘·TeTs¡q› T&Óq’ sê|òTü e⁄&ÉT düeTs¡eú TT˝…q’ ôdq’ éTT\‘√ e∫Ã \+ø£qT
ø£˝À¢\eTT H=+~+∫ qqTï yÓ+≥ ¬>’ø=ì b˛sTTq#√ Ä Ms¡ø£è‘·éTT Ä‘·ì
≈£î∫‘·yTÓ qÆ ~>± qT+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ ‘· <ä´<∏ë ‘·d´ü $Áø±+‘· eTqTs¡÷|ü+ eTVü‰‘·àq' ˆ
uÛeÑ ‘ê´Vü≤eX¯Ss¡d´ü ‘·<ë∏ ‘·« eTT|übÕ<äjT· ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` j·T<∏ë ` ‘·d´ü ` $Áø±+‘·yTé ` nqTs¡÷|ü+ ` eTVü‰‘·àq',
uÛeÑ ‹ ` ÄVü≤eX¯Ss¡d´ü ` ‘·<ë∏ ` ‘·«yéT ` ñ|übÕ<äjT· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÄVü≤eX¯Ss¡dü´, eTVü‰‘·àq' ‘·dü´ ‘·‘Y $Áø±+‘·+ j·T<∏ë
nqTs¡÷|ü+ uÛeÑ ‹ ‘·<ë∏ ‘·«yéT ñ|übÕ<äjT· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÄVü≤eX¯Ss¡d´ü R j·TT<äMΔ s¡T&Óq’ , ‘·d´ü R Ä, eTVü‰‘·àq' R
eTVü≤˙j·TTìjÓTTø£ÿ, ‘·‘Y R Ä, $Áø±+‘·+ R |üsêÁø£eTeTT, j·T<∏ë R @ $<Ûeä TT>±,
nqTs¡÷|ü+ R ñ∫‘·yTÓ qÆ {Ï~º , uÛeÑ ‹ R n>∑TH√, ‘·<ë∏ R n≥T¢>±, ‘·«+ R ˙e⁄,
ñ|übÕ<äjT· R ‘Ó\T|ü⁄eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` s¡Ds¡+>∑Ms¡T&Óq’ Ä sê|òTü e⁄ì |üsêÁø£eTeTTq≈£î @ $<Ûëq eTT∫‘·yTÓ Æ
j·TT+&ÉTH√ ˙e{Ïº $<Ûeä TTqT #·øÿ£ >± Ä˝À∫+∫ ‘Ó\T|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ ‘·<sä √ú|Vü ≤æ ‘·+ yêø£´+ Á|üÁ•‘·+ ùV≤‘·Tdü+Væ≤‘·yTé ˆ
ìX¯ e÷´Vü≤+ ‘·‘· X‚Ùwü+ yêø£´ eTT‘·sÔ ¡ eTÁãeyéT ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` ns√ú|Vü ≤æ ‘·+ ` yêø£´+ ` Á|üÁ•‘·+ ` ùV≤‘·Tdü+Væ≤‘·yTé ,
ìX¯eT´ ` nVü≤+ ` ‘·‘'· ` X‚w+ü ` yêø£ýéT ` ñ‘·sÔ y¡ Té ` nÁãeyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ns√ú|Vü ≤æ ‘·+ Á|üÁ•‘·+ ùV≤‘·Tdü+Væ≤‘·+ ‘·‘Y yêø£´+ ìX¯eT´,
‘·‘'· nVü≤+ X‚wyü Té ñ‘·sÔ +¡ yêø£ýéT nÁãeyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ns√ú|Vü ≤æ ‘·+ R Á|üj÷Ó »qeTT‘√ >∑÷&çq~j·TTqT, Á|üÁ•‘·+ R
$qj·TeTT‘√ >∑÷&çq~j·TTqT, ùV≤‘·Tdü+Væ≤‘·+ R ø±s¡DeTT\‘√ H=|ü#·Tqï~
j·TTq>∑T, ‘·‘Y R Ä, yêø£´+ R e÷≥qT, ìX¯eT´ R $ì, ‘·‘'· R |æeTà≥, nVü≤+
R H˚qT, X‚w+ü R $T–*q{Ï,º ñ‘·sÔ +¡ R düe÷<ÛëqyÓTqÆ {Ï,º yêø£´+ R yêø£éTTqT,
nÁãeyéT R #Ó|Œæ ‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ns¡eú +‘·eTT>∑qT, $qj·Tj·TTø£eÔ TT>∑qT, düø±s¡DeTT>∑qT d”‘e· Tà
|ü*øÏq Ä e÷≥\qT Ä\øÏ+∫ H˚qT »yêãT>± #Ó|Œü e\dæq $T–*q e÷≥\qT
Ç≥T¢ #Ó|Œæ ‹ì.
XÀ¢ˆˆ <˚$ Vü≤s¡´ èø£ôå dH’ ê´Hê MTX¯«s¡' |üe¢ ‘ê+ es¡' ˆ
düTÁê dü‡‘·Ô «dü+|üqï düyÔ êπsú ø£è‘·ìX¯Ãj·T' ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <˚$ ` Vü≤s¡´ èø£ôå dH’ ê´HêyéT ` áX¯«s¡' ` |üe¢ ‘ê+ ` es¡' `
düTÁê' ` dü‘Ô· «dü+|üqï' ` ‘·e ` nπsú ` ø£è‘·ìX¯Ãj·T' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` <˚$! Vü≤s¡´ èø£ôå dH’ ê´HêyéT áX¯«s¡', |üe¢ ‘ê+ es¡', dü‘·Ô «dü+|üqï'
düTÁê' ‘·e nπsú ø£è‘·ìX¯Ãj·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <˚$ R d”‘ê<˚M!, Vü≤s¡´ èø£åôd’Hê´Hê+ R yêqs¡uÛÑ\÷¢ø£eTT\
ôdq’ éTT\≈£î, áX¯«s¡', R Á|üuTÑÛ e⁄qT, |üe¢ ‘ê+ R yêqs¡T\˝À, es¡' R ÁX‚wßü &˜ TÉ qT,
dü‘Ô· «dü+|üqï' R eTVü‰ã\XÊ*j·TTq>∑T, düTÁê' R düTÁê⁄&ÉT, ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ,
nπsú R ø±s¡´$wüjT· eTTq, ø£è‘·ìX¯Ãj·T' R <äè&ÛyÉ TÓ qÆ ìX¯Ãj·TeTT >∑*j Z T· Tqïyê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡ uÛÑ\÷¢ø£eTT\ ùdq\ ø£~Û|ü‹j·TTqT, eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&ÉTqT
n>∑T yêqs¡sêC…q’ düTÁê⁄&ÉT ìqTï>∑÷]Ã <äè&ÛìÉ X¯Ãj·TeTT‘√ ø±s¡´kÕ<Ûqä ≈£î dæ<eΔä TT>±
qTHêï&ÉTdüTe÷!
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü $Áø£eTdü+|üHêï dü‡‘·Ô «e+‘√ eTVü‰ã˝≤' ˆ
eTqdü‡+ø£\Œdü+bÕ‘ê ì<˚X‚ Vü≤s¡jT· dæú ‡‘ê' ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` $Áø£eTdü+|üHêï' ` dü‘·Ô «e+‘·' ` eTVü‰ã˝≤', eTqdü‡+ø£\Œ
dü+bÕ‘ê' ` ì<˚X‚ ` Vü≤s¡jT· ' ` dæ‘ú ê' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` $Áø£eTdü+|üHêï' dü‘Ô· «e+‘·' eTVü‰ã˝≤' eTqdü‡+ø£\Œdü+bÕ‘ê'
Vü≤s¡jT· ' (ãVü≤e') ‘·d´ü ì<˚X‚ dæ‘ú ê'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $Áø£eTdü+|üHêï' R >=|üŒ |üsêÁø£eTeTT >∑\yês¡TqT, dü‘Ô· «e+‘·'
R >=|üŒX¯øÔÏ >∑\yês¡TqT, eTVü‰ã˝≤' R eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´\TqT, eTqdü‡+ø£\Œdü+bÕ‘ê'
R eTqdüT‡jÓTTø£ÿ dü+ø£\ŒeTT qqTdü]+∫q y˚>>∑ e∑ TqeTT >∑\yês¡TqT n>∑T, Vü≤s¡jT· '
R yêqs¡T\T, (ãVü≤e' R ô|≈£îÿeT+~), ‘·d´ü R Ä‘·ìjÓTTø£ÿ, ì<˚X‚ R Ä»„jT· +<äT,
dæ‘ú ê' R ì\∫j·TTHêïs¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n$T‘·yÓTÆq |üsêÁø£eTeTT >∑\yês¡TqT eTVü‰X¯øÏÔdü+|üqTï\TqT
eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´\TqT eTqdüT‡jÓTTø£ÿ dü+ø£\ŒeTT qqTdü]+∫ y˚>∑eTT>± #·]+#·T
kÕeTs¡úéTT >∑\yês¡T q>∑T yêqs¡Ms¡T\T ô|≈£îÿeT+~ Ä‘·ì j·TBÛqeTTq+<äT
y˚∫j·TTHêïs¡T düTe÷!
XÀ¢ˆˆ @cÕ+ H√|ü] Hê<Ûkä ÕÔ qï ‹s¡´ ø£‡»®‘˚ >∑‹' ˆ
q #· ø£sà¡ düT d”<+ä ‹ eTVü≤ ‘·‡ «$T‘·‘»˚ dü' ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @cÕ+ ` q ` ñ|ü] ` n<Ûkä ÕÔ‘Y ` q ` ‹s¡´ø˘ ` dü»‘® ˚ ` >∑‹',
q ` #· ` ø£sà¡ düT ` d”<+ä ‹ ` eTVü≤‘·T‡ ` n$T‘·‘»˚ dü' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` @cÕ+ >∑‹, ñ|ü] q dü»‘® ,˚ n<Ûkä ÕÔ‘Y q dü»‘® ,˚ ‹s¡´ø˘ q
dü»‘® ,˚ n$T‘·‘»˚ dü' (@‘˚) eTVü≤‘·T‡ ø£sà¡ düT #· q d”<+ä ‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @cÕ+ R á Ms¡T\jÓTTø£ÿ, >∑‹' R >∑eTqeTT, ñ|ü] R
ô|˝’ Àø£eTTq, q dü»‘® ˚ R n&É<¶ Tä , n<Ûkä ÕÔ‘Y R n<Û√˝Àø£eTTq, q dü»‘® ˚ R n&É<¶ Tä ,
‹s¡´ø˘ R bÕs¡Ù «<˚X¯eTTq, q dü»®‘˚, R n&É¶<äT, n$T‘·‘˚»dü' R n|ü]$T‘·
|üsêÁø£eTeTT >∑*Zq{Ïº, (@‘˚ R Ms¡T), eTVü≤‘·T‡ R >=|üŒyÓ’q{Ïº, ø£s¡àdüT #· R
ø£è‘·éTT\+<äT>∑÷&É, q d”<+ä ‹ R ø°D å ‘·H=+<äsT¡ .
dü÷#·q :` á XÀ¢ø£eTT˝Àì ªª@cÕ+μμ≈£î e÷s¡T>± ªªj˚TcÕ+μμ nì ns¡ú$X‚wü
uÛ<Ò eä TT˝Òì bÕsƒê+‘·se¡ TT ø=ìï Á|ü‘T· \˝À ø±qe#·TÃ#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düTÁê⁄ì eX¯eTTq+<äTqï{Ïº Ä yêqs¡j÷Ó <ÛTä \T }s¡«Δ ˝Àø£eTT\+<äT
>±ì, bÕ‘êfi¯˝Àø£eTT\+<äT>±ì #·T≥TºÁ|üøÿ£ \ Á|ü<X˚ e¯ TT\+<äT >±ì >∑eTqeTTq≈£î
yÓqTBj·Tìyês¡T. n$T‘· Á|ü‘ê|üdü+|üqTï˝…’q{Ïº Ä Ms¡T\T m+‘·{Ï <äTwüÿs¡
ø±s¡éTTq≈£î >∑÷&É yÓqTBj·Tì Á|üu≤Û eXÊ\Ts¡T düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ndüø£è‘ÓÔÌ s¡àVü‰uÛ≤¬>’ sê«q¬s’ s¡“\<ä]Œ‘Ó’' ˆ
Á|ü<øä Då£ ø° è£ ‘ê uÛ÷Ñ $T sê«j·TTe÷sêZqTkÕ]_Û' ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ndüøè£ ‘Y ` ‘Ó'’ ` eTVü‰uÛ≤>¬ '’ ` yêq¬s'’ ` ã\<ä]Œ‘Ó'’ , Á|ü<øä Då£ ø° è£ ‘ê
` uÛ÷Ñ $T' ` yêj·TTe÷sêZqTkÕ]_Û' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰uÛ≤>¬ '’ ã\<ä]Œ‘Ó'’ ‘Ó'’ yêq¬s'’ yêj·TTe÷sêZqTkÕ]_Û'
(dü~“¤') ndüøè£ ‘Y uÛ÷Ñ $T' Á|ü<øä D åÏ ø° è£ ‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰uÛ≤>¬ '’ R eTVü≤˙j·TT\TqT, ã\<ä]Œ‘Ó'’ R ã\>∑]«‘·T\Tq>∑T,
‘Ó'’ R Ä, yêq¬s'’ R yêqs¡T\#˚, yêj·TTe÷sêZqTkÕ]_Û' dü~“¤' R yêj·TTe÷s¡eZ TTqT
nqTdü]+#·T#·T, ndüøè£ ‘Y R |ü\Te÷s¡T\T, uÛ÷Ñ $T' R uÛ÷Ñ eT+&É\eTT, Á|ü<øä DåÏ ø° è£ ‘ê
R Á|ü<øä D åÏ eTT #˚jT· ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ìs¡T|üe÷qyÓTÆq ‘·eT ã˝≤‹X¯j·TeTT#˚ >∑]«+∫j·TTqï{Ïº
eTVü≤˙j·TT˝…’q Ä yêqs¡Ms¡T\T Äø±X¯e÷s¡ZeTTqT ã÷ì mìï e÷s¡T˝À
uÛ÷Ñ $T#·T≥TºqT Á|ü<øä D
åÏ eTT #˚dæ e∫Ã].
XÀ¢ˆˆ eT~«•cºÕX¯Ã ‘·T˝≤´X¯Ã dü+‹ ‘·Á‘· eHÍø£d'ü ˆ
eT‘·'Ô Á|ü‘´· es¡' ø£•ÃHêïdæÔ düTÁêdüìï<ÛÍ ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eT~«•cºÕ' ` #· ` ‘·T˝≤´' ` #· ` dü+‹ ` ‘·Á‘· ` eHÍø£d'ü ,
eT‘·'Ô ` Á|ü‘´· es¡' ` ø£' ` ∫‘Y ` q ` ndæÔ ` düTÁêdüìï<ÛÍ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· düTÁêdüìï<ÛÍ eHÍø£d'ü eT~«•cºÕ' #· ‘·T˝≤´' #· dü+‹,
eT‘·'Ô Á|ü‘´· es¡' ø£•Ã‘Y q ndæ.Ô
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTÁêdüìï<ÛÍ R düTÁê⁄ì düìï~ÛjT· +<äT, eHÍø£d'ü R yêqs¡T\T,
eT~«•cºÕ' R Hêø£+f… n~Û≈î£ ˝…q’ yês¡T, ‘·Á‘· R n#·Ã≥, dü+‹ R ñHêïs¡T, eT‘·'Ô
R Hêø£+f…, Á|ü‘´· es¡' R ‘·≈î£ ÿeyê&ÉT, ø£•Ã‘Y R me«&ÉTqT, q ndæÔ R ˝Ò&TÉ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` düTÁê⁄ì ø=\Te⁄˝Àì yêqs¡T˝…\s¢ T¡ qT Hêø£+f… |òTü qT˝…q’ yês¡TqT
Hê‘√ düe÷qyÓTqÆ yês¡THÓ’ ñHêïs¡T. Ä‘·ìø£&É Hêø£+f… ‘·≈î£ ÿyÓq’ yê&ÉT ˇø£ÿ&ÉTqT
˝Ò&TÉ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ nVü≤+ ‘êe ~Vü≤ ÁbÕ|ü'Ô øÏ+|ü⁄q ùdÔ eTVü‰ã˝≤' ˆ
qVæ≤ Á|üøè£ cºÕ' Áù|wü´+‘˚ Áù|wü´+‘˚ V”≤‘·sπ »Hê' ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤+ ` ‘êe‘Y ` ÇVü≤ ` ÁbÕ|ü'Ô ` øÏ+ ` |ü⁄q' ` ‘˚ `
eTVü‰ã˝≤', q ` Væ≤ ` Á|üøè£ cºÕ' ` Áù|wü´+‘˚ ` Áù|wü´+‘˚ ` Væ≤ ` Ç‘·sπ `
»Hê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤+ ‘êe‘Y ÇVü≤ ÁbÕ|üÔ', ‘˚ eTVü‰ã˝≤' |ü⁄q' øÏyéT?
Á|üøè£ cºÕ' q Áù|wü´+‘˚ Væ≤, Ç‘·sπ »Hê' Áù|wü´+‘˚ Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ ‘êe‘Y R H˚qsTT‘˚, ÇVü≤ R Ç#·{øÏ ,Ï ÁbÕ|ü'Ô R #˚]‹ì,
eTVü‰ã˝≤' R eTVü‰ã\dü+|üqTï˝…q’ , ‘˚ R yês¡T, øÏ+ |ü⁄q' R #Ó|Œü e\dæq<˚$T?,
Á|üøè£ cºÕ' R ÁX‚wßü ˝˜ q’… yês¡T, q Áù|wü´+‘˚ Væ≤ R <ä÷‘·>± |ü+|üã&ÉsT¡ >∑<ë, Ç‘·sπ
»Hê' R kÕe÷q´»qT˝Ò, Áù|wü´+‘˚ Væ≤ R |ü+|üã&ÉT<äTs¡T >∑<ë.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hêe+{Ïyê&ÉH˚ Ç#·{øÏ Ï #˚sT¡ ø=q>∑*‹Z ì >∑<ë! Çø£ eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´\
$wüj·TeTT #Ó|üŒe\dæq <˚eTTqï~? <ä÷‘·ø£è‘·éTTq≈£î ô|<ä›yê]ì m+∫
|ü+|üsT¡ >∑<ë! ∫qïyê]H˚><∑ ë @] |ü+|ü⁄<äTs¡T!
XÀ¢ˆˆ ‘· <ä\+ |ü]‘êù|q <˚$ eTqT´ s¡« ´ô|‘’ T· ‘˚ ˆ
@ø√‘êŒ‘˚q yÓ’ \+ø± y˚Twü´+‹ Vü≤]j·T÷<∏bä Õ' ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` n\+ ` |ü]‘êù|q ` <˚$ ` eTqT´' ` e´ô|‘’ T· ` ‘˚,
@ø√‘êŒ‘˚q ` yÓ’ ` \+ø±yéT ` @wü´+‹ ` Vü≤]j·T÷<∏bä Õ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <˚$! ‘·‘Y |ü]‘êù|q n\yéT, ‘˚ eTqT´' e´ô|’‘·T, ‘˚
Vü≤]j·T÷<∏bä Õ' @ø√‘êŒ‘˚q \+ø±yéT @wü´+‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y R Ä ø±s¡DeTT#˚‘,· <˚$ R z d”‘ê<˚M, |ü]‘êù|q n\+
R dü+‘ê|üeTTe\<äT, ‘˚ R ˙ jÓTTø£ÿ, eTqT´' R XÀø£eTT, e´ô|‘’ T· R ‘=\–b˛e⁄>±ø£!,
‘˚ R Ä, Vü≤]j·T÷<∏bä Õ' R yêqs¡Ms¡T\T, @ø√‘êŒ‘˚q R ˇø£ >¬ +‘·T‘√, \+ø±+
R \+ø£qT>∑÷]Ã, @wü´+‹ R sê>∑\s¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+<äT#˚‘· z d”‘ê<˚M! ˙e⁄ dü+‘ê|üeTT H=+<äe\dæq |üì˝Ò<Tä ,
˙ eTqdüTq+<ä* ~>∑T\T ‘=\–+#·Tø=qTeTT. Ä yêqs¡Ms¡T \+<äs¡TqT ˇø£ÿ
>¬ +‘·T‘√H˚ \+ø£˝ÀìøÏ sêuÀe⁄#·THêïs¡T düTe÷!
XÀ¢ˆˆ eTeT |üèwü̃>‘∑ Í ‘Í #· #·+Á<äd÷ü sê´$y√~‘Í ˆ
‘·«‘·‡ø±X¯+ eTVü‰uÛ≤>π qèdæ+Vü‰ yê>∑$Twü´‘·' ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTeT ` |üèwü>˜ ‘∑ Í ` ‘Í ` #· ` #·+Á<äd÷ü sö´ ` Çe ` ñ~‘Í,
‘·«‘·‡ø±X¯+ ` eTVü‰uÛ≤>π ` qèdæ+Vü≤Ö ` Ä>∑$Twü´‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰uÛ≤>π ! qèdæ+Vü≤Ö ‘Í #· eTeT |üèwü>˜ ‘∑ Í (dü+‘Í) ñ~‘Í
#·+Á<äd÷ü sö´ Çe ‘·«‘·‡ø±X¯+ Ä>∑$Twü´‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰uÛ≤>π R z eTVü‰‘·Tàsê˝≤!, qèdæ+Vü≤Ö R |ü⁄s¡TwüÁX‚wßü ˝˜ q’… {Ï,º
‘Í #· R Ä sêeT\ø£ÎDT *s¡Te⁄s¡TqT, eTeT R HêjÓTTø£ÿ, |üèwü>˜ ‘∑ Í (dü+‘Í) R
M|ü⁄ q~Ûw+˜æ ∫qyê¬s,’ ñ~‘Í R ñ<äsTT+∫q{Ï,º #·+Á<äd÷ü sö´ Çe R #·+Á<äd÷ü s¡T´\
e˝…, ‘·«‘·‡ø±X¯+ R ˙ düMT|üeTTqT >∑÷]Ã, Ä>∑$Twü´‘·' R sê>∑\s¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·©¢! |ü⁄s¡Twüdæ+VüQ˝…’q Ä j·Tqï<äeTTà *s¡Te⁄s¡TqT HêM|ü⁄
q~Ûs√Væ≤+∫ n|ü&˚ ñ<äsTT+∫q #·+Á<äd÷ü s¡T´\e˝… ˙ ø£&≈É î£ sêHÓ’ j·TTHêïs¡T
düTe÷!
