111

BNH TUYN V
Mc tiu hc tp 1. M t c c im i th v vi th ca u x - tuyn tuyn v v u dng l tuyn v. 2. Hiu r phn loi v m t c cc c im i th, vi th ca mt s th chnh ca ung th biu m ti ch v ung th biu m xm nhp.

I. I CNG
U v l tn thng quan trng nht ca bnh tuyn v ph n. Cc u gp v rt a dng, c th l u nh ca da, ung th biu m vy, u tuyn, ung th biu m c ngun gc t ng tuyn, sarcom x, sarcom m, sarcom xng, sarcom mch ... Trong phm vi bi hc ny, chng ti ch cp n hai loi bnh thng gp v quan trng l u x tuyn v ung th biu m tuyn v.

II. CC LOI U LNH THNG GP TUYN V

1. U x tuyn U x tuyn l u lnh ph bin nht tuyn v ph n. U pht trin t m m (x) trong thy tuyn chuyn bit (tuyn v), iu ny ny ct ngha v sao u khng pht trin t cc v tr khc. U ph bin tui di 30. 1.1. i th U tuyn pht trin nh mt nhn u hnh trn, thng c gii hn r v di ng t do vi m v xung quanh. V tr thng gp 1/4 trn ngoi ca v. Kch thc thay i t di 1cm n 10 - 15cm ng knh. Trn din ct u c mu trng xm v thng c cc khe nh. U thng c gii hn r v thng li ln. 1.2. Vi th Ch yu l m m x, nhiu t bo ging m m trong tiu thy bao bc cc tuyn c ph bi biu m.

Hnh 1. U x tuyn quanh ng

112

Hnh 2. U x tuyn ni ng

C th c cc khoang tuyn nguyn vn hnh trn hay bu dc c ph bi mt hay nhiu hng t bo (u x tuyn quanh ng). nhng vng khc m m lin kt pht trin mnh chn p cc khoang tuyn lm cc lng tuyn xp i hoc b chn p thnh cc khe khng u v cc t bo biu m to thnh nhng di hoc dy hp t bo biu m nm trong m m x (u x tuyn ni ng). C hai hnh thi ny c th cng tn ti trong cng mt u. Tng nh kch thc u v c th xy ra vo giai on mun ca mi vng kinh v c thai c th kch thch s pht trin u. S tng kch thc, nhi mu, vim c th lm u x tuyn ging ung th. 2. U dng l (phyllodes tumors) Cng pht sinh t m m trong tiu thy nhng c th ti pht hoc c tnh thc s. Cc u ny c mt t bo cao, t l nhn chia cao, a hnh thi ca nhn, mt hnh nh thng thng ca m m v xm nhp vng ranh gii. Cc u m hc thp gp ph bin nht, c th ti pht ti ch nhng t khi di cn. Cc tn thng m hc cao him gp, c tnh xm ln, ti pht v di cn. Thut ng sarcom nang dng l i khi c dng cho cc tn thng ny, tuy nhin phn ln u c din bin tng i lnh tnh. 2.1. i th U c kch thc t vi cm ng knh ti nhng tn thng ln chim ton b v. Tn thng thng c hnh nhiu thy do nhng nhn m m c ph bi t bo ng knh biu m. 2.2. Vi th Cc tn thng m hc thp ging u x tuyn nhng c tng mt t bo v hnh nh nhn chia. Cc tn thng m hc cao c th kh phn bit vi sarcom m mm. Thng c chia lm 3 : I, II, III tng ng vi m hc thp, trung gian v cao.

Hnh 3. U dng l: m m c ph bi t bo biu m (x 100)

113

Hnh 4. U dng l: tng mt t bo v hnh nh nhn chia (x 200)

III. UNG TH BIU M TUYN

1. Ung th biu m ti ch 1.1. Ung th biu m ng ti ch Ung th biu m ng ti ch chim hn 90% cc ung th biu m ti ch ca ung th biu m v. Thng gp ph n sau 50 tui, him gp ph n di 25 tui. C nhiu loi ung th biu m ng ti ch. Ung th biu m trng c v ung th biu m nh l hai loi thun nht v hnh thi. Cc loi khc nh loi c, dng ry, vi nh v loi nang tng ch tit thng ln vi nhau c v hnh thi ln din bin lm sng. 1.1.1. Ung th biu m trng c Kch thc c th s nn c, thng t 2 - 5 cm, qu na khu tr trung tm trong khi ung th biu m xm nhp ch c di 20% v tr ny. T l u c 2 bn l 10%. - i th: U th hin nh mt m ng thnh dy c nhu m v bnh thng nm gia cc ng. Khi nhng ng ny b p, cc nt u hoi t ni ln nh khi nn mn trng c. Nu nhng thnh ng khng dy, khi u khng th hin r trn i th. - Vi th: Cc ng c nhiu m c cc t bo u a hnh km theo hot ng nhn chia mnh v khng c m lin kt nng . Hoi t thng gp v to nn mt du hiu chn on quan trng di hnh thi mt hoi t trung tm hoc hoi t t bo u ring l. Can xi ha thng xy ra nhng vng hoi t ny. Thng khng c cc t bo c biu m quanh cc ng b ung th. M m vy quanh cc ng xm nhp thng c x ha km theo phn ng vim nh n va ca t bo mt nhn. 1.1.2. Ung th biu m nh ti ch Ung th biu m nh chim t l thp trong ung th biu m v. - i th: U c th l mt khi gii hn r hoc pht trin theo kiu chia nhnh theo nhiu ng chim c mt thy v. So vi qu sn tuyn v dng nh lnh tnh, ung th biu m nh xy ra nhm tui gi hn v kch thc u thng ln hn.- Vi th:

