ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ

ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပြဲမ်ားဆိုင္ရာ

ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ျမန္မာႏိုင္ငံ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔

(Myanmar Peace Monitor)

ႏိုင္ငံတကာ ျမန္မာ့သတင္း (Burma News International)

စက္တင္ဘာလ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္။

www.bnionline.net
www.mmpeacemonitor.org

i
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ

ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ျမန္မာႏိုင္ငံ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔

(Myanmar Peace Monitor) မွ ေရးသားထုတ္ေ၀သည္။

ပထမအႀကိမ္၊ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ - စက္တင္ဘာ ၂၀၁၃။

ႏိုင္ငံတကာ ျမန္မာ့သတင္းဌာနမွ မူပိုင္ျဖစ္သည္။

ႏိုင္ငံတကာ ျမန္မာ့သတင္းဌာနမွ ထုတ္ေ၀ျဖန္႔ခ်ိသည္။

စာတိုက္ေသတၱာအမွတ္ (၇၆)၊ ခ်င္းမုိင္တကၠသိုလ္စာတုိက္၊
ခ်င္းမုိင္ၿမိဳ႕၊ ၅၀၂၀၂၊ ထိုင္းႏုိင္ငံ။

တယ္လီဖုန္း - +၆၆(၀) ၈၄ ၇၂၂ ၅၉၈၈

+၉၅ ၉ ၄၅၀၀ ၄၄၆၂၇ ၊ + ၉၅ ၉ ၄၂၈ ၂၀ ၆၉၁၆

အီးေမးလ္ - secretary.bni@gmail.com
Website - www.bnionline.net, www.mmpeacemonitor.org

ii
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

မာတိကာ
အတိုေကာက္ ေဝါဟာရမ်ား
အစီရင္ခံစာ အက်ဥ္းခ်ဳပ္
နိဒါန္း ................................................................................................................................ ၁

စီးပြားေရးအရ နစ္နာခ်က္ (၁)။ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရး စီမံကိန္းႀကီးမ်ားေၾကာင့္ စစ္တပ္အင္အား တိုးခ်ဲ႕ခ်ထားျခင္း

ႏွင့္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚျခင္း။ ........................................................................................... ၃
ျပႆနာမ်ား၏ ေနာက္ခံအေၾကာင္း
ေျဖရွင္းရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေသာ နည္းလမ္း (၁)။ အစိုးရမဟုတ္သည့္ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႔မ်ား
(NSAGs) ႏွင့္ စစ္တပ္ အၾကား ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးမႈမ်ား ႏွင့္ လိုက္နာရမည့္
က်င့္ထံုးမ်ား ခ်မွတ္ျခင္း ................................................................................................ ၉
ေျဖရွင္းရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေသာ နည္းလမ္း (၂)။ စီးပြားေရး စီမံကိန္းမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ
အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားႏွင့္ ေျမယာသိမ္းပိုက္မႈမ်ားကို ေျဖရွင္းေပးျခင္း။ ............................................. ၁၁

စီးပြားေရးအရ နစ္နာခ်က္ (၂)။ သဘာဝ အရင္းအျမစ္မ်ားအေပၚ ပိုင္ဆိုင္မႈႏွင့္ စီမံခန္႔ခခ

ြဲ ြင့္အာဏာ
ကင္းမဲ့ေနျခင္း။ ................................................................................................................... ၁၁
ျပႆနာ ၁။ သယံဇာတ က်ိန္စာ ..................................................................................... ၁၁
ျပႆနာ ၂။ စီးပြားေရးကို စစ္တပ္ႏွင့္ ခရိုနီလူနည္းစုက လက္ဝါးႀကီးအုပ္ထားျခင္း။ ...................... ၁၅
ျပႆနာ ၃။ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ၊ တာဝန္ယူ တာဝန္ခံမႈ၊ အဖြ႔အ
ဲ စည္းစနစ္ ခိုင္မာမႈ
အားနည္းျခင္း။ ............................................................................................................. ၂၀
ျပႆနာ ၄။ သယံဇာတမွ ဘ႑ာဝင္ေငြမ်ားကို ဗဟိုမွ စုစည္းခ်ဳပ္ကိုင္ထားျခင္း ႏွင့္
စီမံခန္႔ခြေ
ဲ နျခင္း။ .......................................................................................................... ၂၁
ေျဖရွင္းရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေသာ နည္းလမ္း (၁)။ သဘာဝ သယံဇာတမ်ားႏွင့္
ဘ႑ာဝင္ေငြမ်ားအေပၚ စီမံခန္႔ခမ
ြဲ ႈ အာဏာကို စနစ္တက် ဖြ႔စ
ဲ ည္းျခင္း
(အင္စတီက်ဴးရွင္းအသြင္ ျဖစ္ေစျခင္း) .............................................................................. ၂၆
ေျဖရွင္းရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေသာ နည္းလမ္း (၂)။ အစိုးရ၏ DDR အစီအစဥ္ ေနာက္ကြယ္ရွိ
စီးပြားေရး .................................................................................................................. ၃၀
နယ္ျခားေစာင့္တပ္/ ျပည္သူ႔စစ္ တပ္ဖြ႔မ
ဲ ်ား (BGF/PMF) ......................................................... ၃၁
၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ေႏွာင္းပိုင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားတြင္
စီးပြားေရးလုပ္ငန္းဆိုင္ရာ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ား ႏွင့္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ခ်ေပးျခင္းမ်ား .................... ၃၂
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးပြစ
ဲ ား (အက်ဳိးေဆာင္) မ်ား၏ အခန္းက႑ .............................................. ၃၅
ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးတြင္ ႏိုင္ငံျခားကူညီေထာက္ပံ့မႈမ်ား၏ အခန္းက႑ ........................................ ၃၆
ေျဖရွင္းရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေသာ နည္းလမ္း (၃)။ လက္ရွိ ဖြ႔စ
ဲ ည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒအတြင္း၌
အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ကို တိုးတက္ ေကာင္းမြန္ေစျခင္း ................................................................. ၃၈
ေျဖရွင္းရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေသာ နည္းလမ္း (၄)။ သယံဇာတထုတ္လုပ္မႈမ်ားအေပၚ
ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ ရွိေစေရး ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ခ်က္ (EITI) သို႔ အသင္းဝင္အျဖစ္
ေလွ်ာက္ထားျခင္း ........................................................................................................ ၄၀

iii
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

စီးပြားေရးအရ နစ္နာခ်က္ (၃)။ ေျမယာသိမ္းပိုက္မႈမ်ားႏွင့္ အခြင့္အေရးမ်ား ............................................ ၄၃

ျပႆနာမ်ား၏ ေနာက္ခံအေၾကာင္း
ေျဖရွင္းရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေသာ နည္းလမ္းမ်ား။ လက္ရွိ ဖြ႔စ
ဲ ည္းပံု အေျခခံဥပေဒအတြင္း၌
ေျမယာသိမ္းဆည္းမႈ ျပႆနာမ်ား ေျဖရွင္းေပးျခင္း။ .............................................................. ၄၇

စီးပြားေရးအရ နစ္နာခ်က္ (၄)။ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းႀကီးမ်ားေၾကာင့္ ေဒသခံျပည္သူမ်ား၏ သဘာဝ

ပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ လူမႈေရး အေပၚ ထိခိုက္သက္ေရာက္မႈမ်ား ............................................................... ၅၂
ျပႆနာမ်ား၏ ေနာက္ခံအေၾကာင္း
ေျဖရွင္းရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေသာ နည္းလမ္း (၁)။ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းမ်ားကို စီမံခန္႔ခမ
ြဲ ႈႏွင့္
စိစစ္အကဲျဖတ္ခ်က္ တိုးတက္လာေစျခင္း ........................................................................... ၅၃
ေျဖရွင္းရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေသာ နည္းလမ္း (၂)။ ကုမၸဏီမ်ား/ ေကာ္ပိုေရးရွင္းႀကီးမ်ား၏
လူမႈေရးအရ တာဝန္သိမႈ (CSR) ..................................................................................... ၅၅

စီးပြားေရးအရ နစ္နာခ်က္ (၅)။ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုမ်ား၏ ေဒသမ်ားတြင္ ဆင္းရဲမေ

ြဲ တမႈႏွင့္
ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးေနာက္က်ေနမႈ ......................................................................................................... ၅၆
ျပႆနာ ၁။ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုေဒသမ်ားတြင္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးေနာက္က်ေနမႈ ................................. ၅၆
ျပႆနာ ၂။ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးမႈကို ခ်ိန္ခြင္လွ်ာညိႇျခင္း ႏွင့္ ေရရွည္တည္တံ့သည့္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးမႈ-- ၁၉၉၀
ခုႏွစ္ကာလမ်ား အပစ္ အခတ္ရပ္စဲေရးမွ သင္ခန္းစာထုတ္ယူျခင္း။ ........................................... ၅၈
ေျဖရွင္းရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေသာ နည္းလမ္း (၁)။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြမ
ဲ ်ားႏွင့္
သက္ဆိုင္သည့္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းမ်ား ............................................................................... ၅၉
ေျဖရွင္းရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေသာ နည္းလမ္း (၂)။ အစိုးရ၏ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ားႏွင့္
နယ္စပ္ေဒသ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတိုးတက္ေရး တစ္စံုလံုးအစီအစဥ္ ............................................................ ၆၄
နယ္စပ္ေရးရာ ဝန္ႀကီးဌာန .............................................................................................. ၆၄
အမ်ဳိးသား ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းမ်ား ...................................................................................... ၆၆

စီးပြားေရးအရ နစ္နာခ်က္ (၆)။ တိုင္းရင္းသား အုပ္စုမ်ားအၾကား ေစ်းကြက္အရ ၿပိဳင္ဆိုင္မႈမ်ား ..................... ၇၀

ျပႆနာမ်ား၏ ေနာက္ခံအေၾကာင္း
ေျဖရွင္းရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေသာ နည္းလမ္းမ်ား .......................................................................... ၇၂

ေလ့လာေတြ႕ရွိခ်က္မ်ား ......................................................................................................... ၇၂
အစိုးရ ................................................................................................................................ ၇၂
အစိုးရမဟုတ္သည့္ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြ႔မ
ဲ ်ား .................................................................................. ၇၄
စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား ............................................................................................................... ၇၅
အရပ္ဖက္ လူမႈအဖြ႔အ
ဲ စည္းမ်ား .................................................................................................... ၇၅
ေနာက္ဆက္တြမ
ဲ ်ား ............................................................................................................... ၇၆

iv
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ေက်းဇူးတင္လႊာ

ယခု ေရးသားထုတ္ေ၀ေသာ စာတမ္းသည္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ တပ္ဖဲြ႕မ်ား၊ အစိုးရ၊ မီဒီယာႏွင့္

လူမႈအေျချပဳ အဖဲ႔အ
ြ စည္းမ်ား၏ တက္ၾကြစြာ ပါ၀င္ပတ္သက္မႈ မရွိပဲ ဤစာတမ္းကို ေရးသားထုတ္ ေ၀ႏိုင္မည္
မဟုတ္ေပ။ ၎တို႔၏ အေတြ႔အၾကဳံမ်ား၊ ေလ့လာေတြ႔ရွိခ်က္မ်ား၊ ရွင္းလင္းခ်က္မ်ား၊ ေထာက္ခံခ်က္မ်ားသည္
ဤစာတမ္းျဖစ္ေျမာက္ေရးအတြက္ အသက္၀ိဥာဥ္ပင္ျဖစ္သည္။

ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစာတမ္းကို ေရးသားျပဳစုရာတြင္ အခက္အခဲေပါင္းမ်ားစြာ လက္ေတြ႔ရင္ဆိုင္ခဲ့ရသည္။ ယင္းသို႔

ျဖစ္ရျခင္းမွာ ဤစာတမ္းတြင္ ပါ၀င္ေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားက သဘာ၀အားျဖင့္ ရႈတ္ေထြးလွၿပီး ထိရွ
လြယ္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ဤစာတမ္းကိုျပဳစုရာတြင္ ယုံၾကည္စိတ္ခ်ရျပီး ဘက္မလိုက္ဘဲ မွ်တမႈရွိ္ေအာင္
ေရးသားရသည္မွာ အႀကီးမားဆုံး အခက္အခဲပင္ ျဖစ္သည္။

ဤစာတမ္းျဖစ္ေျမာက္ေရးတြင္ ပူးေပါင္းပါ၀င္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သူမ်ားကို ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္း ေျပာလိုပါသည္။

သုေတသနႏွင့္ စာတမ္းေရးသားျပဳစုေသာ မစၥဒိုနာေအာင္ႏွင့္အတူ ဘီအဲန္အိုင္အဖဲြ႔၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး
ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႕မွ ကိုစိုင္းလိတ္၊ ကိုေနလင္းထိုက္၊ ကိုေအာင္ေက်ာ္ထြန္းတို႔ကို အထူးေက်းဇူး တင္ရွိပါသည္။
၎အျပင္ အႀကံဥာဏ္ေကာင္းမ်ားေပးကာ စာတမ္းျဖစ္ေျမာက္ေရးႏွင့္ ထုတ္ေ၀ေရးကို အားသြန္ခြန္စိုက္
အေကာင္အထည္ေဖာ္ေပးေသာ ဦးခြန္ဆိုင္းက်ဳိင္းယဲန္၊ ကိုခင္ေမာင္ေရႊ၊ မစၥတာ ဘရန္နန္အိုေကာ္နာႏွင့္
မစၥတာဂယ္ရီရိုဇီမာတို႔ကို အထူးေက်းဇူးတင္ရွိပါသည္။

ဤစာတမ္းျပဳစုႏိုင္ေရးအတြက္ စီးပြားေရးႏွင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး အစည္းေ၀း ျဖစ္ေျမာက္ေရးကို စီစဥ္ကူညီ ေပးေသာ

(Burma Relief Center - BRC) ကို အထူးေက်းဇူးတင္ရွိေၾကာင္း မွတ္တမ္းတင္ပါသည္။ ႏိုင္ငံ၏
စီးပြားေရးမူ၀ါဒႏွင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး၏ ျမန္မာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္အေပၚ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈကို ၿခဳံငုံ
နားလည္ႏိုင္ေအာင္ လာေရာက္ ေဟာေျပာေပးေသာ ႏိုင္ငံတကာ ျမန္မာ့သတင္း (ဘီအဲန္အိုင္) အဖဲ႔၀
ြ င္မ်ား၊
မအားနန္ (ျမန္မာ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားဆိုင္ရာ ကြန္ယက္အဖဲြ႔)၊ ကိုေခးဆိုင္ (တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား လူထုဖံြ႔ၿဖိဳးေရး
ဆုံရပ္အဖဲြ႔)၊ ကိုေက်ာ္ခိုင္ (ရခိုင္ေရနံေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႔)၊ ကိုမီရယ္ (ကရင္နီလူမႈအဖဲြ႔အစည္းမ်ား ကြန္ယက္
အဖြ႕ဲ )၊ မဆိုင္းမိုင္ (ကခ်င္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးကြန္ယက္အဖြဲ႕)၊ ကိုေရႊ (ကရင္သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ လူမႈေရး လႈပ္ရွားမႈ
ကြန္ယက္) ႏွင့္ ကို၀င္းေအာင္ (ေရႊသဘာ၀ ဓါတ္ေငြ႔လႈပ္ရွားမႈအဖဲြ႔)တို႔ကို အထူးေက်းဇူးတင္ရွိပါသည္။

ဤစာတမ္းထုတ္ေ၀ႏိုင္ေရးအတြက္ သုေတသနျပဳ လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ ေရးသားထုတ္ေ၀ႏိုင္ရန္အတြက္

ေစတနာထက္သန္စြာ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့ေပးေသာ (Open Society Foundations-OSF) ကို ဘီအဲန္ အိုင္အဖဲြ႔မွ
အထူးေက်းဇူးတင္ရွိပါသည္။ ထို႔အျပင္ ဒီမိုကေရစီျဖစ္စဥ္သို႔ ေလွ်ာက္လွမ္းေနသည့္ ျမန္မာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရး
လုပ္ငန္းစဥ္ကာလအတြင္း ဘီအဲန္အုိင္၏ ႀကိဳးစားလုပ္ေဆာင္မႈမ်ားအတြက္ အားေပးကူညီေထာက္ပံ့မႈမ်ား ကို
လည္း ေက်းဇူးအထူးတင္စြာျဖင့္ မွတ္တမ္းတင္အပ္ပါသည္။

ႏိုင္ငံတကာ ျမန္မာ့သတင္း (ဘီအဲန္အိုင္) အဖဲ႔က

ြ ို ၂၀၀၃ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ ဖဲ႔စ
ြ ည္းခဲ့ၿပီး လက္ရွိတြင္ မီဒီယာ
အဖဲ႔အ
ြ စည္းေပါင္း ၁၂ ဖဲ႔ြ ပါ၀င္ေသာ မီဒီယာကြန္ယက္တစ္ခု ျဖစ္သည္။ ဤစာတမ္းကို
www.mmpeacemonitor.org ႏွင့္ www.bnionline.net ၀က္ဘ္ဆိုက္တို႔တြင္ ဖတ္ရႈႏိုင္ပါသည္။

v
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

အတိုေကာက္ ေဝါဟာရမ်ား

BGF နယ္ျခားေစာင့္တပ္ဖြဲ႔
CBO အရပ္ဖက္အေျချပဳ အဖြ႔အ
ဲ စည္းမ်ား
CNF ခ်င္းအမ်ဳိးသား တပ္ဦး
DDR လက္နက္ျဖဳတ္သိမ္းေရး၊ တပ္ဖြ႔ဲ ဖ်က္သိမ္းေရး ႏွင့္ ျပန္လည္ေပါင္းစည္းေနရာခ်ထားေရး
DKBA ဒီမိုကရက္တစ္ ကရင္အက်ဳိးျပဳ တပ္မေတာ္
EAGs တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႔မ်ား
KIO/A ကခ်င္ လြတ္လပ္ေရးအဖြဲ႔/ တပ္မေတာ္
KNPP ကရင္နီ အမ်ဳိးသား တိုးတက္ေရးပါတီ
KNU ကရင္အမ်ဳိးသား အစည္းအရံုး
KPC KNU/ KNLA ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာင္စီ
MDRI ျမန္မာ့ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး အရင္းအျမစ္အဖြဲ႔
MEC ျမန္မာ့စီးပြားေရး ေကာ္ပိုေရးရွင္း
NDAA အမ်ိဳးသား ဒီမိုကရက္တစ္ မဟာမိတ္တပ္မေတာ္
NDF အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီ တပ္ေပါင္းစု
NLD အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြ႔ခ
ဲ ်ဳပ္
NMSP မြန္ျပည္သစ္ပါတီ
NSAGs အစိုးရမဟုတ္သည့္ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား
NUP တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညြတ္ေရးပါတီ
PDP ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ မတူကြဲျပားမႈ ပါတီ
PMF ျပည္သူ႔စစ္ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႔မ်ား
PNLO ပအို႔ဝ္ အမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္ေရး အဖြဲ႔ခ်ဳပ္
PSLF ပေလာင္ျပည္နယ္ လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္ဦး
RCSS/SSA ရွမ္းျပည္ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးေကာင္စီ/ ရွမ္းျပည္ တပ္မေတာ္
SEZ/SIZ အထူးစီးပြားေရးဇုန္/ အထူး စက္မႈဇုန္
SLORC ႏိုင္ငံေတာ္ ၿငိမ္ဝပ္ပိျပားမႈ တည္ေဆာက္ေရးအဖြဲ႔
SNLD ရွမ္းအမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြ႔ခ
ဲ ်ဳပ္
SPDC ႏိုင္ငံေတာ္ ေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင့္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးေကာင္စီ
SSPP/SSA ရွမ္းျပည္ တိုးတက္ေရးပါတီ/ ရွမ္းျပည္ တပ္မေတာ္
TNLA တေအာင္း အမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္ေရး တပ္မေတာ္
UMEHL ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ စီးပြားေရးဦးပိုင္ လီမိတက္
UNFC ညီညြတ္ေသာ တိုင္းရင္းသားမ်ား ဖက္ဒရယ္ ေကာင္စီ
UWSP/A ဝျပည္ေသြးစည္းညီညြတ္ေရးပါတီ/ တပ္မေတာ္
WGEC တိုင္းရင္းသားမ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး အလုပ္အဖြဲ႔

vi
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ေျမပံုစာရင္း

၁။ သဘာ၀သယံဇာတႏွင့္ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားရာျပေျမပံု...........................................၄

၂။ သဘာ၀အရင္းအျမစ္ႏွင့္အထူးစီးပြားေရးဇုန္ျပေျမပံု ........................................၁၃

၃။ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ား၏လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားသံုးစြမ
ဲ ႈျပေျမပံု .................၅၇

ဇယားစာရင္း

ဇယား (၁) - ဖြ႕ံ ၿဖဳိးေရးစီမံကိန္းမ်ားအနီးတြင္ ျဖစ္ပြားေသာ ပဋိပကၡမ်ား .................... ၅

ဇယား (၂) - ေျမယာသိမ္းမႈႏွင့္ စီးပြားေရးစီမံကိန္းမ်ားေၾကာင့္

လူထုမၿငိမ္သက္မႈႏွင့္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ........................................................... ၈

ဇယား (၃) - ဖြ႕ဲ စည္းပံုအတြင္းမွ ဥပေဒအာဏာမ်ား ........................................... ၂၃

ဇယား (၄) - တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္အဖြ႕ဲ မ်ား၏ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား ............ ၃၃

ဇယား (၅) - ေျမယာသိမ္းမႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ အေရးႀကီးဥပေဒမ်ားႏွင့္

ေကာ္မတီမ်ား ........................................................................................... ၄၅

ဇယား (၆) - ေျမယာသိမ္းမႈ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မတီႏွင့္ ဥပေဒမူၾကမ္း............... ၄၉

vii
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

အစီရင္ခံစာ အက်ဥ္းခ်ဳပ္

ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြမ
ဲ ်ားတြင္ စီးပြားေရးအခြင့္အလမ္းမ်ားႏွင့္ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ
ကိစၥမ်ားကို အေလးေပး ေဆာင္ရြက္ေနျခင္းက အလြန္အမင္း အျငင္းပြားဖြယရ
္ ာကိစၥ ျဖစ္ပါသည္။
လူအမ်ားက ဤေဆြးေႏြးပြမ
ဲ ်ားတြင္ အဓိကက်သည့္ ႏိုင္ငံေရးျပႆနာမ်ား၊ လူမ်ဳိးေရး ၾကန္အင္
လကၡဏာကိစၥမ်ားကို အေလးေပး ေျပာဆိုၾကမည္ဟု ယံုၾကည္ထားၾကပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း
အသိအမွတ္ျပဳသင့္သည့္ကိစၥမွာ ပဋိပကၡအမ်ားစုကို ျဖစ္ေစသည့္ အဓိကက်ေသာ နစ္နာခံစားရမႈ
မ်ားမွာ စီးပြားေရးႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ မတရားမမွ်တမႈမ်ား ျဖစ္ၿပီး၊ အထူးသျဖင့္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရး
စီမံကိန္းႀကီးမ်ားေၾကာင့္ ေဒသခံျပည္သူမ်ား ဆိုးက်ဳိးထိခိုက္ခံစားၾကရသည့္ အေျခအေနမ်ဳိး၊
စီးပြားေရး အရင္းအျမစ္မ်ားကို ဗဟိုအစိုးရႏွင့္ ေဒသခံတိုင္းရင္းသား အုပ္စုမ်ားအခ်င္းခ်င္းအၾကား
သူထိန္းခ်ဳပ္မည္-ကိုယ္ထိန္းခ်ဳပ္မည္ အၿပိဳင္အဆိုင္လုၾကသည့္ အေျခအေနမ်ဳိး ျဖစ္ပါသည္။
ထို႔အျပင္ အစိုးရမဟုတ္သည့္ လက္နက္ကိုင္အင္အားစုမ်ား (NSAGs) မ်ားက ျမင္ၾကသည္မွာ
သူတို႔ျပည္သူမ်ား၏ အခြင့္အေရးမ်ားအတြက္ တိုက္ပဝ
ြဲ င္ရာ၌ စီးပြားေရးဆို္င္ရာ ျပႆနာမ်ားကိုပါ
လ်စ္လ်ဴျပဳထား၍ မရပါ။ အေၾကာင္းမွာေငြေၾကး ႏွင့္ အာဏာသည္ နီးကပ္စြာ ခ်ိတ္ဆက္ေနၾက
ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။

ယခုအစီရင္ခံစာတြင္ ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ပြားရသည့္ ေရေသာက္ျမစ္ အေၾကာင္းအရင္းမ်ားကို

စူးစမ္းထားၿပီး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ အေျဖရွာၾကည့္ႏိုင္ေရး ႀကိဳးပမ္းခ်က္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ စီးပြားေရးအရ မမွ်တမႈ နစ္နာခ်က္ ၆-ခုမွ ေန၍ ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ပြားေစရန္
တြန္းပို႔ေနပါသည္။ ၎တို႔ကို တစ္ခ်က္ခ်င္း သံုးသပ္၍ ျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိသည့္ ေျဖရွင္းစရာ
နည္းလမ္းမ်ားကို ၾကံဆထားပါသည္။ ၎ထိခိုက္နစ္နာခ်က္မ်ားမွာ စီးပြားေရးစီမံကိန္းမ်ားေၾကာင့္
စစ္တပ္အင္အားတိုးခ်ဲ႕ ခ်ထားလာျခင္း၊ သဘာဝသယံဇာတမ်ားအေပၚ ထိန္းခ်ဳပ္ခြင့္ အာဏာ
မရွိျခင္း၊ ေျမယာသိမ္းပိုက္မႈမ်ား၊ စီးပြားေရးစီမံကိန္းႀကီးမ်ား၏ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ လူမႈေရး
အေပၚထိခိုက္သက္ေရာက္မႈမ်ား၊ တိုင္းရင္းသားေဒသမ်ားတြင္ ဆင္းရဲမြေ
ဲ တမႈႏွင့္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတိုးတက္မႈ
ေနာက္က် က်န္ရစ္ေနျခင္းတို႔ပင္ ျဖစ္ပါသည္။

ယခုအခါ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေနေသာ အစိုးရအေနျဖင့္ ဤသို႔နစ္နာခံစားေနရမႈမ်ားကို တုံ႔ျပန္

ေဆာင္ရြက္ရန္ အထူးႀကိဳးပမ္း ေနပါသည္။ အေထြေထြေသာ ဥပေဒမ်ား ခ်မွတ္ျပဌာန္းေစျခင္း၊
မူဝါဒမ်ား၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး အစီအစဥ္မ်ား၊ ေကာ္မရွင္မ်ားႏွင့္ ေကာ္မတီမ်ား ယခုဖြ႔စ
ဲ ည္းပံု အေျခခံ
ဥပေဒအရ ဖြဲ႔စည္းေဆာင္ရြက္ေစျခင္း စသည့္ႀကိဳးပမ္းမႈ ေပါင္းစံုပါဝင္ပါသည္။ အစိုးရမဟုတ္သည့္

viii
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

လက္နက္ကိုင္အင္အားစုမ်ားဖက္မွလည္း ယခုေဖာ္ျပသည့္ ျပႆနာမ်ားကို ေျဖရွင္းႏိုင္ရန္

သူတို႔နည္း သူတို႔ဟန္ျဖင့္ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္ခဲ့ၾကပါသည္။ တစ္ခါတစ္ရံ တစ္ဖက္သတ္ေျဖရွင္းမႈ
ျပဳၾကေသာ္လည္း၊ မ်ားေသာအားျဖင့္ အစိုးရႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားတြင္
တင္ျပေတာင္းဆိုခဲ့ၾကပါသည္။ ေဒသခံျပည္သူမ်ား၏ လိုအပ္ခ်က္ႏွင့္ နစ္နာခံစားေနရမႈမ်ားကို
ၾကားသိရေအာင္ အရပ္ဖက္လူမႈအဖြဲ႔အစည္းမ်ားကလည္း တက္ႂကြစြာ အေရးပါသည့္ အခန္း
က႑က ပါဝင္လႈပ္ရွားေနၾကပါသည္။ သို႔မွသာ ေလ်ာ္ကန္သည့္ မူဝါဒမ်ား ခ်မွတ္ႏိုင္ဖြယ္ရွိၿပီး၊
ဆံုးျဖတ္မႈမ်ား ေကာင္းမြန္လာပါလိမ့္မည္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ ႏိုင္ငံတကာ ကူညီေထာက္ပံ့မႈ
မ်ားကလည္း မတူကြဲျပားသည့္ အင္အားစုအသီးသီးကို ေထာက္ပံ့ေပး၍၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး
လုပ္ငန္းမ်ား၊ ဘ႑ာေရးႏွင့္ နည္းပညာ ကူညီေထာက္ပံ့မႈမ်ား ေပးေနၾကပါသည္။

စီးပြားေရးအရ ထိခိုက္နစ္နာမႈအေၾကာင္းမ်ားအေပၚ ေျဖရွင္းႏိုင္ရန္ အေထြေထြေသာ က်ယ္ျပန္႔

သည့္ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကို ေလ့လာသံုးသပ္မႈျပဳရသည္မွာ ခက္ခဲလွပါသည္။ ေတြ႔ရွိ
ခ်က္မ်ားအရ လက္ရွိေဆာင္ရြက္ေနသည့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး သေဘာ
တူညီခ်က္မ်ားကို အဟန္႔အတား ျဖစ္ေနရသည့္ အေၾကာင္းမွာ စစ္တပ္က သူ၏အမိန္႔စီးဆင္းမႈ
အတိုင္းသာ ဆက္လက္၍ သြားေနျခင္း၊ ၎က စီးပြားေရးႏွင့္ အစိုးရ၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱယားကို
ထိန္းခ်ဳပ္ထားႏိုင္သည့္ အာဏာရွိေနျခင္းတို႔ကို ေတြ႔ရွိရပါသည္။ စစ္တပ္၏ စီးပြားေရး အက်ဳိး
စီးပြားမ်ားႏွင့္ အစိုးရမဟုတ္သည့္ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႔မ်ားကို ဆက္ဆံေနသည့္ ၎တို႔၏ အယူ
ဝါဒေရးရာကိစၥမ်ားေၾကာင့္ ယခုအစိုးရေဆာင္ရြက္ေနသည့္ အာဏာခ်ိန္ခြင္လွ်ာ ေျပာင္းေစေရး
အစီအစဥ္မ်ားကို ဆန္႔က်င္ေနသည့္သဖြယ္ ျဖစ္လာေစပါသည္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္တြင္ ျပဌာန္း
အတည္ျပဳခဲ့ေသာ ဖြ႔စ
ဲ ည္းပံု အေျခခံဥပေဒအရ အဓိကပိုင္ဆိုင္မႈမ်ားႏွင့္ သယံဇာတမ်ား စီမံ
ခန္႔ခြေ
ဲ ရး အာဏာကို ဗဟိုကသာ ခ်ဳပ္ကိုင္ထားေရးအတြက္ ျပဌာန္းထားေပးပါသည္။ သို႔အတြက္
ေၾကာင့္ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈေလွ်ာ့ခ်ေရး အေျပာင္းအလဲမ်ားအေပၚ အစိုးရက စိတ္မထက္မသန္
ျဖစ္ေနၿပီး၊ တိုင္းရင္းသားေတာ္လွန္ေရး အင္အားစုမ်ား ေက်နပ္ႏိုင္သည့္ အေျခအေန မဆိုက္ဘဲ
ျဖစ္ေနရပါသည္။

ေျဖရွင္းရန္ ႀကိဳးပမ္းမႈ အမ်ားအျပား ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကေသာ္လည္း၊ ပဋိပကၡ အေျခအေနမွာ

မေလွ်ာ့က်သြားရျခင္း၊ ေဒသခံ ျပည္သူမ်ားကလည္း သူတို႔၏ဘဝမ်ား သိသိသာသာတိုးတက္မႈ
ရွိမလာသည့္ အေၾကာင္းကိုမူ၊ စစ္တပ္၏ လႊမ္းမိုးမႈေနာက္ခံေၾကာင့္ဟူ၍သာ ေဖာ္ျပရေပေတာ့
မည္။ ဤသို႔ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ား ျဖစ္ေပၚေစရန္၊ အမွန္တကယ္ အေျပာင္းအလဲမ်ား
ျဖစ္ေပၚလာရန္၊ ေရရွည္တည္တံ့သည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္ေပၚလာရန္မွာ ကၽြမ္းက်င္မႈမ်ား အေပၚ၌
သာ မိမိတို႔မွီခို လုပ္ေဆာင္ေန၍ မရဘဲ၊ စစ္တပ္၏ အာဏာေဟာင္းကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွသာ
ျဖစ္ေပၚႏိုင္ေပမည္။ တပ္မေတာ္ကို နည္းပညာကၽြမ္းက်င္မႈျဖင့္ လုပ္ေဆာင္သည့္ ေခတ္မီ
ကာကြယ္ေရး တပ္မေတာ္ (Professional Army) တစ္ရပ္အျဖစ္သို႔ အသြင္ေျပာင္းလဲမွသာ
ျဖစ္ေပၚႏိုင္ေပမည္။ မတူကြဲျပားေသာ ဖက္ၿပိဳင္ေနသည့္ အင္အားစုမ်ား၏ ေနာက္ခံစီးပြားေရး
အက်ဳိးစီးပြားမ်ားအေပၚ နားလည္ရန္ အေရးႀကီးလွပါသည္။ သို႔မွသာ မိမိတို႔လိုလားေနသည့္
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ တည္ၿငိမ္မႈ ျဖစ္ေပၚေစမည္ ျဖစ္ပါေၾကာင္း။

ix
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

x
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ႏိုင္ငံတကာ ျမန္မာ့သတင္းအဖြဲ႕၀င္မ်ား၏ ၀ဘ္ဆိုဒ္လိပ္စာမ်ား

xi
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

နိဒါန္း
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားတြင္ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ အက်ဳိးစီးပြားမ်ားႏွင့္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးကိစၥမ်ား ပတ္သက္ေနျခင္းသည္
အလြန္ အျငင္းပြားဖြယရ
္ ာပင္ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ျဖစ္ေပၚေနသည့္ ပဋိပကၡမ်ားကို
ေျဖရွင္းရာတြင္မူ ေရွာင္လႊဲ၍ မရေသာကိစၥမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ လူအမ်ားက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြမ
ဲ ်ား
ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ ႏိုင္ငံေရးထက္ ေက်ာ္လြန္၍ စီးပြားေရးကိစၥကို သာလြန္အေလးေပး ၾကမည္ကို စိုးရိမ္ေနၾက
ေသာ္လည္း၊ လက္နက္ကိုင္အင္အားစုမ်ားက ေတာင္းဆိုေနၾကသည့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား၊ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတိုးတက္မႈ၊
သဘာဝ သယံဇာတမ်ား မွ်တစြာ ခြေ
ဲ ဝေပးေရးကိစၥမ်ားကို ၾကည့္ပါက စီးပြားေရးအာဏာႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးအာဏာ
သည္ အေႂကြတစ္ေစ့၏ ေခါင္းႏွင့္ ပန္းျဖစ္သည္ကို ေတြ႔ရပါလိမ့္မည္။ မိမိတို႔အတြက္ အထူးစဥ္းစားစရာ
သတိေပးေနေသာကိစၥလည္း ျဖစ္ပါသည္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ေဆြးေႏြးပြမ
ဲ ်ား၌
စီးပြားေရးလုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ား ေျပာဆိုေနၾကျခင္းကို ေ၀ဖန္သူအခ်ဳိ႕က အစိုးရ၏ လွည့္ဖ်ားေသြးခြမ
ဲ ႈဟု ယူဆေနၾကၿပီး၊
တိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို ခရိုနီအေသးစားမ်ား ျဖစ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ေနသည္၊ ႏိုင္ငံျခား
ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားအတြက္ ဆြေ
ဲ ဆာင္ႏိုင္ေအာင္ ျပဳလုပ္ေနသည္ဟု ဆိုေနၾကျပန္ပါသည္။

သို႔အတြက္ေၾကာင့္ စီးပြားေရးမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ပြားေစရန္ တြန္းေဆာ္သည့္ အေၾကာင္းတရား

ျဖစ္သလို၊ အေျဖလည္း ျဖစ္သည္။ သယံဇာတမွ ရသည့္ ဘ႑ာဝင္ေငြမ်ားကို တရားမွ်တမႈ မရွိသည့္ ေဝခြမ
ဲ ႈ၊
ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းႀကီးမ်ား၏ ေဒသခံမ်ားအေပၚ ဆိုးက်ဳိးသက္ေရာက္မႈမ်ား၊ ဆင္းရဲမြေ
ဲ တမႈႏႈန္း အလြန္အမင္း
ျမင့္မားေနျခင္း စသည့္အေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ အၾကမ္းဖက္မႈ ၃ မ်ဳိးကို ျဖစ္ပြားေစပါသည္။ ၎တို႔မွာ
လက္နက္ကိုင္ ပ႗ိပကၡ၊ ဖံြ႔ျဖိဳးေရး စီမံကိန္းၾကီးမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္သည့္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ႏွင့္ ရပ္ရြာလူမႈ
အသိုက္အ၀န္း အခ်င္းခ်င္း အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ စီမံကိန္းႀကီးမ်ားကို ကာကြယ္မႈေပးရန္အတြက္
စစ္တပ္မ်ားတိုးခ်ဲ႕ခ်ထားလာျခင္း စသည့္အေၾကာင္းေၾကာင့္လည္း တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အင္အားစု
မ်ားႏွင့္ အစိုးရတို႔အၾကား ထိေတြ႔မႈ တိုက္ပမ
ြဲ ်ား ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚေနေစျခင္းကို ေတြ႔ရွိရပါသည္။ တစ္ခ်ိန္တည္း
မွာပင္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းႀကီးမ်ားႏွင့္ စီးပြားေရး အခြင့္အလမ္းတို႔သည္ ဆင္းရဲမြေ
ဲ တမႈ ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ေရးအတြက္
အေရးပါၿပီး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္အတြင္း အစိုးရမဟုတ္သည့္ လက္နက္ကိုင္အင္အားစုမ်ား၏ အာဏာကို
ဆက္လက္ ထိန္းသိမ္းထားေရး၊ အဖြ႔အ
ဲ စည္း ရွင္သန္ေရးတို႔အတြက္ အေရးပါလွပါသည္။

သို႔အတြက္ေၾကာင့္ ဤေနရာတြင္ စဥ္းစားစရာမွာ ႏိုင္ငံေရးသေဘာတူညီခ်က္မ်ား၌ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ ေဆြးေႏြး

ခ်က္မ်ားကို ထည့္မည္- မထည့္သြင္းမည္ မဟုတ္ေတာ့ဘဲ၊ ေဒသခံျပည္သူမ်ား၏ နစ္နာခံစားခ်က္မ်ားကို
မည္သို႔မည္ပံု ေသခ်ာေျဖရွင္းေပးမည္၊ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွစ၍ စတင္လာသည့္ အျပဳသေဘာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို
ေနာက္ျပန္သြားေစမည့္ ပဋိပကၡမ်ားကို မည္သို႔ မည္ပံု တားဆီးကာကြယ္မည္ဆိုသည္က ပို၍ အေရးပါလာ
ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေရွ႕အလားအလာႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကမၻာက "ေနာက္ထပ္ေရွ႕တန္း မ်က္ႏွာစာ" တစ္ခု
အျဖစ္၊ ပို၍စိတ္ဝင္စားလာသည္ႏွင့္အမွ် အပ်ဳိစင္သဖြယ္ ျဖစ္ေနသည့္ ေစ်းကြက္သစ္ အလားအလာမ်ားႏွင့္
ေပါႂကြယ္ဝသည့္ သယံဇာတမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာမည့္ ဘ႑ာဝင္ေငြမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ေရးကိစၥမွာ ဖက္ၿပိဳင္
ေနသည့္ အင္အားစုအသီးသီးအေပၚ ဖိအားမ်ား သက္ေရာက္လာေစပါသည္။ အလွ်င္အျမန္ဖြံ႔ၿဖိဳး တိုးတက္မႈ
ရလိုသည့္ကိစၥေၾကာင့္လည္း ေနာက္ထပ္စိုးရိမ္ဖြယ္ ျဖစ္လာေစသည္။ ပဋိပကၡမ်ား မစဲေသးသည့္ ေဒသမ်ားတြင္
သယံဇာတမ်ားႏွင့္ ေစ်းကြက္မ်ားအေပၚ အခ်ိန္မတန္ဘဲ အလွ်င္စလို အသံုးခ်ပစ္လိုၾကျခင္းေၾကာင့္ မတည္
ၿငိမ္ေသးသည့္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးကို ထိခိုက္လာဖြယ္ ရွိပါသည္။ သဘာဝသယံဇာတမ်ားေၾကာင့္
ဓနႂကြယ္ဝမႈကို အခ်ိန္တိုအတြင္း ျဖစ္ေစႏိုင္ေသာ္လည္း၊ သယံဇာတ တူးေဖာ္ထုတ္လုပ္သည့္ လုပ္ငန္းမ်ား
သဘာဝေၾကာင့္ ႂကြယ္ဝမႈကို လူနည္းစုတြင္သာ အက်ဳိးအျမတ္ရရွိေစမႈမ်ဳိး ျဖစ္ေပၚေစႏိုင္ၿပီး၊ ေဒသခံမ်ား၏

1
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

နာက်ည္းခံစားရမႈမ်ား ပို၍ ျပင္းထန္လာႏိုင္ပါသည္။ လူမႈေရး တရားမမွ်တမႈမ်ားႏွင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္

ပ်က္စီးရမႈ ရလဒ္မ်ား ျဖစ္ေပၚ လာေစႏိုင္ပါသည္။

စီးပြားေရးဟူသည္မွာ အျခားကိစၥ၊ ျပႆနာမ်ားစြာႏွင့္ ဆက္စပ္မႈ ရွိေနပါသည္။ ဥပမာေဖာ္ျပရလွ်င္ တရားဝင္

ေျမပိုင္ဆိုင္မႈ၊ ေျမယာ သိမ္းပိုက္လုယက္မႈ၊ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ၊ အစိုးရစနစ္၊ စစ္ေရးမဟာဗ်ဴဟာ၊ ႏိုင္ငံေရး
ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား၊ ေက်းလက္ေဒသ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရး၊ လူမႈေရး ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတိုးတက္မႈ၊ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းႀကီးမ်ား၏
ႏိုင္ငံေရးဆက္ႏြယ္ ပတ္သက္မႈအေၾကာင္းမ်ား ... စသည္ျဖင့္ အက်ယ္အျပန္႔ ဆက္စပ္မႈ ရွိေနပါသည္။ သို႔
အတြက္ေၾကာင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုင္ရာ စီးပြားေရးသေဘာမွာ စီးပြားေရး အက်ဳိးစီးပြားမ်ားကိစၥမ်ားကို ၿငိမ္းခ်မ္းေရး
ေဆြးေႏြးပြမ
ဲ ်ားတြင္ အစိုးရႏွင့္ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔မ်ားအၾကား ေဆြးေႏြးေျပာဆိုရံုမွ်သာ မဟုတ္၊ အက်ယ္အျပန္႔
ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတိုးတက္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာေစၿပီး လူတိုင္းလူတိုင္းအတြက္ အက်ဳိးစီးပြားမ်ားႏွင့္ ကာကြယ္ေပးမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚ
လာေစရန္ လိုအပ္ပါသည္။ အေထြေထြေသာ အစိုးရ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ေဆာင္မႈမ်ားလည္း ေပါင္းစပ္ရန္
လိုအပ္ၿပီး၊ သို႔မွသာ အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ယႏၱယား၏ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈႏွင့္ ဥပေဒေၾကာင္းအရ အရည္အေသြးမ်ား
ျမင့္မားလာေစၿပီး၊ ေရရွည္တည္တံ့ခိုင္ျမဲသည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ တည္ၿငိမ္မႈတို႔ကို ျဖစ္ေပၚလာေစမည္ ျဖစ္ပါသည္။
အစိုးရအေနျဖင့္ အမ်ားအျပားေသာ စီးပြားေရးအရ ထိခိုက္နစ္နာရမႈမ်ားကို ေျဖရွင္းႏိုင္ေရးအတြက္ အဓိက
ထား၍ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ေနသည့္ အခ်ိန္တြင္၊ ဤအခ်က္မ်ားမွာ ပံုမွန္အားျဖင့္ ခ်ိတ္ဆက္မႈ၊ လိုက္ေလ်ာ
ညီေထြျဖစ္မႈ ရွိမေနတတ္သလို၊ အလြယ္တကူလည္း နားလည္သေဘာေပါက္ရန္ ခက္ခဲတတ္ပါသည္။

ယခု အစီရင္ခံစာတြင္ ယခုကဲ့သို႔ စီးပြားေရးအရ ထိခိုက္နစ္နာမႈမ်ားကို ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္အတြင္း၌ ေျဖရွင္း

ႏိုင္ရန္ ရႈပ္ေထြးလွေသာ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို၊ နားလည္လြျဲ ပိး အဓိပၸါယ္ရွိေအာင္ ႀကိဳးပမ္းတင္ျပထားပါသည္။
ဤသို႔ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားအနက္ မည္သည္တို႔က အလုပ္ျဖစ္သည္၊ ထို႔အျပင္ မတူကြဲျပားသည့္
အင္အားစုမ်ား၊ မူဝါဒမ်ား၊ စီမံကိန္းမ်ားက ပို၍ က်ယ္ျပန္႔သည့္ အေျခခံမူေဘာင္ကို ျဖစ္ေစသည္၊ ထိုအေၾကာင္း
အခ်က္မ်ားက ပဋိပကၡျဖစ္ေစသည့္ ေရေသာက္ျမစ္ အေၾကာင္းအရင္းမ်ားကို မည္သို႔မည္ပံု ျပဳမူတုံ႔ျပန္မႈ
ျဖစ္ေစသည္တို႔ကို တတ္ႏိုင္သမွ် ရွင္းလင္းတင္ျပထားပါသည္။ ထို႔အျပင္ ယခုအစီရင္ခံစာတြင္ ဝန္ႀကီးဌာနမ်ား၊
ေကာ္မတီမ်ား၊ ႏိုင္ငံတကာ အလွဴရွင္မ်ား၊ အရပ္ဖက္လူမႈအဖြဲ႔အစည္း CBO မ်ား၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား
(ျပည္တြင္းႏွင့္ျပည္ပ)၊ အစိုးရမဟုတ္သည့္ လက္နက္ကိုင္အင္အားစုမ်ားတို႔သည္ စီးပြားေရးႏွင့္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတိုးတက္
ေရး ရည္မွန္းခ်က္မ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ေဆာင္ရြက္ၾကရာတြင္ မည္သို႔ အတူတကြ ပူးေပါင္းလုပ္
ေဆာင္ေနသည္၊ မည္သည့္အေၾကာင္းအခ်က္မ်ားက လုပ္ငန္းခ်င္း ထပ္တူျဖစ္ေနသည္၊ ဝိေရာဓိ ျဖစ္ေနၾကသည္
တို႔ ကိုလည္း နားလည္ေအာင္ႀကိဳးပမ္း ေဖာ္ျပထားပါသည္။

လက္ရွိ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားႏွင့္ ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚေနသည့္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားအၾကား ဝိေရာဓိျဖစ္ေနရ

သည့္ အေျခအေနမ်ားသည္၊ ဆိုရလွ်င္ ေစ်းကြက္ႏွင့္ အဆင့္ဆင့္ေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနယ္ပယ္မ်ားတြင္ စစ္တပ္က
လႊမ္းမိုးခ်ယ္လွယ္ေနသည့္ အေျခအေနေၾကာင့္ဟု ဆိုႏိုင္ပါသည္။ စစ္တပ္၏ အထူးခြင့္ျပဳအာဏာေၾကာင့္ သူ၏
အမိန္႔နာခံမႈ စနစ္အတိုင္း စီးဆင္းေနႏိုင္ၿပီး၊ သို႔အတြက္ေၾကာင့္ပင္ မၾကာခဏ ဆိုသလို အစိုးရ၏
လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ဆန္႔က်င္ဖက္မ်ား ျဖစ္ေပၚေနရပါသည္။ ဤအေျခအေနေၾကာင့္ သေဘာတူညီခ်က္
လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစာခ်ဳပ္မ်ား အသက္ဝင္ေအာင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေရး၌ အႀကီး
အက်ယ္ အခက္အခဲ ျဖစ္ေနေစပါသည္။ ထိုမွ်မက သမၼတဦးသိန္းစိန္၏ ရည္မွန္းခ်က္ႀကီးမားသည့္ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္
စီးပြားေရးျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈမ်ား အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္အတြက္လည္း ျပႆနာမ်ား ျဖစ္ေစပါသည္။
ျပႆနာကိစၥမ်ားစြာအနက္ အာဏာခြေ
ဲ ဝေပးေရးႏွင့္ စီးပြားေရးအရ မွ်တေစေရးအတြက္ဆိုလွ်င္ စစ္တပ္ကို
ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသည္လည္း အေရးတႀကီး ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်မွတ္လုပ္ကိုင္ရမည့္ ကိစၥပင္ ျဖစ္ပါသည္။ သို႔မွသာ
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတိုးတက္မႈကို အလွ်င္အျမန္ ရရွိႏိုင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။

2
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

စီးပြားေရးအရ နစ္နာခ်က္ (၁)။ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရး စီမံကိန္းႀကီးမ်ား

ေၾကာင့္ စစ္တပ္အင္အား တိုးခ်ဲ႕ခ်ထားျခင္း ႏွင့္ အၾကမ္းဖက္မႈ
မ်ား ျဖစ္ေပၚျခင္း။

ျပႆနာမ်ား၏ ေနာက္ခံအေၾကာင္း

အႀကီးစားစီးပြားေရးစီမံကိန္းႀကီးမ်ား အနီးတြင္ အစိုးရက လံုျခံဳေရးတိုးျမႇင့္ရန္ အေၾကာင္းသည္၊ အဆံုးအျဖတ္

ေပးသည့္ အခ်က္ျဖစ္ၿပီး၊ ဤအခ်က္ေၾကာင့္ပင္ ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္ (KIA) ႏွင့္ တိုက္ပမ
ြဲ ်ား
အသစ္တဖန္ ျပန္၍ ျဖစ္ေပၚလာရပါသည္။ KIA တပ္ဖြဲ႔မ်ားႏွင့္ ျမန္မာအစိုးရ စစ္တပ္တို႔ တာပိန္ျမစ္ေပၚတြင္
တည္ေဆာက္ထားသည့္ ဆန္းဂန္း ေရအားလွ်ပ္စစ္စက္ရံုအနီး တိုက္ပမ
ြဲ ်ား ၂၀၁၁ ခုႏွစ္၊ ဇြန္လ ၉ ရက္ေန႔တြင္
ျဖစ္ပြားလာခ်ိန္မွစ၍ ၁၇-ႏွစ္ၾကာ တည္ျမဲခဲ့ေသာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးလည္း ပ်က္ျပယ္သြားရပါေတာ့သည္။
KIA ကလည္း ၎ေနရာမ်ားမွ အေျခခံစစ္စခန္းမ်ားဆုတ္ခြာေပးရန္ အစိုးရ၏ ေတာင္းဆိုခ်က္ကို အႀကိမ္ႀကိမ္
ျငင္းပယ္ အာခံခဲ့ပါသည္။ ဤသို႔ အႀကီးစားစီမံကိန္းမ်ားသည္ တိုင္းရင္းသားတပ္ဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ အစိုးရတို႔ အၾကား
အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီခ်က္မ်ား ရရွိခဲ့သည့္ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္ ေႏွာင္းပိုင္းကာလမ်ားႏွင့္ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္
ႏွစ္လယ္ပိုင္းကာလတြင္ တည္ေဆာက္ခဲ့ပါသည္။ ၎စီမံကိန္းမ်ားကို လံုျခံဳေရးေပးႏိုင္ရန္အတြက္ အစိုးရစစ္တပ္
တိုးခ်ဲ႕ခ်ထားမႈမ်ားလည္း အမ်ားအျပား ရွိလာခဲ့သည္။ ကခ်င္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးကြန္ယက္အဖြဲ႔ (KDNG) ၏ အဆိုအရ
ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္း ျမန္မာစစ္တပ္မ်ားသည္ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္တြင္ ေျခလ်င္တပ္ရင္း ၂၆ ရင္းမွ၊ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္တြင္
တပ္ရင္း ၄၁ ရင္း၊ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ တပ္ရင္း ၁၀၀ အထိ တိုးလာခဲ့သည္ဟု ဆိုပါသည္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္
အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီခ်က္ လက္မွတ္ေရးထိုးၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္လည္း သူတို႔၏ ေဒသမ်ားတြင္
လည္း ျမန္မာစစ္တပ္မ်ား တိုးခ်ဲ႕ခ်ထားလာေနေၾကာင္းကိုလည္း အျခားအုပ္စုတစ္ခု ျဖစ္သည့္ ကရင္အမ်ဳိးသား
အစည္းအရံုး (KNU) က ေစာဒကတက္မႈမ်ား ရွိေနပါသည္။ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး အုပ္စုအမ်ားမွာ အစိုးရ
တပ္မ်ားႏွင့္ မၾကာခဏ ဆိုသလို ထိေတြ႔တိုက္ပမ
ြဲ ်ား ရွိတတ္ၾကၿပီး၊ ဆည္တည္ေဆာက္မည့္ ေဒသမ်ားမွ သူတို႔၏
အေျခခံစခန္းမ်ား မဆုတ္ခြာ ေပးလိုသည့္ အေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ တိုက္ပမ
ြဲ ်ား ျပန္ျဖစ္တတ္ပါသည္။ ဇယား (၁)
တြင္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရး စီမံကိန္းမ်ားေၾကာင့္၊ သို႔မဟုတ္ တစ္နည္းတစ္ဖံု သက္ဆိုင္၍ ျဖစ္ရေသာ တိုက္ပမ
ြဲ ်ားကို
ေဖာ္ျပထားပါသည္။

တိုက္ပြမ
ဲ ်ားကို ေျမပံုထုတ္ၾကည့္ရာ၊ မဟာဗ်ဴဟာအရ အေရးပါသည့္ ေနရာမ်ား (ဥပမာ- ေရအားလွ်ပ္စစ္
စီမံကိန္းႏွင့္နီးစပ္သည့္ေနရာမ်ား၊ ရခိုင္ျပည္နယ္မွ ရွမ္းျပည္နယ္ကို ျဖတ္၍ သြယ္တန္းေဖာက္လုပ္ထားသည့္
ေရႊသဘာဝဓာတ္ေငြ႔ပိုက္လိုင္း)ႏွင့္ ခိုင္မာစြာ သက္ဆိုင္ဆက္စပ္မႈ ရွိေနသည္ကို ေဖာ္ျပေနပါသည္။ တိုက္ပြဲ
အျပင္းထန္ဆံုး ျဖစ္ပြားရာေနရာမ်ားမွာ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ပိုက္လိုင္းျဖတ္သန္းရာႏွင့္ ဆည္မ်ား တည္ေဆာက္
သည့္ေနရာ အနီး၊ ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္းေဒသမ်ားတြင္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရပါသည္။ သံလြင္ျမစ္ ေအာက္ပိုင္း
တြင္လည္း ရံဖန္ရံခါဆိုသလို တိုက္ပမ
ြဲ ်ား ျဖစ္ေပၚေလ့ရွိပါသည္။

3
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

4
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ဇယား ၁။ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးႏွင့္ စီးပြားေရး စီမံကိန္းႀကီးမ်ားအနီး ျဖစ္ပြားေသာ တိုက္ပမ

