You are on page 1of 217
VU TRUNG HQC CHUYEN Nee AU ANN Cals Gido trinh > SAI BEAT JUNG JA EL DUI Ns cll . KY THUAT DO LUGNG PCP eke eke mie DAO TAO HE TRUNG HOC riya hua PGS. TS. NINH DUC TON GVC, NGUYEN THI XUAN BAY GIAO TRINH DUNG S@l LAP GHEP va KY THUAT DO LUONG Sdch dang cho céc truong dao tao hé Trung hoc chuyén nghiép (Tai ban lan thif hai) NBA XUAT BAN GIAO DUC Loi gidi thiéu Viée to’ chute bién soan va. xudt bdn mét 86 gido trink phuc vu cho dao tao cde chuyén nganh Dign ~ Dién tit, Co khi - Dong lue 6 cde truimg THON —DN la mot su cé'gdng lin cia Vu Trung hoc chuyén nghigp —Day nghé va Nha xudt bdn Gidio due nham ting bude théng nhdt néi dung day va hoc & ede truiing THCN trén toan quéc, NGi dung cia gido trinh dé duoc xéy dung trén co sd h& thita nhiing ngi dung duoc gidng day d cdc truong, két hop vdi nhitng ngi dung mdi nhém dap ting yéu céu nang cao chat lugng dao tao phuc vu sv nghiép cong nghiép 46a, hign dai héa. Dé cuong cita cdc gido trink dé duge Vu Trung hoe chuyén nghiép - Day nghé tham khdo y kién cia 96 truéng nhit : Truing Coo ding Céng nghitp Ha Néi, Truong TH Viét ~ Hung, Truéng TH Cong nghiép I, Truéng TH Cong nghiép III v.v... va da nhén duge nhiéu ¥ hién thiét thuc, Biuip cho tae gid bién soan phi hop hon. Gido trink do cde nha gido c6 nhiéu kinh nghiém gidng day & cdc trang Dai hoe, Cao déng, THCN bién soan. Gido trink dupe bién soan ngdn gon, dé hiéu, b6 sung nhiéu kin thite mdi ud bién soan theo quan diém mé, nghia la, dé cap nhiing noi dung ed ban, edt yéu dé tay theo tinh chat cua cdc nganh nghé dao tao ma nha trudng tu diéu chink cho thich hop va khong trdi vdi quy dink cua chiong trinh khung déo tao THCN. Tuy cde téc gid dé eb nhiéu of ging bhi bién soan, nhung gido trinh chde khong tranh bhéi nhitng khiém khuyét. Vu Trung hoc chuyén nghiép — Day nghé dé nghi cdc triting sit dung nhiing gido trinh udt bon ln nay dé be sung cho ngudn gido trink dang rat thigu hin nay, nhém Phuc vu cho vige day vd hoe ella ede truimg dat chat lugng cao han. Cée gido trinh nay eting rat be” ich d6i vdi doi ngit ki thudt vién, cong nhan ki thudt dé ndng cao hiéh thite va tay nghé cho minh. Hy vong nhén duge su gop y cia cée truéng va ban doc dé nhitng gido trinh duge bién soan tiép hode lan tai bdn sau cé chat lugng tét hon. Moi gop ¥ xin giti vé NXB Gido duc ~81 Tran Hung Dao - Ha N6i. VUTHCN~DN Mé déu Gido trink Dung sai lép ghép va K} thudt do lang dude bién soan dé cuang do vu THCN - DN, B6 Gido duc & Bao tao xéy dung vd théng qua. Néi dung dude bién sogn theo tink thdn ngén gon, dé hiéu. Cac kién thite trong todn b6 gido trink cé méi lién hé légic chat ché. Tuy véy, gido trinh cting chi la mét phan trong néi dung cia chuyén nganh déo tao cho nén ngusi dey, ngubi hoe cn tham khéo thém ede gido trinh 6 lién quan dét vdi nganh hoc dé viéc sit dung gido trinh co hiéu qua hon. . Khi bién soan gido trinh, ching tei da 06 ging cp nhat nhiing high thite méi 06 lién quan dén mén hoc va phi: hop vdi dét tong sit dung cing nhu co géng gin nhiing néi dung li thuyét vdi nhiing udn dé thyuc t@ thuéng gdp trong sdn xudt, doi song dé gido trinh cé tink thue tién cao. N6i dung cia gido trinh duge bién sogn gém : Ph4n thit nhat : DUNG SAI LAP GHEP Chuong 1. Cac khai niém co ban vé dung sai Ap ghép ; Chwong 2. He thong dung sai lip ghép bé mat tron ; Chuong 3. Dung sai hinh dang, vi tri va nham bé m&t ; Chong 4. Dung sai kich thuéc va lép ghép cia cae méi ghép thong dung ; Chuong 5. Chubi kich thudc ; Phan thif hai: KY THUAT DO LUGNG Chuong 6. Cae khéi nigm co ban trong do luing ;Chwong 7. Dung cu do théng dung trong ché tgo cd khi ; Chwong 8. Phuong phdp do céc théng sé hinh hoe trong ché tao cd khi. On tap va kiém tra Trong qué trinh sit dung, tixy theo yéu cdiu cu thé e6 thé diéu chinh 86 tet trong méi chuong. Trong gido trinh, ching tbi khéng dé ra n6i dung thuc tap ctia iting chitong, vi trang thiét bi phuc vy cho thyc tap cia ede tring khéng déng nhét. Vi vby, cin ci vdo trang thiét bi da e6 cilia ting truéng va khd nding 16 chtic cho hoc sink thite tp ¢ cdc xt nghiép bén ngodi ma trudng xdy dung thoi litgng vé néi dung thie tap cu thé ~ Thai lugng thy tap t6t thiéu noi chung ciing khong it han thai lugng hoc li thuyét ela moi mon. Gido trinh dige bién sogn cho déi tang la hoe sinh THCN, Cong nhan lanh nghé bac 3/7 va n6 cing Ié tai ligu tham khdo b6 ich cho sinh vién Tao dang kj thuGt-ciing nhu Kj thugt vién dang lam vige 6 cdc co sé kink t€ trong nhiéu linh vuc khdc nhau. Mac dix dé c6’ gdng, nhung chée chan khéng trdnh khéi hét khitm khuyét. Rét mong nhan duoe § kiéh ding gop cia nguti sit dung dé ln tdi ban sau duge hoan chinh hen. Moi gép 9 xin dle gti vé Nha XBGD - 81 Trdn Hung Deo, Ha Néi. TAC GIA Phén thit nhat DUNG SAI LAP GHEP CHUONG 1 CAC KHAI NIEM CO BAN VE DUNG SAI LAP GHEP 1.1, KHAI NIEM VE DOI LAN CHUC NANG TRONG CHE TAO CO Kui 4.1.1. Ban chat cda tinh déi ln chute nang Mi chi tiét trong bo phan may hodc bo phan may trong may déu thuc hién mot chite nang xdc dinh, vi du : dai 6c vin vao bu long c6 chife nang bat chat, pit tong trong xi lanh thuc hién chic nang nén khi, gay né va phat luc. Khi ta ché tao hang loat pit tong, hang Joat dai 6c cing loai, néu lay bat k} dai 6c hoac pit tong cia loat vila ché tao lap vao bo phan may ma b6 phan mdy dé déu thuc hién ding chitc nang yéu cdu cia n6 thi loat dai 6c va loat pit tong da ché tao dat duge tinh déi ldn chite nang. Vay tinh di 14n chic nang cia loat chi tiét la kha nang thay thé cho nhau khong can phai Iya chon hoac sta chita gi thém ma vin.dam bao chic nang yéu cdu cia bo phan may hodc may ma chiing lip thanh. Loat chi tiét dat dugc tinh déi Mn chifc nang hoan toan néu moi chi tiét trong loat déu dat t{nh déi 14n chic nang. Cdn néu cd mot hoadc mot vai chi tiét trong loat khong dat tinh déi In chttc nang thi loat chi tiét Ay dat tinh déi lan"chite nang khong hoan toan. 83 di loat chi tiét dat dugc tinh déi lin chite nang 18 vi ching duge ché tao ging shau, tét nhién khong thé giéng nhau tuyét d6i dugc ma chiing cé sai khdc nhau trong m6t pham vi cho phép nao dé. Ching han cdc thong s hinh hoc cita chi tiét nh kich thudc, hinh dang,... chi duge sai khéc nhau trong mot pham vi cho phép goi 1A dung sai. Gié tri dung sai dy dugc ngudi thiét ké tinh to4n va quy dinh dya trén nguyén tic cia tinh déi 14n chic nang. 1.1.2. Vai tré cua tinh déi ln chic nang Tinh dé? tn chitc nang 14 nguyén tac cita thiét ké va ché tao. Néu cde chi tiét duge thiét ké, ché tao theo nguyen tac déi ln chite nang thi ching khong phy thudc vio dia diém sin xudt. Dé 1a diéu kién dé ta cé thé hop téc va chuyén mon héa s4n xudt. Sy hop tac va chuyén mOn héa san xuat sé din dén san xudt tap trung quy mé I6n, tao kha nang 4p dung ky thuat tién tién, trang bi may moe hién dai va day chuyén san xudt nang sudt cao, Nho dé ma vita dam bao chat lugng lai gidm gid thanh san phdm. Mat khac thiét ké, ché tao chi tiét theo nguyén