114 T bo biu m ng nht v kch thc v hnh th (trn, bu dc hoc hnh thoi), sp xp vung gc vi trc ng, nhn u sc, t l nhn trn bo tng cao, nhn chia nhiu, khng c cc t bo c biu m, m m ngho hoc khng c v khng c bnh tng sinh lnh tnh vng v ph cn. c im vi th phn bit gia u nh v ung th biu m nh l trong ung th biu m nh m m ngho nn hoc khng c. Tuy nhin, mt s trng hp m m c th pht trin mnh gy chn on nhm l u lnh.

Hnh 5. Ung th biu m trng c; mi tn ngn: vng hoi t, mi tn di: canxi ho

Hnh 6. Ung th biu m nh ti ch

1.1.3. Tin trin Tin trin t nhin ca ung th biu m ng ti ch dn ti s xut hin thnh phn xm nhp mc d s chuyn dng ny din ra trong mt thi gian di v c th khng bao gi xy ra. Khi ct b v c tin hnh trong 6 thng sau khi xc nh ung th biu m ng ti ch, t l ung th xm nhp trn cc mnh ct v l 6% v 18% 2 nghin cu khc nhau. 1.2. Ung th biu m thy ti ch 1.2.1. i th

115 Cn gi l tn sn thy (lobular neoplasia) khng c c im ring trn i th v thng c tm thy mt cch ngu nhin trn nhng v c ct b v nhng l do khc. 70% cc trng hp vng trung tm v v gp c 2 bn v trong 30 - 40% cc trng hp. 1.2.2.Vi th Cc thy gin v b lp y bi nhng t bo trn, tng i u vi nhn trn, tng sc nh. Ni chung cc hnh thi nhn khng in hnh, nhn a hnh thi, nhn chia v cc hoi t thng t gp. Thay i hnh dng ca tiu thy b xm nhp, cc ng tn xung quanh thng c sinh sn t bo ging t bo xm nhp vo tiu thy. Ung th biu m thy ti ch c th tm thy trong cc u x tuyn. Chn on ung th biu m thy ti ch ch c p dng nhng trng hp trong tng sinh t bo to nn cc c lm gin rng tiu thy trong khi t qu sn thy c s dng cho nhng tn thng km theo nhng thy kch thc bnh thng trong cc lng ng cn nhn bit c.

Hnh 7. Ung th biu m thu ti ch: thu tuyn dn ln, lp y bi cc m t bo trn

Hnh 8. Ung th biu m thu ti ch: Cc t bo c, khng cn cu trc ng tuyn

1.2.3. Tin trin Khong 25 - 30% tin trin thnh ung th biu m xm nhp loi thy hoc ng. Hu ht cc nh nghin cu ng rng theo di lu di thn trng l s la chn hp l v an ton nht vi tn thng ny. Vic ct b v n thun c thc hin khi c lch s gia nh ung th r rt, bnh x nang lan ta hoc nu vic theo di lu di khng th thc hin c. 2. Ung th biu m xm nhp 2.1. Ung th biu m ng xm nhp

116 C nhiu loi hnh thi hc ca ung th biu m ng xm nhp c xp loi da trn nhng c im hnh thi hc v c im tin trin ring, 75% cc trng hp c xp vo loi ung th biu m ng kinh in, hay cn gi l ung th biu m ng thng thng hoc ung th biu m ng khng c ghi ch c bit. 2.1.1. Ung th biu m ng xm nhp kinh in Kch thc, hnh th, mt v gii hn u rt thay i ty thuc vo t l tng i cc t bo u v m m. - i th: Trng hp in hnh, u cng, gii hn khng r, ct c cm gic nh sn cng v c din ct mu xm vng nht. C nhng b ta ra nhu m xung quanh ti t chc m to nn hnh con cua hay hnh sao r rt. C th thy cc vng hoi t, chy mu v thoi ha thnh nang, c bit l cc u c kch thc ln. - Vi th: U c th l nhng t bo ranh gii r, nhng dy t bo hoc t bo ring l. Bit ha tuyn hay ng nh c th hin r, va hoc hon ton khng c ( l l do ti sao danh t ung th biu m tuyn khng c dng nh t ng ngha ca ung th biu m xm nhp). Cc t bo u thng to hn v a hnh hn ung th biu m thy xm nhp, nhn v ht nhn to hn, nhn chia nhiu hn. Cc vng hoi t gp trong 60% cc trng hp. Xm nhp vo cc khong quanh thn kinh, cc mch bch huyt v mch mu gp theo th t 28%, 33% v 5%.