ြဲ ်ား

စီးပြားေရးစီမံကိန္းမ်ား ၿမိဳ႔နယ္ ေဖာ္ျပခ်က္

DKBA ၁။ ဆည္မ်ားႏွင့္ လမ္း ဖာပြန္၊ လိႈင္းဘြ၊ဲ DKBA အဖြ႔ႏ
ဲ ွင့္ ကရင္နယ္ျခားေစာင့္တပ္တို႔ ဆည္အနီး၊
မ်ား တည္ေဆာက္ျခင္း ေကာ့ကရိတ္၊ ေရႊတင
ြ ္း ႏွင့္ လမ္းေဖာက္လုပ္ေရးေဒသမ်ား အနီးတြင္
၂။ ေရႊတင
ြ ္းမ်ား ျမဝတီ တိုက္ပျြဲ ဖစ္ပြားသည္။ DKBA
၃။ ဟတ္ႀကီး ေရအား အဖြ႔က
ဲ နယ္ျခားေစာင့္တပ္ဖြဲ႔ BGF ႏွင့္ျမဝတီ အထူး
လွ်ပ္စစ္စီမံကိန္း စီးပြားေရးဇုန္အနီးတြင္လည္း ေျမကိစၥႏွင့္ပတ္သက္၍
၄။ ျမဝတီအထူးစီးပြားဇုန္ နယ္ေျမ အျငင္းပြားမႈမ်ား ရွိေနသည္။
၂၀၀၆ ခုႏွစ္တင
ြ ္ ေျမျမဳပ္မိုင္းေၾကာင့္ ကုမၸဏီဝန္ထမ္း
ထိခုိက္ဒဏ္ရာရခဲ့ၿပီးေနာက္၊ ဟတ္ႀကီးေရအားလွ်ပ္စစ္
စီမံကိန္းရပ္တန္႔ေနခ့ဲသည္။
၂၀၀၉ ခုႏွစ္တင
ြ ္ အစိုးရစစ္တပ္ႏွင့္ DKBA တိ႔က
ု
ဟတ္ႀကီးဆည္ တည္ေဆာက္မည့္ေနရာ အနီးတြင္
KNU ကို တိုက္ခိုက္ခဲ့ၿပီး၊ တိုက္ပမ
ြဲ ်ားေၾကာင့္
ကရင္ရြာသား ၄၀၀၀ ခန္႔ သူတ႔၏
ို ေက်းရြာမ်ားမွ
ထြက္ေျပးခဲ့ၾကရသည္။
၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလတြင္ BGF နယ္ျခားေစာင့္တပ္ဖြဲ႔ႏွင့္
DKBA တိ႔ု နယ္ေျမ အျငင္းပြားမႈျဖင့္ တိုက္ပမ
ြဲ ်ား
ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ အခ်ဳိ႔က အစိုးရစစ္တပ္၏ ၾကံစည္မႈဟု
ယူဆၾကသည္။ အေၾကာင္းမွာ ၎ေဒသတြင္ ၂၀၁၃
ခုႏွစ္ ေမလ ၄ ရက္ေန႔က ဆည္အနီး အေျခ
စိုက္စခန္းမ်ားကို ဖယ္ရွားေပးရန္ ျငင္းဆန္ေသာေၾကာင့္
DKBA ႏွင့္ တိုက္ပြမ
ဲ ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။
KIA ၁။ တာပိန္ျမစ္ေပၚရွိ မခ်မ္းေဘာ၊ ကခ်င္ျပည္နယ္၊ တပိန္ျမစ္အေပၚရွိ ဆန္းဂန္း ေရအား
ဆန္းဂန္း ပူတာအို၊ ဝိုင္းေမာ္၊ လွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းအနီးတြင္ အစိုးရစစ္တပ္မ်ားက KIA
ေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္း မိုးေမာက္၊ စခန္းကို ဆုတ္ခြာခိုင္းရာ ျငင္းဆန္ေသာေၾကာင့္ တိုက္ပြဲ
၂။ ျမစ္ဆံုဆည္ ဗန္းေမာ္၊ မ်ားျဖစ္ခဲ့သည္။ ဤသိ႔ျု ဖင့္ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္တင
ြ ္ လက္မွတ္
၃။ တႏိုင္းၿမိဳ႕နယ္ရွိ မိုးေကာင္းၿမိဳ႔နယ္ ေရးထိုးခဲ့သည့္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး
စိုက္ပ်ဳိးေရးစီးပြားျဖစ္ မ်ား သေဘာတူညီခ်က္ လည္း က်ဳိးပ်က္ခဲ့ရသည္။
လုပ္ငန္း ျမစ္ဆံုဆည္သာ တည္ေဆာက္ၿပီးပါက၊ သူတ႔က
ို
၄။ ခ်ီေဖြဆည္မ်ား စစ္ေရးအရ လႈပ္ရွားနယ္ေျမမ်ား အကန္႔အသတ္ျဖစ္
၅။ ပူတာအိုရွိသစ္ထုတ္ လာမည္ဟု KIO က ေစာဒက တက္သည္။
လုပ္ငန္းမ်ား ဖားကန္႔ေက်ာက္စိမ္းတြင္းႏွင့္ ဧရာဝတီျမစ္ေၾကာင္း
၆။ ေက်ာက္စိမ္းတြင္းမ်ား တစ္ေလွ်ာက္တြင္ တိုက္ပမ
ြဲ ်ားအႀကီးအက်ယ္
၇။ ဧရာဝတီျမစ္ေၾကာင္း ျဖစ္ပြားသည္။
တစ္ေလွ်ာက္ (အထူး ခ်ီေဖြဆည္အနီး ပူတာအိုခရိုင္၊ မခ်မ္းေဘာၿမိဳ႕နယ္တြင္
သျဖင့္ ေရႊတင
ြ ္းမ်ား) တိုက္ပမ
ြဲ ်ား ျဖစ္ပြားသည္။ ထိုေနရာတြင္
သူေဌးႀကီးဦးေတဇ၏ သစ္ထုတ္လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္
တႏိုင္းၿမိဳ႕နယ္တြင္ ယုဇနကုမၸဏီ၏ စီးပြားျဖစ္
စိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္းမ်ား ရွိေနၾကသည္။

5
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

KNPP ၁။ ရြာသစ္ဆည္ ရွားေတာ၊ သူတ႔ေ

ို ဒသတြင္ ဆည္တည္ေဆာက္မႈေၾကာင့္ ေဒသခံ
၂။ ေလာပီတေရအား ေဘာ္လခဲၿမိဳ႕နယ္ ကရင္နီ ျပည္သူမ်ားက ကာလၾကာျမင့္စြာကပင္
လွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္း မေက်မနပ္ ရွိေနခဲ့ၾကသည္။ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားသို႔ လွ်ပ္စစ္မီး
၃။ ေမာ္ခ်ီးခဲသတၱဳမိုင္း ေပးရန္ျဖစ္ၿပီး၊ သူတ႔ျုိ ပည္နယ္ အတြက္ ထုတ္လုပ္ျခင္း
မဟုတ္ေပဟု ခံစားေနရသည္။ KNPP က အစိုးရႏွင့္
၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၇ ရက္ေန႔တင
ြ ္ အပစ္အခတ္
ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီမႈ မရရွိခင္၌ ဓာတ္အားႀကိဳးလိုင္း
မ်ားကို ဗံုးခြရ
ဲ န္ႀကိဳးပမ္းခဲ့ဖူးသည္။
KNPP က သံလြင္ျမစ္ေပၚရွိ ရြာသစ္ဆည္ကိုလည္း
ကန္႔ကက
ြ ္ေနခဲ့သည္။ ကယားျပည္နယ္ ေတာင္ပိုင္းတြင္
တည္ရွိၿပီး၊ တည္ေဆာက္ေရးအေပၚ ေစာင့္ၾကည့္
ေလ့လာေရးအဖြဲ႔ ထားရွိႏိုင္ရန္ ညိႇႏိႈင္းမႈမ်ား ျပဳေနသည္။
၎ဆည္ေၾကာင့္ ေဒသခံျပည္သူမ်ားအေပၚ ထိခိုက္
နစ္နာေစမည္ ျဖစ္ၿပီး၊ သူတို႔၏ လက္နက္ကိုင္ လႈပ္ရွားမႈ
အေပၚလည္း အကန္႔အသတ္ ျဖစ္လာေစမည္ဟု ဆိုေန
သည္။
ေမာ္ခ်ီးခဲသတၱဳမိုင္းအနီးတြင္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ဇြန္လ ၂၉
ရက္ေန႔၌ တိုက္ပြဲ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ၎ေနရာတြင္ KNPP၊
KNPLF (ကလလတ) ႏွင့္ စစ္တပ္ပိုင္ ဦးပိုင္ကုမၸဏီ
(UMEHL) တိ႔ု အက်ဳိးစီးပြားမ်ား ရွိေနၾကသည္။
KNU ၁။ ဝဲႀကီးဆည္ လိႈင္းဘြ၊ဲ ေကာ့ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၁၆ ရက္ေန႔တင
ြ ္ KNU
၂။ ဟတ္ႀကီးဆည္ ကရိတ္၊ ဖာပြန္၊ တပ္မဟာ-၅ ႏွင့္ ကရင္နယ္ျခားေစာင့္တပ္ဖြဲ႔မ်ားအၾကား
၃။ ဒါးကြင္းဆည္ ဘားအံၿမိဳ႕နယ္မ်ား ဖာပြန္ခရိုင္၊ ဒါးကြင္းႏွင့္ ဟတ္ႀကီးဆည္ တည္ေဆာက္
၄။ လမ္းေဖာက္လုပ္ေရး မည့္ေနရာအနီးတြင္ တိုက္ပျြဲ ဖစ္ပြားသည္။
လုပ္ငန္းမ်ား KNU တပ္မဟာ-၇ တပ္ဖြဲ႔မ်ားႏွင့္ အစိုးရစစ္တပ္တို႔
ဟတ္ႀကီးဆည္တည္ေဆာက္ေရးႏွင့္ မေဝးလွသည့္
လိႈင္းဘြ႔ၿဲ မိဳ႔နယ္ အနီး တြင္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလ
၁၂ ရက္ေန႔တင
ြ ္ တိုက္ပျြဲ ဖစ္ပြားသည္။
၂၀၁၂ ခုႏွစ္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီခ်က္
ရယူၿပီး မ်ားမၾကာမီ၌ ဘားအံႏွင့္ ျမဝတီအနီး လမ္း
ေဖာက္လုပ္ေရး ေနရာမ်ားတြင္ တိုက္ပျြဲ ဖစ္ပြားသည္။
ျမန္မာတပ္မေတာ္က ကရင္ျပည္နယ္အတြင္း အပစ္
အခတ္ရပ္စဲေရးကာလအတြင္း၌ စစ္တပ္မ်ားတိုးခ်ဲ႕
ခ်ထားလာေနေၾကာင္း KNU က ေစာဒကတက္သည္။
ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းႀကီးမ်ားသည္ ေဒသသိမ္းပိုက္ေရး
ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖစ္ေၾကာင္း KNU တပ္မဟာမ်ားက
ယံုၾကည္ေနၾကသည္။
RCSS/SSA ၁။ တာဆန္းဆည္ မိုင္းတံု၊ မိုင္းရွဴး၊ RCSS တပ္ဖြ႔သ
ဲ ည္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ ၂ ရက္ေန႔
၂။ မိုင္းရွဴးပတၱျမားတြင္း လဲခ်ား၊ လင္းေခး၊ ၌ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ေသာ္လည္း
၃။ သစ္ထုတ္လုပ္ေရး ကြန္ဟိန္း၊ မိုင္းပန္ ရွမ္းျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္း၊ တာဆန္းဆည္ တည္ေဆာက္
ေဒသမ်ား မည့္ေနရာအနီးတြင္ တိုက္ပမ
ြဲ ်ား မၾကာခဏ ျဖစ္ပြားခဲ့
သည္။ ထိ႔အ
ု ျပင္ မိုင္းရွဴးပတၱျမားတြင္းရွိရာႏွင့္ သစ္ထုတ္

6
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

လုပ္ငန္းမ်ားရွိရာ ကြန္ဟိန္းႏွင့္ လဲခ်ားၿမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္

လည္း တိုက္ပမ
ြဲ ်ား ျဖစ္ပြားသည္။
RCSS တပ္ဖြ႔မ
ဲ ်ားႏွင့္ UWSA တိ႕ု အၾကား သူတို႔၏ စီးပြား
ျဖစ္စိုက္ခင္းမ်ားရွိရာေနရာ အနီးတ၀ိုက္ေဒသမ်ားတြင္
လည္း တိုက္ပမ
ြဲ ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ရာဘာ စိုက္ခင္းမ်ား
ရွိရာ မိုင္းတုႏ
ံ ွင့္ မုိင္းပန္ေဒသမ်ားတြင္လည္း တိုက္ပမ
ြဲ ်ား
ျဖစ္သည္။
SSPP/SSA ၁။ ေရႊလီဆည္မ်ား နမ့္ခမ္း၊ ကြတ္ခိုင္၊ SSPP/SSA တပ္ဖြ႔မ
ဲ ်ားႏွင့္ အစိုးရတပ္မ်ားအၾကား
၂။ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ သီေပါ၊ လားရွိဳး၊ ရွမ္းျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းေဒသမ်ားတြင္ မၾကာခဏ
ပိုက္လိုင္း မူဆယ္၊ မိုင္းရွဴး တိုက္ပမ
ြဲ ်ား ျဖစ္ပြားသည္။ ေရႊလီဆည္ႏွင့္ ေရႊဓာတ္ေငြ႔/
၃။ တာဆန္းဆည္ ၿမိဳ႕နယ္မ်ား ေရနံပိုက္လိုင္းမ်ား တည္ရွိရာေနရာမ်ားတြင္လည္း
၄။ မိုင္းရွဴးပတၱျမားတြင္း တိုက္ပမ
ြဲ ်ား ျဖစ္သည္။
မ်ား ျမန္မာ့တပ္မေတာ္က SSPP တပ္ဖြ႔မ
ဲ ်ားကို တာဆန္း
ဆည္အနီးရွိ ၎တိ႔အ
ု ေျခခံစစ္စခန္းမ်ားမွ ဆုတ္ခြာ
ေပးရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့ၿပီး၊ SSPP က ျငင္းဆန္ခဲ့ေသာ
ေၾကာင့္၊ ၂၀၁၂ ဇန္နဝါရီလ ၁၈ ရက္ေန႔တင
ြ ္
အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီမႈ ရယူထား
ေသာ္လည္း တိုက္ပမ
ြဲ ်ားဆက္၍ ျဖစ္ပြားေနခဲ့သည္။
အကယ္၍ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္က ရိုးသားပါလွ်င္၊
ယံုၾကည္မႈ အမွန္တကယ္ တည္ေဆာက္လိုပါလွ်င္
သူတ႔လ
ို ႈပ္ရွားရာေဒသမ်ားမွ ျမန္မာစစ္တပ္မ်ား
ရုတ္သိမ္းေပးရန္ SSPP က ေတာင္းဆိုထားသည္။
ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ ႏွင့္ SSPP တိ႔အ
ု ၾကား
ပတၱျမားတြင္းမ်ားရွိရာ မိုင္းရွဴးၿမိဳ႕နယ္တြင္လည္း ၂၀၁၃
ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္ ၁၀ ရက္ႏွင့္ ၂၀၁၂ ဇြန္လမ်ားတြင္
တိုက္ပမ
ြဲ ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။
TNLA ၁။ ေရႊလီဆည္မ်ား နမၼတူ၊ နမ္ဆမ္၊ ေရႊလီေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းႏွင့္ ေရႊဓာတ္ေငြ႔ႏွင့္ ေရနံ
၂။ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ မန္တံု၊ ကြတ္ခိုင္၊ ပိုက္လိုင္း စီမံကိန္းတို႔က TNLA လႈပ္ရွားရာေဒသ
ပိုက္လိုင္း မူဆယ္၊ ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းကို ျဖတ္သန္းသြားသည္။
ေက်ာက္မဲ၊ ဤေနရာ ၂-ခုတင
ြ ္ အျပင္းထန္ဆံုး တိုက္ပမ
ြဲ ်ား ျဖစ္ပြား
နမ့္ခမ္းၿမိဳ႕နယ္မ်ား ေနၿပီး၊ ဤအုပ္စုႏွင့္ အစိုးရအၾကား အပစ္အခတ္ရပ္စဲ
ေရး သေဘာတူညီခ်က္မ်ား မရရွိေသးပါ။
သူတ႔၏
ို နယ္ေျမအတြင္း စစ္တပ္မ်ားရွိေနျခင္းသည္
အစိုးရက ႏိုင္ငံေရးျပႆနာကို ႏိုင္ငံေရးနည္းျဖင့္
မေျဖရွင္းလိုသည့္အတြက္ဟု ရႈျမင္ေနၾကသည္။
TNLA ကဤေဒသမ်ားအတြင္း ဘိန္းပေပ်ာက္ေရး
ေဆာင္ရြက္စဥ္တင
ြ ္ မၾကာခဏဆိုသလို ဘိန္းစိုက္ေသာ
ျပည္သ႔စ
ူ စ္တပ္ဖြဲ႔မ်ားႏွင့္ တုိက္ပမ
ြဲ ်ား ျဖစ္ပြားတတ္သည္။

ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းမ်ားအေပၚ ေဒသခံျပည္သူမ်ား မေက်နပ္မႈႏွင့္ ေျမယာသိမ္းပိုက္မႈမ်ားေၾကာင့္လည္း လက္နက္

ကိုင္တိုက္ပြမ
ဲ ်ား မဟုတ္ေသာ္လည္း အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚတတ္သည္။ ဥပမာအားျဖင့္- ဗံုးျဖင့္ တိုက္ခိုက္မႈ
မ်ား၊ သို႔မဟုတ္ လူအင္အားျဖင့္ အႀကီးအက်ယ္ ဆႏၵျပပြမ
ဲ ်ား ျဖစ္သည္။

7
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ဇယား ၂။ စီးပြားေရးစီမံကိန္းမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားႏွင့္ ေျမယာသိမ္းပိုက္မႈမ်ား

၂၀၁၀ ဧၿပီလ ၁၇ ျမစ္ဆံုဆည္ ေအရွားေဝါလ္ကုမၸဏီရံုးေရွ႕တြင္ ဗံုး ၄ လံုး ဆက္တိုက္ေပါက္ကသ

ြဲ ည္။
အျခားေက်းရြာ ၂ ခုတင
ြ ္လည္း ေနာက္ထပ္ ဗံုး ၁၀ လံုး ေပါက္ကဲသ
ြ ည္။
ကခ်င္သတင္းဌာန၏ အဆိုအရ လူ ၄ ဦးေသဆံုး၊ ၁၂ ဦးဒဏ္ရာ
ရရွိသည္။ မဇၥိ်မသတင္း အဆိုအရမူ ေသဆံုးသူ မရွိဘ၊ဲ
တရုတ္အလုပ္သမား တစ္ဦးသာ ဒဏ္ရာ ရရွိသာြ းခဲသ
့ ည္။
၂၀၁၁ ေမလ တာဆန္းဆည္ တာဆန္းဆည္ တည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းရွိ တရုတအ
္ လုပ္သမားအခ်ဳိ႕
အမည္မသိ ေသနတ္သမားမ်ား၏ ျပန္ေပးဆြဲခံရသည္။ RCSS/SSA
တပ္ဖြ႔က
ဲ ျပန္လည္ကယ္တင္ခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ စီမံကိန္းေနရာတြင္
လံုျခံဳေရး ပိုမိုတင္းက်ပ္လာခဲ့သည္။
၂၀၁၂ လက္ပံေတာင္း ရန္ကုန္၊ မႏၱေလး အပါအဝင္ ႏိုင္ငံ၏အျခားေဒသမ်ားမွ ျပည္သူမ်ား
ႏိုဝင္ဘာလ ၂၉ ေၾကးနီသတၱဳမိုင္း ပူးေပါင္း၍ ဆႏၵျပပြဲ အႀကီးအက်ယ္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ အစိုးရ၏တရားဝင္
ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ ရဲမ်ားက ဆႏၵျပသူမ်ား၏ သပိတ္စခန္းကို ၿဖိဳခြရ
ဲ ာတြင္
ေဖာ့စဖရပ္ပါဝင္ေသာ မီးခိုးဗံုးကို အသံုးျပဳခဲ့သည္ဟုဆိုသည္။
ဘုန္းေတာ္ႀကီး ၉၉ ပါးႏွင့္ ရြာသား ၁၀ ဦး ဒဏ္ရာရရွိသည္။ ထင္ရွားသည့္
တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ ေဒၚေနာ္အုန္းလွ အပါအဝင္ ဆႏၵျပသူ တစ္ဒါဇင္ေက်ာ္
လည္း ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ခံခဲ့ရသည္။
၂၀၁၃ ဧၿပီလ ေက်ာက္ျဖဴစီမံကိန္း ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလမွစ၍ ဆႏၵျပသူေခါင္းေဆာင္ ၂၇ ဦးကို ပုဒ္မ ၁၈ ျဖင့္
စြခ
ဲ ်က္တင္ထားသည္။ လူ ၅၀၀ ေက်ာ္က တရုတ္ႏိုင္ငံပိုင္ CNPC
ကုမၸဏီကို ဆႏၵျပခဲ့ၾကသည္။1
၂၀၁၃ ေမလ ၁၆ PNO ကဖြဲ႔စည္းသည့္ ရွမ္းျပည္နယ္၊ ေတာင္ႀကီးခရိုင္ ေမာက္ဆန္ေက်းရြာရွိ NLD ရံုးကို PNO
ျပည္သ႔စ
ူ စ္မ်ားႏွင့္ ကဖြ႔စ
ဲ ည္းေပးထားသည့္ ျပည္သူ႔စစ္ လက္နက္ကိုင္ ၃၀ ေက်ာ္က ဝိုင္းရံ
ေျမယာသိမ္းပိုက္မႈမ်ား ထားခဲ့သည္။ ေမာက္ဆန္ေက်းရြာတြင္ ျပည္သူ႔စစ္မ်ားက ေျမဧက ၅၀၀
ေက်ာ္သိမ္းပိုက္သည္ကို NLD က စည္းရံုးဆႏၵျပၿပီးေနာက္ ဤသိ႔ု ဝိုင္းရံ
ပိတ္ဆို႔ခံခဲရ
့ ျခင္း ျဖစ္သည္။ ျပည္သူ႔စစ္လက္နက္ကိုင္မ်ားက ဤသိမ္းပိုက္
ထားသည့္ေျမေပၚတြင္ ဆန္႔က်င္၍ ထြန္ယက္ၾကသူ ရြာသားမ်ားကိုလည္း
ဖမ္းဆီးခဲ့သည္ဟု သတင္းမ်ားက ဆိုသည္။
၂၀၁၃ ဇြန္ႏွင့္ ေျမသိမ္းပိုက္မႈမ်ားေၾကာင့္ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသ ၿမိဳ႕နယ္ ၁၃ ခုတင
ြ ္ ဆႏၵျပၾကသည့္ လယ္သမား ၅၀၀
ဇူလိုင္လ ဧရာဝတီျမစ္ဝကၽြန္းေပၚ ေက်ာ္ကို တရားစြဆ
ဲ ိုခဲ့သည္။ ၎လယ္သမားမ်ားက စီးပြားေရး စီမံကိန္း
တဝွမ္း ဆႏၵျပပြမ
ဲ ်ား မ်ားအတြက္ လယ္သိမ္းဆည္းခံရသည္ကို မေက်နပ္၍ ဆႏၵျပၾကျခင္း
ျဖစ္သည္။ လူ ၂၀ ေက်ာ္ မွာ ေထာင္ခ်၊ ဒဏ္ေငြရိုက္ခံရသည္။ ဇြန္ႏွင့္
ဇူလိုင္လမ်ားတြင္ ထိုသူတ႔က
ို သိမ္းဆည္းထားေသာေျမေပၚတြင္ ထြန္တံုး
တိုက္ပဆ
ြဲ င္ ဆႏၵျပခဲ့ၾကသည္။
၂၀၁၃ ေဖေဖၚဝါရီ မလက္တို ေျမျပႆနာ ရဲတစ္ဦးေသဆံုး၊ ရဲ ၂၇ ဦး ဒဏ္ရာရရွိၿပီး၊ ဆႏၵျပသူ ၁၉ ဦး ဒဏ္ရာရရွိ
၂၆ ရက္ သည့္ ရုန္းရင္းဆန္ခတ္မႈမွာ သိမ္းဆည္းထားေသာေျမမ်ား ျပန္လည္
ရရွိေရး ဆႏၵျပပြၿဲ ပီးေနာက္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ စစ္တပ္က ၎တိ႔ု သိမ္းဆည္း
ထားေသာ ေျမမ်ားကို စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္တဦးထံ ေရာင္းခ်ခဲ့သည္။

1
http://www.mizzimaburmese.com/news/inside-burma/14054-2013-09-13-03-46-05.html

8
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

၂၀၁၃ အီတာလီယံ-ထိုင္း ထားဝယ္ၿမိဳ႕ အေရွ႕ဖက္၊ ေကာထီးေလာ (သျပဳေခ်ာင္းေက်းရြာ) မွ

စက္တင္ဘာ ၉ ထားဝယ္စီမံကိန္း ရြာလူထုမ်ားက လမ္းကိုပိတ္၍ အီတလီ-ထိုင္း ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးကုမၸဏီ (ITD) ကို
ရက္ ဆႏၵျပခဲ့ၾကသည္။ လမ္းေဖာက္လုပ္ေသာေၾကာင့္ ပ်က္စီးမႈမ်ားအေပၚ
ကတိေပးထားသည့္ ေလ်ာ္ေၾကးမ်ား မရရွိ၍ ဤသိ႔ဆ
ု ႏၵျပၾကျခင္း
ျဖစ္သည္။ စက္တင္ဘာလကုန္ပိုင္းက ပ်က္စီးထိခိုက္နစ္နာရသည့္
ရြာသား ၃၀ ကို ေလ်ာ္ေၾကးေပးရန္ ရြာလူထုမ်ားက က်ပ္သန္း ၄၀၀
(အေမရိ ကန္ေဒၚလာ ၄၀၀,၀၀၀ ခန္႔) ေတာင္းဆိုၾကသည္။
၂၀၁၃ ေနျပည္ေတာ္ ေျမအျငင္း ဆႏၵျပပြစ
ဲ ီစဥ္သည့္ NLD အဖြ႔ဝ
ဲ င္တစ္ဦးကို ရဲမ်ားက ဖမ္းဆီးရန္ႀကိဳးပမ္းစဥ္
စက္တင္ဘာ ၁၉ ပြားမႈ၊ ဝဲႀကီးေက်းရြာ ရြာသားမ်ားက ရဲမ်ားကို တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကသည္။ ျပန္ၾကားေရးဝန္ႀကီးဌာနက
ရက္ ပုဗၺသီရိၿမိဳ႕နယ္။ သိမ္းဆည္းထားသည့္ ၎တိ႔၏
ု ေျမေပၚတြင္ လယ္သမားမ်ားက ထြန္တံုး
တိုက္ပျြဲ ဖင့္ ဆႏၵျပၾကသည္။ ရဲ ၃ ဦးႏွင့္ ရြာသား ၅ ဦးမွာ ဆိုးရြားစြာ
ဒဏ္ရာရရွိသည္။

ေျဖရွင္းရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေသာ နည္းလမ္း (၁)။ အစိုးရမဟုတ္သည့္

လက္နက္ကိုင္တပ္ဖ႔မ
ြဲ ်ား (NSAGs) မ်ားႏွင့္ စစ္တပ္ အၾကား
ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးမႈမ်ားႏွင့္ လိုက္နာရမည့္ က်င့္ထံုးမ်ား
ခ်မွတ္ျခင္း

စစ္တပ္မ်ား ေနရာခ်ထားျခင္း ျပႆနာကို ေျဖရွင္းႏိုင္ရန္ႏွင့္ အစိုးရႏွင့္ အစိုးရမဟုတ္ေသာ လက္နက္ကိုင္

အင္အားစုမ်ား (NSAGs) တိုက္ပမ
ြဲ ်ားကို ေရွာင္ရွားႏိုင္ရန္ ႏွစ္ဖက္အဖြဲ႔မ်ားက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြမ
ဲ ်ားတြင္
ျပႆနာ၊ အျငင္းပြားမႈမ်ားကို ေျဖရွင္းၾကပါသည္။ ႏွစ္ဖက္လိုက္နာရမည့္ က်င့္ဝတ္ (code of conduct)
ကိုလည္း ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ယခုတိုင္ ထိန္းခ်ဳပ္/လႈပ္ရွားေဒသႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဆံုးျဖတ္ခ်က္
ခ်မွတ္ႏိုင္ရန္ အခက္အခဲ ရွိေနဆဲ ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔အျပင္ စာရြက္ေပၚတြင္ လက္မွတ္ေရးထိုးထားေသာ
သေဘာတူညီခ်က္ကိုလည္း သက္ဝင္လာေအာင္ စည္းၾကပ္ေရး၌ ျပႆနာ ရွိေနပါေသးသည္။

လက္ရွိတြင္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး လက္မွတ္ေရးထိုးထားေသာ အစိုးရ၏ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္မႈအဖြဲ႔ႏွင့္

တပ္မေတာ္ တပ္မွဴးမ်ားအၾကား ျပႆနာ ရွိေနပါသည္။ တပ္မွဴးမ်ားမွာ သူတို႔၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားအတိုင္း
ဆက္လက္အေကာင္ အထည္ေဖာ္ေနၾကၿပီး၊ ဥပေဒနည္းက် အုပ္ခ်ဳပ္မႈထက္စာလွ်င္ အမိန္႔ျဖင့္ သူတို႔ကို
အုပ္ခ်ဳပ္ထားျခင္း ျဖစ္သည္။ အစိုးရ မဟုတ္သည့္ လက္နက္ကိုင္အင္အားစုမ်ားႏွင့္ အစိုးရတပ္မွဴးမ်ား
ဆက္သြယ္မႈ ရရွိႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ၾကသည္။ KNU ကဲ့သ႔ေ
ို သာ အဖြ႔မ
ဲ ်ဳိးတြင္ ေအာင္ျမင္မႈ ရရွိပါသည္။
သို႔ေသာ္လည္း ရွမ္းျပည္နယ္တြင္ ရွိေနသည့္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ တပ္မ်ားမွာ ပုဂၢိဳလ္ေရးျပႆနာမ်ား
ေၾကာင့္ ေအာင္ျမင္မႈ မရၾကပါ။ သို႔မဟုတ္ စစ္ဌာနခ်ဳပ္မွေန၍ ခုခံ မလိုက္ေလ်ာမႈမ်ား ရွိေနပါသည္။

အင္အားစုမ်ား အခ်င္းခ်င္း တစ္ဖက္ႏွင့္တစ္ဖက္ အျပန္အလွန္ စြပ္စေ

ြဲ နၾကၿပီး၊ တိုက္ပမ
ြဲ ်ား ျဖစ္ပြားရသည့္
အေၾကာင္းမွာလည္း အျငင္းပြားဆဲ ရွိပါသည္။ ဥပမာအားျဖင့္- ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလ ၇-၈ ရက္ေန႔
မ်ားတြင္ ညီညြတ္ေသာ တိုင္းရင္းသားမ်ား ဖက္ဒရယ္ေကာင္စီ (UNFC)ႏွင့္ အစိုးရ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္မႈ

9
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

အဖြ႔တ
ဲ ို႔ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့ၾကၿပီး၊ ၎အစည္းအေဝးအေၾကာင္းကို ႏိုင္ဟံသာက ဧရာဝတီသတင္းဌာနသို႔
ျပန္ေျပာျပရာ၌၊ အစိုးရကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔က ေျပာရာတြင္ တိုင္းရင္းသားတပ္ဖြဲ႔မ်ားက အစိုးရ ေက်ာေထာက္
ေနာက္ခံ ျပဳထားသည့္ ျပည္သူ႔စစ္လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႔မ်ားကို တိုက္ခိုက္မႈမ်ားကို ဆင္ျခင္ပါက၊ အစိုးရတပ္ႏွင့္
တိုက္ပြမ
ဲ ်ား ျဖစ္စရာ အေၾကာင္းမရွိဟု ဆိုပါသည္။ ဝန္ႀကီးဦးေအာင္မင္းက စစ္တပ္၏ေတာင္းဆိုခ်က္ ၆-
ခ်က္ျဖစ္သည့္ ျပည္သူမ်ားကို မသတ္ျဖတ္ရ၊ အခြန္မေကာက္ရ၊ စစ္သားသစ္ မစုေဆာင္းရ၊ အစိုးရ၏အုပ္ခ်ဳပ္ေရး
ယႏၱယားတြင္ ဝင္ေရာက္ေႏွာက္ယွက္ျခင္း မျပဳရႏွင့္ အစိုးရေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပဳထားသည့္ ျပည္သူ႔
စစ္တပ္ဖြဲ႔မ်ားကို ရန္လို တိုက္ခိုက္ျခင္း မျပဳရ ဆိုသည့္ အခ်က္ ၆ ခ်က္ကို ေဆြးေႏြးပြတ
ဲ ြင္ ေျပာဆိုခဲ့သည္။
ဆက္လက္ျဖစ္ပြားေနေသာ တိုက္ပမ
ြဲ ်ားအတြက္ အစိုးရမဟုတ္သည့္ လက္နက္ကိုင္ အင္အားစုမ်ားက
2
တာဝန္ယူရမည္ဟုလည္း အၾကံျပဳခဲ့ေသးသည္။

ယခုအခါ အစိုးရမဟုတ္သည့္ လက္နက္ကိုင္အင္အားစုမ်ား (NSAGs)မ်ားႏွင့္ အရပ္ဖက္လူမႈ အဖြ႔အ

ဲ စည္းမ်ားက
ပဋိပကၡမ်ား ရွိေနေသးသည့္ေနရာမ်ားတြင္ အႀကီးစားဖြံ႔ၿဖိဳးေရးစီမံကိန္းမ်ား ရပ္ဆိုင္းထားပါရန္ ေတာင္းဆိုေန
ၾကသည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးခိုင္မာလာမွသာ၊ သို႔မဟုတ္ ႏိုင္ငံေရးအရ ေျဖရွင္းေျပလည္သည့္အခါမွသာ ျပန္လည္
စတင္သင့္သည္ဟု ေျပာဆိုၾကသည္။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ အစိုးရမဟုတ္သည့္ လက္နက္ကိုင္တပ္မ်ားက
သူတို႔၏ေဒသမ်ားအတြင္း ဖြ႔ၿံ ဖိဳးလာေစရန္ အလိုရွိၾကေသာ္လည္း၊ KNU ႏွင့္ မြန္ျပည္သစ္ပါတီ (NMSP)
တို႔ကဲ့သ႔ေ
ို သာ အဖြ႔မ
ဲ ်ားက ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းႀကီးမ်ား ေဆာင္ရြက္ရန္ ေစာလြန္းေသးသည္ဟု ယူဆၾကသည္။
သို႔ေသာ္လည္း အစိုးရမဟုတ္သည့္ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားတြင္လည္း မတူျခားနားခ်က္မ်ား ရွိေနျပန္
သည္။ ခ်င္းအမ်ဳိးသားတပ္ဦး (CNF)ႏွင့္ ရွမ္းျပည္ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးေကာင္စီ (RCSS) တို႔က ေဆြးေႏြးပြမ
ဲ ်ား
တြင္ ေဒသဖြံ႔ၿဖိဳးေရးကိစၥမ်ား ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကသည္။ (စီးပြားေရး နစ္နာခ်က္အေၾကာင္း- ၄ အတြက္ အေျဖ--
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြမ
ဲ ်ားႏွင့္ သက္ဆိုင္ေနသည့္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းမ်ားကို ၾကည့္ပါ။)

2
http://www.irrawaddy.org/archives/43660

10
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ေျဖရွင္းရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေသာ နည္းလမ္း (၂)။ စီးပြားေရး စီမံကိန္း

မ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားႏွင့္ ေျမယာသိမ္း ပိုက္မႈမ်ားကို
ေျဖရွင္းေပးျခင္း။

အေျဖမ်ားကို "စီးပြားေရးနစ္နာခ်က္အေၾကာင္း ၃-- ေျမယာသိမ္းပို္က္မႈမ်ား" ႏွင့္ "စီးပြားေရး နစ္နာခ်က္

အေၾကာင္း ၄-- ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းမ်ား၏ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ လူမႈေရး ထိခိုက္ သက္ေရာက္မႈမ်ား" အခန္း
တို႔တြင္ ၾကည့္ပါ။

စီးပြားေရးအရ နစ္နာခ်က္ (၂)။ သဘာဝ အရင္းအျမစ္မ်ားအေပၚ

ပိုင္ဆိုင္မႈႏွင့္ စီမံခန္႔ခခ
ြဲ ြင့္အာဏာ ကင္းမဲ့ေနျခင္း။

ျပႆနာ ၁။ သယံဇာတ က်ိန္စာ

ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ သဘာဝသယံဇာတ က်ိန္စာသင့္ေနရသည့္

အေကာင္းဆံုးေသာ နမူနာပံုစံ ျဖစ္ေနပါသည္။ တိုင္းရင္းသား
ျပည္သူမ်ားမွာ တိုင္းရင္းသားေဒသမ်ားတြင္ ရွိေနသည့္ သယံဇာတ
ရင္းျမစ္မ်ားကို ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ႏွင့္ စီမံခန္႔ခခ
ြဲ ြင့္ အာဏာမရွိၾကဘဲ
ျဖစ္ေနသည္။ သို႔အတြက္ေၾကာင့္ပင္ ဆင္းရဲမြေ
ဲ တမႈ၊ ပဋိပကၡမ်ား
ႏွင့္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးမႈေႏွးေကြးေနာက္က်ျခင္းတို႔ ျဖစ္ေနၾကရသည္။ အာရွဖြ႔ၿံ ဖိဳး
ေရးဘဏ္ (ADB)ႏွင့္ အၾကံေပးအဖြဲ႔ (Accenture) တို႔ ပူးေပါင္း
ထုတ္ေဝသည့္ "ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ စြမ္းအင္ဆိုင္ရာ ဖြ႔စ
ဲ ည္းမႈ
အသစ္" (New Energy Architecture: Myanmar) ဟူေသာ
၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ဇြန္လထုတ္ အစီရင္ခံစာတြင္ ေဖာ္ျပထားခ်က္မ်ား
အရ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ သက္ေသအေထာက္အထား ရွိၿပီးေသာ
သဘာဝဓာတ္ေငြ႔သိုက္ ၈.၁ ထရီလီယံ ကုဗေပ ႏွင့္ ခန္႔မွန္း ၄၉၀
တန္ သန္းေပါင္းရွိသည့္ ေက်ာက္မီးေသြးတို႔ ရွိေနပါသည္။ ျမန္မာ
ႏိုင္ငံတြင္ ေရနံလုပ္ကြက္ ၃၇ ခုကို တူးေဖာ္လုပ္ကိုင္ေနၿပီး၊ ၿပီးခဲ့
သည့္ ႏွစ္ႏွစ္တာကာလတြင္ ေနာက္ထပ္ လုပ္ကြက္ ၆၆ ခုကို ကမ္းလွမ္းခဲ့ပါသည္။ ထို႔အျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္
(ေရႊ၊ ပလက္တီနမ္ႏွင့္ ေငြ တို႔အပါအဝင္) အဖုိးတန္သတၱဳသိုက္မ်ား၊ စက္မႈလုပ္ငန္းဆိုင္ရာ သတၱဳမ်ား (သံျဖဴ၊
ခေနာက္စိမ္း၊ သြပ္၊ ေၾကးနီ၊ တန္စတင္၊ ခဲ ႏွင့္ Rare earth)၊ အဖိုးတန္ ေက်ာက္မ်က္မ်ား (ပတၱျမား၊ နီလာ၊
ဥႆဖရား၊ ပုလဲ) ႏွင့္ သစ္မ်ား (ကၽြန္းသစ္ႏွင့္ သစ္မာမ်ား) အျပင္၊ ႂကြယ္ဝသည့္ စို္က္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္း၊
ငါးဖမ္းလုပ္ငန္းႏွင့္ သစ္ေတာထြက္ကုန္မ်ား ရွိေနသည္ဟု ေဖာ္ျပထားပါသည္။

ေဒသခံျပည္သူမ်ားကို ဤအေျခအေနတြင္ အက်ဳိးအျမတ္မ်ား ခြေ

ဲ ဝေပးျခင္း မရွိဘဲ၊ ေျမသိမ္းယူျခင္း၊ အဓမၼ
ေရႊ႕ေျပာင္းခိုင္းျခင္း၊ သို႔မဟုတ္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္/ ယဥ္ေက်းမႈမ်ား ဖ်က္ဆီးျခင္း စသည့္နည္းအားျဖင့္

11
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

အနစ္နာခံခိုင္းသည့္အခါ နာက်ည္းမႈမ်ား အျမင့္မားဆံုး အေျခအေနသို႔ ဆိုက္ေရာက္ရပါသည္။ ေရအားလွ်ပ္စစ္

ကဲ့သ႔ေ
ို သာ စြမ္းအင္ထုတ္သည့္လုပ္ငန္းမ်ဳိးတြင္ ေဒသခံျပည္သူမ်ားမွာ လွ်ပ္စစ္မီး မရရွိဘဲ ေနၾကရပါသည္။
အလားတူပင္ သူတို႔ေဒသအတြင္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ေသာ ဧရာမ ဖြ႔ၿံ ဖဳိးေရးစီမံကိန္းမ်ားမွလည္း ေဒသခံ
ျပည္သူမ်ား တစ္ျပားတစ္ခ်ပ္မွ အက်ဳိးခံစားခြင့္ မရၾကပါ။ ဤလုပ္ငန္းမ်ား၏ ေနာက္ကြယ္တြင္ ရွိေနသည့္
အာဏာရွင္ဆန္ဆန္ ျပဳမူျပီး ေဒသခံျပည္သူမ်ားကို မေလးစားဘဲ၊ ပစ္ပယ္ထားလိုက္ၾကသည္။ ထိုအခါ ဗဟို
အစိုးရအေပၚ ေဒသခံျပည္သူမ်ားႏွင့္ လက္နက္ကိုင္ တိုင္းရင္းသားအုပ္စုမ်ားက မယံုသကၤာမႈမ်ား၊ သံသယမ်ား၊
မေက်နပ္မႈမ်ား တိုး၍ ျဖစ္ေပၚလာရသည္။ သို႔အတြက္ေၾကာင့္ပင္ တိုင္းရင္းသားျပည္သူမ်ားက သူတို႔ေဒသ
အတြင္းရွိ သဘာဝသယံဇာတမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ခြင့္ႏွင့္ စီမံခန္႔ခခ
ြဲ ြင့္အာဏာ တိုးျမႇင့္ေတာင္းဆိုလာေနၾကျခင္း
ျဖစ္သည္။ ဆင္းရဲမြေ
ဲ တမႈ၊ လူငယ္မ်ားအတြက္ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္း မရွိျခင္း၊ ဤမတရားမႈမ်ားအေပၚ
အမ်ဳိးသားေရး စိတ္အခံထႂကြလာျခင္း တို႔ေၾကာင့္ တိုင္းရင္းသားလူငယ္မ်ားကို တိုင္းရင္းသား သူပုန္တပ္ဖြဲ႔တြင္း
သို႔ တြန္းပို႔သကဲ့သို႔ ျဖစ္ေနေစသည္။ ရခိုင္တပ္မေတာ္ တပ္မွဴးတစ္ဦး၏ အဆိုအရ အစိုးရထံမွ သူ၏
အေရးအႀကီးဆံုး ေတာင္းဆိုခ်က္မွာ သဘာဝအရင္းအျမစ္မ်ားအေပၚ မွ်တစြာ ခြေ
ဲ ဝခံစားခြင့္ႏွင့္ ထိန္းခ်ဳပ္ခြင့္ပင္
3
ျဖစ္သည္။

3
ခ်င္းမိုင္တြင္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည့္ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းမႈမွ၊ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ။

12
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

13
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ျမန္မာ့စီးပြားေရးတြင္ သဘာဝသယံဇာတမ်ားအေပၚ အလြန္အက်ဴး မွီခိုမႈ၊ အႀကီးအက်ယ္ လြေ

ဲ ခ်ာ္မွားယြင္းေသာ
စီမံခန္႔ခြမ
ဲ ႈ၊ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ မရွိျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံ၏ ဥစၥာဓနႂကြယ္ဝမႈမ်ားသည္ ႏိုင္ငံေရးအာဏာကို
ခ်ဳပ္ကိုင္ထားသည့္ စစ္တပ္ႏွင့္ သူတို႔ႏွင့္ နီးစပ္သူ ခရိုနီလူနည္းစုတို႔တြင္သာ စုျပံဳေနေစေတာ့သည္။ ထို႔အတြက္
ေၾကာင့္ပင္ ျမန္မာ့စစ္တပ္သည္ စီးပြားေရးတြင္ အေရးပါသည့္ ပါဝင္လႈပ္ရွားသူတစ္ဦး ျဖစ္ေနၿပီး၊ သဘာဝ
သယံဇာတမ်ားကို အစိုးရမဟုတ္သည့္ လက္နက္ကိုင္ အဖြ႔အ
ဲ စည္းမ်ားထံ မေရာက္ရွိသြားရေလေအာင္
ကာကြယ္လိုသည့္ အက်ဳိးစီးပြား ရွိေနသည္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ သဘာဝသယံဇာတ အမ်ားစုသည္လည္း
တိုင္းရင္းသားအုပ္စုမ်ား ထိန္းခ်ဳပ္ရာေဒသမ်ားတြင္ ရွိေနၾကျပန္သည္။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ျမန္မာႏိုင္ငံ
ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ေကာ္မရွင္က တင္ျပသည့္ ကိန္းဂဏန္းမ်ားအရ ႏိုင္ငံ ၃၂ ခုမွ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားသည္
အဓိကက႑ႀကီး ၄-ခု ျဖစ္သည့္ စြမ္းအင္၊ ေရနံႏွင့္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔၊ သတၱဳတြင္းတူးေဖာ္ေရးႏွင့္ လူသံုးကုန္
ထုတ္လုပ္သည့္ က႑မ်ားတြင္သာ ရွိေနၾကသည္။4 ေအာက္တြင္ ၎က႑မ်ားအလိုက္ ႏိုင္ငံျခားဝင္ ေငြရရွိမႈ
(export earning) မ်ားကို ခြျဲ ခားေဖာ္ျပထားပါသည္။ ေတြ႔ရွိခ်က္အရ တစ္ဝက္ေက်ာ္မွာ သဘာဝ သယံဇာတ
ထုတ္လုပ္မႈမ်ားမွေန၍ ရရွိေနျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ သို႔အတြက္ေၾကာင့္ပင္ အစိုးရအေနျဖင့္ တူးေဖာ္ထုတ္လုပ္ေရး
ေနရာမ်ားကို ပို၍ကာကြယ္မႈေပးရန္ ဖိအားမ်ား ျဖစ္လာေစပါသည္။ လက္နက္ကိုင္ အုပ္စုမ်ားႏွင့္သာမက
ျပည္သူမ်ားႏွင့္ပါ ပဋိပကၡႏွင့္ တင္းမာမႈမ်ား ပို၍ ျဖစ္ေပၚလာေစပါသည္။

4
http://www.elevenmyanmar.com/business/3386-myanmar-s-foreign-investment-hits-us-43-billion

14
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ျပႆနာ ၂။ စီးပြားေရးကို စစ္တပ္ႏွင့္ ခရိုနီလူနည္းစုက

လက္ဝါးႀကီးအုပ္ထားျခင္း။

ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာၾကာ စစ္တပ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေၾကာင့္ စီးပြားေရး၏က႑မ်ား အားလံုးတြင္ စစ္တပ္က

5
လႊမ္းမိုးလက္ဝါးႀကီး အုပ္မႈ ရွိေနပါသည္။ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီ တစ္ပါတီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္မွ ၁၉၈၈
ခုႏွစ္တြင္ အသြင္ေျပာင္းကာလ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံေတာ္ ၿငိမ္ဝပ္ပိျပားမႈ တည္ေဆာက္
ေရးအဖြဲ႔/ ေနာက္ပိုင္း ႏိုင္ငံေတာ္ေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင့္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးေကာင္စီ အုပ္ခ်ဳပ္မႈကာလမ်ားတြင္
ႏိုင္ငံေတာ္ပိုင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား အားလံုးကို စီးပြားေရး လုပ္ငန္းႀကီး ၂-ခုေအာက္သို႔ ပုဂၢလိကပိုင္အျဖစ္
လႊဲေျပာင္းေပးခဲ့သည္။ ၎လုပ္ငန္းႀကီး ၂-ခုမွာ စစ္တပ္ပိုင္ ျမန္မာ့စီးပြားေရး ဦးပိုင္လီမိတက္ (UMEHL) ႏွင့္
ျမန္မာ့စီးပြားေရး ေကာ္ပိုေရးရွင္း (MEC) တို႔ ျဖစ္သည္။ ၎လုပ္ငန္းႀကီး ၂-ခုမွာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး၏ က႑မ်ား
အားလံုးနီးပါးကို ခ်ဳပ္ကိုင္ထားေသာေၾကာင့္၊ ႀကီးမားသည့္ ခရိုနီပိုင္ကုမၸဏီမ်ား၊ ႏိုင္ငံျခား ကုမၸဏီမ်ား
သည္လည္း၊ ႏိုင္ငံအတြင္း စီးပြားေရးလုပ္ႏိုင္ရန္ စစ္တပ္ႏွင့္၊ သို႔မဟုတ္ ၎လုပ္ငန္းႀကီး ၂-ခုေအာက္ရွိ
လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ အတူတကြ လက္တ၍
ြဲ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ၾကရသည္။

5
ပညာရွင္ ေဒးဗစ္ အိုင္၊ စတိုင္းဘာ့ဂ္ (David Steinberg) ၏ အဆိုအရ (“The Role of The Military in the Economy”, Burma
Economic Watch, 1/2005) "စီးပြားေရးလုပ္ငန္းႀကီးမ်ားတြင္ စစ္တပ္က တိုက္ရိုက္ပါဝင္ စီမံစြက္ဖက္ခြင့္မွာ သူတ႔က
ို ိုယ္သူတ႔ို အျပဳသေဘာ
လူမႈေရးအင္အားစု၊ သိ႔မ
ု ဟုတ္ ႏိုင္ငံေတာ္ကို ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ေနသူမ်ားဟု ယူဆေနသည့္ အေတြးအေခၚမွ ထြက္ေပၚလာပံုရပါသည္။
ထိ႔အ
ု ျပင္ အရပ္သားႏိုင္ငံေရးသမားမ်ား၊ ထိုသူမ်ား၏ ကၽြမ္းက်င္မႈ အရည္အေသြးကို အႀကီးအက်ယ္ မယံုသကၤာရွိေနျခင္းေၾကာင့္လည္း
ျဖစ္ႏိုင္သည္။ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္က အေရးအႀကီးဆံုး လုပ္ငန္းျဖစ္သည့္ ႏိုင္ငံနယ္နိမိတ္ကို ကာကြယ္ရံုအေရးမွ်မက၊ တိုင္းတပါး
က်ဴးေက်ာ္ႏိုင္ေျခ ရွိသည္ဟု ယူဆထားၿပီး၊ မလံုမျခံဳ ခံစားေနရရံုမွ်မက၊ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အဓိကအႏၱရာယ္သည္ ျပည္တြင္းမွ ျဖစ္သည္ဟုလည္း
ယူဆထားပါသည္။ အေၾကာင္းမွာ တိုင္းရင္းသားမ်ား၏ မေက်နပ္မႈမ်ားလည္း ရွိေန ၿပီး၊ သူပုန္ထမႈမ်ားအျပင္ ႏိုင္ငံျခားက စီးပြားေရးအရ
လႊမ္းမိုးခ်ယ္လွယ္လာမည့္အေရးကို တြက္ဆထားၾကပါသည္။ ဤေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ လိုက္ျခင္းျဖင့္၊ အမ်ဳိးသားလံုျခံဳေရးအတြက္
စိတ္ေအးရေစသည္ဟု ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္မ်ားက မွတ္ယူသည္။ ၎သေဘာထားကို အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ ကို ကာကြယ္ထိန္းသိမ္းရန္
မိမိတ႔တ
ို ြင္ တာဝန္ရွိသည္ဟု ကိုယ့္ဘာသာ သတ္မွတ္ျပဌာန္းခ်က္ျဖင့္ ျဖည့္ဆည္းလိုက္ၿပီး၊ ျပည္တြင္းတြင္ ထိန္းခ်ဳပ္ရန္အတြက္ ခိုင္လံုေသာ
အေၾကာင္းျပခ်က္ ျဖစ္လာေစပါသည္" ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။

15
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

အဓိကက်သည့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ ဘ႑ာဝင္ေငြမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားျခင္း

စီမံကိန္းႀကီးမ်ား အလတ္စားစီမံကိန္းမ်ား

ဗဟိုအစိုးရဝန္ႀကီး ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ စီးပြားေရး ဦးပိုင္ကုမၸဏီ

ဌာနမ်ား လီမိတက္ (UMEHL) +
ျမန္မာ့စီးပြားေရး ေကာ္ပိုေရးရွင္း (MEC)

ခရိုနီမ်ား

အစိုးရမဟုတ္သည့္
လက္နက္ကိုင္အုပ္စုမ
်ား

ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီမ်ား

ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ စီးပြားေရး ဦးပိုင္ကုမၸဏီ လီမိတက္

ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ စီးပြားေရးဦးပိုင္ကုမၸဏီလီမိတက္ကို (နဝတ)အစိုးရ အမိန္႔ေၾကညာစာ အမွတ္ ၇/၉၀

ျဖင့္ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖၚဝါရီလ ၁၉ ရက္ေန႔တြင္ တည္ေထာင္ခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလ ၂၇ ရက္
ေန႔တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ကုမၸဏီမ်ား အက္ဥပေဒအရ မွတ္ပံုတင္ခဲ့သည္။ (မွတ္ပံုတင္အမွတ္ ၂၈/၉၀-၉၁)။ ကနဦး
မတည္ေငြမွာ က်ပ္ ၁၀ ဘီလီယံ (အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁. ၄ ဘီလီယံခန္႔) ရွိသည္။ ပုဂၢလိကပိုင္ လႊဲေျပာင္းေပး
သည့္ကာလႏွင့္ ယခင္ဆိုရွယ္လစ္စီးပြားေရး အမိန္႔ေပးစီးပြားေရးစနစ္မွ အသြင္ေျပာင္းသည့္ အခ်ိန္တြင္၊
ႏိုင္ငံပိုင္စီးပြားေရး လုပ္ငန္းအမ်ားအျပားကို ဦးပိုင္ကုမၸဏီထံသို႔ လက္လႊဲေျပာင္းေပးခဲ့သည္။ စီးပြားေရးဦးပိုင္
ကုမၸဏီ (UMEHL)ကို ထူေထာင္ရသည့္ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ လက္ရွိႏွင့္ အၿငိမ္းစား တပ္မေတာ္ ဝန္ထမ္းမ်ား၊

16
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

၎တို႔၏ မိသားစုမ်ားကို ကူညီပံ့ပိုးႏိုင္ရန္ဟု ဆိုပါသည္။ ၎လုပ္ငန္းႀကီးတြင္ အစုရွယ္ယာ ၂-မ်ဳိးျဖင့္

လည္ပတ္ေနပါသည္။ ၄၀% ေသာ အစုရွယ္ယာကို ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီးဌာနေအာက္ရွိ တပ္မေတာ္
စစ္လက္နက္၀ယ္ယူစုေဆာင္းေရး ညႊန္ၾကားမႈဦးစီးဌာနမွ ပို္င္၍၊ အဆင့္ (A) ရွယ္ယာဟု လူသိမ်ားပါသည္။ က်န္
၆၀% ကိုမူ တပ္မေတာ္ဝန္ထမ္းမ်ား၊ တပ္တြင္းသမဝါယမမ်ား၊ စစ္ျပန္စစ္မႈထမ္းေဟာင္းမ်ားႏွင့္ စစ္ျပန္စစ္မႈထမ္း
အသင္းမ်ားက ပိုင္ဆိုင္ၾကၿပီး၊ အဆင့္ (B) ရွယ္ယာဟု ေခၚဆိုၾကပါသည္။

ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ စီးပြားေရးဦးပိုင္ကုမၸဏီ လီမိတက္သည္ လုပ္ငန္းမ်ဳိးစံု လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ေနၿပီး၊

