TRNG I HC NGN HNG THNH PH H CH MINH KHOA QUN TR KINH DOANH

BI TIU LUN MI TRNG KINH DOANH CH : BN PH GI V CHNG BN PH GI VIT NAM

GVHD: TS TRNH QUC TRUNG NHM SV TH : (NHM 1) TRNG QUANG NGH TRN QUC KHANH NGUYN NGC THU HUNH TN PHNG TH THO

-------- THNG 11/2010 --------

NI DUNG Chng 1:Tng quan v bn ph gi hng ho 1.1. Mt s khi nim 1.1.1. Gi tr thng thng 1.1.1.1. Khi nim 1.1.1.2. iu kin xc nh gi tr thng thng ca hng ho 1.1.1.3. Cc bin php xc nh gi tr thng thng 1.1.2.Gi xut khu: 1.1.2.1.Khi nim: 1.1.2.2. Cc bin php xc nh gi xut khu 1.1.2.3. Gi tr kin to: L s thay th cho mt mc gi ni a 1.2. Khi nim v bn ph gi hng ho 1.2.1. Khi nim 1.2.2. iu kin bn ph gi hng ho 1.3. Mc tiu ca bn ph gi 1.3.1. Mc tiu chnh tr 1.3.2. Mc tiu li nhun 1.4. Nguyn nhn ca vic bn ph gi 1.5. Nhng nh hng ca vic bn ph gi hng ho 1.5.1. i vi nc xut khu 1.5.1.1.Mt tch cc 1.5.1.2. Mt tiu cc
2

1.5.2. i vi nc nhp khu 1.5.2.1. Tc ng tch cc 1.5.2.2. Tc ng tiu cc Chng 2: Thc trng bn ph gi hng ho Vit Nam 2.1. Thc trng bn ph gi hng nhp khu ti Vit Nam 2.1.1. Ngnh dt may -Thc trng - Cc bin php bo v th trng ni a 2.1.2. Mt hng xe p,xemy 2.1.2.1. Xe p 2.1.2.2. Xe my 2.1.3. Hng phn bn 2.1.4. Nc gii kht 2.2. Thc trng bn ph gi hng xut khu ca Vit Nam 2.3. Tc hi ca vic bn ph gi hng ho i vi nn kinh t nc ta 2.3.1. Nhng thit hi v mt kinh t 2.3.2. Nhng thit hi v mt x hi Chng 3: Mt s kin ngh gii quyt tnh trng bn ph gi ti th trng Vit Nam 3.1. Tng cng qun l th trng, u tranh ngn chn t nn bun lu, chng gian ln thng mi 3.2. Bo h hng ho sn xut trong nc
3

3.2.1. Hn ngch 3.2.2. Thu nhp khu 3.3. Thc hin t chc thi hnh php lnh gi 3.3.Mt s bin php khc: 3.3.1.----------------------------------------------------------------------------Pht huy vai tr ca Hip hi ngnh hng trong cc cuc iu tra chng bn ph ga 3.3.2.----------------------------------------------------------------------------Th nh lp c quan chuyn trch ca Nh nc v chng bn ph gi 3.3.3.----------------------------------------------------------------------------Xy dng v o to i ng chuyn gia gii trong cng tc chng bn ph gi t vn cho cc doanh nghip v h tr chnh ph khi cn thit 3.3.4.----------------------------------------------------------------------------u t trang thit b, my mc v cc phng tin k thut khc phc v cho cng tc iu tra chng bn ph gi 3.3.5.----------------------------------------------------------------------------Tn g cng qun l th trng, u tranh ngn chn t nn bun lu, chng gian ln thng mi 3.3.6.----------------------------------------------------------------------------Nn g cao v th ca Vit Nam trn trng quc t nhm p dng thnh cng cc bin php chng bn ph gi Chng 4. xut gii php i ph vi cc v kin chng bn
4

ph gi hng xut khu ca Vit Nam 4.1 .Ch ng phng chng cc v kin bn ph gi ca nc ngoi 4.2. Cc gii php i ph vi v kin chng bn ph gi xy ra * V pha chnh ph * V pha cc hip hi ngnh hng * V pha cc doanh nghip

Phn: KT LUN Phn :PH LC -Mt s khon mc trong Php Lnh Gi c lin quan n bn ph gi Phn: TI LIU THAM KHO

NI DUNG BI PHN TCH Chng 1 : Tng quan v bn ph gi hng ho

5

1.1. Mt s khi nim 1.1.1. Gi tr thng thng 1.1.1.1. Khi nim Gi tr thng thng l gi bn c li ca sn phm tng t c bn vi s lng thch ng trn th trng ni a ti ngi tiu dng c lp. 1.1.1.2. iu kin xc nh gi tr thng thng ca hng ho _ Sn phm tng t _ S lng thch ng _ C li _ Cc khch hng c lp. =>Sn phm tng t l cc sn phm ging nhau, hoc nu n khng ging nhau hon ton th n phi gn nh ging nhau.S lng thch ng l s lng t nht phi bng 5% khi lng xut khu c bn trong tin trnh bun bn thng thng trong nc xut khu.Tin trnh bun bn thng thng cn p ng hai iu kin: bn c li v khch hng c lp. V d: nh xut khu xut khu 60 chic xe my gi 2000 USD/chic, bn ni a 10 chic vi gi 2100USD/chic. Trong trng hp ny do khi lng bn ni a nh hn 5% nn khng s dng c gi bn ni a 2100USD/chic.C li l gi bn trung bnh cao hn chi ph n v sn phm.

=>Cc khch hng c lp: l khch hng chim gi ln hn hoc bng 5% vn ca nh xut khu hoc nh xut khu chim ln hn hoc bng 5% vn ca c khch hng v nh xut khu. 1.1.1.3. Cc bin php xc nh gi tr thng thng Gi tr thng thng l mc ga m hng ho c bn cho ngi tiu dng trong nc xut khu.Trong trng hp ngi xut sn phm ra nc ngoi v khng bn sn phm ntrong nc th gi tr thng thng c th c xc nh bng mc gi xut khu ti nc th ba. Nu nc xut khu khng phi l nc sn xut hng ho m do nhp t nc sn xut v ri xut khu i th gi tr thng thng c xc nh trong nc sn xut hng ho . Trng hp nc xut khu l mt nc thc hin k hoch ho tp trung th c php ch nh mt nc thay th. 1.1.2. Gi xut khu: 1.1.2.1. Khi nim: Gi xut khu l gi tr thc s hoc c kh nng tr gi xut khu ti cng ng, ti mt khch hng c lp. Trong cc trng hp: Nu khng c gi tr hoc c kh nng tr tc l khng c gi xut khu th phi s dng gi kin to. Nu khng c gi xut khu ti cng ng th khng phi chu s iu tra. Nu khng c khch hng c lp th phi s dng gi kin to.
7

V d: ngi xut khu bn hng cho ngi nhp khu m ngi nhp khu c quan h h hng vi ngi xut khu, mc gi bn 1 l 90USD (l gi xut khu khng tin cy).Cc chi ph: 20% , li thng thng: 10%.Ngi nhp khu bn hng cho ngi mua khng c quan h h hng mc gi bn hai l 100USD.Nh vy gi bn 1 l gi khng tin cy.gi bn 2 l gi tin cy th nht.gi xut khu kin to s l: 100 ((20%+10%)*100)= 70 USD.70USD l gi xut khu kin to. 1.1.2.2. Cc bin php xc nh gi xut khu: _ Nu sn phm nhp khu c ga c chi tr trong thc t hoc c kh nng chi tr ( nh gi trong ho n) th l mc ga xut khu. _ Nu sn phm nhp khu khng c gi tr chi tr trong thc t hoc khng c kh nng chi tr ( nh ga trong ho n) hoc khng th xc nh c gi ca n th ly gi ca sn phm nhp khu khi bn li ln u tin cho ngi mua c lp lm gi xut khu. _ Hng ha tng t: _ Hng ha tng t l hng ho ng dng v tt c cc kha cnh hoc hoc cc c tnh lp rp gn gi vi mt hng so snh. 1.1.2.3. Gi tr kin to: L s thay th cho mt mc gi ni a Gi tr kin to c s dngkhi: _ Khng c vic bn hng ni i hoc vic bn hng ni a l nh hn 5% khi lng hng xut khu. _ Gi tr kin to gm ba b phn:

_ Chi ph sn xut ( bao gm lao ng trc tip + cc nguyn vt liu trc tip +chi ph qun l hnh chnh sn xut) _ Cc chi ph qun l v bn hng ni a. _ Mt gii hn li ( trn cc ln bn hng ni a) V d: Chi ph vt liu trc tip: 100 USD. Lao ng trc tip : 20 USD Chi ph qun l hnh chnh sn xut: 10 USD Chi ph sn xut : 130USD Chi ph qun l v bn hng: 40 USD Tng chi ph 170 USD Li (15%) 30 USD Gi tr kin to 200 USD Ch : Li l mc bnh thng trn doanh s. 1.2. Khi nim v bn ph gi hng ho 1.2.1. Khi nim * Theo iu VI ca Hip nh chung v bun bn v thu quan (GATT) nm 1947 xc nh: Bn ph gi l hnh ng mang sn phm ca mt nc sang bn thnh hng ho mt nc khc, vi mc gi xut khu thp hn gi tr thng thng ca sn phm khi bn trong nc. Mt sn phm c coi l bn ph gi khi n c a vo hot ng thng mi ti nc nhp khu vi gi xut khu thp hn gi c
9

th so snh c trong tin trnh bun bn thng thng i vi sn phm tng t khi a ti ngi tiu dng trong nc xut khu.Nh vy, trung tm ca khi nim bn ph gi l c s tch bit v gi, khi gi xut khu thp hn ga tr thng thng ca hng ha trong nc xut khu. Bn ph gi hng ho khng ng ngha vi hng ho bn r. Mt nc c th xut khu hng ho sang nc khc, bn vi gi r hn hng ho cng loi ang bn trn th trng nc nhp khu, nu gi bn khng thp hn ga bn ca hng ho trn th trng nc xut khu th hnh ng khng phi l bn ph gi. V d :v vic bn ph gi hng ho nh sau: Mt ngi sn xut TV lu nm bn mt hng tivi PANASONIC vi gi 300USD/chic, nu ngi xut khu TV cng loi PANASONIC ti nc khc v bn vi gi 230USD /chic th ngi thc hin hnh ng bn ph gi. * T in Ting Vit- do Trung tm Ngn ng v Vn ha Vit NamB gio dc v o to pht hnh nm 1999 quy nh: Bn ph gi l bn vi gi thp hn gi chung ca th trng nhm cnh tranh chim lnh th trng. *Theo iu 4 ca Php lnh gi ca nc Cng ho x hi Ch ngha Vit Nam nh ngha: Bn ph gi l hnh vi bn hng ho, dch v vi gi qu thp so vi gi thng thng trn th trng Vit Nam chim lnh th trng ,
10

