Professional Documents
Culture Documents
ၵွၼ်းၶေႃ မၢႆ (႑) Independence Vol. 27 No
ၵွၼ်းၶေႃ မၢႆ (႑) Independence Vol. 27 No
2010
umefvldufjwifj
q.ifbrD;oifqmifjvFufjvBmj
11 17 25 26
P]pC n
Q P
] C] n];C sicu :] t};
qOfjodlOf,Aef;
zljvlyyfhqOfjcldOf;oldOf-xkdifwDj[Awf;umefvkufUzkdefU
vkufjvmif; rD; 6 auMU vk 2 auMU ukdwf; 4 auMU
(qBm; 3 ,dif; 1)
1U qBm;Okef;qkdefj-uldwfbyD 1967
2U emif;crf;arMb-uldwfbyD 1974
3U qBm;vlifnlrldif;-uldwfbyD 1976
4U qBm;e.ifU (oFifZMUq.rf)-uldwfbyD 1980
Oef;vkc.Bj 7_10_10 ,mrf; 23;15 rlif; wDj=if;,MuAif;rBb
umefoudk ;f oM (yBm;ypMb)
1947 nMb,k 6 yDugMb,lbOwfUOmefjukif;aeM; yAefomifb 4 yD
1951 cBmU,lbqefUiOfj =if;[Aef;uefbwMb'Db ukefumiferfUuAOf
OmefjarMb awMbylefUqefU 4
1955 cBmU,lb=if;[Ae;f qefUumifOiA ;f rfbg (rAOUf wdwUf ) OmefjarMb
,mefOmefj 3 vuf; ylefUqefU 6
1957 n.ubf qfcg jgf [Ae;f yke d ;f wB;? umefqOdl Uf clOd ;f tvj wB;auMUteU
erf;n.ev f il ;f ugMberfUcrf;xkid v f MjoAOjf ? yAeo f mifbvlif
wDjOwfUclOd ;f wB; (OwfUOmefjnBmb) rlOd jf qOfjyefbwdw
clOd ;f odOl f (qOfjuAi;f wki)f wkud Uf yAez f jl u.e;f OwfU/
u vBjtwbvlyyfUnefqOfjcldOf;oldOfwFrfj 3-4 yyfU rldef
qkdOfjrldOfjvAufU qBm;vMUwdefb? qBm;rldif;vD
eifb- clOd ;f wB;rlid ;f wB;? ,.ijf a,M;zMoMclOd ;f wB;? =UwlOf
qkOd jf omifb omifbOM,r
wMUwB;[Of;? vBm;Zef;rlid ;f -neftwbwFrjf z.i;f 1956
wmifbqkOd jf ckefusDb
qlOd ;f eBUao cOfjqfug mefqOdl Uf clOd ;f Omefjrlid ;f rM;[mOfj[Fi;f /
yDuldwfb 1941
,kuUf ,.ijf qOfjclOd ;f olOd f yAecf ;l iOfjrkOd ;f auMUylu;f ole;f
wDjuldwfb Omefjukif;aeM; nldifbtqj[ufU tqjOAif;OmefjarMj
qfg[ufUqmwfj/
(OmefjarMb) rlid ;f cmif (,mefuOB mefjqOfje.UB ulw d bf -
u arMvl_wFrfjvdufjwB;? xB;? rmefjtvjnif;udwfU ndwf;
qmifU+ifU-25 vuf;)
n.wf;/
qkOd jf ayMj vki;f omifb,Dj (ule;f erfch rf;) vkrOdl jf nMb,kvjB 1 yD
qkdOfjtrj emif;ike d ;f ofg (wB;elOd tf qj[ufU) vkrOdl jf 1990 yBm
umefuy. bf uljqmwfj
yDje.ihf=rfjw.ifU 3 auMU (qBm; 2 ,dif; 1) yAefyDjnBmjvlif
1U qBm;vMUwdefb 1956 cl;arMvdujf vki;f wmif;tu; wif;YoMbyMUqAibf nluUf umefb
2U qBm;vMUolpfb (omifboMoe) (wB;rlid ;f rmefj) rlOd ;f +wfjxkid yf w
. ;f OmefjarMb yM;yyfUvdujf
3U emif;ofg vBm; wif;YwM;ugMbo.efO.uf;vifbuMb wDjOwfUukif;aeM;?
eMj=def; emif;pkefU (yAefulef;Omefjv.ifUzmif uAif;wkif)
twbyD 1962 l6bxyjokhS5
pWc:] kCam];nL: 1
2010
umefvldufjwifj
q.ifbrD;oifqmifjvFufjvBmj
d.K,yrmK,ydxyrdwKjxK'y]db5 hy 9'yh #Q@Q
@T xK'y]5bdyh9'yhvoy;khooyt x:'yjl'yM?
#T d5oyr;Koyhd5oyr,5b'yr m6dyj]us^Tvuhl'y z:'yhM?
$T xK'y]5bdyh9'yh #Q@Q owT 0:'yjg90K'yh,uro,yt9:oyrz:oyr]u2z:oyr0kT g9kjd5oyr,5b'yrM?
%T vb'yo5b;yxK'y]5bdyh9'yh #Q@Q owtgl x6boyr]'yxK'y]5bdyh9'yhoy.r,5b'yr,Koyhdkhx5oyt,kr pK,yh,5boys6b;yM?
*T 96b;yt9K'yrxkj9uj0K;yr-5b;yr g9gxtxK'y]5bdyh9'yh,urdkhs6b;yM?
(T z:'yrxK'y]5bdyh9'yh #Q@Q owt -y.h96bdyrl5oyrd5oyr,5b'yrs;yr m6dyj]usG9yr05b;yts6b;yM?
)T vb'yo5b;yxK'y]5bdyh9'yh #Q@Q owt -y.h96bdyrl5oyrxkj9ujawKjlKoy-9yrl6bdyr,Koyh m6dyj]whsG9yr05b;yts6b;y]wK]wKM?
Z,5boyo'yj xkj9ujl5b;yz5bdyj vbdyjmC'yh]wK]wKxkj9ujX
_T ;wKr]'yxK'y]5bdyh9'yh #Q@Q g90K'yh]Cdyh]wKhxGoyl'y,kr]wK]wKM? soym6b'y05b;yts6b;yM?
l6bxyj,krokhS2
orfUcBjyke d ;f clOd ;f rlid ;f tetvj vBj[Ae;f =Uz.ijf ao twbrD; ugMbOmif;clid jf auMj nrfbz.rUf q.r;f ao zmwfb,mefuMg b,lb
qf[g ufUclOd ;f / q.rf; ylOfbawbOdifb (wyfUokduf; z.r=hf rfjule;f rlid ;f ) y.w;f
1958 z.if;yAefomifbvlif nOfyyfUqOfjcldOf;oldOfwFrfj ugMbv.rf rldif;rM; rldif;w.rf;/
qFufbykdefefg;vMjoAOfjao olef;wkrfulef;ekrfbcOfj[myfb u ugMbq.r;f ylObf awOdibf zFOrf idl ;f OMU xkid w
f jD qOfjZMUOAi;f ike
d ;f
umefqldOfUqmwfj? q.rf;olifbxkdify.wf;vBm;cMj ymifvlif wif;ulef;odyf;yBm ,lbyDyBmyldOfjwMbyfgUnOf wmif;q.BjxFrf
z.i;f okud ;f wB;ef;g UMP cOfjxle d bf / ,mrfj=yfUqOfjqmif-h u.ifj_rmufb/
,.i=f pfj wDjwMjukijf y.ujf ekid jf / u okdyfbvlif;y.wf;uAif;wkif q.rf;cBjqOfjcldOf;oldOf (rD;vFef
1959 z.i;f nOfyyfUylu;f wke d bf umefridl ;f c.iq f OfjclOd ;f olOd f 20- vdex f ;B ) zFOrf idl ;f iFe;f =yfUpM;qOfjZ'ifb (qBm;vMUrse d hf
30 yyfUrlu;f wfjg nDj,MwB;ao vkuUf vMjoAOjf cDbvlwUf ZB; ymifvil )f ao zkud ;f umefoudk ;f [myfbumefqr. ;f ef;g okud ;f [mef
vli;f OAi;f vlOd bf okyd bf yleUf ugMbrsw d Uf us;D eM;? nOfyyfUugMbyef qkid jf wB; SNA (z.if;nl;ukifbw' iM;crf; crfc.ufjrmefj
YoMbyMUqAibf q.jB yke d rf ild ;f cmif/ rlOd jf y.ujf cke
d ;f vMjoAOjf nrfb wMjukijf ) vBjyAe=f OfxOF af o ,kOd ;f oduk ;f q.r;f qOfjZ'ifb
wef;ckdwf;qOfjcldOf;oldOf vBjn.ufbyBmj ,.efUokduf;rmefj eyfUodyf;odyf;y.ufj cmOf;wmif; 2 yDyBm/
nmef;wdp.yf;/ u z.if;qOfjiM;crf;n.ufbc.ufj yBmjrM;xkdify.wf;yFwfbumifU?