XÀ¢ˆˆ n]|òTü ï+ dæ+Vü≤dü+ø±X¯+ øÏÁå |ü+ Á<äøå£ ´dæ sê|òTü eyéT ˆ
\ø£ÎD+ #· <Ûqä TcÕŒDÏ+ \+ø±<ë«s¡ eTT|üd‘úæ y· Té ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n]|òTü ï+ ` dæ+Vü≤dü+ø±X¯+ ` øÏÁå |ü+ ` Á<äø£å ´dæ ` sê|òTü eyéT,
\ø£ÎD+ ` #· ` <Ûqä TcÕŒDÏ+ ` \+ø±<ë«s¡yTé ` ñ|üd‘úæ y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n]|òTü ï+ dæ+Vü≤dü+ø±X¯+ sê|òTü e+ #· \+ø±<ë«s¡yTé ñ|üd‘úæ +·
<Ûqä TcÕŒDÏ+ \ø£ÎD+ #· øÏÁå |ü+ Á<äøå£ ´dæ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n]|òüTï+ R X¯Á‘·TeTs¡›qT&ÉTqT, dæ+Vü≤dü+ø±X¯+ R dæ+Vü≤
düìïuÛTÑ &ÉTq>∑T, sê|òTü e+ #· R lsêeTTì, \+ø±<ë«s¡+ R \+ø±|ü⁄s¡<ë«s¡eTTqT,
ñ|üd‘úæ +· R #˚]q{Ï,º <Ûqä TcÕŒDÏ+ R $\T¢ #˚‹j·T+<äT >∑*qZ {Ï,º \ø£ÎD+ #· R
\ø£ÎDTì, øÏÁå |ü+ R oÁ|òTü eTT>±, Á<äøå£ ´dæ R #·÷&É>\∑ e⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈î£ &ÉTqT dæ+Vü≤$Áø£eTT&ÉTq>∑T ˙ Hê<∏Tä &Óq’ lsêeTTì,
<ÛäqTsΔê]jÓÆT \+ø±q>∑s¡<ë«s¡eTTq+<äT ì\∫j·TTqï ˙ eTs¡~jÓÆTq \ø£ÎDTì
n∫s¡ø±\eTT˝ÀH˚ #·÷&É>\∑ e⁄ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ qK<ä+ÅcÕºjT· T<Ûë ˙«sê ì‡+Vü≤XÊs¡÷\› $Áø£e÷Hé ˆ
yêqsê Hê«s¡D+Ò Á<ëuÛ≤Hé øÏÁå |ü+ Á<äøå£ ´dæ dü+>∑‘êHé ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` qK<ä+ÅcÕºjT· T<ÛëHé ` MsêHé ` dæ+Vü≤XÊs¡÷\› $Áø£e÷Hé ` yêqsêHé
` yês¡D+Ò Á<ëuÛ≤Hé ` øÏÁå |ü+ ` Á<äøå£ ´dæ ` dü+>∑‘êHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` qK<ä+ÅcÕºjT· T<ÛëHé dæ+Vü≤XÊs¡÷\› $Áø£e÷Hé yês¡D+Ò Á<ëuÛ≤Hé
yêqsêHé dü+>∑‘êHé øÏÁå |ü+ Á<äøå£ ´dæ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` qK<ä+ÅcÕºjT· T<ÛëHé R >√fi¯óflqT, ø√s¡\TqT Äj·TT<Ûeä TT\T>±>∑\
yês¡TqT, dæ+Vü≤XÊs¡÷\› $Áø£e÷Hé R dæ+Vü≤eTT\jÓTTø£ÿj·TT yê´Á|òTü eTT\ jÓTTø£ÿj·TT
$Áø£eTeTTe+{Ï |üsêÁø£eTeTT >∑\yês¡TqT, yês¡DÒ+Á<ëuÛ≤Hé R eT‘·Ô>∑»eTTe˝…
Á|üø±•+#·Tyês¡Tq>∑T, yêqsêHé R yêqs¡T\qT, øÏåÁ|ü+ R ‘·«s¡˝À, Á<äø£å ´dæ R
#·÷&É>∑\e⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·eT >√fi¯flqT, ø√s¡\qT Äj·TT<Ûeä TT\T>± qT|üj÷Ó –+#·Tyês¡TqT
dæ+Vü≤eTT\‘√, yê´Á|òTü eTT\‘√ düe÷qyÓTqÆ |üsêÁø£eTeTT >∑\yês¡TqT eT<ä|⁄ü fÒqT>∑T
e˝… ã\dæ j·TTqïyês¡Tq>∑T yêqs¡T\T eTVü‰ôdq’ éTT>± \+ø£q+‘·jT· TqT ì+&ç
j·TT+&ÉT≥ n∫s¡ø±\eTT˝ÀH˚ #·÷&É>\∑ e⁄.
XÀ¢ˆˆ XË˝’ ≤+ãT<äìø±XÊHê+ \+ø±eT\j·TkÕqTwüß ˆ
qs¡‘› ê+ ø£|eæ TTU≤´Hê eT∫sê Á#√Ã¤w´ü dæ dü«qyéT ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` XË˝’ ≤+ãT<äìø±XÊHê+ ` \+ø±eT\j·TkÕqTwüß ` qs¡‘› ê+ `
ø£|eæ TTU≤´HêyéT ` n∫sê‘Y ` ÁXÀwü´dæ ` dü«qyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` XË’˝≤+ãT<äìø±XÊHê+ \+ø±eT\j·TkÕqTwüß qs¡›‘ê+
ø£|eæ TTU≤´Hê+ dü«qyéT n∫sê‘Y ÁXÀwü´dæ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` XË˝’ ≤+ãT<äìø±XÊHê+ R |üs«¡ ‘·eTT\‘√&ÉqT, y˚T|òTü eTT\‘√&ÉqT
düe÷qyÓTqÆ {Ïyº ês¡TqT, \+ø±eT\j·TkÕqTwüß R \+ø£jT· +<ä* eT\j·T|üs«¡ ‘·eTT\
jÓTTø£ÿ #·]j·T\j·T+<äT, qs¡‘› ê+ R >∑]+® #·T#·Tqï{Ïº yês¡TqT n>∑T, ø£|eæ TTU≤´Hê+
R yêqs¡ÁX‚wßü \˜ jÓTTø£ÿ, dü«q+ R X¯ãe› TTqT, n∫sê‘Y R oÁ|òTü eTT>±, ÁXÀwü´dæ R
$q>∑\e⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á \+ø±q>∑se¡ TTq+<ä* eT\j·T|üs«¡ ‘·|⁄ü #·]j·T\qT Äs√Væ≤+∫
ô|<ä› |üs«¡ ‘·eTTô|’ #˚]q y˚T|òTü eTT\e˝…, ô|<äj
› T· Ts¡TeTT\e+{Ï >∑sq®¡ \T #˚jT· T#·Tqï
yêqs¡Ms¡T\jÓTTø£ÿ dæ+Vü≤Hê<äeTT\ q‹‘·«s¡˝ÀH˚ ˙e⁄ $q>∑\e⁄.
XÀ¢ˆˆ ìeè‘·eÔ qyêdü+ #· ‘·«j·÷ kÕs¡Δ eT]+<äeTyéT ˆ
n_Ûwøæ Ô£ eTjÓ÷<Ûë´j·÷+ øÏÁå |ü+ Á<äøå£ ´dæ sê|òTü eyéT ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìeè‘·eÔ qyêdü+ ` #· ` ‘·«j·÷ ` kÕs¡yΔ Té ` n]+<äeTyéT,
n_Ûwøæ yÔ£ Té ` njÓ÷<Ûë´j·÷+ ` øÏÁå |ü+ ` Á<äøå£ ´dæ ` sê|òTü eyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n]+<äeT+ ìeè‘·eÔ qyêdü+ ‘·«j·÷ kÕs¡yΔ Té njÓ÷<Ûë´j·÷yéT
n_Ûwøæ +Ô£ sê|òTü e+ øÏÁå |ü+ Á<äøå£ ´dæ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n]+<äeT+ R X¯Á‘·TeTs¡q› T&ÉTqT, ìeè‘·eÔ qyêdü+ R eTT–dæq{Ïº
eqyêdüBø£å >∑\yê&ÉTqT, ‘·«j·÷ kÕs¡+Δ R ˙‘√>∑÷&É, njÓ÷<Ûë´j·÷+ R njÓ÷<Û´ä
j·T+<äT, n_Ûwøæ +Ô£ R |ü{≤º_wÛ ≈æ î£ &Ô sÉ TT j·TTqïyê&ÉTq>∑T, sê|òTü e+ R lsêeTTì,
øÏÁå |ü+ R oÁ|òTü eTT>±, Á<äøå£ ´dæ R #·÷&É>\∑ e⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡eTT >±$+∫ eqyêdüÁe‘·eTTqT eTT–+#·Tø=ì
njÓ÷<Ûë´q>∑se¡ TTq+<äT ˙‘√>∑÷&É dæ+Vü‰düqeTT q~Ûw+æ̃ ∫ |ü{≤º_ùÛ wø£eTT H=+<äT
lsêeTTì n∫s¡ø±\eTT˝ÀH˚ #·÷&É>\∑ e⁄.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ eTj·÷ yê–“¤ s¡BquÛ≤wæD≤
•yê_Û ]cºÕ_Û s¡_ÁÛ |ükÕ~‘ê ˆ
»>±eT XÊ+‹+ eTeT yÓT~Æ ˝∏ ≤‘·àC≤
‘·yê|æ XÀπøq ‘·<ë∏ -_Û|&” ‘ç ê ˆˆ 29
ª Vü≤qTeT‘·‡e÷XÊ«düq e#·HêqTyê<√μμ HêeT
nwüºwüwæº‘·eTdü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` eTj·÷ ` yê–“¤' ` nBquÛ≤wæD≤ ` •yê_Û' ` ÇcºÕ_Û' `
n_ÛÁ|ükÕ~‘ê, »>±eT ` XÊ+‹+ ` eTeT ` yÓT~Æ ˝∏ ≤‘·àC≤ ` ‘·e ` n|æ `
XÀπøq ` ‘·<ë∏ ` n_Û|&” ‘ç ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘·e XÀπøq n|æ n_Û|&” ‘ç ê yÓT~Æ ˝∏ ≤‘·àC≤ nBquÛ≤wæD≤
eTj·÷ •yê_Û' ÇcºÕ_Û' yê–“¤' ‘·<ë∏ n_ÛÁ|ükÕ~‘ê (dür) eTeT (|ü⁄s¡‘'· ) XÊ+‹+
»>±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, XÀπøq n|æ R <äT'KeTT#˚‘·
>∑÷&É, n_Û|”&ç‘ê R $TøÏÿ* u≤~Û+|üã&çq{Ïº, yÓTÆ~∏˝≤‘·àC≤ R »qø£sê»|ü⁄Á‹,
nBquÛ≤wæD≤ R <Óq’ éTTqT ‘=\–+#·T e÷≥\T |ü\T≈£î#·Tqï{Ï,º eTj·÷ R Hê#˚‘,·
•yê_Û' R eT+>∑fiø¯ s£ e¡ TT\TqT, ÇcºÕ_Û' R Á|”‹ø£se¡ TT\Tq>∑T, yê–“¤' R |ü\T≈£î\#˚,
‘·<ë∏ R n≥T¢, n_ÛÁ|ükÕ~‘ê (dür) R ñ|üX$¯ T+|ü#j ˚ T· ã&çq<Ó,’ (eTeT) |ü⁄s¡‘'· R
Hê jÓT<äT≥, XÊ+‹+ R }s¡≥qT, »>±eT R bı+<ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêe÷! ‘·q ø=s¡ø¬ ’ ˙e⁄ bı+<äT#·Tqï <äT'KeTTqT >∑÷]Ã H˚qT
#Ó|Œü >± $ì d”‘e· Tà $TøÏÿ* <äT'KeTT H=+<äT#·Tqï~. H˚qT eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ Á|æjT·
e#·qeTT\‘√ ÄyÓT q÷s¡&+ç |ü>± m{À¢ ‘·q <äT'KeTTqT ~>∑Á$T+– j·÷yÓT XÊ+‹
eVæ≤+∫j·TTqï~.
ªªVü≤q÷eT‘·‡e÷XÊ«düqe#·HêqTyê<äeTTμμ nqT
ns¡Te~jÓTì$T<äe düseZ¡ TT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
n<∏ä lsêeT |ü{≤º_Ûùwø£ |òüT≥º'
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡ Á|üjT· ‘√ eè<√Δ edæc˛˜ Áu≤Vü≤àD…dÆ ‡ü Vü≤ ˆ
sêeT+ s¡‘ï· eTj˚T |”sπ ƒ düV≤ü d”‘+· qý˚Xj¯ T· ‘Y ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` dü' ` Á|üjT· ‘·' ` eè<ä'Δ ` edæw'ü̃ ` Áu≤Vü≤àD…'Æ ` düV≤ü ,
sêeT+ ` s¡‘ï· eTj˚T ` |”sπ ƒ ` düV≤ü d”‘+· ` qý˚Xj ¯ T· ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· Á|üjT· ‘·' eè<ä'Δ dü' edæw'ü̃ Áu≤Vü≤àD…'Æ düV≤ü düV≤ü d”‘+·
sêeT+ s¡‘ï· eTj˚T |”sπ ƒ qý˚Xj ¯ T· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, eè<äΔ' R eè<äTΔ&ÉTqT, Á|üj·T‘·' R
|ü]X¯ó<äT&Δ TÉ qT n>∑T, edæw'ü̃ R edæweü̃ TVü≤]¸, Áu≤Vü≤àD…'Æ düV≤ü R Áu≤Vü≤àDT\‘√
>∑÷&É, düV≤ü d”‘+· R d”‘ê<˚$‘√ >∑÷&çjT· Tqï, sêeT+ R lsêeTTì, s¡‘ï· eTj˚T R
s¡‘ï· K∫‘· yÓTqÆ {Ï,º |”sπ ƒ R dæ+Vü‰düqeTTq+<äT, qý˚Xj ¯ T· ‘Y R ≈£Ls¡TÃ+&ÉCôÒ dqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ◊<äTe+<ä\ q<äT\ qT+&çjT· T, Hê\T>∑T düeTTÁ<äeTT\ qT+&çjT· T
n_Ûùwø£»\eTT >=ì sêã&ÉT≥p∫ X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT MT~ ø±s¡´Áø£eTeTTq¬ø’ ‘·qqT
ø√] j·TT+&É>± eè<äT&Δ q’Ó Ä edæw˜ü eTVü≤]¸ |ü$Á‘·yTÓ qÆ eTqdüT‡‘√ ãTT‹«E\>∑T
Áu≤Vü≤àDT\T <ä>∑Zs¡qT+&É>± lsêeTTì, d”‘ê<˚$ì s¡‘·ïK∫‘·yÓTÆq ã+>±s¡T
dæ+Vü‰düqeTTô|’ q~Ûw+æ̃ |üCôÒ dqT.
XÀ¢ˆˆ edæc˛˜ yêeT<˚eX¯Ã C≤u≤* s¡<ä∏ ø±X¯´|ü' ˆ
ø±‘ê´j·Tq düT‡j·T»„XÃ¯ >ö‘·y÷Ó $»j·Tdü<Ô ë∏ ˆˆ 2
nuÛ´Ñ wæ+#· qïs¡yê´Á|òTü + Á|üdHü ï˚ q düT>∑+~ÛHê ˆ
dü*˝Òq düV≤ü ÁkÕø£+å edüy√ yêdüe+ j·T<∏ë ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` edæwü˜' ` yêeT<˚e' ` #· ` C≤u≤*' ` n<∏ä ` ø±X¯´|ü',
ø±‘ê´j·Tq' ` düTj·T»„' ` #· ` >ö‘·eT' ` $»j·T' ` ‘·<ë∏ , ` nuÛ´Ñ wæ+#·Hé `
qs¡yê´Á|òüT+ ` Á|üdüH˚ïq ` düT>∑+~ÛHê, dü*˝Òq ` düVü≤ÁkÕø£å+ ` edüe' `
yêdüe+ ` j·T<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` edüe' düV≤ü ÁkÕø£+å yêdüe+ j·T<∏ë edæw'ü̃ yêeT<˚e' #·,
C≤u≤*' n<∏ä ø±X¯´|ü' ø±‘ê´j·Tq' düTj·T»„' #·, >ö‘·eT' ‘·<ë∏ $»j·T', Á|üdHü ï˚ q
düT>∑+~ÛHê dü*˝Òq qs¡yê´Á|òTü yéT nuÛ´Ñ wæ+#·H.é
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, edüe' R nwüeº düTe⁄\T, düV≤ü ÁkÕø£+å R y˚sTT
ø£qTï\T >∑*Zq{Ïº, yêdüe+ j·T<∏ë R <˚y˚+Á<äTìe˝…, edæwü˜' R edæwüß˜&ÉTqT,
yêeT<˚eX¯Ã R yêeT<˚e⁄&ÉTqT, C≤u≤*' R C≤u≤*j·TTqT, ø±X¯´|ü' R ø±X¯´|ü⁄&ÉTqT,
ø±‘ê´j·Tq' R ø±‘ê´j·TqT&ÉTqT, düTj·T»„' #· R düTj·TE„&ÉTqT, >ö‘·eT' R
>ö‘·eTT&ÉTqT, ‘·<ë∏ R nfÒ,¢ $»j·T' R $»j·TT&ÉTqT, Á|üdHü ï˚ q R ìs¡à\yÓTqÆ {Ï,º
düT>∑+~ÛHê R |ü]eTfi¯e+‘·yÓTÆq{Ïº, dü*˝Òq R »\eTT#˚, qs¡yê´Á|òüT+ R
|ü⁄s¡TwüÁX‚wßü &˜ q’Ó lsêeTTì, nuÛ´Ñ wæ+#·Hé R n_ÛùwøÏ+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥, mqeT+&ÉT>∑Ts¡T edüTe⁄\T eTTqTï eTT˝À¢øe£ TT\≈£î
Á|üuÛÑTyÓ’q <˚y˚+Á<äT q_ÛùwøÏ+∫q $<ÛäeTT>± edæwüß˜&ÉT, yêeT<˚e⁄&ÉT, C≤u≤*,
ø±X¯´|ü⁄&ÉT, ø±‘ê´j·TqT&ÉT, düTj·TE„&TÉ , >ö‘·eTT&ÉT eT]j·TT $»j·TT&ÉT nqT
mqeT+&ÉT>∑Ts¡T eTVü≤s¡T¸\T |ü]eTfi¯u]ÑÛ ‘·yTÓ qÆ ìs¡à\»\eTT‘√ |ü⁄s¡Twü|⁄ü +>∑e⁄&Óq’
lsêeT#·+Á<äTìøÏ n_Ûùwø£eTT #˚d]æ .
XÀ¢ˆˆ ãTT‹«–“¤ Ásê“Vü≤àD…'Æ |üPs¡«+ ø£Hê´_Û s¡à+Á‹_Û dü<Ô ë∏ ˆ
jÓ÷<ÛX’Ó ÃË Ì yêuÛ´Ñ wæ+#·+ ùdÔ dü+Á|üV≤ü ècÕº dü‡HÓ>’ y∑ TÓ 'Æ ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ãTT‹«–“¤' ` Áu≤Vü≤àD…'Æ ` |üPs¡«+ ` ø£Hê´_Û' ` eT+Á‹_Û' `
‘·<ë∏ , jÓ÷<Û'’Ó ` #· ` @e ` nuÛ´Ñ wæ+#·Hé ` ‘˚ ` dü+Á|üV≤ü ècÕº' ` düH>’Ó y∑ TÓ 'Æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü+Á|üV≤ü ècºÕ' ‘˚ |üPs¡«+ ãTT‹«–“¤' Áu≤Vü≤àD…'Æ , ‘·<ë∏ ø£Hê´_Û'
eT+Á‹_Û', düH>’Ó y∑ TÓ 'Æ jÓ÷<ÛX’Ó ÃÌË e nuÛ´Ñ wæ+#·H.é
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü+Á|üV≤ü ècºÕ' R $TøÏÿ* dü+‘√wüeTT‘√ qTqï{Ï,º ‘˚ R Ä edæcÕ˜ ~
eTVü≤s¡T¸\T, |üPs¡«+ R yÓTT<ä≥, ãTT‹«–“¤' R ãTT‹«≈£îÿ\T>± qTqï{Ï,º Áu≤Vü≤àD…'Æ
R Áu≤Vü≤àDT\#˚‘q· T, ‘·<ë∏ R n≥T¢, ø£Hê´_Û' R ø£q´\#˚‘q· T, eT+Á‹_Û' R ne÷‘·T´\
#˚‘q· T, nuÛ´Ñ wæ+#·Hé R n_Ûùwø£eTT #˚sTT+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ Äq+<äuÛÑ]‘·T˝…’q edæcÕ˜~ eTVü≤s¡T¸\T yÓTT<ä\T
ãTT‹«≈£îÿ˝…q’ Áu≤Vü≤àDT\#˚‘q· T |æeTà≥ ø£q´ø£\#˚‘q· T, eT+Á‘·T\#˚‘q· T, eDÏø˘
ÁX‚wßü \˜ #˚‘q· T, jÓ÷<ÛTä \#˚‘q· T>∑÷&É lsêeTTq ø£_ùÛ wø£eTT #˚sTT+∫].
lsêeT |ü{≤º_Ûùwø£eTT 589
XÀ¢ˆˆ düsö«wü~Ûs¡ôd’ ]›yÓ’ ´ ¬s›Ìe‘Ó’ s¡ïuÛÑdæ dæú‘Ó’' ˆ
#·‘T· ]“¤ s√¢øb£ Õ˝…X’ Ã¯ düs¬ ’ « sπ y› X’Ó Ã¯ dü+>∑‘'’Ó ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düsö«wü~sÛ ô¡ d'’ ` ~yÓ’ ´' ` <Óe’ ‘Ó'’ ` quÛdÑ æ ` dæ‘ú '’Ó ` #·‘T· ]“¤' `
˝Àø£b£ Õ˝…'’ ` #· ` düs¬ ’ «' ` <˚y'’Ó ` #· ` dü+>∑‘'’Ó ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` quÛdÑ æ dæ‘ú '’Ó <Óe’ ‘Ó'’ #·‘T· ]“¤' ˝Àø£bÕ˝…'’ #·, dü+>∑‘'’Ó düs¬ ’ «'
<˚y'’Ó #·, ~yÓ´’ ' düsö«wü~sÛ ô¡ d'’ nuÛ´Ñ wæ+#·H.é
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` quÛdÑ æ R Äø±X¯eTTq+<äT, dæ‘ú '’Ó R ñqï{Ï,º <Óe’ ‘Ó'’ R <˚e‘êÁX‚wßü ˝˜ q’… ,
#·‘T· ]“¤' R q\T>∑Ts¬ q’ , ˝Àø£bÕ˝…'’ #· R ~ø±Œ\≈£î\#˚‘q· T, dü+>∑‘'’Ó R #˚]j·TTqï,
düs¬ ’ «' <˚y'’Ó #· R düeTdüÔ <˚e‘·\#˚‘q· T, ~yÓ´’ ' R ~eéTT˝…q’ {Ï,º düsö«wü~sÛ ô¡ d'’ R
düeTdüÔ zwüBsÛ d¡ eü TT\‘√, nuÛ´Ñ wæ+#·Hé R n_Ûùwø£eTT #˚sTT+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü edæcÕ˜~ eTVü≤s¡T¸\T lsêeT|ü{≤º_Ûùwø√‘·‡eeTTqT
<ä]Ù+|üe∫Ã Äø£deü TTq ì\∫j·TTqï{Ïº Ç+Á<ä, j·TeT, es¡TD, ≈£îuÒsT¡ \qT q\T>∑Ts¡T
~ø±Œ\≈£î\#˚‘·qT n#·{ÏøÏ #˚]j·TTqï <˚e‘·\+<ä]#˚‘·qT $X‚wüyÓTÆq ~yÍ´wüBÛ
s¡deü TT\‘√ lsêeTTq ø£_ùÛ wø£eTT #˚sTT+∫].
