Professional Documents
Culture Documents
Travelling Allowance Regulation
Travelling Allowance Regulation
fibd ^ III
( ;coh GZsk ftfB:w )
b'r'
( ohfgqzN n?vhPB )
( 30H6H 2010 sZe ;'XK ;fjs )
gqekPe
;eZso
gzikp oki fpibh p'ov
gfNnkbk
2005
ftP/ ;{uh
2H gfoGkPktK
3 s'A 6 iBob
10 ;tkoh GZsk
21 s'A 23 o/b ns/ jtkJh d[nkok nuBu/sh ukofiI bJh whb GZs/ d/ do
26 pdbh dk ;co
33 p'ov ;/tk ftZu w[V^ w[bkIws T[s/ oZy/ ftneshnK d[nkok ehsk
frnk ;co
ftfB:w BzL t/ot/ gzBk BzL
1 2 3
34 w?vheb w[nkfJB/ $ w?vheb ftP/PZr ( ;g?Pfb;N ) dh okfJ b?D
bJh g/P j'D tk;s/ ;co bJh ;coh GZsk
38 ns/ 39 S[ZNh s'A tkg; p[bkT[D T[s/ ;co bJh ;coh GZsk
40 dcsoh d;skt/I nkfd g/P eoB $ ;p{s d/D bJh ndkbs ftZu
jkIo j'D tk;s/ ;co bJh ;coh GZsk
46 p'ov eowukoh dh w"s j' ikD T[s T[; d/ gfotko d[nkok ;co
bJh ;coh GZsk
52 ;w/A ;w/A *s/ p'ov d[nkok ikoh ehs/ rJ/ nkd/PK $ jdkfJsK dh
skwhbh gozs{ i' fJBQK ftfB:wK ftZu Pkwb BjhA ehs/ rJ/
BzL 168$ gzH okH fpH p'H $ o?r{H ^ 256 fwsh 20 d;zpo, 1972
gzikp oki fpibh p'ov, fpibh ( ;gbkJh ) n?eN 1948 dh Xkok 79 d/ yzv
( J ) d[nkok ;"Ag/ rJ/ nyfsnkoK dh tos'A eofdnK, gzikp oki fpibh p'ov nkgD/
eowukohnK bJh ;coh GZs/ d/ fBwB doi ftfB:w pDkT[D ftZu y[Ph nB[Gt eodk j?
noEks L ^
1H (1) fJjBK ftfB:wK B{z “gzikp oki fpibh p'ov w[Zy ;/tktK ( ;coh GZsk ) ftfB:w
1972@ fejk ikt/rk.
3) fJj ftfB:w gzikp oki fpibh p'ov d/ ;ko/ eowukohnK T[s/ bkr{ j'Dr/, fiBQK
ftZu nIwkfJPh, f;fynkoEh ( Apprentices ), Nq/fBzr b?D tkb/ eowukoh
(Trainees ) Pkwb jB gozs{ fJjBK ftZu T[j fijV/ p'ov ftZu gqfsfB:[esh$ m/e/ T[s/
jB, Pkwb BjhA jB. T[jBK eowukohnK, i' gqfsfB:[esh$ m/e/ T[s/ jB, d/ ;pzX
ftZu ;coh GZsk T[jBK d/ gqfsfB:[esh $ m/e/ dhnK PosK nB[;ko fB:ws ehsk
ikt/rk.
gozs{ Pos fJj j? fe fiE/ fJBQQK ftfB:wK ftu'A e'Jh th ftfB:w fe;/ nfij/ w?Zpo dk
B[e;kB tZyo/ o{g ftZu eod/ j'D sK fJBQK ftfB:wK d/ bkr{ j'D dh fwsh s'A s[ozs gfjbK
nfij/ w?Apo B{z bkr{ j'D :'r ftfB:w T[; jZd sZe T[; B{z bkr{ j[zd/ ofjDr/ fiBQK fe fJBQK
ftfB:wK ftu'A e'Jh th B[e;kB eod/ j'D .
gfoGkPktK
2H fit/A fe fBwB yzv (1) s'A (10) ftZu T[gpzX ehsk frnk j?, s'A fJbktk ns/
id'A sZe ftP/ iK gq;zr d/ e[M ftgohs Bk j't/, gzikp ;hH n?;H nkoH fibd^ 1 Gkr^
1 d/ nfXnkJ/ ^ II ns/ T[; wro'A gzikp oki fpibh p'ov w[Zy ;/tk ftfB:w fibd^
1 Gkr^ 1 d/ nfXnkJ/^ II ftZu gfoGkfPs ehs/ gd ( term ) dk T[jh noE ns/ Gkt
j't/rk id'A fJ; fibd ftZu tofsnk ikt/rk.
1) ‘n?eN* dk noE fpibh ( ;gbkJh ) n?eN, 1948 j't/rk ns/ fJ; ftZu e'Jh
ekB{zBh ;'X iK sowhw iK T[; dk g[Bo nfXfB:wD Pkwb j't/rk.
2) ‘ezNo'fbzr nc;o* dk noE ‘dcso dk w[Zyh j?* ns/ fiE/ dknt/dko nkg
dcso dk w[Zyh j't/ sK nrbk T[u/ok nfXekoh ezNo'fbzr nc;o j't/rk.
3) ‘u/now?B* dk noE n?eN dh Xkok 5 nXhB fB:[es ehsk frnk gzikp oki
fpibh p'ov dk u/now?B j?, fJ; ftZu n?eN dh Xkok ] nXhB fB:[es ehsk
frnk ekfJw^ w[ekw u/now?B th Pkwb j?.
5) ‘o'IkBk GZsk* dk noE d"o/ T[s/ rJ/ j?~v e[nkNo s'A r?o^ jkIoh bJh jo fJZe
fdB iK T[; d/ fe;/ fjZ;/ bJh GZs/ s'A j? fi; dk wBPk nfijh r?o^ jkIoh d/
cb;o{g p'ov eowukoh d[nkok ehs/ rJ/ ;kXkoD o'IkBk yofunK B{z g{ok
eoB j?.
6) ‘gfotko* dk noE T[; gfotko s'A j? fi; ftZu p'ov eowukoh dh gsBh iK
gsh, fit/A th e/; j't/, i' p'ov eowukoh Bkb ofjzdh $ ofjzdk j't/ ns/
ikfJI pZu/ ns/ wso/J/ pZu/, fjzd{ ekB{zB nXhB r'd fbnk pZuk iK ekB{zBh
wkBsk gqkgs wkg/, G?DK, Bkpkbr Gok, ftXtk p/NhnK, pkbr g[Zso ns/
ftnkjhnK g[sohnK i' T[; Bkb ofjzd/ j'D ns/ p'ov eowukoh T[~s/ g{oB s"o
s/ fBoGo j'D.
8) ‘sBykj* dk noE p'ov eowukoh d[nkok eYtkJh iKdh wkf;e oew s'A j?
fi; ftZu fBwB Pkwb j? L ^
i) w{b sBykj
ii) fBih sBykj
iii) ftP/P sBykj
iv) wfjzrkJh GZsk
v) gqfs^ fB:[esh$ fvT{Nh GZsk
vi) f;fynkoEhnK ( Trainees ) d/ e/; ftZu tIhck ns/ e'Jh j'o
T[gbGsK ( emoluments ) fi; B{z p'ov d[nkok sBykj d/ s"o s/
torhfeqs ehsk ik ;edk j't/. vkeNoK d[nkok bJ/ rJ/ gq?efN;
Bk eoB ( non practising ) d/ GZs/ B{z fJBQK ftfB:wK d/ wzst
bJh sBykj ti'A ;wfMnk ikt/rk.
9) ‘;coh GZsk * dk noE eowukoh B{z T[BQK yofunK, i' T[; B/ iBse fjZs
ftZu ehs/ ;co ftZu you ehs/ j'D, B{z g{ok eoB bJh fdZsk frnk GZsk j?. fJ;
ftZu ;tkoh nkfd dk oZy^oykU ( maintenance ) bJh fdZsk frnk GZsk Pkwb j?.
10) ‘gjkVh y/so* dk noE ftfB:w 13 nXhB B'N 2 ftZu fBPfus ehsk iK
;w/A ;w/A *s/ gzikp ;oeko $ p'ov d[nkok x'fPs ehs/ nB[;ko gjkVh y/so ns/
gjkVh ;EkB j?.
11) ‘fvT{Nh g[nkfJzN* j?~v e[nkoNo ftZy/ fvT{Nh g[nkfJzN dk noE T[j
;EkB iK dcso j? fiE/ p'ov eowukoh fvT{Nh T[s/ ofjzdk j? noEks j?~v
e[nkoNo fty/ B"eoh ( employment ) dk ;EkB iK dcso. fiE'A sZe nkT{N
;N/PBK dk ;pzX j? fvT{Nh g[nkfJzN p'ov eowukoh d[nkok fvT{Nh T[s/ ehs/ rJ/
d"o/ tkbk ;EkB $ dcso B{z fbnk ikt/rk. fiE/ nkT{N ;N/PB fty/ d' iK fJ; s'A
tZX nfij/ g[nkfJzN j'D sK fBwB doi B{z fvT{Nh g[nkfJzN ti'A fbnk ikt/rk L ^
(T) i/eo p'ov eowukoh T[; ;N/PB T[s/ o/b, ;Nhwo iK jtkJh d[nkok
gj[zudk j? sK g[nkfJzN fijVk fe o/bt/ ;N/PB, pzdorkj ( iK xkN )
iK jtkJh p[fezr ;?ANo, fit/A th e/; j't/, s'A ;G s'A d[o/vk j't/, ns/
(n) i/eo T[j ;N/PB T[s/ ;Ve d[nkok gj[zudk j? sK g[nkfJzN T[j j't/rk
fijVk T[; g[nkfJzN fiE'A T[; ;N/PB tZb ;co P[o{ j[zdk j?, s'A ;G s'A
d[o/vk j't/.
B'N L ^ fiE/ ;co ;N/PB fty/ P[o{ $ ysw j[zdk j?, fijVk fe p'ov eowukoh dk Bk
sK j?~v e[nkoNo j? ns/ Bk jh T[; dk fvT{Nh ;EkB j?, fJ; B{z T[; d/ fojkfJP fty/ P[o{ $
ysw j'J/ ti'A fbnk ik ;edk j?.
nkw ( iBob )
3H fJjBK ftfB:wK nXhB ;ko/ nyfsnko, fJBQK ftfB:wK ftu'A ;kfonK iK fe;/
fJZe dh ftnkfynk eoB, T[; ftZu tkXk eoB, T[; B{z pdbD, T[; ftZu sowhw eoB,
T[; B{z oZd eoB iK ;'XD iK fJBQK ftfB:wK ;pzXh ikoh ehs/ T[; ftZu fe;/ nB[g{oe
ftfB:w $ sowhwK ;w/s nyfsnko fJ; fJokd/ pko/ gfjbK B'fN; fdZs/ fpBK ns/ T[;
B{z ikoh ehs/ ikD dh fwsh s'A iK fe;/ j'o fwsh s'A T[; B{z nwb ftZu fbnkT[D d/
nyfsnko p'ov gk; j'Dr/.
4H fJjBK ftfB:wK dh ftnkfynk d/ ;pzX ftZu fe;/ PZe iK fttkd d/ e/; ftZu,
p'ov dk c?;bk nzsw j't/rk.
5H p'ov nkw iK ftP/P nkd/P d[nkok ns/ nfijhnK PosK, i' fJj ;wM/ fe
mhe ( fcN ) jB, dh Pos nXhB nkgD/ wksfjs fe;/ nfXekoh ( nEkoNh ) B{z
fJBQK ftfB:wK d/ ;ko/ iK fe;/ fJe wzst bJh p'ov d/ ekoiK iK nyfsnkoK dh
tos'A eoB tk;s/ nfXekfos eo ;edk j?.
6H fiE/ p'ov fJ; Bkb ;zs[PN j't/ fe fJBQK ftfB:wK ftu'A fe;/ th ftfB:w dk
nwb fe;/ yk; e/; ftZu nDT[fus ;ysh dk ekoB pDdk j? sK p''ov T[; jZd she
ns/ nfijhnK PosK nXhB fit/A fe T[j e/; ftZu fBnK g{ote ns/ ;[Bhsh ;zrs Yzr
Bkb ( equitable manner ) ftjko eoB ( dealing ) bJh Io{oh ;wM/, T[; ftfB:w dh
b'V B{z nkd/P d[nkok SZv ;edk j? iK T[BQK ftZu fonkfJs d/ ;edk j?.
p'ov eowukohnK B{z ;coh GZsk $ o'IkBk GZsk d/D d/ wzst bJh oki ftZu iK oki s'A
pkjob/ PfjoK dk torheoD fBwB nB[;ko ehsk ikt/rk L ^
8H fJe nk;kwh s'A d{ih nk;kwh s/ ik oj/ ( in transit ) p'ov eowukoh B{z rq/v dk T[j
o?Ae fdZsk ikt/rk fe d'jK nk;kwhnK dk fijVk ;G s'A j/mbk j't/rk T[; dk T[j jZedko
j't/rk.
9H p'ov eowukoh d/ ;coh GZs/ d/ eb/w B{z ;co eoB d/ ;w/A s/ bkr{ ftfB:wK d[nkok
fB:fws ehsk ikDk ukjhdk j?. p'ov eowukoh fi; dh soZeh j'Jh j? iK gfjbh nk;kwh s/
goskfJnk frnk ( reverted ) j? iK g{ot gqGkt ;fjs sBykj dk tfXnk do fdZsk frnk j?,
d/ ;coh GZs/ B{z soZeh d/D iK goskT[D dh fwsh iK sBykj dk tfXnk do d/D dh fwsh ns/
T[j fwsh fi; B{z fJj nfX;{fus ehsk frnk j?, ftuekob/ ;w/A d/ ;pzX ftZu ;'fXnk BjhA
ikDk ukjhdk f;tkJ/ fJ; d/ fe fiE/ nfX;{uBk fvT{NhnK dh pdbh dk fJPkok eo/.
nfX;{uBk j'D s'A gfjbK b/yk^ gVskb ( nkfvN ) ehs/ ;ko/ fpbK d/ e/; ftZu, b/yk^
gVskb nc;o B{az T[; ;w/A s/ ;oekoh s"o s/ frnks sZEK d[nkok ;/fXs ( guided ) ehsk
ikDk ukjhdk j?, gozs{ soZeh nfX;{fus ehs/ ikD s'A gfjbK g/P Bk ehs/ iK b/yk^ gVskb Bk
ehs/ ;coh GZs/ d/ fpbK d/ e/; ftZu, b/yk^ gVskb nc;o tb'A nfX;{uBk d/ g{ot gqGkt B{z
wkBsk d/D ftZu e'Jh fJsokI BjhA j?.
o'IkBk GZsk
11H j?~v e[nkoNo s'A r?o^ jkIoh bJh o'IkBk GZsk fbnk ik ;edk j? id'A eowukoh
nkgD/ j?~v^ e[nkoNo d/ 8 feH whH d/ x/o/ s'A pkjo fe;/ ;EkB s/ d"o/ T[s/ j't/.
B'N L ^ 8 feH whH d/ x/o/ gd ( Now ) dh ftnkfynk T[; 8 feHwhH d/ ;G s'A S'N/ o{N d/ noEK
ftZu b?Dh ukjhdh j? fi; d[nkok w[;kco nkgDh wzIb ( destination ) *s/ ;co d/ ;kXkoD Yzr Bkb
gj[zu ;e/.