hn ch cnh tranh ng php lut, gy thit hi n li ch hp php ca t chc, c nhn sn xut, kinh doanh v li ch ca Nh nc. Vi nh ngha ny, Phm vi iu chnh ca n ch t ra i vi vic chng ph gi trong quan h thng mi ti th trng ni a nhng xt v bn cht khng c g tri, mu thun so vi nhng gii thch mang tnh chun mc ca T in, vi nhng quy nh ca GATT, WTO. N vn dng v iu chnh mt cch tng i hp l vn chng bn ph gi trong quan h thng mi quc t vo quan h thng mi ni a, ph hp vi thc tin Vit Nam. Khi nim trn lm sng t ba ni dung c bn tin hnh cc gii php chng bn ph gi phi ch , l: _ Th nht: Xc nh hnh vi (Bn ph gi l hnh vi bn hng ho, dch v vi gi qu thp so vi gi thng thng). _ Th hai: Xc nh mc tiu ca hnh vi ( chim lnh th trng, hn ch cnh tranh ng php lut). _ Th ba: Xc nh h qu xy ra ca hnh vi v vic thc hin mc tiu ca hnh vi ( Gy thit hi n li ch hp php ca t chc , c nhn sn xut kinh doanh khc v li ch Nh nc). => Mt khi nim vi ba ni dung nu trn c lin quan mt thit vi nhau v n l quan h nhn qu; nu ct b bt k v no ca khi nim trn th khi nim s mi mi khng th l mt khi nim hon chnh. 1.2.2. iu kin bn ph gi hng ho Theo iu 23- Php lnh gi ca Vit Nam ngy 8/5/2002
11

Cc hnh vi sau khng b coi l hnh vi bn ph gi: _ H gi bn hng ti sng _ H gi bn hng tn kho do cht lng gim, lc hu v hnh thc, khng ph hp vi th hiu ngi tiu dng. _ H gi bn hng ho theo ma v _ H gi bn hng ho khuyn mi theo quy nh ca php lut _ H gi bn hng ho trong trng hp ph sn, gii th, chm dt hot ng sn xut, kinh doanh, thay i a im, chuyn hng sn xut, kinh doanh.iu kin bn ph gi hng ho l phi lng on c mt hng th trng trong nc trnh ngun hng nhp khu tr li. C th ni bn ph gi hng ho l mt trong nhng biu hin trc tip ln nht ca s can thip ca Nh nc trong lnh vc Ngoi thng, ng thi l th on quan trng m rng kh nng tiu th hng ho trn th trng ngoi nc. c im ca bn ph gi hin nay l phn ln do Nh nc tin hnh v tn tht do Ngn sch Nh nc gnh chu. 1.3. Mc tiu ca bn ph gi Mc tiu ca bn ph gi hng ho l nhm nh bi i th cnh tranh, chim lnh th trng tiu th, y mnh xut khu hng ho v cui cng l t c li nhun ti a. Nhng trong hai mc tiu ch yu l mc tiu li nhun v mc tiu chnh tr. 1.3.1. Mc tiu chnh tr

12

Bn ph gi l mt trong nhng biu hin trc tip nht ca s can thip ca Nh nc quc trong lnh vc ngoi thng. Ngoi mc tiu chnh l mc tiu li nhun, mc tiu chnh tr v thao tng cc nc khc cng c coi l kh quan trng trong hnh ng bn ph gi. Mt s nc thc hin bn ph ga thao tng th trng.i vi cc hng ln ngoi vic thao tng th trng cn c th vi mc ch khc nh dnh uy tn, hoc tng sc p vi bn hng nhp khu v mt no . V d: M sn sng b Ngn sch mua phn ln s go trn th trng th gii ri bn ph gi, iu ny lm cho nhiu nc phi lao ao v phi chu nhiu vng phong to ca M. Chng hn gi xut khu go ca M khong 400USD/tn, thm ch 800USD/tn, h cng sn sng bn ra th trng th gii vi gi ch bng 60%-70%, thm ch 40% mc gi mua. Mc ny thp hn nhiu so vi ga thnh ca nng dn M sn xut ra, do M phi tr gi t 700- 800 tr USD/nm tr gi xut khu go, nhm thc hin mc tiu ca mnh. Tuy b thm ht Ngn sch nhng M thc hin c mc tiu chnh tr ca mnh l thao tng gi go trn th gii, t buc cc nc phi rng buc vi mnh trong nhng iu kin nht nh. 1.3.2. Mc tiu li nhun Thc t quan st Chu u ch ra rng, khi m cc hng cnh tranh vi nhau c mc chi ph bnh qun xp x nh nhau th h thng tho thun th tiu cnh tranh, gim lng bn v tng gi bn. Khi t
13

do cnh tranh, sau mt khong thi gian khng di th trng khng cn bng, li nhun ca cc doanh nghip gim tho thun gim sn lng xung to ra mc cn bng mi ca th trng nhng vn c li nhun cao hn cnh tranh ngang. Cn i vi cc nc xut khu, khi thc hin hnh ng bn ph ga nhm mc tiu li nhun, nc xut khu phi hn ch ti a nhp khu, cc doanh nghip trong nc tho thun vi nhau v gi, nng mc gi trong nc ln. Mt khc, h xut khu vi gi trit tiu i th. Sau khi chim lnh th trng nc nhp khu,h s tm cch thao tng thu li nhun ti a. => Nguyn nhn ca vic tng li nhun khi bn ph gi: Cc doanh nghip trong nc tho thun vi nhau xc nh mc sn lng tng hng v xc nh mc gi chung trong nc. Khi h s thu c nhiu li trong vic nng gi bn.Tng c s lng hng xut khu do gi r hn ti nc nhp khu , to iu kin cho cc hng ny m rng sn xut, tn dng c ht cng sut, my mc thit b dn n gim chi ph, do m b l cho vic bn ph gi nc ngoi.Khi mi i th cnh tranh b nh bi, h s lng on th trng nc nhp khu v mt hng c em bn ph gi v li nhun s ln hn gp nhiu ln. *Mt s v d v vic bn ph gi mt hng tivi ca Nht ti th trng M:

14

T nhng nm 1960, cc cng ty in t hng u ca Nht Bn l HITACHI,SANYO, SHARP v TOSHIBA cnh tranh gay gt vi nhau. Nhng ngy 10/09/1964, h tho thun thng nht nng gi bn, quy nh sn lng ca mi cng ty.Kt qu ca vic tho thun nng gi ny l ngi Nht phi tr gi 700USD cho 1chic tivi mu trong khi M gi l 400USD/chic tivi cng loi. Cc cng ty ca M khng chu ni s cnh tranh v n nm 1989, su hng ln v nhiu hng nh ca M b ph sn, cng nghip sn xut b suy yu, ngc li cc hng in t ca Nht thu c li nhun ln qua vic bn ph gi ny. 1.4. Nguyn nhn ca vic bn ph gi Hnh ng bn ph gi xy ra do nhiu nguyn nhn, c th k n nhng nguyn nhn chnh sau y: _ Do c cc khon ti tr ca Chnh ph hoc c quan cng cng nc ngoi. Chnh sch ti tr nhm t c hai mc ch chnh sau y: + Duy tr v tng cng mc sn xut xut khu + Duy tr mc s dng nht nh vi cc yu t sn xut nh lao ng v tin vn trong nn kinh t. Cc khon ti tr c th c cp cho ngi sn xut cng nh cho ngi tiu dng, nhng v mt tc ng kinh t th chng u nh nhau v u a n nhng h qu kinh t tng t. Cc hnh thc ti tr ch yu l: tr cp, u i v thu, tn dng u i, s tham gia ca Chnh ph vo cc chi ph kinh doanh cng nh cc h
15

tr xut khu.Cc khon ti tr gip cc ngnh thc hin cng ngh mi, trang b my v thit b hin i, ngha l gip cho cc ngnh mi gia nhp th trng v y mnh pht trin nhng ngnh cng nghip mi nhn ca t nc, tng cng xut khu. Do m chi ph sn xut gim xung dn n vic h gi bn. _ Do nhp siu ln, vn phi c ngoi t b p cho thiu ht ny. Khi c th p dng bin php bn ph gi gii quyt cho vn thiu ht ngoi t. _ Do trong mt nc c qu nhiu hng tn kho, khng th gii quyt theo c ch gi bnh thng.Bn ph gi c s dng nh l cng c cnh tranh. Sau khi chim lnh c th trng ni i ca nc nhp khu, trit tiu c s cnh tranh ca hng ni a th cc hng s tm cch thao tng th trng ni a thu c li nhun ti a. Cng c th c mt s nc lm ra sn phm vi gi thnh rt thp do s dng lao ng tr em, tin lng thp v s dng lao ng ca t nhn lm hng xut khu.Vic s dng lao ng tr em ngoi vic mang li siu li nhun cn l cch cnh tranh vi i th cnh tranh. Nh gi nhn cng r mc, ngi ta c th h gi thnh sn phm , xut khu hng ho bn ph gi nc ngoi. _ i vi mt hng ngoi nhp khu, do thu c li nhun siu ngch c c t trn thu nhp khu, hng ngoi s iu tit v chim lnh c th trng vi gi cnh tranh so vi hng ho sn xut trong nc. V d: hng vi trn th trng Vit Nam, thc t hng vi ni ch gi
16

20% th phn cn 80 % th phn l hng vi ngoi nm gi, trong hng Trung Quc chim 60% th phn, phn ln s vi t Trung Quc l do nhp lu, trn thu nn c bn vi gi d ch bng 1/3- 1/2 hng sn xut trong nc. 1.5. Nhng nh hng ca vic bn ph gi hng ho Hnh ng bn ph gi c th c li trong mt s trng hp ,nhng nu lm dng qu th s gy nhiu tc hi i vi nc nhp khu cng nh nc xut khu. 1.5.1. i vi nc xut khu 1.5.1.1. Mt tch cc Bn ph gi gip cho cc doanh nghip trong nc xut khu m rng th trng tiu th sn phm, tng thu c ngoi t, gip tiu th c lng hng tn kho, c bit l cc mt hng lng thc, thc phm, qun o li mt...Tiu biu nh Php, ngay t khi mi vo ma c lng hng tn ng nh: thc phm sp ht thi hn s dng, qun o , giy dp ht mt...ln ti 50% s d tr bn ra. Hng tn kho ny c mang bn vi mc gi thp hn 30% gi th trng. n cui ma, hng tn ng ch cn vi phn trm li c bn li cho nhng ngi chuyn nghip vi gi bng 1/10 gi c, h s y s hng ho ny ra nc ngoi bn ph gi.Ngoi ra bin php bn ph gi cn l cng c quan trng trong chnh sch Ngoi thng ca t nc nhm gip cho vic thc hin nhng mc tiu c th trong chin lc pht trin kinh t x hi ca nc .
17

