‫موتورهای هیدرولیکی‬

‫‪ ‬عملگرهای با قابلیت چرخش پیوسته محور خروجی (در یک یا دو جهت)‬

‫را موتور هیدرولیکی می نامند‪ .‬این موتورها دارای انواع مشابهی مانند‬
‫پمپ ها می باشند‪.‬‬

‫‪ ‬قابلیت تحمل فشار‪ ،‬پارامترهای مربوط به نشتی و بازده تبدیل توان‬

‫هیدرولیکی به توان مکانیکی مشخص کننده فاکتورهای عملکرد‬
‫موتورمی باشند که توسط پارامترهایی نظیر فشار‪ ،‬دبی‪ ،‬گشتاور خروجی‪،‬‬
‫سرعت‪ ،‬بازده حجمی و مکانیکی‪ ،‬عمر کاری و پیکر بندی موتور بیان می‬
‫گردند‪.‬‬
 ‫انواع جابجایی موتورها‬

‫‪ ‬موتورها دارای انواع جابجایی ثابت و متغیر هستند‪.‬‬

‫موتور جاجایی ثابت گشتاور ثابت تولید می کند‪ .‬سرعت محور این موتورها با‬
‫تغییر میزان دبی ورودی کنترل می گردد‪.‬‬
‫در موتورهای جابجایی متغیر قابلیت تنظیم گشتاور و سرعت وجود دارد‪،‬‬
‫بگونه ایکه در فشار و دبی ثابت می توان نسبت گشتاور به سرعت را مطابق با‬
‫شراط مورد نیاز بوسیله مکانیزم تغییر جابجایی تنظیم نمود‪.‬‬
‫پارامترهای عملکرد موتور هیدرولیکی‬

‫‪ .١‬جابجایی حجمی موتور‬

‫‪ .٢‬گشتاور خروجی‬
‫‪ .٣‬گشتاور راه اندازی‬
‫‪ .٤‬گشتاور حرکتی‬
‫‪ .٥‬گشتاور قابل دسترس در شروع حرکت‬
‫‪ .٦‬نوسان گشتاور‬
‫‪ .٧‬حداکثر سرعت موتور‬
‫‪ .٨‬حداقل سرعت موتور‬
‫‪ .٩‬لغزش‬
‫موتورهای هیدرولیکی به دو گروه اصلی تقسیم می شود‬

‫‪ .١‬موتورهای چرخدنده ای‪ ،‬پره ای و ژیروتوری‬

‫‪ .٢‬موتور های پیستونی (شعاعی – محوری)‬
 ‫موتورهای چرخدنده ای‬

‫این پمپ ها از نظر ساختمان و شکل ظاهری شبیه پمپ های چرخدنده ای بوده و‬
‫بصورت یک واحد با جابجایی ثابت عمل می کنند‪.‬‬
 ‫مشخصات موتورهای چرخدنده ای‬

‫گشتاور در نتیجه عملکرد لحظه ای فشار سیال روی دندانه های درگیر بوجود‬ ‫‪‬‬
‫می آید‪.‬‬
‫افزایش تعداد دندانه موجب کاهش قدرت موتور می شود‬ ‫‪‬‬
‫وجود تلرانس ظرفیت بین چرخدنده ها و پوسته جهت کنترل نشتی ضروری‬ ‫‪‬‬
‫است و بازده حجمی را افزایش می دهد‪.‬‬
‫صفحات جانبی از حرکت محوری چرخدنده ها و افزایش نشتی جلوگیری می‬ ‫‪‬‬
‫کنند‪.‬‬
‫با توجه به نوع طراحی و ابعاد موتور‪ ،‬حداقل سرعت برای موتورهای چرخدنده‬ ‫‪‬‬
‫ای در محدوده ‪ ٤٠٠‬تا ‪ ١٠٠٠ rpm‬پیشنهاد می گردد‪.‬‬
‫برای بدست آوردن سرعت های پایین تر‪ ،‬محور موتور به جعبه دنده کاهنده‬ ‫‪‬‬
‫متصل می شود‪.‬‬
 ‫ایجاد تعادل هیدرولیکی در موتورهای چرخدنده خارجی‬