12H o'IkBk GZsk fvT{Nh T[s/ j?~v^ e[nkoNo s'A r?o^ jkIoh d"okB s'A fJbktk T[d'A sZe BjhA
eYtkfJnk ik ;edk id sZe fe p'ov eowukoh nkgD/ j?~v^ e[nkoNo s'A 8 feH whH d/ x/o/
s'A pkjo g[nkfJzN *s/ BjhA gj[zudk iK T[;/ g[nkfJzN s'A nkgD/ j?~v^ e[nkoNo tkg; BjhA
gosdk. j?~v e[nkoNo s'A r?o^ jkIoh dk ;wK T[d'A P[o{ jz[dk j? id'A p'ov eowukoh tk;st
ftZu nkgD/ j?~v e[nkoNo B{z SZvdk j? ns/ T[d'A ysw j[zdk j? id'A T[j T[; ;EkB fi; ftZu
T[;dk j?~v^ e[nkoNo ;fEs j?, s/ tk;st ftZu tkg; BjhA gosdk, ukj/ T[j T[E/ mfjodk j?
iK BjhA.
i) e'Jh j'o ;EkB fijVk 1 Btzpo 1966 s'A s[os gfjbK G{s g{ot gzikp dk fjZ;k
;h ns/ j[D fjwkub gqd/P ns/ jfonkDk oki dk fjZ;k pDkfJnk frnk j? B{z SZv e/,
uzvhrVQ Pfjo B{z gzikp oki d/ fjZ;/ ti'A ;wfMnk ikt/rk.
ii) fvT{Nh d/ ;EkB s'A 8 feH whH d/ x/o/ d/ nzdo nzdo e'Jh o'IkBk GZsk fwbD:'r
BjhA j't/rk.
j?~v e[nkoNo s'A 25 feH whH s'A nfXe d/ ;co bJh g{ok o'IkBk GZsk fwbD:'r
j't/rk i/eo r?o^jkIoh dk ;wK 6 xzN/ iK fJ; s'A tZX dk j't/. i/eo r?o^ jkIoh dk
;wK 6 xzfNnK s'A xZN j? sK nZXk o'IkBk GZsk fwbD:'r j't/rk.
o'IkBk GZs/ $ nZXk o'IkBk GZs/ s'A fJbktk e'Jh th gq;zre ( incidental ) you/
ndk eoB :'r BjhA j'Dr/.
iii) fvT{Nh d/ ;EkB s'A 8 feH whH s'A tZX ns/ 25 feH whH d/ nzdo nzdo d/ ;co B{z
;EkBe ;co d/ s"o s/ ;wfMnk ikt/rk. i/eo eowukoh j?~v e[nkoNo *s/ T[;/ fdB
tkg; gos nkT[Adk j? sK r?o^ jkIoh d/ ;w/A d// pkti{d o'IkBk GZsk ebzvo fdB bJh
;kXkoD do dk nZXk fwbD:'r j't/rk. gozs{ id'A nfij/ ;co ftZu oks dk gVkt$mfjo
( night stay ) Pkwb j't/ sK eowukoh ;kXkoD ;coh GZs/ dk jZedko j't/rk.
iv) fJ;/ soQK otkBrh ns/ gjz[u d/ fdBK bJh ;w/s T[jBK fdBK bJh fiBQK B{z
pkjob/ ;N/PBK T[s/ d"ok eod/ ;w/A ;co ehsk iKdk j?, bJh g{ok o'IkBk GZsk ndkfJrh
:'r j't/rk.
v) id'A d"o/ T[~s/ ;co ftZu d' ebzvoh fdB Pkwb j'D sK d' fdBK bJh o'IkBk GZsk
ndkfJrh :'r j't/rk pkti{d fJ; d/ fe jo/e fdB Gkt/A fezBK th ;wK bfrnk j't/.
14H o'IkBk GZsk fe;/ fJZe ;EkB *s/ 180 fdBK s'A tZX brksko mfjoB bJh BjhA
fbnk ik ;edk pPos/ fe ;woZE nfXekoh nfijhnK PosK T[s/, fijVhnK T[j T[fus ;wM/,
fJ; ftfB:w d/ nwb s'A iBob iK ftneshrs S'N d/ ;edk j?.
B'N L ^ 1H mfjo T[d'A sZe brksko j[zdk j? id'A sZe T[; ;w/A, i' fszB fBozso oksK s'A xZN
Bk j't/, d/ bJh 8 feH whH s'A tZX mfjokU tkb/ ;EkB s'A ck;b/ s/ fvT{Nh T[s/
r?o^ jkIoh d[nkok s'Vh Bk rJh j't/.
B'N L ^ 2H d"o/ T[s/ mfjokn d"okB n?stko ns/ S[ZNhnK B{z o'IkBk GZsk fwbD:'r j? i/eo
eowukoh tk;sfte o{g ftZu T[E/ w"i{d j't/. fe;/ th fe;w dh S[ZNh d"okB e'Jh
o'IkBk GZsk fwbD:'r BjhA j't/rk.
B'N L ^ 3H p'ov eowukoh i' fdB dk fJZe fjZ;k fJe ;EkB ( locality ) ftZu ns/ fJ; dk
fJZe fjZ;k nfij/ ;EkB s/ fpskT[Zdk j? fi; bJh o'IkBk GZs/ dk tZyok do
gqufbs j? sK o'IkBk GZs/ dk do T[; ;EkB dk fBoXkfos ehsk ikDk ukjhdk j?
fiE/ T[; B/ nfij/ fdB dh pkd tkbh oks fpskJh ;h.
B'N L ^ 5H d"o/ T[s/ okj iKfdnK tkgo/ Ipoh mfjokU d/ ;ko/ e/;K ftZu ezNo'fbzr nc;o
nfij/ mfjokU B{z fvT{Nh ti'A ;wM ;edk j? ns/ ;pzXs eowukohnK B{z e/; d/
jkbksK pko/ s;Zbh eoB wro'A fwbD:'r nB[;ko o'IkBk GZs/ dh fJikIs d/
;edk j?.
B'N L ^ 7H(i)
7H( eZY fdZsk frnk j?.
(ii) gfjb/ rq/v s'A j/mb/ rq/v d/ p'ov eowukoh s'A id'A T[u nfXekoh d/ nkd/P
d[nkok ;tkoh d/ ftP/P ;kXB d[nkok ;co eoB dh wzr ehsh rJh j't/ sK
T[go'es g?ok 1 nB[;ko o'IkBk GZs/ dh irQK *s/ ;co dh tk;sfte bkrs dh
fJikIs fdZsh ik ;edh j?.
15H pkjo/ d/PK ( ftd/PK ) dk d"ok eoB bJh o'IkBk GZs/ d/ do T[jh j'Dr/ fit/A fe
Gkos ;oeko d[nkok w[ekpb/ d/ o?eK d/ nkgD/ eowukohnK bJh fBoXkfos ehs/ rJ/ jB.
16H id'A fe;/ eowukoh B{z d"o/ d/ ;w/A d"okB p'ov $ ;oeko $ fe;/ j'o ;zrmB d/
wfjwkB ti'A ;wfMnk iKdk j? sK o'IkBk GZsk fBwB doik doK *s/ fwbD:'r j't/rk L ^
17H ;Nkc eko $ p'ov d/ tkjB d[nkok ;co eo oj/ eowukohnK B{z 6 xzfNnK s'A tZX
;w/A bJh j?~v^ e[nkoNo s'A r?o^ jkIo ofjD d/ e/; ftZu g{ok o'IkBk GZsk ndk ehsk ikt/rk
ns/ i/eo fJ; Bkb j?~v^ e[nkoNo s'A pkjo oks th mfjoBk j't/ sK o'IkBk GZsk oks mfjoD
d/ ;EkB d/ doK *s/ fwbD:'r j't/rk.
17 (T) gzikp ns/ uzvhrVQ s'A pkjo d"o/ bJh j'Nb fojkfJP ( accoommodation )$ N{fo;N
pzrb/ d/ do o;hd g/P eoB T[s/ fBwB nB[;ko j'Dr/ L ^
rq/v fojkfJP
I j'Nb 5 ;Nko s'A T[go dh e?Nkroh dk Bk j't/, fJ; ftZu ;kXkoD fJeZb/
ewo/ T[s/ ehs/ rJ/ n;b you dh gaqfsg{osh.
II j'Nb 3 ;Nko s'A T[go dh e?Nkroh dk Bk j't/, fJ; ftZu ;kXkoD fJeZb/
ewo/ T[s/ ehs/ rJ/ n;b you dh gaqfsg{osh.
J/^1 ebk; Pfjo J/^2 ebk; Pfjo ph^1 ebk; ph^2 ebk;
Pfjo Pfjo$ j'o ;EkB
III 200$^ WH gqfs 160$^ WH gqfs fdB 120$ ^ WH gqfs 80$^ WH gqfs
fdB sZe e'Jh th sZe e'Jh th j'Nb dk fdB sZe e'Jh th fdB sZe e'Jh th
j'Nb dk ewok ewok j'Nb dk ewok j'Nb dk ewok
IV s/ V
150$^ WH gqfs 120$^ WH gqfs fdB 90$^ WH gqfs 60$^ WH gqfs
fdB sZe e'Jh th sZ e e' J h th j'
N b dk fdB sZe e'Jh th fdB sZe e'Jh th
j'Nb dk ewok ewok j'Nb dk ewok j'Nb dk ewok
id'A eowukoh d"o/ ;w/A tgkoe bkJhBK T[s/ ub oj/ j'Nb ns/ N{fo;N pzrb/
ftZu mfjodk j? sK j'Nb ukofiI B{z e/tb bkfizr ( lodging ) bJh ;wMfdnK j'fJnK T[j ¾
o'IkBk GZs/ dk jZedko j't/rk.
B'N L ^ 1H BthA fdZbh fty/ j'Nb ftZu fojkfJP ( accoommodation ) T[s/ you ns/ j'Nb d/
doK *s/ o'IkBk GZs/ dh e/tb sK jh gqfsg{osh ehsh ikt/rh i/eo gzH okH fpH p'H d/
r?~;N jkT{; ftZu e'Jh fojkfJP T[gbZpX BjhA j? ns/ fJ; wzst bJh whw' BzL
114935$^ 116635$ fpbI fwsh 4H6H96 okjhA ikoh ehshnK rJhnK jdkfJsK ftZu
fuzsB ehs/ nB[;ko nfXekoh d[nkok x'PDk gq:kgs j't/rh.
2H i/eo j'Nb ftZu fojkfJP $N{fo;N pzrfbnK d/ ;'X/ doK dh jZedkoh fe;/
eowukoh B{z B[e;kB gj[zuKdh j? sK T[j g[okD/ doK *s/ ns/ ;coh GZs/ d/ ftfB:wK
d/ ftfB:w 17^(T) nXhB gfjbK jh nfX;{fus ehs/ PfjoK dh ;wK Pq/DhpZXsk
( period classification ) nB[;ko gqfsg{osh dk jZedko j't/rk .
o/b $ jtkJh $ ;Ve nktkikJh d[nkok ;co
18H p'ov eowukoh o/b d[nkok, jtkJh d[nkok ns/ ;Ve nktkikJh d[nkok fBwB
Pq/DhnK ftZu ;co eoB tk;s/ jZedko j'FDr/ L ^
i/eo ;co T[; ;EkB s/ j? i' o/b d[nkok i[fVnk j'fJnk j? sK eowukoh B{z
;Ve nktkikJh d/ fe;/ th Yzr d[nkok ;co eoB dh u'D eoB dh woIh ( option ) j't/rh
noEks ukj/ J/no ezvhPBb p;, vhbZe; p; iK ;kXkoD p; d[nkok, gozs{ Pos fJj j? fe
n;b you/ iK tZX s'A tZX o/bt/ feokfJnk, fijVk th xZN j't/, dh ndkfJrh ehsh ikt/rh.
T[; ;N/PB d/ e/; ftZu, i' f;ZX/ s"o s/ o/b d[nkok i[fVnk j'fJnk BjhA j?.
;Ve d[nkok ;co eoB dh jZedkoh fBwB nB[;ko j't/rh L ^
rq/v jZedkoh
I s/ II J/H ;hH p;
IV, V s/ VI ;kXkoD p;
(J) jtkJh d[nkok ;co dh jZedkoh
Gkos d/ nzdo nzdo jtkJh d[nkok ;co eoB bJh jZedkoh dh e;tZNh
( eohN/ohnk ) fBwB nB[;ko j't/rk L ^
rq/v jZedkoh
I woIh nB[;ko
ftfB:w 18 (;)
iii) 6000$ ^ WH ns/ fJ; s'A tZX gozs{ i/eo ;Nhwo T[s/ d' Pq/DhnK
10000$ ^ WH s'A xZN sBykj b? oj/ T[gbZpX j'D sK T[u/oh Pq/Dh ns/ i/eo
;oekoh eowukoh bJh. d' Pq/DhnK s'A tZX Pq/DhnK j'D sK do^
fwnkBh iK d{ih Pq/Dh ( second class )
iv) 5000$ ^ WH ns/ fJ; s'A tZX gozs{ i/eo ;Nhwo T[s/ e/tb d' Pq/DhnK
6000$ ^ WH s'A xZN sBykj b? oj/ T[gbZpX j'D sK j/mbh Pq/Dh ns/ i/eo
;oekoh eowukoh bJh T[E/ fszB Pq/DhnK j'D sK dofwnkBh iK
d{ih Pq/Dh ns/ i/eo T[E/ uko Pq/DhnK
j'D sK shih Pq/Dh.
B'N L ^ 2 fJj p'ov eowukoh dh woIh T[s/ j't/rk fe T[j fi; dk jZedko j? Bkb'A j/mbh
Pq/Dh ftZu ;co eo/ ns/ j/mbh Pq/Dh, fi; ftZu T[; B/ tk;st ftZu ;co ehsk j?,
bJh ;coh GZsk eb/w eo/.
B'N L ^ 3 oks dh :ksok d"okB ;co eo oj/ p'ov eowukoh ;'D ;[ftXk ( sleeping acco-
mmodation ) yofunK dk th jZedko j't/rk, i/eo T[; B/ t;sfte o{g ftZu
fwbD:'r o/bt/ GkV/ s'A fJbktk ndk ehs/ j'D.
B'N L^ 4 pdbh j'D T[s/ iK d"o/ T[s/ :ksok p'ov d/ eowukoh dh woIh ( discretion ) *s/
g?;zio iK w/b$ n?e;gq?; o/brZvh d[nkok ehsh ik ;edh j?. gozs{ fJ; bJh
feokfJnk^GkVk eb/w eoB ;w/A eb/w^eosk fJ; ;pzXh ;oNhfce/N foekov
eo/rk fe ;co b'e fjZs ftZu tk;st ftZu w/b$ n?e;gq?; o/brZvh d[nkok ehsk
frnk ;h.
B'N L ^ 5 i/eo e'Jh p'ov eowukoh T[; o/b d[nkok ;co eodk j? fi; ftZu T[; ;[ftXk
( accommodation ) dh Pq/Dh dk gqpzX BjhA j? fi; dk fe T[j jZedko j? sK T[j
nrbh T[u/oh P/qDh d[nkok ;co eo ;edk j? ns/ ezNo'fbzr nc;o fJ; ;pzXh
T[; d/ ;coh GZs/ d/ fpb T[s/ ;oNhfce/N bkJ/rk fe fJj T[; d[nkok T[; o/brZvh
d[nkok$ Pq/Dh ftZu ;co eoBk b'e fjZs ftZu Io{oh ;h.
B'N L ^ 6 p'ov eowukoh i' uzvhrVQ, gfNnkbk ns/ fe;/ j'o nfij/ ;N/PB fty/ s?Bks jB
fiBQK B{z dcsoh fvT{Nh T[s/ d"o/ d/ ;w/A d"okB e[Zb{ gj[zuD bJh nzpkbk iK uzvhrVQ
okjhA bzxDk g?Adk j? sK T[j nkgDh sBykj d/ pkti{d th uzvhrVQ s'A e[Zb{ ns/
tkg;h th jtkJh ;co eoB d/ jZedko j'Dr/ .