u cmOf;uwf;z.i;f [mifyD OBm;ylObf r.ibf wkud ;f ,dw k ;f wmifU,mef;? oFerf i. ;f ? rlid ;f oFe?f rlid ;f nde;f ole;f wkrqf OfjaeMbrlid ;f
ylObf awOdibf ,kOd ;f ,kw d ;f v.yB mifYzM;,OfU v.ejf vlid w f jD vlif? qOfj[mefxrf;Olif;? qOfj[mefomrfavM; cOf[Awf;
OwfUoBm;cmOf- rlid ;f ,B ao ugMb,.e;f cOfjokud ;f wDjqOfj ymifukrfwDj=Ofykifb rldi;f iFef; 7 Oef;aowrf;Omif;vuf;
oldOfvAuf; (ylb[AifOmefjykifb? rldif;,B- nMb,k 70 yBm) umef,ldif;nmef;eefU yAefqefUckef[mef? okduf;rmefj
qOfjwlecf ;l OwfUuRi;f oFif rlid ;f ,B (nef,mrfjvBjxkubf auMj[mifjokduf;avMbwkduf;/
okduf;rmefj,kdOf;wldOfUrmwfbcFef) wifjyef qkdOfjrfgbOMj 1962 OBm;=OfyOfjokduf;[mefqkdifjwB; SNA qOfjiM;crf; wifj
olOd ,f eA ;f / vkrf;iOfjikef; wDj=pfjerfUckefb,OfU +ifUulef;zkduf;
1960 z.if;rmefjnl;ek [lpf;olef;qkrf;vkufUzkdefU {jnOf
l6bxyjokhS18
u.ijf umifbvFujf nOfW@D r.uUf ca'@oD@eefU ylb[AiOf mefjykibf
Photo : SHAN
Photo : SHAN
0;yhsKoyp': sy P
^ hy f:dHy 95;b Hy l6Pry -kr 0;yhp:9hy l6db ry
ule;f OmefjnrfbayM;oleqf gf
yMbwDbomifboDjvBm;cMjvli;f ole;f wkrf
Oef;xd 04_09_10 yMbwDbomifboDj nrfbxdik o f yd ;f / cOfauMjy.iUf wDjule;f vliyf u. Uf vBjnmefbvdufjvBm;? vBjx.rfbcmOfbimOf;urfj
odejf cAOf USDP vBm;cMj y.ibf vFi;f ugMbwDjumifU ,.rbf qdOl ;f eefU/ =OfeMjy.uUf ,.rbf cOfauMjw.ybf z.ifjtwU =Uquf;arMqfgUokefbvBjrM;/ rdlef
tub_=OfeMjy.ufU,.rfb +ifUulef;Omefjc.efj tujOMj- ][Of;vmwfj[Of;qfgUugMb,lb ydlefj eifbOAi;f n.ebf OAi;f ndw;f urfjz.ijf nefyMbwDb
wkruf efwjD OwfU? ydOl jf wMboyf;vFi;f ole;f wkrf nrfbugMb? [Of;auMjnrfbqmifj[Awf;[dkOf}- OMj odOl z
f uld bf vBjugMboyf;vFi;f vmwfjteqdOl ;f eefU
vmwfjte ,dlif;nmef;vuf;umefayMbvoDb eB/ ulef;rldif;auMj=UokefbvBjz.ifjao arMqfgU
cOftvj w.wfjcFyf;urfUxFrfcOf/ zdlOfbxdkif zljvAyjf [Ae;f cOfxwf;omifOMj- ]ule;f
cmOf;,mrf;cOfugMb nrfbayM;rD;zfgrM;? rD;ulef; ef;g OAi;f qdOl ;f rD;wmif;=Uwmif;[efnw d ;f n.w;f ? l6bxyjokhS9
Illustration by TL
zljerf;efg; SNLD qBm;olpfbusL; ylid if Ofjykid ;f rlid ;f / xkid rf M; 2005 wif;zljerf;
vmwfjOMj- ]Oef;uldwfbqOfjckefxkef;nl; oFef;[kefjrfgbqkdifjwB; +ifUymifukrf ydlOfjwMb
c.yfj+yfj 67 yDeBU eifb[dkOfawyAef v.ifjrBm c.wbf z.wjf c.i@f oD@ulOd ;f ukrq f idk jf wB; z.i;f =Of
w.if;,.ifja,M;ukef;rkef ref;qOfjeefU qOfjZMUvlifoDbayMU qOfjusLboFif)? n.ifb vdlefZFyfUVdOf@'D@/ qkrf;odkuf; rmefjqdte;
=OfodlOf wif; zljerf;qkrf;nlpf;vD qmOf; ylefUqefUokifrldOfjyD 1964 ? cOfjqefUq.rf OMj- zFefumef,MU{jrdlif;=rfjwkrfwFufb,Bmj?
cdlOf;z.rfU=rfj xlyf;udefcOfj=rfjrlbuefwDj rldOfjyD 1965 ZBmbrBmrDjyuf;yldif qefUq.rf ,MUqdOk jf oAiq f ikd jf rlid ;f ? auMbwifjrlbqkr;f nrfb
[mefUcOfjzuf;wDj 8 vuf;/ ydOl jf wMbokebf vBj wMjukijf / yD 1967-1968 [Aw;f zljrBmokebf xkufbrFefjrBmrDjeBao vBjxkufbwdp.yf; rdlOfj
qmOf;cdlOf;zAifbyAif;eefU [Of;cMjodkyfb[Awf; wlOz f i. ;f wmifZmB bokud ;f rlid ;f nde@f wlO@f eD@ 09_02_2005 wDjwMjukifj? q.rf;uefwif;
umefugMb q.rf;eifbcOfqOfjodlOfbwmif;OBUao osLdOf@ nefyuf;vkrf;wMjukifj? OBm;rM;auMb zljerf;wB;vBmvBmauMU/ ¾
awokdyfbckdefjeMjnrfbokwfjnrfb=ef}-OMj wifjc.r@f yeD@ OCS wMjukijf ? xkid yf D 1988
eB/ cOfjyM;ef;g zljauMbwifjyMbwDb=OfoOld f SNLD
qOfjckex f ek ;f nl; ulw
d bf rlOd jf 11_09_ ao yAez f jl erf;ef;g uljv.ijf v.ijf ? 1989 cke
d jf
1943 wDjOAi;f oFeOf ?D ayMjusLbqkibf (yDjnBmj yAe=f OfyOfj? rlOd jf ymifvudl jf wifjyD 1990 vle d f
l6bxyj,krokhS7
qkrf;udkwf;odkuf; wif;odkuf;rmefjcAifjcFifawMb
uefrM;/
efg;qdkifjwB; 12 tqjOAif;qdlOf;eBU ,if;rD;erf/ rde l e f ifbef;g tqjOAi;f rlid ;f omwfb uAObf uyf;v.ijf wyfUoduk ;f rlid ;f OMUz.rUf =rfj
nefxkufbwwf;n.ufbwif;ydkuf; yM;eMjvdef Omefj[kijf rdil ;f ,.e;f tvjef;g tqjOAi;f rlid ;f wlef (UWSA) cBmUule;f OmefjOMUy.w;f edO l f vli;f rM;
z.i;f irf;wlOuf OfbOMUy.w;f edOl rf ;D 4 tqjOAi;f =Ofymifb=Of,w . jf =pfjanMj rlid ;f uRwjf ? y.w;f y.w;f wfjg (1999-2001) eBU yMbwDbylu;f y.if
rde
l e
f ifbrdil ;f rfbg ? eM;zmef;? ymifOmB ? ymifomif;/ oefumif cBm;vlifqdlOf;eBU nrfbwwf;n.ufb/ qdlOfUqmwfjvM;=b (LNDP) nefuszFwfU
rmiftqjOAi;f auMj nrfbwwf;n.ubf wif;oAijf ? nefwwf;n.ufb ymifurfUauMb (tqjOAif; n.ef=Of ,mrfjn.ufbyyfUzdkef[Bm;imef;OMj-
rmifnild bf rmifOmefj ,if;yefr;D umefvuld jf wifj rlid ;f wle)f ? owki;f wif;xvmif; (tqjOAi;f vli;f rM;nrfb,.r;f 126b000 auMU (oFeyf mB )?