tac d6i ldn chute nang tao diéu kién thuan loi cho viéc san xuat cdc chi 1iét du tit thay thé. Nha dé ma qué trinh stt dung cdc san phim cong nghiép sé tién Igi-v&t nhiéu. Trong ddi s6ng : ta dé dang thay mét béng dén héng bang mot bong dén mi vi cing mét dui dén, hodc dé dang thay 6 bi dd mén hong cla mét xe may bing mot 6 bi mdi cing loai. Trong san xudt, gid dy mOt banh ring trong m4y bi gay hong, ta cé ngay mot banh rang dy trit cing loai thay thé vao 14 may lai tiép tuc hoat dong dugc ngay. Do dé gidm thoi gian ngitng may dé sita chita, sir dung méy trigt dé hon, mang lai Igi (ch Idn vé kinh té va quan ly sda xudt. 1.2. KHAI NIEM VE KiCH THUGC SAI LECH GIGI HAN VA DUNG SAI 1.2.1. Kich thudée¢ danh nghia : 1a kich thuéc duge xdc dinh xust phat tir chife nang cia chi tiét sau dé quy trén Kich thuée cua chi tiét da ché tao (kich thuéc thc) nm trong pham vi cho phép ay thi dat yeu cfu. Nhu vay chi tiét ché tao dat yéu céu khi kich thuéc thyc eiia no théa man bat dang thiic sau : din $ Sin S Imax dt) Dmin $ Din $ Prnax (1.2) 1.2.4. Sai léch gidi han : 1a higu dai sé gitta cdc kich thude gidi han vi kich thuéc danh nghia. — Sai lech gidi han én : 1a higu sé dai s6 giita kich thuée gi6i han In nhat va kich thuéc danh nghia. Né duge ki hiéu la es (ES) va duge tinh nhw sau : es = dmax — Sy (3) ES = Dax ~ Dy (1.4) (chit in hoa su dung 461 v6i chi ti&t 16, chit thudng d6i véi chi tiéi truc). _JENTo ES Din Drax ¢ Hink 1.1. So d6 bigu digo kich thude gidi han ~ Sai léch gidi han dudi : 14 hieu dai s6 gita kfch thude giGi han nhé nhat va kich thuéc danh nghia. Né duge ki hiéu 1a ei (ED). ei = dyin — SN (1.5) EL = Din - Py (1.6) Tri s6 sai lech mang dau “+” khi kich thudc gidi han Idn hon kich thuéc danh nghia, mang dau “~" khi nhé hon kich thuée danh nghia va bing “0” khi ching bing kich thude danh nghia, hinh 1.1. 4.2.5. Dung sai : 14 pham vi cho phép cila sai s6. Tri sé dung sai bing hiéu sé gitia kich thinsc giéi han ldén nhét va kfch thuéc gidi han nho nhdt, hodc bang hiéu dai s6 gifia sai lech gidi han trén va sai léch gidi han dudi. Dung sai duoc ki higu 14 T (Tolerance) va duge tinh theo cdc cong thie sau: + Dung sai kich thude truc : Ty = dinax — Sin a.7) hoac Tg = es — ei (1.8) + Dung sai kich thuée 16: Ty = Dinax — Drnin (1.9) hoac Tp = ES—El (1.10) Dung sai lu6n luén cé gid tri duong. Tri s6 dung sai cang nho thi pham vi cho phép cha sai sé cang nhd, yéu cfu dé chinh xdc ché tao kich thudée cing cao. Nguge lai néu tri s6 dung sai cang 16n thi yéu cfu d6 chinh xdc ché tao cang thap. Nhu vay dung sai dac trung cho d6 chinh x4c yeu cdu cia kich thuéc hay cn goi la dO chinh xac thiét ke. Vi du 1.1. Mot chi tiét truc c6 kich thudc danh nghia dy = 32mm, kich thude gidi han 16n nhat djygx = 32,050mm kich thude gidi han nhé nhat din = 32,034mm. Tinh tri s6 cdc sai lech giéi han va dung sai. Gidi : — Sai lech gidi han kich thuéc tryc duge t{nh theo cdc cong thitc (1.3) va (1.5): es = dingy — dy = 32,050 - 32 = 0,050 mm ei =diin — dy = 32,034 — 32 = 0,034 mm — Dung sai kich thudée true duge tinh theo cOng thite (1.7) hoae (1.8) : Ty = diax ~ min = 32,050 — 32,034 = 0,016 mm hoic Ty = es — ei = 0,050 — 0,034 = 0,016 mm Vi du 1.2 : Chi tiét 16 c6 kich thudc danh nghia 1A Dy = 45 mm, kich thudc gidi han I6n nhat Diaz = 44,992 mm, kich thudc giéi han nhé nhat Dain = 44,967 mm. Tinh trj s6 cdc sai lech gigi han va dung sai. Gidi :; — Tinh c&c sai léch gidi han theo c4c cong thifc (1.4) va (1.6) ES=D, max — Dy = 44.992 — 45 = — 0,008 mm El = Dyin — Dx = 44,967 — 45 = — 0,033 mm — Tinh trj s6 dung sai theo cong thitc (1.9) hod (1.10) : Tp = Dinag — Drnin = 44,992 - 44,967 = 0,025 mm hoac Tp = ES - EI = — 0,008 - (-0,033) = 0,025 mm. Vi du 1.3 : Biét kich thuéc danh nghia cia truc 1a dy = 28 mm va cdc sai lech giGi han 1a : es = - 0,020 mm, ei = — 0,041 mm. — Tinh cdc kich thu6c gici han va dung sai. 10 — N&u sau khi gia c6ng truc ngudi tho do duoc kich thudc thuc 1A : diy = 27,976 mm thi chi tiét truc dé cé dat yeu cdu khong. Gidi : — Tir cdc céng thttc (1.3) va (1.5) ta suy ra: max = dn + 8 = 28 + (— 0,020) = 27,980 mm dmin = dy + ei = 28 + (r 0,041) = 27,959 mm. Ap dung cong thiic (1.8) ta tinh duge dung sai : Tg = €s — ci = — 0,020 ~ (— 0.041) = 0,021 mm ~ Ta da biét chi tiét ruc dat yeu cdu khi kich thudéc thuc cia né thoa man bat dang thtic (1.1) : dmin $ 4th S Imax Trong vi du nay taco: Gin = 27,959 < diy = 27,976 < dingy = 27,980 Vay chi tiét truc da gia cong 1a dat yéu cdu. Vi dy 1.4 : Biét kich thuéc danh nghia cia chi tiét 16 1a : Dy = 25 mm, cdc sai léch giéi han kich thudc 16 1a : ES = + 0,053 mm, EI = + 0,020 mm. — Tinh cdc kich thuéc gidi han va dung sai. — Kich thuéc thyc cua 16 sau khi gia céng do duge 14 : Dy, = 25,015 mm. Chi tiét 16 da gia cong cé dat yéu cau khéng ? Gidi : ~ TY cdc cong thitc (1.4) va (1.6) ta suy ra: Dmax = Dy + ES = 25 + 0,053 = 25,053 mm Dinin = Dy + El = 25 + 0,020 = 25,020 mm Ap dung céng thie (1.10) ta tinh dugc dung sai : Tp = ES - EI = 0,053 = 0,020 = 0,033 mm — Chi tiét 16 dat yeu cdu khi kich thudc thuc cia né thod man bat dang thite (1.2); Dmin $ Dth S$ Dmnax Trong vi dy nay : Dy, = 25,015. mm < Dy, = 25,020 mm tic 1a khong théa man bat dang thitc (1.2). Vay chi tiét 16 da gia cong 1A khong dat yéu cu. Trong thyc té, trén ban vé chi tiét ngudi thiét ké chi ghi kich thuée danh nghia va ké sau d6 1a cc sai I¢ch gidi han (sai 1éch gidi han trén ghi 6 phia trén, sai lech gidi han duéi ghi 6 phia dudi). Trudng hgp cia vi du 1.3 va 1.4. thi : 0.020 Kich thude truc duge ghi la: $28 boat 2 an 16 vay. 40,053 Kich thude 16 duge ghila: $25 0,020 (chit “$” biéu thi kich thuéc dudng kinh) Khi gia cong thi ngudi thg phai nhdm tinh ra céc kich thudc giéi han, r6i A6i chiéu vGi kich thudc do dugc (kich thuée thuc) cia chi tiét di gia cng va danh gid chi tiét dat yéu cdu hay khong dat yéu cdu. Dudi day 1a mot 86 vi du yé cach nhdm tinh kich thuéc gidi han va d4nh gid, bang 1.2. Bang 1.2 Kich thuée Kich thude giéi han Kich : ghi tren digg Fd OS thude DAnh gid an ve * két qua ban vé dyin = 4 + Ct thuc 1 = 30 + 0,04 = 30,04 0 Goss 30,025 Dat 0.01 dain = 30 + 0,01 = 30,01 ax = 30 + 0,02 = 30,02 30°" oom 29,992 Dat “O01 Sin = 30 - 0,01 = 29,99 + | = 30 + 0,07 = 30,07 30°" dinax 29,92 | Khong dat min = 30 ~ 0,07 = 29,93 + aux = 30 + 0,045 = 30,045 30S me 29,995 | Khong dat pin = 30 + 0 = 30,00 dipay = 30 + 0 = 30,00 30. 