B'N L ^ 7 ;pzXs ftGkrK d/ w[Zyh b'e fjZs ftZu ntZPesk g?D T[s/ jtkJh ;co eoB dh fe;/
th p'ov d/ eowukoh B{z fJikIs fdzfdnK ftP/P wzBI{oh d/ ;edk j?.
B'N L ^ 8 jtkJh d[nkok ;co eoB d/ jZedko eowukoh T[; feckfJsh$ fwnkoh Pq/Dh
( N{fo;N ebk; ) d[nkok ;co eo ;edk j? fiE/ J/no^bkJhBK T[s/ ;[ftXk
( accommodation ) dhnK d' Pq/DhnK noEks c;N$ ekoiekoh ns/ feckfJsh$
fwnkoh ( N{fo;N ebk; ) T[gbZpX j'D.
B'N L ^ 9 p'ov dk u/now?B ns/ w?Apo T[u/oh Pq/Dh ftZu ;co eo ;ed/ jB fiE/ J/no^
bkJhI T[s/ ;[ftXk ( accommodation ) dhnK d' Pq/DhnK noEks c;N$ ekoiekoh
ns/ feckfJsh$ fwnkoh ( N{fo;N ebk; ) T[gbZpX j'D.
B'N L ^ 10 foIot/PB ns/ ;bhgo ukofiI dh bkrs dh gqfsg{osh ehsh ikt/rh ns/ e'Jh
th eN"sh BjhA ehsh ikt/rh.
B'N L ^ 11 nzso^ okPNoh ;co d/ e/; ftZu, p'ov d/ nfXekoh feckfJsh Pq/Dh d[nkok ;co
eoB d/ jZedko j'Dr/.
19H whb GZsk T[j GZsk j? i' ;co ehs/ rJ/ ck;b/ T[s/ frFfDnk iKdk j? ns/ fijVk
fe;/ yk; :ksok dh bkrs B{z g{ok eoB bJh fdZsk iKdk j?. whb GZsk frDB d/
wzst bJh d' ;EkBK ftuekob/ ;co B{z fbnk ikDk j? i' nwb:'r o{NK d/ ;G s'A S'N/
o{N d[nkok ehsk frnk j't/.
20H eko$ w'No ;kfJeb$ ;e{No$ ;kfJeb nkfd ftZu ;VQe d[nkok ehs/ rJ/ ;co
bJh p'ov eowukoh fBwB doi do gqfs feb'whNo *s/ GZs/ d/ jZedko j't/rk L ^
rq/v nkgDh w'No eko nkgD/ w'No ;kXkoD ;tkoh d/ j'o j'o d{i/ ;kXB
;kfJeb$ ;e{No ;kfJeb d{i/ ;kXB
N?e;h
1 2 3 4 5 6
I 3^00 1^20 0^50 3^50 3^00
II 3^00 1^20 0^50 3^50 3^00
III 3^00 1^20 0^50 3^50 3^00
IV ^ 1^20 0^50 ^ 1^50
V ^ 1^20 0^50 ^ 1^50
VI ^ ^ 0^50 ^ 1^50
B'N L ^1 rq/v I ns/ II d/ nfXekoh, i' 10,000$^ WH ns/ fJ; s'A tZX sBykj b? oj/ jB,
p'ov dk tkjB T[gbZpX Bk j'D dh Pos T[s/ nkgDh eko$ w'No ;kfJeb$ ;e{No
d[nkok ehs/ rJ/ d"o/ d/ ;ko/ ;co bJh ;Ve okjhA whb GZsk b? ;ed/ jB. id'A
nfXekoh fJ; ;j{bs dh tos'A eo oj/ j'D sK fBZih tkjB dh tos'A eoB dh
nktZPesk d/ ;pzX ftZu g{oD o{g ftZu ;woZE j'D bJh x'fPs ehs/ rJ/ j'D, fJj
;zGktBk ehsh iKdh j? fe T[j fJ; T[gpzX dh tos'A ;ziw Bkb ( judiciously )
eoBr/.
B'N L ^1
^1(T) rq/v III d/ p'ov eowukohnK s'A w'No eko d[nkok ;co eoB bJh ;kXkoD s"o
s/ T[whd BjhA ehsh iKdh ns/ fJ; nB[;ko nfij/ ;co bJh T[BQK B{z ;tkoh d/
j'o d{i/ ;kXBK tk;s/ fBoXkfos ehs/ rJ/ doK s'A tZX whb GZsk BjhA b?Dk
ukjhdk. w'No eko bJh whb GZsk e/tb nfij/ eowukohnK d[nkok jh fbnk ik
;edk j? id'A ;pzXs ezNo'fbzr nc;o d[nkok fJj s;ehd ehsk ikt/ fe fJj
;co w'No eko d[nkok ehsk ikDk b'e fjZs ftZu g{oD o{g ftZu nktZPe ;h.
B'N L ^2 rq/v I ns/ II ns/ III d/ gzH okH fpH p'H eowukohnK B{z 3^50 WH gqfs feH whH
dh do *s/ ;EkBe whb GZs/ dh pikJ/ tk;sfte N?e;h feokJ/ dh gqfs^ g{osh
ehsh ik ;edh j? gozs{ Pos fJj j? fe d"ok eoB tkb/ nc;o d[nkok fJ; ;pzXh
fJe ;oNhfce/N g/P ehsk ikt/rk fe dcsoh d"fonK (visits ) bJh gzikp ns/
uzvhrVQ s'A pkjo d"ok eod/ ;w/A T[; B/ tk;st ftZu N?e;h feokJ/ T[s/ ehsh ;h
ns/ N?e;h ukofiI ti'A ^^^^^^ WH ndk ehs/ rJ/ ;B.
B'N L ^3 T[go'es nzeVk^ ;koBh ( table ) ftZu fBoXkfos ehs/ rJ/ do ;co, ukj/ d"o/
T[s/ iK pdbh j'D T[s/ ehsk frnk j't/, bJh th bkr{ j'Dr/.
B'N L ^4 Bzrb ns/ GkyVk ftueko ehs/ rJ/ ;co bJh ;kXkoD do *s/ (Bk e/ gjkVh do
*s/ ) ;coh GZsk fwbD :'r j't/rk.
B'N L ^5 nfXekoh$ eowukoh ;co tkb/ fdB B{z ;EkBe whb GZs/ d/ ;kXkoD ( usual ) do
tk;s/ jZedko j't/rk. o[eD ( stay ) d/ j'o d{i/ fdBK bJh, ;EkBe whb GZs/ B{z
mfjo (halt ) d/ ;EkB *s/ fwbD:'r g{oD ;kXkoD o'IkBk GZs/ sZe ;hws ehsk
frnk ( restricted ) j? pPos/ fe nfXekoh$ eowukoh d[nkok fJ; ;pzXh fJe
;oNhfce/N g/P ehsk ikt/rk fe T[; B/ tk;st ftZu N?e;h$ ;e{No d[nkok ;co
ehsk ;h ns/ p'ov d/ fe;/ tkjB iK fe;/ j'o d{ih ;z;Ek d[nkok w[jZJhnk ehsh
w[cs ;tkoh BjhA bJh ;h.
( fJj ebk;^ IV eowukohnK T[s/ th bkr{ j't/rk)
“;EkBe whb GZs/@ B{z nr/ j'o fBwB nB[;ko fB:fws ehsk ikt/rk L ^
22H (1) (i) p'ov eowukoh fi; B{z d"o/ T[s/ jtkJh d[nkok ;co eoB bJh nfXekfos ehsk
frnk j?, :ksok bJh fJe fwnkoh jtkJh GkV/ d/ pokpo whb GZsk iwQK gq;zre
you/ ti'A fJZe ;kXkoD o'IkBk GZs/ dk jZedko j? i' fe ;tko j'D iK T[soB d/ ;EkB
*s/ fwbD :'r doK ( fijVk th T[u/ok j't/ ) T[s/ j't/rk.
(ii) p'ov eowukoh i' d'o/ T[s/ jtkJh d[nkok ;co eoB dk jZedko BjhA j?, gozs{
;woZE nfXekoh d[nkok d"o/ T[s/ jtkJh d[nkok ;co eoB bJh nfXekfos ehsk
frnk j?, T[j ;co bJh fJe fwnkoh jtkJh feokJ/ iwQK o/b iK ;Nhwo d[nkok
;co d/ ;pzX ftZu gq;zre yofunK tk;s/ GZs/ dk, i/eo ;N/PBK ftueko ;co o/b
iK ;w[zdo, fit/A th e/; j't/, d[nkok i[fVnk j'fJnk j? ns/ ;Ve d[nkok nZXk whb
GZs/ dk i/eo ;N/PBK ftueko ;co ;Ve okjhA i[fVnk j'fJnk j?, fi; dk T[j
jedko j[zdk i/eo T[; B/ ;sjh o{N ( surface route ) d[nkok ;co ehsk j[zdk iK
fJ; ftfB:w d/ yzv (i) nXhB fwbD:'r gq;zre you/, fijV/ th xZN j'D dk jZedko
j?.
gozs{ Pos fJj j? fe i/eo jtkJh d[nkok ;co d/ fe;/ nzs *s/ p'ov eowukoh B{z
o/b, ;VQe iK ;Nhwo d[nkok i[fVnk ;co eoBk g?Adk j? sK T[j nfij/ ;co bJh
fwbD:'r whb GZsk b? ;edk j?.
nZr/ Pos fJj j'o j? fe ;sjh nktkikJh ( transport ) fijVh jtkJh ;co dk
fjZ;k pDdh j? ns/ jtkJh ;co bJh ndk ehs/ feokJ/ ftZu Pkwb j?, d/ ;pzX ftZu
e'Jh whb GZsk BjhA fbnk ik ;edk.
B'N L ^1 fwnkoh jtkJh feokJ/ dk noE ;oft; fi; d[nkok ;co ehsk iKdk j? bJh
ndkfJrh :'r tk;sfte fJefjok ;co jtkJh feokfJnk j?.
B'N L ^2 i/eo T[gbZpX j'D sK jw/PK xZN/ j'J/ do dhnK tkg;h fNeNK yohdDhnK ukjhdhnK
jB, id'A fe;/ nfXekoh B{z jtkJh d[nkok T[; ;w/A d/ nzdo nzdo tkg;h ;co eoB
dh ;zGktBk j't/ fi; d"okB tkg;h fNeN T[gbZpX j't/. gozs{ nr/ ikD bJh ns/
tkg;h ;co bJh whb GZsk, id'A nfijh tkg;h fteNK T[gbZpX j'D sK tkg;h
fNeNK dh n;b bkrs j't/rk iwQK jo/e o;s/ d/ fJefjo/ ;co bJh frD/ rJ/
nB[;ko gq;zre you/ ( incidental expenses ) tk;s/ GZsk.
B'N L ^3 id'A p'ov eowukoh T[BQK ;EkBK, fijV/ PfvT{bv J/no ;oft; d[nkok i[V/ j'J/
BjhA jB, ftueko nkgD/ iK ;oeko d[nkok ukoNov ijki okjhA jtkJh :ksok
d[nkok ;co eoB bJh :'r j't/, sK T[j jo/e fJefjo/ ;co bJh 3 g?;/ gqfs
feb'whNo s'A 10$^ WH sZe bJh jZedko j't/rk. p'ov eowukoh fijV/ jtkJh
d[nkok ;co eoB d/ jZedko BjhA jB gozs{ fJ; soQK nfXekfos ehs/ iKd/ jB,
T[j jo/e ;co bJh 3 g?;/ gqfs feb'whNo i' 10$^ WH sZe ;hfws j't/rh *s/ gq;zre
yofunK dh oew iK ;sjh o{N d[nkok fwbD:'r gq;zre yofunK dh oew, i' th
xZN j't/, dk th jZedko j't/rk. T[jBK ;EkBK, fijV/ NqK;g'oN d/ nzsors BjhA
nkT[Ad/, ftueko jo/e fJefjo/ ;co bJh 3 g?;/ gqfs feb'whNo i' 10$^ WH sZe
;hfws j't/rh *s/ iK ftfB:w 13 ftZu fds/ rJ/ ;kXkoD doK *s/ fJe fdjkVh (one
daily ), fijVh th tZX j't/, dk jZedko j't/rk.
T[jBK e/;K ftZu fiE/ p'ov eowukoh T[jBK ;EkBK, fijV/ PfvT{bv J/no
;oft; d[nkok i[V/ j'J/ jB, ftueko fJe s'A tZX T[;/ fdB B{z jtkJh :ksok eodk
j? fit/A fe T[j T[jBK ;EkBK, fijV/ fe PfvT{bv J/no ;oft; d[nkok Bk i[V/ j'D,
ftueko ;co eodk j?, sK T[j ftfB:w 22 ns/ fJj B'N nXhB gq;zre yofunK i'
fe T[;/ fdB B{z ehshnK ;kohnK jtkJh :ksoktK bJh ;w[Zuk 10$^ WH dh Pos
nXhB dk th jZedko j't/rk .
B'N L ^4 j?v e[nkoNo s'A fvT{Nh g[nkfJzN sZe ;w[Zuh :ksok B{z ftuekob/ ;N/PBK *s/ o[eD
( breaks ) d/ pkti{d fJe fJefjoh :ksok ti'A ;wfMnk ikt/rk.
(2) tZX s'A tZX fJZe bZy WH d/ phw/ bJh jtkJh phwk ukofiI, o;hd g/P eoB dh Pos
T[s/ fwbD:'r jB.
23H i/eo e'Jh eowukoh fe;/ j'o eowukoh$ d';s dh eko d[nkok ;co eodk j?
noEks fiE/ T[j ubkT[D d/ ukofiI ( propulsion charges ) podkPs BjhA eodk
sK T[;B{z ;w[Zu/ ;co bJh o/b d[nkok fwbD:'r nB[;ko e/tb gq;zre you/ jh ndk
ehs/ ikDr/. fiE/ eowukoh d{i/ eowukoh$ d';s B{z g{o/ iK nZX/ ubkT[D d/ you/
ndk eodk j? sK T[j g{o/$ nZX/ ;coh GZs/ doK *s/ fJ; ;pzXh fJe ;oNhfce/N g/P
eoB T[s/ fJ; Pos T[s/ ;coh GZsk b? ;edk j? fe ndk ehs/ ubkT[D d/ you/ T[;
B{z fwbD:'r ;coh GZs/ dh oew s'A xZN BjhA jB. o/b d[nkok i[V/ j'J/ ;N/PBK
ftueko :ksok bJh fiE/ eowukoh whb GZs/ dk eb/w eodk j? sK ezNo'fbzr
nEkoNh B{z ftfB:w 20 d/ yzv (2) (n) ftZu T[gpzX ehs/ rJ/ nB[;ko ;oNhfce/N
d/Dk gt/rk.
ftnkfynk L^ Ppd ‘nZr/ tZb ikD d/ you/ ( propulsion charges )* ftZu e/tb vokJhftzr
youk noEks gNo'b ns/ w'pkfJb s/b nkfd dh bkrs Pkwb j?. gozs{ fJ; ftZu
tkjD dh N[ZN^GZi iK vokJhto dh sBykj d/ ekoB you/ Pkwb BjhA jB.
25H p'ov eowukoh id'A T[fus wzBI{oh Bkb fvT{Nh T[s/ nkgD/ j?v^e[nkoNo s'A
r?ojkIo j't/ sK d"o/ T[s/ j[zdk j?. ;woZE nEkoNh fvT{Nh d/ x/o/ s'A pjko ;co
eoB dh fJikIs d/ ;edk j?.
26H fJZe ;N/PB s'A fe;/ j'o ;N/PB bJh pdbh ( NqK;co ) j'D T[s/ ;co B{z j?v^
e[nkoNo fty/ eowukoh dh fojkfJP, fi; s'A T[; dh pdbh j'Jh j? s'A P[o{ ns/
;N/PB fi; s/ T[; dh pdbh ehsh rJh j? *s/ ysw j'fJnk ;wfMnk ikt/rk. e'Jh
j'o d{ik ;co fe;/ th ;N/PB *s/ T[; ;N/PB d/ fvT{Nh g[nkfJzN s'A P[o{ ns/ ysw
ehsk iKdk j?.
