5

Filipino
Ikaapat na Markahan – Modyul 2:
Gamit ng Iba’t Ibang Uri ng
Pangungusap

CO_Q4_Filipino 5_Modyul 2
Filipino – Ikalimang Baitang
Alternative Delivery Mode
Ikaapat na Markahan – Modyul 2: Gamit ng Iba’t Ibang Uri ng Pangungusap
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring

magkaroon ng karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas.
Gayonpaman, kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng
pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga
maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang
bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto
o brand name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit
sa aklat na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang
matunton ang mga ito upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales.
Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon.
Ang anomang gamit maliban sa aklat na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa
mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag

sa anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Nelia M. Floralde

Editor: Myra L. Bato, Alex B. Rejuso, Cristina M. Giray
Tagasuri: Vicky Rance-Catubig, Julito E. Lagrimas
Tagaguhit: Mark M. Recare
Tagalapat: Beatrice A. Olmedo, Argie L. Ty, Leomel B. Ledda
Tagapamahala: Ramir B. Uytico, Arnulfo F. Balane, Rosemarie M. Guino
Joy B. Bihag, Ryan R. Tiu, Gorgonio G. Diaz, Jr.
Crista Joy A. Torbila, Alex B. Rejuso, Isagani E. Licas
Lucila R. Balondo, Elvira R. Ribo, Julito E. Lagrimas
Beatrice A. Olmedo

Inilimbag sa Pilipinas ng Department of Education – Region VIII

Department of Education – Region VIII

Office Address: Government Center, Cadahug, Palo, Leyte

Telefax: 053 – 323-3156
E-mail Address: region8@deped.gov.ph
 Subukin

Tingnan natin kung ano ang

iyong nalalaman tungkol sa
pangungusap. Tayo na!

Gawain 1
Isulat ang P kung ito ay pangungusap at DP kung hindi. Isulat ang tamang
sagot sa iyong sagutang papel.

1. Ang pamilya ang batayang yunit ng ating pamyanan.

2. Kapag ang isang pamilya.
3. Naging benepisyado
4. Maituturing na huwaran ang pamilya Cuevas dahil sa kanilang
pagpapunyagi.
5. Sa ilalim ng 4P’s.

Gawain 2

Basahin mo nang wasto ang mga pangungusap. Ibigay kung anong uri ng
pangungusap ang bawat isa. Isulat ang sagot sa iyong sagutang papel.

1. Ang gulay at prutas ay mainam sa ating katawan.

2. Wow! Ang sarap ng luto ni nanay.
3. Saan ka ba bumili ng malalaking bayabas?
4. Pakibili mo nga akong malalaking bayabas.
5. Magaan sa bulsa!

Ano ang nakuha mong marka? Ayos

lang kung anuman ang iyong marka dahil
ang mahalaga ay ipagpatuloy ang iyong
paglalakbay upang lalo kang maging
mahusay. Tayo na!

2 CO_Q4_Filipino5_ Modyul 2
Aralin Gamit ng Iba’t Ibang Uri ng
1 Pangungusap

Sa ating pag-aaral, mawiwili kang maglakbay

dahil malalaman at mauunawaan mo ang gamit ng
ibat’ ibang uri ng pangungusap sa iba’t ibang
sitwasyon.

Sa pamamagitan ng modyul na ito, tatalas ang

iyong kaisipan tungkol sa ating aralin kaya pag-aralan
na itong mabuti.

Balikan

A. Suriin ang mga pangungusap. Lagyan ng isang guhit simuno at dalawang

guhit ang panaguri sa bawat pangungusap. Gawin ito sa iyong sagutang
papel.

1. Ang pagsisisi ay nasa huli.

2. Dapat nating pangalagaan ang kapayapaan sa ating pamayanan.
3. Ang mga tao ay mahalaga.
4. Tayo ay pangunahing yaman ng bansa.
5. Sa halip na mag-away ay magkasundo na ang lahat.

B. Ang mga sumusunod na jumbled letters ay mga uri ng pangungusap. Buuin

ang mga ito at sabihin kung anong uri. Gawin ito sa iyong sagutang papel.

1. tapanong
2. dampadam
3. saypasalay
4. uptosa

3 CO_Q4_Filipino5_ Modyul 2
Gawain 3

Sumulat ng pangungusap na naglalahad ng iyong karanasan tungkol sa

pamamasyal kasama ng iyong pamilya. Isulat ito sa iyong kuwaderno.

Madali mo bang matukoy kung ano

ang uri ng pangungusap?
Handa ka na ba sa susunod
natingg awain? Simulan mo na!

Tuklasin

Sa susunod na gawain,
makikilala mo si Jose. Alamin
kung anong kabutihan ang
ginawa niya at paano niya
napasaya ang kaniyang nanay.

Basahing mabuti ang dayalog. Pagkatapos, sagutin ang mga tanong. Isulat ang
sagot sa sagutang papel.

AY, SUWERTE!
JOSE: Inay, maaari po ba akong magpunta sa lumang basketball court at
maglaro?
INAY: Sige anak, kaya lamang ay huwag mong pabayaang matuyo ang pawis
sa iyong likod. Idaan mo itong ginataan kay Mareng Sela.