1.5.1.2. Mt tiu cc Ngi tiu dng trong nc phi chu thit do phi chu gi cao hn so vi trc y do c s tho thun v gi gia cc doanh nghip.Vic cc doanh nghip bn ph gi, lng hng ho li c bn cho chnh cc doanh nghip trong nc mnh, do li quay li lng on th trng trong nc.Do vic bn ph gi nhm mc ch thu c siu li nhun nn mt vi nc s dng lao ng tr em, ph n, lao ng t nhn vi gi r mt. Hu qu l ngilao ng b ngc i nng n. Trung Quc l mt trong nhng nc tiu biu s dng lao ng t nhn.Theo s liu mi y ca vn phng Quc t v lao ng tr em (BIT) th trn ton th gii c trn 250 triu tr em t 5-14 tui ang tham gia hot ng kinh t. 1.5.2. i vi nc nhp khu 1.5.2.1. Tc ng tch cc Ngi tiu dng c c hi la chn , tiu dng nhng mt hng mi, l gi c d chp nhn. i mt vi nhng mt hng t nc ngoi a vo vi gi r, buc cc dch v trong nc phi tm cch ci tin mu m hng ha, i mi my mc thit b, nng cao cht lng sn phm, tch cc p dng cng ngh tin tin, tn dng ngun nhn lc h chi ph sn xut nhm gi vng v tr trn th trng v thu c li nhun ti u. 1.5.2.2. Tc ng tiu cc

18

Bn ph gi hng ho cng gy ra khng t nhng kh khn cho nc nhp khu,nht l i vi cc nc ang pht trin, c th trng hp.Trc ht vi ngi tiu dng ca nc nhp khu h phi s dng nhng mt hng km cht lng, hng gi, i khi c hng qu thi hn s dng, khng m bo v an ton v an ton thc phm, v sinh, nh hng nghim trng n sc kho ca ngi dn. Cc ch doanh nghip, nhng ngi kinh doanh do hm li, thu c li nhun cao, do tm mi cch nhp lu hng ho, trn thu gy tht thu cho Ngn sch Nh nc. Hn na do khng th cnh tranh c vi hng nc ngoi nn nhiu x nghip trong nc b nh tr sn xut, b ph sn hon ton. Khi n l nguyn nhn quan trng gy ra hin tng tr tr, hn ch tc pht trin nn kinh t ca nc nhp khu. V mt x hi, vic cc x nghip b ng ca sn xut hoc bn b ca s ph sn hot ng cm chng lm cho nhiu cng nhn khng c vic lm, i sng kh khn, tht nghip tng, km theo n l cc t nn x hi cng gia tng gy kh khn cho s pht trin kinh t x hi ca nc nhp khu. Chng 2: Thc trng bn ph gi hng ho Vit Nam 2.1. Thc trng bn ph gi hng nhp khu ti Vit Nam Vic nc ta tham gia vo ASEAN, APEC v xin gia nhp WTO s dn n vic xo b hng ro thu quan, hin tng bn ph gi hng ho nc ngoi chc chn ngy cng tng trn th trng nc ta. Cc
19

hng nc ngoi tm mi phng sch chim ot th phn, dn p cc ngnh sn xut Vit Nam vo mt gc th phn nh hp.Theo kt qu iu tra x hi hc ca hi ngi tiu dng Vit Nam ti H Ni v thnh ph H Ch Minh cho thy: cc nhm hng t, xe my, ru bia, thuc l ca M, Nht, Php v cc nc chu u khc chim u th. Vi nhm mt hng gia dng trc nm 1992 hng Vit Nam chim 62%, hng M chim 15%m cc nc chu u chim 14%, v 11% l cc nc cn li th t nm 1992 tr li y hng Trung Quc tng bc chim chim lnh trn a ny. Cc mt hng nh chi tr em, hng dn dng, xe my, xe p, cc ging cy trng, thuc tr su ca Trung Quc cng xm nhp mnh vo th trng nc ta trong thi gian gn y. S kin Trung Quc gia nhp WTO s lm cho Trung Quc cnh tranh mnh hn trong nhng ngnh hin nay. Trung Quc h ang c li th so snh, trong khi nhng mt hng thuc nhm A ( nhng ngnh c hm lng lao ng cao, ch yu l lao ng gin n nh vi vc, qun o giy dp, dng c l hnh, dng c du lch..,) cng l lnh vc m Vit Nam c li th so snh. Do Vit Nam s phi gp nhiu kh khn hn trong cuc cnh tranh ny, cn Trung Quc s tm mi bin php thc hin mc tiu ca mnh. Bn cnh , tnh trng bun l, trn thu nc ta ngy cng gia tng v cng phc tp hn. Bun lu lm cho hng tha, hng km phm cht ... c by bn trn lan trn th trng, gy tn tht nng n
20

cho cc nh sn xut trong nc, gy thit hi v kinh t v sc kho cho ngi tiu dng. Xt v tng th, do s cnh tranh khng lnh mnh ca cc hng nc ngoi, nn cng nghip ni a nc ta ang trong th suy yu. Xt c th trong mt s ngnh sau: 2.1.1. Ngnh dt may Thc trng Cng vi s pht trin ca t nc, ngnh cng nghip dt may c s pht trin vt bc, c vai tr quan trng trong cng cuc Cng nghip Ho t nc, c khi lng sn phm v gi tr kim ngch xut khu ln. Theo thng k, nm 1999 gi tr xut khu t 1,73 t USD. Gi tr sn lng hng ho chim t trng trn 8% ga tr sn lng ton ngnh cng nghip v chim 15% tng kim ngch xut khu ca c nc. Tuy nhin mt mng th trng rt quan trng m cha c cc doanh nghip Vit Nam quan tm l th trng ni a. Nghin cu cc doanh nghip trn th gii cho thy bao gi h cng lun quan tm n th trng ni a, ly th trng ni a lm gc, lm nn tng. Trong khi cc doanh nghip dt may Vit Nam li b ng th trng ny. Trn thc t c nhng doanh nghip trn 90% gi tr sn xut l xut khu, hu nh khng thy c sn phm bn trong nc nh cng ty may Chin Thng, cng ty may Hng Yn.. Mt s cng ty may c uy tn nh cng ty may 10, Thng Long... th dung lng th trng rt hp, ch p ng mt phn nh nhu cu trong
21

nc. Hin nay, trn thc t vi ni a ch gi c 20% th phn, cn nhng 80% th phn cho hng vi ngoi nm gi, trong hng Trung Quc chim lnh khong 60% th phn.Mc d tng cng ty dt may Vit Nam c thnh lp, nhng ngay c cc x nghip may trong tng cng ty cng khng s dng vi ca cc x nghip trong nc, vi cho may mc xut khu ang phi nhp khu 80 - 90%. Trn th trng Vit Nam hin nay c cc loi vi ca cc nc c danh ting v sn xut vi trn th gii. Hng t bnh dn n kha kh th c sn phm ca Trung Quc, Thi Lan, i loan, Nht, Singapor, Indonexia...hng cao cp th c vi ca Anh, M, Y,...Bng nhiu con ng, cc i th cnh tranh chim lnh th phn thng qua vic bn h ga cc mt hng ca mnh, c bit l mt hng vi Trung Quc. Gi hng vi Trung Quc ch bng 1/3- 1/2 hng sn xut trong nc. Mt mt vi siu TrungQuc gi 12.000- 15.000 tu theo kh v mu, trong khi vi siu Long An l 21.000.Loi vi Mousseline Trung Quc (TQ) hoa mu loi ga ch t 16.000- 18.000. Cc loi vi phin, th, lanh,.. gi cha n 10.000/m. Qun o TQ gi rt r, li thch hp vi tm vc ngi Vit Nam. Mt b complet tng i p, nu mua ca hiu sang trng Bc Kinh gi c th n 2triu ng, nhng nu mua b tng t Vit Nam th ch c vi trm nghn. Hng vi nhp ngoi b vo th trng Vit Nam qua nhiu con ng: tiu ngch, chnh ngch, in hnh l nhp qua con bin

22

gii pha bc vi Trung Quc( a vo th trng Vit Nam 50% tng s lng vi nhp lu) Ngoi ra tnh trng bun lu vi bng ng bin qua cc tu vin dng, c bit l qua ng bu in cng ng bo ng. Hin nay, cc ca khu min Trung v Ty Nam nh Lao Bo,Ni Bi, cng l nhng ng vo ln ca vi ngoi. => Cc bin php bo v th trng ni a: bo v vng chc th trng ni a cho mt hng dt may, bo h sn phm trong nc Nh nc ta cn c cc bin php: + Bin php khuyn khch ngi VN tiu dng hng trong nc sn xut. + Nhng chnh sch khuyn khch u t vo ngnh dt v ngnh sn xut nguyn ph liu cho ngnh may. ng thi, Nh nc cn tng cng u t vo cc c s sn xut ny, trang b nhng cng ngh hin i, to ra s gn kt gia dt v may. + u t vo cc c s o to i ng cn b v cng nhn dt may, cn c s quan tm hn na v vn thi trang.V gi c cc doanh nghip cng cn c cc bin php bo h sn xut ca mnh:c th thng qua gi tc l sn xut sn phm vi gi thp c th ph hp vi sc mua va cnh tranh c. 2.1.2. Mt hng xe p, xe my 2.1.2.1. Xe p

