1.

Қабылдаудың бұзылыстары ВОСПРИЯТИЕ

1. Қиял көріністері деп санауға болатын жағдайлар байқалды ма?
2. Оларды көзбен көресізбе немесе «іштен көресіз»бе?
3. Сіз жалғыз болған кезде қандай да бір ішкі немесе сыртқы дауысты
естисіз бе?
4. Олар не дейтінін айта аласыз ба?
5. Сіз үйреншікті иістерді басқалай сезініп жүргеніңізді байқадыңыз ба?
6. Сіз бір түрлі иістерді сезесіз бе?
7. Кәдімгідей тағамның дәмі өзгергенін сезесіз бе?
8. Жаныңызда ешкім болмағанда теріңізде бөгде зат тұрған сияқты,
біреудін тигенін, сипағанын және басқа әсерлерді сезесіз бе?
9. Қоршаған ортадағы заттар сізге біртүрлі, өз-өзіне ұқсамайтын, таныс
емес, алыстап немесе жықындап кеткендей сезімдер бола ма?
10.Сіздің көзіңіз ашық немесе жабық тұрған кезде өзіңіздің денеңіздің
немесе дене бөліктеріңіздің уақытша кішірейіп (үлкейгенін) сездіңіз
бе?

Деперсонализационды-дереализациялық синдром (Өз сезімдерін,

ойлардын, іс-әрекеттерін жатырқау, яғни өзіндік МЕН-нін
бөтенсуі. Өте ауыр жағдайда өзіндік МЕН-нің жоғалу сезімі
байқалады, өзінің бар екеніне күмәнданумен қатар жүреді.
уақытты қабылдау бұзылады)
Сенестопатиялық синдром (давление, жар, жжение, холод,
журчание, лопанье, переворачивание, пульсация, отслоение,
разрывы, распирание, растягивание, скручивание, слипание,
спазмы, срастание, стягивание и т.д.)
Галлюцинаторлы синдром (простые слуховы, обонятельные,
вербальные, зрительные галлбциннации)

Галлюцинации Классификация: По органам чувств: слуховые

или акустические императивные галлюцинации (приказы),
комментирующие галлюцинации (обсуждение поступков и
высказываний больного с соответствующим определением
того, что больной говорит и делает в данный момент),
повествовательные галлюцинации (сообщения о различных
событиях настоящей и прошлой жизни больного),
антагонические галлюцинации (сменяющееся, в частности,
противоположное по смыслу содержание — то обвиняет, то
защищает больного), сценоподобные галлюцинации
(последовательно развивается определенная тема, например,
связанная с судопроизводством (следствие, сам суд,
осуждение и обсуждение наказания)), иногда производят
впечатление, что больной видит, а не слышит происходящее.
3рительные или оптические В зависимости от субъективной
оценки больным размеров галлюцинаций: нормоптические
галлюцинации — галлюцинаторный образ соответствует в
своих размерах предмету в его обыденном представлении;
микроптические (лилипутские), т.е. галлюцинации
уменьшенных размеров; макроптические (гигантские), т.е.
галлюцинации увеличенных размеров., обонятельные,
вкусовые, тактильные (осязательные) и галлюцинации
общего чувства, Истинные и ложные галлюцинации
(псевдогаллюцинации), Особые варианты галлюцинаций
(гипнагогические, гипнопомпические, рефлекторные,
функциональные). По степени сложности: элементарные
(акоазмы, фотопсии), простые (затрагивают 1 анализатор),
сложные / комплексные (затрагиваются 2 и более
анализаторов).
2.Ойлау бұзылыстары МЫШЛЕНИЕ
1. Cізде өзіңізге бағынбайтын ой ағыны жағдайлары байқала ма?
2. Басыңызда ойлардың кенеттен жоғалып, бос болғаның сезінесіз бе?
3. Сіздің еркіңізге бағынбайтын жағымсыз (жабысқақ) ойлар және әрекеттер
Сізді мазалайды ма?
4. Артыңыздан біреулер аңдып (қудалап) жүр деген сезім байқала ма?
5. Сізге біреу әлдеқандай ықпал ететіндей сезім Сізде бола ма? Кім? Қандай
мақсатпен?
6. Сіздің әйеліңіз (күйеуіңіз) көзінізге шөп салып жүр деп күдіктенбейсіз бе?
7. Сіз ерекше бір қасиеттерді иеленесізбе (аса жоғары билік,құдіретке,
өлмейтін, үлкен байлыққа,үлкен ғылыми ашылымдарға)?
8. Сіз өзіңізді қандай да бір нәрсеге кіналайсыз ба?
9. Сізде айналадағы адамдардың көзіне түсетін физикалық кемшіліктер бар
ма (дененізде жаман тыртық)?
10. Сіз өзіңізді ауыр емделмейтін аурумен ауырамын деп ойлайсыз ба?

Параноидты синдром (истинные галлюциннации или

псевдогаллюциннации, бред преследования и величия, вербальные
галлюциннации, психические автоматизмы, бред воздействия)
Паранойяльды синдром(первичный и систматизированный бред,
бред преследования, отравления, ущерба, ревности, колдовства,
порчи, т.е. бред причинения больному физического или морального
вреда; ипохондрический бред и его разновидность —
дисморфомания (бред физического недостатка); экспансивный
бред: реформаторства, изобретательства, величия, высокого
происхождения, эротический бред.
Обсессивті синдром (жабысқақтық синдромы) (фобии, навязчивые
мысли,образы. Воспоминания, представления,сомнения, мании)
Кандинский –Клерамбо синдромы (бред величия, бред воздействия,
императивные галлюциннаций, шперуннг)
Ипохондриялық синдром (агровация, канцерофобия, страх
смерти,гипотимия)
Дисморфофобиялық синдром (идея физического недостатка,
объективно отсутвующего или необоснованно преувеличенного,
идеи отношения, депрессивный фон натроения)