,lb rdlefeifb=Ofymifb wwf;n.ufberfUwdkuf;? rlid ;f omwfb)qdOl ;f eBU yAeOf mefjvAuUf vAuUf nef ulp;f uMjqkr;f oduk ;f OMUorfUOMj 80b000 ulp;f /
10 Vol. 27, No. 270, 2010
INDEPENDENCE
ayMbvoDbrlid ;f tcbOBUedOl f
rlid ;f rmefj_qkr;f oduk ;f rmefj tvj qmOf;cdOl ;f
auMcmOfbzljwB.b+ufj SHAN vBjw.ijf wyfUqkr;f vlif 33 uFrq f r. [f mefni. bf ausMbaqM; ZBmbedkifj tcb,krfb,rfOMj- qkrf;udkwf;odkuf;
xmrfqOfjeMjwDjtcb wif;zljvAyjf [Ae;f v.ijf ,mrfjcOfjyuf;eMjvdefulOf;umifU vmOfbuBm;? q.r;f vFev f ed af wcFibf cdek ;f tcb wde k ;f nrfbrD;
tcbq.rf;vFefvdefrldif;tcb-rmefjtvj cOf nefwdkuf;ulOf;umifUauMjyAefref;? ref;ayU -OMjeB/
qOfjvmwfjteOMj- urfjerfydlefjxmifbOMj udefvlvBmcMcDjtcbtwUtwU? qmOf;tcbauMj qOfjeMjwDjtcburfjz.ifjauMj vmrf;
ayMbvoDbvliyf i. q f ikd jf iOfjike;f ydp l bf usid ;f wif; nrfb[efve D Old rf ef;/ ,if;yBmwFibf wifj,kuUf cmwfjOMj- eMjumefvdlufjwifjeBU awyBbrD;
ayMbvoDb vlify.ifqdkifjtqjrldif;,kefeef wef;[Aif;cdkefjyAefzlju.ef;wdlif; (qAifb+ifb oduk ;f odOl ?f v.ijf [mifj[Fe;f oduk ;f t[UuFwbf OFwUf
(cke;f rdi)f nrfbrde l uf ef/ ulp;f uMj ref;nrfb Oef;n.ubf -vMjoAOjf ) xFijf vl;u.ebf ? v.ijf eBU v.rUf qkr;f udw k ;f oduk ;f cOftwUawrD;,lb/ ayM;
ydil jf uef? u.yjf OMj uAObf uyf;vlpjf rdil ;f rmefjeBU rmefjnrfbOBUeuf;v.ifjo.ifrdlif; (tcbwif; rmefj[mifjoduk ;f wduk ;f ,dOk ;f auMjqmifjyAef qkr;f
vliyf i. q f ikd jf (oduk ;f ) rdOl jf eBUauMjvD? vliyf i. f rmefj) wdw;f awMbvDuef/ u.yjf eef wMbtcb ,dyf;u.ifjqdlOf;yuf;iOfjikef;uBvFefvdeftcb
qdik jf rfbg cde
k jf rM;rdOl ;f eMjauMjvD? tcbawcwf; awyde k Uf yBb. qkr;f udwk ;f oduk ;f cOfqr. ;f vFev f e
d f nrfbeef ayM;vFyjf udeif mB jrde l uf Ol ;f umifU auMj
qfg[Awf;auMU{jyAefnlpf;vDuefugMb/ qkrf; yBbrD;- OMjeB/ qmifjwduk ;f eMjvdul jf wifjeBUeifbuOfb-OMjeB/
qmOf;cdlOf;q.rf;vFefvdefauMj aw[Awf;auMU
yAen f p l ;f vDuefuMg b? u.yjf nrfbtOjv.wjf uef
vBj/ ZBmbedik jf ayM;qkr;f oduk ;f rmefj cwf;tcb
rdOl jf vfag uMjqmifjqfUg wdOk ;f cOf/ xFijf ZBmbedik jf
auMj cwf;qfcg ikd yf i. f ,Mb{jyAeo f ukd ;f odOl f q.r;f
vFefvdef-OMjeB/
rdlOfjvAOf nefyFufbydlifjuefeBU rD;ZBmb
yvdujf _ZBmbzAOjf rlpUf ,MjrOf;urf tvj qOfj
eMjwDj[Aw;f umefZmB bqfUg wdOk ;f rBmrDj (ZBmb=rfb
vlrfjrBmrDj) wif; ZBmbodkuf; (ZBmb=rfbvlrfj)/
k ;f oduk ;f SSA
qkr;f wB;udw
yAeyf mifwukd ;f urf;o.iwf if;oduk ;f rmefj
wyfUoduk ;f qdik jf wB; (SSA) wif;odkuf; ymifbZMU qdoifb{jnOfu.ifjwif;rmufb olifb ymifwukd ;f y.ujf xd 1 Oef;xd 14_09_10
rmefj yAefymifwdkuf;uef efg;tqjOAif;rldif;,B? r.yfjyefwDjodkuf;rmefjcdkef; Oef;xd 21_09_ iM;oduk ;f nefce k of ukd ;f oFi[f mefne . =f Of wif;
odkuf;rmefjwBmauMUedkifj? odkuf;wB; ,dkwf;vBj 10 / cv, 147 ,dOk ;f uef wDj[dr;f OmefjerfUzuf;
u.ifjvOf;edkifj rmufburfjz.ifj? zljerf; SSA z.i;f uFrz
f jl u.e;f wyf=h rfbvlrjf eMjvdef wlyf; ndlifbwlefjuFif; tqjOAif;oDbayMU? ZBmb
qdoifb{jr.yjf yefoukd ;f rmefjcde k ;f - vFibf cmOfb odkuf; (1) ? ckefodkuf;okqdefbwMbn.ef=Of? wlu;f wmif;uM;vMjoAOjf -rlid ;f ,B/ OBm;ymifwudk ;f
y.ifbrM;eifbeB/ vkufUwDj[BjcOfjumyfby.ufjcdkef;eefU vBjxkufb 2-3 Oef; okud ;f rmefjolibf ule;f OmefjugMb,.e;f
Oef;xd 20_09_10 OBm;Oef;? qkr;f wB; odkuf;rmefj cv, 67 (nefyuf;ymifoOf; e.r;f (w.i;f ymefb) okud ;f wB; OMjcOf,Odk ;f zdw;f /
k ;f oduk ;f SSA wyfUqkr;f 1 wif;oduk ;f rmefj
udw wDj=Ofwkif; ndlifb=Of,MU tqjOAif;rdlif;,B) oduk ;f rmefj,dOk ;f n.ew f mif; oduk ;f wB;qifb,dOk ;f
cv, 67 yAefymifwdkuf;uef wDjOmefju.if; rluf;,krf;yfgU,dkOf;tvj vBjyAefymifwdkuf;uef/ w.yfbcdkef;/
nBmb ndil bf erfUo.rbf tqjOAi;f rdil ;f ,B? [dik rf u. jf yAefyu. fjxd 2 OBm;odkuf;rmefjqfgUOmif;cdlifjrdlOfj OBm;eefrh M; SSA nrfbayM;,lbef;g Omefj?