23

Trc thp nin 80, mi nm nc ta sn xut khng t hn 500.000 chic xe p v khong 5.000 tn ph tng. hnh thnh 4 trung tm sn xut xe p vi gn 100 doanh nghip c tn tui, phn b u trn cc vng t nc nh: H Ni, Hi phng, H Ch Minh v Nng. Khi chuyn sang c ch th trng, do nhiu nguyn nhn trong c nguyn nhn quan trng l hng nhp lu trn thu bn vi gi qu r, khin cho hng xe p ni a khng cnh tranh ni, ngnh sn xut xe p b tn thng nng. Bn trung tm sn xut xe p ln ca c nc nay ch cn hai trung tm l H Ni v H Ch Minh hot ng cm chng, cn gi li tn gi truyn thng, nhng tn ti nh vo vic sn xut kinh doanh cc mt hng khc khng phi sn xut bng xe p. T vic sn xut 500.000 xe/nm n nay ch cn 150.000chic/nm. Hip hi xe p, xe my Vit Nam ( VINACYCLE) thnh lp nm 1991 c 96 thnh vin, n nay ch cn 43 thnh vin. Ti H Ni, nm1996, lin hip cc x nghip xe p, xe my (LIXEHA) c 13 cng ty, x nghip thnh vin, ch sn xut c 51.000 xe p v 1.500 tn ph tng, cha bng so vi nm c sn lng cao nht. X nghip xe p Xun Ho ni ting v sn xut xe p, nay li ni ting v mt hng bn gh v trang thit b ni tht. Cng ty sn xut v dch v c in- mt thnh vin ca LIXEHA th nay sn xut trang thit b yt. Trong thnh ph ch cn lc c vi ca hng Quc doanh by bn xe p ni a nhn hiu VIFIA, LIXEHA, Xun Ho hay Thng Nht nhng rt t ngi mua.
24

Trong khi nhu cu xe p trong c nc rt ln khong 500.000600.000 xe/nm, kh nng sn xut trong nc c th p ng c, nhng chng ta nhng 3/4th phn cho xe p nhp t cc nc Nht, Php, Singapor v ch yu nht l hng ca Trung Quc. Hng Trung Quc a phn l nhp lu, trn thu, mu m p v thay i lin tc, gi bn r: xe p mini TQ gi t 400-600.000 /chic, xe p a hnh TQ nm 1996: 1,3 triu ng/chic, sang nm 1997 ch c 800.000d/chic, cht lng vn th m kiu dng p hn, cc i l bn xe p .TQ c th chu vn, do b xa hng Vit Nam. 2.1.2.2. Xe my Vit Nam l mt nc ang pht trin vi thu nhp bnh qun u ngi khong 400.000(nm 2001). Cc thnh ph ln ca Vit Nam ang trong qu trnh pht trin trong cc khu vc chnh ca cc thnh ph u ang c xy dng, hu ht cc ng ph cc thnh ph nh H Ni, H Ch Minh u rt hp. l l do ti sao xe my, xe p l nhng phng tin ph bin nht Vit Nam k t nhng nm 70. Nm 1999 lng xe my tiu th trn th trng Vit Nam khong na triu chic,ngi ta cho rng cn lu na mi c th t c mt triu chic/nm. Bt ng cuc b o t ca xe Trung quc, n nm 2000 con s ny ln n 1,8 chic. Nm 2001 lng linh kin xe my nhp khu ln n hn hai triu b. Cuc b ca xe Trung quc gi r t nm 1999 buc cc hng xe gn my ln h gi- 51 doanh nghip lp rp xe Trung quc dng IKD to nn sc p
25

kinh t ng k buc cc hng xe my lin doanh v 100% vn nc ngoi phi h gi. Super Dream t 26 triu ng h xung di 20 triu ng (thi im 2001). Sirius t trn di 24 triu ng xung cn di 20 triu ng vi phanh chng, 21 triu vi phanh a. Viva 110 cng tng t. VMEP l hng c gi bn thp nht trong cc doanh nghip c vn u t nc ngoi ti Vit Nam, gi Angel nm 1998 l 1.300 USD, n nm 2002 ch cn di 1.000 USD, mc d xe ci tin nhiu. Cc thng hiu xe khc ca hng nh Magic, Magic star cng phi gim khong 1 triu ng/xe. cnh tranh vi nhng hng xe Trung quc ang bn ph gi trn th trng Vit Nam, hng Honda Vit Nam- mt thng hiu ni ting ca Vit Nam tung ra th trng xe Honda Wave Alpha vo 19/01/2002. Xe Wave Alpha c thit k p ng nhu cu xe ca th trng Vit Nam: ph hp vi a hnh Vit Nam, gi r ( hn 10 triu ) trong khi vn m bo cht lng v tin cy cao thng qua vic s dng cc cu kin sn xut trong nc vi gi thnh thp hn cng nh nhng cu kin c mua qua h thng mua sm ton cu ca Honda. So vi cc loi xe my Trung quc ang hin hnh th Wave Alpha c nhiu tnh nng hn hn. Sau s xut hin ca Wave Alpha, ngi tiu dng ng lot mua loi xe mi ny, th trng loi xe tr nn si ng, nhiu ngi phi t cc tin mua trc v sau mt thi gian mi ly c xe. Trong khi , nhiu ca hng bn xe Trung quc thnh ph H Ch Minh ng lot gim gi bn cc loi xe ng c Longcin v Lifan vi mc 400- 600.000/xe. Gi xe Trung quc
26

loi Dream cao cn 5,8- 6,5 triung/xe, Wave cn 6,2- 6,8triu ng/xe, . Nhng dng nh vn khng cnh tranh c vi Wave Alpha ca Honda. n thng 04/2002 xut hin loi xe Wave Alpha TQ vi mu m, mu sc ging ht ca hng Honda Vit Nam nhng c gi bn r hn nhiu. Ti ca hng xe my ca cng ty c Phng trn ng L Vn Vit (qun 9- TP H Ch Minh), xe Wave Alpha Trung Quc c bn vi gi 7,5 triu ng/xe, ch bn xe bao giy t v c giy hi quan ch sau 1 ngy. Nh vy vi vic bn ph gi xe my ca hng xe nhp t Trung quc nh hng t nhiu ti th trng xe my ni a. Cuc b ca xe Trung quc vi gi r lm cho nhiu hng xe ca Vit Nam phi iu ng mt thi gian tm cch tr vng. 2.1.3. Hng phn bn Mt tnh trng rt mi trn th trng Vit Nam l cc doanh nghip sn xut phn NPK , nht l cc cng ty c vn u t nc ngoi ang ng trc nguy c thua l m nguyn nhn ch yu l do phn NPK chng loi 16:16:8(NPK16:16:8), nhp khu t Hn Quc ang c bn vi ga rt thp trn th trng Vit Nam. Trong nc hin nay c hai i gia v sn xut phn NPK 16:16:8 l Cng ty lin doanh phn bn Vit- Nht (JVF) , cng sut thit k 350.000 tn phn NPK trong mt nm v cng ty kin doanh phn bn Baconco, cng c cng sut tng t.

27

Nhu cu phn NPK trong nc hin nay khong 1.5 triu tn/nm, trong c khong 300000- 400000 tn l phn NPK 16:16:8. Hn ba nm trc, khi JVF v Baconco cha thnh l,phn NPK 16:16:8 ch yu nhp t Philippin, khong 300000- 350000 tn/nm. Gn y do trong nc sn xut c loi phn ny nn lng nhp khu gim mnh, ch cn 50000- 100000 tn/nm. Sau khi phn NPK 16:16:8 Philippine khng cn nhp vo Vit Nam th phn NPK ca Hn Quc nhy vo th ch vi lng nhp khu vo nm 2001 l 20000 tn. n nm 2002,lng nhp ny tng t bin v nh nhp khu bn cho i l r hn phn cng loi c sn xut trong nc n 500000 ng/tn. Hin nay gi cho bn phn NPK 16:16:8 l 1700- 1800 ng /kg.Nh nhp khu Vit Nam bn cho i l l 2100- 2250ng/kg, trong khi gi bn ti nh my trong nc l 2500-2600 ng /kg. n trnh vic b kin bn ph ga, nh nhp khu phn bn t Hn Quc khng nhp nguyn bao m nhp hng v Vit Nam ri mi ng bao.Trc tnh trng bn ph gi ny,cc doanh nghip sn xut phn bn Vit Nam ang ng trc nhng kh khn. Cc doanh nghip Vit Nam ang khiu ni vi Hi phn bn Vit Nam v Chnh ph v vn nay nhng trn thc t Vit Nam cha c lut chng bn ph ginn rt kh cho vic gii quyt thc trng ny. 2.1.4. Nc gii kht

28

Trong trn chin gia cc hng ung c ga quc t nh Coca- cola v Pepsi, cc hng sn xut nc gii kht Vit Nam nh Mekofood (sn xut ung c ga nhn Festi). Cng ty Tribeco nhn thy trc nhng kh khn trong cuc chin ny. Ngay khi vo cuc, chai hng tung ra nhng hnh thc qung co cng vi chin thut cnh tranh quyt lit v lin tc. Coca- cola h gi bng cch nng dung tch chai t 207ml ln 300 ml nhng vn gi gi bn 1500. Cn Pepsi tung ra loi chai dung tch 500ml, bn gi 1600, nh vy gi thnh h xung cn 800/250ml. Trong khi sn phm ca Tribeco l chai dung tch 207ml, gi bn 1100/chai, cn chai Festi 200ml gi bn l 2000/chai. Thng 1 nm 1996 th trng li chng kin cuc bn ph gi quy m ln ca Coca-cola. Cng ty lin doanh Coca-cola Ngc Hi p dng ch khuyn mi n ht thng 1/1996. Theo c mua 3 kt coca hoc 3 kt sprite c tng thm mt kt hay mua 5 thng coca hoc 5 thng sprite th tng thm 1 thng. Nu tnh ra th Coca-cola h gi n 25%, vi mc gi ny th Coca-cola lm mt cuc ph gi.V thu doanh thu nc ngt lc by gi l 8%, thu nhp khu hng liu l 30%, kh c mt gi thnh sn xut r hn mc gi khuyn mi ny. Mt hng khng l sn xut vi chc nc khc nhau nh Coca-cola v Pepsi ch cn mang t hng tn kho tm thi a vo Vit Nam cho khng ngi tiu dng cng khng nh hng g n doanh thu ca h. Mun nh gc i phng h khng lm nh vy v ca cho khng s mang ting l b i. H bn di gi thnh sn xut ca cc
29

cng ty trong nc v m rng cc t khuyn mi lin tc tr gi hng t ng, h khng h chu l bi v s hng ny ch l s hng tha theo k hoc sn xut trn ton th gii m h thu li nhun. i vi cc hng lin doanh vic gim ga bn sn phm n mc thp hn gi thnh dn n doanh nghip b l, lin doanh khng c chia li, thc cht ch pha Vit Nam chu thit cn pha nc ngoi vn c li thng qua vic cung cp nguyn li, cng ngh thit b vi gi cao. Khng th ng vng ni trong cuc cnh tranh khngbnh ng v khng cn sc ny, cng ty Tribeco, con chim u n ca ngnh sn xut nc ngt Vit Nam ang lm vo tnh trng hp hi. Nng sut nm 1996 gim 30% n gia nm 1997 th sn lng gim n 60% so vi nhng nm trc. 2.2. Thc trng bn ph gi hng xut khu ca Vit Nam Trong quan h thng mi Quc t, cho n nay, cc doanh nghip Vit Nam khi xut khu hng ha ra nc ngoi b cc doanh nghip nc ngoi khi kin 84 v bi h cho l cc doanh nghip Vit Nam bn ph gi hng ho trn th trng. - Trng hp u tin b kin bn ph gi l mt hng go, nm 1994, nc m n kin l Colombia. Kt lun cui cng l go Vit Nam nhp khu vo Colombia khng b nh thu chng bn ph gi mc d bn mc thp 9.07% song khng gy tn hi cho cc nh sn xut la go nc s ti.