3.Эмоция-ерік бұзылыстарыЭМОЦИАННАЛЬНО-ВОЛЕВАЯ СФЕРА

1. Көңіл-күйіңіз себепсіз жиі өзгеріп тұра ма?
2. Сізде жиі қайғыру, мұңаю сезімдері байқала ма?
3. Сізде себепсіз көтеріңкі көңіл-күй жиі байқала ма?
4. Сізде қайғылы жағдайға қуану немесе қуанышты жағдайға мұңаю
байқала ма?
5. Сіз үнемі осындай енжар боласыз ба?
6. Өз келешегіңізді қалай болжайсыз?
7. «Өмір сүру қажеті жоқ» деген ойлар бола ма (өзі-өзіне қол жұмсау
туралы)?
8. Егер сіз өлсеңіз, содан кейін не болуы мүмкін деп ойласыз?
9. Таңертен ерте тұру сіз үшін қийын ба?
10.«Ұйықтап сосын оянбай қалсам екен» деген ниетіңіз болды ма?
Аффективті синдромдар: Депрессивті синдром (гипотимия,
двигательная заторможенность, замедленное мышление, мидриаз,
гипобулия)
Аффективті синдромдар: Маникальды синдром (гипертимия,
скачок идеи, двигательное возбуждение, гипербулия,
гиперпрозексия)
Апато - абулиялық синдром (гипоактивность, ангедония, апатия,
пассивность, абулия)
Гебефрениялық синдром (мория, дурашливость, эхолалия,
неологизм, двигательное возбуждение)
 4.Естің бұзылуы ПАМЯТЬ
1. Сізде қандай да бір естің бұзылыстары бар ма?
2. Ес қаблетіңіз жақсы (жаман) ба?
3. Оқығанды жақсы есте сақтайсызба (жаттап аласызба)?
4. Өміріңізде болған жағдайларды есіңізге түсіруге қиналасыз ба?
5. Менің есімім есіңізде сақталды ма?
6. Сіз қанша уақыт емханада жатқаныңызды айта аласызба?
7. Бүгін айдын нешесі?
8. Өміріңізде болған жағдайлар еріксіз және жиі есіңізге түсіп тұра ма?
9. Сіздің айналаңызда жүрген адамдар кім?
10.Таңғы асқа не жедіңіз?

Корсаков амнестикалық синдромы (фиксационная амнезия.

Расстройтсво ориентировки во времени, конфобуляция,деменция,
пуэрилизм)
Психоорганикалық (органикалық, энцефалопатиялық) синдром
(снижение внимания, снижение интеллекта, лабильность
эмоций,снижение памяти, апатия, )

5.Зейін бұзылыстары ВНИМАНИЕ

1. Сіз шулы ортада жұмыс істей аласыз ба?
2. Сізге жаңа ақпаратты тез қабылдау қиындық тудыра ма?
3. Сіз маңызды және қызықты жұмыс істеп отырған кезде көңіліңіз басқа
заттарға жиі ауыса ма?
4. Сіз істеген жұмысыңыздың реттілігін сақтайсыз ба?
5. Сіз бастаған жұмысыңызды толық аяқтайсыз ба?
6. Сіздің жұмыс істеуіңізге бөлмедегі бөгде заттардың дыбысы кедергі
жасай ма?
7. Сіз әрбір істі тиянақты жасайсыз ба?
8. Сіз бір уақытта бірнеше жұмыс істей аласыз ба?
9. Сіз маңызды жұмыс істеген кезде қаншалықты жиі қателіктер
жібересіз?
10.Сіз ақпаратты қабылдаған кезде маңызды және маңызсыздығын
ажыратасыз ба?

Астениялық синдром (ПОВЫШЕННАЯ УТОМЛЯЕМОСТЬ, раздражительность и

эмоциональная лабильность, гиперестезия, нарушение сна- гипнагогические
галлюциннаций, головные боли, диспептические растройтсва, гипергидроз, сердцебиение,
головокружение)
Назар аудару жеткліліксіздігі мен гиперактивтілік синдромы (постоянная забывчивость и
опоздание, беспокойность, низкая самооценка, проблемы с трудоустройством, сложности
с контролем гнева, импульсивность, злоупотребление, низкая стрессоустройчивость,
хроническая скука, сложности концентрации при чтении, перепады настроения,
депрессия, проблемы в отношениях с другими людьми)

6.Ақыл-ой бұзылыстары ИНТЕЛЛЕКТ

1. Cіз мектепте білім алдыңыз ба?
2. Сіз мектепте неше сынып бітірдіңіз?
3. Сіз жазу жаза аласыз ба? Санай аласыз ба? Оқи аласыз ба?
4. Сіз өзіңізді күте аласыз ба (тамақтану, киім кию, жуыну т.б.)?
5. «Еңбек етсең ерінбей, тояды қарнын тіленбей» – деген мақал-мәтелдің
мағынасын түсіндіріп бере аласызба?
6. «Жылқы мен қой», «самолет пен машинаның» ұқсастығы мен
айырмашылығы қандай?
7. 100-ден 5-ті алып тастасаңыз қанша қалады? (Дұрыс жауап берсе, 95-
тен 5-ті алып тастасаңыз қанша қалады?)
8. Жаздан кейін жылдың қай мезгілі?
9. «Үстел, орындық, мысық, диван», артық сөзді алып тастаңыз?
10.«Сағат 14.00-ге 10 минут қалды», осыны сағат тілі бойынша қағазға
сызып беріңіз?

Кемақылдылық синдромы: Интеллектінің туа пайда болған дамымауы

(олигофрения, волевые, эмоциональные, речевые, моторные нарушения, отставание в
физическом развитии, нарушение абстрактного мышления, вспышки агрессивности,
злости и раздражительности)
Интеллектінің жүре пайда болған төмендеуі (деменция, проблемы с паматью, проблемы с
речью, теряется во времени и пространстве, обвинятет близких людей в воростве,
переспрашивает одно и тоже много раз, частые перемены настроения, депресия, апатия,
теряет интерес к жизни, агрофия, апроксия)

7.Сана-сезімнің бұзылулары СОЗНАНИЕ

1. Ұйықтамаған кезде түс тәрізді құбылыстар байқалды ма?
2. Осы түстердің қатысушысы болдыңыз ба немесе сырттай қарап
тұрғандай болдыңыз ба?
3. Болған жағдайлар есіңізде ме?
4. Осы жағдайдын ұзақтығы қанша болды?
5. Аяқталуы қалай: жылдам немесе біртіндеп?
6. Бүгін аптаның қай күні?
7. Жылдың қай мезгілі?
8. Өзіңіздің дәл қазір қайда екеніңізді білесіз бе?
9. Өзіңізді науқас адам деп санайсыз ба?
10.Бұл жағдайды немен байланыстырасыз?