4 CO_Q4_Filipino5_ Modyul 2
JOSE: Opo. (pasipol-sipol pa si Jose dala ang bola at mangkok ng ginataan).
Uy, singkuwenta pesos! Kanino kaya ito? Kay Inay? Ah, dina bale, akin
na ito! Napulot ko ‘to. Ibibili ko ng kendi sina Carlo, Oscar, May, at
Grace. Inay!
Pag-uwi ng bahay…

JOSE: Nawalan po ba kayo ng pera? Singkuwenta pesos, o! Napulot ko sa tabi

ng pinto.

INAY: Naku, salamat Jose! Kanina ko pa nga iyan hinahanap. Maraming

salamat. (Hahalikan si Jose.)

1. Ano ang napulot ni Jose?

2. Ano ang una niyang naisip gawin tungkol dito?
3. Ano ang tawag natin sa umaangkin ng bagay na hindi nila pagmamay-ari?
4. Kung ikaw si Jose, gayon din ba ang iyong gagawin?
5. Anong uri ng bata si Jose? Patunayan.
6. Paano ginamitang pangungusap sa usapan?
7. Magkatulad ba ang paraan ng paggamit sa pangungusap?
8. Ano ang ipinapahayag ng bawat pangungusap?
9. Anong bantas ang ginamit sa hulihan ng bawat pangungusap?

Naunawaan mo ba ang usapan nina Jose at

Inay? Magaling! Sa susunod na bahagi, dagdagan pa
natin ang iyong kaalaman. Tayo na!

Suriin

Sa binasa mong usapan, napansin mo ba

ang mga pangungusap na ginamit?
Ngayon naman, basahin mo ang
paliwanag upang lubos mong
maunawaan ang ating aralin.

5 CO_Q4_Filipino5_ Modyul 2
 Ang pangungusap ay salita o lipon ng mga salita na may paksa at panaguri
at nagsasaad nang malinaw na diwa.

Tandaan na sa ating pagpapahayag ng ating mga kaisipan, tayo’y gumagamit

ng iba’t ibang uri ng pangungusap ayon sa gamit. Narito ang mga uri ng
pangungusap ayon sa gamit.

1. Pasalaysay – nagsasalaysay o naglalarawan ng isang pangyayari. Ito’y

nagtatapos sa bantas na tuldok (.).

Hal. Ang gulay at prutas ay mainam sa ating katawan.

Maraming gulayan sa aming probinsiya.

2. Patanong - nagtatanong ito o humihingi ng kasagutan. Nagtatapos ito sa

tandang pananong(?).

Hal. Kanino kaya ito?

Magkano ang supot ng tinapay?

3. Pautos - nag-uutos o nakikiusap. Nagtatapos ito sa bantas na tuldok(.).

Hal. Huwag mong pabayaang matuyo ang pawis mo.

Kumain ka ng prutas at gulay araw-araw.

4. Padamdam - nagsasaad ito ng matinding damdamin tulad ng tuwa, lungkot,

pagkagulat, at iba pa. Nagtatapos ito sa tandang pandamdam
(!).

Hal. Uy! Singkuwenta pesos!

Naku, ang daming insekto!

Tukuyin kung ang sumusunod ng pangungusap ay pasalaysay, patanong,

pautos o padamdam.

1. Ang mga rebelde ay nagdudulot ng takot sa mamamayan.

2. Kaya ba nilang manakit ng mga inosenteng tao?
3. Naku, maraming naapektuhan sa pangyayaring ito!
4. Puwede bang tumulong ang mga mamamayan sa bagay na ito?
5. Sino ang maaari nating hingan ng tulong upang matapos ang kaguluhang
ito?

6 CO_Q4_Filipino5_ Modyul 2
 Pagyamanin

Malinaw na nabasa ninyo ang paksa ng ating aralin? Kung hindi, muli mo
itong basahin bago ka magpatuloy sa ating paglalakbay.

Alam kong handa ka na sa

susunod pa nating gawain.
Basahin mong mabuti ang mga
panuto at tiyak na hindi ka
mahihirapan sa pagsagot.
Simulan mo na.

Gawain 1
Ang debate ay isang masining ng pagtatalo ng dalawang koponan na
magkasalungat ang panig hinggil sa isang isyu o paksa. Dito ibinibigay ng
magkatunggaling koponan ang kanilang katuwiran, opinion, at katibayan ukol sa
paksa.
Magsagawa ng debate gamit ang iba’t ibang uri ng pangungusap ukol sa
paksang, “Dapat o Di-dapat bang ituloy ng pamahalaan ang programang Pantawid
Pamilyang Pilipino (4P’s).”

Gawain 2

Basahin at kumpletuhin ang sumusunod na pag-uusap o chat gamit ang

iba’t ibang uri ng pangungusap. Gawin sa sagutang papel.

SILINA: Maaari po bang magtanong?