XÀ¢ˆˆ ÁãVü≤àD≤ ì]à‘·+ |üPs¡«+ øÏØ≥+ s¡‘ï· XÀ_Û‘y· Té ˆ
n_Ûwøæ 'Ô£ |ü⁄sê j˚Tq eTqT dü+Ô B|ü‘Ô »˚ düyTé ˆˆ 6
XÀ¢ˆˆ ‘· kÕ´q«yêj˚T sêC≤q' Áø£e÷ <˚´ Hê_Ûùw∫‘ê' ˆ
düu≤Û j·÷+ ùV≤eT≈£îb¢ ÕÔj÷· + XÀ_Û‘êj·÷+ eTVü‰»HÓ'’ ˆˆ 7
XÀ¢ˆˆ s¡‘’Ó ï sêïHê$<ÛX’Ó ÃË eÌ ∫Á‹‘êj·÷+ düTXÀuÛHÑ '’Ó ˆ
HêHês¡‘ï· eTj˚T |”sπ ƒ ø£\ŒsTT‘ê« j·T<∏ë$~Û ˆˆ 8
XÀ¢ˆˆ øÏØfÒq ‘·‘'· |üXÊÃ <ä«dæùwq˜ eTVü‰‘·àHê ˆ
ãTT‹«–“¤ s¡÷“¤wDü XÆ… ÃÌË e düeTjÓ÷ø£å ´‘· sê|òTü e' ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁãVü≤àD≤ ` ì]à‘·+ ` |üPs¡«+ ` øÏØ≥+ ` s¡‘·ïXÀ_Û‘·yéT,
n_Ûwøæ 'Ô£ ` |ü⁄sê ` j˚Tq ` eTqT' ` ‘·+ ` B|ü‘Ô »˚ düyTé , ‘·d´ü ` nq«yêj˚T `
sêC≤q' ` Áø£e÷‘Y ` j˚Tq ` n_Ûùw∫‘ê' ` düu≤Û j·÷+ ` ùV≤eT≈£îb¢ ÕÔj÷· + `
XÀ_Û‘êj·÷+ ` eTVü‰»HÓ'’ , s¡‘’Ó ï' ` HêHê$<Û'’Ó ` #· ` @e ` ∫Á‹‘êj·÷+ `
düTXÀuÛHÑ '’Ó , HêHês¡‘ï· eTj˚T ` |”sπ ƒ ` ø£\ŒsTT‘ê« ` j·T<∏ë$~Û, øÏØfÒq ` ‘·‘'· `
|üXÊÃ‘Y ` edæùwq˜ ` eTVü‰‘·àHê ` ãTT‹«–“¤' ` uÛ÷Ñ wüD'Æ… #· ` @e ` düeTjÓ÷ø£å ´‘·
` sê|òTü e' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üPs¡«+ Áu≤Vü≤àD≤ ì]à‘·+ s¡‘ï· XÀ_Û‘+· , |ü⁄sê eTqT' j˚Tq
n_Ûwøæ 'Ô£ , ‘·d´ü nq«yêj˚T sêC≤q' Áø£e÷‘Y j˚Tq n_Ûùw∫‘ê', ‘·+ B|ü‘Ô »˚ dü+
øÏØ≥+, eTVü‰»HÓ’' XÀ_Û‘êj·÷+, düTXÀuÛÑHÓ’' HêHê$<ÛÓ’' s¡‘Ó’ ï' ∫Á‹‘êj·÷+,
ùV≤eT≈£îb¢ ÕÔj÷· +, düu≤Û j·÷+ HêHês¡‘ï· eTj˚T |”sπ ƒ j·T<∏ë$~Û ø£\ŒsTT‘ê« ‘·‘'·
|üXÊÃ‘Y eTVü‰‘·àHê edæùw˜q ãTT‹«–“¤' ‘˚q øÏØfÒq uÛÑ÷wüD…Æ' #Ó’e sê|òüTe'
düeTjÓ÷ø£å ´‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üPs¡«+ R |üPs¡«ø±\eTTq, Áu≤Vü≤àD≤ R ÁãVü≤à<˚e⁄ì#˚, ì]à‘·+
R ì]à+|üã&çq~j·TTqT, s¡‘ï· XÀ_Û‘+· R s¡‘ï· eTT\‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï~j·TTqT,
|ü⁄sê R |üPs¡«eTT, eTqT' R yÓe’ dü«‘·eTqTe⁄, j˚Tq R <˚ì#˚‘q· sTT‘˚, n_Ûwøæ 'Ô£ R
n_ÛùwøÏ+|üã&çjT· T+&ÓH√, ‘·+ R Ä, B|ü‘Ô »˚ dü+ R »«*+#·T#·Tqï ‘˚»düT‡ >∑*–q{Ï,º
øÏØ≥+ R øÏØ≥eTTqT, eTVü‰»HÓ’' R eTVü‰»qT\‘√, XÀ_Û‘êj·÷+ R
XÀ_Û\T¢#·Tqï~j·TTqT, düTXÀuÛÑHÓ’' R $TøÏÿ* eT+>∑fi¯ø£s¡eTT\>∑T, HêHê$<ÛÓ’' R
ãVüQ$<ÛäeTT\>∑T, s¡‘Ó’ ï' #Ó’e R s¡‘·ïeTT\#˚‘·qT, ∫Á‹‘êj·÷+ R
n\+ø£]+|üã&çq{Ï,º ùV≤eT≈£îb¢ ÕÔj÷· + R düTes¡eí TT#˚ ì]à+|üã&çq{Ï,º düu≤Û j·÷+
R düuÛ≤eT+~s¡eTTq+<äT, HêHês¡‘·ïeTj˚T R ãVüQs¡‘·ïì]à‘·yÓTÆq, |”πsƒ R
|”se¡ƒ TTq+<äT, j·T<∏ë$~Û R XÊÅdeÔü TTqqTdü]+∫, ø£\ŒsTT‘ê« R Äd”qTì #˚d,æ
‘·‘'· |üXÊÃ‘Y R n≥T|æeTà≥, eTVü‰‘·àHê R eTVü≤˙j·TT&Óq’ {Ï,º edæùwq˜ R edæw˜ü
eTVü≤]¸#‘˚ q· T, ãTT‹«–“¤' R ãTT‹«≈£îÿ\#˚‘q· T, ‘˚q øÏØfÒq R Ä øÏØ≥eTT‘√&ÉqT,
uÛ÷Ñ wüD'Æ… #Óe’ R ÄuÛsÑ D
¡ eTT\ ‘√&ÉqT, sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT, düeTjÓ÷ø£å ´‘· R
n\+ø£]+|üã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` @ øÏØ≥eTTqT |üPs¡«eTT ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT dü«j·TeTT>∑ ì]à+|üCdÒ æ
j·TT+&ÓH√, @ øÏØ≥eTT#˚ |üPs¡«eTT yÓe’ dü«‘·eTqT e_ÛùwøÏ+|üã&ÓH√ n~ yÓTT<ä\T
Ä‘·ì e+X¯eTTq+<ä* sêE˝…\s¢ T¡ qT es¡Tdü>± @ øÏØ≥eTT‘√ q_ÛùwøÏ+#·ã&çs√,
s¡‘·ïXÀ_Û‘·yÓTÆ yÓ˝§Z+<äT#·Tqï{Ïº Ä ~e´øÏØ≥eTTqT, eTVü‰»qT\‘√ $\dæ\T¢#·T
ñ»®«\eTT˝…q’ s¡‘ï· eTT\‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ïº Ä düu≤Û uÛeÑ qeTTq+<äT eTT+<äT>±
ˇø£ s¡‘ï· eTj·T|”se¡ƒ TTô|’ ì*Œ j·T<∏ëXÊÅdeÔü TT>± q]Ã+∫ eTVü‰‘·Tà&Óq’ edæwßü &˜ TÉ ,
$T–*q ãTT‹«≈£îÿ\‘√ >∑÷&ç s¡‘ï· eTj·Tdæ+Vü‰düqeTTô|’ q~Ûw+˜æ ∫j·TTqï lsêeTTì
Ä n]Ã+|üã&çq øÏØ≥eTT‘√&ÉqT $$<Ûeä TT˝…q’ ÄuÛsÑ D¡ eTT\‘√&ÉqT n\+ø£]+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ #Û·Á‘·+ ‘·T ‘·dü´ »Á>±Vü≤ X¯Á‘·T|òüTï' bÕ+&ÉTs¡+ X¯óuÛÑyéT ˆ
X‚«‘·+ #· yê\e´»q+ düTÁ^y√ yêqπsX¯«s¡' ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` #ÛÁ· ‘·+ ` ‘·T ` ‘·d´ü ` »Á>±Vü≤ ` X¯Á‘·T|òTü ï' ` bÕ+&ÉTs¡+ `
X¯óuÛyÑ Té , X‚«‘·+ ` #· ` yê\e´»q+ ` düTÁê' ` yêqπsX¯«s¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` X¯Á‘·T|òTü ï' ‘·d´ü bÕ+&ÉTs¡+ X¯óuÛ+Ñ #ÛÁ· ‘·+ »Á>±Vü≤, yêqπsX¯«s¡'
düTÁê' #· X‚«‘·+ yê\e´»q+ »Á>±Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯Á‘·T|òTü ï' R X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT, ‘·d´ü R Ä lsêeTTq≈£î, X¯óuÛ+Ñ R
eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ , bÕ+&ÉTs¡+ #ÛÁ· ‘·+ R ‘Ó\ì¢ >=&ÉT>∑TqT, »Á>±Vü≤ R |üfqº… T, yêqπsX¯«s¡'
R yêqs¡Á|üuTÑÛ yÓq’ , düTÁê' R düTÁê⁄&ÉT, X‚«‘·+ yê\e´»q+ R ‘Ó\ì¢ #êeTs¡eTTqT,
»Á>±Vü≤ R |üfqº… T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ |ü{≤º_wÛ ≈æ î£ &Ô q’Ó lsêeTTq≈£î X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT eT+>∑fiÁ¯ |ü<yä TÓ qÆ
X‚«‘·#Û·Á‘·eTTqT |ü{Ïº ì\#ÓqT. yêqs¡sêC…’q düTÁê⁄&ÉT ‘Ó\¢ì #êeTs¡eTTqT
M#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ n|üs+¡ #·+Á<äd+ü ø±X¯+ yê\e´»q eTT‘·eÔ TyéT ˆ
Vü≤ècº˛ sêeTdü´ »Á>±Vü≤ sêø£ùå d+Á<√ $;ÛwDü ' ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n|üs+¡ ` #·+Á<äd+ü ø±X¯+ ` yê\e´»qyéT ` ñ‘·eÔ TyéT, Vü≤èwü'º
` sêeTdü´ ` »Á>±Vü≤ ` sêø£ùå d+Á<ä' ` $;ÛwD ü ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤èwü'º sêø£ùå d+Á<ä' $;ÛwDü ' sêeTdü´ #·+Á<äd+ü ø±X¯yTé ñ‘·eÔ T+
n|üs+¡ yê\e´»q+ »Á>±Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤èwü'º R Äq+<äu]ÑÛ ‘·T&Óq’ , sêø£ùå d+Á<ä' R sêø£då sü ê»>∑T, $;ÛwDü '
R $;ÛwD ü T&ÉT, sêeTdü´ R lsêeTTq≈£î, #·+Á<äd+ü ø±X¯+ R #·+Á<äTì uÀ*q{Ï,º
ñ‘·eÔ T+ R ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ , n|üs+¡ yê\e´»q+ R Ç+ø=ø£ $+C≤eTs¡eTTqT, »Á>±Vü≤
R |üfqº… T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰q+<äu]ÑÛ ‘·T&Óq’ sêø£då sü ê»>∑T $;ÛwDü T&ÉT #·+Á<äTìe˝… ‘Ó\ì¢
ø±+‘·T\ ˙qT#·Tqï{Ïº y˚s=ø£ $+C≤eTs¡eTTqT|ü{ºÏ lsêeTTq≈£î M#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ e÷˝≤+ »«\+r+ e|ü⁄cÕ ø±+#·˙+ X¯‘|· ⁄ü wüÿsêyéT ˆ
sê|òTü yêj·T <ä<Í yêj·TT sê«düyq˚ Á|ü#√~‘·' ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` e÷˝≤+ ` »«\+r+ ` e|ü⁄cÕ ` ø±+#·˙+ ` X¯‘|· ⁄ü wüÿsêyéT,
sê|òTü yêj·T ` <ä<Í ` yêj·TT' ` yêdüyq˚ ` Á|ü#√~‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e|ü⁄cÕ »«\+r+ ø±+#·˙+ X¯‘|· ⁄ü wüÿsê+ e÷˝≤+ yêdüyq˚
Á|ü#√~‘·' yêj·TT' sê|òTü yêj·T <ä<Í.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e|ü⁄cÕ R <˚y˚+Á<äTì#˚, Á|ü#√~‘·' R Áù|πs|æ+|üã&çqyê&Ó’,
yêj·TT' R yêj·TT<˚e⁄&ÉT, sê|òTü yêj·T R lsêeTTq≈£î, e|ü⁄cÕ R dü«s¡÷|üeTT#˚,
»«\+r+ R $TøÏÿ*>± Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ï,º ø±+#·˙+ R düTes¡eí Tj·TyÓTqÆ {Ï,º X¯‘·
|ü⁄wüÿsê+ R q÷s¡T ‘êeTs¡|Pü e⁄\T>∑\, e÷˝≤+ R e÷*ø£qT, <ä<Í R Ç#ÓÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT lsêeTTq≈£î <˚y+˚ Á<äT&ÉT yêj·TT<˚e⁄ì<ë«sê >=|üŒø±+‹‘√
Á|ü»«]\T¢#T· qï dü«s¡eí Tj·TyÓTqÆ q÷s¡T‘êeTs¡|⁄ü e⁄«\T>∑\ ˇø£ e÷*ø£qT ø±qTø£>±
düeT]Œ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ düs¡«s¡‘·ïdüe÷j·TTø£Ô+ eTDÏs¡‘·ï$uÛÑ÷wæ‘·yéT ˆ
eTTø±ÔV‰ü s¡+ qπs+Á<ëj·T <ä<Í X¯Áø£Á|ü#√~‘·' ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düs«¡ s¡‘ï· düe÷j·TTø£+Ô ` eTDÏs‘¡ ï· $uÛ÷Ñ wæ‘y· Té , eTTø±ÔV‰ü s¡+ `
qπs+Á<ëj·T ` <ä<Í ` X¯Áø£Á|ü#√~‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` qπs+Á<ëj·T X¯Áø£Á|ü#√~‘·' (yêj·TT') düs«¡ s¡‘ï· düe÷j·TTø£+Ô
eTDÏs‘¡ ï· $uÛ÷Ñ wæ‘+· eTTø±ÔV‰ü s¡+ <ä<Í.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯Áø£Á|ü#√~‘·' R <˚y+˚ Á<äTì#˚ Áù|sπ |æ+|üã&çq{Ï,º (yêj·TT' R
yêj·TT<˚e⁄&ÉT), qπs+Á<ëj·T R lsêeTTìø=s¡≈£î, düs¡«s¡‘·ïdüe÷j·TTø£Ô+ R
düs«¡ $<Ûeä TT˝…q’ s¡‘ï· eTT\‘√ >∑÷&çjT· Tqï~j·TTqT, eTDÏs‘¡ ï· $uÛ÷Ñ wæ‘+· R ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ
Á|ü‘´˚ ø£eTDÏ‘√ q\+ø£]+|üã&çq~j·TTq>∑T, eTTø±ÔV‰ü s¡+ R eTT‘ê´\Vü‰s¡eTTqT
>∑÷&É, <ä<Í R ˇdü>¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <˚y+˚ Á<äTì#˚ Áb˛‘·‡Væ≤+#·ã&çq yêj·TT<˚e⁄&ÉT lsêeTTq≈£î n|ü&ÉT
qe$<Ûäs¡‘·ïeTT\‘√ >∑÷&ç Hêj·Tø£eTDÏ>± neT÷\ýÓTÆq y˚s=ø£ >=|üŒeTDÏ‘√
ì]à+|üã&çq y˚s=ø£ eT+∫ eTT‘ê´\Vü‰s¡eTTqT>∑÷&É ø±qTø£>± q]Œ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Á|ü»>∑T sπ e› >∑+<Ûsä ê« qqè‘·T XÊÃ|ü‡s√>∑D≤' ˆ
n_Ûùwøπ ‘·<sä Ω¡ dü´ ‘·<ë sêeTdü´ BÛeT‘·' ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|ü»>∑T' ` <˚e>∑+<Ûäsê«' ` qqè‘·T' ` #· ` n|ü‡s√>∑D≤',
n_Ûùwøπ ` ‘·<sä Ω¡d´ü ` ‘·<ë ` sêeTdü´ ` BÛeT‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë BÛeT‘·' ‘·<sä Ω¡d´ü sêeTdü´ n_Ûùwøπ <˚e>∑+<Ûsä ê«' Á|ü»>∑T',
n|ü‡s√>∑D≤' qqè‘·T' #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R n|ü&ÉT, BÛeT‘·' R ãT~ΔXÊ*jÓÆTq, ‘·<äs¡Ωdü´ R
|ü{≤º_ùÛ wø£eTTq ø£sT¡ Ω &Óq’ {Ï,º sêeTdü´ R lsêeTTì jÓTTø£ÿ, n_Ûùwøπ R n_Ûùwø£eTTq,
<˚e>∑+<Ûsä ê«' R <˚e‘·\T >∑+<Ûsä T¡ «\TqT, Á|ü»>∑T' R >=|üŒ>± bÕ&ç]. n|ü‡s√>∑D≤'
R n|ü‡s¡d\ü düeT÷Vü≤eTT\T, qqè‘·T' #· R qè‘·éTTqT >∑÷&É #˚d]æ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰‘·Tà&Óq’ düs«¡ düeTs¡T&ú >É T∑ lsêeTTì |ü{≤º_ùÛ wø£ düeTj·TeTTq+<äT
<˚e>∑+<Ûsä T¡ «\T eTVü‰q+<äeTT‘√ >±qeTT #˚d]æ . n|ü‡s¡ Åd\Ô” T Vü≤sê¸‹X¯jT· eTT‘√
qè‘·´ yÓTTq]Ã].
XÀ¢ˆˆ uÛ÷Ñ $T dü‡düér #Óe’ |ò\ü e+‘·XÃ¯ bÕ<äbÕ' ˆ
>∑+<Ûeä +‹ #· |ü⁄cÕŒDÏ ãuÛ÷Ñ eP sê|òTü y√‘·‡y˚ ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛ÷Ñ $T' ` düd´ü er ` #· ` @e ` |ò\ü e+‘·' ` #· ` bÕ<äbÕ',
>∑+<Ûeä +‹ ` #· ` |ü⁄cÕŒDÏ ` ãuÛ÷Ñ e⁄' ` sê|òTü y√‘·‡y˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òTü y√‘·‡y˚ uÛ÷Ñ $T' düd´ü er (ãuÛ÷Ñ e), bÕ<äbÕ' |ò\ü e+‘·'
(ãuÛ÷Ñ e⁄'), |ü⁄cÕŒDÏ >∑+<Ûeä +‹ (ãuÛ÷Ñ e⁄').
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òTü y√‘·‡y˚ R lsêeTTì |ü{≤º_ùÛ wø√‘·‡e düeTj·TeTTq, uÛ÷Ñ $T'
R uÛ÷Ñ $T, düd´ü er R düd´ü dü+|üqïyÓTqÆ ~, (ãuÛ÷Ñ e R ÄjÓTqT), bÕ<äbÕ' R
eèø£eå TT\T, |ò\ü e+‘·' R |ò\ü düeTè~Δ>\∑ $, (ãuÛ÷Ñ e⁄' R nsTTq$), |ü⁄cÕŒDÏ R
|ü⁄wüŒeTT\T, >∑+<Ûeä +‹ R |ü]eTfi¯ uÛ]Ñ ‘·eTT\T, (ãuÛ÷Ñ e⁄' R nsTTq$).
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTTì $jÓ÷>∑eTT#˚ Á|ü»\‘√u≤≥T ∫+‘·˝À eTTì–j·TTqï
Á|üø£è‹j·T+‘·j·TTqT lsêeT|ü{≤º_Ûùwø√‘·‡eeTTq≈£î Á|ü»\e˝…H˚ eTVü‰q+<äeTT
qqTuÛ Ñ $ +∫q~. uÛ Ñ ÷ $T m\¢ j Ó T &É \ qT dü ø £ \ dü d ü ´ dü + uÛ Ñ ] ‘· y Ó T Æ ˇô|ŒqT.
eèø£eå TT\ìïj·TT |ò\ü düeTè~Δ eVæ≤+∫j·TT+&ÓqT, |ü⁄wüŒeTT\T ~eýÓTqÆ kÂs¡ueÑÛ TTqT
yÓ<ä»\T¢#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ düV≤ü ÁdüX‘¯ · eTXÊ«Hê+ <Û̊q÷Hê+ #· >∑yê+ ‘·<ë∏ ˆ
<ä&Í X¯‘+· eècÕHé |üPs¡«+ ~«CÒuÀÛ ´ eTqT»s¡¸u'ÑÛ ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düV≤ü ÁdüX‘¯ +· ` nXÊ«Hê+ ` <Û̊q÷Hê+ ` #· ` >∑yê+ ` ‘·<ë∏ ,
<ä<Í ` X¯‘+· ` eècÕHé ` |üPs¡«+ ` ~«CÒu´ÑÛ ' ` eTqT»s¡¸u'ÑÛ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTqT»s¡¸u'ÑÛ |üPs¡«+ ~«CÒu´ÑÛ ' nXÊ«Hê+ #· <Û̊q÷Hê+ #·
‘·<ë∏ >∑yê+ #· düV≤ü ÁdüX‘¯ +· X¯‘+· eècÕHé #· <ä<Í.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` eTqT»s¡¸u'ÑÛ R eTqT»ÁX‚wßü &˜ q’Ó lsêeTT&ÉT, |üPs¡«+ R eTT+<äT>±,
~«CÒu´ÑÛ ' R Áu≤Vü≤àDT\ø=s¡≈î£ , nXÊ«Hê+ R nX¯«eTT\jÓTTø£ÿj·TT, <Û̊q÷Hê+ R
bÕ&çj÷· e⁄\jÓTTø£ÿj·TT, >∑yê+ R ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ >√e⁄\jÓTTø£ÿj·TT, düV≤ü ÁdüX‘¯ +· R
\ø£då +ü K´>∑\yêìì, X¯‘+· R e+<äd+ü K´>∑\, eècÕHé R eèwüueÑÛ TT\qT, <ä<Í R
Ç#ÓÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |ü{≤º_Ûwæ≈£îÔ&Ó’q lsêeTT&ÉT yÓTT≥ºyÓTT<ä≥ Áu≤Vü≤àDT\≈£î \ø£å
nX¯«eTT\qT, \ø£å <Ûq˚ Te⁄\qT, \ø£å y˚T\TC≤‹>√e⁄\qT, e+<ä ÄuÀ‘·T\qT <ëq
yÓTTdü¬>qT.