30,01 Khong dat 0.05 min = 30 - 0,05 = 29,950 0,02 30 64 29,99 | Khong dat 1.3. KHAI NI#M VE LAP GHEP Hai hay mot s6 chi tiét phéi hgp v6i nhau mt c4ch c6 dinh (dai 6c van chat vao bu long) hodc di dong (pit tng trong xi lanh) thi tao thanh méi ghép. Nhiing bé mat ma dua theo chting c4c chi tiét ph6i hgp véi nhau goi 1a bé mat lép ghép. Bé mat lip ghép thudng 1a bé mat bao ben ngoai va bé mat bj bao bén trong. Vi du : trong lAp ghép giita truc va 16, hinh 1.2, va lap ghép gitta con trugt va ranh trugt, hink 1.3, thi bé mat 16 va bé mat ranh trugt 1a bé mat bao, cdn bé mat truc va bé mat con truot 1a bé mat bi bao. Hinh 1.2: 1-16 Hink 1.3: \- Ranh wugt 2-Truc 2- Con trugt Kich thuéc bé mat bao duac ki hi¢u 14 D, kich thude bé mat bj bao 1a; d. Kich thudc danh nghia cia lap ghép 1a chung cho ca bé mat bao va bi bao : Dy = dy. Céc loai lip ghép thudng sit dung trong ché ta0 co khi cé thé phan loai theo hinh dang bé mat lap ghép : — Lap ghép bé mat tron bao gém : + Lap ghép tru tron : bé mat lép ghép 1a bé mat tru tron, hinh 1.2. + Lap ghép phang : bé mat 14p ghép 1a hai mat phing song song, hinh 1.3. — Lap ghép con tron : bé mat lép ghép 1a mat nén cut, hinh 1.4. — Lap ghép ren : bé mat lap ghép 14 mat xodn 6c cé dang prOfin tam gidc, hinh thang, ..., hinh 1.5. 13 Hinh 1.4. Lap ghép con tron Hinh 1.5. Lap ghép ren - Lap ghép truyén dong binh rang : bé mat lap ghép 14 bé mat tiép xtc mot cach chu Ki cila céc rang banh rang (thutmg 1a bé mat than khai), hinh 1.6. Trong 86 cAc l4p ghép trén thi ldp ghép bé mat tron chiém phan én. Dac tinh cla lip ghép duge xd4c dinh béi hiéu s6 kich thude Hinh 1.6. Lap ghép bank ring bé mat bao va bi bao. Néu hiéu s6 d6 cé gid tri duong (D - d > 0) thi ip ghép cd do hd. Néw hiéu sé dé co gid tri am (D ~ d < 0) thi lap ghép c6 40 doi. Dua vio dac tinh d6 lap ghép dugc phan thanh 3 nhém. 1.3.1. Nhém ldp.long Hish 1.7. Lap ghép long 14 Trong nhém lap ghép nay kich thudc bé mat bao (16), Ju6én luén 16n hon kich thués bé mat bj bao (tryc), dam bao lap ghép lu6n luén c6 40 hé, hinh 1.7. Do hé cia lap ghép dugc ki hiéu Ja S va tinh nhu sau : S=D-d Tuong Ung vdi céc kich thude gidi han cla 16 (Day, Din) YA cla truc (dmax: Amin). lap ghép c6 6 hé gidi han : Smax = Dinax ~ Imin (41) Smin = Dmin~4max (1.12) Do hé trung binh cia lip ghép 1a : Sma = Sn + Sma (1.13) Ti (1.11) va (1.12) ta suy ra: Smax = (Dax — Dry) — (Amin — dy) = ES - ei (1.14) Smin = Dain — Pn) ~ inax ~— In) = EI - es (1.15) (D6i véi mot lip ghép thi Dy = dy) Néu kich thudc cia loat chi tiét duge phép dao dong trong khodng Dmax + Dyin 6i VOi 18 Va dinax #4pig GOI VOI tryc thi do hé (S) cia loat lap ghép tao thanh cting duoc phép dao dong trong khodng Syjax + Spin: tic 1a trong pham vi dung sai cha do hd, Ts = , Ts = Smax — Smin (1.16) Tw (1.11) va (1.12) ta suy ra: Ts = (Dinax — Sin) — (min ~ Imax) Ts = (Dynax — Dynin) + (max — dmin) Ts=Tp+Ty (iy) Nhut vay dung sai cla do ha (Tg) bing tong dung sai kich thudc 16 va kich thude truc. Dung sai cla do hé cdn duge goi 1a dung sai cha lap ghép long. N6 dac trung cho mite do chinh x4c yeu cdu cia lap ghép. 15 Vi dy 1.5 + Cho kidu lap ghép long trong ds kich thuée 16 1a 4520" kich thude truc 52 hay tinh : 0, eo , — Kich thuéc giéi han va dung sai cia c4c chi tiét. — Dé hé gidi han, 40 hé trung binh va dung sai cia do hd. Gidi : Theo s6 liéu da cho ta c6: me +0,030mm =0 = -0,030mm Lé $524 = -0,060mm Truc 652 {E ei ~ Kich thuéc gidi han va dung sai duge tinh tuong ty nhu vi dy 1.3 va 14: +DOivGi18: — Dax = Dy + ES = 52 + 0,030 = 52,03 mm Dain = Dy + El = 52 + 0 = 52,00 mm Tp = BS - El = 0,03 - 0 = 0,03 mm +DOi v6ittuc: — dmax = dn + ¢s = 52 + (— 0,03) = 51,97 mm nin = dy + ef = 52 + 0,06) = 51,94 mm Tg = es — ei = — 0,03 — (— 0,06) = 0,03 mm ~ Do hé gidi han va trung binh duge tinh theo (1.11), (1.12) va (1.13) Smax = Drax — min = 52.03 — 51.94 = 0,09 mm Smin = Din ~ Imax = 52 - 53,97 =-0,03 mm §, 0,09 +. 0,03 Sm = Smax + Sin _ SSS = 0,06mm — Dung sai cha d6 hd duge tinh theo (1.16) hode (1.17) Ts = Snax - Sin’ = 0.09 - 0,03 = 0,06 mm hoac Ts = Ty + Ta = 0,03 + 0,03 = 0,06 min 16 1.3.2, Nhom.lap chat Trong nhém lép chat, kich thuée bé mit bao luén luén nhé hon kich thude bé mat bi bao, dim bdo lip ghép ludn tudn 06 dé déi, hinh 1.8, Do doi cita lap ghép duge ki hiéu la N va tinh nh sau : N=d-D ISSSY Hinh 1.8. Lap ghép chat Tuong tng véi cdc kfch thude gidi han cua truc va 16 ta cé dé doi gigi han: Ninax = ¢max - Dmin = €8 — BE (1.18) Ninin = Ginin ~ Dyna = €i — ES (1.19) DO doi trungdinh cha lép ghép : Nmax + Nmnin Ne = (1.20) Dung sai 46 doi, Ty : Ty = Nmax - Nmin = Tp + Ty (1.21) Dung sai 49 doi ciing bang téng dung sai kich thuée 18 va truc. Vi-du 1.6 : Cho kiéu lap chat, trong dé kich thuéc 16 Ia 445005 | kich thude truc $4573 030 hay tinh : ~ DO doi gidi han va do doi trung binh cia ki lap. ~ Dung sai kfch thude 16, truc va dung sai d6 doi. 7 Gidi ; V6i s6 liéu da cho ta cé : ES = +0,025mm. EI=0 es = +0,050mm Lé: 645 ° { ei = +0,034mm Truc v5 — Tinh d6 doi gidi han theo (1.18) va (1.19): Nmmax = ¢8 ~ El = 0,050 —0 = 0,050 mm Niuin = ¢i — ES = 0,034 — 0,025 = 0,009 mm — Tinh d6 d6i trung binh theo (1.20) : Noy =< Nmax = Nai - 2,050 = 6,009 = 0,0295mm — Tinh dung sai kich thude chi tiét : . Tp = ES ~ Ef = 0,025 - 0 = 0,025 mm Tyg = es — ei = 0,050 — 0,034 = 0,016 mm — Tink dung sai d6 dé: theo (1.21) Ty = Tp + Tg = 0,025 + 0,016 = 0,041 mm 1.3.3. Nhém 4p trung gian Trong nhém lap ghép nay mién dung sai kich thuéc bé mat bao (16) b6 tri xen 14n mién dung sai kich thudc bé mat bj bao (truc), hinh 1.9. 4 el SS Hink 1.9, Lip ghép trung gian Nhu vay kich thuéc bé mat bao dugc phép dao dong trong pham vi cé thé 16n hon. hoac nhé hon kich thuéc bé mat bj bao va lp ghép nh4n duge 6 thé 1a d9 h& hodc do doi. 18 Trudng hop nhan duge lip ghép c6 do hé thi d6 hé 16n nhit 1a : Smax = Dmax ~ 4min Trutmg hop nhan duge lap ghép c6 dd doi thi do doi lén nhét 1a ; Ninax = Imax — Din Trong nhém lap ghép trung gian thi d6 hé va dé doi nhé ohat img véi truéng hop thuc hién lip ghép ma kich thudc 15 bang kich thud truc, c6 nghia 1a d6 hé va dQ dOi nho nh&t bing khong. Vi vay dung sai cia lap ghép trung gian dugc tinh nhu sau: ‘ Ts,n = Smax + Nmnax (1.22) Ts n=Tp+Tg Trudng hop tri s6 do hé gidi han én nhat (S_,4,) 16n hon trj 6 do doi gidi han Idn nhat (N,,,x) thi ta tinh d6 hé trung binh : Sm ~ Sas Naas (1.23) Nguge li néu tri s6 dé doi giéi han 16n nh4t 16n hon tri s6 dé hd gidi han lén nhat ta tinh do d6i trung binh: Ni Novas = Sas (1.24) Vé du 1.7 : Cho kiéu lap trung gian, trong d6 kich thudc 16 1a 482205, kfch thuée truc 1: 48272043, hay tinh : — Tinh kich thuéc gidi han va dung sai kich thudc 16 va truc. — Tinh dé ho, d6 doi gidi han va dé hd hodc d6 déi trung bink. — Tinh dung sai cia lap ghép. Gidi : Theo s6 ligu da cho ta c6; ES = +0,035mm EE=0 es = +0,045mm Lé 4 ei = +0,023mm Truc if ~ Kich thuée giéi han va dung sai tinh tugng ty nhu cdc vf dy 1.3 va 1.4: Dmax = Dy + ES = 82 + 0,035 = 82,035 mm A Dain = Dy + EI = 82 + 0 = 82,000 mm Tp = ES— El = + 0,035 + 0 = 0,035 mm dinax = dy + es = 82 + 0,045 = 82,045 mm dmin = dy + ci = 82 + 0,023 = 82,023 mm . Ta = es — ei = 0,045 - 0,023 = 0,022 mm - Do hé va dO doi giéi han 16n nhat tinh theo (1.11) va (1.18) Smax = Dmnax — 4min = 82,035 — 82,023 = 0,012 mm = dinax — Dmin = 82,045 — 82,00 = 0,045 mm Trong yi dy nay : Nyx = 0,045 mm > S, d6i trung bink theo (1.24) imax = 0,012 mm, nén ta tinh do => = 0,0165mm wy. = Nmax = Smax _ 