SANDRA: ___________________________________________________
SILINA: Naliligaw po kasi ako?
SANDRA: ____________________________________________________
SILINA: Pupunta po sana ako sa simbahan subalit hindi ko po alam ang
daan?
SANDRA: Ang tinutukoy mo bang simbahan ay ‘yong bagong gawa
lamang?
SILINA: _____________________________________________________

7 CO_Q4_Filipino5_ Modyul 2
SANDRA: Naku! Lumagpas ka na.
SILINA: Ganun po ba?
SANDRA: Lumakad ka pabalik tapos kumaliwa sa pangalawang kanto. Sa
ikalawang bloke ay makikita mo ang bagong gawang simbahan.
SILINA: ______________________________________________________

Gawain 3

Ang panayam ay isinasangguni upang makakuha ng makahulugang

kaalaman o impormasyon buhat sa isang taong may sapat na kaalaman tungkol sa
paksa.

Kung bibigyan ka ng pagkakataong makapanayam ang pangulo ng bansa,

anong paksa ang pipiliin mo? Gumawa ng interview guide sa pamamagitan ng iba’t
ibang uri ng pangungusap.

Paksang Tatalakayin sa Panayam: ___________________

Mga Gabayna Tanong para sa Panayam:

1.
2.
3.
4.
5.

Gawain 4

Narito ang ilang produktong laman ng patalastas saradyo, telebisyon, at sa

tindahan na maaari mong mabili. Gumawa ng pangungusap ayon sa iyong sariling
puna o pagkilatis sa produkto gamit ang iba’t ibang uri ng pangungusap na
natutuhan mo. Isulat sa iyong sagutang papel ang mga nabuo mong pangungusap.

1. 2. 3. 4. 5.

8 CO_Q4_Filipino5_ Modyul 2
 Isaisip

Bumuo ng makabuluhang pangungusap gamit ang iba’t ibang uri ng

pangungusap tungkol sa balitang iyong narinig na may kaugnayan sa kahalagahan
ng pagtutulungan at pagtitiwala sa kapuwa gamit ang mga nakatalang payak na
paksa at panaguri.

PAKSA PANAGURI

1. kaibigan - nagsalita
2. samahan - magkagulo
3. pag-ibig - ipadama
4. inggit - pairalin
5. kaaway - patawarin

Nalaman mo ba ang
gamit ng iba’t ibang uri ng
pangungusap? Madali lang di
ba?

9 CO_Q4_Filipino5_ Modyul 2
 Isagawa

Magbahagi ng isang pangyayaring nasaksihan sa iyong paligid. Gamitin ang

iba’t ibang uri ng pangungusap ayon sa gamit.

Naintindihan mo ba ang iba’t ibang uri

ng pangungusap ayon sa gamit?
Subukin pa natin ang iyong kaalaman
sa paggamit ng iba’t ibang uri ng
pangungusap.

Tayahin

Gawain 1
Gumawa ng isang pagtatalo o debate gamit ang iba’t ibang uri ng
pangungusap ayon sa gamit nito sa paksang, “Dapat bang paluin o hindi dapat
paluin ang mga batang katulad mo bilang paraan ng pagdidisiplina?” Isulat ito sa
iyong sagutang papel.

Kaibigan, nagamit mo ba nang

wasto ang iba’t ibang uri ng
pangungusap ayon sa gamit? Pinupuri
kita! Alam kong marami kang
natutuhan sa modyul na ito kaya sa
susunod na aralin, mawiwili ka rin sa
gagawing paglalakbay.

10 CO_Q4_Filipino5_ Modyul 2
CO_Q4_Filipino5_ Modyul 2 11
Balikan
A.
B.
1. Ang pagsisi ay nasa bandang huli.
1. Patanong
2. Dapat natin pangalagaan ang kapayapaan sa ating pamayanan.
2. Padamdam
3. Ang mga tao ay mahalaga.
3. Pasalaysay
4. Tayo ay pangunahing yaman ng bansa.
4. Pautos
5. Ang lahat ay kailangan na magkasundo sa halip na mag-away.
Gawain 2 Subukin
1. Pasalaysay Gawain 1
2. Padamdam
3. Patanong 1. P
4. Pautos 2. DP
5. Padamdam 3. DP
4. P
5. DP
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian
AGGARADO, Patricio Jo C., Francia, Maricar L, Guerero III, Perfecto R., Grojo
Cruz,Genaro R. ALAB FILIPINO 5, Batayang Aklat pp. 176-181,
Karagdagang Sipi 2016 ng Vibal Group Inc.

Baisa-Julian, Ailene G., Dayag, M., Pinagyamang Pluma 5, Batayang Aklat sa

Filipino, pp 317, 334-335, Ikalawang Edisyon 2019 Phoenix Publishing
House Inc, 927 Quezon Ave, Quezon City

12 CO_Q4_Filipino5_ Modyul 2
Para samgakatanungan o puna, sumulat o tumawagsa:

Department of Education - Bureau of Learning Resources (DepEd-BLR)

Ground Floor, Bonifacio Bldg., DepEd Complex

Meralco Avenue, Pasig City, Philippines 1600

Telefax: (632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-4985

Email Address: blr.lrqad@deped.gov.ph * blr.lrpd@deped.gov.ph