ဘဏ္လုပ္ငန္း၊ ခရီးသြားလုပ္ငန္း၊ အေဆာက္အဦးေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္း၊ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး၊ ဘိလပ္ေျမ
စက္ရံု၊ အထည္ခ်ဳပ္စက္ရံု၊ ပလပ္စတစ္စက္ရံု၊ ဆီအုန္းျခံ စိုက္ပ်ဳိးခင္း၊ ကုန္တိုက္ႀကီးမ်ား၊ သတၱဳလုပ္ငန္း
စသည္တို႔ျဖင့္ က႑မ်ားစြာ ပါဝင္သည္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္၊ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ စီးပြားေရးဦးပိုင္ကုမၸဏီ
လီမိတက္တြင္ လက္ခက
ြဲ ုမၸဏီ ၃၀ ခန္႔ရွိေနသည္။ ၎တို႔တြင္-
၁။ ဗႏၶဳလ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး (ပါရမီ ဘတ္စ္ကားမ်ား)
၂။ ျမဝတီ ကုန္သြယ္ေရး
၃။ ၾကယ္ငါးပြင့္ သေဘၤာလုပ္ငန္းကုမၸဏီ
၄။ ျမဝတီဘဏ္
၅။ ျမဝတီ ခရီးသြားလုပ္ငန္း
၆။ ျမဝတီ စီးပြားလုပ္ငန္း အင္တာပရိုက္စ္အုပ္စု
၇။ ပ်ဥ္းမပင္ စက္မႈဇုန္ (အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္း)
၈။ ေက်ာက္စိမ္းတြင္းမ်ား (ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္)
၉။ ပတၱျမားႏွင့္ နီလာမိုင္းတြင္းမ်ား (ရွမ္းျပည္နယ္တြင္) ... တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။

ထို႔အျပင္ အျခားကုမၸဏီ ၂၂ ခုႏွင့္ ဖက္စပ္လုပ္ငန္းမ်ားလည္း လုပ္ကိုင္ေနေသးသည္။ ၎ဖက္စပ္ကုမၸဏီမ်ား

တြင္ ဦးေတဇ ပိုင္သည့္ ထူးထရိတ္ဒင္း ကုမၸဏီ၊ ဦးေက်ာ္ဝင္းပိုင္သည့္ ေရႊသံလြင္ကုမၸဏီ၊ ဦးထြန္းျမင့္ႏိုင္ႏွင့္
ျမန္မာဘီယာလီမိတက္တို႔ ပိုင္ဆိုင္သည့္ ေအရွားေဝါလ္ကုမၸဏီတို႔လည္း ပါဝင္သည္။ ထို႔အျပင္ ၎ဦးပိုင္
လုပ္ငန္းႀကီးသည္ မူးယစ္ရာဇာမ်ားႏွင့္ ၿမိဳးၿမိဳးျမက္ျမက္ အျမတ္ထြက္ေစသည့္ မိတ္ဖက္လုပ္ငန္းမ်ားလည္း
ရွိေနသည္ဟု ေဝဖန္သူမ်ားက ဆိုၾကသည္။ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ေနသည့္အတြက္ေၾကာင့္၊ ဦးပိုင္
သည္ အထူးဦးစားေပး ကန္ထရိုက္လုပ္ငန္းမ်ားလည္း ရရွိတတ္ၿပီး၊ ႏိုင္ငံျခားႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ ဖက္စပ္ လုပ္ကိုင္ရာ
တြင္လည္း လက္ဦးမႈ ရရွိၾကသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းဝင္ေရာက္လာသည့္ တိုက္ရိုက္ ႏိုင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ
မ်ား (FDIs) သည္ ဦးပိုင္မွတဆင့္ ဖက္စပ္ေဆာင္ရြက္ၾကရသည္။ လက္ပံေတာင္းေၾကးနီ သတၱဳမိုင္းသည္
ထင္ရွားသည့္ ဥပမာတစ္ခုပင္ ျဖစ္သည္။

ယခင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးသန္းေရႊႏွင့္ ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးေမာင္ေအးတို႔မွာ ဦးပိုင္ကုမၸဏီ၏ အၾကံေပးဘုတ္

အဖြ႔ဝ
ဲ င္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ မွတ္တမ္းမ်ားအရ ဦးပိုင္ကုမၸဏီလီမိတက္၏ ဗဟို
အလုပ္မႈေဆာင္ အဖြ႔ဝ
ဲ င္ (CEC) မ်ားမွာ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္သည္။
ဥကၠ႒ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ခင္ေဇာ္ဦး
ဒု-ဥကၠ႒ ဗိုလ္ခ်ဳပ္လွေအာင္သိန္း
မန္ေနဂ်င္း ဒါရိုက္တာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ဝင္းသန္း
မန္ေနဂ်င္း ဒါရိုက္တာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ဇာနည္ဝင္း

17
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ဒု- မန္ေနဂ်င္းဒါရိုက္တာ ဗိုလ္မွဴးႀကီး ျမင့္ေအာင္

ဒု- မန္ေနဂ်င္းဒါရိုက္တာ ဒု-ဗိုလ္မွဴးႀကီး သန္းထြန္း
ဒု- မန္ေနဂ်င္းဒါရိုက္တာ ဗိုလ္မွဴးႀကီး ဝင္းၾကည္
CEC (ဥပေဒအၾကံေပး) ဦးသက္ေအာင္
CEC ဗိုလ္မွဴးႀကီး စိန္ေဂ်ာ့
CEC ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ စိုးေဌး
CEC ဒုဗိုလ္မွဴးႀကီး ေက်ာ္ေဇယ်
CEC ဗိုလ္မွဴး ေမာင္ေမာင္ျမမိုး
CEC ဗိုလ္မွဴးႀကီး ေသာင္းဝင္း တို႔ ျဖစ္သည္။

ျမန္မာ့စီးပြားေရး ေကာ္ပိုေရးရွင္း (MEC)

ျမန္မာ့စီးပြားေရး ေကာ္ပိုေရးရွင္း (MEC)ကို ၁၉၉၇ ခုႏွစ္၊ မတ္လတြင္

ျမန္မာႏိုင္ငံ စီးပြားေရးဦးပိုင္လီမိတက္ (UMEHL)ႏွင့္ အၿပိဳင္
ထူေထာင္ခဲ့သည္။ အေၾကာင္းမွာ စစ္တပ္အရာရွိအခ်ဳိ႕က ကာကြယ္
ေရးဝန္ႀကီးဌာနအေနျဖင့္ အျပည့္အဝ ပံ့ပိုးမႈမေပးႏိုင္ဟု ယူဆၾက
ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ၎ကို ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ စစ္ေထာက္ခ်ဳပ္ရုံး
က တာဝန္ခံလည္ပတ္ၿပီး၊ လက္ရွိတာဝန္ ထမ္းေဆာင္ေနသူ
တပ္မေတာ္ဝန္ထမ္းမ်ား၏ ပုဂၢလိက အစုရွယ္ယာ ေငြမ်ားျဖင့္ လည္
ပတ္သည္။ ၎သည္ UMEHL ကဲ့သ႔ပ
ို င္ လုပ္ငန္းအစုႀကီး ကြန္ဂလိုမာရိတ္ျဖစ္ၿပီး၊ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ကပင္
ဦးေဆာင္လုပ္ကိုင္ေနသည္။ သို႔ေသာ္လည္း တပ္မေတာ္ႏွင့္ ၎၏ဝန္ထမ္းမ်ားအတြက္ ပို၍ အက်ဳိးေဆာင္ေပး
ရန္ ပို၍စိတ္ထက္သန္ပံုရသည္။

၂၀၁၁ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ အခ်က္အလက္မ်ားအရ MEC ကို ဦးေဆာင္ေနၾကသူမ်ားမွာ ေအာက္ပါအတိုင္း

ျဖစ္သည္။
ဥကၠ႒ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ထင္ေအာင္ေက်ာ္
မန္ေနဂ်င္းဒါရိုက္တာ ဗိုလ္မွဴးႀကီး ခင္ေမာင္စိုး ႏွင့္ ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ သူရျမင့္သိန္း
ဥပေဒ အၾကံေပး ဗိုလ္မွဴးႀကီးစိုးတင့္ ႏွင့္ ေဒၚေအးေအးၾကည္
ဒု- အင္ဂ်င္နီယာခ်ဳပ္ ဒု-ဗိုလ္မွဴးႀကီး ထြန္းထြန္းဦး
စီမံခန္႔ခြေ
ဲ ရးဌာန ဒု-ဗိုလ္မွဴးႀကီး သန္းထြန္း
ကုန္သြယ္ေရးဌာန ဗိုလ္မွဴး မ်ဳိးဦး တို႔ ျဖစ္သည္။

MEC အေနျဖင့္ စီးပြားေရးကုမၸဏီ ၂၇ ခုကို လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ေနၿပီး၊ ၎တို႔တြင္ သံမဏိစက္ရံု ၅-ခု၊

ဘဏ္တစ္ခု၊ ဘိလပ္ေျမစက္ရံု ၁ ခု၊ ဆန္စက္မ်ား ပါ၀င္ၿပီး ဦးပိုင္ကုမၸဏီ လီမိတက္ကဲ့သို႔ပင္ က႑ေပါင္းစံုတြင္
ေဆာင္ရြက္ေနသည္။ ၎အေနျဖင့္ မိမိအျပည့္အဝပိုင္ ႏွင့္ ဖက္စပ္လုပ္ငန္း ကုမၸဏီ ၁၀၁ ခုကို လုပ္ကိုင္ေနၿပီး၊
ခရိုနီ နီးစပ္သူမ်ားပိုင္သည့္ ကုမၸဏီမ်ား၊ ေဒဝူးအင္တာေနရွင္နယ္၊ အီတာလီယံ-ထိုင္း ေကာ္ပိုေရးရွင္း၊

18
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ကာဝါဆာကီ plant systems ltd. စသည္ကဲ့သို႔ေသာ ႏိုင္ငံတကာ ေကာ္ပိုေရးရွင္းႀကီးမ်ားလည္း ပူးတြဲ

လုပ္ကိုင္ေနၾကသည္။

မိမိအျပည့္အဝပိုင္ေသာ ကုမၸဏီမ်ားမွာ -
၁။ အင္းဝဘဏ္
၂။ သံမဏိစက္ရံုမ်ား
၃။ သံလွ်င္ ေရနံခ်က္စက္ရံု
၄။ သၾကားစက္ရံုမ်ား
၅။ ေဆာက္လုပ္ေရး ကုမၸဏီမ်ား
၆။ ဆန္စက္
၇။ ႏို႔ထြက္ပစၥည္း စက္ရံု
၈။ သတၱဳတြင္း ကုမၸဏီမ်ား
၉။ သတၱဳထုတ္လုပ္ေရးႏွင့္ ကုန္သြယ္ေရး ကုမၸဏီ
၁၀။ ဟိုတယ္မ်ား ပင္ ျဖစ္သည္။

နီးစပ္သူ လူနည္းစု ခရိုနီမ်ားပိုင္ဆိုင္သည့္ ကုမၸဏီမ်ား

အေရးပါသည့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ား ေပၚထြက္လာၿပီး၊ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းကာလ ပုဂၢလိကပိုင္

ျပဳလုပ္သည့္ အေျခအေနတြင္ စစ္တပ္လႊမ္းမိုးခ်ဳပ္ကိုင္ထားသည့္ ေစ်းကြက္ကို ေဝျခမ္း၍ လုပ္ကိုင္လာၾကသည္။
၎စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္မ်ားသည္ စစ္တပ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ပုဂၢိဳလ္ေရး ရင္းႏွီးမႈအေပၚ အေျခခံၿပီး၊
စီးပြားေရးအခြင့္အလမ္းမ်ား ရယူၾကသည္။ အျပန္အလွန္အားျဖင့္ သူတို႔၏ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို
ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံေပးထားသည့္ စစ္တပ္ကို ျပန္၍ကူညီေပးၾကရသည္။ ရံဖန္ရံခါ အႀကီးစားႏွင့္ အလတ္စား
စီမံကိန္းမ်ားကို လည္ပတ္စီမံရန္ စီးပြားေရးအရည္အခ်င္း မရွိၾကသည့္ စစ္ဗိုလ္မ်ားကို နည္းပညာျဖင့္
ကူညီၾကရသည္။ ေအာက္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ စာရင္းမွာ အခ်ဳိ႕ေသာ ခရိုနီ/ စီးပြားေရးသမားႀကီးမ်ား အခ်ဳိ႕၏
အမည္ျဖစ္ၿပီး ဤကုမၸဏီအမ်ားစုကို ၁၉၉၀ ခုႏွစ္မ်ားတြင္ တည္ေထာင္ခဲ့ၾကသည္။ ဤလုပ္ငန္း အမ်ားစုမွာ
ကြန္ဂလိုမာရိတ္ႀကီးမ်ား ျဖစ္ၾကၿပီး၊ ေဆာက္လုပ္ေရး၊ သတၱဳတြင္းတူးလုပ္ငန္း၊ စီးပြားျဖစ္ စိုက္ပ်ဳိးေရး၊ ဘဏ္
6
လုပ္ငန္း က႑ေပါင္းစံုတြင္ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ေနၾကသည္။

၁။ ဦးေတဇ (ထူး ထရိတ္ဒင္းကုမၸဏီ)

၂။ ဦးထြန္းျမင့္ႏိုင္ (ေခၚ) စတီဗင္ေလာ (ေအးရွားေဝါလ္)
၃။ ဦးေဇာ္ေဇာ္ (မက္စ္ျမန္မာ ကုမၸဏီ)
၄။ ဦးျပည္ေအာင္ ႏွင့္ ဦးေနေအာင္ (ေအာင္ျပည့္ၿဖိဳး ကုမၸဏီ လီမိတက္ ႏွင့္ IGE)
၅။ ဦးေအာင္သက္မန္း (ဧရာေရႊဝါ ကုမၸဏီ)
၆။ မိုကၠယ္ မိုးျမင့္ (ျမင့္ႏွင့္ အေပါင္းပါမ်ား အုပ္စု)
၇။ ဦးေနဝင္းထြန္း (Ruby Dragon Jade and Gems Co. Ltd.)

6
http://www.burmapartnership.org/wp-content/uploads/2011/06/The-Regime_s-Cronies-List-June-27_-2011_-Final.pdf,
http://www2.irrawaddy.org/article.php?art_id=14151&page=1

19
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

၈။ ဦခင္ေရႊ (ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ)

၉။ ဦးေဌးျမင့္ (ယုဇနကုမၸဏီ)
၁၀။ ဦးအိုက္ထြန္း (အိုလံပစ္ ေဆာက္လုပ္ေရး ကုမၸဏီ လီမိတက္)
၁၁။ ဦးခ်စ္ခိုင္ (ဧဒင္အုပ္စု)
၁၂။ ဦးေအာင္ကိုဝင္း (ကေမၻာဇဘဏ္)
၁၃။ ဆာ့ခ်္ပန္း (ေခၚ) ဦးသိန္းဝင္း [Serge Pun and associates (Myanmar) Ltd.]
၁၄။ ဦးေက်ာ္ဝင္း (ေရႊသံလြင္ကုမၸဏီ)
၁၅။ ဦးဝင္းေအာင္ (ဒဂံု အင္တာေနရွင္နယ္ လီမိတက္)
၁၆။ ဦးေအာင္ျမတ္ (မားသား ထရိတ္ဒင္း ကုမၸဏီ)
၁၇။ ဦးတင္ဝင္း (တင္ဝင္းထြန္း ကုမၸဏီ)

ျပႆနာ ၃။ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ၊ တာဝန္ယူ တာဝန္ခံမႈ၊ အဖြ႔ဲအစည္းစနစ္

ခိုင္မာမႈ အားနည္းျခင္း။

သဘာဝသယံဇာတမ်ား ထုတ္ယူေရာင္းခ်မႈမွ ရရွိသည့္ ဘ႑ာဝင္ေငြအားလံုးကို ျပည္ေထာင္စုအဆင့္

ဗဟိုအစိုးရကသာ ခ်ဳပ္ကိုင္ထားျခင္းအျပင္၊ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈမရွိျခင္း၊ သဘာဝ သယံဇာတမ်ားမွ ဘ႑ာေငြ
မည္မွ်ဝင္လာ၍ ၎ဘီလီယံႏွင့္ ခ်ီသည့္ ေဒၚလာေငြမ်ားကို မည္သို႔သံုးစြဲေၾကာင္း မသိရေသာေၾကာင့္
စိတ္နာက်ည္းမႈမ်ားကို ပို၍ျပင္းထန္ဆိုးရြားေစပါသည္။ အင္စတီက်ဴးရွင္း (အဖြဲ႔အစည္းဆိုင္ရာစနစ္မ်ား)
အားနည္းျခင္းႏွင့္ ကၽြမ္းက်င္မႈ စံခ်ိန္စံႏႈန္းမ်ား နိမ့္က်ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လာဘ္စားမႈမ်ားမွာ
အက်ယ္အျပန္႔ ျဖစ္ပြားေနလွ်က္ရွိသည္။ စီးပြားေရး သေဘာတူညီခ်က္အားလံုးတြင္ တစ္နည္တစ္ဖံုျဖင့္
လာဘ္ေငြမ်ား၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ေပးရေငြမ်ား ပါဝင္ေနတတ္ၿပီး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာနမ်ားတြင္ စာေရးမွသည္
အစိုးရအရာရွိမ်ားတြင္ အဆင့္တိုင္းတြင္ ေငြေပးေနရပါသည္။ တိုင္းရင္းသားေဒသမ်ားတြင္ အခ်ဳိ႕ေသာ သဘာဝ
သယံဇာတထုတ္လုပ္မႈမ်ားမွာ (ဥပမာ- သတၱဳႏွင့္ ကၽြန္းသစ္) တရားမဝင္ နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ေနၾက
သည္မွာ လူအမ်ားသိရွိသည့္ကိစၥျဖစ္ၿပီး၊ ၎တို႔ကို ထိုင္း၊ သို႔မဟုတ္ တရုတ္နယ္စပ္မွတဆင့္ တင္ပို႔ေရာင္းခ်
ၾကပါသည္။ ဤသို႔ တရားဝင္ မွတ္တမ္းမွတ္ရာ မရွိသည့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို ပုဂၢိဳလ္ေရးသေဘာ
တူညီခ်က္မ်ားျဖင့္ လုပ္ေဆာင္၍ စစ္တပ္အရာရွိ၊ အစိုးရမဟုတ္သည့္ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊
နယ္ျခားေစာင့္တပ္၊ ျပည္သူ႔စစ္ လက္နက္ကိုင္မ်ားျဖင့္ ညိႇႏိႈင္း၍ ေဆာင္ရြက္ေနၾကပါသည္။

ပြင့္လင္းျမင္သာမႈႏွင့္ တာဝန္ခံမႈမ်ားအေပၚ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ ေလ့လာခ်က္မ်ားအရ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ႏိုင္ငံတကာ

စံခ်ိန္စံႏႈန္းမ်ားကို လံုးဝစိတ္ပ်က္ဖြယ္ ခ်ဳိ႕ယြင္းေနပါသည္။ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႔အစည္း
(Transparnecy International) က ျမန္မာႏိုင္ငံကို အမွတ္ ၁၀၀ အနက္ ရမွတ္ ၁၅ မွတ္သာေပးၿပီး၊ ၂၀၁၂
ခုႏွစ္ စစ္တမ္းေကာက္ယူမႈမ်ားအရ ကမၻာေပၚရွိ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၇၆ ႏိုင္ငံတြင္ အဆင့္ ၁၇၂ ၌ ရွိေနပါသည္။7
အလားတူပင္ ဘ႑ာဝင္ေငြ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔ (Revenue Watch) ကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၏
ပြင့္လင္းျမင္သာမႈႏွင့္ တာဝန္ခံမႈအတြက္ ႏိုင္ငံေပါင္း ၅၈ ခုတြင္ ေရနံႏွင့္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔လုပ္ငန္း၊
သတၱဳတြင္းတူးလုပ္ငန္းတို႔ကို ေလ့လာၿပီးေနာက္ ေနာက္ဆံုးအဆင့္တြင္သာ ေနရာေပးခဲ့ပါသည္။ အမွတ္ ၁၀၀

7
http://www.transparency.org/files/content/publication/Annual_Report_2012.pdf, p21

20
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

တြင္ စုစုေပါင္းရမွတ္ ၄ မွတ္ျဖင့္ မရႈမလွ "က်ရႈံး" ခဲ့ပါသည္။8 ဘာတဲလ္စ္မန္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ညႊန္းကိန္းမ်ား

(Bertelsmann Transformation Index) က ဒီမိုကေရစီ၏ အရည္အေသြး၊ ေစ်းကြက္စီးပြားေရး၊ ႏိုင္ငံေရး
စီမံခန္႔ခြမ
ဲ ႈတို႔အေပၚ သံုးသပ္အကဲျဖတ္ရာ၊ အသြင္ေျပာင္းေနသည့္ ႏိုင္ငံ ၁၂၈ ခုကို ေလ့လာခဲ့ရာ၌ ျမန္မာႏိုင္ငံ
သည္ ညႊန္းကိန္းရမွတ္ ၁၀ တြင္၊ ၁.၇ သာ ရၿပီး၊ အဆင့္ ၁၂၇ ေနရာတြင္ ရွိေနပါသည္။ သူတို႔၏ စီမံခန္႔ခမ
ြဲ ႈဆိုင္
ရာ ညႊန္းကိန္း ရမွတ္တြင္ အမွတ္ ၁၀ အနက္ ၁.၇၇ မွတ္သာ ရရွိၿပီး၊ အဆင့္ ၁၂၆ ေနရာတြင္ ရွိေနပါသည္။9

၂၀၀၉ ခုႏွစ္တြင္ ေျမကမၻာအခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႔ (Earth Rights International) က

အစီရင္ခံစာထုတ္ျပန္ခဲ့ရာ ျမန္မာစစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ ရတနာ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ ေရာင္းခ်ရေငြမွ ေဒၚလာ ၅
့ ယူေနသည္ဟု ေဖာ္ျပခဲ့ပါသည္။10 ယင္း
ဘီလီယံကို စကၤာပူႏိုင္ငံရွိျပည္ပ ေငြစာရင္းသို႔ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္မွစ၍ ကဲ၍
ျပႆနာသည္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလ ၁၀ ရက္ေန႔တြင္လည္း ျပန္၍ အစေပၚထြက္လာခဲ့သည္။
ဝါရွင္တန္အေျခစိုက္ ႏိုင္ငံတကာ ေငြေၾကးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားကို ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေနသည့္၊ ဘဏ္မ်ားဆိုင္ရာ
သတင္းအခ်က္အလက္ ဌာန (BIC) မွ ေငြေၾကးကိစၥမ်ား သုေတသနျပဳေနသူ ဂ်ယ္လ္ဆင္ ဂါဆီးယား (Jelson
Garcia) က ေျပာၾကားရာတြင္ ကမၻာ့ဘဏ္က က်န္ရွိေနသည့္ေႂကြးၿမီမ်ား မေလွ်ာ္ပစ္ေသးသည္မွာ အေၾကာင္း
ရွိေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ ျပင္ပဘဏ္စာရင္းမ်ားတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံက အပ္ႏွံထားသည့္ေငြ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၁
ဘီလီယံ ရွိေနျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာဆိုခဲ့သည္။ မစၥတာ ဂါဆီးယားက ေျပာရာ၌ ကမၻာ့ဘဏ္ အျပင္၊
ႏိုင္ငံတကာ ေငြေၾကးရန္ပံုေငြအဖြဲ႔ (IMF) ႏွင့္ အာရွဖြံ႔ၿဖိဳးေရးဘဏ္ (ADB) တို႔က သူ႔ကို ယခုကဲ့သို႔ ခန္႔မွန္းေျပာ
ၾကားခ်က္ သတင္းမ်ား ေဖာ္ျပခဲ့ၾကသည္ဟု ဆိုပါသည္။ ဘ႑ာအခြန္ဝန္ႀကီး ဦးလွထြန္း၊ ရသံုးခန္႔မွန္း ေငြစာရင္း
ဌာန ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ဦးေမာင္ေမာင္ဝင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ေကာ္မရွင္အဖြဲ႔ဝင္ ေဒၚခိုင္ခိုင္ႏြယ္တို႔
ကဲ့သ႔ေ
ို သာ အခ်ဳိ႕အစိုးရတာဝန္ရွိသူမ်ားက အစိုးရတြင္ ႏိုင္ငံျခားအရန္ေငြေၾကးမ်ား ရွိေနေၾကာင္း အသိအမွတ္ျပဳ
ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီး၊ ဤသည္မွာလည္း ကုန္ပစၥည္းႏွင့္ ဝန္ေဆာင္မႈမ်ား တင္သြင္းရာတြင္လည္းေကာင္း၊ ေငြေၾကး
လဲလွယ္မႈႏႈန္းကို စီမံခန္႔ခရ
ြဲ န္အတြက္ လည္းေကာင္း ယခင္ကတည္းက ပံုမွန္ ေဆာင္ရြက္ေနၾကပင္ ျဖစ္ေၾကာင္း
ရွင္းလင္းခဲ့ၾကသည္။ သို႔ေသာ္လည္း သမၼတ၏ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ဦးရဲထဋ
ြ ္က ယခုစြပ္စခ
ြဲ ်က္မ်ားကို ျငင္းပယ္
ခဲ့သည္။11

ျပႆနာ ၄။ သယံဇာတမွ ဘ႑ာဝင္ေငြမ်ားကို ဗဟိုမွ စုစည္း

ခ်ဳပ္ကိုင္ထားျခင္း ႏွင့္ စီမံခန္႔ခေ
ြဲ နျခင္း။

ႏိုင္ငံေရး ေက်လည္သေဘာတူညီမႈႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ အေရးပါေသာျပႆနာမွာ တိုင္းရင္းသားမ်ား၏ နစ္နာမႈ၊

နာက်ည္းခ်က္မ်ားကို လည္းေကာင္း၊ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ (စီမံခန္႔ခခ
ြဲ ြင့္အပါအ၀င္) အတြက္ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ား
ကို လည္းေကာင္း၊ ဘ႑ာဝင္ေငြ ခြေ
ဲ ဝသံုးစြမ
ဲ ႈအတြက္လည္းေကာင္း၊ ဖြ႔စ
ဲ ည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရ မည္သို႔မည္ပံု
ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းထားသည္ဟူသည့္ အခ်က္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။ သို႔တိုင္ေအာင္ ဖြ႔စ
ဲ ည္းပံု အေျခခံဥပေဒ၏ အခန္း ၁

8
http://index.revenuewatch.org/rgi/data-tool ; http://www.revenuewatch.org/countries/asia-pacific/myanmar/overview
9
http://www.bti-project.de/fileadmin/Inhalte/reports/2012/pdf/BTI%202012%20Myanmar.pdf, status index:
http://www.bti-project.org/index/status-index/, management index http://www.bti-project.org/index/management-index/
10
http://www.thenational.ae/news/world/asia-pacific/junta-has-stolen-billions-in-gas-revenue
11
http://www.elevenmyanmar.com/national/3398-myanmar-possession-of-11b-in-foreign-bank-accounts-based-on-
information-from-wb-and-adb

21
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

(ႏိုင္ငံေတာ္၏ အေျခခံမူမ်ား)၊ ပုဒ္မ ၃၇ တြင္ ဆက္လက္၍ သဘာဝအရင္းအျမစ္မ်ား ပိုင္ဆိုင္မႈႏွင့္ စီမံခန္႔ခခ

ြဲ ြင့္ကို
ျပည္ေထာင္စုအစိုးရက ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈ က်င့္သံုးရန္ ခြင့္ျပဳထားပါသည္။ အဓိကက်သည့္ အမ်ဳိးသားဘ႑ာ
ဝင္ေငြႏွင့္ အာဏာကို က်င့္သံုးရန္ ခြင့္ေပးထားပါသည္။

အခန္း ၁။ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အေျခခံမူမ်ား

ပုဒ္မ ၃၇။ ႏိုင္ငံေတာ္သည္ -
(က) ႏိုင္ငံေတာ္ရွိ ေျမအားလံုး၊ ေျမေပၚေျမေအာက္၊ ေရေပၚ ေရေအာက္ႏွင့္ ေလထုအတြင္းရွိ သယံဇာတ
ပစၥည္းမ်ားအား လံုး၏ ပင္ရင္းပိုင္ရွင္ ျဖစ္သည္။
(ခ) ႏိုင္ငံပိုင္သယံဇာတ ပစၥည္းမ်ားအား စီးပြားေရးအင္အားစုမ်ားက ထုတ္ယူသံုးစြျဲ ခင္းကို ကြပ္ကဲႀကီးၾကပ္ႏိုင္ရန္
လိုအပ္ သည့္ဥပေဒ ျပဌာန္းရမည္။
(ဂ) ႏိုင္ငံသားမ်ားအား ပစၥည္းပိုင္ဆိုင္ခြင့္၊ အေမြ ဆက္ခံခြင့္၊ ကိုယ္ပိုင္ လုပ္ပိုင္ခြင့္၊ တီထြင္ခြင့္ ႏွင့္ မူပိုင္ခြင့္တို႔ကို
ဥပေဒ ျပဌာန္းခ်က္ႏွင့္အညီ ခြင့္ျပဳရမည္။

မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ၊ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒတြင္ ျပည္နယ္/တိုင္းေဒသႀကီး အစိုးရမ်ား ဖန္တီး

ဖြ႔စ
ဲ ည္းေပးခဲ့သည္မွာ၊ သဘာဝသယံဇာတမ်ား စီမံခန္႔ခခ
ြဲ ြင့္ ႏွင့္ ပိုင္ဆိုင္မႈအတြက္ အေရးပါသည့္ အဆင့္တစ္ခုပင္
ျဖစ္ပါသည္။ ယခုအခါ ႏိုင္ငံေတာ္အဆင့္ေအာက္ရွိ အျခားအဆင့္ အစိုးရမ်ားတြင္ တစ္စံုတရာ ေရြးေကာက္
တင္ေျမႇာက္ခံထားရသည့္ လႊတ္ေတာ္မ်ား၊ ၎တို႔ကိုယ္ပိုင္ ဝန္ႀကီးမ်ား၊ တရားစီရင္ေရးႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္ ရ-သံုး
ခန္႔မွန္းေငြစာရင္း (ဘတ္ဂ်က္) ေရးဆြခ
ဲ ြင့္မ်ား ခြင့္ျပဳထားခဲ့ၿပီျဖစ္ရာ၊ အာဏာကို ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈေလွ်ာ့က်
ျဖန္႔က်က္ေရး (decentralization) အတြက္ အေရးႀကီးေသာ ဖြ႔စ
ဲ ည္းပံုပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ၎အစိုးရမ်ားက ေဒသခံ
ျပည္သူမ်ား၏ လိုအင္ဆႏၵကို တုံ႔ျပန္ေဆာင္ရြက္ေပးၾကရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း လက္ေတြ႔တြင္မူ
၂၀၀၈ ခုႏွစ္၊ ဖြ႔စ
ဲ ည္းပံုသည္ ဤသို႔နစ္နာမႈ၊ နာက်ည္းခ်က္မ်ားကို ေျဖရွင္းေပးႏိုင္ရန္ ေဝးေနေသးၿပီး၊
အသစ္ေသာ အစိုးရဖြဲ႔စည္းပံုမွာလည္း ဗဟိုအစိုးရမွသာ အမ်ားစုကို စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ေနဆဲ ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔အျပင္
ဘ႑ာေရးႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အကန္႔အသတ္မ်ားလည္း ၾကံဳေတြ႔ေနရပါေသးသည္။

ျပည္နယ္/ တိုင္းေဒသႀကီး အစိုးရမ်ား၏ အထင္ရွားဆုံးျပႆနာ တစ္ခုမွာ၊ ယင္းေဖာ္ျပထားသည့္ နစ္နာမႈ၊

နာက်ည္းမႈမ်ားကို ေျဖရွင္းေပးႏိုင္ေရးအတြက္ အဓိကက်ေသာ လုပ္ငန္းမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ကိုင္တြယ္ ႏိုင္ေရး
အတြက္ အပ္ႏွင္းထားသည့္ အာဏာမ်ားတြင္ အကန္႔အသတ္ အႀကီးအက်ယ္ ရွိေနျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ အတိအက်
ေဖာ္ျပရမည္ဆိုလွ်င္ စိုက္ပ်ဳိးေရးက႑တြင္ ေျမယာကိစၥ၊ စြမ္းအင္၊ လွ်ပ္စစ္၊ သတၱဳတြင္းမ်ားႏွင့္ သစ္ေတာ
က႑ႏွင့္ အျခားအေရးပါသည့္ စက္မႈထုတ္လုပ္ေရးက႑မ်ားကို ျပည္ေထာင္စုအစိုးရကသာ စီမံခန္႔ခြဲ
ေနပါသည္။ (ဇယား ၃ တြင္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြ႔စ
ဲ ည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒတြင္ ပါဝင္ေသာ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္
ဥပေဒျပဳစာရင္း ႏွင့္ ျပည္နယ္/တိုင္းေဒသႀကီးအဆင့္ ဥပေဒျပဳစာရင္းတို႔ကို ႏိႈင္းယွဥ္ေဖာ္ ျပထားပါသည္။ ၂၀၀၈
ခုႏွစ္ ဖြ႔စ
ဲ ည္းပံုအေျခခံဥပေဒတြင္ ဇယား ၁ ၌ ျပည္ေထာင္စု ဥပေဒျပဳစာရင္းကို ေဖာ္ျပထားၿပီး၊ ဇယား ၂ တြင္
ျပည္နယ္/တိုင္းေဒသႀကီး ဥပေဒျပဳစာရင္းကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။) ေသခ်ာသည္မွာ အေရးပါသည့္ လုပ္ငန္းမ်ား
အတြက္ ဆံုးျဖတ္ပိုင္ခြင့္ကို ျပည္ေထာင္စုအစိုးရ၌သာ အာဏာကို အပ္ႏွင္းထားပါသည္။ ထိုအခါ ျပည္နယ္/
တိုင္းေဒသႀကီးတို႔တြင္ အေသးစားလုပ္ငန္းမ်ား၊ အေရးမပါဟု ယူဆႏိုင္ေသာ စီမံကိန္းမ်ားသာ က်န္ပါေတာ့
သည္။ အလားတူပင္ ရ-သံုး ခန္႔မွန္းေျခေငြစာရင္း (ဘတ္ဂ်က္) ေရးဆြခ
ဲ ြင့္ အာဏာတြင္လည္း အလားတူပင္
ေတြ႔ရပါသည္။ ျပည္နယ္အေနျဖင့္ ဖြ႔စ
ဲ ည္းပံုအေျခခံဥပေဒ၏ ဇယား-၅ တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ အေသးစား
လုပ္ငန္းမ်ားအေပၚတြင္သာ အခြန္အခ ေကာက္ခံခြင့္ရွိၾကပါသည္။ ဥပမာအားျဖင့္- သစ္အေပၚတြင္ အခြန္

22
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ေကာက္ခြင့္ရွိေသာ္လည္း၊ ကၽြန္းသစ္ႏွင့္ သစ္မာမ်ားမွ လြ၍

ဲ သာလွ်င္ ေကာက္ခံခြင့္ ရွိပါသည္။ အလတ္စားႏွင့္
အငယ္စားလွ်ပ္စစ္ ထုတ္လုပ္ငန္းမ်ားမွ ရရွိလာေသာ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားမ်ားကိုလည္း မဟာဓာတ္အားလိုင္းထဲသို႔
ပို႔လႊတ္ခ်ိတ္ဆက္ခြင့္ ျပဳမထားပါ။

ဇယား ၃။ ဖြ႔စ
ဲ ည္းပံု အေျခခံဥပေဒႏွင့္ သက္ဆိုင္၍ အျငင္းပြားဖြယ္၊ မေက်မလည္ရွိေနၾကေသးသည့္
ဥပေဒျပဌာန္းခြင့္ အာဏာမ်ား

ဇယား (၁) ျပည္ေထာင္စု ဥပေဒျပဳစာရင္း ဇယား (၂)။ ျပည္နယ္/ တိုင္းေဒသႀကီး ဥပေဒျပဳစာရင္း

၄။ စီးပြားေရးက႑ ၂။ စီးပြားေရးက႑
(က) စီးပြားေရး (က) ျပည္ေထာင္စုက ျပဌာန္းသည့္ ဥပေဒႏွင့္အညီ
(ခ) ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ေရး တိုင္းေဒသ ႀကီး၊ သိ႔မ
ု ဟုတ္ ျပည္နယ္အတြင္း
(ဂ) သမဝါယမ ေဆာင္ရြက္သည့္စီးပြားေရး ကိစၥမ်ား။
(ဃ) ေကာ္ပိုေရးရွင္း၊ ဘုတ္အဖြဲ႔၊ လုပ္ငန္း၊ ကုမၸဏီ၊ အစုစပ္ (ခ) ျပည္ေထာင္စုက ျပဌာန္းသည့္ ဥပေဒႏွင့္အညီ
(င) သြင္းကုန္၊ ထုတ္ကုန္ ႏွင့္ ယင္းကုန္ပစၥည္းမ်ား၏ အရည္ တိုင္းေဒသ ႀကီး၊ သိ႔မ
ု ဟုတ္ ျပည္နယ္အတြင္း
အေသြး သတ္မွတ္ျခင္း။ ေဆာင္ရြက္သည့္ ကူးသန္း ေရာင္းဝယ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ား။
(စ) ဟိုတယ္ႏွင့္ တည္းခိုခန္း (ဂ) ျပည္ေထာင္စုက ျပဌာန္းသည့္ ဥပေဒႏွင့္အညီ
(ဆ) ခရီးသြားလာေရးလုပ္ငန္း တိုင္းေဒသ ႀကီး၊ သိ႔မ
ု ဟုတ္ ျပည္နယ္အတြင္း
ေဆာင္ရြက္သည့္ သမဝါယမ ကိစၥမ်ား။
၅။ စိုက္ပ်ဳိးေရးႏွင့္ ေမြးျမဴေရးက႑ ၃။ စိုက္ပ်ဳိးေရးႏွင့္ ေမြးျမဴေရးက႑
(က) ေျမယာစီမံခန္႔ခမ
ြဲ ႈ (က) လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္း
(ခ) ေျမလြတ္၊ ေျမလပ္ႏွင့္ ေျမရိုင္းမ်ား ေဖာ္ထုတ္ျခင္း (ခ) အပင္ႏွင့္ သီးႏွံဖ်က္ ပိုးမႊားေရာဂါ ကာကြယ္ေရးႏွင့္
(ဂ) ေၾကးတိုင္ႏွင့္ ေျမစာရင္း ႏွိမ္နင္း ေရး
(င) ျပည္ေထာင္စုက စီမံခန္႔ခသ
ြဲ ည့္ ဆည္ေျမာင္း၊ တာတမံ (ဂ) ဓာတ္ေျမၾသဇာ စနစ္တက်သံုးစြေ
ဲ ရး ႏွင့္ သဘာဝ
ႏွင့္ စိုက္ပ်ဳိးေရ ရရွိေရး။ ေျမၾသဇာ မ်ား စနစ္တက် ထုတ္လုပ္သံုးစြေ
ဲ ရး
(ဃ) စိုက္ပ်ဳိးေရးေခ်းေငြ ႏွင့္ စုေငြမ်ား
(င) တိုင္းေဒသႀကီး သိ႔မ
ု ဟုတ္ ျပည္နယ္က
စီမံခန္႔ခပ
ြဲ ိုင္ခြင့္ရွိေသာ ဆည္ေျမာင္း၊ တာတမံ၊ ေရကန္၊
ေရႏုတ္ေျမာင္း ႏွင့္ စိုက္ပ်ဳိးေရး ေရရရွိေရး လုပ္ငန္းမ်ား။
(စ) ေရခ်ဳိငါးလုပ္ငန္း
(ဆ) ျပည္ေထာင္စုက ျပဌာန္းသည့္ ဥပေဒႏွင့္အညီ တိရိစၦာန္
ေမြးျမဴေရးႏွင့္ စနစ္တက် ထိန္းေက်ာင္းေရး။
၆။ စြမ္းအင္၊ လွ်ပ္စစ္၊ သတၱဳႏွင့္ သစ္ေတာက႑ ၄။ စြမ္းအင္၊ လွ်ပ္စစ္၊ သတၱဳႏွင့္ သစ္ေတာက႑
(က) ေရနံ၊ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ႏွင့္ ျပည္ေထာင္စု ဥပေဒအရ (က) ျပည္ေထာင္စုက စီမံခန္႔ခခ
ြဲ ြင့္ရွိသည့္
ေဘး အႏၱရာယ္ျဖစ္ေလာက္ေအာင္ အႀကီးစားလွ်ပ္စစ္ဓာတ္ အား ထုတ္လုပ္ျဖန္႔ျဖဴးေရးမွအပ
ေလာင္ကၽြမ္းေစတတ္သည္ဟု သတ္မွတ္ထားေသာ အျခား မဟာဓာတ္အားလိုင္းႏွင့္ ဆက္ သြယ္ျခင္း မရွိေသာ
အရည္အခဲ စသည္မ်ား။ တိုင္းေဒသႀကီး သိ႔မ
ု ဟုတ္ ျပည္နယ္က စီမံ ခန္႔ခခ
ြဲ ြင့္ ရွိသည့္
(ခ) ျပည္ေထာင္စု လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ထုတ္လုပ္ျဖန္႔ျဖဴးေရး အလတ္စားႏွင့္ အေသးစား လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား
(ဂ) သတၱဳမ်ား၊ သတၱဳတြင္းမ်ား၊ သတၱဳတြင္း ထုတ္လုပ္ျဖန္႔ျဖဴးေရး။
အလုပ္သမားမ်ား ေဘးကင္းေရး၊ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ (ခ) ဆားႏွင့္ ဆားထြက္ပစၥည္း
ထိန္းသိမ္းေရးႏွင့္ ျပန္လည္ ျပဳျပင္တည္ေဆာက္ေရး (ဂ) တိုင္းေဒသႀကီး သိ႔မ
ု ဟုတ္ ျပည္နယ္အတြင္း
(ဃ) ေက်ာက္မ်က္ရတနာ ေက်ာက္မ်က္ ရတနာ၊ ျဖတ္ေတာက္ျခင္း၊ ေသြးျခင္း။

23
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

(င) ပုလဲ (ဃ) ေက်းရြာ ထင္းစိုက္ခင္း

(စ) သစ္ေတာ (င) အပန္းေျဖစခန္းမ်ား၊ တိရိစၦာန္ ဥယ်ာဥ္၊
(ဆ) ေတာရိုင္းတိရိစၦာန္မ်ား၊ သဘာဝ အပင္မ်ားႏွင့္ ရုကၡေဗဒဥယ်ာဥ္။
သဘာဝ နယ္ေျမမ်ား အပါအဝင္ ပတ္ဝန္းက်င္
ကာကြယ္ေရးႏွင့္ ထိန္းသိမ္း ေရး။
၇။ စက္မႈလက္မႈ က႑ ၅။ စက္မႈလက္မႈ က႑
(က) ျပည္ေထာင္စုအဆင့္က ေဆာင္ရြက္မည့္ စက္မႈ (က) ျပည္ေထာင္စုအဆင့္က ေဆာင္ရြက္ရန္
လုပ္ငန္းမ်ား သတ္မွတ္ထားသည့္ စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ားမွအပ အျခားစက္မႈ
(ခ) စက္မႈဇုန္မ်ား လုပ္ငန္းမ်ား
(ဂ) ထုတ္လုပ္သည့္ ပစၥည္းမ်ားအတြက္ (ခ) အိမ္တင
ြ ္း စက္မႈလက္မႈ လုပ္ငန္းမ်ား
အေျခခံစံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ား
(ဃ) သိပၸံႏွင့္ နည္းပညာ၊ သိပၸံႏွင့္ နည္းပညာဆိုင္ရာ
သုေတသန
(င) အေလးတင္းေတာင္း၊ အတိုင္းအတာ စသည္တ႔က
ို ို
စံျပဳျခင္း။
(စ) မူပိုင္ခြင့္မ်ား၊ တီထြင္မႈ မူပိုင္ခြင့္မ်ား၊ ကုန္အမွတ္
တံဆိပ္မ်ား၊ စက္မႈဆိုင္ရာ ဒီဇိုင္းမ်ားစသည့္
အသိဉာဏ္ဆိုင္ရာ ပစၥည္းမ်ား။

၁၀။ စီမံခန္႔ခေ
ြဲ ရးက႑ ၈။ စီမံခန္႔ခေ
ြဲ ရးက႑
(ခ) ရြာေျမ၊ ၿမိဳ႕ေျမ စီမံခန္႔ခေ
ြဲ ရး (က) စည္ပင္သာယာေရး
... (ခ) ၿမိဳ႕ရြာ ႏွင့္ အိုးအိမ္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတိုးတက္ေရး
(ဇ) နယ္စပ္ေဒသ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတိုးတက္ေရး (ဂ) ဂုဏ္ထူးေဆာင္လက္မွတ္မ်ားႏွင့္ ဂုဏ္ထူးေဆာင္
ဆုပစၥည္းမ်ား

ဇယား (၅)
တိုင္းေဒသႀကီး သို႔မဟုတ္ ျပည္နယ္မ်ားက ေကာက္ခံရမည့္ အခြန္အခမ်ား

၁။ ေျမယာခြန္
၂။ ယစ္မ်ဳိးခြန္
၃။ တိုင္းေဒသႀကီး သိ႔မ
ု ဟုတ္ ျပည္နယ္က စီမံခန္႔ခခ
ြဲ ြင့္ရွိသည့္ ဆည္မ်ား၊ တာတမံမ်ားကို အရင္းခံသည့္ ေရခြန္၊ တာတမံခြန္
ႏွင့္ ထိုဆည္မ်ား၊ တာတမံမ်ား၏ ေရအားျဖင့္ ထုတ္လုပ္ရရွိသည့္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား သံုးစြခ
ဲ ။
၄။ တိုင္းေဒသႀကီး သိ႔မ
ု ဟုတ္ ျပည္နယ္က စီမံခန္႔ခခ
ြဲ ြင့္ရွိသည့္ လမ္းမ်ား၊ တံတားမ်ား ျဖတ္သန္းခ။
၅။ (က) ေရခ်ဳိငါးလုပ္ငန္းအေပၚတြင္ စည္းၾကပ္ေကာက္ ခံသည့္ ဘ႑ာေတာ္ေၾကး၊
(ခ) သတ္မွတ္ထားေသာ အကြာအေဝးအတြင္း ပင္လယ္ငါးဖမ္းလုပ္ငန္းအေပၚတြင္ စည္းၾကပ္ေကာက္ခံ သည့္
ဘ႑ာေတာ္ေၾကး။ ၆။ တိုင္းေဒသႀကီး သိ႔မ
ု ဟုတ္ ျပည္နယ္ ကုန္းလမ္း၊ ေရလမ္းသံုးယာဥ္မ်ားဆိုင္ရာ ဥပေဒအရ
စည္းၾကပ္ေသာ အခြန္

24
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

၇။ တိုင္းေဒသႀကီး သိ႔မ
ု ဟုတ္ ျပည္နယ္ပိုင္ ပစၥည္းမ်ား ေရာင္းရေငြႏွင့္ ငွားရမ္းခမ်ား၊ ယင္ပစၥည္းမ်ားမွ ရရွိေသာ
အျခားအက်ဳိး အျမတ္ မ်ား
၈။ တိုင္းေဒသႀကီး သိ႔မ
ု ဟုတ္ ျပည္နယ္မ်ားက ဝန္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ သတ္မွတ္ေကာက္ခံသည့္ အခေၾကးေငြမ်ား၊
အခြန္ အခ မ်ားႏွင့္ အျခားရေငြမ်ား။
၉။ တိုင္းေဒသႀကီး တရားလႊတ္ေတာ္၊ သိ႔မ
ု ဟုတ္ ျပည္နယ္တရားလႊတ္ေတာ္ အပါအဝင္ တိုင္းေဒသႀကီး သိ႔မ
ု ဟုတ္
ျပည္နယ္အတြင္းရွိ တရားရံုးမ်ားက ခ်မွတ္သည့္ ဒဏ္ေငြမ်ား၊ ဝန္ေဆာင္မႈအတြက္ ေကာက္ခံသည့္ အခြန္အခမ်ားႏွင့္
အျခားရေငြမ်ား။
၁၀။ တိုင္းေဒသႀကီး သိ႔မ
ု ဟုတ္ ျပည္နယ္ ဘ႑ာ ရန္ပံုေငြမ်ား ထုတ္ေခ်းသျဖင့္ ရရွိေသာ အတိုးမ်ား။
၁၁။ တိုင္းေဒသႀကီး သိ႔မ
ု ဟုတ္ ျပည္နယ္၏ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈျဖင့္ ရရွိသည့္ အက်ဳိးအျမတ္မ်ား
၁၂။ တိုင္းေဒသႀကီး သိ႔မ
ု ဟုတ္ ျပည္နယ္အတြင္းရွိ သစ္ေတာမ်ားမွ ေအာက္ပါပစၥည္းမ်ား ထုတ္ယူသည့္အတြက္
ေကာက္ခံေသာ အခြန္ အခမ်ား
(က) ကၽြန္းႏွင့္ သတ္မွတ္ေသာ သစ္မာမ်ားမွအပ က်န္သစ္မ်ားအေပၚတြင္ ေကာက္ခံသည့္အခြန္
(ခ) ထင္း၊ မီးေသြး၊ ႀကိမ္၊ ဝါး၊ ငွက္သိုက္၊ ရွားေစး၊ သနပ္ခါး၊ ထင္းရွဴးဆီ၊ သစ္ေမႊး၊ ပ်ားထြက္ပစၥည္းမ်ား စသည္တ႔အ
ို ေပၚ
ေကာက္ခံ သည့္ အခြန္။
၁၃။ မွတပ
္ ံုတင္ေၾကး
၁၄။ ပြခ
ဲ ြန္
၁၅။ ဆားခြန္
၁၆။ ျပည္ေထာင္စု ဘ႑ာရန္ပံုေငြမွ ရရွိသည့္ ဘ႑ာေငြမ်ား
၁၇။ တိုင္းေဒသႀကီး သိ႔မ
ု ဟုတ္ ျပည္နယ္အတြင္းရွိ စည္ပင္သာယာေရးဆိုင္ရာ အဖြ႔အ
ဲ စည္းမ်ား၏ ထည့္ဝင္ေငြမ်ား။
၁၈။ ပိုင္ရွင္မေပၚေသာ သြင္းထားသည့္ ေငြႏွင့္ ပစၥည္းမ်ား။
၁၉။ ရတနာသိုက္။

ျပည္နယ္/ တိုင္းေဒသႀကီး အစိုးရရွိ ဝန္ႀကီးမ်ားတြင္လည္း အာဏာအနည္းငယ္မွ်သာ ရွိပါသည္။ ဤသို႔ျဖစ္ေပၚ

ေနရသည္မွာလည္း အေၾကာင္းအရင္းမ်ားစြာ ရွိပါသည္။ ျပည္နယ္အဆင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ ဝန္ႀကီးဌာနမ်ားတြင္
ဝန္ထမ္းအျဖစ္ေဆာင္ ရြက္ေနၾကသူမ်ားမွာ ယခင္ကတည္းက ရွိထားႏွင့္ေသာ၊ အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာန
(ေထြ/အုပ္)မွ ဝန္ထမ္းမ်ား ျဖစ္ၿပီး၊ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာန လက္ေအာက္ခံ ဝန္ထမ္းမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ ဤစနစ္မွာ
ယခင္အစိုးရလက္ထက္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ကတည္းက ဖန္တီးထားေသာ စနစ္ျဖစ္ၿပီး၊ စစ္တပ္က ထိန္းခ်ဳပ္ထား
ပါသည္။ ျပည္နယ္အဆင့္ရွိ ဌာနမ်ားမွာလည္း လုပ္ပိုင္ခြင့္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ မသဲမကြဲ ရွိေနၿပီး၊ သက္ဆိုင္ရာ
ဝန္ႀကီးဌာနမ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံေရးလည္း ေျပာင္းလဲျဖစ္ေပၚေနပါသည္။ အႏွစ္သာရအားျဖင့္ ျပည္နယ္အစိုးရ
လက္ေအာက္ရွိ ဌာနမ်ား၏ အႀကီးအကဲမ်ားကို ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီးဌာနမ်ားမွ ခန္႔အပ္ၾကၿပီး၊ ၎ဝန္ထမ္း
အရာရွိမ်ားမွာ ျပည္ေထာင္စု ဝန္ႀကီးဌာနမ်ား၏ တိုက္ရိုက္ႀကီးၾကပ္မႈေအာက္တြင္ ရွိၾကပါသည္။ ျပည္နယ္
အစိုးရ၏ ႀကီးၾကပ္မႈေအာက္တြင္ ရွိမေနပါ။ ထို႔အျပင္ ျပည္နယ္/တိုင္းေဒသႀကီးရွိ ဌာနမ်ားမွာ ျပည္နယ္/တိုင္း
အစိုးရရွိ ဝန္ႀကီးမ်ားႏွင့္ တစ္ခုခ်င္း ဆက္စပ္ေနမႈ မရွိၾကပါ။ သို႔အတြက္ေၾကာင့္ တာဝန္ယူတာဝန္ခံမႈမ်ားတြင္
လုပ္ငန္း ထပ္ေနမႈမ်ားလည္း ျဖစ္ေပၚေနပါသည္။ သို႔အတြက္ေၾကာင့္ တာဝန္ယူ တာဝန္ခံမႈႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ
ဆက္ဆံေရးတြင္လည္း ေဝဝါးစရာအေၾကာင္းမ်ား ရွိေနသည္။ အခ်ဳပ္ဆိုရေသာ္ ျပည္နယ္ဝန္ႀကီးမ်ားတြင္
ဝန္ႀကီးဌာနမ်ား မရွိဘဲ၊ ဤဌာနမ်ားကို လည္ပတ္ရာ၌ လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာ အနည္းငယ္မွ်သာ ရွိသည္ သို႔မဟုတ္
လံုးဝအာဏာမရွိေသာ အေျခအေနျဖစ္ေနသည္။ ျပည္နယ္အစိုးရမ်ား၏ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ကို သမၼတက ေရြးခ်ယ္
ပါသည္။ ဆိုလိုသည္မွာ ၎ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္မ်ားက သမၼတကို သစၥာခံၾကရပါသည္။ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ကို တာဝန္ခံ
ရန္ မဟုတ္ပါ။ ျမင္ေတြ႔ေနရသည့္ ျပႆနာမ်ားမွာ ျပည္နယ္အစိုးရ၏ ဖြ႔စ
ဲ ည္းပံုကို ယခင္ စစ္အာဏာပိုင္ေဟာင္း
မ်ားက လႊမ္းမိုးခ်ယ္လွယ္ထားၿပီး၊ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္မ်ားတြင္လည္း သတ္မွတ္ထားသည့္ အခ်ဳိးအဆျဖင့္

25
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

စစ္တပ္ကိုယ္စားလွယ္ အမတ္မ်ားလည္း ပါဝင္ေနပါေသးသည္။ ထို႔အျပင္ စစ္တပ္ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပဳ

ထားေသာ ျပည္ေထာင္စု ၾကံ့ခိုင္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးပါတီမွ အမတ္မ်ားသာ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္အတြင္း အမ်ားစုျဖစ္ေနရာ၊
ဤအခ်က္သည္လည္း ျပည္နယ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ေရြးခ်ယ္သကဲ့သို႔ပင္ အေရးပါလွပါသည္။

ျပည္နယ္ရွိ ဝန္ႀကီးဌာနမ်ားမွာ ဘတ္ဂ်က္အနည္းငယ္မွ်သာ ခြေ

ဲ ဝရရွိၾကပါသည္။ (ဥပမာအားျဖင့္- ၂၀၁၃-၂၀၁၄
ခုႏွစ္ ဘ႑ာေရး ဘတ္ဂ်က္အတြက္ ျပည္နယ္ႏွင့္တိုင္းအတြက္ ျပည္္ေထာင္စုဘတ္ဂ်က္၏ ၃.၆ ရာခိုင္ႏႈန္းကို
သာေပးမည္။12) ျပည္နယ္အစိုးရ၏ ဘတ္ဂ်က္ အမ်ားစုကို အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာနကပင္ တစ္ဖန္
ခ်ဳပ္ကိုင္ထားျပန္ပါသည္။ ၎တို႔က ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနက ခြေ
ဲ ဝခ်ေပးသည့္
ဘတ္ဂ်က္ကို ခ်ဳပ္ကိုင္ထားသည္။ ျပည္နယ္အစိုးရတြင္ ဘတ္ဂ်က္ကို ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳ
ေပးရေသာ္လည္း၊ ေငြေၾကးဆိုင္ရာ ကိစၥမ်ားတြင္ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းလုပ္ပိုင္ခြင့္ မရွိပါ။ ဘတ္ဂ်က္ႏွင့္ပတ္သက္
13
လာလွ်င္ ျပည္ေထာင္စု ဘ႑ာေရး ေကာ္မရွင္ထံ ေနာက္ဆံုးတင္ျပ၍ အတည္ျပဳခ်က္ ရယူေနရပါသည္။