XÀ¢ˆˆ Á‹+X¯‘√ÿ{° ]ΩsD¡ ´dü´ Áu≤Vü≤àDÒuÀÛ ´ <ä<Í |ü⁄q' ˆ
HêHêuÛsÑ D¡ eÅkÕÔDÏ eTVü‰sêΩDÏ #· sê|òTü e' ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á‹+X¯‘√ÿ{°' ` Væ≤s¡D´dü´ ` Áu≤Vü≤àDÒuÛÑ´' ` <ä<Í ` |ü⁄q',
HêHêuÛsÑ D ¡ eÅkÕÔDÏ ` eTVü‰sêΩDÏ ` #· ` sê|òTü e' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òTü e' |ü⁄q' Áu≤Vü≤àDÒu´ÑÛ ' Væ≤s¡D´dü´ Á‹+X¯‘øY √{°' eTVü‰sΩêDÏ
HêHêuÛsÑ D ¡ eÅkÕÔDÏ #· <ä<Í.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT, |ü⁄q' R ‹]–, Áu≤Vü≤àDÒu´ÑÛ ' R $Á|ü⁄\
ø=s¡≈î£ , Væ≤s¡D´dü´ R ã+>±s¡T HêD…eTT\jÓTTø£ÿ, Á‹+X¯‘Y ø√{°' R eTT|üŒ~ø√≥¢qT,
eTVü‰sΩêDÏ R $TøÏÿ* $\TyÓ’q{Ïº, HêHêuÛÑs¡DeÅkÕÔDÏ #· R ãVüQ$<ÛäeTT\>∑T
uÛ÷Ñ wüDeTT\qT, eÅdeÔü TT\qT, <ä<Í R ˇdü>¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT &É|ü &ÉT Áu≤Vü≤àDT\≈£î ‹]– eTT|üŒ~ ø√≥¢ ã+>±s¡T
HêD…eTT\qT >=|üŒ $\Te>∑*Zq{Ïº ãVüQ$<ÛäeTT\>∑T ÄuÛÑs¡DeTT\qT NHê+
ãs¡eTT\qT <ëq yÓTTdü>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ns¡ÿs¡•àÁ|ürø±XÊ+ ø±+#·˙+ eTDÏ$Á>∑V‰ü yéT ˆ
düTÁ^yêj·T Ádü»+ ~yê´+ ÁbÕj·T#·Ã¤ qàqTCÒX«¯ s¡' ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ns¡ÿs¡•àÁ|ürø±XÊ+ ` ø±+#·˙+ ` eTDÏ$Á>∑V‰ü yéT, düTÁ^yêj·T `
Ádü»+ ` ~yê´+ ` ÁbÕj·T#·Ã‘¤ Y ` eTqTCÒX«¯ s¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTqTCÒX«¯ s¡' düTÁ^yêj·T ns¡ÿs¡•àÁ|ürø±XÊ+ eTDÏ$Á>∑V‰ü +
~yê´+ ø±+#·˙+ Ádü»+ ÁbÕj·T#·Ã‘¤ .Y
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` eTqTCÒX«¯ s¡' R eTVü‰sêC…q’ lsêeTT&ÉT, düTÁ^yêj·T R düTÁê⁄ìøÏ,
ns¡ÿs¡•àÁ|ürø±XÊ+ R dü÷s¡´øÏsD ¡ eTT\e˝… Á|üø±•+#·Tq~j·TTqT, eTDÏ$Á>∑V‰ü +
R s¡‘ï· $Á>∑V≤ü eTT >∑\~j·TTqT, ~yê´+ R ~eýÓTqÆ {Ï~º j·TTqT n>∑T, ø±+#·˙+ R
düTes¡íì]à‘·yÓTÆq{Ïº, ~yê´+ R ~eýÓTÆq, Ádü»+ R e÷*ø£qT, ÁbÕj·T#·Ã¤‘Y R
ˇdü¬>qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ lsêeTT&ÉT düTÁê⁄q≈£î dü÷s¡´øÏsD¡ eTT\ Á|üø±X¯eTTe+{Ï
‘˚»düT‡ >∑*– eTDÏ$Á>∑V≤ü eTT\‘√ ≈£L&çjT· Tqï ˇø±H=ø£ ~eýÓTqÆ düTes¡eí ÷*ø£qT
ãVüQe÷qeTT>± H=dü>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ yÓ&’ ÷É s¡éTDÏ∫Á‘˚ #· eÁ»s¡‘ï· $uÛ÷Ñ wæ‘˚ ˆ
yê*|ü⁄Á‘êj·T <Ûèä ‹e÷ q+>∑<ë j·÷+>∑<˚ <ä<Í ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yÓ&’ ÷É s¡éTDÏ∫Á‘˚ ` #· ` eÁ»s¡‘ï· $uÛ÷Ñ wæ‘,˚ yê*|ü⁄Á‘êj·T `
<Ûèä ‹e÷Hé ` n+>∑<ëj·T ` n+>∑<˚ ` <ä<Í ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <Ûäè‹e÷Hé yê*|ü⁄Á‘êj·T n+>∑<ëj·T yÓ’&É÷s¡éTDÏ∫Á‘˚
eÁ»s¡‘ï· $uÛ÷Ñ wæ‘˚ #· n+>∑<˚ <ä<Í.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <Ûèä ‹e÷Hé R ñ‘ê‡Vü≤e+‘·T&Óq’ lsêeTT&ÉT, yê*|ü⁄Á‘êj·T R
yê*≈£îe÷s¡T&Ó’q{Ïº, n+>∑<ëj·T R n+>∑<äTì ø=s¡≈£î, yÓ’&É÷s¡éTDÏ∫Á‘˚ R
yÓ&’ ÷É s¡´s¡‘ï· eTT\jÓTTø£ÿ ∫Á‘·eTT\T >∑\$j·TTqT, eÁ»s¡‘ï· $uÛ÷Ñ wæ‘˚ #· R >=|üŒ
eÁ»eTT\‘√ bı&É>ã∑ &çjT· Tqï$j·TTq>∑T, n+>∑<˚ R s¬ +&ÉT uÛTÑ »ø°sT¡ \Ô qT, <ä<Í R
Ç#ÓÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·s¡Tyê‘· lsêeTT&ÉT yê*|ü⁄Á‘·T&Ó’q n+>∑<äTq≈£î düT+<äs¡yÓTÆq
yÓ’&É÷s¡´s¡‘·ïeTT\TqT >=|üŒ>=|üŒ eÁ»eTT\TqT bı~–q düT+<äs¡yÓTÆq ¬s+&ÉT
uÛTÑ »ø°sT¡ \Ô qT Ç#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ eTDÏÁ|ües¡Ewü+º #· eTTø±ÔV‰ü s¡eTqT‘·eÔ TyéT ˆ
d”‘êjÓTÆ Á|ü<<ä Í sêeT X¯Ã+Á<äs•¡ àdüeTÁ|üuyÑÛ Té ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTDÏÁ|ües¡Ewü+º ` #· ` eTTø±ÔV‰ü s¡yTé ` nqT‘·eÔ TyéT, d”‘êjÓTÆ
` Á|ü<<ä Í ` sêeT' ` #·+Á<äs•¡ àdüeTÁ|üuyÑÛ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT' eTDÏÁ|ües¡Ewü+º #·+Á<äs•¡ àdüeTÁ|üuyÑÛ Té nqT‘·eÔ T+ #·
eTTø±ÔV‰ü s¡+ d”‘êjÓTÆ Á|ü<<ä Í.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT' R lsêeTT&ÉT, eTDÏÁ|ües¡Ewü+º R ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ s¡‘ï· eTT\‘√
>∑÷&çq~j·TTqT, #·+Á<äs•¡ àdüeTÁ|üu+ÑÛ R #·+Á<äøsÏ D
¡ eTT\‘√ düe÷qyÓTqÆ ø±+‹
>∑\~j·TTq>∑T, nqT‘·ÔeT+ #· R düs¡«ÁX‚wü˜yÓTÆq~j·TTq>∑T, eTTø±ÔVü‰s¡+ R
eTT‘ê´\Vü‰s¡eTTqT, d”‘êjÓTÆ R d”‘ê<˚$ø=s¡≈î£ , Á|ü<<ä Í R Ç#ÓÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ lsêeTT&ÉT ÁX‚wü˜yÓTÆq s¡‘·ïeTT\‘√ ì]à+|üã&ç
#·+Á<äøÏs¡DeTT\e+{Ï ø±+‘·T\qT $s¡õeTTà#·Tqï düs¡«ÁX‚wü˜yÓTÆq ˇø£ eT+∫
eTT‘ê´\Vü‰s¡eTTqT d”‘ê<˚$ ø=dü>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ns¡CÒ yêdüd” ~y˚´ X¯óuÛ≤ HêúÛsÑ D¡ ≤ì #· ˆ
ny˚øeå£ ÷D≤ yÓ<’ V˚ ≤” Á|ü<<ä Í yêj·TTdü÷qy˚ ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ns¡CÒ ` yêdüd” ` ~y˚´ ` X¯óuÛ≤ì ` ÄuÛsÑ D¡ ≤ì ` #·, ny˚øeå£ ÷D≤
` yÓ<’ V˚ ≤” ` Á|ü<<ä Í ` yêj·TTdü÷qy˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ<’ V˚ ≤” ny˚øeå£ ÷D≤ yêj·TTdü÷qy˚ ns¡CÒ ~y˚´ yêdüd” #·,
X¯óuÛ≤ì ÄuÛ≤s¡D≤ì #· Á|ü<<ä Í.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ<’ V˚ ≤” R C≤qø°<$˚ , ny˚øeå£ ÷D≤ R (uÛsÑ qÔ¡ T) #·÷#·T#·Tqï<Ó,’
ns¡CÒ R <Û÷ä [j·T+≥q{Ï,º ~y˚´ R ~eýÓTqÆ {Ï,º yêdüd” R s¬ +&ÉT eÅdeÔü TT\qT,
X¯óuÛ≤ì R eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ {Ï,º ÄuÛsÑ D¡ ≤ì #· R ÄuÛsÑ D ¡ eTT\qT, yêj·TTdü÷qy˚ R
yêj·TTq+<äqTq≈£î, Á|ü<<ä Í R ˇdü>¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+‘· C≤qø°<$˚ ‘·q uÛsÑ Ô¡ eTTKeTTqT $˝ÀøÏ+#·T#·T <Û÷ä [j·T+≥q{Ïº
~eýÓTqÆ eÅdj Ôü T· T>∑àeTTqT, eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ {Ïº ô|≈£îÿ ÄuÛsÑ D
¡ eTT\qT Vü≤qTeT≈£î
ãVüQe÷qeTT>± H=dü>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ neeTT #ê´‘·àq' ø£+sƒê <ëΔs+¡ »qø£q+~˙ ˆ
nyÓø’ ‘å£ · Vü≤Ø q‡sê« q“¤sêÔs+¡ #· eTTVüQs¡TàVüQ' ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` neeTT#·´ ` Ä‘·àq' ` ø£+sƒê‘Y ` Vü‰s¡+ ` »qø£q+~˙, nyÓø’ ‘å£ ·
` Vü≤ØHé ` düsê«Hé ` uÛsÑ êÔs+¡ ` #· ` eTTVüQ' ` eTTVüQ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` »qø£q+~˙ Ä‘·àq' ø£+sƒê‘Y Vü‰s¡yéT neeTT#·´, düsê«Hé
Vü≤ØHé uÛsÑ êÔs+¡ #· eTTVüQ' eTTVüQ' nyÓø’ ‘å£ .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` »qø£q+~˙ R »qø£eTVü‰sê»|ü⁄Á‹ø£jTÆÓ q d”‘ê<˚$, Ä‘·àq' R
‘·qjÓTTø£ÿ, ø£+sƒê‘Y R ø£+sƒe¡ TTqT+&ç, Vü‰s¡+ R eTT‘ê´\Vü‰s¡eTTqT, neeTT#·´
R áe*øÏ rdæ, Vü≤ØHé R yêqs¡T\qT, düsê«Hé R n+<ä]ì, uÛsÑ êÔs+¡ #· R uÛsÑ qÔ¡ T,
eTTVüQ' eTTVüQ' R eTs¡\ eTs¡\, nyÓø’ ‘å£ · R #·÷#·T#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ C≤qø°<$˚ ‘·q ø£+sƒe¡ TTq+<äT n\+ø£]+#·Tø=qï ~eýÓTqÆ
eTT‘ê´\Vü‰s¡eTTqT áe*øÏ rdæ #˚‘· ã≥Tºø=ì n#·Ã≥qTqï yêqs¡T\+<ä]yÓ|’ ⁄ü qT,
uÛsÑ eÔ¡ TTKeTTqT eTs¡\ eTs¡\ #·÷#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘ê $T+–‘·»„ dü‡+Áù|ø£å ´ ãuÛ≤ùw »qø±‘·àC≤yéT ˆ
Á|ü<V˚ ≤æ düTuÛ>πÑ Vü‰s¡+ j·Tdü´ ‘·TcÕºdæ uÛ≤$Tì ˆ
bÂs¡Twü+ $Áø£y÷Ó ãT~Δ s¡´dæà H˚ï‘êì düs«¡ X¯' ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘êyéT ` Ç+–‘·»'„ ` dü+Áù|ø£å ´ ` ãuÛ≤ùw ` »qø±‘·àC≤yéT,
Á|ü<V˚ ≤æ ` düTuÛ>πÑ ` Vü‰s¡+ ` j·Tdü´ ` ‘·TcÕº ` ndæ ` uÛ≤$Tì, bÂs¡Twü+ `
$Áø£eT' ` ãT~Δ' ` j·TdæàHé ` @‘êì ` düs«¡ X¯' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ç+–‘·»'„ (sêeT') ‘ê+ »qø±‘·àC≤+ dü+Áù|ø£å ´ ãuÛ≤ùw.
düTuÛ>πÑ ! uÛ≤$Tì! j·Tdü´ (‘·«+) ‘·TcºÕ ndæ bÂs¡Twü+ $Áø£eT' ãT~Δ' @‘êì düs«¡ X¯'
j·TdæàHé (dü+‹) Vü‰s¡+ (‘·ôd’ à) Á|ü<V˚ ≤æ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç+–‘·»'„ R |üsT¡ \ j·T_ÛÁbÕj·TeTTqT ‘Ó*dæø=q>∑*qZ yê&Óq’ {Ï,º
(sêeT' R lsêeTT&ÉT), ‘ê+ R Ä, »qø±‘·àC≤+ R C≤qø°<$˚ ì, dü+Áù|ø£å ´ R
#·÷∫, ãuÛ≤ùw R |ü*ø¬ qT, düTuÛ>πÑ R z kÂuÛ≤>∑ér! j·Tdü´ R meìøÏ, ‘·«+ R
˙e⁄, ‘·TcºÕ ndæ R dü+‘√wæ+∫q<ëq e>∑T#·THêïy√, j·TdæàHé R meìj·T+ <äsTT‘˚,
bÂs¡Twü+ R bÂs¡TwüeTT, $Áø£eT' R |üsêÁø£eTeTT, (ãT~Δ' R ‘Ó*$ nqT), @‘êì
R á dü<Tä D Z eTT\T, düs«¡ X¯' R nìï$<Ûeä TT\, (dü+‹ R ñqïy√), Vü‰s¡+ R
Vü‰s¡eTTqT, ‘·ôd’ à R yêìøÏ, Á|ü<V˚ ≤æ R ˇdü>T∑ eTT.
ªªdüTuÛÑπ> j·Tdü´ ‘·TcÕºdæμμ ` nqT≥#˚ ˙ kÂuÛ≤>∑éTTq≈£î ø±s¡DyÓTÆq
eTVü≤˙j·TT&Éì ˙ yÓeìjÓT&É dü+‘·Twæº H=+~j·TTHêïy√ n{Ïº >∑TDXÊ* ø=dü>T∑ eTì
Ä dü+uÀ<Ûqä ˝ÀH˚ <Û«ä ì+|ü#j ˚ T· ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·qyÓ|’ ⁄ü #·÷#·T#·Tqï d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ eTqdüT‡q+<ä* n_ÛÁbÕj·TeTTqT
lsêeTT&ÉT yÓ+≥H˚ Á>∑V≤æ +∫ ÄyÓT≈£î ‘·q nqTeT‹ì ‘Ó\T|ü⁄#·T ÄyÓTqT p∫ ªªz
ø√eT©! ˙ yÓe«ìjÓT&É dü+‘√wüeTT H=+~j·TT+{Ïy√ me«ìj·T+<äT düs«¡ ø±s¡´
ìs¡«Vü≤DeTT\j·T+<äTqT bÂs¡TwüeTT |üsêÁø£eTeTT $y˚øe£ TT nqT dü<Tä D Z eTT\T
ì‘·éTT yÓ\j·TT#·T+&ÉTH√ n{Ïº ñ‘·eÔ TTq≈£î ˙ M Vü‰s¡eTTqT ãVüQe÷qeTT>±
ÇeTTà nHÓqT.
XÀ¢ˆˆ <ä<Í kÕ yêj·TT|ü⁄Á‘êj·T ‘·+ Vü‰s¡ eTdæ‘ø˚ Då£ ≤ ˆ
Vü≤qTe÷+ ùdqÔ Vü‰sπ D X¯óX¯óuÛÒ yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ ˆ
#·+Á<ë+X¯ó#·jT· >öπsD X‚«‘êÁuÛDÒ j·T<∏ë-#·\' ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <ä<Í ` kÕ ` yêj·TT|ü⁄Á‘êj·T ` ‘·+ ` Vü‰s¡yTé ` ndæ‘ø˚ Då£ ≤,
Vü≤qTe÷Hé ` ‘˚q ` Vü‰sπ D ` X¯óX¯óuÛÒ ` yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ , #·+Á<ë+X¯ó#·jT· >öπsD `
X‚«‘êÁuÛD Ò ` j·T<∏ë ` n#·\' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ ndæ‘ø˚ Då£ ≤ ‘·+ Vü‰s¡+ yêj·TT|ü⁄Á‘êj·T <ä<Í, yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ
‘˚q Vü‰sπ D #·+Á<ë+X¯ó#·jT· >öπsD X‚«‘êÁuÛD Ò n#·\' j·T<∏ë X¯óX¯óuÛ.Ò
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ R Ä, ndæ‘ø˚ Då£ ≤ R q\¢ì ø£qTï\T>∑\ d”‘ê<˚$, ‘·+ R Ä,
Vü‰s¡+ R Vü‰s¡eTTqT, yêj·TT|ü⁄Á‘êj·T R yêj·TTq+<äqTq≈£î, <ä<Í R Ç#ÓÃqT,
Vü≤qTe÷Hé R Ä yêj·TTq+<äqT&Óq’ , yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ TÉ , ‘˚q R Ä,
Vü‰sπ D R eTT‘ê´\Vü‰s¡eTT#˚, #·+Á<ë+X¯ó#·jT· >öπsD R #·+Á<äøsÏ D ¡ eTT\ jÓTTø£ÿ
düeT÷Vü≤eTT#˚ ‘Ó\¢HÓ’q{Ïº, X‚«‘êÁuÛÒD R ‘Ó\¢ì y˚T|òüTeTT#˚, n#·\' j·T<∏ë R
|üs«¡ ‘·eTTe˝…, X¯óX¯óuÛÒ R Á|üø±•+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ n≥T¢ uÛÑs¡Ô nqTeT‹ì bı+~ ‘·q #˚‹˝Àì Ä
eTT‘ê´\Vü‰s¡eTTqT düeTTÁ<ä\+|òüTqeTT#˚ ã\eTTqT, \+ø±<äVü≤qeTT#˚
$Áø£eTeTTqT, nXÀø£eìø±Á|üyX˚ e¯ TT#˚ ãT~Δã\eTTqT #·÷|æq{Ïº yêj·TTq+<äqTq≈£î
ãVüQe÷qeTT>∑ H=dü>¬ qT. ~eýÓTqÆ Ä Vü‰s¡eTTqT ‘·q eø£eå TTq <Û]ä +∫q Vü≤qTeT
#·+Á<äøsÏ D¡ eTT\ ø±+‹#˚ $TøÏÿ* ‘Ó\H¢ j’Ó T· Tqï X¯s‘¡ êÿ\|ü⁄ y˚T|òTü eTT‘√ ≈£L&çjT· Tqï
|üs«¡ ‘·eTTe˝… $TøÏÿ* XÀ_Û˝q¢… T.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ ~«$<äyTÓ +Æ <ëuÛ≤´+ ˙˝≤j·T #· |üs+¡ ‘·|'ü ˆ
düsê« HêÿeT>∑TD≤ ˙«ø£å ´ Á|ü<<ä Í edüT<Ûë~Û|'ü ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ~«$<äyTÓ +Æ <ëuÛ≤´+ ` ˙˝≤j·T ` #· ` |üs+¡ ‘·|'ü , düsê«Hé
` ø±eT>∑TD≤Hé ` Mø£å ´ ` Á|ü<<ä Í ` edüT<Ûë~Û|'ü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· |üs+¡ ‘·|'ü edüT<Ûë~Û|'ü Mø£å ´ ~«$<äyTÓ +Æ <ëuÛ≤´+ ˙˝≤j·T
#· düsê«Hé ø±eT>∑TD≤Hé Á|ü<<ä Í.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, |üs+¡ ‘·|'ü R X¯Á‘·TeTs¡q› T&Óq’ , edüT<Ûë~Û|'ü
R sêeTuÛ÷Ñ |ü‹, Mø£å ´ R #·÷∫, ~«$<äyTÓ +Æ <ëuÛ≤´+ R ~«$<äTq≈£îqT yÓT+Æ <äTq≈£îqT,
˙˝≤j·T #· R ˙\Tq≈£îqT, düsê«Hé R düeTdüyÔ TÓ qÆ , ø±eT>∑TD≤Hé R Çwüeº TT˝…q’
edüTeÔ ⁄\qT, Á|ü<<ä Í R ãVüAø£]+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ X¯Á‘·T;Ûøs£ T¡ &Óq’ lsêeTT&ÉT n#·Ã{Ï yêqs¡Ms¡T\qT
p#·T#·T ø£e\˝…q’ ~«$<äTq≈£îqT yÓT+Æ <äTq≈£îqT eT]j·TT ˙\Tq≈£îqT yê]yê]øÏ
n;Ûweºü TT˝…q’ {Ïº ÁX‚weü̃ TT˝…q’ ÄuÛsÑ D
¡ ≤~ø£eTT\qT ãVüAø£]+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ düsπ « yêqs¡eè<ëΔXÃ¯ j˚T #êH˚´ yêqπsX¯«sê' ˆ
yêk˛_Û s¡÷“¤wDü XÆ… ÃÌË e j·T<∏ës¡Ω+ Á|ü‹|üPõ‘ê' ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düsπ « ` yêqs¡eè<ëΔ' ` #· ` j˚T ` #· ` nH˚´ ` yêqπsX¯«sê',
yêk˛_Û' ` uÛ÷Ñ wüD'Æ… ` #· ` @e ` j·T<∏ës¡Ω+ ` Á|ü‹|üPõ‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düsπ « yêqs¡eè<ëΔ' #· nH˚´ j˚T yêqπsX¯«sê' (‘˚) #· yêk˛_Û'
uÛ÷Ñ wüD'Æ… #· @e j·T<∏ës¡Ω+ Á|ü‹|üPõ‘ê'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düsπ « yêqs¡eè<ëΔ' #· R m\¢yêqs¡eè<äT\Δ TqT, nH˚´ R Ç‘·sT¡ ˝…q’ ,
j˚T yêqπsX¯«sê' R @ yêqs¡ÁX‚wüß˜\T>∑\s√, (‘˚) #· R yês¡TqT, yêk˛_Û' R
eÅdüÔeTT\#˚‘·qT, uÛÑ÷wüD…Æ' #Ó’e R ÄuÛÑs¡DeTT\#˚‘·qT, j·T<∏ës¡Ω+ R ns¡Ω‘·
qqTdü]+∫, Á|ü‹|üPõ‘ê' R dü‘ÿ· ]+|üã&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ lsêeTT&ÉT yêqs¡eè<äTΔ ˝…\]¢ ì, $T–*q ø£|Áæ X‚wßü \˜ qT
n+<ä]ì >∑÷&É yê] yê] ns¡Ω‘≈· î£ ‘·–q $<Ûeä TT>∑ $\Te>∑\ eÅdeÔü TT\‘√&ÉqT
ÄuÛsÑ D¡ eTT\‘√&ÉqT dü‘ÿ· ]+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ $;ÛwüD√-<∏ä düTÁ^y√ Vü≤qTe÷Hé C≤+ãyê+ dü<Ô ë∏ ˆ
düsπ « yêqs¡eTTU≤´X¯Ã sêy˚TD≤øÏw¢ øºü s£ à¡ D≤ ˆˆ 27
XÀ¢ˆˆ j·T<∏ës¡Ω+ |üPõ‘ê dü‡s¬ ’ «' ø±yÓT'Æ s¡‘’Ó ïX¯Ã |ü⁄wüÿ˝…'’ ˆ
Á|üV≤ü èwüeº Tqdü dü‡sπ « »>∑Tàπse j·T<∏ë>∑‘y· Té ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $;ÛwDü ' ` n<∏ä ` düTÁê' ` Vü≤qTe÷Hé ` C≤+ãyêHé ` ‘·<ë∏ ,
düsπ « ` yêqs¡eTTU≤´' ` #· ` sêy˚TD ` nøÏw¢ øºü s£ à¡ D≤, j·T<∏ës¡Ω+ ` |üPõ‘ê' `
düs¬ ’ «' ` ø±yÓT'Æ ` s¡‘’Ó ï' ` #· ` |ü⁄wüÿ˝…'’ , Á|üV≤ü èwüeº Tqdü' ` düsπ « ` »>∑Tà' ` @e
` j·T<∏ë>∑‘y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä nøÏ¢wüºø£s¡àD≤ sêy˚TD $;ÛwüD' düTÁê' Vü≤qTe÷Hé
C≤+ãyêHé ‘·<ë∏ düsπ « yêqs¡eTTU≤´' #· j·T<∏ës¡Ω+ |ü⁄wüÿ˝…'’ s¡‘’Ó ï' #· düs¬ ’ «' ø±yÓT'Æ
#· |üPõ‘ê' (dü+‘·') düsπ « Á|üV≤ü èwüeº Tqdü' j·T<∏ë>∑‘+· »>∑Tà'.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` n<∏ä R n≥T|æeTà≥, nøÏw¢ øºü s£ à¡ D≤ R øπ X¢ e¯ TTqT >∑*+Z |üì ø±s¡éTT\T
>∑*qZ {Ï,º sêy˚TD R lsêeTTì#˚, $;ÛwD ü ' R $;ÛwD ü T&ÉT, düTÁê' R düTÁê⁄&ÉTqT,
Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeTj·TTqT, C≤+ãyêHé R C≤+ãe+‘·T&ÉTqT, ‘·<ë∏ R n≥T¢>±,
düsπ « yêqs¡eTTU≤´X¯Ã R yêqs¡T\˝À eTTKT´˝…\s¢ T¡ qT, |ü⁄wüÿ˝…'’ R düeTè<äeΔ TT˝…q’ ,
s¡‘Ó’ ï' #· R s¡‘·ïeTT\‘√&ÉqT, dü¬s’ «' R düeTdüÔyÓTÆq, ø±yÓTÆ' R ÇwüºeTT˝…’q
edüTÔe⁄\‘√&ÉqT, j·T<∏ës¡Ω+ R ns¡Ω‘·≈£î ‘·–q≥T¢>±, |üPõ‘ê' (dü+‘·') R
|üPõ+|üã&çqyê¬s,’ Á|üV≤ü èwüeº Tqdü' R $TøÏÿ* Äq+<äeTT H=+~q eTqdüT‡>∑\
yês¡>T∑ #·T, düsπ « R n+<äsT¡ qT, j·T<∏ë>∑‘+· R e∫Ãq≥T¢>H∑ ,˚ »>∑Tà' R yÓ&*É b˛sTT].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ Ç‘·s¡T\ πø¢X¯eTTqT düVæ≤+|üì lsêeT#·+Á<äT&ÉT
$;ÛwüDTì, düTÁê⁄ì, Vü≤qTeT+‘·Tì, C≤+ãe+‘·Tì eT]j·TT Á|ü<ÛëqT˝…’q
yêqs¡Ms¡T\ HÓ\]¢ ì yê] yê] ns¡Ω‘· qqTdü]+∫ |ü⁄wüÿ\eTT˝…q’ s¡‘êïuÛsÑ D ¡ eTT\
‘√&ÉqT yê]yê]øÏ n;ÛwüºeTT˝…’q Ç‘·s¡edüTÔe⁄\‘√&ÉqT m\¢]ì dü‘·ÿ]+|ü>±
yês¡+<äsT¡ qT m+‘· Äq+<äeTT‘√ njÓ÷<Û´ä ≈£î e∫Ãs√ n+‘· dü+‘√wüeTT‘√ ‘·eT
‘·eT ìyêdüeTT\≈£î yÓ&*É b˛sTT].