Онейройдты синдром (фантастически-калейдоскапические псевдогаллюциннации,

деперсонализация, двойная ориентировка)
Аментивті синдром (дезориентировка в месте и во времени, в собственной личности,
безсвязанность речи, хаотическое возбуждение в пределах постели)
Делириозды синдром (дезориентировка в месте и во времени, страх, сценоподобные
зрительные галлюциннаций, психомоторные возбуждения)
Сананың бұлыңғыр алжасуы (параксизмально наступающая дезориентировка в месте,
времени, собственной личности, сохранение автоматизированных движений)
Кататониялық синдром (ступор,мутизм, негативизм, каталепсия, периодическое
возбуждение)
Истериялық синдром: Истериялық талма (эгоцентризм, большая внушаемость и
самовнушаемость, повышенная требование к окружаемым.претенциозность,
склонность к драматизации, демонстративное поведение, амовроз, афания)

Психиатрия/Psychiatry

Сфера Синдромы
1 Мышление/ 1.Параноидный синдром/ Параноидты синдром / Paranoid syndrome
Ойлау /
Thinking:
2, Паранойяльный синдром/ Паранойяльды синдром/ Paranoic syndrome
3.Обсессивный синдром (синдром навязчивости)/ Обсессивті синдром
(жабысқақтық синдромы) / Obsessive syndrome ( Obsession syndrome)
4.Синдром Кандинского – Клерамбо/ Кандинский –Клерамбо синдромы
/ Kandinsky-Clerambault syndrome
5.Ипохондрический синдром/ Ипохондриялық синдром / Hypochondria
syndrome
6.Дисморфофобический синдром / Дисморфофобиялық синдром /
Dysmorphophobic syndrome
2 Восприятие / 7.Деперсонализационно-дереализационные синдромы
Қабылдау / /Деперсонализационды-дереализациялық синдром / Depersonalization-
Perception: derealization syndromes
8.Сенестопатический синдром /Сенестопатиялық синдром /
Senestopathic syndrome
9.Галлюцинаторный синдром/ Галлюцинаторлы синдром / Hallucinatory
syndrome
3 Память / 10.Корсаковский амнестический синдром/ Корсаков амнестикалық
Есте сақтау / синдромы/ Korsakov syndrome
Memory:
11.Психоорганический (органический, энцефалопатический) синдром/
Психоорганикалық (органикалық, энцефалопатиялық) синдром /
Psychoorganic syndrome (organic, encephalitic
4 Интеллект/ 12.Синдром малоумия: Врожденное недоразвитие интеллекта/
Интеллект / Кемақылдылық синдромы: Интеллектінің туа пайда болған дамымауы /
Intelligence: Mental retardation syndrome (Congenital intelligence underdevelopment)
13.Синдром малоумия: Приобретенное снижение интеллекта/
Интеллектінің жүре пайда болған төмендеуі / Mental retardation
syndrome (Acquired intelligence underdevelopment)
5 Эмоции/ 14.Аффективные синдромы: Депрессивный синдром/Аффективті
Эмоциялар / синдромдар: Депрессивті синдром / Affective syndromes: Depressive
Emotions: syndrome
15.Аффективные синдромы: Маниакальный синдром/ Аффективті
синдромдар: Маникальды синдром/ Affective syndromes: Manic
syndrome
 16.Апато - абулический синдром/ Апато - абулиялық синдром / Apatho-
abulic syndrome
17.Гебефренический синдром/ Гебефрениялық синдром / Hebephrenic
syndrome
6 Сознание/ 18.Онейроидный синдром/ Онейройдты синдром / Oneiric syndrome
Сана-сезім /
Consciousnes
s:
19.Аментивный синдром/Аментивті синдром / Amential syndrome
20.Делириозный синдром/Делириозды синдром / Delirium syndrome
21.Сумеречное помрачение сознания/Сананың бұлыңғыр алжасуы /
Clouded state (Twilight state)
22.Кататонический синдром/Кататониялық синдром / Catatonic
syndrome
23.Истерический синдром: Истерический припадок/ Истериялық
синдром: Истериялық талма/ Hysteric syndrome Hysteric paroxysm
7 Внимание/ 24.Астенический синдром/Астениялық синдром / Asthenic syndrome
Назар(зейін)
/ Attention
25.Синдром дефицита внимания и гиперактивность (СДВГ)/ Назар
аудару жеткліліксіздігі мен гиперактивтілік синдромы / Attention deficit/
hyperactivity disorder