30

Nm 1998 vi mt hng m chnh xut khu vo EU, Vit Nam b EU quy vo nc c mt hng b bn ph gi. Kt cc th m chnh b nh thu chng bn ph gi l 16.8%. Cng cng nm ny hng giy dp ca Vit nam xut khu vo EU cng b kin bn ph gi nhng v th phn qu nh nn khng b nh thu chng bn ph gi. Nm 2000: bt la ga ca Vit Nam xut khu sang Balan b kin bn ph ga v b nh thu chng bn ph gi vi mc 0.09euro/chic. Nm 2001: mt hng ti ca Vit Nam xut khu sang Canada b a vo vng kin tng bn ph gi v b nh thu chng bn ph gi 1,48 CAD/kg. Nm 2002, t thng 6 n nay, doanh nghip VN li phi i mt vi ba v kin vi cc mt hng: giy, bt la ga vo Canada v c da trn vo M. L do m Hip hi c nheo Hoa k (CFA) a ra l hng thu sn VN bn gi r, ph gi th trng. Nhng trn thc t, sau khi i kho st vng nui c basa, c tra ng bng sng Cu Long, tn mt chng kin nhng b c ln trn sng Tin v sng Hu thuc vo loi l tng nht th gii, gp g nhng nh nui trng thu sn ni y cng nh kho st mt bng gi, phi on ca B Nng nghip Hoa k, ca i s M ti Vit Nam tha nhn gi nhn cng lao ng mt s nc c thu nhp bnh qun u ngi khong 300USD/nm phi khc vi 23.000USD/nm. Nh vy sc tiu th c Vit Nam khng gim trn th trng Hoa k l t cuc chin thng hiu CAFISH lm cho ci tn c tra, c basa ni ting th trng M. Nu v kin c xem xt trn
31

d kin VN th M s a ra mc thu chng ph gi l 191%. Trng hp VN c xem l nn kinh t th trng th mc tnh thu l 144%. Mt iu ng lu l: nu coi VN l mt nc c c ch th trng, mt nc no c th xem xt vic nh thu chng bn ph gi i vi hng VN nu xt thy tr gi thng thng ca hng ho cao hn gi xut khu bn cho ngi nhp khu hoc hng ho c bn cho ngi nhp khu vi gi thp hn tng chi ph ca hng ho. Ring vi trng hp nhp khu t nc khng c nn kinh t th trng m (kinh t phi th trng), nc xut khu c th ly mc gi ca nc th ba so snh khi xc nh xem c nh thu chng bn ph gi hay khng. ng tic l cho n nay, cc nc khi tin hnh iu tra nhm p dng thu chng bn ph gi i vi hng VN thng dng bin php so snh gi xut khu ca VN vi gi xut khu ca nc th ba. V d nh Colombia khi iu tra ly gi go ca Vit nam so snh vi gi go xut khu ca Thi Lan. iu ny l khng cng bng vi VN. Thc t cho thy, nhng mt hng xut khu ca VN b kin bn ph gi hu nh l nhng mt hng c kim ngch xut khu khng cao (tr c basa), hoc khng phi l mt hng xut khu chin lc nn cc doanh nghip VN cha thc s quan tm n vn ny. 2.3. Tc hi ca vic bn ph gi hng ho i vi nn kinh t nc ta 2.3.1. . Nhng thit hi v mt kinh t
32

T thc trng phn tch trn ta thy bn ph ga hng nhp khu nc ngoi gy ra nhng hu qu ln i vi ngnh sn xut ni a. Hu ht nhng ngnh cng nghip tng c th mnh nh: xe p, qut in, c kh, in t dn dng, vi, may mc, ru, bia,.. nay u b suy yu nghim trng do khng cnh tranh ni vi cc hng ngoi bn ph gi. C th nhng thit hi do bn ph gi gy ra i vi mt s ngnh cng nghip ni a nh: Ngnh dt hin nay phi nhng 80% th phn cho hng nc ngoi, ch cn gi li c 20%, cc x nghip sn xut ang trong tnh trng rt kh khn. Sn xut xe p th phn b mt i 75%, sn lng ch t 25% so vi nng lc sn xut. Ngnh c kh, sn xut my nng nghip v ph tng th phn gim t 60% xung cn 20%, sn xut ng c n th phn gim t 50% xung cn 10% Sn xut qut in th phn gim t 80xung 20%. Sn lng ch cn t 20% so vi nng lc sn xut. Gi b gim i 150.000/chic. Ngnh sn xut ru b mt 90% th phn cho hng ngoi. Hai nh my sn xut ru bia ln nht l ru Bnh Ty phi ng ca, cn ru H Ni ch cn t khong 10% cng sut. Nh vy vic bn ph gi hng nhp khu gy ra hin tng tr tr, hn ch tc pht trin ca nn kinh t, cng vi n l s nh tr, bn

33

b vc ph sn hoc gii th ca mt s x nghip khng cn kh nng thanh ton. 2.3.2. Nhng thit hi v mt x hi S nh tr sn xut ca hng lot cc x nghip cng vi s gii th, bn b vc ph sn ca mt s x nghip gy ra tnh trng tht nghip gia tng dn n thu nhp gim, cng vi n l cc t nn x hi cng gia tng. Ngi tiu dng phi s dng nhng loi hng ho km phm cht, qu hn, hng gi, thm ch hng c hi t nc ngoi nhp vo gy nguy hi cho sc kho ca ngi tiu dng. Bn ph gi, thu c li nhun ln, do m tnh trng bun lu, trn thu, gian ln thng mi ngy cng gia tng. Mt s cn b c chc c quyn do hm l tip tay cho bn ti phm lm tha ho o c, phm cht ngh nghip, gy ra nhng thit hi ln i vi x hi. Tiu biu l v Tn Trng Sanh thnh ph H Ch Minh nm 1997 tip tay cho bn bun lu, vi tr gi hng ln ti 25 t ng, bn ti phm s dng kho hng ca qun i ct gi hng ho. ng trc nhng thit hi ny, mt s cu hi cn thit phi t ra l chng ta phi c phng n chin u nh th no vi vic hng ngoi bn ph gi hay ch c mt ip khc ngh Nh nc cm nhp hng ngoi?. Trong khi n nm 2006, thi hn thc hin gim thu theo Hip nh u i thu quan c hiu lc chung (CEPT) thit lp khu vc mu dch t do ASEAN (AFTA) c hiu lc chng cn xa.
34

Chng 3: Mt s kin ngh gii quyt tnh trng bn ph gi Vit Nam ng trc thc t bn ph gi xy ra v nguy c hng tha t nc ngoi s trn vo ngy cng nhiu hn sau khi ta thc hin vic ct gim tin ti xo b hng ro thu quan. iu ny i hi chng ta phi c cc gii php v xy dng cc chnh sch bo v nn cng nghip sn xut ni a bo v th trng cho hng ho ca nc ta, chng li vic bun bn khng trung thc ca cc cng ty nc ngoi. 3.1. Tng cng qun l th trng, u tranh ngn chn t nn bun lu, chng gian ln thng mi Theo nh gi ca B thng mi, Tng cc Hi quan v cc c quan chc nng khc, tnh hnh bun lu ca nc ta trong nhng nm qua khng gim m cn c chiu hng gia tng. Hng bun lu vo nc ta gm hng trm chng loi, nhng thng tp trung nhiu nht vo nhng mt hng c gi tr kinh t cao nh thuc l, hng in t, in lnh, xe p Trung quc (300.000chic/nm), vi cc loi khong 20triu mt- tr gi hn 500 t ng. Gn y gian ln thng mi trong xut khu pht trin nhanh v nghim trng nhm mc ch trn lu thu xut nhp khu. Bng cc th on nh: khai bo khng ng s lng chng loi hng ho nhp khu, khai bo gi hng nhp khu thp hn nhiu so vi ga tr thc t nhp khu gim mc thu phi np, khai bo khng ng xut x ca hng ho... Th tng Chnh ph ch th cho cc cp chnh quyn v
35

cc ngnh trong cc nc phi tp trung lc lng chng li cc hot ng bun lu, gian ln thng mi, nht l cc hot ng bun lu c t chc, coi l nhim v quan trng, thng xuyn v lu di. Tng cc Hi quan, B Ni v, b Thng mi v B Ti chnh ang phi hp trin khai ng b nhiu bin php cng vi cc a phng v cc ngnh hu quan khc trong c nc ng thi cng thc hin cc phng n u tranh chng bun lu c hiu qu, x l nghim cc v bun lu. gian ln thng mi rn e v gio dc chung. C th cc gii php chnh l: _ Cc c quan Nh nc cn c bin php kim sot cht ch hng nhp khu, c bit l i vi hng nhp lu. Nhng hng tiu dng sn xut trong nc c kh nng p ng v cht lng v s lng th kin quyt khng cho nhp hoc hn ch s lng nhp bo h sn xut trong nc. _ Ban hnh quy ch bun bn bin gii, xc nh r i tng mt hng c php bun bn bin gii. _ Cc t chc, c nhn kinh doanh hng ngoi nhp nu khng c ha n, chng t chng minh ngun gc hp php s b tch thu. _ Vic thanh ton i vi hng ho bun bn phi thng qua Ngn hng thng mi c Ngn hng Nh nc giao trch nhim ph trch bun bn qua bin gii.