XÀ¢ˆˆ q‘ê« düsπ « eTVü‰‘êàq+ ‘·‘· ùdÔ |üe¢ >∑s¸¡ u≤Û ' ˆ
$düècºÕ' bÕ]úy+˚ Á<˚D øÏwÿæ +<Ûë eTuÛTÑ ´bÕ>∑eTHé ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q‘ê« ` düsπ « ` eTVü‰‘êàq+ ` ‘·‘'· ` ‘˚ ` |üe¢ >∑s¸¡ u≤Û ',
$düècºÕ' ` bÕ]úy+˚ Á<˚D ` øÏwÿæ +<ÛëyéT ` nuÛTÑ ´bÕ>∑eTHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘˚ |üe¢ >∑s¸¡ u≤Û ' düsπ « eTVü‰‘êàq+ q‘ê« bÕ]úy+˚ Á<˚D
$düècºÕ' øÏwÿæ +<ÛëyéT nuÛTÑ ´bÕ>∑eTHé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, ‘˚ R Ä, |üe¢ >∑s¸¡ u≤Û ' R yêqs¡ÁX‚wßü \˜ T, düsπ « R
m\¢sT¡ qT, eTVü‰‘êàq+ R eTVü≤˙j·TT&Óq’ lsêeTTìøÏ, q‘ê« R ÁyÓTTøÏÿ, bÕ]úy+˚ Á<˚D
R lsêeTTì#˚, $düècºÕ' R ôd\y=dü+>∑ã&çqyê¬s’, øÏwæÿ+<Ûë+ R øÏwæÿ+<ÛäqT,
nuÛTÑ ´bÕ>∑eTHé R #˚sT¡ ø=ì].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ Ä yêqs¡ÁX‚wßü ˝˜ \… s¢ T¡ qT eTVü‰‘·Tà&Óq’ lsêeT#·+Á<äTìøÏ
ÁyÓTTøÏÿ Ä |ü{≤º_sÛ êeTTì ø£&É ôd\e⁄¬>ø’ =ì øÏwÿæ +<Û≈ä î£ #˚sT¡ ø=ì].
XÀ¢ˆˆ düTÁ^y√ yêqs¡ÁX‚c˛˜ <äècºÕ« sêe÷_Ûùw#·qyéT ˆ
|üPõ‘·XÃÌË e sêy˚TD øÏwÿæ +<Ûë+ ÁbÕ$X¯‘T· ŒØyéT ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düTÁê' ` yêqs¡ÁX‚w'ü̃ ` <äècºÕ« ` sêe÷_Ûùw#·qyéT, |üPõ‘·' `
#· ` @e ` sêy˚TD ` øÏwÿæ +<Ûë+ ` ÁbÕ$X¯‘Y ` |ü⁄ØyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡ÁX‚w'ü̃ düTÁê' sêe÷_Ûùw#·q+ <äècºÕ« sêy˚TD |üPõ‘·'
øÏwÿæ +<Ûë+ |ü⁄Ø+ ÁbÕ$X¯‘.Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡ÁX‚wü˜' R ø£|æeTTKT´&Ó’q{Ïº, düTÁê' R düTÁê⁄&ÉT,
sêe÷_Ûùw#·q+ R lsêeTTì |ü{≤º_Ûùwø£eTTqT, <äècºÕ« R #·÷∫, sêy˚TD R
lsêeTTì#˚, |üPõ‘·' R dü‘·ÿ]+|üã&çqyê&Ó’, øÏwæÿ+<Ûë+ |ü⁄Ø+ R øÏwæÿ+<Ûë
q>∑se¡ TTqT, ÁbÕ$X¯‘Y R Á|üy•˚ +#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡sêC…q’ düTÁê⁄&ÉT lsêeT#·+Á<äTì |ü{≤º_ùÛ wø£ eT¨‘·‡eeTTqT
ø£qT˝≤s¡ ‹\øÏ+∫ sêeT#·+Á<äTì#˚ >ös¡euÛ≤eeTT‘√ M&√ÿ\T H=+~ ì»q>∑sy¡ TÓ qÆ
øÏwÿæ +<Û≈ä î£ #˚sT¡ ø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ sêy˚TD düs«¡ ø±yÓTXÆ Ã¯ j·T<∏ës¡Ω+ Á|ü‹|üPõ‘·' ˆ
\uΔ≤« ≈£î\<Ûqä + sêC≤ \+ø±+ ÁbÕj·÷ ~«;ÛwDü ' ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêy˚TD ` düs«¡ ø±yÓT'Æ ` #· ` j·T<∏ës¡Ω+ ` Á|ü‹|üPõ‘·', \uΔ≤« `
≈£î\<Ûqä + ` sêC≤ ` \+ø±+ ` ÁbÕj·÷‘Y ` $;ÛwD ü ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêC≤ $;ÛwüD' ≈£î\<Ûäq+ \uΔ≤« j·T<∏ës¡Ω+ düs¡«ø±yÓTÆ'
Á|ü‹|üPõ‘·' \+ø±+ ÁbÕj·÷‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêC≤ R sêø£då sü êC…q’ , $;ÛwDü ' R $;ÛwDü T&ÉT, ≈£î\<Ûqä + R ‘·q
≈£î\<Ûqä yÓTqÆ sê»éTTqT, \uΔ≤« R bı+~, j·T<∏ës¡Ω+ R ‘·–qØ‹>±, düs«¡ ø±yÓT'Æ
#· R düeTdüyÔ TÓ qÆ n;Ûweºü TT\‘√, Á|ü‹|üPõ‘·' R dü‘ÿ· ]+|üã&çqyê&Ó,’ \+ø±+ R
\+ø±q>∑se¡ TTqT >∑÷]Ã, ÁbÕj·÷‘Y R yÓ&*É b˛jÓTqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªª≈£î\<ÛäqeTTμμ nq>± Çøå±«≈£îe+oj·TT\ ≈£î\<ÛäqeTì
uÛ≤eeTT. ls¡+>∑$e÷qeTì dü+Á|ü<ëj·÷s¡eú TT.
sêe÷qTJj·TeTT :` ª≈£î\<Ûqä eTTμ nq>± Çøå±«≈£î\ ≈£î\<Ûqä eTT ls¡+>∑d+ü »„øy£ TÓ qÆ
$e÷qeTì ô|<ä›\T #Ó|ü<äTs¡T. $;ÛwüD≈£î\Áø£e÷>∑‘·yÓTÆq{Ïº \+ø±sê»éTì
ø=+<äsT¡ #Ó|ü #·THêïs¡T.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` Ç#·Ã≥ ªª≈£î\<Ûäqμμ X¯ã›eTT#˚‘· Ç~es¡˝À lsêeTTì#˚
nqTÁ>∑V≤æ +|üã&çq sêø£då ≈ü î£ \<Ûqä yÓTqÆ {Ïº \+ø±sê»éTì yê©àøÏ j·T÷Vü≤. yÓqTø£{Ï
$wüj·TeTTH˚ C≤„|üø£eTT #˚j·TT#·THêï&ÉT. ø=+<äs¡T ≈£î\<ÛäqeTT nq>± Çøå±«≈£î
≈£î\<Ó’e‘·yÓTÆq s¡+>∑$e÷qeTì $e]+#·T#·THêïs¡T. n~ j·TTø£ÔeTT >±<äT—
≈£î\<ÛäqeTT nq>± Çøå±«≈£î≈£î\<ÛäqeTì m#·Ã≥qT #Ó|üŒã&É˝Ò<äT. lsêeTTì
ne‘ês¡düe÷|æÔ düeTj·TeTTq+<äT $;ÛwüDTq≈£î Çøå±«≈£î≈£î\ <Ó’e‘·yÓTÆq
s¡+>∑$e÷qeTTqT ˇdü–q≥T¢ #Ó|üŒã&ÉT#·Tqï~. n#·Ã≥ $;ÛwüDTì‘√ lsêeTT
&ç≥T¢ |ü*ø¬ qT— ªªøÏ+#êq´<ä«≈£îÔ $T#êÃ¤$T sêø£ùå d+Á<ä eTVü‰ã\, Äsê<Ûj ä T· »>∑Hêï<∏ä
$Tøå±«≈£î≈£î\<Óe’ ‘·yTé μμ |ü<àä |ü⁄sêDeTTq+<äT ne‘ês¡deü ÷|æÔ düeTj·TeTTq+<äT ‘·q
<ä>sZ∑ ≈¡ î£ e∫Ãq $;ÛwD ü Tì‘√ lsêeTT&ç≥T¢ |ü*ø¬ qì j·TTqï~.
ªªj·÷e#·Ã+Á<äXÃ¯ dü÷s¡´X¯Ã j·÷e‹Ôw‹ü̃ y˚T~˙ ˆ
‘êeÁ<äeTdü« sê»´dü'ú ø±˝Ò eTeT |ü<+ä Áe» ˆ
Ç‘·T´ø±Ô « Á|ü<<ä Í ‘·ôd’ à dü«$X‚c¢ ÕdüV≤æ wüyí ˚ ˆ
ls¡+>∑XÊsTTq+ kÕ«s¡Ã ´ $Tøå±«≈£î≈£î\<Óe’ ‘·yTé ˆ
s¡+>∑+ $e÷q e÷<ëj·T \+ø±+ ÁbÕj·÷ ~«;ÛwD ü ' ˆˆμμ
nì j·Te‘ês¡ düe÷|æÔ ø±\eTTq+<äT s¡+>∑$e÷qeTT H=dü–q≥T¢
‘Ó\T|üã&ÉT≥#˚ Á|üdTü ‘Ô d· +ü <äs“¡ e¤ TTq+<ä* ≈£î\<Ûqä X¯ãe› TTq≈£î sêø£då ≈ü î£ \<Ûqä yÓTqÆ {Ïº
\+ø±sê»éTìj˚T yê©àøÏ j·T_ÛÁbÕj·TeTì ‘Ó*j·Te˝…qT.
‹\ø£ yêÚ≤´qeTT≈£L&É ô|’ eTùV≤X¯«s¡rs¡yú êÚ≤´qeTTH˚ ã\|üs∫¡ q~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ sêø£då eü \¢uTÑÛ &Óq’ $;ÛwDü T&ÉT ‘·qqT j·T<∏√∫‘·eTT>∑ lsêeTT&ÉT
n;ÛwüºedüTÔe⁄\‘√ dü‘·ÿ]+|ü>± |üPs¡«eTT lsêeTT&=dü–q ‘·q ≈£î\<ÛäqyÓTÆq
\+ø±sê»éTTqT bı+~ ì»ìyêdüyTÓ qÆ \+ø±q>∑se¡ TTq øπ >¬ qT.
XÀ¢ˆˆ dü sê»´ eTœ\+ XÊdü ìïVü≤‘ê] s¡àVü‰j·TXÊ' ˆ
sê|òTü e' |üsy¡ ÷Ó <ës√ s¡sê» |üsj ¡ ÷· eTT<ë ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` sê»ýéT ` nœ\+ ` XÊdüHé ` ìVü≤‘ê]' ` eTVü‰j·TXÊ'
` sê|òTü e' ` |üsy¡ ÷Ó <ës¡' ` s¡sê» ` |üsj ¡ ÷· ` eTT<ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰j·TXÊ' |üsy¡ ÷Ó <ës¡' ìVü≤‘ê]' dü' sê|òTü e' nœ\+
sê»´+ XÊdüHé |üsj ¡ ÷· eTT<ë s¡sê».
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰j·TXÊ' R >=|üŒø°]Ô >∑\yê&ÉTqT, |üsy¡ ÷Ó <ës¡' R >=|üŒ
W<ës¡éTT >∑\yê&ÉTqT, ìVü≤‘ê]' R dü+Vü≤]+|üã&çq X¯Á‘·Te⁄\T >∑\yê&ÉTq>∑T,
dü' R Ä, sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT, nœ\+ R düeTdüyÔ TÓ qÆ , sê»´+ R sê»éTTqT,
XÊdüHé R XÊdæ+#·T#·T, |üsj ¡ ÷· R >=|üŒ<Óq’ , eTT<ë R dü+‘√wüeTT‘√, s¡sê» R
$sêõ˝…¢qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯Á‘·Te⁄\ HÓ\¢]ì dü+Vü≤]+∫ lsêeT#·+Á<äT&ÉT eTVü‰ø°]Ô
yÓ’uÛÑeeTT\‘√ ñ<ës¡yÓTÆq Vü≤è<äj·TeTT >∑*Z düeTdüÔsê»éTTqT ìwüÿ+≥ø£eTT>±
XÊdæ+#·T#·T eTVü‰q+<äeTT‘√ $sêõ˝…q¢ T.
XÀ¢ˆˆ ñyê#· \ø£ÎD+ sêyÓ÷ <Ûsä à¡ »„+ <Ûsä à¡ e‘·‡\' ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñyê#· ` \ø£ÎD+ ` sêeT' ` <Ûsä à¡ »„+ ` <Ûsä à¡ e‘·‡\' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <Ûsä à¡ e‘·‡\' sêeT' <Ûsä à¡ »„+ \ø£ÎDyéT ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <Ûsä à¡ e‘·‡\' R <Ûsä à¡ eTTq+<äT Á|”‹>∑*–q{Ï,º sêeT' R lsêeTT&ÉT,
<Ûsä à¡ »„+ R <Ûsä à¡ eTT HÓ]–j·TTqïyê&Óq’ , \ø£ÎD+ R \ø£ÎDTì >∑÷]Ã, ñyê#· R
|ü*¬øqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <Ûsä êàqTcÕ˜qeTTq+<äT Á|”‹ >∑*–q{Ïº lsêeTT&ÉT <Ûsä à¡ y˚‘j Ô· TÆÓ q
\ø£ÎDTì‘√ Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ Ä‹wü̃ <Ûsä à¡ »„ eTj·÷ düùV≤e÷+
>±+ |üPs¡«sêC≤<ÛTä ´wæ‘ê+ ã˝Òq ˆ
‘·T\´+ eTj·÷ ‘·«+ |æ‘è· _ÛsΔ¡ è‘ê j·÷
‘ê+ j·TÚesêCÒ´ <ÛTä s¡ eTT<ä«Vü≤dü« ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ä‹wü˜ ` <Ûäs¡à»„ ` eTj·÷ ` düVü≤ ` Çe÷+ ` >±+ `
|üPs¡«sêC≤<ÛTä ´wæ‘ê+ ` ã˝Òq ` ‘·T\´+ ` eTj·÷ ` ‘·«+ ` |æ‘è· _Û' ` <Ûèä ‘ê `
j·÷ ` ‘ê+ ` j·TÚesêCÒ´ ` <ÛTä s¡yTé ` ñ<ä«Vü≤dü« ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <Ûsä à¡ »„! ã˝Òq |üPs¡«sêC≤<ÛTä ´wæ‘ê+ Çe÷+ >±+ eTj·÷ düV≤ü
Ä‹wü̃! |æ‘è· _Û' j·÷ <Ûèä ‘ê ‘ê+ <ÛTä s¡+ j·TÚesêCÒ´ (n_Ûwøæ 'Ô£ düH)é ñ<ä«Vü≤dü«.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <Ûäs¡à»„ R <Ûäs¡àeTT HÓ]–q z \ø£ÎDT&Ü! ã˝Òq R X¯øÏÔ‘√,
|üPs¡«sêC≤<ÛTä ´wæ‘ê+ R |üPs¡T«˝…q’ sêE\#˚ |ü]bÕ*+|üã&çq{Ï,º Çe÷+ R á,
>±+ R uÛ÷Ñ $Tì, eTj·÷ düV≤ü R Hê‘√ >∑÷&É, Ä‹wü̃ R d”«ø£]+|ü⁄eTT, |æ‘è· _Û' R
‘·+Á&ç‘ê‘·\#˚, j·÷ R mj·T´~, <Ûèä ‘ê R <Û]ä +|üã&çq<√, ‘ê+ R Ä, <ÛTä s¡+ R
uÛ≤s¡eTTqT, ‘·«+ R ˙e⁄, eTj·÷ R Hê‘√, ‘·T\ýéT R düe÷qeTT>±, ñ<ä«Vü≤dü«
R eVæ≤+|ü⁄eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <Ûäs¡ày˚‘·ÔyÓ’q z ‘·eTTà&Ü! >=|üŒ<Ó’q ‘·eT kÕeTs¡úéTT‘√ eTq
|üPs¡T«˝…’q sêE\T @*q á sê»éTTqT Hê‘√ ø£*dæ ˙e⁄qT bÕ*+|ü⁄eTT.
j·TÚesê»éTTq+<äT |ü{≤º_Ûwæ≈£îÔ&ÉyÓ’ eTq ‘ê‘·‘·+Á&ÉT\T eVæ≤+∫q á
sê»úÛ≤s¡eTTqT Hê‘√ düeTeTT>± Ç|ü&ÉT ˙e⁄qT eVæ≤+|üe\dæjT· Tqï~.
XÀ¢ˆˆ düsê«‘·àHê |üs´¡ qT˙j·Te÷H√
j·T<ë q kÂ$TÁ‹ s¡Tô|‹’ jÓ÷>∑yTé ˆ
ìj·TT»é÷H√-|æ #· j·TÚesêCÒ´
‘·‘√-uÛ´Ñ wæ+#· <ä“s¤ ‘¡ +· eTVü‰‘êà ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düsê«‘·àHê ` |üs´¡ qT˙j·Te÷q' ` j·T<ë ` q ` kÂ$TÁ‹' `
ñô|’‹ ` jÓ÷>∑yéT, ìj·TT»é÷q' ` n|æ ` #· ` j·TÚesêCÒ´ ` ‘·‘·' `
nuÛ´Ñ wæ+#·‘Y ` uÛsÑ ‘¡ +· ` eTVü‰‘êà ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düsê«‘·àHê |üs´¡ qT˙j·Te÷q' ìj·TT»é÷q' n|æ #· kÂ$TÁ‹'
j·T<ë jÓ÷>∑+ q ñô|‹’ , ‘·‘'· eTVü‰‘êà uÛsÑ ‘¡ +· j·TÚesêCÒ´ nuÛ´Ñ wæ+#·‘.Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düsê«‘·àHê R düeTdüÔ$<ÛäeTT\, |üs¡´qT˙j·Te÷q' R
Áã‹e÷\ã&ÉT#·Tqï yê&ÉTqT, ìj·TT»é÷q' n|æ #· R ìjÓ÷–+|üã&ÉT#·Tqï
yê&ÉTqT nsTTq|üŒ{ÏøìÏ , kÂ$TÁ‹' R \ø£ÎDT&ÉT, j·T<ë R m|ü&Ó‘’ ,˚ jÓ÷>∑+ R
n_Ûùwø£ jÓ÷>∑eTTqT, q ñô|‹’ R d”«ø£]+|ü≈î£ +&ÓH√, ‘·‘'· R n|ü&ÉT, eTVü‰‘êà
R eTVü‰‘·Tà&Óq’ lsêeTT&ÉT, j·TÚesêCÒ´ R j·TTesê»|ü<$ä j·T+<äT, uÛsÑ ‘¡ +· R
uÛsÑ ‘¡ T· ì, nuÛ´Ñ wæ+#·‘Y R n_ÛùwøÏ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` nH˚ø$£ <Ûeä TT\T>± ‘·qqT Ä<˚•+∫ Áã‹e÷*q|üŒ{ÏøìÏ \ø£ÎDT&ÉT
j·TTesê»|ü<ä$ì #˚|ü≥Tº≥≈£î n+^ø£]+|ü≈£î+&ÉTf#˚ eTVü‰‘·Tà&Ó’q lsêeTT&ÉT
j·TTesêE>± uÛsÑ ‘¡ T· ì n_Ûw≈æ î£ ìÔ >±$+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ bÂ+&ÉØø±X¯«y˚T<ÛëuÛ≤´+ yê»ù|j˚Tq #êdüøè£ ‘Y ˆ
nHÓ’ ´X¯Ã $$<Û’Ó s¡Ć…Ì„ s¡jT· »‘Y bÕ]úes¡¸u'ÑÛ ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` bÂ+&ÉØø±X¯«y˚T<ÛëuÛ≤´+ ` yê»ù|j˚Tq ` #· ` ndüøè£ ‘Y, nHÓ’ ´'
` #· ` $$<Û'’Ó ` j·TC…'Ì„ ` nj·T»‘Y ` bÕ]úes¡¸u'ÑÛ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` bÕ]úes¡¸u'ÑÛ bÂ+&ÉØø±X¯«y˚T<ÛëuÛ≤´+ yê»ù|j˚Tq #· nHÓ’ ´'
$$<Û'’Ó j·TC…'Ì„ #· ndüøè£ ‘Y nj·T»‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` bÕ]úes¡¸u'ÑÛ R sê»ÁX‚wßü &˜ q’Ó lsêeTT&ÉT, bÂ+&ÉØø±X¯«y˚T<ÛëuÛ≤´+
R bÂ+&ÉØø£eTT nX¯«y˚T<Ûeä TT nqT j·÷>∑eTT\#˚‘q· T, yê»ù|j˚Tq #· R yê»ù|j·T
eTqT j·÷>∑eTT#˚‘·qT, $$<ÛÓ’' R nH˚ø£$<ÛäeTT˝…’q{Ïº, nHÓ’ ´' R Ç‘·s¡eTT˝…’q,
j·TC…'Ì„ R j·T»„eTT\‘√&ÉqT, Ädüøè£ ‘Y R ô|≈£îÿe÷s¡T\T, nj·T»‘Y R <˚e‘·\qT
‘·è|æÔ |üs#¡ qÓ T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sê»ÁX‚wüß˜&Ó’q lsêeTT&ÉT nH˚ø£ |üsê´j·TeTT\T bÂ+&ÉØø£eTT,
nX¯«y˚T<Ûeä TT, yê»ù|j·TeTT eTTqï>∑T nH˚øe£ TT˝…q’ j·÷>∑eTT\qT >±$+#·T#·T
<˚e‘·\qT ‘·è|æÔ |üs#¡ qÓ T.