ေျဖရွင္းရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေသာ နည္းလမ္း (၁)။ သဘာဝ သယံဇာတမ်ား

ႏွင့္ ဘ႑ာဝင္ေငြမ်ားအေပၚ စီမံခန္႔ခြမ
ဲ ႈအာဏာကို စနစ္တက်
ဖြ႔စ
ဲ ည္းျခင္း (အင္စတီက်ဴးရွင္းအသြင္ ျဖစ္ေစျခင္း)

ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲတိုင္းတြင္ အစိုးရမဟုတ္သည့္ လက္နက္ကိုင္အင္အားစုမ်ားက ျပည္နယ္မ်ားကို

အာဏာတိုးေပးရန္ႏွင့္ ဖက္ဒရယ္ဝါဒ က်င့္သံုးရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကပါသည္။ သို႔မွသာ ၎တို႔ဆႏၵရွိေနၾကသည့္
ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ ရရွိေစမည္ျဖစ္ၿပီး "သူတို႔၏ ႏိုင္ငံေရးအဆင့္အတန္းကို လြတ္လပ္စြာ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္မည္၊
သူတို႔၏ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတိုးတက္မႈမ်ားအတြက္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ၾကမည္
14
ျဖစ္ေပသည္။" အခ်ဳပ္ဆိုရေသာ္ အစိုးရမဟုတ္သည့္ လက္နက္ကိုင္ အင္အားစုမ်ားက သူတို႔၏ေဒသမ်ားတြင္
သဘာဝ သယံဇာတမ်ား ပိုင္ဆိုင္မႈႏွင့္ စီမံခန္႔ခမ
ြဲ ႈအာဏာ ရလိုၾကၿပီး၊ ယခု ဖြ႔စ
ဲ ည္းပံု အေျခခံဥပေဒတြင္မူ
ဤအာဏာမ်ားအတြက္ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရကိုသာ ပို၍လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာေပးထားပါသည္။ အတိုက္အခံ
ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကလည္း "ယခုဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒျဖင့္ တို္င္းရင္းသား ျပႆနာကို
ေျဖရွင္းႏိုင္ဖြယ္ မရွိေၾကာင္း၊ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား၏ လိုလားခ်က္မ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီမႈ မရွိေၾကာင္း" အသိ
15
အမွတ္ျပဳခဲ့ပါသည္။

12
State and Region Governments in Myanmar, The Asia Foundation, September 2013, page 43
13
ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈ ေလွ်ာ့ခ်ျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ သတင္းအခ်က္အလက္ အမ်ားစုကို Asia Foundation က ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊
စက္တင္ဘာလတြင္ ထုတ္ေဝ သည့္ "ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ျပည္နယ္ႏွင့္ တိုင္းေဒသႀကီးအစိုးရမ်ား" အစီရင္ခံစာမွ အေျချပဳ ရယူထားပါသည္။
14
http://www.dvb.no/analysis/self-determination-and-constitutional-reform-in-burma-myanmar-ethnic-minorities-
constitution/32417
15
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ေျပာၾကားခ်က္မွာ ခ်က္ႏိုင္ငံ၊ ပရာ့ဂ္ၿမိဳ႔တြင္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁၇ ရက္ေန႔ မိန္႔ခြန္းမွ ျဖစ္ပါသည္။
http://www.reuters.com/article/2013/09/17/us-myanmar-suukyi-idUSBRE98G0ZZ20130917

26
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

အရပ္ဖက္လူမႈ အဖြ႔အ
ဲ စည္းမ်ားႏွင့္ (ျပည္တြင္း/ျပည္ပ) ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားကလည္း ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈအာဏာကို
ေလွ်ာ့ခ်ေပးရန္ ေတာင္းဆိုေနၾကပါသည္။ သို႔မွသာ အရင္းအျမစ္မ်ားကို ပို၍မွ်တေသာ ခြေ
ဲ ဝမႈမ်ဳိး ျဖစ္ေစႏိုင္ေပ
လိမ့္မည္။ အရပ္ဖက္ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ အဆိုအရ ဖြ႔စ
ဲ ည္းပံုအေျခခံဥပေဒတြင္ ဖက္ဒရယ္စနစ္က်င့္သံုးရန္
16
ေအာက္ပါအေၾကာင္းမ်ားအရ အေရးႀကီးပါသည္။

၁။ ျပည္နယ္အစိုးရ၏ မိမိကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ကို ကာကြယ္မႈေပးႏိုင္ရန္။

၂။ ေဒသတြင္းရွိ အရင္းအျမစ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရ ျပည္နယ္က ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ႏွင့္
ထိန္းခ်ဳပ္ခြင့္ ရရွိႏိုင္ရန္။
၃။ ျပည္နယ္/တိုင္းေဒသႀကီးမ်ားက ပိုင္ဆိုင္သည့္ အရင္းအျမစ္မ်ားေၾကာင့္ ေဒသခံျပည္သူမ်ား အက်ဳိးခံစားခြင့္
ရရွိေစရန္။
၄။ ဖက္ဒရယ္စနစ္ေၾကာင့္ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရ ဝန္ထမ္းမ်ား လာဘ္စားမႈ ေလွ်ာ့နည္းက်ဆင္းေစရန္။
၅။ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းမ်ားေၾကာင့္ ထိခိုက္နစ္နာရသည့္ ရပ္ရြာ အသိုက္အဝန္းမ်ား အေနျဖင့္၊ ပို၍ကိုယ္စားျပဳ
ပါဝင္ခြင့္ရရွိေစရန္.. တို႔ ျဖစ္ပါသည္။

ျပည္နယ္မ်ားႏွင့္ ေဒသႏၱရအဆင့္သို႔ အာဏာမ်ား ပိုမိုခေ

ြဲ ဝခ်ထားေပးရန္ အထူးအေရးႀကီးလွၿပီး၊ သို႔မွသာ
စီမံခန္႔ခြမ
ဲ ႈမ်ားကို ပို၍ ေကာင္းမြန္လာေစမည္။ ေဒသခံျပည္သူမ်ားအတြက္ ပို၍ အက်ဳိးရွိေစမည္ကို ထိပ္ပိုင္း
အစိုးရေခါင္းေဆာင္မ်ားျဖစ္သည့္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ ဦးေရႊမန္း၊ သမၼတဦးသိန္းစိန္တို႔က အသိအမွတ္ျပဳ
လာၾကပါသည္။ ဤျပႆနာမွာ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ ပို၍က်ယ္ျပန္႔လာေစရန္အတြက္ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး
လုပ္ငန္းစဥ္ကို လ်င္ျမန္စြာ ေရွ႕ဆက္အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ေရးအတြက္ အေရးပါပါသည္။ ဝန္ႀကီးဦးစိုးသိန္း
က ေျပာၾကားရာ၌ ဖြ႔စ
ဲ ည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးအတြက္ လႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳေပးသင့္ၿပီး၊
ဘ႑ာဝင္ေငြ ခြေ
ဲ ဝသံုးစြမ
ဲ ႈ ရာခိုင္ႏႈန္းကို ပို၍ ေအာက္ေျခသို႔ ခ်ေပးသင့္သည္ဟု လြတ္လပ္ေသာ အာရွအသံ
ေရဒီယို (RFA) ႏွင့္ ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးရာတြင္ ေျပာဆိုခဲ့သည္။ "ဒီကိစၥက ကၽြန္ေတာ္တို႔ရ႕ဲ အိပ္မက္ပါပဲ။ သူတို႔
ေဒသေတြကို (တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုေတြက) သူတို႔ကိုယ္တိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ဖို႔ အာဏာလႊဲေျပာင္းေပးဖို႔ဆိုတာ သမၼတ
ေရာ၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရ႕ဲ အိပ္မက္ပါ" ဟု ဆိုခဲ့သည္။17 ဝန္ႀကီးဦးစိုးသိန္းက ၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလ ၃ ရက္
ေန႔တြင္ ေျပာၾကားခဲ့ရာတြင္ အစိုးရက ျပည္နယ္မ်ားသို႔ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ပို၍ ေပးလိုေၾကာင္း၊ လႊတ္ေတာ္က
ဖြ႔စ
ဲ ည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒတြင္ ယခုကဲ့သို႔ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို အတည္ျပဳေပးရန္ ေတာင္းဆိုလိုေၾကာင္း၊
သဘာဝသယံဇာတမ်ားမွ ဘ႑ာဝင္ေငြမ်ားကို ရာခိုင္ႏႈန္းတိုး၍ ခြေ
ဲ ဝေပးရန္ လိုလာေၾကာင္း ေျပာဆိုခဲ့သည္။

အစိုးရအဖြဲ႔တြင္ အေရးပါသူမ်ားက ဖြ႔စ

ဲ ည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒကို ျပန္ဆင္ရန္ တိုက္တြန္းေျပာဆိုေနသည့္ အခ်ိန္၌၊
လံုးဝ အသစ္ျပန္လည္ ျပင္ဆင္ေရးသားမႈကိုမူ မလိုလားၾကပါ။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ မတ္လတြင္ က်င္းပသည့္
ရွမ္းျပည္နယ္-ကယားျပည္နယ္ ညီလာခံတြင္ ဤသို႔ျပႆနာမ်ဳိးကို ျမႇင့္တင္ေျပာဆိုျခင္း မျပဳၾကရန္ ဝန္ႀကီး
ဦးေအာင္မင္းက ရွမ္းေခါင္းေဆာင္မ်ားကို သတိေပးေျပာၾကားခဲ့သည္ဟု ဆိုပါသည္။18 UNFC အပါအဝင္
တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ အမ်ားစုကမူ ဖြ႔စ
ဲ ည္းပံု အေျခခံဥပေဒကို အသစ္ျပန္လည္ေရးဆြရ
ဲ န္ ေတာင္းဆို

16
Shwe Gas Movement’s Presentation “EITI: Challenges in Burma” at BNI’s Economics of Peace Conference, 8 Sept 2013
17
http://www.mizzima.com/news/inside-burma/8156-burma-wants-to-share-more-revenue-with-ethnic-states-
minister.html
18
http://bnionline.net/index.php/news/shan/14995-ethnic-armed-group-leaders-and-government-representatives-met-in-
lashio.html

27
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ေနၾကၿပီး၊ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြ႔စ

ဲ ည္းပံုအေျခခံဥပေဒ၏ တင္းက်ပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္သည့္ မူမ်ားေၾကာင့္ ျပင္ဆင္မည့္အစား၊
အသစ္ေရးဆြသ
ဲ င့္သည္ဟု ဆိုေနၾကပါသည္။ လက္ရွိတြင္ UNFC ႏွင့္ ညီညြတ္ေသာ တိုင္းရင္းသားမ်ား
မဟာမိတ္အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (UNA) တို႔က ၂၀၀၈ ခုႏွစ္၊ ဖြ႔စ
ဲ ည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒကို စင္ၿပိဳင္အျဖစ္ တင္ျပႏိုင္ရန္ ဖက္ဒရယ္
ဖြ႔စ
ဲ ည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ေရးဆြေ
ဲ နၾကပါသည္။ ကြာျခားခ်က္မွာ ျပည္နယ္မ်ားသို႔ အာဏာခြေ
ဲ ဝေပးမႈ ျဖစ္ၿပီး၊
ျပည္နယ္မ်ားကို သူတို႔သီးျခားျပည္နယ္၏ အေရးကိစၥမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရန္ ဥပေဒျပဳခြင့္ အျပည့္အဝ ေပး
ထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ အခြန္အေကာက္ကိစၥမ်ား၊ အႀကီးစားစြမ္းအင္ စီမံကိန္းမ်ား၊ သဘာဝ သယံဇာတမ်ား
တူးေဖာ္ ထုတ္လုပ္ခြင့္မ်ား အပါအဝင္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ အက်ယ္အျပန္႔ကို အလိုရွိေနၾကပါသည္။

အာဏာခြေ
ဲ ဝမႈ ျပႆနာႏွင့္ ပတ္သက္၍ အစိုးရက ေျဖရွင္းႏိုင္ရန္ နည္းလမ္းတစ္စိတ္တစ္ပိုင္း အေနျဖင့္၊
သမၼတဦးသိန္းစိန္က သူ၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး မဟာဗ်ဴဟာမ်ားတြင္ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈ ေလွ်ာ့ခ်ျခင္းကို အေရးပါ
သည့္ က႑အျဖစ္ ထည့္သြင္း ေဆာင္ရြက္လာပါသည္။ သမၼတရံုးဝန္ႀကီး ဦးလွထြန္းအေနျဖင့္ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈ
ေလွ်ာ့ခ်ေရး လုပ္ငန္းမ်ားေဆာင္ရြက္ ရန္ႏွင့္ စီးပြားေရးႏွင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အေျခခံမူေဘာင္ (FESR) ပါ
အခ်က္ ၁၀-ခ်က္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ အဓိကတာဝန္ယူထားရပါသည္။ FESR မွာ စီးပြားေရးႏွင့္
လူမႈေရးဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈဌာန (CESD)မွ သမၼတ၏ ျပည္သူ႔အေျချပဳ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို အေထာက္ကူ
ျဖစ္ေစရန္ မူၾကမ္းျပဳစုေရးဆြဲထားခဲ့ျခင္း ျဖစ္ၿပီး၊ တတိယအႀကိမ္ စီမံကိန္းေရးဆြဲေရးဆိုင္ရာ အစည္းအေဝး
က်င္းပသည့္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္ မူၾကမ္းကို ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့ပါသည္။ ယင္းအေျခခံ
မူေဘာင္တြင္ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈ ေလွ်ာ့ခ်ေရးအတြက္ ဥပေဒ၊ စည္းမ်ဥ္းမ်ားေရးဆြႏ
ဲ ိုင္ေရး၊ လက္ရွိ ျပည္နယ္/
တိုင္းေဒသႀကီးမ်ား၏ လုပ္ငန္းတာဝန္မ်ားတြင္ ထပ္မံျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္သည့္ အခြင့္အလမ္းမ်ား၊ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈ
ေလွ်ာ့ခ်ေရးအတြက္ "ဘက္စံုမူဝါဒ" ဆက္စပ္မႈမ်ား လိုအပ္ေနသည္ကို အေလးေပး ေဖာ္ျပထားပါသည္။ သမၼတ
က ေျပာၾကားရာ၌၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္အသစ္သည္ ... အုပ္ခ်ဳပ္သူ တစ္ဦးတစ္ေယာက္က လုပ္ေဆာင္မႈေၾကာင့္
ျဖစ္ေပၚလာေသာ ျပည္သူလူထု၏ နစ္နာခ်က္၊ စိတ္ခံစားမႈမ်ားကို ေလွ်ာ့က်ေစရန္ ေမွ်ာ္လင့္ထားသည္ဟု
ဆိုပါသည္။19

၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လတြင္ သမၼတက အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ႀကိဳးပမ္းမႈမ်ားကို

ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့ၿပီး ျပည္နယ္/တိုင္းေဒသႀကီးရွိ အစိုးရဌာနမ်ား၊ ဝန္ႀကီးမ်ား၊ လႊတ္ေတာ္တို႔အၾကား ရႈပ္ေထြး
ေဝဝါးေနမႈမ်ားကို ရွင္းလင္းရန္ ရည္ရြယ္ခဲ့ပါသည္။ ဤလုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားတြင္ ျပည္နယ္/တိုင္းေဒသႀကီး
အစိုးရမ်ားအေနျဖင့္ လူသားအရင္းအျမစ္ စီမံခန္႔ခမ
ြဲ ႈမ်ားအေပၚ ပို၍ ၾသဇာသက္ေရာက္ႏိုင္မည္ ျဖစ္ၿပီး၊
ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီးဌာနမ်ားတြင္ အာဏာသိပ္သည္းေနမႈကိုလည္း ပို၍ျဖန္႔ခေ
ြဲ ပးမည္ ျဖစ္ပါသည္။ က်န္ရွိေန
သည့္ သက္တမ္း လ-၃၀ တြင္ ေဆာင္ရြက္မည့္ အစီအစဥ္မ်ားအရ ေက်းရြာႏွင့္ ၿမိဳ႕နယ္ေကာ္မတီမ်ားကို
ဖြ႔စ
ဲ ည္းပံုအရ ထားရွိမည္ျဖစ္ၿပီး၊ ေဒသႏၱရအဆင့္တြင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနမႈမ်ားကို ၎တို႔က ႀကီးၾကပ္
ေစာင့္ၾကည့္ၾကမည္ ျဖစ္သည္။ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းမ်ားအတြက္ ဦးစားေပးလုပ္ငန္းမ်ားကိုလည္း သံုးသပ္စိစစ္
ၾကမည္ ျဖစ္ပါသည္။

ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ကလည္း ၂၀၁၀ ခုႏွစ္တြင္ ျပဌာန္းခဲ့သည့္ (နအဖ) အစိုးရ၏ ဥပေဒ၊ တိုင္းေဒသႀကီးႏွင့္

ျပည္နယ္ လႊတ္ေတာ္မ်ားဆိုင္ရာ ဥပေဒကို အစားထိုးသည့္ ဥပေဒကို မၾကာေသးမီက ျပဌာန္းခဲ့ပါသည္။ ၂၀၁၃

19http://www.president-office.gov.mm/en/?q=briefing-room/speeches-and-
remarks/2012/12/26/id-1320

28
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ခုႏွစ္၊ ဥပေဒတြင္ အေရးပါသည့္ အေျပာင္းအလဲမ်ား ျပဳခဲ့ပါသည္။ ျပည္နယ္/ တိုင္းေဒသႀကီးလႊတ္ေတာ္ရံုးမွာ

အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဦးစီးဌာနက ထိန္းခ်ဳပ္စရာ မလိုေတာ့ဘဲ၊ လႊတ္ေတာ္က်င္းပစဥ္ကာလမ်ားတြင္ ျပည္သူ
မ်ား တက္ေရာက္နားေထာင္ခြင့္ ရွိလာပါသည္။ ကိုယ္စားလွယ္အမတ္မ်ားတြင္ မိမိ၏မဲဆႏၵနယ္မ်ားအတြက္
ရန္ပံုေငြမ်ားထားရွိရန္ အဆိုျပဳခဲ့ၿပီး၊ သီးျခားလြတ္လပ္သည့္ ကိုယ္စားလွယ္ရံုးမ်ားထားရွိရန္လည္း ပါဝင္ပါသည္။
ကုလသမဂၢ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးအစီအစဥ္ (UNDP)က ကုလသမဂၢ အရင္းအႏွီးဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္လာေစေရး ရန္ပံုေငြ
(UNCDF)၊ ကမၻာ့ဘဏ္တို႔ႏွင့္ ပူးတြ၍
ဲ ေအာက္ေျခအစိုးရအဆင့္မ်ားတြင္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးဆိုင္ရာ အစီအစဥ္ႀကီး
တစ္ရပ္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ရန္ ျပင္ဆင္ေရးဆြေ
ဲ နၾကပါသည္။ ၎တို႔က အစိုးရႏွင့္ ပူးတြေ
ဲ ဆာင္ရြက္၍
ၿမိဳ႕နယ္ႏွင့္ လူမႈအသိုက္အဝန္းမ်ားသို႔ လိုအပ္ေနသည့္ အရင္းအျမစ္မ်ား ေထာက္ပ့ံေပးႏိုင္ရန္ ရည္
ရြယ္ထားျခင္းျဖစ္ၿပီး၊ ေဒသႏၱရလူထုမ်ား၏ အစီအစဥ္ေရးဆြျဲ ခင္းႏွင့္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ျခင္းဆိုင္ရာ
စြမ္းေဆာင္ရည္မ်ား ျမင့္တက္လာေစရန္ ျဖစ္ပါသည္။ ယခုစီမံကိန္းမ်ားႏွင့္ ျပည္နယ္/ တိုင္းေဒသႀကီး
အစိုးရမ်ား၏ အခန္းက႑၊ အရည္အေသြးတို႔ကို ခ်ိတ္ဆက္လိုက္ပါက ဗဟိုမဟုတ္သည့္ ေအာက္ေျခအဆင့္
အစိုးရဖြဲ႔စည္းပံုမ်ား၏ ျဖည္းျဖည္းခ်င္း ေျပာင္းလဲတိုးတက္လာရန္ ရွိေနပါသည္။

ဥပေဒျပဳေရးဘက္မွလည္း လႊတ္ေတာ္တြင္ လူမ်ားစုျဖစ္သည့္ ျပည္ေထာင္စုၾကံ့ခိုင္ေရးႏွင့္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးပါတီ (USDP)

က ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ ၁၅ ရက္ေန႔တြင္ ဖြ႔စ
ဲ ည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒကို ျပန္လည္သံုးသပ္ေရးအတြက္
လႊတ္ေတာ္ေကာ္မတီတစ္ခုကို ဖြ႔စ
ဲ ည္းခဲ့ပါသည္။ ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားႏွင့္ ျပင္ဆင္ေျပာင္းလဲႏိုင္ေစေရး
အတြက္ ယခုကဲ့သို႔ ဖြ႔စ
ဲ ည္းျခင္း ျဖစ္သည္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြ႔စ
ဲ ည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပန္လည္သံုးသပ္ေရးအတြက္
ပူးတြေ
ဲ ကာ္မတီတြင္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ဒု-ဥကၠ႒ ဦးနႏၵေက်ာ္စြာ က ဥကၠဌ ႏွင့္ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ ဒု-ဥကၠ႒
ဦးျမၿငိမ္းက ဒုဥကၠဌ အျဖစ္ေဆာင္ရြက္ၾကသည္။ လႊတ္ေတာ္အမတ္ စုစုေပါင္း ၁၀၉ ဦး ပါဝင္ၿပီး၊ အစိုးရပါတီမွ
၅၂ ဦး၊ တပ္မေတာ္သား လႊတ္ေတာ္အမတ္ ၂၅ ဦး၊ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (NLD) မွ ၉ ဦး၊ က်န္
ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားႏွင့္ တသီးပုဂၢလ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ၂၅ ဦးတို႔ ပါဝင္ ဖြ႔စ
ဲ ည္းထားပါသည္။ ၎
ေကာ္မတီက ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ ၃၁ ရက္ေန႔ ေနာက္ဆံုးထား၍ အၾကံျပဳခ်က္မ်ား တင္ျပရမည္ ျဖစ္ပါ
သည္။ ယင္းေကာ္မတီက ပထမအႀကိမ္ အစည္းအေဝးကို ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၂၃ ရက္ေန႔တြင္ က်င္းပခ့ဲၿပီး၊
မည္သည့္အေၾကာင္းအ၇ာမ်ား ေဆြးေႏြးသည္ကို မသိရွိရပါ။20 ယင္းေကာ္မတီအျပင္ အမ်ဳိးသား လႊတ္ေတာ္က
"ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈ ေလွ်ာ့ခ်ေရးႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈယႏၱယား ျပန္လည္ဖြဲ႔စည္းေရး"အတြက္ ေဆြးေႏြးပြဲတစ္ရပ္ကို ၂၀၁၃
ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၆ ရက္ေန႔တြင္ က်င္းပခဲ့ပါသည္။21 စာေရးဆရာ ဦးေက်ာ္ဝင္းက "ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္
ဖက္ဒရယ္စနစ္ႏွင့္ က်င့္သံုးမႈမ်ား" ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ေဆြးေႏြးခဲ့ၿပီး၊ အျခားစာေရးဆရာ တစ္ဦးျဖစ္သူ ေစာျမင့္ေမာင္
က "ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈ ေလွ်ာ့ခ်ေရးႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱယား ျပန္လည္ဖြဲ႔စည္းေရး" ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါ
သည္။22

လႊတ္ေတာ္၏ ဖြ႔စ
ဲ ည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပန္လည္သံုးသပ္ေရးေကာ္မတီကို ျပန္၍ခ်ိန္ညိႇႏိုင္ရန္အတြက္၊ အမ်ဳိးသား
ဒီမိုကေရစီ အဖြ႔ခ
ဲ ်ဳပ္ (NLD) ႏွင့္ ညီညြတ္ေသာ တိုင္းရင္းသား မဟာမိတ္မ်ားအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (UNA) တို႔ကလည္း
သူတို႔ကိုယ္ပိုင္ ျပန္လည္ သံုးသပ္ေရး ေကာ္မတီမ်ား ဖြ႔စ
ဲ ည္း၍၊ ေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားကို ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ႏိုဝင္ဘာလတြင္

20
http://www.myawady.net.mm/allnews/local/item/23331-2013-08-24-09-28-04
21
Decentralization and Restructuring Administration Debate held, New Light of Myanmar, 2 Aug 2013. p8
http://www.burmalibrary.org/docs15/NLM-2013-08-02-red.pdf
22
http://www.rfa.org/burmese/news/writer-kyawwin-explain-federalism-paper-08062013124832.html

29
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ထုတ္ျပန္ၾကမည္ ျဖစ္ပါသည္။ ယင္းတို႔က စေနေန႔တိုင္းတြင္၊ အစည္းအေဝးမ်ား က်င္းပေနၾကသည္။ သို႔ေသာ္

မည္သည့္အေၾကာင္းအရာမ်ားအေပၚ ေဆြးေႏြးၾကသည္ကို လူသိရွင္ၾကား ထုတ္ျပန္ေၾကညာျခင္း မရွိပါ။

သို႔ေသာ္လည္း၊ အာဏာခြေ
ဲ ဝေရးကိစၥအတြက္မွာမူ မသဲမကြဲ ရွိေနၿပီး၊ မည္သို႔ေသာ အာဏာကို မည္သို႔ေသာ
အခ်ဳိးအစား၊ ရာခိုင္ႏႈန္းျဖင့္ မည္သူမ်ားထံ ခြေ
ဲ ပးမည္ကို မသဲမကြဲ ရွိေနပါသည္။ ရန္ကုန္တုိင္းေဒသႀကီး
ရခိုင္လူမ်ဳိးေရးရာ ဝန္ႀကီး ဦးေဇာ္ေအးေမာင္ကမူ "ျမန္မာႏိုင္ငံ အရင္းအျမစ္မ်ား ျဖန္႔ေဝေရး ဥပေဒမူၾကမ္း" ကို
၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၁၈ ရက္ေန႔တြင္ အဆိုျပဳ တင္သြင္းထားပါသည္။ တိုင္းရင္းသားမ်ားထံသို႔ သဘာဝ
သယံဇာတမ်ားမွ ထုတ္လုပ္၊ ျပဳျပင္၍ရရွိေသာ အက်ဳိးအျမတ္မ်ားကို ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီမ်ား၊ ျပည္တြင္း
ကုမၸဏီမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္၍ အခ်ဳိးတစ္ခု ခြေ
ဲ ဝေပးရန္ ျဖစ္ပါသည္။ ယခု အစီရင္ခံစာေရးသားေနသည့္
အခ်ိန္တြင္ ရခိုင္အမ်ဳိးသား ဖြံ႔ၿဖဳိးေရး တိုးတက္ေရးပါတီ (RNDP) ႏွင့္ ရခိုင္အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီ အဖြ႔ခ
ဲ ်ဳပ္ (ALD)၊
ဥပေဒကၽြမ္းက်င္သူ ပညာရွင္တို႔အၾကား ၎ကိစၥကို ေဆြးေႏြးၿပီး၊ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ နာယက
သူရဦးေရႊမန္းထံ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလ ၂၉ ရက္ေန႔တြင္ တင္ျပထားသည္ဟု သိရွိရပါသည္။23
ရွမ္းျပည္နယ္ သစ္ေတာႏွင့္ သတၱဳတြင္းဝန္ႀကီး ဦးစိုင္းအိုက္ေပါင္းကလည္း ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္သို႔ ျပည္နယ္
၏ ဘတ္ဂ်က္ကို ယခုလက္ရွိ ဘတ္ဂ်က္ ၇% မွ ၅၀% သို႔ တိုးေပးရန္၊ လႊတ္ေတာ္နာယက သူရဦးေရႊမန္း ၂၀၁၃
ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလ ၂ ရက္ေန႔တြင္ ေတာင္ႀကီးသို႔ လာေရာက္စဥ္က တင္ျပခဲ့သည္ဟု ဆိုပါသည္။

တိုင္းရင္းသား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ အလုပ္အဖြဲ႔ (WGEC)၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြမ

ဲ ်ားအတြက္ အေျခခံ
မူေဘာင္ (ေနာက္ဆံုးမူ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလ ၈ ရက္ေန႔အရ) တြင္လည္း ျပည္နယ္ႏွင့္ ျပည္ေထာင္စု
အစိုးရတို႔အၾကား ေဆြးေႏြးညိႇႏိႈင္းၾကရမည့္ ကိစၥမ်ားအျဖစ္ ေယဘုယ်သေဘာ တင္ျပထားပါသည္။ ၎တို႔မွာ
ေခါင္းစဥ္ ၁ တြင္ "ဖြ႔စ
ဲ ည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး၊ အခန္း ၃ တြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲတင
ြ ္
ပါဝင္သင့္သည့္ အဆိုျပဳေသာ"စီးပြားေရးဆိုင္ရာ ေမးခြန္း " စသည္တို႔ကို အစိုးရႏွင့္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္
အင္အားစုမ်ားအၾကား ေဆြးေႏြးသင့္သည္ဟု အၾကံျပဳထားပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ယင္းအစီရင္ခံစာတြင္လည္း
အေသးစိတ္ အၾကံျပဳထားျခင္း မရွိဘဲ၊ ႏွစ္ဖက္ ဆက္လက္ေဆြးေႏြးႏိုင္ၾကရန္ လမ္းဖြင့္ေပးထားသည့္
သေဘာေတြ႔ရပါသည္။

ေျဖရွင္းရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေသာ နည္းလမ္း (၂)။ အစိုးရ၏ DDR အစီအစဥ္

ေနာက္ကြယ္ရွိ စီးပြားေရး

စီးပြားေရးလုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ားသည္ အစိုးရ၏ လက္နက္ဖ်က္သိမ္းေရး၊ တပ္ဖ်က္သိမ္းေရးႏွင့္ ျပန္လည္ေနရာ

ခ်ထားေရး (DDR) အစီအစဥ္တြင္ အေရးပါသည့္ အစိတ္အပိုင္း ျဖစ္ပါသည္။ ဤနည္းျဖင့္ လက္နက္ကိုင္
အဖြ႔မ
ဲ ်ားကို တရားဥပေဒေဘာင္တြင္းသို႔ ျပန္လည္ေရာက္ရွိေစရန္ ရည္ရြယ္ထားပါသည္။ ထို႔အျပင္ အစိုးရ
မဟုတ္သည့္ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ ၿငိမ္း ခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြမ
ဲ ်ားတြင္လည္း အဓိကက်ေသာ

23
http://www.mizzima.com/business/natural-resources/9877-minister-seeks-support-to-table-natural-resources-
allocation-bill-in-the-parliament， http://www.mizzima.com/news-91481/prisoner-watch/10149-speaker-to-meet-with-
rakhine-organizations ，http://www.mmtimes.com/index.php/national-news/7941-rakhine-push-for-fair-share-of-
resources.html

30
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ား ျဖစ္ေနၿပီး၊ သူတို႔၏ေဒသ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတိုးတက္ေစရန္ ဟု ဆိုၾကပါသည္။ အေရးႀကီးသည့္အခ်က္မွာ

အစိုးရမဟုတ္သည့္ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔မ်ားအေနျဖင့္ ပံုမွန္ဝင္ေငြ ရွိေစၿပီး၊ သူတို႔ ၏အာဏာကို ဆက္လက္
ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္ရန္၊ သူတို႔စစ္သားမ်ားႏွင့္ မိသားစုဝင္မ်ား၏ ဘဝ၊ သက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္း ဖန္တီးေပးရန္လည္း
လုိအပ္ပါသည္။

စီးပြားေရးအရ စီစဥ္ဖြဲ႔စည္းမ်ား အေရးပါေၾကာင္းကိုလည္း တိုင္းရင္းသားမ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး အလုပ္အဖြဲ႔

(WGEC) ၏ အေျခခံမူေဘာင္တြင္ "အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကာလ အစီအစဥ္မ်ား" အျဖစ္ ရွင္းျပထားသည္ကို
ေတြ႔ရွိၾကရပါသည္။ "ျမန္မာႏိုင္ငံ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကာလ၌ တိုင္းရင္းသား
လက္နက္ကိုင္အင္အားစုမ်ားကို လႈပ္ရွားႏိုင္ေစရန္၊ အနာဂတ္ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ရာတြင္
ခိုင္မာသည့္အခန္းက႑က ပါဝင္ႏိုင္ေစရန္" လိုအပ္သည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။ အခန္း (၃) "အာဏာခြေ
ဲ ဝမႈ"
တြင္ ယင္းကေဖာ္ျပထားရာ၌ "(က) တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အင္အားစုမ်ားကို အရင္းအျမစ္မ်ား (i)
အခြန္ေကာက္ခံျခင္း၊ (ii) စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ေစျခင္း၊ (iii) အစိုးရႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာအလွဴရွင္
မ်ားထံမွ အကူအညီမ်ား လက္ခံရယူေစျခင္း၊ သို႔မဟုတ္ (iv) ၎တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္တို႔၏ ေဒသ
အတြင္းရွိ မဟာစီမံကိန္းႀကီးမ်ားမွ အရင္းအျမစ္ဘ႑ာကို ခြေ
ဲ ဝေပးျခင္း... စသည္တို႔ျဖင့္ ရယူခြင့္ ရွိေစရန္" ဟု
ေဖာ္ျပထားပါသည္။

နယ္ျခားေစာင့္တပ္/ ျပည္သ႔စ
ူ စ္တပ္ဖြ႔မ
ဲ ်ား (BGF/PMF)

အစိုးရ၏ လက္နက္ဖ်က္သိမ္းေရး၊ တပ္ဖ်က္သိမ္းေရးႏွင့္ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး (DDR) အစီအစဥ္အရ

အစိုးရမဟုတ္သည့္ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားသည္၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား ဖြ႔စ
ဲ ည္းၾကရန္ျဖစ္ၿပီး၊ ေရြးေကာက္ပြဲ

31
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

တြင္ ပါဝင္ယွဥ္ ၿပိဳင္ၾကရန္ ျဖစ္သည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ အသက္ ၅၀- ေအာက္ အဖြ႔ဝ

ဲ င္မ်ားမွာ နယ္ျခားေစာင့္တပ္/
ျပည္သူ႔စစ္လက္နက္ကိုင္တပ္မ်ားတြင္ ပါဝင္တာဝန္ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ၾကသည္။ ၎တပ္မ်ားသည္ ျမန္မာ့
တပ္မေတာ္၏ အမိန္႔ေပးထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ ရွိမည္ျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ ၎အဖြဲ႔မ်ားအေနျဖင့္ တရားဝင္
စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ားလုပ္ရန္၊ ကုမၸဏီမွတ္ပံုတင္ရန္လည္း တိုက္တြန္းမႈမ်ား ရွိသည္။

သို႔ေသာ္လည္း ထြက္ေပၚလာသည့္ ရလဒ္မ်ားမွာ အမ်ဳိးမ်ဳိးကြျဲ ပားေနသည္။ အခ်ဳိ႔ေသာအဖြဲ႔မ်ားမွာ စီးပြားေရး

ကုမၸဏီမ်ား ဖြ႔စ
ဲ ည္းႏိုင္၍၊ အခ်ဳိ႔ေခါင္းေဆာင္မ်ားမွာ သူတို႔ေဒသမ်ား၌ ေရြးေကာက္ပတ
ြဲ ြင္ ေအာင္ျမင္ လႊတ္ေတာ္
အမတ္မ်ား ျဖစ္လာၾကေသာ္လည္း၊ အခ်ဳိ႔ေသာအဖြဲ႔မ်ားမွာ အခြန္ေကာက္ခံမႈ၊ မူးယစ္ေဆး ကုန္သြယ္ျခင္း
ကဲ့သ႔ေ
ို သာ တရားမဝင္လုပ္ငန္းမ်ားကို သူတို႔တပ္မ်ားကို ဆက္လက္ထိန္းသိမ္း ေကၽြးေမြးထားႏိုင္ရန္ ဆက္လက္
လုပ္ကိုင္ေနၾကသည္။ သို႔အတြက္ေၾကာင့္ပင္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ျပဳထားေသာ္လည္း မူးယစ္ေဆးဝါး
ထုတ္လုပ္မႈ ပိုမိုတိုးတက္လာသည္ကို ျမင္ေတြ႔ေနၾကရျခင္း ျဖစ္ သည္။ သို႔ေသာ္လည္း အစိုးရက ယခုလိုၿပိဳလြယ္
ကြလ
ဲ ြယ္ ျဖစ္ေနသည့္ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားကို မပ်က္စီးေစလိုေသာေၾကာင့္ နယ္ျခားေစာင့္တပ္/ ျပည္သူ႔စစ္
တပ္ဖြ႔မ
ဲ ်ား၏ တရားမဝင္ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားကို မ်က္ကြယ္ျပဳထားၾကသည္။ ျပည္သူ႔စစ္ လက္နက္ကိုင္
တပ္ဖြ႔မ
ဲ ်ားက ရာဇဝတ္ဂိုဏ္းမ်ားသဖြယ္ ျဖစ္လာသည့္ အဆိုးရြားဆံုး နမူနာအျဖစ္ ေနာ္ခမ္းႏွင့္ သူ၏
ေဟာင္လြတ္ျပည္သူ႔စစ္တပ္ဖြဲ႔ (Hawngleuk Militia)ကို ေတြ႔ျမင္ၾကရသည္။ ဤသို႔ လူသိမ်ားသည့္ ျဖစ္ရပ္သည္
နယ္ျခားေစာင့္တပ္/ ျပည္သူ႔စစ္ ဖြ႔စ
ဲ ည္းေပးေရး အစီအစဥ္ မေအာင္ျမင္ က်ဆံုးပံုကို သတိေပး ျပသေနၿပီး၊
အစိုးရက ေလးနက္စြာ ျပန္၍ခ်င့္ခ်ိန္စဥ္းစားသင့္ပါသည္။ သို႔မဟုတ္ပါက ျပည္တြင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ လံုျခံဳေရး
အတြက္ပါ ထိခိုက္ေစမည့္ ရာဇဝတ္ဂိုဏ္းမ်ား ေပၚေပါက္လာေစမည္ ျဖစ္သည္။

၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ေႏွာင္းပိုင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြမ

ဲ ်ားတြင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း
ဆိုင္ရာ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ား

အမ်ားစုေသာ အစိုးရမဟုတ္သည့္ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက အစိုးရႏွင့္ျပဳလုပ္သည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး

ေဆြးေႏြးပြမ
ဲ ်ားတြင္ သူတို႔လိုလားသည့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကသည္။ ေဒသဆိုင္ရာ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရး
လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈဟု ဆိုၾကသည္။ ၎မွာ တစ္နည္းတစ္ဖံုအားျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးေျပလည္မႈပင္
ျဖစ္ၿပီး၊ အစိုးရမဟုတ္သည့္ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားကို စီးပြားေရးအရ ေဝစုတစ္ခု ရရွိေစသည္။
သူတို႔ေဒသတြင္းရွိ သဘာဝသယံဇာတမ်ား ရယူခြင့္ ရရွိေစသည္။ သူတို႔ရရွိသည့္ ဘ႑ာဝင္ေငြမ်ားေၾကာင့္
တရားဝင္ အဖြ႔အ
ဲ စည္း ရပ္တည္ႏိုင္ေရး ျဖစ္ေပၚေစၿပီး၊ လႈပ္ရွားမႈမ်ားကိုလည္း ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ ႏိုင္ၾက
သည္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ စစ္အင္အားေလွ်ာ့ခ်ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ေပါင္းစည္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္း
လည္း ျဖစ္သည္။ ေအာက္တြင္ (၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလကာလအတြင္း) စုေဆာင္း ရရွိေသာ တိုင္းရင္းသား
အဖြ႔မ
ဲ ်ားက ေတာင္းဆုိသည့္၊ ခြင့္ျပဳသည့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ဤေနရာတြင္လည္း
ရလဒ္မ်ားမွာ အမ်ဳိးမ်ဳိးကြျဲ ပားေနျပန္ပါသည္။ အခ်ဳိ႕ကေအာင္ျမင္ၿပီး၊ အခ်ဳိ႕မွာ မေအာင္ျမင္ၾကေပ။ တစ္ခုမွာ
စီမံခန္႔ခြမ
ဲ ႈ ျပႆနာေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ၿပီး၊ (အမ်ားစုမွာ စီးပြားေရးလုပ္ကိုင္တတ္သည့္ ကၽြမ္းက်င္မႈမ်ုဳိး မရွိၾကပါ။)
သို႔ေသာ္လည္း RCSS (ရွမ္းျပည္ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးေကာင္စီ) ကိစၥတြင္မူ အစိုးရ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး
ေဖာ္ေဆာင္မႈအဖြဲ႔က RCSS ကို မွတ္ပံုတင္၍ စီးပြားေရး လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ား ခြင့္ျပဳေသာ္လည္း၊ ျမန္မာစစ္တပ္က
ပိတ္ဆုိ႔ေနမႈမ်ား ရွိပါသည္။

32
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ဇယား (၄)။ အစိုးရမဟုတ္သည့္ လက္နက္ကိုင္အဖြ႔မ

ဲ ်ား၏ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား

အစိုးရမဟုတ္သည့္ မွတ္ပံုတင္ထားသည့္ ကုမၸဏီ အေသးစိတ္ အခ်က္အလက္မ်ား

လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔
CNF Khonumtung ခိုႏႈန္းထုန္ကုမၸဏီ ေဆာက္လုပ္ေရး၊ သစ္ထုတ္လုပ္ငန္း၊ ဆက္သယ
ြ ္ေရး၊
(၂၀၁၂) ကုန္သယ
ြ ္ေရး၊ ခရီးသြားလုပ္ငန္း၊
ထန္တလန္မွမွ ၁၅ မိုင္ အကြာ လမ္းေဖာက္လုပ္ရန္
ကန္ထရိုက္ရသည္။ ကၽြန္းသစ္တန္ ၁၀၀၀ ႏွင့္ သစ္မာ
ဆန္ ၁၀၀၀ ထုတ္လုပ္ရန္ ခြင့္ျပဳခ်က္ရသည္။
DKBA မွတ္ပံုတင္မထား ရာဘာစိုက္ခင္း၊ သစ္ေမႊးစိုက္ပ်ဳိးေရး၊
သတၱဳထုတ္လုပ္ေရး၊ ကၽြန္းသစ္ထုတ္လုပ္ငန္း
ကရင္ BGF တပ္ဖြ႔မ
ဲ ်ား မွတ္ပံုတင္မထား၊ စီးပြားျဖစ္စိုက္ပ်ဳိးေရး၊ သတၱဳတြင္းလုပ္ငန္း၊
နယ္ျခားေစာင့္တပ္ဖြဲ႔ အျဖစ္သာ ကုန္သယ
ြ ္ေရးႏွင့္ လူသံုးကုန္ ထုတ္လုပ္ေရး၊
စီးပြားေရးလုပ္ေနသည္။ ခရီးသြားလုပ္ငန္း၊
နယ္ျခားေစာင့္တပ္ဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္
ဗိုလ္မွဴးႀကီးေစာခ်စ္သူ၏ အဆုိအရ
အသားတင္အျမတ္၏ ၅၀% ကို ေဒသဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရး၊
အဖြ႔ဝ
ဲ င္မိသားစုမ်ား၏ က်န္းမာေရးႏွင့္
ပညာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈအတြက္ အသံုးျပဳသည္။
KIO ဘူးဂါးကုမၸဏီ (၁၉၉၄) ျမစ္ႀကီးနားႏွင့္ ၀ိုင္းေမာ္ျမိဳ႕သိ႔ု လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အား
ျဖန္႔ျဖဴးေရးလုပ္ငန္း၊ ေက်ာက္စိမ္းမိုင္း၊ ကုန္သယ
ြ ္ေရးႏွင့္
စီးပြားျဖစ္ စိုက္ပ်ဳိးေရး (လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အား ျဖန္႔ျဖဴးေရးမွ
အပ က်န္လုပ္ငန္းမ်ားအားလံုးမွာ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တင
ြ ္
အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ပ်က္ျပယ္ၿပီးေနာက္၊ ရပ္ဆိုင္း
ေနၾကၿပီ ျဖစ္သည္။)
KNPP ကယားဌာေန ကုမၸဏီ (၂၀၁၂) ကယားဌာေန ကုမၸဏီက ကယားျပည္နယ္တြင္
တေမာထာ (၂၀၁၂) ခဲထုတ္လုပ္သည္။ တေမာထာကုမၸဏီက သြင္းကုန္-
ထုတ္ကုန္လုပ္ငန္း ေဆာင္ရြက္သာြ းရန္ ရွိၿပီး၊
ကၽြန္းသစ္ကို ဦးစားေပးေဆာင္ရြက္မည္။
KNU မိုးကိုစံ ခရီးသြားႏွင့္ ဧည့္သည္ သစ္ထုတ္လုပ္ငန္း၊ သတၱဳတြင္း၊ စီးပြားျဖစ္ စိုက္ပ်ဳိးေရး၊
ပို႔ေဆာင္ေရးလုပ္ငန္းကုမၸဏီ ခရီးသြားလုပ္ငန္းႏွင့္ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး။
လီမိတက္ ကုန္သယ
ြ ္ေရး ကုမၸဏီ
လီမိတက္ (တပ္မဟာ ၇ က
လုပ္ငန္းလည္ပတ္ ေဆာင္ရြက္ေန
သည္။)
အျခား မွတ္ပံုတင္မထားသည့္
စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ား
KNU/KNLA မွတ္ပံုတင္မထား ရာဘာစိုက္ပ်ဳိးေရး၊ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးႏွင့္
ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေကာင္စီ နယ္စပ္ကုန္ သြယ္ေရး၊ သတၱဳတြင္း တူးေဖာ္ေရး၊
ကၽြန္းသစ္ထုတ္လုပ္ေရးႏွင့္ ေရာင္းဝယ္ခြင့္၊ ခရီးသြား
လုပ္ငန္းမ်ားလုပ္ကိုင္ရန္ ေတာင္းဆိုထား သည္။

33
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
NDAA ေရႊလင္းစတား ခရီးသြားကုမၸဏီ
(၁၉၈၉)
NMSP ရာမည အင္တာေနရွင္နယ္ ကုမၸဏီ
(၁၉၉၅)၊ ဟံသာဝတီကုမၸဏီ (၁၉၉၅)
ရာမည ယူႏိုက္တက္ (၂၀၁၂)
PNLO မွတ္ပံုတင္မႈ ေစာင့္ဆိုင္းေနဆဲ
RCSS ရွမ္းေတာင္တန္း ခ်ယ္ရီ (၂၀၁၂)
SSPP မွတ္ပံုတင္မထား
UWSA ေသာ္တာဝင္း ကုမၸဏီ (၂၀၁၂ တြင္
မွတ္ပံုတင္သည္) ၁၉၉၈ ခုႏွစ္တင
ြ ္
မွတ္ပံုတင္ထားသည့္ ဟုန္ပန္းကုမၸဏီ
ကို အမည္ ေျပာင္းထားသည့္ ကုမၸဏီ
ပင္ ျဖစ္သည္။ အျခား ကုမၸဏီမ်ားမွာ
တက္ခမ္း ကုမၸဏီ လီမိတက္၊
ျမန္မာတေကာင္း ကုမၸဏီ လီမိတက္၊
မုိင္းေမာ ကုမၸဏီ လီမိတက္။
34
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန
သတၱဳတြင္း၊ စီးပြားျဖစ္ စိုက္ပ်ဳိးေရး၊ သစ္ထုတ္လုပ္ငန္း၊
ကုန္သယ
ြ ္ေရး၊ ဟိုတယ္ႏွင့္ ခရီးသြားလုပ္ငန္း၊
ကာဆီႏိုလုပ္ငန္းမ်ား။
ကၽြန္းသစ္တန္ ၁၀၀၀၀ ထုတ္လုပ္ရန္ ေတာင္းဆိုသည့္
အနက္ တန္ ၁၀၀၀ ထုတ္ခြင့္ေပးသည္။ သတၱဳတြင္း
တူးေဖာ္ေရးႏွင့္ ေရအားလွ်ပ္စစ္စက္ရံု တည္ေဆာက္ရန္
လည္း ခြင့္ျပဳခ်က္ရရွိသည္။
ေဆာက္လုပ္ေရး၊ စီးပြားျဖစ္ စိုက္ပ်ဳိးေရးႏွင့္
ကုန္သယ
ြ ္ေရး၊ သစ္ထုတ္လုပ္ေရး။
သစ္ထုတ္လုပ္ေရး၊ သတၱဳတြင္း၊ ကုန္သယ
ြ ္ေရး၊
ဘိလပ္ေျမ ထုတ္လုပ္ေရး၊ ေဆာက္လုပ္ေရးႏွင့္
ဟိုတယ္လုပ္ငန္း၊ ပြရ
ဲ ံု လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကိုင္ရန္
ခြင့္ျပဳထားၿပီ ျဖစ္သည္။
သတၱဳတြင္း၊ လမ္းေဖာက္လုပ္ေရး၊ သစ္ထုတ္လုပ္ေရး၊
စုိက္ပ်ဳိးေရး၊ လွ်ပ္စစ္ျဖန္႔ျဖဴးေရး၊ ခရီးသြားလုပ္ငန္း၊
ကုန္သယ
ြ ္ေရး၊ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးႏွင့္ စီးပြားျဖစ္
စိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္းမ်ား အတြက္ ခြင့္ျပဳထားၿပီး
ျဖစ္သည္။
ရွမ္းျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္းတြင္ စက္မႈဇုန္ တည္ေထာင္ရန္
အဆို ျပဳထားသည္။
၁၉၈၉ ခုႏွစ္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးၿပီးခ်ိန္မွစ၍ SSPP
ေခါင္းေဆာင္မ်ားတြင္ ပတၱျမားတြင္း၊ ကုန္သယ
ြ ္ေရး
လုပ္ငန္းမ်ား ရွိေနၿပီးသည္ကို သိထားရသည္။
က႑ေပါင္းစံု စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား။ ေဆာက္လုပ္ေရး၊
စိုက္ပ်ဳိးေရး၊ ေက်ာက္မ်က္ႏွင့္ သတၱဳတြင္း၊
သစ္ထုတ္လုပ္ငန္း၊ ေရနံလုပ္ငန္း၊ လွ်ပ္စစ္ပစၥည္း၊
တယ္လီကြန္ျမဴနီေကးရွင္း ဆက္သယ
ြ ္ေရး၊ စက္ရံုမ်ား၊
ဘဏ္မ်ား၊ အရက္ခ်က္စက္ရံုမ်ား၊ ကုန္တိုက္ႀကီးမ်ား၊
ေလေၾကာင္းလိုင္း၊ ဟိုတယ္ႏွင့္ ဘီယာခ်က္စက္ရံုမ်ား။
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ၿငိမ္းခ်မ္းေရးပြစ
ဲ ား (အက်ဳိးေဆာင္) မ်ား၏ အခန္းက႑

ထားဝယ္မင္းသမီး ကုမၸဏီ လီမိတက္

အစိုးရႏွင့္ ကရင္အမ်ဳိးသားအစည္းအရံုး (KNU) တို႔၏ ကနဦး
ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားတြင္ ထားဝယ္မင္းသမီး ကုမၸဏီ
(Dawei Princess Co. Ltd) က ၾကားဝင္ အက်ဳိးေဆာင္
ခဲ့သလို၊ လိုအပ္သည့္ စီစဥ္ပံ့ပိုးမႈႏွင့္ ေငြေၾကးပံ့ပိုးမႈပါ
ေပးခဲ့ပါသည္။ သို႔အတြက္ေၾကာင့္ အစိုးရႏွင့္ လက္နက္ကိုင္
အဖြ႔အ
ဲ စည္းမ်ားအၾကား ေတြ႔ဆံုႏိုင္ေရးအတြက္ စီးပြားေရး
24
လုပ္ငန္းရွင္မ်ား အေရးႀကီးသည္ကိုလည္း ေတြ႔ရွိရသည္။ ထားဝယ္မင္းသမီးကုမၸဏီက ေကအဲန္ယူအဖြဲ႔၏
ထားဝယ္ၿမိဳ႕ဆက္ဆံေရးရံုး တည္ေထာင္ရန္ႏွင့္ လည္ပတ္ကုန္က်စားရိတ္မ်ား ကနဦးတြင္ ေပးခဲ့သည္။
ေနာက္ပိုင္းတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဗဟိုဌာန (Myanmar Peace Center) ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အလွဴရွင္
အဖြ႔မ
ဲ ်ား ထူေထာင္ၿပီးေနာက္ပိုင္းတြင္ ဆက္လက္ပတ္သက္မႈ မရွိေတာ့ပါ။ အၿငိမ္းစား စစ္တပ္အရာရွိ တစ္ဦး
ျဖစ္သူ ဦးေငြစိုးက ထားဝယ္ေရနက္ဆိပ္ကမ္း တည္ေဆာက္ေရးတြင္လည္း အစုရွယ္ယာ တစ္စံုတရာ ပါဝင္
ထားၿပီး၊ ေကအဲန္ယူ ထိန္းခ်ဳပ္ေဒသတြင္း၌ သစ္ထုတ္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားလည္း ေဆာင္ရြက္ေနသည္။
သို႔အတြက္ေၾကာင့္ပင္ အစိုးရ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႀကိဳးပမ္းမႈတြင္ ျပင္ပအင္အားစုမ်ား ပါဝင္ပတ္သက္လာရျခင္းအေပၚ
သံသယျဖစ္ေနၾကသည္။ အထူးသျဖင့္ စီးပြားေရးကုမၸဏီတစ္ခုျဖစ္သည့္ ထားဝယ္မင္းသမီးကုမၸဏီ၏ ပါဝင္
ပတ္သက္မႈမ်ဳိး ျဖစ္သည္။

သို႔ေသာ္လည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ ပါဝင္ပတ္သက္ေနမႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ ၎ကုမၸဏီ ဒါရိုက္တာ၏

ရွင္းလင္းခ်က္ အရမူ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ေစတနာသက္သက္ျဖင့္ ေဆာင္ရြက္မႈသာ ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။25
၁၉၈၂ ခုႏွစ္တြင္ ေကအဲန္ယူႏွင့္ တိုက္ခိုက္ခဲ့သည့္ တပ္မေတာ္အရာရွိ တစ္ဦးအေနျဖင့္၊ သူ႔ပုဂၢိဳလ္ေရးဆႏၵအရ
စစ္ပြမ
ဲ ်ား နိဂံုးခ်ဳပ္ေစလိုသည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေစခ်င္သည္ဟု ဆိုသည္။ ပို၍ အေရးႀကီးသည့္အခ်က္မွာ သူက
ေကအဲန္ယူ ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္လည္း ရင္းႏွီးမႈရွိၿပီး၊ အစိုးရက သူ႔ကို ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ အက်ဳိးေဆာင္အျဖစ္
ႏွစ္ဖက္ၾကား ၾကားဝင္ေစလိုသည္။ သူက ကိုးကားေဖာ္ျပရာ၌ ေကအဲန္ယူ တပ္မဟာ ၄ မွ အဆင့္ျမင့္တပ္မွဴးက
အစိုးရႏွင့္ ေကအဲန္ယူအၾကား ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအက်ဳိးေဆာင္လုပ္ငန္း ေအာင္ျမင္ေစရန္ ပံ့ပိုးေပးခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။
ေကအဲန္ယူအဖြဲ႔၏ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦး ျဖစ္သည့္ ေနာ္စီဖိုးရာစိန္ကလည္း၊ ထားဝယ္မင္းသမီး ကုမၸဏီသည္
ေကအဲန္ယူႏွင့္ ပထမဦးဆံုး ဆက္သြယ္ခဲ့ၿပီး၊ ျပည္နယ္အဆင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားစတင္ႏိုင္ရန္ အစိုးရ
(ဝန္ႀကီးဦးေအာင္မင္း) ႏွင့္ ေကအဲန္ယူအၾကား အက်ဳိးေဆာင္ေပးခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။26

