18/01/2023

PROJEKT
EMRI: ANABELA
MBIEMRI: MARKU
KLASA: XI-D
GRUPI: IV

TEMA:
NDIKIMI I ELEKTROLIZES
NE MJEDIS

NENTEMA:ELEKTROLIZA DHE
INDUSTRIA E KRIMINALISTIKES.
 18/01/2023

OBJEKTIVAT E GRUPIT:
 Evindetojme elektrolizen si dhe perdorimet e saj ne
ndertim
 Njohim rendesine e saj ne mjedis
 Mesojme per rendesine dhe perdorimin e elektrolizes ne
fushen e mjeksise
 Shpjegojme ndikimin e elektrolizes ne mjedis,pasojat
dhe efektet negative e positive te tij
 Argumentojme mbi efektet qe ka elektroliza ne
industrine kriminalistike
 Listojme pasojat dhe shkaqet e ndotjes prej elektrolizes
 Vleresojme shtrirjen e elektrolizes ne fushen e ndertimit
OBJEKTIVAT PERSONALE:
 Vleresojme rendesine e elektrolizes ne kriminalistike
 Argumento mbi efektet qe elektroliza ka ne
kriminalistike
 Listojme perdorimet e elektrolizes ne shoqeri
 Vrojtojme pasojat mungeses se elektrolizes ne
kriminalistike
FJALET KYQE:
 Elektrolize Tretesire
 Gjurme
 Korrozion
 Matrice
 18/01/2023

HYRJE:
Elektrolize quhet procesi i zhvillimit te reaksioneve redoks nen veprimin e rrymes elektrike, i cili
perfundon ne vecimin e substancave te thjeshta.[1]Aparati ku zhvillohet elektroliza quhet
elektrolizer. Ne elektrolizer dallojme qarkun e jashtem dhe qarkun e brendshem. Ne qarkun e
jashtem bejne pjese elektrodat, burimi i rrymes, percjellesi. Qarku i brendshem perbehet nga
elektroliti.Brenda ne enen e elektrolizerit vendosen dy shufra te cilat jane elektrodat. Keto dy
elektroda lidhen me nje burim rryme elektrike, pra me nje bateri. Elektroda qe lidhet me polin
pozitiv te baterise quhet anode dhe vete shufra e anodes eshte e ngarkuar pozitivisht. Elektroda
qe lidhet me polin negativ te baterise quhet katode dhe vete katoda eshte e ngarkuar
negativisht.Qe te zhvillohet procesi i elektrolizes, duhet qe vaska te mbushet me elektrolite, qe
mund te jete nje kripe ne gjendje te shkrire ose tretesira ujore e nje kripe. Eshte shume e
rendesishme qe elememtet perberes te kripes dhe te tretesires ujore te shperbashkohen ne jone
pozitive dhe jone negative. Ne kete menyre, ata do te behen percjelles te ngarkesave
elektrike.Katoda qe eshte e ngarkuar negativisht, do te terheqe jonet pozitive, te cilat quhen
katione. Anoda qe eshte e ngarkuar pozitivisht terheq jonet negative, qe quhen anione.Procesi I
elektrolizes perdoret ne industri te ndryshme. Nje nga keto industrite eshte industria e
kriminalistikes