9,045 ~ 0,012 m 2 2 — Dung sai cha lip ghép duoc tinh theo (1,22) Ts, N=Nmmax + Smax = 0,045 + 0,012 = 0,057 mm hose Ts, N= Tp + Tg = 0,035 + 0,022 = 0,057 mm 14. BIEU DIEN SO DO PHAN BO MIEN DUNG SAI CUA LAP GHEP Dé don gian va thuan tién cho tinh todn ngudi ta biéu dién lp ghép dudi dang so-dé phan b6 mién dung sai. Ding hé truc toa d6 vung géc véi truc tung biéu thi sai Iéch cla kich thude tinh theo micromet (um) (1m = 10° °mm), truc hoanh biéu thi vi tri cha kich thuéc danh nghia. Ung véi vj trf dé thi sai lech kfch thuéc bing khong, nén truc hoanh cdn goi 18 dudng khong. Sai 1¢ch cha kich thudc duge phan b6 vé hai phia so véi kich thuéc danh nghia, sai léch duong 6 phia trén, sai léch 4m & phia duéi. Mién bao gém giffa hai sai léch gidi han 1A mién dung sai kich thuéc, dugc biéu thi bing hinh chi nhat. 20 Vi dy 1.8 : Cho lap ghép c6 kich thuéc danh nghia : dy = 40 mm, sai lech gidi han cdc kich thuéc : ES = +25um + es ei Lé Truc El=0 ° -25pm = -50um — Bidu dién so d6 phan b6 mién dung’ sai cla lap ghép. um 4 — X4c dinh dac tinh ca lip ghép va tinh tri s6 gidi han cia do hd hode do doi truc tiép trén so dé, Gidi : — Vé hé truc toa dé vuéng géc : truc tung cé sé do theo pm, truc hoanh khong c6 s6 do ma chi biéu thi vi tri kich thude danh nghia nhu hinh 1.10. Trén true tung ldy 1 diém c6 tung 46 + 25pm, tng vi sai léch gidi han trén cla 16 (ES) va diém cé tung d6 0 tng véi sai Iéch gidi han dudi cia 16 (EI). Vé hinh chit nhat c6 canh dig 14 khoang cach gitta hai Hinh 1.10 sai léch gigi han. Nhu vay s6 do cia canh ding chinh,1a s6 dung sai kich thudée. Hai canh nam ngang cia hinh chit nat wing voi hai vi tri cia sai 1éch gidi han déng thdi cing 1a vj tri cha kich thuéc gidi han. Cling tuong tu nhu déi véi kich thude 18, dé biéu thi mién dung sai kich thude truc ta lay 2 diém Ung véi - 25m va - SOym. D6 1A vi tri cha hai canh nam ngang cia hinh chi nhat, cdn khodng cach giila ching chinh 14 canh dmg hinh chét nhat, hinh 1.10. S6 do cha canh ditng chinh 1a tri sé dung sai kfch thude true. — Dac tinh cia lp ghép duge xdc dinh dita vao vj tri tuong quan giita hai mién dung sai. O day mién dung sai kich ihuéc 16 Ty nim 6 phia tren mién dung sai kfch thuéc truc Ty, nghia 1a kich thuée 14 luon'16n hon kich thiéc truc, do vay lap ghép lu6n lu6n cé do hd, d6 1a lap tong. Do hé gidi han cia lap ghép duge x4c dinh tric ti€p trén so dé + Smax = 75pm > Ts = 50pm Sin = mat 2 Vi du 1.9 ; Cho lép ghép cé kich thuéc danh nghia dy = 62 mm, sai lech gidi han c4c kich thude : 1é ES = +30prh Truc es = +60um El=0 ei =+41ym — Biéu dién so 46 phan b6 mién dung sai cita lap ghép. — X&e dinh dac tinh cua lap ghép va tinh tri sO giéi han tuong ting. xm A Gidi : - Cling tuong ty nhy vi dy 1.8 ta vé duge so d6 phan : bé mién dung sai kich Q thuéc 16 va uyc nhu hinb 1.11. — Nhin so dé ta thay mién dung sai kich thuéc truc (Ty) nam & phia trén mién dung sai kich thuéc 16 (Fp). Nhu vay kich thuée true ludn luon 16n hon kich thuéc 18 do dé lap ghép ludn ludn c6 d6 doi. D6 1a 14p chat va do doi gidi han cia lap ghép 1a = 62 Hinh 141 = 60pm. Namax > Ty = 49am Nwin = Lipm Vi du 1.10 : Cho lap ghép c6 kich thuée danh nghia dy = 36 mm, sai lech giéi han cita cdc kich thuée : Lé ES = +25um Truc ss =+18um EI=0 ei =+2um ~ Biéu dién so d6 phan bé mién dung sai cha lap ghép. — X4c dinh dic tinh cia lip ghép va tinh tri 6 giéi han tuong tng. 22 Gidi : - Tién hanh tuong ty nhu vi du 1.8, ta vé duge so dé phan hm bé mién dung sai cia lap ghép nhu hinh 1.12. — Tir so dé ta thay mién dung sai cha 16 (Tp) nim xen lin voi mién dung sai cia truc (Tq). Nhu vay kich thudée 18 c6 thé 16n hon hoac nhd hon kich thudée truc, do vay lap ghép tao thanh cé thé c6 dO hd hodc do doi. D6 Ja dac tinh cha lip ghép trung gian. Do ho gidi han 1én nhét va do Hink L12 doi gidi han lén nhat cha lap ghép la: a OF 4, = 36 Sax = 23m > Ts =S, Ninax = 41 So 7 | S,N = Smax + Nmax un CAU HOI ON TAP 1. Thé nao 14 tinh d6i In chic ning ? Y nghia cha né d6i v6i san xudt va sit dung. 2. Phan biét céc kfch thuée danh nghia, thuc va gidi han. . Tai sao phai quy dinh kich thuéc gidi han va dung sai. Diéu kién dé danh gid kich thuéc chi tiét ché tgo ra 1a dat yéu cdu hay khong dat yéu cdu la gi? Thé nao 1a sai léch gidi han, c4ch kf hi¢u va phuong phép tinh ? . Thé nao 1a lép ghép, nhém lp ghép va dac tinh cha ching ? Hay phan biét dung sai kfch thuéc chi tiét vA dung sai cla lap ghép. Trinh bay céch biéu din so 46 phan b6 mién dung sai cha lap ghép. we se 23 BAI TAP 1. Chi tiét truc c6 kich thuéc danh nghia : dy = 30mm, kfch thuée gidi han : diyax = 29,980 mm va dain = 29,959. ~ Tinh sai léch giéi han va dung sai kich thuéc. — Truc gia cong xong cé6 kich thuéc thute 1a: dy, = 29,985 mm, cé ding duge khong, tai sao? 2. Chi tiét 18 ¢6 kich thude danh nghia : Dy = 55 mm, kich thude gidi han : Dax = 55,046 mm va Dyin = 55 mm — Tinh sai léch giéi han va dung sai kich thudc. ~ Truc gia cong xong 6 kich thudc thyc 1A : Dy, = 55,025 mm, cé ding dugc khéng, tai sao? 3. Tinh kich thude gidi han va dung sai kich thude chi tiét tong cdc trudng hop sau: a) 9805097 =e) 1507S ©) 49073035 +0,003 >) 1000793 9) 47225.a45 f) g12030% 4. Biéu dién so dé phan b6 mién dung sai cla cdc lap ghép cho trong bang dudi day : TT | Kich thuéc 16 Kich thudc truc TT | Kich thu6clé | Kich thuée true 1. p4gre.02s 446-308 4. g12a-peas 4124-9,005 2 o102*.054 10273209 5. 96670.030 656035 3. 958°0.030 4586-035 6. | p120%0175 $120.9.022 - Tinh kich thude giéi han va dung sai kfch thudc 18 va truc. — Xéc dinh dic tinh cia lip ghép va tinh tri so do hd, va do doi giéi han cia lap ghép. 5. Cho lap ghép trong dé kich thude 18 18 456%. Tinh sai léch giéi han cla truc trong cdc trudng hop sau : a) Do hé gidi han cba lap ghép 1 : S.,4, = 136 wm, Spiq = 60m. b) DO doi gidi han ciia lap ghép 14 : Nyjax = Slum, Nmin = 2 wm. ¢) Do ho va do doi gidi han ciia lip ghép 18: Spay = 39,5 wm; Ninax = 9,5 um. 24 CHUONG 2 HE THONG DUNG SAI LAP GHEP BE MAT TRON 2.1, HE THONG DUNG SAL Trong chuong 1 da néu su can thiét phai quy dinh dung sai va dua thanh tiéu chudn théng nhat cla quéc gia hay quéc té. Dé dép tmg yeu cdu phat wién kinh té, Nha nude Viet Nam di ban hanh hang loat cdc tiéu chudn k¥ thuat wong d6 cd tidu chudn dung sai lap ghép bé mat tron, TCVN2244-99. Tiéu chudn duge xay dung trén co sé cia ti¢u chudn qu6c té 1S0286-1 :1988. Dé quy dinh tri sé dung sai cho cdc kich thudéc va dua thanh bang ti€u chudn, truée hét cdn quy dinh ba van dé sau: 2.1.1, Cdng thie tinh tri sé dung sai Dung sai dugc tinh theo cong thitc sau : THai (2.1) i — 1a don vi dung sai, dutge x4c dinh bing thyc nghiém va phy thudc vao pham vi kich thuéc. D6i voi kich thudée tt 1 + 500 mm thi i= 0,459D + 0,001D (2.2) a — 1a hé sé phu thuéc vao mite dO chink x4c cia kich thuéc. Kich thud cang chinh xc thi a cang nhé, tri sé dung sai cang bé va ngugc lai a cing Ién thi tri sé dung sai lén, kich thudc cang kém chinh xdc. 