24
ထားဝယ္ ေရနက္ဆိပ္ကမ္းႏွင့္ စက္မႈဇုန္ စီမံကိန္း၏ လက္ခြဲကန္ထရိုက္မ်ားတြင္ ထားဝယ္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ကုမၸဏီ၊ ဦးေဇာ္ေဇာ္ ပို္င္ဆိုင္သည့္
မက္စ္ျမန္မာ ကုမၸဏီ၊ ဦးခင္ေဇာ္မင္း (ယခင္ ေရႊႀတိဂံတိုင္း တိုင္းမွဴး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ခင္ေဇာ္ဦး၏ ညီ) ပိုင္ဆိုင္သည့္ ထားဝယ္မင္းသမီးကုမၸဏီတို႔
ပါဝင္သည္။ Myanmar Original Group ၊ ကေနာင္ေအးရွား၊ တနသၤာရီတိုင္းမွ လႊတ္ေတာ္အမတ္တစ္ဦးျဖစ္သူ ဦးေဌးျမင့္ပိုင္ဆိုင္သည့္
ယုဇန ကုမၸဏီ ႏွင့္ ဆန္းသစ္ကုမၸဏီတို႔ ပါဝင္သည္။ http://www.mizzima.com/news/inside-burma/6379-coal-power-plant-in-
dawei-cancelled.html
25
http://www.daweiprincess.biz.mm/index.php?option=com_content&view=article&id=12&Itemid=117
26
http://karennews.org/2012/05/knu-questions-role-of-govts-business-linked-peace-talk-advisors.html/

35
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္မႈအဖြ႔ဲ (ကခ်င္ျပည္နယ္)

အလားတူပင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္မႈအဖြဲ႔သည္လည္း ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရး

အဖြ႔ဲ (KIO) ႏွင့္ အစိုးရ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္မႈအဖြဲ႔ အၾကား ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးပြဲ
မ်ား ျဖစ္လာေစရန္ အက်ဳိးေဆာင္ခဲ့ ၾကၿပီး၊ ဤအဖြဲ႔တြင္ နာမည္ႀကီး စီးပြားေရး
လုပ္ငန္းရွင္မ်ား ပါဝင္ၾကသည္။ ထားဝယ္မင္းသမီးကုမၸဏီ ကဲသ
့ ို႔ပင္ သူတို႔
ကလည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ ပါဝင္ပတ္သက္ေနမႈသည္ ေစတနာျဖင့္
ေဆာင္ရြက္ျခင္းသာ ျဖစ္သည္၊ စီးပြားေရး အက်ဳိးအျမတ္ မေမွ်ာ္ကိုးထားပါဟု
ဆိုၾကသည္။ ဤအဖြ႔ဲကလည္း ထားဝယ္မင္းသမီးကုမၸဏီ ကဲ့သ႔ပ
ို င္ သူတို႔ႏွင့္
ေကအိုင္အိုေခါင္းေဆာင္မ်ားအၾကား ရွိထားသည့္ ရင္းႏွီးမႈကိုအေျခခံ၍ အစိုးရႏွင့္
ႏွစ္ဖက္အၾကားေတြ႔ဆံုႏိုင္ေစရန္ စီစဥ္ေပးခဲ့ၾကသည္။

ျမန္မာအီးဂရက္စ္အဖြ႔ဲ (Myanmar Egress)

ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား အစပိုင္းတြင္၊ ေကအဲန္ယူအဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္

ေနာ္စီဖိုးရာစိန္က အစိုးရ၏ အၾကံေပးအဖြဲ႔တစ္ခု ျဖစ္သည့္ ျမန္မာအီး
ဂရက္စ္မွ ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို စိုးရိမ္ပူပန္မႈ ရွိခဲ့သည္။ ၎အဖြဲ႔မွာ
အရပ္ဖက္လူမႈအဖြဲ႔အစည္း တစ္ခုျဖစ္ေသာ္လည္း စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္
မ်ားျဖင့္ ဖြ႔စ
ဲ ည္းထားသည္။ ၎တို႔မွာ ယခုအခါ ျမန္မာႏိုင္ငံ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး
ေဖာ္ေဆာင္ေရး ဗဟိုဌာန (Myanmar Peace Center) တြင္ အေရးပါသည့္
တာဝန္မ်ား ယူထားၿပီ ျဖစ္သည္။27 ျမန္မာအီးဂရက္စ္အဖြဲ႔၏ ဥကၠ႒မွာ
ျမန္မာႏိုင္ငံ ငါးေမြးျမဴေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ား အဖြဲ႔ခ်ဳပ္မွ ဒု-ဥကၠ႒ ျဖစ္ၿပီး၊ ဒု-
ဥကၠ႒ျဖစ္သူ ဦးလွေမာင္ေရႊမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ကုန္သည္ႀကီးမ်ားႏွင့္ စက္မႈ
လက္မႈ လုပ္ငန္းရွင္မ်ား အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ဒု-ဥကၠ႒ ျဖစ္သည္။ ေနာ္စီဖိုးရာစိန္က ကရင္သတင္းဌာန (KIC) သို႔ ေျပာျပရာ၌
"သူတို႔ရဲ႔ အခန္းက႑ ဘယ္လိုရွိတာဆိုတာ ကၽြန္မတို႔မသိပါ ဘူး။ ျမန္မာအီးဂရက္စ္အဖြဲ႔က အစိုးရအၾကံေပး
ေတြလို ျပဳမူေနတာပဲ။ ဒါေပမယ့္ အစိုးရဖက္ကေန သူတို႔ရ႔အ
ဲ တိအက် အခန္းက႑ကို ေကအဲန္ယူကို ရွင္းျပတာ
ေတာ့ မရွိေသးပါဘူး" ဟု ဆိုပါသည္။

ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးတြင္ ႏိုင္ငံျခားကူညီေထာက္ပံ့မႈမ်ား၏ အခန္းက႑

အလားတူပင္၊ အရပ္ဖက္လူမႈ အဖြ႔အ

ဲ စည္းအမ်ားက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ ႏိုင္ငံရပ္ျခားကူညီပံ့ပိုးမႈမ်ား၏
စီးပြားေရး အက်ဳိးအျမတ္ ေမွ်ာ္လင့္ေနမႈအေပၚ သံသယရွိၾကပါသည္။ ဥပမာအားျဖင့္- ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္
28
တြင္ အေရးပါသည့္ အလွဴရွင္ ၂ ဦးျဖစ္သည့္ ေနာ္ေဝႏွင့္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံမ်ား ျဖစ္သည္။

27
http://karennews.org/2012/05/knu-questions-role-of-govts-business-linked-peace-talk-advisors.html/
28
တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား၏ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးဆံုရပ္ (Ethnic Community Development Forum) ၏ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴး ျဖစ္သူ
စိုင္းေခးဆိုင္က BNI က က်င္းပသည့္ စီးပြားေရးႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုင္ရာ ဆယ္မီနာတြင္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလ ၈ ရက္ေန႔က
ေျပာဆိုတင္ျပခ်က္မ်ားကို အေျချပဳေဖာ္ျပ ျခင္းျဖစ္သည္။

36
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ေနာ္ေဝႏိုင္ငံ
ေနာ္ေဝႏိုင္ငံက ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အကူအညီ ပံ့ပိုးမႈအုပ္စု (Peace Donor Support
Group) တြင္ ဦးေဆာင္ေနသူျဖစ္ၿပီး၊ ဤ အလွဴရွင္အုပ္စုတြင္ ေနာ္ေဝ၊
ၾသစေၾတလ်၊ ယူႏိုက္တက္ ကင္းဒမ္း၊ ဥေရာပသမဂၢ၊ ကုလသမဂၢ၊ ႏွင့္
ကမၻာ့ဘဏ္တို႔ ပါဝင္ၾက သည္။ ၎တို႔က ျမန္မာႏိုင္ငံ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ပံ့ပိုးမႈ
(Myanmar Peace Support Initiative) ကို ကမကထျပဳ
ေရွ႔ေဆာင္ေနၾကသည္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လအထိ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္မႈ
လုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ ကူညီရန္ ေဒၚလာသန္း ၁၀၀ အဆိုျပဳထားၿပီး ျဖစ္ သည္။
တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ ေနာ္ေဝးက ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ စီးပြားေရးလုပ္ရန္ ထက္သန္
ေနေၾကာင္းလည္း ျပသခဲ့သည္။ ဥပမာအားျဖင့္-ေနာ္ေဝႏိုင္ငံမွ တယ္လီကြန္ျမဴနီ
ေကးရွင္း ကုမၸဏီတစ္ခုျဖစ္သည့္ တယ္လီေနာ (Telenor) က ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ မိုဘိုင္းဖုန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ရန္
လိုင္စင္ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။ ေနာ္ေဝႏိုင္ငံမွ စြမ္းအင္ ကုမၸဏီ တစ္ခုျဖစ္သည့္ စတက္အြိဳင္း (Statoil) ကလည္း
ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေရနံႏွင့္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔လုပ္ငန္းသို႔ ဝင္ေရာက္ရန္ စိတ္ ကူးေနသည္။ ေနာ္ေဝႏိုင္ငံ၏
ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ စတိုတင္ဘာ့ဂ္ (Stoltenberg) က ၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ႏိုဝင္ဘာလ ၄ ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔
လာေရာက္သည့္ ခရီးစဥ္၌၊ "ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ေနာ္ေဝက ကုန္သြယ္မႈ၊ စီးပြားေရးဆက္ဆံမႈမ်ား တိုးျမႇင့္
ေဆာင္ရြက္ရန္ ဆႏၵရွိပါေၾကာင္း...စြမ္းအင္၊ ေရအားလွ်ပ္စစ္၊ ေရနံႏွင့္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔၊ ငါးဖမ္းလုပ္ငန္းႏွင့္
ဆက္သြယ္ ေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ျဖစ္ေၾကာင္း" ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္းပင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။

ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ
ဂ်ပန္ႏိုင္ငံကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပင္မအလွဴရွင္တစ္ဦး ျဖစ္ၿပီး၊ နိပြန္ေဖာင္ေဒးရွင္း
မွတဆင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္သို႔ အကူအညီမ်ား ေပးေနသည္။
၎ေဖာင္ေဒးရွင္းက ညီညြတ္ေသာ တိုင္းရင္းသားမ်ား ဖက္ဒရယ္ေကာင္စီ (UNFC)
သို႔ ေဒၚလာ ၃ သန္းေထာက္ပံ့ ေပးခဲ့သည္။ စီးပြားေရးက႑ဖက္တြင္လည္း ဂ်ပန္
ႏိုင္ငံက သီလဝါ အထူးစီးပြားေရးဇုန္တည္ေဆာက္ရန္ အတြက္ ေဒၚလာ ၁၂.၆
ဘီလီယံ ေထာက္ပံ့ေပးမည္ ျဖစ္ၿပီး (မစ္ဆူဘီရွီ၊ မာရူဘီနီ၊ ဆူမိတိုမို ကုမၸဏီ
ႀကီးမ်ားက ၄၉% အစုရွယ္ယာ ထည့္ဝင္ၾကမည္ ျဖစ္သည္။ ဂ်ပန္က အေျခခံ
အေဆာက္အဦမ်ား တည္ေဆာက္ေပးေရးအတြက္ အထူးစိတ္ဝင္စားၿပီး၊ ေစ်းကြက္အသစ္တြင္ သတၱဳတြင္း
တူးလုပ္ငန္းႏွင့္ အျခား အေထြေထြ အခြင့္အလမ္းမ်ား လည္း ေမွ်ာ္မွန္းထားသည္။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ေမလႏွင့္ ၂၀၁၂
ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလတို႔တြင္ ဂ်ပန္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ႏွင့္ ဒု-ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ အလည္အပတ္ ေရာက္ရွိလာခဲ့ၿပီး၊
ေႂကြးၿမီ ဂ်ပန္ယန္းေငြ ၅၀၀ ဘီလီယံ (ေဒၚလာ ၄. ၉ ဘီလီယံ) ကို ေလွ်ာ့ေပါ့ပယ္ဖ်က္ေပးခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္
ႏိုင္ငံရပ္ျခားဖြံ႔ၿဖိဳးေရး အကူအညီအျဖစ္လည္း ေနာက္ထပ္သန္းေထာင္ခ်ီ၍ ကူညီ ေပးခဲ့သည္။ ေလ့လာသူ
အမ်ားစုက ဂ်ပန္ႏိုင္ငံအေနျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ပထဝီႏိုင္ငံေရးအရ စိတ္ဝင္စားမႈရွိေနသည္၊ အေရွ႔ေတာင္
အာရွေဒသအတြင္း တရုတ္ႏိုင္ငံ၏ ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈကို ခ်ိန္ညိႇလိုသည္ဟု ယူဆေနၾကသည္။

37
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ေျဖရွင္းရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေသာ နည္းလမ္း (၃)။ လက္ရွိ ဖြ႔စ

ဲ ည္းပံုအေျခခံ
ဥပေဒအတြင္း၌ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ကို တိုးတက္ ေကာင္းမြန္ေစျခင္း

အလ်င္အျမန္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမ်ား ျဖစ္ေပၚလာေစရန္ႏွင့္ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈကို ကိုင္တြယ္ႏိုင္ရန္

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အားနည္းခ်ိနဲ႔ေနသည့္၊ မထိေရာက္မထက္ျမက္သည့္ စနစ္မ်ားကို တိုးတက္ေစရန္သည္၊ ကနဦး
လုပ္ေဆာင္ရမည့္ လိုအပ္ခ်က္ ျဖစ္ပါသည္။ အရာရွိမ်ားႏွင့္ အစိုးရဝန္ထမ္းမ်ားအတြက္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး
သင္တန္းမ်ားကို ေဒသခံပညာရပ္ဆိုင္ရာ ကၽြမ္းက်င္သူတို႔က စီစဥ္ေပးခဲ့ၾကပါသည္။ ထို႔အျပင္ ႏိုင္ငံျခား
အစုိးရမ်ား ျဖစ္သည့္ ဂ်ပန္ႏွင့္ တရုတ္တို႔ကလည္း သင္တန္းမ်ား စီစဥ္ေပးခဲ့ၾကပါသည္။ ေဒသခံတို႔၏
အရည္အေသြးကို ျမင့္တက္ေစၿပီး၊ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈ ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း အစီအစဥ္ကို တိုးတက္ေစရန္၊ အေထြေထြ
အုပ္ခ်ဳပ္ေရစနစ္ တိုးတက္ေကာင္းမြန္လာေစရန္ ႏိုင္ငံရပ္ျခားအလွဴရွင္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား ျဖစ္ၾကသည့္
ၾသစေၾတလ်၊ ႏိုင္ငံတကာ ေငြေၾကးရန္ပံုေငြအဖြ႔ဲ (IMF)၊ UNDP ၊ ကမၻာ့ဘဏ္တို႔က ေရးဆြဲေနေသာ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရး
အစီအစဥ္မ်ားတြင္လည္း အေလးထား ေဆာင္ရြက္ေနၾကပါသည္။

ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္က အဖြ႔ဝ
ဲ င္ ၁၅-ဦး ပါဝင္သည့္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးႏွင့္ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းေရး ေကာ္မတီကို
၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၇ ရက္ေန႔တြင္ ဖြ႔စ
ဲ ည္းခဲ့ၿပီး၊ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္တစ္ဦးျဖစ္သူ ေဒၚေအာင္ဆန္း
စုၾကည္က ဥကၠ႒အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ပါသည္။ ယင္းေကာ္မတီက လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ား၊ အစိုးရ၏ တရားေရး
ဆိုင္ရာ အဖြ႔အ
ဲ စည္းမ်ား၊ အစိုးရဝန္ထမ္းမ်ား၊ သတင္းမီဒီယာမ်ားကို ဥပေဒနည္းလမ္းတက် ျဖစ္ေစေအာင္
ကူညီပံ့ပိုးေပးသြားမည္ ျဖစ္ပါသည္။ အကယ္၍ လိုအပ္ပါက ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒သို႔ တင္ျပ၍ အေရးယူ
ေဆာင္ရြက္မႈမ်ား လုပ္ေဆာင္သြားႏိုင္ပါသည္။ ထို႔အျပင္ ယင္းေကာ္မတီက ဥပေဒမ်ား၊ နည္းဥပေဒမ်ား
ဖ်က္သိမ္းရန္၊ ျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္ရန္၊ ျပဌာန္းရန္ကိစၥမ်ားအတြက္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး အေကာင္အထည္
ေဖာ္ေနမႈမ်ားကို ေစာင့္ၾကည့္မႈ ျပဳႏိုင္ပါသည္။ ယင္းေကာ္မတီ၏ ပထမဦးဆံုး အႀကိမ္အစည္းအေဝးကို ၂၀၁၂
ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၉ ရက္ေန႔တြင္ က်င္းပခဲ့ၿပီး၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးႏွင့္ တည္ၿငိမ္မႈရွိေစ ျခင္းျဖင့္
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္မႈမ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ားကို ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါသည္။
၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလတိုင္ေအာင္ ေကာ္မတီက တိုင္ၾကားစာေပါင္း ၁,၇၀၀ ေက်ာ္ကို လက္ခံရရွိခဲ့ၿပီး၊
အမ်ားအားျဖင့္ ေျမယာ အျငင္းပြားမႈမ်ား၊ ဥပေဒေၾကာင္းႏွင့္ တရားေရးႏွင့္ဆိုင္ေသာကိစၥမ်ားအေပၚ
တိုင္ၾကားၾကျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ယင္းေကာ္မတီက သက္ဆိုင္ရာဝန္ႀကီးဌာနမ်ားႏွင့္ ညိႇႏိႈင္းတိုင္ပင္၍
ျပႆနာမ်ားကို ေျဖရွင္းေပးႏိုင္ရန္လည္း ႀကိဳးစားခဲ့ပါသည္။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္တြင္ ေကာ္မတီက တင္ျပသည့္
စာမ်က္ႏွာ ၇-မ်က္ႏွာရွိ အစီရင္ခံစာက တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈ တည္ေဆာက္ရန္ဆိုလွ်င္ အေရးအႀကီးဆံုး
အဆင့္တစ္ခုအျဖစ္ ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ တရားစီရင္ေရးဌာနမ်ားအၾကား သီးျခား လြတ္လပ္မႈရွိေစရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း
ေတာင္းဆိုခဲ့ပါသည္။ ထို႔အျပင္ အစီရင္ခံစာက ရာဇဝတ္မႈမ်ား ေျဖရွင္းရာတြင္ ရဲမ်ား က ထိေရာက္ထက္ျမက္စြာ
မေဆာင္ရြက္ႏိုင္မႈႏွင့္ ဥပေဒမ်ား၏ အားနည္းခ်က္မ်ားကိုပါ အေလးေပးေထာက္ျပခဲ့ပါသည္။ ထို႔အျပင္
လႊတ္ေတာ္အေနျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးက႑တြင္ ျဖစ္ေပၚေနသည့္ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈမ်ားကို ေလွ်ာ့နည္းက်ဆင္း
ေစရန္ သီးျခားလြတ္လပ္သည့္ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရးအဖြဲ႔တစ္ခု ဖြ႔စ
ဲ ည္းရန္လည္း အၾကံျပဳခဲ့ပါသည္။

အဂတိလိုက္စားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရးေကာ္မတီ တစ္ခုကို သမၼတ၏အမိန္႔အာဏျဖင့္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ ၈

ရက္ေန႔တြင္ ဖြ႔စ
ဲ ည္းခဲ့ပါသည္။ ႏိုင္ငံအတြင္း ျဖစ္ေပၚေနသည့္ စီးပြားေရးက႑မ်ားအတြင္း အဂတိလိုက္စားမႈ

38
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

မ်ားကို ကုိင္တြယ္ရန္ အေရးပါသည့္ ပထမအဆင့္ ျဖစ္ပါသည္။29 ယင္းေကာ္မတီကို ဒု-သမၼတစိုင္းေမာက္ခမ္းက

ဥကၠ႒အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္၍ သမၼတရံုး ညႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦးလွထြန္းက အတြင္းေရးမွဴးအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္
သည္။ အျခားအဖြဲ႔ဝင္မ်ားအျဖစ္ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးကိုကို၊ သမၼတရံုးဝန္ႀကီး ဦးသိန္းညြန္႔၊
သမၼတရံုးဝန္ႀကီး ဦးစိုးေမာင္၊ သမၼတရံုးဝန္ႀကီး ဦးစိုးသိန္း၊ သမၼတရံုးဝန္ႀကီး ဦးတင္ႏိုင္သိန္း၊ ေရွ႕ေနခ်ဳပ္
ဦးထြန္းရွင္၊ သမၼတ၏ ဥပေဒအၾကံေပး ဦးသန္းေက်ာ္တို႔ ပါဝင္ၾကပါသည္။ ယင္းေကာ္မတီက
မည္မွ်အတိုင္းအတာအထိ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိမည္မွာ ရွင္းလင္းေသခ်ာ မရွိလွပါ။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ ၁ ရက္ေန႔
အစည္းအေဝးတြင္ ဥကၠ႒က အဓိကကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းရမည့္ ျပႆနာကိစၥမ်ားႏွင့္ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္မႈအတြက္
အၾကံျပဳခ်က္မ်ားကို ေျပာၾကားပါသည္။30 ယင္းေကာ္မတီတြင္ အစိုးရမဟုတ္သည့္ အဖြ႔အ
ဲ စည္းမ်ားမွ
ကိုယ္စားလွယ္မ်ား မပါဝင္ေသာေၾကာင့္ စိုးရိမ္ပူပန္မႈ ေဖာ္ျပၾကသည္လည္း ရွိပါသည္။ သို႔အတြက္ေၾကာင့္ပင္
လႊတ္ေတာ္၏ တရားဥပေဒစိုးမိုး ေရးေကာ္မတီက သီးျခားလြတ္လပ္သည့္ အဂတိလိုက္စားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရးအဖြဲ႔
ဖြ႔စ
ဲ ည္းရန္ တိုက္တြန္းခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၇ ရက္တြင္ ေကာင္းမြန္သည့္အစိုးရစနစ္ ျဖစ္ေပၚလာေစေရး၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးႏွင့္

ပြင့္လင္း ျမင္သာမႈရွိေစေရး၊ ႏိုင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံႏႈန္းမ်ားအတိုင္း ျဖစ္လာေစေရးအတြက္ အဂတိလိုက္စားမႈ
31
တိုက္ဖ်က္ေရးဥပေဒကို ျပဌာန္းခဲ့ပါသည္။ ဤႀကိဳးပမ္းခ်က္မွာ ကုလသမဂၢ၏ အဂတိလိုက္စားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး
ႏိုင္ငံတကာသေဘာတူညီခ်က္ ကို အသိအမွတ္ျပဳရန္ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္မႈ၏ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္း ျဖစ္ပါသည္။
ယင္းဥပေဒကို UNODC ႏွင့္ UNDP တို႔၏ ကူညီမႈျဖင့္ ေရးဆြဲခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။32 ယင္းဥပေဒအရ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊
တရားစီရင္ေရးႏွင့္ ဥပေဒျပဳေရး အစိုးရဌာနမ်ား၏ အရာရွိမ်ားအားလံုးသည္သူတို႔၏ ပိုင္ဆိုင္မႈမ်ားကို
ေၾကညာရန္ လိုအပ္ၿပီး၊ အက်င့္ပ်က္ျခစားသည္ဟု ယူဆရသည့္ အရာရွိကို အဂတိလိုက္စားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး
ေကာ္မရွင္မွ အေရးယူမည္ ျဖစ္ပါသည္။ ယင္းဥပေဒအရ အဂတိလိုက္စားမႈတိုက္ဖ်က္ေရးေကာ္မရွင္ အဖြ႔ဝ
ဲ င္
မ်ားသည္လည္း သူတို႔၏ပိုင္ဆိုင္မႈမ်ားကို ေၾကညာရန္ လိုအပ္ၿပီး၊ ယင္းျပဌာန္းခ်က္ကို သမၼတ က ဆန္႔က်င္
ပါသည္။ ယင္းဥပေဒ၏ အခန္း (၃)၊ အပိုဒ္ (ဃ) အရ အဂတိလိုက္စားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရးေကာ္မရွင္သည္ ပံုမွန္
မဟုတ္သည့္ ႂကြယ္ဝခ်မ္းသာမႈမ်ားႏွင့္ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈမ်ားကို စံုစမ္းစစ္ေဆးႏိုင္ပါသည္။ အပိုဒ္ (င) တြင္
ေကာ္မရွင္က ေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားကို သမၼတႏွင့္ အထက္လႊတ္ေတာ္၊ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ဥကၠ႒မ်ားထံ တင္ျပရမည္
ျဖစ္ပါသည္။

ျပည္သူ႔ဝန္ေဆာင္မႈ စြမ္းေဆာင္ရည္အကဲျဖတ္ ေကာ္မတီကိုလည္း ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖၚဝါရီလ ၂၂ ရက္ေန႔တြင္

အစိုးရ အမိန္႔အမွတ္ ၁၇/၂၀၁၃ ျဖင့္ ဖြ႔စ
ဲ ည္းေပးခဲ့ၿပီး၊ ၎၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ျပည္သူ႔ဝန္ေဆာင္မႈမ်ား
စြမ္းေဆာင္ရည္ အရည္အေသြး ျမင့္မားလာေစရန္ ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔အျပင္ ျပည္သူကို အေျချပဳေသာ
အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ ျဖစ္ေပၚလာေစရန္၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးက႑ အရည္အေသြးတိုးတက္လာေစရန္ႏွင့္ လူမႈ-စီးပြားေရး
က႑ တိုးတက္လာေစရန္ ျဖစ္ပါသည္။ သမၼတရံုးဝန္ႀကီး ဦးတင္ႏိုင္သိန္းက ဦးေဆာင္ၿပီး ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီး
ဌာနမွ ဒု-ဝန္ႀကီးမ်ား၊ သမၼတ၏ ႏိုင္ငံေရးအၾကံေပးအရာရွိ ဦးကိုကိုလိႈင္၊ စီးပြားေရးႏွင့္ လူမႈေရးဆိုင္ရာ သမၼတ
အၾကံေပး ေဒါက္တာေအာင္ထြန္းသက္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးအရင္း အျမစ္အဖြဲ႔ (MDRI) မွ ေဒါက္တာေဇာ္ဦးႏွင့္
ဦးတင္ေမာင္သန္းတို႔ ပါဝင္ၾကသည္။ ယင္းအဖြဲ႔က ဝန္ႀကီးဌာနမ်ားႏွင့္ ညိႇႏိႈင္း၍ လုပ္ငန္းၾကန္႔ၾကာေနသည္မ်ား၊

29
http://www.mmtimes.com/index.php/national-news/3773-anti-corruption-committee-formed.html
30
http://www.mizzima.com/news-91481/prisoner-watch/9628-anti-corruption-committee-meets-in-naypyitaw
31
http://www.myanmargeneva.org/uselink/uselink2.htm
32
http://www.unodc.org/southeastasiaandpacific/en/myanmar/2012/10/uncac/story.html

39
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

မထိေရာက္ေသာ ဗ်ဴရိုကေရစီ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားကို ေစာင့္ၾကည့္ ဖယ္ရွားမည္ ျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္

လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ပံုႏွင့္ ျပည္သူလူထုႏွင့္ ထိေတြ႔ဆက္ဆံေရး ကိစၥမ်ားအေပၚတြင္လည္း ေလ့လာသံုးသပ္မည္
ျဖစ္သည္။ ျပည္သူမ်ား၏ ထင္ျမင္ယူဆခ်က္မ်ားကို စုေဆာင္း၍ ျပည္တြင္း/ျပည္ပ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားႏွင့္
တိုင္ပင္အၾကံရယူသြားမည္ ျဖစ္ပါသည္။ သူတို႔၏ ေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားႏွင့္ အၾကံျပဳခ်က္မ်ားကို သမၼတထံ တင္ျပသြား
မည္ ျဖစ္ပါသည္။

ေျဖရွင္းရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေသာ နည္းလမ္း (၄)။ သယံဇာတ ထုတ္လုပ္မႈ

မ်ားအေပၚ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိေစေရး ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ခ်က္(EITI)
သိ႔ု အသင္းဝင္အျဖစ္ ေလွ်ာက္ထားျခင္း

ႏိုင္ငံပိုင္ ဘ႑ာ၊ ရန္ပံုေငြမ်ား မည္သည့္ေနရာသို႔ သြားသည္၊ အသံုးခ်သည္ဆိုသည့္ ကိစၥမ်ား၌ အရပ္ဖက္လူမႈ

အဖြ႔အ
ဲ စည္းမ်ားႏွင့္ တိုးတက္လုပ္ေဆာင္လာျခင္း၊ ေဒသခံျပည္သူမ်ား၏အသံကို ပိုမို အသိအမွတ္ျပဳ
လာျခင္းသည္ တစ္နည္းအားျဖင့္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈအတြက္ ေကာင္းမြန္သည့္ နည္းလမ္းတစ္ခု ျဖစ္ပါသည္။
ထို႔အျပင္ အစိုးရအေနျဖင့္ က်န္းမာ သန္စြမ္းသည့္၊ ေရရွည္တည္တံ့သည့္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတိုးတက္မႈ ရရွိရန္အတြက္
ေဒသခံ ျပည္သူမ်ားထံမွ ယံုၾကည္မႈ ရရွိရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း သေဘာေပါက္လာပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း
လူအမ်ားစုမွာ ဘ႑ာရန္ပံုေငြကို မည္သို႔ ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ သံုးစြသ
ဲ ည္ဟူသည့္ အေရးထက္၊ သဘာဝ
သယံဇာတမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ မည္သူက ပိုင္ဆိုင္သည္၊ မည္သို႔စီမံခန္႔ခမ
ြဲ ႈ အာဏာ ရွိသည္ကို ရႈပ္ေထြးေဝဝါး
ေနၾကဆဲ ျဖစ္ပါသည္။

ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ တိုးတက္လာေစေရးအတြက္ အစိုးရ၏ အစီအစဥ္တစ္ခု၊ အေရးပါသည့္ ေျခလွမ္းတစ္ရပ္

အျဖစ္ EITI (သယံဇာတ ထုတ္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ ရွိေစေရး ႀကိဳးပမ္းမႈ) သို႔ ပူးေပါင္း
ပါဝင္ရန္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ႏွစ္လယ္ပိုင္းတြင္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ပါသည္။ သို႔အတြက္ေၾကာင့္ သယံဇာတ ထုတ္လုပ္ေရး
လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ အေရးပါသည့္ အေျခခံမူေဘာင္ႏွင့္ စံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ား ရွိလာေစကာ၊ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ရာ
တြင္လည္း တိုးတက္လာေစမည္ ျဖစ္ပါသည္။ EITI အဖြဲ႔ဝင္ျခင္းကို ေထာက္ခံၾက သူမ်ားက ယင္းသို႔လိုက္နာ
ေဆာင္ရြက္ျခင္းေၾကာင့္၊ ႏိုင္ငံအတြင္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ဝန္းက်င္အေျခအေန တိုးတက္လာေစမည္ဟု ဆိုၾကပါ
သည္။ အစိုးရက ပို၍ ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ ေဆာင္ရြက္ရန္ သံႏၷိဌာန္ ရွိေနေၾကာင္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ား၊ ႏိုင္ငံတကာ
ေငြေၾကးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားထံ ရွင္းလင္းစြာ သိေစမည္ဟု ဆိုၾကပါသည္။ ထို႔အျပင္ သယံဇာတမ်ားေၾကာင့္
ျဖစ္ပြားရသည့္ ပဋိပကၡမ်ား ေျဖရွင္းႏိုင္ရန္ လုပ္ထံုး လုပ္နည္းေကာင္းမ်ား ျဖစ္လာေစမည္။ ပါဝင္ပတ္သက္
ေနရသည့္ အင္အားစုမ်ားအၾကား ကြာဟခ်က္မ်ား ေလွ်ာ့ပါးလာမည္။ ထို႔အျပင္ အရည္အေသြးျမင့္သည့္ ရင္းႏွီး
ျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ား ဆြေ
ဲ ဆာင္ေစႏိုင္ပါလိမ့္မည္။

40
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ျမန္မာႏိုင္ငံမွ သယံဇာတထုတ္လုပ္ေနမႈ လုပ္ငန္းနယ္ပယ္ ၉-ခုတြင္ အဖြဲ႔ဝင္အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ရန္

အဆိုျပဳထားပါသည္။ ၎တို႔မွာ-
၁။ ေရနံႏွင့္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ ရွာေဖြျခင္း၊ ထုတ္လုပ္ျခင္း၊ ထပ္ဆင့္ထုတ္လုပ္ျခင္း၊ ျပည္တြင္းသံုးစြဲျခင္း ႏွင့္
ျပည္ပ တင္ပို႔ ျခင္း။
၂။ ေရနံႏွင့္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ ယာယီလက္ခံျခင္း ႏွင့္ ပိုက္လိုင္းမ်ားမွ လႊဲေျပာင္းေပးျခင္း။
၃။ သတၱဳတြင္းက႑တြင္ အမာစား သတၱဳမ်ား (hard minerals) ႏွင့္ သံရိုင္းမ်ား
၄။ သတၱဳတြင္းက႑တြင္ စက္မႈကုန္ၾကမ္းသတၱဳမ်ား
၅။ ေက်ာက္မ်က္ႏွင့္ တစ္စံုတရာ တန္ဖိုးရွိ ရတနာမ်ား
၆။ သစ္စိုက္ပ်ဳိးျခင္း အပါအဝင္၊ ကၽြန္းသစ္ႏွင့္ သစ္ေတာထြက္ပစၥည္းမ်ား၊
၇။ ေရအားလွ်ပ္စစ္လုပ္ငန္း
၈။ ငါးဖမ္းလုပ္ငန္း ႏွင့္
၉။ ကၽြန္းသစ္မဟုတ္သည့္ သစ္ေတာထြက္ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ ေတာရိုင္းတိရိစၦာန္မ်ား တို႔ပင္ ျဖစ္ပါသည္။

EITI ဥပေဒမ်ားတြင္ ျပဌာန္းထားခ်က္မ်ားအရ EITI အဖြ႔ဲဝင္အျဖစ္ ေလွ်ာက္ထားသည့္ ႏိုင္ငံတစ္ခုသည္

ေအာက္ေဖာ္ျပပါ လိုအပ္ခ်က္ ၅-ခုႏွင့္ ျပည့္မီရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ အကယ္၍ အစီအစဥ္အတိုင္း ျဖစ္ေျမာက္ပါက
အင္အားစုေပါင္းစံုပါဝင္သည့္ အဖြ႔ဲ (multi-stakeholder group) ကို ေအာက္တိုဘာလကုန္ပိုင္းတြင္ ဖြ႔စ
ဲ ည္းမည္
ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံက ပထမဦးဆံုး ႏွင့္ ႏွစ္စဥ္ အစီရင္ခံစာကို ဘ႑ာဝင္ေငြမ်ား ေပးေဆာင္မႈအေပၚ၌ ၂၀၁၅
ခုႏွစ္အတြင္း ထြက္ရွိမည္ ျဖစ္သည္။

စဥ္ ေလွ်ာက္ထားသည့္ႏိုင္ငံ၏ လိုအပ္ခ်က္ အေျခအေန

၁ အစိုးရက EITI အဖြ႔သ
ဲ ို႔ ဝင္ရန္ဆႏၵရွိေၾကာင္း ရွင္းလင္း ၿပီးစီး။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ ၁၄ ရက္ေန႔တင
ြ ္
ေသခ်ာသည့္ ထုတ္ျပန္ခ်က္ ကို လူသိရွင္ၾကား အမ်ားျပည္သူ သိ႔ေ
ု ၾကညာခ်က္ အမွတ္ ၉၉/၂၀၁၂ ျဖင့္
ထုတ္ျပန္ ေၾကညာရမည္။ ျမန္မာ့အလင္းသတင္း စာ မ်က္ႏွာဖံုး၌
ထုတ္ျပန္ေၾကညာၿပီး ျဖစ္သည္။
၂ အစိုးရက အရပ္ဖက္လူမႈအဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ ၿပီးစီး။
ပုဂၢလိကက႑ တိ႔ႏ
ု ွင့္ အတူတကြ EITI ကို
အေကာင္အထည္ေဖာ္ လုပ္ ေဆာင္ရန္
သံႏၷိဌာန္ျပဳရမည္။
၃ အစိုးရက EITI လုပ္ငန္းမ်ား အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ ၿပီးစီး။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ ၁၄ ရက္။
အရာရွိႀကီးတစ္ဦးကို တာဝန္ေပးခန္႔အပ္ရမည္။ အဆင့္ျမင့္ေကာ္မတီ ကို သမၼတရံုးဝန္ႀကီး
ဦးစိုးသိန္းဦးေဆာင္၍ ဖြ႔စ
ဲ ည္းေပးၿပီး ျဖစ္ သည္။ သူက
ဝန္ႀကီး ၄ ဦးပါဝင္သည့္ အဖြဲ႔ [သဘာဝ ပတ္ဝန္း
က်င္ကာကြယ္ေရး ဝန္ႀကီး၊ စြမ္းအင္ဝန္ႀကီး၊
သတၱဳတြင္းဝန္ႀကီး ႏွင့္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီး
(အတြင္းေရးမွဴးျဖစ္သူ)] ကို ဦးေဆာင္ သည္။

41
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

၄ အစိုးရက EITI လုပ္ငန္း လုပ္ေဆာင္ေနဆဲ။ နည္းပညာ အၾကံေပးအဖြ႔သ

အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနမႈမ်ား ကို ႀကီးၾကပ္ရန္
အင္အားစုေပါင္းစံု ပါဝင္သည့္အဖြဲ႔ (multi-
stakeholders group) ကို တည္ေထာင္ရမည္။
၅ အင္အားစုေပါင္းစံု ပါဝင္သည့္အဖြဲ႔ (multi-
stakeholders group) က အဓိကက်သည့္ EITI
အင္အားစုမ်ားႏွင့္ ညိႇႏိႈင္း၍
အားလံုးသေဘာတူညီရမည့္၊ အတိအက် အခ်ိန္
ဇယားသတ္မွတ္ထားသည့္ လုပ္ငန္းအစီအစဥ္ကို
ေရးဆြဲ ခ်မွတ္မည္ ျဖစ္သည္။ ၎တြင္ တိုင္းတာ၍
ရႏိုင္သည့္ ပစ္ မွတ္မ်ား၊ အေကာင္အထည္ေဖာ္မည့္
အခ်ိန္ဇယား၊ ကၽြမ္း က်င္မႈအရည္အေသြးဆိုင္ရာ
ျပႆနာ/အကန္႔အသတ္မ်ား အေပၚ အကဲျဖတ္မႈမ်ား
စသည္တ႔ို ပါဝင္မည္ ျဖစ္သည္။
ဲ ည္
ျမန္မာႏိုင္ငံ အရင္းအျမစ္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအဖြဲ႔ (MDRI) ၏
စီးပြားေရးႏွင့္ လူမႈေရး ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးဌာန (CESD) တြင္
အေျခစိုက္ၿပီး၊ ၎ CESD အဖြဲ႔က အင္အားစုေပါင္းစံု
ပါဝင္သည့္အဖြဲ႔ (multi-stakeholders group) ကို
ထူေထာင္ရန္ႏွင့္ စီမံလည္ပတ္ရန္ လုပ္ေဆာင္မည္
ျဖစ္သည္။33 သူတို႔ကို ကမၻာ့ဘဏ္ႏွင့္
ၾသစေၾတလ်အစိုးရတို႔က ပံ့ပိုးေပးၿပီး၊ ၎တိ႔က
ု
ျမန္မာႏိုင္ငံ EITI အဖြဲ႔ဝင္ေလာင္းအျဖစ္ လုပ္ေဆာင္မည့္
အလွဴရွင္ေပါင္းစံု Trust Fund ရန္ပံုေငြကို စီမံ ခန္႔ခမ
ြဲ ည္
ျဖစ္သည္။ ထိ႔အ
ု ျပင္ ႏိုင္ငံအတြက္ နည္းပညာ အၾကံ
ေပးရာထူးကိုလည္း ဖန္တီးခန္႔အပ္မည္ ျဖစ္သည္။
ဆိုင္းငံ့ထားဆဲ

ျမန္မာႏိုင္ငံ အရင္းအျမစ္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးအဖြဲ႔ (MDRI) ၏ စီးပြားေရးႏွင့္ လူမႈေရးဖြံ႔ၿဖိဳးေရးဌာန (CESD) သည္

လုပ္ငန္းေပါင္းစံုကို ညိႇႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ေပးေနပါသည္။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ေမလတြင္ MDRI က လူ ၂၃ ဦးပါသည့္
ကိုယ္စားလွယ္အဖြ႔က
ဲ ို ဦးေဆာင္၍ ဆစ္ဒနီတြင္ EITI ဆိုင္ရာ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ ညီလာခံသို႔ တက္ေရာက္ခဲ့
ပါသည္။ ယင္းပုဂၢိဳလ္မ်ားတြင္ ၈၈-မ်ဳိးဆက္ အင္အားစု၊ မြန္လူမႈဖြံ႔ၿဖိဳးေရးကြန္ရက္ (MSDN)၊ ျမန္မာ ဘူမိေဗဒ
ပညာရွင္မ်ားအသင္း၊ ျမန္မာအျမဲစိမ္းကြန္ရက္၊ ေပါင္းကူး၊ ေရႊသဘာဝဓာတ္ေငြ႔လႈပ္ရွားမႈ စသည္တို႔မွ အရပ္ဖက္
လူမႈအဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားလည္း ပါဝင္ပါသည္။

သမၼတဦးသိန္းစိန္၏ အေၾကာင္းၾကားစာအရ EITI ကို္ယ္စားလွယ္ေလာင္းအျဖစ္ ျပင္ဆင္ေနမႈမ်ားသည္

ယခုႏွစ္ကုန္ ၂၀၁၃ တြင္ ၿပီးစီးမည္ဟု ဆိုပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ျမန္မာ EITI ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈရံုး
(MEITI) ၏ ဒုတိယအဖြဲ႔ ေခါင္းေဆာင္ ဦးမင္းဇာနည္လင္း၏ အဆိုအရ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္၊
သို႔မဟုတ္ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္တိုင္ေအာင္ EITI မူမ်ားကို လိုက္နာမည့္ အဖြ႔ဝ
ဲ င္ႏိုင္ငံအျဖစ္ ေစာင့္ဆိုင္းပါရန္
အသနားခံစာတင္ႏိုင္လိမ့္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ထားေၾကာင္း ေျပာ သည္။ သူကေျပာရာတြင္ အဓိကအခက္အခဲမွာ
အရပ္ဖက္လူမႈအဖြဲ႔အစည္း အမ်ားစုမွာ တရားဝင္မွတ္ပံုတင္ထားသည့္ အဆင့္အတန္း မရွိေသးေသာေၾကာင့္
ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။34 သို႔ေသာ္လည္း အစိုးရႏွင့္ အရပ္ဖက္လူမႈအဖြဲ႔အစည္းမ်ားအၾကား သံသယႀကီး

33
http://www.mmtimes.com/index.php/national-news/7798-myanmar-eiti-application-on-track-for-
december.html
34
http://www.irrawaddy.org/archives/42094

42
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ေနျခင္းေၾကာင့္ အင္အားစုေပါင္းစံု ပါဝင္သည့္အဖြဲ႔ (multi-stakeholders group) ဖြ႔စ

ဲ ည္းရန္ အခက္အခဲမ်ား
ရွိေနေသးသည္။ ေနာ္ေဝရွိ EITI ပူးေပါင္းဆက္သြယ္ေရးအရာရွိ ဟယ္လင္း ဂ်ဳိဟန္ဆင္ (Helene Johansen)
က ဧရာဝတီမဂၢဇင္းသို႔ ေျပာရာ၌၊ ယင္းက႑မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျပည္သူလူထု သိရွိခြင့္တြင္ အကန္႔အသတ္မ်ား
ရွိေနၿပီး၊ သို႔အတြက္ေၾကာင့္လည္း EITI လုပ္ငန္း အေကာင္အထည္ေဖာ္သူမ်ားအတြက္ အျခားအခက္အခဲမ်ား
ရွေနေစသည္ဟု ဆိုသည္။ ေရႊသဘာဝဓာတ္ေငြ႔ လႈပ္ရွားမႈအဖြဲ႔ ကဲ့သ႔ေ
ို သာအဖြဲ႔မ်ားက ယခုႏွစ္အကုန္တြင္
လိုက္နာမည့္အဖြဲ႔ဝင္ႏိုင္ငံ ျဖစ္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္မည္ဟူေသာ၊ အစိုးရ၏ ရည္ရြယ္ခ်က္ႀကီးလြန္းေသာ အစီအစဥ္
အေပၚ သံသယႀကီးစြာ ရွိေနၾကၿပီး၊ ၎အဖြဲ႔က ျမန္မာ့ေရနံႏွင့္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔လုပ္ငန္း (MOGE) က စစ္တပ္
အတြက္ အဓိကေငြေၾကးေထာက္ပံ့ေပးေနသည့္ အဖြ႔အ
ဲ စည္းျဖစ္ေၾကာင္း၊ သို႔အတြက္ေၾကာင့္ပင္ လုပ္ငန္း၏
ေငြစာရင္းမ်ား လိုလားစြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားမည္ မဟုတ္ေၾကာင္း ေထာက္ျပေဝဖန္ၾကသည္။35

စီးပြားေရးအရ နစ္နာခ်က္ (၃)။ ေျမယာသိမ္းပိုက္မႈမ်ားႏွင့္အခြင့္အေရး

မ်ား

ျပႆနာမ်ား၏ ေနာက္ခံအေၾကာင္း

အစိုးရႏွင့္ ၎၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အစီအစဥ္မ်ားအေပၚ အဓိက မေက်လည္ၾကသည့္ အေၾကာင္းမွာ

ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းႀကီးမ်ားအတြက္ ေျမမ်ား အႀကီးအက်ယ္ သိမ္းပိုက္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ယခင္ဦးေဆာင္
ခဲ့သည့္ နဝတ/နအဖ စစ္အစိုးရလက္ထက္တြင္ စီးပြားေရးျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈမ်ား လုပ္ေဆာင္ရာတြင္ အလ်င္
36
အျမန္ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈကို ဦးတည္ထားခဲ့ၾကသည္။ အစိုးရက ၁၉၆၃ ခုႏွစ္၊ လယ္ယာေျမ ႏိုင္ငံ
ပိုင္ျပဳလုပ္ေရး ဥပေဒကို အသံုးခ်၍ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္မ်ားအတြင္း ႏိုင္ငံအႏွံ႔အျပား ေျမသိမ္းဆည္းမႈမ်ားကို တရားဝင္
သည္ဟု သက္ေသျပေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါသည္။ စီးပြားေရးႏွင့္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းမ်ားအျပင္၊ စစ္စခန္းမ်ား ေဆာက္လုပ္
ရန္အတြက္အျပင္၊ ပုဂၢလိကကိုယ္က်ဳိးစီးပြားမ်ား အတြက္လည္း စစ္တပ္က ေျမအေျမာက္အမ်ား သိမ္းဆည္း
ခဲပ
့ ါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ လူဦးေရ ၇၀% မွာ လယ္ယာလုပ္ငန္းကို အမွီျပဳေနရသည့္ အတြက္၊ ေျမသိမ္းဆည္း
ျခင္း ႏွင့္ ေျမပိုင္ခြင့္ ရွိမေနသည့္အခါ ဆင္းရဲမြေ
ဲ တမႈႏွင့္ စားနပ္ရိကၡာ မလံုျခံဳမႈကို ျဖစ္လာေစသည္။ ၁၉၈၉-
၂၀၁၀ ခုႏွစ္မ်ားအၾကား ေျမမည္မွ်သိမ္းဆည္းခဲ့ေၾကာင္း တိက်ေသခ်ာသည့္ အခ်က္အလက္ အေထာက္အထား
မ်ား မရွိေသာ္လည္း၊ TNI အဖြ႔၏
ဲ ခန္႔မွန္းခ်က္အရ ဧက ၂ သန္းေက်ာ္ သိမ္းဆည္းခဲ့သည္ဟု ခန္႔မွန္း တြက္
ခ်က္ၿပီး၊ ယခုအခါ တိုင္ၾကားစာမ်ားအရ ေျမဧက ၃၀၀,၀၀၀ ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျပန္လည္စိစစ္လွ်က္ ရွိပါသည္။37

35
http://www.irrawaddy.org/archives/40242
36
“Land Core group အဖြ႔မ
ဲ ွ အသက္ ၅၇ ခုႏွစ္ရွိၿပီျဖစ္သူ အစိုးရဝန္ထမ္းေဟာင္း ဦးေရႊသိန္းက ေျပာရာတြင္၊ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္မ်ားတြင္
အစိုးရက ႏိုင္ငံကို ကမၻာ့စီးပြားေရးသို႔ တံခါးဖြင့္ေပးခဲ့ေၾကာင္း၊ ဦးစားေပးသည္မွာ အလွ်င္အျမန္ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးေစရန္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊
စားနပ္ရိကၡာ လံုျခံဳေစေရးအတြက္ မဟုတ္ေၾကာင္း၊ ၁၉၉၁-၂၀၁၂ ခုႏွစ္ကာလမ်ားတြင္ ေျမဧကသန္းေပါင္းမ်ားစြာကို အႀကီးစားစိုက္ပ်ဳိးေရး
လုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ ခ်ေပးခဲ့ေၾကာင္း ေျပာသည္။” http://www.bangkokpost.com/print/366469/
37
“Access Denied - Land Rights and Ethnic Conflict in Burma”, Transnational Institute, Burma Policy Briefing Nr 11, May
2013

43
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

အစိုးရအသစ္က ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ေဆာင္ရြက္ေနေသာ္လည္း၊ စစ္တပ္က အတင္းအက်ပ္ ေျမသိမ္းပိုက္မႈ

မ်ား ႏိုင္ငံတစ္ဝွမ္းတြင္ ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚေနလွ်က္ ရွိသည္။38

၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္၊ ေျမယာဥပေဒအသစ္အရ ေျမကို စီးပြားေရးအသြင္ေျပာင္းခဲ့ေသာေၾကာင့္ႏွင့္ ႏိုင္ငံျခား

ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဥပေဒ အသစ္အရ အသစ္တဖန္ ေျမလုယက္မႈမ်ား အႀကီးအက်ယ္ ျဖစ္ေပၚလာျပန္သည္။
အေၾကာင္းမွာ ယခုလုပ္ေဆာင္ခ်က္ မ်ားသည္ ႏိုင္ငံျခားတင္ပို႔မႈ ျမင့္မားလာေစေရးအတြက္ ပုဂၢလိက
ပိုင္လႊဲေျပာင္းေပးေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား၏ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းျဖစ္ၿပီး၊ စီးပြားျဖစ္ စိုက္ပ်ဳိးေရး လုပ္ငန္းမ်ား
ေပၚထြက္လာေစရန္၊ အလုပ္အကိုင္ ရရွိလာေစရန္ႏွင့္ တစ္စံုလံုးဆိုင္ရာ တိုးတက္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာေစရန္
ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း လယ္သမားငယ္မ်ားႏွင့္ ေရႊ႔ေျပာင္းေတာင္ယာ လုပ္ကိုင္ေန ၾကသည့္ ေတာင္သူမ်ား
ထက္စာလွ်င္၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းႀကီးမ်ားကို မ်က္ႏွာသာေပးသည့္သဖြယ္ ျဖစ္ေနသည္။ ထို႔အျပင္ ႏိုင္ငံျခား
ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ားထံ ေျမငွားရာ၌ သူတို႔က သူတို႔လုပ္သားမ်ားကို ေခၚေဆာင္လာၾကသည့္အတြက္၊ အလုပ္
အကိုင္ ဖန္တီးမႈလည္း မျဖစ္ေပၚေစတတ္ပါ။ (အထူးသျဖင့္ တရုတ္ႏွင့္ ထိုင္းကုမၸဏီမ်ား ျဖစ္သည္။)
ေျမယာဥပေဒအသစ္ေၾကာင့္ လယ္သမားမ်ားအတြက္၊ အထူးသျဖင့္ ေဝးလံသည့္ေဒသမ်ားႏွင့္ ပဋိပကၡျဖစ္ပြား
ေနေသာ၊ ပဋိပကၡမ်ား ၿငိမ္းခ်မ္းသြားေသာ ေဒသမ်ားရွိ လယ္သမားမ်ားအတြက္ ထပ္၍ဒုကၡျဖစ္ေစျပန္သည္။
အေၾကာင္းမွာ ထိုေဒသေန လယ္သမားမ်ားက ေျမပိုင္ဆိုင္ေၾကာင္း အေထာက္အထားမ်ား ေလွ်ာက္ထားျခင္း
မရွိၾကဘဲ၊ ဘိုးဘြားပိုင္သေဘာမ်ဳိးျဖင့္ ႏွစ္မ်ားစြာေနထိုင္ လာခဲ့ၾကသူမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ အခ်ဳိ႔ေသာ တိုင္းရင္းသား
လူမ်ဳိးမ်ားမွာ ေျမပိုင္ဆိုင္မႈကို ရိုးရာဓေလ့ထံုးတမ္းသေဘာ၊ စုေပါင္း ပိုင္ဆိုင္မႈသေဘာ ထားၾကေသာ္လည္း၊
(အထူးသျဖင့္ ေရႊ႔ေျပာင္းေတာင္ယာ စိုက္ပ်ဳိးၾကသည့္ ရပ္ရြာ လူမႈအသိုက္အဝန္း မ်ားတြင္ ျဖစ္သည္) ၎တို႔ကို
ဥပေဒက အသိအမွတ္ျပဳထားျခင္း မရွိပါ။ ထို႔အျပင္ ေထာင္ေသာင္းႏွင့္ခ်ီသည့္ ထြက္ေျပးခဲ့ ၾကရေသာ ဒုကၡ
သည္မ်ား ျပန္လာခြင့္ကိုလည္း အသိအမွတ္ျပဳ ထည့္သြင္းထားျခင္း မရွိပါ။ ယခုေျမယာဥပေဒအသစ္ ေၾကာင့္
ေျမဧကအမ်ားအျပားမွာ "လြတ္လပ္ေျမ/ပလပ္ေနသည့္ေျမအျဖစ္" ထည့္သြင္းခံၾကရၿပီး၊ ယခင္စဥ္ဆက္ေနထိုင္ခဲ့
ၾကသူမ်ားကိုလည္း "က်ဴးေက်ာ္"အျဖစ္ သတ္မွတ္ခံရမည့္ အေရးျဖစ္ေနပါသည္။

ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းႀကီးမ်ားအတြက္ ေျမယာသိမ္းပိုက္ခံရမႈေၾကာင့္ ဆႏၵျပပြမ

ဲ ်ား မၾကာခဏ ျဖစ္ေပၚတတ္ၿပီး၊ ဒုကၡ
သည္မ်ား၊ ျပည္တြင္း၌ ေရႊ႔ေျပာင္းအေျခခ်သူအသစ္မ်ား ေနာက္ထပ္လိႈင္းတစ္ေက်ာ့သဖြယ္ ျဖစ္ေစသည္။
အခ်ဳိ႔ေသာ ျဖစ္ရပ္မ်ားတြင္ ယခင္က ေျမပိုင္ဆိုင္ခဲ့သူမ်ားကို သူတို႔၏ေျမမ်ားသိမ္းပိုက္ၿပီးေနာက္ ေျမငွားရန္
အတင္းအက်ပ္ျပန္၍ ခိုင္းေစမႈမ်ဳိး ရွိပါသည္။ သို႔မဟုတ္ စီးပြားျဖစ္စိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္
အလုပ္သမားအျဖစ္ တစ္ဖန္ျပန္၍ လုပ္ကိုင္ၾကရသည္မ်ဳိးလည္း ရွိသည္။ TNI အဖြဲ႔က ေတြ႔ရွိခဲ့ေသာ ဆိုးရြား
သည့္ေျမလုယက္သိမ္းပိုက္မႈမ်ားကို တရုတ္ႏိုင္ငံမွ ေဆာင္ရြက္သည့္ ဘိန္းအစားထိုးစိုက္ပ်ဳိးေရး အစီအစဥ္မ်ား
တြင္ ေတြ႔ရပါသည္။ (ဤအစီအစဥ္ကို တရုတ္အစိုးရက ရန္ပံုေငြေထာက္ပံ့ေပးပါသည္။) ယခင္ ဘိန္းစိုက္ပ်ဳိး
သည့္ ေတာင္ယာမ်ားတြင္ တစ္သီးတည္း စိုက္ပ်ဳိးမႈ (ရာဘာခင္း)မ်ား ထူေထာင္ခဲ့ၿပီး၊ ယခင္ရြာသား မ်ားမွာ
အလုပ္သမားမ်ားအျဖစ္ ျပန္၍ လုပ္ကိုင္ၾကရပါသည္။39