ZHVILLIMI:
Zhvillimi i gjurmëve të gishtërinjve duke përdorur elektrolizën: Një raport teknik në
zhvillimin e gjurmëve të gishtërinjve në kutitë e fishekëve prej bronzi të shkrepur. Ky
punim shqyrton nëse elektroliza mund të jetë një metodë e dobishme në zhvillimin e
gjurmëve të gishtave latente mbi gëzhojat prej bronzi të shkrepura. U hulumtua
ndikimi i elektrolizës në korrozionin e metaleve galvanike. U zbulua se qartësia e
gjurmëve të gishtërinjve ishte e ndjeshme ndaj kohës dhe u përmirësua pasi
përqendrimi i acidit rritej me kohëzgjatjen më të ulët të elektrolizës. Kutitë e
fishekëve të shkrepur gjenden shpesh në skenat e të shtënave dhe mund të jenë një
burim i vlefshëm provash nëse ato mund të lidhen me një armë zjarri specifike dhe me
individin që ka ngarkuar armën e zjarrit. Pas ngarkimit dhe shkrepjes, një fishek i
vetëm kalon nëpër një sasi të madhe nxehtësie dhe presioni përpara se të nxirret nga
arma e zjarrit. Kjo mund të fshijë sipërfaqen e kutive të fishekëve, duke e bërë të
vështirë rikuperimin e gjurmëve të gishtërinjve.
Nënshtresat e gjurmëve të gishtërinjve mund të ndahet në materiale poroze (p.sh.,
letër, dru, karton) ose jo poroze (p.sh., metal). Substratet poroze mund të trajtohen me
1,8-diazaf luoren-9-one (DFO), ninhidrinë dhe zhvillues fizik. Sipërfaqet joporoze
mund të trajtohen me pluhur karboni, tymosje cianoakrilate ose depozitim metalik me
vakum [1 3]. Shumica e metodave të zhvillimit rrisin lagështinë ose mbetjet organike
që mbeten pas nga poret dhe gjëndrat e kreshtave të fërkimit. Teknikat posaçërisht për
sipërfaqet metalike janë me bazë uji (p.sh., acidi selenoz, amoniaku, nitrat argjendi
dhe kripërat e paladiumit) [4 6]. Këto kimikate rrisin kontrastin midis mbetjes
organike të kripës dhe sfondit metalik. Studiuesit kanë eksperimentuar me procedura
të tjera për të gjetur metoda më të besueshme për të zbuluar shenjat e gishtave latente
në sipërfaqet metalike.Në kërkimin tonë, elektroliza u testua për të përshpejtuar
korrozionin galvanik të metaleve duke reduktuar jonet e bakrit për të përmirësuar
gjurmët e gishtave latente. Reduktimi i bronzit ndodh pasi fishekët e ndezur vendosen
në skajin e katodës së elektrolizës. Gjatë elektrolizës, protonet e hidrogjenit në
tretësirë sulmojnë sipërfaqen e metalit, duke shkaktuar reduktim .Jonet e klorurit nga
 18/01/2023

acidi klorhidrik veprojnë si katalizatorë dhe përshpejtojnë reaksionin midis metalit

dhe hidrogjenit Objektivi i këtij hulumtimi është të studiojë përmirësimin e gjurmëve
të gishtërinjve duke përdorur elektrolizën në kutitë e fishekëve të ndezur që kanë
përjetuar temperatura të larta dhe zhdukje gjatë procesit të qitjes. Të dhënat e nxjerra
gjatë eksperimentit regjistruan ndikimin e përqendrimit të acidit, kohën e elektrolizës
dhe matricën e gjurmëve të gishtërinjve. Më pas të dhënat u ndanë në grupe të
kontrolluara dhe të pakontrolluara. Grupi i kontrolluar përbëhej nga gëzhoja që nuk
shkriheshin. Ato në grupin e pakontrolluar i janë nënshtruar procesit të qitjes.
Kalibri.223 ka një sipërfaqe më të madhe, pra, një probabilitet më të madh që gjurmët
e gishtërinjve të ngjiten. Prandaj, për këtë hulumtim u zgjodhën fishekë bronzi për
këto kalibra. Tunxh është një aliazh bakri dhe zinku. Para vendosjes së gjurmëve të
gishtërinjve, fishekët pastroheshin me ujë të distiluar dhe thaheshin në ajër. U
përdorën dy matrica të ndryshme: (1) vaj dhjamor dhe (2) vaj për pastrimin e armëve.
Para çdo depozitimi, donatorit iu kërkua të fërkonte gishtin e madh në ballë dhe
poshtë urës së hundës për të marrë vaj dhjamor si matricë. Ai ushtroi presion mbi
fishekun, duke e shtyrë në karikator për ta ngarkuar duke përdorur gishtin e madh dhe
tregues. Vaji për pastrimin e armëve u aplikua në të njëjtën mënyrë.
Pasi u depozituan gjurmët e gishtërinjve, u shkrepën vetëm fishekët e etiketuar si të
pakontrolluara. Të dy fishekët e kontrolluar dhe të pakontrolluar u përpunuan duke përdorur
elektrolizën. Fishekët e mbledhura u përpunuan brenda tre orëve, katër ditëve dhe shtatë
ditëve të para. Kohëzgjatjet e gjata ndërmjet testimit duhet të imitohen kur provat në kohë
reale nga një skenë krimi përpunohen Kryerja e elektrolizës në më pak se tre orë pas
grumbullimit do të ishte ideale, ndërsa përpunimi katër ditë dhe shtatë ditë pas grumbullimit
ishte ndoshta më realist në kohën aktuale në të cilën provat arrijnë në laborator për
ekzaminim mjeko-ligjor. Të gjitha mostrat u vendosën në tretësirën elektrolitike që
përmbante acid klorhidrik të holluar.
Dy solucione të ndryshme të përqendrimit të acidit klorhidrik 37% në 1L ujë të distiluar që u
testuan ishin 1,0 ml dhe 0,01 ml (0,012 mol/l dhe mol/l, respektivisht) acid, siç tregohet në
figurën 1.