B'N L ^ pdbh d/ e/; ftZu eowukohnK B{z T[; d/ nkgD/ nkg d/ Bkb Bkb T[; d/ gfotko d/
jo fJZe w?Apo B{z th T[wo d/ pkti{d th o'IkBk GZsk ( daily allowance ) fdZsk
ikt/rk.
B'N L ^ p'ov eowukoh d/ gfotko dk fJe w?Apo i' T[; Bkb T[; dh pdbh dh skohy s'A S/
(6) wjhfBnK d/ nzdo nzdo T[; d/ fgZS/ nkT[Adk j? iK T[; ;w/A s'A i' fJZe wjhB/ s'A
tZX Bk j't/, T[; s'A nZr/ nkT[Zdk j?, B{z T[; d/ Bkb nkfJnk ;wfMnk ik ;edk j?.
(T) doK B{z e/tb ;Ve d[nkok fBZih ;kwkB dh Y'nk^ Y[nkJh bJh fBPfus ehsk
ikt/rk. ;N/N NqK;g'oN efwPBo ;Ve d[nkok d' ;N/PBK ftueko ck;b/ dk ;G s'A
S'N/ o{N okjhA fBoXkoD eo/rk ns/ doK B{z gqfs NoZe gqfs feb'whNo th fBPfus
eo/rk ns/ sd xZN' xZN ;kbkBk s"o s/ ;'X/rk, i/eo Io{oh j't/ T[j S'N/ s'A S'N/
ck;b/ s'A r[IoB tkb/ ;co bJh tZyo/ do th fBPfus eo ;edk j?.
(n) i/eo e'Jh eowukoh o/b d[nkok nkgD/ fBZih ;kwkB dh NqK;g'oN eodk j? sK w"i{dk
ftfB:w ns/ jdkfJsK bkr{ ehshnK ikDrhnK.
B'N L ^ g?fezr you/ (ukofiI) 10$^ WH gqfs e[fJzNb j'Dr/. ;Ve d[nkok nkgD/ ;kwkB dh
Y'nk^ Y[nkJh bJh eowukoh B{z ;Ve d[nkok tk;sfte you/ iK o/b d[nkok
fwbD:'r you/ iwQK T[j oew i' T[;dk 25 # s'A tZX BjhA j't/rh, fijVh th xZN
j't/, dh gqfsg{osh ehsh ikt/rh. fJ; s'A fJbktk, eowukoh B{z T[; dh pdbh j'D
T[s/ jZedko Pq/Dh (ebk;) dk fJe feokJ/ dh fJikIs fdZsh ikt/rh, id'A T[; dk
gfotko gfjbh tko T[; d/ Bkb BjhA iKdk.
30H i/eo p'ov eowukoh B{z nkgDk fBZih ;kwkB nkgDh fojkfJP s'A wkb nc;o, wkb
NqK;g'oN ezgBh dcso$ r'dkw sZe fbnkT[Dk g?Adk j? ns/ fJ; s'A T[bN th sK T[j
fBwB doi doK T[s/ nfsfoes GZsk b? ;edk j? L ^
S'N L ^ p'ov eowukoh bkj"b ns/ ;fgsh fib/ ftZu pdbh j'D T[s/ ;co *s/ nkgD/ fBZih
;kwkB gqfs 40 feb'rqkw dh Y'nk^ Y[nkJh bJh fJe yZuo b?D bJh :'r j't/rk ns/
tk;sfte feokJ/ B{z t;{b eoB dk jZedko j't/rk i' fe fvgNh efwPBo d[nkok
fB;fus ehs/ rJ/ doK s'A tZX BjhA j'Dr/. gozs{ id'A p'ov eowukoh B{z fJe s'A tZX
yZuo eoB/ g?D sK T[j 5 feb'rqkw sZe tXhe ;kwkB B{z T[jBK dofwnkB tzv/rk ns/
fJ; bJh e'Jh tkX{ yZuo eoBk Io{oh BjhA j't/rk. fJ; s'A fInkdk j'D *s/ fJe
tZyok yZuo ehsk ikt/rk, i/eo e[b ;kwkB dk Gko fpbe[b g{oD nze BjhA j? .
31H pdbh j'D T[s/ ;coh GZs/ d/ fpb ftZu ehs/ rJ/ fBZih ;kwkB dh Y'nk^ Y[nkJh dh
tk;sfte bkrs tk;s/ jo fJZe eb/w g?fezr, b'fvzr ns/ nBb'fvzr yofunK d/
;pzX ftZu ehs/ rJ/ yofunK B{z SZv e/ pkeh ehs/ rJ/ you d/ ;pzX ftZu o;hdK ns/
tkT{uoK Bkb ;wofEs j'D/ ukjhd/ jB.
32H fB:[esh dh g/PeP ftZu j'ot/A T[gpzX ehs/ rJ/ s'A S[ZN/, fe;/ th ftnesh B{z p'ov
dh ;/tk ftZu T[; dh gfjbh fB:[esh j'D *s/ jkIo j'D (join) bJh ;co tk;s/ e'Jh
;coh GZsk fwbD:'r BjhA j?.
p'ov dh ;/tk ftZu w[VQ fB:[esh j'D T[s/ ftnZeshnK d[nkok ehsk frnk ;co
33H id'A fe;/ g?BPBo iK p'ov d/ eowukoh, fi; B{z nwb/ ftZu eN"sh eoB iK T[; dh
nk;kwh ysw eo d/D eoe/ B"eoh s'A eZY fdZsk frnk j't/, dh p'ov dh ;/tk ftZu
ftZu w[V fB:[esh ehsh iKdh j? sK nEkoNh, fi; B/ T[; dh w[V fB:[esh wzBI{o
ehsh j't/, T[; B{z ;co T[s/ mfjo bJh fe;/ GZs/ d/ fpBK d"o/ T[s/ ;co ti'A T[; dh
BthA nk;kwh T[s/ jkIo j'D bJh T[; d/ ;co tk;s/ ;coh GZsk b?D dh nB[wsh d/
;edh j?.
34H fJ;// soQK p'ov eowukoh ns/$ iK T[; d/ gfotko dk e'Jh w?Apo d/ d"o' T[s/ ;co
tKr jh, fijVk fe ;woZE nfXekoh d/ nkd/PK sfjs vkeNoh w[nkfJB/ (madical
examination ) bJh g/P j'D tk;s/ ;co eodk j? iK fi; B{z p'ov d/ nfXekfos
w?vheb nc;o d[nkok w?vheb ftP/PZr, i' eowukoh d/ j?~v e[nkoNo s'A j'ot/A
fe;/ ;EkB T[s/ ofjzdk j?, s'A ;bkj b?D bJh fJikIs fdZsh rJh j't/, nfij/ e/;
ftZu e'Jh o'IkBk GZsk ns/ gq;zre you/ nkfd fwbD:'r BjhA j'Dr/. fJ;/ jh nkXko
T[s/ ;coh GZsk wohI d/ fJZe skwhodko ( attendance ) B{z th ndk ehsk ikt/rk fi;
d/ e/; ftZu nfij/ skwhodko B{z nfXekfos w?vheb nc;o d[nkok Io{oh ;wfMnk
frnk j't/.
36H p'ov eowukoh T[; ;EkB, fi; *s/ T[j nfBtkoh ( obligatory ) ftGkrh gqhfynk
d/D bJh T[g;fEs ( appears ) j[zdk j?, sZe ns/ s'A ;co tk;s/ d"o/ d/ doK *s/
;coh Gsk b?D dk jZedko j? gozs{ Pos fJj j? fe nfijk ;coh GZsk fe;/ yk;
( particular ) gqhfynk bJh d' tko s'A tZX BjhA fbnk ik ;e/rk. T[j mfjo ( halts )
bJh gq;zre you/ ns/ o'IkBk GZsk th b?D dk jZedko j't/rk.
S[ZNh ;coh
;coh fonkfJs ( Leave Travel Concession )
37H p'ov eowukoh ns/ T[jBK d/ gfotkoe w?Apo ( nfB;fus toe ukoi ns/
nzPekbh [gkoN NkJhw] nwb/ s'A fJbktk ) Gkos ftZu rqfj e;p/ (home town)/
fe;/ th ;EkB d"ok eoB ikD ( visiting ) bJh S[ZNh ;coh fonkfJs dk fBwB
nB[;ko jZedko j'Dr/ L ^
(i) ;kb 1989 ( ;kb 1990 sZe tXkJ/ rJ/ ;w/A ) d"okB Gkos ftZu fe;/ th ;EkB
dh :kso eoB bJh iK 1989 d"okB fJZe tko nkgD/ rqfj e;p/$ Pfjo dk
;co eoB bJh S[ZNh ;coh fonkfJs , id'A sZe nfijh fonkfJs pbke
1988^89 tk;s/ gfjbK Bk bJh rJh j't/.
(ii) gfjbk pbke 1990 s'A 1993 j'D eoe/ 1990 s'A P[o{ eofdnK 4 ebzvoh ;kbK
d/ jo/e pbke ftZu Gkos ftZu fe;/ th ;EkB dh :ksok eoB bJh S[ZNh ;coh
fonkfJs b?D d/ jZedko j'Dr/. i/eo Gkos ftZu fe;/ th ;EkB dk d"ok eoB
dh fonkfJs B{z 4 ;kbK d/ e[M pbkeK d"okB tofsnk BjhA iKdk sK fJj pkd
d/ 4 ;kbK d/ pbke d/ gfjb/ ;kb sZe ftGkr d/ w[Zyh dh nkfrnk Bkb nZr/
tXkJh ik ;edh j?.
(iii) gfjbk pbke 1990 s'A 1992 j'D eoe/ 1990 s'A P[o{ eofdnK 2 ebzvoh ;kbK
d/ jo/e pbke ftZu j'w NkT{B dh :ksok eoB bJh S[ZNh ;coh fonkfJs b?D
d/ jZedko jB. i/eo fe;/ eowukoh d[nkok T[go'es (ii) ftZu fBoXkfos ehs/
rJ/ nB[;ko Gkos ftZu fe;/ th ;EkB dk ;co eoB bJh S[ZNh ;coh
fonkfJs B{z 4 ;kbK d/ fBPfus pbke d"okB wkD fbnk frnk j? sK T[es
eowukoh nkgD/ j'w NkT{B dk ;co eoB bJh S[ZNh ;coh fonkfJs B{z 4
;kbK d/ T[; pbke ftZu e/tb fJe tko wkDB dk jZedko j't/rk.
T[go'es S[ZNh ;coh fonkfJs fBwB doi PosK dh Pos nXhB
fwbD:'r j't/rh L ^
(i) fpBK fe;/ pzX/i d/ d'jK o;fsnK d/ nzsors nkT[Ad/ ;w[Zu/ ck;b/ bJh
tk;sfte feokJ/ dh gqfsg{osh dh fJikIs j't/rh.
(ii) you dh gqfsg{osh e/tb sK jh ehsh ikt/rh i/eo :ksok o/b d[nkok iK ukj/
gzikp oki iK fe;/ j'o oki d/ ;N/N NqK;g'oN ftGkr, ;N/N Nqk;g'oN nzvo^
N/fezr, ;N/N N{foIw ftGkr iK ekog'o/PBI dh fB:fws p; ;oft; d[nkok
ehsk frnk j't/. gqkJht/N tkjDK$ p;K dh ukoNfozr dh fJikIs BjhA fdZsh
ikt/rh.
(iii) fJj fonkfJs gzH okH fpH p'H d/ eowukohnK d[nkok fB:fws S[ZNh iK
nuBu/s S[ZNh, fit/A th e/; j't/, d"okB S[ZNh dh fwnkd d/ pkti{d ehs/ rJ/
;co bJh th fwbD:'r j't/rh.
gfotko dh gfoGkPk
gfoGkPk
1. fJ; nB[;ko ;oekoh eowukoh dh gsBh iK gsh, fi; soQK dk th e/; j't/, ns/ d'
nDftnkj/ ihts pZu/ iK ;oekoh eowukoh T[go g{oB s"os/ fBoGo wspzB/ pZu/, Gkt/A
T[j ;oekoh eowukoh d/ Bkb ofj oj/ j'D iK BjhA, gfotko dk fjZ;k j'Dr/.
2. Pkdh P[dk bVehnK, fijVhnK fe sbke P[dk, fsnkrhnK j'JhnK iK nkgD/ gshnK s'A
nbZr j'JhnK j'D ns/ ;oekoh eowukoh Bkb ofjzdhnK j'D ns/ g{oh soQK ;oekoh
eowukoh T[s/ fBoGo j'D.
3. wksk fgsk iK wso/Jh wK ;oekoh eowukoh Bkb ofjzdh j't/ ns/ g{oh soQK T[s/ s/
fBoGo j't/.
e/tb d' ihts pZfunK iK wspzB/ pZfunK dh n?bH NhH ;hH dh ;[ftXk s/ pzdP,
T[jBK T[s/ bkr{ BjhA j't/rh L ^
(1) fijBK eowukohnK d/ fJ; pzdP d/ bkr{ j'D s'A gfjbK fit/A fe 2H10H97 s'A
gfjbK jh d' s'A tZX pZu/ j'D.
(2) fJj pzdP bkr{ j'D s'A fJZe ;kb ftZu g?dk j'J/ pZu/.
(3) fiE/ fe pZfunK dh frDsh d/ iD/g/ d/ cb;o{g fInkdk pZu/ g?dk j'D eoe/.
2H fJjBK fB:wK d/ we;d bJh ‘gfotko (c?wbh)* dh Pos ftZu fJZe s'A tZX gsBh
Pkfwb BjhA j?. fco th i/eo ;oekoh eowukoh dhnK ekB{zBh s"o s/ d' ftnkjhnK
gsBhnK j'D ns/ d{ih Pkdh ;oeko dh yk; nkfrnk Bkb j't/ sK d{ih gsBh th
‘gfotko* dh gfoGkPk ftZu Pkwb ehsh ikt/rh.
3H Gkt/A gsh, gsBh ns/ pZfunK bJh ;oekoh eowukoh Bkb ofjDk Io{oh BjhA sK i'
T[j n?bH NhH ;hH bJh :'r pD ;eD, go T[jBK dk n?bH NhH ;hH n;b ftZu n?bH
NhH ;hH dh :ksok eoB sZe ;hws j't/rk iK j?v e[nkoNo$ eowukoh dh s?Bksh dh
irk ns/ j'w NkT{B$ ikD dh irQK ftueko ck;bk fijVk th xZN j't/, nB[;ko j't/rk.
4H sbkeP[dk, SZvhnK j'JhnK, gshnK s'A tZy j'JhnK iK ftXtk G?Dk d/ pZu/ ‘c?wbh* dh
gfoGkPk ftZu Pkwb BjhA jB.