38
မြန္ျပည္နယ္အတြက္ ေဖာ္ျပပါလင့္ခ္ကို ၾကည့္ပါ။ http://www.irrawaddy.org/archives/43930
39
“Financing Dispossession - China’s Opium Substitution Programme in Northern Burma”, Transnational Institute,
February 2012

44
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ဇယား (၅)။ ေျမယာသိမ္းပိုက္မႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ အေရးႀကီးသည့္ ဥပေဒအသစ္မ်ားႏွင့္ ေကာ္မတီမ်ား

ေန႔စြဲ ဥပေဒ/ဥပေဒမူၾကမ္း စည္းၾကပ္မည့္အဖြဲ႔အစည္း လုပ္ပိုင္ခြင့္

ႏိုဝင္ဘာ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ျမန္မာႏို္င္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ႏိုင္ငံျခားသား ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ကို ၁၀၀%

၂၀၁၂ ဥပေဒ ေကာ္မရွင္ ႏွင့္ ျပည္ေထာင္စု အထိ အကန္႔အသတ္ျဖင့္ ခြင့္ျပဳထား
အဆင့္ အစိုးရ ေပးၿပီး၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ
ေကာ္မရွင္က စီမံ၊ ခြင့္ျပဳေပးမည္
ျဖစ္သည္။ ကန္႔သတ္ ခ်က္အခ်ဳိ႕မွာ
အခ်ဳိ႕က႑မ်ား ဥပမာအား ျဖင့္-
စိုက္ပ်ဳိးေရး၊ ေမြးျမဴေရးႏွင့္ ငါးဖမ္းလုပ္ငန္း
မ်ားတြင္ ရင္းႏွီးျမႇုဳပ္ႏွံခြင့္ မရွိျခင္း ျဖစ္ပါ
သည္။ ထိ႔အ
ု ျပင္ တိုင္းရင္းသား
ယဥ္ေက်းမႈမ်ား၊ ဓေလ့ထံုးတမ္းမ်ား၊
ျပည္သ႔က
ူ ်န္းမာေရး၊ သဘာဝ
အရင္းအျမစ္ မ်ား၊ သဘာဝ ဝန္းက်င္ႏွင့္
ဇီဝသတၱမ်ဳိးကြဲ ျပားစံုလင္မႈကို
ထိခိုက္ေစမည့္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားကို
ခြင့္မျပဳဟု ေဖာ္ျပထားသည္။
တိုင္းရင္းသားေဒသမ်ားတြင္ မည္သို႔ေသာ
ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ဳိး ခြင့္ျပဳမည္ကို
ျပည္ေထာင္စု အစိုးရ ဆံုးျဖတ္ခ်က္
ခ်မွတ္ပိုင္ခြင့္ ရွိသည္။ အကယ္၍
ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ သည္ ႏိုင္ငံတကာ
နယ္စပ္မွ ၁၀ မိုင္ အကြာ အျဖစ္ပါက၊
အကယ္၍ အထူး စီးပြားေရး ဇုန္မ်ားမွ
လြဲ၍၊ စီမံကိန္းမ်ားသည္ ျပည္သူမ်ားကို
အက်ဳိးျဖစ္ထန
ြ ္းေစပါက၊ အထူးသျဖင့္
တိုင္းရင္းသားေဒသမ်ားတြင္ ျဖစ္ပါက
ကင္းလြတ္ခြင့္ေပးႏိုင္သည္။
၂၀၁၂ မတ္လ ေျမလြတ္ ေျမလပ္ႏွင့္ ေျမလြတ္၊ ေျမလပ္ႏွင့္ စီးပြားျဖစ္စိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္းမ်ားအတြက္
ေျမရိုင္းမ်ား ေျမ႐ုိင္းမ်ား ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ အထိ ဥပေဒအရခြင့္ျပဳထား
စီမံခန္႔ခေ
ြဲ ရးဥပေဒ စီမံခန္႔ခေ
ြဲ ရး ဗဟိုေကာ္မတီ ၿပီး၊ ဗဟိုအစိုးရခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ ေနာက္ထပ္
(စိုက္ပ်ဳိးေရးႏွင့္ ဆည္ေျမာင္း ႏွစ္ ၃၀ ထပ္မံသက္တမ္းတိုးခ်ဲ႔ႏိုင္သည္။
ဝန္ႀကီးက ဥကၠ႒အျဖစ္ေဆာင္ သိ႔အ
ု တြက္ေၾကာင့္ ေမးခြန္းမွာဆက္သယ
ြ ္
ရြက္သည္။) ေရးခက္ခဲေသာ ေဒသမ်ား၊ မဖြ႔ၿံ ဖိဳးေသာ
ေဒသမ်ားရွိ ေျမမ်ားအေပၚတြင္ ခြင့္ျပဳခ်က္
ႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္းေကာင္း၊ ၎က
ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တစ္စံုလံုးေသာ စီးပြားေရး
ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတိုးတက္မႈကို ျဖစ္ေပၚေစမည္ေလာ
ဟူသည့္ ေမးခြန္းပင္ ျဖစ္သည္။

45
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

၂၀၁၂ ၾသဂုတ္ ေျမယာ ဥပေဒ ဗဟိုေျမယာစီမံခန္႔ခမ

ြဲ ႈ ဥပေဒအရ အကယ္၍ အစိုးရဝန္ႀကီးဌာန
၃၁ ေကာ္မတီ (စိုက္ပ်ဳိးေရးႏွင့္ တစ္ခုခု သို႔မဟုတ္၊ ဌာနတစ္ခုက ႏိုင္ငံ
ဆည္ေျမာင္း ဝန္ႀကီးက ေတာ္ စီမံကိန္းမ်ားအတြက္ ေျမကို အသံုး
ဥကၠ႒အျဖစ္ေဆာင္ ျပဳရန္ လိုအပ္ပါက ယင္းဝန္ႀကီးဌာန၊
ရြက္သည္။) သိ႔မ
ု ဟုတ္ ဌာနက ေကာ္မတီကို
အေၾကာင္းၾကားရမည္။ အကယ္၍ အမ်ား
ျပည္သူအက်ဳိးစီးပြားအတြက္၊ ႏိုင္ငံေတာ္
အက်ဳိးစီးပြားအတြက္ ေျမကိုသိမ္းဆည္း
ပါက၊ ေကာ္မတီက ေျမပိုင္ရွင္ထံ ဆိုင္းငံ့မႈ
မရွိေစဘဲ ေလ်ာ္ေၾကးေပးေဆာင္ေစရန္
ကူညီရမည္။ အကယ္၍ ေျမကို
ျပည္ေထာင္စု အစိုးရက သိရွိျခင္းမရွိဘဲ
ႏိုင္ငံျခား ကုမၸဏီထံေရာင္းခ်၊ သိ႔မ
ု ဟုတ္
ငွားရမ္းပါက၊ ၎ေျမယာကို ျပန္လည္
သိမ္းဆည္းရမည္။
၂၀၁၁ ယခင္စစ္အစိုးရက ျမန္မာႏိုင္ငံ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ေကာ္ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ားအတြက္
ဇန္နဝါရီလ ထုတ္ျပန္ သည့္ မရွင္ မက္လံုးအခ်ဳိ႔ေပးထားၿပီး၊ ၇၅ ႏွစ္တိုင္
အထူးစီးပြားေရးဇုန္ ဥပေဒ (၃၀+၃၀+၁၅ ႏွစ္ျဖင့္) စက္မႈလုပ္ငန္းႀကီး
မ်ားအတြက္ ေျမငွားရမ္းအသံုးခ်ခြင့္
ရွိသည္။

46
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ေျဖရွင္းရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေသာ နည္းလမ္းမ်ား။ လက္ရွိ ဖြ႔စ

ဲ ည္းပံု အေျခခံ
ဥပေဒအတြင္း၌ ေျမယာသိမ္းဆည္းမႈ ျပႆနာမ်ား ေျဖရွင္းေပးျခင္း။

မတရား လယ္ယာသိမ္းခံရျခင္းမ်ားအတြက္ ဆႏၵျပပြမ

ဲ ်ား၊ သို႔မဟုတ္ ေလွ်ာ္ေၾကးေပးရာတြင္ မွ်တမႈမရွိေသာ
ေၾကာင့္ ဆႏၵျပပြမ
ဲ ်ား၊ ယခု လစ္ဘရယ္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမ်ား လုပ္ေဆာင္ၿပီးေနာက္ပိုင္းတြင္ မၾကာခဏ
ဆိုသလို ေတြ႔ေနရပါ သည္။ လူထုဆႏၵျပပြမ
ဲ ်ားအေပၚ အစိုးရက ပို၍သည္းညည္းခံလာေသာေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ပါ
သည္။ ႏိုင္ငံပါတီအခ်ဳိ႔ကလည္း ေျမသိမ္းဆည္းမႈ ျပႆနာမ်ားကို ျမႇင့္တင္ေျပာဆိုလာၾကၿပီး၊ လႊတ္ေတာ္သို႔ ေျမ
ျပန္ေပးရန္ ေတာင္းဆုိလာၾကပါသည္။ ဥပမာအားျဖင့္- အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီ အင္အားစုပါတီ (NDF) ႏွင့္ တိုင္း
ရင္းသား စည္းလံုညီညြတ္ေရးပါတီ (NUP) တို႔ ျဖစ္သည္။ ၈၈-မ်ဳိးဆက္ ေက်ာင္းသားမ်ားအဖြဲ႔ ကဲ့သ႔ေ
ို သာ ႏိုင္ငံ
ေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားကလည္း ေျမသိမ္းပိုက္မႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ၂-ရက္ၾကာ ညီလာခံက်င္းပခဲ့ၿပီး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး
ႏွင့္ မတူကြဲျပားျခင္းပါတီ၊ ရွမ္းအမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီပါတီ (SNDP)၊ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီ အဖြ႔ခ
ဲ ်ဳပ္ (NLD) တို႔က
၂၀၁၁ ခုႏွစ္၊ ေျမယာဥပေဒကို ျပင္ဆင္ေျပာင္းလဲႏိုင္ရန္ စည္းရံုးတိုက္တြန္းေနၾကပါသည္။ ဤျပႆနာႏွင့္
ပတ္သက္၍ လႈံ႔ေဆာ္စည္းရံုးရာႏွင့္ တင္ျပရာ၌ အရပ္ဖက္လူမႈအဖြဲ႔အစည္းမ်ားသည္လည္း အထူးအေရး
ပါလွပါသည္။ ဥပမာအားျဖင့္- စိုက္ပ်ဳိးေရးက႑ႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ျပႆနာမ်ားအတြက္ စုစည္း ေဆာင္ရြက္
ေနေသာ အစိုးရမဟုတ္သည့္ အဖြ႔အ
ဲ စည္းမ်ားက ေျမယာအဓိက လုပ္ေဆာင္သည့္အုပ္စု (Land core group)
ကို ဖြ႔စ
ဲ ည္း၍ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ဇြန္လ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ ႏိုင္ငံတြင္းရွိ ေျမဧကအနည္းငယ္သာ ပိုင္ဆိုင္ၾကေသာ
လယ္သမားမ်ား ေျမအသံုးျပဳခြင့္ ကာကြယ္ေပးေရး အစီအစဥ္မ်ား ေဆြးေႏြးခ်မွတ္ခဲ့ၾကပါသည္။ ပါဝင္
သည့္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား အတြက္ လူ ဆင္းရဲမ်ားကို ပို၍အက်ဳိးရွိေစမည့္ ေျမယာျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး (pro-poor
40
land reform) လုပ္ေဆာင္ေပးရန္ အေျခခံမူ ေဘာင္တစ္ခု ျဖစ္ေပၚလာေစပါသည္။ အခ်ဳိ႔ေသာ မူဝါဒေရးရာ
တုိက္တြန္းစည္းရံုးေနသူမ်ားက စားနပ္ရိကၡာႏွင့္ စိုက္ပ်ဳိးေရးအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (FAO)၏ မိမိဆႏၵအေလ်ာက္ ေျမသီးစား
ခ်ထားေရးကိစၥတြင္ တာဝန္သိသည့္အစိုးရစနစ္ လမ္းညႊန္မူမ်ား အတိုင္း လိုက္နာလုပ္ေဆာင္ပါရန္ အစုိးရကို
တုိက္တြန္းေနၾကပါသည္။41

ေျမယာအေရး လႈပ္ရွားေနသူ ဦးဟန္ရွင္ဝင္းက ေျပာၾကားရာ၌ ေျမယာဥပေဒ ပုဒ္မ ၃၁ အရ၊ အသံုးမျပဳသည့္

ေျမယာမ်ားကို စစ္တပ္က ျပန္ေပးရမည္၊ သိမ္းဆည္းသည့္ေျမမ်ားအတြက္ ေလွ်ာ္ေၾကးေပးရမည္ဟု ဆိုေသာ္
လည္း ဤသို႔ေဆာင္ရြက္ ျခင္း မရွိေသးပါ။ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးႏွင့္ ဆည္ေျမာင္းဝန္ႀကီး ဦးျမင့္လိႈင္၊ ဥကၠ႒အျဖစ္
ေဆာင္ရြက္ေသာ၊ ဗဟိုေျမယာ စီမံခန္႔ခမ
ြဲ ႈ ေကာ္မတီကလည္း ေျမသိမ္းဆည္းသည့္ကိစၥမ်ားကို အေရးယူ
ေဆာင္ရြက္မႈ အနည္းမွ်သာ ရွိသည္ဟု ဆိုသည္။ ေျမယာသိမ္းပို္က္မႈ ျပႆနာမ်ားမွာ အေရးတႀကီးရွိေနဆဲ
ျဖစ္ၿပီး၊ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူမ်ားမွာလည္း ဆက္လက္၍ ဖမ္းဆီး ခံၾကရဆဲ ျဖစ္သည္။

ေျမယာသိမ္းဆည္းမႈေၾကာင့္ လူအမ်ားမေက်နပ္မႈ အႀကီးအက်ယ္ ရွိေနၿပီး၊ ၎ကို အစိုးရ ေခါင္းေဆာင္

မ်ားကလည္း ယခု ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈႏွင့္ သူတို႔၏ တရားဝင္မႈအေပၚ အႀကီးအက်ယ္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈတစ္ခုအျဖစ္
ရွိေနေၾကာင္း အသိအမွတ္ျပဳ ၾကပါသည္။ ထို႔အျပင္ ဤကိစၥမွာ ေက်းလက္ဆင္းရဲမြေ
ဲ တမႈအေပၚ ေျဖရွင္းႏိုင္ေရး
အတြက္လည္း အေရးပါသည့္ကိစၥ ျဖစ္သည္။ သို႔အတြက္ေၾကာင့္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လတြင္ ဥပေဒ တစ္ခု

40
http://www.mmtimes.com/2012/news/633/news63304.html
41
http://www.fao.org/nr/tenure/voluntary-guidelines/en/

47
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ျပဌာန္း၍ "လယ္ယာေျမႏွင့္ အျခားေျမမ်ား သိမ္းဆည္းခံရမႈေၾကာင့္ ျပည္သူမ်ား နစ္နာမႈမရွိေစေရးအတြက္

စံုစမ္းေရး လႊတ္ေတာ္ေကာ္မရွင္" တစ္ရပ္ကို ဖြ႔စ
ဲ ည္းခဲ့သည္။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၁ ရက္ေန႔တြင္ ယင္း
ေကာ္မရွင္က တိုင္ၾကားစာမ်ားကို ၾကားနာ စစ္ေဆးၿပီး၊ အစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ရာ၌ ၂၀၁၁ ဇူလိုင္လမွ
၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ ၂၄ ရက္ေန႔အထိ တိုင္ၾကားစာ ၅၆၅ ေစာင္တြင္၊ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္၊ ယခင္ စစ္အစိုးရ
အာဏာသိမ္းပိုက္ခဲ့ခ်ိန္မွစ၍ စစ္တပ္က ေျမဧက ၂၄၇,၀၇၇ ကို အတင္းအက်ပ္ႏွင့္ တရားမဝင္ သိမ္းဆည္းခဲ့
သည္ဟု ဆိုသည္။42 ေကာ္မရွင္က အသံုးမျပဳသည့္ေျမမ်ား ျပန္လည္ေပးအပ္ရန္၊ စစ္တပ္က ထိခိုက္နစ္နာသည့္
လယ္သမားမ်ားကို လံုေလာက္သည့္ေလ်ာ္ေၾကးမ်ား ေပးေဆာင္ရန္လည္း အၾကံျပဳထားသည္။

ယင္းေကာ္မရွင္၏ အေရးပါသည့္ ေတြ႔ရွိခ်က္အျခားတစ္ခုမွာ၊ ေျမယာသိမ္းပိုက္မႈအေပၚ လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ား၏

ႀကိဳးပမ္း ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကို ျပည္သူမ်ားက ေက်နပ္မႈမရွိၾကျခင္းႏွင့္ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈအေပၚ
ယံုၾကည္မႈေလွ်ာ့နည္း ေနၾကျခင္း ျဖစ္ပါသည္။43 ဤအခ်က္ကို ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ နာယက ဦးေရႊမန္းက
သမၼတဦးသိန္းစိန္ထံ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၂၉ ရက္ လႊတ္ေတာ္ဖြင့္စဥ္တြင္ ေပးပို႔ခဲ့သည့္ သဝဏ္လႊာ
တြင္လည္း ထင္ဟပ္ေဖာ္ျပေနပါသည္။ ႏိုင္ငံ၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားအေပၚ ျပည္သူမ်ား၏ ယံုၾကည္မႈကို
ရရွိေစရန္၊ သိမ္းဆည္းထားသည့္ ေျမမ်ားကို မဆိုင္းမတြ ျပန္ေပးရန္ အစိုးရကို တိုက္တြန္းထား ပါသည္။ ၂၀၁၃
ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၂၃ ရက္ေန႔တြင္ သမၼတရံုးဝန္ႀကီး ဦးစိုးသိန္းကလည္း သိမ္းဆည္းထားသည့္ ေျမမ်ားကို
မူလပိုင္ရွင္မ်ားထံ ျပန္ေပးမည္၊ ေအာက္တုိဘာလ ေျမပိုင္ခြင့္လက္မွတ္မ်ား ထုတ္ၿပီးပါက ျပန္ေပးမည္ဟု
သတင္းမီဒီယာမ်ားကို ေၾကညာခဲ့ပါသည္။44 ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၁၈ ရက္ေန႔တြင္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္
ဆံုးျတ္ခ်က္အရ ေျမယာသိမ္းဆည္းမႈကိစၥမ်ားကို သူတို႔ ေျဖရွင္းေပးမႈမ်ား၊ ႀကိဳးပမ္းမႈ မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ လႊတ္
ေတာ္သို႔ ၂-လတစ္ႀကိမ္ တင္ျပရန္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ပါသည္။ တိုင္ၾကားစာမ်ားကို ျပည္ေထာင္စုအဆင့္က
လက္ခံသြားမည္ ျဖစ္ၿပီး ေျဖရွင္းေပးရန္ ျပည္နယ္/တိုင္းေဒသႀကီး အစိုးရမ်ားထံ ေပးပို႔ သြားမည္ ျဖစ္သည္။
ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ဥကၠ႒ ဦးေရႊမန္းက အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားသို႔ တိုက္တြန္းရာတြင္၊ လႊတ္ေတာ္၏
အဆိုျပဳခ်က္မ်ားကို ဖြ႔စ
ဲ ည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ ၂၂၈ (က) အရ လိုက္နာလုပ္ေဆာင္ၾကပါရန္ တိုက္တြန္းခဲ့
သည္။

42
http://www.irrawaddy.org/archives/28506 and http://www.mmtimes.com/index.php/national-news/6195-most-
acquisitions-broke-land-laws-says-commission.html
43
http://elevenmyanmar.com/politics/3246-parliament-speaker-calls-for-quick-return-of-seized-land
44
http://www.mizzima.com/news-91481/prisoner-watch/9923-seized-lands-to-be-returned

48
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ဇယား (၆)။ ေျမယာသိမ္းဆည္းမႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကိုင္တြယ္ေဆာင္ရြက္ရန္/ဥပေဒမူၾကမ္းေရးဆြရ

ဲ န္
ေကာ္မတီမ်ား၊ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မတီမ်ား

ရက္စြဲ ဥပေဒ စည္းၾကပ္မည့္အဖြဲ႔အစည္း

၂၀၁၂ ေျမယာဥပေဒ လယ္ယာႏွင့္ အျခားေျမမ်ား ႏိုင္ငံ ပိုင္ ျပည္နယ္/တိုင္းအသီးသီးမွ အဖြ႔ဝ
ဲ င္ ၆၀
ဇူလိုင္ ျပဳလုပ္ေရး စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ ဦး ပါဝင္ေသာ အဖြ႔ျဲ ဖစ္သည္။
ေကာ္မရွင္(စိုကပ
္ ်ဳိးေရးႏွင့္ဆည္ေျမာင္း တိုင္ၾကားစာ မ်ားကို ကိုင္တယ
ြ ္
ဝန္ႀကီးကဥကၠ႒အျဖစ္ေဆာင္ရြက္သည္။) ေဆာင္ရြက္၍ မူဝါဒ အၾကံေပးသည္။
၂၀၁၂ သမၼတအမိန္႔စာ ေျမယာေဝျခမ္းေရးႏွင့္ အသံုးခ်မႈ သစ္ေတာႏွင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္း
ဇြန္ ႀကီးၾကပ္ေရးေကာ္မတီ (သစ္ေတာႏွင့္ ေရး ဝန္ႀကီးက ဥကၠ႒အျဖစ္
ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးဝန္ႀကီးက ေဆာင္ရြက္ၿပီး၊ အဖြဲ႔ဝင္ ၁၃ ဦးျဖင့္
ဥကၠ႒အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္သည္။) (ျပည္ထေ
ဲ ရး၊ နယ္စပ္ ေရးရာဝန္ႀကီး
ဌာန၊ စိုက္ပ်ဳိး/ဆည္ေျမာင္း၊ အမ်ဳိးသား
စီမံကိန္း ဝန္ႀကီးဌာနမ်ားမွ ဒု- ဝန္ႀကီး
မ်ား ပါဝင္ေသာ) ေကာ္မတီကို ဖြ႔ဲ
စည္းသည္။ ျပည္တြင္း/ႏိုင္ငံတကာ
ကၽြမ္းက်င္သူ မ်ားႏွင့္ ေျမယာအသံုးခ်
ေရး ဥပေဒ ေရးဆြရ
ဲ န္ တာဝန္ေပးထား
သည္။ တည္ဆဲ ဥပေဒ၊
နည္းဥပေဒမ်ားကို ျပန္လည္သံုး သပ္၍
ျပန္ဆင္ရန္ လိုအပ္သည္မ်ားကို
အၾကံျပဳရန္၊ လက္ရွိေျမခြန္ ေကာက္ခံ
ေနမႈ စနစ္ကို ျပန္လည္သံုးသပ္ရန္
အတြက္ တာဝန္ ရွိသည္။ ထိ႔ုအျပင္
သမၼတထံ ေျမ အသံုးခ်ေရး မူဝါဒ၊
ေျမယာဥပေဒ တိ႔ု ႏွင့္ ပတ္သက္၍
အၾကံျပဳတင္ျပရ မည္။ တနည္းအားျဖင့္
စိုက္ပ်ဳိး/ ဆည္ေျမာင္းဝန္ႀကီး ဌာနက
ေျမယာ ဥပေဒမ်ားႏွင့္ ေျမအသံုးခ်
မႈအေပၚ လက္ဝါးႀကီးအုပ္ထားသည့္
သဖြယ္ အာဏာရွိေနျခင္းကို ေခ်ဖ်က္
ႏိုင္ရန္ ဖြဲ႔စည္းျခင္း ျဖစ္သည္။45
၂၀၁၃ လယ္သမားအက်ဳိးစီးပြား လႊတ္ေတာ္ ေကာ္မတီ လယ္သမားမ်ားကို ပံ့ပိုးေပးရန္ဥပေဒ
ဇြန္ ျမႇင့္တင္ေရးဥပေဒ/ မူၾကမ္းကို ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ဇြန္လ ၃၀
မူၾကမ္း ရက္ေန႔ တြင္ ထုတ္ျပန္သည္။ ၈၈
မ်ဳိးဆက္ႏွင့္ပြင့္လင္းလူ႔အဖြ႔အ
ဲ စည္းက
ယင္းဥပေဒ မူၾကမ္းတြင္ လယ္သမား
မ်ား လယ္ပိုင္ခြင့္ကို အသိအမွတ္
မျပဳထားေသာေၾကာင့္၊ ေျမယာ

45
TNI report, Nr 11, May 2013

49
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

လုယက္သိမ္းဆည္းမႈမ်ားကို
ကာကြယ္မႈေပးထားျခင္း မရွိေသာ
ေၾကာင့္ ေဝဖန္သည္။ ယင္းမူၾကမ္းက
ေခ်းေငြမ်ား၊ စက္မႈလယ္ယာ၊
ေစ်းကြက္ႏွင့္ ကုန္ေစ်းႏႈန္း သတ္မွတ္
ျခင္းတိ႔က
ု ိုသာ အေလးေပး ေဖာ္ျပ
ထားၿပီး ဘဏ္ပိုင္ရွင္မ်ား၊ လုပ္ငန္း
ရွင္ႀကီးမ်ား၊ ကုန္သည္ႀကီးမ်ားသာ
ြ ္းေစမည္ ျဖစ္သည္။46
အက်ဳိး ျဖစ္ထန

အစိုးရပိုင္သတင္းစာ ေၾကးမံုက ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ ေဖာ္ျပရာ၌၊ စစ္တပ္က သိမ္းဆည္း

သည့္ေျမမ်ား ႏွင့္ ပတ္သက္၍ လႊတ္ေတာ္က တိုင္ၾကားစာ ၆၅၅ ေစာင္ လက္ခံရရွိသည့္အနက္၊ ၆၀၁ ေစာင္ကို
စစ္ေဆးၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီး ဒုဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေဝလြင္က အတည္ျပဳ ေျပာၾကားပါသည္။
47
လယ္သမားမ်ားထံ လယ္ဧက ၃၇,၅၄၆ ကို ျပန္လည္ေပးအပ္ရန္ ဆံုးျဖတ္ၿပီး ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း ေျပာသည္။
ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ကို္ယ္တိုင္က စစ္စခန္းမ်ားျပင္ပ ရွိ ေျမမ်ားကို ျပန္ေပးရန္ ညႊန္ၾကားထားၿပီး ျဖစ္ေၾကာင္း၊
သို႔ေသာ္လည္း တပ္မေတာ္ လူမႈဖူလံုေရးအတြက္ ငွားရမ္းသည့္ ေျမမ်ားအတြက္ကိုမူ ဖက္စပ္အျဖစ္
အက်ဳိးအျမတ္ ခြေ
ဲ ဝယူရန္ ညိႇႏိႈင္းေဆာင္ရြက္သြားမည္ဟု ေျပာသည္။ ယခုေကာ္မရွင္ က စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈမ်ား
မတိုင္မီကတည္းက စစ္တပ္သည္ ေျမယာသိမ္းဆည္းမႈ အမႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ ျပဳေနခဲ့
သည္ဟု ဆိုသည္။48 တပ္မေတာ္က သိမ္းဆည္းထားေသာ ေျမဧက ၃၇၀၀၀ ေက်ာ္ထဲမွ ေျမဧက ၁၀၀၀၀
ေက်ာ္ကို ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားထံသို႔ ရခိုင္ျပည္နယ္ အစိုးရမွတဆင့္ ျပန္လည္ လႊဲေျပာင္းေပးရန္
49
ျမန္မာစစ္တပ္က ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလတြင္ စတင္လုပ္ေဆာင္ေနျပီျဖစ္သည္။

အခ်ဳိ႔ေသာ ခရိုနီမ်ားကလည္း သိမ္းဆည္းထားေသာေျမမ်ားကို မိမိဆႏၵအေလွ်ာက္ ျပန္၍ေပးအပ္မႈမ်ား ရွိသည္။

ဥပမာ အားျဖင့္ ဦးေဇာ္ေဇာ္၏ မက္စ္ျမန္မာကုမၸဏီက ေျမပိုင္ရွင္ ၁၃ ဦးထံသို႔၊ ေလွ်ာ္ေၾကးေငြ ၇၂၈. ၅ သန္းက်ပ္
(ေဒၚလာ ၈၃၈၄၀၀) ကို ဧရာဝတီတိုင္း၊ ေငြေဆာင္တြင္ သိမ္းဆည္းထားသည့္ လယ္ေျမ ၁၀၆ ဧကအတြက္
ေပးအပ္ခဲ့သည္။50 ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ဇြန္လတြင္ ဦးေဇာ္ေဇာ္က ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနာက္ေတာင္ပိုင္းတြင္ ပုဇြန္ကန္
အတြက္ သိမ္းဆည္းထားေသာ စပါးစိုက္ေျမဧက ၅၀ ကို ျပန္လည္ေပးအပ္မည္ဟု ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့သည္။51
ထို႔အျပင္ "လယ္ယာေျမႏွင့္ အျခားေျမမ်ား သိမ္းဆည္း ခံရမႈေၾကာင့္ ျပည္သူမ်ား နစ္နာမႈမရွိေစေရးအတြက္
စံုစမ္းေရး လႊတ္ေတာ္ ေကာ္မရွင္"၏ ယခင္ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားအရ လယ္သမားမ်ားသည္ ဧရာေရႊဝါကုမၸဏီက
ရယူထားသည့္ ေျမဧက ၂၀၀၀ ကိုလည္း ျပန္လည္ရရွိၾကမည္ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း တိုင္းအာဏာပိုင္မ်ားက
ယခုတိုင္ ဤေျမမ်ားကို ျပန္လည္ေပးအပ္ျခင္း မရွိေသးေၾကာင္းဆိုသည္။52 ယခုအခါ ေအာက္လႊတ္ေတာ္

46
http://elevenmyanmar.com/national/2685-88-group-slams-bill-for-neglecting-farmers-interests, draft law can be found
in the June 30, 2013 edition of the New Light of Myanmar.
47
http://www.mizzima.com/news-91481/prisoner-watch/9923-seized-lands-to-be-returned
48
http://www.thejakartapost.com/news/2013/07/19/myanmar-military-return-18000-acres-confiscated-land.html
49
http://elevenmyanmar.com/national/3716-army-returning-seized-lands-in-rakhine-state
50
http://elevenmyanmar.com/business/1688-myanmar-s-mk-group-plans-a-joint-venture-with-a-thailand-company
51
http://www.irrawaddy.org/archives/36793
52
http://www.dvb.no/news/land-seized-by-crony-companies-to-be-returned-to-locals/28966

50
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

အမတ္တစ္ဦးျဖစ္ေနသည့္ ဦးခင္ေရႊ (ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ) ကလည္း၊ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္ တိုင္းအတြင္း

စီးပြားေရးဖက္စပ္လုပ္ငန္းအတြက္ သိမ္းပိုက္ခဲ့သည့္ေျမမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္း တရားစြဲဆိုမႈမ်ား ၾကံဳေနရ
သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ယခင္အစိုးရက သူ႔အေပၚ ခြင့္ျပဳထားခဲ့ျခင္းအေပၚ အသိအမွတ္မျပဳလွ်င္ အစိုးရကို
ဲ ိုမည္ ဟုလည္း သူက ျပန္၍ၿခိမ္းေျခာက္ေနသည္။53
တရားစြဆ

အစိုးရမဟုတ္သည့္ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအနက္ ေကအဲန္ယူက သူတို႔ထိန္းခ်ဳပ္ရာေဒသမ်ားရွိ ကရင္

လူထုမ်ား၏ ေျမမ်ား သိမ္းဆည္းခံရမႈမွ ကာကြယ္ေရးအတြက္ ေျမယာမူဝါဒတစ္ရပ္ကို ေရးဆြျဲ ပဳစုေန သည္။
သူတို႔က သိမ္းဆည္းခံရသည့္ ေျမမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ မွတ္တမ္းမ်ား စုေဆာင္းၿပီး အစိုးရထံသို႔ တင္ျပမည္
ျဖစ္သည္။ ဤမူဝါဒကို ေကအဲန္ယူ၏ သစ္ေတာဌာန အႀကီးအကဲ ဖဒိုေစာေဒါ့ေလးမူက ထိုင္းျမန္မာနယ္စပ္တြင္၊
54
၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္ ၂၃-၂၅ တြင္ က်င္းပေသာ လယ္ယာေျမမူဝါဒ ေဆြးေႏြးပြ၌
ဲ ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့သည္။
KNPP ကလည္း ကယားျပည္နယ္၊ ဖရူဆိုၿမိဳ႔တြင္ စစ္တပ္ သင္တန္းေက်ာင္း အတြက္ သိမ္းဆည္းထားသည့္
ေျမကိစၥကို ကူညီေျဖရွင္းေပးေနသည္။ ေျမယာကိစၥ လႈပ္ရွားေနၾကသူ အမ်ားစုက အစိုးရကို မိရိုးဖလာ ေျမယာ
ပိုင္ဆိုင္မႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ အသိအမွတ္ျပဳပါရန္ ေတာင္းဆို တိုက္တြန္းေနၾကသည္။ အေၾကာင္းမွာ
တိုင္းရင္းသားအမ်ားစုမွာ သူတို႔ေျမယာကို ႏွစ္ကာလမ်ားစြာကပင္ ပိုင္ဆိုင္ၾကေသာ္လည္း၊ ေျမပိုင္မႈ တရားဝင္
အေထာက္အထားမ်ား ရွိမေနၾကေသာေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္သည္။

53
http://www.irrawaddy.org/archives/40169
54
http://karennews.org/2013/07/the-knu-land-policy-to-go-to-the-burma-government.html/

51
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

စီးပြားေရးအရ နစ္နာခ်က္ (၄)။ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းႀကီးမ်ားေၾကာင့္

ေဒသခံျပည္သူမ်ား၏ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ လူမႈေရး အေပၚ
ထိခိုက္သက္ေရာက္မႈမ်ား

ျပႆနာမ်ား၏ ေနာက္ခံအေၾကာင္း

နဝတ/ နအဖ စစ္အစိုးရလက္ထက္တြင္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ေသာ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းမ်ားသည္ အလွ်င္အျမန္

စီးပြားေရးတိုးတက္ လာေစေရးအေပၚတြင္သာ အေလးထားၿပီး၊ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ လူမႈေရးအရ
ထိခိုက္သက္ေရာက္မႈမ်ားအေပၚ လံုးဝ အေလးထားျခင္း မရွိသေလာက္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္မ်ားတြင္
အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ရယူၿပီးေနာက္၊ အေရးႀကီး သည့္ ျဖစ္ထြန္းတိုးတက္မႈမွာ တိုင္းရင္းသားေဒသမ်ားသို႔ ပိုမို
ထိေတြ႔ပြင့္လင္းလာျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးလုပ္ငန္းမ်ား ႏွင့္ သယံဇာတ ထုတ္လုပ္မႈမ်ား အႀကီးအက်ယ္
ျဖစ္လာပါသည္။ သို႔အတြက္ေၾကာင့္ ထိုေဒသမ်ားတြင္ စစ္တပ္မ်ား ပိုမိုတိုးခ်ဲ႔ ခ်ထားခဲ့ၿပီး၊ ေဒသခံမ်ားအေပၚ
မတရားျပဳမူမႈမ်ားလည္း တိုး၍ ျဖစ္ပြားလာခဲ့သည္။ ယခင္စစ္အစိုးရလက္ထက္တြင္ ေဒသခံျပည္သူမ်ားမွာ
အတင္းအက်ပ္ ေနရာေရႊ႔ေျပာင္းေစရန္ ေစခိုင္းခံၾကရရံု မကဘဲ၊ အေျခခံ အေဆာက္အဦမ်ား ေဆာက္လုပ္ေရး
စီမံကိန္းမ်ားတြင္လည္း အဓမၼလုပ္အားေပးရန္ ခိုင္းခံခဲ့ၾကရသည္။ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းႀကီးမ်ားေၾကာင့္ သဘာဝ
ပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈအရ တန္ဖိုးမျဖတ္ႏိုင္သည့္ ေနရာမ်ား ဖ်က္ဆီးခံခဲ့ၾကရသည္။ အထူး လူသိမ်ား
သည့္ ကိစၥမွာ ဧရာဝတီျမစ္ဆံုဆည္ျဖစ္ၿပီး၊ အကယ္၍ ၎သာတည္ေဆာက္ၿပီးစီးမည္ ဆိုပါက ကခ်င္လူမ်ဳိးမ်ား
အထြဋ္ အျမတ္ထားရာ ေနရာမ်ား ေရလႊမ္းမိုးနစ္ျမဳပ္ကုန္မည္ ျဖစ္သည္။ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းႀကီးမ်ားေၾကာင့္
လူမႈေရးအရ ထိခိုက္ နစ္နာမႈမ်ားလည္း ရွိခဲ့သည္။ ယင္းတို႔မွာ ေဒသခံျပည္သူမ်ားႏွင့္ ေရႊ႔ေျပာင္းလာသူ
လုပ္သားမ်ားအၾကား တင္းမာမႈမ်ား ရွိလာျခင္း၊ မူးယစ္ေဆးဝါး သံုးစြမ
ဲ ႈ တိုးတက္လာျခင္း၊ ေလာင္းကစားႏွင့္
လိင္ေရာင္းဝယ္မႈမ်ားလည္း ျဖစ္ေပၚလာေစသည္။ အေသးစိတ္ျဖစ္ရပ္မ်ားအတြက္ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ
အဖြ႔အ
ဲ စည္းမ်ားမွ ထုတ္ေဝသည့္ အစီရင္ခံစာမ်ားကို ၾကည့္ရႈႏိုင္သည္။

၁။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ား ကြန္ရက္အဖြဲ႔ (Burma Rivers Network) + အဖြ႔ဝ

ဲ င္ အဖြ႔အ
ဲ စည္းမ်ား
၂။ ထားဝယ္ ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔ (Dawei Watch)
၃။ ေျမကမၻာအခြင့္အေရးမ်ားဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႔ (Earth Rights International)
၄။ ကခ်င္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ကြန္ရက္အဖြဲ႔ (KDNG)
၅။ ကရင္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ လူမႈေရး လႈပ္ရွားမႈ ကြန္ရက္ (KESAN)
၆။ ကရင္နီ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းမ်ား ကြန္ရက္ (Karenni Civil Society Network)
၇။ ရွမ္း စပါးဝါ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ အဖြ႔ဲ (Shan Sapawa Environmental Organization)
၈။ ေရႊ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ လႈပ္ရွားမႈ (Shwe Gas Movement)
၉။ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတိုးတက္ေရး ဆံုရပ္အဖြဲ႔ (ECDF)
၁၀။ ရခိုင္ ေရနံ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရးအဖြဲ႔ (Arakan Oil Watch)
၁၁။ သံလြင္ျမစ္ ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔ (Salween River Watch)

52
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

၁၂။ ေျမယာႏွင့္ ပတ္သက္၍ အဓိကအာရံုထား လုပ္ေဆာင္ေနေသာ အုပ္စု (Landcore group) (စားနပ္ရိကၡာ

လံုျခံဳေရး အလုပ္အဖြဲ႔)
၁၃။ ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္တစ္ေလွ်ာက္ ကူညီေထာက္ပံ့ေရး ညြန္႔ေပါင္းအသင္းႀကီး (TBC)
၁၄။ သစ္ေတာ၊ သယံဇာတ၊ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္၊ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးႏွင့္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေရး အသင္း (FREDA)

ေျဖရွင္းရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေသာ နည္းလမ္း (၁)။ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းမ်ားကို

စီမဲခန္႔ခြမ
ဲ ႈႏွင့္ စိစစ္အကဲျဖတ္ခ်က္ တိုးတက္လာေစျခင္း

အရပ္ဖက္လူမႈအဖြဲ႔အစည္းမ်ားသည္ ေဒသခံျပည္သူမ်ား၏ မေက်နပ္ခ်က္မ်ားကို စုေဆာင္း၍ တင္ျပရာ၌

အားေကာင္းၾကပါသည္။ ထို႔အျပင္ ကမ္ပိန္း စည္းရံုးလႈံ႔ေဆာ္မႈမ်ားႏွင့္ စည္းရံုးတိုက္တြန္းမႈမ်ားလည္း ျပဳေနၾက
သည္။ သူတို႔က အစိုးရမ်ား၊ အစိုးရမဟုတ္သည့္ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ ကုမၸဏီမ်ားကို လုပ္ငန္းမ်ား
ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ လူမႈေရးႏွင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိခိုက္ပ်က္စီးေစႏိုင္မႈ အကဲျဖတ္ခ်က္မ်ား (ESIA)
ျပဳရန္ႏွင့္ စီမံကိန္းလုပ္ေဆာင္ရာတြင္ ေဒသခံ ျပည္သူမ်ားကို ႀကိဳတင္အသိေပး၍ ေကာင္းစြာသိရွိ နားလည္
ၿပီးေနာက္ မိမိဆႏၵအေလ်ာက္ေပးေသာ ခြင့္ျပဳခ်က္ (FPIC) ရယူရန္ တိုက္တြန္းေတာင္းဆိုေနၾကသည္။
အရပ္ဖက္လူမႈ အဖြ႔အ
ဲ စည္းမ်ား၏ အခန္းက႑ကို ျမႇင့္တင္ႏိုင္ရန္ ကၽြမ္းက်င္ ပညာရွင္မ်ား၊ အစုိးရမ်ား၊
တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူမ်ား၏ အၾကံျပဳခ်က္မ်ား လိုအပ္ေနၿပီး၊ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းမ်ား၊ မူဝါဒျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးမ်ား
လုပ္ေဆာင္ရာတြင္၊ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ား ခ်မွတ္ရာတြင္ ေဒသခံျပည္သူမ်ား၏ စိုးရိမ္ပူပန္မႈမ်ားကို သို႔မွသာ
ၾကားသိႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။

ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြမ
ဲ ်ား ျပဳလုပ္ရာတြင္ ခ်င္းအမ်ဳိးသားတပ္ဦး (CNF)က စီမံကိန္းႀကီးမ်ား ေဆာင္ရြက္ရာတြင္
အကဲ ျဖတ္ခ်က္မ်ားျပဳရန္၊ သီးျခားလြတ္လပ္သည့္ ေကာ္မရွင္ဖြဲ႔စည္းရန္၊ ျပည္သူမ်ား၏ သေဘာဆႏၵ
ေသခ်ာရယူရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့ၿပီး၊ ကရင္နီအမ်ဳိးသား တိုးတက္ေရးပါတီ (KNPP) ကလည္း အထူးသျဖင့္
ဆည္ႀကီးမ်ား ေဆာက္လုပ္ရာတြင္၊ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရးအဖြဲ႔ ဖြ႔စ
ဲ ည္းရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။ တိုင္းရင္း
သားမ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး အလုပ္အဖြဲ႔ (WGEC)၏ အသြင္ကူးေျပာင္းေရး ၾကားကာလ စီစဥ္မႈမ်ား
တင္ျပခ်က္တြင္လည္း သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာ ျပႆနာမ်ား (ယဥ္ ေက်းမႈႏွင့္ စီးပြားေရး အစီအစဥ္မ်ား၊
သဘာဝ သယံဇာတ စီမံခန္႔ခမ
ြဲ ႈ)၊ ေဆြးေႏြးရမည့္ ျပႆနာမ်ား (ေရရွည္တည္တံ့မည့္ စီးပြားေရး ဖြ႔ၿံ ဖိဳးမႈႏွင့္
ပတ္သက္၍ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ ေမးခြန္းမ်ား) ကို တင္ျပထားသည္။ ေကအဲန္ယူကလည္း အစိုးရႏွင့္ ခ်ဳပ္ဆိုသည့္
သူတို႔၏ သေဘာတူညီခ်က္တြင္၊ "ျပည္သူမ်ား၏ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ျဖည့္ဆည္းပံ့ပိုးရန္၊ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံ
ကိန္းမ်ားတြင္ ေဒသခံျပည္သူမ်ား၏ ေထာက္ခံမႈႏွင့္ အျပည့္အဝ ပါဝင္ႏိုင္မႈ ေသခ်ာရရွိေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရန္"
ဟု ထည့္ သြင္းေဖာ္ျပခဲ့သည္။

အစိုးရကလည္း ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းႀကီးမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ တုံ႔ျပန္လုပ္ေဆာင္မႈမ်ား ျပဳလာခဲ့သည္။

ဥပမာအားျဖင့္- ထားဝယ္စီမံကိန္းတြင္ တနသၤာရီတိုင္း၌ တည္ေဆာက္မည့္ ေက်ာက္မီးေသြးသုံး လွ်ပ္စစ္ဓာတ္
အားေပး စက္ရံုတည္ေဆာက္မည့္ အေၾကာင္းကို သတင္းမီဒီယာတြင္ ေဆာင္းပါးမ်ား ေဖာ္ျပၿပီးေနာက္၊ အမွတ္-၂
လွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္ဝန္ႀကီးဌာနက ၎ စီမံကိန္းကို ဖ်က္သိမ္းခဲ့သည္။ ၎တို႔မွာ အစိုးရက ျပည္သူမ်ား၏ အသံကို

53
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

နားေထာင္လာသည့္ ဥပမာမ်ားပင္ ျဖစ္သည္။55 ထမံသီဆည္ႏွင့္ေရႊစာေရးဆည္ ကို ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမည့္သူ၊

အိႏိၵယအစိုးရက ၂၀၁၃ ခု၊ ဇြန္လတြင္ ဖ်က္သိမ္းခဲ့ၿပီး၊ ေဒသခံျပည္သူမ်ားက အတိုက္အခံျပဳတင္ျပ ၾကသည့္
သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိခိုက္ပ်က္စီးေစမႈမ်ားကို ကိုးကားေဖာ္ျပ၍ ဖ်က္သိမ္းခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ကမၻာက အံ့ၾသ
ရေလာက္ေအာင္ပင္ အစိုးရက အျငင္းပြားဖြယ္ ျဖစ္ေနသည့္ ျမစ္ဆံုဆည္ တည္ေဆာက္ေရးစီမံကိန္းကိုလည္း
56
ပတ္ဝန္းက်င္ ႏွင့္ လူမႈေရး ထိခိုက္သက္ေရာက္မႈ ဆိုးက်ဳိးမ်ားကို အေၾကာင္းျပကာ၊ ဆိုင္ငံ့ထားခဲ့သည္။

ထို႔အျပင္ ေကာင္းမြန္သည့္ အစိုးရစနစ္ႏွင့္ အာဏာကို ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈ ေလွ်ာ့ခ်ေရး အေထြေထြႀကိဳးပမ္း

ခ်က္မ်ားသည္လည္း အေရးႀကီးသည့္အခ်က္ ျဖစ္ပါသည္။ သို႔အတြက္ေၾကာင့္ အာဏာပိုင္မ်ားက ပို၍တာဝန္ယူ
တာဝန္ခံမႈ ရွိလာေစ မည္ ျဖစ္ၿပီး၊ ေဒသခံျပည္သူမ်ား၏ လိုအပ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ မေက်နပ္မႈမ်ားအေပၚ
တုံ႔ျပန္ႏိုင္မည္ျဖစ္၍ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းမ်ား စီမံခန္႔ခမ
ြဲ ႈလည္း ပို၍ တိုးတက္ေကာင္းမြန္လာဖြယ္ ရွိပါသည္။
ဤအခ်က္မ်ားအတြက္ စီးပြားေရးအရ နစ္နာခ်က္မ်ားကို ေျဖရွင္းျခင္း (၂) ၏ အေျဖ (၁)။ သဘာဝ သယံဇာတ
မ်ားမွ ဘ႑ာဝင္ေငြဆိုင္ရာ စီမံခန္႔ခမ
ြဲ ႈအာဏာကို အဖြ႔အ
ဲ စည္း စနစ္တက် ျဖစ္ေစျခင္း (အင္စတီက်ဴရွင္း ဖြ႔ျဲ ခင္း)
ႏွင့္ အေျဖ (၂)။ အစိုးရစနစ္ ေကာင္းမြန္တိုးတက္ေစျခင္းတို႔တြင္ အေသး စိတ္ၾကည့္ရႈေစလိုပါသည္။

ေဘဂ်င္းတြင္ အေျခစိုက္သည့္၊ "စြမ္းအင္ႏွင့္ သဘာဝ ဝန္းက်င္ေျပာင္းလဲမႈဆိုင္ရာ တစ္ကမၻာလံုး အင္စတီက်ဳ

(Global Institute of Energy and Environmental Change)" က ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားႏွင့္
ျမန္မာႏိုင္ငံ သစ္ေတာဝန္ႀကီးဌာနမွ ဝန္ထမ္းမ်ားအတြက္၊ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိခိုက္သက္ေရာက္မႈအေပၚ
အကဲျဖတ္ခ်က္ (EIA) သင္တန္း ေဆာင္ရြက္ေပးမည္ဟု ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလ ၄ ရက္ေန႔တြင္
ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့သည္။ သင္တန္းၿပီးေနာက္ သူတို႔ကို တရုတ္ႏိုင္ငံ ေက်းလက္ေဒသမ်ားသို႔ သဘာဝ
ပတ္ဝန္းက်င္ ကာကြယ္ေရးအစီအစဥ္မ်ား မည္သို႔ျပဳထားသည္ကို သြားေရာက္ေလ့လာေစမည္ဟုလည္း
57
ေဖာ္ျပထားသည္။

အျခားသက္ဆိုင္ဖြယ္ရွိေသာ အေျဖတစ္ခုမွာ တိုင္းရင္းသားမ်ား၏ အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ဥပေဒမူၾကမ္း ျဖစ္၍၊

ကြတ္ခိုင္ ၿမိဳ႕နယ္မွ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးတီခြန္ျမတ္ က တိုင္းရင္းသားမ်ား အခြင့္အေရးကာကြယ္မႈ
ေပးေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ တင္ျပခဲ့ပါသည္။ ယင္းဥပေဒမူၾကမ္း၏ အခန္း ၈ ခု၊ ပုဒ္ ၁၂၀ ခုတြင္ တိုင္းရင္းသားမ်ား
၏ အခြင့္အေရးမ်ားကို ကာကြယ္ေပးျခင္းျဖင့္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းႀကီးမ်ား ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ ေဒသခံမ်ား၏
လူမႈေရးစိုးရိမ္ပူပန္ခ်က္မ်ားအေပၚ ပို၍ အေလးထားလာမည္၊ ေလးစားမႈမ်ား တိုးျမင့္လာမည္ ျဖစ္သည္။58

55
http://www.mizzima.com/news/inside-burma/6379-coal-power-plant-in-dawei-cancelled.html
56
http://www.nationmultimedia.com/breakingnews/Ital-Thai-dam-project-halted-30206779.html
57
http://www.mizzima.com/news/regional/10009-china-to-train-myanmar-mps-on-environment-assessment
58
Voice weekly on Aug 6

54
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ေျဖရွင္းရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေသာ နည္းလမ္း (၂)။ ကုမၸဏီမ်ား/ ေကာ္ပိုေရး

ရွင္းႀကီးမ်ား၏ လူမႈေရးအရ တာဝန္သိမႈ (CSR)

ကၽြမ္းက်င္သူ ပညာရွင္မ်ားႏွင့္ အရပ္ဖက္လူမႈအဖြဲ႔အစည္းမ်ားက မၾကာခဏ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုၾကေသာ

အေရးႀကီးသည့္ အေျဖတစ္ခုမွာ ကုမၸဏီ/ေကာ္ပိုေရးရွင္းႀကီးမ်ား ဖက္ကလည္း ကုမၸဏီမ်ား/ ေကာ္ပိုေရး
ရွင္းႀကီးမ်ား၏ လူမႈေရးအရတာဝန္ သိမႈ (CSR) ကို လုပ္ေဆာင္ရန္၊ ပတ္ဝန္းက်င္ လူမႈ ထိခိုက္နစ္နာႏိုင္မႈ
အေၾကာင္းမ်ားကို အကဲျဖတ္ျခင္း (ESIA) ကို ေသခ်ာလုပ္ေဆာင္ရန္၊ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ရာတြင္
တာဝန္သိစြာႏွင့္ က်င့္ဝတ္မ်ား ေလွ်ာ္ညီစြာ လုပ္ ေဆာင္ရန္ပင္ ျဖစ္သည္။ သို႔မွသာ လူမႈေရး/ပတ္ဝန္းက်င္
ထိခိုက္မႈမ်ား ေလွ်ာ့နည္းေစမည္ ျဖစ္သည္။ အျခားအၾကံျပဳခ်က္တစ္ခုမွာ ပတ္ဝန္းက်င္ လူမႈ ထိခိုက္နစ္နာႏိုင္မႈ
အေၾကာင္းမ်ားကို အကဲျဖတ္ျခင္း (ESIA) ကို ေဒသခံ ဘာသာစကားျဖင့္ လူသိရွင္ၾကား ထုတ္ျပန္ေပးရန္လည္း
အမ်ားက ေတာင္းဆိုၾကပါသည္။ ကုမၸဏီအမ်ားက ဤသို႔ေဆာင္ရြက္ၾကျခင္း မရွိပါ။ ယင္း အစီရင္ခံစာမ်ားကို
လွ်ဳိ႔ဝွက္ထားျခင္းျဖင့္၊ ပတ္ဝန္းက်င္လူမႈထိခိုက္နစ္နာႏိုင္မႈ ဆိုးရြားစြာရွိမည့္အေၾကာင္း (ESIA) အကဲျဖတ္ထား
သည့္တိုင္ ဆက္လက္လုပ္ကိုင္ေနၾကပါသည္။ ေဒသခံျပည္သူမ်ားႏွင့္ ပို၍ေကာင္းစြာ ထိေတြ႔ဆက္ဆံျခင္း ျဖင့္၊
ကုမၸဏီမ်ား၏ စီမံကိန္းမ်ားအေပၚတြင္ သူတို႔၏ ယံုၾကည္မႈႏွင့္ ေထာက္ခံမႈကို ရရွိႏိုင္ပါသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ၿပီးခဲ့သည့္ဆယ္စုႏွစ္ ၂ ခုအတြင္း လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကသည့္ တရုတ္ကုမၸဏီမ်ားမွာ

နာမည္ေကာင္းမရရွိၾကဘဲ ရွိေနရာ၊ ယခုအခါ သူတို႔က ထိခိုက္နစ္နာသည့္ ေဒသမ်ားရွိ ျပည္သူမ်ားအတြက္
လူမႈေရးစီမံကိန္းမ်ား ခ်ဲ႔ထြင္လုပ္ေဆာင္၍ အဖတ္ဆည္ရန္ ႀကိဳးပမ္းေနၾကပါသည္။ ဥပမာအားျဖင့္- တရုတ္
ႏိုင္ငံ၏ တရုတ္အမ်ဳိးသား ေရနံေကာ္ပိုေရးရွင္း (CNPC) က သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ႏွင့္ ေရနံပိုက္လိုင္း ျဖတ္သန္းမည့္
ေဒသမ်ားတြင္ ေက်ာင္းမ်ား၊ ေဆးေပးခန္းမ်ား ေဆာက္လုပ္ေပးေန သည္။59 သို႔ေသာ္လည္း ဧရာဝတီျမစ္ဆံု
ဆည္ စီမံကိန္းေၾကာင့္ ေျပာင္းေရႊ႔ရမည့္သူမ်ားအတြက္ တရုတ္ စြမ္းအင္ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံမႈ ေကာ္ပိုေရးရွင္း (CPI) က
ေဆာက္လုပ္ေပးထားသည့္ စံျပေက်းရြာရွိအိမ္မ်ား၊ ျပန္လည္လုပ္ကိုင္စားရန္ေပးသည့္ ေျမကြက္မ်ားမွာမူ
အလြန္ညံ့ဖ်င္းေၾကာင္း KDNG က ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ ရြာကို စစ္တပ္မ်ားက တင္းက်ပ္စြာလံုျခံဳ ေရး
ယူထားသည့္အတြက္ေၾကာင့္ ေက်းရြာလူထုမ်ား၏ လြတ္လပ္မႈ ထိခိုက္ရေၾကာင္းလည္း သိရသည္။ သို႔အတြက္
ေၾကာင့္ ကုမၸဏီမ်ား/ ေကာ္ပိုေရးရွင္းႀကီးမ်ား၏ လူမႈေရးအရတာဝန္သိမႈ (CSR)၏ အရည္အေသြးႏွင့္
ထိေရာက္မႈမွာ လည္း အေရးႀကီးလွပါသည္။