10 rdew d Uf ? oduk ;f rmefjwBm 1 auMU? ,dw
k ;f vBj (01_09_10) ao wif;o.ifZBmbcAifjcFifumef urfjerf,lbefg;xdlefbedlOfvB./ ¾
u.ijf MA-1 vOf;edik jf ? rmufb 7 vkujf / qOfj odkuf;awMbuefrM;/
n.ibf OMb qmOf;cdOl ;f cmifauMU,lbvFev f e d f y.ufjeBU yAefy.ufjurf;xdo.if nef=dOf; awMbuefo.ifZBmbeBU rD;rM;OBm; KIO/KIA
tcb-cmifvmwfjOMj-]ide;f oAi=f Od ;f rderf iF ;f rDj rdefrFif;rDj qkrf;odkuf;rmefj rdefvAyfjqrf nrfb[yfU[Awf;wyfUyfgUvFefvdef/
(t[@vD@c.y@f wdOl @f )/ OBm;eefU zdOl bf =dO;f rdef iOfjike;f KIO vBmbqMb/ y.ufjurf;edkifj rdlOfj zljerf;cmif vmwfjOMj- ]OBm;[Of;nrfb
rden f rld jf rM;qrfvrk ;f umefridl ;f ef;g vBmbqMbauMj Oef;xd 11_09_10 ? ulp;f uMj y.ujf n.ew f mif; [yfUwyfUyfgUvFefvdefeBU [Of;auMjyuf;wM
vBj[efoukd ;f KIA ,dOk ;f ofbg =dO;f rdef 3 y.ujf } twU nrfbvBj,dkOf;- qmOf;cmifauMUedkifj wlp;f q.r;f v.ijf wliUf edik o
f ukd ;f rmefj? wyfUcOf
-OMjeB/ vmwfjeifbeB/ wif;wyfU[Of;qrfuef? odkuf;[Of;auMj[mifj
zljerf;efg;tvj zljcmefymufb KIO wyfUodkuf;_qkrf;cmifv.wfjvFOf; KIA/ [Fef;wlOfjwef;OBU u.yfjOMjv.ifj=rfbvlrfjeBU
vmwfjOMj- ]=dOf;rdefrFif;rDjqkrf;odkuf;rmefj KIO yAeq f rk ;f udw
k ;f oduk ;f qkr;f edik jf nefvil ;f vrfbv.ijf wMb[Of;twUtwU? ef;g eMjvde[f Of;
vrf;edkifj rdefrM;qrfiOfjikef;[Of; 1 rlif; vBm;rdkOf;udkwf;odkuf;uef wif;qkrf;odkuf;rmefj ,dyf;ukrf;wif;oAifjauMj [mifj[Fef;odkuf;wlOfj
OBm;Oef;}- ref;qBm;nrfb,de k , f efOMj oduk ;f rdlOfjefg;yD 1994 tvj ,dyf;ukrf;ydkefUwDjefg; wef;OBU,lb}-OMjeB/ ¾
cmifvjB ,dOk ;f ofbg =dO;f rderf iF f;rDj/ rlid ;f cmifrmifyw. ;f w.ejf / v.ijf cAijf cFiuf mefoukd ;f
,MjrOf;urf
OMUpM;qmufbqdOk jf eOfj,.eUf ,Mj
u.yjf vBmZBmbqdte;OMjyAecf i. Of MUcdOl ;f ,f;g
cmOfb AFP Oef;xd 20_09_10 ndif rlid ;f Zmif trjnBm;qdOl ;f eBU urfjerf,mrfjyAef wmif;ymifomif;twU- uM;oFef;vDvD nef
nmifjacMjugmrf; zljvliUf vFebf vBmvBmauMUn.ubf oBmOMU[Aw;f / ,MjqdOl ;f vkuUf rlid ;f awMU rdil ;f xM; qOfjeMjwDjOMU [kyjf ,dw k ;f OBU u.i, f bl wDjef;g
OMj- rdOl jf vAOyf Odl jf wMbcAibf cde
k ;f qkr;f oduk ;f rmefj oefumifawMbxdik =f Ofridl ;f qifbyAeo f mB ckeo f Mb Omif;OwfUaOvkOefbymifomif; rD;r.ujf 30 yBm?
[mifj[Fe;f oduk ;f awMbcOfeefU qkr;f udw k ;f oduk ;f ulpf;uMj wdvBjwDjvfgauMj qdte;yAefc.if vlwUf tcburfjerf - vFibf cmOfby.w;f ymifomif;
cOfauMjeFwjf uMU,Mj cBm,MjwMbodOk Uf u.ijf umifb ckeo f Mbwdu;f wdu;f ?urfjz.ijf OMjnrfbqfjg ckeo f Mb OMjeB/
rmufbrdOk jf qde
k ;f ,mrf;/ qOfjeMjwDjOMUw.ybf tuj auMj zfn g rfbx.rbf / ymefrOld jf vAOf yde
l jf uMU,Mj ule;f uMUOef;n.ubf cli;f auMUedik jf vmwfj
OMj- OMUpM;udeq f mufb,MjrOf;urfwud ;f wdu;f ? auMj [Of;pM;qmufbref;? [Of;pM;cDjolrjf ref; teOMj- clOf;zfgqkrf;vfgauMj,OfU wdkef;vBj
OlwfjuOfbrdlOfjymefckefoMbcdkef;w.yfbauMj OMj cdkef; nefckefboMb,mrfjpM;}-OMjeB/ zmefbyDbwkqw d Uf ? OBm;qkr;f oduk ;f rmefjvFujf vBmj
vBj/ wifjtwbOef;xd 01_08_10 rM; qOfj ayMbvoDbcAifjawMbOMUrM;eBU rdlOfjvAOfyDbwk
zljerf;OMUq.r;f vFev f e d f nrfbcfjg n.ubf eMjwDjtcb wif; OMU ndubf rdil ;f vM;auMj =rfj qdwUf xmifb[mifjuMUcBm[Aw;f uljydil ?f yDbwkqw d Uf
qdkOfjauMUedkifjcBjvmwfjOMj- ]rdlOfjuljy.ufj rdkOf;uefzAOfjrlpfU,MjrOf;urf efg;ydkefUwDj ugmrf;cFifrM;? ydefjzlefuefyFwfj/ u.yfjOMj
OMUuMU,MjauMj nefqOkd jf vkye A cf e
k o
f Mb/ ,Mj eMjvdefOMUtvjrldif;vM;/ ulef;uMU,Mjurfj ayM;oBmOMUrD;clOf;wMbcBm vBjqfg,fgbydkifjndif
qdlOf;vkufUoBmrdlif;wlef eM;u.if;rl; awMbxdkif erfye A tf cb/ ef;g vde
l af nM@uwfUofup l ;f ef;g yDbwkqw d Uf qBj. awMUyef-OMjeB/ ¾
vB.vmif;qdlOf;eBU cOfjrdlif;xB;y.wf;uAif;vmOf? eMjvderf ild ;f vM;wdvjB nrfb,.r;f 300 auMU?
lGoyh9K'yrdkrg,j,G;ytS,5b'yrd69yh
uBqAifbqmef;Oef;wluf;rldif;ukwfjr.ufj 7-8
vuf; rD;t[j,l@a'@eD@,rf@ (uranium)
cOfjyM;ef;g cli;f umef,bgf tvj awa[Mjvkyd jf cBmU
Omefjn.ufbefg;ykdefUwDj-OMjeB/
qBm;ekrfbvdaoM;rldif;ukwfj auMUekdifj
vmwfjOMj- ]okduf;rmefjcOfrD;zFefumefwMb
ydufUoAefjwmif;uOfbao qfgUoAefjwmif;rfgb
u.yjf cOfawckw;f t[j/ OmefjvdaoM; 3 Omefj?
ekdifjOmefjvif=def;zwfUzAifb 50 vifyBm
auMjxkufbqdoifb{jcBmUrlwf;}-OMjeB/
oAefjwmif;nefrfgb vkufUarbrAOfU ugMb olOd bf ,mif{j,OfUwlOjf / ,lOd @f (Nuclear) wif;rmufbvli,
f Odk ;f uB (Mis-
rlid ;f vlif xkid rf idl ;f ukwjf eefU xB_wwf;vdef cmOfb,mrfjn.ubf rlOd jf =Ofve
dl uf sLef@OMj- sile) nefnOf,@ l a'@eD@,rf@qfUg wkOd ;f ao
,OfUrlwf; wkdufUoldOfb,mif yDeBUoAifjnmef; qkrf;okduf;rmefjvufhckdif[Awf;rmufbedOf@cvD@ [Awf;/ ¾
umefokdOfb
=if;yBb. oAirf ild ;f xB;qwf;ymifnyk bf nlO;f
ef;g uAi;f rBbwMbtujvdwjf yef[M
(4) Z.efhvdufjwB; nrfbrdlefuef? olifbacMj
rke;f ql;uefauMj ydw k bf wlp;f ,myfb/ (3) uAObf
uyf;aOM;[M' (xBj. ugmrf;) auMj wduk Uf yAecf i. z f gf
c.ifref;? [Awf;{julef;x.rfbnrfby.ifbqf/g
zljcOfj=rfjymifurk uf rfjz.ijf vmwfjOMj-
]xB.jugmrf;wB;rmifacMjeBU wB;udlwfbrldif;xB;
cFef;nrfbcOfjqfg? wB;rldif;xB;urfjz.ifjOMj-
[Aw;f oifvmwfjOMj Oef;wdwUf ? nrfbOMjOef;
wemif;elpfb/ ref;yAefugmrf;rmefjeefU
wB;rldif;xB;,if;yBb=U xmifbOMjyAefugmrf;wB;
,lb}-OMjeB/
eifb[dOk af wtujvdwjf vBjyef[M vBmvBm
Photo : SHAN
d.K,yr9C9hy
]K9yh,5o
b Sy 9C,hy zy,. oyr/ 9K'yrp5j]:9hy 9wr
Speak universally, Write locally: The Shan path to survival
gvkr0kjd.K,yr,Koyho5;b 9 y rw ]5'sy ;yr ,ur]6db Ty m6'b v y d: ry ]6xjy dkhs6;b o
y oyt ,5;b hy @#T+T@Q 9uhxK'yd,6 z y h5 09yr]wKrdKoygiHfuHp5;Hy lG'9 y rw
oy.rdG'yr,wj ,ur]:'yhv6xyjv5;yrdoy? -y.hp:oyrg9kT9wj-whco 9'yrvoy]whs^T'boyr9uhooyhc]h 9'yro:dyhxK'yd6,y?