2.1.2. Cap chinh xdc (cp dung sai tisu chuan) Tiéu chudn quy dinh 20 cap chinh xc ki hiéu 1a: ITO1, ITO, IT], ..., IT18. Céc cip chinh xéc tit IT1 + ITI8 duge si dung phé bign hién nay. Cap IT1 + IT4 sit dung d6i v6i cdc kich thudc yéu cfu dé chinh x4c r&t cao nhucéc kich thuéc mau chudn, kich thuéc chinh xéc cao cla cdc chi tiét trong dung cu 25 1000 + Gjisr'0 =F uagngo ngn res Sunp dg psc | ze | oa'z-| zoz | erz | gost | os ft ret | sor | oeo | eco | sso oor a| sie “a | 0Sz “@} O81 “G | oz1-a| os | os a | o€ Ga | BI'a | OLE | 9G. | ENP wor sie at] osz-aL]ost aL} ozt SL] 08 aL | OSL | OC AL] StL] OF“L | OL | CAL | UeHL smyysU Yuep opnt Yory SUzORY tis wop 9 AL rooot | toro | wor | tosz | toot | toor | 9 | tor | sz | Jt 101 “ 00s - (eur Suyq yup |Nb 19) upNYD NaN Fes Sump yan am BUgD wee waa, ort | star | plan | erat | Ztur | 11Lt | ort | eur | sur | cur | ont | SU (uw) ‘usu bIy8u YoRp O9Nys HO! yy IVS ONN IA NOG OS IL YA (78 = LD NYAS NGM IVS SNAG OS PAL HNIL ODL ONQO “Tz Supq 26 do. Cap ITS, IT6 sit dung trong linh vyc co kh{-chinh x4c. Cap IT7, ITS sit dung trong linh vue co khi thong dung. Cap IT9 + IT11 thudng duge sit dung” trong linh vuc co khi lén (chi tiét c6 kich thuéc 16n). IT 12+ IT16 thudng sit dung d6i voi nhitng kich thuée chi tiét yeu cdu gia cong thd. Tri sé dung sai tng véi timg c&p chfnh xdc duge tinh theo cong thitc (2.1), va chi din. cy thé trong bang 2.1 d6i véi kich thude td 1 +-500 mm. Vi du : 6 cép IT7 thi céng thitc tinh 1A : T = 16i, tri s6 a tuong img vai IT7 18 16 cdn 6 cap ITS thi: T = 25i, tri s6 a twong tng 14 25. Nhu vay tri sé a cang nhé thi cap chinh xac cang cao va ngugc lai. Ngudi ta cé thé ding tri s6 a dé so s4nh mic dé chinh xdc cia hai kich thudc bat ki. 2.1.3. Khoang kich thuéc danh nghia Bang 2.2. KHOANG KICH THUGC DANH NGHIA ‘Tri s6 tinh bang milimet Kich thuéc danh nghia dén 500 mm Khoang chinh Khoang trung gian Tren Dén va bao gém Trén [__Déa va bao gdm = 3 3 6 6 10 10 14 to 18 14 18 18 24 18 30 4 30 30 40 30 50 +0 30 50 65 50 80 és 20 80 100 50 "20 100 120 120 140 120 180 140 160 160 180 180 200 180 250 200 225 225 250 350 280 250 315 380 313 3i5 355 315 400 355 400 400 450 400 500 450 500 27 Trong cing 1 c4p chinh xc thi trj sé dung sai chi phu thudc vao i tic 1a phy thuéc vao kich thuée, cng thite (2.2). Néu quy dinh dung sai cho tat ca cée kich thuéc thi sO gid tri dung sai sé rat lén, bang gid tri dung sai titu chudn sé phic tap, sit dung khong tién loi. Mat kh4c theo quan hé (2.2) thi dung sai cia cfc kich thudc lién ké nhau sai khéc nhau khong dang ké. Vi vay dé don gian, thuan tién cho sit dung ngudi ta phai phan khodng kich thude danh nghia va méi khoang chi quy dinh | tri sé dung sai dac trung, tinh theo tr] sO trung binh cha khodng : D = ./D,.D2 (D, va Dy 1a 2 kich thudc bién cia khoang). D6i véi kich thuéc tir 1 + 500mm ngudi ta c6 thé phan thanh 13 dén 25 khoang, bang 2.2. Do vay trong cong thiic (2.1) thi don vi dung sai i dugc tinh d6i véi ting khoang kich thudéc danh nghia, bang 2.1. Theo cong thie dé, tri sO dung sai da duge tinh va dua thanh bang tiéu chudn, bang 2.3. Vi du 2.1. Cho 2 kich thuéc truc : 0457278 va o125-910p- Hoi kich thudc nao yéu cdu dé chinh x4c cao hon ? Gidi ; Dé so sdnh miic d6 chinh xdc cua hai kich thude bat ki ta phai dua vao hé s6 a, Ti cng thife (2.1) tacé: a = Th. — D6i voi kich thude 945 $075 thi : 44529078 (Tas = 0,075 — (0, 120) = 0,045 = 45pm Tu bang 2.1, ting v6i khodng kich thuéc 30 + 50 mm ta tra duge : igg = 1,56. t. 45 Vay: agg = oS = 5g 7288S Ae 0.040 ny: — D6i voi kich thude $1257p'199 thi: 1257908 {195 = 0,040 - (0,100) = 0,060 = 60pm img vdi khodng kfch thudc 120 + 180 mm tra bang 2.1 ta duge : iy25 = 2,52. 6! Vay : ays = 7 = £2381 Ta nhan thay ring : aygs = 23,81 < a45 = 28,85 vay kich thude truc 12500 yeu cdu d6 chinh xdc cao hon O45 DGS . 28 L6 9 + is ssl | 260 | €9°0 oor ose Sst 16 © or Lz oos 00r 68 1) LS | oe | ez | ve | seo | eso | O9€ | OFZ | OFT | 68 is 9¢ sz oor sit ve zs ve ica er Is'o | zs‘o Ooze oz O€T 18 7s te tz gle Ost TL or 67 sor sit | ze’0 | 9P°O 06Z sal SIE aL oF 67 Oz osz O8T £9 ’ sz | 9 I €9'0 | pO | ose | oor | oor | £9 ov st aI ost 0z1 eS Se vz eT 280 | pS‘ | se‘O rad OFT Lg +S se a4 st OzT og ov € et | zr | eo | 90 |} co | ost | oct | ve oF of 61 £1 08 os 6 j Sz | OT I zoo | 6c'0 | sz'o | oor | oor | z9 6f St 91 I os 0 ee vz er psa | zo | Ef'O | Iz’ | Off ‘| $8 ts ££ ca el 6 of 81 Lz | 81 tr | co | cro | ee’o | sto |] ot | 0% er Lz 8st 1 g st or zz | Sl | 60 | 960} 9€°0 | zo | zI'0 | 06 as 9€ we st 6 9. or 9 at | zi | seo | sro} co | Bro} zo] se 8p o€ 31 a 8 s 9 € v1 l 90 | po | svo ; HI'0 | To | 09 Ob SZ +1 ol 9 ¥ € - wu unt uig8ora] a, res Sung eG SELT | £UL1 | ELE | SULE | PELE) ctl | @ULl | alr | OL | 610 SLI ii] LI SLI (wu) e1ysu ugnyp nan tes Bunp dy qOEp 29nq1 Yt NYNHO NIL IVS ONA OS 1HL “€°Z Supg 29 2.2, HE THONG LAP GHEP Dé dap tmg yeu cau sir dung cdc moi ghép, ti¢u chudn quy dinb hang loat céc kiéu lap theo hai he théng : he thong 16 co ban va hé thdng truc co ban. 2.2.1. H8 thditg 16 co ban : 1a he thong céc kidu lép ghép ma vi tricia mién dung sai 16 1a c6 dink, con mu6n duoc céc kiéu lap c6 dac tinh khac nhau (léng, chat, trung gian) ta thay adi vi uf mién dung sai tryc so v6i kich thuéc danh nghia, hinh 2.1. Sai léch co ban cia 16 co ban duge ki hieu 1a H va tng véi cdc sai léch gidi han sau: ES =+4Tp EI=0 Tp : 18 tri s6 dung sai kich thuGe 16 cg ban, dugc x4c dinh tuy thudc vao c&p Hinh 2.1. So 6 bidu dién he thong chinh xéc va kich thuéc danh nghia, 18 co bin 2.2.2, Hé théng truc co ban : 1a hé thong cfc kiéu lap ma vj tri cha mién dung sai truc 1 c6 dinh, con muén duge céc kiéu lap ¢6 dac tinh khdc nhau ta thay déi vi if mién dung sai 16 so v6i kich thuéc danh nghia, hinh 2.2. “m Sai i@ch co ban cila truc co ban duge ki hiéu 14 h va img voi cdc sai léch gidi han sau : + = 7, 0 {ore dlp ei =-Ty 3 + Ty : Wa tri s6 dung sai kich thuée . tryc co ban, duge xac dinh thy thugc vao Mp chinh xdc va kich thuéc danh nghia. Hinh 2.2. So dé biu dién he thong 2.2.3. Sai Igch co ban (SLCB) : true eg ban 1a sai Iéch xc dinh vi tri cla mién dung sai so véi kich thuéc danh nghia. Néu mién dung sai nim phfa trén kich thuée danh nghia thi SLCB 1A sai léch duéi (ei hode El), cdn néu nam phia duéi kich thudéc danh nghia thi SLCB la sai Iéch trén (es, ES), hinh 2.3. 30 ‘Mién dung sai tric Mién dung sai 1. K - y + + 3 ii _ 0 «| WAL. Sai léch co ban @ y a a Sai léch co ban + + . | Sailéch oa ban . Sai léch oo ban gg o 8 . Bb y a “ zl oo 4. 