5H gfotko dk e'Jh w?Apo, fi; dh nkwdB ;ko/ ;kXBK, ;w/s g?BPB nkoIh s"o s/ ftZu
tkXk, gozs{ wfjzrkJh ;jkfJsk s'A fpBK iK ;NkfJzgv nkfd 1500$^ WH gqfs wjhBk s'A
tZX Bk j't/ sK T[j ;oekoh eowukoh s/ g{oB s"o *s/ fBoGo ;wfMnk ikt/rk.
v) fonkfJs jtkJh ;co eoB iK tksk nB[e{b ( air conditioned ) gfjbk doik o/b
;co eoB tk;s/ fwbD:'r BjhA j't/rh. fijV/ nfXekoh d"o/ T[s/$ pdbh d"okB jtkJh
iK gfjbk doik tksk nB[e{b o/b d[nkok ;co eoB d/ jZedko jB e/tb gfjbk
doik o/bt/ feokfJnk eb/w eoB d/ jZedko j'Dr/. S[ZNh ;coh fonkfJs ( LTC ) d/
bkGekohnK d[nkok ehshnK rJhnK :ksoktK tk;s/ T[j e/tb ;co bJh ;tko j'D d/
;EkB ns/ gj[zu ;EkB ( destination ) ftueko ;G s'A S'N/ o{N bJh feokfJnk eb/w
eoBr/.
vi) p'ov d/ eowukohnK ns/ T[jBK d/ gfotkoe w?ApoK d[nkok n?bH NhH ;hH b?D ;w/A
NqK;g'oN d/ tZy tZy YzrK T[s/ :ksok eoB tk;s/ jZedkoh fBwB nB[;ko j't/rh L ^
(T)
(T) jtkJh ijkI$ o/b okjhA ;co
WH 18,400$^ ns/ fJ; s'A tZX jtkJh ijkI okjhA eckfJs (tkJh)
doik e"wh T[vkDk iK tksk nB[e{b
gfjbk doik o/b okjhA T[jBK dh
nkgDh woIh nB[;ko.
WH 8000$^ ns/ fJ; s'A tZX d{ik doik tksk nB[e{b II NkfJo
go WH 16,400$^ s'A xZN ;bhgo
WH 4100$^ ns/ fJ; s'A tZX gfjbk doik tksk nB[e{b III NkfJo
go 8000$^ WH s'A xZN ;bhgo$ tksk nB[e{b u/noeko
(;ko/ ;oekoh eowukoh i' gfjbk
doik$ J/no ezvhPBo (tksk nB[e{b) III
NkfJo ;bhgo$ J/H ;hH u/noeko okjhA
n?bH NhH ;hH d/ jZedko jB, T[j nkgDh
woIh Bkb J/H ;hH II NkfJo ;bhgo fiE/
e'Jh th o/b P[o{ j'D tkb/ ;N/PB s'A fBPkB/
tkb/ ;N/PB sZe f;ZXh s/ ;G s'A S'N/ o;s/
okjhA iKdh j't/ s/ T[; ftZu T[go'es fszBK
doi/ dhnK ;/tktK w[jZJhnk Bk j'D sK J/H
;hH ^ II NkfJo ;bhgo s/ ;co eo ;edk
j?.
B'N L ^ okiXkBh$ Pskpdh o/bK okjhA ;co bkr{ j'D :'r sK jh j't/rk i/eo n;b ftZu
fJjBK o/bK okjhA ;co ehsk j't/ ns/ jZedkoh B{z fB;fus eoB tk;s/ nB[wkfBs
s"o s/ BjhA frfDnk ikt/rk. ;co d/ d't/A nzs, Gkt ;co P[o{ eoB dh EK ns/
fBPkB/ tkbh EK okiXkBh$ Pdkpdh n?e;gq?; o/b okjhA i[V/ j'D/ ukjhd/ jB.
(n)
(n) ;Ve d[nkok :ksok
i' ;EkB o/b d[nkok BjhA i[V/ j'J/, T[jBK ftueko ;co dh bkrs tb p'ov dh
;jkfJsk p'ov eowukohnK B{z fBwB nB[;ko fwbD:'r j't/rh L ^
(i) fiE/ fB:fws nzsokbK *s/ ns/ fBPfus feokfJnk doK B{z ukoi eod/ fBPfus
g[nkfJzNK ftueko ub oj/ tkjDK tkbk gpfbe NqK;g'oN f;;Nw w"i{d j?, gqfsg{osh
NqK;g'oN f;;Nw d/ nB[e{b T[fus ebk; bJh nfij/ f;;Nw d[nkok ukoi ehsk
tk;sfte feokfJnk j't/rk.
;Veh NqK;g'oN d[nkok ;co eoB tk;s/ jZedkoh fBwB nB[;ko j't/rh L ^
2) WH 8000$^ ns/ fJ; s'A tZX fit/A fe T[go (1) T[s/ doi j?, e/tb
go 18,400 WH s'A xZN J/H ;hH N?e;h okjhA ;co dh fJikIs
BjhA j't/rh.
3) 6500$^ WH ns/ fJ; s'A tZX go fit/A fe T[go (2) T[s/ doi j?, go
8000$^ WH s'A xZN J/no ezvhPzBv pZ; okjhA ;co dh
fJikIs BjhA j't/rh.
4) 4100$^ WH ns/ fJ; s'A tZX go J/no ezvhPBv pZ; s'A fJbktk fe;/
6500$^ WH s'A xZN fe;w dh ;oekoh pZ; okjhA ehsk
n;b youk iK fBPfus do s/ nkN'
foePk okjhA fiE/ ;co tkbh EK o/b
okjhA i[Vh Bk j't/. go Pos fJj j?
fe eb/w jZedko pZ; d/ feokJ/ iK
n;b ftZu fdZsk feokfJnk i' th xZN
j't/rk, fwb/rk.
(ii) fiE/ gpfbe NqK;g'oN f;;Nw w"i{d Bk j't/, jZedkoh B{z fJ; soQK fB:fws ehsk ikt/rk
fit/A fe pdbh T[s/ ehs/ rJ/ ;co d/ e/; ftZu.
B'N ^ i) S[Nh ;coh fonkfJs ( LTC ) gqkJht/N eko ( nkgDh, T[Xko bJh iK feokJ/ T[s/
ehsh ) iK pZ;, t?B iK j'o fe;/ tkjB, i' nkgDk iK gqkJht/N ;zukbeK (Ugo/NoK)
d[nkok ukoNo T[s/ ubkJ/ iKd/ jB, d[nkok ;co bJh fwbD:'r BjhA j't/rk. gozs{
;pzXs ohIBb NqK;g'oN nEkoNh$ oki ;oeko dh gqtkBrh Bkb fB;fus feokJ/
doK T[s/ fB:fws nzsokbK *s/ g[nkfJzN s'A g[nkfJzN sZe gqkJht/N ;zukbe pZ;K
d[nkok ehs/ ;co bJh n?bH NhH ;hH fwbD:'r j't/rh.
B'N ^ ii) ;ko/ e/;K ftZu J/H ;hH N?e;h$ N?e;h iK nkN' foePk okjhA ;co eoB *s/ feokJ/ dh
o;hd g/P eoBh Io{oh j't/rh.
6500$^ WH ns/ fJ; s'A tZX i/eo ;Nhwo ftZu e/tb d' doi/ jh
gozs{ 8000$^ WH s'A xZN j'D sK j/mb/ doi/ *s/.
4100$^ WH ns/ fJ; s'A tZX i/eo fszB doi/ j'D sK dofwnkBk iK
gozs{ 6500$^ WH s'A xZN d{ik doik go i/eo uko doi/ j'D sK
shik doik.
w/Bb?Av ns/ nzv/wkB ;co tk;s/ EK jZedkoh w/Bb?Av ns/ nzv/wkB ns/ fBe'pko d/
Nkg{nK d/ ro[g ns/ bePdhg ro[g d/ Nkg{nK s/ ;co fPfgzr ekog'o/PB nkc fJzvhnk
fbwfNv d[nkok ubkJ/ iKd/ jB, i' fBwB nB[;ko j'Dr/ L ^
sBykj dh jZd jZedkoh
4100$^ WH ns/ fJ; s'A tZX d{ik doik $ ‘ph* e?fpB ebk;
gozs{ 6500$^ WH s'A xZN
fe;/ th NqK;g'oN d/ ;kXBK d[nkok Bk i[V/ ;EkBK ftueko ;co eoB bJh p'ov
eowukoh ikBto NqK;g'oN fit/A NZN{, jkEh, T{Am nkfd dh ;jkfJsk b? ;edk j?.
nfij/ e/;K ftZu whb GZsk T[jBK jh doK *s/ fwbD:'r j't/rk, fit/A fe pdbh j'D T[s/
;co eoB bJh fwbD:'r j?.
(vii) fonkfJs wkDB d/ ;w/A *s/ ;co eoB s'A gfjbK fBoXkfos fpB? gZso ckow, i' fe
nB[bZr ‘T* ti'A BZEh ehsk frnk j?, T[s/ ftGkr d/ w[Zyh iK gqPk;eh ftGkr , fit/A th
e/; j't/, dh g{ot nB[wsh gqkgs eo b?Dh ukjhdh j?.
(viii) ;co d/ w[ezwb j' ikD T[s/ nkgDk eb/w g/P eoB ;w/A eowukoh nB[bZr ‘n* ns/
‘J* ti'A eqwtko BZEh ehs/ rJ/ ckowK ftZu ;oNhfce/N ns/ fJe jbcBkwk g/P
eo/rk.
(ix) gpfbe ;?eNo ndkfonK iK ftXkBe ;z;EktK ftZu gqfsfB:[esh T[s/ p'ov eowukoh
th fJ; fonkfJs d/ :'r j'Dr/ ns/ fJ; ;pzXh fJe T[gpzX gqfsfB:[esh dhnK
fwnkoh PosK ftZu Pkwb eo fdZsk ikt/rk. T[jBK d/ e/; ftZu, fonkfJs dh bkrs
p'ov d/ eowukoh dh gqfsfB:[esh dh ntXh dk fXnkB ehs/ fpBK ;pzXs ndkfonK
d[nkok T[mkJh ikDh ukjhdh j/?.
(x) nfXekoh ns/ ;Nkc i' e/Adoh ;oeko, oki ;oeko iK fe;/ j'o ndko/ ftu'A gzH okH
fpH p'H ftZu gqfsfB:[esh T[s/ jB, th nkgDh gqfsfB:[esh dhnK PosK d/ T[gpzXK
nB[;ko fJ; fonkfJs d/ bJh/ :'r j'Dr/, i/eo T[jBK B/ 4$2 d/ T[; pbke nXhB
gfjbK fonkfJs BjhA wkDh j'Jh j?.
(xi) fiE/ gsh ns/ gsBh d'B'A jh gzikp ;oeko d/ g?BPBo jB sK fJ; fonkfJs dh
T[jBK ftu'A fe;/ fJZe B{z jh fJikIs fwb/rh, fijVk th T[u/oh oew bJh jZedko
j't/rk. fJj c?;bk 1H1H1995 s'A bkr{ j'D :'r j't/rk. ;coh fonkfJs, i'
31H12H1994 B{z iK fJ; s'A gfjbK w[ezwb j[zd/ d' ;kb d/ pbke ftZu ndkfJrh :'r j'
ikt/ sK fJ; B{z fJjBK jdkfJsK sfjs ftfB:ws BjhA ehsk ikt/rk.
3H ;coh fonkfJsK eb/w eod/ ;w/A ;ko/ g?BPBo BZEh ehs/ rJ/ ckow ftZu n?bkB g/P
eoBr/ L
ckow
s;dhe ehsk iKdk j? fe w/ok gsh$ w/oh gsBh gzikp ;oeko$ gzH okH fpH p'H g?BPBo
BjhA j?.
iK
s;dhe ehsk iKdk j? fe w/ok gsh$ w/oh gsBh gzikp ;oeko $ HHHHHHHHHHHHHH g?BPB
Xkoe j? ns/ fi; dk ghH ghH BzL HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHftGkr HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH j?.
T[; B/ 31H12H HHHHHH B{z ysw j'D tkb/ pbke bJh e'Jh ;coh fonkfJs eb/w BjhA
ehsh j?.
(xii) n?bH NhH ;hH :ksok P[o{ j'D s'A 65 fdB gfjbK sZe o/bt/ dh n?vtK; p[fezr eotkT[D
fjs n?vtK; vokn eo ;eDr/.
(xiii) j'w NkT{B ikD tk;s/ d{oh dh ;hwK ;pzXh e'Jh Pos bkr{ BjhA j[zdh j? Gkt e'Jh th
eowukoh fe;/ th d{oh sZe p/^o'e j'w NkT{B bJh eb/w b? ;edk j? ns/ fJ; ;pzXh
d{oh dh e'Jh ;hwk bkr{ BjhA j?.
B'N L ^ fJ; ftfB:w ftZu jtkbk ehsk frnk Ppd ‘j'w* s'A Gkt gZek j'w NkT{B iK fgzv j?
fit/A fe ;pzXs p'ov eowukoh dh ;oft; p[e ftZu gqrN ehsk frnk j?.
nB[bZr ^ ‘T*
n?bH NhH ;hH dk bkG b?D bJh fpB? gZso
1H nfXekoh $eowukoh dk BK
4H T[j ;wK fi; d"okB n?bH NhH ;hH dk bkG b?D dh sithI ehsh iKdh j? ( nkgD/ e/;
dh ;{os ftZu fJj dZ;D dh feqgkbsk ehsh ikt/ fe eh S[ZNh wzBI{o j' u[Zeh j?).
5H ;kbK dk pbke fi; bJh n?bH NhH ;hH dk bkG bJ/ ikD dh sithI ehsh iKdh j?
8H (i) gfjbK n?bH NhH ;hH dk bkG ed'A fbnk frnk ;h < ( pbke ;kb dZf;nk ikt/
fi; bJh n?bH NhH ;hH dk bkG fbnk frnk ;h ns/ T[j ;wK fi; d"okB fJ; dk bkG
fbnk frnk ;h)
(ii) i/eo n?bH NhH ;hH dh rqkN b?D bJh e'Jh wzBI{oh ikoh ehsh rJh ;h, feqgk
eoe/ fJ; dk Bzpo ns/ skohy dZ;h ikt/.
fJj s;dhe ehsk iKdk j? fe T[go'es eb/w ehs/ ik oj/ pbke ;kbK bJh
n?bH NhH ;hH gfjbK BjhA bJh rJh ;h.
fJj nr/ j'o s;dhe ehsk iKdk j? fe gfotko d/ w?Apo fiBQK bJh n?bH NhH
;hH eb/w ehsh ik ojh j?, w/o/ Bkb ofjzd/ jB.
nB[bZr ‘n*
1H w?A fiE'A sZe S[ZNh ;coh fonkfJs ( n?bH NhH ;hH ) dk ;pzX j? w/o/ ;pzX ftZu iK w/o/
gfotko d/ w?ApoK d/ ;pzX ftZu d' ;kbK$ uko ;kbK d/ fJ; HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH s'A
HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH sZe d/ pbke d"okB e'Jh j'o d{ik eb/w g/P BjhA ehsk j?.
2H w?A gfjbK jh w/o/ d[nkok$ w/oh gsBh ;w/s HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHpZuk$ HHHHHHHHHHHHHHH pZu/ d/
ehs/ rJ/ ;co d/ ;pzX ftZu n?bH NhH ;hH tk;s/ ;coh GZsk ( NhH J/H ) b? u[ZfenK
jK. fJj eb/w w/oh gsBh$ w/o/ d[nkok ns/ HHHHHHHHHH pZuk$ HHHHHHHHHHHHH pZfunK ;w/s
ehs/ rJ/ ;co d/ ;pzX ftZu j?, fJjBK ftu'A fe;/ B/ th gfjb/ bJh fonkfJs T[s/
gkoNh Bkb ;co BjhA ehsk.
3H w?A d' ;kbK$ uko ;kbK d/ HHHHHHHHHHHHHHHH s'A HHHHHHHHHHHHHHHHH sZe d/ pbke d/ ;pzX ftZu
w/o/$ w/oh gsBh d[nkok ns/ HHHHHHHHHH pZuk$ HHHHHHHHHHH pZfunK ;w/s ehs/ rJ/ ;co d/
pkps S[Nh ;coh fonkfJs bJh NhH J/ gfjbK BjhA fbnk j?/. fJj eb/w w/oh gsBh$
w/o/ d[nkok ;w/s HHHHHHHHHHHHHpZuk$ HHHHHHHHHHHHHHHH pZfunK d/ ehs/ rJ/ ;co d/ ;pzX ftZu
j? fJjBK ftu'A fe;/ B/ th T[; pbke Bkb ;pzXs fonkfJs BjhA wkDh j?.
