ORDU ÜNİVERSİTESİ

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

TÜRKÇE EĞİTİMİ
YÜKSEK LİSANS

ÇOCUK EDEBİYATI
PROF. DR. KEZİBAN TEKŞAN

FUAT DURMUŞ
22531100005

NİSAN, 2023
MAKALE/TEZ DEĞERLENDİRME FORMU

1. Araştırmanın adı ne?

Mesnevi’deki Masalların Farklılığı ve Eğitimsel İşlevleri / Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi /
Mehmet Tok

2. Araştırmanın amacı ne?

Bu araştırmanın amacı, Mevlâna’nın Mesnevi’sinde yer alan masallar ve masal unsurları

taşıyan kısa hikâyelerin içerdiği özellikleri ortaya koymaktır. Bu temel amaç doğrultusunda,
aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır:

1. Mevlâna’nın Mesnevi’sinde yer alan masalların aynı türdeki diğer metinlerle olan
farklılıkları nelerdir?

2. Mesnevi’de yer alan bu masallar hangi iletilere sahiptir?

3. Araştırmanın giriş bölümünde anlatılanları özetler misin?

Masallar tür olarak gerek çocuklar gerek yetişkinler için büyülü bir dünyanın kapısı olmuştur.
Bu büyülü dünyanın ne zaman kurulmaya başladığı da kesin olarak bilinmemektedir.
Kaynaklarının de ne olduğu hakkında kesin bir bilgi olmamakla beraber masallar konu ve
içerik yönünden üretildikleri bölgere göre farklı özellikler göstermektedir. Asya ve Avrupa
masalları arasında farklılıklar görülmekle beraber Türk masallarında tekerlemelerin olması
onu diğer masallardan daha farklı bir noktaya koymaktadır. Bunun dışında masalların tür
özellikerine bakıldığında masalların ilgi çekici olduğu, kahramanlarının arasında sürekli bir
mücadelenin yer aldığı ve sürekli zıtlıkların vurgulandığı ifade edilmekle birlikte. Masallar
sayesinde çocukların dör temel becerisinin geliştirilebileceği, kültürel ögelere yer veren
masallarla kültürün tanıtılabileceği, hayal ve çağrışım gücünü artırabileceği, dili güzel ve etkili
kullanmayı geliştirebileceği üzerinde durulmaktadır.

4. Araştırmanın örneklem/çalışma grubu/katılımcıları kim?

Çalışmada Mesnevi’de yer alan 40 anlatı, amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme
yolu ile seçilmiştir. Ölçüt örnekleme, önceden belirlenmiş bir dizi ölçütü karşılayan bütün
durumların çalışılmasıdır (Yıldırım ve Şimşek, 2008: 112). Çalışmamızda bu metinlerin
seçiminde dikkat edilen ölçütler şunlardır:
 İlköğretim II. Kademe öğrenciler için metin olabilecek uzunlukta olması.
 İlköğretim öğrencileri için tavsiye niteliğinde basılan Mesnevi basımlarında en çok
karşılaşılan metinler olması.

5. Araştırmada hangi veri toplama araçları kullanılmış?

Verilerin incelenmesinde doküman inceleme tekniği kullanılmıştır. Çalışmada diğer masalların
genel özellikleri ile Mesnevi arasındaki benzerlikler ve farklılıklar örnek bir masal üzerinde
açıklanmış (Ek 1), Mesnevi’de yer alan masalların konu dağılımları ortaya çıkarılmıştır (Ek-2).
Çalışmanın ikinci alt problemine ilişkin olarak Mesnevi’de yer alan masalların eğitimsel
işlevleri “ahlâki, psikolojik, ekonomik, sosyolojik ve öteki” olmak üzere Yavuz (2002)
tarafından ortaya konan temalara bağlı olarak bir form hazırlanmıştır. İncelenen her bir masal
ayrı ayrı hazırlanan bu belirtke tablolarına göre kodlandırıldıktan sonra sayısal verileri
 sunulmuştur. Çalışmada, araştırmacı farklı zaman dilimlerinde kodlamaları iki kere yaparak
çalışmanın güvenirliliğini sağlamaya çalışmıştır.

6. Araştırma sonucunda ne bulunmuş?

Mesnevideki masalların ana fikir bağlamında çok çeşitli iletiler taşıdığı bunun yanı sıra
tasavvufi ögeler de içerdiği bunların bir rehber(öğretmen) eşliğinde öğrencilerle konuşulup
tartışılması ve buldurulmasının önemli olduğu, masalların öğrencilerin çoklu gelişimini
sağlamada etkili bir araç olduğu ve kullanılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

7. Makaleden ne öğrendin?
Mesnevinin konularına göre fabllar, padişah masalları, meslek ile ilgili olanlar, dostluk
anlatıları, millet-din peygamlar ve diğer anlatılar olmak üzere sınıflandırılabileceği, mesnevide
geçen eğitimsel ana fikirlerin ahlaki, psikolojik, ekonomik, sosyolojik, öteki ana fikirler başlığı
altında sınıflandırılabileceği mesnevinin öğrencinin her açıdan eğitilmesi ve geliştirilmesinin
istendiği bunda masalların önemli bir araç olarak kullanıldığı, mesnevide geçen masalların
ifade ettiği ana fikir dışında tasavvufi içerikler de taşıdığı dolayısıyla içerik olarak zengin ve
örtük bir anlatımın tercih edildiğini öğrenmiş bulunmaktayım.

8. Makale Türkçe öğretimi için nasıl bir önem taşıyor?

Edebi bir tür olarak masalların ve kült bir eser olarak mesnevinin öneminin farklı bir açıdan
ele alınması hem masalın hem de Mevlana’nın Mesnevi’sinin aslında ne kadar önemli
olduğunun ve bunların incelenmesi ve Türkçe dersinde kullanılmasının sağlayacağı faydaların
tekrar hatırlatılmış olması açısından oldukça elzemdir.

9. Makale yazarı ile karşılaşsaydın ona hangi soruları sormak isterdin?

-

10. Kaynakça yeterli mi?

Alanyazın taraması yapılmış ve konu ile ilgili dokümanlar kullanılmıştır. Yeterli olduğunu
düşünüyorum.