59
http://www.irrawaddy.org/archives/40242 ; http://news.xinhuanet.com/english/china/2013-05/27/c_132412183.htm

55
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

စီးပြားေရးအရ နစ္နာခ်က္ (၅)။ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုမ်ား၏

ေဒသမ်ားတြင္ ဆင္းရဲမေ
ြဲ တမႈႏွင့္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးေနာက္က်ေနမႈ

ျပႆနာ ၁။ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုေဒသမ်ားတြင္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးေနာက္က်ေနမႈ

တိက်ေသာ ကိန္းဂဏန္းေဒတာမ်ား၊ အေထာက္အထားမ်ား မရွိေသာ္လည္း တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုမ်ား

ေဒသမ်ားမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ျပည္မေဒသမ်ားထက္စာလွ်င္ ဆင္းရဲမြေ
ဲ တမႈ ပို၍ ျမင့္မားသည္ဟု ဆိုႏိုင္ပါသည္။
အေၾကာင္းမွာ ပင္မအားျဖင့္ ေရရွည္ျဖစ္ပြားေနသည့္ ျပည္တြင္းစစ္ပႏ
ြဲ ွင့္ စစ္တပ္၏ ျဖတ္ ၄-ျဖတ္
မူဝါဒက်င့္သံုးခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။ ျဖတ္ ၄ ျဖတ္ ဆိုသည္မွာ (၁) တိုင္းရင္းသားလက္နက္
ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္ေရး ျဖတ္ေတာက္ျခင္း၊ ပိတ္ဆို႔ျခင္း။ (၂) သူပုန္ေဒသမ်ားသို႔ လူမ်ား၊
ပစၥည္းပို႔ေဆာင္မႈမ်ားကို ျဖတ္ေတာက္ျခင္း။ (၃) ပစၥည္း၊ သတင္း၊ ရန္ပံုေငြ၊ လူသစ္ေထာက္ပံ့ သူ အမာခံမ်ားကို
ျဖတ္ေတာက္ျခင္းႏွင့္ ေခ်မႈန္းျခင္း။ (၄) သူပုန္မ်ား၏ ဝင္ေငြက်ဆင္းေစရန္ ကုန္သြယ္မႈ ျဖတ္ေတာက္ ျခင္းတို႔
ျဖစ္ပါသည္။ လမ္းပန္း၊ ေရရရွိေရး၊ လွ်ပ္စစ္ႏွင့္ တယ္လီကြန္ျမဴနီေကးရွင္း ဆက္သြယ္ေရး စသည္ျဖင့္ အေျခခံ
အေဆာက္အဦတို႔မွာလည္း ခ်ဳိ႔ငဲ့ေနပါသည္။ ျမန္မာျပည္မထက္စာလွ်င္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ၊ ပညာေရး
အဆင့္ အတန္းတို႔မွာလည္း ေနာက္က် က်န္ရွိေနပါသည္။

ႏိုင္ငံဘ႑ာေငြအတြက္ စြမ္းအင္အေျမာက္အမ်ားကို ထုတ္လုပ္တင္ပို႔ေနေသာ္လည္း၊ ျပည္သူအမ်ားစုမွာ

လွ်ပ္စစ္မီး မရရွိဘဲ ေမွာင္ႏွင့္မဲမဲ ေနထိုင္ၾကရပါသည္။ အစိုးရပိုင္ ျမန္မာ့အလင္းသတင္းစာ အဆိုအရ
ျမန္မာျပည္သူ ၇၄% မွာ မဟာဓာတ္ အားႀကိဳးလိုင္းႏွင့္ ဆက္သြယ္၍ လွ်ပ္စစ္ ရရွိႏိုင္ျခင္း မရွိၾကဘဲ၊ ၂၆% ေသာ
ျပည္သူမ်ားမွာ လွ်ပ္စစ္မီး ပံုမွန္ မရရွိၾကပါ။60 ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ညမီးအလင္းေရာင္ေျမပံုကို ေအာက္တြင္ ေဖာ္ျပ
ထားရာ၊ မီးမရရွိသည့္ ၇၄% ေသာ ျပည္သူမ်ားမွာ နယ္စပ္ေဒသမ်ားႏွင့္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုမ်ား၏ ေဒသမ်ား
ျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရပါမည္။ သို႔အတြက္ေၾကာင့္ ျပည္မထက္ ပို၍ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးမႈ ေနာက္က်ေနသည္ဟုလည္း ဆုိႏိုင္
ပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း လွ်ပ္စစ္ထုတ္လုပ္သည့္ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္း အမ်ားစုမွာ တိုင္းရင္းသား
ေဒသမ်ားတြင္ ျဖစ္ေနရာ၊ မဆီေလ်ာ္ဘဲ ျဖစ္ေနရပါသည္။ နယ္စပ္ေဒသႏွင့္ ကမ္းရိုးတန္းေဒသမ်ားမွာ
အျခားႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ျပင္ပကမၻာႏွင့္ ကုန္သြယ္မႈအခြင့္အလမ္းမ်ားေၾကာင့္ ပို၍ခ်မ္းသာႂကြယ္ဝၾကေသာ္လည္း၊
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္မူ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ ၾကာျမင့္ေနၿပီ ျဖစ္သည့္ ျပည္တြင္းစစ္ေၾကာင့္၊ မတည္ၿငိမ္မႈ၊ လြမ
ဲ ွားေသာ
စီမံခန္႔ခြမ
ဲ ႈမ်ားေၾကာင့္ မတိုးတက္ဘဲ က်န္ေနရစ္ရပါသည္။

60
Myanmar Alin, September 13, 2013

56
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံမ်ား၏ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အား သံုးစြမ

ဲ ွဳျပေျမပံု

57
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ျပႆနာ ၂။ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးမႈကို ခ်ိန္ခြငလ

္ ွ်ာညိႇျခင္း ႏွင့္ ေရရွည္တည္တံ့သည့္
ဖြ႔ၿံ ဖိဳးမႈ-- ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ကာလမ်ား အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးမွ သင္ခန္း
စာထုတ္ယူျခင္း။

ေရရွည္ႏိုင္ငံေရး လုပ္ငန္းစဥ္တြင္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးႏွင့္ ဆင္းရဲမြေ

ဲ တမႈ ေလွ်ာ့က်ဆင္းေရးတို႔ အေရးႀကီးေသာ္လည္း
ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံ ကိန္းႀကီးမ်ားေၾကာင့္၊ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးမွသည္ စီးပြားေရးေဆြးေႏြးမႈအျဖစ္ ေရာက္ရွိသြားမည္ကို
စိုးရိမ္ပူပန္မႈမ်ား ေဖာ္ျပၾကပါသည္။61 လံုျခံဳေရးအေျခအေနမွာ ဤမွ်မတည္ၿငိမ္ေသး၊ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရး စီမံကိန္းႀကီးမ်ား
အတြက္ အဆင္သင့္မျဖစ္ေသး ဟု ဆင္ေျခေပးၾကပါသည္။ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္မ်ား အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးၿပီးေနာက္
ပ်က္စီးဆံုးရႈံးရမႈမ်ားကို ၾကည့္၍၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္တြင္ စီးပြားေရးအခြင့္အလမ္းမ်ား စြက္ဖက္လာျခင္း
အေပၚ သံသယျမင္ေနၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ လူအမ်ားက အစုိးရအေနျဖင့္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္
အုပ္စုမ်ားကို ခရိုနီအေသးစားမ်ား ျဖစ္လာေအာင္၊ သူတို႔၏ မူလႏိုင္ငံေရး ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ား၊ တိုင္းရင္းသား
အခြင့္အေရးမ်ားကို ေငြႏွင့္ေရာင္းစားေစရန္ ဆြေ
ဲ ဆာင္ေနသည္ဟု ဆိုၾကပါသည္။ ထို႔ အျပင္ ယင္းသို႔ေသာ
စီမံကိန္းႀကီးမ်ားအတြက္ ကာကြယ္ေပးမႈဆိုင္ရာ မူဝါဒမ်ား၊ ဥပေဒမ်ား ေလွ်ာ္ကန္စြာ ရွိမေနၾကေသးပါ။
သို႔အတြက္ေၾကာင့္ ရပ္ရြာအေပၚ ဆိုးက်ဳိးမ်ား သက္ေရာက္ေစမည္၊ မေက်နပ္မႈ၊ နာက်ည္းမႈမ်ား ပိုတိုးလာေစ
မည္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ တစ္စံုလံုးအေပၚတြင္ပါ သို႔အတြက္ေၾကာင့္ ထိခိုက္ေစမည္ဟု ေျပာဆိုေနၾက
ပါသည္။

မၾကာေသးမီ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီမႈမ်ား ေနာက္တြင္၊ အစိုးရက အႀကီးစားစီမံကိန္းမ်ား

ျပန္လည္စတင္ လုပ္ေဆာင္လာေလမည္ေလာဟု စိုးရိမ္ပူပန္မႈမ်ား ရွိေနခဲ့ၾကသည္။ ဥပမာအားျဖင့္-ယခင္က
စစ္ပြမ
ဲ ်ားေၾကာင့္ ဆိုင္းငံ့ထား ရသည့္ တာဆန္းဆည္ တည္ေဆာက္ေရးျဖစ္ၿပီး၊ အစိုးရႏွင့္ ထိုေနရာကို
ထိန္းခ်ဳပ္ထားသည့္ RCSS/SSA တို႔ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီၿပီးေနာက္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္
ျပန္လည္စတင္လာခဲ့သည္။62 ေကအဲန္ယူႏွင့္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီၿပီးေနာက္တြင္လည္း
စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား၊ ဥပမာအားျဖင့္ အထူးစီးပြားေရးဇုန္ႏွင့္ စက္မႈဇုန္မ်ားတိုး၍ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ား ရွိလာသည္။
ကရင္ျပည္နယ္ ဘားအံ၊ ျမဝတီ၊ ဘုရားသံုးဆူတို႔တြင္ စက္မႈဇုန္/စီးပြားဇုန္မ်ား တည္ေထာင္မည္ဟု ထုတ္ျပန္
ေၾကညာခဲ့သည္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွစ၍ ရွမ္းျပည္နယ္အတြင္း သတၱဳတြင္းတူးေဖာ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားလည္း မ်ားျပား
လာခဲ့သည္။ သတၱဳတြင္းတူးေဖာ္ေရး ကုမၸဏီ ၄၆ ခုသို႔၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ၂၇၆ ခု ခြင့္ျပဳေပးခဲ့သည္။ (အမ်ားစုမွာ
ဦးပိုင္ကုမၸဏီ လီမိတက္ အပိုင္ ျဖစ္သည္။) လုပ္ငန္းဧရိယာမွာ ၿမိဳ႔နယ္ ၁၁ ခုတြင္ ဧက ၂၈,၃၂၅ ခန္႔ က်ယ္ဝန္း
63
သည္။

၂၀၁၂ ေအာက္တိုဘာလတြင္ ကရင္ျပည္နယ္၌ က်င္းပသည့္ ကရင္ျပည္သူ႔ဖိုရမ္တြင္ ျပည္တြင္းစစ္ေၾကာင့္

ထိခိုက္နစ္နာေနရေသာ ျပည္သူေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ တက္ေရာက္ခဲ့ၾကၿပီး၊ တက္ေရာက္လာသူမ်ားက
ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲကာလအတြင္း အႀကီးစားစီမံကိန္းမ်ားကို ဆိုင္းငံ့ထားေပးရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကပါသည္။

61
ဥပမာအားျဖင့္၊ ေကအဲန္ယူမွ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေဘာေက်ာ္ဟဲႏွင့္ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခန္းကို ၾကည့္ပါ။ http://karennews.org/2013/09/knu-gen-
baw-kyaw-heh-exposes-how-ceasefire-agenda-has-shifted-to-business.html/
62
http://www.irrawaddy.org/archives/8289
63
Shan Sapawa အဖြ႔၏
ဲ ၂၀၁၃၊ စက္တင္ဘာလ ၈ ရက္ေန႔ တင္ျပမႈအရ ျဖစ္သည္။

58
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ေရရွည္တည္တံ့သည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးမႈအတြက္ ေဒသခံျပည္သူမ်ားကို ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ား ခ်မွတ္ရာတြင္

ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ခြင့္ေပးရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကသည္။ ထို႔အျပင္ ေျမႏွင့္ သဘာဝသယံဇာတမ်ား ပိုင္ဆိုင္မႈအေရး
ေျဖရွင္းေပးပါရန္ အေရးႀကီးေၾကာင္း ျမန္မာအစိုးရႏွင့္ ေကအဲန္ယူေခါင္းေဆာင္မ်ားထံ အေလးထား တင္ျပခဲ့ၾက
သည္။64

ေျဖရွင္းရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေသာ နည္းလမ္း (၁)။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး

ေဆြးေႏြးပြမ
ဲ ်ားႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းမ်ား

ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ အႏၱရာယ္မ်ား ရွိေနေသာ္လည္း အစိုးရမဟုတ္သည့္ တိုင္းရင္းသား

လက္နက္ကိုင္ အဖြ႔အ
ဲ မ်ားက၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲ စင္ျမင့္ကို အသံုးျပဳ၍ သူတို႔ေဒသမ်ားတြင္ ဆင္းရဲမြေ
ဲ တမႈ
ေလွ်ာ့က်ဆင္းေစရန္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းမ်ားကို ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကပါသည္။ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးကိစၥမ်ားကို ေတာင္းဆို
ၾကသည္မွာလည္း အစိုးရ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အစီအစဥ္ ၈-ခ်က္အနက္ တတိယအခ်က္ျဖစ္သည့္ "စီးပြားေရးႏွင့္
ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရန္" ဟူ သည့္အခ်က္ေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ တိုင္းရင္းသားမ်ား
ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး အလုပ္အဖြဲ႔ (WGEC)၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲ အေျခခံမူေဘာင္တြင္မူ
အသြင္ကူးေျပာင္းေရး ၾကားကာလ အစီအစဥ္မ်ားတြင္၊ စီးပြားေရးအာဏာခြေ
ဲ ဝမႈအျဖစ္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။
"စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္လာေစေရး စီမံကိန္းမ်ား ခ်မွတ္ရာတြင္၊ သူတို႔ျပည္သူမ်ား၏ သာယာဝေျပာ ေရးအေပၚ
ထိခိုက္သက္ေရာက္မႈ ရွိေနရသည့္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ အစည္းမ်ား ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ခြင့္ ရွိေစ
ရန္" ဟု ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ေအာက္တြင္ အစိုးရမဟုတ္သည့္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အင္အားစုမ်ားက
ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားတြင္ အစိုးရထံ ေတာင္းဆိုၾကသည့္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းမ်ားကို စုစည္းေဖာ္ျပထား
ပါသည္။

အေျခခံ အေဆာက္အဦ ႏွင့္ စီးပြားေရး အခြင့္အလမ္းမ်ား

ခ်င္းအမ်ဳိးသားတပ္ဦး (CNF)
၁။ ျပည္တြင္း/ ႏိုင္ငံတကာ အစိုးရမဟုတ္သည့္ အဖြ႔အ
ဲ စည္းမ်ားႏွင့္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးကိစၥမ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရန္
ေကာ္မတီ သို႔မဟုတ္ အဖြ႔အ
ဲ စည္းကို ဖြ႔စ
ဲ ည္းရန္
(က) ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၁၁ ရက္ေန႔တြင္ ခ်င္းျပည္နယ္တြင္း သတၱဳတူးေဖာ္ေရး လုပ္ငန္းအတြက္
စတင္ စမ္းသပ္သည္။ နီကယ္၊ ခရိုမိုက္၊ ေက်ာက္မီးေသြး၊ ေၾကးနီရိုင္း ႏွင့္ တြင္းတိမ္ေရနံတြင္းမ်ား
ရွိေနႏိုင္သည္။
၂။ ခရီးသြားလုပ္ငန္း ျမႇင့္တင္ရန္ ခ်င္းျပည္နယ္တြင္း/ ျပင္သို႔ ႏိုင္ငံျခားခရီးသြားမ်ား လြတ္လပ္စြာ
သြားလာခြင့္ျပဳသည္။

64
Press Release November 6 , 2012 War-affected Karen communities urge suspension of mega development projects
during peace process http://kordcentre.org/wp-content/uploads/2012/11/Press-Release-_English_1.pdf

59
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

(က) ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၁၅ ရက္။ ခ်င္းျပည္နယ္ရွိ ရိခ္ေရကန္၊ ဘာဝီပါ (Bawipa)၊ ဇင္မူး
(Zinghmuh) ေတာင္တန္းမ်ားတြင္ ခရီးသြားေနရာမ်ား သတ္မွတ္ရန္ စီစဥ္ေနသည္။
၃။ အထူးစီးပြားေရးဇုန္ (SEZ) တည္ေထာင္ရန္ အဆိုျပဳထားသည္။
၄။ ခ်င္းျပည္နယ္ရွိ ၿမိဳ႔မ်ားကို ဆက္သြယ္ေပးမည့္ ႏိုင္ငံေတာ္အဆင့္ အေဝးေျပးလမ္းမ ေဖာက္လုပ္ရန္။
(က) ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ။ CNF ႏွင့္ ေဒသခံကုမၸဏီ ၃ ခုတို႔က ၁၅ မိုင္အရွည္
အေဝးေျပးလမ္းေဖာက္လုပ္ရန္ တင္ဒါေအာင္ျမင္သည္။
၅။ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရက အနည္းဆံုး ေလယာဥ္ကြင္းတစ္ကြင္း ေဖာက္လုပ္ေပးရန္။
(က) ၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ ၁၉ ရက္။ အစိုးရက ဖလမ္းၿမိဳ႔နယ္အနီး၊ ဆာဘန္ေတာင္တန္းတြင္
ျပည္တြင္း ေလယာဥ္ကြင္းတစ္ခု ေဖာက္လုပ္ေနသည္။ ယင္းေနရာကို CNF ေလ့လာေရးအဖြဲ႔က
ဖလမ္းၿမိဳ႔နယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာပိုင္မ်ား၊ ျပည္သူမ်ားႏွင့္အတူ သြားေရာက္ေလ့လာ ၾကည့္ရႈခဲ့သည္။

၆။ စည္းရံုးေရး ေကာ္မတီတစ္ခုကို ဖြ႔စ

ဲ ည္းရန္။
၇။ CNF အေနျဖင့္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းမ်ားအတြက္ ရန္ပံုေငြရွာေဖြခြင့္ ခြင့္ျပဳသည္။
၈။ ေရရရွိေရး၊ လွ်ပ္စစ္မီး၊ စားနပ္ရိကၡာ ဖူလံုေရး၊ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး စသည္ျဖင့္ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္မ်ားကို
ပံ့ပိုးေပး ရန္။

တိုးတက္ေသာ ဗုဒၶဘာသာကရင္ အမ်ဳိးသား အစည္းအရံုး (DKBA)

၁။ ေဒသ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရး၊ ကလိုထူးေဘာ အဖြ႔ဝ
ဲ င္မ်ားႏွင့္ မိသားစုမ်ားကို ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး၊ ရႈိးခလိေဒသတြင္
လူမႈေရး စီးပြားေရး အေျခအေနမ်ား ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတိုးတက္လာေစေရး။

ကရင္နီအမ်ဳိးသား တိုးတက္ေရးပါတီ (KNPP)

၁။ ကယားျပည္နယ္တစ္ခုလံုး လွ်ပ္စစ္မီး ရရွိေစရန္
(က) ကယားျပည္နယ္အစိုးရ၏ အဆိုအရ ၂၀၁၃-၁၄ တြင္ ကယားျပည္နယ္အတြင္းရွိ ေက်းရြာ ၄၀ မီးလင္းမည္
ျဖစ္သည္။ ထို႔ေနာက္ ကုမၸဏီ ၃-ခုထံ လိုင္စင္ခ်ေပးရန္ ခြင့္ျပဳခ်က္ ရသည္။
၂။ အစိုးရႏွင့္ KNPP တို႔က ေဒသဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအတြက္ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္သြားမည္။

ကရင္အမ်ဳိးသားအစည္းအရံုး (KNU)
မရွိပါ။

ကရင္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေကာင္စီ (KPC)

၁။ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး၊ ေရရရွိေရး ႏွင့္ လွ်ပ္စစ္မီးကိစၥမ်ား
အလွ်င္ အျမန္ ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္ေရးအတြက္ ႏိုင္ငံေတာ္က အကူအညီမ်ား ခြင့္ျပဳေပးသြားရန္ႏွင့္
ကိုယ္ထူကုိယ္ထ ရပ္တည္ႏိုင္ ေရး ပံ့ပိုးေပးသြားရန္။
၂။ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးလုပ္ငန္းမ်ား ပိုေဆာင္ရြက္ရန္၊ နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရးႏွင့္ ေဒသႏၱရ အေျခခံအေဆာက္အဦမ်ား
ေတာင္းဆို ထားသည္။
၃။ ကရင္မ်ားကို သူတို႔၏ေျမေပၚတြင္ စိုက္ပ်ဳိးလုပ္ကိုင္စားေသာက္ၾကရန္ႏွင့္ ကရင္ျပည္နယ္
ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ သူတို႔၏ သယံဇာတမ်ားကို အသံုးျပဳႏိုင္ရန္ ခြင့္ျပဳထားသည္။ အေျခခံ

60
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

အေဆာက္အဦလုပ္ငန္း၊ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး၊ ခရီး သြားလုပ္ငန္း၊ ငါးဖမ္းလုပ္ငန္း၊ သြင္းကုန္-ထုတ္ကုန္လုပ္ငန္း၊

ေက်ာင္းမ်ား၊ ေဆးရံုမ်ား၊ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ား စသည့္ျဖင့္ အပါအဝင္ ျဖစ္သည္။

ဒီမိုကေရစီ မဟာမိတ္တပ္မေတာ္သစ္ (NDAA)

၁။ ခရီးသြားလုပ္ငန္း၊ သတၱဳတြင္းလုပ္ငန္း၊ NDAA ထိန္းခ်ဳပ္ရာေဒသမ်ားတြင္ လွ်ပ္စစ္မီး
တိုးတက္လာေစေရးအတြက္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သြားရန္။

မြန္ျပည္သစ္ပါတီ
မရွိပါ။

ပအို႔ဝ္အမ်ဳိးသား လြတ္ေျမာက္ေရး အဖြ႔ခ

ဲ ်ဳပ္ (PNLO)
၁။ ကဒူးႀကီးႏွင့္ မဲေမာလမ္းေဖာက္လုပ္ေရးအတြက္ PNLO က အဆိုျပဳလႊာ တင္ျပသြားမည္။
လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး အေျခ ျပဳ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးလုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ ဗဟိုအစိုးရက ကူညီပံ့ပိုးေပးသြားရမည္။

ရွမ္းျပည္ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ေရးေကာင္စီ (RCSS)

၁။ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရႏွင့္ ေဒသဆိုင္ရာ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးအတြက္ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္သြားမည္။
၂။ RCSS ထိန္းခ်ဳပ္ရာေဒသတြင္ အထူးစက္မႈဇုန္ တည္ေဆာက္သြားရန္ အဆိုျပဳထားသည္။

ရွမ္းျပည္ တိုးတက္ေရးပါတီ (SSPP)

မရွိပါ။

ဝျပည္ေသြးစည္းညီညြတ္ေရးပါတီ (UWSP)
၁။ ေရတိုႏွင့္ ေရရွည္ လူမႈေရး-စီးပြားေရး ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတိုးတက္မႈ အစီအစဥ္မ်ား ခ်မွတ္သြားရန္ သေဘာတူညီသည္။

နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရး ဖြင့္လွစ္မႈမ်ား (၂၀၁၁ ခုႏွစ္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ေနာက္ပိုင္း)

တနသၤာရီတိုင္း၊ ထီးခီး KNU တနသၤာရီတိုင္း ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ေမလ ၁၂

65
နယ္စပ္ကုန္သယ
ြ ္ေရးဂိတ္ ေဒသႀကီး ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္
တနသၤာရီတိုင္း၊ ေမာေတာင္ KNU တနသၤာရီတိုင္း ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ေမလ ၇
(မိုးေတာင္) နယ္စပ္ ေဒသႀကီး ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ရက္ေန႔တင
ြ ္ဖြင့္လွစ္။ ထိုင္းႏိုင္ငံ
ကုန္သယ
ြ ္ေရးဂိတ္ စင္ခုန္းဖက္ အျခမ္းတြင္မူ ၂၀၁၃
ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလ တြင္
ဖြင့္သည္။
စစ္ကိုင္း၊ ပန္ေဆာင္း နာဂ စီးပြား/ကူးသန္း ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၁ ရက္ေန႔တင
ြ ္
ကုန္သယ
ြ ္ေရးေစ်းကြက္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ ဝန္ႀကီးဌာန အစီအစဥ္ကို ေၾကညာသည္။
ခြင့္ရေဒသ

65
http://karennews.org/2013/05/border-crossing-goes-legal.html/

61
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

နယ္ျခားမွတ္တိုင္ (BP) ၁၃ ကလလတ မွ ကယားျပည္နယ္၊ ၂၀၁၃ ဇူလိုင္ ၁၉ တြင္

နယ္စပ္ဂိတ္ စဥ္းစားရန္ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး သတင္းေဖာ္ျပသည္။
ဝန္ႀကီး အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ၿပီးေနာက္
ထိုင္း-ကယား
လမ္းေဖာက္လုပ္ေရး အတြက္
က်ပ္သန္း ၃၀၀၀ ခ်ေပးသည္။66
မိုင္းလင္း ဝကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ UWSA ၂၀၁၂ ႏိုဝင္ဘာလ
ေဒသ (ယူနန္ ခရိုင္ အတြင္း၌) - အေစာပိုင္းတြင္ အေျခခံ
ျမန္မာႏိုင္ငံ ဝထိန္းခ်ဳပ္ရာေဒသႏွင့္ အေဆာက္အဦ တည္
ထိစပ္ ေနၿပီး၊ ေဆာက္ေရးအတြက္ ၁. ၉၅
နယ္စပ္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး ဘီလီယံယြန္ (ေဒၚလာ ၃၁၀
ဇုန္အျဖစ္ ျပင္ဆင္ထားသည္။ သန္း) ျဖင့္ စတင္လုပ္ကိုင္ သည္။

အထူးစီးပြားေရးဇုန္ (SEZs) ႏွင့္ အထူးစက္မႈဇုန္မ်ား (SIZs)

အထူးစီးပြားေရးဇုန္ (SEZs) ႏွင့္ အထူးစက္မႈဇုန္မ်ား (SIZs) ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဆိုးက်ဳိးသက္ေရာက္မႈမ်ားအေပၚ
ေဒသခံ ျပည္သူမ်ားက အျငင္းပြား ေဆြးေႏြးေနၾကေသာ္လည္း၊ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္း ၂-
ခုကမူ သူတို႔ေဒသ အတြင္း စီးပြားေရးျမႇင့္တင္ႏိုင္ရန္၊ အလုပ္အကိုင္ ဖန္တီးႏိုင္ရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္
စက္မႈဇုန္မ်ား တည္ေဆာက္ရန္ အစိုးရထံ တင္ျပေတာင္းခံခဲ့ပါသည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး သေဘာတူညီခ်က္မ်ားတြင္
ခ်င္းအမ်ဳိးသားတပ္ဦး (CNF) က ခ်င္းျပည္နယ္ အတြင္း အထူးစီးပြားေရးဇုန္ တည္ေဆာက္ရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့ၿပီး၊
ရွမ္းျပည္ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ေရးေကာ္မတီ (RCSS) ကလည္း ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္ မုန္းလားတြင္
အထူးစက္မႈဇုန္တစ္ခု တည္ေဆာက္ခြင့္ျပဳရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့ပါသည္။ မည္သည့္ လုပ္ငန္းမွ် စတင္ျခင္း မရွိေသးပါ။

လူမႈေရး ဝန္ေဆာင္မႈမ်ားႏွင့္ ပညာေရး

ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြမ
ဲ ်ားတြင္ ေနာက္ထပ္ အဓိကေတာင္းဆိုခ်က္ တစ္ခုမွာ လူမႈေရးဝန္ေဆာင္မႈမ်ားႏွင့္
ပတ္သက္၍ ျဖစ္ပါသည္။

ခ်င္းအမ်ဳိးသားတပ္ဦး (CNF)
၁။ ခ်င္းအမ်ဳိးသားတပ္ဦး (CNF)၊ ျပည္ေထာင္စု အစိုးရႏွင့္ ျပည္နယ္အစိုးရတို႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္၍
ခ်င္းျပည္နယ္အတြင္း သတင္းနည္းပညာ တိုးတက္မႈႏွင့္ ကြန္ျပဴတာကၽြမ္းက်င္မႈ အရည္အခ်င္းမ်ား
ျမႇင့္တင္သြားရန္။
` (က) ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၁၃ ရက္ေန႔တြင္ အစိုးရ၏သတင္းစာ (ေၾကးမံု) က ခ်င္းျပည္နယ္အတြင္း
ပညာေရး ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတုိးတက္မႈအတြက္ စီမံကိန္း တင္ဒါေခၚယူမႈကို ေၾကာ္ျငာေဖာ္ျပသည္။ ကြန္ျပဴတာ ၉၀၅
လံုး၊ ၿဂိဳဟ္တုအင္ တာနက္ ဆက္သြယ္ေရး ၃၅ စံု၊ မီးစက္ ၃၀ ႏွင့္ ဒိုင္နမိုမ်ား၊ အျခား ေရာက္တာ
67
(routers) ႏွင့္ အပိုပစၥည္းမ်ား ၄ ခုကို တင္ဒါေခၚယူထားသည္။

66
http://ktimes.org/index.php/news/692-2013-07-18-17-35-42
67
Mirror (Kyaymon) newspaper, 13 August 2013

62
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

(ခ) ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ဇြန္လ ၁၁ ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးပံ့ပိုးမႈအဖြဲ႔ (MPSI) ႏွင့္

ခ်င္းအမ်ဳိးသားတပ္ဦး (CNF) တို႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္၍ ခ်င္းျပည္နယ္အတြင္းရွိ အထက္တန္းေက်ာင္း
၃၀ တြင္ အင္တာနက္တပ္ဆင္ ခဲ့သည္။ ေက်ာင္းစာသင္ခန္းတြင္ IT ႏွင့္ ကြန္ျပဴတာကၽြမ္းက်င္မႈ
အရည္အေသြးမ်ား ျမႇင့္တင္ေပးရန္ ျဖစ္သည္။ စုစုေပါင္း ကြန္ျပဴတာ ၉၀ လံုး တပ္ဆင္ေပးခဲ့သည္။

ကရင္နီအမ်ဳိးသား တိုးတက္ေရးပါတီ (KNPP)

၁။ ႏိုင္ငံတကာအဲန္ဂ်ီအိုမ်ား၊ အစုိးရမဟုတ္သည့္ အဲန္ဂ်ီအိုမ်ားျဖင့္ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး၊ လူမႈေရး
ဝန္ေဆာင္မႈမ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သြားရန္ႏွင့္ ကယားျပည္နယ္အစိုးရႏွင့္ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္သြားရန္။

ကရင္အမ်ဳိးသားအစည္းအရံုး (KNU)
၁။ ျပည္သူလူထု၏ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္မ်ားအတြက္ ပံ့ပိုးေပးသြားရန္။
(က) ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလ ၉ ရက္။ ပထမဦးဆံုးအႀကိမ္ ကရင္ပညာေရးဌာန ႏွင့္ ကရင္ဆရာမ်ား
အလုပ္အဖြဲ႔တို႔ က ဆရာျဖစ္သင္တန္း (ေႏြရာသီသင္တန္း) ဖြင့္လွစ္သည္။
(ခ) ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ေမလ ၂၃ ရက္၊ ကရင္ က်န္းမာေရးႏွင့္ လူမႈဖူလံုေရးဌာနႏွင့္ ကရင္ျပည္နယ္အစိုးရ၊
က်န္းမာ ေရးဌာနတို႔ ေတြ႔ဆံု၍ လိုအပ္ေနသည့္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ အစီအစဥ္မ်ားကို
အစီအစဥ္ေရးဆြေ
ဲ ၾကာင္း ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့သည္။ အဖြ႔အ
ဲ စည္း ၂-ခုက ျမဝတီၿမိဳ႔တြင္ ေတြ႔ဆံု၍
ကရင္ျပည္နယ္အတြင္း က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ားတြင္ မည္သို႔ပိုမိုေကာင္းမြန္စြာ
ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္မည္ကို ေဆြးေႏြးၾကသည္။
(ဂ) ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၃၁ ရက္ေန႔မွစ၍ က်ားႀကီး (Big Tiger) ေဖာင္ေဒးရွင္းက
ဆင္းရဲသားမ်ားအတြက္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ားႏွင့္ အေျခခံ ပံ့ပိုးမႈမ်ား စတင္ေထာက္ပံ့သည္။

တိုးတက္ေသာ ကရင္အမ်ဳိးသား အစည္းအရံုး (DKBA)

မရွိပါ။

ဒီမိုကေရစီ မဟာမိတ္တပ္မေတာ္သစ္ (NDAA)

၁။ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရက အထူးေဒသ (၄) ရွိ ျပည္သူမ်ား၏ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ၊ ကုသမႈ၊
ကာကြယ္ေပးမႈ၊ ပညာ ေပးမႈ လုပ္စဥ္မ်ားတြင္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး ေရရွည္အစီအစဥ္မ်ား ခ်မွတ္သြားရန္။

မြန္ျပည္သစ္ပါတီ
၁။ ေဒသ တည္ၿငိမ္မႈႏွင့္ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ လူမႈေရးက႑မ်ားတြင္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတိုးတက္မႈ ရွိလာေစေရးအတြက္
သက္ဆိုင္ ရာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစု လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ အစိုးရတို႔ႏွင့္ အပစ္အခတ္
ရပ္စဲေရးသေဘာတူညီခ်က္ သက္ဝင္ လာသည့္အခါ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္သြားမည္။

ပအို႔ဝ္အမ်ဳိးသား လြတ္ေျမာက္ေရး အဖြ႔ခ

ဲ ်ဳပ္ (PNLO)
၁။ PNLO က ျပည္ေထာင္စုအစိုးရ၊ ျပည္နယ္အစိုးရ၊ ေဒသခံအာဏာပိုင္မ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္၍ ပညာေရး၊
က်န္းမာ ေရး၊ စိုက္ပ်ဳိးေရးကို အေျခခံသည့္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတိုးတက္ေရး အစီအစဥ္မ်ား လုပ္ေဆာင္သြားရန္။

ရွမ္းျပည္ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ေရးေကာင္စီ (RCSS)

63
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

၁။ ႏိုင္ငံတကာ အဲန္ဂ်ီအိုမ်ား၊ အစိုးရမဟုတ္သည့္ အဖြ႔အ

ဲ စည္းမ်ားထံမွ အကူအညီမ်ား ရရွိေရး
ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္သြား မည္။

ရွမ္းျပည္ တိုးတက္ေရးပါတီ (SSPP)

မရွိပါ။

ဝျပည္ေသြးစည္းညီညြတ္ေရးပါတီ (UWSP)
၁။ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရက 'ဝ' အထူးေဒသ (၂) အတြင္းရွိ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစု လူငယ္မ်ား၏
အခြင့္အလမ္းတိုးျမႇင့္လာ ေစေရး၊ ပညာေရးကို ေလ့လာလိုက္စား၍ အသိဉာဏ္
ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတိုးတက္လာေစေရးအတြက္ ကူညီေပးသြားရန္ သေဘာတူ ညီသည္။
၂။ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရက 'ဝ' အထူးေဒသ (၂) ရွိ ျပည္သူမ်ား၏ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ၊ ကုသမႈ၊
ကာကြယ္ေပးမႈ၊ ပညာေပးမႈ လုပ္စဥ္မ်ားတြင္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး ေရရွည္အစီအစဥ္မ်ား ခ်မွတ္သြားရန္။

ေျဖရွင္းရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေသာ နည္းလမ္း (၂)။ အစိုးရ၏ တိင

ု ္းရင္းသား
လူမ်ဳိးမ်ားႏွင့္ နယ္စပ္ေဒသ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတိုးတက္ေရး တစ္စံုလံုး အစီအစဥ္

နယ္စပ္ေရးရာ ဝန္ႀကီးဌာန

၁၉၈၈ ခုႏွစ္တြင္၊ စစ္အစိုးရအာဏာရရွိလာ ခ်ိန္မွ

စ၍ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုမ်ား၏ ျပႆနာ ႏွင့္
ျပည္တြင္းစစ္ ပဋိပကၡ ျပႆနာကို ေျဖရွင္းႏိုင္ရန္
အတြက္ နယ္စပ္ေဒသ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးကို အစိုးရ၏
တစ္စံုလံုး မဟာဗ်ဴဟာတြင္ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခု
အေနျဖင့္ စတင္လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါသည္။ ယခင္
(နဝတ/နအဖ) စစ္အစိုးရလက္ထက္တြင္၊
နယ္စပ္ေဒသ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးဝန္ႀကီးဌာနသည္
နယ္စပ္ေဒသဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအတြက္ အဓိကက်ေသာ
ဝန္ႀကီးဌာနတစ္ခု ျဖစ္ၿပီး၊ နယ္စပ္ေဒသတြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ တည္ၿငိမ္မႈ ရရွိေစရန္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။ သူတို႔က
တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အင္အားစုမ်ား ဥပေဒေဘာင္အတြင္း ဝင္ေရာက္လာသည့္အခါ စနစ္တက်ႏွင့္
သိမ္းသြင္းသြားရန္ ရည္ရြယ္ထားျခင္း ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ဖြ႔စ
ဲ ည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒအရ ၎မွာ စစ္တပ္က
ခ်ဳပ္ကိုင္ထားသည့္ ဝန္ႀကီးဌာန ၃-ခုအနက္မွ တစ္ခု ျဖစ္သည္။ သို႔အတြက္ေၾကာင့္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရး ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ
စီးပြားေရးေစ့ေဆာ္ခ်က္ေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ၊ စစ္ေရးအျမင္ျဖင့္ ျဖစ္ေနသည္။ ထို႔အျပင္ ဝက္ဘ္ဆိုက္ဒ္
စာမ်က္ႏွာတြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ ၎၏အခန္းက႑ႏွင့္ မဟာဗ်ဴဟာအရ ယခင္ (နအဖ) အစီအစဥ္မ်ားအတိုင္း
ဆက္ လက္အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနၿပီး၊ လက္ရွိ အစိုးရ၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ တစ္သားတည္း
ျဖစ္မေနပါ။ လက္ရွိ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ ဤဝန္ႀကီးဌာနက ခပ္ၿငိမ္ၿငိမ္သက္သက္သာ ရွိေနၿပီး၊

64
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ျမန္မာႏိုင္ငံ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္မႈ ဗဟိုဌာန (Myanmar Peace Center) ကသာ ဦးေဆာင္ေနပါသည္။

အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ေဆြးေႏြးပြမ
ဲ ်ားတြင္ ေရွ႔တန္းက ရွိမေနေသာ္လည္း၊ နယ္စပ္ေဒသရွိ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းမ်ား
ကို ဆက္၍တက္ႂကြစြာ ႀကီးၾကပ္ေနပါသည္။
နယ္စပ္ေဒသလံုျခံဳေရးအတြက္ ယခုဝန္ႀကီးဌာနက အေရးပါသည့္ အခန္းက႑မွ ေဆာင္ရြက္ေနၿပီး၊
ရည္မွန္းခ်က္ႀကီးမားသည့္ နယ္စပ္ေဒသ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းမ်ား ရွိေသာ္လည္း၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္တြင္
ပါဝင္ပတ္သက္ေနၾကသူမ်ားေသာ္မွ ဤဌာနႏွင့္ ကၽြမ္းဝင္သိရွိျခင္း မရွိၾကပါ။ အစိုးရဖက္တြင္ သမၼတကိုယ္တိုင္
ဥကၠ႒အျဖစ္ေဆာင္ရြက္သည့္ အဖြ႔ဝ
ဲ င္ ၂၁ ဦးပါဝင္သည့္၊ မူဝါဒ ခ်မွတ္ေရး ဗဟိုေကာ္မတီမွ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းမ်ား
အေရးပါ-မပါကို ဆံုးျဖတ္ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ျပည္သူမ်ားအဖို႔မူ ယခုဝန္ႀကီးဌာနမွ ဖြင့္လွစ္ထားသည့္
တိုင္းရင္းသားလူငယ္မ်ား ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတိုးတက္ေစေရး ေက်ာင္းကိုသာ သိရွိၾကပါသည္။ ထိုေက်ာင္းမွေန၍
တိုင္းရင္းသားေဒသမ်ားတြင္ အစိုးရဝန္ထမ္းမ်ားအျဖစ္ ျပန္လည္ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ေစရန္ တိုင္းရင္းသားလူငယ္
မ်ားကို ေလ့က်င့္ေပးပါသည္။

နယ္စပ္ေရးရာ ဝန္ႀကီးဌာန၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ေျမာ္ျမင္ခ်က္မွာမူ လူမႈ-စီးပြားေရး ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတိုးတက္မႈမွ

ဆင္းရဲမြေ
ဲ တမႈ ေလွ်ာ့ခ်ေရး၊ အထူးစီးပြားေရးဇုန္မ်ား ေဖာ္ေဆာင္ျခင္း၊ အေသးစား ေငြေခ်းလုပ္ငန္းမ်ား
ေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ အေျခခံ အေဆာက္အဦမ်ား ေဆာက္လုပ္ျခင္း၊ ဘာသာေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈကို ထိန္းသိမ္း
ကာကြယ္ျခင္း၊ ေနာက္ဆံုး မူးယစ္ေဆးဝါး ပေပ်ာက္ေရးတိုင္ေအာင္ အက်ယ္အျပန္႔ ပါဝင္လႊမ္းျခံဳေနပါသည္။
အႀကီးစားမွေန၍ အငယ္စားအထိ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးလုပ္ငန္း မ်ားကို လႊမ္းျခံဳႏိုင္ေအာင္ ရည္မွန္းခ်က္ ႀကီးမားလွပါ
သည္။68 လုပ္ငန္းတာဝန္မ်ားမွာ အလြန္တရာႀကီးမားေနသည့္ အတြက္ေၾကာင့္ မည္မွ်အေကာင္အထည္ေဖာ္
သည္၊ မည္မွ်ထိေရာက္မႈရွိသည္ကို အတိအက် ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာရန္ ခက္ခဲပါသည္။ ဝန္ႀကီးဌာန၏
ေဖာ္ျပထားသည့္ နယ္စပ္ေဒသ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားႏွင့္ ၎၏ လုပ္ငန္းေကာ္မတီမ်ား၊ လုပ္ငန္းမ်ားမွာ
အံဝင္ခြင္က်မႈ မရွိလွပါ။ ဤအခ်က္ကပင္ ယခုဝန္ႀကီးဌာန၏ ဖြ႔စ
ဲ ည္းပံု လြမ
ဲ ွားေနျခင္းကို ေဖာ္ျပေနပါသည္။
လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားတြင္ စစ္ေရးအျမင္ပါသည့္၊ အမ်ဳိးသားေရး အျမင္ကဲသည့္ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကိုလည္း ေဖာ္ျပထာ
းသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ ဥပမာ-

နယ္စပ္ေရးရာ ဝန္ႀကီးဌာန၏ လုပ္ငန္းစဥ္ ၁၆-ခ်က္မွ-

၉။ နယ္စပ္ေဒသရိွ တိုင္းရင္းသားလူငယ္မ်ားကို ျပည္ေထာင္စုမၿပိဳကဲေ
ြ ရး၊ တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညြတ္မႈ
မၿပိဳကဲေ
ြ ရး၊ အခ်ဴပ္အျခာ အာဏာ တည္တံ့ခိုင္ျမဲေရး ဟူေသာ အသိစိတ္ဓာတ္မ်ား ကိန္းေအာင္းေစရန္
ပ်ဳိးေထာင္ေပးျခင္း၊
၁၄။ နယ္စပ္ေဒသမ်ားတြင္ ဘာသာ၊ သာသနာ ထြန္းကားျပန္႔ပြားေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို အေကာင္အထည္
ေဖာ္ေဆာင္ ရြက္ျခင္း၊

ထို႔အျပင္ ယခုဝန္ႀကီးဌာနက အသစ္ေသာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားႏွင့္ အံဝင္ခြင္က် ျဖစ္မေနသည့္အေၾကာင္းမွာ

စီမံကိန္းမ်ား သည္၊ ယခင္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ေဒသမ်ားအေပၚတြင္သာ အေျချပဳထားၿပီး၊ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္
အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးပ်က္ ျပယ္ခ်ိန္မွစ၍ ေျပာင္းလဲမႈမ်ားစြာ ရွိေနၿပီ ျဖစ္သည္။ ယခုဝန္ႀကီးဌာန မည္သို႔
လည္ပတ္ေဆာင္ရြက္ေနေၾကာင္း သတင္း အခ်က္အလက္ သိရွိရနည္းသည့္အတြက္ေၾကာင့္၊ ေအာင္ျမင္မႈမ်ား
ရွိခဲ့ေသာ္္လည္း ယခုဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျပႆနာ ရွိေနပါသည္။ လက္ရွိ ျဖစ္ေပၚတိုးတက္မႈမ်ားႏွင့္

68
http://www.mba.gov.mm/zg/node/227

65
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ပတ္သက္၍ သတင္းေဖာ္ျပခ်က္ကို ၂၀၁၁ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ ေတြ႔ရၿပီး၊ သမၼတရံုးဝန္ႀကီး ဦးသိန္းညြန္႔

(ယခင္နအဖ စစ္အစိုးရလက္ထက္က နယ္စပ္ေဒသဖြံ႔ၿဖိဳးေရးဝန္ႀကီးအျဖစ္ တာဝန္ယူခဲ့သူ) က ယခု
အစိုးရသစ္လက္ထက္တြင္လည္း နယ္စပ္ေဒသႏွင့္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတိုးတက္ေရးကို ဆက္လက္
လုပ္ေဆာင္သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ကတိေပးသည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္ကို ေတြ႔ရပါသည္။ သူက "ႏိုင္ငံ
ေတာ္ရန္ပံုေငြ ၂၁၂ ဘီလီယံက်ပ္ကို (ေဒၚလာ ၂၃၅ သန္း) ကို အေထြေထြေသာ နယ္စပ္ေဒသဖြံ႔ၿဖိဳးေရး
စီမံကိန္းမ်ား အတြက္ အသံုးျပဳခဲ့ၿပီးၿပီ" ဟု ေျပာဆိုထားပါသည္။69 သို႔ေသာ္လည္း လက္ေတြ႔တြင္
မည္မွ်ထိေရာက္မႈရွိသည္ကို ဆန္းစစ္ တိုင္းတာရန္ ခက္ခဲပါသည္။

ဥပေဒအမွတ္ ၁၁/၉၃ ကို ၁၉၉၆ ခုႏွစ္တြင္ ျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္ထားသည့္ "နယ္စပ္ေဒသႏွင့္ တိုင္းရင္းသား

လူမ်ဳိးမ်ား ဖြ႔ၿံ ဖိဳး တိုးတက္ေရး ဥပေဒ" အရ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္တြင္ ေရတို၊ ေရရွည္လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားျဖင့္ နယ္စပ္ေဒသႏွင့္
တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား ဖြ႔ၿံ ဖိဳး တိုးတက္ေရး မဟာစီမံကိန္းကို ေရးဆြခ
ဲ ဲ့ပါသည္။ ဝန္ႀကီးဌာန၏ ဝဘ္ဆိုဒ္တြင္
ေဖာ္ျပထားခ်က္အရ ၂၀၀၁-၂၀၀၂ ခုႏွစ္မွစတင္သည့္ ႏွစ္-၃၀ နယ္စပ္ေဒသႏွင့္ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးမ်ား
ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတိုးတက္ေရး ေရရွည္စီမံကိန္းတစ္ခုကို ေရးဆြဲထားၿပီး၊ ၂၀၂၉-၃၀ တြင္ ၿပီးဆံုးမည္ ျဖစ္သည္။
သို႔ေသာ္လည္း မဟာစီမံကိန္း၏ အေသးစိတ္ အခ်က္အလက္မ်ားကိုမူ မသိရွိရပါ။ ထို႔အျပင္ လက္ရွိအစိုးရ
ေဆာင္ရြက္ေနသည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အစီအစဥ္မ်ား၊ သို႔မဟုတ္ တစ္ႏိုင္ငံလံုးဖက္စံု ျပဳ ျပင္ေျပာင္းလဲေရး
အစီအစဥ္မ်ားႏွင့္ မည္မွ်စပ္အပ္မည္ကို တိက်ေသခ်ာ မသိႏိုင္ပါ။ ဥပမာအားျဖင့္-၎ဝန္ႀကီးဌာနက နယ္စပ္
ေဒသမ်ားတြင္ စီမံကိန္းမ်ား အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ တာဝန္ရွိၿပီး၊ ၎တြင္ နိပြန္ေဖာင္ေဒးရွင္းမွ ရခိုင္
ျပည္နယ္တြင္ ေက်ာင္း ၂ ေက်ာင္း ေဆာက္လုပ္ေပးရန္ကိစၥမ်ားလည္း ပါဝင္ပါသည္။70 ဝန္ႀကီး ဦးေအာင္မင္း
ဦးေဆာင္သည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္မႈ ဗဟိုဌာန (Myanmar Peace Center) ႏွင့္
ယခုဝန္ႀကီးဌာနတို႔ မည္မွ်နားလည္မႈ ရွိသည္၊ မည္သို႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနသည္၊ လုပ္ငန္းမ်ား မည္သို႔
ဆန္႔က်င္ဖက္ ျဖစ္ေနၾကသည္တို႔ကို ပိုမိုသိရွိနားလည္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။

အမ်ဳိးသား ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းမ်ား

တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုမ်ားဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး၊ အထူးသျဖင့္ ပဋိပကၡလြန္ အေျခအေနမ်ားတြင္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတိုးတက္လာ

ေစေရးသည္၊ တစ္စံုလံုးေသာ အမ်ဳိးသား ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးစီမံကိန္းမ်ားအေပၚ တည္မီွေနပါသည္။ သမၼတဦးသိန္းစိန္
ဦးေဆာင္သည့္ အစိုးရအေနျဖင့္ ပထမ ၅-ႏွစ္ စီမံကိန္း (အမ်ဳိးသားဖက္စံု ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတိုးတက္ေရး အစီအစဥ္၊ ၂၀၁၁-
၂၀၁၆) ကို "ျပည္သူ႔ အေျချပဳ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတိုးတက္ေစေရး" အတြက္ ပစ္မွတ္ထား ေဆာင္ရြက္ေနပါသည္။ ၎တြင္
ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ ေထာက္တိုင္ ၄-ခုကို သတ္မွတ္ထားၿပီး၊ ယင္းတို႔မွာ ႏိုင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး၊
စီးပြားေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး၊ ျပည္သူ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးႏွင့္ ပုဂၢလိကက႑
71
ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတိုးတက္မႈတို႔ ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔အျပင္ ေက်းလက္ၿမိဳ႔ျပ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးမႈ ဖက္ညီသည့္၊ ျပည္နယ္/တိုင္းေဒသႀကီး
အားလံုး တန္းတူညီတူ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးမႈ ျဖစ္ေစေရး၊ ျပည္သူတစ္ရပ္လံုး အင္အားစုအားလံုး ခံစားႏိုင္သည့္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳး တိုးတက္မႈ
(all inclusive growth) အတြက္လည္း ကတိကဝတ္ျပဳထားပါသည္။

69 http://english.people.com.cn/90001/90777/90851/7359690.html
70
see http://www.mba.gov.mm/eng/natala/cooperation-un-agencies-bilateral-and-ingos-under-process and
http://www.mba.gov.mm/eng/natala/uningos-be-cooperated-and-implemented
71
http://www.elevenmyanmar.com/business/3416-myanmar-to-investors-more-reform-ahead

66
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

သမၼတဦးသိန္းစိန္က ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလ ၉ ရက္ေန႔တြင္ သူ၏သမၼတသက္တမ္း က်န္ရွိသည့္ လ-၃၀

အတြင္း ျပည္သူ႔အေျချပဳ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို ဦးစားေပးလုပ္ေဆာင္သြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ထုတ္ျပန္
ေၾကညာခဲ့ပါသည္။ ထင္ရသည္မွာ သူ၏ျပဳျပင္ေျပာင္လဲေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို ပို၍ အားျဖည့္မီးထိုး
လုပ္ေဆာင္သြားေတာ့မည့္ အသြင္ရပါသည္။ သမၼတရံုးဝန္ႀကီး ၄ ဦးကို အေထြေထြေသာ ဝန္ႀကီးဌာနမ်ားအၾကား
ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ ရယူႏိုင္ေရးအတြက္ ခန္႔အပ္တာဝန္ေပးခဲ့ပါသည္။ ဦးစိုးသိန္းက စီးပြားေရး ျပဳျပင္
ေျပာင္းလဲမႈမ်ားအတြက္ တာဝန္ယူမည္ ျဖစ္ၿပီး၊ ဦးေအာင္မင္းက ႏိုင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားအတြက္
တာဝန္ယူမည္ ျဖစ္သည္။ ဦးတင္ႏိုင္သိန္းကမူ ပုဂၢလိကက႑ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတိုးတက္မႈႏွင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ
အတြက္လည္းေကာင္း၊ ဦးလွထြန္းကမူ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ တာဝန္ယူမည္ ျဖစ္သည္။
ထိုသူမ်ားက သမၼတဦးသိန္းစိန္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လအတြင္း ယခင္စီမံကိန္းေကာ္မရွင္မ်ားကို ဖ်က္သိမ္း၍
ကို္ယ္တိုင္ဦးေဆာင္ကာ ျပန္လည္ ဖြ႔စ
ဲ ည္းေပးသည့္ အမ်ဳိးသား ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ ဦးေဆာင္ေကာ္မတီတြင္လည္း
ပါဝင္ၾက မည္ ျဖစ္သည္။72

အစိုးရက ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ဆင္းရဲမြေ

ဲ တမႈ ၁၆% သို႔ ေလွ်ာ့ခ်ႏို္င္ေရး ကတိျပဳထားပါသည္။ ထို႔အျပင္
ဖက္စံုအမ်ဳိးသား ဖြ႔ၿံ ဖိဳးမႈ အစီအစဥ္၌၊ ေက်းလက္ေဒသမ်ား၌ ေနထိုင္ၾကသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ၇၀% ေသာ
ျပည္သူမ်ားအတြက္ ပစ္မွတ္ထား၍ ေက်းလက္ေဒသဖြံ႔ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းစဥ္ ၈ ခ်က္ကို ထည့္သြင္း
73
လုပ္ေဆာင္ေနပါသည္။ ယင္းလုပ္ငန္းစဥ္ ၈ ရပ္ကို ၂၀၁၁ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ ၁ ရက္ေန႔မွ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္၊
ဒီဇင္ဘာလ ၃၁ ရက္ေန႔အၾကား အေကာင္အထည္ေဖာ္သြားမည္ ျဖစ္ပါ သည္။ ၎လုပ္ငန္းစဥ္ ၈ ရပ္မွာ-
၁။ လယ္ယာကုန္ထုတ္လုပ္မႈ က႑ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတိုးတက္ေရး
၂။ ေမြးျမဴေရးႏွင့္ ေရလုပ္ငန္း ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတိုးတက္ေရး
၃။ ေက်းလက္ေဒသ ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းႏွင့္ အိမ္တြင္း စက္မႈလက္မႈလုပ္ငန္းမ်ား ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရး
၄။ အေသးစား ပုဂၢလိက ေငြစုေငြေခ်းလုပ္ငန္းမ်ား ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတိုးတက္ေရး
၅။ ေက်းလက္သမဝါယမလုပ္ငန္းမ်ား ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတိုးတက္ေရး
၆။ ေက်းလက္လူမႈ စီးပြား ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး
၇။ ေက်းလက္စြမ္းအင္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးတိုးတက္ေရး
၈။ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ... တို႔ပင္ ျဖစ္သည္။

