CHỊ EM THÚY KIỀU

I. Tìm hiểu chung:

1. Vị trí đoạn trích:
- Nằm ở phần I: “Gặp gỡ và đính ước” (Truyện Kiều).
- Gồm 24 câu thơ.

2. Nội dung:
- Miêu tả tài sắc chị em Kiều.

3. Kết cấu: 3 phần

- Đoạn thơ có kết cấu chặt chẽ.
- Trình tự miêu tả: khái quát –> cụ thể -> nhận xét, đánh giá.

II. Tìm hiểu chi tiết:

1. Giới thiệu 2 chị em: 4 câu đầu
 2 câu đầu:
- Tố nga: người con gái xinh đẹp.
 Giới thiệu khái quát nhà họ Vương có 2 người con gái đầu long xinh đẹp tuyệt trần tên là
Thúy Kiều, Thúy Vân.

 2 câu sau: giới thiệu cụ thể bằng bút pháp ước lệ tượng trưng, so sánh
- Mai cốt cách: dáng vẻ thanh tao như cành mai.
- Tuyết tinh thần: tâm hồn trong sáng như tuyết.
- Mười phân vẹn mười: hai chị em đều có vẻ đẹp hoàn hảo.
 Khái quát vẻ đẹp chung hoàn hảo đạt tới mức độ hoàn mĩ bên cạnh vẻ đẹp riêng.

2. Bức chân dung Thúy Vân, Thúy Kiều: 16 câu giữa

a. Vẻ đẹp Thúy Vân: 4 câu tiếp
 Cách miêu tả:
- Câu đầu: Giới thiệu khái quát: Vân sang trọng, quý phái.
- 3 câu sau:
+ Miêu tả tỉ mỉ chi tiết khuôn mặt, đôi mày, làn da, nụ cười, giọng nói, mái tóc.
+ Dùng bút pháp nghệ thuật ước lệ tượng trưng.
- Nghệ thuật liệt kê, ẩn dụ, nhân hóa.

 Vân là một thiếu nữ có:

- Khuôn mặt đầy đặn phúc hậu tươi sáng như trăng rằm.
- Lông mày cong sắc nét như con ngài.
- Miệng cười tươi như hoa.
- Giọng nói trong như ngọc.
- Mái tóc đen óng mượt bồng bềnh hơn mây.
- Làn da trắng mịn màng hơn tuyết.
 Một vẻ đẹp tươi trẻ đầy sức sống, phúc hậu đoan trang.

 Thúy Vân là một giai nhân:

- Thái độ của thiên nhiên : thua và nhường -> chấp nhận, quy phục.
 Dự báo cuộc đời sẽ bình lặng và suôn sẻ, hạnh phúc.

b. Vẻ đẹp Thúy Kiều: 12 câu sau

 Hai câu đầu:
- Giới thiệu khái quát bằng nghệ thuật đòn bẩy so sánh đối chiếu với Thúy Vân.
 Kiều sắc sảo hơn về trí tuệ, mặn mà hơn về vẻ đẹp tâm hồn.

 Các câu sau: miêu tả nhan sắc, tài năng, tâm hồn
- Nhan sắc: 3,5 câu
+ Thu thủy: đôi mắt long lanh như nước mùa thu.
+ Xuân sơn: đôi lông mày trẻ trung như nét núi mùa xuân.
+ Nghệ thuật: hình ảnh ẩn dụ, ước lệ, nhân hóa không tả tỉ mỉ mà chỉ trung miêu tả vẻ
đẹp của đôi mắt.
 Bút pháp điểm nhãn.
+ Điển cố “nghiêng nước nghiêng thành”.
 Chỉ sắc đẹp tuyệt vời khiến thành quách xiêu đổ.
+ Về nhan sắc không có ai sánh bằng, về tài năng may ra có người thứ hai.
- Tài năng: làm thơ, vẽ tranh, ca hát, đánh đàn, sáng tác âm nhạc.
+ Tài đàn là “nghề riêng”, nổi trội hơn cả, sáng tác bản nhạc mang tên “Bạc mệnh”.
- Tâm hồn đa sầu, đa cảm, tinh tế.
 Nhân vật được miêu tả cả về nhan sắc, tài năng, tâm hồn.

 Vẻ đẹp của Vân chủ yếu là ngoại hình.

Vẻ đẹp của Kiều là sự kết hợp của cả sắc – tài – tình.
 Chân dung nhân vật được miêu tả toàn diện hơn.
 3. Cuộc sống và phẩm cách của hai chị em: 4 câu cuối
- Cuộc sống phong lưu, yên bình, khuông phép mẫu mực, ra giáo.
- Tôn cao phẩm giá của hai nàng Kiều.

III. Tổng kết:

- Nghệ thuật: bút pháp ước lệ tượng trưng.
- Nội dung: khắc họa rõ nét chân dung hai chị em Thúy Kiều.
- Giá trị nhân đạo:
+ Ca ngợi vẻ đẹp, tài năng của con người.
+ Dự cảm về kiếp người tài hoa bạc mệnh.