4H w?A ;kb HHHHHHHHHHHHHHHHHH s'A HHHHHHHHHHHHHHH sZe d/ d' ;kbK$ uko ;kbK d/ pbke d/ ;pzX
ftZu ;kb HHHHHHHHHHHHHHHHH s'A HHHHHHHHHHHHHHHH ftZu w/o/ d[nkok ehs/ rJ/ ;co d/ ;pzX ftZu
n?bH NhH ;hH bJh gfjbK jh NhH J/H b? u[Zek jK. fJj eb/w ;kb HHHHHHHHHHHHHHHHHHH ftZu
w/o/ d[nkok ehs/ rJ/ ;co d/ ;pzX ftZu j?. fJj j'w NkT{B dk d"ok eoB bJh
fBoXkfos pbke ftZu jo/e d' ;kbK ftZu fJZe tko fwbD:'r fonkfJs d/ fto[ZX j?
feT[Afe w/o/ gfotko d/ ;ko/ w?Apo w/o/ ekoi d/ ;EkB s'A d{o ofjzd/ jB.
5H fJj ;co w/o/$ w/oh gsBh d[nkok ;w/s HHHHHHHHHHHHHHHHHpZuk$ HHHHHHHHHHHHHHHHH pZfunK d/
n?bkB ehs/ j'w NkT{B noEks Gkos ftZu HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH ;EkB *s/ ehsk frnk
j?.
6H fe w/o/ gsh$ gsBh ;oekoh ;/tk ftZu fB:[es BjhA j? $ w/o/ gsh$ gsBh ;oekoh ;/tk
ftZu fB:[es jB ns/ n?bH NhH ;hH fJ; d' ;kbK$ uko ;kbK d/ ;pzXs pbke bJh
tZyo/ s"o s/ nkgD/ bJh$ T[; d/ bJh T[; d[nkok BjhA fbnk frnk j?.
nB[bZr ^ ‘J*
jbchnk fpnkB
jbchnk fpnkBeko
s;dheheoD
s;dhe ehsk iKdk j? fe T[go'es sZE w/oh frnkB ns/ ftPtkP nB[;ko ;jh
jB ns/ T[; ftZu e[M th ;pzXs B{z b[e'fJnk BjhA frnk.
jbchnk fpnkBeko
;EkB HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH
fwsh HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH
S[ZNh s'A tkg; nkT[D d/ p[bkt/ T[s/ ;co tk;s/ ;coh GZsk
38H i/eo p'ov eowukoh B{z S[ZNh, i' 120 fdBK s'A tZX Bk j't/, s'A tkg; p[bkfJnk iKdk j?
ns/ T[;d/ g[okD/ ;N/PB fi; s'A T[j S[ZNh T[s/ iKdk j?, s'A j'o fe;/ ;N/PB *s/ s?Bks
ehsk iKdk j? sK T[j nkgD/ gfotko ;w/s iK sK T[; ;EkB s'A fi; s'A T[; B{z S[ZNh s'A
tkg; p[bkfJnk iKdk j? iK nkgD/ g[okD/ fvT{Nh d/ ;N/PB s'A, fit/A th e/; j't/,
s?Bksh d/ Bt/A ;N/PB sZe ;coh GZs/ dk jZedko j't/rk. gozs{ T[j fBZih ;kwkB tk;s/
NqK;g'ofNzr you/ e/tb nkgD/ g[okD/ ;N/PB s'A s?Bksh d/ Bt/A ;N/PB sZe d/ jh eb/w
eo ;edk j?.
39H i/eo p'ov eowukoh B{z 120 fdBK s'A tZX dh S[ZNh s'A tkg; p[bkfJnk iKdk j? ns/
T[;d/ g[okD/ ;N/PB fi; s'A T[j S[ZNh T[s/ iKdk j?, s'A j'o fe;/ ;N/PB *s/ s?Bks ehsk
iKdk j? sK T[j nkgD/ gfotko ;w/s iK sK T[; ;EkB s'A fi; s'A T[; B{z S[ZNh s'A tkg;
p[bkfJnk iKdk j? iK nkgD/ g[okD/ fvT{Nh d/ ;N/PB s'A, fit/A th e/; j't/, s?Bksh d/
Bt/A ;N/PB sZe ;coh GZs/ ns/ fBZih ;kwkB d/ NqK;g'oN/PB you/ bJh dk jZedko
j't/rk.
40H i/eo p'ov eowukoh B{z fe;/ ndkbs d[nkok fe;/ e/; ftZu rtkj ti'A ;zwB fdZsk
iKdk j? ns/ ;woZE nfXekoh d[nkok ;oft; dh fJikIs d/ fdZsh rJh j't/ sK T[; dk
;coh GZsk ns/ o'IkBk GZsk nkfd fBwB nB[;ko fB:fws ehsk ikt/rk L ^
(i) c"Idkoh ns/ fdtkBh w[eZdw/ d/ e/;K ftZu fiBQK ftZu p'ov$ ;oeko fJe gkoNh
j? ns/ T[j p'ov dh p/Bsh *s/ ndkbs nN?Av eodk j?.
;coh GZsk ns/ o'IkBk GZsk, i/eo eb/w ehsk frnk j't/ sK p'ov
d[nkok ndk ehsk ikt/rk. gozs{ eowukoh B{z fJ; s'A gfjbK fe T[j NhH J/H$ vhH
J/H dk jZedko pD ikt/ njko GZs/ ( diet money ) nkfd d/ o{g ftAu ndkbs s'A
T[; d[nkok gqkgs ehsh rJh oew iwQK eotkT[Dh gt/rh. T[j ;wK fi; bJh
eowukoh B{z ndkbs ftZu T[g;fEs ofjDk fgnk B{z fvT{Nh d/ s"o s/ ;wfMnk
ikt/rk. e[M e/;K ftZu eowukoh B{z njko GZsk BjhA fwbdk ns/ ;oNhfce/N
fwbdk j? fe T[jBK B{z ndkbs tb'A njko GZsk ndk BjhA fdZsk frnk j? . nfij/
e/;K ftZu ;pzXs eowukoh T[d'A sZe NhH J/H$ vhH J/H b?D d/ jZedko BjhA j'Dr/ id'A
sZe fe T[j NhH J/H ns/ njko GZsk fijVk fe T[jBK B/ ndkbs ftu'A ntZP fbnk
j[zdk j?, iwQK BjhA eotkT[Ad/.
(ii) c"Idkoh ns/ fdtkBh w[eZdw/ d/ e/;K ftZu fiBQK ftZu p'ov$ ;oeko fJe gkoNh
j? gozs{ p'ov eowukohnK B{z p'ov dh p/Bsh *s/ BjhA rtkj ti'A ;zwB fdZs/
iKd/ ns/ T[j pekfJnk gJh nuBu/sh fe;w dh S[ZNh b?D wro'A ndkbs
nN?Av eodk j? ns/ T[jBK B{z p'ov d[nkok e'Jh NhH J/H iK vhH J/ ndk BjhA
ehsk ikDk j?.
nfij/ ;ko/ e/;K ftZu, p'ov d[nkok e'Jh NhH J/H iK vhH J/ ndk BjhA ehsk
ikt/rk. T[j ;wK th fvT{Nh d/ s"o s/ BjhA ;wfMnk ik ;edk. eowukoh
fi; B{z nfij/ jkbksK nXhB ndkbs nN?Av eoB dh b'V gt/ sK T[; B{z S[ZNh
b?Dh gt/rh. fJ; s'A fJbktk, i/eo T[; B{z ;coh GZs/ s'A fJbktk r[Ikok GZsk
iK w[nktIk ndk ehsk iKdk j? sK T[; B{z p'ov e'b ndkbs s'A T[; d[nkok
gqkgs ehsk frnk njko GZsk iwQK eotkT[D dh b'V BjhA j't/rh.
(iii) T[jBK e/;K ftZu fiBQK ftZu eowukoh fBeNsw nfXekoh d/ nkd/PK nXhB e/;
dhnK ekotkJhnK d/yD bJh iK e/; dhnK ekotkJhnK ftZu tehb dh
;jkfJsk eoB tk;s/ ndkbs nN?Av eod/ jB, nfij/ e/;K ftZu Bk sK
ndkbs njko GZsk ndk eodh j? ns/ Bk jh jkIoh dk ;oNhfce/N jh
ndkbs d[nkok ikoh ehsk iKdk j?.
(iv) T[jBK e/;K ftZu fiBQK ftZu eowukoh j[D gzikp oki fpibh p'ov B{z tzv/ rJ/
( allowcate ) jB, B{z y/so ftubh ndkbs d[nkok T[jBK dh ;oekoh ;woZEk
ftZu rtkj d/ s"o s/ ;zwB ehsk frnk j't/ fijVk fe gfjbK ;z:[es gzH okH
fpH p'H d[nkok fdZsk frnk ;h ns/ j[D gzH okH fpH p'H s'A j'ot/A T[rw/ :{fBN
( emerging unit ) d[nkok d/y^Gkb ehsh iKdh j?.
nfij/ e/;K ftZu ;coh GZsk ns/ o'IkBk GZsk gq;go nkXko ( reciprocal
basis ) T[s/ p'ov d[nkok ndk ehsk ikt/rk.
ftGkrh iKu^
iKu^gVskb
gVskb (inquiry)
( nN?Av eoB bJh ;co
tk;s/ ;coh GZsk
41H (1) p'ov eowukoh fi; fto[ZX gzH okH fpH p'H ( ;Ik ns/ nghb ) ftfB:w 1971 d/
ftfB:w 8 (2) nXhB ekotkJh ehsh iKdh j? ns/ fJBe[nkoh nEkoNh d/ ;Bw[Zy
T[g;fEs j'D dh b'V j? sK T[; B{z fJ; soQK fJ; ftZu ;fwbs ;w/A bJh fvT{Nh T[s/
;wfMnk ikt/rk. i/eo fJBe[nkoh d/ ;w/A d"okB T[j S[ZNh T[s/ j? sd T[; B{z d"o/ T[s/
;co bJh fwbD:'r nB[;ko ;coh GZs/ dh fJikIs fJ; Pos T[s/ fdZsh ikt/rh fe
T[; dh oew T[; B{z fwbD:'r T[; oew s'A BjhA tZXDh ukjhdh i/eo T[j nkgD/ j?~v
e[nkoNo s'A ;co eodk.
gozs{ Pos fJj j? fe T[; B{z eowkukoh d/ j?~v e[nkoNo s'A iK fe;/ th
;EkB, fiE/ eowukoh nkgDh S[ZNh fpsk fojk j't/, s'A ;co T[s/ iK ;N/PB *s/ mfjo
bJh fe;/ GZs/ dh fJikIs BjhA fdZsh ikt/rh.
gozs{ nr/ j'o Pos fJj j? fe dcso d/ w[Zyh d[nkok fJj s;dhe ehsk ikt/
fe ;co T[; dh gqtkBrh Bkb ehsk frnk ;h.
41H (1^T) (1) p'ov eowukoh ukj/ T[j fvT{Nh T[s/ j't/ iK S[ZNh T[s/ iK w[nsbh nXhB j't/,
fi; fto[ZX nB[Pk;Bh ekotkJhnK P[o{ ehshnK iKdhnK jB, B{z T[; ;N/PB *s/ fiE/
nB[Pk;Bh ekotkJhnK d/ ;pzX ftZu dcsoh foekov T[gbZpX j?, T[; d[nkok ehs/
rJ/ ;co tk;s/ d"o/ T[s/ ;co ;pzXh ;coh GZsk ;w/s mfjo ( tZX s'A tZX e/tb fszB
fdBK sZe ;hfws ) bJh o'IkBk GZs/ dh fJikIs fdZsh ikt/rh. ;coh GZs/ dh
fJikIs p'ov eowukoh d/ j?~v e[nkoNo s'A iK fe;/ j'o ;EkB s'A fiE/ p'ov
eowukoh S[ZNh fpsk fojk j't/ iK fiE/ w[nsb ehs/ p'ov eowukoh B{z T[; dh
nkgDh p/Bsh T[s/ ofjD bJh fJikIs fdZsh rJh j't/, s'A fdZsh ikt/rh. gozs{ T[; s'A
fInkdk BjhA i' th fwbD:'r j' ;edk ;h i/eo ;co p'ov eowukoh d/ j?~v
e[nkoNo s'A ehsk frnk j[zdk.
gozs{ Pos fJj j? fe eowukoh fJ; gqktXkB ( provision ) dk bkG e/tb tZX
s'A tZX d' fdBK bJh b?D d/ :'r j't/rk.
;coh GZs/ dh wzBI{oh fBwB doi nr/ j'o PosK dh Pos nXhB j't/rh L ^
(i) fJBe[nkoh nfXekoh fJj s;dhe eodk j? fe tkfunk ikD tkbk dcsoh
foekov ;ckJh d/ fpnkBK ( defence statement ) dh fsnkoh bJh ;pzXs j?
ns/ ntZPe j?.
(ii) ;woZE nfXekoh fJj s;dhe eodk j? fe n;b foekov p'ov eowukohnK
d/ j?~v^ e[nkoNo d/ ;N/PB *s/ BjhA G/fink ik ;edk iK fe pj[s Gkoh
d;skt/IK dhnK ekghnK ehshnK ikD ns/ p'ov eowukoh d/ j?~v e[nkoNo d/
;N/PB *s/ G/i/ dh ;zGktBk B{z oZd eodk j? L ns/
(iii) dcso dk w[Zyh, fi; d/ gqPk;eh ezNo'b nXhB p'ov eowukoh j?, fJj
s;dhe eo/rk fe ;co T[; dh gqtkBrh Bkb ehsk frnk j?.
(2) i/eo p'ov eowukoh ;co eoB d/ ;w/A *s/ w[nsbh nXhB BjhA j? sK fJ; e/; ftZu
o;s/ ftZu fpskfJnk frnk ;wK s'A ns/ sZe ns/ T[; ;EkB, fiE/ dcsoh foekov
g?oth bJh T[gbZpX eotkfJnk iKdk j?, *s/ b'VhAdh mfjo d/ xZN s'A xZN ;w/A B{z
fvT{Nh iK S[ZNh, fit/A th e/; j't/, d/ s"o s/ ;wfMnk ikt/rk .
(3) p'ov eowukoh d/ w[nsbh nXhB j'D d/ e/; ftZu, fi; B{z pkd ftZu ;/tk ftZu w[V
pjkb ehsk iKdk j?, T[go'es yzv ^ (2) ftZu jtkbk ehs/ rJ/ ;w/A B{z gzH okH fpH p'H
w[Zy ;/tk ftfB:w ^ 1972, fibd ^ 1, Gkr^ 1 d/ ftfB:w 7H3 nXhB ;woZE
nfXekoh d[nkok gk; ehs/ nkd/P nB[;ko fvT{Nh, S[ZNh iK j'ot/A d/ s"o s/ ;wfMnk
ikt/rk.
41H (2) (i) id'A ;/tk fBftos j'J/ ( foNkfJov ) p'ov eowukoh B{z fJBe[nkoh nfXekoh
d/ ;Bw[Zy gqrN j'D dh b'V j't/ sK dcso fi; ftu'A eowukoh ;/tk fBftos j'fJnk
j't/, tb'A ;co bJh ;coh GZsk ns/ o'IkBk GZsk wzBI[{o ehsk ikt/rk gozs{ fJj GZsk
T[; ;N/PB s'A fi; s'A T[j g?BPB b? fojk j? iK fe;/ j'o d{i/ ;EkB s'A fijVk th T[;
;EkB fiE/ ;/tk fBftos p'ov eowukoh B{z gqrN j'D dh b'V j?, s'A ck;b/ ftZu xZN
j't/, s'A T[; d[nkok eYtkJh rJh nkyoh sBykj d/ nkXko T[s/ ftfB:wK nXhB
frfDnk ikt/rk.
pPos/ fe fJBe[nkoh nfXekoh d[nkok fJj s;dhe ehsk iKdk j? fe ;co T[; d/
nkd/PK sfjs ehsh rJh ;h ns/ b'e ;/tk d/ fjZs ftu ;h.