XÀ¢ˆˆ sê»´+ <äXd¯ Vü ≤ü ÁkÕDÏ ÁbÕ|ü´ esê¸DÏ sê|òTü e' ˆ
X¯‘êX¯«y˚T<Ûë Hê»ÁùV≤ dü<Xä Ê«Hé uÛ÷Ñ ]<äøDåÏ ≤Hé ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sê»´+ ` <äX¯düVü≤ÁkÕDÏ ` ÁbÕ|ü´ ` esê¸DÏ ` sê|òüTe',
X¯‘êX¯«y˚T<ÛëHé ` Ä»ÁùV≤ ` dü<Xä Ê«Hé ` uÛ÷Ñ ]<äøD åÏ ≤Hé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òüTe' <äX¯düVü≤ÁkÕDÏ esê¸DÏ sê»´+ ÁbÕ|ü´ dü<äXÊ«Hé
uÛ÷Ñ ]<äøD åÏ ≤Hé X¯‘êX¯«y˚T<ÛëHé Ä»ÁùV≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òüTe' R lsêeTT&ÉT, <äX¯düVü≤ÁkÕDÏ esê¸DÏ R |ü~y˚\
dü+e‘·‡s¡eTT\T, sê»´+ R sê»éTTqT, ÁbÕ|ü´ R bı+~, dü<Xä Ê«Hé R ñ‘·eÔ TeTT˝…q’
>∑Ti¿eTT\T >∑*–q$j·TTqT, uÛ÷Ñ ]<äøD åÏ ≤Hé R n~Ûøy£ TÓ qÆ <äøD åÏ \T >∑\$j·TTq>∑T,
X¯‘êX¯«y˚T<ÛëHé R q÷s¡T nX¯«y˚T<Ûeä TT\qT, Ä»ÁùV≤ R j·Tõ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT&ÉT |ü~y˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\T sê»´bÕ\qeTT >±$+∫
ÁX‚wü˜eTT˝…’q nX¯«eTT\‘√ $kÕÔs¡yÓTÆq <äøÏåDeTT\‘√ q÷s¡X¯«y˚T<Ûäj·÷>∑eTT\qT
>±$+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ÄC≤qT\+ãu≤VüQ dü‡ eTVü‰düÿ+<Û'ä Á|ü‘ê|üyêHé ˆ
\ø£ÎD≤qT#·s√ sêeT' |üè~∏M eTq«bÕ\j·T‘Y ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÄC≤qT\+ãu≤VüQ' ` dü' ` eTVü‰düÿ+<Û'ä ` Á|ü‘ê|üyêHé `
\ø£ÎD≤qT#·s'¡ ` sêeT' ` |üè~∏MyéT ` nq«bÕ\j·T‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÄC≤qT\+ãu≤VüQ' eTVü‰düÿ+<Ûä' Á|ü‘ê|üyêHé dü' sêeT'
\ø£ÎD≤qT#·s'¡ (düH)é |üè~∏MyéT nq«bÕ\j·T‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÄC≤qT\+ãu≤VüQ' R yÓ÷ø±fi¯fles¡≈î£ qT bı&Éyq’Ó u≤VüQe⁄\T
>∑\yê&ÉTqT, eTVü‰düÿ+<Û'ä R >=|üŒyÓq’ uÛTÑ »•s¡dTü ‡\T >∑\yê&ÉTqT, Á|ü‘ê|üyêHé R
>=|üŒ Á|ü‘ê|üeTT>∑\yê&ÉTq>∑T, sêeT' R lsêeTT&ÉT, \ø£ÎD≤qT#·s'¡ (düH)é R
\ø£ÎDT&ÉT nqT#·s¡T&ÉT>± >∑\yê&Ó’, |üè~∏M+ R uÛÑ÷$Tì, nq«bÕ\j·T‘Y R
|ü]bÕ*+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÄC≤qTBs¡Èu≤VüQe⁄\TqT ã*wü˜eTT˝…’q uÛÑT»•s¡düT‡\TqT >∑*–
eTVü‰|üsêÁø£eTdü+|üqTï&Ój’ T· Tqï lsêeTT&ÉT ‘·eTTà&Óq’ \ø£ÎDT&ÉT nìï$<Ûeä TT\
‘·q qqTdü]+#·T#·T+&É>± <Ûsä à¡ eTT ‘·|Œü ≈£î+&É uÛ÷Ñ $Tì bÕ*+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ sê|òTü eXÊÃ|æ <Ûsä êà‘êà ÁbÕ|ü´ sê»´ eTqT‘·eÔ TyéT ˆ
áCÒ ãVüQ$<Û’Ó s¡Ć…Ì„ dü‡düTVü≤èC≤®„‹u≤+<Ûeä ' ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sê|òüTe' ` #· ` n|æ ` <Ûäsêà‘êà ` ÁbÕ|ü´ ` sê»ýéT `
nqT‘·eÔ TyéT, áCÒ ` ãVüQ$<Û'’Ó ` j·TC…'Ì„ ` düdTü Vü≤èC®„≤‹u≤+<Ûeä ' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` <Ûsä êà‘êà sê|òTü e' #· n|æ nqT‘·eÔ T+ sê»´+ ÁbÕ|ü´ düdTü Vü≤èC®≤‹
„
u≤+<Ûeä ' ãVüQ$<Û'’Ó j·TC…'Ì„ áCÒ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <Ûsä êà‘êà R |üse¡ T<Ûë]à≈£î&Óq’ , sê|òTü e' #ê|æ R lsêeTT&ÉTqT,
nqT‘·eÔ T+ R düs«¡ ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ {Ï,º sê»´+ R sê»éTTqT, ÁbÕ|ü´ R bı+~, düdTü Vü≤èC®≤‹
„
u≤+<Ûäe' R $TÁ‘·T\T C≤„‘·T\T u+<ÛäTe⁄\T nsTTq{Ïº yê]‘√ >∑÷&çq{Ïºyê&Ó’,
ãVüQ$<Û'’Ó R nH˚ø$£ <Ûeä TT˝…q’ , j·TC…'Ì„ R j·÷>±\‘√, áCÒ R <˚e‘·\≈£î Á|”‹
>∑*–+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <Ûsä êàqTc˜ÕqeTTq+<äT n$T‘·yTÓ qÆ ÁX¯<>Δä *∑ –q lsêeT#·+Á<äT&ÉT
>=|üŒ<Óq’ njÓ÷<Ûë´sê»éTTqT bÕ*+#·T#·T ‘·q $TÁ‘·T\‘√&ÉqT, C≤„‘T· \‘√&ÉqT,
ã+<ÛäTe⁄\‘√&ÉqT >∑÷&ç $$<ÛäeTT˝…’q j·÷>∑eTT\T HÓìï+{ÏH√ #˚dæ <˚e‘·\≈£î
Á|”‹ì >∑÷s¬ ÃqT.
XÀ¢ˆˆ q |üs´¡ <˚e ì«<Ûyä ê q #· yê´fi¯øè£ ‘·+ uÛj
Ñ T· yéT ˆ
q yê´~Û»+ uÛj Ñ T· + yê|æ sêy˚T sê»´+ Á|üXÊdü‹ ˆˆ 40
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` |üs´¡ <˚eHé ` $<Ûyä ê' ` q ` #· ` yê´fi¯øè£ ‘·+ ` uÛj Ñ T· yéT,
q ` yê´~Û»+ ` uÛj Ñ T· + ` yê ` n|æ ` sêy˚T ` sê»´+ ` Á|üXÊdü‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêy˚T sê»´+ Á|üXÊdü‹ (dü‹) $<Ûyä ê' q |üs´¡ <˚eHé, yê´fi¯øè£ ‘·+
uÛj
Ñ T· + #· q (ndæ)Ô . yê´~Û»+ uÛj Ñ T· + yê|æ q (ndæ)Ô .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêy˚T R lsêeTT&ÉT, sê»´+ R sê»éTTqT, Á|üXÊdü‹ (dü‹) R
bÕ*+#·T#·T+&É>±, $<Ûyä ê' R $‘·+‘·Te⁄\T, q |üs´¡ <˚eHé R $\|æ+#·T≥˝Ò<Tä ,
yê´fi¯øè£ ‘·+ R Á≈£Ls¡eTè>∑eTT\#˚ #˚jT· ã&çq{Ï,º uÛj Ñ T· + #· R uÛj
Ñ T· eTTqT, q ndæÔ
R ˝Ò≈î£ +&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeT#·+Á<äT&ÉT dæ+Vü‰düqeTT q~Ûwæ˜+∫ njÓ÷<Ûë´sê»éTT
H˚\T#·T+&É>± Åd”Ô\T $‘·+‘·Te⁄˝…’ $\|æ+#·T≥ j·TqTq~ ˝Ò≈£î+&ÓqT. »qT\≈£î
Á≈£Ls¡eTè>±<äT\ u≤<Ûä ˝Ò≈î£ +&ÓqT. »qT\qT m{Ïº yê´<ÛTä \T |”&+ç |ü≈î£ +&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ìs¡d› Tü ´ s¡ueÑÛ ˝À¢ø√ Hêqs¡'ú ø£+∫ <ädŒü èX¯‘Y ˆ
q #· düà eè<ëΔ u≤˝≤Hê+ Áù|‘·ø±sê´DÏ ≈£îs¡«‘˚ ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìs¡›düT´' ` nuÛÑe‘Y ` ˝Àø£' ` q ` nqs¡ú' ` ø£+∫‘Y `
ndüŒ èX¯‘,Y q ` #· ` düà ` eè<ëΔ' ` u≤˝≤Hê+ ` Áù|‘·ø±sê´DÏ ` ≈£îs¡«‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ˝Àø£' ìs¡d› Tü ´' nuÛeÑ ‘Y, ø£+∫‘Y nqs¡'ú q ndüŒ èX¯‘,Y eè<ëΔ'
u≤˝≤Hê+ Áù|‘·ø±sê´DÏ q #· ≈£îs¡«‘˚ düà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ˝Àø£' R ˝Àø£eTT, ìs¡›düT´' R <=+>∑\T ˝Òì~, nuÛÑe‘Y R
njÓT´qT, ø£+∫‘Y R me«ìì, nqs¡'ú R ñ|üÁ<äeeTT, q ndüŒ èX¯‘Y R n+≥≈£î+&ÓqT,
eè<ëΔ' R ô|<ä\› T, u≤˝≤Hê+ R |æ\\¢ ≈£î, Áù|‘·ø±sê´DÏ R Áù|‘·d+ü kÕÿs¡eTT\qT,
q #· ≈£îs¡«‘˚ düà R #˚jT· s¬ ]’ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˝Àø£eTTq <=+>∑\ uÛj
Ñ T· eTT ˝Ò≈î£ +&ÓqT. @ eTqTEq≈£îqT m{Ïº
j·Tqs¡eΔ TTqT yê{Ï\≈¢ î£ +&ÓqT. Ä sê»éTTq ô|<äy› ê]øÏ ` |æqïyê]øÏ Áù|‘·ø±s¡éTT\T
#˚jT· T <äTdæ‹ú m#·Ã≥qT ˝Ò≈î£ +&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ düs«¡ + eTT~‘·yT˚ yêd” ‘·‡s√« <Ûsä à¡ |üs√ -uÛeÑ ‘Y ˆ
sêeTy˚T yêqT|üX´¯ +‘√ HêuÛ´Ñ Væ≤+dü qŒs¡dŒü s¡yTé ˆˆ 42
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düs«¡ + ` eTT~‘·yTé ` @e ` Äd”‘Y ` düs«¡ ' ` <Ûsä à¡ |üs'¡ `
nuÛeÑ ‘Y, sêeTyéT ` @e ` nqT|üX´¯ +‘·' ` q ` nuÛ´Ñ Væ≤+düHé ` |üsd¡ Œü s¡yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düs«¡ + eTT~‘·+ @e Äd”‘,Y düs«¡ ' <Ûsä à¡ |üs'¡ nuÛeÑ ‘Y, sêeTyéT
@e nqT|üX´¯ +‘·' |üsd¡ Œü s¡+ q nuÛ´Ñ Væ≤+düH.é
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düs«¡ + R düeTdüeÔ TTqT, eTT~‘·yTé @e R dü+‘√wüeTTH=+~q<˚,
Äd”‘Y R njÓT´qT, düs¡«' R Á|ü‹eTqTE&ÉTqT, <Ûäs¡à|üs¡' R <Ûäs¡àeTTq+<äT
ÁX¯<>Δä \∑ yê&ÉT, nuÛeÑ ‘Y R njÓT´qT, sêeTyéT@e R lsêeTTH˚, nqT|üX´¯ +‘·' R
#·÷#·T#·Tqïyê¬s,’ |üsd¡ Œü s¡+ R ˇ+&=s¡T\qT, q nuÛ´Ñ Væ≤+düHé R Væ≤+dæ+|ü≈î£ +&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÁbÕDÏø√{Ï n+‘·jT· TqT dü+‘√wüu]ÑÛ ‘·yTÓ Æ j·TT+&ÓqT. »qT˝…\s¢ T¡ qT
<Ûsä à¡ |üsêj·TDT˝…’ j·TT+&ç]. m{Ïº dü+<äs“¡ e¤ TTq+<äTqT lsêeTTq≈£î nÁ|æjT· eTT
ø£\T>∑≈L£ &É<qä T ø√]ø£>\∑ yê¬s’ ˇø£]ø=ø£sT¡ m{Ïº Vü‰ìj·TTqT >∑\T>∑ ˙j·T≈£î+&É
nH√´q´Áù|eT‘√ J$+#·T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ ÄdüHé es¡¸dVü ≤ü ÁkÕDÏ ‘·<ë∏ |ü⁄Á‘·dVü ≤ü ÁdæD' ˆ
ìsêeTj·÷ $XÀø±X¯Ã sêy˚T sê»´+ Á|üXÊdü‹ ˆˆ 43
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÄdüHé ` es¡¸dVü ≤ü ÁkÕDÏ ` ‘·<ë∏ ` |ü⁄Á‘·dVü ≤ü ÁdæD' ` ìsêeTj·÷'
` $XÀø±' ` #· ` sêy˚T ` sê»´+ ` Á|üXÊdü‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêy˚T sê»´+ Á|üXÊdü‹ (dü‹ qsê') ìsêeTj·÷' $XÀø±' #·
‘·<ë∏ |ü⁄Á‘·dVü ≤ü ÁdæD' #· (dü+‘·') es¡¸dVü ≤ü ÁkÕDÏ ÄdüH.é
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêy˚T R lsêeTT&ÉT, sê»´+ R sê»éTTqT, Á|üXÊdü‹ (dü‹) R
bÕ*+#·T#·T+&É>±, (qsê' R Á|ü»\T), es¡¸dVü ≤ü ÁkÕDÏ R y˚\ø=\~ dü+e‘·‡s¡eTT\T,
ìsêeTj·÷' R s√>∑eTT\T ˝Òìyês¡T>±qT, ‘·<∏ë R n≥T¢, |ü⁄Á‘·düVü≤ÁdæD' R
ãVüQ|ü⁄Á‘·T\T >∑\yês¡T>∑qT, ÄdüHé R ñ+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT &É≥T¢ sê»éTT #˚jT· T#·Tqï ø±\eTTq Á|ü»\+<äsT¡ qT
m{Ïº nHês√>∑éTTqT, m{Ïº <äT'KeTTqT ˝Ò≈î£ +&É ãVüQfi¯yTÓ qÆ |ü⁄Á‘·bÂÁ‘ê~dü+|ü‹‘Ô √
y˚\ø=\~ dü+e‘·‡s¡eTT\T düTKeTT>± J$+#·T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ sêyÓ÷ sêyÓ÷ sêeT Ç‹ Á|üC≤Hê eTuÛeÑ qÿ<∏ë' ˆ
sêeTuÛ÷Ñ ‘·+ »>∑ <äu÷ÑÛ Á<ëy˚T sê»´+ Á|üXÊdü‹ ˆˆ 44
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeT' ` sêeT' ` sêeT' ` Ç‹ ` Á|üC≤Hê+ ` nuÛeÑ Hé ` ø£<ë∏ ',
sêeTuÛ÷Ñ ‘·+ ` »>∑‘Y ` nuÛ÷Ñ ‘Y ` sêy˚T ` sê»´+ ` Á|üXÊdü‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêy˚T sê»´+ Á|üXÊdü‹ (dü‹) Á|üC≤Hê+ ø£<ë∏ ' sêeT' sêeT'
sêeT' Ç‹ nuÛeÑ Hé, »>∑‘Y sêeTuÛ÷Ñ ‘·+ nuÛ÷Ñ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêy˚T R lsêeTT&ÉT, sê»´+ R sê»éTTqT, Á|üXÊdü‹ dü‹ R
|ü]bÕ*+#·T#·T+&É>±, Á|üC≤Hê+ R Á|ü»\˝À, ø£<∏ë' R uÛ≤wüDeTT\T, sêeT'
sêeT' sêeT' Ç‹ R sêeTT&ÉT sêeTT&ÉT sêeTT&ÉT nì, nuÛeÑ Hé R ñ+&Ó&$ç ,
»>∑‘Y R ˝Àø£eTT, sêeTuÛ÷Ñ ‘·+ R sêeTeTj·TeTT>±, nuÛ÷Ñ ‘Y R ÄjÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT&ÉT sê»éTT #˚jT· T#·Tqï Ä |ü⁄D´ø±\eTTq »qT\˝À
m#·Ã≥ #·÷∫qqT, lsêeTT&ç≥T¢ #Óô|ŒqT. lsêeTT&ç≥T¢ #˚ôdqT, sêeTuÛÁÑ <äT&ÉT
BìH˚ düeTà‹+#·TqT, nqTe÷≥˝Ò düs¡«Á‘· $qe#·TÃ#·T+&ÓqT. Ç{≤¢Hê&ÉT
»>∑eT+‘·jT· TqT sêeTeTj·TyÓTÆ j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ì‘·´|ü⁄cÕŒ ì‘·´|ò˝ü ≤ düsÔ e¡ dü‡ ÿ+<Û$ä düÔ è‘ê' ˆ
ø±˝Ò eØ¸ #· |üsq®¡ ´ düT‡KdüŒs¡ÙX¯Ã e÷s¡T‘·' ˆˆ 45
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ì‘·´|ü⁄cÕŒ' ` ì‘·´|ò˝ü ≤' ` ‘·se¡ ' ` düÿ+<Û$ä düÔ è‘ê' ` ø±˝Ò `
eØ¸ ` #· ` |üsq®¡ ´' ` düTKdüŒs¡Ù' ` #· ` e÷s¡T‘·' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·se¡ ' ì‘·´|ü⁄cÕŒ' ì‘·´|ò˝ü ≤' düÿ+<Û$ä düÔ è‘ê' (nuÛeÑ Hé). |üsq®¡ ´'
#· ø±˝Ò eØ¸ (nuÛeÑ ‘Y). e÷s¡T‘·' düTKdüŒs¡Ù' #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·s¡e' R eèø£åeTT\T, düÿ+<Ûä$düÔ è‘ê' R ã\dæq Áe÷qT\T
>∑\yÓ,’ ì‘·´|ü⁄cÕŒ' R m\¢|ü &ÉTqT |üPe⁄\T ø£\$>∑qT, ì‘·´|ò˝ü ≤' #· R m\¢|ü &ÉTqT
|ü+&ÉT>¢ \∑ $>∑qT, (nuÛeÑ Hé R ñ+&çq$), |üsq®¡ ´' R y˚T|òTü eTT, ø±˝Ò R düø±\eTT
q+<äT, eØ¸ R e]¸+#·Tq~>±, (nuÛeÑ ‘Y R ñ+&ÓqT), e÷s¡T‘·' R yêj·TTe⁄,
düTKdüŒs¡Ù' R düTKyÓTqÆ düŒs¡Ù>∑\~>±, nuÛeÑ ‘Y R ñ+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä ø±\eTTq+<äT eèø£åeTT\ìïj·TTqT ô|<ä›XÊK\‘√ #·ø£ÿ>±
$dü]Ô +∫q$>∑qT, m\¢ø±\eTT\+<äT |üPe⁄\T |üPj·TTq$>∑qT, |ü+&ÉT>¢ \∑ $>∑qT
ñ+&ÓqT. eT]j·TT y˚T|òüTT&ÉT düø±\eTT˝À düTeèwæº H=dü>∑T#·T+&ÓqT. yêj·TTe⁄
Je⁄\≈£î düTKø£se¡ TT>∑ M#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Áu≤Vü≤àD≤' ø£Áå ‹j·÷ yÓX’ Ê´ X¯SÙÁ<ë ˝ÀuÛ$Ñ e]®‘ê' ˆ
dü«ø£sà¡ düT Á|ües¡+Ô ‘˚ ‘·TcºÕ ôd’ ‡«πse ø£sà¡ _Û' ˆˆ 46
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Áu≤Vü≤àD≤' ` ø£Áå ‹j·÷' ` yÓX’ Ê´' ` X¯SÁ<ë' ` ˝ÀuÛ$Ñ e]®‘ê',
dü«ø£sà¡ düT ` Á|ües¡+Ô ‘˚ ` ‘·TcºÕ' ` ôd’ «' ` @e ` ø£sà¡ _Û' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Áu≤Vü≤àD≤' ø£åÁ‹j·÷' yÓ’XÊ´' X¯SÁ<ë' ˝ÀuÛÑ$e]®‘ê' ôd’ «'
ø£sà¡ _Û' @e ‘·TcÕº' (dü+‘·') dü«ø£sà¡ düT Á|ües¡+Ô ‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Áu≤Vü≤àD≤' R Áu≤Vü≤àDT\T, ø£Áå ‹j·÷' R ø£Áå ‹j·TT\T, yÓX’ Ê´' R
ø√eT≥T\T, X¯SÁ<ë' R X¯SÁ<äT\T, ˝ÀuÛ$Ñ e]®‘ê' R ˝ÀuÛeÑ TT#˚ $&ÉTeã&çqyê¬s,’
ôd’ «' ø£sà¡ _Û' @e R ‘·eT ‘·eT |üqT\‘√&ÉH,˚ ‘·TcÕº' (dü+‘·') R dü+‘·Twæº H=+~qyê¬s,’
dü«ø£sà¡ düT R ‘·eT |üqT\j·T+<äT, Á|ües¡+Ô ‘˚ R Á|üe]Ô\T¢ #·T+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Áu≤Vü ≤ àDT\TqT ø£ å Á ‹j· T T\TqT yÓ ’ X ¯ ó ´\TqT X¯ S Á<ä T \TqT
ÇdüTeT+‘·jT· TqT ˝ÀuÛ>Ñ T∑ DeTT˝Òìyê¬s’ ‘·eT ‘·eT |üqT\qT ìs¡«Væ≤+#·T≥j·T+<˚
dü+‘·è|æÔ >∑\yê¬s’ ‘·eT≈£î $Væ≤‘·eTT˝…q’ ø£sà¡ \j·T+<˚ ìeT>∑Tï˝…’ j·TT+&Ó&yç ês¡T.
XÀ¢ˆˆ Ädü ÁqŒC≤ <Ûsä à¡ s¡‘ê sêy˚T XÊdü‹ Hêqè‘ê' ˆ
düsπ « \ø£Då dü+|üHêï dü‡sπ « <Ûsä à¡ |üsêj·TD≤' ˆˆ 47
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÄdüHé ` Á|üC≤' ` <Ûsä à¡ s¡‘ê' ` sêy˚T ` XÊdü‹ ` Hêqè‘ê', düsπ «
` \ø£D å dü+|üHêï' ` düsπ « ` <Ûsä à¡ |üsêj·TD≤' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêy˚T ` XÊdü‹ (dü‹) Á|üC≤' düπs« <Ûäs¡às¡‘ê' Hêqè‘ê'
\ø£Då dü+|üHêï' düsπ « <Ûsä à¡ |üsêj·TD≤' ÄdüH.é
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêy˚T R lsêeTT&ÉT, XÊdü‹ (dü‹) R |ü]bÕ*+#·T#·T+&É>±,
Á|üC≤' R Á|ü»\T, <Ûsä à¡ s¡‘ê' R <Ûsä à¡ eTTq+ <ëdüøÔÏ >∑\yês¡T>∑qT, Hêqè‘ê' R
ndü‘´· eTT |ü\Tø£ìyês¡T>∑qT, düsπ « R m\¢sT¡ qT, \ø£Då dü+|üHêï' R ñ‘·eÔ T \ø£Då eTT\T
>∑\yês¡T>∑qT, düsπ « R m\¢sT¡ qT, <Ûsä à¡ |üsêj·TD≤' R <Ûsä à¡ ‘·‘Œ· s¡T\T>∑qT, ÄdüHé R
ñ+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT&ÉT sê»´bÕ\qeTT #˚jT· T#·T+&É>± »qT˝…\s¢ T¡ qT dü‘´· ìs¡‘T· ˝…’
j·TT+&ç]. ÄHê&ÉT Á|ü»˝…\s¢ T¡ qT X¯óuÛ\Ñ ø£D
å eTT\‘√ $\dæ\T¢ #·T+&ç]. m\¢sT¡ qT
<Ûsä à¡ |üsêj·TDT˝…’ j·TT+&ç].