,5;b hy x5o,ty kr @Q xu ,urxK'yd,6 9 y rw d5h06'b hy ,5'b ry 9uhd6'ry mGxhy c]h ]whd.kj-;yhs^,hy ? ,5;b hy ooyt ]whs^xm ty x5 ry 0;yh]5'] ty o
C jy 9wrgdkTo6'b hy ]6dTy 9K'yr
9yh. -5'ry c0h,5'b ry p6oo y oy,kr? 06;b hy c-j,oyr0;yh;kh d\K;yst '^ p y o C y (Zhao Hongyuen) ? ,oyr0;yhcoto,yr95;dy ;yj;kh J06;b hy 9wrd;yxo G y
0wKrl5PyjxKoyr" ? 9K'yrs;yrgdkhmK,y;kh Jl5PyjxKoyrowt x:'yj;khl'yM" ,oyr0;yh;khv,yjs^T/ d5oyrm;yh9'yh;wTxoy05b;ytooy? s;yr0'yj;kh
Jl5PyjxKoyr owt xGoyd.K,yr,Koyh x:'yj;kh ,:dyj-,yr" ow ,oyr0;yhgxkrvK,yrd.kj?
;wKrowtowt Pkrdoy9'yrxuho:'ytmwrgdkTpK,yhp5j0:,yr9wr ,kr-whco;kh Jd;y-khd.kjvC;yjc,hl:9yj Zg9kjokh;G'yr,\;9uj ,5b'yrpK'yrX s^xyt
d5ory m;yh9wr voy9db6 Ty g,kd.K,yr9wrp5jc]h 95'9 ty dy;t kh J,yj. l6'-y kh" ,oyroK'yrgxkrd.'dy k. j? ;wKrlxyr]C'ry co,oyr0;yh;kh ,5o b dy oy9'yrmwr
9dyTdoy Jl;9yjfuH-kH2-ixyH" d5Pyrowgdkh ,oyroK'yr]K9yhco;kh J05b;yrowtxGoyab'yhm6'yr voy-5'yv:dyj,kr;wKr]'yd5Pyr/ d5hx:dyhc9t
x5boyh;kh p5j]udboy;Koy-khgokh"? J0y.g-krv,yj0kT-khgokh" owv5b;yhS;khow?
9uhxK'yd,6 dy 'G ry ,wjc9t ,urgdkTo6'b hy 9K'yjco;kh J9wrs;yr9K'yrc,hs<'hy l:oo y ;tw kh Jv,yj]uv;ydK. ,yr,yj. ;oyr9b9ty ;oy0oy0;b5 ry ow,t kr0yT. /
d.K,yr9wrs;yr,ur;wTp5j]5r ;oyr9oK'yro5Pyj ;oyr9oK'yr]kj"Sl,yt;khow?
p'yr,urmC'yh9'yro,yvoy]K9yhdoy? d5Pyrdkh05rv;y,:dyhowtgl ]um9yrlK'y-6boyr;kh 05b;yrvoy-whco,krowt ,oyr0bcol'y?
p5j9uhd:oyrg-ksoyc9t ,oyrco;khS
@T d.K,yr,Koyh ab'hy ,Koyh a'y]db6 Ty ,kroyr. 9wr]5'y m6'b 9 y hu v,yjs^T;kh ,oyrv,yj0yh. d.K,yr9wr Z,5o b xy hu o:'m ty rw v;ydK. ,yr-,Go0
y T.y ,kr
oKoyrs6b'y m6b'y9uhv,yjs^T;khxGoyd.K,yr-,Goy d6,yjmG'ydoy;khxGoyd.K,yrmwrX?
#T dKoyc9jm:oyv:dyjd.K,yr,Koyhgl ,kr0y.T96b;yrxGoyd.K,yr9wrc9tSvbdyj9'yrd.K,yrxuhd.K,yro:'yts;yrd5h-5b;yr-5b;yr0y.T96b;yrp5jowt
9dyrg9]wh0y.T-K;yrpK,yrs6b'yz:'yh? Zgxkr;kh,5b'yr9wrs;yr,ur]5'yx:'y06b'yhs'yrg-kc9t g-r0K'yh0G;yr]5b;yX?
$T dKoyv;y9wr]K9yhd.K,yr9wrc9t-6boyrooyt o:dyhgl0y.T-K;yrpK,yr l,yt9dyrg9]whvb'yxuhvb'yo:'ytc]h vb'y]dyrdKoy
(realistic principle) voy9'yhp5jo5b;yx5b'yxGoyx5b'y,ur (reality) voyc9tSvoyv,yj0yh. s;yr;5oa ty oyv;y?
%T x5;b hy 9kjxGo,y kr]dyrdKoyvdb jy zCody Koy (plan) owt d5hawKj9dyr]wh-;yhskdoy v6xjy doy9d5 ry ]5'ry doygl xoyho,yxt oyh95;dy k. j?
gxkrooy0'yj9wr]5'ygdkh 9dyrg9]whzC;y9uhvGoyrvKoyr/ -5b;yr9wrgdkh 9dyr]whp5jp6boyrpK;yrd6bdyr]6,yhakT? 0'yj]wh,C'yjxoy
g-khx:oyh0y.sy>h;5oytdoy?
vb'yrd]G9yh mwr lG'yv:dyj 9wr;kh]wh mw:h9wr2,Koyhvoy0y.Tp5j
Conventional 9K,yH[CxyjzCoy 9K,y,CxyjzCoy 0:,ry m6'ry d;yj,ur;wT
Conviction
-.K,yH,oytd\wH ]:'yh,oyh0y.
-.K,yH-\b3;ytFvkT,oyt ]:'yh05b;yh,oyh ]:'yhp6,yjp,y
Cooperate
¤.3,yt,6b;yH s^,yh,6b;yr s<,ry ,6;b ry
Coordinate xilKoydoyH dxyrlKoydoy
Cope with ixyH,6;b Hy sxy,t ;b6 ry cdh]wh
Copy ]:dyT ]:dyh d5rv;y/ m69jy v;y
Correspond ]5'yH¤:wHdoyH ]5'yrsw<rdoy
l:9yj-]:'ytdoyH l:9yjd:'ytdoy
Costume
-¤b;5 Fty v'y9
t 'C jy 9.3;yH -5'b hy 9C'jy 95;y -5;ry o6'hy
Counsel -,yHcoto,yH d.K,yrcoto,yr g-kh95'b jy xK'yj
Countdown ! oxyrmw:]'y oxytmw:]'y
Countenance ! okT9kH okh9k
d.K,yrl:oy,5b'yrx5boyh
a7;vmwJhay;pm
ok@d -
o#r;f oHawmfqifh t,f'w
D m - ±Sihf
i
o#rf;jynfajrmufydkif; vm;±_d;®r@ jynfe,fqufoG,fa&; a&muf&ygw,f? awG@r,fah wG@awmhvJ ud, k af wmfacsmu-
vkyfief;rS wm0efudkrausyGefyJ ±dkif;pkdif;csifwdkif;±dkif;pkdif;aewJh ‘'gawGusaemfe@J rqdik b
f ;l / cifAsm;wd@k OpPmu usaemhtvkyf
tif*sifeD,mwpfa,mufta=umif; usrwifjycsifygw,f? r[kwfbl;’wJh? usrwdk@u arwWm&yfcH&if ‘'gcifAsm;wdk@ajym&r,fh
ol@emrnf OD;aomif;jrifhEdkifyg? tifwmeufqdkif&m wpfOD; pum;r[kwfbl;’ qdk+yD; jynfolvlxk&J@jy\emudk ajz±Sif;ay;zdk@
wnf;aom tif*sief , D myg? vm;±_;d rSm tifwmeufuaz;aygi;f 100 a0;ao;/ ol@xuftouftrsm;}uD;}uD;wJh vkyfief;±SifawGudk
xufrenf;±Syd gw,f? ud, k yf ikd t
f ifwmeufo;kH olawGe@J Xmeqdik &f m rdu
k ±f ikd ;f pGmajymqdak rmif;xkwaf vh±ydS gw,f? +yD;&if tifwmeufysuf
tifwmeufrsm;aygif;vdkuf&if 20 cef@±SdrSmyg? 'gawGtukefvHk;u wJth wGub f mudrk tS a&;,laqmif±u G f ay;avhr±Syd gb;l ? tifrwef
ol@ajc/ ol@vufygyJ? pdwq f if;&J&ygw,f? usrwd@k rSmvpOfa=u;/ ESppf Ofa=u;rsm;yHrk eS af y;
OD;aomif;jrifEh ikd u
f kd ppftpk;d &0efxrf;tdr/f zke;f / ±H;k cef;/ vpm/ aqmif+yD;Oya'abmiftwGi;f zGix hf m;wJh tifwmeufuaz;awG[m
vkyfydkifcGifhtm%mrsm;ay;tyfxm;ygw,f? a'ozGH@®z;a&;twGuftaxmuftulðyygw,f? 'gudkwm 0ef±Sdol
usrwd@k &J@ ADSL tifwmeufysuv f @kd odyu f kd pdwq f if;&J& aomif;jrifhEdkifu ulnDajz±Sif;ay;jcif;r±SdwJhtjyif rdkuf±dkif;pGm
ygw,f? ol@qDzkef;qufawmhvJ zkef;ay:uaerajcriHeJ@- ajymqdkaewm[m EdkifiHawmfvpmeJ@tjcm;tcGifhta&;rsm;udk
“rif;wdk@'Dzkef;qufcsifwdkif;qufae=uw,f? tifwmeuf tcef@ om;xdik pf m;jyD; wm0efysuu f uG af =umif;xif±mS ;aeygw,f?