36

_ Ngnh y t v thng mi phi hp cht ch trong vic kho st, kim tra cp giy php cht lng v sinh an ton thc phm cho cc loi thc phm nhp khu. _ Cng c li cc t chc chng bun lu trn tng a ban, quyt nh c ch phi hp gia cc lc lng nhm nng cao hiu qu hot ng ca cc lc lng ny. 3.2. Bo h hng ho sn xut trong nc Vic bo h hng ho sn xut trong nc phi ph hp vi tin trnh t do ho thng mi v cc Hip nh Quc t m Chnh ph k kt. Cn qun trit cc nguyn tc sau: C s thng nht gia t do ho thng mi vi bo h mu dch. Bo h mu dch phi tin hnh trn nn t do ho thng mi, ph hp vi tin trnh t do ho thng mi ca Vit Nam v xu hng t do ho thng mi trn th gii.Bo h c chn lc, c thi im. Tc l khng bo h trn lan, khng bo h vnh vin. Nh nc s ch bo h nhng hng ho m sn xut trong nc c li th em li hiu qu kinh t cao, c tim nng pht trin v sau. Bnh ng, khng phn bit thnh phn kinh t. Cc doanh nghip thuc mi thnh phn kinh t khi cng sn xut kinh doanh mt loi hng thuc din bo h ca Nh nc, th u c hng mc bo h ca Nh nc nh nhau. Phi t c hiu qu kinh t khi thc hin chnh sch bo h. Vic bo h khng c dn n tnh trng tr tr sn xut, ng ca nn kinh t, ph v tin trnh t

37

do ho thng mi. Qua gp phn nng cao nng lc ni sinh ca nn kinh t. C hai cng c bo h l: 3.2.1. Hn ngch Hn ngch l quy nh ca nh nc v s lng cao nht ca mt hng hay mt nhm hng c php xut khu hoc nhp khu t mt th trng trong mt thi gian nht nh thng qua hnh thc cp giy php. Hn ngch nhp khu dn ti s hn ch s lng nhp khu, ng thi gy nh hng ti gi ni a ca hng ho. Hn ngch nhp khu lm tng gi hng ni a v n cho php cc nh sn xut trong nc thc hin mt quy m sn xut vi hiu qu thp hn so vi iu kin thng mi t do. Cho nn, hn ngch nhp khu l cng c quan trng thc hin chin lc sn xut thay th nhp khu, bo h nn sn xut ni a. => Tuy nhin trong xu th hin nay, cng c ny cng b hn ch bi s t do ho thng mi. 3.2.2. Thu nhp khu Thu nhp khu l loi thu nh vo mt hng nhp khu t nc ngoi. y l mt cng c ht sc quan trng trong chnh sch ngoi thng ca cc nc, m nhn hai chc nng: bo h sn xut trong nc v tng thu cho ngn sch nh nc.

38

Thu quan nhp khu to iu kin cho cc nh sn xut trong nc m rng sn xut, to thm cng n vic lm, tng cng kh nng cnh tranh ca cc doanh nghip trong nc. Hin nay thu nhp khu ca ta cn nng v thu m cha ch ng mc n mc tiu khuyn khch v qun l xut nhp khu. Cc doanh nghip lin doanh th c php nhp khu my mc thit b min thu trong khi cc doanh nghip trong nc th khng c min thu. iu ny gy kh khn cho cc doanh nghip trong nc vn yu km v k thut qun l. hn ch bn ph gi ta c th tng thu nhp khu, khi tt c cc hng ho nhp khu sang Vit Nam u phi chu mc thu ny. iu ny khng th hin chnh sch ca chng ta vi nhng hot ng cnh tranh khng lnh mnh. Do vy c th phi hp cc chnh sch kinh t v m trn nhm ngn chn bn ph gi hng ho. Nhng nh vy cha ngn chn tnh trng bn ph gi mt cch c hiu qu. 3.3. Thc hin t chc thi hnh php lnh gi >>Php lnh s 20/2004/PL-UBTVQH11 ngy 29/04/2004 v Chng bn ph gi hng ha nhp khu vo Vit Nam. >>Ngh nh s 90/2005/N-CP ca Chnh ph ngy 11/07/2005 quy nh chi tit thi hnh mt s iu ca Php lnh Chng bn ph gi hng ha nhp khu vo Vit Nam.

39

>>Ngh nh s 04/2006/N-CP ca Chnh ph ngy 09/01/2006 v vic Thnh lp v quy nh chc nng, nhim v v c cu t chc ca Hi ng x l v vic chng bn ph gi, chng tr cp v t v. >>Ngh nh s 06/2006/N-CP ca Chnh ph ngy 09/01/2006 quy nh chc nng, nhim v v c cu t chc ca Cc Qun l cnh tranh. >>Thng t s 106/2005/TT-BTC ca B Ti chnh ngy 05/12/2005 v hng dn thu, np, hon tr thu chng bn ph gi, thu chng tr cp v cc khon bo m thanh ton thu chng bn ph gi, thu chng tr cp. >>Ch th s 20/2005/CT-TTg ca Th tng Chnh ph ngy 09/06/2005 v vic Ch ng phng, chng cc v kin thng mi quc t. U ban thng v Quc hi ban hnh php lnh gi v Ch tch nc lnh cng b c hiu lc thi hnh t ngy 01/07/2002: y l o lut cao nht v cng tc qun l, iu hnh gi c t trc n nay. Sau khi php lnh gi c thi hnh, Ban vt gi Chnh ph, U ban nhn dn, S Ti chnh vt gi cc tnh, thnh ph trc thuc Trung ng t chc thc hin mt s nhim v sau: _ T chc hi ngh ton ngnh qun trit ni dung Php lnh Gi v trao i k hoch t chc thc hin Php lnh Gi, gp vo d tho ngh nh ca chnh ph quy nh chi tit v hng dn thi hnh Php
40

lnh Gi. Ban Vt gi Chnh ph c cng vn s 473BVG CP-TH ngy 19/06/2002 gi U ban nhn dn cc tnh, thnh ph trc thuc Trung ng ch o t chc thc hin Php lnh Gi. _ Hon chnh d tho Ngh nh ca Chnh ph quy nh chi tit v hng dn thi hnh php lnh gi gi xin kin cc B, c quan ngang B, c quan thuc Chnh ph v mt s Tng cng ty Nh nc t chc chnh tr x hi c lin quan. n cui thng 07/2002 c 28 B, 8 Tng cng ty Nh nc v 10 S Ti chnh Vt gi tnh, thnh ph trc thuc Trung ng gp kin bng vn bn gi ban vt gi Chnh ph xem xt hon chnh trnh Chnh ph. Nhiu kin gp mong mun rng ngh nh ca Chnh ph quy nh chi tit, hng dn thi hnh php lnh gi phi quy nh c th to iu kin thun li cho vic t chc thc hin, c bit lu l nhng vn v thm nh gi, kim sot gi c quyn, chng bn ph gi l nhng hnh thc qun l gi mi c th ch ho bng php lut nc ta. _ Ban vt gi chnh ph phi hp vi B T php (CLB php ch) phi hp vi phng cng nghip thng mi Vit Nam t chc Hi ngh ti hai min vi cc c quan Nh nc, doanh nghip gii thiu qun trit ni dung Php lnh Gi v xin kin v nhng ni dung cn quy nh, hng dn thi hnh Php lnh Gi; phi hp vi i truyn hnh Vit Nam, i ting ni Vit Nam v cc c quan bo ch tuyn truyn, gii thch ni dung Php lnh Gi. Nhn chung kin ca cc i biu d Hi ngh ni trn mong mun Ngh nh ca Chnh ph quy nh chi tit,
41

hng dn thi hnh Php lnh Gi phi quy nh c th, c bit l nhng ni dung quy nh trong Php lnh Gi m kin hiu khc nhau cha thng nht nh vn chng bn ph gi. _ U ban nhn dn, S Ti chnh vt gi thnh ph H Ch Minh, H Ni, Nng, cc tnh Lai Chu, H Ty, ng Nai, Ph Yn, Kon Tum, Gia Lai, Tuyn Quang, Thi Bnh, Bnh Phc, ng Thp, Cao Bng, Hng Yn,Qung Tr, Ph Th . ban hnh vn bn ch o hoc t chc hi ngh qun trit ni dung Php lnh Gi v thc hin Php lnh Gi . _ Sau khi c kin ca Ban T chc cn b chnh ph v ph hp vi Php lnh Gi Ban Vt gi chnh ph ban hnh quyt nh i tn Trung tm thng tin v kim nh gi min Nam thnh trung tm thng tin v thm nh gi min Nam; i tn trung tm t vn, dch v kim nh gi thnh trung tm Thm nh gi; thnh lp ban vn ng, thnh lp Hip hi Thm nh gi Vit Nam. _ Ban Vt gi Chnh ph v S Ti chnh vt gi cc tnh, thnh ph trc thuc Trung ng tip tc r sot cc vn bn quy phm php lut v qun l gi ban hnh kin ngh b xung, sa i hoc ban hnh vn bn quy phm php lut mi cho ph hp vi ni dung Php lnh Gi. _ Xy dng chng trnh o to bi dng nghip v thm nh gi ngn hn cho cn b lm cng tc gi ti cc c quan Nh nc, doanh

42

nghip to iu kin cho vic xem xt cp th thm nh vin v gi theo iu 16 Php lnh Gi. _ Trong thi gian ti, Ban Vt gi Chnh ph v s ti chnh vt gi Chnh ph cc tnh, thnh ph trc thuc trung ng tip tc thc hin nhim v tuyn truyn qun trit ni dung Php lnh Gi, son tho cc vn bn quy phm php lut, hng dn thi hnh Php lnh Gi . Ngoi Ngh inh Chnh ph quy nh chi tit , hng dn thi hnh Php lnh Gi, Ngh nh ca Chnh ph b sung sa i Ngh nh s 44/2000/NCP, ngy 1/9/00 ca CHnh ph v x pht vi phm hnh chnh trong lnh vc gi c, d kin cn son tho vn bn quy nh v tiu chun thm nh gi Vit Nam, quy ch tnh gi v c th cn Ngh nh ca Chnh ph v thm nh gi, kim soat gi c quyn, chng bn ph gi, ngh nh ca Chnh ph quy nh v t chc, chc nng, nhim v v quyn hn ca c quan qun l Nh nc v gi ng thi, t chc ch o vic thc hin nim yt gi ti cc trung tm thng mi, t chc diu tra chi ph sn xut, theo di d bo gi c th trng nhng hng ho quan trng kin ngh cc chnh sch,bin php bnh n gi. Chng 4. xut gii php i ph vi cc v kin chng bn ph gi hng xut khu ca Vit Nam bo v quyn li cho cc doanh nghip xut khu ca Vit Nam, to iu kin thc y xut khu Vit Nam tng trng mnh m, cn phi thc hin cc gii php sau:
43