Структура чек-листа/Чек-парақ құрылымы/ Checklist structure

Перечислил вопросы для оценки определенной ментальной сферы / 1-10
Белгілі бір саланы бағалау үшін сұрақтарды атап өтті / The student listed
questions to assess a specific area of mental sphere
Назвал психопатологические симптомы / Психопатологиялық симптомды 1-10
атады/ The psychopathological student told the symptoms
Назвал психопатологический синдром/ Психопатологиялық синдромды 1-10
атады/ The student told the psychopathological syndrome
. Ақыл – ойдың дамымау синдромдары
Олигофрения (ақыл кемділік) деп – бала туылғанға дейінгі (құрсақ
ішінде) пайда болған немесе алғашқы жылдарда оның өміріне әсер еткен
психикалық функцияның себептерінен туындаған толық жетілмеуін айтамыз.
Олигофрения көптеген функциялардың қалыптасуы кезінде жүйке жүйесінің
айтарлықтай аялдауымен жүреді, сонымен қатар бейімделуі үшін біршама
қажеттіліктер функциясы мүлде қалыптаспайды. Олигофренияның маңызды
ерекшелігі үдеудің (прогресс) жоқтығы болып табылады. Бұл аурудың
серпіні (динамика) эволюция секілді бағаланып, процесс барысында есею
баяу болады, бірақ жаңа дағдылар мен қабілеттіліктер арнайы жасалған
жағдайларға бейімделу мүмкіншіліктері жиі пайда болады.
Дәстүр бойынша, олигофренияны көрсетілген дәрежесіне байланысты
жарымес (идиотия), имбецильділік және есуастық (дебильділік) деп
ажыратамыз.
Идиотия (жарыместік) – психикалық дамымаудың ең ауыр дәрежесі.
Науқастар қамқорсыз, оларда саналы сөз болмайды, қарапайым реакцияларға
эмоционалды (айқай, жылау секілді), сонымен бірге олар ата – анасын және
таныстарын танып білмейді. Қозғалыс сферасы дамымаған болады. Кейбір
науқастар жүре алмайды, тек қана стеротипті қозғалыстарды жасай алады
(теңселеді), кейде айналасындағылардың іс – әрекетін және ымдарын
(мимика) көшіріп алуға тырысады. Емделушілер өз – өздеріне қызмет
көрсете алмайды, үнемі қадағалауды және күтімді қажет етеді (әлеуметтік
қамтамасыз ету мекемелерінде арнайы жағдайда). Осындай науқастарға Ітоп
мүгедектігі беріледі. Психикалық өмірлері ең онай биологиялық
қажеттіліктерді қанағаттандырумен шектеледі («вегетативті тіршілік»).
Жарымес кезінде психикалық ақау (дефект) көптеген ішкі мүшелердің
қалыптасуы кезіндегі ақауларымен және сыртқы аномалиялармен жиі
тіркеседі. Соматикалық функциялардың нашар регуляциясы және
организмнің қорғаныс жағдайы, инфекциялық және интеркуррентті аурулар
да мұндай науқастарды мезгілсіз өлімге алып келеді, олардың кемелділік
кезеңіне дейін өмір сүруі сирек кездеседі.
Имбецильділік – науқастардың абстрактілі ойлау қабілетсіздігімен
көрініс табатын ауыр зерделі мешеулік. Мұндай науқастарда таным қызметі
елестетумен ғана шектеледі. Сөйлеуі сақауланған (нашар артикуляция,
кекештік), сөздік қорлары бірден шектелген, толық сөйлеуі әрқашан мүмкін
емес, фразалары қысқа болады. Емделушілер заттарды дұрыс атайды,
олардың қолдану тетігін біледі, бірақ қандай да бір оқиғаны айта алмайды.
Науқастар кейде әріптер мен сандарды жаттап алады, бірақ оларды қолдану
керектігін білмейді. Көптеген имбецилдер туыстарына жақын, мейірімді, тіл
алғыш болады. Олардың қозғалысы нашар үйлескен, бірақ табандылықпен
үйретсе, оларды өз – өздеріне қызмет көрсету қабілеттіліктеріне тәрбиелеуге
болады (киіну, қасықпен жеу, дәретханаға бару). Ұстаздың іс – әрекетін
көшіріп ала отырып, олар қарапайым еңбек әрекеттерін орындай алады, бірақ
қадағалаусыз қалса тез алаңдап кетеді және жұмысын аяқтамайды.
 Көп жағдайда имбецилдер өздерінің жанұясында өмір сүре алады.
Олармен шыдамдылықпен жұмыс істеу үлкен бейімделушілікке қол
жеткізуге мүмкіндік береді.
Дебильділік (есуастық) – естің айқын жағдайына байланысты ойлаудың
жеңіл мешеулігі (жетіспеушілігі). Қабілеттіліктің бірден төмендеуі мен
сананың өзгерісінің қалыптасуында мұндай науқастарда нашар емес еспен,
дамыған сөздерімен және өсуге деген биік қабілеттіліктерімен ұштасады.
Қоршаған ортадағы әрекеттерді қайталай отырып, олар қарапайым
жұмыстарды мүмкіндігінше жақсы меңгереді, ақшаны есептей алады, үй
шаруашылығын атқаруға қатысады, дегенмен олар жағдайдың және болған
жайттың мағынасын түсінгенімен, қисынсыз қылықтар жасайды (өздеріне
керексіз заттарды сатып алады, тазартылмаған тауық етін сорпаға салады,
құрғақ гүдерді құмыраға отырғызады). Абстрактілі ұғым олар үшін қол
жетімсіз, сол себептен олар орта мектептің бағдарламасын игере алмайды,
бірақ арнайы орта мектептің жағдайында мұндай адамдар оқу, жазу, жай
санақтарды (қосу, алу) меңгере алады, табиғат туралы қарапайым білім
алады. Есуас адам басқа адамдардан өздерінің айырмашылықтары бар
екендігін жақсы сезеді, олар жеткіліксіз қабілеттіліктерін әуесқойлықпен
байланыстыруға тырысады, ғылыми терминдерді жаттап алып, ақылды адам
секілді күрделі етіп айтуға тырысады, басқаларға ақыл айтады. Өздерімен
өздері болатын науқастар әлеуметтік орта ықпалына жиі тап болады,
алкогольді асыра пайдаланады, құқық бұзушылық әрекетке барады. Кейде
олар жеке өмір сүреді, көп жағдайда оңай мамандықты игере алады және
басшының жетекшілігімен жұмыс та атқара алады. Үйренуге және позитивті
еңбек етуге жайбасарлықпен, енжарлықпен, жалтақтаушылықпен кедергі
келтіреді.
Науқас, 29 жаста , бала жасынан мүгедек болып табылады, себебі 2
айлық жасында отогенді менингиттен кейін психикалық дамуында
аялдау байқалған. Бала бақшаға бара алмаған, сол себептен ұзақ уақыт
бойы өздігінен тамақтануды және тазалықты сақтауды үйрене алмаған,
басқа балалардан қорқатын болған. 6 жасында қарапайым сөздерді
құрастыра алған және өз – өзіне қызмет көрсетудің негізгі дағдыларын
жасай алған. 8 жасында арнайы оңалту мектебіне жолданады. Жиі
салқын тигізіп алатын, сол себептен көптеген тақырыптарды мұғаліммен
бірге үйде меңгеретін. Оқуды үйренді, орфографиялық қатемен, үлкен
бала жазумен жазатын болған: есімін, тегін, әкесінің атын нүктелермен
бөлетін. Екі мәнді сандарды жазбаша көрсетеді, санай алмайды, көбейту
кестесін білмейді. 5 жылдан астам ұсталық қызмет атқарған, дегенмен
экономикалық қиындықтарға байланысты жұмыс істеген жері жабылып,
басқа жерге жұмысқа тұра алмаған. Үйінде теледидар көргенді және
ертегілер оқығанды ұнатады. Үнемі музыкалық жазбаларды тыңдайды,
ағылшын тіліндегі әндерді ұнатады, оларды ынтамен жаттап алады.
Дәрігердің өтініші бойынша өзі ән салады, орындау барысында оркестр
дыбыстарын және ағылшын сөздерін анықтау мүмкін емес, мағынасыз
буындарды араластырады.
 Олигофренияны мидың органикалық патологиясы ретінде қарастырады.
Олигофренияның клиникалық көріністерінң ерекшеліктері мен әр түрлі
этиологиясы 24 тарауда қарастырылған.
Педагогикалық практикада «олигофрения» терминімен бірге
«психикалық дамудың тежелуі» деген ұғым жиі қолданылады. Бұл ұғым
толық анықталмаған: осы диагнозбен табиғаты әр түрлі бұзылыстар бірге
қарастырылуы мүмкін. Тиісті тәрбие мен білімнің жоқтығы (мысалы, маугли
– балалар), ауыр соматикалық аурулар, жанұядағы ерекше жағдай, баланың
конституциялық ерекшеліктері құрдастарынан артта қалуын көрсетеді
(минимальді ми дисфункциясы – ММД). Аталған диагнозды дәрігер білім алу
мен түзетудің компенсациялық артта қалушылығы деп есептейді. Егер ақыл –
ой функциясының дамуы қалыптасқанға дейін, даму аяқталатын болса,
диагноз «ақыл кемділік» («олигофрения») деп өзгертілуі тиіс.
Сонымен қатар, науқастарды шектеулі ақыл кемділік тобына бөліп
қарастырады (IQ – 70%- дан 80% -ға дейін). 10 ХАК (халықаралық аурулар
классификациясы) мұндай ақыл – ой көрсеткіштері патология ретінде
қарастырылмайды, бірақ оқу және кәсіби біліктілік алу барысында ( дәрігер
артта қалушылық дамымауын ақыл – ойдың бұзылысымен бірге көрініс
таба қатар IQ төмен адамдар қиындықтарға тап болады. Мектепте олар
қосымша сабақтар (коррекционды сынып) өтуге мәжбүр болады.