ysuf&if ±Hk;rSmw&m;0ifowif;vmydk@uG” vdk@a'gow}uD;ajymyg
w,f? 'ge@J ±H;k udo
k wif;oGm;yd@k awmh OD;aomif;jrifEh ikd f b,fawmhrrS ±Sd ðyjyifajymif;vJr_wpfpHkwpf&mudk ar#mfvifhvsuf
ygbl;? reufoGm;&if ±Hk;ra&mufao;bl;? ae@vnfoGm;&if xrif; tifwmeufuaz;rsm;
pm;jyefjyD/ naeoGm;&iftjyifxGufoGm;jyDeJ@ &ufaygif;rsm;pGm'kuQ vm;±_d;®r@
,leDazmif;awG ESajr‡mraeeJ‹
tm%mvJy$ /JG 0wfpv
Hk J tcsdefra¶G;jyef0wfEkdifw,f
v$wfawmfeJ‹tpkd;&opftzJG‹rSm
oGm;ae&m,l=uzkd‹toifhjyif !
Ekid if aH &;
cGefxGef;OD;arG;ae@
wdkif;&if;om;acgif;aqmifrsm; awG@qHk*k%fðy
tusO;f us o#r;f wdik ;f &if;om;rsm;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf OuUX uk e f w uU o k d v f w G i f Oya'bmom&yf u k d ' k w d , ES p f t xd w uf
p0fcGefxGef;OD;. 67 ajrmufarG;ae@ *k%fðyonfhtaejzifh wdkif;&if; a&mufcJhonf? 1967rS 1677 txd tif'kdeD;±Sm;oH±kH; ppfoHrª;.
om; acgif;aqmifrsm;awG@qHkcJh=ua=umif; pHkprf;od±Sd&ygonf? ukd,fa&;t&m±Sd tjzpfwm0efxrf;aqmifcJhonf? xkd@aemuf
“axmifusaewJh usaemfwdk@ acgif;aqmifp0fcGefxGef;OD;&J@ *syefEkdifiHrS OCS ukrü%D. jrefrmEkdifiHukd,fpm;vS,ftjzpfwm
arG;ae@ud*k % k ðf ywJt h aeeJ@ 8 rdik u f pm;aomufqikd w f ckrmS usaemf 0efxrf;aqmifcJhonf?
wd@k SNLD eJ@ UNA tzG@J 0ifawG@qHjk zpf=uw,f?”- SNLD twGi;f 1988 YwnfaxmifcJhaom SNLD taxGaxGtwGif;a&;
a&;rª;rsm;tzGJ@0if pdkif;a±$=uL;u ajymygonf? rª;tjzpfwm0ef,cl +hJ yD; 1989 wGit f zG@J csKyfOuUXtjzpfwm0ef xrf;
pufwbFm 11 &uf 67 ESpfajrmuf p0fcGefxGef;OD;. aqmifco hJ nf?1990 jynfah rv27 wGiu f si;f ycJah omygwpD 'Hk rD u
dk a&
arG;ae@*k%ðf yonft h aejzifh UNA tzG@J 0ifjzpfonfh - csi;f wdik ;f &if; pDtaxGaxGa±G;aumufyw JG iG o
f #r;f 'DcsKyfuOdk ;D aqmifI o#r;f wkid ;f &if;
om;acgi;f aqmif OD;ylusi±hf iS ;f xef/ OD;axmifux kd ef;/ &cdik f - OD;at; om;rsm;aexkdifaoma'otoD;oD;rS0ifa&muf,SOf®yifcJhygonf?
omatmif/ rGef - Edik af iGoed ;f ESihf u&if - apm[,f&w D @kd wuf a&muf SNLD onfygwDpkH'Drkdua&pDtaxGaxGa±G;aumufyGJwGifNLD +yD;
=uonf[q k . kd ? v#if wjynfvkH;wGifae&mtrsm;qkH; tEkdif&cJhonf?
xdk@twlrdom;pk0ifrsm;vnf; p0fcGefxGef;OD;. (67)ESpf OD;cGefxGef;OD;ukd,fwkdif oDaygrJqENe,ftrSwf 1 wGif 0if
ajrmufarG;ae@twGuf bkef;}uD;ausmif;Ytvªt'gef;ðytr#ay;a0 a&mufta±G;cHcJh&m jynfol@v$wfawmfukd,fpm;vS,f tjzpfa±G;
cJ=h ua=umif; =um;od&ygonf? cs,fwifajrmufjcif;cHcJh&ygonf?
“wjcm;vlrsKd;pkawGvJ twdkiftyifcHaumifpDudkzGJ@wmbJ/ 1993 etzppftpkd;&. trsKd;om;nDvmcHwGif wkdif;&if;
usaemfwdk@±Srf;acgif;aqmifawGusrS EdkifiHawmf ykefuefr_/ EdkifiHawmf om; 7 jynfe,ftwGuf tajccH&ykdifcGifhrsm;wifjyawmif;qkdaomf
t=unftndKysuaf pr_w-hJ tr_aygi;f 8-9 r_ eJ@axmif'%fEpS f aygi;f vnf; vspfvsL±_y,fcsjcif;cHcJh&.? trsKd;om; nDvmcHvkyfxkH;vkyf
90 ausmfay;wmawmhrw&m;bl;? wef;wltcGifhta&;twGuf enf;rsm; w&m;r#wr_r±Sda=umif; EkdifiHjcm; toHv$ifh Xmersm;tm;
acgi;f aqmifawGcsay; oGm;wJv h rf;pOftwdik ;f usaemfw@kd qufvuf &J&J0Hh0hH xkwfazmfajymqkdcJh.? ppftpkd;&csrSwfcJhaom OD;wnfcsuf
wdkuyf GJ0ifoGm;rSmbJ”- [k OD;pdkif;a±$=uL;uqufI ajym.? 6 &yf tajccHrl 104 csufESifh vrf;jyajrykH 7 qifhwkd@ukd OD;cGefxGef;OD;
oSsrf;jynf tajccHOya'rl=urf;a&;qGJa&; aumfr±SifOuUX/ vufrcHbJ trsKd;om;nD vmcHrSOD;aqmifE_wfxGuf cJhonf?
o#rf;oHawmfqifht,f'DwmcsKyf OD;cGefpkdif;u - “ p0fceG x f eG ;f OD;[m o#rf;jynfrsKd;qufopfacgif;aqmifrsm;OD;aqmifusif;y
wae@r[kwfwae@ etzppftpkd;&&J@tzrf;tqD;cH&r,f/ rdom; onfh 2005 azaz:0g&D 7 &uf o#rf;jynfarG;ae@ npmpm;yGJt+yD;
pkeJ@cGJcgG &r,fqkdwm óudodxm;&ufom;eJ@ZGJrav#mhcJhbl;? owWd±Sd±Sd azaz:0g&Dv 8 &ufESifh 9 &ufae@rsm;Y OuUX p0fcGefxGef;OD;ESifh
qufvufóu;d yrf;cJw h ,f? Adv
k cf sKyfaqxJeq f v
kd J -axmifxrJ mS qif;&J twGif;a&;rª; OD;pkdif;nGef@vGifwkd@tm; &efukef®r@aetdrfY zrf;qD;
'kupQ mG ae&ayrJh olw@kd twGupf w d rf ylz@kd / tjyifavmurSmqufvuf cJhonf? o#rf;jynftwkdifyifcHaumifpDzGJ@pnf;r_pGyfpGJcsuftjyif
v_yf±Sm;zkd@ axmifjyifyuyk*~KdvfawGukd tm;ay;pum;yg;cJhw,f? tjcm;tr_aygif;rsm;pGm±Sm}uHI axmif'%f 93 ESpf pD&ifcsufcsum
ol@wdk@awGvkd&JpGrf;owWdjynfh0+yD; qkH;jzwfcsufjywfom;wJh yk*~Kdvf OuUX}uD;tm; &moDOwkqkd;0g;vSaomucsifjynf ylwmtkdaxmif
t&rf;±Sm;ygw,f ” - [kajymjyzl;ygonf? okd@ ykd@aqmifcsKyfaESmifvkdufonf? yk*~Kdvfa&;&m pD;yGg;a&;ykdifqkdifr_
SNLD OuUX p0fce Gxf eG ;f OD;onf 1943 ckEpS f pufwifbmv rsm;ukdvnf; ppftpkd;&uodrf;,l csdwfydwfcJhonf?