Hnh 9. Ung th biu m ng xm nhp bit ho r

Hnh 10. Ung th biu m ng xm nhp bit ho va

117 2.1.2. Ung th biu m ng nh (tubular carcinoma) Tui trung bnh ca bnh nhn khong 44 - 49 tui, tr hn so vi ung th biu m v ni chung. Cc u nng c th dnh vi da v gy nn du hiu co ko trong khong 15% trng hp. U thng c pht hin vng ngoi vi ca tuyn v nhng cung c th pht trin t cc ng tit sa chnh vng nm v hay qung v. - i th: Gii hn u khng r v mt cng. U nh mt cch in hnh vi ng knh trung bnh khong 1 -2 cm. Trn din ct u thng c hnh sao, mt ct thng co li tr nn lm xung so vi m khng ung th xung quanh. - Vi th: U ging cc bnh lnh tnh v bn cht bit ha cao ca cc tuyn, khng c hoi t hoc nhn chia, ch c a hnh t bo nh. C s chn on l s sp xp ngu nhin ca cc tuyn trong m m, khng c hnh nh cu to c quan, xm nhp ph bin vo m m xung quanh vng tn thng, b tuyn khng u thng c gc cnh, khng c c biu m, khng c mng y.

Hnh 11. Ung th biu m ng nh: khng c hnh nh cu to c quan, xm nhp m m

Hnh 12. Ung th biu m ng nh: xm nhp m m, b tuyn khng u v c gc cnh

118 2.1.3. Cc th khc Ung th biu m dng ry (cribriform carcinoma), ung th biu m nhy, ung th biu m ty, ung th biu m nh, ung th tuyn tit rng u, ung th biu m ch tit ca thanh nin, u carcinoid, ung th biu m dng biu b, ung th biu m vim, bnh Paget... l nhng th khc ca ung th biu m ng xm nhp nhng t gp hn. 2.2. Ung th biu m thy xm nhp 2.2.1. Loi in hnh Loi in hnh c nhng t bo u nh, tng i ng u, xp thnh hng hoc ng tm xung quanh cc thy ca ung th biu m thy ti ch. S hnh thnh tuyn khng phi l c im ca ung th biu m thy xm nhp. M m thng nhiu loi x c v cha cc tng si chun quanh ng v quanh tnh mch mi trng hp. Hin nay ngi ta tha nhn rng chn on ung th biu m thy xm nhp c th c xc nhn khi c nhng c im t bo - cu trc ny ngay c khi khng c thnh phn ti ch. Chn on phn bit chnh ca ung th biu m thy xm nhp l ung th biu m ng xm nhp. Kch thc t bo nh, tnh cht ng u ca t bo u v s mt tnh cht dnh ca t bo l c im phn bit quan trng nht.

Hnh 13. Ung th biu m thu xm nhp loi in hnh

Hnh 14. Ung th biu m thu xm nhp t bo nhn

119 2.2.2. Ung th biu m t bo nhn Ung th biu m t bo nhn l loi ung th trong cc t bo tch ly mucin ni bo to nn hnh nh nhn in hnh. Cn phn bit vi ung th biu m nhy v tin lng rt khc nhau. Nhiu trng hp ung th biu m t bo nhn c c im t bo v cu trc tng t nh c im ca ung th biu m thy xm nhp loi in hnh v i khi hai loi cng tn ti. V l do , nhiu trng hp ung th biu m t bo nhn c coi nh nhng bin th ca ung th biu m thy xm nhp. 2.2.3. Cc loi khc Cc trng hp c cc t bo lin kt mt cch cht ch, th c, th b, th nang rng v cc chui t bo hnh thoi c coi l ung th biu m biu m thy xm nhp vi iu kin l t bo tng i nh v ng nht vn c duy tr. 2.3. Ung th biu m thy v ng hn hp Ung th biu m hai pha bao gm mt thnh phn ca ung th biu m thy xm nhp v mt phn l ca ung th biu m ng xm nhp c gp nhng rt him. Cc khi u ny phi c phn bit vi nhng trng hp trong hai khi u bit lp c hnh thi vi th khc nhau cng gp trn mt v. 2.4. Ung th biu m khng xc nh Chim khong 3 - 4% cc trng hp ung th v, bao gm tt c cc trng hp ung th biu m xm nhp trong c im ca ung th biu m thy hay ng khng xc nh c xp vo loi no.