2 B) --4- 5 8 z 2 . yA 2 = a 3 b 5é al 14 8g “oS 2) 1. Zs = KA £ & ‘Hinh 2.3. So d6 diéu dién sai lech co ban Dé c6 hang loat kiéu lip thi phai quy dinh mot day mién dung sai tryc va mot day mién dung sai 16 cé vi tri khéc nhau, tic 1a cd SLCB khdc nhau. Xuat phat tir yéu cau thyc té tiéu chudn da quy dinh mot day SLCB cua truc ki higu bang chit thuding « a, b,c, ..., z, Za, zb, zc. ya mot day SLCB cia 16 ki hiéu bing chir in hoa : A,B,C, ..., Z, ZA, ZB, ZC. Day edc SLCB d6 duge biéu thj tren hinh 2.4. Tri sé cla céc SLCB cho trong bang 2.4 va 2.5. Tw hinh 2.4 ta nhan thay ring, mudn hinh thanh moe kiéu lap trong hé théng 18 co ban, ta ph6i hgp mién dung sai 16 c6 SLCB 1 H v6i mién dung sai bat ki nao cia truc, ching han ph6i hop mién dung sai cé SLCB 1a H voi mién dung sai truc cé SLCB 1a f ta dugc kiéu lip H/f. Ciing tuong tu, khi phoi hgp mién dung sai truc véi SLCB 1a h véi b&t ki mién dung sai ndo ca 16 ta duge kiéu lap wrong hé truc co ban, chang han : E/h, F/h, ... 31 Kfch thutic danh nghia +] Sailch w gies Bunp ug Kich thuée danh ghia "| + Sailéch ‘fis res Bunp ueIAy Hink 2.4. Vj tel cfc mién dung sai tng véi céc sai Ieeh co ban cita trac va 16 2.2.4,.Ky higu mién dung sai cia kich thuéc va l4p ghép Lap ghép bao gid cing duge tao thinh béi su phéi hop cia 2 mién dung sai kich thudc-16 va truc. Cing kich thuéc danh nghia thi d6 lén cha mién dung sai phy thu§c vo c4p chinh x4 yeu cdu (xem bang 2.3), cdn vi tri mién dung sai thi tiy thudc vao dac tinh yéu cdu cia lip ghép va dugc bidu thi bang tri s6 SLCB. 32 P z UQANSU OS OW E] —— F OY OBS PY URE 9 98 101 Wty UY: a uytl oY OWE UPED 95 IDA Lop UQN UR ddNP aaT gO OU ‘g[ Ys IOUT BYU dpo HA SUN L] 9s in ngU “T}T Uap Z5f yes Sup 9¢q 929 198 1G “T ee EI aot | ope | ect 6 st o | oc- | s9- | ser-| oce- | -S¢—| + vere a w+ | Let | Tet Qo pt 0 8I- | Z- | Str—]| o1e- a oe + ge} Ft ce | bee | oct 0 vt o | et- | 9s- | ott-| o6r- |S a OrI+ | 8+ os7 Sze ocr* { 08+ | os+ | tee | Lit 0 bt o | st- | os- | oof- | oxt~ Ste 002 i+ | a+ ‘ 007 Ost gor+ | 99+ ae 087 oH oor+ | so* | ch+ | iz+ | cit 0 e+ | MP] o | vi- | er- | se- | spr- 091 OFT B+ | ot : go eu ort O@T 6L+ oo + ‘9p 3uon _ _ _ _ Ott OL tL ise ue+ | z+ | ert 0 e+ a 9 [ ai- | 9e- | te- | 088 BOT 08 ot i w+ | oct | I+ 0 ze | SL 0 | of- | of- | o9- | oo1- # os wal Ps te oF te+ | pet | oz+ | et+ | 6+ 0 a+ o | 6- | sz- | os- | or- of OF se+ | eee | eee | sie | a+ 0 we o | e- | oz- | o- | so- oe ut 4 se+ | cze | ore | cre | et 0 1+ o | 9- | ot- | ze- | os- at n e+ [ ort | six [ort [ 9+ 0 T+ of -s= [er- | se— | = or 9 6+ | i+ | are [e+ [ +e 0 T= o_ | e | or- | oc— | oc~ 9 € eit | ore | 9+ | + | zt 0 0 o [2 | 9- | vi [ oc= € : s 2 d a w 4 df y | 3 3 2 Pe pee val ‘upnyp ngn yes Sunp dys 160 or, ea a a an ugnyp nay res Bunp dyo your om (una (2) NP Da ES a) tian WaT eS e1y3u quep 99M) YOY and “SAL V0 NYd 09 HOFT IVS OVO OS IML “7 Supe 33 (url — Bung ta Keun) uit 6 - = Sa] “um 1¢-= > + S£ —=SA 9P-OP “why = Vy “wins OF + Bi M1 SuyoHY SuoN 9g cep sa Bug eno teuld wag ® 7-08 121 Bunp dey LL (98 09 Bs) HEP OZ HaP d URAL TAS RA SLL updndu 9s 16W BL = ou ons ay UpIt KOU OUU Ugyo gs ty UQN UE dap py) surg = +2 - =Sd 9p op wn g=y WUE +s (uIQ8 0¢q BA) URP NCW HOTS 98 bn Mulp ox PC *Z 99 ou “2 98 30ur wy u des tA Tun LL os i gu" s"fugp £51 yes dunp o$q 999 194 LOG “T “WUE G1 £ = Oz BupOUy Buon gyy 289 WA IOP 391g TEP doy Bugnsy, *¢ 1 Sugoyy Buon Ly - qse— | el ous | ose ve — | veEt— 5 ve fect er) 2 Peet oee | 8 0 ove | ez-| Veet ves | oz | so+ | cert los + --Coe Toop soz | biI- ‘oor | ssé ze ~ 0 | vece- | 12-] Vee + iz] 10) & opto [aor] 2 le vee o| ats | zoe | szi+| ome te Tote out- | se | - sis | az - - | ytoz~ + oz oz] 6 | & bested 28 0 | verE- | 02 z yer o| crt | 9s | ort+| 061" |—og2 Lose ovi- [ ¥8- ose | sez gz | er| 6 | 9 [octet os | os- 0 | vete~ jaro] veet- vee o| ste | ose Joor+|ozr+[ s2z_] 00% wel [eb ooz__| o8t B0l- | Bo ue T ost | oot ezl st | ¢ | 9 Coop so Jer | Vell) oo | weez | si) vest~ vite Jo) pie | evt | set [sbi+]_o9t | ort —1 S97 wan dy> ago BU 76—_| 9 op 400 ovr | o@t si [os ~ | orl veer 7 7 ozt_| 008 eter] 2,8 Seti o | veez- | er} Veer vee: o| cts | see | zee |ort+ oor Tos os [eb iu _ _ . os | 59 gt} it] 9 |S pe o | veoe- | ti] Vat vee ei 0} ort | o€ | 09+ [ool coo, pt] 6] S| & | ce | bee | 9e- 0 | veLt- | o | vee vet | o| oF | sz | os | 08+ os oe + ajale |e | se | se | ae 0 | vest- | a | vee- vet of et | oz | ope | sor oe st 6} e| eye] se | ee | at o | vezi- | Le | vem vet- o| ot | oi | zes | ose st of clolelel ee [or [st o | veor- | | vee" WE o| s+_| ers | sz [oe [ot 9 ofele{ ty er | se fer o | wae [i | ve vi of form |oz lor [ “9 | ofo}ofot rr or | s- rLe [ej z= tol eo oft oe [ve [ow] = 5 8 ow: If 441] 9Lt] st} 3 we 2 Ww a c wos ced BLE LLL 1 aid | Spa aN «ee @ af |} of a | 2 | 4 fue was | til SLI alt BL upnys nett yen upnys te sgunp ay ite aunp a9 tug oq oh wiy3 oq a ug? ong at wg onq) — upnyp nap Tes Bump dy. (way eyau ‘ " eA UI ea uaa RAE AWG UEP ogni 4O53H yen 98 HL «Sg uaa G29) FS) (ED WNP ORT ES. ui "QT V0 NYG 09 HOGT IVS DY9 OS iaL st Fupg 34 Nhu vay mién dung sai kfch thuéc duge ki hiéu nhu sau: - Sai léch co ban : H Vidu: 7: mién dung sai kich thud 16 eg ban : - Cap chinh xéc :7 f Sai lech co ban : © e8 : mién dung sai kfch thudéc tryc - Ciip chinh rfc : 8 Mién dung sai cia lap ghép thi kf hi¢u duéi dang phan 36, tir sé 1a mién dung sai kich thuéc 16 cdn mau sé ta mién dung sai kich thudée tryc, vi du: - Mién dung sai 15 co ban : H7 f7 - Mién dung sai truc H7 = hole HTH7 { F8 - Mién dung sai 16: F8 <= hodc F8/h7 h7 - Mién dung sai tryc co ban : h7 Tit tej sé dung sai tiéu chutin va tri s6 cdc sai léch co ban ta xdc djnh duge trj s6 sai l¢ch gidi han voi mdi mién dung sai tieu chudn. Vi dee 2.2. Chi tit 16 6 dudng kinh danh nghia 1a dy = 46 mim, mién dung sai Kich thuée 14 K7. Tinh cdc sai lech giéi han cia kich thuéc. - Kich thudc danh nghia dy = 46mm Gidi : Tacé $46K7, - Cap chinh xac, 1T7 - Sai lech co ban K — Tw bang 2.3, dua vao dy = 46 mm, tng véi khoang kich thuéc danh nghia 1a 30 + 50 mm va c4p chinh x4c 7, nghia la cp dung sai ti¢u chadn IT7, ta tra dugc tri s6 dung sai Tyg = 25m. — Ti bang 2.4, cing dya vao khodng kich thuée danh aghia va cip dung sai tiéu chudn nhu trén ta tra duge tri s6 SLCB. ES=-2+Avé6iA=9 ES=-24+9=+7 pm. ~ Tinh sai léch giéi han dudi El: El = ES-T=+7-25=-18 pm. 35 Vay sai léch giéi han ting voi mién dung sai kich thuée da cho 1a = ES =+7ym o46K7 EI = -18pm Vi dy 2.3. Cho chi tiét truc c6 dudng kinh danh nghia 14 dy = 105 mm, mién dung sai kich thudc 1a : g6. Tinh cdc sai lech giGi han ca kich thudc. Gidi : Tién hanh tuong tu nhu vi du 2.2: — Tit bang 2.3, v6i dy = 105 mm, c&p chinh xéc IT6 ta tra duge : T= 22 pm. — Ti bang 2.4 ta tra duge tri sé SLCB : es = ~ 12pm. — Tinh sai léch gidi han dudi : eises—T=- 12—-22=- 34 pm. —-Sai léch gidi han cia kich thuée da cho la: es = -12) 105g6 nm ei = —34pum 2.2.5. Lap ghép tiéu chuan Tieu chudn TCVN2244-99 da quy dinh mot day kiéu lap trong hé thong 18 co ban, bang 2.6, va mot day kiéu lap trong hé th6ng true co ban, bang 2.7. He thong cdc kiéu lip tieu chudn nay dit dap tmg cho yéu cdu thuc té san xuat. Céc kiéu 14p tieu chudn dug phan thanh 3 nhém sau: — Nh6m lap long g6m cdc kiéu lip : HH H + Trong hé 16 co ban: ab" + .. AB H + Trong he truc co ban : wh oh DO bé cia lip ghép giém