ယခုအစီအစဥ္မွာ "ေက်းလက္ေဒသဖြံ႔ၿဖိဳးေရးႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေလွ်ာ့ခ်ေရးဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံအဆင့္ အလုပ္ရံု

ေဆြးေႏြးပြဲ"ကို ေနျပည္ေတာ္တြင္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္၊ ေမလ ၂၀ရက္ေန႔မွစ၍ ၃-ရက္ အၾကာက်င္းပၿပီးေနာက္
ေပၚထြက္လာျခင္းျဖစ္ပါ သည္။ ၎အစီအစဥ္မွာ ကုလသမဂၢ၏ ေထာင္စုႏွစ္ဆိုင္ရာ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးရည္မွန္းခ်က္မ်ားကို
တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအားျဖင့္ အေျခခံ၍ ျဖစ္ေပၚလာၿပီး၊ ကုလသမဂၢ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးအစီအစဥ္ (UNDP) ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ
အမ်ဳိးသားစီမံကိန္းႏွင့္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးဝန္ႀကီး ဌာနတို႔ ပူးေပါင္းေကာက္ယူသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ လူေနမႈအဆင့္
စစ္တမ္းေကာက္ယူခ်က္ (၂၀၀၉-၁၀) ရလဒ္မ်ားအေပၚ အေျခတည္၍ ျဖစ္လာျခင္း ျဖစ္သည္။ ဤလုပ္ငန္းမ်ားကို
အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ ဗဟိုေကာ္မတီတစ္ရပ္ (မူဝါဒမ်ားခ်မွတ္ရန္)၊ ျပည္ေထာင္စု

72
http://www.globaltimes.cn/content/811040.shtml#.UjLV12SSDig
73
http://www.myanmargeneva.org/11nlm/jun/n110621.htm , http://www.president-office.gov.mm/en/?q=issues/rural-
urban/id-1845

67
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

အဆင့္ လုပ္ငန္းေကာ္မတီ (လုပ္ငန္းတာဝန္တစ္ခုခ်င္းစီကို ဝန္ႀကီးမ်ားက ေဆာင္ရြက္ရန္)၊ ျပည္နယ္/

တိုင္းေဒသႀကီ လုပ္ငန္းေကာ္မတီ (ေက်းလက္ေနျပည္သူမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္၍ ၿမိဳ႔နယ္ ၃၃၀ ႏွင့္
ၿမိဳ႔နယ္ခြဲ ၈၂ ခုတို႔တြင္ လက္ေတြ႔ေဆာင္ရြက္ရန္) တို႔ကို ဖြ႔စ
ဲ ည္းခဲ့ပါသည္။

၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၂ ရက္ ေတာင္သူလယ္သမားေန႔ သမၼတမိန္႔ခြန္းတြင္ သူ၏ေက်းလက္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး

ႏွင့္ ပတ္ သက္၍ သမၼတ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားရွိ စီးပြားျဖစ္စိုက္ပ်ဳိးေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို အလွမ္းမီေစရန္ နည္းလမ္း
၅ မ်ဳိးျဖင့္ ေဆာင္ ရြက္သြားမည္ဟု ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ၎တို႔မွာ-
၁။ စိတ္အားတက္ႂကြမႈ
၂။ စိတ္စဥ္းစားပံု (mind-set) ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ
၃။ ေျမယာျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး
၄။ စက္မႈလယ္ယာအျဖစ္ အသံုးျပဳျခင္းႏွင့္
၅။ အထြက္တိုးမ်ဳိးမ်ား အသံုးျပဳျခင္းတို႔ ျဖစ္သည္။

ဂလိုဘယ္ တိုင္းမ္ (Global Times) သတင္းေဖာ္ျပခ်က္အရ၊ ႏိုင္ငံအခ်ဳိ႔ႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ အကူအညီေပးေရး

အဖြ႔အ
ဲ စည္းမ်ားက ျမန္မာႏိုင္ငံ စိုက္ပ်ဳိးေရးက႑ကို ေက်းလက္ေဒသ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းတစ္စိတ္
တစ္ပိုင္း အေနျဖင့္၊ ကူညီေပးၾကရန္ သေဘာတူညီထားၾကပါသည္။ ၎ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ဂ်ပန္၊ ထိုင္း၊ ဖိလစ္ပိုင္ႏွင့္
74
ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံမ်ား ပါဝင္ၾက သည္။

အခ်က္ ၇-ခ်က္ပါ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရး အစီအစဥ္၊ သိ႔မ

ု ဟုတ္ လူမႈ-စီးပြားေရး ဖြ႔ၿံ ဖိဳးမႈ
အစီအစဥ္

လက္ရွိအစိုးရက ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးအစီအစဥ္မ်ားကို ျပန္လည္ဆန္းသစ္လာသည္ႏွင့္အမွ် က်န္ရွိေနသည့္ လေပါင္း ၃၀

တြင္၊ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးလုပ္ငန္း ၇ ခုကို လုပ္ေဆာင္သြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၉
75
ရက္ေန႔တြင္ ထုတ္ျပန္ ေၾကညာခဲ့သည္။

၁။ လွ်ပ္စစ္မီးရရိွေရး (စက္မႈကုန္ထုတ္လုပ္ငန္း အမ်ားဆံုးရွိေသာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႔ႏွင့္ မႏၱေလးၿမိဳ႔မ်ားတြင္ လွ်ပ္စစ္မီး

ျပည့္ဝစြာရရွိေရး စီမံေဆာင္ရြက္ရန္။ တိုင္းေဒသႀကီး/ ျပည္နယ္အားလံုး လွ်ပ္စစ္မီးသံုးစြႏ
ဲ ိုင္သည့္
အိမ္ေထာင္စုဦးေရ တိုးတက္ရရွိ ေရး ေဆာင္ရြက္ရန္)
၂။ ေသာက္သံုးေရ လံုေလာက္စြာရရိွေရး (ရန္ကုန္ၿမိဳ႔၊ မႏၱေလးၿမိဳ႔ ေသာက္သံုးေရ ဖူလံုေအာင္ စီမံေဆာင္ရြက္
ရန္။ တိုင္းေဒသႀကီး/ ျပည္နယ္အလိုက္ ေသာက္သံုးေရ ခက္ခဲေသာၿမိဳ႔နယ္မ်ားတြင္ ဖူလံုမႈရာခိုင္ႏႈန္း
သိသာစြာ တိုးတက္ေရး စီမံေဆာင္ရြက္ရန္)
၃။ စိုက္ပ်ိဳးေရးက႑ ျမႇင့္တင္ေရး (စိုက္ပ်ဳိးေရ လံုေလာက္စြာ ရရွိေရး ေဆာင္ရြက္သြားရန္။ မ်ဳိးလိုအပ္ခ်က္
လံုေလာက္စြာ ထုတ္လုပ္ျဖန္႔ေဝႏိုင္ေရး ေဆာင္ရြက္သြားရန္။ ေတာင္သူမ်ား အရင္းအႏွီး လိုအပ္ခ်က္
ျဖည့္ဆည္းႏိုင္ေရး ေဆာင္ရြက္သြားရန္)

74
အေသးစိတ္ကို ဤလင့္ခ္တြင္ၾကည့္ပါ။ http://www.globaltimes.cn/content/765366.shtml
75
http://www.president-office.gov.mm/?q=briefing-room/news/2013/08/12/id-4031

68
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

၄။ အလုပ္အကိုင္ ရရိွေရး။ (စက္မႈဇုန္၊ အေသးစား အလတ္စား စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား (SME) သိသာစြာ

ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးေဆာင္ ရြက္သြားရန္။ ၿမိဳ႔ျပေက်းရြာ အေျခခံအေဆာက္အဦး ေဆာက္လုပ္ျခင္းမ်ားျဖင့္
အလုပ္အကိုင္တိုးပြားေရး ေဆာင္ရြက္ရန္။ အထူးစီးပြားေရး ဇုန္မ်ား အျမန္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္)
၅။ ခရီးသြားလုပ္ငန္း။ (ခရီးသြားလုပ္ငန္း ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရး အေလးထားေဆာင္ရြက္ရန္)
၆။ ေငြေၾကးလုပ္ငန္း။ (ဘဏ္လုပ္ငန္းမ်ားဖြံ႔ၿဖိဳးေရး၊ ေငြေၾကးေစ်းကြက္ တည္ၿငိမ္ေရး၊ အေသးစားေခ်းေငြ
လုပ္ငန္း ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရး၊ ႏိုင္ငံျခားမွ ေငြေၾကး၊ ေခ်းေငြ၊ ေထာက္ပံ့ေငြမ်ား လ်င္ျမန္ေခ်ာေမြ႔စြာ စီးဆင္းဝင္ေရာက္
လာႏိုင္ေရး လုပ္ငန္းအဖြဲ႔မ်ား ဖြဲ႔၍ ဦးစားေပးေဆာင္ရြက္ရန္)
၇။ ကုန္သြယ္မႈႏွင့္ ရင္းနီွးျမႇဳပ္နံွမႈ။ (သိသာစြာ တိုးတက္ေအာင္ လုပ္ငန္းက႑အလိုက္ လုပ္ငန္းအဖြဲ႔မ်ား
ဖြ႔၍
ဲ ေဆာင္ရြက္ ရန္)

ယခုမူဝါဒမ်ားကို စတင္အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ လွ်င္ျမန္စြာပင္ စတင္လႈပ္ရွားလာပါသည္။ ဥပမာအားျဖင့္-

သမၼတရံုးမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားက ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၁၃ ရက္ေန႔တြင္ မြန္ျပည္နယ္ၿမိဳ႔ေတာ္ ေမာ္လၿမိဳင္၌
ဦးသိန္းစိန္၏ လမ္းညႊန္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးအစီအစဥ္ ၇-ခ်က္ကို အေသးစိတ္ရွင္းလင္း၍ အေရွ႔ေတာင္တိုင္းရွိ
ေဒသမ်ားအေနျဖင့္၊ ေနာက္ထပ္ စီးပြားေရး ႏွင့္ အေျခခံ အေဆာက္အဦဖြံ႔ၿဖိဳးလာေစေရး လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို
76
ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါသည္။

ဆင္းရဲမြေ
ဲ တမႈ ေလွ်ာ့ခ်ေရးအတြက္ အစိုးရ၏ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ ေနာက္ထပ္တစ္ခုမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ
အလုပ္အကိုင္ႏွင့္ ကၽြမ္း က်င္မႈဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ဥပေဒကို ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၃၀ ရက္ေန႔တြင္ ျပဌာန္းခဲ့ပါသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ အလုပ္အကိုင္ႏွင့္ ကၽြမ္း က်င္မႈဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ဥပေဒတြင္ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းမ်ား ဖန္တီးေပးေရး၊
အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္မႈႏႈန္း ေလွ်ာ့ခ်ေရး၊ အလုပ္ သမားမ်ား၏ ကၽြမ္းက်င္မႈစံႏႈန္းမ်ားႏွင့္ စြမ္းရည္မ်ား ျမႇင့္တင္ေရး
စသည္တို႔ကို လႊမ္းျခံဳျပဌာန္းထားပါသည္။ ထို႔အျပင္ ယင္းဥပေဒတြင္ ဝန္ထမ္းမ်ားအတြက္ သင္တန္းမ်ားကို
စနစ္တက်ႏွင့္ နည္းပညာပိုင္းအရ ေပးရန္လည္း ေဖာ္ျပထားသည္။ အလုပ္သမားမ်ားကို ျပည္ပသို႔
သင္တန္းမ်ားပို႔လႊတ္ေစ၍ လုပ္ငန္းခြင္ ကၽြမ္းက်င္မႈ အရည္အေသြး တိုးျမႇင့္ေစရနလည္း ေဖာ္ျပထားပါသည္။
တစ္ၿပိဳင္နက္တည္းမွာပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ လုပ္ငန္းကၽြမ္းက်င္မႈစံႏႈန္း အာဏာပိုင္အဖြဲ႔ (NSSA) ကို တည္ ေထာင္ခဲ့ၿပီး၊
၂၀၁၅ ခုႏွစ္ အာဆီယံအသင္း၏ အလုပ္သမားေစ်းကြက္ လိုအပ္ခ်က္ကို ျပည့္မီေစရန္ သင္တန္းမ်ားကိုလည္း
စီစဥ္ေပးေနပါသည္။77

အထူးစီးပြားေရးဇုန္ (SEZs) ႏွင့္ အထူးစက္မႈဇုန္မ်ား (SIZs) မ်ားသည္ အစိုးရ၏ အလုပ္အကိုင္ ဖန္တီးေပးေရး၊

စီးပြားေရး ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေစေရး အစီအစဥ္မ်ား၏ အေရးပါသည့္ အစိတ္အပိုင္း ျဖစ္ပါသည္။ လက္ရွိတြင္ အထူးစီးပြားေရး
ဇုန္ႀကီး ၃ ခု (ေက်ာက္ျဖဴ၊ သီလဝါႏွင့္ ထားဝယ္)၊ ထိုထက္ငယ္သည့္ အထူးစီးပြားေရးဇုန္ (SEZs) ႏွင့္
အထူးစက္မႈဇုန္မ်ား (SIZs) ၁၉ ခု ရွိေနပါသည္။ မ်ားမၾကာေသးမီက မူဆယ္တြင္လည္း ေနာက္ထပ္ အထူး
စီးပြားေရးဇုန္ တည္ေထာင္ရန္ အစီအစဥ္အသစ္ ကို ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ဇြန္လ ၁၅ ရက္ေန႔တြင္ ထုတ္ျပန္

76
http://phophtawnews.org/english/index.php/news/local-news/item/348-delegation-from-naypyitaw-details-country-
plan-to-mon-state.html
77
http://www.mizzima.com/news-91481/prisoner-watch/9972-employment-and-skills-development-law-takes-effect-in-
myanmar

69
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ေၾကညာခဲ့သည္။ အိႏၵိယႏိုင္ငံကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၊ စစ္ေတြၿမိဳ႔တြင္ ျပည္ပပို႔ကုန္ တင္ပို႔မည့္ စက္မႈဇုန္တစ္ခုကို

78
တည္ေထာင္ရန္ ေခ်းေငြ ေဒၚလာသန္း ၁၅၀ ေပးမည္ဟု ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ဇြန္လ တြင္ ကမ္းလွမ္းခဲ့ပါသည္။

စီးပြားေရးအရ နစ္နာခ်က္ (၆)။ တိုင္းရင္းသား အုပ္စုမ်ားအၾကား

ေစ်းကြက္အရ ၿပိဳင္ဆိုင္မႈမ်ား

ျပႆနာမ်ား၏ ေနာက္ခံအေၾကာင္း

မ်ားစြာေသာ ေလ့လာသံုးသပ္သူမ်ားက မၾကာေသးခင္က ျဖစ္ေပၚခဲ့သည့္ လူမႈအဓိကရုဏ္းမ်ား၊

အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား၊ မူဆလင္ဆန္႔က်င္ေရး စိတ္ခံစားမႈမ်ားသည္ စီးပြားေရးတြင္ ေရေသာက္ျမစ္ အေျခခံသည္ဟု
ဆိုၾကပါသည္။ ဘုန္းႀကီး ဦးဝီရသူဦးေဆာင္သည့္ "၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈ" က မူဆလင္မ်ား၏ ကိန္းဂဏန္း ၇၈၆ ကို
တန္ျပန္ရန္ လုပ္ေဆာင္သည္ဟုဆိုၾကသည္။ ႏိုင္ငံအႏွံ႔အျပားရွိ မူဆလင္ေစ်းဆိုင္မ်ား၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား
တြင္ ဤ ၇၈၆ ဂဏန္းကို ျမင္ေတြ႔ၾကရပါသည္။ ဤကိန္းဂဏန္းမွာ သေကၤတတစ္ခု ျဖစ္ၿပီး၊ ေတာင္ပိုင္းအာရွေန
မူဆလင္မ်ား အသံုးျပဳၾကၿပီး၊ ကိုရန္က်မ္းစာပါ "အလာ၏ နာမေတာ္ေအာက္တြင္၊ ေမတၱာထားသူကို ျပန္၍
ေမတၱာရွိလိမ့္မည္" ဟု အဓိပၸါယ္ရပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အခ်ဳိ႔ေသာျမန္မာ လူထုမ်ားက ၇၈၆ ဂဏန္းသည္၊
၂၁ (၇+၈+၆= ၂၁)၊ ၂၁ ရာစုတြင္ မူဆလင္မ်ားက ကမၻာႀကီးအား စိုးမိုးခ်ယ္လွယ္ရန္ ၾကံစည္မႈဟု
79
မွားယြင္းအဓိပၸါယ္ ဖြင့္ၾကပါသည္။ မူဆလင္မ်ားက အငယ္စားႏွင့္ အလတ္စား စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္
လႊမ္းမိုးလာေနမႈ ရွိေနခ်ိန္တြင္၊ ႏိုင္အုပ္စုကဲ့သို႔ေသာ ေဆာက္လုပ္ေရးကုမၸဏီမ်ားက စီးပြားေရးနယ္ပယ္တြင္
အင္အားေကာင္း လာေသာေၾကာင့္၊ အေၾကာက္တရားကို အေျခခံ၍ ျဖစ္ေပၚလာပါသည္။

မူဆလင္ဆန္႔က်င္ေရး စိတ္ခံစားမႈမ်ားမွာ ႏိုင္ငံတစ္ခုလံုး၏ ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီ လက္ထက္ကတည္းက ရွိေနခဲ့ေသာ

အေထြေထြ ႏိုင္ငံျခားသားမုန္းတီးေရးကို တစ္စိတ္တစ္ပိုင္း ထင္ဟပ္သည္ဟုလည္း ဆိုၾကပါသည္။ ထိုအခ်ိန္က
ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားကို မူရင္းႏိုင္ငံသားမ်ားထက္စာလွ်င္ အခြင့္ထူးခံ ေပးထားခဲ့ပါသည္။ ဦးသိန္းေမာင္ေရး
သားေသာ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္ထုတ္၊ "ျမန္မာႏိုင္ငံ၏လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရးျပႆနာ" စာအုပ္ပါ ကာတြန္းကို ေအာက္တြင္
ေဖာ္ျပထားၿပီး၊ ၎စာအုပ္တြင္ပင္ ထိုႏွစ္က အစိုးရ၏ အဓိကရုဏ္းမ်ား ၾကားျဖတ္အစီရင္ခံစာလည္း သက္ေသ
အျဖစ္ ပါဝင္ပါသည္။ အမ်ဳိးသားေရးလႈံ႔ေဆာ္မႈကို ျပဳ၍ ထိုအခ်ိန္က ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား တိုင္းျပည္တြင္း ဝင္လာ
သည့္ျပႆနာကို ျပင္းထန္စြာ ဆန္႔က်င္ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ မူဆလင္မ်ားကို ယေန႔တိုင္
အႏၱရာယ္ရွိသည့္ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားဟု ဆက္လက္ပံုေဖာ္ေနၾကၿပီး၊ ႏိုင္ငံကို စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ႏိုင္ငံေရး က႑
ေပါင္းစံုမွေန၍ လႊမ္းမိုးခ်ယ္လွယ္ရန္ ၾကံစည္ေနသည္ဟု ျမင္ေနၾကသည္။ ဘာသာေရးႏွင့္ အစားအေသာက္
ဓေလ့ထံုးတမ္း ကြျဲ ပားမႈေၾကာင့္ မူဆလင္မ်ား သီးျခားခြေ
ဲ နျခင္း၊ ဗုဒၶဘာသာဝင္တို႔၏ စားေသာက္ဆိုင္ မ်ားသို႔
ဝင္ေရာက္ မစားေသာက္ႏိုင္ျခင္းေၾကာင့္လည္း၊ အကြအ
ဲ ျပဲ ပို၍ႀကီးေစပါသည္။

78
http://www.hindustantimes.com/business-news/WorldEconomy/India-to-provide-150mn-to-set-up-SEZ-in-
Myanmar/Article1-1073516.aspx
79
http://www.asiasentinel.com/?id=5276&Itemid=208&option=com_content&task=view
“Burmese Neo-Nazi Movement Rising Against Muslims”, Kosak Tuscangate, 22 March 2013

70
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

(အေပၚပံု) ေတာင္က ေျခာက္လို႔၊ ေျမာက္ကယူ၊ အလယ္လူ အူနဲ႔ေဟာင္းေလာင္း

(ေအာက္ပံု) ဧည့္သည္က ေျခာက္ထုတ္၊ ျမန္မာ ေအာက္ျပဳတ္
ပထမဦးဆံုး ဦးသိန္းေမာင္ေရးသားေသာ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္ထုတ္၊ "ျမန္မာ ႏိုင္ငံ၏ လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရး ျပႆနာ"
စာအုပ္တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ Michael Adas ေရးသားသည့္ The Burma Delta (1974) စာအုပ္မွ
ယခုကာတြန္းကို ရယူပါသည္။ ပံု အတြက္ British Museum သို႔ ေက်းဇူးတင္ရွိပါသည္။80

ရခိုင္-ရိုဟင္ဂ်ာ အဓိကရုဏ္းမ်ားတြင္ စီးပြားေရးအရ တင္းမာမႈမ်ားသည္လည္း အေရးႀကီးပါသည္။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊

ရခိုင္ျပည္နယ္ ျပႆနာ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္၏ အစီရင္ခံစာတြင္ ရခိုင္ႏွင့္ မူဆလင္တို႔အၾကား
အရင္းအျမစ္မ်ားအေပၚ ပဋိပကၡရွိေနသည့္အေၾကာင္းကို အေရးႀကီးသည့္ အေၾကာင္းအခ်က္တစ္ခု အျဖစ္
ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ရခိုင္တို႔က ရိုဟင္ဂ်ာတို႔အေနျဖင့္ သူတို႔၏ စီးပြားေရးႏွင့္ နယ္ေျမကို ခ်ယ္လွယ္ခ်ဳပ္ကိုင္ရန္
ျပဳေနသည္ဟု ျမင္ၾကၿပီး၊ ယခုအခါ ရခိုင္ ျပည္နယ္ရွိ ၿမိဳ႔အခ်ဳိ႔မွာ မူဆလင္မ်ားက လႊမ္းမိုးေနၿပီ ျဖစ္သည္။
ဥပမာအားျဖင့္- ေျမပံုၿမိဳ႔တြင္ မူဆလင္ ၈၅%၊ ေမာင္းေတာ ၿမိဳ႔တြင္ ၈၅.၆၆% ႏွင့္ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႔တြင္ ၈၄.၇၅%

80
The Burma Delta. Economic development and social change on an Asian rice frontier, 1852–1941, Madison, Wisconsin:
Univ. of Wisconsin Press, 1974, pp195

71
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ရွိေနပါသည္။ သို႔အတြက္ေၾကာင့္ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး အစီရင္ခံစာက စီးပြားေရးႏွင့္ ေဒသႏၱရဖြံ႔ၿဖိဳးမႈကို ရခိုင္ႏွင့္

ရိုဟင္ဂ်ာတို႔အၾကား ပဋိပကၡမ်ား ေျဖရွင္းႏိုင္ရန္ နည္းနာတစ္ခုအျဖစ္ သံုးသင့္သည္ဟု အၾကံျပဳထားပါသည္။

ေျဖရွင္းရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေသာ နည္းလမ္းမ်ား

ယခုအခါ လူမႈေရး အဓိကရုဏ္းမ်ားကို ေျဖရွင္းႏိုင္ေရးအတြက္ ရန္ကုန္ႏွင့္ အျခားၿမိဳ႔မ်ားတြင္ ဘာသာေပါင္းစံု

ေဆြးေႏြးပြမ
ဲ ်ား ေဆာင္ရြက္ေနၿပီး၊ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား၊ လူတစ္ဦးခ်င္းတို႔၏ အေတြ႔အၾကံဳမ်ား ဖလွယ္ျခင္းအားျဖင့္
အခ်င္းခ်င္း အျပန္အလွန္ ပို၍ နားလည္မႈ ရွိလာေစမည္ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္မူ အလားတူ
ေဆြးေႏြးပြမ
ဲ ်ား က်င္းပႏိုင္ျခင္း မရွိေသးပါ။ ရခိုင္ျပည္နယ္ကိစၥ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ကမူ ပညာေရးသည္
အေရးႀကီးသည့္အေျဖတစ္ခု ျဖစ္သည္ဟု ေဖာ္ျပထားပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အုပ္စုအခ်င္းခ်င္းအၾကား
ၿပိဳင္ဆိုင္မႈျဖစ္ေစသည့္ စီးပြားေရး ေရေသာက္ျမစ္ အေၾကာင္းမ်ားကိုလည္း ေျဖရွင္းၾကရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
သို႔တိုင္ေအာင္ လူမ်ဳိးအုပ္စုမ်ားအၾကား ျပႆနာမ်ား၊ ေျမယာ ပိုင္ဆိုင္မႈ၊ ေစ်းကြက္ လက္ဝါးႀကီးအုပ္ထားမႈတို႔ကို
ယခုတိုင္ ေျဖရွင္းႏိုင္ျခင္း မရွိေသးပါ။

ေလ့လာေတြ႕ရွိခ်က္မ်ား

စီးပြားေရးျပႆနာသည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြမ

ဲ ်ားႏွင့္ေရာ၊ အာဏာႏိုင္ငံေရးႏွင့္ပါ ခြမ
ဲ ရေအာင္ ဆက္စပ္လွ်က္
ရွိေနပါသည္။ အထူးသျဖင့္ တိုင္းရင္းသားေဒသမ်ားရွိ သဘာဝသယံဇာတမ်ားအေပၚ ပိုင္ဆိုင္မႈ၊ စီမံခန္႔ခခ
ြဲ ြင့္အာ
ဏာမ်ားႏွင့္ သက္ဆိုင္၍ စဥ္းစားလွ်င္၊ အစိုးရမဟုတ္သည့္ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား တရားဝင္ဆက္လက္
ရပ္တည္ေရးႏွင့္ တိုင္းရင္းသားေဒသမ်ားရွိ လူမႈ-စီးပြားေရး တရားမွ်တမႈမရွိသည္ကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားလွ်င္ ပို၍
ဆက္စပ္မႈ ရွိပါသည္။ အထူးသျဖင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားတြင္ ႏွစ္ဖက္စလံုး အႏိုင္ရရွိေသာ (win-win
situation) အေျခအေနျဖစ္ေအာင္ စီးပြားေရးကို ထိေရာက္စြာ မည္သို႔အသံုးခ်မည္ဆိုသည္မွာ က်န္ရွိေနေသး
ေသာေမးခြန္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ေအာက္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္မွာ အစီရင္ခံစာပါ ေလ့လာေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားကို အေျခ
ခံကာ စီးပြားေရးျပႆနာကို ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြမ
ဲ ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ထည့္သြင္းစဥ္းစားပါက မည္သို႔ေဆာင္
ရြက္သင့္ေၾကာင္း အႀကံျပဳခ်က္အခ်ဳိ႕ကို အေရးပါေသာ အင္အားစုမ်ားအတြက္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။

အစုိးရ
အစိုးရသည္ စီးပြားေရးမူဝါဒဆိုင္ရာ မေက်နပ္မႈမ်ားကို ေျဖရွင္းေပးႏိုင္မည္၊ ပဋိပကၡကို ေလာင္စာေလာင္းေပး
မည္၊ ေျပလည္ေစမည္၊ ပိုမိုဆိုးရြားေစမည္ စသည္တို႔ကို ဆံုးျဖတ္ရန္ အႀကီးဆံုး တာဝန္ရွိသူ ျဖစ္ပါသည္။ အစိုးရ
သစ္အေနျဖင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး မူဝါဒ အမ်ားအျပားကို ခ်မွတ္ခဲ့ၿပီး ေကာ္မတီမ်ားက တင္ျပလာသည့္ ျပႆ
နာမ်ားကို ေျဖရွင္းေပးႏိုင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းေနၾကပါသည္။ ဤအခ်က္မ်ား မည္မွ်ေကာင္းစြာ အလုပ္ျဖစ္မည္၊ မည္မွ်
ေကာင္းစြာ ေပါင္းစည္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္မည္ဆိုသည္မွာ ဆက္လက္ ေစာင့္ၾကည့္ရဦးမည္ ျဖစ္ပါသည္။ လက္ရွိတြင္
ေဆာင္ရြက္ခ်က္အသစ္ အမ်ားစုႏွင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ငန္းမ်ား၏ ျမန္ႏႈန္းေၾကာင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္
ငန္းစဥ္မ်ားမွာ အထူးရႈပ္ေထြးခက္ခဲလန
ြ ္းေနၿပီး ေစာင့္ၾကည့္သံုးသပ္ရန္လည္း ခက္ေနပါသည္။

ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို ေနာက္ျပန္ဆြေ
ဲ နသည့္ အေရးႀကီးေသာ ျပႆနာတစ္ခု သို႔မဟုတ္ အေကာင္အထည္
ေဖာ္မႈမ်ားကို တားဆီးေနေသာ ျပႆနာတစ္ခုမွာ အစိုးရထက္စာလွ်င္ စစ္တပ္က ၎၏ အမိန္႔ေပးမႈစနစ္ကို

72
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

ဆက္လက္နာခံေနျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔အျပင္ ႏိုင္ငံ၏ စီးပြားေရးႏွင့္ အစိုးရဖြဲ႔စည္းပံု ယႏၱရားမ်ားအေပၚတြင္

လည္း လႊမ္းမိုးခ်ယ္လွယ္ေနဆဲ ျဖစ္ပါသည္။

စစ္တပ္ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး

၁။ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို အေထာက္အကူျဖစ္ေစေအာင္ စစ္တပ္ကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး။ (အထူး

သျဖင့္ အစိုးရႏွင့္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအၾကား သေဘာတူညီ ကတိကဝတ္ျပဳထား
ေသာ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးမူမ်ားကို စည္းၾကပ္ရာ၌ ပိုမို ပူးေပါင္းပါဝင္မႈ ရွိေစရန္။)
၂။ ျပည္နယ္မ်ား၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ဆက္လက္၍ ခိုင္မာအားေကာင္းေအာင္ ျပဳျပင္သြားၿပီး အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္
ေရးဌာန (ေထြ/အုပ္)ႏွင့္ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနအေပၚ မွီခိုေနရမႈကို ေလွ်ာ့ခ်သြားရန္
၃။ နယ္စပ္ေရးရာ ဝန္ႀကီးဌာနကို ျပန္လည္ ျပင္ဆင္ဖြဲ႔စည္းေရး၊ ၎ကို ၂၀၁၁ခုႏွစ္ အစိုးရ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အစီ
အစဥ္ႏွင့္ လိုက္ေလ်ာညီေထြစြာ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္တြင္ ပါဝင္ႏိုင္ေအာင္ သံုးသပ္၍ ျပင္ဆင္ဖြဲ႔စည္း
ေရး။
၄။ စီးပြားေရးဦးပိုင္ လီမိတက္ (UMEHL) ႏွင့္ ျမန္မာ့စီးပြားေရး ေကာ္ပိုေရးရွင္း (MEC) တို႔၏ လိုအပ္ေနမႈအေပၚ
ျပန္လည္ ခ်င့္ခ်ိန္သံုးသပ္၍ စီးပြားေရးတြင္ စစ္တပ္၏ လႊမ္းမိုးေနမႈကို ေလွ်ာ့ခ်ေပးေရး။

ပဋိပကၡစစ္ပြမ
ဲ ်ားေၾကာင့္ ထိခိုက္ခံစား၊ နာက်ည္းေနရသူမ်ားကို ျပန္လည္ကုစားႏိုင္ေရးအတြက္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ
မႈမ်ားကို ဆက္လက္၍ ေရွ႕တိုးလုပ္ကိုင္ေနရပါမည္။

၁။ ဥပေဒမ်ား စည္းၾကပ္ႏိုင္ေရးအတြက္ အဖြ႔အ

ဲ စည္းစနစ္ (အင္စတီက်ဳရွင္းမ်ား) တိုးတက္လာေစေရး။
(က) သဘာဝ သယံဇာတမ်ား ခြေ
ဲ ဝသံုးစြေ
ဲ ရးအတြက္ ဖြ႔စ
ဲ ည္းပံုအေျခခံဥပေဒတြင္ ရွင္းလင္းစြာ ေရးဆြဲ
ျပဌာန္းထားျခင္း။
(ခ) တရားစီရင္ေရးစနစ္ ခိုင္မာအားေကာင္းေစျခင္း။
(ဂ) အက်ယ္အျပန္႔ ျဖစ္ပြားေနသည့္ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈကို ကိုင္တြယ္ျခင္း။
(ဃ) ပြင့္လင္းျမင္သာမႈကို ျမႇင့္တင္ေပးျခင္း။
(င) ျပည္နယ္အစိုးရမ်ား၏ အခန္းက႑ႏွင့္ လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာကို (ဘတ္ဂ်က္မ်ား တိုးျမႇင့္သံုးစြမ
ဲ ႈ
အပါအဝင္) ျမႇင့္တင္ေပးျခင္း။
(စ) ကုမၸဏီမ်ား ေရြးခ်ယ္ရာတြင္ ေကာင္းမြန္သည့္ (ေကာ္ပိုေရးရွင္းမ်ား၏ လူမႈေရးတာဝန္သိမႈ)
CSR မွတ္တမ္းရွိသည့္ ကုမၸဏီမ်ား၊ သူတို႔လိုက္နာရမည့္ ရွင္းလင္းေသခ်ာေသာ စံႏႈန္း/ ဥပေဒ
မ်ားရွိသည့္ ကုမၸဏီမ်ားကို ေရြးခ်ယ္မိေစရန္ တင္းတင္းၾကပ္ၾကပ္ စိစစ္ျခင္း။
(ဆ) လူမႈ/ပတ္ဝန္းက်င္ ထိခိုက္သက္ေရာက္မႈ အကဲျဖတ္ခ်က္ (ESIA) မ်ားအတိုင္း စည္းၾကပ္ေရးႏွင့္
ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာျခင္း။
(ဇ) ေဒသခံျပည္သူမ်ား၏ လိုအပ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ မေက်လည္မႈမ်ားကို တုံ႔ျပန္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ေစေရးအ
တြက္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ား ခ်မွတ္ရာတြင္ အရပ္ဖက္လူမႈအဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ အခန္းက႑ ပါဝင္ေစ
ျခင္း။

73
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

၂။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားအေပၚ အက်ဳိးျပဳေစမည့္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးကို ျမႇင့္တင္ေဆာင္ရြက္ေပးေရး

(က) လူမႈဖူလံုေရး (လူသားအရင္းအျမစ္ စံခ်ိန္စံႏႈန္းမ်ား၊ လူေနမႈအဆင့္အတန္းႏွင့္ ႏိုင္ငံ၏ အလံုးစံု
ေသာ အနာဂတ္၊ က်န္းမာေရး၊ အလုပ္အကိုင္ ရရွိေရး၊ ပံ့ပိုးမႈႏွင့္ ကူညီမႈမ်ား ျမင့္မားလာေစရန္
ေရရွည္ျမႇဳပ္ႏွံမႈအတြက္ ပညာေရးက႑မွာ အထူးအေရးႀကီးပါသည္။)
(ခ) အေသးစားႏွင့္ အလတ္စားလုပ္ငန္းမ်ား (SME) ကို ကူညီေပးျခင္း။ (ရန္ပံုေငြမ်ား၊ အေသးစား
ေခ်းေငြမ်ား၊ ကနဦးလုပ္ငန္းမ်ားဆိုင္ရာ ကူညီပံ့ပိုးမႈမ်ား၊ နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရး၊ စီးပြားေရးဆိုင္
ရာသင္တန္းမ်ား၊ ျပပြမ
ဲ ်ား ပိုမိုက်င္းပေပးေရး၊ ကုန္သြယ္မႈႏွင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ား ျမႇင့္တင္ေဆာင္
ရြက္ေရး)
(ဂ) အေျခခံ အေဆာက္အဦမ်ား တိုးတက္လာေစရန္။ (လမ္းမ်ား၊ တယ္လီကြန္ျမဴနီေကးရွင္း ဆက္
သြယ္ေရးမ်ား၊ အင္တာနက္ဆက္သြယ္မႈ၊ လူအမ်ားအတြက္ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးမ်ား၊ ယံုၾကည္
စိတ္ခ်ရေသာ လွ်ပ္စစ္ေထာက္ပံ့ေပးမႈ)

၃။ အတိတ္က အမွားမ်ားကို အမွန္ျပင္ဆင္ေရး (ျပည္သူမ်ား၊ အထူးသျဖင့္ ျပည္တြင္းစစ္အတြင္း ေပးဆပ္လိုက္ရ

သည့္ တန္ဖိုးမ်ားေၾကာင့္ နစ္နာခံစားၾကရသည့္ တိုင္းရင္းသားျပည္သူမ်ား၏ ယံုၾကည္မႈကို ရရွိေစေရးအတြက္
အျပင္၊ လက္ရွိ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးကို ေအာင္ျမင္ေစေရးအတြက္ ျဖစ္ပါသည္။)
(က) ေျမယာဥပေဒမ်ားကို ျပင္ဆင္ေပးေရး။
(ခ) သိမ္းပိုက္ထားေသာ ေျမမ်ား အျမန္ျပန္လည္ေပးအပ္ေရး။
(ဂ) အေသးစားႏွင့္ အလတ္စားလုပ္ငန္းမ်ား (SME)ႏွင့္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး မူဝါဒမ်ားတြင္ ပို၍ရင္း
ႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈျပဳေရး
(ဃ) လက္ဝါးႀကီးအုပ္ ခ်ဳပ္ကိုင္မႈ ဆန္႔က်င္ေရးဥပေဒ
(င) အဂတိလိုက္စားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး ဥပေဒ

အစိုးရမဟုတ္သည့္ လက္နက္ကိုင္အဖြ႔အ
ဲ စည္းမ်ား

အစိုးရမဟုတ္သည့္ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားသည္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးအတြက္ေသာ္လည္းေကာင္း၊

သေဘာတူ လက္မွတ္ေရးထိုးရန္အတြက္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ ေဆြးေႏြးၾကသည့္အခါ အာဏာ
ရရွိႏိုင္ေရး၊ တန္းတူအခြင့္အေရး၊ ၎တို႔၏ေဒသမ်ားအတြင္းရွိ သဘာဝ သယံဇာတမ်ားအေပၚ ပိုင္ဆိုင္မႈႏွင့္ စီမံ
ခန္႔ခြမ
ဲ ႈအာဏာမ်ား စသည္တို႔အတြက္ မဟာဗ်ဴဟာေကာင္း ရွိရပါမည္။ အစိုးရမဟုတ္သည့္ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔
အစည္းမ်ားအေနျဖင့္ ႏိုင္ငံေရး အာဏာေဝခြေ
ဲ ရးသာမက၊ စီးပြားေရးျပႆနာ၊ ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ႏွင့္ စီမံခန္႔ခခ
ြဲ ြင့္ ျပႆ
နာ၊ လူ႔အခြင့္အေရး ျပႆနာမ်ားကိုလည္း ျမႇင့္တင္ေဆြးေႏြးရပါလိမ့္မည္။ သို႔ေသာ္လည္း ယခုတိုင္ ပိုင္ဆိုင္မႈႏွင့္
စီမံခန္႔ခြေ
ဲ ရးအာဏာမ်ားအတြက္ ၎တို႔မည္သည့္အခ်က္ကို လိုခ်င္သည္ကို တိတိက်က် တင္ျပေဆြးေႏြးမႈမ်ား
မရွိေသးေပ။
၁။ အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးအတြက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ လ်င္ျမန္ရန္ လိုအပ္သည္။ ထိုသို႔ျဖစ္
ေစရန္ ပြင့္လင္းလြတ္လပ္သည့္ (လစ္ဘရယ္) မူဝါဒမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ မဟာဗ်ဴဟာကို ဆက္
လက္ကိုင္စြထ
ဲ ားရန္။
၂။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားအေပၚ အက်ဳိးျပဳေစမည့္ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရး၊ ေဒသခံျပည္သူမ်ား၏ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို တံု႔ျပန္ႏိုင္
ေစေရး ျမႇင့္တင္ေဆာင္ရြက္သြားရန္။
၃။ ဥပေဒႏွင့္အညီ ပြင့္လင္းျမင္သာသည့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း ေဖာ္ေဆာင္သြားရန္ တာဝန္ရွိသည္။

74
 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပဋိပကၡ စစ္ပမ
ြဲ ်ားဆိုင္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန

၄။ မိမိတို႔အဖြ႔အ
ဲ တြင္း အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈမ်ားကို ေျခရာခံလိုက္ရန္ႏွင့္ ပို၍ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ ရွိေစရန္။
၅။ တရားဝင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြမ
ဲ ်ားတြင္ မိမိ အမွန္တကယ္ လိုအပ္သည့္ ကိစၥမ်ားျဖစ္ၾကေသာ ႏိုင္ငံ
ေရးအာဏာ ခြေ
ဲ ဝေရး၊ ၎တို႔၏ေဒသမ်ားအတြင္း သဘာဝ သယံဇာတမ်ားအေပၚ စီမံခန္႔ခမ
ြဲ ႈအာဏာ ခြေ
ဲ ဝ
ေရးကိစၥမ်ားကို ပါဝင္ထည့္သြင္း ေဆြးေႏြးၾကပါရန္။

ႏိုင္ငံျခား အစုိးရမ်ား

၁။ ႏိုင္ငံတြင္းရွိ ကုမၸဏီမ်ားအေနျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ စီးပြားေရးလုပ္ေဆာင္ပါက ဥပေဒမ်ားႏွင့္အညီ၊ တာ

ဝန္သိေသာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ား ေဆာင္ရြက္ေစေရး တိုက္တြန္းေပးပါရန္။
၂။ ဖြ႔ၿံ ဖိဳးေရးႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္အေပၚ အကူအညီမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ အျငင္းပြားမႈမ်ား၊ ေဝဝါးရႈတ္
ေထြးမႈမ်ား မျဖစ္ေစေရးအတြက္ အစိုးရမဟုတ္သည့္ လက္နက္ကိုင္အင္အားစုမ်ား (NSAGs) လက္ခံ
သည့္၊ အစိုးရ၏ အစီအစဥ္မ်ားကိုသာ ပံ့ပိုးမႈျပဳပါရန္။ စီမံကိန္းမ်ားသည္ ျပည္တြင္းႏိုင္ငံေရးကို ထည့္သြင္း
ပြင့္လင္းျမင္သာေသာ အကူအညီမ်ားျဖစ္ရန္ လိုအပ္ၿပီး အရပ္ဖက္ လူမႈအဖြ႔အ
ဲ စည္းမ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္လုပ္
ကိုင္ေဆာင္ရြက္ပါရန္။
၃။ ႏိုင္ငံရပ္ျခား အကူအညီမ်ားသည္ ေကာင္းမြန္သည့္အစိုးရစနစ္ ျဖစ္ေပၚလာေစေရးအတြက္ အေလးေပး
လုပ္ေဆာင္သြားရန္ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ျပည္သူ႔အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ႏွင့္ ျပည္သူ႔မူဝါဒမ်ား ေကာင္းမြန္
အားေကာင္းလာေစေရး ေဆာင္ရြက္ေပး သြားပါရန္။

စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား

၁။ ႏိုင္ငံျခား၊ အစိုးရႏွင့္ ကုမၸဏီမ်ား တိုင္းရင္းသားေဒသမ်ား၌ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမည္ဆိုပါက ေဒသခံ ျပည္သူမ်ား၊

လူထုအေျချပဳအဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြး အႀကံျပဳခ်က္ ရယူသြားရန္။
၂။ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ လုပ္ငန္းတိုင္းတြင္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈႏွင့္ ေဒသခံျပည္သူလူထု၏ စား၀တ္ေနေရး
ႏွင့္ လံုၿခံဳေရးကို ထိခိုက္မႈမရွိရန္
၃။ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ မျပဳလုပ္မီ လူမႈေရးအရ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈႏွင့္ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာ အက်ဳိး
သက္ေရာက္မႈကို ေသခ်ာစြာ ေလ့လာ၍ ေဒသခံလူထုအား ခ်ျပေပးသြားရန္။

အရပ္ဖက္ လူမႈအဖြ႔အ
ဲ စည္းမ်ား

၁။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ကို ေစာင့္ၾကည့္ေရးႏွင့္ ျပည္သူလူထု၏ အသံမ်ားကို ထင္ဟပ္ေဖာ္ျပရာ၌ ၎တို႔

၏ အေရးပါသည့္ အခန္းက႑ကို ဆက္လက္ထိန္းသိမ္း ေဆာင္ရြက္သြားရန္။
၂။ အဆင့္ျမင့္သည့္ အရည္အေသြးျဖင့္ အစီရင္ခံတင္ျပျခင္း၊ ကၽြမ္းက်င္မႈ အဆင့္အတန္းမ်ားကို ဆက္လက္
ျမႇင့္တင္ ထိန္းသိမ္းသြားရန္။
၃။ အစုိးရႏွင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကိစၥမ်ားတြင္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သြားရန္၊ အစိုးရက ျပည္သူသို႔ ထိေတြ႔
သည့္ အစီအစဥ္မ်ား တိုးခ်ဲ႕ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေစရန္၊ အရပ္ဖက္လူမႈအဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ ထိစပ္ေဆာင္ရြက္
သည့္ အစီအစဥ္မ်ားကို ပူးေပါင္း၍ တိုးခ်ဲ႕လုပ္ေဆာင္သြားပါရန္... အႀကံျပဳအပ္ပါသည္။

75
 အက်ဥ္းခ်ဳပ္ ဇယား
စီးပြားေရး နစ္နာခ်က္မ်ား အစိုးရအဖဲ႕ြ တိုင္းရင္းသား လူမႈအဖဲ႕ြ အစည္း စီးပြားေရး ႏိုင္ငံျခား အကူအညီ
လက္နက္ကိုင္အုပ္စုမ်ား (ျပည္တြင္းႏွင့္ျပည္ပ)

စီးပြားေရး  ျငိမ္းခ်မ္းေရး ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးျခင္းမ်ား ႏွင့္ လိုက္နာရမည့္ က်င့္၀တ္မ်ား  ပ႗ိပကၡေဒသတြင္းရွိ ဖံြ႔ျဖိဳးေရး  ျငိမ္းခ်မ္းေရး ေတြ႔ဆုံ  ျငိမ္းခ်မ္းေရး ေတြ႔ဆုံ ေဆြးေႏြး ေရး
စီမံကိန္းမ်ားအနီး စီမံကိန္းမ်ား ရပ္ဆိုင္းေရး ေတာင္းဆိုျခင္း ေဆြးေႏြးေရးအတြက္ ၾကား၀င္ျဖန္ေျဖ အတြက္ ၾကား၀င္ျဖန္ေျဖေပးျခင္း ႏွင့္
စစ္အင္အားမ်ား ေပးျခင္း ႏွင့္ ကူညီေဆာင္ရြက္ျခင္း။ ကူညီ ေဆာင္ရြက္ျခင္း
တိုးလာျခင္း
(ပ႗ိပကၡရင္းျမစ္)
 ပ႗ိပကၡေဒသတြင္းရွိ ဖံြ႔ျဖိဳးေရး
စီမံကိန္းမ်ား ရပ္ဆိုင္းေရး
ေတာင္းဆိုျခင္း

သဘာ၀ရင္းျမစ္မွ ရရွိေသာ  လက္ရွိဖြ႕ဲ စည္းပုံေအာက္က ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈ ေျဖေလ်ာ့ေရး  ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု ဖဲ႔စ

ြ ည္းပုံ  WGEC ၏ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးေရး  ဖဲ႔စ
ြ ည္းပုံဆိုင္ရာ အၾကံျပဳခ်က္၊
၀င္ေငြ အက်ဳိးအျမတ္ o ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြ႔စ
ဲ ည္းပုံကို ျပန္လည္ သုံးသပ္ေရးေကာ္မတီ ေပၚေပါက္ေရးကို ၾကိမ္ဖန္မ်ားစြာ မူေဘာင္။  အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အကူအညီ။
မ်ား မမွ်မတခဲေ
ြ ၀ ျခင္းႏွင့္ o စီးပြားေရးႏွင့္ လူမႈေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အတြက္ မူေဘာင္ ၁၀ ခ်က္ ေတာင္းဆိုသည္ (လက္ရွိတြင္  ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္၊
ရင္းျမစ္ ပိုင္ဆိုင္မႈ o ရပ္ရြာ ႏွင့္ ျမိဳ႕နယ္ ေကာ္မတီမ်ား ဖဲ႕ြ စည္းျခင္း ဖက္ဒရယ္ ဖြ႔စ
ဲ ည္းပုံ မူၾကမ္း ကို ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု
(ႏိုင္ငံေရး o တိုင္း သို႔မဟုတ္ ျပည္နယ္ လႊတ္ေတာ္ ဥပေဒၾကမ္း ေရးဆဲေ
ြ နသည္) တည္ေဆာက္ေရး ႏွင့္ ရင္းျမစ္ ပိုင္ဆိုင္မႈ
အေၾကာင္းအရာ)  တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖဲြ႔မ်ားကို စီးပြားေရး လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ား ခ်ေပးျခင္း။  စီးပြားေရး လုပ္ပိုင္ခြင့္။ အတြက္ လႈံ႔ေဆာ္ျခင္း။
 သယံဇာတခဲေ
ြ ၀ေရး ဥပေဒၾကမ္း တင္သြင္းျခင္း။
 အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ေကာင္းမြန္ေရး
o လဘ္စားမႈတိုက္ဖ်က္ေရး ေကာ္မတီ
o လဘ္စားမႈတိုက္ဖ်က္ေရး ဥပေဒၾကမ္း
o တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး ႏွင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ႏွင့္ တည္ျငိမ္ေရး ေကာ္မတီ
o အမ်ားျပည္သူ၀န္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းျမန္ဆန္ေရး ၾကီးၾကပ္မႈ
 ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိေရး
o အီးအိုင္တီအိုင္ အဖဲ႔၀
ြ င္ျဖစ္ေရး ေလွ်ာက္ထားမႈ။

လယ္ယာေျမ
အသိမ္းခံရျခင္း (ျပည္သူ
လူထုဆိုင္ရာ)
စီမံကိန္းမ်ား၏
သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ႏွင့္
လူမႈေရး ဆိုင္ရာ အေပၚ
အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈမ်ား
(ျပည္သူ လူထုဆိုင္ရာ)
 လယ္ယာေျမ ႏွင့္ အျခားေျမယာမ်ား စုံစမ္း စစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္။  ျငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပဲြ
 သိမ္းဆည္းလယ္ယာေျမမ်ားကို စစ္တပ္မွ ျပန္ေပးျခင္း ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ား
 လယ္ယာေျမ ခဲေ
ြ ၀ေရး ႏွင့္ ၾကီးၾကပ္ေရး ေကာ္မတီ  ေကအဲန္ယူ အဖဲ႔၏
ြ လယ္ယာေျမ
 လယ္သမားမ်ား အက်ဳိးစီးပြား ကာကြယ္ ေရး ဥပေဒမူၾကမ္း တင္သြင္းျခင္း။ မူ၀ါဒ ႏွင့္ ေကာ္မတီ
 ေရကာတာ ၂ ခု ရပ္ဆိုင္းျခင္း ႏွင့္ ျမစ္ဆုံေရကာတာ ရပ္ဆိုင္းထားျခင္း။  ခ်င္းအမ်ဳိးသားတပ္ဦး ႏွင့္ ကရင္နီ
 သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားကို အမ်ဳိးသား တိုးတက္ ေရးပါတီ တို႔က
သင္တန္းေပးျခင္း စီးပြားေရး စီမံကိန္းမ်ားကို
 တိုင္းရင္းသား အခြင့္အေရး ကာကြယ္ေရး ဥပေဒၾကမ္း တင္သြင္းျခင္း။ ေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖဲ႔ြ ဖဲ႕ြ ရန္
ေတာင္းဆို။
 သတင္းအခ်က္အလက္ စုေဆာင္းျခင္း၊  သိမ္းဆည္းခံ လယ္ယာေျမ အခ်ဳိ႕ကို
ေဒသခံမ်ား၏ နစ္နာခ်က္မ်ားကို ခရိုနီ ကုမၸဏီမ်ား ျဖစ္ေသာ
အစီရင္ခံတင္ျပျခင္း။ မက္စ္ျမန္မာ ႏွင့္ ဧရာေရႊ၀ါ ကုမၸဏီ
 မူ၀ါဒ လႈံ႕ေဆာ္ျခင္း။ တို႔က ျပန္ေပးမည္။
 FPIC, EIA and SIA စံႏႈန္းမ်ားအတြက္
လႈံ႕ေဆာ္ျခင္း။  ကုမၸဏီမ်ား၏ လူမႈေရး တာ၀န္ခံမႈ  ေပၚလစီ အၾကံျပဳခ်က္ ႏွင့္
 လယ္ယာေျမ မူ၀ါဒ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး  သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ အက်ဳိးသက္ လႈံ႕ေဆာ္ျခင္း
လႈပ္ရွားမႈ။ ေရာက္မႈ စစ္ေဆးေရး ႏွင့္ လူမႈေရး  ၀န္ထမ္းမ်ားႏွင့္ လႊတ္ေတာ္အမတ္
 WGEC ၏ အေျပာင္းအလဲကာလ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ စစ္ေဆးေရး မ်ားကို သင္တန္းေပးျခင္း
စီမံခ်က္မ်ား။

ဆင္းရဲမဲေ
ြ တမႈ ႏွင့္ ဖံြ႕ျဖိဳးမႈ  နယ္စပ္ေရးရာ၀န္ၾကီးဌာန  ျငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပဲြ  MPSI, PDSG, နိပြန္ ေဖာင္ေဒးရွင္း ႏွင့္
နိမ့္က်ျခင္း  အမ်ဳိးသား ဖံြ႕ျဖိဳးေရး စီမံကိန္း (၂၀၁၁-၂၀၁၆)။ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ား (ဖံြ႕ျဖိဳးေရး အျခား ႏိုင္ငံျခား ဖြ႕ံ ျဖိဳးေရး အကူညီမ်ား။
 ေဒသႏၱရ ေက်းလက္ေဒသ ဖံြ႕ျဖိဳးေရး ႏွင့္ ဆင္းရဲမေ
ဲြ တမႈ ေလ်ာ့ခ်ေရး စီမံခ်က္ (၈ ခ်က္)။ အာမခံခ်က္ႏွင့္
 ဖံြ႕ျဖိဳးေရး စီမံခ်က္ ၇ ခ်က္ (၃၀ လ စီမံခ်က္)။ ဖံြ႕ျဖိဳးေရးစီမံကိန္းမ်ား)
 ျမန္မာ အလုပ္သမားႏွင့္ စြမ္းရည္ဖံြ႕ျဖိဳးေရး ဥပေဒ။  ေဒသခံမ်ားအတြက္ လူမႈေရး ႏွင့္
 စက္မႈဇုံမ်ား ႏွင့္ စီးပြားေရးဇုံမ်ား။ ပညာေရး၀န္ေဆာင္မႈမ်ား

ရင္းျမစ္ပိုင္ဆိုင္ေရး  ရခုိင္ျပည္နယ္ ပ႗ိပကၡ စုံစမ္းေရး ေကာ္မစ္ရွင္  ဘာသာေပါင္းစုံ လႈပ္ရွားမႈ

ျပဳိင္ဆိုင္မႈ (လူမႈအသိုင္း
အ၀ိုင္း ပ႗ိပကၡ)