4.1. Ch ng phng chng cc v kin bn ph gi ca nc ngoi - Chnh ph tch cc trin khai m phn song phng,a phng tranh th nhiu nc tha nhn Vit Nam l nc c nn kinh t th trng, do khng p dng bin php chng bn ph gi i vi Vit Nam. - D bo danh mc cc ngnh hng v cc mt hng Vit Nam c kh nng b kin ph gi trn c s r sot theo tnh hnh sn xut,xut khu tng ngnh hng ca Vit Nam v c ch chng bn ph gi ca tng quc gia t c s phng trnh cn thit. - Xy dng chin lc a dng ho sn phm v a phng ho th trng xut khu ca cc doanh nghip phn tn ri ro, trnh tp trung xut khu vi khi lng ln vo mt nc v iu ny c th to ra c s cho cc nc khi kin bn ph gi. Theo hng cc doanh nghip cn ch trng n cc th trng ln (Trung Quc, Nht Bn..) cc th trng mi ni (Hn Quc, c..) cc th trng mi (SNG, Trung ng, Nam Phi...). Bn cnh cn tng cng khai thc th trng ni a - mt th trng c tim nng pht trin. y l nhng kinh nghim ta rt ra c t cc v kin bn ph gi c tra, c basa ca M trc y. - Tng cng p dng cc bin php cnh tranh phi gi nng cao kh nng cnh tranh ca hng xut khu thay cho cnh tranh bng gi
44

thp. l phi u t nng cao cht lng sn phm, y mnh cc dch v hu mi, tip th qung co, p dng cc iu kin mua bn c li cho khch hng... - Xy dng c s d liu thng tin v th trng xut khu,v lut thng mi quc t,lut chng bn ph gi ca cc nc... v ph bin, hng dn cho cc doanh nghip cc thng tin cn thit nhm trnh nhng s h dn n cc v kin. 4.2. Cc gii php i ph vi v kin chng bn ph gi xy ra * V pha chnh ph: cn tch cc h tr cc doanh nghip trong khng kin - Thnh lp qu tr gip theo ui cc v kin h tr ti chnh cho cc doanh nghip khng kin. - Cung cp cho cc doanh nghip cc thng tin cn thit v cc th tc khng kin, gii thiu cc lut s gii nc s ti c kh nng gip cho doanh nghip thng kin... * V pha cc hip hi ngnh hng: cn pht huy vai tr l t chc tp hp v tng cng s hp tc gia cc doanh nghip trong ngnh nhm nng cao nng lc khng kin ca cc doanh nghip.

45

- Thng qua hip hi quy nh hnh vi bo v ln nhau, phi hp gi c trn th trng, trnh tnh trng cnh tranh khng lnh mnh c th to ra c gy ra cc v kin ca nc ngoi. - Thit lp c ch phi hp trong tham gia khng kin v hng li khi khng kin thnh cng khuyn khch cc doanh nghip tham gia khng kin. + T chc cho cc doanh nghip nghin cu thng tin v gi c,nh hng pht trin th trng, nhng quy nh php l ca nc s ti v chng bn ph gi... cc doanh nghip khng kin c hiu qu gim bt tn tht do thiu thng tin. * V pha cc doanh nghip: cn ch ng theo ui cc v kin khi b nc ngoi kin bn ph gi. - Hon thin h thng s sch chng t k ton ph hp vi cc quy nh ca lut php v chun mc quc t, lu tr y h s v tnh hnh kinh doanh nhm chun b sn sng cc chng c, cc lp lun chng minh khng bn ph gi ca doanh nghip, t chc nhn s, d tr kinh ph, xy dng cc phng n bo v li ch ca doanh nghip... - To ra nhng mi lin kt vi cc t chc lobby vn ng hnh lang nhm li ko nhng i tng c cng quyn li nc khi kin ng h mnh. Nh trong v kin tm c Lin minh hnh ng ngnh thng mi cng nghip tiu dng M (CITAC) Hip hi cc
46

nh nhp khu v phn phi tm M (ASDA) ng v pha cc doanh nghip Vit Nam chng li v kin bn ph gi ca M. - Ch ng thng lng vi chnh ph ca nc khi kin thc hin cam kt gi nu doanh nghip thc s c hnh vi ph gi, gy thit hi cho cc doanh nghip cng ngnh hng ca nc nhp khu. Cam kt gi l vic nh sn xut, xut khu cam kt sa i mc gi bn (tng gi ln) hoc cam kt ngng xut khu vi gi b coi l bn ph gi hng ho. y l mt tho thun t nguyn gia cc nh sn xut, xut khu v nc nhp khu. Khi mt cam kt gi c chp thun. qu trnh iu tra s chm dt. Hin nay, cam kt gi c coi l mt bin php i ph ch ng ca cc nc xut khu trong cc v kin chng bn ph gi, c bit i vi cc sn phm cng nghip. Trong giai on 19952001 trn th gii c 34 nc thc hin cam kt gi, trong c 10 nc cha phi l thnh vin WTO. Cam kt gi c u im l nhanh chng hn v t tn km hn so vi vic phi hon tt cuc iu tra ca c quan iu tra v bn ph gi. Hn na cc nh sn xut, xut khu nc b kin s c hng phn ln chnh lch trc v sau cam kt tng gi bn thay cho vic np thu chng bn ph gi cho nc nhp khu. Tuy nhin, nh xut khu lc ny cng phi i mt vi vic gim kh nng cnh tranh v gi ca hng xut khu,chp nhn thc hin cc th tc hnh chnh nghim ngt v phc tp hn trong giao dch xut khu... V vy cn c s cn nhc k lng cc yu t v kinh t, x hi, lut php, kh nng cnh tranh... trc khi thc hin bin php ny.
47

C th thy, vi mc tng trng xut khu hng nm gn 20% trong thi gian gn y v vic mt s mt hng xut khu Vit Nam bc u c c ch ng vng chc ti cc th trng ln dn n kh nng cc v kin chng bn ph gi ngy cng gia tng. iu ny v lu di s km hm tc tng trng xut khu ca Vit Nam. V vy, gim thiu ti a nhng tc ng tiu cc do cc v kin bn ph gi gy ra, cc doanh nghip Vit Nam cn c cc bin php khng ch ng ph c hiu qu m phi ch ng ngn nga nhng nguy c xy ra cc v kin chng bn ph gi. l phi thc hin chin lc a dng ho sn phm v th trng xut khu, tng cng vai tr ca cc hip hi ngnh hng, chun b y cc iu kin v thng tin, tin hnh cam kt gi khi cn thit... KT LUN Ph gi l bin php kinh in v tr nn li thi cc c nn kinh t pht trin nhng i vi nn kinh t th trung non tr ca Vit Nam, bin php ph gi ang tr thnh mt cng c hu hiu ca cc hng nc ngoi s dng thu tm th phn ca cc hng i th cnh tranh. Vi th mnh v ti chnh, kinh nghim, cc doanh nghip nc ngoi ang tin hnh nhng cuc ph gi thc s ngon mc v ginh c nhng thng li ht sc vang di trc s bt lc ca cc doanh nghip sn xut trong nc. Trong cnh tranh th trng th cnh tranh v gi c l mt trong nhng phng thc cnh tranh ch yu. Tuy nhin, cho n nay mt s iu chnh chung thng nht cc hnh vi canh
48

tranh bt chnh v gi vn cha tm thy trong lut. Ni ng ra, cc hnh vi cnh tranh bt chnh v gi ch c cp mt cch gin tip trong cc quy nh c lin quan n qun l gi ca Nh nc hoc qua cc quy nh v x pht hnh chnh trong mt s lnh vc. V vy ,cc ngnh c chc nng qun l kinh t cn phi pht huy tc dng, pht hin mi s cnh tranh khng lnh mnh kp thi x l.Vit Nam ang trn ng hi nhp vo nn kinh t th gii, th hin qua vic gia nhp ASEAN, AFTA ,v sp ti l APEC. Mc tiu chnh ca t chc thng mi th gii WTO l tho g mi ro cn mu dch quc t, do bo h mu dch khng cn l bin php c hiu qu. Chng ta phi hon chnh khung php lut ca nc ta, nghin cu sm ban hnh Lut chng bn ph gi, ng thi cc doanh nghip Vit Nam cn tm hiu v quan tm hn na n vn bn ph gi trnh tnh trng b kin ph gi khi xut khu hng ho ra nc ngoi.Lm vic chnh l bo v cng nghip ni a trong thi k khu vc ho v ton cu ho ang din ra mnh m v tr thnh xu th chnh ca thi i, gip cho cc doanh nghip PH LC Php lnh gi : Chng II-Mc 5 -CHNG BN PH GI iu 22. Cm bn ph gi
49

Nghim cm t chc, c nhn sn xut, kinh doanh c hnh vi bn ph gi. iu 23. Cc hnh vi khng b coi l hnh vi bn ph gi 1. Cc hnh vi sau y khng b coi l hnh vi bn ph gi: a) H gi bn hng ti sng; b) H gi bn hng ha tn kho do cht lng gim, lc hu v hnh thc, khng ph hp vi th hiu ngi tiu dng; c) H gi bn hng ha theo ma v; d) H gi bn hng ha khuyn mi theo quy nh ca php lut; ) H gi bn hng ha trong trng hp ph sn, gii th, chm dt hot ng sn xut, kinh doanh, thay i a im, chuyn hng sn xut, kinh doanh. 2. Cc trng hp h gi bn quy nh ti khon 1 iu ny phi c nim yt cng khai, r rng ti ca hng, ni giao dch v mc gi c, mc gi mi, thi gian h gi. iu 24. Khiu ni, t co hnh vi bn ph gi T chc, c nhn c quyn khiu ni, t co theo quy nh ca php

50

lut i vi cc hnh vi bn ph gi. iu 25. iu tra, x l hnh vi bn ph gi 1. Khi nhn c n th khiu ni, t co v hnh vi bn ph gi hoc pht hin c hnh vi bn ph gi, c quan c thm quyn qun l nh nc v gi phi t chc iu tra hnh vi bn ph gi. 2. Ni dung iu tra hnh vi bn ph gi: a) Xc minh hnh vi bn ph gi; b) Xc nh thit hi do hnh vi bn ph gi gy ra i vi li ch hp php ca t chc, c nhn sn xut, kinh doanh khc v li ch ca Nh nc. 3. Cn c vo kt qu iu tra, c quan c thm quyn qun l nh nc v gi c quyn x l hoc kin ngh c quan c thm quyn x l theo quy nh ca php lut i vi hnh vi bn ph gi. iu 26. Bin php x l hnh vi bn ph gi 1. Quyt nh gi bn ti thiu nhng khng lm hn ch cnh tranh ng php lut, gy thit hi n li ch hp php ca ngi tiu dng v li ch ca Nh nc. 2. X l vi phm hnh chnh.
51