Балалардың назар тапшылығының гиперактивтілігінің бұзылуы.

Түйінді сөздер: мидың минималды дисфункциясы, тапшылық синдромы
зейін мен гиперактивтілік, гиперактивтілік, назардың нашарлауы,
импульсивтілік.
Әрқашан сау баланың белгісі болған және болып қалады,
ол күш пен қуатқа толы. Алайда, шамадан тыс ұтқырлық керек
ата-аналар мен қамқоршыларды ескерту. Обсессивті ажырату керек
шамадан тыс қозу, бала күні бойы, қарамастан
жағдайлар мен орталар, жүгіру, секіру және мақсатсыз қозғалу. Және де жоқ
оған сендіру мен жазалау жұмыс істемейді. Ол шынымен де ұстағысы келеді, бірақ
мүмкін емес. Оның мінез-құлқында ешқандай жамандық жоқ - ол шынымен де өзі емес
иелік етеді. Керісінше, ол қайшылықты, бейсаналық тілектерді иеленеді
тарту, үрей, қорқыныш, агрессия. Әрине, әр баланың қолында біраз уақыт болады
бақыланбайды, бірақ гиперактивті үшін бұл сирек эпизод емес, бірақ
таныс күй.
Қозғалтқыш күші жоғарылаған балаларды оқыту және оқыту проблемасы
белсенділік мұғалімдерді, психологтарды, психиатрларды, ата-аналарды қызықтырады.
IN
соңғы жылдары ең жақсылардың бірін зерттеуде үлкен жетістіктерге қол жеткізілді
балалар психологиясының өзекті мәселелері - назар тапшылығының бұзылуы және
балалардағы гиперактивтілік. Мәселенің өзектілігі жоғары деңгеймен анықталады
балалар синдромындағы осы синдромның жиілігі және оның әлеуметтік деңгейі
маңыздылығы.
Балалардағы гиперактивті мінез-құлықтың көрінісі кезінде ересектер мүмкін
өмірдің алғашқы күндерінен бастап. Нәрестелерде өсім бар
бұлшықет тонусы, тітіркендіргіштерге өте сезімтал (жарық, шу),
 нашар ұйықтаңыз, нашар тамақтаныңыз, көп жылаңыз және оларды тыныштандыру
қиын. 3-4 жаста
баланың бір нәрсеге назар аудара алмауы айқындала бастайды
айналысу: ол ертегіні тыныш тыңдай алмайды, ойын ойнай алмайды,
зейінді шоғырландыруды талап ететін, оның қызметі негізінен
ретсіз табиғат. Бала орындыққа отыра алмайды, тітіркенеді, шу шығарады.
Қазіргі зерттеулер гиперактивтіліктің бұзылуы мүмкін екенін көрсетеді
даму процесінде өте ерте пайда болады. [тоғыз]
Гиперактивтіліктің негізінде мидың минималды дисфункциясы жатыр
(MMD). Мидың минималды дисфункциясы - ең жұмсақ түрлері
әртүрлі себептерден туындаған патологиялар, бірақ
бірдей типке ие, жойылған неврологиялық симптомдар және
функционалдық бұзылыстар түрінде көрінеді, қайтымды және
мидың өсуіне және жетілуіне қарай қалыпқа келеді, бұл әкелмейді
моторлы және интеллектуалды ауыр бұзылулар, бірақ айқын
неврологиялық және психопатологиялық бұзылулар. [10]
Психопатологиялық бұзылуларға - зейіннің нашарлауы,
гиперактивтілік, эмоционалды лабильділік, шаршаудың жоғарылауы,
түсініктердің қалыптасуы мен қалыптасуын бұзу. Бұзушылық фактісіне байланысты
назардың гиперактивтілігінің бұзылуы церебральды минималды кезінде болады
2018-04-21 Аттестатта сөйлеу керек
дисфункция (MMD) 80-93%, олар бөлек синдром ретінде оқшауланған -
Назар аудару гиперактивтілігінің бұзылуы (ADHD)
церебральды дисфункцияның минималды уақыты туралы түсінік (ММД). [8]
Назар аудару гиперактивтілігінің бұзылуы күрделі,
ми функцияларының, мінез-құлқының және дамуының созылмалы бұзылуы,
мінез-құлық және когнитивті салдары көрінеді
әртүрлі жұмыс салалары. Бастапқы компонент
бұзылулар - мидың өзін-өзі реттей алмайтындығы және
әр түрлі күнделікті жағдайлар мен жағдайлар. [10]
ADHD көріністерін 4 негізгі топқа бөлуге болады.
белгілері: зейіннің нашарлауы, импульсивтілік / гиперактивтілік белгілері,
статикалық-қимыл-қозғалыс жеткіліксіздігінің белгілері, әлеуметтік дұрыстау. [5]
Зерттеушілердің көпшілігі СДВГ-ның үш негізгі блогын көрсетеді:
1. Гиперактивтілік - шамадан тыс қозғалыс белсенділігімен көрінеді,
мазасыздық пен уайым, көптеген бөгде қозғалыстар,
оны бала жиі байқамайды.
Кез-келген психологиялық процесті тек қана толықтай дамытуға болады
зейіннің қалыптасу жағдайы. Сондықтан ADHD екінші блогы:
2. Зейіннің бұзылуы, оны сақтаудың қиындықтарынан көрінеді
жиі селективті және айқын зейіннің төмендеуі
бір әрекеттен екіншісіне ауысу.
3. Импульсивтілік - баланың жиі әрекет етпейтіндігінде көрінеді
ойланып, басқалардың сөзін бөледі, орнынан тұрып, рұқсатсыз бөлмеден шыға алады,
сынып, топ.
Жасөспірім кезіндегі физикалық белсенділіктің жоғарылауы
көп жағдайда жоғалады, ал импульсивтілік пен назар тапшылығы
табандылық. [7]
Балаға не себеп болатындығы туралы көптеген теориялар бар
назар тапшылығының гиперактивтілігінің бұзылуы. Алайда, қазіргі кезде
ADHD зерттеу кезеңі дамудың үш негізгі себебі болып саналады
синдром: биологиялық, генетикалық, әлеуметтік.
Әлемде назар тапшылығының бұзылуының негізгі себептері және
гиперактивтілік танылған биологиялық факторлар - бұл неврологиялық
патология және тұқым қуалайтын бейімділік. [7]
Бір теория - ADHD органикалықпен байланысты
жүктілік және босану кезінде болуы мүмкін мидың зақымдануы,
сонымен қатар баланың өмірінің алғашқы күндерінде. Бұл жағдайда үлкен қауіп
жатырішілік гипоксияны тудырады (ұрықтың оттегі аштығы), оған
дамушы ми ең сезімтал. Сондықтан бұл өте маңызды
жүктілік патологиясыз қалыпты түрде жүрді. Сияқты факторлар
