Kancil lan Baya

Prastawa iki kedaden ana ing zaman peteng dhedhet ning Bumi Jawa, ora ana
pepadhang saliyane srengenge, lintang lan rembulan, dunya dikebaki tetanduran
rungkut lan gedhe-gedhe, nalikane alas isih jembar, wit-wit gedhe ngadheg mejejer,
sawah-sawah ijo royo-royo, omah-omah manungsa durung ngebaki  lemah. Kewan-
kewan isa guneman kayata manungsa. Sapa sing kuwat mesthi menang. Ing zaman
kuwi ana sawijining kewan, kang awake cilik methentheng, sekel, nanging manis
pawakane, yakuwi kang aran Kancil.

           Kancil kuwi kewan sing prigel, seneng srawung karo kanca-kanca kewan
liyane. Saking bocah kuwi pinter, kadang kala kanca-kancane nganti salah ngira
menawa Kancil ki Bocah Nakal. Kancil sing diarani nakal kuwi, sakjane ora bener.
Sing bener kancil iku kewan sing pinter. Nanging menawa nemoni bebaya apa wae
dheweke mesthi isa uwal, ya mung amarga pintere, wasise lan kawicaksanane. Saking
pintere Kancil kerep slamet utawa uwal saka bebaya lan isa nylametake kanca-
kancane saka bebaya.

*********

Ing sawijining dina, Kancil mlaku sireng-sireng dhewekan ning tengah alas Roban.
Ndilalahe kok ya ndadak kepethuk Kali sing lagi banjir. Kancil katon mubeng minger
nggolek cara ben isa tekan panggonan tan kena bebaya. Lagi methentheng menggalih
kepiye ben isa tekan sebrang kali, dumadakan dikageti dening Baya, sing nguwasani
Kali.

”Cil!!!! Piye kabarmu, apik-apik to, kok katon lemu awakmu, pakanmu apa Le, cah
pinter…………….?”, kandhane Baya sok akrab ro rada meden-medeni kae.

”Wooo, apik wae Lik Baya………………….semana uga piye kabarmu, Lik?”

celathune Kancil karo rada cubriya marang dheweke, atine wis krasa nek lagi
ngadhepi bebaya.

”Aku kabare apik, Cil, …….ning eman, aku ki durung entuk pangan wis pirang-
pirang dina iki, ora ana sing liwat ning kali iki, embuh apa dha apal pa ya nek liwat
kene wedi ndhak tak brakot.

Kancil cubriyane saya gedhe lan wiwit nggolek cara ben ora kebrakot sing mbaureksa
kali kuwi.
Ra let suwe ujug-ujug sikile Kancil digujengi karo Baya,”Cil, aku ngelih banget,
gelem ya tak mangsa………….grrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr!”.

”Sik…sik Lik, kowe mau lak kandha nek aku rada lemu, mulakna kuwi engko ndhak
marai kanca-kancamu ing kali iki dha ngamuk, amarga ora komanan awakku.
Mendhing sesuk wae nek akeh brayatmu …………………”, kandhane Kancil karo
nampel gujengane Baya.

Baya manggut-manggut, karo rada mangkel sajake, ”Yoh, engko tak kandhanane
kanca-kancaku, ning tenan lho, aja ngapusi, tak oyak ning ngendhi wae kowe mlayu!
………………”.

”Yo, Lik, tak enteni, sesuk isuk yo…………………”.

Baya lunga saka papan kuwi arep nggoleki kanca-kancane, karo ngobat-ngabitke
buntute