‫‪ ‬اختالف فشار محفظه های ورودی و خروجی در این موتورها بار جانبی زیادی‬
‫روی یاتاقان ها اعمال می کند و سبب کاهش عمر مفید موتور می شود با توجه‬
‫به شکل با ایجاد راهگاهی بین محفظه ورودی و خروجی‪ ،‬می توان نیروهای‬
‫فشاری محفظه های کم فشار و پر فشار را مقابل هم قرار داد تا تعادل‬
‫هیدرولیکی الزم بوجود آید‪.‬‬
‫‪ ‬موتورهای چرخدنده خارجی معموال تا فشار ‪ ،١٥٠٠ psi‬محدوده دبی های‬
‫‪ ١٢٠‬تا ‪ ١٥٠ gpm‬و سرعت های حداکثر تا ‪ ٢٤٠٠ rpm‬در دسترس می‬
‫باشد‪.‬‬
 ‫موتورهای چرخدنده داخلی‬

‫‪ ‬در ساختمان این موتورها دو چرخدنده داخلی و خارجی با‬

‫هم درگیر هستند‪ .‬سیال تحت فشار به محفظه موتور وارد‬
‫شده و موجب درگیری کامل چرخدنده ها میشود‪.‬‬
‫‪ ‬تقسیم بندی موتورهای چرخدنده داخلی‬
‫‪ .١‬موتورهای ژیروتوری با محرکه مستقیم )‪(Direct-drive gerotor motor‬‬
‫‪ .٢‬موتورهای ژیروتوری با حرکت مداری )‪(Orbiting gerotor motor‬‬
‫‪ .٣‬موتورهای ژیروتوری غلتکی )‪(Roller-vane gerotor motor‬‬
 ‫‪ .١‬موتورهای ژیروتوری با محرکه مستقیم )‪(Direct-drive gerotor motor‬‬
‫‪ ‬در این نوع موتورها تعداد دندانه چرخدنده داخلی یک عدد از تعداد دندانه های‬
‫چرخدنده خارجی کمتر است‪.‬‬
‫‪ .٢‬موتورهای ژیروتوری با حرکت مداری )‪(Orbiting gerotor motor‬‬
‫این گروه از چرخ دنده ها شامل یک چرخ دنده ثابت خارجی یک چرخ دندده‬
‫متحرک داخلی یک کوپلینگ و یک کوماتاتور یا صفحه شیر دار می باشند‬
 ‫)‪(Roller-vane gerotor motor‬‬ ‫‪ .٣‬موتورهای ژیروتوری غلتکی‬
‫این موتورها از یک چرخدنده رینگی ثابت(استاتور) و یک چرخدنده اقماری‬
‫متحرک(روتور) با ‪ ٦‬دندانه در روتور و ‪ ٧‬حفره در استاتور تشکیل شده است‪.‬‬
 ‫‪ ‬موتور هیدرولیکی پیچی‪:‬‬
‫این موتورها از سه محور پیچی درگیر (یک محور خروجی و دو روتور هرزگرد) تشکیل شده‬
‫است و بدلیل نوع مکانیزم درگیری پیچها (مکانیزم غلتشی) عملکرد آنها بسیار آرام است‪.‬‬

‫موتورهای پره ای‪:‬‬

‫موتورهای پره ای عملگر های از نوع جابجایی ثابت هستند‪ ،‬موتور پره ای با جابجایی حجمی‬
‫‪ in3/rev ٢٠‬در دسترس هستند و بسته به اندازه‪ ،‬ساختمان داخلی‪ ،‬فشار سیال‪ ،‬قابلیت ایجاد‬
‫محدوده‪ ،‬گشتاورها و توانهای متفاوت را دارا می باشند‪.‬‬
 ‫‪ ‬موتورهای پیستونی‪:‬‬
‫این موتورها دارای انواع جابجایی ثابت یا متغیر می باشند‪ ،‬دارای ساختمان فشرده ای بوده و از‬
‫گشتاور باال‪ ،‬شتاب زیاد و عمر مناسب برخوردار هستند و برای توانهای خروجی تا ‪٣٠٠٠Hp‬‬
‫و سرعتهای حداکثر ‪١٤٠٠٠-١٢٠٠٠rpm‬طراحی شده اند و دارای انواع پیستونی محوری و‬
‫پیستونی شعاعی می باشند‪.‬‬