ананың созылмалы аурулары, алкоголь, темекі шегу, іштің жарақаты,
жүктіліктің үзілу қаупі, ананың күйзелісі және т.б., СДВГ даму қаупін арттырады. [бір]
Босану кезіндегі асқынулар одан әрі дамуға айтарлықтай әсер етеді.
бала. Ұрық үшін тоғыз айлық жас - қалыптасудың маңызды кезеңі
ми қыртысы. Егер босану қиын болса, ми жетіспейді
3
оттегі, зақым дереу диагноз қойылмайды, бірақ процесте жүреді
баланың өсуі мен дамуы, олар көрінеді. Сондықтан бұл заң бұзушылықтар
мидың минималды дисфункциясы деп аталады.
Шала туылған сәбилерге де қауіп төніп тұр. Кез-келген аурулар
сәби, жоғары безгегімен және қабылдаумен бірге жүреді
мидың жетілуіне әсер ететін күшті дәрілер, олар
12 жасқа дейін дамиды. [2]
Туа біткен кемістігі АДБ-нің себебі болуы мүмкін
психомоторлы және вегетативті реттейтін мидың функционалды жүйелері
дененің белсенділігі.
Кейбір сарапшылардың пікірінше, балалары зардап шегетін ата-аналардың 57%
осы аурумен бірге балада бірдей белгілер байқалды. Көптеген қосулы
дәрігердің қабылдауында олар қиын балалық шағы туралы айтады. Бұл сенімді
АДБ-мен ауыратын балаларда сол белгілері бар кем дегенде бір туысы бар.
Мұндай отбасыларда жиі, СДВГ белгілерінен басқа, олар да кездеседі
басқа проблемалар: алкогольді қабылдау, антисоциалды психопатия,
көптеген аналарда аллергиялық жағдайлар, мысалы, астма,
шөп безгегі, экзема немесе мигрень. Осыған байланысты болды
ADHD отбасылық формаларының болуы туралы гипотеза ұсынылды. [7]
Молекулалық генетика саласындағы зерттеулер анықтады
11-ші және 15-ші хромосомаларда локализацияланған генетикалық өзгерістер.
Допаминдік рецепторлық ген мен генге үлкен мән беріледі,
допаминді тасымалдауға жауапты. Белгілі бір генді іздеу
мінез-құлық пен зейіннің бұзылуын тудыратын сәттілік әлі күнге дейін болған жоқ.
[бір]
Баланың дамуы көбінесе оның жақын адамының табиғатымен анықталады
орта. Отбасындағы психологиялық микроклимат үлкен әсер етеді.
Ата-аналардың ұрыс-керістері, жанжалдары, алкогольдік мінез-құлқы олай емес
СДВ-ны қоздырады, бірақ баланың психикасына әсер етеді. Бұл балалар мүмкін
эмоционалды депривация белгілері бар - эмоционалды аштық,
аналық махаббат пен қалыпты адамның болмауына байланысты
байланыс. Анаға деген сүйіспеншілік эмоционалды дамуда үлкен рөл атқарады.
Балалар үнемі эмоционалды және физикалық байланыстың жетіспеушілігін сезінеді.
анаммен.
Мұндай балалар өздерінің эмоционалды депривацияларын өмір бойы сезінеді.
байланыс, бұл жағдайда олар өздерін шынайы сүйе алмайды
балаларды иемденіп, оларға сүйіспеншілікті үйрету. Осылайша, психологиялық
 отбасындағы микроклимат, ата-ананың жеке қасиеттері және тәрбиелеу жүйесі
психикалық ауытқулар қалыпқа келетін жағдайлар жасау,
немесе неғұрлым ауыр бұзушылықтарға айналу. [3]
Өмір жағдайлары мен материалдары маңызды рөл атқармайды
отбасылық қауіпсіздік. Балалық шақ арасында да маңызды байланыс бар
тамақтану және мінез-құлықтың бұзылуы. Көптеген тағамдық түстер шынымен де
ерекшеленеді
балаларды бақылаусыз және гиперактивті ету. Заманауи өнімдер
төрт
тамақ денсаулыққа ғана емес, психикаға да кері әсер етеді
жас ұрпақ. [2]
Себептерді тергеу кезінде әртүрлі нұсқалар аталады, бірақ барлығы
зерттеушілер әр баланың әр түрлі себептері бар екендігімен келіседі
гиперактивтілік. Гиперактивтіліктің дамуындағы маңызды фактор - бұл жетіспеушілік
адамның жылуы, махаббат, қалыпты қарым-қатынас. Көптеген отбасыларда
гиперактивті баламен нақты байланыс жоқ, дәл анықталмаған сияқты,
балаға түсінікті талаптар. Өсіп келе жатқан организм үшін ең қиын
АДБ-мен ауыратын балалар қолайсыз микроәлеуметтік жағдайлар
тәрбие - отбасындағы жанжалды жағдайлар, немқұрайлылық, немесе, керісінше,
шамадан тыс қамау.
Көбінесе гиперактивті балалар тез және тез әрекет етеді
«Түсіну» ақпараты, ерекше қабілеттерге ие. Арасында
ADHD-мен ауыратын балалар, шынымен де талантты балалар бар, сонымен қатар
жағдайлар
балалардың осы санатындағы психикалық дамудың кешеуілдеуі мүмкін емес
сирек Ең бастысы - балалардың зеректігі
сақталады, бірақ ADHD-ді сипаттайтын қасиеттер - мазасыздық, мазасыздық,
көптеген қажетсіз қозғалыстар, назардың жеткіліксіздігі,
іс-әрекеттің импульсивтілігі және көбінесе біріктірілген қозғыштық
оқу дағдыларын алудағы қиындықтар (оқу, санау, жазу). [бес]
Бала қызығушылық танытады, бірақ ізденімпаз емес. Ол бәріне қарайды, бәрін
тыңдайды,
жанасу, зерттеу, бірақ сенсорлық және қозғалтқыш әрекеттері онша емес
қажетті тәжірибені қосыңыз. Оның білімі, пайымдауы, қорытындылары
үстірт, өйткені жасырын «неге?»
мәнін түсінуге тырыспай-ақ алғашқы сөздермен қанағаттанды. Нәтижесінде
бағдар объектілер туралы үстірт идеяларға дейін азаяды және
құбылыстар, әлеуметтік және тұлғааралық қатынастарды жеңілдетілген түсінуге
қарым-қатынас. [он бір]
Негізгі атауы, жаңа атқа сәйкес, болып табылады
Назар аудару тапшылығы: бала көп немесе аз шоғырлана алмайды
ұзақ уақыт бойы кез-келген сабақта оның назары секіреді
бір пәнге екінші тақырып. Мұндай балалар көбіне сабақты аяқтамай тастап кетеді.
Айта кету керек, назардың нашарлауы 100% жағдайда кездеседі