11 &ufae@odEMD®r@YarG;zGm;cJhonf? zcifp0f=umZkHonf oDaygapmf
o#rf;oHawmfqifh 11/09/2010
bGm; p0f=umqkid . f tpfujdk zpfonf? awmif}uD;®r@ uarBmZausmif;
rS wuUokdvf0ifwef;ukd 1964 wGifatmifjrifcJhygonf? 1965 &ef
a&eHeJ‹*ufpf iSufaysmoD;
xdyfoD;}uD;ykid fEkid fpGm upm;tok;H cs
ukvm;-[mEkrH
w±kwf-pGif;0lckef;
Photo : SHAN
oGm;+yD; tcrJhaq;ppfaq;ay;OD;r,fwJh? a±G;aumufyGJtwGuf
}uH@zGwu f dk rJay;zd@k a[majymr,fqb kd ”J - [kvm;±_d;a&mufrwfcsD@
El±Gmom;wOD;u ajymygonf? a'gufwmpdkif;armufcrf;
}uH@zGwftoif; EkdifiHa&;ygwD tjzpffajymif;vJ cJhpOfrSpI
vm;±_d;}uD; ‘[kH;,m,lvDc’ txl;ukaq;cef;ydkif±Sif o#rf;q&m0ef jz zdtm;ay;cJha=umif;/ pufr_(1)0ef}uD;OD;atmifaomif;ukd,fwkdif
a'gufwmpdkif;armufcrf; qufwdkufpnf;±Hk;a&;qif;cJh.? vm;±_d; vm;±_d;wkdif;rª; uJhokd@wkdufwGef;cJhaomfvnf; EdkifiHausmfaw;a&;
®r@e,ftwGi;f pnf;±H;k a&;qif;pOf ‘}uHzh w G yf gwu D kd axmufcrH r_ ay; q&m a'gufwmpdkif;crf;vdwfu yg;eyfpGmjiif;qdkcJha=umif;/ aq;cef;
ygu x ESpfvHk;b0a&mufoGm;Edkifa=umif;’- ajymqdk+cdrf;ajcmufcJh zG i f h x m;onf h a'guf w mpd k i f ; armuf c rf ; rS m rl vuf r cH v #if p pf
ao; onf[q k okd nf? tm%mykdifrsm; taESmifht,Sufay;vmrnfudkpdk;&drfaoma=umihf
“ q&mu }uH@zGw, f el aD zgi;f }uD;eJ@qkad wmh todwcsK@d u rvGJom0ifvdkuf&a=umif;/ okd@aomfvnf;‚if;. ajympum;rsm;
'Dvb l ,fwek ;f uxbDprd ;f ajymif;0wfvu kd w f mvJar;zl;w,f? 8 v tay:tHh=orda=umif; xkdvli,fuaumufcsufcsonf?
ydkif;xJolajymwJhpum;u ukd,fhtrsKd;om;a&;twGuf aumif;usKd; wjynfvkH;. o#rf;pmay,Ofaus;r_A[kdaumfrwD OuUX
vkyfay;csif&ifESvkH;om;xuf OD;aESmufukdokH;&r,f? OD;aESmufrokH; wm0ef,laeao;ol touf 60 ausmf o#rf;q&m0ef a'gufwm
bJ ESvkH;om;qENwck bJ=unfh&if x ESpfvHk; eJ@óuH&r,f? ‘x’ pdkif;armufcrf;}uHhzGwfygwDtwGuf vm;±_d;®r@e,fjynfe,fv$wf
wvHk;u axmif /aemuf ‘x’ wvHk;u (o#rf;bmom xdefif- awmftrwfavmif;tjzpfemrnfrwifoiG ;f rDuyif o#r;f pmay,Of
t"dyüg,fu‘awm’) awmxJa&mufoGm;r,fqdkwJhoabm/ }uH@ aus;r_toif;0iftcsKd@u EkdifiHa&;vkyfv#if rdrdukd,fykdiftodjzifh
zGwfudk raxmufcH&iftJ'Dvrf; 2 ckbJ cifAsm;wdk@a±G;zdk@±Sdw,fvdk@ OuUXae&mrS E_wx f u
G of ifah =umif; twefwefajymqk=d ubl;onf?
ajymw,f” - [k vm;±_d;om; vli,fwOD;u ajymonf?
o#rf;oHawmfqifh 01/09/2010
a'guw f mpdik ;f armufcrf;tm; }uHzh w G yf gw0D if&ef ,cifwidk ;f
rª;Akvd cf sKyfatmif oef;xGËu f ,kd wf ikd f ESpq f ef;ydik ;f uwnf;u ajzmif;
jynfolvlxkomv#if y"me
urBmay:±Sd tm%m±Sifpepfv$rf;rkd;aomEkdifiHrsm;wGif xkdtcg jynfol trsm;uvnf; ppfrSefaoma±G;aumufyGJ
usi;f yonfah ±G;aumufyrJG sm;Y +cdr;f ajcmufr/_ aESmuf,u S rf /_ ydwyf if tjzpftodtrSwrf ðy=uawmhay? ppfreS af oma±G;aumufyrJG [kwf
wm;jrpfrt _ wkid ;f twmwcktxd±o dS nft
h jyifa±G;aumufyrJG ormr_ awmhonft h wGuaf =umifh a±G;aumufc&H aomfjim;vnf;wufvm
rsm;udv k nf;awG@&avh±o dS nf? a±G;aumufyrJG ormr_rsm;wGirf cJ ;dk r_/ onfh tpk;d &onf tm%m±Sit f pk;d &tjzpfo@dk a±S@±_omG ;avh±o dS nf?
rJvrd rf /_ rJa&mif;0,fr/_ rJy;Hk azmufr/_ rJpm&if;azmif;yGr/_ rJvrd I
f t}urd f pkdif;aerif;
}udrfxJhr_/ +cdrf;ajcmufIrJxJhckdif;r_wkd@ yg0ifonf? =o*kwf 16 &uf 2010
tonf;-um;urJwjym;ukd rðzef;wD;-ueJ‹
wkid ;f jynfwjynfrmS ppfwyfutkycf sKyfw,fqw
dk m w&m; r0ifb;l ? 'ga=umifh w&m;0iftyk cf sKyfv@dk &atmif pdwóf uduOf ya' a&;qG+J yD;
[efjya±G;aumufyGJ ukdvkyfwmbJ? bDvl;acgif;ukd rif;om;rsufESmzkH;pGyfwJha±G;aumufyGJrsKd;?
bGdKif;aumuf 2010 twGJ 1 trSwf 5 3 atmufwkdbm 2010
qufo,
G af r;jref;cef;
ppftm%m±Sifatmufu vm;[ltrsKd;om;wdk@b0
o#r;f jynfueG u
f &uf Shan State Congress OuUX *sb;dk vkH ESihf awG@qkaH r;jref;csuf
o#r;f jynfxrJ mS vm;[ltrsK;d om; vlO;D a& b,favmufavmuf±dS
ygovJcifAs?
People Protection program d hJ ENC pm±GufxJrSm
qkw
o#rf;jynfrSmwifr[kwfygbl;? jrefrmwjynfvkH;rSm vm;[lvlOD;a&
av;odef;±Sdw,fvkd@azmfjyxm;ygw,f?