XÀ¢ˆˆ <äXe¯ s¡¸dVü ≤ü ÁkÕDÏ <äXe¯ s¡¸X‘¯ êì #· ˆ
ÁuÛ≤‘·è_Û dü‡Væ≤‘·' le÷ ÁHêyÓ÷ sê»´ eTø±s¡jT· ‘Y ˆˆ 48
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äXe¯ s¡¸dVü ≤ü ÁkÕDÏ ` <äXe¯ s¡¸X‘¯ êì ` #·, ÁuÛ≤‘·è_Û' düV≤æ ‘·' `
le÷Hé ` sêeT' ` sê»ýéT ` nø±s¡jT· ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` le÷Hé sêeT' ÁuÛ≤‘·è_Û' düV≤æ ‘·' (düH)é <äXe¯ s¡¸dVü ≤ü ÁkÕDÏ
<äXe¯ s¡¸X‘¯ êì #· sê»ýéT nø±s¡jT· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` le÷Hé R leT+‘·T&Óq’ {Ï,º sêeT' R sêeT#·+Á<äT&ÉT, ÁuÛ≤‘·è_Û'
R k˛<äsT¡ \‘√, düV≤æ ‘·' (düH)é R ≈£L&çqyê&Ó,’ <äXe¯ s¡¸dVü ≤ü ÁkÕDÏ R |ü~y˚\j˚T+&ÉTq¢ T,
<äX¯es¡¸X¯‘êì #· R |ü~e+<ä\ dü+e‘·‡s¡eTT\TqT, sê»´+ R sê»éTTqT,
nø±s¡jT· ‘Y R bÕ*+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeT#·+Á<äT&ÉT ‘·q k˛<äse¡ s¡eZ TT‘√ >∑÷&çqyê&Ó’ |ü<Tä H=ø£+&ÉTy˚\
dü+e‘·‡s¡eTT\T Á|üC≤s¡+»ø£eTT>∑ sê»´bÕ\q yÓTTq]+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ <Ûqä ´+ j·TX¯d´ü e÷j·TTwü´+ sêC≤„+ #· $»j·÷eVü≤yéT ˆ
Ä~ø±e´ $T<ä+ ‘ê«s¡¸+ |ü⁄sê yê©àøÏHê ø£è‘·yTé ˆ
j·T' |üsπ #ƒ Ã· ¤ èDTj·÷˝À¢øπ qs¡' bÕbÕ~«eTT#·´‘˚ ˆˆ 49
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` <Ûqä ´+ ` j·TX¯d´ü yéT ` Äj·TTwü´+ ` sêC≤„+ ` #· ` $»j·÷eVü≤yéT,
Ä~ø±eýéT ` Ç<ä+ ` ‘·T ` Äs¡¸+ ` |ü⁄sê ` yê©àøÏHê ` ø£è‘·yTé , j·T' ` |üsπ ‘ƒ Y
` X¯èDTj·÷‘Y ` ˝Àπø ` qs¡' ` bÕbÕ‘Y ` $eTT#·´‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <Ûqä ´+ j·TX¯d´ü yéT Äj·TTwü´+ sêC≤„+ $»j·÷eVü≤yéT, |ü⁄sê
yê©àøÏHê ø£è‘·yTé Ç<äyTé Äs¡¸yTé Ä~ø±e´+, j·T' |üsπ ‘ƒ Y X¯èDTj·÷‘Y (dü') qs¡'
˝Àπø bÕbÕ‘Y $eTT#·´‘˚.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` <Ûqä ´+ R |ü⁄D´Á|ü<yä TÓ qÆ ~j·TTqT, j·TX¯d´ü + R ø°]øÔ s£ y¡ TÓ qÆ ~j·TTqT,
Äj·TTwü´+ R Äj·TTs¡« è~Δø£s¡eTTqT, sêC≤„+ R sêE\≈£î, $»j·÷eVü≤+ R
$»j·TeTTqT >∑÷s¡TÃq~j·TTqT, |ü⁄sê R |üPs¡«eTT, yê©àøÏHê R yê©àøÏeTVü≤]¸#,˚
ø£è‘·+ R s¡∫+|üã&çq~j·TTqT, Äs¡¸+ R y˚<dä eü Tà‘·yTÓ qÆ ~j·TTqTn>∑T, Ç<ä+ R
á, Ä~ø±e´+ R Ä~ø±eéTTqT, j·T' R me«&ÉT, |üsπ ‘ƒ Y R |ü]+ƒ #·TH√, X¯èDTj·÷‘Y
R $qTH√, (dü' R Ä), qs¡' R eTqTE&ÉT, ˝Àπø R ˝Àø£eTTq+<äT, bÕbÕ‘Y R
bÕ|üeTTqT+&ç, $eTT#·´‘˚ R $&ÉTeã&ÉTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $TøÏÿ* <ÛäqýÓTÆq~j·TTqT, ø°]Ôø£s¡yÓTÆq~j·TTqT Äj·TTs¡«s¡Δq
yÓTÆq~j·TTqT, eTVü‰sêE\≈£î $»j·TeTTqT düeT≈£Ls¡TÃq~j·TTqT, lsêeTTì
j·Te‘ês¡ø±s¡eTTq+<˚ y˚<äeTT\ kÕs¡eTTqT $e]+#·Tq{Ïº Ø‹˝À yê©àøÏ#˚
s¡∫+|üã&çq~j·TTqT n>∑T á j·÷~ø±eýÓTÆq leTÁ<ëe÷j·TDeTT HÓes¡T
uÛøÑ ÁÔÏ X¯<\Δä ‘√ |ü]+ƒ ‘·Ts√ Äø£]+í #Ó<sä √ n{Ïº eTqTE\T düs«¡ bÕ|üeTT\qT+&ç $eTTøÏÔ
H=+<äT<äTs¡T.
XÀ¢ˆˆ |ü⁄Á‘·ø±eTdüTÔ |ü⁄Á‘êHÓ’ « <Ûqä ø±yÓ÷ <ÛHä êì #· ˆ
\uÛ‘Ñ ˚ eTqTCÀ ˝Àπø ÁX¯ó‘ê« sêe÷_Ûùw#·qyéT ˆ
eTV”≤+ $»j·T‘˚ sêC≤ ]|üP+XÊÃ |ü´~Û‹wü‹˜ ˆˆ 50
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü⁄Á‘·ø±eT' ` ‘·T ` |ü⁄Á‘êHé ` yÓ’ ` <Ûqä ø±eT' ` <ÛHä êì ` #·,
\uÛ‘Ñ ˚ ` eTqTC' ` ˝Àπø ` ÁX¯ó‘ê« ` sêe÷_Ûùw#·qyéT, eTV”≤+ ` $»j·T‘˚ `
sêC≤ ` ]|üPHé ` #· ` n|æ ` n~Û‹wü̃‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêe÷_Ûùw#·qyéT ÁX¯ó‘ê« ˝Àπø |ü⁄Á‘·ø±eT' eTqT»' |ü⁄Á‘êHé,
<Ûqä ø±eT' <ÛHä êì #· \uÛ‘Ñ .˚ sêC≤ eTV”≤+ $»j·T‘˚, ]|üPHé n|æ n~Û‹wü‹˜ #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêe÷_Ûùw#·qyéT R sêeTTì n_Ûùwø£eTTqT, ÁX¯ó‘ê« R $ì,
˝Àπø R ˝Àø£eTTq+<äT, |ü⁄Á‘·ø±eT' R |ü⁄Á‘·T\qT >√s¡Tq{Ï,º eTqT»' R qs¡T&ÉT,
|ü⁄Á‘êHé R |ü⁄Á‘·T\qT, <Ûqä ø±eT' R <Ûqä eTTqT >√s¡Tq{Ïyº ê&ÉT, <ÛHä êì #· R <Ûqä eTTqT,
\uÛ‘Ñ ˚ R bı+<äTqT. sêC≤ R sêE, eTV”≤+ R uÛ÷Ñ $Tì, $»j·T‘˚ R »sTT+#·TqT,
n|æ #· R eT]j·TTqT, ]|üPHé R X¯Á‘·Te⁄\qT, n~Û‹wü‹˜ R »sTT+#·TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á ˝Àø£eTTq »qT\˝À lsêeT|ü{≤º_ùÛ wø£eè‘êÔ+‘·eTTqT uÛøÑ ‘ÔÏ √
Hêø£]í+∫q |ü⁄D≤´‘·Tà&ÉT dü+‘êqeTTqT >√s¡Tyê&ÉsTTq |ü⁄Á‘·T\qT ã&Éj·TTqT.
◊X¯«s¡éTTqT >√s¡Tyê&ÉsTTq dü+|ü<\ä qT dü+bÕ~+#·Tø=qTqT. sêE sê»éTTqT
»sTT+#·TqT. eT]j·TT X¯Á‘·Te⁄\ qD∫y˚jT· TqT.
XÀ¢ˆˆ sê|òTü y˚D j·T<∏ë e÷‘ê düT$TÁ‘ê \ø£ÎDÒq #· ˆ
uÛsÑ ‘¡ H˚ e˚ ø¬ øπ’ sT÷ Je|ü⁄Á‘ê dü<Ô ë∏ Ådj
Ôæ T· ' ˆˆ 51
XÀ¢ˆˆ uÛ$Ñ wü´+‹ dü<ëq+<ë' |ü⁄Á‘·bÂÁ‘·deü Tì«‘ê' ˆˆ 52
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sê|òTü y˚D ` j·T<∏ë ` e÷‘ê ` düT$TÁ‘ê ` \ø£ÎDÒq ` #· `
uÛsÑ ‘¡ q˚ ` Çe ` ø¬ øπ’ sT÷ ` Je|ü⁄Á‘ê' ` ‘·<ë∏ ` Ådj Ôæ T· ', uÛ$Ñ wü´+‹ ` dü<ëq+<ë'
` |ü⁄Á‘·bÂÁ‘·deü Tì«‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (sêe÷_Ûùw#·q+ ÁX¯ó‘ê«) ‘·<ë∏ Ådj Ôæ T· ' e÷‘ê sê|òTü y˚D j·T<∏ë
düT$TÁ‘ê \ø£ÎDÒq j·T<∏ë, ø¬ øπ’ sT÷ uÛsÑ ‘¡ q˚ Çe Je|ü⁄Á‘ê' |ü⁄Á‘·bÂÁ‘·deü Tì«‘ê'
dü<ëq+<ë' uÛ$Ñ wü´+‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (sêe÷_Ûùw#·q+ ÁX¯ó‘ê« R lsêeT|ü{≤º_ùÛ wø£eTTqT $ì), ‘·<ë∏
R Ä $<Ûeä TT>∑, Ådj Ôæ T· ' R Åd\Ô” T, sê|òTü y˚D R lsêeTTì‘√, e÷‘ê j·T<∏ë R
‘·*j ¢ T· >∑T øödü\é˝…qT, \ø£ÎDÒq R \ø£ÎDTì‘√, düT$TÁ‘ê j·T<∏ë R düT$TÁ‘·e˝…qT,
uÛsÑ ‘¡ q˚ R uÛsÑ ‘¡ T· ì‘√, ø¬ øπ’ sT÷ Çe R ø¬ øπ’ sTTe˝…qT, Je|ü⁄Á‘ê' R J$+∫j·TTqï
_&É¶\T >∑\yês¡T>∑qT, |ü⁄Á‘·bÂÁ‘·düeTì«‘ê' R |ü⁄Á‘·T\‘√&ÉqT, bÂÁ‘·T\‘√&ÉqT
>∑÷&çj·TTqïyê¬s’, dü<ëq+<ë' R ì‘·éTT dü+‘√wüeTT>∑\yês¡T, uÛÑ$wü´+‹ R
ø±>∑\s¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Åd\Ô” T lsêeT|ü{≤º_ùÛ wø£eTT‘√ >∑÷&çq sêe÷j·TDÁX¯eDeTTe\q
lsêeTTì‘√ øödü\é˝…qT, \ø£ÎDTì‘√ düT$TÁ‘·e˝…qT, uÛsÑ ‘¡ T· ì‘√ ø¬ øπ’ sTTe˝…qT
∫s¡+Je⁄\>∑T _&É\¶ ‘√ |ü⁄Á‘·bÂÁ‘ê_Ûeè~Δ>± Äq+<äeTT H=+<ä>\∑ s¡T.
XÀ¢ˆˆ ÁX¯ó‘ê« sêe÷j·TD $T<ä+ Bs¡eÈ ÷j·TTX¯Ã $+<ä‹ ˆ
sêeTdü´ $»j·T+ #Óe’ düs«¡ eTøÏw¢ øºü s£ à¡ D' ˆˆ 53
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁX¯ó‘ê« ` sêe÷j·TDyéT ` Ç<ä+ ` Bs¡yÈ Té ` Äj·TT' ` #· `
$+<ä‹, sêeTdü´ ` $»j·T+ ` #· ` @e ` düs«¡ yéT ` nøÏw¢ øºü s£ à¡ D' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nøÏw¢ øºü s£ à¡ D' sêeTdü´ $»j·TyéT Ç<ä+ sêe÷j·TD+ düs«¡ +
#Óe’ ÁX¯ó‘ê« Bs¡yÈ Té Äj·TT' #· $+<ä‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nøÏw¢ øºü s£ à¡ D' R øπ X¢ e¯ TT\T >∑*+Z |üì ø£è‘·éTT\T >∑*qZ {Ï,º sêeTdü´
R sêeTTìjÓTTø£ÿ, $»j·T+ R $»j·TyÓTÆq{Ïº, Ç<ä+ R á, sêe÷j·TD+ R
sêe÷j·TDeTTqT, düs«¡ + #Óe’ R düeTdüeÔ TTqT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, Bs¡+È R Bs¡yÈ TÓ qÆ ,
Äj·TT' #· R Äj·TTsê›jT· eTTqT≈£L&É, $+<ä‹ R bı+<äTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç‘·sT¡ \≈£î m{Ïº øπ X¢ e¯ TT >∑*+Z |ü≈î£ +&É ñ‘·ÿ èwüøº è£ ‘·éTT\T kÕ~Û+#·T
yê&ÉsTTq lsêeTTì $»j·T>±<∏j ä TÆÓ q{Ïº á sêe÷j·TDeTT q+‘·jT· TqT uÛøÑ ‘ÔÏ √
Äø£]+í ∫q{Ïº qs¡T&ÉT BsêÈjT· Te⁄qT >∑÷&É bı+<äTqT.
XÀ¢ˆˆ X¯èD√‹ j·T Ç<ä+ ø±e´ e÷s¡¸+ yê©àøÏHê ø£è‘·yTé ˆ
ÁX¯<<›ä ëÛ H√ õ‘·Áø√<Û√ <äTsêZ D´‹‘·s¡ ‘·´kÂ ˆ
düe÷>∑eT+ Á|üyêkÕ+‘˚ \uÛ‘Ñ ˚ #ê|æ u≤+<Ûyä '’Ó ˆ
ÁbÕ]ú‘ê+X¯Ã esê q‡sê« ÁHêŒ|ü⁄ïj·÷ ~Vü≤ sê|òTü yê‘Y ˆˆ 54
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯èD√‹ ` j·T' ` Ç<ä+ ` ø±eýéT ` Äs¡¸+ ` yê©àøÏHê `
ø£è‘·yTé , ` ÁX¯<<›ä ëÛ q' ` õ‘·Áø√<Û'ä ` <äTsêZDÏ ` n‹‘·s‹¡ ` nkÂ, düe÷>∑eT+ `
Á|üyêkÕ+‘˚ ` \uÛ‘Ñ ˚ ` #· ` n|æ ` u≤+<Ûyä '’Ó , ÁbÕ]ú‘êHé ` #· ` esêHé ` düsê«Hé
` ÁbÕ|ü⁄ïj·÷‘Y ` ÇVü≤ ` sê|òTü yê‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yê©àøÏHê ø£è‘·yTé Ç<äyTé Äs¡¸+ ø±e´+ ÁX¯<<Δä ëÛ q' õ‘·Áø√<Û'ä
j·T' X¯èD√‹ nkÂ <äTsêZDÏ n‹‘·s‹¡ , Á|üyêkÕ+‘˚ u≤+<Ûyä '’Ó düe÷>∑eT+ #· \uÛ‘Ñ ,˚
sê|òTü yê‘Y ÇVü≤ ÁbÕ]ú‘êHé düsê«Hé esêHé ÁbÕ|ü⁄ïj·÷‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yê©àøÏHê R yê©àøÏeTVü≤]¸#,˚ ø£è‘·+ R s¡∫+|üã&çq, Ç<ä+ R
á, Äs¡¸+ R y˚<dä eü Tà‘·yTÓ qÆ , ø±e´+ R ø±eéTTqT, ÁX¯<<›ä ëÛ q' R ÁX¯<>Δä *∑ –q
yê&É>∑T#·T, õ‘·Áø√<Ûä' R »sTT+|üã&çq Áø√<ÛäeTT>∑\yê &É>∑T#·TqT, j·T' R @
qs¡T&ÉT, X¯èD√‹ R $qTH√, nkÂ R n‘·&ÉT, <äTsêZDÏ R $wüeT|ü]dæú‘·T\qT,
n‹‘·s‹¡ R <ë≥TqT. n|æ#· R eT]j·TTqT, Á|üyêkÕ+‘˚ R Á|üyêkÕq+‘·se¡ TT,
u≤+<Ûyä '’Ó R ã+<ÛTä e⁄\‘√, düe÷>∑eT+ R ≈£L&çøq£ T, \uÛ‘Ñ ˚ R bı+<äTqT, ÇVü≤ R
á ˝Àø£eTTq+<äT, sê|òTü yê‘Y R lsêeTTìqT+&ç, ÁbÕ]ú‘êHé R ø√s¡ã&çq{Ï,º düsê«Hé
R düeTdüeÔ TT˝…q’ , esêHé #· R es¡eTT\qT >∑÷&É, ÁbÕ|ü⁄ïj·÷‘Y R bı+<äTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yê©àøÏ eTVü≤]¸#˚ $s¡∫‘·yTÓ qÆ {Ïº á y˚<‘ä T· \ýÓTqÆ leTÁ<ëe÷j·TD
eTVü‰ø±eéTTqT ÁX¯<ëΔe+‘·T&ÉTqT Áø√<Ûsä V¡ ≤æ ‘·T&ÉT q>∑T#·T Ä\øÏ+∫q{Ïº |ü⁄D≤´‘·Tà&ÉT
‘·q≈£î |òTü {Ï\T¢q{Ïº $wüeT|ü]dæ‘ú T· \ qìï{Ïì ‘·|Œæ +#·Tø=q>∑\&ÉT. Á|üyêdüeTTq
qTqïyê&ÉT ‘·q ã+<ÛTä e⁄\qT #˚sT¡ ø=q>∑\&ÉT. y˚jT˚ \! Ä‘·&TÉ lsêeTTì ø£sT¡ D≈£î
bÕÁ‘·T&Ó’ ‘êqT ø√s¡Tø=ìq ø√]ø£\ qìï+{Ïì dæ~+Δ |ü#d˚ æ ø=q>∑\&ÉT.
XÀ¢ˆˆ ÁX¯eDÒq düTsê dü‡sπ « Á|”jT· +‘˚ dü+Á|üXè¯ D«‘êyéT ˆ
$Hêj·Tø±X¯Ã XÊeT´+‹ >∑èùV≤ ‹wü+˜ ‹ j·Tdü´ yÓ’ ˆˆ 55
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁX¯eDÒq ` düTsê' ` düsπ « ` Á|”jT· +‘˚ ` dü+Á|üXè¯ D«‘êyéT,
$Hêj·Tø±' ` #· ` XÊeT´+‹ ` >∑èùV≤ ` ‹wü̃+‹ ` j·Tdü´ ` yÓ’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÁX¯eDÒq dü+Á|üXè¯ D«‘ê+ düsπ « düTsê' Á|”jT· +‘˚, j·Tdü´ >∑èùV≤
$Hêj·Tø±' ‹wü+˜ ‹ (‘˚) #· XÊeT´+‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÁX¯eDÒq R $qT≥#˚‘,· dü+Á|üXè¯ D«‘ê+ R ˝…d‡ü >∑ $qTyê]øÏ,
düTsê' R <˚e‘·\T, düsπ « R m\¢sT¡ qT, Á|”jT· +‘˚ R Á|”‹H=+<äT<äTs¡T, j·Tdü´ R
meìjÓTTø£ÿ, >∑èùV≤ R >∑èVü≤eTTq+<äT, $Hêj·Tø±' R $|òü÷‘·ø±s¡ø£eTT˝…’q
Á>∑V≤ü eTT\T, ‹wü+˜ ‹ R ñ+&ÉTH√, ‘˚ #· R n$j·TTqT, XÊeT´+‹ R X¯$T+#·TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á sêe÷j·TDeTTqT $ìq |ü⁄D≤´‘·Tà\≈£î <˚e‘·˝…\¢s¡TqT
Á|üdqü Tï\>∑T<äTs¡T. meì >∑èVü≤eT+<Óq’ Ä‘·ì |ü⁄DéTTq≈£î $|ò÷ü ‘·eTT ø£*+Z #·Tq{Ïº
<äTwüÁº >∑V≤ü eTT \TqïjÓT&É\ n$ nìïj·TTqT düeTdæb˛>∑\e⁄.
XÀ¢ˆˆ $»j˚T‘· eTV”≤+ sêC≤ Á|üyêd” dü«dæeÔ ÷ Áq«CÒ‘Y ˆ
Ådj
Ôæ ÷Ó s¡»dü«˝≤ ÁX¯óÙ‘ê« |ü⁄Á‘ê q÷‡j·TT s¡qT‘·eÔ ÷Hé ˆˆ 56
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $»j˚T‘· ` eTV”≤+ ` sêC≤ ` Á|üyêd” ` dü«dæeÔ ÷Hé ` ÁeCÒ‘Y `
ÅdjÔæ T· ' ` s¡»dü«˝≤' ` ÁX¯ó‘ê« ` |ü⁄Á‘êHé ` dü÷j·TT' ` nqT‘·eÔ ÷Hé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêC≤ eTV”≤+ $»j˚T‘·, Á|üyêd” dü«dæeÔ ÷Hé ÁeCÒ‘,Y s¡»dü«˝≤'
Ådj Ôæ T· ' ÁX¯ó‘ê« nqT‘·eÔ ÷Hé |ü⁄Á‘êHé dü÷j·TT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêC≤ R sêE, eTV”≤+ R uÛ÷Ñ $Tì, $»j˚T‘· R »sTT+#·TqT,
Á|üyêd” R <ä÷s¡<X˚ d¯ Tü &ú q’Ó yê&ÉT, dü«dæeÔ ÷Hé R øπ eå TeTT>∑\yê&Ó,’ ÁeCÒ‘Y R #˚sT¡ qT,
s¡»dü«˝≤' R ãTT‘·TeT‘·T˝…q’ , Ådj Ôæ T· ' R Åd\Ô” T, ÁX¯ó‘ê« R $ì, nqT‘·eÔ ÷Hé R
$TøÏÿ* ñ‘·eÔ TyÓTqÆ , |ü⁄Á‘êHé R _&É\¶ qT, dü÷j·TT' R Á|üd$ü +‘·Ts¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰sêE ‘·q sê»éTTqT $dü]Ô +|ü #˚døæ =qTqT, <ä÷s¡<X˚ >¯ ‘∑ T· &Óq’
yê&ÉT øπ eå TeTT>∑ ‘·q ìyêdüeTTq≈£î #˚sT¡ ø=qTqT. ãTT‘·TkÕï‘·˝q’… Åd\Ô” T Ä\øÏ+∫q
jÓT&É\ düs√«‘·eÔ TyÓTqÆ dü+‘êqeTTqT ã&ÉjT· >∑\TZ<Tä s¡T.