бұл ауру, ал моторды дисингибирлеу өте жиі кездеседі, бірақ олай емес
әрқашан. Олар «назардың жетіспеушілігі» дегенді білдіреді
қысқа мерзімге шоғырлануға қабілетсіздік
уақыт. Сарапшылар гиперактивті балаларда да бұзылулар бар екенін атап өтті.
есте сақтау, ойлау қабілетінің төмендеуі, жоғарылауы
шаршау.
Гиперактивті балалардың ақыл-ой әрекетіне тән ерекшелік
 циклділік. Балалар 5-15 минут, одан кейін 3-7 минут аралығында жемісті жұмыс істей
алады
минут ми тынығып, келесі цикл үшін энергия жинайды. Мұнда
сәт баланың назарын аударып, мұғалімге жауап бермейді, содан кейін ақыл-ой
белсенділік қалпына келтіріліп, бала 5-15 аралығында жұмыс істеуге дайын
минут. СДВА-мен ауыратын балаларда «жыпылықтайтын сана» бар және олар «түсіп
кетуі» мүмкін
бес
Одан «құлап кетіңіз», әсіресе моторлық ынталандыру болмаған кезде. Олар
ол үшін қозғалу, айналу және үнемі басын айналдыру керек
сергек болыңыз. [2]
Сөйлеудің бұзылуы әсіресе АДБ-мен ауыратын балаларда жиі кездеседі, мысалы
сөйлеуді кешіктіру, артикулятордың қозғалтқыш функциясының болмауы
аппарат, тым баяу сөйлеу немесе керісінше жарылғыштық. Белгіленген
кекештену сияқты басқа да бұзылулар.
Гиперқозғыштықтың негізгі көріністері әртүрлі формада байқалады.
мақсатсыз, ешнәрсеге итермелемейтін қозғалтқышты жою
ахуалды емес және әдетте ересектер де, құрдастары да бақыламайды. Мұндай
физикалық белсенділік - бұл көптеген белгілердің бірі,
баланың дамуындағы бұзылыстарды ілеспе
Гипербелсенді балалар қандай-да бір түрге қарамастан үнемі қозғалыста болады
олар не істеп жатыр, дегенмен, мұндай қызметтің тиімділігі жоғары емес, бірақ
көп нәрсе басталған жоқ. Гиперактивті белсенділік
балалар мақсатты емес, ынтасы аз және жағдайға тәуелді емес - олар
әрдайым мобильді, ал күннің аяғында жалпы шаршағыштыққа байланысты
«Артық белсенді» истерикада, негізсіз шабуылдарда көрінеді
ашуланшақтық, көз жасы. [2]
СДВА бар балаларға тән ерекшеліктердің бірі - бұл бұзылу
әлеуметтік бейімделу. Олар әдетте әлеуметтік деңгейдің төменгі деңгейімен сипатталады
әдетте олардың жасына қарағанда жетілу. Аффективті шиеленіс
эмоционалды тәжірибенің айтарлықтай амплитудасы, қиындықтар
ересектермен және құрдастарымен қарым-қатынаста туындайтыны бұған әкеледі
баланың өзін-өзі бағалауы оңай қалыптасады және жазылады,
қоршаған ортаға дұшпандық. Гиперактивті балалар тез жауап береді
тыйым салу немесе өткір ескерту, қатаңдықпен, бағынбауымен жауап беріңіз. Олар
басқаларға қарағанда жиі жазаланады, бірақ, әдетте, жазалау мен сендіру болмайды
әрекет ету. Балада жақсы ниет болса да, оның ұстамдылығы жоқ
іс-әрекеттер мақұлдаудан гөрі көп цензураны тудырады, өйткені олар әрдайым бола
бермейді
басқа адамдардың тілектеріне сәйкес келеді. Ол басқа адамдарға назар аудармайды
оның табиғаты. [бес]
Гиперактивті баланың мойынсұнғыш екендігіне көз жеткізіңіз және
келісімді, ешкім әлі жетістікке жеткен жоқ, бірақ бейбіт өмір сүруге үйрену және
онымен ынтымақтастық - бұл өте орынды міндет. СДВА бар балаларға көмек көрсету
уақтылы болуы керек және әртүрлі тәсілдерді біріктіруі керек. Әдістерді таңдау
ADHD түзету дәрежесін ескере отырып, жеке сипатта болуы керек
СДВГ негізгі көріністерінің ауырлығы және ілеспе болуы
бұзушылықтар. Сонымен қатар, СДВГ көріністерін түзету, сонымен қатар бұл диагноз
синдром, әрқашан күрделі және үйлесімді болуы керек
ата-ана мен модификация әдістерін қоса алғанда, әртүрлі тәсілдер
мінез-құлық (яғни арнайы білім беру техникасы), мұғалімдермен жұмыс,
психологиялық-педагогикалық түзету, психотерапия әдістері, сонымен қатар
есірткімен емдеу.
6
Заманауи әдістерді қолдану тапшылық синдромы бар балаларға көмектеседі
біртіндеп маңызды нәтижелерге қол жеткізу үшін гиперактивтілікпен назар аудару
оқудағы, мінез-құлықтағы және қарым-қатынастағы қиындықтарды жеңу, бірақ қажет
мұның шарттары уақытылы, жүйелілік және
көрсетілген көмектің жеткілікті ұзақтығы. [5]
Жоғарыда айтылғандарға сүйене отырып, тапшылық синдромы туралы қорытынды
жасауға болады
назар аудару және гиперактивтіліктің бұзылуы (ADHD) ең маңызды психологиялық
болып табылады
өркениетті әлем проблемасы, өйткені ол ең өзекті мәселелердің бірі болып табылады
балалардағы жалпы психикалық бұзылулар. Уақтылы болмаған жағдайда және
жеткіліксіз СДВГ күтімі екінші деңгейге әкелуі мүмкін
асқынулар: мектептегі түзету, психологиялық бұзылыстар
даму, маңызды мінез-құлық және әлеуметтік проблемалар - сол сияқты
балалық және ересектік. Дамудың маңызды факторы
гиперактивтілік - бұл адамның жылуы, сүйіспеншілігі,
қалыпты қарым-қатынас, нақты байланыс және балаға түсінікті, түсінікті
талаптар. СДВ-мен ауыратын балаларға уақытылы және уақтылы көмек көрсету керек
әр түрлі тәсілдерді, соның ішінде мінез-құлықты өзгерту тәсілдерін біріктіру
(ата-аналар мен мұғалімдерге арналған арнайы білім беру техникасы), әдістері
психологиялық-педагогикалық түзету, психотерапия, сондай-ақ дәрі-дәрмек
емдеу. Заманауи әдістерді қолдану синдромы бар балаларға көмектеседі
назар тапшылығының гиперактивтілігінің бұзылуы маңызды нәтижелерге қол жеткізеді
және
бақытты, толыққанды болашақ күтіп тұр.