(ii) you T[; dcso d[nkok Bkt/A gkT[D :'r ( debitable ) j't/rk ns/ ndk ehsk ikt/rk
fi; dh cowkfJP *s/ fJBe[nkoh ehsh ik ojh j?.
41H (3) fiE/ p'ov eowukoh B{z ;/tk s'A jNkT[D, poyk;s eoB iK Ipoh foNkfJow?AN
eoB wro'A fJBe[nkoh nfXekoh d/ ;Bw[Zy b'e ;/tk d/ fjZs ftZu gqrN j'D dh b'V
gt/ sK T[; B{z T[; ;EkB fi; s'A fJBe[nkoh nN?Av eoB bJh T[; B{z ;zwB gj[zu/ ;B,
s'A fJBe[nkoh d/ ;EkB sZe ns/ tkg;h bJh th d"o/ T[s/ ;co tk;s/ ;coh GZs/ dh
fJikIs fdZsh ik ;edh j? gozs{ T[; oew s'A tZX BjhA fi; dk T[j jZedko j[zdk i/eo
T[; B/ nkgD/ j'w NkT{B s'A fJBe[nkoh d/ ;EkB sZe ns/ tkg;h dk ;co ehsk j[zdk.
;coh GZs/ B{z p'ov eowukoh d[nkok T[; B{z ;/tk s'A jNkJ/ ikD, poyk;s ehs/ ikD
ns/ Ipoh ;/tk fBftos ehs/ ikD, fit/A th e/; j't/, s'A s[ozs gfjbK XkoB ehsh
nk;kwh dh sBykj nB[;ko fB:fws ehsk ikt/rk.
w[nZsbh nXhB fe;/ eowukoh B{z ;co eoB bJh ;coh GZsk
42H w[nZsbh nXhB ehs/ rJ/ p'ov eowukoh B{z d"o/ T[s/ ti'A ;coh GZs/ dh fJikIs fdZsh
ikt/rh i/eo T[; B{z ;woZE nfXekoh d[nkok w[nZsbh s'A gfjbK T[; dh ;kXkoD
fvT{Nh d/ ;EkB s'A j'o fe;/ ;EkB *s/ ;co eoB bJh wzr ehsh rJh j't/. nfij/
fe;/ eowukoh dk ;coh GZs/ dk eb/w w[nZsbh s'A s[ozs gfjbK T[; d[nkok bJh rJh
sBykj d/ jtkb/ ftZu fB:fws ehsk ikt/rk.
43H e'Jh eowukoh fijVk w[nZsb nXhB eo fdZsk frnk j't/ ns/ T[; dk j?~v e[nkoNo
fe;/ j'o ;EkB *s/ pdb fdZsk frnk j't/, T[j nkgD/ ns/ nkgD/ gfotko bJh pdbh
j'D T[s/ ti'A ;coh GZs/ dk jZedko j't/rk.
44H (1)(T) id'A p'ov eowukoh dh Nq/fBzr dk e'o; eoB bJh u'D ehsh iKdh j? sK T[; B{z
fBwB do;kJ/ rJ/ d"o/ d/ doK *s/ ;coh GZs/ ns/ o'IkBk GZs/ dh fJikIs fdZsh
ikt/rh L^
;coh GZsk
(i) Nq/fBzr d/ ;EkB sZe ns/ T[; ;EkB s'A nkyoh ;co d/ tk;sfte ;co bJh ;coh
GZsk .
o'IkBk GZsk
(n) (i)
( T[; p'ov eowukoh d/ e/; ftu i' Nq/fBzr d"okB nkgD/ j?~v e[nkoNo s'A pjkob/
;EkB T[s/ brksko mfjodk j? sK T[; B{z Nq/fBzr d/ ;ko/ ;w/A bJh d"o/ d/ doK *s/ g{o/
o'IkBk GZs/ d/D dh fJikIs fdZsh ikt/rh.
gozs{ nZr/ j'o Pos fJj j? fe fiE/ y[oke ns/ fojkfJP d't/A ;oeko$ p'ov
d[nkok f;fynkoEh B{z w[cs fdZs/ iKd/ jB sK o'IkBk GZs/ B{z xNk e/ fJe u"EkJh eo
fdZsk ikt/rk.
(i) T[; ;w/A bJh i' shj (30) fdBK s'A tZX BjhA j't/rk g{ok o'IkBk GZsk
(ii) T[; ;w/A bJh i' shj (30) fdBK s'A tZX gozs{ fJZe nZXk o'IkBk GZsk
;" nZ;h (180) fdZBK s'A xZN BjhA j't/rk
(iii) fJZe ;" nZ;h (180) fdBK s'A tZX ;w/A bJh fBb
B'N L ^ foco?Po e'o;K ftZi ftP/P ftfPnK T[s/ ftP/P Nq/fBzr fit/A fe gkto NqK;whPB, gkto
f;;Nw gq'N?ePB, gkto f;;Nw d/ vhIkJhB nkfd th Pkwb jB. fJzihBhnoK B{z th gkto
jkT{;K ns/ c?eNohnK d/ d[nkb/ th fbikfJnk iKdk j?. fJ; bJh fJzihBhno i' nfij/
e'o;K B{z eoB bJh u[D/ iKd/ jB, fJjBK ftfB:wK nXhB fwbD:'r nB[;ko Nq/fBzr d/ ;w[Zu/
;w/A bJh o'IkBk GZs/ d/ jZedko jB.
45H ;/tk fBftos j'D T[s/ p'ov eowukoh ns/ T[; d/ gfotko d/ w?Apo ;coh GZs/ ns/
;/tk fBftosh d/ ;N/PB s'A T[; d/ j'w NkT{B d/ ;N/PB sZe pdbh j'D T[s/ ;kco
bJh ti'A nkgD/ fBZih ;kwkB dh Y'nk^Y[nkJh ( NqK;g'oN/PB ) bJh you/ d/ jZedko
j'Dr/ gozs{ Pos fJj j? fe T[; B/ 10 ;kbK d/ ;w/A s'A xZN dh ;/tk Bk ehsh j't/.
gozs{ i/eo e'Jh eowukoh nkgD/ j'w NkT{B s'A j'ot/A fe;/ ;N/PB *s/ t;Dk (settle )
j'Dk ukj[zdk j? sK T[j nfij/ ;N/PB bJh tZX s'A tZX T[; oew dh Pos nXhB
;coh GZsk eb/w eo ;edk j?, i/eo T[; B/ j'w NkT{B bJh ;coh GZsk eb/w ehsk
j[zdk. p'ov eowukoh ns/ T[; d/ gfotko d/ w?Apo th T[; d/ j'w NkT{B s'A T[; dh
fvT{Nh d/ nkyoh ;N/PB sZe T[es ftfB:wK nXhB fwbD:'r ;coh GZs/ d/ bkG ns/
fBZih ;kwkB fbikD d/ you/ d/ jZedko j'Dr/, i/eo T[j fvT{Nh d/ nkyoh ;N/PB *s/
gZe/ s"o s/ t;Dk ukj[zdk j?, pPos/ fe ;pzXs p'ov eowukoh B{z nkgDh ;/tk
fBftosh d/ Bshi/ ti'A nkgDh fojkfJP pdbD dh b'V g?Adh j?.
B'N^ 1 L ^ fJj fonkfJs eowukohnK B{z n?bH ghH nkoH, fJBeko ehsh S[ZNh d"okB iK
foNkfJow?AN dh skohy s'A 6 wjhfBnK d/ nzdo nzdo fe;/ th ;w/A *s/ wkDh ik ;e/rh.
B'N^ 2 L ^ fJj fonkfJs T[jBK eowukohnK B{z th fwbD:'r j? fijV/ SKNh ehs/ eowukohnK d/
e/; ftZu T[gpzfXs ehsh pdbth fB:[esh dh g/PeP ehs/ fpBK ;/tk s'A SKNh eo fdZs/ iKd/
jB iK nt?X eoko fdZs/ iKd/ jB, T[jBK B/ SKNh d/ ;w/A *s/ 10 ;kbK s'A xZN ;w/A dh ;/tk
Bk ehsh j't/.
B'N^ 3 L ^ fiE/ p'ov eowukoh n?bH ghH nkoH T[s/ j'D ;w/A iK T[;dh foNkfJow?AN dh skohy s'A
6 wjhfBnK d/ ;w/A d/ nzdo nzdo w[V fB:[es eo fdZsk iKdk j? sK fJj fonkfJs T[; dh
w[V fB:[esh dh ntXh d/ ysw j'D d/ 6 wjhfBnK d/ nzdo nzdo fwbD:'r j't/rk pPos/
fe fJj w[V fB:[esh d/ nkd/PK ftZu T[b/y ehsk frnk j't/.
B'N^4 L ^ fJj fonkfJs T[jBK eowukohnK B{z fwbD:'r BjhA j't/rh i' ;/tk s'A n;shck fdzd/
jB iK ;/tk s'A poyk;s iK jNkJ/ ik ;ed/ jB.
p'ov d/ eowukoh B{z iK ekB{zBh T[so ihfts ( survivors ), fiBQK B{z T[jBK dh
foNkfJow?AN iK fwqs{ j' ikD, fit/A th e/; j't/, wro'A g?BPB nkd/P$
gfotkfoe g?BPB
BPB nkd/P ns/ ro?u[fJNh ndkfJrh nkd/P gqkgs eoB bJh
;Zfdnk iKdk j?
45H (T) p'ov dk eowukoh iK T[; dh fwqs{ j' ikD T[s/ T[; d/ ekB{zBh T[so ihfts, fiBQK B{z
;woZE nfXekoh d[nkok nfij/ eowukoh d/ j?~v e[nkoNo s'A j'ot/A ;N/PB *s/ g?BPB
ndkfJrh nkd/P t;{b eoB bJh G/fink iKdk j? sK T[j ;co eoB bJh ehs/ rJ/ yofunK
dh fBwB nB[;ko gqfsg{osh eoB dk jZedko j't/rk L ^
foNkfJo j'J/ eowukoh B{z T[; fwsh, id'A T[j nyho ftZu fvT{Nh T[s/ ;h, B{z
bkr{ j'D :'r doK *s/ whb GZsk.
T[go'es T[g g?ok (T) ns/ (n) nXhB fwbD:'r nB[;ko fiE'A sZe T[j
eqwtko fwbD:'r j?.
II.. ;coh GZsk foNkfJo j'J/ eowukoh d/ nyhob/ j?~v e[nkoNo s'A nZr/ ikD bJh ns/
tkg;h d'jK ;coK bJh ;G s'A S'N/ o{N d[nkok fwbD:'r j't/rk.
IIIH ;coh GZsk eb/w ;kXkoD g/go T[s/ eYtkfJnk ikt/rk ns/ ;pzXs dcsoK dh nu/s
rqKN ( contingent grant ) ftu'A ndk ehsk ikt/rk.;coh yofunK dh ndkfJrh
foNkfJov ftnesh B{z ekoiekoh iK fBrokB fJzihBhno, fi; d/ dcso ftZu'A g?BPB
ndkfJrh nkd/P ( PPO ) ehs/ rJ/ jB, d[nkok ehsh ikt/rh ns/ j?~v nkfc; d/ e/;
ftZu ndkfJrh fpb ;?ePB d[nkok ehsh ikt/rh.
fJj ;'X 29H8H73 s'A bkr{ j[zdh j?. bzx/ e/; fiBQK dk c?;bk gfjbK jh j' u[Zek
j? y'bQ/ BjhA ikDr/.
p'ov eowukoh dh fwqs{ j' ikD T[s/ T[; dh gfotkfoe w?ApoK d[nkok ;co
eoB bJh ;coh GZsk
46H fwqse p'ov eowukoh, fi; dh fwqs{ ;/tk d/ d"okB j'Jh j't/, d/ gfotkfoe w?Apo T[;/
;coh GZs/ d/ ns/ fBZih ;kwkB bJh yofunK d/ jZedko j'Dr/ fit/A fe T[go'es
ftfB:w 45 nXhB foNkfJow?AN T[s/ eowukoh d/ nkyoh j?~v e[nkoNo s'A gZe/ j'w
NkT{B sZe ;co eoB bJh pPos/ fe ;co fwqs{ j'D s'A 6 wjhfBnK d/ nzdo nzdo
ehsk frnk j't/. xZN s'A xZN 10 ;kbK dh ;/tk dh Pos nfij/ e/;K ftZu bkr{ BjhA
j't/rh.
;/tk fBftosh
fBftosh s'A gfjbK w?vheb p'ov nEkoNh ;Bw[Zy g/P j'D bJh ;co
47H (T) p'ov eowukoh, fi; B{z T[; d/ T[u ( superior ) eowukoh d[nkok, b'e ;/tk
fjZs ftZu, Bkekorh g?BPB ( invalid pension ) tk;s/ ngbkJh eoB dh jdkfJs
ehsh iKdh j? sK i/eo T[; B{z w?vheb p'ov$ nEkoNh ;Bw[Zy g/P j'D bJh ;co eoB
dh b'V g?Adh j?, T[j d"o/ *s/ ;co bJh frD/ rJ/ ( calculated ) ;coh GZs/ dh tZX s'A
tZX oew dh Pos nXhB tk;sfte ;coh you/ b? ;edk j? . i/eo w?vheb p'ov$
nEkoNh ;Bw[Zy g/P j'D s'A wro'A T[; d/ j?~v e[nkoNo fty/ tkg; nkT[Dk T[; bJh
Io{oh j't/ sK T[j T[;/ tZX s'A tZX oew dh Pos nXhB nkgD/ tk;sfte you/ b?
;edk j?.
(n) ;woZE nfXekoh T[; p'ov eowukoh d[nkok bJ/ ikD tkb/ fJ; ftfB:w d/
yzv (T) d[nkok ;hfws ehs/ nB[;ko tk;sfte yofunK B{z b?D dh fJikIs d/ ;edk
j?, fi; B/ Bkekorh g?BPB bJh ;t?^ fJZSk Bkb ngbkJh eodk j? pPos/ fe
nfXekoh fJ; rZb Bkb ;zs[PN j't/ fe fpB?eko dhnK gfo;fEshnK fJ; soQK jB fe
fonkfJs B{z T[fus mfjokT[AdhnK jB.
(J) p'ov eowukoh, fi; B{z Bkekorh g?BPB bJh ngbkJh eoB dh jdkfJs ehsh rJh
j?, B{z nkgDh g?BPB b?D bJh iK ikoh oZyD bJh w?vheb p'ov$ nEkoNh s'A
;oNhfce/N gqkgs eoB tk;s/ ehs/ rJ/ ;co bJh nkgD/ tk;sfte yofunK b? ;edk
j? gozs{ fJj you/ T[; d/ j?~v e[nkoNo s'A T[; ;EkB, fiE/ w?vheb w[nkfJBk ehsk
frnk j?, sZe ns/ tkg;h d/ ;co bJh frD/ rJ/ ;coh GZs/ dh tZX s'A tZX oew dh
Pos nXhB j'Dr/.
48H (T) (i) nbkN ehs/ rJ/ ;?ePB dh ;kXkoD g?No'fbzr ns/ ;KG^ ;zGkb bJh L ^
jo fJZe bkJhBw?B d/ nbkN ehs/ ;?ePB T[go ;kXkoD g?No'fbzr ns/ ;KG^
;zGkb eoB ftZu e'Jh ;coh GZsk fwbD:'r BjhA j?, gozs{ T[j nkgD/ j?~v
e[nkoNo s'A 8 feb' whNo s'A tZX ck;b/ *s/ fpskJhnK rJhnK oksK bJh
o'IkBk GZs/ dk jZedko j't/rk.