XÀ¢ˆˆ |üP»j·T+X¯Ã |üs+¡ƒ X‚ÃeT $T‹Vü‰dü+ |ü⁄sê‘·qyéT ˆ
düs«¡ bÕbÕ Á‘·ŒeTT#˚´‘· Bs¡eÈ ÷j·TT s¡yê|ü⁄ïj·÷‘Y ˆˆ 57
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |üP»j·THé ` #· ` |üsƒ¡Hé ` #· ` ÇeTyéT ` Ç‹Vü‰dü+ `
|ü⁄sê‘·qyéT, düs«¡ bÕbÕ‘Y ` Á|üeTT#˚´‘· ` Bs¡yÈ Té ` Äj·TT' ` nyê|ü⁄ïj·÷‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄sê‘·qyéT ÇeTyéT Ç‹Vü‰dü+ |üP»j·THé #· |üsƒ¡Hé #·,
düs«¡ bÕbÕ‘Y Á|üeTT#˚´‘·, Bs¡yÈ Té Äj·TT' nyê|ü⁄ïj·÷‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄sê‘·q+ R ÁbÕNqyÓTÆq{Ïº, ÇeT+ R á, Ç‹Vü‰dü+ R
#·]Á‘·qT, |üP»j·THé #· R |üPõ+#·T#·TqT, |üsH¡ƒ é #· R |ü]+ƒ #·T#·TqT, (qs¡' R
eTqTE&ÉT), düs«¡ bÕbÕ‘Y R düeTdübÔ Õ|üeTTqT+&çjT· T, Á|üeTT#˚´‘· R $&ÉTeã&ÉTqT,
Bs¡yÈ Té R Bs¡yÈ TÓ qÆ {Ï,º Äj·TT' R Äj·TTe⁄qT, nyê|ü⁄ïj·÷‘Y R bı+<äTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÁbÕNqyÓTqÆ {Ïº á sêe÷j·TD>±<∏qä T |üP»úÛ≤eeTT‘√ |ü]+ƒ #·Tq{Ïº
qs¡T&ÉT düeTdüÔ$<ÛäeTT˝…’q bÕ‘·ø£eTT\qT+&çj·TT $eTTøÏÔH=+~ ∫sêj·TTe⁄
H=+<ä>∑\&ÉT.
XÀ¢ˆˆ Á|üDeT´ •s¡kÕ ì‘·´+ ÁXÀ‘·e´+ ø£Áå ‹jÓTÆ ]› «C≤‘Y ˆ
◊X¯«s¡´+ |ü⁄Á‘·˝≤uÛXÑ Ã¯ uÛ$Ñ wü´‹ q dü+X¯jT· ' ˆˆ 58
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|üDeT´ ` •s¡kÕ ` ì‘·´+ ` ÁXÀ‘·e´+ ` ø£Áå ‹jÓTÆ ' ` ~«C≤‘Y,
◊X¯«s¡´+ ` |ü⁄Á‘·˝≤uÛ'Ñ ` #· ` uÛ$Ñ wü´‹ ` q ` dü+X¯jT· ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£Áå ‹jÓTÆ ' ì‘·´+ •s¡kÕ Á|üDeT´ ~«C≤‘Y ÁXÀ‘·eýéT, (X¯èD«‘ê+)
◊X¯«s¡´+ |ü⁄Á‘·˝≤uÛ'Ñ #· uÛ$Ñ wü´‹, dü+X¯jT· ' q (ndæ)Ô .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£Áå ‹jÓTÆ ' R ø£Áå ‹j·TT\#˚, ì‘·´+ R m\¢|ü &ÉTqT, •s¡kÕ R
•s¡düT‡‘√, Á|üDeT´ R qeTdüÿ]+∫, ~«C≤‘Y R $Á|ü⁄ìe\q, ÁXÀ‘·e´+ R
$qe\dæq~, (X¯èD«‘ê+ R $qTyê]øÏ), ◊X¯«s¡´+ R dü+|ü<j ä T· TqT, |ü⁄Á‘·˝≤uÛ'Ñ
#· R dü+‘êq ˝≤uÛeÑ TTqT, uÛ$Ñ wü´‹ R ø£\T>∑>\∑ <äT. dü+X¯jT· ' R dü+<˚V≤ü eTT, q
(ndæ)Ô R ˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` >ös¡e|üPs¡«ø£eTT>± qeTkÕÿs¡eTT #˚dæ ø£Áå ‹j·TT © sêe÷j·TDeTTqT
ì‘·éTT $Á|ü⁄ìe\q uÛÑøÏÔ‘√ $qe\j·TTqT. n{≤¢\øÏ+∫q |ü⁄D≤´‘·Tà\≈£î
◊X¯«s¡éTTqT |ü⁄Á‘·d+ü ‘·‹j·TTqT ìdü‡+X¯jT· eTT>± \_Û+#·TqT.
XÀ¢ˆˆ sêe÷j·TD $T<ä+ ø£è‘·‡ ï+ X¯èD«‘·' |üs‘¡ƒ · dü‡<ë ˆ
Á|”jT· ‘˚ dü‘‘· +· sêeT dü‡Væ≤ $wüßí dü‡Hê‘·q' ˆˆ 59
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêe÷j·TDyéT ` Ç<ä+ ` ø£è‘·‡ ï+ ` X¯èD«‘·' ` |üs‘¡ƒ '· ` dü<ë
` Á|”jT· ‘˚ ` dü‘‘· +· ` sêeT' ` dü' ` Væ≤ ` $wüß'í ` düHê‘·q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ç<ä+ sêe÷j·TD+ ø£è‘·‡ï+ dü<ë X¯èD«‘·', |üs‘¡ƒ '· sêeT'
dü‘‘· +· Á|”jT· ‘˚, dü' düHê‘·q' $wüß'í Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç<ä+ R á, sêe÷j·TD+ R sêe÷j·TDeTTqT, ø£è‘·‡ï+ R
dü+|üPs¡íeTT>±, dü<ë R ì‘·éTTqT, X¯èD«‘·' R $qTyê]øÏì, |üsƒ¡‘·' R
|ü]ƒ+#·Tyê]øÏì, dü‘·‘·+ R m\¢|ü&ÉTqT, sêeT' R lsêeTT&ÉT, Á|”j·T‘˚ R
Á|”‹H=+<äTqT, dü' R Ä‘·&TÉ , düHê‘·q' R Ä~<˚e⁄&Óq’ , $wüß'í Væ≤ R $wüßyí >˚ <∑ ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` ì‘·éTT á sêe÷j·TDeTTqT düeTÁ>∑eTT>∑ uÛøÑ ‘ÔÏ √ $qTyê] jÓT&ÉqT
#·<äTe⁄yê]jÓT&ÉqT >∑÷&É lsêeTT&ÉT Á|üdüqTï&Ó’ j·TT+&ÉTqT. lsêeTT &Éq>±
düHê‘·qT&Óq’ Ä leTVü‰$wüßyí ˚ >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ Ä~<˚y√ eTVü‰u≤VüQ s¡Ω] sêïsêj·TD' Á|üuTÑÛ ' ˆ
kÕøå± Á<ëyÓ÷ s¡|Tüò TÁX‚wü̃ X‚Ùc˛ \ø£ÎD ñ#·´‘˚ ˆˆ 60
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ä~<˚e' ` eTVü‰u≤VüQ' ` Vü≤]' ` Hêsêj·TD' ` Á|üuTÑÛ ',
kÕøå±‘Y ` sêeT' ` s¡|Tüò TÁX‚w'ü̃ ` X‚w'ü ` \ø£ÎD' ` ñ#·´‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡|Tüò TÁX‚w'ü̃ sêeT' kÕøå±‘Y eTVü‰u≤VüQ' Ä~<˚e' Hêsêj·TD'
Á|üuTÑÛ ' Vü≤]' ñ#·´‘˚, X‚w'ü \ø£ÎD' ñ#·´‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡|Tüò TÁX‚w'ü̃ R s¡|Tüò Te+X¯‹\≈£î&Óq’ , sêeT' #· R lsêeTT&ÉT,
kÕøå±‘Y eTVü‰u≤VüQ' R kÕøå±‘·T>Ô ± ÄC≤qTu≤VüQe⁄qT, Ä~<˚e' R dü«j·T+uÛTÑ e⁄qT,
Hêsêj·TD' R eTVü‰s¡eí XÊsTTj·TTqT, Á|üuTÑÛ ' R »>∑‘Y Á|üuTÑÛ e⁄qT n>∑T, Vü≤]' R
lVü≤]>±, ñ#·´‘˚ R #Ó|Œü ã&ÉT#·THêï&ÉT, X‚w'ü R Ä~X‚wßü &ÉT, \ø£ÎD' R \ø£ÎDT&ÉT>±,
ñ#·´‘˚ R #Ó|Œü ã&ÉT#·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` s¡|òüTT≈£î\ ‹\≈£î&Ó’q lsêeTT&ÉT kÕøå±‘·TÔ>± nq+‘· Ms¡´
dü+|üqTï&ÉTqT, Ä~<˚e⁄&ÉTqT, Á‹»>∑‘T· \Ô ≈£î Á|üuTÑÛ e⁄qT n>∑T Ä lVü≤]j˚T nìj·TTqT,
\ø£ÎDT&ÉT Ä~X‚wßü &ÉT nìj·TT C≤„qT\T ‘Ó\T|ü⁄<äTs¡T.
XÀ¢ˆˆ ≈£î≥T+ãeè~Δ+ <Ûqä <Ûëqéè~Δ+
Ådj
Ôæ T· X¯Ã eTTU≤´ düT‡K eTT‘·eÔ T+ #· ˆ
ÁX¯ó‘ê« X¯óuÛ+Ñ ø±e´ $T<ä+ eTVü‰s¡+ú
ÁbÕb˛ï‹ düsê«+ uÛTÑ $ #ês¡dú ~æ yΔ Té ˆˆ 61
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ≈£î≥T+ãeè~Δ+ ` <Ûqä <Ûëqéè~Δ+ ` Ådj
Ôæ T· ' ` #· ` eTTU≤´' `
düTKyéT ` ñ‘·eÔ T+ ` #·, ÁX¯ó‘ê« ` X¯óuÛ+Ñ ` ø±eýéT ` Ç<ä+ ` eTVü‰s¡+ú `
ÁbÕb˛ï‹ ` düsê«+ ` uÛTÑ $ ` #· ` ns¡dú ~æ yΔ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰s¡+ú X¯óuÛyÑ Té Ç<ä+ ø±e´+ ÁX¯ó‘ê« uÛTÑ $ ≈£î≥T+ãeè~Δ+
<Ûqä <Ûëqéè~Δ+ eTTU≤´' Ådj Ôæ T· ' #·, ñ‘·eÔ T+ düTK+ #· düsê«yéT ns¡dú ~æ +Δ #·
ÁbÕb˛ï‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰s¡ú+ R |üs¡eT|ü⁄s¡TcÕs¡úÁ|ü<äeTTqT, X¯óuÛÑ+ R
eT+>∑fiø¯ s£ e¡ TTq>∑T, Ç<ä+ R á, ø±e´+ R ø±eéTTqT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, (qs¡' R
eTqTE&ÉT), ≈£î≥T+ãeè~Δ+ R ≈£î≥T+ãeTTjÓTTø£ÿ n_Ûeè~Δì, <Ûqä <Ûëqéè~Δ+ R
<Ûqä <ÛëqéTT\ n_Ûeè~Δì, eTTU≤´' R eTTKT´˝…q’ , Ådj Ôæ T· ' #· R Åd\Ô” qT, ñ‘·eÔ T+
R y˚T˝…’q, düTK+ #· R kÂKéTTqT, düsê«+ R düeTdüÔyÓTÆq, ns¡údæ~Δ+ #· R
n;Ûweºü TT\ dæ~ìΔ ≈£L&É, ÁbÕb˛ï‹ R bı+<äTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üse¡ ÷s¡uú ]ÑÛ ‘·yTÓ qÆ á eT+>∑fiø¯ s£ e¡ T>∑T sêe÷j·TDø±eéTTqT
$ìq eTqTE&ÉT ‘·eT ≈£î≥T+ãeTT n_Ûeè~Δì, <Ûqä <ÛëqéTT\ nuÛTÑ ´<äjT· eTTqT,
y˚T˝…q’ Åd\Ô” qT, ñ‘·eÔ TyÓTqÆ düTKeTTqT, uÛ÷Ñ $Tj·T+<äT ‘êqT ø√s¡<–ä q düeTdüyÔ TÓ qÆ
n;Ûweºü TT\qT >∑÷&É bı+<ä>\∑ TZqT.
XÀ¢ˆˆ Äj·TTwü´ e÷s√>∑´ø£s+¡ j·TX¯d´ü +
kÂÁuÛ≤‘·èø£+ ãT~Δøs£ +¡ düTK+ #· ˆ
ÁXÀ‘·e´ y˚T‘· ìïj·Ty˚Tq dü~“¤
sêU≤´q yÓ÷»düÿs¡ eTè~Δø±yÓT'Æ ˆˆ 62
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Äj·TTwüýéT ` Äs√>∑´ø£s+¡ ` j·TX¯d´ü + ` kÂÁuÛ≤‘·èø£+ ` ãT~Δøs£ +¡
` düTK+ ` #·, ÁXÀ‘·eýéT ` @‘·‘Y ` ìj·Ty˚Tq ` dü~“¤' ` ÄU≤´qyéT `
z»düÿs¡yTé ` ãTT~Δø±yÓT'Æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Äj·TTwüýéT Äs√>∑´ø£s+¡ , j·TX¯d´ü +, kÂÁuÛ≤‘·èø£+, ãT~Δøs£ +¡
düTK+ #· @‘·‘Y z»düÿs¡yTé ÄU≤´qyéT ãTT~Δø±yÓT'Æ dü~“¤' ìj·Ty˚Tq ÁXÀ‘·eýéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Äj·TTwü´+ R Äj·TTs¡« è~Δøs£ e¡ TTqT, Äs√>∑´ø£s+¡ R Äs√>∑´
Á|ü<äeTTqT, j·TX¯dü´+ R ø°]Ôø£s¡eTTqT, kÂÁuÛ≤‘·èø£+ R eT+∫ ‘√ãT≥Tºe⁄\qT
>∑*–+#·Tq~j·TTqT, ãT~Δøs£ +¡ R ãT~ΔÁ|ü<yä TÓ qÆ ~j·TTqT, düTK+ R düTKÁ|ü<yä TÓ qÆ ~
j·TTqT n>∑T, @‘·‘Y R á, z»düÿs¡+ R ‘˚»düT‡qT >∑÷s¡TÃq{Ï,º ÄU≤´q+ R
Ç‹Vü‰düeTTqT, ãTT~Δø±yÓT'Æ R nuÛTÑ ´<äjT· eTTqT >√s¡Tq{Ï,º dü~“¤' R dü‘T· Œs¡Twüß\#˚,
ìj·Ty˚Tq R ìj·TeT|üPs¡«ø£eTT>±, ÁXÀ‘·eýéT R $q<ä–q~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` BsêÈjT· Te⁄qT, ñ‘·eÔ TyÓTqÆ Äs√>∑éTTqT, ø°]ìÔ , k˛<äsd¡ +ü |ü<qä T
dü<äT“~Δì, ñ‘·ÔeTkÂKéTTqT Á|ükÕ~+#·Tq{Ïº eTVü‰Á|üuÛ≤edü+|üqïyÓTÆq á
sêe÷j·TDø±eéTTqT nuÛTÑ ´<äjT· eTTqT ø±+øÏ+å #·T dü‘T· Œs¡Twüß\T ìj·TeTìwü\˜ T
>∑\yê¬s’ uÛøÑ ‘ÔÏ √ $qe\j·TTqT.
XÀ¢ˆˆ @e y˚T‘· ‘·TŒsêeè‘·Ô e÷U≤´q+ uÛÁÑ <ä eTdüTÔ e' ˆ
Á|üyê´Vü≤s¡‘· $Ádüã+Δ ã\+ $c˛í' Á|ües¡‘Δ êyéT ˆˆ 63
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` @‘·‘Y ` |ü⁄sê ` eè‘·yÔ Té ` ÄU≤´q+ ` uÛÁÑ <äyTé ` ndüTÔ
` e', Á|üyê´Vü≤s¡‘· ` $Ádüã+Δ ` ã\+ ` $c˛í' ` Á|ües¡‘Δ êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄sê @e+ eè‘·yÔ Té @‘·‘Y ÄU≤´q+ $Ádüã+Δ Á|üyê´Vü≤s¡‘,· e'
uÛÁÑ <äyTé ndüT,Ô $cí˛' ã\+ Á|ües¡‘Δ êyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄sê R |üPs¡«eTT, @‘·‘Y R á, ÄU≤´q+ R >±<∏qä T, @e+ R
á Ø‹>±, eè‘·+Ô R »]–q{Ïº <ëìì, $Ádüã+Δ R qeTàø£eTT‘√, Á|üyê´Vü≤s¡‘· R
|òTü Àwæ+|ü⁄&ÉT, e' R MT≈£î, uÛÁÑ <ä+ R y˚T\T, ndüTÔ R n>∑T>±ø£, $cí˛' R $wüßeí ⁄jÓTTø£ÿ,
ã\+ R X¯ø,ÔÏ Á|ües¡‘Δ êyéT R Á|ües¡eΔ ÷qeT>∑T>±ø£.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üPs¡«ø±\eTTq ˙ $<ÛäeTT>∑ »]–q{Ïº á sêe÷j·TD>±<∏äqT
MT¬s\¢sT¡ qT $XÊ«düãT~Δ‘√ #·~$ $ì|æ+|ü⁄&ÉT. MT≈£î X¯óuÛeÑ T>∑T>±ø£! e÷qe⁄\+<äT
eTVü‰$wüßeí ⁄jÓTTø£ÿ nq+‘·Xø¯ ÔÏ Á|ües¡eΔ ÷qeT>∑T >±ø£!
XÀ¢ˆˆ <˚yêX¯Ã düsπ « ‘·Twü´+‹ ÁX¯eD≤ Å<VZä ≤ü D≤ ‘·<Ô ë∏ ˆ
sêe÷j·TDdü´ ÁX¯eD≤ ‘·TwÔ ´ü +‹ |æ‘s· d¡ <Ôü ë∏ ˆˆ 64
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <˚yê' ` #· ` düsπ « ` ‘·Twü´+‹ ` ÁX¯eD≤‘Y ` Á>∑V≤ü D≤‘Y ` ‘·<ë∏ ,
sêe÷j·TDdü´ ` ÁX¯eD≤‘Y ` ‘·Twü´+‹ ` |æ‘s· '¡ ` ‘·<ë∏ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` sêe÷j·TDdü´ ÁX¯eD≤‘Y ‘·<ë∏ Á>∑V≤ü D≤‘Y <˚yê' düsπ « #· ‘·Twü´+‹,
‘·<ë∏ ÁX¯eD≤‘Y |æ‘s· '¡ #· ‘·Twü´+‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêe÷j·TDdü´ R sêe÷j·TDeTTjÓTTø£ÿ, ÁX¯eD≤‘Y R ÁX¯eDeTT
e\qqT, ‘·<ë∏ R nfÒ,¢ Á>∑V≤ü D≤‘Y R |üsq¡ƒ eTTe\qqT, <˚yê' R <˚e‘·\T, düsπ « #·
R n+<äsT¡ qT, ‘·Twü´+‹ R dü+‘√wæ+‘·Ts¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á sêe÷j·TDø±eéTTqT uÛøÑ ‘ÔÏ √ $ìqqT Ädüø‘ÔÏ √ |ü]+ƒ ∫qqT
<˚e‘· ˝…\s¢ T¡ qT dü+‘√wæ+‘·Ts¡T eT]j·TT á sêe÷j·TDÁX¯eDeTTe\q |æ‘è· <˚e‘·\
ø¬ +‘·j÷Ó ‘·è|æÔ #˚≈L£ s¡TqT.
XÀ¢ˆˆ uÛøÑ ±Ô ´ sêeTdü´ j˚T #˚e÷+ dü+Væ≤‘ê eTèwæD≤ ø£è‘êyéT ˆ
˝ÒKj·T+rVü≤ #· qsê ùdcÔ Õ+ yêdü Åd$Ôæ wüùº | ˆˆ 65
Ç‘ê´πs¸ leTÁ<ëe÷j·TDÒ yê©àø°j˚T
Ä~ø±y˚´ j·TT<äΔø±+&˚
ª lsêeT|ü{≤º_Ûùwø√μμ HêeT
@ø£Á‹+X¯<äT‘·Ôs¡ X¯‘·‘·eT dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛøÑ ±Ô ´ ` sêeTdü´ ` j˚T ` #· ` Çe÷+ ` dü+Væ≤‘ê+ ` ãTTwæD≤
` ø£è‘êyéT, ˝ÒKj·T+‹ ` ÇVü≤ ` #· ` qsê' ` ‘˚cÕ+ ` yêdü' ` Á‹$wüùº | ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ãTTwæD≤ ø£è‘êyéT Çe÷+ sêeTdü´ dü+Væ≤‘ê+ j˚T qsê'
uÛøÑ ±Ô ´ ÇVü≤ ˝ÒKj·T+‹ #· ‘˚cÕ+ Á‹$wüùº | yêdü' \uÛ´Ñ ‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ãTTwæD≤ R yê©àøÏeTVü≤]¸#˚, ø£è‘ê+ R s¡∫sTT+|üã&çq{Ïº,
Çe÷+ R á, sêeTdü´ R lsêeTTìjÓTTø£ÿ, dü+Væ≤‘ê+ R y˚<‘ä T· \ýÓTqÆ >±<∏qä T,
j˚T qsê' R @ eTqTE\T, uÛøÑ ±Ô ´ R uÛøÑ ‘ÔÏ √, ÇVü≤ R á ˝Àø£eTTq+<äT, ˝ÒKj·T+‹
#· R Áyêôd<äs√ ˝Òø£ ÁyêsTT+#Ó<sä √, ‘˚cÕ+ R yê]øÏ, Á‹$wüùº | R dü«s¡eZ TTq+<äT,
yêdü' R ìyêdüeTT, \uÛ´Ñ ‘˚ R \_Û+#·TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yê©àøÏ eTVü≤]¸ s¡∫+∫q{Ïº y˚<‘ä T· \ýÓTqÆ á lsêeT#·]Á‘·eTTqT
uÛÑøÏÔ‘√ Áyêdæqyês¡TqT, ÁyêsTT+∫qyês¡TqT>∑÷&É ∫s¡ø±\eTT dü«s¡ZìyêdüeTTqT
ã&Éj·TT<äTs¡T.
Ç‘ê´πs¸ leTÁ<ëe÷j·TDÒ yê©àø°jT˚
Ä~ø±y˚´ j·TT<äøΔ ±+&˚
ªªlsêeT|ü{≤º_ùÛ wø√μμ HêeT
@ø£Á‹+X¯<Tä ‘·sÔ X¡ ‘¯ ‘· e· T dü‡s¡'Z .
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫

సుందరాకాండ తృతీయ భాగము

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

సుందరాకాండ తృతీయ భాగము

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

leT<ë«©àøÏ sêe÷j·TDeTT

düTuÀ~Û˙ $es¡D düV≤æ ‘·eTT

$<ë´Á|üMD, uÛ≤cÕÁ|üMD uÀsTTq|ü*¢

64. Vü≤qTeT e÷≥≈£î n+>∑<Tä ì n+^ø±s¡eTT,

You might also like