Дамудың басында қалыпты оқу дағдылары бұзылатын бұзылулар. Бұл бұзылу жай оқу
қабілетінің жоқтығынан немесе ақыл-ойдың артта қалуынан ғана емес және
жарақаттанудан немесе мидың бұрынғы ауруы салдарынан емес.
F81.0
Оқудың нақты бұзылуы
Бұл бұзылыстың басты ерекшелігі - оқу дағдыларын дамытудағы нақты, айтарлықтай
дәрежеде жеткіліксіздігі, оны тек интеллект деңгейімен, көру өткірлігімен немесе
мектепте жеткіліксіз оқумен байланысты проблемалардың болуымен түсіндіруге
болмайды. Оқу және сөзді тану дағдылары, ауызша оқу дағдылары мен оқу
тапсырмалары әсер етуі мүмкін. Орфографиялық қиындықтар, әдетте, бұл бұзылумен
байланысты және көбінесе жасөспірім кезеңінде сақталады, тіпті оқудың біршама алға
жылжуы болса да. Оқудың дамуында белгілі бір бұзылыстары бар адамдар, әдетте, тілдік
дағдыларды немесе тілдік лексиканы үйренудің бұзылу тарихына ие. Мектепте
эмоционалды бұзылулар мен мінез-құлық бұзылыстары жиі кездеседі.
«Кідірісті оқу»
Даму дислексиясы
Оқудың нақты кідірісі
Алынып тасталды:
Алексия БДУ (R48.0)
Дислексия NOS (R48.0)
Эмоционалды бұзылыстары бар адамдардағы қайталама сипаттағы оқу қиындықтары
(F93.-)
 F81.1
Емленің нақты бұзылуы
Анамнезінде белгілі бір оқудың бұзылуы болмаған кезде, негізгі ерекшелігі
орфографиялық дағдыларды дамытуда ерекше, айқын жетіспейтін бұзылыс. Мұны IQ
деңгейінің төмендігімен, көру қабілетінің нашарлығымен немесе мектептің жеткіліксіз
деңгейімен байланыстыруға болмайды. Бұзушылық сөзді дұрыс жазуға да, оны дұрыс
жазуға да қатысты.
Емленің нақты кідірісі (оқудың бұзылуы жоқ)
Алынып тасталды:
Agraphia NOS (R48.8)
Орфографиялық қиындықтар:
оқудың бұзылуымен байланысты (F81.0)
o дайындықтың жеткіліксіздігіне байланысты (Z55.8)
F81.2
Арифметикалық дағдылардың спецификалық бұзылуы
Бұзушылық сананың нақты жетіспеушілігін қамтиды, оны ақыл-ойдың артта қалуы
немесе жеткіліксіз мектептегі біліммен байланыстыруға болмайды. Жетіспеушілік, ең
алдымен, алгебрада, тригонометрияда, геометрияда немесе есептеулерде қажет болатын
абстрактілі математикалық амалдарды ғана емес, қосу, азайту, көбейту, бөлудің негізгі
арифметикалық амалдарын орындау қабілетіне қатысты.
Қатысты: дамытушылық:
Акалькулия
Есептік жазбаны бұзу
Герстманн синдромы
Алынып тасталды:
Acalculia NOS (R48.8)
Санау қиын:
оқу немесе емле бұзылуымен байланысты (F81.3)
o мектептің тиісті деңгейде болмауына байланысты (Z55.8)
F81.3
Аралас академиялық дағдылардың бұзылуы
Арифметикалық дағдылардың да, оқылым мен емле дағдыларының да айтарлықтай
жетіспеушілігі бар нашар анықталған бұзылулардың қалған тобы, оны тек ақыл-ойдың
артта қалуымен немесе жеткіліксіз оқумен түсіндіруге болмайды. Бұл рубрика F81.2
немесе F81.0 немесе F81.1 критерийлеріне сәйкес келетін бұзылулар үшін қолданылуы
керек.
Алынып тасталды: нақты:
Арифметикалық дағдылардың бұзылуы (F81.2)
Оқудың бұзылуы (F81.0)
Орфографияның бұзылуы (F81.1)
F81.8
Схоластикалық дағдылардың басқа даму бұзылыстары
Экспрессивті жазудың дамуындағы даму бұзылысы
F81.9
Анықталмаған схоластикалық дағдылардың дамуының бұзылуы
NOS білімін ала алмау
NOS-ны оқымау
NOS оқытудың бұзылуы