dan ty 2 dén a — Nhém Jp trung gian : , : HHHH + Trong hé 16 co ban + jk mn 36 ke ot Bang 2.6. Af THONG LO, LAP GHEP DOL VGI CAC KiCH THUGC DANH NGHIA TU 1 DEN’S00mm, TCVN 2245-99 Sai léch ca ban edia truc Lé co} a |b | c | a e t g b is bin ip shen HS H6 H7 HB T H9 HI1O HO | HIO m0 a0 | 0 All | Hil | Hl HY aur | or | ar | air HIZ Hi Hi2 uw Som 5 8 Sai lech co ban cla truc k m fo P ' s t u v x z Lép ghép Lé co ban H8 EJ H& HB H8 HE HB | a7 | m7 | a7 w H9 Hio HL HI2 Chi thich : CI Lap ghép uu tien 37 Bang 2.7. Hf THONG TRUC, LAP GHEP DOI VG CAC KfCH THUGC DANH NGHIA TU 1 DEN 500mm. TCVN 2245-99 Truc Sai Iéch co ban cia 16 eo | A] BIC D E F G H bin Lap ghép ha = hs | 6 | D8 né D8 tT #8 | 8 | DS BD ht =| $ | ha | he D9 | DIO ” we | DIO hlo Oo iy | AML] BEL] Guy] But jhil bil | hil ALL BI2 hil? = Truc Sai lech cg ban cba 1S co} ts K M N P R s T U ban —T Lap ghép we | ss] KS TMS [ NS i hd h4 he As6 | Ke M6 | N6 Pb s hs hs hs hs wB RF] 7) re | n6 | te 7 us h7 nT 7 a7 _| tT ns | no Ty }— hid | bili créer: ~=[L__] Lap ghép uu tien 38 Js h’ D6 doi tang dan ty H dén x. Js n x h M h + Trong hé truc co ban: > oy ower amt me — Nhém lip chat! + Trong hé 16 co ban : Sai léch gidi han cha kich thuéc ting véi céc mién dung sai titu chudn 4 duoc tinh (xem vi du 2.2, 2.3) va dua thanh bang tiéu chudn, TCVN2245-99. Vi vay khi can biét tri sé sai lech gidi han kich thudéc tng voi mién dung sai bit ki nao ta tra trong cdc bang | va 2, phu luc 1. 2.2.6. Ghi ki higu sai léch va lap ghép trén ban vé —Trén ban vé chi tiét c4c sai lech gi6i han duge ghi ki hieu bang chit hoac bang s6 theo mm, ben canh kich thuéc danh nghia, hinh 2.5. Hinh 2.5. Ki higu sai lech trén ban vé Tren hinh 2.5a ta ghi ki hiéu trén ban vé chi tiét truc : + Ki hieu bang chit : 4087 aii kinh danh nghia cua truc 1A 40mm — Sai léch giéi han kich thudc tmg voi miéa £7 39 + Ki hieu bang s6: — Duong kinh danh nghia cia truc 1a 40mm. 409.036 — Sai léch giéi han tren cia true: es = — 0,025mm — Sai léch giéi han duéi cia truc ei = — 0,050mm + Cling cé thé ghi ki hi¢u phéi hgp, nhung kf hieu bang so duoc dat trong ngoac, thi du & hinh 2.5a: eso 293) Trén hinh 2.5b biéu thi cdch ghi ki hieu trén ban vé chi tiét 18. Tuong tw nhu d6i voi chi tiét truc. — Duong kinh danh nghia cha uc 12 4Omm + $40H7 ~ Sai léch gidi han kich thuéc ting v6i mién H7 — Dutng kinh danh nghia cia 16: 40mm. + 40505 — Sai lech gidi han wen : ES = +0,025min — Sai léch gidi han dudi : El =O mm + Ghi kf hieu phi hop : o40H17 (5005 ) Truéng hop ghi kf hieu bang s6, néu trj s6 sai lech giéi han bang nhau ma ngugc du thi cho phép ghi d&u “£” truéc gid tri sai lech, vi du : 932#9.0125 | — Ghi ki hiéu lép ghép Trén ban vé i4p, ki hi¢u l4p ghép duoc ghi dudi dang phan s6 sau kich thude danh nghia, vi du : trén hinh 2.5c ta ghi 1a: — Dudng kinh danh nghia cia lap ghép 1A 40 mm H7__|— Sai léch gisi han kich thudc 15 img voi mién H7 “FT | ~ Sai lech gii Han kich thud truc ting véi mign £7 — Lap ghép trong hé 15 co ban, kiéu l4p long H7/f7 Vi du 2.4 : Cho lap ghép tru tron c6 kich thuéc danh nghia rr 52 mm, mién dung sai kfch thudc 16 1A H8, mién dung sai kich thuéc truc 1a e8. Hiy ghi ki hiéu sai léch, lip ghép bang chit hodc bang s6 trén ban vé chi tigt va ban vé lap. 40 Gidi : Truéc hét ta vé méi ghép ty tron va vé riéng timg chi tiét tham gia 14p ghép nhu hinh 2.6. — V6i s6 ligu da cho : kich thuée danh nghia, mién dung sai kich thudc 16 va truc, ta dé dang ghi dugc ki higu bing chi nhu trén hinh 2.6. Dé ghi ki hieu bang s6 ta can phai xdc dinh tri s6 cdc sai léch gidi han kich thudc 16 va truc. Dya vao kich thuéc danh nghia va mién dung sai, tra bang 1 (phy luc 1} ta dugc tri sé sai léch gidi han kich thuéc 16 va tra bang 2 (phy Iyc 1) ta duge ti s6 sai léch gidi han kich thu6éc truc : ES = +0,046mm EI=0 es = —0,060mm Lé 952H8 EI = -0,106mm Truc es2e8| Biét tri sO cdc sai léch gidi han, ta tién hanh ghi ki hiéu bang sé hoac ghi phi hop nhu trén hinh 2.6. mazes @52H8/e8 Hinh 2.6. Ghi kf hieu lp ghép trén ban vé Vi dy.2.5 : Cho lip ghép tru tron c6 kich thuéc dank nghia 1a 68 mm. Mién dung sai kich thuéc 16 1a H7, kich thuéc truc 1 n6. _— Lap so d6 phan b6 mién dung sai cila lap ghép. — Lap ghép da cho thudc nhém lap ghép nao? Xac dinh do hd, do doi gidi han clia lip ghép. Gidi : Dé lap so dé phan bS mién dung sai cia lap ghép ta phai x4c dinh tri sO cAc sai léch gidi han kich thuéc. Tuong ty nhu vif dy 2.4, sai lech giéi han kfch thuéc 16 va truc tra theo bang 1 va 2 (phu luc 1). 41 ES = +0,030mm Lé $68H? H7 68 EI = 0mm Lap ehep $6876 cs = 40,039mm Truc $6806 {°” ei = +0,020mm pm P= =—----~ J == +395 -- +30 bh -— -% f°], +e2oL--. L--¥-- z u7 4 a 2 qT 3 Hinh 2.7 So d6 phan b6 mién dung sai cia lip ghép biéu thi nhw hinh 2.7. Nhin so dé ta nhan thdy vi tri mién dung sai 16 va truc nim xen Jan nhau (phan tir +20um dén 30j1m). Do vay lip ghép qos thu6dc nhém lap ghép trung gian. Do doi va 46 hb gidi han cia Mp ghép 1a : Nyx = 8 — EE = + 0,039 -0= 0,039 mm = 39 um Smax = ES ei = 0,030 — 0,020 = 0,010 mm = 10pm. 2.3. CHON KIEU LAP TIEU CHUAN CHO MOI GHEP KHI THIET KE Trong qua tinh thiét ké céc méi ghép, thy thudc vio chifc nang sit dung mi ghép ma ngudi thiét ké xdc dinh yéu cfu vé dé hd hoac do doi gidi han cia lap ghép. Xudt phat tir gid tri do ho hoac do doi gigi han yeu cu d6 ma chon mét kigu l4p tieu chudn c6 do hé hodc do doi gidi han phi hop. Dé ho, 46 doi gidi han cila cdc lap ghép tiéu chudn cho trong céc bang 3, 4 va 5, phu luc 1. 42 Vi du 2.6. Cho lip ghép tru tron cé kich thuéc danh nghia 18 35 mm, do hd yeu cu 18: Snax yo= SOMM, Srrin ye = 9m. — Chon kiéu lp tigu chudn cho lap ghép. — Xde dinh sai léch gidi han kich thudc 16 va truc. Gidi - - Dua vao bang gid tri do ho gidi han cia lap ghép ling, bang 3 (phy luc 1). Ta tién hanh tra ra kiéu Jp tiéu chun nhy sau : Dua vao kich thuéc danh nghia, dy = 35 mm ta xdc dinh tren cot 1 Khoang kich thuéc 30 + 50. Ti khoang dé dong theo hang ngang tim cOt cé tri s6 do hd 14,50 pm va 9 um {ct 8). Theo cot dé déng lén phia trén ta sé duge kiéu ldp. Trong vi du nay, thee bang ta x4c dinh duge hai kiéu lap 1a : + $35H7/g6 : Lap ghép wong he 14 ca ban, sit dung wu tién. + $35G7/h6_: Lap ghép trong hé truc co ban. Truéc hét ta phai chon kiéu lap sit dung uu tién (c6 déng khung). Trudng hop ca 2 kiéu lap déu 1a sit dung uu tién hodc khéng uu tién thi ta chon kiéu l4p trong hé 16 co ban. Trong trutmg hop vi ly do cong nghé va két cdu khong cho phép sit dung kiéu lép trong he 16 co ban thi ta phi chon kiéu lap trong he truc co ban. Theo vi dy nay ta chon kiéu lap 935H7/g6. ~ Sai lech gidi han kich thuéc 16 va truc tra theo bang 1 va 2 (phu luce 1). ES = +25pm EI =0 = -9ym SH7 #8 { —25um $3586 {ee Vi dy 2.7 : Cho l4p ghép tru tron cé kich thuéc danh nghia 14 68 mm. Dé doi gidi han yeu cu 1a: Nanay yo = 51 MO, Ninin yo = 2 Hm. ~ Chon kiéu lp tiéu chugn cho l4p ghép. — Xac dinh sai l¢ch giéi han kich thude 16 va truc. Gidi : - Dya vao bang gié tri 60 doi gi6i han cia cdc kiéu lip chat tieu chudn, bang 4 (phu Inc 1), tién hanh tuong ty nu vi du 2.6 ta tra dugc hai kiéu lip tigu chudn 1A : 668H7/p6 va $68 P7/h6, ca hai kiéu 14p déu sir dung wu tin. O day ta chon kiéu lép trong ha 16 co ban : ¢68H7/p6. + + Sai iéch gi6i han kich thuée 16 va truc tra theo bang 1 va 2 (phu luc 1) : = =451 46817 ES=+30um 068p6 es=45]um EI =0 =432 pm 43 Vi dy 2.8 : Cho lap ghép try tron cé kich thude danh nghia 14 92.mm. Dé doi vi do hé giéi han yeu cdu 1a: Ninax yo = 25 wm, Smax ye = 32 pm. — Chon kiéu 14p tiéu chudn cho lip ghép. ~ Xée dinh sai lech gidi han kich thuéc 18, truc va biéu dién so dé phan bé mién dung sai cia lip ghép. Gidi : — Dya vao bang gid tri dO doi gidi han cha cdc kiéu lap trung gian tiéu chudn, bang 5 (phu luc 1) tra duge 2 kiéu lép tiéu chudn la : $92H7/K6 va $92 K7/h6. Can chi ¥ : Khi tra bang thi do hd duge coi 1a do doi c6 gid uri am (dé waénh nhdm Min). Vay §, = 32 pm duge coi 1a max yc Ninin yc = — 32 pm va ching ta tra bang theo cap gia tri : Nimax = 25um tie = -32um 6 day ta chon kiéu lap trong hé 16 co ban : 692 H7/k6 — Sai lech giéi han kich thudéc 16 va truc tra theo bang 1 va 2 (phy luc 1) : ES =435ym 92H7 ‘ fe =0 es =+25um 92k6 ¢ {e =+3pum So d6 phan b6 mién dung sai cia 4p ghép duge biéu dién nhu hinh 2.8. Hinh 2.8 44 Nhin vi tri ca hai mién dung sai ta nhan ra ngay day 14 lap ghép trung gian va cfing dé dang xdc dinh duge dé hé va do d6i gidi han cila lap ghép. 2.4. PHAM VI UNG DUNG CUA CAC LAP GHEP TIEU CHUAN 2.4.1. Pham vi (mg dung cla cdc kiéu lap lang Cac kiéu ldp léng ti¢u chudn thudng duge sit dung d6i v6i méi ghép ma hai chi ciét chuyén déng tuong déi vi nhau. Nhung tiy theo chic nang cia mé6i ghép ma ta chon kiéu lip cé d6 hd nhd, trung binh hodc 1én, 2, H? H8 HS 5 . - Kiéu lap ne’ RT" he: Cac kiév Jap nay c6 do ho nhd, dac biét 1a do hé nho nhat bing khéng (S,,;, = 0). Ching duoc sit dung déi vGi mdi ghép dong, nhung chuyén déng tuong d6i cilia chi tiét cham, va thudng doc theo truc dé dam bao do chinh x4c dinh tam cao. Vi du bénh rang thay thé Mp véi truc trong m4y cOng cu, can pittong lap voi bac din hudng. «2g. H7 G7 “tag 3 nae - Kiéu lap 6° 16 > Cac kidu lap nay cd do hd nhd, ching duge sir dung d6i véi moi ghép dong chinh x4c. DO hY ahd cia lip ghép nhim gidm sai léch d6 déng tam, Thutng st dung cho méi ghép ma chuyén dong tong d6i 1a chuyén déng tinh tién, hode 6 quay chinh xc tdi trong nhd, vi du : 6 truc chinh cia céc m4y chinh xdc, truc thanh do véi bac dan cha déng hé so, banh rang dich chuyén trén truc,... ~ Kiéu lip z 2 : C6 do hé trung binh, dO hd di dam bao truc quay w do trong 6 trugt, c6 boi tron md hoae ddu. Vi du: 6 Iruc trong cc hop truyén d6ng, banh rang hodc banh dai quay l6ng khong trén truc, con trugt trong ranh trugt,... + H7 HB x . > lan Ad 2 ~ Kiéu lap a a: Cé d6 hé tuong déi 1én, dé ho 1én dam bao truc quay ty do véi ché do'lam viéc nang : tai trong 1dn, t6o d6 16n, nhiét 46 cao. Vi du : 6 14p v6i truc tua bin cia may phat dién, cé truc chinh cia truc khuyu vi 6 trong dong co 6 té, «2,2 HO H8 ie 4g ‘ + . ~ Kiéu lap Do! cdc kiéu lip c6 do hé 16n, cho phép béi thudng sai lech J6n vé vj trf cha bé mat l4p ghép va bién dang nhiét, vi du : truc méy can, méy nghién bi lap vdi 6 truc, vong gang lap véi ranh pittong cla mdy nén khi. 45 2.4.2. Pham vi mg dung cilia cdc kiéu Ip trung gian Neudi ta thudng sir dung cac kiéu lap trung gian d6i vdi céc mOi ghép cd dinh nhung chi tiét cin th4o lip dé dang va dim bao dinh tam tét. — Kiéu lap a ist : Khi thyc hieén cdc kiéu lp may thi thudng nhan is i dugc do hé hon 1a 40 doi. HO doi khong I6n nén thao lip dé dang, chi can lac nhe va cing khong da dam bao trayén mo men xon ma phai ding chi tiét kep chat phy nhu then, vit, ... Vi du si dung d6i vGi m6i ghép banh rang voi truc cé then, banh dai, tay quay véi dau truc cé then. — Kiéu lép z u : Day 14 kiéu lap trung gian sit dung phd bién nhat. Khi thuc. hién lap ghép theo kiéu nay thi thutng nh4n duge do doi hon 1a do hé. Trong thuc té lap ghép, do anh hudng cia sai s6 vi tri nén khi Jp ta khong cam nhan duge do hé. Ngudi ta thudng sit dung ching déi véi cdc mOi ghép b4nh rang trong hOp t6c do, banh dai, v6 lang, cing gat lap véi true cé then ; bac bién lap vdi ddu bién cha déng co my kéo. - Kiéu Hip a z : Ta lap ghép bén chac nhat wrong cdc kiéu lap wrung gian. Khi thyc hién lap ghép, thuc té khong xudt hién 46 hd. Dd doi twong déi idn nén khi théo Jap cdn Ive 16n, thudng phai sit dung méy ép. Chung thudng duge sis dung d6i vGi céc m6i ghép banh rang, ly hgp, tay quay vdi truc cé chi tiét-kep chat phy khi tai trong nang. V{ dy : banh rang lip voi truc trong m4y bia hoi, may nghién dé. Ching cing duoc ding d6i véi méi ghép cd dinh khong c6 chi tet phu kep chat nhung tai trong khong I6n, chi tiét 16 co thanh mong. 2.4.3. Pham vi tng dung cia cac kiéu l4p chat : Ching duge sit dung déi véi cdc mdi ghép c6 dinh khong théo, khong 6 chi tiét phu kep chat nhu then, vit, ... BO d6i cia 14p ghép di dam bdo truyén mo men xoén. : H7 P7 * ee vA — Kiéu lip eo’ he : duge sit dung déi véi cdc méi ghép truyén m6 men xodn nhé, méi ghép c6 chi tiét thanh mong kh6ng cho phép bién dang én. Vi du vong dinh vj lap voi truc dong co din, vong c6 dinh vi tr{ vong trong 6 lan trén tryc. 46 ~ Kida lip a a 18 kigu lp 06 9 doi vim phi, khodng (0.0002 + 0,0006\ty. Ching duge sit dung d6i véi cc moi ghép chiu tdi trong ndng nhung cé chi tiét kep chat phy. Vi du : bac 6 trugt lap véi than 6 khi tai nang cé va dap, do xi lanh J4p véi than bom pittong, vanh rang déng cia banh vit Hip véi than gang cé kep chat. aq, & + Ta kiéu lap c6 d9 d0i lén, khoang (0,001 + 0,002) dy. Ching duge sit dung d6i véi cic moi ghép truyén tai nang, khong c6 chi tiét kep chat phy. Vi du : banh t4u héa Lap véi truc toa tdu, vanh rang déng cha banh vit l4p véi than thép, bac 6 trugt lip v6i than 6 trong may ép banh léch tam. ~ Kiéu lip Khi thue hign cdc lap ghép cé do doi nguai ta thudng sit dung 3 phuong phap : + Lap bing mdy ép nho luc chidu truc cha n6 & nhiét 46 binh thutng. Lap nhu vay goi 1a “lip ép doc”, + Lap bing céch nung néng chi tiét bao hode 1am lanh chi tiét bi bao (truc) dén nhigt 49 x4c dinh réi lp. Day la phuong php bién dang nhiét hay phuong phap ép ngang. + Trong truéng hop cin thiét cé thé ding phéi hgp ca hai phuong phap tren. Vi du : nung néng chi tiét bao hodc lam lanh chi ti¢t bj bao, réi lap nha may ép. Lap bang may ép 1A don gidn va thudng sir dung nhat. No duge sit dung uu viet Khi do doi khong I6n (dén 0,001dy). CAU HOI ON TAP 1. Ti¢u chudn dung sai lip ghép bé mat tron TCVN2244~99 quy dinh bao mhiéu c4p chinh xdc va ki hiéu ching nhu thé nao. 2. Thé nao 1a hé théng lap ghép 16 co ban va truc co ban, 3. Sai lech co ban 1a gi ? TCVN2244-99 quy dinh day c4c sai léch co ban nhu thé nao, 4. Cé may nhém lip ghép tiéu chudn va dac tinh cia ching nhu thé nao. AT

You might also like