Fishekët u vendosën në fundi i katodës (+) për të përshpejtuar reaksionin e korrozionit

galvanik (Figura 2).
 18/01/2023

Tretësirat vendoseshin në tabaka qelqi të pastër (Pyrex) që përbëheshin nga elektroda

negative dhe pozitive. Një potencial elektrik prej 12 V u aplikua në kontejnerët Pyrex përmes
një distributori të njësisë së murit. Ishte e rëndësishme që të dy tretësirat e HCl të
vendoseshin në të njëjtin tension për të mbajtur konstante rrymën elektrike. Kohëzgjatja e
elektrolizës u caktua për 5 minuta dhe 40 minuta për çdo tretësirë të HCl. Katër fishekë nga
grupet e kontrolluara dhe të pakontrolluara janë përdorur në të gjitha kombinimet e
variablave. Kutitë e fishekëve u vendosën duke përdorur mbajtëse fishekësh bronzi në skajin
pozitiv të tabakasë së xhamit Pyrex. Pasi u krye elektroliza, fishekët laheshin me ujë rubineti
dhe thaheshin me ajër. Të gjitha rezultatet e elektrolizës u dokumentuan dhe të gjitha gjurmët
e gishtave të dukshme u fotografuan. Rezultatet se tretësira 1.0 ml HC1 në ujë dha gjurmë
gishtash më të mirë në aspektin sasior dhe cilësor. Nga ana tjetër, tretësira 01 ml HCl në ujë
rezultoi në qartësi vizuale më të ulët të gjurmëve të gishtërinjve. Rezultatet pas 5 minutash
elektrolizë tejkaluan shumë rezultatet e marra pas 40 minutash Gjurmët e gishtërinjve të
depozituara në grupin e fishekëve me gjuajtje të pakontrolluar treguan rezultate sasiore më të
mira në krahasim me grupin e kontrolluar të fishekëve. Grupet e kontrolluara dhe të
pakontrolluara nuk ishin domethënëse në analizën vizuale cilësore Gjatë elektrolizës,
sipërfaqet e fishekut u ngjyrosën pak ne nuancat e bardhë dhe blu (Figura 5).
 18/01/2023

Përmirësimi më i mirë i gjurmëve të gishtërinjve ndodhi pas 5 minutash elektrolizë në 1 ml

tretësirë HC1 duke përdorur vaj dhjamor si matricë (Figura 6).

PERFUNDIM:
Ky hulumtim spekuloi se elektroliza shkaktoi errësimin e kreshtave të gjurmëve të
gishtërinjve.
Shtrirja e kufizuar e këtij hulumtimi u shkaktua nga kufizimet në kohë dhe burime. Ka pasur
shumë faktorë që duhet të ishin marrë parasysh si shtrembërimi i presionit, nxehtësia dhe
presioni i brendshëm i armës së zjarrit, numri i katalizatorëve, tensionet e ndryshme,
nënshtresat, matricat dhe përbërjet. Mekanizmi kimik i spekuluar në këtë raport duhet të
studiohet, testohet dhe verifikohet më tej përpara se kjo metodë të mund të zbatohet në terren.
Prandaj, sugjerohen kërkime të mëtejshme për të zgjeruar fushën e zhvillimit latent të
gjurmëve të gishtërinjve në fishekë. Hulumtime të mëtejshme sugjerohen për të zgjeruar
shtrirjen e zhvillimit latent të gjurmëve të gishtërinjve në fishekë

LITERATURA:
https://docplayer.net/9837938-Development-of-fingerprints-using-electrolysis-
a-technical-report-into-the-development-of-fingerprints-on-fired-brass-
cartridge-cases.html