'l;axmuf=urSmvm;
etz &J@ ±Si;f ±Si;f av;npfygwx f m;wJh a±G;aumufyJG Oya' 90 a±G;aumufyGJ[m a':pkvdk wdkif;cspfjynfcspfyk*~dKvfawG
[m a':pkeJ@twl ppftm%m±Sifpepfqef@usifolrSefor#udk z,f eJ@zGJ@pnf;xm;wJh ('DcsKyf) ygwDrsKd;awGtEkdif&cJhwmudk vufawG@&if
xkwyf pfxm;w,f? qdik cf &hJ wJh etz[m 2010 a±G;aumufyOJG ya'xkw+f yD; wkid ;f jynfukd
'DvOkd ya'atmufukd aemufrqkww f rf;0ifta±G;cH=ur,fh tppftrSefcspfwJh EdkifiHa&;orm;awGudk jynfolvlxku rJay;+yD;
Edik if aH &;ygwaD wG[m wdik ;f jynf}uD;udv k ufeuftm;ud;k eJ@tEdik u f sihf a±G;aumufwifajrmufvdk@r&atmifvkyfvdkufwmyJ? tJ'Dawmh
cHae&wJb h 0uae vGwaf jrmufa&;cH,cl su±f o dS al wGe@J zG@J pnf;xm; &ifaumhr0if& acgi;f iH@k +y;D 0ifc/hJ tEdik rf ,lEikd o
f u
l kd ®yifciG ahf y;r,f qdwk hJ
wJEh idk if aH &;ygw[ D w
k rf [kwo f rdik ;f utajzwdwu d susay;vdrrhf ,f? Oya'atmufrSm cifAsm;wdk@'l;axmuf=urSmvm;?
etzu twdwfordkif;udkoHk;oyf+yD; jywfjywfom;om; [de;f Edik f
npfygwftEdkifusifhxm;w,fvdk@jrifw,f? 13/09/2010
tqkdtrdef‹
ppftkyfpkay;wJhtwkta,mifxJrygwm
trsKd;om;a&;twGuf jywfom;pGmwk dufEk dif
usaemfajymwm ESpfodrfhwmu 'Dtwkta,mif&wJhtxJ rygwm
ykdawmifaumif;ao;w,f? vm;[ltrsKd;om;/ vm;[le,fajr
tcGifhta&;twGufwkdufyGJ0ifwJhae&mrSm aumif;aumif;wkdufvkd@
&w,f? 'Dtwkta,mifawG&xm;wJhvlawGtwGufawmh quf
wku d rf ,fq&dk ifvJ twkta,mifu&aeawmh ykad wmifcufcw J ,f?
'ga=umifh vm;[lacgi;f aqmifawGudk etzay;wJt h wkta,mifxJ
rSmrygawmh jywfjywfom;om;±Sif;±Sif;vif;vif;vkyfvkd@&w,fvkd@
t}uHay;xm;w,f?
a±G;aumufyGJu etza'gufwkdif }uH@zGH@ygwDtEkdif&a&;
vk;H vk;H vsm;vsm;&mckid Ef e_ ;f jynfv
h yk xf m;wJOh ya'/ wbufowfa±G;
Photo : SHAN
xm;wJha±G;aumufyGJaumfr±Sif/ wzufowfvkyfxm;wJhOya'awG
jzpfaeawmhetztwGuf/ }uH@zGH@ygwDawGtwGuftifrwefrS
cGefOuUm
aumif;+yD;w&m;wJOh ya'vk@d ajymEkid w f mayg/h 'gayr,f}h uH@zG@H ygwu D
zGJ@pnf;ykHtajccHOya'rSm vlrsKd;pkowfrSwfcsufeJ@ygwf vGJvkd@ usefwJhwkdif;&if;om;ygwD EkdifiHa&;ygwDawGtwGuf 'DOya'
oufwJhtqkdukd=unfh&if 6 csufavmufawG@&w,f? vm;[lukd u bufvkdufxm;awmh vkH;0wzufowftEkdif&±Sda&;twGuf
=unfhr,fqkd&if vlrsKd;pkowfrSwfcsufeJ@ukdufnDwmawG@&w,f? Oya'rsKd;jzpfw,fvkd@ usaemfjrifw,f? 'ga=umifh etzaxmufcHr_
oD;jcm;,Ofaus;r_/ "avhxkH;pH/ aemufcH,Ofaus;r_/ oD;jcm;ajymqkd &xm;wJh }uH@zGH@ygwDtaeeJ@ 75 &mckdifE_ef;xJu 90 &mckdifE_ef;
wJph um;/ a&;om;wJph may/ aemuf+y;D awmho;D jcm; pD;yGg;a&;&yf wnf (&mckdifE_ef;trsm;qkH;pk) ,lxm;wJhtwGuf }uH@zGH@ppfwyfwGJ+yD; tkyf
Ek d i f w J h u ¾±S d w ,f ? vl r sKd ; wpf r sKd ; &J @ vuQ % meJ @ jynf h a yr,f h csKyfoGm;r,fhpepf usaemfwkd@awG@&w,f? tcka±G;aumufyGJ0ifr,fh
vm;[lukdo#rf;jynfrSm 2008 zGJ@pnf;ykHt&etzowfrSwfwJh wkdif;&if;om;EkdifiHa&;ygwDawG[m tEkdif&zkd@vrf;r±Sdbl;? tiftm;
ukd,fykdiftkyfcsKyfcGifh&a'opm&if;xJrSmrygbl;? rygwJhudpPpkHprf; aumif;aumif;eJ@ae&m&zkd@tvm;tvmr±Sdbl;/ 0kdif;jznfhay;wJh
=unfhawmhtcsuf 2 csufawG@&w,f? etzta=umif;jyxm;wm taeeJ@vlrsKd;wrsKd;pD wa,mufp ESpfa,mufptJvkdrsKd;awmh&Ekdif
u ®r@e,fw®r@e,fukd ukd,fykdiftkyfcsKyfcGifh&a'oay;r,fqkd&if w,f?tJ'D&wJh 1 OD; 2 OD;uvJ jynfaxmifpkv$wfawmfxJa&muf
tJ'D®r@e,f&J@vlOD;a&xuf0ufausmf±SdwJhvlrsKd; jzpf&r,fqkdwJh t oGm;&ifvufnKd ;axmifacgi;f ndww f v hJ al wG/ etzpDrcH sut
f wkid ;f bJ
csufygw,f? 'gayr,hf rkdif;wkHrkdif;qwfrSm vm;[lawGtaersm; oGm;r,fhvlawGjzpfw,fvkd@ usaemfjrifw,f?
w,fqkdayr,fh tJh'D®r@e,fvlOD;a&&J@ xuf0ufrausmfbl;vkd@ ol tckw&m;±kH;csKyftajctaeuvJ tm%modrf;tpkd;&
wk@d ajymw,f? qkad wmh tJ'®D r@e,fawG[m vm;[lu, dk yf idk t
f yk cf sKyf vufxufjzpfwJhtwGuf tkyfcsKyfa&;tm%m w&m;pD&ifa&;tm
cGifh&e,fajrowfrSwfzkd@cufw,f? ®r@e,fteJqkH; 2 ck 3 ckqkd&if %m/Oya'ðytm%m tm%m 3 &yfpvkH;ppfwyfubJukdifxm;
ukd,fykdiftkyfcsKyfcGifh&a'o/ ®r@e,f 3 cktxuf/ 4-5 ck qkd&if w,f? avmavmq,fawmh aumifpDaygh? SPDC aumifpDubJ
ukd,fykdiftkyfcsKyfcGifh&wkdif;qkd+yD;awmh 2 rsKd;cGJxm;wm awG@&w,f? 'Dtm%m 3 ckpvkH;ukd ukd,fpm;ðy+yD;ukdifxm;wJhtwGufa=umifh
cGJ+yD; owfrSwfwJhtxJrSmvm;[lurygjyefbl;? 'gayr,fh owfrSwf vGwv f yfww hJ &m;pD&ifa&;pepf r±Sb d ;l ? r±Sw
d t hJ cgusawmh w&m;pD
ay;xm;wJh wjcm;wkid ;f &if;om;awGbufujyef=unfv h @dk ±S&d if ytk0d ;f / &ifa&;pepfonfyifv#if ppftm%mvufatmufrSm±Sdaew,f?
yavmif/ "Ek/ 0/ em* wkd@ukday;xm;wm twkta,mifawGjzpf txufwef;w&m;±kH;wkd@ t,lcH±kH;wkd@ (rnfonfhtqifhjrifhw&m;
w,f? wu,fhppfrSefwJhtkyfcsKyfcGifhtm%m/ ppfrSefwJhwkdif;&if;om;
tcGit hf a&;awGrygwchJ gusawmh rxl;bl;? 'ga=umifh vm;[lawGudk pmrsuEf mS 35 ok‹d
bmta&mifajymif;c|wfc|wf
bm0wfpkHvJvJ
ighvufxJtvGwfrcHEkid f
wkid f;jynfcsKyfukid fzk‹d
igeJ‹bJxkud fwef æ
tm%m
Photo : AP
orw jzpfrnf[k cef‹rSef;&onfh ol&OD;a¶$ref; ESifh OD;odef;pdef (OD;) wifatmifjrifhOD;
pdef
lC'dy ;C Ty
ausmh