‫محوری(‪)Axial piston motor‬‬ ‫‪ ‬موتورهای پیستونی‬

‫در این نوع‪ ،‬حرکت رفت و برگشتی پیستون ها به حرکت دورانی تبدیل می شود‪ .‬اصوال‬
‫موتورهای پیستونی محوری از نظر قابلیت عملکرد در سرعتهای باال بسسار مناسب هستند‪.‬‬
‫نحوه اعمال نیرو توسط پیستون ها روی صفحه زاویه گیر می باشد‪.‬‬
‫امکان تغییر مقدار جابجایی در موتورهای پیستونی محوری جابجایی متغیر‪ ،‬با‬
‫تغییر زاویه صفحه زاویه گیر جود دارد‪ .‬افزایش زاویه صفحه زاویه گیر موجب‬
‫باال رفتن گشتاور و کاهش سرعت دورانی می شود و برعکس‬
 ‫‪ ‬موتورهای پیستونی محوری با محور خمیده(‪)Bent axis axial piston motors‬‬
‫در این موتورها گشتاور در نتیجه اعمال فشار سیال بر پیستونها بوجود می آید‪ ،‬در این طرح‬
‫محور بلوکه سیلندر تحت زاویه ای مشخص نسبت به محور خروجی قرار دارد‪.‬‬
 ‫‪ ‬موتورهای پیستونی شعاعی(‪)Radial Piston Motors‬‬
‫موتورهای پیستونی شعاعی دارای یک بلوکه سیلندر متصل به محور خروجی هستند که قادر‬
‫است نیروی وارد بر پیستونها را به آن محور منتقل کند‪ ،‬یمنظور جلوگیری از تحت فشار قرار‬
‫گرفتن محفظه سیلندر‪ ،‬موتورهای پیستونی شعاعی نیز مانند نوع محوری مجهز به خط تخلیه‬
‫از محفظه هستند‪ .‬این موتورها توانایی عملکرد در سرعتهای باال را ندارند‪.‬‬
‫‪ ‬خالصه ای از مشخصات موتورهای هیدرولیکی‬
 ‫‪ ‬بازدهی موتورهای هیدرولیکی‬
‫بازدهی در موتورهای هیدرولیکی بوضعیت آب بندی‪ ،‬بین ورودی و خروجی موتور بستگی‬
‫داشته و نشتی داخلی بین ورودی و خروجی کاهش میزان بازدهی را سبب می گردد‪.‬‬

‫‪ ‬بازدهی حجمی‪ ،‬مکانیکی و کلی‬

 ‫‪ ‬نمودارهای عملکرد نوعی موتور چرخدنده ای با سرعت باال‪:‬‬
‫‪ -‬نمودار دبی ورودی – سرعت‪:‬‬
‫با افزایش فشار برای هر سرعت مشخص‪ ،‬دبی نیز مختصری افزایش می یابد که این امر‬
‫افزایش نشتی داخلی در اثر افزایش بار را نشان می دهد‪.‬‬
 ‫‪ -‬نمودار توان خروجی ‪ -‬سرعت‪:‬‬
‫با مشخص بودن سرعت و فشار وارده می توان مستقیما توان خروجی را از‬
‫نمودار بدست آورد‪.‬‬
 ‫‪ -‬نمودار گشتاور – سرعت‪:‬‬
‫این نمودار میزان افت گشتاور در اثر افزایش اصطکاک مکانیکی و نشت‬
‫های داخلی را نشان می دهد‪.‬‬
 ‫‪ ‬عملگر های دورانی با حوزه گردش محدود(‪)Limited Rotation hydraulic actuators‬‬
‫محور این عملگرها‪ ،‬با استفاده از قدرت سیال تحت فشار در زوایای محدود و ثابت دوران می‬
‫کند‪ ،‬این نوع عملگرها با توجه به ابعاد کوچک و نسب آسان‪ ،‬برای اعمال گشتاورهای نسبتا‬
‫زیاد در هر جهت مناسب می باشد‪ .‬این عملگرها به ‪ ٤‬دسته تقسیم می شوند‪:‬‬

‫‪ -١‬عملگر پره ای(‪)Vane type‬‬

‫‪ -٢‬عملگر پیچی(‪)Helical type‬‬
‫‪ -٣‬عملگر نوع پیستون و زنجیر (‪)Piston – chain type‬‬
‫‪ -٤‬عملگر نوع چرخدنده و شانه(‪)Rack & pinion type‬‬
 ‫‪ -١‬عملگر پره ای(‪: )Vane type‬‬
‫برخورد سیال تحت فشار به یک طرف پره سبب چرخش آن می شود نشتی داخلی در عرض‬
‫پره ها با افزایش فشار و کاهش لزجت افزایش می یابد‪.‬‬
 ‫‪ -٢‬عملگر پیچی(‪)Helical type‬‬
‫در این نوع عملگر پیستون و میله بصورت یک سیستم پیچ و مهره با یکدیگر درگیر می‬
‫باشند در حالیکه میله راهنما از چرخش پیستون جلوگیری می کند‪ ،‬حرکت پیستون در طول‬
‫محفظه سیلندر سبب چرخش میله پیستون می شود‪.‬‬