3. Buc t chc, c nhn sn xut, kinh doanh bn ph gi phi bi thng thit hi cho cc t chc, c nhn sn xut, kinh doanh b tn tht do hnh vi bn ph gi gy ra. 4. Ngi c hnh vi bn ph gi c du hiu phm ti th b truy cu trch nhim hnh s theo quy nh ca php lut. Chng III HOT NG V GI CA T CHC, C NHN SN XUT, KINH DOANH iu 27. nh gi ca t chc, c nhn sn xut, kinh doanh T chc, c nhn sn xut, kinh doanh nh gi hng ha, dch v ca mnh theo quy nh ca Php lnh ny v cc vn bn php lut khc c lin quan. iu 28. Cc hnh vi b cm Cm cc t chc, c nhn sn xut, kinh doanh tin hnh cc hnh vi sau y: 1. Cu kt vi t chc, c nhn sn xut, kinh doanh khc lin kt c quyn v gi, gy thit hi n li ch hp php ca t chc, c nhn sn xut, kinh doanh khc, ca ngi tiu dng v li ch ca Nh nc;
52

2. Bn ph gi hng ha, dch v; 3. Ba t, loan tin khng c cn c v vic tng gi hoc h gi gy thit hi n li ch hp php ca t chc, c nhn sn xut, kinh doanh khc, ca ngi tiu dng v li ch ca Nh nc; 4. nh gi sai la di ngi tiu dng hoc t chc, c nhn hp tc sn xut, kinh doanh vi mnh; 5. Tng hoc gim gi gi to bng cch thay i s lng, cht lng, a im giao nhn hng ha, dch v; 6. Li dng thin tai, ch ha v din bin bt thng khc u c tng gi, p gi; 7. Cc hnh vi khc do php lut quy nh. iu 29. Nim yt gi 1. T chc, c nhn sn xut, kinh doanh phi nim yt gi hng ha, dch v ti ca hng, ni giao dch mua bn hng ha v cung ng dch v; vic nim yt gi phi r rng, khng gy nhm ln cho khch hng. 2. i vi hng ha, dch v do Nh nc nh gi th t chc, c nhn sn xut, kinh doanh phi nim yt ng gi do c quan nh

53

nc c thm quyn quyt nh v mua bn ng gi nim yt. i vi hng ha, dch v khng thuc danh mc Nh nc nh gi th nim yt theo gi do t chc, c nhn sn xut, kinh doanh quyt nh. iu 30. Quyn v ngha v ca t chc, c nhn sn xut, kinh doanh trong lnh vc gi 1. T chc, c nhn sn xut, kinh doanh c cc quyn sau y: a) Quyt nh gi mua, gi bn hng ha, dch v, tr nhng hng ha, dch v thuc danh mc Nh nc nh gi; b) Quyt nh gi hng ha, dch v trong khung gi, gii hn gi do c quan nh nc c thm quyn quyt nh; c) Khiu ni quyt nh v gi ca c quan nh nc c thm quyn lm thit hi n li ch hp php ca mnh; d) Khiu ni, t co cc hnh vi vi phm php lut v gi; ) Yu cu t chc, c nhn bi thng thit hi theo quy nh ca php lut; e) Cc quyn khc theo quy nh ca php lut.

54

2. T chc, c nhn sn xut, kinh doanh c cc ngha v sau y: a) Lp phng n gi hng ha, dch v thuc danh mc Nh nc nh gi trnh c quan nh nc c thm quyn quyt nh v chp hnh ng mc gi ; b) Cung cp thng tin v gi, cc quyt nh gi hng ha, dch v do t chc, c nhn sn xut, kinh doanh quyt nh theo yu cu ca c quan c thm quyn qun l nh nc v gi; c) Chp hnh cc bin php ca Nh nc nhm bnh n gi th trng quy nh ti Php lnh ny; d) Bi thng thit hi do hnh vi vi phm php lut v gi theo quy nh ca php lut; ) Cc ngha v khc theo quy nh ca php lut. Chng IV QUN L NH NC V GI Mc 1 NI DUNG V THM QUYN QUN L NH NC V GI iu 31. Ni dung qun l nh nc v gi 1. Nghin cu, xy dng, t chc thc hin cc chnh sch, bin php
55

v gi ph hp vi yu cu pht trin kinh t - x hi trong tng thi k. 2. Ban hnh cc vn bn quy phm php lut v gi. 3. Quyt nh gi hng ha, dch v quan trng, c quyn. 4. Quy nh tiu chun Thm nh vin v gi; t chc o to i ng cn b qun l v nghip v thm nh gi; cp v thu hi th Thm nh vin v gi. 5. Kim sot gi c quyn v chng bn ph gi. 6. Thu thp, phn tch v thng bo thng tin, d bo gi th trng trong nc v th gii. 7. T chc v qun l cng tc nghin cu khoa hc, hp tc quc t, o to, bi dng cn b trong lnh vc gi. 8. Kim tra, thanh tra, gii quyt khiu ni, t co v x l vi phm php lut v gi. iu 32. Thm quyn qun l nh nc v gi 1. Chnh ph thng nht qun l nh nc v gi trong phm vi c nc. 2. C quan qun l nh nc v gi chu trch nhim trc Chnh ph
56

thc hin qun l nh nc v gi. 3. Cc b, c quan ngang b trong phm vi nhim v, quyn hn ca mnh c trch nhim phi hp vi c quan qun l nh nc v gi trong vic thc hin chc nng qun l nh nc v gi thuc ngnh mnh theo phn cp qun l gi ca Chnh ph. 4. y ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng trong phm vi nhim v, quyn hn ca mnh c trch nhim thc hin chc nng qun l nh nc v gi ti a phng theo phn cp qun l gi ca Chnh ph. iu 33. T chc c quan qun l nh nc v gi H thng t chc, chc nng, nhim v v quyn hn ca c quan qun l nh nc v gi do Chnh ph quy nh. Mc 2 KIM TRA, THANH TRA GI iu 34. Thanh tra chuyn ngnh v gi 1. C quan qun l nh nc v gi thc hin chc nng thanh tra chuyn ngnh v gi. 2. Thanh tra chuyn ngnh v gi thc hin kim tra, thanh tra cc t chc c nhn chp hnh cc quy nh ca php lut v gi v cc quy
57

nh khc ca php lut c lin quan. iu 35. Quyn hn v trch nhim ca thanh tra chuyn ngnh v gi 1. Thanh tra chuyn ngnh v gi c quyn: a) Yu cu t chc, c nhn sn xut, kinh doanh bo co kp thi, chnh xc, trung thc nhng s liu, ti liu c lin quan n ni dung kim tra, thanh tra gi ph hp vi php lut; b) Yu cu c quan c lin quan c ngi tham gia v cung cp cc s liu, ti liu c lin quan trc tip n kim tra, thanh tra gi; c) X l hnh vi vi phm php lut v gi theo quy nh ca php lut. 2. Thanh tra chuyn ngnh v gi c trch nhim: a) Khng c s dng cc s liu, ti liu, thng tin thu thp c vo mc ch khc ngoi mc ch qun l nh nc v gi; b) Khng c tit l nhng b mt c lin quan n hot ng sn xut, kinh doanh ca cc t chc, c nhn sn xut, kinh doanh; c) Chu trch nhim trc php lut v vic kim tra, thanh tra gi ca mnh. iu 36. Quyn v ngha v ca t chc, c nhn khi c kim
58

tra, thanh tra gi 1. T chc, c nhn nhn c yu cu ca c quan c thm quyn kim tra, thanh tra gi phi bo co kp thi, chnh xc, trung thc nhng s liu, ti liu c lin quan n ni dung kim tra, thanh tra gi. 2. T chc, c nhn phi chp hnh nghim chnh cc quyt nh x l ca c quan qun l nh nc v gi; trong trng hp khng nht tr vi quyt nh th c quyn khiu ni theo quy nh ca php lut; trong thi gian khiu ni, vn phi chp hnh quyt nh . 3. T chc, c nhn c quyn t chi cc yu cu kim tra, thanh tra gi khng ng quy nh ca php lut. Mc 3 KHEN THNG V X L VI PHM iu 37. Khen thng T chc, c nhn c thnh tch trong vic thc hin php lut v gi c khen thng theo quy nh ca Nh nc. iu 38. X l vi phm php lut v gi 1. T chc, c nhn c hnh vi vi phm php lut v gi th ty theo tnh cht, mc vi phm m b x pht hnh chnh hoc b truy cu
59

trch nhim hnh s; nu gy thit hi th phi bi thng theo quy nh ca php lut. 2. Ngi no li dng chc v, quyn hn vi phm cc quy nh v gi; nhn hi l, bao che cho ngi vi phm php lut v gi; thiu tinh thn trch nhim, c lm tri cc quy nh ca Nh nc trong vic qun l nh nc v gi hoc c hnh vi khc vi phm php lut v gi th ty theo tnh cht, mc vi phm m b x l k lut hoc b truy cu trch nhim hnh s; nu gy thit hi th phi bi thng theo quy nh ca php lut. TI LIU THAM KHO GS- PTS T XUN DN, PTS V CH LC; Quan h kinh t quc t; Nh xut bn H Ni. 2. ON VN TRNG, Bn ph gi hng ho; Nh xut bn thng k.1998. 3.Tp ch Doanh nghip thng mi cc s: 161/2002; 160/2002; 159/2002. 4.Tp ch Thng mi ,cc s: 25/2002; 8/2002; 21/2002; 163/2002; 22/2002. 5.WTO Training Manual (Second Edition, October 2001), Antidumping, chapter 6.B Thng mi, Chng bn ph gi - mt tri ca t do ho thng mi, 2003.
60

1.

7.V Kim Dng, Bn ph gi v hot ng xut nhp khu ca Vit Nam, Tp ch Kinh t v Pht trin, s 94, 2005. 8.inh Th M Loan, Cam kt gi theo php lut chng bn ph gi ca EU, Tp ch Thng mi, s 1+2, 2006.

61