(ii) nbkN ehs/ rJ/ ;?ePB d/ y/so d/ nzdo nzdo j'oBK fvT{NhnK, i' bkJhBK dh
;KG^ ;zGkb Bkb i[VhnK j'JhnK BjhA jB, bJh L ^
fJZe bkJhBw?B e/tb ;coh GZsk sK b? ;e/rk i/eo T[; B{z p'ov d/ you/ *s/
e'Jh NqK;g'oN w[jZJhnk BjhA ehsk frnk j?.
(iii) nbkN ehs/ rJ/ ;?ePB s'A pkjo ;kohnK fvT{NhnK ( ;KG^ ;zGkb ns/ j'o
fvT{NhnK ) bJh L ^
fJZe bkJhBw?B d"o/ dhnK doK T[s/ fit/A fe p'ov d/ j'o d{i/ eowukohnK B{z
fwbD:'r j?, nB[;ko ;coh GZsk bt/rk.
(n) T[jBK B{z bkJhBK d/ ftuekob/ fjZ;/ *s/ B[e; B{z nN?Av eoB bJh ;co d/ ;pzX
ftZu pZ;$ o/b feokJ/ d/ s"o s/ T[jBK d[nkok ehs/ rJ/ tk;sfte you dh
fJikIs th fdZsh ikt/rh gozs{ fJ; dh n;kXkoD jkbksK nXhB jh fJikIs
fdZsh ikt/rh id'A fJ; wzst bJh w[jZJhnk ehsh rJh ihg$ NoZe ubD d/
ekfpb Bk j't/ iK fJj T[gbZpX Bk j't/ ns/ fe ezNo'fbzr nfXekoh T[; ;pzXh
ftZu s;dhe eoB.
(J) NhH NhH bkJhBK T[s/ s?Bks ehs/ rJ/ ;jkfJe bkJhBw?B ns/ bkJhBw?~B
ftfB:w 17 nXhB ;Nkc dhnK j'oBK e?NkrohnK B{z fwbD:'r nB[;ko o'IkBk
GZs/ d/ jZedko j'Dr/.
(ii) id'A p'ov eowukohnK, fijV/ fyvkoh jB, B{z fyvkoh d/ s"o s/ iK sK Gkos
ftZu iK ftd/P ftZu ehs/ ik oj/ okPNoh ns/ nzso okPNoh wjZssk dhnK
y/vK, N{oBkw?ANK ns/ w?uK ftZu fjZ;k b?D bJh iK nzso okih, nzso i'Bb iK
nzso ;oeb nkXko iK ;ot Gkosh fpibh ;g'oN; fJt?AN; nkfd bJh
gzikp NhwK d/ ;?ePB bJh nzso fIbk w?uK ns/ w[Yb/ N?;NK ;fjs y/v
gqfs:'rsktK ftZu fjZ;k b? ojhnK j'o d{ihnK NhwK dh e'fuzr ns/ f;ybkJh
d/D d/ ;pzXs ftZu gqfsfB:[es ehs/ iKd/ jB, T[jBK B{z NhH J/H fB:wK nXhB
fwbD:'r nB[;ko NhH J/H vhH J/H ndk ehsk ikt/rk.
eowukoh, fijVk nzso p'ov N{oBkw?AN;, e'fuzr e?Ag, j'o d{i/ fBwBsoDK$
w?w'ohnb$ ;N/N u?AghnBfPg ftZu Gkr b? fojk j?, B{z T[; dh s?Bksh d/ ;EkB
s'A gj[zu ;EkB ( destination ) sZe ns/ tkg;h bJh o'IkBk GZsk$ ;coh GZsk,
foco?Pw?AN ukofiI d/ do s'A fJbktk d{ik doik o/bt/ feokfJnk$ pZ;
feokfJnk ;w/s foIot/PB ns/ ;bhgo ukofiI d/ 27H1H92 s'A noEks p'ov
d/ c?;b/ dh skohy s'A fBwB nB[;ko jB L ^
o'IkBk GZs/ d/ do L
foco?Pw?AN d/ do L
;coh GZs/ d/ do L
o'IkBk GZsk, foco?Pw?AN, b'eb ;tkoh ns/ No/fBzr d/ e'fbi ;w/A nkfd d/ do d/D
;pzXh j'o d{ihnK PosK fit/A fe dcsoh nkd/P BzL 8$ y/vK fwsh 10H10H75 ftZu fBoXkfos
ehshnK rJhnK jB, T[j nD^pdbhnK ofjDrhnK.
c[ZNeb
49H (i) p'ov eowukoh dk o'IkBk GZs/ ;w/s ;coh GZs/ dk jZe ips j' iKdk j? iK SZv fdZsk
frnk ;wM fbnk iKdk j? i/eo fJ; d/ eb/w B{z T[; skohy s'A fi; B{z fJj d/Dk pD
iKdk j?, s'A fJe ;kb d/ nzdo nzdo g/P BjhA ehsk iKdk.
(ii) gozs{ ;/tk fBftosh j'D T[s/ fBZih ;kwkB pdbD bJh ;coh GZs/ d/ fpb B{z g/P eoB
tk;s/ ;wK ;hwk B{z d' ;kbK sZe tXk fdZsk frnk j?.
50H nrINh p'ov eowukoh d/ ;coh GZs/ dk e'Jh th fpb T[d'A sZe ndk BjhA ehsk
ikt/rk id'A sZe fe fJj ;pzXs p'ov eowukoh d/ ezNo'fbzr nc;o d[nkok j;skyo
iK gqfs j;skyo Bk ehsk frnk j't/. fJj ezNo'fbzr nc;o dh fvT{Nh j? fe ;coh
GZsk fpb j;skyo iK gqfs j;skyo eoB s'A gfjbK L ^
(T) ;co dh ntZPesk, nkftqsh ( frequency ), ns/ ;co dh ntXh ( duration ) ns/
mfjoK ( halts ) fiBQK bJh ;coh GZs/ dk eb/w ehsk frnk j?, dh SkD^phD eo/ ns/
fe;/ ;co iK fe;/ mfjokn bJh ehs/ rJ/ ;coh GZs/ d/ ;w[Zu/ eb/w B{z iK T[; d/ fe;/
fjZ;/ dh fJikIs Bk d/t/, i/eo T[j ;wMdk j? fe ;co nD^ntZPe iK nDT[fus
bzfpnkfJnk frnk ;h iK fe mfjokU tZX ;w/A dk ;h.
(n) ;coh GZs/ d/ fpbK ftZu doi ehs/ rJ/ ck;fbnK dh fXnkB g{ote SkD^phD eo/ ns/
T[; d[nkok j;skyo ehs/ iK gqfs j;skyo ehs/ fpbK d/ T[fus u?~e ofi;No
fsnko eofdnK nkgDh s;Zbh eo/ fe fJe ns/ T[;/ ;co bJh vZpb ndkfJrh sK
gk; BjhA j'Jh j?.
(J) fJ; rZb dh th s;Zbh eoBk fe nfsfoes feokfJnk iK feokJ/, fiBQK dh gq;zre
yofunK bJh fJikIs fdZsh rJh j?, s'A fpBK o/bt/ d[nkok ;co bJh whb GZsk
tk;st ftZu tosh rJh ;[ftXk ( accommodation ) dh Pq/Dh B{{z bkr{ j'D :'r do *s/
eb/w ehsk frnk j? ns/ fe fiE/ B'eoK, fBZih ;kwkB nkfd B{z Nqk;g'oN eoB dh
tk;sfte bkrs fJjBK fB:wK nXhB eb/w ehsh rJh j?, ;e/b fi; T[s/ nfij/
B'eo, ;kwkB nkfd NqK;g'oN ehs/ rJ/ ;B, T[fus ;h ns/ e'Jh eb/w, fijVk fe T[;
dh okfJ ftZu, T[j Pos g{oh BjhA eodk, dh fJikIs Bk d/Dk.
(;) fJ; rZb dk fXnkB oZyDk fe ;coh GZs/ d/ p[fBnkdh f;XksK dh NkbwN'b iK
ntZfrnk BjhA ehsh rJh j? noEks fe GZsk bkG dk fJe ;kXB Bk j't/.
(j) fe;/ ;jkfJe fB:wK$ ftfB:wK iK nkd/PK dh gkbDk eoBk fijV/ fe ;woZE nfXekoh
B/ T[; dh ;/X bJh pDkJ/ j'D.
50^T rINh p'ov eowukoh d/ ;coh GZs/ dk e'Jh th fpb T[d'A sZe j;skyo ns/ ndk BjhA
ehsk ikt/rk id'A sZe fe ftfB:w 50 d/ T[gpzXK dh gkbDk eoB s'A fJbktk vokfJzr
ns/ tzv nc;o ;zs[PN BjhA j' iKdk L ^
(i) fe ;co eoB s'A gfjbK rINh nfXekoh B/ ;pzXs ezNo'fbzr nfXekoh s'A
nkgDk ft;fsqs d"ok gq'rokw, ftP/P eoe/ T[; ftZu fJ; do;KfdnK fe eh
;co gqkJht/N eko iK ;tkoh d/ fe;/ j'o ;kXB noEks pZ; iK o/bt/ d[nkok
ehsk ikt/rk, gqtkB eotk fbnk j? l
(iii) fe gqkJht/N eko d[nkok ;co eoB bJh ezNo'fbzr nfXekoh dh ekoi pkd
wzBI{oh, i/eo gfjbK jh d"ok gq'rokw ftZu gqtkBrh BjhA bJh rJh ns/ T[;
d[nkok gfjbK jh gqtkB eotkJ/ rJ/ d"ok gq'rokw ftZu e'Jh fGzBsk j'D d/
;pzX ftZu ezNo'fbzr nc;o dh gqtkBrh gqkgs eo bJh rJh j?.
gozs{ Pos fJj j? fe vokfJzr ns/ tzv nc;o dk ;coh GZs/ dk fpb T[d'A sZe
ndk BjhA ehsk ikt/rk id'A sZe fJj T[; d/ ezNo'fbzr nc;o d[nkok j;skyo BjhA
ehsk iKdk.
51H M{m/ ;coh GZs/ d/ eb/wK dh p'ov eowukoh d[nkok soihj B{z ;ysh Bkb fBzfdnk
iKdk j?. M{mk ;coh GZsk b?D d/ ;pzX ftZu e/;K dhnK fBwB doi e?NkrohnK ftZu
;kXkoD ;Ik poyk;srh j't/rh L ^
(i) T[; ;co bJh i' tk;st ftZu BjhA ehsk frnk, ;coh GZsk ukoi eoBk.
(ii) j/mbh Pq/Dh ftZu ehs/ rJ/ ;co bJh T[u/oh P/qDh, fi; bJh e'Jh o[sp/ ( status )
nB[;ko jZedko j?, dk ukoi eoBk.
(iii) pdbh j'D T[s/ ;kwkB dh NqK;g'oN/PB d/ ;pzX ftZu M{m/ ;oNhfce/N ns/ ikbh
(p'r;) o;hdK g/P eofdnK ;coh GZsk ukoi eoBk.
52H ;coh GZs/ (NhH J/H) d/ ;pzX ftZu ;w/A ;w/A *s/ p'ov d[nkok ikoh ehs/ rJ/
ekoiekoh nkd/P$ jdkfJsK T[; jZd sZe bkr{ j'D :'r ofjDr/$ ofjDrhnK id'A sZe
fJjBK B{z fJjBK ftfB:wK ftZu Pkwb Bk ehsk frnk j't/.
pkj[ew p'ov
;eZso,
gzikp oki fpibh p'ov,
gfNnkbk.
nB[
nB[bZr
B'N 1 L ^ ;eZso, w[Zy fJzihBhno ns/ w[Zy b/yk nc;o, ftZsh ;bkjeko fBwB doi
;koDh ftZu T[jBK B{z ;"Ag/ rJ/ nyfsnkoK B{z nkgD/ ;do^ w[ekw ( j?~v e[nkoNo )
d/ dcsoK fty/ T[jBK nXhB bZr/ j'J/ fe;/ th nc;o B{z nkgDh g{oh fizw/tkoh T[s/
ns/ nfijhnK PosK ns/ gkpzdhnK nXhB fijVhnK T[j bkT[DhnK ukj[D, nr'A ;"Ag
;ed/ jB. nfij/ ikoh ehs/ j[ewK dhnK BebK p'ov d/ ftZsh Gkr ns/ w[Zy b/yk
nc;o (nkfvN) B{z Io{o G/ihnK ikDhnK ukjhdhnK jB.
B'N 2 L ^ fBwB doi nzeVk ;koBh d/ eqw BzL 2, 3, 4, 5, 6, ns/ 7 d/ ;pzX ftZu
nyfsnko th T[go'es d;hnK rJhnK PosK ns/ gkpzdhnK dh Pos nXhB fe;/ th
nEkoNh, fi; B{z ;coh GZs/ d/ fpb gqfs j;skyo eoB bJh ezNo'fbzr nc;o d/
s"o s/ x'fPs ehsk frnk j?, B{z nr/ j'o w[VQ ;"Ag ;edk j?.
eqw BzL NhH J/H nEkoNh fi; B{z ;"Ag/ rJ/ nyfsnko
ftfB: nyfsnko dh fe;w nyfsnko ;"Afgnk frnk dh jZd
w dk j?
jtkbk
1 2 3 4 5
1H 10 wkf;e ;tkoh GZsk d/D ;eZso, w[ZH fJzH ns/ w[ZH nkoIh nk;kwhnK bJh,
bJh nyfsnko b/H nH, ftZsh ;bkjeko fiBQK B{z ouD bJh T[j
ns/ j'o wksfjs ;woZE jB ns/ pPos/
nfXekoh fiBQK e'b fe
nk;kwh dh ouBk eoB
d/ nyfsnko jB.
2H 14 d"o/ T[s/ mfjo bJh o'IkBk ftGkrK d/ w[Zyh ftnZeshrs e/;K ftZu
GZsk b?D B{z 10 fdBK d/ ftP/P nkd/P d[nkok 60
;w/A sZe ;hfws eoB d/ fdBK dh ;hwK sZe.
ftfB:w s'A S'N d/D d/
nyfsnko. fBH fJzH T[jBK d/ ezNo'b nXhB
nrINh eowukohnK d/
ftnZeshrs e/;K ftZu
ftP/P nkd/P d[nkok 30
fdBK dh ;hwK sZe.
6H 42 w[nZsbh nXhB p'ov ;eZso, w[ZH fJzH ns/ w[ZH T[jBK d/ ezNo'b nXhB
eowukoh B{z NhH J/H d/D b/H nH, ftZsh ;bkjeko p'ov eowukohnK d/
dh wzBI{oh d/D d/ ;pzX ftZu g{o/ nyfsnko
nyfsnko i/eo T[; B{z
w[nsbh s'A gfjbK nkgDh FfBH fJzH T[jBK d/ ezNo'b nXhB
Bkowb fvT{Nh d/ ;EkB s'A p'ov eowukohnK d/
j'ot/A ;EkB$ n;EkJh s"o ekH ekH fJzH$ ;EkBe fJzH ;pzX ftZu g{o/ nyfsnko
s/ fB;fus ehs/ rJ/ j?~v fiBQK B{z w[nZsb eoB d/
e[nkoNo *s/ ;co eoB T[jBK e'b nyfsnko
bJh b'V j't/. jB.
7 47 ;t?^ fJSZs foNkfJow?AN ;eZso, w[ZH fJzH ns/ w[ZH g{o/ nyfsnko
(n) iK Bkekorh g?BPB s'A b/H nH, ftZsh ;bkjeko
gfjbK w?vheb p'ov$
nEkoNh e'b g/P j'D bJh
;co eoB dh tk;sfte
bkrs dh fJikIs d/D FfBH fJzH T[jBK eowukohnK d/
bJh nyfsnko. ;pzX ftZu g{o/ nyfsnko
fiBQK B{z T[j fB:[es eo
;ed/ jB.